មហាសេដ្ឋីElon Musk ឲ្យលុយអ្នកបោះឆ្នោតអាមេរិក១នាក់ ១លានដុល្លារ ក្នុង១ថ្ងៃ
មហាសេដ្ឋីមានលុយច្រើនជាងគេនៅក្នុងពិភពលោក អេឡុន ម៉ាសក៍ Elon Muskបានប្រកាសផ្តល់លុយ ១លានដុល្លារ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដល់អ្នកបោះឆ្នោត ពីពេលនេះ រហូតដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោត ថ្ងៃទី៥វិច្ឆិកា។ អ្នកដែលអាចទទួលសែក ឬ មូលប្បទានបត្រ ចំនួន១លានដុល្លារពីមហាសេដ្ឋី អេឡុន ម៉ាសក៍ ត្រូវគោរពលក្ខខណ្ឌពីរ។ ទី១ ពួកគេត្រូវមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត និងទី២ ពួកគេត្រូវចុះហត្ថលេខាលើញត្តិដែលលោកអេឡុន ម៉ាសក៍បានបង្កើតឡើងដើម្បីទាមទារសេរីភាព បញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិកាន់កាប់អាវុធ។ នៅថ្ងៃសៅរ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យ ចុងសប្តាហ៍មុន លោកអេឡុន ម៉ាសក៍បានជ្រើសរើសស្រ្តីអ្នកគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំម្នាក់ ដែលមានសំណាងទទួលបានសែកលុយ១លានដុល្លារ។ ដោយសារយុទ្ធនាការចែកលុយរបស់លោកអេឡុន ម៉ាសក៍ ១លានដុល្លារ ក្នុងមួយថ្ងៃ ធ្វើឡើងតែក្នុងរដ្ឋគន្លឹះ ដូចជានៅរដ្ឋPennsyVania ជាដើម អភិបាលរដ្ឋPennsyvenia ផ្ទាល់ ដែលជាអ្នកគំាំទ្រលោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីសបានបង្ហាញក្តីបារម្ភ ខណៈ អ្នកជំនាញច្បាប់លើកឡើងពីការរំលោភច្បាប់បោះឆ្នោត។ មហាសេដ្ឋីដែលមានលុយច្រើនជាងគេបំផុតក្នុងលោក លោកអេឡុន ម៉ាសក៍ បានប្រែក្លាយខ្លួនពីអ្នកជួយលុយធម្មតា មកជាមនុស្សសកម្ម នៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ។ នៅតែ២សប្តាហ៍មុនការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដែលត្រូវប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី ៥វិច្ឆិកា មហាសេដ្ឋី អេឡុន ម៉ាសក៍បានចាយលុយលានៗដុល្លារ ដើម្បីអូសទាញសំឡេងអ្នកបោះឆ្នោត នៅក្នុងរដ្ឋគន្លឹះ រដ្ឋដែលសម្រេចជោគវាសនារបស់បេក្ខជនប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ និងខាម៉ាឡា ហារីស។ជាក់ស្តែង បន្ទាប់ពីប្រកាសកាលពីខែ សីហា ថាលោកគាំទ្រ និងផ្តល់លុយ៤៥លានដុល្លារ ជារៀងរាល់ខែ ដល់ America PAC ដែលជាគណៈកម្មាធិការសកម្មភាពនយោបាយចាំជួយការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់បក្សសាធារណរដ្ឋ មហាសេដ្ឋី ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា SpaceX និងក្រុមហ៊ុនផលិតរថយន្តតេសឡាបានបង្ហាញខ្លួន លេចធ្លោក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាជួយលោកដូណាល់ ត្រាំនៅតាមរដ្ឋគន្លឹះ ដូចជារដ្ឋpennsylvania។នៅលើវេទិកាដែលមានទង់ជាតិអាមេរិកជាផ្ទាំងបាំងពីខាងក្រោយ លោកអេឡុន ម៉ាសក៍មិនបានស្រែកឃោសនាច្រើនដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលប្រជាជនអាមេរិកដែលភាគច្រើន គេដឹងថា ជាអ្នកគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ។ ប៉ុន្តែ មហាសេដ្ឋីដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិប្រមាណ ២៤៨ពាន់លានដុល្លារ ប្រើអំណាចទឹកលុយ តាមរយៈការចុចឈ្មោះដោយចៃដន្យ អ្នកដែលត្រូវទទួលសែកដែលមានទឹកលុយ ១លានដុល្លារ។បើតាមលោក អេឡុន ម៉ាសក៍ ពីថ្ងៃសៅរ៍ទី ១៩តុលា រហូតដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោត ពោលគឺជារៀងរាល់ថ្ងៃ លោកនឹងចែកសែក ទឹកប្រាក់១លានដុល្លារ ដល់អ្នកដែលបានចុះហត្ថលេខាលើញត្តិរបស់គណៈកម្មាធិការ America PAC ដែលលោកបង្កើតឡើងដើម្បីឃោសនាជួយឲ្យលោកដូណាល់ ត្រាំឈ្នះឆ្នោត ត្រលប់មកគ្រប់គ្រងសេតវិមានសាជាថ្មី។ លោកអេឡុន ម៉ាសនិយាយថា អ្នកដែលអាចទទួលសែក ទឹកលុយ១លានដុល្លារបាន លុះត្រាអ្នកនោះបានចុះហត្ថលេខាលើញតិ្តដែលគាំទ្ររដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិក នោះគឺសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិកាន់កាប់អាវុធ។ លើសពីនោះទៀត អ្នកនោះបានចុះឆ្នោតបោះឆ្នោតរួចហើយ។ពីខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ជាពិសេសអរភិបាលរដ្ឋpennsylvania មិនលាក់លៀមពីក្តីបារម្ភ នៅចំពោះមុខយុទ្ធនាការឃោសនាដ៏សម្រុក ទិញទឹកចិត្តអ្នកបោះឆ្នោតយ៉ាងដូច្នេះ។នៅអាមេរិក ការចាយលុយដើម្បីជំរុញឲ្យគេចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ឬទៅបោះឆ្នោត ជារឿងខុសច្បាប់។ អ្នកដែលចាយលុយ និងអ្នកដែលទទួលលុយ ត្រូវប្រឈមនឹងទោសពិន័យជាប្រាក់១ម៉ឺនដុល្លារ ឬទោសជាប់ពន្ធនាគារ៥ឆ្នាំ។ លោកអេឡុន ម៉ាសក៍ផ្ទាល់មិនបានចាយលុយ ដើម្បីជំរុញឲ្យគេទៅបោះឆ្នោត ដូចការហាមរបស់ច្បាប់ ប៉ុន្តែ ការផ្តល់សែក ១លានដុល្លារសម្រាប់តែអ្នកដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ហើយនៅតែក្នុងរដ្ឋគន្លឹះ ដែលជាអ្នកកំណត់ជ័យជំនះរបស់បេក្ខជនប្រធានាធិបតី គឺជារឿងខុសច្បាប់បោះឆ្នោតអាមេរិក។ នេះបើតាមអ្នកជំនាញច្បាប់បោះឆ្នោត លោក Rick HasenនៅលើBlog ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោក។មហាសេដ្ឋី Elon Muskជះលុយទាក់ទាញអ្នកបោះឆ្នោត បើទោះជាអាចរងការចោទប្រកាន់ថា រំលោភច្បាប់បោះឆ្នោត។ ហេតុអ្វីមហាសេដ្ឋីម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនSpace X ដាក់ទុនច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ យ៉ាងដូច្នេះ?លោកអេឡុន ម៉ាសក៍បានប្រើយុទ្ធសាស្រ្តថ្មី ចាយលុយរាប់លានដុល្លារ ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះចុងក្រោយ ជួយលោកដូណាល់ ត្រាំនៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតនៅក្នុងរដ្ឋគន្លឹះ ខណៈដែលការស្ទង់មតិបង្ហាញថា បេក្ខជនប្រធានាធិបតីទាំងពីរ មានសំឡេងប្រកៀកប្រកិតគ្នាខ្លាំង ហើយលោកដូណាល់ ត្រាំនាំមុខលោកស្រីខាម៉ាឡា ហារីសបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។នៅក្រោយការពិភាក្សាតទល់រវាងបេក្ខជន ដូណាល់ ត្រាំ និងលោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស លោកអេឡុន ម៉ាសក៍បានប្រកាសដោយមិនលាក់លៀមថា លោកគាំទ្រ ចង់ឲ្យលោកត្រាំចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីសាជាថ្មី ព្រោះថា បើសិនលោកស្រី ហារីសឈ្នះឆ្នោត នោះ គេមិនអាចទៅដល់ភពអង្គារបានទេ។ ចំពោះមហាសេដ្ឋី ម៉ាសក៍ លោកត្រាំដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពមួយដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យគេធ្វើរឿងដ៏អស្ចារ្យ។ពាក្យតែប៉ុន្មានឃ្លានេះអាចឲ្យគេដឹងពីចេតនាពិតប្រាកដរបស់លោកអេឡុន ម៉ាសក៍ ដែលសុខចិត្តចាយលុយច្រើនជាងគេ រាប់លានដុល្លារ ដើម្បីជួយលោកដូណាល់ត្រាំ។ លោកដូណាល់ត្រាំ ធ្លាប់និយាយសន្យាតែងតាំងលោកអេឡុន ម៉ាសជា ទីប្រឹក្សា និងដឹកនាំគណៈកម្មាធិការប្រសិទ្ធភាពរដ្ឋ ទទួលបន្ទុកសវនកម្មហិរញ្ញវត្ថុរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ។ អនាគតការងាររបស់គណៈកម្មការនេះគឺកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅ។ លោកអេឡុន ម៉ាសក៍ពេញចិត្តស្តូកនឹងការសន្យាផ្តល់តួនាទីដ៏សំខាន់ដែលផ្តល់អំណាច ឲ្យលោកអាចសើរើ ចាត់ចែងស្ថាប័នសហព័ន្ធ។ ក្នុងករណីដែលលោកដូណាល់ ត្រាំ ឈ្នះឆ្នោត លោកអេឡុន ម៉ាសក៍បានទទួលតំណែងគន្លឹះដូចការសន្យារបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ នោះស្ថាប័នដែលត្រូវលោកអេឡុន ម៉ាសក៍គាស់កកាយ រុះរើមុនគេ គឺអាជ្ញាធរគ្រប់គ្រងសុវត្ថិភាព ដែលលោកចោទប្រកាន់ថា ជាអ្នករារាំង បន្ទុចបង្អាក់មិនឲ្យក្រុមហ៊ុនSpace X ឬក្រុមហ៊ុនរថយន្តអគ្គិសនីអាចរីកចម្រើនទៅមុខ។ ដោយមានលោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រលប់មកដឹកនាំអាមេរិកសាជាថ្មី លោកអេឡុន ម៉ាសក៍សង្ឃឹមដែរថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកនឹងទទួលបានកិច្ចសន្យាវិនិយោគជាច្រើនពីរដ្ឋាភិបាល បន្ថែមពីលើការបន្ធូរបន្ថយច្បាប់ លែងរឹតត្បិត រារាំងដល់ការរីកចម្រើនបច្ចេកវិទ្យា ហើយនិងមុខជំនួញរបស់លោក។លុយ អំណាច នយោបាយ បណ្តាញសង្គម។ ដោយចង់បានរបស់ទាំងអស់នេះក្នុងពេលតែមួយ មហាសេដ្ឋីអេឡុន ម៉ាសក៍ក្លាយជាមនុស្សដ៏គ្រោះថ្នាក់ នៅក្នុងក្រសែភ្នែករបស់អ្នកគាំទ្របក្សប្រជាធិបតេយ្យ។ នៅអាមេរិក មានអ្នកគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ ៦២%ដែលស្រឡាញ់ចូលចិត្តលោកអេឡុន ម៉ាសក៍ ខណៈពេលអ្នកគាំទ្របក្សប្រជាធិបតេយ្យមានតែ ៦%ប៉ុណ្ណោះ។ ទោះមានប្រជាប្រិយក្នុងចំណោមអ្នកគាំទ្របក្សសាធារណរដ្ឋ និងជាមហាសេដ្ឋីមានលុយរាប់ម៉ឺនលានដុល្លារ លោកអេឡុន ម៉ាសក៍មិនអាចសម្រេចមហិច្ឆតានយោបាយ។ ទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិកដែលចែងថា បេក្ខជនប្រធានាធិបតីជាអ្នកកើតនៅទឹកដីអាមេរិក លោកអេឡុន ម៉ាសក៍ មិនអាចឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីអាមេរិកដាច់ខាត ព្រោះថា លោកមានកំណើតនៅ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង៕
10/22/2024 • 6 minutes, 6 seconds អ្វីជាកម្មវត្ថុរបស់សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីជីវចម្រុះលើកទី១៦?
សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីជីវចម្រុះលើកទី១៦ ដែលចាប់បើកនៅថ្ងៃចន្ទទី២១តុលា២០២៤ នៅក្រុងកាលីប្រទេសកូឡុំប៊ី ជាការណាត់ជួបខ្នាតអន្តរជាតិលើកទីមួយ គិតចាប់តាំងពីពិភពលោកមានផែនការបញ្ឈប់ការបំផ្លិចបំផ្លាញផែនដី មហាសមុទ្ទ និងជីវិតជីវចម្រុះគ្រប់ប្រភេទ ត្រឹមឆ្នាំ២០៣០មក។ ផែនការមានហើយ ឥលូវដល់ពេលត្រូវប្រែក្លាយផែនការឱ្យការពិតជាក់ស្តែង។ តើ១៩៤ប្រទេសជាសមាជិកនៃសន្ធិសញ្ញាដើម្បីជីវចម្រុះ ត្រូវមានសកម្មភាព និងដំណោះស្រាយយ៉ាងណា ដើម្បីធានាសម្រេចកម្មវត្ថុដែលបានព្រមព្រៀងគ្នារួចហើយ? ប្រព្រឹត្តទៅជារៀងរាល់ពីឆ្នាំម្តងតាំងពីឆ្នាំ១៩៩២មក សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីជីវចម្រុះCOP១៦ បានការចូលរួមជាលើកទីមួយពីសំណាក់ប្រមុខរដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន ជាង១០ប្រទេស មានអាទិ៍ប្រធានាធិបតីប្រេស៊ីលលូឡា ក្បែរបណ្តារដ្ឋមន្ត្រីជាងមួយរយប្រទេស ព្រមទាំងអ្នកការទូត អ្នកជំនាញ សកម្មជនបរិស្ថាន ឬអង្គការ សហគ្រាសនានា សរុបជាង១៨០០០នាក់។ជំនួបដ៏ធំសម្បើមនេះ ជាឱកាសពិចារណាថាតើត្រូវធ្វើដូចម្តេចប្រែក្លាយកម្មវត្ថុកំណត់រួចឱ្យក្លាយសកម្មភាពជាក់ស្តែង? កាលពីឆ្នាំ២០២២ ក្នុងសន្និសីទជីវចម្រុះលើកទី១៥ នៅទីក្រុងម៉ុងរ៉េអាល់ប្រទេសកាណាដា សមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់បានអនុម័តកិច្ចព្រមព្រៀង ក្នុងក្របខ័ណ្ឌការពារជីវចម្រុះពិភពលោក។ មានមហិច្ឆតាខ្លាំង កិច្ចព្រមព្រៀងឈ្មោះ Kunming-Montréal ដែលជាផែនទីចង្អុលផ្លូវ មានកម្មវត្ថុ២៣យ៉ាង សម្រាប់ឈានទៅបញ្ឈប់ការបំផ្លិចបំផ្លាញផែនដី និងមហាសមុទ្ទ៣០% និងស្តារប្រព័ន្ធអេកូសាស្ត្រជីវិតសត្វរុក្ខជាតិគ្រប់ប្រភេទឱ្យបាន៣០%ដែរ នៅឆ្នាំ២០៣០ ហើយកាត់បន្ថយការប្រើថ្នាំសម្លាប់សត្វឱ្យបានពាក់កណ្តាល ព្រមទាំងប្រមូលថវិកាឱ្យបាន២០០ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំដើម្បីធម្មជាតិ។កិច្ចសន្យាមានអាយុពីរឆ្នាំ ហើយពួកគេមានពេលត្រឹមតែ៦ឆ្នាំទៀតប៉ុណ្ណោះ តើមានអ្វីជឿនលឿនទៅមុខខ្លះទេ? ចម្លើយគឺគ្មានការជឿនលឿនប៉ុន្មានទេ។ បើតាមអង្គការWWF ពេលកាន់តែខើច ជីវចម្រុះហិនហោចកាន់តែលឿនខ្លាំង។ ក្នុងរយៈពេល៥០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ការបាត់បង់សត្វព្រៃមានកំរិតដល់ទៅ៧៣%។ នៅតែកញ្ញា ៨,៣៥%នៃមហាសមុទ្ទ ១៧,៥%នៃផ្ទៃដី ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាបានទទួលការការពារ ពោលគឺច្រើនជាងឆ្នាំ២០២២បន្តិច (សមុទ្ទ៨,១៦% និងដី១៥,៨%)។ នេះបើតាមអង្គការWWFដដែល ដោយផ្អែកលើទិន្នន័យបឋមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ តុល្យការផ្លូវការថ្មីនឹងបង្ហាញនៅឆ្នាំ២០២៦ (COP១៧)។ចំណែកសកម្មភាពរបស់រដ្ឋនីមួយៗគិតត្រឹមថ្ងៃទី ១៦តុលា២០២៤វិញ មានតែ២៩ប្រទេសប៉ុណ្ណោះ បានលម្អិតយុទ្ធសាស្ត្រនិងផែនការជាតិដើម្បីជីវចម្រុះ និង៩១ប្រទេសបានត្រឹមលើកគម្រោងសន្យាត្រួសៗនិងមិនពេញលេញ។ ប្រទេសជាច្រើនទៀត អាចនឹងបង្ហាញផែនការសកម្មជាក់ស្តែងរបស់ខ្លួន ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍សន្និសីទនៅកាលីនេះតែម្តង។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា COP១៦ត្រូវស្វែងរកនិងអនុម័តវិធានរួមមួយ តើត្រូវវាយតម្លៃអំពីប្រសិទ្ធភាពនៃផែនការជាតិដោយឈរលើគោលការណ៍អ្វី ? តើនរណាជាអ្នកត្រួតពិនិត្យដល់កន្លែងថាអ្វីៗពិតជាមានដំណើរការទៅមុខមែន? សម្រាប់ផ្ទៀងផ្ទាត់និងផ្តល់តុល្យការដំបូងនៅឆ្នាំ២០២៥។ COP១៦នៅកាលី ក៏ត្រូវរកឱ្យឃើញក្បួនសម្រាប់អនុវត្តជាមួយក្រុមហ៊ុនឯកជនដើម្បីចៀសវាងកុំឱ្យមានករណីយកបរិស្ថានមកលុបលាង។ដូចរាល់គ្រប់ដំណោះស្រាយ ថវិកាជាឧបសគ្គដ៏ធំចម្បងមួយទៀត។ តាំងពីប្រកាសបង្កើតមូលនិធិជីវចម្រុះនៅCOP១៥មក ម្ចាស់អំណោយនិងអ្នកទទួលអំណោយចាប់ផ្តើមហែកហួរគ្នា។ ប្រទេសទទួលជំនួយចង់ឱ្យមូលនិធិដើម្បីបរិស្ថានពិភពលោក មានឯករាជ្យនិងមានអភិបាលកិច្ចផ្ទាល់ខ្លួន តែប្រទេសអ្នកផ្តល់វិភាគទាន ស្ថិតនៅជាផ្នែកមួយនៃអង្គការ។ ជារឿងតូចតាចមែនតែការជជែកតឹងសរសៃកខ្លាំង ដោយចំណាយពេលនិងថាមពលអស់ច្រើនណាស់។ ហើយពេលនេះលុយទើបចូលហិបមូលនិធិបានប្រមាណ៤០០លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ឆ្ងាយពីកម្មវត្ថុ២៥ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំដូចមានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង Kunming Montréalណាស់។ ក្នុងន័យនេះ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរក៍ បានអំពាវនាវនៅមួយថ្ងៃមុនការការបើកសន្និសីទ សុំឱ្យអ្នកចរចាទាំងអស់ចាកចេញពីក្រុងកាលីនៅថ្ងៃទី១វិច្ឆិកា ជាមួយការវិនិយោគដ៏ធំធេងផ្តល់មូលនិធិដល់ផែនការជីវចម្រុះពិភពលោក ដោយប្រមូលហិរញ្ញវត្ថុពីគ្រប់ប្រភពសាធារណៈនិងឯកជនដើម្បីធ្វើសកម្មភាពបានពេញទំហឹង។ជាចុងក្រោយ ប្រជាពលរដ្ឋជាជនជាតិដើមភាគតិច ដែលបង្ហាញវត្តមានច្រើនខ្លាំងនៅក្នុង គ្រប់COP សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីជីវចម្រុះ ច្រើនខកចិត្តខ្លាំងជាងគេនៅពេលឃើញសេចក្តីសម្រេចចិត្តចុងក្រោយ។ សម្រាប់កុបទី១៦ ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅមាត់ព្រៃអាម៉ាហ្សូនក្បែរផ្ទះតែម្តង ក្រុមជនជាតិដើមចង់ឆ្លៀតឱកាសនេះបញ្ចេញសំឡេងទាមទារឱ្យទទួលស្គាល់សិទ្ធិនិងចំណេះពីដូនតារបស់ពួកគេ បន្ទាប់ពីរងការរើសអើង និងបង្ខំឱ្យផ្លាស់ទី ក្រោមហេតុផលអភិរក្ស ដែលអ្នកចាត់ទុកថាជាអាណានិគមបៃតង៕
10/21/2024 • 5 minutes, 9 seconds កៀវ៖ ទ័ពកូរ៉េខាងជើងជួយច្បាំងរុស្ស៊ី នោះសមរភូមិ អ៊ុយក្រែនកាន់តែស្មុគស្មាញ អូសបន្លាយយូរ និងរីកធំ
សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ៊ុយក្រែន រួមទាំងអ៊ុយក្រែនផ្ទាល់ផងបានរំជើបរំជួល ជ្រួលច្របល់ខ្លាំង នៅចុងសប្តាហ៍នេះ បន្ទាប់មានក្រុមចារកម្មកូរ៉េខាងត្បូងបានប្រកាសដំណឹងថា ទាហានកូរ៉េខាងជើងជាង១ពាន់នាក់ធ្វើដំណើរទៅដល់មូលដ្ឋានទ័ពរុស្ស៊ី នៅVladivostokនៅខែតុលានេះ ដើម្បីចូលរួមប្រយុទ្ធកៀកស្មាជាមួយកងទ័ពរុស្ស៊ី នៅក្នុងសមរភូមិអ៊ុយក្រែន។ វត្តមានទ័ពកូរ៉េខាងជើងក្នុងជួរកងទ័ពរុស្ស៊ីនៅសមរភូមិអ៊ុយក្រែន នឹងធ្វើឲ្យសង្រ្គាមដ៏ធំមួយនេះ នៅទឹកដីអឺរ៉ុប ផ្លាស់ប្តូរក្នុងទម្រង់មួយដ៏គួរឲ្យគ្រោះថ្នាក់។ ដោយលូកដៃក្នុងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន ក្រោមរូបភាពចាប់ដៃសហការយោធាជាមួយភាគីរុស្ស៊ី កូរ៉េខាងជើងបានតម្លើងតួនាទីខ្លួនជាមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរអាស៊ីដែលគេត្រូវខ្លាចរអា។ លោកខាងលិច និងកូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តបញ្ជូនសព្វាអាវុធទៅជួយអ៊ុយក្រែនបានត្រឹមតែស្រែកថ្កោលទោសកូរ៉េខាងជើងដែលបានបញ្ជូនអាវុធទៅឲ្យរុស្ស៊ីយកទៅវាយប្រហារលើអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ មិនទាន់ទាញសញ្ញាអាសន្ន ព្រួយបារម្ភខ្លាំងដូចចុងសប្តាហ៍មុនទេ។ នៅថ្ងៃសុក្រទី ១៨តុលា ក្រុមចារកម្មកូរ៉េខាងត្បូងទើបបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដែលនៅក្នុងនោះ ក្រុមចារកម្មកូរ៉េខាងត្បូងអះអាងថា ទាហានកូរ៉េខាងជើងប្រមាណ១៥០០នាក់ ត្រូវបានកប៉ាល់ជើងទឹករុស្ស៊ីដឹកយកទៅដាក់ពង្រាយនៅ មូលដ្ឋានទ័ពក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី។ បើតាមក្រុមចារកម្មកូរ៉េខាងត្បូង នេះគ្រាន់តែជាការចាប់ផ្តើម ព្រោះថា ពីពេលនេះទៅមុខ កូរ៉េខាងជើងនឹងបញ្ជូនជាបន្តបន្ទាប់ទាហានរបស់ខ្លួនទៅរុស្ស៊ី ឲ្យគ្រប់ចំនួន ១២០០០នាក់ ដើម្បីចូលជួយច្បាំងកងទ័ពរុស្ស៊ីនៅក្នុងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន។បញ្ជូនទ័ពទៅជួយរុស្ស៊ីមានន័យយ៉ាងណាចំពោះកូរ៉េខាងជើង ?ចំពោះអ្នកវិភាគ Hong Min របស់វិទ្យាស្ថានកូរ៉េដើម្បីការបង្រួបបង្រួមជាតិ ការបញ្ជូនទ័ពកូរ៉េខាងជើងជាច្រើនពាន់នាក់ទៅជួយច្បាំងកងទ័ពរុស្ស៊ី ជាផ្លែផ្លាមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងជំនួយយោធា ដែលមេដឹកនាំរុស្ស៊ី និង កូរ៉េខាងជើងបានចុះហត្ថលេខាកាលពីខែ មិថុនាឆ្នាំនេះ។នៅពាក់កណ្តាលខែតុលានេះ ម៉ូស្គូបានចេញមកបញ្ជាក់ជាថ្មីនៃខ្លឹមសារកិច្ចព្រមព្រៀងយោធា ដែលនៅក្នុងនោះ រុស្ស៊ី និង កូរ៉េខាងជើង នឹងធ្វើអន្តរាគមយោធា ជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ប្រសិនបើប្រទេសណាមួយក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងពីរនេះ រងការឈ្លានពាន ឬ ការប្រកាសសង្គ្រាមជាផ្លូវការ ពីសំណាក់ប្រទេសខាងក្រៅ។ ម៉ូស្គូបញ្ជាក់ពីជំហរទ្វេភាគីជាមួយកូរ៉េខាងជើង ស្របពេលដែលភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយ និង យោធា រវាងកូរ៉េខាងជើង និង កូរ៉េខាងត្បូង កំពុងតែកើនឡើងជាលំដាប់។ នៅក្នុងសប្តាហ៍នេះ កូរ៉េខាងជើងបានបំផ្ទុះបំផ្លាញផ្លូវស្ពានតភ្ជាប់ជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង និងបានសម្រេចដាក់កូរ៉េខាងត្បូងជាប្រទេសអរិភាពដូចអាមេរិក ដែលមានន័យស្មើនឹងការរលាយសាបសូន្យនៃក្តីសង្ឃឹមបង្រួបបង្រួមបងប្អូនកូរ៉េទាំងពីរ។ដោយបញ្ជូនទ័ពទៅជួយច្បាំងកងទ័ពរុស្ស៊ីនៅក្នុងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន កូរ៉េខាងជើងរបស់មេដឹកនាំគីម ជុងអ៊ុនចង់ពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាពយោធាជាមួយមហាអំណាចរុស្ស៊ី ក្នុងក្តីសង្ឃឹមទទួលបានឆ័ត្រការពាររបស់រុស្ស៊ី ដូចដែលកូរ៉េខាងត្បូងបានទទួលពីអាមេរិកតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងយោធាដែលចែងថា អាមេរិកនឹងជួយការពារកូរ៉េខាងត្បូង។បើតាមអ្នកវិភាគ Hong Min ដោយបញ្ជូនទាហានជាង១ម៉ឺននាក់ ទៅរុស្ស៊ី មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង លោកគីម ជុងអ៊ុនមិនត្រឹមចង់បង្វឹក លត់ដំទាហានកូរ៉េខាងជើងឲ្យចេះដកពិសោធន៍ពីយុទ្ធសាស្រ្តធ្វើសង្រ្គាមនៅក្នុងសមរភូមិជាក់ស្តែងតែប៉ុណ្ណោះទេ លោកគីម ជុងអ៊ុនចង់ឆ្លៀតឱកាសនេះ ដើម្បីពង្រឹងតួនាទីរបស់កូរ៉េខាងជើងនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ។ ចង់ ឬមិនចង់ ជំនួយជាកងទ័ពរបស់កូរ៉េខាងជើង បន្ថែមពីលើការបញ្ជូនសព្វាវុធរាប់ម៉ឺនតោនទៅ រុស្ស៊ីនឹងធ្វើសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនកាន់តែអូសបន្លាយ និងផ្តល់ប្រយោជន៍កាន់តែច្រើនដល់ភាគីរុស្ស៊ីដែលជាអ្នកឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។កូរ៉េខាងជើងបានលូកដៃចូលជ្រៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចសង្រ្គាមរបស់រុស្ស៊ី ក្នុងនាមជាប្រទេសផ្គត់ផ្គង់អាវុធ ផ្តល់កម្លាំងទ័ពទៅជួយច្បាំងរុស្ស៊ី ដែលកំពុងខ្វះខាតចំនួនទ័ពដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមដែលអូសបន្លាយជាង២ឆ្នាំមកនេះ។ កូរ៉េខាងជើងត្រៀមខ្លួនដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទាហានធ្វើសង្រ្គាម។ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ១៧តុលា វីដេអូរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកូរ៉េខាងជើង KCNAបានបង្ហាញថា យុវជនកូរ៉េខាងជើងដល់ទៅជាង ១លាន ៤សែននាក់បានចុះឈ្មោះបម្រើកងទ័ពនៅក្នុងរយៈពេលតែ១សប្តាហ៍។រហូតមកដល់ពេលនេះលោកខាងលិច អាមេរិក សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ៊ុយក្រែននិងអូតង់នៅមិនទាន់ចេញមុខបញ្ជាក់ព័ត៌មានរបស់ទីភ្នាក់ងារចារកម្មកូរ៉េខាងត្បូង។ ម៉ូស្គូវិញ ស្ងាត់ច្រៀបគ្មានប្រតិកម្មអ្វីសោះនៅក្រោយការចេញសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រុមចារកម្មកូរ៉េខាងត្បូង។ក្នុងករណីដែលការអះអាងរបស់ចារកម្មកូរ៉េខាងត្បូងជារឿងពិតមែន នោះវត្តមានទ័ពពិសេសរបស់កូរ៉េខាងជើងដើម្បីជួយច្បាំងរុស្ស៊ីកំពុងធ្វើឲ្យសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែនបានឈានមកដល់របត់មួយថ្មី។លោកខាងលិចនៅឈរឱបដៃមើលទាហានកូរ៉េខាងជើងជួយច្បាំងរុស្ស៊ី? មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់វិមានប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនយល់ថា ការបញ្ជូនទ័ពកូរ៉េខាងជើងទៅក្នុងសមរភូមិអ៊ុយក្រែន ជាចេតនារបស់លោកពូទីនដែលចង់ពង្រីកសង្រ្គាមឲ្យកាន់តែធំ និងអូសបន្លាយពេលកាន់តែយូរ។ មន្រ្តីអ៊ុយក្រែននិយាយមិនលាក់ទេថា វត្តមានរបស់កងទ័ពកូរ៉េខាងជើង ជាង១ម៉ឺននាក់ដើម្បីជួយច្បាំងរុស្ស៊ីនឹងធ្វើស្ថានការណ៍ប្រយុទ្ធក្នុងសមរភូមិអ៊ុយក្រែន កាន់តែស្មុគស្មាញ។ដោយសារតែរឿងនេះ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសអ៊ុយក្រែនលោកAndrïï Sybiga បានសរសេរនៅលើបណ្តាញសង្គម X អំពាវនាវឲ្យប្រទេសលោកខាងលិចអនុញ្ញាតប្រើសព្វាវុធបាញ់បានចម្ងាយឆ្ងាយ ដើម្បីចាប់ស្ទាក់មីស៊ីល និងដ្រូនរបស់រុស្ស៊ី។ នៅក្នុងបទបង្ហាញផែនការសន្តិភាព ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោកហ្សេឡេនស្គីនៅបានទាមទារឲ្យសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិចទទួលយកអ៊ុយក្រែនជាសមាជិករបស់អូតង់ និងដាក់ពង្រាយសព្វាវុធប្រឆាំងនុយក្លេអ៊ែរក្នុងទឹកដីអ៊ុយក្រែន។ ការទាមទារចង់បានរបស់មេដឹកនាំអ៊ុយក្រែន ត្រូវបានលោកពូទីនចាត់ទុកថា ជាការញុះញង់ប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់។រុស្ស៊ីអូសទាញទាហានកូរ៉េខាងជើងឲ្យជួយប្រយុទ្ធក្នុងសង្រ្គាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ តើប្រទេសលោកខាងលិច ជាពិសេស បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ៊ុយក្រែននឹងឈរឱបដៃមើលឬយ៉ាងណា? បើសិនទ័ពបរទេសមានវត្តមានកាន់តែច្រើននៅក្នុងទឹកដីអ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី ដើម្បីជួយគាំទ្រភាគីជម្លោះរៀងៗខ្លួន នោះ សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន លែងជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធរវាងអ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ីទៀតហើយ។ គេកំពុងបារម្ភខ្លាចខ្លាំងថា វាអាចផ្ទុះរាលដាលទៅជាសង្រ្គាមលោកដ៏គ្រោះថ្នាក់៕
10/20/2024 • 5 minutes, 56 seconds ទប់លែងជាប់ អឺរ៉ុបចង់ធ្វើច្បាប់ដើម្បីពន្លឿនការច ាប់បញ្ជូនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ចេញ?
ក្រុមប្រទេសសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបទាំង២៧ បានជួបប្រជុំគ្នាក្នុងជំនួបកំពូលកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៧តុលាកន្លងទៅ។ សំណុំរឿងដ៏ធំនិងបន្ទាន់បំផុត គឺបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ដែលសម្រុកចូលមកក្នុងទឹកដីអឺរ៉ុបឥតដាច់ ស្របពេលដែលអឺរ៉ុបគ្មានដំណោះស្រាយរួមឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ បញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ គឺជាចំណុចធ្វើឲ្យប្រទេសអឺរ៉ុបប្រកែកទាស់ទែងគ្នា ខណៈប្រទេសខ្លះចង់បិទទ្វារខ្ទប់ ប្រទេសខ្លះទៀតចង់បើកចំហទទួលអន្តោប្រវេសន៍។ ឆ្លងកាត់ការប្រជុំជជែកគ្នាយ៉ាងតឹងតែង គេសង្កេតឃើញថា ប្រទេសសមាជិកអឺរ៉ុបកាន់តែច្រើន ហាក់ដូចជាចង់គាំទ្រឲ្យមានច្បាប់ថ្មី ដែលអនុញ្ញាតឲ្យគេអាចចាប់បញ្ជូនជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ត្រលប់ទៅកាន់ប្រទេសដើមវិញ ឲ្យបានច្រើន និងលឿនរហ័សបំផុត។ ក្រុមប្រទេសសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប បានស្រុះស្រួលគ្នានៅថ្ងៃទី១៧តុលា អំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ នៅតាមប្រទេសសមាជិកនីមួយៗ ត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា ជួយសម្រួល ជួយបង្កើន និងពន្លឿនការបញ្ជូនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ចេញពីទឹកដីអឺរ៉ុប។ ប្រទេសសមាជិកអឺរ៉ុបទាំង២៧ បានហៅឲ្យគណៈកម្មការអឺរ៉ុបត្រូវតែរៀបចំដាក់ស្នើ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីមួយ ដើម្បីចាត់ចែងកិច្ចការនេះ ឲ្យបានឆាប់បំផុត។លោកស្រី អួរស៊ូឡា វុនដឹឡេយិន ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍ ថាលោកស្រីនឹងស្នើសេចក្តីព្រាងច្បាប់គ្រប់គ្រងអន្តោប្រវេសន៍ថ្មី តែដោយមិនបញ្ជាក់លំអិតអំពីកាលបរិច្ឆេទ។ គួរកត់សំគាល់ថា កាលពីឆ្នាំ២០១៨ គណៈកម្មការអឺរ៉ុបធ្លាប់បានស្នើច្បាប់មួយរួចហើយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ក៏ប៉ុន្តែបានបរាជ័យវិញ ដោយសារប្រទេសសមាជិកទាំង២៧ គ្មានការមូលមតិគ្នា។ ប្រទេសអឺរ៉ុបខ្លះ ដែលមានទំនោរស្តាំនិងជាតិនិយម ទាមទារឲ្យបិទព្រំដែនឲ្យជិត ព្រោះអឺរ៉ុបមិនអាចមានលទ្ធភាពទទួលមនុស្សគ្រប់គ្នាឡើយ។ ចំណែកប្រទេសខ្លះទៀតវិញ ដែលមានទំនោរនយោបាយឆ្វេងនិយម បានលើកឡើងថាអឺរ៉ុបមិនត្រូវបិទទ្វារខ្ទប់ទេ អឺរ៉ុបត្រូវតែទទួលជួយជនភៀសខ្លួន ដែលរត់គេចពីសង្គ្រាមនិងការកាប់សម្លាប់។"មណ្ឌលរងចាំ" យកតាមគម្រូអ៊ីតាលីក៏ប៉ុន្តែ៦ឆ្នាំក្រោយមក គេសង្កេតឃើញថា របត់នយោបាយ ហាក់បានប្រែប្រួលខ្លាំង ដោយប្រទេសអឺរ៉ុបកាន់តែច្រើន យល់ថាត្រូវតែមានច្បាប់រឹតបន្តឹង ទប់ស្កាត់ និងចាប់បញ្ជូនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ចេញពីអឺរ៉ុប។ មធ្យោបាយមួយនៅក្នុងការទប់ស្កាត់អន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់មិនឲ្យជាន់ដីអឺរ៉ុប ហើយអាចពន្លឿនដល់ការចាប់បញ្ជូនទៅកាន់ប្រទេសដើមវិញនោះ គឺការរៀបចំបង្កើតឲ្យមាន “មណ្ឌលរងចាំ” នៅក្នុងប្រទេសណាមួយ មិនមែនជាសមាជិកអឺរ៉ុប តែស្ថិតនៅមាត់ច្រកចូលព្រំដែនអឺរ៉ុប។ ជនអន្តោប្រវេសន៍ ត្រូវគេបញ្ជូនឲ្យទៅស្នាក់នៅទីនោះបណ្តោះអាសន្ន ដើម្បីរៀបចំដាក់ឯកសារស្របច្បាប់ចូលអឺរ៉ុប។ អ្នកដែលមិនគ្រប់លក្ខខណ្ឌ ទទួលបានសិទ្ធិជ្រកកោនជាជនភៀសខ្លួន គឺគេនឹងចាប់បញ្ជូនទៅប្រទេសដើមវិញ។ថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលស្តាំនិយមជ្រុលរបស់អ៊ីតាលី ដឹកនាំដោយលោកស្រី ចចា ម៉េឡូនី បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីជាមួយប្រទេសអាល់បានី ដើម្បីបង្កើតមណ្ឌលរងចាំ សម្រាប់ដាក់ជនអន្តោប្រវេសន៍នៅទីនោះ មុននឹងពួកគេឆ្លងទូកតាមទឹក ឬតាមដីគោកមកដល់ទឹកដីអ៊ីតាលី។ តែយ៉ាងណា សកម្មជននិងអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស បានរិះគន់ខ្លាំងណាស់ ទៅលើរដ្ឋាភិបាលអ៊ីតាលី ដោយចាត់ទុកថា “មណ្ឌលរងចាំ” នេះ វាមិនខុសពីមន្ទីរឃុំឃាំងជនអន្តោប្រវេសន៍នោះឡើយ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី នៅក្នុងជំនួបកំពូលអឺរ៉ុប លោកស្រីប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអ៊ីតាលី បានឆក់ឱកាសប្រឹងអួតបង្ហាញអំពីគំរូល្អដែលខ្លួនកំពុងធ្វើ ហើយចង់ឲ្យសហភាពអឺរ៉ុបទាំងមូលធ្វើតាមខ្លួន។ ជាក់ស្តែង លោកស្រី ចចា ម៉េឡូនី បានរៀបចំការប្រជុំក្រៅផ្លូវការមួយនៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយមានប្រទេសចូលរួមជាមួយជាងដប់ប្រទេស ក្នុងនោះមាន ហូឡង់ ក្រិក អូទ្រីស ប៉ូឡូញ ហុងគ្រីជាដើម ដែលសុទ្ធតែជាប្រទេសមានទំនោរចង់បិទព្រំដែនទាំងស្រុង។ដោយឡែកបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់ បានស្ថិតនៅឆ្ងាយពីកិច្ចប្រជុំនេះយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយគេមិនគាំទ្រគំនិតបង្កើតមណ្ឌលសម្រាប់ចាប់បង្ឃាំងអន្តោប្រវេសន៍ទុកនៅប្រទេសផ្សេងបែបនេះទេ។ លោកម៉ាក្រុងប្រធានាធិបតីបារាំង ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ទង្វើចាប់អន្តោប្រវេសន៍យកទៅទុកក្នុងមណ្ឌលរួមមួយនៅប្រទេសផ្សេង គឺវាផ្ទុយពីគោលការណ៍ច្បាប់របស់បារាំង ដែលគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ចំណុចវិជ្ជមាននៃអន្តោប្រវេសន៍ស្របច្បាប់អេស្ប៉ាញជាប្រទេសដែលបានចេញមុខប្រឆាំងដាច់ខាត ទៅនឹងការរឹតបន្តឹងច្បាប់ជ្រុលហួសហេតុ ដើម្បីរាំងរាំងអន្តោប្រវេសន៍មិនឲ្យជាន់ដីអឺរ៉ុប។ លោកប៉េដ្រូ សាន់ឆែស នាយករដ្ឋមន្ត្រីអេស្ប៉ាញ បានថ្លែងថា ការបង្កើតមណ្ឌលដើម្បីចាប់បង្ឃាំងអន្តោប្រវេសន៍ទុកនៅតាមប្រទេសក្រៅអឺរ៉ុប គឺវាមិនមែនជាដំណោះស្រាយ ដើម្បីទប់ស្កាត់អន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គឺវាទៅបង្កើតបញ្ហាថ្មីមួយបន្ថែមទៀត។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអេស្ប៉ាញ បានអំពាវនាវថា ត្រូវតែឈប់នាំគ្នានិយាយតែពីចំណុចអាក្រក់របស់អន្តោប្រវេសន៍តទៅទៀតទៅ។ តែគួរនាំគ្នាងាកមកសំឡឹងមើល ពីផលវិជ្ជមានដែលអឺរ៉ុបអាចទទួលបានពីអន្តោប្រវេសន៍ដែលស្របច្បាប់វិញ។ លោកអះអាងអន្តោប្រវេសន៍ស្របច្បាប់ គឺប្រភពកម្លាំងពលកម្មដ៏ស្វាហាប់សម្រាប់រុញសន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ុប។គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីខែឧសភា សហភាពអឺរ៉ុបបានអនុម័ត “កាតិកាសញ្ញាអន្តោប្រវេសន៍និងការភៀសខ្លួន” ដែលតាមធម្មតាត្រូវចូលជាធរមាននៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២៦។ យោងតាមអត្ថបទច្បាប់នេះ គឺអឺរ៉ុបនឹងដាក់បន្ថែមនូវវិធានការមួយចំនួន ដើម្បីពិនិត្យនៅតាមព្រំដែនចម្រាញ់យកតែអន្តោប្រវេសន៍ស្របច្បាប់ ឬជនភៀសខ្លួនដែលបំពេញគ្រប់លក្ខខណ្ឌ។ បន្ថែមពីនេះ កាតិកាសញ្ញានេះបានកំណត់កម្មវត្ថុ បែងចែកការទទួលខុសត្រូវគ្នា រវាងប្រទេសសមាជិកអឺរ៉ុប នៅក្នុងនីតិវិធីទទួលយកពាក្យសុំសិទ្ធជ្រកកោនរបស់ជនភៀសខ្លួន។ បារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងអេស្ប៉ាញ ជាប្រទេស៣ធំៗ ដែលជំរុញឲ្យឆាប់អនុវត្តកាតិកាសញ្ញានេះ។ លោក អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ បានលើកឡើងថា ជាការពិតណាស់ អឺរ៉ុបត្រូវតែរឹតបន្តឹងច្បាប់ ទប់ស្កាត់អន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ អឺរ៉ុបត្រូវតែទុកទ្វារបើកចំហ ទទួលយកអន្តោប្រវេសន៍ស្របច្បាប់ដែលមានសមត្ថភាពជំនាញ។អ្នកនយោបាយខ្លះ ឃោសនាបែបប្រជាភិថុតគួរកត់សំគាល់បញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ បានធ្វើឲ្យជ្រួលច្របល់ឆាកនយោបាយ នៅតាមប្រទេសអឺរ៉ុប ខណៈទំនោរជាតិនិយមជ្រុល ស្អប់ជនបរទេស រើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍ ហាក់កាន់តែមានសន្ទុះខ្លាំងនៅតាមប្រទេសមួយចំនួន។ អ្នកនយោបាយខ្លះ បានច្បាមយកចំណុចទាំងនេះជាទុននយោបាយ ប្រកាសវិធានការផ្សេងៗអូសទាញការគាំទ្រ។ អ្នកនយោបាយខ្លះ បានរិះគន់ពីកម្សោយក្នុងការអនុវត្តច្បាប់បណ្តេញជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ឲ្យត្រលប់ទៅស្រុកដើមវិញ។ ផ្អែកតាមតួលេខ ក្នុងចំណោមអ្នកដែលត្រូវគេចេញលិខិតឲ្យចាកចេញពីអឺរ៉ុបទាំងអស់ គឺមានតែ២០%ដែលត្រូវបានអឺរ៉ុបចាប់បញ្ជូនចេញជាក់ស្តែង។តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ការចាប់បញ្ជូនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ទៅកាន់ប្រទេសដើម វាមិនមែនជារឿងងាយឡើយ ហើយក៏មិនមែនប្រទេសសមាជិកអឺរ៉ុបម្នាក់ឯង ចង់ធ្វើក៏ធ្វើបាននោះដែរ។ ដើម្បីអាចធ្វើការងារនេះបាន គឺទាល់តែប្រទេសដើមរបស់ជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់នោះ បញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ថាព្រមទទួលប្រជាជនខ្លួនយកទៅវិញ។ គេមិនអាចចេះតែដឹកតាមយន្តហោះយកទៅទម្លាក់ចោល ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីប្រទេសដើមបានឡើយ។ ទន្ទឹមគ្នានេះទៀត ស្របពេលដែលថ្នាក់ដឹកនាំស្តាំនិយមអឺរ៉ុបខ្លះ ខិតខំស្រែកថាត្រូវតែធ្វើច្បាប់ថ្មី ដើម្បីពន្លឿនការចាប់បញ្ជូនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ចេញពីអឺរ៉ុប តែបើយើងក្រឡេកទៅមើលតួលេខជាក់ស្តែង របស់ទីភ្នាក់ងារអឺរ៉ុបត្រួតពិនិត្យព្រំដែន Frontex គឺចំនួនជនអន្តោប្រវេសន៍ដែលបានឆ្លងចូលដីអឺរ៉ុបដោយខុសច្បាប់ បានធ្លាក់ចុះចំនួន៤២% ក្នុងរវាង៩ខែឆ្នាំ២០២៤នេះ បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំ២០២៣៕
10/18/2024 • 6 minutes, 54 seconds សង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហេសបូឡា៖ កងទ័ពអង្គការសហប្រជាជាតិនៅលីបង់មានភារកិច្ចអ្វី?
នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលនេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានថ្លែងដោយចំឈ្មោះជាលើកទីមួយ ឱ្យអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរក៍ គិតគូរដកកងទ័ពមួកខៀវ ចេញជាបន្ទាន់ ទៅរកកន្លែងមានសុវត្ថិភាព។ តាំងពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១០តុលាមក គ្រាប់បាញ់ផ្លោងរបស់អ៊ីស្រាអែលបានធ្វើឱ្យទាហានមួកខៀវអង្គការសហប្រជាជាតិយ៉ាងហោច៥នាក់រងរបួស។ តើកងកម្លាំងទ័ពមួកខៀវនៅលីបង់នេះជានរណា? មានតួនាទីយ៉ាងណា បានជាក្លាយជាផ្ទាំងស៊ីបនៃការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលដែរ? តាំងពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១០តុលាមក និងក្នុងរយៈពេលតែ៤៨ម៉ោង កងកម្លាំងបណ្តោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំលីបង់ ហៅកាត់ថា Finul បានរងរបួសជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងចំនួនយ៉ាងហោច៥នាក់គិតត្រឹមថ្ងៃអាទិត្យទី១៣តុលា ដោយការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល។ការវាយប្រហារប៉ះដល់ក្រុមFinul បានបង្កបង្កើតឱ្យមានប្រតិកម្មជាច្រើនប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែល។ ជាង៤០ប្រទេស មានអាទិ៍ បារាំងអង់គ្លេស ឥណ្ឌា ចិន កាតា តួកគី ឬឥណ្ឌូណេស៊ី ព្រមទាំងសម្តេចប៉ាប បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ផ្តល់ការគាំទ្រទាំងស្រុងដល់កងកម្លាំងបណ្តោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិនៅលីបង់Finul និងបានជំរុញឱ្យមានការការពារសុវត្ថិភាពក្រុមមួកខៀវ។អ៊ីស្រាអែលថាសោកស្តាយដែលទាហានFinulរងរបួស ប៉ុន្តែមិនបញ្ឈប់ការផ្លោងវាយប្រហារយ៉ាងប្រសាចលើលីបង់ទេ និងបានបើកយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធជើងគោកតតាំងជាមួយចលនាហេសបូឡា នៅតាមតំបន់ជិតព្រំដែនលីបង់-អ៊ីស្រាអែល។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលនេតាន់យ៉ាហ៊ូបានអំពាវនាវចំៗ ជាភាសាអង់គ្លេស នៅថ្ងៃអាទិត្យទី ១៣តុលា ឱ្យលោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ សម្រេចដកក្រុមFinul ចេញពីភាគខាងត្បូងលីបង់ ទៅរកកន្លែងមានសុវត្ថិភាពភ្លាមនិងជាបន្ទាន់។ សម្រាប់លោក បេនយ៉ាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ ដើម្បីសុវត្ថិភាព Finulត្រូវតែចេញពីតំបន់គ្រោះថ្នាក់។កាលពីថ្ងៃសុក្រFinul បានចោទប្រកាន់យោធាអ៊ីស្រាអែលថាបានបាញ់តម្រង់ និងដោយចេតនាតែម្តងលើទីតាំងរបស់តំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ហេតុអ្វីបានជាអ៊ីស្រាអែលក៏ដៅវាយប្រហារកងកម្លាំងបណ្តោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិដែរ? តើកងកម្លាំងនេះជានរណា?មានតួនាទីអ្វីខ្លះនៅលីបង់?បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៧៨ និងមានទីស្នាក់ការនៅក្រុងNaqoura ភាគខាងត្បូងលីបង់ កងកម្លាំងបណ្តោះអាសន្នប្រចាំលីបង់ Finul មានសមាសភាពជាកងទ័ពមួកខៀវ សម្រាប់ជួយតាមដានការដកកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលចេញពីភាគខាងត្បូងលីបង់ និងរក្សាសន្តិភាពនិងសន្តិសុខអន្តរជាតិ ហើយជួយរដ្ឋាភិបាលលីបង់ឱ្យមានអំណាចគ្រប់គ្រង់ប្រទេសពេញលេញ។ ដោយស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រនយោបាយចេះតែវិវឌ្ឍ បេសកកម្មរបស់Finul ត្រូវបានកែប្រែ នៅឆ្នាំ១៩៨២ម្តង និងនៅឆ្នាំ២០០០ម្តង។ តាំងពីឆ្នាំ២០០៦មក Finul មានភារៈត្រួតពិនិត្យការបញ្ចប់អំពើហិង្សានៅតំបន់ភាគខាងត្បូងលីបង់និងជួយសម្រួលបេសកកម្មមនុស្សធម៌ឱ្យបានទៅដល់ប្រជាជនស៊ីវិល ព្រមទាំងការសម្រួលការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់អ្នកស្ម័គ្រចិត្ត ឱ្យប្រព្រឹត្តទៅសុវត្ថិភាព។ តែសម្រាប់អ្នកវិភាគ នេះជាបេសកកម្មដែលមិនអាចទៅរួច។គិតមកទល់ខែមេសា២០២៤ Finul មានសមាជិក១០៥៤១នាក់ ក្នុងនោះ៩៥៣២នាក់ជាទាហាន ២០៧នាក់ជានាយសេនាធិការ ៥៥៣ជាជនស៊ីវិលក្នុងស្រុក និង២៤៩នាក់ជាជនស៊ីវិលមកពីប្រទេសផ្សេង។ ក្រុមមួកខៀវនៅលីបង់ មានទីតាំងឈរជើងតំបន់ទ្រនាប់ តាមបណ្តោយព្រំដែនមិនផ្លូវការរបស់លីបង់-អ៊ីស្រាអែល ប្រវែង១២០គីឡូម៉ែត្រ គូសដោយអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីឆ្នាំ២០០០។ Finul មានកាតព្វកិច្ចត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចែងអនុញ្ញាតឱ្យតែទាហានលីបង់ និងទាហានមួកខៀវប៉ុណ្ណោះ អាចពង្រាយវត្តមាន នៅក្នុងតំបន់ដែលងំដោយអំពើហិង្សាប្រយុទ្ធតតាំងគ្នាជាញឹកញយរវាងកងទ័ពរដ្ឋាភិបាលលីបង់និងចលនាប្រដាប់អាវុធស្និទ្ធនឹងអ៊ីរ៉ង់ ហេសបូឡា និងរវាងហេសបូឡាជាមួយអ៊ីស្រាអែល។តែ Finul មានសិទ្ធិត្រឹមការពារខ្លួនទល់នឹងការវាយប្រហារដោយដៅចំខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូចជាបណ្តាសមាជិកមួកខៀវអង្គការសហប្រជាជាតិផ្សេងទៀតដែរ កងកម្លាំងបណ្តោះអាសន្នប្រចាំលីបង់ មិនមែនជាកងពលយោធាប្រដាប់អាវុធឬ ទ័ពប្រយុទ្ធទេ។ ក្រុមមួកខៀវFinul បានត្រឹមឈរមើលឃើញសកម្មភាពរបស់គូប្រយុទ្ធហេសបូឡានិងអ៊ីស្រាអែល តែមិនអាចបញ្ចេញសកម្មភាពអ្វីបានទាំងអស់។ ពោលគឺជាមហាអំណាចដែលគ្មានអំណាច។បើតាមអង្គការសហប្រជាជាតិ កងកម្លាំងមួកខៀវមានទាហាននិងនគរបាលជាង១០ម៉ឺននាក់ កំពុងធ្វើជាកម្លាំងជំនួយនៅក្នុង១២០ប្រទេស។ ទាហានមួកខៀវ ច្រើនទៅធ្វើការក្នុងតំបន់មានឆ្ងាយដាច់ស្រយាល និងមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង៕
10/13/2024 • 4 minutes, 22 seconds ភូមា៖ អស់មេដឹកនាំ តើគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ កំពុងរលត់ដូចភ្លើងទៀនឬ?
ជាង៣ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីក្រុមយោធាភូមាបានធ្វើរដ្ឋប្រហារ ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី គេសង្កេតឃើញថា គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ របស់លោកអ៊ុងសាន ស៊ូជី ហាក់កំពុងបាក់កម្លាំង រលាយសាបសូន្យម្តងបន្តិចៗ។ លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងសមាជិកធំៗភាគច្រើន កំពុងជាប់នៅក្នុងឃុំ ខណៈមេដឹកនាំធំៗ ដែលមានវ័យចំណាស់របស់គណបក្សនេះ បានស្លាប់ម្តងមួយៗ។ គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ បានធ្លាក់ចុះទន់ខ្សោយ គ្មានធនធានមនុស្ស ធ្វើឲ្យក្រុមយោធាមានសង្ឃឹមកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងការបោះឆ្នោត ដែលរបបសិកបានសន្យាថានឹងរៀបចំធ្វើនៅឆ្នាំក្រោយ។ នៅភូមា មនុស្សដែលជាសរសរគ្រិះនៃគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (NLD) បើមិនជាប់ឃុំក៏ស្លាប់ម្តងមួយៗ។ លោក ច មីនមូង មនុស្សដ៏សំខាន់ម្នាក់ តាំងតែពីគណបក្សនេះបានកកើតដំបូង បានស្លាប់កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី៧តុលា ក្នុងជន្មាយុ៧២ឆ្នាំ ដោយជំងឺមហារីកគ្រាប់ឈាម។ មុននឹងស្លាប់ លោកម្នាក់នេះធ្លាប់ត្រូវរបបសិកចាប់ដាក់ឃុំជាច្រើនលើក ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅ មេដឹកនាំដ៏សំខាន់ម្នាក់ និងជាស្ថាបនិកមួយរូបនៃគណបក្សរបស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ក៏បានស្លាប់ដែរ គឺលោក ទិន អ៊ូ អាយុ៩៧ឆ្នាំ។ ក្រោយរដ្ឋប្រហារនៅឆ្នាំ២០២១ គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ ដែលធ្លាប់បានទទួលការគាំទ្រភ្លូកទឹកភ្លូកដីពីប្រជាជនភូមាក្នុងពេលបោះឆ្នោត ពេលនេះកំពុងតែរលត់អស់ពន្លឺសន្សឹមៗ ប្រៀបបីដូចជាពន្លឺភ្លើងទៀនដែលឆេះអស់ ដោយសារតែអស់មេដឹកនាំ។របបសិកភូមា មិនបានចាំទាល់តែគណបក្សនេះរលាយរលត់អស់នេះទេ គេបានប្រកាសកាលពីឆ្នាំទៅ រំលាយគណបក្សនេះចោល ក្រោមហេតុផលថា គណបក្សនេះមិនគោរពលក្ខខណ្ឌដែលមានចែងក្នុងច្បាប់បោះឆ្នោត។ លោក Htwe Htwe Thien សាស្ត្រាចារ្យនៅសកលវិទ្យាល័យ Curtin អូស្ត្រាលី បានលើកឡើងថា របបសិកភូមាកំពុងតែបោសសំអាតឆាកនយោបាយ ដើម្បីត្រៀមយកឈ្នះតែម្នាក់ឯងដោយស្របច្បាប់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៥។ ខុសពីសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលចាត់ទុកការបោះឆ្នោតនេះជាឆាកល្ខោន ចិននិងរុស្ស៊ីវិញបាននាំគ្នាប្រកាសគាំទ្រ កលល្បិចរបស់របបសិកភូមានេះ។យោងតាមអ្នកវិភាគជាច្រើន ប្រសិនបើការបោះឆ្នោតធ្វើទៅតាមក្រិត្យក្រមប្រជាធិបតេយ្យ វាប្រាកដណាស់ ដែលគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ នឹងឈ្នះគគ្រឹកគគ្រេង។ សមាជិកម្នាក់របស់បក្សនេះ ដែលទើបតែត្រូវបានគេដោះលែងពីគុក បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP ថា សមាជិកសមាជិការបស់បក្ស កំពុងតែខិតខំប្រឹងប្រែងរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធ ប្រមូលកម្លាំងឡើងវិញ បើទោះបីជាប្រឈមនឹងការធ្វើទុក្ខម្នេញដ៏សម្បើមពីរបបសិកក៏ដោយ។ ដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ សមាជិកម្នាក់ទៀត បានអះអាងថា គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ នឹងខំប្រឹងតស៊ូ ចូលរួមបោះឆ្នោត ដើម្បីប្រយុទ្ធតទល់នឹងរបបផ្តាច់ការយោធា។សូមរំលឹកថា គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ បានចាប់បដិសន្ធិឡើងនៅឆ្នាំ១៩៨៨ បន្ទាប់ពីរបបសិកភូមាកាន់អំណាចតាំងតែទសវត្សឆ្នាំ១៩៦០មក បានបង្ក្រាបយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃទៅលើចលនាបះបោរបស់ប្រជាជនភូមា។ អស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំ ទង់ពណ៌ក្រហមមានរូបហង្សពណ៌មាសរបស់គណបក្សនេះ បានក្លាយជានិម្មិតរូបនៃការតស៊ូនយោបាយ ដោយសន្តិវិធី ដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាពនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យភូមា។ក្រោយរបត់នយោបាយបើកចំហរខ្លះៗ ចាប់ពីឆ្នាំ២០១០ គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យបានឈ្នះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដី ចំនួន២លើក ឆ្នាំ២០១៥ និង២០២០។ តែនៅថ្ងៃទៅ១កុម្ភៈ២០២១ កងទ័ពភូមាដឹកនាំដោយលោកមីន អ៊ុងឡាំង បានធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងចាប់មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ដាក់ឃុំ។ ប្រមាណ៣ឆ្នាំជាងមកនេះ ភូមាបានឈានធ្លាក់សឹងតែចូលក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវីល ដោយសារតែប្រជាជននិងក្រុមកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជនជាតិភាគតិច បានបើកសមរភូមិប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ពជាតិ។ នៅខែកក្កដាឆ្នាំ២០២២ របបសិកភូមា បានប្រហារជីវិតអ្នកទោសម្នាក់ ដែលជាសមាជិកសភាអតីតអ្នកចម្រៀងរ៉េប ដើម្បីជាការព្រមានគំរាមទៅដល់សំឡេងតវ៉ាប្រឆាំងទាំងអស់។លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលមានវ័យចាស់ជរា ៧៩ឆ្នាំទៅហើយនោះ ក៏មិនខុសពីលោកអតីតប្រធានាធិបតី Win Myint កំពុងស្ថិតនៅក្នុងឃុំ គ្មានសង្ឃឹមថាមានថ្ងៃចេញមានសេរីភាពឡើយ។ តែទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងទឹកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋភូមាទូទៅ គឺពួកគេនៅតែទន្ទឹងរងចាំ និងស្រលាញ់គាំទ្រលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជីជានិច្ច។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ យុវជនភូមាមួយចំនួនធំ ដែលធ្លាប់ដើរតាមគន្លងនយោបាយអហិង្សារបស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជីនោះ ពេលនេះពួកគេបានភាគច្រើនបានងាកទៅចាប់យកការតស៊ូដោយប្រើកម្លាំង ប្រើអាវុធ ដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ យ៉ាងណាមិញ “ក្រុមចលនាប្រជាការពារ” គឺជាក្រុមប្រដាប់អាវុធ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយយុវជនភូមា សហការជាមួយកងកម្លាំងជនជាតិភាគតិចនៅតាមរដ្ឋនានា នៅក្រោយថ្ងៃរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ២០២១។មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ អតីតសមាជិកសភាភូមាបានរួមកម្លាំងគ្នា ប្រកាសបង្កើតរដុ្ឋភិបាលក្រៅផ្លូវការ ឈ្មោះថារដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិ (NUG) ដែលរហូតពេលនេះ គ្មានប្រទេសណាទទួលស្គាល់ឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែផ្អែកតាមប្រភពខ្លះស្និទ្ធនឹងគណបក្ស គឺរដ្ឋាភិបាលក្រៅផ្លូវការនេះ ចាប់ផ្តើមបែកបាក់គ្នាហើយ ដោយសារតែមានការខ្វែងគំនិតគ្នា រវាងអ្នកនយោបាយដែលតស៊ូក្នុងស្រុក និងអ្នកដែលបានភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស។លោក David Mathieson អ្នកវិភាគឯករាជ្យម្នាក់បានលើកឡើងថា គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យបានតស៊ូរស់មានកម្លាំងមករហូត បើទោះបីរងនូវការធ្វើបាបកៀបសង្កត់ គំរាមសំឡុតយ៉ាងខ្លាំងដៃអស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំពីសំណាក់ពួកកងទ័ព។ ដូច្នេះ គ្មានហេតុផលអ្វីដែលបក្សនេះនឹងត្រូវរលត់រលាយនោះឡើយ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី វាសនាអនាគតរបស់បក្សនេះ ពឹងផ្អែកធំណាស់ទៅលើរូបលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលសកម្មជនខានឃើញមុខយូរឆ្នាំមកហើយ ដោយសារតែលោកស្រីស្ថិតនៅក្នុងឃុំ។ ជាងនេះទៀត លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលមានអាយុ៧៩ឆ្នាំទៅហើយ នៅមិនទាន់បានតែងតែង ឬផ្ទេរតំណែងការងារទៅឲ្យមនុស្សណាម្នាក់នៅឡើយទេ។ សំណួរចោទសួរថា តើអស់ពីលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី តើគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ នឹងក្លាយទៅជាយ៉ាងណា? តើអ្នកណា នឹងមកដឹកនាំបក្សនេះ ឲ្យមានឯកភាពជាធ្លុងមួយ ដើម្បីបន្តធ្វើជាកម្លាំងរួបរួមជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅភូមា?
10/10/2024 • 6 minutes, 17 seconds បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត គឺជាបដិវត្តន៍ ឬគ្រាន់តែជាដុំប៉ោងដែលប្រហោងក្នុង?
ប្រមាណ២ឆ្នាំមកនេះ បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត បានរីកសាយភាយនិងទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង ដោយគេគិតថា ទៅថ្ងៃអនាគតដ៏ខ្លី គេនឹងប្រើបច្ចេកវិទ្យានេះជាទូទៅ ដើម្បីផលិតមាតិកា អត្ថបទ និងរូបភាពនានា។ ភាពល្បីរន្ទឺមួយរំពេចនេះ បានញ៉ាំងឲ្យក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ទទួលបានការបោះទុនវិនិយោគ យ៉ាងច្រើនសន្ធឹក។ តែជាមួយគ្នានេះ មានមតិអ្នកជំនាញខ្លះលើកឡើងថា ការសំរុកបោះទុនវិនិយោគលើបញ្ញាសិប្បនិម្មិត វាប្រៀបបីដូចដុំប៉ោងមូល តែធាតុពិតគឺវាប្រហោងក្នុង ព្រោះថាគិតត្រឹមពេលនេះ ការបោះទុននេះមិនទាន់ទទួលបានប្រាក់ចំណេញនៅឡើយទេ។ កាលពី២ឆ្នាំមុន ក្រុមហ៊ុន Open AI ដែលបានបង្កើតកម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ChatGPT នៅមិនទាន់មានមនុស្សទូទៅស្គាល់ទេ។ បន្ទាប់ពីបានប្រកាសប្រមូលថវិកាវិនិយោគបាន ៦៦០០លានដុល្លារ ពេលនេះក្រុមហ៊ុន Open AI មានតម្លៃដល់ទៅ ១៥៧ពាន់លានដុល្លារ។ ត្រឹមតែ២ឆ្នាំ Open AI បានក្លាយជាក្រុមហ៊ុននាំមុខគេបំផុត ក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ហើយបានរុញច្រានក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗផ្សេងទៀត ឲ្យសម្រេចចិត្តវិនិយោគលើបច្ចេកវិទ្យានេះ បើទោះបីជាពុំទាន់មានសង្ឃឹមថាបានប្រាក់ចំណេញមកវិញ។តើបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត គឺជាបដិវដ្តន៍ទំនើបថ្មីនៃបច្ចេកវិទ្យាដែលគ្រប់គ្នាមិនអាចរំលងបាន ឬវាគ្រាន់តែជាការផ្អើលឈូរឆមួយរយៈ ប៉ោងធំតែប្រហោងក្នុង?សម្រាប់អ្នកជំនាញនៅការិយាល័យ Wedbush ជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ក្នុងរវាង១២ ទៅ១៨ខែទៀត គឺបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មទី៤ នឹងធ្វើដំណើរមកដល់ហើយ នៅក្នុងវិស័យផលិតឧបករណ៍សឺមីកុងឌុកទ័រ កម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ អ៊ិនធ័រនិត និងទូរស័ព្ទស្មាតហ្វូនជាដើម។ ChatGPT គឺជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដូចកាលជំនាន់ទូរស័ព្ទ iPhone ចេញដំបូង ដែលបានរុញសន្ទុះបដិវត្ត ក្នុងវិស័យទូរស័ព្ទដៃទំនើបដូច្នោះដែរ។ គឺ Open AI ដែលបានបើកផ្លូវឲ្យក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗ មានដូចជា Nvidia Microsoft និង Google ជាដើម សម្រេចកំណត់អាទិភាព យកបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិតមកប្រើប្រាស់។លោក Dan Ives អ្នកជំនាញនៅ Wedbush លើកឡើងថា នៅរវាង៣ឆ្នាំទៅមុខទៀតនេះ គ្រប់ក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ នឹងចំណាយប្រាក់សរុប ប្រមាណ១០០០ពាន់លានដុល្លារ នៅក្នុងបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ លោកពន្យល់ថា បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិតបង្កើត (AI Generative) គឺត្រូវការចំណាយប្រាក់ច្រើនណាស់ តួយ៉ាង ដើម្បីសរសេរអត្ថបទ ផលិតរូបភាព និងបង្កើតទិន្នន័យផ្សេងៗទៀត។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ដើម្បីធ្វើឲ្យបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិតបង្កើត អាចដំណើរការទៅបាន គឺត្រូវការឲ្យមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យាថ្មី ស៊ីថាមពលច្រើន និងត្រូវការវិស្វករមានជំនាញកាន់តែខ្ពស់។គួរកត់សំគាល់ថា ក្រុមហ៊ុនធំៗជាច្រើនបានចាប់ផ្តើមចំណាយប្រាក់ច្រើនពាន់លានដុល្លារ វិនិយោគក្នុងវិស័យបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ ជាក់ស្តែងក្រុមហ៊ុន Microsoft បានចំណាយ១៣ពាន់លានដុល្លារ ទៅក្នុងក្រុមហ៊ុន Open AI ព្រមទាំងប្រកាសវិនិយោគ១៥ពាន់លានដុល្លារបន្ថែមទៀត ក្នុងឆ្នាំនេះ នៅក្នុងបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិតនៅប្រទេសផ្សេងទៀត ដូចជានៅអាល្លឺម៉ង់ និងឥណ្ឌូណេស៊ីជាដើម។ Google វិញ បានបញ្ចេញប្រាក់១៣ពាន់លានដុល្លារដែរ ក្នុងត្រីមាសទី២ឆ្នាំនេះ ចំណាយទៅលើឧបករណ៍គ្រឿងបរិក្ខាបច្ចេកវិទ្យាទំនើប។ ទំហំចំណាយដ៏ធំនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីតម្រូវការ ក្នុងការមានទីតាំងស្តុកទិន្នន័យ និងម៉ាស៊ីនថ្មីទំនើបមានកម្លាំងកាន់តែខ្លាំង។ក៏ប៉ុន្តែ បើផ្អែកតាមរបាយការណ៍របស់ ធនាគារ Golman Sachs ចេញផ្សាយកាលពីខែមិថុនា គឺការចំណាយទាំងអស់នេះ មិនទាន់បានហុចលទ្ធផលចំណេញថវិកាអ្វីទេ គិតត្រឹមពេលនេះ។ ផលវិជ្ជមានគឺមានតែ ធ្វើឲ្យអ្នកជំនាញអភិវឌ្ឍកម្មវិធី អាចធ្វើការមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុនតែប៉ុណ្ណោះ។ លោក Rob Enderle លើកឡើងថា គ្រប់អ្នកវិនិយោគគិតតែពីស្រែកថា ត្រូវតែវិនិយោគលើបញ្ញាសិប្បនិម្មិត តែធាតុពិតមានអតិថិជនតិចណាស់ ដែលត្រូវការទិញបច្ចេកវិទ្យានេះទៅប្រើនៅពេលនេះ។ អ្នកជំនាញរូបនេះអះអាងថា ៨០%នៃគម្រោងប្រើប្រាស់បញ្ញាសិប្បនិម្មិត ត្រូវបានបិទបញ្ចប់ជាមួយនឹងភាពបរាជ័យ។យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្រី Grace Harmon អ្នកវិភាគទីផ្សារនៅ Emarketer បានលើកឡើងថា សម្រាប់ពេលនេះ ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗ មិនទាន់សម្លឹងចង់បានប្រាក់ចំណេញមកវិញនៅឡើយទេ។ គេប្រឹងវិនិយោគ គឺដោយសារខ្លាចដើរយឺតជាងគេ ក្នុងថ្ងៃអនាគត។ដោយឡែក លោក Michael Mansard នាយកក្រុមវិភាគនិងស្រាវជ្រាវ Subscribed Institute បានលើកឡើងថា រឿងបញ្ញាសិប្បនិម្មិតប៉ោងប្រហោងក្នុង ឬមិនប្រហោងក្នុង គឺវាមិនសំខាន់ទេក្នុងពេលនេះ។ អ្វីដែលសំខាន់ គឺអ្នកវិយោគក្នុងវិស័យនេះ គេសំឡឹងឃើញសក្តានុពលរបស់វា។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោកពន្យល់ថា ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាដែលរកស៊ីក្នុងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ត្រូវតែរកផ្លូវ គូសវាសគម្រូសេដ្ឋកិច្ចថ្មី ដើម្បីអាចរស់បន្ត នៅពេលដុំប៉ោងផ្អើលមួយរយៈនេះ វាធ្លាយធូរអស់ខ្យល់ទៅ។ ឧទារហណ៍ជាក់ស្តែង ផ្អែកតាមកាសែត New York Times ក្រុមហ៊ុនOpen AI ដែលបានចាប់ផ្តើមយកប្រាក់ពីអ្នកប្រើប្រាស់ធម្មតានោះ នឹងខាតប្រាក់ចំនួន៥ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំនេះ ព្រោះរកចំណូលបានតែ ៣៧០០លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ដូចគ្នាដែរ លោកស្រី Carolina Milanesi អ្នកវិភាគឯករាជ្យបានលើកឡើងថា វាច្បាស់ណាស់ថាបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត នឹងរីកសុះសាយមនុស្សប្រើជាទូទៅប្រចាំថ្ងៃ។ ក៏ប៉ុន្តែដើម្បីអាចប្រកួតប្រជែងយកឈ្នះគេបាន គឺក្រុមហ៊ុនអ្នកផលិតបច្ចេកវិទ្យានេះ ត្រូវតែហ៊ានវិនិយោគហ៊ានចំណាយនៅពេលនេះ។ ទីផ្សារវិស័យបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត គឺវាមិនខុសពីច្បាប់ធម្មជាតិនោះទេ ពោលគឺ “អ្នកណាអ្នកខ្លាំងអ្នកនោះឈ្នះ”៕
10/8/2024 • 5 minutes, 39 seconds ហេតុអ្វីអង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខរួមរបស់រុស្ស៊ី CSTO/OSTC ចាប់ផ្តើមអស់ឥទ្ធិពល?
ក្នុងសប្តាហ៍កន្លងទៅនេះ អង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខរួមដែលគេតែងប្រដូច ហៅថាជាអង្គការអូតង់ដឹកនាំដោយរុស្ស៊ីនោះ បានបើកការធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នាប្រចាំឆ្នាំ នៅប្រទេសកៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន។ តែពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ គេសង្កេតឃើញថា សម្ព័ន្ធភាពយោធាដែលរុស្ស៊ីបង្កើតឡើងដើម្បីប្រជែងកម្លាំងនឹងអូតង់នេះ ហាក់ដូចជាបានធ្លាក់ចុះឥទ្ធិពលជាបន្តបន្ទាប់។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងសមយុទ្ធយោធាឆ្នាំនេះ ប្រទេសអាម៉េនី ដែលជាសាមជិកម្នាក់ក្នុងចំណោមទាំង៦នាក់ បានអវត្តមានមិនចូលរួមជាមួយទេ។ ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាលផ្សេងទៀត ដែលរុស្ស៊ីខំបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យចូលជាសមាជិកសម្ព័ន្ធភាពនេះ ក៏បានងាកមុខចេញដែរ។ តើមានមូលហេតុអ្វីខ្លះ បានជាអង្គការសម្ព័ន្ធភាពយោធារបស់រុស្ស៊ីនេះ ធ្លាក់ចុះឥទ្ធិពល? អង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខរួម ហៅកាត់ថា CSTO ឬ OSTC ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយរុស្ស៊ីនៅឆ្នាំ១៩៩២ បន្ទាប់ពីសហភាពសូវៀតដួលរលំទៅ។ អង្គការសម្ព័ន្ធភាពយោធា ដែលគេតែនិយមប្រដូចទៅនឹងអង្គការអូតង់របស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចនេះ គឺជាមធ្យោបាយមួយដែលរុស្ស៊ីប្រឹងប្រែងចងសម្ព័ន្ធភាពកងទ័ព ជាមួយក្រុមប្រទេសអតីតសមាជិកសហភាពសូវៀត នៅតំបន់កូកាសនិងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ដែលទើបតែបានឯករាជ្យថ្មីៗ។កាន់តែខ្សត់សមាជិកជាង៣០ឆ្នាំមកនេះ គេសង្កេតឃើញថា សម្ព័ន្ធភាពយោធារបស់រុស្ស៊ីនេះ បានចុះថយឥទ្ធិពលម្តងបន្តិចៗ ដោយសារវាមានការប្រកួតប្រជែងផ្សេងទៀត ហើយវាថែមទាំងមិនផ្តល់ទំនុកចិត្តឲ្យប្រទេសសមាជិក ឬប្រទេសដែលចាប់អារម្មណ៍ចង់ចូលរួម។ នេះបើផ្អែកតាមការវិភាគ របស់លោក Hakop Badalyan អ្នកជំនាញសិក្សាសន្តិសុខនៅអាម៉េនី។ នៅឆ្នាំ១៩៩៩ ដោយសារមិនឃើញផលប្រយោជន៍ អាស៊ែរបៃហ្សង់ និង ហ្សកហ្ស៊ី បានសម្រេចចិត្តចាកចេញពីសម្ព័ន្ធភាពនេះ។ បន្ទាប់មកទៀត អ៊ូសបេគីស្ថាន បានចាកចេញនៅឆ្នាំ២០១២។ បច្ចុប្បន្ននេះ អង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខរួមរបស់រុស្ស៊ី មានសមាជិកចំនួនតែ៦ប្រទេស ដែលក្នុងនោះមានរុស្ស៊ីខ្លួនឯង បេឡារុស អាមេនី កាហ្សាក់ស្ថាន កៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន និងតាហ្ស៊ីគីស្ថាន។ឥឡូវនេះ អាមេនី ក៏ចាប់ផ្តើមដកខ្លួនដែរ។ ជាក់ស្តែង សមយុទ្ធយោធារួមគ្នាប្រចាំឆ្នាំ ដែលបានប្រព្រឹត្តិធ្វើទៅនៅតំបន់ភ្នំ ប្រទេសកៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន កាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅនេះ គឺគ្មានកងទ័ពអាមេនីចូលរួមទេ។ អាមេនីអន់ចិត្តនឹងរុស្ស៊ីខ្លាំងណាស់ ដោយចោទថារុស្ស៊ីកាន់ជើងខាងអាស៊ែបៃហ្សង់ នៅក្នុងជម្លោះតំបន់ការ៉ាបាក់។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាមេនី Nikol Pachinian បានលើកឡើងថា កងទ័ពរុស្ស៊ីបានបោះបង់ចោលអាមេនី ធ្វើឲ្យសន្តិសុខនិងអធិបតេយ្យភាពអាមេនីត្រូវប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ ដោយសារតែជម្លោះជាមួយអាស៊ែរបៃហ្សង់។ អ្នកនាំពាក្យវិមានក្រេមឡាំង កាលពីថ្ងៃពុធសប្តាហ៍មុន បានព្យាយាមនិយាយធានា ថាសម្ព័ន្ធភាព CSTO មិនបានគំរាមអធិបតេយ្យភាពនិងបូរណភាពទឹកដីអាមេនីទេ។សង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន ធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីទន់ខ្សោយបាក់កម្លាំងគួរកត់សំគាល់ថា នៅក្រោយការលើកទ័ពចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ីបានព្យាយាមដោយជោគជ័យ រឹតបន្តឹងចំណងសហការជាមួយប្រទេសមួយចំនួន ដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយៗ ជាក់ស្តែងជាមួយចិន កូរ៉េខាងជើង អ៊ីរ៉ង់ និងបណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិកមួយចំនួន។ ផ្ទុយទៅវិញ នៅក្នុងដែនឥទ្ធិពលតាមប្រទេសអតីតសមាជិកសហភាពសូវៀតវិញ រុស្ស៊ីហាក់ដូចជាត្រូវគេងាកមុខចេញជាបន្តបន្ទាប់។ក្រៅតែពីបេឡារុស ប្រទេសអតីតកូនចៅសហភាពសូវៀតសឹងតែទាំងអស់ គឺគ្មាននរណាពេញចិត្តឡើយ ដែលឃើញរុស្ស៊ីលើកទ័ពចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ ជាងនេះទៀត សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនដែលអូសបន្លាយទៅជិតៗឆ្នាំមកនេះ បានបង្ហាញថា រុស្ស៊ីបានតែសម្តីតែគ្មានកម្លាំងជាក់ស្តែងឯណា ទៅយកឈ្នះសង្គ្រាមដូចខ្លួនអួត។ កម្លាំងទ័ពរុស្ស៊ី ត្រូវកេណ្ឌទៅសមរភូមិអ៊ុយក្រែនសឹងទាំងអស់ ដូច្នេះរុស្ស៊ីលែងមានកម្លាំងទ័ពឯណាទៀត មកអន្តរាគម ឬដោះស្រាយជម្លោះ រវាងប្រទេសសមាជិកCSTOឡើយ។ ជាក់ស្តែង កៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន មានបញ្ហាឈ្លោះប្រកែកជាមួយតាជីគីស្ថាន ខណៈអាមេនីវិញឈ្លោះជាមួយអាស៊ែរបៃហ្សង់។ លោក Hakop Badalyan បានពន្យល់ថា រុស្ស៊ីរវល់ជាប់ដៃប្រយុទ្ធនៅអ៊ុយក្រែន គ្មានសមត្ថភាព រំលែកកម្លាំងទ័ព ហើយក៏លែងមានមធ្យោបាយធ្វើជាមេដឹកនាំ ចាត់ចែងបោះមេ ធ្វើអាជ្ញាកណ្តាលនៅក្នុងក្របខណ្ឌសម្ព័ន្ធភាព CSTO ទៀតឡើយ។រុស្ស៊ីអាចការពារសមាជិក CSTOមែន?តែយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Vladimir Jarikhine អគ្គនាយករងវិទ្យាស្ថានប្រទេសអតីតសហភាពសូវៀត នៅទីក្រុងមូស្គូ បានអះអាងថា សម្ព័ន្ធភាពCSTO នៅតែបន្តដើរតួនាទីសំខាន់ ធានាការពារឲ្យមានស្ថិរភាពនៅតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ជាពិសេសនៅតំបន់ដែលមានព្រំដែនជាប់អាហ្វហ្កានីស្ថាន បន្ទាប់ពីប្រទេសនេះបានធ្លាក់ទៅក្នុងរបបរបស់ក្រុមតាលីបង់សាជាថ្មី។ មន្ត្រីរុស្ស៊ីរូបនេះ បានរំលើកថា ខុសពីអាហ្វហ្កានីស្ថានដែលរងការវាយប្រហាររបស់ក្រុមជីហាតភេរវកម្មជាញឹកញាប់ ប្រទេសអាស៊ីកណ្តាលទាំងអស់មានសន្តិសុខ ក៏ដោយសារតែមានមូលដ្ឋានទ័ពរុស្ស៊ីប្រចាំការនៅតាហ្ស៊ីគីស្ថាន និងនៅកៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន។តែទន្ទឹមគ្នានេះ ទោះបីជាមន្ត្រីរុស្ស៊ីខាងលើ បានអួតសរសើរអំពីអត្ថប្រយោជន៍របស់ CSTO យ៉ាងណាក៏ដោយ តែការពិតជាក់ស្តែង ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាលប្រហែលជាមិនចាញ់ការឃោនានេះប៉ុន្មានទេ។ ជាក់ស្តែង ប្រសិនបើសម្ព័ន្ធភាព CSTO ល្អមែន មិនមែនប្រទេសអ៊ូសបេគីស្ថាន និងតួកមេនីស្ថាន ធ្វើមិនដឹងមិនឮជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ទោះបីរុស្ស៊ីខំអង្វរលួងលោម ឲ្យចូលជាសមាជិកយ៉ាងណាក៏ដោយ។មន្ត្រីយោធាបេឡារុសម្នាក់ បានលើកឡើងថា សមយុទ្ធយោធារួមគ្នា ធ្វើឡើងនៅកៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថានក្នុងក្របខណ្ឌសម្ព័ន្ធភាព CSTO គឺជាការបង្ហាញប្រាប់ពិភពលោកថា និងជាពិសេសទៅកាន់សត្រូវទាំងអស់ ថាសម្ព័ន្ធភាពនេះ បានត្រៀមខ្លួនជាប់ជាប្រចាំ ដើម្បីប្រយុទ្ធតទល់នឹងការគំរាមនានា។សត្រូវរុស្ស៊ី មិនប្រាកដថាជាសត្រូវរបស់សមាជិកផ្សេងទៀតនៃCSTO គួរពិចារណាថា ពាក្យថា “សត្រូវ” ហាក់ដូចជាមាននិយមន័យមិនដូចគ្នាទេ ក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិករបស់ CSTO។ សម្រាប់រុស្ស៊ី សត្រូវគឺសំដៅទៅលើក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ដែលមានសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប។ តែប្រទេសអាស៊ីកណ្តាលនិងប្រទេសនៅតំបន់កូកាសខ្លះ មិនគិតដូចរុស្ស៊ីទេ។ ជាក់ស្តែង អាមេនីកំពុងតែខិតទៅសហការជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអឺរ៉ុប។កាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅ ប្រទេសអាស៊ីកណ្តាលដែលសំបូរធនធានឧស្ម័នធម្មជាតិ បានទទួលស្វាគមន៍លោកអូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់។ លោកអូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ បានប្រកាសបើកផ្លូវពង្រីកការវិនិយោគ លើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថាមពល ការសាងសង់បណ្តាញដឹកជញ្ជូនឧស្ម័នពីអាស៊ីកណ្តាល នាំមកលក់នៅអឺរ៉ុប។ ចង់មិនចង់ ប្រទេសអាស៊ីកណ្តាលបានក្លាយជាអ្នកឆក់យកម៉ូយឧស្ម័នរបស់រុស្ស៊ី។គេផ្សេងមកប្រជែងនឹងរុស្ស៊ីមួយវិញទៀត រុស្ស៊ីមានអ្នកប្រកួតប្រជែងច្រើនណាស់ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល។ ក្រុមប្រទេសអាស៊ីកណ្តាលបានងាកទៅសហការ មានទំនាក់ទំនងកាន់តែខ្លាំង ជាមួយតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ា។ ជាក់ស្តែង កាលពីដើមខែកញ្ញានេះ កាហ្សាក់ស្ថានបានរៀបចំការធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នាមួយ សហការជាមួយកងកម្លាំងពិសេសតួកគី កងទ័ពកាតា និងប៉ាគីស្ថាន។ ការសមយុទ្ធដែលគេដាក់ឈ្មោះថា “មិត្តភាពគ្មានទីបំផុត”។មហាយក្សចិនឯណោះ ក៏មិនទៅណាឆ្ងាយដែរ ព្រោះថាចិនក៏មានព្រំដែនជាប់តំបន់អាស៊ីកណ្តាល។ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចិនបានបើកគម្រោងសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខ ជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ីកណ្តាល តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីផង និងតាមរយៈអង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃផង។ ចំណែកតួកគីវិញ ក៏ខំប្រឹងពង្រីកឥទ្ធិពលខ្លួនដែរក្នុងតំបន់នេះ ដោយប្រើភាពស្រដៀងគ្នាផ្នែកប្រពៃណីវប្បធម៌ និងភាសាជាដើមធ្វើជាអាវុធ។ តួកគីបានចាប់ផ្តើមលក់គ្រឿងសព្វាវុធខ្លះៗហើយ ទៅឲ្យប្រទេសអាស៊ីកណ្តាល។ជាការកត់សំគាល់មួយទៀត កាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅ ក្រុមប្រទេសអាស៊ីកណ្តាលបានរៀបចំ សមយុទ្ធយោធារួមគ្នាជាលើកទីមួយរបស់ខ្លួន ដោយមិនមានវត្តមានកងទ័ពរុស្ស៊ី។ វាអាចជាសញ្ញាប្រាប់ជាបណ្តើៗ ថាគេមិនត្រូវការរុស្ស៊ីគ្រប់តែពេលនោះទេ។ ចំណែកប្រទេសអាមេនីឯនោះវិញ បានចាប់ផ្តើមបើកទ្វារទទួលកងទ័ពអាមេរិក។ ថ្នាក់ដឹកនាំនៅវិមានក្រេមឡាំង ប្រាកដជាបានឃើញ និងមានអារម្មណ៍ទទួលសំពាធទាំងនេះ ថារុស្ស៊ីកាន់តែអន់ថយឥទ្ធិពលហើយ នៅតំបន់កូកាសនិងអាស៊ីកណ្តាល។ យ៉ាងណាមិញ កាលពីខែមិថុនា លោកពូទីនខ្លួនឯង បានប្រកាសថា “ដល់ពេលហើយដែលរុស្ស៊ី ត្រូវតែបើកការពិភាក្សា ស្វែងរកប្រព័ន្ធសន្តិសុខរួមថ្មីមួយទៀត សម្រាប់តំបន់អឺរ៉ាស៊ី”។ សម្តីនេះ គឺជាសម្តីសារភាពដោយប្រយោលថា អង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខរួម ហៅកាត់ថា CSTO បានសាបរលាបឥទ្ធិពលលែងមានន័យអ្វីទៀតហើយ៕
9/22/2024 • 8 minutes, 10 seconds ថៃ៖ ជាង២០ឆ្នាំ ក្រុមគ្រួសារស៊ីណាវ៉ាត្រ មិនទៅណាឆ្ងាយពីឆាកនយោបាយថៃ
នៅថៃ រដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោកស្រី ភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត្រ បានស្បថចូលកាន់អំណាច កាលពីថ្ងៃសុក្រទី៦កញ្ញាកន្លងទៅ។ លោកស្រី ភែថងថាន គឺជាមនុស្សទី៣ហើយ នៃវង្សត្រកូលស៊ីណាវ៉ាត្រ ដែលដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលថៃ។ ប្រមាណជាង២០ឆ្នាំមកនេះ ក្រុមគ្រួសារត្រកូលស៊ីណាវ៉ាត្រ មិនបានទៅណាឆ្ងាយឡើយ ពីឆាកនយោបាយថៃ ហើយបន្តមានឥទ្ធិពលជានិច្ច ទៅលើជីវិតនយោបាយថៃ បើទោះបីជាមានព្យុះឧបសគ្គរារាំងយ៉ាងណា។ មុនលោកស្រី ភែថងថាន មនុស្សក្នុងវង្សត្រកូលស៊ីណាវ៉ាត្រ បានឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ចំនួន២នាក់រួចមកហើយ។ លោកថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រ ឪពុករបស់លោកស្រីភែថងថាន គឺជានាយករដ្ឋមន្ត្រីចន្លោះពីឆ្នាំ២០០១ ដល់២០០៦។ ចំណែកលោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត្រ ប្អូនស្រីរបស់លោកថាក់ស៊ីន កាន់មុខតំណែងនេះពីឆ្នាំ២០១១ដល់២០១៤។ នេះនៅមិនទាន់រាប់លោក សុមឆៃ វង់សាវ៉ាតផងទេ ដែលលោកគឺជាស្វាមីរបស់លោកស្រី យ៉ាវវ៉ាផា ស៊ីណាវ៉ាត្រ វង់សាវ៉ាត ប្អូនស្រីបង្កើតរបស់លោកថាក់ស៊ីន។ លោកសុមឆៃ វង់សាវ៉ាត អតីតប្រធានគណបក្សផាឡាំងប្រាឆាឈុន ធ្លាប់ឡើងធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ បាន២ខែដែរនៅឆ្នាំ២០០៨។គ្រួសារដ៏មានឥទ្ធិពលលើនយោបាយថៃរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃ ដែលមានចំណាស់ជិតមួយសតវត្សមកហើយនេះ គឺគ្មានវង្សត្រកូលគ្រួសារណាមួយ ដែលអាចមានឥទ្ធិពលលើនយោបាយថៃ ដូចគ្រួសារស៊ីណាវ៉ាត្រឡើយ។ ហើយក៏គ្មាននរណាផ្សេងទៀត អាចមានឥទ្ធិពលធ្វើឲ្យប្រទេសថៃពុះចែកនិន្នាកាជាពីរ ដូចលោកថាក់ស៊ីនឡើយ។នៅអំឡុងមុនឆ្នាំ២០០០ លោកថាក់ស៊ីន គឺជាអ្នកជំនួញដ៏មានប្រជាប្រិយភាព មុននឹងចូលមកដឹកនាំបក្សភឿថៃ ហើយបានឈ្នះឆ្នោតក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ការដឹកនាំបែបថ្មីរបស់លោក ត្រូវបានអ្នកវិភាគសំឡឹងឃើញថា មានលាយទៅដោយគំនិតសេរីនិយមផង និងប្រើអំណាចផ្តាច់ការលាយឡំផង។ លោកបានទទួលការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំង ជាពិសេសពីប្រជាជនថៃក្រីក្រនៅតាមជនបទ បន្ទាប់ពីលោកបានអនុវត្តផែនការនយោបាយជួយអ្នកក្រីក្រ ដែលរងការលំបាកក្រោយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ១៩៩៧។តែទន្ទឹមនឹងនេះ គូប្រជែងនយោបាយរបស់លោកថាក់ស៊ីន ដែលសុទ្ធតែអ្នកមានអំណាចចាស់ឆ្នាំ ស្និទ្ធនឹងព្រះបរមរាជវាំង ស្និទ្ធនឹងក្រុមយោធាថៃ បានចោទថាលោកថាក់ស៊ីន គឺជាមនុស្សប្រជាភិថុត បោកប្រាស់ទិញទឹកចិត្តប្រជាជន ពុករលួយ និងគិតតែចំណេញក្នុងមុខជំនួញខ្លួន។ នៅឆ្នាំ២០០៦ ១ឆ្នាំបន្ទាប់ពីលោកកាន់អំណាចអាណត្តិទី២ ក្រុមយោធាអភិរក្សនិយម បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទំលាក់លោក។ ការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងក្រុមអភិរក្សនិយម និងក្រុមលោកថាក់ស៊ីន បានពុះចែកប្រទេសថៃជា២ អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ កំឡុងឆ្នាំ២០១០ បាតុកម្មហិង្សាប្រទូស្តរាយគ្នាយ៉ាងខ្លាំង រវាងក្រុមអាលឿងដែលគាំទ្រក្រុមអភិរក្សនិយម និងក្រុមអាវក្រហមដែលគាំទ្រលោកថាក់ស៊ីន។ស្ងប់បន្តិចមក លោកស្រីយីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត្រ ប្អូនស្រីពៅរបស់លោកថាក់ស៊ីន បានឡើងធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅឆ្នាំ២០១១។ តែបានតែជាង២ឆ្នាំ រដ្ឋប្រហារយោធាថ្មីមួយទៀត បានទម្លាក់លោកស្រីពីតំណែងនៅខែឧសភាឆ្នាំ២០១៤។ ក្រុមយោធាថៃបានបន្តដឹកនាំប្រទេស រហូតដល់ឆ្នាំ២០២៣ មុននឹងបើកផ្លូវឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញ ហើយបានហុចឱកាស ឲ្យក្រុមគ្រួសារស៊ីណាវ៉ាត្រ ត្រលប់មកកៀកនឹងអំណាចសាជាថ្មី។គ្រួសារស៊ីណាវ៉ាត្រ អាចត្រឡប់មកកាន់អំណាចវិញដោយរបៀបណា?អ្វីដែលជាការកត់សំគាល់ ការវិលត្រលប់មកកាន់អំណាចរបស់គ្រួសារស៊ីណាវ៉ាត្រ នៅលើកនេះ គឺកើតឡើងដោយយុទ្ធសាស្ត្រចាប់ដៃជាមួយអតីតសត្រូវ ពោលគឺក្រុមយោធាថៃ។ រដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោកស្រី ភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត្រ ដែលបានស្បថចូលកាន់អំណាចកាលពីថ្ងៃសុក្រទី៦កញ្ញាថ្មីៗនេះ គឺជារដ្ឋាភិបាលចម្រុះ កើតចេញពីការប្រមូលផ្តុំរវាងបក្សភឿថៃ និងបក្សតូចប្រមាណ១០គណបក្សទៀត។ ក្នុងចំណោមបក្សតូចៗទាំងនេះ គឺមានមនុស្សមួយចំនួន ត្រូវគេស្គាល់យ៉ាងច្បាស់ ថាមានទំនោរស្និទ្ធនឹងក្រុមយោធាថៃ។សម្ព័ន្ធភាពរវាងបក្សភឿថៃ និងក្រុមយោធាអភិរក្សនិយម ដែលកាលពីអតីតកាល ធ្លាប់ជារឿងដែលមិនអាចទៅរួចនោះ បានលេចចេញជារូបរាងនៅរវាងឆ្នាំ២០២៣ ក្រោយការបោះឆ្នោតនៅខែឧសភា។ ការបោះឆ្នោតដែលផ្តល់លទ្ធផលជ័យជំនះដ៏គគ្រឹកគគ្រេង ជូនគណបក្សថ្មីមួយដឹកនាំដោយមនុស្សវ័យក្មេង គឺគណបក្ស Move Forward។ គណបក្សនេះបានទទួលការគាំទ្រខ្លាំងណាស់ ពិសេសពីសំណាក់យុវជនថៃ ដោយសារតែបក្សនេះមានគោលនយោបាយធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជំរៅ បើកទំព័រសក្ករាជថ្មី បិទបញ្ចប់អំណាចផ្តាច់មុខរបស់ក្រុមអ្នកស្និទ្ធនឹងរាជវង្សឬក្រុមយោធា។ តែនៅទីបំផុត គណបក្ស Move Forward ត្រូវគេរារាំងមិនឲ្យបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបាន។ផ្អែកតាមការវិភាគរបស់លោក Khemthong Tonsakulrungruang សាស្ត្រាចារ្យនៅសកលវិទ្យាល័យជូឡាឡុងកន ការស្ទុះហក់ឡើងដ៏ខ្លាំងក្លានៃគណបក្ស Move Forward គឺជាការគំរាមមួយដ៏ធំ មកលើក្រុមអ្នកមានអំណាចអ្នកមានឥទ្ធិពលចាក់ឬសយូរឆ្នាំ ក្នុងបណ្តុំក្រុមយោធានិងរាជានិយមថៃ។ ដោយហេតុនេះហើយ ទើបគេងាកទៅបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពជាមួយបក្សភឿថៃវិញ ព្រោះថាកម្រិតគ្រោះថ្នាក់មានទាបជាង។បក្សភឿថៃដឹកនាំដោយលោកស្រីភែថងថាន ដែលឈ្នះសន្លឹកឆ្នោតលំដាប់ទី២ បានសម្រេចចិត្តចាប់ដៃជាមួយគូសត្រូវចាស់ ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាល។ ជាថ្នូរនឹងការចាប់ដៃនេះ លោកថាក់ស៊ីន ដែលបានភៀសខ្លួនទៅក្រៅស្រុកអស់១៥ឆ្នាំមកហើយនោះ ទំនងជាងបានទទួលការសន្យាលើកលែងទោស ហើយអាចត្រឡប់ចូលស្រុកវិញ។ នៅខែសីហាឆ្នាំ២០២៣ លោកថាក់ស៊ីនបានទៅដល់បាងកកវិញមែន ហើយត្រូវតុលាការដោះលែងឲ្យមានសេរីភាព។ឧបសគ្គនិងគ្រោះថ្នាក់ចំពោះមុខលោកស្រី ភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត្រ មានអាយុ៣៨ឆ្នាំ គឺជាស្ត្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃវ័យក្មេងជាងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ លោកស្រីបាននាំមកនូវជំនោរត្រជាក់ថ្មីមួយ មលលើឆាកនយោបាយថៃ ដែលពោរពេញទៅសុទ្ធតែមនុស្សប្រុសហើយវ័យចំណាស់។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រៅតែពីមាននាមត្រកូល ស៊ីណាវ៉ាត្រ លោកស្រីភែថងថាន ត្រូវបានគេសម្លឹងឃើញថា មានបទពិសោធន៍តិចណាស់ មិនថានយោបាយ ឬសេដ្ឋកិច្ច។លោក Virot Ali អ្នកវិភាគនៅសកលវិទ្យាល័យថាម៉ាសាត ក្រុងបាងកក បានលើកឡើងថា អ្វីៗនឹងមិនស្រួលប៉ុន្មានទេ សម្រាប់លោកស្រីភែថងថាន។ សេដ្ឋកិច្ចថៃ ចាប់តាំងពីក្រោយកូវីដ១៩មក មិនទាន់ល្អប្រសើរឡើងវិញឡើយ។ បើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ ដូចជាវៀតណាម ឬឥណ្ឌូណេស៊ី ថៃហាក់ដូចជាមានការលំបាកក្នុងការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ។ រដ្ឋាភិបាលមុនដឹកនាំដោយលោក សេដ្ឋា ថៈវីស៊ីន បានប្រឹងប្រែងផ្សព្វផ្សាយខ្លាំងលើវិស័យទេសចរណ៍ ហើយទទួលផ្លែផ្កាខ្លះ។ តែវិស័យផ្សេងទៀត ហាក់ដូចជានៅទ្រឹងដដែល។ជាងនេះទៀត មានការបារម្ភថា លោកស្រីភែថងថាន ទំនងពុំមានស្វ័យភាពគ្រប់គ្រាន់ទេ ក្នុងការសម្រេចចាត់ចែងកិច្ចការ។ លោក Napon Jatusripitak អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅ ISEAS-Yusof Ishak Institute នៅសិង្ហបុរី បានលើកឡើងថា លោកស្រីភែថងថាន ត្រូវការកសាងភាពពេញច្បាប់របស់ខ្លួន ដើម្បីកាន់អំណាច។ ជាការងារមិនស្រួលប៉ុន្មានទេ ព្រោះស្រមោលឪពុកលោកស្រី នៅតែបន្តគ្របបាំងឲ្យងងិត។ជាងនេះទៀត ក្រុមអ្នកមានអំណាច ដែលស្និទ្ធនឹងក្រុមយោធា ព្រមទាំងព្រះបរមរាជវាំងថៃ ដែលកន្លងមកមិនដែលពេញចិត្តលោកថាក់ស៊ីននោះ មានលទ្ធភាពច្រើនណាស់ ដើម្បីកាច់បំបាក់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រីភែថងថាន។ អំណាចតុលាការស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់ក្រុមនេះទាំងស្រុង។លោក Khemthong Tonsakulrungruang បានពន្យល់ថា ក្រុមយោធាអភិរក្សនិយម អាចប្រើប្រាស់តុលាការ រកវិធីរារាំងលោកស្រីភែថងថាន ប្រសិនបើរដ្ឋភិបាលលោកស្រី ធ្វើអ្វីមួយដែលជ្រុលហួសពីការចង់បានរបស់គេ។ យ៉ាងណាមិញ លោកសេដ្ឋា ថៈវីស៊ីន បានធ្លាក់ពីកៅអីនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺដោយសារតែតុលាការធម្មនុញ្ញថៃ ធ្វើទៅតាមការញាក់របស់ក្រុមយោធាអភិរក្សនិយម។ ដូច្នេះប្រសិនបើលោកថាក់ស៊ីន ឬក៏រដ្ឋាភិបាលរបស់កូនស្រីលោក ហ៊ានតែធ្វើអ្វីមួយខុសគន្លងគេ នោះគេនឹងប្រើប្រព័ន្ធតុលាការ ឲ្យរកវិធីទំលាក់រដ្ឋាភិបាលនេះឲ្យខាងតែបាន៕
9/9/2024 • 7 minutes, 34 seconds តើហេតុអ្វី បានជាការភៀសខ្លួលទៅឥណ្ឌារបស់លោកស្រីស្ហេក្ខ ហាស៊ីណា ធ្វើឲ្យឥណ្ឌាទើសទាល់ចិត្ត?
១៥ឆ្នាំក្រោយការកាន់អំណាចយ៉ាងណែននៅបង់ក្លាដែស លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស្ហេក្ខ ហាស៊ីណា បានភៀសខ្លួនយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់ ទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌា កាលពីថ្ងៃទី៥សីហា ដោយសារតែកំហឹងបាតុកម្មបណ្តេញ របស់យុវជននិស្សិតបង់ក្លាដែស។ មិនបាន១ខែស្រួលបួលផង វត្តមានរបស់លោកស្រីអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីបង់ក្លាដែសរូបនេះ បានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា មានការទើសទាល់ចិត្តជាខ្លាំង។ តើមានមូលហេតុអ្វីទៅ? លោកស្រីស្ហេក្ខ ហាស៊ីណា ត្រូវមកទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់នៅបង់ក្លាដែសកំហឹងបាតុកម្មរបស់យុវជនបង់ក្លាដែស កាលពីដើមខែសីហា បានធ្វើឲ្យលោកស្រីស្ហេក្ខ ហាស៊ីណា រត់គេចប្រាសអាយុ ឡើងឧទ្ថម្ភាគចក្រចាកចេញពីទីក្រុងដាកា ឆ្ពោះទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌានៅថ្ងៃទី៥សីហា។ ក៏ប៉ុន្តែវត្តមានស្នាក់នៅឥណ្ឌា របស់លោកស្រីអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីបង់ក្លាដែសរូបនេះ កំពុងតែធ្វើឲ្យមានភាពតានតឹងខ្លាំងណាស់ ទៅលើទំនាក់ទំនងការទូត រវាងឥណ្ឌានិងបង់ក្លាដែស។ចលនានិស្សិតដែលប្រឆាំងនឹងអតីតរដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការរបស់លោកស្រីស្ហេក ហាស៊ីណា បានទាមទារឲ្យឥណ្ឌា ត្រូវតែបញ្ជូនលោកស្រី ស្ហេក្ខ ហាស៊ីណា ឲ្យត្រលប់មកបង់ក្លាដែសវិញជាបន្ទាន់។ ពួកគេទាមទារថា លោកស្រីហាស៊ីណា ត្រូវប្រឈមចំពោះមុខច្បាប់ ទាក់ទិនការបង្ក្រាបយ៉ាងសាហាវទៅលើបាតុករ បណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្សជាច្រើនរយនាក់។គួរកត់សំគាល់ថា កាលៈទេសៈពេលនេះ ឥណ្ឌាកំពុងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពមួយទើសទាល់ ហាស្លាក់ខ្ជាក់ស្លែង។ ក្នុងនាមជាមហាអំណាចតំបន់ ឥណ្ឌាមានឥទ្ធិពលធំណាស់ទៅលើបង់ក្លាដែស តាំងតែពីឆ្នាំ២០០៩មក។ លោក Michael Kugelman អ្នកវិភាគនៅ Wilson Center បានលើកឡើងថា អ្វីៗនឹងល្អប្រសើរទៅថ្ងៃអនាគតសម្រាប់ទំនាក់ទំនងរវាងឥណ្ឌានិងបង់ក្លាដែស ប្រសិនបើឥណ្ឌាព្រមបញ្ជូនលោកស្រីហាស៊ីណាមកឲ្យបង់ក្លាដែស។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ បើរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាធ្វើបែបនេះ គឺវានឹងធ្វើឲ្យប្រទេសផ្សេងៗទៀតក្នុងតំបន់ លែងមានទំនុកចិត្តលើឥណ្ឌា។ មេដឹកនាំនៃបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់ នឹងបារម្ភថាពេលមានរឿងអ្វីមួយទៅថ្ងៃមុខ ឥណ្ឌានឹងមិនអាចការពារខ្លួនគេបានឡើយ។ឥណ្ឌាខ្លាចប្រទេសផ្សេងលែងទុកចិត្តខ្លួនជាការពិតណាស់ បាត់បង់ទំនុកចិត្តពីប្រទេសក្នុងតំបន់ វាមិនមែនជារឿងល្អទេសម្រាប់ឥណ្ឌា ក្នុងបរិបទមួយដែលចិនក៏កំពុងតែប្រជែងយកមុខមាត់ខ្លាំងណាស់ដែរ ក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង។ លោក Thomas Kean អ្នកវិភាគនៅ International Crisis Group បានលើកឡើងថា វាច្បាស់ណាស់ ដែលឥណ្ឌាគ្មានបំណងចាប់បញ្ជូនលោកស្រីហាស៊ីណា ប្រគល់ទៅឲ្យបង់ក្លាដែសនោះឡើយ ព្រោះឥណ្ឌាមិនអាចធ្វើឲ្យមេដឹកនាំប្រទេសផ្សេងទៀតភ័យបារម្ភលែងទុកចិត្តខ្លួនឡើយ។គួររំលឹកថា ឥណ្ឌាទើបបានបាត់បង់សម្ព័ន្ធមិត្តមួយរបស់ខ្លួនឲ្យរបូតទៅខាងចិន គឺប្រទេសម៉ាល់ឌីវ បន្ទាប់ពីលោកប្រធានាធិបតីថ្មីទើបឈ្នះឆ្នោត មានទំនោរទៅរកចិននិងស្អប់ឥណ្ឌាខ្លាំង។ ហើយពេលនេះ ឥណ្ឌាបានបាត់បង់ បង់ក្លាដែសមួយទៀត ដោយសារតែលោកស្រីស្ហេក្ខ ហាស៊ីណា ដែលធ្លាប់ជាមិត្តពិសេសរបស់ឥណ្ឌា បានធ្លាក់ពីកៅអីនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ការប្រកែកមិនព្រមបញ្ជូនលោកស្រីហាស៊ីណា ទៅឲ្យបង់ក្លាដែស បានរឹងរឹតតែធ្វើឲ្យប្រជាជនបង់ក្លាដែសក្តៅក្រេវក្រោធ ខឹងស្អប់ចោទថាឥណ្ឌា ជាអ្នកជួយការពារមេដឹកនាំផ្តាច់ការរូបនេះ។ឥណ្ឌាធ្វើឲ្យប្រជាជនបងក្លាដែសខកចិត្ត?លោក Fakhrul Islam Alamgir មេដឹកនាំបក្សជាតិនិយមបង់ក្លាដែស ដែលជាបក្សប្រឆាំងដ៏ធំបំផុត បានថ្លែងថា លោកខកចិត្តណាស់ ដែលឃើញឥណ្ឌាតាមការពារលោកស្រីហាស៊ីណា ដោយមិនខ្វល់ពីប្រយោជន៍របស់បង់ក្លាដែស។ លោកបន្តថា ប្រជាជនបង់ក្លាដែសចង់រាប់អានគ្នាដោយសុខសាន្តជាមួយឥណ្ឌា តែក៏មិនដល់ថ្នាក់ យក ប្រយោជន៍ជាតិខ្លួនទៅដូរដែរ។គួរកត់សំគាល់ថា ប្រមាណ២សប្តាហ៍មកនេះ ការមិនទុកចិត្តគ្នា រិះគន់គ្នា បានស្ទុះហក់ឡើងយ៉ាងខ្លាំងរវាងប្រជាជនបង់ក្លាដែសនិងឥណ្ឌា ជាពិសេសនៅលើបណ្តាញសង្គម។ សូម្បីតែទឹកជំនន់បណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្សប្រមាណជាង៤០នាក់នៅបង់ក្លាដែស កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ក៏បានក្លាយជាហេតុផលមួយ ដែលអ្នកលេងបណ្តាញសង្គមបង់ក្លាដែសខ្លះ និយាយចោទប្រកាន់ថាឥណ្ឌាជាអ្នកបង្ហូរទឹកមកឲ្យលិចលង់បង់ក្លាដែស។ ការចោទប្រកាន់គ្មានមូលដ្ឋាននេះ បានតម្រូវឲ្យក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌាចេញមុខប្រកាស បដិសេធចោលថា វាគឺជាគ្រោះមហន្តរាយបាក់ទំនប់ ហើយទឹកជំនន់នេះ ក៏បណ្តាលឲ្យមានប្រជាជនឥណ្ឌាស្លាប់ជាង២០នាក់ដែរ។អ្វីទៅជាអាទិភាពរបស់បង់ក្លាដែស?សូមរំលឹកថា ឥណ្ឌានិងបង់ក្លាដែស បានចុះសន្ធិសញ្ញាធ្វើបច្ចាប័នបញ្ជូនជនចាប់ចោទគ្នាទៅវិញទៅមក នៅឆ្នាំ២០១៣។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងសន្ធិសញ្ញានេះ មានមាត្រាមួយបានចែងថា ប្រទេសសាមី អាចបដិសេធមិនអនុវត្តការទាមទារធ្វើបច្ចាប័ន ប្រសិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសដែលមានលក្ខណៈនយោបាយ។គិតត្រឹមពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលថ្មីបណ្តោះអាសន្នបង់ក្លាដែសដឹកនាំដោយលោក Muhammad Yunus មិនបាននិយាយលើកឡើងអ្វីទាំងអស់ជាសាធារណៈ ទាក់ទិននឹងការភៀសខ្លួនទៅឥណ្ឌា របស់លោកស្រីស្ហេក្ខ ហាស៊ីណា។ ដាកាបានត្រឹមសម្រេចលុបចោលលិខិតឆ្លងដែនការទូតរបស់លោកស្រីស្ហេក្ខ ហាស៊ីណា ដើម្បីកុំឲ្យលោកស្រីអាចធ្វើដំណើរចាកចេញពីឥណ្ឌា ទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងទៀត។លោក Pinak Ranjan Chakravarty អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌាប្រចាំបង់ក្លាដែស បានលើកឡើងថា ទំនាក់ទំនងរវាងឥណ្ឌានិងបង់ក្លាដែស វាសំខាន់ខ្លាំងណាស់ មិនអាចឲ្យបង់ក្លាដែសដាច់ចិត្តបំផ្លាញវាចោល ដោយសារតែរឿងគ្រាន់តែចង់បានលោកស្រីហាស៊ីណាត្រលប់ទៅវិញនោះទេ។ មន្ត្រីទូតឥណ្ឌារូបនេះបន្តថា បើរដ្ឋាភិបាលប្រទេសមួយដែលមានការពិចារណាគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ គឺគេមិនទៅយករឿងតូចមួយបែបនេះ មកធ្វើជាអាទិភាពធំឡើយ ព្រោះថាវាគ្មានបានចំណេញអ្វីទាំងអស់ដល់ស្រុកទេស៕
9/3/2024 • 5 minutes, 24 seconds តើហេតុផលអ្វី ទើបលោកលោកចូ បៃដិន ស្នើគម្រោងធ្វើ កំណែទម្រង់តុលាការកំពូល?
កាលពីថ្ងៃចន្ទទី២៩កក្កដា លោកចូ បៃដិនបានប្រកាសអំពីគម្រោងរបស់លោក ដែលស្នើឲ្យមានកំណែទម្រង់ទៅលើតុលាការកំពូល ដែលជាស្ថាប័នយុត្តិធម៌កំពូលនៃសហរដ្ឋអាមេរិក។ បើតាមសន្ទរកថារបស់លោកចូ បៃដិន ការស្នើគំនិតធ្វើកំណែទម្រង់នេះ គឺដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងចរន្តគំនិតជ្រុលនិយម នៅក្នុងស្ថាប័នកំពូលនេះ ខណៈចៅក្រុមភាគច្រើន សុទ្ធសឹងតែជាចៅក្រុមអភិរក្សនិយ។ តែយ៉ាងណា គម្រោងរបស់លោកចូ បៃដិននេះ គឺគ្មានសង្ឃឹមថាអាចសម្រេចបានដូចបំណងឡើយ ដោយសារតែឧបសគ្គរៀបចំឡើង ដោយគណបក្សសាធារណរដ្ឋ។ ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង "ចរន្តគំនិតជ្រុលនិយម"ការពិតទៅ លោកចូ បៃដិន ដឹងច្បាស់ណាស់ ថាគម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់តុលាការកំពូលសហរដ្ឋអាមេរិក មិនអាចបានជោគជ័យដោយងាយឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែលោក ចូ បៃដិន បានស្នើគំនិតនេះឡើង ព្រោះវាមានន័យជានិម្មិតរូបនិងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ វាមិនមែនជារឿងចៃដន្យទេ ដែលលោកចូ បៃដិន បានប្រកាសអំពីគម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់នេះ ចេញពីបណ្ណាល័យលោកប្រធានាធិបតីកំណែទម្រង់ ដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៃសហរដ្ឋអាមេរិក គឺលោក Lyndon Baines Johnson នៅទីក្រុងAustin រដ្ឋតិចសាស់។ ហើយថ្ងៃទី២៩កក្កដា គឺជាឱកាសបុណ្យខួប៦០ឆ្នាំ នៃការអនុម័តច្បាប់ផ្តល់សិទ្ធិពលរដ្ឋស្មើៗគ្នា និងបានបិទបញ្ចប់ការរើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍ ស្បែកសស្បែកខ្មៅ។ ទាំងអស់នេះ គឺសុទ្ធតែជានិម្មិតរូប ដែលលោកចូ បៃដិនចង់រំលេចឡើង និងគូសបញ្ជាក់ តាមរយៈគម្រោងកំណែទម្រង់តុលាការកំពូលដែលលោកបានប្រកាស បើទោះបីដឹងថាការពិតគម្រោងនេះ នឹងមិនអាចសម្រេចដូចបំណង។ឆ្លើយដោយគ្មានលាក់លៀមទៅកាន់អ្នកកាសែត Washington Post លោកចូ បៃដិនបានបញ្ជាក់ថា ហេតុផលដែលជំរុញឲ្យលោកស្នើគំនិតធ្វើកំណែទម្រង់នេះ គឺដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង “ចរន្តគំនិតជ្រុលនិយម” ដែលកំពុងតែរឹតសង្កត់ មកលើសង្គមអាមេរិក មិនឲ្យរីកចម្រើន។ លោកចូ បៃដិនបានលើកឡើងថា ភាពជ្រុលនិយម បានបំផ្លាញទំនុកចិត្តរបស់ប្រជាជនអាមេរិក ទៅលើសេចក្តីសម្រេចនានារបស់តុលាការកំពូល។បិទបញ្ចប់អាណត្តិមួយជីវិតរបស់ចៅក្រមតុលាការកំពូលសូមបញ្ជាក់ថា គម្រោងកំណែទម្រង់តុលាការកំពូល ដែលលោកចូ បៃដិនបានប្រកាស គឺមាន៣ចំណុច។ ទីមួយ គឺលប់ចោលអាណត្តិមួយជីវិត របស់ចៅក្រមតុលាការកំពូលទាំង៩នាក់។ លោក ចូ បៃដិន បានស្នើឲ្យអាណត្តិមានត្រឹមរយៈពេល១៨ឆ្នាំ ហើយការផ្លាស់ប្តូរអាចធ្វើទៅបានរៀងរាល់២ឆ្នាំម្តង។ ចំណុចកំណែទម្រង់ទី១នេះ គឺដើម្បីបញ្ចៀស កុំឲ្យប្រធានាធិបតីតែម្នាក់ ក្នុងអាណត្តិតែ១ អាចតែងតាំងចៅក្រមច្រើននាក់ ហើយធ្វើឲ្យប្រែប្រួលខ្លាំង ដល់សមាសភាពនៃតុលាការកំពូល។ជាក់ស្តែង កាលពីក្នុងពេលកាន់អំណាច លោកដូណាល់ ត្រាំ បានតែងតាំងចៅក្រុមតុលាការកំពូលដល់ទៅ៣នាក់ ដែលសុទ្ធតែជាមនុស្សទំនោរអភិរក្សនិយមជ្រុល។ គឺដោយប្រការនេះហើយ បានជាក្នុងចំណោមចៅក្រមតុលាការកំពូលទាំង៩រូប គឺមាន៦រូបជាចៅក្រុមអភិរក្សនិយម រីឯ៣នាក់ទៀត ជាចៅក្រមមានទំនោរចម្រើននិយម។ លោក Keith Bybee សាស្ត្រាចារ្យនៅសកលវិទ្យាល័យ Syracuse បានលើកឡើងថា ការតែងតាំងចៅក្រមស្តាំអភិរក្សនិយមដល់ទៅ៣នាក់ ពីសំណាក់លោកដូណាល់ ត្រាំ គឺជាទង្វើជំរុញលើកទឹកចិត្ត ឲ្យតុលាការកំពូល ចេញសេចក្តីសម្រេច ដែលមានទំនោរអភិរក្សនិយមកាន់តែខ្លាំង ទាញសង្គមឲ្យដើរថយក្រោយ។ តួយ៉ាង កាលពីឆ្នាំ២០២២ តុលាការកំពូលបានសម្រេច លុបសេចក្តីសម្រេចឆ្នាំ១៩៧៣មួយ ដែលមានតម្លៃជា “យុត្តិសាស្ត្រ” ការពារសិទ្ធិរំលូតកូនរបស់ស្ត្រី។ តាមរយៈសេចក្តីសម្រេចថ្មីនៅឆ្នាំ២០២២ តុលាការកំពូលបានបើកសិទ្ធិឲ្យរដ្ឋនីមួយៗ អាចធ្វើច្បាប់ហាមឃាត់ការរំលូតកូនបាន។ មានន័យថា សិទ្ធិរបស់ស្ត្រីអាមេរិកបានដើរថយក្រោយ ដោយសារតែអាណត្តិរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ។ជាងនេះទៀត ដោយសារតែមានការរីកចម្រើនផ្នែកសុខាភិបាល ចៅក្រមម្នាក់ៗនៅអង្គុយកៅអី បានកាន់តែយូរ។ ពោលគឺ ពីមុនឆ្នាំ១៩៧០ ចៅក្រមតុលាការកំពូលអាមេរិក មានរយៈពេលកាន់មុខនាទីជាមធ្យម១៦ឆ្នាំ តែឥឡូវវិញ រយៈពេលកាន់មុខងារនេះ គឺមានដល់ទៅ២៨ឆ្នាំឯណោះ មុនឈឺស្លាប់ ត្រូវមានអ្នកថ្មីមកជំនួស។ ដោយឡែកគំនិតមួយទៀត ដែលលោកចូ បៃដិនគាំទ្រដែរ គឺចង់បង្កើនចំនួនចៅក្រមតុលាការកំពូល ឲ្យលើសពី៩នាក់។ ធ្វើបែបនេះ គឺដើម្បីធ្វើឲ្យទំនោរអភិរក្សនិយម ដែលមានក្នុងសមាសភាពបច្ចុប្បន្ន ត្រូវថមថយកម្លាំងខ្លះ។ ចំនួនចៅក្រមតុលាការកំពូលដែលមាន៩នាក់ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺត្រូវបានកំណត់ដោយច្បាប់មួយនៅឆ្នាំ១៨៦៩ ពោលគឺមិនមែនចែងដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិកទេ មានន័យថាចំនួននេះ អាចប្រែប្រួលបានទៅថ្ងៃមុខ ប្រសិនមានការត្រូវរ៉ូវគ្នាណាមួយនៅក្នុងសភាខុនហ្ក្រេស។អភ័យឯកសិទ្ធិប្រធានាធិបតីដែលប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋចំណុចទី២ ដែលលោកចូ បៃដិនបានស្នើ គឺការធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញតែម្តង ដើម្បីឈានទៅចាត់ទុកជាមោឃៈ នូវសេចក្តីសម្រេចថ្មីមួយរបស់តុលាការកំពូល ដែលបានសម្រេចការពារអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ។ លោកចូ បៃដិន គាំទ្រគោលការណ៍ថា “គ្មាននរណាម្នាក់អាចយកច្បាប់ទ្រាប់អង្គុយបានទេ ទោះបីជាប្រធានាធិបតីក្នុងអាណត្តិក៏ដោយ”។ ដូច្នេះ ប្រធានាធិបតីម្នាក់ដែលបានប្រព្រឹត្តិបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ក្នុងអាណត្តិ គឺត្រូវតែទទួលទោសតាមច្បាប់ ដោយមិនអាចសំអាងថាខ្លួនមានឯភ័យឯកសិទ្ធិឡើយ។តែយ៉ាងណា ការធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺជារឿងលំបាកណាស់ ព្រោះគេត្រូវការសំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាត នៃចំនួនសមាជិកសភាខុនហ្ក្រេសបូកបញ្ចូលគ្នាឲ្យបាន២ភាគ៣ ហើយមិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះ គឺត្រូវឲ្យមានការយល់ព្រមចំនួន៣ភាគ៤ ពីសភានៃរដ្ឋទាំង៥០។ ពោលគឺជានីតិវិធីដ៏តឹងតែងខ្លាំងណាស់ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជានៅសហរដ្ឋអាមេរិកកម្រមានការធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញណាស់។ នេះបើផ្អែកតាមការពន្យល់ របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ Keith Bybee។ក្រមសិលធម៌សម្រាប់ចៅក្រមតុលាការកំពូលចំណុចទី៣ គឺលោកចូ បៃដិន បានស្នើឲ្យតាក់តែងក្រមសីលធម៌ពិសេសមួយ ដែលចៅក្រមតុលាការកំពូលត្រូវតែគោរព។ ចំណុចនេះ គឺលោកចូ បៃដិនចង់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរឿងអាស្រូវពុករលួយ ឬអព្យាក្រិត្យភាព ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងចៅក្រុមតុលាការកំពូល។ ជាក់ស្តែង ចៅក្រមអភិរក្សនិយមឈ្មោះ Clarence Thomas ត្រូវគេសង្ស័យ ថាមានភាពស្និទ្ធស្នាលខ្លាំង ហើយបានទទួលលាភសក្ការៈពីលោកដូណាល់ ត្រាំ។ បន្ថែមពីនេះ ភរិយារបស់លោកចៅក្រម Clearence Thomas និង លោកចៅក្រម Samuel Alito ធ្លាប់បានចេញមុខជាសាធារណៈ គាំទ្រទ្រឹស្តីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលថាគេបានប្លន់ជ័យជំនះគាត់ កាលពីពេលបោះឆ្នោតខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២០។សូមបញ្ជាក់ថា កន្លងមកដោយសារតែមានរឿងអាស្រូវ តុលាការកំពូលធ្លាប់បានចេញវិធានការផ្ទៃក្នុង ដើម្បីការពារក្រមសិលធម៌ខ្លះដែរ តែដោយគ្មានកម្លាំងចាប់បង្ខំឡើយ ដែលផ្ទុយស្រឡះពីតុលាការជាន់ទាបនៅតាមរដ្ឋនីមួយៗ។ លោក Dick Durbin សមាជិកព្រឹទ្ធសភាម្នាក់មកពីបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានលើកឡើងថា បើតុលាការកំពូលធ្វើកំណែទម្រង់ខ្លួនឯងមិនកើត គឺសភាខុនហ្ក្រេសដែលត្រូវតែចាប់បង្ខំ ឲ្យតុលាការកំពូលត្រូវតែមានក្រមសិលធម៌វិជ្ជាជីវៈ ដូចតុលាការជាន់ទាប។"ដេកចាំទៅ!"តែយ៉ាងណាក៏ដោយ គេគ្មានសង្ឃឹមថា សំណើរកំណែទម្រង់ទាំងប៉ុន្មានចំណុចនេះ របស់លោកចូ បៃដិន នឹងអាចត្រូវគេអនុម័តឡើយ។ លោក Mike Johnson ប្រធានសភាតំណាងមកពីបក្សសាធារណរដ្ឋ បានប្រកាសហើយថា "គ្មានផ្លូវទៅរួចទេ" ដោយអះអាងថា សំណើរកំណែទម្រង់របស់លោកចូ បៃដិន គឺវានឹងធ្វើឲ្យរលំលំនឹងនៃការបែងចែងអំណាច ហើយធ្វើនីតិរដ្ឋចុះខ្សោយ ព្រមទាំងធ្វើឲ្យប្រជាជនអាមេរិក បាត់បង់ទំនុកចិត្តលើអំណាចយុត្តាធិការ។អំណះអំណាងរបស់លោក Mike Johnson ហាក់ដូចជាមិនសូវត្រឹមត្រូវទាំងស្រុងទេ ព្រោះថាបើ ផ្អែកតាមការស្ទាបស្ទង់មតិមួយ ធ្វើឡើងដោយ FiveThiryEight កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ ក្នុងចំណោមមនុស្សដែលគេបានសាកសួរ គឺមាន៥៦% បានសំដែងមតិមិនពេញចិត្តនឹងការងារតុលាការកំពូល ខណៈអ្នកគាំទ្រមានត្រឹមតែ៣៦%។ មុខមាត់និងរូបភាពនៃតុលាការកំពូលអាមេរិក ហាក់បានសិករិចរិលទៅហើយ ក្នុងការយល់ឃើញទូទៅរបស់ប្រជាជនអាមេរិក៕
7/30/2024 • 7 minutes, 7 seconds កីឡាអូឡាំពិក និង ឥទ្ធិពល នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយអន្តរជា តិ
កីឡាអូឡាពិក គឺ ជាព្រឹត្តិការណ៍កីឡាអន្តរជាតិ ដែលមានមនុស្សតាមដានច្រើងជាងគេបំផុត។ ជាក់ស្តែង នៅរៀងរាល់ការប្រកួត កីឡាអូឡាំពិកម្តងៗ មានអ្នកទស្សនាតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ មិនក្រោម ១ពាន់ ៥០០ លាននាក់ ពីជុំវិញពិភពលោក។ សារៈសំខាន់ និងប្រជាប្រិយភាព ដ៏ធំសម្បើមនេះហើយ ដែលជាមូលហេតុ នាំឲ្យកីឡាអូឡាំពិក តែងរងសម្ពាធ និង ឥទ្ធិពល ពីបរិបទភូមិសាស្ត្រនយោបាយសកល។ កីឡាអូឡាំពិកលើកទី ៣៣ ដែលបើកសម្ពោធជាផ្លូវការ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី ២៦ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០២៤ ក្នុងទីក្រុងប៉ារីស ក៏ពុំអាចជៀសផុតពីភាពរំជើបរំជួល នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយអន្តរជាតិ បច្ចុប្បន្ន បានឡើយ។ ជាក់ស្តែង សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនដែលអូសបន្លាយអស់រយៈពេលជាង ២ឆ្នាំ ការវិលមកកាន់អំណាចឡើងវិញនៃពួកតាលីបង់នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន ព្រមទាំងសង្គ្រាមរវាងអ៊ីស្រាអែល ជាមួយក្រុមហាម៉ាស សុទ្ធសឹងជាមូលហេតុចម្បង ដែលកំពុងរុញច្រានពិភពលោក ឲ្យធ្លាក់ក្នុងភាពតានតឹង និង ការផ្ទុះកំហឹងដាក់គ្នា។ឥទ្ធិពលនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលលោក លើកីឡាអូឡាំពិក ក្នុងអតីតកាលគិតមកទល់ពេលនេះ មានតឹកតាងប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើន ដែលបង្ហាញច្បាស់អំពី ផលប៉ះពាល់នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោក លើការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក។ ជាឧទាហរណ៍ នៅឆ្នាំ ១៩៥៦ ក្នុងពិធីកីឡាអូឡាំពិក នៅទីក្រុង Melbourne ប្រទេសអូស្តា្រលី ប្រទេសចំនួន ៧ បានធ្វើពហិការ មិនចូលរួមប្រកួត។ ក្នុងនោះ ចិនបដិសេធមិនចូលរួម ដោយសារវត្តមានតៃវ៉ាន់ ដែលខ្លួនមិនទទួលស្គាល់ថា ជាប្រទេសឯករាជ្យ ចែកដាច់ពីរដ្ឋអំណាចចិនតែមួយ។ រីឯប្រទេសអេហ្ស៊ីប អ៊ីរ៉ាក់ និង លីបង់ បានប្រឆាំងតវ៉ា នឹងការចូលលុកលុយឈ្លានពាន របស់អ៊ីស្រាអែល ក្នុងទឹកដីអេហ្ស៊ីប។ បារាំង និង អង់គ្លេស កាលណោះ កំពុងជួបវិបត្តិព្រែកជីក ស៊ុយអេ។ ចំណែក ប្រទេសហូឡង់ និង ស្វីស វិញ បានដកខ្លួនពីការប្រកួត ដើម្បីសម្តែងការប្រឆាំងចំពោះ ទង្វើឈ្លានពាននៃសហភាពសូវៀត ក្នុងប្រទេសហុងគ្រី។ឧទាហរណ៍មួយទៀត មាននៅក្នុងឱកាសកីឡាអូឡាំពិក នៅទីក្រុង Montréal ប្រទេសកាណាដា ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦។ ពេលនោះ ប្រទេសអាហ្វ្រិកជាច្រើន បាននាំគ្នាធ្វើពហិការ មិនចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍នេះ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងប្រទេសណូវែលហ្ស៊េឡង់ ដែលមិនព្រមលុបចោលការប្រកួតកីឡាតទល់ជាមួយ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែលពេលនោះ បានរងការចោទប្រកាន់ ថាជាប្រទេសរឿសអើងជាតិសាសន៍។ភាពតានតឹងកើនឡើងខ្លាំងមួយកម្រិតទៀត ក្នុងពេលប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក នៅទីក្រុងម៉ូស្គូ ប្រទេសរុស្ស៊ី ឆ្នាំ ១៩៨០ និង នៅ ទីក្រុង Los Angeles សហរដ្ឋអាមេរិក ឆ្នាំ ១៩៨៤។ គ្រានោះ អាមេរិក និង សហភាពសូវៀត ធ្វើពហិការដាក់គ្នា ទៅវិញទៅមក។ ជារួម ក្នុងអំឡុងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ កីឡាអូឡាំពិក បានក្លាយជាសង្វៀន តតាំងគ្នា យ៉ាងក្តៅគគុក រវាងក្រុមប្រទេសមូលធននិយម និងសង្គមនិយម។គ្មានទង់ជាតិរុស្ស៊ី ក្នុងកីឡាអូឡាំពិក ឆ្នាំ ២០២៤ នៅទីក្រុងប៉ារីសបច្ចុប្បន្ន សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ដែលបន្តហែកហួរពិភពលោក ចែកជាបក្សសម្ព័ន្ធដាច់ពីគ្នា គឺជាដើមចម តម្រូវឲ្យគណៈកម្មាធិការកីឡាអូឡាំពិក ដាក់ពិន័យលើរុស្ស៊ី និង បេឡារុស ដែលជាប្រទេសក្នុងសហព័ន្ធតែមួយ ដោយរឹតត្បិតវត្តមាននៃប្រទេសទាំងពីរនេះ ក្នុងពេលប្រកួត។ ជាផ្លូវការ មានអត្តពលិក រុស្ស៊ី និង ប៊េឡារុស សរុបទាំងអស់ មិនដល់ ៤០ នាក់ផង ដែលមានសិទ្ធិចូលរួមប្រកួត។ កីឡាករទាំងនេះ ត្រូវឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យ យ៉ាងល្អិតល្អន់បំផុត ដើម្បីប្រាកដថា ពួកគេគ្មានជាប់ទាក់ទងជាមួយកងទ័ពរុស្ស៊ី និង គ្មានបង្ហាញជំហរគាំទ្រ សង្គ្រាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ លើសពីនេះទៀត កីឡាករខាងលើ គ្មានសិទ្ធិកាន់ទង់ជាតិតំណាងឲ្យប្រទេសខ្លួនឡើយ ពោលគឺត្រូវ ប្រើទង់អព្យាក្រិត្យ ដែលគ្មានរូបតំណាងជាតិអ្វីទាំងអស់។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ពួកគេក៏គ្មានសិទ្ធិចូលរួមក្នុងក្បួនដង្ហែ ក្នុងពិធីបើកសម្ពោធកីឡាអូឡាំពិក នៅថ្ងៃសុក្រ ទី ២៦ ខែកក្កដា នេះដែរ។ ទង្វើនេះ បណ្តាលឲ្យរុស្ស៊ីខឹងសម្បា ហើយចោទគណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកថា រើសអើងជាតិសាសន៍ និង ដើរលើគន្លងនៃរបបណាហ្ស៊ីថ្មី។អាហ្វហ្កានីស្ថាន អាចចូលរួមប្រកួត តែមានលក្ខខណ្ឌក្រៅពីរុស្ស៊ី អាហ្វហ្កានីស្ថាន ក៏រងពិន័យដូចគ្នាដែរ៊។ ជាក់ស្តែង គណៈប្រតិភូតំណាងថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសនេះ ដែលបច្ចុប្បន្នជាក្រុមតាលីបង់ មិនត្រូវគេអនុញ្ញាតឲ្យបង្ហាញវត្តមាន ក្នុងកម្មវិធីប្រកួតនេះឡើយ។ ចំពោះកីឡាករ ចូលរួមប្រកួតវិញ គឺមានចំនួនទាំងអស់ ៦ នាក់ ដោយក្នុងនោះ មានប្រុស ៣ នាក់ និងស្រី ៣ នាក់ ពោលគឺស្មើភាពគ្នារវាងភេទទាំងពីរ។ នេះ គឺជាលក្ខខណ្ឌ ដែលគណៈកម្មាធិការអូឡាំពិក តម្រូវឲ្យក្រុមតាលីបង់គោរពតាម ដើម្បីអាចចូលរួមប្រកួតបាន។ គួររំឭកថា ចាប់តាំងពីរក្រុមតាលីបង់ត្រឡប់មកកាន់អំណាចឡើងវិញ នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន មនុស្សស្រី ត្រូវអាជ្ញាធរហាមឃាត់ មិនឲ្យលេងកីឡា មិនឲ្យចូលក្នុងបរិវេណហាត់កីឡា និង គ្មានសិទ្ធិរៀនលើសពីថ្នាក់បឋមសិក្សា។សង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស និង បរិយាកាសនយោបាយដ៏តានតឹងងាកទៅដើមបូព៌ាវិញ ក្រោយការចូលសម្លាប់រង្គាល របស់ក្រុមហាម៉ាស ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល នៅថ្ងៃទី ៧ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣ សង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស បានផ្ទុះឡើង និងបន្តឆាបឆេះ រហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ លោក Jibril Rajoub ប្រធានគណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកប៉ាឡេស្ទីន បានថ្លែងថា លោកចង់ ឆក់យកឱកាស កីឡាអូឡាំពិកឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ដើម្បីទាញការចាប់អារម្មណ៍បន្ថែម ពីមនុស្សទាំងឡាយ នៅជុំវិញពិភពលោក ចំពោះស្ថានភាពសង្គ្រាមក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលបានផ្តាច់ជីវិតជនជាតិប៉ាឡីស្ទីនរាប់ម៉ឺននាក់ ព្រមទាំងការត្រួតត្រារបស់អ៊ីស្រាអែល នៅលើទឹកដី ស៊ីហ្សកដានី។លោក Rajoub បានសង្កត់ធ្ងន់អំពីចំនួនអត្តពលិក បុគ្គលិក និងអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត ក្នុងស្ថាប័នកីឡានៅហ្កាហ្សា ចំនួនជាង ៣០០ នាក់ ដែលបានបាត់បង់ជីវិត ក្នុងអំឡុងយុទ្ធនាការវាយប្រហារ របស់ទ័ពអ៊ីស្រាអែល។ នេះ បើផ្អែកលើតួលេខ របស់លោក Rajoub ខ្លួនឯងផ្ទាល់។ នៅចំពោះមុខបញ្ហាខាងលើ គណៈកម្មាធិការកីឡាអូឡាំពិក គ្មានគោលការណ៍ដាក់ពិន័យអ៊ីស្រាអែលឡើយ ពោលគឺផ្ទុយពីការទាមទាររបស់ក្រុមតំណាងរាស្ត្របក្សឆ្វេងនិយមបារាំង ដែលចង់ឲ្យកីឡាករអ៊ីស្រាអែល ប្រើទង់អព្យាក្រិត្យ គ្មានរូបតំណាងប្រទេស ដូចរុស្ស៊ី និង បេឡារុស ដែរ។ អត្តពលិកអ៊ីស្រាអែល ៨៨ នាក់ នឹងចូលរួមប្រកួត ក្នុងបរិយាកាសនយោបាយ ដ៏តានតឹងបំផុតមួយ។ ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពដល់កីឡាករខាងលើ និងបង្ការគ្រោះថ្នាក់ ដែលអាចកើតមាន ជាយថាហេតុណាមួយ អាជ្ញាធរបារាំង បានត្រៀមកម្លាំងការពារសន្តិសុខ យ៉ាងរឹងមាំ។ ការរឹតបន្តឹងសន្តិសុខនេះ ក៏ឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញ ពីការចងចាំមេរៀននៃសោកនាដកម្មមួយ ដែលបានកើតឡើងក្នុងពេលប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក នៅទីក្រុង មុយនិក ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧២។ កាលនោះ ភេរវករប៉ាឡេស្ទីនមួយក្រុម បានចូលទៅចាប់ក្រុមប្រតិភូកីឡាករអ៊ីស្រាអែល ក្នុងភូមិអូឡាំពិក ជាចំណាប់ខ្មាំង មុននឹងសម្លាប់ផ្តាច់ជីវិត អត្តពលិកអ៊ីស្រាអែល ចំនួន ១១ នាក់។ការផ្អាកបាញ់គ្នា គ្មានប្រសិទ្ធភាពផ្អែកតាមប្រពៃណីពីបុរាណនៃកីឡាអូឡាំពិក ប្រធានាធិបតីបារាំង លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានព្យាយាម អំពាវនាវ ឲ្យផ្អាកសង្គ្រាម ក្នុងអំឡុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ។ យ៉ាងណាមិញ ក្តីសង្ឃឹមខាងលើ មិនអាចសម្រេចបានឡើយ។ ជាក់ស្តែង រុស្ស៊ីកំពុងបន្តរំលោភចូលទឹកដីអ៊ុយក្រែនភាគខាងកើត និងសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស កាន់តែច្រើនឡើង ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ នៅហ្កាហ្សាឯណោះវិញ ការប្រឹងប្រែងចរចា ស្វែងរកបទឈប់បាញ់គ្នា ក៏ត្រូវជាប់គាំង។ គួររំឭកថា ធម្មនុញ្ញកីឡាអូឡាំពិក បានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា កីឡាគឺជាស្ពានចម្លង នាំទៅកាន់ មាគ៌ាសន្តិភាព និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ នៃមនុស្សជាតិទាំងឡាយ ក្នុងសកលលោក។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងតថភាពជាក់ស្តែង កីឡាអូឡាំពិក គ្មានឥទ្ធិពលគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីបញ្ឈប់ ឬ ផ្អាកសង្គ្រាម បានឡើយ៕
ចិនកំពុងអូសជើងចង់ចំណេញខ្លាំង លើគម្រោងបំពង់បង្ហូរឧស្ ម័ន “Power of Siberia 2” របស់រុស្ស៊ី
ចិននិងរុស្ស៊ីមានគម្រោងសាងសង់ បណ្តាញបំពង់បង្ហូរឧស្ម័នដ៏វែងមួយ ឈ្មោះថា Power of Siberia 2 ដែលតភ្ជាប់ពីតំបន់ស៊ីបេរី ឆ្ពោះទៅកាន់ខេត្តស៊ីនជាំងរបស់ចិន។ ស្របពេលដែលប្រទេសអឺរ៉ុបបានឈប់ទិញឧស្ម័នរុស្ស៊ី គម្រោងដ៏ធំមហាសាលនេះ នឹងអនុញ្ញាតឲ្យរុស្ស៊ី អាចទទួលបាននូវប្រភពចំណូលដ៏ច្រើនសន្ធឹក។ តែយ៉ាងណា គម្រោងដ៏ធំនេះហាក់នៅឆ្ងាយសន្លឹម មិនដូចការសង្ឃឹមរបស់រុស្ស៊ីទេ ព្រោះភាគីចិនដែលមានប្រៀប កំពុងតែអូសជើង និងដាក់លក្ខខណ្ឌកេងចំណេញខ្លាំងបំផុត។ ក្រុមហ៊ុនGazprom ដែលជាក្រុមហ៊ុនឧស្ម័នជាតិរបស់រុស្ស៊ី មានគម្រោងជាមួយចិន សាងសង់បណ្តាញបំពង់បង្ហូរឧស្ម័ន ឈ្មោះថា Power of Siberia 2 តភ្ជាប់ពីតំបន់ស៊ីបេរី ឆ្ពោះទៅខេត្តស៊ីនជាំង។ Power of Siberia 2 មានប្រវែងសរុប៦០០០គីឡូម៉ែត្រ ពោលគឺវែងលើសបណ្តាញបំពង់ Power of Siberia 1 ដែលសាងសង់រួចកាលពី៥ឆ្នាំមុន ដល់ទៅ៣ដង។ នៅពេលសាងសង់រួច បំពង់បង្ហូរឧស្ម័ន Power of Siberia 2 នឹងមានសមត្ថភាពនាំឧស្ម័នលក់ទៅឲ្យចិន ក្នុងទំហំ៥ម៉ឺនលានម៉ែត្រគូបក្នុងមួយឆ្នាំ។គួរបញ្ជាក់ថា គម្រោងនេះជាក្តីសង្ឃឹមធំណាស់ សម្រាប់រុស្ស៊ី ដែលកំពុងតែត្រូវការប្រាក់ជាខ្លាំង ក្នុងអំឡុងពេលនេះ។ ក្រុមហ៊ុនGazprom ជាប្រភពចំណូលមួយដ៏សំខាន់របស់រដ្ឋរុស្ស៊ី ក៏ប៉ុន្តែប្រមាណ១ឆ្នាំមកនេះ ក្រុមហ៊ុនGazprom ហាក់កំពុងឆ្លងកាត់ការលំបាកខ្លាំងណាស់ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ នេះបើផ្អែកតាមកាសែត Financial Times ដែលបានពិនិត្យ របាយការណ៍មួយរបស់ Gazprom។ តួលេខបូកសរុបឆ្នាំ២០២៣ បង្ហាញថាក្រុមហ៊ុនGazprom ខាតប្រាក់ចំនួនដល់ទៅ ៦៩០០លានដុល្លារ។ វិបត្តិខ្វះចំណូល ដោយសារតែបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប បាននាំគ្នាឈប់ទិញឧស្ម័នរបស់រុស្ស៊ី បន្ទាប់ពីរុស្ស៊ីបានលើកទ័ពចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ រុស្ស៊ីត្រូវតែរកមធ្យោបាយ រកអតិថិជនថ្មីដែលអាចទិញឧស្ម័នរបស់រុស្ស៊ីក្នុងទំហំធំ ឲ្យបានឆាប់បំផុត។ ដោយផ្អែកលើកត្តាចំនួនប្រជាជន និងកត្តាភូមិសាស្ត្រ គឺអតិថិជនថ្មីនេះ គ្មាននរណាល្អជាងចិនទេ សម្រាប់រុស្ស៊ី។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជារុស្ស៊ីបានប្រឹងប្រែងជំរុញឲ្យចិនចុះហត្ថលេខា កសាងបំពង់បង្ហូរឧស្ម័ន Power of Siberia 2 ជាមួយខ្លួន។ថ្វីបើភាគីរុស្ស៊ី ធ្លាប់អួតថា ការដ្ឋានសាងសង់អាចនឹងចាប់ផ្តើមនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ តែធាតុពិតជាក់ស្តែង អ្នកសង្កេតការណ៍ជាច្រើនបានលើកឡើងថា គ្មានសង្ឃឹមទេ។ ចិនដឹងថាខ្លួនមានប្រៀប កំពុងតែប្រើយុទ្ធសាស្ត្រអូសបន្លាយពេលវេលា។ លោក Thierry Bros អ្នកជំនាញវិស័យថាមពលដែលតាមដានគម្រោងនេះ បានលើកឡើងថា ចិនអាចត្រូវការឧស្ម័នបន្ថែមពីរុស្ស៊ី ខ្ទង់ប្រហែលជាឆ្នាំ២០៣៥ឯណោះ ព្រោះថាបច្ចុប្បន្ននេះ ចិនមិនខ្វះអ្នកផ្គត់ផ្គង់ឲ្យទេ។ ម្លោះហើយ ចិនប្រើវិធី ធ្វើឲ្យអ្នកផ្គត់ផ្គង់ឲ្យខ្លួន ប្រកួតប្រជែងគ្នា។ ជាក់ស្តែងចិនទើបតែចុះកិច្ចសន្យាទិញឧស្ម័នរបស់អ៊ីរ៉ាក់ ធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីកាន់តែចាញ់ប្រៀប។បន្ថែមពីនេះ ភាគីចិនបានដាក់លក្ខខណ្ឌច្រើនខ្លាំងណាស់ ទៅលើភាគីរុស្ស៊ី។ ប្រើប្រៀបធៀបទៅតម្លៃ ដែលរុស្ស៊ីធ្លាប់លក់ឲ្យប្រទេសអឺរ៉ុប គឺរុស្ស៊ីលក់ឲ្យចិនថោកជាងរួចទៅហើយរាល់ថ្ងៃនេះ។ តែចាប់ពីពេលនេះទៅ ចិនបានទាមទារថា រុស្ស៊ីត្រូវតែលក់ឧស្ម័នឲ្យខ្លួន ក្នុងតម្លៃមួយស្មើនឹងតម្លៃលក់ទៅឲ្យប្រជាជនរុស្ស៊ីក្នុងស្រុក។ ជាងនេះទៀត ចិនបានទាមទារថា ក្រុមហ៊ុន Gazprom ត្រូវជាអ្នកចំណាយថ្លៃសាងសង់ បណ្តាញបំពង់បង្ហូរ Power of Siberia 2 ទាំងស្រុង។ បើតាមសម្តីលោក Thierry Bros មានន័យថា ក្រុមហ៊ុន Gazprom ច្បាស់ជាត្រូវខាតដើមហើយគ្រានេះ។ពាក្យថា “មិត្តភាពគ្មានទីបំផុតរវាងចិននិងរុស្ស៊ី” ដែលលោកស៊ី ជីនពីងបានប្រកាសនោះ បែបពិបាកលេបបន្តិចហើយ សម្រាប់លោកពូទីន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ជម្រើសមានតិចណាស់ សម្រាប់ភាគីរុស្ស៊ី។ រដ្ឋរុស្ស៊ីមានហ៊ុនពាក់កណ្តាលក្នុង ក្រុមហ៊ុន Gazprom ដូច្នេះរុស្ស៊ីមិនអាចបណ្តោយឲ្យក្រុមហ៊ុននេះរលំបានទេ។ ជាងនេះទៀត វិស័យនាំចេញឧស្ម័នគឺជាប្រភពការងារដ៏សំខាន់ សម្រាប់ប្រជាជនរុស្ស៊ីនៅតាមតំបន់ដាច់ស្រយ៉ាលដែលមិនសូវមានសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច។ បើអត់ការងារធ្វើ កំហឹងប្រជាជនរុស្ស៊ីទល់នឹងការដឹកនាំរបស់លោកពូទីនក៏នឹងកាន់តែមានខ្លាំង។កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី៣មិថុនា នៅពេលអ្នកកាសែតចោទសួរអំពីការវិវឌ្ឍន៍នៃគម្រោង Power of Siberia 2 លោក Dmitri Peskov អ្នកនាំពាក្យវិមានក្រេមឡាំង បានឆ្លើយឲ្យតែផុតពីមាត់ ថាកុំភ័យគម្រោងនេះ ចិននឹងរុស្ស៊ីប្រាកដជាត្រូវរ៉ូវគ្នាមិនខានទេ។ ជាការកត់សំគាល់ជាក់ស្តែង គឺភាគីរុស្ស៊ីដឹងខ្លួនថា គម្រោងនេះមិនអាចចេញរួចឆាប់ៗនេះទេ ដោយសារតែចិនវាយឫក។ យ៉ាងណាមិញ ពេលលោកពូទីនធ្វើដំណើរទៅប៉េកាំង កាលពីខែឧសភាថ្មីៗនេះ លោក Alexei Miller អគ្គនាយកGazprom មិនទាំងទៅជាមួយផង។ មានន័យថា រុស្ស៊ីគ្មានសង្ឃឹមថាអាចមាន កិច្ចព្រមព្រៀងចុងក្រោយអនុម័តគម្រោងនេះទេ។ តែលោក Thierry Bros បានពន្យល់ថា ទោះជាយ៉ាងណា ចិនក៏មិនចង់ឲ្យរបបរបស់លោកពូទីនរង្គោះរង្គោះដែរ។ ដូច្នេះនៅដំណាក់កាលចុងក្រោយណាមួយ របបរបស់លោកពូទីន ស្លន់ស្លោរញីរញ័រ ជួបការលំបាកខ្លាំង នោះចិននឹងអាចឆ្លើយថាព្រម លើគម្រោង Power of Siberia 2៕
6/7/2024 • 4 minutes, 58 seconds តើការទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននឹងធ្វើឲ្យស្ថានការណ ៍សង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សាប្រែប្រួលដែរឬទេ?
ប្រទេសចំនួន៣ អេស្ប៉ាញ អៀរឡង់ និងន័រវែសបានចេញមុខទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ចាប់ពីថ្ងៃអង្គារទី ២៨ឧសភា។ របត់នយោបាយការទូតរបស់ប្រទេស អឺរ៉ុបទាំងបីតាមរយៈការប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនបានធ្វើឲ្យអ៊ីស្រាអែលខឹងឆេះដុំ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ។ អ៊ីស្រាអែលមិនត្រឹមកោះហៅអ្នកតំណាងទូតរបស់ប្រទេសទាំងបីមកព្រមាន ប៉ុន្តែ នៅបានចោទប្រកាន់អេស្ប៉ាញនាំមុខគេក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងបីថា កំពុងផ្តល់អំណោយដល់ក្រុមហាម៉ាស និងឃុបឃិត ចូលរួមអំពាវនាវឲ្យមានការសម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍ប្រជាជនជ្វីហ្វ។ មួយសប្តាហ៍ក្រោយ ការប្រកាសរួមគ្នារបស់ថ្នាក់ដឹកនាំអេស្ប៉ាញ អៀរឡង់ និងន័វែស ការទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ពីសំណាក់ប្រទេសអឺរ៉ុបទាំងបីបានចូលជាធរមាន ចាប់ពីថ្ងៃអង្គារទី២៨ឧសភា។ នៅថ្ងៃដដែល នាយករដ្ឋមន្រ្តីអេស្ប៉ាញបានចេញមកបញ្ជាក់ពីភាពចាំបាច់ និងសារៈសំខាន់នៃការទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីឈានទៅបង្កើតសន្តិភាពរវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន។ ម្យ៉ាងវាមានន័យ ផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ចំពោះប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអេស្ប៉ាញ ការប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន មានលក្ខណៈជានិមិត្តរូប ដែលអាចលើកទឹកចិត្តឲ្យប្រទេសអឺរ៉ុបដទៃទៀតធ្វើតាម។ គោលដៅចុងក្រោយរបស់អេស្ប៉ាញ ន័វែស និងអៀរឡង់ គឺ ការដាក់សម្ពាធផ្នែកការទូតលើភាគីជម្លោះទាំងពីរ អ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាស ដើម្បីឈានទៅអនុវត្តបទឈប់បាញ់នៅហ្កាហ្សា និងការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំង។នៅចំពោះមុខ ការបាត់បង់ជីវិតរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅក្នុងសង្រ្គាមសងសឹករបស់អ៊ីស្រាអែលទៅលើក្រុមហាម៉ាសនៅហ្កាហ្សាជាង៨ខែ រួមផ្សំនឹងការព្រងើយកន្តើយរបស់អ៊ីស្រាអែល ដែលមិនខ្វល់នឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដែលទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលឈប់ជាបន្ទាន់ការវាយប្រហារសម្លាប់មនុស្សនៅភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា អេស្ប៉ាញ អៀរឡង់ និងន័រវែសប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីចង់បង្ហាញថា ពួកគេគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេង ក្រៅពីផ្លាស់ប្តូរនយោបាយការបរទេសជាមួយអ៊ីស្រាអែល។ និយាយម្យ៉ាងថា ទោះដឹងថា អ៊ីស្រាអែល ខឹងក្តៅក្រហាយ ប៉ុន្តែ អេស្ប៉ាញ អៀរឡង់ និងន័រវែស នៅតែងាកបែរទៅទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការ រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន។គិតរហូតមកដល់ពេលនេះ បីភាគបួននៃប្រទេសសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ ចំនួន១៣៩ប្រទេស ទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការ រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ដោយមានហ្សេរុយសាឡឹមជាអនាគតរដ្ឋធានី។ បណ្តាប្រទេសអាស៊ីនាំមុខដោយចិន ឥណ្ឌា អាហ្វ្រិក និងអាមេរិកឡាទីន បានសម្រេចជាបន្តបន្ទាប់គ្នា ប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ដោយនៅសល់តែបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក អ្នកគាំទ្រដោយឥតងាករេ រដ្ឋអ៊ីស្រាអែល។ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហារយ៉ាងឃោឃៅរបស់ទាហានអ៊ីស្រាអែល និងជំហរដាច់ណាត់របស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលក្នុងការបញ្ជាឲ្យគាស់រំលើងក្រុមហាម៉ាសនៅភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា ទោះមានការថ្កោលទោសរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ បានបណ្តាលចិត្តរបស់ប្រទេសអឺរ៉ុប និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ៊ីស្រាអែល ម្តងមួយៗឲ្យចេញមុខគាំទ្រការបង្កើតរដ្ឋពីរជិតគ្នា គឺអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន។ដោយសារតែអ៊ីស្រាអែលមិនព្រមស្តាប់ និងផ្គើនចង់វាយលុកចូលរាហ្វា ដោយមិនខ្វល់ពីការស្លាប់បាត់បង់ជីវិតរបស់ប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីន អាមេរិកផ្ទាល់ធ្លាប់បានព្រមានអ៊ីស្រាអែលពីការផ្អាកបញ្ជូនអាវុធ និងជំរុញឲ្យភាគីអ៊ីស្រាអែលត្រូវតែចរចាជាមួយអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីនដើម្បីឈានទៅបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សា។ ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែលមិនព្រមស្តាប់ចូលត្រចៀក។ បារាំង និងប៊ែលហ្សិកវិញ ធ្លាប់និយាយថា ការប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ជារឿងចាំបាច់ ប៉ុន្តែ គេត្រូវរង់ចាំឲ្យភាគីទាំងពីរត្រលប់ចូលតុចរចាសិន ទើបប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនតាមក្រោយ។បើទោះបីជាប្រទេសអឺរ៉ុបទាំងបី អេស្ប៉ាញ ន័រវែស និងអៀរឡង់ប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ក្នុងរូបភាពនិមិត្តរូបក្តី ប៉ុន្តែ ចង់ ឬមិនចង់ វានឹងអាចធ្វើឲ្យអ៊ីស្រាអែលកាន់តែឯកោ បាត់ការគាំទ្រនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ។ផ្ទុយទៅវិញ វានឹងជំរុញឲ្យប៉ាឡេស្ទីន ដែលសព្វថ្ងៃមានឋានៈត្រឹមជារដ្ឋសង្កេតការណ៍ អាចក្លាយទៅជាសមាជិកពេញសិទ្ធិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ការណ៍នេះនឹងធ្វើឲ្យអ៊ីស្រាអែលងាយប្រឈមនឹងការផ្តន្ទាទោស ក្នុងបទប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មសម្លាប់ជនជាតិរបស់រដ្ឋសមាជិកមួយទៀតរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ជាថ្មីម្តងទៀត ការប្រកាសទទួលស្គាល់ប៉ាឡេស្ទីនជារដ្ឋ នឹងមានលក្ខណៈនិមិត្តរូប ជាជាងដំណោះស្រាយពិតប្រាកដសម្រាប់រកច្រកចេញវិបត្តិសង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សា។ ម្យ៉ាង វាក៏មិនបានទៅដោះស្រាយបញ្ហាពិតប្រាកដ ដូចជាថា តើខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនប៉ាឡេស្ទីន និងអ៊ីស្រាអែលស្ថិតនៅចំណុចណា? តើ ទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន ដែលអ៊ីស្រាអែលបានចូលទៅឈ្លានពានកាប់កាប់ បង្កើតសំណង់អាណានិគមកិច្ច នឹងត្រូវប្រគល់មកឲ្យជនជាតិប៉ាឡេស្ទីនវិញដែរឬទេ?
5/28/2024 • 4 minutes, 29 seconds សង្រ្គាមហ្កាហ្សា៖ កាតាជាតួអង្គមិនអាចខ្វះបាន នៅក្ន ុងការចរចាបទឈប់បាញ់ និងដោះដូរចំណាប់ខ្មាំង
ប្រមុខរដ្ឋកាតា អេមៀ តាមីម បិន ហាម៉ាដ អាល់ ថានីផ្តើមទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ រយៈពេល២ថ្ងៃ នៅប្រទេសបារាំង។ ក្រៅតែពីជំរុញទំនាក់ទំនងបារាំង និងកាតា ដែលជាប្រទេសមហាសេដ្ឋីប្រេង ទស្សនកិច្ចជាលើកទី១របស់ព្រះចៅកាតា នៅទីក្រុងប៉ារីស នឹងផ្តោតសំខាន់លើការចរចាបទឈប់បាញ់ និងការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំង។ ខណៈដែលនាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលត្រៀមលក្ខណៈវាយប្រហារជើងគោកចូលទីក្រុងរ៉ាហ្វា ដែលជាជំរកចុងក្រោយរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន នៅហ្កាហ្សា បារាំង អេហ្ស៊ីប និងអាមេរិកងាកទៅជំនួយពីកាតា ដែលជាអន្តរការី ធ្លាប់ដើរតួសំខាន់ នៅក្នុងការចរចាឲ្យមានការផ្អាកបាញ់ នៅហ្កាហ្សា ជាថ្នូរនឹងការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងជាង ១០០នាក់ កាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន។ ហេតុអ្វីបានជាកាតាជាតួអង្គមិនអាចខ្វះបាន នៅក្នុងការចរចាស្តីការដោះដូរចំណាប់ខ្មាំង ឬបទឈប់បាញ់នៅ ហ្កាហ្សា? នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ យុទ្ធនាការចរចាដើម្បីជំរុញឲ្យមានបទឈប់បាញ់នៅហ្កាហ្សា ជាថ្នូរនឹងការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងអ៊ីស្រាអែល មានកាន់តែច្រើន ជាពិសេស នៅចំពោះមុខវិបត្តិមនុស្សធម៌ដ៏អាក្រក់ក្រៃលែងនៅហ្កាហ្សា និងការគំរាមរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល ដើម្បីបើកសមរភូមិជើងគោកសម្រុកចូលក្រុងរ៉ាហ្វា ដែលជាជំរកចុងក្រោយរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។នៅចំពោះមុខស្ថានការណ៍បន្ទាន់ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកចូ បៃដិនប្រកាសនៅថ្ងៃចន្ទថា អ៊ីស្រាអែលយល់ព្រមបទឈប់បាញ់នៅហ្កាហ្សា នៅអំឡុងបុណ្យតមអាហាររបស់អ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ មួយថ្ងៃក្រោយ អ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រសួងការបរទេសកាតាវិញបាននិយាយថា កាតាសង្ឃឹម ជំរុញឲ្យមានបទឈប់បាញ់ឲ្យបាន នៅមុនពិធីបុណ្យតមអាហារ ឬ រ៉ាម៉ាដង់ ដែលត្រូវចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី១១មីនាខាងមុខ។ កាតាមិនទាន់ប្រាកដក្នុងចិត្តថានឹងអាចមានកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីបទឈប់បាញ់ ព្រោះថា អ្វីៗអាចប្រែប្រួលគ្រប់ពេលវេលាទៅតាមការសម្រេចចិត្តរបស់ភាគីជម្លោះជាពិសេស អ៊ីស្រាអែល ដែលធ្លាប់ប្តេជ្ញាចិត្តបិទផ្លូវ លែងចរចាជាមួយក្រុមហាម៉ាស។ក្រុមហាម៉ាសផ្ទាល់ដែលជាភាគីជម្លោះនៅក្នុងសង្រ្គាមហ្កាហ្សាក៏បានពន្លយដែរថា ការដោះលែង ឬមិនដោះលែងចំណាប់ខ្មាំង អាស្រ័យទៅលើលទ្ធផលចរចានៅទីក្រុងប៉ារីស។ ក្រុមហាម៉ាសចង់សំដៅដល់វត្តមានរបស់អេមៀររបស់កាតា លោកតាមីម បិន ហាម៉ាដ អាល់ ថានី នៅទីក្រុងប៉ារីស ជាទីដែលប្រមុខរដ្ឋរបស់មហាសេដ្ឋីប្រេងមួយនេះត្រូវជួបពិភាក្សាជាមួយប្រធានាធិបតីបារាំងស្តីពីការដោះដូរចំណាប់ខ្មាំង។ ការដោះដូរចំណាប់ខ្មាំងជាបញ្ហាអាទិភាពសម្រាប់បារាំង ដែលមានជនជាតិរបស់ខ្លួន៣នាក់កំពុងជាប់ក្នុងដៃរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ជាមួយអាមេរិក អេហ្ស៊ីប និងបារាំង កាតាបានដើរតួជាអន្តរការីដ៏សំខាន់នៅក្នុងការចរចារវាងភាគីជម្លោះអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។ គិតចាប់តាំងពីផ្ទុះសង្រ្គាមហ្កាហ្សា កាលពីដើមខែតុលា កាតាធ្លាប់បង្ហាញស្នាដៃដែលគេមិនអាចមិនកោតសរសើរបាន នោះគឺការជួយសម្របសម្រួល បញ្ចុះបញ្ចូលរហូតដល់មានបទឈប់បាញ់មនុស្សធម៌នៅហ្កាហ្សា និងឈានទៅដល់ការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងប្រមាណ១០០នាក់ ដែលក្រុមហាម៉ាសចាប់អូសយកទៅលាក់ទុកនៅហ្កាហ្សានៅថ្ងៃធ្វើភេរវកម្ម ៧តុលា។ជោគជ័យរបស់កាតាក្នុងនាមជាអន្តរការីនៅក្នុងការចរចារវាងភាគីជម្លោះអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសបានរំលេចឲ្យឃើញពីភាពប៉ិនប្រសប់នយោបាយការទូតរបស់ប្រទេសកូនរដ្ឋដ៏តូចមួយនេះនៅឈូងសមុទ្រពែរ្ស៍។ ជាមហាសេដ្ឋីឧស្ម័នធម្មជាតិ លំដាប់លេខ៣ នៅក្នុងពិភពលោក កាតាចេះប្រកាន់ជំហរពិសេស នោះគឺចុះសម្រុងជាមួយគ្រប់គ្នា។ នៅដៃម្ខាង កាតាចាប់ដៃល្អូកល្អឺនជាមួយមហាអំណាចលោកខាងលិច ប៉ុន្តែ នៅដៃម្ខាងទៀត កាតានៅតែចាប់ក្រសោប រក្សាទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយក្រុមជ្រុលនិយម ដូចជាក្រុមប្រដាប់អាវុធហាម៉ាស ឬអ៊ីរ៉ង់ដែលជារដ្ឋសំអប់របស់សម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិករបស់កាតា។ សម្រាប់អ្នកជំនាញ នៅក្នុងការចរចាស្តីពីវិបត្តិនៅហ្កាហ្សា កាតាមានសមត្ថភាពពិសេសដែលគ្មានអន្តរការីណាមានដូចខ្លួន។ កាតាផ្តល់ទីតាំងសម្រាប់ឲ្យក្រុមហាម៉ាសមានទីស្នាក់ការផ្លូវការរបស់ខ្លួននៅទីក្រុងដូហា ក្រោមភ្លើងខៀវរបស់អាមេរិកដែលចង់មានខ្សែទាក់ទងចរចាជាមួយក្រុមនេះម្តងម្កាល។តាមមន្រ្តីកាតា ការិយាល័យនយោបាយរបស់ក្រុមហាម៉ាសនៅ ទីក្រុងដូហា ធ្លាប់ទាក់ទងជាមួយរដ្ឋបាលអាមេរិកជាច្រើនដើម្បីធានាស្ថានភាពនៅហ្កាហ្សា និងនៅអ៊ីស្រាអែល។ ម្យ៉ាង ដោយសារតែកាតាជាអ្នកឧបត្ថម្ភយ៉ាងទៀងទាត់ទឹកប្រាក់៣០លានដុល្លារសម្រាប់បើកប្រាក់ខែឲ្យមន្រ្តីហាម៉ាសនៅហ្កាហ្សាជាង ១០ឆ្នាំមកនេះ ចង់ឬមិនចង់កាតា ដែលជាអ្នកចិញ្ចឹមចលនាហាម៉ាសនៅហ្កាហ្សា មានទំនាក់ទំនងពិសេស មានទឹកមាត់ប្រៃនៅក្នុងរឿងចរចាជំរុញឲ្យក្រុមហាម៉ាសដោះលែងចំណាប់ខ្មាំង។ដោយសារតែកាតាមានទំនាក់ទំនង និងឧបត្ថម្ភក្រុមប្រដាប់អាវុធហាម៉ាសដែលអាមេរិកចាត់ចូលក្នុងបញ្ជីភេរវនិយម និងមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយអ៊ីរ៉ង់ដែលជាសត្រូវស៊ូពូជរបស់ អាមេរិក និងអ៊ីស្រាអែល កាតាមិនសូវស្ថិតក្នុងក្រសែភ្នែកល្អរបស់ប្រទេសទាំងពីរឡើយ ប៉ុន្តែ គេគ្មានជម្រើសនោះទេ។ ទី១ នៅកាតា អាមេរិកមានមូលដ្ឋានទ័ពដ៏ធំរបស់ខ្លួននៅទីនោះ។ ចំណែកអ៊ីស្រាអែលវិញ ទោះមិនសូវល្អូកល្អឺនជាមួយកាតា ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែលនៅតែត្រូវការចាំបាច់ប្រទេសកាតានៅក្នុងក្តីសង្ឃឹមថា នៅថ្ងៃណាមួយ កាតានឹងជួយជំរុញឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំប៉ាឡេស្ទីន ដោយផាត់ចោលក្រុមប្រដាប់អាវុធហាម៉ាស។សម្រាប់សហគមន៍អន្តរជាតិ កាតាមិនមែនប៉ិនប្រសប់ជួយដោះស្រាយវិបត្តិចំណាប់ខ្មាំងអ៊ីស្រាអែលតែមួយមុខនោះទេ។ កន្លងមក កាតាធ្លាប់បង្ហាញស្នាដៃរបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាអន្តរការីដ៏លេចធ្លោ មានសមត្ថភាពបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យពួកតាលីបង់បង្កើតការិយាល័យនយោបាយនៅទីក្រុងដូហា។ គំនិតផ្ចុងផ្តើមរបស់កាតាបានជួយឲ្យអាមេរិកអាចចរចាដកទ័ពចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថាននៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២១។ មួយវិញទៀត គេក៏មិនត្រូវភ្លេចទេថា អ៊ីរ៉ង់យល់ព្រមដោះលែងអ្នកទោសអាមេរិកកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ក៏ដោយមកពីមានអន្តរាគមន៍របស់កាតាដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយឆ្មាំបដិវត្តន៍អ៊ីរ៉ង់ដែរ។ ភាពប៉ិនប្រសប់របស់កាតាមិនត្រឹមធ្វើឲ្យកាតាក្លាយជាអន្តរការីដ៏លេចធ្លោ ជួយដោះស្រាយវិបត្តិចំណាប់ខ្មាំងនៅដើមបូព៌ាតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ វាធ្វើឲ្យកាតាល្បីឈ្មោះរហូតដល់ទឹកដីអឺរ៉ុប។ នៅខែតុលាចុងឆ្នាំមុន កាតាបានប្រកាសថា ខ្លួនបានជួយសម្របសម្រួលរហូតធ្វើឲ្យកុមារអ៊ុយក្រែន៤នាក់ដែលត្រូវអាជ្ញាធររុស្ស៊ីចាប់យកទៅរុស្ស៊ីនៅពេលដើមដំបូងនៃសង្រ្គាម អាចវិលត្រលប់ទៅជួបជុំឪពុកម្តាយរបស់ខ្លួននៅអ៊ុយក្រែនវិញ។បន្ទាប់ពីជោគជ័យនៅក្នុងការសម្របសម្រួលភាគីជម្លោះអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាស រហូតដល់មានការផ្អាកបាញ់មនុស្សធម៌ និងការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងរហូតដល់១០០នាក់ កាតាត្រលប់មកធ្វើអន្តរការីដ៏សកម្មសាជាថ្មី ដោយលើកនេះ កាតាត្រូវបញ្ចុះបញ្ចូលធ្វើយ៉ាងណាឲ្យអ៊ីស្រាអែលយល់ព្រមអនុវត្តបទឈប់បាញ់ ជាថ្នូរនឹងការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងពីក្នុងដៃរបស់ពួកហាម៉ាស។ ប៉ុន្តែ ការងារជាអន្តរការីរបស់កាតាលើកនេះលំបាកជាងលើកមុន ព្រោះថា ភាគីជម្លោះម្ខាងៗដាក់លក្ខខណ្ឌច្រើនរៀងៗខ្លួន។ ពួកហាម៉ាសទាមទារថា ជាថ្នូរនឹងការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំង១នាក់ អ៊ីស្រាអែលត្រូវអនុវត្តបទឈប់បាញ់១ថ្ងៃ ដោះលែងអ្នកទោសប៉ាឡេស្ទីន១០នាក់។ លើសពីនោះអ៊ីស្រាអែលត្រូវបើកផ្លូវឲ្យគេនាំយកជំនួយមនុស្សធម៌បន្ទាន់ដូចជាស្បៀងអាហារ ថ្នាំពេទ្យសម្រាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននៅរ៉ាហ្វា។ តាមប្រភពស្និទ្ធនឹងក្រុមចរចាដែលស្រង់ដោយកាសែតអាមេរិក អ៊ីស្រាអែលអាចយល់ព្រមដោះលែងអ្នកទោសប៉ាឡេស្ទីន១៥នាក់ជាថ្នូរនឹងការដោះលែងទាហានអ៊ីស្រាអែល៥នាក់ដែលពួកហាម៉ាសចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំងនៅហ្កាហ្សា។ ការទាមទាររបស់ក្រុមហាម៉ាសមានច្រើនបើប្រៀបធៀបនឹងអ៊ីស្រាអែលដែលកំពុងមានប្រៀបក្នុងទីលានប្រយុទ្ធហ្កាហ្សា។ ដូច្នេះតើកាតានៅតែជាអន្តរការីមានថ្វីមាត់ដើម្បីសម្របសម្រួលឲ្យមានបទឈប់បាញ់ក្នុងអំឡុងបុណ្យរ៉ាម៉ាដង់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការសម្លាប់បង្ហូរឈាមនៅរ៉ាហ្វាដែរឬទេ? លទ្ធផលយ៉ាងណា គេនឹងអាចដឹងនៅចុងសប្តាហ៍នេះ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធនឹងការចរចា ដែលនៅក្នងនោះមានផងដែរ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន៕
2/28/2024 • 7 minutes, 17 seconds មានស៊ុយអែតជាសមាជិកមួយទៀត តើតំបន់សមុទ្របាល់ទិក នឹង ក្លាយជា “បឹងរបស់អូតង់”?
កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី២៦កុម្ភៈ សភាហុងគ្រីបានបោះឆ្នោតយល់ព្រម ឲ្យប្រទេសស៊ុយអែត ក្លាយជាសមាជិកថ្មីនៃអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់។ វត្តមានរបស់ស៊ុយអែត ក្នុងនាមជាសមាជិកទី៣២របស់អូតង់នេះ នឹងហុចអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើន ដល់សមត្ថភាពការពារ របស់អូតង់នៅក្នុងតំបន់សមុទ្របាល់ទិក ទល់នឹងការគំរាមរបស់រុស្ស៊ី។ ចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅ ប្រទេសទាំងអស់នៅជុំវិញសមុទ្របាល់ទិក លើកលែងតែរុស្ស៊ីមួយ គឺសុទ្ធតែជាសមាជិកអូតង់។ តើមានន័យថា ចាប់ពីពេលនេះទៅ តំបន់សមុទ្របាល់ទិកនឹងក្លាយ ប្រៀបបីដូចជាបឹងមួយ ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អូតង់ ឬមួយក៏រុស្ស៊ីនៅតែអាច មានលទ្ធភាពគំរាមបាន? ជាមួយនឹងការចូលជាសមាជិក ពីសំណាក់ហ្វាំងឡង់កាលពីឆ្នាំមុន និងពេលនេះថែមស៊ុយអែតមួយទៀត មានន័យថា ប្រទេសទាំងអស់ដែលនៅព័ទ្ធសងខាងសមុទ្របាល់ទិក លើកលែងតែរុស្ស៊ីមួយ គឺសុទ្ធតែជាសមាជិករបស់អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់។ អ្នកវិភាគខ្លះ បានសំឡឹងឃើញថា ចាប់ពីពេលនេះទៅ សមុទ្របាល់ទិក ប្រៀបបីដូចជា បឹងមួយរបស់អូតង់ ដែលអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តនេះ អាចមានលទ្ធភាពធំ ក្នុងការត្រួតត្រា រារាំងទៅលើចរាចរណ៍របស់នាវាចម្បាំងរុស្ស៊ី ក្នុងករណីមានបញ្ហាវិវាទណាមួយកើតឡើង។តែទន្ទឹមគ្នានេះ អ្នកវិភាគខ្លះ បានរំឭកថា មិនត្រូវប្រមើលមើលនិងវិភាគ ដោយសាមញ្ញបែបនេះទេ ព្រោះថាអ្វីៗអាចមិនស្រួលដូចការគិត។ ស៊ុយអែតចូលជាសមាជិកអូតង់ អាចធ្វើឲ្យអូតង់មានលទ្ធភាពការពារបណ្តាប្រទេសបាល់ទិកបានកាន់តែច្រើនក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែមិនមែនមានន័យថា រុស្ស៊ីនឹងឈប់ធ្វើសកម្មភាពគំរាមតទៅទៀតនោះដែរ។ រុស្ស៊ីនៅតែអាចគំរាមមកលើសន្តិសុខតំបន់បាល់ទិក បានជានិច្ច តួយ៉ាងតាមរយៈការប្រើប្រាស់តំបន់ កាលីនីនហ្ក្រាដ ដែលរុស្ស៊ីបានដាក់បញ្ឈរអាវុធយ៉ាងសន្ធឹកនៅទីនោះ។លោកស្រី Minna Alander អ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិហ្វាំងឡង់ បានលើកឡើងថា បើយើងក្រឡេកមើលភូមិសាស្ត្រតំបន់សមុទ្របាល់ទិក គឺយើងអាចយល់ថា តំបន់នេះនឹងក្លាយជាបឹងមួយ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អូតង់ផ្តាច់មុខ។ តែធាតុពិត វាមិនស្រួលប៉ុន្មានទេ សម្រាប់អូតង់។ បើរាប់ចាប់ពីថ្ងៃដែលរុស្ស៊ី បានលើកទ័ពចូលទៅធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ថ្ងៃទី២៤កុម្ភៈ ២០២២ គេបានសង្កេតឃើញនូវ ហេតុការណ៍ជាច្រើនករណី។ ជាក់ស្តែង ករណីផ្ទុះបំពង់បង្ហូរឧស្ម័ន នៅក្រោមបាតសមុទ្របាល់ទិក និងករណីដាច់ខ្សែកាបអុបទិក បាតសមុទ្រជាដើម ដែលបញ្ជាក់ថាអូតង់មានចំណុចខ្សោយ ឬមានការខ្វះខាតក្នុងការគ្រប់គ្រងតំបន់នេះ។កាលពីខែ កញ្ញាឆ្នាំ២០២២ បំពង់បង្ហូរឧស្ម័ន Nord Stream ដែលភ្ជាប់ពីរុស្ស៊ីទៅកាន់អឺរ៉ុប ត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខ វាយប្រហារឲ្យផ្ទុះបែកធ្លាយ។ ជាងមួយឆ្នាំហើយ គេនៅរកមុខអ្នកធ្វើអំពើនេះ មិនទាន់ឃើញផងទេ។ ហើយកាលពីខែតុលាឆ្នាំ២០២៣ បំពង់បង្ហូរឧស្ម័ន និងខ្សែកាបអុបទិកបាតសមុទ្រ ដែលតភ្ជាប់រវាវ ហ្វាំងឡង់ ស៊ុយអែត និងអេស្តូនី ក៏បានរងការខូចខាតដែរ។ ផ្អែកតាមសមត្ថកិច្ចហ្វាំងឡង់ ករណីខូចខាតនេះ គឺដោយសារនាវាដឹកទំនិញមួយ របស់ចិន។ក្រោយករណីគ្រោះថ្នាក់ផ្ទួនៗនេះ អូតង់បានព្យាយាមបង្កើនសមត្ថភាព និងមធ្យោបាយនាវា ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា តាមដានការពារសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព ក្នុងតំបន់បាល់ទិកឲ្យម៉ដ្ឋចត់ជាងមុន។ តែយ៉ាងណា ការតាមដានសកម្មភាពនៅក្រោមបាតសមុទ្រ វាមិនមែនជារឿងងាយនោះឡើយ។ លោក Julian Pawlak អ្នកស្រាវជ្រាវម្នាក់នៅសកលវិទ្យាល័យកងទ័ពអាល្លឺម៉ង់ បានលើកឡើងថា ករណីវាយប្រហារនៅបំពង់បង្ហូរឧស្ម័ន Nord Stream បានបង្ហាញថា វាជារឿងលំបាកខ្លាំងណាស់ ក្នុងការតាមដានការពារសុវត្ថិភាពបាតសមុទ្រ។បើយើងក្រឡេកទៅមើលមួយផ្នែកទៀត វត្តមានជាសមាជិកអូតង់ របស់ស៊ុយអែត គឺមិនត្រឹមតែនឹងផ្តល់ឆ្នេរឡោមព័ទ្ធសមុទ្របាល់ទិកប៉ុណ្ណោះទេ គឺអូតង់អាចមានលទ្ធភាពឈរជើង ខិតមកក្នុងកណ្តាលសមុទ្រតែម្តង តាមរយៈកោះ Gotland របស់ស៊ុយអែត។ កោះនេះ គឺជាទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រជួរមុខ រវាងស៊ុយអែត និងឡេតូនី ហើយប្រការនេះ នឹងអនុញ្ញាតឲ្យ អូតង់អាចបិទផ្លូវឆ្លងកាត់ ឬរាំងខ្ទប់ត្រង់ចំនុចនេះតែម្តង។តែទន្ទឹមនឹងនេះ រុស្ស៊ី នៅមិនទាន់អស់ក្រឡាដើរនោះទេ។ រុស្ស៊ីនៅមានមូលដ្ឋានយុទ្ធសាស្ត្រមួយ គឺតំបន់កាលីនីនហ្ក្រាដ។ តំបន់ដែលស្ថិតនៅចំងាយជាង១០០០គីឡូម៉ែត្រ ដាច់ពីទីក្រុងម៉ូស្គូនេះ គឺជាទីតាំងជួរមុខលយចូលជ្រៅមកខាងអឺរ៉ុប សម្រាប់ឲ្យកងទ័ពរុស្ស៊ីអាចបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារបាន។ តំបន់កាលីនីនហ្ក្រាដ ដែលស្ថិតនៅចន្លោះ រវាងប៉ូឡូញ និងលីទុយអានីនេះ គឺជាដែនដីដែលមានវត្តមានយោធា និងគ្រឿងសព្វាវុធដ៏ច្រើនជាងតំបន់ណាៗ ទាំងអស់ទូទាំងអឺរ៉ុប ក្នុងនោះរុស្ស៊ីបានដាក់បញ្ឈរកម្លាំងប្រព័ន្ធនុយក្លេអ៊ែរថែមទៀតផង។ផ្អែកតាមលោក John Deni អ្នកស្រាវជ្រាវនៅសាលាសិកសង្គ្រាមអាមេរិក គឺធាតុពិតទៅ បើនិយាយពីនាវាចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ីប្រចាំការនៅតំបន់សមុទ្របាល់ទិក គឺតិចតួច និងចាស់ៗណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ គេសង្កេតឃើញថា រុស្ស៊ីនៅតែប្រឹងវិនិយោគ និងចំណាយប្រាក់ ជាពិសេសក្នុងសមត្ថភាពនាវាមុជទឹកបាតសមុទ្រ។ រុស្ស៊ីនៅតែមានសមត្ថភាពអាចបំផ្ទុះភ្លើង បំភ័យគំរាមមកលើអូតង់បានជានិច្ច ឬក៏អាចបញ្ជូនទ័ពចូលឈ្លានពាន ឡើងគោកតាមឆ្នេរ ក៏រុស្ស៊ីនៅអាចធ្វើបាន។ លោក John Deni បានទទួលស្គាល់ទៀតថា បើនិយាយពីសមត្ថភាពសព្វាវុធកាំភ្លើងធំ រថក្រោះជាដើម គឺរុស្ស៊ីមានកម្លាំង ជាងប្រទេសតំបន់បាល់ទិកទាំងអស់។គួរបញ្ជាក់ថា ប្រទេសបាល់ទិកទាំង៣ អេស្តូនី ឡេតូនី និងលីទុយអានី ជាយូរយាមកហើយ ត្រូវបានគេគិតថា គឺប្រទេសជួរមុខរបស់អូតង់ ក្នុងករណីមានការប្រឈមណាមួយជាមួយរុស្ស៊ី។ តែធាតុពិត ប្រទេសទាំង៣នេះ ភ័យបារម្ភខ្លាំងណាស់ នៅពេលឃើញអ៊ុយក្រែនរងគ្រោះដោយការឈ្លានពានមិនញញើតរបស់រុស្ស៊ី។ នៅពេលបានដឹងដំណឹងថា ហ្វាំងឡង់ និងស៊ុយអែត នឹងចូលជាសមាជិកអូតង់ ប្រទេសបាល់ទិកទាំង៣នេះ បានដកដង្ហើមធំ ធូរទ្រូងខ្លាំងណាស់។កន្លងមក អូតង់ធ្លាប់បានត្រិះរិះរកមធ្យោបាយដែរ ដើម្បីការពារប្រទេសបាល់ទិកទាំង៣នេះ កុំឲ្យឯកោ ប្រសិនបើថ្ងៃណាមួយ រុស្ស៊ីសម្រេចចិត្ត ទន្រ្ទានតាមខ្សែព្រំដែនលីទុយអានី ដែលមានប្រវែង៦៥គីឡូម៉ែត្រ ដើម្បីភ្ជាប់ទឹកដីរុស្ស៊ីជាមួយនឹងតំបន់កាលីនីនហ្ក្រាដ។ ចាប់ពីពេលនេះទៅ អូតង់មានដំណោះស្រាយហើយ ជាមួយនឹងវត្តមានរបស់ស៊ុយអែត។ តាមរយៈភូមិសាស្ត្រខ្លួន ស៊ុយអែតជាអ្នកគ្រប់គ្រងការចេញចូល សមុទ្របាល់ទិក និងសមុទ្រខាងជើង។ មានន័យថា ចាប់ពីពេលនេះទៅ អូតង់នឹងអាចមានលទ្ធភាពច្រើន ក្នុងការការពារប្រទេសបាល់ទិកទាំង៣។តែទោះជាយ៉ាងណា លោក John Deni យល់ថាមិនត្រូវ និយាយពាក្យថា “សមុទ្របាល់ទិក ក្លាយជាបឹងរបស់អូតង់” នោះទេ ព្រោះថាបើនិយាយបែបនេះ វាហាក់ដូចជាអូតង់អួតខ្លួនឯង ហើយភ្លេចខ្លួន។ ចូរកុំភ្លេចថា រុស្ស៊ីនៅតែមានសមត្ថភាពអាចគំរាម អាចបង្កបញ្ហានៅក្នុងតំបន់នេះបានយ៉ាងងាយ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះ សម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់នៅខ្វះសមត្ថភាពឆ្លើយតបវិញ ប្រសិនបើរុស្ស៊ីបង្កវិបត្តិពិតមែន៕
2/26/2024 • 6 minutes, 30 seconds អាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី៖ ជីវិតមួយដែលបូជាដើម្បីយុត ្តិធម៌ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិសេរីភាព
លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី សកម្មជននយោបាយរុស្ស៊ីដ៏ល្បីឈ្មោះ ដែលជាប់ពន្ធនាគារជាង៣ឆ្នាំមកហើយនោះ បានស្លាប់នៅក្នុងពន្ធនាគារ នៅតំបន់អាកទិកភាគខាងជើងរុស្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី១៦កុម្ភៈម្សិលមិញ។ នេះបើផ្អែកតាមការផ្សាយ របស់បណ្តាញព័ត៌មានផ្លូវការរដ្ឋរុស្ស៊ី។ ក្រោយដំណឹងនៃការស្លាប់នេះ ប្រតិកម្មបានចេញមកជាបន្តបន្ទាប់ ពីបណ្តាថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសលោកខាងលិច ដែលបានលើកឡើងថា លោកពូទីន គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវតែម្នាក់គត់ ចំពោះការស្លាប់របស់លោកណាវ៉ាល់នី។ ស្លាប់ក្នុងវ័យ៤៧ឆ្នាំ លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី បានបូជាជីវិត ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ដើម្បីទាមទារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិសេរីភាពនៅរុស្ស៊ី ដែលស្ថិតក្នុងគំនៀបដឹកនាំផ្តាច់ការ របស់លោកពូទីន។ លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី ដែលគេស្គាល់ថាគឺជាសត្រូវលេខរៀងទី១របស់លោកពូទីន បានស្លាប់ហើយ នៅថ្ងៃទី១៦កុម្ភៈ ក្នុងជន្មាយុ៤៧ឆ្នាំ។ បណ្តាញព័ត៌មានផ្លូវការរដ្ឋរុស្ស៊ី បានចុះផ្សាយលិខិតប្រកាសយ៉ាងខ្លីមួយ របស់នាយកដ្ឋានពន្ធនាគាររុស្ស៊ី ប្រចាំតំបន់ Iamal ដែលស្ថិតនៅតំបន់អាកទិក ជាទីដែលលោកណាវ៉ាល់នី ត្រូវគេបញ្ជូនយកទៅឃុំទុក កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣។លិខិតនេះបានសរសេរថា ទណ្ឌិតឈ្មោះណាវ៉ាល់នី បានដួលសន្លប់បាត់ស្មារតី នៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងលេខ៣ បន្ទាប់ពីបានចេញដើរក្នុងបរិវេណខាងក្រៅបន្ទប់ឃុំឃាំង។ ក្រុមគ្រូពេទ្យប្រចាំពន្ធនាគារបានព្យាយាមសង្រ្គោះ បន្ទាប់មកក្រុមគ្រូពេទ្យសង្គ្រោះបន្ទាន់ ដែលមកពីមន្ទីរពេទ្យនៅក្បែរនោះ ក៏បានព្យាយាមជួយរយៈពេលប្រមាណ៣០នាទី តែមិនអាចជួយបាន។ អាជ្ញាធររុស្ស៊ីបញ្ជាក់ថា គេកំពុងពិនិត្យលំអិត ដើម្បីដឹងច្បាស់អំពីមូលហេតុពិតប្រាកដបណ្តាលឲ្យស្លាប់ទណ្ឌិតឈ្មោះ ណាវ៉ាល់នី។តើជារឿងចៃដន្យឬយ៉ាងណា! សត្រូវរបស់លោកពូទីន មានអាយុមិនសូវវែងទេ។ បើមិនត្រូវជនមិនស្គាល់មុខបាញ់សម្លាប់កណ្តាលក្រុងម៉ូស្គូ ដូចលោក Boris Nemtsov កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំឆ្នាំ២០១៥ ក៏ស្លាប់ដោយធ្លាក់យន្តហោះដូចមេក្លោងក្រុមWagner ឈ្មោះ Evgueni Prigojine កាលពីខែសីហាឆ្នាំមុនដែរ។ តើលោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី ស្លាប់ដោយសារអ្វី? ដោយសារបញ្ហាសុខភាពចុះទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង ឬដោយសារគេសម្លាប់? បង្ហាញមុខតាមវីដេអូ ក្នុងសវនាការច្រើនដង ប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ គេឃើញលោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី មានរូបរាង្គចុះស្គម ស្លេកស្លាំង និងហាក់មានវ័យចាស់ទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងជាងអាយុ។ ដោយឡែក ផ្អែកតាមលោក Leonid Soloviev ជំនួយការស្និទ្ធម្នាក់របស់លោកណាវ៉ាល់នី ដែលបានទៅជួបលោកនៅឯមន្ទីរឃុំឃាំង កាលពីថ្ងៃពុធទី១៤កុម្ភៈ បានអះអាងថា លោកណាវ៉ាល់នី ហាក់ដូចជាមានសុខភាពធម្មតា មិនមានអ្វីគួរឲ្យកត់សំគាល់ឬបារម្ភឡើយ។យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រតិកម្មពីបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិច បានទំលាក់ការស្លាប់របស់លោក អាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី ថាជាការទទួលខុសត្រូវរបស់លោកពូទីនតែមួយគត់។ លោកប្រមុខការទូតអាមេរិក អង់តូនី ប្លិងកិន បានលើកឡើងថា របបរុស្ស៊ីដឹកនាំដោយពូទីន គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវតែមួយគត់ ចំពោះស្ថានភាពដែលនាំឲ្យដល់សេចក្តីស្លាប់ របស់លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី។ លោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុងវិញ បានលើកឡើងថា របបដឹកនាំផ្តាច់ការរុស្ស៊ីដឹកនាំដោយពូទីន បានចាប់បង្ឃាំងសំឡេងប្រឆាំងតវ៉ា យកទៅដាក់ឃុំរហូតទាល់តែដល់សេចក្តីស្លាប់។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា យូស្តាំង ទ្រុយដូ បានចាត់ទុក លោកពូទីន ថាជា “បិសាចនរក” ដែលប្រហារដោយមិនរើសមុខ នូវរាល់សំឡេងប្រឆាំងតវ៉ាដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាព។ លោកស្រី Ioulia Navalnaïa ភរិយារបស់លោកណាវ៉ាល់នី ដែលបច្ចុប្បន្នភៀសខ្លួននៅអាល្លឺម៉ង់ បានអះអាងថា ពូទីនត្រូវតែទទួលទោសឲ្យសក្តិសមនឹងភាពសាហាវព្រៃផ្សៃ ដែលបានធ្វើទៅលើស្វាមីលោកស្រី។គួរកត់សំគាល់ថា ដំណឹងមរណភាពរបស់សកម្មជននយោបាយប្រឆាំងរុស្ស៊ីដ៏ល្បីឈ្មោះនេះ បានបង្ករឲ្យមានការតក់ស្លុតរំជួលចិត្តជាខ្លាំង ពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសលោកខាងលិច ដែលសុទ្ធតែបានលើកឡើង អំពីភាពក្លាហាននិងទឹកចិត្តមោះមុត របស់លោកណាវ៉ាល់នី។ លោកCharles Michel ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប បានលើកឡើងថា អាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី បានប្រើអស់ទាំងកម្លាំងកាយកម្លាំងចិត្ត នៅក្នុងការតស៊ូប្រយុទ្ធប្រឆាំង ដើម្បីការពារតម្លៃនៃសិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ដើម្បីតម្លៃមនសិការទាំងនេះ គឺលោកបានបូជាជីវិត រហូតដល់សេចក្តីស្លាប់នាពេលនេះ។សូមរំលឹកថា លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី គឺជាអតីតមេធាវី មានទំនោរនយោបាយជាតិនិយម។ លោកបានចាប់ផ្តើមសរសេរទំព័រBlog បង្ហាញអំពីការស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅ ទាក់ទិនអំពើពុករលួយរបស់ក្រុមអ្នកមានអំណាចនៅរុស្ស៊ី។ បន្តិចម្តងៗ លោកបានក្លាយជាសកម្មជននយោបាយ ដែលហ៊ានរិះគន់ខ្លាំងដៃជាងគេ ទៅលើរបបដឹកនាំរុស្ស៊ីនិងលោកពូទីន។ នៅរវាងឆ្នាំ២០១១ ២០១២ ក្នុងចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅរុស្ស៊ី មហាជនបានស្គាល់ និងបានស្តាប់វោហារសាសន៍របស់លោកណាវ៉ាល់នី ដែលបានស្រែកហៅឈ្មោះ គណបក្សរបស់លោកពូទីន ថាជា “គណបក្សរបស់ពួកចោរ និងពួកបោកប្រាស”។ក្នុងរយៈពេលប្រមាណជាង១០ឆ្នាំ កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់លោកណាវ៉ាល់នី បានរីកសាយភាយពេញពិភពលោក ក្នុងនាមជាអ្នករិះគន់លោកពូទីនលេខ១។ កេរ្តិ៍ឈ្មោះនេះ បានមកពីការផ្សព្វផ្សាយវីដេអូស៊ើបអង្កេតជាច្រើន នៅតាមបណ្តាញYoutube ដែលលោកណាវ៉ាល់នី និងក្រុមការងារ បានបកស្បែកមុខ អំពើពុករលួយស្អុយវល់ របស់លោកពូទីន ព្រមទាំងបក្សពួកមានអំណាចនៅរុស្ស៊ី។ តែយ៉ាងណា ភាពល្បីរន្ទឺនៃសេចក្តីក្លាហានរបស់លោកណាវ៉ាល់នីនេះ គឺមានតែយុវជនរុស្ស៊ីនៅតាមទីក្រុងធំៗទេ ដែលដឹងឮនិងគាំទ្រ។ ចំណែកប្រជាជនរុស្ស៊ីទូទៅនៅតាមទីជនបទវិញ មិនសូវជាស្គាល់លោកប៉ុន្មានឡើយ។គ្រប់គ្នាចាំបានយ៉ាងច្បាស់ នៅខែសីហាឆ្នាំ២០២០ លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី ត្រូវបានចារកិច្ចសម្ងាត់រុស្ស៊ីដាក់ថ្នាំបំពុល ប៉ុនប៉ងធ្វើឃាត ក្នុងពេលដែលលោកចុះទៅឃោសនាបោះឆ្នោត នៅតំបន់ស៊ីបេរី។ រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ បានប្រឹងប្រែងទាមទារយកលោកណាវ៉ាល់នី មកព្យាបាលនៅប៊ែរឡាំង រហូតលោកបានជាសះស្បើយ។ ប៉ុណ្ណឹងហើយ លោកណាវ៉ាល់នី នៅតែមិនញញើតនឹងសេចក្តីស្លាប់ឡើយ។ នៅថ្ងៃទី១៧ខែមករា ឆ្នាំ២០២១ លោកបានសម្រេចចិត្តត្រលប់ទៅរុស្ស៊ីវិញ ទាំងដែលដឹងថាគេនឹងចាប់លោកដាក់ឃុំ។ ដូចអ្វីដែលគេគិតស្មានទុក លោកណាវ៉ាល់នី ត្រូវអាជ្ញាធររុស្ស៊ីចាប់ក្របួចយកទៅដាក់ឃុំ ពេលទៅដល់ព្រលានយន្តហោះក្រុងមូស្គូភ្លាម។លោកណាវ៉ាល់នី ត្រូវអាជ្ញាធររុស្ស៊ីចោទប្រកាន់ជាច្រើនសំណុំរឿង អស់ពីមួយចូលមួយ ក្នុងនោះមានបទល្មើសធ្វើ វិទ្ធង្សនា បង្កអស្ថិរភាពសង្គម។ នៅខែសីហាឆ្នាំ២០២៣ សវនាការមួយបានផ្តន្ទាទោសលោកឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ១៩ឆ្នាំ ពីបទធ្វើកម្មភាពជ្រុលនិយម។ នៅចុងឆ្នាំ២០២៣ លោកត្រូវបានអាជ្ញាធររុស្ស៊ី បញ្ជូនយកទៅដាក់ឃុំនៅមន្ទីរឃុំឃាំងមួយ ដែលគេស្គាល់ថាជាមន្ទីរឃុំឃាំងដ៏តឹងតែងខ្លាំងបំផុត នៅឯតំបន់អាកទិកដ៏សែនត្រជាក់។ គឺទីនេះហើយ ដែលលោកណាវ៉ាល់នីបានស្លាប់។មានរូបរាង្គស្គមខ្ពស់ សក់ពណ៌ទង់ដែង ជាមួយនឹងកែវភ្នែកពណ៌ខៀវមុតថ្លា លោកណាវ៉ាល់នី តែងតែបង្ហាញស្នាមញញឹមប្រកបដោយសុទិដ្ឋិនិយម នៅពេលលោកលេចមុខក្នុងវីដេអូម្តងៗ។ ស្នាមញញឹមដែលសបញ្ជាក់ថា ការកៀបសង្កត់ នៃកណ្តាប់ដៃអំណាចផ្តាច់ការរបស់លោកពូទីន មិនអាចធ្វើឲ្យកម្លាំងមនសិការរបស់លោកក្លបខ្លាចនោះឡើយ។ នៅចំពោះមុខសវនាការ ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២២ លោកណាវ៉ាល់នី បានស្រែកក្តែងៗ ចាត់ទុកសង្គ្រាមដែលលោកពូទីនធ្វើទៅលើអ៊ុយក្រែន ថាជាសង្គ្រាមដ៏ថោកទាប និងឆ្កួតលីលាបំផុត។ ក្នុងសារមួយសរសេរនៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០២៣ លោកអាឡិចសី ណាវ៉ាល់នី បានលើកឡើងថា “ថ្ងៃណាមួយ ស្បៃអន្ធការនឹងរសាត់បាត់អស់។ ថ្ងៃនោះយើងនឹងឈ្នះ ហើយរុស្ស៊ីនឹងក្លាយជាប្រទេសដែលស្រលាញ់សន្តិភាព មានពន្លឺភ្លឺថ្លា និងមានសេចក្តីសុខសប្បាយរីករាយ” ៕
2/16/2024 • 7 minutes, 2 seconds ចិន៖ ប្រតិបត្តិការបង្ក្រាបអំពើពុករលួយ វាយសង្គ្រុប វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ដែលកំពុងខ្សោយរួចទៅហើយ
នៅចិន បន្ទាប់ពីលោកស៊ី ជីនពីង បានបើកប្រតិបត្តិការបោសសំអាតអំពើពុករលួយ នៅក្នុងជួរមន្ត្រីបក្សកុម្មុយនិស្ត ពេលនេះ គឺដល់វេនវិស័យធនាគារ ហិរញ្ញវត្ថុម្តង ដែលកំពុងតែប្រឈមខ្លាំង។ គិតចាប់ពីដើមឆ្នាំ២០២៤នេះមក ថ្នាក់ដឹកនាំក្នុងវិស័យធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុចិនជាច្រើននាក់ ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន ដោយចោទពីបទប្រព្រឹត្តិអំពើរលួយ។ បញ្ហានេះ បានមកបន្ថែមធ្វើឲ្យបរិយាកាស កាន់តែភ័យបារម្ភ ខណៈវិស័យហិរញ្ញវត្ថុចិនពេលនេះ កំពុងជួបវិបត្តិទន់ខ្សោយរួចទៅហើយ។ ចាប់តាំងពីឡើងកាន់អំណាចមក លោកស៊ី ជីនពីង បានយកការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ជាអាទិភាព។ អំពើពុករលួយ ដែលចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅ មិនថាក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋបាលសាធារណៈ និងនៅតាមសហគ្រាសរដ្ឋ។ ផ្អែកតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែត Global Times នៅឆ្នាំ២០២២ យ៉ាងហោចណាស់ មានមនុស្ស៤លាន៨សែននាក់ ដែលត្រូវបានគេផ្តន្ទាទោស ពីបទប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយនៅចិន។បន្ថែមពីនេះទៀត ចំនួននីតិវិធីស៊ើបអង្កេត ដែលគេបានធ្វើទៅលើមន្ត្រីរដ្ឋការធំៗ បានកើនឡើង ៤០% ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំ២០២២។ នេះបើផ្អែកតាមការចុះផ្សាយ របស់កាសែតហុងកុង South China Morning Post។ ហើយថ្មីៗនេះ លោកប្រធានាធិបតីចិនស៊ី ជីនពីង បានប្រកាសថារដ្ឋាភិបាលលោក នឹងប្រឹងប្រែងបោសសំអាតអំពើពុករលួយស៊ីសំណូក នៅក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថ ធនាគារ និងនៅតាមក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសរដ្ឋចិន។គួរកត់សំគាល់ថា ចាប់តាំងពីក្រោយវិបត្តិកូវីដ១៩មក គឺសេដ្ឋកិច្ចចិនបានជួបបញ្ហាជាបន្តបន្ទាប់។ វិស័យធនាគារហិរញ្ញវត្ថុចុះទន់ខ្សោយខ្លាំង វិបត្តិក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ បំណុលសាធារណៈឡើងប៉ោង ចំណែកការចំណាយវាយវាយរបស់ប្រជាជន ក៏កាន់តែចុះថយ ដែលធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចនៅទ្រឹង។ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ វាគឺជារឿងត្រឹមត្រូវណាស់។ ក៏ប៉ុន្តែនៅចិន តម្លាភាពនៅក្នុងនីតិវិធីនីមួយៗ វាពុំមានឡើយ។ ហេតុផលនយោបាយ អាចនៅពីក្រោយពាក្យស្លោក “ប្រយុទ្ធនឹងអំពើពុករលួយ” ក៏ថាបាន។លោក Alex Payette អគ្គនាយក ការិយល័យប្រឹក្សាយោបល់ Celsius Group នៅកាណាដា បានលើកឡើងថា ធាតុពិតទៅ រឿងស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច គឺវាមិនមែនជាអាទិភាពធំរបស់លោក ស៊ី ជីនពីងប៉ុន្មានទេ។ បើទោះបីជាបក្សកុម្មុយនិស្តចិន ផ្អែកខ្លាំងលើកត្តាសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីបំបិតមាត់ប្រជាជនចិនឲ្យសំងំនៅស្ងៀមកុំតវ៉ា តែលោកស៊ី ជីនពីង ចង់សង្កត់ផ្នែកខ្លះនៃសេដ្ឋកិច្ចឲ្យជាប់ កុំឲ្យរបូតពីកណ្តាប់អំណាចរបស់បក្ស។សូមបញ្ជាក់ថា កាលពីដើមខែមករានេះ លោកស៊ី ជីនពីងបានអំពាវនាវ ឲ្យមន្ត្រីចិនគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ត្រូវតែប្រឹងប្រែងឲ្យបានទ្វេដង ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ក្នុងវិស័យធនាគារហិរញ្ញវត្ថុ។ អ្នកដែលគាំទ្រ លោកស៊ី ជីនពីង បានអះអាងថា ប្រតិបត្តិការនេះចាំបាច់ណាស់ ព្រោះវានឹងធ្វើឲ្យអភិបាលកិច្ចនៃវិស័យនេះមានភាពស្អាតស្អំ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ អ្នកដែលរិះគន់វិញ បានលើកឡើងថា លោកស៊ី ជីនពីងកំពុងតែចង់បោសសំអាតអ្នកដែលប្រឆាំងនឹងគោលនយោបាយលោក នៅក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុ។យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់បណ្តាញព័ត៌មានចិន ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ មានមនុស្សជាច្រើននាក់ ដែលត្រូវគេចាប់ខ្លួន ដោយចោទពីបទពុករលួយ ក្នុងនោះមានដូចជា អតីតមន្ត្រីទទួលខុសត្រូវនៅតាមធនាគាររដ្ឋចិន នៅអាជ្ញាធរគ្រប់គ្រងប្រតិបត្តិការធនាគារ ឬនៅសហគ្រាសរដ្ឋផ្នែកនាំប្រេងចូល ឬផ្នែកថ្នាំជក់ជាដើម។ជាក់ស្តែង អតីតអគ្គនាយកធនាគាររដ្ឋចិន Everbright ឈ្មោះ Tang Shuangning ដែលត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន នៅដើមខែនេះ ហើយដែលត្រូវបានបណ្តាញព័ត៌មានចិន ទំលាយរឿងរ៉ាវ ស្តីពីអំពើរំលោភអំណាច ស៊ីសំណូក ចាយប្រាក់ក្រុមហ៊ុនដើម្បីដើរកម្សាន្តជាដើមល។ល។ ចំណែកទូរទស្សន៍ CCTV បានផ្សាយ អត្ថបទសារភាពទទួលកំហុស របស់អតីតគ្រូបង្វឹកក្រុមកីឡាបាល់ទាត់ជម្រើសជាតិចិន ឈ្មោះ Li Tie។ ជននេះ បានសារភាពទទួលស្គាល់ថា ខ្លួនធ្លាប់បានរៀបចំការប្រកួតក្លែងក្លាយ ទទួលប្រាក់សំណូក និងបានសូកប៉ាន់ប្រាក់រាប់សែនដុល្លារ ដើម្បីទទួលបានមុខតំណែង។លោកស្រី Vivienne Shue សាស្ត្រាចារ្យនៅសកលវិទ្យាល័យ Oxford ដែលតាមដានការចុះផ្សាយមិនលោះថ្ងៃ ស្តីពីការចាប់វែកមុខ មនុស្សពុករលួយនៅចិនប៉ុន្មានសប្តាហ៍មកនេះ បានលើកឡើងថា មតិសាធារណៈចិនពេញចិត្តខ្លាំងនឹងប្រតិបត្តិការនេះ ព្រោះវាមកបញ្ជាក់ថា ការយល់ឃើញរបស់ពួកគេគឺមិនខុសទេ។ ពោលគឺមន្ត្រីករិយាល័យធិបតេយ្យរបស់ចិន សុទ្ធិតែពុករលួយ គិតតែពីលាភសក្ការៈខ្លួនឯង។ ប្រការនេះ នឹងហុចផលវិជ្ជមានទៅលើមុខមាត់លោកស៊ី ជីនពីង។ដោយឡែក លោក Andrew Wedeman សាស្ត្រាចារ្យជំនាញចិន នៅសកលវិទ្យាល័យរដ្ឋ Géorgie បានលើកឡើងថា អាចមានហេតុផលពីរនៅពីក្រោយប្រតិបត្តិការបង្ក្រាបនេះ។ ទី១ គឺវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ធានាគារ មានដិតដាមដោយអំពើស៊ីសំណូកសូកប៉ាន់មែន ឬទី២ គឺមកពីលោកស៊ី ជីនពីង មើលឃើញថាវិស័យនេះ កាន់តែឯករាជ្យខ្លាំងឡើង ហើយដែលអាចបង្កហានិភ័យ ដល់អំណាចរបស់លោក ទៅថ្ងៃខាងមុខ។លោកសាស្ត្រាចារ្យ Andrew Wedeman បាននិយាយប្រៀបធៀបថា ប្រតិបត្តិការបោសសំអាតអំពើពុករលួយនៅចិន គឺមិនខុសពីសង្គ្រាមដែលសហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើនៅវៀតណាមនោះទេ។ ពោលគឺ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ មានចំនួនមនុស្សរងគ្រោះកាន់តែច្រើន តែគ្មានពន្លឺថាសង្គ្រាមនេះចប់នៅពេលណា។ លោកអះអាងថា ស្ថានភាពនេះ នឹងបន្តរហូតទាល់តែចប់អាណត្តិរបស់លោកស៊ី ជីនពីង៕
1/25/2024 • 4 minutes, 47 seconds លោក ពូទីន បន្តបង្ហាញមុខលើឆាកអន្តរជាតិ ទោះបីរងទណ្ឌកម្មពីប្រទេសបស្ចិមលោក
ថ្ងៃពុធទី ៦ ធ្នូនេះ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម និង អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ មួយថ្ងៃក្រោយមក ពោលគឺថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៧ ធ្នូ លោក ពូទីន នឹងទទួលជួបប្រធានាធីបតីអ៊ីរ៉ង់លោក អេប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី នៅទីក្រុងមូស្គូ។ នេះបើតាមការឲ្យដឹងពីសំណាក់វិមានក្រេមឡាំង។ គួរបញ្ជាក់ថា លោកពូទីន បន្តជួបប្រជុំជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗ បើទោះបីជាបណ្តាប្រទេសបស្ចិមលោក ព្យាយាមដាក់ទណ្ឌកម្មលើរុស្ស៊ី ដោយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យប្រទេសនេះឯកោតែឯង លើឆាកអន្តរជាតិ។ យោងតាមសម្តីរបស់អ្នកនាំពាក្យនៃវិមានក្រេមឡាំងលោក ឌីមីទ្រី ប៉េស្កូវ លោកពូទីន ត្រូវជួបជាមួយប្រធានាធីបតីអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម លោក ម៉ូហាម៉េដ បិន ហ្សាយ៉េដ អាលណាយ៉ាន ដើម្បីពិភាក្សាអំពីទស្សនវិស័យសហប្រតិបត្តិការនានារវាងប្រទេសទាំង២ និង ស្ថានការណ៍ទូទៅ ក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា។ បន្ទាប់មក នៅទីក្រុង រីយ៉ាដ ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត លោកពូទីន នឹងជួបជាមួយក្សត្ររជ្ជទាយាទព្រះអង្គម្ចាស់ ម៉ូហាម៉េដ បេនសាលម៉ាន។ ប្រមុខរដ្ឋទាំងពីរ នឹងពិភាក្សាគ្នាអំពីវិស័យ ពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ និង នយោបាយអន្តរជាតិ។ជុំវិញស្ថានការណ៍អន្តរជាតិ លោកពូទីន នឹងលើកឡើងអំពីជំលោះដ៏ក្តៅគគុករវាង អ៊ីស្រាអែល និង ប៉ាឡេស្ទីន។ ជុំវិញប្រធានបទនេះ លោក ពូទីន បានទិតៀន និងបរិហារ អ៊ីស្រាលអែល ថាបានបង្កមហន្តរាយមនុស្សជាតិនៅតំបន់ហ្កាហ្សា ថែមទាំងអំពាវនាវឲ្យបង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ដែលឯករាជ្យ ។ ក្នុងជំនួបតាមអនឡាញ នៃកិច្ចប្រជុំកំពូល ហ្សេ២០ កាលពីចុងខែវិច្ឆិកាលោកពូទីន ធ្លាប់បានលើកយកប្រធានបទហ្កាហ្សា ដើម្បីវាយបកទៅកាន់ក្រុមប្រទេសបស្ចិមលោកវិញ ថាពុំប្រកាន់គោលជំហរស្មើភាព ដោយព្រួតគ្នាថ្កោលទោសរុស្ស៊ីពីបទវាយលុកចូលអ៊ុយក្រែន តែបែរជាឈរឱបដៃមើល ទង្វើសម្លាប់រង្គាលលើប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីន។ ក្នុងជំនួបជាមួយមេដឹកនាំនៅមជ្ឈិមបូព៌ានេះ លោកពូទីន ក៏បានលើកឡើងពីគោលជំហររបស់រុស្ស៊ី ក្នុងការកាត់បន្ថយការផលិតប្រេងឆៅ យ៉ាងហោចណាស់រហូតដល់ចុងខែមីនាឆ្នាំ ២០២៤។ លោកពូទីន អះអាងថាការកាត់បន្ថយនេះ គឺដើម្បីរក្សាលំនឹងនៃតម្លៃប្រេងឆៅ ក្នុងពិភពលោក ពោលគឺ ស្របជាមួយគោលនជំហររបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ដែលជាសមាជិកសំខាន់មួយទៀតរបស់ Opep+ ដែលជាអង្គការប្រមូលផ្តុំបណ្តាប្រទេសផលិតប្រេងកាតធំៗ នៅលើសកលលោក។បន្ទាប់ពីទស្សនកិច្ចនៅមជ្ឈិមបូព៌ា លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន នឹងទទួលជួបចរចាជាមួយប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ លោក អេប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី នៅទីក្រុងមូស្គូ ក្នុងថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៧ធ្នូ។ នេះបើតាមអ្នកនាំពាក្យនៃវិមានក្រេមឡាំង លោក ឌីមីទ្រី ព៉ស្កូវ។ គួររំឭកថា កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅ លោកពូទីន បានទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅអ៊ីរ៉ង់ ខណៈពេលដែលប្រមុខការទូតរុស្ស៊ីលោក ស៊ែរហ្គៃ ឡាវ្រូវ ក៏មានវត្តមានដែរនៅទីក្រុងតេអេរ៉ង់ ក្នុងខែតុលាឆ្នាំ ២០២៣។នៅក្នុងកិច្ចជំនួបថ្មីនេះ ប្រទេសទាំងពីរគ្រោងនិយាយពិភាក្សាគ្នាលើសំណុំរឿងសំខាន់ៗទ្វេភាគីដូចជា ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច បញ្ហានានាក្នុងតំបន់និងក្នុងពិភពលោក ដោយផ្តោតជាពិសេសលើស្ថានការណ៍នៅហ្កាហ្សា។ នេះបើតាមការឲ្យដឹងពីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរបស់អ៊ីរ៉ង់ IRNA ។គួរបញ្ជាក់ដែរថា បណ្តាប្រទេសបស្ចិមលោក ចោទប្រកាន់អ៊ីរ៉ង់ថាបានចូលដៃចូលជើងជាមួយរុស្ស៊ីក្នុងបរិបទសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន ដោយបញ្ជូនដ្រូនបំពាក់គ្រាប់ផ្ទុះឈ្មោះ Shahed រាប់សិនគ្រឿងទៅឲ្យរុស្ស៊ី យកទៅវាយប្រហារ ដ៏សង្គ្រប់លើទឹកដីអ៊ុយក្រែន។មកទល់បច្ចុប្បន្ន លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន កម្រធ្វើដំណើរចេញពីប្រទេសរុស្ស៊ីណាស់ ពោលគឺលោកទៅកាន់បណ្តាប្រទេសណា ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តជំនិតៗរបស់រុស្ស៊ីតែប៉ុណ្ណោះ។ ការណ៍នេះ បណ្តាលមកពីលោកពូទីន គ្មានគេទទួលស្វាគមន៍ និងរាប់រក នៅតាមប្រទេសបស្ចិមលោក ហើយលោកមាន ឈ្មោះក្នុងដីការចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការអន្តរជាតិ ពីបទចាប់ជម្លៀសកុមារ អ៊ុយក្រែន យកមកប្រទេសរុស្ស៊ី ។ជាក់ស្តែង លោកពូទីន ពុំមានវត្តមានទេនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអន្តរជាតិសំខាន់ៗក្នុងពេលថ្មីៗនេះ មានជាអាទិ៍ ជំនួបកំពូលរវាងប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿនហៅកាត់ថាហ្សេ២០ នៅឥណ្ឌា កាលពីខែកញ្ញាកន្លងទៅ និង ជំនួប ប្រ៊ីក (ប្រស៊ីល រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា ចិន និង អាហ្វ្រិកខាងត្បូង) ដែលប្រព្រឹត្តទៅក្នុងប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង កាលពីខែសីហា។ លោកពូទីន ធ្លាប់បានពោលថា លោកពុំចូលរួមក្នុងកិច្ចជំនួបទាំងនេះ ដើម្បីជៀសវាងបង្កអំពុលទុក្ខ ដល់ប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះ។ចំពោះជំនួបកំពូលអំពីកាអាសធាតុ COP28 ដែលកំពុងដំណើរទៅក្នុងប្រទេស អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ក៏វិមានក្រេមឡាំងពុំបាន បញ្ជាក់ពីវត្តមានរបស់លោកពូទីនដែរ៕
12/6/2023 • 6 minutes, 27 seconds អាស៊ីកណ្តាល ក្លាយជា « តំបន់យុទ្ធសាស្ត្រថ្មី » ដែលប្រទេសធំៗ កំពុងលួងលោមភ្ជាប់ស្ពានមេត្រី
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៩ វិច្ឆិកា ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅ ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន ខណៈពេលដែលមេដឹកនាំតួកគី លោក អ៊ែរដូហ្ហាន និងមេដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់ លោក អេប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី ទៅកាន់ប្រទេស អ៊ូសបេគីស្ថាន។ ប្រទេសទាំងពីរ ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល កំពុងក្លាយជាឆាកប្រកួតប្រជែងគ្នា កាន់តែខ្លាំងឡើងៗ រវាងក្រុមប្រទេសមហាអំណាចធំៗ។ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៩ វិច្ឆិកា ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅ ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន ខណៈពេលដែលមេដឹកនាំតួកគី លោក អ៊ែរដូហ្ហាន និងមេដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់ លោក អេប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី ទៅកាន់ប្រទេស អ៊ូសបេគីស្ថាន។ ប្រទេសទាំងពីរ ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល កំពុងក្លាយជាឆាកប្រកួតប្រជែងគ្នា កាន់តែខ្លាំងឡើងៗ រវាងក្រុមប្រទេសមហាអំណាចធំៗ។ នៅទីក្រុង Astana ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន លោក ពូទីន ត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយ សមភាគី លោក កាស៊ីម ជូម៉ាត តូកាយ៉េវ ប្រធានាធិបតីកាហ្សាក់ស្ថាន និង ជាសម្ព័ន្ធមិត្តចាស់វស្សា របស់លោកពូទីន។ ដំណើរទស្សនកិច្ចថ្មីនេះ គឺធ្វើឡើង មួយសប្តាហ៍ក្រោយទស្សនកិច្ច របស់លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង ក្នុងប្រទេសតែមួយ។ ក្នុងពេលតែមួយ នៅទីក្រុង Tachkent រដ្ឋធានី អ៊ូសបេគីស្ថាន ដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូង ពុំឆ្ងាយប៉ុន្មាន ពីកាហ្សាក់ស្ថាន មានជំនួបកំពូលមួយទៀត ស្តីពីសេដ្ឋកិច្ចតំបន់ ដែលមានវត្តមានជាអាទិ៍ ពីសំណាក់ លោកប្រធានាធិបតី តួកគី និង អ៊ីរ៉ង់។គួរបញ្ជាក់ថា តាំងពីខ្លួនបានផ្តើមការវាយលុកទន្ទ្រានលើ អ៊ុយក្រែន ក្នុងពេលជាងមួយឆ្នាំមកនេះ រុស្ស៊ី កំពុងបាត់បង់ឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល ដែលខ្លួនធ្លាប់ក្តោបក្តាប់ពីដើមរៀងមក។ ចំណែក ប្រទេសចិន ដែលមានព្រំប្រទលជាប់គ្នានឹងរុស្ស៊ី ក៏សំឡឹងឃើញឱកាសនេះ ដើម្បីពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន នៅអាស៊ីកណ្តាល ក្រោមបរិបទនៃមហាគម្រោងផ្លូវសូត្រថ្មី ដែលទាញស្រូបប្រទេសដ៏ច្រើនក្នុងតំបន់។ដោយខ្លាចបាត់បង់ឱកាសល្អ ប្រទេសធំៗផ្សេងទៀតមាន សហភាពអឺរ៉ុប អាមេរិក អ៊ីរ៉ង់ និង តួកគី បានស្វះស្វែង ពង្រឹងវត្តមានខ្លួន និង រឹតចំណងសាមគ្គីភាពជាមួយ ប្រទេសនានានៅអាស៊ីកណ្តាល ដូចមានសកម្មភាពការទូតដ៏មមាញឹក នាប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ ជាតឹកតាងស្រាប់។គួររំឭកដែរថាអំឡុងពេលជាង ៣ ទសវត្សរ៍ក្រោយពីសហភាពសូវៀតបានដួលរលំទៅ បណ្តាប្រទេស នៅអាស៊ីកណ្តាល បានធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិតានតឹង ដែលបណ្តាលមកពីជម្លោះផ្ទៃក្នុងរ៉ាំរ៉ៃ។ ដូច្នេះ ដំណើរទស្សនកិច្ចថ្មីៗពីសំណាក់ប្រទេសមហាអំណាចធំៗ គឺជាដំណើរវិជ្ជមានមួយ ដែលប្រទេសអាស៊ី កណ្តាល ចាំបាច់ត្រូវទាញយកប្រយោជន៍ ដើម្បីពង្រីកវិសាលភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងទំនាក់ទំនងការទូត និង ពាណិជ្ជកម្ម។ជំនួបរវាងលោក ពូទីនង និង កាស៊ីម ជូម៉ាត តូកាយ៉េវ ប្រធានាធិបតីកាហ្សាក់ស្ថាន ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងទម្រង់ ស្ងប់ស្ងាត់ ដោយពុំមានបញ្ចេញខ្លឹមសារនៃកិច្ចចរចានេះឲ្យដឹងឮជាសាធារណៈឡើយ។ គួររំឭកថា លោក តូកាយេវ គឺជាអ្នកការទូតដ៏ប៉ិនប្រសប់ម្នាក់ ពោលគឺលោកចង់រក្សាទំនាក់ទំនង និង កិច្ចសន្ទនា ជាអចិន្ត្រៃយ៍ ជាមួយគ្រប់បណ្តាប្រទេសទូទៅ មិនថាបស្ចិមលោក ឬ មេដឹកនាំ រុស្ស៊ី ចិន និង តួកគី។នេះគឺជាលើកទី២ ដែលលោកពូទីន មកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅអាស៊ីកណ្តាល ក្នុងពេលមួយខែចុងក្រោយ នេះ។ កាលពីដើមខែតុលា លោកពូទីន បានទៅប្រទេសកៀរហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន ដែលជាដំណើរទស្សនកិច្ច ក្រៅប្រទេសលើកទី១ បន្ទាប់ពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានចេញដីកាឲ្យចាប់ខ្លួនរូបគាត់ពីបទ «ចាប់ជម្លាសកុមារាអ៊ុយក្រែន មកកាន់ប្រទេសរុស្ស៊ី »។លោក អ៊ែរដូហ្កាន លេចមុខជាថ្មី នៅឯទីក្រុង Tachkent ប្រទេសអ៊ូសបេគីស្ថាន ឯណោះវិញ មេដឹកនាំ ៩ ប្រទេស បានរួមប្រជុំក្នុងជំនួបកំពូល ដែលរៀបចំឡើងដោយ អង្គការសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច OCE ។ប្រធានាធិបតីតួកគី លោកអ៊ែរដូហ្កាន ដែលមានវត្តមានម្តងហើយនៅអាស៊ីកណ្តាល កាលពីសប្តាហ៍មុន បានជួបជាថ្មីជាមួយសមភាគី ដែលមកពីបណ្តាប្រទេសអតីតសាធារណរដ្ឋសូវៀតក្នុងតំបន់ ព្រមទាំង នាយករដ្ឋមន្ត្រី ប៉ាគីស្ថាន និង ប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ លោក អេប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី។ប្រទេសជាម្ចាស់ផ្ទះនៃជំនួបកំពូលនេះ បានប្រកាសជាមុនថា បញ្ហាសង្គ្រាមរវាង ពួកហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន និង អ៊ីស្រាអែល នឹងពុំត្រូវលើកយកមកជជែកគ្នាឡើយ។ តែ បើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន ផ្លូវការអ៊ីរ៉ង់ IRNA បានឲ្យដឹងថា អ៊ឺរ៉ង់បានឆក់យកឱកាសនេះ ដើម្បីលើកយកប្រធានបទសង្គ្រាម ហាម៉ាស-អ៊ីស្រាអែល មកដាក់លើតុពិភាក្សា ឲ្យខានតែបាន។ប្រធានបទសំខាន់ៗ ដែលត្រូវបានលើកយកនិយាយគ្នាដែរ គឺកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមនុស្សធម៏ និង វិស័យដឹកជញ្ជូន ដ្បិតប្រទេសនៅអាស៊ីកណ្តាល ស្ថិតក្នុងទីតាំងភូមិសាស្ត្រមួយ ដែលគ្មានច្រកសមុទ្រ ចេញចូល។ ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ ប្រទេសអាស៊ីកណ្តាល ព្យាយាមរកផ្លូវ ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បី ភ្ជាប់បណ្តាញគមនាគមន៍ទៅកាន់សមុទ្រ ដោយត្រូវឆ្លងកាត់តាមប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ជាឧទាហរណ៍។ថ្វីបើបច្ចុប្បន្ន រុស្ស៊ី កំពុងរងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីបស្ចិមលោក ក៏រុស្ស៊ីនៅតែបន្តធ្វើជាដៃគូខានពុំបាន សម្រាប់អាស៊ីកណ្តាល។ យ៉ាងណាមិញ រុស្ស៊ី ចាំបាច់ត្រូវរក្សាវត្តមានរបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់នេះ មានជាអាទិ៍ លើវិស័យថាមពល ព្រោះថាក្រោមទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ទីផ្សារថាមពលរបស់រុស្ស៊ីនៅអឺរ៉ុប បានបិទសឹងទាំងស្រុង។ដើម្បីសម្រេចគោលដៅនេះ ម៉ូស្គូ បានដាក់ចេញគម្រោងធំៗ លើវិស័យថាមពល មានដូចជា ការផ្គត់ផ្គង់ ឧស្ម័នធម្មជាតិ ដល់ប្រទេសអ៊ូសបេគីស្ថាន ដោយឆ្លងកាត់តាមដែនដីកាហ្សាក់ស្ថាន ព្រមទាំងប្រកាន់ គោលជំហរជាប្រទេសឈានមុខគេ លើគម្រោងសាងសង់ស្ថានីយអគ្គិសនីបរមាណូ ស្ថានីយវារីអគ្គិសនី ក្នុងប្រទេសនានានៅអាស៊ីកណ្តាល ដើម្បីប្រជែងជាមួយអឺរ៉ុប និង ចិន៕
11/10/2023 • 5 minutes, 57 seconds ទស្សនាវដ្តីអាមេរិក ៖ កម្លាំងយោធារុស្ស៊ីជាប់លេខ១ ខ្ លាំងដាច់គេក្នុងលោក ខណៈអាមេរិកជាប់លេខ ២
ទស្សនាវដ្តីអាមេរិកាំង The US News & World Report ចុះផ្សាយថ្ងៃទី ៣០ តុលា ដោយយោងលើ ការស្ទង់មតិក្រុមអ្នកជំនាញចំនួន ១៧.០០០ នាក់ មកពីទូទាំងពិភពលោក បានទាញសេចក្តីសន្និដ្ឋានថា កងទ័ពរុស្ស៊ីឈានមុខគេលំដាប់លេខ ១ ក្នុងលោក ពោលគឺខ្លាំងជាងកងទ័ព សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលឈរនៅលេខរៀងទី២។ រីឯ ប្រទេសទាំង ៨ ដែលមានកងទ័ពខ្លាំងៗ បន្ទាប់ពីរុស្ស៊ី និង អាមេរិក រួមមាន៖ កងទ័ពចិន អ៊ីស្រាអែល កូរ៉េខាងត្បូង អ៊ុយក្រែន អ៊ីរ៉ង់ អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ និង តួកគី។ ប្រទេសដែលមានកម្លាំងកងទ័ព ជាប់លេខចុងក្រោយគេ គឺមាន ប្រទេស លុចសំបួរ សិង្ហបុរី អេស្តូនី ហូឡង់ និង នូវែលហ្សេឡង់។ ក្នុងបញ្ជីចំណាត់ថ្នាក់ « កងទ័ពដែលឈានមុខគេ » រុស្ស៊ីបានទទួលពិន្ទុ ៩៤,៣ លើ១០០ ពិន្ទុ ។ តែបើគិតលើកត្តា « ឥទ្ធិពលមេដឹកនាំ » និង « ឥទ្ធិពលនយោបាយ » ទស្សនាវដ្តី The US News & World Report ផ្តល់ឲ្យរុស្ស៊ី ពិន្ទុ ១០០ លើ ១០០ តែម្តង។ក្នុងដំណើរចាត់ថ្នាក់ដូចមានខាងលើ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ ចាប់អារម្មណ៍ជាបឋម ទៅលើ ចំនួនយន្ដហោះចម្បាំង ចំនួនសព្វាវុធមីស៊ីល បូករួមទាំងមីស៊ីល Hypersonique ដែលជាប្រភេទអាវុធ មានល្បឿនលឿនជាងសម្លេងដល់ទៅរាប់សិបដង ហើយដែលគេចាត់ទុកថាគឺជា អានុភាពយោធាសំខាន់ មួយរបស់រុស្ស៊ី។ដោយឡែក The US News & World Report ក៏ចង្អុលឲ្យឃើញថា បើយោងទៅលើតក្តាដាក់ពិន្ទុទាំង ៧៣ ពោលគឺផ្សេងពីបរិបទយោធា និង ឥទ្ធិពលនយោបាយ ក្នុងចំណោមប្រទេសឆ្នើមៗដាច់គេនៅលើ ផែនដី រុស្ស៊ី ជាប់ត្រឹមលេខ ៣៧ ប៉ុណ្ណោះ ខណៈពេលដែល អ៊ុយក្រែន ជាប់លេខ ៦៨។ ឯប្រទេស នាំមុខគេ ក្នុងបណ្តាប្រទេសទាំង ៨៧ ដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជី គឺមាន ស្វីស កាណាដា និង ស៊ុយអែត។ផ្សេងពីនេះ ចំណាត់ថ្នាក់ប្រទេសខ្លាំងជាងគេ ក្នុងក្របខណ្ឌសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិ គឺអាមេរិកឈរនៅលេខរៀទី១ បន្ទាប់មកមាន អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ និង បារាំង។ រុស្ស៊ី ជាប់លេខ ៥។ឆ្លើយតបទៅនឹងលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវខាងលើ អ្នកជំនាញយោធារុស្ស៊ីដ៏ល្បីឈ្មោះម្នាក់ គឺលោក Alexandre Mikhailovski បានបញ្ចេញយោបល់ដូចតទៅ៖ ពាក្យថា « រុស្ស៊ី » និង « អានុភាពយោធា » គឺថា ពុំអាចកាត់ផ្តាច់ពីគ្នាបានឡើយ។ ហេតុដូចម្តេច បានជា The US News & World Report ដាក់អានុភាពយោធារុស្ស៊ីក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី ១ លើកម្លាំងទ័ពអាមេរិក? ចម្លើយគឺស្ថិត ក្នុងរបៀបវិនិច្ឆយ របស់ទស្សនាវដ្តីនេះផ្ទាល់។ យ៉ាងណាម៉ិញ គួររំឭកថា ជាងមួយឆ្នាំចុងក្រោយនេះ រុស្ស៊ីបានដក់ជាប់ក្នុងផ្នត់គំនិតនៃមហាជនទូទៅ ដែលយល់ថា រុស្ស៊ីជាប្រទេសមួយដែលភ្ជាប់ខ្លួនទៅនិង អានុភាពសឹកសង្គ្រាម ពិតប្រាកដមែន។ ជាក់ស្តែង ក្នុងដំណើរប្រតិបត្តិការយោធាពិសេសនៅអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ីរមែងប្រើ សព្វាវុធទំនើបៗបំផុត តួយ៉ាង មីស៊ីល Hypersonique ជាដើម។ នេះគឺជាមូលេហតុ ដែលនាំឲ្យ ពួកអ្នកជំនាញយោធាក្នុងលោក ដែលឆ្លើយតបនឹងសំនួរនៃក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវរបស់ The US News & World Report បានផ្សារភ្ជាប់ប្រទេសរុស្ស៊ី ទៅនឹងអានុភាពយោធា ដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ អ្នកឯកទេសរុស្ស៊ីរូបនេះ ក៏កត់សម្គាល់ដែរថា ក្នុងបញ្ជីចំណាត់ថ្នាក់ ដែលចុះ ផ្សាយដោយទស្សនាវដ្តីអាមេរិកាំងនោះ គេបានទៅស្ទង់មតិប្រជាជន នៅតាមបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ ប្រទេសអាហ្វ្រិក អាស៊ី និង អាមេរិកខាងត្បូង ដែលគេដឹងជាទូទៅថា សុទ្ធសឹងជាប្រទេសដែល តែងគាំទ្រ និង សាទរ ចំពោះសកម្មភាពនានារបស់រុស្ស៊ី នៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ជាចុងក្រោយ លោក Alexandre Mikhailovski បានបន្ថែមថា៖ ការដែលកម្លាំងទ័ពរុស្ស៊ី ជាប់លេខរៀងទី១ ឈ្នះលើអាមេរិកដូច្នេះ នឹងអាចជាគុណប្រយោជន៍មួយសម្រាប់ ប្រទេសរុស្ស៊ី។ គួរបញ្ជាក់ថា ជាង ៣ ទសវត្សរ៍ ក្រោយពីសហភាពសូវៀតបានដួលរលំក្នុងឆ្នាំ ១៩៩១ មនុស្សទូទៅ នៅលើផែនដី តែងនាំគ្នាគិតថា អាមេរិក ជាប្រទេសមហាអំណាចទី១ ផ្នែកកងទ័ព។ ក៏ប៉ុន្តែ ការយល់ឃើញនេះ កំពុងផ្លាស់ប្តូរ ដូចមានបង្ហាញនៅក្នុងរបាយការណ៍ The US News & World Report ៕
11/3/2023 • 6 minutes, 49 seconds រុស្ស៊ី បាញ់សាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិក ក្នុងប្រតិបត្តិ ការសមយុទ្ធ « វាយបកដោយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ »
ថ្ងៃពុធទី ២៥ តុលា រុស្ស៊ីបានបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិកច្រើនគ្រាប់ ក្នុងគោលដៅត្រៀម « ការវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែរចាស់ដៃទៅលើអ៊ុយក្រែន » ។ គួរបញ្ជាក់ថា ការបាញ់សាកលុ្បងនេះ គឺធ្វើឡើ់ង ចំពេលដែលរុស្ស៊ី កំពុងប្រុងប្រៀបដកខ្លួនចេញពី សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ដែលហាមប្រាមមិនឲ្យមានការសាកល្បងអវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ ក្រុមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រុស្ស៊ី ធ្លាប់បានគម្រាមជាច្រើនលើកថា រុស្ស៊ីនឹងប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ក្នុងសង្គ្រាមជាមួយអ៊ុយក្រែន ដែលបានផ្ទុះឡើង កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០២២។ ផ្ទុយទៅវិញ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន តែងនិយាយជារឿយៗ ប្រាប់អន្តរជាតិ កុំឲ្យបារម្ភអំពីបញ្ហានេះ។តែ ក្នុងថ្ងៃពុធទី ២៥ តុលា លោកពូទីន បានចុះត្រួតពិនិត្យការហាត់សមយុទ្ធរបស់ទ័ពរុស្ស៊ី ដែលក្នុងនោះ មានការបាញ់សាកល្បង គ្រាប់មីស៊ីលបាលីស្ទិកអន្តរទ្វីបពីរប្រភេទពោលគឺ ប្រភេទ Yars បាញ់ចេញពីព្រលានអវកាស Plessetsk នៅប៉ែកពាយ័ព្យប្រទេសរុស្ស៊ី និង ប្រភេទ Sineva បាញ់ចេញពី នាវាមុជទឹកក្នុងសមុទ្រ Barentz ។ ជាមួយគ្នានេះ យន្ដហោះទម្លាក់គ្រាប់បែប ប្រភេទ Tu-95 MS ក៏បានបាញ់ចេញគ្រាប់មីស៊ីលបណ្តែតររយៈចម្ងាយខ្លី ដែលអាវុធប្រភេទនេះ ត្រូវបានរុស្ស៊ីប្រើក្នុង ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារនៅអ៊ុយក្រែន។ សូមបញ្ជាក់ថា ប្រតិបត្តិការសមយុទ្ធខាងលើ ត្រូវបានចុះផ្សាយ ជាផ្លូវការ ពីសំណាក់វិមានក្រេមឡាំង។រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរុស្ស៊ី លោក Sergey Shoigu បានបំភ្លឺថា ការបាញ់សាកល្បងនេះ គឺធ្វើឡើងដើម្បី ត្រៀមបំរុងការវាយបកទ្រង់ទ្រាយធំ ពីកងកម្លាំងនុយក្លេអ៊ែររុស្ស៊ី ក្នុងករណីដែលមាន ការវាយប្រហារ នុយក្លេអ៊ែរពីសត្រូវ។ ទូរទស្សន៍រដ្ឋរបស់រុស្ស៊ី បានចាក់ផ្សាយវិដេអូខ្លីមួយ ដែលក្នុងនោះគេឃើញ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន កំពុង ស្តាប់របាយការណ៍ពីសំណាក់ លោក Sergey Shoigu និង នាយអគ្គសេនាធិការកងទ័ព លោក Valeri Guerassimov ក្រោយពីសមយុទ្ធនេះបានបញ្ចប់ទៅ។គួររំឭកថា គោលការណ៍នុយក្លេអ៊ែររបស់រុស្ស៊ី បានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា ៖ រុស្ស៊ីនឹងប្រើអាវុធបរមាណូ ក្នុងរូបភាពនៃការការពារខ្លួនមួយមុខប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺ សម្រាប់តែក្នុងករណីណា ដែលរុស្ស៊ីរងការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ ដោយអាវុធប្រល័យរង្គាល ឬ ក្នុងករណី ដែលខ្លួនរងការវាយប្រហារ ដោយអាវុធដែលមានចុះក្នុងសទ្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ តែអាចបង្កឲ្យមានមហន្តរាយដល់ប្រទេសរុស្ស៊ី។ ការដកខ្លួនចេញពី សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិប្រតិបត្តិការសមយុទ្ធខាងលើ ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយឲ្យសាធារណជនក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ីបានដឹង ជាទូទៅ។ នៅថ្ងៃដដែលនេះ ព្រឹទ្ធសភា និង ក្រុមប្រឹក្សាសហព័ន្ធរុស្ស៊ី បានអនុម័តការលុបចោល សច្ចាប័ន ស្តីពី សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិហាមប្រាមការសាកល្បងនុយក្លេអ៊ែរ ឬ ហៅកាត់ថា TICEN ដែលក្រុងម៉ូស្គូ បានចុះហត្ថលេខាកាលពី ២៣ ឆ្នាំមុន។គួរបញ្ជាក់ថា ព្រឹទ្ធសភារុស្ស៊ី បានអនុម័តការលុបចោលនេះ ជាឯកច្ឆន្ទ ទៅតាមសំណើរបស់ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន។សម្រាប់ម៉ូស្គូ ការបោះបង់សន្ធិសញ្ញានេះ គឺក្នុងគោលដៅ ស្តារឡើងវិញនូវសមភាពផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រ របស់ខ្លួន ជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលកន្លងមកតែងបានបដិសេធ ចុះហត្ថលេខាលើសទ្ធិសញ្ញា ខាងលើ។ការលុបចោលនេះ នាំឲ្យពិភពលោកព្រួយបារម្ភ ចំពោះដំណើរវិលត្រឡប់ជាថ្មី នៃការប្រជែងបំពាក់ គ្រឿងសព្វាវុធ កំញើញដាក់គ្នារវាងរុស្ស៊ី និង អាមេរិក។ គួររំឭកថា ក្រោយពេល សហភាពសូវៀត បានរលំរលាយទៅ រុស្ស៊ីបានសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ចុងក្រោយបំផុតក្នុងឆ្នាំ ១៩៩០ ខណៈអាមេរិក បានសាកល្បងចុងក្រោយបង្អស់ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩២។កាលពីដើមខែតុលាកន្លងទៅ លោក ពូទីន ធ្លាប់បានអះអាងថា ប្រទេសរុស្ស៊ី ពុំបានកណត់ថា នឹងត្រូវ ចាប់ផ្តើមសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឡើងវិញ ឬ យ៉ាងណានោះទេ។ ប៉ុន្តែ គួរកត់សំគាល់ថា ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ រុស្ស៊ី បានដកខ្លួនចេញពីសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិជាច្រើន ស្តីពីការរំសាយសព្វាវុធ ជាពិសេសគឺ កិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានចុះជាមួយអាមេរិក នៅឆ្នាំ ២០១០ ក្រោមឈ្មោះថា New Start ។នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២៣ រុស្ស៊ី បានដាក់ពង្រាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាក់ទិក ដែលមានកម្លាំងផ្ទុះ ខ្សោយជាងគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ នៅក្នុងប្រទេសបេឡារុស ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តទី១របស់ខ្លួន និង ជាប្រទេសដែលមានព្រំដែនជាប់នឹងសហភាពអឺរ៉ុប។អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី លោក Sergey Riabkov បានថ្លែងនៅថ្ងៃពុធថា ប្រទេសរបស់គាត់សុខចិត្ត ចរចា អំពីការត្រួតពិនិត្យលើសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ លុះត្រាតែក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ដែលជាខ្នងបង្អែកយោធា និងហិរញ្ញវត្ថុចម្បងរបស់ អ៊ុយក្រែន ឈប់ប្រកាន់ឥរិយាបថជា « សត្រូវ » ទល់នឹងម៉ូស្គូ។សូមរំឭកថា រុស្ស៊ី និង អាមេរិក មានផ្ទុកសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ដល់ទៅជាង ៩០% នៃចំនួនអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ សរុប ដែលមាននៅលើផែនដីយើង។នៅចុងបញ្ចប់ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ធ្លាប់បានសម្តែងអំណួតថា រុស្ស៊ីកំពុងសាកល្បងមីស៊ីល ប្រភេទ Bourevestnik និង Sarmat ដែលអាចទំលាយប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលនានា ដែលមានប្រើក្នុងលោក នាពេលបច្ចុប្បន្ន៕
10/27/2023 • 6 minutes, 14 seconds សភាឌូម៉ាលុបចោលការផ្តល់សច្ចាប័នលើសន្ធិសញ្ញាដែលហាម ប្រាមការសាកល្បងនុយក្លេអ៊ែរ
ថ្ងៃអង្គារទី ១៧ តុលា អ្នកតំណាងរាស្ត្ររុស្ស៊ីបានអនុម័ត ក្នុងសម័យប្រជុំពិភាក្សាលើកទី១ កម្មវត្ថុឆ្ពោះទៅលុបចោល ការផ្តល់សច្ចាប័នដោយរុស្ស៊ី លើសន្ធិសញ្ញាដែលហាមប្រាមទាំងស្រុង ការសាក ល្បងនុយក្លេអ៊ែរ ហៅកាត់ថា TICEN។ ជាការដកខ្លួនចេញជាថ្មី ពីគន្លងកម្មវិធីមិនរីកសាយភាយអាវុធប្រល័យលោក ក្នុងផ្ទៃនៃជម្លោះនៅអ៊ុយក្រែន និង ក្នុងផ្ទៃនៃវិបត្តិជាមួយបស្ចិមលោក។ ការពិភាក្សានេះ ប្រព្រឹត្តទៅសឹងភ្លាមភ្លែត ក្រោយពីលោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បាន បញ្ជូនសារទៅសភាឌូម៉ាថា តើប្រទេសរុស្ស៊ី គប្បីសាកល្បងឡើងវិញឬទេ អាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន។ ជាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ក្នុងសភាឌូម៉ា ដែលជាសភាជាន់ក្រោមនៃសភារុស្ស៊ី គ្រប់តែពួកអ្នកតំណាង រាស្ត្រ ទាំង ៤១២ នាក់ ដែលវត្តមានក្នុងសម័យប្រជុំនោះបានបញ្ចេញសម្លេងគាំទ្រជាឯកច្ឆ័ន្ទដល់ ការលុបចោលទៅការផ្តល់សច្ចាប័ន កាលឆ្នាំ ២០០០ ដល់ អត្ថបទសន្ធិសញ្ញាដោយក្រុងម៉ូស្គូ។ការលុបចោលនេះ បំបះឲ្យកើតឡើងជា បរិយាកាសភ័យខ្លាចចំពោះ ការងើបឡើងវិញនៃ ការសាក ល្បងនុយក្លេអ៊ែរ និង ចំពោះ ការរត់ប្រណាំងបំពាក់សព្វាវុធជាថ្មី ។ រុស្ស៊ី តាំងពី សហភាពសូវៀត រលំរលាយទៅ មិនដែលធ្វើការសាកល្បងបែបនេះទេ ។ ការសាកល្បងលើកចុងក្រោយធ្វើដោយសហភាពសូវៀត គឺ កាលក្នុងឆ្នាំ ១៩៩០ ចំណែក សហរដ្ឋអាមេរិក គឺ កាលក្នុងឆ្នាំ ១៩៩២។ លោក ពូទីន បានប្រកាស នៅដើមខែតុលាថា រុស្ស៊ីអាច លុបចោលការផ្តល់សច្ចាប័នលើ សន្ធិសញ្ញា ហៅកាត់ថា TICEN ជាចម្លើយតបនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមិនព្រមផ្តល់សច្ចាប័នលើឯកសារនេះ ឡើយ។“ ខ្ញុំនៅមិនទាន់ត្រៀមនិយាយឡើយ តើរុស្ស៊ី ត្រូវឬមិនត្រូវ ធ្វើការសាកល្បងឡើងវិញ “ - លោក ពូទីន បន្តមកទៀត ទាំងអួតអាងអំពីការអភិវឌ្ឍន៍មីស៊ីលថ្មីៗ មានកម្លាំងសែនខ្លាំងក្លា ដែលអាចពាំនាំក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ សម្បូរបែប។តាំងពីសង្គ្រាមឆាបឆេះ នៅអ៊ុយក្រែន ក្នុងខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០២២ លោក ពូទីន ឧស្សាហ៍និយាយប៉ះលើ ការប្រើជា យថាហេតុ អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។សន្ធិសញ្ញាហាមប្រាមទាំងស្រុង ការសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ពោលគឺ នៅលើដី ក្នុងអាកាស និង ក្នុងទឹក ហៅកាត់ថា TICEN ត្រូវបានបើកចំហ សម្រាប់ទទួលការចុះហត្ថលេខា គឺក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ ប៉ុន្តែ វាមិនបាន ចូលជាធរមានសោះឡើយ ពីព្រោះវាមិនបានទទួលការផ្តល់សច្ចប័ន ដោយចំនួនប្រទេសដែល ត្រូវការ ជាចាំបាច់ ពីក្នុងចំណោម៤៤ ប្រទេសដែលមាននៅលើដែនដីខ្លួន គឺ ទីតាំងនុយក្លេអ៊ែរនានា ពេលដែល សន្ធិសញ្ញានេះបានប្រសូត្រមក។ការផ្តល់សច្ចាប័ន ជាទង្វើដែលសឲ្យឃើញថា រដ្ឋនោះឯងយល់ព្រមភ្ជាប់ខ្លួន ទៅនឹងកាតព្វកិច្ចចែងដោយ សន្ធិសញ្ញានោះ។រុស្ស៊ី បារាំង និង អង់គ្លេស បានផ្តល់សច្ចាប័ន ប៉ុន្តែ សហរដ្ឋអាមេរិក ចិន អ៊ីរ៉ង់ អេហ្ស៊ីប អ៊ីស្រាអែល គ្រាន់តែបានចុះ ហត្ថលេខា ប៉ុន្តែមិនបានផ្តល់សច្ចាប័នទេ ។ ចំណែក ឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថាន កូរ៉េខាងជើង មិនបានចុះហត្ថលេខា ក៏ដូចជាមិនបានផ្តល់សច្ចាប័នឡើយ។ ស្មើគ្នាខាងយុទ្ធសាស្ត្រ នៅថ្ងៃអង្គារទី១៧តុលា មុនដល់ការបោះឆ្នោតនៃពួកអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ប្រធានសភាឌូម៉ា លោក Viatcheslav Volodine បានថ្លែងថា ត្រូវតែលុបចោល ការផ្តល់សច្ចាប័ននោះដោយក្រុងម៉ូស្គូ កាលពី ២៣ ឆ្នាំមុន ដើម្បី ការពារប្រជាពលរដ្ឋរុស្ស៊ី និង ទ្រទ្រង់ ឲ្យស្មើគ្នា យុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងលោក។ គាត់សង្កត់ធ្ងន់ដូចតទៅ ៖ ក្រុង វ៉ាស៊ីនតោន ត្រូវតែយល់ជារៀងរហូតទៅថា អនុត្តរភាព សហរដ្ឋអាមេរិក មិនដែលនាំមកនូវអ្វីដែលល្អសោះឡើយ ។ លោក Volodine ថែមទាំងលំអិតថា ៖ ការលុបចោលការផ្តល់សច្ចប័នលើសន្ធិសញ្ញានេះ គឺ បណ្តាលមកពី សង្គ្រាមដែល តាម យោបល់គាត់បញ្ឆេះឡើង ដោយ ក្រុង វ៉ាស៊ីនតោន និង ព្រុចសែល ទល់នឹងរុស្ស៊ី។ ម៉្លោះហើយ បានជា គំរាមបច្ចុប្បន្ន តម្រូវឲ្យរុស្ស៊ី រកដំណោះស្រាយថ្មី។ តាំងពី ពេលចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការវាយសម្រុកទៅលើអ៊ុយក្រែន លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បានចាក់ នឹងកាំបិត ជាច្រើនលើកទៅលើរបបមិនសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ពេញមួយរដូវក្តៅកន្លងទៅ លោកពូទីន បាន ចាប់ផ្តើម ពង្រាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាកទិក នៅបេឡារុស ប្រទេសដែលជំនិតបំផុតនឹងរុស្ស៊ី និងដែលបម្រើជាស្ពាន សម្រាប់ប្រតិបត្តិការវាយលុករុស្ស៊ី នៅអ៊ុយក្រែន។កាលពីខែកុម្ភៈ រុស្ស៊ីបានផ្អាកទៅហើយ សមាជិកភាពខ្លួន ក្នុងសន្ធិសញ្ញាស្តីអំពី ការរំសាយសព្វាវុធ នុយក្លេអ៊ែរ ហៅថា New Start ចុះជាមួយ សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីចុងក្រោយ រវាង រុស្ស៊ី និង សហរដ្ឋអាមេរិក ។ លោក ពូទីន ថែមទាំង ចោទបស្ចិមលោកថា ចេះតែខំបន់ឲ្យក្រុងម៉ូស្គូ ធ្លាក់ក្នុង បរាជ័យយុទ្ធសាស្ត្រ នៅ អ៊ុយក្រែន តែម្តង។សេចក្តីសម្រេចរបស់រុស្ស៊ី លុបចោល ការផ្តល់សច្ចាប័នលើ សន្ធិសញ្ញា TICEN ត្រូវបានបរិហារជាឯកច្ឆ័ន្ទ ដោយ រាល់មហាអំណាចខាងលិច ។ ប្រធានាធិបតីអាមេរិកាំង លោក ចូ បៃដិន មើលឃើញ សេចក្តីសម្រេចនេះ ថាជា “ កំហុសធ្ងន់ធ្ងរ"។រុស្ស៊ីដែលបន្តកេរ្ត៍ ពីមហាអំណាចសូវៀត រួមជាមួយ សហរដ្ឋអាមេរិក ក្តាប់ក្នុងដៃខ្លួន ដល់ទៅ ៩០% នៃរាល់តែអាវុធ នុយក្លេអ៊ែរ ដែលសព្វថ្ងៃ មាននៅក្នុងលោក ៕
10/20/2023 • 5 minutes, 1 second រុស្ស៊ីទាញប្រយោជន៍ ពីការវាយប្រហាររបស់ចលនាហាម៉ាស លើ អ៊ីស្រាអែល?
ចាប់តាំងពីក្រុមហាម៉ាស បានវាយសម្រុកទៅលើអ៊ីស្រាអែលកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧ តុលា កន្លងទៅ ទីភ្នាក់ងារការទូតរបស់រុស្ស៊ី នៅពុំទាន់បញ្ចេញជំហរច្បាស់លាស់ណាមួយ ចំពោះសង្គ្រាមទ្វេភាគីនេះ នៅឡើយទេ។ តែ គេសង្កេតឃើញ មានសញ្ញាខ្លះៗ ដែលបង្ហាញថា រុស្ស៊ី ទំនងជាគាំទ្រភាគី ប៉ាឡេស្ទីន។ រុស្ស៊ី ហាក់កំពុងព្យាយាមទាញយកប្រយោជន៍ពីការផ្ទុះហិង្សា រវាងអ៊ីស្រាអែល និង ប៉ាឡេស្ទីន ដោយដើរតួជាអ្នកកាន់ជំហរកណ្តាល ដែលទង្វើនេះអាចបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ ប្រសិនបើរុស្ស៊ី ភ្លាត់ស្នៀត។ ការវាយសម្រុកសម្លាប់រង្គាលនៃក្រុមហាម៉ាស នៅលើទឹកដីអ៊ីស្រាអែល បានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧ តុលា ដែលត្រូវនឹងថ្ងៃខួបកំណើតគម្រប់៧១ ឆ្នាំ នៃលោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន។ តាមអ្នកជំនាញខ្លះយល់ថា ភ្លើងសង្គ្រាមដែលផ្ទុះឆាបឆេះភ្លាមៗ រវាង អ៊ីស្រាអែល និង ប៉ាឡេស្ទីន គឺជាកាដូធ្លាក់ពីលើមេឃមកដល់ដៃ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី ដ្បិតលោកពូទីន យល់ថាសង្គ្រាមថ្មីនេះ នឹងបង្វែរអារម្មណ៍អន្តរជាតិ ឲ្យងាកចេញពីសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកវិភាគឯទៀតវិញ បរិយាកាសហិង្សា រវាងចលនាហាម៉ាស និង អ៊ីស្រាអែល ជម្រុញវិស័យការទូតរុស្ស៊ី ឲ្យធ្លាក់ក្នុងស្ថានការណ៍មួយ ពុំងាយស្រួលឡើយ ព្រោះថារុស្ស៊ី កំពុងជាប់ឈ្មោះជាប្រទេស ដែលឯកោខ្លាំង នៅលើឆាកអន្តរជាតិ ស្រាប់។ល្បែងតុល្យភាពដ៏លំបាកមួយ ប្រតិកម្មជាផ្លូវការភ្លាមៗ ពីសំណាក់ទីក្រុងម៉ូស្គូ ក្រោយការវាយលុករបស់ក្រុមហាម៉ាស គឺជារូបភាពមួយ ដែលពិភពលោក ស្គាល់ថាជា “ ល្បែងរុស្ស៊ី ដើរតួជាអាជ្ញាកណ្តាល ” ។ “យើងកំពុងព្រួយបារម្ភក្រៃលែង ” នេះជា សំដីរបស់អ្នកនាំពាក្យវិមានក្រេមឡាំង លោក ឌ្មីទ្រី ពេស្កូវ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍មុន។ ចំណែក លោក Mikhail Bogdanov ដែលជាប្រេសិតពិសេស របស់ក្រេមឡាំង ទទួលបន្ទុកតំបន់មជ្ឈឹមបូព៏ា បានអំពាវនាវ ឲ្យភាគីបដិបក្ខទាំងសងខាង “បញ្ឈប់ការបាញ់គ្នា”។“នេះគឺជាឥរិយាបទ ដែលគេបានទាយទុកមុនស្រាប់។ ជាទម្លាប់ យុទ្ធសាស្ត្រទី១របស់រុស្ស៊ី ក្នុងករណីមានជម្លោះនៅប្រទេសផ្សេង គឺការសំដែងនូវគោលជំហរជាអន្តរការី ក្នុងទម្រង់ នៃការជួយសម្រួលភាពតានតឹង ដើម្បីប្រយោជន៍រួម” នេះជាការពន្យល់ របស់លោក Ivan Klyszcz ដែលជាអ្នកឯកទេសខាងនយោបាយការបរទេសរបស់រុស្ស៊ី ជាពិសេសជាមួយបណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិក នៅមជ្ឈមណ្ឌល International Center for Defence and Security in Estonia ។ ។តែមិនយូរប៉ុន្មាន ល្បែងតុល្យភាពរបស់រុស្ស៊ី ដូចមាននិយាយពីខាងលើ ចាប់ផ្តើមផ្អៀងទៅ “ការពារផលប្រយោជន៍ប៉ាឡេស្ទីន ទោះបីជារុស្ស៊ីពុំទាន់ប្រកាសឲ្យឃើញ គោលជំហរ ជាផ្លូវការត្រង់ៗរបស់ខ្លួន នៅឡើយ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោកDanilo delle Fave អ្នកជំនាញ ផ្នែកប្រទេសរុស្ស៊ីដែលធ្លាប់ធ្វើការនៅ International Team for the Study of Security (ITSS) នៅទីក្រុង Verona ប្រទេសអ៊ីតាលី។ លោក ធ្លាប់បានធ្វើការសិក្សាវិភាគ អំពីទំនាក់ទំនងរវាងម៉ូស្គូ ជាមួយ អ៊ីស្រាអែល និង ប៉ាឡេស្ទីន។ដំណើរនៃការលំអៀងពីសំណាក់រុស្ស៊ីទៅរក ប៉ាឡេស្ទីន នេះ អាចចែកចេញជា ៣ ដំណាក់កាល។ទី១ យោងតាមកាសែតបារាំង Le Monde លោក Ramzan Kadyrov មេដឹកនាំខេត្តឆេឆេនីដែលជាដែនដីចំណុះសហព័ន្ធរុស្ស៊ី ដែលភាគច្រើនលើសលប់ នៃប្រជាជនរស់នៅកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម បានបង្ហាញជំហរ គាំទ្រប៉ាឡេស្ទីន ដោយត្រង់ៗ តែម្តង។ គួររំឭកថា រុស្ស៊ី តែងប្រើឈ្មោះមេដឹកនាំអ៊ីស្លាមរូបនេះ ដើម្បីបញ្ជូនសារទៅកាន់ បណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់។ទី ២ លោក Ivan Klyszcz បន្តទៀតថា ៖ នៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អសប ក្នុងឱកាសនៃកិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញ ក្នុងលក្ខណៈបិទជិត ពោលគឺពុំមានវត្តមានសារព័ត៍មាន ឬ មហាជននានា “ រុស្ស៊ី ត្រូវគេសង្ស័យថា បានរាំងស្ទះ មិនឲ្យការអនុម័តសេចក្តីថ្កោលទោស អំពើវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាស លើអ៊ីស្រាអែល អាចឈានទៅដល់ការសម្រេចបាន ។ជំហានទី៣ លោក Ahmed Aboul Gheit រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអេហ្ស៊ីព និង ជាអគ្គលេខា នៃ សម្ព័ន្ធប្រទេសអារ៉ាប់ បានអញ្ជើញមកកាន់ក្រុងម៉ូស្គូ កាលពីថ្ងៃចន្ទ កន្លងទៅ ហើយតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានផ្លូវការរុស្ស៊ី Tass លោក Mahmoud Abbas ប្រមុខរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ក៏គ្រោងធ្វើដំណើរមកកាន់រុស្ស៊ី ដូចគ្នាដែរ។ទំនាក់ទំនងកាន់តែជិនស្និត ជាមួយចលនា ហាម៉ាស ផ្ទុយមកវិញ ពុំមានសញ្ញាអ្វីមួយ ដែលសឲ្យឃើញថា ម៉ូស្គូ បានទាក់ទងទៅ អ៊ីស្រាអែល ក្រោយការវាយប្រហារ ពីសំណាក់ក្រុម ហាម៉ាស ឡើយ។ ពុំតែប៉ុណ្ណោះ រុស្ស៊ី ថែមទាំងអវត្តមាន ក្នុងឱកាសដែលបណ្តាប្រជាជាតិនានាដ៏ច្រើនលើសលុប នាំគ្នាសំដែងសាមគ្គីភាពជាមួយ ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលដែលរងគ្រោះ ដោយការវាយប្រហារនោះ។ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន នៅថ្ងៃអង្គារទី ១០ តុលា បែរជាបានអំពាវនាវ ឲ្យបង្កើត “ រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន” ទៅវិញ។លោក Ivan Klyszcz វិភាគបន្តទៀតថា៖ ចំណុចមួយ ដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍នោះ គឺជំនួបរវាង រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេរសរុស្ស៊ី និង លោក Ahmed Aboul Gheit រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអេហ្ស៊ីព ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើង ទៅតាមការចង់បានរបស់ ប្រទេសសម្ព័ន្ធអារ៉ាប់។ ការណ៍នេះ បង្ហាញថា រុស្ស៊ីដែលជាប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយមួយ ក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អសប គឺជាគោលដៅសំខាន់បំផុត សម្រាប់បណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ក្នុងតំបន់ ដោយប្រទេសទាំងនេះរំពឹងថា នឹងអាចបង្កើតបាននូវគោលជំហរ រួមមួយជាមួយរុស្ស៊ី ចំពោះស្ថានការណ៍នៅ អ៊ីស្រាអែល និង នៅតំបន់ Gaza ។ដែលពោលពីខាងលើនេះ គឺសឲ្យឃើញថា សម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ ចង់បានម៉ូស្គូមកជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន ក្នុងបរិបទនៃជម្លោះ អ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន។ សូមរំឭកថា “ដើមឡើយ សហភាពសូវៀត ធ្លាប់គាំទ្រអ៊ីស្រាអែល ដែលពេលនោះអ៊ីស្រាអែល គឺជារដ្ឋទើបតែកើតថ្មីថ្មោងនៅឡើយ ពោលគឺកាលនោះប្រទេសនេះ ស្ថិតក្រោមអំណាចនៃអតីតរាជាណាចក្រ បស្ចិមលោកនិយម។ ទាំងនេះ គឺជាសំដី របស់អ្នកវិភាគឈ្មោះ Danilo delle Fave ។ តែចាប់ពីក្រោយទសវត្សរ៍ ឆ្នាំ ១៩៧០ មក ម៉ូស្គូ ងាកទៅគាំទ្របុព្វហេតុប៉ាឡេស្ទីនវិញ ដ្បិតរុស្ស៊ី យល់ថានេះគឺជា មធ្យោបាយល្អមួយ ដើម្បីទាក់ទាញពិភពអារ៉ាប់ ដែលពុំសូវចូលចិត្តអាមេរិកស្រាប់ ឲ្យមកជ្រកក្រោមឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន។តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រាល់ទំនាក់ទំនងនានា ជាមួយនឹងចលនាហាម៉ាស គឺពុំមែនជារឿងងាយស្រួលនោះទេ។ គួររំឭកថា តាំងពីដើមមក រុស្ស៊ី តែងរក្សាគម្លាតឆ្ងាយ ពីចលនាឥស្លាមនិយមនានា ដូចមានករណីសម័យសង្គ្រាមនៅឆេឆេនី ជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។ ទន្ទឹមគ្នានេះ រុស្ស៊ី ពុំភ្លេចទេថា មានជនជាតិរុស្ស៊ី ដល់ទៅជាង ១ លាននាក់ ដែលកំពុងរស់នៅក្នុង ប្រទេសអ៊ីស្រាអែលសព្វថ្ងៃ ដូច្នេះទោះចង់ឬមិនចង់ រុស្ស៊ី ចាំបាច់ត្រូវបញ្ជៀសអ៊ីស្រាអែល កុំឲ្យធ្លាក់ក្នុងភ្លើងសង្គ្រាម។ចាប់ពី ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ២០០០ និង ក្រោយពីចលនាហាម៉ាស បានឈ្នះការបោះឆ្នោតនៅតំបន់ Gaza ក្នុងឆ្នាំ ២០០៦ មក ទំនាក់ទំនងនានាជាមួយប៉ាឡេស្ទីន បានជួបប្រទះនូវបញ្ហាស្មុគស្មាញច្រើន។ រុស្ស៊ី សំឡឹងឃើញភាពតានតឹងនេះ គឺជាឱកាសល្អមួយ ដើម្បីក្តាប់ឥទ្ធិពលគោលនយោបាយការទូតរបស់ខ្លួន ក្នុងតំបន់នេះ ខណៈដែលប្រទេសបស្ចិមលោក បដិសេធដាច់អហង្ការ ពុំទទួលស្គាល់ជាដាច់ខាត នូវវត្តមានចលនាហាម៉ាស ដែលគេចាត់ទុកជាអង្គការភេរវកម្មនិយម។ នេះគឺជា វិធីសាស្ត្រមួយរបស់រុស្ស៊ី ដើម្បីដណ្តើមយកសំឡេងគាំទ្រ ឈ្នះលើសហរដ្ឋអាមេរិក ពីសំណាក់ប្រទេសនានាក្នុងតំបន់មជ្ឈឹមបូព៏ា នេះបើតាម សេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់ អ្នកវិភាគ នៃអង្គការ International Team for the Study of Security (ITSS) នៅក្រុង Verona ប្រទេសអ៊ីតាលី៕
តើក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ជានរណា?
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី៧តុលា ចលនាអ៊ីស្លាមប៉ាឡេស្ទីនហាម៉ាស បានបើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ និងដ៏សាហាវបំផុតមិនធ្លាប់មានពីមុនមក នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល បើគិតចាប់ពីពេលដែលក្រុមនេះ បានកាន់កាប់អំណាចទាំងស្រុង នៅតំបន់ហ្កាហ្សា នៅឆ្នាំ២០០៧។ ការវាយឆ្មក់របស់ក្រុមហាម៉ាសនេះ បានធ្វើឲ្យផ្ទុះឆេះក្លាយជាសង្គ្រាម ដោយអ៊ីស្រាអែលបានសន្យាថា នឹងកំទេចក្រុមហាម៉ាសឲ្យរលាយក្លាយជាផេះ។ គិតត្រឹមថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១២តុលា ប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ក្រុមហាម៉ាស បានផ្តាច់ជីវិតមនុស្សប្រមាណ១២០០នាក់នៅអ៊ីស្រាអែល និងរបួសជាច្រើនពាន់នាក់ទៀត។ អ៊ីស្រាអែលបានបើកការវាយប្រហារឆ្លើយតបវិញ ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា ដោយបានបាញ់មីស៊ីលជិញ្ជ្រុំ ៥ជាប់គ្នា បណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្សយ៉ាងហោច១២០០នាក់ ដែលក្នុងនោះមានស្ត្រី និងកុមារប៉ាឡេស្ទីនជាច្រើននាក់ ព្រមទាំងមានរបួសប្រមាណ៣០០០នាក់។ អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែលបានអះអាងថា គេបានសម្លាប់សមាជិកក្រុមហាម៉ាស ចំនួនយ៉ាងហោច១៥០០នាក់ ដែលបានសំរុកចូលទឹកដីអ៊ីស្រាអែលកាលពីថ្ងៃសៅរ៍។ជាមួយនឹងគ្រាប់រ៉ូកែត ចំនួនប្រមាណ៥០០០គ្រាប់ ដែលក្រុមនេះបានអះអាងថាបានបាញ់ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ក្នុងរវាងប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ក្រុមហាម៉ាសកំពុងតែមានឈ្មោះល្បីរន្ទឺ ត្រូវបានគេនិយាយដល់យ៉ាងព្រោងព្រាត សឹងពាសពេញពិភពលោក។ ពីខាងអាល្លឺម៉ង់ លោកអធិការបតី អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ បានប្រកាសនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១២តុលាថា អាជ្ញាធរអាល្លឺម៉ង់ នឹងបង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្ន ដើម្បីហាមឃាត់សកម្មភាពទាំងអស់នៅលើទឹកដីអាល្លឺម៉ង់ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។ លោកប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ ក៏បានថ្លែងអំពាវនាវ ទៅកាន់លោក ម៉ាសមូដ អាបាស ប្រមុខដឹកនាំអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន ថាត្រូវដល់ពេលចេញមុខ ថ្កោលទោសអំពើព្រៃផ្សៃរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ក្រុមហាម៉ាសមានប្រវត្តិបែបណា?ប្រវត្តិរបស់ក្រុមហាម៉ាស គឺមិនអាចផ្តាច់ចេញបានទេ ពីតំបន់ហ្កាហ្សា។ ពាក្យ “ហាម៉ាស” គឺជាពាក្យអក្សរកាត់ បានមកពីពាក្យពេញថា Harakat Al Muqawarma Al Islamiya ដែលយើងអាចបកប្រែមកថា « ចលនានៃការតស៊ូអ៊ីស្លាម »។ ចលនានយោបាយនិងប្រដាប់អាវុធនេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើង នៅឆ្នាំ១៩៨៧ ដោយមេដឹកនាំម្នាក់ឈ្មោះ Cheikh Ahmed Yassine។ចាប់តាំងពីពេលដំបូង ចលនាហាម៉ាស មានមនោគមន៍វិជ្ជាស្និទ្ធនឹងក្រុមចលនាភាតរៈអ៊ីស្លាមនៅអេហ្ស៊ីប។ ពោលគឺ ក្រុមហាម៉ាស មានគំនិតបង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ដោយយកសាសនាអ៊ីស្លាមជាច្បាប់កំពូល និងមានឆន្ទៈឈានទៅកំទេចអ៊ីស្រាអែល។ យ៉ាងណាមិញ នៅក្នុងអត្ថបទគោលនៃចលនានេះ គឺមានខ្លឹមសាររើសអើងស្អប់ខ្ពើមមកលើជនជាតិជ្វីហ្វ។ តាំងតែពីតំបូង ក្រុមហាម៉ាសបានរីកដុះដាលចាក់ឬស នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលប្រមូលផ្តុំទៅដោយជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានរត់ភៀសខ្លួន ក្រោយការបង្កើតរដ្ឋអ៊ីស្រាអែល នៅឆ្នាំ១៩៤៨។ពីមុនមក សកម្មភាពយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ក្រុមហាម៉ាស គឺជាការធ្វើប្រតិបត្តិការវាយប្រហារភេរវកម្មអត្តឃាត ដើម្បីសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីលអ៊ីស្រាអែល។ ប្រតិបត្តិការភេរវកម្មនេះ គឺទទួលបន្ទុកដោយ កងកម្លាំង Izz al-Din al-Qassam ដែលជាមែកធាងប្រដាប់អាវុធ របស់ក្រុមហាម៉ាស។ បើនិយាយលើផ្នែកនយោបាយវិញ ក្រុមហាម៉ាស ប្រឆាំងដាច់ខាត ទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងអូស្លូ ឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន បានចុះហត្ថលេខាជាមួយអ៊ីស្រាអែល ហើយដែលធ្លាប់ជាក្តីសង្ឃឹមនៃការឈានទៅកសាងសនិ្តភាព មុននឹងអ្វីៗត្រូវរលាយក្លាយជាផេះ។ចាប់ពីឆ្នាំ២០០០ ក្រុមហាម៉ាស បានចាប់ផ្តើមប្តូរយុទ្ធសាស្ត្រ ដោយបានបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែតចេញពីតំបន់ហ្កាហ្សា ឆ្ពោះមកកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ ក្រុមហាម៉ាសកាន់តែមានសន្ទុះរឹងមាំឡើង នៅក្នុងអំឡុងពេល ចលនា Intifada លើកទី២ នៅរវាងដើមទសវស្សឆ្នាំ២០០០។ធ្វើផ្គរធ្វើភ្លៀងតែម្នាក់ឯងនៅតំបន់ហ្កាហ្សានៅឆ្នាំ២០០៦ ចលនាហាម៉ាស បានឈានទៅឈ្នះក្នុងការបោះឆ្នោតសភាប៉ាឡេស្ទីន ជាមួយនឹងសំឡេងឆ្នោត៥៦%។ ជ័យជំនះនេះ បានធ្វើឲ្យក្រុមហាម៉ាសកាន់តែមានមោទនៈភាព ហើយបានបង្កើតឲ្យការប្រេះឆាកាន់តែខ្លាំងឡើង ជាមួយក្រុមហ្វាតា ដែលជាអង្គភាពនយោបាយដ៏សំខាន់មួយទៀតរបស់ប៉ាឡេស្ទីន។ សង្គ្រាមស៊ីវីលក៏បានផ្ទុះឡើងរវាងចលនាប៉ាឡេស្ទីនទាំង២នេះ ហើយទីបំផុត ក្រុមហ្វាតា បានបង្ខំចិត្ត ចាកចេញពីតំបន់ហ្កាហ្សានៅឆ្នាំ២០០៧ ដោយទុកឲ្យក្រុមហាម៉ាសធ្វើផ្គរធ្វើភ្លៀង គ្រប់គ្រងយ៉ាងផ្តាច់ការនៅតំបន់ហ្កាហ្សាតែម្នាក់ឯង តាំងតែពីពេលនោះមក។គួររំលឹកថា ជម្លោះប្រដាប់អាវុធរវាងក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីស្រាអែល ធ្លាប់បានកើតឡើងច្រើនដឹងមកហើយ។ នៅឆ្នាំ២០១៤ ភាគីទាំង២បានចុះកិច្ចបទឈប់បាញ់ជាមួយគ្នា ហើយកាលនោះ អ៊ីស្រាអែលគិតស្មានថា បានវាយបំផ្លាញសមត្ថភាពប្រយុទ្ធរបស់ក្រុមហាម៉ាសបានទាំងស្រុង។ តែតំបន់ហ្កាហ្សាទាំងមូល នៅតែស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់ក្រុមហាម៉ាសដដែល។ ស្រាប់តែនៅឆ្នាំ២០២១ ប្រវត្តិសាស្ត្របានជាន់ដានម្តងទៀត ជាមួយនឹងការផ្ទុះសង្គ្រាមសារជាថ្មី។ ក្រុមហាម៉ាស មិនត្រឹមតែមិនចុះខ្សោយទេ តែថែមទាំងមានសមត្ថភាពសព្វាវុធកាន់តែសំបូរបែប ជាមួយនឹងគ្រាប់រ៉ូកែតដ៏ច្រើនសន្ធឹក បាញ់ចូលកាន់តែជ្រៅទៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ នៅឆ្នាំ២០២១ ក្រុមហាម៉ាស មានសមាជិកដែលជាកងកម្លាំងប្រយុទ្ធ ចំនួនប្រមាណ ៤ម៉ឺននាក់។ប្រឈមនឹងកម្លាំងកើនឡើងរបស់ក្រុមហាម៉ាសនេះ អ៊ីស្រាអែល បានប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាព។ តែយ៉ាងណា ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ដែលគេតែងអួតសរសើរនេះ បានបង្ហាញចំណុចខ្សោយ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី៧តុលាកន្លងទៅនេះ។ គ្រាប់រ៉ូកែតជាច្រើនរយគ្រាប់របស់ពួកហាម៉ាស បានរបូតហោះចូលទៅវាយកំទេចអគារជាច្រើនទីតាំង ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រតំបន់ហ្កាហ្សាអស់រយៈពេល១៦ឆ្នាំមកហើយ ដែលប្រជាជនតំបន់ហ្កាហ្សាត្រូវរស់នៅ ក្នុងកណ្តាប់ដៃដែករបស់ក្រុមហាម៉ាស។ មានទទឹងចន្លោះ ពី៦ ទៅ១២គីឡូម៉ែត្រ និងបណ្តោយប្រវែង៤១គីឡូម៉ែត្រ តំបន់ហ្កាហ្សាមានផ្ទៃដីប្រមាណតែ៣៦០គីឡូម៉ែត្រក្រឡាតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺជាភូមិសាស្ត្រដ៏តូចចង្អៀត។នៅខាងលិច តំបន់ហ្កាហ្សា បែរមុខជាប់សមុទ្រម៉េឌីទែរ៉ាណេ នៅខាងជើង និងខាងកើត គឺជាប់អ៊ីស្រាអែល ហើយនៅខាងត្បូង ជាប់ព្រំដែនអេហ្ស៊ីប។ ហ្កាហ្សា សឹងតែត្រូវកាត់ផ្តាច់ពីពិភពខាងក្រៅ ហើយជាពិសេសនោះ គឺនៅដាច់ឆ្ងាយពីដែនដីប៉ាឡេស្ទីន មួយចំហៀងទៀត គឺតំបន់ស៊ីហ្សកដានី។ ហ្កាហ្សា មានច្រកចេញចូលតែ៣ទីតាំងតែប៉ុណ្ណោះ គឺនៅខាងជើង ឈ្មោះចំណុច Eretz ជាមួយអ៊ីស្រាអែល ខាងត្បូងឈ្មោះចំនុច Kerem Shalom ជាមួយអ៊ីស្រាអែលដែរ និងចំនុចមួយទៀតឈ្មោះ Rafah ជាមួយអេហ្ស៊ីប។មានប្រជាជនសរុប ប្រមាណ២លាន៣សែននាក់ តំបន់ហ្កាហ្សាមានដង់ស៊ីតេប្រជាជន ដល់ទៅជាង ៥០០០នាក់ក្នុងមួយគីឡូម៉ែត្រការ៉េ។ ពោលគឺជាតំបន់ ដែលមានមនុស្សរស់នៅណែនណាន់តាន់តាប់។ ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សា សំបូរយុវជនក្មេងៗ ដែលអាយុជាមធ្យម គឺ២១ឆ្នាំ។ ២ភាគ៣ នៃប្រជាជនទាំងអស់ គឺមាននឈ្មោះជាជនភៀសខ្លួន។ កត្តាជីវភាពវិញ គឺក្រីក្រណាស់ ព្រោះថាតំបន់ហ្កាហ្សា ពុំមានភោគផលធនធានធម្មជាតិអ្វីឡើយ ក្រៅតែពីការនេសាទនៅក្នុងសមុទ្រ។ បិទខ្ទប់ គ្មានទំនាក់ទំនងជាមួយពិភពខាងក្រៅ គឺមានតែក្រុមហាម៉ាសតែមួយគត់ ដែលគ្រប់គ្រងអំណាច និងធ្វើព្យុះធ្វើភ្លៀង នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។ហាម៉ាសជាក្រុមភេរវកម្ម ឬក៏ជាតំណាងស្របច្បាប់នៃចលនារំដោះប៉ាឡេស្ទីន?ការទទួលស្គាល់ ឬការចាត់ទុកក្រុមហាម៉ាស គឺមានការប្រែប្រួល មិនដូចគ្នាទេ។ សម្រាប់អ៊ីស្រាអែល ក៏ដូចជាក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ជាក់ស្តែង សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបជាដើម គឺក្រុមហាម៉ាសជាក្រុមភេរវកម្ម។ ចំណែកអាហ្ស៊ីបវិញ ចាត់ទុកកងកម្លាំង Izz al-Din al-Qassam ដែលមែកធាងប្រដាប់អាវុធរបស់ក្រុមហាម៉ាស ថាជាក្រុមភេរវកម្ម ព្រោះកងកម្លាំងនេះមានទំនាក់ទំនង ជាមួយពួកចលនាជីហាតស៊ូនីត នៅតំបន់ស៊ីណៃរបស់អេហ្ស៊ីប។ដោយឡែក ក្រុមហាម៉ាសខ្លួនឯង មើលក្នុងកញ្ចក់ឃើញខ្លួនឯង ថាជាចលនាដ៏ស្របច្បាប់បំផុត តំណាងឲ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ភាពស្របច្បាប់ដែលកាន់តែរឹងមាំ ក្រោយជោគជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៦។ តែតាំងពីនោះមក ការបោះឆ្នោតមិនត្រូវបានគេរៀបចំទៀតឡើយ នៅតាមដែនដីប៉ាឡេស្ទីន មិនថានៅហ្កាហ្សា ឬនៅស៊ីហ្សកដានី។ ក្រុមហាម៉ាសប្រកាសថា ការរំដោះប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន គឺជាបុព្វហេតុដ៏ធំ និងជាកាតព្វកិច្ចខ្លួនក្នុងនាមជាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ ហើយបុព្វហេតុនេះ មានការជួយទំនុកបម្រុងគាំទ្រ ពីបណ្តាប្រទេសអ៊ីស្លាមមួយចំនួន តួយ៉ាង កាតាដែលជួយផ្តល់ប្រាក់រាប់រយលានដុល្លារជារៀងរាល់ឆ្នាំ និងក្រោយមកមានអ៊ីរ៉ង់ ដែលជួយជាគ្រឿងសព្វាវុធ ដើម្បីវាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល។ អាវុធរបស់អ៊ីរ៉ង់ ត្រូវបានបញ្ជូនចូលទៅតំបន់ហ្កាហ្សា តាមបណ្តាញសំងាត់ នៅតាមរូងក្រោមដីនៅភាគខាងត្បូង។ក្នុងក្របខណ្ឌគោលនយោបាយផ្ទៃក្នុងវិញ ក្រុមហាម៉ាស មានទំនោរចង់បង្កើតរដ្ឋអំណាចផ្តាច់ការ ឈរច្បាប់កំពូលនៃសាសនាអ៊ីស្លាម។ ការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស ត្រូវបានគេរាយការណ៍ជារឿយៗ តួយ៉ាង ការចាប់ឃាត់ខ្លួន អំពើទារុណកម្ម ការប្រហារជីវិតក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់ ការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពសារព័ត៌មានជាដើម។ល។ ជាងនេះទៀត ក្រុមហាម៉ាស ត្រូវបានគេចោទជាញឹកញាប់ ថាបានប្រើប្រាស់ប្រជាជនស៊ីវីល ជាក់ស្តែង គឺកុមារ ដើម្បីធ្វើជាខែលការពារអគារ និងទីកន្លែងលាក់ខ្លួន ពីការបាញ់មីស៊ីលរបស់អ៊ីស្រាអែល។ ក្រុមហាម៉ាសមិនត្រឹមតែមិនបដិសេធទេ ថែមទាំងបានអះអាងថា “គ្រប់មធ្យោបាយទាំងអស់គឺវាសក្តិសម ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបុព្វហេតុចំបង គឺការកំទេចអ៊ីស្រាអែល”។តើស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចតំបន់ហ្កាហ្សា លំបាកកម្រិតណា?ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលតំបន់ហ្កាហ្សា ស្ថិតនៅក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។ វាគឺជាលទ្ធផល នៃភាពជោគជ័យកាន់តែរីកធំ របស់ក្រុមហាម៉ាសផង និងជាបរាជ័យរបស់ក្រុមនេះផង ដែលគ្មានសមត្ថភាពស្រោចស្រង់ជីវភាពរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ប្រជាជនតំបន់ហ្កាហ្សា មានចំណូលប្រចាំថ្ងៃ ក្រោម២ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ ពោលគឺទាបជាងប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ស៊ីហ្សកដានី ១ជា២ដង។ពី១ឆ្នាំទៅ១ឆ្នាំ ប្រជាជនតំបន់ហ្កាហ្សា មានអារម្មណ៍ខ្លួនត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិ និងបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ផ្សេងទៀតបំភ្លេចចោល ជាពិសេសក្រោយការការខិតចូលកៀកគ្នា រវាងអ៊ីស្រាអែល និងបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់មួយចំនួន តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងAbraham។ អត្រាអ្នកអត់ការងារធ្វើនៅតំបន់ហ្កាហ្សា មានដល់ទៅ៥០%។ ចរន្តអគ្គីសនី ត្រូវកាត់ផ្តាច់ជាញឹកញាប់ បរិមាណទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ ក៏មានកំណត់។ វិបត្តិកូវីដ១៩ បានផ្ទុះឡើង បន្ថែមការលំបាកទ្វេរដងដល់ប្រជាជននៅហ្កាហ្សា។ក្រុមការងារមនុស្សធម៌នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ជាក្តីសង្ឃឹម និងបង្អែកដ៏សំខាន់បំផុត សម្រាប់ប្រជាជននៅហ្កាហ្សា។ ក្រៅពីការនេសាទ ហ្កាហ្សា គ្មានធនធានអ្វីទាំងអស់។ ហើយការនេសាទទៀតសោត ត្រូវបានអាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល ដាក់កំហិត និងរារាំងជាបន្តបន្ទាប់។ ទាំងអ៊ីស្រាអែល ទាំងអេហ្ស៊ីប គឺបានអនុវត្តគោលនយោបាយបិទខ្ទប់សេដ្ឋកិច្ច ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា ដើម្បីដាក់សំពាធលើក្រុមហាម៉ាស។ស្ថានការណ៍នេះ បានចិញ្ចឹមបំប៉ននូវសេចក្តីឈឺចាប់ និងទឹកចិត្តខឹងក្រេវក្រោធ របស់ពពួកសមាជិកក្រុមហាម៉ាស។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ស្ថានការណ៍លំបាកនេះ ក៏គឺជាលទ្ធផលនៃកង្វះសមត្ថភាពគ្រប់គ្រង របស់ក្រុមហាម៉ាសខ្លួនឯងដែរ។ គឺក្រុមហាម៉ាសខ្លួនឯង ដែលពុករលួយ បក្សពួកនិយម ប្រមូលប្រាក់ចែកចាយតែក្រុមគ្នាឯង មិនគិតប្រឹងប្រែងកសាងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចនៃតំបន់ហ្កាហ្សា។ សេដ្ឋកិច្ចតំបន់ហ្កាហ្សា រស់បានដោយសារតែការជួញដូររត់ពន្ធ ផ្លូវងងឹតនៅច្រកRafah ជាមួយអេហ្ស៊ីប។ ប្រទេសកាតា គឺជាអ្នកទំនុកបំរុងចិញ្ចឹមក្រុមហាម៉ាស ដោយផ្តល់ប្រាក់ច្រើនរយលានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ ព្រោះថាកាតានិងហាម៉ាស មានទំនោរមនោគមន៍វិជ្ជាដើរតាមក្រុមភាតរៈអ៊ីស្លាមដូចគ្នា៕
រុស្ស៊ីផ្ទុះកំហឹងខ្លាំង ខណៈរដ្ឋសភាអាមេនីផ្តល់សច្ចាប័នភ្ជាប់ប្រទេសនេះទៅនឹងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ
ថ្ងៃអង្គារ ទី ៣ តុលា រដ្ឋសភាអាមេនី បានផ្តល់សច្ចាប័នលើ សេចក្តីសម្រេចភ្ជាប់ប្រទេសនេះ ទៅនឹងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ CPI។ ទង្វើនេះបានបង្កនូវក្តីខឹងសម្បា ពីសំណាក់ក្រុងម៉ូស្គូ ដែលថ្កោលទោសថា នេះជាសេចក្តីសម្រេច ពុំត្រឹមត្រូវ និង វង្វេងវង្វាន់។ ការណ៍នេះ រំលេចឲ្យឃើញពី ទំនាស់ថ្មី រវាងប្រទេសទាំងពីរ ដែលធ្លាប់ជាសម្ព័ន្ធមិត្តពីដើមមក តែអំណើះតទៅ ប្រែក្លាយជា សត្រូវ មើលមុខគ្នាលែងចំទៅវិញ។ ក្រុមតំណាងរាស្ត្រអាមេនី បានបោះឆ្នោតដើម្បីផ្តល់សច្ចាប័នដល់ លក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម ដែលជា សន្ធិសញ្ញាស្ថាបនិក នៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ CPI ដោយមានសម្លេងគាំទ្រចំនួន ៦០ ទល់នឹងសម្លេងជំទាស់តែ ២២។សម្រាប់ប្រទេសរុស្ស៊ី ការភ្ជាប់ខ្លួនរបស់អាមេនី ទៅនឹងតុលាការ CPI គឺជាដំណឹងអាក្រក់មួយ។ គួរំឭកថា កាលពីប៉ុន្មានខែមុន តុលាការ CPI បានចេញដីកាម្តងរួចមកហើយ តម្រូវឲ្យចាប់ខ្លួនលោក ប្រធានាធិបតី វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ចំពោះ “ ការនិរទេស” កុមារាកុមារីអ៊ុយលក្រែន មកប្រទេសរុស្ស៊ី។អ្នកនាំពាក្យវិមានក្រេមឡាំង លោក ឌ្មីទ្រី ពេស្កូវ បានទិតៀន សេចក្តីសម្រេច របស់រដ្ឋសភាអាមេនីថាជា “ ក្កីភាន់ច្រឡំសុទ្ធសាធ” ហើយបន្តថាទង្វើនេះ នឹងបង្កើនភាពល្អក់កករកាន់តែខ្លាំង ក្នុងទំនាក់ទំនងឧភតោភាគីនៃប្រទេសទាំងពីរ ។ អ្នកនាំពេលដដែលនេះ បន្តថា អាមេនី គួរតែរក្សាចំណងសម្ព័ន្ធភាព ជាមួយរុស្ស៊ី ជាជាងបង្កឲ្យកើតមានទំនាស់ រវាងប្រទេសទាំងពីរ។ប៉ុន្តែ ចំពោះ អាមេនី វិញ ការភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹង តុលាការនេះ គឺជាក្តីសង្ឃឹមមួយ ដើម្បីទទួលបាននូវ ការការពារបន្ថែមទៀត តទល់នឹងប្រទេស អាស៊ែរបែដហ្សន់ ជាប្រទេសជិតខាង ដែលខ្លាំង និង មានអំណាចជាង។ គួរបញ្ជាក់ថា អាស៊ែរបែដហ្សន់ ទើបនឹងដណ្តើមបាន ជ័យជំនះ យោធា រហ័សដូចផ្លេកបន្ទោរ លើពួកឧទ្ទាមជាតិអាមេនី ដែលបានផ្តាច់យកទឹកដី កាលពីជាង ៣០ ឆ្នាំមុន នៅក្នុងតំបន់ ការ៉ាបាក់ ដែលសព្វថ្ងៃស្ថិត នៅក្នុងដែនដីអាស៊ែរបែដហ្សន់។ភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹង តុលាការ CPI គឺ មានន័យ“ បង្កើតជាការធានាថែមទៀត សម្រាប់អាមេនី តទល់នឹង អាស៊ែរបែដហ្សន់ នេះជាសេចក្តីថ្លែងការរបស់ លោក Eghiche Kirakosian មន្ត្រីអាមេនីទទួលបន្ទុក កិច្ចការ របស់តុលាការអន្តរជាតិ ក្នុងពេលបើកសម័យប្រជុំពិភាក្សា ជុំវិញបញ្ហាផ្តល់សច្ចាប័ននេះ កាលពីនៅថ្ងៃអង្គារកន្លងទៅ។ ថ្លែងនៅពីមុខ ក្រុមតំណាងរាស្ត្រអាមេនី លោក Eghiche Kirakosian បានសង្កត់ធ្ងន់ដូចតទៅ ៖ ការផ្តល់សច្ចាប័នដល់ លក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម គឺជាការធានា ទល់នឹង ការលុកលុយជាយថាហេតុ ពីអាស៊ែរបែដហ្សន់ មកលើអាមេនី ហើយដែលការធានានេះ ស្ថិតក្នុង សមត្ថភាព របស់តុលាការ CPI ។គួររំឭកថា អាមេនី បានចុះហត្ថលេខា លើ លក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៩ ដែលកាលនោះ ពុំបានផ្តល់ សច្ចប័នភ្លាមទេ ដោយហេតុថា ចំណុចមួយចំនួនក្នុងសំណុំឯកសារនោះ គឺផ្ទុយនឹង រដ្ឋធម្មនុញ្ញខ្លួន។ តែ ឧបសគ្គនេះ ត្រូវបានដកចេញទៅហើយ។យ៉ាងណាមិញ បណ្តាគណបក្សប្រឆាំង ដែលក្តាប់បានអាសនៈចំនួន ៣៦ លើ ១០៧ អាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភាអាមេនី បានប្រឆាំងតវ៉ា នឹងការបើកសម័យប្រជុំពិភាក្សាបញ្ហាផ្តល់សច្ចប័ន បែបទាន់ហន់ ហើយបានដើរចេញពីសាលប្រជុំ។តាំងពីថ្ងៃព្រហស្បត៏សប្តាហ៍មុន វិមានក្រេមឡាំង បានព្រមានថា រុស្ស៊ីនឹងចាត់ទុក ការភ្ជាប់ខ្លួន របស់អាមេនី ទៅនឹង តុលាការ CPI ថាជាការប្រកាសសត្រូវនឹងគ្នា។តំណាងផ្លូវការរបស់វិមានក្រេមឡាំង លោក ពេស្កូវ បន្ថែមទៀតថា ៖ ទោះយ៉ាងណា យើងសង្ឃឹមថា សេចក្តីសម្រេចទាំងនេះ នឹងពុំជះឥទ្ធពលអវិជ្ជមានមកលើ ទំនាក់ទំនង រវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ភាពល្អកកករថ្មីនេះ កើតឡើង ចំពេលដែលទំនាក់ទំនង រវាង អាមេនី និង រុស្ស៊ី កំពុងឆ្លងកាត់ បរិយាកាសអួរអ័ព្ទ។ក្រុង Erevan ប្រទេសអាមេនី បានខិតទៅជិតប្រទេសបស្ចិមលោកបន្តិចម្តងៗ ក្នុងប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ ដ្បិត រុស្ស៊ី ដែលធ្លាប់ជាសម្ព័ន្ធមិត្តពីមុន បានបោះបង់ខ្លួន ក្នុងគ្រាដែល អាស៊ែរបែដហ្សន់ បានវាយលុកកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ទៅលើ តំបន់ ការ៉ាបាក់។ តែការយល់ឃើញដូច្នេះ ត្រូវ វិមានក្រេមឡាំង បដិសេធច្រានចោលទាំងស្រុង ។អស់រយៈពេល ៣ ឆ្នាំមកហើយ ដែលរុស្ស៊ី បានដាក់ពង្រាយកងទ័ពមួកខៀវរបស់ខ្លួន ឲ្យឈរជើងថែរក្សាសន្តិភាព នៅលើតំបន់ ការ៉ាបាក់ ពោលគឺក្រោយពីមានការវាយប្រហារពីខាង អាស៊ែរបែដហ្សន់។ ប៉ុន្តែ ផ្ទុយទៅវិញ ក្រុមកងទ័ពមួកខៀវនេះ ត្រឹមតែបានឈរ ឱបដៃមើល ខណៈ អាស៊ែរបែដហ្សន់ បានបើកយុទ្ធនាការវាយលុកដ៏គំហុក មកលើការ៉ាបាក់ លើកចុងក្រោយនេះ។ ចំណែកខាងរុស្ស៊ីឯណោះវិញ នៅថ្ងៃអង្គារ លោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរុស្ស៊ី Sergey Shoigu បានកោតសរសើរ នូវសកម្មភាពរបស់ក្រុមកងទ័ពមួកខៀវរបស់រុស្ស៊ី ថែមទាំងសំដែងអំណរគុណ ដល់កងទ័ពនេះ ចំពោះ “ការលះបង់ និង ភាពម៉ឺងម៉ាត់ ក្លាហាន” របស់គេ ដោយបានជួយបញ្ចៀស កុំឲ្យជម្លោះនៅតំបន់ ការ៉ាបាក់ កាន់តែធ្លាក់ក្នុងសភាពដុនដាប។ជាតុល្យាការ ប្រតិបត្តិការវាយលុកពីអាស៊ែរបែដហ្សន់ មកលើ ការ៉ាបាក់ បានបង្កឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ ប្រមាណ ៦០០ ។តាំងពីការវាយប្រហារនេះបានចាប់ផ្តើម ប្រជាជនជនជាតិអាមេនី ដែលរស់នៅក្នុងតំបន់ ការ៉ាបាក់ ប្រមាណ ១សែន ២ ម៉ឺននាក់ បាននាំគ្នាភៀសខ្លួន ទៅប្រទេសអាមេនី ក្នុងចំនួន ១ សែន ៥.០០០ នាក់ ទៅហើយ ពោលគឺធ្វើឲ្យ ការ៉ាបាក់ សឹងតែក្លាយជា វាលរហោស្ថាន ឥតមនុស្សរស់នៅ។ការ៉ាបាក់ គឺជាតំបន់ភ្នំ ដែលភាគច្រើនលើសលប់នៃប្រជាជនដែលរស់នៅទីនោះ គឺជាជនជាតិអាមេនី។ ប្រជាជនអាមេនី ចាត់ទុកថាទឹកដីនេះ ថាជាកម្មសិទ្ធរបស់ខ្លួន តាំងពីសម័យដូនតារៀងមក។ ជាក់ស្តែង ក្នុងឆ្នាំង ១៩៩១ ការ៉ាបាក់ បានប្រកាសឯករាជ្យជាឯកតោភាគី ផ្តាច់ខ្លួនចេញពីពី អាស៊ែរបែដហ្សន់ ដោយមានការគាំទ្របស់អាមេនី ស្របពេលដែល សហភាពសូវៀត ត្រូវរលំរលាយទៅ។ការប្រកាសឯករាជ្យជាឯកតោភាគីនេះ គឺពុំត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយ សហគមអន្តរជាតិឡើយ។ ក្នុងអំឡុងពេលជាង ៣ ទសវត្សរ៍មកនេះ ការ៉ាបាក់ បានធ្លាក់ក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមជាមួយ អាស៊ែរបែដហ្សន់ ជាច្រើនសារ ពោលគឺក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៨, ១៩៩៤ និង ២០២០។ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្នានេះ បានបំពុលទំនាក់ទំនងរវាង អាមេនី និង អាស៊ែរបែដហ្សន់ ដែលបានក្លាយជាសត្រូវស៊ីសាច់ហុតឈាមនឹងគ្នា តាំងពីពេលនោះមក។ប្រទេសអាមេនី ក៏បានបានចោទទាហានអាស៊ែរបែដហ្សន់ ថាបានរំលោភព្រំប្រទល់ខ្លួន កាលពីខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០២១ ដើម្បីតាំងការត្រួតត្រាលើ ចំណែកមួយតូច នៃដែនដីនៅជាយដែនរបស់ខ្លួន៕
10/6/2023 • 6 minutes, 37 seconds រុស្ស៊ីចំអកផ្គើន ទៅនឹងទណ្ឌកម្មប្រេងឆៅ ពីសំណាក់ប្រទ េសមហាអំណាច G7 ?
អំណឹះតទៅ រុស្ស៊ីនាំចេញប្រេងឆៅរបស់ខ្លួន ក្នុងតម្លៃខ្ពស់ឆ្ងាយ លើសពីកម្រិតតម្លៃអតិបរមា ដែលកំណត់ដោយ ក្រុមប្រទេសមហាអំណាចឧស្សាហកម្មទាំង ៧ ឬ ហៅកាត់ថា G7។ ពោលគឺ ក្រុមប្រទេស G7 បានកំណត់តម្លៃអតិបរមា ត្រឹមតែ ៦០ ដុល្លារ ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងមួយធុងបារីល។ តើនេះសឲ្យឃើញថា ទណ្ឌកម្មបស្ចិមប្រទេស ទៅលើរុស្ស៊ី ពុំមានប្រសិទ្ធភាពដូចការព្រាងទុកឬ ? គេដឹងថា រុស្ស៊ីបានប្រញាប់ប្រញាល់ ស្វែងរកដៃគូពាណិជ្ជកម្មថ្មីៗនៅអាស៊ី ជាពិសេស គឺ នៅ ចិន និង ឥណ្ឌា ដែលសុទ្ធសឹងជាប្រទេស បដិសេធមិនគោរពតាម របបទណ្ឌកម្មខាងលើ។ រុស្ស៊ី ទទួលបានផលចំណេញយ៉ាងកាក់កប ដ្បិតប្រេងឆៅរុស្ស៊ីដែលលក់ចេញទៅក្រៅ គឺរួចពន្ធច្រើន បើធៀបនិងតម្លៃផ្លូវការ។ បច្ចុប្បន្ននេះ រុស្ស៊ី កំពុងលក់ប្រេងឆៅរបស់ខ្លួន ក្នុងតម្លៃខ្ពស់ជាងឆ្ងាយពី តម្លៃដែលកម្រិតត្រឹម ៦០ ដុល្លារដូចបញ្ជាក់ពីខាងលើ និង ពុំចាំបាច់មានធានារ៉ាប់រង ពីបណ្តាក្រុមហ៊ុននៃបស្ចិមប្រទេស។ ដ្បិតថា ការតំណត់តម្លៃអតិបរមានេះ គឺ ត្រូវគេអនុវត្តចំពោះតែ នាវារុស្ស៊ីដឹកប្រេង ដែលត្រូវមានធានារ៉ាប់រង។ តាមកាសែតអង់គ្លេស Financial Times ៣ភាគ៤ នៃ ប្រេងឆៅដែលនាំចេញដោយបណ្តាក្រុមហ៊ុនរុស្ស៊ី ក្នុងខែសីហា ត្រូវបានដឹកតាមនាវា ដែលគ្មានការធានារ៉ាប់រងទេ។ លើសពីនេះទៀត ម៉ូស្គូ ទទួលបានផលចំណេញច្រើន ពីសំណាក់បណ្តាប្រទេសជាឈ្មួញកណ្តាលមួយចំនួនមាន តួកគី និង អេមៀរ៉ាតអារ៉ាបរួម ដែលសុទ្ធសឹងជាមិត្តរបស់រុស្ស៊ី និង ជាទីដែលប្រេងឆៅរុស្ស៊ីត្រូវឆ្លងកាត់។ចាប់ពី ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០២៣ នេះមក ម៉ូស្គូ ទទួលផលចំណេញបានពេញទំហឹង ពីស្ថានភាពពាណិជ្ជកម្មមួយ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា“ មេឃស្រឡះ” នៅតាមទីផ្សារប្រេង ដូចអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតដែរ រុស្ស៊ីបន្តរួមចំណែកធ្វើឲ្យប្រេងឡើងថ្លៃ ដោយប្រើវិធីកាត់បន្ថយបរិមាណទំនិញដែលត្រូវនាំចេញ ក្នុងក្របខណ្ឌនៃ អង្គការ OPEP+ ។ មួយវិញទៀត ការលស់ពន្ធដែលអនុវត្តចំពោះ បែបបទនេះនៃប្រេងឆៅ បានរួញខើចទៅ។ អស់ប៉ុន្មានខែ ប្រេងឆៅរុស្ស៊ី ម៉ាក Oural ត្រូវបាននាំចេញដោយមានការធ្វើសម្បទានឲ្យវិញ រហូតដល់ ៤០ ដុល្លារ បើធៀបទៅនឹងតម្លៃនៅទីផ្សារ។ ការលស់ពន្ធនេះ បានធ្លាក់ដល់ ១២ ដុល្លារ ក្រោយមានការចេញ ផ្សាយ ពេលថ្មីៗ ដោយសាលាសេដ្ឋកិច្ចក្រុងគៀវ។ តាមប្រភពដដែល រវាង ខែ កក្កដា និង ខែ សីហា តម្លៃ ប្រេងឆៅរុស្ស៊ីដែលនាំចេញ បានហក់ឡើងពី ៥៥ ដុល្លារ ដល់ ៧៣ ដុល្លារ ក្នុង មួយ បារីល។ចំណូលបន្ថែម បានមកពីការនាំចេញប្រេង បន្តដើរតួជាកត្តាសំខាន់ នៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរុស្ស៊ី កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះ ស្ថិតក្នុងកម្រិតប្រហែល ១,៥% នេះបើផ្អែលតាមអង្គការ មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ FMI ។ ការណ៍នេះ គឺជាដំណឹងល្អសម្រាប់ វិស័យហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី។ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន គ្រោងបង្កើនថវិកាសម្រាប់វិស័យការពារជាតិរហូតដល់ ៧០% ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤។ ធនាគារ BERD ជា ធនាគារអឺរ៉ុបបង្កើតឡើងសម្រាប់ផ្តល់ជំនួយដល់ បណ្តាអតីតសាធារណរដ្ឋសូវៀត យល់ស្របនឹងការទស្សន៍ទាយនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរុស្ស៊ី ពីសំណាក់ FMI ។ ប៉ុន្តែ ធនាគារដដែលនេះ ក៏សំដែងការខកចិត្ត ដោយបន្លឺក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា៖ យើងសង្ឃឹមថា ទណ្ឌកម្មទាំងអម្បាល់ម៉ាន មុខជានឹងមានប្រសិទ្ធិភាពខ្លាំងជាងនេះ !។ តែដើម្បីឲ្យទណ្ឌកម្មលើរុស្ស៊ីមានប្រសិទ្ធិភាពជាងនេះ អ៊ុយក្រែន ចង់ឃើញការរឹតគំនាបកាន់តែខ្លាំងលើរុស្ស៊ី ដោយបន្ទាបតម្លៃប្រេងឆៅ នាំចេញរបស់រុស្ស៊ី ឲ្យធ្លាក់ក្រោម ៦០ ដុល្លារក្នុងមួយធុងបារីល និង ដោយចាត់វិធានការចាំបាច់ផ្សេងៗទៀត។ ឧទាហរណ៍ ការហាមមិនឲ្យនាំចេញ ត្បូងពេជ្រពីរុស្ស៊ី គឺជាប្រធានបទមួយ ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងការពិភាក្សា នៃក្រុមប្រទេស G7។ វិធានការមួយទៀត គឺប្រទេសសមាជិកអឺរ៉ុប ត្រូវព្យាយាមគោរពតាមបម្រាមមួយ ដែលហាមឃាត់មិនឲ្យមានការនាំចេញនៃ គ្រឿងផ្សំនានា ដែលគេប្រើក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មយោធា ហើយដែលត្រូវឆ្លងកាត់តាមបណ្តាប្រទេសទី ៣ ។ នេះក៏ព្រោះតែ គេសង្កេតឃើញថា ការនាំចូលរបស់រុស្ស៊ីនៃ គ្រឿងផ្សំផ្សេងៗដ៏មានតម្លៃ តួយ៉ាង Semi-conducteurs បានកើនឡើងដល់កម្រិតមួយ ស្មើនឹងអំឡុងពេល មុនផ្ទុះសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។ អ៊ុយក្រែន អំពាវនាវឲ្យអឺរ៉ុប ឈប់នាំចូល ឧស្ម័នធម្មជាតិរុស្ស៊ីដែលបង្ហាប់ជាទឹក ហៅថា GNL អឺរ៉ុបដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងរុស្ស៊ី តាមរយៈផលិតផល ប្រេងឆៅ និង ធ្យូងថ្ម។ ប៉ុន្តែ អឺរ៉ុបពុំរាប់បញ្ចូល ឧស្ម័ន ទេ ពោលគឺធ្វើដូច្នេះ ដើម្បីបញ្ចៀសដំណើរខ្វះខាត ក្នុងបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួន ដែលត្រូវការធនធានថាមពលនេះ ដោយខានពុំបាន។ ទន្ទឹមនឹងគ្នានេះ គិតតាំងពីពេល ដែលគេកាត់ផ្តាច់បណ្តាញបំពង់បង្ហូរឧស្ម័នរុស្ស៊ីទៅអឺរ៉ុប ប្រទេសទាំង ២៧ ក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប បានរកធនធានធម្មជាតិផ្សេងមកជំនួស តួយ៉ាងការបង្កើនការនាំចូល នៃឧស្ម័នធម្មជាតិបង្ហាប់ជាទឹក ហៅថា GNL ពី សហរដ្ឋអាមេរិក ជាឧទាហរណ៍ ។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលគួរឲ្យសោកស្តាយនោះ គឺផ្ទុយពីការរំពឹងទុក ប្រទេសខ្លះទៀតនៃសហគមអឺរ៉ុប បែរជានាំចូល ឧស្ម័ន GNL ក្នុងបរិមាណក្រាស់ក្រែលតែម្តងពី រុស្ស៊ី ដោយមានស្ថិតិអឺរ៉ុបជា តឹក តាងស្រាប់។ ជាក់ស្តែង ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ ប្រទេស បែលហ្ស៊ិក និង អេស្ប៉ាញ បាននាំចូលឧស្ម័ន GNL ផ្ទាល់ពីរុស្ស៊ី។ ក្រុង ម៉ាឌ្រីត ដែលបច្ចុប្បន្ន ជាប្រធានផ្លាស់វេននៃ សហភាពអឺរ៉ុប គ្រោងបញ្ឈប់ការនាំចូលនេះ ដ្បិតថាជាទង្វើមួយ ផ្ទុយនឹងវិធានការនៃទណ្ឌកម្មអឺរ៉ុប ដែលមានគោលដៅរឹតបន្តឹងប្រាក់ចំណូល របស់រុស្ស៊ី ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ការទិញពីរុស្ស៊ី គឺដាក់អឺរ៉ុបឲ្យស្ថិតក្នុងដែនអំណាច នៃវិមានក្រេមឡាំង។ ប៉ុន្តែ ចង់ឬមិនចង់ ក្នុងឆ្នាំនេះ អឺរ៉ុប នៅតែនាំចូលដល់ទៅ ១៦% នៃឧស្ម័ន GNL ដែលមានប្រភពទៅពី រុស្ស៊ី៕
9/28/2023 • 5 minutes, 59 seconds ហេតុអ្វីវិបត្តិស្បៀងអាហារសកលនៅតែមានកម្រិតខ្ពស់?
របាយការណ៍ស្ដីអំពីវិបត្តិស្បៀងអាហារសកលឆ្នាំ២០២៣បង្ហាញថា ភាពអត់ឃ្លាន កង្វះអាហារូបត្ថម្ភ និងវិបត្តិស្បៀងអាហារនៅតែមានកម្រិតខ្ពស់គួរឲ្យព្រួយបារម្ភនៅឡើយ។ ប្រជាជនជិត ២៤០លាននាក់នៅក្នុង ៤៨ប្រទេសកំពុងប្រឈមមុខនឹង អសន្តិសុខស្បៀងធ្ងន់ធ្ងរ។ របាយការណ៍សកលស្តីពីវិបត្តិស្បៀងអាហារឆ្នាំ២០២៣ របស់កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក ឬគេស្គាល់ថា អង្គការ WFP បង្ហាញអំពីក្ដីបារម្ភនៅក្នុងកម្រិតខ្ពស់នៅឡើយ ចំពោះវិបត្តិស្បៀងអាហាររបស់ពិភពលោក។ កត្តាផ្សេងៗ រួមមាន បញ្ហាជម្លោះក្នុងតំបន់ វិបត្តិសង្គ្រាម វិបត្ដិសេដ្ឋកិច្ច បញ្ហាអាកាសធាតុប្រែប្រួលខ្លាំង និងការរឹតត្បិតលើការនាំចេញស្បៀងអាហារ នៅតែបន្តបង្កហានិភ័យនៃភាពអត់ឃ្លាន និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ ដល់មនុស្សរាប់លាននាក់។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ EU Science Hub។ផ្អែកលើទិន្នន័យចុងក្រោយបំផុតចាប់ពីខែមករា ដល់ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ យើងអាចសង្កេតឃើញថា ប្រជាជនពិភពលោកយ៉ាងហោចណាស់ជិត ២៤០លាននាក់នៅទូទាំង៤៨ប្រទេសដែលវិបត្តិស្បៀងអាហារស្ថិតក្នុងកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរ។ ប្រទេសដែលមានងាយរងគ្រោះបំផុត រួមមាន សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ នីហ្សេរីយ៉ា ស៊ូដង់ អេត្យូពី អាហ្វហ្គានីស្ថាន យេម៉ែន បង់ក្លាដែស បាគីស្ថាន ស៊ូដង់ខាងត្បូង និងសូម៉ាលី។ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងនេះ មីយ៉ាន់ម៉ា ដែលជាប្រទេសមួយនៅតំបន់អាស៊ាន ក៏ធ្លាប់ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង១០ ដែលងាយរងគ្រោះខ្លាំងបំផុតផងដែរ ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ប៉ុន្តែមីយ៉ាន់ម៉ាមិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលក្នុងការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនោះទេ ដោយសារទិន្នន័យមិនគ្រប់គ្រាន់ស្តីពីអសន្តិសុខស្បៀងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ហេតុអ្វីវិបត្តិស្បៀងអាហារសកលនៅតែមានកម្រិតខ្ពស់?យ៉ាងហោចណាស់មានហេតុផលចម្បងៗបី ដែលបានកើតឡើងដំណាលគ្នា និងមានទំនាក់ទំនងរវាងគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយបានរុញច្រានឱ្យវិបត្តិស្បៀងអាហារនៅតែមានកម្រិតខ្ពស់។ ទីមួយ៖ បញ្ហាជម្លោះក្នុងតំបន់ បញ្ហាសង្គ្រាម និងវិបត្ដិសេដ្ឋកិច្ចបញ្ហាជម្លោះក្នុងតំបន់ វិបត្តិសង្គ្រាម និងភាពអសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់នៅតែជាកត្តាឈានមុខគេនៃវិបត្តិអសន្តិសុខស្បៀងអាហារ។ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង១០ដែលងាយរងគ្រោះបំផុតចំពោះវិបត្តិស្បៀងអាហារ មានប្រទេស៨ទៅហើយដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់មានជម្លោះ។ សង្គ្រាមរវាងរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនបានធ្វើឱ្យតម្លៃស្បៀងអាហារពិភពលោកកើនឡើងខ្លាំង ជាពិសេសនៅឆ្នាំ២០២២ ហើយវាបង្កឱ្យមានហានិភ័យនៅក្នុងប្រទេសទាំងនោះកាន់តែមានភាពផុយស្រួយ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងវិបត្ដិនៃការឡើងថ្លៃទំនិញជាទូទៅ ឬគេស្គាល់ថា វិបត្តិអតិផរណា ក៏បានធ្វើឱ្យតម្លៃស្បៀងអាហារកើនឡើងកាន់តែខ្ពស់ផងដែរនៅក្នុងទីផ្សារនៃប្រទសទាំងនេះ។ វាបង្កផលប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ដល់ប្រជាជន ជាពិសេសនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសដែលមានចំណូលទាប ហើយមានកម្រិតបំណុលសាធារណៈខ្ពស់។ នៅក្នុងប្រទេសទាំងនោះ រដ្ឋាភិបាលគ្មានថវិកាសម្រាប់នាំចូលស្បៀងអាហារឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។ ទីពីរ៖ បញ្ហាអាកាសធាតុ ក្តៅពេក ស្ងួតពេក និងភ្លៀងពេកនាពេលបច្ចុប្បន្ន ពិភពលោកប្រឈមនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុខ្លាំង ពេលខ្លះ ក្ដៅពេក រាំងពេក និងភ្លៀងខ្លាំងពេក។ ជាឧទាហរណ៍ រលកកំដៅខ្លាំងក្នុងឆ្នាំ២០២២ បានបំផ្លាញផលិតកម្មស្រូវសាលីរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា។ ឆ្នាំនេះជាឆ្នាំទីពីរជាប់គ្នាៗហើយដែលឥណ្ឌាបានដាក់កម្រិតការនាំចេញអង្ករ។ ឧទាហរណ៍ផ្សេងទៀត អាហ្សង់ទីនដែលជាប្រទេសនាំចេញសណ្តែកសៀងដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក និងជាប្រទេសផលិតពោតកំពូល បានទទួលរងនូវគ្រោះរាំងស្ងួតដ៏អាក្រក់បំផុតរបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេល ៦០ឆ្នាំ។ ឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលជាប្រទេសនាំចេញប្រេងដូងធំជាងគេលើពិភពលោក បានហាមឃាត់ការនាំចេញរបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេលខ្លីកាលពីឆ្នាំមុន។ ទីបី៖ ការទប់ស្កាត់ការនាំចេញស្បៀងអាហារកើនឡើងនៅតំបន់អាស៊ី យោងតាមសារព័ត៌មានសិង្ហបុរី CNA ការរឹតត្បិតការនាំចេញអង្ករ និងការអនុវត្តនយោបាយកំណត់តម្លៃអង្ករ កំពុងបង្កជាហានិភ័យដល់វិបត្តិស្បៀងអាហារសម្រាប់តំបន់អាស៊ី។ កាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ឥណ្ឌាបានរឹតត្បិតការនាំចេញអង្ករ ដើម្បីគ្រប់គ្រងការកើនឡើងតម្លៃអង្ករក្នុងស្រុក និងការធានាការផ្គត់ផ្គង់គ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា។ ឥណ្ឌាជាប្រទេសនាំចេញអង្ករដ៏ធំបំផុតលើពិភពលោក។ កត្តានេះបានបង្កឱ្យមានភ័យស្លន់ស្លោយ៉ាងខ្លាំងនៅទូទាំងទីផ្សារពិភពលោក ហើយវាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ភ្លាមៗដល់ប្រទេសយ៉ាងច្រើន ជាពិសេស បណ្ដាប្រទេសនៅអាស៊ី និងនៅអាហ្រ្វិក ដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើអង្ករឥណ្ឌា។ នេះបើតាមសារព័ត៌មាន Al Jazeera។អង្ករគឺជាស្បៀងអាហារចម្បងរបស់ប្រជាជនជាងពាក់កណ្តាលនៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោក ហើយអង្ករជាង ៥០០លានតោនត្រូវបានប្រើប្រាស់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ឥណ្ឌាមានចំណែក៤០ភាគរយនៃការនាំចេញអង្ករពិភពលោក ដោយមានប្រទេសសំខាន់ផ្សេងទៀតគឺថៃ វៀតណាម ប៉ាគីស្ថាន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។យោងតាមលោក Shirley Mustafa នៅអង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (FAO) ការរឹតបន្តឹងការនាំចេញបែបនេះធ្វើឱ្យទីផ្សារមានអស្ថិរភាព ហើយវានាំឱ្យតម្លៃស្បៀងកើនឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក ជាពិសេសវានឹងប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសក្រីក្រដែលស្វែងរកទិញអង្ករបន្ថែមទៀត ដោយខ្លាចថាមានវិបត្តិការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារ។ក៏ប៉ុន្តែ ឥណ្ឌាមិនមែនជាប្រទេសតែមួយគត់ដែលដាក់ចេញវិធានការទប់ស្កាត់ការនាំចេញនោះទេ។ សរុបមក ប្រទេសចំនួន២០បានដាក់កំហិតលើការនាំចេញទំនិញស្បៀងអាហារសំខាន់ៗរបស់ពួកគេ នេះបើយោងតាមការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយបំផុតរបស់ធនាគារពិភពលោកនៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣នេះ។យោងតាមរបាយការណ៍សកលស្តីពីវិបត្តិស្បៀងអាហារឆ្នាំ២០២៣ របស់កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក វាជារឿងបន្ទាន់សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានៃភាពអត់ឃ្លាន និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ៕
9/25/2023 • 6 minutes, 4 seconds តើវៀតណាមមើលឃើញយ៉ាងណារវាងអាមេរិក និងចិន?
អស់រយៈពេលរាប់ទសវត្សរ៍ វៀតណាមដែលជាប្រទេសមានអំណាចមធ្យម តែងតែព្យាយាមរក្សាតុល្យភាពរវាងមហាអំណាចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយមាននយោបាយអាទិភាពមួយ "ចិនទីមួយ អាមេរិកបន្ទាប់"។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលការប្រជែងគ្នារវាងចិន និងអាមេរិកកាន់តែកើនឡើង ស្ថានភាពហាក់បង្ខំឱ្យវៀតណាមត្រូវខ្វល់ខ្វាយពិចារណាកាន់តែខ្លាំងលើនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន។ តើវៀតណាមមើលឃើញយ៉ាងណារវាងអាមេរិក និងចិន? ថ្មីៗនេះ លោក Joe Biden ប្រធានាធិបតីអាមេរិក បានមើលរំលងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅទីក្រុង Jakarta ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ប៉ុន្តែបែរជាបានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋនៅប្រទេសវៀតណាមនៅថ្ងៃទី១០ ខែកញ្ញាទៅវិញ។ ផ្អែកតាមការចេញផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន The Economist លោក Joe Biden គឺជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកទីប្រាំដែលបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសវៀណាម ហើយការធ្វើដំណើរលើកនេះពិតជាមានសារៈសំខាន់បំផុតចាប់តាំងពីជំនាន់លោកស្រី Bill Clinton ក្នុងឆ្នាំ២០០០។តើវៀតណាមមើលឃើញយ៉ាងណារវាងអាមេរិក និងចិន?ការប្រជែងគ្នារវាងអាមេរិក និងចិនបានក្លាយជាប្រធានបទយ៉ាងសំខាន់ សម្រាប់នយោបាយការបរទេសវៀតណាម។ នេះបើយោងតាមលោក Nguyen Cong Tung សាស្រ្ដាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិតៃវ៉ាន់ ដែលបានចុះផ្សាយអត្ថបទវិភាគមួយនៅគេហទំព័រសកលវិទ្យាល័យជាតិសិង្ហបុរី។នៅក្នុងបញ្ហាប្រជែងដណ្តើមឥទ្ធិពលគ្នានេះ វៀតណាមគឺជាតួអង្គសំខាន់មួយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ នាពេលកន្លងមក វៀតណាមបានគ្រប់គ្រងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនបានយ៉ាងល្អជាមួយអាមេរិក និងចិន ទោះបីជាត្រូវប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងក៏ដោយ។គោលនយោបាយការពារជាតិ “ទេបួន”នៅក្នុងនយោបាយវៀតណាម រដ្ឋវៀតណាមតែងតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលនយោបាយយូរយាលរបស់ខ្លួនក្នុងការមិនមានសម្ព័ន្ធភាពយោធា ប៉ុន្តែអាចមានភាពបត់បែន និងអនុវត្តន៍ទៅតាមភាពជាក់ស្តែង នៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រការទូតរបស់ខ្លួន។ គោលនយោបាយការពារជាតិ “ទេបួន - four-nos” នេះ ត្រូវបានគូសបញ្ជាក់នៅក្នុងសៀវភៅសស្ដីពីការពារជាតិវៀតណាមឆ្នាំ២០១៩។ នយោបាយ “ទេបួន” រួមបញ្ចូល “ទេចំពោះសម្ព័ន្ធភាពយោធា” “ទេចំពោះការចងភាគីជាមួយប្រទេសមួយប្រឆាំងនឹងប្រទេសមួយផ្សេងទៀត” “ទេចំពោះមូលដ្ឋានយោធាបរទេស” និង “ទេចំពោះការប្រើកម្លាំង ឬការគំរាមកំហែងប្រើកម្លាំងក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនោះទេ”។ទោះជាយ៉ាងណា នយោបាយនេះបានប្រែប្រួលបន្តិចម្តងៗ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០២១មក មេដឹកនាំវៀតណាម រួមទាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី Pham Minh Chinh បានចាប់ផ្តើមនិយាយថា វៀតណាម "ជ្រើសរើសអ្វីដែលត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ និងមិនប្រកាន់ភាគីណាទេ"។ នៅក្នុងឃ្លានេះ ពាក្យគន្លឹះដូចជា “ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌” (lẽ phải, công lý) គឺមានន័យថា វៀតណាមអាចបត់បែនបាន ហើយក៏អាចមានការបកស្រាយច្រើនផងដែរលើអត្ថន័យរបស់វា។ នេះជាសញ្ញាដល់រដ្ឋាភិបាលចិន និងអាមេរិកថា វៀតណាមអាចប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលនយោបាយ “ទេបួន” ក៏ប៉ុន្តែវៀតណាមក៏នៅតែបើកចំហចំពោះលទ្ធភាពនៃការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកសន្តិសុខជាមួយមហាអំណាចខាងក្រៅផ្សេងទៀត ប្រសិនបើ “សិទ្ធិ យុត្តិធម៌ និងផលប្រយោជន៍ជាតិ” របស់វៀតណាមត្រូវបានបំពានដោយភាគីម្ខាងទៀត។ប្រវតិ្តសាស្រ្តបង្រៀនវៀតណាមថា វាជារឿងប្រថុយណាស់ក្នុងការពឹងផ្អែកលើមហាអំណាចមួយប្រឆាំងនឹងប្រទេសមួយទៀត ព្រោះវៀតណាមតែងតែខាតបង់ខ្លាំង នៅពេលណាដែលមហាអំណាចទាំងនោះត្រូវគ្នាវិញ។"ចិនទីមួយ អាមេរិកបន្ទាប់"ទីតាំងភូមិសាស្ត្រគឺជាផ្នែកមួយដ៏ចម្បងបំផុត នៅក្នុងនយោបាយការបរទេសរបស់វៀតណាម។ ប្រទេសវៀតណាមស្ថិតនៅជាប់នឹងប្រទេសចិនដែលបានធ្វើអាណានិគមលើខ្លួន អស់រយៈពេលជាង ១០០០ឆ្នាំ។ កត្តានេះធ្វើឱ្យវៀតណាមដឹងច្បាស់ណាស់ ក្នុងការពិចារណាលើប្រតិកម្ម និងផលប្រយោជន៍របស់ចិន មុនពេលដែលវៀតណាមសម្រេចចិត្តត្រូវសហការជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ឬមហាអំណាចខាងក្រៅផ្សេងទៀត។ ជាឧទាហរណ៍ វៀតណាមមានការស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការបង្កើនទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយអាមេរិកដល់កម្រិតយុទ្ធសាស្ត្របន្ថែមទៀតលើវិស័យការពារជាតិ និងសន្តិសុខ ដោយសារតែមានការព្រួយបារម្ភថា ទង្វើបែបអាចជាសញ្ញានៃការប្រឆាំងចិន។ប្រវត្តិសាស្ត្របង្រៀនវៀតណាមម្ដងទៀត នោះគឺ "ចិនទីមួយ អាមេរិកបន្ទាប់"។ នេះប្រហែលជាមូលហេតុដែលមេដឹកនាំវៀតណាមជាច្រើន បានព្យាយាមបង្ហាញថាប្រទេសចិនគឺជារឿង “អាទិភាពកំពូល” នៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់វៀតណាម។ទង្វើសំខាន់ជាងវាចា។ ជាឧទាហរណ៍ ពីមុនវៀតណាមបង្កើនទំនាក់ទំនងជាមួយអាមេរិក ក្នុង “ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ strategic partnership” មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់វៀតណាមជាច្រើនបានធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសចិន។ អគ្គលេខាធិកា Nguyen Phu Trong បានធ្វើទស្សនកិច្ចនៅទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ ហើយសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃលេខាធិការដ្ឋាន លោក Truong Thi Mai បានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣។អស់រយៈពេលរាប់ទសវត្សរ៍ យុទ្ធសាស្រ្តការទូតរបស់វៀតណាមក្នុងការរក្សាតុលភាពរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន ហាក់មានប្រសិទ្ធភាព ក៏ប៉ុន្តែវាហាក់លឿនពេកក្នុងការវាយតម្លៃថាតើវិធីសាស្រ្តនេះគឺត្រឹមត្រូវ ហើយបន្ដឋិតថេរទៅមុខតទៀត ព្រោះថាវាក៏អាស្រ័យលើថាតើការប្រជែងគ្នារវាងអាមេរិក និងចិននឹងទៅដល់កម្រិតណា។ សម្រាប់មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់វៀតណាម ពួកគេតែងតែចង់មើលឃើញថា សហរដ្ឋអាមេរិក និងចិននឹងមាននយោបាយល្អមួយ សម្រាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសអំណាចមធ្យមដូចជាវៀតណាមដែលចង់មានផ្លូវឯករាជ្យរបស់ខ្លួន៕
9/18/2023 • 5 minutes, 3 seconds ខួប១ឆ្នាំ៖ ការស្លាប់ នាង អាមីនី បានប្តូរផ្នត់គំនិតសង្គមអ៊ីរ៉ង់
១ឆ្នាំក្រោយការស្លាប់នាង អាមីនី និង បាតុកម្មពេញ១ឆ្នាំដែរ ទោះបីគ្មានផ្លាស់ប្តូររបបដឹកនាំនយោបាយក្តី និងមិនទាន់មានកំណែទម្រង់ធំដុំអ្វីឡើយក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលក្តី ប៉ុន្តែ ទិដ្ឋភាពក្នុងសង្គម មានរបត់ផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំង។ ពាក្យស្លោកតែបីពាក្យយ៉ាងខ្លីដ៏ល្បីល្បាញ គឺ «ស្រី ជីវិត និងសេរីភាព» ត្រូវផ្សព្វផ្សាយច្រើនទៅៗ ហើយនារីអ៊ីរ៉ង់ក៏ច្រើនឡើងៗ បដិសេធទម្លាប់ចាស់ ហ៊ានងើបឈរប្រឆាំង និងហ៊ានបោះចោលកំណាត់ទទូលក្បាល។ ថ្ងៃទី១៦កញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ នាង មាហ្សា អាមីនី Mahsa (Jina) Amini ជាតិអ៊ីរ៉ង់ ដើមកំណើតគួដ ត្រូវប៉ូសិលចាប់ឃាត់ខ្លួន ព្រោះតែមិនបានពាក់កំណាត់ទទូលក្បាល ឲ្យត្រឹមត្រូវ ហើយនាងត្រូវស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។ មរណភាពយុវតី ២២ ឆ្នាំរូបនេះ បានធ្វើឲ្យផ្ទុះបាតុកម្មពេញផ្ទៃប្រទេស ស្ទើរតែពេញ ១ ឆ្នាំមកហើយ។រដ្ឋអំណាចអ៊ីរ៉ង់ គំរាមកំហែង និង ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញជាញឹកញយ ទៅលើគ្រួសារនាង។ នៅថ្ងៃខួបស្លាប់កូនស្រី ១ឆ្នាំ ឪពុកនាង អាមីនី ត្រូវនគរបាលអ៊ីរ៉ង់ ហៅទៅសាកសួរនៅប៉ូស្តិ៍ប៉ូលិស និងត្រូវហាមឃាត់ក្រុមគ្រួសារមិនឲ្យរៀបចំធ្វើពិធីបុណ្យរំលឹកវិញ្ញាណក្ខន្ធ ទោះបីជា បុណ្យតាមប្រពៃណី ឬបុណ្យបែបសាសនា ក៏ដោយក្តី ក៏ត្រូវហាមដែរ។បាតុកម្មពេញផ្ទៃប្រទេស រងការបង្ក្រាប ស្លាប់មនុស្ស ជាង ៥០០ នាក់ ចាប់ខ្លួនរាប់ពាន់នាក់ រយៈពេលមួយឆ្នាំ នារីអ៊ីរ៉ង់ ចេញមុខច្រើនឡើងៗ រិះគន់រដ្ឋអំណាច និងថ្កោលទោសថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស ជាចំហ។ ស្រីៗ បដិសេធ មិនពាក់ក្រណាត់ទទូលក្បាល និងថែមទាំង នាំគ្នាកាត់សក់ បង្ហោះផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្តាញសង្គម និងទីសាធារណៈ ជាការសម្តែងមតិប្រឆាំងនឹងកម្លាំងរដ្ឋអំណាច។ ចលនាបាតុកម្មផុសផុលពេញផ្ទៃប្រទេស។កម្លាំងគនរបាលឆ្មាំបដិវត្តិអ៊ីរ៉ង់ ក៏បានប្រើកម្លាំងបាយ បង្ក្រាបបាតុករ និងបានបណ្តាលឲ្យ ស្លាប់មនុស្សយ៉ាងតិច ៥៥០ នាក់។ ក្នុងចំណោមអ្នកស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ក៏មានក្មេងៗ ប្រមាណ៧០នាក់ ស្រីៗ ជិត ៥០ នាក់ដែរ។ នេះបើយោងតាម អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអ៊ីរ៉ង់ IHR។ ក្រៅពីស្លាប់ គឺត្រូវចាប់ខ្លួន។ បាតុករ ប្រុសស្រី ប្រមាណ ២ម៉ឺន ២ពាន់នាក់ ត្រូវប៉ូលិសរដ្ឋអំណាច អ៊ីរ៉ង់ចាប់ខ្លួនឃុំខ្លួន។ អង្គការការពារសិទ្ធមនុស្ស Amnesty International បានបញ្ជាក់ថា បាតុករប្រុសៗ ៧ នាក់ ត្រូវកាត់ទោសប្រហារជីវិត។ចំណែក អ្នកកាសែត ដែលតាមស៊ើបអង្គេតករណីឃាតកម្មលើយុវតី អាមីនី ក៏ត្រូវនគរបាលអ៊ីរ៉ង់ចាប់ឃុំខ្លួន។ សូម្បីតែ មេធាវី ការពារក្តីឲ្យគ្រួសារនាង អាមីនី ក៏ត្រូវរងបណ្តឹងពីការឃោសនាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល និងអាចប្រឈមមុខជាប់ពន្ធនាគារ យ៉ាងហោច ៣ ឆ្នាំ។ប្រទេសលោកខាងលិច ផុសផលគាំទ្របាតុករ តែរដ្ឋអំណាចអ៊ីរង់ចាត់ទុកជាសត្រូវខួប១ឆ្នាំ បាតុកម្មនិងការសម្តែងមតិផ្សេងៗ ត្រូវរៀបចំធ្វើឡើងនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ផ្ទាល់ ហើយនៅបរទេស។ បាតុកម្មគាំទ្របាតុករ មាននៅប្រទេសកាណាដា អាមេរិក អូស្ត្រាលី អង់គ្លេស និងបណ្តាលប្រទេសជាច្រើនក្នុងរង្វង់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលប្រទេសទាំងនោះ សុទ្ធតែបានចូលរួមចំណែកដាក់ទណ្ឌកម្មលើពួកថ្នាក់ដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់។ ហើយពេលនេះ បាតុករក៏នៅតែស្នើឲ្យដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមទៀត ទៅលើរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់។នៅក្នុងឱកាសខួប១ឆ្នាំនេះ ក្រៅពីមិនទៅយកចិត្តគ្រួសារជនរងគ្រោះ ប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ Ebrahim Raïssi បែរជាជ្រើសរើសទៅគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ ខាងគ្រួសារប៉ូលិស ដែលធ្លាក់ខ្លួនស្លាប់ ក្នុងហេតុការណ៍បង្ក្រាបបាតុករ។ ប្រមុខរដ្ឋអ៊ីរ៉ង់ថែមទាំងថ្លែងចំហកទៀតថា «គម្រោងការចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ពីសំណាក់សត្រូវ គឺត្រូវបរាជ័យ»។ «ពួកសត្រូវអ៊ីរ៉ង់ ដែលបានផ្សំគំនិត បញ្ឆេះកម្លាំងបាតុករ មានចេតនាបង្កអស្ថិរភាពក្នុងប្រទេស តែទីបំផុត ត្រូវធ្លាក់ខ្លួន អស់សង្ឃឹម និងបរាជ័យធ្លាក់ទឹក។»បង្កើនសាមគ្គីភាពជាមួយស្ត្រីអ៊ីរ៉ង់ការផុសផុលបាតុកម្ម មិនមែនតែស្រីៗទេ គឺ ប្រុសៗដែរ ដេលចូលរួមចលនាបាតុកម្ម ហើយនិងចូលរួមជ្រោមជ្រែងកម្លាំងស្រ្តី។ មួយវិញទៀត ក្រុមអ្នកសិល្បៈ អ្នកចេះដឹង មនុស្សជាច្រើនស្រទាប់វណ្ណៈសង្គម បានផ្តុំគ្នានៅលើគំនិត១ថា «ស្រីត្រូវមានជីវិតរស់នៅក្នុងសេរីភាព»។ ដូច្នេះហើយ ម្នាក់ៗប្រឹងសម្តែងមតិ តស៊ូតាមគ្រប់មធ្យោបាយដែលខ្លួនអាចធ្វើទៅបាន។ ជាក់ស្តែង វិចិត្រករខ្លះ គាំទ្រខាងបាតុករ បានបញ្ចេញគំនូរដែលបង្កប់ន័យប្រឆាំងរដ្ឋអំណាច ហើយចំណែក ផលិតករភាពយន្ត និងអ្នកដឹកនាំរឿង ក៏ផលិតធ្វើកុន ដែលមិនតម្រូវឲ្យ នារីៗ តួសម្តែង ពាក់ក្រណាត់ទទូលក្បាល ទេ។ ករណីនេះ ក៏មានប៉ូលិសអ៊ីរ៉ង់ បានទៅរំខានដល់កន្លែងកំពុងថតក៏មាន។នៅអ៊ីរ៉ង់ អ្នកកាសែតបរទេស កត់សម្គាល់ថា បាតុកម្ម១ឆ្នាំមកនេះ នារីក្មេងៗ ជំទង់ៗ ហាក់កែប្រែផ្នត់គំនិត និងផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់ ជាច្រើន។ ពួកស្រីៗកាន់តែច្រើនៗឡើង បាន ហ៊ានផ្គើននឹងវិធានការរដ្ឋអំណាច។ នៅកន្លែងធ្វើការក្រុមហ៊ុនខ្លះ នារីៗ ហ៊ានដល់ស្លៀកខោខៅប៊យ ពាក់អាវយឺត និងមិនពាក់ក្រណាត់ទទូលក្បាលទេ។ ក្រុមហ៊ុនដែលករណីបែបនេះ ត្រូវរងការព្រមានពីសមត្ថកិច្ច ហើយ ហាងកាហ្វេ មួយចំនួន នៅអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវប៉ូលិស បង្ខំឲ្យបិទទ្វារ ព្រោះតែបានទទួលភ្ញៀវស្រីៗដែលមិនពាក់ក្រណាត់ទទូលក្បាល។នៅថ្ងៃទី១៦កញ្ញា ខួប១ឆ្នាំ ដែលនាង អាមីនី ស្លាប់ យុវបុរសម្នាក់ ត្រូវនគរបាលបាញ់ស្លាប់ ។ បុរសនេះ គឺត្រូវគេដឹងថា បានអំពាវនាវឲ្យគេឯងឲ្យតស៊ូបាតុកម្មតទៅ ៕
9/17/2023 • 5 minutes, 1 second ហេតុអ្វីការរឹតត្បិតការនាំចេញអង្ករនៅឥណ្ឌា ធ្វើឱ្យតម ្លៃស្បៀងអាហារកើនឡើង ទូទាំងពិភពលោក?
ថ្មីៗនេះ ឥណ្ឌាគឺជាប្រទេសធំមួយដែលបានដាក់កម្រិតលើការនាំចេញអង្ករទៅកាន់ទីផ្សារពិភពលោក ។ រឿងនេះបានរុញច្រានឱ្យតម្លៃស្បៀងអាហារពិភពលោកកើនឡើង។ មើលឱ្យស៊ីជម្រៅ កត្តាផ្សេងៗ រួមបញ្ចូល លក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុប្រែប្រួលខ្លាំង ការរឹតត្បិតការនាំចេញស្បៀងអាហារពីប្រទេសផ្សេងៗ និងវិបត្តិភូមិសាស្ត្រនយោបាយ សុទ្ធតែបានធ្វើឲ្យសន្តិសុខស្បៀងអាហាររបស់ពិភពលោកមានហានិភ័យកាន់តែខ្លាំង។ ការរឹតត្បិតការនាំចេញអង្ករកាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ដើម្បីគ្រប់គ្រងការកើនឡើងតម្លៃអង្ករក្នុងស្រុក និងការធានាការផ្គត់ផ្គង់គ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ដែលជាប្រទេសនាំចេញអង្ករដ៏ធំបំផុតលើពិភពលោក បានបង្កឱ្យមានភ័យស្លន់ស្លោនៅទូទាំងទីផ្សារពិភពលោក ហើយវាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ភ្លាមៗដល់ប្រទេសយ៉ាងច្រើន ជាពិសេស បណ្ដាប្រទេសនៅអាស៊ី និងនៅអាហ្រ្វិក ដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើអង្ករឥណ្ឌា។ នេះបើតាមសារព័ត៌មាន Al Jazeera។ពីរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា ប្រទេសឥណ្ឌាត្រូវបង្ខំចិត្តធ្វើបែបនេះ ដោយសារតែសេណារីយ៉ូមិនល្អនៃបញ្ហាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងលក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុមិនអំណោយផលនៅក្នុងប្រទេសខ្លួន ដើម្បីផលិតអង្ករ។ ស្ថិតិបង្ហាញថា ការហាមឃាត់ការនាំចេញអង្ករថ្មីៗនេះទំនងប៉ះពាល់ដល់មួយភាគបួននៃការនាំចេញអង្កររបស់ប្រទេសនេះ។យ៉ាងណាក៏ដោយ មើលជារួម ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងការទទួលបានទិន្នផលទាបពីការផលិតស្បៀង កំពុងធ្វើឱ្យតម្លៃស្បៀងអាហារសកលកើនឡើង និងការរំពឹងទុកនៃភាពអត់ឃ្លានក៏កើនឡើងផងដែរ។ក្តៅពេក ស្ងួតពេក និងភ្លៀងពេកនាពេលបច្ចុប្បន្ន ពិភពលោកប្រឈមនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុខ្លាំង ពេលខ្លះ ក្ដៅពេក រាំងពេក និងភ្លៀងខ្លាំងពេក។ ជាឧទាហរណ៍ រលកកំដៅខ្លាំងក្នុងឆ្នាំ២០២២ បានបំផ្លាញផលិតកម្មស្រូវសាលីរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា។ ឆ្នាំនេះជាឆ្នាំទីពីរជាប់គ្នាៗហើយដែលឥណ្ឌាបានដាក់កម្រិតការនាំចេញអង្ករ។ឧទាហរណ៍ផ្សេងទៀត អាហ្សង់ទីនដែលជាប្រទេសនាំចេញសណ្តែកសៀងដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក និងជាប្រទេសផលិតពោតកំពូល បានទទួលរងនូវគ្រោះរាំងស្ងួតដ៏អាក្រក់បំផុតរបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេល ៦០ឆ្នាំ។ ឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលជាប្រទេសនាំចេញប្រេងដូងធំជាងគេលើពិភពលោក បានហាមឃាត់ការនាំចេញរបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេលខ្លីកាលពីឆ្នាំមុន។ការទប់ស្កាត់ការនាំចេញកើនឡើងអង្ករគឺជាស្បៀងអាហារចម្បងរបស់ប្រជាជនជាងពាក់កណ្តាលនៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោក ហើយអង្ករជាង ៥០០លានតោនត្រូវបានប្រើប្រាស់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ឥណ្ឌាមានចំណែក៤០ភាគរយនៃការនាំចេញអង្ករពិភពលោក ដោយមានប្រទេសសំខាន់ផ្សេងទៀតគឺថៃ វៀតណាម ប៉ាគីស្ថាន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។យោងតាមលោក Shirley Mustafa នៅអង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (FAO) ការរឹតបន្តឹងការនាំចេញបែបនេះធ្វើឱ្យទីផ្សារមានអស្ថិរភាព ហើយវានាំឱ្យតម្លៃស្បៀងកើនឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក ជាពិសេសវានឹងប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសក្រីក្រដែលស្វែងរកទិញអង្ករបន្ថែមទៀត ដោយខ្លាចថាមានវិបត្តិការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារ។នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ ដើម្បីធានាការផ្គត់ផ្គង់ក្នុងស្រុកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ឥណ្ឌាបានព្យាយាមរឹតត្បិតការនាំចេញអង្ករចេញពីឥណ្ឌា តាមរយៈការតំឡើងពន្ធគយ។ ប៉ុន្តែយុទ្ធសាស្ត្រនេះបរាជ័យ ព្រោះថា ទោះបីជាមានការតំឡើងពន្ធក៏ដោយ ក៏ការនាំចេញអង្ករពីប្រទេសឥណ្ឌាបានកើនឡើង ២៥ភាគរយនៅចន្លោះខែកញ្ញា និងខែមីនា បើធៀបនឹងឆ្នាំមុន។ ជាលទ្ធផល ដោយសារឥណ្ឌាបានហាមឃាត់ការនាំចេញអង្ករមួយចំនួន នោះតម្លៃអង្ករពិភពលោកបានកើនឡើងបន្ថែមទៀត។ តម្លៃអង្ករបានឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។ វាជាកម្រិតខ្ពស់មិនធ្លាប់មានរាប់ចាប់តាំងពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១១ នេះបើយោងតាមអង្គការ FAO។លោក Joseph Glauber អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយអាហារអន្តរជាតិបានប្រាប់សារព័ត៌មាន Al Jazeera ថា "តម្លៃអង្ករសថៃដែលជាទូទៅគេប្រើប្រាស់ជាតម្លៃគោលសម្រាប់អង្ករផ្សេងៗ បានកើនឡើងប្រហែល ១៤ភាគរយចាប់តាំងពីការប្រកាសរឹតត្បិតការនាំចេញរបស់ឥណ្ឌា។"ក៏ប៉ុន្តែ ឥណ្ឌាមិនមែនជាប្រទេសតែមួយគត់ដែលដាក់ចេញវិធានការទប់ស្កាត់ការនាំចេញនោះទេ។ សរុបមក ប្រទេសចំនួន២០បានដាក់កំហិតលើការនាំចេញទំនិញស្បៀងអាហារសំខាន់ៗរបស់ពួកគេ នេះបើយោងតាមការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយបំផុតរបស់ធនាគារពិភពលោកនៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣នេះ។ភាពអត់ឃ្លានកើនឡើងប្រហែល ៩.២ភាគរយនៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោក ចន្លោះពី៦៩១លាននាក់ទៅ ៧៨៣លាននាក់បានប្រឈមនឹងភាពអត់ឃ្លានក្នុងឆ្នាំ២០២២ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការ FAO។ ដូច្នេះ គេអាចរំពឹងថា ការរឹតត្បិតការនាំចេញស្បៀងអាហារសកលកាន់តែច្រើន និងការកើនឡើងតម្លៃស្បៀងអាហារនឹងនាំឱ្យមានភាពអត់ឃ្លានពិភពលោកកាន់តែខ្ពស់៕
9/4/2023 • 5 minutes, 2 seconds ទីផ្សារអចលនទ្រព្យនៅវៀតណាមបន្ដប្រឈមវិបត្តិលំហូរស ាច់ប្រាក់ និងបំណុល?
ការធ្លាក់ចុះវិស័យអចលនទ្រព្យនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមបានធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍជាច្រើនកំពុងប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិបំណុល និងវិបត្ដិលំហូរសាច់ប្រាក់។ វិបត្តិនេះកំពុងបង្កបញ្ហាយ៉ាងច្រើនដល់ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍ ក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់សម្ភារសំណង់ អតិថិជន និងធនាគារ ហើយនិងសេដ្ឋកិច្ចជាតិទាំងមូល។ នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ចំនួនក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យថ្មីបានធ្លាក់ចុះប្រមាណ៦១ភាគរយធៀបនឹងឆ្នាំមុន នៅក្នុងរយៈពេល៥ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៣នេះ ស្របពេលដែលក្រុមហ៊ុនជាង៥៥០ត្រូវប្រកាសក្ស័យធន។ នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មានវៀតណាម The Vietnam News newspaper។ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍអចលនទ្រព្យដែលកំពុងប្រឈមនឹងវិបត្តិលំហូរសាច់ប្រាក់ បានផ្អាកគម្រោងរាប់ពាន់ ក្នុងតម្លៃទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណជិត ៣៤ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ នេះបើយោងតាម សមាគមអចលនទ្រព្យជាតិវៀតណាម។ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក Le Minh Khai បានប្រាប់រដ្ឋសភាវៀតណាម នាពេលកន្លងមកថា វិស័យអចលនទ្រព្យបានជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់ការគ្រប់គ្រងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងសកម្មភាពធុរកិច្ចក្នុងវិស័យផ្សេងៗទៀតផងដែរ។សមាគមអចលនទ្រព្យវៀតណាមបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីៗថា "បញ្ហានៅក្នុងវិស័យនេះនៅតែមិនអាចដោះស្រាយបាននៅឡើយ ហើយវាធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍត្រូវប្រឈមបញ្ហា ជាពិសេសវិបត្តិលំហូរសាច់ប្រាក់ និងបញ្ហាមិនអាចទទួលបានប្រភពលុយបន្ថែម។ ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុនទាំងនោះត្រូវលង់ក្នុងភាពលំបាកយូរជាងនេះ ការក្ស័យធនដ៏ធំនឹងជៀសមិនរួចទេ។"នាពេលបច្ចុប្បន្ន ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍជាច្រើនកំពុងប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិបំណុល និងវិបត្តិលំហូរសាច់ប្រាក់ ហើយវាបានធ្វើឱ្យទាំងធនាគារ និងអ្នកទិញផ្ទះស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការផ្ដល់កម្ចីបន្ថែម ហើយប្រជាជនរារែកពន្យារពេលបង់ប្រាក់ និងមិនហ៊ានវិនិយោគលើវិស័យនេះទេ។យោងតាមសារព័ត៌មាន The Financial Times នាពេលកន្លងមក រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានអនុវត្តវិធានការរឹតត្បិតលទ្ធភាពទទួលបានកម្ចី និងបានចាប់ខ្លួនមហាសេដ្ឋីអចលនទ្រព្យដោយចោទប្រកាន់លើបទក្លែងបន្លំ។ ក្នុងនោះ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានចាប់ខ្លួនឧកញ៉ា Truong My Lan កាលពីឆ្នាំមុន ដែលជាប្រធានក្រុមហ៊ុន Van Thinh Phat Holdings ហើយបានជំរុញឱ្យធនាគារ Saigon Commercial Bank និងធនាគារកណ្តាលវៀតណាមធ្វើអន្តរាគមន៍ដើម្បីធានាដល់អ្នកដាក់ប្រាក់បញ្ញើ។នៅក្នុងទីផ្សារតំបន់ គេអាចសង្កេតឃើញវិបត្តិស្រដៀងគ្នានេះនៅក្នុងប្រទេសចិន ដែលក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យត្រូវប្រឈមនឹងវិបត្តិខ្វះសាច់ប្រាក់ អស់រយៈពេលជាង២ឆ្នាំមកហើយ ក្រោយអាជ្ញាធរចិនបានផ្លាស់ប្តូរនយោបាយកំណត់ទំហំកម្ចី។ នាពេលថ្មីៗ ក្រុមហ៊ុន Evergrande ដែលជាក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍអចលនទ្រព្យជំពាក់បំណុលគេច្រើនបំផុតលើពិភពលោក បានដាក់ពាក្យការពារក្ស័យធននៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងខែនេះ។នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍបានពង្រីកសកម្មភាពរបស់ខ្លួនយ៉ាងគំហុក និងលឿនខ្លាំង ពីមុនវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ ដោយទទួលបានប្រភពលុយយ៉ាងច្រើនពីធនាគារក្នុងស្រុក និងទីផ្សារមូលបត្របំណុល ក៏ដូចជាការបង់រំលោះរបស់ប្រជាជនទូទៅ។ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយមក នៅពេលប្រឈមនឹងវិបត្តិលំហូរសាច់ប្រាក់ ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍធំៗ និងក្រុមអភិវឌ្ឍតូចៗរាប់រយត្រូវបង្ខំចិត្ដប្រកាសឱ្យក្ស័យធន ហើយគម្រោងរាប់ពាន់ត្រូវបានផ្អាក។វិបត្តិនេះបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការស្តារសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសវៀតណាម ក្រោយវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩។ វៀតណាមគឺជាប្រទេសមួយដែលមានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់លឿនបំផុតរបស់អាស៊ី កាលពីឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែធនាគារពិភពលោកបានកាត់បន្ថយការព្យាករណ៍កំណើនសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម នៅក្នុងខែនេះ មកនៅត្រឹម ៤,៧ ភាគរយនៅឆ្នាំនេះ ធៀបកំណើន ៨ភាគរយកាលពីឆ្នាំមុន ដោយលើកឡើងពីការប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុកធ្លាក់ចុះខ្សោយ។ផ្អែកតាមនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក Pham Minh Chinh ដោយសារវិស័យអចលនទ្រព្យរួមចំណែកប្រហែល ១៥ភាគរយនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិ នោះវិបត្តិនៅក្នុងវិស័យនេះពិតជាបានជំរុញឱ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាមធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ៣,៣២ភាគរយប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងត្រីមាសទីមួយ ឆ្នាំ២០២៣នេះ៕
8/28/2023 • 4 minutes, 8 seconds រុស្ស៊ី បង្ហោះ ស្ថានីយអវកាសជាថ្មី ទៅកាន់ឋានព្រះចន្ទ លើកនេះ ដើម្បីស្វែងរកទឹកនៅទីនោះ ក្នុង
ចន្លោះពីថ្ងៃទី ២១ ដល់ ២៤ សីហាខាងមុខ ស្ថានីយអវកាស Luna-25 ដែលរុស្ស៊ី បាន បង្ហោះចេញទៅ កាលពីថ្ងៃ ១១ សីហា ត្រូវទៅចុះចតជាលើកទី ១ នៅឯ ប៉ូលខាងត្បូងនៃ ឋានព្រះចន្ទ ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ទាំងស្ថានីយអវកាសឥណ្ឌា Chandrayan—3 ដែលកំពុងហោះសំដៅទៅកាន់លោកខែ ក្នុងថ្ងៃទី ២៣-២៤ សីហា ក៏ត្រូវទៅចុះចត នៅឯប៉ូលនោះដែរ។ កម្មវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីព្រះចន្ទ ដែលជា ផ្កាយរណបធម្មជាតិ របស់ផែនដីយើង ក៏ស្ថិតនៅក្នុងផែនការ ស.រ.អា., ចិន ។ គោលដៅចម្បង នៃ ការ ចុះចតរបស់ស្ថានីយរុស្ស៊ី នៅឯប៉ូលខាងត្បូងឋានព្រះចន្ទ គឺ ប្រាថ្នារកឃើញនៅទីនោះ ធាតុទឹក ដែល ជា ទុនបម្រុង សម្រាប់ ក្នុងអនាគត ក្រុមអវកាសយានិក អាចហោះចេញពី ឋាននេះ ទៅកាន់ ភពផ្សេងទៀត នៃចក្រវាឡ ។ រុស្ស៊ីធ្វើការបង្ហោះជាថ្មី ទៅកាន់ឋានព្រះចន្ទ គឺ រំលង ជិតកន្លះសតវត្សរ៍មកហើយ និយាយឲ្យចំ លើកចុងក្រោយ គឺ កាលក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦ ។ លើកមុនៗ ស្ថានីយអវកាសរុស្ស៊ី តែងបានទៅចុះចត គឺនៅត្រង់ ម្តុំ អេក្វាទ័រ នៃ ផ្កាយរណបធម្មជាតិនេះ របស់ ផែនដី ។ លោកខែនេះ ស្ថិតនៅចម្ងាយគិតជាមធ្យម គឺ ៣ សែន ៨ ម៉ឺន ៤.៤០០ គម ពីផែនដី។ សម្រាប់ពួកអ្នកប្រាជ្ញរុស្ស៊ី លើកនេះ កន្លែងនៃឋានព្រះចន្ទ ដែល ស្ថានីយខ្លួន ត្រូវទៅចុះចត គឺ មកទល់ឥឡូវ គ្មានស្ថានីយប្រទេសណាមួយ ធ្លាប់បានទៅកាន់ឡើយ ពោលគឺ នៅត្រង់ប៉ូល របស់វា។ តំបន់ដែល ស្ថានីយរុស្ស៊ី Luna-25 ត្រូវទៅចុះចតដោយសន្សឹមៗ មានសញ្ញា ដែល បង្ហាញពីវត្តមាននៅទីនោះ ជាដុំទឹកកក - នេះ បើយោងទៅលើទិន្នន័យទទួលបានពី តារាវិថី ។ ចំណែកនៅ តំបន់ អេក្វាទ័រ គឺគ្មានសោះឡើយសញ្ញាបែបនេះ។តំបន់ប៉ូលខាងត្បូងនៃ ឋានព្រះចន្ទ ជាតំបន់អនុគ្រោះ ៖ ម្យ៉ាងដោយ នៅទីនោះ មានកូនអណ្តូងជ្រៅៗ ងងិត មិនដែលត្រូវពន្លឺថ្ងៃសោះឡើយ ហើយ ដក់ជាប់ដោយ ដុំទឹកកក និង ម្យ៉ាងទៀត ក៏ជាកន្លែងដែលរ មែងចាំង ជានិច្ច ដោយព្រះអាទិត្យ បានន័យថា នៅទីនោះ គេអាចដំឡើងថ្មពិលសម្រាប់ស្រូបយកកំដៅថ្ងៃ - សេចក្តី នេះ ពន្យល់ដោយ នាយកប្រតិបត្តិខាងកម្មវិធីប្រកបដោយទស្សនវិស័យនិងវិទ្យាសាស្ត្រនៃ ទីភ្នាក់ ងារ អវកាសរុស្ស៊ី Roscosmos លោក Alexandre Bloshenko ។ គាត់លំអិតថា ប៉ូលខាងត្បូងនៃ ឋានព្រះ ចន្ទ ប្រៀបបានជា “ទូទឹកកកធម្មជាតិ” ដែលរក្សាទុកជាស្រទាប់ៗ សន្សើម កកហើរមកពីគ្រប់ធាតុ ក្នុង អវកាស។លោក Bloshenko ទម្លាយឲ្យដឹងថា ស្ថានីយ Luna-5 នោះ មានទម្ងន់ ១ តោន ៨០០ គីឡូក្រាម ចំណែក ប្រដាប់ប្រដាវិទ្យាសាស្ត្ររបស់វា ទម្ងន់ ៣១ គីឡូក្រាម សុទ្ធតែផលិតដោយប្រទេសរុស្ស៊ីផ្ទាល់។បេសកកម្មដែលត្រូវបំពេញដោយស្ថានីយ គឺ ទី១- ភារកិច្ចវិទ្យាសាស្ត្រ ស្រាវជ្រាវបញ្ហាវិវឌ្ឍនៃនៃឋានព្រះចន្ទ និង ទី២ គឺ សិក្សាលទ្ធភាពប្រើឋានព្រះចន្ទ ទៅអនាគត។ភារកិច្ចមួយចម្បង តាមដែល Roscosmos ចង្អុលឲ្យឃើញគឺ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យយានចុះចត ដោយ សន្សឹមៗ នៅឯប៉ូលខាងត្បូងនោះ ដ្បិតវាជាបញ្ហាសែនសំខាន់។ យ៉ាងណាមិញ បទពិសាធន៍ ដ៏ជូរចត់ បង្ហាញទៅហើយ កាលពីខែមេសា ពេលដែល ម៉ូឌូលជប៉ុន Hakuto-R ផ្ទុកទៅដោយយានសម្រាប់ បើកបរ លើផ្ទៃដីលោកខែ របស់ អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ឈ្មោះ Rashid ស្រាប់តែបែកខ្ចាយ នៅពេលចុះចត លើឋាន នោះ។ ស្ថានីយរុស្ស៊ី Luna-5 នឹងធ្វើការស្រាវជ្រាវ អំពីផ្ទៃដីឋានព្រះចន្ទ បូកទាំងខួងដីនោះផង ដើម្បីស្វែងរកទឹក។ បើរកឃើញ គឺនឹងរំដោះក្រុមបេសកកម្មអវកាសនៅពេលអនាគតមិនចាំបាច់នាំយកទឹកពីផែនដីតទៅទៀត។ ទឹក រកឃើញ លើឋានព្រះចន្ទ អាចបម្រើជា វត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ផលិតជា ឥន្ធនៈនៃកាំជ្រួចបង្ហោះ ចេញពីទី នោះ ទៅកាន់ភពផ្សេងទៀតនៃចក្រវាឡ។ តាមសំដី អ្នកប្រាជ្ញរុស្ស៊ី លោក Bloshenko ការនាំយក ទឹក មួយលីត្រ ពីផែនដីទៅ អាចតម្រូវឲ្យចំណាយ ចាប់ពី កន្លះលានដុល្លារឡើងទៅ ។ ចំណែក ក្រុម ហ៊ុនបរទេសមួយ ខាងផលិត យន្ដរ៉ូបូបច្ចេកទេស ក្នុងគ្រាឥឡូវ ស្នើទៅបណ្តាប្រទេសក្នុងលោក នូវ តម្លៃ ១ លាន ២ សែន ដុល្លារ សម្រាប់នាំយក ឥវ៉ាន់ ពីផែនដីទៅ ក្នុងទម្ងន់ ១ គីឡូក្រាម ទៅកាន់ឋាន ព្រះចន្ទ។ ។ក្នុង១០ឆ្នាំចំពោះមុខ រុស្ស៊ីគ្រោងបង្ហោះ ស្ថានីយអវកាស ៣ ទៀត ទៅកាន់ឋានព្រះចន្ទ ។ ការបង្ហោះ ស្ថានីយ Luna-26 គ្រោងប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៧។ វាជាស្ថានីយ ហោះតាមតារាវិថីជុំវិញឋានព្រះចន្ទ ស្រាវជ្រាវឋានព្រះចន្ទពីចម្ងាយ ដែលក៏នឹងបញ្ជូនសញ្ញា ទៅឲ្យស្ថានីយលើកក្រោយ គឺ Luna-27 ដែល ស្មុគស្មាញជាងសម្រាប់ចុះចត លើឋាននោះដោយបំពាក់គ្រឿងប្រដាប់ខួងដីព្រះចន្ទខ្នាតធំ បន្ទាប់មកទៀត គឺ ស្ថានីយ Luna-28 ដែលនឹងបង្កើតជាព្រលានសម្រាប់ចុះចត និង ហោះចេញ ដោយនាំមកជាមួយ គឺ ដី ដែលជីកបានពីតំបន់ប៉ូលខាងត្បូងនៃឋានព្រះចន្ទ។ក្នុងដំណាក់បន្ទាប់មកទៀត គឺបញ្ជូនក្រុមអវកាសយានិក ទៅស្ថិតនៅលើឋានព្រះចន្ទ រយៈពេល ២ សប្តាហ៍ សម្រាប់សាងសង់ជា មូលដ្ឋានដើមដំបូង។ កម្មវិធីនេះ គ្រោងទុកសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៥-២០៣៥។ក្នុងដំណាក់ទី៣ ត្រូវបង្ហើយការសាងសង់មូលដ្ឋាននោះឲ្យបានពេញរូបពេញរាង គ្រោងទុកពីឆ្នាំំ ២០៣៦ ដល់ ២០៤០។ការស្តារឡើងវិញ កម្មវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីឋានព្រះចន្ទ ត្រូវបានប្រកាសដោយលោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ក្នុងថ្ងៃទី ១២ មេសា ដែលនៅរុស្ស៊ីជាទិវាអវកាសវិទ្យា ដ្បិតក្នុងថ្ងៃនោះឯង កាលក្នុងឆ្នាំ ១៩៦១ គឺពលរដ្ឋរុស្ស៊ី Yuri Gagarin ដែលបានក្លាយជាមនុស្សទី១ របស់ផែនដី លុកបើកលំហអវកាស។កម្មវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីឋានព្រះចន្ទ ក៏ស្ថិតក្នុងផែនការប្រទេសឯទៀត បែបបយ៉ាង សរអា ចិន ឥណ្ឌា។សម្រាប់ សហរដ្ឋអាមេរិក កម្មវិធីនេះមានឈ្មោះថា Artemis ។ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌកម្មវិធីនេះ ទីភ្នាក់ងារអវកាសអាមេរិក NASA គ្រោងបង្កើតជា ភូមិលើលោកខែរស់នៅជាអចិន្ត្រៃយ ដោយមនុស្ស ដើម្បីចាក់ជាគ្រឹះសម្រាប់ហោះចេញទៅ ភពអង្គារ។ក្នុងករណីចិននៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ មហិច្ឆតាចិនចំពោះអវកាស បានរីកធំធេង។ នៅចុងឆ្នាំ ២០២២ ចិនបាន បង្ហើយការសាងសង់ ស្ថានីយអវកាស Tiangun នៅលើលោកខែ។ ទៅទល់ឆ្នាំ ២០២៨ ប៉េកាំងគ្រោង សង់ នៅទីនោះជាមូលដ្ឋានដើរដោយ យន្ដរ៉ូបូ ហើយទៅទល់ឆ្នាំ ២០៣០ នឹងបញ្ជូនមនុស្ស ២ នាក់ ទៅធ្វើ ការស្រាវជ្រាវនៅទីនោះ។ ករណីឥណ្ឌា ស្ថានីយអវកាសឥណ្ឌា Chandrayan-3 ដែលឥណ្ឌាបានបង្ហោះចេញទៅ កាលពីថ្ងៃទី ៥ សីហា ត្រូវទៅចុះចតនៅលើឋានព្រះចន្ទ នៅថ្ងៃទី ២៣-២៤ សីហាខាងមុខ ៕
8/17/2023 • 6 minutes, 39 seconds ហេតុអ្វីយុវជនគ្មានការងារធ្វើកើនឡើងខ្លាំងក្នុងប្រទេសចិន?
យុវជនគ្មានការងារធ្វើនៅក្នុងប្រទេសចិន ដែលមានអាយុចន្លោះពី១៦ឆ្នាំទៅ២៤ឆ្នាំ បានកើនឡើងដល់ជាង ២១% កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣នេះ។ នេះជាតួលេខខ្ពស់ និងជាសញ្ញាមិនល្អទេសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចចិន។ ហេតុអ្វីយុវជនគ្មានការងារធ្វើបានកើនឡើង? ហើយអ្វីជាដំណោះស្រាយនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន? យុវជនគ្មានការងារធ្វើនៅក្នុងប្រទេសចិនបានកើនឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់ថ្មីមួយ ទោះជាសេដ្ឋកិច្ចចិនបានងើបឡើងវិញចេញពីវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩។ តួលេខផ្លូវការបង្ហាញថា អត្រាអ្នកគ្មានការងាររបស់យុវជន នៅចន្លោះអាយុ១៦ឆ្នាំ ទៅ២៤ឆ្នាំនៅក្នុងតំបន់ទីក្រុងបានកើនឡើងដល់ ២១,៣% កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយនាពេលថ្មីៗរបស់សារព័ត៌មាន BBC។ ផ្អែកតាមអ្នកវិភាគ អត្រាអ្នកគ្មានការងារធ្វើក្នុងចំណោមយុវជនកើនឡើង ស្របពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចចិនមានកំណើនត្រឹមតែ ០,៨%ប៉ុណ្ណោះក្នុងរយៈពេលបីខែដល់ចុងខែមិថុនា។ អត្រានេះជាអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចទន់ខ្សោយនៅឡើយ ហើយវាមានកម្រិតទាបជាងការរំពឹងទុក។ ក៏ប៉ុន្តែ បើយោងតាមការិយាល័យស្ថិតិជាតិរបស់ប្រទេសចិន (China's National Bureau of Statistics) ទិន្នន័យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅរយៈចុងក្រោយបានបង្ហាញពីសន្ទុះនៃការងើបឡើងវិញដ៏ល្អ។ លោកស្រី Qian Wang ប្រធានអ្នកសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនៃក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ Vanguard បានប្រាប់សារព័ត៌មាន BBC ថា "ការខកចិត្តចំពោះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមិនខ្ពស់កើតមានឡើងនៅលើវិស័យលក់រាយ និងការវិនិយោគលំនៅឋាន។" លោកស្រីបានបន្ថែមថា "កំណើនយឺតយ៉ាវនៃវិស័យទាំងនេះ រួមជាមួយនឹងរបាយការណ៍ពាណិជ្ជកម្ម អតិផរណា និងរបាយការណ៍កម្ចី បានបញ្ជាក់ថា សន្ទុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាមូលដ្ឋានរបស់ចិននៅតែខ្សោយខ្លាំងនៅឡើយ។ តម្រូវការសកលសម្រាប់ទំនិញចិនក៏បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ហើយក៏មានការព្រួយបារម្ភផងដែរ ជុំវិញការកើនឡើងនៃបំណុលរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងតំបន់ និងទីផ្សារលំនៅឋាន។” និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យចំនួន ១១,៥៨លាននាក់ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងចូលទៅក្នុងទីផ្សារការងារក្នុងប្រទេសចិននៅក្នុងឆ្នាំនេះ។ អត្រាគ្មានការងារធ្វើសម្រាប់យុវជននៅបណ្ដាទីក្រុងបាននិងកំពុងកើនឡើងជាច្រើនខែ។ កត្ដាចម្បងបណ្ដាលមកពី ភាពមិនស៊ីគ្នា ឬគេហៅថា “Mismatch” រវាងជំនាញដែលនិស្សិតត្រូវបានបណ្ដុះបណ្ដាលនៅសាលា និងជំនាញដែលត្រូវការជាក់ស្ដែងនៅលើទីផ្សារការងារ។ អាជ្ញាធរចិនបានទទួលស្គាល់ថា ភាពអត់ការងារធ្វើរបស់យុវជនប្រហែលជានឹងបន្តកើនឡើងក្នុងប៉ុន្មានខែខាងមុខ មុនពេលវាឈានដល់កម្រិតកំពូលនៅខែសីហា។ លោកស្រី Dan Wang ប្រធានអ្នកសេដ្ឋកិច្ចនៅធនាគារ Hang Seng Bank China បានប៉ាន់ស្មានថា យុវជនដែលគ្មានការងារធ្វើមានចំនួនត្រឹមតែ១,៤%នៃកម្លាំងពលកម្មសរុប នៅក្នុងប្រទេសចិន។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រីបានប្រាប់សារព័ត៌មាន BBC ថា បញ្ហានៃភាពអត់ការងារធ្វើរបស់យុវជនទាមទារឱ្យមាននយោបាយឆ្លើយតបបន្ថែមទៀត ពីព្រោះយុវជនបានសម្ដែងមតិច្រើនណាស់នៅតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ លោកស្រីបានបន្ថែមថា ”ការបង្ហាញពីការមិនសប្បាយចិត្តរបស់យុវជនក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នអាចនឹងបង្កឲ្យមានការបាត់បង់ទំនុកចិត្តកាន់តែខ្លាំងលើសេដ្ឋកិច្ចចិន។” រដ្ឋាភិបាលចិនបានចាប់ផ្តើមផ្សព្វផ្សាយតួលេខអ្នកអត់ការងារធ្វើរបស់យុវជននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ ក៏ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ននេះ ចិនមិនបានបញ្ចេញទិន្នន័យស្តីពីស្ថានភាពការងាររបស់យុវជននៅតំបន់ជនបទទេ។ កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លោក Li Qiang បាននិយាយថា ប្រទេសចិនចាំបាច់ត្រូវបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងឡើងវិញ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅកំណើនសេដ្ឋកិច្ច៥%របស់ខ្លួននៅឆ្នាំនេះ ហើយរដ្ឋាភិបាលចិនក៏ត្រូវជំរុញការខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមលើនយោបាយការងាររបស់យុវជន។ យោងតាមស្ថាប័ន Goldman Sachs នយោបាយជំរុញការបង្កើនការងារក្នុងចំណោមយុវជនគឺជារឿងអាទិភាពបំផុត សម្រាប់ប្រទេសចិន ព្រោះថាយុវជនមានសារៈសំខាន់ចំពោះសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងណាស់។ យុវជនជាក្រុមពលរដ្ឋដែលមានការចំណាយច្រើនលើវិស័យនានាដូចជា វប្បធម៌ វិស័យអប់រំ ការជួលលំនៅឋាន ការដឹកជញ្ជូន និងទំនាក់ទំនង។ ផ្អែកតាមស្ថាប័នដដែល នាពេលកន្លងមក រដ្ឋាភិបាលចិនបានចាត់វិធានការលើកកម្ពស់ការងារដល់និស្សិតដែលបញ្ចប់ការសិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យ។ ជាឧទាហរណ៍ រដ្ឋាភិបាលជំរុញជ្រើសរើសយុវជន ទៅធ្វើការនៅក្នុងវិស័យយោធាចិន និងការផ្តល់អាទិភាពដល់និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យ ស្របពេលដែលសហគ្រាសរដ្ឋចិនបានប្តេជ្ញាបង្កើនចំនួនកន្លែងកម្មសិក្សាចំនួន ១លានកន្លែងបន្ថែមសម្រាប់និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំខាងមុខ។ ទោះបីជាដូច្នេះនេះក្តី ភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នារវាងជំនាញដែលនិស្សិតរៀននៅមហាវិទ្យាល័យ និងអ្វីដែលជាជំនាញក្រុមហ៊ុនត្រូវការពិតជាក់ស្ដែង គឺជាបញ្ហាចម្បង។ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចរបស់ស្ថាប័ន Goldman Sachs បានលើកឡើងថា "ការដោះស្រាយភាពមិនស្របគ្នារវាងអ្វីដែលសាលាបង្រៀន និងអ្វីដែលជាតម្រូវការជាក់ស្ដែងរបស់អាជីវកម្មនឹងជួយដោះស្រាយបញ្ហានេះ ប៉ុន្តែវាគឺជាកិច្ចការដ៏លំបាក ហើយនិងទាមទាររយៈពេល៕"
8/7/2023 • 4 minutes, 59 seconds តើហេតុផលអ្វីខ្លះ នៅពីក្រោយការដកតំណែង របស់ រដ្ ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន?
ថ្ងៃអង្គារ សារព័ត៌មានផ្លូវការរបស់រដ្ឋអំណាចចិន បានប្រកាសអំពីការដកតំណែងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន។ ប្រមុខការទូតរូបនេះ អវត្តមានអំពីឆាកអន្តរជាតិ និងឆាកនយោបាយការទូតចិន ប្រមាណជា ១ខែ។ រាល់ជំនួបការទូតធំៗ និងកិច្ចប្រជុំកំពូលអន្តរជាតិសំខាន់ៗ ត្រូវលោក វ៉ាង យី សមាជិកជាន់ខ្ពស់គណៈមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្តចិន ជាអ្នកទទួលរាប់រ៉ងជំនួសទាំងអស់។ រឿងនេះបានធ្វើឲ្យលេចចេញសំណួរ និងចម្ងល់សង្ស័យជាច្រើន រួមទាំងពាក្យចចាមអារាមដែរ។ តើហេតុផលអ្វីខ្លះនៅពីក្រោយការដកតំណែងនិងបាត់មុខពីទីសាធារណៈ របស់ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន? ជាង១ខែមកហើយ ស្ងាត់បាត់ដំណឹងឈឹងសូន្យ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក ជីន កង បានបាត់ខ្លួនពីទីសាធារណៈ ចាប់តាំងពីការបង្ហាញមុខចុងក្រោយនៅក្នុងជំនួបជាមួយ អនុរដ្ឋមន្ត្រីរុស្ស៊ី Andreï Rudenko និងក្រោយពីជំនួបជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសស្រីលង្ការ នៅទីក្រុងប៉េកាំង នាថ្ងៃទី២៥មិថុនា។ ២ថ្ងៃក្រោយ លោក ជីន កង ខកខានមិនបានទទួលជួបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនូវែលសេឡង់ Chris Hipkins នៅថ្ងៃទី២៧មិថុនា។ ក្រោយមកទៀត លោកក៏មិនបានជួបប្រមុខបេសជនពិសេសអាកាសធាតុអាមេរិក Jonh Kerry ហើយលោកមិនបានទទួលជួបអ្នកការទូតអាមេរិកដ៏ល្បី Henry Kissinger ជាមិត្តចាស់របស់ចិន និងជាអ្នកភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងចិន-អាមេរិក អំលុងទសវត្សរ៍១៩៧០។ អាយុ១០០ឆ្នាំលោកHenryKissinger ទៅប៉េកាំង ពីថ្ងៃ១៩-២០កក្កដា។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន ជីន កង មិនបានទៅប្រជុំកំពូលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននៅឥណ្ឌូណេស៊ី និងមិនបានទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំប្រទេសមានសន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចលឿន Brics នៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ថែមទៀត។អំលុងអវត្តមានប្រមុខការទូតចិន រយៈពេល ១ ខែមកនេះ ទំហំកិច្ចការដ៏ធ្ងន់ នៅក្រសួងការទេសចិន ត្រូវធ្លាក់ទៅលើ លោក វ៉ាង យី ជាសមាជិកការិយាល័យនយោបាយមជ្ឈិមបក្ស ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេស ដែលជាឋានៈតំណែង ខ្ពស់ជាង លោក ជីន កង ជាអ្នកត្រូវទទួលរ៉ាប់រងជំនួសទាំងអស់។ លោក វ៉ាង យី ដែលធ្លាប់កាន់តំណែងប្រមុខការទូតចិន ក៏ត្រូវវិលមកទទួលតំណែងនេះជាថ្មី។ស្ទះការងារអវត្តមានរបស់លោក ជីន កង មួយរយៈធំមកនេះ ធ្វើឲ្យដំណើរការនៅក្រសួងការបរទេសចិនត្រូវកកស្ទះ។ ជាក់ស្តែង រដ្ឋអំណាចចិន បានសម្រេចលើកពេលដំណើរទស្សនកិច្ចទៅប៉េកាំង របស់លោក Josep Borrel ប្រមុខការទូតសហភាពអឺរ៉ុប ដែលត្រូវអញ្ជើញទៅប្រទេសចិន តាំងពីថ្ងៃទី១០កក្កដា។ ហើយ ទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអង់គ្លេស លោក James Cleverly ដែលត្រូវរៀបចំដំណើរនៅថ្ងៃសុក្រនេះ ក៏តម្រូវឲ្យលើកពេលទៅទៀត។ទោះយ៉ាងនេះក្តី ក្រសួងការបរទេសចិន ថា កិច្ចការងាររបស់ក្រសួង នៅតែដំណើរការដូចប្រក្រតីធម្មតា។ ក៏ប៉ុន្តែ មន្ត្រីទូតបរទេសនៅប៉េកាំង មិនគិតថាជាការធម្មតាទេ។ ជាក់ស្តែង ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអ៊ុយក្រែន តែងតាំងថ្មី ប្រចាំក្រុងប៉េកាំង គឺបានផ្ញើសារតាំង ទៅក្រសួងការបរទេសចិន ប្រមាណជា ១ខែទៅហើយ តែគ្មានចម្លើយអ្វីទាំងអស់។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអ៊ុយក្រែនថ្មីនៅចិន បានសម្តែងក្តីភ្ញាក់ផ្អើល ហើយមន្ត្រីទូតសហភាពអឺរ៉ុប ក៏ចាត់ទុកថានេះជារឿងអាស្រូវអាសោចកេរ្តិ៍។ រឿងអាសោចកេរ្តិ៍នេះ មិនថានៅរង្វង់បច្ចិមលោកទេ សូម្បីតែក្នុងស្រុកចិនខ្លួនឯង ក៏មតិមហាជន បានសួរដេញដោលអំពីអវត្តមានរបស់ប្រមុខការទូតចិននេះដែរ។ ក្នុងបណ្តាញសង្គមចិន Weibo (ស្រដៀងហ្វេសបុកអាមេរិកដែរ) គឺមានមតិសរសេរលើកឡើងជុំវិញការបាត់ខ្លួន បាត់មុខពីឆាកសាធារណៈរបស់លោក ជីន កង ហើយការសង្ស័យ និងពាក្យចចាមអារាមផ្សេងៗលេចចេញជាហូរហែ។ទីបំផុតទៅ នៅថ្ងៃអង្គារ៍ទី២៥កក្កដា សារព័ត៌មានផ្លូវការរបស់រដ្ឋអំណាចចិន មានបែបយ៉ាង ទូរទស្សន៍ជាតិ CCTV និង កាសែតចិនជាភាសាបារាំង Chine Nouvelle បានផ្សាយដំណឹងគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលថាអំពីការដកហូតតួនាទីនិងតំណែងទាំងអស់របស់លោក ជីន កង នៅក្នុងក្រសួងការបរទេសចិន។ ហើយនិងថា ការសម្រេចចិត្តនេះ គឺធ្លាក់មកពីការអនុម័តរបស់សភាប្រជាជនចិន។ សំណុំរឿងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន តម្រូវ សភាចិន កោះប្រជុំគ្នាជាបន្ទាន់នៅថ្ងៃអង្គារ ដែលតាមទម្លាប់ធម្មតា សភាចិន ត្រូវប្រជុំគ្នានៅចុងខែឯណោះ។ តើមូលហេតុអ្វីនៅពីក្រោយរឿងដកតំណែងរបស់ប្រមុខការទូតចិន? ទាំងសភាប្រជាជនចិន ទាំងកាសែតរដ្ឋចិន សុទ្ធតែមិនបានបញ្ជាក់អំពីមូលហេតុលម្អិតសោះឡើយ។ ពីថ្ងៃអង្គារ៍ ក្រសួងការបរទេសចិន ក្នុងសន្និសីទប្រចាំថ្ងៃ ក៏ប្រឹងចៀសវាងមិនឆ្លើយនឹងសំណួរបស់អ្នកកាសែត។ អ្នកស្រី ម៉ៅ នីង អ្នកនាំពាក្យការទូតចិន ប្រឹងបង្ហែរសំណួរ និងចៀសវាងមិនបញ្ជេញសូម្បីតែឈ្មោះរបស់រដ្ឋមន្ត្រី ជីន កង។ បើពិនិត្យពីហេតុផលផ្លូវការ ជុំវិញមូលហេតុអវត្តមានរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រី គឺ ក្រសួងការបរទេសចិន បញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ នាពេលកន្លងទៅ ថា មកពី«បញ្ហាសុខភាព»។ កាសែតចិនហុងកុង The South China Morning Post បានធ្លាប់លើកឡើងដែរថា ការឈឺយូរបែបនេះ ទំនងជា ឆ្លងកូវីដ១៩ហើយ។ដំណឹងដែលគេជជែកនៅស្រុកចិន គឺ ទំនងជាបញ្ហាប្រជែងអំណាចផ្ទៃក្នុង រវាងក្រុមអ្នកបន្តវេនឈាមថ្មី និងក្រុមអ្នកនយោបាយជើងចាស់។ វ័យ ៥៧ ឆ្នាំ លោក ជីន កង បានហក់ឡើងតំណែងខ្ពស់និងលឿន ដ្បិតថាលោកជាមនុស្សមានសមត្ថភាព ហើយជាមនុស្សស្និទ្ធនឹងប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីន។ រេបន្ទាត់នយោបាយ?លោក ជីន កង គឺជាអ្នកការទូតចិន ដែលនិយាយប្រើប្រាស់ភាសាអង់គ្លេស រូហូរដូចទឹក។ លោក ធ្លាប់ធ្វើជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនដល់ទៅ ៣ លើកនៅនគរអង់គ្លេស និងធ្លាប់ជាធ្វើឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រមាណ ១៨ ខែ មុននឹងត្រូវជ្រើសតាំង ជាសមាជិកគណៈមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្តចិន នាខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ ហើយត្រូវតែងតាំងជាបន្ទាប់ ជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស។ លោក ជីន កង ចូលកាន់តំណែងជាផ្លូវការនៅក្រសួងការបរទេស នៅខែមករា ឆ្នាំ២០២៣។ អំលុងពេល ១ឆមាសមកនេះ លោកបំពេញការងារ ហោះហើរ ជើងស្ទើរមិនជាប់ដី ក្នុងបេសកម្មបម្រើការទូតចិន នៅអឺរ៉ុប អាហ្វ្រិក អាស៊ីកណ្តាល ហើយទទួលជួបមន្ត្រីទូតបរទេស នៅប៉េកាំង យ៉ាងមមាញឹក ។ល។ នៅក្នុងពេលកាន់តួនាទី ប្រមាណកន្លះឆ្នាំមកនេះ លោក ជីន កង នៅតែប្រកាន់បន្ទាត់នយោបាយចិនដដែល យ៉ាងឥតងាករេ គឺដូចអ្វីដែល កាសែតបរទេសច្រើន វាយតម្លៃ រូបលោក ថាជា«ចចកប្រយុទ្ធ» របស់ចិន។ «ចចកប្រយុទ្ធ» ដែលគាំទ្រគោលនយោបាយចិន និង រិះគន់លោកខាងលិចមិនសំចៃមាត់ នារយៈ២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ។ ដូច្នេះ គេជឿថា ការដកពីតំណែងលោក គឺពុំមែនមកពីហេតុផលងាករេនយោបាយ ឬដើរខុសបន្ទាត់នយោបាយបក្សនោះឡើយ។ ទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទ ក្រៅចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍មានហេតុមួយទៀត ដែលក្នុងសង្គមចិន កំពុងតែសង្ស័យ នោះគឺរឿងអាស្រូវទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទ ក្រៅចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍។ នៅមុនការបាត់មុខរបស់លោក ជីន កង ប្រមាណជា ១សប្តាហ៍ គឺប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បាននាំគ្នាផ្សាយអំពីចំណងទាក់ទងដ៏ស្និទ្ធរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រី ជាមួយនិង ស្រីអ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មាន ដ៏ល្បីម្នាក់របស់ចិន ប្រចាំនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ អ្នកទាំងពីរបានជួបស្គាល់គ្នា គ្រាដែលលោក ជីន កង ធ្វើជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិននៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ចន្លោះឆ្នាំ២០២១ និង២០២៣។នៅខែមេសាកន្លងទៅនេះ អ្នកកាសែតស្រីរូបនោះ បានផ្សាយរូបថត ៣ សន្លឹក លើបណ្តាញសង្គម ស្តីពី ដំណើររបស់នាងនៅលើយន្តហោះឯកជន និងមានបីកូនក្មេងម្នាក់ ដើម្បីក្នុងឱកាសជូនពរបុណ្យខួបកំណើតរបស់ លោក ជីន កង។ យន្តហោះនាងជិះនោះ សំដៅទៅទីក្រុងប៉េកាំង។ ចាប់ពីពេលនោះមក គេគ្មានដំណឹងពីរូបអ្នកកាសែតស្រីរូបនេះទៀតទេ។ សប្តាហ៍មុននេះ លោក James Palmer នៃទស្សនាវដ្តី Foreign Policy បានជឿជាក់ថា «លោក ជីន កង បាត់បង់តំណែង ក៏ព្រោះតែទំនាក់ទំនងពិសេសជាមួយនារីម្នាក់នេះហើយ។» នេះក៏ព្រោះតែ ទំនាក់ទំនងស្នេហាខាងក្រៅ ជារឿងអាស្រូវដ៏រស៊ើបមួយ សម្រាប់គំរូសីលធម៌នយោបាយនៃថ្នាក់ដឹកនាំចិន។ ជាឧទាហរណ៍ពេលកន្លងទៅ លោក Zhang Gaoli ជាមន្ត្រីធំរបស់បក្សកុម្មុនិស្តចិន ជាអតីតសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ នៃការិយាល័យនយោបាយរបស់បក្ស ក៏ត្រូវទម្លាក់ពីតំណែង នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០២២។ ដ្បិតមានជាប់ព័ន្ធនឹងរឿងអាស្រូវផ្លូវភេទ និងត្រូវរងការចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភ លើកីឡាការិនីវាយតេនីស។ទោះយ៉ាងណាក្តី ការដកតំណែងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន គឺការចម្លែកមួយ ដែលលោក វ៉ាង យី មន្ត្រីជើងចាស់ មកជំនួសកន្លែងចាស់របស់លោក និង ពុំមែនជា អនុរដ្ឋមន្ត្រីផ្សេងទៀតមកកាន់ជំនួស។ នេះគឺនាំឲ្យគេគិតពីការស្នងតំណែងមិនបើកទូលាយ៕
7/25/2023 • 7 minutes, 29 seconds ហេតុអ្វីអ៊ីស្រាអែលទទួលស្គាល់ដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ម៉ារ៉ុកលើតំបន់ដ៏ចម្រូងចម្រាសដូចជាសាហារ៉ាខាងលិច?
ជាង២ឆ្នាំក្រោយប្រកាសភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាប្រក្រតីជាមួយរាជាណាចក្រម៉ារ៉ុក ក្រោមការជួយចូកជួយចែវរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីចុងឆ្នាំ ២០២០ អ៊ីស្រាអែលនៅថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍មុនបានប្រកាសទទួលស្គាល់អធិបតេយ្យភាពរបស់ម៉ារ៉ុកលើតំបន់សាហារ៉ាខាងលិច នោះបើទោះបីជា ទឹកដីមួយផ្នែករបស់សាហារ៉ាខាងលិចកំពុងជាសមរភូមិប្រយុទ្ធដណ្តើមគ្នារវាងកងទ័ពម៉ារ៉ុក និងរណសិរ្សប៉ូលីសារីយ៉ូ ដែលជាក្រុមទាមទារឯករាជ្យគាំទ្រដោយអាល់ហ្សេរី ប្រទេសជិតខាងរបស់ម៉ារ៉ុក។ សំណួរចោទឡើងថា អ៊ីស្រាអែលភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងធម្មតាជាមួយម៉ារ៉ុកកាលពីជាង២ឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែ ហេតុអ្វីបានជាទើបប្រកាសទទួលស្គាល់សិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់ម៉ារ៉ុកទៅលើទឹកដីសាហារ៉ាខាងលិចនៅពេលនេះ? អ៊ីស្រាអែល នៅទីបំផុតបានដើរតាមផ្លូវរបស់សម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិកដែលបានប្រកាសទទួលស្គាល់សិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់រាជាណាចក្រម៉ារ៉ុកលើតំបន់សាហារ៉ាខាងលិច។ ២ឆ្នាំកន្លះក្រោយភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយអ៊ីស្រាអែលដែលមានអាមេរិកជាអ្នកផ្ចុងផ្តើម ម៉ារ៉ុកទន្ទឹងរង់ចាំការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលដោយច្រាស់ច្រាល់បំផុត។ នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសដែលមានដកស្រង់ខ្លឹមសារលិខិតរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល លោកបិនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ រាជវាំងម៉ារ៉ុកអះអាងថា មេដឹកនាំអ៊ីស្រាអែលសម្រេចចិត្តទទួលស្គាល់ដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ម៉ារ៉ុកលើតំបន់សាហារ៉ាខាងលិច។តាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ព្រះរាជវាំងម៉ារ៉ុកដដែល នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលនឹងជូនដំណឹងពីការសម្រេចចិត្តរបស់ខ្លួនទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ និងប្រទេសដែលមានទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយអ៊ីស្រាអែល។ ចុងបញ្ចប់ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលជូនដំណឹងទៅព្រះរាជាម៉ារ៉ុកពីគម្រោងចង់បង្កើតកុងស៊ុលក្នុងតំបន់សាហារ៉ាខាងលិច នៅទីក្រុង Dakhlaដែលស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលម៉ារ៉ុក។សម្រាប់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ម៉ារ៉ុក ការសម្រេចចិត្តរបស់អ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើឲ្យការទទួលស្គាល់ដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ម៉ារ៉ុកលើតំបន់សាហារ៉ាខាងលិចកាន់តែបោះជំហានទៅមុខដោយស្វាហាប់ ជាពិសេស នៅក្រោយការទទួលស្គាល់របស់អាមេរិកនិងការបើកកុងស៊ុលរបស់ប្រទេសជាង៣០នៅសាហារ៉ាខាងលិច។បន្ទាប់ពីរារែកអស់២ឆ្នាំកន្លះ រដ្ឋអ៊ីស្រាអែលសម្រេចចិត្តទទួលស្គាល់តំបន់សាហារ៉ាខាងលិចជាដែនដីរបស់ម៉ារ៉ុក ក៏ព្រោះតែចង់បំពេញចិត្តរាជវាំងរ៉ាបា ដែលមួយរយៈចុងក្រោយនេះ ចេះតែពន្យារលើកពេល មួយដង ជា២ដង ជំនួបកំពូល Neguevដែលជាវេទិកាជួបជុំថ្នាក់ដឹកនាំរបស់អ៊ីស្រាអែល និងប្រទេសអារ៉ាប់ទាំង៤ដែលបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយអ៊ីស្រាអែល ដូចជាអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម បារ៉ែន ស៊ូដង់ និងម៉ារ៉ុក។វេទិកា Neguevសំខាន់ណាស់សម្រាប់អ៊ីស្រាអែលដែលប្រឹងប្រែងធ្វើយុទ្ធនាការទូតខិតចូលជិតប្រទេសអារ៉ាប់នៅក្នុងតំបន់ដើម្បីពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាព នៅចំពោះមុខអ៊ីរ៉ង់ដែលជាសត្រូវ។ ប៉ុន្តែ ការសម្រេចចិត្តរបស់អ៊ីស្រាអែលមិនមែនគ្មានផលវិបាក។ នៅពេលម៉ារ៉ុកទាមទារកម្មសិទ្ធិគ្រប់គ្រងផ្តាច់មុខលើសាហារ៉ាខាងលិច តំបន់ភាគខាងត្បូងរបស់សាហារ៉ាខាងលិច ប្រមាណ២០%កំពុងស្ថិតក្រោមការកាន់កាប់របស់រណសិរ្សទាមទារឯករាជ្យ ប៉ូលីសារីយ៉ូដែលប្រយុទ្ធដណ្តើមទឹកដីជាមួយម៉ារ៉ុកតាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៥។រណសិរ្សប៉ូលីសារីយ៉ូត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៧៣ ដោយមានជំនួយយោធាពីប្រទេសអាល់ហ្សេរី ដើម្បីរំដោះសាហារ៉ាខាងលិចពីអាណានិគមនិយមអេស្ប៉ាញ។ នៅក្រោមការដាក់សម្ពាធរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ អេស្ប៉ាញបានដកខ្លួនចេញពីសាហារ៉ាខាងលិចនៅឆ្នាំ១៩៧៦។ ឆ្លៀតឱកាសដែលអេស្ប៉ាញបញ្ចប់អាណានិគមនៅសាហារ៉ាខាងលិច ម៉ូរីតានីប្រយុទ្ធដណ្តើមទឹកដីជាមួយម៉ារ៉ុក មុននឹងដកខ្លួនទៅវិញ ដោយទុកឲ្យកងទ័ពម៉ារ៉ុកនៅបន្តប្រយុទ្ធជាមួយរណសិរ្សប៉ូលីសារីយ៉ូចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៥។ ក្រោមអន្តរាគមន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ភាគីជម្លោះទាំងពីរបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងលើបទឈប់បាញ់នៅឆ្នាំ ១៩៩១ ប៉ុន្តែ ត្រូវផុតរលត់ទៅវិញ នៅឆ្នាំ ២០២០ នៅពេលម៉ារ៉ុកបើកការបង្រ្កាបហិង្សាទៅលើបាតុករសារ៉ាវី Sahrawi ដែលជាប្រជាជនរស់នៅតំបន់សាហារ៉ាខាងលិច។មានទំហំផ្ទៃដីធំ២ដងប្រទេសកម្ពុជា សាហារ៉ាខាងលិចដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងម៉ារ៉ុក មានព្រំដែនជាប់អាល់ហ្សេរី និងម៉ូរីតានី ត្រូវអង្គការសហប្រជាជាតិចាត់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីតំបន់មិនស្វ័យតតាមការទាមទាររបស់ម៉ារ៉ុក។ ប៉ុន្តែ អង្គការសហប្រជាជាតិផ្ទាល់ធ្លាប់ទទួលស្គាល់រណសិរ្សប៉ូលីសារីយ៉ូជាអ្នកតំណាងស្របច្បាប់របស់ប្រជាជនសារ៉ាវី Sahrawi នៅសាហារ៉ាខាងលិច និងជំរុញឲ្យមានការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ តាមការចង់បានរបស់ក្រុមទាមទារឯករាជ្យដែលចង់ប្រែក្លាយសាហារ៉ាខាងលិចជាដែនដីស្វ័យត។ ប៉ុន្តែ ម៉ារ៉ុកដែលចង់យកសាហារ៉ាខាងលិចទាំងអស់មកក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន បានខ្ទាស់ជើងមិនឲ្យមានការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ។ ជាតំបន់វាលខ្សាច់សោះកក្រោះ សាហារ៉ាខាងលិចជាគោលដៅចង់បានរបស់ម៉ារ៉ុក ដោយសារផលិតផលនេសាទនៅមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក និងធនធានរ៉ែក្រោមដី ដូចជាផូស្វ័រសំខាន់សម្រាប់ធ្វើជីគីមីក្នុងបរិបទសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ការសម្រេចចិត្តរបស់អ៊ីស្រាអែលទទួលស្គាល់ដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ម៉ារ៉ុកលើសាហារ៉ាខាងលិចមិនត្រឹមធ្វើឲ្យរណសិរ្សប៉ូលីសារីយ៉ូខឹងក្តៅក្រហាយ ប៉ុន្តែនឹងអាចដុតកំដៅបង្កើនភាពតានតឹងក្នុងតំបន់ ព្រោះថា អាល់ហ្សេរីដែលគាំទ្រផ្នែកយោធានិងផ្តល់ជំរកដល់ក្រុមរណសិរ្សប៉ូលីសារីយ៉ូ ប្រាកដជាមិនសប្បាយចិត្ត។ មានជំនួយយោធាពីអាមេរិក ម៉ារ៉ុកបានពង្រឹងកងទ័ព បង្កើនទិញអាវុធពីខាងក្រៅ។ ចំណែក អាល់ហ្សេរីដែលឧបត្ថម្ភគាំទ្រពីក្រោយរណសិរ្សប៉ូលីសារីយ៉ូដែលមានចំនួនទ័ព១៥០០០នាក់ ក៏ពង្រឹងកងទ័ពនៅតាមព្រំដែនរបស់ខ្លួនជាមួយម៉ារ៉ុកនៅប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ។ អ្នកវិភាគវាយតម្លៃថា ការខិតចូលជិតគ្នារវាងម៉ារ៉ុក និងអ៊ីស្រាអែល នឹងបើកផ្លូវកាន់តែធំ សម្រាប់ឲ្យអ៊ីស្រាអែលទាញយកប្រយោជន៍ច្រើនពីម៉ារ៉ុក មិនថា ការលក់សព្វាវុធ ឬកងទ័ពម៉ារ៉ុកក្នុងការតាមដានបច្ចេកវិទ្យា ការត្រួតពិនិត្យដែនអាកាស ដ្រូន ចារកម្ម និងការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់អ៊ីស្រាអែលលើបណ្តាញគ្រប់គ្រងអ៊ីនធ័រនែតរបស់ម៉ារ៉ុក៕
7/24/2023 • 5 minutes, 36 seconds ឥណ្ឌា ចង់កាត់បន្ថយការពឹងពាក់លើអាវុធរុស្ស៊ី តែក្នុង រយៈពេលខ្លី មិនអាចទៅរួច
ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ឥណ្ឌា បានស្តែងអំពីមហិច្ចតាខ្លាំងៗឡើង ចង់ធ្វើជាមហាអំណាចដឹកនាំពិភពលោកនឹងគេដែរ។ ក្នុងវត្ថុបំណងនេះ ឥណ្ឌា បានវិនិយោគផលិតអាវុធ និងបញ្ជាទិញអាវុធច្រើនឡើងៗ រហូតក្លាយជាប្រទេសដែលនាំចូលគ្រឿងសព្វាវុធច្រើនជាងគេលើកពិភពលោក។ ប្រទេស ៣ ដែល ឥណ្ឌា ទិញអាវុធច្រើនជាងគេ គឺ រុស្ស៊ី បារាំង និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ នៅក្នុងបរិបទសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ជាឱកាសឲ្យ ឥណ្ឌា គិតគូរជម្រើសថ្មីៗបន្ថែម ហើយ ឥណ្ឌា ក៏ចង់កាត់បន្ថយការពឹងពាក់លើអាវុធរុស្ស៊ី។ ក៏ប៉ុន្តែ នេះ ជាដំណើរផ្លូវនៅវែងឆ្ងាយណាស់។ ចំពោះឥណ្ឌា ដើម្បីកាត់បន្ថយការពឹងពាក់លើរុស្ស៊ី គឺត្រូវទិញអាវុធពីប្រទេសផ្សេងៗ និងត្រូវតែបង្កើនសមត្ថភាពផលិតអាវុធដោយខ្លួនឯង។ នេះក៏ពីព្រោះតែឋិតនៅក្នុងបរិបទសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន គឺតម្រូវឲ្យ ឥណ្ឌា ធ្វើពិពិធកម្ម នៃការនាំចូលអាវុធពីប្រទេសផ្សេងៗគ្នា។ គ្រាន់តែប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ឥណ្ឌា បានក្លាយជាមហាប្រទេសដែលទិញអាវុធនាំចូលច្រើនជាងគេលើកពិភពលោក។ នេះបើតាមការគូសបង្ហាញរបស់ SIPRI វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវដើម្បីសន្តិភាពនៃក្រុងស្តុកខុម។ ថ្នាក់ដឹកនាំឥណ្ឌា ដើរទិញអាវុធពីមហាអំណាចផលិតអាវុធ។ ចុងខែមិថុនា នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ណារិនដ្រា ម៉ូឌី អញ្ជើញទៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ជួបជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន និងបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយក្រុមហ៊ុនផលិតអាវុធអាមេរិក នៅក្នុងការផលិតរួមគ្នាម៉ូទ័រយន្តហោះចម្បាំងសម្រាប់កងទ័ពជើងអាកាសឥណ្ឌា។ នាសប្តាហ៍មុននេះ វត្តមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ណារិនដ្រា ម៉ូឌី នៅប៉ារីស ក៏ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាយុទ្ធសាស្ត្រ និងកិច្ចសហការវិស័យយោធា ពិសេស ការចរចាអាវុធបន្ថែមពីបារាំង។ ឥណ្ឌា បានបញ្ជាទិញយន្តហោះចម្បាំង ៣៦ គ្រឿងពី បារាំងរួចហើយ។ នៅសប្តាហ៍មុននេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ក៏បានពិភាក្សាជាមួយសមភាគីបារាំង បញ្ជាទិញយន្តហោះចម្បាំងបារាំង ចំនួន ២៦ បន្ថែមទៀត ព្រមទាំងឧបករណ៍គ្រឿងច្បាំងសម្រាប់បំពាក់នៅនាវាឥណ្ឌា។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ឥណ្ឌា ដែលបានទិញនាវាមុជទឹក ៦ ពីបារាំង រួចហើយ ថ្មីៗក្នុងខែនេះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា ក៏បានបញ្ជាទិញ នាវាមុជទឹករបស់បារាំង ចំនួន ៣ គ្រឿង បន្ថែមទៀត។ទាំងនេះ គឺឋិតនៅក្នុងដំណើរកាត់បន្ថយការពឹងពាក់លើរុស្ស៊ី និងដើម្បីសម្រេចមហិច្ចតារបស់ខ្លួន ដែល ឥណ្ឌាដាក់ចេញគម្រោងកម្មវិធីផលិតផលធ្វើនៅស្រុកឥណ្ឌា «Make in India»។ ក្នុងមហិច្ចតានេះ ឥណ្ឌាបានឆ្លៀតដាក់សម្ពាធទៅប្រទេសអ្នកលក់បច្ចិមលោក ឲ្យផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យាវិស័យយោធាឲ្យឥណ្ឌា។ រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា បានចរចាកិច្ចសន្យាទិញលក់អាវុធ ក្នុងលក្ខខណ្ឌថា មួយផ្នែកនៃគ្រឿងបរិក្ខារ ឬទាំងមូលតែម្តង ត្រូវផលិតនៅលើទឹកដីឥណ្ឌា។ នេះដូចជាករណី នាវាមុជទឹកទាំង៦ដែលឥណ្ឌាទិញពីបារាំង នៅឆ្នាំ២០២២។ គឺការដ្ឋានសាងសង់ត្រូវធ្វើនៅក្បែរសមុទ្រនៃក្រុងBombay របស់ឥណ្ឌា។ គម្រោងទិញអាវុធបារាំង និងផលិតនៅក្នុងស្រុកឥណ្ឌានេះ ធ្វើឲ្យរដ្ឋបាលក្រុងញូវដេលី បានចំណេញចំនួនការងារធ្វើ ដល់ទៅ ២០០ ០០០ ការងារ។មិនថាជាមួយបារាំងទេ ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ស្រដៀងគ្នា ដែល រដ្ឋបាលញូវដេលី បានជំរុញក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនឲ្យជួយទំនើបកម្មគ្រឿងសព្វាវុធឥណ្ឌា។ ជាក់ស្តែង ករណីចុះកិច្ចសន្យាទិញអាវុធ ជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនអាមេរិក General Electric នៅខែមិថុនាកន្លងទៅនេះ គឺក្រុមហ៊ុនអាមេរិកត្រូវយល់ព្រមផ្ទេរ បច្ចេកវិទ្យា ប្រមាណ ៨០% ដែលពាក់ព័ន្ធ ទៅឲ្យឥណ្ឌា។ រដ្ឋបាលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន របស់លោក ចូ បៃដិន បានគាំទ្រគម្រោងនេះ ដ្បិតថាដោយអះអាងអំពីការជួយគាំទ្រខាងទំនើបកម្មគ្រឿងសព្វាវុធឥណ្ឌា។ សហរដ្ឋអាមេរិក ក៏បានយល់ព្រមដែរ នៅក្នុងកិច្ចសហការជាមួយឥណ្ឌា សម្រាប់ផលិតអាវុធ និងឧស្សហកម្មផលិតគ្រឿងបរិក្ខារការពារជាតិ និងស្រាវជ្រាវបច្ចេកវិទ្យាថ្មីក្នុងវិស័យយោធា។ប្រទេសបច្ចិមលោក យល់ព្រមតាមសំណើឥណ្ឌា ក៏ព្រោះតែចំណេញភូមិសាស្ត្រយុទ្ធនយោបាយដែរ ពោលគឺយកឥណ្ឌា ដើម្បីទប់ទល់នឹងនយោបាយវាតទីនិយមរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់អាស៊ី។ ឥណ្ឌា ខ្លួនឯង ជាសត្រូវចាស់វស្សាស្រាប់ជាមួយចិន ក៏បានធ្វើជារណាំង និងជាតួអង្គសំខាន់មួយសម្រាប់ទល់ឥទ្ធិពលទីក្រុងប៉េកាំង។ ឥណ្ឌា បានផ្តើមកិច្ចសន្យាយោធាជាមួយប្រទេសវៀតណាម។ វៀតណាមដែលជាសត្រូវចាស់វស្សារបស់ចិន បច្ចាមិត្តប្រវត្តិសាស្ត្រ និងសត្រូវក្នុងសំណុំបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនដដែល ឥណ្ឌា ក៏បានឈរនៅខាង ហ្វីលីពីន និងបានលក់អាវុធឲ្យ ហ្វីលីពីន ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៣៧៥លានដុល្លារ នៅឆ្នាំ២០២២។ ហើយ ឥណ្ឌា ថែមទាំងបានពង្រឹងកិច្ចសហការវិស័យការពារជាតិជាមួយ ឥណ្ឌូណេស៊ី ទៀតផង។ ប្រទេសទាំងនេះ សុទ្ធសឹងតែមានទំនាស់នឹងចិនប៉េកាំង។ទោះបីយ៉ាងណាក្តី អ្នកវិភាគស្ថានការណ៍មើលឃើញថា រុស្ស៊ីនៅតែមានឥទ្ធិពលច្រើនខ្លាំងនៅឡើយ នៅលើវិស័យនាំចូលអាវុធរបស់ឥណ្ឌា។ រុស្ស៊ីជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់លក់អាវុធឲ្យឥណ្ឌា ជាច្រើនសតវត្សរ៍ តួយ៉ាង គ្រាប់កាំភ្លើងនិងគ្រឿងសព្វាវុធទូទៅ គ្រឿងបម្លាស់រថគ្រោះ រថយន្តទាហាន និងយន្តហោះចម្បាំង ជាដើម។ រុស្ស៊ី ក៏បានផ្តល់បច្ចេកទេស និង បច្ចេកវិទ្យា ឲ្យឥណ្ឌា នៅក្នុងគម្រោងផលិតគ្រឿងសឹកចម្បាំងរួមគ្នាដែរ។ ចន្លោះឆ្នាំ២០១៨ ដល់២០២២ ឥណ្ឌា បានទិញអាវុធ ប្រទេសរុស្ស៊ី ចំនួន ៤៥ %។ ចន្លោះពេលដូចគ្នានេះ ឥណ្ឌា ទិញគ្រឿងសព្វាវុធពីបារាំង ប្រមាណជិត៣០% និងទិញអាវុធ១១% ពី សហរដ្ឋអាមេរិក។ បើតាមអ្នកជំនាញជាតិឥណ្ឌា ក្នុងរយៈពេលខ្លី ឬមធ្យម ឬក៏យ៉ាងហោចក៏១០ឆ្នាំទៅមុខទៀត ឥណ្ឌា នៅតែត្រូវការគ្រឿងសព្វាវុធពី រុស្ស៊ីក្នុងទំហំច្រើននៅឡើយ។ រយៈពេលនេះ វាអាចត្រឡប់ជារួញឆាប់ឬវែងឆ្ងាយ ក៏វាអាស្រ័យដែរ ទៅនឹងប្រទេសផលិតអាវុធផ្សេងទៀត ដែលយល់ព្រមផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យាផលិតអាវុធឲ្យឥណ្ឌា ឬអត់។ទោះម្តេចក្តី គំនិតដែលមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ខាងការទូតឥណ្ឌាតែងលើកឡើង គឺថា បរិបទពិភពលោកសព្វថ្ងៃ ជាពេលវេលាល្អ សម្រាប់ឥណ្ឌា។ ជាឱកាសល្អ ដ្បិតថា ប្រទេសជាច្រើន មិនចង់ត្រូវបង្ខំចិត្តរើសជ្រើស រវាង ប្រទេសសេរីលោកខាងលិច ឬរុស្ស៊ី ហើយក៏មិនចង់ជ្រើស ចិន ឬសហរដ្ឋអាមេរិក។ ហេតុនេះ ជម្រើសថ្មី គឺមានតែ ឥណ្ឌា។ ឥណ្ឌាដែលអាចនិយាយទៅកាន់គ្រប់ភាគី ៕
7/19/2023 • 6 minutes, 13 seconds ហេតុអ្វីបានចិនអាចប្រឈមនឹងការខ្វះសាច់ដើម្បីចិញ្ចឹមពលរដ្ឋទាំង ១ ៤០០លាននាក់នាប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ?
ថ្មីៗនេះ អង្គការស្បៀង និងកសិកម្មហៅកាត់ FAO និងអង្គការនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចហៅកាត់ OCDE បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ស្តីពីទស្សនវិស័យកសិកម្មនៅក្នុងលោកចន្លោះឆ្នាំ ២០២៣ និងឆ្នាំ ២០៣២។ របាយការណ៍បានផ្តល់ចំណាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងលើប្រទេសចិនដោយបញ្ជាក់ថា ចិននឹងត្រូវប្រឈមនឹងបញ្ហាចម្បងមួយនៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ។ បញ្ហាចម្បងនោះ គឺការខ្វះសាច់ ពិសេសសាច់ជ្រូកដើម្បីចិញ្ចឹមពលរដ្ឋទាំង ១ ៤០០លាននាក់របស់ខ្លួន។ ចាប់ពីពេលនេះតទៅ ពិភពលោកហាក់លែងនិយាយ ឬមួយក៏ហាក់បានបំភ្លេចចោលនូវជំងឺកូវីដ១៩ នោះបើទោះបីជាជំងឺឆ្លងរាតត្បាតសកលមួយនេះនៅមិនទាន់រលាយបាត់ទាំងស្រុងក៏ដោយ។ អ្វីៗហាក់បានត្រឡប់ទៅរកភាពដើមដូចនៅមុនផ្ទុះជំងឺកូវីដ១៩។ ចិនបានចាកចេញជាស្ថាពរ ហើយបានបង្ហាញពីភាពធនរបស់ខ្លួន ទោះបីជាតម្លៃទំនិញបានឡើងថ្លៃក៏ដោយ នេះជាការគូសបញ្ជាក់របស់អង្គការស្បៀង និងកសិកម្ម FAO និងអង្គការនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច OCDEនៅក្នុងរបាយការណ៍ចេញផ្សាយថ្មីៗនេះ។ តាម FAO និង OCDE នគរោបនីយកម្មឆាប់រហ័សរបស់ចិននឹងបន្តមានជាបន្តទៀត។កត្តានេះនាំឱ្យមានកំណើនកាន់ច្រើនឡើងនូវការប្រើអាហារកែច្នៃដូចជាខ្លាញ់ ស្ករ រួមទាំងសាច់។ នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ការប្រើសាច់នឹងកើនចំនួន ១២% ពីពេលនេះទៅឆ្នាំ ២០៣២ ហើយចិនជាប្រភពនៃកំណើននេះ ឬនិយាយឲ្យស្រួលយល់ ចិនជាប្រទេសដែលត្រូវការសាច់ច្រើនជាងគេនៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ ពិសេសគឺសាច់ជ្រូក។ ដើម្បីអាចមានសាច់ជ្រូកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចិញ្ចឹមពលរដ្ឋទាំង ១ ៤០០លាននាក់ ចិនបានពង្រឹងគំរូកសិកម្មរបស់ខ្លួន។ ជាក់ស្តែងក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ចិនបានដាក់សម្ពោធអគារមួយកម្ពស់ ២៦ជាន់ដោយមានចិញ្ចឹមជ្រូកចំនួន ៦៥០ ០០០ក្បាលដើម្បីយកសាច់។គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងបរិមាណផលិតកម្មសាច់ជ្រូកសរុបក្នុងលោក ចិនមានចំណែកជាងពាក់កណ្តាល។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា បរិមាណសាច់ជ្រូករបស់ចិនខ្លួនឯងនេះក៏នៅមិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីអាចឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការសាច់របស់ពលរដ្ឋដែលកំពុងកើនឡើងផង។ នៅក្នុងករណីនេះ ចិននៅបន្តពឹងលើការនាំចូលសាច់ពីបរទេសនាប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ ពិសេសសាច់គោ។ ចូរកុំភ្លេចថា នគរោបនីយកម្មបានហុចចេញនូវផលវិបាកដែលគេមិនអាចមើលរំលងបាន នោះគឺការរួមតូចនូវផ្ទៃដីកសិកម្ម និងការបំពុលដី។ គួរបញ្ជាក់ថាសព្វថ្ងៃនេះ ចិនទើបបានផ្តើមបង្កើនការចិញ្ចឹមជ្រូកឡើងវិញ ក្រោយពីមានផ្ទុះជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិកដែលហាក់នៅមិនបានកំចាត់បាត់ទាំងស្រុងនៅឡើយទេ។ក្រៅពីចិន ជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្រ្វិកដដែលមួយនេះក៏បានឆ្លងរាលដាលចូលនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែរ។ សព្វថ្ងៃនេះ ចិនបាននាំសាច់ជ្រូកចូលជាង ១លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។ ចំណែកសាច់គោវិញត្រូវបានចិននាំចូលច្រើនពីប្រទេសប្រេស៊ីល អាហ្សង់ទីន និងអ៊ុយរូហ្កាយ។ ប្រទេសនៅអាមេរិកឡាទីនទាំង ៣នេះផ្គត់ផ្គង់ឲ្យទីផ្សារសាច់គោចិនចំនួន ៣ភាគ៤។ ដូច្នេះខុសពីការលើកឡើង ការទទួលទានសាច់ក្នុងពិភពលោកមិនមានការថយចុះទេ នោះបើទោះបីជាមានការទទួលស្គាល់ពីផលវិបាករបស់វាចំពោះបរិស្ថានក៏ដោយ។ តាមអង្គការស្បៀង និងកសិកម្មFAO ការប្រើសាច់បានរួមចំណែកបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ជិត ១៥%។តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ការប្រើសាច់នៅក្នុងលោកនឹងកើនថែមទៀតពី ១០% ទៅ ១៥% ពីពេលនេះទៅឆ្នាំ ២០៣២ ក្រោយពីបានឡើង ៦ដងនារយៈពេល ៦០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ នៅក្នុងប្រទេសចិន ការប្រើសាច់បានគុណ ១ នឹង ២០ដងគិតតាំងពីឆ្នាំ ១៩៦០។ ចិនត្រូវការស្បៀងដើម្បីចិញ្ចឹមពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនទាំង ១ ៤០០លាននាក់ជារឿងមួយធម្មតា។ តែចំណោតនៅត្រង់ថា កំណើនតម្រូវការស្បៀងរបស់ចិន មិនថាសាច់ ឬជាអាហារអ្វីទេបានធ្វើឲ្យតម្លៃរបស់វានៅលើទីផ្សារពិភពលោកឡើងថ្លៃខ្ពស់។ នេះអាចជាផលវិបាកជះទៅលើប្រទេសមួយចំនួនដែលមានតម្រូវការដូចចិន តែគ្មានសមត្ថភាពដើម្បីទិញ។សរុបមក ចិនកំពុងពឹងខ្លាំងលើការនាំចូលសាច់ មិនថាសាច់ជ្រូក ឬសាច់គោពីបរទេសដើម្បីបំពេញតម្រូវការក្នុងស្រុកដែលកំពុងកើនឡើងជាមួយនឹងកំណើនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ តែក្នុងពេលជាមួយគ្នា និងដើម្បីបង្ការលើការពឹងពាក់លើអ្នកដទៃ ចិនបានផ្តើមស្វែងរកបច្ចេកវិទ្យាដើម្បីបង្កើតសាច់សិប្បនិម្មិតដែលមានរស់ជាតិ និងក្លិនដូចសាច់មែនទែន មិនថាសាច់ជ្រូក សាច់គោ ឬសាច់មាន់ទេ៕
7/18/2023 • 4 minutes, 48 seconds The Economist៖ ហេតុអ្វីសាលាវៀតណាមល្អខ្លាំង?
ផ្អែកតាមសារព័ត៌មាន The Economist សាលារៀនវៀតណាមពិតជាល្អណាស់។ វៀតណាមយល់អំពីតម្លៃនៃការអប់រំ និងវៀតណាមបណ្ដុះគ្រូបានល្អ ហើយវិស័យអប់រំទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងពីបក្សកុម្មនិស្ដវៀតណាម។ បិតាស្ថាបនិកវៀតណាម លោក ហូ ជីមិញ ធ្លាប់បានលើកឡើងថា “ដើម្បីទទួលបានផលប្រយោជន៍ដប់ឆ្នាំ យើងត្រូវដាំដើមឈើ។ ដើម្បីប្រយោជន៍មួយរយឆ្នាំ យើងត្រូវតែបណ្ដុះបណ្ដាលប្រជាជន។” នាអំឡុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយ សេដ្ឋកិច្ចវៀតណាមមានកំណើនខ្ពស់ ហើយប្រជាជនក៏មានជីវភាពកាន់តែប្រសើរផងដែរ។ កម្រិតប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាជនវៀតណាមម្នាក់ៗជាមធ្យមប្រចាំឆ្នាំបច្ចុប្បន្នមានត្រឹមតែប្រមាណ៣៧៦០ដុល្លារអាមេរិកប៉ុណ្ណោះ ដែលវាជាកម្រិតទាបជាងបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន រួមមាន ម៉ាឡេស៊ី និងថៃ។ ទោះជាយ៉ាងណា បើមើលទៅលើគុណភាពនៃការសិក្សារបស់សិស្សនិស្សិត ការអប់រំរបស់វៀតណាមត្រូវបានវាយតម្លៃខ្ពស់ ជាឧទាហរណ៍ ផ្អែកតាមសារព័ត៌មាន The Economist សាលារៀនវៀតណាមពិតជាល្អណាស់។បិតាស្ថាបនិកវៀតណាម លោក ហូ ជីមិញ តែងតែលើកឡើងថា “ដើម្បីទទួលបានផលប្រយោជន៍ដប់ឆ្នាំ យើងត្រូវដាំដើមឈើ។ ដើម្បីប្រយោជន៍មួយរយឆ្នាំ យើងត្រូវតែបណ្ដុះបណ្ដាលប្រជាជន។”រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន កុមារវៀតណាមមានឱកាសចូលរៀននៅក្នុងប្រព័ន្ធសិក្សាដ៏ល្អបំផុតមួយនៅក្នុងពិភពលោក។ នេះបើមើលទៅលើការវាយតម្លៃស្ដង់ដារអន្តរជាតិលើអំណាន គណិតវិទ្យា និងវិទ្យាសាស្ត្រ។ ទិន្នន័យចុងក្រោយរបស់ធនាគារពិភពលោកបង្ហាញថា បើគិតលើពិន្ទុសិក្សាសរុប សិស្សវៀតណាមមិនត្រឹមតែមានប្រៀបជាងសិស្សនៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងថៃប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងមានកម្រិតលើសប្រទេសអង់គ្លេស និងកាណាដា ដែលជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលច្រើនជាងវៀតណាមឆ្ងាយណាស់។នៅវៀតណាម ការសិក្សារបស់កុមារគឺជាលទ្ធផលនៃកត្តាយ៉ាងច្រើន ដែលភាគច្រើនចាប់ផ្តើមនៅផ្ទះជាមួយឪពុកម្តាយ ហើយនិងបរិយាកាសដែលកុមារធំឡើង។ ប៉ុន្តែ កត្តាទាំងនេះគឺមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ដើម្បីពន្យល់ពីការកើនឡើងនៃគុណភាពរបស់វិស័យអប់រំនៅវៀតណាម។ កត្តាគន្លឹះចម្បងនោះគឺ អ្វីដែលកើតឡើងនៅក្នុងថ្នាក់រៀន។ កុមារវៀតណាមរៀនសូត្របានច្រើននៅសាលា ជាពិសេសតាំងពីឆ្នាំដំបូងនៃការសិក្សារបស់ពួកគេ។នៅក្នុងការសិក្សាមួយនៅឆ្នាំ២០២០ លោក Abhijeet Singh នៃសាលា Stockholm School of Economics បានវាស់ស្ទង់ផលិតភាពនៃការសិក្សារបស់សិស្សនៅវៀតណាម អេត្យូពី ឥណ្ឌា និងប៉េរូ។ លទ្ធផលបានបង្ហាញថា កូនសិស្សវៀតណាមដែលមានអាយុចន្លោះពី៥ទៅ៨ឆ្នាំ បាននាំមុខកូនសិស្សផ្សេងទៀត។ ប្រសិនបើកូនសិស្សទាំងនោះទទួលការអប់រំក្នុងពេលមួយឆ្នាំទៀត នោះវាបង្កើនប្រូបាប៊ីលីតេដែលកុមារវៀតណាមអាចដោះស្រាយលំហាត់គណិតវិទ្យាកើនឡើង២១ពិន្ទុ ស្របពេលដែលកូនសិស្សនៅប្រទេសឥណ្ឌាមានកើនឡើងត្រឹមតែ ៦ពិន្ទុប៉ុណ្ណោះ។ផ្អែកតាមការសិក្សាមួយផ្សេងទៀត ក្នុងឆ្នាំ២០២២ ដោយមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍សកល (The Centre for Global Development) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានរកឃើញថា នៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ចំនួន៥៦ក្នុងចំណោម ៨៧ប្រទេស គុណភាពនៃការអប់រំពាក់ព័ន្ធនឹងអំណាន បានធ្លាក់ចុះចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ ក៏ប៉ុន្តែ នៅវៀតណាម លទ្ធផលអំណានមានការកើនឡើង។ផ្អែកតាមការចេញផ្សាយរបស់កាសែត The Economist វៀតណាមយល់ពីតម្លៃនៃការអប់រំ និងបណ្ដុះគ្រូបានល្អ។ គ្រូវៀតណាមត្រូវបានជ្រើសរើស ដោយមានលក្ខណៈសម្បត្តិល្អប្រសើរជាងមុន មានប្រសិទ្ធភាពជាងមុនក្នុងការបង្រៀន និងបំពេញការងារបានយ៉ាងល្អ។ គ្រូៗទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលជាញឹកញាប់ ហើយត្រូវផ្តល់សេរីភាពក្នុងរៀបចំកម្មវិធីបង្រៀន។ គ្រូនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភច្រើនជាងមុន។ សំខាន់បំផុត ការវាយតម្លៃរបស់គ្រូគឺផ្អែកលើការអនុវត្តរបស់សិស្ស និងលទ្ធផលជាក់ស្ដែងរបស់ពួកគេ។ គ្រូៗដែលមានសិស្សឆ្នើមនឹងទទួលរង្វាន់ “គ្រូឆ្នើម” ដ៏មានឥទ្ធិពលនៅវៀតណាម។ក្រៅពីនេះ ការអប់រំនៅវៀតណាមទទួលការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងពីបក្សកុម្មនិស្ដវៀតណាមផងដែរ។ នៅវៀតណាម គ្រូបង្រៀនជាច្រើនជាសមាជិកបក្ស។ បណ្ដាខេត្តនៅវៀតណាមត្រូវចំណាយ ២០%នៃថវិការបស់ពួកគេលើវិស័យអប់រំ ដើម្បីជំរុញគោលការណ៍សមធម៌ក្នុងតំបន់របស់ពួកគេ។ គណបក្សយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងលើរឿងនេះ ដើម្បីធានាដល់ការកែសម្រួលគោលនយោបាយអប់រំ ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពកម្មវិធីសិក្សា និងស្តង់ដារបង្រៀន។ លោក Ngo Quang Vinh មន្ត្រីផ្នែកសង្គមនៅធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី បានលើកឡើងថា គ្រួសាររបស់វៀតណាមមានការប្តេជ្ញាចិត្តណាស់ចំពោះការអប់រំ ព្រោះពួកគេមានវប្បធម៌ពីលទ្ធិខុងជឺ ដែលការអប់រំគឺជាស្នូលនៃជីវិត។ គាត់និយាយថា សូម្បីតែឪពុកម្ដាយក្រីក្រក៏ព្យាយាមធ្វើយ៉ាងណាឱ្យកូនចូលរៀនឯកជនបន្ថែមផងដែរ។ នៅតាមទីក្រុង ប្រជាជនជាច្រើនស្វែងរកសាលារៀនដែលគ្រូបានទទួលងារជា "គ្រូឆ្នើមក្នុងការបង្រៀន Excellence in teaching"។ទោះជាយ៉ាងណា លោក Phung Duc Tung នាយកវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវអភិវឌ្ឍន៍មេគង្គ នៅរដ្ឋធានីហាណូយ បានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុនកាន់តែច្រើនចង់បានបុគ្គលិកដែលមានជំនាញខ្ពស់ជាងមុន ដូចជា ជំនាញគ្រប់គ្រង ដែលនិស្សិតវៀតណាមជាទូទៅមិនត្រូវបានបណ្តុះបណ្តាលទេ ហើយបញ្ហាវិសមភាពរវាងការអប់រំនៅទីក្រុង និងទីជនបទក៏បានកើនឡើងផង។ ដើម្បីធានាថា វៀតណាមនៅតែស្ថិតក្នុងលំដាប់ថ្នាក់ល្អបំផុតនៅក្នុងវិស័យអប់រំ រដ្ឋាភិបាលនឹងត្រូវដោះស្រាយនិន្នាការទាំងនេះ។ លោកបានលើកឡើងថា ដូចដែល លោក ហូ ជីមិញ ចូលចិត្តដាស់តឿនប្រជាជន ការដាំដុះទាមទារការយកចិត្តទុកដាក់ជាប្រចាំ៕
7/17/2023 • 5 minutes, 1 second ហេតុអ្វីឆ្នាំនេះបារាំងលាកម្រាលព្រំទទួលឥណ្ ឌាជាភ្ញៀវកិត្តិយស ក្នុងថ្ងៃបុណ្យជាតិ?
លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានអញ្ជើញលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ណារិនដ្រា ម៉ូឌី ជាភ្ញៀវកិត្តិយស ក្នុងកម្មវិធីបុណ្យជាតិ ថ្ងៃទី ១៤កក្កដា។ នេះជានិម្មតរូបបញ្ជាក់ឱ្យឃើញអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែប្រសើរឡើងៗរវាងបារាំងនិងឥណ្ឌា ដែលកំពុងសាកល្បងចាប់ចំណែករបស់ខ្លួន នៅក្នុងពិភពលោកដ៏កាន់តែតានតឹង មានតែភាពប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងចិននិងអាមេរិក។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ម៉ូឌី រងការរិះគន់ថាកំពុងបែកទៅដឹកនាំប្រទេសរបៀបផ្តាច់ការ និងប្រើនយោបាយបង្ក្រាបប្រជាពលរដ្ឋជាជនជាតិភាគតិចអ៊ីស្លាមជាង១៩៥លាននាក់ ឥតត្រាប្រណី ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាបារាំងជ្រើសរើសអញ្ជើញ ជាភ្ញៀវកិត្តិយស មកអង្គុយក្បែរប្រធានាធិបតីនៅលើវេទិកា នាឱកាសដង្ហែក្បួនព្យុះហយាត្រា ក្នុងថ្ងៃបុណ្យជាតិ ថ្ងៃទី១៤កក្កដាទៅវិញ?មកពីទំនាក់ទំនងជាមួយឥណ្ឌា ជាចំណងមិនអាចខ្វះបានទេ។ នេះជាចម្លើយដ៏ខ្លីរបស់ទីប្រឹក្សាវិមានប្រធានាធិបតី។ ឥណ្ឌាជាមានតួនាទីស្នូលក្នុងសំណុំរឿងពិភពលោកចម្បងៗ ព្រោះឥណ្ឌាជាមហាអំណាចពិភពលោកលំដាប់ទី៥ ជាមហាអំណាចទីមួយផ្នែកប្រជាជន (ប្រទេសដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក) និងជាប់លេខបីពិភពលោកខាងបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់។ ដូច្នេះគ្មានអ្វីអាចទៅរួចដោយគ្មានឥណ្ឌាទេ ក្នុងវិស័យប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ សម្រាប់ទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋជាលើកទីបួន នៅក្នុងប្រទេសបារាំង ក្រោមអាណត្តិរបស់លោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង ដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃ ព្រហស្បតិ៍ទី ១៣កក្កដាទៅ ភ្ញៀវកិត្តិយស ម៉ូឌី នឹងអង្គុយក្បែរម្ចាស់ផ្ទះទស្សនាក្បួនព្យុះហយាត្រា ដែលមានយោធាឥណ្ឌា និងយន្តហោះប្រដេញរាហ្វាល់ឥណ្ឌាបីគ្រឿង ចូលរួមដង្ហែក្នុងថ្ងៃបុណ្យជាតិបារាំងដែរ។ លោកម៉ូឌី នឹងទទួលទានអាហារពេលល្ងាច ជាមួយប្រធានាធិបតីបារាំង នៅវិមានអេលីហ្សេ នាល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ជាលក្ខណៈឯកជន និងបន្ទាប់មកនៅល្ងាចថ្ងៃសុក្រ នៅសារមន្ទីរLouvres មុននឹងចេញទៅមើលកាំជ្រួចជាមួយគ្នា។មានមូលហេតុច្រើនដែលជំរុញប្រធានាធិបតីបារាំងស្វាគមន៍នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាយ៉ាងពិសេសដូច្នេះ។ ដំបូង គឺមូលហេតុការទូត ៖ ក្នុងខណៈដែលបារាំងហាក់ឯកា ឬរងការតវាច្រើនក្នុងរង្វង់អឺរ៉ុប និងសម្ព័ន្ធអាត្លង់ទិក (អូតង់) វាជាប្រការល្អដែលបារាំងបើកចំហទៅរកក្រុមប្រទេសធំៗក្នុងចំណោមក្រុមប្រទេសកំពុងលូតលាស់ ដូចយ៉ាងប្រេស៊ីល អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងឥណ្ឌា។ បារាំងរបស់លោកម៉ាក្រុង ចង់មានចំណែកនៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងចង់ធ្វើស្ពានភ្ជាប់ក្រុមសេរីនិយម លោកខាងលិច និងជាតិភាគច្រើនក្នុងតំបន់។ មហាយក្សឥណ្ឌា មានទំនាក់ទំនងសាំញ៉ាំណាស់ជាមួយចិន តែគោរពនយោបាយការទូតពហុនិយម ដូចបារាំងដែរ។ ប្រទេសប្រទេសទាំងពីរ មានជំហរមិនប្រកាន់ខ្សែ បក្សសម្ព័ន្ធ ថាត្រូវតែកាន់ខាងនេះ ឬប្លុកនោះទេ ហើយមានយុទ្ធសាស្ត្រដូចគ្នា ជាពិសេសយុទ្ធសាស្ត្រនៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលមានទិសដៅចង់ទប់ទល់នយោបាយវាតទីនិយមរបស់ចិនផង និងនយោបាយពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់អាមេរិកក្នុងតំបន់ផង។ សូមបញ្ជាក់ថាបារាំងក៏មានដែនដីមួយចំនួន នៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលគេហៅដែនដីនាយសមុទ្ទបារាំង។បារាំងនិងឥណ្ឌាបង្ហាញឆន្ទៈចង់ដើរតួនាទីជាមហាអំណាចលំនឹង មានសមត្ថភាពនិយាយរកគ្រប់ភាគី។ ថ្វីបើលោកម៉ាក្រុង ហាក់ដកខ្លួនចេញឆ្ងាយពីលោកពូទីនមែន តែលោកម៉ូឌី នៅបន្តរក្សាទំនាក់ទំនងជាប្រពៃណីជាមួយម៉ូស្គូជានិច្ច ដោយបដិសេធមិនដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចលើប្រទេសអ្នកឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ហើយក៏មិនថ្កោលទោសទង្វើរបស់រុស្ស៊ីដែរ។ជាងនេះទៅទៀត មហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរទាំងពីរ បានចងភ្ជាប់គ្នាដោយភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ ចំណាស់២៥ឆ្នាំហើយ ជាក់ស្តែងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យការពារជាតិ និងការទិញយន្តហោះរ៉ាហ្វាល់ពីបារាំង។ បើតាមគេហទំព័រសារព័ត៌មាន la Tribune ការបញ្ជាទិញយន្តហោះរ៉ាហ្វាល់ប្រភេទហោះពីនាវាផ្ទុកយន្តហោះ ២៦គ្រឿង និងនាវាមុជទឹកបីគ្រឿង ទំនងជាអាចនឹងត្រូវចុះហត្ថលេខាក្នុងទស្សនកិច្ចនេះផង។ ប៉ុន្តែពុំទាន់មានការបញ្ជាក់ជាផ្លូវការណាមួយទេ គិតមកទល់នឹងថ្ងៃអង្គារទី ១១កក្កដា។កិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យអវកាសនិងផ្កាយរណប អន្តរកាលថាមពល ក៏ជាមូលហេតុសំខាន់មួយទៀតដែលបារាំងមិនអាចមើលរំលងឥណ្ឌាបានឡើយ។ អ៊ីចឹងត្រូវធិបបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស? លោកម៉ូឌី ទើបនឹងបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចដោយជោគជ័យនៅអាមេរិក ដោយគ្មានទេការធ្វើពហិការទ្រង់ទ្រាយធំប្រឆាំងនឹងលោកម៉ូឌី ព្រោះបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា។ ដូច្នេះបើតាមអ្នកការទូត ប្រមុខជាតិនិយមឥណ្ឌាអាចងាកទៅរកអាមេរិក បើបារាំងរារាំងប្រយោជន៍ឥណ្ឌាដោយហេតុសិទ្ធិមនុស្ស។ នេះហើយជា Real Politik៕
7/12/2023 • 4 minutes, 30 seconds អង្គការសហប្រជាជាតិអំពាវនាវឲ្យស្រោចស្រង់កម្មវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍មនុស្សជាតិដែលកំពុងជួបហានិភ័យ
នៅថ្ងៃចន្ទ ទី១០ កក្កដា អង្គការសហប្រជាជាតិបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយស្តីពីការអនុវត្តន៍លើកម្មវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរយៈពេល ១៥ឆ្នាំពីឆ្នាំ ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ ២០៣០។ ដូច្នេះគិតត្រឹមឆ្នាំ ២០២៣ ការអនុវត្តន៍លើកម្មវត្ថុមួយនេះបានឈានដល់ពាក់កណ្តាលទី និងត្រូវដើរជិតដល់គោលដៅនៅឆ្នាំ ២០៣០។ តែបើតាមប្រមុខអង្គការសហប្រជាជាតិលោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរស៍ ការអនុវត្តន៍លើផ្នែកខ្លះនៃកម្មវត្ថុមួយនេះបែរជានៅទ្រឹងមួយកន្លែង ឬកំពុងដើរថយក្រោយទៅវិញ។ នៅក្នុងន័យនេះ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរស៍បានអំពាវនាវឲ្យប្រទេសទាំងអស់ប្រឹងប្រែងបន្ថែម និងឲ្យបានលឿនជាងសព្វថ្ងៃ។ កាលពី ១៥ឆ្នាំមុន ពោលក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ប្រទេសសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិបានអនុម័តជាឯកច្ឆន្ទលើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍មនុស្សជាតិដែលគេឲ្យឈ្មោះ « កាលវិភាគ ២០៣០ »។ នៅក្នុង « កាលវិភាគ ២០៣០ » នេះ អង្គការសហប្រជាជាតិបានកំណត់យកកម្មវត្ថុនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពចំនួន ១៧កម្មវត្ថុដែលមានចំនួន ១៦៩ផ្ទាំងស៊ីបខុសគ្នា។ អ្វីដែលអង្គការសហប្រជាជាតិចង់បានតាមរយៈ « កាលវិភាគ ២០៣០ » គឺការកសាងអនាគតមួយប្រសើរ និងប្រកបដោយចីរភាពសម្រាប់មនុស្សជាតិទាំងអស់នៅដំណាច់ទសវត្សរ៍នេះ។កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ កាត់បន្ថយវិសមភាពក្នុងសង្គម ការទទួលបានសិទ្ធិស្មើគ្នារវាងបុរស និងស្រ្តី កុមារគ្រប់រូបត្រូវទៅសាលារៀន ទទួលបានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ទាំងអស់គ្នា កាត់បន្ថយអត្រាមរណៈទារក មានអ៊ីនធ័រនែត និងភ្លើងអគ្គីសនីប្រើគ្រប់គ្នា ទទួលបានសេវាសុខភាពគ្រប់គ្នា។ល។ និង។ល។ ទាំងអស់នេះសុទ្ធសឹងជាផែនការសន្យាដែលប្រទេសសមាជិកទាំងអស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិត្រូវសម្រេចឲ្យបានក្នុងរយៈពេល ១៥ឆ្នាំពីឆ្នាំ ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ ២០៣០។ គិតត្រឹមពាក់ឆ្នាំ ២០២៣ អស់រយៈពេល ៨ឆ្នាំមកហើយដែលពិភពលោកបានអនុវត្តលើផែនការខាងលើ។ ដូច្នេះ តើអ្វីទៅជាលទ្ធផលដែលទទួលបានតាំងពីឆ្នាំ ២០១៥ មកដល់សព្វថ្ងៃ?។មិនល្អទាល់តែសោះ នេះជាការសន្និដ្ឋានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិតាមរយៈរបាយការណ៍មួយចេញផ្សាយក្នុងថ្ងៃចន្ទ ទី១០ កក្កដា។ ប្រមុខអង្គការសហប្រជាជាតិលោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរស៍បានបញ្ជាក់ដោយទាញសញ្ញាអាសន្នថា នៅក្នុងការវាយតម្លៃលើការអនុវត្តន៍ផែការសន្យាចំនួន ១៤០ចំណុច មានជាង ៣០% មិនត្រឹមតែគ្មានការចម្រើនទៅមុខប៉ុណ្ណោះទេ តែបែរជាបានធ្លាក់ចុះទៅវិញតាំងពីឆ្នាំ ២០១៥។ បើអ្វីៗនឹងបន្តមានសង្វាក់ដូចសព្វថ្ងៃ មានមនុស្សចំនួន ៥៧៥លាននាក់នឹងបន្តរស់នៅក្នុងភាពក្រីក្រខ្លាំងនៅឆ្នាំ ២០៣០។ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ របាយការណ៍បានគូសបញ្ជាក់ថា ពិភពលោកបានដើរថយក្រោយវិលទៅរកកម្រិតអត់ឃ្លានដូចឆ្នាំ ២០០៥។ ជាក់ស្តែងក្នុងឆ្នាំ ២០២១ មានមនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោម៣នាក់ក្នុងលោក ឬស្មើនឹង ២ ៣០០លាននាក់បានរស់ក្នុងអសន្តិសុខស្បៀងអាហារល្មម ឬខ្លាំង។ របាយការណ៍ដដែលបានកត់សម្គាល់ឃើញថា មនុស្សចំនួន ១ ១០០លាននាក់ដែលកំពុងរស់នៅតាមទីក្រុង និងជាយក្រុងបែរជាមានលក្ខខណ្ឌជីវិតរស់នៅដូចអ្នករស់នៅតាមទីកន្លែងអានាធិបតេយ្យទៅវិញ ហើយចំនួននេះនឹងកើនដល់ ២ ០០០លាននាក់ពីពេលនេះទៅ ៣០ឆ្នាំខាងមុខ។ ទាក់ទងនឹងសមភាពបុរស ស្រ្តីត្រូវបានរបាយការណ៍គូសបញ្ជាក់ពីភាពរីកចម្រើនយឺតខ្លាំងមែនទែន។បើអ្វីៗនឹងមានដំណើរការដូចសព្វថ្ងៃ គេត្រូវប្រើពេលចំនួន ២៨៦ឆ្នាំដើម្បីលុបបំបាត់ច្បាប់ទាំងអស់ដែលមានការរើសអើងចំពោះស្រ្តី និងត្រូវចំណាយពេលរហូតដល់ទៅ ៣០០ឆ្នាំដើម្បីបិទបញ្ចប់អាពាហ៍ពិពាហ៍កុមារ។បើគ្មានវិធានការថ្មីលើសពីអ្វីដែលកំពុងមានសព្វថ្ងៃទេ មានតែ ១ប្រទេសគត់ក្នុងចំណោម ៦ប្រទេសដែលនឹងឈានដល់គោលដៅមានសាលាមធ្យមសិក្សាសម្រាប់កូនក្មេងទាំងអស់។ តើភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការអនុវត្តន៍ផែនការ « កាលវិភាគ ២០៣០ »ជាកំហុសរបស់អ្នកណា និងដោយមូលហេតុអ្វីទៅ?។តាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ជំងឺឆ្លងកូវីដ១៩ មានចំណែកទទួលខុសត្រូវនៅក្នុងភាពយឺតយ៉ាវនេះ។ ចំណែកហេតុផលមួយទៀត អង្គការសហប្រជាជាតិបានទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវលើប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិដែលបានរារាំងដល់វឌ្ឍនភាពរបស់ក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ « កប់នៅក្រោមភ្នំនៃបំណុល ក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាអ្នករងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេដោយភាពបរាជ័យរួមរបស់យើងក្នុងការវិនិយោគលើគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព » នេះជាការគូសបញ្ជាក់របស់ប្រមុខអង្គការសហប្រជាជាតិលោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរស៍។ សរុបមក នៅមានការងារជាច្រើនទៀតដែលត្រូវធ្វើ និងនៅសល់ពេល ៧ឆ្នាំទៀតដើម្បីសម្រេចឲ្យបាននូវកម្មវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពនាឆ្នាំ ២០៣០។តើវាមិនយឺតពេលហើយទេដឹងក្នុងការសម្រេចឲ្យបាននូវកម្មវត្ថុមួយនេះ?។ មិនយឺតពេលទេ តែត្រូវចាប់ផ្តើមពន្លឿនពីឥឡូវនេះទៅ នេះជាការបញ្ជាក់ដោយព្រមានរបស់លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរស៍។ បន្ថែមពីលើនេះ ប្រមុខអង្គការសហប្រជាជាតិបានអំពាវនាវឲ្យអនុម័តនូវផែនការសង្រ្គោះមួយចំពោះកម្មវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព។ នៅក្នុងផែនការសង្រ្គោះនេះ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរស៍បានស្នើឲ្យមានឆន្ទៈនយោបាយថ្មី និងការបន្ថែមថវិកាចំនួន ៥០០ ០០០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំពីពេលនេះទៅឆ្នាំ ២០៣០។ សំណើទាំងអស់នេះនឹងដាក់ទៅកាន់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិដែលគ្រោងរៀបចំរយៈពេល ២ថ្ងៃពីថ្ងៃទី១៨ ដល់ទី១៩ កញ្ញាខាងមុខ៕
7/11/2023 • 5 minutes, 50 seconds តើអង្គការណាតូកំពុងយកប្រទេសនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំងដូចការចោទរបស់ចិនដែរ ឬទេ?
ក្នុងរយៈពេល ២ថ្ងៃពីថ្ងៃអង្គារ ទី១១ ដល់ថ្ងៃពុធ ទី១២ កក្កដា អង្គការសន្ធិសញ្ញាអាត្លង់ទិកខាងជើងហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសណាតូបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលនៅក្នុងទីក្រុងវីលនីញូស ប្រទេសលីទុយអានី។ ចិនមិនមែនជាសមាជិក ហើយក៏មិនត្រូវបានណាតូអញ្ជើញឲ្យចូលរួមដែរ។ តែណាតូបានអញ្ជើញប្រទេសអូស្រា្តលី ជប៉ុន នូវែលសេឡង់ និងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។ កាយវិការនេះត្រូវបានចិនចោទណាតូពីបទយកប្រទេសនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង។ ហេតុអ្វីបានជាចិនលើកឡើងយ៉ាងដូចនេះ និងថា តើចិនគួរបារម្ភពីការពង្រីកសមាជិកណាតូទៅកាន់អាស៊ីដែរ ឬទេ? ចាប់កំណើតក្នុងថ្ងៃទី៤ មេសា ឆ្នាំ ១៩៤៩ ដោយមានសមាជិកចំនួន ១២ប្រទេសមកពីអឺរ៉ុប និងអាមេរិកខាងជើង អង្គការណាតូមានសមាជិកសរុបចំនួន ៣១ប្រទេសនាពេលសព្វថ្ងៃ។ តែនៅពេលខាងមុខ អង្គការសន្ធិសញ្ញាអាត្លង់ទិកខាងជើងមួយនេះអាចមានសមាជិកថ្មីបន្ថែមទៀត ពិសេសមុនគេគឺប្រទេសស៊ុយអែត។ គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងចំណោមសមាជិកទាំង ៣១ប្រទេសរបស់ណាតូ គឺគ្មានប្រទេសអាស៊ីទេ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ចិនដែលជាប្រទេសមហាអំណាចមួយនៅអាស៊ីបានតាមដាន និងឃ្លាំមើលការវិវត្តន៍របស់ណាតូដោយមិនដាក់ភ្នែក។មានមូលហេតុសំខាន់ចំនួនពីរដែលបញ្ជាក់ត្រង់ចំណុចនេះ ទី១ ណាតូហាក់កំពុងចាប់អារម្មណ៍ និងបែរសម្លឹងទៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក និងទី២ ណាតូហាក់កំពុងដាក់ចិននៅក្នុងបញ្ជីប្រទេសគូប្រជែង ឬអាចជាសត្រូវដែលមិនអាចធ្វេសប្រហែស និងមើលរំលងបានឡើយ។ ណាតូហាក់កំពុងចាប់អារម្មណ៍ និងបែរសម្លឹងទៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ព្រោះនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរៀបចំក្នុងទីក្រុងម៉ាឌ្រីដ ប្រទេសអេស្ប៉ាញកាលពីឆ្នាំ ២០២២ ណាតូបានអញ្ជើញ ៤ប្រទេសនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកឲ្យចូលរួមក្នុងនាមជាភ្ញៀវ គឺប្រទេសអូស្រា្តលី ជប៉ុន នូវែលសេឡង់ និងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។ នេះជាលើកទី១ ដែលណាតូបានអញ្ជើញប្រទេសទាំង ៤ ឲ្យចូលរួម។តែសម្រាប់ចិន ទោះការអញ្ជើញពេលនោះជាលើកទី១ ឬជាលើកទីប៉ុន្មានក៏ដោយ គឺគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើឲ្យខ្លួនបារម្ភ និងមិនអាចធ្វើព្រងើយកន្តើយបានទេ។ ចំណែកណាតូហាក់កំពុងយកចិនធ្វើជាគូប្រជែង ឬអាចជាសត្រូវ ព្រោះនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចេញផ្សាយនៅក្រោយជំនួបកំពូលឆ្នាំ ២០២២ ណាតូបានចាត់ទុកចិនជាតួអង្គមួយដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ សន្តិសុខ និងតម្លៃរបស់ណាតូ។ ណាតូមើលឃើញថា ចិនកំពុងព្យាយាមធ្វើឲ្យផុយស្រួយនូវសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិដែលផ្អែកលើច្បាប់ជាធំ។ ការហ៊ាននិយាយយ៉ាងដូចនេះត្រូវបានប្រមុខអង្គការណាតូលោកយែន ស្តុលទែនប៊ែរពន្យល់បកស្រាយនាដំណើរទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនកាលពីដំណាច់ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ។លោកស្តុលទែនប៊ែរបានលើកឡើងជាពិសេសពីឥទ្ធិពល និងអាកប្បកិរិយាឈ្លានពានរបស់ចិននៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងនៅក្នុងតំបន់ ការបង្កើតសព្វាវុធបាញ់ចម្ងាយឆ្ងាយ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយរុស្ស៊ី។ ការឆ្លើយបកវិញរបស់ចិនហាក់ដូចយឺតពេលបន្តិចមែន តែចិនមិនដែលទុកឲ្យការវាយប្រហារណាមួយលើខ្លួនកន្លងហួសដោយគ្មានការឆ្លើយតបនោះទេ។ ថ្លែងទៅកាន់ក្រុមមន្រ្តីការទូតជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូងក្នុងថ្ងៃទី៤ កក្កដា នាយកការិយាល័យមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្តចិនទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេសលោកវ៉ាង យីបានប្រើឃ្លាក្នុងន័យចំអកថា « អាមេរិក និងអឺរ៉ុបអសមត្ថភាពក្នុងការបែងចែករវាងជនជាតិចិន ជនជាតិជប៉ុន និងជនជាតិកូរ៉េ។ ទោះជាយើងទៅលាបសក់ពណ៌ទង់ដែង ឬទៅកែច្រមុះឡើងវិញក៏យើងមិនអាចក្លាយជាជនជាតិលោកខាងលិចបានដែរ។ យើងត្រូវដឹងថាតើប្រភពកំណើតរបស់យើងនៅឯណា »។ចំណែកប្រតិកម្មចំៗ និងខ្លាំងៗរបស់ចិនបានចេញពីមាត់រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិចិនលោកលី ស្ហាំងហ្វូ។ នៅក្នុងឱកាសចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសន្តិសុខរៀបចំក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរីនាដើមខែមិថុនា លោកលី ស្ហាំងហ្វូបានវាយតម្លៃថា គោលបំណងរបស់សម្ព័ន្ធយោធា ដូចជាណាតូនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក គឺយកប្រទេសក្នុងតំបន់ធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង និងបង្កជម្លោះ រួមទាំងការប្រឈមមុខ។ តាមប្រមុខការពារជាតិចិន ការប៉ុនប៉ងបែបនេះនឹងធ្វើឱ្យតំបន់ធ្លាក់ក្នុងជម្លោះ និងការបែកបាក់។ តាមរយៈប្រតិកម្មរបស់ចិននេះនាំឲ្យគេយល់បានថាតិច ឬច្រើន ចិនបារម្ភពីការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់អង្គការណាតូនៅអាស៊ី ពិសេសនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដែលចិនកំពុងអាងយ៉ាងខ្លាំង។តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី រឿងតៃវ៉ាន់នៅតែជារឿងសំខាន់ និងអាទិភាពទី១ របស់ចិនដដែល។ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិចិនលោកលី ស្ហាំងហ្វូបានរម្លឹកជាថ្មីនៅសិង្ហបុរីដែលលោកបានចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីសន្តិសុខថា តៃវ៉ាន់ជាកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ចិន។ អាចថាជារឿងចៃដន្យក៏ថាបាន មិនចៃដន្យក៏ថា ព្រោះក្នុងថ្ងៃទី៦ កក្កដា ពោលប៉ុន្មានថ្ងៃមុនអង្គការណាតូបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលក្នុងថ្ងៃទី១១ កក្កដា ប្រធានាធិបតីចិនលោកស៊ី ជីនពីងបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពក្នុងខេត្តជាំងស៊ូដែលមានទីតាំងមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីកោះតៃវ៉ាន់។នៅទីនោះ លោកស៊ីបានប្រាប់កងទ័ពចិនឲ្យហ៊ានប្រយុទ្ធ ប្រយុទ្ធឲ្យល្អបំផុត និងត្រូវប្តេជ្ញាប្រយុទ្ធដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាព និងសន្តិសុខជាតិ។ ទន្ទឹមគ្នានេះនៅក្រុងសៀងហៃ កងទ័ពជើងទឹកចិន និងរុស្ស៊ីបានធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នារយៈពេលមួយសប្តាហ៍តាំងពីថ្ងៃទី៥ កក្កដាដល់ថ្ងៃទី១១ កក្កដាដែលជាថ្ងៃទី១ នៃការបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់អង្គការណាតូ៕
7/10/2023 • 5 minutes, 46 seconds ហេតុអ្វីរុស្ស៊ីបានបាត់បង់សតវត្សទី២១របស់ខ្លួនទោះគ្មានសង្គ្រាម?
ទោះបីមិនមានសង្គ្រាមជាមួយអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ីបានមើលឃើញពីការដើរថយក្រោយនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនយ៉ាងច្រើន នៅសតវត្សរ៍ទី២១នេះ។ អត្រាកំណើតធ្លាក់ចុះ អត្រាមរណៈកើនឡើង កម្រិតច្នៃប្រឌិតដើរថយក្រោយ រួមផ្សំនឹងការកើនឡើងអំពើពុករលួយសុទ្ធតែជាបញ្ហាប្រឈមដ៏ធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់វឌ្ឍនភាពប្រទេស។ ប្រឈមនឹងផលលំបាកនៃសង្គ្រាម ស្របពេលដែលប្រជាជនរុស្ស៊ីរាប់សែននាក់បានចាកចេញពីប្រទេស តើគេអាចនិយាយថារុស្ស៊ីបានបាត់បង់សតវត្សទី២១របស់ខ្លួនដែរឬយ៉ាងណា? គិតមកដល់ថ្ងៃនេះ សង្គ្រាមរវាងរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនបានអូសបន្លាយពេលច្រើនជាង៥០០ថ្ងៃទៅហើយ។ សង្គ្រាមនេះបានបង្កផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរមិនថាលើប្រទេសរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនផ្ទាល់ ប៉ុន្តែឥទ្ធិពលរបស់វាបានរីករាលដាលទៅកាន់ពិភពលោកទាំងមូល។នាពេលថ្មីៗ ផ្អែកតាមបទវិភាគរបស់លោក Fareed Zakaria នៃសារព័ត៌មាន CNN បង្ហាញថា បញ្ហាដ៏ធំបំផុតរបស់រុស្ស៊ីមិនមែនសង្គ្រាមនោះទេ ប៉ុន្តែវាជាការបាត់បង់សតវត្សរ៍ទី២១របស់ខ្លួន។ ហេតុអ្វី?អ្វីដែលជាបំណងប្រាថ្នារបស់រុស៊្សីដែលកំពុងដឹកនាំដោយ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ថាអាចវាយលុកឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនបានសម្រេច និងនៅក្នុងពេលដ៏ខ្លី ត្រូវបរាជ័យ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ៊ុយក្រែនក្រោមជំនួយឧបត្ថម្ភយ៉ាងច្រើនពីប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច បានទប់ទល់ និងវាយបកទៅរុស្ស៊ីវិញ។ រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន រុស្ស៊ីថែមទាំងត្រូវប្រឈមនឹងបញ្ហានៃការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងផងដែរ តួយ៉ាង ជាមួយក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលរបស់ខ្លួន។នៅក្នុងសៀវភៅ "The Third Wave" និពន្ធដោយលោក Samuel Huntington មានខ្លឹមសារសំខាន់មួយបង្ហាញថា នៅក្នុងរបបផ្តាច់ការដូចរុស្ស៊ីបច្ចុប្បន្ន ការបែកបាក់គ្នានៅក្នុងចំណោមឥស្សរជននយោបាយដែលកំពុងកាន់អំណាចគឺជាសញ្ញាអវិជ្ជមានបង្ហាញអំពីភាពទន់ខ្សោយនៃប្រព័ន្ធដឹកនាំទាំងមូល។ នៅពេលណាដែលសមាជិកសំខាន់ៗនៃប្រព័ន្ធដឹកនាំបែកបាក់ នោះជារឿយៗ វាអាចបង្កឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរកាន់តែធំឡើងៗ។ ផ្ទុយទៅវិញ នៅពេលដែលគេមិនអាចមើលឃើញការបែកបាក់ នោះវាក៏មានន័យថា មេដឹកនាំផ្តាច់ការប្រហែលជាអាចបន្ដដឹកនាំប្រទេសតទៅទៀត។ដើម្បីស្វែងយល់ពីការតស៊ូអំណាចនៅក្នុងប្រព័ន្ធដឹកនាំរបស់រុស្ស៊ី គេអាចស្វែងយល់អំពីអ្វីដែលលោក Winston Churchill បានធ្លាប់លើកឡើងថា “នយោបាយរបស់ប្រព័ន្ធដឹកនាំរុស្ស៊ី គឺដូចទៅនឹងស្ថានភាពនៃការប្រយុទ្ធគ្នារវាងចចកមួយក្រុម នៅក្រោមកម្រាលព្រំ។ អ្នកមើលពីក្រៅអាចត្រឹមតែឮសូរសំឡេងគ្រហឹមរបស់ចចកទាំងនោះ ហើយពេលគេឃើញឆ្អឹងហោះចេញពីក្រោមមក នោះគេអាចច្បាស់ថានរណាជាអ្នកណាឈ្នះ។”ទោះជាយ៉ាងណា អ្វីដែលរុស្ស៊ីត្រូវប្រឈមតាំងពីមុនមានសង្គ្រាមជាមួយអ៊ុយក្រែនគឺ សញ្ញាអវិជ្ជមាននៃការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងប្រទេសខ្លួនតែម្ដង។ ស្ថិតិអាចធ្វើឱ្យយើងភ្ញាក់ផ្អើល។ ជាឧទាហរណ៍ កុមារជនជាតិរុស្ស៊ីម្នាក់អាយុ១៥ឆ្នាំសព្វថ្ងៃនេះមានអាយុកាលសង្ឃឹមរស់ជាមធ្យមដូចទៅនឹងកុមារអាយុ១៥ឆ្នាំនៅប្រទេសហៃទីដែលជាប្រទេសក្រីក្រ និងមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចបំផុត។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ គេត្រូវចាំថា រុស្ស៊ីគឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានជាងគេបំផុតរបស់ពិភពលោក បើគិតអំពីធនធានធម្មជាតិដែលរុស្ស៊ីមាន។ លើសពីនេះ រុស្ស៊ី គឺជាសង្គមមួយដែលមានទីក្រុងច្រើន ការអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្ម កម្រិតនៃការអប់រំ និងកម្រិតអក្ខរកម្មដែលធ្លាប់អាចប្រៀបធៀបទៅនឹងបណ្ដាប្រទេសអឺរ៉ុប ហើយអាចប្រហែលមានកម្រិតលើសពីប្រទេសអឺរ៉ុបខ្លះផ្សេងទៀតផងដែរ។ក៏ប៉ុន្តែ ផ្អែកតាមឯកសារស្រាវជ្រាវចេញផ្សាយកាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ដោយលោក Nicholas Eberstadt បង្ហាញថា អស់រយៈពេលបីទសវត្សរ៍មកហើយដែលរុស្ស៊ីបាននិងកំពុងមើលឃើញអំពីចំនួនប្រជាជនថយចុះ។ អត្រាមនុស្សស្លាប់មានច្រើនជាងអត្រាកំណើត លើកលែងពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់ឆ្នាំ២០១៥។ ជាក់ស្ដែង រឿងនេះក៏បានកើនឡើងនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសឧស្សាហកម្មផ្សេងៗផងដែរ ក៏ប៉ុន្ដែអ្វីដែលកើតឡើងនៅរុស្ស៊ីគឺលើសពីការរំពឹងទុក។នៅឆ្នាំ២០១៩ មុនពេលវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ និងសង្គ្រាមជាមួយអ៊ុយក្រែន អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បានប៉ាន់ប្រមាណថា កុមារអាយុ១៥ឆ្នាំនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ីមានអាយុសង្ឃឹមរស់ត្រឹម៥៣,៧ឆ្នាំទៀតប៉ុណ្ណោះ ដែលដូចគ្នាទៅនឹងនៅប្រទេសហៃទី និងទាបជាងអាយុសង្ឃឹមរស់ នៅក្នុងប្រទេសយេម៉ែន ម៉ាលី និងស៊ូដង់ខាងត្បូងទៅទៀត។ កុមារស្វីសដែលមានអាយុដូចគ្នាអាចរំពឹងរស់បានយូរជាងកុមាររុស៊្សី១៣ឆ្នាំឯណោះ។ជាទូទៅ ការអប់រំមានទំនាក់ទំនងកើនឡើងជាមួយនឹងសុខភាពល្អ ប៉ុន្តែរឿងនេះមិនបានកើនឡើងទេនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី។ ស្ថិតិបង្ហាញថា រុស្ស៊ីជាប្រទេសដែលមានកម្រិតអប់រំខ្ពស់ ដូចទៅនឹងបណ្ដាប្រទេសជឿនលឿនបំផុតនៅលើពិភពលោក ប៉ុន្តែបែរជាមានអត្រាមរណៈ ដូចប្រទេសមានកម្រិតអភិវឌ្ឍតិចតួចទៅវិញ។ មើលឱ្យលម្អិតកាន់តែជ្រៅ រុស្ស៊ីបច្ចុប្បន្នមានការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចកម្រិតអាក្រក់ជាងសហភាពសូវៀតទៅទៀត។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ប្រទេសរុស្ស៊ីបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់នៅពីក្រោយប្រទេសអូទ្រីសក្នុងការដាក់ពាក្យសុំប័ណ្ណប៉ាតង់អន្តរជាតិ (សំដៅដល់ប៉ាតង់នៃរបកគំហើញថ្មីៗ) ទោះបីជារុស៊្សីមានចំនួនប្រជាជន១៦ដងលើសអូទ្រីសក៏ដោយ។ នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍវិស័យឧស្សាហកម្ម ការទទួលបានប៉ាតង់ច្នៃប្រឌិតគឺសំខាន់ណាស់។ សព្វថ្ងៃនេះ ចំណាត់ថ្នាក់របស់រុស្ស៊ីគឺដូចទៅនឹងរដ្ឋអាឡាបាម៉ា ក្នុងការទទួលបានប៉ាតង់ប្រចាំឆ្នាំរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក (វាជាស្តង់ដារមាសសម្រាប់ក្រុមហ៊ុននានានៅជុំវិញពិភពលោក) ទោះបីជារុស្ស៊ី មានប្រជាជនជិត៣០ដងលើសរដ្ឋនេះក៏ដោយ។ ដោយសារសង្គ្រាម និងការចាកចេញរបស់ប្រជាជនរុស្ស៊ី រាប់សែននាក់ តួលេខនៃរបកគំហើញថ្មី និងការទទួលបានប៉ាតង់ទំនងកាន់តែធ្លាក់ចុះ។តើហេតុអ្វីរឿងនេះអាចកើតឡើង? ផ្អែកតាមសៀវភៅ "Russia Against Modernity" លោក Alexander Etkind បានពន្យល់ថា លោក ពូទីន បានបង្កើតរដ្ឋប៉ារ៉ាស៊ីតមួយ ដែលទទួលបានប្រាក់ចំណូលភាគច្រើនដោយសារតែធនធានធម្មជាតិជាជាងការអភិវឌ្ឍវិស័យឧស្សាហកម្មប្រកបដោយការច្នៃប្រឌិត ហើយវាមិនសូវផ្តល់សុខុមាលភាពដល់ប្រជាជនរបស់ខ្លួននោះទេ។ លោក Alexander Etkind បានសរសេរថា អំពើពុករលួយគឺតែងតែកើតមានច្រើននៅក្នុងរបបដឹកនាំដូចរុស្ស៊ីបច្ចុប្បន្ន។ សរុបជារួម ទោះបីមិនមានសង្គ្រាមជាមួយអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ីបានបាត់បង់ការអភិវឌ្ឍយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ប្រទេសខ្លួនទៅហើយ នៅសតវត្ស៍ទី២១នេះ៕
7/10/2023 • 5 minutes, 58 seconds បារាំង ៖ តើកុប្បកម្មហិង្សា ប៉ះពាល់ដល់វិស័យទេសចរណ៍ យ៉ាងណា ?
បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់ភាពចលាចលហិង្សាអស់៦យប់ នៅតាមទីក្រុងតូចធំស្ទើរពេញផ្ទៃប្រទេស បារាំងបានត្រលប់មករកភាពស្ងប់ស្ងាត់វិញហើយ នៅឡើយតែវិស័យទេសចរណ៍ និងសណ្ឋាគារ ដែលបន្តព្រួយបារម្ភ ខ្លាចបាត់បង់ភ្ញៀវ ព្រោះរូបភាពហិង្សា និងទង្វើបែបបំផ្លិចបំផ្លាញ របស់ក្មេងជំទង់ពេញកំហឹង មានចុះផ្សាយយ៉ាងព្រោងព្រាត ក្នុងទំព័រសង្គម និងបណ្តាញសារព័ត៌មានអន្តរជាតិ។ បារាំងទិសដៅទេសចរណ៍ដ៏ទាក់ទាញ កំពុងប្រលាក់ប្រលូសដោយកុប្បកម្មហិង្សា? តើវិស័យទេសចរណ៍បារាំង ត្រូវចុះស្រអាប់ និងខាតបង់យ៉ាងណា? ក្នុងរដូវក្តៅ រដូវទេសចរណ៍ តែបែរជាមានរូបភាពអាក្រក់ៗ ៖ ក្មេងជំទង់ៗតតាំងនឹងប៉ូលិស យ៉ាងហិង្សា រូបភាពដុតឡាន ដុតអគារ អគ្គិភ័យ សកម្មភាពវាយបំផ្លាញ វាយបំបែកកញ្ចក់ គាស់ទ្វារហាង គាស់ផ្សារ ដើម្បីលួចយករបស់មានតម្លៃ បង្ហោះបង្ហាញស្ទើរគ្មានដាច់នៅតាមបណ្តាញសង្គម បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ទូទាំងពិភពលោក នារយៈពេលនៃកុប្បកម្ម ៦យប់របស់ក្មេងជំទង់ ក្រោយការស្លាប់របស់យុវជន ណាហ៊ែល ដែលប៉ូលិសបានបាញ់ ហើយស្លាប់ នៅពេលគេចមិនឱ្យប៉ូលិសឆែក ច្បាស់ជាជះឥទ្ធិពលមិនល្អសោះឡើយសម្រាប់វិស័យទេសចរណ៍បារាំង។ បើតាមប្រធានការិយាល័យទេសចរណ៍ក្រុងប៉ារីស ក្នុងរយៈពេលពីរថ្ងៃដំបូងនៃខែកក្កដា មានទេសចរប្រមាណ ២០ទៅ២៥%បានលុបចោលដំណើរមកកាន់រដ្ឋធានីប៉ារីស (កក់សណ្ឋាគារ)។ ចំណែកខាងភោជនីដ្ឋាននិងបាអាហារដ្ឋានរង្គសាលពេលរាត្រី វិញ ការខាតបង់អស់ឡើងដល់ជាង៥០% ក្នុងមួយចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅ។ នេះបើតាមការប៉ាន់ស្មានរបស់ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពសណ្ឋាគារតំបន់Ile de France (ក្រុងនិងជុំវិញក្រុងប៉ារីស) ដែលទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការជួយសងការខាតបង់នេះ និងយល់ថា រូបភាពប្រទេសបារាំង ជាពិសេសប៉ារីស បានធ្លាក់ស្រអាប់ខ្លាំងណាស់។ ទិដ្ឋភាពហិង្សា ការបិទបណ្តាញដឹកជញ្ជូនសាធារណៈតាំងពីព្រលប់ លុបកម្មវិធីសិល្បៈផ្សេងៗ ពិតជាប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់វិស័យទេសចរណ៍ និងជំរុញឱ្យទេសចរបរទេសបោះបង់គម្រោងមកទស្សនាប្រទេសបារាំងមែនឬ ? មែន ! សម្រាប់ពេលខ្លីចំពោះមុខភ្លាមៗ។ នេះបើតាមការវិភាគរបស់ស្ថាបនិកនៃការិយាល័យជំនាញទេសចរណ៍លោក Guy Raffour។ រាល់គ្រប់ហេតុការណ៍ហិង្សាដែលផ្ទុះឡើង តែងតែជះផលប៉ះពាល់តិចឬច្រើនជាស្វ័យប្រវត្តិដល់វិស័យទេសចរណ៍ មិនថាជាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងកំណែទម្រង់ច្បាប់សោធនវិត្តន៍ បាតុកម្មត្រាំត្រែងរៀងរាល់ថ្ងៃសៅរ៍របស់ក្រុមអាវកាក់លឿងកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ឬភេរវកម្មកណ្តាលរដ្ឋធានីកាលពីថ្ងៃទី ១៣វិច្ឆិកា២០១៥ និងកុប្បកម្មហិង្សារបស់ក្រុមយុវជនកាលពីឆ្នាំ២០០៥ដែលបណ្តាលមកពីការស្លាប់របស់ក្មេងពីរនាក់។ កាលណោះ ទេសចរ៣០%បានលុបឬលើកពេលមកលេងប៉ារីស។ ហើយលើកនេះក៏មិនខុសពីលើកមុនៗដែរ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នករកស៊ីផ្នែកសណ្ឋាគារ អត់ព្រួយមិនបាន។ សាលាក្រុងប៉ារីស បានទទួលស្គាល់ថាវិស័យទេសចរណ៍មានហេតុផលដែលត្រូវព្រួយបារម្ភ តែក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋធានីប៉ារីស ទើបបានបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃអង្គារបើកមូលនិធិពិសេសសម្រាប់ជួយពាណិជ្ជករហើយ។ ហើយម្យ៉ាងទៀត ទោះបីវិបត្តិបានរំខានដំណើរកំសាន្តរបស់ទេសចរខ្លះដែលបានមកដល់ប៉ារីសហើយ និងបានចោទជាកង្វល់ដល់អ្នករៀបនឹងមកប៉ារីសមែន ប៉ុន្តែបារាំងជាប្រទេសទេសចរណ៍ពិតៗ។ តាំងពីចូលឆ្នាំ២០២៣មក បារាំង ប្រឈមនឹងបាតុកម្មហិង្សាប្រឆាំងនឹងកំណែទម្រង់ច្បាប់សោធននិវត្តន៍ផង ឥលូវអំពើកុប្បកម្មហិង្សារបស់ក្មេងជំទង់ទៀត តែតួលេខទេសចរណ៍ឡើងខ្ពស់ត្រដែតណាស់ទាំងសម្រាប់ប៉ារីស និងប្រទេសបារាំងទាំងមូល។ ចំនួនទេសចរសម្រាប់៦ខែដើមឆ្នាំ២០២៣ ដូចគ្នាឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០១៩ ពោលគឺ ចំនួនទេសចរណ៍ឡើងស្មើនឹងសម័យមុនកូវីដទៅហើយ។ ដូច្នេះគ្មានអ្វីដែលត្រូវប្រញាប់ស្រែកអាសន្នទេ។ទាំងអ្នកជំនាញផ្នែកប្រឹក្សាទេសចរណ៍ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរក្រុងប៉ារីស សុទ្ធតែប្រឹងសម្រួលស្ថានការណ៍ដោយពន្យល់ថាបើមើលពីចម្ងាយ ឃើញតែព័ត៌មានវិលឥតឈប់នៃអំពើហិង្សា គេត្រូវតែព្រួយបារម្ភហើយ ដូច្នេះភ្នាក់ងារទេសចរណ៍បារាំងត្រូវចេះពន្យល់ភ្ញៀវបរទេសវិញ។ អំពើហិង្សាមិនកើតទូទាំងប្រទេស និងគ្រប់ទីក្រុងឯណា ! ទេសចរអាមេរិកឬជប៉ុនជាភ្ញៀវមកពីឆ្ងាយនិងតែងចំណាយច្រើននៅក្នុងប្រទេសបារាំង តែក៏អ្នកភ័យខ្លាចខ្លាំងជាងគេរឿងអសន្តិសុខ និងងាយទទួលឥទ្ធិពលពីការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានស្តីពីស្ថានភាពនៅប្រទេសបារាំង។ តែ៨០%នៃទេសចរមកលេងបារាំង ជាអឺរ៉ុប នៅជិតឬជាប់របងបារាំង ហើយយល់ពីចិត្តនិងស្គាល់ប្រវត្តិសាស្ត្របារាំងជាង ដឹងថា ថ្ងៃបុណ្យជាតិបារាំងជាថ្ងៃពលរដ្ឋងើបធ្វើកុប្បកម្មបះបោរធ្វើបដិវត្ត និងមានកូដកម្ម បាតុកម្ម ជាញឹកញយ ស្ទើរក្លាយជាប្រពៃណីមួយរបស់បារាំងទៅហើយ។ តែអ្នកជំនាញ អ្នកវិភាគ និងអ្នកមានអាជីពក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ សុទ្ធតែគិតនិងយល់ស្របគ្នាថា ព្រឹត្តិការណ៍កីឡាខ្នាតអន្តរជាតិ នៅចុងឆ្នាំ២០២៣ (ការប្រកួតបាល់Rugbyពិភពលោកខែកញ្ញា) និងការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិកឆ្នាំ២០២៤ នឹងស្រូបទាក់ទេសចរបរទេស បានយ៉ាងច្រើនមកវិញជាក់ជាពុំខាន៕
7/5/2023 • 4 minutes, 58 seconds បារាំង៖ តើអ្វីខ្លះដែលបានរុញក្មេងជំទង់ឲ្យហិង្សា កម ្រោលចូល បង្កកុបកម្មពាសពេញប្រទេស?
បារាំងបានឆ្លងកាត់ស្ថានភាពចលាចលហិង្សា កុបកម្មសឹងពាសពេញប្រទេស អស់មួយសប្តាហ៍កន្លងមកនេះ បន្ទាប់ពីមានករណីក្មេងជំទង់ម្នាក់ឈ្មោះ ណាហ៊ែល ត្រូវបាននគរបាលបាញ់បណ្តាលឲ្យស្លាប់ កាលពីថ្ងៃអង្គារទី២៧មិថុនា នៅជាយខាងលិចទីក្រុងប៉ារីស។ ក្រោយហេតុការណ៍ ចលនាកុបកម្មហិង្សាបានផ្ទុះឡើងជារៀងរាល់យប់ តាមទីក្រុងនានាសឹងពាសពេញប្រទេស ដោយក្រុមកុបករ ភាគច្រើនជាក្មេងជំទង់ ទាំងហ្វូងៗ បាននាំគ្នាដុតរថយន្ត បង្កអគ្គីភ័យតាមអគារ និងវាយបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ យ៉ាងហិង្សាជាទីបំផុត។ តើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលបានជំរុញឲ្យក្មេងជំទង់នៅបារាំង អាយុត្រឹម១២ ១៣ឆ្នាំ ចេញធ្វើសកម្មភាពហិង្សាយ៉ាងកំរោល ប្រឆាំងសង្គម ប្រឆាំងសមត្ថកិច្ចបែបនេះ? នៅយប់ទី៧ អំពើកុបកម្មហិង្សា ហាក់បានថមថយច្រើន នៅទូទាំងប្រទេសបារាំង។ អស់មួយសប្តាហ៍ ដែលសមត្ថកិច្ច នគរបាលបារាំង ជាច្រើនពាន់នាក់ បានព្យាយាមទប់ទល់យ៉ាងលំបាកលំបិន ដើម្បីបំបែកក្រុមកុបករដ៏ហិង្សា នៅតាមទីក្រុងនានា សឹងពាសពេញបារាំង។ រូបភាពជាច្រើន ត្រូវបានគេផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្តាញសង្គម និងពាសពេញពិភពលោក បង្ហាញឲ្យឃើញ រថយន្តឆេះខ្លោចតាមដងផ្លូវ អគ្គីភ័យឆេះអគារ ហាងទំនិញឆាបឆេះ ឬបាក់បែក និងខ្លះត្រូវក្រុមជនឆក់ឱកាស ចូលទៅលួចប្រមូលទំនិញ យ៉ាងអនាធិបតេយ្យបំផុត។ តាមការលើកឡើង របស់លោកប្រធានសហព័ន្ធនយោជកបារាំង គឺការខូចខាតប្រមាណ៧ថ្ងៃមកនេះ គឺមិនក្រោម១ពាន់លានអឺរ៉ូនោះទេ។វាយបំផ្លាញសាលារៀន បណ្ណាល័យ ...ក្រុមកុបករ បានវាយបំផ្លាញផងដែរ នូវសាលារៀន សាលាមតេយ្យ សាលាឃុំសង្កាត់ បណ្ណាល័យ ស្នងការដ្ឋាននគរបាល ព្រមទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈជាច្រើនផ្សេងទៀត។ ជាអំពើហិង្សាយ៉ាងកម្រោល ដែលធ្វើឲ្យគ្រប់មនុស្សទូទៅ ដែលមានការពិចារណា ទោះបន្តិចបន្តួច ងឿងឆ្ងល់ មិនអាចយល់បានថាហេតុអ្វី ហេតុអ្វីបានជាកុបករទាំងអស់នេះ ធ្វើសកម្មភាពហិង្សាបែបនេះ?យោងតាមតួលេខក្រសួងមហាផ្ទៃ គិតត្រឹមព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ទី៤កក្កដា សមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួនកុបករហិង្សា ចំនួន ៣៩១៥នាក់ ដែលក្នុងនោះ មាន១២៤៤នាក់ គឺជាអនីតិជន។ កុបករទាំងអស់ មានអាយុមិនលើសពី៣០ឆ្នាំទេ ហើយអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់បំផុត គឺភាគច្រើន សុទ្ធតែក្មេងជំទង់ប្រុសៗ អាយុ ត្រឹម ១២ ១៣ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ យុវជន និងក្មេងជំទង់ទាំងនោះ ភាគច្រើនមានដើមកំណើតក្រុមគ្រួសារ មកពីបណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិក និងតំបន់ម៉ាហ្ក្រេប។យោងតាមមន្ត្រីម្នាក់ ធ្វើការនៅសាលាក្រុងNanterre ជាទីដែលផ្តើមផ្ទុះអំពើកុបកម្មទាំងនេះ គឺយុវជនក្មេងជំទង់ ដែលបានធ្វើកុបកម្ម មានលាយឡំគ្នាច្រើន ខ្លះមានការងារធ្វើបន្តិចបន្តួច ខ្លះអត់ការងារធ្វើ តែលតោលពពាក់ពពូន នៅតែតាមក្រោមអគារក្នុងតំបន់ដែលពួកគេរស់នៅ។ ភាគច្រើនលើសលុប គឺពួកគេបានបោះបង់ចោលការសិក្សា ហើយខ្លះទៀត បានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងបណ្តាញទុច្ចរិត លួចឆក់ប្លន់ និងជួញដូរគ្រឿងញៀនជាដើម។ស្អប់គុំគួនខ្លាំងទៅលើនរគបាលលោក Olivier Galland សង្គមវិទូបារាំង ជំនាញផ្នែកយុវជន បានលើកឡើងថា ចំណុចរួមមួយរបស់យុវជនកុបករហិង្សាទាំងនេះ គឺការស្អប់គុំគួនទៅលើនគរបាលបារាំង។ នៅពេលដែលមានហេតុការណ៍អកុសលនីមួយកើតឡើង ជាក់ស្តែងដូចជាករណី ក្មេងជំទង់អាយុ១៧ឆ្នាំ ដែលត្រូវនគរបាលបាញ់បណ្តាលឲ្យស្លាប់ កាលពីថ្ងៃទី២៧មិថុនាដោយសារក្មេងជំទង់រូបនេះមិនព្រមឈប់រថយន្តទៅតាមការឃាត់នោះ គឺវាមានបំផ្ទុះបំផុសកំហឹងគុំគួន ដែលមាននៅក្នុងចិត្តរបស់យុវជនក្មេងៗ។ជាងនេះទៀត ដោយសារពួកគេខ្លះ ធ្វើសកម្មភាពទុច្ចរិតឆក់ប្លន់ លួចបន្លំ ជួញគ្រឿងញៀនជាដើម គឺធ្វើឲ្យពួកគេតែងត្រូវបាននគរបាលឃាត់សួរនាំ ជាញឹកញាប់។ ការសួរនាំ ដែលអាចពេលខ្លះ មានជាការសំឡុត គំរាម ឬអាចមានលក្ខណៈរើសអើងមើលងាយប្រកាន់ពូជសាសន៍ ជាដើម។ល។ បរិបទនេះ ធ្វើឲ្យតំបន់ដែលពួកគេរស់នៅជាទូទៅ ក្លាយជាតំបន់ពពាក់ពពូន ហិង្សា ត្រូវនគរបាលសង្ស័យ ដែលវាបង្កើតជាវប្បធម៌ពាលា បំពានច្បាប់ ផ្គើននគរបាល ផ្គើនសមត្ថកិច្ច។ទន្ទឹមគ្នានេះទៀត យោងតាមការអង្កេតសង្គមសាស្ត្រ ទឹកចិត្តពុះកញ្ជ្រោលខឹងស្អប់គុំគួនមកលើសមត្ថកិច្ចរដ្ឋបារាំង គឺមួយផ្នែកកើតចេញពីការរស់នៅមិនចុះសម្រុងក្នុងសង្គម។ យុវជនទាំងនោះ ភាគច្រើនលើសលុប កើតក្នុងវង់ត្រកូលគ្រួសារអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម ដែលយល់ថាសង្គមបារាំង ជាសង្គមស្អប់ខ្ពើមពួកគេ រើសអើងពួកគេ បោះបង់ចោលពួកគេ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចរន្តសាសនាអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម បានរីកសាយភាយខ្លាំងណាស់ ក្នុងចំណោមយុវជនដែលរស់នៅតាមតំបន់ក្រីក្រ ជាយទីក្រុងធំៗ។បណ្តាញសង្គមជាមធ្យោបាយក្នុងរយៈពេល៧ថ្ងៃកន្លងមកនេះ ដែលមានផ្ទុះអំពើហិង្សាកុបកម្មយ៉ាងកម្រោល មានមនុស្សជាច្រើននាក់ ដែលធ្វើការងារសង្គម តាមសមាគមន៍នានា បានអះអាងថា បានព្យាយាមសួរនាំ និយាយជាមួយយុវជនក្មេងៗដែលជាកុបករ ដើម្បីពន្យល់ឃាត់ពួកគេ។ តែអ្វីដែលជាការសង្កេតឃើញជាទូទៅ គឺយុវជន ក្មេងជំទង់ទាំងនោះ ងប់វក់ក្នុងភ្លើងកំហិងរបស់ពួកគេ មិនអាចស្តាប់ហេតុផលពីនរណាបានទាំងអស់។លើសពីកត្តាកំហិងពុះកញ្ជ្រោលនេះ អ្វីដែលបានជំរុញធ្វើឲ្យកុបកម្មហិង្សាប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ មានទ្រង់ទ្រាយធំ ទប់មិនឈ្នះ គឺបណ្តាញសង្គម។ ជាការពិត បណ្តាញសង្គមមិនមែនជាប្រភពនៃបញ្ហាទេ តែបណ្តាញសង្គម គឺជាមធ្យោបាយ ដែលធ្វើឲ្យកុបកម្មហិង្សា រីកសាយភាយយ៉ាងលឿនរហ័ស។ នៅលើបណ្តាញ Snapchat និង Instagram ជាដើម ពួកក្មេងជំទង់ទាំងនេះ ចែកចាយដំណឹង រៀបចំណាត់ជួបគ្នា កំណត់ទីតាំងដុតត្រង់នេះ វាយត្រង់នោះ ធ្វើឲ្យសមត្ថកិច្ចតាមសឹងតែមិនទាន់។ជាងនេះទៀត ក្រុមក្មេងស្ទាវទាំងអស់នេះ បានថែមទាំងប្រកួតប្រណាំងគ្នាតាមបណ្តាញសង្គម ថាអ្នកណាក្រុមណា ធ្វើឡូយអស្ចារ្យជាងគេ បាញ់កាំជ្រួចផ្កាភ្លើងបានច្រើនជាងគេ ដុតឡានបានច្រើនជាងគេ ឬចូលវាយកំទេចអគារបានលឿនជាងគេជាដើម។ល។ ការប្រកួតប្រជែង សំញ៉ែញភាពអស្ចារ្យ តាមលក្ខណៈក្មេងខ្វះការពិចារណា ដែលពួកគេបង្ហាញតាមវីដេអូ ផ្សាយបន្តផ្ទាល់តាមបណ្តាញសង្គមនានា។ កត្តាទាំងអស់នេះ គួបផ្សំគ្នា ធ្វើឲ្យពួកគេ កាន់តែកម្រោល ព្រោះពួកគេគិតថាខ្លួនឯងសម្បើមអស្ចារ្យខ្លាំង។កុបកម្មហិង្សាកក្រើកប្រទេសរយៈពេល៧ថ្ងៃមកនេះ វាបានដាស់សតិស្មារតីរដ្ឋាភិបាលបារាំង និងអ្នកនយោបាយគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ឲ្យមើលឃើញអំពីបញ្ហា ជំងឺ ដំបៅស៊ីរូងក្នុងសង្គម ដែលកើតចេញពីភាពមិនចុះសម្រុងគ្នា រវាងយុវជន និងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចអាជ្ញាធររដ្ឋ។ សង្គមវិទូ Oliver Galland បានលើកឡើងថា ក្មេងជំទង់ហិង្សា ធ្វើកុបកម្មពាសពេញប្រទេសបែបនេះ ទោះជាមានហេតុផលអ្វីក៏ដោយ តែលោកយល់ថា វាគឺជាកំហុសនៃប្រព័ន្ធអប់រំបារាំង។ គេមិនអាចទំលាក់កំហុសទាំងស្រុង ទៅលើឪពុកម្តាយ ដែលមិនប្រៀនប្រដៅតម្រង់ផ្លូវកូននោះទេ ព្រោះជាទូទៅ អាណាព្យាបាលមិនអាចធ្វើអ្វីបានច្រើនឡើយ ប្រឈមនឹងបញ្ហាក្មេងជំទង់ហិង្សាបែបនេះ។ ផ្ទុយទៅវិញ សម្រាប់លោក លោកយល់ថា គឺសាលារៀន គឺប្រព័ន្ធអប់រំ ដែលបានបរាជ័យ មិនអាចតម្រង់ផ្លូវយុវជនទាំងនោះ ឲ្យក្លាយជាពលរដ្ឋល្អក្នុងសង្គម៕
7/5/2023 • 6 minutes, 41 seconds ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសបារាំងស្វែងរកអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម និងលីចូមរហូតដល់ប្រទេសម៉ុងហ្គោលី?
នៅចុងខែមិថុនាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ ប្រមុខការទូតបារាំងលោកស្រីកាទ្រីន កូឡូណា (Catherine Colonna) បានបំពេញទស្សនកិច្ចរយៈពេល ២ថ្ងៃនៅក្នុងប្រទេសម៉ុងហ្គោលី។ គោលដៅនៃទស្សនកិច្ច គឺពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយម៉ុងហ្គោលីដែលជាប្រទេសអាស៊ីមួយសម្បូរដោយធនធានធម្មជាតិយុទ្ធសាស្រ្ត ពិសេសអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម និងលីចូម។ នៅមុនលោកស្រីកូឡូណា ប្រធានាធិបតីបារាំងលោកម៉ាក្រុងបានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅម៉ុងហ្គោលីក្នុងខែឧសភា។ ហេតុអ្វីបានជាបារាំងស្វែងរកអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមដល់ម៉ុងហ្គោលី និងថា តើបារាំងអាចប្រជែងជាមួយរុស្ស៊ី និងចិនដែលកំពុងមានឥទ្ធិពលខ្លាំងលើម៉ុងហ្គោលីដែរ ឬទេ? ក្នុងរយៈពេលតែជាងមួយខែតិចតួច មានទស្សនកិច្ចចំនួនពីរដងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំបារាំងនៅក្នុងប្រទេសម៉ុងហ្គោលី។ ទី១ ជាទស្សនកិច្ចរយៈពេលខ្លីរបស់ប្រធានាធិបតីលោកម៉ាក្រុងកាលពីថ្ងៃទី២១ ឧសភា ហើយទស្សនកិច្ចទី២ ជាទស្សនកិច្ចរយៈពេល២ថ្ងៃរបស់ប្រមុខការទូតលោកស្រីកាទ្រីន កូឡូណាពីថ្ងៃទី២៩ ដល់ថ្ងៃទី៣០ មិថុនា។ អ្វីជាការកត់សម្គាល់ ដំណើរផ្លូវទៅកាន់ម៉ុងហ្គោលីរបស់លោកម៉ាក្រុងក្នុងថ្ងៃទី២១ ឧសភាជាដំណើរផ្លូវដែលលោកម៉ាក្រុងបានត្រឡប់ពីការចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃក្រុមប្រទេស G៧ រៀបចំក្នុងប្រទេសជប៉ុន។ ចំណែកកំណត់សម្គាល់ទី២ នេះជាលើកទី១ បង្អស់ដែលមានប្រធានាធិបតីបារាំងម្នាក់បានដាក់ជើងជាន់ទឹកដីម៉ុងហ្គោលី។មានផ្ទៃក្រឡាដីជាង ១លាន ៥សែនគីឡូម៉ែត្រក្រឡាដែលពាក់កណ្តាលជាវាលខ្សាច់ និងមានពលរដ្ឋរស់នៅជាង ៣លាន ៣សែននាក់ ម៉ុងហ្គោលីជាប្រទេសអាស៊ីដែលស្ថិតនៅចន្លោះរវាងប្រទេសរុស្ស៊ី និងប្រទេសចិន។ តែអ្វីដែលគេមិនអាចមើលរំលង និងមិនអាចមិននិយាយបាន គឺធនធានធម្មជាតិដែលម៉ុងហ្គោលីមាននៅក្នុងដីរបស់ខ្លួន ពិសេសអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម។ នេះជាហើយជាអ្វីដែលបារាំងបានសម្លឹងឃើញ និងកំពុងចង់បាន។ ដូច្នេះគេអាចនិយាយបានថា ការឆ្លៀតចូលម៉ុងហ្គោលីរយៈពេលខ្លីរបស់លោកម៉ាក្រុង និងបន្តដោយទស្សនកិច្ចរយៈពេល ២ថ្ងៃរបស់លោកស្រីកាទ្រីន កូឡូណាប្រហែលមិនមែនជារឿងចៃដន្យ ឬជាការគួរសមអ្វីទេ។កម្មវត្ថុរបស់រដ្ឋាភិបាលបារាំង គឺស្វែងរកប្រភពអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមពីគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ដែលអាចធ្វើទៅបានដើម្បីផ្តត់ផ្គង់ដល់ដំណើរការមជ្ឈមណ្ឌលនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន។ ក្រៅពីអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមរបស់ម៉ុងហ្គោលី បារាំងក៏កំពុងសម្លឹងឃើញលោហៈលីចូមដែលគេហៅជាលោហៈយុទ្ធសាស្រ្ត។ សព្វថ្ងៃនេះ ក្រុមហ៊ុនបារាំង Orano ដែលរដ្ឋបារាំងជាអ្នកមានភាគហ៊ុនច្រើនកំពុងមានក្នុងដៃនូវអាជ្ញាប័ណ្ណអាជីវកម្មចំនួន ៣ច្បាប់សម្រាប់ធ្វើអាជីវកម្មលើអណ្តូងរ៉ែម៉ុងហ្គោលី។ ចាប់ពីពេលនេះទៅ ការចរចាកំពុងបន្តធ្វើដើម្បីឈានទៅមានកិច្ចព្រមព្រៀងនាពេលខាងមុខស្តីពីការបែងចែកធនធានអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមដែលទាញយកបាន និងសិទ្ធិក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម។ក្រុមហ៊ុនបារាំង Orano ជាដៃគូជាមួយក្រុមហ៊ុនម៉ុងហ្គោលី Mon-Atom។ តែចំណែកភាគហ៊ុនរបស់ Orano មានដល់ទៅ ៦៦%។ នៅក្នុងកិច្ចចរចា ក្រុមហ៊ុនបារាំង Orano អាចមានសិទ្ធិធ្វើពាណិជ្ជកម្មលើអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមចំនួន ២ភាគ៣ ដែលទាញយកបាន។ លោក Olivier Thoumyre អ្នកតំណាងក្រុមហ៊ុន Orano នៅម៉ុងហ្គោលីបានលំអិតថា សិទ្ធិធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងហិរញ្ញប្បទាននឹងអាស្រ័យលើកិច្ចព្រមព្រៀងដែលទទួលបាន។ ចំណែកក្រសួងការបរទេសបារាំងបានបញ្ជាក់ថា ការចំណាយដើម្បីវិនិយោគនឹងកើនលើសពាន់លានអឺរ៉ូ។ បើអ្វីៗនឹងមានដំណើរដូចការរំពឹងទុកមែន បារាំងសង្ឃឹមទទួលបានអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមក្នុងបរិមាណដ៏ច្រើនសម្បើមពីប្រទេសម៉ុងហ្គោលី។បើបារាំងទទួលបានដូចដែលខ្លួនសង្ឃឹមទុកមែន បារាំងអាចពង្រឹងភាពជាម្ចាស់ការ និងឯករាជ្យភាពក្នុងបញ្ហាអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមក៏ដូចជាលោហៈយុទ្ធសាស្រ្តលីចូម។ ទន្ទឹមគ្នានេះ បារាំងអាចឆ្លើយដោយប្រយោលទៅនឹងការរិះគន់ ទិតៀនរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល Greenpeace ដែលថា បារាំងបានបន្តពឹងលើអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមចម្រើនរួចពីរុស្ស៊ី នោះបើទោះបីជានុយក្លេអ៊ែរមិនមាននៅក្នុងទណ្ឌកម្មអឺរ៉ុបប្រឆាំងរុស្ស៊ីតាំងពីរុស្ស៊ីចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនក៏ដោយ។ គួរបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនបារាំង Orano បានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការរុករកអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមនៅវាលខ្សាច់ហ្គោប៊ីរបស់ម៉ុងហ្គោលីក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៧។ តែគឺទើបនៅឆ្នាំ ២០១០ ដែល Orano បានរកឃើញប្រភពអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមនៅទីតាំងមួយឈ្មោះ Zuuvch Ovoo។ តាមរយៈអណ្តូងរ៉ែអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមមួយនេះ Orano សង្ឃឹមទទួលបានអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមនៅឆ្នាំ ២០២៨ ក្នុងបរិមាណ ២ ៥០០តោនក្នុងមួយឆ្នាំសម្រាប់រយៈពេល ៣០ឆ្នាំ។តាមពិតទៅ ម៉ុងហ្គោលីមិនបានស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលបារាំងបាននាំចូលអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមទេមកទល់សព្វថ្ងៃ។ ចំណែកនៅក្នុងកម្រិតសហភាពអឺរ៉ុបក៏គ្មានប្រទេសម៉ុងហ្គោលីដែរ។ តាមរបាយការណ៍ឆ្នាំ ២០២១ របស់ទីភ្នាក់ងារផ្គត់ផ្គង់អឺរ៉ុបឈ្មោះ Euratom អ៊ុយរ៉ាញ៉ូមសឹងទាំងអស់ត្រូវបានសហភាពអឺរ៉ុបនាំចូលពី ៥ប្រទេស គឺនីហ្សេ កាហ្សាក់ស្ថាន រុស្ស៊ី អូស្រា្តលី និងប្រទេសកាណាដា។ ជាក់ស្តែង ក្រុមហ៊ុនបារាំង Orano ដែលពីមុនមានឈ្មោះ Areva បានធ្វើអាជីវកម្មលើអណ្តូងរ៉ែអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមក្នុងប្រទេសនីហ្សេតាំងពីឆ្នាំ ១៩៧០ មកម្ល៉េះ។ សមាគមន៍ប្រឆាំងនុយក្លេអ៊ែរឈ្មោះ néga Watt យល់ឃើញថា បើគិតពីភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ការងាករកអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមម៉ុងហ្គោលីរបស់បារាំងជារឿងប្រថុយប្រថាន។ជារឿងប្រថុយប្រថានព្រោះម៉ុងហ្គោលី និយាយជារួម និងអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមម៉ុងហ្គោលីនិយាយដោយឡែកកំពុងស្ថិត និងកំពុងបន្តស្ថិតក្នុងការប្រជែងឥទ្ធិពលរវាងចិន និងរុស្ស៊ីដែលជាមហាអំណាចឧស្សាហកម្មក្នុងវិស័យនុយក្លេអ៊ែរ។ តែសម្រាប់បារាំង ក្រុងប៉ារីសមានសន្លឹកបៀរមួយដើម្បីទាញយកអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមរបស់ម៉ុងហ្គោលី។ សន្លឹកបៀរនោះ គឺជំនាញបច្ចេកទេសរបស់បារាំងក្នុងរឿងនុយក្លេអ៊ែរ និងការធ្វើអាជីវកម្មដោយគិតគូរយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបរិស្ថាន រួមទាំងសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជនម៉ុងហ្គោលី៕
7/4/2023 • 6 minutes, 21 seconds គម្រោងយន្តហោះអ៊ីពែរសូនិករបស់អឺរ៉ុប៖ ប៉ារីស-ញូវយ៉កត ្រឹម៩០នាទី?
យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក (ដ្រូន) ដឹកអ្នកដំណើរ ពីប៉ារីស ទៅញូវយ៉ក ដោយប្រើពេលត្រឹមតែ ៩០នាទី ហើយដោយមិនបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកសោះ... នេះគឺជាគម្រោងរបស់ក្រុមហ៊ុន Start-up មួយនៅអឺរ៉ុប ឈ្មោះ Destinus។ កន្លងមក គេធ្លាប់សង្កេតឃើញមានគម្រោងស្រដៀងគ្នានេះច្រើនរួចមកហើយ ក៏ប៉ុន្តែ គម្រោងរបស់ Destinus ហាក់បោះជំហានទៅមុខលឿនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ដោយយន្តហោះគំរូដើមមួយត្រូវបានគេយកមកដាក់បង្ហាញ នៅក្នុងអំឡុងពិព័រណ៌យន្តហោះអន្តរជាតិនៅប៉ារីស កាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅ។ គិតមកទល់នឹងពេលនេះ ជិត ២០ឆ្នាំហើយ ដែលការហោះហើរដឹកអ្នកដំណើរ ក្នុងល្បឿនលឿនកម្រិតស៊ូពែរសូនិក ត្រូវបិទបញ្ចប់ ជាមួយនឹងការហោះហើរចុងក្រោយរបស់យន្តហោះធុន Concorde កាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០០៣។យន្តហោះប្រភេទថ្មី ដែលក្រុមហ៊ុន Destinus កំពុងអភិវឌ្ឍនៅពេលនេះ ក្រៅពីជាប្រភេទយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក គឺនឹងមានល្បឿនលឿនជាង Concorde រហូតដល់ទៅ ៣ដង។ ជាប្រភេទយន្តហោះអ៊ីពែរសូនិក ដោយមានល្បឿនលឿនជាងសំឡេងយ៉ាងតិច ៥ដង គឺលើសពី ៦១០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ហើយអាចហោះរហូតទៅដល់កម្ពស់ ពី ៣០គីឡូម៉ែត្រ ទៅ ៤០គីឡូម៉ែត្រ ពោលគឺ រហូតដល់ទៅជាង ៣ដង ខ្ពស់ជាងរយៈកម្ពស់យន្តហោះដឹកអ្នកដំណើរបច្ចុប្បន្ន។ក្នុងល្បឿនអ៊ីពែរសូនិកនេះ យន្តហោះ Destinus អាចធ្វើដំណើរឆ្លងមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិកពីប៉ារីសទៅញូវយ៉ក ដោយប្រើរយៈពេលត្រឹមតែ ១ម៉ោងកន្លះ ចំណែកពីប៉ារីសទៅស៊ីដនី ប្រើពេលត្រឹមតែ ៤ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។ លើសពីនេះទៅទៀត ការហោះហើរនេះក៏នឹងមិនមានបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកនោះដែរ ដោយសារតែវាជាប្រភេទយន្តហោះប្រើអ៊ីដ្រូសែន (ជាប្រភេទអ៊ីដ្រូសែនរាវ ដែលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានគេប្រើសម្រាប់រ៉ុកកែតអវកាស)។គួរបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុន Destinus មានទីស្នាក់ការកណ្តាល នៅក្នុងប្រទេសស្វ៊ីស ហើយមានទីតាំងនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួនផ្សេងទៀត នៅអឺរ៉ុប គឺរួមមាន នៅបារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងអេស្ប៉ាញ។ក្រុមហ៊ុននេះទើបនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើង កាលពីឆ្នាំ២០២១កន្លងទៅនេះប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែ គម្រោងផលិតយន្តហោះអ៊ីពែរសូនិកបានបោះជំហានទៅមុខយ៉ាងលឿន គួរឲ្យកត់សម្គាល់ ដោយត្រឹមតែ ៨ខែក្រោយបង្កើតក្រុមហ៊ុន យន្តហោះគំរូដើមតូចមួយ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា Destinus 1 ដែលមានប្រវែង ៤ម៉ែត្រ ត្រូវបានគេផលិត និងដាក់ហោះហើរសាកល្បងប្រកបដោយជោគជ័យ ហើយ Destinus 2 ដែលមានប្រវែង ១០ម៉ែត្រ បានហោះហើរដោយជោគជ័យ ប្រមាណជា ២ខែក្រោយមកទៀត។យន្តហោះគំរូទាំងពីរគ្រឿងនេះ ត្រូវបានគេផលិតឡើង ក្នុងគោលដៅសាកល្បងម៉ូទ័រ ដែលប្រើកេរ៉ូសែនធម្មតា បូកបន្ថែមជាមួយអ៊ីដ្រូសែន ហើយវាមានល្បឿនយឺតជាងល្បឿនសំឡេងនៅឡើយ។ ចំណែក Destinus 3 ដែលគេគ្រោងហោះសាកល្បង នៅដើមឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ ទើបអាចហោះដល់កម្រិតស៊ូពែរសូនិក គឺល្បឿនលឿនជាងសំឡេងជិត១ដងកន្លះ។ Destinus 4 នឹងបង្កើនល្បឿនដល់ ២ដងកន្លះនៃល្បឿនសំឡេង ហើយចុងក្រោយ Destinus 5 ដែលគេគ្រោងហោះសាកល្បង នៅក្នុងចន្លោះឆ្នាំ២០២៧-២០២៨ នឹងត្រូវបំពាក់គ្រប់បច្ចេកវិទ្យាទាំងអស់ សម្រាប់ការហោះហើរក្នុងល្បឿនអ៊ីពែរសូនិក។គោលដៅរបស់ Destinus គឺចង់ផលិត និងដាក់ឲ្យដំណើរការយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក ប្រភេទអ៊ីពែរសូនិក ដែលអាចដឹកទំនិញបានពី ៣តោន ទៅ ៤តោន ឬដឹកអ្នកដំណើរពី ២៥ ទៅ ៣០នាក់ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០៣១-២០៣២ខាងមុខ។ នៅក្នុងជំហានដំបូងនេះ ការហោះហើរដឹកអ្នកដំណើរនឹងធ្វើឡើង សម្រាប់តែ Business Class តែប៉ុណ្ណោះ ដោយគេរំពឹងថា ថ្លៃហោះហើរនឹងមានកម្រិតខ្ពស់។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅជំហានជាបន្តបន្ទាប់ទៅទៀត គេគ្រោងនឹងផលិតយន្តហោះ កាន់តែធំ ដឹកអ្នកដំណើរបានកាន់តែច្រើននាក់ ហើយរួមជាមួយនឹងការធ្លាក់ថ្លៃនៃថាមពលអ៊ីដ្រូសែនផង គេរំពឹងថា នឹងអាចបញ្ចុះតម្លៃសំបុត្រយន្តហោះ ហើយឈានទៅពង្រីកការដឹកអ្នកដំណើរធម្មតា ក្នុង Economy Class។គិតមកទល់នឹងពេលនេះ ក្រុមហ៊ុន Destinus រកទុនវិនិយោគបានប្រមាណជា ៥០លានអឺរ៉ូ ដើម្បីចំណាយទៅលើគម្រោងរបស់ខ្លួន ដោយនៅក្នុងនោះ មានមួយផ្នែកបានមកពីវិនិយោគឯកជន ចំណែកមួយផ្នែកទៀតបានពីជំនួយរបស់រដ្ឋ តាមរយៈកម្មវិធីអភិវឌ្ឍថាមពលបៃតង គឺអ៊ីដ្រូសែន។ ក៏ប៉ុន្តែ នាយកក្រុមហ៊ុន Destinus បានឲ្យដឹងថា គេនៅត្រូវការទុនច្រើនបន្ថែមទៀត គឺរហូតដល់ទៅប្រមាណជា ១ពាន់លានអឺរ៉ូ ដើម្បីចំណាយទៅលើការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យា និងផលិតយន្តហោះសាកល្បង រហូតដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយ គឺយន្តហោះគំរូ Destinus 5។ ក្រោយពីហោះសាកល្បងបានជោគជ័យជាស្ថាពររួចហើយ គេនៅត្រូវការទុនជាច្រើនពាន់លានអឺរ៉ូបបន្ថែមពីលើនេះទៅទៀត ដើម្បីចំណាយទៅលើការផលិតយន្តហោះ ដើម្បីដាក់ឲ្យដំណើរការជាលក្ខណៈទៀងទាត់៕
6/28/2023 • 4 minutes, 18 seconds ព្រឹត្តិការណ៍បះបោរនៅរុស្ស៊ី ធ្វើឲ្យ ចិន ឃើញច្បាស់ពីអំណាចទន់ខ្សោយរបស់រុស្ស៊ី?
ថ្ងៃអង្គារ រដ្ឋអំណាចរុស្ស៊ី ប្រកាសបញ្ជាក់ជាថ្មី ថាលើកលែងចោលបទប្តឹងផ្តល់និងបទចោទប្រកាន់ទាំងឡាយ ចំពោះក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner។ ក្រុមទាហាន Wagner ដែលកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ បានបះបោរនិងប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ី។ ព្រឹត្តិការណ៍បះបោរនេះ បានធ្វើឲ្យ ពិភពលោក ភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំង។ ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយរុស្ស៊ី ប្រទេសចិន ក៏ភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងណាស់ដែរ។ ជាមួយគ្នានេះ ថ្នាក់ដឹកនាំចិន ក៏ទំនងជាភ្ញាក់ស្មារតី និង ឃើញច្បាស់ពីអំណាចទន់ខ្សោយរបស់រុស្ស៊ី។ តើនេះ ពិតជាដូច្នេះមែនដែរឬទេ? ដៃគូទប់ទល់នឹងបស្ចិមប្រទេសចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំចិន ប្រទេសរុស្ស៊ីជាដៃគូដ៏ចាំបាច់ និងដ៏មានប្រយោជន៍ សម្រាប់ទប់ទល់ឥទ្ធិពលរបស់ពួកលោកខាងលិច នៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ។ ហេតុដូច្នេះហើយ ទើបការបះបោរ របស់ ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលWagner នៅរុស្ស៊ី គឺត្រូវ ថ្នាក់ដឹកនាំចិន បានតាមដានយ៉ាងកៀកកិត។ រដ្ឋអំណាចក្រុងប៉េកាំង ក៏បានបង្ហាញស្មារតីជំហរគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះរដ្ឋអំណាចក្រុងម៉ូស្កូ។ បើទោះបីជា ចិន ចាត់ទុកថាការបះបោររបស់ពួកWagner ជា«រឿងផ្ទៃក្នុងរបស់រុស្ស៊ី»ក៏ដោយក្តី ក៏ប៉ុន្តែ ចិន បានសន្យាខំប្រឹងប្រែងសព្វបែបយ៉ាងដើម្បី«ថែរក្សាស្ថិរភាព»របស់រុស្ស៊ី។ នៅម៉ូស្កូ ថ្ងៃអាទិត្យ ពេលហេតុការណ៍ទាន់ហន់ប្រញាប់ខ្លាំង គឺនៅក្រុងប៉េកាំងឯណោះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន បានទទួលជួបអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី ជាបន្ទាន់ ហើយប្រមុខការទូតចិន បានប្រាប់សមភាគីអំពីទឹកចិត្តនិងជំនួយរបស់មិត្ត ចិន ចំពោះ រុស្ស៊ី។ បើតាមទិនានុប្បវត្តិប្រជាជនចិន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកិច្ចការបរទេសចិន បានថ្លែងថា «ក្នុងនាមជាមិត្តក្បែររបងនឹងគ្នា ហើយនិងជាដៃគូសហការយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងសករាជថ្មីនេះ ប្រទេសចិន ជួយប្រទេសរុស្ស៊ី ដើម្បីធានាស្ថិរភាពជាតិ ឈានទៅរកសម្រេចការអភិវឌ្ឍនិងវិបុលភាព។»កាសែតប្រជាជនជនចិន បានយកចិត្តតាមដានការបះបោរ របស់ ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលWagner និងគូសបង្ហាញថា មិនដល់រយៈប្រមាណ២៤ម៉ោងស្រួលបួលផង ព្រឹត្តិការណ៍បះបោរដែលផ្ទុះឡើងនៅថ្ងៃសៅរ៍ទី២៤មិថុនា បានរលត់ទៅវិញ នៅថ្ងៃអាទិត្យ។ កាសែតររដ្ឋចិនសង្កត់ធ្ងន់ថា ចិនបានធូរចិត្តជាខ្លាំង នៅពេលទទួលដំណឹងថា ការបះបោរ ស្ងប់ស្ងាត់ទៅវិញ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី ព្រឹត្តិការណ៍បះបោរក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលWagner ដែលលើកទ័ពសម្រុកចូលរដ្ឋធានីម៉ូស្កូ គឺត្រូវអ្នកជំនាញនិងអ្នកវិភាគនយោបាយរុស្ស៊ី យល់ឃើញថា នេះជាបង្ហាញពីអស្ថិរភាពក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី។ អស្ថិរភាព ក៏មានដែរ ក្នុងផ្នត់គំនិតរបស់ពលរដ្ឋរុស្ស៊ី ហើយនិងជំរុញឲ្យកើតមានក្តីមិនទុកចិត្តចំពោះរដ្ឋអំណាច កាន់តែរីកធំឡើង។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ស្ថានការណ៍បះបោរនេះ ក៏ស្តែងដែរ ពីប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងយោធារុស្ស៊ី ទន់ខ្សោយ មិនមាំទាំ និង មានចន្លោះប្រហោងខ្លាំង ឬអាចបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងផង ដែលអាចអនុញ្ញាតឲ្យ ពួកទាហានវ៉ាក់នែរ លើកទ័ពចូលដល់កៀករដ្ឋធានីម៉ូស្កូ។ ការបះបោរទាហានស៊ីឈ្នួលនេះ ចប់ស្ងប់ទៅ ដោយមានជំនួយចរចាអន្តរាគន៍ពីសំណាក់ ថ្នាក់ដឹកនាំបេឡារុស ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តចាក់ទឹកមិនលិចរបស់ចៅហ្វាយវិមានក្រេមឡាំង។ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន នៅថ្ងៃអង្គារ បានថ្លែងអរគុណចំពោះក្រុមទាហានជាតិរុស្ស៊ី ដែលបានជួយទប់ទល់ និងបញ្ជៀសការបះបោរ ដែល ប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី ចាត់ទុកថា «បញ្ជៀសសង្គ្រាមស៊ីវិល»។ រដ្ឋអំណាចរុស្ស៊ី ក៏លើកលែងបទចោទប្រកាន់ទាំងឡាយចំពោះក្រុមបះបោរ។ត្រង់ចំណុចនេះ គឺនាំឲ្យមានសំណួរនិងចម្ងល់ច្រើនដែរ។ អ្នកខ្លះចោទសួរនិងសង្ស័យថា លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន និង មេដឹកនាំក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលWagner លោក អេវហ្គេនី ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន គឺ ប្រហែលតាមពិត គ្មានរឿងទាស់ទែងនឹងគ្នាទេ ហើយនិងថា ការដកទ័ពចូលទឹកដីរុស្ស៊ីពីសំណាក់ក្រុមវ៉ាក់ន្នែរ គឺជាការផ្សំគំនិតគ្នា និងជា ល្បែងយុទ្ធសាស្ត្ររៀបចំទុកជាមុន របស់ លោកពូទីននិងលោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន? នេះក៏ទំនងជាល្បិចយុទ្ធសាស្ត្រដកថយ និងបំភាន់គំនិតរបស់យោធាអ៊ុយក្រែន ដើម្បីនឹងប្រមូលកម្លាំងវាយសង្គ្រប់ លើ អ៊ុយក្រែន? នៅមានសំណួរនិងសេណារីយ៉ូ ជាច្រើន ដែលគេអាចគិតចេញប្លែកៗគ្នា។«អស្ថិរភាពនៃអំណាចក្រុងម៉ូស្កូ»ចំពោះប្រទេសចិន គឺអ្នកវិភាគនិងអ្នកជំនាញផ្សេងៗ ប្រមើលមើលឃើញថា ថ្នាក់ដឹកនាំចិន ច្បាស់ជាទាញទុកជាមេរៀននិងបទពិសោធទុកសម្រាប់ខ្លួន ជុំវិញព្រឹត្តិការណ៍បះបោរ។ មេរៀននោះ គឺថា រុស្ស៊ី មិនច្បាស់ថាមានស្ថិរភាពទាំងស្រុងទេ ហើយបទពិសោធចំពោះចិនខ្លួនឯងវិញ គឺដើម្បីបញ្ជៀសការបះបោរជាយថាហេតុណាមួយនៅក្នុងស្រុកខ្លួនដែរ គឺ ចិន ចាំបាច់ត្រូវតែរឹងបន្តឹងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងយោធា នៅក្នុងប្រទេស និងក្នុងបក្ស បន្ថែមទៀត។អ្នកវិភាគ Vicotr Shih នៃសកលវិទ្យាល័យ San Diego នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជឿថា ថ្នាក់ដឹកនាំចិនក្រុងប៉េកាំង ច្បាស់ជាភ្ញាក់ស្មារតីដូចគេចោលនឹងដប់ថ្ម។ ដ្បិតថា «មុននឹងផ្ទុះព្រឹត្តិការណ៍ប៉ះបោររបស់ពួកវ៉ាក់នែរ គឺ ចិន ខំតែគិតថា រដ្ឋអំណាចរុស្ស៊ី និងអំណាចរបស់លោកពូទីន ជាអំណាចមាំទាំ និងប៉ះពាល់មិនបាន»។ តែតាមពិត ផ្ទុយខុសស្រឡះ។ ព័ត៌មានខ្លះ បញ្ជាក់ថា ខ្វះតែ ៤០០ គីឡូម៉ែត្រ គឺដល់ម៉ូស្កូ តែក្រុមWagnerខ្លួនឯង បង្ហើបថា ខ្វះតែ២០០គីឡូម៉ែត្រ តែប៉ុណ្ណោះ ចូលដល់រដ្ឋធានីម៉ូស្កូ។ ការបះបោរនេះ ជាពិតជាភាពតក់ស្លុតដ៏ធំមួយ ចំពោះរដ្ឋបាលក្រុងប៉េកាំង និងជាពិសេសចំពោះប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីង ដែលថ្នាក់ដឹកនាំចិនឃើញភ្លឺភ្នែកច្បាស់ថា ប្រព័ន្ធការពារជាតិនៅខាងក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី គឺបរាជ័យធ្លាក់ទឹកតែម្តង។ នេះជាការគូសបង្ហាញរបស់ លោក Björn Alexander Dube អ្នកជំនាញទំនាក់ទំនងចិន-រុស្ស៊ី នៃសកលវិទ្យាល័យចិន Jilin ។អ្នកវិភាគ Victor Shih ហ៊ានថែមទាំងបញ្ចេញយោបល់ថា «ការវាយប្រហាររបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែន នាំឲ្យខូចខាតដល់ស្ថិរភាពរបស់រុស្ស៊ីខ្លួនឯងដែរ»។ ដូច្នេះ ប្រហែលជា ចិន អាចនឹងបញ្ចេញសកម្មភាពកាន់តែខ្លាំង ក្នុងការចរចាបញ្ចប់សង្គ្រាមនេះ ពីព្រោះថា កាលណាសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនចេះតែបន្ត នោះសកម្មភាពចលាចលផ្សេងៗ អាចនឹងបន្តមាន និងបន្តធ្វើឲ្យ រុស្ស៊ី កាន់តែខ្សោយ ហើយប្រសិនបើរបបអំណាចរុស្ស៊ីដួលរំលំ នោះក៏ពុំមែនជាផលល្អ សម្រាប់រដ្ឋអំណាច ចិន ដែរ៕
6/27/2023 • 5 minutes, 23 seconds ការបះបោរនៅរុស្ស៊ី៖តើអនាគតរបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែនៅអាហ្វ្រិកនឹងទៅជាយ៉ាងណា?
នៅរុស្ស៊ី សកម្មភាពងើបបះបោររបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែបានចប់ទៅមែន ប៉ុន្តែវានៅបន្សល់ទុកនូវផលវិបាក និងចំណោទសួរជាច្រើនទាក់ទងនឹងអនាគតរបស់ក្រុមហ៊ុនទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ ដឹកនាំដោយលោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន មនុស្សជំនិតដែលលោកពូទីនទើបចាត់ទុកជាជនជាតិក្បត់ជាតិ ក្នុងរឿងដឹកនាំការបះបោរប្រឆាំងថ្នាក់ដឹកនាំយោធារុស្ស៊ី។ ក្រៅពីចូលរួមយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែសកម្មខ្លាំងនៅទឹកដីបរទេស ជាពិសេសនៅអាហ្វ្រិក និងនៅដើមបូព៌ា។ ដូច្នេះ នៅពេលដែលមេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែត្រូវនិរទេសទៅនៅបេឡារុស ចំណែកអនាគតរបស់ក្រុមហ៊ុនទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែក៏មិនច្បាស់លាស់នៅក្រោយការបះបោរមិនបានសម្រេច កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ តើជោគវាសនារបស់ទាហានវ៉ាក់ណែនៅអាហ្វ្រិកនឹងទៅជាយ៉ាងណាទៅវិញ? បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ២០១៤ ដោយលោកអេវហ្គីនី ព្រីហ្គោហ្ស៊ីនដែលធ្លាប់ជាមេចុងភៅរបស់លោកពូទីន ទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែជាកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកពូទីនបញ្ជូនទៅធ្វើសកម្មភាពលួចលាក់នៅទឹកដីបរទេស ដោយចាប់ផ្តើមដំបូងសមរភូមិប្រយុទ្ធនៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន និងនៅស៊ីរី។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៥ វត្តមានរបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែរបស់លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីនបានចាប់រីកសាយភាយនៅទ្វីបអាហ្រ្វិក ជាទីដែលក្រុមវ៉ាក់ណែឈរជើងបោះទីតាំងក្នុងប្រទេសជាង១០ ដូចជាអាហ្វ្រិកកណ្តាល ម៉ាលី ស៊ូដង់ លីប៊ី ម៉ូហ្សំប៊ិក កាំម៉ារូន និងអេរីត្រេជាដើម។នៅបណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិកដែលកំពុងជួបអសន្តិសុខ សង្រ្គាមស៊ីវិល និងការវាយប្រហាររបស់ក្រុមភេរវនិយម ក្រុមហ៊ុនវ៉ាក់ណែផ្តល់សេវាជាច្រើនដូចជា ផ្តល់ទាហានប្រយុទ្ធ បណ្តុះបណ្តាលទាហានក្នុងស្រុក ការពារសន្តិសុខប្រធានាធិបតី ឬមេដឹកនាំរបបសឹក ធានាការពារកន្លែងបូមប្រេងរបស់ក្រុមហ៊ុនរុស្ស៊ី ធ្វើអាជីវកម្មជីកយករ៉ែ និងផ្តល់ជំនួយដល់មេដឹកនាំផ្តាច់ការក្នុងរឿងផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត បំផុសបំផុលឲ្យគេស្អប់ទាហានបារាំងជាដើម។ នៅម៉ាលី ស៊ូដង់ និងនៅអាហ្វ្រិកកណ្តាល ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ីវ៉ាក់ណែបានចូលទៅជំនួសវត្តមានបារាំង តាមរយៈការផ្តល់ជំនួយកម្លាំងទ័ព និងលក់អាវុធដល់មេដឹកនាំរបបសឹក ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងក្រុមជីហាត ក្រុមអាល់កៃដា ជាថ្នូរនឹងសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មជីកយក មាស ពេជ្រ។ ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែកំពុងមានវត្តមានយ៉ាងសកម្មនៅទឹកដីអាហ្វ្រិក។ ប៉ុន្តែ ការបះបោររបស់ក្រុមវ៉ាក់ណែប្រឆាំងថ្នាក់ដឹកនាំយោធារុស្ស៊ីកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី២៤មិថុនា រហូតធ្វើឲ្យលោកពូទីនចាត់ទុកជាទង្វើក្បត់ជាតិ និងនិរទេសមេក្រុមហ៊ុនវ៉ាក់ណែ លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីនចេញពីរុស្ស៊ី ចង់ឬមិនចង់ នឹងអាចប៉ះពាល់ដល់អនាគតរបស់ក្រុមទាហានវ៉ាក់ណែនៅអាហ្វ្រិក។ ចំណែកមេដឹកនាំអាហ្រ្វិកដែលកំពុងធ្វើការជាមួយក្រុមទាហានវ៉ាក់ណែក៏កំពុងចាំអ៊ុតមើលការវិវត្តន៍ក្នុងទំនាក់ទំនងលោកពូទីន និងលោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន មេទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ។ តើលោកពូទីននៅបន្តទុកឲ្យទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែរបស់លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីនមានវត្តមាននៅអាហ្វ្រិកតទៅទៀត ឬគាស់រំលើង រំលាយចោលក្រុមវ៉ាក់ណែដែលហ៊ានលើកគ្នាបះបោរប្រឆាំងថ្នាក់ដឹកនាំយោធា?ទាក់ទងនឹងអនាគតរបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែនៅទឹកដីបរទេស ជាពិសេសនៅអាហ្វ្រិក អ្នកជំនាញបារាំង លោក Thierry Vircoulonបានលើកសេណារីយ៉ូ ៤។ ទីមួយ រដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីអាចក្រសោបយកសកម្មភាពទាំងអស់របស់វ៉ាក់ណែមកគ្រប់គ្រងក្នុងដៃ។ ទី២ លោកពូទីនអាចយកក្រុមហ៊ុនទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ីផ្សេងទៀតដែលស្និទ្ធនឹងក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ី មកជំនួសក្រុមហ៊ុនវ៉ាក់ណែ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ មានក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលផ្សេងទៀតនៅរុស្ស៊ី ដូចជាក្រុមហ្គាសព្រំ ឬមេដឹកនាំនៅឆេឆេនីជាដើមធ្លាប់បង្ហាញចេតនាចង់ជំនួសក្រុមវ៉ាក់ណែ។ ទី៣ លោកពូទីនអាចទុកឲ្យលោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីនផ្តោតលើបេសកកម្មនៅទឹកដីបរទេស ប៉ុន្តែលោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីនត្រូវយល់ព្រមប្រគល់ទាហានវ៉ាក់ណែដែលកំពុងប្រយុទ្ធនៅអ៊ុយក្រែនទៅឲ្យក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ី។ សេណារីយ៉ូទី៤ គឺអ្វីៗរក្សាដូចដើម ព្រោះរុស្ស៊ីអាចគិតថា នៅទីបំផុតទៅ វត្តមានរបស់វ៉ាក់ណែនៅអាហ្វ្រិកបានជួយការពារផលប្រយោជន៍រុស្ស៊ី មិនថាធនធានរ៉ែមាសពេជ្រ និងភូមិសាស្រ្តនយោបាយដើម្បីប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់អឺរ៉ុប និងអាមេរិកនៅទឹកដីអាហ្វ្រិក។ប៉ុន្តែ សេណារីយ៉ូទី៤ពិបាកនឹងអាចកើតឡើងបានណាស់ ព្រោះថា លោកពូទីនខឹកំពុងខឹងខ្លាំងនឹងក្រុមវ៉ាក់ណែរបស់លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីនដែលហ៊ានលើកគ្នាបះបោរ ផ្ចាញ់ផ្ចាលអំណាច ធ្វើឲ្យលោកអាម៉ាស់មុខ។ លោកពូទីនទំនងជាមិនបណ្តោយឲ្យក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែដែលអាចជាអនាគតគំរាមកំហែងអំណាចរបស់លោក នៅបន្តរកស៊ីមានបានដោយសារសកម្មភាពយោធានៅទឹកដីអាហ្វ្រិក។ តើលោកពូទីនបញ្ជូនកងទ័ពរុស្ស៊ីទៅកាន់ការជំនួសក្រុមវ៉ាក់ណែនៅអាហ្វ្រិក? លោកពូទីនប្រាកដណាស់មិនចង់ទុកកន្លែងរបស់ក្រុមវ៉ាក់ណែឲ្យនៅទំនេរចោល ព្រោះថា អាហ្វ្រិក ស៊ីរី ជាទឹកដីសំបូរធនធានរ៉ែមាសពេជ្រ ប្រេង ដែលជាទុនដើម្បីយកទៅធ្វើសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន។ ដោយមិននិយាយចំៗឈ្មោះទាហានវ៉ាក់ណែ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសរុស្ស៊ី លោកស៊ែរហ្គេយ ឡាវ្រូសបានបញ្ជាក់កាលពីថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញថា គ្រូបណ្តុះបណ្តាលយោធារុស្ស៊ីនៅតែបន្តវត្តមានរបស់ខ្លួននៅអាហ្វ្រិកកណ្តាល។ថ្នាក់ដឹកនាំអាហ្វ្រិកដែលកំពុងធ្វើការជាមួយក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ ដូចជាអាហ្វ្រិកកណ្តាល និងម៉ាលីជាដើម កំពុងតាមដានស្ថានការណ៍នៅរុស្ស៊ី នៅក្រោយការបះបោររបស់ទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេមិនសូវជាបារម្ភខ្លាំងប៉ុន្មាន ក្នុងហេតុផលថា ទោះជាមួយក្រុមវ៉ាក់ណែ ឬក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ីណាមួយផ្សេងទៀត ក៏កិច្ចសន្យាយោធារបស់ពួកគេជាមួយរុស្ស៊ីនៅតែដដែលគ្មានប្រែប្រួល។ សម្រេចសម្រួលទៅ រាល់ទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ីដែលកំពុងធ្វើសកម្មភាពនៅទឹកដីបរទេសមិនអាចធ្វើអ្វីបានទេ បើសិនគ្មានជំនួយសព្វាវុធ សម្ភារៈ ថ្នាំពេទ្យ កងទ័ព និងព័ត៌មានសម្ងាត់ពីក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ី៕
6/26/2023 • 5 minutes, 29 seconds ថាមពល៖កាតាបន្តចុះកិច្ចព្រមព្រៀងលក់ឧស្ម័នឲ្យចិន ខណ ៈដែលអឺរ៉ុបកំពុងបន្តរារែកអល់អែក
នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២០ មិថុនា ប្រទេសកាតាបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងលក់ឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវទៅឲ្យប្រទេសចិន។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានធ្វើឡើងរវាងក្រុមហ៊ុនចិនឈ្មោះ China National Petroleum Corporation និងក្រុមហ៊ុនកាតាឈ្មោះ QatarEnergy សម្រាប់រយៈពេល ២៧ឆ្នាំ។ នៅក្នុងរយៈពេល ២៧ឆ្នាំ កាតានឹងលក់ឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវទៅឲ្យចិនចំនួន ៤លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។ នេះជាមហាកិច្ចព្រមព្រៀងលើកទី២ រវាងកាតា និងចិន បន្ទាប់ពីមហាកិច្ចព្រមព្រៀងលើកទី១ ក្នុងឆ្នាំ ២០២២។ ហេតុអ្វីបានជាកាតាសម្រុកលក់ឧស្ម័នរបស់ខ្លួនទៅបរទេស ពិសេសប្រទេសចិន? កាលពីជិត ១ឆ្នាំមុន ពោលក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ កាតា និងចិនបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងយក្សមួយស្តីពីថាមពល។ កិច្ចព្រមព្រៀងយក្សកាលណោះបានធ្វើឡើងរវាងក្រុមហ៊ុនថាមពលកាតាឈ្មោះ QatarEnergy និងក្រុមហ៊ុនថាមពលចិនឈ្មោះ Sinopec។ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនេះពេលនោះ QatarEnergyនឹងលក់ឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវឲ្យ Sinopec ចំនួន ៤លានតោនក្នុង ១ឆ្នាំសម្រាប់រយៈពេល ២៧ឆ្នាំ។ ឥឡូវនេះ មិនទាន់ដល់ ១ឆ្នាំស្រួលបួលផង កាតា និងចិនបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងយក្សមួយទៀតដែលលើកនេះបានធ្វើឡើងឡើងរវាងក្រុមហ៊ុនថាមពលកាតាឈ្មោះ QatarEnergy ដដែល និងក្រុមហ៊ុនថាមពលចិនមួយទៀតឈ្មោះ China National Petroleum Corporation ឬហៅកាត់ CNPC។ចំណែកខ្លឹមសារនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងQatarEnergy និង CNPC គឺដូចគ្នាបិះបិតនឹងខ្លឹមសារនៅក្នុងកិច្ចព្រព្រៀងរវាងQatarEnergy និង Sinopec មានន័យថា ជាកិច្ចសន្យាលក់ឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវចំនួន ៤លានតោនក្នុង ១ឆ្នាំសម្រាប់រយៈពេល ២៧ឆ្នាំ។ នៅក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាក្នុងទីក្រុងដូហា អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន QatarEnergyលោក SaadSherida Al-Kaabiបានសាទរពីទំនាក់ទំនងប្រសើររវាងចិន និងកាតា។ ក្រៅពីនេះ លោកAl-Kaabi ក៏បានប្រកាសឲ្យដឹងពីការចូលរួមរបស់ក្រុមហ៊ុន CNPC ចំនួន ៥% ជាមួយក្រុមហ៊ុន QatarEnergy នៅក្នុងគម្រោងពង្រីកអណ្តូងឧស្ម័នNorth Field East។ ប្រធានក្រុមហ៊ុន CNPC លោក Dai Houliang បានធានាថា ការទទួលបានចំណែកភាគហ៊ុននៅក្នុងគម្រោង North Field Eastជាផ្នែកមួយនៃកុងសង់ស៊ុសយុទ្ធសាស្រ្តរវាងចិន និងកាតា។គម្រោង North Field East ដែលក្រុមហ៊ុន QatarEnergyត្រូវចំណាយលុយប្រមាណជា ២៨ ៧៥០លានដុល្លារនឹងអនុញ្ញាតឲ្យកាតាអាចបង្កើនផលិតកម្មឧស្ម័នធម្មជាតិពី ៧៧លានតោនក្នុង ១ឆ្នាំទៅ ១២៦លានតោនក្នុង ១ឆ្នាំពីពេលនេះទៅឆ្នាំ ២០២៧។ ចិនដែលជាអតិថិជនដំបូងគេរបស់កាតាជាប្រទេសមួយដែលបាននាំចូលឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវច្រើនជាងគេក្នុងលោក។ ក្រៅពីចិន ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូងក៏ជាអតិថិជនសំខាន់របស់កាតាដែរ។ តែក្នុងនាមជាប្រទេសជម្រុកឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវធំជាងគេមួយជាមួយអាមេរិក និងអូស្រា្តលី កាតាត្រូវការអតិថិជនច្រើនជាងនេះ ពិសេសអតិថិជនដូចចិនដែលហ៊ានទិញក្នុងបរិមាណច្រើន និងហ៊ានចុះកិច្ចសន្យាទិញរយៈពេលយូរ។ ចូរកុំភ្លេចថាសព្វថ្ងៃនេះ កាតានៅមានសមត្ថភាពអាចផលិតឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវបានជាង ៦០លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។៦០លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំជាបរិមាណមួយដ៏ច្រើនសម្បើមដែលកាតាត្រូវស្វែងរកអតិថិជនថ្មីឲ្យខានតែបាន។ ក្រៅពីអតិថិជននៅអាស៊ី មានប្រទេសអឺរ៉ុបជាច្រើនក៏កំពុងសំឡឹងឃើញឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវរបស់កាតាដែរ ពិសេសក្នុងពេលដែលរុស្ស៊ីបានបិទរ៉ូប៊ីណេឧស្ម័នបង្ហូរទៅអឺរ៉ុប។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា ប្រទេសអឺរ៉ុបទាំងនោះមិនចង់ចុះកិច្ចសន្យារយៈពេលវែងជាមួយកាតាដូចចិនទេ។ ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ កន្លងទៅ កាតា និងអាល្លឺម៉ង់បានចុះហត្ថលេខាកិច្ចព្រមព្រៀងលើកទី១ សម្រាប់តែរយៈពេល ១៥ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ តើកាតាគួរបន្តស្វែងរកអតិថិជនទិញឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវរបស់ខ្លួនក្នុងបរិមាណច្រើន និងមានរយៈពេលវែងដូចអតិថិជនចិន ឬយ៉ាងណា?។មានតែកាតាម្នាក់ឯងគត់ដែលអាចឆ្លើយនឹងសំណួរនេះបាន។ តែសម្រាប់សេដ្ឋវិទូលោក Justin Alexander តម្រូវការឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវនៅអាស៊ីអាចជំរុញឲ្យអតិថិជននៅអឺរ៉ុបគិតគូរពិចារណា និងពន្លឿនកិច្ចចរចាជាមួយកាតា។ តាមលោក Justin Alexander កាតា និងអឺរ៉ុបអាចធ្វើសម្បទានឲ្យគ្នាទៅវិញ ទៅមក ពិសេសកាតាអាចទទួលយកកិច្ចសន្យារយៈពេលខ្លីដូចដែលអឺរ៉ុបចង់បាន តែជាកិច្ចសន្យាបត់បែនទៅតាមស្ថានភាពជាក់ស្តែង។ លោក Justin Alexander យល់ថា ការមានកិច្ចសន្យា ទោះជារយៈពេលខ្លីគ្រាន់បើជាងគ្មានកិច្ចសន្យា ព្រោះអ្វីដែលសំខាន់សម្រាប់កាតា គឺលក់ឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវរបស់ខ្លួន។ ការហ៊ាននិយាយដូចនេះ ព្រោះមិនមែនមានតែកាតាមួយទេដែលមានឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវលក់ឲ្យចិន ឬឲ្យអឺរ៉ុប។ក្រៅពីទិញឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវរបស់កាតា ចិនក៏បានទិញពីរុស្ស៊ីដែរ។ មួយវិញទៀត តាំងពីរុស្ស៊ីឈប់លក់ឧស្ម័នឲ្យអឺរ៉ុបដោយសារតែរឿងរ៉ាវសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែនមក រុស្ស៊ីក៏កំពុងស្វែងរកអតិថិជនថ្មីដែរ។ ដូច្នេះសម្រាប់កាតា វាជាឱកាសដែលត្រូវចាប់យកទីផ្សារអឺរ៉ុបដោយមិនត្រូវសំឡឹងមើលកិច្ចសន្យារយៈពេលវែង ឬខ្លីទេ៕
6/21/2023 • 5 minutes, 29 seconds ហេតុអ្វីបារាំងនិងអាល្លឺម៉ង់ខ្វែងគំនិតគ្នាលើគម្រោងការពារដែនអាកាសអឺរ៉ុប?
កាលពីថ្ងៃចន្ទ លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង ដោយឆ្លៀតក្នុងអំឡុងពិព័រណ៍យន្តហោះ នៅទីក្រុងប៉ារីស បានរៀបចំសន្និសីទមួយ ដើម្បីជជែកអំពីយុទ្ធសាស្រ្ត ក្នុងការពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសអឺរ៉ុប។ គម្រោងពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសផ្តួចផ្តើមគំនិតដោយបារាំងនេះត្រូវបានធ្វើឡើង នៅក្នុងបរិបទតានតឹងជាមួយរុស្ស៊ី ក៏ប៉ុន្តែ វាក៏ជាគម្រោង ដែលប្រជែងគ្នាក្នុងក្របខណ្ឌអឺរ៉ុបគ្នាឯងផងដែរ គឺប្រជែងជាមួយគម្រោងការពារដែនអាកាស ដែលផ្តួចផ្តើមគំនិតធ្វើដោយអាល្លឺម៉ង់។ អស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ពោលគឺ ចាប់តាំងពីក្រោយសង្គ្រាមត្រជាក់ និងការបិទបញ្ចប់ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាជាមួយរុស្ស៊ី បណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបមិនសូវយកជាយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងនោះទេ ទៅលើការពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសរបស់ខ្លួន។ អ្វីៗត្រូវប្រែប្រួលជាមួយនឹងការផ្ទុះសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។ការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី ទៅលើអ៊ុយក្រែន និងជាពិសេស ការប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយនូវតាក់ទិកវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសដោយរុស្ស៊ី ទៅលើអ៊ុយក្រែន រាប់ចាប់តាំងពីការវាយប្រហារដោយប្រើយន្តហោះចម្បាំង ដោយមីស៊ីល និងដ្រូន វាគឺជាការដាស់ស្មារតីបណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបឲ្យភ្ញាក់ដឹងខ្លួន ពីចំណុចខ្សោយរបស់ខ្លួន ប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែងពីលើអាកាស។ជារួម ស្ទើរតែគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ នៅអឺរ៉ុប សុទ្ធតែឯកភាពគ្នា ទៅលើភាពចាំបាច់ ក្នុងការពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសរបស់ខ្លួន ដោយក្នុងនោះ គេសង្កេតឃើញប្រទេសសំខាន់ពីរ គឺបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់ សុទ្ធតែបានបញ្ចេញកញ្ចប់ថវិកា រាប់ពាន់លានអឺរ៉ូ ដើម្បីចំណាយទៅលើប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាស។ ក៏ប៉ុន្តែ ការខ្វែងគំនិតគ្នាកើតឡើង ជុំវិញសំណួរថា តើអឺរ៉ុបគួរប្រើប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសបែបណា? ទិញពីប្រទេសណា?កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅនេះ អាល្លឺម៉ង់បានប្រកាសឲ្យដឹង អំពីគម្រោងការពារដែនអាកាសមួយ ដែលមានឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា « Euro Sky Shield » ដោយមានការចូលរួមពីសំណាក់ប្រទេសចំនួន ១៧ ក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ ដើម្បីស្រាក់គ្នា ទិញប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសរួមគ្នាយកមកប្រើ។ នៅក្នុងគម្រោង ដែលផ្តួចផ្តើមគំនិតដោយអាល្លឺម៉ង់នេះ គេគ្រោងទិញប្រព័ន្ធមីស៊ីលការពារដែនអាកាស មកពី ៣ប្រភព៖ មីស៊ីលធុន IRIS-T របស់អាល្លឺម៉ង់ សម្រាប់រយៈចម្ងាយជិត មីស៊ីលធុន Patriot របស់អាមេរិក សម្រាប់រយៈចម្ងាយមធ្យម និង មីស៊ីលធុន Arrow-3 របស់អ៊ីស្រាអែល សម្រាប់រយៈចម្ងាយឆ្ងាយ។នៅក្នុងចំណោមប្រទេស ដែលចូលរួមក្នុងគម្រោងរបស់អាល្លឺម៉ង់នេះ គឺរួមមានជាអាទិ៍ ប្រទេសអង់គ្លេស បណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបខាងជើង អឺរ៉ុបកណ្តាល និងប្រទេសនៅតំបន់សមុទ្របាល់ទិក។ ចំណែកបារាំងវិញ ដែលមានប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសផ្ទាល់ខ្លួនឯងស្រាប់ មិនស្ថិតនៅក្នុងគម្រោងរបស់អាល្លឺម៉ង់នេះទេ ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ បារាំងក៏បានបង្ហាញនូវការមិនសប្បាយចិត្តផងដែរ ចំពោះគម្រោងរបស់អាល្លឺម៉ង់ ដោយសារតែបារាំងយល់ឃើញថា គម្រោងនេះនឹងធ្វើឲ្យអឺរ៉ុបបាត់បង់ស្វ័យភាពខាងយុទ្ធសាស្រ្ត ដោយត្រូវពឹងផ្អែកលើអ្នកដទៃ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសរបស់ខ្លួន។អាល្លឺម៉ង់ធ្លាប់បានពន្យល់បកស្រាយថា ការណ៍ដែលអាល្លឺម៉ង់សម្រេចទិញប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសពីអាមេរិក និងអ៊ីស្រាអែល គឺដោយសារតែស្ថានការណ៍បច្ចុប្បន្នតម្រូវឲ្យអឺរ៉ុបពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសរបស់ខ្លួនជាបន្ទាន់ ដូច្នេះ ការទិញប្រព័ន្ធដែលមានស្រាប់ វាងាយស្រួលជាង និងឆាប់រហ័សជាង ការចំណាយលុយ និងចំណាយពេល អភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាថ្មីដោយខ្លួនឯង។ក៏ប៉ុន្តែ បារាំងវិញបានគូសបញ្ជាក់ថា គិតមកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះ អឺរ៉ុបមានរួចទៅហើយ បច្ចេកវិទ្យាការពារដែនអាកាស ដោយប្រព័ន្ធមីស៊ីលរយៈចម្ងាយខ្លី ក្រៅពី IRIS-T របស់អាល្លឺម៉ង់ គឺមានមីស៊ីលធុន Mistral របស់បារាំង។ ចំណែកប្រព័ន្ធមីស៊ីលរយៈចម្ងាយមធ្យមវិញ គឺមានប្រព័ន្ធ MAMBA ផលិតរួមគ្នាដោយបារាំង និងអ៊ីតាលី។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាបារាំងចោទជាសំណួរថា តើហេតុអ្វីបានជាអឺរ៉ុបចាំបាច់ត្រូវទៅទិញប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាស Patriot ពីអាមេរិកទៅវិញ នៅក្នុងពេលដែលអឺរ៉ុបមានប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសខ្លួនឯងរួចជាស្រេចទៅហើយ គឺប្រព័ន្ធ MAMBA ដែលមានប្រសិទ្ធភាពដូចគ្នា និងមានរយៈចម្ងាយប្រហាក់ប្រហែលគ្នាទៅនឹង Patriot?អ្វីដែលធ្វើឲ្យបារាំង រឹតតែពិបាកនឹងទទួលយកទៅទៀត គឺនៅក្នុងគម្រោងរបស់អាល្លឺម៉ង់ គេគ្រោងទៅទិញប្រព័ន្ធការពារមីស៊ីលពីអ៊ីស្រាអែល ដែលមិនត្រឹមតែជាប្រទេសនៅក្រៅអឺរ៉ុបនោះទេ តែថែមទាំងជាប្រទេសដែលនៅក្រៅបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ទៅទៀត។នៅក្នុងអំឡុងសន្និសីទ រៀបចំធ្វើឡើង កាលពីថ្ងៃចន្ទ នៅក្នុងអំឡុងពិព័រណ៍យន្តហោះនៅប៉ារីស លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានប្រកាសឲ្យដឹងថា បារាំង ប៊ែលហ្ស៊ិក អេស្តូនី ហុងគ្រី និងស៊ីប បានឯកភាពគ្នាថា នឹងបញ្ជាទិញរួមគ្នា នូវមីស៊ីលការពារដែនអាកាសរយៈចម្ងាយខ្លី ធុន Mistral ចំនួន ១០០០ដើម ហើយលោកប្រធានាធិបតីបារាំងក៏បានឲ្យដឹងផងដែរថា តាមរយៈអ្វីដែលគេបានជជែកគ្នា នៅក្នុងអំឡុងសន្និសីទនេះ បង្ហាញឲ្យឃើញថា នៅក្នុងវិស័យការពារដែនអាកាសនេះ អឺរ៉ុបអាចស្វែងរកដំណោះស្រាយក្នុងក្របខណ្ឌអឺរ៉ុបគ្នាឯង ដោយមិនចាំបាច់ត្រូវទៅពឹងលើប្រទេសផ្សេង ដែលនាំឲ្យបាត់បង់ឯករាជ្យយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ខ្លួននោះទេ៕
6/21/2023 • 4 minutes, 37 seconds សហគមន៍អន្តរជាតិរៀបចំសន្និសីទស្តីពីជំនួយមនុស្សធម៌សម្រាប់ស៊ូដង់ ខណៈដែលការប្រយុទ្ធគ្នាកំពុងបន្តមាន
នៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៩ មិថុនា ប្រទេសស៊្វីសធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីជំនួយមនុស្សធម៌សម្រាប់ប្រទេសស៊ូដង់។ សន្និសីទនេះរៀបចំឡើងក្នុងពេលដែលស៊ូដង់កំពុងបន្តអូសជើងនៅក្នុងជម្លោះផ្លូវអាវុធរវាងឧត្តមសេនីយពីររូបតាំងពីជាង ២ខែកន្លងទៅ។ តាំងពីថ្ងៃផ្ទុះអាវុធដំបូងក្នុងថ្ងៃទី១៥ មេសា មានបទឈប់បាញ់ច្រើនដងត្រូវបានព្រមព្រៀងរវាងភាគីជម្លោះទាំងពីរ។ តែជាទូទៅ បទឈប់បាញ់ទាំងអស់មិនត្រូវបានគោរពត្រឹមត្រូវទេ។ បើជម្លោះប្រដាប់អាវុធកំពុងបន្តមានយ៉ាងក្តៅគគុកដូចនេះ ហេតុអ្វីបានជាសហគមន៍អន្តរជាតិបែរជារៀបចំសន្និសីទដើម្បីនិយាយតែពីជំនួយមនុស្សធម៌ទៅវិញ? តាំងពីថ្ងៃទី១៥ មេសា ជម្លោះរវាងកងទ័ពរបស់ឧត្តមសេនីយពីររូបគឺលោកអាប់ឌែល ហ្វាតា អាល់ បួរ៉ានដែលជាអគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិ និងលោកម៉ូហាម៉េដ ហាំដាន ដាហ្កាឡូដែលជាមេបញ្ជាការកងអាវុធហត្ថប្រតិបត្តិការរហ័សបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ២ ០០០នាក់ និងមានអ្នកបម្លាស់ទីក្នុងស្រុក និងអ្នកភៀសខ្លួនចេញពីស្រុកកំណើតសរុបជាង ២លាន ២សែននាក់។ ទាំងនេះគ្រាន់ជាតួលេខបណ្តោះអាសន្នប៉ុណ្ណោះ ព្រោះការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងឧត្តមសេនីយជើងខ្លាំងទាំងពីររូបកំពុងបន្តមាន និងបើតាមមើលទៅ គ្មាននរណាម្នាក់សុខចិត្តលើកទង់ជាតិ ស ឬមួយក៏ធ្វើសម្បទានឲ្យនរណាម្នាក់ឡើយ។ឧត្តមសេនីយអាល់ បួរ៉ាន និងឧត្តមសេនីយហាំដាន ដាហ្កាឡូសុទ្ធតែបានប្រកាន់ជំហរដូចគ្នាថា ភ្នំមួយមិនអាចមានខ្លាចពីរបានជាដាច់ខាត។ តែគេនៅមិនទាន់ដឹងថា តើខ្លាមួយណានឹងត្រូវខ្ទាតចេញពីភ្នំនោះមុនគេទេ។ អ្វីដែលគេដឹង ជម្លោះរវាងឧត្តមសេនីយជើងខ្លាំងទាំងពីររូបកំពុងជះផលវិបាកខ្លាំងដល់ស៊ូដង់ដែលជាប្រទេសក្រីក្រខ្លាំងជាងគេមួយនៅអាហ្វ្រិកខាងកើត ពិសេសប្រជាជនស៊ីវិលស្លូតត្រង់ទាំង ៤៨លាននាក់តែម្តង។ នៅមុនផ្ទុះជម្លោះប្រដាប់អាវុធ មានប្រជាជនស៊ូដង់ម្នាក់ក្នុងចំណោម ៣នាក់បានជួបគ្រោះអត់ឃ្លាន។ តែសព្វថ្ងៃនេះ មានប្រជាជនស៊ូដង់រហូតដល់ទៅ ២៥លាននាក់ ពោលជិតពាក់កណ្តាលប្រទេសកំពុងត្រូវការជំនួយមនុស្សធម៌ដើម្បីរស់។អង្គការសហប្រជាជាតិបានក្រើនរម្លឹកថា ប្រជាជនស៊ូដង់ទាំង ២៥លាននាក់មិនអាចបន្តរស់បានទេ បើគ្មានជំនួយមនុស្សធម៌អន្តរជាតិទេនោះ។ ដូច្នេះ នេះជារឿងបន្ទាន់ និងអាទិភាពដែលសហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវគិតគូរមុនគេតាមរយៈការរៀបចំឲ្យមានសន្និសីទនៅក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស៊្វីសពេលនេះ។ កម្មវត្ថុនៃសន្និសីទអន្តរជាតិដែលមានអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជាសហប្រធាន គឺស្វែងរកថវិកាដើម្បីផ្តល់ទៅឲ្យទីភ្នាក់ងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលនៅមិនទាន់ទទួលបានថវិកាលើកទី៥ នៅឡើយ។ នៅក្នុងទឹកប្រាក់ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិចង់បានចំនួន ៣ ០០០ដុល្លារសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ គឺទើបទទួលបានតែ ១៧% ប៉ុណ្ណោះ។ក្រៅពីជួយប្រជាជនស៊ូដង់ក្នុងស្រុកផ្ទាល់ ទីភ្នាក់ងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក៏ត្រូវចូលជួយប្រទេសជិតខាងស៊ូដង់ដែលបានបើកទ្វារទទួលជនភៀសខ្លួនស៊ូដង់ដែរ។ តម្រូវការរបស់ប្រជាជនស៊ូដង់មានច្រើនតាំងពីចំណីអាហារ ទឹកស្អាត ថ្នាំពេទ្យ និងគ្រូពេទ្យដើម្បីប្រឈមទប់នឹងជំងឺឆ្លង ខណៈដែលរដូវភ្លៀងឈានចូលជិតដល់។ នៅតាមតំបន់ប្រយុទ្ធរវាងកម្លាំងរបស់ឧត្តមសេនីយទាំងពីររូប គ្រប់មន្ទីរពេទ្យដែលរងការទម្លាក់គ្រាប់បែកលែងដំណើរការ និងបានក្លាយជាទីតាំងរបស់កងទ័ព។ ចំណែកមន្ទីរពេទ្យដែលនៅដំណើរការក៏អស់ថ្នាំប្រើប្រាស់ ហើយគ្រូពេទ្យក៏បានភៀសខ្លួនទៅកាន់ទីកន្លែងផ្សេង ឬមួយក៏បោះបង់អាជីពរបស់ខ្លួនមួយរយៈ។ ស្ថានការណ៍ដែលកំពុងធ្លាក់ដុនដាប និងគួរឲ្យបារម្ភខ្លាំង គឺនៅតំបន់ដារហ្វួរស្ថិតប៉ែកខាងលិចប្រទេស។នៅទីនោះ មានការប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពជាតិ ប៉ារ៉ាទាហាន កម្លាំងប្រដាប់អាវុធកុលសម្ព័ន្ធ និងជនស៊ីវិលប្រដាប់អាវុធ។ តាមអង្គការសហប្រជាជាតិ អំពើហិង្សនៅក្នុងតំបន់ដារហ្វួបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សជាង ១៥០ ០០០នាក់ភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសឆាដក្បែរខាង។ គួររម្លឹកថា តំបន់មួយនេះរបស់ស៊ូដង់ធ្លាប់បានធ្លាក់ក្នុងសង្រ្គាមផ្ទៃក្នុងកាលពីទសវត្សរ៍ ២០០០ ដោយបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ប្រមាណជា ៣០០ ០០០នាក់ និងមានអ្នកបម្លាស់ទីក្នុងស្រុកជិត ២លានកន្លះនាក់។ យោងតាមអង្គការសហប្រជាជាតិ តំបន់ដដែលមួយនេះកំពុងធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅមហន្តរាយមនុស្សធម៌ ហើយអំពើហិង្សាដែលកំពុងកើតនៅតំបន់ដារហ្វួរអាចជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ។គួរបញ្ជាក់ថា តាំងពីថ្ងៃផ្ទុះអាវុធរវាងឧត្តមសេនីយអាល់ បួរ៉ាន និងឧត្តមសេនីយហាំដាន ដាហ្កាឡូជាង ២ខែកន្លងទៅមក មានបទឈប់បាញ់ច្រើនដងត្រូវបានមនុស្សខ្លាំងទាំងពីរព្រមព្រៀងគ្នា។ បទឈប់បាញ់ថ្មីចុងក្រោយរយៈពេល ៧២ម៉ោងទើបបានចូលជាធរមានក្នុងថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៨ មិថុនា និងត្រូវអស់សុពលភាពនៅថ្ងៃពុធ ទី២១ មិថុនា។ កម្មវត្ថុនៃបទឈប់បាញ់ គឺអនុញ្ញាតឲ្យមានការដឹកជំនួយមនុស្សធម៌ទៅឲ្យប្រជាជនស៊ីវិល ពិសេសអ្នកដែលកំពុងជាប់គាំងនៅក្នុងតំបន់ប្រយុទ្ធ។ តែគេបានសង្កេតឃើញជារួមថា បទឈប់បាញ់សឹងទាំងអស់មិនសូវបានគោរពត្រឹមត្រូវទេ។ នេះជាដើមចមមួយទៀតក្រៅពីកង្វះថវិកាដែលក្រុមអង្គការមនុស្សធម៌មិនអាចនាំជំនួយទៅឲ្យប្រជាជនស៊ូដង់បាន។ នេះដោយនៅមិនទាន់រាប់បញ្ចូលនូវការរារាំងរបស់រដ្ឋអំណាចស៊ូដង់ផង ពិសេសការអល់អែក មិនចង់ផ្តល់ទិដ្ឋាការឲ្យបុគ្គលិកមនុស្សធម៌ដែលចង់ចូលទៅស៊ូដង់។ដូច្នេះ វាល្មមដល់ពេលដែលឧត្តមសេនីយគូបដិបក្ខទាំងពីរគិតគូរពីប្រយោជន៍ប្រទេស និងប្រជាជនឲ្យធំជាងមហិច្ឆតាផ្ទាល់ខ្លួន។ បើពុំនោះសោតទេ ស៊ូដង់នឹងធ្លាក់ទៅក្នុងទំព័រខ្មៅងងឹតជាមួយនឹងការស្លាប់ជីវិតមនុស្ស និងការបំផ្លិចបំផ្លាញក្នុងល្បឿនលឿនមិនធ្លាប់មានពីពេលមុន។ ចំណែកសហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវតែជួយស៊ូដង់ឲ្យខានតែ ព្រោះបើគ្មានជំនួយនេះទេ ស៊ូដង់អាចក្លាយជាកន្លែងអនាធិបតេយ្យយ៉ាងឆាប់រហ័សដែលបង្កឱ្យមានអសន្តិសុខនៅទូទាំងតំបន់តែម្តង៕
6/20/2023 • 6 minutes, 14 seconds ក្រោយពីតុលាការសហព័ន្ធចោទប្រកាន់ លោក ត្រាំ កាន់តែវាយប្រហារសម្តីសង្គ្រុបលើរដ្ឋបាល បៃដិន
កាលពីសប្តាហ៍មុន តុលាការសហព័ន្ធអាមេរិក បានសម្រេចចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ លើអតីតប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ជាច្រើនករណីជុំវិញសំណុំរឿងរក្សាទុកឯកសារសម្ងាត់ជាតិ ហើយបទចោទប្រកាន់នីមួយៗ អាចនឹងត្រូវមានទោសជាប់ពន្ធនាគារ ប្រមាណជាង១០ឆ្នាំ។ នេះគឺជាលើកទី១ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រអាមេរិក។ ប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ ក្នុងការជួបជុំឃោសនានយោបាយ ជនជាប់ចោទលោក ដូណាល់ ត្រាំ កាន់តែប្រឹងប្រែងវាយប្រហារសម្តីសង្គ្រុបលើលោក ចូ បៃដិន ហើយនិងចង្អុលមុខរដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌ ថា «ជាជនពុករលួយ» និងជា «ជនកុម្មុយនិស្ត»។ អ្នកវិភាគ មើលឃើញថា ស្ថានការណ៍នេះ ក្រៅតែពីបង្កបញ្ហាដល់ដំណើរលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាមេរិក គឺ កាន់តែនាំឲ្យប្រទេសនេះ ងាយធ្លាក់ក្នុងសភាពគ្រោះថ្នាក់ និងអំពើហិង្សាផ្ទៃក្នុង។ ក្នុងរយៈពេល ៣ ខែចុងក្រោយនេះ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ចូលបង្ហាញខ្លួននៅតុលាការ២ដងហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក នៅតែប្រកែកអះអាងថា ខ្លួនជាជនស្អាតស្អំ គ្មានកំហុស។ នេះជាអ្វីដែលអតីប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក បានថ្លែងជាថ្មីក្នុងសប្តាហ៍ ចំពោះមុខអ្នកគាំទ្ររាប់សិបពាន់នាក់ ក្នុងរដ្ឋ New Jersey។ ក្រៅពីថ្លែងការពារខ្លួន លោក ដូណាល់ ត្រាំ ឆ្លៀតឱកាសកេងចំណេញ វាយបកទៅគូសត្រូវ។ ជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មី ឆ្នាំ២០២៤ មកពីបក្សសាធារណរដ្ឋ លោក ត្រាំ បានព្រលយពាក្យដោយគ្មានសំចៃមាត់ រិះគន់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន ថា ជា «ជនពុករលួយ»។ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក៏ថែមទាំងចាត់ទុកថា រដ្ឋអាជ្ញាពិសេស Jack Smith ថា«ជាបិសាចកំណាច» ថាជា «ចោរ» និងជា «ជនកុម្មុយនិស្តម៉ាសីសនិយម ដែលបំផ្លិចបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យអាមេរិក»។ ចំពោះរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្ថិធម៌អាមេរិកMerrick Garland ក៏ត្រូវ លោក ត្រាំ បង្ហើរវោហាសាស្ត្រមើលងាយផងថា ជារដ្ឋមន្ត្រី នៃក្រសួង«អយុត្តិធម៌» ដូច្នេះទៅវិញ។មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោក ដូណាល់ ត្រាំ គឺបានចោទប្រកាន់ថាប្រធានាធិបតីអាមេរិកបច្ចុប្បន្ន និងរដ្ឋបាលអាមេរិករបស់លោក ចូ បៃដិន ថាកំពុងតែធ្វើបាបរូបលោក ដែលជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មី ដ៏មានសក្តានុពល និងមានប្រជាប្រិយភាពជាងគេ មកពីបក្សសាធារណរដ្ឋ និងជាគូប្រកួតប្រជែងដ៏ស្វាហាប់សម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៤។ដោយឡែក ចំពោះបណ្តឹងទាំងឡាយទាំងពួងចំពោះរូបលោក ត្រូវលោក ដូណាល់ ត្រាំ ចាត់ទុកថា «ការបៀតបៀននយោបាយ ហើយជា ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមបែបនៃរបបផ្តាច់ការហ្វាស៊ីស និងរបបកុម្មុយនិស្ត»។សម្តីវាយប្រហារធ្ងន់ៗទាំងនេះ គឺបន្ទាប់ពី អតីតប្រធានាធិបតីរូបនេះត្រូវ តុលាការសហព័ន្ធអាមេរិក នៅ Miami សម្រេចចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ជាច្រើនករណីជុំវិញសំណុំរឿងឯកសារសម្ងាត់ជាតិ។ ច្បាប់សហរដ្ឋអាមេរិក បានចែងថា រាល់គ្រប់តែប្រធានាធិបតីអាមេរិក តម្រូវឲ្យផ្តល់ រាល់សំបុត្រឆ្លើយឆ្លង និង ម៉ែលសារអេឡិចត្រូនិច រួមទាំងឯកសារផ្សេងទៀត ព្រមទាំងឯកសារសម្ងាត់ជាតិ តម្កល់ទុកនៅបណ្ណាសារដ្ឋាន។ ហើយបើតាមច្បាប់ គឺមិនត្រូវរក្សាឯកសារសម្ងាត់ជាតិ នៅកន្លែងគ្មានសុវត្ថិភាព ឬកន្លែងដែលគ្មានការអនុវត្តដោយច្បាប់ នោះឡើយ។ ត្រង់ចំណុចនេះ ការផ្សាយរបស់កាសែតអាមេរិក គឺឲ្យដឹងថា លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្រោយពីធ្លាក់ចេញពីដំណែងហើយ នៅខែមករា ឆ្នាំ២០២១ គឺលោកបានប្រមូលយកឯកសារជាច្រើនកេស យកទៅផ្ទះរបស់ខ្លួន ហើយរក្សាទុកដោយធ្វេសប្រហែស ដូចជាដាក់ទុកក្នុងបន្ទប់ទឹក ជាដើម។ សំណុំរឿងផ្សេងទៀត! តុលាការរដ្ឋសហព័ន្ធ ក៏បានចោទលោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែរពីការរារាំងកិច្ចការងាររបស់តុលាការយុត្តិធម៌ និងបទល្មើសផ្តល់សក្ខីកម្មមិនពិត ជាដើម។ នៅតុលាការរដ្ឋញូយ៉ក លោក ត្រាំ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសក្លែងបន្លំតួលេខគណនេយ្យ ដែលគេចោទរូបលោក ថាបានយកលុយសម្រាប់ឃោសនាបោះឆ្នោត ទៅសូកបិទមាត់ តួកុនស្រីកូនជ្រូក ដើម្បីកុំឲ្យនាងទម្ងាយរឿងរ៉ាវពាក់ពន័្ធផ្លូវភេទជាមួយនឹងលោក។តាមការស្ទង់មតិរបស់ YouGov គឺ ៦៧% នៃអ្នកបោះឆ្នោត មកពីបក្សសាធារណរដ្ឋ គឺបង្ហាញចេតនាចង់បោះឆ្នោតគាំទ្ររូបលោក ដូណាល់ ត្រាំ សម្រាប់អាណត្តិថ្មី។ ពលរដ្ឋអាមេរិកទាំងនោះ ក៏ថ្លែងការយល់ឃើញដែរថា រឿងរ៉ាវបណ្តឹងផ្លូវច្បាប់ទាំងឡាយប្រឆាំងនឹងរូបលោក ត្រាំ គឺសុទ្ធតែមានចរិតនយោបាយ។ អ្នកខ្លះថែមទាំងគិតថា ប្រសិនបើរឿងករណីបណ្តឹងផ្លូវច្បាប់នោះ បើវាពិតប្រាកដតែពាក់កណ្តាល ច្បាស់ជាលោកត្រាំ ត្រូវនគរបាលចាប់ដាក់ពន្ធនាគារបាត់ហើយ។ផ្ទុយទៅវិញ ក្រុមអ្នកគាំទ្រលោកដូណាល់ត្រាំ ដែលជាពួកសាធារណរដ្ឋ និងជាក្រុមដែលងប់ងល់នឹងការប្រើប្រាស់អាវុធ គឺបានព្រមានជាចំហ ថា ប្រសិនបើហ៊ានតែនរណាធ្វើបាប លោក ដូណាល់ ត្រាំ គឺពួកគេមិនអត់ឱនសោះឡើយ។ បើថាឲ្យសាមញ្ញ គឺ នរណាហ៊ានចាប់ខ្លួនលោកត្រាំ គឺត្រូវរំលងសាកសពពួកគេសិន។ ទោះបីជាយ៉ាងក៏ដោយ ការប្រើប្រាស់ពាក្យសម្តីវោហាសាស្ត្រចោទប្រកាន់ចំពោះលោក បៃដិន ក្តី លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្តី និង វាយប្រហារលើរដ្ឋអាជ្ញាពិសេស ពី សំណាក់ជនជាប់ចោទលោក ដូណាល់ ត្រាំ គឺធ្វើនាំឲ្យមានការចោទសួរច្រើនចំពោះប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយនិងធ្វើឲ្យ ប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិក មិនទុកចិត្តចំពោះនីតីរដ្ឋ។ អ្នកវិភាគស្ថានការណ៍ ព្រួយបារម្ភពីដំណើរលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសហរដ្ឋអាមេរិក។ សាស្ត្រាចារ្យ Edward Foley នៃសកលវិទ្យាល័យOhio វិភាគមើលឃើញថា ស្ថានការណ៍នេះ អាចនាំឲ្យប្រទេសងាយធ្លាក់ក្នុងសភាពគ្រោះថ្នាក់ជាខ្លាំង៕
6/14/2023 • 5 minutes, 9 seconds ហេតុអ្វីបានជាកាណាដា និងហូឡង់ប្តឹងស៊ីរីទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិក្រុងឡាអេ?
នៅថ្ងៃចន្ទ ទី១២ មិថុនា ប្រទេសកាណាដា និងប្រទេសហូឡង់បានប្តឹងប្រទេសស៊ីរីទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិក្រុងឡាអេពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មលើប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯង។ តាំងពីស៊ីរីបានធ្លាក់ក្នុងសង្រ្គាមស៊ីរីជាង ១០ឆ្នាំមក នេះជាលើកទី១ ដែលមានការប្តឹងស៊ីរីទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិក្រុងឡាអេ។ តើបទឧក្រិដ្ឋកម្មដែលរដ្ឋាភិបាលស៊ីរីបានធ្វើលើប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯងមានអ្វីខ្លះ និងថា តើការដាក់ស៊ីរីឲ្យប្រឈមនឹងតុលាការអន្តរជាតិពេលនេះមិនយឺតពេលទេ ឬយ៉ាងណា? តាំងពីឆ្នាំ ២០១១ ដែលប្រទេសស៊ីរីបានធ្លាក់ក្នុងសង្រ្គាមហែកហួរផ្ទៃក្នុង។ ជាង ១២ឆ្នាំក្រោយមក ប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ាមួយនេះហាក់ត្រូវបានគេនិយាយតិចជាងមុន និងហាក់លែងមានអ្នកផ្សេងជួយឈឺឆ្អាល ខ្វល់ខ្វាយ។ ចំណែកប្រជាពលរដ្ឋដែលមិនបាន ឬមិនអាចភៀសខ្លួនចេញពីស្រុកកំណើតកំពុងបន្តរស់នៅតាមព្រេងវាសនារបស់ខ្លួនជាមួយនឹងមេដឹកនាំផ្តាច់ការគ្មានគូប្រៀប។ សង្រ្គាមជាង ១២ឆ្នាំកន្លងទៅបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងតិចកន្លះលាននាក់ និងរបួសជាច្រើនម៉ឺននាក់ផ្សេងទៀត។ អ្វីដែលកំពុងបន្តបន្សល់ទុកមកដល់សព្វថ្ងៃ គឺរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ប្រទេសបានខ្ទេចខ្ទីរ ហិនហោចសឹងទាំងស្រុង និងមានពលរដ្ឋជាងពាក់កណ្តាលក្នុងចំនួនពលរដ្ឋសរុបជាង ២១លាននាក់បានភៀសខ្លួនទៅជ្រកកោននៅក្នុងប្រទេសផ្សេង ពិសេសប្រទេសជិតខាងដូចយ៉ាងតួកគីជាដើម។តែព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានលេចធ្លោខ្លាំងមិនអាចកំបាំងភ្នែកអ្នកដទៃបាន គឺការធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯងតាមគ្រប់រូបភាពគ្មានត្រាប្រណីពីសំណាក់មេដឹកនាំផ្តាច់ការអាសាដ។ ការធ្វើទារុណកម្ម ពិសេសលើអ្នកទោស អំពើហិង្សាផ្លូវភេទ អំពើហិង្សាលើស្រ្តីភេទ និងកុមារ ការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ និងការប្រើអាវុធគីមី ទាំងនេះសុទ្ធសឹងជាបទឧក្រិដ្ឋដែលមេដឹកនាំផ្តាច់ការអាសាដបានប្រើលើពលរដ្ឋខ្លួនឯងតាំងពីឆ្នាំ ២០១១។ នេះហើយជាសំណុំរឿងដែលប្រទេសកាណាដា និងប្រទេសហូឡង់បានប្តឹងស៊ីរីទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិក្រុងឡាអេ។ អ្វីដែលកាណាដា និងហូឡង់ចង់បាននៅក្នុងបណ្តឹងរបស់ខ្លួន គឺចង់ឲ្យតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិចេញបញ្ជាឲ្យស៊ីរីចាត់វិធានការបន្ទាន់បញ្ឈប់ការធ្វើទារុណកម្ម និងអំពើឃោរឃៅ អមនុស្សធម៌លើប្រជាជនរបស់ខ្លួន។ការសម្រេចប្តឹងស៊ីរីទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិត្រូវបានកាណាដា និងហូឡង់ពន្យល់ថា គេមិនអាចមានសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សាយូរអង្វែងនៅស៊ីរីបានឡើយ ប្រសិនបើជនរងគ្រោះ និងអ្នកនៅរស់រានមានជីវិតមិនទទួលបានយុត្តិធម៌ទេនោះ។ មែនទែនទៅ គឺហូឡង់ជាអ្នកដែលបានស្នើមុនគេក្នុងខែកញ្ញាឆ្នាំ ២០២០ឲ្យទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវលើស៊ីរីពីបទរំលោភលើអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិប្រឆាំងនឹងការធ្វើទារុណកម្ម។ នៅជិតមួយឆ្នាំក្រោយមក ពោលក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០២១ កាណាដាក៏បានចូលរួមជាមួយហូឡង់ដែរ។ តែការដែលហូឡង់ និងកាណាដាបានសម្រេចដាក់ស៊ីរីឲ្យប្រឈមនឹងតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិពេលនេះ គឺមកពីស៊ីរីដែលជាប្រទេសហត្ថលេខីម្នាក់នៃអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិប្រឆាំងនឹងការធ្វើទារុណកម្មបានរារាំងមិនឲ្យមានការរៀបចំជំនួបជាមួយកាណាដា និងហូឡង់។ក្រៅពីរឿងរ៉ាវពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើទារុណកម្ម និងអំពើឃោរឃៅ អមនុស្សធម៌លើប្រជាជនខ្លួនឯង កាណាដា និងហូឡង់ក៏បានស្នើឲ្យតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិចេញបញ្ជាឲ្យស៊ីរីបញ្ឈប់ការឃុំឃាំងមនុស្សក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ និងបង្ហាញទីកន្លែងបញ្ចុះសពមនុស្សដែលបានបាត់បង់ជីវិត។ ខណៈនេះ គេនៅមិនទាន់ឃើញមានប្រតិកម្មយ៉ាងណាពីស៊ីរីនៅឡើយទេ។ អ្វីដែលគេដឹង ស៊ីរីធ្លាប់បានបដិសេធច្រើនដងលើគ្រប់ការចោទប្រកាន់ ពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើអាវុធគីមី នោះបើទោះបីជាមានការបញ្ជាក់ពីអង្គការហាមការប្រើអាវុធគីមីក៏ដោយ។គេនៅមិនទាន់ដឹងថា តើនៅពេលណាទើបតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនឹងបើកសវនាការលើបណ្តឹងរបស់កាណាដា និងហូឡង់ពេលនេះទេ។ អ្វីដែលគេអាចនិយាយបាន សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការមួយនេះនឹងអាចប្រើពេលយូររហូតដល់ច្រើនឆ្នាំផងក៏មិនដឹង។ គួរបញ្ជាក់ថា នេះជាលើកទី១ ដែលមានការប្តឹងស៊ីរីទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងទង្វើឧក្រិដកម្មរបស់មេដឹកនាំផ្តាច់ការស៊ីរី។ តើវាមិនយឺតពេលពេកទេដឹងនៅជាង ១២ឆ្នាំក្រោយមក?។ វាហាក់ដូចជាចង់យឺតពេលបន្តិចមែន តែសម្រាប់ជនរងគ្រោះ និងអ្នកនៅរស់រានមានជីវិត យុត្តិធម៌ជារឿងសំខាន់មិនអាចខ្វះបានទោះត្រូវចំណាយពេលប៉ុន្មានខែ ប៉ុន្មានឆ្នាំក៏ដោយចុះ៕
6/13/2023 • 4 minutes, 45 seconds តើសហរដ្ឋអាមេរិកអាចជំរុញឲ្យអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអ៊ីស ្រាអែលភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងប្រក្រតីរវាងគ្នាបានដែរ ឬទេ?
ប្រមុខការទូតអាមេរិកលោកអង់តូនី ប៊្លីនកិនបានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតរយៈពេល ៣ថ្ងៃពីថ្ងៃទី៦ ដល់ថ្ងៃទី ៨ មិថុនា។ កម្មវត្ថុនៃទស្សនកិច្ចបានផ្តោតលើប្រធានបទសំខាន់ចំនួនពីរ ទី១ ស្តារ និងពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តប្រវត្តិសាស្រ្តនៅមជ្ឈិមបូព៌ា និងប្រធានបទសំខាន់ទី២ ព្យាយាមរុញអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអ៊ីស្រាអែលឲ្យភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងប្រក្រតីរវាងគ្នា។ នៅក្នុងប្រធានបទទី២ នេះ ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនចង់សម្រេចឲ្យបាននៅមុនដំណាច់ឆ្នាំ ២០២៣។ តើអាចទៅរួចដែរ ឬទេ និងថា តើរវាងអ៊ីស្រាអែល និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត អ្នកណាអាចបោះដៃរកអ្នកណាមុនគេ? ដើម្បីអាចឆ្លើយនឹងសំណួរខាងលើបាន គេត្រូវផ្តល់ជាមុននូវចម្លើយចំពោះសំណួរមួយដែលសួរថា ហេតុអ្វីបានជាអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអ៊ីស្រាអែលគ្មានទំនាក់ទំនងការទូតរវាងគ្នាមកដល់សព្វថ្ងៃ។ តាមពិតទៅ មិនថាអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ឬប្រទេសអារ៉ាប់ភាគច្រើនទេ ការមានទំនាក់ទំនងប្រក្រតីជាមួយអ៊ីស្រាអែលត្រូវបានភ្ជាប់ជាមួយជម្លោះរវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន។ ក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់ភាគច្រើនបានគាំទ្របុព្វហេតុរបស់ប៉ាឡេស្ទីនដែលចង់បានរដ្ឋឯករាជ្យមួយជាផ្លូវការរស់ក្បែរអ៊ីស្រាអែល។ បុព្វហេតុមួយនេះត្រូវបានក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់ភាគច្រើនយកធ្វើជាលក្ខខណ្ឌអាទិភាពតែមួយគត់ដើម្បីអាចភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងប្រក្រតីជាមួយអ៊ីស្រាអែលបាន។តែគេបានសង្កេតឃើញជារួមថា លក្ខខណ្ឌដាច់ខាតមួយនេះហាក់កំពុងប្រែប្រួលទៅតាមស្ថានការណ៍ប្រែប្រួលរបស់ពិភពលោក ឬនិយាយឲ្យស្រួលយល់ វាហាក់លែងជាលក្ខខណ្ឌអាទិភាពមិនអាចខ្វះបានទៀតឡើយ នោះបើទោះបីជាជម្លោះអ៊ីស្រាអែល ប៉ាឡេស្ទីនកំពុងបន្តជាប់គាំងគ្មានច្រកចេញក៏ដោយ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជំហររបស់ប្រទេសអារ៉ាប់ខ្លះ និយាយជារួម និងជំហររបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និយាយដោយឡែកចំពោះអ៊ីស្រាអែលមានការប្រែប្រួល។ ថ្លែងនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ឲ្យទូរទស្សន៍អាមេរិកមួយក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០២០ រាជទាយាទអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតបេន សាលម៉ានបានចាត់ទុកអ៊ីស្រាអែលដូចជាសម្ព័ន្ធមិត្តម្នាក់មានសក្តានុពល។បន្ទាប់មក អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតមិនបាននិយាយអ្វីទាំងអស់នៅពេលប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ប៉ារ៉ែន ម៉ារ៉ុក និងស៊ូដង់បានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយអ៊ីស្រាអែលក្នុងឆ្នាំ ២០២០ និង ២០២១ ក្រោមគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់រដ្ឋបាលអាមេរិកក្នុងជំនាន់លោកដូណាល់ ត្រាំ។ ថ្មីៗនេះ ពោលនៅក្នុងឱកាសទស្សនកិច្ចរបស់ប្រមុខការទូតអាមេរិកលោកអង់តូនី ប៊្លីនកិននៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតពីថ្ងៃទី៦ ដល់ថ្ងៃទី៨ មិថុនា ប្រមុខការទូតអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតលោកហ្វាយសាល បេន ហ្វារ៉ានបានយល់ឃើញថា ការមានទំនាក់ទំនងធម្មតាជាមួយអ៊ីស្រាអែលជាផលប្រយោជន៍របស់តំបន់ និងអាចហុចអត្ថប្រយោជន៍សំខាន់ៗសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។តែលោកបេន ហ្វារ៉ានមិនភ្លេចបញ្ជាក់ថា បើគ្មានផ្លូវឆ្ពោះទៅកាន់សន្តិភាពសម្រាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនទេ នោះអត្ថប្រយោជន៍ពីការមានទំនាក់ទំនងប្រក្រតីជាមួយអ៊ីស្រាអែលក៏មានកម្រិតដែរ។តាមប្រមុខការទូតអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតរូបនេះ គេត្រូវបន្តស្វែងរកផ្លូវមួយឆ្ពោះទៅដំណោះស្រាយរដ្ឋពីរដែលផ្តល់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងយុត្តិធម៌ឲ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ការលើកឡើងរបស់លោកហ្វារ៉ានយ៉ាងដូចនេះនាំឲ្យគេយល់បានភ្លាមថា អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតបានត្រៀមខ្លួនដើម្បីសើរើពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវជំហររបស់ខ្លួនដែលមានពីមុនមក ឬនិយាយបែបម្យ៉ាងទៀត អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតហាក់លែងប្រកាន់ជំហរម៉ឺងម៉ាត់ដាច់ខាតដូចមុនទៀតឡើយ។ការលើកឡើងរបស់លោកហ្វារ៉ានមានន័យថា ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងធម្មតាជាមួយអ៊ីស្រាអែលមិនមែនជាការបិទផ្លូវស្វែងរកសន្តិភាពឲ្យប៉ាឡេស្ទីនទេ។ គួរបញ្ជាក់ថាតាំងពីដំបូង អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតបានយកការបង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនដោយកំណត់ខ្សែព្រំដែនឆ្នាំ ១៩៦៧ ធ្វើជាលក្ខខណ្ឌដើម្បីអាចភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងប្រក្រតីជាមួយអ៊ីស្រាអែលបាន។ តែរូបមន្តមួយនេះត្រូវបានអ៊ីស្រាអែលបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការតាំងពីដើមទី។ តាមពិត អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតនៅតែចង់បាន និងចង់ឃើញប៉ាឡេស្ទីនមានរដ្ឋឯករាជ្យមួយរស់ក្បែរអ៊ីស្រាអែលជានិច្ច។ គ្រាន់តែថា ការទាមទារយកខ្សែព្រំដែនឆ្នាំ ១៩៦៧ ធ្វើជាលក្ខខណ្ឌអាចមិនចាំបាច់ទៀតឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្បទានមួយនេះរបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតមិនមែនជាសម្បាទានដោយគ្មានថ្នូរត្រឡប់វិញពីអាមេរិកទេ។យោងតាមកាសែតអាមេរិក សំណើដែលទីក្រុងរីយ៉ាដចង់បានពីទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនរួមមាន ការចូលរួមនៅក្នុងផែនការបង្កើតកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរស៊ីវិល ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខដើម្បីប្រឈមទប់នឹងអ៊ីរ៉ង់ និងការលក់ប្រព័ន្ធសព្វាវុធទំនើបៗ។ តែអ្វីដែលកាសែតអាមេរិកបានចុះផ្សាយនេះមិនត្រូវបានភាគីណាមួយបញ្ជាក់ជាផ្លូវការទេ។ ប្រមុខការទូតអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតលោកហ្វាយសាល បេន ហ្វារ៉ានបានត្រឹមអះអាងថា ការដែលអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតចង់បង្កើតកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរស៊ីវិលរបស់ខ្លួនមិនមែនជារឿងស្ងាត់ ហើយអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតចង់ឃើញអាមេរិកជាអ្នកចូលរួមដេញថ្លៃម្នាក់។ចំណែកប្រមុខការទូតអាមេរិកលោកអង់តូនី ប៊្លីនកិនបានត្រឹមទូរស័ព្ទប្រាប់នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលលោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូពីលទ្ធផលនៃជំនួបដែលលោកមានជាមួយលោកហ្វារ៉ាន។ គេមិនដឹងថា តើអាមេរិកយល់យ៉ាងម៉េចពីសំណើរបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ពិសេសរឿងការបង្កើតកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរស៊ីវិលទេ។ អ្វីដែលគេអាចនិយាយបាន សំណើនេះបានបំផុសឲ្យមានការពុះចែករដ្ឋបាលអាមេរិកដែលខ្លាចមានការប្រជែងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅមជ្ឈិបូព៌ារវាងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអ៊ីរ៉ង់។ ចំណែកអ៊ីស្រាអែលក៏បានបារម្ភពីរឿងនេះដែរ។ ចុះតើអ៊ីស្រាអែលគិតយ៉ាងណាពីការផ្តល់សញ្ញាបើកចំហរបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត?។មានតែអ៊ីស្រាអែលម្នាក់គត់ដែលអាចឆ្លើយនឹងសំណួរនេះបាន។ ចំណែកអាមេរិកវិញ បើគូសត្រូវទាំងពីរអាចក្លាយជាមិត្តនឹងគ្នានៅថ្ងៃណាមួយនោះ វានឹងធ្វើឲ្យអាមេរិកមានឥទ្ធិពលកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងតំបន់។ ផ្ទុយទៅវិញ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអ៊ីស្រាអែលដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តប្រវត្តិសាស្រ្តស្រាប់របស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់នឹងបន្តជាសម្ព័ន្ធមិត្តចាក់ទឹកមិនលេចដដែល៕
6/13/2023 • 6 minutes, 5 seconds លោកចន ឃ៊ែរី៖ពិភពលោកមិនអាចបន្តមានកំណើនមនុស្សដូចសព្វថ្ងៃបានឡើយ?
នៅថ្ងៃអង្គារ ទី៦ មិថុនា ប្រេសិតពិសេសអាមេរិកទទួលបន្ទុកបញ្ហាអាកាសធាតុលោកចន ឃ៊ែរីបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ឲ្យ AFP ក្នុងទីក្រុងអូស្លូ ប្រទេសន័រវែស។ លោកចន ឃ៊ែរីបានផ្តល់ទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួនស្តីពីចំនួនមនុស្សក្នុងលោកដែលនឹងមានជិត ១០ ០០០លាននាក់នៅឆ្នាំ ២០៥០។ សម្រាប់លោកចន ឃ៊ែរី ពិភពលោកមិនអាចបន្តមានកំណើនមនុស្សដូចសព្វថ្ងៃបានឡើយ។ តែលោកក៏មិនបានស្នើឲ្យមានការកាត់បន្ថយចំនួនមនុស្សដែរ។ អនុសាសន៍របស់លោកចន ឃ៊ែរី គឺចង់ឲ្យមនុស្សគ្រប់រូបប្តូរទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្លួន។ កាលពីជាង ៧០ឆ្នាំមុន ពោលក្នុងឆ្នាំ ១៩៥០ ចំនួនមនុស្សនៅលើផែនដីរបស់យើងមានតែជាង ២ ៦០០លាននាក់ប៉ុណ្ណោះ។ តែចាប់តាំងពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ មក ចំនួននេះបានគុណ ១ ជា ៣ ពោលមានជាង ៨ ០០០លាននាក់ ហើយនៅឆ្នាំ ២០៥០ ចំនួនមនុស្សនៅលើផែនដីរបស់យើងនឹងមានជិត ១០ ០០០លាននាក់។ អ្វីដែលកាន់តែច្បាស់ជាងនេះ កំណើនប្រជាជននៅក្នុងលោកប្រហែលមិនចប់ត្រឹមនេះទេ ខណៈដែលទំហំផែនដីរបស់យើងហាក់មិនបានរីកធំជាងមុនឡើយ។ វាមិនខុសអ្វីពីប្រទេសមួយដែលមានផ្ទៃដីនៅដដែល និងប្រហែលជាអាចរួមតូចផងក៏ដឹង ខណៈដែលចំនួនប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសនោះកើនកាន់តែច្រើន។នេះហើយជាបញ្ហា ព្រោះបើតាមការយល់ឃើញរបស់ប្រេសិតពិសេសអាមេរិកទទួលបន្ទុកបញ្ហាអាកាសធាតុលោកចន ឃ៊ែរី ផែនដីរបស់យើងមិនអាចទ្រទ្រង់នឹងចំនួនមនុស្សដែលមានកាន់តែច្រើនពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំបានទេ។ តើមនុស្សគួរតែបញ្ឈប់ការបង្កើតកូនត្រឹមនេះ ឬយ៉ាងណា?។ តាមពិតទៅ លោកចន ឃ៊ែរីមិនបានស្នើឲ្យកាត់បន្ថយចំនួនមនុស្សទេ។ អ្វីដែលលោកចន ឃ៊ែរីចង់បាននៅពេលនេះ និងពេលខាងមុខ គឺចង់ឲ្យគ្រប់គ្នាយកចិត្តទុកដាក់ និងគិតគូរពីរបៀបរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យជីវិតមនុស្ស និងជីវិតផែនដីអាចបន្តរួមរស់ និងទ្រទ្រង់គ្នាទៅវិញ ទៅមកបាន។ពិតណាស់ ដើម្បីអាចរស់បាន មនុស្សគ្រប់រូប មិនថាអ្នកមាន ឬអ្នកក្រ មិនថាអ្នករស់ក្នុងទីក្រុង ឬអ្នករស់នៅតាមទីជនបទ ដាច់ស្រយាល គឺត្រូវការចំណីអាហារ ឬថាមពល។ តែត្រូវដឹងថា បើគ្មានផែនដី និងធនធានសំបូរបែបដែលផែនដីបានផ្តល់ឲ្យទេក៏គ្មានជីវិតសត្វលោកដែរ។ ចំណែកធនធានសំបូរបែបនៅក្នុងផែនដីរបស់យើងទៀតសោតក៏មានកម្រិតដែរ ពោលមិនចេះតែមានដោយគ្មានទីបញ្ចប់នោះទេ។ ផ្តើមចេញពីចំណុចនេះ ប្រេសិតពិសេសអាមេរិកទទួលបន្ទុកបញ្ហាអាកាសធាតុលោកចន ឃ៊ែរីចង់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ឲ្យមនុស្សលោកគ្រប់រូបចូលរួមគិតគូរពីបញ្ហាសុខភាពផែនដីឲ្យស្មើនឹងបញ្ហាសុខភាពខ្លួនឯង។អ្វីដែលលោកចន ឃ៊ែរីចង់និយាយទាក់ទងនឹងការគិតគូររឿងសុខភាពផែនដីនេះ គឺចង់ឲ្យមនុស្សប្តូរទម្លាប់របៀបរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្លួន។ តាមលោកចន ឃ៊ែរី សុខភាពផែនដីរបស់យើងសព្វថ្ងៃកំពុងទទួលរងផលប៉ះពាល់ដោយសកម្មភាពរបស់មនុស្ស។ ការដែលផែនដីកាន់តែឡើងកម្តៅ និងការដែលធនធានលើផែនដីកាន់តែធ្លាក់ចុះ គឺជាស្នាដៃរបស់មនុស្ស។ មិនទាន់អីផង ផែនដីបានឡើងកម្តៅប្រមាណជា ១,២អង្សារបើធៀបនឹងមុនសម័យឧស្សាហកម្ម។ គ្រាន់តែការផលិតស្បៀងដើម្បីចិញ្ចឹមមនុស្សទាំងជាង ៨ ០០០លាននាក់បានចូលរួមបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ជាង ១ភាគ៤ លើលោក។មានឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ប្រមាណជា ៤០% បានកើតចេញពីការចិញ្ចឹមសត្វ និងការខ្ជះខ្ជាយចំណីអាហារ។ ចំណែកនៅសេសសល់ប្រមាណជា ៦០% ទៀតបានកើតចេញពីផលិកម្មស្រូវ ការប្រើជីកសិកម្ម ការបំប្លែងដីដាំដុះ ឬមួយក៏ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើជាដើម។ បើទាំងអស់នេះមិនមែនជាស្នាដៃរបស់មនុស្ស តើវាជាស្នាដៃរបស់អ្នកណា?។ ដូច្នេះសម្រាប់លោកចន ឃ៊ែរី មនុស្សជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ហើយមនុស្សជាអ្នកដោះស្រាយ។ មនុស្សដែលលោកចន ឃ៊ែរីចង់សំដៅ គឺយើងទាំងអស់គ្នាដែលកំពុងរស់លើផែនដីសព្វថ្ងៃ។ រីឯដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចុះកម្តៅលើភពផែនដី គឺផ្តើមចេញពីការប្តូរទម្លាប់រស់នៅសព្វថ្ងៃ។ទម្លាប់ដែលគួរប្តូររួមមាន កាត់បន្ថយការធ្វើដំណើរតាមយន្តហោះ កាត់បន្ថយការបរិភោគសាច់ បញ្ឈប់ការបំពុលដីកសិកម្មតាមរយៈការប្រើជីកសិកម្មជ្រុលហួសហេតុដើម្បីបង្កើនទិន្នផល ឬមួយក៏កុំខ្ជះខ្ជាយចំណីអាហារ។ល។ និង។ល។ គួរបញ្ជាក់ថា ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ជាដើមចម និងជាអ្នកទទួលខុសត្រូវនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ហើយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនេះនឹងជះផលវិបាកលើចង្វាក់ផលិតកម្មចំណីអាហារដោយសារមានភាពរាំងស្ងួត ទឹកជំនន់ និងបាតុភូតអាកាសធាតុធ្ងន់ធ្ងរផ្សេងទៀត។ លោកចន ឃ៊ែរីបានធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានចុងក្រោយដោយផ្តោតសំខាន់លើការខ្ជះខ្ជាយចំណីអាហារ។តាមប្រេសិតពិសេសអាមេរិកទទួលបន្ទុកបញ្ហាអាកាសធាតុរូបនេះ បើទាំងអស់គ្នាបញ្ឈប់ការខ្ជះខ្ជាយចំណីអាហារដូចដែលកំពុងមានសព្វថ្ងៃ ទាំងអស់គ្នាអាចមានរបៀបរស់នៅកាន់តែប្រសើរ មានអាហារបរិភោគកាន់តែល្អ ហើយពិសេសជាងនេះទៅទៀតនោះ គេអាចចិញ្ចឹមមនុស្សបានកាន់តែច្រើន។ អ្វីៗមិនទាន់យឺតពេលទេ តែគេត្រូវគិតគូរពីឥឡូវនេះទៅដោយមិនអាចពន្យារពេលបានទៀតឡើយ៕
6/7/2023 • 5 minutes, 11 seconds កំណើនវិស័យថាមពលសូឡាអាចបង្កើតបញ្ហាចោទរឿងចាត់ចែងសំណ ល់ផ្ទាំងសូឡា
នៅក្នុងរបាយការណ៍ ចេញផ្សាយ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ឧសភា កន្លងទៅ ទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ បានព្យាករថា ការវិនិយោគទៅលើថាមពលបៃតង នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ នឹងត្រូវកើនឡើងលើសថាមពលផូស៊ីល ហើយក្នុងចំណោមថាមពលបៃតងនេះ វិស័យដែលនាំមុខគេ គឺថាមពលសូឡា។ កំណើនដ៏លឿននៃវិស័យថាមពលសូឡានេះ វាគឺជាដំណឹងល្អមួយ សម្រាប់ការកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័ន ទប់ស្កាត់ការឡើងកម្តៅផែនដី។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា វាក៏អាចចោទជាបញ្ហាចម្បងមួយផងដែរ គឺកំណើននៃកាកសំណល់ពីផ្ទាំងសូឡាដែលគេលែងប្រើ ហើយដែលអាចនឹងត្រូវបង្កជាការបំពុលបរិស្ថាន។ យោងតាមទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២១កន្លងទៅ បរិមាណអគ្គិសនី ដែលផលិតចេញពីថាមពលសូឡា មានរហូតដល់ទៅជាង ១លានមេហ្កាវ៉ាត់ឯណោះ គិតជាសរុបនៅទូទាំងពិភពលោកទាំងមូល។ គិតជាចំនួនផ្ទាំងសូឡាវិញ គឺមានរហូតដល់ទៅ ប្រមាណជា ២ពាន់៥រយលានផ្ទាំង ដែលត្រូវបានគេដាក់ដំឡើង ហើយផ្ទាំងសូឡាត្រូវបានគេដំឡើងប្រើប្រាស់កាន់តែច្រើន សំណល់ដែលបង្កើតឡើង ពីផ្ទាំងសូឡាចាស់ៗក៏នឹងត្រូវកើនឡើងច្រើនទៅតាមនោះផងដែរ។ជាទូទៅ ផ្ទាំងសូឡានីមួយៗ គេអាចប្រើបានក្នុងចន្លោះពី ២៥ឆ្នាំ ទៅ៣០ឆ្នាំ ក៏ប៉ុន្តែ បច្ចេកវិទ្យាសូឡា គឺជាបច្ចេកវិទ្យាដែលមានការវិវឌ្ឍជឿនលឿនទៅមុខយ៉ាងលឿនជាប់ជាប្រចាំ ធ្វើឲ្យគេអាចផលិតផ្ទាំងសូឡាបានកាន់តែទំនើប អាចផលិតអគ្គិសនីបានកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព។ ដូច្នេះ ផ្ទាំងសូឡាចាស់ៗត្រឹមអាយុ ១០ ទៅ ១៥ឆ្នាំ ដែលគេនៅអាចប្រើបានច្រើនឆ្នាំតទៅមុខទៀត ក៏ត្រូវគេផ្លាស់ចេញ ដើម្បីដំឡើងផ្ទាំងសូឡាថ្មី ដែលអាចផលិតអគ្គិសនីបានច្រើនជាង និងក្នុងតម្លៃថោកជាង។ទាំងនេះ ជាកត្តាធ្វើឲ្យសំណល់ពីផ្ទាំងសូឡាចាស់ៗ ក៏ត្រូវកើនឡើងរឹតតែខ្លាំង ដោយគេបានព្យាករថា នៅត្រឹមឆ្នាំ២០៣៥ខាងមុខនេះ សំណល់ពីផ្ទាំងសូឡានៅទូទាំងពិភពលោកទាំងមូលនឹងត្រូវកើនឡើងរហូតដល់ទៅជាង ១លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយចំនួននេះនឹងត្រូវកើនឡើងដល់ទៅជាង ១០លានតោន នៅត្រឹមឆ្នាំ២០៥០ខាងមុខ។គួរបញ្ជាក់ថា សំណល់ពីផ្ទាំងសូឡាចាស់ៗទាំងនេះ ជាប្រភេទសំណល់ដែលមានហានិភ័យ ហើយនៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប គេចាត់បញ្ចូលសំណល់ពីផ្ទាំងសូឡាចាស់ៗ ទៅក្នុងប្រភេទសំណល់អេឡិចត្រូនិក ដែលមិនអាចយកទៅចោលជាមួយសំរាមធម្មតាបាននោះទេ ពោលគឺ ចាំបាច់ត្រូវតែចាត់ចែងដោយប្រយ័ត្នប្រយែង ជាពិសេស គឺជំរុញឲ្យមានការកែច្នៃកាកសំណល់ ដើម្បីយកទៅប្រើឡើងវិញ។បញ្ហាចោទ គឺនៅត្រង់ថា គិតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ឧស្សាហកម្មកែច្នៃសំណល់ពីផ្ទាំងសូឡានេះ នៅមានភាពយឺតយ៉ាវខ្លាំងនៅឡើយ ដោយសារតែវាជាមុខជំនួញ ដែលមិនសូវផ្តល់ប្រាក់ចំណេញ ទើបមិនសូវទាក់ទាញវិនិយោគបានច្រើន។គួរបញ្ជាក់ថា សារធាតុដែលមាននៅក្នុងផ្ទាំងសូឡា គឺមានផ្ទាំងកញ្ចក់ដែលស្រោបពីលើ អាលុយមីញ៉ូមដែលនៅស្រោបជុំវិញ ចំណែកនៅខាងក្នុង Solar Cells គឺមានសឺមីកុងឌុចទ័េ និងសារធាតុមានតម្លៃខ្លះទៀត ជាអាទិ៍ ប្រាក់ និងទង់ដែង។ ប្រាក់ និងទង់ដែងនេះ ជាប្រភេទលោហៈមានតម្លៃ ក៏ប៉ុន្តែ វាមានតិចតួច ហើយពិបាកកែច្នៃចេញពីសំណល់ផ្ទាំងសូឡា។ ចំណែកសារធាតុដែលងាយស្រួលកែច្នៃ ហើយមានបរិមាណច្រើនជាងគេ គឺកញ្ចក់។ ក៏ប៉ុន្តែ កញ្ចក់ ដែលគេកែច្នៃចេញពីផ្ទាំងសូឡាចាស់ៗនេះ មានគុណភាពអន់ មិនអាចយកទៅផលិតផ្ទាំងសូឡាថ្មីបាន។ហេតុដូច្នេះហើយបានជាមានអ្នកជំនាញជាច្រើនបានលើកឡើងថា ដើម្បីបង្កើនសកម្មភាពកែច្នៃសំណល់ពីផ្ទាំងសូឡា ហើយបញ្ចៀសផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់បរិស្ថានទៅថ្ងៃអនាគត គឺចាំបាច់ត្រូវតែមានវិធាន ដាក់ចេញដោយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីកំណត់កាតព្វកិច្ចឲ្យក្រុមហ៊ុនដែលផលិត ឬនាំចូលផ្ទាំងសូឡា ចាំបាច់ត្រូវតែកែច្នៃសំណល់ពីផ្ទាំងសូឡានេះឲ្យបាន នៅក្នុងអត្រាណាមួយជាកំហិត ដូចជា នៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប ជាដើម ច្បាប់កំណត់តាំងពីឆ្នាំ២០១២កន្លងទៅថា សំណល់ពីផ្ទាំងសូឡានេះ ចាំបាច់ត្រូវតែយកទៅកែច្នៃឡើងវិញឲ្យបានយ៉ាងតិច ៨០%។ការដាក់កាតព្វកិច្ចបែបនេះ វាជាសម្ពាធមួយឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនចំណាយទៅលើកែច្នៃសំណល់ផ្ទាំងសូឡា ហើយបង្កើនវិនិយោគ ដើម្បីអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាកែច្នៃសំណល់ផ្ទាំងសូឡានេះឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព ពោលគឺ អាចទាញយកសារធាតុដើមបានកាន់តែច្រើន និងក្នុងតម្លៃទាប ដែលបន្តិចម្តងៗ វានឹងអាចធ្វើឲ្យឧស្សាហកម្មកែច្នៃសំណល់ផ្ទាំងសូឡានេះ ក្លាយជាមុខជំនួញដែលអាចផ្តល់ប្រាក់ចំណេញ ហើយអាចទាក់ទាញវិនិយោគបានកាន់តែច្រើន។គួរបញ្ជាក់ថា គិតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គេមានបច្ចេកវិទ្យា ដែលអាចកែច្នៃសំណល់ពីផ្ទាំងសូឡាបានរហូតដល់ទៅ ៩៥% ហើយក្រុមហ៊ុនមួយនៅបារាំង ដែលគ្រោងនឹងសម្ពោធដាក់ឲ្យដំណើរការរោងចក្រកែច្នៃសំណល់ផ្ទាំងសូឡាទ្រង់ទ្រាយធំ នៅក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ រំពឹងថា នឹងអាចកែច្នៃសំណល់ផ្ទាំងសូឡានេះបានកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពជាងនេះទៅទៀត គឺបានរហូតដល់ទៅ ៩៩% ជាពិសេស គឺអាចទាញយកលោហៈមានតម្លៃ រួមមាន ប្រាក់ និងទង់ដែង បានច្រើនជាងបច្ចេកវិទ្យាមុនៗ៕
6/7/2023 • 4 minutes, 49 seconds គ្រោះថ្នាក់រថភ្លើង៖ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសឥណ្ឌាពិបាកធ ្វើកំណែទម្រង់លើបណ្តាញផ្លូវដែករបស់ខ្លួន?
នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ២ថ្ងៃក្រោយគ្រោះថ្នាក់រថភ្លើងដែលបានផ្តាច់ជីវិតមនុស្សជិត ៣០០នាក់ និងរបួសប្រមាណជា ៩០០នាក់មក រថភ្លើងដឹកអ្នកដំណើរ និងដឹកទំនិញបានធ្វើចរាចរណ៍ជាថ្មីនៅទីតាំងកើតហេតុក្នុងថ្ងៃចន្ទ ទី៥ មិថុនា។ ចំណែកដើមចមនៃគ្រោះថ្នាក់ត្រូវបានរដ្ឋអំណាចទម្លាយឲ្យដឹងក្នុងថ្ងៃអាទិត្យ ទី៤ មិថុនា។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី គ្រោះថ្នាក់ដឹករថភ្លើងពេលនេះបានបង្កឲ្យមានការចោទសួរជាថ្មីស្តីពីសុវត្ថិភាព និងសន្តិសុខផ្លូវដែករបស់ឥណ្ឌា។ នៅក្នុងប្រទេសណាមិនដឹងទេ តែបើនៅឥណ្ឌា រថភ្លើងគឺជាមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនដែលពេញនិយមខ្លាំងមិនថាជារថភ្លើងសម្រាប់ដឹកមនុស្ស ដឹកទំនិញ សម្រាប់ផ្លូវឆ្ងាយ ឬផ្លូវជិតទេ។ ជាមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនដែលប្រជាជនឥណ្ឌាចូលចិត្តជាងគេ ព្រោះវាមានតម្លៃថោក ពិសេសការធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយ។ ក្នុងមួយថ្ងៃៗនាពេលបច្ចុប្បន្ន មានរថភ្លើងប្រមាណជា ១៤ ០០០ខ្សែ និងមានក្បាលរថភ្លើងចំនួន ៨ ០០០គ្រឿងបានធ្វើចរាចរណ៍លើបណ្តាញផ្លូវដែកប្រវែង ៦៤ ០០០គីឡូម៉ែត្រដែលឥណ្ឌាមាន។ ក្នុងមួយថ្ងៃៗ មានប្រជាជនឥណ្ឌាជាង ២១លាននាក់បានធ្វើដំណើរតាមរថភ្លើង។ ក៏ប៉ុន្តែ សុវត្ថិភាព និងសន្តិសុខលើបណ្តាញផ្លូវដែករបស់ឥណ្ឌានៅតែចោទជាបញ្ហាដដែល។តាមពិត គ្រោះថ្នាក់រថភ្លើងកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២ មិថុនាដែលបានផ្តាច់ជីវិតមនុស្សជិត ៣០០នាក់ និងរបួសប្រមាណជា ៩០០នាក់មិនមែនជាគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរលើកទី១ ទេ។ កាលពីថ្ងៃទី២ សីហា ឆ្នាំ ១៩៩៩ គ្រោះថ្នាក់រថភ្លើងដឹកអ្នកដំណើរចំនួន ២គ្រឿងបុកគ្នាលើផ្លូវតែមួយបានបណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្សចំនួន ២៨៥នាក់ និងរបួសជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត។ តែគ្រោះថ្នាក់រថភ្លើងដែលបានសម្លាប់មនុស្សច្រើនជាងគេនៅឥណ្ឌារហូតមកដល់ពេលនេះ គឺនៅជាគ្រោះថ្នាក់កាលពី ៤២ឆ្នាំមុន ពោលក្នុងថ្ងៃទី៦ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៨១។ កាលណោះ រថភ្លើងមួយខ្សែដែលមានទូររថភ្លើងចំនួន ៧ទូរបានធ្លាក់ពីលើស្ពានចូលក្នុងទន្លេបាម៉ាទីដោយបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ពី ៨០០នាក់ទៅ ១ ០០០នាក់។នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា គ្រោះថ្នាក់រថភ្លើងដែលគេបានកត់សម្គាល់ឃើញរួមមាន ការភ្លាត់ធ្លាក់ចេញពីផ្លូវនិងការបុកគ្នារវាងរថភ្លើងពីរដែលបើកបញ្ច្រាស់គ្នាលើផ្លូវតែមួយ។ តែបើផ្អែកតាមរបាយការណ៍របស់ស្ថាប័នសវនកម្មចេញផ្សាយក្នុងឆ្នាំ ២០២២ គ្រោះថ្នាក់រថភ្លើងភ្លាត់ជេញពីផ្លូវមានដល់ទៅ ៦៩%។នៅក្នុងន័យនេះ របាយការណ៍បានទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវលើ ៣ករណីសំខាន់ ទី១ បណ្តាញផ្លូវដែកភាគច្រើនមានសភាពទ្រុឌទ្រោម ទី២ កង្វះការថែទាំ និងទី៣ ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍ផ្លូវដែកមានដំណើរការមិនល្អ។ តែនៅមានករណីទី៤ មួយទៀតដែលគេត្រូវបូកបញ្ចូលដោយខានមិនបាន គឺកំហុសរបស់មនុស្សដោយចេតនា ឬដោយអចេតនា។មូលហេតុនៃគ្រោះថ្នាក់រថភ្លើង ៣ខ្សែកាលពីថ្ងៃទី២ មិថុនាត្រូវបានរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងដឹកជញ្ជូនផ្លូវដែកលោក Ashwini Vaishnaw ថ្លែងក្នុងថ្ងៃអាទិត្យ ទី៤ មិថុនាថា មានការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍ផ្លូវដែក និងគេបានដឹងពីអត្តសញ្ញាណរបស់ក្រុមមនុស្សដែលបានធ្វើ។ គួរបញ្ជាក់ថា គ្រោះថ្នាក់ក្នុងថ្ងៃទី២ មិថុនាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរថភ្លើងចំនួន ៣ខ្សែ ក្នុងនោះ មាន ២ខ្សែជារថភ្លើងដឹកអ្នកដំណើរ និងមួយខ្សែជារថភ្លើងដឹកទំនិញ។ តាមពិត រថភ្លើងដឹកទំនិញដែលកំពុងចតស្ងៀមនៅស្ថានីយ៍ត្រូវបានរថភ្លើងដឹកអ្នកដំណើរបរក្នុងល្បឿន ១៣០គីឡូម៉ែត្របុកមួយទឹហឹងដោយធ្វើឲ្យទូររថភ្លើងចំនួន ៣ទូរខ្ទាតចេញពីផ្លូវទៅប៉ះនឹងរថភ្លើងដឹកអ្នកដំណើរមួយខ្សែទៀត។សម្រាប់រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងដឹកជញ្ជូនផ្លូវដែកលោក Ashwini Vaishnaw បើគ្មានការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍ផ្លូវដែកទេ ម្ល៉េះរថភ្លើងដឹកអ្នកដំណើរមិនអាចរត់គេចពីផ្លូវដើមចូលក្នុងផ្លូវដែលរថភ្លើងដឹកទំនិញកំពុងសំចតស្ងៀមនៅមួយកន្លែងបានឡើយ។ តែលោក Ashwini Vaishnaw បានបដិសេធមិនផ្តល់អ្វីឲ្យបានលំអិតជាងនេះដោយចង់រង់ចាំលទ្ធផលស៊ើបអង្កេតនាពេលខាងមុខជាមុនសិន។ អ្វីដែលគេអាចនិយាយបាន គ្រោះថ្នាក់ថ្មីថ្មោងមួយនេះជាកំហុសរបស់មនុស្ស ទោះក្នុងផ្លូវចេតនា ឬអចេតនា។ យ៉ាងណាក៏ដោយ នាយករដ្ឋមន្រ្តីឥណ្ឌាលោកណារិនដ្រា ម៉ូឌីបានព្រមានទុកជាមុនរួចជាស្រេចថា គ្មានអ្នកទទួលខុសត្រូវណាម្នាក់បានរួចខ្លួនពីព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សោកសៅនេះបានជាដាច់ខាត។ទន្ទឹមគ្នានេះ លោកម៉ូឌីក៏បានប្រកាសចេញនូវកម្មវិធីធ្វើទំនើបកម្មលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវដែកក្នុងទឹកប្រាក់ ៣០ ០០០លានដុល្លារ។ មែនទែនទៅ គ្រោះថ្នាក់រថភ្លើងនៅឥណ្ឌាឧស្សាហ៍កើតមានណាស់ ទោះជាគ្រោះថ្នាក់ភ្លាត់ចេញពីផ្លូវ បុកគ្នា ឬមួយធ្លាក់ផ្លូវ។ តាមទិន្នន័យផ្លូវការ មានមនុស្សស្លាប់ប្រមាណជា ២០ ០០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំនៅចន្លោះឆ្នាំ ២០១៧ និងឆ្នាំ ២០២១។ តាមពិត រដ្ឋាភិបាលក្រុងញូដែលីមិនបានធ្វើព្រងើយកន្តើយនឹងប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនផ្លូវដែករបស់ខ្លួនទេ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ រដ្ឋាភិបាលបានចាយលុយយ៉ាងច្រើនសម្បើមដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មបណ្តាញផ្លូវដែក កសាងស្ថានីយ៍ទំនើប បង្កើតផ្លូវដែកថ្មី និងការដាក់ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍ផ្លូវដែកដើម្បីបញ្ជៀសការបុកគ្នា។តែបើផ្អែកលើវិសាលភាពផ្លូវដែក និងការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវដែកដែលឥណ្ឌាកំពុងមាន និងកំពុងត្រូវការសព្វថ្ងៃ ការធ្វើកំណែទម្រង់បន្ថែមឲ្យបានស៊ីជម្រៅ និងឲ្យបានលឿនជាងនេះជារឿងចាំបាច់មិនអាចខ្វះបាន។ ក្នុងនាមជាប្រទេសមួយដែលកំពុងមានសេដ្ឋកិច្ចរីកលូតលាស់ខ្លាំងនៅលើលោក លុយលែងជាបញ្ហាទៀតឡើយចំពោះឥណ្ឌា៕
6/6/2023 • 6 minutes, 12 seconds IMF៖ គ្រោះថ្នាក់នៃវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារឆ្នាំ២០២ ៣?
របាយការណ៍របស់មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្ដរជាតិ (IMF) បានបង្ហាញអំពី ភាពងាយរងគ្រោះនៅក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣នេះ។ បញ្ហានេះបានក្លាយជាចំណុចត្រូវផ្តោតយ៉ាងសំខាន់ ហើយការភ័យខ្លាចនៃការឆ្លងវិបត្តិនេះទៅប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុទាំងមូល រួមទាំងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ ក៏បានក្លាយជាប្រធានបទក្ដៅផងដែរ។ ហេតុអ្វី? បើមើលនៅលើផ្ទៃទឹកខាងលើ សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកហាក់ដូចជាត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ ដើម្បីស្ទុះងើបឡើងវិញបន្តិចម្តងៗ ក្រោយត្រូវប្រឈមជាមួយវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ និងឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមរវាងរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន។ ក្នុងនោះ សេដ្ឋកិច្ចចិនកំពុងស្ទុះងើបឡើងវិញ បន្ទាប់ពីការបើកចំហសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ការរំខានដល់ខ្សែច្រវាក់នៃការផ្គត់ផ្គង់ទំនិញនៅទូទាំងពិភពលោកគឺមានភាពធូរស្រាលជាងមុន នៅពេលដែលតម្លៃថាមពល និងតម្លៃស្បៀងអាហារសកលកំពុងធ្លាក់ចុះ។ ក្នុងពេលដំណាលគ្នា កម្រិតអតិផរណា ឬការឡើងថ្លៃទំនិញជាទូទៅក៏មានកម្រិតធ្លាក់ចុះផងដែរ។ផ្អែកតាមការព្យាករចុងក្រោយរបស់មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្ដរជាតិ ឬគេស្គាល់ថា IMF កំណើនសេដ្ឋកិច្ចសកលនឹងមានកម្រិត ២,៨ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២៣នេះ មុនពេលកើនឡើងតិចតួចដល់ ៣ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២៤។ក៏ប៉ុន្តែ បើមើលនៅក្នុងជម្រៅផ្ទៃទឹក បញ្ហា និងមានភាពផុយស្រួយកំពុងកើតមានឡើង ព្រោះតែបញ្ហាអស្ថិរភាពនៅក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ និងវិស័យធនាគារ ដែលបានកើតឡើងនាពេលថ្មីៗនេះ។ ការព្រួយបារម្ភគឺថា ការរឹតបន្តឹងគោលនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុ តួយ៉ាងការអនុវត្តនយោបាយដំឡើងអត្រាការប្រាក់ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាអតិផរណា ក្នុងរយៈពេល ១២ខែកន្លងមកនេះ កំពុងចាប់ផ្តើមមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ។យោងតាមស្ថាប័នអន្ដរជាតិ IMF អ្វីដែលពិភពលោកត្រូវប្រឈមថ្មី គឺ បញ្ហានៅក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារ។ ភាពងាយរងគ្រោះក្នុងវិស័យធនាគារ បានក្លាយជាចំណុចត្រូវផ្តោតជាសំខាន់ ហើយការភ័យខ្លាចនៃការឆ្លងវិបត្តិនេះទៅប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុទាំងមូល រួមទាំងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារ ក៏បានក្លាយជាប្រធានបទក្ដៅផងដែរ។ ហេតុអ្វី?ពីមុនវិបត្តិសង្គ្រាម ពិភពលោកមានកម្រិតអតិផរណាទាប ឬទំនិញមិនសូវមានការកើនឡើងតម្លៃ រីឯអត្រាការប្រាក់សម្រាប់កម្ចីក៏មានកម្រិតទាបផងដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយមក ពិភពលោកត្រូវប្រឈមវិបត្តិផ្ទួនៗ ធនាគារកណ្ដាលនៃប្រទេសយ៉ាងច្រើនលើពិភពលោក បានរឹតបន្តឹងយ៉ាងខ្លាំងលើគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ។ ជាលទ្ធផល វាបានបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងច្រើននៅក្នុងវិស័យធនាគារ និងស្ថាប័នដែលពឹងផ្អែកច្រើនលើកម្ចី។ឥឡូវនេះ នយោបាយដំឡើងអត្រាការប្រាក់បានធ្វើឱ្យកម្ចីងាយស្រួលត្រូវបានបង្អាក់ ហើយ ថ្លៃដើមនៃហិរញ្ញប្បទាន (Cost of funding) ឬការទទួលបានមូលនិធិ ក៏មានការកើនឡើងផងដែរ។ ដូច្នេះ អ្នកផ្ដល់កម្ចី ឬអ្នកផ្ញើប្រាក់នឹងត្រូវចំណាយច្រើនជាងមុន ដើម្បីដំណើរការប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន។ នៅក្នុងស្ថានភាពនេះ ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុដែលធ្លាប់ពឹងផ្អែកខ្លាំងលើប្រភពលុយដែលមានការប្រាក់ទាប ត្រូវរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ ក្នុងការកែប្រែម៉ូឌែលអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន។នាពេលចុងក្រោយ អស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុបានកើតឡើងនៅក្នុងចក្រភពអង់គ្លេស និងភាពចលាចលនៃវិស័យធនាគារនាពេលថ្មីៗនេះបានកើតឡើងនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងករណីទាំងពីរនេះ អាជ្ញាធរបានចាត់វិធានការលឿនរហ័ស និងខ្លាំង ហើយអាចទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃវិបត្តិរហូតមកដល់ពេលនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុទាំងមូលនៅតែមានបញ្ហាដ៏គួរឱ្យបារម្ភនៅឡើយ។នៅក្នុងកម្រិតសកល ការបរាជ័យដែលគេមិននឹកស្មានដល់របស់ធនាគារចំនួនពីរ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក នៅខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ និងការដួលរលំនៃទំនុកចិត្តនៅក្នុងធនាគារស៊្វីស Credit Suisse បានធ្វើឱ្យអ្នកដាក់ប្រាក់បញ្ញើនៅធនាគារ និងនៅស្ថាប័នមិនមែនធនាគារ ឬអ្នកវិនិយោគ ត្រូវវាយតម្លៃឡើងវិញនូវសុវត្ថិភាពនៃប្រាក់បញ្ញើ របស់ខ្លួន ហើយព្យាយាមដកប្រាក់ពីស្ថាប័ន និងការវិនិយោគដែលពួកគេយល់ថាងាយរងគ្រោះ។ជាទូទៅ នៅពេលមានវិបត្តិ អ្នកវិនិយោគដែលភ័យស្លន់ស្លោតែងតែព្យាយាមដកសាច់ប្រាក់របស់ពួកគេភ្លាមៗ ដូចដែលពួកគេបានធ្វើជាមួយធនាគារ Credit Suisse។ ដូច្នេះ ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុដែលមានបំណុលខ្ពស់ ពួកគេនឹងមានហានិភ័យខ្លាំងណាស់ ប្រឈមនឹងស្ថានភាពបែបនេះ។ នៅក្នុងកម្រិតប្រទេស ប្រទេសដែលមានមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចទន់ខ្សោយ ក៏អាចក្លាយជាគោលដៅនៃហានិភ័យបន្ទាប់ផងដែរ។ ការរឹតបន្តឹងយ៉ាងខ្លាំងនៃលក្ខខណ្ឌហិរញ្ញវត្ថុសកល និងភាពតក់ស្លុតលើហានិភ័យ អាចជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងទៅលើលក្ខខណ្ឌនៃការផ្ដល់កម្ចី និងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ ជាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងរីកចម្រើន និងសេដ្ឋកិច្ចកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ ប្រទេសទាំងនោះអាចរងគ្រោះព្រោះត្រូវប្រឈមនឹងការដកប្រាក់យ៉ាងគំហុកពីអ្នកវិនិយោគបរទេស។ នៅពេលដែលអ្នកវិនិយោគបង្ខំដកលុយច្រើន វាធ្វើឱ្យលុយបរទេស ជាឧទាហរណ៍ លុយដុល្លារអាមេរិកធ្លាក់ចុះបរិមាណ ដូច្នេះវាអាចបង្កឱ្យលុយបរទេសឡើងថ្លៃ រីឯលុយជាតិត្រូវធ្លាក់តម្លៃខ្លាំង និងភ្លាមៗ។ ស្ថានភាពនេះអាចបង្កឱ្យមានចលាចលតម្លៃលុយ និងតម្លៃទំនិញផងដែរ។ វាក៏អាចបង្កឱ្យសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ ហើយទំនុកលើការវិនិយោគ និងការចំណាយនឹងធ្លាក់ចុះ។ នៅក្នុងសេណារីយ៉ូអាក្រក់បំផុត សេដ្ឋកិច្ចជាតិត្រូវជាប់គាំង ធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិ ហើយចំណូលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនឹងអាចឈានដល់ការធ្លាក់ចុះខ្លាំង។ផ្អែកតាមអនុសាសន៍របស់ស្ថាប័នអន្ដរជាតិ IMF ការអនុវត្តនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុដោយប្រុងប្រយ័ត្ន និងទាន់ពេលវេលាគឺមានភាពចាំបាច់ណាស់ នាពេលឥឡូវនេះ ដើម្បីការពារទាំងប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ និងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល៕
6/5/2023 • 5 minutes, 35 seconds តើអ្វីខ្លះជាចំណុចចម្រូងចម្រាសនៅក្នុងការចរចាលើសន្ធ ិសញ្ញាប្លាស្ទិក?
ចាប់តាំងពីថ្ងៃចន្ទ ២៩ឧសភា ដើមសប្តាហ៍នេះមក តំណាងរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាវិស័យឯកជន មកពី ១៧៥ប្រទេស កំពុងចរចាគ្នា នៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីស ទៅលើសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការបំពុលបរិស្ថានដោយប្លាស្ទិក។ ថ្វីដ្បិតតែប្រទេសភាគច្រើនទូទៅ សុទ្ធតែទទួលស្គាល់ អំពីគ្រោះថ្នាក់បង្កឡើងដោយសំណល់ប្លាស្ទិក ក៏ប៉ុន្តែ គេនៅតែមានគំនិតខ្វែងគ្នាខ្លាំងនៅឡើយ ជុំវិញវិធានការដែលត្រូវដាក់ចេញ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្លាស្ទិកនេះ។ តើការខ្វែងគំនិតគ្នានេះ កើតឡើងជុំវិញចំណុចចម្បងអ្វីខ្លះ? ការចរចាលើសន្ធិសញ្ញាប្លាស្ទិក ដែលប្រព្រឹត្តទៅ នៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីស នៅក្នុងសប្តាហ៍នេះ គឺជាការចរចាជុំទីពីរ បន្ទាប់ពីការចរចាជុំទីមួយ កាលពីខែធ្នូកន្លងទៅ ហើយនៅក្នុងការចរចាទាំងពីរជុំនេះ ស្ទើរតែគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែទទួលស្គាល់ថា ប្លាស្ទិកគឺជាបញ្ហា។ការផលិតប្លាស្ទិកចេះតែបន្តកើនឡើងក្នុងអត្រាមួយលឿនខ្លាំង ដោយកើនឡើងមួយជាពីរ នៅក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំកន្លងទៅ ហើយគេរំពឹងថា វានឹងអាចកើនឡើងរហូតដល់ទៅមួយជាបី នៅក្នុងរយៈពេល ៤០ឆ្នាំខាងមុខ។ នៅក្នុងចំណោមផលិតផលប្លាស្ទិកដែលគេផលិតមកនេះ មានរហូតដល់ទៅប្រមាណជា ២ភាគ៣ ជាប្រភេទប្លាស្ទិកប្រើតែម្តង ឬពីរបីដងបោះចោល ហើយក្នុងចំណោមប្លាស្ទិកដែលប្រើរួចនេះទៀតសោត មានមិនដល់ ១០%ផង ដែលត្រូវបានគេយកទៅច្នៃឡើងវិញ។ជាលទ្ធផល ប្លាស្ទិកត្រូវក្លាយសំណល់បំពុលបរិស្ថាន ដោយលម្អងប្លាស្ទិកត្រូវបានគេរកឃើញនៅគ្រប់ទីកន្លែងនៅក្នុងធម្មជាតិ រាប់ចាប់តាំងពីក្នុងទឹកសមុទ្រ នៅក្នុងទឹកកកនៅតំបន់ប៉ូល នៅក្នុងត្រី និងសត្វសមុទ្រ ហើយរហូតចូលមកដល់ក្នុងខ្លួនមនុស្សយើង ដែលបង្កជាហានិភ័យទៅដល់សុខភាពរបស់មនុស្សយើង។បន្ថែមពីលើនេះទៅទៀត ប្លាស្ទិកក៏ជាប្រភពចម្បងមួយដែរ នៃការឡើងកម្តៅផែនដី ដោយតួលេខរបស់អង្គការសហប្រតិបត្តិការនិងអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច (OCDE) ដែលប្រមូលផ្តុំទៅដោយប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿនបង្ហាញថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩កន្លងទៅ ប្លាស្ទិកមានចំណែករហូតដល់ទៅ ៣,៤% នៅក្នុងការបញ្ចេញឧស្ម័ន ដែលនាំឲ្យភពផែនដីឡើងកម្តៅ។ទាំងនេះ គឺជាបញ្ហាចោទ ដែលស្ទើរគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែទទួលស្គាល់ ក៏ប៉ុន្តែ និយាយពីដំណោះស្រាយវិញ គេសង្កេតឃើញមានការខ្វែងគំនិតគ្នា រវាងប្រទេសពីរក្រុម។មួយក្រុម ដែលមានជាអាទិ៍ ប្រទេសក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធ ដែលគេហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា High Ambition Coalition នាំមុខដោយរវ៉ាន់ដា និងន័រវែស និងចូលរួមដោយសហភាពអឺរ៉ុប កាណាដា ជប៉ុន និងប្រទេសផ្សេងទៀត គិតជាសរុបប្រមាណជា ៥០ប្រទេស ទាមទារឲ្យបង្កើតសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិមួយ ដែលផ្តោតអាទិភាពចម្បងទៅលើការកាត់បន្ថយការផលិត និងការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក ពោលគឺ កាត់បន្ថយប្រភពដើមនៃសំណល់ប្លាស្ទិក។ចំណែកមួយក្រុមទៀត ជំទាស់នឹងការដាក់កម្រិតលើការផលិតប្លាស្ទិក ហើយទាមទារឲ្យផ្តោតអាទិភាពទៅលើការពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពនៃការចាត់ចែងសំណល់ប្លាស្ទិក និងការបង្កើនការច្នៃសំណល់ប្លាស្ទិកទៅវិញ។ ប្រទេសនៅក្នុងក្រុមទីពីរនេះ គឺរួមមានជាអាទិ៍ សហរដ្ឋអាមេរិក ចិន អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងបណ្តាប្រទេសក្នុងអង្គការ OPEC។យើងអាចសង្កេតឃើញថា នៅក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងប៉ុន្មានខាងលើនេះ ដែលជំទាស់មិនចង់ឲ្យដាក់កាតព្វកិច្ចកាត់បន្ថយការផលិតប្លាស្ទិក គឺសុទ្ធសឹងជាប្រទេសដែលមានផលប្រយោជន៍ច្រើន នៅក្នុងវិស័យផលិតបា្លស្ទិក ក្នុងនោះ ចិនជាប្រទេសផលិតប្លាស្ទិកច្រើនជាងគេលើពិភពលោក អាមេរិកជាប្រទេសផលិតប្លាស្ទិកច្រើនជាងគេលំដាប់ទីពីរបន្ទាប់ពីចិន និងជាប្រទេសប្រើប្លាស្ទិកច្រើនជាងគេ ចំណែកអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងអង្គការ OPEC គឺជាប្រទេសផលិត និងនាំចេញប្រេងច្រើនជាងគេនៅលើពិភពលោក។គួរបញ្ជាក់ថា ប្រេង គឺជាវត្ថុធាតុដើមដ៏ចម្បង នៅក្នុងការផលិតប្លាស្ទិក។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា នៅក្នុងរបាយការណ៍ចេញផ្សាយ កាលពីថ្ងៃទី១៦ឧសភាកន្លងទៅនេះ កម្មវិធីបរិស្ថានសហប្រជាជាតិបានជំរុញឲ្យបញ្ឈប់នូវរាល់ការឧបត្ថម្ភរបស់រដ្ឋចំពោះវិស័យថាមពលផូស៊ីល រួមមានទាំងវិស័យប្រេងនេះផងដែរ ពីព្រោះថា ការឧបត្ថម្ភរបស់រដ្ឋ នៅក្នុងវិស័យនេះ វាធ្វើឲ្យថាមពលផូស៊ីលមានតម្លៃទាប ហើយនៅពេលដែលតម្លៃថាមពលផូស៊ីលទាប វាមិនត្រឹមតែជាកត្តាជំរុញការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ដែលនាំឲ្យផែនដីឡើងកម្តៅតែប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ វាក៏ជាកត្តាចម្បងមួយផងដែរ ជំរុញការផលិតប្លាស្ទិកថ្មីៗ ដោយសារតែវាមានថ្លៃដើមទាប៕
5/31/2023 • 4 minutes, 21 seconds តួកគី៖ហេតុអ្វីបានជាក្រុមប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ាបានគាំទ្រការជាប់ឆ្នោតអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន?
នៅក្នុងប្រទេសតួកគី លោកអ៊ែរដូហ្កានទើបត្រូវបានប្រជាជនបោះឆ្នោតឲ្យកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មីចំនួន ៥ឆ្នាំបន្ថែមទៀតនាការបោះឆ្នោតក្នុងថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៨ ឧសភា។ តាំងពីយប់ថ្ងៃជាប់ឆ្នោតភ្លាម លោកអ៊ែរដូហ្កានបានទទួលសារអបអរសាទរពីបណ្តាមេដឹកនាំបរទេសជាច្រើន ពិសេសសារពីក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។ បន្ទាប់មក សារចូលរួមអបអរសាទរក៏មានមកពីសឹងគ្រប់ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា។ សម្រាប់មេដឹកនាំនៅមជ្ឈិមបូព៌ាភាគច្រើន ការជាប់ឆ្នោតអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កានជាដំណឹងល្អដែលមិនអាចមិនសាទរបានទេ។ ទោះជាសម្ព័ន្ធមិត្តយូរអង្វែង ឬថ្មីថ្មោង ទោះជាសម្ព័ន្ធមិត្តជិត ឬឆ្ងាយ និងទោះជាពីមុខធ្លាប់អាក់អន់ ស្រពន់ចិត្ត ហើយឥឡូវល្អូកល្អឺននឹងគ្នាក៏ដោយ មេដឹកនាំនៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាសឹងទាំងអស់មិនភ្លេចផ្ញើសារអបអរសាទរការជាប់ឆ្នោតអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កានទេ។ មេដឹកនាំនៃប្រទេសកាតាព្រះអង្គម្ចាស់តាមីម បេន ហាម៉ាដ អាល់ ថានីជាអ្នកដែលបានផ្ញើសារអបអរសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានមុនគេ។ លើសពីសារអបអរសាទរនេះ កាតាថែមទាំងបានបាញ់ភ្លើងពណ៌ទង់ជាតិតួកគីនៅលើជញ្ជាំងនៃអគារខ្ពស់ជាងគេក្នុងទីក្រុងដូហាដោយភ្ជាប់ជាមួយនូវរូបថតលោកអ៊ែរដូហ្កាន និងព្រះអង្គម្ចាស់តាមីមស្ថិតក្បែរគ្នាទៀតផង។អ្នកសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានបន្ទាប់មក គឺចលនាប៉ាឡេស្ទីនហាម៉ាស់ ក្រុមភាតរៈអ៊ីស្លាមនៅក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីប និងគ្រប់ចលនាអ៊ីស្លាមទាំងអស់ដែលស្និទ្ធនឹងគណបក្សយុត្តិធម៌ និងអភិវឌ្ឍន៍របស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន។ ចលនាប៉ាឡេស្ទីនហាម៉ាស់យល់ថា ជម្រើសរបស់ប្រជាជនតួកគីក្នុងការរក្សាទុកឲ្យលោកអ៊ែរដូហ្កានបន្តកាន់តំណែងជាដំណឹងប្រសើរណាស់សម្រាប់ខ្លួន។ ជាដំណឹងប្រសើរ ព្រោះលោកអ៊ែរដូហ្កានតែងឈឺឆ្អាល និងគាំទ្រជានិច្ចចំពោះបុព្វហេតុរបស់ប៉ាឡេស្ទីន និយាយាជារួម និងចលនាហាម៉ាស់ និយាយដោយឡែកនៅក្នុងជម្លោះត ទល់នឹងអ៊ីស្រាអែល។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ៊ីស្រាអែលក៏មិនភ្លេចសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានដោយសង្ឃឹមពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីជាមួយតួកគី។គួររម្លឹកថា គឺទើបនៅរដូវក្តៅឆ្នាំ ២០២២ ដែលលោកអ៊ែរដូហ្កានបានផ្តើមទាក់ទងផ្លូវទូតអឹមអៀមជាមួយអ៊ីស្រាអែលឡើងវិញ។ដោយឡែក ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមដែលជាអតីតគូសត្រូវរបស់តួកគីក៏បានសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានដែរ។ គួររម្លឹកថាក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំ មជ្ឈិមបូព៌ាបានក្លាយជាឆាកនៃការប្រឈមមុខគ្នាយ៉ាងហិង្សារវាងសម្ព័ន្ធតួកគី-កាតាដែលគាំទ្របដិវត្តន៍អារ៉ាប់ និងសម្ព័ន្ធអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត-អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមដែលមិនចង់ឃើញការប្តូររបៀបគ្រប់គ្រងតាមបែបអត្តាធិបតេយ្យ។ ក៏ប៉ុន្តែ ភាពស្ងប់ស្ងាត់នៃបដិវត្តន៍អារ៉ាប់ ការចុះខ្សោយរបស់ក្រុមភាតរៈអ៊ីស្លាមនៅក្នុងតំបន់ រួមទាំងការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចតួកគីបានបង្ខំឲ្យលោកអ៊ែរដូហ្កានផ្តើមងាកទៅចែចូវគូសត្រូវរបស់ខ្លួនចាប់ពីឆ្នាំ ២០២០។ការប្តូរជំហរ ១៨០អង្សាររបស់លោកអ៊ែរដូហ្កានបានឈានដល់ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតឡើងវិញរវាងតួកគី និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២១ ហើយរវាងតួកគី និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២២។ សញ្ញានៃភាពធូរស្រាលក៏មានជាមួយប្រទេសអេហ្ស៊ីបតាមរយៈសារអបអរសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានរបស់លោកអាល់ស៊ីស៊ីដែរ។ គួររម្លឹកថាក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំ លោកអ៊ែរដូហ្កាន និងលោកអាល់ស៊ីស៊ីបានស្គាល់ទំនាក់ទំនងតានតឹងខ្លាំងរវាងគ្នា។ ដើមចមនៃភាពមើលមុខគ្នាមិនចំនេះបានកើតមានក្នុងរដូវក្តៅឆ្នាំ ២០១៣ ពោលនៅពេលដែលលោកអាល់ស៊ីស៊ីក្នុងនាមជាឧត្តមសេនីយពេលនោះបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ប្រធានាធិបតីស៊ីវិលលោកម័រស៊ីដែលជាភាតរៈអ៊ីស្លាម។កាលណោះ ភាតរៈអ៊ីស្លាមមួយភាគធំបានរត់ភៀសខ្លួនទៅជ្រកកោនក្នុងទឹកដីតួកគី។ គឺទើបនៅក្នុងខែមីនាកន្លងទៅថ្មីៗនេះទេដែលតួកគី និងអេហ្ស៊ីបបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការរវាងគ្នាឡើងវិញ។ ជាមួយប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ការជាប់ឆ្នោតមួយអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កានជាកិច្ចសន្យាសម្រាប់ស្ថិរភាព និងការបន្តមានទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកជិតខាងតួកគី។ អតីតមន្រ្តីការទូតអ៊ីរ៉ង់ម្នាក់លោក Mohsen Pakayin បានយល់ឃើញថា វាជារឿងប្រសើរសម្រាប់អ៊ីរ៉ង់ បើលោកអ៊ែរដូហ្កានបន្តកាន់អំណាច។ តាមលោក Mohsen វាជាឱកាសដែលអនុញ្ញាតឲ្យតួកគីអាចជួយអ៊ីរ៉ង់ឲ្យគេចពីទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិទាក់ទងនឹងសកម្មភាពនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់។ទន្ទឹមនឹងមានមេដឹកនាំច្រើននៅមជ្ឈិមបូព៌ាបានសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កាន នៅមានប្រធានាធិបតីស៊ីរីលោកអាសាដដែលមិនត្រឹមមិនឈឺក្បាលនឹងការជាប់ឆ្នោតមួយអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កានប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងបានខកចិត្តទៀតផង។ គេអាចយល់ពីជំហររបស់លោកអាសាដ ព្រោះលោកអ៊ែរដូហ្កានបានគាំទ្រក្រុមប្រឆាំងនឹងលោកអាសាដ និងបានកាន់កាប់ទឹកដីមួយផ្នែករបស់ស៊ីរីនៅប៉ែកខាងជើង។ ផ្ទុយទៅវិញសម្រាប់ក្រុមប្រឆាំងនឹងលោកអាសាដ ការបន្តកាន់អំណាចរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កាននៅតួកគីជាដំណឹងល្អដែលមិនអាចមិនត្រេកត្រអាលបានឡើយ។សរុបមកវិញ មេដឹកនាំភាគច្រើននៅមជ្ឈិមបូព៌ាចង់បាន និងចង់ឃើញតួកគីបន្តស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃលោកអ៊ែរដូហ្កានជាជាងអ្នកផ្សេង។ ហេតុផលប្រហែលមិនពិបាកយល់ទេ ព្រោះលោកអ៊ែរដូហ្កានជាឥស្សរជនដែលពួកគេបានស្គាល់ច្បាស់ និងធ្លាប់ធ្វើការជាមួយ។ ក្រោមភ្នែកច្រមុះរបស់ពួកគេ ទោះមានអាយុ ៦៩ឆ្នាំ និងបានអង្គុយកៅអីប្រធានាធិបតីតួកគីតាំងពីឆ្នាំ ២០០៣ មកហើយក៏ដោយ លោកអ៊ែរដូហ្កានជាតួអង្គនៃស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់ដែលកំពុងស្គាល់ការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធ និងសណ្តាប់ធ្នាប់ឡើងវិញ៕
5/30/2023 • 5 minutes, 53 seconds តួកគី៖ហេតុអ្វីបានជាក្រុមប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ាបានគាំទ្រការជាប់ឆ្នោតអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន?
នៅក្នុងប្រទេសតួកគី លោកអ៊ែរដូហ្កានទើបត្រូវបានប្រជាជនបោះឆ្នោតឲ្យកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មីចំនួន ៥ឆ្នាំបន្ថែមទៀតនាការបោះឆ្នោតក្នុងថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៨ ឧសភា។ តាំងពីយប់ថ្ងៃជាប់ឆ្នោតភ្លាម លោកអ៊ែរដូហ្កានបានទទួលសារអបអរសាទរពីបណ្តាមេដឹកនាំបរទេសជាច្រើន ពិសេសសារពីក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។ បន្ទាប់មក សារចូលរួមអបអរសាទរក៏មានមកពីសឹងគ្រប់ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា។ សម្រាប់មេដឹកនាំនៅមជ្ឈិមបូព៌ាភាគច្រើន ការជាប់ឆ្នោតអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កានជាដំណឹងល្អដែលមិនអាចមិនសាទរបានទេ។ ទោះជាសម្ព័ន្ធមិត្តយូរអង្វែង ឬថ្មីថ្មោង ទោះជាសម្ព័ន្ធមិត្តជិត ឬឆ្ងាយ និងទោះជាពីមុខធ្លាប់អាក់អន់ ស្រពន់ចិត្ត ហើយឥឡូវល្អូកល្អឺននឹងគ្នាក៏ដោយ មេដឹកនាំនៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាសឹងទាំងអស់មិនភ្លេចផ្ញើសារអបអរសាទរការជាប់ឆ្នោតអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កានទេ។ មេដឹកនាំនៃប្រទេសកាតាព្រះអង្គម្ចាស់តាមីម បេន ហាម៉ាដ អាល់ ថានីជាអ្នកដែលបានផ្ញើសារអបអរសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានមុនគេ។ លើសពីសារអបអរសាទរនេះ កាតាថែមទាំងបានបាញ់ភ្លើងពណ៌ទង់ជាតិតួកគីនៅលើជញ្ជាំងនៃអគារខ្ពស់ជាងគេក្នុងទីក្រុងដូហាដោយភ្ជាប់ជាមួយនូវរូបថតលោកអ៊ែរដូហ្កាន និងព្រះអង្គម្ចាស់តាមីមស្ថិតក្បែរគ្នាទៀតផង។អ្នកសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានបន្ទាប់មក គឺចលនាប៉ាឡេស្ទីនហាម៉ាស់ ក្រុមភាតរៈអ៊ីស្លាមនៅក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីប និងគ្រប់ចលនាអ៊ីស្លាមទាំងអស់ដែលស្និទ្ធនឹងគណបក្សយុត្តិធម៌ និងអភិវឌ្ឍន៍របស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន។ ចលនាប៉ាឡេស្ទីនហាម៉ាស់យល់ថា ជម្រើសរបស់ប្រជាជនតួកគីក្នុងការរក្សាទុកឲ្យលោកអ៊ែរដូហ្កានបន្តកាន់តំណែងជាដំណឹងប្រសើរណាស់សម្រាប់ខ្លួន។ ជាដំណឹងប្រសើរ ព្រោះលោកអ៊ែរដូហ្កានតែងឈឺឆ្អាល និងគាំទ្រជានិច្ចចំពោះបុព្វហេតុរបស់ប៉ាឡេស្ទីន និយាយាជារួម និងចលនាហាម៉ាស់ និយាយដោយឡែកនៅក្នុងជម្លោះត ទល់នឹងអ៊ីស្រាអែល។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ៊ីស្រាអែលក៏មិនភ្លេចសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានដោយសង្ឃឹមពង្រឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីជាមួយតួកគី។គួររម្លឹកថា គឺទើបនៅរដូវក្តៅឆ្នាំ ២០២២ ដែលលោកអ៊ែរដូហ្កានបានផ្តើមទាក់ទងផ្លូវទូតអឹមអៀមជាមួយអ៊ីស្រាអែលឡើងវិញ។ដោយឡែក ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមដែលជាអតីតគូសត្រូវរបស់តួកគីក៏បានសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានដែរ។ គួររម្លឹកថាក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំ មជ្ឈិមបូព៌ាបានក្លាយជាឆាកនៃការប្រឈមមុខគ្នាយ៉ាងហិង្សារវាងសម្ព័ន្ធតួកគី-កាតាដែលគាំទ្របដិវត្តន៍អារ៉ាប់ និងសម្ព័ន្ធអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត-អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមដែលមិនចង់ឃើញការប្តូររបៀបគ្រប់គ្រងតាមបែបអត្តាធិបតេយ្យ។ ក៏ប៉ុន្តែ ភាពស្ងប់ស្ងាត់នៃបដិវត្តន៍អារ៉ាប់ ការចុះខ្សោយរបស់ក្រុមភាតរៈអ៊ីស្លាមនៅក្នុងតំបន់ រួមទាំងការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចតួកគីបានបង្ខំឲ្យលោកអ៊ែរដូហ្កានផ្តើមងាកទៅចែចូវគូសត្រូវរបស់ខ្លួនចាប់ពីឆ្នាំ ២០២០។ការប្តូរជំហរ ១៨០អង្សាររបស់លោកអ៊ែរដូហ្កានបានឈានដល់ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតឡើងវិញរវាងតួកគី និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២១ ហើយរវាងតួកគី និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២២។ សញ្ញានៃភាពធូរស្រាលក៏មានជាមួយប្រទេសអេហ្ស៊ីបតាមរយៈសារអបអរសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កានរបស់លោកអាល់ស៊ីស៊ីដែរ។ គួររម្លឹកថាក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំ លោកអ៊ែរដូហ្កាន និងលោកអាល់ស៊ីស៊ីបានស្គាល់ទំនាក់ទំនងតានតឹងខ្លាំងរវាងគ្នា។ ដើមចមនៃភាពមើលមុខគ្នាមិនចំនេះបានកើតមានក្នុងរដូវក្តៅឆ្នាំ ២០១៣ ពោលនៅពេលដែលលោកអាល់ស៊ីស៊ីក្នុងនាមជាឧត្តមសេនីយពេលនោះបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ប្រធានាធិបតីស៊ីវិលលោកម័រស៊ីដែលជាភាតរៈអ៊ីស្លាម។កាលណោះ ភាតរៈអ៊ីស្លាមមួយភាគធំបានរត់ភៀសខ្លួនទៅជ្រកកោនក្នុងទឹកដីតួកគី។ គឺទើបនៅក្នុងខែមីនាកន្លងទៅថ្មីៗនេះទេដែលតួកគី និងអេហ្ស៊ីបបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការរវាងគ្នាឡើងវិញ។ ជាមួយប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ការជាប់ឆ្នោតមួយអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កានជាកិច្ចសន្យាសម្រាប់ស្ថិរភាព និងការបន្តមានទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកជិតខាងតួកគី។ អតីតមន្រ្តីការទូតអ៊ីរ៉ង់ម្នាក់លោក Mohsen Pakayin បានយល់ឃើញថា វាជារឿងប្រសើរសម្រាប់អ៊ីរ៉ង់ បើលោកអ៊ែរដូហ្កានបន្តកាន់អំណាច។ តាមលោក Mohsen វាជាឱកាសដែលអនុញ្ញាតឲ្យតួកគីអាចជួយអ៊ីរ៉ង់ឲ្យគេចពីទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិទាក់ទងនឹងសកម្មភាពនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់។ទន្ទឹមនឹងមានមេដឹកនាំច្រើននៅមជ្ឈិមបូព៌ាបានសាទរលោកអ៊ែរដូហ្កាន នៅមានប្រធានាធិបតីស៊ីរីលោកអាសាដដែលមិនត្រឹមមិនឈឺក្បាលនឹងការជាប់ឆ្នោតមួយអាណត្តិថ្មីរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន