Romatoloji nedir, neyle uğraşır? Bağışıklık sistemi nasıl çalışır, neden önemlidir? Otoimun hastalık nedir, nedenleri nelerdir? Konuğumuz Brown Üniversitesi'nden pediyatrik romatolog Prof. Ali Yalçındağ anlatıyor. 

Geştalt terapisi nedir, temel ilkeleri nelerdir? Geştalt kuramı ile terapisi arasında nasıl bir bağ var? Ülkemizdeki Geştalt terapisi faaliyetleri hakkında ne söyleyebiliriz? Bu alana çok emeği geçmiş ve uluslararası çalışmalar da yapmış olan, TED Üniversitesi'nden Prof. Nilüfer Voltan Acar ile bir araya geliyoruz. 

'Geştalt Kuramı' nedir? Geştalt kuramı ile terapisi arasındaki ilişki nereden kaynaklanıyor? Bilime ve insana Geştalt yaklaşımı ne şekilde farklı? Geştalt Psikolojisi konusunda uzman bilişsel psikolog Dr. Esra Mungan ile konuşuyoruz. 

Oyun teorisi nedir, ne işe yarar? Matematikçiler ve iktisatçılar, niçin böyle bir teori geliştirdiler? Oyun teorisi üzerine uluslararası alanda tanınırlığı olan akademisyen Prof. Remzi Sanver ile konuşuyoruz.

Bitkiler akıllı mı? 'Bitki aklı' insan aklından nasıl farklı? Bitkilerin etkileyici marifetleri için anlayış şart mı? Geştalt Psikolojisinin bu sorularla ne ilgisi var?   

Bitkiler böcek istilasına karşı birbirleriyle nasıl haberleşiyorlar? S.O.S. çağrısı yapan mısır; domates bitkisini yerken kaniballeşen yani yamyamlaşan tırtıllar...

Canlılarda kamuflaj yaygın mı, neden ve nasıl var? Taksonomi nedir, biyoloji için bitki-hayvan ikili sınıflandırması doğru mu? Araştırmacı-yazar Zoe Schlanger'ın "bitkilerin gizli hayatlarını" anlattığı "The Light Eaters" kitabına geri dönüyoruz.  

'Sokak hayvanları' yasa düzenlemesi ne içeriyor? Yeni yasa gerçekte ne fayda sağlayabilir? İktidar bu konuda niçin çok ısrarcı? Hayvan dostları ne yapabilir? Dr. Itır Kaşıkçı anlatıyor. 

1999 Marmara depreminin 25. yıldönümü yaklaşırken ne durumdayız? Özellikle engelliler ve yaşlılar gibi 'kırılgan gruplar' hazırlıklı mı? Neler yapılabilir? Dr. Nazan Cömert anlatıyor. 

Bazı bitkiler görüyor olabilir mi? Kendini komşu bitkilere benzetebilen 'boquila'nın botani dünyasında tartışmalar yaratan öyküsü ne anlatıyor? 

Bitkiler akıllı mı; onları genetik programlarının ötesine geçen 'failler' olarak görebilir miyiz? Bitkilerin kendi becerileri, iklim krizi ve pestisit kullanımına karşı kullanılabilir mi?   

'Ötanazi' nedir? Hangi tartışmaların odağındadır? Pasif-Aktif ötanazi uygulamaları ve farklı ülkelerin farklı yaklaşımları... Bu konunun 'sokak hayvanları yasa tasarısı ile ne ilgisi var?  

Yapay Zeka'nın en önemli vaadi nedir, bu vaadi tutabiliyor mu? Hesaplama ile yargı aynı şey mi? Yapay Zeka konusunda dünyanın önde gelen düşünürlerinden Prof. Brian Cantwell Smith ile bir araya geliyoruz.

Şizofreni nedir, alt türleri nasıl ayrılır? 'Delilik ile Velilik' arasındaki gri alan niçin toplumda çok ilgi görüyor?  Belgesel film yönetmeni ve psikiyatrist Dr. Hira Selma Kalkan anlatıyor. 

'Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli' başlığıyla kabul edilen yeni müfredat neler içeriyor? Eğitim sistemi açısından Türkiye hangi evrelerden geçti, bugün ne durumda? Konuğumuz Prof. Ali Alpar, 40 yıldan fazla üniversitelerimizde ders vermiş bir bilimci gözüyle düşüncelerini aktarıyor.

'Korsakoff Sendromu' nedir? Kimlerde ne sebeple ortaya çıkar, etkileri nelerdir, geri döndürülebilir mi? Tutuklu ve Hükümlü Aileleri ile Dayanışma Derneği (TAYAD) aileleriyle yakından çalışmış olan nörolog Prof. Hakan Gürvit anlatıyor. 

Istakozlar nasıl canlılardır? 'Diğer Zihinler Sorunu' ile ilgileri ne? Bilinçleri var mı, acı hissederler mi? 18. yüzyıl ABD hapishanelerinde sürekli ıstakoz verildiği için mahkumların isyan çıkarttığı doğru mu?

'Kardeş katli' olmanız gerekse, yine de hükümdar olmayı seçer miydiniz? 'Aile içi rekabet' Avrupa'da ve Osmanlı'da nasıl görülmüş? Ahlaki açmaz serisi sürüyor ve tarihçi I. C. Schick ve sosyolog N. İsvan ile konuşuyoruz.

'Ahlaki açmaz' nedir? Hayatta hangi durumlar bizim ikilemlerle karşı karşıya bırakır? Felsefe külliyatından bilime (örneğin tramvay deneyinde karşılaştığımız türden) açmazları nasıl ele almalı?

Alzheimer hastalığında genetik çalışmalar ne diyor? Hastalığı sonradan tedavi etmek yerine engelleyici önlemler almak niçin önemli? Doç. Dr. Çağhan Kızıl geçen ay yaptıkları önemli buluşu anlatıyor. 

'Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli' nedir, yeni müfredat ile ne yapılmak isteniyor? Bu model Türkiye'de eğitimi ileriye götürür mü? Konuğumuz ERG Eğitim Reformu Girişimi'nden politika analisti Ekin Gamze Gencer anlatıyor. 

Açık Radyo'da bu haftadan itibaren Güven Güzeldere, Prof. Hakan Gürvit ve Mesut Varlık ile birlikte yeni bir program başlıyor: "Beyinden Bilince - Aklı Başında Konuşmalar." Açık Bilinç'te üç programcı ile birlikte  yeni programın tanıtımına kulak veriyoruz. 

Çocukları bilime yönlendirmek niçin önemli? Bilim, koku hakkında ne söylüyor? 'Çocuk İstanbul' katılımcıları  Atlas Yazıcı ve Derin Deniz Kalmış, uzman pedagog Sibel Çetingöz ve genetikçi biyolog Prof. Uygar Tazebay ile koku algısı üzerine konuşuyoruz. 

Önceki hafta aramızdan ayrılan primatolog Frans de Waal kimdi? Şempanzelerde duygular ve siyasi ilişkiler konusundaki düşünceleri niçin tartışma yarattı? Primatolojiye getirdiği yenilikler neler? 

Nöroçeşitlilik nedir? Psikiyatri niçin nöroçeşitlilik ile ilgilenir? Nöroçeşitlilik kavramı ne sebeple doğdu, bu konuya nasıl yaklaşmak gerekir? Psikiyatrist Prof. Yankı Yazgan ile konuşuyoruz. 

Türkiye'de kadın hareketi nasıl doğdu, hangi yollardan geçti, ne gibi zorluklarla mücadele etti, bugünkü durum ne? 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'ne atıfla yazar ve aktivist Ceylan Orhun anlatıyor. 

Darwin'in 1859'da yayımladığı Türlerin Kökeni'nden bu yana geçen 165 yılda evrim kuramında neler değişti? Evrimsel yaklaşımın bugün biyolojideki yeri ne? Evrim kuramı serisinin son bölümünde, biyolog ve kuşbilimci Prof. Utku Perktaş anlatıyor. 

Evrim kuramı ülkemiz müfredatında nasıl bir yere sahip? Biyoloji, evrim kuramı olmadan eksik kalıyor. Peki evrimsel biyolojiyi kim nereden öğrenebilir? Prof. Mehmet Somel ve Doğa Köm anlatıyor.

İnsanlar hangi aşamalardan geçerek evrimleşti? Çocukluk ve yaşlılık dönemleri evrimsel açıdan nasıl incelenebilir? Evrim kuramının 'Fiziksel Antropoloji'ye katkısını Prof. İzzet Duyar anlatıyor. 

Primatoloji nedir, primatlar kimlerdir? Primatolojinin evrim kuramı açısından önemi nedir? Primatları tehdit eden unsurlar neler, bizler bu konuda ne yapabiliriz? Tüm bunları konuğumuz müzisyen ve primatolog Aslıhan Niksarlı ile konuşuyoruz. 

'Evrimci/genetik algoritmalar' nedir? Hesaplama bilimleri evrim kuramına nasıl katkıda bulunur? Bilgisayar simülasyonlarının biyolojideki rolü. Evrim Ağacı sitesinin baş editörü Çağrı Mert Bakırcı anlatıyor. 

'Sosyal Darwinizm' nedir? Darwin bir sosyal Darwinci miydi? Irkçılık, evrim kuramından mı kaynaklandı? Sosyal Darwincilikle Sosyobiyoloji arasındaki ilişki nedir? Konuğumuz bilim tarihçisi ve felsefecisi Prof. Cem Kamözüt anlatıyor. 

'Radyokarbon tarihlemesi' nedir? Canlı veya cansız herhangi bir nesnenin kaç yaşında olduğu nasıl belirlenir? Bulgular güvenilir mi? Yerbilimleri evrimci biyolojiyi nasıl destekledi? İstanbul Teknik Üniversitesi'nden Prof. Nüzhet Dalfes anlatıyor. 

Evrim kuramına dair en kritik sorular neler? Ara formlar nedir, var mıdır? Evrim karşıtı biyologlar olabilir mi? Evrim kuramı nasıl öğretilmeli? Biyolog Prof. Ergi Deniz Özsoy anlatıyor. 

Parazitler ve virüsler gibi küçük canlıların evrimi, insan evrimiyle nasıl bağlantılı? Pandemi ve Covid aşılarının bulunması sürecinde evrim kuramı ne rol oynadı? Prof. Erol Eroğlu anlatıyor. 

2024'e girerken en çok hangi 'yeni yıl kararları' öne çıkmış? Daha önceki yıllara göre bir fark var mı? Bu kararlar ortalama kaç ay sürüyor, nüfusun yüzde kaçı bütün yıl kararlarını uyguluyor? Yılbaşına özel olarak bu konu hakkında konuşuyoruz.  

Evrim kuramının yaratıcısı olarak bilinen Charles Darwin nerede yaşadı, nasıl bir hayat sürdü? Darwin'in 19. yüzyıl evinden ve yaşamından neler öğrenebiliriz? Antroposen Sohbetler programını hazırlayıp sunan Hacettepe Üniversitesi'nden biyolog Prof. Utku Perktaş anlatıyor.

'Maymun'dan mı geliyoruz? Ara formlar nerede? Evrimciler Tanrı inancını yadsıyorlar mı? Dr. Kahraman İpekdal anlatıyor. 

Evrim kuramı hakkında en temel 'doğru sanılan yanlışlar' neler? Biyolojiden teolojiye uzanan geniş yelpazede, evrim kuramı en çok nelerle suçlanıyor, niçin? Hacettepe Üniversitesi'nden evrimci biyolog Dr. Kahraman İpekdal ile konuşuyoruz. 

Ülkemizde evrim kuramı tartışmaları ne durumda? Doğru sanılan temel yanlışlar neler? 'Ara form' nedir, insanların ara formu var mı? Darwin, sosyal Darwinci miydi?   

Geçmişte insanlar daha iyi, nazik, yardımcıydı ama son yıllarda genç kuşak bu değerleri kaybediyor diye düşünüyor musunuz? Ahlaki bir çöküş mü var? En önemlisi, değişen dünya mı, yoksa sizin dünya görüşünüz mü? Bu soruya nasıl cevap verebiliriz?

Göç çalışmaları son onyıllarda nasıl değişti? Türkiye, dünyanın çok göç alan/veren ülkelerine oranla nerede? Göçler ülkenin demografisini nasıl değiştirebilir? Koç Üniversitesi'nden Prof. Ahmet İçduygu anlatıyor.

Doğum turizmi nedir, ülkemizde ne kadar yaygın? Türkiye'de kimler ABD pasaportu almaya çalışıyor, niçin? ABD pasaportu sahibi olmak, Türkiye'de ne anlama geliyor? Prof. Özlem Altan-Olcay, meslektaşı Prof. Evren Balta ile yazdıkları kitapları hakkında konuşuyorlar.

Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşunda ve sonra da çöküşünde rol oynayan göçler ne şekilde farklıydı? İbn Haldun'dan Ziya Gökalp'e sosyologların aşiretler üzerine düşünceleri. Göç hareketleri Türkiye'nin geleceğini nasıl şekillendirecek? Prof. Reşat Kasaba anlatıyor. 

Özgür irade nedir? Felsefe ve Nörobilim ne diyor? Özgür irade ile bu konudaki inanç arasında ne fark var? Özgür irademiz var derken olmadığına karar versek, hayatımızı nasıl değiştirirdik? 

Doğada çeşitlilik niye var? Adaptasyon ile eksaptasyon arasındaki fark ne? İnsan türünün evriminde ön-adaptasyon ve amilaz geninin önemi. Biyolojinin geleceği parlak mı? Biyolog/antropolog Prof. Ömer Gökçümen anlatıyor. 

30 bin+ yıl öncesinin mağara resimleri, sanatın doğuşu hakkında ne söylüyor? Bunlar tesadüfi karalamalar mı, kutsal bir anlamları mı var? Arkeoloji ve nörobilim birbirini aydınlatabilir mi? 

'Bilinç savaşları'nda son durum ne? Bir grup bilim insanı bir bilinç kuramını niçin sahte bilim olarak niteliyor? Bilimde tezler hangi kıstaslara göre değerlendiriliyor? 

Bilimde sahteciliğin nedenleri ne kadar kültürel? Nerede ne kadar cezalandırılıyor, ne zaman üstü kapatılıyor? Sahtecilik türlerindeki farklar. İstenmeyen veriyi çöpe atmak, sahtecilik mi? 

Bilim etiği nasıl sağlanır? Bilim tarihinde hangi sahtekarlıklar öne çıkıyor? Kültürel kodlarla bir ilgisi var mı? Prof. Selim Badur ve Doç. Fatih Artvinli ile konuşuyoruz.   

Bilim tarihinin en ilginç tuhaflıkları ve sahtecilikleri neler? Bilimde yapılan sahtekarlıklar ne derecede yaygın, niçin? İntihal ve sahteciliğin önüne nasıl geçilebilir? Konuğumuz Prof. Selim Badur örneklerle anlatıyor. 

"Pan-psişizm" görüşü Felsefe'de nasıl savunulabilir? Mikro / Kozmik psişizm ayrımı nedir? Materyalizm ile Dualizm dışında bilince dair alternatif bir açıklama sunuyor mu? Bilkent Universitesi'nden felsefeci Dr. Tufan Kıymaz ile konuşuyoruz.   

"Animizm" nedir, "Pan-psişizm" ile aynı kavram mıdır? Animizmin ekoloji hareketindeki yeri; savunulacak ve karşı çıkılacak yönleri. Biraz da hayvanlarda bilinç ve "estetik tercih"...  

İstanbul'un yüz yüze olduğu deprem riski ne büyüklükte, şehir ne durumda? 1999'dan bu yana neler yapıldı, yapılması gereken neler yapılmadı? Konuğumuz Prof. Okan Tüysüz anlatıyor. 

'Sentience' nedir, hangi canlılarda vardır? Nasıl bilebiliriz? Ağaçlar veya bitkiler birbirleriyle haberleşiyorlar mı, bu onların bilinci olduğunu gösterir mi?  "Bilincin İcadı" başlıklı yeni bir kitaptan söz ediyoruz.

Uykuda mesajlaşma (sleep texting) nedir? Gençler arasında ne kadar yaygın? 'Uyku borcu' neyin işareti, nelere sebep olur? Yeni dijital teknolojilerin uyku kalitemiz üzerindeki etkileri üzerine konuşuyoruz. 

D.Chalmers ve C.Koch hangi konuda bahse girmişlerdi, 25 yıl sonra bahis nasıl sonuçlandı? Bilinç konusunun karmaşık ve tartışmalı yönleri.

"Anti-Psikiyatri" hareketi nedir? Niçin ve nasıl ortaya çıktı, haklı ve haksız yönleri neler, bugün ne durumda? "Akıl hastalıkları" biyolojinin mi psikolojinin mi alanında? Psikiyatrist Dr. Burçin Çolak anlatıyor. 

Psikiyatrik rahatsızlıklar biyolojik bir hastalık olarak mı yoksa yalnızca psikolojik bir durum olarak mı görülmeli? "Anti-Psikiyatri" hareketi ne kadar haklı? Stanford Üniversitesi'nin ilginç şahsiyetlerinden Joe Euclid'in hikayesi. 

Bilim, açıklanamayan psikolojik deneyimler hakkında ne söylüyor? Bazı deneyimler niçin unutulmaz derecede gerçekçi olurlar? Deneyimin çarpıcılığıyla doğruluğu arasında bir bağ var mı? 

"Unabomber" diye bilinen ve postayla gönderdiği bombalarla üç kişinin ölümüne neden olan dahi matematikçi Ted Kaczynski kimdi, nasıl öldü? Teknoloji karşıtı manifestosu neler söylüyordu?

Konuğumuz Gökçer Tahincioğlu ile seçim sonuçlarını genel bir değerlendirme ile ele alıyoruz. 

Siyaset psikolojisi, bu seçimler hakkında ne söylüyor? Cumhurbaşkanı seçimlerinin ilk tur sonucu, ikinci tur sonucunu şimdiden belirledi mi? Ulaş Başar Gezgin'den "umutsuz seçmene mektup."

Son seçim sonuçları Türkiye için ne gösteriyor? Kimler kazandı, kimler kaybetti? Asıl istediğimiz ne --Cumhuriyet mi, Demokrasi mi, ikisi birden mi? Prof. Ersin Kalaycıoğlu'yla konuşuyoruz.

Prof. Ersin Kalaycıoğlu ile Cumhuriyet rejiminin temel unsurlarından söz edeceğiz.

Tarih nedir, tarihçi kime denir? Tarih ile geçmiş aynı şey mi? Popüler tarih, sansasyonel tarih, "arka oda koleksiyonculuğu", akademik tarih... Tarihçi Prof. Hakan Erdem ile konuşacağız.

Hafıza nedir, geçmişi hatırlamak nasıl mümkün oluyor? Kısa ve uzun dönem hafızanın farkı ne? Hatırlarken geçmişi olduğu gibi mi yansıtıyoruz? 'Sahte hatıra' nedir, nasıl oluşur, ayırt edilebilir mi? Prof. Sami Gülgöz anlatacak.

Beyinle kalp ve damarlar arasındaki ilişki niçin çok önemli? Damar bozuklukları kaynaklı en temel beyin arızaları neler? Alanın kurucularından, Harvard Tıp Fakültesi'nden Dr. Edip Gürol anlatacak.

Prof. Burçin Ünlü ile kuantum serisinin devamı sayılabilecek bu haftaki programda, kuantum fiziği tabanlı uygulama alanlarından, özellikle kendi çalıştığı tıp uygulamalarından söz ediyoruz.

Bilimde yeni bir buluş nasıl kabul görür? Eskiden de böyle miydi? Tartışmalı durumlarda ne olur? Bilimin (ve sanatın) sınırlarına ulaştık mı? Bu tartışma niçin zaman zaman gündeme gelir?

19. yüzyılda çok rağbet gören 'Frenoloji' nedir, nasıl ortaya çıktı, sonra niye gözden düştü? Kafatasçılıktan nasıl farklı? Bir kişinin Türk olup olmadığı, kafatası biçiminden anlaşılabilir mi?

Muhafazakarlarla liberallerin beyinleri farklı mı çalışıyor? Beyin faaliyetlerine bakarak bir insanın siyasi görüşü anlaşılabilir mi? Bunun ne önemi olabilir? Başka hangi soruları sormalıyız?

Nükleer Tıp nedir? Hangi alanlarda kullanılır? Moleküler Görüntüleme'nin avantajları neler? Radyolojiden farkı ne? Nükleer Tıp alanının ülkemizdeki öncülerinden  Prof. Meliha Korkmaz anlatacak.

Sosyolog Kumru Toktamış’la 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün ortaya çıkışını, zaman içinde kapsamının nasıl değişikliklere uğradığını ve günümüzdeki temsilini konuşuyoruz.

Nörobiyolog Ali Ertürk ile nörodejeneratif hastalıklar üzerine konuşuyoruz. 

"Kader planı" ne demek olabilir? Depremlerin getirdiği ölümler kaçınılmaz mıydı? Bu inancı savunanlar, inançlarına uygun davranıyorlar mı? Teizm, Deizm, Agnostisizm çerçevesinde kadercilik.

Psikiyatrist İlker Küçükparlak ile travma sonrası stres bozukluğu konuşuyoruz. 

Nefes teknikleri yaşam süresi ve kalitesini nasıl etkiliyor? Nefesin duygu durumumuz üzerinde ne gibi etkileri var? Pratik öneriler neler? Oslo. Üniversitesi'nden biyolog Prof.  Fahri Saatçioğlu anlatıyor.

Bir ömür boyunca milyonlarca kez farkında bile olmadan alıp verdiğimiz "nefes" nedir? Hangi açılardan kritik yaşamsal öneme sahiptir? Fahri Saatçioğlu ile "nefes"in işlevleri, fizyolojisi ve psikolojisi üzerine konuşacağız.

Her canlıda yaşlılık sonunda gelen ölüm, biyolojik olarak kaçınılmaz mı? Hücrelerimiz nasıl ve niçin ölüyor? Sonsuza kadar yaşamak teorik olarak mümkün mü? Prof. Ekin Atilla Gökçümen anlatacak.

Zaman geçtikçe bedenlerimiz nasıl değişir, yaşlılıkta hangi sorunlar öne çıkar? Geriyatrik depresyon nedir? Ne kadar yaygındır? Nasıl tedavi edilir? Dr. Uğur Çıkrıkçılı anlatacak.

Alzheimer hastalığında kalıtımsal nedenlerle risk altında olan kişiler ne yapabilir? Son yılların Alzheimer ilaçları ne kadar etkili? Yeni tedavi yöntemleri neler? Nörolog Prof. Hakan Gürvit anlatacak.

Zaman geçtiği hâlde benliğimizde özdeş kalan, bizi aynı kişi yapan şey nedir? Benlik için hafızanın önemi nedir? Yeni yılın ilk programında, zaman  ve benlik hakkında konuşuyoruz.

İçimizde biyolojik bir saat (veya saatler) mi var? Zaman insan zihninden bağımsız mı? Zaman niye bazen yavaş, bazen de hızlı geçiyormuş gibimize gelir? 2022 yılı biterken, nesnel ve öznel nitelikleriyle zaman.

"Pragmatik olmak" ne demektir, kime pragmatik denir (kime denmez/denmemeli)? "Pragmatiklik" ilkesizliğin mazereti midir? "Pragmatik" kavramıyla ilintili olarak Dilbilim ne inceler? Felsefe ve Eğitim'de "Pragmatizm"

Ortaçağ'ın "İslam düşünürleri" arasında en önemli isimlerden İbn Sina kimdi, neler yaptı? Tıp ve Astronomi'nin yanı sıra Felsefe'ye katkıları ne oldu? Ege Üniversitesi'nden felsefeci Galipcan Altınkaya anlatacak.

Ortaçağ'ın "İslam düşünürleri" Felsefe'ye nasıl yaklaştılar? Farabi kimdir, Antik Yunan dönemi felsefecilerinden nasıl bir miras devraldı, Felsefe'ye katkıları ne oldu? "İslam Felsefesi"nde aklın rolü neydi, bu görüş ne gibi anlaşmazlıklara neden oldu? "Felsefe Portreleri" serisine, Ege Üniversitesi'nden felsefeci Doç. Dr. Mehmet Kuyurtar ile kaldığımız yerden devam ediyoruz.

Bu hafta konumuz siyaset psikolojisi. Popülist liderler ile hayran taraftarları arasındaki ilişkinin doğası ve nedenleri ne? Dünyadan farklı örnekler kıyaslamalı bir analizde ne gösteriyor?

“Ortaçağ'da gündemde olan felsefi sorular artık ortadan kalktı mı, yoksa güncel tartışmalarda sürüyor mu?”, Yeditepe Üniversitesi'nden Dr. Levent Kavas ile konuşuyoruz.

Levent Kavas ile birlikte ortaçağ felsefesini tanımlayan soru ve sorunları tartışıyoruz.

Açık Bilinç 10. yılını kutluyor! Açık Bilinç'in 10 yılını masaya yatırıyoruz.

Çetin Türkyılmaz ile Plotinus'un felsefesini ve bu bağlamda Platoncu felsefenin alımlanışında bir kırılma yaratan Yeni Platonculuğu konuşuyoruz.

Bir Felsefe Okulu olarak Stoacılık nedir, niçin önemlidir? İç ve dış koşullar bağlamında, mutluluk ve iyi yaşamın sırrı konusunca Stoacılar ne diyordu? Konuğumuz Tufan Kıymaz ile Stoacılığı konuşuyoruz.

Fizyoloji/Tıp alanında 2022 Nobel ödülünü kazanan Svante Pääbo kimdir, çalışmalarıyla neyi göstermiştir? Soyu tükenmiş canlıların genetik bilgileri bize ne anlatır? Konuğumuz Prof. Ömer Gökçümen ile konuşuyoruz.

Genelinde oyun teorisi, özelinde ise bu teoriyle bağlantısında tutuklu ikilemi (Prisoner's dilemma) mefhumu üzerine konuşuyoruz.

Kanibalizm'den "transubstantiation" (tözlerin dönüşümü) inancına uzanan bir yelpazede, yeme eyleminin nitelik edinmekle ilintisi üzerine konuşuyoruz.  

ABD kaynaklı Oxycontin isimli ağrı kesici nasıl bir eroin krizine sebep oldu? Günlük hayattan bir anekdot eşliğinde, son onyılların  bu ibret verici hikayesindeki son durumu konuşuyoruz.

Kimi insanlar niçin sokak hayvanlarına eziyet eder? Bu durumun önüne geçilebilir mi, nasıl? Psikiyatrist Dr. İlker Küçükparlak ile konuşacağız.

"Capgras sendromu" nedir, nasıl ve niçin ortaya çıkar? Capgras hastaları, başka her açıdan rasyonel kişiler midir? Nöroloji'nin mi Psikiyatri'nin mi tedavi alanındayız? Prof. Hakan Gürvit anlattı.

Nörofenomenoloji nedir, hangi önkabullerle ortaya çıktı? Capgras sendromu ve ağrı asembolisi nöral altyapıdaki değişimlerin fenomenal deneyimlere ve bilince yansımasını gösteriyor mu?

1999 Marmara Depremi'nde neler öğrendik? Yönetmeliklerde ve bina yapımında bugüne dek neler değişti? Başka ne yapılabilir?  "Deprem Özel" serimizde Prof. Alper İlki anlatıyor.

Robotlar acı hissedebilir mi? Acı deneyiminin robotik bilimi veya yapay zeka açısından bir faydası var mı? 'Sorites Paradoksu'nun konuyla ne ilgisi var? Açık Bilinç'te konuşuyoruz.

Covid ilintili baş ağrısı nedir, belirtileri ve nedenleri nelerdir? Olağan baş ağrısından farklı mı? Ne yapmak gerekir? Nörolog Prof. Hayrunnisa Bolay anlatıyor.

"Uzun Covid" nedir, belirtileri neler? Uzun Covid'in yol açtığı bilişsel bozukluklara dikkat etmek niçin önemli? Covid enfeksiyonunu izleyen dönemde baş gösteren rahatsızlıklar nasıl tedavi edilebilir?  Bu alanda çalışmalarını Britanya'da sürdüren psikiyatrist Dr. Muzaffer Kaşer anlatıyor.

ABD'de kürtaj yasasının statüsü nasıl değişti? Bu konunun tartışma odağı olan en hassas noktaları neler? Bilim tarihinde bir embriyoloji tezinin -"Pre-formationism"- bu tartışmayla ilgisi ne?

Hipnoz ile bir katil yaratabilir misiniz? Kimler hipnoz yapabilir, herkes hipnotize olur mu? Hipnozla kilo vermek, sigarayı bırakmak mümkün mü? Ya eski hatıralara ulaşmak, önceki hayatlara geri dönmek? Prof. Timuçin Oral ile hipnoz serimizin ikinci bölümü.

Hipnoz nedir? Nasıl yapılır, kim yapabilir, kimler hipnotize olur?  Hipnozun tarih boyunca kullanımı ve evrimi, hipnozun acı/ağrı ile ilişkisini iki bölümlük bu serinin ilk programında Prof. Timuçin Oral anlatıyor.

"Diğerkamlık Ağrısı" tezi nedir? İnsanlarda doğum sancısı diğer hayvanlara göre niçin daha şiddetli? Bunun biyolojik bir faydası olabilir mi? Açık Bilinç'te acı/ağrı serisini özetleyerek ve diğerkamlık davranışıyla ilintilendirerek bitiriyoruz.

"Sosyal acı" nedir, nasıl oluşur ve fiziksel acıyla ilişkisi var mı? Kalp kırıklığına ağrı kesiciler niçin iyi gelsin? Son on yılın beyin görüntüleme çalışmaları ne gösteriyor? Acı/ağrı serisinin son programında konuşuyoruz.

Hayvanlar acı hisseder mi? Teşhis nasıl konur, tedavisi nasıl yapılır? İnsanlardan farklı yanları neler? Acı/ağrı serisinin sonuna yaklaşırken veteriner hekim Dr. Pınar Can ile konuşuyoruz.

Hayalet duyu ve hayalet ağrı nasıl ortaya çıkar? Beyinde el ve yüz bölgelerinin temsil edildiği korteks dokularının komşu olması neye yol açar? Evrimsel açıdan, hayalet duyuyu nasıl açıklayabiliriz? Akdeniz Üniversitesi'nden Prof. Hilmi Uysal anlatıyor.

Canınız acıyor ama hiç dert etmiyorsunuz. Bu hayal edilebilir bir şey mi? Beyindeki kopuklukların sebep olduğu "ağrı asembolisi" nedir, nasıl oluşur? Kronik ağrıya karşı cerrahi müdahale mümkün mü? Prof. Hakan Gürvit anlatıyor.

Farklı kişiler aynı acı uyaranına niçin farklı tepkiler verir? Farklı olan acı/ağrı deneyimi mi, bu deneyime takındığımız tavır mı? Bu programda felsefi sorgulamaların yanı sıra acı/ağrı serisinin önceki ve önümüzdeki bölümlerine dair kısa bir özet yaptık.

Acı/ağrı deneyiminde kişinin genetik özellikleri ve beklentileri belirleyici olabilir mi? Sinir sisteminde "yukarıdan aşağı" etki nedir, nasıl gerçekleşir? "Kapı Kontrol Kuramı", "Nöromatrix" ve merkezi mekanizmalarını, Acı/Ağrı serisinde, Hacettepe Üniversitesi'nden konuğumuz Prof. Hülya Karataş Kurşun ile konuşuyoruz.

Başımız neden ağrır? Baş ağrısının evrimsel açıdan bir faydası var mı? Baş ağrısına karşı yüksek dozda ağrı kesici kullanmak zararlı mı? Migrene karşı ne yapmalı? Açık Bilinç'te, Acı/Ağrı serisine nörolog Prof. Betül Baykan ile devam ediyoruz.

Güven Güzeldere, programcımız Prof. Dr. Selim Badur’u konuk aldığı özel yayında “Bilimde yapılan yanlışlar, hatta sahtekârlıklar bilimsel çalışmanın güvenilir bir bilgi kaynağı olmadığını gösterir mi?” sorusuna yanıt arıyor. 

Ağrıyla ilgili en sık rastlanan şikayetler neler? "Nöropatik ağrı" nedir, niçin ortaya çıkar? Temel klinik vakalar ve tedavi yöntemleri, "Acı/Ağrı" serimizin üçüncü bölümünde konuğumuz Dr. Arman Çakar ile konuşuyoruz.

Acı/Ağrı duyusunun sinir sistemi mekanizması nasıl çalışır? Sinir uçları hastalıkları nelerdir? Acı/ağrı serisine, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden nörolog Prof. Yeşim Gülşen Parman ile devam ediyoruz.

Hiç acı/ağrı hissetmeyen biri olmak ister miydiniz? Acı duyusu biyolojik dünyada niye var? Hangi canlının acı hissedebildiğini bilebilir miyiz? Hayalet ağrı nedir?  Acı/Ağrı serimizin ilk bölümünde konuşuyoruz. 

Doğa tarihinin ilk dönem canlılarında bilinç nasıl ve niçin ortaya çıktı? Evrimsel açıdan en temel bilinç halleri dış dünyayla mı, bedenlerin iç durumlarıyla mı ilgili? Bu hafta Açık Bilinç'te bilim ve felsefe dünyasında son zamanlarda gündeme gelen bir tartışmayı aktarmaya çalışıyoruz.

Feminist, aktivist, akademisyen bell hooks kimdir, neler yapmıştır? Dünya genelinde kadın hareketi kuramcılarının söyledikleri ülkemiz kadınlarını niye ilgilendirmeli? Felsefeci Dr. İmge Oranlı anlatıyor.

Metaverse, geleceğe dair neler vaat ediyor? Teknolojik altyapısı hazır mı? Nasıl girilir, neler yapılabilir? İstanbul'un sanal dünyada emlak piyasası ne gösteriyor? Teknoloji yazarı Hayri Cem ile Metaverse serimizin ikinci ve son bölümünde konuşuyoruz. 

"Metaverse" nedir? Gerçekten önemli mi? Neleri değiştirecek? Sanal, arttırılmış, ve karma gerçeklik... Teknoloji yazarı Hayri Cem iki bölümlük serinin ilk programında anlatıyor.  

İnsanlarda ahlaki bir anlayış ve tutum hangi aşamalardan geçerek ortaya çıkar, olgunlaşır? Davranışa dökmediğimiz ama zihnimizde oluşmasını engelleyemediğimiz düşüncelerden sorumlu muyuz? Konuğumuz Dr. İlker Küçükparlak ile tartışıyoruz.

Din-Ahlak ilişkisini tartışmaya devam ediyoruz.  İslam inancına göre iyi insan olmak için Müslüman olmak şart mıdır? İlahiyatçı akademisyen ve yazar Prof. Mustafa Öztürk anlatıyor.

İyi insan olmak için dini inanç gerekli (olmazsa olmaz) koşul mudur? Dini inanç, ahlak için yeterli midir? Mantıkta "gerekli/yeterli koşul" ayrımı nasıl yapılmalı?

"Philo-sophia" = "Bilgelik sevgisi" demek. Peki, bugün Felsefe'nin bilgelikle ilişkisi nedir? Bilge insanlar Felsefeciler arasından mı çıkar? Aforizmaların bilgelikle ne ilgisi var? Bir aforizma ustası olan Nietzsche bu konuda derdi? Açık Bilinç'te Felsefe tartışmalarına devam ediyoruz.  

"Kuşkuculuk" akımının temel sorunsalı, gerekçeleri ve örneklerini "Felsefe Akımları" dizimizin ikinci bölümünde, East Carolina Üniversitesi'nden Dr. Ümit Yalçın ile incelemeye devam ediyoruz.

Yeni bir diziye başlıyoruz: Felsefe akımları. İlk bölümde, "Felsefe nedir?", "Felsefeci ne iş yapar" sorularıyla giriş yapıyoruz. East Carolina Üniversitesi'n den felsefeci Dr. Ümit Yalçın anlatacak.

Yeni yıl kararları alıyoruz, kendimize hedefler koyuyoruz, ama genellikle sürdüremiyoruz. Neden? Asıl sorun, irade gücümüzün az olmasında mı? "Kurabiye ve turp deneyi" ne söylüyor? Alışkanlıkların konuyla ne ilgisi var?

Risk altındayken karar mekanizmalarımız nasıl değişiyor? Batık projelerden niçin kolayca vazgeçemiyoruz, akılsızca sürüklenebiliyoruz?

Kavramsal sanat, sanatın sınırlarını nasıl yeniden belirlemiştir? "Çatalda köfte heykeli" benzeri eserler, hangi koşullarda sanat olurdu? Serkan Özkaya ile sanat felsefesi serisinin üçüncü ve son bölümünde anlatıyor.

Balmumu müzeleri, şehir müzelerindeki canlandırmalar, maketler üzerinden "bu da sanat mı?" sorusunu izlemeye devam ediyoruz. Konuğumuz, Prof. Gülçin Aksoy Özdemir ile konuşuyoruz.

Bu programla üç bölümlük yeni bir seriye başlıyoruz. Bu kez sorumuz sanat felsefesinden geliyor: Neye sanat denir, neye denmez? Niye? Hangi kıstaslarla neyin sanat olup olmadığını tartışabiliriz? Sanat felsefesi serisinin ilk bölümünde, küratör, akademisyen, ve Açık Radyo programcısı Ekmel Ertan ile konuşuyoruz.

Stresin psikolojik etkileri neler? Stres unsurlarını nasıl yönetebiliriz? Aynı durumlar bazı insanlarda stres yaratırken bazılarında yaratmayabiliyor. Hatta aynı kişi hayatının farklı dönemlerinde birbirine eş koşullara farklı stres tepkileri verebiliyor. Yani stres konusunu, bu koşullara maruz kalan kişilerin ("öznelerin") psikolojisinden bağımsız düşünemeyiz. Travma sonrası stres bozukluğu nedir? Nasıl ortaya çıkar? Peki bazı kişilerin strese karşı dayanıklılığını ("resilience") nasıl açıklayabiliriz? Stresli durumları doğru yöneterek daha hafif atlatmayı öğrenebilir miyiz? Stres serisinin üçüncü ve son bölümünde stres yaratan durumların psikolojik etkilerini ve bu koşullarla baş etme stratejilerini, fizyolog ve psikiyatr Prof. Ejder Yıldırım anlatıyor.

Hayatımızda stres niye var? Stresin iyisi, kötüsü olur mu? Stresi ne tetikler, bedenimiz nasıl cevap verir? Hormanların stres tepkisindeki rolü nedir? Nörofizyolog Prof. Ertan Yurdakoş ile stres serimizin ikinci bölümünde konuşuyoruz.

Stres nedir, niçin ve nasıl ortaya çıkar? Stresin fizyolojik ve psikolojik etkileri nelerdir? Belirsizlik yalnız insanlarda değil pek çok başka canlıda da niçin strese neden olur? Üç bölümlük "stres" serimizin ilk bölümünde tartışıyoruz. 

Nörobilim, zihin felsefesi için yararlı mı, gerekli mi?  Felsefeciler, bilimsel verilere nasıl yaklaşmalı? Felsefe-bilim ilişkisi üzerine gerçekleştirdiğimiz ikinci programımızda Phainomena dergisinin kurucusu, felsefeci Dr. Kaan Özkan ile  konuşuyoruz.

Felsefe, bilim için yararlı mı? Gerekli mi? Peki bilimin felsefeye katkısı nedir, ne olmalıdır? Bilim ve felsefe tarihi bize ne söylüyor?  Bu hafta zihin felsefesi-nörobilim çerçevesinde iki programlık bir serinin ilk bölümünü gerçekleştiriyoruz.

Bilimde "bağlantısallık" nedir? Yeni nörobilim, "yaşamdaşlık" kültürüyle nasıl bir köprü kuruyor? Beyin cerrahı ve Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi dekanı Prof. Türker Kılıç ile bağlantısallık ve yaşamdaşlığı konuşuyoruz.

Haziran ayında ABD'de onaylanan yeni Alzheimer ilacı işe yarıyor mu? Nasıl çalışıyor?  Hangi aşamadaki hastalar için faydalı? Maliyeti ne? Nörolog Prof. Hakan Gürvit anlatıyor.

Kişisel yazışmalarımız başkaları tarafından nasıl izlenebilir (veya izlenemez)? Bilgisayarımızı ve telefonumuzu casus yazılımlara karşı nasıl koruyabiliriz?  Nelere dikkat etmeliyiz? İçinde casus yazılım barındıran bir telefon kullandığımızı nasıl anlayabiliriz?  Konuğumuz Prof. Tuna Tuğcu ile casus yazılımlar üzerine olan ikinci programımızda bu tür pratik sorulara yanıt arıyoruz.

Casus yazılım nedir, nasıl çalışır? Telefonunuzdaki yazışmalara her isteyen casus yazılımlar sayesinde ulaşabilir mi? Bilgisayar bilimci Prof. Tuna Tuğcu anlatıyor.

Lusid rüya nedir?  Rüya içinde bilinç ve farkındalık nasıl oluşur? Rüya sırasında algı ve düşüncemiz nasıl değişir, beynimizde neler olur? Uyku-Rüyalar serimizi Prof. Barış Baklan ile sonlandırıyoruz. 

Freud'a göre düşleri nasıl yorumlayabiliriz? Düşlerin sembolik olması ne demek?   Psikanaliz, düşlerin içeriği konusunda ne diyor? Dr. Talat Parman'la Freud ve Düşler

Rüyalarımızın bir anlamı var mı? Rüyaların oluşturulması ve yorumlanmasında, beyin sapı ve korteks arasındaki ilişkiyi Prof. Hakan Gürvit ile konuşuyor, "Uyku-Rüyalar" serimize devam ediyoruz.

Konuğumuz Prof. Dr. Hakan Gürvit, nörobiyologlar ile psikanalistler arasındaki bu yaklaşım farkını rüyaların "zarfı" ile "mazrufu" arasındaki fark açısından açıklıyor.  Nörobiyoloji zarf, yani rüyaları oluşturan süreç ile, Psikanaliz ise mazruf, yani rüyaların içeriğiyle ilgileniyor. Ne var ki, Freud'un Psikanalitik geleneği oluşturacak bu önemli ilk adımının ardından rüya araştırmaları bilimsel alanda giderek rüyaların fizyolojisine kayıyor.

2021’de, yani Marmara depreminin 22. yılında, 1999'a oranla neler öğrenmiş durumdayız? Depreme daha hazırlıklı mıyız? Yeterli mi? Başka neler yapmamız gerek? Bugün itibarıyla deprem olasılığı ne, öngörüler neler? Kandilli Rasathanesi’nden Dr. Doğan Kalafat ile konuşuyoruz.

Bir gece yarısı cinayet işleyen birinin, uyku bozukluğu teşhisi sayesinde beraat etme şansı var mı? Uyurken veya uyumaya çalışırken yaşadığımız sorunlar neler? Uykusuzluk, kabuslar, uykuda yürüme, bedensel ve zihinsel arızalar. Açık Bilinç’te uyku patolojileri uzmanı Prof. Derya Karadeniz Uyku-Rüyalar serisinin yedincisi.

Uyuduğumuzda bedenimizde neler oluyor? Uykunun aşamaları neler? Uyumadan yaşayabilir miyiz, ne kadar uyumalıyız, uykuyu önemli kılan şey ne? Açık Bilinç’te Prof. Ertan Yurdakoş ile Uyku-Rüyalar serisinin altıncısı...

Gece-gündüz ritimleri nedir? İçimizde bu ritimleri düzenleyen bir "biyolojik saat" mi var? Işığın uyku ve duygu durumumuz üzerindeki etkileri. Açık Bilinç’te Prof. Reşit Canbeyli ile Uyku-Rüyalar serisinin beşinci bölümü…

Bilişsel bilinçdışı nedir? Freud'un bilinçdışı kavramıyla ortak yanları, farkları neler? İçimizde saklı bir bilgisayar mı var? Bilinçdışımız neler yapmamızı mümkün kılıyor? Açık Bilinç’te Uyku-Rüyalar serisinin dördüncü bölümü...

Bilinçdışı nedir? Bu kavram Freud ile mi ortaya çıktı? Bilinçaltı mı, bilinçdışı mı? Bilişsel bilimin araştırdığı bilinçdışı, Psikanaliz'deki kavramla aynı mı? Açık Bilinç’te uyku-rüyalar serisinin üçüncüsü.

Uykunun bir işlevi var mı, gerekli mi? Uyumazsak ne olur? Rüyaların uykuyla ilişkisi ne? İnsan rüya gören tek canlı mı? Uyku araştırmaları Tıp alanında nasıl meşrulaştı? Açık Bilinç’te uyku ve rüyalar serisinin ikinci bölümü...

Bu hafta, çok ilginç ve renkli sorular ele alacağımız yeni bir seriye başlıyoruz: Uyku ve Rüyalar. Açık Bilinç’te, Fizyoloji, Nörobilim, Psikanaliz, Psikoloji ve Felsefe açısından, "gece hayatımız".

Ev hayvanları bizi, bizim onları anladığımızdan daha iyi anlıyor olabilir mi? Kedilerin, köpeklerin bakış açısıyla insanlar. Açık Bilinç’te veteriner hekim, ve hayvan refahı ve davranışları uzmanı Doç. Dr. Yasemin Salgırlı Demirbaş ile konuşacağız.

Tilkiler evcilleşebilir mi, tilkiden "ev hayvanı" olur mu? Köpeklerin evrimsel tarihi ve insanlarla ilişkisi, tilkilerden ne şekilde farklı? Açık Bilinç’te, 40 senelik büyük bir Sovyet projesinin hikayesi.

Hayvan hakları nedir, neden gereklidir, niçin toplumsal bir mesele olarak görülmeli? Hayvan sömürüsü, iklim, ekoloji, veganlık. Hayvan-insan ilişkileri serisinin 5. bölümünde, “Türlerin Yaşam Hakkı” programının yapımcıları Işıl Karaelmas ve Melike Dirikoç konuk oluyor.

Açık Radyo'nun Dinleyici Destek Şenliği sürüyor.  Bu seneki temamız: Farkındalık. Açık Bilinç’te, destek haftasında, komplo kurgularından radyonun işlevlerine ve dinleyici yorumlarına uzanan bir program yapacağız.

Diğer ayrımcı tutumlarla benzerlikleri, farkları neler? Türcülük, hayvanların hangi nitelikleri üzerinden savunuluyor? Sorunları neler? Açık Bilinç’te hayvan-insan ilişkileri serisine bu 4. bölümle devam ediyoruz.

Hayvanlar birer makine mi? Bu iddia nereden ve niçin çıktı, ne anlama geliyor? Makine-hayvanlar görüşünün felsefi ve ahlaki sonuçları neler; bu kimler açısından "kullanışlı" bir görüş? Açık Bilinç’te hayvan-insan ilişkileri serisine bu üçüncü bölümle devam ediyoruz.

Mikroskopla görülebilen küçük hayvancıkların keşfi Hristiyanlık dünyasını nasıl ve niçin sarstı? Yaratılış hikayesi; hayvanlarda beden, ruh, rejenerasyon. Açık Bilinç’te hayvan-insan ilişkileri serisine devam ediyoruz.

Hayvanlar, insanların nesi olur? Uzak-yakın akrabalarımız mı, ötekimiz mi? Açık Bilinç’te: Hayvan zihinleri çalışmaları hangi aşamalardan geçti, şimdi nerede; bu konu felsefi ve etik sorular için niçin önemli?

"Babun tipi liderlik sistemi" nedir? Babunlar bazı ortak kararlarını katılımcı bir yöntemle nasıl alıyorlar? Açık Bilinç’te, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçtiğimiz referandumun 4. yıldönümünde, karşılaştırmalı bir analiz.

Lezzete ilişkin yargılar ne kadar nesnel ve/ya ne kadar öznel? Gastronomide doğrular ve kişisel tercihler arasındaki denge nasıl tutturulabilir? Açık Bilinç’te gastronomi uzmanı yazar Vedat Milor, uzmanlığı ve kişisel deneyimleri ışığında anlatıyor.

Bütün canlılar niçin şekerli besinleri sever? Koku evrenimizi belirleyen reseptörlerimiz nasıl çalışıyor? Bireyler arasında farklar var mı? Genetik yapımız, lezzet dünyamızı ne ölçüde şekillendiriyor? Dr. Ömer Gökçümen anlatıyor.

Limon insan zihninden bağımsız olarak ekşi midir? Niçin acı severiz? Köpekler de sever mi? Tat hakkında nesnel doğrular var mı? Açık Bilinç’te, lezzete dair felsefi, bilimsel, ve pratik sorular serisine bir giriş yapıyoruz.

Tütü, korse, ayak bağı: Kadınlar için erkeklerin tasarladığı aksesuarlar. Bale tarihinde giysilerin tasarımı, kadın hakları konusunda ne söylüyor? Açık Bilinç’te Prof. Pınar Aydın O'Dwyer ile konuştuk.

Kadın hareketinin dünyada ve Türkiye'de ulaştığı yer, bugünü ve yarını. Kadınların hak mücadelesinde erkeklerin yeri ne olmalı? Sorunlar, öneriler, olası çözümler. Açık Bilinç’te gazeteci ve yazar Elif Key ile konuştuk.

Feminizm nedir? Dünyada, Osmanlı'da ve Türkiye'de kadın hakları hangi aşamalardan geçti? Kadın hareketinin bugünü ve yarını. Açık Bilinç’te, hukukçu, siyasetçi, kadın hakları aktivisti, aynı zamanda söz yazarı, besteci, ve belgesel film yapımcısı Filiz Kerestecioğlu anlatacak.

Vitaminler ve besinsel katkı maddeleri yararlı mı, gerekli mi? Bilimsel çalışmalar ne diyor? Tıp sektöründe metalaşma ve sahtekarlık. Kardiyoloji ve İç Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Mehmet Emin Korkmaz ile konuşuyoruz.

Covid-19 ile birlikte Letarjik Ansefalit ("Uyku Hastalığı") salgını da kapımızda olabilir mi? Tıp tarihçisi Doç. Dr. Fatih Artvinli, yüzyıl öncesinin arşivlerini inceleyerek yorumladı.

Artıları ve eksileriyle Neuralink projesi: Vaat ettikleri, yapabilecekleri, yapamayacakları. Beyninize bir Neuralink taktırır mıydınız, taktırmalı mısınız? Siborg teknolojileriyle şekillenen geleceğimiz. Neuralink serisini noktalıyoruz.

Hayatınızın kalanını sanal gerçeklik içinde ama hayal ettiğiniz gibi ve mutlu olarak geçirmeyi tercih eder miydiniz? Matrix (I) filminde ve Black Mirror dizisinde de işlenen bu ihtimali, Robert Nozick’in “Deneyim Makinası” başlıklı düşünce deneyi ile felsefi bir soru olarak ele alıyoruz.

Dini deneyim ve düşüncenin nörobilimi olur mu? "Tanrı Kaskı" deneylerinden hangi sonuçlar çıkartılabilir? “Neuralink" serisine farklı bir açıyla devam ediyoruz.

Yeni dijital dünyada, yapay zekânın ve insanlığın geleceği. Bilgi, para, sağlık, bilinç, ve ötesi. Neuralink projesi ve ölümsüzlüğün üç yolu. Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Cem Say ile yeni kitabı “Yeni Dünya, Yeni Ağ: Bilgi Biliminin Bakışıyla Evren, Hayat, ve İnsanlığın Yükselişi” üzerine konuştuk.

2021'in ilk programında, yazar ve davulcu-müzisyen Kaan Sezyum’un (sol) gözünden geride bıraktığımız yıla bakıyoruz. Biraz da yeni yıl beklentilerinden söz edeceğiz.

Biyolojide en küçükler (mikro-organizmalar) dünyasının keşfi, bağlantısallık (“correlation”) - nedensellik (“causation”) ilişkisi ve koronavirüs.

Nörobilimdeki gelişmeler Hukuk alanında fark yaratabilir mi? Ekim 2020’de ikincisi düzenlenen uluslararası NöroHukuk kongresinde öğrendiklerimizi ve Neuralink - Hukuk ilişkisini, MEF Üniversitesi’nden hukukçu Prof. Ozan Erözden ile konuştuk.

Neuralink projesinin öncülü olan teknolojiler, beyin cerrahisinde hangi bozuklukların tedavisinde kullanılıyor? "Derin Beyin Stimülasyonu" ile öncü çalışmalar yapan Op. Dr. Ali Zırh anlatıyor.

"Neuralink" projesinin nörobilimsel ve teknolojik altyapısı nedir? Beyine yerleştirilen bu tür "arayüz" cihazların 3 farklı kullanım alanı. Neuralink'in işlevleri; kime ne faydası olabilir?

Elon Musk’un son projesi “Neuralink" nedir, nasıl çalışır? Neuralink’in getirdiği nörobilimsel ve teknolojik yenilikler neler? Beynimize bir Neuralink cihazı taktırmakla ne elde ederiz - avantajları ve sakıncaları ne?  Bunu ister miydiniz, istemeli misiniz?

Niçin gereklidir; düşünce ve bilim tarihi bilmeden bilimci olunur mu? Dr. Derya Gürses Tarbuck ile bilim tarihinin ana hatları ve Kuhn'dan Popper'a çağdaş bilim tarihinde önemli gelişmeler.

29 Haziran 2020'de aramızdan ayrılan değerli bir bilim insanımızı, Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nden Emeritus Prof. Hamit Fişek'i anıyoruz.  Fişek’i iki akademisyen meslektaşı Diane Sunar ve Ali Tekcan anlatıyor.

Bir ölçüm aracı olarak anketler ne kadar güvenilir? Anket tasarımı ve uygulamasında sorunlar neler? ABD ve Türkiye'de seçim anketleri bize ne söylüyor, ne söyle(ye)miyor? Açık Bilinç’te Dr. Aysuda Kölemen ile konuştuk.

ABD seçimlerinde son durum ne? Olası senaryolar neler? Sonuçlar seçim gecesi belli olmayabilir mi? Donald Trump mı, Joe Biden mı? Yalnız ABD değil bütün dünya açısından büyük önem taşıyan 2020 başkanlık seçimi hakkında konuştuk.

Narsisizm nedir, kime Narsisist denir? Karanlık Üçlü: Narsisizm, psikopati, Makyavelist faydacılık ile ortaya çıkan kötücüllük. Psikiyatr Dr. İlker Küçükparlak ile Narsisizmin her tonu.

Komplo kurgularına karşı en etkili akıl yürütme yöntemi nedir? Felsefe tarihinden ilhamla: "Transandant (aşkın) çıkarım" niçin önemli? Türkiye gündeminde komplolar.

Komploların ortaya çıkışı, kullanılışı, işlevi. Farklı disiplinlerin bakış açılarıyla: Ne, nasıl, neden? Dr. Kerem Karaosmanoğlu anlatıyor.

İnanç dünyamızda komplo kurgularının yeri. Medya, dünyaya ve siyasete bakışımızı nasıl yönlendiriyor? Antropolog Dr. Ayşe Çavdar ve siyaset bilimci Dr. Aysuda Kölemen anlatmaya geçen hafta kaldıkları yerden sürdürüyor. 

İnanç dünyamızda komplo kurgularının yeri. Medya, dünyaya ve siyasete bakışımızı nasıl yönlendiriyor? Antropolog Dr. Ayşe Çavdar ve siyaset bilimci Dr. Aysuda Kölemen anlatıyor.

Komplo kurguları serisinin yedincisinde doğal ve doğaüstü unsurların, inanç ve yaşam pratiklerimizde birbirine karıştırılması işleniyor. Rönesans biliminden günümüz cemaatlerine dünyevi ve uhrevi unsurlar.

Gerçekler, inkâr ve bilişsel uyumsuzluk: İnkâr ve yalan, gerçeklerle yüzleşmekten niçin daha kolay? Bilişsel uyumsuzluk niye rahatsızlık verir, nasıl çözümlenir?

Bebeklikten yetişkinliğe: Komplolara inanma eğilimi nasıl şekilleniyor? Bireyoluş sürecinde, bilişsel açıdan en önemli dönüm noktaları neler? “Zihinsel filtreler”, kestirmeden düşünme alışkanlıkları, duygular ve bilişsel uyumsuzluk. 

Komplolara inanma potansiyelinin biyolojik temelleri neler? Evrimsel tarihimizin biçimlendirdiği zihin mimarimiz konuya ışık tutabilir mi? Algı - düşünce ayrımı niçin önemli? Farklı zihinlerde durum ne olurdu?

Komplo kurgularının ortak yönleri neler? Kurgulara inananlarda ortak özellikler var mı? Komplolarda "Fareli Köyün Kavalcısı sendromu". Siyasetle ne ilgisi var?

1999 Marmara depreminin üzerinden 21 yıl geçti. Yeni bir deprem ne kadar yakın? Riskleri neler? Hazırlıklı mıyız? Ne yapabiliriz, yapmalıyız? Yerbilimci Prof. Naci Görür ile konuştuk.

Komplo teorileri serisinin ikincisinde Güven Güzeldere, komplo teorilerinde hangi motivasyonların rol aldığını anlatıyor.

Komplo teorilerine inanma yatkınlığımız neden kaynaklanıyor? Evrim kuramı, bilişsel mimari, sosyal psikoloji bulguları ve tarihsel bağlam çerçevesinde, gelecek haftalar boyunca, bu soruya yanıt arayacağız.

Aşı serisinin bu son programında, aşı riskleri konusunda tereddütlülerin çekince kaynaklarını ele aldık. Prof. Selim Badur ve Dr. Işıl Arıcan, dinleyici sorularını cevapladı.

ABD'de üniversiteler yeni akademik yılda ne yapacaklar? Öğrenciler kampusa dönecek mi; dersler sınıfta mı, çevrimiçi mi olacak? Yabancı öğrencilerin durumu ve sorunları.

Açık Bilinç’te aşı konusunu işlemeye devam ediyoruz. Geçen haftaki konuğumuz Prof. Selim Badur, bu hafta da aşı karşıtlığına ve bunun sonuçlarına eğilirken Covid-19 aşısındaki son gelişmeleri de aktardı.

Açık Radyo’nun Korona Günleri'nde bizlere son Covid-19 bulgularını aktaran, virüsbilimci ve aşı uzmanı Prof. Selim Badur ile konuştuk.

Üç bölümden oluşacak yeni serimizin ilk bölümünde Yalansavar sitesi kurucusu ve yazarı Dr. Işıl Arıcan ile konuştuk.

Önceki hafta kaybettiğimiz yazar, şair, felsefeci, çevirmen ve radyocu Oruç Aruoba'yı, genç kuşaklar üzerinde bıraktığı izleri sürerek, Emre Ülker ve Harun Tekin ile birlikte anıyoruz.

İnsanlık tarihinde zararlı mikroorganizmalarla temasımız, biyoloji ve kültürümüzü nasıl şekillendirdi? Antropolog ve genetikbilimci Dr. Ömer Gökçümen ile konuştuk.

Bilgisayar virüslerinin biyolojik virüslerle benzerlikleri, farklılıkları neler? Siber-güvenlik niçin çok önemli? Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Tuna Tuğcu anlatıyor.

Afet günlerinde bencillik mi öne çıkıyor, dayanışma ve yardımlaşma mı? Yeni bir program duyurusu: Korona Vakayinamesi. Bir dinleme önerisi: Türkiye Hikayelerini (radyoda) Anlatıyor.

Finlandiya ve Almanya'dan salgına bakış: Salgınla hangi önlemler işe yaradı? Dr. Çağrı Yalgın Finlandiya’nın, Dr. Çağhan Kızıl ise Almanya’nın başarılı kabul edilen koronavirüs mücadelesini atlattı.

Koronavirüs salgınında dünya ve Türkiye ne durumda: Dr. Emrah Altındiş ile söyleşi. 1918 İspanyol gribi salgınıyla karşılaştırarak, ne öğrenebiliriz? Salgınla mücadele nasıl gidiyor? Önümüzdeki süreç nasıl görünüyor? 

Genetik bilimi ışığında koronavirüs: Dr. Çağhan Kızıl’la söyleşi. Koronavirüsün genetik dizilimi ne gösteriyor? Bu virüs bir "laboratuvar projesi" mi? Diğer virüslerle bağlantıları nasıl, genetik dizilim bilgilerinin ilaç ve aşı çalışmaları açısından önemi nedir?

Dünyada ve Türkiye'de sağlık örgütleri neler öneriyor? Salgın günlerinde ruh sağlığı, belirsizlikten kaynaklanan endişe ve korku, izole olmanın yarattığı psikolojik sorunlar, ve bunlara karşı pratik öneriler. Konuğumuz Prof. Sibel Çakır'dı.

İnsanlarda bağışıklık sistemi koronavirüse nasıl tepki veriyor? Antikorların rolü nedir? Koronavirüs epidemisi nereden çıktı, neler gösterdi; ufukta başka salgınlar olabilir mi? Salgının sonlanmasına dair yakın gelecekte ne bekleyebiliriz? Prof. Dr. Selim Badur'la konuştuk.

Virüs-bilimci Prof. Selim Badur ile Koronavirüs'ün biyolojik özelliklerini, bulaşma ve vücuda nüfuz etme kapasitesini, ve virüsten korunma yöntemlerini konuştuk.

Bu hafta programda "kız çocuğu beceremez!" iddiasını yerle bir eden gençlerin öyküleri konu edildi.

Nur Deriş ile Sabiha Sertel'in bir hayat boyu süren, örnek alınacak çağdaş Türkiye mücadelesi.

Galileo Davası'ndan çıkartmamız gereken ders, gerçeği savunanların bunu yaparken ölümü göze alan fedakâr kahramanlar olmak zorunda kalmasının saçmalığı ve haksızlığı. Galileo bir bilim öncüsüydü ama bunun ötesinde herkes gibi kendi hayatından endişe eden bir insandı. Burada, illa bir hükme varacaksak, etik açıdan asıl yargılamamız gerekenler, Galileo gibi insanlar değil, yargıç Bellarmine gibiler ve onların temsil ettiği dini ve siyasi erk. Yani gerçeği, güç ve yargı yoluyla sınava çekmeye çalışanlar.

Aristoteles — kimdir, nerede ve ne zaman yaşadı, neler yaptı, hangi alanlarda düşünce üretti? Doğa, fizik, metafizik, teoloji, ruh, ve mutluluk.

Açık Bilinç'te yeni bir seriye başlıyoruz: Felsefe Dünyasından Portreler. İlk bölümde konumuz Platon: Kimdir, nasıl bir dönemde yaşadı, neler yaptı, hangi alanlarla düşünce üretti?

Matematik nedir? Nasıl doğdu, ne işe yarar, diğer bilimlerden farkı nerededir?: Prof. Ali Nesin ile söyleşi.

Koç Üniversitesi Psikoloji Bölümü öğretim üyesi ve Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuarı direktörü Prof. Ayşe Bilge Selçuk ile, yeni kitabı üzerinden, çocuk gelişimi, sosyal sorumluluk, ahlak ve hayata dair bir sohbet.

Programda Genç İşşizler Platformu kurucusu iktisatçı Dr. Murat Kubilay ile ülkemizin kanayan yarası genç işsizliği konuşuldu.

Programın konusu sadık dostumuz köpekler.

Yıl biterken 2019'a bakış.

Programda bilgisayar bilimci, teknoloji uzmanı ve girişimci Alper Yeğin ile Türkiye'de ve dünyada IoT'nin bugünü ve yarını konuşuldu.

Kuantum Bilgisayarı nedir? Klasik bilgisayarlardan farkı ne? Avantajları neler? Onların yerini alabilir mi? Türkiye'de kuantum hesaplama alanında ne durumdayız?

" Programda gazeteci Elif İnce ile konuşuldu."

Programda Alzheimer, intihar, ötanazi üçgeninde Sandra ve eşi Daryl Bem'e dair gerçek bir hayat hikayesi konuşuldu.

Programda Prof.Dr. Hakan Gürvit ile Alzheimer araştırmalarındaki mevcut durum ve son gelişmeler konuşuldu.

Programın konusu, intihar düşüncesi ve eyleminin ardındaki psikolojik ve sosyolojik nedenler. "Werther etkisi", istatistikler, toplumsal çözülme ve anomi.

Programda 8. yıl için planladığımız programlar konuşuldu, konularımız ve konuklarımızdan söz edildi.

Programda 'Kamusla Güreş' programının yapımcıları Didem Gürzap ve Kerem Doğan ile Felsefenin en temel sorunlarından Zihin-Beden ilişkisine dair sözcüklerin kökenleri ve kavramlar arasındaki ilişkiler konuşuldu.

Programda 'Küçük Düşünürler Topluluğu'ndan felsefeci ve eğitmen Dr. Özge Özdemir ve iki öğrencisi Saba Koca ve Tuna Çakır ile konuşuldu.

Programın konukları Zafer Kıraç, Beril Sönmez, Övgü Gökçe, ve Asena Günal’ın anlatımlarıyla Türkiye'de gönüllülük esasıyla yapılan sosyal politika faaliyetlerinden etkileyici bir seçki sunuldu.

Programda Dr. Bikem Akten’le Sinir Sistemleri serisinin 2. programı yapıldı.

Programda biyolog ve nörobilimci Dr. Bikem Akten ile konuşuldu.

Programda GEA Arama Kurtarma  ekibinden Umut Dinçşahin ve Betül Fatma Ergün'den deprem hazırlıklılığı üzerine bilgiler, öneriler konuşuldu.

Programda yaklaşan deprem felaketini görmezden gelmenin psikolojisi üzerine konuşuldu

Programda Gürhan Ertür ve Prof. Nuray Aydınoğlu ile, şehircilik, toplum, ve siyasi yönetim açılarından yaklaşmakta olan depremi konuşuldu.

Programda Marmara depreminin dünü ve yarını konuşuldu.

Programda davanın tarihçesi ve bundan sonraki olası seyri, hukukçu Meriç Eyüboğlu'nun değerlendirmesiyle ele alındı.

Hayvanlarla birbirimizi daha iyi anlamamız mümkün mü? Yeni teknolojiler, insan-hayvan iletişimini geliştirebilir mi?

Programın konusu küresel ilaç endüstrisi, bilim, patent yasaları ve küresel kapitalizm.

Programda konuklarımız Prof. Hacer Ansal ve Dr. Duygu Kaşdoğan ile konuştuk: Bilim, teknoloji ve toplum birbirlerini nasıl etkiler? Akademisyen, aktivist ve sanatçılar için ortak çalışma alanı olan IstanbuLab nedir?

Programda İstabul hikayeleri, Pazar günü tekrarlanacak olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi seçimi öncesinde, Açık Radyo’nun tanıdık seslerinden Pınar Erkan ile konuşuldu.

Bu haftanın konusu kediler ve kediler üzerinden, geçen haftaki tartışmaya devam ederek, parazitler.

Programın konusu biyolojide küçüklü büyüklü asalakların, hayrete şayan vakaları.

Programda YSK'nın İstanbul kararı, Anayasa hukukçusu Dr. Murat Sevinç'le konuşuldu.

Programda YSK'nın İstanbul kararı arifesinde/ertesinde analitik bir değerlendirme denemesi yapıldı.

Programın konusu biyolojik dünyada sayısal biliş araştırmaları 

Programda gazeteci-yazar Kemal Can ile Türkiye'nin seçim sonrası ufku konuşuldu.

Programda siyaset bilimci Prof. Hakan Yılmaz’la siyasal anlam çerçeveleri ve sağ-sol değerler ayrımını konuşuldu.

Seçime doğru giderken, hayal kırıklığı seçmen davranışını nasıl etkiliyor? Seçmen olarak hangi özgürlüğe sahip değiliz?

Programda farklı canlı türlerinin birbirlerine derinden bağlı ilişkileri ve ekolojide hassas dengelerden söz edildi.

Programın konusu konusu "insanı yeniden tanımlayan kadın" 

Programda araştırmacı gazeteci Tunca Öğreten ile Türkiye'de yükselen parayla tez yazdırma sektörünü konuşuldu.

Programda beyin bilimleriyle Yapay Zeka araştırmalarının birlikte geliştirdiği yeni teknolojileri konu edildi

Programda bilimin güç ve parayla ilişkisinde karanlık yönleri konuşulmaya devam edildi.

Programın bu haftaki konusu: Bilimin karanlık yüzü.

Programın konusu: Psikoloji ve beyin bilimlerinde, mizah.

Programın konusu mutsuzluğun ana unsurları olarak belirsizlik ve korku.

Programın konusu: ilahiyatan felsefeye ve bilime uzanan bir yelpazede "olası dünyalar kuramı", yeni teknolojiler ve farklı dünyalara dair gelecek tasavvurları.

Programın konusu: ilahiyatan felsefeye ve bilime uzanan bir yelpazede "olası dünyalar kuramı", yeni teknolojiler ve farklı dünyalara dair gelecek tasavvurları.

Programın konusu "Stockholm Sendromu”.

Programın bu haftası konusu: Kadın-Erkek-Fıtrat.

Programda gastronomist şef Mehmet Gürs ile lezzetin antropolojisi konuşuldu.

Programda siyaset bilimci ve çay uzmanı Eylül Görmüş ile Koku ve Tat Algısı serisine devam edilerek, ülkemizin en sevilen içeceği çay üzerine konuşuldu.

Programda Dr. Aytuğ Altundağ ile koku duyusunun nasıl ölçülebildiğinden, koku ve tat bozukluklarından, nedenlerinden ve tedavi yöntemlerinden söz edildi.

Programda Boğaziçi Üniversitesi’den bilgisayar bilimci Prof. Cem Say ile, bu ay içinde yayımlanan yeni kitabı "50 Soruda Yapay Zeka" konuşuldu.

"Evrimde Devrim" diye nitelenen ve 2018 Kimya Nobel ödülüne layık görülen araştırmalardan konuşuldu.

Programda Vedat Ozan’la 'kokudan gelen ve kokuya giden şeyler' konuşmaya devam edildi.

Programda 'bilimde, felsefede ve sanatta koku ve tat algısı' serisine devam edildi.

Programda Prof. Hakan Gürvit ile koku ve tat algısının nörobilimi konuşuldu.

Programda “Bilimde, Felsefede, ve Sanatta Koku ve Tat Algısı” serisine, duyular dünyasının ilginç sorularıyla başlandı: • Dokunma ve işitmeyle görmek nasıl mümkün? • Yeni bir "manyetik duyu”ya sahip olabilir miyiz? • ”Yapay burun"lu robotlar mümkün mü?

Programda nörobiyolog Doç. Dr. Çağhan Kızıl ile, Alzheimer hastalığı üzerine beyindeki sinir kök hücrelerini kullanarak yaptıkları yeni araştırmalardan ve tedaviye yönelik heyecan verici gelişmelerden söz edildi.

Programda bilim dünyasında kısa bir gezinti yapıldı: - Ay'da keşfedilen su kütleleri. - 50 bin yıl öncesinden insansı bir melez kız çocuğu. - Kardiyovasküler hastalıklarda Omega-3 tartışması. - İnsan-Robot iletişiminde yeni bir aşama.

Programda inanç tacirliğinin psikolojik ve siyasi faktörleri ele alındı.

Programda Özyeğin Üniversitesi’nden Dr. Ercenur Ünal ile dil-düşünce ilişkisi ele alındı.

Programda Boğaziçi Üniversitesi Fizik Dörtlüsü ağırlandı.

Koç Üniversitesi'nden siyaset bilimci Doç. Dr. Murat Somer ile Türkiye siyasi tarihi ışığında, seçimler sonrası bir değerlendirme yapmaya çalışıldı: Neredeyiz, nereye gidiyoruz? 

Programda Türkiye tarihinin en önemli seçimlerinden birinin arifesinde, son dönemin siyasi göstergelerine göz atmaya ve genel bir seçim değerlendirmesi yapmaya çalışıldı.

Programda sosyolog Sevinç Doğan'la siyasette taban mobilizasyonu, mahalle düzeyinde örgütlenme, gençler ve kadınların siyasete katılımı, ve AKP & CHP seçmen profilleri üzerine konuşuldu.

Bilişsel bilimler ışığında, ABD'den Türkiye'ye, siyasi inancın doğası ve seçmen kararlarının altında yatan nedenler. 

Başkalarının cefasını, kendimiz deneyimlemeden, ne kadar anlayabiliriz?

Her adımı önceden belirlenmiş bir dünyada, ipleri başkasının elinde olan kuklalar mıyız?

Programda nörobilim ve felsefe açısından özgür irade tartışıldı.

Programda nörobilimcilerle hukukçuları karşı karşıya getiren bir vak'a ele alındı: Beyin arızaları iradeyi nasıl etkiler, cezai sorumluluk nasıl belirlenmeli? 

Programda nöro-hukuk tartışmasına devam edildi.

Programda beyin bilimleri ile hukukun kesiştiği, heyecan verici yeni bir alan konu edildi: Nöro-Hukuk! 

Destek Günleri özel programında: George Monbiot'nun yeni kitabı “Out of the Wreckage” (2017) [Enkazdan Çıkmak] ışığında, 'insan doğası', müşterekler, dayanışma, ve "insanlığımızı diriltecek yeni bir aidiyet siyasetinin ipuçları" konuşuldu.

Programın konusu, Stephen Hawking. Kimdi, evren anlayışımızı nasıl değiştirdi, nasıl bir insandı? Bilime ve insanlığa katkıları nelerdir? Hawking'i şahsen tanımış olan ve aynı alanda araştırmalar yürüten, Bilim Akademisi kurucu üyesi Prof. Rahmi Güven ile konuşuldu.

Çocuklar felsefe öğrenebilir mi, ilgilerini çeker mi, ne işe yarar?

Programın konusu depresyon. Türkiye Psikiyatri Derneği başkanı Prof. Timuçin Oral ve Maastricht Üniversitesi'nden Dr. Sinan Gülöksüz ile şu sorular ele alındı:  • Depresyon nedir, türleri nelerdir?  • Depresyonun teşhisi, tedavisi?  • Psikiyatri bir bilim midir?  • Beyin kimyası depresyonda ne rol oynar?  • Psikoterapi mi, ilaç tedavisi mi?   

Dijital para, cesur yeni dünyanın öncüsü mü, patlamak üzere olan bir balon mu?

Programda Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi Ferda Keskin'le siyaset felsefesi: Neoliberal sistemin açmazlarını ve yükselen sağ milliyetçi muhafazakar hareketlerle küresel kapitalizmin çelişkileri konuşuldu.

Programda 1 Aralık 2017'de kaybettiğimiz, Türkiye kökenli en önemli tarihçi ve eleştiri kuramcılarından Prof. Arif Dirlik'i, EK Dergi genel yayın yönetmeni Ali Şimşek’le birlikte andık.

Programda, yeni yıl niyetlerimizi tutabiliyor muyuz Dünyada ve Türkiye'de üniversite sıralamalarına bir bakış. "Alternatif Tıp" serisi üzerine dinleyici soru ve yorumları; “enerji” ve “quantum” ile 2018'de yeni Açık Bilinç programlarına değinildi.

Bu hafta Açık Bilinç’te "Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 6. ve son bölümünde Prof. Dr. Meliha Korkmaz'la Hacamat uygulamaları, tıp tarihinden ilginç vak'alar, alternatif tedavilerde güvenilirlik, etik ve hekim sorumluluğu üzerine konuştuk.

Bu hafta Açık Bilinç’te, "Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 5. bölümünde Prof. Dr. Meliha Korkmaz ile Tıp tarihi, geleneksel ve alternatif tedaviler, dünyada ve Türkiye'de hekim yaklaşımı ve etik sorular üzerine konuştuk.

Programda "Geleneksel, Alternatif, ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 4. bölümünde, Dr. Işıl Arıcan’la homeopati konusu ele alındı.

Programda biyolojik dünyada yanıltanlar, aldatanlar, ve kendini kandıranlardan konuşuldu ve beynimizdeki "sahtekar yakalama modülü" hipotezinden, algı operasyonları psikolojisine uzanan bir gezinti yapıldı.

Bu hafta Açık Bilinç’te "Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 3. bölümünde Dr. Işıl Arıcan’ı konuk ettik ve şu soruları ele aldık: Alternatif ve çağdaş tıp arasındaki sınırlar neler, alternatif tedaviler niçin revaçta?  

Programda "Geleneksel, Alternatif, ve Tamamlayıcı Tıp" serisinin 2. bölümünde, Helsinki Üniversitesi’nden Dr. Çağrı Yalgın'la beklenti ve inancın fizyolojiye etkisi, ve plasebo etkisinin gerçekliği üzerine konuşuldu.

Bu hafta Açık Bilinç’te, 6 program boyunca sürecek yeni ve kapsamlı bir seriye başlıyoruz: Bilimsel Veriler Işığında Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp. Bu haftaki giriş programında, "Ana Akım Tıp" ve  "Geleneksel, Alternatif, ve Tamamlayıcı Tıp" kavramları üzerinden genel bir çerçeve çizerek, "plasebo" etkisinin işlevine değindik ve seri boyunca ele alacağımız ana soruları özetledik.

Programda Harvard Üniversitesi’nde çalışan genç bilimcilerimizden Dr. Didem Göz Aytürk'le, 2017 Nobel Tıp ödülü konusu olan gece/gündüz ritmleri çerçevesinde, ışık algısının fizyoloji ve davranış üzerindeki etkileri ve retina dokusu üzerinde yürütülen öncü yeni araştırmalardan söz edildi.

Programda Harvard Üniversitesi’nden genç bilimcimiz, Dr. Betül Kacar’ı ağırladık. Astrobiyoloji bilimini ve evrende yaşamın başlangıcı konuşuldu.

Programda Prof. Hakan Gürvit'le hafıza ve benlik ilişkisinden, ve nöropsikolojide çok tartışmalı bedbaht bir vak'a olan hasta H.M.'nin hikayesinden söz edildi.

Programda Turgay Aytaç'la bilgiye özgür erişim ve internet'in geleceğine dair çok önemli bir konu ele alındı: Ağ Tarafsızlığı (“Net Neutrality”).  

Programda bilgisayar bilimci Chris Stephenson ile bilgisayarların kuramsal tarihçesi, evrensel hesaplama nitelikleri, yazılım-kapitalizm ilişkisi, özgür yazılım hareketi ve gelecek üzerine konuşuldu.

Serinin son programında, Yapay Zeka'nın Rönesansı konuşuldu: Yeni paradigmanın hesaplama mimarisi, büyük veri, otonom sistemler, akıllı yardımcılar, ve Yapay Zeka’nın geleceğine dair etik sorunlar.  

Programda Yapay Zeka serisine devam edilerek, konuğumuz Prof. Cem Say’la Mayıs 2017’de dünya GO şampiyonluğunu ele geçiren AlphaGo programı, ve Yapay Zeka'nın geleceği çerçevesinde ırkçı bir söylem geliştiren Microsoft programı TAY’la, kendi aralarında bir iletişim sistemi icat eden Facebook ’bot'ları konuşuldu.

Programda geçen hafta başlanan Yapay Zeka serisine devam edilerek, şu soru ele alındı:  Bir bilgisayar programı nasıl olur da dünyanın en büyük satranç ustasını yenebilir?    

Açık Bilinç’te bu hafta Yapay Zeka ve insanlığın geleceğine dair şu soruyu irdeledik: Yaratıcılık programlanabilir mi? Geleceğin bestecileri insanlar değil de Yapay Zeka sistemleri mi olacak?

Düz dünya iddiası, besmeleyle kurban kesimi, depresyon ve psikiyatri... Bu hafta Açık Bilinç'te, Türkiye'de ve dünyada yayımlanmış son bilimsel ve "bilimsel" haberler arasında kısa bir gezinti yaptık.

Programda İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’den Prof. Hakan Gürvit’le 2017 Dünya Alzheimer Kongresi sonrası Alzheimer araştırmalarında yeni bulgulardan söz edildi ve sıkça sorulan pratik sorulara değinildi.

Programda Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi, Bol Bilim sitesi ve BirGün Gazetesi yazarı Dr. İlker Birbil’le, üniversitede unvanlar ve (yardımcı) doçentlik meselesi ile TÜBITAK’ın durumu üzerine konuşuldu.

Programın konusu sanat!  Dr. Serap Erincin’le insan hakları ve aktivizm olarak performans ve sanat hakkında konuşuldu.

Bilim felsefesinin temel kavramları, evrim kuramı tartışmaları ve "kifayetsizlik bihaberlik".

Program konuğu Ulusal Singapur Üniversitesi’nde doktora çalışmasını tamamlamakta olan F. Gözde Çilingir. Biyoloji, ekoloji, doğal hayatın korunması, boz ayılar, tatlı su kaplumbağalar ve evrim kuramından konuşuldu.

Programda evrim kuramı ve müfredat değişikliği ele alındı: Evrimci yaklaşım,Tanrı inancına aykırı mı? Aziz Sancar evrim konusunda ne demek istemiş olabilir?

Programda Dr. İlke Boran’la müzik algısının evrimi serisinin "postlüd" programını yaptı ve insanlık tarihinde müziğin gelişimi konuşuldu.

Dr. Esra Mungan’la, ritm duygusunun insan evrimindeki rolünü ve müziğin sosyal yaşamdaki önemini konuştuk.  

Programda müzik algısının evrimi serisine Dr. Muzaffer Çorlu’yla müzik kognisyonu hakkında konuşarak devam edildi.

Açık Bilinç'te Koç Üniversitesi’nden Dr. Fuat Balcı ile müzik algısının evrimi serisine canlılarda zamanlama mekanizmalarını ele alarak devam ettik: Zaman, diğer algı modalitelerinde olduğu gibi somut bir uyaran, gözle görülen, elle dokunulan bir nesne değil. Peki o zaman nasıl algılanabilir?

Programda müzik algısı ve zamanlama mekanizmalarının evrimi serisine TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden  Dr. Özlem Çevik'le devam edildi.

Programda meşru olanı savunmak için felsefi bir düşünce ve bir eylem biçimi olarak sivil itaatsizlik konusu tarihten örneklerle ele alındı.

Programda Hande Akkan’la müzik algısının evrimi serisinde müziğin temel unsurları olan ritm, melodi, tempo, ölçü, kültürel imzalar, ve prozodiden söz edildi..

Hayvanlar müzik dinler mi, tempo tutabilir mi? 6 haftalık yeni serinin konusu, biyolojik dünyada müzikal zamanlama kapasitesinin ve müziğin temel unsuru olan ritm algısını mümkün kılan sinir sistemi mekanizmalarının evrimi.

Programda Paganini’den Stefan Zweig’a, oradan da totaliter rejimlere ve günümüze uzanan, zaman algısı çerçevesinde bir referandum-sonrası değerlendirmesi yapıldı.

Programda Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Dr. Zeynep Gambetti’yle, Hannah Arendt'in görüşleri ışığında diktatörlük, totalitarizm, ve alternatif eylem biçimlerinden söz edildi.

14. Açık Radyo Dinleyici Destek Projesi Özel Yayını kapsamında özel bir Açık Bilinç programı: Konumuz dayanışma, özveri ve barış.

Programda Doç. Dr. Murat Sevinç'le Türkiye'nin Anayasa geleneği ve referanduma sunulan değişiklikler ele alındı.

Programda eski AİHM Yargıcı ve 24. Dönem CHP İzmir Milletvekili Dr. Rıza Türmen ile üç konu ele alında: 1. Barış için Akademisyenler bildirisi ve fade özgürlüğü, 2. Uluslararası komisyonların yeni Türkiye raporları, 3. Yeni Anayasa'nın getireceği değişiklikler.

Programda Dünya Kadınlar Günü özel programı yapıyoruz. Boğaziçi Üniversitesi’nden, Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanlığı ve Araştırmadan Sorumlu Rektör Yardımlığı görevlerinde de bulunmuş olan Prof. Lale Akarun ile bilim ve akademide kadınların yeri ve önemi konuşuldu.

Programda Türkiye'de nöropsikoloji alanını kuran, bilim emekçisi Prof. Öget Öktem Tanör konuk oldu.

Programın konuğu: Dijital dünyada kişisel bilgilerimizin kullanımı, cebimizde taşıdığımız gözetleme cihazları (cep telefonları), ve veri madenciliği.

Programın konusu: Dijital dünyada fark etmeden bıraktığımız ayak izlerimiz, psikometri, ve veri madenciliğiyle düzenlenen seçim kampanyaları.

İnsanların siyasi görüşü nasıl değişir? Programda seçmen psikolojisi, dış koşullar, içsel dinamikler, “geri tepme etkisi”  ve "devrilme anı" bulguları ışığında tartışıldı.

Referandum sürecinde önümüze sorumsuzca sürülen ve aslında bir bilgi değeri içermeyen tahminlerin etkisinde kalmamayı nasıl becerebiliriz?

Programda ortak paydalarda buluşmayı başaran ümitli bir gelecek tahayyülü ışığında 1988'de Şili'den bir referandum hikayesi aktarıldı.

Programda son iki haftadır izlenen öğrenilmiş çaresizlik, toplumsal ayrışma, ve otoriteye itaat teması sürdürülerek, liderlerin peşine takılan kitleler ve güruh psikolojisinin bireysel yapı taşlarından söz edildi.

Programda Dr. Murat Paker’le öğrenilmiş çaresizlik konusuna devam edilerek, toplumsal ayrışma ve bölünmeden ve telafi ihtimallerinden söz edildi.

Programda "öğrenilmiş çaresizlik" durumunun, direnme yollarnını, edim ve eylemin, ve "oyunbozan etkisi"nin önemi konuşuldu.

Programda Koç Üniversitesi’nden Prof. Sami Gülgöz’le PISA sonuçlarını ve ülkemizdeki eğitim sistemi konuşuldu.

Programda Türkiye'de akademinin kanayan yarası "intihal" konusunu Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (BEPAM) araştırmacısı Dr. Ziya Toprak’la ele alındı.

Köpeklerimizle konuşmayı seviyoruz. Peki, onlar bizim ne dediğimizi anlıyorlar mı? 

Programda Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Cem Say’la bilgisayar bilimlerinin kanser araştırmalarına katkısı ve bu alandaki son gelişmeler konuşuldu.

Programın ilk bölümünde, Trump'ın ABD ve dünya vizyonu, ikinci bölümünde, Boğaziçi Üniversitesi'nde yeni rektörlük ataması konuşuldu.  

Programda ABD başkanlık seçimlerini konuşuldu: Seçmen demografisi, 2-parti sistemi, ilerici genç seçmenlerin ’yetmez-ama-evet' açmazı.

Programın konusu, Cumartesi günü yayımlanan 676 sayılı KHK kaldırılan rektörlük seçimleri ve akademik özerklik. Program konuğu, 1992-2000 döneminde Boğaziçi Üniversitesi rektörü olan ve ülkemizde hem devlet hem de vakıf üniversitelerinin idari prosedürlerini yakından bilen bir isim, Prof. Üstün Ergüder.

Subliminal mesaj nedir, ‘imalı mesaj'dan ne farkı vardır, etki kapasitesi ne kadardır? Programda bu sorular çerçevesinde, Ahmet ve Mehmet Altan'ın tutuklanma nedeni olarak savcılık iddianamesinde yer alan ve yanlış kullanılan 'subliminal' kavramı psikoloji ve nörobilim literatürü ışığında incelendi.

Programda Prof. Ttamer Remiralp'le beyin görüntüleme araştırmalarında son gelişmeler konuşuldu.

Programda Bilkent Üniversitesi’nden Y. Doç. Dr. Tolga Çukur’la çok ilginç ve beyin görüntülemede çığır açıcı bir soru tartışıldı: Beyin sinyallerinden yola çıkarak bir kişinin zihninden neler geçmekte olduğunu yeniden yapılandırabilir, ortaya çıkartabilir miyiz?

Programda cemaat/tarikat serisinin 3. ve son bölümünde, Gülen Cemaati’nin yurtdışında, akademide ve medyada hangi stratejiyle örgütlendiği, neler yaptığı konuşuldu. 

Programda cemaat/tarikat mensubiyetinin psikolojisini ve iç dinamiklerini, bilişsel bilimler ışığında ve kognitif disonans kuramı çerçevesinde konuşulmaya geçen hafta bırakılan yerden devam edildi.

Programda cemaat/tarikat mensubiyetinin bilişsel bilimler ışığında iç dinamikleri konuşuldu.

Programın konuğu, geçen hafta ani bir beyin kanamasıyla hayata veda eden tıp hekimi ve felsefeci Yaman Örs'le evrim kuramı üzerine yaptığımız konuşma.

Beyin görüntülemeyle yalan saptanabilir mi?

Programda Doç. Dr. Burak Acar’la beyin görüntülemede bilgi işleme teknolojilerinden söz edildi.

Programda Prof. Dr. Ayşenil Belger’le otizm ve yeni beyin görüntüleme araştırmalarından söz edildi.

Programda UNC Chapel Hill ve Duke Üniversitelerinde öğretim üyesi Prof. Dr. Ayşenil Belger’le şizofreni ve beyin görüntüleme araştırmalarından söz edildi.

Programda İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Doç. Dr. Başar Bilgiç futbol aşkının beyinde yansımasını ve “beynin karanlık gücü” dahil pek çok ilginç konuyu anlattı.

Programda Açık Radyo programcısı Prof. Dr. Hakan Gürvit'le beyin bilimlerinde dil konusu konuşuldu.

Programda Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Metehan Çiçek’le geçtiğimiz günlerde gerçekleşen Ulusal Sinirbilim Kongresini ve nörogörüntüleme konusu konuşuldu.

Programda "Beyni ölçerek zihni anlayabilir miyiz?" sorusu ele alındı.

Programda “babunlarda iktidar ve güç dengesi, insan doğası ve barış hakkında bize ne söylüyor?” sorusunu ele alındı.

Açık Bilinç'te bu hafta, Stanford Üniversitesi’nden R.Fernald ve R.Sapolsky'nin araştırmaları ışığında, biyolojide tahakküm ve biat örneklerine bakıyoruz.

Programda “Dunning-Kruger Sendromu” denen ‘kifayetsiz bihaber’lik durumundan söz edildi.

Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi ve Bilim Akademisi başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Alpar’la kütleçekimsel dalgalar deneyini konuştuk.

“Bilimin Karanlık Yüzü” serisinin son programında: Akademinin siyasi güçle ilişkisi ve bilim etiğine dair sorular.

Prof. Dr. Cem Eroğul ile ülkemizde üniversitelerin tarihçesini ve durumunu konuşmaya devam ediyoruz. 

Prof. Dr. Reşit Canbeyli ve Prof. Dr. Gençay Gürsoy'la Türkiye'de üniversitelerin durumunu konuşuyoruz.

Doç. Dr. Bilge Selçuk’la çatışma ortamlarında çocuk psikolojisinden ve akademisyenlerin barış çağrısından konuşuyoruz. Koç Üniversitesi Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuvarı direktörü Bilge Selçuk, çocuklarımızın geleceği için barış şart diyor ve barış çağrısının “ama’sız” yapılmasının gerekliliğinin altını çiziyor.

Açık Bilinç: 19 Ocak 2016 Bu hafta Açık Bilinç’te Bilim Akademisi başkanı ve Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Alpar'la dünyadan ve Türkiye'den örneklerle akademide ifade özgürlüğü konusunu konuşuyoruz..

Açık Bilinç 12 Ocak 2016 5 Ocak Salı Bu hafta Açık Bilinç'te "dokunma yoluyla görebilme"nin felsefi ve nörobilimsel sorularından söz edeceğiz. Bu haftaki tartışmamızın odağı: dokunma ile görme arasında köprü kuran "duyumsal değiştirim" (sensory substitution) teknolojileri ve beynin plastisite özelliği. Açık Radyo dinleyicisi olmaya aday bir kişi olan İrlandalı William Molyneux'nun bir mektup yazarak felsefeci John Locke'a sorduğu ve Locke'un 1690'da kitabında yanıtladığı soruyla başlayalım: Gözleri doğuştan görmeyen olan ama dokunma yoluyla bir küp ile bir küreyi birbirinden ayırabilen bir kişi düşünelim. Bu kişi, ameliyatla gözleri açılırsa, ilk kez gördüğü küp ile küreyi hiç dokunmadan ve ilk bakışta tanıyabilir mi?

Açık Bilinç 12 Ocak 2016 5 Ocak Salı Bu hafta Açık Bilinç'te "dokunma yoluyla görebilme"nin felsefi ve nörobilimsel sorularından söz edeceğiz. Bu haftaki tartışmamızın odağı: dokunma ile görme arasında köprü kuran "duyumsal değiştirim" (sensory substitution) teknolojileri ve beynin plastisite özelliği. Açık Radyo dinleyicisi olmaya aday bir kişi olan İrlandalı William Molyneux'nun bir mektup yazarak felsefeci John Locke'a sorduğu ve Locke'un 1690'da kitabında yanıtladığı soruyla başlayalım: Gözleri doğuştan görmeyen olan ama dokunma yoluyla bir küp ile bir küreyi birbirinden ayırabilen bir kişi düşünelim. Bu kişi, ameliyatla gözleri açılırsa, ilk kez gördüğü küp ile küreyi hiç dokunmadan ve ilk bakışta tanıyabilir mi?

Açık Bilinç 5 Ocak 2016 5 Ocak Salı 09:30 Açık Bilinç'te gözleri olmayan ama ekolokasyon yöntemiyle "kulaklarıyla gören" Daniel Kish'in olağanüstü öyküsü var. Ekolokasyon, yarasaların karanlıkta ses sinyalleriyle yol bulma ve avlanmasını sağlayan bir biyo-sonar mekanizması. Yarasaların bazı balinalar ve yunusların da kullandığı ekolokasyonla avlandığını, hayvanlarda bilinç üzerine pek çok makalesi ve kitabı bulunan Harvard Üniversitesi'nden Prof. Donald Griffin kanıtlamıştı. Bir yaşındayken iki gözünü de kansere kaybeden D. Kish kendi geliştirdiği ekolokasyon yöntemiyle özgürce dolaşabiliyor, bisiklete biniyor. "Biz gözlerimizle değil zihnimizle görüyoruz" diyen Kish'in şimdiye dek 40 ülkede onbinin üzerinde görmeyen çocuğu eğittiği vakfı: http://www.worldaccessfortheblind.org Daniel Kish ekolokasyon yardımıyla sokakta bisiklete binerken: Shorts: Daniel Kish's echolocation in action Kish'in TED konuşması: Daniel Kish: How I use sonar to navigate the world Kish'in öyküsünü anlatırken, yakın-algı (dokunma, koku, tat) ve uzak-algı (görme, işitme) modaliteleri arasındaki ilişkiden de söz edeceğiz. Yeni yılın bu ilk programında ayrıca 1970'lerde Ankara Görme Engelliler Okulu'nda geçen küçük kişisel bir anekdot da var.

Açık Bilinç 29 Aralık 2015 29 Aralık Salı 09:30 Açık Bilinç'te karbon dioksit artışının insan kognisyonu üzerindeki olumsuz etkilerini tartışacağız. Haberler kötü: İklim değişikliğiyle gezegenimizi felakete sürüklerken, bir yandan da bununla baş etmek için gereken zihinsel yeteneklerimizi yitiriyoruz. Endüstri devriminden bu yana atmosferde giderek yükselen CO2, insanlık tarihinde en üst seviyelere ulaşmış durumda. Önlem alınmazsa atmosferdeki CO2 seviyesinin yüzyılın sonunda milyonda 900 parçacık seviyesine ulaşacağı öngörülüyor. Yüksek CO2 seviyeleri insanlarda bilgi işleme, stratejik düşünme, kriz yönetme gibi bilişsel yetenekleri ciddi şekilde sekteye uğratıyor. Karbon dioksit artışının karar verme mekanizmalarımız üzerindeki olumsuz etkileri, Berkeley'de 2013 yılında yapılan bir çalışmayla belgelenmişti. Harvard Ün.'de yapılan yeni bir araştırma, çalışma ortamlarındaki yüksek CO2 seviyesinin kötü etkilerini teyid etti. Berkeley (2013) ve Harvard (2015) araştırmalarına şu bağlantılardan ulaşabilirsiniz: http://eetd.lbl.gov/sites/all/files/lbnl-6148e-is_co2_an_indoor_polluta… http://ehp.niehs.nih.gov/wp-content/uploads/advpub/2015/10/ehp.1510037… Paris iklim zirvesinden yeni dönmüş olan Ömer Madra, programda bu konuları anlatan Joe Romm'un "Climate Change: What Everyone Needs to Know" başlıklı yeni kitabından da söz edecek.

Açık Bilinç 22 Aralık 2015 Açık Bilinç'te, Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Cem Say'la, doğumunun 200. yılında George Boole'un mantık ve matematiğe katkılarından söz edeceğiz. Alan Turing'e kadar uzanan kuramsal hattın en önemli isimlerinden Boole'un "Düşünce Yasaları" (1854) kitabı mantık alanını dönüştürmekle kalmamış, bilgisayar biliminin kuramsal altyapısını da hazırlamıştır.

Açık Bilinç 15 Aralık 2015 Açık Bilinç'te, eğitimci ve yazar Zelal Özgür Durmuş'la, bu haftasonu, 19-20 Aralık'ta Boğaziçi Üniversitesi'nde gerçekleşecek olan "Evrim, Bilim, Eğitim Sempozyumu"ndan söz edeceğiz. Bu sene V. toplantısı yapılacak olan sempozyum herkese açık ve ücretsiz: http://www.evrimsempozyumu.org Yarınki programda Evrim Sempozyumu'nun tarihçesi ve içeriğine ek olarak, Üniversite Konseyleri Derneği'nin etkinliklerinden ve ülkemizdeki biyoloji müfredatından da konuşacağız. Zelal Özgür Durmuş'un çocuklar için doğa ve evrim üzerine kitaplarıyla ilgili bilgiye ulaşmak için: http://zelalozgur.blogspot.com.tr

Açık Bilinç 8 Aralık 2015 Murat Gulsoy'la 14-15 Aralık'ta Boğaziçi Üniversitesi'nde yapılacak olan "Vakıtları Yakalamak İstiyorum: Dünden Yarına Nazım Hikmet" sempozyumu hakkında konuşacağız. Akademisyen, yazar, yayıncı ve Açık Radyo'da halen yayınlanmakta olan "Türkiye Hikayeleri Anlatıyor" projesinin düzenleyicilerinden olan Prof. Dr. Murat Gülsoy, aynı zamanda Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi'nin kurucu direktörü. Yurtiçi ve ve yurtdışından konuşmacıların katılacağı Nazım Hikmet konferansı kısmen İngilizce, kısmen Türkçe olacak. Herkese açik ve ücretsiz olan konferansta konuşmaların yanısıra bir de "İnsan Manzaralarından Memleketim" başlıklı Şiir-Oyun yer alacak. Konferansın sonunda altı şair "Nazım Hikmet ve Türkçe Şiirin Serüveni" başlıklı panelde konuşacaklar. Programa ulaşmak için: http://nazimhikmetmerkezi.com/vakitlari-yakalamak-istiyorum-dunden-yari…

Açık Bilinç 1 Aralık 2015 Açık Bilinç'te Bilge Selçuk ile dindarlık ve paylaşımcılık ilişkisi üzerine önemli yeni bir çalışmayı tartışacağız. Geçen ay yayımlanan bu araştırma, Türkiye dahil 6 ülkenin çocuklarında din-ahlak-davranış ilişkisini sorguluyor. Kanada, Çin, Ürdün, ABD, ve G. Afrika'da da yapılan ve üç sene süren bu araştırmanın Türkiye bölümü Koç Üniversitesi Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuvarı'nda gerçekleştirilmiş: https://cocukaile.ku.edu.tr Laboratuvar Direktörü Doç. Dr. Bilge Selçuk, çalışmayı BirGün Gazetesi'ndeki yazısında özetliyor: http://www.birgun.net/haber-detay/sosyal-davranis-ahlak-din-egitim-9514… Dünya basınında da çok yankı bulan bu çalışma hakkında The Guardian gazetesinde çıkan yazı: http://www.theguardian.com/world/2015/nov/06/religious-children-less-al… … Makalenin kendisine de şuradan ulaşabilirsiniz: http://www.cell.com/current-biology/pdf/S0960-9822(15)01167-7.pdf Programın Twitter sayfasındaki duyuru ve görselleri de şurada: https://twitter.com/AcikBilinc/status/671352264641114112

Açık Bilinç 24 Kasım 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Enstitüsü'nden öğretim üyesi Dr. Esin Öztürk Işık'la beyin görüntülemede son gelişmeleri konuştuk. Geçtiğimiz ay, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli kampusunda, Boğaziçi ve Istanbul Üniversiteleri'nin TÜBİTAK ve Organization for Human Brain Mapping'le ortaklaşa düzenledikleri, nörodejeneratif hastalıklarda beyin görüntüleme tekniklerinin tartışıldığı bir çalıştay yapıldı. Yurtiçi ve yurtdışından araştırmacıların bir araya geldiği çalıştayda, ortak TÜBİTAK-NSF (National Science Foundation / ABD) proje önerileri de konuşuldu. Ülkemizde beyin görüntüleme araştırmalarının gelişmesi açısından çok faydalı bir adım oluşturan bu çalıştayı düzenleyen Esin Öztürk Işık'ın yanısıra yine Boğaziçi Üniversitesi'nden Cengizhan Öztürk ve Istanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Tamer Demiralp hocalara teşekkür borçluyuz. Katılımcılar listesi ve sunum özetlerini içeren çalıştay kitapçığına @AcikBilinc Twitter hesabından erişilebilir.

Açık Bilinç 17 Kasım 2015 Açık Bilinç 17 Kasım 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te Astroloji'nin bilimle imtihanını konuşmaya devam ediyoruz. Doğduğunuz andaki gök cisimlerinin birbirleriyle ilişkileri, sizin nasıl bir yaşam süreceğinizi, kişilik özelliklerinizi belirleyebilir mi? Gazetelerin Astroloji köşeleri her gün size sağlığınız, finansal durumunuz, aşk hayatınız konusunda gerçek bilgiler sunuyor olabilir mi? Astrolojinin bu tür iddiaları bilim dünyasında sınanıp, geçerlilikleri bilimsel yöntemlerle araştırıldığında nasıl sonuçlar oraya çıkmıştır? Astrolojinin iddiaları niye çok revaçta? Bu iddialara inanmanın, hayatımızı onlara göre düzenlemenin kime ne zararı olabilir?

Açık Bilinç 10 Kasım 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te "Astroloji'nin Bilimle İmtihanı: Yıldızlar Size Ne Söylemiyor?" kitabının yazarı Tevfik Uyar'la yıldızlardan, burçlardan, Astroloji'nin iddialarından söz edeceğiz. Astroloji nasıl ortaya çıkmış ve evrilmiştir? Bilim tarihindeki yeri nedir? İddiaları bilimsel olarak sınanmış, doğrulanmış ya da yanlışlanmış mıdır? Jüpiter'in veya Merkür'ün hareketleri bizim psikolojimizi etkileyebilir, hatta kişilik özelliklerimizi ve geleceğimizi belirleyebilir mi? Açık Bilim (www.acikbilim.com) sitesinin kurucu yazarlarından olan Tevfik Uyar'la Astroloji üzerine konuşmayı gelecek hafta da sürdüreceğiz.

Açık Bilinç 3 Kasım 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te kısa bir seçim değerlendirmesinin ardından Freud'un "lapsus" savından söz edeceğiz. "Lapsus", konuşur veya yazarken yaptığımız kimi tür yanlışlar, Freud'a göre basit mekanik hatalar değil, gizli isteklerimizin dışa vurumudur. Freud, "lapsus" konusundaki savını zengin psikolojik örneklerle "Günlük Yaşamın Psikopatolojisi" kitabında anlatır. Kimi dil veya kalem sürçmeleri Freud'a göre bastırılmış bilinçdışı süreçlerin kendini ifade etmesini sağlar, insan ruhuna bir pencere açar. Hatırlatmama gerek olmayabilir ama Freud üzerine çok daha detaylı bir incelemeyi Açık Radyo'da Pazartesi günleri 11:00'deki Serol Teber ve Şenol Ayla'nın hazırlayıp sunduğu Didik Didik Freud programında dinleyebilirsiniz.

Açık Bilinç 27 Ekim 2015 Bu hata Açık Bilinç'te seçmen karar ve davranışını etkileyen unsurlar üzerinde duracağız. Seçmen psikolojisinde, seçime katılmı arttıran ya da azaltan, statükoyu koruyan ya da değişimi tetikleyen temel faktörler neler olabilir? Programda, seçmen motivasyonu konusunda Ipsos MORI şirketinin Britanya'da yaptığı yeni bir çalışmaya da değineceğiz. http://valuesandframes.org/growing-the-electorate Bu çerçevede, yakın tarihteki anket şirketlerinin öngöremediği sürprizli seçim sonuçlarından ve bunun olası nedenlerinden de söz edeceğiz. Ayrıca seçim öncesinde Oy ve Ötesi gibi tabandan yükselen katılımcı demokratik çabaların öneminin altını çizeceğiz.

Açık Bilinç 20 Ekim 2015 Bu hata konumuz, Açık Bilinç'te, ülkemizdeki Fütürist hareketin önde gelen isimlerinden Ufuk Tarhan (@futuristufuk) ile dünyada ve Türkiye'de Fütürizm'i konuşuyoruz. Fütürizm (Gelecekçilik) hareketi ilk 1909'da Gazzetta dell'Emilia'da yayımlanan bir manifestoyla adını duyurmuştu. İtalyan şair Marinetti'nin önderliğinde başlayan ve 2. Dünya Savaşı sırasında faşizan safta yer alan Fütürizm hareketi son yüz yıl boyunca dönüşümler geçirerek sürdü. Türkiye'de Fütüristler Derneği 2005'den bu yana "Sürdürülebilir Bir Gelecek İçin Daha da İleri!" sloganıyla çalışmalarına devam ediyor: http://www.futurizm.org

Açık Bilinç 13 Ekim 2015 Bu hata konumuz, insan türünün geleceğini dönüştürmeye yönelik TransHumanism hareketi. TransHumanism (Aşkın İnsancılık), daha genel Futurism (Gelecekçilik) hareketinin bir alt kategorisi olarak görülebilir. Programın ikinci yarısındaysa, ülke gündeminden, 10 Ekim'de Ankara'da yaşanan katliamı konuştuk. Bu acı olay ve ardından gelen açıklamalar çerçevesinde sorumluluk, suç, utanç, ve yalan gibi kavramlar üzerinden küçük bir analiz yapmaya çalıştık.

Açık Bilinç 6 Ekim 2015 Pelin Batu ile edebiyattaki canavar temsillerini konuşuyoruz. Geçen hafta masaya yatırdığımız Sapiens kitabı, insan türünün sonuna dair "Frankenstein Kehaneti"yle sona eriyordu. Bu hafta, kültür ve edebiyatta insan eliyle yaratılmış canavar imgeleriyle bu tartışmayı sürdürüyoruz.

Açık Bilinç 29 Eylül 2015 Evrim serimize devam ederek, tarihçi Yuval Harari'nin Türkçe'ye Kolektif Kitap tarafından kazandırılan "Hayvanlardan Tanrılara – Sapiens" kitabını tartışıyoruz. Harari'nin "İnsanın yükselişini ne açıklayabilir?" başlıklı TED konuşmasından: "Yetmiş bin yıl önce, atalarımız önemsiz hayvanlardı. Tarih öncesi insanların en önemli özelliği önemsiz olmalarıdır. Dünya'ya etkileri denizanasından veya ateş böceklerinden veya ağaç kakanlardan daha fazla değildi. Bugün tam tersine, gezegeni biz kontrol ediyoruz. Ve soru şu: Oradan buraya nasıl geldik? Kendimizi, Afrika'nın bir köşesinde kendi işine bakan önemsiz maymunlardan Dünya hükümdarlarına nasıl çevirdik?" Programda "Sapiens"in tarihçesi ışığında insan türünün geleceğini de konuşuyoruz.

Açık Bilinç 8 Eylül 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te siborg teknolojisi temelli bir sosyal sorumluluk projesinden söz edeceğiz: RobotEl. RobotEl (www.robotel.org) , günlerdir can yakıcı haberlerle boğulduğumuz ülkemizde güzel ve ümit verici bir çalışma -- 5dakika.com ekibinin ihtiyaç sahiplerine gönüllü olarak yapıp hediye ettiği protez 'Türkiye'nin Yardım Eli' projesi. 3D baskı teknolojisiyle gerçekleştirilen projenin kurucusu Zeynep Karagöz konuğumuz. Robotel Projesi'nde gönüllü olarak yer almak da mümkün. Daha fazla bilgi için: https://www.facebook.com/robotelorg?pnref=story

Açık Bilinç 22 Ekim 2013

Açık Bilinç 13 Kasım 2012

Açık Bilinç 20 Kasım 2012

Açık Bilinç 6 Kasım 2012

Açık Bilinç 11 Ağustos 2015 Açık Bilinç'te, bu hafta da konuğumuz İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi'nden nörolog öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Gürvit'le geçen hafta kaldığımız yerden Alzheimer üzerine konuşmaya devam ettik.

Açık Bilinç 22 Nisan 2014

Açık Bilinç 18 Haziran 2013

Açık Bilinç 28 Mayıs 2013

Açık Bilinç 26 Mart 2013

Açık Bilinç 4 Aralık 2012

Açık Bilinç 27 Kasım 2012

Açık Bilinç 24 Mart 2015 Turing üzerine yaptığımız dizinin 4. ve son programında, günümüzdeki Turing Testi yarışmalarından söz edeceğiz.

6 Ağustos 2013: Sosyal psikolojinin onemli calismalarindan Bilişsel Ahenk(sizlik) kurami [Cognitive Dissonance Theory] isiginda, rahatsizlik veren gerceklikler karsisinda inkara yonelmeye dair insani egilim uzerine konusuyoruz.

Açık Bilinç 1 Eylül 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te konumuz siborglar! "Siborg" terimi, "Sibernetik Organizma"nın kısaltılmış hali. Programda, siborg biyo-teknolojileriyle insan bedenine sentetik arayüzler eklenmesi ve insan evriminin yönlendirilmesi ihtimalinden söz edeceğiz. Siborglar insan-makina füzyonuyla evrilecek yeni bir tür olabilir mi? Canlılar ve inorganik nesnelerde ortak iletişim ve kontrol ögeleri üzerine kurulan Sibernetik bilimi, çokdisiplinli bir çalışma alanıdır. En önemli kurucularının arasında, geri-bildirim kavramını da formalize etmiş olan ünlü matematikçi Norbert Wiener'ı sayabiliriz. Sibernetik'in Yapay Zeka'yla düşmanca bir ilişki içeren tarihçelerine ilerideki bir programda ayrıca değineceğiz. Biyoteknoloji alanındaki gelişmeler sayesinde bir süredir prostetik uzuvlar üretilebiliyor ve kullanılıyor. Yalnızca uzuvları değil, sinir sistemleri de prostetik arayüzlerle geliştirilmiş siborglar, insan türünün geleceğine yön verebilir.

Açık Bilinç 25Ağustos 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te cevap aradığımız soru: Canlılar niçin yaşlanır? Ömrümüzü 2 kat uzatmak mümkün mü? Diyete bağlı olarak ve kalori alımının kısıtlanmasıyla kimi canlılarda yaşam beklentisinin uzatılabildiği uzun yıllardır biliniyordu. UCSF'de biyoloji profesörü olan Dr. Cynthia Kenyon, 1993'de basit bir genetik modifikasyonla C. Elegans kurtçuğunun yaşamının 2 katına çikartılabileceğini gösterdi. Benzer çalışmalar artık memelilerde de yapılıyor. Basit genetik değişikliklerle yaşlanma sürecini yavaşlatma araştırmaları sürüyor. İnsanlar için genetik bir "yaşam iksiri" bulmak, insan ömrünü 2 ya da 10 kat uzatmak mümkün olabilir mi? Dr. C. Kenyon'un yeni projesi bu! Dr. Kenyon'un insan ömrünü uzatma projesinin fonunu ise dev bir şirket sağlıyor: Google! Evrim serimizde bu hafta yaşlanmanın genetik mekanizması ve ömür uzatma araştırmalarını tartışıyoruz.

Açık Bilinç 18 Ağustos 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te birkaç ay önce yayımlanan ve bilim dünyasında sarsıntılar yaratan bir araştırmadan söz ettik. Çin Halk Cumhuriyeti'nde yapılan bir çalışmada, insan cenini üzerinde genetik modifikasyon yapıldığı açıklandı. Türünün yayımlanmış ilk örneği olan bu çalışma, insan evriminin yine insan eliyle genetik olarak yönlendirilmesinin ilk adımı olarak kabul edilebilir. Nature dergisinde yayımlanan aşağıdaki yazı, bu tür çalışmaların biyolojik ve etik sakıncalarına dikkat çekiyor: Chinese scientists genetically modify human embryos: http://www.nature.com/news/chinese-scientists-genetically-modify-human-…

Açık Bilinç 4 Ağustos 2015 Açık Bilinç'te, bu hafta konuğumuz İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi'nden nörolog öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Gürvit'le Washington DC'de yapılan Dünya Alzheimer Kongresi'ne dair izlenimlerini konuştuk.

Açık Bilinç 21 Temmuz 2015 Açık Bilinç'te, bu hafta birkaç hafta önce de konuğumuz olan genetikçi biyolog ve antropolog Dr. Ömer Gökçümen'le (SUNY - Buffalo) insanlarda genetik çeşitliliğin nedenlerini ve kültür ve ekolojinin genlere etkisini konuşuyoruz.

Açık Bilinç 14 Temmuz 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te, Açık Bilinç programı için bir blog oluşturulmasını ve programların deşifre edilmiş metinleriyle, görsellerle, her