Ăn cỗ lấy phần” là một nét văn hóa mang tính truyền thống và lịch sử. Ngày nay, sự ăn uống với nhiều gia đình đã không còn là vấn đề, nhưng phong tục này vẫn được duy trì ở nhiều vùng nông thôn miền Bắc.

Cổ nhân giảng: “Vật cùng tắc biến”, “Vật cực tất phản”, ý nói một sự việc khi đi đến điểm cực độ thì sẽ có thay đổi, từ tốt chuyển thành xấu, từ xấu lại chuyển thành tốt. Cho nên con người ta càng ở vào lúc vô vọng, thì càng cần giữ vững ý chí bản thân, bởi vì rất có thể là hy vọng đang ở ngay trước mắt. Nghịch cảnh đồng thời cũng chính là cơ hội tốt để tôi luyện bản thân, đạt được sự thăng hoa cao độ, giống như bướm nở ra từ kén của sâu vậy.

Đời người là hữu hạn, nhưng lòng tham của con người lại vô hạn. Phải làm sao để có được một cuộc sống thảnh thơi, yên bình và nhìn thấu được lòng người giữa cuộc đời bon chen, xô bồ này?

Hiểu căn bản về đạo Phật qua 22 câu hỏi đáp ngắn gọn Phật giáo là gì? Có phải Phật giáo chỉ thuần là một tôn giáo? Có phải đức Phật là Thượng Đế?

Cổ nhân giảng: Người học rộng biết nhiều mà lại có thể khiêm nhượng, nhường nhịn người khác, đối với việc thiện thì không bê trễ, người như vậy được xưng là người quân tử. Người quân tử không yêu cầu người khác mà ở bất cứ lúc nào, việc nào đều tự yêu cầu bản thân mình, không làm việc có lỗi.

Trong “Luận Ngữ. Hiến vấn” ghi chép lại, có người hỏi Khổng Tử: “Có nên lấy ân huệ để báo oán thù không?“. Khổng Tử hỏi ngược lại: “Thế lấy gì để báo đáp ân huệ? Nên lấy chính trực mà báo oán thù, và lấy ân huệ để đáp lại ân huệ.” Khi đối mặt với oán hận, oan khuất mà có thể lấy công bằng, lấy chính trực để báo đáp thì đó là người có đức, là hành vi của người quân tử.

Liệu mình có đang trở nên "độc hại" đối với bản thân và những người xung quanh khi tâm trạng của mình biến đổi một cách khó lường như vậy? Và sau một hồi tự ngẫm, mình nhận ra câu trả lời là có một cách chắc chắn

Trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, bốn phương vị Đông Tây Nam Bắc có mối quan hệ mật thiết, gắn bó không thể tách rời. Bốn phương vị này không chỉ là khái niệm thuần túy về không gian, mà nó liên quan chặt chẽ đến ý tưởng, tín ngưỡng tôn giáo, phong tục của người xưa, đồng thời phản ánh nội hàm sâu sắc của văn hóa truyền thống.

- "Thanks" - "Cảm ơn" những điều bạn làm cho tôi, tôi vô cùng trân trọng và biết ơn ngày hôm nay. - "Sorry" - "Xin lỗi" vì những sai sót của tôi. Tôi đã nhận ra sai sót của mình và tôi sẽ sửa chữa nó để tiến bộ hơn mỗi ngày. - "Please" - Tôi rất muốn tự lực, tôi không muốn lấy đi mỗi giây, mỗi phút quý báu của bạn, nhưng "Làm ơn" lần này tôi rất cần bạn. Nó còn thể hiện tình hữu nghị rằng vì những điều tốt đẹp đằng sau, tôi sẵn sàng hạ cái tôi phía trước để nhờ sự giúp đỡ từ bạn.

Nỗi buồn khổ của con người đến từ đâu? Là đến từ ngoại cảnh, là người khác gây ra cho mình? Thật ra thống khổ hay hạnh phúc của con người thường đến từ nội tâm, đến từ niềm vui đạt được, nỗi sợ bị mất đi. Nguồn gốc của khổ đau chính là những điều mà một người không muốn buông bỏ.

Trong cuốn sách cổ “Văn Xương Đế Quân âm chất văn” có viết rằng: “Những người tham lam dâm dục, hành vi bất chính, làm tổn hại đi bản tính lương thiện và danh tiết của bản thân, tức là trái với thiên lý, thì sẽ phải chịu nhận sự trừng phạt. Thiên thượng sẽ giáng tai họa cho những người này, báo ứng vô cùng nhanh chóng. Chỉ những ai trọng đức, giữ mình thanh khiết, thủ thân như ngọc thì mới có thể nhận được phúc báo.”

Khi nhắc đến Kinh Dịch, xưa nay nhiều người thường cho rằng đó chỉ đơn thuần là cuốn sách về bói toán, đoán mệnh. Nhưng kỳ thực, Kinh Dịch còn là cuốn sách hàm chứa đạo lý nhân sinh vô cùng sâu sắc. 

Thành ngữ cổ có câu: “Chúng khẩu thước kim”, đông người nói thì kim loại cũng chảy, ý tứ là một sự tình không có thật khi có nhiều người nói thì liền dễ dàng bị cho là thật. Nói cách khác là khi tất cả mọi người đều cùng nói như thế, đều cho rằng là như thế thì cũng không nhất định đó là sự thật. 

Một gia đình là sự kết hợp của nhiều người. Vì vậy, sự thịnh suy của một gia đình có liên quan trực tiếp với mọi thành viên trong nhà.

Vừa nhắc đến câu “nam nữ thụ thụ bất thân”, có thể nhiều người sẽ cười và nghĩ: “Bây giờ là thời đại nào rồi mà còn lấy câu này ra để nói?” Ngày nay người ta cho rằng nó là lạc hậu, lỗi thời nhưng đây lại là lễ nghi vô cùng quan trọng trong xã hội xưa.

Dưỡng sinh trong văn hóa truyền thống có nguồn gốc từ rất xa xưa. Từ thời thượng cổ, Hoàng Đế đã đến gặp Quảng Thành Tử cầu học đạo dưỡng sinh. Bởi vậy dưỡng sinh là một bộ phận quan trọng tạo nên văn hóa Đạo gia. Dưới đây là 10 bí quyết dưỡng thân, dưỡng tâm mà cổ nhân đúc kết được.

Đạo Đức Kinh là tác phẩm kinh điển của nhà tư tưởng Lão Tử, được các học phái Đạo gia thời Xuân Thu Chiến Quốc tôn là điển tịch sáng lập Đạo gia. Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử nói rất nhiều câu đơn giản nhưng lại vô cùng hữu ích, khai sáng tâm linh cho người đọc về mối quan hệ giữa Trời Đất và người.

Người xưa rất trọng nghĩa khí. Nghĩa khí chính là thấy việc đúng thì làm, bất chấp sự sống chết của bản thân. Tuy nhiên có đôi khi chết cũng không phải là điều đáng sợ nhất. Đáng sợ nhất chính là sống không bằng chết. Trong lịch sử có một câu chuyện nổi tiếng về nghĩa khí của Quán Cao, khiến tên tuổi ông vang lừng thiên hạ.

Thành ngữ “đường đường chính chính” lúc đầu dùng để miêu tả cảnh tượng nghiêm trang chỉnh tề, hùng mạnh cường thịnh của quân đội. Về sau nghĩa câu thành ngữ này biến đổi, dùng để diễn tả nội tâm quang minh chính đại của một người.

Ngạn ngữ có câu: “Có chí hay không, nhìn việc quét nhà, nhóm lửa là biết”. Người ưu tú càng ôm chí lớn trong lòng thì càng khiêm tốn dụng tâm, càng làm tốt từng việc nhỏ bé. Có một câu chuyện tu hành về tiếng chuông của tiểu hòa thượng như thế này.

Bốn ngựa không đuổi kịp cái lưỡi, ngựa dù phi nhanh đến đâu thì lúc qua đi, thứ lưu lại chỉ là hạt bụi, nhưng một câu nói đả thương người khác lại có thể in sâu vào trong lòng hàng chục năm mà không thể phai mờ, khiến cho người nói ra hối hận không kịp. Vì vậy, “tu khẩu” là bài học thiết yếu trong đạo của các bậc thánh hiền thời xưa.

Là người sáng lập ra Đạo gia, Lão Tử có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của triết học Trung Quốc. Cốt lõi trong tư duy của ông là phép biện chứng đơn giản, lưu lại trong Đạo Đức Kinh.

Trên đường khải hoàn sau khi chinh phạt nhiều nước, năm 323 trước Công nguyên, Alexander Đại đế ngã bệnh. Vào thời khắc ấy, ông nhận ra cái chết đang cận kề và ông không kịp trở về quê hương. Những vùng đất ông chiếm được, quân đội hùng mạnh, những thanh gươm bén, sự giàu có… tất cả không còn nghĩa lý gì. Ông gọi quan binh đến và nói: “Ta sắp rời bỏ thế gian này. Ta có ba điều nguyện ước và các người hãy thực hiện theo nó”. Các vị tướng hô vang tuân lệnh trong dòng nước mắt.

Người xưa học tập trước sau đều xem trọng sự kiên trì liên tục không biết mệt mỏi, học quý ở chỗ bền chí, kỵ nhất là nay còn mai mất. Người trong hoàn cảnh gian nan khốn khổ mà vẫn có thể chăm chỉ đọc sách thì sẽ đặt định được nền tảng rất cao. Một người đã vượt qua được khảo nghiệm như vậy thì sẽ không vì hoàn cảnh mà thay đổi chí hướng của mình, càng sẽ không vì vậy mà oán trời trách đất. Người như vậy không chỉ chăm học mà còn hiểu được mục đích học tập một cách rất rõ ràng, minh bạch đạo lý làm người.

Cõi đời của đại đa số chúng ta, không như ý có đến tám chín phần. Khi khốn cảnh và nghịch cảnh đến, có người sẽ suy sụp tinh thần, có người trầm luân, bế tắc, có người hận đời hận người, có người lại tự hỏi: “Cuộc sống vì sao khó khăn đến vậy?”… Hoằng Nhất pháp sư, một vị hòa thượng nổi danh thời cận đại, đã chỉ ra rằng trên đời này không có trở ngại nào là không thể vượt qua. Nói cách khác, trong cuộc sống không có gì là không thể buông bỏ. Sở dĩ chúng ta bị các loại phiền não và bất mãn quấn thân là bởi vì chúng ta không buông bỏ được những khúc mắc trong tâm. Nếu có thể buông bỏ được tâm xuống thì sẽ đạt được sự bình an, phước lành sẽ đến một cách tự nhiên.

Con người hiện đại thường nóng vội, tham cái lợi trước mắt, khi gây dựng đại nghiệp, họ chỉ muốn một bước là thành tựu, một đêm là thành danh, một ngày là thành tài. Họ luôn xem “việc nhỏ” là tầm thường, nhưng lại quên mất rằng việc lớn là từ việc nhỏ tích lũy mà thành. Văn hóa truyền thống đã để lại rất nhiều câu chuyện lịch sử minh chứng cho đạo lý “nước chảy đá mòn”.

Người xưa dạy rằng, nhân nghĩa đủ đầy giúp tăng phúc phận và tiêu trừ tai họa, lễ nghĩa vẹn toàn sẽ vun đắp cho sự thành công và ngăn ngừa suy bại. Bởi vậy, một cá nhân, một gia đình hay một đất nước muốn duy trì sự hưng thịnh, sung túc lâu dài thì nhất định phải giữ gìn lễ nghĩa. 

Đời người chính là lên lên xuống xuống, có nghịch cảnh cũng có thuận cảnh, không bao giờ hết thảy đều là “thuận buồm xuôi gió”. Điều quan trọng chính là kiên trì nhẫn nại đi qua hết thảy khổ nạn, khi ấy chúng ta sẽ đạt được thành tựu mà bản thân cũng không thể ngờ. Thomas Edison là nhà khoa học, nhà sáng chế và một thương nhân nổi danh với rất nhiều thiết bị có ảnh hưởng tới cuộc sống hiện đại. Có một câu chuyện về cách ông đối diện với khổ nạn như thế này.

Thời xưa, thái tử được giáo dục và tuyển chọn như thế nào từ các hoàng tử luôn là điều được cả triều đình coi trọng. Bởi thái tử sẽ là người kế vị, nên không chỉ phải được dưỡng dạy thành một người tài đức mà sau này khi lên ngôi còn phải thành một vị minh quân. Mặc dù địa vị thái tử thường thường là do con trưởng nắm giữ, nhưng cũng không thiếu những trường hợp Hoàng đế phế thái tử này lập thái tử khác, hoặc có nhiều hơn một lựa chọn.

Cổ nhân có câu: “Đi trăm dặm, thì 90 dặm cũng chỉ là nửa đường”. Bởi vì càng gần đến cuối con đường càng nhiều khó khăn, cho nên càng gần tới đích thì nhất định càng phải kiên trì.

Ngày hôm đó là tiệc mừng thọ 70 tuổi của bà Mai và cũng là kỷ niệm 50 năm ngày cưới của hai ông bà. Ngoài con cháu vây quanh chúc mừng ra thì còn có cả những người hàng xóm gần xa.

Có một gia đình hạnh phúc mỹ mãn là điều mà mọi người đều mong ước, cũng là phúc khí của cả đời một người. Trong xã hội ngày nay, nhiều người chỉ tập trung vào việc kiếm tiền, cả đời bận rộn bôn ba, kết quả cuối cùng không ngờ lại chính là gia đình tan vỡ và người một nhà trở thành những người xa lạ. Một gia đình hạnh phúc cần phải có nền tảng. Tuy tiền bạc và sự nghiệp rất quan trọng nhưng chúng không phải là nền tảng căn bản nhất của một gia đình.

Tâm thiện hay bất thiện đều do hoàn cảnh và môi trường sống của chúng ta huân tập thành. Trong mỗi người ai cũng hiện hữu con dao trong tâm, thế nên để cải tạo tâm, bước đầu tiên là ta phải học Phật.

Tuy chúng ta chưa thể là một người thông minh, nhưng tối thiểu chúng ta cũng đủ trí tuệ ngăn cản mình làm một con người ngu dại. Xem nhẹ hơn mọi sự việc không như ý, đồng thời tìm thấy ích lợi trong im lặng, giác ngộ ý thiền trong cuộc sống. Từ đó chúng ta sẽ cảm nhận cuộc sống không cần phải mệt mỏi như ta tưởng, cũng không phải khốn khó như ta đã gặp.

Khổng Tử nói rằng: “Phóng ư lợi nhi hành, đa oán”, nếu cứ một mực hành động vì truy cầu lợi ích thì sẽ càng rước lấy nhiều oán hận hơn. Người có nhân cách cao thượng sẽ không mãi luôn cân nhắc sự được mất của lợi ích cá nhân, lại càng không một mực truy cầu lợi ích cá nhân, người làm như vậy thì sẽ tự chiêu mời những oán hận và chỉ trích.

Khi con người ở các tầng lớp trong xã hội không còn bị ước thúc bởi các giá trị đạo đức, thì tất yếu sẽ dẫn đến sự sa đoạ của các thành phần trong xã hội, các loại tệ nạn và các loại tội phạm sẽ xuất hiện ngày càng nhiều. Điều này đặc biệt đúng với những người làm quan, vốn mang trên vai sinh mệnh của dân chúng. Bởi vậy người làm quan cần thanh chính liêm khiết, không sợ quyền thế, nhưng phẩm chất tối quan trọng lại chính là hết lòng vì dân, thương dân.

Có lẽ rất nhiều người đã nghe về chuyện Gia Cát Lượng “mượn gió” trong trận Xích Bích vang danh sử sách. Tuy nhiên điều này chỉ được đề cập tới trong cuốn tiểu thuyết Tam Quốc Diễn Nghĩa, mà không phải là trong chính sử Tam Quốc Chí. Ngày nay, thật khó mà thừa nhận việc cổ nhân có tài “trên thông thiên văn, dưới tường địa lý”, nhưng cũng có những chuyện được ghi chép trong chính sử, trong sách cổ cho thấy sự tồn tại của một nền văn minh hoàn toàn khác so với nền văn minh khoa học kỹ thuật hiện đại.

Người xưa có câu: “Người sợ nổi danh, heo sợ béo”, làm người phải luôn khiêm tốn, thận trọng, đừng vì cao ngạo, ham nổi danh mà gặp phải tai họa, như con heo kia, ăn uống không dừng, cuối cùng càng ăn nhiều càng nhanh chóng bị đưa đi làm thịt.

Dạo trước báo tuoitre có đăng bài về thực trạng ở núi Everest, nóc nhà của thế giới, nơi được quảng bá là đỉnh cao để các nhà leo núi thực thụ chinh phục. Thực tế thì không được oai như vậy, hình ảnh đoàn người leo núi xếp thành hàng dài, chen lấn, xô đẩy nhau đến tận đỉnh núi chỉ để có được vài tấm ảnh selfie, mà theo tác giả mô tả: "Tạo ra một chồng người ngợm tai họa"

Trong “Đạo Đức Kinh”, Lão Tử viết: “Phu duy bất tranh, cố thiên hạ mạc năng dữ chi tranh”, nghĩa là vì không tranh giành, cho nên thiên hạ không ai tranh giành với mình. Lão Tử cũng giảng: “Nhu nhược thắng cương cường”, mềm mại thắng kiên cường. Trong cuộc sống, rất nhiều khi, người không tranh giành lại là người thắng cuộc.

Dịch học cũng cho rằng vận mệnh của con người chủ yếu chịu ảnh hưởng của ba yếu tố lớn. Một là thời gian, tức là thời gian sinh ra của một người, đây là yếu tố thuộc phạm trù mệnh lý học. Thứ hai là không gian, tức là nơi sinh sống của con người, cũng chính là âm trạch và dương trạch, đây là yếu tố thuộc phạm trù phong thủy học. Thứ ba là sự cố gắng của bản thân, cũng chính là hành thiện tích đức và đọc sách thánh hiền.

Truyện cổ Đạo giáo kể rằng, nghe danh tiếng của một vị chân nhân đã lâu, một học giả đã từ nơi rất xa đến cầu kiến, muốn học Đạo.

Con người ta một khi thấy trong tâm buồn phiền, mệt mỏi, không hạnh phúc, thông thường đều là vì còn đang lưỡng lự giữa khăng khăng ôm giữ và buông bỏ. Trong cuộc sống luôn có những thứ đáng để chúng ta ghi nhớ nhưng cũng có một số điều chúng ta nhất định phải buông bỏ. Dũng cảm buông bỏ là một loại đại khí. Kiên trì hay buông bỏ đúng lúc là trí huệ của kiếp nhân sinh.

Một người khi đã thành tựu được công danh sự nghiệp đến đỉnh điểm rồi mà không hiểu quy luật vật cực tất phản, thì cuộc đời người ấy sẽ bắt đầu xoay chuyển theo hướng đối ngược lại. Nếu người ấy vẫn còn tâm tranh danh đoạt lợi thì chắc chắn sẽ gặp phải những phiền toái không đáng có.

CÂU CHUYỆN CỦA MỘT ÔNG LÃO BÁN TRỨNG NGHÈO KHỔ VÀ NGƯỜI PHỤ NỮ

Steve Jobs từng nói một câu kinh điển: “Đời người, quyết định quan trọng nhất không phải là bạn làm gì, mà là những gì bạn không làm”. Câu nói chứa đựng triết lý to lớn mang tên gọi “Vô vi” - tư tưởng của triết gia Lão Tử.

Cổ nhân giảng: “Nước sâu chảy chậm, người tôn quý ăn nói từ tốn”. Trong cuộc sống, nói chuyện chậm rãi một chút, suy nghĩ kỹ trước khi nói thật sự có thể giúp chúng ta tránh được rất nhiều tai họa và sai lầm không đáng có.

Gần như bất kỳ ai cũng từng đặt ra câu hỏi về khái niệm “nhân quả”, dù với những mức độ tin tưởng khác nhau. Còn theo các nhà khoa học và tâm lý học hiện đại thì “nhân quả” là có tồn tại.

Dưới đây là những người thầy vĩ đại nhất trong lịch sử, những người đã góp phần thay đổi cả thế giới nhờ những bài học và phát minh của họ.

Nho gia giảng: “Việc nhỏ không nhẫn, tất loạn việc lớn”, cũng nói: “Bậc quân tử không tranh giành”. Đạo gia giảng: “Thiên Đạo không tranh mà Thiện thắng, không nói mà Thiện ứng”. Đây đều là giảng về Đạo “Nhẫn”. Người nhẫn nhịn thường kín đáo, trí tuệ rộng lớn, biết nhìn xa trông rộng. Từ xưa đến nay, phàm là người làm được việc lớn thì đều có khả năng nhẫn nại, khả năng nhẫn nại lớn đến đâu thì làm được việc lớn đến đó. Trong lịch sử còn lưu lại nhiều câu chuyện nhờ có Nhẫn mà làm nên đại sự.

Trí thức thời cổ đại được xếp là người đứng đầu trong bốn kiểu người dân “sĩ, nông, công, thương”, vì họ không chỉ có học vấn uyên bác mà còn có phẩm chất đạo đức rất cao, là tấm gương trong xã hội. Vậy, đức hạnh và phong thái của người trí thức thời xưa như thế nào? Trong “Lễ ký. Nho hạnh” có ghi chép lại việc Khổng Tử giảng giải cho Lỗ Ai Công nghe về đức hạnh và phong thái của người trí thức.

Tự tin là rất cần thiết, tuy nhiên, khi một người tự tin thái quá và nghĩ rằng mình là người quan trọng hay xuất sắc hơn so với khả năng thực có, thì thông thường loại tâm thái ngạo mạn này lại rất xấu, thậm chí là căn nguyên của tội ác. Bởi vậy mà các tín ngưỡng tôn giáo của cả phương Đông lẫn phương Tây đều răn dạy con người cần phải bỏ đi loại tâm này. Có một chuyện cổ Phật gia về Đề Bà Đạt Đa như vậy.

Xã hội hiện đại khắp nơi \đầy cám dỗ, trên phim ảnh hay các phương tiện truyền thông đều tràn ngập hình ảnh khêu gợi, kích thích dục vọng. Cổ ngữ nói: “Vạn ác dâm vi thủ”, dục vọng quá nhiều thì dễ dàng tạo thành đại tội. Các tác gia, nhà văn nhà thơ… là những người sáng tác ra tác phẩm, tâm cảnh của họ sẽ ảnh hưởng đến tâm cảnh của ngàn vạn người. Do đó thời xưa, những tác gia ngoài văn hay ý tốt, còn cần phải đặc biệt chú ý tu thân. Dưới đây là câu chuyện thi nhân Hoàng Đình Kiên sám hối tu Phật.

Một buổi trưa hè,trời rất là nắng nóng.Trang Tử đi giảng đạo về đi qua một nghĩa đĩa.Trời thì vẫn rất nắng mà không có một bóng dâm nào cả, chợt Tang Tử nhìn thấy có một bà trung niên đang quỳ bên một ngôi mộ mới đắp người thì dính đày sìn đất không nón muc đang cầm một cây quạt lớn quạt liên tục vào ngôi mộ mới đắp còn ướt đó.

Có một câu chuyện nhỏ về Lão Tử. Ông ấy thường hay đi dạo buổi sáng. Một người hàng xóm hay đi theo ông ấy, biết rõ rằng Lão Tử không muốn nói nhiều, ông ấy bao giờ cũng giữ bản thân mình im lặng. Nhưng có lần một người bạn tới ở cùng người hàng xóm này và anh ta cũng muốn đi, và anh ta đi cùng. Lão Tử và người hàng xóm của Lão Tử vẫn còn hoàn toàn im lặng.

Trong những chương đầu lịch sử Trung Hoa, thời vua Nghiêu trị vì, khoảng 2300 năm trước Công Nguyên, hàng năm đều có lũ cực kỳ hung dữ. Tương truyền nước lũ khiến mực nước sông ở Bắc bán cầu dâng cao 2000 mét so với mực nước biển. Người chết vì lũ nhiều không kể xiết, người còn sống thì cũng lâm cảnh màn trời chiếu đất.

Cô độc là trạng thái thường xuất hiện trong thế giới của người trưởng thành. Thế nhưng, cách mà một người phản ứng với nó sẽ quyết định cuộc đời của họ ra sao. Thế giới của người trưởng thành thật chẳng dễ dàng, một số người sau khi trải qua nhiều chuyện dần hình thành thói quen ở một mình. Dẫu vậy, họ vẫn không hoàn toàn tách khỏi xã hội và càng sợ khi bị người khác cô lập.

Đời người là chuỗi vận doanh của sản xuất và tiêu thụ. Hàng ngày để ý quan tâm sao cho có sản xuất và tiêu thụ tốt đẹp cả hai mặt tinh thần và vật chất sẽ kết nối bạn với đời người phong phú và mãn nguyện.

Kết thúc năm học đầu tiên áp dụng thông tư quy định đánh giá học sinh tiểu học (số 30/2014/TT-BGDĐT), chuyện khen thưởng học sinh trở thành một cuộc tranh cãi về sự công bằng và nỗi buồn về thế bế tắc của chuyện đánh giá học sinh. Nếu theo dõi tình hình giáo dục Việt Nam đủ lâu, ta sẽ nhận thấy một đặc điểm đáng chú ý: khi bàn về cải cách giáo dục, người Việt thường chú trọng đến chuyện sửa đổi chương trình – sách giáo khoa, còn khi bàn về chuyện học hành của con, người Việt hướng mối quan tâm tới thi cử, điểm số và khen thưởng.

Người mà tâm có thể trầm tĩnh thì mới nhìn được rõ vấn đề. Một khi thấu tỏ được vấn đề, họ sẽ từ trong rối ren mà gỡ được ra và khi ấy, sự tình phức tạp liền biến thành đơn giản. Còn người mà nóng vội, làm gì cũng chỉ mong muốn mau chóng thì phần lớn sẽ không thể thành công, đúng như cổ nhân giảng: “Dục tốc bất đạt”.

“Tiền, có vị ngọt, nóng hổi, có độc. Vừa có thể giữ gìn nhan sắc, tươi tốt màu mỡ, giỏi trị đói, giải trừ tật ách, khốn khó vô cùng linh nghiệm. Có thể làm lợi cho quốc bang, gây tổn hại cho hiền tài, sợ hãi người thanh liêm…”

Văn hóa truyền thống đề cao đức hạnh của người phụ nữ. Những điều như giúp chồng dạy con, khiêm cung nhường nhịn, dịu dàng như nước, lấy nhu thắng cương, bao dung đức hạnh của người phụ nữ luôn được đề cao trong mọi lĩnh vực của cổ nhân như đời sống, văn học nghệ thuật, thơ họa… Các phẩm đức này của người phụ nữ không phải một sự áp đặt, mà chính là sự an bài của Thiên đạo, là thuận theo đặc tính nguyên sơ của người phụ nữ.

Tương truyền rằng khi Lão Tử cưỡi trâu xanh ra cửa Hàm Cốc chuẩn bị xuất thế thì quan lệnh Doãn Hỷ đã khẩn cầu Lão Tử truyền thụ Đạo. Vì lời thỉnh cầu này mà Lão Tử đã viết ra Đạo Đức Kinh, một cuốn Thiên thư gồm 5000 chữ lưu truyền lại cho hậu thế. Đạo Đức Kinh chứa đựng trí tuệ thâm sâu của Lão Tử, được đánh giá là một trong những cuốn sách được tìm đọc nhiều nhất ở cả phương Đông và phương Tây. Thông qua Đạo Đức Kinh, người đời sau có thể lĩnh ngộ được rất nhiều trí tuệ thâm sâu mà Lão Tử để lại. Dưới đây chỉ là một vài ví dụ.

Vương Dương Minh là một nhà giáo dục của triều Minh, một nhà Nho văn võ song toàn, tên tuổi sánh cùng Mạnh Tử, Chu Hy. Chuyện kể rằng từng có hai cha con nảy sinh kiện tụng, tìm tới ông để phân định đúng sai. Vương Dương Minh chỉ nói vài lời mà họ đã xấu hổ ra về. Có người hỏi, Vương Dương Minh bèn đáp: “Ta nói vua Thuấn luôn tự thấy mình bất hiếu, còn cha của Thuấn thì luôn cảm thấy mình là kẻ nhân từ.” Kỳ thực vua Thuấn là một người trong Nhị thập tứ hiếu – 24 tấm gương hiếu thảo của Trung Hoa. Vậy thì vì sao lại nói ông luôn tự thấy mình bất hiếu?

Cổ nhân có câu: “Trên đầu ba thước có Thần linh” hay “Đả tăng mạ Đạo, tất có ác báo”. Có lẽ không ít người ngày nay đã không còn tin vào nhân quả báo ứng nữa nhưng thực tế có rất nhiều trường hợp làm việc ác, đặc biệt là phá hủy những nơi linh thiêng như chùa chiền miếu mạo, tượng Phật, kinh Phật… mà bị quả báo, khiến người ta không thể không tin. Chỉ có điều những người trong cuộc thường ít khi ghi chép lại điều họ chiêm nghiệm được. Một số bộ sách kinh điển thời xưa thường ghi chép cụ thể hơn về những việc này.

Trong văn hóa truyền thống có một đạo lý như thế này: Tham đắm sắc dục sẽ làm thương thân, bại đức và vong quốc. Trong lịch sử rất nhiều người vì sắc mà đã hủy hoại tiền đồ, cơ nghiệp. Trong đó phải kể tới chuyện của ba quân vương thời Xuân Thu cùng mê đắm một người phụ nữ.

Cổ nhân nói: “Tiểu bất nhẫn tắc loạn đại mưu”, tức là không nhịn được việc nhỏ thì sẽ làm hỏng việc lớn. Trong cách đối nhân xử thế, một người tài năng mà có thể nhẫn nhịn được thì chính là một người kín đáo, có lòng dạ rộng lớn, biết nhìn xa trông rộng. Trong lịch sử có rất nhiều câu chuyện kể về các nhân vật khi đối mặt với việc thiệt thòi mà không hề so đo hay oán hận, vì không phô trương nên tránh gặp phải tai họa, hơn nữa còn làm nên nghiệp lớn.

Người xưa đã để lại kinh nghiệm nhìn người tương đối đơn giản, theo đó, muốn biết người trước mặt mình là quân tử hay tiểu nhân, chỉ cần quan sát 5 biểu hiện sau đây.

Người quân tử và kẻ tiểu nhân nhiều khi bị che lấp bởi vẻ bề ngoài. Tuy nhiên tâm thái của họ trong 5 thời khắc quan trọng này là điều họ không thể che giấu. Quan sát phẩm hạnh khi đứng giữa lợi ích Thời điểm lợi ích đang bị lung lay cũng chính là lúc có thể nhìn rõ phẩm hạnh đạo đức của 1 người.

Quỷ Cốc Tử tên là Vương Thiền, tự Hủ, Đạo hiệu là Quỷ Cốc, người thế gian gọi ông là “Quỷ Cốc Tử” và “Vương Thiền Tổ Sư”. Tên của Quỷ Cốc Tử là có nguồn gốc từ nơi sinh của ông là ở núi Quy Cốc, tỉnh Hà Nam. Bởi vì chữ “Quy” phát âm gần giống với chữ “Quỷ”, vì vậy ông lấy chữ “Quỷ” làm tên của mình. Nhưng, không hiểu có phải do “an bài” hay ngẫu nhiên mà cái tên này lại khiến cho Quỷ Cốc Tử vốn đã thần bí “thoắt ẩn thoắt hiện” lại càng thêm sắc thái thần bí.

Trong xã hội hiện đại, không ít người có thói quen căn cứ vào quyền thế lớn nhỏ hay tài phú vật chất nhiều ít mà phân chia đẳng cấp một người. Nhưng người xưa lại không phân biệt như vậy, họ dựa vào phẩm hạnh đạo đức và mức độ lý giải đạo lý của một người mà phân chia. Cách phân chia nổi tiếng nhất phải kể đến được luận bàn trong Đạo Đức Kinh của Lão Tử.

Binh pháp Tôn Tử được coi là kiệt tác của nhà binh, được viết thành sách vào thời Xuân Thu Chiến Quốc, được tôn xưng là “Vũ kinh quan miện” hay “Bách thế đàm binh chi tổ”. Ngày nay, khi chiến tranh chủ yếu dựa vào khí tài quân sự hiện đại, thì người ta lại tìm đọc Binh pháp Tôn Tử để ứng dụng vào các lĩnh vực như quản lý doanh nghiệp, đàm phán ngoại giao, v.v.. Xét về mặt này thì nó quả là có giá trị trường tồn.

Quỷ Cốc Tử là một trong những đệ tử tài giỏi nhất của Lão Tử. Ông được người đời sau biết đến là bậc thầy mưu lược nổi tiếng thời Xuân Thu Chiến Quốc. Tương truyền tên thật của ông là Vương Hủ, nhưng do ẩn cư trong Hang Quỷ nên lấy danh xưng trước người đời là Quỷ Cốc Tử.

Từ xưa tới nay những người chí lớn đa số đều quý trọng thời gian như vàng ngọc. Cổ nhân nói, “Thánh nhân không coi trọng một miếng ngọc bích dài một xích, mà coi trọng cái bóng mặt trời dài một thốn”, bóng mặt trời ở đây chính là hàm ý chỉ thời gian trong ngày.

Bất kể nền văn hóa nào đều có cái gọi là điềm lành và điềm dữ. Đối với người phương Đông, việc nhìn thấy những đám mây hay sao băng đẹp lạ thường, hay chim én xây tổ ở nhà là những điềm lành; nghe thấy tiếng chó tru, hay thấy côn trùng tràn ra nhiều bất thường là điềm dữ sắp xảy ra. Đối với người phương Tây, thấy cỏ bốn lá hay thấy cầu vồng là điềm lành; gặp chim hỷ thước ồn ào hay gương vỡ là điềm dữ. Nhiều người khi gặp điềm lành thì tâm trạng trở nên tươi sáng hơn, mong chờ những điều tốt đẹp sắp tới; khi gặp điềm dữ thì không tránh khỏi cảm giác sợ hãi, chán nản. Tuy nhiên trong đạo trị quốc của người xưa, điềm lành điềm dữ còn mang một ý nghĩa khác.

Giang Cách là một nhân vật lịch sử được nhắc đến trong tích Nhị Thập Tứ Hiếu, hai mươi bốn câu chuyện về các nhân vật lịch sử được Nho học xem là tấm gương đức độ về cách đối đãi với cha mẹ. Ông sinh vào thời Đông Hán, tự Thứ Ông, người Lâm Truy. Thời niên thiếu phụ thân ông qua đời, ông cùng mẫu thân nương tựa nhau mà sống. Bấy giờ là lúc Vương Mãng làm loạn tạo phản, Giang Cách cõng mẹ tháo chạy lánh nạn. Câu chuyện về lòng hiếu thảo của ông đã được lưu truyền mãi về sau.

Vũ trụ mênh mông, có vô vàn những điều bí ẩn mà khoa học nhân loại không thể hiểu rõ được. Thời xưa có rất nhiều cao nhân có thể dự đoán chính xác tương lai, người xem tướng cũng có thể biết được vận hạn của con người, thầy phong thủy cũng có thể biết được hung cát của một gia đình. Người xưa tin rằng ở cõi thâm sâu đều là đã có định số, sức người rất khó thay đổi được, gọi là “sống chết có số, phú quý do Trời”. Dưới đây là một số câu chuyện được ghi chép lại trong tư liệu cổ.

Thời cổ đại “giúp chồng, dạy con” vừa là trách nhiệm, vừa là tiêu chuẩn để đánh giá phẩm hạnh của một người phụ nữ trong gia đình. Những người mẹ trí tuệ thời xưa vô cùng chú trọng đến việc bồi dưỡng phẩm đức và tri thức cho con cái. Bởi vậy không ít vị quan tài đức, thanh liêm chính trực, được người đời ca ngợi, chịu ảnh hưởng từ cách giáo dục của người mẹ. Dưới đây là phương pháp dạy con của mẹ Mạnh Tông.

Trong Đạo Đức Kinh có câu: “Đại phương vô ngung; đại khí vãn thành; đại âm hi thanh; đại tượng vô hình”. “Đại khí vãn thành” nguyên ý chính là chỉ muốn làm thành được một đồ vật lớn thì cần phải có thời gian tương đối dài. Câu nói này sau được dùng để ví với người có tài, ý nói càng là người có tài năng lớn thì thành công, thành danh càng trễ, cũng có ý nói rằng một người có khả năng gánh vác trọng trách thì cần phải trải qua một quá trình rèn luyện lâu dài, vì thế mà thành tựu đến tương đối muộn.

Trước khi qua đời ở tuổi 39, nhà khoa học lỗi lạc Blaise Pascal đã để lại một khối lượng lớn những đóng góp đồ sộ trong nhiều lĩnh vực như vật lý, toán học, cơ học chất lưu, đo lường và xác suất.

Vương Dương Minh là một nhà hiền triết lỗi lạc của triều Minh. Ông là người văn võ song toàn, tinh thông thư pháp, quân sự, giáo dục, văn học, triết học, có ảnh hưởng sâu rộng ở cả Triều Tiên, Nhật Bản và Việt Nam. Ông viết ra bài “Vương Dương Minh gia huấn” để răn dạy con trai mình là Vương Chính Hiến. Mặc dù toàn bộ bài viết này chỉ gồm 96 chữ nhưng nó lại cô đọng trí tuệ làm người và đối nhân xử thế hữu ích cho người đời sau.

Nho gia đề xướng tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ, trong đó đặt tu thân ở vị trí đứng đầu. Sách “Lã Thị Xuân Thu” tiếp thu trí tuệ này, cho rằng bậc quân chủ phải tu dưỡng tốt thân và tâm của bản thân, trước tiên phải khiến mình trở thành hiền giả. Đây chính là điều then chốt đầu tiên để cai trị tốt một quốc gia.

Thông minh và đạo đức, yếu tố nào mới là nền tảng quan trọng hơn tạo nên sức mạnh của một cá nhân? Trước đây, trong một chương trình truyền hình có phát cuộc phỏng vấn với một vị doanh nhân thành đạt. Khi chương trình đang đi đến hồi kết thì người dẫn chương trình đã đưa ra một vấn đề: “Xin ngài cho biết, phẩm chất then chốt nhất để một người đạt được thành công là gì?” Trầm tư một lát, vị doanh nhân không trực tiếp trả lời thẳng câu hỏi ấy mà bắt đầu kể lại một câu chuyện…

Người với người ở kiếp này có thể quen nhau, gặp nhau là nhờ vào duyên phận. Chữ “duyên” này kỳ thực cũng không ly khai khỏi luật “nhân quả” hay “luân hồi chuyển thế” mà Phật gia giảng. Những câu chuyện về duyên phận trong văn hóa truyền thống có rất nhiều, nhưng truyền thuyết về Tam Sinh Thạch (Đá Ba Đời) có thể nói là nổi tiếng hơn cả.

“Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm”, anh chồng nào thì cũng mong có được cô vợ tốt, biết chăm lo nhà cửa, vun vén gia đình. Nhưng lỡ như gặp phải một người vợ không được chu toàn cho lắm, thì phải chăng đều là lỗi của cô ấy?

Một vị Đại sứ Hàn Quốc từng phát biểu: “Chúng tôi đã rất tò mò về thành tích học tập xuất sắc của người Do Thái. Chúng tôi đã cố gắng để hiểu được những bí mật của người Do Thái. Tại sao người Do Thái lại hơn các quốc gia khác ở nhiều lĩnh vực?” Quả thực đúng như những lời này, có rất nhiều người đều ngưỡng mộ và tò mò vì sao dân tộc Do Thái lại có tố chất cao hơn các dân tộc khác trên thế giới.

Trong cuộc sống hàng ngày, có rất nhiều chuyện xảy ra vượt quá tầm kiểm soát và dự đoán của chúng ta. Nếu có xuất hiện kết quả không như ý nguyện thì đa số đều cho rằng đó là “ngẫu nhiên”. Nhưng suy xét một cách kỹ càng, chúng ta sẽ phát hiện ra rằng trên đời này dường như không có chuyện gì là ngẫu nhiên cả. Văn hóa truyền thống cho rằng vận mệnh của con người là có thể biết trước được, đồng thời người xưa cũng rất coi trọng việc dự đoán vận mệnh của một người, cho rằng hết thảy đã được định sẵn theo an bài từ trước, dù là chuyện rất nhỏ đi nữa. Dưới đây là câu chuyện đoán mệnh “ăn một vạn con cừu” rất nổi tiếng trong lịch sử.

Trong cuộc sống, chắc hẳn mỗi người trong số chúng ta đều từng phải nghe những lời khó nghe, hoặc giả vô tình thốt ra những điều gây tổn thương người khác. Nhà văn Hemingway từng nói: “Chúng ta mất hai năm để học nói, nhưng lại mất hơn 60 năm cuộc đời còn lại để học cách im lặng. Về sau này, khi càng nói nhiều, khoảng cách giữa con người lại càng xa cách hơn, mâu thuẫn cũng nhiều hơn.”

Trong cuộc sống, người ta thường hay đàm luận sai sót của người khác mà quên suy xét lại chính mình. Nhưng cổ ngữ nói: “Nhân vô thập toàn”, ai cũng có thể mắc lỗi lầm dù cho là bậc thánh nhân đi nữa. Bởi vậy, thường xuyên suy xét lỗi của mình, trò chuyện đừng đàm luận thiếu sót của người, đó mới là nguyên tắc cơ bản mà một người cần có, cũng thể hiện ra mức độ tu dưỡng và đạo đức cao thượng của người ấy.

Cổ nhân có câu: “Nước sâu chảy chậm, người tôn quý ăn nói từ tốn”. Mỗi người thông thường chỉ mất vài năm để học nói nhưng phải mất hàng chục năm, thậm chí cả đời để học cách im lặng. Cho nên, nói là một loại năng lực, nhưng nói ít, im lặng lại là một loại trí tuệ, đó chính là phong thái của bậc trí giả.

Cổ nhân giảng “Nước đổ khó hốt”, lời một khi đã nói ra tựa như bát nước đổ đi không thể lấy lại được. Cho nên trước khi nói lời nào cần phải suy nghĩ, phải thận trọng, không thể tùy tiện. Bởi vì lời nói ác sẽ khiến vận thế của người nói đi xuống, làm tổn hao phúc đức của bản thân.

Lắng nghe tưởng như là việc đơn giản nhưng kỳ thực đó là một việc không hề dễ dàng. Từ lịch sử có thể thấy, không chỉ những bậc Quân chủ xưa biết lắng nghe mà được thiên hạ, mà các nhà lãnh đạo tài tình trên thế giới cũng đều là những người biết lắng nghe.

Sa lầy trong dằn vặt bản thân là một cạm bẫy ai cũng gặp phải ít nhiều trong đời. Lúc này, các lời khuyên chung chung như “hãy suy nghĩ tích cực lên” hoặc “tập trung vào điều tốt đẹp” dường như thật khó thực hiện. Bạn cần một chiến lược cụ thể và hiệu quả hơn để giải quyết vấn đề.

“Trên đời không có thuốc hối hận”, trong cuộc đời, ai cũng sẽ gặp phải những điều khiến mình hối hận tiếc nuối, từ chuyện nhỏ như thắng thua trong trò chơi cho đến chuyện lớn liên quan đến thành bại, sống chết. Khi người ta có thiếu sót thì sẽ có tiếc nuối, có tiếc nuối thì khó tránh khỏi hối hận, hối hận thì sẽ thấy thống khổ. Có những sự tình dù có hối hận đến mấy cũng không thể vãn hồi lại được.

Người Việt mình là những người không thể làm việc nhóm, chúng ta thường nhận xét về nhau như vậy, và cũng từng nghe người nước ngoài nói về người Việt như vậy. Mỗi cá nhân người Việt có thể giỏi nhưng khi làm việc nhóm thường khó kết hợp, hiệu quả công việc đạt được không cao. Nhiều nguyên nhân được nêu ra như: “cái tôi” lớn, không ai chịu ai, đố kỵ, ghen ghét,… trong đó nổi bật là tính vô tổ chức.

Trương Cảnh Nhạc (1563 – 1640), còn có tên là Trương Giới Tân, là y học gia kiệt xuất thời nhà Minh, là nhân vật tiêu biểu của phái “ôn bổ học”. Học thuật của ông có ảnh hưởng rất lớn đến người đời sau, trong đó, những lý luận về sự nguy hại của việc phóng túng sắc dục đối với sức khỏe con người chính là những lời cảnh tỉnh sâu sắc đối với hậu thế. Bạn đang sao chép nội dung của Trí Thức VN. Nếu là cá nhân sử dụng, vui lòng ghi rõ nguồn trithucvn.org. Nếu là website, kênh truyền thông, vui lòng chỉ sử dụng nội dung khi có sự cho phép của Trí Thức VN.

Thời xưa, người phụ nữ ngoài việc tu dưỡng tính nết, khi bước vào hôn nhân còn phải đối mặt với rất nhiều mối quan hệ, như chồng, cha mẹ chồng, anh chị em chồng. Kỳ thực, cách đối đãi và xử lý của người phụ nữ trong các mối quan hệ này giống như khảo nghiệm trí tuệ của họ vậy, bởi vì nếu những mối quan hệ này được xử lý tốt đẹp thì gia đình sẽ hòa thuận, nếu như xử lý không tốt thì sẽ bị phương hại rất nhiều về cả thể xác và tinh thần. Về những khía cạnh này, trong sách “Nữ giới”, Ban Chiêu, nữ học giả trứ danh thời Đông Hán, đã để lại cho người phụ nữ rất nhiều bài học quý giá.

Trên thế giới này, sinh mệnh nào cũng đều rất quan trọng, do đó cần phải biết cách trân quý người khác. Còn những ai tự cho mình là người quá quan trọng thì thường hay phải chuốc lấy sự xấu hổ. Dưới đây là một vài câu chuyện ngụ ngôn hài hước (chưa hẳn đã có thật) về những bài học như thế.

Tôi nhớ, lúc nhỏ, nhà tôi nghèo lắm, mẹ bận rộn làm rất nhiều việc, vừa nhà cửa, chăm sóc ba ốm, vừa làm bánh, buôn bán kiếm tiền nuôi bầy con 6 đứa… mẹ không có thời gian cho riêng mình. Thế nhưng, tôi vẫn được mẹ dạy dỗ rất cẩn thận từ cách đi đứng cho đến ăn mặc, nói chuyện, cư xử.

Cổ nhân tôn sùng và ngưỡng mộ hành vi của người quân tử, lấy chính nhân quân tử làm hình mẫu mà mỗi người cần đạt đến. Ngày nay, một người được khen là quân tử cũng phải là người giữ được chuẩn mực đạo đức, được mọi người kính trọng, khâm phục. Để làm được như vậy, một người cần trải qua quá trình tu dưỡng nội tâm nghiêm khắc.

Sự vĩ đại là gì? Người vĩ đại là người như thế nào? Làm sao để trở lên vĩ đại?… Trong rất nhiều lần vợ chồng tôi đã cùng con và các cháu của chúng tôi nói về việc mỗi con người chúng ta sinh ra trên đời này thì nên cố gắng phấn đấu để trở thành “người khổng lồ“.

Quan niệm “nam tả nữ hữu”, người nam bên trái, người nữ bên phải vẫn hay được lưu truyền trong dân gian. Nó có nguồn gốc như thế nào và có mối liên hệ gì với những lý niệm truyền thống?

Relaxing Music || Spa Music, Massage, Yoga, Sleep Music, Stress Relief Music, Zen

Người ta thường cho rằng người có nhiều tiền bạc của cải là người giàu có, còn người không có tài sản gì trong tay là người nghèo. Dưới đây là câu chuyện Hoàng đế Càn Long cùng Kỷ Hiểu Lam và Hòa Thân bàn luận về giàu nghèo được ghi chép lại trong sử sách triều Thanh.

Cổ nhân có câu: “Vàng không thuần khiết, người không hoàn mỹ”, ai ai cũng đều có nhược điểm của riêng mình, đặc biệt là ở phương diện tâm tính. Nhưng những người ưu tú, có tu dưỡng sẽ không chịu khuất phục trước những nhược điểm ấy, càng không thể chấp nhận thỏa hiệp mà thuận theo nó.

Trong cuộc sống, có rất nhiều người sống không được vui vẻ, khoái hoạt. Đó đều không phải bởi vì họ nghèo khó, bần cùng mà bởi vì họ không biết điều gì là cái gốc của khoái hoạt, vui vẻ.

Nhạc Thư Giãn • Nhạc Thiền • Nhạc Để Ngủ - Thư Thái, Thoải Mái, An Lành

Trong văn hóa truyền thống, có câu nói “Động thiên” (Trời trong hang động); “Trong hang động mới một ngày, trên thế gian đã ngàn năm”. Các hang động trong núi và sông lớn yên tĩnh tự nhiên, thường là nơi tu luyện thành Đạo, là nơi xuất hiện các truyền thuyết về Thần Tiên. Loại người nào có thể đến được “Động thiên”? Có người vì tu luyện cầu Đạo, đi muôn núi ngàn sông mà chẳng thấy gì. Có người vô ý vào sâu trong hang động, gặp cao nhân, tiếp nối Đạo duyên. Nhìn từ ngôn ngữ hiện đại, những điều này đều xảy ra trong “thế giới ở một không gian khác”.

Đạo Đức Kinh viết: “Người thuận theo đất, đất thuận theo trời, trời thuận theo Đạo, Đạo thuận theo tự nhiên”. “Thuận theo tự nhiên” là cách sống để có được thân tâm khỏe mạnh, cũng là phương pháp dưỡng sinh của cổ nhân.

Cổ ngữ nói: “Một ngày vợ chồng trăm ngày ân”, trong văn hóa truyền thống, giữa vợ chồng ngoài tình cảm ra còn là trách nhiệm quan tâm lẫn nhau. Người có đạo đức thời xưa, đã làm vợ chồng rồi thì sẽ không xa rời, điều ấy thể hiện ân nghĩa, cũng thể hiện sự trân quý mối nhân duyên vợ chồng. 

Người con gái ngày xưa luôn được cha mẹ dạy dỗ phải “giữ thân như ngọc”, đoan chính và tự trọng, đây là tu dưỡng của người phụ nữ truyền thống. Xã hội thời nay đã có nhiều thay đổi nhưng các phẩm chất ấy luôn luôn là vô giá, hơn nữa chúng thực sự đem lại cuộc sống bình an cho người phụ nữ.

Con rồng cháu tiên” có lẽ là một truyền thuyết mà không người Việt Nam nào không biết đến. Tuy nhiên ít ai để ý rằng có rất nhiều chi tiết bên trong truyền thuyết này mang ý nghĩa biểu tượng. Phải chăng Rồng và Tiên ấy là hai sinh mệnh trong truyền thuyết viễn cổ, hay là hai dòng máu, hai tộc người? Phải chăng sự tích ấy đã ăn sâu vào cả chữ “Việt” cổ như trong bài viết “Chữ ‘Việt’ của dân tộc Việt mang hàm nghĩa là gì?” hay bản thân nó còn chứa đựng những ẩn đố nào khác?

“Giới tử thư” là điều Gia Cát Lượng viết để gửi cho con trai là Gia Cát Chiêm chỉ một năm trước khi ông qua đời. Toàn bộ bức thư chỉ có hơn 80 chữ, nhưng lại trở thành một trong những bức thư gửi con nổi tiếng nhất Trung Hoa cổ đại, cũng là một trong những gia huấn giáo dục con tinh giản, ngắn gọn nhất.

Thời xưa, “đại trượng phu”, “đầu đội trời chân đạp đất” là hình mẫu mà một người đàn ông hướng đến. Họ cho rằng, một người đàn ông có thể bề ngoài không đẹp, nhưng phải là người có tác phong chững chạc, thái độ đúng mực, phải có sức hút từ bên trong, có thể không đẹp bề ngoài nhưng nội tâm thì khiến người khác càng tiếp xúc càng thấy đáng tin cậy. Vậy một người đàn ông là đại trượng phu, “đầu đội trời, chân đạp đất” phải là người như thế nào?

Nước có thể cứng, có thể mềm, cũng có thể hóa vô hình vô ảnh. Nước ở thể lỏng tuy mềm mại nhưng “nước chảy đá mòn”. Nước khi là băng thì cứng rắn như sắt thép, càng lạnh giá lại càng cứng rắn. Nước khi là khí lại có thể chịu tải cơn giận dữ của thiên nhiên, rồi trở thành nhân tố chính bên trong giông tố. Một người muốn làm thành được việc đại sự thì cần nên hàm dưỡng đức tính giống như nước vậy.

Xã hội hiện đại coi trọng lợi ích vật chất, dù chỉ một chút lợi nhỏ cũng tranh giành mãi không buông, phải tổn thất một chút lợi ích trước mắt thì cảm thấy tâm can thống khổ vô cùng, không đành lòng nhường cho người khác. Khi gặp mâu thuẫn về lợi ích, nếu không thể có lợi thì người ta lại tìm cách khiến đôi bên đều bị tổn hại. Khi đối diện với lợi ích trước mặt, nếu một người có thể nhường nhịn, lùi lại một bước, chịu thiệt một chút thì họ có thể nhảy xuất ra khỏi sự tranh giành. Hơn nữa, cách làm ấy còn có thể bồi dưỡng đức hạnh nhân nghĩa của bản thân, cuối cùng rất có thể không phải chịu tổn thất gì mà còn được người người kính trọng.

Nói đến sự tôn nghiêm, tức là muốn khuyên các bạn nên “gây chung quanh những lúc đọc sách của ta một không khí trang nghiêm và trầm lặng thường bao bọc những cuộc hoà nhạc hay những buổi lễ cao quý”. Nên tránh cái cảnh vừa đọc, vừa ăn, vừa nói chuyện, hoặc đọc thoáng qua một trang, thì ngừng lại để trả lời với máy điện thoại, hoặc cầm sách mà trí nghĩ đâu đâu… rồi lại bỏ dở vì có người bạn đến nói chuyện khào, rủ nhau đi ăn uống hay đi dạo mát

Nói đến sự tôn nghiêm, tức là muốn khuyên các bạn nên “gây chung quanh những lúc đọc sách của ta một không khí trang nghiêm và trầm lặng thường bao bọc những cuộc hoà nhạc hay những buổi lễ cao quý”. Nên tránh cái cảnh vừa đọc, vừa ăn, vừa nói chuyện, hoặc đọc thoáng qua một trang, thì ngừng lại để trả lời với máy điện thoại, hoặc cầm sách mà trí nghĩ đâu đâu… rồi lại bỏ dở vì có người bạn đến nói chuyện khào, rủ nhau đi ăn uống hay đi dạo mát…

Nói đến sự tôn nghiêm, tức là muốn khuyên các bạn nên “gây chung quanh những lúc đọc sách của ta một không khí trang nghiêm và trầm lặng thường bao bọc những cuộc hoà nhạc hay những buổi lễ cao quý”. Nên tránh cái cảnh vừa đọc, vừa ăn, vừa nói chuyện, hoặc đọc thoáng qua một trang, thì ngừng lại để trả lời với máy điện thoại, hoặc cầm sách mà trí nghĩ đâu đâu… rồi lại bỏ dở vì có người bạn đến nói chuyện khào, rủ nhau đi ăn uống hay đi dạo mát…

Khổng Tử được tôn là “Vạn thế sư biểu”, nhưng cũng bị búa rìu dư luận, bị dè bỉu và bị nhét chữ vào miệng nhiều nhất. Có điều ít ai chịu nghiền ngẫm Luận Ngữ, được cho là ghi chép lại những lời nói của ông. Đọc lại bài viết cách đây 23 năm, tôi vẫn không thay đổi quan điểm. Có lẽ tôi là người bảo thủ tệ hại. Dù sao, tìm được kẻ sĩ thời nay theo khuôn mẫu của Khổng Tử là điều hiếm hoi, nhưng vẫn có rải rác. Tôi kính trọng họ.

Trong cõi nhân sinh này, đôi khi người thắng chưa hẳn đã là trí tuệ, người thua cũng chưa hẳn đã là tầm thường, kém cỏi. Nước trong quá thì không có cá. Đại trượng phu không câu nệ tiểu tiết, đời người hà tất việc gì cũng phải nghiêm túc? Làm người “ngốc” tất có nhân duyên, làm việc “ngốc” ắt có cơ duyên.

Nói đến sự tôn nghiêm, tức là muốn khuyên các bạn nên “gây chung quanh những lúc đọc sách của ta một không khí trang nghiêm và trầm lặng thường bao bọc những cuộc hoà nhạc hay những buổi lễ cao quý”. Nên tránh cái cảnh vừa đọc, vừa ăn, vừa nói chuyện, hoặc đọc thoáng qua một trang, thì ngừng lại để trả lời với máy điện thoại, hoặc cầm sách mà trí nghĩ đâu đâu… rồi lại bỏ dở vì có người bạn đến nói chuyện khào, rủ nhau đi ăn uống hay đi dạo mát…

Cha mẹ trong thiên hạ đều yêu thương con cái. Nhưng những bậc cha mẹ có tầm nhìn xa trông rộng sẽ biết cách dạy con chịu khổ, bởi có những phong ba nhất định cần để con học cách chịu đựng, có những khổ nạn nhất định cần để con tự mình trải nghiệm.

Trong nhịp sống hiện đại gấp gáp và áp lực xã hội ngày càng tăng, bên cạnh việc “dưỡng sinh” thì việc “dưỡng tâm” cũng ngày càng được coi trọng. Mà trong số những phương pháp tu dưỡng có ảnh hưởng sâu sắc và phổ quát tại phương Đông thì không thể không bàn đến cuốn Đạo Đức Kinh mà Lão Tử để lại. Trong cuốn sách này hàm chứa rất nhiều quan niệm bảo vệ và giữ gìn nội tâm lành mạnh, mang giá trị phổ quát.

Đạo Đức Kinh là trước tác chứa đựng trí tuệ thâm sâu của Lão Tử, bao hàm rất nhiều đạo lý nhân sinh, những bài học đối nhân xử thế vô cùng hữu ích. Dưới đây là 7 triết lý trong Đạo Đức Kinh ứng với 7 đức tính của người có phúc, đáng để chúng ta học tập. 

Đức Phật hữu tình hay vô tình? Đó là một câu hỏi không dễ trả lời. Hơn thế nữa, chữ “tình” trong cuộc sống thường ngày của chúng ta và chữ “tình” trong văn hóa truyền thống vốn dĩ là khác nhau. Vậy nên để trả lời câu hỏi ấy, thì cần phải bàn về chữ “tình”

Hậu thế bàn rằng Khổng Tử có 3000 đệ tử, 72 hiền sĩ, nhưng người có thể hô phong hoán vũ thì không nhiều, do đó có thể ví Khổng Tử là tôn sư của thời trị. Còn Quỷ Cốc Tử thì có ít đệ tử hơn, nhưng đều là những nhân vật khuấy đảo thiên hạ như Tô Tần, Trương Nghi, Tôn Tẫn, Bàng Quyên, thậm chí có sách còn chép cả Lã Bất Vi, Địch Thanh, Bạch Khởi… Điều này cho thấy Quỷ Cốc Tử có thể ví là kỳ tài của thời loạn. 4 đạo lý nhìn người dưới đây được Quỷ Cốc Tử lưu lại, thật vô cùng sâu sắc.

Rồng vốn là con vật trong truyền thuyết, là hình ảnh tượng trưng cho sự quyền uy, cao quý và là loài đứng đầu trong muôn thú. Trong văn hóa châu Á, con người luôn tôn thờ loài rồng và chỉ có hoàng tộc mới được sử dụng hình ảnh con rồng làm biểu trưng cho quyền lực cũng như thân phận cao quý của họ.

Chí hướng và cảnh giới nội tâm của mỗi người là khác nhau, chuẩn tắc làm việc của mỗi người cũng có sự khác biệt rất lớn. Một người bình thường thường hay quy kết nguyên nhân thành công của người khác là vì có hoàn cảnh tốt, nhân duyên tốt, vận khí tốt hay cơ hội tốt; còn cho rằng nguyên nhân thất bại của bản thân mình là do các yếu tố bên ngoài không thông thuận tạo nên. Kỳ thực thành công mặc dù có quan hệ với thiên thời địa lợi nhân hòa, nhưng bậc trí giả coi việc nghiêm khắc yêu cầu bản thân mình là nguyên nhân trọng yếu.

2500 năm trước đây, sau khi giác ngộ, Phật Thích Ca vì mong muốn giải thoát chúng sinh khỏi bể khổ mà bắt đầu truyền giảng Phật Pháp. Thời bấy giờ ở Ấn Độ cổ, người ta thậm chí không biết xưng hiệu của Đức Phật, không có từ Phật, càng không có tượng Phật, chùa chiền hay kinh sách. Phật Pháp mà Đức Phật chứng ngộ được trong chân lý vô biên của vũ trụ cũng vì thế mà không xoay quanh những điều này.

Trong xã hội hiện đại ngày nay, có không ít cô gái lấy điều kiện vật chất làm tiêu chuẩn để tìm ý trung nhân mà không chú ý đến phẩm chất đạo đức. Điều này hoàn toàn khác biệt so với tiêu chuẩn của một người chồng tốt thời xưa.

Có thể nhiều người đã biết rằng từ “Phật” mà chúng ta quen dùng trong Phật giáo và từ “Bụt” mà dân gian Việt Nam quen thuộc là một. Cũng có thể nhiều người mơ hồ cảm thấy các danh xưng “Phật”, “Đạo”, “Thần” hay “Chúa” đều chỉ những cá nhân đặc biệt mang rất nhiều điểm tương đồng – nhưng cũng lại có những đặc thù riêng. Vậy thì hàm nghĩa của chữ “Phật” trong văn hóa tu luyện của nhân loại là gì? Những người như thế nào thì được xưng là “Phật”?

Thời xưa, những vị quan thanh liêm trong sạch rất được người đời kính trọng, khen ngợi và tán tụng. Dân gian còn căn cứ vào mỹ đức hoặc việc làm mà đặt cho họ những biệt hiệu rất riêng để thể hiện tấm lòng kính trọng của mình. Điều này đã trở thành một nét văn hóa độc đáo có thể răn dạy và khích lệ mọi người học tập theo.

“Đạo đức” là một khái niệm không ai không biết trong cuộc sống đời thường. Xã hội cũng có cách nói rằng một người nào đó có đạo đức cao thượng, hoặc một người nào đó thất đức hay có đạo đức thấp kém. Đạo đức là giá trị cao quý nhất của nhân loại, nhưng cũng là giá trị thường hay bị bỏ qua. Có nhiều người thậm chí còn xem chúng chỉ là những quy tắc tương đối. Vậy rốt cuộc, thế nào là “Đạo”, thế nào là “Đức”?

Người xưa vô cùng coi trọng giáo dục gia đình lấy tu thân làm chính, cho rằng “Tử bất giáo, phụ chi quá” (Không giáo dục con là lỗi của cha), cũng từ đó mà sinh ra gia huấn. Gia huấn còn được gọi là gia quy, đình huấn, là những lời răn dạy con cháu được cổ nhân đúc kết lại, truyền đời.

Bất luận là trong làm người hay làm việc, một người có thể ghi nhớ, không ngừng đề cao tu dưỡng bản thân theo bảy tiêu chuẩn dưới đây thì có thể đạt tới cảnh giới nhân sinh cao thượng.

Mệt mỏi! Chiếc xe lửa liên tục dằn xóc tạo nên những va đập trên lưng làm toàn thân tôi ê ẩm. Có lúc cơn mệt nhọc đã làm tôi thiếp đi trong một giấc ngủ ngắn, rồi giật mình thức giấc vì cái đầu lắc lư, đập lên thành toa, đau điếng.

Cách khống chế tức giận của cổ nhân Trong cuốn Nhẫn Kinh của tác giả Ngô Lượng triều Nguyên có ghi lại những câu châm ngôn là bí quyết khống chế tức giận, cũng chỉ ra rằng sự tức giận của một người có liên quan chặt chẽ đến khả năng nhẫn nhịn và tâm háo thắng của người ấy.

Vào triều Tống, trong thành Hàng Châu có một ngõ gọi là “ngõ quạt”, rất nổi tiếng. Tên này đến từ đâu? Nguyên là câu chuyện Tế Công sửa quạt giúp người nghèo bắt đầu tại nơi đây. Câu chuyện này được ghi lại trong cuốn “Cao tăng truyền kỳ”.

Trí tuệ cổ nhân: Dáng vẻ và trang phục nói lên tương lai của một người  Cổ nhân cho rằng dáng vẻ và trang phục bất chính thể hiện rằng nội tâm của một người đã đánh mất quy phạm đạo đức, đánh mất lễ tiết rồi. Cho nên, dung mạo hỗn loạn, phục sức kỳ quái là một loại thể hiện của số phận, cũng là điềm báo việc xấu sắp diễn ra.

Làm bậc tiền nhân, ai cũng mong con cháu mình trong tương lai sẽ có được cuộc đời thông thuận, bình an hoặc giả phú quý, trường thọ. Nhưng rất nhiều người đôi khi lại quên mất rằng, phúc báo của con cháu là có liên quan mật thiết đến tâm địa, hành vi của chính mình. Ông bà cha mẹ có tâm địa không tốt sẽ khó để dưỡng dục con cháu thành người tâm địa lương thiện và khó kết được thiện duyên, càng khó có được phúc báo, thậm chí còn có thể rước họa vào thân. Cổ nhân rất có trí tuệ và tầm nhìn xa trông rộng, họ có thể từ những hành vi và việc làm của bản thân hoặc của tổ tiên mà phán đoán ra được tương lai con cháu đời sau.

Tục ngữ có câu “Dục tốc bất đạt”, làm bất cứ việc gì mà có tâm nóng vội thì đều không thành công. Cổ nhân cũng giảng: “Nước sâu chảy chậm, người tôn quý ăn nói từ tốn chậm rãi”. Câu nói này hàm chứa trí tuệ và nội hàm sâu sắc. Nói chuyện chậm rãi một chút thật sự có thể giúp chúng ta tránh được rất nhiều tai họa và sai lầm không đáng có.

Các bậc hiền đức thời xưa đều có tín niệm kiên định phi thường, không bởi vì lâm vào nghịch cảnh, không bởi vì đối mặt với sinh tử, không bởi vì cám dỗ trước công danh lợi lộc mà vứt bỏ tiết tháo, phẩm chất, nhân nghĩa của mình. Họ, nam có, nữ có, đã ở trong các hoàn cảnh khác nhau mà đặt định cho hậu thế nội hàm bao la của chữ “Nghĩa”, trở thành những tấm gương trung trinh, liệt nghĩa cho người đời sau.

Một trong những người được sùng bái nhất trong lịch sử Trung Quốc chính là Quan Vũ. Việc sùng bái Quan Vũ đã bắt đầu ngay từ thời đại Tam Quốc. Năm đó sau khi Quan Vũ chết, cả 3 nước cùng tôn vinh ông. Tôn Quyền đem thủ cấp của Quan Vũ dâng cho Tào Tháo, Tào Tháo an táng thủ cấp Quan Vũ ở Lạc Dương bằng lễ chư hầu. Tôn Quyền an táng thân Quan Vũ ở Đương Dương bằng lễ chư hầu. Thục Hán xây mộ cho y phục Quan Vũ ở Thành Đô, tức Thành Đô Quan Vũ mộ. Vì vậy trong dân gian có bài ca về Quan Vũ: “Đầu gối Lạc Dương, thân nằm Đương Dương, hồn về làng cũ.”

Hàng nghìn năm nay, Tứ Thư Ngũ Kinh đã khai mở thể ngộ của con người về tự nhiên, vũ trụ, những nhận thức sâu sắc trong triết lý nhân sinh, những hiểu biết về nhân luân thiên lý. Chúng cung cấp trí huệ và kinh nghiệm trong việc tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ. Trong đó những câu cách ngôn kinh điển, lời vàng ý ngọc, cùng những thành ngữ điển cố tới nay vẫn xuất hiện khá nhiều trong thư tịch văn hoá.

Người Trung Hoa có câu: “Quan môn thất kiện sự, sài, mễ, du, diêm, tương, thố, trà”, trong nhà có 7 thứ thường dùng là củi, gạo, dầu, muối, tương, dấm, trà. Người Trung Hoa có thói quen đã tồn tại từ lâu đời là “Ăn xong uống một chén trà”, cho nên trà có nội hàm văn hóa và lịch sử rất sâu sắc.

Trong lịch sử có những bậc hiền mẫu một tay nuôi dạy con thành người, thấu hiểu ưu nhược điểm của con, nên có thể uốn nắn giáo dục con ngay cả khi người con ấy đã trở thành quan lớn, quyền cao chức trọng. Đặc biệt, mẹ của Tể tướng thời Bắc Tống là Khấu Chuẩn dẫu đã qua đời vẫn có thể dùng thơ mà khiến con mình không quên chí hướng.

“Yểu điệu thục nữ, quân tử hảo cầu” là một câu nói vô cùng quen thuộc, mà đôi khi chúng ta thậm chí đã quên mất xuất xứ của nó. Ngày nay, một số bạn trẻ yêu thích thể loại truyện mang bối cảnh cổ xưa, kiếm hiệp, tiên hiệp, v.v. còn thường xuyên dùng câu nói ấy với hàm nghĩa lãng mạn hiện đại. Tuy nhiên hàm nghĩa của câu nói ấy hoàn toàn khác, và xung quanh câu nói ấy có thật nhiều điều đáng phải suy ngẫm.

Như vậy “Yểu điệu thục nữ, quân tử hảo cầu” là một câu trong chương thứ nhất thiên Quan thư của Kinh Thi. Chương thứ nhất đã tỏ rõ cho hậu nhân những quan niệm về hôn nhân rất khác của người xưa. Chương thứ hai của thiên này lại tập trung vào sự trăn trở của vua Văn vương khi chưa cầu được nàng Thái Tự, còn chương thứ ba thì nói đến niềm sung sướng của vua khi cầu được nàng.

“Yểu điệu thục nữ, quân tử hảo cầu” là một câu nói vô cùng quen thuộc, mà đôi khi chúng ta thậm chí đã quên mất xuất xứ của nó. Ngày nay, một số bạn trẻ yêu thích thể loại truyện mang bối cảnh cổ xưa, kiếm hiệp, tiên hiệp, v.v. còn thường xuyên dùng câu nói ấy với hàm nghĩa lãng mạn hiện đại. Tuy nhiên hàm nghĩa của câu nói ấy hoàn toàn khác, và xung quanh câu nói ấy có thật nhiều điều đáng phải suy ngẫm.

Lý Bạch tự là Thái Bạch, hiệu là Thanh Liên Cư sĩ. Ông là một đại thi nhân thời Đường, được mệnh danh là “Thi Tiên”. Nhắc đến Lý Bạch, những người yêu thơ đều ngưỡng vọng thành tựu nghệ thuật huy hoàng mà ông đạt được, lại càng kính phục hào khí toát ra từ con người ông.

Trong việc trị quốc hay thực hiện một sách lược, để đạt được thành tựu, bậc cao nhân hay minh quân thời xưa đều tuân thủ nguyên tắc “tu nội mà an ngoại”, khiến lòng dân cùng hướng về. Một đất nước mà từ quan tướng đến thứ dân đều tôn sùng đạo đức, học theo quân chủ, thì tự nhiên thiên hạ sẽ thái bình an ổn, kẻ địch cũng không dám dòm ngó.

Đói bụng thì ăn và buồn ngủ thì ngủ, nghe hai việc ấy thì tưởng như đơn giản nhưng kỳ thực, cả đời của một người có thể “ăn được một cách ngon lành” và “ngủ một giấc yên bình” là việc không hề dễ dàng gì.

Thành ngữ “Vẽ rồng điểm mắt” bắt nguồn từ cuốn “Lịch đại danh họa ký” (Ghi chép về những danh họa nổi tiếng trong các triều đại) do Trương Ngạn Viễn thời Đường soạn.

Trong cuộc sống hàng ngày, rất nhiều việc xảy ra khiến chúng ta phiền não, không vui. Kỳ thực, để có một cuộc sống vui vẻ hoàn toàn không khó như những gì bạn vẫn nghĩ. Chỉ cần thay đổi một chút quan niệm, thay đổi một vài thói quen, cuộc sống của bạn dần sẽ trở thành vui vẻ, hạnh phúc hơn rất nhiều. Dưới đây là 7 thói quen tốt có thể giúp cuộc sống của một người trở nên vui vẻ, an lành và hạnh phúc hơn.

Con người khi sinh ra có thiên tính là lương thiện, nhưng dần dần bởi vì sống trong hoàn cảnh khác nhau, tập quán khác nhau mà trở nên bất đồng ngày càng lớn. Do vậy, chọn người mà kết giao, chọn hoàn cảnh mà bản thân sinh sống đã trở thành một điểm then chốt trong việc đối nhân xử thế của cổ nhân.

Người ta thường cho rằng người có nhiều tiền bạc của cải là người giàu có, còn người không có tài sản gì trong tay là người nghèo. Dưới đây là câu chuyện Hoàng đế Càn Long cùng Kỷ Hiểu Lam và Hòa Thân bàn luận về giàu nghèo được ghi chép lại trong sử sách triều Thanh.

Có một câu nói kinh điển như thế này: “Khi bạn khép chặt hai bàn tay lại, trong tay bạn sẽ không có gì. Nhưng khi bạn mở hai bàn tay ra thì cả thế giới đều ở trong tay bạn”. Người nào có thể hiểu được “buông bỏ” thì trong cuộc đời hữu hạn này, người ấy mới có thể sống được thản nhiên, sung túc và tự tại.

Xưa nay, bất kể trường phái chính đạo nào đều tôn sùng “bình tâm tĩnh khí”. Từ Phật gia, Nho gia, Đạo gia cho đến y học, võ thuật, trị quốc đều đề cao sự tĩnh lặng của nội tâm con người. Có thể thấy phẩm chất này có tầm quan trọng rất to lớn trong nhân sinh quan của người xưa.

Khổng Tử luận bàn về người quân tử trên rất nhiều khía cạnh khác nhau, từ khái niệm cho đến các tấm gương thực tế. Thông qua những lời bình luận của ông, hậu thế có thể hình dung ra được người quân tử mà Nho giáo nói đến là người có phẩm hạnh như thế nào.

Trí tuệ là một loại tài phú, nhưng xưa nay, người thường xuyên khoe khoang tài phú của mình thì dễ gặp họa. Có những người thích tâm kế, luôn thể hiện chút thông minh nhỏ, khôn vặt, không quản điều đó là có cần thiết hay không. Điều này không chỉ đối với thành công là vô ích mà còn thường thường dẫn đến những chuyện không mong muốn.

Cổ nhân tôn sùng và ngưỡng mộ hành vi của người quân tử, lấy chính nhân quân tử làm hình mẫu mà mỗi người cần đạt đến. Ngày nay, một người được khen là quân tử cũng phải là người giữ được chuẩn mực đạo đức, được mọi người kính trọng, khâm phục. Để làm được như vậy, một người cần trải qua quá trình tu dưỡng nội tâm nghiêm khắc.

Đôi khi loại người đáng sợ nhất trên thế gian, không phải là tiểu nhân, cũng không phải là người xấu mà là người mù quáng. Mù quáng là khi người đó không biết bản thân mình vô tri, thậm chí còn tin rằng mình đúng. Họ không chịu nghe lời khuyên của người khác, và còn làm theo những mơ mộng hão huyền của bản thân, hại người hại mình.

Nhìn người, hiểu người là một loại học vấn vô cùng rộng lớn. Trong lịch sử, người nhờ biết dùng người, nhìn thấu được lòng người mà làm thành việc lớn là nhiều không kể xiết. Nhưng cũng có không ít trường hợp vì không hiểu được lòng người mà gặp phải tai ương, họa nạn. Trong việc trị quốc, bậc minh quân luôn muốn tránh xa kẻ nịnh bợ, bởi vì kẻ nịnh bợ thường khiến người ta mù quáng, khiến người ta kiêu ngạo, khiến người ta trong cao hứng mà lầm đường lạc lối.

Cổ ngữ có câu: “Đại trí nhược ngu, đại dũng nhược khiếp”, bậc tài trí giả nhìn như ngu dốt, kẻ dũng mãnh nhìn như khiếp nhược. Quỷ Cốc Tử cũng nói: Người thông minh xưa nay không hề khoa trương sở trường của mình, giả ngốc, giả đần, giả hồ đồ là cách tốt nhất để ẩn thân. Tuy Quỷ Cốc Tử ẩn mình nhưng lại là thầy của bốn cao nhân nổi tiếng thời Xuân Thu: Tôn Tẫn, Bàng Quyên, Trương Nghi, Tô Tần. Vậy nên mới có câu “đại trí nhược ngu”, bậc đại trí huệ lại trông như kẻ ngốc, lật giở sách sử ta có thể tìm thấy rất nhiều nhân vật như vậy.

Nhà phê bình nghệ thuật người Anh, Ruskin từng nói: “Ngoại trừ một tâm linh chân thành, không có vẻ ngoài nào cao quý cả”. Hoa đẹp đến nhường nào mà không có rễ thì cũng khô héo, dòng nước trong đến đâu mà không có mạch nguồn rồi cũng cạn kiệt. Cho nên, tu dưỡng bản thân để mình trở thành người đẹp cả thân lẫn tâm là điều vô cùng quan trọng.

Nhiều người Việt Nam và Trung Quốc có cùng một suy nghĩ giống nhau, đó là mới đầu khi ra nước ngoài, họ thường cảm thấy người nước ngoài, nhất là người Tây phương đầu óc đơn giản, không hiểu chuyện đời, và đôi khi họ lấy làm tự mãn, tự cho mình là thông minh. Vậy rốt cuộc thông minh theo kiểu người Việt Nam và Trung Quốc là như thế nào?

Cổ nhân giảng: “Phú quý do Trời”, tin rằng rất nhiều chuyện hệ trọng trong cuộc đời là do Trời đất định đoạt, là vận mệnh, Thiên mệnh định sẵn. Trong cuộc sống hàng ngày, có rất nhiều chuyện xảy ra vượt quá tầm kiểm soát và dự đoán của con người. Nếu xuất hiện kết quả không như ý nguyện thì đa số người ta cho rằng đó là “ngẫu nhiên”. Nhưng đôi khi chúng ta thật sự phát hiện ra rằng: “Trên đời này dường như không có chuyện gì là ngẫu nhiên cả”.

Các bậc hiền nhân cổ đại thường dạy con cháu rằng khi gặp phải mâu thuẫn, cần “nghiêm khắc với bản thân và khoan dung với người khác”. Điều này không chỉ giúp hóa giải được mâu thuẫn mà còn cảm hóa được đối phương. Đây là một tinh hoa trong đạo đối nhân xử thế của người xưa.

Có câu rằng: “Nhất niệm sinh thiện ác”. Một người khi phẫn nộ thì thường không thể hoặc rất khó kiểm soát bản thân, hành động không giống bình thường, có thể nói là “ma xui quỷ khiến”.

Khi đối mặt với những nỗi đau hoặc vấn đề quá lớn ngoài tầm giải quyết thì con người thường có xu hướng trốn tránh. Tại sao lại trốn tránh? Vì điều đó dễ hơn việc phải đối diện với nỗi đau hoặc vất vả để tìm cách giải quyết vấn đề. Làm thế nào để có thể trốn tránh? Người ta giả vờ rằng nỗi đau hoặc vấn đề đó không tồn tại.

“Chẳng cần lợi lộc gì cho to tát, chỉ cần một chút máu háo thắng trong người, là người ta đã dễ dàng bị ma quỷ xỏ mũi. Mà cả cái nền văn hoá giáo dục Việt Nam, xưa nay, cứ cố tình nuôi dưỡng và cổ xuý cho cái máu háo thắng như thế…”

Gia huấn là ghi chép của những người lớn tuổi trong gia đình, gia tộc, nhằm khuyên bảo con cháu đời sau biết cách trọng đức tu thân, đối nhân xử thế. Con trai thứ tư của Chu Văn Vương là Chu Công Đán đã bắt nguồn truyền thống gia huấn tại Trung Hoa. Sau đó, vào thời nhà Tần, gia huấn đã bắt đầu xuất hiện phổ biến.

Lời nói xuất ra từ tâm nên người thiện tâm không dễ dàng nói lời cay nghiệt làm tổn thương người khác. Lời nói còn xuất ra từ phẩm cách và tri thức nên một người nói lời gì, nói như thế nào, nói hay không nói cũng là thể hiện ra phẩm cách, tri thức và trí tuệ của người ấy.

Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử viết: “Ngũ sắc làm người ta mờ mắt, ngũ âm làm người ta điếc tai, ngũ vị làm người ta tê miệng lưỡi”, cũng lại viết: “Vui chơi làm người ta phát cuồng, của cải khó tìm khiến người ta hành xử sai trái, bởi vậy bậc thánh nhân chỉ cần vừa đủ mà không tìm cầu thoả mãn cái dục vọng của mắt, tai, mũi, lưỡi…”

Trong sách “Tuân Tử. Tu thân” viết: “Đường dù ngắn không đi không đến, việc tuy nhỏ không làm không thành”. Những lời này có ý khuyên răn mọi người trong cuộc sống muốn đạt được mục tiêu thì phải có hành động cụ thể. Nếu một người chỉ nói mà không làm, chỉ lý luận suông thì trên đường đời này cho dù là một việc nhỏ cũng sẽ không hoàn thành.

Nhà Phật cho rằng trong cõi nhân sinh này, những người có thể gặp mặt, quen biết nhau thì đều là người hữu duyên, có mối liên hệ với nhau từ những kiếp trước. Hơn nữa để có thể kết thành vợ chồng thì mối lương duyên giữa cả hai phải rất sâu đậm.

Trong cuộc đời ai cũng có thể phạm sai lầm. Nhưng có những sai lầm có thể sửa chữa được, còn có những sai lầm lại lưu lại sự nuối tiếc sâu sắc. Dưới đây là 3 sai lầm không nên phạm phải trong cuộc đời một người.

Cổ nhân giảng: “Vẽ hổ, vẽ da, khó vẽ xương. Biết người, biết mặt, chẳng biết lòng”. Trong lịch sử, có rất nhiều người vì nhìn thấu nhân tâm mà làm thành được việc lớn, nhưng cũng có không ít trường hợp vì không nhận biết được lòng người mà bị kẻ tiểu nhân gây họa nạn. Có rất nhiều lời giáo huấn về cách nhìn người và dùng người trong lịch sử và chúng vẫn luôn có ích dù ở thời xưa hay thời nay.

Địa vị cao hay thấp của một người không được quyết định bởi tài phú, mà là do mức độ cao hay thấp của đạo đức và học vấn quyết định. Một người muốn nâng cao đạo đức và học vấn của mình thì phải không ngừng học tập. Sách Luận Ngữ viết: “Ba người đi cùng tất có người là thầy của ta”, chính là dạy con người phải nhìn đến chỗ khuyết thiếu của mình, thừa nhận mỗi người đều có ưu điểm và sở trường, mỗi người đều đáng giá để người khác tôn trọng và học tập.

Cuộc đời của bất kỳ ai cũng có lúc đắc ý và có lúc thất ý. Khi ấy, người ta thường vì vui quá hay buồn rầu quá mà khó kiểm soát được suy nghĩ, hành vi hay phép tắc làm người làm việc của mình. Thậm chí họ có thể đánh mất tôn nghiêm của mình, từ đó gây ra những hậu quả khiến bản thân phải hối hận. Vì vậy, dù ở hoàn cảnh nào chúng ta cũng đều nên giữ vững được những “ranh giới” làm người làm việc nhất định.

Phong Thần Diễn Nghĩa là một cuốn huyền sử xoay quanh việc suy vong của nhà Thương và sự nổi lên của nhà Chu, cùng với đó là vô số thần thoại, truyền thuyết xưa, bao gồm cả thần tiên và yêu quái. Nó giống như một thiên sử thi của Đông phương, ngang tầm với Trường ca Iliad của Hy Lạp. Đọc Phong Thần Diễn Nghĩa, chúng ta không khỏi có một thắc mắc trước kết quả vô cùng khó hiểu, đó là nhân vật Trụ Vương vô đạo lại được lãnh nhận chức vụ trên bảng Phong Thần.

Thời hiện đại, nhiều thương nhân chỉ biết mưu lợi, thấy lợi quên nghĩa, kinh doanh hàng kém chất lượng và độc hại. Nhưng vào thời cổ đại, không ít thương nhân được hun đúc bởi “Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín” đã kinh doanh bằng sự thành tín, trọng nghĩa khinh lợi, nhân ái đãi người và tuân thủ khế ước. Đây chính là đạo kinh doanh mà cổ nhân lưu lại cho hậu thế soi mình.

“Giới tử thư” là điều Gia Cát Lượng viết để gửi cho con trai là Gia Cát Chiêm chỉ một năm trước khi ông qua đời. Toàn bộ bức thư chỉ có hơn 80 chữ, nhưng lại trở thành một trong những bức thư gửi con nổi tiếng nhất Trung Hoa cổ đại, cũng là một trong những gia huấn giáo dục con tinh giản, ngắn gọn nhất.

Kỷ Hiểu Lam là một vị quan nổi tiếng nhà Thanh. Bởi vì ông thường làm quan ở nơi xa, nên không thể gánh vác trách nhiệm trực tiếp giáo dục con cái. Mặc dù vậy, Kỷ Hiểu Lam vẫn luôn quan tâm tới việc này, còn viết thư cho phu nhân để nói rõ cần dạy con như thế nào.

“Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên”, câu thành ngữ có thể hiểu đơn giản là công việc chuẩn bị là do con người nhưng việc thành công hay thất bại thì còn phải xem cơ Trời, do Trời sắp xếp. Đây vừa là là thiên cơ vừa là triết lý sống của người xưa.

Danh là thứ có thể khiến người ta mê đắm đến mức quên mất cả bản thân mình. Bởi vậy nên trong cuộc sống, chúng ta cần học cách từ bỏ, đừng bắt bản thân “chịu đựng phú quý”.

Mỗi người đều hy vọng trong đời kết được những mối nhân duyên tốt đẹp nhưng điều này không phải chuyện dễ dàng. Thành tựu một nhân duyên tốt cần những bí quyết gì? Dưới đây là những đạo lý phổ quát mà đại sư tâm học, nhà Nho Vương Dương Minh nhắc đến.

“Người có thể hiểu được những đạo lý này, khi chèo thuyền trong dòng nước thì con Giao Long cũng không thể hại đến, khi đi trên đường cũng không bị mãnh thú làm thương tổn, các loại bệnh tật, ôn dịch cũng không thể lây nhiễm, kẻ thích nói xấu người khác cũng không thể phỉ báng tới. Người hiểu được đạo lý này thì cũng sẽ minh bạch hết thảy những sự tình trong thế gian.” – Dược vương Tôn Tư Mạc.

Mạnh Tử nói: “Bạn bè kết giao với nhau không cậy lớn bé, không cậy để có địa vị, cũng không cậy để có anh em gần gũi. Bạn bè là kết bạn về đức hạnh, không phải là để cậy nhờ điều gì”. Con người ta sống ở đời không thể tách rời bạn bè. Tình bằng hữu giữa bạn bè với nhau chính là hoa trái được kết tinh từ mối quan hệ giao tế giữa con người với con người, nó có vai trò và vị trí vô cùng quan trọng trong cuộc đời mỗi người.

Cổ ngữ nói: “Bờ kè ngàn dặm cũng sập vì hang kiến nhỏ”, hay “việc lớn trong thiên hạ đều từ việc nhỏ mà nên”, bởi vậy việc nhỏ mà khinh suất, hành vi nhỏ mà không để tâm, lỗi lầm nhỏ mà không kịp thời sửa đổi đều sẽ có thể dẫn đến tai họa lớn.

Trong nền văn hóa truyền thống mấy ngàn năm, cổ nhân luôn đề cao đức hạnh khiêm tốn, thận trọng, khuyên rằng con người dù ở nơi nào cũng cần phải có thái độ xử thế khiêm tốn thận trọng, khi đối diện với những gian nan trắc trở trên đường đời thì không thể cậy tài khinh người, không được ỷ quyền cậy thế chẳng biết kiêng sợ, tự cao tự đại. Nếu một người không làm được như vậy thì rất dễ dàng gặp tai ương, phiền phức.

Trời có tam bảo là Mặt trời, Mặt trăng và các Vì sao. Đất cũng có tam bảo là Nước, Lửa, Gió. Con người có tam bảo là Tinh, Khí, Thần. Lão Tử cũng có tam bảo là Nhân từ, Cần kiệm, Không dám đứng trước thiên hạ. Tam bảo của trời đất khống chế vạn vật, tam bảo của con người hun đúc tâm hồn, tam bảo của Lão Tử biểu hiện ra trong đối nhân xử thế.

Trang Tử có lẽ là một triết gia “thích cá” nhất trong lịch sử. Có câu rằng: “Cho người con cá không bằng cho người chiếc cần câu”. Nhưng Trang Tử đã dùng câu chuyện về ba chú cá để thể hiện trí huệ mà mình đã lĩnh ngộ được. Hiểu được những điều này, con người có thể sống tự do tự tại hơn.

Trong nhịp sống hiện đại gấp gáp và áp lực xã hội ngày càng tăng, bên cạnh việc “dưỡng sinh” thì việc “dưỡng tâm” cũng ngày càng được coi trọng. Mà trong số những phương pháp tu dưỡng có ảnh hưởng sâu sắc và phổ quát tại phương Đông thì không thể không bàn đến cuốn Đạo Đức Kinh mà Lão Tử để lại. Trong cuốn sách này hàm chứa rất nhiều quan niệm bảo vệ và giữ gìn nội tâm lành mạnh, mang giá trị phổ quát.

Trong lý niệm truyền thống, “Đạo” có hàm nghĩa là “Thiên đạo” (đạo Trời), “Đức” là chỉ việc con người thuận theo “Đạo”. Khổng Tử cho rằng, người hành theo đạo của thánh nhân là phải “kính Trời biết mệnh”, đạt tới cảnh giới cùng “thiên địa tương thông” và “thiên nhân hợp nhất”.

Cổ ngữ nói: “Xảo ngôn, lệnh sắc, tiên hĩ nhân”, những người nói năng khéo léo hoa mỹ, sắc mặt tươi cười lấy lòng người khác thì rất ít khi có lòng nhân ái và thật thà. Đây vừa là lời cảnh tỉnh cũng là đạo lý của cổ nhân trong việc kết giao và dùng người.

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, không khó để bắt gặp những người “sợ bị thiệt”. Cũng có không ít người mang tâm lý thà để người khác chịu thiệt chứ không để bản thân chịu thiệt. Tuy nhiên những người già thời xưa lại thường khuyên bảo con cháu rằng: Chịu thiệt là phúc.

Xưa nay rất nhiều người khi nhắc đến Kinh Dịch đều cho rằng đó chỉ đơn thuần là cuốn sách về bói toán, đoán mệnh. Nhưng kỳ thực, Kinh Dịch còn là cuốn sách hàm chứa đạo lý làm người sâu sắc.

Liêm chính, cần kiệm, giản dị là những đạo đức tốt đẹp của “tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Một thi nhân nổi tiếng triều  Đường từng viết trong “Vịnh Sử” một câu: “Nhìn lịch sử một cách tổng quát, lớn đến như quốc gia, nhỏ đến như gia đình đều hưng thịnh bởi cần kiệm, diệt vong bởi xa hoa lãng phí”.

Đối với một người mà nói, địa vị cao hay thấp, sự nghiệp lớn hay nhỏ, thân phận quý tiện ra sao mấu chốt đều ở chỗ người ấy thực sự có tài đức hay không. Một người là bậc hiền tài thường có những đức tính đáng quý sau.

Trong “Đạo Đức Kinh”, Lão Tử viết: “Tri nhân giả trí, tự tri giả minh”, ý tứ là người có thể hiểu biết người khác là người có trí tuệ, còn người có thể hiểu rõ chính mình mới là bậc cao minh.

Có câu nói rất hay rằng, người bạn tốt giống như một chiếc áo ấm trong mùa đông giá lạnh. Có được người bạn tốt thực sự là phúc phận của chúng ta trong cuộc đời. Tuy nhiên, có được người bạn tốt hay không lại phụ thuộc phần lớn vào tính cách và cách đối nhân xử thế của chúng ta trong cuộc sống. Theo đạo kết giao của cổ nhân, để duy trì được tình bạn tốt đẹp cần tuân thủ ba điều dưới đây.

Có lẽ cuộc đời của bất kỳ ai trong thế gian này cũng đều khó tránh khỏi lúc lên lúc xuống. Nhưng cho dù là gặp phải lúc khó khăn nhất, cũng không nên oán trách, tức giận. Một người nếu có thể tu dưỡng thành được “tam đức” dưới đây thì gặp phải cảnh ngộ gì cũng sẽ có thể từ từ vực dậy mà đi lên.

Chữ “nhân” viết ra thì đơn giản nhưng làm được lại vô cùng khó. Mà giữ gìn “nhân phẩm” lại là quy tắc làm người căn bản nhất. “Làm người trước khi làm việc”, đây được xem là đạo lý mãi mãi không thay đổi. Một người làm người như thế nào, không chỉ thể hiện ra trí tuệ mà còn thể hiện ra cảnh giới tu dưỡng của người ấy.

Người xưa tin tưởng vào nhân quả báo ứng, cho rằng muốn con cháu đời sau có phúc báo thì cần bắt đầu từ bản thân mình, tu tâm hướng thiện. Họ tâm niệm rằng hành tiểu thiện sẽ tích được tiểu đức, hành đại thiện sẽ tích được đại đức. Tổ tiên chỉ cần có đại đức thì con cháu nhất định sẽ được hưởng phúc báo.

Trong cuộc sống, có rất nhiều người và việc mà chúng ta cho dù có muốn chạy thoát cũng không chạy thoát khỏi, không muốn nghĩ cũng vẫn phải nghĩ. Những điều này được gọi là “duyên”, thứ mà con người sờ không thấy, cầu không được, chỉ có thể lựa chọn thuận theo là tốt nhất.

Trong các tín ngưỡng cổ xưa đều mô tả hình tượng Thần, Phật, Chúa với quyền năng lớn lao, có thể thực hiện rất nhiều phép lạ. Bởi vậy các tín đồ ngày nay thường đến nơi chùa chiền, thánh điện để cúng bái, cầu xin. Nhưng vì sao có rất nhiều người cầu mà không được? Thậm chí trong đại nạn hay dịch bệnh, cả những người xin được ban ơn, xin không mắc phải bệnh tật, cũng không toại nguyện, như ý? Có người còn sinh tâm oán trách các bậc giác giả. Vì sao lại như vậy?

Nước tuy mềm mại nhưng “nước chảy đá mòn”. Nước khi là băng thì cứng rắn như sắt thép, càng lạnh giá lại càng cứng rắn. Nước khi là khí lại có lực đẩy lớn vô cùng. Cho nên, một người muốn làm thành được việc đại sự thì cần phải hàm dưỡng đức tính giống như nước.  Trước đây có một vị thương nhân trẻ tuổi, vì bị người hợp tác bán đứng mà cả người cả của đều mất hết. Anh ta quá thống khổ nên muốn nhảy xuống hồ tự vẫn. Ngay khi đến bên hồ, anh ta gặp một vị trí giả đang ngồi tĩnh tọa. Vị thương nhân liền đem cảnh ngộ của mình kể lại cho vị trí giả ấy nghe.

Trong cuộc sống đời thường, mối quan hệ nhân duyên khiến cho con người khó tránh khỏi những mâu thuẫn, nhục mạ, chỉ trích, ghen tị, đôi khi là vô cớ từ người khác. Khi bị người khác nhục mạ, chỉ trích, người ta nên dùng tâm thái nào để ứng đối lại? Bậc trí giả có cách hành xử hoàn toàn khác so với người thường.

Ở vào thời kỳ yên ổn bình hòa thì rất khó để phân biệt ra một người là gian trá hay chân thật, nhân phẩm là cao hay thấp. Nhưng trong một xã hội hỗn loạn, người ta thường vì cám dỗ mà vứt bỏ đạo đức của bản thân mình. Cho nên, càng ở vào hoàn cảnh khó khăn, càng dễ nhìn ra nhân phẩm của một người là tốt hay xấu.

Con người sinh sống ở hoàn cảnh nào thì trong tư tưởng sẽ hình thành nên những tiêu chuẩn đo lường sự việc và phương thức ứng biến với cuộc sống như thế ấy. Nhìn lại sự đứt gãy về văn hóa xảy ra trong vài thế kỷ ngắn ngủi này, nguyên nhân chủ yếu đến từ sự đối nghịch vô cùng lớn giữa văn hóa truyền thống và ý thức hiện đại.

Cổ ngữ nói: “Người thiện lương cho dù chưa nhận được phúc nhưng họa thì đã rời xa”. Bởi vậy, thế gian có thể hỗn loạn nhưng nội tâm không thể dơ bẩn. Trong thời điểm nhiễu nhương, thiện lương thường hay bị chê cười, nhưng rốt cuộc nó lại là thứ duy nhất có thể bảo tồn lương tri, ban cho con người hy vọng, đưa con người vượt thoát tuyệt cảnh.

Nền văn hóa truyền thống của phương Đông xoay quanh tam giáo Nho, Phật, Đạo. Trong đó Phật và Đạo thì giảng về việc giác ngộ, giải thoát khỏi thế gian, còn Nho thì giảng về việc tu dưỡng đạo đức của con người trong nhân thế. Chính vì vậy, đối với kết cấu và sự vận hành của xã hội thì Nho gia đóng vai trò quan trọng. Nho gia coi đức là gốc rễ làm người, đề xướng việc tu thân, từ đó bảo trì nền tảng giá trị phổ quát, giáo hóa dân chúng, trị quốc an bang.

Người ta nói rằng học làm người là việc của cả đời, không có cách nào tốt nghiệp được. Câu nói này quả thực rất có đạo lý. Đời người, bất kể là ai đều cần phải học tập, chỉ cần có học tập thì nhất định sẽ có tiến bộ. Học làm người là một môn học vô cùng quan trọng và thâm sâu. Vậy, một người cần học những gì?

Từ cổ chí kim, phàm là bậc hiền nhân làm thành được việc lớn, hay nông phu gánh vác được gia đình thì đều là người dụng tâm, kiên nhẫn, không ngại khó khăn, không ngại gian khổ, cũng không ham an dật hưởng lạc.

Nam nhân đại trượng phu là hình mẫu mà người xưa rất coi trọng, hướng đến. Đó phải là một người có khả năng gánh vác, có giá trị, có sự tôn nghiêm và không để người khác vũ nhục. Người như vậy cần phải có được những loại khí khái dưới đây.

Nhà có vợ hiền giống như quốc gia có tể tướng tài đức  Cổ nhân giảng: “Trong nhà có người vợ hiền, giống như quốc gia có vị tể tướng tài đức”, hay cũng nói: “Trong nhà có vợ hiền thì người chồng không gặp họa”. Đây đều là cách nói để khẳng định vai trò và đức hạnh của người vợ trong gia đình xưa.

Hành thiện tích đức và sự hưng thịnh suốt 300 năm của một gia tộc  Những người già thường hay nói: “Tích đức, tích đức”, mà tích đức gồm có tích âm đức và tích dương đức. Nói một cách đơn giản, làm việc thiện giúp người mà được mọi người biết đến được gọi là “dương đức” hay “dương thiện”.

Có câu tục ngữ rằng: “Phú bất quá tam đại”, giàu không quá ba đời. Đây tựa như một “lời nguyền” mà rất nhiều gia tộc giàu có không vượt qua. Trong lịch sử chỉ có một số ít những gia tộc trải qua nhiều đời vẫn giàu có thịnh vượng, nhưng không có gia tộc nào trường thịnh mãi mãi không suy. Vậy thì vì sao giàu có lại không được lâu dài?

Người xưa chia đức thành tám loại là hiếu, đễ, trung, tín, lễ, nghĩa, liêm, sỉ, gọi chung là “Bát đức”. “Bát đức” này là tiêu chuẩn để đánh giá con người, hay nói cách khác, người mà không có bất cứ đức nào trong đó thì kỳ thực không thể được tính là người nữa. “Liêm” và “sỉ” là hai trong tám đức hạnh cao thượng nhất của con người, bởi vì người mà không có liêm thì thứ gì cũng lấy, người không có sỉ thì việc gì cũng dám làm.

Chuyện đời đến sau cùng mới biết ai cười ai khóc  Trong cuộc sống, đôi khi người ta chỉ vì chút ưu thế nhất thời mà đắc ý, cho rằng bản thân có thể chiến thắng, có thể vui cười mà dương dương tự đắc. Tuy nhiên, kết quả sau cùng thì phải đi hết con đường mới thực sự có thể chiêm nghiệm được. Và nếu như cứ ngay thẳng, lạc quan, lương thiện mà sống thì chắc chắn sẽ có được sự vui vẻ, hệt như câu nói “Cuối cùng ai có thể cười, ai mới là người cười vui vẻ nhất”.

Chuyện ít biết về câu thành ngữ “màn trời chiếu đất” Chúng ta thường dùng thành ngữ “màn trời chiếu đất” để chỉ cảnh ngộ của người nghèo không nhà hoặc người có nhà nhưng bị hủy hoại vì hỏa hoạn hoặc thiên tai.

Khổng Tử là vĩ nhân có ảnh hưởng to lớn đến hậu thế. Cho đến ngày nay, đạo Khổng vẫn luôn tồn tại song hành với sự phát triển của con người. Nhưng ít người biết rằng, những tư tưởng và thành tựu của Khổng Tử đều chịu ảnh hưởng sâu sắc từ cách giáo dục của mẹ ông.

“Sắc dục” được xem là một vấn đề rất nghiêm trọng trong văn hóa truyền thống cả phương Đông và phương Tây. Trong khi sự lựa chọn giữa dục vọng và lý trí thường xuyên xuất hiện trong nhiều câu chuyện và tác phẩm hội họa phương Tây thì ở phương Đông, có rất nhiều lời răn cảnh tỉnh về “sắc dục” trong ba tôn giáo lớn là Phật giáo, Đạo giáo và Nho giáo. Tam giáo đều có những quy định nghiêm ngặt về vấn đề “sắc dục” này.

Hiểu căn bản về đạo Phật qua 22 câu hỏi đáp ngắn gọn Phật giáo là gì? Có phải Phật giáo chỉ thuần là một tôn giáo? Có phải đức Phật là Thượng Đế?

Cổ nhân giảng “tâm sinh tướng”, vẻ bề ngoài của một người sẽ phản ánh ra nội tâm bên trong của người đó. Người lương thiện thuần phác có thiện tâm, ắt sẽ có vẻ đẹp bên ngoài. “Tâm sinh tướng” còn có một hàm nghĩa cao hơn, chính là hoàn cảnh xung quanh một người sẽ thuận theo nội tâm của họ mà thay đổi. Chính vì vậy trong cuộc sống, con người ta cần nhất là một nội tâm an hòa, tốt đẹp.

Nhân quả về tương lai của một người giống như một bài toán khó cần tìm ra công thức để giải đáp. Việc tìm công thức giải đáp bài toán là một quá trình đòi hỏi nhiều công sức và trí tuệ. Nếu người tìm ra công thức giải được bài toán khó này trong một thời gian nhanh nhất được xem là người có thể bắt kịp được tương lai.

Gìn giữ ngũ giới là tôn trọng nhân bản, là nếp sống văn minh, là nền tảng đạo đức. Một xã hội ứng dụng triệt để ngũ giới là một xã hội văn minh, chan hòa sự cảm thông và thương mến.

Mục tiêu cuối cùng của Phật giáo là để đạt được giác ngộ, nhưng suốt lộ trình thức tỉnh đó, có rất nhiều bài học bổ ích về cách điều hành một cách đạo đức và hiệu quả các hoạt động trên thế giới.

Buông bỏ là chìa khóa của bình yên và hạnh phúc Hãy chấp nhận mọi thứ và mọi người – chính xác như họ vốn là vậy – và bạn sẽ cảm thấy thoải mái. Hãy để cho mọi điều tự xảy ra.

Khi nói đến nhân quả, có người tin và có người không tin, bởi có lúc nó đến rất nhanh chóng nhưng cũng có khi tiềm ẩn rất lâu rồi mới xuất hiện. Dưới đây là 6 câu chuyện kỳ lạ, trong đó hành động và hệ quả đến gần như ngay lập tức, hoặc rất rõ ràng trong cuộc đời.

Phật Milarepa (Mật-lặc Nhật-ba) là một trong những Thánh nhân nổi tiếng nhất của Tây Tạng, thuỷ tổ của Bạch giáo Tạng Mật. Lúc lên bảy, cha mất, gia sản bị chiếm đoạt, gia đình ông bị đối xử tàn tệ. Nghe lời mẹ, Milarepa đi học huyền thuật, dùng phép hô phong hoán vũ giết hại nhiều người để trả thù. Ăn năn về hành động đó, ông đã quyết tâm cầu chính pháp tu luyện, nhẫn chịu nhiều gian khổ và thử thách khắc nghiệt mà thượng sư Mã-nhĩ-ba dành cho ông.

Tin vào phong thủy không bằng tích đức hành thiện. Tính toán trăm phương ngàn kế cũng không bằng có được một trái tim thiện lương…

Một người phụ nữ trẻ mang thai bỗng nhiên cảm thấy rất mệt mỏi, bất tri bất giác ngủ thiếp đi. Trong mơ, cô nhìn thấy thiên thượng giáng hạ những vầng mây tím tuyệt đẹp, quấn quanh thân mình. Rất nhanh chóng, đứa bé được sinh ra. Vào ngày hôm đó, mọi người đều kinh ngạc khi nhìn thấy từng đoá từng đoá hoa sen mỹ lệ mọc lên trong nhà đứa trẻ, đâu đâu cũng có.

Thế nhưng một người khác cũng đến công viên cùng thời điểm với người kia, sau khi về anh ta lại khen ngợi hết lời: "Công viên thật đẹp, khắp nơi đều là hoa tươi rực rỡ, hương thơm ngào ngạt là xao xuyến lòng người."

Họ là 7 nhà tư tưởng vĩ đại sống trong thời Xuân Thu Chiến Quốc, trước triều đại nhà Tần, là những người có ảnh hưởng lâu dài xuyên suốt lịch sử Trung Hoa. 7 triết gia này là Khổng Tử, Mạnh Tử, Hàn Phi Tử Trang Tử, Mặc Tử, Tuân Tử và Lão Tử.

Vào một ngày trong năm 538 trước công nguyên, Khổng Tử nói với đệ tử là Nam Công Kính Thúc rằng mình muốn đi bái kiến Lão Tử. Hiển nhiên, đề nghị này của Khổng Tử được Nam Công Kính Thúc đồng ý, đồng thời lập tức báo lên quốc vương của nước Lỗ.

Triết lý tu hành của Vua Trần Nhân Tông là triết lý tu hành nhưng vẫn nhập thế; tu hành nhưng vẫn quan tâm đến đời sống con người, không tách rời thế sự nước non.

Trong hơn 2000 năm qua, Quỷ Cốc Tử vẫn được tôn làm bậc thánh nhân trong phép dụng binh, là thủy tổ của Tung Hoành Gia, và là ông tổ của thuật bói toán, xem tướng. Trong Đạo giáo ông được xếp ngang hàng với Lão tử, được tôn là “Vương Thiện tổ sư”.

Kênh chia sẻ những câu chuyện ý nghĩa, những bài học quý báu giúp các bạn có những giây phút thư giãn, thoải mái và cùng suy ngẫm, chiêm nghiệm cuộc sống để học tập, rèn luyện giúp bản thân tốt hơn mỗi ngày!

Trang Tử “đưa chúng ta thoát khỏi cách nhìn thế giới thông thường”, “vượt ra bản chất con người của mình”, để nhìn cuộc đời đầy đủ, bao quát nhất có thể.

Những câu nói tưởng chừng giản đơn của Trang Tử nhưng trải qua nghìn năm vẫn còn nguyên giá trị lớn khiến chúng ta phải suy ngẫm.

Càng sống, chúng ta càng nhận ra rằng những lời dạy của ông bà, bố mẹ hay những lời khuyên chân thành từ người già luôn ẩn chứa rất nhiều bài học giá trị mà đôi khi, chỉ qua trải nghiệm, chúng ta mới hiểu rõ được ý nghĩa lớn lao của chúng.

Đời người là hữu hạn, nhưng lòng tham của con người lại vô hạn. Phải làm sao để có được một cuộc sống thảnh thơi, yên bình và nhìn thấu được lòng người giữa cuộc đời bon chen, xô bồ này?

Lão Tử là một danh nhân thời Xuân Thu, ông đã đúc kết tinh hoa và đạo học của đời mình mà viết cuốn “Đạo Đức Kinh” lưu lại hậu thế. Tác phẩm vô cùng ngắn gọn, hàm súc ấy lại đề cập đến những vấn đề không tầm thường chút nào.

Tại Thành Xá-vệ có người con của ông trưởng giả nọ, sinh ra hình thù cực kỳ xấu xí: miệng thì rộng toang hoác, mũi thì lõm trũng xuống, mắt thì bên to bên nhỏ, người thì thấp, toàn thân thì đen như mực, giọng nói thì thô lỗ như tiếng heo kêu, càng lớn càng giống như quỷ, bị đặt tên là Xú nhân (người xấu xí).

Thế nào là người tốt? Thế nào là người quân tử? Con người ai cũng có bản tính thiện lương, cũng muốn làm người tốt. Tuy nhiên, nếu không hiểu rõ thế nào là người tốt, thế nào là người quân tử thì rất dễ lầm đường lạc lối mà không tự biết...

Trong đời sống chúng ta, không ai có thể tránh khỏi những cảm xúc được biểu lộ ra bên ngoài, trong suy nghĩ, tư tưởng và hành động. Một trong những cảm đó, con người hay vướng mắc phải nhất đó chính là “Thất tình lục dục”. Vậy thất tình lục dục có nghĩa là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài viết dưới đây, để hiểu rõ hơn và chính xác về câu nói này nhé!

Khổng Tử giảng: “Nhân nhi vô tín, bất tri kỳ khả dã”, ý nói rằng, người mà không giữ chữ tín thì không biết có thể thành người được không? Cũng có người nói, chữ tín là sinh mệnh thứ hai của con người. Câu nói này kỳ thực cũng rất có đạo lý.

Đời người giống như mũi tên rời khỏi cung, một khi đã bắn, chỉ có thể tiến về phía trước, không cách nào quay đầu lại. Sống ở đời, đáng sợ nhất chính là cứ thích đối mặt với quá khứ, rồi quay lưng lại với hiện tại.

Được mệnh danh là nhân tài kiệt xuất đệ nhất Trung Hoa, Quỷ Cốc Tử luôn truyền dạy rất nhiều bài học quý giá để tạo dựng bản lĩnh thành công cho rất nhiều đồ đệ của mình.

Rất nhiều người tốn tiền bạc thời gian để nhờ thầy xem phong thủy mà không biết rằng, phong thủy tốt nhất đời người nằm ở chính bản thân mình.

Nếu bạn muốn cuộc sống của mình tốt hơn, trước hết từ đáy lòng bạn phải chấp nhận và yêu thương bản thân mình.

Giữa một đống vàng và một đống bùn, chọn cái nào thích hơn? Câu trả lời đi ngược số đông sẽ khiến bạn nhận ra, cơ hội không chia tốt - xấu, phải phù hợp mới phát triển nhanh chóng.

Lúc vui không hứa, lúc nộ không tranh, khi buồn không nói, thất vọng hãy tự bảo mình kiên trì thêm một chút nữa. Quản lý cho tốt cảm xúc của mình, bạn mới có thể làm chủ được cuộc sống.

Không phải phong thủy, đây mới là thứ có thể quyết định thành bại, sang hèn của đời người: Ai cũng nên biết và suy ngẫm!

----------------.----------------.--------------- Làm tốt 5 điều, tiền đồ của bạn chỉ có thể đi lên.  Thất bại là bàn đạp của bạn để phát triển, có cơ hội phát triển thì sẽ có cơ hội gặt hái được thành công. Thành công càng nhiều thì trong công việc càng có lợi, lợi nhuận ngày càng tăng.

Có rất nhiều yếu tố dẫn đến thành công của một doanh nhân, chẳng hạn như làm việc chăm chỉ và không ngừng trau dồi kiến thức. Tuy nhiên, bạn cần phải biết rằng những người xung quanh cũng có ảnh hưởng đáng kể đến sự nghiệp và cuộc sống của chúng ta.

Tuy chúng ta chưa thể là một người thông minh, nhưng tối thiểu chúng ta cũng đủ trí tuệ ngăn cản mình làm một con người ngu dại. Xem nhẹ hơn mọi sự việc không như ý, đồng thời tìm thấy ích lợi trong im lặng, giác ngộ ý thiền trong cuộc sống. Từ đó chúng ta sẽ cảm nhận cuộc sống không cần phải mệt mỏi như ta tưởng, cũng không phải khốn khó như ta đã gặp.

Giáo dục con theo kiểu của Mẹ Mạnh Tử thì Mạnh Tử không trở thành bậc hiền triết sao được. Thấy chỗ ở không thích hợp, lập tức dời đến nơi khác, đến nơi khác vẫn chưa thích hợp lại dời đến nơi khác nữa. Đến khi dời nhà cạnh trường bà mới thật sự hài lòng, vì sống ở đấy, Mạnh Tử sẽ bắt chước chúng bạn năng nổ chăm chỉ học hành mà trở thành người hữu dụng.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh được biết tới vừa là thiền sư vừa là giảng viên, nhà văn, nhà thơ, nhà khảo cứu, nhà hoạt động xã hội, và người vận động cho hòa bình. Ông đã viết hơn 100 cuốn sách, trong đó hơn 40 cuốn bằng tiếng Anh, với một số tác phẩm nổi bật như Đường xưa mây trắng, Phép lạ của sự tỉnh thức, Hạnh phúc cầm tay, Phật trong ta, Chúa trong ta...

Sắc là các màu sắc, hình dáng mà mắt tiếp xúc nhìn thấy mọi hình ảnh sự vật rồi sinh tâm phân biệt đẹp xấu, từ đó muốn chiếm hữu, nhất là lòng ham muốn về nam sắc, nữ sắc là đầu mối dẫn chúng sinh luân hồi trong sinh tử trong vô số kiếp.

Tâm thiện hay bất thiện đều do hoàn cảnh và môi trường sống của chúng ta huân tập thành. Trong mỗi người ai cũng hiện hữu con dao trong tâm, thế nên để cải tạo tâm, bước đầu tiên là ta phải học Phật.

Hằng ngày Phật tử phải vì những con vật mình ăn qua, siêng năng niệm Phật siêu độ chúng, cần phải phóng sinh cho nhiều để giúp tiêu nghiệp cũ và hãy dành chút thời gian đến chùa để thỉnh một số kinh sách về đọc để hài nhi thôi khóc, tâm được an lạc.

Trong cuộc sống, khi nghèo thì chúng ta thường sống rất tiết kiệm, chắt chiu từng đồng nhỏ. Nhưng khi giàu có thì lại có xu hướng tiêu xài thoải mái, lãng phí tiền của. Dưới góc nhìn đạo Phật thì chúng ta phải biết sống vừa đủ và tích lũy thêm phúc báo cho mình thì phúc báu mới bền vững được.

Đạo Phật (Buddhism) xuất phát từ chữ Buddhi (thức tỉnh). Do đó triết học Phật giáo được coi là triết học của sự thức tỉnh. Một quá trình không chỉ là mở đôi mắt ra mà còn là thức tỉnh cả nhân sinh quan và trí tuệ của bạn.

Trong cuộc sống, ai cũng mong mình sẽ được điều này, hay điều nọ. Người giàu thì mong sẽ giàu hơn, người nghèo thì mong mình được như người giàu… để rồi họ tìm về chốn tâm linh để cầu xin.