Winamp Logo
ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ Cover
ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ Profile

ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ

Khmer, Political, 1 season, 189 episodes, 1 day, 1 minute
About
រៀងរាល់ថ្ងៃ ពី​ថ្ងៃចន្ទ ដល់​ថ្ងៃ​អាទិត្យ យើង​នឹង​លើក​យក​ព្រឹត្តិការណ៍​អន្តរជាតិ​ក្តៅគគុក​ជាងគេ​បង្អស់​មួយ មក​ពង្រីក ពន្យល់ និង​វិភាគ ដោយ​មាន​អន្តរាគមន៍​ពី​អ្នកកាសែត​របស់​យើង​ នៅ​ប្រទេស​បារាំង ឬ​ពី​អ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មាន​របស់​យើង។
Episode Artwork

មេហាម៉ាសយ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ​ស្លាប់ ជា​របត់​ថ្មី​នៃសង្គ្រាម​នៅហ្កាហ្សា?

មេកើយ​ចលនា​ហាម៉ាស យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា (Yahya Sinwar) ស្លាប់​នៅ​ថ្ងៃទី ១៧ តុលា ក្នុង​ប្រតិបត្តិការ​យោធា​របស់​អ៊ីស្រាអែល​នៅ​តំបន់​ហ្កហ្សា។ ​ប្រតិកម្ម​លោក​ខាង​លិច​បាន​ធ្លាក់​មក​ជា​បន្ត​បន្ទាប់។ ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ខ្លះ​យល់​ថាការ​​កម្ចាត់​​​មេកើយ​ហាម៉ាសបាន​​ ជា​ឱកាស​នាំ​ដល់​ការ​បិទ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​នៅហ្កាហ្សា តែ​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​ បាន​ព្រមាន​ភ្លាម​ថា​សង្គ្រាម​មិន​ទាន់​បញ្ចប់​ទេ។ ចំណែក​អ៊ីរ៉ង់​ចាត់​ទុក​ការ​ស្លាប់​របស់​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ារ ថា​ជាការ​ពង្រឹង​ស្មារតី​តស៊ូ។​ ចលនា​ហេសបូឡា​បាន​ប្រកាស​បើក​ប្រតិបត្តិការ​វាយប្រហារ​​ដំណាក់កាល​ថ្មី​​លើ​អ៊ីស្រាអែល។ មេកើយ​ចលនា​ហាម៉ាស យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ត្រូវ​បានយោធា​អ៊ីស្រាអែល​​​សម្លាប់នៅ​ថ្ងៃទី ១៧ តុលា ក្នុងប្រតិបត្តិការ​នៅ​តំបន់​ហ្កហ្សា​។ នេះ​បើតាម​ការ​ជូន​ដំណឹង​របស់​អ៊ីស្រាអែល។​តើ​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ជា​នរណា ?ជាសមាជិក​ក្រុមភេរវកម្ម​​ហាម៉ាស ដ៏ប្តូរផ្តាច់ម្នាក់ តាំងតែ​ពីវ័យ​ក្មេង បច្ចុប្បន្ន​មានអាយុ​៦១ឆ្នាំ យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា (Yahya Sinwar) ​បាន​ឡើងបុណ្យស័ក្តិ​បន្តិចម្តងៗ រហូតក្លាយ​ជាមេចលនាហាម៉ាសប្រចាំ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ នៅឆ្នាំ​២០១៧ និង​ក្លាយ​ជា​មេដឹកនាំ​នយោបាយ​ចលនា​ហាម៉ាស នៅ​ថ្ងៃ​៧​សីហា ក្រោយ​ពី​ប្រមុខ​ចលនា​អ៊ីស្មាយ ហានីយ៉េ បាន​ត្រូវគេសម្លាប់នៅតេអេរ៉ង់ កាលពី​ថ្ងៃទី៣១កក្កដា​។​​ងប់ក្នុង​​គំនិត​ស្អប់​អ៊ីស្រាអែល ចង់កំទេចអ៊ីស្រាអែល យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ត្រូវ​បាន​អ៊ីស្រាអែល​ចាត់​ទុក​ជា​មេគំនិត​ធំ​ (ជា​មួយ​មេកើយ​ពីរ​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​សម្លាប់​បាន​ហើយ) ក្នុង​ការ​រៀប​ចំ​​ផែនការ​វាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយ​ធំសម្រុកចូលដី​​អ៊ីស្រាអែល​ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា២០២៣ សម្លាប់​មនុស្ស​​យ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃចំនួន​ប្រមាណ​១២០០នាក់​ និងបង្កឲ្យឆេះក្លាយជាសង្គ្រាមនៅហ្កាហ្សា​​។​ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល កំណត់​កម្មវត្ថុ​តាមសម្លាប់​ យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា នេះ​ឲ្យ​បាន​។ អ៊ីស្រាអែល​តាម​កម្ចាត់ យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ដោយ​ប្រើ​ពេលអស់​ជាង​មួយ​ឆ្នាំ។ គឺ​យូរ​ខ្លាំងណាស់! ហើយ​ជោគជ័យទើប​សម្រេច​បាន​​នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ១៧​តុលា។តើ​​អ៊ីស្រាអែលកម្ចាត់​យ៉ាហយ៉ាស៊ីវ៉ាបាន ដោយវិធី​ណា?យោធា​អ៊ីស្រាអែល​មិន​សម្លាប់​មេកើយ​ហាម៉ាស​នេះ​បាន ដោយ​សារ​ជំនួយ​ពី​ប្រព័ន្ធ​រ៉ាដា តាម​ដៅ​រក​ទីតាំង​លាក់​ខ្លួន​ក្រោម​ដី​ទេ ហើយ​ក៏មិនមែន​ដោយសារ​ប្រតិបត្តិការ​របស់​កង​កម្មង់ដូរ​ពិសេស តាម​រយៈ​សកម្មភាព​ចារកិច្ច​​ដែរ។ សត្រូវ​ជួរជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​ដែល​តែង​ធ្វើ​បម្លាស់​ទី​ក្នុង​រូង​ដី ដោយ​មាន​ជន​ស៊ីវិល ឬ​ចំណាប់​ខ្មាំង​អូស​តាម​ជាមួយ​ ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​ខែល​ការពារ បាន​ស្លាប់​ក្នុង​បាញ់​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​ពេល​ទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ដើរ​ល្បាត​នៅ​តំបន់​រ៉ាហ្វា​ភាគ​ខាង​ត្បូង​ហ្កាហ្សា។ ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល​បាញ់​សម្លាប់​ដោយ​មិន​ទាំង​ដឹង​ថា​ចំណុច​ស៊ីប​នេះ​ជាមនុស្ស​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​តាម​ស្វែង​បំផុត​ទេ។ នៅយប់​មិញ​ អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​រូបភាព​វីដេអូថត​ដោយ​ដ្រូន បង្ហាញពី​សកម្មភាព​ចុងក្រោយ​របស់​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ត្រូវ​របួស​ អង្គុយ​លើ​កៅអី​ក្នុង​ផ្ទះ​បែកបាក់ និង​លើក​ដំបង​គប់​ម៉ាស៊ីន​ដែល​តាម​ថត​ខ្លួន។​បន្ទាប់​មក​ទើប​យោធា​បំផ្ទុះ​ផ្ទះ​នោះ​ ហើយ​ចូល​ទៅ​ឃើញ​មាន​សាកសព​បី​កំណាត់។ ការ​វិភាគ​DNA ធ្មេញ​និង​ក្រយៅ​ បញ្ជាក់​ថា​ពិត​ជា​ យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ាមែន។អ៊ីស្រាអែល​សម្រេច​បំណង​សម្លាប់​ ​យ៉ាហយា ស៊ីនវ៉ា សង្គ្រាម​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ក៏​នឹង​អាច​បញ្ចប់​?ថ្វីបើ​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ក្រុមប្រទេស​បស្ចិមលោ​ក​មួយ​ចំនួន យល់​ថា​ជា​ឱកាស​បិទ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​នៅ​ហ្កាហ្សា​មែន ហើយ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល លោក នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានអបអរ​មែន តែ​លោក​​អះអាង​ភ្លាមដែរ​ថា សង្គ្រាម​នៅ​តែ​បន្ត​ ! ស្ថានភាព​សង្គ្រាមនៅ​ហ្កាហ្សាកំពុង​ប្តូរ​ផ្លាស់។ អ៊ីស្រាអែល​បាន​សម្រេច​បំណង​សង​សឹក​ កម្ចាត់​មេ​រៀប​ចំ​ផែនការ​វាយប្រហារ​អ៊ីស្រាអែល​កាលពី​ថ្ងៃទី​៧​តុលា​បាន តែ​អ៊ីស្រាអែល​ត្រូវ​សម្រេច​កម្មវត្ថុ​ធំ​មួយ​ទៀត គឺ​នាំ​ចំណាប់​ខ្មាំង​ត្រលប់​មក​វិញ។ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ប្រកាសថា​ការ​កម្ចាត់​មេកើយ​ហាម៉ាស យ៉ាហយ៉ាស៊ីនវ៉ា បាន ​ ​ ​ប្រើ​កម្លាំង និង​គ្រប់​មធ្យោបាយ​ដែល​មាន ពោល​គឺ​បន្ត​វាយប្រហារ​លើ​ហ្កាហ្សា​រហូត​ទាល់​តែ​អាច​នាំ​ជន​រួម​ជាតិជាប់​ជា​ចំណាប់​ថ្នូរទាំង​១០១​នាក់ ​​អាច​វិល​មក​ផ្ទះ​វិញ​ដោយ​សុខសាន្ត​ទាំងអស់​គ្នា។ចំណែក​ខាង​ហាម៉ាស មិន​ទាន់​មាន​ប្រតិកម្ម​អ្វី​ទាំងអស់​រហូត​មក​ទល់​ម៉ោង​នេះ។ តែយ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​ ក៏​ការស្លាប់​មេកើយ​ប្រកប​ដោយ​និម្មិត្តរូប​​បំផុត​នេះ បាន​​បំបាក់​ធ្មុង​ចលនាហាម៉ាស​ឱ្យ​ស្រពាប់​ចុះ​ទន់​ខ្សោយ​ដោយ​មិន​អាច​ប្រកែក​បាន​ទេ។ សហរដ្ឋ​អាមេរិក បាន​បង្ហាញ​ចេតនា​ចង់​ចាប់​ផ្តើម​បើក​ឱ្យ​មាន​កិច្ចចរចា​​ផ្អាក​បាញ់​និង​ដោះលែង​ចំណាប់​ថ្នូរ។ បើ​តាម​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក គឺ​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា​នេះ​ហើយ​ដែល​ជា​ឧបសគ្គ​ដ៏​ចម្បង​រារាំង​ការ​បិទ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​នៅហ្កាហ្សា ព្រោះ​អតីត​មេចលនា​ហាម៉ាសនេះ បាន​ច្រាន​ចោល​រាល់​គ្រប់​សំណើ​ចរចា​។ ប្រមុខ​ការ​ទូត​អាមេរិក​ បាន​ទូរស័ព្ទ​ទៅមេដឹកនាំ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត កាតា អេហ្ស៊ីប និង​កំពុង​​ទាក់ទង​ទៅភាគី​ពាក់​ព័ន្ធ គឺ​​ចលនា​ចលនា​ប៉ាឡេស្ទីន និង​ចលនា​ហាម៉ាសទៀត ដើម្បី​បើក​កិច្ចចរចា​នៅ​ក្រុង​គែរ។ ប៉ុន្តែ​ ក្នុង​នាម​ជា​អន្តរការី​ដ៏​ចម្បង​ម្នាក់ អេហ្ស៊ីប​បាន​ព្រមាន​អំពី​គ្រោះ​ផ្ទុះ​កំហឹង​រាលដាល​ជម្លោះ​កាន់​តែ​ធំ ដោយ​ការ​ស្លាប់​របស់​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា។សង្គ្រាម​​អាច​​រាលដាល​កាន់​តែ​ធំ?នេះ​ជា​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​ជា​ទូទៅ​មួយ​ទៀត នៅពេល​បាន​ទទួល​ដំណឹង​ថា​មេកើយ​ហាម៉ាស​ស្លាប់​ភ្លាម។ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ និងអ្នក​ជំនាញ​មួយ​ចំនួន​យល់​ថា​ការ​ស្លាប់​របស់​យ៉ាហយ៉ាអាច​​អូសអន្ទង​ឱ្យ​មាន​ចរន្ត​តស៊ូ​ថ្មី ជា​តប​ស្នង​នឹង​អ្វី​ដែល​គេ​យល់​ថាមេកើយ​បាន​​ពលី​ជីវិតដើម្បី​ចលនា។ នាយក​វិទ្យាស្ថាន​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​អឺរ៉ុប លោក Sébatien Boussois បាន​បញ្ជាក់​ថា “កម្ចាត់​រូប​មេកើយ​ម្នាក់បានមិន​មែន​ជា​ការ​បញ្ចប់​បញ្ហា​និង​ធ្វើ​ឱ្យ​​ចលនា​រលាយ​បាត់​រូប​រាង​ទេ។ ហាម៉ាស​នឹង​មាន​មេដឹកនាំ​ថ្មី​។ ហើយ​អ្នក​បន្ត​វេន​នឹង​ងប់​ក្នុង​មនោគមវិជ្ជា​កាន់​តែ​ខ្លាំង និង​កាន់​តែ​គួរ​ព្រួយ​បារម្ភ។ជាក់ស្តែង អ៊ីរ៉ង់ ដែល​ជា​អ្នក​គាំទ្រ​ចលនា​ហាម៉ាស​ដោយ​គ្មាន​ប្រែប្រួល​ មិន​ទាន់​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​ផ្លូវការ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ស្លាប់​របស់​យ៉ាហយ៉ាស៊ីនវ៉ា​មែន​ តែ​តំណាង​អ៊ីរ៉ង់​នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ថា​ ការ​ពលី​ជីវិត​របស់​យ៉ាហយ៉ាស៊ីនវ៉ា ជា​គំរូ​សម្រាប់​យុវជន​ប៉ាឡេស្ទីន​​បន្តការ​​តស៊ូ។ ស្មារតី​តស៊ូ​នឹង​កាន់​តែ​រឹង! នេះ​បើ​តាម​តំណាងអ៊ីរ៉ង់​ដដែល។ចំណែក​ចលនា​ហេសបូឡានៅ​លីបង់ ជា​សម្ព័ន្ធ​មិត្តបាន​ប្រកាស​ឆ្លង​អន្តរកាលឆ្ពោះ​ទៅ​រក​ដំណាក់​កាល​​ថ្មីក្នុង​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​អ៊ីស្រាអែល។ ហេសបូឡា​ពេល​នេះ​ស្ថិត​ក្នុងជំហរ​ចាញ់​ប្រៀប​ទេ តែ​មាន​កម្លាំង​ទ័ព​ច្រើន​ដល់​ទៅ​៥ម៉ឺន​នាក់ ដែល​អ៊ីស្រាអែល​គ្មាន​លទ្ធភាព​កម្ចាត់​អស់​ ក្រៅ​ពី​រុញ​​ឱ្យ​ពួក​នេះ​បាន​ក្លាយ​ជា​ភេរវជន​មក​អុកឡុក​អ៊ីស្រាអែល​ នាពេល​អនាគត។ នេះ​បើ​តាម​ទស្សនៈ​របស់​អតីត​នាយទាហាន​បារាំង​។​​មេហាម៉ាស​ស្លាប់ អាច​ជះ​ឥទ្ធិពល​លើ​​សង្គ្រាម​នៅ​​លីបង់​យ៉ាងណា?បើ​និយាយ​អំពី​ផ្នែក​ប្រយុទ្ធ​ឬ​ប្រតិបត្តិការ​ប្រើកម្លាំង​យោធា គ្មាន​ទេ ព្រោះហាម៉ាស មិន​បាន​ជួយ​អី​ដល់​ហេសបូឡា​ក្នុង​ផ្នែក​យោធា​ឡើយ តែ​ផលវិបាក​អាច​មាន​ច្រើន​លើ​ផ្នែក​នយោបាយ ព្រោះ​វា​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​បុគ្គល​ដែល​ត្រូ​វ​មក​ស្នង​តំណែង​បន្ត​ពី​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា។ អ្នក​ត្រូវ​មក​ស្នងអាច​​មាន​ច្រើន​នាក់។បើ​អ្នក​ស្នង​ស្ថិត​នៅក្នុង​ចំណោម​មេកើយ​ហាម៉ាស​នៅ​លីបង់ ដូ​ច​យ៉ាង​ អ៊ូសាម៉ា ហាមដាន នោះ​អាជ្ញាធរ​លីបង់​ពិត​ជា​ពិបាក និង​ស្មុ​គស្មាញ​កាន់​តែ​ខ្លាំង។តែ​បើ​ក្រោយ​ការ​ស្លាប់​មេកើយ​អស់ ហាម៉ាស​បែរ​ជា​ព្រម​ធ្វើ​សម្បទាន និង​ព្រម​ទទួល​យកលក្ខខណ្ឌ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ដើម្បី​ឈប់​បាញ់​និង​ដោះលែង​ចំណាប់​ថ្នូរ នោះ​ហេសបូឡា នឹង​ត្រូវ​ស្ថិត​ក្នុងស្ថានភាព​ទើស​ទ័ល​ខ្លាំង និង​បាត់​បង់​ប្រជាប្រិយភាព​ក្នុង​រង្វង់​ប្រជាពលរដ្ឋ​លីបង់ ជាពិសេស ព្រោះ​សកម្មភាព​ទាំង​ឡាយ​ដែល​នាំ​ឱ្យ​លីបង់​រង​ការ​វាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ស្ទើរ​ខ្ទេច​ខ្ទាំ គឺ​ដើម្បី​បុព្វហេតុ​គាំទ្រ​ហ្កាហ្សា​នេះ​ឯង៕
10/18/20248 minutes, 10 seconds
Episode Artwork

កម្ពុជាត្រូវបានជ្រើសរើសជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលប្រទេស​និយាយភាសាបារាំង នៅឆ្នាំ ២០២៦

នៅទីក្រុង​ប៉ារីស កិច្ចប្រជុំកំពូល​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសា​បារាំង​បាន​សម្រេច​កាលពីថ្ងៃយប់​ថ្ងៃ​សៅរ៍ម្សិលមិញ ជ្រើសរើស​កម្ពុជា​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំកំពូល​ក្រុមប្រទេស​និយាយភាសា​បារាំង លើកទី​២០ នៅ​​២ឆ្នាំ​ខាងមុខ​ទៀត ឆ្នាំ ២០២៦។ នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត​នៅ​ក្រោយ​កិច្ច​ប្រជុំ​បិទទ្វារ​ដែលមាន​ការចូលរួម​ពីប្រមុខរដ្ឋ និង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាលមកពីបណ្តាប្រទេស​សមាជិក​ហ្រ្វង់កូហ្វូនី លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង​បាន​ប្រកាស​ដំណឹង​នេះ​ជាផ្លូវការ​នៅមុខលោក​សុខ ចិន្តា​សោភា ​ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ​រដ្ឋមន្រ្តី​ការបរទេស​កម្ពុជា និង​សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ នេះជាដំណឹង​ដ៏ល្អ​មួយចំពោះ​កម្ពុជា ? កម្ពុជា​ត្រូវ​បានជ្រើសរើស​ឲ្យធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ​រៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូល​ក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសា​បារាំង ដែលហៅថា ហ្រ្វង់កូហ្វូនីលើកទី​២០ នៅ​ក្រុង​សៀមរាបអង្គរ នៅ​ឆ្នាំ ២០២៦។ នៅលើ​វេទិកា​សន្និសីទកាសែត​ជាមួយ​ប្រធាន​អង្គការ​ហ្រ្វង់កូហ្វូនី និង​លោក​សុខ ចិន្តាសោភា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តី​ការបទេស​ និង​សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល​ម៉ាក្រុង​បាន​ថ្លែងអបអរ​កម្ពុជា។ ប្រមុខការបរទេស​កម្ពុជាវិញ​បាន​បង្ហាញ​ការរីករាយ រំជួលចិត្ត និងមោទនភាព ដែលកម្ពុជា​ត្រូវបាន​​ជ្រើសរើស​ឲ្យ​ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ​ជំនួប​កំពូលក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសាបារាំង​នៅ​ ២ឆ្នាំខាងមុខ។​កម្ពុជា​នឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ​រៀបចំ​ជំនួបកំពូល​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ជាដំណឹង​ដ៏ប្រពៃ ប៉ុន្តែ វាមិនមែនជា​រឿង​ថ្មី​ភ្ញាក់ផ្អើល​ខ្លាំងនោះទេ។ ​នៅប៉ុន្មាន​ឆ្នាំមកនេះ ក្នុងនាមជាប្រទេស​សមាជិកពេញសិទ្ធិ និង​មាន​ ព្រះបរមរតនកោដ សម្តេច​ព្រះនរោត្តម​សីហនុ​ជា​ស្ថាបនិក​មួយអង្គ​ដែលបាន​ចូលរួម​បង្កើត​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី​នៅ ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០ កម្ពុជា​​បាន​ប្រឹងប្រែង​ធ្វើ​យុទ្ធនាការទូត​ច្រើនណាស់​ ដើម្បី​បាន​សិទ្ធិ​រៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូល​របស់​អង្គការ​ដែល​មាន​ប្រទេស​ចំនួន ៩៣​ជា​សមាជិក។​ ព្រះបាទសម្តេច​ព្រះបរមនាថ​នរោត្តម​សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​​កម្ពុជាដែលបាន​យាងចូលរួម​នៅក្នុង​ជំនួបកំពូល​នៅទីក្រុង​ប៉ារីស កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍ម្សិលមិញ​បានមាន​ព្រះបន្ទូលបញ្ជាក់ថា កម្ពុជានៅតែ​​ភ្ជាប់ខ្លួន​ជាមួយ​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី និងថា ជាមួយនឹង​ការរៀបចំ​ជំនួបកំពូល​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី​នៅខេត្ត​សៀមរាប កម្ពុជាសង្ឃឹម​ចែករំលែក​ជាមួយ​សហគមន៍អ្នកនិយាយ​ភាសា​បារាំងនូវ​ចំណុច​ពិសេស​ប្លែក​របស់ហ្វ្រង់កូហ្វូនីនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ​ហេតុអ្វីបានជាកម្ពុជា​ចង់​ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ​រៀបចំ​ជំនួបកំពូល​ក្រុមប្រទេសនិយាយភាសា​បារាំង?កន្លងមកគេ​ច្រើនតែដឹងថា ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ឬ​ក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសា​បារាំង ផ្តោតច្រើនទៅលើ​ការអប់រំ ភាសា និង​វិប្បធម៌។ ប៉ុន្តែ ចំពោះ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​កម្ពុជា ហ្វ្រង់កូហ្វូនី​មិនមែន​ត្រឹម​តែ​ភាសា វប្បធម៌ ប៉ុន្តែ គេអាច​និយាយ​ពីសេដ្ឋកិច្ច។ ដូច្នេះ បានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ​ជំនួបកំពូល​ក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសា​បារាំង ដែលមាន​ប្រទេស​ចំនួន​៩៣ជាសមាជិក មកពីទ្វីបចំនួន ៥ កម្ពុជា​នឹង​ទទួលបាន​ឱកាស​ដ៏វិសេសវិសាល​ដើម្បីទាញផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច។ហេតុអ្វីបានជា​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ពង្រីក​ខ្លួន ទៅកាន់ប្រទេស​ដែលមិននិយាយ​ភាសា​បារាំង ដូចជា​Angola ជាដើមដែលជាប្រទេស​និយាយភាសា​ព័រទុយហ្កាល់ ហើយហ្កាណា​ជា​ប្រទេស​និយាយភាសា​អង់គ្លេស?នៅក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​បិទទ្វារ​កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍ម្សិលមិញ គេ​បាន​បោះឆ្នោត​ទទួល​យក​ប្រទេស​៥ទៀត ឲ្យធ្វើជា​សមាជិក​សង្កេតការណ៍​​របស់​ហ្រ្វង់កូហ្វូនី។ អង្គការ​អន្តរជាតិ​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី​បាន​រីកធំធាត់សមាជិក ពី ៨៨ ទៅ​៩៣ នៅគ្រប់ទ្វីប​ទាំង​៥។ សមាជិកច្រើនមែន ប៉ុន្តែ ប្រទេស​មួយចំនួន​ធំ​មិនមែនជា​ប្រទេស​ដែល​ប្រើភាសា​បារាំង​ជាផ្លូវការ ឬ​ច្រើន ដូចតាម​លក្ខខណ្ឌ​ចងជា​សមាជិក​របស់​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី។ Chypre មានអ្នកនិយាយ​ភាសា​បារាំង​តែ​៦% ហ្កាហា​នៅអាហ្វ្រិក​មានអ្នកប្រើ​ភាសា​បារាំង ប្រមាណ ១%។ ចំណែកកម្ពុជា​វិញ បើតាម​លោក​លីម ប៊ុនហុក មានអ្នកនិយាយភាសាបារាំងប្រមាណ​កន្លះលាននាក់ប៉ុណ្ណោះ។ សួរថា បើ​ថា មាន​អ្នកប្រជាជន​និយាយ​ភាសា​បារាំងតិចតួច ឬ​ក៏គ្មាន​សោះតែម្តងដូច កាតា ហេតុអ្វី​បាន​ជាហ្រ្វង់កូហ្វូនីអនុញ្ញាត​ឲ្យគេ​ចូលជាសមាជិកធ្វើអ្វី។ ហេតុផល​គឺផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និង​សមាហរណកម្ម​ក្នុងតំបន់ ដូចក្នុងករណី​របស់​ប្រទេស​ហ្កាណា​ និយាយភាសាអង់គ្លេស ប៉ុន្តែ ប្រទេស​នេះ ឡោមព័ទ្ធដោយ​ក្រុមប្រទេស​និយាយភាសា​បារាំង។ ពីចំណែក​ខាង​អង្គការ​អន្តរជាតិហ្វ្រង់កូហ្វូនី ការ​ពង្រីកចំនួន​សមាជិក​កាន់តែច្រើន ដើម្បី​បង្កើន​កម្លាំង​ទម្ងន់ ទឹកមាត់ប្រៃ ជាពិសេស​នៅក្នុងគោលដៅ​ជំរុញ​ការរៀន​ ប្រើប្រាស់​ភាសា​បារាំង​កាន់តែ​ទូលំទូលាយនៅក្នុងពិភពលោក៕​​
10/6/20249 minutes, 43 seconds
Episode Artwork

លោកចូបៃដិន​​ដកខ្លួន​ចេញ​ពីការ​​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី តើ​នរណា​​នឹងអាច​​ក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ជំនួស?

នៅទី​បំផុត ក្រោម​សម្ពាធ​របស់​ក្រុម​​ និង​ដើម្បី​ប្រយោជន៍ជាតិព្រមទាំង​បក្ស​លោក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃដិន បាន​ប្រកាស នៅរសៀល​ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​២១កក្កដា ​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​ការ​ប្រកួត។ ការ​បោះបង់​បេក្ខភាព​ប្រធានាធិបតី​របស់​លោក​ចូបៃ​ដិន បាន​និ​ងកំពុ​ង​ធ្វើ​ឱ្យការ​ឃោសនា​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក មាន​ភាព​កាន់​តែ​មិន​ជាក់​លាក់​ ព្រោះ​ នៅបី​ខែ​មុនសម័យ​បោះឆ្នោត​ ​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យបែរ​ជា​គ្មាន​បេក្ខជនប្រធានាធិបតី​សម្រាប់​ប្រកួត​ប្រជែង​ជាមួយ​លោក​ដូណាល់​ត្រាំ​នៃបក្ស​សាធារណរដ្ឋ។ ចំណែក​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ក៏​ត្រូវ​ប្តូរ​ផ្លាស់​យុទ្ធសាស្ត្រ​ឃោសនា​ដែរ។ តាំងពីបរាជ័យ​នៅ​ក្នុង​ការ​​តស៊ូ​មតិ​តាម​កញ្ចក់​ទូរទស្សន៍​ជាមួយ​លោក​ត្រាំ​មក សំឡេង​ទាមទារ​ឱ្យ​លោក​ចូបៃដិន ប្តូរ​ចិត្ត​ឈប់​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​អាណត្តិ​ទីពីរ បាន​ចាប់​លាន់​ឮ​ឡើងយ៉ាង​រងំ។ ហើយ​បើ​ទោះ​បី​ជា​លោក​ចាស់ ភ្លេច​ភ្លាំង​ និយាយ​ខុស​ច្រើន ដើរ​ដួល​ ... ក៏​លោក​នៅ​តែ​បន្ត​អះអាង​ថា​លោក​ជា​បេក្ខជន​តែ​ម្នាក់​ដែល​អាច​យក​ឈ្នះ​លើលោក​ត្រាំ។ តែ​​នា​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ចុងក្រោយ​នេះ ​សុខភាព​លោក​​បៃដិនចុះ​​ខ្សោយកាន់​តែ​ខ្លាំង ឥស្សរជន​គ្រាក់ៗ​របស់​បក្ស ដូច​យ៉ាង​លោកស្រី​ប្រធានសភា​ ណាន់ស៊ី ប៉េឡូស៊ី ឬ​អតីត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក បារ៉ាក់អូបាម៉ា ក៏​លែង​គាំទ្រ​បេក្ខភាព​លោក​បៃដិន។ ម្ចាស់​​ឧបត្ថម្ភ​កម្មវិធី​ឃោសនាធំៗ​ មាន​ជាអាទិ៍​ម្ចាស់​ក្រុមហ៊ុន​Disney លែង​ផ្តល់​ប្រាក់វិភាគ​ទាន​។​ លទ្ធផល​នៃ​ការ​ស្ទង់​មតិក៏​បង្ហាញ​ថា​លោកធ្លាក់​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្លាំង ទើប​លោក​ព្រម​ពិចារណា​ជា​ថ្មី​និង​សម្រេច​ចិត្ត​ភ្លាម​តែ​ម្តង​ថា​ ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពីការ​ប្រកួត។​​ដំណើរការ​ជ្រើសរើស​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ជំនួស​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​យ៉ាង​ដូចម្តេច?ប្រមុខ​គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បាន​សន្យា​ថា​ដំណើរការ​ជ្រើសរើស​បេក្ខជន​មក​ជំនួស​លោក ចូ បៃដិននឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ប្រកប​ដោយ​​​តម្លាភាព​និងតាម​​វិន័យ​ ឱ្យ​សម​ជា​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​មាន​សាមគ្គី​ជា​ធ្លុង​​មួយ និង​បេក្ខជន​ម្នាក់​ដែល​មាន​សមត្ថភាព​យក​ឈ្នះលោក​ដូណាល់ត្រាំ។​ទោះ​បី​ជា​មាន​ការ​ព្រមព្រៀង​លើ​រូប​បេក្ខជន​ណា​ម្នាក់​រួច​ហើយ​ក៏​ដោយ ក៏​ដំណើរការ​តែង​តាំង​​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ថ្មី​មក​ជំនួស​លោក​ចូបៃដិន ត្រូវឆ្លង​កាត់​បែប​បទ​បច្ចេកទេសខ្លាំង​បន្តិច​​ដោយ​ចៀស​មិន​រួច​ទេ។ ព្រោះ​ ប្រធានាធិបតី​ដែល​ត្រូវ​បាន​ជ្រើស​រើស​ឱ្យ​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​ថ្មី បាន​ឆ្លង​កាត់​ការ​បោះឆ្នោត​តាម​រដ្ឋ​ជា​បន្ទាប់​តាំងពី​ខែ​មករា​ដល់​ខែ​មិថុនា​២០២៤ និង​ត្រូវ​ប្រកាស​តែងតែង​ជា​ផ្លូវការ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩​សីហា​ខាង​មុខ។ ឥលូវ​លោក​បាន​ដក​ខ្លួន​ចេញ ប្រតិភូ​បក្ស​ទាំង​៣៩០០​រូប​ ត្រូវ​សម្រេច​ចិត្ត​ជា​ថ្មី និង​មាន​សេរីភាពពេញ​លេញ​ក្នុង​ការ​ជ្រើសរើស​បេក្ខជនដែល​ខ្លួន​ពេញ​ចិត្ត។ ដូច្នេះ​ចរន្ត​នីមួយៗ​របស់​បក្ស​​អាច​ស្នើ និង​ជំរុញ​បេក្ខជន​របស់​ខ្លួនឱ្យ​បាន​ក្លាយ​បេក្ខជន​របស់​បក្ស​ ដែល​គេ​ពិបាក​នឹង​ស្មាន​ដឹងជាមុន​ណាស់។​វិធាន​ច្បាប់ផ្ទៃក្នុង​​របស់​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ បាន​ចែង​ថា ក្នុង​ករណី​បេក្ខជនជ្រើសរើ​រួច ​ស្លាប់ លាលែង ឬ​បាត់​បង់​សមត្ថភាព​ ប្រធានគណបក្ស​នឹង​ពិគ្រោះ​ជាមួយ​មេដឹកនាំ​បក្ស​ប្រចាំ​​សភា និង​ប្រចាំ​សមាគម​អភិបាល​ មុន​នឹង​ជ្រើស​តាំង​បេក្ខជន​ម្នាក់ ដែល​នឹង​ត្រូវ​តែង​តាំងជា​ផ្លូវការ​នៅ​ខែ​សីហា។ សម្រាប់​ពេល​នេះ​ មាន​ការ​គាំទ្រច្រើន​​កំពុង​ស្រោច​ទៅ​លើ​រូប​លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស។ តែ​លោកស្រី​អនុប្រធានាធិបតី​ ខាម៉ាឡា ហារីស ដែល​លោក​ចូបៃដិន ជ្រើសរើស​ជា​បេក្ខជន​អនុប្រធានាធិបតី​ សម្រាប់​អាណត្តិ​ថ្មី​ មិនប្រាកដ​ថា​នឹង​ក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​​ទេ។តើ​នរណា​​អាច​នឹងមក​ជំនួស​​​បេក្ខភាព​លោក​ចូបៃដិន?គ្មាន​ក្បួន​ច្បាប់​ណា​ កំណត់​ថា​ បេក្ខជន​អនុប្រធានាធិបតី ត្រូវ​ក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ជា​ស្វ័យប្រវត្តិនោះ​ទេ។ ដូច្នេះ​ លោកស្រី​ខាម៉ាឡា ហារីស មិន​ប្រាកដ​ជាប់​ឈ្មោះ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ ជំនួស​លោក​បៃដិន​ឡើយ។ ប៉ុន្តែលោកស្រី​បាន​ដាក់​បេក្ខភាព​ឱ្យ​គណបក្សជ្រើសរើស​ហើយ។ ហើយ​លោក​ស្រី​អាច​មាន​ប្រៀប​ជាង​គេ លេច​ឈ្មោះ​លឿន​ជាង​គេ ព្រោះ​លោកស្រី​ធ្លាប់​ជាអនុប្រធានាធិបតី និង​បាន​ចេញ​ឃោសនា​ច្រើន មួយ​រយៈ​នេះ។ លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស ​ជា​ស្ត្រីទី​មួយ​ ជា​ស្ត្រី​​អាមេរិកស្បែក​ខ្មៅ​កាត់​​អាហ្វ្រិក និង​ជា​ស្ត្រី​ដើម​កំណើត​អាស៊ី​​​ដំបូង​គេ​បង្អស់​ ដែល​បានក្លាយ​ជា​អនុប្រធានាធិបតី​អាមេរិក។ លោកស្រី​ ហារីស ក៏​ជា​ស្ត្រី​អាមេរិក និង​ជា​ស្ត្រី​អាមេរិក​ស្បែក​ខ្មៅ​​ទីមួយដែល​បាន​ទទួល​តួនាទី​ជា​រដ្ឋ​អាជ្ញា​នៅ​រដ្ឋ​កាលីហ្វ័រញ៉ា និងជា​សមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា​អាមេរិក​ស្បែក​ខ្មៅ​ស្រី​ទីពីរ​ប៉ុណ្ណោះ​ក្នុង​ប្រវត្តិ​អាមេរិក។ លោកស្រី​ ហារីស មាន​ឪពុក​ដើម​កំណើត​ហ្សាម៉ាអ៊ីក ម្តាយ​ជាជនជាតិឥណ្ឌា។ក្នុង​វ័យ​៥៩​ឆ្នាំ លោក​ខាម៉ាឡា ហារីស នឹង​ក្លាយ​ជាបេក្ខនារី​​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ទីមួយ ​មាន​ពណ៌​សម្បុរស្បែក​និង​ដើម​កំណើត​អាហ្វ្រិកកាត់អាស៊ី​ឬ? ​ពេល​នេះ​គ្រប់​ចក្ខុ​កំពុង​ផ្តោ​ត​លើ​រូប​លោកស្រី​យ៉ាង​ខ្លាំង។  ​​ពេល​នេះ​ លោក ចូ បៃដិន ដែល​បន្ត​បំពេញ​នាទី​ជា​ប្រធានាធិបតី​រហូត​ដល់​ចប់​អាណត្តិ​នៅ​ខែមករា​២០២៥ និង​ជា​ឥស្សរជន​ដ៏​ប្រកប​ដោយ​ឥទ្ធិពល​ម្នាក់​ក្នុង​ជួរ​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ​ទាំងស្រុង​ទៅ​លើ​រូប​លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស​។ ប្រធាន​គណបក្ស​ អតីត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ ប្លីលគ្លីនតុន និង​លោកស្រី ហ៊ីលឡារី គ្លីនតុន សមាគម​គណៈកម្មការ​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ សុទ្ធ​តែ​បាន​ប្រកាស​គាំទ្រ​ភ្លាម​បេក្ខភាព​លោកស្រី ហារីស។  ប៉ុន្មាន​ម៉ោង​ក្រោយ លោក Gavin Newsom អភិបាល​រដ្ឋ​កាលីហ្វ័រនីញ៉ា ដែល​គេ​យល់​ថា​អាច​ជា​គូប្រជែង​ម្នាក់​ក្នុង​ការ​ជ្រើសរើស​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​នេះ ក៏​បាន​ប្រកាស​គាំទ្រ​លោក​ស្រី​ ខាម៉ាឡា ហារីស​ដែរ។​នៅ​ឡើយ​តែលោកស្រី​ណាន់ស៊ី ប៉េឡូស៊ី ​អតីត​ប្រធាន​សភា និង​អតីត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​បារ៉ាក់ អូបាម៉ាទេ ដែល​ស្ងាត់​មិន​ចេញ​ស្តី។ លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ថា​ប្រតិភូ​បក្ស​ជា​អ្នក​សម្រេច​នៅ​ពេល​បោះឆ្នោត​តែង​តាំង​បេក្ខជន​ជា​ផ្លូវការ​ថ្ងៃ​ទី ១៩​សីហា។ក្រៅ​អំពី​លោក​ស្រី​ហារីស អាច​មាន​ឥស្សរជន​ពីរ​បីរូប​ទៀត ចង់​ឈរ​ឈ្មោះ​បេក្ខជន​ប្រធានធិបតី​ដែរ​នោះ​គឺ អភិបាល​រដ្ឋ​មីស៊ីហ្កែនGretchen Whitmer ឬ អភិបាល​រដ្ឋ​ពែនស៊ីវ៉ាន់នី Josh Shapiro។តើ​យុទ្ធនាការ​​ឃោសនានឹង​មាន​ទម្រង់​យ៉ាងណា?​ការ​ជ្រើសតាំង​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ជំនួស​នេះ ជា​រលក​សន្ទុះថ្មី​នៃការ​ឃោសនាហើយ។ តែពេលវេលា​បីខែ​​វា​ជា​រយៈ​ពេល​ខ្លី​បន្តិច​ សម្រាប់​បេក្ខជន​ក្នុងការ​ឃោសនានាំ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាង​២៥០លាននាក់ ឱ្យ​ស្គាល់​និង​ជា​ពិសេស​បញ្ចុះ​បញ្ចូលឱ្យ​ព្រម​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ​​នេះ។​ប្រសិន​បើ​លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស ក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ជា​ផ្លូវការ​ វា​អាច​គ្រាន់​បើ​បន្តិច​ព្រោះ​អាមេរិក​ស្គាល់​លោកស្រី​ជិត​បួន​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ក្នុង​នាម​ជា​អនុប្រធានាធិបតី និង​បាន​ចេញ​ឃោសនា​ច្រើន​ដែរ ក្នុង​នាម​ជា​បេក្ខជន​អនុប្រធានាធិបតី​សម្រាប់​អាណត្តិ​ថ្មី។​ការ​ដក​ខ្លួន​របស់បេក្ខជន​បៃដិន មិន​ត្រឹម​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តូរផ្លាស់​ក្នុង​រង្វង់​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទេ ​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ក៏​ដូច​ជាបេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​លោក​ដូណាល់ត្រាំ​ផ្ទាល់ ក៏ច្រងាប់​ច្រងិល​ដែរ ដោយ​​ត្រូវ​រៀប​យុទ្ធសាស្ត្រ​ឃោសនា​ថ្មី​​។ ព្រោះ​គូប្រជែង​ថ្មី មិន​ដឹង​ជានរណា។ កន្លង​មក​ លោក​ដូណាល់​ត្រាំ ផ្តោត​ការ​វាយប្រហារ​នយោបាយ​ខ្លាំង​ទៅ​លើ​តែ​សុខភាព​លោក​បៃដិន​ បង្អាប់​លោក​បៃដិន​និយាយ​មិន​ទៅ​មុខ គិត​មិន​រហ័ស។ល។ និង។ល។ ចុះបើ​បែរ​ជា​លោកស្រី​ហារីស​វ័យ​៥៩​ឆ្នាំ​ កំពុង​ពេញ​កម្លាំង​ និង​ជា​ស្ត្រី​ មាន​បុព្វហេតុ​​ការពារ​សិទ្ធិរំលូត​កូន​របស់​ស្ត្រី​ តើ​លោក​ត្រាំ​ទៅ​បង្វែរ​ការ​ឃោសនា​ទៅ​ទិសណា? លោកត្រាំ​នឹងក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ចាស់​ជរា​បំផុតវិញ។ បើ​តាម​អ្នក​វិភាគ​ ​​លោកស្រី​ហារីសជាប់​​ជា​បេក្ខនារី​ប្រធានាធិបតីបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ ជា​សេណារីយ៉ោដ៏​អាក្រក់​បំផុត​សម្រាប់​លោក​ត្រាំ៕
7/22/20247 minutes
Episode Artwork

ដោយរំលាយសភាបារាំង ក្រោយបរាជ័យ​ក្នុងការបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុប លោកម៉ាក្រុង​កំពុង​លេងល្បែងដ៏គ្រោះថ្នាក់

នៅប្រទេស​បារាំង លោកប្រធានាធិបតី លោកអេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង​បាន​ធ្វើ​មជ្ឈដ្ឋានអ្នកនយោបាយភ្ញាក់ផ្អើល​គ្រប់គ្នា នៅពេល​លោកសម្រេចចិត្ត​រំលាយសភាបារាំង និង​រៀបចំការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់។ ការសម្រេចចិត្ត​របស់​លោកម៉ាក្រុងធ្វើឡើង នៅមួយម៉ោងក្រោយ​ការប្រកាស​លទ្ធផលបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុបដែល​បង្ហាញថា គណបក្សរបស់​លោកម៉ាក្រុង​បរាជ័យ ចាញ់ដាច់​គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែលបានទទួលសំឡេងឆ្នោត ដល់ទៅ ៣១% នៅក្នុង​ការបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុប​ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី​៩​មិថុនា។​គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល​កំពុង​មានសន្ទុះគាំទ្រច្រើន សឹង​នៅគ្រប់ប្រទេស​នៅអឺរ៉ុប មិនមែនមានតែនៅបារាំងនោះទេ ប៉ុន្តែ ហេតុអ្វីបានជា​ប្រធានាធិបតីបារាំង លោកម៉ាក្រុងចាំបាច់​​ប្រកាស​រំលាយ​សភា និង​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​​មុនកាលកំណត់? កាលពី​យប់ថ្ងៃ​អាទិត្យម្សិលមិញ ប្រធានាធិបតីបារាំង លោកអេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុងបានធ្វើ​គ្រប់គ្នា​ភ្ញាក់ផ្អើលមែនទែន។ ភ្ញាក់ផ្អើលនៅត្រង់ថា នៅតែមួយម៉ោងក្រោយ លទ្ធផល​នៃការបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុបបង្ហាញថា គណបក្ស​កណ្តាលនិយម​របស់លោកបរាជ័យ ចាញ់ដាច់គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែលទទួលបាន​សំឡេងគាំទ្រ ជាង​៣១% ​លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំង បាន​ចេញមុខ​ប្រកាស​នៅកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិ រំលាយ​សភា​ចោលតែម្តង និង​ប្រកាស​រៀបចំ​​​ការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់ នៅចុងខែ​មិថុនា​នេះ (ដោយការបោះឆ្នោត​ជុំទី១ ធ្វើឡើង​នៅថ្ងៃទី ៣០ មិថុនា និងជុំទី​២ នៅ​ថ្ងៃទី​៧​កក្កដា)។បើតាម​ការពន្យល់​របស់​លោកម៉ាក្រុង នៅចំពោះមុខ​សន្ទុះកើនឡើង​របស់​​ក្រុម​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល​ ជាពិសេស​នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភាអឺរ៉ុប លោកបាន​សម្រចចិត្ត​​រំលាយសភាបារាំង​ដើម្បី​ផ្តល់​ឱកាស​ឲ្យប្រជាជន​បារាំងអាច​សម្រេចចិត្តសាជាថ្មី ជ្រើសរើសអ្នកតំណាងរបស់ខ្លួន​នៅក្នុងសភា។ នៅលើ​បណ្តាញ​សង្គមX លោកម៉ាក្រុង​បាន​សរសេរ​បន្ថែមថា លោកមានជំនឿទុកចិត្ត​ថា ប្រជាជនបារាំង​មានសមត្ថភាពជ្រើសរើសដ៏ត្រឹមត្រូវដើម្បីខ្លួនឯង និង​ដើម្បីអនាគតជំនាន់ក្រោយ។​បើតាម​អ្នកវិភាគមួយចំនួន ដោយ​សម្រេចចិត្តរំលាយសភាបារាំង​ និងរៀបចំការបោះឆ្នោត​នៅមុនកាលកំណត់នៅពេល​នេះ លោកម៉ាក្រុងចង់​ទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវ​ទាំងស្រុងទៅលើ​ប្រជាជនបារាំង ដើម្បី​ឲ្យ​ពួកគេ​ជ្រើសរើស​ថា តើ​បន្ត​គាំទ្រ​នយោបាយ​របស់​គណបក្ស​កាន់អំណាច ឬ​ជ្រើសរើសក្រុមស្តាំនិយមជ្រុល​ឲ្យចូលដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល។លោកម៉ាក្រុង​​ដឹងថា មាន​ប្រជាជន​បារាំង​ច្រើន​​ដែលមិន​ចង់ឃើញគណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុលដែលស្អប់អឺរ៉ុប និងស្អប់រើសអើង ​ប្រឆាំង​ជនអន្តោប្រវេសន៍ ចូលកាន់អំណាច​នៅ​បារាំង។ ដូច្នេះ ដោយ​រំលាយសភា និង​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់ លោកម៉ាក្រុងសង្ឃឹមថា គណបក្ស​Renaissanceរបស់លោកនឹងអាចទទួល​សំឡេងឆ្នោត​ច្រើនមកវិញ ដើម្បីចូលគ្រប់គ្រង​សំឡេងភាគច្រើន​ នៅសភាបារាំង។ គួរបញ្ជាក់ថា ដោយសារតែ​បរាជ័យនៅក្នុង​ការបោះឆ្នោត​សភា កាលពី​ឆ្នាំ ២០២២ គណបក្ស​កាន់អំណាច​របស់​លោក​ម៉ាក្រុងចុះខ្សោយ​ គ្មាន​​សំឡេង​​ភាគច្រើននៅសភា។ អាច​ថា ជាជាង​ស្ថិតក្នុងស្ថានភាព​មិន​ច្បាស់លាស់ គ្មានអំណាច​នៅសភា លោកម៉ាក្រុង​ចង់ឆ្លៀតឱកាស​រំលាយសភាលើកនេះ ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះដល់​គណបក្ស​របស់លោកដើម្បី​ចូលគ្រប់គ្រងសំឡេងភាគច្រើននៅសភា។បើតាមអ្នកជំនាញ​ ការរំលាយសភានេះអាច​ជាយុទ្ធសាស្រ្ត​មួយ​របស់​លោកម៉ាក្រុង ដើម្បី​ទាក់ទាញ​ប្រជាជន​បារាំង​ឲ្យបោះឆ្នោត​ ផ្តល់ទំនុកចិត្ត​សាជាថ្មី​ដល់​គណបក្ស​កាន់អំណាច​របស់លោក។ ទោះនេះ ជា​លើកទី១នៅក្នុងរយៈពេល​២៧ឆ្នាំ ដែល​ប្រធានាធិបតី​បារាំង ប្រកាស​រំលាយសភា ប៉ុន្តែ និន្នាការរំលាយសភា រៀបចំការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់​ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះគាំទ្រ​ដល់​គណបក្ស​កាន់អំណាច​នៅសភាបារាំង មិនមែនជា​រឿងថ្មីនោះទេ។ នៅអតីតកាល មានប្រធានាធិបតី​បារាំង​ពីររូបធ្លាប់​សម្រេចចិត្តដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល​បែបនេះ ដូចលោកម៉ាក្រុង។ បញ្ហានៅត្រង់ថា នៅ​សម័យ​កាលលោក ហ្រ្វង់ស័រ មីទែររ៉ង់ ការរំលាយសភា និង​ការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់​បាន​ជួយ​ឲ្យលោក​ប្រធានាធិបតី​មីទែរ៉ង់​ប្រមូល គ្រប់គ្រងសំឡេងភាគច្រើននៅសភាឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែ នៅ​ជំនាន់​លោក​ហ្សាក់ ស៊្ហីរ៉ាក់ ការរំលាយសភា ដើម្បី​រៀបចំការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩៧ បាន​នាំ​មក​នូវ​បរាជ័យដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​គណបក្ស​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី និង​វិបត្តិនយោបាយ​ជាប់គាំងគ្មានច្រកចេញនៅ​បារាំង ព្រោះថា ការបោះឆ្នោត​នៅពេលនោះ បាន​បើកផ្លូវ​ឲ្យ​បក្ស​ប្រឆាំង គឺ​គណបក្ស​ឆ្វេងនិយមជ្រុល​ទទួលបាន​សំឡេងភាគច្រើន​នៅសភា ដែលជា​ហេតុធ្វើឲ្យ​លោកប្រធានាធិបតីស្ហ៊ីរ៉ាក់ ត្រូវបង្ខំចិត្ត​​ចាប់ដៃធ្វើការជាមួយបក្ស​ប្រឆាំងដើម្បីបង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ។  ​លោកម៉ាក្រុង​កំពុងតែ​លេងល្បែងដ៏គ្រោះថ្នាក់ យក​អនាគត​របស់​ប្រទេស​ជាតិ​ទៅប្រថុយ​លេង ព្រោះថា មើលមិនត្រូវទេ ​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុលអាចទទួលជ័យជំនះ​នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភាបារាំង និង​ចូលគ្រប់គ្រងសំឡេងភាគច្រើននៅសភា ដើម្បីដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាលថ្មី​​​​ ការភ្នាល់​ដ៏ឆ្កួតលីលា ការប្រថុយប្រថាន​ ឬជា​ការផ្គើនដ៏គ្រោះថ្នាក់។ នេះជា​ការវាយតម្លៃរបស់​គណបក្ស​នយោបាយ និងអ្នកជំនាញ នៅបន្ទាប់ពីលឺ​លោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង​ប្រកាស​រំលាយសភា កាលពីយប់ថ្ងៃ​អាទិត្យទី ៩​មិថុនា។ប្រធាន​វិទ្យាសា្ថន​ស្ទង់មតិ លោកស្រី Céline Bracq​យល់ថា ការសម្រេចចិត្ត​របស់​លោកម៉ាក្រុងដែលរំលាយសភា នៅពេលនេះប្រៀបបាន​នឹង​កាំរន្ទះ និងការដាក់ភ្នាល់ដ៏ប្រថុយប្រថាន និងគ្រោះថ្នាក់បំផុត ព្រោះវា​ធ្វើឡើង​នៅក្នុង​កាលៈទេសៈ​ដែល​ប្រជាជន​បារាំង​កំពុង​ដាក់ពិន័យ​ប្រធានាធិបតីបារាំង តាមរយៈ​ការបោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល​ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភាអឺរ៉ុប។ មួយវិញ លោក​ម៉ាក្រុង​អាច​ប្រឈមនឹង​ការចាញ់ច្រើនជាងឈ្នះ ព្រោះថា ការស្ទង់មតិ​កាលពី​រដូវរងាកន្លងមកបង្ហាញរួចហើយថា គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល គឺ​គណបក្សរួបរួមជាតិរបស់លោកស្រីម៉ារីន ឡឺប៉ែន ​​ដែលបាន​ទទួលអាសនៈ ​កើនឡើងរួចហើយ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភា កាលពី​២ឆ្នាំមុន នឹង​ទទួល​បាន​សំឡេង​ភាគច្រើនផ្តាច់មុខ ​នៅសភាបារាំង​តែម្តង ក្នុងករណី​មានការរំលាយសភា និងការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់។ដោយ​រំលាយសភា និង​រៀបចំការបោះឆ្នោត លោកម៉ាក្រុង​អាច​ចង់ផ្ចាញ់ផ្ចាល​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែល​លោកគិតថា​ នឹង​គ្មាន​សមត្ថភាព​ប្រមែប្រមូលបេក្ខជន​​មានសមត្ថភាព​មកឈរឈ្មោះនៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភា​ក្នុង​រយៈពេល​ដ៏ខ្លី។ ប៉ុន្តែ នៅបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល គេអះអាងថា ពួកគេ​ត្រៀមខ្លួនរួចហើយដើម្បី​ចូលដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបារាំង។ ត្រូវដឹងថា ការប្រកាស​របស់ប្រធានាធិបតី​ដើម្បីរំលាយ​សភា ជា​បំណងប្រាថ្នាធំ​បំផុត​របស់បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល។ជាក់ស្តែង នៅថ្ងៃ​អាទិត្យ អ្នកគាំទ្របក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុលបាន​ស្រែក ត្រេកអរ​មែនទែន នៅពេល​លឺលោកម៉ាក្រុង​​ប្រកាស​រំលាយសភាដើម្បីរៀបចំការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់ ទៅតាម​ការទាមទារចង់បាន​​របស់ប្រធានគណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល គឺលោក លោកហ្សកដាន បារដេលឡា Jordan Bardella។ មាន​វ័យ​ត្រឹម​២៨ឆ្នាំ លោកហ្សកដាន បារដេលឡា ដែល​ជាមនុស្ស​ដៃស្តាំ​របស់​លោកស្រី ម៉ារីន ឡឺប៉ែន ស្ថាបនិក​របស់​គណបក្សរួបរួមជាតិ ត្រូវ​គេ​រំពឹង​នឹង​​ក្លាយជា​នាយករដ្ឋមន្រ្តីថ្មីរបស់បារាំង ក្នុងករណី គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល​ទទួលជ័យជំនះ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភា​នៅ​ចុងខែ​មិថុនានេះ។ គោលដៅ​បន្ទាប់របស់​គណបក្សស្តាំនិយមជ្រុល​គឺ បោះទិសតម្រង់ចង់បាន​កៅអីប្រធានាធិបតីបារាំង នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​ឆ្នាំ ២០២៧។ការបោះឆ្នោតសភា​មុនកាលកំណត់ អាច​ផ្តល់​សេណារីយ៉ូបីទី១ គណបក្ស​កាន់អំណាច​របស់​លោកម៉ាក្រុង​អាច​ទទួលបានសំឡេងភាគច្រើននៅសភាឡើងវិញ តាមរយៈ​ការជំរុញ ចាប់ដៃជាមួយ​គណបក្ស​ដែលមាននិន្នាការកណ្តាលនិយម ឆ្វេង និង​ស្តាំនិយម។ ទី២ គឺគ្មានគណបក្ស​ណាមួយដែលទទួល​សំឡេង​ឆ្នោត​ច្រើនផ្តាច់មុខនៅសភា ដែលជាហេតុធ្វើ​ឲ្យ​គណបក្ស​កាន់អំណាច​នៅតែ​ជួបការលំបាកក្នុងការអនុម័តច្បាប់ ដោយសារតែគ្មានសំឡេងភាគច្រើន ដូចសព្វថ្ងៃនេះ។ សេណារីយ៉ូទី៣​គឺគណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល របស់លោកស្រី ម៉ារីនឡឺប៉ែន អាច​ប្រមូលបានសំឡេងភាគច្រើន​នៅរដ្ឋសភា ដែលធ្វើ​ឲ្យ​លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង​ត្រូវតែបង្ខំចិត្ត​​ចាប់ដៃ បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។ បើសិនជាដូច្នេះ មែននោះ បារាំង​នឹងធ្លាក់ខ្លួនជា​លើកទី២ ទៅក្នុងការជាប់គាំងនយោបាយ ដូច​ឆ្នាំ ១៩៩៧ ព្រោះថា ​ប្រធានាធិបតី និង​នាយករដ្ឋមន្រ្តីមកពីបក្សពីរប្រឆាំងគ្នា។ បើសិន​បារាំង​មាន​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល មកពីបក្ស​ប្រឆាំង ដែលចាំតែជំទាស់ មិនព្រម​អនុវត្តស្តាប់តាមបញ្ជារបស់​លោក​ប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង នោះ គោលនយោបាយជាច្រើនរបស់បារាំងនឹងត្រូវជាប់គាំង ដូចជាការរៀបចំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលត្រូវ​ប្រព្រឹត្តទៅ​នៅថ្ងៃទី ២៦​មិថុនា ឬ​មហិច្ឆតា​របស់​លោកម៉ាក្រុង​ដែលចង់​ឲ្យ​សភាអឺរ៉ុប​បោះឆ្នោតលើ​ថវិកា​ការពារអឺរ៉ុបតម្លៃ១០០ពាន់​លាន​អឺរ៉ូជាដើម។ក្នុងករណីមាននាយករដ្ឋមន្រ្តីមកពី​គណបក្ស​ប្រឆាំង ដែល​មិនព្រមស្តាប់អនុវត្តតាមគោលនយោបាយ​របស់លោក ប៉ុន្តែ លោកប្រធានាធិបតី ម៉ាក្រុងនឹង​​មិនអាច​រំលាយសភាភ្លាមៗទៀតនោះទេ ពោលគឺ​ត្រូវ​រង់ចាំ​១ឆ្នាំសិន ដើម្បី​អាចរៀបចំការបោះឆ្នោតសភា បង្កើតរដ្ឋាភិបាល​សាជាថ្មី៕
6/10/20248 minutes, 47 seconds
Episode Artwork

ខួប៨០ឆ្នាំ ព្រឹត្តិការណ៍រំដោះសមរភូមិណរម៉ង់ឌី ផ្តួលអាល្លឺម៉ង់ណាហ្ស៊ី និងបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី២

ថ្ងៃទី​៦មិថុនា​ ជា​ខួប​៨០ឆ្នាំ នៃព្រឹត្តិការណ៍​វាយ​រំដោះប្រទេស​បារាំង​ ពី​ក្រញាំ​ដៃ​ទាហាន​ណាហ្ស៊ី​​អាល្លឺម៉ង់​​។​​​ នេះ​ជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ​​ដ៏សំខាន់​ ដែល​ឈាន​ទៅ​ផ្តួល​រំលំរបប​ណាស៊ី​ ហើយនិង​​បិទ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​លោកលើកទី២។​ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង ​រៀបចំ​ពិធី​ដ៏គគ្រឹកគគ្រេង​សម្បើម​ណាស់ ដើម្បី​រំឭកខួប​៨ទស​វត្សរ៍ នៃ​មហាព្រឹត្តិការណ៍​វាយបំបែក​បន្ទាយណាហ្ស៊ី​​អាល្លឺម៉ង់​ នៅ​ខេត្ត​ណរម៉ង់​ឌី។ ភាសា​បារាំង ហៅ​ថា Débarquement ឬខាងភាសា​អង់គ្លេស ថា D-Day។ ​ ឆ្នាំ១៩៤៤ ទាហាន​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ សរុបប្រមាណជាង​  ១៥០ ០០០ នាក់ រួម​ព្រួតដៃគ្នា​ វាយបំបែកកងទ័ព​អាល្លឺ​ម៉ង់​ណាហ្ស៊ី​ នៅ​បន្ទាយ​សមរភូមិ​ខេត្ត​ណរម៉ង់​ឌី​។ ប្រតិបត្តិ​កាយ​​វាយ​សម្រុកនេះ​ ត្រូវ​រៀបចំ​យ៉ាងល្អិតល្អន់ និងយ៉ាងសម្ងាត់​បំផុត​​ ស៊ីពេល​ជាច្រើន​ខែ ដើម្បីបើក​ការ​វាយប្រហារក្នុងពេល​តែ១រួមគ្នា និង​ត្រូវ​ធ្វើឡើង​នៅ​ច្រើន​ចំណុចគោលដៅ​​ តាម​ផ្លូវ​ទឹក​និងផ្លូវ​អាកាស​។​ ទាហាន​ចម្រុះ​ជាតិ​សាសន៍​ ចុះ​​ពីនាវា​និង​ទូក​ឡើង​គោក​ប្រយុទ្ធ​ និងក្រុម​ផ្សេងទៀត​ ត្រូវ​លោត​ឆត្រយោង​ពីលើយន្តហោះ ដើម្បី​ចូលច្បាំង​​លោមព័ទ្ធ​កម្ទេច​បន្ទាយ​អាល្លឺម៉ង់ណាហ្ស៊ី​​។ ​ នាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំង ហ្កាប៊្រីយែល អាតតាល់ ​រំឭក​ពី​វីរភាព​របស់​កងទ័ព​រំដោះជំនាន់​នោះ ថា មាន​កងទ័ព​ចម្រុះ​ច្រើន​ជាតិ​សាសន៍  មា​ន​ទាហាន​អាមេរិក អង់គ្លេស កាណាដា អូស្ត្រាលី ប៊ែលហ្ស៊ិក ដាណឺម៉ាក់ ហូឡង់ ន័រវែស្ស ប៉ូឡូញ​ និង​ប្រទេស​​ជាមិត្ត​ច្រើន​ទៀត​ទៀត។​ ថ្នាក់ដឹកនាំបារាំងថា យុទ្ធជន​ទាំងនោះ ខ្លះ ប្រយុទ្ធ​មិន​​មែន​ដើម្បី​ប្រទេស​កំណើត​របស់​ពួក​​គេទេ ប៉ុន្តែ ពួក​គេ​​ប្រកៀក​ស្មាគ្នាតស៊ូ​ប្រយុទ្ធ​ ដើម្បី​ឧត្តមគតិ​រួម​មួយ និង​ប្រយុទ្ធ​ដើម្បី​សេរី​ភាព​​។​កាលនោះ កងទ័ព​ទាហាន​សម្ព័ន្ធមិត្ត ចំនួនជាង ១៣ ០០០ នាក់​ត្រូវ​ពលីបាត់​បង់​ជីវិត នៅសមរភូមិ​ខេត្ត​ណរម៉ង់​ឌី។ ​ថ្ងៃទី​៦មិថុនាឆ្នាំនេះ នៅ​ឆ្នេរ​ Omaha Beach និង​ឆ្នេរផ្សេងៗទៀត​ ក្នុងខេត្ត​ណរម៉ង់​ឌី ​ប្រទេស​បារាំង​ ​មាន​ទាហាន​សម្ព័ន្ធមិត្តជាច្រើន​ក្រុម​ រៀបចំ​ក្បួនរំឭកខួប​ ​និង​ដាក់​​ទង់​​ជាតិតែ​រៀងៗខ្លួន​​។ អតីត​យុទ្ធជន​​ ចាស់ៗជរា អាយុសុទ្ធតែប្រមាណ​១០០ឆ្នាំ​ ត្រូវគេ​អញ្ជើញ​មកចូលរួម​ពិធី​រំឭកខួបឆ្នាំនេះ។​​ ក្នុង​នោះ មាន​អតីត​យុទ្ធជន​អាមេរិក​និង​អង់គ្លេស ប្រមាណ ២០០ នាក់។​​ប្រ​មុខ​រដ្ឋ​និង​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល ប្រមាណ​​ ៣០ ប្រទេស​ចូលរួម តួយ៉ាង ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃដិន និងភរិយា ​អញ្ជើញ​មកដល់​បារាំង តាំងពី​ល្ងាច ថ្ងៃទី​៥មិថុនា។ ថ្ងៃទី​៥មិថុនា ប្រទេស​​អង់គ្លេស​​បាន​ប្រារព្ធ​ខួប​ម្តងហើយ​។ ​ថ្នាក់ដឹកនាំអង់គ្លេស ព្រះមហាក្សត្រ​​ ឆាលស៍ ទី​៣​ ​និង​រាជបុត្រ ​វីល្លៀម  ព្រមទាំង​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ រីស៊ី ស៊ូណាក់ ​​បន្ត​មក​ប្រារព្ធ​រំឭក​ខួបថែម​ទៀត នៅ​​បារាំង ដើម្បី​​រំឭក​ដឹងគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅ​​ចំពោះ​យុទ្ធជន​ដែល​បាន​ពលីកម្ម។​​ភ្ញៀវ​សំខាន់ៗ​ផ្សេងទៀត មាន​ អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់​ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ដាណាដា ​លោក ​ហ្សូសស្តាំង ទ្រុយដូ និង ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ។ល។ ចំពោះមុខអតីត​យុទ្ធជននិងភ្ញៀវ​បរទេស ប្រធានាធិបតី​បារាំង បាន​បំពាក់​មេដាយ​កិត្តិយស​ថ្នាក់ជាតិ​​បារាំង​ Chevalier de la Légion d’honneur ចំពោះ​យុទ្ធជន​១១នាក់។  លោក​ ម៉ាក្រុង ក៏បាន​រំឭកគុណ​អតីត​យុវជន​​​ស្លាប់​ទៅហើយ​និង​​នៅ​រស់​រាននៅឡើយ ដោយ​ថ្លែងថា ពួក​គេ​បាន​លះបង់​អ្វីៗ​គ្រប់​​យ៉ាង​ និង​ប្រឈម​មុខ​នឹងគ្រោះថ្នាក់​គ្រប់ជំពូក ដើម្បី​ឯករាជ្យនិងសេរីភាព​​របស់​យើង​នៅថ្ងៃ​នេះ។ វីរភាព​នេះ ដិត​ជាប់​ក្នុង​ដួងចិត្ត​យើង​ជានិច្ច​ មិន​អាច​បំភ្លេច​បាន។​នៅឆ្នេរខេត្តណរម៉ង់ឌី ​​វត្តមាន​ថ្នាក់ដឹកនាំ​សំខាន់ៗជាច្រើនប្រទេស​អញ្ជើញមកចូលរួម​ ហើយ​និង​រៀបចំ​ក​ម្មវិធី​នៅ​ឆ្នេរ​ផ្សេងៗគ្នាដែល​ធ្លាប់​មាន​ទ័ព​របស់ខ្លួន​ឈរជើង​នៅ​ជំនាន់​នោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ គ្មាន​វត្តមាន​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​រុស្ស៊ី​ទេ។​​៨ទសវត្សរ៍​មុន ទន្ទឹម​នឹង​កងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្ត​​បច្ចិមលោក បើកការវាយ​ស្រុក​បំបែក​បន្ទាយ​អាល្លឺម៉ង់​​នៅ​ស្រុក​បារាំង,​ កងទ័ពសហភាពសូវៀត​ ក៏​សម្រុក​ប្រយុទ្ធ​ចូល​ពួត​ដៃគ្នា​ផ្តួល​រំលំ​កម្ចាត់​របបផ្តាច់​ការ​ណាស៊ី​​។ សូម្បីតែ​​ លលាដ៏​ក្បាល​របស់មេផ្តាច់ការ​ ហ៊ីត្លែ នៅ​រក្សាទុក​នៅ​រុស្ស៊ី​ រហូត​មកដល់​សព្វថ្ងៃ​​។​ ដូច្នេះ ពីជំនាន់នោះ ការរំដោះអឺរ៉ុប ចេញពីកណ្តាប់ដៃរបបណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ គេ​មិនអាចនឹងបំភ្លេចតួនាទីចូលរួមដ៏សកម្មរបស់ កងទ័ពសហភាពសូវៀត បានឡើយ។កាលពី​១០ឆ្នាំមុខ ក្នុង​ពិធី​រំឭកខួប​៧០ឆ្នាំ នៃការ​វាយ​រំដោះ​នេះ គឺឆ្នាំ២០១២ ​បារាំង​បាន​អញ្ជើញ​ប្រធានាធិបតី​​​រុស្ស៊ី​ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ឲ្យ​មកចូលរួម។ បើទោះបី​ជា​គ្រានោះ រុស្ស៊ី​បាន​លេប​ត្របាក់​យក​ដែន​ដី​គ្រីមេ ដាក់​ចូល​ជាឧបសម្ព័ន្ធ​របស់ខ្លួន​ក្តី ក៏អតីត​ថ្នាក់ដឹកនាំ​បារាំង​ លោក ហ្វ្រង់ស័រ ហូឡង់ និង​អតីតអធិការបតីអាល្លឺម៉ង លោកស្រី អង់ហ្គេឡា មែរគែល បាន​ជួយ​ជ្រោម​ជ្រែង​​ឲ្យ លោក​ ពូទីន ​មក​ជួប​នឹង​សមភាគី​អ៊ុយក្រែន លោក ប៉េត្រូ ប៉ូរូឆេនកូ ដោយ​គេសង្ឃឹមថា​នឹងអាច​រក​ច្រកផ្លូវសម្រួល​ស្ថានការណ៍​ ហើយ​រក​ច្រកផ្លូវ​សន្តិភាព​។ផ្ទុយទៅវិញ នៅខួប​៨០ឆ្នាំនេះ ក្នុង​បរិបទ​សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន​, បារាំង​មិន​អញ្ជើញ​លោក ពូទីន មក​ទៀត​ឡើយ ពីព្រោះតែរុស្ស៊ី​បញ្ឆេះភ្លើង​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន​អ៊ុយក្រែន តាំងតែពី​​​ខែកុម្ភៈ​ ឆ្នាំ២០២២​ រហូត​មកទល់​នឹង​ពេល​នេះ។ ត្រឹម​ឆមាសទី​២ ឆ្នាំទៅមិញ ដែនដី​អ៊ុយក្រែន ២០% ត្រូវ​រុស្ស៊ី​ត្រួត​ត្រា​។​ ដូច្នេះហើយ គេ​ពុំ​អាច​លាត​ក្រាល​កំរាលព្រំក្រហម​ទទួលថ្នាក់​​រុស្ស៊ី​ បានជាដាច់ខាត។​ស្មារតី​ដ៏​សំខាន់​នៃ​ការ​រំឭកខួបរំដោះ​អឺរ៉ុប​​នេះ ត្រូវថ្នាក់ដឹកនាំ​អាមេរិក បារាំង និងអង់គ្លេស បាន​សង្កត់​ធ្ងន់ ទៅលើ​ការ​ទប់​ទល់​ប្រឆាំង​នឹង​ទង្វើ​ឈ្លាន​ពាន ហើយ​រំដោះប្រទេស​ដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាព និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​។​ ប្រមុខរដ្ឋបារាំង បាន​សរសេរ​លិខិត​ផ្លូវការ​ទៅ​ចៅហ្វាយ​វិមាន​ក្រេមឡាំង ដោយ​បញ្ជាក់​ថា​ មិន​អញ្ជើញ​លោក ពូទីន មក​ចូលរួម​ពិធី​ដ៏សំខាន់​នេះឡើយ។ ក្នុង​បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​បារាំង ​លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បាន​ចាត់ទុក​សង្គ្រាមរុស្ស៊ី​​នៅអ៊ុយក្រែន​ ជា​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន ហើយទង្វើ​ដ៏​គឃ្លើន​ឈ្លាន​ពាន​​របស់​រុស្ស៊ី​ ជាការ​ក្បត់​ខ្លឹម​សារ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​រំដោះ​អឺរ៉ុប​ កាលពី​៨០ឆ្នាំមុន។ជុំវិញ​សំណុំរឿងសង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន​ ​ ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ចូ បៃដិន​ ដាស់​រំឭក​ដែរថា ពេលនេះ សម្ព័ន្ធមិត្ត​អូតង់​សាមគ្គី​ពួក​ដៃ​​យ៉ាងមាំ​ជាងពេល​ណាៗទាំងអស់​។ អ៊ុយក្រែន ត្រូវ​ឈ្លាន​ពាន​ពីរបបផ្តាច់​ការ យើង​មិន​អាច​បោះបង់​ចោលអ៊ុយក្រែន​នោះឡើយ។​ភ្ញៀវ​ពិសេស​ ក្នុង​ឱកាស​នេះ គឺ​ប្រធានាធិបតី​​អ៊ុយក្រែន​។ លោក ​ វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បា​នគូស​បង្ហាញថា ព្រឹត្តិការណ៍​រំឭកខួប​៨០ឆ្នាំ​រំដោះអឺរ៉ុប​ពី​របបផ្តាច់​ការណាហ្ស៊ី ជាសក្ខីកម្ម​រំឭក​អំពី​សេចក្តី​ក្លាហាន​និងការប្តេជ្ញាចិត្ត​ដើម្បី​ប្រយុទ្ធ​ដើម្បីសេរីភាព​និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​៕
6/6/20245 minutes, 43 seconds
Episode Artwork

វត្តមាននាវាចិននៅកំពង់ផែរាមកម្ពុជាជាង៤ខែ កំពុងបង្កើនភាពតានតឹងរវាងកម្ពុជា អាមេរិក?

នាវាចម្បាំងចិនចំនួន២គ្រឿងកំពុងបន្តមានវត្តមាននៅទឹកដីកំពង់ផែរាមកម្ពុជា។ ព្រឹត្តិការណ៍មួយនេះត្រូវបានអាមេរិកដាក់ក្តីសង្ស័យពីវត្តមានកងទ័ពចិនលើទឹកដីកម្ពុជា។ គួរបញ្ជាក់ថា រូបភាពពីប្រព័ន្ធផ្កាយរណបរបស់វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវអាមេរិកបានបង្ហាញឲ្យឃើញនូវនាវាចម្បាំងចិនចំនួន២គ្រឿងដែលមានវត្តមាននៅកំពង់ផែរាមកម្ពុជាតាំងពីអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣។ អ្នកតាមដានបញ្ហាភូមិសាស្ត្រនយោបាយបានបង្ហាញក្តីកង្វល់ និងយល់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែបន្តមានជំហរតម្លាភាពទាក់ទងនឹងកំពង់ផែរាម។
5/6/202413 minutes, 18 seconds
Episode Artwork

តើអ៊ីស្រាអែលផ្តើមសងសឹកអ៊ីរ៉ង់ដែលបាញ់ដ្រូននិងមីស៊ីលកាលពីសប្តាហ៍មុន ឬយ៉ាងណា?

ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​អាមេរិក បាន​រាយការណ៍ថា​​ អ៊ីស្រាអែល​​បាន​វាយប្រហារទៅ​អ៊ីរ៉ង់ សំដៅមជ្ឈមណ្ឌល​នុយក្លេអ៊ែរ ហើយនិង​ព្រលាន​យន្តហោះ​អ៊ីរ៉ង់ នៅថ្ងៃសុក្រ​ទី​១៩មេសា និងថា​ ការវាយប្រហារ​ផ្លូវ​អាកាសនេះ​ជាការសងសឹក​​ឆ្លើយតប​ចំពោះ​ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីរ៉ង់​លើអ៊ីស្រាអែល កាលពី​ថ្ងៃទី​១៣-១៤មេសា​។ ផ្ទុយទៅវិញ ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​មួយ​ចំនួន​ ព្យាយាម​អះអាង​ថា គ្មាន​ការ​វាយប្រហារ​អ្វីឡើយលើ​ទឹក​ដីអ៊ីរ៉ង់​ ហើយ​សារព័ត៌មាន​​ខ្លះទៀត បញ្ជាក់ថា មាន​សំឡេង​ផ្ទុះ តែ​គ្មានការ​ខូច​ខាត​អ្វីទេ។  អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ ​ចេញមុខ​អះអាង​ថា ​សេចក្តីរាយការណ៍របស់បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយអាមេរិក ​ពុំត្រឹមត្រូវទេ។ ចំណែកឯ  ​​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល​ រក្សា​ភាព​ស្ងៀមស្ងាត់​​​ ដោយ​មិន​បញ្ជាក់ថា​ជាស្នាដៃ​ខ្លួន ហើយ​ក៏មិ​ន​បដិសេធ​ចោល​ដែរ​។ ​​នៅអ៊ីរ៉ង់ ​មាន​សំឡេង​ផ្ទុះ​៣ នៅលើអាកាស​ ក្នុង​​ខេត្ត​ អ៊ីស្បាហាំង​ ប៉ែក​កណ្តាល​ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់​។ ​​ ទីតាំងនោះ ជាមូលដ្ឋានយោធា​អ៊ីរ៉ង់ Qahjavarestan  និង​កន្លែង​​​​ចម្រាញ់​សារធាតុ​អ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម ផលិត​ថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ​ របស់​អ៊ីរ៉ង់ ហើយ​និងមាន​​ព្រលាន​យន្តហោះផង​។​ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានអាមេរិក ជាច្រើន​សុទ្ធតែអះអាងព្រមគ្នាថា មីស៊ីលអ៊ីស្រាអែលជាច្រើនគ្រាប់ វាយប្រហារទៅលើមូលដ្ឋានយោធាអ៊ីរ៉ង់ ជាការសងសឹក​។​ នេះបើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានអាមេរិក CNN និង ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានអូស្ត្រាលី ABC News ។ ​ទន្ទឹម​នឹង​សំឡេង​ផ្ទុះ​នោះ ប្រព័ន្ធ​រ៉ាដាររបស់​ក្រសួង​ការពារជាតិ​ស៊ីរី ក៏ផ្តល់​ដំណឹង​ព័ត៌មាន​ពីការ​វាយប្រហារ​លើ​ដែន​អាកាស​អ៊ីរ៉ង់ដែរ​​។កាសែតអាមេរិក The New York Times ​បានស្រង់​ប្រភពពី​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​អ៊ីរ៉ង់​ ដែល​​បញ្ជាក់ថា មានការ​វាយប្រហារ​ផ្លូវ​អាកាស បង្កឡើង​ពី​យន្តហោះ​ដ្រូន​តូចៗ​ ហើយ​ទំនង​ជា​បញ្ជាហោះចេញ​ពី​ទឹកដីអ៊ីរ៉ង់​ខ្លួន​ឯង​។ ​ប្រព័ន្ធ​ខែល​ការពារដែន​អាកាស​និងនៅព្រំដែន​​ គ្មាន​ចាប់​សញ្ញា​ពីការ​វាយប្រហារ​ហោះហើរ​ឆ្លងព្រំដែន​នោះដែរ។ កាសែត​អាមេរិក​មួយទៀត The Washington Post បាន​ស្រង់ប្រភព​ពី​ មន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​ ដែល​សុំ​លាក់​ឈ្មោះ ទៅប្រកាស​ឲ្យដឹង​ថា ការវាយប្រហារលើកនេះ ជាការ​សងសឹក​ចំពោះ​ទង្វើ​គឃ្លើន​របស់អ៊ីរ៉ង់​ដែល​បាញ់ប្រហារ​តាម​ផ្លូវ​អាកាស ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​កាលពីថ្ងៃទី​១៣​មេសា ហើយ​និង​បញ្ជាក់ទៀតថា អ៊ីស្រាអែល​ មា​នសមត្ថភាព​វាយ​បក​តបត​ខ្លាំងណាស់ និង​ អាច​បញ្ជាការ​វាយប្រហារ​ចេញពី​ទឹកដី​អ៊ីរ៉ង់​តែម្តង​។​អ្នក​តំណាង​រាស្ត្រ​អ៊ីស្រាអែល​មួយ​រូប លោកស្រី​ Tally Gotliv  មកពី​បក្ស​កាន់អំណាច​លីគួដ របស់​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ បេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​កោត​សរសើរ​តាម​បណ្តាញ​សង្គម​X ដោយ​សម្តែង​ក្តី​មោទនភាព​ចំពោះ​ហេតុការណ៍​ដែល​បាន​កើតឡើង​នេះ​ ថា អ៊ីស្រាអែល​ពិត​ជា​ខ្លាំង​ក្លា​ ខ្លាំងពូកែមែន​។កាសែត​ជាច្រើនអះអាង​ថា​គ្មា​នការ​វាយប្រហារទេ ហើយ​ពិសេស សារព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​ ខ្លួន​ឯង​តែម្តង​។ ​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានReuters របស់អង់គ្លេស បានប្រភពពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អ៊ីរ៉ង់ម្នាក់ ប្រកាសនៅថ្ងៃសុក្រថា សំឡេងផ្ទុះនៅខេត្តអ៊ីស្បាហាំង​ បណ្តាលមកពីការបើកដំណើរការប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសតែប៉ុណ្ណោះ និងបញ្ជាក់ទៀតថា គ្មានការវាយប្រហារមីស៊ីលណាមួយលើអ៊ីរ៉ង់នោះឡើយ។ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​មួយឈ្មោះថា Tasnim ​​​អះអាងថា បាន​ទទួល​ព័ត៌មាន​ពី​ប្រភព​ច្បាស់​ការ និង​គួរ​ឲ្យ​ទុកចិត្ត​បាន ដែល​បញ្ជាក់ថា​ អ៊ីរ៉ង់គ្មាន​​រង​ការ​វាយប្រហារ​ពីកម្លាំង​​បរទេស ណា​ឡើយ​​។ជាការ​ពិត ​ការផ្ទុះ​​នោះ ព្រោះតែ​មាន​ការ​បាញ់​កម្ទេច​កូន​យន្តហោះ​ដ្រូន​​តូចៗ និង​មិន​មែន​ជា​មីស៊ីល​ឡើយ។ មេបញ្ជាអ៊ីរ៉ង់ Siavosh Mihandoust ប្រចាំ​នៅ​ខេត្ត​ អ៊ីស្បាហាំង ត្រូវ​បណ្តាញ​ព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​ ស្រង់​សម្តី​អះអាងថា អ៊ីរ៉ង់​គ្មាន​ខូច​ខាតអ្វីឡើយ។​ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​មួយទៀត ឈ្មោះថា Irna ក៏សង្កត់ធ្ងន់ដែរថា ​ នៅ​ខេត្ត​ អ៊ីស្បាហាំង​ មាន​សុខសុវត្ថិភាពល្អ និង​​គ្មាន​សញ្ញាណ​គ្រោះថ្នាក់អ្វី​បាន​ប្រកាស​ឲ្យដឹង​ និងគួរ​ឲ្យ​ខុស​ប្រក្រ​តី​សោះ។ ​​ ព្រលាន​យន្តហោះ​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​វិញ គ្រាន់តែ​បាន​ផ្អាក​ដំណើរ​ការ​មួយ​រយៈ​ខ្លីប៉ុណ្ណោះ ហើយ​​បាន​ចាប់ផ្តើម​ដំណើរ​ការ​ឡើងវិញ​។​ជាផ្លូវការ​ ទាំង​រដ្ឋាភិបាល​​អ៊ីស្រាអែល និងទាំង​ទីបញ្ជាការ​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​ គ្មាន​បញ្ជាក់ ហើយ​ក៏​មិនច្រាន​ចោលថាជា​​ស្នាដៃ​របស់ខ្លួនដែរ​។ ចំណែកភាគី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស លោក អង់តូនី ប្ល៊ីងកិន បាន​អះអាងប្រាប់អ្នក​កាសែត​ថា សហរដ្ឋអាមេរិក​គ្មាន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ព្រឹត្តិការណ៍​ផ្ទុះ​​នៅ​អ៊ីរ៉ង់​សោះឡើយ។ ប្រមុខការទូត​អាមេរិក សូម​មិន​អត្ថាធិប្បាយ​ទៅលើ​ព័ត៌មាន​ដែលបណ្តាផ្សព្វផ្សាយ​អាមេរិកបាន​ចុះ​ផ្សាយឡើយ​​។ លោក អង់តូនី ប្ល៊ីងកិន គ្រាន់តែ​សង្កត់ធ្ងន់ថា សហរដ្ឋ​អាមេរិក​និងក្រុម​ប្រទេស​ហ្សេ៧ នឹង​សហការគ្នា ក្នុងគោល​បំណង​តែ១ ជំរុញឲ្យ​ស្ថានការណ៍​បានធូរស្រាល​​ទៅវិញ​។​ភាគី​អ៊ីរ៉ង់ ទាំង​រដ្ឋាភិបាលក្រុង​តេហេរ៉ង់​ និង​ទាំង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​របបឆ្មាំ​បដិវត្តន៍​អ៊ីរ៉ង់ ក៏រក្សាភាព​ស្ងៀមស្ងាត់​​។  ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ខេត្ត​ប៉ែក​ឥសាន​ប្រទេស​ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី​១៩មេសា ប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ នៅអេប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី បានថ្លែងសុន្ទរកថា១តែពុំបានលើកឡើងសូម្បីតែមួយម៉ាត់សោះអំពីហេតុការណ៍​ផ្ទុះ​។អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ អះអាងបន្ថែម​ថា ព័ត៌មានសេចក្តីរាយការណ៍របស់បណ្តាញផ្សព្វ​ផ្សាយ​អាមេរិក ​ពុំត្រឹមត្រូវទេ។​​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​បញ្ឈប់​ល្បែង​សងសឹក​គ្នា​ដ៏គ្រោះថ្នាក់ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ AIEA របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បាន​ថ្លែងអំពាវនាវ​ឲ្យ​ភាគីនីមួយៗ​បង្កើន​ភាព​អត់ធ្មត់​។ ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ AIEA បាន​ទាក់ទង​សហការី​នៅមូលដ្ឋាន​ ហើយ​និង​បាន​បញ្ជាក់ថា គ្មាន​ការ​ខូច​ខាត​អ្វី​ពិត​មែន​នៅ​ទីតាំង​មជ្ឈមណ្ឌល​នុយក្លេអ៊ែរ​ នៅ​ខេត្តអ៊ីស្បាហាំង​​។ ទោះជា​យ៉ាង​នេះក្តី AIEA ​ព្រមាន​ថា​ កុំឲ្យ​កើត​មាន​រឿង​បែបនេះ​បន្តទៀត ហើយ​និង​ថា មិនត្រូវ​យក​កន្លែង​ចម្រាញ់​ថាមពល​បរមាណូ និងមជ្ឈមណ្ឌល​នុយក្លេអ៊ែរ​​ដូច្នេះ ជា​ផ្ទាំងស៊ីប ក្នុង​ជម្លោះ​ប្រដាប់​អាវុធ​សោះឡើយ ព្រោះ​វា​ជា​មហាគ្រោះថ្នាក់​ធ្ងន់។​ប្រធានគណៈកម្មការ​សហភាព​អឺរ៉ុប លោកស្រី អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយែន បាន​ប្រកាស​ឲ្យ​ភាគី​ទាំងឡាយ​ទាំងពួង​​នៅតំបន់​​ដើមបូព៌ា​ ត្រូវ​នៅ​ឲ្យ​ស្ងៀម​ កុំ​បង្ក​សកម្មភាព​ថ្មី​អ្វី​ថែមទៀត​។ អ៊ីតាលី ប្រធាន​ផ្លាស់វេន​ប្រទេស​មាន​សេកិច្ច​ជឿន​លឿន ហ្សេ៧ តាមរយៈ​រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​ បាន​ស្នើឲ្យ​គ្រប់​ភាគី​ជៀសវៀងឲ្យ​បាន​ នូវ​ការប្រឈម​មុខ​ដាក់​គ្នា និងត្រូវ​​បន្ធូរ​បន្ថយ​ស្ថានការណ៍​ កុំឲ្យធ្លាក់​​ដុប​ដាប​ជ្រុល​ជាង​នេះ។​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរស៍ តាមរយៈ​អ្នក​នាំពាក្យ បានថ្កោលទោស​ការវាយប្រហារ​សងសឹក​គ្នានៅក្នុង​តំបន់ដើមបូព៌ា ​ និង​អំពាវនាវ​ឲ្យ​បញ្ចប់​ល្បែង​សងសឹក​គ្នាទៅវិញទៅមក ​មិន​ចប់មិនចេះហើយ​និង​ដ៏​គ្រោះថ្នាក់នេះ​ចោលទៅ។ប្រទេស​ចិន​ តាមរយៈ​អ្នក​នាំពាក្យ​ការទូត​ចិន លីន ឈាន់ បាន​អះអាងថា ចិនជំទាស់​រាល់​សកម្មភាព​ទាំងឡាយណា​ដែល​ជំរុញ​ឲ្យ​ស្ថានការ​ណ៍​ធ្លាក់​ក្នុង​ភាព​តានតឹង​កាន់តែខ្លាំង ហើយរដ្ឋអំណាច​​ចិន​នឹង​បន្ត​ដើរតួ​​ជួយ​បន្ធូរ​ភាព​តាន​តឹង​។ រដ្ឋាភិបាលក្រុង​ប៉េកាំង ក៏​​អំពាវនាវ​​ពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ដែល​ស្នាក់​នៅ​អ៊ីរ៉ង់​ ឲ្យ​បង្កើន​ការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ខ្ពស់។​ចំណែក​រុស្ស៊ី អ្នក​នាំពាក្យ​វិមាន​ក្រេមឡាំង លោក ឌីមីទ្រី ប៉េស្កូវ បាន​ប្រកាស​លើកទឹកចិត្ត​ឲ្យ​ភាគី​ជម្លោះ​ ខំប្រឹង​អត់ធ្មត់​សង្កត់​ចិត្ត​ និង​កុំ​បង្ក​ការ​ញុះញ៉ុង​បង្កស្ថានភាព​ឲ្យ​ក្តៅ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ឡើយ​។ ឆ្លៀត​ពេល​នេះ  រុស្ស៊ី ដែលជាមិត្ត​ជិត​​ស្និទ្ធ​នឹង​អ៊ីរ៉ង់ បាន​បង្ហើរផ្ញើ​សារទៅកាន់អ៊ីស្រាអែល ថា​ អ៊ីរ៉ង់​គ្មាន​ចង់​ឲ្យ​សភាព​ការណ៍ ធ្លាក់​ជ្រុល​ទៅធ្ងន់ធ្ងន់​ទេ ​៕​
4/19/20245 minutes, 36 seconds
Episode Artwork

អូឡាំពិក​បារីស​២០២៤៖ ១០០​ថ្ងៃ​មុន​ការ​​សម្ពោធ តើ​បារាំង​បាន​ត្រៀមខ្លួន​​រួចរាល់​ហើយ​ឬនៅ?

គិតចាប់ពីថ្ងៃទី​១៧មេសានេះទៅ គឺនៅ​សល់​១០០ថ្ងៃគត់ ដែល​កម្មវិធីប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក២០២៤នៅទីក្រុងប៉ារីស នឹងចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការ​។​ មានមតិខ្លះ បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភជាច្រើនចំណុច ថាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធកីឡា ព្រមទាំងបណ្តាញដឹកជញ្ជូន​បារាំង នៅមិនទាន់រៀបចំស្រេចបាច់ ដើម្បី​ទទួល​កីឡាករនិងអ្នកទស្សនារាប់សែននាក់ឡើយ​​។​ ហើយទន្ទឹមនឹងនេះ ក៏មានផងដែរ នូវការព្រួយបារម្ភស្តីពីបញ្ហាសន្តិសុខ ដោយសារតែមានការគំរាម​​ធ្វើភេរវកម្ម​​ នៅថ្ងៃ​បើក​សម្ពោធការប្រកួត​។ តើគិតត្រឹមពេលនេះ ដំណើរការនៃ​ការរៀបចំ និងការសាងសង់ផ្សេងៗ បាន​រួចរាល់អ្វីខ្លះ នៅខ្វះអ្វីខ្លះ? ហើយថាតើអ្វីៗនឹងអាចដំណើរការដោយរលូន ដូចការរំពឹងទុកដែរឬទេ?សំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ធំៗរួចរាល់ទាំងស្រុងជាការពិតណាស់​ វាតែងតែមាន​មនុស្ស​មួយចំនួន ដែល​មិនពេញចិត្ត ហើយរិះគន់​ជានិច្ច ថាខ្វះអញ្ចេះខ្វះអញ្ចោះ។ តែតាមពិតទៅ បើ​និយាយ​អំពី​សំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធំៗ ដែល​បារាំងត្រូវសាងសង់​ដើម្បីទទួលរៀបចាំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិកនៅប៉ារីសនេះ គឺបានរួចរាល់សឹងតែទាំងស្រុងហើយ។ យោងតាម​ គណៈកម្មាធិការរៀបចំការប្រកួត និង​ក្រុមហ៊ុនSolideo ដែលជាអ្នកទទួល​បន្ទុកប្រគល់សំណង់ទាំងអស់ គឺគេបាន​គោរព​កាលបរិច្ឆេទសាងសង់ ដូចអ្វីដែលគ្រោងទុក។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ គឺតម្លៃនៃការចំណាយសាងសង់ បាន​ឡើងលើសបន្តិចបន្តួចតែប៉ុណ្ណោះ បើ​ប្រៀបធៀបទៅ​កញ្ចប់ថវិកា​ដែលគេគ្រោង​។សំណង់​ភូមិអូឡាំពិក ដើម្បីទទួលកីឡាករ​ឲ្យស្នាក់នៅ ត្រូវបានប្រគល់​និង​បើកសម្ពោធឲ្យ​ដំណើរការហើយ កាលពី​ចុងខែកុម្ភៈ ដោយ​តម្លៃចំណាយ​សាងសង់​បានកើនលើសការកំណត់​ប្រមាណ​តែ​១០០លានអឺរ៉ូប៉ុណ្ណោះ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមការងារ​កំពុងតែបំពាក់គ្រឿងសង្ហារឹម​។ ដូចគ្នាដែរ ភូមិ​មួយទៀតសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន​ទូទាំងពិភពលោក ក៏ត្រូវបាន​បើកសម្ពោធរួចរាល់ដែរ កាលពីដើមខែមីនា។ សំណង់ភូមិអូឡាំពិកទាំង២នេះ គឺគេនឹងកែច្នៃយកធ្វើ​ជាផ្ទះរស់នៅ និងជាទីតាំងការិយាល័យ​ធ្វើការ នៅក្រោយ​ការប្រកួត​កីឡាំអូឡាំពិកចប់​។ មានអ្នកកក់ទិញផ្ទះទាំងនេះ សឹងតែអស់ទៅហើយ។ចំណែកសំណង់ថ្មីដ៏ធំមួយទៀត ឈ្មោះ Arena Porte La Chapelle ខាងជើងក្រុងប៉ារីស ក៏រួចរាល់ហើយដែរ។ ទីនេះគឺជា​កន្លែងសម្រាប់​ប្រកួតវិញ្ញាសារ​​កីឡា​វាយ​សី និង​កីឡាកាយ​សម្ព័ន្ធ​។ រីឯទីតាំង​ប្រកួត​វិញ្ញាសារកីឡាទឹកទាំងអស់ ដែល​ស្ថិតនៅជិត​ពហុកីឡាដ្ឋានជាតិបារាំង ក៏បានបើកសម្ពោធរួចរាល់ហើយដែរ។ជាសរុប គឺសំណង់ធំៗជាប់យូរអង្វែង គឺរួចរាល់អស់ហើយ។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធខ្លះទៀត ជាការកែច្នៃជួលជុល យកទីតាំងដែលមានស្រាប់​យកមកប្រើ ជាក់ស្តែង ដូចជា​វិមានGrand Palais ដ៏ល្អវិចិត្រនៅកណ្តាលក្រុងប៉ារីស ដែលគេនឹងយកធ្វើជាទីតាំងប្រកួតកីឡាលោតសេះ និង​កីឡា​ចាក់សាប។ ដោយឡែក​ នៅមានសំណង់មួយចំនួយទៀត ដែល​គេ​គ្រោង​សាងសង់​បណ្តោះអាសន្ន​ ហើយរូសចេញវិញពេលចប់ការប្រកួត។ ជាក់ស្តែង សំណង់​ទីតាំងប្រកួត នៅខាងក្រោមក្បែរជើង Tour Eiffel តែម្តង សម្រាប់ទទួលការប្រកួត​​កីឡា​បាល់ទាល់ងងឹតភ្នែក និង​កីឡា​បាល់បោះលើខ្សាច់​។​ បច្ចុប្បន្ន​នេះ ការរដ្ឋានចាប់ផ្គុំសំណង់បណ្តោះអាសន្ន​នេះ បានចាប់ផ្តើមហើយ នៅក្បែរ Tour Eiffel។កម្មវិធីបើកសម្ពោធលើដងទន្លេសែន ប្រឈមនឹង​ការគំរាមភេរវកម្ម​ទាក់ទិននឹងកម្មវិធីបើកបើក​សម្ពោធ​ការប្រកួតវិញ ដែល​បារាំងគ្រោងរៀបចំធ្វើ នៅលើ​ដង​ទន្លេសែននោះ​​ គឺមាន​ការ​បារម្ភខ្លាំង​ណាស់​​អំពីបញ្ហាសន្តិសុខ ការគំរាមភេរវកម្ម​ជាដើម​។ ការរៀបចំពិធី ធ្វើនៅ​ទីហាលវាល តាមដងទន្លេសែន ដែលឆ្លងកាត់ក្រុងប៉ារីសទាំងមូល គឺវាមិន​ដូចយើងរៀបចំនៅក្នុងពហុកីឡាដ្ឋានទេ។ ពោលគឺអាជ្ញាធរបារាំង ត្រូវតែរៀបចំកម្លាំង និងផែនការច្បាស់លាស់ណាស់ ដើម្បីការពារសន្តិសុខ​ចេញចូល។ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ដើមសប្តាហ៍នេះ លោក​ម៉ាក្រុងបានប្រកាសថា បើកៀកថ្ងៃនោះមែនទែន មាន​ការបារម្ភខ្លាំងពីសន្តិសុខ គឺគេមានជម្រើស​២ទៀត។ ជម្រើសទី​១ គឺកម្មវិធីបើកសម្ពោធ​ការប្រកួត​នឹងត្រូវធ្វើ នៅតែតំបន់​ទីលាន Trocadero ខាងមុខTour Eiffel តែប៉ុណ្ណោះ។ ហើយជម្រើសទី​២ គឺ​លើកទៅធ្វើក្នុងពហុកីឡាដ្ឋានជាតិបារាំង​ តែម្តង ប្រសិន​បើ​មានការបារម្ភខ្លាំងពីបញ្ហាភេរវកម្ម​។តែយ៉ាងណាសម្រាប់ពេលនេះ លោក ​Gérald Darmanin ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងមហាផ្ទៃបារាំង បានធានាអះអាងថា អាជ្ញាធរ​បារាំង និងគណៈកម្មាធិការរៀបចំ​ នៅតែ​ធ្វើការដើរឆ្ពោះទៅកាន់កម្មវត្ថុដែលគ្រោងទុកដដែល គឺរៀបចំ​ប្រារព្ធ​​រាត្រី​បើកសម្ពោធ​​ការប្រកួត ថ្ងៃទី​២៦កក្កដា នៅលើដងទន្លេសែន​។ តែទន្ទឹមនឹង​នេះ ស្រីពេជ្រ លោករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថា គេ​បាន​​បន្ថយ​ចំនួន​មនុស្ស​ចូលរួមទស្សនា ពី៦សែននាក់ ឲ្យ​មកនៅត្រឹមតែ​ ៣២៦០០០នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ផ្អែកតាម​លោករដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅ​៧ថ្ងៃមុន​ថ្ងៃបើកសម្ពោធ គេនឹងដាក់រនាំងសន្តិសុខ ព័ទ្ធតាម​បណ្តោយ​ដងទន្លេសែន ទាំងសងខាង ចាប់ពី​ស្ពាន​Bercy ទៅដល់ Trocadero ។ អ្នកដែលចង់ចូល ឬឆ្លងកាត់​តំបន់នេះ គឺត្រូវបង្ហាញ​ QR កូដ និង​អត្តសញ្ញាបណ្ណ​។ ហើយ​នៅថ្ងៃបើកសម្ពោធការប្រកួតវិញ ការរឹតបន្តឹងសន្តិសុខ នឹងធ្វើឡើងតឹងតែងជាងនេះទៀត ដោយ​ចរាចរណ៍​នឹងត្រូវបិទទាំងស្រុងតែម្តង​។ប្រណាំងហែលទឹកក្នុងទន្លេសែន ដែល​មានសារធាតុពុល?បញ្ហាការប្រកួតហែលទឹក នៅ​ក្នុងទឹកទន្លេសែននោះវិញ ក៏ជាចំណុចដែល​បានរងការ​សើចចំអកខ្លាំងបំផុត កន្លងមក ទាក់ទិននឹងផែនការរៀបចំរបស់បារាំង​។ កាលពីរដូវក្តៅឆ្នាំ​២០២៣ គេបានរៀបចំ​ការហែលទឹក​សាកល្បងក្នុង​ទឹកទន្លេ​សែន​រួច​ម្តងហើយ តែក៏ត្រូវ​លុបចោលវិញ ដោយសារតែគេធ្វើវិភាគទៅ ឃើញថាទឹកទន្លេសែនមានកម្រិតជាតិពុលបាក់តេរី ច្រើនលើសអ្វីដែលអាចទទួលយកបាន​។បើទឹកទន្លេសែនមានជាតិពុល អញ្ចឹងវិញ្ញាសារប្រកួតដែលគេគ្រោងធ្វើនៅក្នុងទន្លេនេះ នឹងលើកទៅធ្វើនៅឯណាវិញ? កាលពីថ្ងៃចន្ទ អង្គការមួយឈ្មោះ Surfrider Foundation បានចេញរបាយការណ៍ទាញសញ្ញាអាសន្ន​ អំពីគុណភាពទឹក​ទន្លេសែន។ អង្គការនេះបាន​ ស្រង់យកសំណាកទឹកទៅពិនិត្យ​ចំនួន​១៤លើក រវាង​ពីខែ​កញ្ញា២០២៣ ដល់ខែ​មីនា​២០២៤ ត្រង់ក្រោមស្ពាន Alexandre-III និងស្ពាន Alma ជាទីតាំងដែលគេគ្រោងរៀបចំការប្រកួតវិញ្ញាសារ ទ្រីអាតឡុង និង​កីឡាហែលទឹកសេរី។ ក្នុងចំណោម​ការវិភាគទាំង​១៤នេះ គឺមាន​១៣ដែល​បង្ហាញថាទឹកទន្លេសែន​មាន​​កម្រិត​ជាតិពុលបាក់តេរី “ខ្ពស់ជាង​ឬខ្ពស់ជាងឆ្ងាយ”​ លើសពី​កម្រិតកំណត់​អតិបរមា​។ឆ្លើយតបនឹងរបាយការណ៍​នេះ លោក Tony Estanguet ប្រធាន​គណកម្មធិការរៀបចំការប្រកួត Cojo បាន​លើកឡើងថា ការធ្វើតេស្តគុណភាពទឹកទន្លេសែនក្នុងរដូវរងារបែបនេះ គឺមិនអាចយកជាការបានទេ ព្រោះតាមទម្លាប់ ឲ្យតែដល់ខែត្រជាក់ គឺអាជ្ញាធរតែងតែហាមឃាត់មិន​ឲ្យ​មនុស្សចុះហែលទឹកក្នុងទន្លេឡើយ នរណាក៏ដឹងដែរ​​​។ លោកបានអះអាងថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ កំពុងប្រឹងប្រែងធ្វើការ​ យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងដោយ​ក្តីសង្ឃឹមបំផុត ដើម្បីសម្រេចកម្មវត្ថុ ធ្វើ​​ឲ្យទឹកទន្លេសែន ស្អាតបរិសុទ្ធ​មនុស្សអាចហែលបាន ​នៅរដូវក្តៅខាងមុខ​។ លោក​បានរំលឹកថា បច្ចុប្បន្ននេះ សាលាក្រុងប៉ារីស និង​រដ្ឋបាល​តំបន់ទាំងមូល បានចំណាយ​ប្រាក់ ១៤០០លានដុល្លារ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យទន្លេសែន​ក្លាយជាទន្លេ ដែល​មនុស្សអាចចុះហែលបាន​។​បណ្តាញដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ រអាក់រអួលនិងកកស្ទះខ្លាំង​ចំណុចព្រួយបារម្ភធំមួយទៀត គឺ​បណ្តាញដឹកជញ្ជូនសាធារណៈក្នុងក្រុងប៉ារីស ដែល​ជួបបញ្ហារអាក់រអួលមិនស្វាងរួចទៅហើយ តើអាច​ដំណើរការដោយរលូនបានទេ នៅអំឡុងពេលប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលមានមនុស្សរាប់សែន​នាក់​​មកកកកុញ?ចំណុចនេះក៏មានការរិះគន់ សើចចំអកមិនស្ទើរដែរ ព្រោះថារាល់ថ្ងៃធម្មតា មិនទាំងមាន​កម្មវិធីអ្វីធំដុំផង បណ្តាញ​ដឹកជញ្ជូនសាធារណៈនៅប៉ារីស គឺរអាក់រអួលខ្លាំងរួចទៅហើយ។ ចុះទម្រាំដល់ពេលប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលមានអ្នកទស្សនារាប់ម៉ឺននាក់ មកពីបរទេសថែមទៀត? លោក Jean Castex អគ្គនាយក​ក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងបណ្តាញដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ​ប៉ារីស ហៅកាត់ថា RATP បានទទួលស្គាល់ថា បើមេត្រូក្រោមដី រថយន្តក្រុងដំណើរមិនល្អទេ គឺបារាំងប្រាកដជាបាក់មុខមិនខានទេ​។ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហាកកស្ទះ RATP បាន​សន្យាថានឹងបន្ថែម ចំនួន​រថភ្លើងឲ្យ​បាន​១៥%បន្ថែមទៀត លើសពីរដូវក្តៅ​សព្វមួយដង។ ហើយ​អំឡុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គេកំពុងតែ​រើស​មនុស្សចូលធ្វើការ​បន្ថែម ឲ្យ​បានច្រើនតាមតែអាចធ្វើបាន​​ ដើម្បី​បម្រើការងារ​ជាអ្នកបើកបររថភ្លើង មេត្រូ​ ​​រថយន្តក្រុង ភ្នាក់ងារនៅតាមស្ថានីយ៍​ និង​បុគ្គលិកជំនាញ​ជួសជុលម៉ាស៊ីនជាដើម។​ ទន្ទឹមគ្នានេះ ស្រីពេជ្រ​ អាជ្ញាធរបារាំង​ បានអំពាវនាវឲ្យអ្នកក្រុងប៉ារីស ​ដល់ពេលនោះ គួរនាំគ្នាដើរ ឬក៏ជិះកង់​ឲ្យ​​បាន​ច្រើន​ ដើម្បី​កុំឲ្យ​ប្រច្រៀតគ្នាខ្លាំង នៅក្នុងបណ្តាញដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ៕​
4/17/20249 minutes, 56 seconds
Episode Artwork

ខួបអូតង់៧៥ឆ្នាំ៖ អូតង់ខ្លាំង និងរីកធំជាងមុន ប៉ុន្តែនៅភ័យនឹងស្រមោលរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ

បង្កើតឡើង​នៅថ្ងៃទី ៤​មេសា ១៩៤៩ ដើម្បីទប់ទល់​ឥទ្ធិពលរបស់​សហភាពសូវៀត សម្ព័ន្ធអាត្លង់ទិក​ខាងជើង អង្គការ​អូតង់ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៤មេសានេះ ប្រារព្ធ​ខួប​៧៥ឆ្នាំ​របស់ខ្លួននៅទីស្នាក់កណ្តាល​អូតង់ នៅទីក្រុង​ព្រុចស៊ែល ប្រទេស​ប៊ែលហ្សិក។ នៅចំពោះមុខ​សង្រ្គាមរុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន អង្គការ​អូតង់​កំពុង​ប្រឈមមុខ​នឹង​ភាពមិនច្បាស់លាស់ ដោយសារ​តែ​ស្រមោល​របស់​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​ដែល​អាច​ឈ្នះឆ្នោត មកដឹកនាំ​អាមេរិក​សាជាថ្មី។ មានអាយុ​៧៥ឆ្នាំ តើ​អូតង់​ពិតជា​ចាស់គំរិល​ហួសសម័យ ដូច​ការលើកឡើង​របស់​អតីត​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំ ឬ​ជាស្ថាប័ន​ដែល​ស្លាប់​មិន​ដំណើរការ ដូច​ពាក្យរិះគន់​របស់​ប្រធានាធិបតី​បារាំង​ដែរឬទេ? គិត​មកត្រឹមថ្ងៃនេះ ​ថ្ងៃទី ៤​មេសា​ឆ្នាំ​២០២៤ មាន​រយៈពេល ៧៥ឆ្នាំគត់ ដែល​អង្គការ​អូតង់ត្រូវ​បាន​បង្កើតឡើង ដើម្បី​ទប់ទល់​នឹង​ការពង្រីក​ឥទ្ធិពល​របស់​សហភាពសូវៀត។ នៅថ្ងៃ​ខួប​៧៥ឆ្នាំ របស់អូតង់ រដ្ឋមន្រ្តី​ការបរទេស​របស់ប្រទេស​សមាជិក​អូតង់ ទាំង​៣២​ជួបប្រជុំគ្នា នៅ​ទីស្នាក់ការរបស់អូតង់ នៅទីក្រុង​ព្រុចស៊ែល ប្រទេស​ប៊ែលហ្សិក។នៅក្នុងប្រវត្តិ​សាវតារ ៧៥​ឆ្នាំ​របស់ខ្លួន សម្ព័ន្ធអាត្លង់ទិក​ខាងជើង​អូតង់ ខ្លាំង រួបរួម និង​រីកធំខ្លួន​ជាងពេលណាៗទាំងអស់។ នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​អូតង់ នៅ​ថ្ងៃពុធទី ៣មេសា មួយថ្ងៃ​មុន​ខួប​៧៥ឆ្នាំ​របស់​អូតង់។នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៤​មេសា ឆ្នាំ ១៩៤៩ មានតែ ប្រទេសនៅ​អឺរ៉ុប និង​អាមេរិកខាងជើង ​ចំនួន ១២ប៉ុណ្ណោះ​ដែលបាន​ស្រាក់ដៃ​គ្នាបង្កើត​សម្ព័ន្ធ​កម្លាំង​អាត្លង់ទិក ដើម្បី​ប្រឈម​ទប់ទល់​នឹង​ការពង្រីក​ឥទ្ធិពល​របស់​សហភាព​សូវៀត ក្រោយ​ចប់​សង្រ្គាមលោក​លើក​ទី២។ ៧៥ឆ្នាំក្រោយ ចំនួន​សមាជិក​អូតង់​បានកើនឡើង ពី​១២ ដល់​៣២ប្រទេស។អូតង់​ខ្លាំង​ជាងមុន ដោយ​បាន​ពង្រីក​វិសាលភាព​របស់ខ្លួន នៅទឹកដីអឺរ៉ុប តាមរយៈ ការចូលជា​សមាជិក​របស់​ប្រទេស​ហ្វាំងឡង់ និង​ស៊ុយអែត​ដោយសារ​សង្រ្គាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន​ជា​ការវាយ​ទូងស្គរ​ដាស់​ឲ្យ​ប្រទេសជិតខាង​រុស្ស៊ី ជាពិសេស​ប្រទេស​នៅ​អឺរ៉ុបខាងជើង ដូចជា​ហ្វាំងឡង់ និងស៊ុយអែតដែលសុខចិត្ត​បោះចោលគោលការណ៍​អព្យាក្រឹត​របស់ខ្លួន ដើម្បីចុះចូល​ក្នុងសម្ព័ន្ធអូតង់ ក្នុងក្តីសង្ឃឹម​ទទួលបានការការពារ​ពីមាត្រា​ទី​៥​របស់​អូតង់។សង្រ្គាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែននៅ​ទឹកដី​អឺរ៉ុប នៅ​ក្បែរ​ប្រទេសសមាជិក​របស់​អូតង់ ដូចជា​ប៉ូឡូញ រូម៉ានី បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ពាក្យ​ចោទប្រកាន់ ដែលថា អូតង់​ចាស់គំរិល​លែង​មាន​ន័យ។ នៅ​ពេល​កាន់​តំណែង​ជា​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​នៅឆ្នាំ ២០១៧ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ធ្លាប់​បង្កើត​ក្តី​មន្ទិល​សង្ស័យ​ក្នុងចំណោម​ប្រទសសមាជិកអូតង់ នៅពេល​លោក​និយាយ​រិះគន់​អូតង់​ថា ជា​អង្គការ​ចាស់​គំរិល ហួសសម័យ។ ចាស់គំរិល ព្រោះតែ​តែ​អូតង់ ផ្តោតសំខាន់តែ​រឿងរុស្ស៊ី ប៉ុន្តែ មិនមែន​ក្រុមភេរវនិយម។ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​កាលណោះ​ចង់​ឲ្យអូតង់​ងាកបែរ​ទៅជួយអាមេរិក នៅក្នុងរឿងប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមភេរវនិយម​ដែលសកម្មខ្លាំង នៅស៊ីរី និង​អ៊ីរ៉ាក់។ ប៉ុន្តែ ការប្រែប្រួល​ស្ថានការណ៍នយោបាយ នៅ​អឺរ៉ុបសព្វថ្ងៃនេះ ជាមួយ​ការធ្វើសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន បាន​ធ្វើ​​ឲ្យ​សំដី​របស់​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​ចាស់គំរិល ហួសសម័យ ទៅវិញ។ សង្រ្គាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន នៅទឹកដី​អឺរ៉ុប បាន​បញ្ជាក់​អត្ថន័យកម្មវត្ថុ​របស់​អូតង់​ដែលចាត់ទុក​រុស្ស៊ីជា​គោលដៅ​អាទិភាព​របស់​អូតង់។ ចង់ ឬមិនចង់ អូតង់​ត្រូវ​ត្រលប់​មក​ប្រឈម​នឹង​សត្រូវចាស់​រុស្ស៊ី ដែលតាមពិត​ជាហេតុផល​ចំបង​ឲ្យគេ​បង្កើត​អង្គការអូតង់ កាលពី​៧៥ឆ្នាំមុន។លោកម៉ាក្រុងធ្លាប់​ថា អូតង់​ដែល​ជា​ស្ថាប័នស្លាប់ មិនដំណើរការ នៅក្នុងក្រសែភ្នែក​របស់​លោកប្រធានាធិបតីបារាំងពាក្យ​រិះគន់​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតីបារាំង ដែលថា អូតង់ ជា​ស្ថាប័ន​ស្លាប់​មិនដំណើរការ វិញ ក៏​លែង​ត្រូវដែរ។ លោក​ម៉ាក្រុង​បាននិយាយ​ពាក្យនេះ នៅមុន​មាន​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន នៅក្នុងកាលៈទេសៈ​មួយ ដែល​សមាជិក​អូតង់​កំពុង​បែកប្រេះឆា ដោយសារ​ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ លោកម៉ាក្រុង​ធ្លាប់បាននិយាយ​ថា អូតង់ មានតែ​ដង្ហើម បេះដូង ប៉ុន្តែ ខួរក្បាលស្ពឹក មិនដំណើរការ ព្រោះថា អូតង់​កាលពី​៥ឆ្នាំ​មុន គ្មាន​លទ្ធភាព​ចាត់ចែង អារកាត់អ្វី នៅពេល ប្រទេស​សមាជិក​ដូចជា​អាមេរិក​សម្រេច​អត្តនោម័តដកទ័ព​ចេញពីស៊ីរី លែង​ជួយ​កងកម្លាំងគួដឌីស្ថាន និងបណ្តោយ​ទុក​ឲ្យ​តួកគី​ដែលជា​សមាជិក​របស់អូតង់​វាយប្រហារ​ទៅលើ​ក្រុមនេះ​យ៉ាងសន្ធប់។ ការវាយប្រហារ​របស់តួកគី​ទៅលើ​ក្រុមគួដឌីស្ថាន​បាន​ប៉ះពាល់​ដល់​បេសកកម្ម​របស់​បារាំង​នៅស៊ីរី ដែលកំពុងជួយ​ក្រុមនេះ​នៅ​ស៊ីរី ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមជីហាត​ភេរវនិយម។នៅ​៥ឆ្នាំក្រោយការរិះគន់របស់​ប្រធានាធិបតីបារាំង អូតង់​ចាប់រស់រវើក សកម្ម​ជាងមុនឆ្ងាយណាស់។ ប្រទេស​នៅអឺរ៉ុប​ដែលជា​សមាជិក​របស់អូតង់​រួមទាំងបារាំងខ្លួន​ឯង​ផង បាន​ជំរុញ​វិស័យការពារ​ជាតិ តាមរយៈ​ការបង្កើន​ថវិកាកងទ័ព និង​ជំរុញ​ឧស្សាហកម្ម​យោធា។ អូតង់​ផ្ទាល់​បាន​ព្យាយាម​សម្របសម្រួល​ប្រមូលផ្តុំ​ប្រទេស​សមាជិ​កឲ្យរួបរួមគ្នា នៅក្នុង​សមយុទ្ធ​ទ្រង់ទ្រាយ​ដ៏ធំ​មិនធ្លាប់មាន។ សមយុទ្ធ​រយៈពេល ៣ខែ របស់អូតង់​ដែលមានការចូលរួម​ពីកងទ័ពរាប់ពាន់នាក់​របស់ប្រទេស​សមាជិកទាំង​៣២​របស់អូតង់មានគោលដៅ ចង់​បង្ហាញ​សាច់ដុំ ព្រមាន​រុស្ស៊ីកុំ​ឲ្យសំឡឹង​ចង់​ឈ្លានពាន​ប្រទេស​សមាជិកអូតង់។ ដការគំរាមកំហែង​អូតង់​មិនមែន​មាន​មក​តែ​ពី​ខាងក្រៅ ពី​ខាងកើត គឺរុស្ស៊ី ប៉ុន្តែ គ្រោះថ្នាក់ ធ្វើ​ឲ្យ​អូតង់​អស្ថិរភាព ក៏​អាច​ផ្ទុះចេញពី​ខាងក្នុង ពីខាងលិច ជាមួយ​ការកើនឡើង​សមាជិក​ដល់​៣២​ប្រទេស សម្ព័ន្ធអាត្លង់ទិក​អូតង់​ខ្លាំងជាងមុន​មែន ប៉ុន្តែ វាក៏ផុយស្រួយ និង​អស្ថិរភាព​ខ្លាំង​ណាស់​ដែរ។ រុស្ស៊ី​ដែល​កំពុង​មានប្រៀប​លើ​អ៊ុយក្រែន ក្នុងសមរភូមិ ជា​រឿងឈឺក្បាល បញ្ហា​ដ៏មួយ​ដែល​អូតង់​ត្រូវ​រក​ដំណោះស្រាយ​ឲ្យ​បាន​ឆាប់បំផុត ដើម្បី​ទប់ទល់​កុំ​ឲ្យ​សង្រ្គាមឈ្លានពាន​របស់រុស្ស៊ី ហៀហូរចូល​ដល់​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​ផ្សេងទៀត ដែលជា​សមាជិក​របស់អូតង់។ប៉ុន្តែ នៅមាន​បញ្ហាមួយទៀត ដែលធ្វើ​ឲ្យប្រទេស​សមាជិក​របស់អូតង់ នៅ​មិនស្រណុក ខ្វល់ខ្វាយជាប់រហូត នោះគឺ​ស្រមោល​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែល​អាច​ឈ្នះឆ្នោត នៅ​ចុងឆ្នាំនេះ ដើម្បី​ត្រលប់មក​ដឹកនាំ​អាមេរិក​សាជាថ្មី។ នៅមិន​ទាន់​ឈ្នះឆ្នោត ចូល​កាន់តំណែង​ផង លោកដូណាល់ ត្រាំ កាលពី​ខែ​កុម្ភៈ កន្លងទៅ នៅពេល​កំពុង​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ឃោសនា​បោះឆ្នោត នៅ​រដ្ឋ​ការ៉ូលីន​ខាងត្បូង បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​សមាជិក​អូតង់​រំជើបរំជួល​ម្តងហើយ នៅពេលលោកនិយាយ​ទៅ​កាន់អ្នកគាំទ្រ​របស់លោកថា បើសិន​លោក​ឈ្នះឆ្នោត កា្លយជាប្រធានាធិបតីអាមេរិក នោះ លោកនឹង​មិនជួយ​ប្រទេស​សមាជិក​អូតង់​ណា ដែល​មិន​បង់វិភាគទាន​ចូល​កេស​អូតង់។ តាំងពីនៅ​ជា​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ក្នុងអាណត្តិ​មុនម្ល៉េះ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​ធ្លាប់​ប្រើពាក្យ​គំរាម និងរិះគន់​ប្រទេស​នៅ​អឺរ៉ុបថា បង់លុយ មិនគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងកេស​អូតង់ និង​កេងប្រវ័ញ្ច​លើកម្លាំងអាមេរិក​ដើម្បីជួយ​ការពារ​អឺរ៉ុប។ ដូច្នេះ សម្រាប់លោកត្រាំ បើសិន ចង់​ឲ្យអាមេរិក​ជួយ ប្រទេស​នៅអឺរ៉ុប ត្រូវ​បង់​យ៉ាងហោច ២%​នៃផលិត​ផល​ក្នុងស្រុកសរុបទៅក្នុង​អង្គការអូតង់។ ថ្មីៗនេះ លោក​នៅធ្លាប់​និយាយ​ដោយ​គ្មានខ្លាច​រអែងថា នៅពេល​ជួបសន្ទនា​ជាមួយ​មេដឹកនាំអឺរ៉ុបម្នាក់​ដែល​សួរថា តើអាមេរិក​នឹង​ជួយ​ប្រទេស​របស់​លោកដែរឬទេ លោកត្រាំ​បានឆ្លើយថា បង់លុយ​ចូលអូតង់សិនទៅ។ បើសិន គេ​មិនព្រម នោះលោក​មានតែជំរុញ​ឲ្យរុស្ស៊ី​វាយប្រហារ​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​នោះមុនគេ។សម្រាប់​អ្នកជំនាញ បញ្ហា​របស់លោកដូណាល់ ត្រាំ មិនមែនត្រឹមតែ​គំនិត ពាក្យព្រមាន​របស់​លោក​តែ​ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ គឺ​ភាពមិនច្បាស់លាស់ គំនិត​ជំហរនយោបាយ​របស់អាមេរិក ក្រោមការដឹកនាំ​របស់លោក ដែល​គេ​មិន​អាច​ស្មានទុក​ជាមុន។ គ្រាន់តែ​សារធ្វីត គំរាម​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​សម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់ រញ្ជួយ ធ្លាក់ចុះខ្សោយ នៅចំពោះមុខ​សត្រូវ ដូចជា​រុស្ស៊ី និងគូប្រជែង​ដូចជា​ចិន។ ការគំរាម​ដោះដៃ​របស់អាមេរិក មិន​ជួយសម្ព័ន្ធមិត្ត ជាសញ្ញាមិន​ល្អ មិនជួយស្តារមុខមាត់របស់អូតង់ ដែល​ចង់​ដើរតួជា​អ្នកជំរុញ​សន្តិភាព នៅក្នុងពិភពលោក​មួយដែល​កំពុង​អង្រួន​ដោយ​បញ្ហាអសន្តិសុខ សង្រ្គាមប្រដាប់អាវុធ នៅអាហ្វ្រិក តំបន់​ដើមបូព៌ា និងការប្រកួតប្រជែង​មីស៊ីល អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់​កូរ៉េខាងជើង និងអ៊ីរ៉ង់។តើអាមេរិក​អាច​ដកខ្លួន​ចេញ​ពី​អូតង់?ឆ្លើយដោយគ្មានអល់អែក គឺ​មិនអាច​រស់បានដាច់ខាត។ អូតង់​មិនអាច​គ្មាន​អាមេរិកបានទេ។ អាមេរិក​ដែលជា​ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំអូតង់ មាន​ទាហាន​របស់ខ្លួន ជាង ១សែននាក់ ដែលពង្រាយនៅក្នុងទឹកដីអឺរ៉ុប។ នៅពេល​មានភាពតានតឹង​ខ្លាំង នៅឆ្នាំ ១៩៨៩ នៅក្នុង​សម័យ​សង្រ្គាមត្រជាក់ អាមេរិក​មានកងទ័ព​របស់ខ្លួន ដល់ទៅជាង​៣សែននាក់ នៅ​ទ្វីបអឺរ៉ុប។ អាមេរិក​ផ្តល់ថវិកា​ច្រើនជាងគេ​ប្រមាណ ៦០០លាន​ដុល្លារ ក្នុងកញ្ចប់ថវិកា​យោធា​របស់អូតង់។គេ​អាច​និយាយ​ថា បើសិន​អាមេរិក​ដកខ្លួន នោះអូតង់​នឹង​ដួលរលំតែម្តង។ ប៉ុន្តែ សេណារីយ៉ូ នេះ​ទំនង​មិនអាច​កើតឡើង​បានទេ ទោះ​អាមេរិក​ស្ថិតក្រោមការដឹកនាំ​របស់ប្រធានាធិបតី មិន​នឹងន ដូចជា​លោកដូណាល់ ត្រាំ។ ដោយសារ​មូលហេតុ ពីរ។ ទី១ អាមេរិក​កាលពី ខែធ្នូ​ចុងឆ្នាំមុន បានធ្វើច្បាប់មួយរួចហើយ ដើម្បី​បង្ការ ទប់ស្កាត់​ការដកខ្លួន​របស់អាមេរិក​ចេញពីអូតង់។ ច្បាប់នេះ ត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បី​កុំ​ឲ្យប្រធានាធិបតី​ណាមួយ​មាន​គំនិត​ចង់​ដក​អាមេរិក​ចេញពីបក្ស​សម្ព័ន្ធអូតង់។ តាមច្បាប់​ប្រឆាំង​នឹង​ការដកខ្លួន​ចេញ​ពី​អូតង់ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​មិនអាច​ព្យួរ ឬ​ដកខ្លួនចេញពី​អូតង់​ដោយ​គ្មាន​ច្បាប់អនុញ្ញាត ឬ​គ្មាន​ការយល់ព្រមព្រៀង សំឡេង ២ភាគ៣​នៅព្រឹទ្ធសភា​បានទេ។ លើសពីនោះ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ត្រូវ​ជូនដំណឹង នៅ​៦​ខែ​មុន​ប្រកាស​ចេតនា​របស់ខ្លួន ចង់​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​អូតង់។ ហេតុផលទី២ ដែលធ្វើ​ឲ្យ​អូតង់​មិនអាច​ចុះខ្សោយបាន ទោះមាន​លោកដូណាល់ ត្រាំ​ជា​ប្រធានធិបតីអាមេរិក គឺ​ប្រទេស​អឺរ៉ុប នៅពេល​នេះ​ភ្ញាក់រលឹក ស្រាក់ដៃ​គ្នា ជំរុញ​វិស័យ​ការពារ​របស់ខ្លួន តាមរយៈ​ការដំឡើង​កញ្ចប់​ថវិកា​យោធា ដើម្បី​ពង្រឹង​សមត្ថភាព ប្រព័ន្ធ​ការពារ​របស់ខ្លួន កាន់តែ​រឹងមាំ​ជាងមុន ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការពឹង​អាស្រ័យ​លើ​អាមេរិក​ដូចមុន។ អឺរ៉ុប​អាច​លែង​ជឿជាក់​លើជំនួយអាមេរិកទៀតហើយ ព្រោះសូម្បីតែកញ្ចប់ជំនួយ​សម្រាប់កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន ប្រមាណ ៦០ពាន់លានដុល្លារក៏ត្រូវជាប់គាំងនៅ​ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក ដោយសារ​ការបោះឆ្នោតប្រឆាំង​របស់​សមាជិកព្រឹទ្ធសភា​ដែលមាននិន្នការ​ទៅរកលោកដូណាល់ ត្រាំ។នៅចំពោះមុខជំហរ​មិនប្រាកដប្រជារបស់អាមេរិក អឺរ៉ុប​ចាំបាច់​ត្រូវតែ​ពង្រឹង​សមត្ថភាព​ការពារខ្លួនឯង​ព្រោះថា​ភ្លើងសង្រ្គាម​រុស្ស៊ី នៅ​អ៊ុយក្រែន​នឹង​អាច​ឆាបឆេះ ចូល​ក្នុង​ទឹកដី​អឺរ៉ុប នៅថ្ងៃ​ណាមួយ បើសិន​អឺរ៉ុប​នឹង​ខ្វះ​ការប្រយ័ត្នប្រយែង៕
4/4/202410 minutes, 45 seconds
Episode Artwork

២ឆ្នាំនៃ​សង្រ្គាម អ៊ុយក្រែនស្ថិត​ក្នុងស្ថានភាពទប់ទល់លើ​សមរភូមិ

ថ្ងៃទី២៤ កុម្ភៈ ២០២៤ ជាគម្រប់​​២ឆ្នាំ​នៃ​សង្រ្គាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។​ សង្គ្រាម​បាន​ឈាន​ចូល​ដល់​ឆ្នាំ​ទីបី តែ​អ៊ុយក្រែន​ហាក់​ចុះ​ទន់​ដៃ។ ក្នុង​ខណៈ​ដែល​ជំនួយ​យោធា​របស់​ក្រុម​សម្ព័ន្ធមិត្តហូរ​ចូល​អ៊ុយក្រែន​យ៉ាង​យឺត​យ៉ាវ យោធា​​រុស្ស៊ី កំពុង​ស្ទុះ​ឡើង​កម្លាំង។ ប៉ុន្តែ​សាមគ្គី​ភាពមិន​ចុះ​ថយ​ទេ នៅថ្ងៃ​ទី​២៤​កុម្ភៈ​២០២៤​នេះ ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ជា​ច្រើន​បាន​ធ្វើ​ដំណើរទៅ​ក្រុង​កៀវ ហើយ​ហ្សេ៧​បាន​បើក​ជំនួប​កំពូល​ស្តីពី​អ៊ុយក្រែន​ ដោយ​គ្រោង​នឹង​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួមរឹត​បន្តឹង​​ទណ្ឌកម្មលើ​រុស្ស៊ី​បន្ថែម​ទៀត។ ​ នៅថ្ងៃទី ២៤​កុម្ភៈ​២០២២ ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​លោក​ពូទីន បាន​រំពឹង​ថា ប្រត្តិបត្តិការ​យោធា​​​រុស្ស៊ី ​នឹង​ដណ្តើម​យក​ក្រុងកៀវ​បាន​ដោយប្រើពេល​តែពីរ​បី​ថ្ងៃ​ តែ​កម្លាំង​តស៊ូ​របស់​អ៊ុយក្រែន​បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​ចាញ់​ដក​ខ្លួន​ចេញទៅ​វិញ ហើយ​សង្គ្រាម​ក៏​បាន​អូស​បន្លាយ តាំងពី​ពេល​នោះ​មក​ និង​មាន​រយៈ​​ពេលពីរ​ឆ្នាំពេញ​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២៤​កុម្ភៈ​២០២៤​នេះ។ ក្នុង​ថ្ងៃ​ខួប​ពីរ​ឆ្នាំ​នេះ ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក ហ្សេឡេនស្គី បាន​ប្រកាស​ថា ​​អ៊ុយក្រែន​នឹងយក​​ឈ្នះ​សង្គ្រាម​បាន​។​រុស្ស៊ី​កំពុង​មាន​ប្រៀប​លើ​អ៊ុយក្រែននៅ​​សមរភូមិប៉ុន្តែ ក្នុង​អំឡុងពេល​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ​២០២៣​កន្លង​ទៅ​ កងទ័ព​​អ៊ុយក្រែន​ មិន​បាន​សម្រេច​ផែនការ​ប្រយុទ្ធ​របស់​ខ្លួន​ទេ។ គម្រោង​​វាយបក​យក​ទឹក​ដីវិញកាលពី​រដូវ​ក្តៅ​មិន​បាន​សម្រេច​ដូច​បំណងឡើយ។ កងទ័ព​រុស្ស៊ី​ស្រាប់​តែ​មាន​សន្ទុះ​ឡើង​វិញ និង​មាន​ប្រៀប​ខ្លាំង។​ ឯ​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែនធ្លាក់​ដៃ​ បាន​ថ្ងូរ​ថ្ងូរ​អំពី​ភាពទន់​ខ្សោយ​របស់​ខ្លួន ​ព្រោះ​ខ្វះ​កម្លាំង​ទាហាន​មក​ប្តូរ​សាង​នៅ​លើ​សមរភូមិ ហើយ​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​ការ​ខ្វះ​ខាត​គ្រាប់​និង​សម្ភារៈជា​ខែល​​ការពារ​ដែន​អាកាស​ទៀត។ ទីតាំង​យុទ្ធសាស្ត្រ​ខ្លះ នៅ​ភាគ​ខាង​កើត​នៃ​ប្រទេស ត្រូវ​បាន​រុស្ស៊ី​ដណ្តើម​យក​វិញផង។សារសាមគ្គីភាពនិង​ជំនួយស្ថានភាព​នៅ​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​លំបាកខ្លាំង​មែន។ នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​ប្រមុខ​អង្គការ​អូតង់ ដោយ​អះអាង​ថា​​ ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី នៅ​តែ​​​ចង់​គ្រប់គ្រង​អ៊ុយក្រែន​ ហើយ​គ្មាន​បញ្ចេញ​សញ្ញា​រក​សន្តិភាព​ឡើយ ប៉ុន្តែ​​សូម​កុំ​អស់​សង្ឃឹម​។អំពើ​អាក្រក់​មិន​អាចឈ្នះ​​បាន​ទេ ! នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អង់គ្លេស ដែល​បាន​ប្រកាស​នៅថ្ងៃ​ម្សិលមិញ ថា​អង់គ្លេស នៅ​ក្បែរ​និង​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​ជា​និច្ច​និង​ជា​រៀង​រហូត​ទៅ​។ លោក​ថែម​ទាំង​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ជំនួយ​២៨៧​លានអឺរ៉ូ​ សម្រាប់យក​ទៅ​ផលិត​គ្រាប់​កាំភ្លើង ដែល​អ៊ុយក្រែន​កំពុង​ត្រូវការ​ជា​បន្ទាន់​ផង ​និង​បង្កើន​ស្តុកផង ព្រមទាំង​ជំនួយ​​ជិត​១០​លាន​អឺរ៉ូ​ទៀត សម្រាប់​ផ្នែក​​មនុស្សធម៌។ អង់គ្លេស​ជា​ម្ចាស់​ជំនួយដ៏​ចម្បង​មួយ​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន បន្ទាប់ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ សង្ឃឹម​ថាជំនួយប​ន្ថែម​​ទាំងនេះ នឹងនាំ​ជោគជ័យ​ និង​សណ្តាប់​ធ្នាប់អន្តរជាតិ​ឡើងវិញ។ហ្សេ៧បន្ថែមទណ្ឌកម្ម​លើ​រុស្ស៊ីនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា ​​​លោកស្រី​ប្រមុខ​ដឹកនាំសហភាព​អឺរ៉ុប បាន​អញ្ជើញទៅដល់​ក្រុង​កៀវ​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ និង​បាន​អបអរ​ស្វាគមន៍​ភាព​តស៊ូ​ស្វិតស្វាញ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​អ៊ុយក្រែន​ ដោយ​បញ្ជាក់​ថា អឺរ៉ុប គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន ទាំង​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ សេដ្ឋកិច្ច​ យោធា​ និង​ផ្លូវ​ចិត្ត​រហូត​ទល់​តែ​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន​បានទទួល​សេរីភាពពេញ​លេញ។នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលី​ដែល​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេនក្រុម​ប្រទេស​ហ្សេ​៧ ក៏​បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ដោយ​ឥត​ព្រៀង​ទុក​នៅ​ទីក្រុង​កៀវ​ដែរ។ លោកស្រី​ ចចារ មេឡូនី នឹង​ដឹកនាំ​ជំនួបកំពូល​​ហ្សេ​៧​ស្តីពី​អ៊ុយក្រែន​ តាម​ប្រព័ន្ធ​វីដេអូ​ នៅ​រសៀល​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ២៤​កុម្ភៈនេះ។ ជំនួប​រយៈ​ពេល​មួយ​កន្លះ នឹង​បញ្ចប់​ទៅ​ដោយ​មាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួម​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន​ផង។ បើ​តាម​គម្រោង​ ហ្សេ​៧ គ្រោង​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​បន្ថែម​ដើម្បី​រឹត​បន្តឹង​សេដ្ឋកិច្ច​រុស្ស៊ី។ដោយ​ឡែក​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌទ្វេ​ភាគី អ៊ីតាលី​ក៏​នឹង​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិសុខ​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែនដែរ ដូច​អ្វី​ដែល​ក្រុមហ្សេ​៧​បានសម្រេច​កាលពី​ខែ​កក្កដា​២០២៣។ ​បន្ទាប់​ពី​អង់គ្លេស​កាលពី​ខែ​មករា ​បារាំងអាល្លឺម៉ង់​និង​២៥​ប្រទេស​ផ្សេង​ទៀត​ ដូច​យ៉ាង​ប៉ូឡូញ បាន​សម្រប​តាម​គំនិត​ផ្តួច​ផ្តើម​បង្កើត​កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិសុខ​​ទ្វេភាគី​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន។ កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិសុខ​នេះ នឹង​ជួយដល់​អ៊ុយក្រែន​នូវ​​សម្ភារៈ​បរិក្ខារយោធា ប្រតិបត្តិការ​ និង​ការ​បំពាក់បំប៉ន​យុទ្ធជន​អ៊ុយក្រែន ព្រមទាំង​ពង្រឹង​ឧស្សាហកម្ម​ការពារ​ជាតិ​អ៊ុយក្រែនទៀត។ចំណែក​អាមេរិក ថ្វីបើ​មិន​ទាន់​អាច​ទម្លាយ​កញ្ចប់​ជំនួយ​យោធា​នៅសភា​បាន​មែន តែ​បាន​សម្រេច​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​បន្ថែម​លើរុស្ស៊ី។ ជា​ទណ្ឌកម្ម​ដៅ​លើ​ក្រុម​ហ៊ុន​ដឹកជញ្ជូន​ប្រេង​ ចំនួន​១៤​ ដែល​រុស្ស៊ី​តែង​ប្រើ​សម្រាប់ពង្វាង​ទណ្ឌកម្ម​ និង​ប្រើ​សម្រាប់​នាំ​ចេញ​ប្រេង​ចេញ​ឱ្យ​បាន​ច្រើន​លើស​កូតា​កំណត់​របស់​លោក​ខាង​លិច៕
2/24/20244 minutes, 11 seconds
Episode Artwork

សន្និសីទសន្តិសុខក្រុងម៉ុយនិចលើកទី៦០​​បើកនៅអាល្លឺម៉ង់ ខណៈសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ឈានចូលឆ្នាំទី៣

បាំងតែ​១សប្តាហ៍ទៀត ​សង្គ្រាម​ឈ្លានពានរុស្ស៊ី​លើ​អ៊ុយក្រែន ឈាន​ចូល​ឆ្នាំទី៣។ ​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី អញ្ជើញ​ចូលរួម​ខួប ​៦០ឆ្នាំ ​នៃ សន្និសីទ​​សន្តិសុខ​​ក្រុងម៉ុយនិច នៅអាល្លឺម៉ង់​។ ​ ​​មេដឹកនាំ​នយោបាយ​និងការទូតពិភពលោក​ ប្រមាណ ១៨០ ​ចូល​រួម​​សន្និសីទ​​សន្តិសុខនេះ។ សន្និសីទ​​សន្តិសុខ​​ក្រុងម៉ុយនិច ចាប់បើក​នៅថ្ងៃ​សុក្រ ទី​១៦កុម្ភៈ ​​គ្រប​ដណ្តប់​ដោយ​សំណុំរឿង​ជម្លោះ​សង្គ្រាមឈ្លានពាន​​រុស្ស៊ី​នៅ​អ៊ុយក្រែន និង​សង្គ្រាម​​អ៊ីស្រាអែល-ក្រុម​ហាម៉ាស នៅតំបន់ហ្កាហ្សា។ ជុំវិញ​​សង្គ្រាម​នៅ​ហ្កាហ្សា ​ប្រធានាធិបតី​អ៊ីស្រាអែល អញ្ជើញ​ចូលរួម​សន្និសីទ​​សន្តិសុខ​​ក្រុងម៉ុយនិច ស្របពេល​នឹង​វត្តមាន​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​​ប៉ាឡេស្ទីន​ ព្រមទាំង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​ក្នុងតំបន់​ដើមបូព៌ា រួមទាំង អនុប្រធានាធិបតី លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស ​និង​លោក អង់តូនី ប្ល៊ីងកិន ប្រមុខ​ការទូត​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ក៏ចូលរួម​ដែរ។​ ប្រមុខ​ការទូត​ចិន លោក វ៉ាង យី មកចូលរួមសន្និសីទ ដោយ​ស្កាត់​ចូល​ អេស្ប៉ាញ ​ជាមុន​សិន ដើម្បី​អបអរ​ខួប​ទំនាក់ទំនង​៥០ឆ្នាំ​។​​ ផ្ទុយ​ទៅវិញ លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន ប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី​និង​ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ី ​គ្មាន​ការ​អញ្ជើញ​សោះឡើយ។​​បារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងអ៊ុយក្រែន ​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិសុខ​ចំពោះ​ប្រមុខ​រដ្ឋអ៊ុយក្រែន, ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ហ្សេឡេនស្គី​ មក​អឺរ៉ុប​នេះ ដើម្បី​ចូលរួមសន្និសីទ​​សន្តិសុខ​នៅក្រុងម៉ុយនិចផង ​ហើយក៏​ស្របពេល​ដែល​ សមរភូមិ​មុខ​នៅប៉ែក​ខាង​កើត​ប្រទេសអ៊ុយក្រែន កំពុងតែតាន​តឹង​ខ្លាំង ដ្បិត​ថា ទ័ព​រុស្ស៊ី​កាន់​តែ​រុល​មក​មុខ​ ហើយ​ទ័ព​អ៊ុយក្រែន​លំបាក​ទប់​ទល់។ លំបាកទប់​ទល់ព្រោះ​ខ្វះ​កម្លាំង​សម្ភារៈ​សឹក ស្របពេល​ដែល​ ជំនួយ​យោធា​ពី​សំណាក់​អាមេរិក ត្រូវជាប់​គាំង​។​អាស្រ័យ​ហេតុ​ដូចនេះ​ហើយ ទើប​នៅថ្ងៃ​សុក្រ ទី​១៦កុម្ភៈ​​​ ​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ត្រូវ​ជួប​អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ និង​ប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង។ កម្មវត្ថុ​នៃដំណើរ​របស់​លោក ហ្សេឡេនស្គី ​ជំរុញ​ឲ្យ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​អឺរ៉ុប​ ឲ្យ​ប្រញាប់​ទម្លាក់​ជំនួយ​បន្ថែម ជា​បន្ទាន់​។ក្នុង​ខែ​នេះ នេះគឺ​ជាលើកទី១​ដែល​លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី អញ្ជើញ​ចេញក្រៅប្រទេស បន្ទាប់ពី​លោក​បាន​រុះរើ​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​មេបញ្ជាកងទ័ព​ ដែល​លោក​ចង់​ឲ្យ​ជំរុញ​សន្ទុះ​កម្លាំង​យោធា។ លោក ហ្សេឡេនស្គី ត្រូវ​ជួប​អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ មុន​គេ ក៏ព្រោះតែលោក​ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ ដែល​ទើបតែ​ត្រឡប់​មកពី​សហរដ្ឋអាមេរិក​ថ្មីៗ។ ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន ជាទីថ្នាក់ដឹកនាំ​អាល្លឺម៉ង់ ជំរុញ​ឲ្យ​អាមេរិក​ប្រឹង​ប្រែង​ផ្តល់​ជំនួយ​ឲ្យរុះ​រាន់​ជួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន​។​  ចំណែក​ជំនួប​​លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង វិញ គឺ​វិមានប្រធានាធិបតីបារាំង អេលីហ្សេ បាន​បញ្ជាក់​តាំងពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ទី​១៥កុម្ភៈ ថា ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនអញ្ជើញ​មក​ក្រុង​ប៉ារីស ជាគម្រប់​លើកទី៣ ហើយ​ជំនួប​រវាងប្រមុខ​រដ្ឋទាំង២ បង្ហាញពី​ស្មារតី​ជួយ​គាំទ្រ​របស់​បារាំង​ចំពោះ​អ៊ុយក្រែន​ ដោយ​ឥត​ងាករេ ដើម្បី​ផ្ចាញ់​ការ​ឈ្លានពាន​របស់​រុស្ស៊ី។​ បើតាម​ប្រភព​ពីកាសែត​ក្នុងស្រុក ​បារាំង អាច​នឹង​ផ្តល់​​មូលនិធិ​ជំនួយ ២០០ លានអឺរ៉ូ​ សម្រាប់​គម្រោង​ស៊ីវិល​ ដឹកនាំដោយ​ក្រុមហ៊ុន​បារាំ​ង។​ ក្នុងជំនួបនៅលើកនេះ  ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ទាំងបី ​បារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងអ៊ុយក្រែន ក៏​នឹងចុះ​ហត្ថលេខា​លើកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិសុខ​។ច្រើនតែសន្យា តែ​កញ្ចប់​ជំនួយ​ធ្លាក់​ដៃតិចនៅលើសមរភូមិអ៊ុយក្រែន ​គឺ អ៊ុយក្រែន វាយ​រុល​ទៅ​មុខស្ទើរ​​មិនរួច ហើយ​ការវាយប្រហាររបស់អ៊ុយក្រែន បែរប្តូរ​​យុទ្ធសាស្ត្រ​មកប្រើ​យន្តហោះ​ដ្រូនវិញ។ នេះក៏​ព្រោះខ្វះ​ជំនួយ ខ្វះគ្រាប់​។ ប៉ុន្មា​នសប្តាហ៍​មកនេះ ទ័ព​អ៊ុយក្រែន សន្សំសំចៃ​គ្រាប់ណាស់។ ​ចាប់ពីផ្ទុះ​សង្គ្រាម​នៅខែ​កុម្ភៈ​ឆ្នាំ​២០២២មក ប្រទេស​ពិភពលោក បាន​សន្យាផ្តល់​ជំនួយ ២៦៥,១ ពាន់​លានអឺរ៉ូ សម្រាប់​ជួយ​អ៊ុយក្រែន ដោយ​បែង​ចែង​ជាជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ជំនួយ​យោធា និង​ជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌។​ នេះបើតាម​កាសែត​ឡឺម៉ុង់​។​បើ​គិត​ជាប្រទេសនីមួយៗ សហរដ្ឋអាមេរិក ម្ចាស់​ជំនួយ​ធំ​​ជាង​គេ ទាំង​ថវិកា​និង​សម្ភារៈ​យោធា សម្រាប់​ជួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន។ ​ច្រើន​សប្តាហ៍​មកហើយ ដែល​រដ្ឋបាល​របស់​លោក ចូ បៃដិន បាន​ខំប្រឹង​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​សភា​អាមេរិក​ ឲ្យ​អនុម័ត​ទម្លាក់​ជំនួយ​ ក៏ប៉ុន្តែ​ ​កញ្ចប់​ជំនួយ​អាមេរិក​ ត្រូវ​ជាប់​ការ​កក់ស្ទះ ព្រោះតែ​បញ្ហានយោបាយ​​ផ្ទៃក្នុង ពិសេស​គឺការ​ជំទាស់​ពីក្រុម​អ្ន​កនយោបាយ​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​​។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ​ អ្ន​កជំនាញ​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ កំពុងតែ​មាន​ក្តីព្រួយបារម្ភថា ប្រសិន​បើ​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ឈ្នះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០២៤ នឹង​មា​នការ​បង្កក​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន។​បើតាម​ទិន្នន័យ​របស់ វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវ​ជ្រា​វ​​អាល្លឺម៉ង់ (Kisel Institute) ​​ចេញផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​ ទី​១៦កុម្ភៈ គឺថា​ គិត​ត្រឹម​ពាក់កណ្តាល​ខែ​​មករា សហភាពអឺរ៉ុប និង​ប្រទេស​សមាជិក​អង្គការ​អូតង់ បាន​សន្យា​ផ្តល់​​ជំនួយ​១០៧,៥ ពាន់​លាន​អឺរ៉ូដល់ ​អ៊ុយក្រែន​។​តាមប្រភព​ដដែល សហភាពអឺរ៉ុប សន្យា​ផ្តល់​ជំនួយ​ ៤៩,៧ ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ ប៉ុន្តែ​ រហូត​ដល់​ពេល​នេះ កញ្ចប់​ជំនួយ​បាន​ធ្លាក់​ដល់​អ៊ុយក្រែន ត្រឹមតែ​ ៣៥,២ ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ តែប៉ុណ្ណោះ។ ពោល​គឺ​តិច​ជាង​ជំនួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក​។ ជំនួយ​អាមេរិក​តែម្នាក់ឯង គឺ ​៤២,២ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​។ បន្ទាប់ពី​អាមេរិក គឺ​អាល្លឺម៉ង ១៧,៧ ពាន់លានអឺរ៉ូ​ ក្នុងនោះ ៩,៤ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​ បាន​ធ្លាក់​ទៅដល់​អ៊ុយក្រែន​ហើយ។ អង់គ្លេស់​​ សន្យាផ្តល់ ​៩,១ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​ ធ្លាក់​ដល់​ដៃអ៊ុយក្រែន ៤,៨ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​។ ចំណែក ដាណឺម៉ាក់ សន្យាផ្តល់ ៨,៤ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​ បាន​ដល់​អ៊ុយក្រែន ៤,៥ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​។​ប្រទេស​សន្យា​ផ្តល់​ជំនួយ មាន​ច្រើន​​​ ប៉ុន្តែ កញ្ចាប់​ជំនួយ​ធ្លាក់​ដល់ដៃ​អ៊ុយក្រែន​មែនទែន គឺបាន​តិច ហើយ​ធ្វើឡើង​​ជា​ដំណាក់កាលៗ ហើយនិង ​ទើបតែ​បាន​ផ្តល់​ប្រហែល​ត្រឹម​ពាក់​កណ្តាល​តែប៉ុណ្ណោះនៃការ​សន្យា​​។​ នេះបើតាមការ​ពិនិត្យ​ទិន្នន័យ​របស់​​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវ​ជ្រា​វ​​អាល្លឺម៉ង់ (Kisel Institute)។ ប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវ​ជ្រា​វ​​អាល្លឺម៉ង់ លោក គ្រិស្តូប ត្រេបេស រិះគន់​ពញ្ញាក់ស្មារតី​ថ្នាក់ដឹកនាំអឺរ៉ុប​ថា ក្នុង​កាលៈ​ទេសៈ​ដែល សហរដ្ឋអាមេរិក រាំង​ស្ទះ​ជំនួយ​ដូច្នេះ​ សហភាពអឺរ៉ុប គួរតែ​បន្ថែម​ជំនួយ​ទ្វេ​ដង ទើប​សក្តិសម។ ក៏ប៉ុន្តែ រហូត​មកទល់​ពេល​នេះ​ ទំហំជំនួយ​សហភាពអឺរ៉ុបដល់​អ៊ុយក្រែន​ មិនបានស្មើ ​១% នៃ​ចំណូល​ក្នុង​ស្រុក​សរុប នៅ​ឆ្នាំ២០២១ ផង​ទេ៕​
2/16/20245 minutes, 27 seconds
Episode Artwork

បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​៖ អតីត​ឧត្តមសេនីយ៍​កំពុង​ក្លាយ​ជា​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ថ្មីឥណ្ឌូណេស៊ី​?

​ថ្ងៃ​នេះ ពលរដ្ឋ​ឥណ្ឌូណេស៊ីជិត២០៥​លាន​នាក់ ត្រូវ​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​​ប្រធានាធិបតី​ និង​ ​​បោះឆ្នោត​សភា ជ្រើសរើស​តំណាង​រាស្ត្រ​ថ្នាក់ជាតិ ៥៨០អាសនៈព្រមទាំង​ថ្នាក់តំបន់និងមូលដ្ឋាន​ចំនួន២ម៉ឺន​រូប​។ បេក្ខជនបី​​រូបបាន​ឈរ​ឈ្មោះ​​ប្រកួត​ប្រជែង​យក​តំណែង​​ប្រធានាធិបតីបន្តពីលោក​ចូកូ វីដូដូ ដែល​មិន​អាច​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​លើក​ទីបី។ បើ​តាម​លទ្ធផល​ប៉ាន់ស្មាន​បឋម​ បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ ដែល​មាន​ជំហរ​បន្ត​នយោបាយ​របស់​​លោក​ចូកូវី កំពុង​នាំ​មុខ​ ជាមួយ​នឹង​សំឡេង​គាំទ្រ​ប្រមាណ​៥៥% សម្រាប់​ការ​រាប់​សន្លឹកឆ្នោត​៦០%។ ថ្ងៃ​នេះ ពលរដ្ឋ​ឥណ្ឌូណេស៊ីជិត២០៥​លាន​នាក់ ត្រូវ​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​​ប្រធានាធិបតី​ ដែល​មាន​​បេក្ខជន​បី​រូប ប្រកួត​ប្រជែង​គ្នាផង និង​ ត្រូវ​​បោះឆ្នោត​សភា ជ្រើសរើស​តំណាង​រាស្ត្រ​ថ្នាក់ជាតិ ៥៨០អាសនៈ និង​ថ្នាក់តំបន់-​មូលដ្ឋាន​ចំនួន២ម៉ឺន​រូប។​ជា​សរុប​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ មាន​ការិយាល័យ​បោះឆ្នោត​ចំនួន ជាង​៨០ម៉ឺន​ការិយាល័យ ដាក់​ពង្រាយ​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ ដែល​ជា​ប្រជុំ​កោះ​តូច​ធំ​ចំនួន​ដល់​ទៅ​១៧០០០​កោះ លាត​សន្ធឹង​ពី​កើត​ទៅលិច ប្រវែង ៤៨០០​គីឡូម៉ែត្រ។ប៉ា​ពូអាស៊ី​ នៅ​ភាគ​ខាងកើតបំផុត​នៃ​ប្រទេស ​បាន​ចាប់​ផ្តើម​បោះឆ្នោត​មុន​គេ នៅ​វេលា​ម៉ោង​៧ព្រឹក​ម៉ោង​ក្នុង​តំបន់ ដែល​ត្រូវ​ជា​ម៉ោង ១០យប់​ថ្ងៃអង្គារ​នៅ​ឡើយ​បើ​គិត​តាម​ម៉ោង​សកល ហើយអ្នក​​កោះស៊ូម៉ាត្រាភាគ​ខាង​លិច​បំផុត​នៃ​ប្រទេស ​ចាប់​បោះឆ្នោត​ក្រោយ​គេ។​ជាង​ពាក់​កណ្តាល​នៃ​អ្នក​បោះ​ឆ្នោត ពោល​គឺ​១០៦លាន​នាក់​​​​ជាពលរដ្ឋ​វ័យក្មេង អាយុ​ក្រោម​៤០ឆ្នាំ។ នៅ​ឥណ្ឌូណេស៊ី ពលរដ្ឋ​មាន​សិទ្ធិ​ទៅ​បោះឆ្នោត​ តាំងពី​អាយុ​១៧​ឆ្នាំ​ទៅ ឬ​ក្រោម​នេះក៏​បាន​បើ​ពួក​គេ​រៀប​ការរួច។ អ៊ីចឹង​ហើយ​បាន​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ ​ឃោសនា​ ​ទាក់ទាញ​ពលរដ្ឋ​ស្រទាប់​នេះខ្លាំងជាង​គេ​ ព្រោះ​ជា​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធសង្គម​ដ៏​ធំ​ដែល​​ងាយ​ទទួល​ព័ត៌មាន​មិន​ពិត​និង​ក្លែងក្លាយ​ផង។​តើ​បេក្ខជនប្រធានាធិបតី​​ជា​នរណាខ្លះ​?នៅក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ថ្ងៃ​នេះ ស្រប​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ លោក ចូកូ វីដូដូ​ ប្រធានាធិបតី​ផុត​អាណត្តិ​មិន​អាច​ឈរ​ឈ្មោះ​បានទេ។ ឯបេក្ខជន​បីរូប​ដែល​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​ប្រធានាធិបតី​ឥណ្ឌូណេស៊ី​នៅលើក​នេះ គឺ​ លោក​ ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយ៉ានតូ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារ​ជាតិ​ឥណ្ឌូណេស៊ី​បច្ចុប្បន្ន។ លោក​មានប្រជាប្រិយភាព​ខ្ពស់​ជាង​គេ។ បន្ទាប់​មក​គឺលោក​អានីស បាស្វេដាន អតីត​អភិបាល​ក្រុង​ហ្សាការតា និង​ លោក ហ្កងចារ ប្រាណូវូ អតីត​អភិបាល​ក្រុង​Java។លោក​ ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយ៉ានតូ អាយុ​៧២​ឆ្នាំ ជា​អតីត​ឧត្តមសេនីយ៍-​ជា​កូន​ប្រសារ​របស់​អតីត​មេដឹកនាំ​ផ្តាច់ការ​ឥណ្ឌូណេស៊ី លោក ស៊ូហាតូ។ នេះ​ជា​លើក​ទី​បួនហើយ​ដែល​លោក ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយ៉ានតូ​ ​មក​ឈរ​ឈ្មោះ ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី។ ធ្លាប់​​ចាញ់លោក ចូកូវីដូដូ ដល់​ទៅ​ពីរ​ដងមែន​ តែ​លោក​ ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយ៉ានតូ ​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្ពស់នៅក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​លើក​នេះ ដោយ​ទំនង​ជា​អាច​ឈ្នះ នៅជុំទីមួយ​តែម្តង។​ នេះ​បើ​គេ​ជឿ​លើ​ការ​ស្ទង់មតិ​ចុងក្រោយ​មុន​បោះឆ្នោត និង​បើ​តាម​វិទ្យាស្ថានស្ទង់មតិ​ពីរ​ដែល​ផ្អែក​លើ​លទ្ធផលស្មាន​​នៃ​ការ​រាប់​សន្លឹក​ឆ្នោត​៦០%​ដំបូង។​ប្រជាប្រិយភាព ​របស់​លោក​ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ ទំនង​ដោយសារ​​ជម្រើស​បន្តមរតកនយោបាយ ​ពី​លោក​ចូកូវីដូដូផង និង​ដោយ​សារ​ជម្រើស​យក​លោក​ជីប្រង់រ៉ាកាប៊ូមីង រ៉ាកា ជា​អនុប្រធានាធិបតី​ផង។ អាយុ​៣៦​ឆ្នាំ ​អភិបាល​ក្រុង​ស៊ូរ៉ាការតាដែល​អាច​ឈរ​ឈ្មោះជា​អនុប្រធានាធិបតី​រួម​ជាមួយ​លោក​ប្រាបូវូ​​បាន​ដោយ​សារ​សាលក្រមដ៏​ចម្រូង​ចម្រាស​​របស់​តុលាការ​ធម្មនុញ្ញ ត្រូវ​ជា​កូន​ប្រុស​របស់​លោក​ចូកូវីដូដូ ដែល​បន្ត​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ដ៏​ខ្ពស់​ត្រដែត។ តាម​ច្បាប់​បេក្ខជន​ឈរ​ឈ្មោះ​ប្រធានាធិបតី​ត្រូវ​មានអាយុ​យ៉ាង​តិច​៤០ឆ្នាំ​ និង​អាយុ​ក្មេង​ជាង​នេះ បើធ្លាប់​ជាប់​ឆ្នោត​ជា​តំណាង​រាស្ត្រ​ថ្នាក់​តំបន់។មាន​​និន្នការ​​ជា​អ្នក​អភិរក្ស​ និង​ ជាតិ​និយម​ ការពារ​​ប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ តាម​គំរូ​​​ប្រធានាធិបតី​ផុត​អាណត្តិ លោក ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ រក្សា​​គោលនយោបាយការបរទេស​អព្យាក្រិត្យ​តាំងពី​ដើម​រៀង​មករបស់​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ ដោយ​មាន​ទំនាក់​ទំនង​ល្អ​ជាមួយ​គ្រប់​មហាអំណាច​ ទើប​ធានាបាន​នូវផលប្រយោជន៍​ជាតិ។ តែ​លោកប្រាបូវូ ធ្លាប់​មានប្រវត្តិ​មិន​ល្អ​កាល​នៅ​ជា​មេទាហាន ដោយធ្លាប់​​ជាប់​ចោទ​ពី​បទ​ប្រព្រឹត្ត​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម​នៅ​ទីម័រ​ខាង​កើត។​រដ្ឋ​ធានី​ថ្មី​ដូច​ជា​បេក្ខជន​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យតស៊ូ​​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ លោក​ហ្កង់ចារ ប្រាណូវូ វ័យ៥៥ឆ្នាំ ដែលមាន​ប្រជាប្រិយភាពធ្លាក់​ចុះ​ជា​​លំដាប់ លោក ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ បាន​សន្យា​ដូច​គ្នា​ថា​នឹង​បន្ត​អភិវឌ្ឍ​ក្រុង​នុសានតារ៉ា អនាគត​រដ្ឋធានីឥណ្ឌូណេស៊ី​ថ្មី​។ការ​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ថ្ងៃ​នេះ ក៏​ជា​វិញ្ញាសា​តេស្ត​ ឬអាច​ចាត់​ទុក​​ជា​ប្រជាមតិ​សម្រេច​រឿង​លើក​រដ្ឋ​ធានីហ្សាការតា ទៅ​នុសានតារ៉ានៃកោះ​បរនេអូដេរ។ រដ្ឋធានី​ នុសានតារ៉ា នឹង​ត្រូវ​សម្ពោធ​ជា​ផ្លូវការ​នៅថ្ងៃទី​១៧​សីហា​ ថ្ងៃ​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ជាតិ​ឥណ្ឌូណេស៊ី។ ប្រសិន​បើ​លោក​ប្រាបូវូ ជាប់​ឆ្នោត​ជា​ប្រធានាធិបតី​អ្វី​នឹង​ដំណើរការ​អភិវឌ្ឍ​ដូចការ​គ្រោង​ទុក តែ​បើ​លោក អានីស បាស្វេដាន ជាប់​ឆ្នោត​វិញ លោក​បាន​ប្រកាស​ថា លោក​នឹង​បន្ត​ដឹកនាំប្រទេសពី​ហ្សាការតា មិនមែនពី​ក្រុង​នុសានតារ៉ាទេ ហើយ​លោក​ផ្តល់​អាទិភាព​ដល់​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ឱ្យ​ក្រុង​ហ្សាការតា ឱ្យ​តំបន់​ដែល​អាច​លិច​ទឹក​នៅ​ឆ្នាំ​២០៥០។មាន​អាយុ​៥៤​ឆ្នាំ កើត​នៅ​ភាគ​ខាង​លិច​កោះ​Java ក្នុង​គ្រួសារ​បញ្ញាវន្ត លោក អានីស បាស្វេដាន ធ្លាប់​បាន​ទៅ​បន្ត​ការសិក្សា​នៅសហរដ្ឋ​អាមេរិក​និង​ជប៉ុន ខាង​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ។ មាន​កូន​បួន​នាក់ លោក​បានក្លាយ​ជា​សកលវិទ្យាធិការ​ក្រុង​ហ្សាការតា នៅឆ្នាំ​២០០៧ និង​ចូល​ប្រលូក​ក្នុង​ឆាក​នយោបាយ​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣​ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងនាម​ជា​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រុម​យុទ្ធនាការ​ឃោសនា​របស់​លោក​ចូកូវីដូដូនៅឆ្នាំ​២០១៤។អតីត​សកលវិទ្យាធិការ អតីត​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​អប់រំ​និង​វប្បធម៌​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ទីមួយរបស់លោក​ចូកូវីដូដូ មុន​នឹង​ក្លាយ​ជា​អភិបាល​ក្រុង​ហ្សាការតានៅ​ឆ្នាំ​២០១៧ លោក អានីស បាស្វេដាន ប្រឆាំង​នឹង​គម្រោង​បង្កើត​រដ្ឋធានី​ថ្មី​របស់​ប្រធានាធិបតី​ផុតអាណត្តិ។ លោក​សង្ឃឹម​ថា យុទ្ធសាស្ត្រ​និង​ជំហរ​នយោបាយ​​ជា​បក្ស​ប្រឆាំង​ដ៏​ចម្បង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ផុត​អាណត្តិ នឹង​រុញ​ច្រានលោក​​ឱ្យ​បាន​ឡើង​ទៅ​ប្រកួត​ប្រជែងក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​​ជុំ​ទីពីរ ប្រឈម​នឹង​លោក ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ នៅ​ខែ​មិថុនា។ ប្រជាប្រិយភាព​របស់​លោក​បាន​ស្ទុះ​ឡើង​ខ្លាំង និង​ឡើង​ជា​លំដាប់​ ​ក្រោយការ​តស៊ូមតិ​បី​ដង​តាមកញ្ចក់​ទូរទស្សន៍​ ដែល​បង្ហាញ​ថា​លោក​មាន​ថ្វីមាត់​ល្អ​ពូកែ​និយាយ។លោក អានីស បាស្វេដាន ក៏មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្លាំង​ក្នុង​រង្វង់​អ្នក​អ៊ីស្លាម​អភិរក្ស តែ​ធ្លាប់​រង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់ ក្នុង​ពេល​ឃោសនា​​ថា​បាន​បំផុស​បំផុល​ឱ្យ​មាន​ការ​បែង​ចែងរវាង​សហគមន៍​សាសនា ដោយ​ទាក់ទាញ​ឆ្នោត​ពី​ក្រុម​អ៊ីស្លាមនិយម រាប់​ទាំង​អ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម​ផង ដើម្បី​ឈ្នះ​គូប្រជែង​គ្រិស្តសាសនា។បើតាមអ្នក​វិភាគ លោក​អានីស ជា​បេក្ខជន​នៃ​ការ​ប្តូរផ្លាស់​មក​ធ្វើ​ជា​ស្នូល​នៃគ្រប់​​សុន្ទរកថា លោកប្រាបូវូ ការ​បន្ត​នយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​មុន ឯ​បេក្ខជន​ហ្កង់ចារ មិន​ច្បាស់​លាស់៕​
2/14/20247 minutes, 12 seconds
Episode Artwork

អឺរ៉ុបបើក​ជំនួប​កំពូលស្តី​ពី​ជំនួយ​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន​ ក្រោម​សម្ពាធ​និង​​​កំហឹង​កសិករ

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​១កុម្ភៈ​២០២៤​នេះ សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុបទាំង​២៧​ប្រទេស​បាន​មក​ជួប​ជុំ​គ្នា​​បើក​ជំនួប​កំពូល​វិសាមញ្ញ​ ដើម្បី​ជជែក​អំពី​បញ្ហា​​ថវិកា​និងអនុម័ត​​ជំនួយ៥០ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ​​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន។ ជំនួប​ប្រជុំ​ត្រូវ​រក​វិធី​​ជំនះ​ចិត្ត​ហុងគ្រីឱ្យ​បាន​ ហើយ​ត្រូវ​​ពន្លត់​កំហឹង​កសិករ​អឺរ៉ុប​ទៀត។ កសិករ​និង​ត្រាក់ទ័រ​រាប់​ពាន់គ្រឿង​​បាន​នាំ​គ្នា​ទៅ​ដល់​មុខ​សហភាព​អឺរ៉ុប​នា​ទីក្រុង​ព្រុចសែលប្រទេស​ប៊ែលហ្ស៊ិក។ ហេតុ​អ្វី​ហុងគ្រី​ជំទាស់​នឹង​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន ? ហើយ​ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​កសិករ​អឺរ៉ុប​ផ្ទុះ​កំហឹង​រាល​ដាល​ខ្លាំង​ដូច្នេះ? ជំនួបកំពូល​វិសាមញ្ញ​អឺរ៉ុប​ថ្ងៃ​នេះ ជា​ជំនួប​ផ្តាច់ព័ត្រដែល​គេ​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​អាច​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​ហុងគ្រី​បាន​ និង​បង្ហាញ​សាមគ្គីភាព​ជា​ធ្លុង​មួយ​របស់​អឺរ៉ុប​ ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ជំនួយដល់​​អ៊ុយក្រែន។  តាំងពី​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​មក អឺរ៉ុប​បាន​ផ្តល់​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ដល់​អ៊ុយក្រែន តែ​ក្នុង​ទម្រង់​ជា​ការ​ព្រមព្រៀង​អន្តររដ្ឋាភិបាល​ដែល​តម្រូវ​ឱ្យ​មាន​ការ​យល់ព្រម​ពី​​ជាតិ​នីមួយៗ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ។ ជា​បែប​បទ​ដ៏​ស្មុគស្មាញ ទើប​អឺរ៉ុប​ចង់​បង្កើត​កញ្ចប់​ថវិកាតែ​មួយ​​​​រួម​គ្នា​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន និង​ដើម្បី​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​អាច​ព្យាករ​ហិរញ្ញវត្ថុ​បាន​ស្រួល​បន្តិច។កញ្ចប់​គម្រោងជំនួយ​​ថវិកានេះ​មាន​តម្លៃ​ ​៥០ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ ៖ ៣៣​ពាន់​លាន​ជា​ប្រាក់​កម្ចី​​ការ​ថោក និង​១៧ពាន់​លាន​ជា​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌ​ថវិកាអឺរ៉ុប​ពី​ឆ្នាំ​២០២៤-២០២៧។ ដើម្បី​អនុម័ត​គម្រោង​ថវិកា​នេះ​បាន សហភាព​អឺរ៉ុប​ត្រូវ​ការ​ការ​ព្រមព្រៀង​ពី​សមាជិក​ទាំង​២៧​ប្រទេស។ប៉ុន្តែ​ ហុងគ្រី​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ​អ័របាន ជាប្រមុខ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​បែប​ប្រជាភិថុត​តែ​ម្នាក់​គត់​ក្នុង​ចំណោម​សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ដែល​នៅ​បន្ត​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជិត​ដិត​ជាមួយ​នឹង​រុស្ស៊ី​ ​បាន​ប្រកាស​ជំហរ​ជំទាស់ ដោយ​​ទាមទារ​សុំ​ ​សើរើ​មើល​គម្រោង​ជំនួយ​អ៊ុយក្រែន​ជារៀង​រាល់​ឆ្នាំ​ តាម​រយៈ​ការ​អនុម័ត​ជា​ឯកច្ឆ័ន្ទ។​ជំនួយ​សហភាពអឺរ៉ុប​ដោយ​គ្មាន​ហុងគ្រី​?ប៉ុន្តែអឺរ៉ុប​​មិន​ចង់​ផ្តល់​ឱកាស​ឱ្យ​ហុងគ្រី​មាន​សិទ្ធិ​ប្រឆាំង​វេតូ​​សម្រាប់​ជាធ្នាក់​ទាមទារ​ការ​ដោះដូរ​អ្វី​មួយឡើយ​ ទើប​ចង់​លួង​លោម​និង​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​រក​ផ្លូវ​កណ្តាល​មួយ​ដែល​ទទួល​យក​បាន​ទាំងអស់​គ្នា។ ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ព្រម​​រៀប​ចំ​ការ​តស៊ូ​មតិថ្នាក់​ប្រមុខ​រដ្ឋ​-រដ្ឋាភិបាល​ ជុំ​វិញ​បញ្ហា​ថវិកា​ជំនួយ​នេះ ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ តែដោយ​គ្មាន​លទ្ធភាព​ប្រឆាំង​ទេ។នេះ​ជាការ​បន្ទន់​ឥរិយាបថ​បន្តិច​របស់អឺរ៉ុប​ចំពោះហុងគ្រី​ហើយ។ ហើយ​នៅទី​បំផុតហុងគ្រី​ក៏​យល់​ព្រម។ អឺរ៉ុប​២៧​ប្រទេស​បាន​សម្រេច​ព្រមព្រៀង​គ្នា​បើក​​កញ្ចប់​ថវិកា​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​សហភាព​អឺរ៉ុប។ នេះ​បើ​តាម​សារ​ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​អឺរ៉ុប​លោក​ Charles Michel។បាតុកម្ម​កសិករ​បង្វែររបៀបវារៈ​នៃ​ជំនួប​​សហភាពអឺរ៉ុប?ផ្តើម​នៅ​ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់ រ៉ូមានី ប៉ូឡូញ និងហូឡង់ ឥលូវ​រាលដាល​ដល់​វេន​កសិករ​បារាំង​និង​ប៊ែលហ្ស៊ិក ព្រមទាំង​អ៊ីតាលី អេស្ប៉ាញ ព័រទុយហ្កាល់ ... សន្ទុះបាតុកម្ម​របស់ប្រជា​​កសិករ​អឺរ៉ុប​ កាន់​តែ​ខ្លាំង​ក្លា​ឡើង​ៗ។ នៅ​បារាំង​ បាតុករ​កសិករ​បាន​រំកិល​មក​កាន់​តែ​កៀក​ក្រុង​ប៉ារីស និង​បាន​ចូល​ដល់​ទីផ្សារ​បោះដុំ ​Rungis។ កសិករ​បារាំង ប៊ែលហ្សិក​បាន​នាំ​គ្នា​បិទ​ខ្ទប់​ច្រក​ផ្លូវ​នៅ​តាម​ព្រំ​ដែន​ប្រទេស​ទាំងពីរ តាំង​ពីព្រលប់​ ដើម្បី​បរិហារ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ផ្តោះ​ប្តូរ​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី និង​ទាមទារ​ឱ្យរដ្ឋាភិបាល​សន្យា​ចាត់​វិធានការ ធំ​និង​​ច្បាស់​លាស់​។ នៅ​ព្រុចសែល រដ្ឋធានី​អឺរ៉ុប កសិករ ជាមួយ​ត្រាក់ទ័រ​ប្រមាណ​១ពាន់​គ្រឿង​បាន​ចូល​ទៅ​បិទ​ខ្ទប់​ច្រក​ចូល​ទៅ​កាន់​ទី​មាន​ជំនួប​កំពូល​សហភាព​អឺរ៉ុប។កសិករ​អឺរ៉ុបផ្ទុះ​កំហឹង​ទាមទារ​ឱ្យ​សហភាព​អឺរ៉ុបផ្តល់​តម្លៃ​ដល់​ការងារ​របស់​ពួក​គេ។ ពួក​គេ​ត្អូញត្អែរ​អំពី​ការ​លំបាក ផ្នែក​រដ្ឋបាលផង ចំណូល​តិច​ផង វិបត្តិប្រេងឡើងថ្លៃផង​ បទដ្ឋានបរិស្ថានកាន់​តែ​ច្រើន និង​តឹងតែងឡើងៗផង​ តែ​ត្រូវ​​ប្រកួតប្រជែង​ជាមួយផលិតផល​នាំចូលពីបរទេស ដែល​គ្មាន​គុណភាពឆ្លើយ​តប​នឹង​​បទ​ដ្ឋាន​អឺរ៉ុបមាន​ជា​អាទិ៍​ការ​លើក​លែង​ចំពោះ​ផលិតផល​នាំ​ចូល​ពី​អ៊ុយក្រែន ដើម្បីជួយ​ប្រទេស​ដែល​រង​ការ​ឈ្លានពាន​ពី​រុស្ស៊ី។ដើម្បី​បន្ធូរ​កំហឹង​​បាតុកម្ម​នេះ​ រដ្ឋាភិបាល​នីមួយៗ​បាន​សាកល្បង​ដោះស្រាយ​ និង​ប្រកាស​ប្តេជ្ញា​​ជួយ​ប្រជាកសិករ​។ ប៉ុន្តែ​ ជំនួយ វិធានការ​ថ្មីៗ​សម្រាប់​កសិករ ដែល​ជា​​ការ​សន្យា​របស់​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង ក៏​ដូច​ជា​ការ​ធ្វើ​សម្បទានរបស់​​​គណៈកម្មការអឺរ៉ុប​​ ព្រម​កំរិត​ការ​ទិញ​និង​នាំ​ចូល​ផលិត​ផល​អ៊ុយក្រែន មិន​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ពួកគេ​ស្ងប់​ចិត្ត ស្រាក​កំហឹង​ទេ។ ចំណាត់ការ​របស់​អាជ្ញាធរ​​​ធ្លាក់​មក​យឺត​ពេល​បន្តិច​ទៅ​ហើយ ហើយ​វិធានការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំ​ងនឹង​ការ​នាំ​ចូល​ ​ មិនគ្រប់គ្រាន់​ទេ​សម្រាប់​ការ​ពារ​ប្រជាកសិករ​អឺរ៉ុប។ ម្យ៉ាង​វិញទៀត ពេល​នេះ​សហភាព​អឺរ៉ុប​កំពុង​តែ​ចរចា​ស្វែង​រក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ផ្តោះប្តូរ​សេរី​ ជាមួយ​បណ្តា​ប្រទេស​កសិកម្ម​ធំៗ​ដូច​ជា​ ប្រេស៊ីល អាហ្សង់ទីន អ៊ុយរ៉ាហ្កាយ​ ប៉ារ៉ាហ្កាយ។ គម្រោង​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​ជា​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង​ណាស់ សម្រាប់​ប្រជាកសិករអឺរ៉ុប និង​ដែល​បារាំង​មិន​ចង់ឃើញ​វា​កើត​ចេញ​ជា​រូប​រាង​ទេ។ដូច្នេះ​ចង់​ឬ​មិន​ចង់​ និង​ទោះ​ជា​មិន​ផ្លូវការ ក៏​ជំនួប​កំពូល​អឺរ៉ុប​ថ្ងៃ​នេះ ត្រូវ​តែ​វិល​នៅ​ជុំ​វិញ​​បញ្ហាការពារ​ប្រយោជន៍​​ប្រជា​កសិករអឺរ៉ុប​​៕
2/1/20246 minutes, 28 seconds
Episode Artwork

សង្គ្រាមហ្កាហ្សា៖ ហាម៉ាសទទួល​ស្គាល់កំហុស​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យស្លាប់​ជនស៊ីវិល

ជាង​បីខែកន្លះ​ក្រោយផ្ទុះ​​សង្គ្រាម​នៅ​ហ្កាហ្សា​មក ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​​ប្រកាស​នៅថ្ងៃទី ២១​មករា​២០២៤ ​ ទទួល​ស្គាល់​កំហុស ដោយ​បាន​បង្ក​ឱ្យ​ស្លាប់​ជន​ស៊ីវិល​ស្លូតត្រង់ ក្នុង​​ប្រតិបត្តិការ​វាយឆ្មក់​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​លើ​អ៊ីស្រាអែល កាលពី​ថ្ងៃទី​៧​តុលា​២០២៣។ ការ​វាយឆ្មក់​ ​ជា​ដើម​ហេតុ​នាំឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ចេញ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជាហាម៉ាស​ទើប​ចេញ​មុខ​ទទួល​ស្គាល់​កំហុស​នៅពេលនេះ ? ​ថ្ងៃ​អាទិត្យទី​២១​មករា​២០២៤​ម្សិលមិញ​ ចលនាហាម៉ាស​បាន​ត្រលប់​មកពន្យល់​​​​​បំភ្លឺ តាម​រយៈ​ឯកសារ​កម្រាស់​ជិត​២០​ទំព័រ ​​អំពីដំណើរ​ដើម​ទងនៃ​​​​ប្រតិបត្តិការ​វាយឆ្មក់​ថ្ងៃទី​៧តុលា​២០២៣មក​លើ​អ៊ីស្រាអែល​ ដែល​បង្ក​ឱ្យ​មាន​មនុស្ស​ស្លាប់​១១៤០នាក់ ភាគ​ច្រើន​ជា​ស៊ីវិល​។ នេះ​ជាលើក​ទី​មួយ​ហើយ​ដែល​ហាម៉ាសចេញ​​មុខមក​បក​ស្រាយ និង​ទទួល​ស្គាល់​កំហុស​របស់​ខ្លួនដែល​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​បាត់​បង់​ជីវិត​​ជន​ស៊ីវិល​​​ដូច្នេះ។តើ​ហាម៉ាសបក​ស្រាយ​យ៉ាង​ដូចម្តេច​ខ្លះ?ចលនា​ប្រដាប់​អាវុធ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​ហ្កាហ្សា បាន​ធានា​អះអាង​ថាប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់​ថ្ងៃ​៧តុលាដែល​ហាម៉ាស​ប្រសិទ្ធនាម​ថា “សន្ធឹក​​Al-Aqsa” ​ ជា​ដំណាក់កាល​ចាំបាច់​ និង​ជា​ការ​តប​ត​ធម្មតា​​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ឈ្លាន​ពាន​របស់​អ៊ីស្រាអែល​មកលើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​។ ប៉ុន្តែ​កំហុស​ទំនង​អាច​កើត​មាន​ឡើង​នៅ​ពេល​អនុវត្ត។ នៅ​ពេល​ចេញ​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ ស្រាប់​តែ​​ប្រព័ន្ធ​សន្តិសុខ​និង​យោធា​ ត្រូវ​ដួល​រំលំ​មួយ​រំពេច​ នៅ​ត្រឹម​ព្រំដែន​រវាង​អ៊ីស្រាអែល​និង​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ប្រតិបត្តិការ​គ្មាន​គម្រោង​ដៅ​វាយប្រហារ​លើ​ជនស៊ីវិល​ទេ។ វា​បាន​កើត​ឡើង​ដោយ​ចៃដន្យ​ និង​នៅពេល​មាន​ការ​ប្រឈមមុខ​ប្រយុទ្ធ​ជា​មួយ​ក្រុម​អ្នក​ឈ្លានពាន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ នេះ​ជា​ពាក្យ​សារភាព​របស់​ក្រុម​ហាម៉ាស​ ដោយ​បន្ត​ថា “​បញ្ចៀស​មិន​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល ជាពិសេស​កុមារ ស្ត្រីភេទ​​ និង​មនុស្ស​ចាស់​ គឺ​ជា​កាតព្វកិច្ចសាសនា និង​ជា​សីលធម៌​របស់យុទ្ធជន​ហាម៉ាស Al-Qassam ដែល​បាន​ព្យាយាម​យ៉ាង​អស់​ពី​លទ្ធភាព​ ការពារ​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល បើ​ទោះ​បី​តុល្យការ​ស្លាប់​ខ្ពស់​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ។តែបើ​តាម​រូបភាព​វីដេអូ​​ផ្សព្វផ្សាយ​ក្រោយ​ការ​វាយឆ្មក់​របស់​ហាម៉ាស គេ​ឃើញ​ទាហាន​ប្រដាប់​អាវុធ​ក្រុម​នេះ​សម្លាប់​មនុស្ស​ដោយ​គ្មាន​រើង​អើង​ទេ។ ចំណាប់​ខ្មាំង​ប្រមាណ​២៥០​នាក់ ត្រូវ​បាន​នាំ​ទៅ​​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ជាការ​វាយប្រហារ​​យ៉ាង​ឃោរឃៅ និង​មាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​មិនធ្លាប់​មានទេ ទើប​ជំរុញ​ឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល​បើក​ធ្វើ​សង្គ្រាម​វាយប្រហារ​តាម​ផ្លូវ​អាកាស​និង​ផ្លូវ​គោល​លើ​ដែន​ដី​មួយ​ចំណិត​តូច​ហ្កានេះ រហូត​ស្លាប់​មនុស្ស​អស់​យ៉ាង​ហោច​២ម៉ឺន​៥ពាន់​១០៥នាក់ គិត​ចាប់​ពី​ថ្ងៃទី៧​តុលា​មក​ទល់​នឹង​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ម្សិលមិញ។ក្រៅ​ទទួល​ស្គាល់​កំហុស​ ចលនា​ហាម៉ាស​ដែល​សហភាព​អឺរ៉ុប សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ និង​អ៊ីស្រាអែល​ចាត់ទុក​ជា​ក្រុម​ភេវនិយម បាន​ទាមទារ​ នៅ​ក្នុង​ឯកសារ​របស់​ខ្លួន អ៊ីស្រាអែល​បញ្ឈប់​ជា​បន្ទាន់ទង្វើ​​ឈ្លាន​ពាន អំពើ​មនុស្ស​ឃាត ​បោស​សម្អាត​​ជាតិ​ពិន្ធុ​​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ហាម៉ាស​ក៏​បាន​ប្រកាស​បដិសេធ​ដែរ មិន​ទទួល​យក​ជា​ដាច់​ខាត​ផែនការស្នើ​ឡើង​​អន្តរជាតិ​ឬ​អ៊ីស្រាអែល ក្នុង​ការ​សម្រេច​អនាគត​របស់​តំបន់​ហ្កាហ្សា​។ គ្មាន​នរណា​មាន​សិទ្ធិ​លើ​​ពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែល​អាច​សម្រេច​ចិត្ត​លើ​ជោគវាសនា​ខ្លួន​ឯង​បានឡើយ។​អ៊ីស្រាអែលច្រានចោល​លក្ខខណ្ឌរបស់ហាម៉ាស និង​បន្តធ្វើសង្គ្រាម?តាំងពីថ្ងៃទី​៧​តុលា​​មក អ៊ីស្រាអែល​បាន​កំណត់​កម្មវត្ថុ​ ប្តេជ្ញា​កម្ចាត់​ក្រុមប្រដាប់​អាវុធ​ហាម៉ាស​ឱ្យ​ខ្ទេច និងរហូត​ទាល់​តែហ្កាហ្សា​លែងក្លាយ​ជា​ការ​គំរាម​កំហែង​អ៊ីស្រាអែល​ទៀត។តែ​បើ​តាម​កាសែត​Wall Street Journal ភ្នាក់ងារ​ចារកិច្ច​អាមេរិក​សន្និដ្ឋាន​ថា​អ៊ីស្រាអែល​ទើប​កម្ចាត់​ពួក​ហាម៉ាស​បាន​ប្រមាណ​ពី​២០ទៅ​៣០%​ប៉ុណ្ណោះ ពោល​គឺ​តិច​ជាង​កម្មវត្ថុ​ឆ្ងាយ​ណាស់។ សារព័ត៌មាន​អាមេរិក​ដដែល​បាន​អះអាងទៀត​ថា សហរដ្ឋអាមេរិក កាតា និង​អេហ្ស៊ីប ដែល​ធ្លាប់​ធ្វើ​អន្តរការី​នាំ​ឱ្យ​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់​មួយ​សប្តាហ៍​កាលពី​ខែ​វិច្ឆិកា​ កំពុង​ព្យាយាម​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​អ៊ីស្រាអែល​និង​ហាម៉ាស​ស្រុះស្រួល​គ្នា​ព្រម​ដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំង​អស់​ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​ដក​កង​ទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ចេញ​ពី​ហ្កាហ្សា។ប៉ុន្តែ​នៅ​ល្ងាច​មិញ លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល​បាន​ច្រាន​ចោល​ភ្លាម​និង​ច្បាស់​លាស់​នូវ​រាល់​លក្ខខណ្ឌ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស។ បើ​តាម​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ ហាម៉ាស​បាន​ទាមទារ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម ​ដក​កម្លាំង​ទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ទាំង​ស្រុង​ពី​ដីហ្កាហ្សា និង​ការ​ដោះលែងក្រុមឃាតករ​និង​ចោរទៀត។ កាលពី​ថ្ងៃសៅរ៍ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​ក៏​បាន​ប្រកាស​បដិសេធ​បូរណភាពអនាគត​​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ ដែលកាន់​កាប់​ដោយ​ពួក​ហាម៉ាស​តាំងពីឆ្នាំ​២០០៧​ទៀត។ ការ​បដិសេធ​របស់​អ៊ីស្រាអែល​​ចំពោះ​ដំណោះស្រាយបង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ​​នេះពិត​ជា​គួរ​ឱ្យ​ព្រួយ​បារម្ភ​ណាស់។ដំណោះស្រាយ​ចង់​បង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ​អ៊ីស្រាអែល​និង​ប៉ាឡេស្ទីននៅ​ជា​បច្ចុប្បន្នភាព​?​ទោះ​បី​ជា​មាន​ការ​អំពាវនាវ​អន្តរជាតិ​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើង​ៗឱ្យ​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់​មនុស្សធម៌ និង​ការ​ត្រៀម​លក្ខណៈ​​ក្រោយ​សង្គ្រាម ដោយ​គិត​ដល់​ការ​បង្កើតរដ្ឋ​ពីរ​រស់​ទន្ទឹម​គ្នា​​​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ ក៏​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​មិន​យក​ត្រចៀក​ស្តាប់​ដែរ។ ប៉ុន្តែអ៊ីស្រាអែល​មិន​អាច​ស្ថាបនា​សន្តិភាព​ ដោយ​រំពឹង​តែ​លើ​​មធ្យោបាយ​យោធា​បាន​ទេ។ នេះ​បើ​តាម​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​ប្រមុខ​ការទូត​សហភាព​អឺរ៉ុប Josep Borrell នៅ​ថ្ងៃចន្ទ​នេះ។ លោក​ប្រមុខ​ការ​ទូត​អឺរ៉ុប ត្រូវ​ទទួល​ជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ប្រមុខ​ការទូត​អ៊ីស្រាអែល និង​ប៉ាឡេស្ទីន ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពី​គ្នា​នៅ​ថ្ងៃ​នេះ ក្នុងក្របខណ្ឌ​នៃ​ការ​​ស្វែង​រក​សន្តិភាពជា​ទូទៅ​​ឱ្យ​តំបន់​ដើម​បូព៌ា។ សម្រាប់​លោក​បូរ៉ែល គំនិត​​បង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ គឺ​អ៊ីស្រាអែល​និង​ប៉ាឡេស្ទីន នាពល​អនាគត​ ជា​​ដំណោះស្រាយតែ​មួយ​គត់​។ អ៊ីស្រាអែល ត្រូវ​តែ​ព្រមទទួល​យក​ដំណោះស្រាយ​នេះ ទើប​អាច​​​បញ្ចប់​សង្គ្រាម និង​ធានាបាន​នូវ​សន្តិ​សុខ​សុវត្ថិភាព​ជា​និរន្តរ៍។ នេះ​ជា​បើ​តាម​ទស្សនៈ​របស់​លោក​ប្រមុខ​ការទូត​អឺរ៉ុប ដែល​បាន​បង្ហាញ​គម្រោង​ដំណោះស្រាយ​ទូលំទូលាយ​មួយ ឈាន​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​សន្តិភាព​ឋិតឋេរ និង​ដោយ ​ទទួល​ស្គាល់​ថា​ ​​អឺរ៉ុបមាន​ឥទ្ធិពល​តិច​តួច​ណាស់​ក្នុង​ការដាក់​សម្ពាធ​លើ​អ៊ីស្រាអែល។​ តែទោះជាយ៉ាងណា​ក្តី​ក៏​អឺរ៉ុប​ ត្រូវ​តែ​ចាប់​ផ្តើម​ត្រៀមរៀប​ចំ​លក្ខខណ្ឌ​​នាំ​សន្តិភាព​ឱ្យ​ដើម​បូព៌ា​​តាំងពី​នេះ​តែ​ម្តង​​ ក្នុង​ទស្សនៈ​វិស័យ​បង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ​រស់​ទន្ទឹម​គ្នា៕
1/22/20246 minutes, 26 seconds
Episode Artwork

តៃវ៉ាន់​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​ប្រធានាធិបតីថ្មី ដោយ​មិនខ្លាចញញើតនឹងការគំរាមរបស់ចិន

ថ្ងៃសៅរ៍ទី​១៣មករានេះ នៅតៃវ៉ាន់មានការបោះឆ្នោត២ព្រមគ្នា គឺបោះឆ្នោតជ្រើសសមាជិកសភាផង និង​ជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី​ផង។ ជាការបោះឆ្នោត​ដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិបទដ៏តានតឹងបំផុត ដោយសារតែចិនប៉េកាំង​ បានប្រើវិធីច្រើនយ៉ាង ដាក់សំពាធផង គំរាម​ផង​មក​លើប្រជាជន​តៃវ៉ាន់ ដែល​មានទំនោរគាំទ្រការប្រកាសឯករាជ្យ​កាន់តែខ្លាំង​។​ មោទនភាព​នឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​តៃវ៉ាន់​អ្នកកាសែតបារាំង AFP ដែលប្រចាំផ្ទាល់នៅតៃវ៉ាន់ បាន​ឲ្យដឹងថា ការបោះឆ្នោត​នៅថ្ងៃនេះ គឺបានប្រព្រឹត្តិធ្វើទៅ​ក្នុងបរិយាកាសមួយ យ៉ាងសស្រាក់សស្រាំ ដែលបង្ហាញអំពីទឹកចិត្តរបស់ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ទូទៅ ដែលស្រលាញ់សិទ្ធិសេរីភាព ស្រលាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ ព្រមទាំងរបបសេរីនិយមរបស់ទឹកដីខ្លួន។ ដូចយើងដឹងហើយ ប្រជាជនចិនដីគោកឯនោះ​វិញ គ្មានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ​តាមរយៈសន្លឹកឆ្នោតដូចនៅតៃវ៉ាន់ទេ។ ត្រង់ចំណុចនេះ គឺប្រជាជនតៃវ៉ាន់ មានមោទនភាពខ្លាំងនាស់ ដែល​ពួកគេបានកសាងស្ថាបនាជាតិមួយ ដែលរីកចម្រើន មានសិទ្ធិសេរីភាព មានប្រជាធិបតេយ្យ​ មិនមែនកុម្មុយនីស្តិដូច​ចិនប៉េកាំង។ក្នុងចំណោមប្រជាជនតៃវ៉ាន់​ប្រមាណ​២៣លាននាក់ អ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត​មានប្រមាណ​១៩លាននាក់។ ដោយសារតែមិនអាចបោះឆ្នោតពីបរទេសបាន គេ​សង្កេតប្រជាជនតៃវ៉ាន់​ខ្លះដែលរស់នៅក្រៅប្រទេស បានធ្វើដំណើរត្រលប់ទៅតៃវ៉ាន់ ដើម្បីទៅបោះឆ្នោត​។ មនុស្ស​ម្នា​មក​បន្តកន្ទុយរងចាំ​ចូលទៅបោះឆ្នោត តាំងតែពីព្រលឹមស្រាងៗ នៅតាមការិយាល័យ​ទាំង ១៨០០០ការិយាល័យ។ ម៉ោង៤រសៀល ការិយាល័យបោះឆ្នោត​​ទាំងអស់​ត្រូវបិទទ្វារ​ ហើយលទ្ធផល​បឋម នឹងប្រកាសឲ្យ​ដឹង នៅវេលាល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍នេះតែម្តង​។​ពេលចេញពីបោះឆ្នោត លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន បានថ្លែងអំពាវនាវ​ប្រាប់ទៅប្រជាជនតៃវ៉ាន់ថា ប្រជាជនតៃវ៉ាន់មានវាសនាមានសំណាងណាស់ ដែល​បានរស់ក្នុងរបបប្រជាធិតេយ្យ មានសិទ្ធិសេរីភាពពេញបរិបូរណ៍​។​ ដូច្នេះ​ គ្រប់គ្នាត្រូវតែទៅចូលរួមបោះឆ្នោត បំពេញតួនាទីកាតព្វកិច្ចជាពលរដ្ឋ ដើម្បីជ្រើសរើសថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស។​ការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី​១៣មករា​ គឺ​តៃវ៉ាន់ជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីផង និងជ្រើសរើសសមាជិកសភាទាំង ១១៣អាសនៈផង។ អនាគតសមាសភាពសភាថ្មី និងជាពិសេស គឺ​អនាគតប្រធានាធិបតី​តៃវ៉ាន់ថ្មី នឹងមកកំណត់ជោគវាសនា នៃទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងតៃវ៉ាន់ ព្រមទាំងស្ថិរភាពតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក​ទាំងមូលតែម្តង។គណបក្សទំនោរឯករាជ្យនិយមសង្ឃឹមឈ្នះបើ​ផ្អែកតាមការស្ទាបស្ទង់មតិ​​ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​សេរីនិយម ដែលបច្ចុប្បន្នដឹកនាំដោយ​លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ត្រូវគេជឿថាអាចនឹងឈ្នះម្តងទៀត បានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា។ លោកស្រី​ សៃ អ៊ីងវេន​ បានកាន់មុខ​តំណែងប្រធានាធិបតី​២អាណត្តិហើយ ដូច្នេះមិនអាចឈរឈ្មោះទៀតបានទេ។ បេក្ខជនប្រធានាធិបតី​​របស់​បក្សនេះ គឺលោក Lai Ching-Te ឬ William Lai ដែលបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធានាធិបតី​។​គណបក្ស​​ប្រជាធិបតេយ្យ​​សេរីនិយមនេះ មានទំនោរចង់ឲ្យ​តៃវ៉ាន់មានឯករាជ្យ មានអធិបតេយ្យពេញបរិបូរ ទទួលស្គាល់ដោយ​ច្បាប់អន្តរជាតិ​។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាចិនប៉េកាំងស្អប់លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ស្អប់​លោក​ William Lai ហើយ​មិន​ចង់​ឲ្យ​គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមឈ្នះឆ្នោត ដឹកនាំតៃវ៉ាននោះទេ។ តៃវ៉ាន់ ក្រោមការដឹកនាំរបស់​បក្សនេះ គឺនឹងកាន់តែក្លាហាន ហ៊ាន​ប្រកាសឯករាជ្យនៅថ្ងៃណាមួយ​។ផ្ទុយទៅវិញ ចិនប៉េកាំង គាំទ្រ និងចង់ឃើញបក្សមួយទៀតឈ្នះឆ្នោត គឺបក្ស​ គួមីនតាង។ បេក្ខជនប្រធានាធិបតី​​របស់​បក្សគួមីនតាង ឈ្មោះ Hou Yu-Ih។ ជាទំលាប់តរៀងមក គណបក្សគួមីនតាង មានបន្ទាត់នយោបាយ ងាកទៅខាងចិនដីគោក ចង់ផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងល្អគ្រប់វិស័យទាំងអស់ជាមួយចិនដីគោក។ក៏ប៉ុន្តែ តាមការសង្កេត​វិភាគទៅ សង្គមតៃវ៉ាន់មានការពុះចែក​មតិគ្នាខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ​។ ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់​ ថ្វីបើអ្នកខ្លះមិនចង់ឃើញសង្គ្រាមផ្ទុះឡើងជាមួយចិនមែន តែពួកគេ​គិតថា​បើបណ្តោយ​ឲ្យ​បក្សគួមីនតាង ដឹកនាំ​តៃវ៉ាន់ នោះ​មិនយូរមិនឆាប់ ប្រជាជនតៃវ៉ាន់នឹងលែងមានសិទ្ធិសេរីភាព​ លែងមានប្រជាធិបតេយ្យ​ ដោយសារ​តែ​ចិន​ប៉េកាំង​នឹងចូលមកជ្រៀតជ្រែក ប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពល​មកលើតៃវ៉ាន់។ចិន៖ “ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ប្រយ័ត្នសម្រេចចិត្តខុស!”ក្នុងអំឡុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោតប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ចិនបាន​បង្កើនការដាក់សំពាធខ្លាំងណាស់ មកលើតៃវ៉ាន់ ទាំង​ផ្នែកការទូត ទាំងផ្នែក​យោធា។ ប៉េកាំងបាន​ថ្លែងការណ៍ ប្រកាសដោយចំៗប្រាប់ទៅប្រជាជនតៃវ៉ាន់ ថាត្រូវសម្រេចចិត្តឲ្យត្រឹមត្រូវ កុំសម្រេចចិត្តខុសឲ្យសោះ។ ប៉េកាំងបានគំរាមថា កងទ័ពចិន ត្រៀម​ប្រុងប្រៀបរួចរាល់ហើយ នឹងកំទេចរាល់ការប៉ុនប៉ងប្រកាសឯករាជ្យ​របស់តៃវ៉ាន់​។ផ្អែក​តាមក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ចិនបានបង្ហោះយាន​ប៉េតប៉ោង ឈ្លបយកការណ៍​ចំនួន៥គ្រឿង ចូលទៅកៀកតៃវ៉ាន់។ ប្រភពដដែលនេះ អះអាងថា ចិនបាន​បញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងចំនួន​១០គ្រឿង និងនាវាចម្បាំង​៦គ្រឿងទៀត ឲ្យ​មកក្រវែល បំភ័យប្រជាជនតៃវ៉ាន់។ ហើយនៅថ្ងៃសៅរ៍ ពេលប្រជាជនតៃវ៉ាន់កំពុងទៅបោះឆ្នោត ផ្អែកតាមអ្នកកាសែតបារាំង AFP គឺ​​មានយន្តហោះចម្បាំងចិន១គ្រឿង បានហោះកាត់ទីក្រុង Pingtan ទីក្រុងចិនដែលស្ថិតនៅកៀកនឹងតៃវ៉ាន់បំផុត។ នៅលើបណ្តាញសង្គម Weibo វិញ អាជ្ញាធរចិនបាន​បិទខ្ទប់ Hashtag “បោះឆ្នោតតៃវ៉ាន់” នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ដើម្បីរារាំង កុំឲ្យ​មានការចែករំលែកព័ត៌មានតៗគ្នា ស្តីពីការបោះឆ្នោតនេះ​។បញ្ហាលក្ខន្តិកៈរបស់កោះតៃវ៉ាន់នេះ គឺវាស្មុគស្មាញខ្លាំងណាស់។ វាជាចំណុចមួយ ដែល​បង្កើតឲ្យ​មានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង រវាង​ចិននឹងអាមេរិក​​។ កាលពីថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ នៅវ៉ាស៊ីនតោន លោកប្រមុខការទូតអាមេរិក អង់តូនីប្លីងកិន បានជួបជាមួយ​លោក Liu Jangchao មន្ត្រីទទួល​បន្ទុកកិច្ចការអន្តរជាតិ នៃ​បក្សកុម្មនុយនិស្តចិន។​ លោក​អង់តូនី ប្លីងកិន បានប្រាប់​ទៅភាគីចិនថា ​វាជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែល​ត្រូវតែ​រក្សាការពារសន្តិភាព ​និង​ស្ថិរភាពតំបន់ច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់។ដូចយើងដឹងច្បាស់ហើយ បើសង្គ្រាម​តៃវ៉ាន់ផ្ទុះឡើងមែន សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកយើងប្រាកដជាលំបាកវឹកវរខ្លាំងណាស់។ ទីមួយដោយសារតែវ៉ាន់​ជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់៧០%នៃ​ឧបករណ៍សឺមីកុងឌុកទ័រ ដែលចាំបាច់បំផុតប្រើក្នុងសម្ភារៈបច្ចេកវិទ្យា​។ ទី២ គឺច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ គឺជា​ផ្លូវឆ្លងកាត់នៃនាវាដឹកទំនិញអន្តរជាតិចំនួន​៥០%ឯណោះ។​ បើសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក​វឹកវរ មានន័យថាសេដ្ឋកិច្ចចិន​ក៏រងការលំបាកខ្លាំងដែរ។ ដូច្នេះមិនប្រាកដថាចិន​ហ៊ាន​ធ្វើសង្គ្រាមនេះទេ។ យ៉ាងណាមិញ លោក Liu Pei-Chi គ្រូបង្រៀនម្នាក់នៅតៃប៉ិ បាន​និយាយថាប្រជាជនតៃវ៉ាន់ មិនទៅ​ឆោត ខ្លាច​ការគំរាមរបស់ចិនទេ ព្រោះចិនគ្រាន់តែជាខ្លាក្រដាសតែប៉ុណ្ណោះ។
1/13/20247 minutes, 18 seconds
Episode Artwork

តុលាការឡាអេ​បើកសវនាការស្តាប់អាហ្វ្រិកខាងត្បូងចោទអ៊ីស្រាអែល​ពីបទប្រល័យពូជសាសន៍​នៅហ្កាហ្សា

បីខែ​ក្រោយ​ធ្វើ​សង្រ្គាម​នៅទឹកដី​ហ្កាហ្សា ដើម្បី​សងសឹក​នឹង​ក្រុមហាម៉ាសដែលវាយឆ្មក់ចូលសម្លាប់​មនុស្ស​នៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែល តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅទីក្រុង​ឡាអេ បាន​សវនានៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី​១១​មករា ទៅតាម​ពាក្យបណ្តឹង​របស់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែល​បាន​ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែល ថា បាន​ប្រព្រឹត្ត​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ នៅ​ហ្កាហ្សា។ គិត​ចាប់តាំង​ពីការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​ហាម៉ាស​ដែល​បានចូលសម្លាប់មនុស្ស​ប្រមាណ ១១៤០នាក់ នៅ​អ៊ីស្រាអែល ប្រតិបត្តិការសងសឹក​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅទឹកដីហ្កាហ្សា គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ៧​តុលា បាន​សម្លាប់ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​យ៉ាងតិច ២៣ ០០០នាក់ ដែល​ភាគច្រើន​ជា​ប្រជាជន​ស៊ីវិល ស្ត្រី និងកុមារ។  នៅ​ប្រទេស​ហូងឡង់ តុលាការ​យុត្តធម៌​អន្តរជាតិនៅ​ទីក្រុង​ឡាអេ នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ​បើកសវនាការ​លើសំណុំរឿង​ប្រល័យពូជសាសន៍​នៅ​ហ្កាហ្សា ដែលមានប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនជា​ជនរងគ្រោះ។ ម្ចាស់ដើមបណ្តឹងនៅក្នុងរឿងនេះ គឺ​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ចំណែក​អ៊ីស្រាអែល​ជា​អ្នករង​ការចោទប្រកាន់។ តុលាការ​ក្រុងឡាអេ បើកសវនាការ​នៅថ្ងៃនេះ បន្ទាប់ពី​បាន​ទទួលពាក្យ​បណ្តឹង​របស់​អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង កាលពីថ្ងៃទី ២៩​ធ្នូ​កន្លងទៅ ដែលនៅក្នុងនោះ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែលពីបទប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍​នៅហ្កាហ្សា។ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចេញមុខ ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែល ជំនួស​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ដោយសារ​ហេតុផលពីរ៖ទី១ ដោយសារតែ​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិជាអ្នកដោះស្រាយវិវាទ​រវាង​ប្រទេស ហើយ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅមិនទាន់មានរូបរាងជា​ប្រទេស។ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ចេញមុខ​ជំនួស​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ប្តឹង​អ៊ីស្រាអែល។ ម្យ៉ាង អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និង​អ៊ីស្រាអែល សុទ្ធជាប្រទេស​ហត្ថលេខី​នៃអនុសញ្ញា​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ស្តីពី​ប្រល័យពូជសាសន៍ ដែល​គេបានបង្កើតឡើង​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៤៨ នៅក្រោយ​ពីមាន​ការសម្លាប់​ប្រល័យពូជសាសន៍​ទៅលើ​ជនជាតិ​ជ្វីហ្វ នៅក្នុង​សង្រ្គាមលោកលើកទី២។ ដោយដាក់ពាក្យបណ្តឹង​ប្រឹង​អ៊ីស្រាអែល អាហ្វ្រិកអះអាងថា ខ្លួន ធ្វើ ក្នុងនាមជា​ហត្ថលេខីមួយ​នៃអនុសញ្ញា​ស្តីពី​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ សម្រាប់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដោយ​ធ្វើសង្រ្គាម នៅទឹកដីហ្កាហ្សា ដែលបាន​សម្លាប់​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន ជាង ២ម៉ឺននាក់ គិតចាប់តាំង​ពីថ្ងៃទី ៧​តុលា អ៊ីស្រាអែល​បាន​រំលោភសំដី ពាក្យប្តេជ្ញា​របស់ខ្លួន នៅ​ពេលចុះហត្ថលេខាលើ​អនុសញ្ញា ដោយ​ថា អ៊ីស្រាអែល​នឹង​ទប់ស្កាត់​មិន​ឲ្យ​មានការសម្លាប់​ប្រល័យពូជសាសន៍ កើតមាន​សាជាថ្មី នៅក្នុងពិភពលោក។ទី២ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចេញមុខ​ជួយការពារ​បុព្វហេតុ​របស់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន មកពី អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ធ្លាប់មាន​ប្រវត្តិ​ទំនាក់ទំនង​ជិតស្និទ្ធិ​ជាមួយ​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន តាំង​ពី​នៅ​អតីតកាល។ គណបក្ស​កាន់អំណាច​នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង​សព្វថ្ងៃ គឺ​គណបក្ស​សភាជាតិ​អាហ្រ្វិក​ធ្លាប់​មាន​ប្រវត្តិសាមគ្គីភាពជាមួយ ប៉ាឡេស្ទីន តាំង​ពី​ជំនាន់ លោកប្រធានាធិបតី​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង នែលសុន ម៉ង់ដេឡា​ម្ល៉េះ។ ធ្លាប់​តស៊ូ ប្រឆាំង​នឹង​ការគ្រប់គ្រង របស់​ក្រុមស្បែកស រហូត​ទទួល​បានការបោះឆ្នោត​ប្រជាធិបតេយ្យ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ជាតិនិយម​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​យល់ថា ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ក៏​រងគ្រោះ​ឈឺចាប់ ដោយសារ​ការជិះជាន់​ដូចជា​ប្រជាជន​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ នៅ​ខែ​ធ្នូ​កន្លងទៅនេះ ប្រធានាធិបតី​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែលធ្លាប់ចេញមុខ​រិះគន់​សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល​នៅហ្កាហ្សា បាន​និយាយប្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំជ្វីហ្វ​នៅអាហ្រ្វិកខាងត្បូងថា រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​ឈរ នៅ​ខាងប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ដែល​រង​ការជិះជាន់ ការធ្វើបាប​រាប់ទសវត្សរ៍ ដូច​ប្រជាជន​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។តើ​ពិតជា​មាន​ការប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅហ្កាហ្សា ដូចការលើកឡើង​របស់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង?នៅក្នុង​ឯកសារ​បណ្តឹង​កម្រាស់ ៨៤ទំព័រ ដែលដាក់​ជូន​ទៅកាន់តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ភាគីអាហ្វ្រិកខាងត្បូង​អះអាងថា ពិតជា​មានការប្រព្រឹត្ត​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍​ទៅលើ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​ហ្កាហ្សា ដោយ​សំអាង​ទៅលើ​សេចក្តីរាយការណ៍​របស់អ្នកកាសែត អង្គការ​មនុស្សធម៌ សេចក្តីថ្លែងការណ៍​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ និង​សេចក្តីប្រកាសផ្លូវការ​របស់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល​ខ្លួនឯង។ភាគី​អាហ្វ្រិកខាងត្បូងនិយាយ​ថាខ្លួន​ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែល​ពីបទ​សម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន​ក៏ព្រោះថា ការទម្លាក់គ្រាប់ សង្រ្គាម​ឈ្លានពានរបស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​នៅហ្កាហ្សា មាន​គោលដៅ​បំផ្លាញ​ផ្នែក​សំខាន់​របស់​ជាតិ ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ នៅក្នុង​ពាក្យបណ្តឹង​របស់ខ្លួន អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​បាន​ទាមទារ​ពីរ​ចំណុចសំខាន់។ ទី១ គឺ​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចង់​ឲ្យ​តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​ចេញ​សាលក្រមថា អ៊ីស្រាអែល​រំលោភ​កាតព្វកិច្ច​របស់ខ្លួន ដែលមាន​ចែង​នៅក្នុង​អនុសញ្ញា​ស្តីពី​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ ជាមួយសេចក្តីសម្រេច​នេះ តុលាការក្រុងឡាអេ​អាច​ទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​បញ្ឈប់ជា​បន្ទាន់​សកម្មភាព វិធានការ​ដែល​បង្ក​ឲ្យមានការខាតបង់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ នៅក្នុងចំណុច​ទាមទារទី១​របស់ខ្លួន អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចង់​ឲ្យ​តុលាការក្រុងឡាអេ​កាត់ទោស​ឧក្រិដ្ឋជន​ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹងការសម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍លើប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។​ចំណុចទី​២​ដែលអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ទាមទារ​ដែរ គឺ គេ​ចង់​ឲ្យ​តុលាការ​ក្រុងឡាអេ​ចេញសេចក្តីសម្រេច ស្តីពី​mesure conservatoire ឬ វិធានការ​រក្សា​ទុក ៩ចំណុច ដើម្បី​ទប់ស្កាត់​ការបាត់បង់​ភ្លាមៗ និងមិនអាច​ត្រលប់ក្រោយបាន​នៅ​តំបន់ហ្កាហ្សា។ វិធានការ​រក្សាទុក ទាំង​៩ចំណុច​មាន​ដូចជា ការព្យួរ​ជាបន្ទាន់ប្រតិបត្តិការ​យោធា នៅហ្កាហ្សា ការហាមឃាត់សកម្មភាព​យោធា។ ការបង្ការទប់ស្កាត់​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ការការពារ​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ការបង្ការ​កុំ​ឲ្យមានការញុះញង់​ឲ្យធ្វើសកម្មភាពប្រល័យពូជសាសន៍ និងការអភិរក្ស​ការពារ​ភស្តុតាង ជាដើម។អ៊ីស្រាអែលវិញឆ្លើយតបយ៉ាងណាវិញ ​ទៅ​នឹង​ការចោទប្រកាន់​របស់អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង?អ៊ីស្រាអែលទាត់ចោល​ពាក្យ​ចោទប្រកាន់​របស់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងចាត់ទុក​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ថា​កំពុងចូលដៃ ចូលជើង​ជាមួយ​ក្រុមហាម៉ាស។ សម្រាប់​អ៊ីស្រាអែល ពាក្យ​ចោទប្រកាន់របស់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​គ្មានមូលដ្ឋាន និង​សាហាវអាក្រក់​ខ្លាំងណាស់ ព្រោះថា អ្នកដែល​ត្រូវគេ​ចោទថា ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ប្រល័យពូជសាសន៍​មិនមែន អ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ ក្រុមហាម៉ាស ដែលបាន​លើកគ្នា​មក​សម្លាប់​មនុស្ស​ជាង​១ពាន់នាក់ នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ជាថ្មីម្តងទៀត អ៊ីស្រាអែល​និយាយការពារ​ខ្លួនថា ប្រតិបត្តិការ​យោធា​នៅ​ហ្កាហ្សា គ្រាន់តែ​ជាការប្រើសិទ្ធិការពារ​ខ្លួន​របស់អ៊ីស្រាអែល​តែ​ប៉ុណ្ណោះ នៅក្រោយពេល​ក្រុមហាម៉ាស​ចូលទៅសម្លាប់ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​កាលពីថ្ងៃទី ៧​តុលា។ បើតាម​អ៊ីស្រាអែល ប្រតិបត្តិការ​យោធានៅហ្កាហ្សា មានគោលដៅតែមួយគត់ គឺ​កម្ទេច​ក្រុមហាម៉ាស​ដែលជា​គ្រោះថ្នាក់​គំរាមកំហែង​សន្តិសុខ​របស់​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល។ ម្យ៉ាង គេ​មិនអាច​ចោទអ៊ីស្រាអែល​ថា ប្រព្រឹត្ត​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍បានទេ ព្រោះថា រហូតមកដល់​ពេលនេះ កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​មិនដែលដៅបាញ់សម្លាប់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​អត់ធ្មត់ និង​ប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត នៅក្នុង​ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ​របស់ខ្លួន ពោលគឺ​ដើម្បី​ជៀសវាង​កុំ​ឲ្យមានប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ស្លាប់​ខ្លួន​នៅក្នុងការវាយប្រហារ​របស់ខ្លួន​នៅហ្កាហ្សា។ ជាក់ស្តែង នៅមុន​បើកការវាយប្រហារ​ម្តងៗ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​ធ្លាប់​បាច​លិខិត ឬ​ផ្ញើសារ​ទៅ​ឲ្យប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចាកចេញពីតំបន់​ដែល​ជា​គោលដៅ​វាយប្រហារ​អ៊ីស្រាអែល។ សម្រាប់អ៊ីស្រាអែល ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ស្លាប់​ច្រើន​ដូច្នេះ ក៏ដោយសារ​តែ​ពួកហាម៉ាស​ដែល​យកប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនជា​ខែល ការពារ​ពីការទម្លាក់គ្រាប់​វាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល។តើតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​អាច​សម្រេច​អ្វីបានខ្លះ?បើតាម​អ្នកជំនាញ​ច្បាប់ នៅក្រោយ សវនការពីរថ្ងៃនេះ នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍និងថ្ងៃសុក្រស្អែកនេះ តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​អាចប្រកាស​វិធានការ​រក្សាទុក ដែលអាច​ទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ផ្អាកប្រតិបត្តិការ​យោធា នៅហ្កាហ្សា ដើម្បី​គិតគូរ​ដល់​អាយុ​របស់​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​តែ​ការសម្រេច​របស់​តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​គ្មានលក្ខណៈចាប់បង្ខំ អ៊ីស្រាអែល ប្រហែល​ជា​នឹង​មិន​យកត្រចៀកស្តាប់ ធ្វើតាម​នោះទេ។រឿងនេះ ធ្លាប់​កើតមាន​ម្តងហើយ នៅពេល​អ៊ុយក្រែន​ចេញមុខ​ប្តឹង​រុស្ស៊ី ទៅតុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ កាលពី​ឆ្នាំ ២០២២។ តុលាការ​ក្រុងឡាអេ បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​រុស្ស៊ីឈប់​ធ្វើសង្រ្គាម​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ រហូតដល់ពេលនេះ រុស្ស៊ី នៅតែធ្វើសង្រ្គាម​វាយប្រហារ​អ៊ុយក្រែន សឹងមិនលោះថ្ងៃ។យ៉ាងណាក៏ដោយ គេ​ក៏មិនអាច​ទុទិដ្ឋិនិយម​រហូតដែរ។ ទោះការសម្រេច​របស់​តុលាការ​ក្រុងឡាអេ​មិនអាចទៅបញ្ចុះបញ្ចូល​ឲ្យអ៊ីស្រាអែល​បិទបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សា ប៉ុន្តែ ចង់ ឬមិនចង់ អ៊ីស្រាអែល​នឹង​អាច​ខូចឈ្មោះ។ ប្រទេស​ជាច្រើន​នឹង​សំអាង​លើ​សេចក្តីសម្រេច​របស់តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​ដើម្បី​ទាមទារ​ដាក់សម្ពាធ​លើ​អ៊ីស្រាអែល ឲ្យឈប់ធ្វើសង្រ្គាម ដែលគ្មានអ្នកណា​រងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ​បំផុត ក្រៅពីប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន៕
1/11/20249 minutes
Episode Artwork

ការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបរបស់ចិន​បង្ក​ឲ្យមានការជ្រួលច្របល់ នៅតៃវ៉ាន់

៤ថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ ស្ថានការណ៍ នៅច្រកសមុទ្រ​តៃវ៉ាន់ កាន់តែតានតឹងខ្លាំងឡើង។ នៅថ្ងៃ​អង្គារទី​៩​មករា ការបាញ់បង្ហោះ​ផ្កាយរណប​របស់​ចិន បាន​បង្ក​ឲ្យមានការភ័យ​ជ្រួលច្របល់​នៅ​កោះតៃវ៉ាន់។ បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី មកពីគណបក្សកាន់អំណាច​បានទម្លាក់កំហុស​ដាក់ប៉េកាំង​ថា កំពុងធ្វើនយោបាយ​ដាក់សម្ពាធ​លើ​អ្នកបោះឆ្នោត​តៃវ៉ាន់ រីឯ​បក្ស​ប្រឆាំង បក្សគួមីនតាំង​ដែលជិតស្និទ្ធ​នឹង​រដ្ឋអំណាច​ចិន​ចោទប្រកាន់​បក្សកាន់អំណាច​ថា ផ្ញើសារ បំភិតបំភ័យ​ប្រជាជនតៃវ៉ាន់​ដើម្បី​ប្រយោជន៍​សំឡេងឆ្នោត។ នៅថ្ងៃ​អង្គារ ចិន​បានអះអាងថា ខ្លួន​បាន​បាញ់បង្ហោះដោយ​ជោគជ័យ ផ្កាយរណប​សម្រាប់​តាមដាន កាំរស្មី​X នៅក្នុងទីអវកាស។ ប៉ុន្តែ នៅ​តៃវ៉ាន់​វិញ ការបាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណបរបស់​ចិន​បាន​បង្ក​ឲ្យមាន​ការភ័យ​ជ្រួលច្របល់ខ្លាំង ក៏ដោយសារ​តែ​សារ​ទាញអាសន្ន​របស់​រដ្ឋាភិបាល​តៃវ៉ាន់តែម្តង។ នៅ​រសៀល​ថ្ងៃ​អង្គារនេះ ពោល​គឺ​ប៉ុន្មាននាទីក្រោយ ចិន​បាញ់បង្ហោះរ៉ូកក្កែត​នាំយកផ្កាយរណប​ទៅកាន់​គន្លងតារាវិថី សារផ្លូវការ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​តៃវ៉ាន់ ត្រូវបានផ្ញើ​ទៅគ្រប់​ទូរស័ព្ទដៃ​របស់​ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់។ នៅក្នុងសារ​ប្រកាសអាសន្ន ជាភាសាអង់គ្លេស គេអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនប្រុងប្រយ័ត្ន ព្រោះថា មាន​មីស៊ីល​របស់​ចិន​ហោះកាត់​ដែនអាកាសខាងត្បូង​របស់​តៃវ៉ាន់។ អ្នកប្រើប្រាស់​អ៊ីនធ័នែតរបស់​តៃវ៉ាន់​ភ័យបារម្ភ និងនាំគ្នា​ចោទសំណួរថា តើអ្វីដែលកើតឡើង​ពិតប្រាកដ ព្រោះថា សាររបស់រដ្ឋាភិបាល​តៃវ៉ាន់ ដដែល ជាភាសា​ចិន និយាយ​ពី​ការបាញ់បង្ហោះ​ផ្កាយរណប។ដោយសារ​ហេតុការណ៍​នេះ​កើតឡើង​នៅក្នុងអំឡុងសន្និសីទ​កាសែត​របស់​លោកនៅថ្ងៃអង្គារនេះ រដ្ឋមន្រ្តីតៃវ៉ាន់ លោក Joseph Wu បានធានាអះអាង​កុំ​ឲ្យប្រជាជន​ភ័យបារម្ភ​ព្រោះថា វាគ្រាន់តែ​ការបាញ់​បង្ហោះផ្កាយរណប ប៉ុន្តែមិនមែន មីស៊ីល​ដូចក្នុងសារ ជា​ភាសា​អង់គ្លេសទេ។ អាច​ជាកំហុស​ក្នុងការបកប្រែភាសា ប៉ុន្តែ ប្រមុខការទូត​តៃវ៉ាន់​នៅតែអំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជនតៃវ៉ាន់​ប្រុងប្រយ័ត្ន​ខ្លួនជានិច្ច ព្រោះថា ទោះមិនមែនជាមីស៊ីល ប៉ុន្តែ បំណែក​រ៉ូក្កែតរបស់ចិន​អាច​ធ្លាក់​មកលើ​កោះតៃវ៉ាន់ និង​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​គ្រប់​ពេលវេលា។ចិនបង្ហាញសាច់ដុំយោធា នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មុន​បោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅតៃវ៉ាន់កាន់តែកៀកថ្ងៃ​បោះឆ្នោត តៃវ៉ាន់​បាន​ចោទប្រកាន់​ចិនថា ក្រៅតែបញ្ជូន​យន្តហោះចម្បាំង​ទៅហោះរំលោភចូលដែនអាកាស​តៃវ៉ាន់ ចិន​ទើប​បញ្ជូន​បាឡុងចារកិច្ច​ទៅ​ហោះលើ​មូលដ្ឋានទ័ព​តៃវ៉ាន់ កាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យទី៧មករា។ សម្រាប់បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​មកពី​គណបក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជា​បក្សកាន់អំណាច​២អាណត្តិជាប់គ្នា នៅតៃវ៉ាន់ នេះជា​ចេតនា​ច្បាស់ក្រឡែត​របស់​ចិន​ដើម្បី​បំភិតបំភ័យ កុំឲ្យ​ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់នៅ​ប៉ុន្មានថ្ងៃ​មុន​តៃវ៉ាន់ រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត។តៃវ៉ាន់​ទទួលស្គាល់​ថា ការដាក់សម្ពាធ​របស់​ចិនមកលើកោះតៃវ៉ាន់ មិនថា ផ្នែកយោធា សេដ្ឋកិច្ច ​កាន់តែ​ខ្លាំងឡើងៗ ចាប់តាំង​ពី​តៃវ៉ាន់​ស្ថិតក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់លោកស្រី ត្សៃ អ៊ីងវេន មកពី​គណបក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ដែលចិន​ចោទប្រកាន់​ថា មាននិន្នាការ​ចង់ប្រកាស​ទាមទារឯករាជ្យ​ឲ្យ​កោះតៃវ៉ាន់ តាមរយៈ​ការបង្កើន​ទិញ បំពាក់​សព្វាវុធ​ពីអាមេរិក។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មុន​ការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី តៃវ៉ាន់ ដែល​នឹងទៅ​កំណត់​អនាគត​ទំនាក់ទំនាក់​ចិន និង​កោះប្រជាធិបតេយ្យ​តៃវ៉ាន់ ចិន​បាន​បង្កើនការដាក់សម្ពាធ​បន្ថែមទៀត ជាពិសេស​ផ្នែកយោធា ដូចជា​បញ្ជូន​យន្តហោះចម្បាំង នាវាចម្បាំងបើកហោះហែល ឆ្វែលតៃវ៉ាន់ ឬ​ការធ្វើសមយុទ្ធបាញ់គ្រាប់ពិត​នៅ​ច្រកសមុទ្រ​តៃវ៉ាន់។ នៅ​សប្តាហ៍មុននេះទៀតសោត តៃវ៉ាន់​ចាប់បាន​សញ្ញាយន្តហោះចម្បាំងចិន ហោះរំលោភចូលក្នុងដែនអាកាស​របស់​ខ្លួន។ បន្ទាប់មក នៅថ្ងៃអាទិត្យ ក្រសួងការពារ​ជាតិតៃវ៉ាន់ បាន​ចេញសារ​ព្រមាន​ចិន ដែលបាន​បញ្ជូន​បាឡុង​ចារកម្ម​ចំនួន​៤​ទៅ​ហោះឆ្លងកាត់​ដែនអាកាស​តៃវ៉ាន់ ដែល​នៅក្នុងនោះ បាឡុង​ចិន​មួយ​ហោះ​ពី​លើ​មូលដ្ឋាន​ទ័ព​តៃវ៉ាន់ ​ភាគខាងត្បូង។សម្រាប់​បេក្ខជនប្រធានាធិបតី មកពីគណបក្ស​កាន់អំណាច បក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ចិន​ប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ​ដើម្បី​លូកដៃ​ចូល​រាល់​ការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​នៅតៃវ៉ាន់ តាមរយៈ ការបំភិតបំភ័យ​នយោបាយ កងទ័ព និង​សេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​តៃវ៉ាន់លើកនេះ ចិនធ្វើយុទ្ធនាការច្រើន មិនថា ការធ្វើសមយុទ្ធយោធា ឬ​ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត នៅក្នុងគោលដៅ​ដាក់សម្ពាធ​ខ្លាំង​យក​តែមែនទែន​លើ​ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ ដែលជា​ម្ចាស់សំឡេងឆ្នោត។ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់​នឹងសម្រេច​ផ្តល់​ជោគវាសនា​អនាគត​របស់​តៃវ៉ាន់​ទៅ​ឲ្យ​គណបក្ស​មួយណា?នៅចំពោះមុខ​ការដាក់សម្ពាធ​ពីប្រទេស​ចិន ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​ជម្រើស​លំបាក។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតីលើកនេះ មាន​គណបក្ស​បីដែលចូលរួម គឺ គណបក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជា​គណបក្ស​កាន់អំណាច​របស់​លោកស្រី ប្រធានាធិបតី​ត្សៃអ៊ីងវេន គណបក្ស​គួមីនតាង​ដែល​មានទំនាក់ទំនង​ជិតស្និទ្ធ​ជាមួយប៉េកាំង និងដែលត្រូវ​គណបក្សកាន់អំណាច​ចោទប្រកាន់ថា ត្រូវរ៉ូវ​ជាមួយ​ចិន ហើយនិង​គណបក្ស​ក្មេងខ្ចីថ្មី គឺគណបក្ស​ប្រជាជន។ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ចិន ជា​ចំណុចស្នូល​នៅក្នុងការតស៊ូមតិ​របស់​បេក្ខជន​គណបក្ស​នយោបាយ​ទាំងបី។ នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ ពោលគឺ​នៅ​៤ថ្ងៃ​មុន​ការបោះឆ្នោត​ដែលត្រូវ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅនៅថ្ងៃសៅរ៍ចុងសប្តាហ៍នេះ គណបក្ស​គួមីនតាង​បាន​ប្រកាស​ប្រាប់​អ្នកបោះឆ្នោត​តៃវ៉ាន់ ឲ្យជ្រើសរើស​រវាង​សង្រ្គាម និង​សន្តិភាព។ មានន័យថា បើគេបោះឆ្នោត​ឲ្យ​គណបក្ស​គួមីនតាង នោះ តៃវ៉ាន់​នឹង​នឹង​មានសន្តិភាព ដោយសារ​គណបក្ស​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ជាមួយចិន។ ផ្ទុយទៅវិញ តៃវ៉ាន់​ក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​ចម្រើន​ប្រជាធិបតេយ្យ នឹង​ត្រូវ​រុញច្រាន​ឲ្យ​នៅមាត់ជ្រោះ​គ្រោះថ្នាក់ សង្រ្គាម ព្រោះថា គណបក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ចេះតែ​ចង់​ចេញមុខ តទល់​ជាមួយចិន តាមរយៈ​ការបង្កើនបំពាក់សព្វាវុធ។ប៉ុន្តែ សម្រាប់​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី មកពី​គណបក្ស​ចម្រើន​ប្រជាធិបតេយ្យ លោក​ឡៃ ជីងតេ ដែលជា​អនុប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់​ដែរនោះ តៃវ៉ាន់មិនអាច​ជួបសន្តិភាពបានទេ បើសិន​តៃវ៉ាន់ ទទួលយកគោលការណ៍ចិនតែមួយ។ ករណី ហុងកុងនិងទីបេ ជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។បើតាម​លោក​លោក​ឡៃ ជីងតេ សន្តិភាព​ដែលគ្មានដែនអធិបតេយ្យភាព ដូចជា​ហុងកុងនោះ គឺជាសន្តិភាពក្លែងក្លាយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ឡៃ ជីតេ ដែលត្រូវ​គេស្ទង់មតិថា នឹង​ទទួលការគាំទ្រពី​អ្នកបោះឆ្នោត​តៃវ៉ាន់ បញ្ជាក់​ដែរ​ថា នៅ​ក្រោមការដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​របស់​លោក រដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់​នៅតែ​បើកទ្វារ​ស្វាគម​ការសហការជាមួយចិន ប៉ុន្តែ ក្នុង​រូបភាព​ស្មើភាពគ្នាជានិច្ច។ តើប្រជាជន​តៃវ៉ាន់​នឹង​បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​យកគណបក្ស​មួយណា? មួយ​ប្រកាស​ត្រលប់ទៅ​ស្តារទំនាក់ទំនងល្អជាមួយចិន វិញ ប៉ុន្តែ មួយទៀត ប្រកាស​ពង្រឹង វិស័យ​ការពារ តៃវ៉ាន់ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែង​របស់ចិន។ គេនឹង​អាច​ដឹង​លទ្ធផល ឃើញការសម្រេចចិត្ត​របស់​ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​នៅថ្ងៃ សៅរ៍ខាងមុខនេះ៕
1/9/20247 minutes, 7 seconds
Episode Artwork

ខួប៣ឆ្នាំសម្រុកចូលវិមានកាពីតូល៖ សំណុំរឿងចាស់ រំខាន លោក ត្រាំ ក្នុងការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតអាណត្តិថ្មី?

ថ្ងៃទី​៦ ខែមករា​ ឆ្នាំ២០២៤ គឺ​ជា​ខួប ៣ ឆ្នាំគត់​ នៃការសម្រុកចូលវិមានកាពីតូល រដ្ឋសភា​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​បណ្តាល​ឲ្យ​មាន​អំពើហិង្សា និងស្លាប់​មនុស្ស​ផង​​។ ករណីនេះ ក្លាយ​ជា​សំណុំរឿង​ព្រហ្មទណ្ឌ ដែល​តម្រូវ​ តុលាការកំពូលរដ្ឋ​សហព័ន្ធ​អាមេរិក ​សម្រេចថា តើលោក ដូណាល់ ត្រាំ អាចនឹងត្រូវហាម ឬមិនត្រូវ​ហាម នៅ​ក្នុងការ​ឈរឈ្មោះ​បោះឆ្នោតប្រធានា​ធិបតី​ នា​ចុងឆ្នាំនេះ​។ ​ ​ តុលាការកំពូលអាមេរិក ​កំណត់ថ្ងៃ​ជម្រះក្តីលោក ត្រាំ​ពេលនេះ អតីតប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ​កំពុងតែល្បីល្បាញខ្លាំង នៅក្នុង​ឱកាស​ផ្តើម​រដូវ​ឃោសនា​បោះឆ្នោត​អាមេរិក។ តែ រដ្ឋ២ បាន​ហាមឃាត់ មិន​ឲ្យ​លោក ឈរឈ្មោះ​​ក្នុង​រដ្ឋ​របស់​ខ្លួន​ទេ។ នោះ​ គឺ រដ្ឋ​កូលូរាដូ និង ​រដ្ឋ​មែន ជារដ្ឋ​ជាប់​មាត់សមុទ្រ ដែល​​បានចេញមុខ ហាមឃាត់ មិនឲ្យលោក ត្រាំ ឈរឈ្មោះនៅក្នុងរដ្ឋរបស់ខ្លួនទេ គឺព្រោះតែ តុលាការ និងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋ ទាំង​នេះ​ ចាត់ទុក​ថា​លោក ដូណាល់​ ត្រាំ ជាដើមហេតុ​នៃការ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​អ្នកគាំទ្រ​លុកលុយសម្រុក​​វិមាន កាពីតូល រហូត​ដល់​មាន​អំពើ​ហិង្សា​និង​ស្លាប់​ម​នុស្ស​។ករណីអំពើ​ហិង្សា​នេះ មាន​មនុស្ស ១ ៣០០ នាក់ ត្រូវ​ជាប់​បណ្តឹងចោទប្រកាន់​របស់​​តុលាការ ហើយ​ក្នុងនោះ មាន​ប្រមាណ ៤០ នាក់ កំពុងតែ​នៅ​ជាប់​ក្នុង​មន្ទីរ​ឃុំឃាំងនៅឡើយ រហូត​មកទល់​ពេលនេះ ​ដើម្បី​នឹង​រង់ចាំ​ ​តុលាការ​ក្រុង​វ៉ាស៊ីន​តោន ជំនុំ​ជម្រះក្តី​។ លោក ត្រាំ ក៏ត្រូវ រដ្ឋអាជ្ញា ​ចោទប្រកាន់ ហើយ​ទាមទារយករូប​លោកមក​ជំនុំជម្រះដែរ ក៏ប៉ុន្តែ លោក ត្រាំ បដិសេធ ដោយ​សំអាង​ទៅលើ អភ័យឯកសិទ្ធិប្រធានាធិបតី​។​ ​នេះជា​សំណុំ​រឿង​ថ្មី​សម្រាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រ​អាមេរិក។​ចុង​ខែ​ធ្នូកន្លងទៅ​ តុលាការកំពូលរដ្ឋសហព័ន្ធអាមេរិក បាន​លើកពេល ពុំ​ទាន់​ជំនុំ​ជម្រះ​ករណី​នេះទេ។ ​ថ្ងៃសុក្រ​ទី ៥ ខែមករា ​តុលាការកំពូលរដ្ឋ​សហព័ន្ធ​អាមេរិក ​ បាន​សម្រេចកំណត់​ពេលវេលា​​ថា នឹង​ជំនុំ​ក្តីរឿងនេះ នៅថ្ងៃ​ទី​ ៨ ខែកុម្ភៈ ខាងមុខ។ ​ក្នុង​ដំណាក់កាល​នេះ គឺ រដ្ឋ​មួយ​ចំនួននៅសហរដ្ឋ​អាមេរិក ក៏​កំពុងតែ​យកគំរូ​តាម​រដ្ឋ​កូលូរាដូនិងរដ្ឋ​មែន គឺ ហាមមិនចង់​ឲ្យ​លោក ត្រាំ ឈរឈ្មោះក្នុង​រដ្ឋខ្លួន​ទេ​​ ប៉ុន្តែ​បណ្តា​រដ្ឋខ្លះទៀត ក៏បាន​ធ្វើ​ផ្ទុយ​ពីនេះដែរ​។ក្រៅ​ពី​រឿងអាស្រូវលុកលុយ​សម្រុក​ចូល​វិមាន​កាពីតូល ដើម​ឆ្នាំ២០២១ គឺ​លោក ដូណាល់​ ត្រាំ ក៏​មាន​ជាប់​ប្រឡាក់​ខ្លួន​នឹង​សំណុំ​រឿង​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ​ផ្សេងទៀត ដូចជា ករណី​ធ្វេសប្រហែស​ក្នុងការ​ទុកដាក់​ឯកសារ​សម្ងាត់​ជាតិ នៅពេល​លោក ​ត្រាំ​ ចាកចេញ​ពី​វិមាន​ប្រធានាធិបតី ហើយ​ករណី​ផ្ទេរលុយ​ទៅឲ្យ​នារី​រក​ស៊ី​ផ្លូ​វភេទ​ជាថ្នូរ​នឹងឲ្យ​នាង​បិទមាត់​ជុំវិញ​បញ្ហា​រួម​សង្វាស​ជាមួយ​នឹង​លោក ជាដើម។ នេះនៅ​មិនទាន់​និយាយ​ពី​សំណុំ​រឿង​ផ្លូវ​ច្បាប់​ផ្សេងៗទៀត ជុំវិញ​រឿង​ពន្ធដាររបស់ក្រុម​ហ៊ុន​លោក​ផង​ទេ។​ ទោះបី​ជា​រឿង​អាស្រូវ​ ច្រើន​យ៉ាងនេះក្តី ក៏​គេមិនអាច​មិន​ទទួល​ស្គាល់ទេ ថា លោក ត្រាំ គឺនៅតែ​ជា​បេក្ខជន​មួយ ដ៏​មាន​ប្រជាប្រិយភាព និង​ទាក់ទាញ​អ្នក​បោះឆ្នោត​របស់​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ យ៉ាងសម្បើម។​លោក ត្រាំ ​អញ្ជើញ​ទៅឃោសនា​ នៅ​រដ្ឋ​អាយហូវ៉ាក្នុង​វ័យ​ ៧៧ ឆ្នាំ លោក ត្រាំ បាន​ចេញ​ឃោសនាជាច្រើន​រដ្ឋមកហើយ។ ថ្ងៃ​សៅរ៍ ទី​៦មករា លោក ត្រាំ ជួបជុំ​ឃោសនានយោបាយ​ ដល់ទៅ​ ២ កន្លែង។ ១​នៅ​ នៅ​ញូវតុន ហើយ​១ទៀត នៅក្លីនតុន ក្បែរព្រំដែន​រដ្ឋ​អ៊ីលីណយ។​​ លោក ត្រាំ បាន​យក​សំណុំ​រឿង ​អភ័យ​ឯកសិទ្ធិ​ប្រធានាធិបតី​ របស់​លោកទៅ​អះអាង​ដដែល ថា​​មា​នអភ័យ​ឯកសិទ្ធិ​ពេញ​ទី ហើយ​ លោកសង្ឃឹមថា​​នឹង​ទទួល​បាន​ការ​សម្រេច​ក្តី​ដោយ​យុត្តិធម៌ត្រឹមត្រូវ​​។ក្នុង​គណ​បក្ស​សាធារណៈរដ្ឋ នរណា​ខ្លះផ្សេង​ទៀត អាច​ជំនួស​លោក ត្រាំ ?នៅក្នុង​​គណបក្សសាធារណៈរដ្ឋ តាមការ​ស្ទង់មតិ​ចុងក្រោយ​ គឺថា​​លោក ត្រាំ មាន​សំឡេងគ្រាំ ដល់ទៅ ៦០% លើ​បេក្ខជន​ផ្សេងទៀត នៅក្នុង​បក្ស។ ក៏ប៉ុន្តែ ករណី​ប្រសិន​បើ នៅខែកុម្ភៈ​ខាងមុខ ​ សាលា​វិនិច្ឆ័យ​តុលាការកំពូល​សហរដ្ឋអាមេរិក សម្រេច​ថា លោក​ ត្រាំ មិនអាច​ឈរឈ្មោះបាន គឺ​បក្ស​​សាធារណរដ្ឋ​ អាច​នឹងមាន​បេក្ខជន​សំខាន់ៗ​ មួយ​ចំនួន​ទៀត។ នោះគឺ អ្នកស្រី នីកគី ហាឡី ជាអតីត​អភិបាល​រដ្ឋ​ការូឡាយណាខាងត្បូង ហើយ​និងជា​ អតីត​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​អាមេរិក​ប្រចាំ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ វ័យត្រឹមតែ ៥១ឆ្នាំ អ្នក​ស្រី ជាបេក្ខភាពនារី​តែម្នាក់​គត់ របស់គណ​បក្ស​​សាធារណរដ្ឋ​ ដែល​គេ​កំពុង​តែសម្លឹង​មើល ថា​កំពុងតែ​លេច​ធ្លោ។នៅមានអ្នក​ផ្សេង​ទៀត គឺ​ អភិបាល​ក្រុង​ហ្វ្ល័រីដា លោក រុន ដឺសាន់ទីស វ័យក្មេងទើបតែ ៤៥ ឆ្នាំ។ ម្នាក់ទៀត សេដ្ឋីវ័យក្មេង វីវេក រាមាវ៉ាមី ​អាយុ ​៣៨ ឆ្នាំ ហើយ​និង​ អតីត​អភិបាល​រដ្ឋញូវជេរស៊ី  លោក គ្រិស គ្រិស្តី ​វ័យ​ ៦១ ជាដើម។លោក ចូ បៃដិន ​ចោទលោក ​ត្រាំ ជា«​ណាស៊ីអាល្លឺម៉ង់»​អាយុ៨១ឆ្នាំ​ ប្រធានាធិបតី លោក ចូ បៃដិន អញ្ជើញពីថ្ងៃសុក្រ ទៅ​រដ្ឋ​ផែន​ស៊ីវ៉ានី និង បាន​យក​សំណុំ​រឿង​សម្រុក​ចូល​លុកលុយ​វិមាន​កាពីតូល ​​ មកធ្វើ​ជា​ប្រធានបទ​ក្តៅ​។ នេះក៏​ដើម្បី​រំឭក​ខួប៣ឆ្នាំ នៃព្រឹត្តិការណ៍​ហិង្សានៅសភា​អាមេរិក​​ ហើយ​និង​​​ដើម្បី​ជាលេស​ល្អ​ ក្នុងការ​វាយ​ប្រហារ​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ជា​គូ​ប្រជែង។បើតាម​លោក ចូ បៃដិន ថ្ងៃទី​៦មករា២០២១ គឺ​ជាថ្ងៃ ដែលសហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ស្ទើរតែ​ប៊ិះ​បាត់បាត់​លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។​ តាមរយៈ​ព្រឹត្តិការណ៍​លុកលុយ​សភា​អាមេរិកដើមឆ្នាំ២០២១នេះ គឺ​លោក បៃដិន បន្ទោស​លោក ត្រាំ ថា​ជា មនុស្ស​ដែល​ហ៊ាន​លះបង់​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដើម្បី​តែ​ទទួល​បាន​អំណាច ជាប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ខ្លួន។ ​លោក បៃដិន ក៏បាន​រិះគន់​ពាក្យ​សម្តី​របស់​លោក ត្រាំ ថាមាន​គំរូ​បែបផែន​ដូច​ពាក្យ​សម្តី​របស់​ពួក​ផ្តាច់​ការ​ណាស៊ី​អាល្លឺម៉ង់ ធ្លាប់​បាន​ប្រើ​ដូច្នោះ​ដែរ​​៕
1/6/20246 minutes, 57 seconds
Episode Artwork

កូរ៉េខា​ង​ជើង​បាញ់​កាំភ្លើង​ត្បាល់សំដៅ​កូរ៉េខាង​ត្បូង ​សេអ៊ូល​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​​គ្រាប់​ពិត

ស្ថានភាព​នៅ​ឧបទ្វីប​កូរ៉េ​ កំពុង​ធ្លាក់​ក្នុង​ភាព​តាន​តឹង​យោធា​យ៉ាង​ខ្លាំង​មិន​ធ្លាប់​មាន​ទេ គិត​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​២០១០មក។ នៅ​ថ្ងៃ​សុក្រ​នេះ កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​បាញ់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​ចំនួន​២០០​គ្រាប់​ទៅក្នុង​សមុទ្ទ​លឿង​ ម្តុំ​ជិត​កោះ​របស់​កូរ៉េខាង​ត្បូង។ បន្ទាប់​ពី​បាន​ជម្លៀស​ជនស៊ីវិល​ជា​កិច្ចការពារ សេអ៊ូល​បាន​តប​ត​វិញ​ដោយ​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​នៅ​តាម​ព្រំដែន​ជាប់​កូរ៉េខាង​ជើង។ ជា​សមយុទ្ធ​ដោយ​បាញ់​គ្រាប់​ពិតតែម្តង។ នៅ​ចំពោះ​មុខ​ស្ថានការណ៍​​បែប​នេះ​ចិន​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​គ្រប់​ភាគី​អត់​ធ្មត់​ កុំ​ចាត់​វិធានការ​ណា​ដែល​នាំ​ឱ្យ​ស្ថានភាព​កាន់តែ​ដុនដាប​។ ចំណែក​អាមេរិក​បាន​ទម្លាយ​សេចក្តី​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​​កូរ៉េខាង​ជើងបាន​ផ្គត់​ផ្គង់​អាវុធ​មីស៊ីលឱ្យ​រុស្ស៊ី​បាញ់​អ៊ុយក្រែន។ ភាព​តាន​តឹង​យោធា​នៅ​ឧបទ្វីប​កូរ៉េ​ ​មាន​សភាព​ធ្ងន់ធ្ងរ​ខ្លាំង​មែន​ទែន ​មិន​ដែល​ធ្លាប់​ប្រទះ​ទេ​គិត​ចាប់​តាំងពី​ឆ្នាំ​២០១០​មក ដែល​កាលណោះ​ព្យុងយ៉ាងបាន​ផ្លោង​១៧០​គ្រាប់​​លើ​កោះ​Yeonpyeong ជា​លើក​ទី​មួយ ស្លាប់​ស៊ីវិល​២​នាក់​ ទាហាន​ពីរ​នាក់។កូរ៉េខាង​ជើង​ជន្លកូរ៉េខាង​ត្បូង?មាន​ទំនាក់ទំនងដុនដាបស្រាប់​ តាំងពី​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ចុងក្រោយ​មក​នេះ ប្រមុខ​ដឹកនាំ​របប​ព្យុងយ៉ាង​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​គំរាម​កម្ទេច​កូរ៉េខាង​ត្បូង និង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ​បានប្រកាស​ត្រៀម​ប្រឈម​នឹង​សង្គ្រាម ...ជា​ពាក្យ​ដ៏​ធ្ងន់ៗ ហើយ​ស្រាប់​តែ​នៅ​ថ្ងៃ​នេះ មានការ​បាញ់​ផ្លោង​តែម្តង។បើ​តាម​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​របស់​យោធា​កូរ៉េខាង​ត្បូង​ ក្នុង​រយៈ​ពេល​តែ​ប្រមាណ​ពីរ​ម៉ោង គឺ​នៅរវាង​ពី​ម៉ោង​៩ ទៅ​ម៉ោង​១១​ព្រឹក​ម៉ោង​នៅក្នុង​ស្រុក កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​បាញ់​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​ចំនួន​ដល់​ទៅ​ប្រមាណ​២០០គ្រាប់ សំដៅ​សមុទ្ទ​លឿង ត្រង់​ដែន​ទឹក​ជិត​កោះដ៏​ដាច់​ស្រយាល​បំផុត​របស់​កូរ៉េខាង​ត្បូង​ គឺ​កោះ​Yeonpyeong និង​កោះ​Baengnyong។ ​ជា​សំណាង​ល្អ គ្រាប់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​កូរ៉េខាង​ជើង​មិនប​ង្ក​ឱ្យ​មានជនរងគ្រោះ​និង​​ការ​ខូត​ខាត​ជា​សម្ភារៈទេ​ ព្រោះ​វា​ធ្លាក់​នៅ​ផ្នែក​ខាង​ជើង​នៃ​ព្រំដែន​ទឹក​រវាង​កូរ៉េទាំងពីរ។ ប៉ុន្តែ​ចរាចរណ៍​ភ្ជាប់​ទៅកាន់​កោះ​ត្រូវ​ផ្អាក។ ប្រជាពលរដ្ឋ​​លើ​កោះទាំងពីរ​ បាន​ទទួល​បញ្ជា​ឱ្យទៅ​​សំងំ​នៅ​ក្នុង​ទី​ជម្រក​សុវត្ថិភាព។ អាជ្ញាធរ​សម្រេច​ជម្លៀស​ប្រជាជន​ដើម្បី​​ជា​កិច្ចការពារ។  ​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​ប្រមាណ​២ពាន់​នាក់ Yeonpyong ស្ថិត​នៅ​ចម្ងាយ​១១៥​គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ទីក្រុង​សេអ៊ូល និង​តែ​ជាង​១០គីឡូម៉ែត្រ​ពីឆ្នេរ​ខាង​ត្បូង​បំផុត​របស់​កូរ៉េខាង​ជើង។ ចំណែក​កោះ​ Baengnyong នៅកាន់​តែ​កៀក​កូរ៉េខាង​ជើង​ខ្លាំងនិង​មាន​មនុស្ស​រស់​នៅ​៤៩០០នាក់។ចំណែក​ខាង​កូរ៉េខាង​ត្បូង​វិញ កូរ៉េខាង​ត្បូង​បាន​ដឹកនាំធ្វើ​សមយុទ្ធ​រួម​ជាមួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក នៅ​ចម្ងាយ​ប្រមាណ​២៥​គីឡូម៉ែត្រ​ពី​កូរ៉េខាង​ជើង។ ហើយ​នៅ​ព្រឹកមិញ​​ ក្រៅ​អំពី​បរិហារ​សកម្មភាព​បង្ក​ហេតុ​របស់​កូរ៉េខាង​ជើង​ថា​គំរាមកំហែង​សន្តិភាព​ក្នុង​តំបន់ យោធា​កូរ៉េខាងត្បូង​បាន​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​តប ​ដោយ​បាញ់​គ្រាប់​ពិតៗ ប្រភេទ​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​K9ចំនួន​២០០គ្រាប់​ ​​​វិញផង​។ នេះ​ជា​លើក​ទី​មួយ​ហើយ​កូរ៉េខាង​ត្បូង​ធ្វើ​យ៉ាង​ដូច្នេះ គិត​ចាប់​តាំងពី​សេអ៊ូល​បាន​ប្រកាស​ដកខ្លួន​ចេញ​ពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​យោធា​ឆ្នាំ​២០១៨មក។កូរ៉េខាង​ជើង​សម្រេច​កម្មវត្ថុ​ផលិតកម្មបង្ហោះមីស៊ីល?បើ​តាម​ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​ផ្លូវការ​កូរ៉េខាងជើងចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​នេះ ក្នុង​ពេល​​ចុះ​ទៅ​បំពេញទស្សនកិច្ច​នៅក្នុង​រោងចក្រ​ផលិត​ប្រព័ន្ធ​បង្ហោះ​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក ជាមួយ​កូនស្រី ប្រមុខ​របបព្យុងយ៉ាងគីមជុងអ៊ុន ​បា​ន​អះអាង​ថា​នៅ​ចំពោះ​មុខ​ស្ថានភាព​កាន់​តែធ្ងន់ធ្ងរ​​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន និង​ភាព​ចាំបាច់​​ក្នុងការ​ត្រៀម​ប្រឈម​នឹង​សង្គ្រាម​យោធា​ជាមួយ​សត្រូវ (កូរ៉េខាង​ត្បូង​និង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក)​ ​​កូរ៉េខាង​ជើងត្រូវ​តែ​បង្កើន​ផលិតកម្ម​បង្ហោះ​មីស៊ីល។លោកគីមជុងអ៊ុនបាន​សរសើរ​អ្នក​ទទួល​ខុសត្រូវ​ស្ថាប័នរោងចក្រ​ ដែល​បាន​សម្រេច​លើស​កម្មវត្ថុ​ឆ្នាំ​២០២៣ ក្នុង​ការ​ផលិត​ប្រព័ន្ធបង្ហោះ​មីស៊ីល​។ ដូច្នេះ​កូរ៉េខាង​ជើង​ច្បាស់​ជា​នឹង​សម្រេច​បាន​នូវ​កម្មវត្ថុ​ថ្មី​​ឆ្នាំ​២០២៤​ ដែល​កំណត់​ដោយ​គណៈកម្មាធិការ​បក្ស​ជាក់​ជា​មិន​ខាន។ នេះ​បើ​តាម​ការ​អួតអាង​បន្ថែម​របស់​​លោក​គីម​ជុងអ៊ុន ដោយ​​មិន​បាន​ផ្តល់​តួលេខ ​ថា​តើ​កូរ៉េខាង​ជើង​គ្រោង​នឹងផលិតមីស៊ីល​ប៉ុន្មាន​ឡើយនៅ​ឆ្នាំ​២០២៤។កូរ៉េខាង​ជើង​បញ្ជូនប្រព័ន្ធមីស៊ីល​​ទៅ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី?ក្នុង​ពេល​ដែល​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​កូរ៉េខាងជើង គីម ជុងអ៊ុន ប្រកាស​បង្កើន​ផលិត​កម្ម​ប្រព័ន្ធ​បង្ហោះមីស៊ីល​ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ទម្លាយ​ ពាក្យ​​ចោទ​ប្រកាន់​នៅ​ ​ថ្ងៃ​សុក្រ​នេះថា កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​ផ្គត់ផ្គង់​ប្រព័ន្ធ​បង្ហោះ​មីស៊ីបាលីស្ទិក និង​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក​ជា​ច្រើន​ដល់​រុស្ស៊ី។ បើ​តាម​អ្នកនាំពាក្យ​​ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខ​អាមេរិក​លោក ចន គៀប៊ី គឺ​​មីស៊ីល​ទាំង​អស់​នេះហើយ​ដែល​រុស្ស៊ី​​បាន​យក​ទៅ​វាយប្រហារ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​៣០ធ្នូ និង​២​មករា​ លើ​អ៊ុយក្រែននោះ។ មីស៊ីល​កូរ៉េខាងជើង​យ៉ាង​ហោច​មួយគ្រាប់​បាន​ធ្លាក់​ក្នុង​ចំការ​នៅ​តំបន់​ហ្សាប៉ូរីចា។ នេះ​បើតាមការ​បញ្ជាក់​របស់​អ្នក​នាំពាក្យ​អាមេរិក​ដដែល។ប៉ុន្តែ​មក​ទល់​នឹងម៉ោង​នេះ អ៊ុយក្រែន​នៅ​មិន​ទាន់មាន​លទ្ធភាព​​បញ្ជាក់​ព័ត៌មាន​ថា​រុស្ស៊ី​ពិត​ជា​បា​ន​ប្រើ​មីស៊ីល​កូរ៉េខាង​ជើង​បាញ់​មក​លើ​ទឹក​ដី​ខ្លួន​នៅឡើយ។ អ្នក​នាំពាក្យ​ទ័ព​អាកាស​​អ៊ុយក្រែន​ បានអះអាង​កំពុង​រង់​ចាំ​អ្នក​ជំនាញផ្តល់​លទ្ធផល​វិភាគបំណែក​មីស៊ីល​​សិន។​​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​ ក៏​អាមេរិក​​សន្យា​នាំ​បញ្ហា​នេះ​ទៅ​ប្តឹង​ដល់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ ព្រោះ​ការ​ផ្ទេរ​មីស៊ីល​គឺ​ជា​រំលោភ​ទណ្ឌកម្ម​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ មាន​ប្រវត្តិ​ជា​សម្ព័ន្ធ​មិត្តនឹង​គ្នា រុស្ស៊ី​និង​កូរ៉េខាងជើង​ជាប់​ទណ្ឌកម្ម​អន្តរជាតិ​ដូច​គ្នា៖ រុស្ស៊ី​ជាប់​ទណ្ឌកម្ម​ពីបទ​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ឯ​កូរ៉េខាង​ជើង​ពី​បទ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្មវិធី​នុយក្លេអ៊ែរ​យោធា។ កាលពី​ខែ​តុលា​ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បានអះអាង​កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​ដឹកជញ្ជូន​បរិក្ខារ​យោធា​ និង​គ្រាប់​រំសេវ​ ជាង​១ពាន់​កុងតឺន័រទៅ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី។ សេអ៊ូល​ប៉ាន់​ស្មាន​ថា​រុស្ស៊ី​បានទទួល​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​ជាង​មួយ​លាន​គ្រាប់​ពី​ព្យុងយ៉ាង ជា​ថ្នូរ​នឹង​ជំនួយ​ប្រឹក្សាផ្នែក​​បច្ចេកទេស​ផ្កាយ​រណប៕
1/5/20245 minutes, 19 seconds
Episode Artwork

ក្រោយវេតូរបស់អាមេរិក ប្រជាជន​ហ្កាហ្សាកាន់តែរងទុក្ខវេទនា ដោយសារ​ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល

បន្ទាប់ពីបានភ្លើងខៀវ​ពីអាមេរិក ដែល​វេតូ​ប្រឆាំង​មិន​ឲ្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ចេញសេចក្តីសម្រេច ទាមទារ​បទឈប់បាញ់មនុស្សធម៌​នៅហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែល​នៅថ្ងៃអាទិត្យទី​១០​ធ្នូ​បង្កើនការវាយប្រហារ​នៅហ្កាហ្សា ដោយគ្មាន​លើកលែង តំបន់​ភាគជើង តំបន់​ខាងត្បូង​ហ្កាហ្សា​ឡើយ។ ការខ្វះឯកភាពគ្នា នៅក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ជាសញ្ញា​បើកដៃ​ឲ្យ​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​សម្រុក​វាយប្រហារ​យ៉ាង​ចាស់ដៃ​ទៅ​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ហើយ​អ្នកដែល​រង​ទុក្ខវេទនា​ខ្លាំង​ជាងគេដោយសារ​ការប្រយុទ្ធគ្នា​រវាងអ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន គ្មាន​អ្នកណា​ក្រៅ​តែ​ពី​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន។ ​ស្ថានភាព​មនុស្សធម៌​នៅហ្កាហ្សាកំពុងមហន្តរាយការសម្លាប់រង្គាល​មិនធ្លាប់មាន ជំងឺ​អាសន្នរោគ និង​គ្រោះ​អត់ឃ្លាន។ ទាំងនេះ​ជា​អ្វី​ដែល​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនកំពុងជួបប្រទះ នៅ​ហ្កាហ្សា ដែល​ក្លាយ​ជា​សមរភូមិប្រយុទ្ធគ្នា​ដ៏ហិង្សា​រវាង​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​២ខែ​មកនេះ។នៅថ្ងៃ​អាទិត្យ មួយថ្ងៃក្រោយ ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​បរាជ័យ មិនអាច​ចេញសេចក្តីសម្រេច ទាមទារ​បទឈប់បាញ់​មនុស្សធម៌ ដោយសារ​វេតូ​របស់អាមេរិក អ៊ីស្រាអែល​ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​អាមេរិក​បង្កើន​ការវាយប្រហារដ៏ហិង្សា តាម​ផ្លូវអាកាស និង​ផ្លូវគោក ទៅលើ​ទីក្រុង Khan Younès និង​ទីក្រុង​រ៉ាហ្វា នៅភាគខាងត្បូង ហ្កាហ្សា ជាប់ព្រំដែន​ជាមួយ​អេហ្ស៊ីប។បន្ទាប់ពី​ទម្លាក់គ្រាប់បែក បាញ់ប្លោង​ដែលកម្ទេច​រាបដល់ដី ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្ទះសម្បែង​របស់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន នៅខាងជើង​ហ្កាហ្សា កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មកនេះ បានបែរចុះមកវាយប្រហារ​លើ​តំបន់​ខាងត្បូងហ្កាហ្សា ក្នុងហេតុផល តាមប្រមាញ់​មេក្រុម និងជនប្រដាប់អាវុធ​ហាម៉ាស​ដែល​រត់គេច​ពីខាងជើងមកនៅ​នៅតំបន់​ភាគខាងត្បូង។បញ្ហា​នៅត្រង់ថា ដោយសារ​ការវាយប្រហារ​ដ៏សន្ធប់របស់​អ៊ីស្រាអែល ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ជិត ២លាននាក់ ដែល​ត្រូវអ៊ីស្រាអែល បង្ខំ​ឲ្យ​រត់ចាកចេញពី​ភាគខាងជើងរបស់​ហ្កាហ្សា មកនៅ​ភាគខាងត្បូង លែងមាន​កន្លែង​ជ្រក​សុវត្ថិភាព​តទៅទៀត។ថ្មីៗនេះ ដោយសារ​ប្រតិបត្តិការយោធា​តាមបោសសម្អាត​ក្រុមហាម៉ាស ដែលត្រូវ​ពង្រីកមកដល់​តំបន់​ភាគខាងត្បូង អ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ទៅរកកន្លែងជ្រក​សុវត្ថិភាព នៅ​ជាប់មាត់សមុទ្រ ដែលស្ថិតនៅក្រៅ​តំបន់សង្រ្គាម វាយប្រហារ​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។ថ្កោលទោស រិះគន់​ចំណាត់ការ​សោះអង្គើយ​របស់​​អ៊ីស្រាអែល ដែលមិនខ្វល់​ពី​អាយុជីវិត​របស់​ប្រជាជនស៊ីវិល អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅ​ចុងសប្តា៍នេះ ទាញសញ្ញា​អាសន្ន​ពី​គ្រោះអត់ឃ្លាន និង​ការរីករាលដាលជំងឺឆ្លង អាសន្នរោគ ដោយសារ​អ៊ីស្រាអែល​បិទខ្ទប់​រថយន្ត​ដឹកជញ្ជូនជំនួយ​ស្បៀង និងថ្នាំពេទ្យ និង​ដោយសារ​ការរស់នៅ​ដ៏​ប្រជ្រៀតគ្នា​របស់​ប្រជាជនភៀសខ្លួន​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​ក្នុង​ទីកន្លែង​ដ៏តូច។តាម​អង្គការ​ស្បៀងអាហារ​ពិភពលោក ដោយសារ​ការរឹតត្បិត​របស់​អ៊ីស្រាអែល និង​ការវាយប្រហារ​របស់យន្តហោះចម្បាំង​អ៊ីស្រាអែលទៅលើ​ទីក្រុង​រ៉ាហ្វា ជាប់ព្រំដែន​អេហ្ស៊ីប រថយន្ត​ដឹកជញ្ជូនស្បៀង ទឹក និងប្រេង​ក្នុងចំនួន​ដ៏តិចតួច​បំផុត អាច​បរចូល​ទៅ​ហ្កាហ្សា។ ការណ៍នេះធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ប្រមាណ ៩០ភាគរយ ដែល​កំពុង​រត់ភៀសខ្លួន ពេញ​ហ្កាហ្សា នៅថ្ងៃ​ខ្លះ​ត្រូវ​ចូលនិន្រ្ទា ទាំងគ្មាន​អាហារ​ចូលពោះ​ទាល់តែសោះ។មន្រ្តីអង្គការសហប្រជាជាតិ៖ អ៊ីស្រាអែល​មានចេតនា​រុញច្រាន​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ឲ្យ​ចេញ​ពី​ទឹកដី​ហ្កាហ្សាជាមួយនឹង​ការវាយប្រហារ​ប្រដេញ​​ពី​ជើង​ទៅ​ត្បូង​ហ្កាហ្សា នៅក្នុង​ហេតុផល​តាមវាយកម្ចាត់​ក្រុមហាម៉ាស​ឲ្យ​អស់​ពីទឹកដី ហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជា​ បង្ខំ​ឲ្យ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ផ្លាស់ទីកន្លែងរស់នៅ មួយ​លើក​ជា​ពីរ​លើក។ បន្ទាប់ពី​រត់ចោល​ផ្ទះសម្បែង នៅ​ភាគខាងជើង​ហ្កាហ្សា ដើម្បី​គេច​ចេញពី​ការទម្លាក់គ្រាប់បែក ការបាញ់ប្លោង របស់អ៊ីស្រាអែល និងការប្រយុទ្ធគ្នាកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ជាមួយ​ពួកហាម៉ាស ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនជាង​១លាន ៨សែននាក់​ជាប់គាំង រស់នៅកកកុញ នៅ​ភាគខាងត្បូង។ ការវាយប្រហារ​ដ៏ខ្លាំងក្លា​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​នៅ​ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មកនេះ បាន​ឈាន​ចូល​ដល់​ដំណាក់កាលមួយ ដែលទីភ្នាក់ងារ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​វាយតម្លៃថា ជាយុទ្ធសាស្រ្ត​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ដើម្បី បណ្តេញ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចេញពីទឹកដី​ហ្កាហ្សា។នៅក្នុង​អត្ថបទបញ្ចេញ​មតិ របស់​កាសែត​អាមេរិក Los Angeles Times ចុះផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ ប្រធាន​ទីភ្នាក់ងារ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដើម្បី​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែល​ថា កំពុង​ប៉ុនប៉ង បង្ខំ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ឲ្យចាកចេញ​ពី​ហ្កាហ្សា​សំដៅ​ទឹកដី​អេហ្ស៊ីប។ តាម​យោបល់​របស់​ប្រធានទីភ្នាក់ងារ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បើសិន​អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​បន្ត​វាយប្រហារ​គ្មានសល់ចន្លោះទៅលើ​ទឹកដីហ្កាហ្សា និងរុញច្រាន​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន​ទៅនៅ​កកប្រមូលផ្តុំនៅ​ជំរំជនភៀសខ្លួន​ក្បែរ​ព្រំដែន​អេហ្ស៊ីប គេមិនអាច​មើលឃើញ​អ្វីផ្សេង ក្រៅពី​ផែនការ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ដើម្បី​ប្រែក្លាយ​ហ្កាហ្សា គ្មាន​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ ការរុញច្រាន​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនចេញពី​តំបន់ដែល​អ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ជា​តំបន់​សង្រ្គាម ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​នឹកដល់​ចំណាកស្រុក​របស់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ជាង ៧សែននាក់ ដែលត្រូវ​រត់ផ្លាស់ទី​ចេញពីទឹកដី​របស់ខ្លួន នៅក្នុង​សម័យសង្រ្គាម​កាល​ពី​អតីតកាល​ដែល​ឈាន​ទៅ​បង្កើត​រដ្ឋ​អ៊ីស្រាអែល នៅ​ឆ្នាំ ១៩៤៨។ឆ្លើយតប​នឹង​ការចោទប្រកាន់ របស់មន្រ្តី​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ អ្នកនាំពាក្យ​របស់​ក្រសួងការពារ​ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន បដិសេធថា អ៊ីស្រាអែល​មិនដែល ហើយក៏និងគ្មានផែនការ​ជម្លៀស​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន​ចេញពី​ហ្កាហ្សាទៅ អេហ្ស៊ីប។ការលើកឡើង​របស់​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការពារ​ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​ខុសផ្ទុយពី​ការលើកឡើងកាលពីខែ​មុន របស់​រដ្ឋមន្រ្តី​ចារកម្ម​អ៊ីស្រាអែល​លោក​Gila Gambliel ដែលថា អ៊ីស្រាអែល​មានជម្រើស​១នៅក្រោយចប់សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សា នោះ គឺ​ការរើផ្លាស់ទី​ដោយ​ស្ម័គ្រចិត្ត​របស់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចេញពីហ្កាហ្សា។ តាម​រដ្ឋមន្រ្តី អេហ្ស៊ីប​អាច​សាងសង់​ទីក្រុងជំរំភៀសខ្លួន​ដាក់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនចេញពីហ្កាហ្សា នៅក្នុង​ទឹកដីស៊ីណៃរបស់​អេហ្ស៊ីប និងដែលទទួលជំនួយឧបត្ថម្ភពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ម៉ាមូដ អាបាស​ចោទអាមេរិកថា កំពុង​​ឃុបឃិត​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល ធ្វើសង្រ្គាម នៅហ្កាហ្សានៅក្រោយអាមេរិក​វេតូ​ប្រឆាំង មិន​ឲ្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចេញសេចក្តីសម្រេច​ទាមទារ​បទឈប់បាញ់បន្ទាន់​នៅហ្កាហ្សា ប្រធាន​អាជ្ញាធរ​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែលគ្រប់គ្រង​ទឹកដី​ស៊ីហ្សកដានី បាន​រិះគន់​ខ្លាំងៗអាមេរិក ថា កំពុង​ចូលដៃ ចូលជើង​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល និងថា អាមេរិក​ចូលរួម​ចំណែក​ទទួលខុសត្រូវ​លើ ការសម្លាប់បង្ហូរឈាម ទៅលើ​កុមារ ស្រ្តី និង​មនុស្ស​ចាស់​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​ហ្កាហ្សា។ឯកោ និងរងការរិះគន់ពីគ្រប់ទិស​ដោយសារ​វេតូ​នៅ ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ ប៉ុន្តែ អាមេរិក​មិន​ផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួនដើម្បីការពារ​អ៊ីស្រាអែល។ នៅ​ថ្ងៃសៅរ៍ ពោលគឺ​នៅប៉ុន្មានម៉ោង​ក្រោយ​វេតូ ប្រឆាំង​បទឈប់បាញ់​នៅ​ហ្កាហ្សា រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិន​បានចេញបញ្ជា​ឲ្យ​លក់គ្រាប់កាំភ្លើង សម្រាប់​រថក្រោះអ៊ីស្រាអែល ប្រមាណ ១៤០០០គ្រាប់។ តាមទូរទស្សន៍ CNN ដោយ​លក់សព្វាវុធ​ទៅ​ឲ្យ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ពួកហាម៉ាស​នៅ​ហ្កាហ្សា រដ្ឋបាល​លោកចូ បៃដិន​បានលើកឡើងពី​ករណីបន្ទាន់ ដើម្បី​ហេតុផល​សន្តិសុខជាតិ​អាមេរិក។តាមអ្នកវិភាគខ្លះ បើទោះជា​លក់អាវុធ និង​វេតូជួយការពារ​អ៊ីស្រាអែល​នៅ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ ប៉ុន្តែ វ៉ាស៊ីនតោន នៅមួយរយៈចុងក្រោយ​នេះបាន​ដាក់សម្ពាធ ទាមទារ​ចង់​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​បិទបញ្ចប់​សង្រ្គាម​ឲ្យ​បាន​ឆាប់បំផុត យ៉ាងយូរ​នៅ​ចុងឆ្នាំ​នេះ។ ប៉ុន្តែ មន្រ្តីយោធា​អ៊ីស្រាអែល​អះអាងថា នៅក្រោយ​សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សាចប់ ដែលគេមិនដឹងថា នៅ​ពេលណា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលត្រូវការ​ពេលយ៉ាងហោច ១ខែ ដើម្បី​ច្បាស់ប្រាកដ​ចិត្ត​ថា ក្រុមហាម៉ាស​រលាយ​លែងមានមុខ នៅហ្កាហ្សា។ក្រុមហាម៉ាស​កំពុង​ធ្លាក់ដៃ​ប្រយុទ្ធ?ដោយ​វាយសន្ធប់ បណ្តេញ​ពីជើង​ទៅត្បូង រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​អ៊ីស្រាអែល​អះអាងថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​នឹង​បង្កើន​ការវាយប្រហារ តាមប្រមាញ់ ពីផ្ទះមួយ​ទៅផ្ទះមួយ តាម​រូងក្រោមដី ដើម្បី​កម្ទេច​ក្រុមហាម៉ាស។ បើតាម​ប្រមុខការពារ​ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល នៅក្រោយ​ការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស និងតាម​ជើងគោក ដែលបាន​សម្លាប់​សមាជិកហាម៉ាស​ជិត ៦ពាន់នាក់ នៅក្នុងសង្រ្គាមហ្កាហ្សា​២ខែមកនេះ គេឃើញ​សញ្ញា​ធ្លាក់ដៃប្រយុទ្ធ​របស់​ពួកហាម៉ាស។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ រូបភាពវីដេអូ​របស់​អ៊ីស្រាអែល បាន​បង្ហាញ សព្វាវុធ​ដែលគេ​រឹបអូសបាន ហើយ​និង​មនុស្ស​ប្រុស​សល់តែខោខ្លី ដែល​អ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ជា​សកម្មជនប្រយុទ្ធរបស់​ហាម៉ាស​ទម្លាក់អាវុធ ចុះចាញ់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។
12/10/20238 minutes, 31 seconds
Episode Artwork

ហ្កាហ្សា៖ រដ្ឋបាល​លោក​ចូបៃដិន​ ផ្តើមរិះគន់អ៊ីស្រាអែល ថាមិនការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន

យោងតាម​ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាល​ហាម៉ាស គឺគ្រាន់តែក្នុងមួយថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​៧ធ្នូ មានមនុស្ស​ស្លាប់ចំនួន​៣៥០នាក់ ដោយសារតែ​ការបាញ់ប្លោងគ្រាប់​របស់អ៊ីស្រាអែល​។​ ហើយគិតសរុប​មកដល់​ថ្ងៃទី៦៣​នៃ​សង្គ្រាម​នេះ មានប្រជាជន​ស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន ស្លាប់ចំនួនជាង​១៧០០០នាក់ និងរបួស​ចំនួន​៤៦០០០នាក់។ ៧០% នៃជនរងគ្រោះ ​គឺសុទ្ធតែជាកុមារ ក្មេងជំទង់ និងស្ត្រី​។ នេះបើផ្អែកតាមអាជ្ញាធរហាម៉ាស គ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សា​។ ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេសអាមេរិក បានរិះគន់ចំៗជាលើកទី​មួយ ថាអ៊ីស្រាអែលមិនការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន​។ បន្ទាប់ពីបាន​ផ្អាក​ការ​ប្រយុទ្ធចំនួន​៧ថ្ងៃ កាលពីចុងខែ​វិច្ឆិកា​ អ៊ីស្រាអែល​បានសំរុកបើកការវាយប្រហារ បាញ់​ប្លោងគ្រាប់ និង​បញ្ជូន​កងទ័ពថ្មើរជើង ទៅកាន់ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា ទាំងដែល​ប្រជាជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន កំពុងកកកុញយ៉ាងលំបាក​វេទនានៅតំបន់​នោះ​។ ថ្ងៃសុក្រ​ទី​៨ធ្នូ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថា គេបានបើក​ប្រតិបត្តិការធំ រវាងពីថ្ងៃពុធ ដល់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយ​បាន​វាយ​ចំ​គោលដៅចំនួន៤៥០ចំណុច ដោយប្រើប្រាស់​កងកុម្មង់ដូ​ថ្មើរជើងផង ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាស និង​តាមផ្លូវទឹកផង។ ប្រតិបត្តិការនេះ​ បានអនុញ្ញាត​ឲ្យ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល សម្លាប់​បានសមាជិក​ក្រុមហាម៉ាសជាច្រើននាក់​។ជាការកត់សំគាល់ គេសង្កេតឃើញតំបន់ Khan Younès ដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា និង​ តំបន់Jabaliya មិនឆ្ងាយ​ប៉ុន្មានពីក្រុងហ្កាហ្សាស៊ីធី បានរងនូវការបាញ់​ប្លោង​គ្រាប់យ៉ាងដំណំបំផុត ពីសំណាក់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​។ មន្ត្រីហាម៉ាស ទទួល​បន្ទុក​សុខាភិបាល បានអះអាងនៅថ្ងៃសុក្រថា នៅតំបន់​ហ្កាហ្សាស៊ីធី មានស្លាប់​ជនស៊ីវីល​​យ៉ាងហោច ៤០នាក់​ ហើយ​ស្លាប់ច្រើនសិបអ្នកទៀត នៅ​តំបន់​ Jabaliya និងតំបន់​ Khan Younès។តើ​អាមេរិក​ដែលគាំទ្រអ៊ីស្រាអែល​ បាន​ចាប់ផ្តើម​ប្តូរឥរិយាបថ?ប្រឈមនឹងចំនួន​ជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន​ ដែល​ស្លាប់​និងរបួសដ៏ច្រើនសន្ធឹក ​កើនឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ដោយសារតែការវាយ​ប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល​ រដ្ឋបាល​​របស់លោក​ចូ បៃដិន ហាក់​ចាប់ផ្តើម​​ប្តូរ​ឥរិយាបថ រិះគន់​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​ ថាមិន​ខ្វល់ពីអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន។នៅក្នុងសន្និសីទ​កាសែតរួមគ្នាជាមួយ​លោក James Cameron រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអង់គ្លេស នៅឯក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កាលពី​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​៧ធ្នូ លោក​អង់តូនៅ ប្លីងកិន ប្រមុខកាទូតអាមេរិកបានលើកឡើងថា វាជារឿងសំខាន់​បំផុត ដែល​អ៊ីស្រាអែលត្រូវតែផ្តល់អាទិភាព ទៅលើការការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន។ លោក​បានបន្ថែមថា តែបើយើងក្រឡេកទៅមើល​ការពិតជាក់ស្តែង គឺវាមានគម្លាតគ្នា​ឆ្ងាយ​ខ្លាំងណាស់ រវាងអ្វី​ដែល​អ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ធ្វើគ្រប់យ៉ាងដើម្បី​បញ្ចៀសកុំឲ្យស្លាប់​ជនស៊ីវីល​ច្រើន និង​តួលេខជាក់ស្តែងនៃចំនួន​មនុស្សស្លាប់។​គួរកត់សំគាល់ថា នេះគឺជាលើកទី​១ហើយ ដែល​លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក និយាយសំដីក្នុងន័យ​រិះគន់ដោយ​ចំៗ ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​ ទាក់ទិននឹងការវាយប្រហារបាញ់​ប្លោងគ្រាប់ បណ្តាល​ឲ្យស្លាប់ជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន​។ ផ្អែកតាមសេតវិមាន លោកប្រធានាធិបតី​ ចូ បៃដិន ក៏ទើបតែបាន​ទូរស័ព្ទទៅនិយាយ ជាមួយ​នឹងលោក​បេនចាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ដែរ។ ក្នុងកិច្ចសន្ទនានេះ លោកចូ បៃដិន បានប្រាប់ទៅលោកណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ថា អ៊ីស្រាអែល​ត្រូវតែ​ការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីនឲ្យ​បានជាដាច់ខាត​។ មិននឹងវាយប្រហារ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ​ត្រូវតែ​បែងចែងឲ្យ​ច្បាស់ រវាងជនស៊ីវីលនិ​ងក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស។ លោក ចូ បៃដិន បាន​អំពាវនាវប្រាប់ទៅ​ភាគីអ៊ីស្រាអែល ថាត្រូវតែ​រៀបចំ​ឲ្យ​មានច្រកផ្លូវ​សុវត្ថិភាព សម្រាប់ជនស៊ីវីល​នៅហ្កាហ្សា ដើម្បី​ឲ្យ​ពួកគេ អាចធ្វើដំណើរ​ចាកចេញពី​តំបន់ដែលមានការប្រយុទ្ធ។តើ​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​ អាចដាក់កំហិត​ ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែលឈប់បាញ់​បានទេ?នៅថ្ងៃសុក្រ​ទី​៨ធ្នូ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ត្រូវជួបប្រជុំគ្នាជាថ្មីម្តងទៀត ដើម្បី​បោះឆ្នោត​លើ​គម្រោង​សេចក្តីសម្រេចចិត្តរួម ថ្មី​មួយទៀត។ គឺអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ដែល​ជាអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិតនេះ។​ អត្ថបទ​សេចក្តីសម្រេចចិត្តរួម​នេះ មានខ្លឹមសារ​​ហៅឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែ​ឈប់បាញ់​ ឈប់ប្រយុទ្ធជាបន្ទាន់នៅហ្កាហ្សា​ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន។ អាយុជីវិតប្រជាជនស៊ីវីល ទាំងប៉ាឡេស្ទីន ទាំង​អ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែទទួលបានការការពារ ដោយ​ផ្អែកលើច្បាប់​មនុស្សធម៌អន្តរជាតិ​។ គម្រោងសេចក្តីសម្រេចចិត្តនេះ បាន​អំពាវនាវផងដែរ ឲ្យ​ដោះលែងចំណាប់ខ្មាំង​ទាំងអស់ ដោយ​គ្មានលក្ខខណ្ឌ​។សូមបញ្ជាក់ថា ដើម្បឲ្យ​អត្ថបទសំណើសេចក្តីសម្រេចចិត្តរួមមួយ អាចអនុម័តជាស្ថាពរបាន គឺទាល់តែ​អត្ថបទនោះ ទទួលបាន​ការគាំទ្រ ចំនួនយ៉ាងហោច ៩សំឡេងក្នុងចំណោម​១៥​ប្រទេសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ គឺ​ល្គឹកណាទាល់តែគ្មានប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ណាមួយ ក្នុងចំណោម​ទាំង​៥ ​បោះឆ្នោតវ៉េតូ។ ផ្អែកតាមការវិភាគ ថ្វីបើ​សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាប់​ផ្តើម​​បង្ហាញជំហររិះគន់ខ្លះ មក​លើអ៊ីស្រាអែល តែសហរដ្ឋអាមេរិកដែលមានសិទ្ធិវ៉េតូ មិនចង់ចេញមុខទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលឈប់បាញ់ទេ។ រដ្ឋបាលលោក ចូ បៃដិន ធ្លាប់បាន​លើកឡើងថា ការ​ឈប់​បាញ់ ឬការទំលាក់អាវុធ គឺវានឹង​ហុច​អត្ថប្រយោជន៍​ទៅ​ឲ្យ​ក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស។យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រឈមនឹងទុក្ខវេទនា​ ដែល​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​កំពុងតែជួបប្រទះនាពេលនេះ សំឡេងទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែលបិទបញ្ចប់សង្គ្រាមនេះ មានកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ យ៉ាងណាមិញ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ អគ្គលេខាធិការអង្គការ​សហប្រជាជាតិ បានផ្ញើលិខិតមួយទៅកាន់​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមុនពេលបើកការប្រជុំ។ ក្នុងលិខិតនេះ​ លោកបានលើកឡើងអំពីមាត្រា៩៩ នៃ​កាតិកាសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចែងថា អគ្គលេខាធិការ​អង្គការសហប្រជាជាតិ មានសិទ្ធិ​ទាញសញ្ញាអាសន្ន ប្រាប់ប្រទេសសមាជិកទាំងអស់នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ថា​ត្រូវតែសម្រេចធ្វើអ្វីម្យ៉ាង ដើម្បី​ការពារ​សន្តិភាព និងស្ថិរភាព​សន្តិសុខអន្តរជាតិ ពីគ្រោះថ្នាក់​។ ជាការកត់សំគាល់ ករណីអគ្គលេខាធិការ​អង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រើប្រាស់មាត្រា៩៩ ដើម្បី​ដាក់កំហិតឲ្យ​សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខបោះឆ្នោតអនុម័តសេចក្តីសម្រេចចិត្តរួមនេះ គឺវាជារឿងកម្រមានណាស់។ មានន័យនេះ កាលៈទេសៈពេលនេះគឺអាសន្នបំផុត ផ្នែក​មនុស្សធម៌។តើជំនួយមនុស្សធម៌ បញ្ជូនចូល​ហ្កាហ្សា គ្រប់គ្រាន់ឬទេ?ទាក់ទិននឹងការដឹកជញ្ជូន​ស្បៀងអាហារ ជំនួយមនុស្សធម៌ ថ្នាំសង្កូវ​ចូលទៅហ្កាហ្សា គឺមានការថយចុះច្រើន ប្រមាណមួយសប្តាហ៍​មកនេះ​។ អំឡុងពេល​ដែលអ៊ីស្រាអែល​បានយល់ព្រមផ្អាកការប្រយុទ្ធ រយៈពេល​១សប្តាហ៍ កាលពីចុងខែ​វិច្ឆិកា យ៉ាងហោចណាស់​មានជំនួយមនុស្សធម៌ ចំនួន​ជិត​២០០រថយន្តកុងទឺន័រជាមធ្យមក្នុងមួយថ្ងៃ​ ត្រូវបានគេដឹកចូលទៅហ្កាហ្សា តាមច្រករ៉ាហ្វា។ ក៏ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្នដោយសារតែការបាញ់ប្លោងទម្លាក់​គ្រាប់ នៅភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា ចំនួន​រថយន្តដឹកជំនួយ​មនុស្សធម៌ បានធ្លាក់​មកនៅមិនដល់​១០០គ្រឿងទេ។ផ្អែកតាម​ ការិយាល័យកិច្ចការមនុស្សធម៌ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ មាន​រថយន្តដឹកស្បៀងចូលទៅ​ហ្កាហ្សា តាមច្រករ៉ាហ្វា ចំនួន៦៩គ្រឿង និង​មាន​ការបញ្ជូនប្រេងឥន្ធនៈ ចំនួន​៦១០០០លីត្រផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី​ ការិយាល័យនេះ អះអាងថាវាតិចតួចស្តួចស្តើងខ្លាំងណាស់ បើក្រឡេកទៅមើល​តម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់​ប្រជាជន​ជិត​២លាននាក់នៅហ្កាហ្សា។​ដោយឡែក ផ្អែកតាម​សេតវិមាន គឺ​គេកំពុងចរចា ជាមួយ​ភាគីអ៊ីស្រាអែល ឲ្យ​បើកច្រកមួយទៀត គឺច្រកKerem Shalom ដែលស្ថិតនៅ​ភាគត្បូងហ្កាហ្សាដែរ ត្រង់ចំណុចព្រំដែន រវាងហ្កាហ្សា អេហ្ស៊ីប និង​អ៊ីស្រាអែល។ លោក វីរៈសេនីយ៍​ឯក Elad Goren មន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលទទួលបន្ទុក​រដ្ឋបាល​ស៊ីវីល​ក្នុងដែន​ដីប៉ាឡេស្ទីន បានប្រាប់អ្នកកាសែតថា ភាគីអ៊ីស្រាអែល នឹង​​បើកច្រក​ Kerem Shalom តែគឺបើក​​ឲ្យតែ​រថយន្តកាមីញ៉ុង ចូល​មកដើម្បី​ធ្វើការត្រួតពិនិត្យ​​សន្តិសុខតែ​ប៉ុណ្ណោះ៕
12/8/20238 minutes
Episode Artwork

សន្និសីទ​អាកាសធាតុ​ក្នុង​​ប្រទេស​ផលិតប្រេង ជា​ឱកាស​និយាយ​ពី​​វិបត្តិ​ថាមពលផូស៊ីល?

សន្និសីទ​អាកាសធាតុ​COP28 ចាប់​បើក​នៅ​​ថ្ងៃ​ទី ៣០​វិច្ឆិកា​ដល់​ថ្ងៃទី ១២​ធ្នូនៅ​ក្រុង​ឌូបៃ​ប្រទេស​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម។ សន្និសីទ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ស្តីពី​អាកាសធាតុ​ត្រូវ​​បន្ត​ជជែក​អំពី​ប្រធានបទ​ចម្រូង​ចម្រាស​ជា​ច្រើន​មាន​ជាអាទិ៍​ការ​បោះបង់​ថាមពល​ផូស៊ីល​​និង​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​សម្រាប់​ធ្វើ​អន្តរកាល​ថាមពល​ស្អាត​នៅក្នុង​បណ្តា​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍។ ប៉ុន្តែ​ដូច​ជា​រៀង​រាល់​លើក​​ មានសំណួរដដែលៗ​តែង​ផុស​ឡើង​ទាក់ទង​នឹង​សន្និសីទ​អាកាស​ធាតុ ថា តើ​មាន​ប្រយោជន៍​យ៉ាងណា? និង​អាច​សង្ឃឹម​បាន​លទ្ធផល​អ្វី បើ​សន្និសីទស្តីពី​អាកាសធាតុ​ធ្វើ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ផលិត​ប្រេង​នោះ? រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​អង្គការសហប្រជាជាតិ​១៩៧ប្រទេស និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ​ បាន​មក​ជួប​ជុំ​គ្នានៅក្រុង​ឌូបៃ ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣០​វិច្ឆិកា​នេះរហូត​ដល់​ថ្ងៃទី ១២​ធ្នូ​២០២៣ ដើម្បី​បើក​សន្និសីទប្រចាំ​ឆ្នាំ​ស្តីពី​អាកាសធាតុ​ លើក​ទី​ ២៨ COP28។ ​សន្និសីទ​​នេះ​ជា​ឱកាស​​ជជែក​អំពីការ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹងការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ រួម​គ្នា​តែ​មួយ​គត់​ក្នុង​កំរិត​ពិភពលោក​។ហេតុអ្វី​COP28 ​ជា​ជំនួប​ដ៏សំខាន់​ខ្លាំង?ថ្វីបើឥស្សរជន​សំខាន់ៗ ដូច​យ៉ាង​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចិន មិន​បាន​អញ្ជើញ​មក​ចូល​រួមដោយ​ផ្ទាល់​ក៏​ដោយ ក៏​​COP28 ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​ជំនួប​ដ៏​ធំ ដែល​ប្រមូល​ផ្តុំ​អ្នក​ចូល​រួម​ដល់​ទៅ​​ប្រមាណ​៧ម៉ឺន​នាក់ និង​ជាសន្និសីទ​ដ៏​​សំខាន់​បំផុត​។តាំងពី​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​អាកាសធាតុ​ក្រុង​ប៉ារីស​ក្នុង​COP21មក​ សន្និសីទអាកាសធាតុ​ឆ្នាំ​បន្ត​បន្ទាប់​ជា​ការ​បន្ត​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​នូវ​កម្មវត្ថុ​គោល​ គឺ​ទប់​ការ​ឡើង​កម្តៅ​សីតុណ្ហភាព​នៃ​ភព​ផែន​ដី​ឱ្យ​នៅក្រោម​ពីរ​អង្សានៅ​ដំណាច់​សតវត្សរ៍ និង​បើ​អាច​ឱ្យ​ឡើង​ត្រឹម​តែ​១អង្សា​កន្លះ​បើ​ប្រៀប​ទៅ​នឹង​សម័យ​មុន​ឧស្សាហកម្ម។COP24 ឬ​COP26 បាន​លម្អិត​ពី​ផែនការ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុ​​ក្រុង​ប៉ារីស២០១៥។ តែ​​ឆ្នាំ​នេះ COP28បាន​ដើរ​មក​ដល់​​របត់​ថ្មី។ រដ្ឋ​ជា​ហត្ថលេខី​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​អាកាសធាតុ​ក្រុង​ប៉ារីស មិន​ត្រឹម​តែ​ត្រូវ​ព្រមព្រៀង​អំពី​លើ​វិធានការ​ត្រូវ​ធ្វើ​ដើម្បី​អាកាសធាតុ​ទេ តែ​ត្រូវ​បញ្ជាក់​ថា​តើ​ចាត់​វិធានការ​នោះ​យ៉ាង​ដូចម្តេច​ទៀត។ពោល​គឺ​ក្នុង​រយៈ​ពេលពីរ​សប្តាហ៍​នេះ ​​​សន្និសីទ​មាន​បេសកកម្មដ៏ធំ​មួយ គឺបញ្ចេញ​​តុល្យការពិភពលោក​​នៃកិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹងការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​​តាំងពី​មានកិច្ចព្រមព្រៀង​អាកាសធាតុ​ក្រុង​ប៉ារីស COP21 ឆ្នាំ​២០១៥។ ​គេ​បាន​ដឹង​ជា​ស្រេច​ហើយ​ថា​តុល្យការ​មិន​សូវ​ល្អ​ទេ ​បើយោង​តាម​របាយការណ៍​កាលពី​ខែ​តុលា។ នៅក្នុង​ការ​សិក្សា​​ចុងក្រោយ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ស្តីពីអាកាសធាតុ ផែនដី​កំពុង​ឡើង​កម្តៅ​ក្នុង​ទិសដៅ​ ២,៥​ទៅ​២,៩​អង្សា​នៅ​ដំណាច់​សតវត្សរ៍​ ពោល​គឺ​ឆ្ងាយ​ពី​កម្មវត្ថុ​ក្រុង​ប៉ារីស​ឆ្ងាយណាស់។ ប៉ុន្តែ​ ​មនុស្សជាតិ​​នៅ​តែ​អាច​កំរិត​ការ​ឡើង​កម្តៅ​សីតុណ្ហភាព​ផែន​ដី​បាន​នៅ​ឡើយ ប្រសិន​បើ​មាន​សកម្មភាព​ភ្លាម​និង​ខ្លាំងក្លា។ដូច្នេះ​ទោះ​ល្អ​ឬ​មិន​ល្អ​​​​ក៏​ដោយ ក៏​​​​​​តុល្យការសរុប​បាននៅក្នុង​សន្និសីទ​លើក​នេះ​នឹង​អាច​ជួយ​ចង្អុល​បង្ហាញ​ឱ្យ​ឃើញ​អំពី​ចំណុច​ខ្វះ​ខាត​ ហើយ​​COP28ត្រូវ​កំណត់​អំពី​កម្មវត្ថុ​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ​នៅ​ដំណាក់កាល​បន្ទាប់​ ពី​ពេល​នេះ​ដល់ឆ្នាំ​២០៣០ ដើម្បី​តម្រែតម្រង់​ទិស​។កម្មវត្ថុនេះ ត្រូវ​សម្រេច​ព្រមព្រៀង​ដោយ​​រដ្ឋជា​សមាជិក​ទាំង​អស់ ប៉ុន្តែ​សន្និសីទ​កំពុង​ខ្វែង​គ្នា​លើ​បី​ចំណុច​ធំៗ។COP28នឹង​សម្រេច​ដើរ​ចេញ​ពី​ថាមពលផូស៊ីល​?ទីមួយ​គឺអនាគត​ថាមពល​ផូស៊ីល។ ថាមពល​ផូស៊ីលដែល​​រួម​​មាន ថាមពល​ធ្យូងថ្ម ប្រេងកាត​ ប្រេងសាំង និង​ឧស្ម័ន​ហ្កាស ជា​ដើមហេតុ​នាំចម្បងនាំ​​មាន​ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់និង​ការ​ឡើង​កម្តៅ​នៃភពផែន​ដី​។ នៅក្នុង​COP26 រដ្ឋ​ជា​ច្រើន​បាន​ប្តេជ្ញា​បោះបង់​ថាមពលធ្យូងថ្ម​ជា​បណ្តើរៗ​​បន្តិចម្តងៗ​។ តែ​​ថាមពល​ផូស៊ីលផ្សេងទៀត​មិន​ត្រូវ​បាន​លើក​មក​និយាយ​ទេ។ ​អ៊ីចឹង​ហើយ​បាន​ជា​​រដ្ឋខ្លះ​ព្រមទាំង​អង្គការក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ចង់​លើ​យក​បញ្ហាចំហេះ​ផូស៊ីល​ទាំងអស់​​មក​លាត​ត្រដាង​នៅលើ​តុ​សន្និសីទCOP28នេះ។ត្រូវ​និយាយ​អំពី​ថាមពល​ផូស៊ីល​ដែល​ជា​ប្រធានបទ​ដ៏​រសើប​បំផុតហើយ ​សន្និសីទត្រូវ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅនៅក្នុង​ប្រទេស​ផលិត​ថាមពល​ផូស៊ីលទៀត។ ​ម្ចាស់​ផ្ទះ​អ្នក​រៀប​ចំសន្និសីទអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមជា​ប្រទេស​ផលិត​ប្រេង​(ថាមពលផូស៊ីល) លំដាប់​ទី​៧​នៅលើ​ពិភពលោក​។ អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម​និង​បណ្តាប្រទេសដែល​​រំពឹង​ខ្លាំង​លើ​ថាមពល​ផូស៊ីល​ ចង់​ឱ្យ​COP28​ផ្ចង់​គិត​គូរលើ​បច្ចេកវិទ្យាទំនើប​ជាន់​ក្រោយ​សម្រាប់​ចាប់​និង​ស្តុក​ទុក​ឧស្ម័ន​កាបូនិក​ មិន​ឱ្យ​សាយភាយបំពុល​​បរិយាកាស ដែល​ភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ​ក៏យល់​ថា​ជា​បច្ចេកវិទ្យា​អាច​ជួយ​សម្រេច​កម្មវត្ថុ​អាកាសធាតុ​បាន និងចង់​ផ្តោត​ការ​​គិត​គូរ​ខ្លាំង​ដល់​​ថាមពល​កើត​ឡើង​វិញ។ថាមពល​កើត​ឡើង​វិញ​ ជា​ចំណុច​ខ្ទាស់ទីពីរ។  សហភាព​អឺរ៉ុប សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​អេមីរ៉ាត​ស្នើ​កំណត់​កម្មវត្ថុ​ បង្កើនសមត្ថភាព​​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​ស្អាតបីដង​។ គ្រប់​គ្នា​ពេញ​ចិត្ត​នឹង​​គំនិតផ្តួចផ្តើម​នេះ​តែ​អង្គការ​ការពារបរិស្ថាន​ខ្លាច​ថា​COP28ជា​ការ​បង្វែរ​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ចេញ​ពី​ការ​គិត​គូរ​បញ្ចប់​ការ​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​ផូស៊ីល។ ​ថាមពល​កើត​ឡើង​វិញ​ក៏ពិត​ជា​​សំខាន់​ខ្លាំងមែន​ហើយ​ គ្រាន់​តែ​ថា​សម្រាប់​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍ ពួកគេ​ត្រូវ​ការ​ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់​ធ្វើ​វិនិយោគថាមពលស្អាត។ តើ​បាន​ថវិកា​មកពីណា?តើ​នរណា​ជា​អ្នក​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​អាកាសធាតុ? នេះ​ចំណោទ​ទីបី ដែល​នឹង​មាន​តស៊ូ​មតិ​យ៉ាង​ផុសផុស​ក្នុងរយៈ​ពេល​១៤​ថ្ងៃ​នៃ​សន្និសីទ។ កាលពី​COP27 បាន​សម្រេច​បង្កើត​មូលនិធិ​ ប៉ះប៉ូវ​ការ​ខូចខាត សម្រាប់ជួយប្រទេស​ក្រីក្រ​និ​ងកំពុង​អភិវឌ្ឍន៍ដែល​​ជា​ជនរងគ្រោះ​មហន្តរាយ​អាកាសធាតុ​បណ្តាល​មក​ពីការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។ បើ​តាម​របាយការណ៍​របស់​សាកលវិទ្យាល័យ​Delaware ក្នុងមួយ​ឆ្នាំ​២០២២ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ពិភពលោក​ខាង​បង់​អស់​ដល់​៦,៣%​នៃ​ផលិតផលសរុប​របស់​ពលរដ្ឋសកម្ម​​នៅលើ​ផែន​ដី​។ ជា​ការ​ខាត​បង់​ដោយ​ផ្ទាល់​ ដោយ​ការ​ខាត​បង់​ផលិតកម្ម​ក្នុង​ស្រុក ទិន្និផលកសិកម្ម​ និង​ថាមពល ព្រមទាំង​ជា​ការ​ខាត​បង់​ក្នុង​វិស័យ​វិនិយោគ។ ហើយ​ដោយ​គ្មាន​ការ​ភ្ញាក់ផ្អើល គឺ​ប្រទេស​ដែល​មិន​ជឿន​លឿន​ កំពុង​​អភិវឌ្ឍន៍​ដែល​រងគ្រោះ​និង​បន្ទុក​ធ្ងន់ជាងគេ។ក្រុមប្រទេសអ្នក​មាន​បាន​សន្យា​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​ដល់​ក្រុម​ប្រទេស​ក្រីក្រី​ចំនួន ១០០ពាន់​លាន​។​ ពាក្យ​សន្យា​ត្រូវ​សម្រេច​ឱ្យ​បាន​ជាក់​ស្តែង​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ។ តែ​សេចក្តី ត្រូវការ​ មានទំហំ​ដល់​ទៅ​២ទ្រី​លាន(២០០០ពាន់​លាន)​ឯណោះ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ។ក្រៅ​អំពី​ខ្លឹម​សារ​នៃ​​ប្រធានបទ​ខ្វែង​គ្នា​នេះ ជោគវាសនា​និង​ជំនឿ​ទុក​ចិត្ត​លើ​​COPកំពុង​រង​ការ​គំរាមកំហែង​យ៉ាង​ខ្លាំង។ ប្រសិន​បើ​COP28 មិន​អាច​សម្រេច​លទ្ធផល​អ្វី​ដោយ​ជាក់លាក់​និង​ប្រកប​ដោយ​មហិច្ឆតា​ទេ នៅ​​៨​ឆ្នាំក្រោយ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ក្រុង​ប៉ារីស ក្នុង​ពេល​ដែល​ឧស្ម័ន​ផ្ទះ​កញ្ចក់​ កាបូន បន្ត​កើន​ឡើង​ជា​លំដាប់ ហើយ​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​សន្និសីទ​ជា​ប្រទេស​ផលិតប្រេង​ទៀត នោះពិភពលោក​ច្បាស់​ជា​អស់​ជំនឿ និង​បន្ទោស​​COPជា​មិន​ខាន៕
11/30/20236 minutes, 55 seconds
Episode Artwork

មួយខែនៃសង្រ្គាមហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែល​ប្រកាសគម្រោង​គ្រប់គ្រងសន្តិសុខ​ហ្កាហ្សា នៅក្រោយសង្រ្គាម

គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី​៧​វិច្ឆិកា មានរយៈពេល​មួយខែគត់​ដែល ​អ៊ីស្រាអែល​បើក​ការវាយប្រហារសងសឹក​ក្រុមហាម៉ាស ក្នុងទឹកដី​ហ្កាហ្សា បន្ទាប់ពីក្រុមនេះ​បើក​ការវាយឆ្មក់​ចូល​ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ដោយ​សម្លាប់មនុស្ស​ប្រមាណ ១៤០០នាក់ និង​ចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង ជាង​២៤០នាក់ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា។ ការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស ផ្លូវគោក របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា នៅ​រយៈពេល​មួយខែ​មកនេះ បានសម្លាប់មនុស្ស​ប្រមាណ ១ម៉ឺន​នាក់។ នេះ​បើតាម​តួលេខ​ផ្តល់ដោយ​ក្រសួង​សុខាភិបាល​ហាម៉ាស។ សង្រ្គាមហ្កាហ្សា ដែលអ៊ីស្រាអែល​បានដាក់ទិសដៅ គាស់រំលើង​ក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន​បានបណ្តាល​ឲ្យហ្កាហ្សា​ដែលមាន​ប្រជាជន​រស់នៅ​ជាង ២លាននាក់ កំពុង​ជួប​វិបត្តិ​មនុស្សធម៌ វិបត្តិ​ជនភៀសខ្លួន​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។ មួយខែ​ក្រោយ​អំពើហិង្សា​សម្លាប់​មនុស្ស របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល តើ​អ្វីទៅជា​តុល្យការចុងក្រោយ នៃ​ការវាយប្រហារ​សងសឹក​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើក្រុមហាម៉ាស នៅទឹកដី​ហ្កាហ្សា? គិតមកទល់ថ្ងៃអង្គារ ទី៧​វិច្ឆិកា សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សា​មាន​រយៈពេល​១ខែគត់។ ១ខែ​គត់​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​បើកការវាយប្រហារសងសឹក​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែល​បាន​បញ្ជូន​កងកុម្មង់ដូរ ចូលទៅវាយឆ្មក់ សម្លាប់ប្រជាជន​ស៊ីវិល នៅក្នុង​ទឹកដី អ៊ីស្រាអែល។ យោងតាម​អ៊ីស្រាអែល នៅថ្ងៃទី ៧តុលា សកម្មជន​ប្រដាប់អាវុធ​ហាម៉ាស​ជាង ២០០០នាក់ ដែល​បាន​បំផ្លាញ​ជញ្ជាំង​ព្រំដែនខ័ណ្ឌហ្កាហ្សាជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល​ចំនួន ២៩​កន្លែង បាន​ទទួល​បញ្ជា​ឲ្យ​ទៅ​បង្កសកម្មភាព​ភេរវនិយម សម្លាប់​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​អ៊ីស្រាអែល​ឲ្យបាន​ច្រើនបំផុត។ ការវាយឆ្មក់​របស់​កងកម្ម៉ង់ដូរ​ហាម៉ាស ទៅលើ​ទីក្រុង​ភាគខាងត្បូង​អ៊ីស្រាអែល បាន​សម្លាប់​មនុស្សជាង ១៤០០នាក់ ដែល​ភាគច្រើន​ជា​ប្រជាជន​ស៊ីវិល ចំណែក​មនុស្ស​ជាង​២៤០​ត្រូវ​ពួកហាម៉ាស​ចាប់ជា​ចំណាប់ខ្មាំង លាក់ទុកក្នុងទឹកដីហ្កាហ្សា។ ប្រកាសសង្រ្គាមសងសឹកភ្លាមៗ​ទៅលើ​ពួកហាម៉ាស អ៊ីស្រាអែល​បដិសេធ​បទឈប់បាញ់គ្រប់ទម្រង់ ថ្វីបើ​អ៊ីស្រាអែល​រងការដាក់សម្ពាធ​ពីគ្រប់ទិស ដោយសារ​ចំនួន​មនុស្សស្លាប់​កាន់តែ​កើនឡើង នៅ​ក្នុង​ការវាយប្រហាររបស់​អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​ទឹកដីហ្កាហ្សា។មួយខែ​បើកសង្រ្គាម​ហ្ហាហ្សា អ៊ីស្រាអែលនៅតែបដិសេធ​មិន​អនុវត្តបទឈប់បាញ់មួយខែ​ក្រោយ​បើកសង្រ្គាមសងសឹក ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​ទឹកដីហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​ប្រកាន់ជំហរតឹងរ៉ឹង មិន​ព្រម​អនុវត្ត​បទ​ឈប់បាញ់ ដោយ​នៅ​តែបន្ត​ជញ្រ្ជំ ទម្លាក់គ្រាប់ ទៅ​លើ​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា។ នៅ​យប់​ថ្ងៃអាទិត្យ​ឈាន​ចូល​ដល់​ថ្ងៃ​ចន្ទ ដែលជិត​ដល់​គម្រប់​រយៈពេល​១ខែ គត់​នៃ​សង្រ្គាមសងសឹក​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន អ៊ីស្រាអែល​បើក​ការវាយប្រហារ​ដ៏​សន្ធឹក ខ្លាំងជាង​ពេលណាៗ​ទាំងអស់ ទៅលើ​ទីតាំង​របស់​ក្រុមហាម៉ាស នៅក្នុង​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា។ យោង​តាមការចុះផ្សាយ​របស់​ទស្សនាវដ្តី​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ប្រតិបត្តិការយោធា​ទាំងផ្នែកផ្លូវអាកាស និងជើងគោក​របស់​អ៊ីស្រាអែល នៅដើមសប្តាហ៍នេះ​បានសម្លាប់​សកម្មជនហាម៉ាស និងបំផ្លាញ​ទីតាំង​យោធា កន្លែងស្តុកទុកអាវុធ គ្រាប់រ៉ូក្កែត​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ជាច្រើន​កន្លែង។ ប៉ុន្តែ ទូរទស្សន៍​ហាម៉ាស ឈ្មោះ Al-Aqsa​បាន​ផ្សាយថា ការទម្លាក់គ្រាប់​របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល នៅ​យប់ថ្ងៃ​អាទិត្យ សម្លាប់​ជនជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន​យ៉ាងតិច ៧៥នាក់។ យោងតាម ក្រសួងសុខាភិបាល​ហាម៉ាស ដែលជា​អ្នកបញ្ចេញ​ផ្សាយ​តួលេខ​ជនរងគ្រោះ​នៅ​ហ្កាហ្សារហូតមក ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា នៅ​មួយខែ​មកនេះ បាន​សម្លាប់​មនុស្ស​យ៉ាងតិច ១ម៉ឺននាក់ ដែលនៅក្នុងនោះ ៤ពាន់នាក់​ជា​កុមារ និង​បំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ផ្ទះសម្បែង មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន​ជាច្រើនកន្លែង រួម​ទាំង​ជំរំជនភៀសខ្លួន​គ្រប់គ្រង​ដោយ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​នៅ​ហ្កាហ្សា។សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សា​មិនត្រឹម​បង្ក​ឲ្យមានការបាត់បង់ជីវិត​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន ជាពិសេស ជា​កុមារ ប៉ុន្តែ វា​បានបណ្តាល​ឲ្យ​វិបត្តិ​មនុស្សធម៌​ធ្ងន់ធ្ងរ បន្ទាប់ពី​មនុស្ស​ជាង ១លាន ៥សែននាក់ ត្រូវ​បង្ខំ​ឲ្យផ្លាស់ទី បោះបង់​ចោលផ្ទះសម្បែង នៅហ្កាហ្សា ដែល​រងការទម្លាក់គ្រាប់បែក​គ្មានលោះថ្ងៃ​របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល។ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គុយទែរស្ក៍ នៅថ្ងៃ​អង្គារ​បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​មាន​បទឈប់បាញ់​បន្ទាន់ ព្រោះថា ហ្កាហ្សា ដែល​រងការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស​របស់​អ៊ីស្រាអែល​កំពុង​ក្លាយ​ជា​វាលកប់ខ្មោច​កុមារប៉ាឡេស្ទីន។ អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ថ្កោលទោស​ផង​ដែរ ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ប្រើទឹកដីលីបង់ ដើម្បី​បន្ត​បាញ់គ្រាប់រ៉ូក្កែត ចូលទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល។ពិភពលោក​បែកបាក់ ដោយសារ​សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សានៅចំពោះមុខ​សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សា ពិភពលោក​បែកបាក់គ្នា ជាពីរក្រុម ដោយ​មិនក្រុម​​ការពារ​បុព្វហេតុប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅហ្កាហ្សា ដែល​ស្លាប់ រងគ្រោះ អត់ឃ្លាន ដោយសារ​ការវាយប្រហារ​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និង​មួយក្រុមទៀតជាអ្នកចេញមុខការពារ​អ៊ីស្រាអែល ក្នុងការប្រើសិទ្ធិ​ការពារខ្លួន នៅក្រោយ រងការវាយប្រហារភេរវកម្ម​របស់​ក្រុមហាម៉ាស។សហគមន៍អន្តរជាតិ​វិញ​នៅតែ​មិនអាច​រក​ចំណុចរួមមួយ ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យមានបទឈប់បាញ់​នៅហ្កាហ្សា។ ជាក់ស្តែង ទោះ​អ៊ីស្រាអែល​បើកការវាយប្រហារ​ទម្លាក់គ្រាប់លើ​ហ្កាហ្សា ដែលបាន​សម្លាប់ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ នៅតែ​បរាជ័យ មិនអាចចេញសេចក្តីសម្រេចទាមទារ​ឲ្យមានបទឈប់បាញ់​នៅហ្កាហ្សា។ អាមេរិក​ផ្ទាល់​ដែលជាសម្ព័ន្ធ​របស់អ៊ីស្រាអែល​បាន​វេតូ ប្រឆាំង​សេចក្តីសម្រេច ក្នុងហេតុផលថា អ៊ីស្រាអែល​មាន​សិទ្ធិការពារខ្លួន នៅចំពោះមុខការវាយប្រហារ​ភេវរកម្ម​របស់​ក្រុមហាម៉ាស។ ដោយ​ផ្អែកលើ​ការលើកឡើង​របស់​អ៊ីស្រាអែល អាមេរិក​ប្រាប់ទៅក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ថា បទឈប់បាញ់​នឹង​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស​មាន​ឱកាស​ប្រមូលកម្លាំងដើម្បីបន្តសង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃ​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល។ថ្វីបើចេញមុខការ​ការពារ​អ៊ីស្រាអែល ដែលបដិសេធ​បទឈប់បាញ់ នៅហ្កាហ្សា ប៉ុន្តែ អាមេរិក​ដែល​រងការរិះគន់​ដោយសារ​ធ្វើមិនដឹងមិនឃើញ ចំនួនមនុស្សស្លាប់​ដោយសារ​ការទម្លាក់គ្រាប់​របស់​អ៊ីស្រាអែល បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​អនុវត្ត​បទឈប់បាញ់​មនុស្សធម៌ ឬ​យ៉ាង​ហោច​បទឈប់បាញ់តាក់ទិក ដែលមានន័យ​ផ្អាកការប្រយុទ្ធប៉ុន្មានម៉ោង ដើម្បី​បើកផ្លូវជម្លៀសមនុស្ស​ចេញពី​ការប្រយុទ្ធនៅ​ហ្កាហ្សា​ខាងជើង រវាង​អ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាស។ នៅក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​ក្រុម​ប្រទេស​មហាអំណាច​ឧស្សាហកម្ម​G​៧ នៅទីក្រុង​តូក្យូ នៅថ្ងៃ​អង្គារ​នេះ អាមេរិក តាមរយៈ​រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស លោក​អង់តូនី ប្លីងកិន ត្រូវ​ព្យាយាម​បញ្ចុះបញ្ចូល ប្រទេស​សមាជិក​ដទៃទៀត ឲ្យគាំទ្រ​បទឈប់បាញ់​តាក់ទិកដែលអាមេរិកស្នើទៅ​ភាគីអ៊ីស្រាអែល។នៅក្រោយ​ចប់សង្រ្គាម អ៊ីស្រាអែល​គ្រោង​កាន់កាប់​ផ្នែកសន្តិសុខនៅហ្កាហ្សាទោះរងការដាក់សម្ពាធ ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ការទាមទារ​របស់​អាមេរិកដែលជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត និង​ការគំរាម​របស់​ប្រទេស​អារ៉ាប់ ដូចជា​អ៊ីរ៉ង់​ជាដើម​ដែលបានព្រមាន​ពីការរីករាលដាល​ទៅជាសង្រ្គាមតំបន់ អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​រឹងទទឹង មិនប្តូរជំហរ​របស់ខ្លួន។ នៅថ្ងៃ​អង្គារនេះ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជាក់សាជាថ្មីថា អ៊ីស្រាអែល​នឹង​មិន​អនុវត្ត​បទឈប់បាញ់ ដាច់ខាត ដរាបណា​ក្រុមហាម៉ាស​មិន​ដោះលែង​ចំណាប់ខ្មាំង ជាង ២៤០​នាក់ ដែលកំពុង​ក្រុមហាម៉ាស​ចាប់យកទៅលាក់​ទុក​នៅហ្កាហ្សា។អ៊ីស្រាអែល​មិនត្រឹម​បដិសេធ​បទឈប់បាញ់ ប៉ុន្តែ ដោយ​ប្រកាស​សន្យា​គាស់រំលើង កម្ទេច​ក្រុមហាម៉ាស​ឲ្យបាត់មុខ​ពីទឹកដីហ្កាហ្សា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល​អះអាងនៅថ្ងៃ​អង្គារ​ថា នៅក្រោយ​ចប់សង្រ្គាម​វាយប្រហារ​ទៅលើ​ហាម៉ាស អ៊ីស្រាអែល​នឹង​ចូលទៅគ្រប់គ្រង​ផ្នែក​សន្តិសុខ​នៅហ្កាហ្សា សាជាថ្មីឡើងវិញ បន្ទាប់ពី​អ៊ីស្រាអែល​ដក​ខ្លួនចេញ​ពី​ហ្កាហ្សានៅ​ឆ្នាំ ២០០៥។ សម្រាប់​នាយកដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល ដោយសារ​តែ​ហ្កាហ្សា​ធ្លាក់ក្រោម​គ្រប់គ្រង​របស់​ក្រុមហាម៉ាស នៅ​ឆ្នាំ ២០០៧ ហ្កាហ្សាលែង​ស្ថិត​ក្រោមការគ្រប់គ្រង​សន្តិសុខ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ខណៈពេល​ក្រុមហាម៉ាសប្រែក្លាយ​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា​ទៅជា​មូលដ្ឋានទ័ព​ដ៏រឹងមាំ ដើម្បី​បើកប្រតិបត្តិការ​ធ្វើភេរវនិយម​សម្លាប់​មនុស្ស​នៅទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល។អ៊ីស្រាអែល និង​អាមេរិក​កាន់តែ​ឯកោសង្រ្គាមសងសឹករបស់អ៊ីស្រាអែល ដែលបាន​សម្លាប់ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន​ជារៀងរាល់ថ្ងៃ បាន​បណ្តាល​ឲ្យមាន​រលកបាតុកម្ម កើតឡើង​នៅទូទាំងពិភពលោក មិនថា នៅប្រទេស​ដែល​កាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម ឬនៅប្រទេស​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់អ៊ីស្រាអែល ដូចជា​អាមេរិក​ជាដើម។ នៅអាមេរិក បារាំង អាល្លឺម៉ង់ បាតុកម្ម​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ជាច្រើនកន្លែង ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យអ៊ីស្រាអែល​អនុវត្ត​បទឈប់បាញ់ បើកផ្លូវ​ឲ្យគេនាំជំនួយមនុស្សធម៌​សម្រាប់ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ចង់ ឬ​មិនចង់ ការវាយប្រហារ​ដោយ​មិនសំចៃដៃរបស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ​ទៅលើ​ទឹកដីភាគខាងជើង​ហា្កហ្សា បានសម្លាប់ប្រជាជន​ស៊ីវិល រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល និង​អាមេរិកដែលចេញមុខ​គាំទ្រ​ទាំងផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ និងជំនួយយោធា​សម្រាប់​អ៊ីស្រាអែល បានរងការរិះគន់ និង​នៅឯកោ​ជាងពេលណាៗទាំងអស់។ ដោយសារ​តែ​អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​រឹងទទឹង​មិនព្រមផ្អាកការវាយប្រហារ​ហា្កហ្សា ដែលបាន​សម្លាប់ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន ប្រទេស​អារ៉ាប់មួយចំនួន ដែល​ធ្លាប់​រាប់រក​អាមេរិក​និង​អ៊ីស្រាអែល​បានដកខ្លួន​ឃ្លាតឆ្ងាយ និង​ដកទូត​របស់ខ្លួន​ចេញពី​អ៊ីស្រាអែល។  នៅតាម​បណ្តាប្រទេស​កាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​អាមេរិក និងអ៊ីស្រាអែល បានកើតចំនួន​កាន់តែច្រើន។ ចំណែក ​និន្នាការ​ស្អប់ខឹង ជនជាតិជ្វីហ្វ នៅក្នុង​ពិភពលោក បាន​ហក់កើនឡើងចំនួន ដោយសារ​តែ​សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល​នៅហ្កាហ្សា៕
11/7/20237 minutes, 55 seconds
Episode Artwork

CPI/ICC៖ ការប្រយុទ្ធ​​នៅហ្កាហ្សាដែលរារាំងដល់ការដឹកស្បៀងទៅឲ្យជនស៊ីវីល អាចជា​ "ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម"

សង្គ្រាមរវាងអ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បានឈានចូលដល់ថ្ងៃទី​២៤ហើយ បន្ទាប់ពីក្រុមភេរវកម្ម​អ៊ីស្លាមនេះ បាន​សំរុកចូលទៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា សម្លាប់មនុស្ស​ប្រមាណ​១៤០០នាក់ និង​បានចាប់ចំណាប់​ខ្មាំង​ប្រមាណ​២៣០នាក់។ អស់រយៈពេល២ថ្ងៃមកហើយ ដែល​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានបើកប្រតិបត្តិការវាយលុក ចូលក្នុង​តំបន់ហ្កាហ្សាដោយ​ផ្ទាល់ និងបានបន្ត​បាញ់​ប្លោងមីស៊ីលយ៉ាងដំណំ ទៅលើទីតាំងរបស់​ក្រុមហាម៉ាស។​ ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន កំពុងរងទុក្ខវេទនាដ៏​លំបាកបំផុត ដោយ​សារតំបន់ហ្កាហ្សាត្រូវរាំងខ្ទប់ទាំងស្រុង មិនអាចរត់ទៅណាបាន គ្មានជំរក គ្មាន​​ស្បៀងអាហារ និងគ្មាន​ថ្នាំសង្កូវ។ យោងតាមអាជ្ញាធរសុខាភិបាល​ប៉ាឡេស្ទីន យ៉ាងហោចណាស់ មាន​ជនប៉ាឡេស្ទីនស្លាប់​ជាង​៨០០០នាក់ហើយ គិតត្រឹមថ្ងៃទី​៣០តុលា​។​ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម​?មហន្តរាយមនុស្សធម៌ ដែលប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនទាំង​ជាង​២លាននាក់​នៅតំបន់​ហ្កាហ្សា កំពុងតែរងគ្រោះ គឺជាការព្រួយបារម្ភដ៏ធំធេង នាពេលនេះ​។ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអំពាវនាវម្តងហើយម្តងទៀត ឲ្យ​ផ្អាកការប្រយុទ្ធ ដើម្បី​បើក​ផ្លូវដឹកស្បៀងអាហារ ព្រមទាំងជំនួយមនុស្សធម៌ចាំបាច់ជាច្រើនទៀត ដែលប្រជាជននៅហ្សាហ្សា កំពុងតែត្រូវការជាទីបំផុត​។កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី​២៩តុលា​ លោក Karim Khan អគ្គរដ្ឋអាជ្ញានៃ​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ បានធ្វើ​ដំណើរទៅ​ពិនិត្យ​ស្ថានការណ៍ នៅឯច្រក​រ៉ាហ្វា ព្រំដែន​រវាងតំបន់​ហ្កាហ្សា និងអេហ្ស៊ីប ដែលច្រកនេះគឺជាច្រកតែមួយគត់ ដែលគេអាចដឹកស្បៀងចូលទៅហ្កាហ្សាបាន។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែការបាញ់​ប្លោងគ្រាប់ ​នៅតែបន្តយ៉ាងសកម្ម ព្រមទាំង​ការវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅលើដីដោយផ្ទាល់ផង រវាងកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស បានធ្វើ​ឲ្យ​ច្រករ៉ាហ្វា នៅតែបិទខ្ទប់ដដែល​ មិនអាចមាន​រថយន្តដឹកស្បៀងចូលទៅបានទេ​។លោកអគ្គរដ្ឋអាជ្ញាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បាន​លើកឡើងថា ស្ថានការណ៍នេះ​ វាអាចត្រូវបានចាត់ទុកថា ជា “ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម” ។ លោក​បាន​បន្តថា អ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែធានាការពារសុវត្ថិភាពដល់បុគ្គលិក​អង្គការមនុស្សធម៌ ហើយត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនអាចទទួល​បាន​នូវ​ស្បៀងអាហារ ព្រមទាំងថ្នាំពេទ្យដើម្បី​ព្យាបាលជំងឺនិងសង្គ្រោះអ្នករបួស។​ដូចគ្នាដែរ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ ពីទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន លោក​ចូ បៃដិន បាន​ថ្លែងអំពាវនាវទៅកាន់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ថាត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា​ អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មានការដឹកស្បៀងចូលទៅហ្កាហ្សា ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។ លោក​ចូ បៃដិន បានរន្ធាន់ថា​ ត្រូវតែបង្កើន​ចំនួនស្បៀងដឹកចូលហ្កាហ្សា ឲ្យ​បានច្រើនបំផុត និងត្រូវតែ​ធ្វើ​ឲ្យ​បាន​ឆាប់បំផុត ព្រោះស្ថានការណ៍​​កំពុង​តែ​អាសន្នខ្លាំង​​​ណាស់។ស្បៀងមិនគ្រប់​​ មនុស្សដណ្តើមគ្នា​!យោងតាម​ការិយាល័យសម្របសម្រួល​កិច្ចការមនុស្សធម៌ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (Ocha) កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី​២៩តុលា​ គឺមានស្បៀងអាហារចំនួន​ប្រមាណ​៣៣រថយន្ត ត្រូវបានដឹកចូលតាមច្រករ៉ាហ្វា ទៅកាន់តំបន់​ហ្កាហ្សា។ គិតជាសរុប ចាប់ពីសង្គ្រាម​នេះបាន​ផ្ទុះឡើង មកត្រឹមថ្ងៃទី៣០តុលា គឺមានស្បៀងអាហារនិងជំនួយមនុស្សធម៌ ចំនួន​តែ១១៧រថយន្តប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានដឹកចូលទៅហ្កាហ្សា។​ ពោលគឺជាចំនួនតិចតួចខ្លាំងណាស់ ប្រៀបបាននឹងទឹក​មួយដំណក់ក្នុងមហាស​មុទ្រ​។ តាមធម្មតា ប្រជាជន​នៅតំបន់​ហ្កាហ្សាប្រមាណ​២លាន​៤សែននាក់ ត្រូវការស្បៀងចំនួនជាង១០០កុងទឺន័រ ក្នុងមួយថ្ងៃ​ ទើបគ្រប់​។ស្ថានការណ៍កាន់តែអាសន្ន​និងចលាចលបែបនេះ បានធ្វើ​ឲ្យ​មានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់ ទាក់ទិងការផ្ទុះអំពើហិង្សា លែងមានសណ្តាប់ធ្លាប់សាធារណៈក្នុងចំណោមប្រជាជនស៊ីវីលនៅហ្កាហ្សា។ ដោយសារតែគ្មានស្បៀងអាហារ គ្មានទឹកបរិភោគ និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ ប្រជាជន​ចាប់ផ្តើមចលាចលស្លន់ស្លោ ប្រវាយប្រតប់ដណ្តើមគ្នាយ៉ាងអាណាធិបតេយ្យ​។​យ៉ាងណាមិញ ទីភ្នាក់ងារ​អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន (Unrwa) បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា គេមានការបារម្ភណាស់ អំពី​ភាពចលាចលហិង្សា​​ដែលអាចកើតឡើង ដោយសារតែ​មនុស្ស​ប្រញ៉ាយ​ដណ្តើមគ្នា លែងមានសណ្តាប់ធ្នាប់។ ហេតុការណ៍ មនុស្សចូលទៅប្រមូលយក និង​​​ប្រញ៉ាយដណ្តើមយក​ស្បៀងអាហារ បានកើតឡើងហើយ​ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី​២៨តុលា នៅ​ទីតាំង​ស្តុកស្បៀងមួយកន្លែង​ និងទីតាំងចែកស្បៀងច្រើនកន្លែង​ទៀត​។អ៊ីស្រាអែលបន្ថែម​កម្លាំង ចូលកាត់​ផ្តាច់ផ្លូវឆ្លងកាត់ជើង-ត្បូង នៃតំបន់ហ្កាហ្សា​​គួរបញ្ជាក់ថា ទោះជាមានការអំពាវនាវឲ្យឈប់​បាញ់​យ៉ាងណាក៏ដោយ តែ​អ៊ីស្រែអែលនៅតែបន្តប្រយុទ្ធ និង​បន្ថែមកាន់​តែ​សកម្ម​។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី៣០តុលា​​ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាស​បន្ថែម​កម្លាំងទាហាន ដើម្បី​បើកប្រតិបត្តិការ សំរុក​ចូលទៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សាកាន់តែជ្រៅ។ អ៊ីស្រាអែល អះអាងថា គេមានកម្មវត្ថុ គឺបោលសំអាតក្រុមហាម៉ាសឲ្យ​វិនាស ទាំងកម្លាំងមនុស្ស ទាំងកម្លាំងសព្វាវុធ និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​រូងក្រោមដីនៅហ្កាហ្សា។យ៉ាងណាមិញ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថា នៅរវាង​២៤ម៉ោងចុងក្រោយនេះ គេបាន​វាយកម្ទេចបានជោគជ័យ ទៅលើចំណុចគោលដៅចំនួន​៦០០ របស់​ក្រុមភេរវកម្ម​ហាម៉ាស។ កងទ័ព​ បានកំទេចទីតាំងស្តុកអាវុធរបស់​ក្រុមហាម៉ាស ទីតាំង​បាញ់និងប្រព័ន្ធបាញ់​គ្រាប់រ៉ូកែត និងគ្រាប់មីស៊ីល ព្រមទាំងទីតាំងលាក់ខ្លួន​របស់ពួកហាម៉ាសថែមទៀត។សូមបញ្ជាក់ដែរថា គិតចាប់ពីថ្ងៃសៅរ៍ ជាថ្ងៃដែល​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​​ បានបើក​ប្រតិបត្តិការសំរុកចូលតំបន់​ហ្កាហ្សា គឺ​ មានមេក្រុមហាម៉ាសជាច្រើននាក់ ត្រូវបាន​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលសម្លាប់បាន​។ ហើយកាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ ឈានចូលថ្ងៃចន្ទ ទី​៣០តុលា ទាហានអ៊ីស្រាអែល បានបញ្ជាយន្តហោះមួយគ្រឿងគ្មានមនុស្សបើក ឲ្យទៅវាយ​ប្រហារចំអាគារមួយកន្លែង ដែល​មាន​សមាជិកហាម៉ាសជាង​២០នាក់សំងំលាក់​ខ្លួន។ហើយនៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ រថក្រោះរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានឈានចូលទៅដល់​តំបន់ al-Zetoun ដែលស្ថិតនៅជាយ​ក្រុង​ហ្កាហ្សាស៊ីធី។ វត្តមានរបស់​រថក្រោះអ៊ីស្រាអែលនៅតំបន់នេះ បង្ហាញថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានកាត់ផ្តាច់​​​ផ្លូវ​ Salah al-Deen ហើយ ដែលផ្លូវនេះ​​ជាខ្សែ​ផ្លូវដ៏សំខាន់ ឆ្លងកាត់ពី​ជើងទៅត្បូងនៅ​តំបន់ហ្កាហ្សា​​។​​អ៊ីស្រាអែល​គំរាមបាញ់​ប្លោងគ្រាប់ទៅលើមន្ទីរពេទ្យ?យោងតាមអង្គការ​អឌ្ឍចន្ទក្រហម​ប៉ាឡេស្ទីន គឺ​នៅតំបន់​ក្បែរមន្ទីរពេទ្យជាច្រើនកន្លែងដែលពួកគេគ្រប់គ្រង បានរងនូវការ​បាញ់​ប្លោងមីស៊ីល​ជាច្រើនដង។ អង្គការនេះ លើកឡើងថា ការបាញ់​ប្លោងរបៀបនេះ គឺវាបានគំរាម​យ៉ាងអាសន្នបំផុត ទៅលើអាយុជីវិត​អ្នកជំងឺ អ្នករបួស និង​ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន ដែលមកជ្រកនៅមន្ទីរពេទ្យ​។លោក Bacha Mourad ប្រធានមន្ទីរពេទ្យ al-Quds បានបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP ថា មន្ទីរ​បានទទួលសារពីភាគីអ៊ីស្រាអែល ឲ្យ​មន្ទីរពេទ្យ​លោក​ជម្លៀស​អ្នកជំងឺ អ្នករបួស និងប្រជាជនស៊ីវីលចេញឲ្យអស់ ក្នុងពេល​ដ៏ឆាប់ ព្រោះកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនឹងបើកការវាយប្រហារ​។នៅចំពោះមុខស្ថានការណ៍​មហន្តរាយមនុស្សធម៌នេះ ព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី​៣០តុលា លោកប្រធានអង្គការសុខភាពពិភពលោក បានថ្លែងការអំពាវនាវទៅកាន់អ៊ីស្រាអែល ដោយ​លោក​បានលើកឡើងថា “យើងសូមនិយាយម្តងហើយម្តងទៀត ថា​ការជម្លៀស​​មន្ទីរពេទ្យមួយទាំងមូល ដែលពោរពេញ​ដោយ​​អ្នកជំងឺ​ អ្នករបួស វាជារឿងមួយមិនអាចធ្វើទៅបានទេ។ វាគឺជារឿងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ធ្វើឲ្យ​ជំងឺ អ្នករបួស ត្រូវប្រឈមនឹងសេចក្តីស្លាប់​។សូមបញ្ជាក់ថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល តែងតែបានអះអាងជានិច្ច ថា​ក្រុមហាម៉ាសបានយកប្រជាជនស៊ីវីលជាខែលដើម្បីការពារខ្លួន។ អ៊ីស្រាអែលបានអះអាងថា គេមានភស្តុតាងនិងរូបភាពបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ ថា​ទីតាំងសំខាន់ៗនៃរូងក្រោមដីរបស់​ពួកហាម៉ាស គឺធ្វើនៅខាងក្រោមមន្ទីរពេទ្យនៅតំបន់​ហ្កាហ្សា ព្រោះក្រុមភេរវកម្មនេះមិនដែលខ្វល់អំពីអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីនឡើយ។ ជាងនេះទៀត សង្គ្រាមដ៏ធំនេះបានផ្ទុះឡើង គឺដោយសារក្រុមហាម៉ាសជាអ្នកចាប់ផ្តើម ដោយ​បានចូលទៅសម្លាប់​មនុស្សយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុត នៅខាងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល​ចំនួន​១៤០០នាក់ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា។​ ក្រុមហាម៉ាសដឹងយ៉ាងច្បាស់ណាស់​ ថា​ប្រតិបត្តិការភេរវកម្មរបស់ខ្លួននេះ នឹងត្រូវរងការឆ្លើយបតបវិញ​ដ៏ធ្ងន់​ ពីសំណាក់អ៊ីស្រាអែល ហើយអ្នករងគ្រោះលំបាក​គឺប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន តែក្រុមនេះនៅតែធ្វើ។​ភាគីអ៊ីស្រាអែល បាន​ចោទថា​​ក្រុមហាម៉ាស បាន​​យកមន្ទីរពេទ្យ ជាកន្លែងលាក់អាវុធ និងជាកន្លែងពួនសំងំលាក់ខ្លួនថែមទៀតផង។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គ្មានបំណងណាមួយ​សម្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីននៅមន្ទីរពេទ្យ​ទេ ហេតុដូច្នេះ​ហើយ ទើប​បានជា​ភាគីអ៊ីស្រាអែល ជូនដំណឹងឲ្យ​ជម្លៀសជនស៊ីវីល​​ចេញពីទីតាំងមន្ទីរពេទ្យ មុននឹងបើកការវាយប្រហារកំទេចក្រុម​ហាម៉ាស។ តែយ៉ាងណា ការចោទរបស់អ៊ីស្រាអែលនេះ ត្រូវបាន​ក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស បដិសេធជានិច្ចដែរ​៕
10/30/20238 minutes, 32 seconds
Episode Artwork

កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បន្ត​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ហ្កាហ្សា ខណៈ​រុស្សី​​ជួប​តំណាង​ក្រុម​ហាម៉ាស​និង​អ៊ីរ៉ង់​នៅម៉ូស្គូ

វេលាទៀបភ្លឺថ្ងៃសុក្រទី​២៧តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានចូលទៅក្នុង​តំបន់ហ្កាហ្សាជាលើកទី​២ ដើម្បី​បើក​ប្រតិបត្តិការ​កំទេចទីតាំងរបស់​ក្រុមហាម៉ាស។ នៅឯទីក្រុងម៉ូស្គូឯណោះ កាលពីថ្ងៃព្រសហ្បតិ៍ ក្រុមហាម៉ាសបាននាំគណៈប្រតិភូទៅជួបប្រជុំជាមួយ​ភាគីរុស្ស៊ី​ ខណៈអនុរដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ ក៏មានវត្តមាននៅម៉ូស្គូដែរ។​ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលចូលទៅតំបន់ភាគកណ្តាលហ្កាហ្សាបន្ទាប់​ពីបានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការ​​ ចូលទៅភាគខាងជើង​តំបន់​ហ្កាហ្សា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​២៦តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានឲ្យដឹងថា គេបានបន្ត​សំរុកចូលជាថ្មីម្តងទៀត នៅវេលាទៀបភ្លឺថ្ងៃសុក្រ ទី​២៧តុលា។ ប្រតិបត្តិការថ្មីនេះ បានធ្វើនៅតំបន់​ភាគកណ្តាល នៃតំបន់​ហ្កាហ្សា ដោយ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រើប្រាស់​កម្លាំងរថក្រោះ ជាច្រើនគ្រឿង និងបានត្រូវបាន​ការពារពីលើអាកាស ដោយ​យន្តហោះចម្បាំង​ និងយានដ្រូនថែមទៀត។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក៏បានបាញ់​ប្លោងមីស៊ីលជាច្រើនគ្រាប់​ ទៅលើទីតាំងរបស់​ក្រុមហាម៉ាស នៅភាគកណ្តាល​ហ្កាហ្សាដែរ នៅវេលាយប់ថ្ងៃសុក្រ ទី​២៦តុលា។លិខិតប្រកាសរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ដែលបានចេញផ្សាយ​នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ បាន​ឲ្យ​ដឹងថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បាន​ចេញពីតំបន់​ហ្កាហ្សាមក​វិញហើយ បន្ទាប់់ពីបានសម្រេចកម្មវត្ថុនៃបេសកកម្ម។ កម្មវត្ថុដែលគេសម្រេចបាន គឺបានកំទេចជើងទម្របាញ់គ្រាប់រ៉ូកែត របស់​ក្រុមហាម៉ាស ជាច្រើនកន្លែង កំទេច​ទីបញ្ជាការដ្ឋានរបស់ក្រុមហាម៉ាស ហើយបាន​សម្លាប់សមាជិក​ក្រុមហាម៉ាស​ជាច្រើននាក់ទៀត​។ លិខិតប្រកាសរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនេះ មិនបានបញ្ជាក់ទេ ថាខាងអ៊ីស្រាអែលមានរបួសឬស្លាប់​ប៉ុន្មាននាក់ នៅក្នុង​ប្រតិបត្តិការលុកចូល​ហ្កាហ្សានេះ​។គួរបញ្ជាក់ថា នេះគឺជាលើកទី២ហើយ ដែលកងទ័ពអ៊ីស្រាអ៊ែល សំរុកចូលទៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាដោយ​ផ្ទាល់។​ ប្រតិបត្តិការលើកទី​១បាន​ធ្វើកាលយប់ថ្ងៃពុធ ឈានចូលថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី​២៦តុលា នៅភាគខាងជើងហ្កាហ្សា។ តាមការសង្កេត​ ប្រតិបត្តិការរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺប្រើ​ប្រាស់រថក្រោះ រថពាសដែកចូលទៅហ្កាហ្សា ដើម្បី “វាយប្រហារដោយចំពោះ” ទៅលើទីតាំងមុខសញ្ញាណាមួយរបស់ក្រុមហាម៉ាស ដែលគេបានកំណត់​គោលដៅទុក។ សម្រេចហើយ​ គេដកថយមកខាងអ៊ីស្រាអែលវិញ មុននឹងមានប្រតិបត្តិការថ្មី ចូលទៅ​ម្តងទៀត។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល ធ្លាប់​បានសន្យាហើយថា​នឹងសម្លាប់​សមាជិក​ក្រុមហាម៉ាសម្តងមួយៗ រហូតទាល់តែអស់​។​គួរបញ្ជាក់ដែរថា តាមរយៈរូបភាព​វីដេអូបង្ហាញពីប្រតិបត្តិការ​ចូលទៅហ្កាហ្សា ដែល​ខាងភាគីកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានផ្សព្វផ្សាយ គឺភាគីអ៊ីស្រាអែលចង់បង្ហាញប្រាប់​មតិមហាជនទូទាំងពិភពលោក ថាកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងមានការទទួលខុសត្រូវ​​ខ្ពស់ណាស់​ មិនមែន​ចូលទៅវាយប្រហារ​ដោយ​ឥតរើសមុខនៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាទេ។ ពោលគឺគេទៅកម្ទេច តែទីតាំង​និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ​របស់​ក្រុមភេរវកម្ម​ហាម៉ាសតែប៉ុណ្ណោះ។រុស្ស៊ីហៅ​តំណាងក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីរ៉ង់ ទៅប្រជុំនៅម៉ូស្គូ?ស្របពេល​ដែល​អ៊ីស្រាអែលបើកប្រតិបត្តិការចូលក្នុងហ្កាហ្សា ដើម្បីកំទេចក្រុមហាម៉ាស នៅម៉ូស្គូឯណោះ រុស្ស៊ីបាន​ជួបជាមួយតំណាងក្រុមហាម៉ាស និង​តំណាងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី​២៦តុលា។ លោកស្រី Maria Zakharova អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ី បាន​បញ្ជាក់​ឲ្យដឹងថា តំណាងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន តំណាងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ ពិតជាមានវត្តមាននៅក្រុងម៉ូស្គូពិតមែន។ តែយ៉ាងណា មិនមាន​ការបញ្ជាក់​ឲ្យច្បាស់ ថាភាគីទាំង​៣ជួបប្រជុំគ្នា ក្នុងពេលតែមួយ ឬក៏ជាជំនួបដាច់ដោយឡែកពីគ្នានោះទេ។​​ក្រោយដឹងដំណឹងនេះភ្លាម ក្រសួងការបរទេសអ៊ីស្រាអែល បានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំង ដោយ​បានបរិហារ​​បន្ទោសរុស្ស៊ី ថាមិនត្រូវទទួល​ជួប​ជាមួយ​ក្រុមភេរវកម្ម​ហាម៉ាសបែបនេះទេ។ លិខិតក្រសួងការបរទេស​អ៊ីស្រាអែល បានលើកឡើងថា ក្រុមហាម៉ាសជាក្រុមភេរវកម្មសាហាវព្រៃផ្សៃ សឹងតែជាង​ក្រុមជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាមទៅទៀត។ ក្រុមហាម៉ាសជាក្រុមដែលមានបាតដៃប្រឡាក់ឈាម។ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា​ ជនស៊ីវីលចំនួន​ប្រមាណ​១៤០០ នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ត្រូវបាន​ក្រុមហាម៉ាសសម្លាប់យ៉ាងសាហាវបំផុត ខ្លះត្រូវពួកវាបាញ់សម្លាប់ ខ្លះដុតទាំងរស់ និងបានចាប់ចំណាប់ខ្មាំងទាំងកុមារ ទាំងមនុស្សចាស់ជរា សរុបជាង​២២០នាក់ថែមទៀត។ផ្អែកតាម​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរដ្ឋរុស្ស៊ី ដែលស្រង់ប្រភពពីមន្ត្រីការទូត គឺគណៈប្រតិភូក្រុមហាម៉ាសទៅម៉ូស្គូ ដឹកនាំដោយមេក្រុមហាម៉ាសម្នាក់ ឈ្មោះ Moussa Abou Marzouk។ ផ្អែកតាមប្រភពនេះ ការជជែកគ្នារវាងរុស្ស៊ីនិងក្រុមហាម៉ាស គឺបានផ្តោតសំខាន់ ទៅលើ​បញ្ហា​ចំណាប់ខ្មាំង​ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដៃក្រុមហាម៉ាស។ បណ្តាញព័ត៌មានរុស្ស៊ី អះអាងថា​ភាគីរុស្ស៊ី បានទាមទារយ៉ាងទទូច ឲ្យក្រុមហាម៉ាស ត្រូវតែពិចារណា ដោះលែងចំណាប់​ខ្មាំង​ជាជនជាតិបរទេសទាំងអស់។ បន្ថែមពីនេះ ភាគីរុស្ស៊ីបាន​លើកឡើងអំពីការជម្លៀសជនជាតិរុស្ស៊ី និងជនបរទេសដែលជាប់​នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។ដោយឡែក នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី​២៧តុលា បណ្តាញ​ព័ត៌មានរុស្ស៊ី​ Kommersant បាន​ចុះផ្សាយថា តំណាង ​ក្រុមហាម៉ាសម្នាក់​ ឈ្មោះ Abou Hamid ដែលមានវត្តមាននៅម៉ូស្គូ បាន​អះអាងប្រាប់ថា​ ក្រុមហាម៉ាសនឹងមិនអាច​ដោះលែង​ចំណាប់ខ្មាំងជាដាច់ខាត ដរាបណាគ្មាន​បទឈប់បាញ់ទេនោះ​។ តំណាងក្រុមហាម៉ាសរូបនេះ បន្ថែមថា ពួកគេត្រូវការពេលវេលា ដើម្បីប្រមូលព័ត៌មាន​និងកំណត់ទីតាំង ថាចំណាប់ខ្មាំងស្ថិតនៅត្រង់ទីតាំងណាខ្លះ។ ប្រភពដដែលនេះ បានអះអាងទៀតថា គិតត្រឹមពេលនេះ យ៉ាងហោច​មាន​ចំណាប់ខ្មាំង​ជិត៥០នាក់ហើយ ដែលបានស្លាប់​ដោយ​ការបាញ់​ប្លោងមីស៊ីល​របស់​អ៊ីស្រាអែល​។​ប្រភពពី​ក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ីវិញ បានឲ្យដឹង​​ថា​ លោកអនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស​អ៊ីរ៉ង់ Ali Bagheri Kani ដែលមានវត្តមាននៅម៉ូស្គូ បានជួបប្រជុំជាមួយ​លោកអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី Mikhail Bogdanov កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​។ អ្នកទាំង​២ បាននិយាយគ្នា អំពីភាពចាំបាច់នៅក្នុង​ការ​ឈានទៅបញ្ឈប់​ការផ្ទុះអាវុធនៅហ្កាហ្សា និងតំបន់​ជុំវិញ ហើយនិងការបញ្ជូនជំនួយ​មនុស្សធម៌ ទៅជួយប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ឲ្យ​បានឆាប់ជាទីបំផុត​។ ភាគីទាំង២ សន្យា​ថានឹងបន្តសហការគ្នា​​ ប្រឹងប្រែង​ការពារស្ថិរភាពតំបន់​ដើមបូព៌ា។លោក ចូ បៃដិន ផ្ញើសារទៅគំរាម​មេដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់គួរកត់សំគាល់ថា ស្ថិរភាពតំបន់ដើមបូព៌ា កំពុងតែស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំ ដោយគេបារម្ភថាសង្គ្រាម​រវាងក្រុមហាម៉ាស និង​អ៊ីស្រាអែល អាចនឹងឆាបឆេះរាលដាលពាសពេញតំបន់តំបន់។ អ្វីដែល​គេបារម្ភបំផុត គឺការចូលលូកដៃ របស់អ៊ីរ៉ង់ នៅក្នុងសង្គ្រាមនេះ។ យ៉ាងណាមិញ ដើម្បីបង្ការកំញើញទៅលើអ៊ីរ៉ង់ ឲ្យ​ប្រុងប្រយ័ត្ន អាមេរិក​បានបន្ថែមកម្លាំងទៅក្បែរអ៊ីស្រាអែល។នៅថ្ងៃសុក្រទី​២៧តុលា ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានឲ្យដឹងថា គេបាន​បើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ ទៅលើទីតាំង​២កន្លែង ដែលក្រុមប្រដាប់អាវុធជាកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ប្រើប្រាស់ ស្ថិតនៅភាគខាងកើត​ស៊ីរី​។ លោក Lloyd Austin បានឲ្យដឹង​ ការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពអាមេរិកនេះ គឺជាការវាយប្រហារការពារខ្លួនដ៏ស្របច្បាប់ ឆ្លើយតបវាយបកទៅវិញ បន្ទាប់់ពីក្រុម​ប្រដាប់អាវុធកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ បានវាយប្រហារជាច្រើនដង មកលើទី​តាំង​របស់កងទ័ពអាមេរិក ប្រចាំនៅស៊ីរីនិងនៅអ៊ីរ៉ាក់ គិតចាប់ពិថ្ងៃទី​១៧តុលាមក។កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​២៦តុលា​ លោក John Kirby អ្នកនាំពាក្យ​សេតវិមានបាន​បញ្ជាក់​ឲ្យដឹងថា លោក ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានផ្ញើសារ​ដោយផ្ទាល់ ទៅកាន់ប្រមុខដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់ អាយ៉ាតូឡា អាលី ខាមឺណី ដោយ​បានក្រើនរំឭកឲ្យអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវតែ​បញ្ឈប់​ការវាយប្រហារមក​លើកងទ័ពអាមេរិក ដែលប្រចាំនៅតំបន់ដើមបូព៌ា។ លោក ចូ បៃដិនបាន​គំរាម​ដោយត្រង់ៗថា អ៊ីរ៉ង់ត្រូវតែ​ស្ថិតនៅឲ្យឆ្ងាយ កុំ​ចង់មកលូកដៃ ពង្រីកសង្គ្រាម​រវាងក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីស្រាអែល ឲ្យរីករាលដាលធំ​ឲ្យសោះ។​ជាការពិតណាស់ ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ភាគី​អាមេរិកបានឲ្យដឹងថា ក្រុមប្រដាប់អាវុធកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ជាច្រើនក្រុម បានបាញ់មីស៊ីល និង​បានបញ្ជាយានដ្រូន មក​វាយប្រហារមកលើទីតាំងរបស់កងទ័ពអាមេរិក ដែលប្រចាំការនៅ​ស៊ីរី និងនៅអ៊ីរ៉ាក់។ គិតត្រឹមថ្ងៃទី​២៧តុលា ការវាយប្រហាររបៀបនេះ មាន​​ចំនួន​ប្រមាណ១៦ដង នៅអ៊ីរ៉ាក់១២ដង នៅស៊ីរី​៤ដង។ តែភាគច្រើន​នៃការវាយប្រហារនេះ គឺ​មិនបានជោគជ័យទេ ដោយ​គ្រាន់តែបានបណ្តាលឲ្យបុគ្គលិកអាមេរិក​​ របួសស្រាល​​ជាង​២០នាក់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានសង្កត់ធ្ងន់ថាការវាយបកវិញរបស់អាមេរិក ទៅលើក្រុមប្រដាប់អាវុធអ៊ីរ៉ង់ គឺវាស្ថិតនៅដាច់ដោយឡែក ពី​សង្គ្រាម​ដែលកំពុងកើតឡើងនៅហ្កាហ្សា ហើយ​គោលជំហរអាមេរិក ទាក់ទិននឹងសង្គ្រាមនេះ គឺនៅដដែលមិនប្រែប្រួលទេ៕
10/27/20238 minutes, 9 seconds
Episode Artwork

អ៊ីស្រាអែលផ្តើម​​ផែនការ​វាយលុក​ជើងគោកលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា?

អ៊ីស្រាអែល​បាន​សច្ចា​កម្ចាត់​ចលនា​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ឱ្យ​អស់ ​ក្រោយ​រងការឆ្មក់​​វាយប្រហារ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស​កាលពី​ថ្ងៃទី​៧តុលា​២០២៣។ ប៉ុន្តែ​ទោះ​មានពាក្យ​ព្រមាន​អន្តរជាតិ​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​យ៉ាង​ក៏​ដោយ​ ក៏​អ៊ីស្រាអែល​មិន​ខ្វល់ដែរ។ ​អ៊ីស្រាអែល​បន្ត​រៀប​ប្រតិបត្តិការ​​ជើងគោកលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ និង​ទំនង​ជា​បាន​វាយលុក​ចូល​ភាគ​ខាង​ជើង​ហ្កាហ្សា​មួយ​ប្រាវ​នៅ​យប់​មិញ។ អ៊ីស្រាអែល​បាន​ស្បថសច្ចា​បញ្ចប់​ជីវិត​ចលនា​ហាម៉ាស ក្រោយ​ពី​ក្រុម​នេះ​បាន​ឆ្មក់​វាយប្រហារ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​​កាលពី​​ថ្ងៃទី​៧​តុលា​២០២៣ ដែល​បើ​តាម​អ៊ីស្រាអែល​ បង្ក​ឱ្យ​មាន​មនុស្ស​ស្លាប់​ខាង​អ៊ីស្រាអែល​យ៉ា​ងហោច​១៤​០០នាក់ និង​ជាង​២២០នាក់​ជាប់​ជា​ចំណាប់​ថ្នូរ​ (បួន​នាក់​បាន​សេរីភាព​វិញ​)។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​បញ្ជាក់​នៅយប់​ថ្ងៃ​ពុធ​ម្សិលមិញ​ថា កំពុងត្រៀម​លក្ខណៈវាយ​ចូល​ហ្កាហ្សា​ ដោយ​មិន​លម្អិត​ថា​ចូល​នៅពេល​ណា យ៉ាង​ណា ​និង​កម្លាំង​ប៉ុន្មានទេ។​ ​ស្រាប់​តែ​នៅយប់​មិញ​ ទាហាន​អ៊ីស្រាអែលបាន​វាយ​លុក​ចូល​ភាគ​ខាង​ជើង​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​ជើងគោក​អ៊ីស្រាអែល​ចាប់​ផ្តើមយ៉ាងណា?មិនមែន​ជា​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​ជើងគោក​ដូច​អ្វី​ដែល​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​នយោបាយ​និង​យោធា​​អ៊ីស្រាអែល​បាន​សន្យា​ទេ​។ ប៉ុន្តែ​នៅ​យប់​ថ្ងៃ​ពុធ​ឆ្លង​មក​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​២៦​តុលានេះ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បើក​ការ​វាយលុក​មួយ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ភាគ​ខាង​ជើង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ ​សំដៅ​លើ​ទីតាំង​សំខាន់​ៗ​មួយ​ចំនួន​។ នេះ​បើតាម​អ្នក​នាំពាក្យ​​យោធា​អ៊ីស្រាអែល។ ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​នៃ​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​ជើងគោកទ្រង់ទ្រាយ​ធំ កង​រថពាសដែកអ៊ីស្រាអែល​​បាន​ជ្រៀត​ចូល​ក្នុង​ដែន​ដី​ប៉ាឡេស្ទីន​ ទៅ​បំផ្លាញ​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធរបស់ពួក​ហាម៉ាស ទី​តាំង​កាំភ្លើងត្បាល់​និង​ផ្តើម​ត្រួសត្រាយ​ភូមិសាស្ត្រ។ សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​ដដែល​បាន​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា ក្រោយ​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​មួយ​ប្រាវ​នេះរួច កង​ទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ចាក​ចេញ​ពី​តំបន់​ភាគខាង​ជើង​ហ្កាហ្សា​នោះ ហើយ​ត្រលប់​មក​ឈរ​ជើង​នៅ​ព្រំដែន​ខាង​ដែនដី​ខ្លួន​វិញ។នេះ​ជា​ ​វាយលុក​ចូល​ក្នុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​លើក​ទីពី​រ​ហើយគិត​ចាប់​តាំងពីសង្គ្រាម​​​អ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស​​បានផ្ទុះ​ឡើងមក ប៉ុន្តែ​ជា​លើក​ទី​មួយ​សម្រាប់​​កងពល​រថក្រោះ​​។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានទទួល​ស្គាល់​ថា​ប្រតិបត្តិការ​ជើង​គោក​មាន​ការ​យឺត​យ៉ាវ​ជាង​ការ​ព្រាង​ទុក​ ដោយ​អ៊ីស្រាអែល​មិន​ទាន់​ដឹង​ច្បាស់​អំពី​​មតិ​សាធារណៈ​របស់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​។ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ អ្នក​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​បាន​ព្រលយ​អំពីមូលហេតុ​ពីរ​គឺ​ បញ្ហា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​ដៃ​ពួក​ហាម៉ាស និង​សំណើ​អាមេរិក​សុំ​ឱ្យ​ពន្យារ​ពេល​សិន​ដើម្បីមាន​ឱកាស​​រៀប​ចំដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​​ប្រព័ន្ធ​ខែល​មីស៊ីល​ការ​ពារ​តំបន់​។ប្រតិបត្តិការ​ជើង​គោក​អ៊ីស្រាអែលជាការ​គិតខុស?តាមការ​ពិត​ទៅ​នោះ ពាក្យ​ព្រមាន​អំពី​ផលវិបាក​នៃ​ការ​វាយប្រហារ​ជើង​គោក​មាន​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ។ ​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​ជុំ​វិញ​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​ផ្លូវគោក​អ៊ីស្រាអែល​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ កំពុង​រីក​ធំធាត់​ក្នុង​រង្វង់​សហគមន៍អន្តរជាតិ។ ​ប្រតិបត្តិការ​​វាយលុក​ជើងគោក​លើ​ហ្កាហ្សាដែល​រង​ការ​បិទ​ខ្ទប់​ទាំង​ស្រុង និង​រង​ការ​ទម្លាក់​គ្រាប់​បែក​ឥត​ឈប់​តាំងពី​២០​ថ្ងៃ​មក​ហើយ នឹង​ជួប​ការ​លំបាក​ស្មុគស្មាញ​ខ្លាំងណាស់​ ព្រោះហ្កាហ្សា​ជា​​ដែន​ដី​​ដ៏​តូច​ មាន​មនុស្ស​រស់​នៅកកកុញ​គ្នា​ខ្លាំង បង្កប់​ដោយ​រូង​ក្រោម​ដី​យ៉ាង​ប្រទាក់​ក្រឡា​ដែល​ពួក​ហាម៉ាស​បាន​ជីក​សម្រាប់​លាក់​ខ្លួន លាក់​អាវុធ​យុទ្ធភ័ណ្ឌ​ និង​មាន​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​ដៃ​ទៀត។នៅ​យប់​មិញ លោកប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ ចូ​បៃដិន បាន​អះអាង​ថា អ៊ីស្រាអែល​មិន​ត្រឹម​តែ​មាន​សិទ្ធិ​ទេ តែត្រូ​វមាន​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​ទៀត ​ក្នុង​ការ​ការពារ​ខ្លួន​។ អ៊ីស្រាអែល​ត្រូវ​ប្រឹង​ឱ្យ​អស់​អំពី​លទ្ធភាពដែល​​ខ្លួនមាន​ទោះ​លំបាកខ្លាំង​​​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ ក្នុង​ការ​ការពារ​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន​ក្នុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ហាម៉ាស​លាក់​ខ្លួន​ពីក្រោយ​ខ្នង​ជន​ស៊ីវិល​ ជា​ទង្វើ​ដ៏​អាក្រក់​ គួរ​ឱ្យស្អប់​ខ្ពើម​ ប៉ុន្តែ​យើង​ចាំបាច់​ត្រូវ​​បញ្ចេញ​សកម្មភាព​​ដោយគោរព​ច្បាប់​សង្គ្រាម។​ នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អូស្ត្រាលី នៅពេល​សាកសង​តាម​ទូរស័ព្ទ​ជាមួយ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ។សម្រាប់​លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល​ម៉ាក្រុង​​ ដែល​កំពុង​ជួប​សមភាគី​អេហ្ស៊ីប​ លោក អាប់ឌែល ហ្វាតា អាល់ស៊ីស៊ី នៅក្រុង​គែរ ​ ជម្រើស​ប្រើ​​ប្រតិបត្តិការ​ជើង​គោក​ ជា​​ការ​គិត​ខុស​ ព្រោះ​វា​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ជនរងគ្រោះ​ជា​ជនស៊ីវិល​ច្រើន​ខ្លាំង​ណាស់ ហើយ​មិន​អាច​ការពារ​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ជា​និរន្តទេ។ ក្នុង​សន្និសីទ​កាសែត​រួម​ជាមួយ​លោក​ម៉ាក្រុង​ លោក​ប្រធានាធិបតី​អេហ្ស៊ីប​ អាល់​ស៊ីស៊ី​បាន​អំពាវនាវដូច​គ្នាឱ្យ​​​អ៊ីស្រាអែល​កុំ​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ជើង​គោក​​លើ​ហ្កាហ្សា។ទន្ទឹម​នឹង​ការ​ប្រកាសគាំទ្រ​​អ៊ីស្រាអែល​ថា​មាន​សិទ្ធិ​​​ការពារ​ខ្លួន​ និង​ស្នើ​ឱ្យ​មាន​សម្ព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ហាម៉ា លោក​ម៉ាក្រុង បាន​ជំរុញ​​ឱ្យ​កិច្ចចរចា​សន្តិភាពដើម្បី​​បង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ​អ៊ីស្រាអែល​និង​ប៉ាឡេស្ទីន​​មាន​សន្ទុះ​ឡើង​វិញ។ លោក​បាន​ថែមទាំង​​ប្រកាស​បញ្ជូន​នាវា​យោធាបំពាក់​សេវា​វេជ្ជសាស្ត្រ​​ទៅ​ជួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅហ្កាហ្សា​។ មិនដឹង​ថា​តើ​នាវា ​La Tonnerre ដែល​ទើប​ចាក​ចេញ​ពី​កំពង់​ផែ​បារាំង នឹង​ទៅ​សំចត​នៅកំពង់​ផែ​ហ្កាហ្សា​មួយ​ណា​ទេ​បើ​តំបន់​នេះ​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​បិទ​ខ្ទប់​ពី​សំណាក់​អ៊ីស្រាអែល ទាំង​ស្រុង ទាំង​ផ្លូវ​គោក​ ផ្លូវ​អាកាស​និង​ផ្លូវ​ទឹកនោះ។ បារាំង​ក៏​បាន​បញ្ជូន​សម្ភារៈ​បរិក្ខា​ពេទ្យ​ជា​ជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌​ដល់​ហ្កាហ្សា​តាម​យន្តហោះ​ទៅ​ចុះ​ថត​នៅ​អេហ្ស៊ីប​។ ​ជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌អាច​​ចូល​​ដល់​តំបន់​​ហ្កាហ្សាយ៉ាងតក់ៗ​និង​​ត្រដាប​ត្រដួស​បំផុត។​តើ​អាច​មាន​ការ​ឈប់បាញ់​ ឬ ផ្អាកប្រយុទ្ធ​ដើម្បីមនុស្សធម៌ឬទេ?ក្នុង​ពេល​រង់ចាំ​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ធំជាក់លាក់​ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បន្ត​ផ្លោង​វាយប្រហារ​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ដែល​មាន​ទំហំ​៣៦២គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ​និង​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋប្រជ្រៀត​​រស់​នៅ​ជាង​២លាន​៤សែន​នាក់ ដោយ​គ្មាន​បន្ធូរ​ដៃ​សោះឡើយ។ គ្មាន​ផ្នែក​ណាមួយ​នៃ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ដែល​មាន​សុវត្ថិភាព​​ឡើយ។ ក្នុងមួយ​ថ្ងៃពុធ​ទី ២៥​តុលា​ មាន​មនុស្ស​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​៧០០នាក់​បាន​បង់​ជីវិត​។ នេះ​បើ​តាម​តួលេខ​ផ្តល់​ដោយ​ហាម៉ាស។អគ្គលេខា​ធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​បាន​អំពាវនាវ​តាំង​ពី​ថ្ងៃអង្គារ​​ឱ្យ​មានការ​ឈប់​បាញ់​ដើម្បី​មនុស្សធម៌​ភ្លាម និង​បាន​ថ្កោល​ទោស​រួច​ជា​ស្រេច​​អំពី​ការ​រំលោភ​ច្បាប់​មនុស្ស​ធម៌​យ៉ាង​ច្បាស់​ក្រលែត​​របស់​អ៊ីស្រាអែល​។ ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែល​ក៏​ដូច​ជា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ព្រមទាំង​បណ្តា​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ទៀត មិន​គាំទ្រ​គំនិត​ចង់​ឱ្យ​មាន​ការ​ឈប់​បាញ់​ឡើយ ដោយ​យល់​ថា​​ការ​ឈប់​បាញ់​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ចលនា​ហាម៉ាស​អាច​ឆ្លៀត​យក​ចំណេញ។ម្សិលមិញ​ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​បាន​ច្រាន​ចោល​គម្រោង​សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​ពីរ​ស្នើ​ឡើង​ដោយ​រុស្ស៊ី​និង​អាមេរិក ជុំ​វិញ​សង្គ្រាម​អ៊ីស្រាអែល​និង​ហាម៉ាស​នេះ​។ ខាងសហរដ្ឋ​អាមេរិក គ្រប់​រដ្ឋ​សុទ្ធ​តែមាន​សិទ្ធិការពារ​ខ្លួន​ដូច​គ្នា និង​ចង់​បាន​ត្រឹម​​ឱ្យ​មាន​ការ​ផ្អាក​បាញ់​បន្តិច​ដើម្បី​មនុស្សធម៌ ចំណែក​ខាង​រុស្ស៊ី​វិញ​ចង់​បាន​ការ​ឈប់​បាញ់ភ្លាម​​ដើម្បី​មនុស្សធម៌​ និង​បាន​ថ្កោល​ទោស​ទង្វើ​វាយប្រហារ​ដ៏​អាក្រក់​របស់​ពួក​ហាម៉ាស។ ការ​ផ្អាក​បាញ់​ដើម្បី​មនុស្សធម៌​ ក៏​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​​លើ​តុ​ចរចា​តស៊ូ​មតិនៅ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ដែល​កំពុង​បើក​ជំនួប​កំពូល​របស់ខ្លួន​នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ​ដែរ។​ តែ​ដូច​ទម្លាប់​ អឺរ៉ុបមាន​ប្រវត្តិ​​ប្រេះឆា​គ្នា​ខ្លាំង​ណាស់​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​ដើម​បូព៌ា ដោយ​សមាជិក​ខ្លះ​កាន់ជើង​ប៉ាឡេស្ទីន​ខ្លាំង​ដូច​ជា​អៀរឡង់​ឬអេស្ប៉ាញ ឯ​ខ្លះ​ទៀតមាន​ជា​អាទិ៍​អាល្លឺម៉ង់​និង​អូទ្រីស​​ការពារ​អ៊ីស្រាអែល​​យ៉ាង​មុត​មាំ៕
10/26/20236 minutes, 57 seconds
Episode Artwork

អ៊ីស្រាអ៊ែលសំរុក​បាញ់​ប្លោងគ្រាប់ ត្រៀម​ចូលហ្កាហ្សា ខណៈជំនួបកំពូលនៅអេហ្ស៊ីប​អំពាវនាវឲ្យឈប់ប្រយុទ្ធ

នៅយប់ថ្ងៃសៅរ៍ ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យ ទី​២២តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានសំរុក​បាញ់ប្លោងគ្រាប់​យ៉ាងច្រើន ទៅលើតំបន់​ហ្កាហ្សាដើម្បីកាត់ផ្តាច់ផ្លូវ និង​បង្កការលំបាក​ដល់ក្រុមហាម៉ា។ ជាប្រតិបត្តិការ​ដែល​តាមការសង្ស័យ គឺ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល កំពុងតែត្រៀមបើក​សមរភូមិ ចូលទៅប្រយុទ្ធដោយ​ផ្ទាល់​នៅក្នុងតំបន់​ហ្កាហ្សា បើទោះបីជាមិនទាន់មានការប្រកាសណាមួយជាផ្លូវការ​។ ក្រុមអាម៉ាសដែលគ្រប់គ្រង​តំបន់ហ្កាហ្សា បានអះអាង​ថា យ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្សស្លាប់​បន្ថែមទៀត ចំនួន​៨០នាក់ ដោយការវាយ​ប្រហារទម្លាក់គ្រាប់​ដ៏ច្រើនសន្ធឹករបស់​អ៊ីស្រាអែល ក្នុងវេលាយប់ថ្ងៃសៅរ៍ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យ​។ យោងតាម​ប្រភពពីអ្នករាយការណ៍​ព័ត៌មានបារាំង AFP ប្រចាំនៅហ្កាហ្សាវិញ បាន​ឲ្យដឹងថា គេឃើញមាន​មីស៊ីល​បានវាយ​ប្រហារនៅចំណុច រ៉ាហ្វា ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា មិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពី​ព្រំដែន​អេហ្ស៊ីប​។ ចំណែកទីក្រុងហ្កាហ្សាស៊ីធី ដែលស្ថិតនៅខាងជើងឯនេះ ក៏គេបានឃើញ​ផ្សែងខ្មៅសន្ធោសន្ធៅដែរ ក្នុងវេលាយប់​។កងទ័ពអ៊ីស្រាអ៊ែល ត្រៀមបើកសមរភូមិចូលក្នុងហ្កាហ្សាកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក Daniel Hagari អ្នកនាំពាក្យ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បាន​បញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅគឺអ៊ីស្រាអែល និង​បន្ថែម​ការវាយ​ប្រហារ ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា។ កម្មវត្ថុនៃការបន្ថែមការ​វាយប្រហារនេះ គឺដើម្បីបង្ក្រាបកម្លាំងរបស់​ក្រុមហាម៉ាសឲ្យទន់ខ្សោយ​ ហើយ​កាត់​បន្ថយ​ហានិភ័យប្រឈម មកលើ​​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅក្នុង​ដំណាក់​កាលបន្ទាប់នៃសង្គ្រាមនេះ​។តាមរយៈសំដីនេះ គឺមានន័យថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលពិតជាមានផែនការ​សំរុកចូលទៅក្នុងតំបន់​ហ្កាហ្សា ដើម្បី​បោសសំអាតសមាជិក​ក្រុមហាម៉ាស ដែលបានចូលមកធ្វើភេរវកម្ម​សម្លាប់មនុស្សយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុត នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា។​ យ៉ាងណាមិញ រូបភាពវីដេអូជាច្រើន ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយ​នេះ បានបង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ អំពី​ការ​រៀបចំ​ប្រមូលទ័ព រួមទាំងរថក្រោះផង បញ្ជូន​ទៅ​ក្បែរតំបន់ហ្កាហ្សា និង​ការហ្វឹកហាត់ទាហានអ៊ីស្រាអែល ត្រៀមលក្ខណៈប្រយុទ្ធដោយផ្ទាល់​ ក្នុងលក្ខខណ្ឌភូមិសាស្ត្រតំបន់ហ្កាហ្សា។ទោះជាយ៉ាងណា មិនទាន់​មានបញ្ជាក់​ផ្លូវការ​ពីក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែលទេ ថា​ដំណាក់​កាលបន្ទាប់គឺជាអ្វី​។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក Herzi Halevi នាយសេនាធិការកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានប្រកាស​កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​នឹងចូលទៅក្នុងហ្កាហ្សា ក្នុង​ក្របខណ្ឌកម្មវត្ថុបេសកកម្ម​ ដែលសំដៅ​កំទេច​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​របស់ពួកភេរវកម្ម​ហាម៉ាស ហើយកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើប្រតិបត្តិការនេះ ប្រកបដោយ​ភាព​ជំនាញ​បំផុត​។ក្រៅពីសមរភូមិហ្កាហ្សា នៅភាគខាងជើងអ៊ីស្រាអែលឯណោះ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបាន​បាញ់គ្រាប់​ឆ្លងឆ្លើយជាមួយ​ក្រុមហេបូឡាលីបង់ ដែល​ជាកូនចៅរបស់អ៊ីរ៉ង់។ អ៊ីស្រាអែលបានជម្លៀសប្រជាជនខ្លួន ចេញពីតំបន់​ក្បែរព្រំដែន ដើម្បីបង្ការគ្រោះថា្នក់ ក្នុងករណី​ក្រុមហេសបូឡាបើកការប្រយុទ្ធ​។ លោក Jonathan Conricus អ្នកនាំពាក្យ​ម្នាក់ទៀតរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានគំរាមទុកជាមុននៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យថា​ ក្រុមហេសបូឡា កំពុងតែនាំប្រទេស​​​លីបង់​ឲ្យចូលមកក្នុងសង្គ្រាម ដោយ​គ្មានបានចំណេញអ្វីទាំងអស់ គឺមាន​តែខាតបង់​។ ដោយឡែកនៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យដែរ បើ​តាមប្រភពពីបណ្តាញព័ត៌មានផ្លូវការ​ស៊ីរី គឺកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានបាញ់មីស៊ីលទៅលើព្រលានយន្តហោះក្រុងដាម៉ាស និងព្រលាន​នៅក្រុងអាឡេប បង្កការខូចខាតយ៉ាងដំណំ និងត្រូវ​បិទដំណើរការបណ្តោះអាសន្ន​។​ តាមការសង្ស័យ អ៊ីស្រាអែល​អាចវាយ​ប្រហារដើម្បីបិទផ្លូវ​ កុំឲ្យមានការបញ្ជូនគ្រឿងសព្វាវុធរបស់អ៊ីរ៉ង់។ ​អាមេរិកបង្កើនការ​​ប្រុងប្រៀបកម្លាំង នៅដើមបូព៌ាកាលពីល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក Lloyd Austin បានចេញលិខិតប្រកាសមួយ ដោយ​បាន​បញ្ជាក់ថា​ កងទ័ពអាមេរិកនឹង​ចាប់ផ្តើមត្រៀមកម្លាំង ព្រមទាំងគ្រឿងសព្វាវុធ នៅតំបន់​ដើមបូព៌ា ដោយសារតែសង្កេតឃើញ អំពី​សកម្មភាពគួរឲ្យ​បារម្ភខ្លាំងឡើង របស់អ៊ីរ៉ង់ និងបក្សពួក​។ យោងតាមលិខិតនេះ អាមេរិក​នឹងដាក់ពង្រាយ ប្រព័ន្ធខែល​មីស៊ីលការពារ​ផ្លូវអាកាស កំពស់ខ្ពស់ THAAD ព្រមទាំងប្រព័ន្ធមីស៊ីល​ Patriot នៅក្នុងតំបន់នេះ​។ បន្ថែមពីនេះ អាមេរិកនឹងបញ្ជូនកម្លាំងទ័ពទៅបន្ថែម ដើម្បីត្រៀម និង​បង្កើន​សមត្ថភាព​ប្រតិកម្ម​ឲ្យ​បានខ្ពស់ និងឆាប់​រហស័បំផុត ក្នុងករណីចាំបាច់​។​ដោយ​មិនបញ្ជាក់ថានឹងបញ្ជូន​កម្លាំងទៅ​បន្ថែម​ប៉ុន្មាន​នាក់ លោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក បានឲ្យដឹងថា ការសម្រេចនេះ​គឺបន្ទាប់ពីបាន​ពិគ្រោះគ្នាជាមួយ​លោក​ប្រធានាធិបតីចូ បៃដិន។ កម្មវត្ថុនៃ​ការពង្រឹងកម្លាំងរបស់អាមេរិកនេះ គឺដើម្បី​ចូលរួម​កំញើញ​សំឡុត កុំ​ឲ្យ​ភាគីផ្សេងទៀតបើកសមរភូមិ​ថ្មី ធ្វើ​ឲ្យតំបន់ដើមបូព៌ាត្រូវផ្ទុះឆេះក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមទាំងស្រុង។ លោក​បានបន្ថែមទៀតថា អាមេរិកនឹងតាមដានពិនិត្យស្ថានការណ៍ជានិច្ច ដើម្បី​វាយតម្លៃការប្រឈម ហើយ​អាចដាក់​បន្ថែកកម្លាំងថែមទៀត ប្រសិនបើចាំបាច់ ដើម្បីការពារអ៊ីស្រាអែលផង និងដើម្បី​ការពារ​តំបន់ដើម​បូព៌ាទាំងមូល​។​ជំនួបកំពូល “ដើម្បីសន្តិភាព” គ្មានលទ្ធផលគួរបញ្ជាក់ថា លទ្ធភាពដែលអាចផ្ទុះសង្គ្រាម​ឆេះរាលដាលទូទាំងតំបន់ដើមបូព៌ា គឺជាអ្វីដែលគេព្រួយបារម្ភបំផុត​។ លោក​ប្រធានាធិបតី​អេហ្ស៊ី ហ្វាតា អាល់ស៊ីស៊ី បាន​ផ្តួចផ្តើមគំនិត​រៀបចំជំនួបកំពូល​មួយ នៅទីក្រុងគែរ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី​២១តុលា ដោយ​មានវត្តមាន​តំណាង​ប្រទេស​សម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ជាច្រើនប្រទេស បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប ហ្សកដានី តំណាងអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន ព្រមទាំងតំណាង​ចិន រុស្ស៊ី និងអាមេរិកផងដែរ​។បើទោះបីភាគីចូលរួមទាំងអស់ ហាក់​បាន​បង្ហាញ​ឆន្ទៈដូចគ្នា ក្នុងការអំពាវនាវ ឲ្យ​មាន​ឈប់បាញ់នៅតំបន់ហ្កាហ្សា ដើម្បីបិទបញ្ចក់សោកនាដកម្ម​ស្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន តែទីបំផុត គឺគ្មានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នា នៅក្រោយ​ជំនួប​កំពូលនេះទេ។ ផ្អែកតាមមន្ត្រីទូតប្រទេសអារ៉ាប់ គឺមានចំណុចខ្ទាស់​២ចំណុច ដែលក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចបានទាមទារ​ត្រូវតែសរសេរនៅក្នុងលិខិត​ប្រកាសរួមចុងក្រោយ​។ ចំណុចទី១ គឺក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចបានទាមទារថា ត្រូវតែ​សរសេរថ្កោលទោសឲ្យ​បានច្បាស់ៗ ទៅលើការវាយ​ប្រហារភេរវកម្ម​ដ៏សាហាវព្រៃផ្សៃ ដែលក្រុមហាម៉ាសបានធ្វើទៅ​ជនស៊ីវីលនៅក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា ដែលមានមនុស្សស្លាប់ទាំងអស់​ ១៤០០នាក់។​ ចំណុចទី២ដែលគេបានដាក់កំហិត គឺការប្រកាសទាមទារ​ឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស ត្រូវតែដោះលែងដោយ​គ្មានលក្ខខណ្ឌ នូវចំណាប់ខ្មាំងទាំងជាង​២០០នាក់ ដែលក្រុមនេះបានចាប់យកទៅ។ ការទាមទារទាំង​២ចំណុចនេះ ត្រូវបាន​ក្រុម​ប្រទេសអារ៉ាប់បដិសេធ មិនព្រមសរសេរនៅ​ក្នុង​លិខិតប្រកាសរួមទេ​។បានឃើញលទ្ធផលបរាជ័យនៃជំនួបកំពូលនេះ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអ៊ីស្រាអែល បានប្រតិកម្មថា វាគួរឲ្យសោកស្តាយណាស់ ដែល​អំពើដ៏​ព្រៃផ្សៃធ្វើឡើងដោយ​ក្រុម​ហាម៉ាស ដល់ថ្នាក់នេះហើយ ក៏នៅតែប្រទេសខ្លះ គ្មានសេចក្តីក្លាហានចាត់ទុកវាថាជាអំពើភេរវកម្ម​។ លោក​បន្តថា អ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើអ្វីដែលខ្លួនត្រូវធ្វើ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុម​ភេរវកម្មនេះ ហើយសង្ឃឹមថាពិភពលោក ​នឹងទទួលស្គាល់អំពី​ភាពត្រឹមត្រូវ​នៃការប្រយុទ្ធរបស់​អ៊ីស្រាអែល​។នៅក្នុងពេលបើកកិច្ច​​ប្រជុំ លោកអគ្គលេខធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថា គ្រប់គ្នា​ត្រូវតែ​ធ្វើអ្វីម៉្យាងនៅពេលនេះ ដើម្បី​បិទបញ្ចប់​សោកនាដកម្ម​នៅហ្សាហ្សា ដែលមានមនុស្សស្លាប់ជាង៤ពាន់នាក់​ហើយ ក្នុងរយៈពេល​២សប្តាហ៍​មកនេះ។ ថ្លែងក្នុងន័យ​ថ្លឹងថ្លែងដោយ​មិនកាន់ជើងខាងណា លោក​អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បាន​រំលឹកអំពីបរិបទនៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីន ប្រមាណ​៦០ឆ្នាំជាងមកហើយ ហើយដែលបញ្ហា​បានរីកធំឡើងៗ ដោយសារតែអ៊ីស្រាអែលបានពង្រីក​ការ​ដាក់អាណានិគមលើទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន​។​ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ហេតុផលទាំងអស់នេះ វាមិនអាច​មកលុបលើអំពើដ៏សាហាវយង់ឃ្នងរបស់ពួកអាម៉ាស ដែលបានធ្វើកាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា​ឡើយ​។​លោក​ម៉ាសមូដ អាបាស ប្រមុខដឹកនាំអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន ដែល​បាត់​មាត់ស្ងាត់ឈឹង​២សប្តាហ៍​មកហើយក្រោយ​ការផ្ទុះសង្គ្រាមនេះ បានឆ្លើយតបភ្លាមៗនៅក្នុងអង្គប្រជុំថា ត្រូវតែ​រំលឹកប្រាប់អ៊ីស្រាអែលផង ថាត្រូវតែ​បិទបញ្ចក់ការដាក់អាណានិគមលើទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន ហើយត្រូវតែ​ស្វែងរកដំណោះស្រាយ​ បង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនស្មើភាពគ្នាជាមួយអ៊ីស្រាអែល។ ព្រះចៅអាប់ដាឡាទី​២ របស់ហ្សកដានីវិញ បានថ្លែងថា ជីវិតប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនក៏មានតម្លៃ​ស្មើជីវិតជនជាតិ​​អ៊ីស្រាអែលដែរ។ស្បៀងចូលបាន​តែ២០រថយន្ត ច្រករ៉ាហ្វាត្រូវបិទវិញ​យោងតាមប្រភពព័ត៌មានចុងក្រោយនៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យទី​២២តុលា ច្រករ៉ាហ្វា ដែលបានបើក​កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ អនុញ្ញាតឲ្យរថយន្តដឹកស្បៀងចូលចំនួន​២០គ្រឿងនោះ បានបិទជិតឈឹងទៅវិញហើយ​។ ជំនួយមនុស្ស​ធម៌ក្នុងរថយន្តដឹកទាំង២០គ្រឿង ដែលបានចូលហ្កាហ្សាកាលពីម្សិលមិញនេះ គឺ​មានទំហំត្រឹមតែ​៤%ប៉ុណ្ណោះ នៃការ​នាំចូលទំនិញប្រចាំថ្ងៃរបស់ហ្កាហ្សា កាលពីមិនផ្ទុះសង្គ្រាម។ផ្អែកតាមការិយាល័យ​កិច្ចការ​មនុស្សធម៌នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺគេត្រូវការស្បៀងអាហារចំនួន​យ៉ាងហោច​១០០កុងទឺន័រ ជារៀងរាល់ថ្ងៃទើបគ្រប់​តម្រូវការប្រជាជនហ្កាហ្សា ប្រមាណ​២លាន៤សែននាក់។ ក្រៅពីគ្មានទឹកបរិភោគ គ្មានចំណីអាហារ ប្រជាជនហ្កាហ្សា ត្រូវការជាចាំបាច់ នូវ​ថ្នាំ​ពេទ្យ និងបរិក្ខាចាំបាច់ ដើម្បី​ព្យាបាលសង្គ្រោះអ្នករបួស​។​តែ​យ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគីអ៊ីស្រាអែលបានបង្ហាញការប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត ទាក់ទិននឹងបើក​ផ្លូវឲ្យរថយន្តដឹកស្បៀងចូលហ្កាហ្សានេះ។​ ទីមួយ ភាគីអ៊ីស្រាអែលសង្ស័យថារថយន្តទាំងនោះអាចដឹក​អាវុធនិងសម្ភារៈទៅឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស។ ហើយមួយវិញទៀត ស្បៀងទាំងនោះមិនប្រាកដថាបានទៅដល់ដៃប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនទេ គឺក្រុមហាម៉ាសនឹងប្រមូលទុកសម្រាប់តែគ្នាគេតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បី​រៀបកម្លាំងប្រយុទ្ធតទៅទៀត៕
10/22/202310 minutes, 15 seconds
Episode Artwork

សង្គ្រាម​អ៊ីស្រាអែល-​ហាម៉ាស៖ ​វិបត្តិ​ចំណាប់​ខ្មាំងរំពឹង​​លើ​ប្រទេសកាតា?

ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​ដោះលែងចំណាប់​ខ្មាំង​ជាតិ​អាមេរិក​ពីរ​រូប​នៅល្ងាច​ថ្ងៃ​សុក្រ​ទី​២០​តុលា​២០២៣។ តើ​នេះ​ជា​ពន្លឺ​នៃ​ក្តី​សង្ឃឹម​សម្រាប់​ចំណាប់​ខ្មាំង​ជាង​ពីររយ​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​កណ្តាប់​ដៃ​ពួក​ហាម៉ាស​នៅ​ហ្កាហ្សាឬ? នៅថ្ងៃ​សុក្រ​ទី​២០​តុលានេះ​​ ចលនា​ហាម៉ាស​បានដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំងជាតិ​អាមេរិក​ភេទ​ស្រី​​ពីរ​នាក់។​ ​​ក្រុម​កាកបាទ​ក្រហមបាន​ទទួល​​ម្តាយ​និង​កូន​នៅ​ព្រំ​ដែន​ និង​ជូន​ដំណើរ​មក​ដល់​អ៊ីស្រាអែល​។​ ម្តាយ​និង​កូន​ Judith និង​ Nathalie Raanan ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ពីរ​នាក់​ដំបូង​ដែល​បាន​ទទួល​ការ​ដោះលែង ដោយ​មាន​ការ​​បញ្ជាក់​ច្បាស់​លាស់​​ ​ពី​សំណាក់​ក្រុម​ហាម៉ាស និង​អ៊ីស្រាអែល។នៅក្នុង​​​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍ លោកប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ ចូ បៃដិន បាន​​សម្តែង​ក្តី​អំណរ​រីករាយ​ នៅពេល​បាន​ឃើញ​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ពីរ​រូប​នេះ​បាន​ទទួល​សេរីភាព​វិញ។ លោកប្រធានាធិបតី​ក៏​ឆ្លៀត​ថ្លែង​អំណរ​គុណ​កាតា​និងអ៊ីស្រាអែលដែល​បាន​ដើរ​តួ​ក្នុង​​​ប្រតិបត្តិការស្វែង​រក​សេរីភាព​ឱ្យ​​ចំណាប់​ខ្មាំង​នេះ​ និង​បាន​សន្យា​ថា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​មិន​បញ្ឈប់​​​កិច្ចខិត​ខំប្រឹងប្រែង​របស់​ខ្លួនទេ​ដរាប​ណា​មិន​ទាន់អាច​​នាំ​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ទាំង​អស់​​ឱ្យ​ត្រលប់​មក​ផ្ទះ​វិញបាន។តើ​ហាម៉ាស​នៅ​មាន​ចំណាប់​ខ្មាំង​ប៉ុន្មាន​នាក់​ក្នុង​ដៃ?វ៉ាស៊ីនតោន​មិន​បញ្ជាក់​ថា​​តើ​មាន​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ប៉ុន្មាន​នាក់​កំពុង​ជាប់​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​របស់​ពួក​ចលនា​ហាម៉ាស​ទេ។ ប៉ុន្តែបើ​តាម​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល មាន​ជន​ស៊ីវិល​​និង​ទាហាន​សរុប​ប្រមាណ​២០៣​នាក់ ដែល​ត្រូវពួក​កម្មង់ដូ​ហាម៉ាស​ចាប់​ជំរិត និង​នាំ​យក​ទៅ​ឃុំ​នៅ​​តំបន់​ហ្កាហ្សា នៅពេល​ពួក​គេ​ចូល​វាយ​លុក​ក្នុង​តំបន់​ភាគ​ខាង​ត្បូង​អ៊ីស្រាអែល​កាលពី​ថ្ងៃទី ៧​តុលា។ដូច្នេះ​ នៅ​មាន​ចំណាប់​ខ្មាំង​២០១​នាក់​ទៀត​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​កណ្តាប់​ដៃ​ពួក​ហាម៉ាស។ ជាង​២០នាក់​ប្រហែល​​ជា​ក្មេង​មិន​ទាន់​ពេញ​វ័យ និង​ប្រមាណ​ពី​១០​ទៅ​២០នាក់​ជា​មនុស្ស​ចំណាស់​អាយុ​លើស​៦០ឆ្នាំ។ ពួកគេ​មាន​សញ្ជាតិ​ផ្សេងៗ​គ្នា​ (២២​សញ្ជាតិ) ក្នុង​នោះ​ប្រហែល​១០នាក់​ជា​ជនជាតិ​អាមេរិក​ យ៉ាង​ហោច​៧នាក់​ជា​ជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ និង​៨នាក់​ជា​ជនជាតិ​អាហ្សង់ទីន។ ខាង​បារាំងអាច​មាន​ដល់​៧នាក់​ដែរ។ ​មាន​ព័ត៌មាន​ប្រាកដជាក់​ថា​ មានពលរដ្ឋ​​បារាំង​ម្នាក់​ត្រូវ​បាន​ពួក​ហាម៉ាស​ចាប់ទៅ​ហ្កាហ្សា​ និង​៦នាក់​ផ្សេង​ទៀត ទំនង​ជាប់​ជា​​ចំណាប់​ខ្មាំងរបស់​ពួក​ហាម៉ាស​ដែរ តែ​មិន​ច្បាស់​។ នេះ​បើ​តាម​ការ​អះអាង​របស់​លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល​ ម៉ាក្រុង។​ពីរសប្តាហ៍​ក្រោយ​ហេតុការណ៍​ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​យល់​ថា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ភាគ​ច្រើន​​នៅ​មាន​ជីវិត​ទេ​។ ឯ​ចំណែក​ខាង​ហាម៉ាស បាន​និយាយ​ថា​មាន​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​ដៃ​ប្រមាណ​ពី​២០០​ទៅ​២៥០នាក់ ក្នុង​នោះ​២២​នាក់​បាន​ស្លាប់​ដោយ​គ្រាប់​ផ្លោង​វាយប្រហាររបស់​អ៊ីស្រាអែល។សង្គ្រាម​រវាង​អ៊ីស្រាអែល​និង​ចលនា​ហាម៉ាស​របស់​ប៉ាឡេស្ទីន​ ដែល​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ការ​វាយឆ្មក់​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​កាលពី​ថ្ងៃទី ៧​តុលា បាន​ឈាន​ចូល​ដល់​សប្តាហ៍ទីបី។ ក្នុង​យប់​ថ្ងៃ​សុក្រ​ឆ្លង​មក​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ២១​តុលា​នេះ យោធា​អ៊ីស្រាអែលនៅ​តែ​​បន្ត​វាយប្រហារ​ជញ្ជ្រុំ​លើតំបន់​ហ្កាហ្សា​ ដោយ​ដៅ​លើ​​ទីតាំង​ជា​ទី​បញ្ជាការដ្ឋាន​ ជា​កន្លែងបាញ់​បង្ហោះ​មីស៊ីល​ប្រឆាំង​រថក្រោះ និង​រចនា​សម្ព័ន្ធ​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​ចលនា​ហាម៉ាស​ ព្រមទាំង​ដៅ​បាញ់​ក្រុម​ខ្មាន់​កាំភ្លើង​និង​អ្នក​សង្កេត​ការណ៍​ដែល​លាក់​ខ្លួន​នៅ​តាម​អគារ​នានា។តើ​អ៊ីស្រាអែល​មាន​ប្រតិបត្តិការ​សង្គ្រោះ​ចំណាប់​ខ្មាំង​យ៉ាង​ណា?យោធា​អ៊ីស្រាអែល​ផ្តើម​ប្រតិបត្តិការ​ដំបូងនៅ​លើ​ដែន​ដី​ប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បី​រក​និង​សម្គាល់​ទីតាំង​ដែល​មាន​​សាកសព​​មនុស្ស​ស្លាប់​នៅ​ជិត​​ តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ហើយ​គឺ​ភ្នាក់ងារ​ចារកិច្ច​របស់​ ​យោធា​ ដឹកនាំ​ដោយ​ឧត្តម​សេនីយ៍​ Nitzan Alon ជា​អ្នក​ទទួល​បន្ទុក​ប្រតិបត្តិការ​សង្គ្រោះ​ចំណាប់​ខ្មាំង។​ ក្រុម​នេះ​មាន​ទម្រង់​ជា​​ក្រុម​ការងារ​កូនកាត់​ផ្សំ​ដោយ​ក្រុម​អ្នក​ស្ម័គ្រ​ចិត្តចម្រុះ​​រាប់​ពាន់​នាក់ បូក​នឹង​ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​សង្គម​ស៊ីវិល ព្រមទាំង​ទ័ព​បម្រុង​​នៃកង​ចារកិច្ច​៨២០០​ដ៏​ល្បី​ ជួយ​យោធា​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ជំរឿន​និង​កំណត់ទីតាំង​ចំណាប់​ខ្មាំង​។ អ៊ីស្រាអែល​មាន​ក្រុម​ទ័ព​ជើង​ឆើត​ ដែល​គេ​ចាត់ទុក​ជា​ក្រុម​មាន​សមត្ថភាព​ខ្ពស់​អាច​ចេញ​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍​សង្គ្រោះ​​ជន​ជាប់​ចំណាប់​ថ្នូរ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ទៀត។ ប៉ុន្តែ​បញ្ហា​ចម្បង​ខ្លាំងគឺ ក្នុង​ពេល​​កំពុង​មាន​ប្រតិបត្តិការ​វាយ​ប្រហារ​ បាញ់​ផ្លោង​ យ៉ាង​សន្ធាប់​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ដូច្នេះ ការ​កំណត់​ទីតាំង​លាក់​ចំណាប់​ខ្មាំងត្រូវ​ជួប​ការ​លំបាក​ខ្លាំង​។ ម្យ៉ាង​ទៀត ពួក​ហាម៉ាស​ ​ល្បី​ខាង​ចាប់​ចំណាប់​ថ្នូរ​​ជា​​ប្រព័ន្ធដែល​គ្រប់​គ្រង​ដោយ​ក្រុមផ្សេងៗ​ជា​ច្រើន​ទៀតណាស់​។​ សូម្បី​តែ​ចលនា​ហាម៉ាសខ្លួន​ផ្ទាល់​ក៏​មិន​ដឹង​អស់​ និង​ត្រួត​ត្រា​បាន​គ្រប់​ក្រុម​ជា​អ្នក​ចាប់ជំរិត​ផង។តើ​មាន​ចរន្ត​​ចរចា​អន្តរជាតិ​រំដោះ​ចំណាប់​ថ្នូរ​ដែរ​ឬទេ?ប្រទេស​ដែល​មាន​ពលរដ្ឋ​ជាប់​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​ដៃ​ហាម៉ាស​ច្រើន ដូច​យ៉ាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ​អង់គ្លេស​ ឬ​បារាំង ​កំពុង​​សកម្ម​ចរចា ដោយ​សម្ងាត់​ដើម្បីរំដោះ​ពលរដ្ឋ​មក​វិញ​ បើ​ទោះបី​ជា​ផ្លូវការ​ពួក​គេ​ផ្តល់​អាទិភាព​ឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ជា​អ្នក​ចេញ​មុខ​ដោះស្រាយ​ក៏​ដោយ។ សេណារីយ៉ូ​​ដែល​គេ​លើក​ឡើង​ច្រើន​ជាង​គេ​នោះ​ គឺ​ការ​ចរចា​ដោះដូរ​ចំណាប់ខ្មាំង​ជា​ថ្នូរ​នឹង​ផ្តល់​ជំនួយ​បន្ទាន់​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ហ្កាហ្សា​ដែល​រង​ការ​បិទ​ខ្ទប់​ទាំង​ស្រុង​ហើយ ត្រូវ​រង​ការ​វាយប្រហារ​ផ្លូវ​អាកាស​រាល់​យប់​ ព្រមទាំង​រង​ការ​គំរាមកំហែង​វាយលុក​ផ្លូវ​គោក​ទៀត។អ្នក​នាំពាក្យ​ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​ប្រកាស​ថា​ការ​ដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំង​​ត្រូវ​ធ្វើ​ទៅ​តាម​ស្ថានការណ៍។ មាន​ន័យ​ថា គ្មាន​ទេ​ការ​ចរចា​ជា​សមូហភាព​សម្រាប់​ដោះលែង​អ្នក​ទោស​ទាំង​ជាង​២០០នាក់​ក្នុង​ពេល​តែ​មួយ​នោះ។ នេះ​បើ​តាម​ការ​វិភាគ​របស់លោក Hasni Abidi ​នាយក​មជ្ឈមណ្ឌល​សិក្សា​និង​ស្រាវជ្រាវ​ពិភពលោក​អារ៉ាប់​និង​មេឌីទែរាណេ​ នៅ​ក្រុង​ហ្សឺណែវ ដោយ​បន្ថែម​ថា​ ប្រទេស​នីមួយៗ​ត្រូវ​តែ​ចរចា​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ដើម្បី​សេរីភាព​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ តាម​រយៈ​អន្តរការី​ដែល​គ្មាន​នរណា​ក្រៅ​ពី​ កាតា អេហ្ស៊ីប និង​តួកគីឡើយ។ អន្តរការី​ដ៏​​មាន​សក្តានុពល​ជាង​គេ​បំផុត គឺ​មាន​តែ​អ្នក​ដែល​ធ្លាប់​មាន​ប្រវត្តិ​ទំនាក់ទំនង​យូរ​អង្វែង​ជាមួយ​ក្រុម​ហាម៉ាស ទើប​អាច​មាន​ទឹក​មាត់​​និយាយ​ជា​មួយ​មេដឹកនាំ​ចលនា​នេះបាន។វិបត្តិ​​ចំណាប់​ខ្មាំង​ហាម៉ាស​អាស្រ័យ​លើ​កាតា​?ឥលូវ​គ្រប់​គ្នា​កំពុង​បង្វែរ​ភ្នែក​ទៅ​រក​កាតា ព្រោះ​ការ​ដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំង​ជាតិ​អាមេរិក​ពីរ​នាក់​នេះ ជា​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ចរចា​របស់​តាកា។ ជា​ប្រទេស​ដ៏​តូច​តែ​មាន​សមត្ថភាព​និយាយ​ជាមួយ​គ្រប់​ភាគី​ទាំងអស់​នៅក្នុង​តំបន់។ បើ​តាម​លោក ហាស្នី​ អាប៊ីឌី​ដដែល កាតា​ជា​អន្តរការី​ដ៏ប្រាកដប្រជា​បំផុត អាច​ទៅនិយាយ​ចរចា​ពេល​ណា​ក៏​បាន។ រាជាណាចក្រ​ប្រេងកាត​នេះ ស្គាល់ចលនា​​ហាម៉ាស​ច្បាស់​ណាស់ និង​ជាម្ចាស់​​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​​ដ៏​ភក្តី​បំផុត​។ ដូហា​ដែល​ឱ្យដី​​ហាម៉ាស​បើក​ការិយាល័យ​នយោបាយ​​តាំងពី​ជាង​១០ឆ្នាំ​មក​ហើយនោះ ទទួល​បាន​ការ​គោរព​រាប់​អាន​ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ (សម្ព័ន្ធ​មិត្តដ៏​ស្មោះ​ស័្មគ្រ​​របស់អ៊ីស្រាអែល) តាម​រយៈ​ការ​អនុញ្ញា​តឱ្យ​​អាមេរិក​មាន​​មូលដ្ឋានទ័ព​ក្នុង​តំបន់។ដោយ​ឡែក​ តាកាបានក្លាយ​ជា​ជំនាញ​ផ្នែក​រំដោះ​ចំណាប់​ខ្មាំង​ទៅហើយ។ ការ​ដោះលែងអ្នក​ទោស​អាមេរិក​នៅ​អ៊ីរ៉ង់​កាលពី​ថ្មីៗ​នេះ​ក៏​ជា​ស្នាដៃ​របស់​កាតា​ដែរ។ ក្នុងអតីតកាល កាតា​បាន​ផ្តល់​ឱកាស​ឱ្យពួកតាលីបង់​មាន​ការិយាល័យ​នៅ​ដូហា​ និង​ជួយ​ជ្រុំ​ជ្រែង​ចរចា​រហូត​អាមេរិក​ព្រមដក​ទ័ព​ចេញ​ពី​អាហ្វហ្កានីស្ថាន​កាលពី​ឆ្នាំ​២០២១​។ ដូច្នេះ​វា​មិន​មែន​ជាចម្លែក​ទេ ដែល​បេសកជន​​បារាំង ឬ​ប្រមុខ​ការ​ទូត​អាមេរិក​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​កាតា​ក្នុង​សប្តាហ៍​កន្លង​ទៅ​ថ្មីៗ​នេះ​នោះ។ កាតា​កំពុង​លេង​ល្បែង​មុខ​ពីរ គឺអាច​​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ជាមួយ​ក្រុម​ភេវនិយម ហើយ​​ក្រុម​បស្ចិម​លោកខ្លះ​ត្រូវ​ដឹង​គុណកាតា​ទៀត។ក្រៅ​ពី​កាតា និង​អេហ្ស៊ីប ​ដែល​មាន​ប្រវត្តិ​ជា​អ្នក​ចរចា​ឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល​និង​ហាម៉ាស ប្រធានាធិបតី​តួកគី​​ក៏​អាច​ដើរ​តួ​បាន​ល្អ​ដែរ​ ដោយអះអាង​ថា​បាន​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ចលនា​ប្រដាប់​អាវុធ​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែរ។ កាកបាទក្រហម​CICR ប្រចាំ​តំបន់​ដើម​បូព៌ា ដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​គ្រួសារ​របស់​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក៏តាំង​ខ្លួន​ជាអន្តរការី​អព្យាក្រិត្យ​ និង​​បាន​ជជែក​​ជាមួយ​ពួកហាម៉ាស​ដើម្បី​សម្រួល​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្រាស័្រយ​ទាក់ទង​រវាង​ចំណាប់​ខ្មាំង​និង​សមាជិក​គ្រួសារ ក៏​ដូច​ជា​សម្រួល​ដល់​ការ​ដោះលែង​អ្នក​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង៕​
10/21/20237 minutes, 34 seconds
Episode Artwork

បោះឆ្នោត​សភា​ប៉ូឡូញ៖ សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​និយមអឺរ៉ុបបានជ័យជំនះ និងបើកទំព័រនយោបាយ​ថ្មី

ជំនោរថ្មី​កំពុងតែបោក​បក់​ មកលើ​នយោបាយ​ប៉ូឡូញ តាមរយៈ​ការបោះឆ្នោតសភា កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ទី១៥តុលា។ យោងតាម​លទ្ធផល​បឋម គណបក្សស្តាំអភិរក្សនិយម​មានទំនោរប្រឆាំងអឺរ៉ុប ដែលដឹកនាំប៉ូឡូញប្រមាណ​៨ឆ្នាំមកហើយ​នោះ បាន​បាត់បង់​សំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាហើយ។ ចំណែក​សម្ព័ន្ធបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យនិ​ងកណ្តាលនិយម ដែលមានទំនោរនិយមអឺរ៉ុប កំពុងតែឈានទៅមានជ័យជំនះ អាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះបាន​​។ ទំនោរនយោបាយ​ប្រជាធិបតេយ្យ​និង​កណ្តាល​និយម​ ដែលនឹងមកដឹកនាំប៉ូឡូញ បានធ្វើឲ្យសហភាព​​​អឺរ៉ុប និង​​ជាពិសេសគឺ​អ៊ុយក្រែន​ បានធូរទ្រូង ខណៈក្រុមបក្ស​នយោបាយ​ស្តាំនិយមជ្រុល បានបង្ហាញ​ការ​ជំទាស់កាន់តែខ្លាំង​ ទៅលើ​​កម្លាំងសាមគ្គីរួមរបស់អឺរ៉ុប នៅក្នុងការបន្ត​​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​។បក្សស្តាំនិយម​បាត់បង់សំឡេងភាគច្រើន​ក្នុងសភា​ផ្អែកតាមលទ្ធផល​បឋម ភ្លាមៗក្រោយ​ចប់ការបោះឆ្នោត​ ចេញផ្សាយ​ដោយ​បណ្តាញ​ព័ត៌មាន Polsat News នៅយប់​ថ្ងៃអាទិត្យទី​១៥តុលា គឺ​គណបក្ស​ស្តាំអភិរក្ស​និយម​ PiS ដែល​ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល​ប៉ូឡូញ ៨ឆ្នាំមកហើយនោះ បាន​ទទួលសំឡេងឆ្នោត​នាំមុខ​គេ ប្រមាណ​៣៦,៦%។ តែយ៉ាងណា ជាមួយ​នឹងសំឡេងឆ្នោតនេះ គឺ​បក្ស PiS របស់​លោក Jaroslaw Kaczynski អាចបាន​អាសនៈក្នុងសភា ចំនួន​តែ​១៩៨អាសនៈទេ ពោល​គឺមិនគ្រប់​២៣១អាសនៈ ដែលជាសំឡេងភាគច្រើន​។ ចំណែក​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់​បក្ស PiS ក៏បានចាញ់ក្រែលដែរ បានសំឡេងឆ្នោ​ត​ប្រមាណ​តែ​៦,៤% ដែលស្មើនឹង១៤អាសនៈ។​ចំណែកគណបក្ស​សម្ព័ន្ធពលរដ្ឋ (KO) ដែលដឹកនាំដោយ​លោកដូណាល់ ទូសក៍ អតីតប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប បានទទួលជ័យជំនះលេខរៀងទី២ ជាមួយនឹងសំឡេងឆ្នោត​ប្រមាណ​៣១%។ លេខរៀងទី៣ គឺបានទៅលើ​បក្សកណ្តាលនិយម បានសំឡេងឆ្នោត ១៣,៥% ខណៈគណបក្សឆ្វេងនិយមថ្មី បាន​សំឡេងឆ្នោត ៨,៦%។ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​និយមទាំងបីនេះ អាចនឹងចងក្រងគ្នាជាសម្ព័ន្ធ បាន​ចំនួនអាសនៈសរុបប្រមាណ​២៤៨អាសនៈ ដើម្បី​ឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ​។​ថ្លែងទៅកាន់សមាជិកសមាជិកា កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ លោក ដូណាល់ ទូសក៍ បាន​លើកឡើងថា លោកធ្វើនយោបាយ​ច្រើនឆ្នាំមកហើយ តែមិនដែលសប្បាយចិត្តដូចពេលនេះទេ។ លោកដូណាល់ ទូសក៍ ដែល​គេរំពឹងថានឹងក្លាយជាអនាគតនាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ូឡូញ បានអះអាងថា ថ្ងៃនេះជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់ប៉ូឡូញ ព្រោះវានឹងបិទបញ្ចប់ ទំព័រ​អំណាចនយោបាយ​ដឹកនាំដោយ​ពួកស្តាំនិយមជ្រុល។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅ​មានឧបសគ្គច្រើនទៀត ដែលរងចាំ​រារាំង​អនាគតរដ្ឋាភិបាលថ្មី​ នៃសម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​ប៉ូឡូញ។​តើបក្ស​ស្តាំនិយម អាចបន្ត​បង្កការលំបាកបែបណាខ្លះ មកលើ​សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ?ជាបឋម គឺសម្ព័ន្ធបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យដឹកនាំដោយ​លោក​ ដូណាល់ ទូសក៍ ត្រូវរងចាំពេលច្រើនសប្តាហ៍ ឬអាចដល់ច្រើនខែផង មុននឹងអាច​បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះបាន ព្រោះថានៅមានឧបសគ្គច្រើន។​ បើផ្អែកទៅលើលទ្ធផល​បោះឆ្នោត​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺ​បក្ស​ស្តាំអភិរក្ស​ PiS ទេ​ ដែល​បានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេ ហើយតាម​ច្បាប់កំណត់ គឺលោក​ប្រធានាធិបតីប៉ូឡូញ នឹងត្រូវប្រគល់តួនាទីបង្កើតរដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​​​ ទៅ​បក្សដែលបាន​ឈ្នះ​ឆ្នោតលេខរៀងទី១ ដោយ​ទុកពេល​២សប្តាហ៍​។ ប្រសិន​បើ​បរាជ័យ ធ្វើមិនបានព្រោះថា​គ្មានសំឡេងភាគច្រើន​ក្នុងសភា​គ្រប់គ្រាន់ នោះទើប​ក្រុមសម្ព័ន្ធបក្សដែល​មានសំឡេងភាគច្រើន​ក្នុងសភា អាចស្នើ​បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះរបស់ខ្លួន​បាន​។ យោងតាមការវិភាគ គឺក្រុម​បក្សស្តាំនិយម អាចនឹងអូសបន្លាយពេលវេលា ទំរាំដល់ពេលដែលប៉ូឡូញអាចមាន​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​នឹងន គឺប្រហែល២ខែ​ទៀតឯណោះ។មួយវិញទៀត ទោះបីបក្សស្តាំនិយមបាត់បង់សំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា ព្រមទាំងរដ្ឋាភិបាលក៏ដោយ តែបក្សនេះ​នៅ​មានបង្អែកច្រើនណាស់ ដើម្បីដាក់ជើងរារាំង​រដ្ឋាភិបាលថ្មី​។ ស្ថាប័នសំខាន់​ៗមួយចំនួន ស្ថិតនៅក្នុងដៃបក្សស្តាំនិយម តួយ៉ាង តុលាការកំពូល ទូរទស្សន៍សាធារណៈ និងធនាគារជាតិប៉ូឡូញ។​ ជាងនេះទៀត ក្រុមស្តាំនិយម អាចសង្ឃឹមលើ “អំណាចជំទាស់” របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​ប៉ូឡូញ Andrzej Duda ដែលមានទំនោរស្តាំអភិរក្សនិយមដែរ​។​​លោក Antoni Dudek ប្រវត្តិវិទូ ជំនាញនយោបាយប៉ូឡូញ បាន​លើកឡើងថា អនាគត​រដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់​សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ នឹងត្រូវជួបការលំបាក​ច្រើនណាស់ ព្រោះថាប្រព័ន្ធទាំងមូលដែលរៀបចំឡើងដោយ​ពួកស្តាំនិយម មានទំនោរប្រឆាំងពួកគេ។ អ្វីៗគឺវាអាស្រ័យ​លើ​ គោលជំហររបស់​លោកប្រធានាធិបតី Andrzej Duda។ អនាគត​​រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ អាចត្រូវទ្រាំលំបាក យ៉ាងហោចក៏ដល់ឆ្នាំ​២០២៥ដែរ មុននឹងមាន​ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មី​។ តាម​ការវិភាគរបស់អ្នក​ជំនាញ​នយោបាយ​ជាច្រើននាក់​ គឺបេក្ខជនប្រធានាធិបតី​​មក​ពី​បក្ស​ស្តាំនិយម អាចនឹង​គ្មានសង្ឃឹមឈ្នះទេ នៅឆ្នាំ​២០២៥។កត្តាអ្វីខ្លះ ដែលធ្វើឲ្យ​បក្សស្តាំនិយម​ប៉ូឡូញ បាត់បង់ការគាំទ្រ? ការបោះឆ្នោតសភាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺមានអត្រាអ្នកចូលរួមបោះឆ្នោត ដល់ទៅ ៧២,៩%។ ជាអត្រាខ្ពស់បំផុត​មិនធ្លាប់​មានទេ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រជាធិបតេយ្យ​ប៉ូឡូញ ទោះបីការបោះឆ្នោតលើកទី​១ នៅ​ក្រោយ​ការដួលរលំរបបកុម្មុយនីស្តសហភាពសូវៀត នៅឆ្នាំ​១៩៨៩ ក៏​នៅទាបជាងដែរ​។ កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ មណ្ឌលបោះឆ្នោតខ្លះ ដល់​ម៉ោង​៩យប់ជាម៉ោងត្រូវបិទហើយ ក៏នៅមានមនុស្សមកឈររងចាំ ចូលទៅបោះឆ្នោតដែរ​។​ នេះស្តែង​ឲ្យឃើញ អំពី​ឆន្ទៈរបស់ប្រជាជនប៉ូឡូញ ក្នុង​ការ​ប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ដើម្បីក្តាប់​ជោគវាសនាប្រទេសជាតិ​ បន្ទាប់​ពីបាន​ឆ្លងកាត់ការដឹកនាំ​៨ឆ្នាំ របស់មេដឹកនាំស្តាំនិយម គឺ​​​លោក Jaroslaw Kaczynski។រដ្ឋាភិបាលស្តាំអភិរក្សនិយមរបស់​លោក​ Jaroslaw Kaczynski ត្រូវបានគេសំឡឹងឃើញថា មានទំនោរកាន់តែ​ប្រឆាំងនឹងអឺរ៉ុប ហើយ​មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ គឺបាន​​​បង្កបញ្ហា​ធ្វើ​ឲ្យ​បាក់បែកសង្គម ជាជាង​ការរកដំណោះស្រាយ​ផ្សះផ្សារសង្គមជាតិ​។​ រដ្ឋាភិបាលនេះ បានឃោសនា​​​បំបែកសង្គមប៉ូឡូញ ជាក្រុម​ប្រឆាំងគ្នា គំនិតអភិរក្សនិយម​ ប្រឆាំងនឹងគំនិតចម្រើនសេរីនិយម ប្រឆាំងស្អប់ខ្ពើម​​​អ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា និងប្រឆាំងស្អប់​ជនបរទេសជាដើម។យុវជន និងស្ត្រី ចង់ឃើញប៉ូឡូញ​មាន​គោលនយោបាយ​បើកចំហយោងតាម​ការធ្វើស្ថិតិ យុវជនប៉ូឡូញអាយុចន្លោះ ពី​១៨ ដល់​២៩ឆ្នាំ  បានទៅចូលរួមបោះឆ្នោត​យ៉ាងច្រើនកុះករ ដែល​ក្នុងនោះ គឺមានជិត​៦៣% បានបោះឆ្នោត​ឲ្យ​ក្រុមគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ខណៈបក្សស្តាំនិយមបានត្រឹមតែ ជាង​១៤%​។ អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់មួយទៀតនោះ គឺសន្លឹកឆ្នោតរបស់​ស្ត្រី បានក្លាយជាអាវុធដ៏​មានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បី​បិទបញ្ចប់​គោលនយោបាយ​បំបិទសិទ្ធិសេរីភាពស្ត្រី របស់​រដ្ឋាភិបាលស្តាំនិយមដឹកនាំដោយ​លោក Jaroslaw Kaczynski។ កាលពីឆ្នាំ​២០២០ តុលាការកំពូលប៉ូឡូញ ដែលស្ថិតក្នុង​ដៃពួកស្តាំនិយម​ បានហាមឃាត់ស្ត្រី​មិនឲ្យមានសិទ្ធិរំលូតកូន​។ តាមរយៈការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី​១៥តុលា​ ស្ត្រី​ប្រមាណ​​៧០% បាន​នាំគ្នាទៅបោះឆ្នោតយ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដីឲ្យ​បក្ស​ប្រឆាំង ដើម្បីឈានទៅចារ​ ការពារ​​សិទ្ធិរំលូតកូនរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងច្បាប់​។​ដោយឡែក លោក Michal Szczerbar សមាជិកសភាប៉ូឡូញមកពីសម្ព័ន្ធពលរដ្ឋ បាន​លើកឡើង អ្វីដែលប្រជាជនប៉ូឡូញ ចង់បានតាមរយៈការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺចង់ឃើញប៉ូឡូញក្លាយ​ជាដៃគូដ៏គួរ​ឲ្យទុកចិត្តឡើងវិញ នៅក្នុងមហាគ្រួសារសហភាពអឺរ៉ុប នៅក្នុងក្របខណ្ឌ​សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាក់ស្តែងក្នុងសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន​​។​ ​ប្រជាជនប៉ូឡូញ ចង់ឃើញ​ប្រទេសខ្លួនដោះស្រាយវិវាទទាំងអស់ជាមួយ​សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីអាចចាប់ផ្តើមទទួល​បាន​កញ្ចប់ថវិកា​ផ្តល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ច​។ ដូច្នេះ ប៉ូឡូញត្រូវតែមានអ្នកដឹកនាំថ្មី ដែល​ជា​​​មនុស្សធ្វើ​ឲ្យ​ទុកចិត្តបាន​ មិនថា​នៅក្នុងក្រសែភ្នែកអឺរ៉ុប និងសហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូល។ មនុស្ស​នោះ គឺលោក ដូណាល់ ទុសក៍​។លោក Michal Szczerbar បានអះអាងថា សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែលនឹងបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះថ្មី មានកម្ម​វត្ថុរួមគ្នា នាំប៉ូឡូញឲ្យ​ក្លាយ​ជា​ដៃគូរគួរឲ្យទុកចិត្ត​លើឆាក​​អន្តរជាតិ ហើយ​រៀបចំគោលនយោបាយ​ផ្សះផ្សារសង្គម រស់នៅដោយសុខសន្តិភាពនឹងគ្នា តាមរយៈការ​ការពារសិទ្ធិសេរីភាពស្ត្រី និង​ក្រុម​មនុស្ស​អ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នាជាដើម។ ទាំងអស់នេះ វាគឺជាការរំពឹងចង់បានរបស់យុវជនប៉ូឡូញ៕
10/16/20238 minutes, 34 seconds
Episode Artwork

អឺរ៉ុបបារម្ភខ្លាចថា សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនរញ្ជួយឲ្យកើតមានអំពើហិង្សាចូលដល់ទឹកដីអឺរ៉ុប

សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន​កាន់តែធ្លាក់ផុងជ្រៅ។ ៨ថ្ងៃ​ក្រោយ ការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំ​ក្រុម​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានសម្លាប់មនុស្ស​ជាង ១៣០០នាក់ នៅក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​បន្ត​បាញ់ប្លោង ទៅលើតំបន់​ហ្កាហ្សា សម្លាប់មនុស្ស​ជិត ២០០០នាក់ និង​ត្រៀមកម្លាំង​ដើម្បី​វាយលុកជើងគោក ក្នុងគោលដៅ គាស់រំលើង ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។ ការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន​ដែលបាន​សម្លាប់​ប្រជាជន​ស៊ីវិល នៅទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល​បានបណ្តាល​ឲ្យមាន​បាតុកម្ម​បង្ហាញសាមគ្គីភាព​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស និងការត្រៀមកម្លាំងវាយលុក បោសសម្អាត​កុ្រមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានសម្លាប់មនុស្ស និង​វិបត្តិមនុស្សធម៌ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​នៅ​ទឹកដីហ្កាហ្សា កំពុង​បណ្តាល​ឲ្យ​ផ្ទុះ​មាន​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង ស្អប់អ៊ីស្រាអែល នៅតាម​បណ្តាប្រទេស​អារ៉ាប់ និង​ប្រទេស​សំបូរ​ប្រជាជន​កាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម។ ភ្លើងសង្រ្គាម​អ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីនកំពុងឆេះសន្ធោសន្ធៅ ជាពិសេស​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ជាទី ដែល​អ៊ីស្រាអែល នៅ​៧ថ្ងៃមកនេះ​បាន​បាញ់ប្លោង ទម្លាក់គ្រាប់បែក សឹងមិនលោះថ្ងៃ។ តាម​អាជ្ញាធរ​ប៉ាឡេស្ទីន ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាស​របស់​អ៊ីស្រាអែល​គិត​មកត្រឹម​ថ្ងៃ​សុក្រ បានសម្លាប់មនុស្ស​ជាង ១៥០០នាក់ ដែលនៅក្នុងនោះ មានកុមារ ៥០០នាក់ និង​បានបំផ្លាញអគារជាង ១៣០០​នៅក្នុង​តំបន់ហ្កាហ្សា។ នេះបើតាមការវាយតម្លៃ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។អ៊ីស្រាអែល​បាញ់សម្លាប់​មេចលនា​ហាម៉ាស៨ថ្ងៃក្រោយ​បាញ់ប្លោងទៅលើជំរំ អគារ រូងក្រោមដី ដែល​អ៊ីស្រាអែល ជឿថា ជាកន្លែង​លាក់ខ្លួន​របស់ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​ក្នុងតំបន់​ហ្កាហ្សា អ្នកនាំពាក្យ​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បាន​អះអាង​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ​ថា ការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស​បាន​សម្លាប់​ Al Qadi មេបញ្ជាការ​កងពល  Nukhba ដែលជា​ក្រុមទាហានឆ្នើមរបស់​ហាម៉ាស និងជាអ្នកដែលដឹកនាំ​ការវាយប្រហារឆ្មក់ចូលទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍សប្តាហ៍មុន។តាម​អ្នកនាំពាក្យ​ខាងលើ​ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​និង​ទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខផ្ទៃក្នុង​បាន​ទទួល​ព័ត៌មានគួរឲ្យជឿជាក់ដែលថា Al Qadi មេបញ្ជាការ​កងពល  Nukhba​របស់​ចលនា​ហាម៉ាស​ស្លាប់​នៅក្នុងការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស។មានអាយុ ៣៧ឆ្នាំ Al Qadi ជាជនជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន មាន​ដើមកំណើត​ចេញពី Ramallha របស់​ស៊ីហ្សកដានី ដែលជាទឹកដីមួយទៀត​របស់​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ តាម​អ្នកនាំពាក្យ​រប់ស​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល Al Qadi ដែល​ចលនា​ហាម៉ាស​ធ្លាប់​បញ្ជាក់ថា ជា​មេបញ្ជាការ​របស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធឆ្នើម Nukhba ធ្លាប់ស្ថិតក្នុងចំណោម​អ្នកទោស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែលអ៊ីស្រាអែល​ដោះលែង និង​ចាប់បញ្ជូនឲ្យ​ទៅ​រស់នៅ ហ្កាហ្សា នៅ​ឆ្នាំ ២០១១ នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌ​ដោះដូរ​អ្នកទោស រវាង​អ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន។ ភាគីហាម៉ាសនៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ១៤​តុលា ​បដិសេធ​មិន​ធ្វើអត្ថាធិប្បាយ​អ្វីទាំងអស់​ទាក់ទង​នឹង​ព័ត៌មានដែល​ថា មេបញ្ជាការម្នាក់របស់ខ្លួន​ស្លាប់​នៅក្នុងការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែល។បាតុកម្ម​គាំទ្រ​ប៉ាឡេស្ទីនកំពុង​គ្របដណ្តប់​សមានចិត្ត​សំដែងសាមគ្គីភាពជាមួយ​អ៊ីស្រាអែលនៅចំពោះមុខការ​វាយប្រហារ​ដ៏សន្ធឹក​របស់​អ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ដែលបាន​សម្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវិល និង​បណ្តាល​ឲ្យប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ​រាប់​សែន​នាក់​រត់ភៀសខ្លួន គេចចេញ​ពីការទម្លាក់គ្រាប់បែក​របស់អ៊ីស្រាអែល បាតុកម្ម​ដើម្បី​បុព្វហេតុ​ប៉ាឡេស្ទីន​បានបន្លឺឡើង​​ជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេស​នៅតាម​បណ្តាប្រទេស​អារ៉ាប់ និង​នៅប្រទេស​ដែលមាន​ប្រជាជនកាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម។ តាំង​ពីប្រទេស​នៅ​តំបន់ដើមបូព៌ា អេហ្ស៊ីប ហ្សកដានី លីបង់ ស៊ីរី យេម៉ែន អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ បារ៉ែន រហូត​អាហ្វ្រិក ដូចជា​លីប៊ី អាល់ហ្សេរី ម៉ារ៉ុក និង​នៅអាស៊ី ដូចជា បង់ក្លាដែស ឥណ្ឌូណេស៊ី ម៉ាឡេស្ទី ប៉ាគីស្ថាន ប្រជាជន​រាប់ពាន់ រាប់ម៉ឺននាក់ ចុះថ្នល់​ធ្វើបាតុកម្ម លើកទង់ជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន និងទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​បញ្ឈប់ជា​បន្ទាន់ ការប្រើកម្លាំងយោធា ដ៏ហិង្សា​ទៅលើ​ប្រជាជន​ស្លូតត្រង់​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែលកំពុង​នៅជាប់គាំង​ក្នុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា។នៅ​ប្រទេស​មួយចំនួន ដូចជា​អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ និង​ប៉ាគីស្ថាន បាតុករ​ដុត​ទង់ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល ទង់ជាតិ​អាមេរិក និង​ស្រែក​ថ្កោលទោស​នយោបាយ​ឈ្លានពាន​ធ្វើអាណានិគមនិយម​របស់​អ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​ទឹកដី​ប៉ាឡេស្ទីន តាមរយៈ​ការបញ្ជា​ បណ្តេញ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ឲ្យរើចាកចេញ ដោយ​កំហិត​ពី​ភាគខាងជើងតំបន់​ហ្កហ្សា។អឺរ៉ុប​កំពុង​ខ្លាច​ជម្លោះ​អ៊ីស្រាអែល​ប៉ាឡេស្ទីន​ហៀរចេញពីដើមបូព៌ាភ្លើងសង្រ្គាមកំពុងឆេះសន្ធោសន្ធៅ​នៅ​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា។ ប៉ុន្តែ ប្រទេស​ជាច្រើន នៅអឺរ៉ុប​កំពុងភ័យបារម្ភខ្លាច​ពីការជះឥទ្ធិពល​របស់​វា រហូត​បណ្តាល​ឲ្យមានបញ្ហា​ក្នុង​សង្គម ជាពិសេសភាពតានតឹង ជម្លោះ​រវាង​សហគមន៍ជនជាតិ​នៅអឺរ៉ុប។ថ្វីត្បិតថា ជម្លោះ​ប្រដាប់អាវុធ អំពើហិង្សា​រវាង​អ៊ីស្រាអែល និង​ប៉ាឡេស្ទីន កើតឡើង​នៅ​អ៊ីស្រាអែល និង​ប៉ាឡេស្ទីនមែន ប៉ុន្តែ វា​រមែងជះឥទ្ធិពល រងរញ្ជួយ​រហូត​ដល់​ទឹកដីអឺរ៉ុប។ ជាក់ស្តែង នៅបារាំង ក្រសួងមហាផ្ទៃ​បាន​ហាមឃាត់​មិន​ឲ្យ​មាន​បាតុកម្ម​ដើម្បី​បុព្វហេតុ​ប៉ាឡេស្ទីន ក្នុង​ហេតុផល​ថា បាតុកម្មរបស់​អ្នកគាំទ្រ​ប៉ាឡេស្ទីន តែងទាក់ទាញ​ឲ្យ​កើតមាន​ការប្រព្រឹត្ត​អំពើហិង្សា បង្កអសណ្តាប់ធ្នាប់ និងការប៉ះទង្គិចជាមួយប៉ូលិសបារាំង។តាមការវាយតម្លៃ​របស់​អ្នកនាំពាក្យ​ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដោយសារ ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា  និងការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា និង អយុត្តិធម៌របស់​អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន និន្នាការ​ស្អប់​អ្នកកាន់សាសនា​ជ្វីហ្វ និង​សារស្អប់អ្នកកាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម បាន​កើនឡើង នៅតាមបណ្តា​ប្រទេស​ក្នុង​ពិភពលោក។ នៅបារាំង អាជ្ញាធរ​រកឃើញ មាន​សកម្មភាព​ប្រឆាំង​ជេរប្រមាថ ជនជាតិ​ជ្វីហ្វ​ជាង​១០០​ករណី គិត​ចាប់តាំង មានការប្រយុទ្ធគ្នា​រវាង​អ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ៨ថ្ងៃមកនេះ។ ប៉ូលិស​បារាំង​បានចាប់ឃាត់ខ្លួន​មនុស្ស​៤១នាក់ ចំណែក​សាលារៀន វិហារអ្នកកាន់សាសនាជ្វីហ្វ ប្រមាណ ៥០០កន្លែង​នៅទូទាំងប្រទេស​ត្រូវដាក់ស្ថិតក្រោម​ការយាម​ការបាររបស់​ប៉ូលិស កងអាវុធហត្ថបារាំង ចំនួន ១ម៉ឺននាក់។ បារាំង​ចាត់វិធានការការពារ​តឹងរ៉ឹងខ្លាំង ព្រោះបារាំង​ជា​ប្រទេស​នាំមុខគេ​នៅអឺរ៉ុប​ដែលមាន​សហគមន៍ជ្វីហ្វរស់នៅច្រើនជាងគេ ប្រមាណ ៥សែននាក់ ប៉ុន្តែ បារាំង​ក៏មាន​ប្រជាជន​កាន់សាសនា​អ៊ីស្លាមច្រើនសម្បើមដែរ ប្រមាណ ៦លាននាក់ ពោល​គឺស្មើនឹង​៩%​នៃប្រជាជនបារាំងសរុប។ក្រៅពីបារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងប្រទេស​នៅអឺរ៉ុប​មួយចំនួនទៀត បាន​ចាត់វិធានការ​តឹងរ៉ឹង​ដូចគ្នានេះដែរ ដើម្បី​បង្កាទប់ស្កាត់​កុំ​ឲ្យមាន​បញ្ហាសង្គម ជាពិសេស ការស្អប់​រើសអើង​សហគមន៍ជ្វីហ្វ។ នៅអង់គ្លេស នៅពេល​មានការវាយប្រហារ​ខ្លាំង​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សាដើម្បីសងសឹកនឹង​ការវាយឆ្មក់សម្លាប់មនុស្ស​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ចៅហ្វាយក្រុងឡុងដ៍​ធ្លាប់​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជន​កាន់សាសនា​ជ្វីហ្វនៅអង់គ្លេស ស្ថិតនៅតែក្នុងផ្ទះ។ អង់គ្លេស​បានអនុញ្ញាត​ឲ្យមាន​បាតុកម្ម​លើកទង់ជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅថ្ងៃ​សុក្រ ប៉ុន្តែ​ហាមមិន​ឲ្យ​បាតុកម្ម​គាំទ្រ​ក្រុមហាម៉ាស ដែលអង់គ្លេស​ចាត់ចូលក្នុងបញ្ជីក្រុមភេរវនិយមអន្តរជាតិ។ដោយសារ​សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា សហគមន៍ជនជាតិជ្វីហ្វ​ នៅអឺរ៉ុប ត្រូវ​រស់នៅ​ក្នុងការភ័យខ្លាចជាប់ជានិច្ច។ នៅហូឡង់ អេស្ប៉ាញ ប៉ូលិស​ត្រូវ​ដាក់ពង្រាយ នៅតាម​​វិហារ និងមុខ​សាលារៀនជ្វីហ្វ នៅបន្ទាប់ពី ចលនាហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីនស្រែកអំពាវនាវ​ឲ្យគេសម្លាប់ជនជាតិជ្វីហ្វ​នៅគ្រប់​កន្លែង​ក្នុងពិភពលោក។
10/14/20236 minutes, 33 seconds
Episode Artwork

អ៊ីស្រាអែលបិទ​ខ្ទប់ហ្កា​​ហ្សាទាំងស្រុងនិង​គ្រោង​បើក​ប្រតិបត្តិការ​កម្ទេចចលនា​ហាម៉ាស

៧២ម៉ោង​ក្រោយ​ការ​វាយឆ្មក់​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស​ យោធា​​អ៊ីស្រាអែលបាន​បន្ត​បាញ់​ផ្លោង​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា និង​បិទ​ខ្ទប់​​តំបន់​នេះ​ទាំង​ស្រុង ព្រមទាំង​ប្រមូល​កងកម្លាំង​ទ័ព​បម្រុង​​រាប់​ម៉ឺន​នាក់។ អ៊ីស្រាអែល​ចង់​កម្ទេច​ចលនា​ហាម៉ា​សឱ្យ​រលត់​រលាយ​អស់។ ចំណែក​ខាង​ប៉ាឡេស្ទីន ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​គំរាម​សម្លាប់​​ចំណាប់​ខ្មាំង​វិញ ដើម​តប​ទៅ​នឹង​ការ​វាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល។ ចំនួន​មនុស្ស​ស្លាប់​បាត់​បង់​ជីវិត​​ ក្នុង​រយៈ​ពេល​បី​ថ្ងៃ​នៃ​ការ​តតាំង​គ្នា​រវាង​​អ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស​បាន​ឡើង​ដល់​ជាង​១២០០នាក់។ ខាង​អ៊ីស្រាអែលមាន​ស្លាប់​ជាង​៧០០នាក់និង​​​​របួស២១៥០នាក់។ ចំណែកខាង​ប៉ាឡេស្ទីន​​មាន​ស្លាប់​ជាង​៥៦០នាក់​​ និង​អ្នក​​​រង​របួសប្រមាណ​​២៩០០នាក់​ នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ដែល​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បន្ត​វាយប្រហារ​ និង​កាត់​ផ្តាច់​ឱ្យ​នៅ​ឯកា​កាន់​តែ​ខ្លាំង។តើតំបន់ហ្កាហ្សា​មាន​ស្ថានភាព​យ៉ាងណា?តំបន់​ហ្កាហ្សា​​ដែន​ដី​មួយ​ចំណិត​របស់​ប៉ាឡេស្ទីនមាន​ទទឹងតែ​៦-១២គីឡូម៉ែត្រ​ និងបណ្តោយ​តែ​​៤១​គីឡូម៉ែត្រ​​ ​នៅ​ជាប់​សមុទ្ទ​មេឌីទែរ៉ាណេ ​ត្រូវ​​អ៊ីស្រាអែល​​បិទ​ត្រួត​ត្រា​សេរីភាព​នៃ​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ចេញ​ចូលតាំងពី​ឆ្នាំ​២០០៧​មក​ ប៉ុន្តែ​ពេល​នេះហ្កាហ្សា​​ត្រូវ​ឡោម​ព័ទ្ធ​ជិត​​​ដោយ​ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល​ជា​ច្រើន​ពាន់​នាក់​។ ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ប្រកាស​បិទ​ខ្ទប់​តំបន់​ទាំងស្រុងតែម្តង។ បន្ទាប់​ពី​ផ្អាក​ការផ្តល់​ថាមពលអគ្គិសនី​-​ហ្កាស​ និង​ជំនួយ​ស្បៀង​អាហារ​​ អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល​បាន​​កាត់​ផ្តាច់​​ទឹក​ ដែលអ៊ីស្រាអែល​​បង្ហូរ​ទៅ​ឱ្យ​ហ្កាហ្សា​​ក្នុង​កំរិត​១០%​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ។​ដើម្បី​​សង​សឹក​នឹង​ការ​​វាយឆ្មក់​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​របស់​ពួក​ចលនា​ហាម៉ាស​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​៧​តុលា​ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ផ្លូវអាកាស​ទម្លាក់​គ្រាប់​​បែកឥត​ដាច់​​លើ​ទីតាំង​ជា​ច្រើន​ ដែល​ជា​​រចនា​សម្ព័ន្ធ​យោធារបស់​​ចលនា​ហាម៉ាសនៅ​ក្នុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​​។ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ប្រកាស​គ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍​​តំបន់​ភាគ​ខាង​ត្បូង​នៃប្រទេសដែល​ផ្ទាំង​ស៊ីប​នៃការ​វាយហាម៉ាស​​បាន​វិញ​ហើយ​ តែ​អ្នក​នាំពាក្យ​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​យល់​ថា​អាច​នៅ​មាន​សេស​សល់​ភេរវជន​ខ្លះ​ក្នុង​តំបន់​។ ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​ លោក នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​សន្យា​​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ទី ៩​តុលាថាអ៊ីស្រាអែល​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​​ក្រុមហាម៉ាសរស់​យ៉ាង​លំបាក​និង​វេទនាបំផុត​​ ព្រោះ​អ៊ីស្រាអែល​នឹង​ឈ្នះ​ដោយប្រើ​​កម្លាំង-ជាកម្លាំង​ដ៏​មហិមា ឯ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅហ្កាហ្សាត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​សង្គ្រាមដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ និង​​​ដ៏​វែង​។ប៉ុន្តែ​ចលនា​ហាម៉ាស បាន​គំរាម​តាម​រយៈ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​វិញ​​​ថា បើ​សត្រូវ​មិន​យល់​ភាសា​មនុស្សធម៌​ ហាម៉ាស​នឹង​ប្រើ​ភាសា​ណា​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​យល់។ ពោល​គឺ​ នៅពេល​ណា​មានពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីនណា​​ម្នាក់​បាន​ស្លាប់​ក្នុង​ការ​វាយប្រហារ​ដោយ​ឥតព្រៀង​ទុក ហាម៉ាស​នឹង​ផ្តាច់​ជីវិត​​ចំណាប់​ខ្មាំង​ស៊ីវិល​អ៊ីស្រាអែល​ម្នាក់​វិញ​ដែរ។ បើ​តាម​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល នៅពេល​ពួក​ហាម៉ាស​វាយ​លុក​ចូល​ក្នុង​ដែន​ដី​អ៊ីស្រាអែល​ពួកគេ​បាន​ចាប់​ជន​ស៊ីវិល​បាន​ប្រមាណ​ជិត​១៥០នាក់​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង។បិទ​ខ្ទប់​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ទាំង​ស្រុង​ជា​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​មនុស្សជាតិ?ការ​ឆ្មក់​វាយប្រហាររបស់​ចលនា​ហាម៉ាស បាន​រង​ការ​ថ្កោស​ទោស​​ពី​គ្រប់​មជ្ឈដ្ឋាន ប៉ុន្តែ​ការ​សម្រេច​បិទ​ខ្ទប់​ទាំង​ស្រុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ដែល​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​ស៊ីវិល​ជាង​២លាន​៣សែន​នាក់​រស់​នៅ​ ក៏កំពុង​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ជ្រួល​ច្របល់​​មិនតិច​ដែរ។ការ​បិទ​ខ្ទប់​តំបន់​មួយ​ទាំង​ស្រុង​ ដែល​នាំ​ឱ្យ​មាន​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដល់​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​ បង្អត់​សេចក្តី​ត្រូវការ​ចាំបាច់​សម្រាប់​រស់ មាន​ចែង​ហាម​ឃាត់​ក្នុង​ច្បាប់​មនុស្សធម៌​អន្តរជាតិ​។ នេះ​បើ​តាម​កា​ររំលឹក​របស់​ឧត្តម​ស្នង​ការ​សិទ្ធិមនុស្ស​អង្គការ​ប្រជាជាតិ នៅព្រឹក​ថ្ងៃ​អង្គារ​ទី ១០​តុលា។​ លោក Volker Turk ក៏​បានបង្ហាញ​ភាព​តក់ស្លុត​និង​អាម៉ាស​នៅ​ចំពោះ​មុខ​វិធី​ប្រហារ​ជីវិត​​​របស់​ក្រុម​ប្រដាប់​អាវុធ​ប៉ាឡេស្ទីន ដោយ​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​ក្រុម​នេះ​ដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំង​និង​អ្នក​ទោស​ស៊ីវិល​ភ្លាម និង​ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ។លោក​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែកស៍ ក៏​បាន​ទទួល​ស្គាល់ដែរ​​ថាលោក​​ព្រួយ​បារម្ភ​នឹង​ការ​ប្រើ​សិទ្ធិ​ការពារ​ខ្លួន​ដ៏​ស្រប​ច្បាប់​របស់​អ៊ីស្រាអែល​។ ​លោក​ជ្រួល​ច្របល់​ក្នុង​ចិត្ត​ខ្លាំង​ណាស់​នៅពេល​ឮ​អ៊ីស្រាអែល​ប្រកាស​បិទ​ខ្ទប់​ទាំង​ស្រុង​។ ក្នុងន័យ​នេះ​លោក​បាន​ប្រកាស​រំលឹក​អ៊ីស្រាអែល​ថា​ប្រតិបត្តិការ​យោធា​ត្រូវ​តែ​រៀប​ចំ​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្សធម៌​អន្តរជាតិ។ ត្រូវ​ការពារ​និង​គោរព​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​។ រចនា​សម្ព័ន្ធ​ស៊ីវិល មានជាអាទិ៍​មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន កន្លែង​ស្នាក់នៅ​ ​មិន​ត្រូវ​ក្លាយ​ជា​ចំណុច​វាយប្រហារ​ទេរបស់​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​ទេ។សហភាព​អឺរ៉ុប​បាន​ប្រកាស​បើក​ប្រជុំ​បន្ទាន់​នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​នេះ ដោយ​អញ្ជើញ​ប្រមុខ​ការ​ទូត​អ៊ីស្រាអែល​និង​ប៉ាឡេស្ទីន​ចូល​រួម​ផង។​ ប្រមុខដឹកនាំ​តួកគី​និង​អេហ្ស៊ីប​ ព្រមទាំង​កាតា កំពុង​សាកល្បង​ដើរ​តួ​ជា​អន្តរការី។តើ​អ៊ីស្រាអែល​កំពុង​ឈាន​ទៅ​បើក​ប្រតិបត្តិការ​​​កម្ចាត់​ពួក​​ហាម៉ាសអស់​តាម​វិធីណា?យោល​ទៅ​លើ​ចំនួន​ទ័ព​បម្រុងប្រមាណ​​​៣សែន​នាក់ ​ដែលអ៊ីស្រាអែល​ប្រមូល​បាន​​​​ក្នុង​រយៈ​ពេល​តែ​៤៨​ម៉ោង បូក​នឹង​ទាហាន​ពេញ​សិទ្ធិ​ជិត​មួយ​សែន​នាក់​ ដែល​ផ្តើម​មក​ផ្តុំ​នៅ​ជុំ​វិញ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន​ចាប់​ព្រួយ​បារម្ភ​​ទុក​ជា​មុន​ថាច្បាស់​ជា​​នឹង​មាន​ប្រតិបត្តិការ​វាយ​កម្ទេច​ក្រុម​យុទ្ធជន​ហាម៉ាស​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​តាម​ផ្លូវ​គោក​។ប៉ុន្តែ​ប្រតិបត្តិការ​បែប​នេះ អាច​ចោទ​ជា​បញ្ហា​ច្រើន​សម្រាប់​អ្នក​ដឹកនាំ​អ៊ីស្រាអែល ព្រោះ​អាច​មាន​ការ​បាត់​បង់​មនុស្ស​ច្រើន​ ទាំង​សង​ខាង ព្រោះ​តំបន់​នេះ​មាន​ដង់ស៊ីតេ​ប្រជាជន​ខ្ពស់​ ជា​ផ្ទះ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស​ស្រាប់​ដែល​ពួកគេ​អាច​សំងំ​លាក់​ខ្លួន​នៅ​គ្រប់​ជ្រុង​ គ្រប់​ផ្លូវ គ្រប់​រូង​ ... ចាំ​ស្ទាក់ស្វាគម​​ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល។​កម្លាំង​យោធា​អ៊ីស្រាអែលអាច​​​​មាន​ប្រៀប​ខ្លាំង​ និង​អាច​បំផ្លាញ​រចនា​សម្ព័ន្ធ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស ដូច​ជា​ កន្លែង​ផលិត​ឬ​ដំឡើង​រ៉ុកកែត ផ្លូវក្រោម​ដី​ដែល​តភ្ជាប់​ពី​ហ្កាហ្សា​ទៅ​អេហ្ស៊ីប ទៅ​អ៊ីស្រាអែល​ សម្រាប់​ឱ្យ​ពួក​ហាម៉ាស​ទាក់ទង​ជាមួយ​អ្នក​នៅ​ក្រៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ ឬ​កម្ទេច​ស្តុក​អាវុធ គ្រាប់​សព្វាវុធ​ តែ​មិន​ងាយ​កម្ចាត់​មេកើយ​ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​ដោយងាយៗ​ឡើយ។ ម៉ូហាមេដ Dief មេក្លោង​ដឹកនាំ​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​កាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ ត្រូវ​បាន​យុវជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចាត់​ទុក​ជា​ព្រះ។ឧបមា​មេកើយក្រុម​ភេរវនិយម​​ហាម៉ាសត្រូវ​កម្ចាត់​បាន​ ក៏​​​​​អ៊ីស្រាអែល​មិន​អាច​កម្ចាត់​ពួក​គេ​អស់​ដែរ។ អ៊ីស្រាអែល​ធ្លាប់​ឈ្នះ​និង​សម្លាប់​បាន​មេក្រុម​ ជា​ច្រើនដង​មក​ហើយ ក្នុង​សង្គ្រាម​មុនៗ។ តែនៅ​ហ្កាហ្សា​ ​គេ​មិនអាច​កំណត់​​លទ្ធផល​ចុងក្រោយ​ថា​តើ​មាន​ស្លាប់​ជីវិត​ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល​និង​ពលរដ្ឋ​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន​ប៉ុន្មាន​ទេ។ ហើយ​​បើ​ទោះ​បី​ជា​ឈ្នះ​ ក៏​ត្រូវ​មាន​បញ្ហា​ដែរ។ កម្ចាត់​​ពួក​ហាម៉ាសអស់ អ៊ីស្រាអែល​នឹង​មក​ធ្វើ​អាណានិគម​លើ​ដែន​ដី​មួយ​ដុំ​នេះទៀតឬ​? អ៊ីស្រាអែល​គ្មាន​អនុស្សាវរីយ៍​ល្អ​នឹង​ការ​ធ្វើ​អាណានិគមកិច្ចទេ។ ទុក​ជន​ស៊ីវិល​ជាង​២លាន​នាក់​ដោយ​គ្មាន​ការ​ឃុំ​គ្រង ចលនា​ថ្មី​នឹង​លេច​ឡើង​ខ្លាំង​ជាង​ហាម៉ាស​ទៅទៀត។ស្ថាបនិក​អ៊ីស្រាអែល លោក David Ben Gourion បាន​អះអាង​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៥៨​ថា​ ដែន​ដី​ហ្កាហ្សា​ជា​អពមង្គល​សម្រាប់​គ្រប់​របប​ មិន​ថា​សម្រាប់​រដ្ឋ​អ៊ីស្រាអែល របប​អ៊ីស្រាអែល​ជាមួយអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ឬ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ដោយ​គ្មាន​អ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ​នោះ​ជា​គំនិត​កាល​៦៦​ឆ្នាំមុន ​តើ​អាចហួស​សម័យ​ទេ?​
10/10/20237 minutes, 26 seconds
Episode Artwork

តើ​ប្រតិបត្តិការវាយ​ប្រហារ​របស់​ក្រុម​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​​ កើត​ឡើងដូចម្តេចខ្លះ?

គិតត្រឹមថ្ងៃចន្ទទី​៩តុលា ការវាយប្រយុទ្ធគ្នារវាង​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន នៅតែបន្តយ៉ាងសកម្ម​ ២ថ្ងៃក្រោយ​ការ​វាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំ និង​គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលបំផុតរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ ជាលើកទី១ ដែ​ល​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សា បានសំរុកចូល​មក​ក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល វាយប្រហារសម្លាប់មនុស្សជាច្រើនរយនាក់។ លោក​បេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល បាន​ប្រកាសថា អ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើសង្គ្រាម​កំទេច​ក្រុមហាម៉ាសឲ្យ​អស់ ហើយថាសង្គ្រាមនេះ ​គឺជាសង្គ្រាមរយៈពេល​វែង។ តើការវាយ​ប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាសនេះ បានកើតឡើងយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ​?នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ទី​៧តុលា វេលាទាបភ្លឺ ដែលជាកំឡុងពេល បុណ្យ​​Shabbat សំរាក​ប្រចាំសប្តាហ៍ របស់ប្រជាជនជ្វីហ្វ ក្រុម​ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បាន​បើកការវាយ​ឆ្មក់ ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំបំផុត​មិនធ្លាប់​មាន​។​ ក្រុមហាម៉ាស បាន​សំរុក​បាញ់​គ្រាប់រ៉ុកកែត ជាច្រើនពាន់គ្រាប់ចេញពី​តំបន់​ហ្កាហ្សា ឆ្ពោះមកកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ធ្វើឲ្យ​ប្រព័ន្ធខែលរបស់អ៊ីស្រាអែល វង្វេងចាប់លែងឈ្នះ​។ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ ក្រុម​កម្លាំងហាម៉ាសជាច្រើនរយនាក់​ បាននាំគ្នា​សំរុកចូល​មក​ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ ក្រុមថ្មើរជើង បាន​ប្រើប្រាស់គ្រាប់បែក និងប្រើ​​រថយន្តគ្រឿងចក្រឈូសឆាយ ទៅបើកបំបុកឈូសទម្លាយរបង​ជញ្ជាំង ដែលខណ្ឌចែក​តំបន់​ហ្កាហ្សា និង​ទឹកដី​​អ៊ីស្រាអែល។ ក្រុមផ្សេងទៀត បាន​ប្រើប្រាស់ឆ័ត្រយោងបំពាក់ដោយ​ម៉ាស៊ីនកង្ការ​​ ហោះរំលងជញ្ជាំង និងមានខ្លះបាន​ប្រើទូក​បើកតាមសមុទ្រ ចូលទៅកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ចូលទៅដល់​ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ក្រុមហាម៉ាស់ បានបើកការវាយ​ប្រហារទៅលើ​ប៉ុស្តិនគរបាល ទីតាំងទាហាន និងបានបាញ់រះទៅលើ​ប្រជាជនស៊ីវីលដោយ​ឥតរើសមុខ។ ក្រុមហាម៉ាស បានសំរុកចូលទៅដល់​ក្នុង​ទីក្រុង​មួយ​ចំនួន​ របស់អ៊ីស្រាអែល ដូចជា​ទីក្រុង Ashkelon ទីក្រុង​ Sderot និងទីក្រុង​ Ofakim ជាដើម​ ដែលស្ថិតនៅចំងាយ​ប្រមាណជាង​២០គីឡូម៉ែត្រ ពីព្រំដែនតំបន់ហ្កាហ្សា។ អ្នកនាំពាក្យម្នាក់​នៃក្រសួងការពារ​ជាតិអ៊ីស្រាអែល បាន​លើកឡើងថា យ៉ាងហោចណាស់​ ក្រុមហាម៉ាសមានគ្នា​១០០០នាក់ ដែល​បានសំរុកចូល​មកក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល​។ពួកកងកម្លាំងហាម៉ាស បាន​ដណ្តើម​យកសម្ភារៈ និងគ្រឿងសព្វាវុធ​របស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ព្រមទាំងបាន​ចាប់ចំណាប់​ខ្មាំង ទាហាននិង​ប្រជាជនស៊ីវីល​ជាច្រើននាក់ថែមទៀតផង​។ យោងតាម​ការិយាល័យ​ព័ត៌មាន​រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល យ៉ាងហោចណាស់ មានមនុស្ស​ជាង​១០០នាក់ ដែលត្រូវបាន​ក្រុមហាម៉ាសចាប់ជាចំណាប់​ខ្មាំង​ ដែល​ក្នុងចំណោមនោះ គឺមានជនជាតិអាមេរិក និងជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ជាច្រើននាក់​។ ផ្អែក​តាម​លោក Herzi Halevi អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិអ៊ីស្រាអែល គឺក្នុងចំណោម​ចំណាប់ខ្មាំង មានទាំងកុមារ ស្ត្រី មនុស្សចាស់ជរា ជនពិការ និង​ទាហាន​អ៊ីស្រាអែលផង​។ ពួកហាម៉ាស បាន​សំដៅចូលទៅវាយ​ប្រហារ​យុវជន​អ៊ីស្រាអែល ដែលកំពុងជួបជុំគ្នាក្នុងកម្មវិធី​ប្រគុំតន្រ្តី​ដ៏ធំមួយ នៅជិតក្រុង Kibboutz។ យោងតាមបណ្តាញព័ត៌មានអ៊ីស្រាអែល​​ នៅទីនោះ ក្រុមហាម៉ាសបាន​បាញ់​សម្លាប់​មនុស្ស​ជាង​២០០នាក់​។អ៊ីស្រាអែល​ប្រកាសសង្គ្រាម​ផ្អែកតាម​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺក្រុមហាម៉ាស បាន​បាញ់​គ្រាប់រ៉ុកកែត ចំនួនជាង​៣០០០គ្រាប់ នៅ​ព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍​។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសអាសន្នភ្លាមៗ​ និង​បាន​បើក​ប្រតិបត្តិការ « ដាវដែក » ដើម្បី​ឆ្លើយតបវិញ ទៅលើក្រុមហាម៉ាស នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលមានប្រជាជនរស់នៅ​ប្រមាណ ២,៣លាននាក់​។ អ៊ីស្រាអែលបានបាញ់​កំទេចអគារជាច្រើនទីតាំង នៅ​ក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលគេអះអាងថា គឺជាទីបញ្ជាការរបស់​ពួកភេរវកម្មហាម៉ាស។ យោងតាម លោក Richard Hecht អ្នកនាំពាក្យកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺ​គេបាន​វាយ​ប្រហារទៅលើ គោលដៅ​ចំនួន ៤២៦ទីតាំង​នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដោយរាប់តាំងកន្លែងលាក់ខ្លួនក្នុងរូងក្រោមដី និងសំណង់​​ហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងទៀត របស់​ពួកហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានប្រកាសសន្យាថា និង​កំទេច​ទីតាំងលាក់ខ្លួនរបស់​ពួកហាម៉ាស ឲ្យ​រលាយ​ក្លាយជាផេះ។ ភ្លាមៗក្រោយ​ការវាយ​ឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់​មាននេះ ក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល​ បាន​បញ្ចេញ​កងកម្លាំងជាច្រើន​ម៉ឺននាក់ ដើម្បី​ដេញតាម​ប្រយុទ្ធជាមួយក្រុមហាម៉ាស ដែល​បានបន្លំចូលមកក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល តំបន់ភាគខាងត្បូង​។​ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះ អ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសប្រមូល​កងទ័ពបំរុងទាំងអស់ ដើម្បីត្រៀម​ធ្វើ​សង្គ្រាម​។ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសផងដែរថា គេកំពុងពិចារណាជម្លៀសប្រជាជន ចេញពីតំបន់ដែលដែលស្ថិតនៅក្បែរតំបន់​ហ្កាហ្សាបំផុត​ ក្នុងរយៈពេល​២៤ម៉ោងទៀត។តើមានស្លាប់​មនុស្សប៉ុន្មាននាក់ ហើយ​បាត់ខ្លួនប៉ុន្មាននាក់?ផ្អែកតាម​អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល គិតពីថ្ងៃសៅរ៍ ដល់ព្រឹកថ្ងៃចន្ទ យ៉ាងហោចណាស់ មនុស្សជាង​៧០០នាក់បានស្លាប់ និងមាន​របួសប្រមាន ២១៥០នាក់ នៅខាងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ អ្នករាយការណ៍​ព័ត៌មានបារាំង AFP បានឃើញសាកសពប្រជាជនស៊ីវីលអ៊ីស្រាអែលជាច្រើននាក់ ដែល​ត្រូវក្រុមហាម៉ាស់ បាញ់សុះសាច់​ ដេករណូករណាកនៅតាមផ្លូវ និងខ្លះនៅក្នុងរថយន្ត នៅក្នុងទីក្រុងចំនួន​យ៉ាងហោច​៣ គឺ Sderot Kibboutz និង ក្រុងឆ្នេរសមុទ្រ​​ Zikimស្ថិតនៅ​​ខាងជើងតំបន់​ហ្កាហ្សា​។នៅឯតំបន់​ហ្កាហ្សាប៉ាឡេស្ទីនវិញ យោងតាមក្រុមហាម៉ាស គឺ​យ៉ាងហោចណាស់ មាន​មនុស្សស្លាប់ ចំនួន​៤១៣នាក់ និង​ជាង​២៣០០នាក់របួស ដោយសារតែការបាញ់​ប្លោងរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក្នុងរយៈពេល​២ថ្ងៃមកនេះ។ ក្នុងចំណោម​អ្នកស្លាប់ គឺមានកុមារ​៧៨នាក់ និងស្ត្រី​៤១នាក់។គួរបញ្ជាក់ថា​ ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះនៅខាងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល គឺ​មានជនបរទេសជាច្រើននាក់បានស្លាប់ ក្នុងនោះ មាន​ជនជាតិ​ថៃ១២នាក់ ជនជាតិនេប៉ាល់ ១០នាក់ ជនជាតិ​អាមេរិក​ចំនួន៤នាក់ ជនជាតិអ៊ុយក្រែន​២នាក់ បារាំង១នាក់ កាណាដា១នាក់ និង​មាន​និស្សិតជនជាតិខ្មែរ១នាក់​ដែរ​។ ហើយ​ក្រៅពីមនុស្សស្លាប់ អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល អះអាងថា មានប្រជាជនស៊ីវីល និងទាហាន សរុបប្រមាណជាង​១០០នាក់ ដែលត្រូវបាន​ក្រុមហាម៉ាស ចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង។​យ៉ាងណាមិញ នៅថ្ងៃចន្ទទី​៩កញ្ញា ​ក្រសួងការបរទេស​ថៃ បានប្រកាសថា ក្រៅពីជនជាតិថៃ​១២នាក់ស្លាប់ គឺមាន​៨​នាក់​របួស និង​១១នាក់ ត្រូវក្រុមហាម៉ាសចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង​។ អជ្ញាធរថៃ កំពុងតែត្រៀម​បញ្ជូនយន្តហោះកងទ័ពអាកាស ហោះទៅដឹក​ប្រជាជន​ថៃ​នៅអ៊ីស្រាអែល​។ ផ្អែកតាមតួលេខផ្លូវការ គឺបច្ចុប្បន្នមានប្រជាជនថៃចំនួន​​ប្រមាន​ ៣ម៉ឺននាក់​នៅអ៊ីស្រាអែល ដែលភាគច្រើនជា​ពលករធ្វើការក្នុងវិស័យ​កសិកម្ម​ ហើយ​ក្នុងចំណោមនេះ គឺមាន​ប្រមាន​៥០០០នាក់ ដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងតំបន់​មានជម្លោះ រវាងអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីន​។ហេតុអ្វី​ក្រុមហាម៉ាស បើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំនេះ?​ក្រុម Ezzedine Al-Qassem ដែលជាក្រុមប្រដាប់អាវុធមួយនៃចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បានអះអាងថា ក្រុមខ្លួន​បានបាញ់​គ្រាប់រ៉ុកកែត ចំនួន​ជាង​៥០០០គ្រាប់។​ នេះគឺជា​ប្រតិបត្តិការ​វាយប្រហារ ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ដើម្បី “​សងសឹក និងបិទបញ្ចប់ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ដាក់អាណានិគមដែលអ៊ីស្រាអែល ធ្វើមកលើប៉ាឡេស្ទីន”​។ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន លើកឡើងថា តាំងតែពីឆ្នាំ​១៩៦៧មក អ៊ីស្រាអែល បាន​ដាក់អាណានិគម​មកលើតំបន់ស៊ីហ្សកដានី និង​នៅផ្នែកខាងកើតទីក្រុងហ្សេរុយសាឡឹម ព្រមទាំងបាន​រាំងខ្ទប់តំបន់ហ្កាហ្សា តាំងតែពីឆ្នាំ​២០០៧មក ក្រោយពេល​ចលនាហាម៉ាសបានឡើងគ្រប់គ្រងអំណាច​នៅហ្កាហ្សា។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​ ៨តុលា មេដឹកនាំចលនាហាម៉ាស ឈ្មោះ Ismaïl Haniyeh បានអះអាងថា ចលនាហាម៉ាសកំពុងតែឈាន​ដណ្តើម​បានជ័យជំនះ ដ៏ធំមួយ​។ ចលនានេះ ថែមទាំងបានអំពាវនាវ ហៅ​ក្រុមកងកម្លាំងតស៊ូប៉ាឡេស្ទីន នៅ​តំបន់ស៊ីហ្សកដានី ព្រមទាំង​ប្រទេសអារ៉ាប់ និង​អ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមទាំងអស់ ត្រូវតែចូលរួម​ប្រយុទ្ធជាមួយពួកខ្លួន​។ជាក់ស្តែង ក្រោយ​ការបើកប្រតិបត្តិការវាយ​ឆ្មក់​របស់​ក្រុមហាម៉ាសនេះ កាលពីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ​ ក្រុមចលនាហេសបូឡាលីបង់ឯណោះ ក៏បាន​បាញ់​ប្លោង​គ្រាប់កាំភ្លើងធំ ព្រមទាំងបានបាញ់​មីស៊ីលជាច្រើនគ្រាប់ ចូល​មកកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល នៅភាគខាងជើង។ ចលនាហេសបូឡា ដែលមានអ៊ីរ៉ង់នៅពីក្រោយ បានអះអាងាថា ខ្លួនចង់វាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល ដើម្បីជាការសាមគ្គីជាមួយចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។​ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថាគេបានវាយបកវិញទៅលើ​ក្រុមហេសបូឡា តាមរយៈការបញ្ជាយានដ្រូនទៅវាយ​ប្រហារនៅចំទីតាំង​មួយចំនួន​ នៅក្នុងទឹកដីលីបង់​។តើសហគមន៍អន្តរជាតិបានប្រតិកម្មយ៉ាងណាខ្លះ?លោក​អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថ្កោលទោសយ៉ាងធ្ងន់ ចំពោះការវាយ​ប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីល​ដោយ​មិនរើសមុខ។ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានថ្លែងអំពាវនាវទៀតថា សហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវតែរួមគ្នា ប្រើ​ប្រាស់​ការចរចាការទូត ដើម្បីជួយទប់កុំឲ្យ​ជម្លោះប្រដាប់អាវុធនេះ ផ្ទុះក្លាយ​ទៅជាសង្គ្រាមធំនៅក្នុងតំបន់ដើមបូព៌ាទាំងមូល​។គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ នៃ​អង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្វីបើមានប្រទេសជាច្រើនបានប្រកាសថ្កោលទោសក្រុមហាម៉ាស នៅទីបំផុត ការបោះឆ្នោត​លើ “សេចក្តីសម្រេចចិត្ត​រួម​ដើម្បី​ថ្កោលទោសក្រុមហាម៉ាស” មិនអាចសម្រេចទៅបានទេ ដោយសារតែគ្មានសំឡេងជា​ឯកច្ឆ័ន្ទ។យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក​ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន វិញបានថ្លែងថ្កោលទោស ការវាយប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាស និង​បានអះអាងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបញ្ជូនជំនួយយោធា ទៅ​ជួយអ៊ីស្រាអែល ដែលរងការវាយប្រហារ។ ដូចគ្នាដែរ លោកស្រី អួរស៊ុឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយ៉េន បានចាត់ទុក​ការវាយប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាស ថាគឺជា “ការវាយប្រហារភេរវកម្មដ៏សាហាវ និងថោកទាបបំផុត”​។ លោក​ស្រីប្រធានា​គណៈកម្មាការអឺរ៉ុប បានបន្ថែមថា ក្នុងនាមជាប្រទេសឯករាជ្យនិងប្រជាធិបតេយ្យ អ៊ីស្រាអែលមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការឆ្លើយតបវិញ​។ ចំណែក​លោក រីស៊ី ស៊ូណាក់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស​បាន​បញ្ជាក់ប្រាប់ទៅសមភាគីអ៊ីស្រាអែល ថាអង់គ្លេសគាំទ្រ​នៅពីក្រោយអ៊ីស្រាអែលជានិច្ច​។ដោយឡែក រដ្ឋាភិបាលបារាំង ដែល​បានប្រកាសថ្កោសទោសយ៉ាងធ្ងន់ ទៅលើ​ការវាយប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាសដែរ​នោះ បានអះអាងថា កំពុងតែប្រឹងប្រែងបើកការចរចាការទូត ដើម្បីបញ្ចៀសកុំឲ្យ​ភ្លើងសង្គ្រាមនេះ ឆាបឆេះ ទៅដល់តំបន់ស៊ីសហ្សកដានី លីបង់ និង​ក្នុងតំបន់ដើមបូព៌ាទាំងមូល​។​ រីឯលោក​ អ៊ែរដូហ្កាន់ ប្រធានាធិបតីតួកគី បានប្រកាសអំពាវនាវ ឲ្យក្រុមហាម៉ាស និង​អ៊ីស្រាអែល រក្សាការស្ងៀមស្ងាត់ ផ្តល់អាទិភាពដល់សន្តិភាព និង​ធ្វើយ៉ាងណា​​បញ្ចៀសកុំឲ្យ​ស្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវីល​។ផ្ទុយទៅវិញ លោក​ប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ថា អ៊ីរ៉ង់គាំទ្រ​ការតស៊ូប្រយុទ្ធការពារខ្លួនដ៏ស្របច្បាប់ របស់​ប្រជាជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន។ យ៉ាងណាមិញ អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបាន​គេសង្ស័យថា គឺជាអ្នកទំនុកបំរុងជួយ​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីបើកប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំនេះ​​ ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ដែលអ៊ីរ៉ង់ចាត់ទុកថាជាសត្រូវដ៏ធំបំផុតរបស់ខ្លួន​៕
10/9/202311 minutes
Episode Artwork

អ៊ីស្រាអែលប្រកាសសង្រ្គាមក្រោយការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់មានរបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន

អ៊ីស្រាអែលប្រកាស​ដាក់ប្រទេស​ក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាម​បន្ទាប់ពីត្រូវ​រងស្រោចដោយគ្រាប់រ៉ូកែត​របស់​ចលនាហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែលគ្រប់គ្រង​តំបន់​ហ្កាហ្សា នៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧ តុលា។ តាមតុល្យការបឋម​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ការវាយប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាសទៅលើ​ទឹកដីភាគខាងត្បូង​អ៊ីស្រាអែល​ដែលនៅជាប់ព្រំប្រទល់ជាមួយ​តំបន់ហ្កាហ្សា បាន​សម្លាប់មនុស្ស​យ៉ាងតិច ២២នាក់នាក់ និង​របួស​ជាង ៥០០នាក់។ ក្រោយ​កោះប្រជុំសន្តិសុខ​បន្ទាន់ នៅព្រឹកថ្ងៃ​សៅរ៍ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​ប្រកាស​ដាក់ប្រទេស​ក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាម និង​បញ្ជា​ឲ្យ​កងទ័ពបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ​តបទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ប្រមុខការពារជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​វិញ បាន​ព្រមាន​ក្រុមហាម៉ាស​ថា កំពុងធ្វើកំហុស​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​ដែលបើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ​លើ​អ៊ីស្រាអែលនៅពេលនេះ។ ការវាយប្រហារបកវិញរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានសម្លាប់​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនជិត​២០០នាក់​នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧​តុលា។  តាំងពីព្រលឹមថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ៧ តុលា ក្រុម​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​បាញ់​ស្រោច​គ្រាប់រ៉ូកែតចេញពីតំបន់​ហ្កាហ្សា​សំដៅទឹកដី​ភាគខាងត្បូង​អ៊ីស្រាអែល ដោយ​បាន​សម្លាប់មនុស្ស​យ៉ាងតិច ២២នាក់ និង​រងរបួស​ជាង ៥០០នាក់។ នៅ​ភាគខាងត្បូង និង​ភាគកណ្តាលប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ទោះគ្រាប់រ៉ូកែតជាច្រើន​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ត្រូវ​ប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាស​បាញ់ស្ទាក់ទម្លាក់ជាមុន ប៉ុន្តែ សំឡេងស៊ីរ៉ែនស្រែករោទិ៍​ដាស់តឿន​ឲ្យ​ប្រជាជន​រត់រក​កន្លែងពួនជ្រក ដើម្បី​គេច​ចេញ​ពី​ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុម​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន។យុទ្ធសាស្រ្តវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ខុសប្លែក​ពីលើកមុនៗយ៉ាងដូចម្តេចនៅព្រឹកថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ៧​តុលា ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​បាន​បើកការប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ និង​គួរ​ឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល រន្ធត់ខ្លាំង សម្រាប់​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល ព្រោះថា ក្រៅពី​បាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ូកែត ជាង ៥០០០គ្រាប់​សំដៅ​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល តាំងពី​ម៉ោង​៦កន្លះព្រឹក ម៉ោង​ដែល​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​កំពុងលង់លក់ក្នុង​ដំណេក ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅបាន​បើកប្រតិបត្តិការ​វាយប្រហារពិសេសមួយទៀត នោះគឺការបញ្ជូនក្រុមប្រដាប់អាវុធ វាយលុកចូលផ្ទាល់​ក្នុង​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល។តាម​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល នៅបន្ទាប់ពីមានការបាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ូកែតសំដៅអ៊ីស្រាអែល សកម្មជនប្រដាប់អាវុធ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ជាច្រើន​នាក់​បានចូលទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល តាម​ផ្លូវទឹក ដូចជាការប្រើទូក និង​តាមផ្លូវអាកាស តាមរយៈ​ការប្រើឆ័ត្រយោងហោះសម្រូតខ្លួន​ចូល​ដីអ៊ីស្រាអែល។ រូបភាពវីដេអូ​នៅលើ​បណ្តាញសង្គម ដែល​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន​បរទេស​មិនទាន់​អាច​បញ្ជាក់​ប្រភព​បាន​បង្ហាញ​មនុស្ស​ប្រដាប់អាវុធ បិទមុខ​ជាច្រើននាក់ ដើរឆ្លង​របង​លួស គេកាត់ទម្លុះ នៅ​ព្រំប្រទល់ហ្កាហ្សាជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល។ រូបភាពវីដេអូខ្លះ​បង្ហាញ​យុវជន​ប៉ាឡេស្ទីនឡើងជាន់រថក្រោះ​ដែលគេចូល​វាយបំផ្លាញ នៅក្រោយ​ប្រតិបត្តិការរបស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ឬ​ការរឹបអូសយកបាន​រថយន្ត​ពី​ទាហានអ៊ីស្រាអែល​ដែលគេបើកបរពេញ​ទីក្រុង​ហ្សាហ្សា។ អ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន បានផ្ទុះសង្រ្គាម​ប្រយុទ្ធគ្នា ចំនួន​៤លើក គិត​ចាប់តាំង​ពី​ក្រុមហាម៉ាស ចូលគ្រប់គ្រង​តំបន់​ហ្កាហ្សា នៅ​ឆ្នាំ ២០០៧។ កន្លងមក ក្រុមហាម៉ាស​បាញ់តែគ្រាប់រ៉ូកែត​សំដៅ​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល ហើយ​វា​ជា​រឿង​ដ៏​កម្របំផុត ដែល​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​បញ្ជូន​បាន​សម្រេច ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​របស់​ខ្លួន​ទៅ​ប្រយុទ្ធអុកឡុក​ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ សម្រាប់​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​ដែលរស់នៅ​ទីក្រុង​ភាគខាងត្បូង ជាប់​ទឹកដីហ្កាហ្សា នេះជាលើកទី១​ដែលការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួកគេ​ភ័យខ្លាចបំផុត។ មុនៗ ពួកគេ​មានសុវត្ថិភាព នៅក្រោយ​រត់ដល់​កន្លែងជ្រក​ពី​ការវាយប្រហារ​របស់​គ្រាប់រ៉ូកែត។ ម្យ៉ាង​គ្រាប់រ៉ូកែត​សឹងទាំងស្រុងរបស់​ពួកហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ត្រូវ​ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បាញ់ស្ទាក់ នៅលើ​មេឃ​មិន​ឲ្យធា្លក់ដល់ដី ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហារ​របស់​ចលនាហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីនលើកនេះ សាហាវជាងលើកមុនៗ ព្រោះក្រៅពីបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែត ក្រុមហាម៉ាស​បញ្ជូន​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​របស់ខ្លួន​ឲ្យ​ចូលទៅដើរបាញ់​សម្លាប់​ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ដល់​ក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល។កាសែត​ក្នុងស្រុក​អ៊ីស្រាអែល​ចុះផ្សាយ​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ​ថា កងកម្លាំងរក្សាសន្តិសុខ​អ៊ីស្រាអែល​បាញ់តបតជាមួយ​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ដែលបាន​ដើរ​បាញ់រះលើ​អ្នកដំណើរ​តាមផ្លូវ ក្នុង​ទីក្រុង​Sderot នៅ​ភាគខាងត្បូង​អ៊ីស្រាអែល។រូបភាពរបស់​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានអន្តរជាតិ​បាន​បង្ហាញប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​ត្រូវ​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​ចាប់ជំរិតជា​ចំណាប់ខ្មាំង ចំណែក​សាកសព​ជនជាតិអ៊ីស្រាអែល​ដែលកុម្ម៉ង់ដូរ​ប៉ាឡេស្ទីន​បាញ់សម្លាប់ នៅរណូករណែល​តាមផ្លូវ។អ្វីជាដើមចមដែលធ្វើឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​បាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ុកក្កែត​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល?ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែលបានធ្វើ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ភ្ញាក់ផ្អើល រន្ធត់ខ្លាំង កើតឡើង ​នៅមួយថ្ងៃ​ក្រោយ​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​រំលឹកខួប​៥០ឆ្នាំ​នៃ​Yom Kippur សង្រ្គាមវាយប្រហារ​ដ៏គួរ​ឲ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​របស់​ប្រទេស​អារ៉ាប់ នាំមុខ​ដោយ​អេហ្ស៊ីប និង​ស៊ីរី ដើម្បី​ដណ្តើមយកទឹកដីដែល​អ៊ីស្រាអែល​យកមកកាន់កាប់ ក្រោយ​ជ័យជំនះ​របស់អ៊ីស្រាអែល ក្នុង​សង្រ្គាម៦ថ្ងៃ កាលពីឆ្នាំ ១៩៦៧។(កាលពី​៥០ឆ្នាំ មុន នៅថ្ងៃទី ៦ តុលា ឆ្នាំ ១៩៧៣ អេហ្ស៊ីប និង​ស៊ីរី​ដែល​ចាញ់ ​អ៊ីស្រាអែល នៅក្នុង​សង្រ្គាម​៦ថ្ងៃ ​ឆ្នាំ ១៩៦៧ បាន​រួមគ្នា​បើក​ការវាយប្រហារ ដោយ​សង្រ្គប់ ដោយ​មិនឲ្យអ៊ីស្រាអែលដឹងខ្លួនមុន ក្នុងគោលដៅ​ដណ្តើមយក​ទឹកដីរបស់ខ្លួន ពីអ៊ីស្រាអែល​មកវិញ។ ទោះ​អ៊ីស្រាអែល​ជា​អ្នកឈ្នះ សង្រ្គាម​៣សប្តាហ៍ ដែលបានសម្លាប់ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល ២៦០០នាក់ និង​យ៉ាងតិច ៩០០០នាក់ នៅចំណែក​ក្រុមប្រទេស​អារ៉ាប់ អ៊ីស្រាអែល​បាន​បាត់បង់ទឹកដី​ស៊ីណៃ​ទៅ​ឲ្យអេហ្ស៊ីប ប៉ុន្តែ តំបន់ខ្ពង់រាប​ហ្គោឡង់​របស់ស៊ីរី នៅតែស្ថិតក្រោម​ការកាន់កាប់របស់​អ៊ីស្រាអែល​រហូតមកដល់​សព្វថ្ងៃ។)ដូច​ប្រទេស​អារ៉ាប់​កាលពី​៥០ឆ្នាំមុន ចលនា​ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន​បាន​យកគំរូតាម ដោយ​បើកការវាយប្រហារទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល នៅចំពេល​ដែលអ៊ីស្រាអែល​មិន​បាន​​ប្រុងប្រៀបខ្លួនទុកជាមុន ជាពិសេស នៅថ្ងៃ បុណ្យ​ចុងក្រោយ​របស់​ជនជាតិជ្វីវ នៅថ្ងៃ​សៅរ៍។ ក្រុមហាម៉ាស​បាញ់ស្រោច​គ្រាប់រ៉ូកែត​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​លើកនេះ ដោយ​គ្មានព្រឹត្តិការណ៍​សំខាន់ ណាមួយ​កើតឡើង​នោះទេ។ ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល កើតឡើង នៅ​ក្នុង​កាលៈទេសៈ ដែល​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន និង​អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល​ឧស្សាហ៍ប៉ះទង្គិច តានតឹង​នឹងគ្នា កាន់តែខ្លាំង​នៅ​តំបន់​ជេរូសាឡឹមដែលអ៊ីស្រាអែល​កាន់កាប់ដោយ​ខុសច្បាប់អន្តរជាតិ។ នៅក្នុង​សារសំឡេង នៅថ្ងៃ​សៅរ៍ ​មេបញ្ជាការរបស់​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ម៉ូហាម៉េដ អាលឌេអ៊ីហ្វ Muhammad Al-Deif​ បាន​​ប្រកាស​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ព្យុះ Al Aqsa ដើម្បី​សងសឹក​ឲ្យ​ស្ត្រីប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បី​ឆ្លើយតប​នឹង​ការបង្រ្កាបហិង្សា​របស់​អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​វិហារទីសក្ការៈអ៊ីស្លាម នៅ​ជេរូសាឡឹម និង​ដើម្បីវាយបក​នយោបាយ​បិទខ្ទប់របស់អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​តំបន់ហ្កាហ្សា។តាំង​ពី​បទឈប់បាញ់​នៅ​ឆ្នាំ ២០២១ នៅបន្ទាប់ពីត្រូវទ្រមខ្លួន​យ៉ាងដំណំ ដោយសារ​ការវាយប្រហារដ៏សន្ធឹក​របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ដែលបាន​សម្លាប់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​សំខាន់ និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ដូចជា​រូងក្រោមដីជាដើម ក្រុមហាម៉ាស​បាន​អត់ធ្មត់​មិនលូកដៃ​ក្នុងជម្លោះ​ជាមួយអ៊ីស្រាអែល ដែលបើកការវាយប្រហារ​ទៅលើ​ក្រុមជីហាត​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​ជំរំហ្សេនីនជាដើម។អ្នកតាមដាន​ស្ថានការណ៍​នៅតំបន់​ដើមបូព៌ា ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែលគ្រប់គ្រង​តំបន់​ហ្កាហ្សា ហ៊ានចេញមុខ​វាយប្រហារ​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល នៅពេលនេះ ដើម្បីទាក់ទាញ​ការគាំទ្រ​ពីប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ក្នុងគោលដៅ ប្រជែង​ដណ្តើម​ឥទ្ធិពល​ពី​រដ្ឋអំណាច​ប៉ាឡេស្ទីន ដឹកនាំ​ដោយ​ក្រុមហ្វាតា។ ក្រុមហាម៉ាស​ចង់​បង្ហាញ​ទៅ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ថា ខ្លួន​គឺជាថ្នាក់ដឹកនាំ​តែម្នាក់គត់​ដែលជា​អ្នកចេញមុខ​ឈឺឆ្អាល ការពារ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅចំពោះមុខ ការឈ្លានពាន ការធ្វើទុក្ខបុកម្មេញ អំពើហិង្សា​របស់​អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល។នៅ​ក្នុង​សារសំឡេង មេបញ្ជាការក្រុមហាម៉ាស​បានអំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅគ្រប់ទឹសទីដែលរងការធ្វើបាបជិះជាន់​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ឲ្យឆ្លៀត​យក​ហេតុការណ៍​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ​ដើម្បី​ងើបរើបំរះ សងសឹក តាមគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីគាស់រំលើង បណ្តេញ ក្រុមអាណានិម ឈ្លានពាន​ទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន។ក្រុមហាម៉ាស​ចំណេញ ឬ​ខាត​ពី​វាយប្រហារ​លើ​អ៊ីស្រាអែល​លើកនេះ?មហិច្ឆតា​នយោបាយ​របស់​ចលនា​ហាម៉ាស គឺ​ដើម្បី​រម្លឹក​ឡើង​វិញ​ពី​វត្តមាន និង​ឥទ្ធិពល​របស់​ខ្លួន​នៅ​ទីតាំង​ដែនដី​ប៉ាឡេស្ទីន​ផ្សេង​ទៀត​ក្រៅ​ពី​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ដូច្នេះ យុទ្ធសាស្រ្ត​របស់​ក្រុមហាម៉ាស មិនមែន​ជា​យុទ្ធសាស្រ្ត​យោធា។ ពួក​ហាម៉ាស​បាន​ដឹង​មុន​រួច​ជា​ស្រេច​ថា ខ្លួន​គ្មាន​ថ្ងៃ​នឹង​ទទួល​ជ័យជំនះ​ផ្លូវយោធា តាម​រយៈ​ការប្រើ​គ្រាប់រ៉ូកែត​បាញ់​ផ្លោង​ទៅ​លើ​អ៊ីស្រាអែល​នោះ​ឡើយ។ ជាក់ស្តែង ក្រោយការបាញ់ស្រោច​គ្រាប់រ៉ូកែត​ចេញពីតំបន់​ហ្កាហ្សា នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ប្រកាស​គំរាម​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ពីផលវិបាកដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​ដែល​ហ៊ាន​វាយប្រហារ​លើ​អ៊ីស្រាអែល​លើកនេះ។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​គេ​បញ្ជូន​យន្តហោះចម្បាំងជាច្រើនគ្រឿង​ទៅវាយប្រហារ​តំបន់​ហ្កាហ្សា និង​កោះប្រមូល​ទាហាន​បម្រុង​រាប់ម៉ឺននាក់ ដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមប្រយុទ្ធវាយបកលើ​ក្រុមហាម៉ាស។ចលនា​ហាម៉ាស​ដឹងច្បាស់ថា ខ្លួនប្រាកដជា​រងខូចខាតខ្លាំង ដោយសារ​ការវាយប្រហារតបដ៏ចាស់​របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ ចលនា​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែល​គ្រប់គ្រង​តំបន់ហ្កាហ្សា​មួយនេះ នៅតែ​ចង់​ជួយ​ឈឺឆ្អាល និង​កេណ្ឌ​ប្រមូល​កម្លាំង​វាយប្រហារ ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល ដើម្បី​ដាស់​ស្មារតី កន្ត្រាក់​អារម្មណ៍ លើ​រឿងរ៉ាវ​ដែល​បាន​កើត​មាន​ឡើង នៅ​ក្រៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ យុទ្ធសាស្រ្ត​ដែល​ពួក​ហាម៉ាស​បាន​ប្រើគឺ​យុទ្ធសាស្រ្ត​យាយី។ ការបាញ់ផ្លោង​គ្រាប់​រ៉ូកែត​ជា​សញ្ញា​មួយ​ដែល​ពួក​ហាម៉ាស​ចង់​ប្រាប់​អ៊ីស្រាអែល ដរាប​ណា​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​មិន​អាច​រស់នៅ​ដោយ​សុខស្រួល ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​ក៏​មិន​អាច​រស់នៅ​ដោយ​សុខស្រួល​ដែរ។ម្យ៉ាង​ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​លើកនេះ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ចងចាំ​ទុកជាមេរៀន។ ទោះក្រុមហាម៉ាស​នឹងត្រូវ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលវាយបង្រ្កាបវិញ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមហាម៉ាស​បាន​ធ្វើ​អ៊ីស្រាអែល​ភ័យបុកពោះ​មិនតិចដែល នៅពេល អ៊ីស្រាអែល​មិន​បាន​ប្រុងប្រៀប​ខ្លួន​ទុកជាមុន​ទេ ថា​មាន​កងកុម្ម៉ង់ដូរ​របស់​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន អាច​បញ្រ្ជៀតខ្លួន​ចូល​ទៅ​វាយប្រហារ​លើ​ប្រជាជន​ និង​ទីតាំង​យោធាដល់​ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។
10/7/20239 minutes, 2 seconds
Episode Artwork

អាមេរិក៖ លោក​ Kevin McCarthy ត្រូវ​ធ្លាក់ពីកៅអីប្រធានសភា​តំណាង

ជាលើកទី​១ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ នៃ​នយោបាយ​សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលប្រធានសភាតំណាង ត្រូវគេ​បោះឆ្នោត​ទាញទម្លាក់​ពីមុខងារ​។ ថ្ងៃទី៣តុលា២០២៣ លោក Kevin McCarthy សមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលត្រូវបាន​គេបោះឆ្នោត​​តែងតាំងឲ្យ​ធ្វើជាប្រធានសភាតំណាង កាលពី​ខែ​មករា ត្រូវបាន​សមាជិក​សភាបោះឆ្នោត ដកចេញពី​តំណែងដ៏ធំមួយនេះ​ តាមរយៈសំឡេងឆ្នោត ២១៦យល់ព្រម​ ទល់នឹង ២១០មិនព្រម​។ ក្នុងចំណោមអ្នកដែល​បាន​បោះឆ្នោតយល់ព្រមបញ្ចប់​មុខតំណែងរបស់​លោក​ Kevin McCarthy គឺមាន​សមាជិក​សភាបក្ស​សាធារណរដ្ឋគ្នាឯង ចំនួន​៨នាក់​។ ភ្លាមៗក្រោយ​ដឹងលទ្ធផល​ឆ្នោត លោក​ Kevin McCarthy បាន​ថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែតថា លោក​បានកាន់ការងារជាប្រធានសភាតំណាង វាគឺជាកិត្តិយសធំធេងណាស់សម្រាប់​លោក។ លោកបាន​អះអាងប្រកបដោយ​មោទនភាព​ ថាលោកបានធ្វើការងារនេះ ប្រកបដោយឆន្ទៈបង្រួបបង្រួម សម្រុះសម្រួល ដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិជាធំ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក​បានបញ្ជាក់ថា លោក​នឹង​មិនស្នើបេក្ខភាព​លោកសាជាថ្មី ដើម្បី​ឲ្យ​គេ​បោះឆ្នោតជ្រើសរើសធ្វើជាប្រធានសភាម្តងទៀតនោះទេ។​បរិយាកាសហែកហួរគ្នា​ ក្នុងបក្ស​សាធារណរដ្ឋស្ថានការណ៍​រញ៉េរញ៉ៃនៅ​សភាតំណាង របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានស្តែងឲ្យឃើញពី​ការបាក់បែក​ឈ្លោះប្រកែកគ្នា រវាង​ក្រុមសមាជិកសភា មកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលមានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភានេះ​។ យ៉ាងណាមិញ ការបោះឆ្នោត​តែងតាំងលោក​ Kevin McCarthy កាលពីខែ​មករា ត្រូវបាន​ធ្វើឡើងទាំងបង្ខំ និងត្រដាបត្រដួសរួចទៅហើយ ដោយឆ្លងកាត់​ការធ្វើសម្បទាន​ជាច្រើនចំណុច មុននឹង​ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋយល់ព្រមបោះឆ្នោត​។តែមកទល់ពេលនេះ ជម្លោះ​ប្រេះឆា ហាក់កាន់តែរីកធំនៅ​ក្នុងបក្សនេះ ខណៈក្រុមសមាជិកសភាដែលស្និទ្ធនឹងលោក​ដូណាល់ ត្រាំ បាននាំគ្នា​តវ៉ារិះគន់មិនសំចៃមាត់ ទៅលើ​លោក​ Kevin McCarthy។ គឺសមាជិក​សភាម្នាក់ មកពី​រដ្ឋផ្លរីដា ឈ្មោះ Matt Gaetz ដែលជាអ្នកចេញមុខ ដំឡើងសំឡេងខ្លាំងជាងគេ។ គឺលោក​ Matt Gaetz រូបនេះហើយ​ដែលជាអ្នក ស្នើ​ឲ្យ​មាននីតិវិធីបោះឆ្នោត​ទម្លាក់​លោក Kevin McCarthy នៅថ្ងៃ​ទី​៣​តុលា។​មុនពេល​បោះឆ្នោតបានចាប់ផ្តើម នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ​​ អង្គសភាទាំងមូល​ បានក្លាយ​ជាវេទិការ ស្រែក​ចោទ រិះគន់គ្នាទៅវិញទៅមក យ៉ាងទ្រហឹងអឺងកង រវាង​ក្រុមសមាជិកសភាបក្ស​សាធារណៈរដ្ឋដូចគ្នា​ ដែលបានពុះចែកជា២ក្រុម​ ម្ខាំង​ប្រឆាំងម្ខាងគាំទ្រលោក Kevin McCarthy។ ចំណែក​ក្រុមសមាជិកសភាបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលសាមគ្គីធ្លុងមួយ អង្គុយស្ងាត់ស្ងៀម តាមដាន​មើល​ទស្សនីយភាពឈ្លោះប្រកែកគ្នានេះយ៉ាងហួសចិត្តបំផុត​។ហេតុអ្វី​ លោក Kevin McCarthy ត្រូវមនុស្សក្នុងបក្សរិះគន់?លោក​ Matt Gaetz ដែល​ដឹកនាំក្រុម​ប្រឆាំង​នឹងលោក​ លោក Kevin McCarthy បានលើកឡើងថា គ្មាន​នរណាមានទំនុកចិត្ត​ លើលោក Kevin McCarthy ទៀតទេ ព្រោះលោក​ម្នាក់​នេះ បាន​ធ្វើរឿងបញ្ច្រាសទិស​ជាច្រើនលើកច្រើនសារ។ ដូច្នេះ ត្រូវតែដូរប្រធានសភាថ្មី ដែល​ល្អជាងនេះ​។​ សមាជិក​សភាស្និទ្ធនឹងលោក​ត្រាំរូបនេះ បានចោទថាលោក Kevin McCarthy បាន​ចរចាជាមួយពួក​បក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីបើកកញ្ចប់ថវិកាបណ្តោះអាសន្ន​ ក្នុងកម្មវត្ថុ​បញ្ចៀស​ បញ្ហា Shut Down។ លោក​ម្នាក់បានអះអាងទៀតថា លោក​ Kevin McCarthy បានចរចាដោយសម្ងាត់ ជាមួយ​លោកចូ បៃដិន ទាក់ទិននឹងកញ្ចប់ថវិកាជួយ​អ៊ុយក្រែន​។គួរបញ្ជាក់ថា ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលមានទំនោរស្តាំនិយមខ្លាំង ហើយដែលស្និទ្ធគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ មានចេតនារារាំងការបោះឆ្នោតច្បាប់ថវិកាជាតិ ទុក​ឲ្យ​ប្រទេសជួបបញ្ហា Shut Down ដើម្បីយកលេសនេះដាក់សំពាធ​លើ​​រដ្ឋាភិបាល​លោក ចូ បៃដិន​។ បន្ថែមពីនេះ ក្រុមគាំទ្រលោក​ដូណាល់ត្រាំ ​ប្រឆាំងដាច់ខាត ចំពោះគំរោងកញ្ចប់​ថវិកាថ្មី ប្រមាណ២៤ពាន់លានដុល្លារ ដែលរដ្ឋបាល​លោកចូ បៃដិន បានស្នើដើម្បីយកទៅជួយអ៊ុយក្រែន​​។ ក្រុម​សមាជិក​សភាទាំងនេះ លើកឡើងថា រដ្ឋអាមេរិកគួរណាតែទុកប្រាក់ យកទៅ​ចំណាយលើ​ការ​គ្រប់គ្រងជន​​អន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ នៅតាមព្រំដែនជាមួយ​ម៉ិកស៊ិកវិញ។ឆ្លើយទៅកាន់អ្នកកាសែត លោក Kevin McCarthy បានអះអាងថា លោក​មិនសោកស្តាយ​ទេ ដែលបាន​ចរចា រក​ការស្រុះស្រួលមតិ ជាមួយ​បក្សប្រជាធិបតេយ្យ។ វាគឺជាការងារចាំបាច់ ដើម្បី​ការពារផលប្រយោជន៍ជាតិ ជាជាងការប្រកាន់បក្សពួករឹងរូសតែម្ខាងៗ។ឈានចូលដំណាក់កាលចលាចលក្នុងពេល​បោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃអង្គា លោក​ Tom McClintock សមាជិកសភា​ម្នាក់នៃបក្សសាធារណរដ្ឋ បាន​លើកឡើងថា យើងកំពុងតែនាំគ្នាដើរដល់មាត់ជ្រោះហើយ សូមគ្រប់គ្នាដកថយមកវិញ ពិចារណាច្បាស់មុននឹង​ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងគ្រោះថ្នាក់​។ លោក​បានបន្តថា សភាតំណាងនឹងឈានចូលក្នុងតំណាក់កាលរាំងស្ទះ ធ្វើអ្វីលែងកើត នៅពេល​ដែល​គ្មានប្រធាន​។លោកដូណាល់ ត្រាំ បានបង្ហោះសារតាមបណ្តាញសង្គម Trust Social  ដោយចោទសួរថា “ហេតុអ្វីបាន​ បានជាពួកសាធារណរដ្ឋ គិតតែនាំគ្នាឈ្លោះប្រកែកគ្នា ហើយបែរជាមិនព្រមរួមកម្លាំងគ្នា ប្រយុទ្ធនឹងពួកឆ្វេងនិយមជ្រុល​ ដែលកំពុងតែបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់​ប្រទេសទៅវិញ?"ចំណែក​លោកចូ បៃដិនវិញ តាមរយៈអ្នកសម្តីរបស់​លោកស្រី Karine Jean-Pierre អ្នកនាំពាក្យ​សេតវិមាន បាន​អំពាវនាវឲ្យសភាតំណាង ត្រូវតែជ្រើសរើសប្រធានថ្មី ឲ្យ​បានឆាប់ជាទីបំផុត ព្រោះថាសហរដ្ឋអាមេរិក មានរឿងធំៗ និងសំខាន់ៗ ដែលត្រូវចាត់ចែងច្រើនណាស់ មិនអាចរាំងស្ទះបានទេ។ជាការពិតណាស់ ជាមួយ​នឹង​ការ​បោះឆ្នោត​ទម្លាក់​ប្រធានសភា​ពីតំណែង ជាលើកទី១នៃប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ គឺនយោបាយ​អាមេរិកបានឈានជើងចូលក្នុងតំណាក់​កាលមួយ​ ដ៏ចលាចលបំផុត​។ សភាតំណាង​ បានទុកពេល​១សប្តាហ៍ ដើម្បី​បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ប្រធានសភាថ្មី មកជំនួស​លោក Kevin McCarthy។ យោងតាមការវិភាគខ្លះ រយៈពេល១​សប្តាហ៍នេះ គឺខ្លឺណាស់ បើយើងក្រឡេកទៅមើលជម្រៅដ៏ជ្រៅ​ នៃ​ការឈ្លោះប្រកែកគ្នា រវាង​ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណ​រដ្ឋ។ គេមិនសង្ឃឹមថា បក្សសាធារណរដ្ឋ អាចនឹងស្រុះស្រួលគ្នា ជ្រើសរើសមនុស្សថ្មីម្នាក់ទៀត មកបានដោយ​ងាយនោះឡើយ​។ សមាជិកសភាខ្លះបានថែមទាំង​ ចង់ស្នើឈ្មោះលោកដូណាល់ ត្រាំ ឲ្យ​មកធ្វើជាប្រធានសភាថែមទៀតផង៕
10/4/20236 minutes, 9 seconds
Episode Artwork

ការផ្អាកជំនួយយោធារបស់​អាមេរិក​នឹង​ជះផលអាក្រក់​ដល់កងទ័ពអ៊ុយក្រែន?

ដោយ​ប្រផិតប្រផើយបំផុត អាមេរិក​បានជៀស​រួចផុត វិបត្តិ​ថវិកា កាលពីយប់​ថ្ងៃ​សៅរ៍ទី ៣០​កញ្ញា នៅ​បន្ទាប់ពី​សភា​ឯកភាពគ្នា នៅនាទីចុងក្រោយ លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្តី​កញ្ចប់ថវិកាថ្មី​របស់​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក ដែលគ្មាន​ខ្ទង់ចំណាយសម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែន។ ជាមួយកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពី​កញ្ចប់ថវិកាថ្មី មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​ជាង​១លាន​៥សែននាក់ បាន​ធូរទ្រូង គេចផុត​ពី​វិបត្តិ​Shutdown រយៈពេល​៤៥ថ្ងៃ ប៉ុន្តែ ប្រជាជន និង​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន ដែល​ពឹងផ្អែកលើ​​កញ្ចប់ជំនួយ​ធំ​ពី​អាមេរិក អ៊ុយក្រែន​កំពុង​ប្រឈម​អនាគត​មិន​ច្បាស់លាស់។ នៅ​យប់ថ្ងៃសៅរ៍ ទី​៣០​កញ្ញា អាមេរិក​បាន​គេចផុត​ពី​វិបត្តិ​Shutdown រយៈពេល​៤៥ ថ្ងៃ បន្ទាប់ពី​សភាទាំងពីរថ្នាក់​បោះឆ្នោត ដោយ​សំឡេង​ភាគច្រើន អនុម័ត​កញ្ចប់​ថវិកា​ថ្មី​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ កិច្ចព្រមព្រៀងបណ្តោះអាសន្ន​ដែលមាន​រយៈពេល​៤៥ថ្ងៃ គ្មានរាប់បញ្ចូល​ខ្ទង់ចំណាយ​សម្រាប់​ជួយអ៊ុយក្រែន ដែល​ជា​ចំណុចប្រទាញប្រទង់គ្នា​រវាង​ក្រុមសាធារណរដ្ឋ ដែលមានសំឡេងភាគច្រើន​នៅ​សភាអ្នកតំណាងរាស្រ្ត និង​ក្រុម​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​លោក​ចូ បៃដិន។កញ្ចប់​ជំនួយ​របស់​អាមេរិក​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន​មាន​អ្វីខ្លះចាប់តាំងពីផ្ទុះមានសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈា្លនពានអ៊ុយក្រែន នៅខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២ អាមេរិកបានក្លាយជា​ប្រទេស​នាំមុខគេខាង​ផ្តល់ជំនួយ សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន។ តាម​វិទ្យាស្ថានអាល្លឺម៉ង់សម្រាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក ឈ្មោះ Kiel រដ្ឋបាល​លោក​ចូ បៃដិន​បាន​បញ្ចេញ​ថវិកា​៧៥ពាន់​លាន​ដុល្លារ ដើម្បី​ជួយ​អ៊ុយក្រែន ក្នុង​ផ្នែកយោធា មនុស្សធម៌ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ។ជាមួយកញ្ចប់ថវិកា​ជំនួយ​របស់ប្រទេស​លោកខាងលិច នាំមុខ​ដោយអាមេរិក រដ្ឋាភិបាល​អ៊ុយក្រែន​មាន​​ថវិកា​សម្រាប់​បើកប្រាក់ខែ​ឲ្យ​មន្រ្តីរដ្ឋការ ជួយ​ប្រជាជន​អ៊ុយក្រែន ដែល​រងគ្រោះ​ដោយសារ​ការវាយប្រហារមីស៊ីល​របស់​រុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែ គឺ​កញ្ចប់ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក ដែល​អ៊ុយក្រែន​ត្រូវការ​ខ្លាំង​ជាងគេ។ដើម្បី​ជួយ​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ប្រយុទ្ធដណ្តើម​ទឹកដី​ពីរុស្ស៊ី អាមេរិក​បាន​បង្កើនជំនួយយោធា​កាន់តែ​ច្រើន ក្រាស់ក្រែល​ដល់​អ៊ុយក្រែន។ នៅ​ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០២២ ពោល​៣ខែ​ក្រោយ​រុស្ស៊ី​បើកការវាយប្រហារ លើ​អ៊ុយក្រែន អាមេរិក​បាន​ប្រកាស​កញ្ចប់​ជំនួយ​យោធា​ដ៏​ធំ ប្រមាណ ៤០​ពាន់លាន​ដុល្លារ សម្រាប់ជួយ​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន។តើ​ការផ្អាក​ជំនួយ​របស់​អាមេរិក​ប៉ះពាល់​ប៉ុណ្ណា​ដល់​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​របស់​អ៊ុយក្រែន?នៅ​ក្នុង​ជំនួយ​៧៥​ពាន់​លាន​ដុល្លារ ដែលអាមេរិកបានផ្តល់ទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន កញ្ចប់​ជំនួយ​យោធា​របស់​អាមេរិកសម្រាប់អ៊ុយក្រែន មាន​ច្រើន​ជាងគេ ប្រមាណ​៤២,៨ពាន់លានដុល្លារ ពោល​គឺ​ស្មើនឹង​ពាក់កណ្តាលនៃកញ្ចប់​ជំនួយយោធា​របស់​ប្រទេស​លោកខាងលិច​បូកសរុបចូលគ្នា សម្រាប់​ជួយ​អ៊ុយក្រែន នៅក្នុង​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធតទល់​នឹង​កងទ័ពរុស្ស៊ី។ ជា​ការប្រៀបធៀប ជំនួយយោធា​របស់​អង់គ្លេស ដែលស្ថិតនៅ​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី​២ បន្ទាប់ពីអាមេរិក​ មានតែ ជាង ៦ពាន់លាន​ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ គឺតិចតួច​ជាង​អាមេរិក ឆ្ងាយណាស់។កញ្ចប់ជំនួយ​យោធា​របស់អាមេរិក​ដើរតួនាទី​សំខាន់ណាស់​សម្រាប់​ជួយ​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ​នៅក្នុង​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​ដណ្តើមទឹកដី​ពី​រុស្ស៊ី។ ជាក់ស្តែង ជាមួយ​កញ្ចប់ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក អ៊ុយក្រែន​បានទទួល​គ្រឿងសព្វាវុធទំនើបៗ​របស់អាមេរិក ដូចជា ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល យន្តហោះចម្បាំង F-16 រ ថក្រោះដ៏ទំនើបរបស់អាមេរិក Abraham មីស៊ីល​ប្រឆាំង​រថក្រោះ ដ្រូន និងកាំភ្លើងធំ ដែលបានជួយ​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន​រហូតមក​ឲ្យ​ដណើ្តមយកបានភូមិ និង​វាយប្រហារ​ដល់​ទីតាំងស្តុកអាវុធ របស់​រុស្ស៊ី នៅក្នុង​តំបន់​ដុនបាស់។អ៊ុយក្រែន​ត្រូវការ​សព្វាវុធ កញ្ចប់ជំនួយ​យោធា​របស់​អាមេរិក ដើម្បីវាយដណ្តើមទឹកដី​ពីរុស្ស៊ី។ ដូច្នេះ បើតាម​អ្នកជំនាញ ការផ្អាកព្យួរ​ជំនួយយោធា​ណាមួយ​របស់​អាមេរិក​ជា​ដំណឹងដ៏អាក្រក់បំផុត​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន ព្រោះវាកើតឡើង​ចំពេល​ដែល​អ៊ុយក្រែន​កំពុងត្រូវការខ្លាំង ចំនួន​សព្វាវុធ​សម្រាប់​ធ្វើសង្រ្គាមប្រឆាំង​រុស្ស៊ី។ តាម​អ្នកជំនាញ ការផ្អាកព្យួរ​ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក​សម្រាប់អ៊ុយក្រែននឹង​មិនទាន់ហុចផលវិបាកភ្លាមៗ​សម្រាប់​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ព្រោះថា គេ​នៅ​តែ​មាន​សព្វាវុធ​របស់​អាមេរិក ដែល​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូនទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន នៅក្នុង​កញ្ចប់ថវិកាជំនួយមុនៗ។ប៉ុន្តែ ផលប៉ះពាល់ ដោយសារ​ការផ្អាកកញ្ចប់ជំនួយ​ថ្មី​របស់អាមេរិក សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន នឹង​អាច​កើតមាន នៅ​ពេលខាងមុខ នៅ​ពេល​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន​ត្រូវ​ដាច់​អាវុធ លែងមាន​ក្នុង​ស្តុក​មួយរយៈ ទម្រាំ​មានការបញ្ជូន​ជំនួយយោធា​សាជាថ្មី សម្រាប់អ៊ុយក្រែន។មួយវិញទៀត ដោយសារ​ការផ្អាកកញ្ចប់ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក ប្រព័ន្ធ​ការពារ​ដែនអាកាស​របស់​អ៊ុយក្រែន ដែលពឹងទាំងស្រុង​លើប្រព័ន្ធខែល​មីស៊ីលរបស់អាមេរិក ​ក៏អាច​ចុះទន់ខ្សោយ មិនអាច​ការពារ​ជីវិតប្រជាជនស៊ីវិល និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ក្នុងក្រុង ពីការវាយប្រហារ​មីស៊ីល​របស់​រុស្ស៊ី។តើ​ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន​ឈាន​មក​ដល់​ចំនុច​មិន​ច្បាស់លាស់?រដ្ឋបាលលោក​ចូ បៃដិន​បាន​ដាក់​ខ្ទង់ចំណាយ ២៤ពាន់​លាន​ដុល្លារ សម្រាប់​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​នៅក្នុង​កញ្ចប់ថវិកាថ្មី​របស់​រដ្ឋសហព័ន្ធ ប៉ុន្តែ ប្រធាន​ក្រុមសំឡេង​ភាគច្រើន​របស់​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​បាន​ទាមទារ​ នៅ​នាទីចុងក្រោយ ឲ្យ​គេ​ដកខ្ទង់ចំណាយ​សម្រាប់ជួយ​អ៊ុយក្រែន ចេញ ទើប គេ​អាច​បោះឆ្នោតលើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្តីពីថវិកា។ និយាយ​ម្យ៉ាង​ថា អាមេរិកបានជៀសផុត​ពីវិបត្តិ​គ្មានប្រាក់បើក​ឲ្យបុគ្គលិក ដោយសារ​តែនៅក្នុង​កញ្ចប់ថវិកា​របស់រដ្ឋសហព័ន្ធ គ្មានទេ ខ្ទង់ចំណាយ​សម្រាប់ជួយ​អ៊ុយក្រែន។ជាង​១ឆ្នាំ​នៃ​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន សំឡេង​ប្រឆាំង​នឹង​ការផ្តល់ជំនួយ​សម្រាប់អ៊ុយក្រែន មានកាន់តែច្រើនឡើង​នៅ​អាមេរិក។ តាម​ការស្ទង់មតិ របស់​ប្រព័ន្ធទូរទស្សន៍​CNN ប្រជាជន​អាមេរិក​៥៥%​ប្រឆាំងលែង​ចង់​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែនតទៅទៀត និងថា រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក​គួយកថវិកា​មក​ដោះស្រាយ​វិបត្តិក្នុងស្រុក ដូចជា​វិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍។តាមមន្រ្តីសេតវិមាន​និយាយ​ថា នៅ​ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខ រដ្ឋបាល​លោក​ចូ បៃដិន​នឹង​ដាក់​កញ្ចប់​ថវិកាជំនួយ​ ចំនួន ២៤ពាន់លាន​ដុល្លារសម្រាប់អ៊ុយក្រែនទៅ​ឲ្យ​សភាបោះឆ្នោត​សាជាថ្មី ប៉ុន្តែ គេ​មិន​សង្ឃឹមច្រើននោះទេ។សមាជិក​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ ជាដើម ដែលមាននិន្នាការស្តាំនិយមជ្រុល និង​គាំទ្រ​អតីត​ប្រធានាធិបតី លោកដូណាល់ ត្រាំ បាន​ប្តេជ្ញាហើយថា គេ​នៅតែបន្ត​បោះឆ្នោត ប្រឆាំង​មិន​ឲ្យ​មានខ្ទង់​ចំណាយ​ថ្មី​សម្រាប់ជួយ​អ៊ុយក្រែននោះទេ ព្រោះបញ្ហាអាទិភាព​របស់អាមេរិក​នៅពេលនេះ មិនមែនសង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ គឺបញ្ហា​របស់​ប្រជាជនអាមេរិកដែលកំពុងជួបវិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍ធ្ងន់ធ្ងរ ដែល​លួច​ឆ្លងព្រំដែន​ម៉ិចស៊ិក ចូលទឹកដីអាមេរិក។ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​អ៊ុយក្រែន វិញ អះអាងថា គេ​នឹង​ប្រឹងប្រែងបញ្ចុះបញ្ចូល​សមាជិកសភាអាមេរិក​ដើម្បី បោះឆ្នោត គាំទ្រ​កញ្ចប់​ថវិកាជំនួយ​សម្រាប់អ៊ុយក្រែន នៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀង​បណ្តោះអាសន្ន ស្តីពីថវិការបស់​រដ្ឋសហព័ន្ធអាមេរិក​ត្រូវ​ចប់អស់សុពលភាព នៅ​៤៥ថ្ងៃ​ខាងមុខ៕
10/3/20236 minutes, 14 seconds
Episode Artwork

អាមេរិកចោទ​​ចិនផ្តាច់ការលើប្រព័ន្ធ​ឌីជីថល ប៉េកាំង​ថា​​អាមេរិក​ជាចក្រភព​ភូតភរ

ភាព​តាន​តឹង​រវាង​អាមេរិក​និង​ចិន​ហាក់​ដូច​ជា​មិន​ចេះ​ចប់​មិន​ចេះ​ហើយ។ អស់​ពី​រឿងមួយ​ ​ចូល​រឿងមួយទៀត... នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី​៣០​កញ្ញា​ ចិន​បាន​ ​ចោទ​អាមេរិក​ថា​ជា​ចក្រភព​ភូតភរ។ នេះ​ជា​​ប្រតិកម្ម​តបទៅ​នឹង​របាយការណ៍​អាមេរិក​ដែល​ថា​ប៉េកាំង​បាន​ប្រើ​អំណាច​ផ្តាច់ការ​លើ​​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ឌីជីថល។ នៅល្ងាច​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី​៣០​កញ្ញា​ម្សិលមិញ ចិន​បាន​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​តប​ទៅ​នឹងរបាយការណ៍អាមេរិកចេញ​ផ្សាយ​កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី​២៨​កញ្ញា។​ សម្រាប់​ក្រសួងការបរទេស​ចិន​ របាយការណ៍បញ្ជាក់​អំពី​​លក្ខណៈ​លម្អៀង​ការទូត​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​។តើ​របាយការណ៍​អាមេរិក​រិះគន់​​ចិន​ដូច​ម្តេច​ខ្លះ?​របាយការណ៍​របស់មជ្ឈមណ្ឌល​ Global Engagement Center ដែល​ជា​ភ្នាក់ងារ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំ​ងនឹង​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ​​នៃ​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក ​បាន​ចោទ​ប៉េកាំង​ថា​បាន​ចំណាយ​​លុយអស់​​រាប់​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ ដើម្បី​បើក​ប្រតិបត្តិការ​បំភ្លៃ​ព័ត៌មាននៅ​លើ​ពិភពលោក។ ប្រតិបត្តិការ​បំភ្លៃព័ត៌មាន​នេះ​មាន​ទម្រង់​ជា​ការ​ឃោសនាលើក​តម្កើង​ខ្លួន​​ ជា​ការ​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ និង​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ដើម្បី​​បិទ​ខ្ទប់​ព័ត៌មាន​។ នេះ​ជា​​របៀប​គ្រប់គ្រង​​ផ្តាច់លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ឌីជីថល ដើម្បីកេង​ប្រវ័ញ្ញ​ពី​លើ​អង្គការ​អន្តរជាតិ​និង​ដោយ​ឃុំ​គ្រង​បណ្តាញ​ព័ត៌មាន​ជា​ភាសា​ចិន។ ជា​ល្បិច​ដែល​​ជួយ​ប៉េកាំង​​ឱ្យ​កែប្រែ​បរិស្ថាន​ព័ត៌មាន​នៅ​លើ​ពិភពលោក​បាន។សម្រាប់​អ្នក​សម្រប​សម្រួល​​របាយការណ៍ លោក James Rubin ​​ទង្វើ​​របស់​សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាមានិត​ចិននេះ​​នឹង​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ច្រក និង​គម្លាត​​ដែល​​ប្រទេស​ជាតិ​នានាអាច​​សម្រេច​ចិត្តខុស ​បម្រើ​តែ​ផលប្រយោជន៍​​សេដ្ឋកិច្ច​និង​សន្តិសុខ​ចិន។ ​​​​បើ​គ្មាន​ការ​​ទប់​ស្កាត់​ទេ គឺ​ការ​បំភ្លៃ​ព័ត៌មានអាច​​បំផ្លាញ​ដោយ​យឺតៗ​និង​យ៉ាង​សន្សឹម​ៗ​ ​មូលដ្ឋា​ននៃ​លទ្ធិ​​ប្រជាធិបតេយ្យ​។ ការ​បំភ្លៃ​ព័ត៌មាន​អន្តរជាតិ​របស់​ចិន​មិនមែន​ត្រឹម​តែ​ជា​បញ្ហា​ការទូត​មួយ​មុខ​ទេ ប៉ុន្តែ​ជា​តំណាង​គ្រោះ​ថ្នាក់​សម្រាប់​សុចរិតភាព​នៃ​ដែន​ព័ត៌មាន​អន្តរជាតិ។នៅ​ចំពោះ​មុខ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ លោក James Rubin អតីត​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​បាន​ពន្យល់​ទៀត​ថា នៅ​ពេល​ប្រមូលបំណែក​ឯកសារ​​មក​​ផ្គុំ​បញ្ចូល​គ្នា​ទៅ​ទើប​គេ​សង្កេត​ឃើញ​អំពី​មហិច្ឆតា​ដ៏​ធំ​ធេង​របស់​ចិន​ដែល​ចង់​គ្រប់គ្រង​បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​​ព័ត៌មាន​ក្នុង​​តំបន់​សំខាន់ៗនៃ​ផែនដី។ ឧទាហរណ៍​​នៅ​តំបន់​អាហ្វ្រិកខាង​កើត​ ​​​ចិន​បានប្រើ​វិធី​​បង់​ប្រាក់ទិញ​​កាសែត​ក្នុង​ស្រុក​សរសេរ​តែ​ព័ត៌មាន​ល្អ​។ចុងក្រោយ​ របាយការណ៍បាន​បរិហារ​​​លទ្ធិ​ផ្តាច់ការលើ​ប្រព័ន្ធ​ឌីជីថល​ ដោយ​​កេង​ពី​លើ​បណ្តាញ​សង្គម​Wechat សម្រាប់​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ក្លែងងក្លាយ​​ដៅ​ឱ្យ​ចំ​អ្នក​ចេះ​និយាយ​ភាសាចិន ហើយ​​រស់​នៅក្នុង​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ និងសាក​ល្បង​​រារាំង​អ្នក​ប្រឆាំង​មិន​ឱ្យ​​ប្រើ​បណ្តាញ​សង្គមTikTok។​ចុះចិន​ការពារ​ខ្លួន​យ៉ាងណា?​​របាយការណ៍​អាមេរិក​សរសេរ​ផ្ទុយ​ពីការពិត។ នេះ​ជា​ចម្លើយ​តប​របស់​ចិន​នៅ​ថ្ងៃ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ម្សិលមិញ ដោយ​វាយបកលើ​អាមេរិក​​​វិញ​ថា​ គឺ​របាយការណ៍នេះ​ហើយ​ជា​អ្នក​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ។ ជាមួយ​នឹង​​ប្រតិកម្ម​ ​ចិន​បាន​​​ចោទ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​ថា​ជា​ចក្រភព​ភូតភរ។ អាមេរិក​ជា​ជើង​ឯក​ខាង​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ព័ត៌មាន​​បំភ័ន្ត​មតិសាធារណៈ។ ដើម្បី​រំលេច​ឱ្យ​ឃើញ​ថា​​អាមេរិកសក្តិសម​នឹង​ទទួល​នាម​ជា​ចក្រភព​ភូតភរ នៅក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ចិន​បាន​រៀប​រាប់​​អំពី​របៀប​លាក់​បាំងសកម្មភាពអាក្រក់​ៗ​​​​ និង​មិន​សូវ​ជោគជ័យ​របស់​ខ្លួន​ តាមរយៈ​ការ​លាបពណ៌​ទម្លាក់​កំហុស​លើ​អ្នក​ដទៃ មាន​ជា​អាទិ៍​​​ប្រតិបត្តិការ​ Mockingbird របស់​ភ្នាក់ងារ​សេអ៊ីអា​ក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាម​ត្រជាក់​ ដើម្បី​បំពុល​សារព័ត៌មាន​អាមេរិក​និង​បរទេស ឬ​អន្តរាគមន៍​របស់​អតីត​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក លោក Colin Powell ទៅ​កាន់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​កាលពី​ឆ្នាំ​២០០៣ ដែល​ថា​អ៊ីរ៉ាក់​មាន​អាំវុធ​ប្រល័យ​លោក​នុយក្លេអ៊ែរ។ប៉េកាំង​បាន​ចោទ​វ៉ាស៊ីនតោន​ផង​ដែរ ថា​បានផ្សព្វផ្សាយ​ ពាក្យ​​ភូតភរ​ប្រចាំ​សត​វត្សរ៍​ ទាក់ទង​នឹង​នយោបាយ​ចិន​នៅ​ស៊ីនជាំង។ បើ​តាម​អាមេរិក ​ ​ចិន​បាន​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​លើ​សហគមន៍​​អ៊ុយហ្គួរ ​ជា​ជន​ជាតិ​ភាគតិច​កាន់​សាសនា​អ៊ីស្លាម ក្រោម​ផ្លាក​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំងនឹង​អំពើ​ភេរវនិយម៕
10/1/20233 minutes, 56 seconds
Episode Artwork

សហរដ្ឋអាមេរិកមាន​​​​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកាជា​ថ្មី ដោយហេតុសង្គ្រាម​​អ៊ុយក្រែន?

បើ​គ្មាន​ការ​ព្រមព្រៀង​នៅ​មុន​ម៉ោង​១២​អាធ្រាត្រ​នៃ​យប់​ថ្ងៃ​សៅរ៍ទី ៣០​កញ្ញា​នេះទេ​ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នឹង​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា​ជា​ថ្មី។ រដ្ឋបាល​សហព័ន្ធ​មិន​ចាំបាច់​មួយ​ចំនួនអាច​នឹង​​ត្រូវ​បិទ​ទ្វារ​ផ្អាក​ដំណើរការ។ ប្រធានាធិបតី​ចូបៃដិន និង​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​ទម្លាក់​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​ដាក់​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅមក​ថា​ជា​ដើម​ហេតុ​នាំ​ភាព​រញ៉េរញៃ​នេះ​កើត​ឡើង​។ ទើប​គេច​ពី​វិបត្តិ​បំណុល​យ៉ាង​ប្រផុត​ប្រផើយ​កាលពី​បួន​ខែ​មុន មហា​អំណាច​សេដ្ឋកិច្ច​ទីមួយ​ពិភពលោក ​ទំនង​ជាមិន​អាច​បញ្ចៀស​មិន​ឱ្យ​មាន​​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា​Shutdown​ជា​ថ្មី​បាន​ទេ។ ​​ច្បាប់​ថវិកា​ដែល​ជា​អ្នក​ធានា​ដំណើរការ​រដ្ឋបាល​រដ្ឋ​សហព័ន្ធ​​ត្រូវ​ផុត​​ឱសានវាទ​នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី​៣០​កញ្ញាវេលា​ម៉ោង​១២​អាធ្រាត្រ​ម៉ោង​នៅ​វ៉ាស៊ីនតោន។ ដូច្នេះ​បើគ្មាន​​ការ​ព្រមព្រៀង ​​អនុម័ត និង​ចុះ​ហត្ថលេខា​​លើ​គម្រោង​ថវិកា​ឆ្នាំ​ថ្មី​​២០២៤​ឱ្យ​បានមុន​ពេល​រំលង​អាធ្រាត្រឆ្លង​ចូល​​ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​១​តុលា​នេះទេ សេវា​រដ្ឋបាល​សហព័ន្ធ​មិន​ចាំ​បាច់ទាំង​ឡាយ​​នឹង​ត្រូវ​បិទ​ទ្វារ​ហើយ។ហេតុ​អ្វី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ឧស្សាហ៍​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា?​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​​អាមេរិកចែង​ឱ្យ​សភាអាមេរិក​ទាំងពីរ គឺ​ព្រឹទ្ធសភា​និង​សភា​ជាន់​ទាប​ ជា​អ្នក​បោះឆ្នោត​អនុម័ត​ច្បាប់​ថវិកា​​សហព័ន្ធ តាម​រយៈ​​ដំណើរ​បែប​បទ​ដ៏​វែង​។ ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​ វិមាន​ប្រធានាធិបតី​រៀប​ចំ​គម្រោង​ថវិកា​សម្រាប់​ឆ្នាំ​បន្ទាប់ ដែល​គិត​ចាប់​ផ្តើម​ពី​ថ្ងៃទី​១​តុលា​ទៅ​។ លោក ចូ​បៃដិន បានលើក​គម្រោង​ថវិកាគោល​​ឆ្នាំ​២០២៤​ កាលពី​ខែ​៩មីនា​​ សម្រាប់​ឱ្យ​គណៈកម្មការចំនួន​១២​​នៅ​សភា​និង​ព្រឹទ្ធសភា​ទទួល​បន្ទុករៀប​ចំ​ចំណាយ​ថវិកា​លម្អិត​ទៅ​តាម​ផ្នែកនីមួយៗ (​ ការពារជាតិ កសិកម្ម យុត្តិធម៌ ...) និង​ទៅ​តាម​សំណើ​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ សភា​និង​ព្រឹទ្ធសភា​ រៀប​ចំ​​គម្រោងច្បាប់​​លម្អិត​​​រៀងខ្លួនៗ ហើយ​យក​មក​ជជែក​ពិភាក្សា​គ្នា​។ នៅ​ពេល​​ជជែក​តស៊ូ​មតិ​គ្នា​ តែង​សម្រេច​នៅ​នាទី​ចុងក្រោយ​ ប៉ុន្តែ​ក្រុមម្ខាងៗ​តែង​ការពារ​ជំហរ​របស់​ខ្លួន​ និង​យក​ការ​ជាប់​គាំង​សេវា​រដ្ឋបាល​សហព័ន្ធ​មក​គំរាម​សំឡុត​ដើម្បី​ឱ្យ​ម្ខាង​ទៀត​ធ្វើ​សម្បទាន។តាំងពី​ឆ្នាំ​១៩៧៦​មក សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ធ្លាប់​ឆ្លង​កាត់​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា​Shutdown​នេះ​២១​ដង ក្នុងនោះ​១០​ដង​បាន​ឈាន​ដល់​ដំណាក់កាល​គាំង​សេវា​រដ្ឋបាល បុគ្គលិក​រដ្ឋ​ត្រូវ​ឈប់​ធ្វើការ​ដោយ​បង្ខំ។ វិបត្តិ​ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង​ជាង​គេ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៩៥-៩៦ ក្រោម​រដ្ឋបាល​លោក​ប៊ីលគ្លីនតុន និង​វែង​ជាង​គេ ដល់​ទៅ​៣៥​ថ្ងៃ ​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៨-២០១៩ ដោយ​កាលណោះ​ប្រធានាធិបតី​​លោក​ដូណាល់​ត្រាំ ​និង​សភា​ខុនក្រេស ប្រឆាំង​គ្នា​ខ្លាំង​ជុំ​វិញ​ការ​ភ្ជាប់​សំណើ​សាង​សង់​ជញ្ជាំង​ម៉ិចស៊ិក​​ទប់​ស្កាត់​អន្តោប្រវេសន៍​ក្នុង​កញ្ចប់​ថវិកា​ជាតិ។តើ​អ្វី​ជា​ដើម​ហេតុ​នាំ​ឱ្យ​មាន​គ្រោះ​Shutdown នៅលើកនេះ? លោក​ប្រធានាធិបតីចូ​បៃដិន និង​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​បាន​ទម្លាប់​កំហុស​ដាក់​គ្នា​ទៅ​វិញ​មក​​ ថា​ជា​ដើម​ហេតុ​នាំ​អាមេរិក​ឱ្យ​ប្រឈម​នឹង​គ្រោះ​​ជាប់​គាំង​ថវិកាជា​ថ្មី។ សម្រាប់​លោក ចូ បៃដិន ដោយ​ឥតសង្ស័យ គ្រោះធ្លាក់​ក្នុង​​វិបត្តិ​ថវិកា​លើក​នេះ​​បណ្តាល​មក​ពី​ក្រុម​សភា​អ្នក​តំណាង​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​​ ដែល​ចង់​បិទ​ខ្ទប់​​ជំនួយ​យោធា​ផ្តល់​ទៅ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន។នៅច្បាប់​ដើម​ដំបូងសេតវិមានចង់​​​ឱ្យ​សភា​ខុនក្រេស​អនុម័ត​​គម្រោង​ថវិកា​មាន​បូក​ជំនួយ​យោធា​និង​មនុស្សធម៌​ដល់​អ៊ុយក្រែន​ចំនួន​២៤​ពាន់​លាន​ដុល្លារអាមេរិក។ ហើយ​នៅក្នុង​គម្រោង​ច្បាប់​ចុងក្រោយ​នា​ថ្ងៃ​អង្គារ​ ព្រឹទ្ធសភា​​ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ក្រុម​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ​បាន​បញ្ចូល​ជំនួយ​យោធា​ដល់​អ៊ុយក្រែន​ត្រឹមតែ​មួយ​ភាគ​បួន​នៃ​ទឹក​ប្រាក់ដើម​​ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែនៅ​សភាដែល​​​ក្រុម​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​មាន​សំឡេង​ភាគ​ច្រើន​ ប្រធាន​សភា​លោក​Kevin McCarty ក្រោម​សម្ពាធ​ចង់​ភ្ជាប់​ជំនួយ​អ៊ុយក្រែន​ទៅ​នឹង​គម្រោង​កំរិត​ការទទួល​ជនអន្តោប្រវេសន៍​។ ចំណែក​សមាជិក​សភា​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​មួយ​ក្តាប់​តូច​ស្និទ្ធ​​និង​និយម​លោក​ដូណាល់​ត្រាំ បដិសេធ​ដាច់​ខាត​មិន​ឱ្យ​ភ្ជាប់​សំណុំ​រឿង​អ៊ុយក្រែន​ក្នុង​ច្បាប់​ថវិកា​ជាតិ​ទេ។ ពួកគេ​ចង់​​ឱ្យ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បញ្ឈប់​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន​តែម្តង។ក្រុម​​ត្រាំ​និយមជ្រុល​ មាន​គ្នា​តិចទេ​​ តែ​មានអំណាច​ធំ​ក្នុង​រង្វង់​អ្នក​សាធារណរដ្ឋនៅក្នុង​សភា​ ដោយ​វិះ​តែ​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​អាមេរិក​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​នយោបាយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​កាលពី​បួន​ខែ​មុន​ម្តង​ នៅពេល​រដ្ឋាភិបាល​សុំ​ដំឡើង​កំរិត​អតិបរិមា​នៃ​ប្រាក់​បំណុល​ជាតិ។ ក្រុម​ដែល​ធ្លាប់​បាន​ជួយ​លោក​ម៉ាកខេទី ឱ្យ​បានក្លាយ​ជា​ប្រធានសភា​អាមេរិក​នេះ បាន​ទទួល​បញ្ជា​ពី​អតីត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ​ដែល​អាច​នឹងមក​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ម្តង​ទៀត​ទល់​នឹង​លោក​បៃដិន​ជា​ថ្មីនៅ​ឆ្នាំ​២០២៤ ឱ្យរក្សា​ជំហរ​ដាច់​ខាត​មិន​ធ្វើ​សម្បទាន​អ្វី​ទាំង​អស់​នៅ​ក្នុង​គ្រប់​សំណុំ​រឿងច្បាប់​​ថវិកា។ នៅក្នុង​បណ្តាញ​​Trush Social លោក​ដូណាល់ត្រាំ​បានជំរុញ​ឱ្យ​សភា​ខុន​ក្រេស​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​កុំ​ទទួល​​យក​ច្បាប់​ថវិកា​ ដែល​​រដ្ឋាភិបាល​បៃដិនប្រើ​ជា​អាវុធ​​ប្រឆាំង​នឹង​ពលរដ្ឋ​ពាក់​កណ្តាល​ប្រទេស​ ក្នុង​នាម​ជា​សត្រូវ។តើ​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ណា​ខ្លះ​អាច​រង​គ្រោះដោយផ្ទាល់​​ពី​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា?ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ត្រៀម​​បិទ​សេវា​មួយ​ចំនួន​។ បុគ្គលិក​​រដ្ឋសហព័ន្ធ​​បាន​ទទួល​​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹងបិទ​សេវា​ការងារ ​តាំងពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ២៨​កញ្ញា​មក។ ពួកគេ​ត្រូវ​រង់​ចាំ​ទាល់​តែ​វិបត្តិ​ថវិកា​នេះ​ចប់​ទើប​បានបើក​​ប្រាក់​ខែ។ តែ​បុគ្គលិក​ក្នុង​សេវា​ចាំបាច់​ ត្រូវ​តែ​មក​ធ្វើ​ការ ឯ​អ្នក​ផ្សេង​ត្រូវ​ឈប់​ធ្វើការ​ មិន​​ប៉ះពាល់​សំណុំ​រឿង​ឬ​ចូល​មើល​សារ​អ៊ីមែល​អ្វី​ទាំង​អស់។ ​ឧទ្យាន​ជាតិ​​ល្បី​ៗនៅអាមេរិក​ដូច​យ៉ាង​ឧទ្យាន Yosemite ឬYellowstone ក៏​ត្រូវ​បិទទ្វារ​ជា​បណ្តោះអាសន្នដែរ។ ចរាចរណ៍​ផ្លូវ​អាកាស​ក៏​ទំនង​ត្រូវ​​រអាក់រអួលខ្លាំង​ដែរ​។​វិបត្តិ​​ជាប់​គាំង​ថវិកា​Shutdown អាច​នឹង​បង្ក​ផលវិបាក​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​អាមេរិក​រាប់​លាន​នាក់ ក្នុង​កំរិត​មួយ​ដែល​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​រយៈ​ពេល​និង​ភាពធ្ងន់ធ្ងរ​នៃការ​បិទ​សេវា​រដ្ឋបាល​សហព័ន្ធ។ ​សហជីព​និយោកជិក​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​សហព័ន្ធ​វាយតម្លៃ​ថា​នឹងអាច​មាន​បុគ្គលិក​យោធា​និ​ង​ស៊ីវិល​រហូត​ដល់​៤លាន​នាក់​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ផ្ទាល់​ពី​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកាលើក​នេះ ក្នុង​នោះ​២,២​លាននាក់​ជា​បុគ្គលិក​ស៊ីវិល។ ទាហាន​ជាង​មួយ​លាន​បី​សែន​ត្រូវ​បន្តធ្វើការ​ដោយ​គ្មាន​ទទួល​ប្រាក់​បៀរវត្សរ៍។ កម្មវិធី​ផ្តល់​ជំនួយ​ស្បៀងអាហារ​ដល់​ជន​ក្រីក្រ​អាមេរិក ៤០​លាននាក់​ និង​ កម្មវិធី​ផ្តល់​អាហារូបត្ថម្ភ​ដល់​ក្មេង​និង​ស្ត្រី​ជិត​៧លាន​នាក់ ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​ផ្តាច់​សិទ្ធិ​អ្នក​គួរ​ទទួល​ជំនួយមួយ​ចំនួន​​មួយ​រយៈ​សិន។ជា​ការ​រំលឹក​ កាលពី​​ឆ្នាំ​២០១៨ ​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកាបាន​ធ្វើឱ្យ​​អាមេរិក​បង់ខាត​​ផលិតផល​សរុប​ក្នុង​ស្រុក​អស់​ជាង​៣ពាន់​លាន​ដុល្លារ៕
9/30/20236 minutes, 3 seconds
Episode Artwork

លោកអគ្គលេខាធិការ អ .ស.ប. បរិហារថា ពិភពលោក​កំពុងតែឆ្កួតលីលា​ជាមួយនឹងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ

នៅក្នុង​ឱកាសកិច្ចប្រជុំពិសេសមួយ​ ក្នុង​ក្របខណ្ឌមហាសន្និបាទនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​២៦កញ្ញា លោក​​អគ្គលេខាធិការ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានថ្លែងសុន្ទរកថាដោយ​លោក​បាន​លើកឡើងថា ពិភពលោកយើង កំពុងតែ​វក់វីនឹងភាពឆ្កួតលីលា ជាមួយនឹងអាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​។ ការប្រណាំងប្រជែងគ្នា នៃអាវុធមហាប្រល័យនេះ ត្រូវបាន​លោក​អគ្គ​លេខាធិការអង្គការ​សហប្រជាជាតិ បរិហាថាគឺជាគ្រោះថ្នាក់ដ៏អាសន្នបំផុតសម្រាប់មនុស្សជាតិ​។ ហេតុអ្វី​លោក​អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍​ បារម្ភ​ខ្លាំង​?នៅ​ថ្ងៃទី​២៦កញ្ញា ដែល​ជាទិវាអន្តរជាតិនៃការបំបាត់ចោលទាំងស្រុងនូវអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បាន​លើកឡើងថា ជាលើកទី១ក្នុងរវាង​ច្រើនទសវត្សមកនេះ ចំនួន​គ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ អាចនឹងកើនឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក។ បញ្ហានេះគឺជាបញ្ហាអាសន្ន ព្រោះថាមហាអំណាចធំៗ កាន់តែប្រជែង ប្រណាំងគ្នាបង្កើនចំនួនអាវុធមហាប្រល័យនេះ តែរៀងៗខ្លួន​។ ជាងនេះទៀត លោក​អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្លែងការបារម្ភថា គ្រោងឆ្អឹង​ស្ថាប័ន​ពិភពលោក​ដើម្បី​ទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាព​​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ត្រូវបាន​រុះរើ ឬរលំបាក់ជាបន្តបន្ទាប់​។លោក​អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរបច្ចុប្បន្ន​នេះ កាន់តែ​ទំនើប កាន់តែ​លឿនរហ័ស កាន់តែបាញ់ចំ​គោលដៅ​​​ច្បាស់ និង​កាន់តែអាចបញ្ជាបាន​ដោយងាយ​។ ភាពឆ្កួតលីលានៃអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនេះ វាបៀបបាននឹងជ្រោះមរណៈ ដែល​ដែល​មនុស្សជាតិយើងត្រូវតែរួមគ្នាចាកចេញឲ្យផុត​។ នៅក្នុងបរិបទនេះ លោក​អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានអំពាវនាវាហៅ​ក្រុមប្រទេសមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរទាំងអស់ ថាត្រូវតែធ្វើ​គម្រូល្អ បង្ហាញផ្លូវត្រឹមត្រូវ ហើយសន្យាថា ទោះជាកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ​​ គឺ​ខ្លួនសន្យាថានឹងមិន​ប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរជាដាច់ខាត​។ក្នុងនាមលោក​ជាអគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកសូមសន្យាថានឹងប្រឹងប្រែងធ្វើការ ឲ្យ​អស់ពីសមត្ថភាព​ ក្នុងការ​ជួយ​ជំរុញប្រមូល​ប្រទេសទាំងអស់ ដើម្បីឈានទៅរួមគ្នាលុបបំបាត់ឲ្យ​បាន​ នូវអាវុធប្រល័យលោកទាំងនេះ​​ឲ្យ​អស់ពីផែនដី​ ហើយធ្វើ​ឲ្យ​ក្លាយ​ជាអតីតកាល​ ដែល​មិនអាចរស់ឡើងវិញ​បាន​​ ​។​កូរ៉េខាងជើងចោទអាមេរិកថាជាអ្នកដុត “ភ្លើងសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ”ដោយឡែក នៅថ្ងៃទី​២៦កញ្ញា​ នៅ​អង្គការសហប្រជាជាតិដែរ តំណាងរដ្ឋាភិបាលរបបផ្តាច់​ការកូរ៉េខាងជើង​ បាន​ឡើងថ្លែងសុន្ទរកថា ដោយ​បាន​លើកឡើងថា “ឧបទ្វីបកូរ៉េ កំពុងស្ថិតនៅ​មាត់ជ្រោះសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ហើយ​អ្នកដែល​បង្កបញ្ហានេះ គឺគ្មាននរណាទេ ក្រៅពីសហរដ្ឋអាមេរិក”​។លោក គីម សុង អគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងជើង ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​បរិហារថា គឺសកម្មភាព​ដែលគ្មានការពិចារណា និងពោរពេញដោយ​ភាពកម្រោល​ចូលរបស់អាមេរិក ដែលកំពុងតែដុត​ភ្លើងសង្គ្រាម​នុយក្លេអ៊ែរ នៅឧបទ្វីបកូរ៉េ​។ មន្ត្រី​កូរ៉េខាងជើងរូបនេះ បន្តថាអាមេរិកបានអុជអាលប្រទេសក្នុងតំបន់​ក្បែរខាងកូរ៉េខាងជើង ឲ្យធ្វើតាមខ្លួន ពោលគឺវា​ជាយុទ្ធសាស្ត្រខ្វះការប្រុងប្រយ័ត្ន ដើម្បី​តែបំពេញមហិច្ឆតា និង​ផលប្រយោជន៍​របស់អាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។អស់ពីបរិហារអាមេរិក អគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងជើង បាន​ចោទថារដ្ឋាភិបាល​កូរ៉េខាងត្បូង ក៏មានចំណែក​ខុសដែរ ក្នុង​ការ​​ធ្វើ​ឲ្យ​ឧបទ្វីបកូរ៉េត្រូវ​ប្រឈម​នឹងសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ព្រោះសេអ៊ូល​​ព្រម​ឱន​ក្បាលធ្វើ​ជាអាយ៉ងរបស់អាមេរិក ឈ្លក់វង្វេងចង់តែធ្វើសង្គ្រាម​ជាមួយបងប្អូនឯង។​មហាអំណាច​ប្រើ​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរដើម្បីគំរាមគ្នាកាន់តែខ្លាំង​​ទាក់ទិននឹងការ​គំរាមប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ មិនបាន​បញ្ចេញ​ឈ្មោះប្រទេសណាមួយ​ឲ្យចំទេ។ តែបរិបទសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន បានធ្វើ​ឲ្យ​មានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង អំពីលទ្ធភាពដែលរុស្ស៊ី ​អាចនឹងប្រើ​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាក់ទិក​។​ យ៉ាងណាមិញ លទ្ធភាពនេះ ត្រូវបាន​ភាគី​រុស្ស៊ី​លើកយកមកគ្រវីគំរាមជាញយដងមកហើយ។សូមបញ្ជាក់ថា យោងតាម​តួលេខរបស់​ វិទ្យាស្ថាន​អន្តរជាតិ​ស្រាវជ្រាវដើម្បីសន្តិភាព ហៅកាត់ថា SIPRI ដែលមានទីតាំងនៅក្រុងស្តុកខូលម៍ គឺដើមឆ្នាំ​២០២៣ ពិភពលោក​យើងមាន​ក្បាល​គ្រាប់​នុយក្លេអ៊ែរ សរុបចំនួន ១២៥១២គ្រាប់​។ ទំហំ​​នេះបានថយចុះបន្តិច បើប្រៀបធៀបទៅ​ឆ្នាំ​២០២២ ដែលមានចំនួន​​ ១២៧១០​គ្រាប់។​ តែយ៉ាងណា ស្ថិតក្នុងបរិបទនៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង រវាង​មហាអំណាចធំៗ អ្នកជំនាញ​បាន​ថ្លែងការបារម្ភថា ចំនួន​ក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរអាចនឹងកើនឡើង ចាប់ពីពេលនេះទៅ។ ពោលគេ សករាជនៃ​ការថយចុះចំនួន​ក្បាលគ្រាប់​នុយក្លេអ៊ែរ ទំនង​ជាបាន​​​ដើរមកដល់ទីបញ្ចប់​ហើយ។ អំណេះតទៅ ពិភពលោកនឹងឈានជើងចូលទៅកាន់ទំព័រថ្មីនៃការប្រណាំងប្រជែង ដំឡើងទំហំសព្វាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ ដើម្បីកំញើញគ្នាទៅវិញទៅមក​។​គួរ​កត់សំគាល់ដែរថា បច្ចុប្បន្ន​មានប្រទេស​៩ ដែលជាផ្លូវការ​ត្រូវគេដឹងថាជាមហាអំណាច មានអាវុធបរមាណូ នោះគឺ សហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស រុស្ស៊ី ចិន ប៉ាគីស្ថាន ឥណ្ឌា អ៊ីស្រាអែល និង​កូរ៉េខាងជើង​។​ យោងតាមតួលេខ​ សហព័ន្ធអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិក (FAS) គឺរុស្ស៊ីមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លែអ៊ែរច្រើនជាងគេ គឺចំនួន​ ៥៨៨៩គ្រាប់ ខណៈអាមេរិក​មានចំនួន ៥២៤៤គ្រាប់។ រុស្ស៊ី និង​អាមេរិក​ តែ២នាក់ មានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ​​ សរុប​ដល់ទៅ៩០%នៃទំហំរួមទូទាំងពិភពលោក​។​ ចិនវិញស្ថិតនៅលេខរៀងទី​៣ មានចំនួន ៤១០គ្រាប់ បារាំងមាន​២៩០គ្រាប់ អង់គ្លេសមាន ២២៥គ្រាប់ ប៉ាគីស្ថានមាន​១៧០គ្រាប់ ឥណ្ឌាមាន ១៦៤គ្រាប់ អ៊ីស្រាអែលមាន៩០គ្រាប់ ហើយកូរ៉េខាងជើងមានប្រមាណ​៣០គ្រាប់។ក្រៅកូរ៉េខាងជើង ដែលកំពុងបង្កឲ្យ​មានការបារម្ភ អ៊ីរ៉ង់ក៏​​​​កំពុងធ្វើ​ឲ្យ​​អ្នកសង្កេតស្ថានការណ៍​ តាមដានយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ដែរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងគ្រប់គ្រងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ ស្ថិតនៅជាប់គាំង គ្មានដំណោះស្រាយ ខណៈការចម្រាញ់ធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម របស់អ៊ីរ៉ង់ បាន​កើនសកម្មភាពកាន់តែខ្លាំង​។ យោងតាមប្រភពច្បាស់ការជាច្រើន គឺ​ទំហំអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមចម្រើនធាតុរបស់អ៊ីរ៉ង់ បានលើស​ច្រើនទៅៗ នៃកម្រិតអនុញ្ញាត ដែលប្រការនេះអាចនឹង​បើក​ផ្លូវ​​ឲ្យ​អ៊ីរ៉ង់ អាចផលិត​ក្បាលគ្រាប់​នុយក្លេអ៊ែរបាន​ ក្នុងពេល​ដ៏ឆាប់៕
9/27/20236 minutes, 24 seconds
Episode Artwork

នីហ្សេ៖ ប្រធានាធិបតី​​បារាំងសម្រេចដក​ទូត និង​បិទបញ្ចប់​បេសកកម្ម​កងទ័ពបារាំង

ជាច្រើនសប្តាហ៍​បន្ទាប់ពី​វិបត្តិ​បានផ្ទុះឡើង រវាងបារាំង​និង​ក្រុម​កងទ័ពធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅនីហ្សេ ទីបំផុត​លោក​ប្រធានាធិបតីបារាំង អាម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង​ បានប្រកាសកាល​ពីថ្ងៃអាទិត្យ​ ទី​២៤កញ្ញា ថាបារាំង​នឹង​ហៅ​​អគ្គរដ្ឋទូតខ្លួន​ឲ្យចូលស្រុកវិញ ហើយ​បេសកម្មកម្មកងទ័ពបារាំង ដើម្បីប្រយុទ្ធនឹងចលនា​ជីហាត​ភេរវកម្ម​ នឹងត្រូវបិទបញ្ចប់ជាស្ថាពរ​ដែរ​។​ គួររំលឹកថា កាលពី​ចុងខែកក្កដា ក្រុមយោធានីហ្សេ​ដឹកនាំដោយ​ មេបញ្ជាការ Abdourahamane Tiani បានធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល​ របស់​លោក​ម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម និងបានចាប់​លោក​ប្រធានាធិបតីរូបនេះ បង្ឃាំងទុកក្នុងផ្ទះជាមួយនឹងក្រុម​គ្រួសារ រហូតដល់​សព្វថ្ងៃ​។​ ក្រុមយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារ អមដោយ​បាតុកម្ម​គាំទ្រតាមផ្លូវផង បាន​ប្រកាសបណ្តេញ​កងទ័ពបារាំងប្រមាណ​១៥០០នាក់ ដែល​ឈរជើងនៅនីហ្សេ ឲ្យ​ចាកចេញ​ និង​បានប្រកាសបណ្តេញ​​លោក​អគ្គរដ្ឋទូតបារាំងថែមទៀតផង។តែយ៉ាងណាពីប៉ារីស រដ្ឋាភិបាល​បារាំង បានអះអាងថាអាជ្ញាធររបបសិក​នីហ្សេ មិនមែនជារដ្ឋាភិបាល​ស្របច្បាប់​​នោះទេ។ បារាំងប្រកាសថា​​ ទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលនីហ្សេ​​ស្របច្បាប់តែមួយគត់ ដែលដឹកនាំដោយ​លោក​ប្រធានាធិបតី​ម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម​។តើហេតុអ្វីបាន​ជាពេលនេះ ​ប្រធានាធិបតី​បារាំងសម្រេចហៅអគ្គរដ្ឋទូតឲ្យចូលស្រុក និង​ដកទ័ពបារាំងចេញពីនីហ្សេ?នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ផ្តល់ឲ្យ​ទូរទស្សន៍បារាំង TF1 និងFrance 2 កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ លោក​ម៉ាក្រុងបានបញ្ជាក់​ឲ្យដឹងថា បារាំង​​បានសម្រេចចិត្តហើយ គឺនឹងហៅលោក​​អគ្គរដ្ឋទូត Sylvain Itté ព្រមទាំង​មន្ត្រីទូតបារាំងជាច្រើននាក់ទៀត ដែលកំពុងស្ថិតនៅទីក្រុង​នីអាម៉េ ឲ្យត្រលប់ចូល​ស្រុកបារាំង​វិញ ក្នុងពេល​ប៉ុន្មានម៉ោងខាងមុខ​។ បន្ថែមពីនេះ លោក​ម៉ាក្រុង បានបញ្ជាក់ថា បេសកកម្ម​កងទ័ពបារាំងនៅនីហ្សេត្រូវបិទបញ្ចប់ទាំងស្រុង។ កងទ័ពបារាំងដែលកំពុងស្ថិតនៅ​លើ​ទឹកដី​នីហ្សេ នឹងត្រូវដកចេញទាំងស្រុង ពីនេះ​ដល់ដំណាច់ឆ្នាំ​២០២៣។លោក​ម៉ាក្រុងបាន​បញ្ជាក់ហេតុផលថា បារាំងបានសម្រេចបិទបញ្ចប់​បេសកកម្មកងទ័ពនៅនីហ្សេ ព្រោះថា អាជ្ញាធរនីហ្សេបច្ចុប្បន្ននេះ លែងចង់​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងក្រុម​ជីហាតភេរវកម្មទៀតឡើយ​។ លោក​បន្តថា ជាងនេះទៀត បារាំងមិនអាចបន្តនៅជាចំណាប់ខ្មាំង​ នៃរបបសិកនីហ្សេបានទេ។ តែយ៉ាងណា​​ លោកបានបញ្ជាក់ថា បារាំងនឹងធ្វើការ​ជជែកជាមួយ​អាជ្ញាធរ​របបសិកនីហ្សេ ដើម្បីរៀបចំដំណើរការដកទ័ពនេះ ឲ្យ​រលូន​ និងដោយ​ស្ងាត់ស្ងៀមបំផុត​។គួរបញ្ជាក់ថា ការពិតទៅ​ស្ថានការណ៍វិបត្តិ​​កាន់តែតានតឹង ដុនដាប​​ខ្លាំង រវាងនីហ្សេនិងបារាំង ប៉ុន្មានសប្តាហ៍​មកហើយ។ បាតុកម្មរបស់ប្រជាជន​នីហ្សេ ដែល​ប្រឆាំងនឹងវត្តមាន​កងទ័ពបារាំង ត្រូវបាន​រៀបចំធ្វើ​សឹងជា​រៀងរាល់ថ្ងៃ នៅមុខស្ថានទូតបារាំង​ក្នុង​ទីក្រុងនីអាមេ និងនៅខាងមុខបន្ទាយ​ទាហានបារាំង។​ អ្នកវិភាគជាច្រើនធ្លាប់បាន​សន្និដ្ឋានហើយ ថាបារាំងគ្មានជំរើសអ្វីផ្សេងទេ ក្រៅពីការធ្វើតាម​ការទាមទារ របស់​ក្រុមយោធា​នីហ្សេ​។ចាប់តាំងពីពាក់​កណ្តាល​ខែសីហា ដែល​លោក​អគ្គរដ្ឋទូតបារាំង​ Sylvain Itté និងមន្ត្រីទូតបារាំងផ្សេងទៀត ត្រូវបាន​ក្រុមយោធានីហ្សេ រាំរាំងមិនឲ្យចេញពីស្ថានទូត​។ លោក​ម៉ាក្រុងបានហៅស្ថានការណ៍​នេះ ថាជាការចាប់ចំណាប់ខ្មាំង​។ ស្ថានការណ៍​កាន់តែអាសន្ន ដោយសារតែមន្ត្រីទូតបារាំងដែលជាប់ក្នុងស្ថានទូត គ្មានស្បៀងអាហារគ្រប់គ្រាន់។ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ ក្រុមយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារនីហ្សេ បាន​ហាមឃាត់​មិន​ឲ្យយន្តហោះបារាំង ហោះចូលដែនអាកាសនីហ្សេថែមទៀតផង​។​អវសាន​នៃ​​ប្រតិបត្តិ​ការកងទ័ពបារាំង ដើម្បី​​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង​​ក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាម​នៅតំបន់សាហ៊ែល?ក្រោយ​ការប្រកាសរបស់​លោក​ម៉ាក្រុង ថាបារាំងនឹងដកទ័ពចេញនីហ្សេ អាជ្ញាធររបបសិកនីហ្សេ​ បានចេញលិខិតប្រកាស អបអរសារទរ ថានេះគឺជាការបោះជំហាន ឈានទៅ​ពង្រឹកអធិបតេយ្យភាព​របស់​នីហ្សេ។ ផ្សាយ​តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិនីហ្សេ ក្រុមយោធារបបសិក បានអះអាងថា រាល់អង្គភាព រដ្ឋាភិបាល ឬកងទ័ពបរទេសណាក៏ដោយ ដែលមានផែន​ការ​គំរាម​មកលើផលប្រយោជន៍ជាតិនីហ្សេ គឺនឹងត្រូវ​តែដកចេញឲ្យអស់ពីទឹកដី​នីហ្សេ ដោយ​គោរពទៅតាមឆន្ទៈរបស់​ពលរដ្ឋនីហ្សេ​។​យ៉ាងណាក៏ដោយ ការចោទប្រកាន់កន្លងមកពីសំណាក់ក្រុមយោធារបបសិកនីហ្សេ ថាបារាំងមានគំរោងផែនការ​ប្រឆាំងនឹងសន្តិសុខជាតិនីហ្សេនោះ គឺតែងតែត្រូវបានភាគីបារាំងច្រានចោលជានិច្ច​។ ផ្ទុយទៅវិញ លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំង បានអះអាងថា បេសកកម្ម​កងទ័ពបារាំងនៅតំបន់សាហ៊ែល ដែលបានដំណើរការទៅ​ប្រមាណ​១០ឆ្នាំមកនេះ បានហុចលទ្ធផលវិជ្ជមានច្រើនណាស់ សម្រាប់​ប្រជាជននៅតំបន់នេះ​។ បើគ្មានវត្តមានកងទ័ពបារាំង ជួយទេ ម្លេះក្រុមជីហាតភេរវកម្មនឹងកើនកម្លាំងរីករាលដាល កាប់សម្លាប់ជីវិតប្រជាជនស៊ីវីលកាន់តែច្រើន​ ជាក់ជាមិនខានទេ មិនថានៅម៉ាលី នៅបួគីណាហ្វាសូ ឬនៅនីហ្សេ។លោក​ម៉ាក្រុង បានថ្លែងការសោកស្តាយ​ណាស់ ដែលប្រទេសនៅតំបន់សាហ៊ែល បានពើបប្រទះនឹងការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាជា​បន្តបន្ទាប់គ្នា ដែល​លោកហៅថាជា “ជំងឺឆ្លងរដ្ឋប្រហារ​”។ លោកម៉ាក្រុង បាន​លើកឡើងថា លោក​ក៏ដូចជាអ្នកជំនាញ​ផ្សេងៗទៀត មានការព្រួយបារម្ភណាស់ អំពីស្ថានភាព​សន្តិសុខនៅតំបន់នេះអំណេះតទៅ​។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ បារាំងមិនមែន​ជាអ្នក​ទទួលខុសត្រូវ ទៅលើ​បញ្ហាវិបត្តិនយោបាយ​ផ្ទៃក្នុងរបស់​ប្រទេសទាំងនេះទេ​។​ទាក់ទិននឹងអនាគតនៃបេសកកម្មបាកកាន តំបន់សាហ៊ែល គិតមកទល់ពេលនេះ គឺមិនទាន់មានការបញ្ជាក់ពី​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ទេ ថាកងទ័ពបារាំងចំនួន​១៥០០នាក់ ដែល​នឹងត្រូវដកចេញពីនីហ្សេ​ នឹងត្រូវយកចូលស្រុក​បារាំងវិញ ឬ​មួយក៏ត្រូវបញ្ជូន​ទៅកាន់ប្រទេសផ្សេង​នៅ​អាហ្វ្រិក​។​ នៅជុំវិញតំបន់សាហ៊ែល ក្រៅពីនីហ្សេ បច្ចុប្បន្នបារាំងមានកងទ័ពប្រមាណ១០០០នាក់ ប្រចាំនៅ​ប្រទេសឆាតដែលមានព្រំដែនជាប់នីហ្សេ មាន​៤០០នាក់​នៅសេនេហ្កាល់ ​៩០០នាក់​នៅកូឌីវ័រ និងនៅ​ហ្កាបុង ប្រមាណ​៣៥០នាក់។លោក Thierry Vircoulon អ្នកសម្របសម្រួល​នៅ​ក្រុមឃ្លាំមើលអាហ្វ្រិក​កណ្តាលនិងខាងត្បូង នៃវិទ្យាស្ថាន​ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិបារាំង(IFRI) បាន​លើកឡើងថា បន្ទាប់ពី ម៉ាលី និង​​បួគីណាហ្វាសូ បានធ្លាក់ចូលក្នុងរបបសិក ហើយ​បានបណ្តេញ​កងទ័ពបារាំងឲ្យចេញ នីហ្សេបានក្លាយ​ជាទីតាំង​បង្គោលធំចុងក្រោយ​សម្រាប់បារាំង នៅ​ក្នុង​ប្រតិបត្តិការបោសសំអាតក្រុមជីហាតតំបន់សាហ៊ែល​។ តែអំណេះតទៅ គឺ​ប្រតិបត្តិការ​នេះត្រូវដល់ទីអវសានហើយ​។ ចាប់ពីពេលនេះទៅ បារាំងគ្មានអនាគតអ្វីទៀតទេ នៅតំបន់សាហ៊ែល។ផ្ទុយទៅវិញ វត្តមានរបស់រុស្ស៊ី ត្រូវបាន​គេសង្កេតឃើញ​ក្នុងតំបន់សាហ៊ែល តាមរយៈអន្តរាគមន៍របស់​ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner ។ ទង់ជាតិរុស្ស៊ី និង​ពាក្យស្លោក​អរគុណលោក​ពូទីន ត្រូវបាន​ក្រុមបាតុករនីហ្សេ លើកគ្រវីជាញឹកញាប់ ក្នុងក្បួនបាតុកម្ម​ប្រឆាំងជេរបារាំង ប្រមាណជិត​២ខែមកនេះ​។
9/25/20237 minutes, 5 seconds
Episode Artwork

ណាសារង់ចាំដោយអន្ទះសារដើម្បីទទួល​យានអវកាសដែលដឹកនាំយក​សំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu

ជាលើកទី១​ក្នុងប្រវត្តិស្រាវជ្រាវ​របស់ខ្លួន ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា​កំពុងរង់ចាំ​ការវិលត្រលប់​របស់​យានអវកាស​ដែល​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា បាន​បាញ់​បង្ហោះ កាលពី​៧ឆ្នាំ​មុន ដើម្បី​ទៅ​ចុះចត យកសំណាកពី​អាចម៍ផ្កាយ Bennu។ ចុះចត​យកបាន​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ Bennu កាលពីឆ្នាំ ២០២០ យានអវកាស​Osiris-Rex​ត្រូវ​ត្រលប់​មកផែនដីវិញ នៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ ម៉ោង​៩ព្រឹក ម៉ោង​នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ តើ​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ​Bennuមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណា​សម្រាប់​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​របស់ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​ណាសា? បេសកកម្ម​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា ដើម្បី​ទៅ​យកសំណាកអាចម៍ផ្កាយ​Bennu​បានឈាន​ដល់ទីបញ្ចប់ ព្រោះថា យានអវកាស​Osiris_Rex​ត្រូវវិលត្រលប់មកផែនដីវិញ នៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ ទី ២៤​កញ្ញា វេលា​ម៉ោង ៩ព្រឹក ម៉ោង​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវ​នឹង​ម៉ោង​១០យប់ ម៉ោង​នៅប្រទេស​កម្ពុជា។ ៧ឆ្នាំ​ក្រោយ ការបាញ់បង្ហោះ​របស់ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា នៅ​ឆ្នាំ ២០១៦ យានអវកាស​ Osiris-Rex បាននាំយកដី ដែលជា​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ​ Bennu ចំនួន ២៥០​ក្រាម សម្រាប់​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវរបស់​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា។តើការវិលត្រលប់មកផែនដីប្រព្រឹត្តទៅដោយរបៀបណា?សម្រាប់​ទីភ្នាក់ងារណាសា ការវិលត្រលប់​មកផែនដី របស់​យាន​Osiri-Rex ជា​ការវិលត្រលប់​ជាប្រវត្តិសាស្រ្ត ព្រោះថា នេះជាលើកទី​១ ដែល​គេ​ប្រមូលយកបាន​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ ក្នុងបរិមាណ​ដ៏ច្រើន ដល់​ទៅ ២៥០​ក្រាម ពោល​គឺច្រើនជាង​ថ្មដែលបេសកកម្ម​អាប៉ូឡូ​យកពី​ព្រះចន្ទ កាលពី​ឆ្នាំ ១៩៧២។ ប៉ុន្តែ មុន​នឹង​អាច​ទទួល​យកបាន​សំណាក​អាចម៍​ផ្កាយBennu មកដាក់​ក្នុងដៃ ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា​ត្រូវចាត់ចែង​បញ្ជា​ការចុះចត​ប្រកបដោយ​គ្រោះថ្នាក់​របស់​យានដែលមាន​ផ្ទុកសំណាកអាចម៍ផ្កាយ​ Bennu។តាម​គម្រោងបញ្ជា​របស់​ណាសា យានអវកាស​​Osiri-Rex​ត្រូវ​ទម្លាក់​Capsule ដែលមាន​ផ្ទុកសំណាកអាចម៍ផ្កាយ​Bennu នៅប្រមាណ ៤ម៉ោង​មុន ​វាធ្លាក់ចុះដល់ដី ពោល​គឺ​នៅចម្ងាយ ១សែនគីឡូម៉ែត្រ ពីផែនដី។ ដំណើរធ្លាក់ចុះ​របស់​Capsule ជាដំណាក់កាល​ស្មុគស្មាញ និង​គ្រោះថ្នាក់ ព្រោះថា ក្នុង​រយៈពេល​១៣នាទីចុងក្រោយ Capsule ដែលធ្លាក់ចុះ​ក្នុងល្បឿន ៤៤០០០គីឡូម៉ែត្រ​ក្នុងមួយម៉ោង មានកំដៅ នៅខាងក្រៅ​ដល់ទៅ ២៧០០អង្សារ។ ដូច្នេះ ណាសា​ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត នៅពេល​សម្រេច​ចុច បញ្ចេញ​ឆ័ត្រយោង​ដើម្បី​ធ្វើយ៉ាងណា​ឲ្យ​Capsule ធ្លាក់ចុះ ដោយគ្មានការប៉ះទង្គិចខ្លាំងនៅលើ​ដី។ តាមគម្រោង ក្នុងករណី​ដែល​Capsule មិនអាចធ្លាក់ចុះ​នៅ​ក្នុងតំបន់ ដែលគេ​បាន​ដៅរក្សា​ទុក គឺ​នៅ​មូលដ្ឋាន​យោធាទ័ពអាមេរិក ​ក្នុង​រដ្ឋ​Utad នោះ ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា​នឹង​ប្តូរចិត្ត​មិន​បញ្ជា​ឲ្យ​យានអវកាស​Osiris-Rex ទម្លាក់​Capsule មាន​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ​ មកកាន់ផែនដី។ បើសិន​ជា​ដូច្នេះមែន យានអវកាស​ Osiris-Rex​នឹងត្រូវ​ត្រលប់​ទៅវិលជុំវិញ​ព្រះអាទិត្យ​សាជាថ្មី មុន​នឹងសាកល្បង​វិលត្រលប់​មកផែនដី​សាជាថ្មី នៅ​២ឆ្នាំទៀត គឺ​នៅ​ឆ្នាំ ២០២៥។ប៉ុន្តែ ក្នុង​ករណី​ដែល​ណាសា​​ជោគជ័យ ទទួល​បាន Capsuleផ្ទុកសំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu នោះ យានអវកាស​ Osiris-Rex​នឹងបន្ត​ចេញដំណើរ​ទៅ​រកសំណាកពីអាចម៍ផ្កាយផ្សេងទៀត នៅក្នុង​ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។តើការវិភាគសំណាកអាចម៍ផ្កាយប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងដូចម្តេចទៅតាម​ការរៀបចំ​របស់ណាសា ក្នុងករណី​ដែល​Capsule ធ្លាក់ចុះ​មកដល់​ដី​ដោយ​សុវត្ថិភាព ក្រុមអ្នកបច្ចេកទេស​របស់​ណាសា ដែល​មាន​ពាក់ម៉ាស និង​ស្រោមដៃ មាន​ភារកិច្ច​ទៅលើក​Capsule ដាក់ក្នុងសំណាញ់​ដែល​ឧទ្ធម្ភាគចក្រ​លើកសណ្តោង​ភ្លាម យក​ទៅ​ដាក់​នៅ​ក្នុង​បន្ទប់បិទជិត ជាបណ្តោះអាសន្ន មុននឹង​បញ្ជូនតាមយន្តហោះ​ទៅ មូលដ្ឋានអវកាស​របស់​ណាសា​នៅ​Houston ក្នុង​រដ្ឋ​តិចសាស់។ អ្នកជំនាញ​របស់ណាសា ព្យាយាម​ធ្វើយ៉ាងណាកុំ​ឲ្យ​Capsule នៅ​ជាប់នឹង​ដីខ្សាច់​របស់​រដ្ឋUtah យូរពេក ដើម្បីកុំ​ឲ្យសំណាកអាចម៍​ផ្កាយ​Bennu ប្រែទម្រង់ដើម និង​ធ្វើឲ្យ​គេ​វិភាគខុស។តាម​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា គេ​នឹង​យក​សំណាក​តែ ២៥%​ប៉ុណ្ណោះ ទៅ​វិភាគ ចំណែក នៅសល់ នឹងត្រូវចែករំលែកជាមួយ​ប្រទេស​ជប៉ុន កាណាដា និងដៃគូដទៃទៀត សម្រាប់​ការសិក្សា​ពិសោធ​ទៅថ្ងៃ​អនាគត។នៅក្រោយការពិសោធន៍​ចប់សព្វគ្រប់ ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា​គ្រោងធ្វើ​សន្និសីទកាសែត នៅថ្ងៃទី ១១​តុលា ដើម្បីបង្ហាញ​លទ្ធផល​នៃការស្រាវជ្រាវ​លើ​អាចម៍ផ្កាយBennu។សំណាកអាចម៍ផ្កាយបេនូនឹង​អាច​ជួយឲ្យគេដឹងពីអ្វីខ្លះអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តរបស់​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា ចាប់អារម្មណ៍​សិក្សាលម្អិត​អាចម៍ផ្កាយ Bennu ក៏ព្រោះតែ​គេ​ចង់​ស្វែងយល់​ពី​ប្រវត្តិកំណើត​របស់​ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ និង​ចង់​ដឹង​ពី​កម្រិត​គំរាមកំហែង​របស់​វា ព្រោះថា អាចម៍ផ្កាយ​Bennu​ជា​អាចម៍ផ្កាយ​ដែល​អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត​ចាត់ទុកថា ​គ្រោះថ្នាក់ អាច​បង្កគ្រោះមហន្តរាយធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ភពផែនដី។សម្រាប់ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា នៅពេល​គេទទួល​បាន​សំណាក​អាចម៍ផ្កាយ Bennu គេ​នឹង​សិក្សា​ភ្លាម​លើធាតុផ្សំ​នៅលើ​អាចម៍ផ្កាយ​ដែលមាន​អាយុដ៏ចំណាស់ តាំងពី​ប្រមាណ ៤៥០០លាន​ឆ្នាំ​មុន ពោល​គឺសារធាតុ​ដែល​បន្សល់ទុក​តាំងពីការកកើត​ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ តាមសាស្រ្តាចារ្យ​Dante Lauretta ដែលធ្វើការ​លើ​បេសកកម្ម​អាចម៍ផ្កាយ​ Bennu សំណាករបស់អាចម៍ផ្កាយ​ Bennu នឹងជួយ​ឲ្យគេ​ដឹង​ពី​ប្រភព​ដើមកំណើត​ជីវិត​នៅលើផែនដី និង​ដឹងថា តើ​ផែនដីកកើតឡើង​បានយ៉ាងម៉េច​និងហេតុអ្វីបានជា​ផែនដី​អាច​ក្លាយជា​ភពមានជីវិតរស់នៅ។ បន្ថែមពីនោះ គេនឹងអាច​ដឹងដែរថា តើ​មហាសមុទ្របានទឹកមកពីណា តើ​ធ្វើដូចម្តេច បានជា​ផែនដី​មាន​ខ្យល់ និង​ម៉ូលេគុល​សរីរាង្គ​ដែលជាប្រភព​បង្កើតជីវិត?កន្លងមក អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត​ធ្លាប់​គិត​ថា ផែនដី​កើតមានទឹក​ទៅបាន ក៏ដោយសារ មាន​អាចម៍ផ្កាយដែលមានទឹក ហោះ​បុកទង្គិច កាលពី​ប៉ុន្មាន​ពាន់​លាន​ឆ្នាំមុន។គោលដៅ​សិក្សា​មួយទៀត​របស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត គឺ​គ្រោះថ្នាក់​របស់​អាចម៍ផ្កាយ​មក​ផែនដី។ អាចម៍ផ្កាយ Bennu ជាអាចម៍ផ្កាយធុនមធ្យម ប្រវែង ៥១០ម៉ែត្រ ពោលគឺ​តូចជាងឆ្ងាយ​អាចម៍ផ្កាយ​ដែល​បាន​សម្លាប់​សត្វឌីណូស័រ កាលពី ជាង ៦៦លានឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែវា​មាន​ទំហំធំល្មម ដែល​អាច​បង្កគ្រោះមហន្តរាយដល់​ផែនដី។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត​បារម្ភថា អាចម៍ផ្កាយ Bennu ដែល​ខ្ពស់ជាង អគារដែក តួអេហ្វែល នៅប៉ារីស ឬ​អគារ Empire State និង​ហោះជិតផែនដី​ជាងគេ នឹង​អាច​ហោះមក​បុកផែនដី នៅ​ចុងសតវត្សរ៍ទី ២២ខាងមុខ។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រូបាលីតេ​ដែល​ Bennu​អាច​ហោះមកបុកផែនដី មានមិនច្រើននោះទេ គឺ​ប្រមាណតែ ០,០៣៧% ពោលគេ​អាច​និយាយបានថា មានសំណាង​ជាង ៩៩%​ទៅហើយ ដែល អាចម៍ផ្កាយ Bennu ​មិន​ហោះបុកផែនដី។
9/24/20236 minutes, 13 seconds
Episode Artwork

សង្គ្រាម​ដ្រូន​ កំពុងតម្រូវ​ឲ្យ​​អូតង់និង​ប្រទេសសមាជិក​ ព្យាយាម​រិះរកវិធីទប់ទល់

សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន​​ ប្រមាណជាង​១ឆ្នាំមកនេះ បាន​រំលេចឲ្យឃើញនូវការ​ប្រើប្រាស់អាវុធប្រភេទថ្មី គឺយានដ្រូនដែលអាចនាំយកគ្រាប់ផ្ទុះ ទៅកម្ទេចទីតាំងគោលដៅ​​មិនថាខាងរុស្ស៊ី និងខាងអ៊ុយក្រែន​។ ​ ថ្មីៗនេះ សមត្ថកិច្ច​ប៊ុលហ្ការី ដែលជាប្រទេសសមាជិកអូតង់មួយដែរ​ បានប្រទះឃើញបំណែក​យានដ្រូន​នៅមាត់ឆ្នេរសមុទ្រខ្មៅ​ ដែលគេសង្ស័យថាអាចជា​ដ្រូន​របស់​រុស្ស៊ី​។​ បញ្ហា​នេះ បានបង្កឲ្យ​ប្រទេស​សមាជិកអូតង់ ជាពិសេសបណ្តាប្រទេស​មានព្រំដែនជាប់អ៊ុយក្រែន ដែល​កៀក​បំផុតនឹងសមរភូមិសង្គ្រាម ត្រូវបង្កើនការ​ប្រុងប្រយ័ត្ន ក្នុងការការពារសន្តិសុខ​ផ្លូវអាកាស​។​ គឺក្នុងបរិបទនេះហើយ ទើបអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្ត​អូតង់ បាន​រៀបចំ​ កម្មវិធីជួបជុំមួយ នៅ​មូលដ្ឋានទ័ព Vredepeel ភាគខាង​ត្បូង​ប្រទេស​​ហូឡង់ ចាប់ពីថ្ងៃទី​២០កញ្ញា​។ កម្មវត្ថុនៃកម្មវិធីជួបជុំនៅ​ Vredepeelកម្មវិធីជួបជុំនៅមូលដ្ឋានទ័ព Vredepeel មានការចូលរួមពី​​ មន្ត្រីកងទ័ពជំនាញ​មកពី​បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប​​ជាច្រើន ​រួម​​ជាមួយ​មន្ត្រីទទួលខុសត្រូវ របស់អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តអាត្លង់ទិកខាងជើង ហៅកាត់ថា NATO/OTAN។​ ក្រៅពីនេះ គឺមាន​វត្តមានចូលរួមផងដែរ នៃតំណាងក្រុមហ៊ុនសហគ្រាស​ក្នុងវិស័យ​ការពារជាតិ ចំនួន​ប្រមាណ​៥៧​ក្រុមហ៊ុន ដែល​មានជំនាញ​ផលិតយានដ្រូន ឬផលិត​ប្រព័ន្ធការពារ​ផ្លូវអាកាសទប់ទល់នឹងយានដ្រូន​។ក្រៅពីការជជែកដោះដូរយោបល់ ក៏ដូចជាបទពិសោធន៍​គ្នា កម្មវិធីនេះគឺមាន​កម្មវត្ថុ​ពង្រីក​ចំណេះដឹង ​ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា​ទំនើប ​ស្តីអំពីយានដ្រូន ដែល​បច្ចុប្បន្ន​បានក្លាយជាអាវុធមួយដ៏គ្រោះថ្នាក់ នៅក្នុងវិស័យសន្តិសុខផ្លូវអាកាស​។ ក្នុងបរិបទសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន​ រុស្ស៊ី​បានប្រើប្រាស់​យ៉ាងញឹកញាប់ នូវ​យានដ្រូន Shahed 136 ដែល​ជាប្រភេទដ្រូនអត្តឃាត​ផលិតដោយ​អ៊ីរ៉ង់ ដើម្បី​មកបំផ្ទុះកំទេច​អគារផ្ទះសម្បែង ព្រមទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ស៊ីវិលរបស់អ៊ុយក្រែន​។ ជាការវាយ​បកវិញ កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន បាន​ប្រើ​យានដ្រូនខ្នាតធំ ប្រភេទ TB2 របស់តួកគី ដើម្បីវាយ​ប្រហារទៅលើទីតាំងកងទ័ពរុស្ស៊ី​ និង​បានប្រើដ្រូនតូចៗដែលខ្លួនបានផលិតឡើង​ ដើម្បីវាយ​ប្រហារ​ទៅលើទឹកដីរុស្ស៊ីវិញ ជាក់ស្តែង​​ ​ដូចជាការវាយ​ប្រហារនៅក្នុង​ទីក្រុងម៉ូស្គូ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ​។​លោក Willem Koedam អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​បច្ចេកវិទ្យាប្រឆាំងដ្រូនហៅកាត់ថា C-UAS ប្រចាំនៅ​​អង្គការអូតង់ បាន​លើកឡើងថា យានដ្រូនគឺជាអាវុធដ៏គ្រោះថ្នាក់​និងមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ ពីព្រោះវាមានទំហំតូច ងាយស្រួលប្រើប្រាស់  ធ្វើប្រតិបត្តិការរហ័ស ហើយ​មានតម្លៃថោក​។​ ដូច្នេះ ការ​ទប់ទល់​អាវុធប្រភេទនេះ គឺមិនមែនជាការងាយទេ គឺស្មុគស្មាញ តែក៏មិនមែនមានន័យថា មិនអាចធ្វើបាន​ដែរ​។នៅក្នុងឱកាស​កម្មវិធី​នៅ​មូលដ្ឋានទ័ព Vredepeel ក្រុមហ៊ុនទាំង​៥៧ បានមកតាំងបង្ហាញ​ នូវផលិតផល​បច្ចេកវិទ្យា​ទំនើបថ្មីៗរបស់គេរៀងៗ​ខ្លួន​។ ផលិត​ផលទាំងនេះ ត្រូវគេអះអាងថា អាច​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការគំរាម​របស់​យាន​​ដ្រូនគ្រប់ប្រភេទ មិនថា​​​យានដ្រូនសាមញ្ញ​ដែលគេលក់នៅលើទីផ្សារធម្មតា ឬ​យានដ្រូនអត្តឃាត Shahed 136របស់អ៊ីរ៉ង់​នោះឡើយ​។​ស្ទាក់បាញ់កំទេចចោល ឬ ចាប់វា​យកទុក?ក្រុមហ៊ុននីមួយៗបានបង្ហាញ​នូវ​ផលិត​ ព្រមទាំងប្រសិទ្ធភាពរបស់វា នៅក្នុងការទប់ស្កាត់ការគំរាមពីយានដ្រូន។ លោក Ludwig Fruhauf អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន DDTS ដែលជាក្រុមហ៊ុនអាល្លឺម៉ង់ មានជំនាញ​ផលិត​ប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាស បានអះអាងប្រាប់អ្នកកាសែតថា មធ្យោបាយ​ដ៏អស្ចារ្យ​បំផុតក្នុងបាញ់កំទេចដ្រូន Shahed 136 របស់អ៊ីរ៉ង់​ គឺគេត្រូវតែប្រើ​ ដ្រូនJet របស់ក្រុមហ៊ុនលោក។​លោក​ម្នាក់​នេះ បាន​អះអាងថា ដ្រូន Shahed 136 របស់អ៊ីរ៉ង់​ អាចហោះបានល្បឿន​តែ​១៨០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ខណៈដ្រូន Jet របស់​DDTS  អាចហោះបាន​ដល់ទៅ​ជាង​៥០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង។ ដូច្នេះ គឺវាងាយស្រួល​ ក្នុង​ការហោះដេញស្ទាក់ដើម្បីបាញ់កំទេច។ ជាងនេះទៀត លោកអះអាងថា ដ្រូន Jet របស់ DDTS មានតម្លៃថោកជាងឆ្ងាយណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅ​​គ្រាប់រ៉ូកែត ដែលគេប្រើជាធម្មតានៅក្នុងប្រតិបត្តិការការពារផ្លូវអាកាស​។​ដោយឡែក សត្រូវអាចប្រើប្រាស់យានដ្រូនខ្នាតតូច ដើម្បីវាយ​ប្រហារ ដែល​វាពិបាក​នៅ​ក្នុងការស្ទាក់បាញ់កំទេច​​​។ លោក Matt Roper មន្ត្រី​ទទួលបន្ទុក​នៅទីភ្នាក់ងារ​ទូរគមនាគមន៍​និងព័ត៌មាន របស់អង្គការអូតង់ ដែ​លជាបណ្តុំនៃអ្នកជំនាញ​ផ្នែក​សន្តិសុខព័ត៌មានវិទ្យា បានលើកឡើងថាយានដ្រូនសត្រូវ​ ពេលខ្លះ​​វាមានទំហំ​តូចមែន តែវាអាច​សម្លាប់​ជីវិតមនុស្ស និងអាច​មកបំផ្ទុះកំទេចបង្កការខូចខាតយ៉ាងដំណំបាន ទៅលើ​អគា​រផ្ទះសំបែង និង​ទីតាំងហេដ្ឋា​រចនាសម្ព័ន្ធយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងទៀត ដូចជា​ស្ថានីយ៍អគ្គីសនី ស្ថានីយបូមទឹកជាដើម។ការបញ្ចៀសពីការវាយ​ប្រហារដោយ​យានដ្រូន គឺមិនមែនសុទ្ធតែត្រូវតែ​​​ប្រើប្រាស់ ​វិធីបាញ់ស្ទាក់កំទេចវាទាំងអស់នោះទេ​។ ក្នុងករណីខ្លះ គេត្រូវ​តែប្រើវិធីទៅចាប់វាមកទុក ឲ្យវាលែងដំណើរការ ព្រោះថាបើបាញ់​កំទេចវាលើអាកាស​​ វានឹងបណ្តាល​ឲ្យកើតជា​​ការផ្ទុះ បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់​ជីវិតមនុស្ស និង​ទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលស្ថិតនៅខាងក្រោម​​។  យ៉ាងណាមិញ ក្រុមហ៊ុនអាល្លឺម៉ង់ មួយទៀត ឈ្មោះ Argus Interception បានបង្ហាញ​បច្ចេកទេសថ្មីមួយរបស់ខ្លួន ក្នុងការស្ទាក់ចាប់ដ្រូន ដោយ​ប្រើ​សំណាក់​ទៅចាប់យក ហើយនាំវា​ចុះមកលើដី​។បច្ចេកទេសរបស់ Argus Interception ត្រូវការ​ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍​រ៉ាដា កាម៉េរ៉ា ឬស្ថានីយតាមដាន​​ ដើម្បីចាប់រលកសញ្ញាដ្រូន​របស់សត្រូវ។ ពេលដែលចាប់បានហើយ ទើបគេអាចបញ្ជាយានដ្រូនមួយឲ្យហោះទៅក្បែរ​ បាញ់សំណាញ់​ស្ទាក់ចាប់សណ្តោង​យកដ្រូនសត្រូវចុះមក​ ដល់កន្លែងមានសុវត្ថិភាព​។ លោក Christian Schöning អគ្គនាយក Argus Interception អះអាងថាវិធីសាស្ត្ររបៀបនេះ មានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងណាស់ ជាពិសេសនៅក្នុងការការពារសន្តិសុខព្រលានយន្តហោះ។ប្រើបច្ចេកទេសធ្វើឲ្យ​ដ្រូនរបស់​សត្រូវវង្វេង ​រក​គោលដៅលែងឃើញ​គួរបញ្ជាក់ថា ជាមួយនឹង​សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន ប្រទេសក្បែរខាងដែលស្ថិតនៅកៀក​នឹងសមរភូមិ បានបង្កើន​ការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់បំផុត ក្នុងការតាមដាន​សន្តិសុខផ្លូវអាកាស ដោយខ្លាចក្រែងមានដ្រូន​ហោះចូលមក។ យ៉ាងណាមិញ ប្រទេសរូម៉ានី បានមកចូលរួមយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត នៅក្នុងកម្មវិធីស្តីអំពី​បច្ចេកទេសទប់ស្កាត់​ការវាយ​ប្រហារដោយ​យានដ្រូន​ ដែលរៀបចំដោយអូតង់ នៅមូលដ្ឋាន Vedrepeel។លោកមេបញ្ជាការ​រ៉ូមានី Ionut-Vlad Cozmuta បាន​ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFPថា បំណែកដ្រូនរបស់រុស្ស៊ី ត្រូវបាន​គេប្រទះឃើញធ្លាក់​ក្នុងទឹកដី​រូម៉ានី ច្រើនដងមកហើយ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយ​នេះ​។ លោក​មកចូលរួមនេះ គឺ​មក​​ប្រមូលព័ត៌មានចាំបាច់ទាំងអស់ ដើម្បីយកទៅពង្រឹង​ រៀបចំសមត្ថភាព​ការពារផ្លូវអាកាសរបស់រូម៉ាណី ឲ្យ​កាន់តែ​ល្អប្រសើរ។​ បច្ចេកទេសមួយ​ដែល​រូម៉ានី​ចាប់អារម្មណ៍បំផុត គឺបច្ចេកទេសធ្វើ​ឲ្យដ្រូនរបស់សត្រូវវង្វេង លែងស្គាល់គោលដៅ​។ជាការពិតណាស់ ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យាដែលមានវត្តមាន​ បាន​បង្ហាញ​បច្ចេកទេសថ្មីប្លែកៗ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​យានដ្រូនដែលប៉ុនប៉ងហោះ​ចូលមកវាយ​ប្រហារ​ ត្រូវវង្វេងវង្វាន់ ឬដាច់ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹងមូលដ្ឋានដែលបញ្ជាវាពីចំងាយ​។ នៅពេល​ដែល​ដ្រូន​វង្វេង ដាច់ទំនាក់ទំនង វានឹងហោះត្រលប់ទៅកាន់មូលដ្ឋាន​ដើមរបស់វាវិញដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ ហើយ​ក្នុងករណី​ខ្លះទៀត គឺគេអាចប្រើបច្ចេកវិទ្យាប្លន់យកប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងរបស់ដ្រូននោះ មកគ្រប់គ្រងតែម្តង​ ហើយ​បញ្ជាវា ​ឲ្យហោះ​ទៅគោលដៅណាមួយដែលគេចង់បាន​។តែយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនថាបច្ចេកទេសមួយណា ឬបច្ចេកវិទ្យា​ទំនើបណាមួយក៏ដោយ គឺអូតង់ត្រូវការ​ការសហការជាមួយប្រទេសសមាជិកទាំងអស់​ ជាពិសេសជាមួយ​បណ្តាក្រុមហ៊ុន​ដែលផលិត​វា ដើម្បីរៀបចំឲ្យ​មានស្តង់ដាររួម​របស់អូតង់។ តួយ៉ាង ប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាស Sapient របស់អង់គ្លេស បានរៀបចំ​ស្តង់រួម​ជាមួយ​អូតង់រួចរាល់ហើយ។​ លោក Hans Folmer មេបញ្ជាការកងទ័ពហូឡង់ បាន​ថ្លែងថា គម្រោងផែនការនេះ វានឹងហុងអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ ដល់សមត្ថភាព​នៃកងទ័ព​​សម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់។ ដូចគ្នាដែរ លោក Claudio Palestini ទីប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្ររបស់អូតង់ បាន​លើកឡើងថា ថ្វីបើ​កម្មវិធីនេះមិនមានវត្តមានមន្ត្រីជំនាញអ៊ុយក្រែនចូលរួមមែន តែ​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ដើរតួនាទីធំខ្លាំងណាស់ នៅក្នុងការនាំយក​នូវគំនិតច្នៃប្រឌិតថ្មីៗ បច្ចេកទេសថ្មីៗដែលគេប្រើ​នៅសមរភូមិដោយផ្ទាល់។ លោកអះអាងថា អូតង់ទាក់ទងនិយាយយ៉ាងញឹកញាប់បំផុតជាមួយភាគីអ៊ុយក្រែន ស្តីអំពី​បច្ចេកទេសទប់ស្កាត់ការវាយ​ប្រហារដោយ​យានដ្រូន​នេះ​៕​
9/23/20238 minutes, 58 seconds
Episode Artwork

សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន៖ សមរភូមិ​ការទូត​ក៏​ស្មុគស្មាញ​ដែរ​សម្រាប់​លោក​ហ្សេឡេនស្គី?

​វិបត្តិ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ ភាព​តាន​តឹង​ជាមួយ​នឹង​ប៉ូឡូញ ​យុទ្ធសាស្ត្រ​យោធារង​ការ​រិះគន់​​ ... ការ​លំបាក​មាន​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​សម្រាប់​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​ ដែល​កំពុង​ប្រឹង​ប្រែងខ្លាំង​លើ​សមរភូមិ​ការទូត ដើម្បី​ធានា​ថា​ក្រុម​បស្ចិម​លោក​នៅ​តែ​បន្ត​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​​យក​ឈ្នះរុស្ស៊ី។ ជាង​មួយ​ឆ្នាំ​កន្លះ​នៃ​សង្គ្រាម​ លោកប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ខ្លាចមតិ​សាធារណៈ​អឺរ៉ុប​និង​អាមេរិក​​ ទម្លាក់​ដៃ​​លែងសូវ​ជួយ​​ទ្រ​អ៊ុយក្រែន ទើប​ធ្វើ​ដំណើរទៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក​ដើម្បី​ការពារ​ប្រទេស​ដោយផ្ទាល់​ នៅ​ចំពោះ​មុខ​អង្គមហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ និង​ទៅ​ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន​ដើម្បី​ជួប​ប្រធានាធិបតី​ ព្រមទាំង​​តំណាង​​សភា​-​ព្រឹទ្ធសភា​អាមេរិក រួច​បន្ត​ដំណើរ​ទៅ​កាណាដា​ទៀត។ កាណាដា​ជា​ប្រទេស​ចុងក្រោយ​គេ​បង្អស់​ក្នុង​ចំណោម​ក្រុម​ហ្សេ​៧ ដែល​លោក​ហ្សេឡេនស្គីទៅ​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច។ កាណាដា​បាន​​សន្យា​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​ដោយ​ឥតងាករេ។​ហេតុ​អ្វី​អ៊ុយក្រែន​ខ្លាច​ក្រុម​បស្ចិមលោក​ទម្លាក់​ដៃ?នៅ​ចំពោះ​មុខ​ខ្សែការពារ​យ៉ាង​មាំ​របស់​រុស្ស៊ី​ ប្រតិបត្តិការ​​វាយបកដណ្តើម​យក​ទឹក​ដី​វិញរបស់​អ៊ុយក្រែនរុល​ទៅមុខ​យឺត​បំផុត​។ ​ ​ក្តី​​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ឆាប់​រហ័ស គ្មាន​ក្នុង​ការ​វិភាគ​ និង​ក្នុងសមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​ជាក់​ស្តែង​ទេ។ ដូច្នេះ​ការគាំទ្រ​របស់​ក្រុម​បស្ចិមលោក​ចំពោះ​អ៊ុយក្រែន​ត្រូវ​បន្ត​អូស​បន្លាយ​ពេល​យូរ​ទៀត។​ហើយ​រុស្ស៊ី​ទំនង​ជា​នឹង​ប្រើពេល​វេលា​​នេះ​ ពង្រឹង​ពង្រីក​ខ្សែ​ការពារ​របស់​ខ្លួន​បន្ថែម​ និង​រៀប​ចំ​ត្រៀម​លក្ខណៈ​សម្រាប់​រដូវ​ផ្ការីក​ខាង​មុខ​ផង។ នេះ​បើ​តាម​ប្រមុខ​​ភ្នាក់ងារ​ចារកិច្ច​អេស្តូនី។ ឧត្តម​សេនីយចូល​និវត្តន៍​​អូស្ត្រាលីលោក​ Mick Ryan បាន​បញ្ជាក់​បន្ថែម​ថា​ ទោះមាន​ការ​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​យ៉ាង​ណា​ក៏​សង្គ្រាម​ត្រូវ​បន្ត​អូស​ពេល​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ​២០២៤​ ហើយ​អាច​ដល់​ឆ្នាំ​២០២៥​។ ដូច្នេះជោគជ័យ​ការ​ទូត​នៅអាមេរិក​ និង​នៅ​តាម​បណ្តា​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិច​ផ្សេងទៀត​​ ជា​តំណាង​អាយុ​ជីវិត​របស់​​អ៊ុយក្រែន​ដែរ បើទោះ​បី​ជា​អ៊ុយក្រែន​មាន​ជំហរ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ល្អ​ប្រសើរជាង​កាលពី​ចុង​ឆ្នាំ​២០២២​​ក៏​ដោយ។តើ​ជំនួប​បៃដិន​-ហ្សេឡេនស្គី​បាន​លទ្ធផល​យ៉ាងណា?បន្ទាប់​ពីបាន​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​នៅ​ចំពោះ​មុខ​មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ ឱ្យ​បាន​ជ្រួត​ជ្រាប​អំពី​សង្គ្រាម​ឈ្លានពានរបស់​​រុស្ស៊ី​​និង​ផែនការ​ទាមទារ​យក​ទឹក​ដី​មក​វិញ​ លោក​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​បាន​ទៅ​ដល់​​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​នៅ​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី ២១​កញ្ញា។ ជា​ទស្សនកិច្ច​ក្នុង​ន័យ​ការពារ​ប្រសើរ​ជាង​ព្យាបាល។ ការពារ​កុំ​ឱ្យ​​ការ​គាំទ្រ​​អាមេរិក​ចុះខ្សោយ​បាន ជា​ពិសេស​ក្នុងករណី​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​នៅ​ឆ្នាំ​២០២៤។ជាមួយ​ប្រធានាធិបតី ​ចូ បៃដិន ដែល​ជា​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​ អ៊ុយក្រែន​មាន​ទំនុក​ចិត្ត​ណាស់។ ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត លោក​ចូបៃដិន​ បាន​ទទួល​ស្វាគមន៍​និងផ្តល់​ភាព​កក់​ក្តៅ​ខ្លាំង​លោក​ហ្សេឡេនស្គី ដោយ​សន្យា​នៅក្បែរ​អ៊ុយក្រែន​ជារហូត​ទៅ និង​ដោយ​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ជំនួយ​​យោធា​ថ្មី​តម្លៃ​៣២៥​លាន​ដុល្លារ។ តែ​គ្មាន​ទេ​ការ​ប្រកាស​ផ្តល់​មីស៊ីល​តាកទិក​រយៈ​ឆ្ងាយ​ដូច​ការ​ទាមទារ​របស់​អ៊ុយក្រែន​ទេ។ លោក​ចូបៃដិន​ បាន​ត្រឹម​ធានា​ថា​រថក្រោះ​Abram ដែល​ជា​​អាវុធ​យុទ្ធភ័ណ្ឌ​ដ៏​សក្តិសិទ្ធ​របស់​អាមេរិក នឹង​បញ្ជូន​ទៅ​ដល់​អ៊ុយក្រែន​នៅ​សប្តាហ៍​ក្រោយ។ពេញ​មួយ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​នៃ​ទស្សនកិច្ចរបស់​លោក​ហ្សេឡេនស្គី​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​​បាន​ថ្លែង​ពាក្យ​អរគុណ​ជាប់​នឹង​មាត់ ហើយ​បាន​សម្តែង​ការ​ដឹង​គុណ​ចំពោះ​សភា​-ព្រឹទ្ធសភា​អាមេរិក ដែល​កំពុង​រៀប​ចំ​បោះឆ្នោត​អនុម័ត​កញ្ចប់​ថវិកា​​ថ្មី​សម្រាប់​ជា​ជំនួយ​យោធា​ដល់​អ៊ុយក្រែន​ និង​ដែល​​តំណាង​សភា-ព្រឹទ្ធសភា​អភិរក្ស​និយម​ខ្លះ​ មិន​ចង់​ដឹង​មិន​ចង់​ឮទេ គឺ​ចង់​បញ្ឈប់​ការ​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​​តែម្តង​ផង។នៅ​វិមាន​កាពីតូល​ ក្នុង​ឯកសណ្ឋានពណ៌​គគីរជានិច្ច​ ​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ដើរតួជា​មេទ័ពហ្សេឡេនស្គី ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​សមរភូមិ​នយោបាយ​​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​ខុស​ពី​នៅ​សេតវិមាន។ ក្រោម​សម្ពាធ​របស់ក្រុម​អ្នក​អភិរក្ស​និយមខ្លាំង ប្រធាន​​សភាអាមេរិក​ ដែល​មកបក្ស​​សាធារណរដ្ឋ​​​ លោក ខេវីន ម៉ាក់កាទី មិន​បាន​មក​ទទួល​និង​អម​ដំណើរ​លោក​ហ្សេឡេនស្គី​ចូល​វិមាន​កាពីតូល​ទេ។ គឺ​ទុក​ភារៈ​ឱ្យ​ប្រធាន​ព្រឹទ្ធសភា​ក្រុម​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យវិញ។ នេះ​ជា​សញ្ញា​មិន​ល្អ​ ដែល​បញ្ជាក់​អំពីភាព​ស្មុគស្មាញ​ការទូត សម្រាប់​លោក​ហ្សេឡេនស្គី និង​ប្រសិន​បើគណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ត្រលប់​មក​ដឹកនាំ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​វិញ។ តាំងពី​មួយ​ឆ្នាំ មក​នេះ​​​មាន​សំឡេង​សមាជិក​សភាបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ជា​ច្រើន​​ក្រុម​ បាន​ស្រែក​ទាមទារ​ឱ្យ​កាត់​បន្ថយ​ឬ​បញ្ឈប់​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​ក្រុងកៀវ ក្រោម​លេស​ដើម្បី​បញ្ចៀស​ភាព​តាន​តឹង​ផ្សេងៗ។ ​ កាលពី​ថ្ងៃ​អង្គារលោក​ ម៉ាក់កាទី ​បាន​អះអាង​​ថាចង់បាន​ការ​បំភ្លឺ​ជុំវិញ​​អំពីយុទ្ធសាស្ត្រយក​ជ័យ​ជំនះ​របស់​អ៊ុយក្រែន និង​ការ​​ចំណាយ​ក្នុង​សង្គ្រាម នៅ​ក្នុង​ជំនួប​​​មួយ​ទល់​នឹងមួយ ​ជាមួយ​លោក​ហ្សេឡេនស្គី។ដោយ​យល់​និង​ដឹង​អំពី​ហានិភ័យ​ដែល​អាមេរិក​អាច​នឿយណា​យ​​​នឹង​ផ្តល់​ជំនួយដល់​អ៊ុយក្រែន លោក​ហ្សេឡេនស្គី​បាន​​ព្រមាន​ប្រាប់​សមាជិក​សភា​និងព្រឹទ្ធ​សភា​អាមេរិក​ថា​អ៊ុយក្រែន​អាច​នឹង​ចាញ់​សង្គ្រាម​បើ​គ្មាន​លំហូរ​ជំនួយ។ភាព​តាន​តឹង​​​អ៊ុយក្រែនអឺរ៉ុប​ប៉ូឡូញមិន​អាច​បញ្ចៀសបាន?ទាំងអាមេរិក ទាំងអឺរ៉ុប ​​ ... គ្មាន​នរណា​ចង់​ឃើញ​អ៊ុយក្រែន​ចាញ់​សង្គ្រាម​ឈ្លានពាន​ដោយ​រុស្ស៊ី​នេះទេ។ ​​ប៉ូឡូញ​ប្រទេស​ជិត​ខាត​ដែលកំពុង​​ថ្នាំងថា្នក់​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន​ ​ក៏​មិន​ត្រូវ​ការ​ឃើញ​អ៊ុយក្រែន​បរាជ័យ​ដែរ។ បន្ទាប់ពី​បាន​ប្រកាស​ចង់​ផ្អាក​ការ​ផ្គត់​ផ្គង់​អាវុធ​ទៅ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន ប្រធានាធិបតី​ប៉ូឡូញ​​ ឌូដា បាន​សាក​ល្បង​បន្ធូរ​សម្ពាធ។ បើ​តាម​លោក​ប្រធានាធិបតី​ឌូដា មានការ​បក​ស្រាយ​សេចក្តី​របស់​នាយក​មន្ត្រី​មិន​ត្រឹម​ត្រូវ។ ប៉ូឡូញមិន​​ឱ្យ​សព្វាវុធ​ថ្មីៗ​ ដែល​ទើប​នឹង​ទិញ​សម្រាប់​មក​ធ្វើ​ទំនើប​កម្ម​វិស័យ​ការពារ​ជាតិ​របស់​ខ្លួន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ តែ​កិច្ចសន្យា​ផ្ទេរ​សព្វាវុធ​ពីមុន​​នៅ​មាន​សុភពភាព​ដដែល។ ឯ​វិវាទ​ជុំ​វិញ​បញ្ហា​ធញ្ញជាតិ ត្រូវ​ដោះស្រាយ​ត្រឹម​ថ្នាក់​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​កសិកម្ម។ប៉ុន្តែសត្រូវ​មាន​ជម្លោះ​ផ្ទៃក្នុង​ជា​ឱកាស​។ សម្រាប់​រុស្ស៊ី ជម្លោះ​រវាង​អ៊ុយក្រែន​និង​ប៉ូឡូញ និង​ជាមួយ​ក្រុម​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​ផ្សេង​ទៀត ជាអ្វី​ដែល​មិនអាច​បញ្ចៀស​បាន៕
9/22/20235 minutes, 51 seconds
Episode Artwork

ហេតុអ្វី​ប៉ូឡូញ​ប្រកាស​លែង​ផ្គត់​ផ្គង់​អាវុធ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន?

ប៉ូឡូញ​បាន​ប្រកាស​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃពុធ​ទី ២០​កញ្ញា ថា​លែង​ផ្គង់ផ្គង់​អាវុធ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​ជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ទៀត​ហើយ​។ សេចក្តី​សម្រេច​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​ពេល​ដែល​អ៊ុយក្រែន​កំពុង​សម្រុក​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​វាយបក​ដណ្តើម​យក​ទឹក​ដី​ពី​រុស្ស៊ី​វិញ​ផង។ តើ​អ្វី​ជា​ដើម​ចម​​នាំ​ឱ្យ​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​ទាំងពីរ​​ថ្នាំង​ថ្នាក់​គ្នា​ខ្លាំង​ដល់​កំរិត​នេះ?! លែង​មាន​ហើយ​ភាព​ល្អូក​ល្អើន​រវាង​ប៉ូឡូញ​និងអ៊ុយក្រែន និង​ក៏ប្រហែល​​លែង​មាន​ដែរ​ពាក្យ​ថា​សាមគ្គីភាព​រវាង​សម្ព័ន្ធមិត្តជាប់​របង​គ្នា​ទាំងពីរ។ ប៉ូឡូញ​ដែល​ធ្លាប់​គាំទ្រនិង​ជួយ​​អ៊ុយក្រែន តាំងពី​ថ្ងៃ​រុស្ស៊ី​ចូល​ឈ្លានពាន​ក្រុង​កៀវ​ភ្លាម​ ស្រាប់​តែ​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ប្រកាស​ដ៏​ភ្ញាក់​ផ្អើល​ នៅ​ល្ងាចថ្ងៃ​ពុធ​ទី២០​កញ្ញា​ម្សិលមិញ ​ឈប់​ផ្ទេរ​អាវុធ​ទៅ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន ដែល​កំពុង​សម្រុក​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​វាយបក​លើ​រុស្ស៊ី​ដើម្បី​ដណ្តើម​យក​ទឹក​ដី​មក​វិញ។ប៉ូឡូញឈប់​ផ្គត់ផ្គង់​អាវុធឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​ចាប់​ពី​ពេលណា?តាំងពី​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​មក ប៉ូឡូញ​ជា​អ្នក​ផ្គត់ផ្គង់អាវុធ​ដ៏​ធំ​ចម្បង​បង្អស់​មួយ​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ​លោក​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ប៉ូឡូញ​មិន​បាន​បញ្ជាក់​ថា​តើ​ការ​ឈប់​ផ្ទេរ​អាវុធ​ទៅ​ឱ្យ​កៀវ​ត្រូវ​ចាប់​ផ្តើម​នៅ​ពេល​ណាទេ។  នៅ​ក្នុង​សុន្ទរកថា​ខ្លី​តាម​កញ្ចក់​ទូរទស្សន៍​ឯកជន​Polsat News លោក​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​បានអះអាង​ថា​ប៉ូឡូញ​ត្រូវ​ការ​ផ្តុំ​កម្លាំង​ជា​ចម្បង​ក្នុង​ការធ្វើ​ទំនើប​កម្ម​និ​ងបំពាក់​អាវុធ​ឱ្យ​យោធា​ប៉ូឡូញ​ឱ្យ​បាន​ឆាប់​រហ័ស​ ដើម្បី​ឱ្យ​កងទ័ព​ជើង​គោក​ប៉ូឡូញ​ក្លាយ​ជា​ទ័ព​ដ៏​ខ្លាំងក្លា​ជាង​គេ​នៅអឺរ៉ុប និង​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ដ៏​ខ្លី​ខាង​មុខ។ នៅក្នុង​សេចក្តី​ប្រកាស​ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​បញ្ជាក់​បន្ថែម​ថា​​កងកម្លាំ​ង​យោធា​នៅ​ក្រុង​ភាគ​អាគ្នេយ៍​នៃ​ប្រទេស​ដែល​ជា​ច្រក​ដឹកជញ្ជូន​សម្ភារៈ​បរិក្ខារ​របស់​លោក​ខាង​លិច​ទៅ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​ នៅ​តែ​មាន​ដំណើរ​ការ​ជា​ធម្មតា។ហេតុអ្វី​ប៉ូឡូញ​ខឹង​​អ៊ុយក្រែនខ្លាំង?សេចក្តី​ប្រកាស​របស់​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ប៉ូឡូញ​លោក Mateuzs Morawieckiនេះ​ធ្វើ​ឡើង​តែ​ប៉ុន្មាន​ម៉ោង​ក្រោយ​ពី​ អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​ប៉ូឡូញ​បាន​កោះ​ហៅ​ឯកអគ្គរដ្ឋ​ទូត​អ៊ុយក្រែន​ប្រចាំ​ក្រុង​វ៉ាសូវី​ឱ្យ​មក​ចូល​ជួបជា​បន្ទាន់​​ដើម្បី​បរិហារ​ប្រឆាំង​នឹង​សំដី​របស់​លោក​ប្រធានាធិ​បតី​អ៊ុយក្រែន​ហ្សេឡេនស្គី​នៅអង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ថ្លែងទៅ​កាន់​អង្គ​​មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ លោក ហ្សេឡេនស្គី​ថា មាន​ប្រទេស​ខ្លះ​ធ្វើ​ឬក​ជាមាន​សាគ្គីភាព​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន តែ​គាំទ្រ​រុស្ស៊ី​ដោយ​ប្រយោលទៅ​វិញ។ ពាក្យ​មួយ​ឃ្លា​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែននេះ​ទំនង​ជា​បាន​មក​ដុត​រោល​បន្ថែម​​ឱ្យកំហឹង​ប៉ូឡូញ​ផ្ទុះ​​ឆាប​ឆេះ​ឡើង។តាមការ​ពិត​​ ទំនាក់ទំនងរវាង​​ប៉ូឡូញ​និង​អ៊ុយក្រែន បាន​ឡើង​តាន​តឹង​តាំងជា​លំដាប់​ តាំងពី​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃចុងក្រោយ​មក​នេះ។ កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ​ទី ១៥​កញ្ញា​ សហភាព​អឺរ៉ុប​បាន​ប្រកាស​បិទ​បញ្ចប់​ ការ​ហាមឃាត់​មិន​ឱ្យ​នាំ​ចូល​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​អ៊ុយក្រែន​ទៅ​៥​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​សហភាព​ក្នុង​នោះ​មានប៉ូឡូញ​មួយ​ដែរ។ ជា​សេចក្តី​សម្រេច​តាំងតែ​ពី​ខែ​ឧសភាមក។ ប៉ុន្តែ​ប៉ូឡូញ ហុងគ្រី និង​ស្លូវាគី​ មិន​ព្រម​ធ្វើ​តាម​អឺរ៉ុប​ទេ​ ហើយ​បន្ត​ហាមឃាត់​ជា​ឯកតោភាគី​ មិន​ឱ្យ​នាំ​ចូល​ធញ្ញជាតិ​អ៊ុយក្រែន​ដដែល ដើម្បីការពារ​ប្រយោជន៍កសិកម្ម​របស់​ខ្លួន។ បើ​តាម​អ្នក​ជំនាញ​ ប៉ូឡូញ​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​ត្រៀម​បោះឆ្នោត​។ បក្ស​កាន់​អំណាច​ត្រូវ​ការ​ទាក់ទាញ​សំឡេងគាំទ្រ​របស់​ប្រជាកសិករ​​ ទើប​ជំនះលើ​​សេចក្តី​សម្រេច​របស់​សហភាព​អឺរ៉ុប។ ហើយ​ជា​ចម្លើយ​តបនឹង​ទង្វើ​របស់​ប៉ូឡូញ ​អ៊ុយក្រែន​​ក៏ឡើង​ទៅ​​ប្តឹង​ទៅអង្គការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក​។ទំនាក់ទំនងប៉ូឡូញ​និង​អ៊ុយក្រែន​ធ្លាក់​ដុនដាប​យ៉ាងណា?ប៉ុន្តែ​រឿង​រ៉ាវ​បែរ​ជា​រីក​រាល​ដាល​កាន់​តែ​ធំ។ មុន​នឹង​ឈា​ន​ដល់​ការ​​ប្រកាស​ឈប់​ផ្គត់​ផ្គង់​ វិបត្តិ​ធញ្ញជាតិបាន​​រុញ​ច្រាន​ប៉ូឡូញ​និង​អ៊ុយក្រែន​ឱ្យ​ធ្លាក់​ក្នុង​សង្គ្រាម​ពាក្យ​សំដី​វាយប្រហារ​គ្នា​គួរ​ឱ្យ​អាសូរ។ប៉ូឡូញ​កាន់​តែ​ខឹង​ និង​បាន​ព្រមាន​កាលពី​ថ្ងៃ​ពុធ​ថា​នឹ​ងពង្រីក​បញ្ជី​ឈ្មោះ​ផលិតផល​អ៊ុយក្រែន​ដែល​ជាប់​បម្រាម​​មិន​ឱ្យ​នាំចូល​បន្ថែម​ទៀត។ សម្រាប់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ប៉ូឡូញ ការដាក់​គំនាប​លើ​ប៉ូឡូញ​ក្នុង​វេទិកា​ពហុជាតិ ឬនាំ​ប៉ូឡូញ​ទៅ​ឡើង​តុលាការ​អន្តរជាតិ​ មិនមែន​ជា​វិធី​សាស្ត្រ​ត្រឹម​ត្រូវ​សម្រាប់​ដោះស្រាវ​វិវាទ​របស់​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ទេ​។​ចំណែកខាង​អ៊ុយក្រែន​វិញក៏​បាន​ប្រកា​សហាមឃាត់​ផលិតផល​ប៉ូឡូញ​ដូច​គ្នា។ ជាង​នេះទៅ​ទៀត​​ អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ប៉ូឡូញ​កុំ​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​តាម​អារម្មណ៍ និង​បាន​បរិហារ​ការ​សម្រេច​ហាមឃាត់​ឯកតោភាគី​មិន​ឱ្យនាំ​​ធញ្ញជាតិ​ចូល​ប៉ូឡូញ​ ដោយ​ស្នើ​ឱ្យ​មានដំណោះស្រាយ​បែប​ស្ថាបនា​វិញ​ចំពោះ​សំណុំ​រឿង​ធញ្ញជាតិ​នេះ។ អ្នក​នាំពាក្យ​អ៊ុយក្រែន​ដដែល​បាន​ឆ្លៀត​លើក​ឡើង​អំពីភាសា​​មិន​ត្រឹម​ត្រូវ​របស់​​ប្រធានាធិបតី​ប៉ូឡូញ លោក Andrzej Duda ដែលពេល​​កំពុង​ស្ថិត​នៅក្រុង​ញូវយ៉ក​ដើម្បី​ចូល​រួម​ក្នុង​មហាសន្និបាត​អង្គការ​ប្រជាជាតិ​ លោក​បាន​ថ្លែង​បា្រប់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ដោយ​ប្រៀប​ប្រដូច​អ៊ុយក្រែន​នៅ​នឹង​មនុស្សលង់​ទឹក​​ដែលស្រវា​ចង់​រស់ពេក ទើប​អាច​​​ទាញ​អ្នក​ជួយ​ឱ្យ​លង់​ស្លាប់​ជាមួយ។ប្រមុខ​ការ​ទូត​បារាំង​យល់​ថា​ពិត​ជា​គួរ​ឱ្យ​សោកស្តាយ​ណាស់​ដែល​​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ទាំងពីរធ្លាក់​ក្នុង​ស្ថាន​ភាព​តាន​តឹង​ដាក់​គ្នា​យ៉ាង​ដូច្នេះ។ ក្រោយ​ជំនួប​ពិសេស​នៅ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ បារាំង​បាន​បញ្ជាក់​ជា​ថ្មី​ថា​សេចក្តី សម្រេច​របស់​អឺរ៉ុប​បិទ​បញ្ចប់​ការ​ហាមឃាត់​ការ​នាំ​ចូល​ធញ្ញជាតិ​អ៊ុយក្រែន​ មិនមែន​ជា​កាត់​ផ្តាច់​ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង​ ឬ​រំខាន​ទីផ្សារ​ធញ្ញជាតិ​ឡើយ៕
9/21/20235 minutes, 5 seconds
Episode Artwork

ការ៉ាបាក់៖ ក្រុមផ្តាច់ទឹកដីអាមេនី​យល់​ព្រមទំលាក់អាវុធ​ ២ថ្ងៃក្រោយអាស៊ែបៃហ្សង់​បាញ់​ប្លោង​សាជាថ្មី

តំបន់ការ៉ាបាក់ ដែលជាជម្លោះរ៉ាំរ៉ៃ រវាងអាមេនី និងអាស៊ែបៃហ្សង់​ ពេលនេះបានពើប​ប្រទះនឹង​ការផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី​១៩កញ្ញា។ កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ បានបើក​ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ ទៅលើទីតាំងជាច្រើននៃតំបន់នេះ បណ្តាលឲ្យស្លាប់​មនុស្សប្រមាណ​៣២នាក់ និងរបួសជាង​២០០នាក់​។ ប្រជាជនប្រមាណ​៧០០០នាក់ បាន​រត់ភៀសខ្លួនយ៉ាងតក់ក្រហល់ ក្រោយ​ការ​ផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី បង្កឡើងដោយកងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់នេះ​។ ហេតុអ្វី បានជា​ផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី?យោងតាមក្រសួងការពារជាតិ​​អាស៊ែបៃហ្សង់ ប្រតិបត្តិការយោធានេះ គឺជាកម្មវត្ថុបោសសំអាតក្រុមភេរវកម្មនិយមអាមេនី។ ក្រុមនេះបាន​ដាក់​គ្រាប់បែកបំផ្ទុះ នៅ​ក្នុងការដ្ឋានសាងសង់​ផ្លូវរូងក្រោមដីមួយ ស្ថិតនៅចន្លោះ តំបន់ ​Choucha និង​ Fizouli ដែលស្ថិតក្នុង​តំបន់ការ៉ាបាក់ តែ​គ្រប់គ្រងដោយ​អាស៊ែបៃហ្សង់។ ប្រភពពីភាគីអាស៊ែបៃហ្សង់ដដែល គឺ​​អំពើនេះ បានសម្លាប់ជីវិតជនអាស៊ែបៃហ្សង់ចំនួន​៦នាក់​។ក្រោយ​ហេតុការណ៍​នេះ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្ការទី​១៩កញ្ញា កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ ដោយ​មានការបញ្ជាពីលោក​ប្រធានាធិបតី Ilham Aliev បានបើក​ប្រតិបត្តិការបាញ់គ្រាប់​ប្លោងទៅលើតំបន់ការ៉ាបាក់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់​ក្រុម​ផ្តាច់ខ្លួន​និយមអាមេនី។ ក្រោយ​ការផ្ទុះអាវុធនេះ សហគមន៍អន្តរជាតិ ដែលកំពុងជួបប្រជុំគ្នានៅ​អង្គមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអំពាវនាវ ឲ្យបិទបញ្ចប់​ការវាយប្រហារជាបន្ទាន់ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតប្រជាជនស៊ីវីល​។​តែយ៉ាងណា នៅក្នុងលិខិតប្រកាស ចេញផ្សាយយប់ថ្ងៃអង្គារ​ លោកប្រធានាធិបតីអាស៊ែបៃហ្សង់ Ilham Aliev បាន​លើកឡើងថា ដរាបណា​ក្រុមឧទ្ទាមផ្តាច់ទឹកដី​អាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់ មិនទម្លាក់អាវុធទេនោះ អាស៊ែបៃហ្សង់ និងបន្តប្រតិបត្តិការយោធា​ជានិច្ច​។​ លោក​ Ilham Aliev បានអះអាងទៀតថា ក្រៅពី​ការធ្វើអំពើសកម្មភាព​ភេរវកម្ម​ ក្រុម​បំបែក​ទឹកដីអាមេនីនៅការ៉ាបាក់ បានថែមទាំង​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតីក្លែងក្លាយ​មួយ​ កាលពី​ថ្ងៃទី៩កញ្ញាកន្លងទៅ ដែលនេះគឺជាទង្វើផ្គើន បំពានមកលើអធិបតេយ្យភាព​ បូរណភាពដែនដី​របស់អាស៊ែបៃហ្សង់។“ប្រតិបត្តិការបោសសំអាតជាតិសាសន៍​”គួរបញ្ជាក់ថា បញ្ហា​តំបន់​ការ៉ាបាក់ បានចិញ្ចឹម​កំហឹងស្អប់គុំគួនគ្នា រវាង​អាមេនី និង​អាស៊ែបៃហ្សង់ជាច្រើនសិបឆ្នាំមកហើយ។ មានទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ស្ថិតនៅក្នុងអាស៊ែបៃហ្សង់មែន តែតំបន់នេះ​មានប្រជាជនរស់នៅ​ភាគច្រើនលើសលុប ជាជនជាតិ​អាមេនី និយាយភាសាអាមេនី និង​កាន់សាសនាគ្រិស្ត ខុសពី​ប្រជាជនអាស៊ែបៃហ្សង់ភាគច្រើន ដែលកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម​។​ចលនាបះបោរបំបែកទឹកដី​របស់ក្រុមជនជាតិអាមេនីនៅតំបន់​ការ៉ាបាក់ បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការផ្ទុះសង្គ្រាម​ជាច្រើនដងមកហើយ រវាង​អាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីដែលមកជួយ​ក្រុម​បំបែកទឹកដី។ ការផ្ទុះអាវុធចុងក្រោយ​ មានរយៈពេល​ប្រមាណ​៦សប្តាហ៍ ក្នុងឆ្នាំ​២០២០ បានបិទបញ្ចប់ទៅដោយ​បរាជ័យរបស់កងទ័ពអាមេនី​។ កងទ័ព​រុស្ស៊ីបានចូលអន្តរាគមន៍​ រក្សាសន្តិភាព​ ដោយ​បានដាក់កំហិតឲ្យភាគីទាំងសងខាង​ឈប់បាញ់។កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារទី​១៩កញ្ញា ក្រោយការផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី បង្កឡើងដោយ​កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អាមេនី Nikol Pachinian បាន​ថ្លែងសារតាមវីដេអូ ដោយ​បានចោទប្រតិបត្តិការ​របស់​​​អាស៊ែបៃហ្សង់ ថាជាប្រតិបត្តិការ​ បោសសំអាតជាតិសាសន៍​នៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ បន្ថែមពីនេះ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីអាមេនី បានចោទថាអាស៊ែបៃហ្សង់ មានចេតនាចង់​ឃើញ​ប្រទេសអាមេនី​​កើតចលាចល តាមរយៈការរុញប្រជាជន​អាមេនី​ ឲ្យ​ធ្វើបាតុកម្មហិង្សា ប្រឆាំងរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ដែល​មិនជួយ​ជនជាតិ​អាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ក្រុមឧទ្ទាមអាមេនី យល់ព្រមទំលាក់អាវុធ​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាមេនី បានចាត់ទុកថា វាគឺជាតួនាទីរបស់រុស្ស៊ី ក្នុងនាមជាអ្នករក្សាសន្តិភាព​ ដែលត្រូវតែធានាឲ្យ​មានការបិទបញ្ចប់ការផ្ទុះអាវុធនៅតំបន់ការ៉ាបាក់​។​ ពីម៉ូស្គូ វិមានក្រេមឡាំង បានអំពាវនាវកាលពីល្ងាចថ្ងៃអង្គារ​​ ឲ្យភាគីទាំងសងខាង​ ស្វែងរកច្រកផ្លូវចរចា ឈានទៅទម្លាក់អាវុធ។ នៅក្នុងលិខិតរបស់លោក Ilham Aliev ​កាលពីថ្ងៃអង្គារដែរ ភាគី​​អាស៊ែបៃហ្សង់ បានស្នើ​ឲ្យ​ក្រុមឧទ្ទាមបំបែកទឹកដីអាមេនី ចូលខ្លួនមកចរចា នៅ​ក្រុង Yevlakh ស្ថិតនៅចំងាយ​ប្រមាណ​ជិត​៣០០គីឡូម៉ែត្រ ពីរដ្ឋធានីបាគូ។យោងតាមដំណឹងចុងក្រោយ​ ព្រឹកថ្ងៃពុធម៉ោងប្រមាណ​ជា​១២ថ្ងៃត្រង់ នៅទីបំផុតគឺកិច្ចព្រមព្រៀងទំលាក់អាវុធមួយ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាហើយ រវាងកងទ័ព​​​អាស៊ែបៃហ្សង់ និង​ក្រុម​ឧទ្ទាម​ផ្តាច់ទឹកដីអាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ ជាកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយ​មានការ​សម្របសម្រួល​ ពីភាគីរុស្ស៊ី​។ ក្រោយដំណឹងថ្មីនេះ ក្រុម​ឧទ្ទាមបំបែកទឹកដី​អាមេនី បានបង្ហោះផ្សាយលិខិតប្រកាស​ នៅលើបណ្តាញសង្គម Facebook បញ្ជាក់ថាក្រុមខ្លួនបានចុះហត្ថលេខាលើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទម្លាក់អាវុធពិតមែន​។​ លិខិតប្រកាសនេះ បញ្ជាក់​ឲ្យដឹង​​ផងដែរថា ការប្រជុំចរចាគ្នារវាង​ អាជ្ញាធរតំបន់ការ៉ាបាក់ និង​ភាគីរដ្ឋាភិបាល​អាស៊ែបៃហ្សង់ នឹងបន្តធ្វើនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​២១កញ្ញា ដើម្បីនិយាយ​អំពីអនាគតនៃតំបន់ការ៉ាបាក់៕យោងតាមការប្រកាសរបស់​លោក Anar Eivazov អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការពារជាតិ​អាស៊ែបៃហ្សង់ គឺ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ចែងជាអាទិ៍ថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអាមេនីនៅតំបន់​ការ៉ាបាក់ នឹងត្រូវរំសាយ​ចោល ហើយត្រូវ​​ទំលាក់អាវុធ ទាំងអស់​​។ បន្ថែមពីនេះ កងទ័ពអាមេនី​នឹងត្រូវដកចេញទាំងស្រុង ពីតំបន់ការ៉ាបាក់ ក្រោម​ការ​ឃ្លាំមើល​ និងសម្របសម្រួល​ពី​កងទ័ពរុស្ស៊ី៕
9/20/20235 minutes, 34 seconds
Episode Artwork

ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនធ្វើដំណើរទៅ​បញ្ចុះបញ្ចូលផ្ទាល់នៅ មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ

មហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ​លើកទី ៧៨ ចាប់ផ្តើម​ជាផ្លូវការ​ពីថ្ងៃអង្គារ​ទី ១៩ ដល់ថ្ងៃទី ២៦​កញ្ញា នៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក។ មហាសន្និបាតដែល​មានការចូលរួម​ពី​ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និង​មេដឹកនាំ​ប្រទេស​យ៉ាងតិច ១៤៥​ប្រទេស ត្រូវ​កត់សំគាល់​ដោយ​វត្តមានចូលរួម​ផ្ទាល់​ជាលើកទី​១ របស់​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោកវ្លូឌីមៀ ​ហ្សេឡេនស្គី។ ដោយសារ​សង្រ្គាម​រុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន សុន្ទរកថា​របស់​ប្រធានាធិបតី អ៊ុយក្រែន​នឹង​អាចលុបបិទបាំងជិត​បញ្ហា​សំខាន់ៗ​មួយចំនួនទៀតរបស់​ពិភពលោក ដែល​មហាសន្និបាត​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ត្រូវផ្តោតពិភាក្សា ដូចជា​ភាពក្រីក្រ ការអប់រំ និង​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ​បើកទ្វារជាផ្លូវការ នៅទីក្រុងញូវយ៉ក នៅថ្ងៃ​អង្គាទី ១៩ កញ្ញា ជាមួយ​អវត្តមាន​របស់​មេដឹកនាំ​សំខាន់ៗ​ក្នុង​ពិភពលោក។ ក្រៅពី​លោកប្រធានាធិបតី​ចូ បៃដិន​ដែលជា​ម្ចាស់ផ្ទះ មហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ​កត់សំគាល់​ដោយ​អវត្តមាន​របស់​មេដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​ចិន រុស្ស៊ី អង់គ្លេស និងបារាំង ដែលសុទ្ធសឹងជាសមាជិក​របស់​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។គ្មាន​មេដឹកនាំ​ប្រទេស​មហាអំណាចចូលរួម តើ​មហាសន្និបាត​អង្គការសហប្រជាជាតិ​មានន័យអ្វីទៀត?នៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី ១៩​ដល់ថ្ងៃទី ២៦​កញ្ញា លោក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃដិន​ជា​មេដឹកនាំ​ប្រទេស​មហាអំណាច​តែមួយគត់​ដែលមាន​វត្តមាននៅក្នុង​អង្គមហាសន្និបាត។ មេដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​៤ផ្សេងទៀត ដូចជាបារាំង អង់គ្លេស ចិន និង​រុស្ស៊ី មិនបានធ្វើដំណើរ​ទៅ​ចូលរួម​ក្នុង​មហាសន្និបាតលើកទី​៧៨​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ ប្រធានាធិបតីបារាំង លោក​អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង​លើកយក​ហេតុផល​ជាប់​រវល់​ទទួល​ព្រះមហាក្សត្រអង់គ្លេស ឆាល នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ចំណែក រដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេស​លើកឡើងថា លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តីរីស៊ី ស៊ូណាក់​មិនអាច​ចូលរួមក្នុងមហាសន្និបាត ដោយសារ​លោក​ត្រូវ​ចំណាយពេល​លើបញ្ហា​ក្នុងស្រុកអង់គ្លេសម្តង បន្ទាប់ពី លោក​ធ្វើដំណើរ​ចេញទៅក្រៅប្រទេសញយដង ដូចជា​នៅក្នុង​ជំនួបកំពូល​ក្រុមប្រទេស​ហ្សេ ២០ នៅ​ឥណ្ឌា។ម្យ៉ាង នាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេស​គ្រោង​ធ្វើដំណើរ​ទៅចូលរួម​ក្នុងសន្និសីទ​អន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ នៅ​ប្រទេស​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម នៅ​ខែ​វិច្ឆិកា​ខាងមុខ ដែលជា​ហេតុធ្វើឲ្យ​លោក​គ្មានពេលច្រើន​ដើម្បីដោះស្រាយ​បញ្ហា​របស់​ប្រជាជន​អង់គ្លេស។ជារឿងដ៏​កម្រ​ដែល​មេដឹកនាំបារាំង និងអង់គ្លេស អវត្តមាន​ នៅក្នុងមហាសន្និបាត ប៉ុន្តែ សម្រាប់​ប្រធានាធិបតី​ចិន និង​រុស្ស៊ីឯណោះវិញ វាក្លាយជា​ទម្លាប់​ទៅហើយ​ដែល​គ្មានវត្តមាន ឡើងថ្លែងសុន្ទរកថា ​នៅ​វេទិកា មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ប្រធានាធិបតី​ចិនពេញចិត្ត​ទៅ​ចូលរួម​ក្នុងជំនួបកំពូល​BRICS ជាជាង​មហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ លើកនេះ លោកប្រធានាធិបតី​ពូទីន​ដែល​មិនអាច​ដាក់ជើងជាន់​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក ដោយសារ​ដីកាចាប់ខ្លួន​របស់​តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ មាន​ប្រមុខ​ការបរទេស លោក​ឡាវ៉្រ្វូវ ជាអ្នកតំណាង ឡើង​ថ្លែង​នៅ​មហាសន្និបាត​អង្គការសហប្រជាជាតិ។សម្រាប់​អគ្គលេខាធិការអង្គការ​សហប្រជាជាតិ អ្វីដែលសំខាន់ មិនមែន​ការចូលរួមផ្ទាល់​របស់​​ប្រមុខដឹកនាំប្រទេសណានោះទេ ប៉ុន្តែ គឺ ការសម្រេច ការចូលរួមជាក់ស្តែង​របស់​ប្រទេស​នីមួយៗ ដែលជា​សមាជិក​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ ចង់ ឬ​មិនចង់ គ្មានមេដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​មហាអំណាច ដទៃទៀត ចូលរួម លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន​ជា​មេដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​​តែមួយគត់ ដែល​នឹង​ប្រើវេទិកា​នៅមហាសន្និបាត​អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បី​លើក​ឡើង​ពី​ការប្តេជ្ញាចិត្ត របស់​អាមេរិក​ដើម្បី​ស្តាប់ និង​ជួយ​ប្រទេស​ក្រីក្រ ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ឯណាទៅគោលដៅអភិវឌ្ឍរបស់​មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ?នៅមួយថ្ងៃ​មុន បើកមហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​បាន​បើក​ជំនួបកំពូលស្តីពី​ការអភិវឌ្ឍន៍ ដែលនៅក្នុង​នោះ ក្រុមប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍ​បានទាមទារ​ចង់បាន​កំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធដឹកនាំ​ក្នុងពិភពលោក ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យប្រជាជន​របស់​ពួកគេ​ដែលកំពុង​ជួបគ្រោះម្តងហើយ ម្តងទៀត ដូចជា គ្រោះអត់ឃ្លាន គ្រោះធម្មជាតិ អាច​មាន​វាសនា​រស់មានជីវិត និង​មានអនាគត​ដូចការកំណត់គោលដៅ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បាន​បោះឆ្នោត នៅ​ឆ្នាំ ២០១៥ កំណត់គោលដៅ ចំនួន​១៧ ពី​ឆ្នាំ ២០១៥ ដល់​ឆ្នាំ២០៣០ ដើម្បីកសាងអនាគត​ និង​អភិវឌ្ឍ​ដោយ​ចីរកាល។ ប៉ុន្តែ ៨ឆ្នាំមកនេះ ពោល​នៅ​សល់​តែ​៧ឆ្នាំទៀត ដល់​កាលកំណត់ មានតែប្រទេស​ប្រមាណ ១៥%​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​សម្រេចគោលដៅ។ គោលដៅ ទាំង​១៧ របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ មាននិយាយ​ពីការលុបបំបាត់ចោល​ភាពក្រីក្រ ការទទួលបាន​ការអប់រំ ការទទួលបានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ ថាមពលស្អាតស្អំ ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ឬ​ការឈាន​ទៅបង្កើត​សង្គម​សន្តិភាព។ ប៉ុន្តែ តាម​អគ្គលេខាធិការសហប្រជាជាតិ ការប្រឹងប្រែង​កន្លងមក​ត្រូវ​បំផ្លិចបំផ្លាញ ដោយ​វិបត្តិជំងឺកូវីដ និង​ចុងក្រោយ គឺ​សង្រ្គាម​រុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។នៅក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រទេស​ក្រីក្រ ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍ ដែលភាគច្រើន​ស្ថិតនៅភាគខាងត្បូង​ផែនដី កំពុង​ត្រូវ​ក្រុមប្រទេស​មហាអំណាច ដែលកំពុង​បែងចែកបក្សពួក​គ្នា​ជា​ពីរក្រុម រុស្ស៊ី ចិន និង​ក្រុមប្រទេស​លោកខាងលិច ដឹកនាំ​ដោយអាមេរិក ត្រូវការ​ចង់បាន ការគាំទ្រ​របស់​ក្រុមប្រទេស​នៅខាងត្បូង​ឲ្យ​ចូលរួមក្នុងក្រុមរៀងៗខ្លួន។ ដឹងថា​ខ្លួន​អាចមានទម្ងន់​នយោបាយ ក្រុមប្រទេស​ខាងត្បូងចង់​យក​មហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ជា​ឱកាស​សម្រាប់​ដាក់​លក្ខខណ្ឌ ទាមទារ​ជំនួយ ពីក្រុមប្រទេស​មហាអំណាច ប្រទេស​អ្នកមាន។ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​កំពុង​ទាញ​យក​ប្រយោជន៍​ពី​មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ?គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ឬសំណុំរឿងធំៗ​របស់ពិភពលោក មិនថា បញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ច វិបត្តិអតិផរណា ភាពក្រីក្រ ឬ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ អាច​ត្រូវ​គ្របលុបបាំងជិត​ដោយ​សំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន ព្រោះថា ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក​ហ្សេឡេនស្គី​បានធ្វើដំណើរជាលើកទី១ ទៅចូលរួម​ដោយផ្ទាល់​នៅក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ នៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក។ គិត​ចាប់តាំងពី​រុស្ស៊ី​បើកសង្រ្គាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ប្រទេស​សមាជិក​ភាគច្រើន បាន​បោះឆ្នោត នៅ​មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ លើ​សេចក្តីសម្រេចជាច្រើន គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន អធិបតេយ្យភាពទឹកដីរបស់អ៊ុយក្រែន និងទាមទារ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី​ដកទ័ពចេញពីអ៊ុយក្រែន។ប៉ុន្តែ ដោយសារ​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន អូសបន្លាយពេល​ជាង ១ឆ្នាំកន្លះ បូកផ្សំ​នឹង​វិបត្តិស្បៀងអាហារ ដោយសារ​សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន ប្រទេស​នៅភាគខាងត្បូង​មាននិន្នាការ​កាន់តែច្រើនចង់បាន​ការចរចាការទូត ជាជាង​ការប្រយុទ្ធធ្វើសង្រ្គាម ដើម្បី​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​អ៊ុយក្រែន។ ជាក់ស្តែង​ លោកលូឡា ប្រធានាធិបតីរបស់ប្រទេសប្រេស៊ីល ដែលមាន​ទម្ងន់នយោបាយ​គួរសម ត្រូវគេ​រំពឹង​ថា នឹង​ប្រើ​វេទិកា​របស់​មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យភាគីជម្លោះ ដោះស្រាយ​វិបត្តិសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន តាម​ការចរចា​ការទូត។ ចង់​ដើរតួជាអាជ្ញាកណ្តាល​ដូច​ចិន ប្រេស៊ីល​បដិសេធដាក់ទណ្ឌកម្ម​លើរុស្ស៊ី និង​មិន​បោះឆ្នោតលើ​សេចក្តីសម្រេច​របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងសំណុំរឿងរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ ជំហរ​របស់​ប្រេស៊ីលបានបណ្តាល​ឲ្យមានការរិះគន់​តវ៉ា​ពីខាង​អ៊ុយក្រែន។ នៅចំពោះមុខ​ជំហររារែក​របស់​ក្រុមប្រទេស​សមាជិកអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក​ហ្សេឡេនស្គី និយាយដោយមិនលាក់លៀមថា វត្តមាន​របស់​លោក​នៅ​មហាសន្និបាត មានគោលដៅសំខាន់​គឺ ផ្សព្វផ្សាយ ដើម្បី​ឲ្យ​ប្រទេសដៃគូ ប្រទេស​សមាជិកអង្គការ​សហប្រជាជាតិ បានដឹង​យល់ច្បាស់​ពីសង្រ្គាមឈ្លានពាន​របស់​រុស្ស៊ី ហើយ​និងផែនការជាក់ស្តែងរបស់អ៊ុយក្រែន ដើម្បី​ទាមទារ​ចង់បាន​ទឹកដី​របស់ខ្លួន ដូចដើមមកវិញ៕
9/19/20237 minutes, 12 seconds
Episode Artwork

អ៊ុយក្រែន និង រុស្ស៊ី ប្រឈមមុខគ្នាជាលើកទី​១ នៅ​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ

ថ្ងៃចន្ទ ទី​១៨​កញ្ញា តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេ ចាប់ផ្តើម​បើកសវនាកា រហូតដល់ថ្ងៃទី​២៧កញ្ញា នៅក្នុងនីតិវិធីប្តឹងមួយ ដែលអ៊ុយក្រែននិង​រុស្ស៊ី​ប្រឈមមុខដាក់គ្នា។​ ក្នុងសំណុំរឿងនេះ​ រដ្ឋាភិបាល​​អ៊ុយក្រែន បានចោទទៅលើរុស្ស៊ី ថា​បាន​​ប្រើ​ប្រាស់ហេតុផល “ប្រល័យពូជសាសន៍” ដោយ​គ្មានមូលដ្ឋាន​ ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​សំអាង​​លើកទ័ព ចូលមក​ឈ្លានពាន វាយ​ប្រហារលើ​អ៊ុយក្រែន​។ នេះ​ជា​លើកទី​១ ​ក្រោយ​​សង្គ្រា​ម​នៅ​អ៊ុយក្រែន​បានផ្ទុះឡើង ដែល​ភាគី​​រុស្ស៊ី និង​អ៊ុយក្រែន ត្រូវ​ធ្វើបទបង្ហាញ​នូវ​អំណះអំណាង​រៀងៗខ្លួន​​ ចំពោះមុខចៅក្រមទាំង​១៥រូប នៅ​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​។ ការបកស្រាយ​ពាក្យ “ប្រល័យពូជសាសន៍​” នៅក្នុង​សន្ធិសញ្ញា​១៩៤៨ដំណើរដើមហេតុ គឺប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ្លាឌីមៀរ ពូទីន ដែល​បាន​ចោទថា រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន បានធ្វើ “អំពើ​ប្រល័យពូជសាសន៍” ទៅលើប្រជាជន​និយាយភាសារុស្ស៊ី ដែលរស់នៅតំបន់ដុនបាស ​ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន​។ លោកពូទីន​អះអាងថា គឺដោយ​ហេតុផលនេះហើយ ទើបធ្វើ​ឲ្យរុស្ស៊ី ត្រូវតែ​បង្ខំចិត្ត ​បើក “ប្រតិបត្តិការពិសេសនៅអ៊ុយក្រែន” នៅថ្ងៃទី​២៤កុម្ភៈ ២០២២​ ដើម្បី​ជួយរំដោះប្រជាជន​ដែលរងគ្រោះ​ ។​ក្រោយ​សង្គ្រាម​ផ្ទុះ​ឡើងបាន​២ថ្ងៃ គឺថ្ងៃទី២៦កុម្ភៈ ២០២២ រដ្ឋាភិបាល​អ៊ុយក្រែន បាន​ដាក់ពាក្យ​ប្តឹងទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដោយបានលើកឡើងថា​ អំណះអំណាងរបស់រុស្ស៊ីដែលចោទថាអ៊ុយក្រែនបានធ្វើអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នោះ គឺវាជាការចោទប្រកាន់ ដែលគ្មានភស្តុតាង គ្មានមូលដ្ឋានច្បាប់អ្វីទាំងអស់។ ភាគីអ៊ុយក្រែន​ អះអាងថា អំណះអំណាងរបស់រុស្ស៊ី ដើម្បី​ធ្វើជាលេស​​បើកផ្លូវធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានខ្លួននេះ គឺវាផ្ទុយស្រឡះអំពី​ខ្លឹមសារ ដែលមានចែង​ក្នុង​សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ស្តីពី​អំពើប្រល័យពូជសាសាន៍ ចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ​១៩៤៨។សូមបញ្ជាក់ថា​ កាលពី​ខែមីនា២០២២ តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ បាន​ចេញដីកាបឋមមួយ ដោយ​បានបញ្ជា ឲ្យភាគីរុស្ស៊ី ត្រូវតែ​បិទផ្អាកជាបន្ទាន់ នូវ​ប្រតិបត្តិការយោធារបស់ខ្លួននៅអ៊ុយក្រែន ដើម្បីរងចាំការជំនំជំរះចុងក្រោយ ស្តីអំពីការសម្រេច​​ “អំណាចយុត្តាធិការ” របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ​​។ ចៅក្រុមតុលាការក្រុងឡាអេ លើកឡើងថា ប្រតិបត្តិការកងទ័ពទ្រង់ទ្រាយធំរបស់រុស្ស៊ី អាចនឹង​ប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតជនស្លូតត្រង់អ៊ុយក្រែន ព្រមទាំងការខូចខាតផ្សេងៗទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណា ដីកាបង្គាប់របស់ចៅក្រមតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនេះ មានសុពលភាពតែនៅក្រដាសប៉ុណ្ណោះ​ ព្រោះថាដូចយើងទាំងអស់គ្នាដឹងហើយ ថា​រុស្ស៊ីបានបន្តធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ​។តើតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ មានអំណាចយុត្តាធិការដែរឬទេ?គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ កន្លងមកភាគីរុស្ស៊ីបាន​ប្រកែក​ មិន​បញ្ជូនមនុស្សមកចូលរួមដោយផ្ទាល់ នៅក្នុងនីតិវិធីសួរដេញដោយ​ផ្ទាល់មាត់ នៅមុខចៅក្រមទេ។ ផ្អែកតាមតុលាការក្រុងឡាអេ រុស្ស៊ី បានត្រឹម​តែ​​ផ្ញើលិខិតមួយ​មកប៉ុណ្ណោះ ដោយអះអាងថាគ្មានពេលគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីរៀបចំឯកសារច្បាប់ និងគ្មានមេធាវីដើម្បីការពារ​។ នៅ​ក្នុងលិខិតនោះ ភាគីរុស្ស៊ីបានអះអាងទៀត​ថា តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ គ្មានអំណាចយុត្តាធិការ​ កាត់សេចក្តីលើសំណុំរឿងនេះទេ ព្រោះ​ថាករណីអ៊ុយក្រែន គឺវាមិនចូលទៅក្នុង​ សន្ធិសញ្ញាស្តីពី​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ចុះឆ្នាំ​១៩៤៨ទេ។សវនាកាបើកនៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៨កញ្ញានេះ វាជាលើកទី១ហើយ ដែល​រុស្ស៊ីបានបញ្ជូនក្រុមអ្នកច្បាប់ ឲ្យ​មកតំណាង និងចូលរួមដោយ​ផ្ទាល់។ តាមការគ្រោងទុក ថ្ងៃទី​១៨កញ្ញា គឺចៅក្រមទាំង​១៥រូប នឹងស្តាប់អំណះអំណាងរបស់ភាគីរុស្ស៊ី។ ហើយថ្ងៃទី​១៩ គឺដល់វេនដើមចោទ គឺភាគីអ៊ុយក្រែន ដែលនឹងត្រូវធ្វើអំណះអំណាង។ បន្ថែមពីនេះ នៅថ្ងៃពុធ ទី​២០កញ្ញា ចៅក្រមទាំង​១៥រូប នៃតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នឹងស្តាប់អំណះអំណាងរបស់តំណាងប្រទេសចំនួន​ ៣២ប្រទេស ដែលនឹងមកផ្តល់សក្ខីកម្ម ការពារអ៊ុយក្រែន ដែលជាប្រទេសរងគ្រោះដោយ​ការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី​។សូមបញ្ជាក់ថា អង្គសវនាការនេះ នឹងបន្តរហូតដល់ថ្ងៃទី​២៧កញ្ញា មុននឹងចៅក្រមសម្រេចសេចក្តី ថាតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ទីក្រុងឡាអេ មានអំណាចយុត្តាធិការ​ ឬក៏គ្មាន ដើម្បីជំនំជំរះ លើពាក្យបណ្តឹងនេះ​​របស់អ៊ុយក្រែន​។ សេចក្តីសម្រេច ដែលអាចនឹងត្រូវការពេល​ច្រើនខែបន្ថែមទៀត។ គួរបញ្ជាក់ដែរថា ក្រៅពីសំណុំរឿងនេះ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ត្រូវជំនំជំរះលើសំណុំរឿងផ្សេងទៀត ជាក់ស្តែងសំណុំរឿង​ដែលអ៊ុយក្រែនចោទរុស្ស៊ី ថាបាន​ផ្គត់ផ្គង់ថវិកានិងអាវុធ ដល់ក្រុមបំបែកទឹកដីនៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន ដោយបំពានទៅនឹង​សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក្រុមភេរវនិយម។ការ​ប្រយុទ្ធស្វិតស្វាញទាំងផ្លូវច្បាប់ និងនៅសមរភូមិក្នុងអំឡុងពេលដែល ក្រុមអ្នកច្បាប់រុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន​​ត្រូវប្រយុទ្ធ​​តទល់គ្នា នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅឯសមរភូមិប្រយុទ្ធឯណោះ កងទ័ពអ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី​ក៏នៅតែបន្តប្រយុទ្ធយ៉ាងស្វិតស្វាញដែរ។ ប្រតិបត្តិការវាយបក ដណ្តើមយកទឹកដីមកវិញ ដែលអ៊ុយក្រែនបានចាប់ផ្តើមធ្វើជាច្រើនខែមកហើយនោះ បានដំណើរការទៅយ៉ាងយឺតយ៉ាវ និងបានលទ្ធផល​ស្តួចស្តើងបំផុត។ យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅថ្ងៃចន្ទទី​១៨កញ្ញានេះ ក្រសួងការពារជាតិអ៊ុយក្រែន បានអះអាងថា គេទើបតែបាន​រំដោះបាន​ទឹកដី​ប្រមាណ​ ៧គីឡូម៉ែត្រក្រឡាបន្ថែមទៀត នៅចំណុច Klichtchiïvka ក្បែរតំបន់ Bakhmout។លោក​វ្លូដីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានថ្លែងសារតាមវីដេអូ នៅយប់ថ្ងៃអាទិត្យទី​១៧កញ្ញា អបអរសាទរ និងកោតសរសើរចំពោះវីរភាពកងទ័ពអ៊ុយក្រែន ដែល​តស៊ូប្រយុទ្ធដណ្តើមកយកវិញនូវទឹកដី​។ អ្នកនាំពាក្យ​កងកម្លាំងអ៊ុយក្រែន​​នៅសមរភូមិខាងកើត បាន​អះអាងថា កងទ័ពអ៊ុយក្រែនកំពុងព្យាយាមដណ្តើមដែនដី ដើម្បី​កាត់ផ្តាច់ផ្លូវដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវដែក របស់កងទ័ពរុស្ស៊ី​។ដោយឡែក នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយផ្សាយ​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក Mark Milley អគ្គ​មេបញ្ជាការ​កងទ័ពអាមេរិក បានទទួលស្កាល់ថា ប្រតិបត្តិការដណ្តើ​មយកទឹកដីវិញរបស់អ៊ុយក្រែន គឺជួបឧបសគ្គច្រើន ដែលត្រូវចំណាយពេលយូរ តែយ៉ាងណាប្រតិបត្តិការនេះមិនបានបរាជ័យទេ។ ដូចគ្នាដែរ លោក Jen Stoltenberg អគ្គលេខាធិការអង្គការអូតង់ បានថ្លែងតាមបណ្តាញព័ត៌មានអាល្លឺម៉ង់ Funke ថាសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន នឹង​អូសបន្លាយពេល​យូរទៅមុខទៀត​។គួរបញ្ជាក់ដែរថា លោក​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ្លូដីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី នឹងធ្វើដំណើរទៅជួបថ្នាក់ដឹកនាំអាមេរិក នៅក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន នៅ​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២១​កញ្ញា​។ ជាដំណើរទៅស្របពេលដែលសភាខុសហ្ក្រេសអាមេរិក កំពុងត្រៀម​បោះឆ្នោត ​ផ្តល់កញ្ចប់ថវិកាជំនួយថ្មីមកឲ្យអ៊ុយក្រែន​ ដែល​មានទឹកប្រាក់​​ប្រមាណ​២៤ពាន់លានដុល្លារ៕
9/18/20236 minutes, 55 seconds
Episode Artwork

លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍កំពុង​ក្លាយ​ជា​សម្ពាធ​ការទូត​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជា​ថ្មី​នៅអឺរ៉ុប

នៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ទី ១៧ កញ្ញា តាម​ការ​អញ្ជើញ​របស់​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលី​ ប្រធាន​គណៈកម្មការអឺរ៉ុប លោកស្រី អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយេន បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​កោះ​ឡំប៉េឌូហ្សា​ ​ដែល​​លំហូរ​​ជន​អន្តោប្រវេសន៍កំពុង​ជន់ជោរស្ទើរ​លិច​​កោះ។ នៅ​សប្តាហ៍​នេះ​ មាន​អន្តោប្រវេសន៍​ឆ្លង​តាម​ទូក​ប្រមាណ​ជាង​៨ពាន់​នាក់​បាន​មក​ដល់​កោះ​អ៊ីតាលី។ ប្រឈម​នឹង​ស្ថានភាព​នេះ ការ​បែង​ចែក​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ ក្នុង​រង្វង់​ប្រទេស​ជា​សមាជិកសហភាព​អឺរ៉ុប​បាន​កក្រើក​ឡើង​វិញ។ វិបត្តិ​អន្តោប្រវេសន៍​កំពុង​ផ្ទុះ​ឡើង​ជា​ថ្មី​នៅ​អឺរ៉ុប។ ថ្ងៃ​នេះ​លោក​ស្រី​ប្រធាន​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយេន បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​កោះ​អ៊ីតាលី Lampedusa ​ ដែលកំពុង​រង​រលក​​​អន្តោប្រវេសន៍ជា​ថ្មី​ ក្នុង​​សប្តាហ៍​នេះ។​លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍​​មក​អឺរ៉ុប​ចាប់​​ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងជា​ថ្មី?នៅរវាង​តែ​បី​ថ្ងៃ ពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ដល់​ថ្ងៃពុធ​ដើម​សប្តាហ៍ មាន​ទូក​អន្តោប្រវេសន៍ខុស​ច្បាប់​ចំនួន​១៩៩​ទូក ដែល​មាន​ផ្ទុក​មនុស្ស​សរុប​ប្រមាណ​៨៥០០នាក់បាន​ចូល​មក​ដល់​កោះLampedusa​ ​គឺ​ច្រើន​ជាង​ចំនួន​ពលរដ្ឋ​អ៊ីតាលី​សរុប​រស់​នៅ​លើ​កោះ​ទៅ​ទៀត។ នេះ​បើ​តាម​តួលេខ​របស់​ទី​ភ្នាក់ងារ​អន្តោប្រវេសន៍​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដោយ​បន្ថែម​ថា មជ្ឈមណ្ឌល​ទទួល​អន្តោប្រវេសន៍​នៅលើ​កោះ​មាន​សមត្ថភាព​ទទួល​មនុស្ស​ត្រឹម​តែ​៤០០នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុង​ពេល​ដែល​កោះ​ព្យាយាម​​ជម្លៀស​ជន​អន្តោប្រវេសន៍​ចេញ ទូកដឹក​ជនភៀសខ្លួន​ផ្សេងទៀត​បាន​បន្ត​មក​ដល់នាំ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ និង​ទូក​ជា​ច្រើន​សិប​គ្រឿង​ទៀត​កំពុង​ធ្វើ​ដំណើរ​ក្នុង​សមុទ្ទ​សំដៅ​ឆ្នេរ​អ៊ីតាលី។ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលី ចរចា មេឡូនី បាន​អះអាង​កាលពី​ថ្ងៃ​សុក្រ​ថា អ៊ីតាលី​មិន​អាច​ទ្រទ្រង់​នឹង​សម្ពាធ​អន្តោប្រវេសន៍​បាន​ទៀត​ទេ។ស្ថិត​នៅ​ចម្ងាយ​មិនដល់​១៥០គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ឆ្នេរ​ទុយនីស៊ី កោះLampedusa ជា​ទី​សំចត​ដ៏​ជិត​ដំបូងគេ​មួយ​សម្រាប់​ជនអន្តោប្រវេសន៍​រត់​ឆ្លង​សមុទ្ទ​មេឌីទែរាណេ ដែល​ចង់​មក​ជ្រកកោន​នៅអឺរ៉ុប។ ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​ ឱ្យ​តែ​ដល់​រដូវ​ក្តៅ​ម្តងៗ ពួកគេ​រាប់​សិប​ពាន់​នាក់ បាន​ប្រថុយ​ជីវិតចុះ​សមុទ្ទ​​ជិះ​ទូក​រខេករខាក​សំដៅ​ត្រើយ​អឺរ៉ុប។ គិត​តាំងពី​ដើម​ឆ្នាំ​២០២៣​មក​ មានអន្តោប្រវេសន៍​តាម​ទូក​ចំនួន​ជាង​១២៧០០០នាក់​បាន​មក​ដល់​ឆ្នេរ​អ៊ីតាលី​ ពោល​គឺ​ពីរដង​ច្រើន​ជាង​ឆ្នាំ​២០២២ ក្នុង​រយៈ​ពេល​ដូចគ្នា។ច្បាប់​បែងចែង​និង​ទប់​ស្កាត់​លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍អឺរ៉ុប​គ្មាន​ប្រសិទ្ធភាព?សហភាព​អឺរ៉ុបមាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​អន្តោប្រវេសន៍​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣ ឈ្មោះ​ថា​កិច្ចព្រមព្រៀង​ឌុយប្លាំង​ ដែល​តម្រូវ​ឱ្យ​ជនអន្តោប្រវេសន៍​​មក​ដល់​ស្រុក​ណា​មុនគេ ត្រូវ​សុំ​សិទ្ធ​ជ្រក​កោន​នៅ​ស្រុក​នោះ។ ប៉ុន្តែ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​នេះ​ហាក់​មិន​ស៊ី​នឹង​ស្ថានការណ៍ ដែល​ត្រូវ​តែ​ធ្វើ​កំណែទម្រង់ ព្រោះ​ជាមួយ​នឹង​ចំនួន​អន្តោប្រវេសន៍​យ៉ាង​ហោច​​បីម៉ឺន​នាក់​​​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ ប្រទេស​នៅជួរមុខ​ដូច​យ៉ាងអ៊ីតាលី ក្រិក និងកោះម៉ាល់តិ៍ជាដើមនេះ ទទួលបន្ទុក​ធ្ងន់​តែម្នាក់ឯង។ទោះប្រេះឆា​គ្នា​ខ្លាំង​មែន តែ​នៅ​​ខែ​មិថុនាកន្លង​ទៅ​ថ្មីៗ​នេះ​ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​អឺរ៉ុប​ទាំង​២៧​បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​ធ្វើ​កំណែទម្រង់​​ពីរ​ចំណុច​សំខាន់ៗ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ចាត់​ចែង​អន្តោប្រវេសន៍​និង​ដំណើរបែប​បទ​​សុំ​សិទ្ធ​ជ្រកកោន​ សម្រាប់​មក​ជំនួស​កិច្ចព្រមព្រៀង​ឌុយប្លាំង។ ​ប៉ុន្តែ​ច្បាប់​ថ្មី​នេះ​មិន​ទាន់​ត្រូវ​បាន​សភា​អឺរ៉ុប​អនុម័ត​នៅឡើយ​ទេ។ក្នុង​ពេល​រង់ចាំ សហភាពអឺរ៉ុបបានអនុម័តយន្តការបណ្តោះ​អាសន្ន​មួយ កាលពីខែ​មិថុនាឆ្នាំ​២០២២ ​ជួយសម្រួល​ប្រទេសស្ថិតនៅជួរមុខ ដោយឈរលើគោលការណ៍​ស្ម័គ្រចិត្ត។ យន្តការនេះ អនុញ្ញាតឲ្យ​ប្រទេសដែលស្ម័គ្រចិត្ត​១២ប្រទេស ទទួលយកជនភៀសខ្លួនពីប្រទេសជួរមុខ ចំនួន​សរុប ៨០០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ។ ក្នុងចំណោមនេះ បារាំង និងអាល្លឺម៉ង់ ត្រូវទទួលម្នាក់ ៣០០០នាក់។ ក៏ប៉ុន្តែតួលេខនេះ មានតែលើក្រដាសទេ។ ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត កាលពី​ថ្ងៃពុធ​ម្សិលម្ង៉ៃ អាល្លឺម៉ង់​បាន​ប្រកាស​ព្យួរ​ការ​ទទួល​ដោយ​ស្ម័គ្រ​ចិត្តជន​អន្តោប្រវេសន៍​​មក​ពី​អ៊ីតាលី​ទៀត ក្រោម​ហេតុផល​ថា​អ៊ីតាលី​មិន​ព្រម​គោរព​កិច្ចព្រមព្រៀង​ឌុយប្លាំង។ ភាព​ប្រទាំងប្រទើស​​រវាង​អាល្លឺម៉ង់​និង​អ៊ីតាលី​ ទើប​ត្រូវ​បាន​ដោះស្រាយ​រួច​នៅ​ម្សិលមិញ​ ដោយ​អាល្លឺម៉ង់​ព្រម​បន្ត​ទទួល​យក​អន្តោប្រវេសន៍វិញ។លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍​ជា​គំហុក​លើ​កោះ​អ៊ីតាលី​ នា​សប្តាហ៍​នេះ បាន​និ​ងកំពុង​ក្លាយ​ជា​ប្រធានបទការ​ទូត​​ដ៏​ក្តៅ​គគុក​ជា​ថ្មី​​ក្នុង​រង្វង់​សហភាពអឺរ៉ុប​។ ក្រោយ​ពី​មាន​​ជំនួប​ត្រី​ភាគី​រវាង​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​មហាផ្ទៃ​បារាំងអ៊ីតាលី​និ​ងអាល្លឺម៉ង់​ នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍ម្សិលមិញ  រដ្ឋមន្ត្រីបារាំង​បាន​រៀប​ចំ​សន្និសីទ​តាម​ទូរស័ព្ទ​​ត្រីភាគី​បន្ថែម​ជាមួយ​​តំណាង​ប្រធានាធិបតី​អេស្ប៉ាញ និង​ស្នងការអឺរ៉ុប​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​មហាផ្ទៃទៀត រួច​ក៏​គ្រោង​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​កាន់​កោះLampedusa​ដែរ។ ជាមួយ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​​អ៊ីតាលី​ ប្រធានាធិបតី​បារាំងលោក​អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បាន​លើក​មក​និយាយ​អំពីកាតព្វកិច្ច​សាមគ្គីភាព​អឺរ៉ុប​ ដោយ​បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​ ​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​អឺរ៉ុប​ ដើម្បី​រក​ដំណោះស្រាយប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធភាព ភ្លាមៗ និង​យូរអង្វែង ឱ្យ​​​វិបត្តិ​អន្តោប្រវេសន៍​ដែល​ញាំញី​អឺរ៉ុប និង​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​អឺរ៉ុប​ប្រេះឆា​គ្នា។ដើម្បី​សាកល្បង​កាត់​បន្ថយ​​លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍​ អឺរ៉ុប​បាន​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ធ្វើ​ជា​ដៃគូ​ជាមួយ​ទុយនីស៊ី​ ជា​ថ្នូរ​នឹង​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​រយលាន​អឺរ៉ូ ក្រោម​វត្តមាន​របស់​លោកស្រី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលីផង​ កាលពី​ខែ​កក្កដា​២០២៣ តែ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជួបភាព​ចម្រូង​ចម្រាស​ខ្លាំង ដោយហេតុ​ទុយនីស៊ី​ដឹកនាំ​បែប​ផ្តាច់ការ​ខ្លាំង។ ការ​កាន់​តែ​ដុនដាប​មួយ​កំរិត​ទៀត ក្រោយ​ពី​អាជ្ញាធរ​ទុយនីស៊ី​មិនអនុញ្ញាត​ឱ្យ​ប្រតិភូ​អឺរ៉ុប​ចូល​ស្រុក។តើ​អ៊ីតាលី​សង្ឃឹម​លើ​​ទស្សនកិច្ច​របស់​ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបយ៉ាង​ណា?ប្រឈម​នឹង​រលក​អន្តោប្រវេសន៍​ថ្មី​នេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី​​បាន​អញ្ជើញ​​ប្រធាន​គណៈកម្មការអឺរ៉ុបឱ្យ​មើល​អំពី​​ស្ថានភាព​អន្តោប្រវេសន៍​នៅ​លើ​កោះ​អ៊ីតាលី​ដោយ​ជាក់ស្តែង ដើម្បី​ស្រួល​ងាយ​វាយ​តម្លៃ និង​ជា​ពិសេស​ដើម្បី​យក​​បញ្ហា​អន្តោប្រវេសន៍​ ទៅ​ធ្វើ​ជា​របៀប​វារៈនៃ​ជំនួប​កំពូល​អឺរ៉ុប នៅ​ខែ​តុលា​ខា​ងមុខ។ អាច​ថា​​ជា​វិធី​ដាក់​សម្ពាធ​លើ​សហភាព​អឺរ៉ុប​របស់​អ៊ីតាលី ដែល​ឆ្លៀត​ប្រកាស​គំរាម​ថា​ រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីតាលី ធ្លាប់​មាន​ចេតនាចង់​​ចាត់​វិធានការបែប​​អស្ចារ្យ​តែ​ម្តង​ផង។ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត ក្នុងសន្និសីទកាសែត​រួម​ជាមួយ​ប្រធាន​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប នៅលើ​កោះLampedusa លោកស្រី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលី ចរចា​ មេឡូនី បាន​អះអាង​ថា អនាគត​អឺរ៉ុប​ស្ថិត​នៅលើ​កោះLampedusa​នេះ​ហើយ​។ អនាគត​អឺរ៉ុប​អាស្រ័យទៅ​​លើ​សមត្ថភាព​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​ធំៗ​ ដូច​យ៉ាង​បញ្ហា​លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍​ដែល​មិន​អាច​គ្រប់គ្រង​បាន​។ នេះ​បើ​តាម​ប្រសាសន៍​របស់​លោកស្រី​មេឡូនីដដែល។ចំណែក​លោកស្រី​អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយេន ប្រធាន​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​វិញ យល់​ថារលក​អន្តោប្រវេសន៍ ត្រូវ​ការ​មាន​ដំណោះស្រាយថ្នាក់​​អឺរ៉ុប និង​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ប្រទេស​ជា​សមាជិកសហភាព​​ព្រម​ចែក​រំលែក​អន្តោប្រវេសន៍​ខ្លះ​ពី​អ៊ីតាលី។ មិន​ដឹង​ថា​តើ​សម្រែក​របស់​លោកស្រី​អាច​ចូល​ក្នុង​ត្រចៀក​រដ្ឋ​សមាជិក​បាន​ប៉ុន្មាន​នាក់​និង​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ទេ​​
9/17/20236 minutes, 30 seconds
Episode Artwork

គុយបា​​និង​ចិន​បើក​ជំនួប​កំពូលហ្សេ៧៧​ទាមទារ​ការ​ប្តូរផ្លាស់​សណ្តាប់​ធ្នាប់​​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក

ជំនួប​កំពូល​ G77​ និង​ចិន ដែល​មាន​ប្រទេស​ជាងមួយ​រយ តំណាង​ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ​ចំនួន​៨០%​នៅលើ​ពិភពលោកមកជួបជុំ​គ្នា​​ បាន​ចាប់​បើក​​នៅ​សុក្រ​ទី​១៥​កញ្ញា សម្រាប់​រយៈពេល​ពីរ​ថ្ងៃ​​នៅ​ទីក្រុង​ឡាហាវ៉ាន​ប្រទេស​គុយបា។ ក្នុង​សុន្ទរកថា​បើក​ជំនួប​កំពូល​ ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន​ក្រុម​ហ្សេ​៧៧ បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តូរផ្លាស់ក្បួន​ច្បាប់​សេដ្ឋកិច្ច​​ពិភពលោក។ គុយបា​បាន​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​ ទទួល​រៀប​ចំ​ជំនួប​កំពូល​នៃ​ក្រុម​ហ្សេ​៧៧ និង​ចិន នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​និង​សៅរ៍​នេះ។តើ​ហ្សេ៧៧ជា​អ្វី?ហ្សេ៧៧​ជាសម្ព័ន្ធ​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​ ដ៏​ធំចម្បង​គេ​នៅអង្គការ​សហប្រជាជាតិ​​ដែល​បង្កើត​ឡើង​នៅឆ្នាំ​១៩៦៤ ដោយ​៧៧ប្រទេស នៅ​អាស៊ី អាហ្វ្រិក និង​អាមេរិឡាទីន។ ​ក្នុង​បំណង​​ពង្រឹង​និង​កំណត់តួនាទីព្រមទាំង​ទម្ងន់​​នៃ​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​ ដើម្បី​​ជំរុញ​ផលប្រយោជន៍​សមូហភាព​និង​កម្មវិធី​អភិវឌ្ឍន៍នានា។ ហ្សេ៧៧ជា​ក្រុមប្រទេស​ដែល​ស្ថិត​ក្នុង​ចង្ក្រោម​ប្រទេស​ក្រីក្រ រួចក្រោយមក​គេ​​ដូរមក​​ហៅ​ថា​ជា​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍ ហើយ​ឥលូវ​គេ​ប្រើ​ពាក្យ​ថ្មី​ថា​ “ក្រុមប្រទេសខាង​ត្បូង”។ពីមួយ​ឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ សម្ព័ន្ធហ្សេ៧៧​ កើន​ទាំង​កម្លាំង ទាំង​​សមាជិក ​ជា​លំដាប់​ ដល់​១៣៤​ប្រទេសហើយ​នាពេល​បច្ចុប្បន្ននេះ​ និងបាន​ដើរ​តួនាទី​កាន់​តែ​សំខាន់ឡើងៗ ក្នុង​ការ​ចរចា​​អន្តរជាតិ​មិន​ថា​ជុំ​វិញ​សំណុំ​រឿង​នយោបាយ​ ស្វែងរក​សន្តិភាព ឬការ​អភិវឌ្ឍ​ទេ។ បច្ចុប្បន្ន​ សម្ព័ន្ធ​ហ្សេ៧៧ ជា​យន្តការតែ​មួយ​គត់​ដែល​គួរ​ឱ្យ​ទុក​ចិត្ត​និង​មាន​ដំណើរការ​នៃ​ទំនាក់ទំនង​​ការទូត​សេដ្ឋកិច្ចពហុភាគី​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។មាន​គុយបា​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន នៅ​ឆ្នាំ​នេះ និងរហូត​ដល់​​ឆ្នាំក្រោយ​ ​សម្ព័ន្ធ​ហ្សេ​៧៧ បាន​រៀប​ចំ​បើក​ជំនួប​កំពូល​វិសាមញ្ញ​ ជា​លើក​ទី​មួយ​របស់​ខ្លួន គិត​ចាប់​តាំងពី​១០​ឆ្នាំ​មក ដោយ​បាន​អញ្ជើញ​ភ្ញៀវ​ពិសេស​ចិនផង។ចិនមានតួនាទី​យ៉ាងណាក្នុង​​ហ្សេ៧៧?ថ្វី​បើ​ធ្លាប់​មាន​​ឈ្មោះ​ជាប្រទេស​ក្រីក្រ និង​កំពុងអភិវឌ្ឍក៏​ដោយ​ ក៏​​ចិនគ្មាន​ឈ្មោះ​​​ជា​​សមាជិក​សម្ព័ន្ធ​ហ្សេ​៧៧ឡើយ។ តែចិន​បង្ហាញ​វត្តមាន​ខ្លាំងនិងស្ទើរ​​គ្រប់ពេលវេលា​ក្នុង​រង្វង់​សម្ព័ន្ធ ក្នុង​នាម​​​ប្រទេស​សង្កេតការណ៍​។ ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​ពេល​ខ្លះ​គេ​ហៅ​ជំនួប​ថ្ងៃ​នេះ​ថា​ជា​ជំនួប​កំពូល​ ហ្សេ៧៧+១ តែ​ម្តង​ផង។ ចិន​បាន​បញ្ជូន ​លោក លី ស៊ី សមាជិក​គណៈកម្មការអចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​ការិយាល័យ​នយោបាយ​បក្ស​កុម្មុយនិស្ត​ចិន មកជា​​តំណាង​ជាន់​ខ្ពស់។ លោក លីស៊ី បាន​បញ្ជាក់​អំពី​ភាព​សំខាន់​នៃ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ក្រុមប្រទេស​ខាង​ត្បូង​និង​ខាង​ត្បូង​ដូច​គ្នា​ នៅចំពោះ​មុខ​វិសមភាព​ពិភពលោក ដែល​​​វិបត្តិ​កូវីដ​១៩ បាន​លាត​ត្រដាង​ឱ្យ​ឃើញ​។នៅក្នុង​ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ​៧៧ដែល​មាន​សមាជិក​ជាង​មួយ​ប្រទេស​នេះ ក៏​មាន​ប្រមុខ​រដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាល​មក​ពី​ជាង​៣០ប្រទេស​ផ្សេង​ទៀត​​មក​ចូល​រួមដែរ មាន​ជាអាទិ៍ ប្រធានាធិបតី ប្រេស៊ីល ​អាហ្សង់ទីន កូឡុំប៊ី អង់ហ្កោឡា រវ៉ាន់ដា កាតា ប្រធានអាជ្ញាធរដែនដី​ប៉ាឡេស្ទីន ម៉ះមូដ អាបាស ព្រមទាំង​លោក​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ ​តំណាង​ប្រទេស​ជា​ច្រើនទៀត បានឆៀង​ចូល​ក្នុង​ស្តាប់​ជំនួប​នៅ​​គុយបា  មុន​នឹង​បន្ត​​ដំណើរ​ទៅក្រុង​ញូវយ៉ក ដើម្បី​ចូល​រួម​ក្នុង​មហាសន្និបាត​​អង្គការ​ប្រជាជាតិ​​ដែល​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ពី​ថ្ងៃទី ១៩​ដល់​ថ្ងៃទី ២៦​កញ្ញាខាង​មុខ។ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ​៧៧ ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ចំពេល​ពិភពលោក​កំពុង​មាន​ជំនួប​កំពូល​អន្តរជាតិ​ធំៗ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់ គឺ​ជំនួប​ហ្សេ​២០ ជំនួប​Brics ​ដែល​សមាជិក​ហ្សេ៧៧ខ្លះ ដូច​យ៉ាង​ប្រេស៊ីល​ឬអាហ្វ្រិក​ខាង​ត្បូង​ មាន​ឈ្មោះ​ក្នុង​គ្រប់​ក្រុម ក្រុមអ្នកក្រG77​ផង ក្រុម​អ្នក​មាន​G20ផង។តើ​ជំនួបហ្សេ៧៧ចង់​បានអ្វីខ្លះ?ប្រធានបទ​ជា​ផ្លូវការ​នៃ​ជំនួបប្រជុំ​ផ្តោតទៅ​លើ “ការ​ជំនះ​ឧបសគ្គ​នៃការ​អភិវឌ្ឍ តួនាទី​របស់​វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និង​ទំនើបកម្ម”។ ប៉ុន្តែ​នៅក្នុង​សុន្ទរកថា​បើក​ជំនួប​ គ្រប់​ភាគី​មិន​ថា​ជា​ប្រធាន ឬ​សមាជិក​ ឬ​ភ្ញៀវ​របស់​ហ្សេ​៧៧ទេ បានបញ្ជាក់​​បំណង​តែមួយ​ដូច​គ្នា​ គឺទាមទារ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តូរ​ផ្លាស់របៀបរបប​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក។ សម្រាប់​ប្រធានាធិបតីគុយបា លោក Miguel Diaz-Canel មីហ្គែល ឌីយ៉ាហ្ស កានែល ក្រុម​ប្រទេស​ខាងជើង(ប្រទេសអ្នកមាន) រៀប​ចំ​ដឹកនាំ​ពិភពលោកទៅ​តាម​ប្រយោជន៍​​ពួកគេ​យូរមក​ហើយ ឥលូវ​ដល់ពេល ក្រុម​ប្រទេស​ខាង​ត្បូងដែល​ត្រូវ​ប្តូរ​ក្បួន​ដឹកនាំ​ម្តង។ ក្រុម​ប្រទេ​សកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ជា​ជន​រងគ្រោះ​ដ៏​ចំបង​គេ​នៃ​វិបត្តិ​គ្រប់ទម្រង់​នៅលើ​ពិភពលោក ជាជន​រងគ្រោះ​នៃ​ការ​ប្រែប្រួល​វដ្ត​ពាណិជ្ជកម្ម ហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ និង​ការ​ផ្តោះប្តូរ​មិន​ស្មើ​ភាព ព្រមទាំង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​។ លោក​ប្រធានាធិបតី​គុយបា បាន​ប្រកាស​ថ្កោលទោស​​រចនា​សម្ព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ដែល​ស្អប់ខ្ពើម​រើសអើង​វឌ្ឍនភាព​របស់​ក្រុមប្រទេស​ខាង​ត្បូង។ ជាមួយ​នឹង​ការ​លើក​សរសើរ​ប្រទេស​ម្ចាស់​ផ្ទះ​គុយបា ដែល​ប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍ​ថ្នាំ​បង្ការ​ជំងឺកូវីដ​១៩​ដោយ​ខ្លួនឯងបាន​សម្រេច ​លោក​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរក៍​ ក៏​ចង់​ឃើញ​ពិភពលោក​ធ្វើ​ត្រឹម​ត្រូវ​ជាង​បច្ចុប្បន្ន ហើយ​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹង​សេចក្តី​ត្រូវការ​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​បាន​ប្រសើរ​ឡើង។ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ​៧៧ ទំនង​ជា​នឹង​ត្រូវ​ចេញ​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​រួម​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ ទាមទារ​សិទ្ធិ​អភិវឌ្ឍរបស់​ខ្លួន នៅក្នុង​ពិភព​ដែល​កាន់​តែ​ផ្តាច់​មុខ អយុត្តិធម៌ មិនស្មើភាព​ និង​សាហាវឡើងៗ។ក្រៅ​អំពី​បរិហារ​រិះគន់​វិសមភាព​សេដ្ឋកិច្ច​នៅលើ​ពិភពលោក សម្ព័ន្ធ​ហ្សេ៧៧​ក្នុង​សំឡេងដ៏​ច្រើន ព្រមទាំង​ចិនផង បាន​ទាមទារ​ឱ្យ​កាត់​បន្ថយ​បំណុល​​របស់​ក្រុមប្រទេស​ក្រីក្រខ្លាំង ដើម្បី​អាច​មាន​លទ្ធភាព​ធ្វើ​អន្តរកាល​ថាមពល។ ការ​ចរចាជា​លក្ខណៈ​សកល​ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​បំណុលរួច​ឈាន​​បើក​ឱ្យ​មាន​មូលនិធិសាធារណៈ​ទើប​អាច​នាំប្រទេស​ក្រីក្រឆ្លង​អន្តរកាល​ថាមពល​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​សេដ្ឋកិច្ច​គ្មាន​បញ្ចេញ​កាបោន​បាន​។ នេះ​បើ​តាម​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​កូឡុំប៊ី។ ប្រធានាធិបតី​អាហ្សង់ទីន​បាន​បន្ថែម​ថា ក្រុមប្រទេស​ខាង​ត្បូង ហ៊ាន​ទាមទារ​ផល​ស្មើភាព ក៏​ព្រោះ​តែ​ខាង​ត្បូង​ជា​ប្រភព​នៃ​សេចក្តីត្រូវការ​គ្រប់យ៉ាង​របស់​ពិភពលោកខាង​ជើង(របស់អ្នកមាន) ៖ ស្បៀងអាហារ​ផលិត​នៅអាមេរិកខាង​ត្បូង ថាមពល​នៅ​ប្រទេស​អារ៉ាប់ ...៕
9/16/20236 minutes, 9 seconds
Episode Artwork

រថយន្តអគ្គិសនី៖ តើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងអឺរ៉ុប កំពុងតែចាប់ផ្តើម​ហើយមែនទេ?

ការបោះពាក្យសម្តី និងការគំរាម បានចាប់ផ្តើមមាន​​ រវាងអាជ្ញាធរចិន និងសហភាពអឺរ៉ុប ទាក់ទិននឹង​សំណុំរឿង​រថយន្ត​អគ្គិសនី​។ កាលពីថ្ងៃពុធ​ទី​១៣កញ្ញា​ លោកស្រី Ursula Von der Layen ប្រធានគណកម្មការ​អឺរ៉ុប បាន​ប្រកាស​ថាអឺរ៉ុបនឹងបើក​ការស៊ើបអង្កេត ទៅលើរថយន្តអគ្គិសនីនាំចូលមកពីចិន ដោយ​សារតែមានការសង្ស័យថាវាបានបំពាន​ ​នឹងលក្ខខណ្ឌប្រកួតប្រជែងដោយ​ស្មោះត្រង់។ ចិនគំរាម​តបវិញ ថាខ្លួននឹង​ចាត់វិធានការសងសិកវិញ មកលើក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុប​។ រដ្ឋ​​ចិន ជួយ​ឧបត្ថម្ភសហគ្រាសផលិតរថយន្តអគ្គិសនីខ្លួន?ថ្លែងទៅ​កាន់​​អង្គសភាអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃទី​១៣កញ្ញា​ លោកស្រីប្រធានគណកម្មការ​អឺរ៉ុប បានលើកឡើងថា ក្រុមការងារស៊ើបអង្កេតនៃគណកម្មការអឺរ៉ុប​ នឹងបើកការស៊ើបអង្កេតទ្រង់ទ្រាយធំមួយ ទៅលើ​បណ្តាក្រុមហ៊ុនចិន ដែល​ផលិតរថយន្តដើរដោយ​អាគុយ​អគ្គិសនី នាំចូល​មកលក់នៅក្នុងទីផ្សារអឺរ៉ុប​។ លោកស្រីអះអាងថា បច្ចុប្បន្ននេះ ទីផ្សារអឺរ៉ុបត្រូវជន់ជោរ ពោរពេញ​ដោយ​រថយន្តអគ្គិសនីមានតម្លៃថោក នាំចូលមកពីចិន។ កក្តាតម្លៃថោកខ្លាំងនេះ វា​អាចធ្វើឲ្យ​ប៉ះពាល់ មកលើលទ្ធភាពនៃការប្រកួតប្រជែង របស់​រថយន្តអគ្គិសនីផ្សេងទៀត​ ដែល​ផលិត​នៅក្នុងទឹកដីអឺរ៉ុប​។លោកស្រី Ursula Von der Layen បានបន្ថែមថា អ្វីដែល​គណកម្មការអឺរ៉ុបចង់ដឹងច្បាស់ គឺថាតើក្រុមហ៊ុនចិនទាំងនោះ បានទទួលនូវជំនួយថវិកា ពីរដ្ឋចិនដែរឬទេ នៅក្នុងសកម្មភាព​ផលិតរបស់ខ្លួន ទើបបានជាអាចលក់ ​ក្នុងតម្លៃថោក​បែបនេះ​​។ ​ប្រសិនបើមានមែន នោះគឺវាជាករណីបំពាន ទៅនឹង​លក្ខខណ្ឌច្បាប់របស់អឺរ៉ុប​ ​ដែលធានាការពារ “ការប្រកួតប្រជែងដោយ​ស្មោះត្រង់​”។​ លោកស្រីប្រធានគណកម្មការអឺរ៉ុប បានលើកឧទាហរណ៍​និងបទពិសោធន៍​ដ៏លំបាកលំបិន ដែល​សហគ្រាសអឺរ៉ុប​ក្នុងវិស័យ​ផលិត​ផ្ទាំងសូឡា ត្រូវរងគ្រោះដោយ​ការប្រកួតប្រជែងដោយ​មិនស្មោះត្រង់ ​ពី​សំណាក់​សហគ្រាសរបស់​ចិន​។​លោកស្រីបានគូសបញ្ជាក់ថា អឺរ៉ុបបើកទីផ្សារខ្លួនចំហរ ប្រកួតប្រជែងជាមួយទំនិញមកពីខាងក្រៅដោយមិនប្រកាន់ទេ​ តែអឺរ៉ុបក៏​មិនអាចល្ងង់ឆោត ទុកឲ្យគេលេងខ្សែលើ​ដែរ។ ដូច្នេះអឺរ៉ុបត្រូវតែការពារ​សហគ្រាសរបស់ខ្លួន ពីការប្រកួតប្រជែងដែលមិនស្មោះត្រង់​។​ លោកស្រីបាន​បញ្ជាក់ថា ដើម្បី​កែតម្រូវបញ្ហានេះ គឺអឺរ៉ុប​អាចពិចារណា​សម្រេច​ដាក់ចុះនូវពន្ធបន្ថែមថ្មីទៀត លើ​រថយន្តអគ្គិសនី​នាំចូល​មកពីចិន ដោយ​អាស្រ័យទៅ​លើលទ្ធផល​នៃការស៊ើបអង្កេត​។​ចិនថា៖ “អឺរ៉ុបចង់ការពារ​តែផលិតផលខ្លួន​”ក្រោយ​ការប្រកាស​បើក​ការស៊ើបអង្កេតនេះ ភាគីចិន​បាន​ប្រតិកម្មភ្លាមៗ តាមរយៈលិខិតប្រកាស​របស់​​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម​ចិន​ ចុះថ្ងៃទី​១៤កញ្ញា​​។ លោក He Yadong អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម​ចិន បានថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែតថា វិធានការរបស់​អឺរ៉ុប ដោយសំអាងពាក្យថា ដើម្បី​ការពារ​ការប្រកួតប្រជែងដោយ​ស្មោះត្រង់នោះ ធាតុពិត​គឺវាជាវិធានការ​ “ការពារនិយម​” ដោយចំហរ ដែលអឺរ៉ុប ចង់ការពារតែផលិត​ផលខ្លួន​។​អ្នកនាំពាក្យ​ចិន​ដដែល បាន​បន្ថែមថា វិធានការ​ការពារនិយមរបស់អឺរ៉ុបនេះ នឹងបង្កើតឲ្យ​មាន​ផលអាក្រក់ជាក់ជាមិនខាន ទៅលើ​ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម រវាងចិននិងសហភាពអឺរ៉ុប​។ ផលវិបាក​នេះ នឹងធ្លាក់ទៅលើ​ក្រុមហ៊ុន​​សហគ្រាសរបស់អឺរ៉ុបខ្លួនឯង នៅថ្ងៃខាងមុខ ព្រោះវានឹង​ធ្វើឲ្យ​ប៉ះពាល់ ដល់បណ្តាញផ្គត់ផ្គង់ក្នុងវិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​ផលិតរថយន្ត ទូទាំងពិភពលោក​។​ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មចិន បានអះអាងថា វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​ផលិតរថយន្តដើរដោយ​អាគុយ​អគ្គិសនីរបស់ចិន បានរីកចម្រើន​​រហូតដល់​កម្រិតបច្ចុប្បន្ន វាគឺជាលទ្ធផល​នៃការខិតខំប្រឹងប្រែង ស្រាវជ្រាវ រក​បច្ចេកវិទ្យាថ្មីឥតស្រាកស្រាន្ត​របស់ចិន​។ក្នុងវិស័យផលិតរថយន្តអគ្គិសនី ចិនមានប្រៀបជាង​អឺរ៉ុប?គួរបញ្ជាក់ថា អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលឧស្សាហកម្ម​ផលិតរថយន្តចិន បាន​ផ្តោ​តអាទិភាពទៅលើ​ការ​ផលិត​រថយន្ត​ដើរដោយអាគុយ​អគ្គិសនី​។ ពោលគឺទំហំ​នៃការផលិត​របស់ចិន សម្រាប់បំពេញ​តម្រូវការទីផ្សារក្នុងស្រុក មាន​​ច្រើនខ្លាំងណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹង​អឺរ៉ុប ដែលទើបតែប្រាស់ខ្លួន ងាកទៅ​ចាប់​ផ្តើម​ផលិតរថយន្តអគ្គិសនី នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ​ប៉ុណ្ណោះ​។អ្វីដែល​ចិនមានប្រៀប គឺចិនវត្ថុធាតុដើម​រ៉ែកម្រ ដែលគេត្រូវការចាំបាច់ ក្នុងការ​ផលិតអាគុយ​អគ្គិសនី​ប្រើក្នុងរថយន្ត​។​ ដូច្នេះ​ប្រការនេះ អាចទាញ​តម្លៃផលិត​របស់ចិន​​ឲ្យអស់តិច។ នៅទីផ្សារក្នុងស្រុកចិន រថយន្តអគ្គិសនីជាច្រើនបានលេចមុខ មានដូចជា BYN Geely XPeng Nio និង​ Leapmotor ជាដើម​។​យ៉ាងណាក៏ដោយ រថយន្តអគ្គិសនី​របស់ចិន​ មិនសូវមានគេស្គាល់ ឬមិនសូវ​បានទទួលទំនុកចិត្តប៉ុន្មានទេ​ ជាពិសេសនៅលើទីផ្សារអឺរ៉ុប​។ ទើបតែ​ប្រមាណ​២ ៣ឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះប៉ុណ្ណោះ ដែល​ម៉ាករថយន្តចិន បានចាប់ផ្តើម​វាយ​លុក​យ៉ាងខ្លាំង មកក្នុងទីផ្សារអឺរ៉ុប​។ ជាក់ស្តែងរថយន្តម៉ាក BYD ដែលបានហក់ចូល​មកបង្ហាញខ្លួន នៅក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍​រថយន្ត​អន្តរជាតិធំៗ នៅតាមបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប​ ហើយ​ដែល​ទទួលបានចំណាប់អារម្មណ៍ខ្ពស់ ដោយសារតែមានតម្លៃគួរឲ្យទាក់ទាញ។​នៅទីផ្សារ​ក្នុងស្រុកចិនវិញ រថយន្ត​អគ្គិសនី​​អឺរ៉ុប ពិបាកប្រជែង​ជាមួយរថយន្តចិន​ណាស់។ ក្នុងក្របខណ្ឌ​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័​ន​កាបូនិក រដ្ឋចិនបានកំណត់កម្មវត្ថុ​ ឈានទៅលក់រថយន្តអគ្គិសនី ឬហាយប្រីដ​ ឲ្យ​បាន​ទំហំ២០% ក្នុងមួយឆ្នាំ ពីនេះដល់ឆ្នាំ​២០២៥ សម្រាប់ទីផ្សារក្នុងស្រុក​។​ យោងតាម សហភាព​សហគ្រាសផលិតរថយន្តចិន គឺក្នុងឆ្នាំ​២០២២កន្លងទៅ គឺទំហំលក់រថយន្ត​អគ្គិសនីនិង​ហាយប្រីដ បានកើនឡើងមួយ​ទ្វេរជា២ ពោលគឺស្មើនឹងជាង​១ភាគ៤ នៃការលក់រថយន្តសរុបនៅទីទាំងប្រទេសចិន​។​ ជាមួយ​បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច អតិផរណា កត្តាតម្លៃ​គឺជា​ចំណុចសំខាន់ ខណៈប្រជាជន​ចិន​កាន់តែច្រើន​ កាន់តែមិនសូវហ៊ានចំណាយ​។ ក្នុង​បរិបទនេះ រថយន្តអគ្គិសនី​របស់​ចិន​ដែលមានតម្លៃថោក លក់ដាច់ជាង​រថយន្តអគ្គិសនីនាំចូល​ពីក្រៅ​។អាល្លឺម៉ង់ខ្លាចចិត្តចិន​ស្ថិតនៅក្នុងបរិបទនៃការប្រកួតប្រជែងដ៏តានតឹងនេះ ប្រទេសអឺរ៉ុបខ្លះជាក់ស្តែង ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ដែលឧស្សាហកម្មរថយន្ត​ រំពឹងយ៉ាងខ្លាំងទៅលើទីផ្សារចិន បាន​បង្ហាញ​ការប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយ​មិនចង់​ធ្វើរដ្ឋាភិបាលចិនថ្នាំងថ្នាក់នឹងខ្លួនទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រោយ​ការប្រកាស របស់​គណកម្មការអឺរ៉ុប ស្តីពីការបើក​ការស៊ើបអង្កេត លើ​សហគ្រាស​​ផលិតរថយន្តចិន លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចអាល្លឺម៉ង់ Robert Habeck បាន​លើកឡើងថា អាល្លឺម៉ង់សូមស្វាគមន៍ចំពោះវិធានការ​​របស់អឺរ៉ុប។តែទន្ទឹមគ្នានេះ លោក​បានអះអាងថា វាគ្រាន់តែជាដំណាក់កាល​បើកការស៊ើបអង្កេតប៉ុណ្ណោះ។ លោក​បន្ថែមបញ្ជាក់ទៀតថា មិនមែនអឺរ៉ុបចង់រារាំង មិនឲ្យរថយន្តអគ្គិសនី​មានតម្លៃថោក​ចូលមកលក់នៅអឺរ៉ុបនោះទេ។ តែអឺរ៉ុបគ្រាន់តែចង់ដឹងឲ្យច្បាស់ ថាវាអាចមានអ្វីលាក់បាំង នៅពីក្រោយ​តម្លៃដ៏ថោក​នេះដែរឬទេ ហើយថាតើ​ការលាក់បាំងនេះ វាបានបំពានដោយ​ផ្ទាល់ ឬដោយ​ប្រយោល​មកលើ លក្ខខណ្ឌប្រកួតប្រជែងដោយស្មោះត្រង់ ដោយ​​របៀប​ណា​តែប៉ុណ្ណោះ៕
9/14/20236 minutes, 47 seconds
Episode Artwork

អាមេរិក៖ សមាជិកសភា​បក្ស​​សាធារណរដ្ឋ​ ប្រកាស​បើក​នីតិវិធី​​ទម្លាក់​លោក​ ចូ បៃដិន

បន្ទាប់​ពី​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ គឺដល់​វេន​លោក​ចូ បៃដិន​ម្តង ដែល​ត្រូវរងនីតិវិធី ​ទម្លាក់​ពីតំណែងប្រធានាធិបតី សម្រេចដោយ​សមាជិកសភាអាមេរិក​។ លោក Kevin McCarthy ប្រធានសភាតំណាង ដែលគណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ មានសំលេងភាគច្រើននោះ បានប្រកាសឲ្យដឹង​ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី​១២កញ្ញា ថា​​សភាតំណាងនឹងបើកនីតិវិធីបោះឆ្នោត ទំលាក់លោក​ចូ បៃដិន ពីតំណែងប្រធានាធិបតី ដោយអះអាងថា ព្រោះ​លោកចូ បៃដិន បាន “កុហក” ​ប្រជាជាតិអាមេរិក​។​ លោកចូ បៃដិន ត្រូវគេចោទពីអ្វី?ថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែត នៅវិមានកាពីតូល កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​១២កញ្ញា លោក Kevin McCarthy ដែលជាប្រធានក្រុម​សមាជិក​សភាបក្សសាធារណរដ្ឋ បានអះអាងថា ក្រុម​សមាជិក​សភាបានស្វែងរកឃើញ ​ឈាន​ទៅ​កំណត់​ការចោទប្រកាន់ជាក់ច្បាស់ និង​មាន​មូលដ្ឋាន ចំពោះទង្វើរបស់​លោកចូ បៃដិន​ ដែល​ជាទង្វើមានលក្ខណៈជា “វប្បធម៌​ពុករលួយ”​។​ លោក​ Kevin McCarthy បានសង្កាត់បញ្ជាក់​ថា គឺលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានកុហក​ប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិក ដោយ​បានលាក់​បាំងសំណុំរឿងជំនួញរកស៊ី​​ របស់​ក្រុមគ្រួសារលោក នៅឯបរទេស។​សូមបញ្ជាក់ថា សំណុំរឿងនេះ គឺទាក់ទិននឹង​កូន​ប្រុសរបស់​លោក ចូ បៃដិន ឈ្មោះ Hunter Biden។ ​ការ​ស៊ើបអង្កេតរបស់គណកម្មការ​​​សភាតំណាង បានចោទថា​ លោក​ម្នាក់នេះធ្លាប់​បាន​​ជំនួញជាច្រើនគួរឲ្យសង្ស័យ​ នៅអ៊ុយក្រែន និងនៅចិនជាដើម ក្នុងអំឡុងពេល​ដែលឪពុកខ្លួន គឺលោក ចូ បៃដិន នៅជាអនុប្រធានាធិបតី រវាង​ពីឆ្នាំ​២០០៩-២០១៧។ គេចោទថា កូនប្រុសលោកចូ បៃដិន បាន​ប្រើប្រាស់​ឥទ្ធិពល​ឈ្មោះឪពុកខ្លួន ដើម្បីទទួលបាន​កិច្ច​សន្យា​ជំនួញធំៗ។គួររំលឹកដែរថា លោក Hunter Biden ធ្លាប់​បានបង្ករបញ្ហាជារឿយ ដល់​លោក​ចូ បៃដិន​។ ក្រៅពីជាអ្នកជំនួញម្នាក់ ដែល​ធ្លាប់​មានរឿងក្តីក្តាំជាច្រើននៅចំពោះមុខតុលាការ ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងគេចពន្ធ លោក Hunter Biden មានប្រវត្តិធ្លាប់​ប្រើប្រាស់​គ្រឿងញៀន ហើយ​ធ្លាប់ត្រូវតុលាការចោទប្រកាន់ផងដែរ ទាក់ទិននឹងករណី​កាន់​កាប់អាវុធដោយ​ខុសច្បាប់។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ​ លោក​ចូ បៃដិន តែងតែបាន​អះអាងជាសាធារណៈ ថាលោក​ស្រលាញ់​និង​គាំទ្រកូនប្រុសលោកជានិច្ច​។ហេ​តុអ្វីទើបតែចាប់ផ្តើមនីតិវិធីនៅពេលនេះ​?ការពិតទៅ អស់រយៈពេលជាច្រើនខែមកហើយ ដែល​ក្រុមសមាជិកសភាបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ដែលគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ បានទាមទារឲ្យ​បើក​នីតិវិធី បោះឆ្នោត​ទម្លាក់​លោកចូ បៃដិន ពីតំណែង។ លោក Kevin McCarthy ដែលជាមនុស្សរបស់​បក្សសាធារណរដ្ឋ បាន​ក្លាយ​ជា​ប្រធានសភាតំណាងកាលពី​ខែមករា បន្ទាប់ពី​បក្សសាធារណរដ្ឋ បានឈ្នះឆ្នោត​បានអាសនៈភាគច្រើន ក្រោយការបោះឆ្នោត​ពាក់​កណ្តាលអាណត្តិ​។​ លោក Kevin McCarthy បានចរចា ធ្វើសម្បទាន​មួយចំនួន ជាមួយ​ក្រុម​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែល ហើយ​បានសុខចិត្តធ្វើ​តាមការចង់បានរបស់ក្រុមនេះ បើទោះបីជាសមាជិក​សភាបក្សសាធារណរដ្ឋច្រើននាក់ទៀត បានបង្ហាញការជំទាស់​ក៏ដោយ​។បន្ទាប់ពីបាន​អាសនៈភាគច្រើនក្នុងសភាតំណាង ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណៈរដ្ឋស្និទ្ធនឹងលោក​ដូណាល់ ត្រាំ បាន​ជំរុញឲ្យ​បើក​ការស៊ើបអង្កេត ដើម្បី​ឈានទៅ​អនុម័តនីតិវិធី​ទំលាក់​លោក ចូ បៃដិន។ ជាងនេះទៀត លោក Kevin McCarthy អាចប្រឈមនឹង​ការបោះឆ្នោតទំលាក់ចេញពី​ មុខតំណែង​ប្រធាន​សភាតំណាង ប្រសិនបើ​លោកបើ​លោក​មិន​ប្រកាស​បើកនីតិវិធីនេះ ទៅតាមការទាមទាររបស់​ក្រុម​លោក​ដូណាល់ ត្រាំទេនោះ​។"គ្មានភស្តុតាង​!"លោក Ian Sams អ្នកនាំពាក្យ​ម្នាក់នៃសេតវិមាន​ បាន​លើកឡើងនៅលើបណ្តាញសង្គម X ថា ក្រុម​សមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ បានបើក​ការស៊ើបអង្កេត​​ទៅ​លើ​រូបលោក ចូ បៃដិន អស់​រយៈ​៩ខែ​មកហើយ។​​ តែ​ ៩ខែមកនេះ គឺគ្មាន​បាន​លទ្ធផល​ គ្មានបាន​​ភស្តុតាង​សូម្បីតែមួយ មកបញ្ជាក់​លើ​ការចោទប្រកាន់​នេះ​ទេ។ ការចោទប្រកាន់ ដែលសេតវិមានអាមេរិក អះអាងថា គឺវាជា​ឆន្ទៈនយោបាយ រំខាន​មកលើ​បេក្ខភាពឈរឈ្មោះអាណត្តិថ្មី របស់​លោកចូ បៃដិន​តែប៉ុណ្ណោះ​។​ដូចគ្នាដែរ លោក​ Hakeem Jeffries ប្រធានក្រុមសមាជិកសភាតំណាង មកពីបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ បាន​ថ្លែងប្រាប់អ្នកកាសែតថា នីតិវិធីដែល​ក្រុមសមាជិក​សភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ប្រកាសបើកនេះ វាគឺជានីតិវិធី​ដែលខុសច្បាប់ ព្រោះថា​វាគ្មានផ្អែក​លើមូលដ្ឋានអ្វីទាំងអស់។ លោកអះអាងថា គេមិនបានរកឃើញ​ ភស្តុតាងណាមួយបញ្ជាក់ថា​លោកចូ បៃដិនបានធ្វើខុស​ ដែលអាចឈានទៅ​ទទួលរងនីតិវិធីនេះ​ទេ។ អ្វីដែល​ក្រុមសមាជិកសភាបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​​កំពុងតែធ្វើនេះ គឺជានីតិវិធី​ឲ្យខាតតែពេលវេលា និងថវិការដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ។តើនីតិវិធីនេះ អាចមានផល​វិបាក​អ្វីខ្លះ?គួរបញ្ជាក់ថា សម្រាប់ពេលនេះ គឺគ្មាន​អ្វី​អាច​អះអាងបានទេ ថានីតិវិធីនេះ នឹងអាចឈានទៅ​សម្រេចបានលទ្ធ​ផល ដូច​អ្វីដែល​ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណៈរដ្ឋរំពឹងចង់បាននោះ។ តាមច្បាប់កំណត់ និតីវិធីនេះ នឹងត្រូវធ្វើឡើង ដោយ​២តំណាក់កាល។ ទីមួយ​គឺសភាតំណាង នឹង​បោះឆ្នោត​លើអត្ថបទច្បាប់មួយ ដែលគេហៅថាច្បាប់ «Impeachment » ដោយគេត្រូវការ​សំឡេងភាគច្រើន ៥០+១។ បក្សសាធារណរដ្ឋមានសំឡេងភាគច្រើននៅសភាតំណាង ដូច្នេះ តំណាក់កាលនេះអាចទៅដោយរលូន គ្មានឧបសគ្គ។ តែជំហានបន្ទាប់ គឺអត្ថបទច្បាប់នេះ នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅ​កាន់​ព្រឹទ្ធសភា ដើម្បី​បោះឆ្នោតអនុម័ត ដែលគេ​ត្រូវការ​​សំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាត ២ភាគ៣ ក្នុងចំណោម​សមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំង​១០០នាក់​។ ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក បច្ចុប្បន្នគឺបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​មានសំឡេងភាគច្រើន​។ផ្អែកតាមការវិភាគ របស់​លោក Larry Sabato សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ គឺនីតិវិធី​Impeachment នេះ ​អាចនឹងត្រលប់​មក​បង្ក​ការលំបាក ដល់​គណបក្សសាធារណរដ្ឋខ្លួនឯងទៅវិញទេ ព្រោះថា ក្នុងសំណុំរឿងនេះ គឺវាគ្មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកទាល់តែសោះ។ ក្រុម​លោក​ ចូ បៃដិន អាចនឹងប្រើ​ប្រាស់​រឿងនេះ យកទៅឃោសនាស្តីបន្ទោសទៅលើលោក​ដូណាល់ ត្រាំ ព្រមទាំង​​បក្សពួក ថាមានចេតនាអាក្រក់ ចង់កេងចំណេញនយោបាយ ខណៈការបោះឆ្នោត​កាន់តែខិតជិតមកដល់​។ យ៉ាងណាក៏ដោយ កិត្តិនាមរបស់​លោក​ចូ បៃដិន ដែល​ធ្លាប់តែរឹងមាំ ថាជាមនុស្ស​ទៀងត្រង់ មិនចេះភូតភរនោះ ក៏អាចត្រូវប៉ះពាល់ខ្លះដែរ នៅពេលណានីតិវិធីនេះនឹងដំណើរការទៅ ហើយ​នឹងមាន​ការ​សួរចម្លើយដេញដោល ផ្សាយ​បន្តផ្ទាល់តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ញឹកញាប់​។ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ នៅ​ស្ថាប័ន​នីតិបញ្ញតិ្តអាមេរិក សមាជិកសភា​បក្សសាធារណរដ្ឋ​ និងបក្សប្រជាធិបតេយ្យ នឹងកាន់តែប្រឈមមុខ ឈ្លោះប្រកែកគ្នាខ្លាំងឡើង ដោយសារតែនីតិវិធីនេះ​។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Larry Sabato បាន​លើកឡើងថា ការឈ្លោះប្រកែកគ្នានេះ អាចនឹងធ្វើ​ឲ្យ​សមាជិកសភាទាំង​២បក្ស មិនអាចរកការស្រុះស្រួលគ្នាបាន ទាក់ទិននឹងច្បាប់ថវិកាជាតិ ដែលនឹងត្រូវបោះឆ្នោត​ឲ្យ​បាន​មុន​ថ្ងៃទី​៣០កញ្ញា។ បើច្បាប់ថវិកាជាតិ មិនអាចអនុម័តបានទេនោះ ស្ថាប័នរដ្ឋ​សហព័ន្ធអាចនឹងប្រឈមហានិភ័យគ្មាន​ប្រាក់ចំណាយ៕
9/13/20236 minutes, 54 seconds
Episode Artwork

លោកគីមជុងអ៊ុនធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ជួប​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​ពូទីនដើម្បីអ្វី?

​ស្រប​តាម​ការ​អញ្ជើញ​របស់​លោកប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី លោក​គីម ជុងអ៊ុន បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ដល់ទឹក​ដី​រុស្ស៊ី​ហើយ ហើយ​នឹង​មាន​ជំនួប​ជា​មួយ​លោក ​ពូទីន នៅ​ថ្ងៃ​ខាង​មុខ។ នេះ​បើ​តាម​សេចក្តី​ប្រកាស​របស់​ក្រសួងការពារ​ជាតិ​កូរ៉េខាងត្បូង​។ ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវការ​ ដែល​ជា​ដំណើរ​ទៅ​បរទេស​ជា​លើក​ទី​មួយ របស់​លោក​គីម ជុងអ៊ុន គិត​ចាប់​តាំង​ពី​មាន​ផ្ទុះ​វិបត្តិ​សកល​កូវីដ​១៩មក ទំនង​ជា​អាច​នាំ​ដល់​ការ​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើកិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​ប្រតិបត្តិការយោធា​​រុស្ស៊ី​នៅអ៊ុយក្រែន។ ម៉ូស្គូ​និង​ព្យុងយ៉ាង​ មិន​បង្ហើប​ឱ្យ​ដឹង​អំពី​ខ្លឹម​សារ​នៃ​ទស្សនកិច្ច​នេះ​ទេ ប៉ុន្តែ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​ផ្តល់​តម្រ៉ុយ​ខ្លះ​ៗ។ ដូច​ជីតា​ គីមអ៊ីលស៊ុង​ ​ដែល​ធ្វើ​ដំណើរ​តែតាម​រថភ្លើង ប្រមុខ​ដឹកនាំ​កូរ៉េខាង​ជើង គីម ជុងអ៊ុន បាន​ទៅ​ដល់ក្រុង​មាត់​សមុទ្ទ​ភាគខាងកើត​បំផុត​នៃ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី​ តាម​រថភ្លើង​ផ្ទាល់របស់​​ត្រកូល​គីម នៅ​ថ្ងៃអង្គារ​ទី ១២​កញ្ញា​២០២៣​នេះ ។ ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​ផ្លូវការ​រុស្ស៊ី បាន​បង្ហោះបង្ហាញទិដ្ឋភាព​ ​ក្បួន​រថភ្លើង​ពណ៌​បៃតង​ចាស់​របស់​លោក​គីមជុងអ៊ុន លូន​សន្សឹមៗ​ចូល​ក្នុង​ស្ថានីយ៍​អយស្ម័យយាន​ អូសទាញ​​ដោយក្បាល​រថភ្លើង​រុស្ស៊ី។ រថភ្លើងពិសេស​​ពាសដែក​ (បាញ់​មិនធ្លុះ) មាន​បំពាក់​ដោយ​អាវុធ​ការពារ​ខ្លួនរបស់​មេដឹកនាំ​កូរ៉េខាង​ជើង​ ធ្ងន់​ខ្លាំង​ អាច​បើក​បរបាន​​ក្នុង​ល្បឿន​ត្រឹម​ប្រមាណ​៦០គីឡូម៉ែត្រ​ក្នុង​មួយ​ម៉ោង​ប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះបើតាម​កាសែត​កូរ៉េខាង​ត្បូង​Chosun  Ilbo​ ពី​ព្យុងយ៉ាង​មក​ដល់​ក្រុង​Vladivostokរបស់​រុស្ស៊ី​ រថភ្លើង​ត្រូវការ​ថេរវេលា​​ ​យ៉ាង​ហោច​២០ម៉ោង​។អ្វី​ជា​កម្មវត្ថុ​នៃ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​គីម នៅ​រុស្ស៊ី?ដំណើរទស្សនកិច្ច​របស់​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​កូរ៉េខាង​ជើង​នៅបរទេស​ជា​ករណី​កម្រ​បំផុត។ តាំង​ពី​ឡើង​កាន់​អំណាច​នៅ​ឆ្នាំ​២០១១​មក លោក គីមជុងអ៊ុន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅបរទេស ជា​លើក​ទី​​១០ ​ប៉ុណ្ណោះ។ នេះ​ជា​ទស្សនកិច្ចនៅបរទេស​​លើក​ដំបូង គិត​ចាប់​តាំង​ពី​ផ្ទុះ​វិបត្តិកូវីដ​១៩មក។ ​​បើ​តាម​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រេមឡាំង​ស្រង់​យក​មក​​ផ្សាយ​ដោយទី​​ភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន​ផ្លូវការ​រុស្ស៊ី Ria Novosti ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវការ​នេះ លោក​គីមជុងអ៊ុន​នឹង​មាន​ជំនួប​ជាមួយ​លោកប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​ពូទីន ដើម្បី​ជជែក​ពិភាក្សា​គ្នា​អំពី​ប្រធានបទ​ក្តៅ​គគុក​មួយ​ចំនួន។​ ប៉ុន្តែម៉ូស្គូ​មិន​បាន​បញ្ជាក់​ឱ្យ​ដឹង​ឡើយ​​​ថា​តើ​ជំនួបផ្លូវការ ជា​លើក​ទីពីរ ​​រវាង​ប្រមុខ​ដឹកនាំទាំងពីរ​ ប្រព្រឹត្តនៅ​​​​ថ្ងៃណា​ ទីណា កន្លែងណា​ឱ្យ​ប្រាកដទេ។ កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៩ លោក​គីមជុងអ៊ុន​និង​លោក​ពូទីន ធ្លាប់ជួប​គ្នា​ជា​​ផ្លូវការ​ម្តង​ នៅ​ក្រុង​ខាង​កើត​បំផុត​នៃ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី។ ពេល​នេះ​លោក​ពូទីន ក៏​កំពុង​ស្ថិត​នៅក្នុង​ក្រុង​វ្លាឌីវ៉ូស្តុក ដើម្បី​ចូល​រួម​​ក្នុង​វេទិកា​សេដ្ឋកិច្ច​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ ដែល​នឹង​ត្រូវ​បិទ​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃពុធ​ទី​១៣​កញ្ញា​ស្អែក។ គ្រាន់​តែ​ថា​ជំនួប​គីម-ពូទីន​ ត្រូវ​រៀប​ចំ​ឡើង​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​ផ្សេង​មួយ​ទៀត។ នេះ​បើតាម​អ្នក​នាំពាក្យវិមាន​ក្រេមឡាំង​Dmitri Peskov​ដដែល ដែល​បញ្ជាក់​ថា​ការ​​ស្ថាបនា​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ ពោល​គឺ​​កូរ៉េខាង​ជើងដែល​ផ្តល់​ប្រយោជន៍​ដល់​ប្រទេស​ទាំងពីរ​​​ទើបសំខាន់ ឯ​​​ពាក្យ​ព្រមាន​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិកមិន​សំខាន់​ឡើយ។ សម្រាប់​វ៉ាស៊ីនតោន ​ជំនួបនេះ​ជា​ឱកាស​សម្រាប់​រុស្ស៊ី​ស្វែង​រក​សព្វាវុធពីកូរ៉េខាង​ជើង​ ​ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​និង​បន្ត​ប្រតិបត្តិការ​យោធា​នៅអ៊ុយក្រែន។កូរ៉េខាង​ជើង​និង​រុស្ស៊ី​នឹង​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ?ម៉ូស្គូ​និង​ព្យុងយ៉ាង​ បាន​ទម្លាយ​ព័ត៌មាន​ទាក់ទង​នឹង​កម្មវត្ថុ​នៃ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ដ៏​កម្រ​របស់​លោក​គីម ជុងអ៊ុន​នៅ​រុស្ស៊ី​យ៉ាង​តិច​តួច​បំផុត​។ ប៉ុន្តែ​​យោល​ទៅ​តាមសមាសភាព​ក្រុមប្រតិភូ​អម​ដំណើរ ដែល​មាន​ជាអាទិ៍​ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់​យោធា និង​រដ្ឋមន្ត្រី​​ក្រសួងការបរទេស ព្រមទាំង​មេបញ្ជាការ​កងទ័ព​ជើងទឹក និង​មន្ត្រី​ទទួល​បន្ទុក​កម្មវិធី​អវកាស​កូរ៉េខាងជើង​ម្នាក់ ផង គេ​អាចកាត់​យល់​និ​ងសន្និដ្ឋាន​បាន​ថា ជំនួប​រវាងលោក​វ្លាឌីមៀរ ពូទីន​និងលោក​គីម ជុងអ៊ុន ជា​ការ​បង្ខិត​ទំនាក់ទំនង​​ការ​ទូតរវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ ជាមួយនឹង​​កម្មវត្ថុ​ឈាន​ទៅ​សម្រេចកិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ​ ព្រមទាំង​បច្ចេកវិទ្យា​នាវា​សង្គ្រាម និង​អវកាស។​ រូប​ភាពថត​នៅ​ស្ថានីយ៍​រថភ្លើង​​ក្រុង​ព្យុងយ៉ាង​​​​មុន​ពេលចេញ​ដំណើរ​​ កាលពី​រសៀល​ថ្ងៃអាទិត្យ​ ​ឆ្លើយ​តប​ទាំង​ស្រុង​នឹង​ព័ត៌មាន​ផ្តល់​ដោយ​អាមេរិក​កាលពី​សប្តាហ៍​មុន។កូរ៉េខាង​ជើង​និង​រុស្ស៊ី​​ក៏​អាច​នឹង​ព្រមព្រៀង​គ្នា​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​យន្តការ​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​ជើងទឹក​រួម​គ្នាទៀត។តើ​​កូរ៉េខាងជើង​អាច​ផ្តល់​សព្វាវុធ​អ្វី​ខ្លះ​ដល់​រុស្ស៊ី​?  កាលពីដើម​ខែ​កញ្ញា វ៉ាស៊ីនតោន​បាន​អះអាង​ថា នៅ​ឆ្នាំ​២០២២ ព្យុងយ៉ាងបានផ្តល់​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​នូវ​គ្រាប់​​រ៉ុកកែត និងមីស៊ីល​សម្រាប់​ឱ្យ​ក្រុមទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែរប្រើ។ តែ​សម្រាប់​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​សិក្សា​យុទ្ធសាស្ត្រ​អន្តរជាតិ ម៉ូស្គូ​ចាប់​អារម្មណ៍​និង​ចង់​បាន​ជាពិសេស​ពី​កូរ៉េខាង​ជើង​ នូវ​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ធំ​ ព្រោះ​ព្យុងយ៉ាងមាន​​ឃ្លាំង​ស្តុក​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ធំ​ផលិត​សម័យ​សហភាព​សូវៀត​ច្រើន​ជាង​គេ​បំផុត​ដែល​អាច​មក​បំពេញ​ស្តុក​រុស្ស៊ី​ ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើងវិញ​បាន។ ដោយហេតុ​សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន​គ្រាប់​ស្តុកក្នុង​ឃ្លាំង​រុស្ស៊ី​បាន​ថយ​ចុះ​ជា​លំដាប់។តើ​កូរ៉េខាង​ជើង​ចង់​បាន​អ្វី​ជា​ថ្នូរ​មក​វិញ?រុស្ស៊ី​​ ដែល​ជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​ដែល​ធ្លាប់​គាំទ្រ​របប​ព្យុងយ៉ាង​តាំងពីថ្ងៃ​កកើត​​ឡើង​កាលពី​៧៥​ឆ្នាំ ​មាន​គ្រប់​អ្វីៗ​ដែល​កូរ៉េខាង​ជើង​ចង់បាន។ដោយ​រុស្ស៊ី​គឺ​ជា​ប្រទេស​នាំ​ចេញ​អាហារ ជីរ​កសិកម្ម​និង​ថាមពល ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​ផ្តល់​អាវុធ​និង​គ្រាប់​រំសេវដល់​ម៉ូស្គូ កូរ៉េខាង​ជើង​ចង់​បាន​ត្រលប់​មក​វិញ​នូវ​ជំនួយ​ស្បៀងអាហារ។ កំពុងស្វះ​​ស្វែងរក​​​​បច្ចេកវិទ្យា​សំខាន់ៗ ចំណេះ​ធ្វើ​និងបង្កើន​សមត្ថភាព​ឧស្សាហកម្ម​អាវុធ​កូរ៉េខាង​ជើង​ក៏​ទំនងឱ្យ​រុស្ស៊ី​ផ្ទេរ​បច្ចេកវិទ្យា​ស្ថាបនា​សាងសង់នាវា​មុជទឹក​ដើរ​ដោយ​ថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ​។ ​របាយការណ៍​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​​បាន​គូស​បញ្ជាក់​នៅ​ឆ្នាំ​២០២២ថា​​​អ្នកការទូត​កូរ៉េខាងជើង​នៅ​ម៉ូស្គូ​​មាន​តួនាទី​ស្វែង​រក​បច្ចេកវិទ្យា​មីស៊ីលបាលីស្ទិក​និងស្វែង​រក​​ដែកថែប​បី​តោន​សម្រាប់​យក​មក​សម្រេច​កម្មវិធី​សាងសង់​នាវាមុជទឹក។ លើ​វិស័យ​អវកាស​វិញ ដោយ​ហេតុ​តែ​ការ​សាកល្បង​ពីរលើក​ចុងក្រោយ​ត្រូវ​បរាជ័យ​ ព្យុងយ៉ាង​អាចនឹង​ឆ្លៀត​ឱកាសទស្សនកិច្ច​នេះ សុំ​ជំនួយ​ពី​រុស្ស៊ី​ក្នុង​បាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយ​រណប​ថ្មី​របស់​ខ្លួន​ទៅក្នុង​គន្លង​តារាវិថី។ជា​ចុងក្រោយ​ ​តាម​គន្លង​របស់​ជីតា គីមអ៊ីលស៊ុង ដែល​ចេះ​ប្រើ​ ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង​រវាង​ស្តាលីនិងម៉ៅ ​ក្នុង​រុញ​ប្រទេស​ទៅ​មុខ លោក​គីមជុងអ៊ុនក៏​​អាច​ទាញ​ប្រយោជន៍ពី​ជោគជ័យការ​ទូតបង្អួត​ចិន​​បាន​ដែរ ប្រសិន​បើ​រុស្ស៊ី​និង​កូរ៉េខាង​ជើង​អាច​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ​នឹង​គ្នា​មែន​។ តាំងពីសម័យ​​សង្គ្រាម​ត្រជាក់​មក​ កូរ៉េខាង​ជើង​តែង​អនុវត្ត​នយោបាយការទូត​ ម្តង​យោល​ចិនម្តង​​យោល​មកទៅ​ខាង​​សហភាព​សូវៀត។​​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​សព្វាវុធរុស្ស៊ី-​កូរ៉េខាង​ជើង អាច​ផ្លាស់ប្តូរ​ស្ថានការណ៍​​សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន?ប្រសិន​បើ​​កិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ​រុស្ស៊ី​កូរ៉េខាង​ជើង​លេច​ជា​រូបរាងមែន ហើយ​កូរ៉េខាង​ជើង​ចាប់​ដឹក​​អាវុធ​និង​គ្រាប់​ទៅ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​ក៏​ដោយ ក៏រុស្ស៊ី​មិន​អាច​ឡើង​ប្រៀប​ខ្លាំង​លើ​សមរភូមិ​សង្គ្រាម​នៅ​អ៊ុយក្រែន​ឡើយ​ គឺ​បាន​ត្រឹម​ជួយ​បន្តក់​ដង្ហើម​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​អាច​បន្ត​ធ្វើ​​សង្គ្រាមបាន​ទៀត។ ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​បង្អាប់​ថា​រុស្ស៊ី​ធ្លាក់​ខ្លួន​ទៅ​អង្វរ​សុំ​គ្រាប់​ពីកូរ៉េខាង​ជើង។ ឯ​ការ​លក់​អាវុធ​ទៅ​រុស្ស៊ី ក៏​មិន​អាច​លើក​មុខ​មាត់​​កូរ៉េខាង​ជើង​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​ដែរ​។ ព្យុងយ៉ាង​នឹង​ត្រូវ​បង់​ខាត​នៅ​ចំពោះ​មុខ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ចំពោះ​ទង្វើ​របស់​ខ្លួន​។ នេះ​បើតាម​សេចក្តី​ប្រកាស​របស់​លោក​ចេក ស៊ុយលីវ៉ាន់ ទីប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អាមេរិក។ប៉ុន្តែ​បើ​តាម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​Sejong ប្រសិនបើ​ព្យុងយ៉ាង​បង្កើន​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​យោធា​ជាមួយ​ម៉ូស្គូ​មែន​នោះ ​នោះ​សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន​ នឹង​​ហានិភ័យអូសបន្លាយយូរ​​ ខ្ពស់​ខ្លាំង​ណាស់។ នៅពេល​រុស្ស៊ី​និង​កូរ៉េខាង​ជើង​ចាប់​ផ្តើម​បញ្ជូន​អាវុធ​និង​គ្រាប់​រំសេវ អន្តរជាតិ​មានទំនួល​ខុស​ត្រូវ​កំណត់​ទីតាំង​ដឹកជញ្ជូន​បាន​ព្រោះ​ព្យុងយ៉ាង​អាច​ដឹកគ្រាប់​កាំភ្លើង​ធំ​ទាំង​នោះ​ទៅ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​តាម​រថភ្លើង។ម្យ៉ាង​ទៀត​ជា​រង្វាន់​តប​នឹង​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​អាវុធ​ដល់​រុស្ស៊ី កូរ៉េខាង​ជើង​អាច​នឹង​​អភិវឌ្ឍ​នាវាមុជទឹក​នុយក្លេអ៊ែរ និង​ផ្កាយរណប​ចារកម្ម​បាន​យ៉ាង​លឿន​ស្លេវ ហើយ​អាចយក​ឈ្នះ​លើ​ទណ្ឌកម្ម​អន្តរជាតិ​បាន​ទៀត។​រចនាសម្ព័ន្ធ​សង្គ្រាម​ត្រជាក់ថ្មី​​រវាង​ម្ខាង​ជា​កូរ៉េខាង​ត្បូង-​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ជប៉ុន​ទល់​នឹង​ម្ខាង​ទៀត​ជា​កូរ៉េខាង​ជើង ចិន​និង​រុស្ស៊ី នឹង​កាន់​តែ​ត្រូវ​បាន​ពង្រឹង​ឡើង បើ​ទោះ​បី​ជា​​ជំនួប​រវាង​លោក​គីមជុងអ៊ុន​និង​លោក​វ្លាឌីមៀរពូទីន​មាន​លទ្ធផល​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​។ នេះ​បើ​តាម​ប្រមុខ​សកលវិទ្យាល័យ​សិក្សា​កូរ៉េខាង​ជើង​​នៅក្រុង​សេអ៊ូល៕
9/12/20238 minutes
Episode Artwork

អង់គ្លេស​ចោទ​ចិន​​ថាបាន​ឈ្លបយកការណ៍​ និ​ងប្រើ​ឥទ្ធិពល​​រំខាន​​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​អង់គ្លេស

ជាថ្មីម្តងទៀត ចិនត្រូវគេចោទថា បាន​ប្រើប្រាស់បណ្តាញភ្នាក់ងារខ្លួន ឲ្យ​ឈ្លបយកការណ៍​ប្រមូលព័ត៌មាន នៅតាម​បណ្តាប្រទេសលោកខាងលិច។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី​៩​កញ្ញា ចុង​សប្តាហ៍​កន្លងទៅ សមត្ថកិច្ចអង់គ្លេស នៅទីក្រុងអេដាំងបួរ បានចាប់ខ្លួន​អ្នកស្រាវជ្រាវ​ម្នាក់ ធ្វើការ​នៅ​សភាអង់គ្លេស ហើយ​ដែល​គេសង្ស័យ​ថា គឺជាចារកិច្ច​ប្រមូលព័ត៌មាន​ឲ្យ​ចិន​។ ប្រើចារកិច្ច​ធ្វើការក្នុងសភាអង់គ្លេស​ផ្អែកតាមការចុះផ្សាយ របស់​បណ្តាញព័ត៌មានអងគ្លេស Sunday Times បុរសដែលត្រូវគេចាប់ខ្លួន គឺជាជនជាតិ​អង់គ្លេស អាយុ​២៨ឆ្នាំ ឈ្មោះ Chris Cash។ ជននេះ​ជាអ្នកស្រាវជ្រាវនៅ​សភាអង់គ្លេស ហើយដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង ​ជាមួយ​សមាជិក​សភាអង់គ្លេសជាច្រើននាក់ ក្នុងនោះ មាន​លោក Tom Tugenhat រដ្ឋលេខាធិការ​ទទួក​បន្ទុក​សន្តិសុខ លោកស្រី Alicia Kearns ប្រធានគណកម្មការសភាទទួល​បន្ទុកកិច្ច​ការបរទេស​។ ប្រភពដដែលអះអាងថា ជននេះ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចអង់គ្លេសឃាត់ខ្លួនម្តងហើយ ជាមួយនឹងជនសង្ស័យម្នាក់ទៀត កាលពីខែ​មីនា។ ជនទាំង​២ត្រូវគេដោះលែងមកវិញ ក្នុងអំឡុងពេលរងចាំ​នីតិវិធីតុលាការ ដែលនឹងចាប់ផ្តើម​នៅរវាងខែតុលា ក្នុងសំណុំរឿងចារកិច្ចប៉ះពាល់​កិច្ចការសម្ងាត់ជាតិ​។បន្ទាប់​ពី​មាន​ការចុះផ្សាយ​ស្តីពីការចាប់ខ្លួន​ជនសង្ស័យនេះ នៅក្នុង​ឱកាសជំនួប​កំពូល G20 នៅ​ទីក្រុងញូដេលី កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក​ រីស៊ី ស៊ូណាក់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស បានជួប​ជាមួយ​គណប្រតិភូចិន ដឹកនាំ​ដោយ​​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី Li Qiang។ លោក​ រីស៊ី ស៊ូណាល់ បានបញ្ជាក់ប្រាប់​អ្នកកាសែតថា ក្នុងពេល​ប្រជុំជាមួយ​ភាគី​ចិន លោក​​បានលើកឡើងអំពីការព្រួយបារម្ភដ៏ធំ​របស់លោក ទាក់ទិននឹង​សកម្មភាពឈ្លបយកការណ៍ ព្រមទាំងការ​ប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពល​លូកដៃរបស់ចិន ចូលទៅក្នុងដំណើរការ​នៃស្ថាប័នរដ្ឋ​​ធំៗ របស់អង់គ្លេស​ ជាក់ស្តែង​​នៅសភាអង់គ្លេស​។​ ជាអំពើដែល​លោក​រីស៊ី ស៊ូណាក់ ចាត់ទុកថាធ្ងន់ធ្ងរ និងមិនអាចទទួលយកបានទេ​​។ជាប្រតិកម្មតបវិញចំពោះការចោទនេះ កាលពី​ថ្ងៃអាទិត្យ​ អ្នកនាំពាក្យ​ម្នាក់ នៅ​ស្ថានទូតចិន​ប្រចាំទីក្រុងឡុងដ៍ បានឆ្លើយ​បដិសេធ បែបចំអកថា ការចោទដែលថា​ចិន​ប្រើប្រាស់​បុគ្គលិកធ្វើការនៅសភាអង់គ្លេស ឲ្យ​ឈ្លបយកការណ៍​នោះ​ វាគឺជារឿងប្រឌិតបែបកំប្លែងប៉ុណ្ណោះ។ ដូចគ្នាដែរ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី​១១កញ្ញា ពី​ទីក្រុងប៉េកាំង លោកស្រី ម៉ៅ នីង អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេសចិន​ បាន​ប្រាប់អ្នកកាសែតថា ចិន​សូមច្រានចោទទាំងស្រុងចំពោះការចោទ ដោយ​គ្មាន​មូលដ្ឋាន​​របស់​ភាគីអង់គ្លេស។ លោកស្រីបានបន្តថា សូមឲ្យ​ភាគីអង់គ្លេស ឈប់ធ្វើសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ប្រឌិត ដើរនិយាយបង្កាច់បង្ខូច ប្រឆាំងនឹងចិនតទៅទៀត។មិនមែនលើកទី​១គួរបញ្ជាក់ថា នេះមិនមែនជាលើកទី​១ទេ ដែល​ចិន​ត្រូវគេសង្ស័យ ឬត្រូវគេចោទ​ ថា​បានឈ្លបយកការណ៍ ប្រមូលព័ត៌មានសំងាត់ ពីតាមបណ្តាប្រទេសមហាអំណាចលោកខាងលិច។ យ៉ាងណាមិញ កាលពីខែកក្កដា គណកម្ម​ការ​សភាជាន់ទាបអង់គ្លេស បាន​អះអាងថា អង់គ្លេសកំពុងតែក្លាយជាផ្ទាំងស៊ីប នៃសកម្មភាពចារកិច្ច​ឈ្លបយកការណ៍​របស់​ចិន​។​ កន្លងមកមានករណីច្រើនរាប់មិនអស់ ដែលចិន​ប្រើ​វិធីសាស្ត្រផ្សេងៗគ្នា ច្រើនប្រភេទ ដើម្បីឈ្លបយក​ការណ៍ នៅតាម​ប្រទេស​ជាច្រើន​ ដែល​អាចជាគូរប្រជែងរបស់ចិន​ មិនថាក្នុងវិស័យភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ឬសេដ្ឋកិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម​។កាលពីដើមឆ្នាំ​២០២៣ អាមេរិកបានចោទចិន ​ថាបញ្ជាយាន​បាឡុងហោះលើអាកាស ដើម្បីឈ្លបយកការណ៍ ប្រមូលព័ត៌មាននៅអាមេរិក។ កងទ័ពអាមេរិក បាន​បាញ់​កម្ទេចបាឡុងរបស់ចិននេះទម្លាក់ ហើយ​បាន​បង្កឲ្យ​មាន​វិបត្តិការទូតរវាងប្រទេសទាំង២ ព្រោះចិនអះអាងថា បាឡុងនោះគឺជាប្រតិបត្តិការស្រាវជ្រាវ ផ្នែកឧតុនិយម​ តែប៉ុណ្ណោះ។ជំនាញ​បច្ចេកវិទ្យាខាងលួចប្រមូលទិន្នន័យ​​យោងតាម​អ្នកជំនាញ​ជាច្រើននៅតាមប្រទេសលោកខាងលិច ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ ចិនបាន​ក្លាយ​ជាប្រទេសមានជំនាញខ្ពស់ណាស់ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការវាយ​ប្រហារ​តាមបច្ចេកវិទ្យា​អ៊ីនធឺនិត ដែលគេហៅថា Cyber Attack។ ចោរព័ត៌មានវិទ្យា​ចិន ប្រើវិធីនេះ ដើម្បីបន្លំចូល​ទៅក្នុងប្រព័ន្ធ បូបស្រូបយកទិន្ន័យសំខាន់ៗ ទិន្នន័យសំងាត់ ក្នុងវិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម វិស័យឧស្សាហកម្ម និងស​ន្តិសុខជាតិ​។ជាក់ស្តែង កាលពីឆ្នាំ​២០២១ សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសសមាជិកអូតង់ បានចោទ​រដ្ឋាភិបាលចិន ថាអ្នកជាអ្នកនៅពីក្រោយ​ ប្រតិបត្តិការ​វាយ​ប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ មកលើប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យារបស់ក្រុមហ៊ុន Microsoft។ ក្រុមចោរព័ត៌មាន​វិទ្យាចិន ត្រូវគេចោទផងដែរ ថាជាអ្នកធ្វើសកម្មភាព ចូលលួចប្រមូល​ទិន្នន័យ របស់​ក្រសួងថាមពលអាមេរិក ​ស្ថាប័ន​រដ្ឋអាមេរិក​ផ្សេងទៀត ក្រុម​ហ៊ុន​ទូរគមនាគមន៍​អាមេរិក ព្រមទាំង​​សកលវិទ្យាល័យ​មួយចំនួនផង។ នេះបើផ្អែកតាមការអះអាងរបស់សេតវិមាន និង​បណ្តាញសារព័ត៌មានមួយចំនួន​។មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ កម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យារបស់ចិន ដែលគេនិយមប្រើក្នុងទូរស័ព្ទ ក៏អាចជាហានិភ័យ​ផងដែរ។ ជាក់ស្តែង​កម្មវិធី Tiktok ដ៏ល្បីល្បាញ។ អ្នកជំនាញ​ទាំងនៅអឺរ៉ុប និងនៅអាមេរិក បាន​ក្រើនរំលឹក ទាញសញ្ញាអាសន្ន ថា​Tiktok អាចជាឧបករណ៍​ដើម្បីប្រមូលយកទិន្នន័យទាំងអស់នៅក្នុងទូរស័ព្ទ។ ក្រុមហ៊ុន Bytedance ម្ចាស់របស់ Tiktok ត្រូវគេជឿថាគឺជាភ្នាក់ងារ ដែលត្រូវប្រគល់​ទិន្នន័យ​ដែល​ប្រមូល​បាន យក​ទៅ​ឲ្យអាជ្ញាធរចិន​។ ដូចគ្នាដែរ រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក បាន​ចាត់បញ្ចូល​ក្រុមហ៊ុន Huawei ចូលទៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅ ដោយចោទថា​ Huawei គឺជាឧបករណ៍​ឈ្លបយកការណ៍​ ស្តាប់រាល់ការទំនាក់ទំនងទាំងអស់នៅអាមេរិក​។ប្រើមនុស្ស​ឲ្យ​ប្រមូល​ព័ត៌មាន​ក្រៅពីប្រើបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ចិនអាចប្រើប្រាស់មនុស្សដោយផ្ទាល់ ក្នុងការប្រមូលបញ្ជូនព័ត៌មានទៅឲ្យខ្លួន។ តួយ៉ាងករណី​ វិស្វករជនជាតិ​ចិនម្នាក់ ឈ្មោះ Ji Chaoqun ដែលបាន​ទៅដល់ទឹកដី​អាមេរិក​នៅឆ្នាំ​២០១៣ក្នុងនាមជានិស្សិត  ហើយ​ក្រោយ​មកត្រូវបានសមត្ថកិច្ចអាមេរិក​ វែកមុខរកឃើញថាជននេះ ប្រមូលបញ្ជូនព័ត៌មានក្នុងវិស័យវិទ្យាសាស្ត្រជាន់ខ្ពស់ទៅ​ឲ្យចិន​។ កាលពីខែមករា តុលាការអាមេរិក​បានផ្តន្ទាទោសជននេះ ឲ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ​៨ឆ្នាំ​។ ហើយ​កាលពីឆ្នាំ​២០២០ វិស្វករចិនម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ Wei Sun ចូលសញ្ជាតិអាមេរិក ដែលធ្វើការ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន Reython ផលិតគ្រឿងសព្វាវុធ ត្រូវបាន​តុលាការអាមេរិក​កាត់ទោស បន្ទាប់ពីជននេះ​បានយកម៉ាស៊ីនកុំព្យូរទ័ររបស់ក្រុមហ៊ុនទៅកាន់ប្រទេសចិន ដែល​ក្នុងម៉ាស៊ីននោះ មានផ្ទុកដោយ​ទិន្នន័យ​សម្ងាត់ ស្តីពីប្រព័ន្ធមីស៊ីល​របស់​អាមេរិក​។ចិនក៏អាចទទួលបាន​ព័ត៌មានសម្ងាត់នានា ដោ​យផ្ទាល់ពីមន្ត្រីធំៗ ឬថ្នាក់ដឹកនាំបរទេសដែរ តាមរយៈការប្រើ​មនុស្ស​ឲ្យ​ចូល​ទៅមានទំនាក់ទំនងស្អិតរមួត ជាមួយ​មន្ត្រីទាំងនោះ​។ តួយ៉ាងដូចក្នុងករណី​ នៅអង់គ្លេសដែលចុះផ្សាយ​ដោយ​កាសែត Sunday Times កាលពីថ្ងៃសៅរ៍។ នៅឆ្នាំ​២០២០ គេហទំព័រព័ត៌មានអាមេរិក Axios បានចុះផ្សាយអំពីករណី​នារីជនជាតិចិនម្នាក់ ឈ្មោះ Christine Fang ដែលមានទំនាក់ទំនង​យ៉ាងល្អូកល្អឺនជាមួយ​អ្នកនយោបាយអាមេរិក​ជាច្រើននាក់​។ ស្ត្រីចិនរូបនេះ បានទទួលទំនុកចិត្ត​ពីអ្នកនយោបាយអាមេរិក តាមរយៈការជួយ​រៀបចំប្រតិបត្តិការ ​ស្វែងរកថវិកាមូលនិធិផ្សេងៗ និង​អាចមានករណី​ទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទថែមទៀតផង​។នគរបាលសម្ងាត់ក្រៅពីការឈ្លបយកការណ៍ ដោយ​ប្រើភ្នាក់ងារ និង​បច្ចេកវិទ្យា ចិន​ត្រូវបាន​គេ​ចោទផងដែរ ថាបាន​បង្កើត​​អង្គភាពពិសេស ធ្វើការជានគរបាល​សំងាត់ នៅតាមប្រទេសមួយចំនួន។ អង្គការ Safeguard Defender ដែល​មានទីតាំងនៅប្រទេសអេស្ប៉ាញ​ បានអះអាងថា នគរបាលសម្ងាត់ទាំងនេះ គឺចិនធ្វើដោយខុសច្បាប់ ដោយ​មិនជូនដំណឹងទៅប្រទេសម្ចាស់ស្រុក។ ប្រតិបត្តិការ​របស់​នគរបាលសម្ងាត់ចិន គឺតាមឃ្លាំមើលជនជាតិចិន ដែលមានទំនោរនយោបាយ​ប្រឆាំងរិះគន់ខ្លួន និងអាចមានករណីគំរាមសំឡុតថែមទៀត។  កាលពី​ខែ​វិច្ឆិកា​ឆ្នាំ​២០២២ អាជ្ញាធរហូឡង់ បាន​បញ្ជាឲ្យចិនបិទអង្គភាពនគរបាលសំងាត់ដែលខុសច្បាស់នេះ ចំនួន​២ទីតាំង។ ហើយ​១ខែក្រោយមក អាជ្ញាធរឆេកក៏បានបញ្ជាឲ្យបិទអង្គភាពសម្ងាត់របៀបនេះរបស់ចិន ចំនួន​២ទីតាំងដែរ នៅទីក្រុងប្រាហ្ក៕
9/11/20238 minutes, 10 seconds
Episode Artwork

លោកចូ បៃដិន ទៅវៀតណាម ដើម្បី​ពង្រឹងសហប្រតិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច​ និង​ការបរទេស

ចេញពីជំនួបកំពូលG20 នៅញូដេលី លោក​ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ​បាន​បន្តដំណើរទៅ​ដល់​ទីក្រុងហាណូយ​ ប្រទេសវៀតណាម នៅរសៀល​​ថ្ងៃអាទិត្យទី​១០កញ្ញា។ ទស្សនកិច្ចទៅវៀតណាម​ ជាអ្វីដែលប្រធានាធិបតី​អាមេរិកគ្រប់រូប តែងតែធ្វើមិនដែល​ខាន បើគិតពីឆ្នាំ​១៩៩៥មក។ វាគឺជា​គោលនយោបាយ​ស្តារទំនាក់ទំនងនឹងគ្នា បន្ទាប់ពីប្រទេសទាំង២បានឆ្លងកាត់​ទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់បំផុតជាមួយគ្នា តាមរយៈ​ “សង្គ្រាម​វៀតណាម”។ លើសពីការរឹតចំណងមិត្តភាព វៀតណាម​ក៏អាចមានអត្ថប្រយោជន៍​ច្រើនដែរ ផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច ក្នុង​បរិបទបច្ចុប្បន្ន ដែលអាមេរិកនិងចិន​ ប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំង។ ផ្សះផ្សាការឈឺចាប់ក្នុងអតីតកាលលោក Jake Sullivan ទីប្រឹក្សាពិសេសរបស់​លោក​ចូ បៃដិន បាន​បញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា អស់រយៈពេល​​ជាច្រើនទសវត្សមកហើយ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និង វៀតណាម ខិតខំធ្វើការ ដើម្បីឈានទៅព្យាបាល​ការឈឺចាប់ក្នុងអតីតកាល​ ដែល​បន្សល់ទុកដោយ​សង្គ្រាមវៀតណាម​។ កេរតំណែលនេះ នឹងមានវត្តមាន​នៅ​ក្នុង​ឱកាស​ទស្សនកិច្ចរបស់​លោកចូ បៃដិន នៅទីក្រុងហាណូយ។ នៅថ្ងៃចន្ទ លោក​ ចូ បៃដិន នឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីបូជនីយកិច្ច ឧទ្ទិសដល់លោក John McCain អតីតទាហានអាមេរិក ដែល​បានប្រឹងប្រែងពេញមួយជីវិតនយោបាយ ក្នុងការ​ផ្សះផ្សា​ការឈឺចាប់ រវាងអាមេរិក និងវៀតណាម។ផ្អែកតាម​ការបញ្ជាក់ពី​សេតវិមាន នៅហាណូយ លោកចូ បៃដិន ត្រូវ​ជួបជាមួយ​លោកអគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនីស្ត​វៀតណាម​ ង្វៀន ហ្វូចុង នៅថ្ងៃអាទិត្យ បន្ទាប់​មកនឹងធ្វើ​សន្និសីទកាសែតរួមគ្នា។ កម្មវិធីបន្ទាប់ គឺលោក​ចូ បៃដិន នឹងជួបជាមួយ លោក​ប្រធានាធិបតីវៀតណាម វ៉ូ វ៉ាន់ធឿង និង​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម