Brecht van Hulten praat met schrijver en journalist Joris van Casteren over zijn boek De mensheid zal nog van mij horen. Bij toeval stuit Joris van Casteren op een merkwaardig archief, gevuld met dagboeken van honderden onbekende mensen. Het blijkt vele stemmen te bevatten van ‘gewone’ Nederlanders die onvoorstelbare dingen meemaken. Het dagboek is voor hen een schuilplaats waarin ze zich terugtrekken en vervreemden van de wereld. Ze hopen op een lezer in de verre toekomst, die hun ongehoorde verhalen verder zal vertellen. Vijf jaar lang stort Van Casteren zich op de enorme hoeveelheid geschriften. Zo wordt hij meegesleurd in het waanzinnige leven van een mevrouw uit Hoofddorp die overvallen pleegt, en door een homoseksuele storingsmonteur uit Limburg die in spiegelschrift verslag doet van zijn uitspattingen. Hij maakt kennis met een KLM-purser die in Thailand kunstvoorwerpen steelt, een overspelige vrouw van een VVD-politicus, een kunstenares uit Delden die bij de Jeugdstorm zat, een vrome bouwvakker uit Zwolle die zijn buren begluurt, en talloze anderen.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Mariken Heitman. In haar nieuwe roman De mierenkaravaan schrijft Mariken Heitman over het leven van Kiek. Kiek beheert een tuinderij. De komst van een haas en een chronische ziekte bedreigen haar leven. De mierenkaravaan gaat vooral over het leven in een groentetuin, waarin alles met elkaar verbonden is: mens, dier en plant.  Mariken Heitmann (1983) groeide op tussen de Veluwe en de IJssel. Zij studeerde biologie in Utrecht en was als tuinder een aantal jaar werkzaam in de biologische groenteteelt. In 2019 verscheen haar alom bejubelde debuut De wateraap, dat genomineerd werd voor de Jan Wolkers Prijs en de Bronzen Uil en op de shortlist stond van de Anton Wachterprijs. Haar roman Wormmaan (2021) werd bekroond met de Libris Literatuur Prijs.

Annemieke Bosman in gesprek met Merijn de Boer. Zijn nieuwe boek Lieve Hannibal komt deze week uit. Merijn de Boer werkte als redacteur voor een uitgeverij, tot zijn vrouw als diplomaat werd uitgezonden naar New York. De Boer zegde zijn baan op en ging zich helemaal op het schrijven richten. Met hun dochter van zes maanden belandt de familie in een appartement op de 38ste verdieping van een flatgebouw op Manhattan. Na New York verhuisden ze naar Jeruzalem en een paar jaar later naar Tunesië. In de verhalen in Lieve Hannibal beschrijft De Boer hoe het is om als schrijver in het buitenland te wonen. Net als in zijn geliefde romans De Saamhorigheidsgroep en Het Surinamedagboek weet hij als geen ander tragiek aan humor te koppelen en valt er naast veel te ontdekken ook veel te glimlachen om zijn belevenissen.

Na De Bourgondiërs maakt Bart Van Loo een tijdreis naar het decor van ons ontstaansverhaal. Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt hij door de Lage Landen. Tussen Brugge en Bergen op Zoom, Gent en Gouda, Namen en Nijmegen componeert Van Loo een alternatieve oergeschiedenis van onze gewesten, die meer is dan het verhaal van Holland en Vlaanderen alleen. Vervolgens trekt hij door Frankrijk, Zwitserland en natuurlijk de Bourgogne zelf en wordt duidelijk dat dit epos ook Europese geschiedenis van de bovenste plank is. Dit alles omschrijft hij in zijn nieuwe boek Stoute Schoenen. Annemieke Bosman gaat met Bart van Loo in gesprek.

Brecht van Hulten praat met theatermaker Gienke Deuten over de voorstelling Herinner ons van Gouden Haas - het gezelschap waar Deuten artistiek leider van is. Herinner Ons is een muzikale samenkomst in de openlucht waar een commissie van ecologen, ritueel begeleiders, kunstenaars en een groep pissebedden manieren zoekt uitstervende dieren, planten en natuurlijke fenomenen zoals smeltende gletsjers te gedenken. Een poging tot stilstaan bij wat onopgemerkt verdwijnt. Maar ook bij het wonder van het leven, de (veer)kracht van de natuur en alles wat er nog wél is. Met Herinner ons maakt Gouden Haas opnieuw een muzikale poëtische voorstelling over de klimaatcrisis. Via radicale verbeelding, vanuit oprechte betrokkenheid en met wrange humor. De voorstelling is nog tot 4 oktober 2024 te zien, in Almere en Amsterdam. Bekijk de speellijst op https://goudenhaas.nl/herinner-ons.

Annemieke Bosman in gesprek met theatermaker Marte Boneschansker. Vorige week ging tijdens Bosfest in het Amsterdamse Bostheater de nieuwe voorstelling van Boneschansker in premiere: SCHADUW. Met SCHADUW onderzoekt theatermaker Marte Boneschansker de donkere kanten en rafelranden van de mens. Hoe zit het met jouw schaduw? Ben jij een dief? Wanneer was de laatste keer dat je loog? Droom je soms over gruweldaden? Wat in jou mag het daglicht niet zien en wat brengt de duisternis ons? SCHADUW is een collectieve oefening in het delen van je donkere kant. Een anonieme biecht in de schemering. 

Annemieke Bosman in gesprek met jurist Winnie Sorgdrager. In haar nieuwe boek Zuurstof van de samenleving laat voormalig voorzitter van de Raad voor Cul­tuur Winnie Sorgdrager zien welke historische wortels er ten grondslag liggen aan het huidige ongemak, en welke gevolgen dat door de jaren heen heeft ge­had op het Nederlandse cultuurbeleid. Want Nederland en cultuur, dat is geen gemakkelijk huwelijk. Dankzij een vastgelopen subsidiesysteem, de drastische bezuinigingen uit 2011 en anti-elitaire sentimenten in de samenleving geeft de overheid momenteel weinig geld uit aan deze zogenaamde linkse hobby. In haar boek doet Sorgdrager voorstellen voor een beter cultuurbeleid in een veranderend Nederland. Want cultuur is juist van groot belang voor de identiteit van een samenleving, en daarom is het even­eens van groot belang dat iedereen aan cultuur kan deelnemen. Winnie Sorgdrager was minister van Justitie, Eerste Kamerlid en lid van de Raad van State, maar ook voorzitter van de Raad voor Cultuur. Ze is bestuurder en toezichthouder (geweest) van een flink aantal culturele organisaties. Van jongs af aan is zij, hoewel niet opgegroeid in een cultureel milieu, geïnteresseerd geweest in cultuur.  

Annemieke Bosman praat met regisseur Oeke Hoogendijk over haar documentaire Made in Holland, die 3 september om 22:40 uur te zien was op NPO 2 en die daarna op NPO Start staat. Het echtpaar De Mol van Otterloo bezit de belangrijkste en grootste privéverzameling 17de-eeuwse Hollandse en Vlaamse meesters ter wereld. Ze verzamelden onder meer Van Ruisdael, Steen, Dou, Cuyp, Potter, Lievens, Hals en ja, ook een Rembrandt. Aan de muren van hun villa in Massachusetts hangt voor miljoenen aan topstukken. Maar wat doe je vervolgens met zo’n collectie? Samen met het bevriende echtpaar Weatherbie, die ook een bijzondere kunstverzameling hebben opgebouwd, besluiten ze dat hun collecties ook na hun dood bij elkaar moeten blijven. Het resultaat is een kunstgift die zijn weerga niet kent. Regisseur Oeke Hoogendijk (Het Nieuwe Rijksmuseum, Mijn Rembrandt) geeft een spannende kijk achter de schermen bij particuliere verzamelaars in de internationale kunstwereld. De documentaire Made in Holland onderzoekt de wereld van het mecenaat; kopen en verkopen, en uiteindelijk liefde en fascinatie voor de 17de-eeuwse Nederlandse schilderkunst.

Annemieke Bosman praat met filosoof Miriam Rasch over haar nieuwe boek Luisteroefeningen.  Meningen, politieke statements en selfies domineren onze feeds. De druk om mee te doen met deze zelfprofilering kan groot zijn, niet alleen online maar ook thuis en op het werk. Hebben we enkel de keuze tussen luidkeels zenden en je terugtrekken in stilte, of bestaat er ook een alternatief? In Luisteroefeningen gaat Miriam Rasch op zoek naar de ethiek van het luisteren. Wat gebeurt er als je je oren opent en begint te luisteren? In een constante stroom van beelden en prikkels legt Rasch de focus steeds terug bij het horen, bij geluid en bij de ontvangende kant. Als we luisteren ontstaat meteen een relatie tot het gehoorde: van aandacht en ontvankelijkheid, van geven en binnenlaten. Oefenend met een ‘open oor’ ontdekt Rasch hoe een luisterende houding tegelijk standvastigheid en openheid met zich meebrengt. Een krachtig instrument in tijden van overprikkeling en polarisatie, dat voor iedereen binnen handbereik ligt. Filosoof en essayist Miriam Rasch is verbonden aan de Willem de Kooning Academie en schrijft voor onder meer NRC Handelsblad, De Nederlandse Boekengids en Filosofie Magazine. In 2015 won ze de Jan Hanlo Essayprijs Klein, en in 2021 werd haar boek Frictie (2020) bekroond met de Socratesbeker voor het beste filosofieboek. Haar andere boeken, de essaybundel Zwemmen in de oceaan (2017) en het pamflet Autonomie (2022), werden ook voor deze prijs genomineerd.

Brecht van Hulten in gesprek met filmregisseur Stijn Bouma. Bouma maakte de film DE JACHT OP MERAL Ö. DE JACHT OP MERAL Ö. is gebaseerd op aangrijpende, waargebeurde gebeurtenissen rondom het Toeslagenschandaal. Meral Öztürk wordt wanhopig als de Belastingdienst onterecht een enorme terugbetaling van €34.000 aan kinderopvangtoeslag eist. Ondanks haar protesten, wordt er van de een op de andere dag beslag gelegd op haar gehele salaris van de thuiszorg. Terwijl haar leven uit elkaar valt, ontdekt ze dat er een sociaal rechercheur in haar leven infiltreert en zich steeds indringender met haar privéleven bemoeit. Stijn Bouma maakte eerder de documentaire Alleen tegen de staat.

Annemieke Bosman praat met schrijver en podcastmaker Liesbeth Rasker over haar documentaire Vroeg Verloren, die nu te zien is op NPO Start. Gesprekken met lotgenoten, familieleden en aanverwanten, en dozen vol herinneringen vormen de rode draad van de zoektocht van Liesbeth Rasker in Vroeg verloren. Ze leefde lang met de overtuiging; ‘mijn moeder is dood, maar dat is oké’. Die overtuiging bleek, zeker toen ze op volwassen leeftijd wederom een groot verdriet voor haar kiezen kreeg, beperkt houdbaar. Door het verleden te ontrafelen en niet langer het verdriet te ontkennen, komt ze steeds dichterbij haar moeder. Rouwen is ingewikkeld, grillig, eenzaam en moeilijk bespreekbaar. Kinderen beschikken niet over inzichten om die rouw vorm te kunnen geven, waardoor ze vast kunnen komen te zitten in overlevingsmechanismen die hen op den duur kunnen tegenwerken. Na de herkenning die Liesbeth vindt bij lotgenoten, durft ze de volgende stap te zetten en confronterende gesprekken met haar gezinsleden aan te gaan. Gesprekken die nooit eerder gevoerd zijn en die voor geheel nieuwe emoties en inzichten zorgen. Liesbeth Rasker (Amsterdam, 1988) is schrijver en podcastmaker. Ze publiceerde twee reisboeken (Pinnen in Mongolië, Solo reizen) en werkt momenteel aan haar derde boek dat begin volgend jaar zal verschijnen. Naast schrijven begeeft ze zich graag voor de podcastmicrofoon, zelf maakte ze Dag voor Dag, genomineerd voor de Podcast Awards, waarin ze gesprekken voert over rouw met mensen in haar omgeving, en voor de AIVD presenteert ze de serie De Dienst, over hoe het is om voor de AIVD te werken. Op Instagram runt ze het succesvolle concept Kroegpraat, dat op dit moment ook elke week te beluisteren is in podcastvorm onder de titel Kroegpraat de Podcast.

Annemieke Bosman in gesprek met Safae el Khannoussi. Safae el Khannoussi is schrijver, docent en promovendus. Ze schrijft haar proefschrift over politieke filosofie en gevangenisabolitionisme vanuit dekoloniaal perspectief. Eerder publiceerde ze verhalen in De Gids. In haar werk staan thema’s als ballingschap, voortvluchtigheid en het paradoxale bestaan van de migrant centraal.  Haar debuutroman heet Oroppa. Een wervelende, uitbundige vertelling over de kant van Europa die voor de meesten onzichtbaar blijft.  

Annemieke Bosman in gesprek met Maite van Dijk, artistiek directeur Museum MORE. Deze zomer is in Museum MORE de tentoonstelling Licked by the waves | Nieuwe baders in de kunst te zien. Eeuwenlang waren mythologische en Bijbelse verhalen een prachtig, artistiek excuus voor de verbeelding van naakte baadsters in de beeldende kunst. Maar baanbrekende moderne en hedendaagse kunstenaars hebben de bader, vrouwen en mannen, een totaal nieuwe rol gegeven in hun werk. Hun fascinatie voor dit klassieke thema wordt zichtbaar en voelbaar in spetterend plezier, weemoed en soms ook verfrissende ironie. Licked by the waves laat tientallen grensverleggende schilderijen en sculpturen zien van maar liefst 70 internationale topkunstenaars. In hun voorstellingen verkennen ze op boeiende wijze schoonheid, seksualiteit, toe-eigening en de mannelijke of juist vrouwelijke blik. Werk is te zien van Marlene Dumas tot Niki de Saint Phalle.  

Annemieke Bosman in gesprek met documentairemaker Alfred Edelstein.  Edelstein maakte, samen met de Joodse redactie van de EO, de documentaire Het verraad van Hilversum over de rol van de publieke omroep tijdens de Duitse bezetting, gedurende de Tweede Oorlog. De documentaire toont een beeld van de tijd waarin de nationale radio uiteindelijk wordt overgenomen door de nazi's.  In de jaren dertig veroverde de radio steeds meer de Nederlandse huiskamers. Zo groeide de radio uit tot een massamedium met voor het eerst live nieuws en verslaggeving van bijvoorbeeld sportevenementen. In deze periode rukt in Duitsland het nationaalsocialisme op. Naziminister Joseph Goebbels zag al snel in dat radio bij uitstek geschikt was om miljoenen mensen te bereiken met propaganda. Na een effectieve aanpak in eigen land, wilden de nazi’s in alle bezette landen radio inzetten om hun boodschap te verspreiden. Het verraad van Hilversum laat zien hoe de Nederlandse omroepen reageerden op de bezetting, en hoe ze zich opstelden ten opzichte van de Duitsers. Nog voordat de nazi’s dit hadden verordend, zegden enkele omroepen de samenwerking met hun Joodse personeelsleden op. Het verraad van Hilversum was woensdag 28 augustus te zien bij de EO op NPO 2 .

Brecht van Hulten in gesprek met podcastmaker Lotte van Gaalen. Joy zet alles opzij om haar terminaal zieke moeder nog één onvergetelijke laatste zomer te bezorgen. Podcastmaker Lotte van Gaalen volgt de moeder en dochter tijdens deze zomer op de voet en probeert hun relatie te ontrafelen. De laatste zomer is een vierdelige podcast van Lotte van Gaalen en de NTR voor NPO Luister.

Hein van Eekert praat met schrijver Ilse Josepha Lazaroms over haar roman Elders. Het is nacht. Terwijl haar dochter boven slaapt, zit een vrouw in haar nieuwe huis tussen dertien dozen en twee kleine bruinleren koffers waarin het archief van haar leven verpakt zit. Na twintig jaar lang in acht landen en negen steden gewoond te hebben, verzoent ze zich in de nacht die voor haar ligt met haar lot: zich definitief ergens vestigen. En al die tijd kijken de dozen haar aan en opent ze er slechts enkele. Ze haalt er een Noorse trui uit van een oude geliefde die een stroom aan herinneringen op gang brengt en haar confronteert met de keuzes die ze in haar leven gemaakt heeft en alles wat ze destijds achterliet. Ilse Josepha Lazaroms (1979) is schrijver en wetenschapper. Ze studeerde Gender studies en promoveerde in de Joodse studies. Ze woonde lang in de Verenigde Staten, waar ze onderzoek deed naar Hongaars­-Joodse verhalen. Haar nomadisch bestaan bracht haar naar Boedapest, Jeruzalem, Londen, Oslo, Florence, en Jena. Nu woont ze in Amsterdam, samen met haar dochter. Ze publiceert in De Groene Amsterdammer, de Nederlandse Boekengids en De Correspondent. In 2021 verscheen haar debuutroman Duet.

Roxane van Iperen is schrijver en jurist. Ze werkte van 2001 tot 2011 als jurist en adviseur bij diverse advocatenkantoren en bedrijven. In 2016 debuteerde ze als romancier met Schuim der aarde en in 2018 verscheen 't Hooge Nest waarmee ze de Opzij Literatuurprijs 2019 won. Dit weekend staat Roxane op Lowlands in het programma 'De schouders van ... Roxane van Iperen' waarin ze in gesprek gaat met cultuurjournalist Yuki Kho. In deze uitzending van Opium is ze te gast, Shula Tas gaat met haar in gesprek.

Shula Tas in gesprek met schrijfster Alma Mathijsen. Voor haar nieuwe roman Onderland trok Alma Mathijsen op met negen mensen, die net als zijzelf seksueel misbruik hebben meegemaakt. Allemaal hebben ze decennialang gebouwd aan een minutieus uitgedachte binnenwereld. Ze vonden hun eigen magische strategieën uit die normaal verborgen blijven. In Onderland komen hun coping mechanismes voor het eerst aan het licht. Alma Mathijsen heeft al drie romans op haar naam staan, een memoir, een novelle, een verhalenbundel en toneelstukken. Haar autobiografische roman Bewaar de zomer werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs.

Shula Tas praat met Nele Eeckhout, zij is één van de makers van Audiocollectief SCHIK. Nele Eeckhout, Siona Houthuys en Mirke Kist leerden elkaar kennen in de opleiding Woordkunst aan het Antwerpse Conservatorium. Twee Belgen en één Nederlander die zich alle drie bezighouden met audio, theater en schrijven. Drie passies die ze sinds 2015 bundelen onder AudioCollectief SCHIK. SCHIK maakte de podcasts De Erfenis (2023), Geen Kleine Man (VPRO, 2021), El Tarangu (VPRO, 2019), Laura H (Das Mag, 2018), BOB (VPRO, 2017) en Roes (VPRO, 2016). BOB werd in de podcastverkiezing van de VPRO Podcastgids uitgeroepen tot de Beste Podcast Ooit. Ook won BOB de publieksprijs bij De Tegel en de prijs voor beste ‘Beste podcast van Nederland’ tijdens de uitreiking van de Dutch Podcast Awards. El Tarangu is door de Stichting Verhalende Journalistiek gekozen tot een van de beste verhalende projecten van 2019 en werd tevens genomineerd voor een Tegel. Met de Erfenis won SCHIK een DDG award. Voor het Oorzaken Festival maakte SCHIK de audiowalk Blijkbaar Heb Je Nog Ongeveer Hetzelfde Nummer, die werd geselecteerd voor IDFA Doclab 2016.

Suzanne Bosman in gesprek met Rick de Leeuw, zanger, schrijver en dichter. In Opium gaat Rick de Leeuw vertellen over Het grote ontbreekwoordenboek. Daarin gaat De Leeuw op zoek naar woorden die helaas - maar niet voor lang- nog ontbreken in onze taal. Onlangs verscheen het tweede deel van Het grote ontbreekwoordenboek. En in april verscheen De Leeuw's debuutroman De verdwijning van Peter Treckpoel. De Leeuw verdiepte zich in het opzienbarende verhaal rond deze 15e- eeuwse priester en maakt hem het middelpunt van een hedendaags avontuur. Een eeuwenoud mysterie in het Limburgs grensgebied.

Shula Tas in gesprek met theatermaker Boukje Schweigman. Schweigman maakt samen met Johannes Bellinkx een muzikale, immersieve installatie: Binnenste Buiten. Waar houdt het lichaam op en begint de onmetelijke buitenwereld? En kunnen we spelen met die grenzen? Voor Binnenste Buiten deden Schweigman en Bellinkx onderzoek naar therapieën bij overprikkeling en naar hoe je deze kan vertalen naar een theatrale beleving. Deze immersieve installatie werd gemaakt in samenwerking met Kamerkoor JIP en is te zien op het Theaterfestival Boulevard in Den Bosch.

Just van den Bommel en Emma van den Elshout spelen samen de voorstelling Het Circusje. In deze voorstelling zullen ze je ALLES geven. Het klapstuk. Ons Magnum Opus. Het hele godganse circus. De lach en de traan. De toeters èn de bellen. Ze doen het allemaal voor jou, speciaal voor jou. Ze doen alles voor jouw applaus. Want zij bestaan bij de gratis van een ander. De voorstelling is te zien op de Parade en theaterfestival Boulevard. Suzanne Bosman gaat met Just en Emma in gesprek.

Suzanne Bosman in gesprek met acteur, radiopresentator en schrijver Johannes Wirix-Speetjens. Tijdens de zoektocht naar zijn genderidentiteit ontdekte acteur Johannes Wirix-Speetjens delen van zichzelf in de verhalen en werken van queerpersonen uit de cultuurgeschiedenis. In Classical queers reist hij door de eeuwen heen om deze queerrolmodellen weer tot leven te brengen. De geschiedenis heeft de vervelende neiging om zich steeds in een dominant heteroseksueel en mannelijk perspectief te wentelen. Gelukkig is het verleden kleurrijker dan dat. In dit werk toont auteur Johannes Wirix-Speetjens de levens van een indrukwekkende groep queerpersonen die naam maakten in de kunsten, bij uitstek een wereld waar álle gevoelens tot uiting zouden mogen komen. Het zijn artiesten als Marcel Proust, Oscar Wilde, Peter Tsjaikovski, Ethel Smyth en Freddie Mercury. Voor hen was de kunst een geliefde waaraan ze zich mochten vastklampen, in tegenstelling tot andere liefdes, die in de alledaagse wereld niet werden gedoogd. Johannes Wirix-Speetjens (1997) is een Belgische auteur en presentator voor Klara. Hij groeide op in Haarlem en studeerde in Antwerpen en Rome. In 2021 werd zijn eerste voorstelling Zonderlingen geselecteerd voor Het Theaterfestival in Antwerpen. In 2023 maakte Wirix-Speetjens zijn filmdebuut op het 80e filmfestival van Venetië. Hij speelde onder meer voor het gezelschap Ontroerend Goed, Theatergroep Suburbia en Het Nationale Theater. 

Shula Tas in gesprek met striptekenaar Peter de Wit. Dit najaar toont het museum Tot Zover in Amsterdam tekeningen en schetsen over de dood van Peter de Wit in de tentoonstelling Doodleuk. In cartoons en strips zijn dood en uitvaart geliefde thema’s, maar zelden zijn ze onderwerp voor een hele serie. Zo niet bij striptekenaar Peter de Wit (1958), onder meer bekend van Sigmund. Hij begon te schetsen en hield niet op. Peter de Wit (1958) begon zijn loopbaan in 1979 in het weekblad Eppo met de cowboystrip Stampede! Daarnaast maakte hij wekelijks het Redactiestripje en tekende hij De Familie Fortuin, een gagstrip over een asociale familie.  Met collega Hanco Kolk schreef hij scenario’s voor zijn strip Gilles de Geus. Sinds 2000 maakt hij met Kolk de dagstrip S1ngle over drie jonge vrouwen in de grote stad. De bekendste creatie van Peter de Wit is Sigmund, een dagelijkse strip over een psychiater die niet zachtzinnig met zijn patiënten omspringt. Deze dagstrip staat sinds 1994 in de Volkskrant en jaarlijks wordt een selectie van de afleveringen gebundeld door uitgeverij De Harmonie. In 1995 won Peter de Wit de VSB-Publieksprijs voor zijn boek Sigmund eerste sessie en in 1999 ontving hij de Stripschapprijs voor zijn gehele oeuvre.

Shula Tas in gesprek met schrijfster Robin van den Maagdenberg. Drie maanden lang kan Robin zich als artist in residence onderdompelen in de wereld van de geestelijke ontregeling, het bosrijke terrein van Zon & Schild, de psychiatrische instelling waaruit haar grootmoeder in de jaren zeventig ontsnapte. Net voor haar vertrek wordt ze overspoeld door een golf van paniek die zich niet laat verdrijven. Waarom voelt het alsof de geschiedenis tot leven wordt gewekt in haarzelf? En wat zoekt ze op een plek waar de generaties vóór haar niet wilden zijn? Aan de hand van nagelaten brieven van haar oma, gesprekken met mensen bij Zon & Schild en literatuur onderzoekt ze, in haar nieuwe boek Niemand wilde hier zijn, hoe we houvast kunnen vinden als de donkerte zich voor ons uitstrekt en we geen idee hebben wat ons te wachten staat. Robin van den Maagdenberg (1988) is schrijfster en journaliste, en publiceert essays over moderne kunst en internationale schrijvers in onder meer NRC en Vrij Nederland. Ze debuteerde in boekvorm met het lovend ontvangen Thuis is waar we beginnen, en is medeoprichter van ADAMAS, voor jongeren die niet of nauwelijks gehoord worden.

Suzanne Bosman in gesprek met Suzanne Veldink, gastconservator. Sinds dit voorjaar is in het Singer Laren werk te zien van George Hendrik Breitner (1857-1923). Vaak omschreven als de 'schilder van Amsterdam', 'schilderfotograaf' en 'Nederlands impressionist', maar Breitner overstijgt deze labels. Voor de troepen uit neemt Breitner de vrijheid om zich uit te drukken in kleur en in een karakteristiek, krachtig handschrift. In de tentoonstelling Breitner laat gastconservator Suzanne Veldink zien hoe baanbrekend en invloedrijk Breitner is geweest door terug te keren naar de basis: zijn kunstwerken. Op die manier bekeken komt een andere Breitner naar voren: een oerkunstenaar die verschillende genres in een nieuw jasje steekt en bestaande conventies aan zijn laars lapt. Terwijl de kunstcritici hem afbreken, kijken collega-kunstenaars juist vol bewondering toe. In de tentoonstelling met ruim 60 schilderijen en werken op papier zet Veldink de ontwikkeling van Breitner in nieuw perspectief: als pionier voor wie onderwerpen geen doel op zich zijn. Eerder een middel om te experimenterend met gedurfd kleurgebruik en expressieve lijnen.

Suzanne Bosman in gesprek met kunstenaar Diana Blok. In het Museum Cobra in Amstelveen is momenteel de expositie I Challenge You to Love Me te zien. De tentoonstelling biedt een overzicht van het werk van afgelopen vrijtig jaar. Blok richt zich op portretten van mensen voor wie gender, culturele identiteit en seksuele voorkeuren vloeiend zijn. Het werk benadrukt de kracht van kunst om verbindingen te leggen en verhalen te vertellen. Diana Blok (Montevideo, 1952) groeide op in verschillende Latijnse Amerikaanse landen en vestigde zich in de jaren zeventig in Amsterdam. Als auto-didact portretfotograaf maakt Blok indringende portretten en gaat ze samenwerkingen aan met andere kunstenaars, schrijvers en acteurs.

Shula Tas in gesprek met theatermaker Patsy Kroonenberg. Kroonberg staat deze zomer op het theaterfestival de Parade met maar liefst twee voorstellingen; de solo Het slaapverwekkende bestaan van Evelien en de voorstelling De Grootste Hondenshow ter Wereld in Nederland. De Grootste Hondenshow ter Wereld in Nederland. vertelt een verhaal over mensen die ’s ochtends vroeg uit hun huizen vertrekken en ’s middags de sterren van de hemel lopen ‘in de ring’. Patsy Kroonenberg heeft zich laten inspireren door het verhaal van haar tante. Ze kon geen kinderen krijgen en besloot alle liefde die ze had aan haar honden te geven. Het slaapverwekkende bestaan van Evelien is een gewone, normale, simpele, alledaagse, triviale solo over alles. Vorig jaar stond Patsy met haar succesvolle solo Totale Treurnis op de Parade.

Annemieke Bosman in gesprek met Sytse Jansma, dichter en beeldend kunstenaar. Sytse Jansma woont in Harlingen en is een tweetalig dichter (Fries/Nederlands). Hij publiceerde twee dichtbundels in het Fries. Zijn werk kenmerkt zich als exotisch, beeldrijk en experimenteel. Met zijn poëzie zoekt hij vaak cross-overs met andere kunstvormen: muziek, theater en beeldende kunst. Jansma heeft op meerdere (internationale) literatuurfestivals opgetreden. Begin dit jaar kwam zijn eerste Nederlandstalige dichtbundel Rozige maanvissen uit bij uitgeverij Atlas Contact. Deze werd bekroond met de C. Buddingh’-prijs, voor het beste Nederlandstalige debuut van 2024.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Nico Dros. Deze maand verscheen Eiland van Gisteren. In dit boek schetst Nico Dros, geboren Texelaar, het eiland in al zijn kleuren. Hij weet aan Texel, naast drama en vlijmend leed, een ruwe lieflijkheid te geven die de lezer blijmoedig stemt. De tien verhalen van het eerste deel roepen een rustieke samenleving op zoals die ruim een halve eeuw geleden nog bestond. In het tweede deel – over het eiland van eergisteren (1850– 1925) – maken we kennis met het dagboek van Jacob Huizinga, een doopsgezinde vermaner die probeerde zijn kerkvolk van drank en ontucht af te brengen, het verhaal van Frerik van der Vis, een visserman die zijn leven in een berijmd volksepos gestalte gaf en Floris Dekker, een ‘ziener’ die de patriarch werd van een kleine gemeenschap in een kwijnende polder. Het boek eindigt met een montere beschouwing over het Tessels, een streektaal die op sterven na dood is. Maar Dros wekt haar tot leven. Nico Dros schrijft romans, verhalen, essays en historische werken. Zijn boek, de middeleeuwse roman Willem die Madoc maakte werd voor drie literaire prijzen genomineerd.

Rond 2015 breken in Amsterdam vette jaren aan: de crisistijd is voorbij en het geld lijkt weer over de plinten te klotsen. In dit tijdperk ziet journalist Jonas Kooyman een nieuwe groep ontstaan, die hij de ‘havermelkelite’ noemt: het zijn twintigers en dertigers die werken bij start-ups, in de creatieve sector of op de Zuidas, die zuurdesembroden van negen euro eten, oranje wijn drinken, die rondrijden op e-bikes van drieduizend euro en elke dag koffie buiten de deur halen, het liefst ‘met haver’, plantaardige melk. Kooyman begint de groep vast te leggen in een nieuwsbrief en op zijn Instagrampagina @havermelkelite, en ziet hoe zij de stad steeds meer naar haar hand zet. Nu in het boek De Havermelkelite houdt Jonas Kooyman zichzelf en de yuppen van deze tijd een spiegel voor: de elite waar we allemaal graag op haten, maar waar de Randstedeling stiekem toch in meer of mindere mate toe behoort. Annemieke Bosman gaat met Jonas Kooyman in gesprek.

Dik van der Meulen schreef het Buurtbos. Het boek gaat over alles wat je in de natuur kunt tegenkomen: van edelherten, dassen, vogels en vlinders tot teken en horzels. Je leest over wat je uit het bos wel en toch maar beter niet kunt eten, maar ook over ontmoetingen met wandelaars, boswachters, jagers en boeren. Sinds een kleine twintig jaar bezit Dik van der Meulen een huisje aan de rand van het bos. Omdat de natuur altijd in beweging is, besloot hij zijn waarnemingen bij te houden in een natuurdagboek. Daarbij maakte hij – soms haastig, vaak zeer aandachtig – tekeningen van wat hij zag. Annemieke Bosman gaat met Dik in gesprek.

Annemieke Bosman praat met schrijver en radiomaker Mathijs Deen over zijn zeer succesvolle Waddenthrillers. Mathijs Deen is schrijver en radiomaker. Zijn verhalenbundel Brutus heeft honger werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs. In 2013 publiceerde hij de rijke geschiedenis De Wadden, waarvan ruim 30.000 exemplaren zijn verkocht. Hij publiceerde zowel non-fictie als romans, die zeer lovend werden ontvangen en in verschillende vertalingen werden uitgebracht. Zijn eerste Waddenthrillers, De Hollander en De duiker, kregen een prachtige ontvangst. De duiker werd bekroond met De NBD Biblion Gouden Strop 2024, de prijs voor het beste Nederlandstalige spannende boek. In 2024 verscheen de derde Waddenthriller, De redder. Er zijn inmiddels zo'n 50.000 Waddenthrillers verkocht. 

Annemieke Bosman praat met Rimco Spanjer. Hij nam het initiatief voor de vertaling van het bijzondere boek Lied van Verzet en is één van de vier vertalers. Danseres Lin Jaldati, de artiestennaam van Rebekka (Lien) Brilleslijper (1912-1988), groeit op in de vooroorlogse Amsterdamse Jodenbuurt met zijn armoede, maar ook zijn levendigheid en geborgenheid. De Berlijnse musicus Eberhard Rebling (1911-2008) is ooggetuige van de opkomst van Hitlers Derde Rijk. De twee beginnende kunstenaars ontmoeten elkaar eind jaren dertig in Nederland en worden verliefd. In de Tweede Wereldoorlog gaan ze in het verzet, net als veel van hun Joodse en communistische vrienden. Noodgedwongen duiken ze met hun naaste familie onder in villa ’t Hooge Nest in Naarden. Daar worden ze verraden, waarna het Rebling lukt te ontkomen. Lin en haar zus Janny overleven Westerbork, Auschwitz en Bergen-Belsen. Hun ouders en broer niet, kampgenoten Margot en Anne Frank evenmin. In mei 1945 vinden Jaldati en Rebling elkaar terug. Tijdens de Koude Oorlog beginnen ze een nieuw, muzikaal leven – vanaf 1952 in de DDR – met Jaldati als vertolkster en uiteindelijk de Grande Dame van het Jiddische lied, begeleid door Rebling op de piano. Lied van verzet is het meeslepende levensverhaal van dit beroemde, gepassioneerde en daadkrachtige kunstenaarsechtpaar voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. 

Annemieke Bosman praat met schrijver Tiemen Hiemstra, over zijn roman W., die de vorige maand de prestigieuze Anton Wachterprijs voor het beste debuut won. W. is drie jaar geleden verdwenen. W. is slechts de werkelijkheid. W. zuigt wandelende takken op met een kruimeldief. W. begraaft zijn tranen onder het meer. W. grijnst onoverwinnelijk in de beveiligingscamera. W. schudt zijn hoofd en klimt verder naar beneden. W. knipt de zaklantaarn uit. W. is terug. Tiemen Hiemstra (1991) groeide op in Groningen. Hij studeerde Woordkunst in Antwerpen, waar hij, na een korte periode als postbode in Leipzig, nu ook weer woont. Eerder verschenen verhalen van hem in Tirade, nY en op Hard//Hoofd. W. is zijn debuutroman.          

Brecht van Hulten in gesprek met regisseur en filmmaker Gerardjan Rijnders. Hij maakte samen met kunstenaar Pieter Athmer een documentaire over een onverwachte en zomerse roadtrip naar Normandië, Frankrijk met een speciaal doel, getiteld Hockney: I love View. Toen Rijnders hoorde dat zijn goede vriend Pieter Athmer een schilderij cadeau wilden doen aan zijn idool, de wereldberoemde schilder David Hockney, zag Rijnders daar meteen een documentaire in. Samen met regisseur Paul Ruven legde Rijnders deze spontane reis van Amsterdam naar Normandië vast. Gerard Rijnders werkt in theater, film en televisie als regisseur, schrijver en acteur. Hij heeft meer dan 50 toneelstukken geschreven. In 986 richtte hij Toneelgroep Amsterdam op, waarvan hij tot 2001 artistiek directeur was.

Annemieke Bosman praat met journalist en jeugdliteratuurkenner Jaap Friso over het 75-jarig jubileum van de kinderboekenreeks De Kameleon. Jaap Friso is recensent en maakt met Bas Maliepaard De Grote Vriendelijke Podcast, dé podcast over jeugdliteratuur. Hij schreef het voorwoord voor de jubileumeditie van het allereerste boek uit de reeks: De schippers van de Kameleon (uitgeverij Kluitman).

Annemieke Bosman in gesprek met filmmaker Klaartje Quirijns. Waarom willen mensen bij een groep horen? Waarom willen zij zich onderscheiden van de ander? Om dit te begrijpen, spreken filmmaker Klaartje Quirijns en psychiater Zohra Acherrat elkaar in de EOdoc Wij & Zij over Nederland. Het land waar ze allebei opgroeiden. Ze stellen elkaar existentiële vragen: wie ben ik, wie ben jij? Wie zijn wij samen? En hoe vinden we onze weg in een samenleving die steeds verder polariseert? Filmmaker Klaartje Quirijns en psychiater Zohra Acherrat reflecteren in de EOdoc Wij & Zij op Nederland. Een land van tolerantie, maar ook het land waarin politicus Geert Wilders zijn achterban ‘minder Marrokkanen’ belooft. Eén opmerking met veel gevolgen en impact. De 2doc Wij & Zij was zondagavond 7 juli te zien bij de EO op NPO2.

Annemieke Bosman praat met regisseur Hans Dortmans over zijn documentaire Palingdans. Eeuwenlang is het niet gelukt. Maar nu de paling met uitsterven bedreigd wordt, krijgt de zoektocht naar het mysterie van haar voortplanting een nieuwe urgentie. Met een expeditie naar de Sargassozee en een laboratorium in Volendam tracht een kleurrijk gezelschap dit raadsel op te lossen. Geeft de paling zijn geheim prijs om gered te worden? In Japan, waar de ‘unagi’ ongekend populair is, is palingliefhebber Kenichi volledig in de ban geraakt van het raadselachtige dier. Met nog niet eerder vertoonde onderwateropnamen brengt de film een ode aan het verborgen en sierlijke (seks)leven van dit ongrijpbare dier.

Brecht van Hulten praat met Hester Alberdingk Thijm, directeur van de Akzo Nobel Art Foundation over de tentoonstelling True Colors in Kunstmuseum Den Haag waar werk uit de collectie van Akzo Nobel te zien is.        

Annemieke Bosman in gesprek met Harmen van Liemt. Harmen van Liemt debuteert deze maand met de roman Lentekind. Een jongen, op weg naar volwassenheid, wordt geconfronteerd met zijn seksualiteit en een ernstig zieke zus. Lentekind is een rauwe en ontwapenende coming-of-age roman over verbeelding, seksualiteit en verlies, over verlangen gezien en gekend te worden en tegelijk trouw aan jezelf te blijven. Harmen van Liemt (2000) is schrijver, acteur en regisseur. Momenteel volgt hij de opleiding regie aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam. Harmen heeft verscheidene publicaties in Het Parool op zijn naam staan en heeft in een aantal tv-producties gespeeld. 

Annemieke Bosman in gesprek met Birgit Boelens, conservator bij het H'ART Museum. Deze maand opent het H’ART Museum de deuren voor de allereerste tentoonstelling in samenwerking met het Parijse kunstmuseum: Centre Pompidou. Over de kunstenaar Wassily Kandinsky (1866 – 1944). Speciaal voor deze tentoonstelling reizen meer dan 60 kunstwerken uit de Parijse collectie naar Amsterdam. Het is een bijzondere overzichtstentoonstelling: van Kandinsky’s vroege figuratieve werk tot aan zijn wereldberoemde abstracte schilderijen. Een persoonlijke reis die hem tot een van de pioniers van abstracte kunst maakte. Naast werk van Kandinsky is er ook werk van Bink van Vollenhoven te zien. Van Vollenhoven gaat als interdisciplinair kunstenaar op unieke wijze de dialoog aan met Kandinsky.

Annemieke Bosman praat met regisseur Digna Sinke over haar afstudeerfilm Groeten uit Zonnemaire (1972), die in het kader van het 65 jarig bestaan van de filmacademie is te zien via de player van EYE Filmmuseum. Groeten uit Zonnemaire is een ingetogen slice-of-life-drama over een jonge vrouw die na het stuklopen van haar relatie terugkeert naar geboortedorp op een Zeeuws eiland. Ze had gehoopt dat het vaste ritme van koffie- en theedrinken bij haar tante haar rust zou brengen, maar ze krijgt al snel genoeg van de verstikkende atmosfeer. Het dorpje Zonnemaire is ook niet meer zoals ze het zich herinnert.  Regisseur Digna Sinke filmde haar afstudeerfilm eigen geboortedorp. Door het naturelle spel van de acteurs en de aandacht waarmee de dagelijkse bezigheden van Rina's oom en tante in beeld worden gebracht krijgt de film een bijna documentair karakter.  Na haar afstuderen aan de Nederlandse Filmacademie in 1972 maakt Digna Sinke (1949) vele documentaires en speelfilms, waaronder Weemoed & Wildernis (2010), een documentaire over de veranderingen op een Zuid-Hollands eilandje. Ze regisseerde vijf speelfilms, waaronder de  klassieker Belle van Zuylen, Madame de Charrière (1993) en Atlantis (2009). Als producent van haar productiebedrijf SNG Film was ze onder meer verantwoordelijk voor de speelfilm Kala azar (2020) van Janis Rafa en de documentaire Snelweg NL (2019) van Ben van Lieshout. In 2023 ontving Digna Sinke het Gouden Kalf voor Filmcultuur voor haar “oeuvre met prijswinnende films van internationaal niveau”.

Brecht van Hulten in gesprek met documentairemaakster Loretta van der Horst. Deze week gaat de nieuwe documentaire The Border Crossed Us van Loretta van der Horst draaien in de bioscoop. The Border Crossed Us onthult de ingrijpende gevolgen van grensbeveiliging in het Texaanse grensstadje La Joya. Een verweven verhaal van politie, smokkelaars en immigranten, waar persoonlijke offers de onvermijdelijke tol vormen van een voortdurende strijd.  De film ging eind vorig jaar in wereldpremière op IDFA en was begin dit jaar te zien bij het Movies That Matter festival. 

Annemieke Bosman praat met schrijver Arnon Grunberg over Zevenpoot, een boek dat hij samen met illustrator Thé Tjong-Khing maakte. Onze liefde overwint alles,’ zeggen mevrouw en meneer Knoblauch wanneer ze een piepklein zoontje met acht beentjes krijgen, ‘we houden van hem zoals hij is.’ Maar de buitenwereld heeft haar bedenkingen. Is de achtbener moderne kunst? Een medisch wonder? Een vreemdeling? Onder de titel Wit privilege met zeven benen (eentje brak per ongeluk af) wordt hij tentoongesteld in het Stedelijk Museum. Toch wil het met zijn maatschappelijke acceptatie niet vlotten. Nadat de ouders hun spaargeld kwijtraken aan een alternatieve genezer, ervaart de jongen in Ter Apel barmhartigheid, misschien ook dankzij zijn vader, die hem heeft voorgehouden: waarheid is wat de mensen willen horen. Uiteindelijk overwint de liefde alles, maar altijd anders dan je denkt.

Annemieke Bosman in gesprek met Maxine Palit de Jongh, schrijver, initiator en mede-maker van de voorstelling ROOF.   In aanloop naar de jaarlijkse herdenking en viering tijdens Keti Koti (1 juli 2024) is in Theater Bellevue de lunchtheatervoorstelling ROOF te zien, een magisch realistische voorstelling over de vragen rondom koloniale roofkunst in Nederland.  Hoofdpersonage curator Sunny bereidt een tentoonstelling voor rondom het thema koloniaal erfgoed. In de zaal worden de eerste werken neergezet, wanneer er een aanwezigheid spreekt: het gestolen kunstwerk, werkmetstem, dat centraal staat.  Wat betekent het om eeuwenlang op een plek te zijn waar je niet voor gekozen hebt en er niemand is die naar je luistert? De twee ontmoeten elkaar: het kunstwerk dat jarenlang in een depot stond opgeslagen en de jonge curator die het aan de mensen toont. Sunny en werkmetstem leren elkaars verhalen kennen, elkaars geheimen, elkaars wensen, werkmetstem bevraagt Sunny en het museum. Ze vinden elkaar in hun vragen over hun verleden en herkomst: wat betekent wortelen en ontworteld zijn. Kan je opnieuw wortelen en kan dat binnen een instituut dat kunst bewaart achter glas waar het niet kan ademen?

Annemieke Bosman in gesprek met Tirzo Martha, beeldend kunstenaar. De maatschappelijk betrokken kunstenaar Tirzo Martha (Curaçao, 1965) strijkt dit voorjaar neer in museum van Bommel van Dam. De tentoonstelling ‘Intensive Care’ toont een omvangrijke serie monumentale installaties waarmee Martha een nieuwe koers vaart binnen zijn inmiddels omvangrijke oeuvre. De grotendeels witte reeks is voor het eerst in Nederland te zien. Voor de presentatie van twintig van zijn nieuwste beelden heeft hij bewust gekozen voor Venlo. “Om de kwaliteiten van deze stad te ontdekken en deze te delen met de rest van het land.”

HNT Jong, Het Nationale Theater en IRC spelen een nieuwe versie van Romeo & Julia. Deze versie is geïnspireerd op de belangrijkste momenten uit Romeo & Julia, maar speelt zich af in een nieuw eigentijds universum. Melissa Knollenburg schrijft de nieuwe tekst, de choreografie is van Shailesh Bahoran van IRC en de regie is in handen van Noël Fischer. Hoofdrollen worden gespeeld door Soumaya Ahouaoui en Vanja Rukavina. Annemieke Bosman gaat met Soumaya en Melissa in gesprek in Opium. 

Annemieke Bosman in gesprek met Linda Dielemans, schrijver en archeoloog. Dielemans schreef de historische jeugdroman Koningsspel. Een spannend middeleeuws avontuur over de beroemde Lewis-schaakstukken, die in 1831 werden gevonden op het Schotse eiland Lewis. Het boek werd geïllustreerd door Sanne te Loo, die het verhaal voorzag van prachtige full-colour illustraties. Linda Dielemans andere boeken zijn Schaduw van de leeuw en Het lied van de vreemdeling.

Annemieke Bosman in gesprek met Johannes Westendorp, schrijver en muzikant. Westendorp debuteerde afgelopen maand met zijn roman De maat van alle dingen. De plot staat vast: op 2 januari 2017 wordt in de Utrechtse winkelpassage Hoog Catharijne een aanslag gepleegd. Inclusief de dader vallen er vijf dodelijke slachtoffers. De maat van alle dingen beslaat de drie voorafgaande maanden, waarin de verhalen worden verteld van alle betrokkenen. Johannes Westendorp laat op bijzondere wijze zien hoe deze ogenschijnlijk losse levens onverbiddelijk door het noodlot met elkaar verweven raken en toont hij de mens in al zijn kwetsbaarheid en glorie. Johannes Westendorp publiceerde eerder in De Internet Gids, Kluger Hans en De Optimist. 

Annemieke Bosman praat met schrijver Maurits de Bruijn over zijn roman Man maakt stuk. Eerst was er het geluid. Toen volgden de sporen: lege Capri-Sunverpakkingen, de huls van een voorgedraaide joint, een gebroken bloempot. Avond na avond verzamelt dezelfde groep jongens zich onder Davids raam. Ze roken, kletsen, nemen ruimte in. De nachten van de kunstenaar worden steeds korter, maar als de buurt de overlast te veel wordt, weigert hij zich bij hun klaagzang aan te sluiten, al weet hij niet of zijn moed wordt ingegeven door angst, verlangen of opportunisme. Want de groep ontneemt hem misschien zijn rust, David pakt ook iets van ze terug. En dat heeft desastreuze gevolgen. Maurits de Bruijn (1984) schreef eerder de romans Broer en De achterkant van de zon. In 2020 verscheen zijn non-fictiedebuut Ook mijn Holocaust en afgelopen jaar stelde hij de bundel Op de sofa. Essays over therapie en het leven samen. Daarnaast is hij redacteur van kunsttijdschrift Mister Motley.

In De natuur van Sjoerd Buisman, staat het werk van beeldend kunstenaar Sjoerd Buisman centraal. Buisman, een pionier in het experimenteren met natuurlijke materialen, nodigt de toeschouwer uit om op een vernieuwende manier naar de natuur te kijken. De tentoonstelling omvat zorgvuldig geselecteerde werken, variërend van zijn meest recente werken tot stukken uit zijn vroege oeuvre, waardoor bezoekers niet alleen inzicht krijgen in zijn artistieke ontwikkeling, maar ook worden geconfronteerd met de urgentie van zijn thematiek: de kwetsbaarheid van de natuur en de noodzaak om in harmonie met haar te leven. De tentoonstelling is te zien in het Verwey Museum in Haarlem. Annemieke Bosman gaat met Sjoerd in gesprek. 

Brecht van Hulten in gesprek met theatermaker Naomi Velissariou. In het kader van het Holland Festival maakt Naomi Velissariou de voorstelling HARDKOOR. HARDKOOR is een stand-up tragedy concert, een stream of self-consciousness op techno, triphop en koormuziek.  Een alleenstaande moeder en kunstenaar trekt zich voorafgaand aan haar veertigste verjaardag een jaar lang terug uit het openbare leven. Vanuit de stilstand van haar burn-out (die ze ziet als een crisis van het hele systeem, zowel in fysiek, mentaal als spiritueel opzicht) levert ze een gevecht tegen de druk van de tijd, tegen de beelden waaraan ze probeert te ontsnappen door er zich al dan niet aan te conformeren en tegen haar buitensporige zelfbewustzijn en zelfkritiek. Via een persoonlijke uitputtingsslag in taal, muziek en beweging baant ze zich een weg naar een schaamteloos bestaan, waarin de never ending zoektocht naar bevestiging plaats maakt voor radicale zelfliefde en een toch-niet-zo-boring balans.  HARDKOOR wordt gemaakt door Theater Utrecht samen met het Nederlands Kamerkoor.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Carolina Trujillo. Deze week verschijnt Trujillo's nieuwste boek De instructies. Een eigenzinnig, humoristisch verslag van activistische waanzin. De verteller Mol, die zichzelf omschrijft als 'een volwassen man met vaste baan en in bezit van verklaring van goed gedrag' komt na jaren zijn jeugdvriendin Nora tegen. De blijkt nu stevig te zijn geradicaliseerd als strijder voor dierenrechten. Net als vroeger sleept Nora hem moeiteloos mee in wat ze ook onderneemt. De instructies is een verslag van revolutie in uitvoering door lieden met meer idealen dan kunde, vooral een ode aan het juist in deze tijd zo onontbeerlijke geloof in het goede. Carolina Trujillo is schrijfster en columniste voor NRC Handelsblad. Ze debuteerde in 2002 met de roman De bastaard van Mal Abrigo. Andere boeken van haar hand zijn De terugkeer van Lupe García en Meisjes in blessuretijd.

Annemieke Bosman praat met schrijver en journalist Jeroen Thijssen. Hij schreef een biografie over de Nederlandse tekenaar Peter Pontiac. Peter Pontiac is een van de meest bewonderde Nederlandse stripmakers en illustratoren. Ook in het buitenland wordt zijn werk enorm gewaardeerd om de dynamiek van de tekeningen en de kracht van zijn verhaallijnen. Hij was een van de eerste striptekenaars in Nederland die seks, rock en drugs in zijn tekeningen verwerkte. Pontiac publiceerde in stripbladen als Aloha en Hitweek, maar ook in Vrij Nederland, Muziekkrant Oor, Rolling Stone en de nrc. Peter Pontiac kickte af, werd vader, burgerman en gevierd illustrator. Hij publiceerde Kraut, de eerste Europese stripbiografie, over zijn dominante vader die zelfmoord pleegde. Het boek werd bekroond met de Professor Pi- en de Marten Toonderprijs. In 2011 werd hij geveld door hepatitis C, destijds niet met medicijnen te behandelen. Zijn laatste levensfase verwerkte hij in een boek over de dood, dat in 2015 postuum verscheen als Styx, of: De zesplankenkoorts

Annemieke Bosman in gesprek met Jorien van Nes, regisseur. Het is een van de meest bizarre kunstroven ooit: vier Roemeense mannen stelen in 2012 zeven wereldberoemde meesterwerken uit de Rotterdamse Kunsthal. De schilderijen zijn miljoenen waard, maar blijken waardeloos in handen van de onervaren kunstdieven. De film Kunstroof van regisseur Jorien van Nes reconstrueert op basis van politieverhoren de gebeurtenissen in al zijn spannende details. Wat is eigenlijk de waarde van kunst? Jorien van Nes is regisseur van films en documentaires. Van Nes maakte dramaproducties als Leuk voor later en Den Helder en de documentaires With Love from Russia en Goede Moeders.

Tim Hofman heeft zich in zijn tien jaar als onderzoeksjournalist en programmamaker van onder andere BOOS, Pak De Macht en Over Mijn Lijk steeds beziggehouden met de vraag: Als we ervoor zorgen dat angst een minder grote rol speelt in ons bestaan, welke ruimte levert dat dan op? In zijn nieuwe boek Goede moed onderzoekt en bespreekt Tim Hofman angsten die onze samenleving stevig in de weg zitten. Hij zoomt in op onze persoonlijke angsten en overwegingen; waarom zijn we zo verslaafd aan persoonlijke groei, en is stilstand echt zo eng? Is deugen misschien niet zo spannend als men doet lijken? En hoe ga je om met faalangst (bijvoorbeeld als John de Mol op je zit te wachten)? Annemieke Bosman gaat met Tim Hofman in gesprek.

Brecht van Hulten praat met conservator Imara Limon over de tentoonstelling Manahahtáanung of Nieuw Amsterdam? die nu te zien is in het Amsterdam Museum. Vierhonderd jaar geleden arriveerden de eerste Nederlandse kolonisten in het gebied dat nu New York is. Hun opdracht vanuit de Nederlandse West-Indische Compagnie (WIC) was om de kolonie Nieuw Nederland te stichten, met de hoofdstad Nieuw Amsterdam, op de zuidpunt van het huidige Manhattan. Het Amsterdam Museum maakt samen met het Museum of the City of New York en vertegenwoordigers van de Lenape – oorspronkelijke bewoners van dit gebied in de Verenigde Staten – een tentoonstelling over deze gedeelde geschiedenis. De tentoonstelling Manahahtáanung of Nieuw Amsterdam? Het Inheemse verhaal achter New York is van 16 mei tot en met 10 november 2024 te zien in het Amsterdam Museum aan de Amstel. In deze tentoonstelling wordt vanuit Inheems perspectief gekeken naar de decennialange periode van Nederlandse kolonisatie van het gebied, de gevolgen hiervan voor de Inheemse bewoners en hun strijd

Annemieke Bosman in gesprek met documentairemaakster Britta Hosman. Britta Hosman nieuwste documentaireserie gaat over de Zusters van de Goede Herder. Hosman beet zich drie jaar lang vast in de geschiedenis van de Goede Herder en sprak met de laatste getuigen. De meisjes van toen, de paar nog levende zusters en de huidige leiding van de nog altijd bestaande Zusters van de Goede Herder-congregatie. Gaandeweg ontdekt Britta de harde waarheid achter de ogenschijnlijk goede bedoelingen van deze kloosterorde. Haar zoektocht neemt een bizarre wending als ze tijdens het filmen in Almelo op onbekende graven stuit op een voormalig terrein van de Goede Herder. In hoeverre is er een overeenkomst met de graven die eerder gevonden zijn bij kloosters in Canada en Ierland? De documentaireserie Meisjes van de Goede Herder is vanaf maandag 3 juni te zien bij de VPRO op NPO2

Annemieke Bosman in gesprek met Karin Junger, filmmaker. Junger maakt voor de NTR de documentaire Free Space. Onder druk van activistische groepen wordt kunst steeds vaker gecanceld om ideologische redenen, vanwege ‘culturele toe-eigening’ of vanwege het verlangen naar een safe space. De kleur en gender van de kunstenaar lijken daarbij allesbepalend te zijn. Hoe verhoud je je hiertoe als kunstenaar? Is dit een verontrustende ontwikkeling of juist een teken van emancipatie? En wat betekent het voor de vrijheid van expressie? Filmmaakster Karin Junger ondervond de gevolgen van deze ontwikkeling al in 2017: ‘antiracistische activisten’ meenden dat ze niet het recht had om een documentaire te maken over haar donkere kinderen en hun vrienden. Ze deed dit toch (Ik alleen in de klas) maar bleef zich wel de vraag stellen: wie mag wat maken, wie bepaalt dat en op grond waarvan? Samen met een aantal kunstenaars onderzoekt Junger deze vragen in haar nieuwe documentaire Free Space.

Annemieke Bosman praat met schrijver Daan Borrel over haar debuutroman De Dragers. 1996, een jonge vrouw overlijdt tijdens haar bevalling. Maria, advocaat en onlangs zelf moeder geworden, probeert de achtergebleven familie te helpen met de tuchtzaak. In 2023 zoekt rijschooleigenaar Sanae een manier om het verleden, dat zich na de geboorte van haar eerste kind opdringt, te kunnen dragen. Vita, een nuchtere bakker en intimiteitsactivist bij Wombs For All, draagt in 2035 een kind voor een homostel. Daan Borrel (1990) schrijft essays, proza en theater. In 2018 verscheen Soms is liefde dit, haar literaire en persoonlijke essay over verlangen en seksualiteit. Samen met Milou Deelen schreef ze het interviewboek Krabben – van vrouw tot vrouw (2020). In datzelfde jaar verscheen ook haar boek Jaar van het nieuwe verhaal, waarin Borrel de traditionele verhalen over vrouwelijkheid, intimiteit en liefde afbreekt en opnieuw opbouwt. Ze maakte de podcast Met z'n allen achter de kinderwagen, en dit voorjaar verschijnt ook Baren buiten de box van Bahareh Goodarzi waar ze aan meeschreef. 

Het Allard Pierson heeft onlangs een uitgebreide collectie liedjesbladen, liedboeken en prenten met afbeeldingen van straatzangers verworven. De 359 stukken zijn gedurende ruim veertig jaar bijeengebracht door verzamelaar, dichter en schrijver Arie van den Berg (1948). De zeldzame en grotendeels unieke stukken dateren uit de zeventiende tot de negentiende eeuw en zijn uitgegeven in Nederland, Duitsland, Ierland en Engeland. Met deze verwerving vult het Allard Pierson zijn verzameling van populair drukwerk aan met documentatie over muziekcultuur op straat. Annemieke Bosman gaat met Arie van den Berg in gesprek.

Brecht van Hulten in gesprek met Ana van Es, journalist en schrijver. Van haar hand verscheen de afgelopen week het boek De Bagdad-Berlijnexpress. In het boek brengt Ana van Es de geschiedenis van diplomatieke intriges tot leven. We stellen ons het Midden-Oosten voor als een regio vol oorlog en chaos. Maar er rijdt ook nog een trein doorheen, over een Europese spoorlijn van ruim een eeuw oud - aangelegd door Duitsers, Britten en Fransen die op zoek waren naar olie, oudheden en onontgonnen land. Hoe werkt het koloniale verleden door in het Irak en Syrië van nu? In De Bagdad-Berlijnexpress reist Ana van Es langs dit spoor, vanaf de Perzische Golf door het voormalige kalifaat van IS. Op de spoorlijn is de dood nooit ver weg. Maar het op het Centraal Station van Bagdad durven ze ook te dromen over toeristen die terugkeren en een snelle verbinding naar Europa. Ana van Es is journalist bij de Volkskrant. Ze werkte ruim vijf jaar als correspondent in het Midden-Oosten. In 2019 won ze een Tegel, de belangrijkste Nederlandse journalistieke prijs, en werd e genomineerd als Journalist van het Jaar. Voor De Berlijn-Bagdadexpress reisde ze voor onderzoek af naar Irak, Syrië en Turkije.

Annemieke Bosman praat met Jan Konst, literatuurwetenschapper en hoogleraar Nederlands aan de Freie Universität Berlin, over zijn boek Papieren Vrienden. Wat is de zin van het leven? Voor een antwoord op die eeuwenoude vraag gaat Jan Konst nu eens niet bij filosofen of theologen te rade, maar bij zijn papieren vrienden: een keur aan personages uit achthonderd jaar Nederlandse literatuur. Sommige van hen kent hij misschien wel beter dan zijn vrienden van vlees en bloed. Ze begeleiden hem soms al decennialang. Wie kent niet zo’n personage dat je je hele leven bijblijft? Iemand als Onno Quist uit Harry Mulisch’ De ontdekking van de hemel of Marie Deniet uit De wetten van Connie Palmen. Zij stellen de grote vragen naar zin en zijn, omdat ze net als wij zijn onderworpen aan de condition humaine. Hoe gaan zij om met ongeluk, teleurstellingen, ziekte en smart – de vaste thema’s van ieder leven? Wat kunnen wij van ze leren? Hoe houden ze de moed erin? Daarover hebben ze heel wat te zeggen. Wie hun verhalen goed leest, zoals Jan Konst doet, zal zien dat hun inzichten ook voor ons van grote betekenis zijn.

Annemieke Bosman in gesprek met Juliette van Ingen, theatermaker. Samen met regisseur Romain Bischoff maakt Van Ingen de locatie voorstelling Café de Verlossing voor operagezelschap Silbersee. In een dorp waar de jeugd vertrokken is, heeft een bijzonder café intrek genomen in de plaatselijke kerk. Geen leven in de brouwerij? Niets is minder waar! Het gerucht gaat namelijk dat in deze kerk de 'eeuwige jeugd' te vinden is. Word je hier onsterfelijk verklaard, of voor eeuwig jong? Café de Verlossing is te zien op het Karavaan Festival 2024 (17 t/m 26 mei 2024). Juliette van Ingen is artistiek assistent, bewegingscoach en understudy vrouwenrollen. Als danseres is Juliette van Ingen jaren werkzaam geweest bij moderne dansgezelschappen zoals o.a. Conny Janssen danst en Krisztina de Chãtel. Vervolgens heeft ze zich gestort op alles wat beweegt. Als docent, repetitor en bewegingscoach heeft ze gewerkt met dansers, zangers en instrumentalisten bij diverse gezelschappen en opleidingen. Sinds 2013 heeft ze veelvuldig aan producties meegewerkt van Silbersee.

Annemieke Bosman in gesprek met Silke van Kamp, theater- en filmregisseur, dramaturg en schrijver. Samen met studenten van de Muziektheateropleiding van ArtEZ Arnhem maakt ze de een muziektheatervoorstelling over de woning- en arbeidsmarkt, getiteld Road to Nowhere. Een nieuw huis is vaak een nieuw begin, een nieuwe start. Voor elke levensfase. De krapte op de woningmarkt leidt tot veel onzekerheid bij jongeren. Zonder een stabiel inkomen en een geschikte woning stellen jongeren belangrijke beslissingen in hun leven uit. Road to Nowhere laat zien hoe generatie Z omgaat met alle onzekerheden van het leven. Silke van Kamp werd in 2019 genomineerd voor de BNG-Bank theaterprijs met haar afstudeervoorstelling Chimo Zei Lila, sindsdien maakt ze divers werk bij verschillende productiehuizen.

Anneleen van Offel is een schrijver die werkt vanuit onderzoek, de reis en de ontmoeting. In haar nieuwe roman De stem van Sulina reist ze langs de Donau van bron tot monding, wat voor haar tegelijk een mentale reis is naar het moederschap. Het is een boek over onrust, moederwoede, vanlife, rivieren en het klimaat. Annemieke Bosman gaat met Anneleen in gesprek.

Brecht van Hulten praat met architect en stedenbouwkundige Violette Schönberger over haar boek Paradijs van Imperfectie. Architecten ontwerpen het decor van andermans leven. Dat is een verantwoordelijkheid die vraagt om reflectie en een levendig publiek gesprek. Maar in het Nederlandse publieke debat is er weinig aandacht voor architectonische vraagstukken. Discussies gaan zelden over hoe de stad wordt ervaren, wat het betekent in een steeds drukkere stad te leven of wat het karakter is van de plekken waar we willen wonen en werken.  Dat moet anders, betoogt architect en stedenbouwkundige Violette Schönberger. Architectuur heeft een groot cultureel-maatschappelijk belang; het is immers het enige vakgebied waarin de stand van de samenleving een concrete ruimtelijke vertaling krijgt.       Architecten ontwerpen het decor van andermans leven. Dat is een verantwoordelijkheid die vraagt om reflectie en een levendig publiek gesprek. Maar in het Nederlandse publieke debat is er weinig aandacht voor architectonische vraagstukken. Discussies gaan zelden over hoe de stad wordt ervaren, wat het betekent in een steeds drukkere stad te leven of wat het karakter is van de plekken waar we willen wonen en werken.  Dat moet anders, betoogt architect en stedenbouwkundige Violette Schönberger. Architectuur heeft een groot cultureel-maatschappelijk belang; het is immers het enige vakgebied waarin de stand van de samenleving een concrete ruimtelijke vertaling krijgt.       Violette Schönberger is architect en stedenbouwkundige. Na haar studie aan de TUDelft werkte ze gedurende vijftien jaar als ontwerper voor verschillende architectenbureaus en voor de gemeente Rotterdam. Momenteel vormt ze samen met Tim Peeters FALSEWORK, een kritisch en oplossingsgericht ontwerpbureau met een brede blik op architectuur en stedenbouw. Violette gaf gedurende zes jaar les aan de KULeuven en is regelmatig gastdocent aan de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. Ze schrijft columns over architectuur en stedenbouw op haar eigen platform www.fromscratch.work en voor Architectenweb en andere vakmedia. Ook was ze in 2022 gedurende enkele weken gastcolumnist voor de digitale Volkskrant. In 2019 won haar essay ‘Paradijs van imperfectie’ de Geert Bekaertprijs voor de architectuurkritiek.

Annemieke Bosman praat met toneelschrijver Annemarie Wisse over haar voorstelling In de lift, die wordt gespeeld door Theaterbolwerk Punch. In de lift is een tragikomische voorstelling waarin de wereld van een ambitieuze zakenvrouw, gespeeld door Rian Gerritsen, samenkomt met die van een gevluchte jongeman, gespeeld door Yazan al Hakim. Gaandeweg wordt duidelijk hoe ver ze van elkaar vandaan staan, maar direct óók hoeveel overeenkomsten zij hebben. Opgesloten in een benauwde ruimte zijn ze ongewild op elkaar aangewezen. Annemarie Wisse studeerde af aan de Amsterdamse Toneelschool (1994) en speelde tot 2001 bij diverse gezelschappen. Samen met o.m. Shireen Strooker maakte ze op basis van improvisatie voorstellingen en zo begon Wisse te schrijven voor theater. Ze bewerkten ook samen een Franse komedie met Peter Tuinman en Lieneke le Roux in de hoofdrollen. Naast het spelen ging Wisse zelfstandig schrijven. Voor haar tekst Vers uit de doos kreeg ze een eervolle vermelding bij de editie van Hollandse Nieuwe 2004. Ze schreef tussen ander werk door voor De Parade, jeugdvoorstellingen, Het Land van Ooit. In 2019 studeerde ze onder begeleiding van Magne van den Berg af aan de Schrijversvakschool. Wisse schrijft komedies die slecht aflopen. Naast haar werk als presentatietrainer speelt ze in kortlopende voorstellingen, hier en daar wat voor TV en schrijft.

Annemieke Bosman in gesprek met Elena Lindemans, documentairemaker. Lindemans maakt de vierdelige docuserie Een goede dood, die te zien is op NPO2. Daarin volgt Lindemans zes mensen die uit het leven willen stappen. De serie laat zien hoe mensen met hulp van een arts waardig mogen sterven maar ook hoe zwaar een euthanasietraject voor sommigen nog altijd is. 

Annemieke Bosman in gesprek met Dove van Duivenbode, schrijfster en documentairemaakster. Van Duivenbode schrijft literaire non-fictie en maakt documentaires. Ze studeerde geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en werkte voor onder meer NRC Handelsblad, KRO-NCRV en de VPRO. Haar boek Mijn Poolse huis, vakanties naar Auschwitz (2018) werd lovend besproken en bekroond met de Bob Den Uyl Prijs 2019. Deze week verschijnt het boek Oerbos. De strijd om de Europese natuur. Daarin staat de volgende vraag centraal: Hoe moeten we omgaan met de bossen van Midden-Europa? Rond die vraag lopen de gemoederen de laatste jaren hoog op, waarbij Oost- en West-Europese ideeën over de natuur lijnrecht tegenover elkaar staan. Wat willen we het liefste conserveren – bizons, bomen of onze tradities? Waarom werd er onlangs een Roemeense boswachter vermoord? Waar komt al het illegaal gekapte hout eigenlijk terecht? In een poging tot antwoorden te komen neemt Dore van Duivenbode haar intrek in een Pools internaat voor jonge boswachters in opleiding, observeert ze als vrijwilliger in een Nationaal Park wolvendrollen en bizonsporen, en spreekt ze betrokkenen bij het oerbos, van milieuactivisten en wetenschappers tot boswachters, jagers, en oude vrouwtjes die er al hun hele leven paddenstoelen verzamelen. Gaandeweg wordt de reis naar een van de mooiste plekken van Europa een verslag van haar lelijkste uitwassen.

In 2016 vindt een oudere dame per toeval de partituur van een opera, Ludmilla, die geschreven, gecomponeerd en eenmalig opgevoerd is door Joodse gevangenen in Kamp Westerbork in juni 1944. Journalist en podcastmaker Frank Kromer duikt in het verhaal achter de bizarre, komische opera die een daad van verzet werd. Lukt het om die voorstelling opnieuw tot leven te wekken? En wat zegt dit over kunst in tijden van crisis? Annemieke Bosman gaat met Frank Kromer in gesprek.

Brecht van Hulten in gesprek met Milou Gevers, regisseur van de documentaire Spijtmoeders. Wat als je van je kind houdt, maar doodongelukkig bent in je rol als moeder? Spijtmoeders is een film over moeders die, als ze opnieuw mochten kiezen, liever geen moeder zouden zijn. Regisseur Milou Gevers sprak tientallen moeders en vond drie vrouwen bereid hier eerlijk over te spreken. De vrouwen vertellen over hun worstelingen met het moederschap, de schaamte en schuld die zij voelen, en de hoge verwachtingen die de maatschappij aan hen stelt. Spijtmoeders is op donderdag 16 mei te zien op NPO 2 in 2Doc.

Annemieke Bosman in gesprek met Sander Bax, schrijver van het boek Schrijversmythen. Literaire schrijvers beïnvloedden in de twintigste eeuw de publieke opinie, veroorzaakten oproer en putten daarbij uit hun persoonlijke levens. Veel schrijvers ontwikkelden zich tot publieke figuren die regelmatig te vinden waren in de media en daardoor een grote maatschappelijke impact hadden. Zodra schrijverschap een publieke aangelegenheid wordt, verandert de mens langzaam maar zeker in een mythe. In hun werk en in hun optredens geven schrijvers vorm aan vaak tot de verbeelding sprekende verhalen over hun schrijverschap. Voor die verhalen zijn verschillende veelvoorkomende schrijverstypes voorhanden, zoals de antiburger, de Grote Schrijver of de literaire beroemdheid. In elk hoofdstuk van Schrijversmythen staat een van die typen centraal en wordt duidelijk hoe schrijvers uit verschillende tijdsperioden dit type hebben ingezet om hun eigen identiteit als schrijver vorm te geven. Sander Bax werkt als hoogleraar onderwijs en cultuur bij het Tilburg Center of the Learning Sciences en bij het departement cultuurwetenschappen van Tilburg University. Hij publiceerde De taak van de schrijver (2007), De Mulisch Mythe (2015) en De Literatuur Draait Door (2019).

Annemieke Bosman praat met Willy van der Griendt over haar boek Daten voor gevorderden. Actrice en schrijfster W. pronkte op haar 73e in badpak op de cover van de Margriet en leidde altijd een avontuurlijk en druk leven, maar die grote, allesomvattende liefde die haar tot het einde der tijden zou vergezellen heeft ze nog niet gevonden. Sinds een aantal jaar begeeft ze zich – met gezonde tegenzin – op het online datingpad. Ze valt van de ene date in de andere, de mannen die ze ontmoet zijn afwisselend leuk, bizar en buitengewoon gênant, maar de ware zit er niet tussen. Toch geeft ze niet op, want het idee dat een algoritmische toevalstreffer haar toch ineens ten deel valt werkt als een verslavend levenselixer: hij moet toch ergens zijn, die leuke, maatschappelijk geëngageerde, slimme, knappe, vrijgevochten en welbespraakte man? Tijdens W.’s zoektocht naar een geestverwant die net als zij is gevormd door de roemruchte jaren zeventig wordt ze meer en meer geconfronteerd met de vraag: aan welke voorwaarden moet mijn toekomstige partner voldoen en wat zegt die wensenlijst over mij? Willy van der Griendt (1950) studeerde pedagogiek. Na een korte carrière in de reclassering waarbij ze werkte met jonge boefjes maakte ze een radicale switch naar een zangopleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag (1986). Van der Griendt speelde in een groot aantal toneelstukken, televisieseries en films. Daarnaast heeft ze altijd veel geschreven, zowel voor zichzelf (theater, liedteksten en haar one woman-shows) als in opdracht (events, bedrijven en nonprofitorganisaties). Tot 2019 werkte ze als docent en coach voor het roc, waar zij een televisiescenario over heeft geschreven. De laatste tijd legt ze zich toe op het schrijven over haar eigen levenservaringen en schrijft ze columns voor het weekblad Margriet.

Annemieke Bosman in gesprek met Sander Paarlberg, conservator van het Dordrechts Museum. Hoe kun je als kunstenaar leven van je werk? Daar probeert de tentoonstelling Kunst voor de kost in het Dordrechts Museum een antwoord op te geven. Kunst voor de kost laat de ondernemende kant van schilders in de 19de eeuw zien en de commerciële druk die zij vaak ondervonden. Als kunstenaar was er geld te verdienen, maar de smaak van het publiek was bepalend. De tentoonstelling richt zich op goed verkopende kunst in de 19de eeuw en 'potboilers': schilderijen die puur voor het geld werden gemaakt, om de pot aan de kook te houden. En hoewel kunstenaars die soms met tegenzin maakten en er niet hun ziel in konden leggen, zijn de resultaten vaak goede schilderijen. Kunst voor de kost gaat over populaire thema's, over kunst voor de markt en smaak. Het is een rijk overzicht van 19de-eeuwse publieksfavorieten. Van oer-Hollandse winterlandschappen en zeegezichten, sentimentele huiselijke scènes en decoratieve bloemstillevens tot kattenschilderijen en lieflijk spelende kinderen op het strand. Naast romantische kunstenaars als Andreas Schelfhout en Ary Scheffer zijn schilders van de Haagse School goed vertegenwoordigd en is werk te zien van Henriette Ronner-Knip, Johan Barthold Jongkind tot Piet Mondriaan en Pyke Koch.

Annemieke Bosman praat met acteur Adam Kissequel, hij speelt in de voorstelling LEVEN. Violist Myrthe Helder en cellist Leonard Besseling van Club Classique spelen muziek uit LEVEN. In LEVEN delen jeugdvrienden Adam Kissequel en George Tobal hun bijzondere verhaal over hun vriendschap met Roos, een meisje dat ze ontmoeten tijdens een treinreis. De drie jonge mensen staan vol passie in het leven en ervaren de kracht van vriendschap en liefde. Echter, wanneer Roos ziek wordt, worden ze geconfronteerd met de harde realiteit van verlies. Te midden van hun rouw moeten ze opnieuw leren omgaan met elkaar, het leven, en de leegte die het verlies met zich meebrengt. In dit aangrijpende verhaal waar woorden tekortschieten speelt Club Classique muziek van Schubert tot Brahms, Piazzolla en Glass. 

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Bertram Koeleman. Koeleman schrijft korte verhalen en romans. Zo schreef hij De Huisvriend en Engels voor leugens. In zijn nieuwe roman Dit is jouw tijd is hoofdpersoon Mart Rebius ervan overtuigd dat hij iets essentieels over zijn verleden is vergeten. Dat wordt opgerakeld wanner zijn vader overlijdt en herinneringen hem terugdrijven naar zijn jeugd. Geobsedeerd door visioenen en halve herinneringen besluit hij tot een reconstructie. Hij koopt zijn ouderlijk huis, huurt acteurs in als zijn familie en laat ze de middag van zijn zesde verjaardag naspelen. Op dat feestje is er iets belangrijks gebeurd, gelooft hij. Iets wat hem toegang zal geven tot een deel van zijn leven dat tot nu toe onbereikbaar is geweest. Al snel volgen raadselachtige gebeurtenissen elkaar in hoog tempo op, Mart gaat twijfelen aan zijn herinneringen. Heeft hij alles verzonnen? Dit is jouw tijd is een intense verkenning van een leven en een spannende roman over de verwevenheid van identiteit en herinnering. Zijn we het product van ons verleden, of zijn we het product van wat we ons herinneren? 

Annemieke Bosman in gesprek met cabaretier Piet van Eeghen. Vrijwel uit het niets won autodidact en wiskundeleraar Piet van Eeghen de publieksprijs op het Leids Cabaret Festival 2022. De Telegraaf sprak over een heerlijke podiumpersoonlijkheid en prees zijn virtuoze taalgebruik en onnavolgbare timing. In zijn debuutvoorstelling De Verlichting Nabij leert het publiek Piet kennen door middel van zijn absurdistische liedjes en van subtiele ironie doorspekte conferences.

Annemieke Bosman praat met cabaretier, filosoof en schrijver Tim Fransen over zijn boek In onze tijd. De afgelopen eeuwen leek de geschiedenis zich te voltrekken van behoorlijk belabberd naar alsmaar beter. De technologische vooruitgang, de menselijke grip op de natuur en de wereldwijde verbondenheid hebben geleid tot een hoogtepunt in termen van welvaart, comfort en levensverwachting. Maar deze ontwikkelingen bleken een schaduwzijde te hebben. Technologische vooruitgang heeft steeds destructievere wapens voortgebracht. De menselijke grip op de natuur heeft geleid tot ecologische ontwrichting. En de hyperconnectiviteit legt niet alleen kwetsbaarheden bloot, maar ook tal van nieuwe manieren om elkaar dwars te zitten. Langzamerhand is onze wereld wankel geworden. Filosoof en cabaretier Tim Fransen onderzoekt ons huidige tijdsgewricht. Hij vraagt zich af: hoe heeft het vooruitgangsgeloof ons misleid. Hoe herstellen we onze maatschappelijke fundamenten? Wat betekent vrijheid nou echt? Maar ook: wat is het belang van een natiestaat in een gemondialiseerde wereld? Met behulp van verrassende denkers neemt hij de lezer op sleeptouw. Om gezamenlijk uit te komen bij nieuwe vormen van weerbaarheid en hoop.

Annemieke Bosman praat met schrijver Onno Blom over zijn boek Oorlogsduif. In Oorlogsduif vertelt Onno Blom voor het eerst de verborgen geschiedenis die zijn familie verscheurde. Zijn grootvader, Jan Blom, zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet. Maar zijn overgrootvader, Johan Blom, zat met zijn vrouw en zeven andere kinderen bij de NSB. Jan voegde zich vlak voor de hongerwinter bij de gewapende verzetsgroep De Duif in Friesland. Daar werd zijn beste vriend door de Duitsers gepakt en geëxecuteerd. Johan overleed in de zomer van 1945 in kamp Westerbork, waar na de bevrijding collaborateurs werden opgesloten. Wonderlijk genoeg werden na de oorlog de familiebanden hersteld. Niemand merkte iets aan de Blommen. Over het zwarte verleden werd gezwegen. Totdat Onno besloot het zwijgen te doorbreken. Samen met zijn vader, de historicus Hans Blom en voormalig directeur van het NIOD, ging hij op zoek naar wat zijn grootvader en overgrootvader is overkomen. Onno Blom (1969) is schrijver, biograaf, documentairemaker en literair criticus voor de Volkskrant en Nieuwsweekend op NPO Radio 1. In 2017 promoveerde hij op Het litteken van de dood, de biografie van Jan Wolkers, die werd bekroond met de Nederlandse Biografieprijs. In 2019 schreef hij De jonge Rembrandt, dat ook in Engeland en Amerika zeer lovend werd ontvangen. In 2020 publiceerde hij een intiem portret van het late leven van Harry Mulisch: De wondergrijsaard. Eind april 2024 verscheen Oorlogsduif, waarin Blom vertelt over de verborgen geschiedenis die zijn familie verscheurde.

Brecht van Hulten in gesprek met Nelleke de Vries, conservator oude en moderne kunst bij het Rijksmuseum Twenthe. In het Rijksmuseum Twenthe is de komende maanden de tentoonstelling Het internationale landschap. Schilderen in de buitenlucht in de 19de eeuw te zien. De tentoonstelling neemt je mee naar een tijd waarin kunstenaars wereldwijd de natuur omarmden, hun eigen land doorkruisten en op zoek gingen naar het bijzondere en het spectaculaire om hen heen. Ruim 70 werken van over de hele wereld zijn in het Rijksmuseum te zien in een thematische opzet, waarbij winterlandschappen, zeegezichten en boslandschappen uit verschillende landen naast elkaar getoond worden. Ontdek zo hoe, ondanks de zoektocht naar nationale identiteit, de werken vaak opvallend veel gemeen hebben.

Na afloop van de uitreiking van Grote Poëzieprijs 2024 in Debatpodium Arminius in Rotterdam praten Annemieke Bosman en jurylid Elten Kiene met winnaar Peter Verhelst over zijn bundel Zabriskie. 

Annemieke Bosman in gesprek met Marlisa den Hartog, historica en schrijver. Deze week verschijnt het boek Seks in de Renaissance, Standjes en standpunten in de tijd van Da Vinci (en wat we daar nu van kunnen leren) van haar hand. In de Renaissance verschilden de seksuele gedragscodes soms niet eens zoveel van hoe we nu denken over seksualiteit. Ondanks allerlei mythes over seks waar we nu de wenkbrauwen over optrekken. Op originele wijze verbindt historica Marlisa den Hartog de seksuele mores uit de tijd van Da Vinci aan die van vandaag de dag. Hoe modern zijn onze hedendaagse opvattingen over seksualiteit eigenlijk? Den Hartog doceert aan de Universiteit van Leiden en promoveerde op de seksuele gedragsregels in het Italië van de Renaissance.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Margien Rogaar. Rogaar kijkt speciaal voor Opium naar Ronja de Roversdochter, de nieuwe Netflix-serie naar het gelijknamige boek van Astrid Lindgren. Het verhaal volgt de jonge Ronja, die in het middeleeuwse Scandinavië opgroeit in een kasteel, te midden van een bende van rovers. Buiten de kasteelmuren raakt ze gefascineerd door een magisch maar gevaarlijk bos en sluit ze een verboden vriendschap met een jongen van een rivaliserende bende. Rogaar is film en televisiedrama regisseur, bekend van tv-series Lampje en Alleen op de wereld, en van de film Jippie No More.

In Sleutelscènes reizen Maarten en Billie Slagboom in fotografie en essays naar locaties waar scènes zijn gedraaid uit klassieke speelfilms, van blockbusters als E.T. en The Shining tot arthousefilms als Melancholia en Festen. Ze ontmoeten mensen wier leefomgeving omgetoverd werd tot een filmset en rakelen verhalen op die achter de schermen speelden, maar stellen zich vooral de vraag waarom de scènes die er gedraaid zijn hen zo diep raken. Daarmee vormen de scènes en locaties niet alleen de sleutel tot de films maar ook tot hun eigen levens. Liefde, verdriet, extase, rouw, humor, eenzaamheid en vriendschap: het volle leven trekt voorbij. Brecht van Hulten gaat met Maarten en Billie in gesprek.

Annemieke Bosman met schrijver Yael van der Wouden over haar debuutroman De bewaring.  De bewaring speelt zich af in het naoorlogse Overijssel. Kogelgaten zijn weer gedicht, herinneringen aan de Holocaust zo veel mogelijk verstopt. Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat om bij haar de zomer door te brengen. Eva is in alles het tegenovergestelde van Isabel. Waar Isabel houdt van rust, houdt Eva van liederlijk late avonden; waar Isabel bedeesd en voorzichtig is, stampt Eva door het huis en trekt ze letterlijk alles uit de kasten. Maar dan beginnen er kleine dingen – een lepel, een mes, een kom – uit het huis te verdwijnen. Heeft Eva er iets mee te maken? Dat idee laat Isabel niet los. Koortsachtig houdt ze de nieuwe vrouw in de gaten, totdat ze – op het hoogtepunt van die zinderend hete zomer – een mysterieuze ontdekking doet waardoor netjes afgedekte geheimen haar plotseling keihard in het gezicht slaan. Misschien is de oorlog niet helemaal voorbij. Yael van der Wouden (1987) is schrijver en docent. Een van haar essays werd genoemd in The Best American Essays 2018. Yael geeft les in creative writing en comparative literature. De bewaring is haar debuut. Fannah Palmer (1993) is vertaler en redacteur bij uitgeverij HetMoet. Ze vertaalde werk van Honorée Jeffers en Safiya Sinclair. Roos van de Wardt (1981) is literair vertaler van onder anderen Jenny Offill, Deborah Levy en Nick Hornby. Ook geeft ze les aan de Vertalersvakschool in Amsterdam

Annemieke Bosman in gesprek met de van oorsprong Finse choreograaf en theatermaker Cecilia Moisio. Moisio maakt voor Club Guy & Roni in Groningen een dansvoorstelling over verslaving met hulp van verslaafden. In ADI(C)SCO gaat choreograaf Cecilia Moisio in een schijnbaar oneindige danstrip op zoek naar de roes, naar alsmaar doorgaan en daarin jezelf verliezen. Om die reden ademt de voorstelling dan ook de sfeer van de disco-era, waarin de clubscene en ook designer drugs populair werden. Samen met de dansers van Club Guy & Roni brengt Moisio met ADI(C)SCO een keiharde discotrip naar het theater. Moisio maakt voorstellingen waarmee ze maatschappelijke thema’s aan de kaak wil stellen. In dit geval de taboes en schaamte rondom verslaving. Meer weten over haar persoonlijke motivatie en werkwijze?    

Annemieke Bosman praat met Luc Joosten, dramaturg van de opera Roberto Devereux, het sluitstuk van de Tudor trilogie van Gaetano Donizetti. Roberto Devereux is te zien bij Nationale Opera en Ballet. In Roberto Devereux (1837) laat Donizetti koningin Elizabeth I zien als oudere vrouw, twee jaar voor ze sterft. De harde politieke wereld aan het hof en in haar wereldrijk hebben van haar een strenge, verbitterde en eenzame vrouw gemaakt. Zelden heeft ze het geluk van de liefde gekend. Nu ze aan het eind van haar leven is gekomen en dat besef sterk doordringt, wordt haar verlangen alleen maar groter. Maar Elizabeth merkt al snel dat ze niet als enige haar hart aan Devereux verpand heeft. Veel meer dan de titelfiguur Roberto is Elizabeth het echte hoofdpersonage van de opera, en Donizetti heeft haar muzikaal zeer persoonlijk, menselijk en gedetailleerd uitgewerkt. Iedere gevoelsnuance in haar hart wordt in de muziek verklankt, van de innigste liefdesverlangens tot woede, haat, verachting en vertwijfeling. Daarmee is Roberto Devereux ook de meest moderne opera van de Tudor-trilogie.  Met Roberto Devereux ronden regisseur Jetske Mijnssen en dirigent Enrique Mazzola het verhaal van koningin Elizabeth I af. Eerder lieten ze haar als kind zien in Anna Bolena, en als volwassen vrouw, op het toppunt van haar macht, in Maria Stuarda. In Roberto Devereux strijdt Elizabeth, aan het eind van haar leven, vooral tegen zichzelf.

Annemieke Bosman spreekt met Manique Hendricks en Maaike Rikhof, conservatoren van de tentoonstelling The Art of Drag in het Frans Hals Museum in Haarlem. Drag is overal. Denk aan het populaire tv-programma RuPaul’s Drag Race en Songfestival-winnaar Conchita Wurst. Maar het is zeker niet nieuw, al in Griekse tragedies werd er aan drag gedaan en op theatrale wijze de spot gedreven met stereotype genderrollen. Ook voor kunstenaars is het een geliefd onderwerp. Hartjesdag, de van oorsprong Haarlemse feestdag waarop mannen als vrouwen verkleed gingen en andersom, is rond 1900  vaak geschilderd. Sommige kunstenaars deden zelf aan crossdressing of drag zoals Ferdinand Erfmann (1901 – 1968) , of maakten portretten van mensen die door deze uitingsvormen zichzelf konden zijn zoals Kees van Dongen (1877-1968). In de tentoonstelling vind je ook hedendaagse kunstwerken van Sin Wai Kin, Sarah Lucas, Gillian Wearing, Yamuna Forzani, Charles Atlas, Julius Thissen, Erwin Olaf, Ton van Rijn en Roza Ahmad die breken met de verwachtingen en stereotypes van mannelijkheid en vrouwelijkheid. The Art of Drag is de eerste tentoonstelling in Nederland over drag vanuit een kunsthistorisch perspectief. Kom kijken hoe kunstenaars hun liefde voor drag uiten op manieren die nog regelmatig op tegenstand stuiten. The Art of Drag is een viering van jezelf kunnen zijn, vrijheid en uitbundigheid!

Brecht van Hulten praat met fotograaf en filmmaker Kadir van Lohuizen over Food for Thought, zijn multi-mediale project over de voedselindustrie. Op NPO 2 en NPO Start is de komende weken de documentaireserie Food for Thought te zien, die Van Lohuizen samen met Doke Romeijn maakte. Ze gaan daarin op zoek naar de wereld achter het eten op ons bord in de VS, China, Kenia, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Sperziebonen en avocado's uit Kenia. Het eten in de Nederlandse schappen legt gemiddeld ongeveer 30.000 kilometer af voor het op ons bord terecht komt. Dat is even ver als naar Australië en weer terug. Deze overvloed aan producten is het resultaat van een complex en wereldwijd systeem, waarin Nederland een grote rol speelt. Naast de televisieserie is in het Scheepvaartmuseum Amsterdam de expositie Food for Thought te zien, tot 5 januari 2025. Bij uitgeverij Lannoo is het fotoboek Food for Thought verschenen.

Annemieke Bosman in gesprek met Anneke de Lind van Wijngaarden en Nathalie Bruijns. Donderdag komt de film Liefjes uit van Anneke de Lind van Wijngaarden en Nathalie Bruijns. Liefjes is een coming of age film. De film volgt drie meisjes (14) tijdens hun zomervakantie op camping La Plaine onderaan een berg bij de beroemde rivier de Ardèche in Zuid-Frankrijk. Alle drie hebben ze de wens iets te ontdekken in de liefde. De drie meisjes zitten in verschillende fases van het liefdespad. In Liefjes hebben De Lind van Wijngaarden en Bruijns geprobeerd in de hoofden van de meisjes te verdwijnen. Wat zijn hun geheimen, hun verlangens? Waar zijn ze bang voor? Hoe denken ze dat het hoort? Bruijns hierover: 'We hebben geluk gehad dat we zo dichtbij ze mochten komen en dat ze zich zo kwetsbaar durfden op te stellen'.

Annemieke Bosman in gesprek met kunstenaar Michael Raedecker. Het Kunstmuseum in Den Haag presenteert vanaf deze week een grote tentoonstelling van de Nederlandse kunstenaar Michael Raedecker. Met zijn unieke werkwijze, waarbij Raedecker schilderkunst combineert met borduurwerk reflecteert Raedecker op de wereld en onze plaats daarin. Hij weet in zijn werken een melancholische sfeer te vangen alsof hij herinneringen vastlegd die zich in ruimtes en objecten bevinden. Landschappen, boomhutten en huizen in voorsteden zweven in een rijk tussen realisme en surrealisme, waardoor de grenzen van letterlijke representatie en abstractie vervagen. Raedecker laat zich voor zijn werk inspireren door het collectieve geheugen, de kunstgeschiedenis en de populaire cultuur. Hij put uit vele bronnen, zoals fotografie, obscure tijdschriften, filmstills en het internet. In Michael Raedecker: material worlds zijn ongeveer vijftig kunstwerken te zien die de kunstenaar sinds 1991 heeft gemaakt, afkomstig uit de collectie van het Kunstmuseum en van instellingen en particuliere verzamelaars in Nederland en Groot-Brittannië.

Speelkaarten, dobbelstenen en zandlopers vliegen je om de oren tijdens Saboteurs, de nieuwe voorstelling van prijswinnend maker Mathieu Wijdeven in samenwerking met schrijver Daphne Huisden. In Saboteurs onderzoekt Wijdeven aangepaste gedragsvormen en code-switching en tovert deze met behulp van goocheltrucs op theatrale wijze op het podium. De voorstelling is op tournee door heel Nederland. Annemieke Bosman gaat met Mathieu Wijdeven in gesprek.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Anaïs van Ertvelde. Anaïs Van Ertvelde (1988) geeft les aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Gent en is als historica verbonden aan de Universiteit Leiden, waar ze onderzoek doet naar de geschiedenis van lichaam, handicap en seksualiteit. Ze publiceerde columns en opiniestukken in onder meer De Morgen , De Standaard , Knack , NRC en de Volkskrant . In 2017 verscheen haar debuut Vuile lakens. Een hedendaagse visie op seksualiteit , naar de gelijknamige podcast die ze samen met Heleen Debruyne maakte. In het essay Zorgangst (2022) verkende ze onze angsten voor zorg, afhankelijkheid en hulpeloosheid. Haar nieuwe boek Handicap gaat over eigen handicap: Anaïs Van Ertvelde werd geboren met een korte rechteronderarm. Voor haar een vanzelfsprekend gegeven, dacht ze. Vooral andere mensen leken er vragen bij te hebben. Tot ze ontdekte dat er veel meer achter die handicap schuilgaat. Niet alleen persoonlijk maar ook maatschappelijk. Van Ertvelde onderzoekt ‘handicap’ als een politieke conditie. Ze fileert wat de wereld ons over handicap vertelt en maakt duidelijk wat handicap ons over de wereld kan vertellen. Hoe handicap onze blik op kunst, seks, werk, intimiteit, burn-out, burgerschap, verzet en op wie we zelf zijn beïnvloedt – al hebben we dat zelden door. Handicap is ook het verslag van een intieme en soms heftige zoektocht: hoe kan je thuishoren in een wereld waartoe je niet vanzelfsprekend behoort? Hoe ontwar je de manieren waarop lichaam, beperking en verlangen verknoopt zijn? Waarom voelt het zo gevaarlijk om je met een handicap te identificeren en ligt in dat gevaar misschien vrijheid verborgen?

Brecht van Hulten praat met sopraan Francis van Broekhuizen over de voorstelling Schandalig mooie opera, die zij samen met pianist Gregor Bak maakte en die nu door het land toert. Na hun succesvolle tournee van de voorstelling Bij twijfel hard zingen, zijn Francis van Broekhuizen en Gregor Bak weer terug met een geheel nieuwe voorstelling: Schandalig mooie opera! Kent u het beroemde verhaal over de val van Tosca en de trampoline? Wist u dat de bochel van Rigoletto weleens zakt tot onder de billen van de zanger? In deze voorstelling gaat Francis veel dieper in op beroemde anekdotes en schandalen uit de operawereld. Wat gebeurt er allemaal achter de schermen? Zijn de verhalen over moeilijke operadiva’s waar? Natuurlijk zal Francis kleine uitstapjes maken naar andere beroemde classics uit de lichtere muziekgenres. Kortom, een leerzame en gezellige avond vol humor en prachtige muziek van onder andere Verdi, Puccini en Mozart. 

Annemieke Bosman in gesprek met Stefanie Kolk, filmmaker. Op het prestigieuze Filmfestival van Venetië ging afgelopen september Kolk's nieuwste film in premiere: MELK.Na de stilgeboorte van hun kindje keren Robin (Frieda Barnhard) en haar vriend Jonas verslagen terug naar huis. Terwijl ze proberen te begrijpen wat er is gebeurd, beginnen Robins borsten melk aan te maken. Ze hoopt de melk te doneren, maar dit blijkt moeilijker dan verwacht. Terwijl haar huis zich langzaam vult met flesjes, groeit in Robin een ijzingwekkende vastberadenheid. Stefanie Kolk maakte eerder de films Clan, Harbour en Eyes on the Road. MELK was ook al te zien op het Internationaal Film Festival Rotterdam.

Annemieke Bosman in gesprek met Eva Vriend, schrijver en historicus. Eva Vriend groeide op in de Noordoostpolder. Haar bestseller Het nieuwe land (2013), over de ontstaansgeschiedenis van Flevoland, werd genomineerd voor de Brusseprijs en de Libris Geschiedenis Prijs. In 2015 verscheen De helpende hand. In 2020 verscheen Eens ging de zee hier tekeer. De laatste twee boeken stonden op de shortlist van de Libris Geschiedenis Prijs en werden ook als tv-serie uitgezonden. Deze maand verschijnt Het eiland van Anna over de geschiedenis van Schokland. Aan de hand van het verhaal van vissersdochter Anna Diender wekt Eva Vriend het in 1859 ontruimde en later verdwenen eiland Schokland en de Schokkers tot leven. Eva Vriend laat zien dat dit verhaal tot op de dag van vandaag doorleeft bij nazaten van Schokkers. Want ook al was Anna er niet geboren, zij voelde zich zeer verbonden met dit eiland. Tegenwoordig ligt het eiland in Flevoland.   Eva Vriend spreekt voor dit boek met Schokkers. Ze bezoekt Schokkers in hun woningen die ze na de ontruiming meenamen en opbouwden in onder meer Zwolle. Ze zingt mee in het Schokker koor en schreef aan dit boek in het vuurtorenhuisje op Schokland om de ziel en identiteit van deze eilandgemeenschap zo goed mogelijk te vangen.

In de afgelopen veertig jaar bouwde Ansuya Blom een oeuvre op waarin ze de grenzen van de innerlijke belevingswereld verkent. In tekeningen, collages, films en installaties ontrafelt ze deze complexe relaties van de mens met zichzelf, de ander en de buitenwereld. Vaak gaan die relaties gepaard met misvattingen en verwarring. Haar films en installatie met tekeningen zijn van 23 maar tot en met 30 juni te zien in Landhuis Oude Amelisweerd. Annemieke Bosman gaat met Ansuya Blom in gesprek.

Annemieke Bosman praat met schrijver en dichter Sasja Janssen over haar nieuwste bundel Mijn vader zegt entropie mijn moeder logica. Hoe betrap je het heden op zichzelf? Is het een freak, een gramarijn, de derde ruimte, a natural blonde? Wat is tijd voor de mens in zijn kleine eeuwigheid? Hoe definiëren we de wereld, met welke taal brengen we orde aan in welke chaos? Of zoals het heden de mens toebijt: ‘Jullie overspelen me graag, kwijlen bij mijn naam, maar als je lijdt / omdat je me niet vat, lijd jezelf maar kapot, medelijden is iets wat het verleden / uitspeelt en voor de toekomst heb ik geen geduld // Ik ben het stuifmeel van mijn eigen tijd’. Als een archeologe gaat Sasja Janssen in zowel uitwaaierende, lyrische als gecomprimeerde gedichten terug naar de oorsprong om iets van het raadselachtige nu bloot te leggen. 

Brecht van Hulten praat met kunstenaar Carlijn Kingma en regisseur Ariane Greep over de documentaire De wereld van Carlijn, die vanaf 28 maart in de bioscoop te zien is. De Nederlandse cartograaf Carlijn Kingma is een opkomende ster in de wereld, te vergelijken met M.C. Esscher en Piranesi. Ze tekent ideeënwerelden, of zoals ze zelf zegt, kaarten van de soms ondoorgrondelijke werkelijkheid waarin we leven. Carlijn gaf filmmaker Ariane Greep toestemming haar te volgen vanaf de eerste dag dat ze begon met het tekenen van haar nieuwste project Het Waterwerk van ons geld, een gedetailleerde kaart van ons financiële stelsel. Geduld lijkt het sleutelwoord te zijn in dit documentaire-portret, dat Kingma volgt vanaf de eerst stip op papier tot de expositie op de Biënnale van Venetië, waar Carlijn Nederland vertegenwoordigt. De camera toont van dichtbij haar creatieve worsteling tijdens het tekenen en ook haar strijd om de onrechtvaardigheid van het huidige monetaire systeem bloot te leggen; de rijken worden steeds rijker en de armen steeds armer. De tekening leidt tot veel discussies, de kranten schrijven vol lof over haar en ze wint meerdere prijzen, waaronder de Meestervertellerprijs, de Amsterdamprijs voor de Kunst en de Dutch Design Award. De Architectuur Biënnale in Venetië zet Carlijn internationaal op de kaart.

Annemieke Bosman in gesprek met Hans Schnitzler, filosoof en publicist.Hans Schnitzler schrijft essays en columns in de Volkskrant, NRC Handelsblad, De Standaard, De Groene Amsterdammer, en Hard Gras. Hij schreef eerder Het digitale proletariaat, Digitale detox en Wij nihilisten.Schnitzler heeft zich nu gestort op het caféleven. Het traditionele café lijkt op sterven na dood te zijn. Toch weten deze sociale pleisterplaatsen de gemoederen flink te beroeren. Dat de wereld van toog en tapkast onverminderd tot de verbeelding spreekt, komt omdat ze een menselijke maat vertegenwoordigt die in het leven daarbuiten vaak afwezig is.      In zijn nieuwe boek Filosofie van de kroeg gaat Hans Schnitzler, die graag en regelmatig in het café te vinden is, op zoek naar wat die maat behelst. De veelal onbekommerde cafésfeer staat namelijk in schril contrast met een samenlevingsklimaat dat steeds guurder en onleefbaarder lijkt te worden. De politieke polarisatie neemt toe, het vijanddenken heerst alom en overal klinkt de roep om meer ‘gemeenschapszin’.Zou het kunnen dat in de microkosmos van het kleinschalige café aanwijzingen te vinden zijn voor een milder en prettiger samenlevingsklimaat? Om dat te onderzoeken neemt Schnitzler de lezer mee op een ongebruikelijk avontuur: een wijsgerig getinte kroegentocht.

Annemieke Bosman in gesprek met beeldend kunstenaar Levi van Veluw. Vanaf deze week neemt beeldend kunstenaar Levi van Veluw (1985) Singer Laren over. Wat begon als een bescheiden presentatie in het kader van de tweejaarlijkse Singerprijs, heeft zich ontwikkeld tot zijn eerste grote museale overzichtstentoonstelling: Labyrinth of memories. In zes zalen dwaalt de bezoeker door het wonderlijke oeuvre van Van Veluw, eindigend bij zijn nieuwste installatie; een ''obsessief'' en zaalvullend slotstuk. Levi van Veluw presenteert in Labyrinth of memories een scala aan twee- en driedimensionale werken, waaronder vijf grote installaties. Daarbij heeft Van Veluw op intuïtieve wijze hoogtepunten uit de Singer collectie geselecteerd. Zo wordt de eigen verzameling in een nieuw licht geplaatst en onderdeel van het verhaal van de kunstenaar.  Kenmerkend voor Levi van Veluw zijn de imposante installaties: volledig geënsceneerdewerelden waar de bezoeker binnen kan treden. Zijn werk getuigt van een enorme verbeeldingskracht en wordt vaak volledig met de hand gemaakt.

In de voorstelling Heat toont theatermaker Davy Pieters de complexiteit van intergenerationele famliedynamieken. Daarnaast wordt de vraag gesteld hoe we omgaan met hitte, in onszelf en om ons heen. De voorstellingen van Davy onderzoeken de toekomstige mens en de manier waarop deze wordt beïnvloed door technologische ontwikkelingen en beeldcultuur. De voorstelling Heat is te zien tot en met 26 april. Annemieke Bosman gaat met Davy Pieters in gesprek.

Brecht van Hulten praat met schrijver Susan Smit over haar roman Alles wat beweegt, die gaat over danseres Isadora Duncan.  De Amerikaanse pionier van de moderne dans Isadora Duncan tart de normen en wetten van haar tijd, zowel in haar persoonlijke leven als in haar kunst. Voor het eerst in de geschiedenis danst ze op blote voeten en in losse gewaden, geïnspireerd op de bewegingen van de natuur. Wanneer ze zwanger raakt van een gehuwde man, trekt ze zich in 1906 enkele maanden terug in een villa in de duinen van Noordwijk aan Zee. Hopelijk ongezien door de paparazzi wil ze hier in Nederland haar eerste kind krijgen. Als ongetrouwde vrouw zet Isadora alles op het spel. Dat doet ze welbewust. Ze vindt dat een vrouw kinderen moet kunnen krijgen zoals zij dat wenst en ze kiest uit volle overtuiging voor de Britse toneelvernieuwer Edward Gordon Craig. Ze is vrij, maar raakt toch verstrikt in haar obsessie voor deze man. Isadora Duncan trotseert aan onze kust de conservatieve krachten die op haar inwerken en doorstaat de grootste omwenteling van haar leven.

Annemieke Bosman in gesprek met filmregisseur Jelle de Jonge. Vanaf donderdag is de film De Terugreis te zien in de bioscoop. Martin van Waardenberg en Leny Breederveld spelen de hoofdrollen in deze melancholische, maar ook humoristische roadmovie waarin herinneringen, jarenlange liefde en acceptatie van veranderingen centraal staan. De regie is in handen van Jelle de Jonge. Jaap is al bijna 50 jaar samen met Maartje. Waar de nukkige Jaap niet veel zin meer heeft om dingen te ondernemen, zit de soms wat verwarde Maartje nog vol levenslust. Als het echtpaar een brief ontvangt van een oude vakantievriend, laat Jaap zich met gepaste tegenzin overhalen om hem op te zoeken in Zuid-Europa. Naast zijn succesvolle debuutfilm Bon Bini Holland en het lovend ontvangen Weg van Jou (2017) werkte Jelle de Jonge ook mee aan seizoenen van De Luizenmoeder en Nieuwe Buren en zette hij nieuwe series op als Harkum, Kerst met de Kuijpers en de thriller Lieve Mama. Ook regisseert De Jonge sketch-programma’s als Toren C en Sluipschutters. Daarnaast is hij als regisseur betrokken bij diverse tv-commercials.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Paul Knieriem. Knieriem regisseert de interactieve jeugdvoorstelling Rabbit Hole bij de Toneelmakerij en Theater Sonnevanck. De voorstelling is een tocht door de diepe krochten van het internet: The truth is out there. Is de aarde plat? Bestaat corona wel? Is 9/11 verzonnen door de Amerikaanse overheid? Wordt de wereld geregeerd door als mensen vermomde hagedissen? Allemaal vragen die online rondspoken en zo ook de offline realiteit binnensluipen. Ook in de wereld van jongeren. Voor de een is het gewauwel van internetgekkies, voor de ander, die gelooft in deze alternative facts, is het waarheid. Hoe worden jongeren de diepe krochten van het internet ingezogen? Vinden ze online de verbinding die ze offline moeten missen? In de interactieve voorstelling van de Toneelmakerij en Theater Sonnevanck vervagen de grenzen tussen on- en offline en maken de toeschouwers via hun telefoons onderdeel uit van Samy’s chatfora. Volg je hem into the rabbit hole? Paul Knieriem is sinds 2019 verbonden als artistiek leider aan de Toneelmakerij. Knieriem regisseerde eerder bij de Toneelschuur voorstellingen als Met mijn vader in bed (wegens omstan­dig­heden), Schijn bedriegt en Troje Trilogie.

Annemieke Bosman praat met schrijver Saskia Noort en haar zoon, kunstenaar en illustrator, Mathieu Schellekens. Samen maakten ze een graphic novel naar Saskia Noort's debuut Terug naar de kust. Deze succesvolle roman verscheen dit jaar precies 20 jaar geleden. Als Maria zwanger blijkt van haar derde kind, besluit ze het voortijdig te laten weghalen en de relatie met de vader te verbreken. Vlak daarna wordt ze met de dood bedreigd, kennelijk vanwege haar levensstijl en de gepleegde abortus. Het is het begin van een zenuwslopend kat-en-muisspel. Om zichzelf en vooral haar kinderen in veiligheid te brengen, besluit Maria onder te duiken bij haar zus Ans, die nog altijd in hun ouderlijk huis aan zee woont. Daar wordt Maria geconfronteerd met jeugdherinneringen die ze liever zou vergeten. En terwijl haar dierbaren aan haar geestelijke gezondheid beginnen te twijfelen, komt haar belager steeds dichterbij... Twintig jaar na het verschijnen van dit debuut van Saskia Noort verschijnt de graphic novel, geïllustreerd door Saskia's zoon, Mathieu Schellekens. Ahmad Resh schreef het scenario voor de graphic novel.

Theatergroep De Jonge Honden speelt de Spaghettirellen, een avontuurlijke mix van Romeo en Julia en West Side Story. Het is een voorstelling over een bizarre geschiedenis vol brommers, verliefde nozems en jonge mensen met dromen. De voorstelling is te zien tot en met 16 mei in verschillende theaters. Regisseur Jolmer Versteeg en schrijver Wessel de Vries gaan in gesprek met Annemieke Bosman.

Brecht van Hulten in gesprek met Wies Bloemen, choreograaf en artistiek leider van danstheater AYA. Wies Bloemen maakt al jaren dansvoorstellingen voor jongeren en kinderen en is al 33 jaar de drijvende kracht achter danstheater AYA. Bloemen maakt danstheater vanuit een liefde voor het directe, het aardse, het heftige. Gedurende haar carrière heeft ze een eigen taal ontwikkeld, over alle disciplines heen en los van de publieke opinie. En met haar laatste voorstelling getiteld Hoop neemt ze nu afscheid van AYA en de danswereld.

Hoe begin je aan een boek? En vooral: hoe maak je het af? Met Ga je nu eindelijk dat boek schrijven! biedt Kaat Vrancken praktische tips om beter en sneller een verhaal, roman of kinderboek te schrijven. Zo zijn er oefeningen die schrijfplezier brengen en en blijkt een goed verhaal ook te kunnen ontstaan zonder goddelijke inspiratie. Annemieke Bosman gaat met Kaat Vrancken in gesprek.

Annemieke Bosman praat met Paula van der Oest, regisseur van de serie De Joodse Raad, die vanaf 10 maart te zien is op NPO 1 en via NPO Start. Uit geen ander land in West-Europa zijn tijdens de jaren 1940-1945 zoveel Joden afgevoerd als uit Nederland. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? In de vijfdelige historische dramaserie 'De Joodse Raad' van de EO zie je de onvoorstelbare consequenties van de anti-Joodse maatregelen van de bezetter. Voor welke dilemma’s werd de Joodsche Raad gesteld? Waarom werkten de Joden vrijwel direct mee aan dit initiatief van de Duitse bezetter? Hoofdrollen in de serie zijn voor Pierre Bokma, Claire Bender, Jack Wouterse, Malou Gorter en Monic Hendrickx. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd door de Duitse bezetter de Joodsche Raad ingesteld als contactorgaan met de Amsterdamse joodse gemeenschap. Achteraf gezien werd deze raad verweten te meegaand te zijn geweest met de Duitsers. In de serie De Joodse Raad voel je de onmogelijke keuzes waar de Duitse overheerser de Joodse gemeenschap voor stelt op het scherpst van de snede. In De Joodse Raad volg je in het bijzonder het indringende verhaal van vader en dochter Cohen. David Cohen was samen met Abraham Asscher voorzitter van de raad. David en zijn dochter Virrie Cohen proberen beiden op hun eigen manier zo goed mogelijk om te gaan met het kwaad dat hun gemeenschap bedreigt. Maar hierdoor dreigen ze elkaar juist te verliezen. 

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur en schrijver Joeri Vos. Joeri Vos schreef samen met Teun Smits de voorstelling HULP bij de Veenfabriek. In het theatertje om de hoek bereidt een groep zorgmedewerkers een benefietavond voor. Nadat ze de beelden zagen van de vreselijke ramp in Chili konden ze niet stil blijven zitten. De handen worden massaal uit de mouwen gestoken. Ieder draagt z’n steentje bij: stoelen worden klaargezet, de ingezamelde kleding gesorteerd, het buurtbandje doet een soundcheck en misschien maakt zelfs de lokale BN’er zijn opkomst. Want alle kleine beetjes helpen - toch? Gaandeweg slaat goede moed om in twijfel: we willen helpen, maar helpt het ook? Met HULP sluit schrijver en regisseur Joeri Vos zijn drieluik KLAP af. Ieder deel is geïnspireerd door de vraag “Waar doe je goed aan?” en portretteert een groep die zich (min of meer) professioneel verhoudt tot een grote en ontwrichtende gebeurtenis op het wereldtoneel. Na de werelden van de journalistiek in de voorstelling KRANT en internationaal recht in de produktie RECHT, duikt Veenfabriek met HULP in de goede bedoelingen van hulpverleners en vrijwilligers. Ieder deel van de Klap staat op zichzelf.

Annemieke Bosman in gesprek met Joep Hendrikx en Jos Nargy van de Poezieboys. Na de zomerfestivalhit LORCA toeren de Poezieboys momenteel langs de Nederlandse theaters met de nieuwe voorstelling PEREC. Hendrikx en Nargy duiken met deze voorstelling in de bijzondere wereld van de Parijse taaltovenaar en kattenliefhebber Georges Perec. Vol spelletjes, regels, puzzels en valkuilen. De Poezieboys vinden dat de wereld wel wat meer poëzie kan gebruiken en doen dat op geheel eigen wijze: met dampende en joelende zalen voor de dichtkunst.

Brecht van Hulten praat met Murat Isik over zijn nieuwe In de mist van Golden Gate Park. Zomer 2001. Metin Mutlu gaat studeren in San Francisco. Met het betreden van deze nieuwe, vrije wereld is hij vastbesloten zijn oude zelf achter te laten. In plaats van de verlegen toehoorder die hij in Amsterdam was, wil hij in Amerika iemand anders worden: een zelfbewuste en daadkrachtige man. Metin studeert rechten maar het idee dat hij zijn leven zal slijten als jurist benauwt hem. Op zoek naar een uitweg stort hij zich in San Francisco vol op het keuzevak Creative Writing. Tijdens die colleges ontmoet hij de mysterieuze Joan Springfield, voor wie hij als een blok valt. Zijn nieuwe vrije leven lijkt Metin goed af te gaan en langzaam ontluikt de schrijver in hem. Dan storten onvermoede gebeurtenissen hem echter in een overrompelend avontuur, terwijl ontwikkelingen in San Francisco en aan het thuisfront zijn verblijf in een heel ander licht stellen. Metin komt voor onmogelijke dilemma’s te staan. Murat Isik (1977) won met Wees onzichtbaar (2017) onder meer de Libris Literatuur Prijs 2018, de Boekhandelsprijs 2018 en de Inktaap 2019. Ook werd de roman door nrc tot Boek van het Jaar 2017 uitgeroepen. Er werden al meer dan 200.000 exemplaren van verkocht. Isik debuteerde in 2012 met de roman Verloren grond, die bekroond werd met de Bronzen Uil-publieksprijs. Zijn werk werd vertaald in het Duits, Zweeds en Turks. In 2019 was hij de auteur van het Boekenweekessay: Mijn moeders strijd.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijvers Max Wind en Joeri Heegstra. Het auteursduo won de eerste Open Call van Theater Bellevue en het Nationale Theater met de politieke satire Exit Poll. Exit Poll heeft als intrigerend uitgangspunt: wat als tachtig procent van de Nederlanders bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen blanco zou stemmen? Het is verkiezingsavond. In feestlocaties wachten de politieke partijen op de exit poll. De nieuwkomer, een partij van jonge techno-optimisten, mag zich volgens de peilingen klaarmaken voor  het bordes. De partij van de langstzittende premier bereidt zich juist voor op een historische nederlaag; hun nummer twee loopt zich al warm in de coulissen. Maar dan blijkt de kiezer een historisch signaal heeft afgegeven: een overweldigende meerderheid stemde blanco. Wat te doen? Wat als partijleiders, partijtijgers, spindokters en analisten de wapens uit handen wordt geslagen? Exit Poll is een spannende what if? voorstelling. Max Wind (1992) was na de performanceopleiding van de Toneelacademie Maastricht werkzaam bij het internationale performance collectief Ontroerend Goed. Met Peter Missotten en Casper Wortmann maakte hij Dear Lollipop, een voorstelling exclusief toegankelijk voor smartphones. In 2022 was Max artist in residence bij De Balie in Amsterdam en maakte hij meerdere voorstellingen geïnspireerd op het publieke debat. Joeri Heegstra (1993) maakte na dezelfde performanceopleiding van de Toneelacademie Maastricht met theatercollectief Opening Statement Class Warfare Forever, We doen ons best en Horizon, en bij Likeminds de klimaatactivistenmonoloog Power. Terugkerende thema’s in zijn voorstellingen zijn klimaatcrisis, klasse en hoe macht verdeeld wordt.

Annemieke Bosman in gesprek met Christiaan Kuyvenhoven. Als twaalfjarig jochie hoort Christiaan de onheilspellende Vijfde Symfonie van Gustav Mahler voor het eerst. Het stuk laat hem niet meer los. Het gedonder van de trom! De statige passen van de trompet! Op de platenhoes vindt hij een man in rokkostuum, die met zijn rug naar het publiek staat en een stokje in de hand houdt. Kleine Christiaan doet hem urenlang na, de breinaald van zijn oma in de aanslag, tot hij de violen kan laten huilen op commando - bravo voor de maestro met de breinaald! Vijfentwintig jaar later is Christiaan een veelgevraagde concertpianist en presentator. Maar zijn fascinatie voor de baton blijft bestaan. In De maestro met de breinaald trekt hij door eeuwen muziekgeschiedenis. Hij neemt je mee op sleeptouw door Europa, met als reisgezellen de grote orkestleiders van vroeger en nu.

Annemieke Bosman praat met regisseur Barbara Visser over haar documentaire Alreadymade, die vanaf donderdag 7 maart 2024 in de bioscoop te zien is. Was het marketing, mystificatie of misogynie waardoor het kunstwerk Fountain zo beroemd werd? Wat begon als een zoekgeraakt object van een anonieme maker, werd uiteindelijk het meest invloedrijke kunstwerk van de 20e eeuw. Speculaties over een vrouwelijke auteur komen en gaan. Maar wie is zij? Wat is echt, en wat is waar, in dit geval? De twijfels over de oorsprong van dit 'readymade' kunstwerk lopen parallel met de waarde van de talloze kopieën die zich in de depots van musea voor moderne kunst bevinden. Kan de ontdekking van één enkele brief dit alles veranderen in de toeschrijving aan een vrouw die haar tijd ver vooruit was? In Alreadymade worden originaliteit, auteurschap en identiteit ter discussie gesteld, net als Fountain (1917) dat een eeuw geleden deed, alleen nu met behulp van hedendaagse techniek. Stemmen die het werk toeschrijven aan Elsa von Freytag-Loringhoven, ook wel bekend als de barones, trekken steeds meer aandacht, omdat er historisch gezien nogal wat recht te zetten is met betrekking tot vrouwelijke bijdragen in de kunst. Of is het toch wishful thinking? De film Alreadymade neemt zélf de vorm aan van een 'readymade', waarbij het verhaal wordt verweven met gevonden materiaal uit verschillende bronnen, waardoor inhoud en vorm één worden.

Journalist en biograaf Mark Schavers schreef De levens van Claus. Het boek is een resultaat van diepgravend onderzoek naar het leven van schrijver, kunstenaar en filmer Hugo Claus. Schaevers' werkwijze is dezelfde als bij zijn bekroonde boek over Felix Nussbaum. Het boek verscheen eind februari bij uitgeverij de Bezige Bij. Annemieke Bosman gaat met Mark Schaevers in gesprek.

Annemieke Bosman in gesprek met beeldend kunstenaar Koos Buster. In Museum MORE | Kasteel Ruurlo is Buster's eerste museale solotentoonstelling te zien: Het had ook anders kunnen zijn. Gewapend met klei en een flinke dosis humor zet Buster de alledaagse dingen om ons heen op een voetstuk: van brandblusser tot huishoudtrap en van bierflesje tot waterkoeler. In zijn typerende bobbelige stijl tovert hij doodnormale objecten om in keramische kunstwerken. Als zelfbenoemd Minister van Keramische Zaken gebruikt Koos Buster hoofdzakelijk klei. Ook verwerkt hij ambachtelijk geblazen glas, waarvoor hij samenwerkt met glasblazers in Leerdam.Busters werk heeft vaak iets dubbelzinnigs. De zorgvuldig gemaakte objecten ogen op het eerste gezicht luchtig, maar vaak liggen ingrijpende persoonlijke gebeurtenissen aan de basis.Zo kan de titel van de tentoonstelling, Het had ook anders kunnen zijn, van alles betekenen: ‘De tekst is ontleend aan mijn favoriete liedje van Gordon’, aldus Buster. Maar de titel verwijst voor hem ook specifiek naar zijn eerste grote liefde. ‘Mijn drang om te maken en daarmee het leven te vieren, wordt aangewakkerd door Tex, die er niet meer is. Deze tentoonstelling draag ik op aan haar.’

Annemieke Bosman in gesprek met Han Steenbruggen, directeur van museum Belvédère in Heerenveen. Museum Belvédère is het eerste museum in Nederland dat deze maanden een tentoonstelling wijdt aan het werk van Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (1875-1911). Čiurlionis is de belangrijkste componist én beeldend kunstenaar van Litouwen. Kunsthistorici noemen zijn naam in één adem met die van tijdgenoten als Gustav Klimt, Edvard Munch en Wassily Kandinsky. Hoewel het werk van Čiurlionis gedurende de jaren waarin Litouwen deel uitmaakte van de Sovjetunie in het westen vrijwel onbekend bleef, zijn er de laatste decennia door vele grote musea over de hele wereld tentoonstellingen aan hem gewijd. Het accent van de tentoonstelling in Museum Belvédère ligt op Čiurlionis’ latere werken, geschilderd met temperaverf, waarin hij in zijn geheel eigen symbolistische stijl een symbiose vindt tussen beeldende kunst en muziek.    

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Marijke Schermer. Schermer is bekend van haar romans Liefde, als dat het is en Noodweer. Haar nieuwe roman In het oog is een roman over kijken en gezien worden, over bedrog, macht, machteloosheid en verantwoordelijkheid - in het werkzame leven en in relaties. Naast dit alles gaat het over ook over de helende kracht van liefde. Hoofdpersoon is een onderzoeker die onverwacht wordt verlaten door haar geliefde, terwijl ze iets groots op het spoor is in haar onderzoek naar een bepaalde bacterie. Naast romanschrijver is Schermer ook toneelschrijver. Zo schreef ze het stuk Fokker Blankers Tol.

Gavin-Viano is regisseur, acteur, choreograaf, model en muzikant. Momenteel regisseert hij de voorstelling Arm met een dure smaak. Het is een muzikale vertelling over persoonlijke ervaringen. Drie jonge mensen dromen van een leven zonder geldzorgen maar moeten ondertussen dealen met de ruwe realiteit. Ondertussen laten de socials zien dat living in luxury echt haalbaar is. De voorstelling is tot en met 30 maart 2024 in verschillende theaters te zien. Annemieke Bosman gaat met Gavin-Viano in gesprek.

Merel van den Nieuwenhof is conservator bij Museum Jan Cunen in Oss. De tentoonstelling Willem Witsen, Stille kracht laat het leven en werk van veelzijdig kunstenaar Willem Witsen zien. Een eeuw na zijn dood is zijn stemmige oeuvre in de vergetelheid geraakt. Zijn beste schilderijen, tekeningen en etsen ademen sfeer en intimiteit. De tentoonstelling is te zien tot en met 16 juni 2024. Brecht van Hulten gaat met de conservator, Merel van den Nieuwenhof in gesprek.

Annemieke Bosman in gesprek met Friso Lammertse, conservator beeldende kunst, schilder- en beeldhouwhouwkunst bij het Rijksmuseum. In het Rijksmuseum is momenteel een grote overzichtstentoonstelling te zien van het werk van de 17e eeuwse schilder Frans Hals. Uitzonderlijk vernieuwend, vrolijk en vol lef: Frans Hals is door zijn losse en impressionistische manier van schilderen een van de meest bepalende schilders van de 17de eeuw. Voor het eerst in ruim dertig jaar is Frans Hals terug op het internationale podium met een grote overzichtstentoonstelling in het Rijksmuseum. Friso Lammertse is medesamensteller van de tentoonstelling Frans Hals. Hij studeerde Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Na werkzaam te zijn bij het Koninklijk Paleis te Amsterdam en Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam trad hij in 2020 aan als conservator 17de-eeuwse Nederlandse en Vlaamse schilderkunst bij het Rijksmuseum.

Annemieke Bosman in gesprek met Stanley Burleson, regisseur, musicalster, en choreograaf. Stanley Burleson regisseert de produktie Boni – de Musical. Het vertelt het mythische levensverhaal van Boni en zijn strijd tegen de slavernij in Suriname. Boni groeit uit tot de leider in een lang verbitterde verzet tegen het Nederlandse regime. In deze nieuwe musical gaat het publiek terug naar de 18e eeuw, met zang, spoken word, rap en soul. Boni – de Musical gaat over een wonde in de tijd, verraad, verzet, liefde en broederschap. De slavernij werd in Suriname door de tot slaaf gemaakte mensen niet lijdzaam ondergaan, maar kent juist een lange geschiedenis van verzet. Diep verscholen in de jungle weet Boni zich bijna onaantastbaar, onvindbaar en onsterfelijk te maken. Samen met zijn medestanders Jolicoeur en Baron vormt dit trio een heftige bedreiging voor de kolonisten. De zogeheten Boni-oorlogen (1765 – 1793) gaan de geschiedenis in als de eerste succesvolle poging om de ijzeren greep van de bezetter te breken. Musicalduizendpoot Stanley Burleson begon zijn carrière in de musical Cats en speelde daarna o.a. grote rollen in Les Misérables, Elisabeth, Beauty And The Beast, Evita, Miss Saigon , We will Rock you en Alladin. Burleson deed de choreografie voor meerdere televisieprogramma’s en theatershows zoals Was Getekend, Annie M.G, Zodiac en The Adams Family. Sinds enkele jaren regisseert hij ook voorstellingen waaronder de productie SLÄPSTICK.

Annemieke Bosman in gesprek met Beri Shalmashi, scenarioschrijver van de Telefilm CastingCall. CastingCall is een drama van Sharif Abdel Mawla over een jonge, ambitieuze acteur, genaamd Amir. Amir koestert een ambitieuze droom: hij wil succesvol acteur worden. Ondanks zijn talent blijft hij onopgemerkt, vooral omdat zijn gezicht consequent wordt geblurd bij de enige rollen die hij krijgt in de tv-show 'Meld Misdaad'. Gefrustreerd neemt hij ontslag en meldt zich bij een grote, internationale auditie in Brussel. Daar, in zijn zoektocht naar erkenning, wordt Amir doorzijn ongeduld echter geconfronteerd met de onderwereld. Een wereld die hij tot dan toe alleen kende uit de stereotiepe rollen die hij eerder vertolkte. Dit staat zijn pad naar roem en succes duidelijk in de weg. Ahmed Bouyaghroumni speelt de rol van Amir in CastingCall.

Pianostemmen is een actueel verhaal over pijn, onrecht, verantwoordelijkheid en de stappen naar medeplichtigheid. De voorstelling is te zien van 31 januari tot en met 5 mei 2024 in 35 verschillende theaters verspreid over het land. Idee, concept en artistieke leiding is in handen van Klemens Patijn. Annemieke Bosman gaat met Klemens in gesprek.

Annemieke Bosman praat met schrijver Sebastiaan Chabot over zijn roman Olifantenpaadjes. Een gelukkig gescheiden gezin huurt elke zomer een huis aan de Zuid-Franse kust om het leven van voor de scheiding na te bootsen. Ieder gezinslid denkt dat ze het voor een ander doen. Alleen de vader, professor Raad, weet dat hij het voor zichzelf doet. Die paar dagen aan de kust behoren elke zomer weer tot de gelukkigste in zijn jaar. Sebastiaan Chabot(1989) vertrok na zijn studie geschiedenis naar New York om aan NYU Creative Writing te volgen. Hij studeerde in 2017 af bij Jonathan Safran Foer met zijn debuutroman De slaap die geen uren kent, die werd genomineerd voor de Anton Wachterprijs voor beste debuut in 2020-2021. Samen met zijn ouders Bart en Yolanda en zijn broers Maurits, Splinter en Storm schrijft hij het Boekenweekgeschenk 2024; Gezinsverpakking.

Annemieke Bosman in gesprek met Ariane van Suchtelen, kunsthistorica en conservator bij het Mauritshuis in Den Haag. Daar is vanaf deze week de tentoonstelling Roelant Savery's Wonderlijke Wereld te zien. Roelant Savery (1576-1639) was een pionier op vele gebieden en introduceerde verschillende nieuwe thema's in de 17de-eeuwse Nederlandse schilderkunst. Hij maakte het eerste Nederlandse bloemstilleven en was dé schilder van de legendarische (uitgestorven) dodo. Ook was Savery één van de eerste kunstenaars die buiten op straat het alledaagse leven tekende. Zijn geschilderde landschappen zijn vaak sprookjesachtig, met antieke ruïnes en wonderlijke vergezichten. Op de tentoonstelling Roelant Savery's Wonderlijke Wereld zijn ruimt 40 schilderijen en tekeningen te zien van deze 'alleskunner in de kunst'.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Erik Rozing. In twaalf korte verhalen verkent Erik Rozing (auteur van De psychiater en het meisje) in de nieuwe psychologische geëngageerde en humoristische verhalenbundel Waanbeelden de onbestemde ruimte tussen waarheid en waanzin. Zijn personages belanden in de meest bizarre situaties, die hij beschrijft met zijn kenmerkende onderkoelde humor en ironie.

Annemieke Bosman in gesprek met podcastmaker Maartje Duin. Maartje Duin is bekend van haar veelbekroonde podcast De plantage van onze voorouders. In haar werk behandelt Duin maatschappelijk relevante thema's en weet ze mensen met elkaar in gesprek te laten gaan. Ook in haar nieuwe acht-delige podcast Mina en Mevrouw, die niet alleen te streamen is, maar ook valt te beluisteren via het VPRO-programma OVT. Een halve eeuw waren de levens van Mina en Mevrouw innig met elkaar verstrengeld. Mevrouw een gravin op een kasteel bij Middelburg, Mina haar inwonende dienstbode. Als achterkleindochter van Mevrouw voelt Maartje Duin al een leven lang ongemak over hun verhouding, die in haar familie wordt voorgesteld als een liefdevolle vriendschap. Kan er liefde zijn, als er zo’n grote ongelijkheid is?

Vanaf 27 januari 2024 presenteert Stedelijk Museum Schiedam de eerste solotentoonstelling van kunstenaar AiRich. Haar werk bestaat voornamelijk uit afrofuturistische portretseries die een kleurrijke en bekrachtigende wereld en toekomst vieren vol extravagante Zwarte mensen. In de portretten, waarin AiRich ook zelf als model fungeert, benadrukt ze het belang van het herontdekken en herdefiniëren van de Zwarte identiteit. Met invloeden vanuit popcultuur, mode, muziek, science-fiction en mythologie geeft AiRich de Zwarte identiteit een futuristische en buitenaardse twist. Annemieke Bosman gaat met Fana Richters in gesprek.

Walter Stokman maakte de confronterende documentaire The Kyiv Files. In de documentaire wordt de impact van het KGB-archief in Oekraïne blootgelegd, waarin burgers ontdekten dat de staat decennialang hun levens observeerde. De documentaire is geselecteerd voor de 36e editie van het International Documentary Festival Amsterdam. The Kyiv Files is op 8 februari door Amstelfilm uitgebracht in de Nederlandse bioscopen. Brecht van Hulten gaat met Walter Stokman in gesprek.

Annemieke Bosman in gesprek met Cathelijne Blok. In Maar is het kunst? neemt kunsthistoricus en journalist Cathelijne Blok je mee op reis door de hedendaagse kunst. Als oprichter van het feministische kunstcollectief The TittyMag weet Cathelijne als geen ander een unieke blik te werpen op de moderne kunst. Van kunsttips tot de tofste kunstbeurzen en galeries, het komt allemaal samen in haar nieuwe werk.  Het is een vraag die we allemaal weleens horen en vast ook zelf af en toe stellen wanneer we door een museum voor hedendaagse kunst lopen: Maar is het kunst? Om die vraag te beantwoorden is Cathelijne Blok met haar kenmerkende bevlogenheid onze gids in de wereld van de hedendaagse kunst. Van fotografie tot performancekunst en van installaties tot de digital arts: Blok laat zien wat er nu allemaal speelt en waarom dit alles zo de moeite waard is. Ze biedt een ander perspectief op kunstwerken en kunstdisciplines waarvan we anders misschien de schoonheid zouden missen. Daarnaast geeft ze een enorme dosis kunsttips: van de mooiste kunstroutes in de buitenruimte en de verborgen kunstparels in bekende musea tot de tofste kunstbeurzen en galeries in binnen- en buitenland.

Annemieke Bosman in gesprek met Lisa Weeda. Na haar bekroonde debuutroman Aleksandra komt de Nederlands-Oekraïense schrijver, literair programmamaker, scenarist, en virtualrealityregisseur, met een nieuw boek Dans dans revolutie: Twee sprookjesachtige vertellingen om de doden weer tot leven te wekken. Het is de nacht waarop de dorpelingen van Utsjelinavka het kwaad, de duivel en het duister uitdrijven. Het is de dag waarop Toni twee kinderlijken ophaalt tijdens haar body drop off-dienst. Het is de ochtend waarop de dode soldaat Danylo wakker wordt gedanst door een Nederlands meisje. Het is de tijd waarin we wegkijken. Dit is Dans dans revolutie, een boek waarin Lisa Weeda in vier welhaast magische verhaallijnen het gevecht aangaat met onze westerse blik, de machteloosheid van de al negen jaar slepende Russisch-Oekraïense oorlog en de arbeidsmigratie in Europa.

Ground floor is het theaterdebuut van schrijver Maartje Wortel. Annelinde Bruijs maakt de muziek voor deze avant-gardistische musical van Orkater. In Ground floor zien we hoe vijf mensen vast zitten op de begane grond. Ze kunnen nergens anders heen, want buiten is er oorlog of een vloedgolf of een protestmars. Of was het toch iets anders? Annemieke Bosman gaat met Maartje en Annelinde in gesprek.

Brecht van Hulten in gesprek met schrijver Irwan Droog. Irwan Droog debuteerde in 2022 met de bestseller Het huis aan het einde, over zijn verblijf op een klein eiland in Noorwegen. Nu komt Droog met een nieuw boek Wally en wij, een reis in het kielzog van een wereldberoemde walrus. In maart 2021 werd de bevolking van het Ierse Valentia Island verrast door een unieke bezoeker: een jonge, vermoeide walrus, die in de maanden daarna langs de kust van West-Europa zou reizen en zich onderweg regelmatig aan boord van kleine bootjes hees. Waarom was deze walrus zo ver van huis? Was hij in slaap gevallen op een ijsschots en afgedreven, of dwong het smeltende zee-ijs in het poolgebied hem naar het zuiden? Het lijkt erop dat we ons leefgebied meer en meer zullen gaan delen met diersoorten die we vroeger alleen konden bewonderen in dierentuinen. Hoe gaan we daarmee om? Irwan Droog trad in de voetsporen van Wally, en ging op zoek naar antwoorden. Wally en wij vertelt het verhaal van een walrus die een onuitwisbare indruk achterliet, tegen de achtergrond van mens-dierrelaties in een snel veranderende wereld.

Annemieke Bosman praat met schrijver Joost de Vries over zijn nieuwe roman Hogere Machten. De jaren dertig van de vorige eeuw. James Welmoed ontmoet Elizabeth van Elzenburg. Hij is een sociaal ambitieuze ambtenaar, geslepen, schijnbaar stoïcijns. Zij is een schrijver in de dop, uitbundig, avontuurlijk, onverslaanbaar bijdehand. Niets hebben ze met elkaar gemeen – behalve dan dat ze niet kunnen ophouden aan elkaar te denken. Wat volgt is een affaire die door de decennia brandt, terwijl buiten de wereld halsoverkop verandert. Van het koloniale Bandoeng naar het Londen tijdens de Blitz, en van het naoorlogse Den Haag tot het revolutionaire Caïro: de twee geliefden ervaren verleiding en afscheid, schaamte, succes, ijdelheid, liefde en verraad – en toch weer liefde. Joost de Vries is adjunct-hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer, een van de vaste krachten van de literaire podcast BoekenFM en de auteur van de romans Clausewitz, De republiek (winnaar Gouden Boekenuil), Oude meesters en de verhalenbundel Rustig aan, tijger. In 2023 ontving De Vries de Frans Kellendonkprijs voor zijn gehele oeuvre.

Annemieke Bosman in gesprek met filmmaker Nina Gantz. Na het gigantische succes van haar met een BAFTA-bekroonde korte animatiefilm Edmond (2015) is ook Nina Gantz nieuwste film te zien op het Internationaal Film Festival Rotterdam. Gantz's nieuwe sinistere stop-motion-film Wander to Wonder vertelt het verhaal van Mary, Billybud en Fumbleton, tv-sterren uit de jaren 80, die na de dood van hun maker zelf hun weg moeten vinden in de studio. Wander to Wonder is dit najaar in de bioscopen te bewonderen als voorfilm van de documentaire The Gullspång Miracle.

Annemieke Bosman in gesprek met Thijs de Raedt, conservator bij het Kunstmuseum Den Haag. In het Kunstmuseum is komende maanden de tentoonstelling Universum Max Beckmann te zien. Ruimtelijke beleving is belangrijk voor de Duitse schilder Max Beckmann (1884-1950) die tot de meest eigenzinnige en unieke kunstenaars van de twintigste eeuw behoort. Het vernieuwende en moderne van Beckmanns werk zit in niet zozeer in zijn onderwerpskeuze, maar juist in de uitwerking ervan. Specifiek in de weergave en manipulatie van de ruimte. Daarin maakte de schilder een grote ontwikkeling door, die in verband te brengen is met de onstuimige jaren waarin zijn werk ontstond. Zijn ontwikkeling als schilder is te volgen aan de manier waarop hij omgaat met de ruimte: van vroege monumentale, traditionele composities tot hoekig en vervreemdend perspectief, opstapelingen, afsnijdingen en opvallende formaten. In deze overzichtstentoonstelling (de eerste overzichtstentoonstelling in Nederland sinds 1956 – die ook in Kunstmuseum Den Haag plaatsvond) onderzoekt Kunstmuseum Den Haag deze verbeeldingen van de ruimte in het oeuvre van Max Beckmann: een levenslange obsessie van de schilder.

Na de voorstelling Geschiedenis van Geweld is Abdel Daoudi terug met een persoonlijke theatervoorstelling over depressie, angst en een brandend verlangen naar verbinding. Een thema dat regisseur Abdel Daoudi dicht aan het hart ligt. Zijn broer kampt al jaren met depressies, psychoses en schizofrenie. Voor dit stuk sloeg Daoudi de handen ineen met ROSE Stories. 233 ºC gaat op 27 januari 2024 in première in Theater Bellevue, Amsterdam en is t/m 6 april 2024 op tournee. Annemieke Bosman gaat met Abdel Daoudi in gesprek.

Brecht van Hulten praat met toneelschrijver Don Duyns en regisseur Monique Corvers over de voorstelling The Neverending Story, Het Oneindige Verhaal, die zij maakten voor Het Filiaal Theatermakers.  Basje Boeckx heeft een rijke fantasie. Daar wordt ze weleens om gepest. Ze steelt het boek HetOneindige Verhaal en verstopt zich op een zolder. Daar leest ze over de avonturen van de jonge held  Atréjoe, die het rijk Fantásië moet redden van het oprukkende ‘Niets’. Steeds meer vallen de werelden van Fantásië en die van Basje samen, tot ze in het verhaal terechtkomt. Ze redt de kleine keizerin en krijgt grote macht. Maar weet Basje daar goed mee om te gaan? En welke rol speelt de geluksdraak Foechoer in het verhaal? The Neverending Story is gebaseerd op het gelijknamige klassieke jeugdboek van Michael Ende.

Annemieke Bosman in gesprek met Dorien Dijkhuis,. Elk besluit dat we nemen leidt tot talloze andere mogelijkheden die verloren gaan. Met dat gegeven in haar achterhoofd zoekt de hoofdpersoon in Dezelfde maan haar toevlucht op een eiland nadat haar leven plotseling een onverwachte wending heeft genomen. Omringd door mist en zee overpeinst ze de keuzes die haar op dit punt in haar leven hebben gebracht. Is niet kiezen ook een keuze? Hoeveel keuze hébben we eigenlijk? Volgen we het verlangen van het hart, ook als het hoofd het beter weet? Dezelfde maan is een poëtische mozaïekroman over liefdesverdriet, eenzaamheid, het verlangen naar verbinding en over de kracht en de grenzen van taal. Dezelfde maan een mengvorm van proza, poezie en essay in de associatieve traditie van o.a. Het hoofdkussenboek (Sei Shōnagon), Bluets (Maggie Nelson) en Dept. of Speculation (Jenny Offill). Dorien Dijkhuis is schrijver, dichter, journalist en essayist. Ze publiceert regelmatig in literaire tijdschriften en werkt in verschillende projecten samen met kunstenaars uit andere disciplines zoals musici, tekenaars en digitale makers. In 2019 verscheen haar debuutbundel Waren we dieren.

Annemieke Bosman praat met schrijver Simone Atangana Bekono over dichtbundel Marshmallow.  In Marshmallow maken we kennis met een hond, een vrouw en een slaapkamer in 'een heel normaal appartement'. Alles komt op losse schroeven te staan in deze bundel waarin de poëzie zichzelf constant bevraagt, tegenspreekt en ondermijnt. Met gebruik van verschillende registers brengt Atangana Bekono groteske beelden, erotiek, alledaagsheden en geweld samen in de botsende herinneringen van twee stemmen die eens lieflijk samen moeten hebben geklonken, resulterend in giftige, grappige, en schrijnende poëzie. Simone Atangana Bekono (1991) debuteerde met hoe de eerste vonken zichtbaar waren (Poëziedebuutprijs aan Zee, 2018). De Volkskrant riep haar uit tot literair talent van 2020 en 2021. De roman Confrontaties haalde de shortlist van de Libris Literatuur Prijs en werd bekroond met de Hebban Debuutprijs en Anton Wachterprijs 2022.

Annemieke Bosman in gesprek met filmmaker Vincent Boy Kars. In de nieuwe film Future Me  van Vincent Boy Kars maakt hij zichzelf tot de pion van zijn eigen film. Zowel Kars zelf als acteur Martijn Lakemeier kruipen in de huid van Vincent. Ze gaan de dialoog aan met onder meer Vincents moeder, zijn vader, zijn vriendin Eva en een therapeut, in een poging te ontrafelen hoe Vincent de persoon is geworden die hij vandaag de dag is. Lukt het hem om zichzelf te bevrijden van zijn verleden en de persoon te worden die hij wil zijn in de toekomst?  Future Me is het derde en laatste deel van Vincent Boy Kars’ millenial-trilogie. De films van het drieluik (Independent Boy (2017), Drama Girl  (2020) en Future Me (2023) hebben allemaal iets gemeen: een verfrissend concept dat speelt met fictie en documentaire. Future Me  gaat komende week in wereldpremière op het IFFR.

Jan Hulst en Kasper Tarenskeen zijn verantwoordelijk voor het concept en de regie van de nieuwe voorstelling Showmeister. Het stuk is een komedie over sterven. Wanneer de succesvolle voetballer Mario van de dokter te horen krijgt dat hij nog maar een jaar te leven heeft, stort zijn wereld in. Mario besluit de voetbalwereld achter zich te laten en zijn laatste dagen te besteden aan een cadeau waar zijn fans echt iets aan hebben: een theatershow over zijn eigen leven. Het stuk is nog te zien tot en met 16 maart in verschillende Nederlandse theaters. Annemieke Bosman gaat met Jan en Kasper in gesprek. 

Brecht van Hulten in gesprek met Laura van Dolron, stand-up filosoof, zinvinder en voorganger. Kun je je angst om alleen te zijn gezelschap houden? Dat is de centrale vraag in het nieuwe programma Heel van Laura van Dolron. Van Dolron maakt de (dis)balans op van een roerige tijd. En roept krachtig op tot zachtheid. Haar nieuwe voorstelling Heel weerspiegelt de turbulentie van deze tijd, met thema's als politieke verschuivingen en brandende kwesties zoals Gaza en verkiezingsuitslag. Heel is geen conventionele vertoning, maar eerder een intens pleidooi voor een wereld in opschudding. Na haar hartverscheurende stuk Geen Verhaal en de hartverwarmende romcom De Uitnodiging, is het nu tijd om haar blik weer op de wereld te richten. Van Dolron, bekend om haar radicale eerlijkheid en grensverleggende benadering, deelt haar kijk op de afgelopen maanden met jullie als favoriete tegenspeler. Zij maakt geen voorstelling, maar een voorstel voor een betere wereld. Een oproep om voor onze aarde te zorgen, maar ook voor onszelf en om het vuren te staken op alle fronten. Van Dolron deelt openhartig haar gedachten over onze perceptie van onszelf en de wereld en spoort aan tot moedig spreken en deemoedig zwijgen, zelfs als dat oncomfortabel en complex is. Heel gaat over je uitspreken, ook al is dat heel angstaanjagend, heel uitdagend en heel verwarrend is.

Annemieke Bosman praat met schrijver Maria Kager over haar debuut De buitengewoon geslaagde opvoeding van Frida Wolf.  Frida’s excentrieke vader is niet geschikt voor de rol van vader en ook niet voor die van gevangenisdirecteur. Hij drinkt en rookt te veel, neemt zijn dochter mee uit stelen, geeft haar zelfverdedigingslessen met echte wapens en voelt meer affiniteit met de gedetineerden in de koepel dan met zijn collega’s bij Justitie. Als het evenwicht in huis wordt verstoord door een noodlottig ongeluk, begint de gevangenis een steeds grotere rol in het gezinsleven te spelen. Jaren later vraagt Frida zich af in hoeverre de koepel haar leven heeft bepaald. Je kan het kind uit de gevangenis halen, maar hoe haal je de gevangenis uit het kind?

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Joost van Hezik. Donderdag 18 januari begon op NPO 3 een nieuwe reeks Telefilms. Een van deze films is de film De Vaandeldrager VIJF van Joost van Hezik. Bij de onthulling van Rembrandts De Vaandeldrager in het Rijksmuseum, stormen vijf gemaskerde figuren binnen en gijzelen het kunstwerk van 175 miljoen euro. Ze dreigen het schilderij te vernietigen tenzij hun vriendin Debbie, een slachtoffer van het Toeslagenschandaal, haar dochter om twaalf uur terugkrijgt. Ondertussen verbergen de staatssecretaris van Cultuur, zijn woordvoerster en de museumdirectrice zich in het toilet, waardoor de actievoerders in een onverwachte gijzelingssituatie belanden die Nederland in spanning houdt. Joost van Hezik: Het is winter 2021. Terwijl Nederland opnieuw in lockdown gaat, de horeca en de gehele culturele sector op instorten staat, kondigt de regering aan voor 157 miljoen euro Rembrandts beroemde doek ‘De Vaandeldrager’ aan te schaffen. Samen met het Rijksmuseum heeft de Nederlandse Staat de andere kopers overboden en neemt het De Vaandeldrager over uit de collectie van de Rothschilds. “Een zeer belangrijke aankoop”, volgens minister Van Engelshoven. Dat de timing en het bedrag van deze aankoop tot verontwaardiging zou leiden leek haar totaal te verrassen. Deze film is losjes gebaseerd op dit nieuwsfeit en neemt vervolgens een fictieve afslag naar deze gijzeling.Met deze film wil ik de Nederlandse samenleving een spiegel voorhouden. Een grappige maar niet al te fraaie spiegel, waarin we zien hoe iedereen meedraait in een systeem waar alle menselijkheid uit is verdwenen.

Annemieke Bosman in gesprek met acteur Dick van den Toorn en Aike Dirkzwager. Dimitri Sjostakovitsj, de wereldberoemde Russische componist, leeft in voortdurende angst. Moet hij de wensen van Stalin inwilligen óf verslag doen van zijn schrikbewind en tirannie? Laat hij zich gebruiken door de dictator óf is hij juist de dissident die aan de kant van het volk staat?  Het dilemma van Sjostakovitsj, die leefde en werkte tijdens het Stalinistische bewind, is Faustiaans te noemen: hoe verhoudt zijn artistieke integriteit zich tot de dictatoriale machthebber? De vergelijking van Stalin met Poetin ligt voor de hand. In deze tijd zou Sjostakovitsj waarschijnlijk gecanceld worden, zoals gebeurd is met de Russische dirigent Valery Gergiev. Maar is dat terecht? Oordelen we niet te snel? Te heftig? Vanuit onze luxepositie van vrijheid en democratie?  De voorstelling De kwestie Sjostakovitsj  van BEER Muziektheater gaat over de menselijke stem, in de spagaat van ambitie en integriteit versus onderdrukking en opportunisme. Maar uiteindelijk ook over ons, het publiek en onze wens aan de goede kant van de geschiedenis te staan. In De kwestie Sjostakovitsj  kruipt Dick van den Toorn in de rol van Sjostakovitsj. René Groothof en Yari van der Linden vertolken alle rollen daaromheen. Zij excelleren alle drie in een absurde, geestige, en vertellende speelstijl met het vermogen het publiek diep te raken. Aike Dirkzwager regisseert de voorstelling. De tekst is van de onlangs overleden theatermaker Helmert Woudenberg. 

Annemieke Bosman gaat met Machteld Siegmann in gesprek. Haar nieuwe boek Aloha zit vol met verhalen die elke raak zijn en je aanzetten tot denken. Een enkele ontmoeting kan je leven op z’n kop zetten. Vooral de onverwachte ontmoetingen, die anders lopen dan je denkt. Veel van de verhalen in Aloha gaan over zulke ontmoetingen-op-het-tweede-gezicht: een oude pontwachter wacht op zijn laatste passagier om hem de liefde te verklaren, een kunstenares vergeet haar vernissage omdat ze door iets groters in beslag wordt genomen, een slang leidt een dubbelleven en een gescheiden vader komt zichzelf tegen op kampeervakantie met zijn dochters. Gelukkig maar: de wereld is gevaarlijker maar ook magischer dan gedacht. Het boek is uitgekomen op 12 januari bij uitgeverij Ambo Anthos. 

Brecht van Hulten praat met Laura Lubbers over haar podcast De Spanjestrijders en ik.  Jongeren van nu staan voor grote uitdagingen in een steeds complexer wordende wereld. Hoe kunnen we onze idealen waarmaken in een wereld die soms zo onrechtvaardig lijkt? In de podcast De Spanjestrijders en ik onderzoekt podcastmaker Laura Lubbers de rol van idealisme in deze tijd. Aan de hand van de verhalen van twee Nederlandse Spanjestrijders uit de jaren '30, vraagt ze zich af wat jonge mensen van nu bereid zijn op te offeren voor hun idealen. Jaap Gons en Jenny Schaddelee zijn allebei twintigers als in 1936 de Spaanse Burgeroorlog uitbreekt. Ze besluiten, net als honderden andere Nederlanders en tienduizenden mensen van over de hele wereld, naar Spanje te gaan om de Republiek te beschermen tegen het oprukkende facisme van generaal Franco. Gedreven door hun idealen, vechten ze mee in land waar ze nog nooit zijn geweest. Vijftig jaar later zijn deze Spanjestrijders geïnterviewd door geschiedenisstudenten. En veertig jaar daarna belanden de cassettebandjes met die interviews in de handen van Laura Lubbers. Als jonge programmamaker, even oud als Jaap en Jenny destijds waren, raakt Lubbers gefascineerd door deze verhalen en begint ze na te denken over haar eigen verantwoordelijkheid en idealen in een wereld die opnieuw op een kruispunt staat. In de podcast De Spanjestrijders en ik wordt de luisteraar meegenomen in de persoonlijke verhalen van Jaap en Jenny, waarbij ze hun ervaringen delen met gevoel, humor en verdriet. Daarnaast gaat Lubbers via gesprekken met experts, een Oekraïne-ganger en klimaatactivisten op zoek naar manieren om zelf actie te ondernemen in de wereld van vandaag. 

Annemieke Bosman in gesprek met filmmaker Jos Stelling. Jost Stelling's nieuwste film De dans van Natasja gaat over de vreemde, in zichzelf gekeerde Daantje en de door het leven getekende ex-ballerina Natasja. Daantje is een wonderlijk, eenzaam ventje, dat nauwelijks spreekt of naar buitenwil. Zijn moeder troost hem door over een meisje te vertellen dat op hem wachten mooi kan dansen. Jaren later, nadat vader en moeder bij een ongeluk zijn omgekomen, is Daantje dakloos en ontmoet hij de oudere levenswijze ex-ballerina Natasja. Jos Stelling debuteerde in 1974 succesvol met de film Mariken van Nieumeghen. De film werd geselecteerd voor de officiële competitie van het Cannes film festival. Daarna volgde meerdere successen zoals de films De illusionist, De wisselwachter, De Vliegende Hollander, No Trains No Planes en Het meisje en de dood.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Erik Whien. In een tijd waarin verschillen belangrijker lijken dan overeenkomsten, maakt regisseur Erik Whien bij Theater Rotterdam een nieuwe voorstelling A Case for the Existence of God. In dit nieuwe stuk van de Amerikaanse toneelschrijver Samuel D. Hunter zien we een onwaarschijnlijke vriendschap tussen twee vaders ontstaan. Twee mannen die op het eerste gezicht niets met elkaar gemeen hebben, behalve dat ze beiden grandioos te grazen worden genomen door het leven. Die tegenslag is de basis voor een connectie waar misschien wel iets groots, of goddelijks, in verscholen ligt. Erik Whien regisseerde eerder bij Theater Rotterdam de voorstellingen Verdriet is het ding met veren, Eindspel en Revolutionary Road. Hiervoor werkte Whien voor Toneelschuur Producties en Toneelgroep Oostpool.

Annemieke Bosman praat met schrijver Ellen Heijmerikx over haar nieuwe roman Broer, moordenaar.  Wanneer haar ernstig zieke broer belt vanuit Belize om te vragen of ze hem in zijn laatste dagen gezelschap komt houden, besluit Ellen te gaan. Ondanks alles wat hij heeft opgebiecht, zelfs een moord. Nog altijd voelt ze zich met hem verbonden, zeker ook vanwege hun gedeelde jeugd in een zeer strenge geloofsgemeenschap. In Broer, moordenaar volgen we haar broer in zijn begindagen in Belize, hoe hij een nieuw leven opbouwt en hoe hij verzeild raakt in criminaliteit. En we volgen Ellen, die haar zieke broer verzorgt en antwoord probeert te vinden op de vraag: als we dezelfde gewelddadige indoctrinatie hebben meegemaakt, en mijn broer in staat is tot moord, wat zegt dat dan over mij?

Kunstmusea in Nederland hangen vol met Nederlandse topkunst. Maar dat is niet altijd zo geweest, toont regisseur Oeke Hoogendijk met de documentaire De Vereniging Rembrandt; een uitzonderlijk jaar. Tachtig procent van het kunstbezit in de huidige Nederlandse musea kwam mede tot stand dankzij de steun van dit particuliere mecenaat. In hun 140-jarig bestaan was de aankoop van Rembrandts Vaandeldrager in 2021 de duurste en meest controversiële aankoop ooit. Annemieke Bosman gaat met Oeke Hoogendijk in gesprek.  De documentaire De Vereniging Rembrandt van Oeke Hoogendijk was op woensdag 10 januari 2023 om 20:25 te zien bij de NTR op NPO 2. 

Brecht van Hulten in gesprek met fotograaf Martin Hierck en Paula over fotoboek Paula. In november 2023 werd het boek Staying in coming out van fotograaf Martin Hierck gelanceerd. Zijn filmisch aandoend boek vertelt het verhaal van Paula, die op 63-jarige leeftijd het ouderlijk huis, een statig bovenhuis in Amsterdam-Zuid moet verlaten. Hier wordt het verleden gekoesterd. Of misschien wel: vastgeklampt. Deze plek verlaten is, na zestig jaar, een huizenhoog obstakel voor Paula. Omdat ze er lang een geheim met zich meedroeg. Niemand die het wist. Na jaren worstelen besloot ze uit haar ei te kruipen. Fotograaf Martin Hierck portretteerde er het leven van de laatste bewoonster. De dagelijkse routine. Huiskat Sil. De moeite van loslaten. Paula klampt zich vast aan spullen en de herinnering. Gaat het boek haar helpen loslaten? Drie jaar lang volgde Martin Hierck Paula op de voet. Een periode waarin een bijzondere band en vriendschap voor het leven tussen Paula en Martin ontstond. ”Een band die het fotograferen van Paula een stuk makkelijker maakte. Wat heb ik een respect voor Paula, die na een periode van aarzelen, haar huis voor mij openstelde en mij toeliet in haar leven”, aldus Martin. Journalist Jean-Pierre Geelen haakte aan om Paula’s verhaal in woorden te schetsen, zoals geen ander dat kan. Paula zelf zet de foto’s die Martin van haar maakte daarnaast extra kracht bij met haar schitterende poëzie.

De overzichtstentoonstelling Ad van Denderen: Onderweg laat de ontwikkeling zien van de documentaire fotograaf Ad van Denderen. In de periode 1965-2019 kaartte hij de onderwerpen als apartheid, migratie en geopolitieke conflict tussen Israël en Palestina aan. Onderwerpen die nu nog steeds actueel zijn. In deze grootse overzichtstentoonstelling belicht het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam de hoogtepunten uit zijn carrière die bijna zes decennia omvat. Jan Mom gaat met Ad van Denderen in gesprek. 

Hein van Eekert in gesprek met journalist en schrijver Haroon Ali. Onlangs verscheen van zijn hand het boek Spectrum, een boek over de regenbooggemeenschap in de 21ste eeuw. Voor Spectrum interviewde Haroon Ali bekende en minder bekende lhbtq'ers. Ali onderzoekt wat hen bindt - en welke maatschappelijke kwesties hem vandaag de dag verdelen. Waarom worstelen homomannen vaak met hun mannelijkheid? Waarom accepteren sommige feministen niet dat transgender vrouwen ook vrouwen zijn?  Een boek over seksualiteit en genderdiversiteit. Haroon Ali is freelancejournalist voor onder de Volkskrant en columnist bij het Noordhollands Dagblad. 

Hein van Eekert in gesprek met schrijver en onderzoeker Rick Honings. Van zijn hand verscheen in het najaar het boek De ontdekking van Insulinde. Het ‘prachtig ryk van Insulinde dat zich daar slingert om den evenaar, als een gordel van smaragd’. Met die woorden verheerlijkte Multatuli de kolonie Nederlands-Indië in zijn Max Havelaar (1860). In de vroege negentiende eeuw, na de ondergang van de VOC, werd Indië voor het eerst een echte kolonie van Nederland. Vanaf dat moment gingen reizigers op pad om de binnenlanden van Java, Sumatra en de ‘buitengewesten’ te verkennen: natuuronderzoekers, predikanten, zendelingen, taalgeleerden, ambtenaren, militairen en gelukszoekers, en later ook vrouwen en toeristen. Zij schreven volop reisverhalen om het ‘moederland’ te informeren over het koloniale project. Hoe reisden ze in die periode in Indië? Welke woorden gebruikten ze om uiting te geven aan hun ervaring van de tropen? Wat zagen, hoorden, roken en proefden ze? Welke onbekende planten, dieren en mensen kwamen ze tegen? En wat zeggen de publicaties van negentiende-eeuwers over hun manier van denken? De ontdekking van Insulinde laat niet alleen zien hoe Nederlanders réisden, maar ook hoe ze dáchten en de koloniale stereotypen vorm gaven die tot op heden invloed uitoefenen. Rick Honingsis neerlandicus en Scaliger-hoogleraar aan de Universiteit Leiden. Zijn onderzoek richt zich vooral op negentiende-eeuwse en koloniale literatuur. Met Peter van Zonneveld schreef hij een bekroonde biografie van de dichter Willem Bilderdijk: De gefnuikte arend (2013). Daarnaast schreef hij onder meer de monografieën De dichter als idool. Literaire roem in de negentiende eeuw (2016) en Romantici en revolutionairen. Literatuur en schrijverschap in Nederland in de 18de en 19de eeuw (2019, met Lotte Jensen).

Hein van Eekert in gesprek met Niek Idelenburg: theatermaker en artistiek leider van Holland Opera. Deze wintervakantie brengt Holland Opera samen metdeDuda Paiva Company & New European Ensemble de kerstvoorstelling Reinaert de V. (7+). Koningin Nobel houdt Hofdag. Alle dieren klagen over de kwaadaardige streken van Reinaert de Vos. Bruun de Beer en Tibeert de Kater moeten Reinaert gaan halen, maar hij is ze telkens te slim af. Pas als zijn dochter Rosseline aandringt verschijnt Reinaert aan het gerechtshof. Reinaert wordt veroordeeld... Hij lijkt koningin Nobel met een subliem verhaal te overtuigen van zijn onschuld. Maar Reinaert heeft 1 persoon onderschat: zijn dochter. Niek Idelenburg kruipt in de rol van Reinaert de V. Het aloude verhaal wordt speciaal voor deze voorstelling bewerkt door tweevoudig Gouden Griffelwinnaar Simon van der Geest. Oene van Geel (winnaar VPRO/Boy Edgar Prijs 2013) maakt een veelzijdige muzikale compositie, waarin elk dier een eigen muzikaal idioom krijgt. Reinaert de V. is een multi disciplinaire familievoorstelling met de poppenspelers en dansers van Duda Paiva Company, musici van het New European Ensemble en zangers van Holland Opera. Niek voltooide de dirigentenopleiding aan het Conservatorium van Amsterdam. Aan het conservatorium van Utrecht studeerde hij cum laude af voor klassiek zang. Hij zong in een groot aantal jeugdopera's zoals: Tantes, 4 Musketiers, Ruimtevlucht en Roodhapje. Niek dirigeerde o.a. Jonathan Dove's The Day After, Orfeo Underground en Divorce of Figaro. In de zomer van 2020 componeerde Niek zijn eerste opera: Vliegende Hollander. Hiervoor werd hij genomineerd voor de Matthijs Vermeulenprijs. In 2021 componeerde hij Dwaalhuis, een kameropera om dementie voor kinderen en jongeren bespreekbaar te maken. Voor zijn composities in Mijs met de zwavelstokjes werd hij genomineerd voor de BUMA Music Award 2022.

Annemieke Bosman praat met regisseur Naomi van der Linden en muzikaal leider Hanne van de Vrie over de voorstelling De theorie van alles, die zij maakten voor De Nationale Opera en Ballet.  De spoken word-opera De theorie van alles gaat over  de magisch-filosofische zoektocht van de 11-jarige Nia naar meer tijd. Haar oma, een vooraanstaand wetenschapper, wil dat Nia met haar ongelofelijke rekentalent elke dag in het laboratorium meehelpt om het natuurkundevraagstuk ‘de theorie van alles’ samen op te lossen. Maar haar oom, een beroemd danser, ziet Nia’s danstalent en wil dat ze al haar tijd doorbrengt in de dansstudio om een groot solist te worden. Nia kan én wil het allebei, maar ze weet niet hoe ze het allemaal voor elkaar kan krijgen. Ze voelt dat ze moet kiezen. Had ze maar meer tijd...

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Benjamin Moser. Van zijn hand verscheen vorige maand het boek 'De wereld op zijn kop. Ontmoetingen met de Hollandse meesters'. Twintig jaar geleden volgde Benjamin Moser vanuit Amerika zijn geliefde, en vestigde zich in Utrecht. Om Nederland beter te begrijpen dwaalde hij door musea en kwam oog in oog te staan met de fascinerende schilders uit de Gouden Eeuw: de altijd dynamische Rembrandt, de intimiteit van Ter Borch, de mysterieuze Vermeer. Hij stuitte op vragen die deze meesters ook stelden: Waarom maken we kunst, en waarom hebben we haar nodig? Wie, en wat, is een kunstenaar? Hoe kan kunst helpen onszelf te zien, en hoe kan ze ons helpen anderen te zien? Benjamin Moser (Houston, 1976) schrijft onder meer voor Harper’s Magazine en The New York Times Book Review en is redacteur van de Engelse vertalingen van het werk van Clarice Lispector. Zijn biografie Clarice Lispector stond op de shortlist van de National Book Critics’ Circle Award en is internationaal jubelend ontvangen. In 2019 verschijnt zijn biografie van Susan Sontag: Sontag. Haar leven en werk.

Annemieke Bosman praat met George Tobal, hij schreef en regisseerde de familievoorstelling Pech, die tot en met begin maart door heel het land te zien is.  Pech is een muzikale voorstelling van George & Eran Producties en gaat over het meisje Saar. Zij leeft in een stad die verdeeld is door een brede rivier zonder bruggen. Aan Saars kant van de stad hebben mensen veel pech. Zakken vol met echte, tastbare en voelbare pech worden dagelijks langs de deuren gebracht. Iedereen moet ze in huis nemen. Daar valt niet aan te ontkomen. Waarom hebben Saar en haar vader eigenlijk meer pech dan de mensen aan de andere kant van de rivier? Verzet begint met jezelf een vraag stellen en dan die vraag aan een ander stellen. Saar steekt vastberaden de rivier over om antwoorden te vinden op haar vragen. Waar komt die pech vandaan, is het stom toeval, het lot, een god, een systeem of je eigen schuld? Saar maakt een magische reis langs eigenaardige instanties en mensen die verantwoordelijk zouden kunnen zijn voor het verspreiden van de zakken pech. Lukt het haar een antwoord te vinden en daarmee de pech te verslaan?

Brecht van Hulten in gesprek met regisseur en schrijver Marlies Smeenge. Op 1e Kerstdag start bij de VPRO op NPO 3 de vierdelige serie De butlers.  ‘Butlers… bestaan die nog?!’ Jazeker. Sterker nog: onder rijken uit Azië, het Midden-Oosten en Rusland neemt de behoefte aan een in West-Europa opgeleide butler steeds meer toe. Op The International Butler Academy, gelegen in het Zuid-Limburgse Simpelveld, worden studenten van over de hele wereld en van alle leeftijden de fijne kneepjes van het butlervak bijgebracht. De vierdelige serie De butlers volgt zes studenten tijdens hun opleiding; wat beweegt hen te kiezen voor één van de minst zelfzuchtige beroepen die er bestaan? Regisseur en schrijver Marlies Smeenge (1993) studeerde documentaire regie aan de Nederlandse Filmacademie en woordkunst aan het Koninklijk Conservatorium in Antwerpen.Haar feelgood documentaires nemen de kijker mee naar bijzondere en soms bijna onwerkelijke plekken. Marlies maakte al eerder een korte documentaire over het leven op The International Butler Academy: The Ballet of Service (2020). De film won onder andere The Grand Prix Documentary op het Mecal Pro Festival in Barcelona.   

Annemieke Bosman praat met regisseur Jakop Ahlblom over Strangely Familiar, de nieuwste voorstelling van zijn gezelschap Jakop Ahlblom Company. Strangely Familiar is een surreële voorstelling over sociale druk en eigenwaarde. Het leven van een onbeholpen man wordt op zijn kop gezet wanneer zijn dubbelganger verschijnt. Deze dubbelganger is alles wat de man niet is, en berooft hem van de aandacht waarnaar hij verlangt. Terwijl niemand de gelijkenis ziet, probeert de man uit deze duistere en absurde situatie te komen.

Annemieke Bosman gaat met Carry Slee in gesprek. Slee is een van de meest bekende Nederlandse schrijfsters. Naast de talloze  kinderboeken schrijft ze ook boeken voor volwassenen. In september verscheen haar autobiografische roman Zijn Jongen. In het boek blikt ze terug op haar jeugd. Het is een verhaal over gezinsverhoudingen, de de rollen die we aannemen voor wie we liefhebben- en je eigen identiteit omarmen.  Het boek verscheen in september bij Boekhandel Riemer. 

Donderdag 14 december 2023 was het precies 100 jaar geleden dat schrijver Gerard Reve werd geboren. Dit wordt gevierd met de podcast ‘Tien dagen Reve’, waarin Jozien Wijkhuijs en Yentl van Stokkum het schrijverschap van Reve, zijn belangrijkste werk De avonden en diverse archiefstukken bespreken. Ook onderwerpen als tradities, rituelen, kerst, familiedynamieken, hypochondrie, droomduiding en oorlogstrauma komen aan bod. Tussen 22 en 31 december, de periode die centraal staat in De avonden, wordt er elke dag een nieuwe aflevering gepubliceerd. Samen met Harry Mulisch en Willem Frederik Hermans wordt Gerard Reve (1923 - 2006) – die voluit Gerard Kornelis van het Reve heet – gerekend tot ‘De Grote Drie’ van de naoorlogse Nederlandse schrijvers. Zijn debuutroman De avonden is een klassieker en staat ook tegenwoordig, bijna tachtig jaar na publicatie, bij menig middelbare scholier op de boekenlijst. Deze roman beschrijft de laatste tien dagen van 1946, vanuit de beleving van de jonge kantoorklerk Frits van Egters. Journalist, schrijver en radiomaker Jozien Wijkhuijs leest al jaren De avonden tussen 22 en 31 december. Enkele jaren geleden deed ze een exemplaar cadeau aan dichter, toneelschrijver en performer Yentl van Stokkum. Yentl las het boek met frisse tegenzin en bleef halverwege steken, maar dit jaar waagt ze een nieuwe poging en spreekt hierover met Jozien in ‘Tien dagen Reve’. Zelf omschrijven ze de podcast als ‘een literatuurbespreking, een kletscast, een filosofische feestdagenpodcast en een onderzoek ineen’. 

Annemieke Bosman gaat met zelfstandig kunsthistoricus Marike van Roon in gesprek. Van Roon is hoofdconservator bij het Allard Pierson, de erfgoedinstelling van de Universiteit van Amsterdam. Hier ontdekte zij de betekenis van de geborduurde boekband. Boeken kan je niet alleen lezen, je kan er ook mee pronken. De schitterendste boekbanden zijn de geborduurde, gemaakt van zijde, goud, zilver en parels afkomstig uit de hele wereld. Pure luxe, maar ook stille getuigen van een maatschappij in beweging. Een jarenlange speurtocht bracht ruim dertig exemplaren aan het licht, verspreid over verzamelingen in de hele wereld.  Kijk Mij! Geborduurde boekbanden 1585-1670 is 3 oktober verschenen bij Sterck & De Vreese. 

Brecht van Hulten praat met Ben van den Bercken. Hij is conservator van de tentoonstelling Oog in oog, de mensen achter mummieportretten, die tot en met 25 februari 2024 is te zien in het Allard Pierson Museum in Amsterdam.  Mummieportretten zijn meestal op hout geschilderde portretten die werden gemaakt tijdens de Romeinse periode in Egypte. Na het behandelen en inwikkelen van het lichaam van de overledene, werd het portret op het gezichtsgedeelte van de gemummificeerde persoon bevestigd. Voor Oog in oog brengt het Allard Pierson 38 exemplaren van over de hele wereld bij elkaar. Ze brengen ons oog in oog met evenzoveel personen die zich bijna 2000 jaar geleden lieten vereeuwigen. De mummieportretten spreken sterk tot de verbeelding door hun kleuren, indringende blik en vooral hun modern aandoende realisme. Het zijn kunstzinnige uitingen van een traditie die terugkeerde in de Byzantijnse schilderkunst. Tegenwoordig worden ze gezien als voorbeeld van de vroegst bekende, realistisch geschilderde portretkunst. Wie waren de geportretteerden? Hoe werden zij afgebeeld en waarom? Door wie werden zij gezien? En hoe zijn ze ontdekt? In Oog in oog maken bezoekers niet alleen kennis met de geportretteerden maar ook met makers, nabestaanden, navolgers, verzamelaars, archeologen en onderzoekers die een rol spelen rond deze portretten.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseuse Margien Rogaar en scenarioschrijver Fiona van Heemstra Het was de openingsfilm op het afgelopen Cinekid festival: De familiefilm Jippie No More! van Margien Rogaar en Fiona van Heemstra. Jippie No More! vertelt het verhaal van de zestienjarige Jaap Peter ‘Jippie’ (Wesley van Klink) en zijn familie, die tijdens de voorbereidingen van het huwelijk van de oudste zus allemaal op hun eigen manier worden uitgedaagd in de liefde. Het is een film voor het hele gezin over liefde, familie en verbintenis. Regisseur Margien Rogaar (familieserie LAMPJE) en scenarist Fiona van Heemstra(KNOR) maakten een hartverwarmende familiefilm voor jong en oud. Jippie No More! won op het Cinekid festival de Publieksprijs voor Beste Nederlandse Kinderfilm én de Jeugdjury Award. Jippie No More! is vanaf donderdag 14 december 2023 te zien in de Nederlandse bioscopen.

Annemieke Bosman in gesprek met fotograaf Rob Hornstra.  Al zijn hele carrière legt Rob Hornstra zich erop toe een menselijk beeld van zijn eigen tijd te schetsen door mensen in hun alledaagse situaties te fotograferen met een focus op Rusland en Europa. De overzichtstentoonstelling 'Ordinary People' in het Fotomuseum Den Haag laat een nieuwe kijk zien op het twintigjarige oeuvre van de Nederlandse fotograaf. In deze tentoonstelling staat zijn categorische werkproces centraal. Overal waar hij komt, gaat hij op zoek naar dagelijkse taferelen, zoals de ambtenaar achter zijn bureau en de slager achter het hakblok. 'Ordinary People' onderzoekt Hornstra's werkwijze en laats zien hoe deze, bewust of onbewust, verbinding tussen de mensen smeedt die ver voorbij de landsgrenzen reiken.

Het nut van Edo Dompelmans is een muzikaal portret van een man die erachter komt dat hij in vrijwel elk opzicht van zijn leven volstrekt inwisselbaar is. En dat dat niet zonder gevolgen blijft. De voorstelling gaat over de vraag in hoeverre wij als mens vervangbaar zijn. En de angst voor het antwoord op die vraag.  De voorstelling is gemaakt door Jasper Stoop en Simme Wouters. Zij delen een liefde voor taal, muziek en absurdistisch existentialisme. De muziek in het stuk is geïnspireerd door liedperformers Jacques Brel, Stromae en Nina Simone.  De voorstelling is tot en met 19 januari 2024 te zien in verschillende Nederlandse theaters. 

Brecht van Hulten in gesprek met choreografe Wubkje Kuindersma.  Dit voorjaar verscheen Bank Street van schrijver en voormalig danser Meg Howrey. Deze roman geeft een unieke kijk achter de schermen in de professionele balletwereld in het New York van de jaren tachtig en werd al verkozen tot New York Times' Boek van de Maand. De wereld van het professionele ballet geeft een geweldige extra dimensie aan de roman, je kunt goed merken dat Howrey deze wereld van binnenuit kent. Rebecca Makkai, Een stralende toekomst meets Zadie Smith, Swingtime.Bank Street is een onvergetelijke en diep ontroerende roman over een dochter die vurig wenst gezien te worden door haar vader. Over wat we kunnen vergeven, en over de prijs die we bereid zijn te betalen voor ambitie, en voor de liefde. Wubkje Kuindersma las voor Opium 'Bank Street'. Kuindersma is Freelance Choreographer and Young Creative Associate bij het Nationale Ballet. Menselijke verbondenheid, gendergelijkheid en mensenrechten zijn belangrijke thema's in het werk van de Nederlandse choreografe Wubkje Kuindersma (geboren in Kameroen).

Annemieke Bosman praat met regisseur Aliona van der Horst over de documentaire Gerlach, die zij samen met Luuk Bouwman maakte.  Gerlach is een liefdevol en humoristisch portret van akkerbouwer Gerlach, die al zestig jaar boert onder de rook van Schiphol. Om hem heen heeft hij alles zien veranderen. Zijn simpele houten huisje is inmiddels ingeklemd door een Shell tankstation, een McDonalds en distributiecentra. Met veel toewijding zorgt hij voor zijn bieten en graan, terwijl projectontwikkelaars op zijn land azen en de klimaatverandering zijn oogst ontregelt. Ondanks alles wat op zijn pad komt blijft Gerlach fier overeind met zijn relativerende humor, geholpen door zijn liefhebbende broers en vrienden. Zijn huisje is de regendruppel waarin de wereld weerspiegeld wordt, existentialistisch en absurdistisch.

Annemieke Bosman in gesprek met actrice Maria Kraakman. Maria Kraakman speelt bij ITA de monoloog 'Prima Facie', het prijswinnende toneelstuk van auteur Suzie Miller in een regie van Eline Arbo.. De snoeiharde monoloog maakte eerder furore op West End en Broadway en is nu voor het eerst in het Nederlands te zien. Tessa is een slimme en meedogenloze strafrechtadvocaat die gespecialiseerd is in zedendelicten. Ze heeft zich los weten te maken van haar arbeidersmilieu en wordt nu omgeven door oud geld en de geprivilegieerde elite. Rechtspraak is voor haar een sport. Ze vindt dat ze in vergelijking tot haar mannelijke collega’s op een nette manier de slachtoffers van seksueel misbruik onderuithaalt. Zo houdt ze verdachten uit de gevangenis door precies genoeg twijfel te zaaien en altijd ‘de juridische waarheid’ boven tafel te krijgen. Totdat de rollen onherroepelijk omdraaien: een onverwachte gebeurtenis confronteert haar met de gespannen verhouding tussen de patriarchale macht van de wet, de bewijslast en de moraal. Maria Kraakman is nauw betrokken geweest bij de vertaling van Prima Facie, om de vertaling op haar stem en spel af te stemmen. Kraakman was eerder bij ITA te zien in o.a. Het jaar van de kreeft (nominatie Theo d'Or), Ibsen huis, De dingen die voorbijgaan, Romeinse tragedies, Kleine zielen, De stille kracht, Lehman Trilogy en Penthesilea.  Kraakman studeerde in 1998 af aan de Arnhemse Toneelschool. Kraakman speelde bij Art & Pro,  het Nationale Toneel en Toneelgroep Oostpool. In 2010 won Maria Kraakman de Theo d'Or voor haar titelrol in Orlando.

Annemieke Bosman in gesprek met kunstenaar Joyce Overheul. In Museum W in Weert is momenteel een solovoorstelling te zien van kunstenaar Joyce Overheul. Met de tweede solotentoonstelling Sending Thoughts and Prayers toont Museum W  wandkleden op groot formaat, knuffelobjecten, vaandels en installatiekunst. Ook zijn er kunstwerken uit de museumcollectie te zien. Op die manier worden interessante combinaties gemaakt tussen het actuele werk van Joyce Overheul en collectie van Museum W.  Joyce Overheul is een maatschappelijk geëngageerde kunstenaar. In haar oeuvre lopen humor, activisme en actualiteit subtiel door elkaar en maakt ze gebruik van feministische maatschappijkritiek. Overheul bedient zich veelal van een humoristisch commentaar op onderwerpen als vrouwenrechten, emancipatie en machtsrelaties. In haar werk maakt Overheul bewust gebruik van textiel en ambachtelijke handwerktechnieken. Deze kunstvormen werden lange tijd niet serieus genomen en weggezet als vrijetijdsbesteding voor vrouwen. De vrolijke kleuren, zachte materialen en een bewust kitscherige beeldtaal vormen een scherp contrast met haar politieke boodschap. Seksistische en vrouwonvriendelijke opmerkingen plaatst zij zonder aarzeling als tegeltjeswijsheden op haar kunstwerken.

Het nieuwe boek van Frank Nellen De onzichtbaren is uitgekomen bij Hollands Diep, en stond in de top vijf van de beste boeken van dit jaar van De Volkskrant. Het verhaal speelt zich af eind jaren tachtig in Kiev en volgt het verhaal van Dani. Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek. Met elke stap in zijn zoektocht komt Dani dichterbij de onthulling van een pijnlijke geschiedenis. 

Brecht van Hulten praat met schrijver en culinair journalist Joël Broekaert over zijn boek De wereldgeschiedenis in twaalf bonen.  Bonen: een oeroude gewas dat op cruciale momenten de loop van de geschiedenis heeft bepaald. De Italiaanse schrijver Umberto Eco stelde zelfs dat bonen onze beschaving gered hebben. Een heel sexy reputatie hebben ze niet, toch zijn er over de bescheiden boon talloze verhalen te vertellen. Culinair schrijver en historicus Joël Broekaert dook diep in deze geschiedenissen en brengt in dit boek zijn mooiste verhalen bijeen. Bonen hebben de mens vanaf diens vroegste bestaan gevoed, bonen waren de motor achter de vroegste landbouwrevolutie, de tuinboon hielp Europa door de donkerste dagen van de Middeleeuwen en de zwarte-ogenboon werd meegenomen door tot slaaf gemaakte Afrikanen, en groeide daardoor uit tot het symbool van de Zwarte Amerikaanse emancipatie.

Annemieke Bosman in gesprek met kunsthistorica Saskia de Bodt. Ze behoren tot ons collectief geheugen: de wereldberoemde verhalen over Bambi, Heidi, Pinokkio en Nils Holgersson, om er een paar te noemen. Maar lang niet altijd is bekend hoe deze literaire klassiekers in de loop der jaren zijn veranderd en aangepast aan de tijd. Dat gebeurde door massa’s bewerkers, illustratoren, kunstenaars en filmmakers. Vanaf hun ontstaan zijn de verhalen zowel inhoudelijk als uiterlijk eigenlijk nooit hetzelfde gebleven. In 'Springlevend' onderzoekt kunsthistorica Saskia de Bodt veertien beeldbepalende boeken die oorspronkelijk verschenen tussen 1850 en 1950. Zij laat zien hoe er mettertijd een discrepantie ontstond tussen de oorspronkelijke intenties van de auteurs en de huidige perceptie van hun werk.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Marijke Schermer en actrice Henriëtte Tol. Marijke Schermer schreef een nieuw toneelstuk over drie sterke vrouwen, die beginnen te wankelen. Deze tragikomedie genaamd 'Fokker Blankers Tol' is geïnspireerd op drie actrices die hun sporen in de toneelwereld allang verdiend hebben, namelijk Anne Wil Blankers, de grande dame van het Nederlands toneel, Henriëtte Tol en Renée Fokker. Het stuk gaat over drie zussen die elkaar treffen op een moment dat voor iedereen een kruispunt blijkt te zijn.    

In de grootste zaal van het Stedelijk keert Nan Goldin met de tentoonstelling This Will Not End Well terug naar de oorsprong van haar artistieke praktijk. Als filmmaker presenteert ze in zes ruimtes slideshows bestaande uit duizenden foto's, ondersteund door muziek, voice-overs en archiefmateriaal. Annemieke Bosman gaat in gesprek met de curator van de tentoonstelling, Vincent van Velsen. De tentoonstelling is tot en met 28 januari 2024 te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam. 

Annemieke Bosman praat met Luk van Haute. Hij vertaalde het boek Als mens mislukt van Osamu Dazai uit het Japans en verzag deze roman van een uitgebreid nawoord.  ‘Een leven vol schaamte heb ik geleid. Het dagelijks bestaan van mensen, daar krijg ik geen vat op.’ Het zijn de eerste zinnen uit het dagboek van Yozo Oba, een jongeman die leeft in een steeds woeliger Japan. Zijn ouders zijn altijd afwezig en hij heeft moeite contact met leeftijdsgenoten te maken. De wereld om hem heen kan hij niet begrijpen. In zijn kinderjaren besluit Yozo de clown uit te hangen; alleen zo hoeft hij nooit gesprekken aan te gaan en zijn emoties onder ogen te zien. Tijdens zijn studententijd zoekt hij zijn heil in drugs, drank en seks. Zijn pogingen relaties op te bouwen met vrouwen lopen elke keer op niets uit.  Zonder vals sentiment beschrijft Osamu Dazai wat er gebeurt als depressie en angst zich meester maken van een mens. In buitengewoon krachtig proza beschrijft hij het tragische leven van Yozo, een leven van de vervreemding van een individu in een samenleving waarin hij zijn plaats niet vindt, met maar heel af en toe vluchtige momenten van verbintenis en genegenheid. Als mens mislukt toont op de gevoelens van een neerslachtige generatie die opgroeit in de jaren dertig van de vorige eeuw.

Hein van Eekert in gesprek met cabaretier Thijs van de Meeberg. Thijs van de Meeberg toert momenteel langs de theaters met zijn vierde solovoorstelling getiteld: 'Met de beste bedoelingen'. Met 'Met de beste bedoelingen' gaat Thijs van de Meeberg er met een gestrekt been keihard in, op zoek naar het antwoord op de vraag: hoe bewaak ik de vrede? In blinde paniek en met een slecht voorgevoel, maar met een nog dieper verlangen naar een samen gaat Thijs aan de slag! Stevig, lomp en als een ongeleid projectiel. Woede is het enige wat we nog gemeen hebben. Thijs nodigt je uit om samen met hem die woede iets meer te koesteren. Uiteraard met de beste bedoelingen. Thijs van de Meeberg wordt geroemd om zijn slimme verhaalstructuur en grote improvisatietalent. Een sympathieke, oprechte en vurige cabaretier die zijn publiek de hele avond blijft verrassen. Thijs van de Meeberg studeerde aan de Koningstheateracademie en won de jury- en publieksprijs bij het Leids Cabaret Festival 2015.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Jurjen Blick. ‘Haal uit het leven wat erin zit, het is zo voorbij!’ Het is een behartigenswaardig motto, maar het lijkt in deze tijd soms meer op een gebod dan op een advies. Levenscoaches, zelfhulpboeken, therapeuten, motivational speakers, ze bedienen zich allemaal graag van de metafoor van het leven als een bron die je maximaal moet uitputten. Voor je het weet is het te laat en ligt die toekomst waar je van droomde achter je. Maar hoe haal je alles uit het leven als je weet dat je nog maar een kans hebt? Een kans om kampioen te worden, een kans om nog te achterhalen wie je vader is, één kans om een kind op de wereld te zetten….   De VPRO-serie 'De laatste kans' volgt een aantal personages wiens leven haast obsessief om die laatste kans draait. Om hun doel te bereiken moeten ze allen op hun eigen manier horden lopen met genoeg obstakels op de weg die ze kunnen beletten om de eindstreep te halen. Regisseur Jurjen Blick (Stuk, De Hokjesman) vlecht hun verhalen tot een mooi mozaïek.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Robert Vuijsje. Deze maand verscheen zijn nieuwe roman 'Maak de wereld beter. Het verhaal van mijn moeder'. Maak de wereld beter: meestal klinkt dat zalvend of nep, maar in het geval van de moeder van Robert Vuijsje was het echt zo. Sheila Gogol werd in New York geboren, reisde op haar 18de naar Israël en liftte naar naar Europa waar ze Roberts vader tegenkwam. Ze ontmoette Marilyn Monroe en Malcolm X, en was aanwezig tijdens historische momenten als de ‘I have a dream’-toespraak van Martin Luther King. Niet alleen scheerde haar leven langs grote gebeurtenissen van de afgelopen eeuw, het stond ook in het teken van de even eenvoudige als moeilijke opdracht meer aan het leven te geven dan eruit te halen.     'Maak de wereld beter' is een ode van een zoon aan zijn moeder en een zoektocht naar hoe het verder moet, nu ze er niet meer is. Op donderdag 23 november 2023 verschijnt een documentaire die de EO over Roberts moeder maakte. Robert Vuijsje publiceerde de romans 'Alleen maar nette mensen', dat werd bekroond met de Gouden Uil en waarvan meer dan 200.000 exemplaren werden verkocht, 'Beste vriend'en  'Salomons oordeel', en de interviewbundel 'Maar waar kom je écht vandaan?'

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Jip Vuik. Vuik regisseert voor hiphop-theatercollectief DIEHELEDING de interactieve voorstelling Gilgamesj.  Koning Gilgamesj is een interactieve voorstelling met augmented reality en puzzels. Het verhaal volgt Sama. Sama mist haar vader. Hij heeft geen tijd voor haar en staart alleen maar naar het spijkerschrift op een kleitablet. Sama wil helpen maar dat wil haar vader niet. Toch kraakt ze de code en samen belanden ze in het avontuur van de legendarische held Gilgamesj. Het publiek kan Sama helpen om het verhaal anders te laten eindigen via een innovatieve theatergame.  Jip werkt als regisseur voor hiphop-theatercollectief DIEHELEDING. Daarnaast werkt hij als docent aan Artez en is hij verder werkzaam als coach, schrijver en dramaturg. De voorstelling Koning Gilgamesj is nog tot en met 10 december te zien in verschillende Nederlandse theaters.   

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Anna van der Heide en acteur Sabri Saad El Hamus. Deze week gaat de romantische film 'ROCCO & SJUUL' in premiere van regisseur Anna van der Heide.  'ROCCO & SJUUL' gaat over Rocco (Sabri Saad El Hamus) en Sjuul (Beppie Melissen) die elkaar weer ontmoeten vijftig jaar nadat ze samen dansten in dancings in Den Haag. Allebei hebben ze hun levens geleid en gezinnen gesticht, maar toch schiet de vlam in de pan.  Grote vraag: 'mag en kan je wanneer je al een heel leven hebt geleid voor jezelf kiezen?  

De jonge Nora is halsoverkop met een koffer vol camera’s naar Berlijn verhuisd. Hier kan ze een echte kunstenaar worden, net als haar nieuwe vrienden, die haar langs de gouden en rauwe randjes van de stad leiden. Langzaamaan ontwikkelt Nora vertrouwen in de kracht van haar foto’s. Dan ziet ze Dominik staan, de mooiste en meest getalenteerde schilder die deze creatieve stad rijk is. Nora wil hem, en hij wil haar schilderen. Terwijl obsessie en liefde in een kat-en-muisspel verstrengeld raken, vergeet Nora steeds vaker achterom te kijken. Tot Dominik één vrucht te veel plukt van haar toewijding en de ambitieuze kunstenaars ontdekken welke prijs je betaalt voor liefde op het doek. 'Muze' meandert door het onstuimige land van twintiger zijn en je eigen ambities met onzekerheid in de weg zitten. Een roman over hoe samen te zijn met een ander en intussen trouw te blijven aan jezelf. Nora’s pijn en volwassenwording laten ons nadenken over waar de vrijheid en schuld van een ander eindigen, en onze zelfstandigheid begint. Loren Snel (1992) is schrijver en redacteur. Haar essays, verhalen en poëzie verschenen onder andere bij Hard//hoofd, De Groene Amsterdammer, rekto:versoen in de queer dichtbundel Mateloos verlangen. In 2022 werd zij genomineerd voor de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek met een essay over plagiaat van levenskunst. 'Muze' is haar debuutroman.

Annemieke Bosman in gesprek met toneelschrijfster Lot Vekemans en acteur Helmert Woudenberg. Kun je houden van iemand van wie je de ideeën verwerpt? Dat is de grote vraag in het nieuwe stuk van toneelschrijfster Lot Vekemans. In dit stuk spelen Helmert Woudenberg en José Kuipers een vader en dochter die in alles lijnrecht tegenover elkaar staan. Een vader en een dochter leven al jaren met elkaar in onmin. Hij is een trotse, koppige bejaarde, die woont in een beveiligde enclave waar mensen zoals hij - wit, succesvol en ooit invloedrijk - zich hebben teruggetrokken als reactie op de veranderende samenleving. Zij omarmt die nieuwe samenleving, waarvoor ze gevochten heeft. In alles staan ze lijnrecht tegenover elkaar. De verwijdering lijkt onoverbrugbaar. In het stuk 'Bind' botsen twee werelden in een ooit sterke familieband. Hoe ga je om met ideologische verschillen?

Annemieke Bosman in gesprek met Jelle Bouwhuis, conservator Moderne Kunst van Museum Arnhem.  Met de tentoonstelling 'Kunst in het derde rijk - Verleiding en afleiding' richt Museum Arnhem zich op een blinde vlek in de kunstgeschiedenis. Aan de hand van zo'n negentig werken wordt een beeld geschetst van de kunst die tijdens het naziregime (1933-1945) in Duitsland werd gemaakt en geëxposeerd. Centraal staat de rol van beeldende kunst in deze periode; hoe deze door het regime tot een politiek instrument werd gemaakt. Het is voor het eerst sinds 1944 dat een kunstmuseum in Nederland op deze schaal aandacht geeft aan deze beladen periode in de Duitse kunstgeschiedenis.

Brecht van Hulten in gesprek met danseres Omani Ormskirk, danseres bij Nederlands Dans Theater. Omani Ormskirk danst sinds augustus 2022 bij het NDT 2, de jongerentak van het Nederlands Dans Theater. Daarvoor studeerde Omrskirk aan de prestigieuze The Juilliard School in New York City. Deze maanden toert Ormskirk met het NDT 2 door het land met het drieluik 'Illuminate'. Het programma zet de schijnwerpers op drie jonge, getalenteerde choreografen die de jonge, virtuoze dansers uitdagen met een grote verscheidenheid aan ideeën en bewegingsstijlen. Het programma 'Illuminate' bestaat uit 'Bedtime story' van Nadav Zelner en wereldpremières van Jermaine Spivey en Micaela Taylor (choreograaf en artistiek directeur van het in Los Angeles gevestigde gezelschap The TL Collective). 

Annemieke Bosman in gesprek met Annemarieke Willemsen, archeoloog en conservator Middeleeuwen van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. In het Rijksmuseum is een grote tentoonstelling die je meeneemt op een tijdreis door het midden van de Middeleeuwen, met het jaar 1000 als eindbestemming.  In de tentoonstelling zijn meer dan vierhonderd objecten te zien uit heel Nederland, en ook ver daarbuiten. Daaronder bevinden zich vrijwel alle belangrijke archeologische voorwerpen uit de periode 900-1100 die in ons land zijn gevonden. Topstukken zijn een Vikingdrinkhoorn uit de Onze Lieve Vrouwe-basiliek in Maastricht en het beroemde Evangeliarium van Egmond uit de Koninklijke Bibliotheek. Maar ook zwaarden, scheepshout en gouden sieraden zijn van de partij, evenals muntschatten, het borstkruis van Sint-Servaas, de oudste schaakstukken van Nederland en een houten ladder uit een waterput. Uit internationale verzamelingen zijn belangrijke voorwerpen geleend, zoals een tafeltje van ivoorsnijwerk met keizer Otto II uit het Castello Sforzesco (Milaan) en een astrolabium uit het Landesmuseum Kassel in Duitsland.

Annemieke Bosman in gesprek met Rogier Kappers. Op het IDFA dat woensdag start gaat op zaterdag 11 november 2023 de documentaire 'Glas, mijn onvervulde leven' in wereldpremiere van Rogier Kappers. 'Glas, mijn onvervulde leven' is het coming-of-old-age verhaal van de 52-jarige Rogier Kappers – alias De Glazendraaier - die zijn kinderdroom najaagt: beroemd worden als straatmuzikant op het glasorgel! In de film volgen we onze (anti)held op zijn soms hilarische, en tegelijkertijd ontroerende zoektocht naar roem, liefde en fortuin. Van het eigenhandig bouwen van zijn eerste glasorgel tot een gepassioneerde ontmoeting met de wereldberoemde componist Arvo Pärt; van zijn eerste schreden op straat tot een rampzalig avontuur in Dubai. En dan nog die nooit verwachtte 'grande finale'...

Annemieke Bosman praat met cabaretier Boban Benjamin Braspenning over zijn nieuwe voorstelling Boompje Beestje. Eind 2021 won de Cabaretier het Groninger Studenten Cabaret Festival. Zijn debuutvoorstelling Boompje, Beestje is nu te zien in verschillende Nederlandse theaters. In de voorstelling stelt hij de woningnood centraal. 

Brecht van Hulten praat met regisseur Tessa Leuwsha over haar film Moeder Suriname, die vanaf volgende week te zien is op documentairefestival IDFA, en die vanaf 16 november in de bioscoop draait.  Moeder Suriname is een aangrijpende documentaire die uniek archiefmateriaal gebruikt om het levensverhaal van een Surinaamse wasvrouw, geïnspireerd door Tessa's grootmoeder Fansi, te vertellen. Het levensverhaal beslaat de periode van de afschaffing van de slavernij in 1863 tot de Surinaamse onafhankelijkheid in 1975.F ansi's verhaal begint in een verlaten dorp waar ze als huisslaafje opgroeide, nadat zij is afgestaan door haar witte moeder en zwarte vader. Wanneer Fansi zelf op jonge leeftijd moeder wordt en wordt verlaten door haar man, verhuist ze naar Paramaribo om haar kinderen een betere toekomst te bieden. Als alleenstaande moeder vecht zij er hard voor om haar kinderen betere kansen te bieden. Wanneer haar kinderen naar Nederland vertrekken blijft ze alleen achter, niet klaar om Suriname te verlaten. Pas in haar laatste levensjaren maakt ze zelf de oversteek naar Nederland en ervaart ze de ontworteling van haar moederland.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Daan Heerma van Voss. Zijn nieuwe roman 'Geen vaarwel vandaag' is een familieroman over afzwaaien en verwelkomen, over een gezin dat aan de vooravond staat van ingrijpende beslissingen die veel te lang uit de weg zijn gegaan. Hoofdpersoon Oskar van Bohemen, erfgenaam van een verdwenen fortuin en vader van drie kinderen, sterft, onverwacht en zonder dat hij van iemand afscheid heeft kunnen nemen. In het leven van zijn ex-vrouw en hun drie kinderen was hij vrijwel afwezig geraakt, maar na zijn dood wordt hij alomtegenwoordig. Nu de kans op een verzoening of confrontatie verkeken is moeten de nabestaanden het doen met hun herinneringen, de spullen die hij heeft achtergelaten en de vele geheimen die naar de oppervlakte komen. De kinderen moeten afscheid nemen van hun vader, maar gaandeweg komen ze erachter dat ze misschien wel voor het eerst met hem kennismaken. Zijn dood heeft bij ieder van hen iets in gang gezet, iets onontkoombaars, iets wat hun levens voorgoed zal veranderen.

Annemieke Bosman praat met acteur en theatermaker Daniël  Boissevain over zijn boek Het Magische Kind dat onlangs verscheen.  In Ruigoord is het altijd feest. Het is eind jaren zestig, een groep kunstenaars en vrijbuiters heeft zich ver van de burgerlijke truttigheid gevestigd en leeft op hun eigen voorwaarden. Maar er is ook zoiets als te veel vrijheid. Voor Daniël die opgroeit in een groep die totaal grenzeloos leeft, volwassenen die weigeren volwassen te zijn, is zijn kindertijd allesbehalve gebruikelijk. Wanneer een oude bus aan het dorp wordt geschonken en het plan wordt opgevat over land via India naar China te reizen, gaat het nog een stapje verder. Heen en weer geslingerd tussen de dorpsschool, waar hij dat rare kind is, proberen samen te leven met zijn afwezige vader, en het leven aan boord van de bus hoort hij eigenlijk nergens echt thuis. Nooit is er rust in zijn chaotische omgeving. Daniël Boissevain is acteur en theatermaker. Hij speelde in tv-series als Gooische Vrouwen en All Stars en in diverse films, waaronder Peace of My Heart en Alberta. Hij won de publieksprijs voor zijn vertolking van Herman Brood in Wild Romance. In 2007 ontving hij de Musical Award voor beste hoofdrol in de musical Doe Maar! en vorig jaar toerde hij met de door hemzelf geïnitieerde solo De Schuldige door het land, gebaseerd op het Deense filmsucces Den Skyldige. Als kind groeide hij op in Ruigoord, een krakerskunstenaarsgemeenschap onder de rook van Amsterdam.

Annemieke Bosman in gesprek met Serge van Veggel, operaregisseur en algemeen directeur van OPERA2DAY. Van Veggel regisseerde de dans-, muziek-, theatervoorstelling 'Song of the dark forest' bij OPERA2DAY, samen met Doelenensemble en het Scapino Ballet Rotterdam. In 'Song of the dark forest' wordt het tragische lied van de oorlog bezongen en gedanst. Serge van Veggel stelde een requiem samen uit liederen en composities van Russische componisten als Sjostakovitsj en Moessorgski. Een onbekende stervende soldaat verlangt terug naar zijn geliefden, maar wordt ook achtervolgd door herinneringen aan het strijdtoneel. Vier internationale choreografen brengen, elk met hun eigen dansstijl en visie, de dromen en nachtmerries van de hoofdpersoon tot leven.

Annemieke Bosman in gesprek met acteur Jack Wouterse en accordeonduo TOEAC. TOEAC en Jack Wouterse zijn op tournee met de muziektheatervoorstelling 'Bloedkoraal', geïnspireerd op het eeuwenoude verhaal van Orpheus en Euridice. Tuur (Jack Wouterse), een man in de herfst van zijn leven, wordt met loeiende sirenes naar de IC gebracht. Terwijl het ziekenhuispersoneel vecht voor zijn leven, wordt Tuur teruggeslingerd in de tijd, naar zijn jaren als jonge vent. De tijd waarin hij een amour fou beleefde met Meie. Het was een korte maar intens gelukkige periode vol liefde, drank en eindeloze vrijpartijen. Ze wisten het destijds zeker: ze zouden samen honderd worden. Maar toen sloeg het noodlot genadeloos toe. Meie stierf in Tuurs armen. De beoogde trouwdatum werd haar sterfdag. Nu Tuur veertig jaar later zelf balanceert tussen leven en dood, daalt hij af naar de Onderwereld om zijn betreurde geliefde te zoeken. Als hij haar vindt, besluit hij haar tegen de regels in mee naar huis te nemen. Om dat voor elkaar te krijgen zullen Tuur en Meie een onmogelijke opdracht moeten uitvoeren. Bloedkoraal is muziektheater over het dodelijk gif dat liefdesverdriet heet. Maar het is ook een troostrijk verhaal over de kunst van het ongelukkig zijn. De voorstelling is een ontluisterende en ontroerende liefdestragedie, met muziek van Anthony Fiumara en tekst van Peer Wittenbols. 

Hein van Eekert in gesprek met historicus Luuc Kooijmans. Luuc Kooijmans schrijft boeken die niet alleen lof geoogst in wetenschappelijke kringen, maar worden ook door een breed publiek gewaardeerd. Boeken als 'De doodskunstenaar', 'Vriendschap', 'De geest van Boerhaave'', 'Gevaarlijke kennis' en 'Cosimo aan de Keizersgracht zijn veelbekroonde boeken. Kooijmans ontving van het Prins Bernhard Cultuurfonds een oeuvreprijs op het terrein van de geesteswetenschappen. Voor zijn nieuwe boek 'Melancholie in de Gouden Eeuw' dook Kooijmans in de Gouden Eeuw. Centraal staan de vragen: Wat gebeurde er in het verleden met mensen die overspannen raakten of ten prooi vielen aan een depressie of een psychose? Wat moesten ze zonder effectieve medicijnen of specialistische hulp? En wat moest de samenleving met hen aan? Dat waren tot nu toe alleen vragen, maar in Melancholie wordt geprobeerd ze te voorzien van antwoorden – op grond van bronnen die tot dusver nauwelijks toegankelijk waren. In 'Melancholie in de Gouden Eeuw' worden mensen die beschouwd werden als zwaarmoedig of krankzinnig met indringende verhalen tot leven gebracht. We zien ze door de ogen van hun familieleden, huisgenoten en buren, en soms komen ze ook zelf aan het woord. We leren hun angsten en hun dagelijkse problemen kennen en de manieren waarop de mensen in hun omgeving met hen omgingen. Wat ze daarover vertellen biedt ons bovendien een ongewone blik op het alledaagse leven in het Holland van de Gouden Eeuw.

Annemieke Bosman praat met Barbara Bos, hoofd tentoonstelling bij Museum Voorlinden, over het werk van de Duitse kunstenaar Anselm Kiefer. In Voorlinden is nu zijn solotentoonstelling Bilderstreit te zien, daarnaast draait sinds deze week een film over Kiefer in de bioscoop; Anselm van regisseur Wim Wenders.  Dankzij zijn eigenzinnige beeldtaal, vol verwijzingen naar geschiedenis, mythologie en literatuur, groeide Anselm Kiefer (1945) uit tot een van de grootste kunstenaars van onze tijd. Zijn werk is een lust voor het oog en prikkelt het brein. Hij denkt groots, werkt op monumentale schaal met ongebruikelijke materialen en deinst er niet voor terug om de ongemakkelijke vragen van het leven te stellen. Tijdens zijn solotentoonstelling Bilderstreit bij Voorlinden zijn intrigerende schilderijen, sculpturen, kunstenaarsboeken en installaties te zien. Een groot aantal daarvan is nooit eerder vertoond. Anselm Kiefer is een onvermoeibare alleseter met oneindig veel interesses. De kunstenaar is altijd op zoek naar nieuwe inzichten en betekenissen. En dat zie je duidelijk terug in zijn gelaagde werk. Daarin verweeft hij Germaanse mythologie, geschiedenis, poëzie, literatuur en filosofie. Hij gebruikt daarbij traditionele en onconventionele materialen, zoals goud, olieverf, stro en lood. Kiefer stelt zijn werken bloot aan de elementen, steekt ze in brand, voegt levensgrote objecten toe of beitelt eerder aangebrachte lagen weg. Zo creëert hij ware symfonieën vol textuur en betekenis, waaraan hij liefst blijft doorwerken. Want een kunstwerk is voor hem eigenlijk nooit klaar. In de documentaire Anselm schetst Wim Wenders een portret van kunstenaar Anselm Kiefer. De film is opgenomen in 3D en 6K-resolutie waardoor het publiek volledig ondergedompeld wordt in de buitengewone wereld en het werk van een van de meest vooraanstaande moderne kunstenaars. Anselm had zijn wereldpremière tijdens het filmfestival van Cannes en is vanaf 18 oktober te zien in bioscopen in België en vanaf 26 oktober in de Nederlandse bioscopen.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Niña Weijers over haar nieuwe roman 'Cassandra'. Cassandra keerde niet terug van een avondje uitgaan, haar verdwijning is nooit opgelost. Over de ontwrichtende invloed van een onafgemaakt verhaal op de levens van iedereen die er deel van uitmaakt. De verdwijning van de destijds 17-jarige Cassandra van Schaijk in 2017 duurde enkele weken. Toen haar lichaam werd gevonden in de Almeerse Noorderplassen betekende dat eerder het begin dan het einde van een mysterie. Meer dan vijftien jaar later is nog altijd niet opgehelderd wat er gebeurde met Cassandra. Niña Weijers raakte geïntrigeerd door deze zaak, die nooit officieel werd gesloten. Ze sprak met leden van het politieteam, familie, vrienden en andere betrokkenen, en zag hoe ontwrichtend de invloed van een onafgemaakt verhaal kan zijn op de levens van iedereen die er deel van uitmaakt. Hoe meer ze zich vastbeet in het verhaal van Cassandra, hoe meer ze werd geconfronteerd met haar eigen rol als schrijver. Niña Weijers won In 2010 de schrijfwedstrijd Write Now!, en ze publiceerde korte verhalen in o.a. De Gids en Passionate Magazine. Door Opzij werd ze in 2013 uitgeroepen tot een van de ‘35 schrijfsters onder de 35’. Ze heeft een vaste column op de website van De Groene Amsterdammer. Haar debuutroman 'De consequenties' werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2015 en is bekroond met de publieksprijs van de Gouden Boekenuil 2015, met de Van der Hoogt-prijs en de Opzij-prijs. 

Annemieke Bosman in gesprek met actrice Sylvia Poorta. Poorta speelt momenteel samen met Alidtcha Binazon het stuk 'Kruimels' van  Jennifer Haley in een regie van Jouman Fattal bij Toneelgroep Maastricht. In 'Kruimels' krijgt een teruggetrokken fictieschrijver de diagnose Alzheimer. Om haar autobiografie te voltooien is ze afhankelijk van haar jonge, impulsieve hulp. Samen duiken ze in het verleden. Tijdens de dromerige tocht langs de rafelranden van het geheugen van de fictieschrijver ontdekken ze een tragedie die beide vrouwen met elkaar verbindt. Sylvia Poorta begon bij het gezelschap De Trust. Ze was jarenlang verbonden aan het Ro Theater. De afgelopen jaren speelde Poorta de rol van Wilhelmina in de musical 'Soldaat van Oranje'. Poorta kreeg meerdere prijzen waaronder een Theo d'Or, de Marry Dresselhuys Prijs, een Musical Award en ze werd ook nog eens genomineerd voor een Colombina. 

Annemieke Bosman praat met schrijver  Vrouwkje Tuinman over de podcast In de geest van Rosemary Brown, die zij maakte voor muziekmagazine Preludium.  Vrouwkje Tuinman raakte gegrepen door het raadselachtige fenomeen Rosemary Brown, naar eigen zeggen een ‘gewone huisvrouw’, die vanaf het begin van de jaren 1960 een heel oeuvre bij elkaar schreef dat haar werd ingefluisterd door al lang overleden componisten. Rosemary Brown kreeg honderden muziekstukken paranormaal doorgegeven door grootheden als Beethoven, Liszt, Brahms en Stravinsky. Zo werd ze een wereldwijde bekendheid. Behalve succes was er echter ook steeds scepsis en spot. De muziek zelf kreeg meestal minder aandacht dan de vraag naar Browns motieven. ‘Ik was zo overweldigd door Beethoven dat ik me niet voor een gesprek met hem kon openstellen,’ vertelt Brown op een oude opname. Van Rachmaninoff moest ze ‘afschuwelijke oefeningen doen’. En wie bestuurde opeens haar handen toen ze voor de lol een stukje speelde? Wat gebeurde er in het hoofd van Rosemary Brown? En hoe klinkt ‘haar’ muziek eigenlijk? In de podcast praat Vrouwkje Tuinman met familie en bekenden van Brown, maar ook met wetenschappers en musici.

Presentator Brecht van Hulten praat met conservator Esther Schreuder over de tentoonstelling Tonia, model en activiste die nu te zien is  in Museum Singer Laren.  Ze was een bekend kunstenaarsmodel en een belangrijk activiste. Zo poseerde ze voor minstens 12 kunstwerken van Jan Sluijters en was ze de hartsvriendin van Piet Mondriaan. Daarnaast werd ze als eerste en enige vrouw van kleur in Amsterdam verkozen tot voorzitster van de vakbond voor dienstboden. Ook streed ze voor vrouwenrechten en algemeen kiesrecht. We hebben het over de veelzijdige Tonia Stieltjes. Vanaf 17 oktober 2023 wordt Tonia geëerd met een expositie in de Nardinc Galerij van Singer Laren. Met portretten van Jan Sluijters en de hedendaagse kunstenaars Iris Kensmil en Brian Elstak, die het leven van Tonia in beeld brengen met tekeningen en schilderijen. De tentoonstelling is samengesteld door gastconservator Esther Schreuder. Zij schreef ook de biografie Tonia Stieltjes. Activiste, model en wilskrachtdokter, die tegelijkertijd verschijnt, uitgegeven door 'Waanders en de Kunst'. 

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Nic Bruckman. Schrijver Nic Bruckman werkte elf maanden als gevangenisbewaarder in de grootste gevangenis van Londen. Daar observeert en ervaart hij de complexiteit van het opgesloten zitten. Een gesloten wereld, waar het kwaad wordt opgeborgen en vrijheid wordt begrensd. Een plek waar tralies grensgebieden zijn en ambiguïteit gevangen zit.  Bruckman gebruikte zijn ervaringen in de Londense gevangenis voor zijn nieuwe toneelstuk 'Vast'.  Daarin hoor je het verhaal van een cipier die in zijn denken probeert los te komen van de rigiditeit van de gevangenis. De voorstelling is een wankelmoedige monoloog vol frustratie, bloed, geweld en verderf, maar ook, ondanks alles, chemie en besloten intimiteit. De monoloog wordt gespeeld door acteur Yannick Noomen. Nick Bruckman schrijft eigenzinnige theaterteksten. Met liefde voor outsiders en met respect voor waarin. Eerder schreef hij ook de stukken 'Kogelvis' en 'De Tempel'.

Annemieke Bosman in gesprek met Bregje Gerritse, conservator. Het Van Gogh Museum sluit zijn 50-jarig jubileum af met de tentoonstelling 'Van Gogh aan de Seine'. Deze tentoonstelling vertelt het verhaal over vijf ambitieuze kunstenaars - Van Gogh, Seurat, Signac, Bernard en Angrand - die tussen 1881 en 1890 met hun schildersspullen te voet naar de oevers van de Seine (rondom Asnières, ten noordwesten van Parijs) trokken om daar hun meesterwerken te creëren. Met hun ezels in het groen legden ze de radicale tegenstellingen vast die het gebied kenmerkten, variërend van recreërende dagjesmensen die genoten van allerlei watersporten tot de opkomende industrie. Ze ontdekten er nieuwe, moderne motieven en ontwikkelden hun kleurgebruik en schildertechnieken. Alleen door de stad te verlaten en de voorsteden in te trekken, wisten ze de schilderkunst blijvend te vernieuwen.  

Annemieke Bosman praat met regisseur Wim van der Aar over zijn film Warnow, reis naar het Noorderlicht.  In 2013 begint een groep van acht idealistische avonturiers plus een hond aan een spannende reis: ze willen ondanks hun geringe zeilervaring met hun zelf opgeknapte boot Warnow de oversteek naar Noorwegen maken om het Noorderlicht te zien. De reis begint vol goede moed, maar een heftige storm zorgt voor tweedracht onder de vrienden. Uiteindelijk besluiten vijf van hen af te haken en naar huis te gaan. Wat op dat moment een moeilijke keuze lijkt, krijgt later een diepere betekenis wanneer blijkt dat de overgebleven drie avonturiers nooit meer terugkeren. Warnow - Reis naar het Noorderlicht reconstrueert nu - tien jaar later - het verloop van de noodlottige zeereis aan de hand van interviews met de overgebleven vrienden, tijdens de reis gefilmd materiaal en getuigenissen van de mensen die zij onderweg tegenkwamen. Wat begon als een avontuurlijk jongensboek vol vriendschap en uitdagingen, ontaardt in een aangrijpend drama over de impact van verlies en de prijs van loyaliteit.

Annemieke Bosman praat met regisseur Steye Hallema over zijn VR project The Imaginary Friend, dat te zien is op het mediafestival Cinekid 2023.  De achtjarige jongen Daniel heeft net zijn moeder verloren en heeft moeite om realiteit te onderscheiden van fantasie. Met behulp van de nieuwste technische ontwikkelingen van VR, en vanuit een uniek vertelperspectief, neemt de experience je mee in de kleurrijke fantasiewereld van Daniël. Hij kijkt met jou en praat met jou en alleen hij kan jou zien. Samen proberen jullie de monsters in zijn hoofd te verjagen en help je hem om te gaan met het verlies van zijn moeder. De wereld om hem heen begrijpt hem echter steeds minder. Waarom praat hij met zichzelf? Is hij langzaam gek aan het worden? Help jij hem wel echt of maak je het alleen maar erger? Met de nieuwe technologie van volumetrische video, worden live performers vertaalt naar 3D animatie. Echte acteurs bewegen vrijelijk in de virtuele ruimte, waarbij hun uitdrukkingen en emoties behouden blijven. In deze productie wordt deze technologie interactief gemaakt, iets wat niet eerder op deze schaal is gedaan. Met ‘head retargeting’ kan het hoofd van de acteurs op subtiele wijze in de richting van de speler draaien, waardoor de speler zich meer verbonden voelt met het hoofdpersonage. Tenslotte is de fantasiewereld van Daniel bevolkt met charmante geanimeerde 3D-elementen in de stijl van kindertekeningen, die zich vermengen met de realistische 3D-omgeving. Als zoon van een goochelaar probeert ook Steye magie en verwondering te creëren. Hij maakt graag gebruik van immersieve technologieën omdat ze het publiek deel laten uitmaken van de magie. Hij leidt op creatieve wijze het veelgeprezen Smartphone Orchestra-project: Een orkest waarmee Steye en zijn team verhalen vertellen met het publiek in plaats van aan hen. Steye heeft verschillende prijzen en nominaties gewonnen met zijn innovatieve vertelprojecten en heeft zijn werk wereldwijd laten zien op A-list festivals SXSW, Tribeca en IDFA Doclab en Bifan. Op dit moment werkt Steye ook als creative director bij de 4DR Studios - een full volumetric video Capture studio in Nederland en werkte eerder als creative director voor de door Disney gesteunde XR start up Jaunt XR en als creative lead voor het MediaLab van de VPRO. Steye is een vaste mentor op het VR-college van de Biënnale van Venetië waar hij collega VR-makers conceptueel helpt met hun projecten.

Brecht van Hulten praat met fotograaf Mounir Raji over zijn expositie Perfect day, Mounir Raji fotografeert toerisme, die te zien is in het Rijksmuseum in Amsterdam.  In opdracht van het Rijksmuseum fotografeert Mounir Raji voor Document Nederland 2023 toerisme. De toerismesector draait weer op volle toeren. Reizigers gaan en masse op zoek naar unieke ervaringen. Raji ging voor Document Nederland op zoek naar de perfecte vakantie en vertrok op een 8-daagse cruise langs het Caribisch gebied. Het resultaat zijn bijna utopische ansichtkaarten van het leven aan boord; van een cocktail tijdens zonsondergang tot hardlopen op het dek. Tegelijkertijd belicht hij ook het mechanisme dat achter toerisme schuilgaat. De tentoonstelling beslaat zo’n vijftig foto’s en is vanaf 29 september tot en met 14 januari te zien in de Fotogalerij van het Rijksmuseum.

Annemieke Bosman in gesprek met Floris Alebeek, conservator bij het Noordbrabants Museum. Het Noordbrabants Museum brengt deze maanden de tentoonstelling 'Brueghel: de familiereünie'. Deze tentoonstelling herijkt een van de beroemdste families uit de kunstgeschiedenis door de verbanden tussen de verschillende generaties nader te bekijken en voor het eerst aandacht te besteden aan de Brueghelvrouwen. Ondernemend, innovatief en wereldberoemd, de familie Brueghel speelde een centrale rol in de Europese kunst van ca. 1550 tot ca. 1700. Vijf generaties Brueghels maakten schilderijen die worden bewonderd om hun geestige en onderhoudende composities, universele boodschappen en uitzonderlijk vakmanschap. De onderwerpen variëren van feestelijke bruiloften, bekende spreuken en verhalen uit de Bijbel tot ontzagwekkende landschappen en studies van dieren, insecten en bloemen.

Annemieke Bosman praat met choreograaf Donna Chittick en theatermaker Floris van Delft over de voorstelling So far so good, die zij samen maakten.  De avond valt. We zitten in een winkel. Buiten op straat bouwt de onrust op. Binnen proberen we grip te krijgen op wat er precies aan de hand is aan de andere kant van de winkelruit. Zijn die jongeren daar aan het hangen? Vieren ze een feestje of is dit een potje asociaal rellen? En waarom zijn ze daar? Dit is verveling. Nee, woede over hoe de samenleving naar hen kijkt. Of zijn ze pionnen in een crimineel plan? Met een ensemble van professionele dansers en jonge bewegers maakt Donna Chittick een choreografie achter en tegen de winkelruit. Binnen laat Floris van Delft zijn acteurs op het scherpst van de snede gesprekken voeren over wat daarbuiten gebeurt. Wat denkt de winkeleigenaar? En de wijkbewoner, de burgemeester, de wijkagent, een pizzabezorger, een journalist of een voetbalhooligan? Allemaal proberen ze grip te krijgen op de chaos aan de andere kant van de winkelruit. So Far So Good is een coproductie van WAT WE DOEN met Theater Rotterdam. 

Annemieke Bosman in gesprek met Marja Pruis. Pruis' nieuwste roman 'Huiswerk' is een confronterende roman over intiem geluk en huiselijk verraad. Over de baas zijn en dat niet willen zijn. In deze roman legt Marja Pruis de verwarring bloot waarin de westerse mens met zijn goede bedoelingen gevangen zit. Hoofdpersoon Clara Feij is in het mooiste huis van Amsterdam komen wonen, vindt ze zelf. Schoonmaken laat ze over aan een stoet van werksters, gevlucht uit eigen land. Als Rose bij haar thuis komt, verandert alles. Hoe kun je iemand helpen, als je niets van haar weet? En hoe blijf je iemand vertrouwen, als alles tegen haar pleit? Marja Pruis is schrijver, columnist en redacteur van De Groene Amsterdammer. Haar romans ontvingen nominaties voor De Gouden Uil, de AKO Literatuurprijs, de Libris Literatuurprijs en de Anna Bijns Prijs. Voor haar essays en columns, gebundeld in 'Kus me, straf me', 'Genoeg over mij' en 'Oplossingen' ontving ze de Jan Hanlo Essay Prijs, de J. Greshoffprijs en de J. L. Heldringprijs.

Annemieke Bosman in gesprek met beeldend kunstenaar Henk Visch.  Visch kreeg op zaterdag 30 september de 13e Wilhelminaring, de Nederlandse oeuvreprijs voor beeldhouwers die ouder zijn dan vijftig jaar. De prijs wordt sinds 1998 eens in de twee jaar toegekend aan een in Nederland wonende beeldend kunstenaar. Stichting Wilhelminaring wil met deze prijs aandacht genereren voor de beeldhouwkunst in Nederland, het grote publiek laten kennismaken met kunst in de publieke ruimte en een bijdrage leveren aan het verstevigen van de positie van de beeldend kunstenaar ouder dan vijftig jaar. Eerder winnaars zijn onder anderen Lily van der Stokker (2021), Tirzo Martha (2019), Auke de Vries (2015), John Körmeling (2009), Maria Roosen (2006),en Joep van Lieshout (2000). Henk Visch (Eindhoven, 1950) woont en werkt in Eindhoven en Berlijn. Visch studeerde in 1972 af aan de Academie voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch en werkte vervolgens als graficus en tekenaar. Hij was docent aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam en aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht. In Duitsland gaf hij les aan de Staatliche Akademie der Bildende Kunsten in Stuttgart en de Kunstakademie Münster. In 1981 had hij zijn eerste expositie met sculpturen, waarna veel solo- en groepstentoonstellingen volgden in binnen- en buitenland. Hij vertegenwoordigde Nederland op de Biënnale van Venetië (1988) en hij nam deel aan Documenta IX in Kassel (1992). In 2016 richtte hij de stichting HuisHenkVisch op, waar zijn eigen werk en zijn kunstverzameling zijn opgenomen en worden gepresenteerd in de tentoonstellingsruimte Auto Vitesse. Het werk van Henk Visch is opgenomen in belangrijke museale, bedrijfs- en privécollecties. Zijn beelden zijn op veel plekken in de publieke ruimte te bewonderen, ook in Apeldoorn: tegenover Paleis het Loo in Apeldoorn staat van zijn hand het Nationaal Canadees Bevrijdingsmonument (2000). Visch is winnaar van de Kunstpreis Darmstadt (Duitsland, 1991), de Prins Bernhard Cultuurfonds Cultuurprijs Noord-Brabant (2000) en de Jeanne Oosting Prijs (2018).

Brecht van Hulten praat met regisseur Marc Schmidt over zijn documentaire Als de nacht maar niet valt.  Hoeveel uur heb je vannacht geslapen? Tel je wel eens zonder reden? Voelt het of je gedachten soms door iemand van buitenaf worden gestuurd? Preventie speelt een steeds grotere rol in de geestelijke gezondheidszorg. In plaats van te genezen, proberen we mentale problemen in toenemende mate te voorkomen, onder meer door enorme hoeveelheden data te verzamelen. In Als de nacht maar niet valt wordt deze ontwikkeling tegen het licht gehouden. In drie verhalen, in Nederland, Noorwegen en de USA, observeren we verschillende stadia van preventie: van vroege interventies bij basisschoolkinderen om angst op latere leeftijd te voorkomen, tot een jonge man die probeert een nieuwe psychose te voorkomen. In Florida vindt preventie haar hoogtepunt, als er een wijk wordt gebouwd waarin alle frictie wordt weggenomen met het ultieme doel om iedereen gelukkig te maken. Overal in de film duiken vragen op. De hoofdpersonen worden voortdurend gemeten en ondervraagd. De film zelf bevraagt deze vragen op zijn beurt weer: wat meten we met het verzamelen van gegevens over onze mentale toestand? Worden we inderdaad gelukkiger wanneer we helemaal geen tegenslag, geen onzekerheid en imperfectie ervaren? Wat gaat er verloren in deze zoektocht naar ons optimale zelf?

Annemieke Bosman praat Nadine Akkerman over haar boek De hartenkoningin, het leven van Elizabeth Stuart.  Om het leven Elizabeth Stuart hangen veel mythes: ze zou spilziek zijn geweest en meer van haar aapjes hebben gehouden dan van haar kinderen. En dan werd ze ook nog eeuwenlang spottend ‘Winterkoningin’ genoemd, omdat ze maar één jaar koningin van Bohemen was. De Hartenkoningin laat een heel andere vrouw zien. De Schotse koningsdochter was slim, geestig en excentriek, en ze beschikte over een ijzersterk geheugen. Ze trouwde met de toekomstige keurvorst van de Palts, Frederik, en volgde hem naar Duitsland. Een jaar nadat ze in 1619 in Praag tot koning en koningin van Bohemen waren gekroond, werden ze alweer verbannen, waarna ze zich in Den Haag vestigden, op een steenworp afstand van het Binnenhof. Toen Frederik in 1632 stierf, dompelde Elizabeth zich in diepe rouw. Ze was erop gebrand de Duitse erflanden voor haar kinderen terug te krijgen, waarvoor ze haar grote internationale netwerk aanboorde. Ze hanteerde haar ganzenveer met dezelfde behendige precisie waarmee ze ooit te paard, hoogzwanger, wilde zwijnen had gespietst. Ze had bovendien veel meer invloed op de gang van zaken in oorlogvoerend Europa dan tot nu toe is aangenomen. Nadine Akkerman (1978) is hoogleraar vroegmoderne literatuur en cultuur aan de Universiteit Leiden. Gedurende het academiejaar 2022-2023 was ze Visiting Senior Research Fellow aan Jesus College in Oxford. Ze ontcijferde en publiceerde de briefwisselingen van Elizabeth Stuart. Eerder schreef ze onder meer Invisible Agents, over de rol van vrouwen in vroegmoderne spionagenetwerken. Haar interdisciplinaire en vernieuwende onderzoeksmethoden zijn bekroond met de Ammodo Science Award en de Dr. Hendrik Muller Prijs.    

Annemieke Bosman praat met schrijver Sholeh Rezazadeh over haar roman Ik ken een berg die op me wacht.  Ik ken een berg die op me wacht vertelt over de veertigjarige Alma die woont in een woonboot op de Amstel, een rimpelloze rivier. Ze heeft een drukke baan. Op een dag neemt ze een radicaal besluit: ze reist in haar eentje naar Iran. Daar sluit ze zich aan bij een nomadenvolk. Saray hoedt schapen en melkt geiten. Ze is verliefd op een jongen van een andere nomadenfamilie en ontmoet hem in het geheim aan de oever van de Aras, de bruisende rivier die door het ruige berglandschap dendert. Lukt het Alma om haar jachtige bestaan achter zich te laten? De nomaden leven bij de dag en eten wat de seizoenen te bieden hebben. In plaats van constant op hun iPhone te turen zijn ze verbonden met elkaar. Maar ze worden in hun voortbestaan bedreigd. Door de klimaatverandering wordt het steeds droger, Aras buldert minder en steeds meer jonge nomaden willen in de stad leven. Sholeh Rezazadeh (1989) kwam in 2015 vanuit Iran naar Nederland. Haar romandebuut De hemel is altijd paars (2021) werd bekroond met de Debutantenprijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 2022 en met de Bronzen Uil Publieksprijs 2021. Het stond bovendien op de longlist van de Libris Literatuur Prijs 2022 en de Hebban Debuutprijs 2022. Van De hemel is altijd paars werden meer dan 25.000 exemplaren verkocht.

Annemieke Bosman in gesprek met Sandra Smets, kunsthistoricus en gastconservator van het project 'Kunst tussen de ruïnes'. Hierin staan kunstenaars in Rotterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog centraal. Hoe verliep hun leven in nasleep van het bombardement van 14 mei 1940? Voor welke onmogelijke keuzes kwamen zij te staan? De presentatie in Depot Boijmans Van Beuningen toont een rijke selectie schilder- en tekenwerk (plus enkele sculpturen) uit de MBVB-collectie. Het is werk van grotendeels Rotterdamse makers, zoals Agnes Canta, Wally Elenbaas en Dolf Henkes. Ze vertellen het verhaal van hun tijd: een wereld op drift, verwarring, bombardementen, ruïnes en onverwachte momenten van schoonheid. Veel werk is lang niet te zien geweest! Sandra schreef ook het boek 'De vuurvogelgeneratie', waarin Smets het leven beschrijft van een tiental kunstenaars tijdens de oorlog in Rotterdam. Het schetst een beeld van een stad in puin en hoe kunstenaars de brokstukken weer mede aan elkaar lijmden. 

Annemieke Bosman praat met schrijver en dichter Maud Vanhauwaert over haar romanTosca .  In een brief aan haar uitgever legt vertaalster May uit hoe een treffend potloodportret het begin vormde van een verstikkende uitwisseling van woorden met Aline, een jonge vrouw die zich al lijkt te verzoenen met haar nakende dood. Hoe harder May deze Aline probeert te leren kennen, te begrijpen, te redden, hoe meer May met lege handen lijkt te staan. En lege pagina’s. Tosca is een poëtische roman vol onderhuidse spanning over twee vrouwen die verstrengeld raken in een toxische relatie, waarbij de grens tussen feit en fictie flou wordt en waarin steeds twijfelachtiger wordt wie wie parasiteert. Een even zinderend als poëtisch kat-en-muisspel.  Maud Vanhauwaert is schrijver en performer. Ze publiceerde de gelauwerde bundels Ik ben mogelijk (2011) en Wij zijn evenwijdig_ (2014) en schrijft cursiefjes voor De Morgen. Uit haar Antwerps stadsdichterschap vloeide Het stad in mij (2020), dat werd bekroond met de Jan Campertprijs en door De Morgen ‘een feest’ werd genoemd. Tosca is haar romandebuut.

Brecht van Hulten praat met schrijver Julien Ignacio over zijn roman Goudjakhals.  Goudjakhals is een ketting van migrantenstemmen. Het speelt zich af op de fonkelnieuwe grachten van Amsterdam in de Gouden Eeuw, op de zonnige, dansende eilanden Aruba en Curaçao, in de kapotgeschoten straten van Beirut en Aleppo, of in een vluchtelingenkamp op Lesbos onder erbarmelijke omstandigheden. Behalve over liefde en fami­lie gaat het, onder veel meer, over de eenzaamheid van een Palestijn met een gebroken hart en over een Iraanse Koerd die in een onmogelijke situatie bevriend raakt met een AI­chatbot. Julien Ignacio (1969) studeerde af als literatuurwetenschapper. Hij publiceerde theaterteksten, blogs en korte verhalen. In 2008 ontving hij de El Hizjra-literatuurprijs voor zijn toneelstuk Hotel Atlantis. Hij is redacteur van literair tijdschrift Tirade en bestuurslid van de Werkgroep Caraïbische Letteren. Bij Van Oorschot verscheen in 2018 zijn debuutroman Kus (nominatie Bronzen Uil). Met collegaschrijver Raoul de Jong stelde hij Dat wij zongen samen, een bloemlezing Caraïbische literatuur die in 2022 uitkwam bij uitgeverij Das Mag.

Annemieke Bosman in gesprek met verzamelaars-echtpaar Carla en Pieter Schulting. Kunsthal KAdE toont vanaf aankomend weekend de collectie Afrikaanse kunst van Carla en Pieter Schulting. In de afgelopen vijf jaar hebben zij een omvangrijke verzameling aangelegd van 170 kunstwerken van 154 kunstenaars uit 33 Afrikaanse landen en de Afrikaanse diaspora. In de tentoonstelling 'Africa Supernova' wordt een dwarsdoorsnede uit de collectie getoond, die laat zien hoe divers, complex, en veelbelovend de artistieke ontwikkeling van de hedendaagse Afrikaanse kunst is. Kernen worden gevormd door kunstenaars uit Zuid-Afrika, Ghana, Nigeria, Ivoorkust, Kameroen, Oost-Afrika en Noord-Afrika. Met een focus op jonge kunstenaars - het grootste deel is rond de dertig jaar oud - is de tentoonstelling een bloemlezing uit een kunstscene in opkomst.

Annemieke Bosman in gesprek met documentairemaakster Laura Stek. Laura Stek maakte de korte documentaire 'Vluchtval', die op maandag 25 september bij de VPRO op televisie te zien is. 'Vluchtval'vervlecht de levensverhalen van twintiger freerunner Abdallah Marega (1992) en de negentigjarige dichteres Jana Beranová (1932).  Amsterdam juni 2023 Wat gebeurt er als je alles abrupt moet achterlaten? Als je belandt in een vrije val waarin je volledig op jezelf bent aangewezen? Beranová en Marega weten hoe dat voelt en proberen er grip te krijgen: de een via het woord, de ander via beweging. Vluchtval is een documentaire over ontworteling en wat er gebeurt met hoofd en lijf op het moment dat de grond onder je voeten wegvalt.  De oorlog in Oekraïne bracht Jana Beranová weer terug naar 1948, het jaar dat ze samen met haar ouders het communistische Tsjecho-Slowakije ontvluchtte. Terwijl Jana in Rotterdam een nieuw thuis bouwde met woorden, kon haar moeder niet aarden in Nederland. Gedreven door een alles verzengende heimwee sprong ze op een dag van zes hoog naar beneden. “Dat is de grootste tragiek in mijn leven. Veel van mijn gedichten gaan over haar.” Jana is haar hele leven op zoek geweest naar woorden die het gevoel van ontheemding kunnen beschrijven. Soms vond ze de juiste.  Freerunner Abdallah groeide op in Parijs in een Malinees gezin. Toen hij vijf jaar oud was, besloten zijn ouders hem tegen zijn zin naar familie in Mali te sturen. Op zijn elfde kwam hij terug naar Frankrijk maar hij kon daar niet meer aarden. Parkour gaf hem weer controle op zijn omgeving. “Parkour is een vluchttechniek uit de Eerste Wereldoorlog: jezelf uit een benarde situatie redden, met alleen je lichaam als instrument.” 

Annemieke Bosman praat met schrijver en regisseur Floor Houwink ten Cate, en Annelinde Bruijs, theatermaker en componist over de voorstelling Sea of Silence. Ergens in een afgelegen stad, hoog op een klif aan zee, woont een familie. Hun leven is weinig spectaculair, tot ze de gordijnen sluiten en het circus van geweld begint. Terwijl de zee op het ritme van het getij tegen de klif beukt, manipuleert de clown keer op keer het publiek, balanceert de acrobaat op het gespannen koord en brult het monster als hij uit zijn kooi komt. Maar de zeespiegel stijgt en de golf van onderdrukking en machteloosheid komt de familie langzaam maar zeker tot aan de lippen te staan. Sea of Silence is een pijnlijk liefdesverhaal over het verlies van autonomie en het heroveren ervan. Regisseur Floor Houwink ten Cate en schrijver Esther Duysker maken dat wat normaliter als een privékwestie wordt gezien - huiselijk geweld - tot een publieke aangelegenheid. Floor werkt voor Sea of Silence opnieuw samen met operacomponist en -zangeres Annelinde Bruijs. Met haar bouwt ze gestaag aan een nieuwe, sociaal-politieke operavorm waarin ze de klassieke opvattingen over opera bevragen en transformeren tot grote kwetsbare gebaren.

Annemieke Bosman praat met regisseur Mildred Roethof over haar documentaire The president's daughter & The richest freeborn lady, die dit weekend in première gaat op het Nederlands Film Festival.  Filmmaker Mildred Roethof volgt icoon Cynthia McLeod, schrijver en historicus, op een duizelingwekkende reis door ons koloniale verleden. McLeod heeft een queeste: aandacht voor Elisabeth Samson, de eerste vrijgeborene en eerste zwarte, vrouwelijke miljonair van Suriname ten tijde van de piek van de trans-Atlantische slavernij. Vrouwen kwamen in historische werken nauwelijks voor, laat staan een zwarte vrouw. De gecreëerde onwaarheden, mythen en stereotypen ontkracht McLeod door diepgravend feitelijk onderzoek. We leren haar kennen als een sterke en openhartige persoonlijkheid met groot gevoel voor humor, die nog steeds alles uit het leven haalt. The President’s Daughter & the Richest Freeborn Lady is een film over twee vlijmscherpe vrouwen met inzichten die een verrassend licht werpen op het 'sorry' van Nederland.

Brecht van Hulten in gesprek met Madelief Hohé, conservator mode en kostuum bij Kunstmuseum Den Haag.  Vivienne Westwood, Alexander McQueen, Stella McCartney, maar ook de maatkleding van Savile Row, Britse kostschooluniformen, de Schotse ruit, sportkleding, kleding van de Britse Royal Family, hoeden voor Ascot van Philip Treacy en Stephen Jones: de Britten hebben hun stempel stevig weten te drukken op de modegeschiedenis. En denk daarbij zeker niet alleen aan keurige, conservatieve maatkleding. In Engeland hadden ook de rebellen van Swinging London, punks en skinheads invloed op het modebeeld. Net als de Britse royals zelf, en dan vooral de zo geliefde Lady Diana. Behalve mode-icoon was zij ook een rebel die mode aangreep om een statement te maken. Kunstmuseum Den Haag duikt met de modetentoonstelling 'Royals & Rebels – British Fashion' in de rijke geschiedenis van de Britse mode en brengt hiermee ook een eerbetoon aan Vivienne Westwood. Er komen naast haar, McQueen en McCartney talloze andere Britse ontwerpers aan bod, onder wie Charles Frederick Worth, Liberty’s, Lucile, Edward Molyneux, Mary Quant, Katharine Hamnett, Paul Smith, John Galliano, Phoebe Philo, Richard Quinn, Gareth Pugh, Simone Rocha en jonge talenten zoals Bora Aksu, Robert Wun, Charles Jeffrey Loverboy en Matty Bovan. 

Annemieke Bosman praat met schrijver Deniz Kuypers over zijn nieuwe roman Zing voor me morgen. Vlak voor de Eerste Wereldoorlog wordt Levina zwanger van een man die er al een ander gezin op na houdt. Ditzelfde overkomt haar dochter Nel en kleindochter Lucia, de moeder van de verteller. Is dit toeval of schuilen er onvermoede geheimen in het verleden? De ouders van de verteller willen geen contact meer met hem. Hij zou ze in zijn vorige boek hebben vernederd door ‘leugens’ te verspreiden over zijn jeugd. Maar hij kan het verleden niet loslaten en wil weten wat zijn moeder bezielde om bij zijn gewelddadige vader te blijven. Deniz Kuypers schreef de  geprezen romans De atlas van overal (shortlist LibrisLiteratuur Prijs 2022), Het ruisen van de wereld (nominatie BNG Bank Literatuurprijs 2014)en Dagen zonder Dulci (shortlist Academica Literatuurprijs 2013). Hij woont sinds 2002 in San Francisco.

Annemieke Bosman in gesprek met componiste Calliope Tsoupaki. Calliope Tsoupaki (1963) is een Nederlands-Griekse componiste. Ze werd geboren in Piraeus, Griekenland, en woont en werkt al meer dan twee decennia hoofdzakelijk in Amsterdam. Tsoupaki studeerde piano en muziektheorie aan het Conservatorium in Athene en compositie bij Yannis Ioanithis. Ze heeft zomercursussen gevolgd bij Iannis Xenakis, Olivier Messiaen en Pierre Boulez. Van 1988 tot 1992 studeerde ze compositie bij Louis Andriessen en elektronische muziek bij Gilius van Bergeijk aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Tsoupaki heeft voor diverse musici en ensembles gecomponeerd, zoals het Nederlands Saxofoonkwartet, Orkest De Volharding, het Xenakis Ensemble, het Nieuw Ensemble, het Greek Metropolitan Choir en Asko|Schönberg. Haar werken zijn in opdracht geschreven van onder meer de Griekse omroep, de NTR ZaterdagMatinee, het Holland Festival en het Fonds voor de Scheppende Toonkunst. Haar kameropera 'Vita Nova' ging in 2004 in première in het Korzo Theater in Den Haag en haar 'Lucas Passie' tijdens het Holland Festival van 2008. In 2010 bracht het Holland Festival opnieuw een première van Tsoupaki: 'Greek Love Songs'. In 2012 componeerde ze op verzoek van het Nederlands Blazers Ensemble 'Maria', waarin klassieke en volksmuziektradities van de Mariaverering samenkomen. Calliope Tsoupaki doceert compositie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.  In opdracht van AVROTROS heeft Calliope Tsoupaki een nieuw werk geschreven voor het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor onder leiding van Karina Canellakis. De wereldpremière vindt plaats in TivoliVredenburg Utrecht op 15 september 2023 tijdens het openingsconcert van het AVROTROS Vrijdagconcert seizoen 2023-2024. Het thema van dit seizoen, ‘Wanderlust’ is voor Calliope Tsoupaki aanleiding voor een nieuwe compositie die ze voor dit concert zal schrijven: ‘Het verlangen om te reizen, om te vertrekken naar een verre onbekende plek, is de basis van het verlangen om muziek te maken.’ De reis die de vluchtelingen maken, staat centraal in Aurora. “Dromen van een nieuw leven, en daarvoor sterven. De ondertitel ‘Maybe we would have made it to heaven...’ is een uitspraak van een overlevende van een dodelijke reis die ik las in een artikel over het redden van vluchtelingen in de Middellandse zee. Aurora heeft geen verhaal. Het koor zingt de namen van de boten die vluchtelingen vervoeren en van sterren en constellaties als een allegorie voor het donker en de nachtelijke hemel. De boten hebben prachtige namen, maar er schuilt veel leed achter.”  De titel van het werk is Aurora en het duurt ca. 17 minuten.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Ronald Nijboer. In 'Wereldzee in de polder' gaat Ronald Nijboer op avontuur, en treedt in de voetsporen van de Fransman Henry Havard die in 1873 een iconische reis maakte langs de dorpen en steden rondom de Zuiderzee. Geen landschap veranderde sindsdien zo drastisch als het huidige IJsselmeergebied. 150 jaar later vaart Nijboer langs de oude en nieuwe kustplaatsen en spreekt hij met de bewoners. Wat is er veranderd in het landschap en de cultuur? En wat leert het verleden ons over de toekomst?  Ronald Nijboer is socioloog, onderzoeker en schrijver. Eerder verscheen van hem 'Tabé Java, tabé Indië', dat genomineerd werd voor de Brusseprijs voor het beste journalistieke boek. Nijboer woont al vrijwel zijn hele leven in de buurt van het IJsselmeer, tegenwoordig in de Noordoostpolder.

Annemieke Bosman in gesprek met Eric de Vroedt. Regisseur, schrijver en artistiek leider van Het Nationale Theater Eric de Vroedt draagt dit jaar de Staat van het Theater voor. Hij opent hiermee officieel het Nederlands Theater Festival in het teken van “prachtig, urgent, meeslepend en onontkoombaar theater” op donderdagmiddag 7 september. "Terwijl de wereld wordt geteisterd door hittegolven, monsterstormen, militaire coups en politieke aardverschuivingen, terwijl diverse groepen in de samenleving steeds radicaler tegenover elkaar staan, terwijl burgers, overheid, instituten en bedrijven worstelen met de hoognodige transitie en vernieuwing die vaak op zich laat wachten, wordt er ondertussen in dit land prachtig, urgent, meeslepend en onontkoombaar theater gemaakt. Vol trots op mijn collega's en hun werk spreek ik dit jaar de Staat van het Theater uit. Niet om te benoemen wat er allemaal verkeerd gaat of wat zou moeten zijn. Laat ik eens proberen te benoemen wat er is, wie wij zijn, wat ik ben en waarom nu al meer dan dertig jaar doe wat ik doe", aldus De Vroedt. Het Nederlands Theater Festival opent jaarlijks het nieuwe theaterseizoen met De Staat van het Theater. Daarin geven prominenten uit het culturele veld traditiegetrouw hun kijk op het Nederlandse theaterklimaat. Het festival toont van 7 t/m 17 september 2023 het meest indrukwekkende wat er in het afgelopen seizoen op theatergebied te zien is en wordt afgesloten met de uitreiking van de belangrijkste Nederlandse toneelprijzen op zondag 17 september 2023.

Brecht van Hulten praat met regisseur Lilian Sijbesma over haar debuutfilm Onder de blote hemel, die dit weekend in première gaat op het Film by the sea festival in Vlissingen.  De tienjarige Elvie (Ylse Ringeling) woont met haar verstandelijk beperkte moeder Emma (Rifka Lodeizen) op een camping midden in de natuur. Emma is liefhebbend maar naïef, ze worstelt met sociale interacties en heeft moeite om anderen te begrijpen. Terwijl de zomer op de camping losbreekt, broeit het tussen moeder en dochter. Elvie heeft een leeftijd waarop ze de wereld beter begint te begrijpen dan haar moeder, wat zorgt voor ongemakkelijke situaties. Wanneer opa Bucko (Johan Leysen), de spil in het gezin, gezondheidsproblemen krijgt, raken Elvie en Emma nog meer op elkaar aangewezen. Opa's afwezigheid zorgt voor grote spanningen en brengt hun geïsoleerde wereld aan het wankelen.

Annemieke Bosman in gesprek met theatermaker Jip Smit. Jip Smit's voorstelling 'Motherland is geselecteerd voor het Nederlands Theaterfestival, dat donderdag van start gaat in Amsterdam. De beste voorstellingen van het afgelopen seizoen zijn daar te zien.  In 'Motherland; neemt Jip Smit de toeschouwer mee naar een duistere en magische wereld. Een plek waar alles draait om eeuwenoude tradities en rituelen. Hier, op ‘De Eilanden’, worden mannen 80 jaar oud en leven vrouwen maar drie dagen. Maar dan, dan wordt Katinka geboren… 'Motherland' vertelt het verhaal van een strijdlustige vrouw die anders is en zich zal verzetten tegen de gevestigde orde. In deze solovoorstelling brengt Jip Smit een ode aan het fantasy–genre en daagt u uit de grenzen van uw verbeeldingskracht te verleggen. Door afstand te nemen van de realiteit kunnen we deze juist beter bekijken en bevragen. Zo komen we er wellicht achter dat ze op ‘De Eilanden’ minder verschillen van ons dan we denken. In een verhaal vol zwarte humor, waar Game of Thrones en The Office elkaar ontmoeten, worden actuele thema’s als norm-denken en man/vrouw verhoudingen aan de kaak gesteld. Hierin begeeft ons hoofdpersonage Katinka zich op een gevaarlijke zoektocht naar haar identiteit. Ze zal het kwaad van haar verleden in de ogen moeten kijken, en zich bevrijden van de heersende norm. Jip Smit is ook nog eens genomineerd voor een Theo d'Or, de prijs voor meest indrukwekkende vrouwelijke dragende rol!

Brecht van Hulten praat met schrijver en journalist Dirk Wanrooij over zijn boek Het huis in de wolken.  In het voorjaar van 2015 breekt op het zuidwesten van het Arabisch schiereiland een verwoestende oorlog uit als een coalitie van elf landen onder leiding van Saoedi-Arabië buurland Jemen aanvalt. Deze ‘vergeten oorlog’ – die nog altijd voortduurt – vormt het decor van een aangrijpende familiegeschiedenis. Auteur Dirk Wanrooij werd in 1983 in Jemen geboren. Dertig jaar, vele omzwervingen en een studie Arabisch later, loopt hij tijdens de Egyptische opstand van 2011 zijn toekomstige vrouw tegen het lijf in een van de vervallen uitgaansgelegenheden van de Egyptische hoofdstad. Het is de Schots Jemenitische Sara Ishaq. Samen beleven ze het verloop van de Jemenitische oorlog – de pijn, de frustratie en het gemis die daarbij komen kijken – om uiteindelijk een ingrijpende beslissing te nemen. Wanrooij neemt de lezer mee naar historisch en hedendaags Jemen, Caïro, Berlijn en Amsterdam. Het huis in de wolken gaat over revolutie, opstand, oorlog – maar ook over familiebanden en grensoverschrijdende liefde.

Annemieke Bosman praat met  journalist Arjen Fortuin over Men moet, de biografie die hij schreef over het leven en werk van dichter Gerrit Kouwenaar.  Bij zijn overlijden in 2014 gold Gerrit Kouwenaar als de grand old man van de Nederlandse poëzie: geëerd door zijn collega’s, bekroond met alle belangrijke prijzen en geliefd bij het grote publiek, dat hem in de armen sloot na het verschijnen van zijn laatste bundel totaal witte kamer. Daarin gaf hij vorm aan het verdriet om de dood van zijn echtgenote Paula. Een halve eeuw eerder had Kouwenaar de Nederlandse literatuur al veranderd als een van de Vijftigers. Hij zag als eerste het uitzonderlijke talent van Lucebert, sloot een levenslang verbond met Remco Campert, wierp zich op als theoreticus van de groep en had een centrale rol in de liefdesgeschiedenissen die de onderlinge verhoudingen op de proef stelden. De Tweede Wereldoorlog vormde zijn generatie. Hij zat een halfjaar gevangen wegens publicatie in het illegale tijdschrift Lichting.

Annemieke Bosman in gesprek met podcastmaker Annegriet Wietsma. Wietsma, maker van podcast 'De Deventer Mediazaak',dook in haar nieuwe podcast 'De zwembadclub' in het verhaal van George, die opgroeide in het naoorlogse Amsterdam, in een arm gezin. Hij zwerft veel op straat rond. Om wat bij te verdienen scharrelt hij met geïnteresseerde mannelijke voorbijgangers. Hij wordt benaderd door een aardige fotograaf die de knaap in ruil voor geld laat poseren. Naakt. De fotograaf neemt hem tevens mee naar een openbaar zwembad waar arbeiderskinderen af en toe een avond mogen zwemmen. En dan krijgt het verhaal een bizarre wending.  George loopt tegen de tachtig als Annegriet Wietsma hem voor het eerst ontmoet. Zijn memoires 'Verboden foto's' intrigeren haar. Dagblad Het Parool besteedde er in 2019 al aandacht aan. Een geheimzinnige fotograaf die pornografische foto's maakt van de 14-jarige knul, een zwembad waar hij naakt moet zwemmen, volwassenen uit de culturele elite van Amsterdam die daarbij toekijken, soms meer dan dat. Wietsma wil Georges verhaal uit zijn eigen mond horen. Ze zoekt hem op. De details van zijn herinneringen en de ogenschijnlijk laconieke manier waarop hij ze opdist, verbijsteren haar. Maar: één verhaal is geen verhaal. Is dit werkelijk gebeurd? Ons geheugen kan ons af en toe lelijk voor de gek houden. Ons brein vult de gaten in die in onze herinneringen zijn ontstaan. Er zit maar één ding op. Op zoek gaan naar mensen die het verhaal van George kunnen ondersteunen. In haar zoektocht langs mogelijke getuigen, archieven, deskundigen en verzamelaars van erotica valt Annegriet Wietsma van de ene verbazing in de andere. Wat gebeurde er met het buurmeisje van George? Heeft de beschermvrouw van het beruchte literaire herengenootschap Castrum Peregrini, kunstenaar Gisèle d’Ailly-van Waterschoot van der Gracht, met de zwembadclub te maken zoals een klokkenluider onthult? En wie was toch die geheimzinnige fotograaf? De nieuwe podcast van Annegriet Wietsma is een zoektocht naar de waarheid van een verborgen verleden.  'De zwembadclub'is een podcast van de NTR en is sinds donderdag 24 augustus 2023 te beluisteren via de website en app van NPO Radio 1, de NPO Luister-app en andere podcastplatforms.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Ramy el Dardiry. Zijn debuutroman 'Tussen morgenzee en avondland' verscheen dit voorjaar en  laat op sprankelende en poëtische wijze zien hoe uit een mengelmoes van culturen nieuwe, inspirerende verhalen ontstaan. Wanneer hoofdpersoon Amir hoort dat zijn vader Nessim een week eerder in Alexandrië is begraven, probeert hij die informatie weg te stoppen, de stad en zijn vader te vergeten. Hij wil in Nederland wortelen en carrière maken, en zijn leven niet laten beïnvloeden door de dood van een man die zijn gezin ooit in de steek liet. Tevergeefs. Alexandrië kruipt via een bijna vergeten droom zijn hoofd in. Ook Nessim heeft ooit geprobeerd de stad achter zich te laten. In zijn jeugd ziet hij hoe de nationalistische plannen van de Egyptische regering geen ruimte bieden voor de levendige, internationale gemeenschap. Steeds meer families vertrekken en ook Nessim wil naar Europa. Misschien dat de liefde tussen hem en een Joods meisje daar wel een kans krijgt. Ramy El-Dardiry is onderzoeker en schrijver. Hij promoveerde in de natuurkunde en werkt bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Zijn korte verhalen verschenen in onder meer De Gids, Kluger Hans, Liter en NRC. In 2020 ontving hij de El Hizjra Literatuurprijs.

Annemieke Bosman praat met Ivo Nieuwenhuis over zijn boek Het was maar een grapje. Het was maar een grapje ‘Humor is om te lachen’, zo luidt het cliché. Maar mensen kunnen zich er ook enorm kwaad over maken. Van Wim Sonnevelds Frater Venantius tot Koot en Bies Tegenpartij en Youp van ’t Heks pisnicht – stuk voor stuk vormden ze de aanleiding tot een fikse rel. Een publieke woede-uitbarsting over humor vertelt ons veel over de tijdsgeest, en over hoe die soms ineens omslaat. Aangevuurd door de (sociale) media kan de spanning hoog oplopen. In die cocktail van veranderende normen en waarden, hoge kijkcijfers en een sensatiebeluste pers is een humorschandaal snel geboren. In Het was maar een grapje duikt Ivo Nieuwenhuis in deze en andere gedenkwaardige Nederlandse humorrellen. Hij schetst aan de hand daarvan de culturele en maatschappelijke ontwikkelingen sinds de jaren vijftig. Ivo Nieuwenhuis (1985) is neerlandicus. Hij werkt als docent en onderzoeker aan de Radboud Universiteit. Daarnaast schrijft hij cabaretrecensies voor dagblad Trouw. Al ruim vijftien jaar bestudeert hij de geschiedenis van humor en satire in Nederland.

Brecht van Hulten in gesprek met Sander Donkers. Al vijf jaar schrijft Sander Donkers driemaal per week een stukje van niet meer dan 150 woorden op de voorpagina van de Volkskrant. Hij oogst bewondering van talloze lezers, collega-columnisten en schrijvers, wordt geroemd om zijn fijnzinnigheid, stijl en vermogen om zowel in het alledaagse als in het mondiale naar betekenis te zoeken, in een poging het leven en de wereld beter te begrijpen. Of het nu gaat over katten, dochters, voetbal of over politicus Baudet, corona-protesten en asielzoekers; altijd tracht hij verbinding te zoeken, een kloof te overbruggen. Voor velen fungeren zijn stukjes als hoop en houvast in bange dagen. In de bundel 'Verder ontken ik alles'zijn de allerbeste verzameld. Sander Donkersis schrijver, journalist en columnist voor de Volkskrant. Eerder publiceerde hij 'Lipstick Sunset', 'HAY' (de biografie van Barry Hay) en 'Tante Jo'. Zijn journalistieke werk werd meermaals bekroond.

Brecht van Hulten in gesprek met theatermaakster Kim Karssen. Kim Karssen staat op de Parade met haar nieuwe show: 'Don’t rain on my paREET'. In deze absurdistische show duiken we in Kims hoofd: een overdruk hoofd waarin alles alle kanten opvliegt en iedere seconde een existentiële vraag oppopt die beantwoord moet worden. Ze flirt met stand-up en heeft de godsonmogelijke wens eindelijk een sociaal wenselijke voorstelling te maken. Dit kan maar één ding betekenen: alles gaat gruwelijk uit de bocht vliegen. Kim Karssen  is theatermaker en actrice en behandelt in haar voorstellingen grootse thema’s op groteske en speelse wijze. Met liefde voor taal en verhalen zoekt ze op een fantasievolle manier naar balans tussen grap en traan. Ze speelde al in meerdere voorstellingen van De Warme Winkel, samen met theatermaker Florian Myjer. Dit seizoen speelt Karssen de solo ‘Schrödingers hond’, gemaakt bij Frascati Producties: een absurdistische voorstelling over de kracht van onze gedachten. Ze gaat daarmee op tournee langs 10 steden in Nederland.

Brecht van Hulten praat met Bart Eysink Smeets over zijn documentaire Bart en de zoektocht naar de dubbelganger.  Ieder mens is uniek, dat is de generatie van Bart Eysink Smeets (1988) met de paplepel ingegoten. Maar kan je echt pas gelukkig worden als je je ‘unieke ik’ hebt gevonden, of als je je eigen unieke pad bewandelt? In dit moderne sprookje zoekt Bart op alle mogelijke manieren naar zijn dubbelganger. Met behulp van posters, rijdende billboards en online advertenties komt hij talloze Bart-look-a-likes in binnen- en buitenland op het spoor. En als de buitenkant lijkt, hoe zit het dan met het innerlijk? Met een zoon op komst raakt Barts queeste in een stroomversnelling. Zelfs op crèches blijkt uniciteit het hoogste goed; in wat voor een wereld komt zijn kind terecht? Met gezichtsherkenningssoftware stuit hij vervolgens op de foto van een mogelijke dubbelganger in Amerika. Zal hij deze nog naamloze ‘Bart’ kunnen vinden? En levert de zoektocht hem op wat hij hoopt?  Bart en de zoektocht naar de dubbelganger is 28 augustus om 20:30 uur te zien bij de VPRO op NPO 2, en ook via NPO Plus. 

Brecht van Hulten in gesprek met fotograaf Ahmet Polat. Polat cureerde samen met FOAM de tentoonstelling 'A Play of Light and Shadow' in FOAM in Amsterdam. De tentoonstelling is een eerbetoon aan de vooraanstaande fotojournalist en drijvende kracht in de Turkse fotografie, Ara Güler, ook wel The Eye of Istanbul genoemd.     De tentoonstelling 'A Play of Light and Shadow' dient als getuigenis van de rijke geschiedenis van Turkije en biedt een blik op de ontwikkelingen van het land. De beweging van migratie, de industrialisering en modernisering in het land. Daarnaast vereeuwigde hij talrijke beroemde kunstenaars en politieke figuren tijdens zijn illustere carrière zoals Alfred Hitchcock, Brigitte Bardot, Salvador Dalí en James Baldwin. Dit jaar bestaat de Turkse Republiek 100 jaar, een moment van reflectie.     De tentoonstelling van Ara Güler is het middelpunt van Kısmet, een initiatief dat is opgezet en ontwikkeld in nauwe samenwerking tussen Studio Polat en FOAM. Het meerjarige project is gebaseerd op de langdurige culturele, diplomatieke en economische banden tussen Turkije en Nederland. Kısmet onderzoekt de complexe en rijke elementen van de Turkse visuele cultuur, gezien door het perspectief van verschillende generaties beeldmakers.

Leonard Evers in gesprek met regisseur Sytske van der Ster en hoofdrolspeelster Esther Lindenbergh. Zij maken een voorstelling over Frieda Belinfante, die momenteel te zien is op De Parade.   Frieda Belinfante – de one woman musical vertelt het waanzinnige levensverhaal van Frieda Belinfante: verzetsheld, cellist, queer-vrouwenliefhebber en de eerste vrouw die ooit haar eigen symfonieorkest dirigeerde. In deze one woman musical worden al je zintuigen geprikkeld in een verhaal vol spanning, actie, avontuur en romantiek. We volgen haar jeugd in Amsterdam, haar ontluikende geaardheid waar ze open over was, de oorlogsjaren, waarin ze in het verzet zat, haar depressie die daaruit volgde en haar nieuwe leven in Amerika waar ze een succesvolle dirigente werd en haar grote liefde vond. Deze voorstelling mondt uit in een nieuwe Nederlandse musical, gemaakt samen met de Nationale Opera, die in het seizoen 2024-2025 in première.

Jan Mom in gesprek met Bert Wagendorp, schrijver en journalist. Dit voorjaar verscheen het tweede deel van de trilogie 'De memoires van Abel Sikkink'. getiteld 'Kalle'. In deze trilogie wisselen historische werkelijkheid en fictie elkaar af en roepen een negentiende-eeuwse wereld op, die soms verrassend veel lijkt op die van ons. Het tweede deel 'Kalle' vertelt het verhaal van een hechte vriendschap tegen de achtergrond van de hel van de Amerikaanse Burgeroorlog. Bert Wagendorp schrijft sinds 2001 columns voor de Volkskrant. Zijn debuutroman, 'De proloog', verscheen in 1995. In 2013 brak hij door met 'Ventoux', dat twee jaar later werd verfilmd. Hierna schreef hij met zijn dochter Hannah het Vader & Dochterboek. 'Ferrara', het vervolg op 'Ventoux', verscheen in het voorjaar van 2019. In 2022 verscheen 'Phoenix', het eerste deel van 'De memoires van Abel Sikkink'.

Leonard Evers in gesprek met schrijver en journalist Peter Giesen. In zijn nieuwe boek 'Autopia' beschrijft Giesen hoe de auto onze wereld veranderde. Was het aanvankelijk vooral een speeltje voor rijke avonturiers die de roes van snelheid en een flirt met de dood zochten, gaandeweg werd de auto de parel van de consumptiemaatschappij. Hij bood de bezitter vrijheid en flexibiliteit. Dankzij de auto konden mensen op vakantie en ontdekten zij de natuur. Met de auto trokken de stedelingen naar groene voorsteden. Wonen werd gescheiden van werken en winkelen, de sociaal gemengde stad maakte plaats voor bubbels van hoger- en lageropgeleiden. Alleen autobezitters namen deel aan de moderne tijd. In Autopia laat Peter Giesen zien hoe de auto onze wereld compleet veranderde. Giesen beschrijft hoe ondernemers en ontwerpers als Henry Ford, André Citroën en Ferdinand Porsche er een massaproduct van maakten. Hij vertelt over dichters en artiesten als Bertolt Brecht en Elvis Presley, die vielen voor de charme van het voertuig. En hij werpt een blik in de toekomst. Peter Giesen schrijft een requiem voor de auto met verbrandingsmotor, de machine die anderhalve eeuw het brandpunt van onze dromen was. Peter Giesen studeerde geschiedenis in Utrecht waarna zijn loopbaan in de journalistiek begon. Voor de Volkskrant was hij vijf jaar lang werkzaam als correspondent in Parijs. Hij schreef vervolgens het boek 'Retour de France', dat op de shortlist van de Brusseprijs stond.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Richard Osinga. In zijn nieuwe roman 'Munt' neemt Richard Osinga je mee van de Congolese jungle naar de straten van Shenzhen en de Universiteit van Gent. Het is een ingenieuze en gelaagde roman met een internationale setting die het begrip van de Afrikaanse geschiedenis op z’n kop zet. Drie levens van heel verschillende mensen kruisen elkaar als ze in aanraking komen met een eeuwenoude munt. Een verhaal over hoe rijkdom, liefde en geschiedenis zich met onze levens en met elkaar verstrengelen.     Richard Osinga (1971) is schrijver, ondernemer en voormalig diplomaat. Hij zoekt in zijn romans, die altijd tegen een internationaal decor spelen, naar wat ons mensen met elkaar verbindt. Hoe culturen, levensbeschouwingen en filosofieën door tijd en ruimte heen in elkaar grijpen. Hij oogstte veel lovende woorden met zijn vorige bij Wereldbibliotheek verschenen romans 'Arc' en 'Wie de rechtvaardigen zoekt', waarvoor hij een plaats op de longlist van de Boekenbon Literatuurprijs 2020 bemachtigde.

Annemieke Bosman in gesprek met Róman Kienjet, fotohistoricus. Deze zomer is in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam de tentoonstelling 'Snelfotografie - de rage van 1912 tot 1925' te zien. Fotografie bestond aan het begin van de 20e eeuw al 75 jaar, maar jezelf laten portretteren, was lang niet voor iedereen betaalbaar. Rond 1912 kwam daar met de komst van de ‘snelfotografie’ verandering in. Snelfotografie, ook wel American Automatic Photo, Druk-op-de-knop en Tip-Top genoemd, was portretfotografie, waarbij het hele proces van binnenkomst tot afgifte van de foto volledig was gestandaardiseerd. De fotostudio’s, die ‘als paddestoelen na zoele regenachtige dagen [ver]rezen in de drukke straten onzer steden’, trokken een dwarsdoorsnede van Nederlandse bevolking. En zo snel als ze opkwamen, waren ze – door de opkomst van het pasfotohokje – ook weer verdwenen. Róman Kienjet en fotograaf Dirk Kome doken in het fenomeen 'Snelfotografie' en maakte de tentoonstelling voor het Nederlands Fotomuseum. Foto's vonden ze voornamelijk bij particulieren verstopt in oude albums en schoenendozen die op zolder lagen te verstoffen. Uit deze vondsten hebben zij een selectie gemaakt van zo’n 200 foto’s verspreid over de 11 provincies, die ons land toe nog telde. Al zijn deze foto’s ruim honderd jaar geleden gemaakt en is er in die tijd veel veranderd, is er ook nog veel hetzelfde gebleven; de roep om gelijkheid, een oorlog met zijn vele vluchtelingen, een pandemie. Ook veel van wat wij nu als vanzelfsprekend ervaren – pasfoto’s, selfie’s, flitslicht – komt voort uit de snelfotografie.

Annemieke Bosman in gesprek met Robbert-Jan Henkes, publicist en vertaler. Henkes vertaalde onlangs het in 1897 gepubliceerde boek 'Irene Iddesleigh' van Amanda McKittrick Ros. McKittrick Ros brak destijds meteen door tot de rangen der grote Ierse schrijvers. De Engelse criticus Barry Pain riep het uit tot het Boek van de Eeuw. Niet omdat het zo goed was, maar omdat het zo onwaarschijnlijk slecht was. Met haar alomtegenwoordige alliteratiedrift, haar maniakale voorkeur voor het verkeerde woord op de verkeerde plaats, haar anakoloeten, haar soms onbegrijpelijk kronkelige syntax, maar vooral vanwege de dodelijke ernst waarmee ze schreef, de rotsvaste overtuiging dat het mooi was en allerminst grappig, is ze in kleine kring bekend komen te staan als Slechtste Schrijver Aller Tijden.  Robbert-Jan Henkes (1962) is publicist en vertaler. Samen met Erik Bindervoet vertaalde hij werk van onder meer James Joyce, Shakespeare, The Beatles en Bob Dylan. Zijn vertaling van Russische kindergedichten, Bij mij op de maan werd bekroond met de Filter Vertaalprijs 2017 en de Aleida Schotprijs 2018.

Annemieke Bosman praat met journalist en cultuurhistoricus Merlijn Schoonenboom over zijn nieuwste boek Het gezicht. Het gezicht In de 21e eeuw is de belangstelling voor het gezicht groter dan ooit. Schoonenboom neemt de lezer mee op een cultuurhistorische reis, van antieke schoonheidsidealen tot selfies en facial recognition.     Selfies, videobellen, gezichtsherkenning: het gezicht is in het digitale tijdperk zichtbaarder dan ooit. Jij bent je gezicht, de ander wordt zijn gezicht. In korte tijd zijn er nieuwe expressies en nieuwe schoonheidsidealen ontstaan, en er wordt ijverig gezocht naar middelen om ons gezicht te kunnen ontcijferen. De bedekking van het gezicht, bijvoorbeeld door een mondkapje of boerka, zorgt juist voor verhitte politieke discussies. Waar komt de obsessie met het gezicht in het digitale tijdperk vandaan, en wat zijn de gevolgen ervan? Merlijn Schoonenboom gaat op zoek naar de historische achtergronden van onze omgang met het gezicht. Hij neemt de lezer mee op een cultuurhistorische reis: van antieke schoonheidsidealen tot de invloed van Instagram, en van achttiende-eeuwse gezichtslezers tot digitale emotieherkenning. Het gezicht is een intelligent en sprankelend boek dat op bekwame wijze onze gezichtencultuur ontrafelt. Over Merlijn Schoonenboom Journalist en cultuurhistoricus Merlijn Schoonenboom was jarenlang kunstredacteur voor de Volkskrant, daarna werd hij correspondent in Duitsland. Voor zijn veelgeprezen boek 'Waarom we ineens van de Duitsers' houden ontving Schoonenboom in 2013 de Cultuurprijs Nederland Duitsland. Hij woont en werkt in Berlijn. In 2023 verschijnt 'Het gezicht'.

Jan Mom in gesprek met Piet Schreuders, vormgever. Schreuders is een van de drie samenstellers van ‘Het Universum van Willem Frederik Hermans’. Een imposant boek, vanwege de gedetailleerde inhoud, vanwege het letterlijke gewicht (een dikke 6 ons) en vanwege de prachtige vormgeving. Het dikke vierkantige boek biedt inzicht in het leven van de schrijver, wetenschapper, fotograaf, en essayist, die Willem Frederik Hermans was. Piet Schreuders is vormgever en uitgever van ondermeer de Poezenkrant en hij werkte voor dit boek samen met journalist en columnist Max Pam en met Hans Renders, directeur van het Biografie Instituut.

Annemieke Bosman praat met Sanneke Huisman over de tentoonstelling Ekstasis - Een universum van licht en geluid. Ekstasis - Een universum van licht en geluid Van zinsbegoochelende installaties tot subtiel schaduwspel: Ekstasis verandert het museum in een lusthof voor de zintuigen. De tentoonstelling Ekstasis. Een universum van licht en geluid is samengesteld door kunsthistoricus en curator Sanneke Huisman en hedendaags kunstenaar Nick Verstand, en laat werk zien van onder meer Heleen Blanken, Casimir Geelhoed, Mariska de Groot, Nazif Lopulissa, Jan van Munster, Anni Nöps, Jan Schoonhoven en Nick Verstand. Licht en geluid Licht en geluid spelen een belangrijke rol in de werken en installaties die gastcuratoren Sanneke Huisman en Nick Verstand selecteerden voor Ekstasis. De ervaringskunst die ontstaat met deze ontastbare ‘materialen’, roept in een oogwenk nieuwe beelden en werelden op. In de nieuwe geluidsinstallatie Borderlands van Casimir Geelhoed en Anni Nöps scheppen ronddolende geluiden een universum dat je alleen kunt horen. De kunstenaars gebruiken ongrijpbare materialen zoals licht en geluid, maar ook de nieuwste technieken. Ekstasis laat zien dat computers, lasers en algoritmes onderdeel zijn van het artistieke gereedschap anno nu. Het speelveld voor deze makers is allang niet meer beperkt tot de museumzaal; hun werk is ook te zien bij theaters, festivals en clubs. De tentoonstelling Ekstasis - Een universum van licht en geluid, is nog t/m 14 januari 2024 te zien in het Stedelijk Museum Schiedam.

Annemieke Bosman praat met schrijver Mark H. Stokmans over zijn nieuwe boek Land van echo’s. Land van echo’s Met Land van echo’s, won Mark H. Stokmans de Boekhandelsprijs 2023. Land van echo's is een monumentale roman over oorlog, vriendschap, passie en een onbereikbare liefde – tegen de achtergrond van het feodale Spanje van de jaren dertig. Herman Kruijssen vecht in de Eerste Wereldoorlog aan Duitse zijde. Na het einde van de oorlog zwerft hij jarenlang door Europa. Op een dag in 1929 zakt hij onder een boom in elkaar. Hij wordt gevonden door Vicente Urias, die hem meeneemt naar zijn landgoed en opneemt in zijn familie. Tussen hen ontstaat een hechte vriendschap en Herman raakt vergroeid met het land en de mensen. Dan breekt de Spaanse Burgeroorlog uit en moet Herman partij kiezen. Trauma’s uit het verleden doemen op. In de chaos van de Burgeroorlog komt er liefde in Hermans leven en wordt hij vader van een zoon. Lukt het Herman in deze woelige tijden, in een land waarvan hij is gaan houden, op zijn eigen morele kompas te varen en zijn vrouw, zijn kind en iedereen die hem dierbaar is te beschermen?    

Brecht van Hulten praat met regisseur Zara Dwinger over haar film Kiddo. Deze roadmovie gaat over de elfjarige Lu. Zij woont in een pleeggezin. Wanneer haar lang afwezige moeder Karina onverwachts opduikt en haar meeneemt op een avontuurlijke roadtrip in haar afgeragde sportwagen - helemaal naar haar oma in Polen. Lu komt er al snel achter dat het alles of niets is met Karina en wordt meegesleept in een Bonnie& Clyde-achtige fantasie. Maar de realiteit haalt ze in en dwingt hen te kiezen hoe ver ze willen gaan om voor altijd bij elkaar te blijven.

Annemieke Bosman praat met  Stefan van Raaij, directeur van het Cobra Museum in Amstelveen, over de tentoonstelling Grenzeloos en vrij die daar te zien is.  Met de tentoonstelling Grenzeloos en vrij. Van Appel tot Van Gogh brengt het Cobra Museum voor Moderne Kunst Amstelveen 120 kunstwerken van bekende en minder bekende kunstenaars samen in verrassende combinaties. Aanleiding is de 75e verjaardag van de internationale Cobra-beweging (1948 – 1951). Met een parade aan namen wordt in Grenzeloos en vrij de Cobra kunst in relatie tot (tussen) voorlopers, tijdgenoten en hedendaagse kunstenaars getoond. Door de kunstwerken naast of dichtbij elkaar te plaatsen ontstaan nieuwe dwarsverbanden en perspectieven op de betekenis van Cobra kunst. Cobra kunstenaars zoals Appel, Constant, Alechinsky, Corneille, Jorn, Götz, Van der Gaag, worden samen getoond met voorlopers zoals Van Gogh, Picasso, Beckmann, Schwitters, Klee, Miró, Munch. Daarnaast zijn werken te zien van tijdgenoten zoals Pollock, Katzuo Shiraga, Dubuffet en Willem de Kooning en meer recente kunstenaars zoals Baselitz, A.R. Penck, Martha Jungwirth, Jean-Michel Basquiat, Tal R, Cecily Brown en Eva Räder. 

Brecht van Hulten praat met conservator Marjan van Heteren over de expositie "Van Gogh, Cėzanne, Le Fauconnier & De Bergense School", die nu te zien is in het Stedelijk Museum Alkmaar.  In het voorjaar van 2023 krijgen de beroemdste kunstenaars van de late negentiende eeuw een hoofdrol in Stedelijk Museum Alkmaar: Vincent van Gogh (1853-1890), Paul Cézanne (1839-1906) en Henri Le Fauconnier (1881-1945). Welke invloed hebben zij gehad op de ontstaansgeschiedenis van de Bergense School? Eind negentiende eeuw buitelen in Frankrijk, België en Duitsland nieuwe schilderstijlen over elkaar heen: van impressionisme en post-impressionisme, tot fauvisme en symbolisme. Deze vernieuwingsgolf gaat echter volledig aan Nederland voorbij. Sinds 1870 is de kunstwereld in de ban van het realisme van de Haagse School: polderlandschappen onder grootse wolkenluchten en taferelen uit het leven van de vissersbevolking. Enkele vooruitstrevende kunstenaars organiseren rond de eeuwwisseling internationale tentoonstellingen waardoor Nederlanders eindelijk kennismaken met de artistieke vernieuwingen uit de ons omringende landen. Op de kunstenaars die later de Bergense School vormen, maken vooral de exposities van werken van Vincent van Gogh (1905), Paul Cézanne (1909) en Henri Le Fauconnier (1911) een onuitwisbare indruk. Na enkele jaren experimenteren ontstaat omstreeks 1915 in Bergen een nieuwe, expressionistische stijl. Met deze tentoonstelling plaatst Stedelijk Museum Alkmaar de Bergense School in een internationale context. De betekenis van deze allereerste expressionisten in Nederland wordt niet alleen aangetoond aan de hand van historische bronnen, maar vooral zichtbaar gemaakt met unieke bruiklenen van werken van Vincent van Gogh, Paul Cézanne en Henri Le Fauconnier uit binnen- en buitenland.

Annemieke Bosman praat met journalist en landschaphistorica Ineke Noordhoff over haar boek "Ontaard land".  Scheurende dijken, trillende bodems en de Groningse aardbevingsbureaucratie: het wrange verhaal van het droomhuis van Henk Tienkamp dat door decennia aan wanbeleid op instorten staat.In Ontaard land schetst Ineke Noordhoff een genadeloos beeld van het menselijk gemorrel in de Groninger bodem. Ze vertelt het verhaal van Henk Tienkamp, die een huis kocht in het Groningse Woltersum maar er al snel achter kwam dat die plek minder veilig was dan hij had gedacht. Niet alleen de gevolgen van de aardgaswinning zorgen voor scheuren in zijn muren, ook het eeuwenlange onverantwoorde gebruik van de bodem eist zijn tol. Menselijke exploitatiedrift leidt ertoe dat het land steeds meer inklinkt en het water steeds hoger tegen de dijken klotst. Eén aardbeving kan het beslissende zetje betekenen voor zijn huis – of voor de regio. Hoewel de overheid de winst van de bodemexploitatie in haar zak heeft gestoken, kijkt ze nu de andere kant op. Mensen zoals Henk krijgen te maken met een hardvochtige aardbevingsbureaucratie. In plaats van samen aan een nieuwe en veilige toekomst te bouwen, wordt de burger vermorzeld door een systeem dat enkel in grootheden van euro’s kan denken. Henk Tienkamp pakt de strijdbijl op, maar wat begin je in je eentje? In Ontaard land laat Noordhoff overtuigend zien dat het niet alleen anders moet, maar dat het ook anders kan.    

Annemieke Bosman in gesprek met Ricardo Burgzorg, cultureel ondernemer en adviseur. In juni 2023 verschijnt zijn boek 'Burgzorgs Blik, Zwarte mensen in prentenboeken van 1910 tot nu' en is er een tentoonstelling in het Allard Pierson in Amsterdam. 'Burgzorgs Blik' presenteert een selectie kinder- en prentenboeken van verzamelaar Ricardo Burgzorg. Het onderwerp van zijn collectie is de verbeelding van mensen van kleur. De verzameling omvat een groot aantal prentenboeken uit de periode 1900 tot heden, met een nadruk op de eerste helft van de 20ste eeuw. Burgzorg heeft meer dan 1300 prentenboeken in zijn collectie. Burgzorgs persoonlijke blik op zijn collectie en de ontwikkelingen in de verbeelding van mensen van kleur door de jaren heen, vormen een leidraad in de presentatie. De boeken uit Burgzorgs verzameling zijn aangevuld met documenten uit de collectie van het Allard Pierson. Samen met Volkskrant-journalist Arjan Peters praat hij in het boek over wat we zien, wat dit zegt over de manier waarop er veelal naar zwarte mensen gekeken werd en hoe die beeldvorming pas in de laatste decennia in gunstige zin is veranderd.

Annemieke Bosman in gesprek met theatermakers Tjeerd Bischoff en Jeroen van den Berg van Toneelgroep Jan Vos. Na de goed ontvangen produkties 'GAS' en 'MANSHOLT' brengt Toneelgroep Jan Vos de nieuwe locatievoorstelling 'WIND'. Tjeerd Bischoff schreef een onstuimige komedie over de energietransitie, waarin hij de gevolgen schetst van ongelukkige politieke keuzes voor de bewoners van een klein dorp. Jeroen van den Berg regisseert 'WIND'. 

Annemieke Bosman praat met schrijver Ilja Leonard Pfeijffer over zijn nieuwe roman Alkibiades Alkibiades Deze monumentale, rijk gedocumenteerde, historische roman vertelt het waargebeurde verhaal van het streven en falen van Alkibiades, de mooiste man van Griekenland. Hij was de extravagante, geniale, opzienbarende, androgyne, biseksuele en omstreden politicus en strateeg van Athene tijdens de grote oorlog tegen Sparta. Zijn verhaal is voor ons een reis door de tijd naar de wereld van bijna tweeënhalf millennium geleden, toen steeds meer symptomen, die voor ons verontrustend herkenbaar zijn, begonnen te wijzen op het verval van de democratie en daadwerkelijk leidden tot de nederlaag van Athene. De vraag is in hoeverre Alkibiades hieraan schuldig was. Was hij de populist die de democratie heeft ontmanteld of had hij de redder van Athene kunnen zijn? In deze roman legt hij verantwoording af over zijn idealen, strategieën en levenslange strijd. Alkibiades is tegelijkertijd een geleerde historische studie en een grote roman voor onze tijd en voor elke tijd, die een even uniek als universeel verhaal vertelt over het najagen van ambities in een onvolmaakte wereld.

Brecht van Hulten in gesprek met architecte Liesbeth van der Pol. In de Kunstlinie in Almere is de tentoonstelling 'Met Karakter' te zien. De tentoonstelling biedt een kijkje in de ontwerpkeuken van Liesbeth van der Pol:  ‘Met Karakter’ vertelt het verhaal van de architecte en medeoprichtster van Dok Architecten. Bezoekers kunnen zich vergapen aan honderden aquarellen, schetsen en maquettes en afbeeldingen van diverse eindresultaten. Van der Pols karakteristieke gebouwen staan bekend als krachtig, kleurig en vol expressie. Een goed voorbeeld daarvan zijn de Almeerse Rooie Donders: drie opvallend bordeauxrode woontorens die lijken op poortwachters voor de Regenboogbuurt (1994-98) erachter.    

Annemieke Bosman praat met jeugdboekenschrijver Pieter Koolwijk over Missie afbreken, het laatste boek uit zijn Gozert trilogie, met illustraties van Linde Faas.  Hij werd door iedereen in het hart gesloten en won goud: Gozert. Maar Gozert was het verhaal van Ties. Hoe gaat het eigenlijk met Gozert zelf? Ties heeft hem steeds minder nodig, want hij heeft Luna en Roberto en ouders die hem begrijpen. Gozert heeft het gevoel dat hij soms bijna wordt vergeten en dat gevoel wordt nog sterker als Luna en Ties een eigen missie hebben – een missie waar Gozert eigenlijk niets mee van doen wil hebben, want die heeft te maken met Huize Hopeloos. De plek waar hij het allerongelukkigst ooit was. Maar terwijl Gozert het steeds vaker zonder Ties en Luna moet stellen, ontdekt hij dat er meer zijn zoals hij. En dat het niet goed met hen gaat als hun mensen geen aandacht meer aan hen besteden. Het derde boek over de wereld van Gozert is opnieuw een superfantastisch avontuur – dat is fantastisch met een superheldencape om – maar wel een met een schurend randje. Want Gozert moet een beslissing nemen. Hoort hij nou wel of niet bij de levende kinderen?    

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Cathalijne Boland. Boland schreef een boek over de geschiedenis van landverhuizers en achterblijvers, getiteld: 'Reuchlins reis'. In 1891 reist jonkheer George Reuchlin op het nieuwste schip van de Holland-Amerika Lijn naar New York. Zijn vader Otto is medeoprichter van de Rotterdamse stoomvaartmaatschappij. George is zestien, maar het ligt al vast dat hij in zijn vaders voetsporen zal treden. Ruim twintig jaar later, in 1912, stapt George aan boord van de Titanic. Hij overleeft de ramp niet. Zijn dood veroorzaakt een schokgolf in zijn gezin en ver daarbuiten. Tussen George’ eerste en laatste oceaanreis emigreerden miljoenen Europeanen naar Amerika, onder wie vele joden uit Rusland en Oost-Europa. De Holland-Amerika Lijn speelde samen met andere stoomvaartmaatschappijen uit Europa een cruciale rol in deze uittocht. Zonder hun onderlinge wedloop om het grootste schip had de trek naar de Verenigde Staten nooit zo’n massaal karakter kunnen krijgen. Het levensverhaal van George Reuchlin is verknoopt met de Europese Exodus.  Cathalijne Boland heeft altijd in de wereld van boeken en tijdschriften gewerkt, als redacteur en schrijvend journalist. 'Reuchlins reis' is haar debuut.

Annemieke Bosman in gesprek met Annechien de Vocht, artistiek leider en regisseur van theatergezelschap YoungGangsters. YoungGangsters maakt al meer dan tien jaar actietheater: fysieke, spectaculaire, humoristische en grillige voorstellingen die spelen op locatie. Met het eigen GangstersParadise, een uniek vormgegeven mobiele thuishaven bestaande uit een tribune, bar en terras trekt het gezelschap langs steden en zomerfestivals. Zo was het gezelschap te zien op Oerol, Festival De Karavaan en Over het IJ-festival. Met hun nieuwe voorstelling 'The Promised Land' stelt YoungGangsters vragen over de betekenis en eigenaarschap van land. Over de clash tussen de kapitalistische visie dat land commerciële waarde heeft en de spirituele benadering dat mens en land onlosmakelijk verbonden zijn. Regisseur Annechien de Vocht reisde af naar de VS, Canada en Suriname en voerde op al deze plekken gesprekken met oorspronkelijke bewoners. Ze bezocht Pow Wow’s,gemeenschappen, reservaten en plekken van spirituele betekenis om inspiratie op te doen.. In 'The Promised Land' staan twee levenswijzen tegenover elkaar en en botsen de belangen van de inheemse bewoners met de nieuwe kolonisten.

Annemieke Bosman praat met schrijfster Eva Keuris over haar roman Alledaags geweld. Alledaags geweld Van de ene op de andere dag wil Heleens zoon Jonah haar niet meer zien. Heleen begrijpt er niets van, maar kan niet anders dan Jonahs contactverbod respecteren. Na een jaar belt hij haar. Inmiddels is hij verhuisd naar een dorp bij haar in de buurt en heeft hij een nieuwe vriendin, Floor, die zwanger is van hun zoontje. Alsof er niets gebeurd is maakt Heleen ineens weer onderdeel uit van Jonahs leven. Ze kan het goed vinden met Floor, die zich wat verloren voelt in het dorp, zonder rijbewijs, zonder werk, met kind. Floor neemt Heleen in vertrouwen over haar relatie, die niet altijd zo liefdevol is als het op Instagram lijkt. Terwijl Floor twijfelt of haar escalerende ruzies met Jonah normaal zijn of een symptoom van een toxische relatie, wordt Heleen geconfronteerd met de naakte waarheid over haar huwelijk met Jonahs overleden vader en over hoe dat Jonah heeft gemaakt tot wie hij is. Alledaags geweld is een indringende roman over hoe menselijk onvermogen van generatie op generatie wordt doorgegeven en steeds in een andere vorm terugkeert.     Eva Keuris (1978) schrijft voor verschillende tv-series, film en theater. Met haar debuut Over het spoor won ze de BookSpot Schaduwprijs 2018. In 2020 verscheen de tiendelige Storytel Original Het zwarte water, die inmiddels ook is uitgebracht in Vlaanderen en Duitsland.

Brecht van Hulten praat met Sjeng Scheijen over Gelukskind, zijn biografie van choreograaf Hans van Maanen.  Hans van Manen is de belangrijkste choreograaf die Nederland ooit heeft voortgebracht. Zijn dansvoorstellingen worden in alle werelddelen bij de meest vooraanstaande gezelschappen gespeeld. Nu, op zijn negentigste, groeit het aantal gezelschappen dat zijn balletten uitvoert nog altijd. In Gelukskind beschrijft Sjeng Scheijen zijn leven. Hij vertelt hoe Hans verarmd en volkomen uitgehongerd uit de oorlog kwam. Hoe hij als zoon van een alleenstaande Duitse moeder en zonder afgeronde lagere schoolopleiding op zijn twaalfde begon te werken, om tien jaar later zijn eerste choreografie te maken. Sindsdien heeft hij continu schoonheid geproduceerd en steeds weer zijn grote gave herontdekt. Een gelukskind.  Sjeng Scheijen had exclusieve toegang tot het archief van Hans van Manen en sprak uitgebreid met hemzelf, zijn medekunstenaars en zijn geliefden. Sjeng Scheijen (1972) schreef eerder de biografie van dans- en kunstpionier Sergej Diaghilev, die inmiddels wereldwijd is erkend als het absolute standaardwerk, en De avant-gardisten, waarvoor hij de Bookspot Literatuurprijs 2019 won, de belangrijkste non-fictieprijs.

Annemieke Bosman in gesprek met Lisaboa Houbrechts, regisseur en theatermaker. In het Holland Festival is in juni 2023 de voorstelling 'Vake Poes; of hoe God verdween' van Houbrechts te zien. 'Vake Poes; of hoe God verdween' is een familie-epos dat drie generaties overspant vanuit het perspectief van een jong meisje. De twaalfjarige 'Kleindochter Aller Kleindochters' staat aan het einde van de oorlog, het seksueel misbruik in de broederschool, de Duitse bezetting en het wrede huwelijk met Moeke Poes. De levensverhalen en trauma's van grootouders, ouders en de eigen, jongste generatie worden uitgediept met Bachs 'Johannespassie' als leidraad. Het idee voor 'Vake Poes; of hoe God verdween' ontstond tijdens de gesprekken die Lisaboa Houbrechts met haar grootvader voerde.

Annemieke Bosman in gesprek met Henk Steenhuis, journalist en schrijver. Deze maand verschijnt zijn boek 'Toujours l'amour', Liefde lust en bedrog in Frankrijk door de eeuwen heen'. Daarin toont Steenhuis ons het Frankrijk als land van de liefde, van romantische en kleurrijke avonturen vol passie, verleidingskunst, avontuurtjes en bedrog. Aan de hand van bekende romans, dagboeken en historisch onderzoek schetst Henk Steenhuis de geschiedenis van de liefde. De lezer komt meer te weten over het avontuurlijke liefdesleven van Benoîte Groult, generaal Pétain, Valérie Trierweiler, François Hollande, Jacques Chirac, Carla Bruni, Dominique Strauss-Kahn en vele anderen. Henk Steenhuis was werkzaam als journalist in Frankrijk en in Nederland. Van 2000 tot 2009 was hij hoofdredacteur van HP=De Tijd.

Annemieke Bosman praat met schrijver Nathan Vecht over de voorstelling Laagland, die hij schreef voor het Nationale Theater.  In de kleine gemeente Langwetering wordt de rust ruw verstoord als de plaatselijke recreatieplas wordt aangewezen als bestemming voor klimaatneutrale waterwoningen. De drijvende woonwijk is ontwikkeld door de succesvolle tech-ondernemer Hugo (Joris Smit). Tijdens een ‘keukentafelgesprek’ op het gemeentehuis blijkt echter dat de lokale bewoners, onder aanvoering van de flexwerkende elektromonteur Ferry (Mark Rietman), niets moeten hebben van Hugo’s goede bedoelingen. Er ontstaat een verbeten strijd om lands- en lijfsbehoud. Wanneer blijkt dat de levens van Hugo en Ferry méér met elkaar verbonden zijn dan ze allebei dachten, krijgt deze strijd een fatale wending.

Brecht van Hulten in gesprek met Frans van Deursen, acteur, zanger, schrijver en componist. Frans van Deursen vertaalde en bewerkte samen met regisseur Theu Boermans het oorspronkelijke libretto van Mozarts wereldberoemde opera 'Die Zauberflöte' tot een opwindende en actuele tragikomedie: 'Mozarts Zauberflӧte– the next generation'. Deze productie van de Theateralliantie i.s.m. OPERA2DAY wordt uitgevoerd met live koor en orkest. Deze ‘Zauberflӧte’ speelt zich af in een dystopische nabije toekomst waarin de populisten de macht hebben gegrepen. De jonge generatie neemt hier geen genoegen mee en gaat de strijd aan om de oude machthebbers van de troon te stoten. Met de liefde als wapen vechten ze voor een nieuwe wereld van gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid.

Annemieke Bosman praat met schrijver Saskia Goldschmidt over haar nieuwe roman Kukuruznik.  Noa erft bij het overlijden van haar vader een kist met papieren. Het zijn verhalen over vliegeniersters, die in de begintijd van de luchtvaart wereldwijd in wankele vliegtuigjes stapten om records te breken. Rosy Rose bijvoorbeeld, de eerste Amerikaanse zwarte pilote, en tal van jonge vrouwen in het Sovjetleger, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Kukuruzniks in het donker leerden vliegen. En er zijn brieven van een jonge moeder aan haar verongelukte echtgenoot. Aanvankelijk is het Noa een raadsel waarom haar liefdevolle maar zwijgzame vader zich zo hevig interesseerde voor deze vrouwen, die allen braken met de conventies van hun tijd. Maar met de bestudering van zijn nalatenschap komt ook het besef dat hierin het raadsel van haar familiegeschiedenis ligt. Een geschiedenis die ook in Noa diepe sporen heeft achtergelaten. Saskia Goldschmidt werkte als theaterdocent en ontwikkelde projecten voor het basis- en voort­gezet onderwijs. Ze debuteerde in 2011 met Verplicht gelukkig, portret van een familie, waarin ze haar zoektocht naar haar verzwegen Joodse familiegeschiedenis beschrijft. In 2012 verscheen de succesvolle roman De hormoonfabriek, daarna volgden De voddenkoningin en Schokland. Ook bezorgde ze Dagboek uit Bergen-Belsen van Renata Laqueur.

Vanaf zondag 11 juni 2023 is bij de VPRO de avontuurlijke Jeugd documentaireserie 'Kinderen van Mavungu' te zien. In deze jeugdserie volgt de kijker Yoseva (14), Kenny (13) en Maticha (14) in hun laatste jaar van de basisschool in hun dorp Pikin Slee diep in het Surinaamse regenwoud. Ze leven in een mysterieuze wereld vol rituelen en bosgoden, van wie Mavungu voor kinderen de belangrijkste is. Elke aflevering wordt ingeleid met een tori, verhalen over tradities, ingesproken door Typhoon.  'Kinderen van Mavungu' is gemaakt door Mirjam Marks en Vinije Haabo. Mirjam Marks (1965) ging na haar studie Theaterwetenschappen bij VPRO Jeugd werken en specialiseerde zich in het ontwikkelen en realiseren van jeugddocumentaire(series). Als een van de makers van de serie 'Ruilen Internationaal'bezocht ze in 1997 voor het eerst Suriname en werd ze meteen verliefd op het land. In Suriname maakte ze verschillende documentaires voor de Nederlandse televisie, initieerde ze workshops voor kinderen en was ze in 2009 mede-oprichter en creatief directeur van kindermuseum Villa Zapakara. Sinds 2018 ontwikkelt ze projecten samen met Stichting de Vrolijkheid met kinderen en jongeren in asielzoekerscentra. Voor 'Kinderen van Mavungu' heeft Mirjam nauw samengewerkt met Vinije Haabo, geboren in Pikin Slee en op zijn 14de naar de stad verhuisd om verder te leren, net als de kinderen in de serie. In 2000 maakte Marks in Pikin Slee een film over Vinije Haabo voor de serie 'Wie niet weg is is gebleven' in het kader van 25 jaar onafhankelijkheid en sindsdien is zij nauw betrokken bij het dorp.

Annemieke Bosman in gesprek met fotograaf Sem Langendijk. Van wie is de stad? In zijn langdurige onderzoeksproject 'Haven' probeert fotograaf Sem Langendijk (1990, NL) de omgeving van zijn jeugd vast te leggen: een plek die niet meer bestaat. Terwijl hij opgroeide in een gemêleerde gemeenschap van arbeiders, kunstenaars, krakers en buitenbeentjes in het westelijk havengebied van Amsterdam, veranderde de stad langzaam maar zeker van koers. De rafelrand van de grote stad werd omgevormd tot een gladgestreken kade met een nieuwe skyline, luxe appartementen en grootschalige architectuur. 'Haven' brengt de voormalige havengebieden van diverse grote steden in verschillende fases van transitie samen in een documentair project dat niet alleen een proces van stedelijke ontwikkeling toont, maar ook van sociale uitsluiting. De eerste solotentoonstelling 'Haven' van Sem Langendijk, in Foam in Amsterdam, toont het resultaat van een langdurig onderzoek naar het proces en de effecten van gentrificatie en de sociale ongelijkheid die het genereert.

Annemieke Bosman praat met schrijver, theatermaker en presentator Wilfried de Jong over zijn nieuwe boek Schwung. In Schwung vertelt Wilfried de Jong aanstekelijke verhalen die swingen en wringen. De Italiaanse Claudia neemt met haar cassetterecorder lichaamsgeluiden op van nieuwsgierige toeristen, de dakloze Ravi speelt in de Rotterdamse metro iedere dag dezelfde blues, en de Tsjechische instrumentenbouwer Maria kiest de wonderlijkste materialen voor haar contrabassen. De Jong is een observator pur sang; hij geeft zijn ogen de kost en houdt zijn oren op de wind. Wilfried de Jong (1957) is schrijver, theatermaker en presentator. In 2000 debuteerde hij met de verhalenbundel Aal, daarna volgden De linkerbil van Bettini, De man en zijn fiets, Kop in de wind (Sportboek van het Jaar 2013) en Zweefduik. In 2020 verscheen de succesvolle bundeling De man en zijn wielerverhalen. Onlangs vierde hij de literatuur in het geliefde tv-programma Brommer op zee.

Brecht van Hulten praat met Maite van Dijk, artistiek directeur van Museum More in Gorssel, over Munch; een film over het leven en werk van de Noorse schilder Edvard Much. Maite van Dijk was als conservator verantwoordelijk voor de tentoonstelling Munch : Van Gogh die in 2015 in het Van Gogh Museum te zien was.  Edvard Munch was een van de belangrijkste expressionistische kunstenaars en is wereldberoemd geworden door zijn iconische werk De Schreeuw. In het biografische filmdrama Munch volgen we hem in vier belangrijke periodes in zijn leven, van ietwat naïeve en onstuimige twintiger die een mooie carrière voor zich heeft tot de gedesillusioneerde dertiger die afgewezen wordt door de Berlijnse kunstwereld. En van de mentaal gebroken veertiger die zich laat opnemen in een psychiatrische kliniek tot de strijdbare tachtiger die zijn werk uit handen van de nazi’s probeert te houden. Munch geeft een caleidoscopisch beeld van de kunstenaar, even veelzijdig en eigenzinnig als het werk van de meester zelf.    

Leonard Evers in gesprek met schrijver Rudi Meulemans. In zijn nieuwe boek 'De man met de panamahoed' neemt Rudi Meulemans ons mee door een veranderende wereld. Harry graaf Kessler wilde een nieuwe mens zijn. De moderne tijd met zijn grenzeloze mogelijkheden en onontgonnen verleidingen was zijn laboratorium. Het boek is een reis door de vroege twintigste eeuw, langs kunst, theater en politiek. Rudi Meulemans leidde al vijfentwintig jaar zijn eigen theatergezelschap toen hij zich volledig op het schrijven toelegde. Een selectie van zijn toneelstukken verscheen in de bundel Verzameld (2012). Zijn literaire non-fictiedebuut 'Voorbij de grenzen' (2017) werd vol lof ontvangen, net als 'Een ander leven', dat in 2020 verscheen. Meulemans woont en werkt in Antwerpen.

Annemieke Bosman in gesprek met Rebecca Nelemans. Rebecca Nelemans stelde samen met Hendrik Driessen de h3h biënnale samen in de kloosters van de Heilige Driehoek in het Noord-Brabantse Oosterhout. De 3h3 biënnale (voorheen Kunst in de Heilige Driehoek) is een hedendaagse kunst biënnale van internationale allure. Thema dit jaar is 'Geloof'. Op uitnodiging van de curatoren Hendrik Driessen en Rebecca Nelemans tonen 25 kunstenaars uit binnen- en buitenland nieuwe en bestaande werken, geïnspireerd door de unieke locatie en de rijke historische en spirituele tradities. Het zijn onder anderen Ghada Amer, Maarten Baas, David Bade, David Claerbout, Folkert de Jong, Alicja Kwade, Fiona Tan en Dré Wapenaar. Daarnaast is er ook werk geselecteerd van de overleden kunstenaars Piet den Blanken en JCJ Vanderheyden. De kunstwerken die te zijn variëren van schilderijen, sculpturen, (geluids)installaties, fotografie en video, tot monumentale ingrepen in het landschap.

Annemieke Bosman praat met schrijver Mirthe van Doornik over haar roman Een tafel bij het raam.  Om aan de zorg voor zijn ouders te ontsnappen stort chef-kok Alp zich op het redden van een restaurant op een heuvel. Recepten, lijstjes en kookwekkers moeten de aanloop naar de avond bij elkaar houden. Achter schuimende, borrelende pannen probeert Alp zich zo weinig mogelijk met de buitenwereld en zijn gasten te bemoeien. Wanneer de reserveringen teruglopen en de wensen van de gasten steeds buitenissiger lijken te worden, begint er onwillekeurig een strijd die meer omvat dan enkel het behoud van het restaurant. Mirthe van Doornik (1982) is schrijver en documentairemaker. Haar debuutroman Moeders van anderen werd bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs en de ANV Debutantenprijs, en behaalde de longlist van de BookSpot Literatuurprijs. In 2021 verscheen de Duitse vertaling.

Brecht van Hulten praat met Jorn Konijn, directeur van het Van Eesterenmuseum in Amsterdam over de expositie Skateboard City, die daar te zien is.  Skateboard City is een grootschalige tentoonstelling over skateboardcultuur in relatie tot de stad: origineel, creatief en do-it-yourself. Skateboarders hebben een unieke blik op de stad. Waar sommige stadsbewoners muren en hekken zien als obstakels, beschouwen skateboarders ze als uitdaging. De stad is voor een skateboarder één grote speeltuin. Dit idee staat centraal in de tentoonstelling Skateboard City. Het skateboarden vindt haar oorsprong in de jaren 60 in Santa Monica in Californië (Verenigde Staten van Amerika). Waar surfers bij slecht weer, zoals kleine golven of (te) veel wind, op zoek gingen naar een manier om de tijd te doden, het sidewalk surfen, ook wel skateboarden, werd geboren. De tentoonstelling Skateboard City toont origineel archiefmateriaal van skateboarders uit Amsterdam, films, foto’s, muziek, maquettes, plattegronden én een skateboard ramp. De relatie tussen skateboarding en architectuur wordt in diverse ontwerpprojecten uitgelicht met werk van onder andere Maurer United, SCALA+MANA en Bureau B+B wordt tentoongesteld.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfsters Sabine van den Eynden en Antoinette Hoes over hun nieuwe roman 'Lieve Chris'. Twee vriendinnen groeien ze op in het vervallen Amsterdam van de jaren tachtig, waar krakers en agenten om de ruimte vechten en jonge mensen hun weg proberen te vinden in het mijnenveld van jeugdwerkloosheid, een dreigende kernoorlog en de sleetse idealen van de jaren zestig. Sasja en Christina zien het leven als een feest. Ze zijn aan niemand verantwoording schuldig over wat ze doen en met wie. Maar juist die onbevangen levenshouding zet de vriendschap zo onder druk dat ze er dertig jaar later nog steeds de gevolgen van ondervinden. Een roman over vriendschap, liefde en verlies.

Annemieke Bosman in gesprek met Herien Wensink, schrijver en chef kunst bij de Volkskrant. Wensink's nieuwste roman 'Soldaat op zolder' gaat over een gedoemde liefde ten tijde van de de Vietnamoorlog. Als klein meisje was Herien Wensink verliefd op een foto. Een foto van een knappe Amerikaanse soldaat, die in haar ouderlijk huis op zolder stond. De jongeman bleek ene Stephen Ralph Mullins, die op jonge leeftijd sneuvelde in Vietnam. Het portret was een cadeau voor haar moeder, zijn grote liefde. In Soldaat op zolder gaat Wensink op zoek naar deze Steve: in brieven, in archieven en in de bergen van West Virginia. Een verkenning die voert van Hilversum, eind jaren tachtig, via Shady Spring in de sixties naar Vietnam, om uiteindelijk aan te komen in het Amerika van nu. Wensink is chef kunst bij de Volkskrant, hiervoor was zij tien jaar cultuurredacteur bij NRC Handelsblad. Haar debuutroman 'Kleihuid' werd genomineerd voor diverse prijzen waaronder de De Bronzen Uil en de Anton Wachterprijs.

Annemieke Bosman praat met violist Marc Daniel van Biemen over zijn boek Violist.  Daarnaast zal Marc Daniel samen met pianist Nicolas van Poucke live muziek spelen van Brahms en Kreisler.  Spelen in het Koninklijk Concertgebouworkest is voor de meeste musici slechts een droom. Maar Marc Daniel van Biemen lukte het om op vierentwintigjarige leeftijd een plek als eerste violist in een van ’s werelds beroemdste orkesten te bemachtigen. In Violist neemt hij de lezer mee in de wereld van de klassieke muziek. Waarom is het strijkkwartet de heilige graal? Wat maakt een dirigent zo goed in zijn vak? Hoe ziet het leven on the road eruit? Maar ook de schaduwzijde van het muzikantenbestaan komt aan bod. In ontroerende en aangrijpende passages schetst Marc Daniel een intiem beeld van zijn ingewikkelde jeugd, als kind van een strenge, bevlogen en alcoholistische vader. 

Met de voorstelling 'Paradijs aan het Einde' keert Collectief BLAUWDRUK nog een laatste keer terug naar een onspeelbaar meesterwerk van Vondel, om er geen snipper van heel te laten. Na de voorstellingen 'Gijsbrecht van Amstel en 'Lucifer' is nu 'Adam in Ballingschap' aan de beurt. Het Bijbelse verhaal over goed en kwaad verwordt in de handen van BLAUWDRUK tot een vurige tragikomedie over zelfverrijking en altruïsme, over individualisme en collectivisme, over grenzeloze ambitie en gestrande groepsgevoelens. 'Paradijs Aan Het Einde' is het sluitstuk van de veelgeprezen Privilege Trilogie van Collectief BLAUWDRUK en is te zien op locatie op Karavaan Festival in Alkmaar, en in Den Haag.

Brecht van Hulten in gesprek met Ruud van Empel. Vanaf deze maand staat Stedelijk Museum Breda uitgebreid stil bij kunstenaar Ruud van Empel (Breda, 1958) met de grote overzichtstentoonstelling 'Arcadia'. Met meer dan 130 werken is dit in Nederland de eerste expositie van deze omvang van de internationaal befaamde kunstenaar met Bredase roots. De tentoonstelling 'Arcadia' toont een selectie uit het complete oeuvre van Van Empel. Van zijn opleiding tot ontwerper aan de St. Joost Academie in Breda tot zijn internationale doorbraak als kunstenaar. Voor deze expositie kon het museum ook gebruik maken van zijn privéarchief.

Annemieke Bosman in gesprek met Frits van Oostrom, universiteitshoogleraar en schrijver. 'Van den vos Reynaerde' geldt als hét meesterwerk van onze middeleeuwse letterkunde, en misschien wel van de hele Nederlandse literatuur. Wat is het geheim van deze klassieker, die in elke tijd ook leest als een moderne roman, en die zoveel heeft betekend voor zovelen? Met de eruditie van de kenner en het enthousiasme van de liefhebber besloot Frits van Oostrom om een boek te wijden aan de Reynaert, met het doel te laten zien wat deze tekst zo uniek maakt voor al die generaties lezers en onderzoekers die – soms op het obsessieve af – met de Reynaert hebben geleefd. En uiteindelijk gaat het ook over Van Oostroms eigen levenslange omgang met onze beroemdste middeleeuwer: een vos. Frits van Oostrom is universiteitshoogleraar te Utrecht. Hij ontving talloze prijzen en eerbewijzen, waaronder de AKO Literatuurprijs, de Spinozaprijs en in Vlaanderen de Keizer Karelprijs en de Gouden Penning van de Belgische Academie van Wetenschappen. Zijn meest recente boek, Nobel streven, werd in 2018 bekroond met de Libris Geschiedenis Prijs.

Annemieke Bosman in gesprek met Jasper Krabbé. Beeldend kunstenaar Jasper Krabbé (Amsterdam 1970) is de jaar de curator van de Amsterdam Sculptuur Biënnale ARTZUID 2023, die van deze zomer plaatsvindt in Amsterdam-Zuid. Jasper Krabbé, zelf in de jaren ’80 begonnen op straat als graffitischrijver onder de naam JAZ wil met een eigentijdse 'Street Power'- tentoonstelling vooral ook jongeren aanspreken. Onder de noemer 'Transfer, de wereld in beweging' worden 50 kunstwerken en installaties geselecteerd die maatschappelijk engagement overbrengen in de traditie van beeldbepalende kunststromingen uit de jaren ’60 en daarna. De Popart van destijds stond voor openheid, vrijheid en saamhorigheid en was nauw verweven met de jeugdcultuur. Die inspiratie is het vertrekpunt voor deze achtste editie van de tweejaarlijkse Sculptuur Biënnale ARTZUID.

Annemieke Bosman praat met Ruben Verwaal over zijn boek Bloed, zweet en tranen.  Het menselijk lichaam is zo lek als een mandje. Het zweet, spuugt, piest, poept, bloedt en spuit. Het is juist die vloeibaarheid die essentieel is voor ons leven en voor onze gezondheid. Zonder speeksel kunnen we ons eten niet doorslikken en verteren. Zonder stollend bloed geen helende wonden. Zonder vaginaal vocht en sperma geen voortplanting. Toch hebben we een problematische verhouding met onze lichaamssappen: we vinden pus, poep en snot al snel vies en onhygiënisch. Maar dat is niet altijd zo geweest. In Bloed, zweet en tranen laat Ruben Verwaal aan de hand van historische bronnen zien hoe in vroeger tijden over lichaamsvocht werd gedacht en hoe het in het dagelijks leven voor allerhande zaken gebruikt werd. Ruben Verwaal (1986) is historicus en conservator bij het Erasmus MC. Hij is gespecialiseerd in de geschiedenis van de medische wetenschap en promoveerde op onderzoek naar verandering in de perceptie van lichaamsvloeistoffen.

Brecht van Hulten in gesprek met choreografen Marco Gerris en Ernst Meisner Deze week gaat de dansvoorstelling 'Dorian' in première bij Nationale Opera & Ballet.  Na de successen van 'Narnia' en 'GRIMM' is Dorian de derde gezamenlijke productie van choreografen Ernst Meisner (HNB) en Marco Gerris (ISH). In deze dansthriller, gebaseerd op 'The Picture of Dorian Gray', het beroemde boek van Oscar Wilde uit 1891, komen ballet en hiphop bij elkaar. Met dansers van de Junior Company, ISH Dance Collective en van Het Nationale Ballet. Met nieuwe muziek van componist Joey Roukens. Oscar Wilde’s filosofische roman 'The Picture of Dorian Gray' gaat over het streven om eeuwig jong te blijven en je daarin volledig te verliezen. Dorian Gray, de hoofdpersoon, wenst dat hij altijd zo jong en knap zal blijven als hij oogt op het schilderij dat zijn vriend Basil van hem heeft gemaakt en dat zijn afbeelding op het schilderij in zijn plaats ouder en lelijker wordt. Meisner en Gerris volgen in hun productie de verhaallijn van Wilde’s boek, maar plaatsen het verhaal in een excentrieke, eigentijdse setting. Hoofdpersoon Dorian slaat in zijn zucht naar schoonheid en adoratie volkomen door, met alle gevolgen van dien. Hij belandt in een neerwaartse spiraal en raakt verstrikt in een labyrint waarin hij realiteit en fantasie niet meer kan scheiden.

Annemieke Bosman praat met schrijver Fien Veldman over debuutroman Xerox. In een Europese stad print een klantenservicemedewerker brieven. Ze is opgegroeid in een buurt waar ze het liefst niets meer mee te maken wil hebben, maar wanneer ze een pakket ontvangt van een anonieme afzender blijkt dat niet zo eenvoudig. Uit wanhoop begint ze tegen haar printer te praten. Die printer – haar partner, vriend, kind en huisdier ineen – hapert, net als zij. Fien Veldman (Leeuwarden, 1990) won in 2021 de Joost Zwagerman Essayprijs met haar essay ‘Not really making it’, waarin ze zich afvroeg of het mogelijk is je sociale achtergrond te ontstijgen. Ze schrijft voor Cineville. Xerox is haar debuutroman en zal verschijnen in april.    

Annemieke Bosman in gesprek met Arthur Japin. Donderdag gaat de film 'Tchaikovsky's Wife' in premiere en gaat over Antonina Miliukova, een mooie en intelligente negentiende eeuwse Russische aristocrate. Ze kan alles krijgen wat ze begeert, maar wil alleen maar trouwen met Pjotr Tsjaikovski op wie ze heimelijk verliefd wordt als ze voor het eerst zijn muziek hoort. Hij stemt in met een huwelijk om een einde te maken aan de geruchten die over hem de ronde doen en die zijn reputatie bedreigen. Hij voelt echter niets voor Antonina en geeft haar al snel de schuld van zijn tegenslagen en inzinkingen. Verteerd door haar gevoelens voor hem en door zijn vernederingen, wordt ze langzaam tot waanzin gedreven. Arthur Japin zag voor Opium 'Tchaikovsky's Wife' en komt hierover praten in Opium. Arthur Japin schreef eerder over Tsjaikovski in zijn roman 'Kolja'.

Annemieke Bosman in gesprek met Paulien Cornelisse. In de serie 'Welkom in Calefax-land' nodigt rietkwintet Calefax jaarlijks een bekende Nederlander uit. Geen musicus, maar wel iemand met een passie voor muziek. Deze persoon is niet zomaar te gast, maar ontwikkelt samen met Calefax het programma én is op het concert aanwezig voor de presentatie. Te gast in deze tweede editie is Paulien Cornelisse. Cornelisse schrijft, maakt theater, podcasts en televisieprogramma’s. Wie haar voorstellingen bezoekt, ziet altijd ook een groot muziekliefhebber aan het werk. Cornelisse: “Ik wil me samen met Calefax verdiepen in de overlap tussen taal en muziek. Zou je kunnen praten met een blaasinstrument? Door de eeuwen heen hebben veel componisten een poging gedaan klanken uit de natuur, van dieren en van de mens, om te zetten in muziek. Die voorbeelden gaan we beluisteren. Maar we gaan de vraag ook van de andere kant benaderen. Wanneer wordt taal muziek?”

Annemieke Bosman in gesprek met Jannah Loontjens, schrijfster, dichteres en filosofe. Loontjens' nieuw boek 'En toen ging hij' schildert het leven van een vriendengroep in Zweden in de jaren zeventig en tachtig. Als haar moeder wordt aangehouden en enkele dagen later premier Olof Palme wordt vermoord, verliest Ebba twee vanzelfsprekendheden. Ze probeert grip te krijgen op haar jeugd iin een tijdsgewricht waarin het optimisme en de openheid van weleer onherroepelijk gaan wankelen. In een sprankelende stijl ontvouwt zich een verhaal waarin wereldpolitiek en intimiteit zich hecht vervlechten.

Brecht van Hulten in gesprek met Lisette Pelsers, directeur van het Kröller-Müller Museum. 'Het futurisme & Europa. De esthetiek van een nieuwe wereld', de nieuwe tentoonstelling in het Kröller-Müller Museum,laat zien hoe de futuristen ruim honderd jaar geleden hun entree maken op het Europese toneel en een wisselwerking aangaan met andere avant-garde kunstenaars en stromingen zoals De Stijl en Bauhaus. Het futuristisch ideaal is het samengaan van kunst en leven. In de tentoonstelling zie je schilderijen en sculptuur, meubels, tapijten, keramiek, interieur- en toneelontwerpen, kleding, boeken en grafisch werk. Er zijn ook allerlei gebruiksvoorwerpen te zien, zoals het bekende Campari sodaflesje.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Erik Brouwer. Brouwer's nieuwste boek 'Leen Sanders' gaat over een bokser die levens redde in Auschwitz.  De Joodse Leen Sanders (Rotterdam, 1908) had als bokser al internationaal faam gemaakt toen hij op 11 januari 1943 met zijn gezin via Westerbork naar Auschwitz werd gedeporteerd. Zijn vrouw en twee zoons, acht en tien jaar oud, werden meteen na aankomst vermoord. Leen ontsnapte aan de gaskamer, omdat een ss’er de bokser herkende. Op voorwaarde dat hij wedstrijden zou boksen in het kamp, ter vermaak van nazi-kopstukken, werd hij tewerkgesteld in de keukens. Twee jaar lang wist Leen zo niet alleen zichzelf in leven te houden, maar ook veel van zijn medegevangenen, door voedsel en kleding te stelen en die te verdelen onder de allerzwaksten. Erik Brouwer (1972) is schrijver en freelancejournalist. Eerder verschenen van hem onder meer 'Voetbal in Europa', 'Diva' en 'Spartacus', dat bekroond werd met de Nico Scheepmaker Beker voor beste sportboek.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Peter Zantingh. Een jonge vader gaat met de trein naar zijn vrouw, die voor haar werk in Zuid-Duitsland is. De reis gaat door gebied dat een week eerder door overstromingen geteisterd werd – in een zomer vol rampen, in een jaar van nieuwe records. Hoe moet dat met het jongetje dat naast hem zit? Het is pas zijn derde julimaand. Welke belofte doen ouders hun kind door het een leven te geven? Heeft het bestaansrecht, of het recht niet te bestaan? Bij elk station lijkt een ander toekomstscenario de overhand te krijgen. Het boek 'Tussentijds' is een ingenieus geconstrueerde roman over hét vraagstuk van deze tijd, over wat kan komen en wat had kunnen zijn, over angst en hoop. In trefzekere taal maakt Peter Zantingh een abstract thema tot een intiem en menselijk verhaal.  Onlangs werd bekend dat 'Tussentijds' is genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. 'Tussentijds' is de vierde roman van Peter Zantingh (1983), die naast het schrijverschap werkzaam is bij de weekendkrant van NRC. Zijn vorige roman, 'Na Mattias', werd getipt door het DWDD-boekenpanel en groeide uit tot een bescheiden bestseller in Duitsland.

Annemieke Bosman praat met fotograaf Jan Rosseel over de serie '1985', nu te zien op NPO Plus en vanaf donderdag 11 mei wekelijks op NPO 3.  De beruchte Belgische Bende van Nijvel pleegde dertig jaar geleden, begin jaren tachtig, een reeks uiterst gewelddadige misdaden. Vooral de overvallen op de Delhaize supermarkten zorgden voor grote onrust. De Bende van Nijvel maakte achtentwintig dodelijke slachtoffers. Eén daarvan was de vader van fotograaf Jan Rosseel. Tot op heden is niets bekend over de motieven van de bende. Er gaan geruchten dat de bende België wilde destabiliseren en beschermd werd door machtige mensen in de politiek en het justitiële apparaat, maar dat is nooit bewezen. De televisieserie "1985" brengt dit collectieve Belgische trauma opnieuw in beeld. Met Jan Rosseel gaan we, met deze serie als uitgangspunt, dieper op deze pijnlijke historie in.

Annemieke Bosman praat met fotograaf Khalid Amakran over de tentoonstelling: De Mix Nederland |Bnadem. Op 28 april 2023 opende in Gouda de tentoonstelling De Mix Nederland | Bnadem, met fotografie van Robert de Hartogh (1942-2022) en Khalid Amakran (1991). De Hartogh legde in de jaren zeventig de eerste Marokkaanse gastarbeiders vast in de Goudse fabrieken en pensions. Amakran, zelf zoon van een arbeidsmigrant, maakte een serie nieuw werk met de historische foto’s van De Hartogh als uitgangspunt. Zijn fotoportretten tonen de eerste generatie Marokkaanse Nederlanders, nu als zeventigers en tachtigers, vol trots naast hun kinderen en kleinkinderen. Hun verhalen zijn in de tentoonstelling ook te beluisteren, en auteur Hassnae Bouazza schrijft de tentoonstellingstekst.

Brecht van Hulten in gesprek met Femmetje de Wind. De meeste overlevenden van de Holocaust praatten na de oorlog niet over hun traumatische ervaringen. Ze moesten dóór. De pijn van het verleden was te groot. Pas op hogere leeftijd – toen hun kleinkinderen vragen begonnen te stellen – vertelden sommige van hen beetje bij beetje hun verhaal. Sinds enkele jaren interviewen kinderen van de Joodse basisschool Rosj Pina hun (over)grootouders over hun herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog en de naweeën ervan. Uit de meer dan tweehonderd levensverhalen die de kinderen zelf opschreven stelde schrijver Femmetje de Wind de bundel 'Door hun ogen' samen. Daarnaast vroeg zij een aantal bekende auteurs met de kinderen mee te gaan om het vaak ontroerende gesprek tussen de verschillende generaties te beschrijven. De bundel 'Door hun ogen' geeft een dwarsdoorsnede van datgene wat zich in Joodse families heeft afgespeeld gedurende de oorlogsjaren.In dit boek delen overlevenden van de Holocaust hun persoonlijke ervaringen over onderduik, verraad, verzet, vluchten, leven in de kampen en de kille ontvangst in Nederland na afloop van de oorlog. Toch is het ook een boek over klein geluk in donkere tijden, overlevingsdrang en hoop. Femmetje de Wind is schrijver, journalist, columnist en uitgever. Ze richtte het tijdschrift Jackie op, waarvan ze zeven jaar hoofdredacteur was. Eerder schreef ze 'Rivka', haar debuutroman waarmee ze veel lof oogstte en dat deels gebaseerd is op het oorlogsverleden van haar vader. Ook schreef ze de roman 'Het beloofde leven' en was ze een van de vier schrijvers van de bestseller 'Vier wandelaars en een Siciliaan'.

Annemieke Bosman praat met stripauteur Erik Kriek over zijn nieuwste boek De Kuil. Na het tragische verlies van hun zoon betrekken Huub en Sara een oud familiehuis in de bossen van de Veluwe. In de hoop het verdriet achter zich te kunnen laten en hun leven weer een beetje op de rails te krijgen. Maar was dit nou wel zo’n goede beslissing? En wat betekenen die vreemde tekens die in de oude beukenbomen zijn gekerfd eigenlijk? Erik Kriek is illustrator en striptekenaar. Hij maakt illustraties voor onder meer Boston Globe, Weltwoche, de Volkskrant, NRC Handelsblad, Vrij Nederland, Het Parool en en de VPRO Gids en ontwerpt albumhoezen, posters en skateboards. Verder publiceert hij regelmatig in Zone 5300. In 2008 won hij de Stripschapprijs, Nederlands meest prestigieuze prijs voor striptekenaars. In 2012 verscheen zijn verzamelde bewerkingen van de verhalen van H.P. Lovecraft, Het onzienbare en andere verhalen, dat inmiddels in het Spaans, Frans, Italiaans, Duits, Servisch en Zweeds is verschenen. 

Annemieke Bosman in gesprek met Martine van der Veer, historicus en journalist. Van der Veer bedacht de podcast 'De muze is moe'. In deze podcastserie staan muzes van beroemde kunstenaars uit de kunstgeschiedenis centraal. Want wie zijn toch die vrouwen die schuilgaan achter de inspiratiebronnen van kunstenaars?  De muze fascineert, ook vandaag de dag nog. Toch is er lange tijd weinig aandacht geweest voor het gezicht achter de vrouwen die kunstenaars inspireren, iets dat nu aan het veranderen is. Wat komen we te weten als we met andere ogen naar de muze kijken? In de podcast 'De muze is moe' ligt de hoofdfocus op vijf muzes uit de kunstgeschiedenis. Een daarvan is Camille Claudel, de muze van beeldhouwer Auguste Rodin.

Annemieke Bosman in gesprek met Sarah Moeremans, regisseur en co-artistiek leider van Het Zuidelijk Toneel. 350 jaar na de dood van Frankrijks meest beroemde toneelschrijver Molière geven regisseur Moeremans en schrijver Joachim Robbrecht via Molière hun visie op humor, hypocrisie en goedbedoelerigheid. Sarah Moeremans (1979) is regisseur, acteur en vormgever. Ze volgde de acteursopleiding in Antwerpen bij studio Herman Teirlinck en deed de regieopleiding aan de Theaterschool in Amsterdam. Moeremans werkte sinds haar afstuderen met diverse theatergezelschappen, regelmatig met schrijver Joachim Robrechts. Vanaf 2021 is ze vaste maker en co-artistiek leider bij Het Zuidelijk Toneel.

Annemieke Bosman praat met Brigitte Bloksma directeur van Museum Beelden aan Zee over de tentoonstelling Henry Moore - Vorm en Materiaal die momenteel te zien is. Hoe kwam beeldhouwer Henry Moore (1898- 1986), wiens werk in musea, parken en op pleinen in steden over de gehele wereld te bewonderen is eigenlijk tot zijn unieke vormentaal? Die voor iedereen herkenbare stijl waarin hij de abstracte beeldhouwkunst en het surrealisme zo prachtig wist te combineren? Bekend zijn zijn ‘Reclining figures’. Beelden van liggende vrouwfiguren, vaak weergegeven als een vloeiende vorm met gaten, uitgevoerd in brons, hout of steen. Met dit onderwerp werd hij wereldberoemd en groeide hij uit tot een van de belangrijkste beeldhouwers van de vorige eeuw. Minder bekend is dat Moore veel van zijn ideeën opdeed tijdens wandelingen waarbij hij natuurlijke objecten verzamelde. Zo kon een eenvoudige schelp, een bot of een bijzonder gevormde steen de aanzet vormen tot een monumentaal, in brons uitgevoerde, modernistische sculptuur. Museum Beelden aan Zee maakte in samenwerking met de Henry Moore Foundation een weloverwogen selectie uit zijn aanzienlijke oeuvre. Aan de hand daarvan, zo’n 70 sculpturen en objecten, wordt de artistieke visie en het maakproces zichtbaar van een van de belangrijkste vernieuwers van de moderne beeldhouwkunst. De tentoonstelling focust op de invloed van de natuur op zijn werk en de ontwikkeling die hij doormaakte als ambachtelijk beeldhouwer. Van ‘direct carving’ -het beeldhouwen zonder voorbereidende schetsen- tot in glasvezel uitgevoerde sculpturen en het experimenteren met het gieten van lood. De geselecteerde werken tonen welk effect de materiaalkeuze had op de vorm, de maatvoering en het onderwerp van zijn beelden. Gedurende zijn carrière droeg het bij aan de ontwikkeling van enkele van zijn meest baanbrekende ideeën.

Brecht van Hulten praat met theatermaker Servaes Nelissen over de muzikale voorstelling De zus van Frida Kahlo, die hij samen met Ensemble Seasession maakt en die momenteel door het land toert.  De zus van Frida Kahlo is een muziektheatervoorstelling over een orkest en zijn bevlogen dirigent en Mexico-kenner Frederik de Waal, op weg naar het slotakkoord in hun samenwerking. In de voorbereidingen van hun Mexicaanse concert belandt Frederik in een surrealistische droomwereld tussen leven en dood. Daar ontmoet hij de geheimzinnige Christina Kahlo. Aan het eind bloeit er iets moois op tussen hen beiden. Een concert en show ineen met negen muzikanten, twintig instrumenten, een op hol geslagen pianola – én een gastoptreden van Frida Kahlo zelf! Verhalen, liederen en acts met eigenzinnige poppen en absurdistische animatiefilms. Een geestige en ontroerende voorstelling vol opzwepende Mexicaanse muziek.

Annemieke Bosman in gesprek met cabaretier Marcel Harteveld. Marcel Harteveld is al bijna 6 jaar vaste cabaretier bij Spijkers met Koppen op Radio 2, en schrijft sinds een jaar een wekelijkse muzikale bijdrage voor VillavdB op Radio 1. Samen met Johan Fretz maakt hij 3 programma’s als het duo De Gebroeders Fretz / Harteveld & Fretz. Hij speelde 1,5 jaar de rol van Chris de Vries in Soldaat van Oranje de Musical, en vaste rollen in televisieseries als Danni Lowinski, SpangaS en Het A-Woord. In zijn nieuwe cabaretprogramma 'Voor De Bui Binnen' erft Harteveld de oude wasserette van zijn opa, midden in een wijk die hij niet kent. Ondernemen in deze tijd is niet makkelijk maar hij weet één ding zeker: hij gaat het écht anders doen. In dit muzikale cabaretspektakel probeert Marcel zijn nieuwe aanwinst overeind te houden, terwijl hij zelf al zijn vuile was buiten hangt.

Annemieke Bosman in gesprek met Claire van Els, curator van de tentoonstelling 'Felix de Rooy - Apocalyps' Het Stedelijk Museum Amsterdam presenteert vanaf 22 april 2023 de tentoonstelling 'Felix de Rooy – Apocalypse' over het multidisciplinaire en experimentele oeuvre van Felix de Rooy (Curaçao, 1952). Zijn beeldend oeuvre bestaat uit schilderijen, werken op papier, assemblages, (digitale) collages en wandkleden. Ook omvat zijn artistieke praktijk theatervoorstellingen, films, tentoonstellingen en verzamelingen. Ver zijn tijd vooruit onderzocht De Rooy onderwerpen die op dit moment nog steeds actueel zijn, waaronder de doorwerking van het koloniale verleden, alledaags racisme en de betekenis van Afro-Caribische en queeridentiteiten in de kunst. Felix de Rooy werkt sinds 1969 in Nederland en woont vanaf 1982 in Amsterdam. De tentoonstelling blikt terug op vijf decennia kunstenaarschap en is het eerste retrospectief van de kunstenaar in een museum voor beeldende kunst.

Annemieke Bosman praat met regisseur Saskia Diesing. Haar nieuwe film Het verloren transport draait vanaf donderdag in de bioscoop.  in de lente van 1945 strandt een deportatietrein met honderden Joodse gevangenen bij een klein Duits dorp dat is ingenomen door het Rode Leger. Tot elkaar veroordeeld en in een situatie van diep wantrouwen, wanhoop en wraak ontstaat een onverwachte vriendschap tussen de Russische scherpschutter Vera, dorpeling Winnie en de Joods-Nederlandse Simone. De hoofdrollen in Het verloren transport worden onder anderen gespeeld door de Nederlandse actrice Hanna van Vliet en Duitse actrice Anna Bachmann. 

Brecht van Hulten in gesprek met Thijs de Raedt, conservator en samensteller van de tentoonstelling 'Vlaamse expressionisme. Heerlijke herinneringen' in het Kunstmuseum in Den Haag. De moderne wereld lijkt op het Vlaamse platteland ver weg na de Eerste Wereldoorlog, maar dringt steeds meer door, ook in de schilderijen van Gustave De Smet en Frits Van den Berghe. Zij behoren tot de belangrijkste schilders van wat in de jaren 1920 het 'Vlaams expressionisme' wordt genoemd en brengen de moderne figuratieve schilderkunst in België tot een hoogtepunt. Naast werk van De Smet en Van den Berghe zijn er ook werken van Jozef Cantré, Constant Permeke en Edgard Tytgat. 

Annemieke Bosman praat met fotograaf Dirk Kome, hij is gastcurator van de tentoonstelling School - verliefd, verveeld, verslapen in het Fotomuseum Den Haag.  De tentoonstelling School - Verliefd, verveeld, verslapen is naast een fotografische reis door 150 jaar onderwijs bovenal een ‘trip down memory lane’ naar ieders eigen schooltijd. Om een scherper beeld te krijgen van wat deze periode zo onvergetelijk maakt, brengt deze tentoonstelling 150 jaar fotografie over school bijeen. Ondanks de kritische geluiden over de staat van het onderwijs, zien we in de foto’s vooral een wereld waar vooruitgang, emancipatie en veiligheid de boventoon voeren. De tentoonstelling is een ode aan de leerling en zit vol met herkenbare situaties: wegdromen tijdens de les, spelen op het schoolplein, wachten tot je wordt gekozen bij gym en het moment van de klassenfoto. Via zo’n 150 foto’s (her)beleeft de bezoeker een doodgewone schooldag: van ’s ochtends vroeg op de fiets naar school tot de laatste bel. Te zien is een combinatie van historische foto’s van onder meer Willem van der Poll (1895-1970), Cas Oorthuys (1908–1975), Fred Fischer (1905-1981), Jutka Rona (1934-2016) en Eva Besnyö (1910-2003). Aangevuld met werk van makers van nu als Justin Jin (1974), Martine Stig (1972), Ellen Kok (1958), Reinier Gerritsen (1950) en Raimond Wouda (1964), een combinatie van werk in opdracht en zelf opgestarte projecten om het fenomeen school in beeld te brengen. Het bekijken van 150 jaar fotografie, vervaardigd op scholen in Nederland, de overzeese gebieden en de voormalige koloniën, levert een interessant beeld op van vooruitgang, emancipatie en veranderende opvattingen over onderwijs. Krijt is vervangen door het digibord, het leitje door de laptop. Van de alwetende leraar die de leiding heeft naar de leerling die de regie moet nemen over zijn eigen leerproces. De verhouding tussen leraar en leerling zien we veranderen. De leraar, die tegenwoordig vaker een vrouw is, heeft zich verplaatst van vóór naar middenin in de klas. Ook de leerlingen bewegen zich steeds vrijer door de ruimte heen en lijken zich de school als plek waar ze de dag doorbrengen meer toe te eigenen. Ze geven de docent vaker weerwoord en demonstreren als ze het ergens niet mee eens zijn. Wat niet is veranderd en waar we tijdens de Corona crisis van doordrongen werden, is dat school, ondanks alle technologische middelen die onderwijs op afstand mogelijk maken, als fysieke ontmoetingsplek onmisbaar is voor een gezonde samenleving. Uiteenlopende vormen van beroepsonderwijs hebben een prominente plek in de tentoonstelling. Dit is een bewuste keuze van gastcurator Dirk Kome: ‘We moeten niet langer spreken in termen van lagere en hogere onderwijsniveaus. Iedereen heeft zijn eigen talent en moet daar maatschappelijke waardering voor krijgen’. Te zien zijn foto’s van de lts, waar jongeren zich buigen over auto’s of die een opleiding in de landbouw volgen, wat refereert aan de huidige grote tekorten in praktische beroepen. Terug in de tijd Ook is er een selectie foto’s uit de 19de en begin van de 20ste eeuw, die de school van toen van binnen en buiten laat zien. Een groepje kinderen spelend op het schoolplein door Jacob Olie (1834-1905) in 1890 vastgelegd. Het uitdelen van eten op een school aan het Alberteimsplein in Den Haag. Een grote groep kinderen in de rij voor school in Kladar (Nieuw-Guinea) en een Rooms-Katholieke missie-school in Paramaribo (Suriname). En een leraar met een groep jongens met een hamer in de hand in de smederij, de tijd dat je nog gewoon werd opgeleid om hetzelfde vak uit te oefenen als je vader.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Laura van der Haar. Van der Haar (1982) is de auteur van onder meer Het wolfgetal (2018), Loslopen (2019), Een week of vier (2020, longlist Libris Literatuur Prijs) en Rooswijk 1740 (2021). Ze heeft een achtergrond als archeoloog en debuteerde met de dichtbundel Bodemdrang (2014) nadat ze het NK Poetry Slam won. Haar nieuwe roman 'De kuil' is een sprankelende roman over obsessies, onderstromen en de natuur die wraak neemt.

Annemieke Bosman in gesprek met filmregisseur Mercedes Stalenhoef. Donderdag gaat haar nieuwe film 'Mijn Grote Broer' in roulatie. In 'Mijn Grote Broer' volgt Stalenhoef ruim twee jaar de familie van de overleden Arie in hun rouwproces om hun zoon en broer. 'Mijn Grote Broer' toont op intieme wijze de nasleep die suïcide teweeg kan brengen.  Mercedes Stalenhoef maakte diverse korte documentaires voor onder anderen Amnesty International, De Prinsenstichting (een centrum voor verstandelijk gehandicapten) en diverse omroepen. Vervolgens heeft zij diverse prijswinnende lange documentaires gemaakt. Haar debuut 'Ik neem gewoon mijn speelgoed mee' werd in 2002 genomineerd voor de Dutch Academy Award. Met haar documentaire 'Ik wil nooit beroemd worden' won zij in 2005 een Gouden Kalf Speciale Juryprijs. De film werd geselecteerd door IDFA en vele internationale filmfestivals. In 2008 werd haar film 'Carmen meets Borat' na de IDFA première een internationaal succes, genomineerd voor een Gouden Kalf en de officiële Nederlandse Oscar inzending. In 2012 volgde de documentaire 'Karsu'en in 2014 maakte zij de film 'Ik hoor hier niet thuis'.

Annemieke Bosman praat met conservator Marieke Jooren over de tentoonstelling Naïef RealismeVan Rousseau tot Grandma Moses die momenteel te zien is in Museum More. Onbevangen, fantasievol en ontroerend eenvoudig. Dat lijkt de onweerstaanbare aantrekkingskracht van naïef realisme. Maar onder dit schijnbaar simpele oppervlak schuilt een rijk artistiek spectrum. En de ongeschoolde makers ervan stonden aan de wieg van de moderne kunst.Museum MORE brengt 80 schilderijen van grote maar ook onbekende naïef realisten uit deVerenigde Staten en Europa samen. Een unieke trans-Atlantische ontmoeting van eigenzinnige kunstwerken en meeslepende levensverhalen. Geïnspireerd op de baanbrekende tentoonstellingMasters of Popular Painting van het New Yorkse Museum of Modern Art, laat Museum MORE na 85 jaar veel kunstenaars van toen weer in elkaars gezelschap zien. Met topkunst van autodidacten zoals Henri Rousseau, Camille Bombois, Séraphine Louis, Nikifor, Grandma Moses, John Kane, Horace Pippin en Morris Hirshfield. Te zien t/m 25 juni 2023 in Museum More.

Brecht van Hulten praat met zangeres, actrice en theatermaker Joy Wielkens over haar rol in de voorstelling The Story of Travis. Theater Rotterdam en Well Made Productions presenteren The Story of Travis, een indrukwekkend familieverhaal over de Amerikaanse Travis die terugkijkt op zijn leven. Hoe is het om als enige hoop van je familie de wereld ingezonden te worden? Als tiener verruilt de Amerikaanse Travis (gespeeld door Ruurt De Maesschalck & Yamill Jones) zijn geboortestad Chicago voor een nomadisch bestaan. Dan wordt hij verliefd, krijgt kinderen en bouwt een nieuw leven op in Nederland. Op 78-jarige leeftijd gaat Travis nog een keer op reis en keert terug naar Chicago. Tijdens een bezoek aan het familiegraf blikt hij terug op zijn leven, de keuzes die hij gemaakt heeft en de hoop die zijn familie op hem gevestigd had. Over het belang van het hebben van dromen, het laten gelden van je stem in een wereld die niet voor jou lijkt ingericht en het vinden van een thuis. The Story of Travis wordt geregisseerd door Romana Vrede en de toneeltekst van is Esther Duysker. 

Annemieke Bosman in gesprek met Elbrich Fennema, auteur en vertaler van romans van Haruki Murakami. Vorige week ging de animatie film 'Blind Willow, Sleeping Woman' in roulatie in de bioscopen. Filmmaker Pierre Földes kreeg de zeldzame toestemming van de geliefde Japanse schrijver Haruki Murakami om zes van zijn verhalen te bundelen en te verfilmen. Dit resulteerde in een animatiefilm die Murakami ademt en al bekroond werd op het grootste animatie filmfestival in Annecy. Daarnaast won de film afgelopen maand de grote prijs voor Best Animated Feature op Anima Brussel. In januari ging hij in première op het IFFR. Elbrich Fennema keek voor Opium deze bijzondere betoverende film.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Bregtje van der Haak. Zij maakte de documentaireserie 'Tweeling'. In 'Tweeling' volgt regisseur Bregje van der Haak in zeven korte afleveringen moeder Merhawit en haar zoons Hiyap en Evenezer in hun eerste zeven levensjaren. Het is de start van een langlopend project, waarin de tweeling wordt gevolgd tot aan hun volwassenheid. Van der Haak ontmoette Merhawit en de tweeling in 2016, toen zij voor VPRO Tegenlicht een reportage maakte over de burgemeester van Palermo. Vanaf de eerste ontmoeting in het ziekenhuis voelde ze zich verbonden met de strijdbare Merhawit.  Zeven jaar lang heeft Bregtje de Eritrese moeder Merhawit en haar eeneiige tweeling gevolgd en in beeld gebracht hoe zij hun eerste zeven jaar in Europa hebben doorgemaakt. En ze is van plan om de moeder en de kinderen nog eens 14 jaar te gaan volgen. Naast dat het een verhaal is over migratie, vertelt ze met de docuserie ook een verhaal over moederschap.     Bregtje van der Haak is sinds kort ook directeur van Eye Museum Amsterdam.

Annemieke Bosman praat met presentator Hadassah de Boer over De vrouw van mijn vader , haar debuut als schrijver Als Hadassah de Boer zes jaar oud is komt Trix, de nieuwe vrouw van haar vader Guus, zonder aankondiging haar leven binnenvallen. De invloed van de eigenzinnige Trix op het samengestelde gezin is groot en Hadassah wordt al snel verscheurd tussen de liefde voor haar vader en de afkeer van zijn vrouw. Bijna een leven lang probeert ze afstand te houden van Trix en haar verpletterende karakter, maar wanneer de dementie toeslaat – eerst bij Trix, daarna ook bij Guus – verschuiven de verhoudingen.

Annemieke Bosman praat met schrijfster Marente de Moor over haar nieuwe boek De Schoft. De Schoft Tom Wilenski, een uitgerangeerde journalist, krijgt de opdracht om nog één reportage te schrijven; over een groep vrouwen die vluchtelingen redt op de Middellandse Zee. Eenmaal aan boord van hun naamloze schip bekruipt hem het gevoel dat hij in de val is gelokt. De vrouwen menen dat hij foute meningen is toegedaan en willen hem kwijt, maar de Italiaanse kustwacht weigert het schip toegang tot de havens. Dan besluiten ze uit te varen voor een nieuwe reddingsmissie. Voedsel en brandstof raken op, de euforie van de geredde mannen slaat om in wanhoop en als bij toverslag is zowel Sicilië als Malta uit de zee verdwenen. Tom vraagt zich af of hij het schip ooit nog levend zal verlaten. Marente de Moor Marente de Moor (Den Haag, 1972) is een Nederlandse schrijfster en columniste. Ze won de AKO Literatuurprijs (2011) en de European Prize for Literature (2014) voor haar roman De Nederlandse maagd (2010). Zij had enkele jaren een vaste column in Vrij Nederland. Haar werk is in tien talen vertaald.

Jan Mom in gesprek met theatermaker Kuno Bakker van het toneelgezelschap Dood Paard over de voorstelling 'Twomenshow'. Kuno Bakker en Jorn Heijdenrijk gaan met gezonde doodsverachting stand-up maken. Stand-up? Stand-up op een ongeziene en onvoorziene manier, gemaakt en gespeeld door twee doorgewinterde toneelspelers. Een onemanshow voor two. Alsof één olifant in de porseleinkast niet genoeg is. Twee mannen, dus, die geen van beiden degelijk een mop kunnen vertellen. Toch doen ze stand-up. Toch staan ze op, om de lachwekkendheid van hun armzalige en belachelijke leven te delen met een hongerig publiek, onder het motto: schaadt het niet, dan baat het niet. Een onverwachte avond die het huidige tijdsgewricht met humor te lijf gaat. Ontregelend en hilarisch, filosofisch en fysiek.

Annemieke Bosman praat met schrijfster en actrice Nhung Dam over haar nieuwe roman Definitie van liefde. Definitie van liefde Met de succesvolle actrice Rose lijkt alles goed te gaan. Ze woont in een van de betere wijken van New Orleans en staat op het punt op tournee te gaan door Europa. Kort na de ontdekking van haar zwangerschap wordt ze door haar verloofde verlaten. Dit stelt Rose voor een onmogelijke keuze: het kind houden of niet. Op dit kruispunt van haar leven gaat ze terug de rivier over, waar haar Vietnamese ouders zich als bootvluchtelingen in een gewelddadige omgeving staande houden. Terug naar de frituurtent waarvan ze al heel jong wist dat haar toekomst daar niet lag. Op een even ontroerende als schitterende wijze vertelt Nhung Dam dit pijnlijke liefdesverhaal. Een verhaal over ontworsteling, moederschap, migratie, kunst en seks. Over het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw. Met Definitie van liefde bewijst Dam zich opnieuw als een krachtige en eigenzinnige verteller.     Nhung Dam (Groningen, 1984) ging na haar studie psychologie naar de Amsterdamse Toneelschool. Ze werkt als theatermaker, actrice, schrijver en columnist. Dam schreef diverse toneelstukken, die vertaald zijn naar het Duits, Engels, Tsjechisch en Ests. Ze staat met haar solovoorstellingen in de grote schouwburgen en op theaterfestivals, o.a. Oerol en Lowlands. Dam is regelmatig te zien in tv-series en films. In 2017 verscheen haar debuutroman Duizend vaders, die bekroond werd met de prijs voor het Beste Groninger Boek 2018 en genomineerd werd voor de Dioraphte Literatourprijs. Het is ook in Duitsland met succes verschenen. 

Annemieke Bosman in gesprek met filmmaker Jaap van Heusden. Het fascinerende Engels-Nederlands-Italiaans gesproken drama De Man uit Rome van  filmmaker Jaap van Heusden speelt zich af in een Limburgse dorpsgemeenschap, dat vanuit het Vaticaan bezoek krijgt van een sceptische onderzoekspriester om een huilend Mariabeeld te onderzoeken. In een tijd waarin nepnieuws en leugens het weefsel van onze samenleving ondermijnen, wordt de sceptische priester Filippo (37) door het Vaticaan naar een Limburgs grensdorpje gestuurd om een vermeend wonder te onderzoeken. Een video van een huilend Mariabeeld ging viral en Filippo, wereldwijd berucht om het ontkrachten van vermeende wonderen, is vastbesloten om het beeld te ontmaskeren. Hij stuit op de grimmige dorpsgemeenschap, die diep getraumatiseerd blijkt en zich vastklampt aan hun wonder. Aangetrokken en ontregeld door de zwijgende Térèse (19) die de tranen ontdekte, raakt Filippo verwikkeld in het verdriet van het dorp en in een serie schijnbaar wonderlijke gebeurtenissen die zijn zekerheden over zijn roeping als priester én als mens onderuithalen… Jaap van Heusdenstudeerde af in 2005 met 'Een Ingewikkeld Verhaal, Eenvoudig Verteld ' die geselecteerd werd voor het Cannes Filmfestival. Sindsdien schrijft en regisseert hij korte, middellange- en speelfilms die op veel internationale filmfestivals geprezen werden. 'De Man uit Rome' is zijn vierde speelfilm, na 'Win/Win',  'De Nieuwe Wereld'  en 'In Blue' . De film uit(2018 die Gouden Kalveren won voor Beste Regie, Scenario en Actrice op het Nederlands Film Festival.

Annemieke Bosman in gesprek met Quirine van der Meer Mohr, conservator 19e eeuw bij het Dordrechts Museum. Rond 1900 bewoog Jan Veth zich in het centrum van de Nederlandse kunstwereld. In intieme portretten bracht hij deze wereld tot leven en met vurige artikelen drukte hij als kunstcriticus een stempel op de artistieke ontwikkelingen van zijn tijd. Hoewel hij eigenlijk landschapschilder wilde worden, besloot hij zich in 1888 volledig te richten op de portretkunst. Een goede keuze: Veth werd een van de meest gevraagde portretschilders van zijn tijd. Hij portretteerde politici, wetenschappers, schrijvers en kunstenaars – naast de innemende schilderijen van vrienden en ‘onbekende’ Nederlanders. Zijn zorgvuldige benadering werd ook in het buitenland opgemerkt en hij reisde voor opdrachten naar Duitsland, Engeland en Amerika. In het Dordrechts Museum is sinds kort de eerste grote overzichtstentoonstelling over de geboren Dordtenaar Jan Veth (1864-1925) te zien. De expositie 'Het oog van Jan Veth' toont het leven en werk van Veth in al zijn veelzijdigheid: als avant-garde kunstenaar, portretschilder, tekenaar, prentmaker en kunstcriticus. Voor het eerst worden onbekende werken uit privécollecties publiekelijk getoond, naast bekendere museumfavorieten uit diverse musea. Werken van kunstenaars als Breitner, Toorop en Rembrandt tonen daarnaast zijn visie als invloedrijk kunstcriticus.

Brecht van Hulten in gesprek met Conny Janssen, choreograaf en artistiek leider van haar eigen gezelschap 'Conny Janssen danst'. Momenteel danst het Rotterdams gezelschap de productie 'FRAMED'. In FRAMED maken we kennis met twaalf figuren, allen bewoners van dezelfde stad. In aaneengeschakelde scènes ontdekken we wat hen verbindt. Waar hun individuele levens elkaar raken zonder dat zij dat zelf beseffen.     Na de grote zaalvoorstellingen 'HOME', 'BROOS' een 'KIEM', die allen vanuit een sterk persoonlijke urgentie gemaakt zijn, maakt choreograaf Conny Janssen met 'FRAMED' een voorstelling over de chaotische en verwarrende tijd waarin wij leven. Het werk van artistiek leider Conny Janssen staat breed bekend om de sterk fysieke en theatrale kracht van de dansers en de verrassende diversiteit van haar voorstellingen, waarin hoogkwalitatieve dans altijd centraal staat. De thematiek van de grote stad vormt een belangrijke voedingsbodem. Conny Janssen is specialist in het creëren van voorstellingen op locatie: van schouwburg tot fabriekshal, van kerk tot parkeergarage. Door verbindingen aan te gaan met kunstenaars en instellingen uit de wereld van fotografie, film, architectuur, theater en muziek, plaatst Conny Janssen haar dans in een breder perspectief.

Annemieke Bosman praat met Daan van Citters, regisseur van de film Kleinkinderen van de Oost, die vrijdag het Movies that Matter Festival opent. Kleinkinderen van de Oost is vanaf 6 april in de bioscoop te zien.      Daan van Citters (30, filmmaker) en Joenoes Polnaya (32, acteur) raakten bevriend op de set van speelfilm De Oost. Samen reizen ze terug naar Indonesië, in de voetsporen van hun beider grootvaders, die namens Nederland vochten tegen de Indonesische onafhankelijkheid “aan de verkeerde kant van de geschiedenis”. Hun reis confronteert ze met complexiteit van “goed en fout”, intergenerationeel trauma en de blijvende impact van het koloniale verleden. Daan en Joenoes ontdekken hoe een vaak verzwegen geschiedenis hen heeft gevormd tot wie ze nu zijn. Wat betekent dit voor hun toekomst?

Annemieke Bosman praat met Niek Barendsen. Hij is, samen met Ilse Warringa, schrijver en regisseur van de tv comedy CAST van de NTR.  De beroemde casting director Louis van Leeuwen (Gijs Scholten van Aschat) wist altijd de spannendste klussen binnen te halen. Maar nu hij is beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag dreigt het bedrijf ten onder te gaan. Terwijl Louis met de noorderzon lijkt te zijn vertrokken en de acteurs en opdrachtgevers weglopen, proberen oudgedienden Helen (Jacqueline Blom) en Mike (Michiel Nooter) uit alle macht het bedrijf overeind te houden. Maar de kersverse manager Tom (Lykele Muus) en de jonge correcte intimiteitscoördinator Kiki (Claire Bender) hebben een heel andere koers voor ogen met het castingbureau dan waar de oude garde aan gewend was. Lijnrecht tegenover elkaar Als social media-expert Naomi (Quiah Shilue) en ICT’er Mehrdad (Saman Amini) het nieuwe bureau compleet maken, staan de oudere en jongere generatie lijnrecht tegenover elkaar wat betreft casting, gender, #MeToo, inclusiviteit en commercie. Toch moeten ze met elkaar verder. Zullen deze karakters met hun sterk uiteenlopende opvattingen elkaar ondanks alles weten te vinden? CAST is vanaf donderdag 16 maart wekelijks te zien op NPO 3, en is zijn geheel te streamen op NPO Plus.

In een negentiende-eeuwse Chinese lakdoos met ivoren puzzels vindt Joris Escher twee tekeningen van zijn oudoom, de wereldberoemde graficus M.C. Escher. De bladen hebben al minstens 90 jaar het licht niet gezien. Hij vermoedt dat deze vroege studies een sleutel vormen in de ontwikkeling van Escher als kunstenaar en begint een ontdekkingsreis naar de oorsprong van diens fascinaties. Wie was zijn oom Mauk? Hoe is hij Escher geworden? Joris Escher ontwerpt en begeleidt duurzame maatschappelijke veranderingen, voornamelijk in de watersector. Eerder had hij gedurende tien jaar een galerie en uitgeverij voor kunstenaars uit Azië en Latijns-Amerika. Escher worden is zijn debuut.

Brecht van Hulten in gesprek met Erna Sassen, kinderboekenschrijfster, actrice en theatermaakster. Sassen nieuwste jeugdroman heet 'Neem nooit een beste vriend'. Een roman over vriendschap, verliefd worden en seks. Wat doe je als je je beste vriend niet meer kunt raadplegen? Hoe ga je van zoenen verder naar seks? Hoe weet je wat de ander wil? En moet je per se verliefd zijn om seks te kunnen hebben? 'Neem nooit een beste vriend' is een hilarische, ontroerende, ontwapenende jeugdroman – vlammend opgeschreven door Erna Sassen, zoals alleen zij dat kan. Erna Sassen debuteerde in 2004 als schrijfster met het kinderboek 'De gemeenste opa van Europa'. Tussen 2004 en 2007 publiceerde ze nog eens vier kinderboeken. In 2018 werd het boek 'Er is geen vorm waarin ik pas' bekroond met de Gouden Lijst, een prijs voor jeugdliteratuur.

Annemieke Bosman in gesprek met Ignas van Schaick, een van de producers van de film 'Onder het maaiveld'. De makers van de gelauwerde films 'De Nieuwe Wildernis' en 'De Wilde Stad' hebben een nieuwe film gemaakt. Met de film 'Onder het Maaiveld' gaan ze de diepte in in een spectaculaire verkenning van onze ondergrondse microkosmos. 'Onder het Maaiveld' neemt de kijker mee op een ondergrondse ontdekkingstocht waarin het soms microscopisch kleine Nederlandse bodemleven de hoofdrol speelt. Terwijl bovengronds landbouwpioniers proberen de grond weer gezond te krijgen, is het pal onder hun voeten een gekrioel van jewelste. De film vertelt het verhaal van een groepje stedelingen die denken en dromen dat het anders kan, en dat op een bescheiden stukje grond in de praktijk brengen. Terwijl ze met hun handen in de aarde wroeten komen ze tot nieuwe inzichten en beseffen ze dat er onder onze voeten misschien nog wel meer tuin is dan daarboven. 

Annemieke Bosman praat met  beeldend kunstenaar Tammo Schuringa over zijn boek Verrukkelijke Baby's. In 2012 kocht Tammo Schuringa op het Waterlooplein in Amsterdam een opmerkelijke ansichtkaart waarop een vliegende vis staat afgebeeld die een baby in de bek vasthoudt. De kaart bleek het startpunt van een wonderlijke zoektocht. In Verrukkelijke baby’s ontrafelt Schuringa aan de hand van oude volksverhalen de herkomst van baby’s. Wie rond 1900 goed oplette kon overal zuigelingen zien, zo dacht men vroeger: ze verscholen zich in eieren, kolen, bomen, bloemen en waterputten. En op 1 april zouden Franse vissen baby’s aan huis bezorgen. Gedurende de eerste twintig jaar van de vorige eeuw was de ansichtkaart een buitengewoon populair communicatiemiddel. Miljarden kaarten gingen de wereld over. De in dit boek getoonde surrealistische babykaarten waren kortstondig een zeer populair subgenre. Verrukkelijke baby’s verbeeldt zowel de ontstaansgeschiedenis van de baby als die van de ansichtkaart en vertelt het verhaal van hun succesvolle buitenissige huwelijk.

Annemieke Bosman in gesprek met Quentin Buvelot, senior curator van het Mauritshuis. Naast Vermeer was er nog een grote schilder in Nederland actief in de Gouden Eeuw. Iedereen kent de verstilde interieurs en dat ene Straatje van Johannes Vermeer. Weinig mensen weten dat de schilder Jacobus Vrel dit soort taferelen al maakte voor Vermeer. In de tentoonstelling 'Vrel, voorloper van Vermeer' vertelt het Mauritshuis in Den Haag het verhaal achter deze mysterieuze schilder. Aan de hand van 13 schilderijen uit binnen- en buitenland gaan bezoekers op ontdekkingstocht en leren zij Jacobus Vrel kennen via zijn werken. Uit het Kunsthistorisches Museum in Wenen komen twee bijzondere schilderijen naar Den Haag, waaronder Vrouw bij een venster (1654), het enige gedateerde werk van Vrel.

Annemieke Bosman in gesprek met actrice Lineke Rijxman over de voorstelling The Making of Soros the Musical. The Making of Soros the Musical In deze nieuwe theaterproductie van mugmetdegoudentand geven Lineke Rijxman, Jasper Stoop en Vincent van der Valk een inkijkje in het leven van de speculant, miljardair en filantroop George Soros en zijn ze genoodzaakt om ook naar zichzelf te kijken. Is Soros ‘de ideale Ander’ om op te projecteren, een duivel of een held?  De theaterproductie is tot en met eind mei 2023 te zien in meer dan 25 theaters in heel Nederland.

Brecht van Hulten praat met fotograaf Sevilay Maria van Dorst over haar boek  PR:OUD – Trots op leeftijd, én met journalist Noraly Beyer, één van de geportretteerden in het boek.  In de regel komen afbeeldingen van ouderen in twee smaken. Met kromme rug en rollator, verdrietig uit het raam starend, óf met een volle bos haar en stralende lach genietend van het uitzicht op een of andere bergtop. De beeldtaal hiervan is duidelijk: oud worden is een tamelijk naargeestig proces, waar je alleen aan kan ontsnappen door het behoud van een jeugdige uitstraling en een sportief lijf. Dit gedachtegoed sijpelt door in alle uithoeken van onze samenleving. Het kleurt onze houding tegenover onze eigen veroudering en zet een grote groep mensen weg als potentieel zielig of op zijn minst minder waardevol. Hoogste tijd om afscheid van deze vastgeroeste (denk)beelden te nemen. Immers: hoe leuk zou het zijn om oud te kunnen worden in een maatschappij die levenservaring en leeftijd wel op waarde weet te schatten. PR:OUD – Trots op leeftijd, is een initiatief van Micaela Bartels en Sevilay Maria van Dorst. In het koffietafelboek fungeren 40 spraakmakende Nederlanders als rolmodel én inspiratiebron om de gangbare stereotypen van ‘ouderdom’ te weerleggen. De beelden zijn in groot formaat te zien tijdens een expositie in de passage van De Hallen te Amsterdam: 6 maart t/m 30 april 2023. Kijk voor meer info: www.pr-oud.com 

Annemieke Bosman in gesprek met dichter Erik jan Harmens. ik wil omhelsd worden maar kortstondig en: aangekondigd Er is een man die iedereen lijkt te kennen. Hij ziet er aan de buitenkant nog hetzelfde uit als vroeger, alleen hij redt het niet meer. De wereld doet zijn ding binnen een mentale vissenkom, waar hij van buiten af naar kijkt, maar niet naar binnen kan. Hij begrijpt de bewegingen van de mensen en alles wat daarachter ligt niet goed, wat soms een intense woede bij hem teweegbrengt. Hij krijgt het dan zo benauwd dat hij rood aanloopt en denkt te stikken. Sinds kort weet de man dat hij autistisch is en met dat label op hem geplakt probeert hij een nieuwe wereld te maken, een waarin hij past. Daarover gaan deze intense, kraakheldere gedichten in zijn nieuwe bundel 'De man die blauw werd'.. ik kan het ene behappen en het andere mits het ene niet intussen gaat veranderen Erik Jan Harmens is schrijver en dichter. Meest recent verschenen de roman Rigolettohof, de dichtbundel kom, en Puur, de biografie van rapper Hef. Over zijn alcoholverslaving schreef hij de bestseller Hallo muur. Drie jaar geleden kreeg hij de diagnose autisme-spectrumstoornis. Hij werkt nu aan twee grote projecten tegelijk: een non-fictieboek over die diagnose en de biografie van dichter Menno Wigman.  

Annemieke Bosman in gesprek met Maral Noshad Sharifi. Als vierjarige ontvluchtte Maral Noshad Sharifi samen met haar zwangere moeder het Iran van de islamitische revolutie. Twintig jaar later reisde ze voor NRC de wereld over en zag de gevolgen van migratie in al haar facetten. Nu is ze correspondent in de Verenigde Staten voor de Volkskrant en woont ze in New York, opnieuw als migrant. In Citroeninkt vertelt ze haar verhaal in romanvorm, op eigenzinnige wijze, vol humor, vaart en zonder ergens omheen te draaien – precies zoals ze is. Het autobiografische Citroeninkt is een verhaal zoals je dat zelden leest: verteld door de ogen van een meisje dat nergens thuishoort en daarom overal. Een boek over opgroeien tussen de uitersten van Nederland, over je weg vinden in een wereld die voor anderen lijkt gebouwd. En over moeders die het beter willen doen voor hun dochters maar niet kunnen ontsnappen aan hun verleden. Maral Noshad Sharifi (Teheran, 1989) is journalist, schrijver en documentairemaker. Ze studeerde politicologie in Leiden en journalistiek aan Columbia University in New York. Nu woont ze in Brooklyn, New York.

Annemieke Bosman praat met historicus Lenneke Berkhout over haar boek Hoveniers en tuinbazen.  Eeuwenlang bleef alles min of meer hetzelfde in de Nederlandse tuin, maar vanaf de zeventiende eeuw buitelden de ontwikkelingen over elkaar heen: er werden uitheemse planten gekweekt en nieuwe technieken ontwikkeld. Aan de hand van het leven en werk van hoveniers en kwekers verhaalt historicus Lenneke Berkhout over de fascinerende veranderingen in het tuinieren. Zo beschrijft ze hoe een briljante meesterhovenier aan het Oranjehof het beheer kreeg over Engelse koninklijke tuinen. Ze vertelt over een avontuurlijke tuinmanszoon die naam maakte met het kweken van rijpe bananen en een aanstelling kreeg als botanisch directeur van Schloss Schönbrunn in Wenen, over internationale handelsnetwerken, over hoe de tulpenkoorts de een stinkend rijk maakte en een ander failliet liet gaan, over eigenzinnige tuinarchitecten en plichtsgetrouwe tuinbazen in dienst van de adel.

Annemieke Bosman in gesprek met modeontwerper Tess van Zalinge en Roberto Luis Martins, conservator.  Borduren, patchwork en breien: het zijn eeuwenoude technieken waar veel mensen kracht uit putten. In tijden van conflict, van rouw, van verzet maar ook in momenten van blijdschap. Het toepassen van handwerktechnieken brengt al eeuwenlang mensen samen en biedt handvatten voor het uiten en verwerken van gevoelens. Tegelijkertijd dreigt de kennis van veel technieken, zoals kantklossen en stoppen, verloren te gaan. Hoe kan deze kennis overgedragen worden en ons (opnieuw) inspireren om te verbinden, te uiten en te helen? De tentoonstelling 'ContinueThis Thread ' in het Amsterdam Museum (in de Hermitage aan de Amstel) is een uitnodiging van mode-ontwerpers Adduchi en Van Zalinge aan bezoekers om zich te laten inspireren door klassieke handwerktechnieken.  De Amsterdamse modeontwerpers Karim Adduchi en Tess van Zalinge kregen in de afgelopen jaren veel naamsbekendheid met hun ontwerpen geïnspireerd op historische en streekgebonden handwerktechnieken.

Annemieke Bosman praat met Noémi Prent, hoofdredacteur van feministisch maandblad Opzij, over de film Tár.  Donderdag gaat de film Tár draaien in de Nederlandse bioscopen. Lydia Tár, de grensverleggende dirigent van een groot Duits orkest, staat op het hoogtepunt van haar carrière, terwijl ze zowel een boekpresentatie als de langverwachte live uitvoering van Mahlers Vijfde symfonie voorbereidt. In de daaropvolgende weken begint haar leven zich op een bijzonder moderne manier te ontrafelen. Tár is een film van regisseur Todd Field. Lydia Tár wordt gespeeld door Cate Blanchett en de muziek in de film is van de IJslandse componist Hildur Guðnadóttir. Tár won al de nodige prijzen; zo kreeg Cate Blanchett een Golden Globe voor beste actrice. Tár is ook volop in de race voor de Oscars, maar er is ook het nodige over de film te doen.

Annemieke Bosman in gesprek met filmmaakster Sacha Polak. Haar nieuwste film 'SILVER HAZE' werd geselecteerd voor de Berlinale, het internationale filmfestival in Berlijn. Daar beleeft de film zijn wereldpremière in de Panorama-sectie van het festival. SILVER HAZE is een modern sociaal drama dat zich afspeelt in de buitenwijken van Londen en aan de Britse kust. Het is de nieuwe film van Sacha Polak. Polak maakte eerder de films  DIRTY GOD en HEMEL. Haar film ZURICH met in de hoofdrol zangeres en actrice Wende Snijders was vorige week nog op televisie te zien.

Annemieke Bosman in gesprek met beeldend kunstenaar Jade van der Mark. Gewapend met een schetsblok, een observerend paar ogen en een niet te stoppen nieuwsgierigheid, gaat kunstenares Jade van der Mark (Bergen, 1990) op pad in de stad. In de normaliter drukke straten observeert zij vanaf een afstand alle voorbijgangers, en gaat met behulp van haar verbeelding op zoek naar de verhalen van deze toevallige passanten. Hierdoor ontstaan er weer nieuwe verhalen, waarbij concepten als massaconsumptie, (over) populatie, diversiteit en de gehaastheid in het leven slechts enkele van de terugkerende thema’s zijn. Van der Mark voltooide aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag de opleiding Textiel & Mode, na eerst kortstondig te hebben gestudeerd aan de Amsterdamse Gerrit Rietveld Academie en aan ArtEZ Academie voor Art & Design in Arnhem. Gedurende haar studietijd heeft zij als stagiair werkervaring opgedaan bij Victor & Rolf. In 2016 kreeg van der Mark tijdens de Milan Fashion Week de Dutch Fashion Award voor de creativiteit waarmee zij schilderijen verweefde tot draagbare kunstwerken. Sinds 2017 legt zij zich volledig toe op de schilderkunst. In kleurrijke, dikke lagen olieverf, aangebracht op doeken van forse afmetingen, geeft Van der Mark gestalte aan een wereld waarin massaconsumptie, (over) populatie, diversiteit en isolement de boventoon voeren. De met lef aangezette kleuren, de uitbundige dynamiek en de veelheid aan gezichten op haar doek vormen een schrijnend contrast met het isolement dat er desondanks doorheen breekt.

Brecht van Hulten praat met conservator Liesbeth Helmus over de tentoonstelling De Bentvueghels, te zien in het Centraal Museum in Utrecht.  Nooit eerder was er een tentoonstelling over het beruchte kunstgenootschap de Bentvueghels. Meer dan honderd kunstwerken, waaronder uitzonderlijke bruiklenen uit Nederlandse, Europese en Amerikaanse openbare en particuliere collecties, geven inzicht in het leven van deze bijzondere groep kunstenaars. De Bentvueghels. Een berucht kunstgenootschap in Rome vertelt het verhaal van een broederschap van jonge mannen die hielden van feestvieren en grappen maken, maar die voor alles kunstenaar waren. De Bentvueghels Rond 1620 verenigde een groep kunstenaars uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden zich in Rome in een broederschap. Zij noemden zichzelf de Bentvueghels. De naam verwijst naar hoe de leden zichzelf zagen: als een ‘bende vogels’ die zich niet liet leiden door geldende regels en conventies. In Rome kwamen ze samen om te tekenen en te schilderen, maar ook om met elkaar te feesten.  Rome was een bruisende maar ook gevaarlijke stad. Ver van huis zorgden een gezamenlijke herkomst, taal en gewoonten voor verbinding. De Nederlandse kunstenaars zochten elkaars gezelschap en steun. Ze gedroegen zich in de broederschap als jonge studenten. Zo was er een ontgroeningsritueel, dat werd gevolgd door een inhuldiging. Het nieuwe Bentlid werd vervolgens ‘gedoopt’ met een Bentnaam. Deze naam kon niet zelf gekozen worden, maar werd aan je gegeven. Omdat de doop voor rooms-katholieken een heilig sacrament is, kwamen de kunstenaars hierdoor wel eens in de problemen. Ze brachten zogenaamd offers aan Bacchus, wat eveneens als heidens werd gezien. De Bentvueghels wilden vooral plezier maken.

Annemieke Bosman in gesprek met dichter Myron Hamming. Spokenwordartiest Myron Hamming schrijft inzijn debuutbundel 'Je droomt het niet zomaar' over dromen en doelen, over het beste uit jezelf halen. Met het gesproken woord in zijn hoofd en hart trekt de dichter door het land. Spoken word dat je beroert. Het leven zit vol verhalen, vol dromen, liefde en verlangens. Dat besef kan tijdelijk weg zijn, en weer teruggevonden worden, en misschien zelfs herontdekt. Myron Hamming bevraagt met zijn debuutbundel het leven, dat zowel actueel als tijdloos kan zijn. Je droomt het niet zomaar inspireert, verwondert en prikkelt. Als het leven zelf. Myron Hamming (Groningen, 1994) wilde na een topsportcarrière iets compleet anders doen. Hij zocht, vond de poëzie en viel voor het vertellen van verhalen die mensen niet zullen vergeten. Hamming ging fulltime schrijven en performen, werd stadsdichter van Groningen en werd derde bij de Martin Luther King Spoken Word wedstrijd. In 2021 was hij Ambassadeur van de Vrijheid in Groningen.

Annemieke Bosman in gesprek met Titia Lehmann.  Deze week verschijnt bij uitgeverij Cossee de heruitgave 'Een mens valt uit Duitsland' van Konrad Merz. Deze vergeten klassieker van Merz is, om Menno ter Braak te citeren, 'een van de gelukkigste momenten in het literaire bestaan de gehele Duitse emigratie'. Een verhaal van een mens die, wanneer Hitler aan de macht komt, uit Duitsland valt.  Konrad Merz, pseudoniem van Kurt Lehmann (Berlijn, 1908 - Purmerend, 1999), was een Duitse Jood die na de machtsovername van Hitler zijn land ontvluchtte. Terechtgekomen op het Noord-Hollandse platteland schreef hij zijn roman Een mens valt uit Duitsland, in 1936 gepubliceerd door Em. Querido. Tijdens de Duitse bezetting van Nederland moest Merz onderduiken. Zijn tweede manuscript, 'Generatie zonder vader' werd pas lang na de Tweede Wereldoorlog teruggevonden en in 1999 opnieuw uitgegeven. Menno ter Braak vergeleek Merz’ schrijven met dat van Kafka en Dostojevski.

Annemieke Bosman praat met theatermaker Booi Kluiving over zijn voorsteling SatisFactory. Wereldwijd kijken miljoenen mensen op kanalen als YouTube en TikTok naar de meest satisfying filmpjes. Deze ASMR-filmpjes leiden tot een totale ontspanning. Maar over ASMR en vooral de makers van ASMR-filmpjes is veel te doen. In SatisFactory gaat het theatermaker Booi Kluiving niet alleen om de therapeutische werking van deze filmpjes, maar ook om de giftige cultuur die er rond ASMR is ontstaan.

Brecht van Hulten praat met Nelleke de Vries, conservator van de tentoonstelling Sofonisba Anguissola. Portrettist van de renaissance, die vanaf nu te zien is in Rijksmuseum Twenthe.  De komende maanden organiseert Rijksmuseum Twenthe in samenwerking met de Deense Nivaagaards Malerisamling de eerste solotentoonstelling rond het leven en werk van de Italiaanse renaissanceschilder Sofonisba Anguissola (ca. 1532–1625) in Nederland. Anguissola is een van de meest getalenteerde portretkunstenaars van de Italiaanse zestiende eeuw. Door slimme carrièrestappen speelt ze in op de wens van de adel zich te vereeuwigen en geraakt ze aan het einde van de zestiende eeuw tot in de binnenste cirkels van het Spaanse koningshuis.

Annemieke Bosman in gesprek met Pieter Roelofs, hoofd schilder- en beeldhouwkunst van het Rijksmuseum Amsterdam. Vrijdag opent de grote blockbuster-tentoonstelling 'Vermeer' in het Rijksmuseum. Het is het grootste Vermeer-overzicht uit de geschiedenis. Maar liefst 28 schilderijen van Johannes Vermeer, van de 37, zijn in het Rijksmuseum te bewonderen, waaronder 'De luitspeelster' uit de Metropolitan Museum of Art in New York en 'De soldaat en het lachende meisje' uit The Frick Collection New York.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster en psychiater Minke Douwesz. Verlies en verandering kenmerken het leven. Minke Douwesz schetst in haar derde roman de gebeurtenissen die Ese Jelles, lerares Duits, 53 jaar oud, van de ene dag op de andere haar baan doen opzeggen en op de fiets laten stappen, weg van huis, met een hoofd vol malende gedachten. Onderwijsvernieuwing en de dood van haar geliefde Martie zijn de duidelijke aanleidingen voor deze plotselinge stap. Maar er speelt meer. Afwisselend op fietspaden door Duitsland en Polen – richting het huis van Ese’s grote held Anton Tsjechov, in Jalta op de Krim – en in haar hoofd en haar verleden, toont Douwesz in haar typerende stijl hoe het besluit tot deze reis genomen werd. En waar het toe leidt. Minke Douwesz (1962) is werkzaam als psychiater. In 2003 debuteerde zij met de omvangrijke roman Strikt. Haar tweede roman Weg verscheen in 2009. Ze ontving er in 2012 de Anna Bijns Prijs voor.

Annemieke Bosman in gesprek met actrice Susan Visser. Susan Visser is bij het grote publiek bekend van 'Gooische Vrouwen' en trok veel bekijks als Mol in het veertiende seizoen van het tv-programma 'Wie Is De Mol.'  Momenteel staat Susan Visser op de planken in de nieuwe voorstelling van Theater Oostpool door theatermakers Jan Hulst en Kasper Tarenskeen. Samen met vier andere acteurs brengen zij een spannende whodunnit over verlies, de wens om te verdwijnen en de zoektocht naar vergiffenis, in het toneelstuk 'Detective Moncler'. Het verhaal: Een detective en haar verslaafde zoon gaan samen op zoek naar de moordenaar van zijn vader.

Brecht van Hulten praat met choreograaf Lloyd Marengo over zijn voorstelling Sribi Switi. In een heerlijke, speelse droomwereld nemen twee hiphop dansers en een beatboxer de kinderen mee op een nachtelijke reis naar het land van de verbeelding. Niets is wat het lijkt, maar alles is mooi en aangenaam. Kleuren, geluid en personages veranderen in hetzelfde ritme als de seizoenen en komen tot leven in een fantasiewereld waar alles lijkt te zweven. Tijdens de reis worden de dromen van de kinderen werkelijkheid; ze belanden in een fantasierijke wereld met verschillende dansvormen uit hiphop zoals popping, robotics, tutting en waving, live aangevuld met sounds en muziek van een beatboxer.  Sribi Switi (Surinaams voor 'slaap lekker') is een speelse voorstelling met een universeel verhaal, geïnspireerd door zowel bekende Nederlandse -als Surinaamse kinderverhalen en kinderliedjes. De kindervoorstelling Sribi Switi is een productie van Lloydscompany. Onder de vlag van Lloydscompany komen dansers/upcoming urban makers én de underground battle scene samen. De company produceert voorstellingen en slaat daarmee een brug tussen de straat en het podium.

Annemieke Bosman in gesprek met Alex Boogers. Boogers' nieuwste roman 'Wij zijn van diamant'  is een groots opgezette familiekroniek die laat zien hoe littekens uit het verleden generaties lang kunnen doorwerken: tussen vaders en zonen, tussen moeders en dochters, tussen vrienden en broers. Alex Boogers (Vlaardingen, 1970) debuteerde in 1999 onder het pseudoniem M.L. Lee met 'Het boek 'Estee'. Drie jaar later debuteerde hij met 'Het waanzinnige van sneeuw' onder zijn eigen naam. Sindsdien is hij een vaste waarde in de Nederlandse literatuur. Zo won 'Alleen met de goden' in 2016 de Nederlandse Boekhandelsprijs en werd die roman eveneens genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. Daarnaast is Alex Boogers een van de meest gevraagde auteurs als spreker op middelbare scholen en een van de belangrijkste ambassadeurs om de jeugd weer aan het lezen te krijgen.

Annemieke Bosman in gesprek met Sacha Bronwasser, schrijver, kunsthistoricus en curator. Deze week verschijnt de nieuwe roman 'Luister'. 'Luister' neemt de lezer mee naar het Parijs van de jaren tachtig en nu. Sacha werkte zelf eind jaren '80 een jaar in Parijs als au pair en bekeek de stad door de ogen van een vroege twintiger. Die blik komt terug in haar nieuwe roman 'Luister'. Een roman over identiteit, erkenning en schuld. Bronwasser schreef eerder de roman 'Niets is gelogen'. Korte verhalen van haar hand verschenen op het kunstplatform 'Mister Motley' en in de theaterreeks 'Uitgelezen Verhalen'.

Annemieke Bosman in gesprek met filmmakers Patrick Minks en Jaap Veldhoen over hun documentaire The Proof of the Pudding. De wereldberoemde architect Herman Hertzberger (90) wil aan het eind van zijn carrière bewijzen dat zijn sociale en duurzame visie op architectuur nog altijd levensvatbaar is. In weerwil van het hedendaagse rendementsdenken strijdt hij voor de transformatie tot woningen van zijn meest iconische gebouw: het voormalige ‘Centraal Beheer’-kantoor in Apeldoorn. In de documentaire The Proof of the Pudding leren we Herman kennen als een gedreven, humoristisch en bescheiden mens. Nog altijd ontwerpt hij mee aan de projecten van zijn bureau AHH, geeft hij lezingen en werkt hij aan boeken om zijn visie op de rol van architectuur voor mens en samenleving uiteen te zetten. Herbergzaamheid en vrijheid zijn voor hem sleutelbegrippen. ‘Als architect maak je ruimte voor mensen waarin ze zich thuis kunnen voelen, waarin ze veilig en vrij kunnen zijn. En het contact tussen mensen kun je stimuleren.’ Het meest iconische gebouw van Herman Hertzbergers sociale visie, het voormalige Centraal Beheer-kantoor in Apeldoorn uit 1972, staat al jaren leeg en verloedert langzaam maar zeker. De documentaire volgt Herman en zijn opvolger bij AHH, Laurens Jan ten Kate, in hun strijd om een geslaagde transformatie tot woningen tot stand te brengen. Een transformatie die Herman altijd voor ogen heeft gehad. ‘Het is van meet af aan het idee geweest dat die ruimte-eenheden geschikt zouden zijn voor een andere invulling. Dat is de gedachte van het structuralisme, dat je iets maakt wat zich leent om op verschillende manieren gebruikt te worden.’ In de documentaire noemt Herman de transformatie van Centraal Beheer ‘the proof of the pudding’. Maar de werkelijkheid blijkt weerbarstiger. Hermans idealisme botst met het hedendaagse rendementsdenken dat ruimte vooral als winstgevende vierkante meters ziet en niet zozeer als een ontmoetingsplek voor mensen. Daar is hij niet naïef in, maar wel vasthoudend. ‘Als architecten kunnen we een bijdrage leveren aan een herbergzame wereld. Een kleine bijdrage weliswaar, maar we moeten het wel doen.’

Annemieke Bosman praat met Nick Woud en Herman Rieken. Zij maken deel uit van de slagwerk - en paukensectie van het Koninklijk Concertgebouworkest. Nick en Herman worden geportretteerd in de film De Koninklijke Republiek van regisseur Carmen Cobos, die vanaf donderdag in de bioscoop te zien is.  In De Koninklijke Republiek krijgt de Spaans-Nederlandse filmmaker Carmen Cobos exclusief toegang tot een groep musici binnen het Koninklijk Concertgebouworkest: de slagwerk- en paukensectie. Ze spelen een ondersteunende rol, maar zijn absoluut onmisbaar. Nooit in de schijnwerpers, het publiek merkt ze vooral op tijdens luide muziekpassages. Maar er schuilt meer achter deze getalenteerde mannen dan je op het eerste gezicht zou denken. De vaardigheden van deze groep zijn zo divers en uniek, dat in het 135-jarig bestaan van het orkest slechts 26 musici virtuoos genoeg werden geacht om deel uit te kunnen maken van dit team. Hun speciale status geeft ze de vrijheid om hun eigen instrumenten te kiezen, hun eigen ruimte te beheren en de muziek op hun eigen manier te interpreteren.

Brecht van Hulten in gesprek met Anne Vegter, dichter, prozaïst en toneelschrijver. Deze maand verschijnt van Anne Vegter de gedichtenbundel 'Zam Zam'.  Rotterdam is ‘snel en vernieuwend’ en bekend om zijn havens en moderne architectuur. Alles lijkt er groot en fonkelnieuw, maar er is ook armoede, dakloosheid, isolement. Anne Vegter woont al dertig jaar in Rotterdam en onderzocht welke verhalen verteld moesten worden. Als stadsdichter doorkruiste ze de stad van Hoek van Holland tot Nesselande en van Schiebroek tot IJsselmonde. Geflankeerd door een team kunstenaars bewerkte ze Rotterdam tot een levend atelier. Na een bezoek aan een wijk schreef ze nu eens lyrische, dan weer verhalende, soms activistische gedichten over en voor de stad. Anne Vegter debuteerde in 1989 met het kinderboek 'De dame en de neushoorn', waarvoor ze meteen de Woutertje Pieterseprijs ontving. De jaren erna verscheen proza voor volwassenen: de verhalenbundel 'Ongekuiste versies' (1994) en de novelle 'Harrie's hoofdingang' (1999). Voor haar bijdrage aan 'Struisvogels op de Coolsingel', een theatrale getuigenis van het bombardement op Rotterdam, ontving ze in 2005 de Taalunie Toneelschrijfprijs. In 2006 verscheen 'Sprookjes van de planeet aarde'. In 1992 verscheen haar eerste dichtbundel 'Het veerde', later gevolgd door 'Aandelen en obligaties' (2002) en 'Spamfighter' (2007). In 2011 verscheen het lovend ontvangen 'Eiland berg gletsjer', met illustraties door haarzelf, dat werd bekroond met de Awater Poëzieprijs. In 2004 won Vegter de Anna Blamanprijs voor haar hele oeuvre. In 2008 werd Spamfightergenomineerd voor de VSB Poëzieprijs, waarbij de bundel bekroond werd met de Publieksprijs. Van 2013 tot 2016 bekleedde Anne Vegter het ambt van Dichter des Vaderlands. Anne Vegter woont en werkt in Rotterdam.

Annemieke Bosman praat met beeldend kunstenaar Femmy Otten over haar solotentoonstelling We Once Were One in Stedelijk Museum Schiedam.  Het oeuvre van Femmy Otten (1981) is veelomvattend: ze tekent, schildert, maakt sculpturen, muurschilderingen en performances. In een tijdloze en soms confronterende beeldende taal legt ze de kwetsbare en tegelijkertijd meest krachtige momenten in het leven vast. Otten vraagt in haar werk aandacht voor het lichaam als drager van stil geluk of verdriet. Ze benadrukt de oerkracht die vrijkomt tijdens het moederschap, een bijna spirituele ervaring, en vestigt in haar werk aandacht op de wijze hoe het eigen lichaam wordt beleefd en bekeken. Daarnaast fascineert het haar hoe emoties en herinneringen zich kunnen nestelen in het lichaam en worden overgedragen van moeder op kind, van generatie op generatie.  We once were one Centraal element in haar werk is het - vaak vrouwelijk - lichaam dat gewoon ís en mag zijn. Otten pleit ervoor om het onverwoestbare verlangen om lief te hebben te omarmen. Die elementaire liefde ziet ze als een ‘eeuwenlange onstelpbare tocht waar wij deel aan hebben en waarvan de beelden onvermoeibaar terugkeren.’ Die diepe menselijkheid zoekt ze ook op door eeuwenoude rituelen te verbeelden die nog steeds relevant zijn. Rituelen brengen ons in verbinding met het grotere collectief, maar ook dichter bij de natuur. Die ervaring overstijgt tijd en generaties. De titel We Once Were One viert de verbondenheid met elkaar in al haar vormen. Hoewel er steeds meer afstand tussen mensen lijkt te worden gecreëerd in de maatschappij - tussen kansarm en kansrijk, tussen individu en collectief - staat vast dat er altijd nog meer is dat ons verbindt en samenbrengt. Immers: ooit waren we één. 

Annemieke Bosman in gesprek met Hans den Hartog Jager, schrijver en kunstcriticus. Dit weekend opende in Museum de Fundatie in Zwolle de hedendaagse schilderijententoonstelling 'Brave New World - 16 schilders voor de 21ste eeuw'. De expositie toont het werk van zestien schilders van onder de 40, die behoren tot de absolute internationale top. Een tentoonstelling vol meervoudige perspectieven, gevarieerde geschiedenissen en nieuwe esthetische kaders, samengesteld door schrijver en kunstcriticus Hans den Hartog Jager.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Remy van Heugten. Deze week gaat de film 'Mascotte van Remy van Heugten in premiere op het Internationaal Film Festival Rotterdam. Van Heugten was eerder te zien op het IFFR met zijn film 'Gluckauf'. 'Mascotte' gaat over het groeiende isolement van waaruit jongeren zich ontwikkelen tot volwassen. Hoofdpersoon is een tiener Jerry die woont met zijn alleenstaande moeder en jongere zus in een kustplaats en helpt in een instelling voor verstandelijk gehandicapten. Maar diep van binnen borrelt Jerry van frustratie. Hij zoekt daarvoor een uitlaatklep door deel te nemen aan illegale hooligan gevechten. Van Heugten geeft met de film een liefdevolle maar keiharde waarschuwing over de rol die consumentisme, pornografie, mannelijke dominantie, polarisatie en geweld in ons leven kunnen spelen.    

Brecht van Hulten praat met acteur Bram Suijker over zijn rol in de voorstelling Every brilliant thing van het Nationale Theater. Met Every Brilliant Thing creëerde Duncan Macmillan, bekend van de theaterhit People, places & things, een hartverwarmende monoloog die een zegetocht maakte over de wereld. Nu is het de beurt aan acteurs Tamar van den Dop en Bram Suijker om de Nederlandse theaters te veroveren met deze humoristische voorstelling, die met een ontwapenende echtheid een licht schijnt op depressie. Een kind van zeven begint te schrijven aan een lijst met alle dingen die het leven de moeite waard maken. Terwijl het kind opgroeit, groeit de lijst mee. De stem van Nina Simone. De geur van oude boeken. Dromen dat je vliegt. Als er een miljoen dingen op staan blijkt de lijst, die begon als steun voor een depressieve moeder, een reddingsboei voor het inmiddels volwassen kind. Het stuk van Duncan Macmillan kan gespeeld worden door elke acteur, ongeacht leeftijd, gender(identiteit) of etnische achtergrond. Macmillan daagt makers van over de hele wereld uit om er hún tekst van te maken en dat is precies wat Het Nationale Theater dit seizoen doet door twee acteurs deze tekst op de planken te laten brengen. Regisseur Erik Whien heeft Bram Suijker en Tamar van den Dop de vrijheid gegeven om de tekst en het spel persoonlijk te maken. Zo verschilt de lijst met briljante dingen per acteur en gebruiken ze referenties die op hun lijf geschreven zijn. Zo ontstaan twee verschillende versies van hetzelfde verhaal en maken de bijdragen van de medevertellers in de zaal elke avond uniek.

Annemieke Bosman in gesprek met Nafiss Nia, dichter, (scenario)schrijver, filmmaker en literaire vertaler. Nia debuteert op het Internationaal Film Festival Rotterdam met de speelfilm 'Die middag'.  Een film gebaseerd op de persoonlijke ervaring van Nafiss als asielzoeker en voormalig vluchteling in Nederland.  De Iraanse Roya vlucht uit een asielzoekerscentrum om uitzetting te voorkomen. Ze heeft het adres van Nassim, een vrouw die vluchtelingen in deze situatie helpt. Maar als ze arriveert bij de woning van Nassim is alleen haar broer thuis. Ze raakt met de broer in gesprek, waardoor we veel te weten komen over de verschillende zienswijzen van deze twee mensen: zij heeft een frisse, idealistische en optimistische geest; hij is verbitterd, op zijn hoede, en draagt een zware last op zijn schouders.  Nafiss Nia studeerde regie aan de Universiteit van de Kunsten in Teheran en moderne Perzische literatuur aan de Universiteit van Teheran. In Nederland heeft ze scenario gestudeerd aan de Film- en Televisie-academie in Amsterdam. Nafiss Nia woont sinds 1992 in Nederland. Ze schrijft proza en poëzie en maakt ook films en documentaires. 

Annemieke Bosman in gesprek met Ellen Deckwitz, dichter, schrijver, columnist en podcastmaker. Donderdag 26 januari begint de Poëzieweek 2023 met als thema 'Vriendschap'. Om de Poëzieweek in te luiden, vragen we Ellen Deckwitz op welke nieuwe dichters we moeten letten, wat is de poëzie van nu, en hoe staat het met de poëzie heden ten dage.    Ellen Deckwitz publiceerde diverse prijswinnende poëziebundels, schrijft columns voor NRC Handelsblad, is wekelijks te horen op NPO Radio 1 en regelmatig te gast in televisieprogramma’s. Ze won afgelopen jaar de prestigieuze Tollensprijs voor haar literaire oeuvre. Afgelopen najaar kwamen twee van haar 'zelfhulp'-bundels uit, onder de titel 'E E R STE HULP BIJ POËZIE'. Ellen maakt sinds begin januari ook de podcast 'Poëzie Vandaag' bij de AVROTROS op het nieuwe aanbodkanaal NPO Luister.  Iedere ochtend van elke werkdag draagt Deckwitz een Nederlands of vertaald gedicht voor uit haar enorme collectie poëziebundels. Daarnaast duidt ze in iedere aflevering van vijf minuten het gedicht en deelt ze haar persoonlijke beleving met de luisteraar.

Annemieke Bosman praat met schrijver Nicole Montagne over haar nieuwe roman Het Keizerpanorama.  Een Nederlandse kunsthistorica opent een pension in het voormalige Oost-Duitse stadje Brandenburg aan de Havel. Net voordat de eerste gasten aankomen krijgt ze te horen dat haar man haar op tal van terreinen bedriegt, maar niet alleen haar, ook vele anderen. Hij blijkt een geslepen fantast. Ze stelt zich de vraag in hoeverre je iemand kunt kennen. Door te kijken naar haar gasten hoopt ze een voorlopig antwoord te vinden. Zo is er de man die zich vrijwel dagelijks als Otto van Bismarck verkleedt, maar daar iedere keer weer een andere reden voor heeft. Ook is er het echtpaar in crisis. Beide partners zijn in een eigen voorstellingswereld verzonken. Dan ontdekt de hoofdpersoon van de roman in Berlijn het Keizerpanorama, een houten kijkkast uit 1883 waaromheen vijfentwintig personen op krukjes kunnen plaatsnemen om een ronddraaiende diavoorstelling te bekijken. Maar wat zag het publiek in die tijd? Wie koos de beelden uit? En is de illusie die toen geboden werd, nu nog steeds zo krachtig? Nicole Montagne studeerde Vrije Grafiek aan de kunstacademie in Utrecht en Cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit. Zij heeft tentoonstellingen in binnen- en buitenland en haar werk bevindt zich in diverse collecties. In 2005 debuteerde zij als schrijver met de essaybundel De Neef van Delvaux. In 2007 kreeg zij het C.C.S. Crone-stipendium. Haar prozadebuut Souvenir verscheen in 2009. In 2018 verscheen De verzuimcoördinator - Over beeld, afwezigheid, bedrog bij Wereldbibliotheek.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver en journalist Hans Bouman over het boek Lessen de nieuwe roman van Ian McEwan. Lessen Als de wereld nog steeds te kampen heeft met de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog en het IJzeren Gordijn een feit is, wordt de 11-jarige Roland door zijn ouders ondergebracht op een Engelse kostschool. Ver weg van waar hij zijn idyllische jeugd doorbracht, trekt hij de aandacht van zijn pianolerares, Miriam Cornell. Jaren later, als zijn vrouw Alissa plotsklaps verdwenen is en hij met hun vier maanden oude zoontje achterblijft, gaat Roland niet alleen op zoek naar haar, maar ook naar het waarom van zijn rusteloze bestaan. Gemiste kansen, verloren liefdes, muziek, vrienden, literatuur, seks en politiek, álles komt voorbij. Meesterschrijver McEwan weet het leven van Roland moeiteloos te verweven met de grote gebeurtenissen van onze recente geschiedenis: van de Suezcrisis naar de Cubacrisis en van de val van Muur tot de klimaatcrisis en de huidige pandemie. Een tijdsgewricht dat dichtbij McEwan zelf ligt. Met Lessen heeft Ian McEwan misschien wel zijn meest persoonlijke roman tot nu toe geschreven. 

Brecht van Hulten in gesprek met Anita Hopmans, curator van de tentoonstelling 'Kees van Dongen' in Singer Museum Laren. Hoe lukt het de jonge Kees van Dongen uit Delfshaven om in Parijs razendsnel uit te groeien tot een van de grootste kunstenaars van zijn tijd? Dat is het thema van de tentoonstelling die momenteel in het Singer Museum in Laren te zien is. In het vrije Montmartre bevindt Van Dongen zich in het centrum van de vernieuwing. In het voetspoor van Van Gogh ontwikkelt hij zich tot schilder van figuur en vernieuwer door kleur en toets. Anita Hopmans stelde de tentoonstelling samen. Zij is specialist in het oeuvre van Van Dongen en senior conservator van het RKD - Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis.

Annemieke Bosman praat met schrijver Marion Bloem over haar roman Meisjes uit het dorp.  In Meisjes uit het dorp blikt Ramona, dochter van een luchtmachtmilitair, als zeventigjarige vrouw terug op haar jeugd in het kleine dorp naast een militaire vliegbasis. Haar ouders vluchtten rond 1950 uit Indonesië naar Nederland, voor een betere toekomst. Ramona’s oudere zus wist zich voortdurend te omringen met vriendinnen, zelf had ze pen en papier als toevlucht. Ze schrijft over zusjes liefde en meisjesvriendschap in de tijd waarin een tv bijzonder was, ze naar de enige telefooncel in het dorp moest lopen om te bellen en de anticonceptiepil nog niet beschikbaar was, maar flowerpower al wel geproefd. Een periode waarin haar ouders zich soms afvroegen of de vlucht naar Nederland wel de juiste was geweest. In deze langverwachte derde en laatste meisjesroman schrijft Bloem ineen coming-of-age over onverwerkte trauma’s. Tegen de achtergrondvan een dorp in de jaren vijftig en zestig onderzoekt ze de balans tussenaanpassing en behoud van eigenheid; een zoektocht naar identiteit. Marion Bloem (1952), auteur, filmmaker en beeldend kunstenaar, is bekend geworden met haar debuutroman Geen gewoon Indisch meisje.Haar recentste boeken zijn Een teken van leven. Over rouw en alles wat de dood behelst en Indo. Een persoonlijke geschiedenis over identiteit. Recent won zij voor haar gehele oeuvre de Constantijn Huygensprijs2022.

Annemieke Bosman in gesprek met acteur en schrijver Ramsey Nasr. Naast zijn acteur- en schrijverschap is Ramsey Nasr ook verzamelaar. Geen plek in het huis van Ramsey Nasr is onbezet: boeken en cd's, maar ook minder gebruikelijke zaken als vlinders, fossielen, opgezette dieren, fotografie en nog veel meer. Waar komt die fascinatie vandaan? Zit er een lijn in de verzameling en komt de verzameling ooit af? In een wereld die zich veelal online afspeelt, verdwijnen we in deze serie in het tastbare universum van Ramsey Nasr en zijn 'Wunderkammer'.  In de nieuwe NTR-serie 'Dr. Nasrs Wunderkammer' gaan kunst, wetenschap, cultuur, natuur en geschiedenis samen. 

Annmieke Bosman in gesprek met actrice Eefje Paddenburg. Paddenburg speelt samen met acteur Hans Kesting de hoordrollen in de voorstelling 'Mijn lieve gunsteling' bij ITA in een regie van Ivo van Hove. 'Mijn lieve gunsteling' is gebaseerd op het gelijknamige bekroonde boek van Marieke Lucas Rijneveld. Het is het verhaal van de 49-jarige veearts Kurt en zijn ‘uitverkorene’, de 14-jarige dochter van een veehouder, die tijdens een hete zomer toenadering tot elkaar zoeken. Hij wil ontsnappen aan zijn jeugdtrauma’s en eenzaamheid en zij heeft de voorkeur voor een fantasiewereld. Het zijn deze twee mensen die elkaar vinden in een zomer. Beiden worden achtervolgd door trauma’s uit het verleden. Langzaam verandert de liefde in een grensoverschrijdende obsessie. Eefje Paddenburg (1999) studeerde in 2022 af aan de ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten. Ze treedt vanaf seizoen 22|23 in vaste dienst bij ITA. Paddenburg speelde eerder in de film 'Foeksia de Miniheks' (2010), in de musicals 'Ciske de Rat', 'Mary Poppins' en 'Hij gelooft in mij'. In seizoen 2021-2022 was ze te zien in de voorstelling 'BAAAAAA' van Circus Treurdier.

Annemieke Bosman in gesprek met Fumiko Miura over haar boek Polderjapanner. Fumiko Miura (1972) werd geboren in Shinshiro in Japan en studeerde sociologie aan de Erasmus Universiteit. Ze woont sinds 2001 in Rotterdam, waar ze werkzaam is als leraar Japans. Polderjapanner is haar eerste boek.  Polderjapanner Fumiko Miura verhuisde meer dan twintig jaar geleden van Japan naar Nederland. Er waren veel dingen waarover ze zich verbaasde toen ze hier pas woonde, niet in de laatste plaats als het om eten gaat. Je kunt maar drie keer per dag genieten van eten, en dan kies je twee keer voor brood met kaas? vroeg ze zich vertwijfeld af. Maar er is natuurlijk meer waar ze zich toe moest verhouden toen ze zich in Nederland vestigde, zoals het leren van de Nederlandse taal, de Nederlandse omgang met migranten en tal van clichés die in het westen over Japan de ronde doen. Van de polonaise tot de inburgeringscursus, van haar verslaving aan de onovertroffen patat van Bram Ladage tot de inburgering van sushi in Nederland, van deeltijdwerken tot karoushi, dood door overwerk: Polderjapanner is een buitengemeen aanstekelijk boek over de verschillen en overeenkomsten tussen Nederland en Japan.

Brecht van Hulten in gesprek met theatermaker Gery Mendes.  Mendes nieuwe voorstelling 'Borboletas' (vlinders) is een solo van de uit Kaapverdië afkomstige Rotterdammer Gery Mendes, ontstaan vanuit gesprekken met zijn vader. Allebei hebben zij herinneringen. 'Borboletas' is een muzikale dans kriskras door de tijd, langs de liefde, de misère van zijn jeugd, dienstplichtig vechten voor een regime dat zijn volk onderdrukt, naar de vraag: was mijn vader een held of een verrader?  Als verhalen verteller en multi-instrumentalist gebruikt Mendes de muziek in zijn dna zit: zoals morna, funana, batuku, West-Afrikaanse feestmuziek en hiphop.   Gery Mendes maakte met het Orkatercollectief Sir Duke de voorstellingen 'Black Out van '77', 'Hatta & De Kom en 'Guilty until Proven'. Ook was Mendes verantwoordelijk voor de muziek van 'Woiski vs. Woiski' en 'De Gliphoeve'. 'Borboletas' maakt Mendes onder de vlag van muziektheatergezelschap 'Orkater'.

Annemieke Bosman in gesprek met Mondriaan-specialisten Leo Jansen en Wietse Coppens. In Fotomuseum Den Haag is vanaf zaterdag de tentoonstelling 'Strike a Pose. Mondriaan en fotografie' te zien. Dat fotografie een krachtig middel is om jezelf neer te zetten, daar was kunstenaar Piet Mondriaan zich van meet af aan van bewust. Gedurende zijn carrière laat 'de vader van de abstractie' zich geregeld fotograferen in zijn atelier als een serieuze eenling. Dat Mondriaan ook een veel lossere en sociale kant kende, blijkt uit kiekjes uit zijn privéleven die in een onderzoek naar de kunstenaar naar boven zijn gekomen.  In de tentoonstelling 'Strike a Pose. Mondriaan en fotografie' wordt aan de hand van zeventig foto's de rol die fotografie speelde in het leven van Mondriaan belicht en komen zijn formele en informele kant samen. Iconische portretten gemaakt door fotografen van naam worden afgewisseld met nooit eerder getoonde snapshots  die een zeldzaam inkijkje geven in het privéleven van een van de grootste kunstenaars van de twintigste eeuw.  Mondriaan-specialisten Wietse Coppens, conservator bij het RKD en Leo Jansen, onderzoek bij het Huygens Instituut, doen al jaren onderzoek naar de kunstenaar ten behoeve van het Mondriaan Editieproject.

Annemieke Bosman in gesprek met Thomas Heerma van Voss. Een zoon gaat op zoek naar zijn stilgevallen moeder, een ambitieuze regisseur kijkt gespannen toe hoe haar debuutfilm wordt ontvangen, een jongen zoekt een vage studievriend op in broeierig Philadelphia. En twee broers trekken naar een onbewoonbaar verklaarde plek waar een raket zal worden gelanceerd met als grote bestemming: nieuw leven. De personages in 'Passagiers/achterblijvers', de nieuwe verhalenbundel van Heerma van Voss, verlaten hun vertrouwde omgeving en proberen grip te krijgen op de buitenwereld. Ze hebben de neiging zich af te zonderen en zijn zich daar op een vaak pijnlijk geestige manier van bewust. Tegelijk willen ze niets liever dan meedoen, zodat het leven zelf niet door hun vingers glipt. Thomas Heerma van Voss bracht onder andere de romans ‘Stern’ en ‘Condities’ uit (longlist Boekenbon Literatuurprijs en Libris Literatuurprijs). Ook schrijft hij essays, artikelen en korte verhalen. 

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Arjen van Meijgaard. Van Arjen van Meijgaard verscheen onlangs de roman 'De laatste klanken van Icarus'. Een roman gebaseerd op de ervaringen van de schrijver als straatmuzikant en au pair in Parijs. In dat decor ontvouwt zich een verhaal vol kleurrijke en muzikale herinneringen, een verhaal over verlangen en hoogmoed, over waarheid en fantasie. Arjen van Meijgaard zet zich op verschillende vlakken in voor de literatuur. Zo is hij docent aan de School voor Jong Talent van het Koninklijk Conservatorium. Hij is recensent voor onder anderen het blad Tzum en hij is schrijver van korte verhalen en de roman 'Wij hebben alles bij ons'.

In deze aflevering gaat Jan Mom in gesprek met podcastmaker Gabriella Adèr De verschrikkelijk mooie migratie (en alles wat erna kwam) is een persoonlijke familiegeschiedenis die de gevolgen van migratie in een nieuw perspectief plaatst en invoelbaar maakt. Na het overlijden van de oma van Adèr is een oud familieconflict tussen Gabriella’s moeder en ooms weer aangewakkerd. Gabriella begrijpt niet wat er is gebeurd. Ze gaat op zoek naar de oorsprong van deze ruzie, die volgens haar moeder haar oorsprong vond in 1969. Toen migreerde de familie van een klein Siciliaans bergdorpje naar de Rotterdamse havenwijk Feyenoord. Wat gebeurde toen, dat nog steeds weerslag heeft op de relatie tussen die broers en zussen, maar ook op de generatie erna? Zoals op Gabriella zelf. Want ook zij groeit op met een gevoel van heimwee en melancholie, dat als een donkere wolk boven de familie hangt. Een vierdelige serie van OVT voor NPO Radio 1. Vanaf 8 januari 2023 elke zondag een nieuwe aflevering. Om 11.20 op NPO Radio 1 en als podcast in alle streamingsdiensten te vinden.

Jan Mom in gesprek met Suzanne Veldink, gastconservator van de tentoonstelling 'Suze Robertson. Toegewijd. Eigenzinnig  Modern'. Museum Panorama Mesdag in Den Haag presenteert een groots overzicht van de Haagse kunstenaar Suze Robertson (1855-1922). Suze Robertson werd en wordt gerekend tot de grote kunstenaars van haar tijd; een radicale vernieuwer. Als een van de eerste vrouwelijke beroepskunstenaars in Nederland tornde ze zowel in haar kunstopvatting als door haar manier van leven aan de ideeën van wat destijds als typisch vrouwelijk werd geacht. Vastbesloten te slagen, bouwde ze in bijna veertig jaar tijd zelfbewust en onverstoorbaar aan een oeuvre waarvan alle onderdelen feilloos als van haar hand herkenbaar zijn. Met haar expressieve manier van schilderen en tekenen bracht ze de kunst begin 20ste eeuw tot nieuwe hoogte. 

Jan Mom in gesprek met schrijver Maarten Asscher. Afgelopen jaar verscheen Asscher's derde roman 'De schaduw van een vriend'. Een filmische roman over een old boys network dat onder druk komt te staan. Een roman over de kracht en de kwetsbaarheid van vriendschap, over morele dilemma's die je pas herkent als ze onoplosbaar zijn geworden en over een strijdlustige jonge vrouw die het opneemt tegen een vijftal 'old boys'. Maarten Asscher publiceerde romans, verhalen, essays, non-fictie, gedichten en poëzievertalingen. Naast zijn schrijverschap werkte hij achtereenvolgens in de literaire uitgeverswereld, bij het ministerie van OCW en in de boekhandel.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver en evolutiebioloog Tijs Goldschmidt over het boek "Wolven op het ruiterpad" en het winnen van de P.C. Hooft-prijs voor 'beschouwend proza'. Wolven op het ruiterpad ‘Goldschmidtvariaties’ worden ze wel genoemd, de essays van Tijs Goldschmidt, waarin niets is wat het lijkt en waarin cultuur en evolutie altijd meer met elkaar te maken blijken te hebben dan je op het eerste gezicht vermoedt. In een essay over digitalisering van teksten zoekt hij naar parallellen tussen het kopiëren van DNA en het steeds nauwkeuriger kopiëren en sneller verspreiden van teksten (‘culturele evolutie’). In een ander essay legt hij verband tussen klimaatverandering, de verspreiding van exoten en intensief vliegverkeer en ander vervoer tussen continenten. De onderwerpen van Goldschmidts essays zijn verrassender dan ooit: onze omgang met asielzoekers en zwerfwolven; de racistische achtergronden van de zoektocht naar de yeti; een fabeldier dat dreigt te veranderen in de manager van pretpark Himalaya. De rol van pornografie en schaamte in het werk van Marlene Dumas komt ter sprake, maar ook de tribale inspiratie van couturier Walter van Beirendonck. Tijs Goldschmidts essays zijn altijd erudiet maar ook lichtvoetig en associatief. ‘Een essay of persoonlijke beschouwing zou moeten lezen als een brief aan een goede vriend of vriendin,’ zegt hij er zelf over. Tijs Goldschmidt (1953) is bioloog en schrijver. Hij publiceerde in literaire tijdschriften, NRC Handelsblad en in boekvorm. Zijn debuut Darwins hofvijver (1994) werd genomineerd voor de AKO-literatuurprijs en is vertaald in onder andere het Engels, Frans, Duits, Italiaans, Pools, Chinees en Japans. Voor de bundel Oversprongen ontving hij in 2001 de Jan Hanlo-essayprijs. Andere titels van hem zijn De andere linkerkant, Doen alsof je doet alsof, Kloten van de engel en Vis in bad.

Annemieke Bosman in gesprek met acteur Matthijs van de Sande Bakhuyzen. Matthijs van de Sande Bakhuyzen speelt de hoofdrol in de AVROTROS-dramaserie 'De stamhouder'. Een verhaal over liefde en een duister familieverleden. 'De stamhouder' vertelt de fascinerende familiegeschiedenis van Alexander Münninghoff. Een geschiedenis die gedomineerd wordt door de Tweede Wereldoorlog, met een sluwe grootvader, een naïeve vader en een moeder, die zijn moeder niet mocht zijn. En over hem, de kleinzoon, de zoon, de stamhouder, gespeeld door Matthijs van de Sande Bakhuyzen. De groots opgezette, achtdelige historische dramaserie, de verfilming van Alexander Münninghoffs autobiografisch boek, is vanaf 1 januari te zien bij de AVROTROS.

Annemieke Bosman praat met schrijver Benjamin Rous over zijn boek Sluier van de tijd, het verborgen leven van kunst. Hoe schilderde Vermeer zijn iconische Meisje met de parel? Welke gedaanteverwisselingen onderging Susanna en de ouderlingen van Rembrandt? Heeft de restauratie van de Sixtijnse Kapel ons dichter bij Michelangelo gebracht? En is het duurste schilderij ooit geveild nou wel of niet van Da Vinci? In Sluier van de tijd vertelt Benjamin Rous welke geheimen er schuilgaan onder het oppervlak van bekende en minder bekende kunstwerken. De tijd versluiert wat we weten over kunstwerken. Hoe kunnen we die sluier oplichten? Een kunstwerk geeft zijn geheimen niet prijs als je alleen naar de buitenkant kijkt. Benjamin Rous (1979) studeerde Mediterrane Archeologie aan de Universiteit van Amsterdam. Momenteel coördineert hij bij het Netherlands Institute for Conservation Art Science  onderzoeksprogramma’s die wetenschappers van verschillende disciplines bij elkaar brengen. Toonaangevende erfgoedexperts werken er aan innovatieve manieren om kunst te bestuderen, te presenteren en te behouden. In 2019 verscheen Opera. Een geschiedenis in sleutelwerken

Andrea van Pol in gesprek met dichter Tsead Bruinja. Als Dichter des Vaderlands (2019-2020) nam Tsead Bruinja zich voor een inclusieve bloemlezing samen te stellen in 'De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie'. 101 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu. Immers 'Irakezen, Iraniërs, Amerikanen en anderen hebben in Nederland werk gemaakt dat met ons te maken heeft. Dat grotere verhaal ontbreekt tot nu toe in de bloemlezingen. "Onze" literatuur is die van Remco Campert, Tjitske Jansen en Radna Fabias, maar ook die van Tsjêbbe Hettinga, Jan Glas en Nydia Ecury, van Mowaffk Al-Sawad en Mia You. Tsead Bruinja publiceerde sinds 2000 verscheidene bundels in het Fries en in het Nederlands en stelde enkele bloemlezingen samen. In de periode 2019-2020 was Bruinja Dichter des Vaderlands en schreef hij gedichten bij actualiteiten en trad hij op als ambassadeur van de poëzie.

Annemieke Bosman praat met jeugdboekenschrijver en componist Yorick Goldewijk. Zijn boek "Films die nergens draaien" won dit jaar de Gouden Griffel voor het beste kinderboek.  Op dezelfde dag dat Cato ter wereld kwam, heeft haar moeder die verlaten. Cato’s vader is sindsdien altijd afwezig, ook al zit hij gewoon tegenover zijn dochter aan tafel. Cato heeft zich er inmiddels bij neergelegd. Denkt ze.Wanneer ze thuis een geheimzinnig kaartje vindt van een verlaten bioscoop en ontdekt dat deze weer open is, besluit Cato er een kijkje te gaan nemen. Al snel ontdekt ze dat er iets vreemds met de bioscoop aan de hand is, en dat het geen gewone films zijn die er draaien. De bioscoop lijkt in verbinding te staan met het verleden.Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen, recht naar een plek diep in haar hart. Een plek die ze altijd voor zichzelf verborgen had weten te houden. Tot ze voor een keuze staat die het leven van haar en haar vader voorgoed zal veranderen.    

Annemieke Bosman in gesprek met Jibbe Willems. Godfried Bomans’ beroemde boek Erik of het klein insectenboek wordt deze kerstvakantie naar het theater gebracht door HNTjong samen met Stadsschouwburg Utrecht. Regisseur Nöel Fischer en tektschrijver Jibbe Willems maken een eigentijdse versie van het bekende verhaal, waar o.a. aandacht is voor klimaatverandering, bijensterfte en zwerfafval. Jibbe Willems begon zijn carrière als acteur en regisseur. Sinds een jaar of tien werkt hij als theaterauteur, -bewerker en -vertaler voor verschillende gezelschappen in het Nederlands taalgebied en soms daarbuiten. Hij beperkt zich niet tot één genre, maar onderzoekt vorm en functie van de taal voor verschillende publieksgroepen. Soms groot, soms klein, soms jong, soms wat ouder, van toneel tot opera, van Internationaal Theater Amsterdam tot De Parade. Hij schrijft toneel, jeugdtheater, libretti en ook teksten voor muziektheater in een veelheid van stijlen.

Andrea van Pol gaat in gesprek met kunstenaar en fotograaf Paul Kooiker.  In zijn nieuwe tentoonstelling in fotografiemuseum Foam wordt modefotografie, wat meestal gezien wordt als iets wat trending is, gekenmerkt door tijdloosheid. Losgezongen van tijd en plaats lijken Kooikers surrealistische beelden net scènes uit films waarvan we het verhaal niet van kennen.

Annemieke Bosman praat met schrijver Kees 't Hart over zijn nieuwste boek Pleidooi voor pulp.  Je ziet ze nog liggen in de supermarkt: de Bouquetreeksboekjes, damesromannetjes, pulpboekjes,of hoe je ze wilt noemen. Met mooie jonge mannen en vrouwen op het omslag. En titels als Gekust door de dokter, Haar liefste wens en Nog altijd de zijne. Kees ’t Hart leest ze nog steeds en is solidair met de schrijvers; ze zijn collega’s. Sommigen schreven meer dan vijfhonderd romans en verkochten er miljoenen. Wat bezielt ze om maar door te schrijven? Hoe houden ze hun schrijf verlangen in stand?’ t Hart zou het betreuren als de belangstelling voor deze boeken afnam. Zonder deze ‘lectuur’ en de leescultuur die erbij hoort zal, vreest hij, ook de literatuur verdwijnen. Want deze boeken hanteren dezelfde principes en uitgangspunten die in literatuur worden toe gepast. Ze dromen over de wereld, proberen illusies in stand te houden, voelen zich verbonden met de wereld. Ze zijn de basis van alle schrijfkunst.

Annemieke Bosman in gesprek met toneelschrijver Don Duyns. Aanstaande zondag gaat de familievoorstelling Wolfgang, het wonderjong in premiere. Het is de nieuwe voorstelling van regisseur Pieter Kramer en zijn vaste scriptschrijver Don Duyns.  Wolfgang, het wonderjong is een sprankelende en muzikale familievoorstelling over Wolfgang Amadeus Mozart en zijn leven als kindster én recalcitrante puber, met originele liedjes van Theo Nijland, gebaseerd op Mozarts muziek. Na legendarische voorgangers als De gelaarsde poes, Hamlet en Lang & gelukkig wordt Wolfgang, het wonderjong een grootscheepse muziektheatervoorstelling vol rake noten, puberverlangens en hartstochtelijke vriendschappen.

Annemieke Bosman in gesprek met Bastiaan Steffens, conservator bij het Drents Museum. Sinds eind november is in het Drents Museum de tentoonstelling Sterven in schoonheid - De wereld van Pompeï en Herculaneum te zien. Een grote archeologie tentoonstelling over de twee Romeinse steden die in 79 na Chr. bedolven werden door een uitbarsting van de vulkaan Vesuvius.   In deze tentoonstelling staat het rijke leven vóór de allesverwoestende uitbarsting, en de kunst en schoonheid waarmee de inwoners zich omringden, centraal. Bezoekers staan oog in oog met de schoonheid en kunst waarmee de inwoners zich omringden. Te zien zijn meer dan honderd archeologische kunstschatten uit het Museo Archeologico Nazionale in Napels en het Parco Archeologico Ercolano in Herculaneum, waaronder de bekende veelkleurige fresco’s en mozaïeken, marmeren en terracotta beelden, prachtige bronzen portretten en fonteinen, en gouden sieraden.

Andrea van Pol in gesprek met Fleur Pierets, schrijver, kunstenaar en activist. Vorige week verscheen 'Heerlijk monster'. Is een vrouw, een schrijvende vrouw, een lesbische vrouw, het aan zichzelf verplicht om ook over deze thema’s te schrijven? Heeft ze de verantwoordelijkheid haar verhaal te vertellen, omdat niemand anders het voor haar doet? En hoe geef je je leven vorm als je buiten de norm valt? Met het boek Carol van Patricia Highsmith - de eerste roman over een vrouwenliefde met een relatief goed einde - als leidraad, gaat ze op zoek naar wat het betekent om zichtbaar te zijn en ruimte in te nemen. Van Pierets' eerste boek Julian (2019) zijn meer dan 10.000 exemplaren verkocht.  Ook schreef ze de kinderboeken Love Around the World en Love is Love (2020) in opdracht van het MoMa.

Annemieke Bosman in gesprek met actrice Jannie Goslinga. Janni Goslinga ontvangt deze week de Mary Dresselhuys Prijs 2022. De jury prijst Goslinga’s constante kwaliteit in de vele rollen die zij de afgelopen twee decennia bij Internationaal Theater Amsterdam speelde. Specifiek noemt de jury de ‘zorgvuldige en sublieme wijze’ waarop zij onlangs de titelrol van 'De dokter' speelde. De Mary Dresselhuys Prijs bestaat uit een bedrag van 12.500 euro, die de winnaar kan besteden aan de verdere ontwikkeling van zijn of haar loopbaan. Joop van den Ende stelde de Mary Dresselhuys Prijs in 1992 in om het werk van actrice Mary Dresselhuys (1907-2004) te eren. De prijs wordt elke twee jaar toegekend. Andere winnaars waren onder anderen Jeroen Willems, Katelijne Damen, Fedja van Huêt, Jacob Derwig, Beppie Melissen, Anniek Pheifer en Steef de Jong.

Acteur Jeroen Willems (1962-2012) had een veelomvattende carrière tot dat hij plotseling op 50 jarige leeftijd in 2012 overleedt. Willems vierde successen met onder meer Theatergroep Hollandia, Het Zuidelijk Toneel en Het Nationale Toneel en speelde in televisieseries als Bij nader inzien en Bij ons in de Jordaan, en films als Nynke, Ocean’s Twelve en Boven is het stil. Zijn zangtalent was te bewonderen in de dramaserie Annie M.G. en een legendarische vertolking van de chansons van Jacques Brel. Wie was deze artistieke alleskunner? Schrijfster Mieke Koenen sprak vrienden en bekenden, recensenten en regisseurs, en zag talloze voorstellingen en films. In het boek 'Je lied wordt gehoord' volgt ze Willems op de voet, met veel aandacht voor details. Een indringende, empathische biografie waarin de acteur en zanger nog eenmaal tot leven wordt gewekt.  Actrice Thekla Reuten is te gast in Opium om te praten over haar band met Jeroen Willems en het deze week verschenen boek 'Je lied wordt gehoord'. 

Annemieke Bosman praat met regisseur Margien Rogaar en scenarioschrijver Mieke de Jong. Zij maakten de familieserie Lampje naar het veelbekroonde jeugdboek van Annet Schaap.  Lampje is het sprookjesachtige verhaal  over de 11-jarige dochter van een vuurtorenwachter die een bijzondere vriendschap sluit met een jongen met een vissenstaart. Lampje speelt zich af in een mysterieuze wereld van piraten, zeemeerminnen en het Zwarte Huis. Een wereld die is gecreëerd met behulp van unieke kostuums en locaties, visual effects en meeslepende muziek. Lampje is vanaf 6 december te zien  bij de VPRO op NPO Plus. De vier afleveringen komen in de week van 2 januari op televisie. 

Jan Mom in gesprek met fotograaf Bas Losekoot. Dit najaar toont Museum MORE in Gorssel de mens in de metropool. In de tentoonstelling 'Streetview' laat fotograaf Bas Losekoot zien visie zien op het leven in dichtbevolkte steden, die steeds verder uitdijen. Een selectie van tientallen foto’s waarin Losekoot het individu uit de menigte licht, biedt een unieke kijk op onze onderlinge verhoudingen. Hoe vinden we onze weg, omgeven door overweldigende architectuur en immense drukte? Zijn wij ontheemd of juist op onze plek in moderne mega cities?

Annemieke Bosman in gesprek met dichteres Ester Naomi Perquin. In haar vijfde bundel 'Ongevraagd advies' richt Ester Naomi Perquin haar blik op de waarheid die ons boven het hoofd hangt, de voorstellingen die we ons daarvan maken en de machten waartoe we ons moeten verhouden. Van de engerd in het park tot de dokter die ons slecht nieuws brengt, van het volk dat om een sterke leider vraagt, tot de dichter die iets zinvols probeert aan te vangen met een oorlog; Perquin zoekt naar wat ons nog in het zadel houdt als zowel het paard als de wankeling onder de eigen verantwoordelijkheid lijken weg te vallen. Heldere, humorvolle en denkende poëzie van een dichter die de wereld in kijkt met evenveel scheppingsdrang als empathie. ‘Het gezochte woord lijkt altijd groter dan het woord / dat je ten slotte vindt: er paste, toen het er niet was, / meer en mooier zwijgen in.’ Ester Naomi Perquin (Utrecht, 1980) groeide op in Zierikzee en woont in Rotterdam. Ze debuteerde in het voorjaar van 2007 met de bundel Servetten halfstok. Haar tweede bundel, verschenen in 2009, is getiteld Namens de ander. Zij ontving daarvoor meerdere prijzen, onder meer de Anna Blamanprijs en de J.C. Bloemprijs. Haar derde bundel Celinspecties verscheen in april 2012. Voor deze bundel ontving Perquin de VSB Poëzieprijs. In 2014 werden haar columns gebundeld in Binnenkort in dit theater; in 2016 verscheen een verzamelbundel van haar poëzie: Jij bent de verkeerde en alle andere gedichten tot nu toe, in 2017 gevolgd door de bundel Meervoudig afwezig. In 2017-2018 was Perquin de Dichter des Vaderlands.

Annemieke Bosman in gesprek met David van Tijn, filmmaker. Volgende week donderdag gaat de film 'United We Stand, musicians in time of war ' in de bioscopen draaien. In deze film volgt regisseur David van Tijn de in Nederland wonende Russische celliste Maya Fridman in haar queeste om het Oekraïense volk in de huidige oorlog te steunen. Met de aangrijpende en meeslepende verhalen van Oekraïense en Russische musici, is 'United We Stand ' een belangrijk document van deze verscheurende tijd.

Annemieke Bosman in gesprek met cabaretier Pieter Verelst. Pieter Verelst is volgens de Vlaamse krant De Standaard de meest talentrijke Vlaamse cabaretier sinds lange tijd. 'Briljant absurdisme' omschrijft de krant de stijl van Pieter Verelst. Net als in zijn vorige voorstellingen 'Mijn broer & ik' en 'Amai', viert ook in zijn nieuwe programma 'Ten Aarzel' het absurdisme hoogtij.

Andrea van Pol in gesprek met kunstenaar en presentator Aukje Dekker.  In de nieuwe vierdelige seizoen van VPRO jeugdserie 'Moonriders ' voelt elke aflevering weer aan als een fantasierijke trip. Het ene moment is er een filosofisch gesprek over kunst, het andere moment spuwt kunstenaar en presentator Aukje Dekker vuur, terwijl zij gebiologeerd naar een vervreemdend optreden kijkt. Ondertussen wordt er door de kinderen en kunstenaars keihard gewerkt aan een kunstwerk voor een museumtoilet. Aukje Dekker (1983) is presentator en bovenal kunstenaar. In haar werk probeert ze telkens nieuwe kunstvormen uit, zoals fotografie, schilderkunst en conceptuele club en performance. Dekker presenteerde ook het eerste seizoen van 'Moonriders' (2021). 

Annemieke Bosman praat met Frank Bloem, parfummaker en kunstenaar, over zijn boek 'Geur. De vergeten sensatie'.  In ‘Geur. De vergeten sensatie’ legt  Frank Bloem ons uit waarom geuren zo belangrijk zijn in ons leven. Geuren zijn betekenisvol, belangrijke herinneringen zijn verbonden met bepaalde geuren en we ruiken of iets of iemand in orde is. Aan de hand van de structuur van een goedgemaakt parfum Bloem ons op geheel persoonlijke wijze kennismaken met de wereld van geur. Bloem introduceert de lezer in de wereld van de parfummaker. Hoe maakt hij een parfum en wat is de betekenis van de geurelementen erin?

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster en biograaf Mirjam van Hengel. Volgende week verschijnt het boek 'Dola. Over haar schrijverschap en de hele mikmak', een boek over het leven en werk van de Amerikaans-Nederlandse schrijfster Dola de Jong. Het boek is een zoektocht die leidde langs Dola’s vrijzinnige Amsterdamse jaren, de vlucht voor Hitler naar Tanger en haar broze eenzaamheid in de straten van New York. Er ontvouwde zich een leven van onverwoestbare energie en diep verdriet: het verhaal van een vrouw die wilde schrijven, met een aantal boeken groot succes had, maar het boek dat ze écht wilde maken nooit voltooide. Mirjam van Hengel schreef eerder Een knipperend ogenblik. Portret van Remco Campert (2018), dat genomineerd werd voor de Bookspot Literatuurprijs en bekroond met de Henriëtte de Beaufortprijs 2022. Eerder verscheen Hoe mooi alles (2014), over de liefde tussen Leo en Tineke Vroman. Van Hengel was redacteur, maakt literaire programma’s en schrijft voor onder meer de Volkskrant en De Groene Amsterdammer.

Annemieke Bosman in gesprek met filmmaker Coco Schrijber. Gouden Kalf-winnares Coco Schrijber nieuwste documentaire 'Look What You Made Me Do' toont drie vrouwen die een gewelddadige relatie overleefden - door zelf moordenaar te worden. De Finse Laura pakte een mes, de Nederlandse Rachel een pistool en de Italiaanse Rosalba mixte gif door de gehaktballetjes. Het beroemde 17ee eeuwse schilderij van Artemisia Gentileschi waarin ze de keel van haar verkrachter doorsnijdt, is het credo van deze film: omarm de moordenaar in jezelf, en je zult vrij zijn. De film 'Look What You Made Me Do' gaat op het IDFA in premiere en is vanaf donderdag 24 november te zien in de Nederlandse bioscopen.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Ine Boermans Boerman's nieuwste roman 'Het liefdesinterbellum' gaat over een jonge vrouw Lot, die nog niet zo lang geleden haar moeder heeft verloren. Haar leven kenmerkt zich door een aaneenschakeling van min of meer onbetekenende liefdesrelaties. Zo vult ze de leegte die haar moeder heeft achtergelaten met luchtig nachtelijk vertier en korte of wat langere relaties. Een oude straatartiest, een alcoholist, iemand met mentale problemen. Mensen met hun eigen problemen en verslavingen. Ine Boermans (1976) publiceerde essays en korte verhalen in De Internet Gids, Hard//hoofd, Papieren Helden en Tirade. Ze debuteerde in 2021 met haar roman Een opsomming van tekortkomingen, die de longlist van de Hebban Debuutprijs behaalde en werd genomineerd voor het Beste Groninger Boek. Ze is columnist voor de VPRO Gids.

Annemieke Bosman in gesprek met kunstenaar Jeroen Henneman. Museum Kranenburgh in Bergen brengt een ode aan kunstenaar Jeroen Henneman (1942) die met zijn meervoudig talent en grote oeuvre een unieke positie inneemt in het Nederlandse kunstenveld, met de tentoonstelling Jeroen Henneman – Het leven der dingen . Henneman die dit jaar zijn 80e verjaardag viert heeft sinds de jaren 1960 een veelzijdig oeuvre opgebouwd, waarin eigenheid, nieuwsgierigheid en experiment samenkomen. Naast installaties, tekeningen, schilderijen en sculpturen - waaronder veel werken voor de openbare ruimte - maakt hij theatervoorstellingen, televisieprogramma’s en boekillustraties.

Annemieke Bosman in gesprek met theatermaker Steef de Jong. Steef de Jong maakt bij de Nationale Opera de voorstelling 'Operetta Land'. Een familievoorstelling over de kracht van de verbeelding. Met 'Operetta Land' zet theatermaker Steef de Jong de schijnwerpers vol op operette, "het miskende kind van de opera en de moeder van de musical", zoals hij het genre omschrijft. In deze familievoorstelling neemt hij het publiek mee in een meeslepend verhaal, vol van alles wat operette zo onweerstaanbaar maakt: romantiek, misverstanden, persoonsverwisselingen, list en bovenal verrukkelijke muziek. Naadloos smeedt hij nummers van componisten als Strauss, Offenbach en Sullivan aaneen tot een gloednieuwe, eigentijdse operette voor alle leeftijden. Met 'Operetta Land' maaktPaulien Cornelisse haar debuut als librettist. Theatermaker, vormgever en performer Steef de Jong oogst al jaren veel succes met zijn voorstellingen waarin hij met ingenieus geconstrueerde kartonnen decors de verbeelding van de toeschouwers prikkelt. Van een kleine tent op reizend theaterfestival de Parade tot een grootse show in de Rotterdamse OudeLuxor, Steef neemt zijn publiek steeds op onweerstaanbare wijze mee in een wereldvan fantasie, operette en plezier. Bij de Nationale Opera debuteert hij op zijn grootste podium tot nu toe.

Annemieke Bosman in gesprek met filmmaker Mirka Duijn over de film Shangri-La, Paradise Under Construction Bestaat Shangri-La echt? Mirka Duijn gaat ernaar op zoek in deze kruising tussen reisverslag en onderzoeksfilm. Ze trekt naar de  bergen in Tibetaans China en zoekt in archieven om de geschiedenis van de mythische plek te ontrafelen. Het antwoord op de vraag lijkt eenvoudig. Shangri-La werd bedacht door de Britse schrijver James Hilton, die erover schreef in zijn roman Lost Horizon uit 1933. Daarin stranden vier personages na een vliegtuigongeluk in het Kunlun-gebergte, waar ze een prachtig klooster vinden: het aardse paradijs. Pure fictie. Hilton zette nooit een voet in China of Tibet. Toch claimt deze Tibetaanse regio in China de utopische plek te hebben gevonden. De regio Zhongdian werd in 2001 herdoopt tot Shangri-La. Een ‘historisch’ centrum werd uit de grond gestampt en de toeristen konden komen. Duijn merkt dat inwoners van Shangri-La rotsvast geloven dat Hilton schreef over hún stad. Er was ook echt een vliegtuig neergestort in de buurt, zeggen ze. Nieuwsgierig ontwart de filmmaakster de vele verhalen, die samen een verrassend gelaagd geheel vormen. Shangri-La, Paradise Under Construction is te zien op het IDFA en genomineerd voor de IDFA Award for Best Dutch Film.

Andrea van Pol in gesprek met journalist Anton de Goede. De Goede maakte samen met documentairemaker en filmer John Albert Jansen de film 'En de naam is: Heeresma', een tragikomische documentaire over schrijver Heere Heeresma. De film gaat over de schrijver en over zijn familie. De jonge Heere groeide op in een Amsterdamse nieuwbouwwijk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het wegvoeren en vermoorden van zijn Joodse vriendjes en vriendinnetjes heeft hem voor het leven gevormd. Heeresma typeerde zichzelf als een jongetje dat 'aanwezig, niet aanwezig' was. Journalist Anton de Goede volgt zijn kinderen Marijne en Heere jr., die zich hem herinneren als een gecompliceerde en soms onaangepaste vader. John Albert Jansen zorgde voor het scenario en de regie. De Goede deed de interviews en redactie.

Annemieke Bosman praat met striptekenaar Gerrit de Jager. Zijn strip "De Familie Doorzon" bestaat 40 jaar en dat wordt gevierd met een expositie in het Allard Pierson Museum in Amsterdam  Een opvallend archief binnen de stripcollectie van het Allard Pierson is dat van striptekenaar Gerrit de Jager (1954), die Nederland met De Familie Doorzon decennialang op de hak nam. Van 4 november tot en met 12 maart 2023 presenteert het Allard Pierson een selectie uit zijn werk. Als karikaturen van de doorsnee-Nederlander in een Vinexwijk geven de Doorzons al meer dan veertig jaar commentaar op de Nederlandse samenleving. Grof taalgebruik, seksisme, politieke incorrectheid, recht praten van alles wat krom is, de Doorzons lieten niets aan twijfel over. De tentoonstelling laat zien hoe De Jagers werk zich ontwikkelt en hoe de personages met hun tijd meegroeien.

Annemieke Bosman in gesprek met Femke Brockhus. Femke Brockhus debuteerde Femke Brockhus in 2017 met haar veelgeprezen debuutroman 'Laat het stil zijn'. Haar debuut reikte de longlist van de ANV Debutantenprijs. Haar nieuwe roman 'Kleine haperende vluchten' verscheen onlangs.  'Kleine haperende vluchten' is een roman over ouderschap, omgaan met verlies en het al te menselijke verlangen om te willen verdwijnen.

Annemieke Bosman in gesprek met documentairemakers Jos de Putter en Clara van Gool over hun nieuwe documentaire 'A Way To B.' In 'A Way To B.' wordt het Catalaanse danscollectief  Liant la Troca geportretteerd, waarvan sommige leden een lichamelijke beperking hebben. De Putter en Van Gool zetten enkele intrigerende persoonlijkheden een voor een in de schijnwerpers. De documentaire 'A Way To Be' gaat zaterdag in premiere op het IDFA en is inmiddels al genomineerd voor de IDFA Award for Best Dutch Film. Jos de Putter debuteerde in 1993 met de succesvolle film 'Het is een schone dag geweest'. De documentaire kreeg de Filmprijs van de stad Utrecht op het Nederlands Film Festival en maakt deel uit van de Canon van de Nederlandse film.  De Putter maakte talloze documentaires en films, waaronder 'Solo; the law of the Favela', 'The making of a new empire' ,'See No Evil', 'Dans, Grozny Dans' en 'Beyond the Game'. Van Gool, filmmaker en scenarioschrijver, is bekend van films als 'The beast in the Jungle' and 'Voices of Finance'. Ook maakte ze verscheidene dansfilms. 

Andrea Pol praat met schrijfster Alejandra Ortiz over De waarheid zal me bevrijden.  En met Simone Peek, zij is de vertaalster van dit boek.  In een klein dorp in Mexico leeft de jonge Alejandra een uitzichtloos bestaan. Door armoede gedreven en op zoek naar genegenheid, verkoopt ze al op haar dertiende haar lichaam. Ondertussen leert ze dat ze anders is, dat het hier voor haar niet veilig is. Ze gaat naar de VS, maar zonder papieren is het leven ook daar niet gemakkelijk. In 2015 komt Alejandra aan op Schiphol en krijgt ze een enkeltje Ter Apel. Ondanks grote tegenspoed - de stroperige procedures, afwijzingen en depressie - houdt ze haar ultieme zoektocht naar vrijheid vol. Ze verlangt te leven, lief te hebben en te zijn wie ze werkelijk is. De waarheid zal me bevrijden is het aangrijpende verhaal van Alejandra, een trans vrouw op zoek naar een veilig thuis. Bij vlagen een verdrietig verhaal, maar levenslust en doorzettingskracht overheersen van begin tot eind.

Annemieke Bosman in gesprek met documentairemaker Allard Detiger over de film 'Puinhoop'. Na twintig jaar het contact met zijn aan borderline lijdende moeder tot een minimum te hebben beperkt, wordt filmmaker Allard Detiger gebeld door de politie. Het huis van zijn moeder is totaal verwaarloosd, buren klagen en professionele hulp is per direct noodzakelijk. Allard neemt zo goed als hij kan de verantwoordelijkheid van de zorg voor zijn moeder op zich maar raakt hierdoor steeds meer verstrikt in ruzies en de trauma's uit zijn jeugd. Naarmate zijn moeders toestand verslechtert vervagen de harde lijnen die Allard bewust tussen hen had opgebouwd. Hij vervalt hierdoor in oude patronen en wordt gedwongen kritisch naar zichzelf te kijken. Hij probeert om tot acceptatie en liefde voor zijn moeder te komen en te voorkomen dat hij zijn verleden doorgeeft aan zijn jonge dochter. 'Puinhoop', gefilmd over een periode van meer dan tien jaar, is een intieme documentaire over de worsteling van een kind om onafhankelijk te zijn van een ouder die hem niet wil loslaten.

Annemieke Bosman in gesprek met theatermaker Jetse Batelaan over zijn nieuwe familievoorstelling 'Een leuk avondje uit'. De nieuwe Batelaan is een gefluisterde musical. Een voorstelling voor de hele familie over emoties en wat er gebeurt als je die probeert te onderdrukken. Eerder maakte Batelaan bij Theater Artemis, hetpaleis en Het Zuidelijk Toneel de voorstelling 'Het eind van het begin van het einde', over de ondergang van de verbeelding.  Jetse Batelaan is sinds 2013 artistiek leider van Theater Artemis. Hij studeerde in 2003 af aan de regieopleiding aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam. Al tijdens deze studie maakte hij opvallende, bijna woordeloze voorstellingen met behoorlijk lange titels. Na zijn afstuderen ging hij aan de slag bij het gasthuis Theater in Amsterdam. Ondertussen maakte hij bij Theatergroep MAX. zijn eerste jeugdtheatervoorstelling. Van 2009 tot en met 2012 was Jetse als regisseur vast verbonden aan het Ro Theater. Bij Theater Artemis werkt hij op een zo’n radicaal mogelijke manier aan een gezelschap dat grenzen verlegt en zo nieuwe ruimtes opent. Voorstellingen als 'De man die alles weet', 'Als je maar hard geoeg rent, weet niemand meer waar je bent' en 'De onzichtbare man'. 'Jetse Batelaan kreeg voor zijn werk meerdere prijzen en onderscheidingen. Zo ontving hij in 2019 ontving de Zilveren Leeuw op de Biënnale van Venetië.

Annemieke Bosman in gesprek met Ellen Parren en Wart Kamps over de voorstelling 'As you like it' bij de Toneelmakerij en Circus Treurdier. De Toneelmakerij en Circus Treurdier slaan de handen ineen en presenteren een muzikale en radicale bewerking van de liefdeskomedie van Shakespeare. 'As you like it' is een romcom voor de hele familie over de voor- en nadelen van verliefd zijn. Een voorstelling die afrekent met romantische clichés en de hokjesgeest. Vol verwarring, verlangen, vermommingen en verkleedpartijen.     Ellen Parren speelde in de televisieseries 'Missie Aarde' en 'Jeuk'. Ook speelde ze in het satirische tv-programma 'Zondag met Lubach' . Parren maakt deel uit van muziektheatergezelschap Circus Treurdier. Wart Kamps is bekend van zijn hoofdrollen in 'Hamlet' en 'Moord in de kerststal' en de rol van Cyrano in 'De zere neus van Bergerac', bij het Rotheater. Voor televisie maakte hij het satirische sciencefiction programma 'Missie aarde'.

Annemieke Bosman in gesprek met Thom Hoffman over zijn boek Indië, betovering en desillusie. Thom Hoffman is acteur, fotograaf en bekroond documentairemaker. Hij was in 2009 en 2015 gasthoogleraar aan de universiteiten van Tilburg en Delft met als opdracht: de geschiedenis van Nederlands-Indië, aan de hand van tekst en beeld. In 2019 verscheen zijn fotoboek over Nederlands-Indië, Een verborgen geschiedenis. De bijbehorende tentoonstelling 'Dossier Indië'was te zien in het Wereldmuseum in Rotterdam. Ook voor het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden maakte Hoffman meerdere fototentoonstellingen. Hiervoor fotografeerde hij onder meer het dagelijks leven op de vuilnisbelt van Jakarta, ‘Bantar Gebang’.   In 2005 vertolkte Hoffman de titelrol Max Havelaar in een theaterversie van Multatuli’s revolutionaire roman. Als theateracteur was hij verder te zien in onder meer Moesson. Voor de miniserie In naam der koningin (1996), naar de roman De hongertocht (1911) van Madelon Székely-Lulofs, speelde Hoffman de rol van geoloog Frederik Moree, die in het oorlogsgebied Atjeh op zoek gaat naar nieuwe oliebronnen. Indië, betovering en desillusie Een persoonlijke zoektocht naar een verborgen geschiedenis Hoffmans jarenlange zoektocht naar het werkelijke Indië, vanaf het begin van de VOC tot aan de onafhankelijkheid van Indonesië, vindt zijn eindpunt in dit boek ‘Boven mijn jongensbed hing een Sumatraanse tijger.’ Zo begint Thom Hoffmans fascinerende en beeldende reis door de tijd. Onder een imposante tijgerkop droomde hij als 13-jarige over het sepiagekleurde Nederlands-Indië, het land van zijn grootouders. Oma en opa overleden kort na elkaar. Hoe was hun leven in Indië geweest? Omdat Thom zijn lievelingsoma geen vragen meer kon stellen, ging hij op zoek naar antwoorden. Geraakt door Couperus, Multatuli, Kousbroek, Kartini, Székely-Lulofs en andere schrijvers, en door films en documentaires, maakte Hoffman de afgelopen dertig jaar een persoonlijke reis. Hij begon met het verzamelen van boeken over Nederlands-Indië en hoe meer hij las, hoe duidelijker de contouren zich aftekenden van de kolonie onder Nederlands gezag, van de VOC tot aan de soevereiniteitsoverdracht in 1949. Een geschiedenis die ver uitstijgt boven familieverledens. Indië als decor voor betovering, mysterie en schandaal, maar ook het strijdtoneel voor opvattingen over verandering. Het Indonesisch vrijheidsstreven leefde op. Hoe ging Nederland daarmee om? Boeiende persoonlijkheden als Jacob Haafner, baron Van Hoëvell, Kartini, Tan Malaka, Hatta en Soekarno completeren een caleidoscopisch en vaak aangrijpend beeld.      

Andrea van Pol in gesprek met Maurits Chabot, historicus en journalist voor de Volkskrant. Deze maand verschijnt Chabot's boek 'Over de kloof'. Daarin beschrijft Chabot bijzondere vriendschappen die hij over de hele wereld heeft gevonden. Mensen die elkaar als vijand leren kennen (of eigenlijk vijanden zouden moeten zijn), maar elkaar leren begrijpen en elkaar in vriendschap vinden. Denk: een Palestijns- en een Israëlisch meisje. Een neonnazi en een queer-man. Een Hutu en een Tutsi. Een bankovervaller en een politieagent. Want als zijn kunnen verzoenen, waarom zijn wij dan continu de extremen aan het opzoeken? Van Maurits Chabot's hand verscheen in 2020 'Het papieren paleis', dat hij met Maurits Barendrecht schreef.

Annemieke Bosman in gesprek met Frouke van Dijke, conservator Kunstmuseum Den Haag. Frouke van Dijke stelde de tentoonstelling ''Anni & Josef Albers' samen. Met meer dan 200 werken - textiel, schilderijen, grafiek, foto's, meubels en tekeningen' presenteert Kunstmuseum Den Haag dit najaar de eerste tentoonstelling ooit over het leven en werk van het beroemde kunstenaarskoppel Anni en Josef Albers. De tentoonstelling laat zien hoe Anni Albers uitgroeit tot een ware pionier van de moderne textielkunst en Josef Albers een artistieke ontwikkeling doormaakt die uitmondt in zijn wereldberoemde reeks 'Homage to the Square', een serie van ontelbaar veel kleurenstudies in een vierkant vlak. De impact die het paar met hun kunst én docentschap heeft gehad op de verdere ontwikkeling van de moderne kunst valt niet te overschatten.

Annemieke Bosman in gesprek met Margot Dijkgraaf, schrijfster en literatuurcritica. Dijkgraaf is te gast om te praten over het werk van de Marokkaans-Franse successchrijfster Leila Slimani.  Slimani brak in 2016 door met haar boek “Chanson douce”, in het Nederlands vertaald als “De perfecte oppas”. Slimani kreeg daarvoor de Prix Goncourt. In 2017 verscheen haar boek 'Sexe et mensonges', in het Nederlands vertaald als 'Seks en leugens', waarin zij de heersende dubbele seksuele moraal in de Marokkaanse gemeenschap aan de orde stelt. Slimani werd door president Emmanuel Macron persoonlijk aangewezen als zijn assistente om de “francophonie”, de promotie van de Franse taal in het buitenland, voor haar rekening te nemen.      Deze maand verschijnt Slimani's nieuwe boek 'Kijk ons dansen', waarin ze aan de hand van onvergetelijke personages een beeld van het leven en de politieke en sociale ontwikkelingen in Marokko schetst, in de periode 1968-1972.

Annemieke Bosman praat met regisseur Eline Arbo en actrice Nettie Blanken over de toneelvoorstelling De jaren.  De jaren is de nieuwste voorstelling van regisseur Eline Arbo, naar de Europese bestseller van Annie Ernaux, winnaar van de Nobelprijs voor de literatuur 2022. Met een all-female topcast bestaande uit Hannah Hoekstra, Nettie Blanken, Tamar van den Dop, Mariana Aparicio en June Yanez.  In De jaren vertellen vijf actrices samen het leven van één vrouw, tegen de achtergrond van een in hoog tempo veranderende wereld. Ze groeit op tussen het puin van de Tweede Wereldoorlog, ontworstelt zich aan haar middenstandsmilieu en wordt schrijfster met een scherp politiek en sociaal bewustzijn. Aan de hand van foto’s, songs en nieuwsberichten vertelt ze over emancipatie, vrouw-zijn, seksualiteit, klassenverschillen en individuele kansen. In losse scènes worden muzikale, vrolijke en melancholische herinneringen opgeroepen. Door één leven te volgen, zien we de wereld veranderen. De hyperpersoonlijke geschiedenis van een Franse vrouw wordt zo een universele biografie van het naoorlogse West-Europa

Andrea van Pol in gesprek met Catrien Schreuder, hoofd Collectie en tentoonstellingen van het Stedelijk Museum Schiedam. Daar is momenteel werk te zien van kunstenares Lotti van der Gaag in de tentoonstelling 'Festival der liefde. Van der Gaag is vooral bekend geworden als beeldhouwer die rond 1950 nauw betrokken was bij de Cobra-beweging. Minder bekend is haar grote oeuvre kleurrijke schilderijen, dat zij na 1960 opbouwde. De tentoonstelling bevat tientallen werken, waaronder schilderijen, tekeningen en sculpturen. Veel van de werken komen uit de persoonlijke nalatenschap van Lotti van der Gaag en zijn nooit eerder aan het publiek getoond. 

Annemieke Bosman praat met regisseur Shariff Nasr over zijn film "El Houb"  Als de Marokkaans-Nederlandse Karim door zijn vader is betrapt met een man, haast hij zich naar zijn ouderlijk huis om het gesprek aan te gaan. Maar hoe bespreek je de olifant in de kamer, binnen een gezin dat gevoelige onderwerpen per definitie uit de weg gaat? Zeker met een bemoeizuchtige buurman die altijd op het verkeerde moment rond het huis zoemt. De moeilijke dagen die volgen, roepen mooie en aangrijpende herinneringen op. Karim beseft dat hij zijn familie moet confronteren om eindelijk de oorverdovende stilte te doorbreken. Maar kan hij van zijn familie acceptatie verwachten, als hij nooit met zijn eigen gevoelens in het reine is gekomen? 'El houb' (de liefde) is het zowel aangrijpende als geestige regiedebuut van Shariff Nasr, met in de hoofdrol Fahd Larhzaoui en de prijswinnende acteurs Lubna Azabal (Incendies, Adam) en Slimane Dazi (Un prophète).'El Houb' is de eerste speelfilm die de gevoeligheid rond coming-out in de Nederlands-Marokkaanse gemeenschap bespreekbaar maakt, en beleefde zijn wereldpremière op het prestigieuze Frameline Film Festival in San Francisco.

Annemieke Bosman in gesprek met Frits Gierstberg, curator Nederlands Fotomuseum. Gierstberg is te gast om te praten over de fototentoonstelling 'Johan van der Keuken - De kunst waarvan ik het meest houd'. Sinds enkele jaren beheert het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam de nalatenschap van Johan van der Keuken (1938-2001). Van der Keuken was een Nederlandse cineast, fotograaf, en essayist die in binnen- en buitenland naam maakte met zijn foto's, fotoboeken en films die zich nadrukkelijk bewegen tussen visuele poëzie en documentaire. Met een aantal generatiegenoten deelde Van der Keuken de vernieuwende geest van de vijftigers, de rebellerende groep jonge schrijvers en dichters uit het naamgevende decennium. Van der Keuken was ook reislustig, legde een grote politiek-maatschappelijke betrokkenheid aan de dag en interesseerde zich voor de gewone mens en het alledaagse leven.

Annemieke Bosman in gesprek met Lotte Dodion, dichter en performer. De Vlaamse Lotte Dodion heeft zich gestort op de Haiku, een vorm van Japanse dichtkunst. Geschreven in drie regels. waarvan de eerste regel vijf, de tweede regel zeven de derde regel weer vijf lettergrepen telt.  In ‘Studio Haiku’ gidst Lotte Dodion je stap voor stap door de wonderlijke mogelijkheden van de haiku. Traditioneel draait de haiku om de natuur. Maar haiku is zoveel meer dan oude regels en pure natuurbeelden. Het is een heerlijk speelveld om je gedachten, gevoelens, observaties én kwinkslagen te vangen.  Lotte Dodion debuteerde in 2016 met de bundel 'Kanonnenvlees'. Dodion treedt veelvuldig op bij literaire festivals als, de Nacht van de Poëzie en Crossing Border Festival. Ook deed ze mee in de finale's van de Belgisch én Nederlandse Kampioenschap Poetry Slam.

Annemieke Bosman spreekt regisseur en documentairemaker Sander Burger over Totem de openingsfilm van Cinekid Festival 2022. Totem gaat over de elfjarige Ama (Amani-Jean Philippe), dochter van twee uitgeprocedeerde Senegalese asielzoekers. Ama voelt zich helemaal Nederlands. Ze is een fanatieke zwemster en droomt ervan ooit net zo goed te worden als Ranomi Kromowidjojo, de beste Nederlandse zwemster aller tijden. Op een avond worden haar moeder en broertje gearresteerd. Ama weet uit handen van de politie te blijven en gaat op zoek naar haar vader die nachtdienst heeft. Ze wil absoluut niet naar Senegal worden uitgezet. Zo begint haar zwerftocht door Rotterdam. Tijdens haar zoektocht krijg ze onverwacht gezelschap van een gigantisch stekelvarken. Met behulp van de mysterieuze Kouyaté leert Ama meer over haar totemdier, dat ze Totem heeft genoemd en dat haar al die tijd iets duidelijk probeert te maken. 

Andrea van Pol in gesprek met Renske Suijver, conservator van de tentoonstelling 'Golden Boy Gustav Klimt' in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Gustav Klimt is wereldberoemd vanwege zijn schilderijen met goud en decoratieve ornamenten, zijn universele symboliek en zijn afbeeldingen van sterke zelfbewuste vrouwen. Maar waar haalde hij zijn inspiratie vandaan? De tentoonstelling 'Golden Boy Gustav Klimt' biedt de bezoeker de unieke kans om het werk van Klimt te midden van zijn talrijke inspiratiebronnen te zien. Nooit eerder was er in ons land zo’n groots opgezet overzicht van het werk van Klimt. Iconische topstukken van over de hele wereld zoals Judith (1901), Emilie Flöge (1902) en Waterslangen II (1904) zullen te bewonderen zijn. Veel van deze werken worden wegens hun kwetsbaarheid amper uitgeleend. De tentoonstelling is een samenwerking met het Belvedere in Wenen.

Annemieke Bosman praat met cabaretier Patrick Nederkoorn over zijn voorstelling Hoogtij.  In een Duitse krant las Patrick Nederkoorn (lid van het cabaretteam van Spijkers met Koppen en winnaar van de Annie M.G. Schmidtprijs) over de aanstaande 'Enthollandisierung der Erde'. Er stond: 'Als maar de helft van alle klimaatprognoses klopt, zal Nederland ooit onder de zeespiegel verdwijnen. En komt er een dag waarop 17 miljoen oranje klimaatvluchtelingen met caravans over de linkerrijbaan naar Duitsland rijden. Schaffen wir das?’ In Hoogtij vraagt Patrick zich af of wij Nederlanders dit wel 'schaffen'. Hoe houden we droge voeten? Moeten we onze poldergrond echt verlaten? En wordt Duitsland dan ons stiefvaderland? Een grappige en bitterzoete voorstelling over klimaatverandering, dijken, grenzen, verhuizen en Frau Antje.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Inge Schilperoord over haar nieuwe roman 'Het licht in de stad'. Schilperoord is schrijver en werkt als forensisch psycholoog bij onder andere het Pieter Baan Centrum. Haar eerste roman 'Muidhond' kreeg in 2015 de Bronzen Uil.  voor Muidhond. Deze debuutroman, over de jonge pedoseksueel Jonathan, kreeg in de pers louter vier en vijf sterren.  In haar tweede roman 'Het licht in de stad' neemt Inge Schilperoord de lezer mee in een wereld die voor velen onbekend is. Op basis van jarenlange research naar jihadisme onder Nederlandse jongeren, de belevingswereld van de bekeerling en vanuit haar werk als psycholoog met verdachten op de Terroristen Afdeling van de gevangenis, slaagt ze erin om net als in haar internationaal bejubelde debuut 'Muidhond' fascinerend dicht onder de huid van een niet-alledaags personage te kruipen. Haar nieuwe boek 'Het licht in de stad' gaat over een zoektocht van een zestien jarig meisje naar waar ze thuishoort. 

Annemieke Bosman praat met Truska Bast. Zij schreef een biografie over het leven en werk van illustratrice Mance Post.  In haar piepkleine, halfverzonken woonhuis annex atelier aan de Amsterdamse Prinsengracht illustreerde Mance Post (1925-2013) meer dan honderd kinderboeken. De dierenverhalen van Toon Tellegen bijvoorbeeld, de Waaidorp-serie van Annie M.G. Schmidt en de Madelief-boeken van Guus Kuijer. Door haar werk waren ook de boeken van An Rutgers van der Loeff, Rita Verschuur en Martha Robinson uit duizenden te herkennen. Haar zachtmoedige potlood tekeningen, krachtige lino’s en speelse penseelillustraties brachten generaties kinderen (en volwassenen) in verrukking. In 2007 ontving Post de prestigieuze Max Velthuijsprijs voor haar hele oeuvre. Er ging een lange weg aan vooraf.Op haar veertiende verloor ze haar vader, vlak voordat de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Beide gebeurtenissen – ze was actief in het verzet en werd als zeventienjarige door de Sicherheitsdienst opgepakt en gevangengezet – drukten een stempel op haar leven. Met illustreren begon ze relatief laat, en pas halverwege de jaren vijftig besloot ze van tekenen haar vak te maken. Dat ze haar baan in het onderwijs verruilde voor een onzeker bestaan als illustrator sprak niet vanzelf, zeker niet voor een vrouw alleen. Of was ze minder alleen dan ze deed voorkomen? Vaak stuitte ze op vooroordelen. Ze stelde er het zeldzame talent tegenover zich er weinig van aan te trekken. Ook haar talent voor vriendschap was groot: schrijvers, kunstenaars, journalisten en buurtkinderen kwamen graag bij haar over de vloer. Het souterrain van Mance Post groeide al snel uit tot een ontmoetingsplek – en zelfs een toevluchtsoord – voor velen. Truska Bast is neerlandicus en journalist. Ze schreef onder meer voor Het Parool en De Groene Amsterdammer. Eerder publiceerde ze En zij die na ons komen, een kleine kroniek van drie Nederlandse families (waarvan meer dan 10.000 exemplaren werden verkocht), en Uw wil geschiede, over het leven op katholieke kostscholen in de jaren vijftig.

Annemieke Bosman spreekt met historicus en senior conservator geschiedenis bij het Rijksmuseum Gijs van der Ham over de tentoonstelling Clara de neushoorn in het Rijksmuseum. In zestig nooit eerder bij elkaar vertoonde schilderijen, tekeningen, penningen, beelden, boeken en klokken zie je hoe nieuwe kennis het beeld van de neushoorn veranderde en welke centrale rol kunstwerken hierin spelen.

Jan Mom praat met schrijver Oek de Jong over zijn boek 'Man zonder rijbewijs".  In het boek memoreert Oek de Jong met humor en zelfspot hoe het komt dat hij nooit zijn rijbewijs heeft gehaald. De herinneringen van vroeger keren terug en hij schrikt van zijn ervaringen op de ring van Amsterdam. Op lichte toon bespreekt De Jong zijn herinneringen aan het vehikel en de ervaringen in binnen- en buitenland wat zich ontvouwt als een allegorie voor het leven zelf. Van een schrijver op de fiets tot het gebruiken van een lease auto in Amsterdam centrum; een hele reis waarbij je als lezer beseft dat dit boek helemaal niet over autorijden gaat. Oek de Jong is onlangs genomineerd door De Koninklijke academie voor Nederlandse taal met zijn eerder verschenen boek "Het glanzend zwart van mosselen". 

Annemieke Bosman praat met Lotte Jensen over haar boek Wij en het water. Eeuwenlang hebben de Nederlanders een strijd tegen het water gevoerd. Vele malen wisten we de waterwolf te temmen, maar minstens zo vaak kregen we te maken met verwoestende overstromingen. Denk aan de Sint-Elisabethsvloed van 1421 of de Watersnoodramp van 1953. In de culturele verbeelding van dit soort catastrofale gebeurtenissen gaan kwetsbaarheid en trots hand in hand: in foto’s, verhalen en monumenten benadrukken schrijvers en kunstenaars zowel de rampzalige gevolgen als de veerkracht van gemeenschappen. Wij en het water vertelt het verhaal van drijvende wiegjes, Hollandse leeuwen, waterwolven, vaderlijke vorsten, inzamelingsacties, solidariteit en een vinger in de dijk. Maar Lotte Jensen laat ook zien hoe de culturele verbeelding door de tijd heen nieuwe relevantie krijgt. Nu de zeespiegelstijging een steeds grotere dreiging vormt voor toekomstige generaties, is het onderkennen van onze kwetsbaarheid belangrijker dan ooit. Lotte Jensen is hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze publiceert over nationale identiteitsvorming en Nederlandse literatuur en geschiedenis. Eerder schreef ze onder meer Vieren van vrede en Romantici en revolutionairen (met Rick Honings). Onder haar redactie verschenen ook Napoleons nalatenschap en De grote en vreeselike vloed.

Annemieke Bosman spreekt filmregisseur en scenarioschrijver Joost Van Ginkel over zijn film Bo, de slotfilm van het NFF. Wanneer de onverschrokken Bo naar Georgië afreist om het graf van haar vader - een bekende trompettist - te bezoeken, loopt ze zijn vroegere jeugdvriend Levan tegen het lijf. Op zoek naar haar roots en een beter begrip van haar vader, besluit ze om mee te liften in Levan’s vrachtwagen. Ondanks het leeftijdsverschil geven ze voorzichtig toe aan de liefde die ze voor elkaar voelen. Het melancholische trompetspel van Bo’s vader begeleidt hun reis door het adembenemende Georgische landschap. De opbloeiende liefde tussen Bo en Levan zorgt ervoor dat ze uiteindelijk hun donkerste geheimen met elkaar durven te delen..

Annemieke Bosman spreekt dichter en schrijver Iduna Paalman over haar nieuwe dichtbundel Bewijs van bewaring. Wat houdt zich schuil in de hoeken van de geschiedenis? Kun je dat blootleggen, en wat gebeurt er dan? Bewijs van bewaring is een zoektocht naar wat verzwegen werd en wat zich bewust verborgen hield. Iduna Paalman zoekt in archieven, getuigenis - sen en vrouwelijke ervaringen en probeert in poëzie het ongeziene adem te geven. Wat beweegt er tussen speeltafel, schaamte en schavot?

Annemieke Bosman in gesprek met Laura Broekhuysen. Laura Broekhuysen (1983), schrijver en violist van beroep, woont in IJsland. Ze schreef de romans Twee linkerlaarzen (genomineerd voor de Selexyz Debuutprijs en de Vrouw & Kultuur DebuutPrijs) en het op IJsland gesitueerde Hellend vlak. Zowel Winter-IJsland (shortlist Bob den Uylprijs) als Flessenpost uit Reykjavik stond op de shortlist van de Confituur Boekhandelsprijs. Ze schrijft voor LOD muziektheater (Gent), publiceert in Terras en De Revisor en is viooldocent in Reykjavik. Wij capabelen Staat in haar proza de taal centraal, in haar poëziedebuut is Laura Broekhuysen op zoek naar een verhaal: verbindingen tussen personages, tussen generaties, tussen een werkelijke en een fictieve ik, tussen IJslandse sagen en dagelijks leven, tussen moeder en vrouw, herinnering en voorstelling. Toch blijft de verhaallijn onbenaderbaar, manifesteert die zich als iets wat per definitie niet toe te eigenen is. Hoe capabel ook, de plot zal je ontglippen, al had je ogen in je ellebogen, oren in elke porie.

Annemieke Bosman praat met schrijver en dichter Pim Lammers over zijn bundel "Ik denk dat ik ontvoerd ben." Het is een bundel vol gedichten over de bijzondere band met broers, zussen, vaders, moeders, opa’s, oma’s, ooms en tantes. Over traditionele of juist heel moderne families. Over de gesprekken die je hebt tijdens het eten. Over een tante die geen man is maar ook geen vrouw. Over racen met je oom in een rolstoel. Maar ook over stiekem verliefd zijn of over een oudere broer die ineens de deur van de badkamer voor je neus op slot doet.  Van gevoelig tot grappig: Zilveren Griffel winnaar Pim Lammers weet moeiteloos in de huid van kinderen te kruipen en hun gevoelens te beschrijven. Sarah van Dongen maakte er frisse illustraties bij vol grappige details en met een ontregelend perspectief. 

Annemieke Bosman in gesprek met fotograaf Koen Hauser. Hauser, nog niet zo lang geleden Fotograaf des Vaderlands, doet mee aan BredaPhoto Festival. Het tiende BredaPhoto Festival dat tot en met 23 oktober loopt is de grootste fototentoonstelling in de Benelux. Thema is 'Theatre of Dreams' en gaat over hoop en verandering en presenteert voorstellen voor een nieuwe kijk op de wereld. Koen Hauser presenteert op dit fotofestival zijn nieuwe installatie 'In Paradisum'. Koen Hauser is, naast fotograaf, een enthousiaste tuinder. Het buitenleven is voor hem een toevluchtsoord, weg van de complexiteit van de wereld en de manier waarop we erin navigeren. Met 'In Paradisum' onderzoekt Hauser de mogelijkheden om een puur en directer contact met de wereld te herstellen. In dit werk gebruikt hij fotografische beelden als verf op een manier die lijkt op de oude Japanse marmerkunst, Suminagashi. Koen Hauser (1972, Nederland) rondde zijn master in de sociale psychologie af voordat hij in 2002 afstudeerde aan de Gerrit Rietveld Academie. Zowel in opdracht als in zijn autonome projecten verwijst hij naar beelden uit culturele instellingen, musea, archieven en het publieke domein. Zijn werk wordt tentoongesteld in heel Europa, de Verenigde Staten en China en is vertegenwoordigd in zowel nationale als internationale collecties.

Annemieke Bosman in gesprek met toneelschrijver Frank Siera. Deze week gaat de voorstelling 'ONGERIJMD' in premiere. De voorstelling gaat over het tumultueuze leven van dichter Gerrit Achterberg en neemt de bezoeker mee op de grillige paden van een verward persoon, iemand die niet meer verantwoordelijk is voor wat hij zegt, schrijft of doet. Frank Siera (1989) is schrijver en regisseur en onderdeel van muziektheatercollectief KASSETT. Hij studeerde in 2012 af aan de regie-opleiding van de Toneelacademie Maastricht met zijn zelfgeschreven tekst SPRAAKWATER. Zijn teksten kenmerken zich door de filosofische insteek en muzikaliteit. Siera's teksten werden vertaald naar het Duits, Frans, Portugees en Engels. In 2016 won ONGERIJMD de prijs Verse Tekst voor meest opzienbarende nog onopgevoerde tekst.  Siera schreef ook het libretto voor de opera 'RITRATTO' van Willem Jeths. 

Annemieke Bosman praat met regisseur Theu Boermans over zijn film "Zee van tijd". 21 september opent deze film het Nederlands Film Festival.  Het jonge koppel Lucas en Johanna zeilt in de jaren ’80 met hun zoontje Kai de wereld rond: stapelverliefd, onbezorgd en vol dromen en idealen. Midden op de Atlantische Oceaan verandert alles, wanneer de ergste nachtmerrie van de jonge ouders werkelijkheid wordt. Het abrupte einde van de reis is het begin van innerlijke strijd. In hun wanhopige pogingen om overeind te blijven, drijven de twee steeds verder uit elkaar. Veertig jaar later ontmoeten de vroegere geliefden elkaar weer en blijkt dat de tijd zeker niet alle wonden heeft geheeld. Met hoofdrollen voor Reinout Scholten van Aschat, Gijs Scholten van Aschat, Sallie Harmsen en Elsie de Brauw

Brecht van Hulten in gesprek met toneelschrijver Magne van den Berg over het boek 'ik stond in een kutvoorstelling maar mijn haar zat wel heel goed – theaterteksten 2000 – 2022, een selectie.' Magne van den Berg studeerde af aan de Mimeopleiding, werkte jarenlang als zelfstandig theatermaker en regisseur, en richtte zich vanaf 2006 volledig op het schrijven voor theater. Haar teksten de lange nasleep van een korte mededeling en ik speel geen Medea werden bekroond met resp. de H.G Van der Viesprijs en de Taalunie Toneelschrijfprijs. met mijn vader in bed (wegens omstandigheden) werd geselecteerd voor het Neue Stücke Festival Wiesbaden. Haar werk is vertaald in het Frans, Engels,Duits Portugees, Sloveens en Chinees, en wordt nog zeer regelmatig gespeeld over degrens. En nu, september 2022, bestaat er een imposante bundel met verzameld werk van Magne van den Berg. Haar taal is secuur, muzikaal, minimalistisch, de onderliggende pijn is voelbaar in de tekst én in de stiltes, en tegelijkertijd zijn haar stukken vaak ongekend geestig.Voor deze bundel maakte Magne een selectie uit haar omvangrijke oeuvre: van de jonge schrijfster in 2000 tot waar ze nu, in 2022, staat, het meest recent opgevoerde werk als titel voor de verzameling teksten tot nu toe, teksten voor volwassenen en teksten voor een jonger publiek.

Splinter Chabot in gesprek met Julia van Marissing, conservator van de tentoonstelling 'Amalia. Ambitie met Allure' in Museum Prinsenhof in Delft. 'Amalia. Ambitie met Allure' maakt de bezoeker vertelt het bijzondere levensverhaal van Amalia van Solms, een van de invloedrijkste vrouwen van de 17e eeuw. Haar huwelijk met stadhouder Frederik Hendrik van Oranje maakte Amalia in één klap de belangrijkste vrouw van de Republiek. Persoonlijke objecten als Amalia's kabinet, bijbel en rouwmedaillon zijn te zien op de tentoonstelling naast kenmerkende portretten.

Annemieke Bosman in gesprek met Maaike Rikhof, gastconservator van de tentoonstelling 'De Nieuwe Vrouw' in Museum Singer Laren. 'De Nieuwe Vrouw' vertelt het verhaal van veranderende maatschappelijke posities van vrouwen, gereflecteerd in de Nederlandse kunst van de 20ste eeuw. In de schijnwerpers staan vrouwen die de barricade op gaan, nieuwe werkvelden betreden, meesterwerken scheppen, collecties aanleggen etc. Vrouwen die met conventies breken en grenzen verleggen.

Annemieke Bosman in gesprek met Margreet Dorleijn en Hanneke van der Heijden, vertalers van de boeken van de Turkse schrijver en Nobel-prijswinnaar Orhan Pamuk. In maart verscheen de tot nu toe laatste roman 'Nachten van de pest' van deze gelauwerde Turkse schrijver Pamuk. 'Nachten van de pest' gaat over de uitbraak van een pestepidemie op een fictief eiland aan het einde van het Ottomaanse tijdperk, en laat de wijze zien waarop de zeer verdeelde bevolking daarmee omgaat. Hanneke van der Heijden en Margreet Dorleijn vertalen Turkse literatuur, zoals romans van Ahmet Hamdi Tanpınar, Oğuz Atay en Orhan Pamuk. Voor haar literaire vertaalwerk kreeg Van der Heijden in 2008 samen met haar collega Margreet Dorleijn de Vertaalprijs van het Fonds voor de Letteren. Eind juni werd bekend dat Margreet Dorleijn en Hanneke van der Heijden de Martinus Nijhoff Vertaalprijs 2022 krijgen voor hun vertalingen uit het Turks. De prijs wordt deze week uitgereikt.

Annemieke Bosman praat met schrijver Jaap Robben over zijn nieuwe roman Schemerleven  Het idee voor Schemerleven ontstond in 2010 toen Robben als stadsdichter van Nijmegen werd gevraagd een gedicht te schrijven voor een monument voor kinderen die overleden waren, maar geen begrafenis hadden gehad. Bij de onthulling waren tientallen vrouwen aanwezig die dit hadden meegemaakt maar er nog nooit met iemand over hadden gesproken. In Schemerleven volgen we Frieda Tendeloo, die nu, na het overlijden van haar man, in een verzorgingstehuis terecht komt. De herinneringen aan 1963 dringen zich aan haar op. In dat jaar, toen de Waal voor het laatst dichtvroor, ontmoet Frieda bij de bevroren rivier Otto Drehmann, Ze geven zich over aan hun verliefdheid, hoewel Otto al getrouwd is. Frieda raakt in verwachting van een kindje dat ze uiteindelijk nooit ziet, maar dat wel altijd in haar gedachten is gebleven. Hoewel de omstandigheden Frieda dwongen om te zwijgen en te vergeten, lijkt nu de tijd gekomen om te praten en te gaan zoeken. En om haast te maken, voordat de herinnering aan het kindje voorgoed samen met haar verdwijnt.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster en critica Dominique van Varsseveld. Het werk van de Surinaamse schrijfster Bea Vianen werd vorig jaar herontdekt dankzij de succesvolle heruitgave van haar roman. “Sarnami, hai”, vertaald als “Suriname, ik ben”. Vianen werd veel gelezen in de jaren zestig en zeventig. Ze schreef over de schoonheid en de beklemming van Suriname, en over de gevolgen van het kolonialisme aldaar. Waar "Suriname, ik ben", vertelt over hoe het is om als vrouw op te groeien in een seksistische maatschappij, richt Vianen zich in 'Strafhok' op de etnische, culturele en religieuze verdeeldheid in haar land. Schrijfster en critica Dominique van Varsseveld schreef het nawoord in de nieuwe heruitgave van 'Strafhok'.

Splinter Chabot in gesprek met schrijver en regisseur Leila Sahir. Sahir is hoofdschrijver van de dramaserie 'Sihame' die vanaf zondag 5 september 2022 te zien is bij de KRO-NCRV op NPO 3.  'Sihame' is een achtdelige dramaserie over exposing en shaming. Een jonge vrouw is uit op wraak nadat er een seksvideo van haar online is geplaatst. Ze is 'exposed'. On bevreesd en gewelddadig zet ze de jacht in op de jongens die hier verantwoordelijk voor zijn. Leila Sahir schrijft naast film ook theater en poëzie en is actief als regisseuse. 

Annemieke Bosman praat met interdiscplinair kunstenaar en schrijver Neske Beks.  Het zal onder meer gaan over boek Echo dat vorig jaar verscheen. Genadeloos legt Neske Beks in Echo, vernoemd naar het gedicht ‘Echoes’ van Audre Lorde, de vinger op de zere plek. Niet alleen is de witte blik in onze samenleving nog steeds dominant, Zwarte vrouwen delven dubbel het onderspit: ze zijn niet wit en ze zijn geen man.In haar meanderende, persoonlijke essays, speeches en brieven toont Beks hoe stelselmatig het niet gezien en gehoord worden is. Terwijl Toni Morrison, Maya Angelou en Gloria Wekker echoën in haar hoofd, wrijft Beks zout in de wonden – steeds met het doel tussen Zwart en wit een brug te slaan, en de Zwarte vrouwelijke stem glashelder te laten klinken. Neske Beks (1972) is schrijver, film- en theatermaker. Ze debuteerde met De Kleenex Kronieken en publiceerde het kinderboek Sala & Monk (2020). Behalve interdisciplinair kunstenaar is ze oprichter en bestuurder van Alphabet Street, gilde voor Zwarte (beeld)taalkundigen, en van de Tank, redactie- en denktank van kleur. Ze is dubbelbloed met Vlaamse, Senegalese, Afro- en inheems Amerikaanse roots.

Annemieke Bosman praat met regisseur Floor van der Meulen en scenarioschrijver Bastiaan Kroeger. In haar speelfilmdebuut onderzoekt Floor van der Meulen de angst om haar ouders te verliezen. Pink Moon gaat over Iris, die te horen krijgt dat haar vader op zijn 75ste verjaardag een eind aan zijn leven wil maken. 

Brecht van Hulten in gesprek met schrijfster Amalia de Tena. 'Jij krijgt van mij een wit paard cadeau' is het debuut van Amalia de Tena, die al veel jubelende reacties mocht ontvangen. Het is een prachtige, magistrale roman over een Spaanse familie die alles kwijtraakt en een meisje dat opgroeit tijdens het Franco-regime. Geïnspireerd door haar eigen familiegeschiedenis. Amalia de Tena studeerde Spaanse taal- en letterkunde aan de universiteit van Barcelona. Ze woont al geruime tijd in Nederland.

Annemieke Bosman in gesprek met Erik Voermans, musicoloog, componist en schrijver, en vooral bekend van zijn columns over klassieke muziek in Het Parool. Voermans debuteert als romanschrijver met het boek 'Neubach'. Hoofdpersoon is zijn debuutroman 'Neubach' is de Russische componist Vladimir Neubach, lievelingspupil van Sjostakovitsj. Hij vlucht na de tragische dood van zijn vader in 1953 van Moskou via Berlijn naar Amsterdam. Daar groeit hij uit tot de succesvolste componist van zijn generatie. Op het hoogtepunt van zijn roem, als hij in opdracht van het Concertgebouworkest werkt aan een requiem en als de vrouwen in zijn leven zich van hem afkeren, gaat hij zijn onontkoombare ondergang tegemoet, geplaagd door schimmen uit het verleden.

Annemieke Bosman in gesprek met Arthur Japin. 'Wat stilte wil' is de titel van de nieuwe historische roman van Arthur Japin. Deze keer speelt de roman in Nederland en de centrale figuur is Anna Witsen. Anna Witsen (1855 – 1889) is de vrouw naar wie schrijver Frederik van Eeden zijn hoofdpersoon Hedwig uit het boek 'Van de koele meren des doods' modelleerde. 'Wat stilte wil' is het verhaal van een vrouwenleven en vertelt een kantelpunt in de geschiedenis: de opkomt van de vrouwenbeweging, de Palingoproer in de Jordaan, de opening van het Concertgebouw en de stormachtige literaire entree van de Tachtigers. Zingen is Anna’s grote geluk. Ze heeft de stem, de opleiding en het talent en de ambitie, maar in de negentiende eeuw is een carrière als zangeres voor een meisje uit haar milieu ondenkbaar. Met 'Wat stilte wil' geeft Arthur Japin Anna Witsen alsnog een stem en vertelt hij het verhaal van haar leven. Over een jonge vrouw verscheurd tussen haar kunst en de normen van haar tijd, en haar strijd voor onafhankelijkheid.

Annemieke Bosman praat met schrijfster Marlies Bosmans en actrice Emma van Muiswinkel over de muzikale familievoorstelling "Malle Babbe".  De luchtige, muzikale zomerkomedie "Malle Babbe" voert ons terug naar het leven in de zeventiende eeuw in het Haarlemse Dolhuys aan de hand van de drie hoofdpersonages Frans Hals, Pieter Hals en Malle Babbe. Wanneer Pieter Hals door zijn vader naar Het Dolhuys wordt gestuurd stort zijn wereld in. Gelukkig is daar Malle Babbe die hem het reilen en zeilen in “het huis voor krankzinnigheid” uitlegt. Ook de andere bewoners van Het Dolhuys als Verdonck, Pekelharing, Isa, Sophie du flo en Napoleon helpen Pieter zichzelf te aanvaarden zoals hij is. Alle personages in "Malle Babbe": hebben echt bestaan of zijn gebaseerd op mensen die in deze tijd in het Dolhuys woonden.  De grote schilder Frans Hals, zelf een fan van buitenbeentjes aan zijn schilderijen te zien, schaamt zich enorm voor zijn zoon en durft hem niet te gaan bezoeken. Malle Babbe geeft hem de informatie die hij nodigt heeft in ruil voor een portret. Van haar.  "Malle Babbe" is een voorstelling van de Stadsschouwburg Haarlem en Club Kenau en is te zien op het plein voor de Haarlemse Staddschouwburg. 

Annemieke Bosman in gesprek met Mart Visser. Museum Beelden aan Zee in Scheveningen presenteert tot en met 2 oktober 2022 een overzichtstentoonstelling van beeldend kunstenaar Mart Visser. Het museum toont een selectie van ruim honderd sculpturen en tachtig reliëfs, schilderijen en installaties, met een diversiteit aan abstracte koppen en gezichten. Bij de opening van de dynamische expositie Sculptureslanceerde Mart een eerste kunstboek met een impressie van zijn drie ateliers en werkwijze. Hoewel Mart Visser vooral bekendheid geniet om zijn werk als modeontwerper, is hij al jaren ook een gepassioneerd en multidisciplinair kunstenaar. Op intuïtieve wijze maakt hij sculpturen en schilderijen en experimenteert met formaten en materiaalgebruik. Net als bij zijn modernistische modedesign versterken structuur, reliëf, textuur en techniek het ontwerp.   Het uitgangspunt voor Marts beeldende kunst is een persoonlijk inlevingsvermogen en het zoeken van raakvlakken met andere kunst, die hij bewondert of hem intrigeert. Daarnaast is het ook een zoektocht naar de menselijke vorm, innerlijke integriteit of authenticiteit. Ieder werk is een reflectie van ontmoetingen. Voor Mart is zijn kunst een ode aan creatie.  De kunstenaar maakt sculpturen van zware materialen, ruwe houtsoorten, stenen en ijzer; met een liefde voor oude, verweerde materialen. Hij stapelt, modelleert met het gewicht en vormt fascinerende objecten. Vervolgens worden die kunstwerken met muzikaal gevoel gegroepeerd, in een ritme, als installatie.  Al zolang Mart Visser een potlood of penseel kan vasthouden, tekent hij hoofden. De expressie van het gezicht in al zijn vormen is wat hem boeit. Zijn geschilderde koppen en tronies, met een sterk signatuur, kenmerken zich door een ruige en abstracte opzet, met een kleurenpalet van nachtblauw, gradaties in zwart/wit/grijs, donkeroranje, oker en een parade aan vergrijsde tonen.   Over Mart Visser Mart Visser (1968) volgde een opleiding aan de Modeacademie Montaigne. In 1992 debuteert hij met een eerste Haute Couture collectie en opent in 1995 in Amsterdam een salon. De modeontwerper introduceert in 2003 een confectielijn. Sinds 2009 is hij ook een veelzijdig beeldend kunstenaar. Naast tentoonstellingen in Museum Jan van der Togt in Amstelveen (2014) en Museum aan het Vrijthof in Maastricht (2016), is zijn autonome Artwork gepresenteerd op internationale kunstbeurzen en exposities in galeries en interieur showrooms en opgenomen in de collecties van een groot aantal private verzamelaars.

Andrea van Pol in gesprek met Jeroen Krabbé. Jeroen Krabbé duikt volgende week in het roerige leven van kunstenaar Frida Kahlo in de nieuwe serie 'Krabbé zoekt Kahlo'. De Mexicaanse kunstenares Frida Kahlo kende een roerig leven, vol tegenslagen en tegenstrijdigheden. Jeroen Krabbé gaat op zoek naar het verhaal achter deze rebelse kunstenaar. Kahlo's werk is intens en keihard, zit vol met liefde en kleur, net als haar leven. In haar schilderijen combineert ze haar leven vol ziekte en pijn met symbolen uit het rijke Mexicaanse leven. Daarmee raakt Kahlo de mensen diep in hun hart en is ze uitgegroeid tot een wereldwijd icoon. Wie is Kahlo? Jeroen Krabbé zoekt dit uit en reist in haar voetsporen naar Mexico, Amerika en Frankrijk om plekken te bezoeken die een belangrijke rol hebben gespeeld in haar leven en werk. 

Annemieke Bosman praat met scenarioschrijver Ger Beukenkamp over zijn boek Dora's Dankbaarheid. Na lang aarzelen besluit succesvol scenarioschrijver Ger Beukenkamp (van o.a. Emily, of het geheim van Huis ten Bosch en De prins en het meisje) zich te wagen aan memoires. Dit keer voor deze scenarist geen politicus, kunstenaar of koninklijke hoogheid in de hoofdrol, maar hijzelf. Nicolien Mizee bood hulp aan. Zij dicteerde hem een beginzin voor elk hoofdstuk van zijn boek – de behoedzame memoires van een toeschouwer. Het leven van zijn moeder Dora vormt een dunne rode draad in Dora’s dankbaarheid, maar Beukenkamp volgt geen strak tijdspad. De wereld begint bij de Amsterdamse Peperstraat en details zijn mooier dan mythologieën. Beukenkamp slaat zijpaden in, maakt omwegen, vertelt verhalen en hangt ondanks zichzelf de leermeester uit. Dora’s dankbaarheid gaat over illegale medische experimenten, en over de vraag hoe je een goed verhaal vertelt. Nergens rigide en steeds monter gidst Beukenkamp de lezer door de verrassendste kanten van het leven, langs de schoonheid van conflicten, de angsten der Oranjes, een vergeten razzia in Amsterdam-Noord, verlangen naar stilstand, seks als warme maaltijd en een ontmoeting met John Travolta.

Annemieke Bosman in gesprek met fotograaf Bob Bronshoff.. Al meer dan 25 jaar fotografeert Bob Bronshoff filmsets. Een selectie van zijn setfoto’s is te zien in een tentoonstelling in Eye Filmmuseum, getiteld: 'Actie! Bob Bronshoff op de set'. Begin jaren tachtig vroeg het filmtijdschrift 'Skrien' of fotograaf Bob Bronshoff foto's wilde maken voor dit tijdschrift. Al heel snel had Bronshoff filmregisseurs Akira Kurosawa, Wim Wenders en Robby Müller voor zijn camera. Halverwege de jaren negentig kreeg Bronshoff zijn eigen fotorubriek in 'Skrien': ‘Werk in uitvoering’. Voor de eerste aflevering ging hij naar de set van de televisieserie 'De Partizanen' van Theu Boermans in Limburg. In 2009, werd de rubriek geadopteerd door de 'Filmkrant', onder een andere naam: ‘Actie!’. Inmiddels bezocht Bronshoff al meer dan 250 sets van Nederlandse speelfilms, studentenfilms en documentaires van wereldvermaarde regisseurs én aankomende talenten. Zo bezocht Bronshoff de sets van Borgman, Filmpje, Flodder, Ja zuster nee zuster, Karakter, Minoes en Suzy Q.

Annemieke Bosman praat met schrijver, columnist en muziekdocent Gerwin van der Werf over zijn nieuwe roman De Droomfabriek. Zonder ervaring wordt Josie (32) lerares wiskunde op een school in een achterstandswijk. Ze heeft de grootste moeite met orde houden, vooral de hondsbrutale Carmen uit 3A maakt het haar moeilijk. Carmen komt te laat, zit op haar telefoon, heeft nooit huiswerk gedaan, geen pen bij zich – en hoezo is dat háár probleem? Boeken vliegen door het lokaal, tampons steken in het plafond en nooit ,nooit stoppen die leerlingen met praten! Josie houdt de rug recht en dat werpt vruchten af: bij sommige kinderen begint een vuurtje te branden. Carmen vraagt zelf soms bijles. Het kind blijkt slim, grappig en ontwapenend, maar ook ontembaar e ngrenzeloos. En ze heeft zestigduizend volgers op Instagram. Hoe hechter de band tussen Josie en Carmen, hoe onduidelijker wie de touwtjes in handen heeft. Gerwin van der Werf (1969) is columnist, recensent voor 'Trouw' en geeft muziekles op een middelbare school. In 2010 won hij de Nationale Gedichtenwedstrijd. Van zijn vier romans stonden 'Wild' (2011) en 'Een onbarmhartig pad' (2018) op de longlist van de Libris Literatuur Prijs. Van 'Een onbarmhartig pad' zijn de Engelse en Duitse vertaalrechten inmiddels verkocht. In 2019 verscheen zijn roman 'Strovuur', die op de shortlist stond voor het Beste Boek voor Jongeren.

Annemieke Bosman in gesprek met Martine Gosselink over het nieuwe seizoen van de televisieserie Historisch Bewijs. Martine Gosselink is directeur van het Mauritshuis in Den Haag. Het museum viert dit jaar haar 200-jarig bestaan. In 1995 studeerde Gosselink af in 17e-eeuwse kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Lange tijd was ze hoofd Geschiedenis van het Rijksmuseum in Amsterdam en gaf ze leiding aan de historische programmering van het Rijks. Historisch bewijs Zijn de maanstenen, die in het Boerhaave Museum te Leiden liggen, daadwerkelijk door Neil Armstrong meegenomen tijdens de Apollo 11-missie? In een nieuw seizoen van Historisch Bewijs gaat een team van experts op zoek naar het antwoord op deze en vier andere vragen. Zij doen er alles aan om de onderste steen boven te krijgen in een baanbrekend onderzoek.

Hein van Eekert in gesprek met Niek Idelenburg, artistiek leider, dirigent en componist bij Holland Opera. Deze weken brengt Holland Opera de produktie 'Divorce of Figaro'. 'Divorce of Figaro' is het spannende en geestige vervolg op de opera 'Nozze di Figaro' van Wolfgang Amadeus Mozart. De opera begint op het huwelijk van Figaro en Susanna in het kasteel van hun meesters; de graaf en gravin. Plots keert het volk zich tegen de graaf en gravin en dwingt hen te vluchten, zij nemen Figaro en Susanna mee. We volgen het viertal naar de grens met het buurland waar ze hopen met open armen ontvangen te worden. Na Don Giovanni in 2016 en Zauberflöte/Requiem in 2018, speelt Holland Opera deze zomer het laatste deel van het Mozart drie-luik: Divorce of Figaro. 

Andrea van Pol in gesprek met Ezard Mik over zijn nieuwe boek 'waarom vogels'.  Een roman waarin alles draait om de liefde. De liefde van een man voor zijn vader, die hij amper heeft gekend. De liefde van een vrouw voor een man die in zijn eigen wereld gevangen lijkt te zitten. De liefde van de vertelster voor haar beste vriendin, een liefde waarvoor ze meer overheeft dan ze ooit had kunnen denken. En uiteindelijk de liefde voor vogels, die langzaam maar zeker uitsterven. Wie of wat raakt ons, waarmee verbinden we ons? Edzard Mik (1960) debuteerde met de roman 'De bouwmeester' (1995) en schreef verder onder meer de zeer geprezen romans 'Goede tijden' (2009), 'Mont Blanc'(2012) en 'Mea culpa' (2019). Naast romans schreef hij korte verhalen, libretto’s, scenario’s en essays.

Brecht van Hulten in gesprek met schrijver David Meijer over zijn boek 'Zusters van Tarakan'. Een jonge vrouw belandt aan de frontlinie tijdens de Japanse invasie van Tarakan, een klein olie-eiland voor de kust van Borneo. Een adembenemend boek over een onderbelicht deel van onze geschiedenis. ‘Zusters van Tarakan’ van David Meijer is het waargebeurde verhaal van Mila Herman, die tijdens de Tweede Wereldoorlog vermist raakte en doodverklaard werd. 75 jaar later reconstrueert haar kleinzoon David haar verhaal, zich baserend op jarenlang onderzoek.  David Meijer (1983) groeide op in Frankrijk, Singapore en Den Haag. Hij studeerde geschiedenis, werkte voor kunstgaleries en in de zorg, reisde de wereld rond, werd vader en trouwde. Oog voor de toekomst bracht een nieuwe carrière in de bouw; fascinatie voor het verleden bracht een vergeten verhaal. 'Zusters van Tarakan' is zijn debuut.

Andrea van Pol in gesprek met Raoul Deleo en Noah J. Stern over het kinderboek Terra Ultima. 'De aardbol leek in alle windrichtingen doorkruist en minutieus in kaart gebracht. Maar er bleek iets over het hoofd te zijn gezien, iets aan de atlassen te zijn ontsnapt. Een heel continent nog wel: Terra Ultima.' En wat voor een continent: het is kolossaal en volstrekt uniek. De natuur kon er haar gang gaan zonder ingrijpen van de mens. Ontdekkingsreiziger Raoul Deleo vond Terra Ultima na een jarenlange zoektocht. Met kleurrijke, gedetailleerde tekeningen doet hij verslag van zijn expedities en van de wonderbaarlijke dieren, planten en landschappen die hij er aantrof. Maar nu kan iedereen kennis maken met het onbekende werelddeel. Speciaal voor dit boek kreeg Noah J. Stern, collega-ontdekkingsreiziger en bioloog, toegang tot het archief van Deleo. Hij maakte een representatieve selectie van prenten en aantekeningen, zodat iedereen zich een beeld van dit fascinerende, nieuwe werelddeel kan vormen. Terra Ultima is de winnaar van de Woutertje Pieterse Prijs 2022.

Andrea van Pol in gesprek met Alexandra van Dongen, curator historische vormgeving bij Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Zij deed onderzoek naar de alledaagse voorwerpen op de schilderijen van Vincent van Gogh. Het boek met de resultaten, getiteld 'Dichter bij Vincent' verscheen onlangs. 

Brecht van Hulten spreekt met Annemieke Houben, gastcurator van de tentoonstelling 'Christa Ehrlich - Pionier in design' in de Lakenhal in Leiden. De van oorsprong Weense ontwerper Christa Ehrlich (1903-1995) maakte op jonge leeftijd naam in Wenen. Op haar 24e had ze al veel ervaring, kennis van trends en een internationaal netwerk, en maakte ze de overstap naar de Zilverfabriek Voorschoten (Van Kempen, Begeer & Vos). Hier experimenteerde zij met de mogelijkheden van zilver, een materiaal waar ze nog niet eerder mee had gewerkt. Ze creëerde minimalistische ontwerpen in de functionele vormentaal van de machine. Deze vormen een spannend contrast met het klassieke zilver dat in die tijd werd gemaakt, versierd met bijvoorbeeld putti of parelranden. Annemieke Houben vond onlangs haar privé-archief terug en dit vormt de directe aanleiding tot deze tentoonstelling.

Andrea van Pol in gesprek met dichter, schrijver en filosoof Rense Sinkgraven over zijn romandebuut 'Dorus de doffer'. Sinkgraven studeerde filosofie in Groningen, waar hij ook stadsdichter is geweest. Hij schreef onder andere de tekst voor het titelnummer van de Frank Boeijen-plaat 'Genade'. Sinkgraven was ruim tien jaar duivenmelker.

Jan Mom in gesprek met schrijver Jamal Ouariachi over zijn boek Herfstdraad. Herfstdraad Een schrijver verhuist met zijn gezin naar een buurt waar Het Kruispunt opereert, een stichting die verplichte informatieavonden en workshops organiseert met een antiracistisch oogmerk: van de strijd tegen microagressies en culturele toe-eigening tot de ‘dekolonisatie’ van de plaatselijke snackbar. Al snel begint de schrijver zich te verzetten tegen de benauwende identiteitspolitiek van Het Kruispunt, terwijl zijn vrouw, van Marokkaanse afkomst, juist meer en meer in de ban raakt van het programma. De spanningen lopen op, een scheiding dreigt. Desillusie en vertwijfeling drijven de schrijver uiteindelijk in de armen van Deftig Rechts, een conservatief-nationalistisch genootschap van schijnbare vrijdenkers, maar ook hier krijgt extremisme al snel de overhand. In Herfstdraad dompelt Jamal Ouariachi de lezer met sardonisch genoegen onder in de duistere sferen van woke links en nationalistisch rechts: extreme werelden die bij nadere beschouwing verdacht veel op elkaar lijken. Maar Herfstdraad is ook het aangrijpende verhaal van een man die de vergankelijkheid van alles wat hem dierbaar is onder ogen moet zien.

Jan Mom praat met regisseur en vertaler Koen van Dijk over de musical 'Falsettos' Falsettos is vertelt het verhaal van een Joodse 'modern family' in New York in de begin jaren tachtig. De musical is geschreven en gecomponeerd door William Finn en beleefde zijn premiere in 1992. Het gaat over een New Yorkse man, zijn ex-vrouw Trina, zijn zoon Jason en zijn nieuwe vriend Whizzer. Ondanks dat Marvin uit de kast is gekomen blijft hij zijn gezin trouw. Deze bijzondere gezinssamenstelling leidt tot allerlei pijnlijke en komische confrontaties. Falsettos is komende weken te zien in het kader van de Amsterdamse Gaypride in het DeLaMar Theater in Amsterdam.  Koen van  Dijk is schrijver, regisseur en vertaler. Hij schreef het script van 'Cyrano de musical‘ en samen met componist Ad van Dijk maakte hij ook de musicals 'Joe' en 'Rex'.  Hij regisseerde vele musicals onder anderen 'Fame' en 'Into the woods' en was mede-oprichter en artistiek directeur van theater M-Lab. Ook vertaalde Van Dijk veel musicals, met name het werk van Stephen Sondheim: 'Sweeney Todd, 'Into the woods', 'West Side Story, 'Company' en ' A little night music'.

Jan Mom in gesprek met fotograaf Claire Felicie over haar Fotoboek Falling Man. Toen het Coronavirus en de daaropvolgende lockdowns het openbare leven lamlegden, begon fotograaf Claire Felicie, zichzelf vragen stellen over hoe wij in onze cultuur omgaan met onze sterfelijkheid. Ze bezocht vorig jaar maart met haar analoge Rolleiflex begraafplaatsen, de Amsterdamse Nicolaaskerk en De Wallen. Toen ze begon met fotograferen was dit normaal zo drukbezochte gebied vol met sekswerkers, leeg en verlaten. De kerken waren gesloten en elkaar aanraken was verboden. Het resultaat is te zien in het boek Falling Man.

Schrijver, columnist en journalist Toine Heijmans leest voor Opium het boek Atlas van vuurtorens aan het einde van de wereld. Atlas van vuurtorens aan het einde van de wereld is een unieke verzameling van meer dan dertig waargebeurde verhalen over vuurtorens, met prachtige, kleurrijke illustraties, bouwtekeningen en zeekaarten. Een blinde vuurtorenwachter in Rusland zorgt dat er licht schijnt op de poolcirkel. Een dapper meisje uit de Verenigde Staten zal voor altijd herinnerd worden om haar hulp bij verschillende schipbreuken. In Nieuw-Zeeland dreigt een klein vogeltje uit te sterven na de bouw van een vuurtoren en de komst van de nieuwe vuurtorenwachter en zijn kat. Op het zuidelijkste puntje van Argentinië spookt het. Een Britse excentriekeling bouwt een toren op open zee om er later te sterven. Twee bewakers verdwijnen op mysterieuze wijze uit een eenzame baai op Robbeneiland. Al deze verhalen voeren ons naar horizonten waar bijzondere figuren als Nelson Mandela, Edgar Allan Poe en Virginia Woolf elkaar ontmoeten en waar momenten van gekte en eenzaamheid, moed en geluk elkaar opvolgen. José Luis González Macías schreef én ontwierp dit visueel verbluffende boek. Het resultaat is een reis rond de wereld om bij weg te dromen.

Jan Mom in gesprek met schrijfster en radiomaakster Nikki Dekker over haar debuutroman diepdiepblauw.  Nikki Dekker (1989) is schrijver en radiomaker. Ze publiceerde onder meer in Tirade, De Gids en De Revisor, en trad op tijdens Lowlands en Dichters in de Prinsentuin. In 2018 verscheen bij Wintertuin een voorwerp dat nog leeft, een bundeling essays en gedichten op het snijvlak van het persoonlijke en het politieke. Met haar radiodocumentaire De oppas en ik werd Dekker genomineerd voor de Prix Europa. diepdiepblauw is haar debuutroman. diepdiepblauw (De Bezige Bij) | Zonder zwemdiploma slinken je overlevingskansen, weet de verteller in diepdiepblauw. Ze weet hoe je het hoofd boven water houdt in een onrustige zee en dat je bij hoge golven het beste naar de bodem duikt om het gebulder over je heen te laten komen. Maar in het echte leven heb je aan zulke lessen niet veel. In haar debuutroman onderzoekt Nikki Dekker wat we van de dieren onder water kunnen leren over liefde en identiteit. Ze zet alikruiken tegenover onenightstands, de blobvis naast het schoonheidsideaal en duikt in de wereld van geheimzinnige platvissen, homoseksuele zeehonden en zelfbewuste poetslipvissen. diepdiepblauw is een rijke essayistische roman over het onstuitbare verlangen naar onbekende plekken, naar andere levens en naar het water dat je altijd zal dragen.

Jan Mom in gesprek met Joost Oomen over zijn boek Visjes. Joost Oomen (1990) trad als dichter op van Pisa tot Parijs en van Lowlands tot Oerol. De Volkskrant riep hem uit tot het literaire talent van 2021. Vorig jaar verscheen zijn lovend besproken debuutroman Het Perenlied en sinds september is hij vaste columnist voor de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden. Hij werd derde bij de kennisquiz De Slimste Mens. Visjes Ten noorden van Sicilië ligt het eiland Salina. Het bestaat uit twee dode vulkaantoppen, vijf dorpjes en een vuurtorentje. Het ligt in een kristalheldere zee, met aan de linkerkant de rokende Stromboli en aan de rechterkant de besneeuwde toppen van de Etna. Maar het eiland is in mineur. Al maanden blijven de toeristen weg. Midden in deze crisis, in mei 2021, wordt Joost Oomen uitgenodigd voor een kunstenaarsresidentie op Salina. Hij besluit de eilanders te helpen. Om de toeristen terug naar het eiland te lokken, wil hij bewijzen dat de vissen rond Salina gevoel voor poëzie hebben. Hoe? Door ze met een gedicht te vangen. Visjes is een waargebeurd reisverslag tegen de achtergrond van de coronacrisis. Het is een lofzang op Italiaanse eilanden en het logboek van een artistiek avontuur.

Andrea van Pol in gesprek met Saskia Boelsums over haar tentoonstelling in museum JAN getiteld: 'Liefde voor Landschap'. Saskia Boelsums laat een impressionistische en persoonlijke beleving zien in haar expositie, waarin bijna honderd werken tentoon worden gesteld. In de twee grote zalen van het museum zijn een groot aantal Nederlandse landschappen te zien. In de twee kleinere zalen is te zien hoe Saskia Boelsums gekomen is tot de keuze voor fotografie en hoe ze zich via stillevens en portretten ontwikkeld heeft tot landschapsfotograaf. De expositie is op 30 juni geopend en loopt tot en met 25 september.  'Ik voel me kunstenaar met een camera,' zegt Saskia Boelsums vaak over haar speciale manier van werken.' Ze gebruikt camera en fotografische technieken om uit te drukken wat ze ervaart als ze in de natuur is. Net als een schilder dat zou doen. 'De foto die ik maak daar zit alles al in. Dat is mijn basis, of zoals een schilder zou zeggen, dat is mijn schets. Daarna ga ik ermee aan het werk. Ik maak een uitsnede, zoek naar een goede balans tussen licht en donker en geef bijvoorbeeld extra nadruk aan de meest essentiële kleuren. Zo werk ik eraan tot ik in het eindresultaat de ervaring terugzie die ik had toen ik de foto maakte.' Saskia Boelsums (1960) is geboren in Nieuwer-Amstel in Nederland en groeide op in Iran en Curaçao. Boelsums studeerde Grafische en Ruimtelijke Vormgeving aan de Academie Minerva in Groningen. Sinds 2013 richt ze zich op fotografie exposeerde ze haar werk in Amsterdam, Londen, Berlijn, Hong Kong en New York. Haar kunstwerken zijn opgenomen in diverse kunstcollecties. Onlangs is zij uitgeroepen tot Nederlands kunstenaar van het jaar 2020, wat betekent dat zij op dit moment de meest geliefde Nederlandse beeldend kunstenaar is.   

Annemieke Bosman in gesprek met cameravrouw Myrthe Mosterman over de Nederlandse film Splendid Isolation (2021, regie: Urszula Antoniak). Myrthe draaide alle shots in Splendid Isolation op 16mm-film.  Myrthe Mosterman (1983) studeerde Filmwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, volgde de Nederlandse Filmacademie en is werkzaam als regisseur en director of photography. Mosterman filmde prijswinnende documentaires, commercials en korte films, waaronder The Walking Fish van Thessa Meijer (vorig jaar op IFA te zien en bekroond met de Noorderkroon award van het Noordelijk Film Festival) en Weeën (Nils Vleugels, 2017), waarvoor ze tijdens Shortcutz Amsterdam de Mr Zee Award won voor Best Cinematography. In 2020 won Mosterman als eerste vrouw ooit een Gouden Kalf voor Beste Camera, voor het coming-of-age turndrama Goud (Rogier Hesp, 2020). Myrthes werk (speelfilms, documentaires en commercials) wordt vaak gekarakteriseerd als ‘dicht op de huid’: kijkers verdrinken in de gedachtewereld van de personages voor haar lens. Haar beelden zijn intiem en sereen, vaak met een helder kleurgebruik. Splendid Isolation | Er is weinig bekend over de ramp die Anna en Hannah zijn ontvlucht en de moeite die zij hebben moeten doen om het afgelegen eiland te bereiken. Wanneer ze drinkbaar water en een verlaten huis vinden in de duinen, valt Anna terug in haar rol als de verzorger van Hannah. Afstand is zowel noodzaak als een marteling voor de twee geliefden. Hannahs kwetsbare toestand herinnert de twee vrouwen eraan dat de tijd die zij samen hebben ten einde loopt. Op een dag ziet Hannah iemand op het strand. Het wrange noodlot dient zich aan. De indringer is de Dood die de vrouwen gevolgd is naar het eiland.

Annemieke Bosman in gesprek met Jeroen Theunissen over zijn boek 'Ik = Cartograaf'. Toen hij een jaar of twintig was, vond Jeroen Theunissen in een reiswinkeltje een kaart van Europa waarop dikke purperen lijnen langeafstandswandelingen markeerden. Als de schrijver jaren later last krijgt van melancholie, angstaanvallen en depressies, en zich gevangen voelt in een mislukkend huwelijk, laat hij alles en iedereen achter, ook en vooral zijn twee kinderen, en begint aan een zes maanden durende wandeltocht van Zuidwest-Ierland tot aan de Bosporus. Hij treedt zo in de voetsporen van de Brit Patrick Leigh Fermor, die al in 1933 te voet van Hoek van Holland naar Constantinopel reisde, dwars door een Europa dat zich op een scharniermoment bevond – Adolf Hitler was immers net aan de macht gekomen. Het Europa waar Theunissen doorheen wandelt kampt opnieuw met heel wat problemen: klimaatverandering, nationalisme en een vluchtelingencrisis. Ik = cartograaf is vele boeken ineen. Een verslag van een wandeltocht. Een onhandige poging om onze snel veranderende wereld vast te grijpen. Een verhaal over een man die halsoverkop wegvlucht van zijn verantwoordelijkheden, terugkomt en probeert een woonplek voor zijn kinderen te creëren. In Ik = cartograaf tekent Jeroen Theunissen een persoonlijke kaart van Europa, het continent dat hij graag zijn thuis wil noemen. Jeroen Theunissen (1977) publiceerde eerder drie dichtbundels en verscheidene prozawerken. Zijn in 2013 verschenen familieroman 'De omwegen' leverde hem lovende kritieken op en belandde op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs. Voor de bundel 'Hier woon je' kreeg hij de Herman de Coninck Publieksprijs 2016 en met de roman 'Jouw huid' stond hij op de longlist van de BookSpot Literatuurprijs 2018.

Annemieke Bosman praat met Mascha Halberstad over haar animatiefilm Knor.  Voor haar negende verjaardag krijgt Babs van haar opa uit Amerika het varkentje Knor cadeau. Haar ouders zijn daar niet zo blij mee. Alleen op voorwaarde dat Knor een puppycursus volgt, mag Babs hem houden. Maar dan blijkt opa stiekem andere plannen te hebben met Knor. Hij doet mee met de worstenwedstrijd van de Vereniging voor Vleeswaren van Verse Varkens.  Voor haar debuut zocht regisseur Mascha Halberstad naar een verhaal dat zich zou lenen voor stop-motion animatie, maar in de geest van haar literaire held Roald Dahl ook een donker randje mocht hebben. Ze vond het in De wraak van Knor van schrijfster Tosca Menten. Knor is dan ook meer dan alleen een kinderfilm geworden. Oerhollands van decor, maar niet alleen maar knus. Met de stemmen van: Hiba Ghafry, Kees Prins, Matsen Montsma, Jelka van Houten, Henry van Loon, Loes Luca, Johnny Kraaijkamp, Alex Klaasen, Remko Vrijdag.   

Annemieke Bosman in gesprek met Corinne Heyrman over haar boek Het begin en zijn oneindigheid. Corinne Heyrman (1994) is een schrijver, podcast-en theatermaker uit Eindhoven. Ze studeerde Woordkunst in Antwerpen en publiceerde Mogelijke eigenschappen samen met De Nieuwe Oost | Wintertuin. Ze droeg o.a. voorop Lowlands en Oerol. Het begin en zijn oneindigheid Op hoge leeftijd is Marcel met een depressie in een psychiatrisch ziekenhuis beland, waar zijn kleindochter jaren eerder ook verbleef, op de afdeling eetstoornissen. Ze komt hem dikwijls opzoeken en bespreekt haar vragen in een radiodocumentaire. In hoeverre kies je zelf wie je bent? Wat is een Verward Persoon? Hoe erfelijk is ontregeling, en wat is de oorzaak ervan? Wanneer begint herstel en belangrijker, wanneer eindigt het? Corinne Heyrman vertelt het verhaal van de grootvader, zijn kleindochter, familieleden en andere patiënten in het ziekenhuis, waarmee ze de complexiteit en de vele gezichtspunten van psychische kwetsbaarheid volverbeeldingskracht en inlevingsvermogen ontleedt.

Jan Mom praat met Jan Dirk van der Burg, Fotograaf des Vaderlands, over zijn overzichtstentoonstelling Typisch Nederland in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam.  Waarom zou je een klikobak camoufleren? Waarom worden telefoonmasten vermomd als bomen? Waarom? Jan Dirk van der Burg werd in 2018 benoemd tot Fotograaf des Vaderlands. In het najaar van 2022 draagt hij zijn ambt over aan een collega-fotograaf. Ter afsluiting van zijn ambtsperiode presenteert het Nederlands Fotomuseum van 3 juli t/m 30 oktober 2022 een overzichtstentoonstelling van zijn bijzondere fotografie-oeuvre dat hij de afgelopen 3 jaar heeft opgebouwd.  In de tentoonstelling Typisch Nederland rekent Jan Dirk van der Burg vrolijk af met het idee dat Nederland zo normaal is. Van het polderboeddhisme tot het vermommen van kliko’s en de vindingrijkheid voor de onderhoudsarme voortuin. Typisch Nederland is een droogkomische reflectie en een unieke kijk op de alledaagsheid. Na een bezoek aan de tentoonstelling kijk je nooit meer hetzelfde naar jouw omgeving en vraag je je op elke straathoek af: waarom?  Met dit project plaatst Jan Dirk van der Burg zich in de traditie van fotografen die school maakten met kritisch-ironische, fotografische observaties van het alledaagse Nederland. Een aantal van hen zijn in de Collectie van het Nederlands Fotomuseum vertegenwoordigd, onder wie Hans Aarsman, Hans van der Meer, Hans Eijkelboom en Marwan Bassiouni.

Annemieke Bosman ontvangt schrijver Matthijs de Ridder. Hij keek voor Opium de documentaire The real Charlie Chaplin, die vanaf vandaag in de bioscoop is te zien.  Matthijs schreef het boek "De eeuw van Charlie Chaplin"  en praat met Annemieke over de film.  Decennialang was hij de beroemdste man op aarde, voor wie enorme mensenmassa’s op de been kwamen. Bij velen vooral bekend als de komiek die de iconische zwerver The Tramp op het witte doek tot leven bracht en daarmee voor altijd vereenzelvigd werd. Hij wordt geroemd als groot filmmaker van legendarische films als The Kid, Modern Times en The Great Dictator die nog altijd veel zeggingskracht hebben. Maar wie was de mens achter een van de meest getalenteerde kunstenaars van de twintigste eeuw: Charlie Chaplin (1889-1977). Aan de hand van geënsceneerde beelden met nieuw ontdekte, authentieke audio-opnames van onder meer een interview van Chaplin met Life Magazine in 1966 en Chaplin’s persoonlijke archiefmateriaal, wordt Chaplin’s razendsnelle opkomst vanuit de sloppenwijken van Victoriaans Londen naar de hoogten van het supersterrendom in Hollywood geconstrueerd. Tot het moment dat hij op schandalige wijze uit de gratie viel en zijn gloriejaren in een heel ander daglicht kwamen te staan. Door zijn leven te spiegelen aan een caleidoscoop van nooit eerder gehoorde stemmen – waaronder die van zijn kinderen en Effie Wisdom,  een vriendin uit zijn kindertijd - werpt de film nieuw licht op de vele kanten van een baanbrekend, controversieel en visionair artiest. Actrice Pearl Mackie brengt als verteller de persoon Chaplin tot leven, waarbij zijn donkere kanten niet onbelicht blijven. Gedurende zijn hele carrière heeft de media een grote rol gespeeld in de beeldvorming rondom Chaplin. Aanvankelijk in zijn voordeel, maar later draaide dit radicaal om en na intensieve bemoeienis van Amerikaanse overheidsinstanties die hem betichtten van communistische denkbeelden, moest hij zelfs de VS verlaten.

Annemieke Bosman praat met schrijver Maarten van der Graaf over zijn nieuwe roman Onder asfalt. Maarten van der Graaff (1987) is schrijver en dichter. Hij debuteerde in 2013 met de bundel Vluchtautogedichten, en ontving de C. Buddingh’-prijs. Zijn tweede bundel Dood werk verscheen in 2015 en werd bekroond met de J.C. Bloem-poëzieprijs. Wormen en engelen, zijn debuutroman uit 2017, werd zeer goed ontvangen en genomineerd voor de Anton Wachterprijs. In 2020 verscheen Nederland in stukken, zijn derde dichtbundel. Van der Graaff is medeoprichter en redacteur van het online literair tijdschrift Samplekanon. Het is 1999. Op een zomeravond, rond de klok van tien, verdwijnen alle snelwegen. Modderige vlaktes blijven achter en er duiken schimmige figuren op die zichzelf de engelen noemen. Alina en Sinem, Shirley en Julian, Lennard en Simon, Raziël en Jeremiël: allemaal doorkruisen ze deze nieuwe wereld, op zoek naar antwoorden. Het is 2068. Ira woont in Dierenriem, een wijk in de Buitenste Randstad. Ze wantrouwt het gelijkmatige leven daar al langer, maar door de mysterieuze aandoening van haar moeder en de vondst van een bak vol oude systeemkaarten, lijkt niets meer te kloppen. Deze gebeurtenissen lokken haar steeds maar weer naar de snelweg, waar ze zich overgeeft aan het onbekende.

Andrea van Pol praat met Lucia Nankoe, curator van de tentoonstelling Surinaamse Trouwportretten in het Amsterdamse Fotografiemuseum FOAM.  Vanaf 24 juni 2022 presenteert Foam de tentoonstelling Surinaamse Trouwportretten, een verzameling van bijzondere portretten die samen bijna een eeuw Surinaamse geschiedenis beslaan. De foto’s bestrijken de periode van 1846 tot 1954, toen Suriname nog een Nederlandse kolonie was. De familiefoto’s en -verhalen maken inzichtelijk hoezeer Surinamers onder Nederlands bestuur naar alle windstreken zijn afgereisd. Surinamers waaierden namelijk al vroeg uit over de wereld en vonden hun partner soms elders, op Aruba, Curaçao of Bonaire, in voormalig Nederlands Oost-Indië, Nederland of Noord-Amerika. De kracht van deze verzameling persoonlijke foto’s zit hem dan ook in de veelheid aan verschillende verbintenissen die zich over de hele wereld uitstrekken. Het idee om deze bijzondere portretten bijeen te brengen ontstond bij Lucia Nankoe, de gastcurator. Samen met haar team sprak zij vele nakomelingen van bruidsparen, van wie minimaal één voorouder een Surinaamse achtergrond heeft. De resulterende verzameling portretten is sinds de uitgave van een boek en een reizende tentoonstelling in 2019 gestaag blijven groeien. Inmiddels telt het project meer dan 135 foto’s en verhalen, die samen bijna een eeuw Surinaamse geschiedenis beslaan. Lucia Nankoe groeide op in Amsterdam en studeerde moderne letterkunde aan de Sorbonne in Parijs. Studie in Frankrijk: Literatuur(Lettres Modernes) en Geschiedenis. Sinds 1986 doceert ze Frans, Franse media en literatuur aan de Faculteit Communicatie en Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.

Andrea van Pol in gesprek met Nicole Ex, oprichter en hoofdredacteur van het kunstmagazine 'See All This'. See All This een kunstmagazine dat vier keer per jaar verschijnt in print, en dat zich inzet voor meer aandacht voor vrouwelijke kunstenaars. De laatste editie heet 'We are all meat’. Met 200 pagina’s, gedrukt in alle kleuren van de menselijke huid, is het nieuwe zomernummer van See All This het vlezigste nummer ooit. Een dubbeldikke, tweetalige editie met vlees in al zijn verschijningsvormen, over mens en dier, vlees en huid, en de sensatie en noodzaak van aanraking. See All This #26 onderzoekt onze relatie met andere dieren, en is een noodzakelijke reminder dat we uiteindelijk allemaal vlees zijn. Nicole Ex is hoofdredacteur en oprichter van See All This kunstmagazine, dat inmiddels zeven jaar bestaat. Voor die tijd was ze de betrokken bij de totstandkoming van cultuurtijdschrift Hollands Diep. Daarnaast is ze auteur van meerdere boeken, fictie en non-fictie. 

Annemieke Bosman praat met jeugdboekenschrijver Marco Kunst over zijn boek Patroon. In een melige bui besluiten Mylo en zijn beste vriend Mees tot een experiment: met niets anders dan een hamer en een tang vuren ze een kogel af. Het gaat gruwelijk mis. Door stom gepruts van Mylo krijgt Mees de kogel in zijn hoofd en sterft. Het boek gaat over verantwoordelijkheid en schuld, maar ook over noodlot en vrije wil: de dingen gingen zoals ze gingen. Misschien kon Mylo wel niet anders, omdat de chemie en de bedrading in Mylo’s hersenen nu eenmaal zo is. Dan heeft het hele begrip van verantwoordelijkheid geen betekenis, dan is er namelijk alleen oorzaak en gevolg. Ook komt een familiepatroon aan het licht dat al drie generaties speelt. Kun je aan dat soort patronen ontsnappen? Zo ja, hoe dan?

Annemieke Bosman in gesprek met Menno Fitski, hoofd Aziatische kunst Rijksmuseum in Amsterdam. Het Rijksmuseum toont deze zomer een uitzonderlijke collectie Japans lak uit de periode 1890-1950. Een selectie van bijna 70 werken van over de hele wereld laat zien hoe de al eeuwen oude lakkunst zich in het begin van de 20ste eeuw opnieuw uitvindt: van traditionele dromerige voorstellingen in goud, zilver en zwart, transformeert lakwerk zich tot een kunstvorm met sprekende kleuren en sterke ontwerpen. Menno Fitski stelde de tentoonstelling 'Modern Japans Lak' samen met Jan Dees, specialist op het gebied van de Japanse lakkunst. 

Annemieke Bosman praat met Guus Luijters over zijn roman Hoe Tarzan de Tour de France won.  Amsterdam, jaren vijftig. Als Tom niet zit te fantaseren over het geheimzinnige huis aan de overkant van de straat, plakt hij uitgeknipte foto's van wielrenners in zijn schrift. Maar het liefst volgt hij wielerwedstrijden op de radio. Zijn favoriet is Hein van Breenen, die Tarzan wordt genoemd omdat hij zichzelf spectaculair wist te behoeden voor een val door zich aan een boomtak vast te grijpen. Tarzan was een gewone jongen die het geschopt heeft tot de Tour: een held. Wanneer zijn vader een heuse Buick aanschaft, vertrekt Tom met zijn ouders naar Zuid-Frankrijk om de renners van de Tour de France in het echt te bekijken. Maar die reis verloopt heel anders dan hij zich had voorgesteld... Guus Luijters publiceerde romans, novellen, poëzie en het indrukwekkende In Memoriam, een monument voor kinderen die in de oorlog zijn weggevoerd. Zijn meest recente publicatie is het vrolijke Ode aan het ei, dat hij samen met zijn dochter Sara Luijters schreef.  

Andrea van Pol in gesprek met Charlotte Martens, curator bij de Kunsthal Rotterdam.  Martens maakt de tentoonstelling ‘Here We Are! Women in Design 1900 – Today’ . In de Kunsthal zijn  ruim honderd vrouwelijke ontwerpers te zien die een cruciale bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van modern en hedendaags design. Kunsthal Rotterdam zet werk van vrouwen in de schijnwerpers, met 120 jaar aan designhistorie uit de collectie van Vitra Design Museum als uitgangspunt. Van vrouwelijke Bauhauspioniers en het design van ruimtecapsule-interieurs tot legendarische designklassiekers en vrouwen die op dit moment met hun duurzame innovaties hun vak herdefiniëren. Aan de hand van sleutelmomenten uit deze en afgelopen eeuw krijgt het publiek een breed scala aan hoogwaardige designstukken voorgeschoteld, inclusief highlights uit het vermaarde Dutch Design. Ontdek nieuwe perspectieven op het verhaal van modern en hedendaags design in Here We Are!: een groots en veelomvattend overzicht met een selectie aan meubels, keramiek, glaswerk, juwelen, mode en textiel.

Annemieke Bosman praat met schrijver Alexander Nieuwenhuis over zijn debuutroman Winterthur.  De verteller van Winterthur is naar Zwitserland gekomen om de geschiedenis van de Club van Rome te onderzoeken. Als hij tijdens een wandeling in het Eschenbergwald Antonin ontmoet, raakt de verteller door hem en zijn levenswijze geïntrigeerd. Antonin leidt een vrij zweversbestaan in een hut bij Winterthur. Hij jaagt en verzamelt in het bos en haalt af en toe iets uit de prullenbak bij de supermarkt. Ooit, vertelt Antonin, reisde hij de beroemde Duitse wetenschapper Alexander von Humboldt achterna door Latijns-Amerika. Hij heeft er allerlei wonderlijke ontmoetingen gehad en de geschiedenis van het werelddeel beter leren kennen. Gaandeweg blijkt dat het onderzoek naar de Club van Rome, die in 1972 veel van de problemen van de huidige eeuw voorzag, en het verhaal van Antonin meer met elkaar gemeen hebben dan op het eerste gezicht het geval lijkt. In Winterthur combineert Alexander Nieuwenhuis op vanzelfsprekende wijze de grote geschiedenis met het persoonlijke: het verdwijnen van gletsjers, de geschiedenis van inheems Latijns-Amerika, de onderzoekingen van Humboldt, de uitputting van onze grondstoffen – het zijn maar enkele onderwerpen die hij aanstipt in zijn ongedwongen verhaal over een Nederlandse onderzoeker en een Zwitsers natuurmens. Alexander Nieuwenhuis (1984) is journalist, essayist en wildernisgids. Hij studeerde aan het Koninklijk Conservatorium Antwerpen. In 2014 begon hij de Intuïtieve Encyclopedie en hij publiceerde in de Nederlandse Boekengids over Menno ter Braak en de Club van Rome. 

Annemieke Bosman spreekt met regisseur André van Hout. Hij maakte de documentaire 'Het langzame leven van Kees Torn'. Tien jaar geleden stond hij nog in een uitverkocht LUXOR theater, nu leeft hij al jaren een teruggetrokken bestaan. Cabaretier, dichter, denker en drinker Kees Torn houdt het in 2012 voor gezien. Het duizend-koppig publiek heeft hij ingeruild voor twee, drie vrienden met wie hij correspondeert: “Nu weet ik tenminste tegen wie ik het heb”. In de documentaire 'Het langzame leven van Kees Torn' krijgt filmmaker André van der Hout toegang tot zijn leven. André van der Hout (1958) studeerde maatschappijgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn documentaire De illusie aan de macht - 1412 dagen kabinet Den Uyl (1999) werd bekroond met een Gouden Kalf. Daarnaast heeft hij korte films, speelfilms en televisiedrama gemaakt, waaronder 'Het zwijgen' en 'De arm van Jezus'.

Annemieke Bosman in gesprek met Charlotte Caspers over de televisieserie 'De kleuren van Caspers'. Wat hebben geplette luizen met de kleur rood te maken en hoe veranderde blauw van de minst geliefde in de meest geliefde kleur? Charlotte Caspers maakt in De kleuren van Caspers een reis door de vele facetten van de kleuren rood, blauw, zwart, geel, wit en goud. Een blauwe lucht, een rode tomaat, een gele zonnebloem; de wereld om ons heen is vol kleur. Zelf voegen we ook graag kleur toe, maar waar komen onze kleuren eigenlijk vandaan? Kunstenaar en kunsthistoricus Charlotte Caspers is gefascineerd door kleuren; de verhalen erachter en de grondstoffen. De vroegste mens maakte tekeningen met zwart koolstof en in de ruimtevaart wordt nog steeds koolstofzwart gebruikt: Vantablack. Het zijn dezelfde atomen, maar anders geordend. Letterlijk een verschil van hemel en aarde. En waarom is zwart de kleur van de metal-muziek, associëren we rood met socialisme en was geel vroeger de kleur van prostituees? Politiek, handel, religies, kunst en samenlevingen gaven en geven allemaal betekenis aan kleur. Charlotte Caspers observeert en vertelt, droomt en mijmert over de symboliek en de emoties, die bij verschillende kleuren horen. 

Annemieke Bosman praat met acteur Majd Mardo. Hij speelt deze zomer in "The Damned" van ITA, te zien in het Amsterdamse Bostheater.  Les Damnés beleefde zijn wereldpremière in 2016 als openingsvoorstelling van het Festival d’Avignon in het decor van de Cour d’Honneur in het voormalige pausenkasteel. In deze theaterbewerking naar een filmscript van de Italiaanse cineast Luchino Visconti is te zien hoe een familie van rijke Duitse industriëlen fataal gecorrumpeerd raakt in haar samenwerking met de aan de macht gekomen nazipartij. Familiepatriarch baron Joachim verzet zich en wordt geliquideerd. De strijd om de opvolging leidt tot een escalatie van intriges en manipulaties, verraad en moord. Les Damnés werd met superlatieven onthaald en was na Avignon te zien in Parijs, Londen, Antwerpen en New York. En nu dus in regie van Ivo van Hove tot en met 23 juli in het Amsterdamse Bostheater.

Presentator Hans Schiffers in gesprek met componist en arrangeur Bob Zimmerman. Opium soot de stembussen vrijdag 17 juni voor de stemweek van de Filmmuziek top 50.  Om Radio 4-luisteraars nog van tips te voorzien, op welke filmmuziek men op de valreep moet gaan stemmen, heeft Opium (film)componist en arrangeur Bob Zimmerman uitgenodigd. Zimmerman componeerde de filmscores van 'De Avonden', 'Tirza' en 'Süskind' van regisseur Rudolf van den Berg en documentaires a's 'De nieuwe wildernis' en 'Holland: Natuur in de Delta'. Ook maakte hij arrangementen voor Holland Symfonia en Variété Symphonique met Loes Luca en Frédérique Spigt.

Annemieke Bosman praat met beeldhouwer Natasja Bennink. Voor de stad Harderwijk maakte Natasja Bennink beelden voor een vaste beeldenroute door de 13e eeuwse Hanzestad. Elk beeld markeert een historisch moment of persoon uit de geschiedenis van Harderwijk. Dit jaar verscheen ook het boek Beelden met een overzicht van Natasja's werk tot nu toe.  De mens staat centraal in de monumentale bronzen beelden van Natasja Bennink. Zorgvuldig bestudeert ze de anatomie en de verhoudingen van haar model en brengt deze over in klei. Zodra de basis klopt, neemt de expressie het over; typerend voor haar stijl zijn de vrije, rauwe toets en de opzettelijke reductie van vormen. Zo ontstaan beelden die de figuratie doelbewust overstijgen. Het menselijk lichaam functioneert als drager van een achterliggend concept, waarbij verbondenheid vaak de rode draad is. De mens verbonden met zijn tijd, de vrouw verbonden met haar lijf, geliefden in een kus verbonden met elkaar of bewoners verbonden met hun gemeenschap. Het zijn gelaagde beelden waarin het universele voelbaar wordt en het individuele zichtbaar blijft.  Natasja is zich bewust van de voortrekkersrol die ze als kunstenaar heeft. Daarom kiest ze soms voor thema’s die een beetje schuren. Ze dwingt de beschouwer om met andere ogen te kijken. Een terugkerend gegeven in haar werk is de ‘female gaze’, de vrouw gezien door de ogen van een vrouw. Zo zijn haar Venusbeelden stoer, zelfbewust, trots, eerlijk, sensueel of kwetsbaar, maar nooit ‘alleen maar’ mooi. Dat kan door de één als herkenbaar en bemoedigend ervaren worden, door de ander als confronterend of provocerend.  Natasja Bennink werkt zowel autonoom als in opdracht. Het zwaartepunt in haar oeuvre ligt bij beelden voor de openbare ruimte. De wisselwerking die een beeld aangaat met de locatie, de omgeving en de bewoners is daarbij cruciaal. Omdat ze verhalen en referenties in haar beelden verwerkt die uit de gemeenschap zelf komen, worden het daadwerkelijk monumenten, ijkpunten die betekenis en verdieping geven aan de plek.       

Annemieke Bosman in gesprek met Julie-Marthe Cohen, conservator cultuurgeschiedenis in het Joods Museum Amsterdam en initiatiefnemer van de uitvoering van het Requiem van Theresienstadt, dat zondag 19 juni voor het eerst in Nederland wordt opgevoerd in de Beurs van Berlage in Amsterdam en dat op donderdagavond 23 juni 2022 te zien is op televisie bij de NOS op NPO2. In het concentratiekamp Theresienstadt vond in de Tweede Wereldoorlog in 1943 en 1944, zestien keer een bijzondere uitvoering plaats van het 'Messa da Requiem' van Giuseppe Verdi. Dit indrukwekkende muziekstuk werd met een koor van 150 Joodse gevangenen uitgevoerd onder leiding van de Tsjechische dirigent Raphael Schächter, eveneens een gevangene. Met de uitvoering van het Requiem boden Schächter en zijn koor met moed en waardigheid weerstand aan de gruwelijke situatie waarin zij verkeerden. Het zingen van het Requiem werd een daad van verzet tegen de nazi's: We zingen voor hen wat we hun niet kunnen zeggen. De Amerikaanse dirigent Murry Sidlin hoorde van Schächters Requiem en zocht overlevenden van Theresienstadt op. Diep onder de indruk schreef Sidlin een concertdrama, 'Defiant Requiem', dat voor het eerst in 2002 werd uitgevoerd en nu opnieuw wordt opgevoerd in de Beurs van Berlage. In 'Defiant Requiem ' wordt de muziek afgewisseld met videofragmenten van interviews met overlevenden van Theresienstadt, theatrale monologen en filmbeelden van onder andere de historische propagandafilm 'Der Führer schenkt den Juden eine Stadt'.

Annemieke Bosman praat met schrijfster Sana Valiulina. Het verhaal van haar familie wordt verteld in de film Turn your body to the sun, die vanaf donderdag in de bioscoop te zien is.  In de film Turn your body to the sun van regisseur Aliona van der Horst onderzoekt Sana Valiulina het verleden van haar stille, ondoorgrondelijke vader, die tien jaar in een stafkamp van Stalin heeft gezeten. Met intieme brieven, dagboeken en unieke kleurbeelden uit deo orlog wordt een zowel een persoonlijk als een universeel verhaal verteld, dat nog steeds diepe sporen achterlaat. Sana Valiulina (Estland, 1964) groeide op in Tallinn in een gezin van niet-religieuze islamitische Tataren. Ze studeerde Noorse taal- en letterkunde in Moskou en verhuisde in 1989 naar Amsterdam. In 2000 verscheen haar debuutroman Het Kruis, over het leven in een studentenflat in Moskou. In 2002 volgde de novellebundel Vanuit nergens met liefde. Voor haar monumentale epos Didar en Faroek(2006), over WOII en de nasleep daarvan in de Sovjet-Unie werd ze genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. Dit liefdesverhaal over twee mensen die door oorlog en terreur van elkaar gescheiden worden maar elkaar uiteindelijk toch weer weten te vinden, is deels gebaseerd op haar eigen familiegeschiedenis.Meer recent publiceerde ze Kinderen van Brezjnev (2014) gevolgd door Winterse Buien: of ben ik wel geïntegreerd genoeg? (2016) en Root and Branch (2021) waarin ze de sporen van haar vader volgde.

Andrea van Pol in gesprek met Milou van Rossum. Milou van Rossum interviewde onder anderen Yvonne Kroonenberg, Anja Meulenbelt, Marja Pruis, Xandra Schutte, Anousha Nzume, Manon Uphoff en Dilara Bilgic. Milou van Rossum begon haar journalistieke carrière bij HP/De Tijd, was meer dan tien jaar moderedacteur bij de Volkskrant en werkt sinds 2011 bij NRC. Ze is nu chef van NRC Magazine. Van haar hand verschijnt afgelopen week de bundel 'De buitenkant. Vrouwen over de rol van het uiterlijk'. Van Rossum interviewde veertien vrouwen over hun uiterlijk, en de rol die dat uiterlijk heeft gespeeld en speelt in hun leven. Elk verhaal is anders, elk verhaal is herkenbaar. De buitenkant gaat over dik zijn, over het zoeken naar kleding, over blikken en opmerkingen en complimenten, over de niet altijd negatieve gevolgen van langdurige acne, over ouder worden, over de hoofddoek, over het beschermen van dochters, over gevechten en acceptatie. Over de meetlat die je als vrouw altijd bij je draagt. De buitenkant.

Annemieke Bosman praat met Sasja Janssen over haar bejubelde dichtbundel Virgula. Janssen treedt 12 juni op tijdens het festival Poetry International in Rotterdam.  Virgula, Latijn voor komma, houdt de stilstand tegen, laat de gedachten en de taal voortgaan. De dichteres roept haar in elk gedicht aan, als zou ze een godin zijn, een vriendin of geliefde, iemand die ruimte biedt als de leegte te zwaar wordt. Of ze jaagt haar Virgula’s juist weg als duivelinnen, wanneer angst en paniek haar denken niet laten stoppen. ‘Ik verlang naar een punt, maar mijn Virgula’s kijken er voor uit die te zetten/ik dicht ze me toe, alsof de dood me op de hielen zit’. Janssens gedichten, rijk aan gulzige taal en beelden, zijn gevuld met melancholische herinneringen en, tegelijk, met een groot verlangen naar levenslust. Virgula ontving de Awater Poeziëprijs en was genomineerd voor de Herman de Konickprijs, de Ida Gerhardtpoëzieprijs en de Grote Poëzieprijs. 

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Martijn Simons. Simons werd vorig jaar nog genomineerd voor de BNG literatuurprijs voor zijn roman 'De Hollandse droom'.  Afgelopen week verscheen zijn nieuwe vierde roman 'Heidelberg'. Volgens het Parool een 'vlijmscherpe familietragedie'. 'Heidelberg' gaat over een familie die rouwt om een zoon. Ooit was de familie Wagenaar een modelfamilie – dankzij een vaste aanstelling, een stabiele thuissituatie en een redelijke hypotheek kenden ze geen gebrek, de drie zoons leken zorgeloos op weg naar een stralende toekomst. Nu reizen vier van de vijf familieleden richting Heidelberg om de promotie van een van de zoons bij te wonen; na de plechtigheid zullen ze de as verstrooien van hun oudste. Tijdens de reis blijkt niet alleen dat ieder van hen een eigen manier zoekt om dit grote verlies te verwerken, maar ook dat hun afzonderlijke levens al veel eerder van de rails zijn geraakt. Heidelberg is een confronterende en ontroerende roman over rouw en de eeuwig op spanning staande familiebanden.  Simons schreef eerder de romans 'Zomerslaap' en 'Ik heet Julius'.

Annemieke Bosman praat met uitgever Joost Nijsen over Uitgeversgeluk; het boek waarmee hij na 25 jaar afscheid neemt van zijn eigen uitgeverij Podium. Uitgeversgeluk is een essay waarin Nijsen de lezer een ‘memoir’ vol beschouwingen en anecdotes biedt, boeiend voor zowel de algemene literaire lezer als mensen die kennis willen maken met het boekenvak.

Annemieke Bosman in gesprek met Rachel Beaujean.  Rachel Beaujean (Helmond, 1959) is al sinds 1977 verbonden aan Het Nationale Ballet. Na haar opleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag werd ze als danseres aangenomen bij het gezelschap. In 1981 werd ze bevorderd tot tweede soliste. Na precies twintig jaar nam ze afscheid van het danspodium met het voor haar en Clint Farha gemaakte Sarcasmen van Hans van Manen. Aansluitend werd ze tot balletmeester van Het Nationale Ballet benoemd. In 2003 werd ze hoofd van de artistieke staf en sinds 2017 is Beaujean adjunct-artistiek directeur van het gezelschap. In datzelfde jaar werd ze, bij de viering van haar veertigjarig jubileum, benoemd tot Officier In de Orde van Oranje-Nassau.  Als danseres maakte Beaujean vooral naam met haar vertolkingen van balletten van Hans van Manen, ze was gedurende vele jaren zijn voornaamste muze.  Ze praat in Opium over het Hans van Manen Festival als onderdeel van het Holland Festival.

Annemieke Bosman praat met striptekenaar Hanco Kolk over Poppy; het vierde deel in zijn Meccano reeks. Poppy is een huurmoordenares die van haar opdrachtgever een buitenissig verzoek krijgt dat volledig indruist tegen haar beroepseer.  Het werk van Hanco Kolk is veelvuldig bekroond, onder andere met de Stripschapprijs en de P. Hans Frankfurtherprijs. Samen met Peter de Wit maakt Kolk de serie S1ngle die dagelijks te lezen is in vele Nederlandse kranten.

Annemieke Bosman praat met Simone Atangana Bekono, de kersverse winnaar van de Anton Wachterprijs 2022, de tweejaarlijkse prijs voor het beste literaire prozadebuut. Ze krijgt de prijs voor haar roman 'Confrontaties'. De jury was verrast en geraakt door de verbeeldingskracht van de schrijfster, die het verhaal vertelt van een meisje dat op een dag besluit terug te slaan. Simone Atangana Bekono (1991) groeide op in het Brabantse Dongen en is de dochter van een Kameroense vader en een Nederlandse moeder. Ze debuteerde in 2017 als dichter met de bundel 'Hoe de eerste vonken zichtbaar waren'. Haar roman 'Confrontaties' kwam uit in 2020. Momenteel wordt gewerkt aan een Engelse vertaling en een verfilming van haar debuutroman. De Anton Wachterprijs wordt dit jaar voor de 23e keer toegekend. De prijs, een bedrag van 2000 euro en een beeldje van Anton Wachter, wordt op 25 juni uitgereikt, voorafgaand aan het Literair Festival Harlingen.  Eerdere prijswinnaar zijn onder meer Peter Buwalda, Arnon Grunberg, Tessa de Loo, Ilja Leonard Pfeijffer en Maartje Wortel.

Annemieke Bosman praat met Elke Geurts over haar nieuwe roman "Wie is die vrouw?". De opvolger van haar succesvolle boek "Ik nog wel van jou" Het stof van de scheiding is neergedaald en E.G. woont in haar eigen huis met haar twee dochters. Ze is bezig een nieuw thuis te creëren, en daarnaast een leven voor zichzelf op te bouwen met een nieuwe geliefde, wanneer ze ontdekt dat haar ex jarenlang een dubbelleven heeft geleid met een andere vrouw. Aanvankelijk wil E.G. hier niets mee doen, ze kán er ook niets mee. Deze wending van het verhaal is voor haar te groot, te lelijk en te onbevattelijk. Maar hoe ze ook probeert het verraad te vergeten, op de meest onverwachte momenten duikt het weer op. Dus besluit ze er tóch over te schrijven, om dat wat onder de oppervlakte borrelt en waar we in het dagelijkse leven maar liever niet te veel op letten, bloot te leggen. Terwijl in de buitenwereld een pandemie uitbreekt en de hele wereld op afstand van elkaar moet zien te blijven, leert zij juist steeds meer op mensen te vertrouwen en dichter bij zichzelf te komen dan ze ooit deed.

Andrea van Pol in gesprek met componiste Renske Vrolijk. Het Nederlands Kamerkoor begint deze week met de tournee van '#uncut'. Deze voorstelling gaat over het verliezen en terugvinden van de stem van een transvrouw. Het is een semi-autobiografisch werk van componiste Renske Vrolijk. Vivian was vroeger gevangen in het lichaam van een jongen. De voorstelling vertelt het verhaal van Vivian, trans vrouw of gewoon vrouw. Wie mag het zeggen? Ze kijkt terug op een transitie die niet alleen moedig was, maar ook nieuwe vragen oproept. Na een langdurig traject van psychologisch onderzoek en medische ingrepen is zij nu wie zij wilde zijn. Toch? Maar wat aan te vangen met haar verleden? Wat te doen met de oude foto's? Wie was ze toen, en wie is ze nu? In een collage van flashbacks, afgezet tegen het hier en nu, dendert Vivian door de emotionele achtbaan van voor en na haar beslissing, die geen beslissing was. Geen beslissing kon zijn. Omdat het was zoals het was zoals het is zoals het moet zijn.

Annemieke Bosman praat met schrijver Tom Hofland over zijn roman De Menseneter. Lute werkt als kwaliteitsmanager bij een groot farmaciebedrijf op de Veluwe. Het bedrijf wordt overgenomen door een Zwitserse investeerder, die Lutes hele afdeling boventallig verklaart. Een bittere pil voor Lute: hij moet niet alleen tientallen trouwe collega’s weg zien te werken, maar krijgt ook de opdracht ze over te halen zelf ontslag te nemen. Wanneer Lombard, een freelanceheadhunter, zijn diensten aanbiedt, neemt Lute die van harte aan. Lombard zorgt ervoor dat de werknemers een voor een verdwijnen, en Lute kan zijn handen in onschuld wassen. Als de eerste doden vallen, heeft hij door dat hij een vos in het kippenhok heeft binnengelaten.          Tom Hofland (1990) werd na het verschijnen van zijn debuutroman Lyssa (2017) door de Volkskrant uitgeroepen tot het literaire talent van 2018 en ontving het C.C.S. Crone Stipendium. Zijn tweede roman, Vele vreemde vormen (2019), werd genomineerd voor de BNG Bank Literatuurprijs. Voor De Theatertroep schreef hij de eenakter ‘De Rusofoob’. Hij maakte samen met Pascal van Hulst de podcast De Blankenberge Tapes, die werd genomineerd voor de Prix Europa en meer dan een miljoen keer werd beluisterd.

Annemieke Bosman praat met scenarioschrijfster Anne Barnhoorn. Zij is de vrouw achter de tiendelige komische AVROTROS-dramaserie 'Jos', die vanaf afgelopen zondag te zien is op NPO 3. Jos (gespeeld door Diederik Ebbinge) is de meest oprechte man die je ooit ontmoet hebt. Een man met alleen maar goede bedoelingen die altijd voor iedereen klaarstaat. Zijn puurheid, naïviteit en het feit dat hij sociaal gezien een tikkeltje uit de pas loopt maakt dat Jos de wereld om hem heen niet altijd even goed snapt. Jos is pas gescheiden, heeft twee tienerdochters en een veeleisende baan. Hij is daarnaast druk als vrijwilliger en er zijn steeds meer mensen die beslag op hem leggen. Maar hoeveel kan Jos geven zonder hier zelf aan onderdoor te gaan? Anne Barnhoorn schreef eerder het scenario voor de film 'Aanmodderfakker', Adios Amigos' en de televisieserie  'De regels van Floor'.

Annemieke Bosman praat met schrijver Peter Buwalda. Hij keek voor Opium de documentaire "The Capote Tapes". Door het succes van zijn boeken Breakfast at Tiffany’s en In Cold Blood was schrijver Truman Capote een begrip in het Amerika van de jaren ’60 en ’70. Zijn volgende project, Answered Prayers, zou zijn magnum opus worden. Het door mysterie omgeven boek zou zich afspelen in een wereld vol glamour waar Capote een geliefde gast was: de high society van New York. Zijn vriendinnen, de dames uit deze elite, zagen Answered Prayers met vrees en fascinatie tegemoet vanwege wilde geruchten die rondgingen over het manuscript dat gevuld zou zijn met schandalen. Vlak na Capotes dood in 1984 nam een journalist tientallen interviews af met vriend en vijand van de geroemde auteur. Deze opnames zijn nooit uitgebracht. Tot nu. The Capote Tapes is een eerbetoon aan een van de meest kleurrijke personen van de twintigste eeuw: een icoon van de literatuur, maar door zijn openheid over zijn seksuele geaardheid in een tijd waar dat ongekend was zeker ook voor de queer gemeenschap.

Columnist Arjen Fortuin schreef van september 2017 tot maart 2022 dagelijks een column over televisie voor NRC, de krant waar hij in 1999 begon en eerder literatuurcriticus was. In zijn nieuwe boek 'Kijkt u nog? Waarom je toch de tv moet aanzetten' laat Fortuin zien dat de televisie nog steeds relevant is, juist in een tijd waarin elk weldenkend mens zegt 'eigenlijk' geen televisie meer te kijken. 'Kijkt u nog?' is een terugblik en een aanmoediging ineen, waarin Fortuin vijf redenen geeft om toch te kijken naar het venster dat al zo vaak is doodverklaard. Een selectie van zijn opvallendste stukken aangevuld met beschouwingen daarop.

Annemieke Bosman praat met schrijver Nina Polak over haar nieuwste roman Buitenleven. Rivka en Esse houden na een paar hobbelige jaren nog steeds van elkaar. Ze verlaten de stad en betrekken op het platteland een oud huis met een diepe tuin. Ze maken vrienden in de gemeenschap, maar het buitenleven heeft op hun binnenwerelden een verschillende uitwerking. En wanneer een tv-psychiater uit een naburig dorp in hun leven verschijnt, trekt er een schaduw over de idylle. In Buitenleven laat Nina Polak het uitgestrekte noorden het strijdtoneel zijn voor grote dromen, demonen, vrouwelijke ego’s en vooroordelen. Het is een rijke roman over het moderne leven, de breekbaarheid van liefde en het verlangen om ergens te aarden. Nina Polak debuteerde in 2014 met het bejubelde We zullen niet te pletter slaan (genomineerd voor de Anton Wachterprijs, de ANV Debutantenprijs en de Opzij Literatuurprijs). Haar tweede roman, Gebrek is een groot woord (2018), werd bekroond met de BNG Bank Literatuurprijs, De Inktaap en het Charlotte Köhler-stipendium. Ze schrijft voor De Correspondent.

Het leven van schrijfster Renate Rubinstein heeft zowel virulente als liefdevolle kanten. Langs die uitersten tekent regisseur David de Jongh in zijn documentaire tweeluik 'Tamar - De waarheden van Renate Rubinstein' het waarachtige beeld van één van Nederlands belangrijke opiniemaaksters van na de Tweede Wereldoorlog. Ruim dertig jaar na haar dood is het oordeel soms spijkerhard: “Een narcistische gek, een nare onaangename vrouw, alleen geïnteresseerd in zichzelf, onhebbelijk en onfatsoenlijk”. Maar in het tweeluik is ook volop compassie voor de vrouw die zich na de moord op haar vader in Auschwitz niet meer kon bevrijden van haar angsten. Haar geharnaste en provocerende opvattingen worden door biograaf Hans Goedkoop kernachtig verklaard: “Dat het leven gelukkig is, vond ze een grote leugen. Ze vond dat iedereen onder het tapijt moest kijken. Je moet alles onder ogen zien, wat niemand onder ogen ziet.” 'Tamar, de waarheden van Renate Rubinstein' is, in de traditie van Rubinstein, een compromisloos en onthullend portret van een veelzijdige en omstreden schrijver. Met historicus Hans Goedkoop, sinds 1993 bezig met de biografie, heeft de film een ijzersterke vertelstem. En met het relaas van “lievelingsneef” Maurits, schetst Tamar ook de werdegang van drie generaties Rubinstein. Tamar is een visueel spektakel opgebouwd uit een enorme hoeveelheid uniek foto- en filmmateriaal gecombineerd met een dynamische montage van nieuwe interviews met intimi.

Annemieke Bosman praat met regisseur Jetske Mijnssen over haar regie van Gaetano Donizetti's opera "Anne Bolena" voor de Nationale Opera.  Jetske Mijnssen is een van Nederlands toptalenten in de internationale operaregie en winnaar van de ‘Grand Prix de la Critique’ in 2016,  ze debuteert bij De Nationale Opera. De muzikale leiding is in handen van de Italiaanse dirigent Enrique Mazzola, de nieuwe chef-dirigent van de Chicago Lyric Opera. Hij wordt wereldwijd erkend als de belcantospecialist bij uitstek en leidt in Amsterdam het Nederlands Kamerorkest. Anna Bolena heeft het leven van Anna Boleyn, de moeder van koningin Elizabeth I, tot onderwerp. Zij is de tweede vrouw van Hendrik VIII en wordt door hem aan de kant geschoven voor zijn nieuwe minnares Jane Seymour. Het is een opera over macht, passie, eer en kwetsbaarheid met dodelijke gevolgen en dat alles in een woelig tijdperk.

Andrea van Pol ontvangt Roelof ten Napel, winnaar van de Grote Poëzieprijs 2022 in de studio. Jurylid Vicky Francken geeft een toelichting bij de keuze van de jury. De Grote Poëzieprijs bekroont de beste Nederlandstalige bundel van het afgelopen jaar met € 20.000 en is (sinds 2019) de opvolger van de VSB Poëzieprijs als een toonaangevende prijs voor de beste Nederlandstalige poëziebundel. De genomineerden voor De Grote Poëzieprijs 2022 waren: - Ontbinding van Piet Gerbrandy (Atlas Contact) - Virgula van Sasja Janssen (Querido) - Dagen in huis van Roelof ten Napel (Hollands Diep) - Vervoersbewijzen van Tijl Nuyts (Uitgeverij Wereldbibliotheek) - Aarduitwrijvingen van Charlotte Van den Broeck (De Arbeiderspers) Laudatio De Grote Poëzieprijs. Het werk van al de genomineerde dichters – Piet Gerbrandy, Sasja Janssen, Roeloften Napel, Tijl Nuyts en Charlotte Van den Broeck – is sterk, authentiek en sprekend. Ze hebben elk een heel eigen stem. De jury was zeer onder de indruk van de vijf bundels, al werd er uiteraard wel gediscussieerd over de selectie, op basis van onze eigen voorkeur en smaak. Hierdoor bleef het tot op het laatste moment spannend wiens poëzie we zouden bekronen. We kozen uiteindelijk voor de bundel die ons allemaal zo raakte dat we hem aan al onze vrienden cadeau willen doen. De gedichten in deze bundel zijnl yrisch maar helder, tijdloos én actueel en daarnaast zowel meditatief als speels. Samen vormen de gedichten in deze bundel een harmonieus en prikkelend geheel. De Grote Poëzieprijs 2022 gaat naar: Dagen in huis van Roelof ten Napel (uitgeverij Hollands Diep) Deze jonge dichter heeft een bundel geschreven die opvalt door de manier waarop nauwkeurige analyses hand in hand lijken te gaan met een sensitief en intuïtief bewustzijn. Zijn waarnemingen en observaties zijn steeds het vertrekpunt voor een nauwgezet poëtisch onderzoek. Dat tastende heeft niet alleen iets kalmerends en geruststellends, maar wekt ook bewondering op: de diepte die overal in schuilt; achter handen en ramen, aan tafels, in hoeken, in de regen, de wolken of in namen. Als lezer treed je binnen in een wereld die je herkent, maar die tegelijkertijd ook nieuw voor je is. Deze poëzie is sereen en reflexief zonder dat ze ook maar ergens saai wordt. Zowel de bruikbaarheid als onbruikbaarheid van vergelijkingen wordt gethematiseerd: ‘Wat ermee te vergelijken valt/ valt te begrijpen. ’En:‘geen vergelijking/ vindt vaste grond – als een brug/ tussen twee banken mist!’. Ten Napel is een dichter die tegelijkertijd ook schilder, beeldhouwer, fotograaf is. Hij schrijft vanuit een bezield perspectief, waardoor zijn observaties nergens afstand scheppen, maar vaak juist iets tactiels en soms zelfs intiems hebben. Het huis uit de titel bijvoorbeeld, is ook op te vatten als ons lichaam, of dat van een ander: ‘Als we ons medeleven verbeelden als verplaatsen-in,/ hebben we dan van de ander geen huis gemaakt?’Het ‘in huis zijn’ wordt letterlijk vergeleken met ‘in leven zijn’ wat tegen de achtergrond van een pandemie onnadrukkelijk maar onoverkomelijk nog eens aan betekenis wint. Wij vieren de bundel Dagen in huis van Roelof ten Napel – en prijzen de poëzie die weer eens bewijst een huis te kunnen zijn, met ruime, lichte kamers, voor al wie er onderdak zoekt. Elke Brems, Vicky Francken, John Jansen van Galen, Maarten Moll, Xavier Roelens

Annemieke Bosman praat met regisseur Corinne van Egeraat over de film "Myanmar Diaries" die vanaf donderdag 12 mei in de bioscoop is te zien.      Myanmar Diaries is opgebouwd uit korte films van tien jonge, anonieme Birmese filmmakers en burgerjournalistieke beelden die de brutaliteit van de junta en het moedige verzet vastleggen. De film laat de ontwikkeling zien in het afgelopen jaar vanaf de militaire staatsgreep op 1 februari 2021. Na landelijke protesten en burgerlijke ongehoorzaamheid en gewelddadige repressie waarbij duizenden vreedzame demonstranten werden opgesloten is er nu een groeiend gewapend verzet tegen de junta. Organisch beweegt de film heen en weer tussen documentaire en fictie en vormt zo een naadloos geheel waarin de filmmakers creatieve manieren vinden om hun hoofdrolspelers anoniem te houden.

Annemieke Bosman praat met regisseur Carmen Lamptey over haar jeugdvoorstelling "Kirikou, Karaba en de Toverheks" die zij maakt voor De Toneelmakerij.     Ergens in een dorpje in de jungle, ver weg van hier, woont een piepklein jongetje genaamd Kirikou. De mensen uit Kirikou’s dorp leven al jaren onder de vloek van heks Karaba. Ze toverde alle mannen om in kleine robots, legde de waterbron droog en is duidelijk nog niet klaar met haar toverstreken. Niet zo gek dat de dorpelingen bang zijn voor Karaba. Kirikou is niet alleen de kleinste, hij is ook de dapperste van allemaal. Hij trekt ten strijde om het dorp te redden. Waarom is Karaba zo kwaad en vol wraak? Waarom zo boosaardig en slecht? Kirikou weet zéker dat het antwoord op die vraag hem helpt om een einde te maken aan de ellende in het dorp.

Annemieke Bosman praat met dichter Mustafa Stitou over zijn nieuwste bundel "Waar is het lam."     Mustafa Stitou (1974) heeft filosofie gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. In 1994 debuteerde hij met de dichtbundel Mijn vormen. Daarna volgden Mijn gedichten (1998), Varkensroze ansichten (2003), onder meer bekroond met de Jan Campertprijs, en Tempel (2013), waarvoor hij de Awater Poëzieprijs kreeg. Hij was een jaar lang stadsdichter van Amsterdam, heeft opgetreden op tal van festivals in binnen- en buitenland, en zowel in Zweedse als in Engelse vertaling verscheen een bundel met een selectie uit zijn werk. In 2018 werd zijn poëzie bekroond met de A. Roland Holstprijs. In Waar is het lam?, zijn vijfde dichtbundel, zet Stitou een wereld neer die zowel archaïsch is als hedendaags, en onderzoekt hij het drama van het offer vanuit verschillende invalshoeken. Draait het uiteindelijk om angstbezwering? Is het gevaar dat moet worden afgewend ingebeeld of reëel? Waar is het lam? is intrigerende en indringende poëzie, waarin het persoonlijke en politieke, droom en werkelijkheid, vrees en verlangen continu op elkaar ingrijpen.

Presentator Brecht van Hulten in gesprek met Adriënne Groen, conservator. 'De sneaker is het belangrijkste culturele object van onze eeuw. In de sneaker komen alle belangrijke design-thema's van onze tijd samen: van duurzaamheid tot commercie, van stijl tot subcultuur, van technologie tot mode', aldus Timo de Rijk, directeur van het Design Museum in Den Bosch. Vandaar dat het Design Museum Den Bosch deze zomer uitpakt met de tentoonstelling 'Sneakers Unboxed'. In de tentoonstelling krijg je als publiek een kijkje achter de schermen bij de schoen die voor technologisch doorbraken heeft gezorgd, nieuwe jeugdculturen heeft geïnspireerd en de modewereld op z'n kop heeft gezet. 'Sneakers Unboxed' combineert de geschiedenis en de culturele context van de sneaker met de laatste innovaties op het gebied van design en duurzaamheid. De tentoonstelling komt van het Design Museum Londen, maar er is een Nederlands verhaal aan toegevoegd door conservator Adriënne Groen.

Annemieke Bosman in gesprek met Wim van Sinderen, fotograaf en conservator. Het Fotomuseum Den Haag brengt een hommage aan fotograaf Paul Blanca. Blanca stierf onverwachts het afgelopen najaar. Paul Blanca werd in de jaren tachtig bekend met provocerende foto’s en zelfportretten. Blanca werd in één adem genoemd met fotografen als Erwin Olaf en Robert Mapplethorpe. Een foto van zijn rug met daarop een afbeelding van Mickey Mouse gekerfd (1986), wordt gerekend tot een van de iconen van de Nederlands fotografie, evenals het aangrijpende beeld van een naakte Blanca die zijn eveneens naakte moeder omhelst (1982). In de jaren tachtig van de vorige eeuw baarde Paul Blanca veel opzien met esthetisch geënsceneerde portretten waarin hij de meest extreme handelingen – grenzend aan performances - met zichzelf uithaalde. Zo stak hij een half dozijn palingen in zijn keel en liet hij een pijl zijn wangen doorboren. De opzet van deze reeks zelfportretten was om in een staat van ultieme zelfbeheersing en concentratie een zo veelzeggend mogelijk beeld te scheppen van een eenduidig fotografisch moment. Ofwel het ‘moment’ als ‘monument’; een perfecte samenkomst van persoon, plaats en tijd in één strak omkaderd beeld. Conservator Wim van Sinderen stelde een tentoonstelling samen met vijftig foto's uit zijn vroege werk (1980 - 1995).

Annemieke Bosman in gesprek met Bertram Mourits, hoofd Collecties van het Literatuurmuseum in Den Haag. Hij promoveerde op de poëzie van de Zestigers en schrijft over literatuur in tijdschriften als De Parelduiker, en Poëziekrant. Roel Houwink, Jo van Ammers-Küller of het echtpaar Scharten-Antink: grote literaire namen van voor de oorlog, maar in de oorlog waren ze fout en daarna werden ze uit de Nederlandse letteren ‘gezuiverd’. Hoe waren ze ertoe gekomen zich aan te sluiten bij de Duitse bezetter? In het boek 'De achterkant van de bevrijding' komt Bertram Mourits tot een nuchtere vaststelling. Lang niet allemaal waren ze volbloed fascisten, de literaire wereld werd bevolkt door gewone mensen die zich zorgen maakten om hun gezin en hun leven, en geen idee hadden wat ze anders zouden kunnen doen dan schrijven. Maar de bevrijding had ook voor veel andere schrijvers een achterkant die vroeg om rekenschap en bezinning. Nu, een eeuw later, is de zorg om onze beschaving en de angst voor het vreemde teruggekeerd, en zien we hoe extreemrechts daarvan profiteert.

Annemieke Bosman in gesprek met theatermakers Jacob De Groot en Victor IJdens. De Groot en IJdens spelen bij het gezelschap KONVOOI de voorstelling 'DE MEESTER EN MARGARITA'. Onder de vlag van muziektheatergezelschap Orkater/De Nieuwkomers onderzoeken zij aan de hand van Boelgakovs meesterwerk 'De meester en Margarita' hoe de mens zich staande houdt in een wereld waarin waarheid haar waarde verloren lijkt te hebben. Het is een zoektocht naar houvast in een tijd waarin men het recht claimt op zijn eigen werkelijkheid en feiten ook maar een mening lijken te zijn. Eerder maakte KONVOOI de prachtige voorstelling ILIAS, die te zien was op Oerol.

Annemieke Bosman praat met actrice en theatermaakster Julika Marijn over de voorstelling 'Etty Hillesum'.  Etty Hillesum (1914-1943) was een Nederlands-joodse vrouw die een dagboek bijhield tijdens de Tweede Wereldoorlog. Haar dagboek is vele jaren later gepubliceerd. Julika Marijn wekt in de voorstelling Etty Hillesum - Dat Onverwoestbare in mij Etty weer tot leven. Ze werd geraakt door de manier waarop Etty ondanks alles, toch de schoonheid van het leven bleef zien. Al zingend en spelend vertelt Marijn haar indrukwekkende verhaal. Julika Marijn (1972) is een Nederlandse actrice, zangeres en theatermaakster. Al op jonge leeftijd speelde ze in jeugdproducties van Toneelgroep Amsterdam (nu ITA). Ze studeerde vervolgens aan de Academie voor Kleinkunst in Amsterdam, waar ze haar studie in 1998 afrondde. Sinds 2003 schrijft Marijn haar eigen theaterproducties.

Andrea van Pol in gesprek met Loes Faber, kunstenaar en illustrator. Faber maakte het boek 'Ik ben mijn muze', over eigenzinnige vrouwen die de kunstgeschiedenis veranderden. Picasso, Van Gogh en Duchamp: het zijn kunstenaars die de kunstgeschiedenis hebben bepaald. Maar in diezelfde tijd waren er belangrijke vrouwelijke kunstenaars die vaak worden vergeten. Ze waren soms de muze van een mannelijke kunstenaar, maar vaker nog hun eigen muze. Stuk voor stuk vrouwen die zo vrij mogelijk leefden en vochten voor wat ze belangrijk vonden, niet bang om zich aan de norm te ontworstelen. Hun werk en hun levensverhalen zijn van even grote betekenis geweest voor de kunstgeschiedenis als voor de emancipatie van de vrouw. Ze behandelden thema’s die vandaag de dag nog steeds actueel zijn: gender, seksualiteit, moederschap, racisme en feminisme. 'Ik ben mijn muze' is een visuele ode aan acht eigenzinnige vrouwelijke kunstenaars waaronder Frida Kahlo, Charley Toorop en Artemisia Gentileschi. Zij vormen de ongeziene kant van een kunstgeschiedenis waarvan de belangrijkste iconen altijd mannen zijn geweest. Faber's werk verscheen in o.a. de Volkskrant en De Standaard. Ze studeerde af op het vrouwelijk zelfportret in de beeldende kunst.  'Ik ben mijn muze'is haar debuut.

Annemieke Bosman praat met schrijver en filmmaker Tessa Leuwsha over haar boek "De wilde vaart".  ‘De wilde vaart’ van Tessa Leuwsha vertelt in teksten en beelden over de kracht van de natuur en het universele belang van het koesteren van rolmodellen. Tessa Leuwsha en haar man Sirano willen de eeuwenoude Plantage Frederiksdorp behoeden voor verval, maar als het coronavirus uitbreekt dreigen ze hun bezit te verliezen. Ontmoedigd besluiten ze in een open boot op zoek te gaan naar hun eigen kern en de overlevingsdrift van een volk. Varend over meanderende rivieren en dichtbegroeide kreken ontmoeten ze in dorpen en op vrijwel verlaten plantages Inheemsen en nazaten van slaafgemaakten en contractarbeiders. Zij weten de economische malaise het hoofd te bieden, even vindingrijk als de vergeten helden die vanuit hetzelfde grillige landschap streden tegen elke vorm van overheersing

Annemieke Bosman in gesprek met filmregisseur Shamira Raphaëla. Raphaëla's nieuwste film 'Shabu' ging eind april in premiere en gaat over Shabu, een 'street smart'-puberjongen uit Rotterdam-Zuid, die na een joyride probeert zijn leven weer op te pakken. Een komische en ontroerende film, over een jongen die groter lijkt dan hij is. De film gaat over verantwoordelijkheid nemen voor je daden. Shamira Raphaëla (1982) groeide op tussen meerdere culturen. Ze heeft een Nederlandse moeder, een vader van Curaçao en woonde de eerste jaren van haar leven op Aruba. Raphaëla debuteerde met de documentaire 'Deal With It', een rauwe persoonlijke film over destructieve familiepatronen en onconventionele liefde, die in 2015 meerdere internationale prijzen won. Haar volgende film, de documentaire 'Lenno en de maanvis' vertelt het verhaal van een jongen met gedragsproblemen. De film won de Award for Best Children’s Documentary op IDFA 2018 en ontving de Best European Childrens Doc Award van de European Childrens Film Association tijdens de Berlinale in 2019. In 2019 ontving Shamira een Gouden Kalf voor de documentaire 'Papa en de krijgsheer', een zoektocht van een dochter naar antwoorden, die zich afspeelt in het naoorlogse en verscheurde Liberia. Datzelfde jaar bracht ze een controversiële documentaire uit over de opkomst van rechts populisme en white supramacy in Nederland, genaamd 'Ons Moederland'.

Annemieke Bosman praat met schrijver Deniz Kuypers over zijn roman "De atlas van overal". Met dit boek is hij genomineerd voor de Libris Literatuurprijs die 9 mei wordt uitgereikt.  ‘De atlas van overal’ van Deniz Kuypers gaat over een man in het Turkije van de jaren zestig die zichzelf genoodzaakt ziet zijn schrijversdroom opzij te zetten en naar Nederland te komen. Zijn zoon Deniz wordt wél schrijver en verhuist naar Amerika. Als Deniz zelf kinderen krijgt, ontstaat de behoefte het verleden van zijn vader, die hij twintig jaar niet heeft gesproken, te onderzoeken. Zijn vragen leiden hem van Oost-Turkije naar Californië en uiteindelijk terug naar Nederland.

Andrea van Pol in gesprek met Johan van de Gronden, schrijver, filosoof en essayist. Begin april verscheen van zijn hand 'Het vlindertje van Methusalem', essays over natuur en landschap. Verhalende essays over natuur, filosofie en het leven tussen vita activa en vita contemplativa.  Zo duikt Van de Gronden in het titelessay in het magische leven van de monarchvlinder, een bedreigde trekvlinder uit Midden-Amerika. En in Zuid-Afrika speurt hij naar de resten van een verdwenen taal en de motieven van een zonderlinge Duitse geleerde om koortsachtig de belevingswereld vast te leggen van de laatste ǀXam-sprekers. Essays met een lichte weemoed en verwondering over natuur, landschap en onze verhouding tot beide. Johan van de Gronden is naast schrijver ook bestuurder. Zo is hij directievoorzitter van het KWF, voorheen directeur van het Wereld Natuur Fonds. In zijn verhalende essays onderzoekt hij de relaties tussen mens, natuur en landschap. Ook reflecteert hij geregeld op de spanning tussen de vita activa (hij vervult tal van bestuurs- en toezichthoudende functies in het maatschappelijk middenveld) en de vita contemplativa: ‘Ik heb lang gedacht dat de twee moeilijk te verenigen waren: de beschouwende filosoof in mij en de wat ongeduldige bestuurder. Maar gaandeweg ontdek je dat juist in de spanning tussen die twee polen de energie en de creativiteit gedijen.’ Eerder schreef hij Wijsgeer in het wild (2015).

Annemieke Bosman praat schrijver en slavist Sjeng Scheijen. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne post hij elke dag op sociale een media een werk van een Oekraïense kunstenaar. Annemieke gaat met Scheijen op enkele van die kunstenaars dieper in.

Annemieke Bosman in gesprek met Abdelkader Benali. Deze week verschijnt het boek 'Het andere verhaal - Marokkaans Modernisme van 1956 tot nu' van schrijver Abdelkader Benali. Gelijktijdig is in het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen een tentoonstelling te zien met Marokkaanse kunst, waar Benali gastconservator van is. Voor het eerst in Nederland worden zo’n 40 Marokkaanse kunstenaars bij elkaar gebracht om een beeld te geven van de ontwikkeling van de Marokkaanse moderne kunst vanaf de onafhankelijkheid in 1956 tot nu. Met o.m.: Hamid el Kanbouhi (1976), Nour-Eddine Jarram (1956), Khalil Nemmaoui (1967) en Wafae Ahalouch el Keriasti (1978).

Annemieke Bosman praat met striptekenaar Typex over het biografische boek dat hij maakte van de 18e eeuwse filosoof Moses - Moishe - Mendelssohn.  Het Joods Museum in Berlijn vroeg Typex de catalogus voor een op handen zijnde tentoonstelling over Moses Mendelssohn te maken. De tentoonstelling opent op 14april in Berlijn en zal tot in september 2022 te zien zijn in Berlijn, waarna de expositie gaat reizen. Aan de hand van zes sprekende anekdotes weet Typex deze18e-eeuwse filosoof Moses Mendelssohn – Moishe – op aandoenlijke wijze weer tot leven te wekken. Terwijl Moishe een kleine, gebochelde, verlegen man was die stotterde, was iedereen onder indruk van zijn gevoel voor humor, zijn elegante schrijfstijl, en zijn vriendelijke en diplomatieke houding. Voor Mendelssohn gingen gewetensvrijheid en de juridische gelijkwaardigheid van godsdiensten hand in hand, zoals dat moderne, pluralistische samenlevingen past.

Andrea van Pol praat met Remco Daalder, schrijver en stadsbioloog in Amsterdam,r over zijn nieuwe boek "De soortenjager". In De soortenjager laat bioloog Remco Daalder zien hoe het is om een echt fanatieke vogelaar te zijn. Daalder heeft in zijn leven al best veel vogels gezien, maar hij behoort niet tot de Nederlandse top. Dan moet je meer dan 1500 soorten gezien hebben. En internationaal telt hij al helemaal niet mee: er zijn wereldwijd tientallen vogelaars die meer dan 8000 soorten mochten afvinken. Daalder besluit zichzelf een doel te stellen: hij wordt soortenjager. Maar omdat meer dan 1500 soorten zien hem iets te hoog gegrepen lijkt voor iemand die met de grootste tegenzin in een vliegtuig stapt, stelt hij zijn doel lager. 1000 soorten. Ongeveer 10 procent van het totale aantal vogelsoorten in de wereld. Met humor, kennis van zaken en veel inlevingsvermogen laat Remco Daalder zien dat soortenjagen van alle tijden is en hoe verslavend het is om lijstjes bij te houden. In één ding wijkt hij trouwens wel af van de meeste soortenjagers: Daalder kan heel goed relativeren.

Annemieke Bosman praat met Hans Heijnen over zijn documentaire "Het Kruis van Tegelen".  De vijfjaarlijks opgevoerde Passiespelen in het Limburgse dorp Tegelen gaan over de laatste lijdensdagen van Jezus Christus. Die traditie, waar bijna heel het Limburgse dorp aan meedoet, gaat al terug tot 1931. Het is ook een traditie die vaak gepaard gaat met conflicten over teksten, vernieuwing en de opzet van het spel. Want de bijbel blijft een serieuze zaak. In de schaduw van de laatste Passiespelen ontvouwen zich de lijdensverhalen van een paar passiespelers die met eigentijdse dilemma’s worstelen zoals machtsmisbruik, huiselijk geweld, homoseksualiteit, migranten, gelijkwaardigheid, maar ook het lijden onder Bijbelse thema’s zoals verraad, uitstoting en misplaatste trots. De voice-over is van de in Tegelen geboren acteur Huub Stapel.  Het Kruis van Tegelen was Eerste Paasdag 17 april om 20:20 uur te zien op NPO 2. 

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver en journalist Pieter Waterdrinker. Waterdrinker schreef zijn nieuwe boek in het Schrijvershuis aan het Spui in Amsterdam, in 2020, tijdens de coronapandemie. In het voorjaar van dat jaar verruilden Pieter Waterdrinker, zijn vrouw en drie poezen hun appartement in Sint-Petersburg voor een tijdelijk onderkomen in Frankrijk. Waterdrinker's nieuwe boek 'Biecht aan mijn vrouw' is een even hilarisch als weemoedig relaas over de zin van het leven, over liefde, kinderen, trouw en ontrouw, over het verstrijken van de tijd en het onherroepelijke ouder worden. Met schwung en milde spot becommentarieert Waterdrinker de huidige tijd, waarbij hij de lezer wederom tot de laatste bladzijde weet te boeien. Waterdrinker schreef al eerder grote successen als 'Tsjaikovskistraat 40', 'De rat van Amsterdam' en 'De dood van Mila Burger'. 

Annemieke Bosman praat met regisseur Mijke de Jong over haar nieuwe film "Along the way". Deze film kwam tot stand toen Mijke de Jong als vrijwilliger in het vluchtelingenkamp Moria op Lesbos de jonge Afghaanse tweelingzussen Nahid en Malihe Rezaie ontmoette. Ze baseerde de film grotendeels op hun persoonlijke verhaal, maar ook de verhalen van andere jonge vrouwen komen erin terug.

Presentator Brecht van Hulten in gesprek met Sanne Thierens. Sanne Thierens promoveerde als eerste Nederlandse op het gebied van musicaltheater, met een proefschrift over de musicals van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink. En is conservator van deze tentoonstelling. De musicals van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink in de jaren zestig, zeventig en tachtig waren legendarisch en opvallend actueel. Vrouwenemancipatie, seksuele revolutie, abortus, Homoseksualiteit, milieuvervuiling en nucleaire oorlogsdreiging waren de spraakmakende thema's uit 'Heerlijk duurt het langst', 'En nu naar bed'. 'Foxtrot' en 'Wat een planeet.' In het museum Allard Pierson in Amsterdam is de tentoonstelling 'Zeur niet!' te zien . De musicals van Annie M. G. Schmidt en Harry Bannink komen tot leven door middel van kostuums, decorstukken, ontwerpen en veel beeld en geluid.

Annemieke Bosman gaat in gesprek met Raoul de Jong over zijn boek Gesprekken met opa. Terwijl Raoul de Jong het verhaal van zijn Surinaamse voorouders in elkaar puzzelt voor zijn boek Jaguarman, takelt zijn Groningse opa langzaam af. In veel opzichten zijn Raoul de Jong en hij elkaars tegenpolen. Opa Ep is een witte man van 90, die zijn hele leven niet hoefde te koken of schoon te maken en die vrouwen niet vertrouwt achter het stuur. Raoul is 35, van kleur, valt op mannen, heeft geen rijbewijs en huilt om films met Julia Roberts. Maar zijn opa is een van de mensen die Raoul zijn leven gaven. Wanneer Raoul opa Ep bezoekt in diens nieuwe kamer in een verzorgingstehuis, is hij warriger en breekbaarder dan ooit. Raoul besluit met hem in gesprek te gaan, nu het nog kan. Om de verhalen van zijn opa’s generatie te begrijpen en te bewaren. Met de coronapandemie en de wereldwijde Black Lives Matter-protesten op de achtergrond, praten opa en kleinzoon over leven, dood en alles daartussenin.Gesprekken met opa, gebaseerd op de stukken die Raoul schreef tijdens zijn opa’s laatste levensjaar, is een warm universum vol levenslessen, liefde, tevreden glimlachen en grote en kleine sprookjes.

Annemieke Bosman in gesprek met Eva van Barneveld. “Genieten tot het gaatje” is het levensmotto van Hetty en Jeanne. Ook al zijn ze niet de jongsten meer, Hetty (76) en Jeanne (91) gaan eropuit, dansen op het strand, genieten van muziek, cultuur en vooral van elkaar. Het kleurrijke leven van deze vrouwen verandert als dementie meer grip krijgt op Jeanne. Hetty moet aanzien hoe de ziekte gaten slaat in de persoonlijkheid en het vermogen van haar “liefsteling”. Documentairemaker Eva van Barneveld volgde het stel vanaf het voorjaar 2019 tot en met het najaar 2021, tijdens deze ingrijpende, maar ook mooie jaren, waarin de liefde ondanks alles overeind blijft. In 2Doc: Liefsteling, maak je van dichtbij de uitdagingen mee waar Hetty als geliefde en als mantelzorger van Jeanne voor komt te staan. Eva van Barneveld brengt in Liefsteling een ode aan de liefde en laat zien dat er ook bij dementie nog manieren mogelijk zijn van liefdevol samenzijn en innige verbondenheid.  'Liefsteling' ging op zondag 10 april 2022 in wereldpremiere bij het filmfestival 'Movies that Matter' en was op maandagavond 11 april te zien op tv in 2DOC bij KRO-NCRV op NPO 2.

Annemieke Bosman gaat in gesprek met de mannen van muziektheatergroep Släpstick. En zij spelen live drie nummers uit hun voorstelling "The Roaring Twenties".  De shows van Släpstick zitten vol muziek, theater, humor, spektakel, melancholie, variété, zang en dans en verwijzen naar de grote meesters als Laurel & Hardy, Buster Keaton, Charlie Chaplin en de Marx Brothers. The Roaring Twenties is de opvolger van de internationale successhow SLÄPSTICK, die in een van de vele jubelende recensies werd omschreven als ‘variété op lachwekkend hoog niveau’ en waarmee Släpstick volle zalen trok in België, Denemarken, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Nederland, Nieuw-Zeeland en Schotland. Op het gerenommeerde Fringe Festival in Edinburgh werd de show bekroond met The Spirit of The Fringe Award, de derde internationale prijs naast de Nederlandse Johan Kaartprijs en de Duitse Comedy Award Moers. Vanwege het 25-jarige bestaan brengt het gezelschap nu een feestelijke jubileumvoorstelling naar de theaters. Met de nieuwste technieken reist Släpstick honderd jaar terug in de tijd. The Roaring Twenties is een feest in de stijl van de jaren twintig van de vorige eeuw, compleet met rode loper. Bereid je voor op een avond die de gloriedagen van slapstick eigentijds laat herleven. Geniet van de buzzing beat van het dansorkest, baad jezelf in de pracht en praal van de feestzaal in Jugendstil en zwelg in de decadentie van de upper class. En wat zou het als de tafelpoten een beetje wankel zijn? So what, als het orgel op instorten staat. Hoezo, de kroonluchter hangt aan een paar losse boutjes? Alles is onder controle! Er kan echt hélemaal niks misgaan! Toch?

Andrea van Pol in gesprek met televisiemakers Hasna El Maroudi en Nora Akachar. Hoe kan het dat Mark Rutte van alles vergeet en toch aan de macht blijft? Wat gebeurt er als je als gewone zwarte vrouw ineens net zo rijk wordt als Elon Musk? Hoe kun je het beste onder de druk uitkomen om geld naar je familie in Turkije te sturen? Het VPRO tv-programma Seef spees is een experimenteel programma waarbij er met satire en absurdisme naar de samenleving en culturele normen wordt gekeken. Misschien lach je je rot, steek je er iets van op, doet het een beetje pijn of vraag je je af waar de fuck je nou net naar gekeken hebt. Alles kan en mag in de speeltuin van een nieuwe generatie makers, aldus initiatiefnemers Clarice Gargard en Hasna El Mouradi.

Annemieke Bosman in gesprek met Bart Schneemann. Het Nederlands Blazers Ensemble en de poppenspelers van de Duda Paiva Company presenteren vanaf 30 maart 2022 een compleet nieuwe uitvoering van de Matthäus-Passion. In deze ingekorte, interdisciplinaire voorstelling van Bachs meesterwerk worden muziek, dans en poppenspel samengesmeed tot een avontuurlijke theatrale voorstelling. De internationale stersopraan Claron McFadden, bariton Rick Zwart en het Nederlands Blazers Ensemble met onder meer de Turkse ney-speler Sinan Arat, en de jonge Syrische dudukspeler Ghaeth Almaghoot doen mee. De voorstelling is van 30 maart tot en met 15 april te zien in het land.

Annemieke Bosman spreekt regisseur over Casper Vandeputte over de voorstelling De Gebroeders Leeuwenhart van Het Nationale Theater. Astrid Lindgren schreef de indrukwekkende jeugdroman De Gebroeders Leeuwenhart in 1973. Ze wilde kinderen troosten met dit verhaal. En dat is gelukt. Bijna vijftig jaar later is het voor veel mensen nog steeds het mooiste kinderboek dat ze ooit lazen. Je ziet dit avontuurlijke verhaal over dood, liefde en moed nu opnieuw in het theater.

Andrea van Pol in gesprek met schrijfster Cindy Hoetmer. Het zou een spetterend jaar worden, dacht Cindy Hoetmer, die na jaren weer eens een boek had geschreven. En toen kwam de pandemie. Sommige mensen raakten alles kwijt, maar Cindy had niet zo veel te verliezen. Ze merkte dat het leven gewoon doorgaat, al kun je het niet meer vieren met feestjes en vakanties. Niettemin gebeurden er dingen, kleine dingen en grote. Ze sprak weer eens af met een man, deed mee aan ongemakkelijke zoomborrels, adopteerde een Griekse hond met een scheef bekje, dronk koffie op straat en bestudeerde elke dag de covid-grafieken. Hoetmer schrijft opnieuw briljant en droogkomisch over haar leven in Amsterdam, en over alle grote en kleine dingen die op haar weg komen. Net als in haar vorige, goed ontvangen, autobiografische roman Min of meer opmerkelijke gebeurtenissen uit het leven van een treuzelaar, beschrijft Hoetmer op humoristisch-melancholieke wijze de dagelijkse realiteit van een oudere vrijgezel. Dit keer in een periode van dichte kroegen, lege straten en volle ziekenhuizen.

Annemieke Bosman in gesprek met scenarioschrijver Nathan Vecht. Dan is te gast scenarioschrijver Nathan Vecht over de vijfdelige tv-miniserie 'Het jaar van Fortuyn'. 'Het jaar van Fortuyn' gaat over de historische politieke strijd tussen vermoorde politicus Pim Fortuyn en PvdA-lijsttrekker Ad Melkert. De serie laat zien hoe in een periode van nog geen jaar het politieke landschap in Nederland voorgoed verandert.

Annemieke Bosman in gesprek met journaliste en schrijfster Kirsten van Santen. Kirsten van Santen schreef 'Water pakken’ een persoonlijke zwembiografie, een verkenning van de Nederlandse natte wildernis, maar ook een literaire ode aan het water en het eerste Nederlandse ‘zwemboek’ dat de ziel van een volk van zwemmers tracht te doorgronden. Wie zwemt, bevrijdt zich van de dagelijkse beslommeringen. In die zin is zwemmen een ontsnapping en zijn zwemmers vrije geesten die zich in een betoverend en bij vlagen angstaanjagend parallel universum begeven waarin alles vloeibaar wordt. In 'Water pakken' zwemt kunstjournalist en cultureel antropoloog Kirsten van Santen kriskras door Nederland, van chloorbaden, via rivieren en plassen naar de open zee, op zoek naar badgasten, waterwezens en vergeten zwemhelden. Ze verkent de culturele betekenis van zwemmen in een land dat voor een groot deel onder de zeespiegel ligt. Tijdens haar zoektocht treft ze gelijkgestemden, van Amsterdamse wedstrijdzwemmers tot Zeeuwse wildzwemmers, poedelnaakte dichters en bijna verdronken schrijvers die over hun relatie met het water vertellen.

Annemieke Bosman in gesprek met Catharina Th. Bakker. Zij schrijft de biografie van schrijfster Fré Domisse. Deze week verschijnt een heruitgave van haar geruchtmakende roman "Krankzinnigen" uit 1929. "Krankzinnigen" gaat over Dommisses eigen ervaringen in een psychiatrische instelling, waar zij als tiener in werd opgenomen en jaren verbleef. Ze schreef haar verhaal op om verbinding en begrip te kweken tussen psychiatrische patiënten en de maatschappij. Annemieke Bosman en Catharina Th. Bakker praten over "Krankzinnigen" en het leven en werk van Fré Domisse. 

Andrea van Pol in gesprek met Bas Kosters. In 2022 vindt eenmalig een bijzondere editie plaats van De Grote Kunstshow, geheel gewijd aan Bas Kosters, een van Nederlands meest eigenzinnige modekunstenaars. In Arnhem, Amsterdam en Utrecht zal De Grote Kunstshow worden opgevoerd. De Grote Kunstshow met Bas Kosters is een anderhalf uur durende show, waarin de mode, tekeningen, poppen, wandkleden en andere uitingen van Bas Kosters theatraal tot leven worden gewekt. Met licht, muziek, monologen, interviews en theater worden hoogtepunten uit Kosters multidisciplinaire oeuvre gepresenteerd en – vooral – de drijfveren en verhalen hierachter voor het voetlicht gebracht. Genderidentiteit, schoonheidsidealen, overconsumptie, kwetsbaarheid en erotiek zijn de fascinaties van Bas Kosters – ideale ingrediënten voor een prikkelende Kunstshow. De Vlaamse theatermaker Lucas de Man presenteert de Kunstshow. Bas Kosters (1977) is een Nederlandse modeontwerper en kunstenaar die bekend staat om zijn overrompelende, eigenzinnige beeldtaal. Kosters won in 2003 de Robijn Fashion Award met zijn afstudeercollectie ‘Two Teacups and a Frying Pan’ en richtte in 2005 de Bas Kosters Studio (BKS) op. Daarna ontving hij de Dutch Fashion Incubator Award (2009), de Dutch Fashion International Incubator Award (2009) en recent het prestigieuze Prins Bernhard Cultuurfonds Mode Stipendium (2018). Kosters is een multidisciplinair talent en beschouwt mode als een van zijn ‘talen’, naast illustraties, schilderijen, poppen, wandkleden en ander grafisch werk.

Annemieke Bosman in gesprek met toneelschrijfster Vera Morina en acteur Vanja Rukavina. Volim te (Ik hou van jou) is de debuutvoorstelling van de Nederlands-Kosovaarse schrijver Vera Morina (winnaar Young Artist Award). In een mix van sciencefiction en psychologisch drama poogt zij, samen met regisseur Abdel Daoudi en acteurs Vanja Rukavina en Gonca Karasu, grote thema’s als oorlog en rouw behapbaar te maken.  Vera Morina schrijft toneel, scenario’s en poëzie. In 2019 studeerde ze af aan de opleiding Writing for Performance aan de HKU. Sinds haar afstuderen schrijft ze o.a. voor Frascati Producties, Likeminds en Toneelgroep Oostpool. Ze nam deel aan het schrijftraject Slow Writing Lab V bij het Nederlands Letterenfonds en ontving de Young Artist Award, een Amsterdamse prijs ter ondersteuning van jonge talentvolle kunstenaars bij de start van hun professionele carrière. Thema’s die veelvuldig terugkomen in haar werk zijn afkomst, identiteit, seksualiteit en familie.

Annemieke Bosman in gesprek met Jannetje Koelewijn over haar pasverschenen boek 'Late Liefde'.  'Als meisje van twaalf werd Margaretha H. Schenkeveld (1928) verliefd op Arie Hoekstra. Hij was haar leraar Grieks op het gymnasium, pas getrouwd, bijna vader en zestien jaar ouder dan zij. Ze trouwden in juni 1976. Zij was hoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, hij hoogleraar Grieks in Brussel.  In Late liefde vertelt ze aan haar oud-student Jannetje Koelewijn hoe haar verlangen naar Arie na vijfendertig jaar vervuld werd. Ze leest haar voor uit zijn liefdesbrieven en praat met haar over haar andere grote liefde: de literatuur.  Koelewijn, die als kind te horen kreeg dat geleerde vrouwen tragische wezens waren, ging een jaar lang wekelijks bij haar op bezoek en bleef haar vragen stellen. Waarom wachtte Greet al die jaren op Arie? Ondertussen denkt ze terug aan de vader van haar vriendinnetje en wat ze met hem beleefde toen ze veertien was.'

Annemieke Bosman in gesprek met Lisenka Heijboer Castañón en Stephanie Pan over de voorstelling 'I have missed you forever' uit het Opera Forward Festival.  Voor dit project is een collectief gevormd van performers, schrijvers en componisten met een basis in verschillende disciplines en achtergronden. Door het onderlinge delen van verhalen, het aanleren van liederen en bewegingen, het uitwisselen van vaardigheden in workshops en via online kanalen, werd de grondlaag gelegd voor deze productie. Het makersteam heeft haar ideeën aan de performers gegeven, die op hun beurt met een overvloed aan visies en creaties op de proppen zijn gekomen.  De voorstelling is met recht een collectief werk te noemen, dat via parallelle tijdlijnen en vanuit verschillende disciplines in de steigers is gezet. Dat alles komt samen in een laatste snelkookpanmontage en repetitieperiode die leidt tot de voorstellingen in Internationaal Theater Amsterdam (ITA). Daar zal het publiek de performers omringen, en op haar beurt omringd worden door rituelen van rouw en vreugde: het resultaat van deze omvangrijke onderneming.

Annemieke Bosman in gesprek met auteur Laurens de Vos over zijn boek 'Dramatische Vrouwen'.  Wat bezielde Euripides om de allochtone Medea ten tonele te voeren wanneer oorlogswolken zich boven Athene samenpakken? Waarom wil de duivel Mariken van Nieumeghen inwijden in de wondere kunst van de alchemie? Welke alliantie heeft Lady Macbeth gesloten met de heksen op de heide? Wat ligt de revolver op Winnies zandhoop in Becketts Happy Days daar zo omineus te blinken?  Elk personage draagt geheimen mee. Laurens De Vos vindt de passende sleutel om ze hen te ontfutselen. Hij volgt tien fascinerende vrouwen. Heksen en heiligen, moeders en minnaressen. Vrouwen die gevangen zitten in een mannelijke burcht, maar ook vrouwen die de lakens uitdelen. Deze theatergeschiedenis verkent het tijdsbestek waarin ze zich bewegen en onthult hoe ze een commentaar zijn op de maatschappelijke én literaire zeden van hun tijd.  Laurens De Vos doceert theatergeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is de auteur van Sarah Kane in Context (2010), Cruelty and Desire in the Modern Theater (2011), Beckett’s Voices/Voicing Beckett (2021) en Shakespeare. Auteur voor alle seizoenen (2016).

Annemieke Bosman in gesprek met Anja Sicking over haar nieuwste boek 'De Visionair'.  Anja Sicking (Den Haag, 1965) is een Nederlandse schrijver. Sicking studeerde klarinet aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.  Anja Sicking debuteerde in 2000 met Het Keuriskwartet, waarvoor ze de Geertjan Lubberhuizenprijs ontving. Haar tweede roman, De stomme zonde, is vertaald in het Duits, Engels en Turks. Ze is redacteur van het literaire tijdschrift Tirade en geeft les op de Schrijversvakschool Amsterdam. Ze schreef meerdere essays over 'de schrijfrobot', onder andere in Trouw en Tirade. Eerder dit jaar trad ze  op in Waag for the Future in een programma over 'De verbeelding van de toekomst'. Ze was ook te gast bij het Brainwash Festval in een programma over Deep Fake.  In De visionair onderzoekt Anja Sicking de ethische dilemma's die voortkomen uit onze steeds grotere afhankelijkheid van kunstmatige intelligentie. In een sensitieve stijl, met mededogen voor haar personages, weet ze de lezer mee te voeren in een wereld waarin techreuzen de macht grijpen.

Annemieke Bosman spreekt met Florian Myjer over schrijver Edouard Louis.  Performer Florian Myjer (Nederland, 1992) is een unieke stem in het performancelandschap. In zijn werk viert de verbeelding hoogtij en staan non-conformiteit en de zoektocht naar identiteit centraal. Met een rijke taal en sterke beelden beproeft hij de waarde van intimiteit en verbinding. Zich verliezend in onmogelijke verlangens, fantaserend over een glorieuze wereld-die-zou-kunnen-zijn bouwt Myjer fijnzinnige spiegelpaleizen waarin beschaving en schoonheid om voorrang vechten met hardheid en het slijk der menselijke ziel.

Andrea van Pol in gesprek met Marcel Musters.  In 'De honderd vrouwen van Marcel' laat Marcel 100 vrouwen uit zijn leven vertellen over hun persoonlijkste ervaringen. Om te lachen, te huilen, om je te verwonderen en misschien zelfs om van te leren.  Marcel Musters koestert vrouwen. De acteur kent er wel honderd die iets speciaals voor hem betekenen. En wat hij aan levenswijsheid heeft opgestoken, komt grotendeels van hen. Oude en jonge vrouwen; bekende en minder bekende vrouwen; vrouwen die andere vrouwen helpen kinderen op de wereld te zetten of vrouwen die uit oorlogen moesten vluchten. Ze moesten maar eens uitgebreid aan het woord. Gewoon, omdat het leuk is ze weer eens te spreken. Maar ook omdat we leven in een wereld die is ingericht op mannen. Mannen zijn de norm, vrouwen zijn sociaalmaatschappelijk haast onzichtbaar. In 'De honderd vrouwen van Marcel' laat Musters met journalist Pablo Cabenda 'zijn vrouwen' vertellen over hun persoonlijkste ervaringen. Om te lachen, te huilen, om je te verwonderen en misschien zelfs om van te leren.

Annemieke Bosman in gesprek met Wubkje Kuindersma.  Menselijke verbondenheid, gendergelijkheid en mensenrechten zijn belangrijke thema's in het werk van de Nederlandse choreografe Wubkje Kuindersma (geboren in Kameroen). Sinds 2021 is Kuindersma Young Creative Associate bij Het Nationale Ballet.  Voor haar debuutchoreografie Aquasomnia (2009) kreeg Kuindersma een speciale prijs voor originaliteit van bewegingsvocabulaire tijdens de choreografiewedstrijd U30 in Keulen in 2010. Haar mannenduet Doubleyou, gecreëerd voor het Korzo/NDT-programma Here we live and now, werd in 2016 bekroond met de BNG Bank Dance Award voor choreografisch talent.Voor Het Nationale Ballet en de Junior Company van Het Nationale Ballet creëerde Kuindersma de afgelopen jaren: Mangåta (2017), Two and Only (2017), Mesmer (2019), Echoes of Tomorrow (2020), Prometheus (2020/2021), Memento (2021) en – in coproductie met het West Australian Ballet – Architecture of Hope (2020). Danser Marijn Rademaker ontving voor zijn rol in Kuindersma’s ook internationaal lovend ontvangen Two and Only een nominatie voor de Prix Benois de la Danse.

Annemieke Bosman in gesprek met Biesheuvelprijswinnares Hanna Bervoets.  Een modern verlangen draait om menselijke relaties: tussen geliefden, vrienden, maar ook tussen mens en dier, ouder en kind, mens en ding. De personages in deze veertien verhalen moeten zich soms in moeilijke bochten wringen om door onbegrip en afstand heen te ploeteren, kloven te overbruggen. Daarbij rijst steeds weer de vraag: hoe verhouden wij ons tot elkaar in een soms donkere, labyrintische wereld? En wat vertelt dat ons over onszelf, en onze plek in die wereld?

Andrea van Pol in gesprek met Leontien Coelewij, één van de samenstellers en conservator bij Stedelijk Museum.  Het Stedelijk presenteert in drie delen de collectie op een nieuwe, thematische manier. Deel 2, Everyday, Someday and Other Stories, toont ontwikkelingen in de beeldende kunst en vormgeving vanaf de jaren 50 tot de jaren 80. Kunstenaars en vormgevers laten zien dat het een tijd is van nieuwe mogelijkheden en vooruitgang, van massacultuur, popcultuur en consumptie, maar ook van kritiek op de gevestigde orde. Door bekende werken uit de collectie te combineren met onbekendere, worden er andere verhalen verteld vanuit uiteenlopende perspectieven, en nieuw licht geworpen op de collectie van het Stedelijk.  Het Everyday in de titel verwijst naar het gegeven dat kunst steeds dichter bij het dagelijks leven komt te staan: alledaagse materialen, handelingen en gebeurtenissen doen hun intrede. In Someday zit het idealisme van die tijd besloten; Other Stories staat voor het vertellen van andere verhalen met bekende werken, door ze van andere contexten te voorzien.  Deel 1, Tomorrow Is a Different Day. Collectie 1980-nu is al open. Deel 2, Everyday, Someday and Other Stories. Collectie 1950-1980 is vanaf 19 februari te zien. Deel 3, kunst en vormgeving voor 1950, opent einde zomer 2022. Vanaf dan zal de gehele collectieopstelling van het Stedelijk te zien zijn in het historische gebouw.

Annemieke Bosman in gesprek met filmer Guido van der Werve.  In het universum van Guido van der Werve zijn romantiek, de natuur en het sublieme nooit ver weg. Zijn films gaan over de nutteloosheid van het bestaan en tonen tegelijkertijd de eindeloze schoonheid ervan.  In deze eerste overzichtstentoonstelling van Van der Werve wordt naast een ruime selectie van zijn films ook nieuw werk getoond.  Meestal is Van der Werve zelf de protagonist: op hardloopschoenen, in thermo-ondergoed of achter de piano, altijd in het zwart. Vaak legt hij extreme inspanningen vast, waarin hij het gevecht aangaat met zichzelf. Zo rent hij twaalf uur onafgebroken rondjes om zijn huis; staat hij 24 uur op de Noordpool terwijl de aarde onder hem draait; of legt hij een triatlon af van ruim 1.700 kilometer – tussen de kerk in Warschau waar Chopins hart is begraven en zijn officiële graf in Parijs.

Annemieke Bosman in gesprek met alleskunner Sarah Neutkens.   Sarah Neutkens (1998) is autodidact, multitalent en altijd bezig. De radio in haar hoofd staat steevast aan. Ze speelt piano en componeert hedendaagse klassieke muziek. Ook maakt ze beeldende kunst, staat model en schrijft. In Nijmegen studeerde ze kunstgeschiedenis. Het liefst wil ze het leven helemaal uitkleden. Een blote man beminnen is haar poëtische, zinderende debuut.

Annemieke Bosman in gesprek met auteur Dirk van Weelden.  Het is vlak na de oorlog, het begin van de wederopbouw. Gerrit en Ank hebben elkaar net leren kennen en schrijven elkaar op ritselend lichtblauw luchtpostpapier. Het voorbeeld van hun liefde neemt de lezer mee in de caleidoscoop aan gevoelens, herinneringen en gedachtes die worden opgeroepen bij het lezen van de honderden brieven tussen twee amper twintigjarigen, die later de ouders van de schrijver zullen worden. Brieven geschreven tussen 1948 en eind 1950, vanaf een schip op de Stille Oceaan, vanuit een kazerne in de tropen. Vanuit een gebombardeerd Rotterdam, vanaf de tafel van een idealistische studente aan de sociale academie. De verteller maakt er zijn eigen verhaal van en richt zich tot zijn dochter van drieëntwintig, om haar te laten zien waar hij, en dus ook zij, vandaan komt. Het voorbeeld van hun liefde is een universeel verhaal over hoe we gevormd worden door de omstandigheden, door onze ouders en hun karakters en denkbeelden. Tegelijk is het een hartstochtelijk pleidooi voor lezen en schrijven als innerlijke krachtbron, en als een subtiel instrument om op afstand intiem aanwezig te zijn.

Annemieke Bosman praat met auteur en conservator Harm Stevens.  Revolusi! is het boek bij de tentoonstelling van het Rijksmuseum, waarin de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd wordt gevolgd door de ogen van de mensen die erbij waren.‘Revolusi!’ vertelt de geschiedenis van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd tussen 1945 en 1949. Centraal staan personen die de revolutie van nabij meemaakten: strijders, kunstenaars, diplomaten, politici, journalisten; mannen, vrouwen en kinderen. De Nederlandse en Indonesische auteurs laten zien hoe het ideaal van een vrij Indonesië vurig wordt nagejaagd, hoe er wordt gevochten, hoe er wordt onderhandeld, hoe er propaganda wordt gevoerd, en hoe de revolutie mensenlevens bepaalt. ‘Revolusi!’ presenteert zo een waaier van persoonlijke en collectieve ervaringen, verteld vanuit meerdere gezichtspunten: vanuit Indonesisch en Nederlands perspectief en vanuit de groepen en individuen die daartussen staan, met oog voor het internationale krachtenveld. 

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Chris d Stoop.  In Hemelrijk vertelt Chris de Stoop het onthutsende verhaal van een zorgcentrum dat, na het bezoek van een sinterklaas, catastrofaal door coronabesmettingen getroffen wordt. In het hart van de Kempen, op de hei, breekt een helse tijd aan wanneer een zorgcentrum na het bezoek van de goede sint getroffen wordt door corona. De sint, mantelzorger voor zijn oude moeder, wordt als ‘superverspreider’ bestempeld en is een moment lang wereldnieuws.

Annemieke Bosman in gesprek met Stine Jensen.  Ter gelegenheid van haar vijftigste verjaardag staat filosoof Stine Jensen stil bij ouder worden. Wat betekent dat in een samenleving die gericht is op steeds jonger, mooier en productiever? Wat is de waarde van terugblikken, reflecteren en loslaten? De beste 50 van Stine Jensen bevat Stines vijftig favoriete wijsheden over ouder worden, ingeleid door een essay.

Annemieke Bosman in gesprek met Jibbe Willems nav 'Edward II – The Gay King' door Toneelgroep Oostpool.  Na zijn studie aan de Toneelacademie Maastricht heeft Jibbe Willems gewerkt als acteur, regisseur en adviseur betalen-sparen-lenen voor een grote Nederlandse bank die met staatssteun overeind gehouden is, voordat hij fulltime ging werken als theaterauteur. Sinds een jaar of tien werkt hij als theaterauteur, -bewerker en -vertaler voor verschillende gezelschappen in het Nederlands taalgebied en soms daarbuiten. Hij beperkt zich niet tot één genre, maar onderzoekt vorm en functie van de taal voor verschillende publieksgroepen. Soms groot, soms klein, soms jong, soms wat ouder, van toneel tot opera, van Internationaal Theater Amsterdam tot De Parade. Hij schrijft toneel, jeugdtheater, libretti en ook teksten voor muziektheater in een veelheid van stijlen. Willems hanteert een rauw idioom, heeft geen behoefte aan keurig dicht geplamuurde poëzie en hij gaat in ieder stuk dat hij schrijft of vertaalt een onderzoek aan naar vorm en functie van de taal.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Oeke Hoogendijk.  Internationaal gelauwerd regisseur Oeke Hoogendijk reconstrueert het muzikale universum en het dramatische levensverhaal van de legendarische en controversiële componist Karlheinz Stockhausen. Licht toont de totstandkoming van zijn magnum opus; de meest radicale operacyclus uit de geschiedenis.  Briljant, megalomaan, onuitvoerbaar, dit is slechts een greep uit de woorden die zijn gebruikt om de gigantische operacyclus Licht, geschreven door componist Karlheinz Stockhausen, te beschrijven. Hij deed 26 jaar over het schrijven van deze dagen durende larger-than-life opera. Zijn magnum opus is echter nooit uitgevoerd; het was productioneel te ingewikkeld, logistiek zo goed als onmogelijk en daarnaast simpelweg te duur. Tót De Nationale Opera, Holland Festival, het Koninklijk Conservatorium en de Stockhausen Foundation for Music in 2019 besloten om de uitdaging aan te gaan en een groot deel van de operacyclus (in regie van Pierre Audi) op de planken te brengen. Hoogendijk was er vanaf het eerste moment bij en heeft vastgelegd hoe vijfhonderd musici en dansers het uiterste mogelijk probeerden te maken en laat zien dat de belangen en ambities groot zijn.  Licht van Oeke Hoogendijk is vanaf 3 februari 2022 online te zien bij Nederlandse filmtheaters via Picl. Indien de regels het toelaten is de film ook in een aantal filmtheaters door het land te zien.

Annemieke Bosman in gesprek met Aleid Truijens.  Voor haar biografie van Hella S. Haase kreeg Aleid Truijens medewerking van de erfgenamen en toegang tot het gehele literaire en persoonlijke archief. De brieven, egodocumenten en gesprekken leverden opmerkelijke nieuwe informatie op. Voor het eerst zien we hoe Haasse het conventionele leven probeerde te leiden dat van haar verwacht werd, terwijl ze haar toevlucht zocht in haar verbeelding. Leven zonder de verbeelding was haar onmogelijk; alleen daar voelde ze zich thuis.

Andrea van Pol in gesprek met Setareh Noorani  Setareh Noorani is winnaar van de Museumtalentprijs 2021. Noorani onderscheidt zich door programma’s te ontwikkelen met nieuwe perspectieven vanuit zorgvuldig theoretisch onderzoek. Noorani maakt deel uit van het experimentele collectief Zenevloed en leidt het meerjarige onderzoeksproject Collecting Otherwise bij Het Nieuwe Instituut.  Volgens de jury weet Setareh Noorani een breed palet projecten uit te voeren, niet alleen bij Het Nieuwe Instituut, maar ook als zelfstandige en draagt zij actief bij aan de ontwikkeling van het veld. Zij speelt klakkeloos in op actualiteiten en weet die te verweven met theorie en praktijk. Als erfgoedprofessional verwacht de jury dat Noorani komende jaren zal bijdragen aan een brede ontwikkeling van het erfgoedveld en de museale sector specifiek. 

Annemieke Bosman in gesprek met schrijver Gerbrand Bakker.  Twaalf jaar na zijn laatste roman schrijft Gerbrand Bakker een fenomenale nieuwe roman over rouwverwerking en de onontkoombare kracht van familiebanden.  Simon is kapper in de Jordaan. In tegenstelling tot zijn grootvader, die ook kapper was, is hij niet erg gepassioneerd over dat knippen en scheren. Bij hem is het bordje fermé  vaker naar buiten gedraaid dan het bordje ouvert, want elke klant is een mens en mensen zuigen energie. Maar er is één klant met wie hij buiten de zaak contact heeft: de schrijver. De schrijver zoekt naar een onderwerp voor zijn volgende boek en wordt gegrepen door het verhaal van Simons vader. Want is die echt omgekomen bij de vliegtuigramp op Tenerife in 1977? En waarom stapte hij überhaupt in dat vliegtuig, en liet hij zijn zwangere vrouw achter?

Annemieke Bosman in gesprek met conservator Thijs de Raedt over zijn eerste tentoonstelling over Alphonse Mucha.  Kunstmuseum Den Haag toont het werk waarmee Alphonse Mucha zo beroemd werd: affiches en illustraties, en ontwerpen voor toegepaste kunst, allemaal tegen de achtergrond van het bruisende Parijs van het fin de siècle. Laat negentiende-eeuwse kostuums belichamen de flanerende Parijzenaren langs de boulevards, terwijl kleurrijk glas van Émile Gallé en Moser & Sohne uit dezelfde periode laat zien hoe nauw verbonden het werk van Mucha en de Art Nouveau is. Ook wordt er aandacht besteed aan de herontdekking van Mucha's werk in de jaren zestig, en hoe zijn stijl resoneert met de popcultuur, flowerpower en Woodstock, te zien in de ontwerpen van platenhoezen en concertposters van bands als Martha & The Vandellas, The Rolling Stones en Pink Floyd. Kunstmuseum Den Haag laat zien onder welke omstandigheden Alphonse Mucha wereldberoemd kon worden, en blijven.

Annemieke Bosman spreekt Harrie Lemmens over de vertaling van "Kroniek van het vermoorde huis".  Kroniek van het vermoorde huis vertelt over de ondergang van een plattelandsfamilie uit de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais, die zich in de eerste helft van de twintigste eeuw krampachtig vastbijt in oude glorie en een afbrokkelende traditie. De ellende begint wanneer een van de drie broers Menezes, Valdo geheten, trouwt met de moderne, stadse Nina – een grillige en licht ontvlambare vrouw, wier levenstaak erin lijkt te bestaan het eens voorname huis te gronde te richten. De neergang, gekruid met verhalen over decadentie, overspel, incest en waanzin, wordt beschreven aan de hand van een scala aan vertelvormen: brieven, dagboeken, herinneringen, officiële verklaringen, bekentenissen en verslagen.

Annemieke Bosman in gesprek met Alberto de Michele  Alberto DE MICHELE (1980, Italy) studeerde aan de Rietveld Academy en was artist-in-resident aan de Rijksakademie in Amsterdam.  Zijn korte film I lupi (2010) won de UIP Prix en werd genomineerd voor de Tiger Award op het Internationaal Filmfestival Rotterdam.  The Last Ride of the Wolves (2022) is zijn eerste speelfilm. Deze film gaat in premere op het IFFR van 26 januari t/m 6 februari in Rotterdam.

Annemieke Bosman in gesprek met Shula Tas over haar debuutroman 'Waar gezongen wordt'.  'Als een rode draad mij zou verbinden met alle generaties voor en na mij, dan zou die op dit moment alleen bestaan uit een klein, rood puntje. Een eenzaam stipje in de eeuwigheid. Een enkele noot op een verder lege partituur.' Een jonge vrouw studeert af aan het conservatorium zonder daarna ooit nog een noot te zingen. Wanneer haar buurvrouw op een dag vraagt waarom ze niet meer zingt, begint ze aan een zoektocht. Die brengt de voormalige zangeres naar een overvolle zolder en langs verschillende tijden die aan haar verbonden zijn. Naar haar conservatoriumstudie en het overlijden van haar ouders, maar ook naar verder terug, toen haar ouders in dit land onder heel andere omstandigheden leefden. En naar de tijd van haar voorouders, nog langer geleden, in een ander land maar met vergelijkbare verhalen. Verhalen over muziek, verlies, jodendom, rouw en schaamte. Waar gezongen wordt is de intieme zoektocht van een zangeres naar haar verleden, haar familiegeschiedenis en identiteit, maar bovenal naar haar eigen stem.

Annemieke Bosman in gesprek met Ramsey Nasr.  In 2022, een lustrumeditie, schrijft niemand minder dan Ramsey Nasr het Poëziegeschenk. Het thema van de tiende Poëzieweek is ‘natuur‘ en heeft als motto deze woorden van Nasr: ‘bloesemingen en overvloed’. De Poëzieweek 2022 start op Gedichtendag, donderdag 27 januari, en loopt t.e.m. woensdag 2 februari.  Ramsey Nasr (Rotterdam, 1974) is dichter, schrijver, acteur en regisseur.  Hij studeerde in 1995 af aan de toneelschool Studio Herman Teirlinck in Antwerpen met de zelfgeschreven monoloog De Doorspeler. Antwerpen bleef lange tijd zijn woonplaats, tegenwoordig woont hij in Amsterdam.  In 2000 debuteerde Nasr als dichter met de bundel 27 Gedichten & Geen lied. Zijn tweede dichtbundel, onhandig bloesemend (2004), werd bekroond met de Hugues C. Pernath-Prijs. In 2005 werd Nasr benoemd tot stadsdichter van Antwerpen. De stadsgedichten werden in 2006 gebundeld onder de titel Onze-lieve-vrouwe-zeppelin. Eind april 2007 ontving Ramsey samen met Tom Lanoye en Bart Moeyaert een eredoctoraat van de Universiteit Antwerpen. Zij ontvingen de onderscheiding voor hun werk als stadsdichters.  Een grote verzamelbundel van zijn poëzie verscheen in 2009: Tussen lelie en waterstofbom. In 2010 werden poëziebloemlezingen gepubliceerd in het Engels en het Georgisch.  Op 28 januari 2009 (Gedichtendag) werd Ramsey voor een periode van vier jaar benoemd tot Dichter des Vaderlands. Hij trad hiermee in de voetsporen van Gerrit Komrij en Driek van Wissen. In het najaar van 2011 verscheen Mijn nieuwe vaderland, een bloemlezing uit zijn vaderlandse gedichten tot dan toe, aangevuld met opiniestukken. Voor deze bundel ontving hij op in 2012 de E. du Perronprijs 2011.  Op Gedichtendag 2013 verscheen ter gelegenheid van zijn afzwaaien als Dichter des Vaderlands bij De Bezige Bij de 300 pagina’s tellende dichtbundel Mi have een droom, een verzameling van alle vaderlandse gedichten en opiniestukken. In april van dat jaar werd aan Nasr de Gouden Ganzenveer 2013 toegekend. De jury roemde hem om zijn taalkundige veelzijdigheid.  Als schrijver/dichter is Nasr een graag geziene gast op literatuurfestivals in Nederland, België, Duitsland en Groot-Brittannië. Zijn uitgeverij is De Bezige Bij.  Sinds mei 2013 maakt Nasr daarnaast deel uit van de vaste spelerskern van toneelgezelschap ITA. Hier speelde hij sindsdien memorabele rollen, zoals Howard Roark in The Fountainhead en Jude St. Francis in Een klein leven. Voor beide rollen ontving hij de Louis d’Or, de grootste toneelonderscheiding van het Nederlandstalig gebied, in resp. 2015 en 2019. Daarnaast schreef en speelde hij een theatermonoloog als antwoord op Cocteau’s bekende monoloog La Voix Humaine. Deze monoloog heet De andere stem (De Bezige Bij, 2016). In 2019 werd Nasr door ITA gevraagd een toneelbewerking te schrijven van Thomas Mann’s klassieke novelle De Dood in Venetië. In deze productie speelde hij zelf de rol van Gustav Von Aschenbach. De tekst verscheen onder de titel Mijn Dood in Venetië (2019).  Op tv is Nasr o.a. te zien in de televisieseries Overspel en Oogappels. In december jl. werd op NPO 1 de vierdelige serie I.M. uitgezonden, gebaseerd op de gelijknamige roman van Connie Palmen. Hij speelde hierin de rol van Ischa Meijer, met Wende Snijders als Connie Palmen. Voor zijn rol ontving hij in 2020 een Gouden Kalf.  In april 2021 zal een nieuw boek verschijnen bij De Bezige Bij, getiteld De Fundamenten. Het vormt de weerslag van een jaar corona en vooral een radicale oproep tot verandering.

Andrea van Pol spreekt cabaretier en schrijver Johan Goossens over zijn boek Met mensen werken.  Op de werkvloer speelt zich alles af wat het leven te bieden heeft: rivaliteit, bedrog, liefde, gênante situaties en vriendschappen voor het leven. Daarom vond Johan het hoog tijd om zijn veelzijdige verleden van banen, baantjes en ronduit mislukte projecten eens uit te diepen.Zo mocht hij als jonkheer in het Land van Ooit een zomer lang poffertjes ontdooien, gaf hij in een dorpje in Ghana rekenles aan kinderen die vooral honger hadden, en werd hij bij een reorganisatie op zijn mbo tussen neus en lippen door ontslagen tijdens een teamvergadering.Met een scherp oog voor de humor en de dynamiek tussen mensen schetst hij een kleurrijk beeld van zijn loopbaan en het menselijk tekort.

Annemieke Bosman spreekt schrijver, dichter, columnist, vertaler en programmamaker Nisrine Mbarki over haar poëziedebuut Oeverloos. Nisrine Mbarki’s leven speelt zich af in verschillende talen en op verschillende continenten; voor haar zijn meertaligheid en schakelen tussen verschillende perspectieven een deel van het dagelijkse leven. In deze bundel pelt ze als een archeoloog die lagen af en laat ogenschijnlijke tegenstellingen samenkomen: het aardse en de mystiek, de stad en de natuur, het eeuwige reizen en stilstaan. Met mededogen voor al wat leeft hertekent ze de wereldkaart, en verkent de grenzen van de verschillende gedaanten die ze zelf belichaamt: moeder, dochter, vrouw, schrijver.

Presentator Annemieke Bosman gaat in gesprek met Nelleke Noordervliet over haar nieuwste roman 'Wij kunnen dit'  In ‘Wij kunnen dit’ van Nelleke Noordervliet bloeit de liefde op tussen twee veertigers. Maar een nieuwe relatie beginnen op die leeftijd is gedoe. Het is riskant. Allebei voorzien van een verleden, behept met gewoonten, gehard door teleurstellingen, en dan opnieuw beginnen alsof het niets is? Helen heeft de boekhandel van haar vader voortgezet en vecht tegen faillissement. Leo is een succesvol ondernemer die een sabbatical neemt om oude trauma’s te verwerken en een nieuw doel in z?n leven te vinden. Helen en Leo spreken af blanco te beginnen. Het verleden bestaat niet. Alleen het heden telt. Maar het verleden laat zich niet wegmoffelen. Zowel de liefde als de misverstanden bloeien op. Liefde – kunnen ze het? Met humor, inzicht en groot gevoel voor detail beschrijft Nelleke Noordervliet de liefdesperikelen van Helen en Leo in deze veelomvattende roman die zich afspeelt tegen de achtergrond van Rotterdam, New York en met de coronapandemie als gamechanger. 

Annemieke Bosman spreekt kunstenaar Martijn Engelbregt over Leuterspel.

Andrea van Pol spreekt producent, programmeur en theaterdirecteur Vivienne Ypma over haar afscheid als directeur van De Kleine Komedie.

Annemieke Bosman spreekt redacteur, vormgever en vertaler Irwan Droog over zijn boek 'Het huis aan het einde'.  Irwan Droog deed waar de meeste mensen alleen maar van dromen: hij verliet de drukte van de Nederlandse stad om samen met zijn vriendin en hond op een minuscuul, afgelegen eilandje in Noorwegen te gaan wonen. Te midden van de talloze trekvogels en loslopende schapen ziet hij de seizoenen komen en gaan, van noorderlicht tot middernachtzon. In de tussentijd duikt hij in de geschiedenis van het eiland en zijn bewoners. Zo ontmoet hij visser Knut, die al zijn leven lang op het eiland woont, Eivind, die elk voorjaar voor de eidereenden zorgt, en Heidi, die er de liefde vond en nooit meer weg wil.

Annemieke Bosman spreekt schrijver Jan Paul Schutten over zijn boek Schaduwleven. Het dagboek van Constantijn Huygens jr.  In ‘Schaduwleven’ voert Jan Paul Schutten de lezer mee door een van Nederlands meest bijzondere historische bronnen: het dagboek van Constantijn Huygens jr. Deze gelijknamige zoon van de beroemde dichter was de secretaris van stadhouder Willem III, die ook koning van Engeland was. Tijdens zijn leven hield Huygens een dagboek bij, waarvan grote delen bewaard zijn gebleven. De journalen geven een ongekend inzicht in het dagelijks leven in de zeventiende eeuw, de intriges aan het hof en de opmaat en nasleep van de Glorious Revolution. ‘Schaduwleven’ focust op de jaren 1688-1696, een cruciale periode in de Nederlandse geschiedenis.

Annemieke Bosman spreekt journalist Marja Pruis over de roman Naar het paradijs van Hanya Yanagihara.

Annemieke Bosman spreekt Louise Korthals en Pitt de Grooth over Schuld of Onschuld - Midwinternachtsmoord.  Na het succes van Schuld of Onschuld – De Kerstmoord en De Droommoord komt Korthals Stuurman Theaterbureau opnieuw met een theatrale, online rechtszaak. Tussen kerst en oud en nieuw kunnen deelnemers als jurylid meespelen in Midwinternachtsmoord. Met rollen voor André van Duin, Gijs Scholten van Aschat, Kees Hulst, Randy Fokke, Renée Soutendijk, Patrick Nederkoorn, Rein van Duivenboden, Rami Kooti Arab, Tara Hetharia, Doris Baaten, Ronald Snijders en Muhsin Abdulwahab als verdachten, getuigen en experts. Wederom kruipt Jan Kooijman in de rol van advocaat van de verdachte, met tegenover hem Louise Korthals als officier van justitie. Voorzitter van de rechtbank is Jules Croiset.

Andrea van Pol spreekt acteur Niek Barendsen over de nieuwe tv-serie 'Welkom in de Middeleeuwen'. In de eerste aflevering is Bonifatius hoofdgast en vertelt hoe hij op nogal lompe wijze het christendom verspreidde onder de heidense Friezen van Radboud. Karel de Grote komt erbij en legt uit waarom hij 'de vader van Europa' wordt genoemd. Met o.a. De doop van Radboud, De Viking tutorial en De kroning van Karel.

Annemieke Bosman spreekt scenarioschrijver Willem Bosch over de tv-serie 'The Spectacular'. Eind jaren 80 wordt het zuiden van Nederland opgeschrikt door een reeks dodelijke IRA-aanslagen. Een speciaal team van rechercheurs opent de internationale jacht op een onzichtbare terreurcel, die een aanslag van ongekende omvang in Nederland heeft gepland.

Annemieke Bosman spreekt fotograaf Vincent Mentzel over zijn boek ‘vincent mentzel foto’s‘ en over zijn tentoonstellingen in het Museum Hilversum en het Rijksmuseum.  Bijna veertig jaar was Vincent Mentzel de vaste fotograaf van NRC Handelsblad: met zijn beeldreportages bracht hij het nieuws letterlijk in beeld. Mentzel ontwikkelde zich tot een van Nederlands bekendste fotografen, vooral door zijn vernieuwende verslaggeving van de Haagse politiek. Met zijn sprekende portretten van politici en informele fotoreportages van het Binnenhof maakte hij de Nederlandse politiek voor veel lezers persoonlijker en menselijker. In samenwerking met het Rijksmuseum en het Nederlands Fotomuseum, is onlangs de publicatie ‘vincent mentzel foto’s’ verschenen. Met teksten van Arnon Grunberg, Mattie Boom, Birgit Donker en Nicole Robbers. De publicatie is gerealiseerd met steun van het het Prins Bernhard Cultuurfonds en het Frederik Mullerfonds.

Annemieke Bosman spreekt Paul Ruigrok en Maartje van de Kamp over de podcast 'Het Geheim van Wijsman'.  Op oudjaarsavond van het jaar 1921 reist de jonge advocaat Jacques Wijsman van Amsterdam naar Den Haag. Hij wil daar bij zijn ouders zijn verjaardag vieren. Maar als de trein op station Holland Spoor aankomt en de deuren opengaan, blijkt Wijsman dood. Vermoord.  Het is één van de meest geruchtmakende moordzaken van de jaren ’20. De zaak is jarenlang niet van de voorpagina’s af te slaan. Omdat er geen dader wordt gevonden én omdat Wijsman een geheim blijkt te hebben. Een geheim dat bijna niemand kent, zelfs zijn ouders niet.

Annemieke Bosman spreekt schrijver Heleen Debruyne over haar nieuwe roman 'De huisvriend'.  Waarom zou de veraste grootmoeder straf verdienen? Op zoek naar antwoorden verdiept het hoofdpersonage zich in haar familiegeschiedenis. We schrijven de late jaren zestig. De hele wereld lijkt te veranderen, maar in het burgerlijke, katholieke West-Vlaanderen blijft veel bij het oude. Haar vader gaat als kind wekelijks met zijn ouders naar de kerk, voor de vorm. Daarna wordt er gegeten, gedronken en naar Maria Callas geluisterd, vaak in het gezelschap van Albert, de rijke, excentrieke huisvriend. Hij betaalt ook alle gezinsvakanties naar de chique Europese oorden van plezier. Maar onder dat laagje van luxe en het goede leven schuilen onuitspreekbare, destructieve verlangens. Waarom fluisteren moeders dat zij hun kind niet bij Albert achter durven laten? En waarom lijkt liefde in dit milieu zo vaak een transactie?  Heleen Debruyne vond de inspiratie voor De huisvriend in brieven en dagboeken van haar grootouders. Dat zette haar aan tot een verkenning van moederschap, liefde en intimiteit. Een verhaal over hoe het verleden koppig blijft doorwerken.

Jan Mom spreekt boekhistoricus en conservator Jos van Waterschoot over de tentoonstelling Misschien valt er wat te lachen over Peter van Straaten in het Allard Pierson. Op 8 december 2016 overleed Peter van Straaten op 81-jarige leeftijd. Vijf jaar na zijn overlijden organiseert het Allard Pierson een herdenkingstentoonstelling over de chroniqueur van het naoorlogse Nederland.

Andrea van Pol spreekt curator Laura Stamps over de tentoonstelling 'Paula Rego' in Kunstmuseum Den Haag. Machtsverhoudingen, seksualiteit en mythologie lopen als een rode draad door het oeuvre van Paula Rego (1935). In haar figuratieve werk belicht ze persoonlijke worstelingen, waaronder een jarenlange depressie, maar ook sociaal-maatschappelijke problematiek zoals de minderwaardige positie van vrouwen.

Jan Mom spreekt scenario- en toneelschrijver en theatermaker Ger Beukenkamp over zijn podcast 'Leven met Reve'. Leven met Reve is een tweedelige fictie-podcast waarin dichteres Hanny Michaelis, ruim vijfendertig jaar na hun scheiding, voor de laatste maal haar voormalige echtgenoot, de schrijver Gerard Reve, bezoekt. Reve woont in een oude doktersvilla in Machelen met zijn partner Joop Schafthuizen. Het onmogelijke huwelijk van Reve en Michaelis heeft tien jaar geduurd. Met Olga Zuiderhoek, Gijs Scholten van Aschat, Peter Blok en Serge-Henri Valcke.

Jan Mom spreekt kok, schrijfster en tv-presentatrice Yvette van Boven over De streken van Van Boven. Ze bezoekt samen met haar hondje Hughie nieuwe plekken in Nederland. Met haar gasten ontrafelt de culinair auteur en topkok de geschiedenis en de geheimen van de meest uiteenlopende regionale keukens van Nederland. Uiteraard geeft zij daar haar eigen draai aan met lekkere, makkelijke, maar altijd bijzondere ingrediënten.

Annemieke Bosman spreekt theatermaker Tjeerd Posthuma over zijn voorstelling Vreemdgangers. Vreemdgaan is een term die meer oordeel dan begrip oproept. De bekende psychotherapeut Esther Perel schreef er niet zo lang geleden al een boek over: we moeten anders tegen ontrouw aankijken. Bijna elke relatie krijgt met overspel te maken dus kunnen we maar beter onderzoeken hoe hier mee om te gaan. 

Annemieke Bosman spreekt kunsthistoricus en geurwetenschapper Caro Verbeek over haar boek Een kleine cultuurgeschiedenis van de (grote) neus. In Een kleine cultuurgeschiedenis van de (grote) neus neemt Verbeek de lezer mee op een reis langs opvallende neuzen in de westerse kunst en cultuur, van Michelangelo, Rembrandt en Gogol tot Barbie, Barbra Streisand en #sideprofileselfie. Caro Verbeek laat zien hoezeer ons esthetische oordeel afhangt van culturele omstandigheden waarvan we ons vaak nauwelijks bewust zijn. Maar bovenal is het een lofzang op de neus, in al zijn vormen en afmetingen. 

Jan Mom spreekt schrijver en schrijfdocent Nicolien Mizee over Nicolien Mizee's Vogelboek. Nicolien Mizee is een fervent vogelaar. Al jaren houdt ze in kleine opschrijfboekjes bij welke vogels ze heeft gezien. Van de torenvalk tot het puttertje, van hordes roze grutto’s tot de een blauwborst die echt blijkt te bestaan: Mizee tekent ze na en beschrijft haar observaties. Zo is er een vogel met een kuif als een punker, een vogel die ongelukkig is in de liefde en eentje die tot de Heilige Orde der Holenbroeders behoort. In de loop van de boekjes ontwikkelt Mizee zich van amateur tot kenner.

Jan Mom spreekt fotograaf Raimond Wouda over de tentoonstelling Thuis in de Stad. 100 jaar Tuindorp Oostzaan. Met Thuis in de stad. 100 jaar Tuindorp Oostzaan presenteert het Stadsarchief samen met fotograaf Raimond Wouda de geschiedenis van een stukje Amsterdam dat bijzonder is en tegelijk een groter verhaal vertelt over wonen en je thuis voelen in een veranderende stad. Thuis in de stad is een kijk op leefbaarheid en gemeenschapszin in de stad. Het toont de voortdurende spanning tussen idealen en de dagelijkse realiteit, tussen nostalgie en continue verandering.

Jan Mom spreekt curator Iris Sikking over de tentoonstelling In de hoofdrol Chas Gerretsen in het Nederlands Fotomuseum. Gastcurator Iris Sikking maakte een selectie van ruim 200 foto’s en objecten uit het archief van Chas Gerretsen, componeerde deze tot een verhaal en plaatste ze in een hedendaags tentoonstellingsontwerp. Zij stelde ook de bij de tentoonstelling behorende catalogus samen.

Andrea van Pol spreekt diskjockey en party-organisator Joost van Bellen over zijn roman Nachtdier. Beer van Munster heeft zich van jongs af aan een buitenstaander gevoeld. Om te ontsnappen aan zijn ontwrichte gezin ontpopt hij zich tot nachtdier. In het Amsterdamse nachtleven van de jaren tachtig zoekt hij naar liefde en bestaansrecht. Hij verkoopt zijn ziel aan de duivel en wordt in al zijn preutsheid eigenaar van een sekstheater. Na een mentale instorting schrijft Beer in Brazilië zijn dj-memoires. Dan gooit de pandemie roet in het eten. Terwijl de reden van zijn bestaan steeds verder afbrokkelt, wordt hij gedwongen tot introspectie.

Jan Mom spreekt fotografe Cleo Campert over haar fotoboek Het RoXY Archief 1988 – 1999 met foto’s uit haar RoXY archief bij uitgeverij Mary go Wild in samenwerking met Our House.

Jan Mom spreekt documentaire filmmaker Marieke Rodenburg over haar film 'Negen Koffers’. In een visueel poëtische reis ontdekt Ellen ten Damme de levensgeschiedenis van de Pools-Nederlandse variétéartieste Jossy Halland en het verhaal achter het laatste Jiddische theater in West-Europa, het Lilalo theater in Amsterdam.

Annemieke Bosman spreekt regisseur, schrijver en editor Maurice Trouwborst over zijn film Captain Nova. De rebelse gevechtspiloot Nova (38) wordt in het jaar 2050 teruggezonden naar onze tijd om een milieuramp te voorkomen. Met haar kennis uit de toekomst kunnen er andere, wijzere keuzes gemaakt worden. Helaas wordt Nova óók weer jong zodra ze in onze tijd landt met haar belangrijke boodschap. En wie gelooft er nu een meisje van twaalf?! Samen met een verwaarloosde tiener en haar papegaaiachtige, vliegende robotje ADD zet ze alles op alles om haar belangrijke punt te maken.

Annemieke Bosman spreekt met actrice Ntianu Stuger over haar rol in de voorstelling Kasimir en Karoline met Toneelschuur Producties. Deze geestige, muzikale en feestelijke voorstelling speelt zich af op een kermis. Een over de top wereld van bier, excessen, sprankelende lichtjes, harde muziek en suikerspinnen. Hier komen mensen uit verschillende klassen elkaar tegen: van rijke zakenmannen tot hoeren. Ondertussen stevent het land af op een nieuwe economische crisis. Eén van de kermisbezoekers is Kasimir, die net zijn baan als taxichauffeur heeft verloren. Hij is ervan overtuigd dat zijn vriendin Karoline hem om die reden niet meer wil. Weggeduwd door Kasimir richt Karoline haar pijlen op andere mannen.

Jan Mom spreekt journalist Auke Kok over zijn roman Flinke jongen. Flinke jongen volgt een jaar uit het leven van Hidde, een jongen van twaalf in een ogenschijnlijk leuk, zelfs kleurrijk, maar in feite ongelukkig gezin. Zijn hardwerkende vader kan onverwachts in enorme driftbuien losbarsten, zijn charmante maar wispelturige moeder biedt geen houvast, en hij ziet het toch al niet zo goede huwelijk van zijn gereformeerde ouders snel afbrokkelen. De leden van het gezin misleiden elkaar, liegen als het uitkomt. Buiten, voetballend met zijn vriendjes, voelt Hidde zich veiliger dan binnen. Meer en meer wordt hij een dagdromer en stijgt hij op in fantasieën over heldendaden met de bal. Hij wapent zich met stilzwijgen, met observaties van zijn opstandige broer die door zijn vader wordt geslagen en vernederd. Zo overleeft hij door slimheid en calculerend gedrag – op grote afstand van zijn helden in het Nederlandse profvoetbal die in dit jaar, 1969, op weg zijn naar de wereldtop. Hidde is lang niet zo flink als zijn idolen in de stadions. Of toch wel? Uiteindelijk doet hij een verwoede poging in dit aangrijpende verhaal over voetbal, dat niet zomaar een spelletje is maar een reddingsboei in een tijd van stijgende welvaart en afbrokkelende zekerheden.

Jan Mom spreekt cabaretier Kiki Schippers over haar voorstelling 'Meer'. De vrolijke Kiki maakt opnieuw een cabaretshow waarin muziek een centrale rol speelt. Haar muzikaliteit staat buiten kijf. Zo won de zangeres/cabaretière al eens de Annie M.G. Schmidtprijs voor het beste theaterlied en werd ze daarnaast nog tweemaal genomineerd voor diezelfde prijs. Gewapend met haar gouden strot bestormt Schippers opnieuw de Nederlandse theaters met haar voorstelling Meer.

Andrea van Pol spreekt fotograaf Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier.

Annemieke Bosman spreekt schrijver Anne Eekhout over haar roman Mary Mary Shelley verblijft op haar veertiende bij een familie in Schotland, waar een innige vriendschap ontstaat met Isabella Baxter. Samen dwalen ze in het gebied dat al eeuwen verhalen herbergt over monsters en geesten, en op een dag stuiten ze diep in het bos op een man die geen man is. De ledematen log en lelijk, een hoofd dat noch menselijk, noch dierlijk is. Vier jaar later brengt Mary met haar geliefde Percy Shelley een bezoek aan haar vrienden John Polidori en Lord Byron, bij het Meer van Genève. ’s Avonds bij het haardvuur vertellen ze elkaar verhalen. Een flintertje herinnering brengt haar terug naar haar tijd met Isabella in Schotland, en ook naar David Booth, een zeer intelligente, charismatische, maar tegelijk ook griezelige man, die een grote interesse in Mary en Isabella ontwikkelde. Dan dient ook het monster uit het bos zich weer aan, en vanuit die gedachte ontstaat haar verhaal over het monster van Frankenstein. 

Jan Mom spreekt acteur Vincent Rietveld over Een oprechte ode aan de Ironie van De Warme Winkel. De Warme Winkel trekt zich terug op een verleidelijk mooi eiland met grote cultuurhistorische waarde. Hier ontmoeten ze Ayleen, Britt, Earl en Myrna – vier ex- en aspirant verleiders van Temptation Island – en gaan ze de uitdaging aan: blijft ironie hun sterkste wapen of slaan dates met real people gaten in hun overtuiging? Voor hen die de ironie van de titel ontgaat: het is lastig een oprechte ode aan de ironie te brengen, want wie ironie recht wil doen moet haar belijden, en dat ondermijnt weer de oprechtheid van de ode. Toch is dat precies de intentie.

Annemieke Bosman spreekt vertaler en schrijver Mark Leenhouts over zijn vertaling, met Anne Sytske Keijser en Silvia Marijnissen, van de grootste romanklassieker uit de Chinese literatuur De droom van de rode kamer.  De droom van de rode kamer wordt gerekend tot de hoogtepunten van de klassieke Chinese literatuur, het summum van de Chinese romankunst. In tweeduizend bladzijden toont Cao Xueqin de rijkdom van de achttiende-eeuwse adel, die leeft achter rode muren en met behulp van broze banden met de keizer probeert vast te houden aan zijn macht. Maar is die rijkdom misschien uiteindelijk toch niet een illusie? 

Jan Mom spreekt acteur en regisseur Maarten van Hinte over Hoe ANANSI the stories of the world bevrijdde van De Nationale Opera en Het Nationale Ballet.  Vergeet Spiderman. In november neemt de mythische spin Anansi het roer over. Voor een nieuwe, spannende muziektheaterproductie over dit bijzondere wezen dat de halve wereld is over gereisd, werken De Nationale Opera en Het Nationale Ballet samen met een mix van artiesten. Gerenommeerde operasolisten, musici uit diverse genres, balletdansers en dansers uit de hiphopscene: samen vertellen ze een fascinerend verhaal dat verschillende culturen, klanken en bewegingsstijlen op innovatieve wijze samenbrengt.

Andrea van Pol spreekt kunsthistoricus en universitair Hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen Joost Keizer over de tentoonstelling Artemisia in Rijksmuseum Twenthe. De meeste schilders in de zeventiende eeuw waren mannen. Niet alleen in de zeventiende eeuw maar ook daarvoor. In Artemisia’s tijd waren de kunstenaressen slechts mondjesmaat in opkomst. Maar we zien dan tenminste hun namen op papier verschijnen. Artemisia stond in haar tijd niet alleen in de schaduw van mannen. Ze was niet enkel een schilder die de stijlen van mannenkunstenaars nabootste; ze was ook een schilderes, een vrouw, die haar plaats zocht in een vrouwengeschiedenis. En daarmee ontstond ook een geschiedenis van kunstenaressen.

Andrea van Pol spreekt algemeen directeur van het Joods Cultureel Kwartier en het Joods Museum in Amsterdam Emile Schrijver over zijn eerste roman De Hillel Codex. Hillel Codex het waardevolste manuscript van het Oude Testament, maar na 1500 is hij nooit meer ergens gezien. Toch is Herbert Amann, een katholieke Bijbelverzamelaar uit Oostenrijk, ervan overtuigd dat de codex nog bestaat. Hij vraagt Max Blitz, een jonge Amsterdams-joodse onderzoeker, om het boek voor hem op te sporen.

Annemieke Bosman spreekt schrijver Jolanda Withuis over haar boek Geen tijd verliezen. Jeanne Bieruma Oosting 1898-1994 Achtendertig was Jeanne Bieruma Oosting toen ze zichzelf in 1936 op een Parijse expositie zelfbewust presenteerde als schilderes. Haar Zelfportret in werkkiel drukt triomf uit. Ze had dan ook een lange strijd moeten leveren voor ze zich op deze manier durfde uit te beelden. Volgens de conservatieve opvattingen van haar puissant rijke Friese familie hadden meisjes maar één doel in het leven: trouwen en kinderen krijgen. Werken was taboe. Die strijd was niet voorbij toen Oosting zich eenmaal aan haar milieu had ontworsteld. Ook als kunstenares kreeg ze te maken met de nodige seksevooroordelen. Het schokkende grafische werk dat ze in de jaren dertig produceerde werd tegelijk geprezen als pionierswerk én bekritiseerd als ‘onvrouwelijk’.

Jan Mom spreekt acteur Daniël Boissevain over zijn toneelstuk 'De Schuldige De Schuldige is een spannende theaterthriller naar de internationaal bekroonde film Den Skyldige. Boissevain speelt politieman Oscar Holm, die na een schietincident met zijn dienstwapen tijdelijk de telefoon op het bureau opneemt. Op elke normale dag een saaie klus, totdat hij Ellen aan de lijn krijgt. Zij belt vanuit de wagen van haar ontvoerder. Wat volgt is een bloedstollende race tegen de klok van Holm, die alles op alles zet om de jonge vrouw te redden. 

Andrea van Pol spreekt oprichter en directeur van museum Het Schip in Amsterdam Alice Roegholt over de tentoonstelling over de Nederlandse kunstenares en grafica Fré Cohen. Fré Cohen was een succesvolle en beeldbepalende vrouw in de mannenwereld van het grafisch ontwerp. Zij is van groot belang geweest voor de Amsterdamse School. In haar werk worden zowel de vormtaal als de idealen van de Amsterdamse School duidelijk verwoord.

Annemieke Bosman spreekt oudhistoricus en schrijver Willemijn van Dijk over haar boek 'De Italiaanse prinses'. Prinses Marianne van Oranje-Nassau (1810-1883), de enige dochter van koning Willem I, is veruit de minst bekende prinses van het Nederlandse Koningshuis. Ze trouwt op achttienjarige leeftijd met haar volle neef Albrecht, maar het huwelijk is diep ongelukkig. Ze vlucht en ontpopt zich als vrijzinnige kunstverzamelaar, componist en reiziger. Als ontdekt wordt dat ze een affaire heeft met haar koetsier, barst de bom. Na vele omzwervingen betrekt ze Villa Celimontana in Rome, die ze omtovert tot een vrijplaats voor Nederlandse kunstenaars en een culturele salon voor de hogere kringen. In die zonovergoten schaduwwereld besluit ze dat ze haar grootste geheim niet langer kan en wil bewaren.

Annemieke Bosman spreekt directeur van Museum Voorlinden Suzanne Swarts over de tentoonstelling 'Picasso-Giacometti'. In samenwerking met het Musée national Picasso-Paris en de Fondation Giacometti presenteert museum Voorlinden de eerste tentoonstelling in Nederland gewijd aan het werk van twee van de belangrijkste kunstenaars van de twintigste eeuw, Pablo Picasso (1881-1973) en Alberto Giacometti (1901-1966). De tentoonstelling loopt van 16 oktober 2021 tot 13 februari 2022.

Annemieke Bosman spreekt directeur van Museum Kranenburgh Mariette Dölle.

Andrea van Pol spreekt acteur Dick van den Toorn over de voorstelling 'Margreet heeft de groep verlaten' van mugmetdegoudentand. Eén straatje, dertig buren. Samen hebben ze  een appgroep. De ene buurman houdt op ietwat paranoïde wijze de veiligheid in de gaten. De ander vraagt met regelmaat om een klopboor of griptang, om tot ergernis van de rest van de straat weer een hele zondagmiddag aan zijn huis te gaan klussen. Soms zijn er nieuwtjes – muizen bij de Albert Heijn, of iemand heeft ineens een granaat uit de Tweede Wereldoorlog in de achtertuin gevonden. Het gaat z’n gangetje, in de straat en op de app. Maar op een dag verlaat Margreet de appgroep. Margreet, de buurvrouw van nummer 32. Op de straatborrel en in de dagen daarna gaat het over niets anders meer. Waarom heeft Margreet de groep verlaten? Waarom doet iemand dat eigenlijk, de groep verlaten? Kan dat? En mág het? De vanzelfsprekendheid waarmee het suffe straatje een eenheid vormde, valt weg. De buren komen tegenover elkaar te staan. En van Margreet horen we niets, want zij heeft de groep verlaten.

Andrea van Pol spreekt dichter en schrijver Erik Jan Harmens over zijn roman 'Rigolettohof'. In de nacht van 8 op 9 april 2021 keert een vijftigjarige man terug naar de plek waar hij in Alphen aan den Rijn is opgegroeid. Het decor van zijn jeugd staat nog overeind: de woning met het nooit overgeverfde hek, het basketbalveldje verderop en winkelcentrum De Ridderhof om de hoek, waar tien jaar geleden een spree shooting plaatsvond. De man parkeert zijn auto in de straat, kijkt uit op zijn ouderlijk huis en zijn vroegere slaapkamerraam, en vraagt zich af of zijn terugkeer betekenis heeft. Voor de verteller in de roman Rigolettohof houden de dingen nooit op, maar blijven ze duren, in een eindeloze loop: de vader die zijn gezin verlaat, het wachten van de zoon op zijn terugkomst, de eenzaamheid van de moeder en de intense verbondenheid met de broer en zus. Die gaan in de mix met gebeurtenissen buitenshuis, zoals de moord op John Lennon, de opkomst en ondergang van fotograaf Diane Arbus en de luttele minuten die de schutter in de Ridderhof nodig had om zes mensen van het leven te beroven en daarna zichzelf. Het bezwerende resultaat draait slechts om één ding: gezien worden.

Annemieke Bosman spreekt kunsthistoricus en schrijver Sabry Amroussi over de nieuwe Bijbelvertaling in editie voor kunstliefhebbers.  De NBV21 – de verbeterde Nieuwe Bijbelvertaling – wordt op 13 oktober gepresenteerd in diverse edities. Naast de verschillende edities die het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap laat drukken, verschijnen er twee culturele edities: een literaire uitgave bij Querido Facto en een voor kunstliefhebbers bij Athenaeum.

Andrea van Pol spreekt met regisseuse Valerie Bisscheroux over de film 'Anne+' die vandaag in maar liefst 52 bioscopen draait. De film speelt zich af binnen de LHBTI+ gemeenschap en gaat over de jonge twintiger Anne, haar relaties en haar Queer-vriendengroep.

Jan Mom spreekt filmregisseur en documentairemaker Ingrid Kamerling over haar documentaire Echo.  Aan de hand van het klassieke verhaal van Echo en Narcissus volgen we de re-integratie van tbs-gestelden en hun relatie met medewerkers van de forensisch psychiatrische kliniek. Waarom slaagt de ene patiënt wel in zijn terugkeer naar de maatschappij en vervalt een ander steeds in oude fouten? En wat zijn de diepere motieven van de begeleiders en behandelaren? Deze documentaire toont dat de grens tussen goed en kwaad wellicht veel vager is dan we graag zouden willen geloven.

Annemieke Bosman spreekt  artistiek leider van HNTjong Noël Fischer over de voorstelling Trojan Wars met HNTjong & Het Nationale Theater Trojan Wars is een moderne versie van een eeuwenoude oorlog. In een groots opgezette voorstelling vol visueel spektakel, Griekse mythologie, extase en avontuur speelt een topcast met een grote groep jonge acteurs meer dan honderd personages. 

Annemieke Bosman spreekt schrijver Gustaaf Peek over zijn roman A.D.  1597. De jonge Republiek der Nederlanden stuurt reusachtige schepen oostwaarts. Om buit te vergaren, het fundament voor een ontluikend wereldrijk. Een schip met meer dan honderd mannen, jongens en enkele vrouwen dwaalt over zee op zoek naar nieuwe specerijeneilanden. Het leven voor de mast is rauw en gevaarlijk. Na vele ontberingen en omzwervingen bereikt het schip een onbekende kust. De eilandbewoners zien vreemde mensen naderen. Er volgt een ontmoeting die de koers van beide volkeren de komende eeuwen zal bepalen.

Jan Mom spreekt Maarten Pieterson over zijn debuutroman De voorslag  Zij worden de ‘geëmancipeerde meisjes Hinlópen’ genoemd, telgen uit een oud patriciërsgeslacht. Kinderen zijn het nog wanneer de familie in 1880 terugkeert naar Den Haag. Caroline, een pianokind, zet zich fel af tegen haar milieu en haar tijd, die een vrouw in onmondigheid gevangenzetten. Toch wordt de koers van haar leven ingrijpend door mannen bepaald. Met een pianosonate van Mozart als leidraad verdiept haar kleinzoon zich later in de verwikkelingen van zijn voorouders. Maar is de muziek wel een betrouwbare gids in het web van het verleden? Onttrekken sommige draden van het weefsel zich niet aan de logica van voor en na? De voorslag verhaalt, vol vertelplezier en nostalgie, van een geschiedenis die zich uitstrekt over meer dan een eeuw. Een bewogen geschiedenis, waarin soms op één bladzijde wordt getrouwd, geboren en gestorven, maar waarbij de verteller nergens haast maakt en toch de gaten van jaren weet te overbruggen.

Jan Mom spreekt ex-cabaretier, columnist en dichter Justus van Oel.

Andrea van Pol spreekt conservator van de Nieuwe Kerk Pieter Eckhardt over de fotowedstrijd 'Amsterdam Modestad' De fotowedstrijd is een oproep aan alle Amsterdammers om het Amsterdamse modebeeld van nu vast te leggen. Fotografeer de typische Amsterdamse modeliefhebbers die voor jou kleur geven aan het straatbeeld. En doe dat in de buitenlucht, op de iconische pleinen, Amsterdamse straten, parken of smalle stegen van de stad.

Annemieke Bosman spreekt illustrator en schrijver Annet Schaap over haar zeven sprookjes De meisjes. Een schone slaapster die niet meer ontwaakt, een kikker die maar geen prins wordt, een meisje dat een monster is: Annet Schaap bewerkte zeven bekende sprookjes, vijf van de gebroeders Grimm en twee van Charles Perrault, tot verrassende vertellingen over zeven meisjes met allemaal hun eigen dromen en verlangens, meisjes die niet langer sprookjesfiguren zijn maar mensen van vlees en bloed.