Winamp Logo
ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ Cover
ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ Profile

ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ

Jemer, Political, 1 temporada, 189 episodios, 1 día, 1 minuto
Acerca de
រៀងរាល់ថ្ងៃ ពី​ថ្ងៃចន្ទ ដល់​ថ្ងៃ​អាទិត្យ យើង​នឹង​លើក​យក​ព្រឹត្តិការណ៍​អន្តរជាតិ​ក្តៅគគុក​ជាងគេ​បង្អស់​មួយ មក​ពង្រីក ពន្យល់ និង​វិភាគ ដោយ​មាន​អន្តរាគមន៍​ពី​អ្នកកាសែត​របស់​យើង​ នៅ​ប្រទេស​បារាំង ឬ​ពី​អ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មាន​របស់​យើង។
Episode Artwork

មេហាម៉ាសយ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ​ស្លាប់ ជា​របត់​ថ្មី​នៃសង្គ្រាម​នៅហ្កាហ្សា?

មេកើយ​ចលនា​ហាម៉ាស យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា (Yahya Sinwar) ស្លាប់​នៅ​ថ្ងៃទី ១៧ តុលា ក្នុង​ប្រតិបត្តិការ​យោធា​របស់​អ៊ីស្រាអែល​នៅ​តំបន់​ហ្កហ្សា។ ​ប្រតិកម្ម​លោក​ខាង​លិច​បាន​ធ្លាក់​មក​ជា​បន្ត​បន្ទាប់។ ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ខ្លះ​យល់​ថាការ​​កម្ចាត់​​​មេកើយ​ហាម៉ាសបាន​​ ជា​ឱកាស​នាំ​ដល់​ការ​បិទ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​នៅហ្កាហ្សា តែ​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​ បាន​ព្រមាន​ភ្លាម​ថា​សង្គ្រាម​មិន​ទាន់​បញ្ចប់​ទេ។ ចំណែក​អ៊ីរ៉ង់​ចាត់​ទុក​ការ​ស្លាប់​របស់​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ារ ថា​ជាការ​ពង្រឹង​ស្មារតី​តស៊ូ។​ ចលនា​ហេសបូឡា​បាន​ប្រកាស​បើក​ប្រតិបត្តិការ​វាយប្រហារ​​ដំណាក់កាល​ថ្មី​​លើ​អ៊ីស្រាអែល។ មេកើយ​ចលនា​ហាម៉ាស យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ត្រូវ​បានយោធា​អ៊ីស្រាអែល​​​សម្លាប់នៅ​ថ្ងៃទី ១៧ តុលា ក្នុងប្រតិបត្តិការ​នៅ​តំបន់​ហ្កហ្សា​។ នេះ​បើតាម​ការ​ជូន​ដំណឹង​របស់​អ៊ីស្រាអែល។​តើ​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ជា​នរណា ?ជាសមាជិក​ក្រុមភេរវកម្ម​​ហាម៉ាស ដ៏ប្តូរផ្តាច់ម្នាក់ តាំងតែ​ពីវ័យ​ក្មេង បច្ចុប្បន្ន​មានអាយុ​៦១ឆ្នាំ យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា (Yahya Sinwar) ​បាន​ឡើងបុណ្យស័ក្តិ​បន្តិចម្តងៗ រហូតក្លាយ​ជាមេចលនាហាម៉ាសប្រចាំ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ នៅឆ្នាំ​២០១៧ និង​ក្លាយ​ជា​មេដឹកនាំ​នយោបាយ​ចលនា​ហាម៉ាស នៅ​ថ្ងៃ​៧​សីហា ក្រោយ​ពី​ប្រមុខ​ចលនា​អ៊ីស្មាយ ហានីយ៉េ បាន​ត្រូវគេសម្លាប់នៅតេអេរ៉ង់ កាលពី​ថ្ងៃទី៣១កក្កដា​។​​ងប់ក្នុង​​គំនិត​ស្អប់​អ៊ីស្រាអែល ចង់កំទេចអ៊ីស្រាអែល យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ត្រូវ​បាន​អ៊ីស្រាអែល​ចាត់​ទុក​ជា​មេគំនិត​ធំ​ (ជា​មួយ​មេកើយ​ពីរ​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​សម្លាប់​បាន​ហើយ) ក្នុង​ការ​រៀប​ចំ​​ផែនការ​វាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយ​ធំសម្រុកចូលដី​​អ៊ីស្រាអែល​ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា២០២៣ សម្លាប់​មនុស្ស​​យ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃចំនួន​ប្រមាណ​១២០០នាក់​ និងបង្កឲ្យឆេះក្លាយជាសង្គ្រាមនៅហ្កាហ្សា​​។​ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល កំណត់​កម្មវត្ថុ​តាមសម្លាប់​ យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា នេះ​ឲ្យ​បាន​។ អ៊ីស្រាអែល​តាម​កម្ចាត់ យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ដោយ​ប្រើ​ពេលអស់​ជាង​មួយ​ឆ្នាំ។ គឺ​យូរ​ខ្លាំងណាស់! ហើយ​ជោគជ័យទើប​សម្រេច​បាន​​នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ១៧​តុលា។តើ​​អ៊ីស្រាអែលកម្ចាត់​យ៉ាហយ៉ាស៊ីវ៉ាបាន ដោយវិធី​ណា?យោធា​អ៊ីស្រាអែល​មិន​សម្លាប់​មេកើយ​ហាម៉ាស​នេះ​បាន ដោយ​សារ​ជំនួយ​ពី​ប្រព័ន្ធ​រ៉ាដា តាម​ដៅ​រក​ទីតាំង​លាក់​ខ្លួន​ក្រោម​ដី​ទេ ហើយ​ក៏មិនមែន​ដោយសារ​ប្រតិបត្តិការ​របស់​កង​កម្មង់ដូរ​ពិសេស តាម​រយៈ​សកម្មភាព​ចារកិច្ច​​ដែរ។ សត្រូវ​ជួរជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​ដែល​តែង​ធ្វើ​បម្លាស់​ទី​ក្នុង​រូង​ដី ដោយ​មាន​ជន​ស៊ីវិល ឬ​ចំណាប់​ខ្មាំង​អូស​តាម​ជាមួយ​ ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​ខែល​ការពារ បាន​ស្លាប់​ក្នុង​បាញ់​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​ពេល​ទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ដើរ​ល្បាត​នៅ​តំបន់​រ៉ាហ្វា​ភាគ​ខាង​ត្បូង​ហ្កាហ្សា។ ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល​បាញ់​សម្លាប់​ដោយ​មិន​ទាំង​ដឹង​ថា​ចំណុច​ស៊ីប​នេះ​ជាមនុស្ស​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​តាម​ស្វែង​បំផុត​ទេ។ នៅយប់​មិញ​ អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​រូបភាព​វីដេអូថត​ដោយ​ដ្រូន បង្ហាញពី​សកម្មភាព​ចុងក្រោយ​របស់​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា ត្រូវ​របួស​ អង្គុយ​លើ​កៅអី​ក្នុង​ផ្ទះ​បែកបាក់ និង​លើក​ដំបង​គប់​ម៉ាស៊ីន​ដែល​តាម​ថត​ខ្លួន។​បន្ទាប់​មក​ទើប​យោធា​បំផ្ទុះ​ផ្ទះ​នោះ​ ហើយ​ចូល​ទៅ​ឃើញ​មាន​សាកសព​បី​កំណាត់។ ការ​វិភាគ​DNA ធ្មេញ​និង​ក្រយៅ​ បញ្ជាក់​ថា​ពិត​ជា​ យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ាមែន។អ៊ីស្រាអែល​សម្រេច​បំណង​សម្លាប់​ ​យ៉ាហយា ស៊ីនវ៉ា សង្គ្រាម​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ក៏​នឹង​អាច​បញ្ចប់​?ថ្វីបើ​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ក្រុមប្រទេស​បស្ចិមលោ​ក​មួយ​ចំនួន យល់​ថា​ជា​ឱកាស​បិទ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​នៅ​ហ្កាហ្សា​មែន ហើយ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល លោក នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានអបអរ​មែន តែ​លោក​​អះអាង​ភ្លាមដែរ​ថា សង្គ្រាម​នៅ​តែ​បន្ត​ ! ស្ថានភាព​សង្គ្រាមនៅ​ហ្កាហ្សាកំពុង​ប្តូរ​ផ្លាស់។ អ៊ីស្រាអែល​បាន​សម្រេច​បំណង​សង​សឹក​ កម្ចាត់​មេ​រៀប​ចំ​ផែនការ​វាយប្រហារ​អ៊ីស្រាអែល​កាលពី​ថ្ងៃទី​៧​តុលា​បាន តែ​អ៊ីស្រាអែល​ត្រូវ​សម្រេច​កម្មវត្ថុ​ធំ​មួយ​ទៀត គឺ​នាំ​ចំណាប់​ខ្មាំង​ត្រលប់​មក​វិញ។ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ប្រកាសថា​ការ​កម្ចាត់​មេកើយ​ហាម៉ាស យ៉ាហយ៉ាស៊ីនវ៉ា បាន ​ ​ ​ប្រើ​កម្លាំង និង​គ្រប់​មធ្យោបាយ​ដែល​មាន ពោល​គឺ​បន្ត​វាយប្រហារ​លើ​ហ្កាហ្សា​រហូត​ទាល់​តែ​អាច​នាំ​ជន​រួម​ជាតិជាប់​ជា​ចំណាប់​ថ្នូរទាំង​១០១​នាក់ ​​អាច​វិល​មក​ផ្ទះ​វិញ​ដោយ​សុខសាន្ត​ទាំងអស់​គ្នា។ចំណែក​ខាង​ហាម៉ាស មិន​ទាន់​មាន​ប្រតិកម្ម​អ្វី​ទាំងអស់​រហូត​មក​ទល់​ម៉ោង​នេះ។ តែយ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​ ក៏​ការស្លាប់​មេកើយ​ប្រកប​ដោយ​និម្មិត្តរូប​​បំផុត​នេះ បាន​​បំបាក់​ធ្មុង​ចលនាហាម៉ាស​ឱ្យ​ស្រពាប់​ចុះ​ទន់​ខ្សោយ​ដោយ​មិន​អាច​ប្រកែក​បាន​ទេ។ សហរដ្ឋ​អាមេរិក បាន​បង្ហាញ​ចេតនា​ចង់​ចាប់​ផ្តើម​បើក​ឱ្យ​មាន​កិច្ចចរចា​​ផ្អាក​បាញ់​និង​ដោះលែង​ចំណាប់​ថ្នូរ។ បើ​តាម​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក គឺ​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា​នេះ​ហើយ​ដែល​ជា​ឧបសគ្គ​ដ៏​ចម្បង​រារាំង​ការ​បិទ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​នៅហ្កាហ្សា ព្រោះ​អតីត​មេចលនា​ហាម៉ាសនេះ បាន​ច្រាន​ចោល​រាល់​គ្រប់​សំណើ​ចរចា​។ ប្រមុខ​ការ​ទូត​អាមេរិក​ បាន​ទូរស័ព្ទ​ទៅមេដឹកនាំ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត កាតា អេហ្ស៊ីប និង​កំពុង​​ទាក់ទង​ទៅភាគី​ពាក់​ព័ន្ធ គឺ​​ចលនា​ចលនា​ប៉ាឡេស្ទីន និង​ចលនា​ហាម៉ាសទៀត ដើម្បី​បើក​កិច្ចចរចា​នៅ​ក្រុង​គែរ។ ប៉ុន្តែ​ ក្នុង​នាម​ជា​អន្តរការី​ដ៏​ចម្បង​ម្នាក់ អេហ្ស៊ីប​បាន​ព្រមាន​អំពី​គ្រោះ​ផ្ទុះ​កំហឹង​រាលដាល​ជម្លោះ​កាន់​តែ​ធំ ដោយ​ការ​ស្លាប់​របស់​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា។សង្គ្រាម​​អាច​​រាលដាល​កាន់​តែ​ធំ?នេះ​ជា​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​ជា​ទូទៅ​មួយ​ទៀត នៅពេល​បាន​ទទួល​ដំណឹង​ថា​មេកើយ​ហាម៉ាស​ស្លាប់​ភ្លាម។ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ និងអ្នក​ជំនាញ​មួយ​ចំនួន​យល់​ថា​ការ​ស្លាប់​របស់​យ៉ាហយ៉ាអាច​​អូសអន្ទង​ឱ្យ​មាន​ចរន្ត​តស៊ូ​ថ្មី ជា​តប​ស្នង​នឹង​អ្វី​ដែល​គេ​យល់​ថាមេកើយ​បាន​​ពលី​ជីវិតដើម្បី​ចលនា។ នាយក​វិទ្យាស្ថាន​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​អឺរ៉ុប លោក Sébatien Boussois បាន​បញ្ជាក់​ថា “កម្ចាត់​រូប​មេកើយ​ម្នាក់បានមិន​មែន​ជា​ការ​បញ្ចប់​បញ្ហា​និង​ធ្វើ​ឱ្យ​​ចលនា​រលាយ​បាត់​រូប​រាង​ទេ។ ហាម៉ាស​នឹង​មាន​មេដឹកនាំ​ថ្មី​។ ហើយ​អ្នក​បន្ត​វេន​នឹង​ងប់​ក្នុង​មនោគមវិជ្ជា​កាន់​តែ​ខ្លាំង និង​កាន់​តែ​គួរ​ព្រួយ​បារម្ភ។ជាក់ស្តែង អ៊ីរ៉ង់ ដែល​ជា​អ្នក​គាំទ្រ​ចលនា​ហាម៉ាស​ដោយ​គ្មាន​ប្រែប្រួល​ មិន​ទាន់​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​ផ្លូវការ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ស្លាប់​របស់​យ៉ាហយ៉ាស៊ីនវ៉ា​មែន​ តែ​តំណាង​អ៊ីរ៉ង់​នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ថា​ ការ​ពលី​ជីវិត​របស់​យ៉ាហយ៉ាស៊ីនវ៉ា ជា​គំរូ​សម្រាប់​យុវជន​ប៉ាឡេស្ទីន​​បន្តការ​​តស៊ូ។ ស្មារតី​តស៊ូ​នឹង​កាន់​តែ​រឹង! នេះ​បើ​តាម​តំណាងអ៊ីរ៉ង់​ដដែល។ចំណែក​ចលនា​ហេសបូឡានៅ​លីបង់ ជា​សម្ព័ន្ធ​មិត្តបាន​ប្រកាស​ឆ្លង​អន្តរកាលឆ្ពោះ​ទៅ​រក​ដំណាក់​កាល​​ថ្មីក្នុង​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​អ៊ីស្រាអែល។ ហេសបូឡា​ពេល​នេះ​ស្ថិត​ក្នុងជំហរ​ចាញ់​ប្រៀប​ទេ តែ​មាន​កម្លាំង​ទ័ព​ច្រើន​ដល់​ទៅ​៥ម៉ឺន​នាក់ ដែល​អ៊ីស្រាអែល​គ្មាន​លទ្ធភាព​កម្ចាត់​អស់​ ក្រៅ​ពី​រុញ​​ឱ្យ​ពួក​នេះ​បាន​ក្លាយ​ជា​ភេរវជន​មក​អុកឡុក​អ៊ីស្រាអែល​ នាពេល​អនាគត។ នេះ​បើ​តាម​ទស្សនៈ​របស់​អតីត​នាយទាហាន​បារាំង​។​​មេហាម៉ាស​ស្លាប់ អាច​ជះ​ឥទ្ធិពល​លើ​​សង្គ្រាម​នៅ​​លីបង់​យ៉ាងណា?បើ​និយាយ​អំពី​ផ្នែក​ប្រយុទ្ធ​ឬ​ប្រតិបត្តិការ​ប្រើកម្លាំង​យោធា គ្មាន​ទេ ព្រោះហាម៉ាស មិន​បាន​ជួយ​អី​ដល់​ហេសបូឡា​ក្នុង​ផ្នែក​យោធា​ឡើយ តែ​ផលវិបាក​អាច​មាន​ច្រើន​លើ​ផ្នែក​នយោបាយ ព្រោះ​វា​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​បុគ្គល​ដែល​ត្រូ​វ​មក​ស្នង​តំណែង​បន្ត​ពី​យ៉ាហយ៉ា ស៊ីនវ៉ា។ អ្នក​ត្រូវ​មក​ស្នងអាច​​មាន​ច្រើន​នាក់។បើ​អ្នក​ស្នង​ស្ថិត​នៅក្នុង​ចំណោម​មេកើយ​ហាម៉ាស​នៅ​លីបង់ ដូ​ច​យ៉ាង​ អ៊ូសាម៉ា ហាមដាន នោះ​អាជ្ញាធរ​លីបង់​ពិត​ជា​ពិបាក និង​ស្មុ​គស្មាញ​កាន់​តែ​ខ្លាំង។តែ​បើ​ក្រោយ​ការ​ស្លាប់​មេកើយ​អស់ ហាម៉ាស​បែរ​ជា​ព្រម​ធ្វើ​សម្បទាន និង​ព្រម​ទទួល​យកលក្ខខណ្ឌ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ដើម្បី​ឈប់​បាញ់​និង​ដោះលែង​ចំណាប់​ថ្នូរ នោះ​ហេសបូឡា នឹង​ត្រូវ​ស្ថិត​ក្នុងស្ថានភាព​ទើស​ទ័ល​ខ្លាំង និង​បាត់​បង់​ប្រជាប្រិយភាព​ក្នុង​រង្វង់​ប្រជាពលរដ្ឋ​លីបង់ ជាពិសេស ព្រោះ​សកម្មភាព​ទាំង​ឡាយ​ដែល​នាំ​ឱ្យ​លីបង់​រង​ការ​វាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ស្ទើរ​ខ្ទេច​ខ្ទាំ គឺ​ដើម្បី​បុព្វហេតុ​គាំទ្រ​ហ្កាហ្សា​នេះ​ឯង៕
18/10/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

កម្ពុជាត្រូវបានជ្រើសរើសជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលប្រទេស​និយាយភាសាបារាំង នៅឆ្នាំ ២០២៦

នៅទីក្រុង​ប៉ារីស កិច្ចប្រជុំកំពូល​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសា​បារាំង​បាន​សម្រេច​កាលពីថ្ងៃយប់​ថ្ងៃ​សៅរ៍ម្សិលមិញ ជ្រើសរើស​កម្ពុជា​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំកំពូល​ក្រុមប្រទេស​និយាយភាសា​បារាំង លើកទី​២០ នៅ​​២ឆ្នាំ​ខាងមុខ​ទៀត ឆ្នាំ ២០២៦។ នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត​នៅ​ក្រោយ​កិច្ច​ប្រជុំ​បិទទ្វារ​ដែលមាន​ការចូលរួម​ពីប្រមុខរដ្ឋ និង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាលមកពីបណ្តាប្រទេស​សមាជិក​ហ្រ្វង់កូហ្វូនី លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង​បាន​ប្រកាស​ដំណឹង​នេះ​ជាផ្លូវការ​នៅមុខលោក​សុខ ចិន្តា​សោភា ​ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ​រដ្ឋមន្រ្តី​ការបរទេស​កម្ពុជា និង​សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ នេះជាដំណឹង​ដ៏ល្អ​មួយចំពោះ​កម្ពុជា ? កម្ពុជា​ត្រូវ​បានជ្រើសរើស​ឲ្យធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ​រៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូល​ក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសា​បារាំង ដែលហៅថា ហ្រ្វង់កូហ្វូនីលើកទី​២០ នៅ​ក្រុង​សៀមរាបអង្គរ នៅ​ឆ្នាំ ២០២៦។ នៅលើ​វេទិកា​សន្និសីទកាសែត​ជាមួយ​ប្រធាន​អង្គការ​ហ្រ្វង់កូហ្វូនី និង​លោក​សុខ ចិន្តាសោភា ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តី​ការបទេស​ និង​សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល​ម៉ាក្រុង​បាន​ថ្លែងអបអរ​កម្ពុជា។ ប្រមុខការបរទេស​កម្ពុជាវិញ​បាន​បង្ហាញ​ការរីករាយ រំជួលចិត្ត និងមោទនភាព ដែលកម្ពុជា​ត្រូវបាន​​ជ្រើសរើស​ឲ្យ​ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ​ជំនួប​កំពូលក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសាបារាំង​នៅ​ ២ឆ្នាំខាងមុខ។​កម្ពុជា​នឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ​រៀបចំ​ជំនួបកំពូល​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ជាដំណឹង​ដ៏ប្រពៃ ប៉ុន្តែ វាមិនមែនជា​រឿង​ថ្មី​ភ្ញាក់ផ្អើល​ខ្លាំងនោះទេ។ ​នៅប៉ុន្មាន​ឆ្នាំមកនេះ ក្នុងនាមជាប្រទេស​សមាជិកពេញសិទ្ធិ និង​មាន​ ព្រះបរមរតនកោដ សម្តេច​ព្រះនរោត្តម​សីហនុ​ជា​ស្ថាបនិក​មួយអង្គ​ដែលបាន​ចូលរួម​បង្កើត​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី​នៅ ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០ កម្ពុជា​​បាន​ប្រឹងប្រែង​ធ្វើ​យុទ្ធនាការទូត​ច្រើនណាស់​ ដើម្បី​បាន​សិទ្ធិ​រៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូល​របស់​អង្គការ​ដែល​មាន​ប្រទេស​ចំនួន ៩៣​ជា​សមាជិក។​ ព្រះបាទសម្តេច​ព្រះបរមនាថ​នរោត្តម​សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​​កម្ពុជាដែលបាន​យាងចូលរួម​នៅក្នុង​ជំនួបកំពូល​នៅទីក្រុង​ប៉ារីស កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍ម្សិលមិញ​បានមាន​ព្រះបន្ទូលបញ្ជាក់ថា កម្ពុជានៅតែ​​ភ្ជាប់ខ្លួន​ជាមួយ​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី និងថា ជាមួយនឹង​ការរៀបចំ​ជំនួបកំពូល​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី​នៅខេត្ត​សៀមរាប កម្ពុជាសង្ឃឹម​ចែករំលែក​ជាមួយ​សហគមន៍អ្នកនិយាយ​ភាសា​បារាំងនូវ​ចំណុច​ពិសេស​ប្លែក​របស់ហ្វ្រង់កូហ្វូនីនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ​ហេតុអ្វីបានជាកម្ពុជា​ចង់​ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ​រៀបចំ​ជំនួបកំពូល​ក្រុមប្រទេសនិយាយភាសា​បារាំង?កន្លងមកគេ​ច្រើនតែដឹងថា ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ឬ​ក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសា​បារាំង ផ្តោតច្រើនទៅលើ​ការអប់រំ ភាសា និង​វិប្បធម៌។ ប៉ុន្តែ ចំពោះ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​កម្ពុជា ហ្វ្រង់កូហ្វូនី​មិនមែន​ត្រឹម​តែ​ភាសា វប្បធម៌ ប៉ុន្តែ គេអាច​និយាយ​ពីសេដ្ឋកិច្ច។ ដូច្នេះ បានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ​ជំនួបកំពូល​ក្រុមប្រទេស​និយាយ​ភាសា​បារាំង ដែលមាន​ប្រទេស​ចំនួន​៩៣ជាសមាជិក មកពីទ្វីបចំនួន ៥ កម្ពុជា​នឹង​ទទួលបាន​ឱកាស​ដ៏វិសេសវិសាល​ដើម្បីទាញផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច។ហេតុអ្វីបានជា​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ពង្រីក​ខ្លួន ទៅកាន់ប្រទេស​ដែលមិននិយាយ​ភាសា​បារាំង ដូចជា​Angola ជាដើមដែលជាប្រទេស​និយាយភាសា​ព័រទុយហ្កាល់ ហើយហ្កាណា​ជា​ប្រទេស​និយាយភាសា​អង់គ្លេស?នៅក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​បិទទ្វារ​កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍ម្សិលមិញ គេ​បាន​បោះឆ្នោត​ទទួល​យក​ប្រទេស​៥ទៀត ឲ្យធ្វើជា​សមាជិក​សង្កេតការណ៍​​របស់​ហ្រ្វង់កូហ្វូនី។ អង្គការ​អន្តរជាតិ​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី​បាន​រីកធំធាត់សមាជិក ពី ៨៨ ទៅ​៩៣ នៅគ្រប់ទ្វីប​ទាំង​៥។ សមាជិកច្រើនមែន ប៉ុន្តែ ប្រទេស​មួយចំនួន​ធំ​មិនមែនជា​ប្រទេស​ដែល​ប្រើភាសា​បារាំង​ជាផ្លូវការ ឬ​ច្រើន ដូចតាម​លក្ខខណ្ឌ​ចងជា​សមាជិក​របស់​ហ្វ្រង់កូហ្វូនី។ Chypre មានអ្នកនិយាយ​ភាសា​បារាំង​តែ​៦% ហ្កាហា​នៅអាហ្វ្រិក​មានអ្នកប្រើ​ភាសា​បារាំង ប្រមាណ ១%។ ចំណែកកម្ពុជា​វិញ បើតាម​លោក​លីម ប៊ុនហុក មានអ្នកនិយាយភាសាបារាំងប្រមាណ​កន្លះលាននាក់ប៉ុណ្ណោះ។ សួរថា បើ​ថា មាន​អ្នកប្រជាជន​និយាយ​ភាសា​បារាំងតិចតួច ឬ​ក៏គ្មាន​សោះតែម្តងដូច កាតា ហេតុអ្វី​បាន​ជាហ្រ្វង់កូហ្វូនីអនុញ្ញាត​ឲ្យគេ​ចូលជាសមាជិកធ្វើអ្វី។ ហេតុផល​គឺផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និង​សមាហរណកម្ម​ក្នុងតំបន់ ដូចក្នុងករណី​របស់​ប្រទេស​ហ្កាណា​ និយាយភាសាអង់គ្លេស ប៉ុន្តែ ប្រទេស​នេះ ឡោមព័ទ្ធដោយ​ក្រុមប្រទេស​និយាយភាសា​បារាំង។ ពីចំណែក​ខាង​អង្គការ​អន្តរជាតិហ្វ្រង់កូហ្វូនី ការ​ពង្រីកចំនួន​សមាជិក​កាន់តែច្រើន ដើម្បី​បង្កើន​កម្លាំង​ទម្ងន់ ទឹកមាត់ប្រៃ ជាពិសេស​នៅក្នុងគោលដៅ​ជំរុញ​ការរៀន​ ប្រើប្រាស់​ភាសា​បារាំង​កាន់តែ​ទូលំទូលាយនៅក្នុងពិភពលោក៕​​
6/10/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកចូបៃដិន​​ដកខ្លួន​ចេញ​ពីការ​​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី តើ​នរណា​​នឹងអាច​​ក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ជំនួស?

នៅទី​បំផុត ក្រោម​សម្ពាធ​របស់​ក្រុម​​ និង​ដើម្បី​ប្រយោជន៍ជាតិព្រមទាំង​បក្ស​លោក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃដិន បាន​ប្រកាស នៅរសៀល​ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​២១កក្កដា ​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​ការ​ប្រកួត។ ការ​បោះបង់​បេក្ខភាព​ប្រធានាធិបតី​របស់​លោក​ចូបៃ​ដិន បាន​និ​ងកំពុ​ង​ធ្វើ​ឱ្យការ​ឃោសនា​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក មាន​ភាព​កាន់​តែ​មិន​ជាក់​លាក់​ ព្រោះ​ នៅបី​ខែ​មុនសម័យ​បោះឆ្នោត​ ​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យបែរ​ជា​គ្មាន​បេក្ខជនប្រធានាធិបតី​សម្រាប់​ប្រកួត​ប្រជែង​ជាមួយ​លោក​ដូណាល់​ត្រាំ​នៃបក្ស​សាធារណរដ្ឋ។ ចំណែក​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ក៏​ត្រូវ​ប្តូរ​ផ្លាស់​យុទ្ធសាស្ត្រ​ឃោសនា​ដែរ។ តាំងពីបរាជ័យ​នៅ​ក្នុង​ការ​​តស៊ូ​មតិ​តាម​កញ្ចក់​ទូរទស្សន៍​ជាមួយ​លោក​ត្រាំ​មក សំឡេង​ទាមទារ​ឱ្យ​លោក​ចូបៃដិន ប្តូរ​ចិត្ត​ឈប់​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​អាណត្តិ​ទីពីរ បាន​ចាប់​លាន់​ឮ​ឡើងយ៉ាង​រងំ។ ហើយ​បើ​ទោះ​បី​ជា​លោក​ចាស់ ភ្លេច​ភ្លាំង​ និយាយ​ខុស​ច្រើន ដើរ​ដួល​ ... ក៏​លោក​នៅ​តែ​បន្ត​អះអាង​ថា​លោក​ជា​បេក្ខជន​តែ​ម្នាក់​ដែល​អាច​យក​ឈ្នះ​លើលោក​ត្រាំ។ តែ​​នា​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ចុងក្រោយ​នេះ ​សុខភាព​លោក​​បៃដិនចុះ​​ខ្សោយកាន់​តែ​ខ្លាំង ឥស្សរជន​គ្រាក់ៗ​របស់​បក្ស ដូច​យ៉ាង​លោកស្រី​ប្រធានសភា​ ណាន់ស៊ី ប៉េឡូស៊ី ឬ​អតីត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក បារ៉ាក់អូបាម៉ា ក៏​លែង​គាំទ្រ​បេក្ខភាព​លោក​បៃដិន។ ម្ចាស់​​ឧបត្ថម្ភ​កម្មវិធី​ឃោសនាធំៗ​ មាន​ជាអាទិ៍​ម្ចាស់​ក្រុមហ៊ុន​Disney លែង​ផ្តល់​ប្រាក់វិភាគ​ទាន​។​ លទ្ធផល​នៃ​ការ​ស្ទង់​មតិក៏​បង្ហាញ​ថា​លោកធ្លាក់​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្លាំង ទើប​លោក​ព្រម​ពិចារណា​ជា​ថ្មី​និង​សម្រេច​ចិត្ត​ភ្លាម​តែ​ម្តង​ថា​ ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពីការ​ប្រកួត។​​ដំណើរការ​ជ្រើសរើស​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ជំនួស​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​យ៉ាង​ដូចម្តេច?ប្រមុខ​គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បាន​សន្យា​ថា​ដំណើរការ​ជ្រើសរើស​បេក្ខជន​មក​ជំនួស​លោក ចូ បៃដិននឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ប្រកប​ដោយ​​​តម្លាភាព​និងតាម​​វិន័យ​ ឱ្យ​សម​ជា​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​មាន​សាមគ្គី​ជា​ធ្លុង​​មួយ និង​បេក្ខជន​ម្នាក់​ដែល​មាន​សមត្ថភាព​យក​ឈ្នះលោក​ដូណាល់ត្រាំ។​ទោះ​បី​ជា​មាន​ការ​ព្រមព្រៀង​លើ​រូប​បេក្ខជន​ណា​ម្នាក់​រួច​ហើយ​ក៏​ដោយ ក៏​ដំណើរការ​តែង​តាំង​​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ថ្មី​មក​ជំនួស​លោក​ចូបៃដិន ត្រូវឆ្លង​កាត់​បែប​បទ​បច្ចេកទេសខ្លាំង​បន្តិច​​ដោយ​ចៀស​មិន​រួច​ទេ។ ព្រោះ​ ប្រធានាធិបតី​ដែល​ត្រូវ​បាន​ជ្រើស​រើស​ឱ្យ​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​ថ្មី បាន​ឆ្លង​កាត់​ការ​បោះឆ្នោត​តាម​រដ្ឋ​ជា​បន្ទាប់​តាំងពី​ខែ​មករា​ដល់​ខែ​មិថុនា​២០២៤ និង​ត្រូវ​ប្រកាស​តែងតែង​ជា​ផ្លូវការ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩​សីហា​ខាង​មុខ។ ឥលូវ​លោក​បាន​ដក​ខ្លួន​ចេញ ប្រតិភូ​បក្ស​ទាំង​៣៩០០​រូប​ ត្រូវ​សម្រេច​ចិត្ត​ជា​ថ្មី និង​មាន​សេរីភាពពេញ​លេញ​ក្នុង​ការ​ជ្រើសរើស​បេក្ខជនដែល​ខ្លួន​ពេញ​ចិត្ត។ ដូច្នេះ​ចរន្ត​នីមួយៗ​របស់​បក្ស​​អាច​ស្នើ និង​ជំរុញ​បេក្ខជន​របស់​ខ្លួនឱ្យ​បាន​ក្លាយ​បេក្ខជន​របស់​បក្ស​ ដែល​គេ​ពិបាក​នឹង​ស្មាន​ដឹងជាមុន​ណាស់។​វិធាន​ច្បាប់ផ្ទៃក្នុង​​របស់​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ បាន​ចែង​ថា ក្នុង​ករណី​បេក្ខជនជ្រើសរើ​រួច ​ស្លាប់ លាលែង ឬ​បាត់​បង់​សមត្ថភាព​ ប្រធានគណបក្ស​នឹង​ពិគ្រោះ​ជាមួយ​មេដឹកនាំ​បក្ស​ប្រចាំ​​សភា និង​ប្រចាំ​សមាគម​អភិបាល​ មុន​នឹង​ជ្រើស​តាំង​បេក្ខជន​ម្នាក់ ដែល​នឹង​ត្រូវ​តែង​តាំងជា​ផ្លូវការ​នៅ​ខែ​សីហា។ សម្រាប់​ពេល​នេះ​ មាន​ការ​គាំទ្រច្រើន​​កំពុង​ស្រោច​ទៅ​លើ​រូប​លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស។ តែ​លោកស្រី​អនុប្រធានាធិបតី​ ខាម៉ាឡា ហារីស ដែល​លោក​ចូបៃដិន ជ្រើសរើស​ជា​បេក្ខជន​អនុប្រធានាធិបតី​ សម្រាប់​អាណត្តិ​ថ្មី​ មិនប្រាកដ​ថា​នឹង​ក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​​ទេ។តើ​នរណា​​អាច​នឹងមក​ជំនួស​​​បេក្ខភាព​លោក​ចូបៃដិន?គ្មាន​ក្បួន​ច្បាប់​ណា​ កំណត់​ថា​ បេក្ខជន​អនុប្រធានាធិបតី ត្រូវ​ក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ជា​ស្វ័យប្រវត្តិនោះ​ទេ។ ដូច្នេះ​ លោកស្រី​ខាម៉ាឡា ហារីស មិន​ប្រាកដ​ជាប់​ឈ្មោះ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ ជំនួស​លោក​បៃដិន​ឡើយ។ ប៉ុន្តែលោកស្រី​បាន​ដាក់​បេក្ខភាព​ឱ្យ​គណបក្សជ្រើសរើស​ហើយ។ ហើយ​លោក​ស្រី​អាច​មាន​ប្រៀប​ជាង​គេ លេច​ឈ្មោះ​លឿន​ជាង​គេ ព្រោះ​លោកស្រី​ធ្លាប់​ជាអនុប្រធានាធិបតី និង​បាន​ចេញ​ឃោសនា​ច្រើន មួយ​រយៈ​នេះ។ លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស ​ជា​ស្ត្រីទី​មួយ​ ជា​ស្ត្រី​​អាមេរិកស្បែក​ខ្មៅ​កាត់​​អាហ្វ្រិក និង​ជា​ស្ត្រី​ដើម​កំណើត​អាស៊ី​​​ដំបូង​គេ​បង្អស់​ ដែល​បានក្លាយ​ជា​អនុប្រធានាធិបតី​អាមេរិក។ លោកស្រី​ ហារីស ក៏​ជា​ស្ត្រី​អាមេរិក និង​ជា​ស្ត្រី​អាមេរិក​ស្បែក​ខ្មៅ​​ទីមួយដែល​បាន​ទទួល​តួនាទី​ជា​រដ្ឋ​អាជ្ញា​នៅ​រដ្ឋ​កាលីហ្វ័រញ៉ា និងជា​សមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា​អាមេរិក​ស្បែក​ខ្មៅ​ស្រី​ទីពីរ​ប៉ុណ្ណោះ​ក្នុង​ប្រវត្តិ​អាមេរិក។ លោកស្រី​ ហារីស មាន​ឪពុក​ដើម​កំណើត​ហ្សាម៉ាអ៊ីក ម្តាយ​ជាជនជាតិឥណ្ឌា។ក្នុង​វ័យ​៥៩​ឆ្នាំ លោក​ខាម៉ាឡា ហារីស នឹង​ក្លាយ​ជាបេក្ខនារី​​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ទីមួយ ​មាន​ពណ៌​សម្បុរស្បែក​និង​ដើម​កំណើត​អាហ្វ្រិកកាត់អាស៊ី​ឬ? ​ពេល​នេះ​គ្រប់​ចក្ខុ​កំពុង​ផ្តោ​ត​លើ​រូប​លោកស្រី​យ៉ាង​ខ្លាំង។  ​​ពេល​នេះ​ លោក ចូ បៃដិន ដែល​បន្ត​បំពេញ​នាទី​ជា​ប្រធានាធិបតី​រហូត​ដល់​ចប់​អាណត្តិ​នៅ​ខែមករា​២០២៥ និង​ជា​ឥស្សរជន​ដ៏​ប្រកប​ដោយ​ឥទ្ធិពល​ម្នាក់​ក្នុង​ជួរ​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ​ទាំងស្រុង​ទៅ​លើ​រូប​លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស​។ ប្រធាន​គណបក្ស​ អតីត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ ប្លីលគ្លីនតុន និង​លោកស្រី ហ៊ីលឡារី គ្លីនតុន សមាគម​គណៈកម្មការ​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ សុទ្ធ​តែ​បាន​ប្រកាស​គាំទ្រ​ភ្លាម​បេក្ខភាព​លោកស្រី ហារីស។  ប៉ុន្មាន​ម៉ោង​ក្រោយ លោក Gavin Newsom អភិបាល​រដ្ឋ​កាលីហ្វ័រនីញ៉ា ដែល​គេ​យល់​ថា​អាច​ជា​គូប្រជែង​ម្នាក់​ក្នុង​ការ​ជ្រើសរើស​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​នេះ ក៏​បាន​ប្រកាស​គាំទ្រ​លោក​ស្រី​ ខាម៉ាឡា ហារីស​ដែរ។​នៅ​ឡើយ​តែលោកស្រី​ណាន់ស៊ី ប៉េឡូស៊ី ​អតីត​ប្រធាន​សភា និង​អតីត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​បារ៉ាក់ អូបាម៉ាទេ ដែល​ស្ងាត់​មិន​ចេញ​ស្តី។ លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ថា​ប្រតិភូ​បក្ស​ជា​អ្នក​សម្រេច​នៅ​ពេល​បោះឆ្នោត​តែង​តាំង​បេក្ខជន​ជា​ផ្លូវការ​ថ្ងៃ​ទី ១៩​សីហា។ក្រៅ​អំពី​លោក​ស្រី​ហារីស អាច​មាន​ឥស្សរជន​ពីរ​បីរូប​ទៀត ចង់​ឈរ​ឈ្មោះ​បេក្ខជន​ប្រធានធិបតី​ដែរ​នោះ​គឺ អភិបាល​រដ្ឋ​មីស៊ីហ្កែនGretchen Whitmer ឬ អភិបាល​រដ្ឋ​ពែនស៊ីវ៉ាន់នី Josh Shapiro។តើ​យុទ្ធនាការ​​ឃោសនានឹង​មាន​ទម្រង់​យ៉ាងណា?​ការ​ជ្រើសតាំង​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ជំនួស​នេះ ជា​រលក​សន្ទុះថ្មី​នៃការ​ឃោសនាហើយ។ តែពេលវេលា​បីខែ​​វា​ជា​រយៈ​ពេល​ខ្លី​បន្តិច​ សម្រាប់​បេក្ខជន​ក្នុងការ​ឃោសនានាំ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាង​២៥០លាននាក់ ឱ្យ​ស្គាល់​និង​ជា​ពិសេស​បញ្ចុះ​បញ្ចូលឱ្យ​ព្រម​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ​​នេះ។​ប្រសិន​បើ​លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស ក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ជា​ផ្លូវការ​ វា​អាច​គ្រាន់​បើ​បន្តិច​ព្រោះ​អាមេរិក​ស្គាល់​លោកស្រី​ជិត​បួន​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ក្នុង​នាម​ជា​អនុប្រធានាធិបតី និង​បាន​ចេញ​ឃោសនា​ច្រើន​ដែរ ក្នុង​នាម​ជា​បេក្ខជន​អនុប្រធានាធិបតី​សម្រាប់​អាណត្តិ​ថ្មី។​ការ​ដក​ខ្លួន​របស់បេក្ខជន​បៃដិន មិន​ត្រឹម​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តូរផ្លាស់​ក្នុង​រង្វង់​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទេ ​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ក៏​ដូច​ជាបេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​លោក​ដូណាល់ត្រាំ​ផ្ទាល់ ក៏ច្រងាប់​ច្រងិល​ដែរ ដោយ​​ត្រូវ​រៀប​យុទ្ធសាស្ត្រ​ឃោសនា​ថ្មី​​។ ព្រោះ​គូប្រជែង​ថ្មី មិន​ដឹង​ជានរណា។ កន្លង​មក​ លោក​ដូណាល់​ត្រាំ ផ្តោត​ការ​វាយប្រហារ​នយោបាយ​ខ្លាំង​ទៅ​លើ​តែ​សុខភាព​លោក​បៃដិន​ បង្អាប់​លោក​បៃដិន​និយាយ​មិន​ទៅ​មុខ គិត​មិន​រហ័ស។ល។ និង។ល។ ចុះបើ​បែរ​ជា​លោកស្រី​ហារីស​វ័យ​៥៩​ឆ្នាំ​ កំពុង​ពេញ​កម្លាំង​ និង​ជា​ស្ត្រី​ មាន​បុព្វហេតុ​​ការពារ​សិទ្ធិរំលូត​កូន​របស់​ស្ត្រី​ តើ​លោក​ត្រាំ​ទៅ​បង្វែរ​ការ​ឃោសនា​ទៅ​ទិសណា? លោកត្រាំ​នឹងក្លាយ​ជា​បេក្ខជន​ចាស់​ជរា​បំផុតវិញ។ បើ​តាម​អ្នក​វិភាគ​ ​​លោកស្រី​ហារីសជាប់​​ជា​បេក្ខនារី​ប្រធានាធិបតីបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ ជា​សេណារីយ៉ោដ៏​អាក្រក់​បំផុត​សម្រាប់​លោក​ត្រាំ៕
22/7/20240 minutos
Episode Artwork

ដោយរំលាយសភាបារាំង ក្រោយបរាជ័យ​ក្នុងការបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុប លោកម៉ាក្រុង​កំពុង​លេងល្បែងដ៏គ្រោះថ្នាក់

នៅប្រទេស​បារាំង លោកប្រធានាធិបតី លោកអេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង​បាន​ធ្វើ​មជ្ឈដ្ឋានអ្នកនយោបាយភ្ញាក់ផ្អើល​គ្រប់គ្នា នៅពេល​លោកសម្រេចចិត្ត​រំលាយសភាបារាំង និង​រៀបចំការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់។ ការសម្រេចចិត្ត​របស់​លោកម៉ាក្រុងធ្វើឡើង នៅមួយម៉ោងក្រោយ​ការប្រកាស​លទ្ធផលបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុបដែល​បង្ហាញថា គណបក្សរបស់​លោកម៉ាក្រុង​បរាជ័យ ចាញ់ដាច់​គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែលបានទទួលសំឡេងឆ្នោត ដល់ទៅ ៣១% នៅក្នុង​ការបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុប​ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី​៩​មិថុនា។​គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល​កំពុង​មានសន្ទុះគាំទ្រច្រើន សឹង​នៅគ្រប់ប្រទេស​នៅអឺរ៉ុប មិនមែនមានតែនៅបារាំងនោះទេ ប៉ុន្តែ ហេតុអ្វីបានជា​ប្រធានាធិបតីបារាំង លោកម៉ាក្រុងចាំបាច់​​ប្រកាស​រំលាយ​សភា និង​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​​មុនកាលកំណត់? កាលពី​យប់ថ្ងៃ​អាទិត្យម្សិលមិញ ប្រធានាធិបតីបារាំង លោកអេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុងបានធ្វើ​គ្រប់គ្នា​ភ្ញាក់ផ្អើលមែនទែន។ ភ្ញាក់ផ្អើលនៅត្រង់ថា នៅតែមួយម៉ោងក្រោយ លទ្ធផល​នៃការបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុបបង្ហាញថា គណបក្ស​កណ្តាលនិយម​របស់លោកបរាជ័យ ចាញ់ដាច់គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែលទទួលបាន​សំឡេងគាំទ្រ ជាង​៣១% ​លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំង បាន​ចេញមុខ​ប្រកាស​នៅកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិ រំលាយ​សភា​ចោលតែម្តង និង​ប្រកាស​រៀបចំ​​​ការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់ នៅចុងខែ​មិថុនា​នេះ (ដោយការបោះឆ្នោត​ជុំទី១ ធ្វើឡើង​នៅថ្ងៃទី ៣០ មិថុនា និងជុំទី​២ នៅ​ថ្ងៃទី​៧​កក្កដា)។បើតាម​ការពន្យល់​របស់​លោកម៉ាក្រុង នៅចំពោះមុខ​សន្ទុះកើនឡើង​របស់​​ក្រុម​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល​ ជាពិសេស​នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភាអឺរ៉ុប លោកបាន​សម្រចចិត្ត​​រំលាយសភាបារាំង​ដើម្បី​ផ្តល់​ឱកាស​ឲ្យប្រជាជន​បារាំងអាច​សម្រេចចិត្តសាជាថ្មី ជ្រើសរើសអ្នកតំណាងរបស់ខ្លួន​នៅក្នុងសភា។ នៅលើ​បណ្តាញ​សង្គមX លោកម៉ាក្រុង​បាន​សរសេរ​បន្ថែមថា លោកមានជំនឿទុកចិត្ត​ថា ប្រជាជនបារាំង​មានសមត្ថភាពជ្រើសរើសដ៏ត្រឹមត្រូវដើម្បីខ្លួនឯង និង​ដើម្បីអនាគតជំនាន់ក្រោយ។​បើតាម​អ្នកវិភាគមួយចំនួន ដោយ​សម្រេចចិត្តរំលាយសភាបារាំង​ និងរៀបចំការបោះឆ្នោត​នៅមុនកាលកំណត់នៅពេល​នេះ លោកម៉ាក្រុងចង់​ទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវ​ទាំងស្រុងទៅលើ​ប្រជាជនបារាំង ដើម្បី​ឲ្យ​ពួកគេ​ជ្រើសរើស​ថា តើ​បន្ត​គាំទ្រ​នយោបាយ​របស់​គណបក្ស​កាន់អំណាច ឬ​ជ្រើសរើសក្រុមស្តាំនិយមជ្រុល​ឲ្យចូលដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល។លោកម៉ាក្រុង​​ដឹងថា មាន​ប្រជាជន​បារាំង​ច្រើន​​ដែលមិន​ចង់ឃើញគណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុលដែលស្អប់អឺរ៉ុប និងស្អប់រើសអើង ​ប្រឆាំង​ជនអន្តោប្រវេសន៍ ចូលកាន់អំណាច​នៅ​បារាំង។ ដូច្នេះ ដោយ​រំលាយសភា និង​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់ លោកម៉ាក្រុងសង្ឃឹមថា គណបក្ស​Renaissanceរបស់លោកនឹងអាចទទួល​សំឡេងឆ្នោត​ច្រើនមកវិញ ដើម្បីចូលគ្រប់គ្រង​សំឡេងភាគច្រើន​ នៅសភាបារាំង។ គួរបញ្ជាក់ថា ដោយសារតែ​បរាជ័យនៅក្នុង​ការបោះឆ្នោត​សភា កាលពី​ឆ្នាំ ២០២២ គណបក្ស​កាន់អំណាច​របស់​លោក​ម៉ាក្រុងចុះខ្សោយ​ គ្មាន​​សំឡេង​​ភាគច្រើននៅសភា។ អាច​ថា ជាជាង​ស្ថិតក្នុងស្ថានភាព​មិន​ច្បាស់លាស់ គ្មានអំណាច​នៅសភា លោកម៉ាក្រុង​ចង់ឆ្លៀតឱកាស​រំលាយសភាលើកនេះ ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះដល់​គណបក្ស​របស់លោកដើម្បី​ចូលគ្រប់គ្រងសំឡេងភាគច្រើននៅសភា។បើតាមអ្នកជំនាញ​ ការរំលាយសភានេះអាច​ជាយុទ្ធសាស្រ្ត​មួយ​របស់​លោកម៉ាក្រុង ដើម្បី​ទាក់ទាញ​ប្រជាជន​បារាំង​ឲ្យបោះឆ្នោត​ ផ្តល់ទំនុកចិត្ត​សាជាថ្មី​ដល់​គណបក្ស​កាន់អំណាច​របស់លោក។ ទោះនេះ ជា​លើកទី១នៅក្នុងរយៈពេល​២៧ឆ្នាំ ដែល​ប្រធានាធិបតី​បារាំង ប្រកាស​រំលាយសភា ប៉ុន្តែ និន្នាការរំលាយសភា រៀបចំការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់​ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះគាំទ្រ​ដល់​គណបក្ស​កាន់អំណាច​នៅសភាបារាំង មិនមែនជា​រឿងថ្មីនោះទេ។ នៅអតីតកាល មានប្រធានាធិបតី​បារាំង​ពីររូបធ្លាប់​សម្រេចចិត្តដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល​បែបនេះ ដូចលោកម៉ាក្រុង។ បញ្ហានៅត្រង់ថា នៅ​សម័យ​កាលលោក ហ្រ្វង់ស័រ មីទែររ៉ង់ ការរំលាយសភា និង​ការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់​បាន​ជួយ​ឲ្យលោក​ប្រធានាធិបតី​មីទែរ៉ង់​ប្រមូល គ្រប់គ្រងសំឡេងភាគច្រើននៅសភាឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែ នៅ​ជំនាន់​លោក​ហ្សាក់ ស៊្ហីរ៉ាក់ ការរំលាយសភា ដើម្បី​រៀបចំការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩៧ បាន​នាំ​មក​នូវ​បរាជ័យដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​គណបក្ស​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី និង​វិបត្តិនយោបាយ​ជាប់គាំងគ្មានច្រកចេញនៅ​បារាំង ព្រោះថា ការបោះឆ្នោត​នៅពេលនោះ បាន​បើកផ្លូវ​ឲ្យ​បក្ស​ប្រឆាំង គឺ​គណបក្ស​ឆ្វេងនិយមជ្រុល​ទទួលបាន​សំឡេងភាគច្រើន​នៅសភា ដែលជា​ហេតុធ្វើឲ្យ​លោកប្រធានាធិបតីស្ហ៊ីរ៉ាក់ ត្រូវបង្ខំចិត្ត​​ចាប់ដៃធ្វើការជាមួយបក្ស​ប្រឆាំងដើម្បីបង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ។  ​លោកម៉ាក្រុង​កំពុងតែ​លេងល្បែងដ៏គ្រោះថ្នាក់ យក​អនាគត​របស់​ប្រទេស​ជាតិ​ទៅប្រថុយ​លេង ព្រោះថា មើលមិនត្រូវទេ ​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុលអាចទទួលជ័យជំនះ​នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភាបារាំង និង​ចូលគ្រប់គ្រងសំឡេងភាគច្រើននៅសភា ដើម្បីដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាលថ្មី​​​​ ការភ្នាល់​ដ៏ឆ្កួតលីលា ការប្រថុយប្រថាន​ ឬជា​ការផ្គើនដ៏គ្រោះថ្នាក់។ នេះជា​ការវាយតម្លៃរបស់​គណបក្ស​នយោបាយ និងអ្នកជំនាញ នៅបន្ទាប់ពីលឺ​លោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង​ប្រកាស​រំលាយសភា កាលពីយប់ថ្ងៃ​អាទិត្យទី ៩​មិថុនា។ប្រធាន​វិទ្យាសា្ថន​ស្ទង់មតិ លោកស្រី Céline Bracq​យល់ថា ការសម្រេចចិត្ត​របស់​លោកម៉ាក្រុងដែលរំលាយសភា នៅពេលនេះប្រៀបបាន​នឹង​កាំរន្ទះ និងការដាក់ភ្នាល់ដ៏ប្រថុយប្រថាន និងគ្រោះថ្នាក់បំផុត ព្រោះវា​ធ្វើឡើង​នៅក្នុង​កាលៈទេសៈ​ដែល​ប្រជាជន​បារាំង​កំពុង​ដាក់ពិន័យ​ប្រធានាធិបតីបារាំង តាមរយៈ​ការបោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល​ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភាអឺរ៉ុប។ មួយវិញ លោក​ម៉ាក្រុង​អាច​ប្រឈមនឹង​ការចាញ់ច្រើនជាងឈ្នះ ព្រោះថា ការស្ទង់មតិ​កាលពី​រដូវរងាកន្លងមកបង្ហាញរួចហើយថា គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល គឺ​គណបក្សរួបរួមជាតិរបស់លោកស្រីម៉ារីន ឡឺប៉ែន ​​ដែលបាន​ទទួលអាសនៈ ​កើនឡើងរួចហើយ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភា កាលពី​២ឆ្នាំមុន នឹង​ទទួល​បាន​សំឡេង​ភាគច្រើនផ្តាច់មុខ ​នៅសភាបារាំង​តែម្តង ក្នុងករណី​មានការរំលាយសភា និងការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់។ដោយ​រំលាយសភា និង​រៀបចំការបោះឆ្នោត លោកម៉ាក្រុង​អាច​ចង់ផ្ចាញ់ផ្ចាល​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែល​លោកគិតថា​ នឹង​គ្មាន​សមត្ថភាព​ប្រមែប្រមូលបេក្ខជន​​មានសមត្ថភាព​មកឈរឈ្មោះនៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភា​ក្នុង​រយៈពេល​ដ៏ខ្លី។ ប៉ុន្តែ នៅបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល គេអះអាងថា ពួកគេ​ត្រៀមខ្លួនរួចហើយដើម្បី​ចូលដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបារាំង។ ត្រូវដឹងថា ការប្រកាស​របស់ប្រធានាធិបតី​ដើម្បីរំលាយ​សភា ជា​បំណងប្រាថ្នាធំ​បំផុត​របស់បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល។ជាក់ស្តែង នៅថ្ងៃ​អាទិត្យ អ្នកគាំទ្របក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុលបាន​ស្រែក ត្រេកអរ​មែនទែន នៅពេល​លឺលោកម៉ាក្រុង​​ប្រកាស​រំលាយសភាដើម្បីរៀបចំការបោះឆ្នោត​មុនកាលកំណត់ ទៅតាម​ការទាមទារចង់បាន​​របស់ប្រធានគណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល គឺលោក លោកហ្សកដាន បារដេលឡា Jordan Bardella។ មាន​វ័យ​ត្រឹម​២៨ឆ្នាំ លោកហ្សកដាន បារដេលឡា ដែល​ជាមនុស្ស​ដៃស្តាំ​របស់​លោកស្រី ម៉ារីន ឡឺប៉ែន ស្ថាបនិក​របស់​គណបក្សរួបរួមជាតិ ត្រូវ​គេ​រំពឹង​នឹង​​ក្លាយជា​នាយករដ្ឋមន្រ្តីថ្មីរបស់បារាំង ក្នុងករណី គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល​ទទួលជ័យជំនះ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​សភា​នៅ​ចុងខែ​មិថុនានេះ។ គោលដៅ​បន្ទាប់របស់​គណបក្សស្តាំនិយមជ្រុល​គឺ បោះទិសតម្រង់ចង់បាន​កៅអីប្រធានាធិបតីបារាំង នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​ឆ្នាំ ២០២៧។ការបោះឆ្នោតសភា​មុនកាលកំណត់ អាច​ផ្តល់​សេណារីយ៉ូបីទី១ គណបក្ស​កាន់អំណាច​របស់​លោកម៉ាក្រុង​អាច​ទទួលបានសំឡេងភាគច្រើននៅសភាឡើងវិញ តាមរយៈ​ការជំរុញ ចាប់ដៃជាមួយ​គណបក្ស​ដែលមាននិន្នាការកណ្តាលនិយម ឆ្វេង និង​ស្តាំនិយម។ ទី២ គឺគ្មានគណបក្ស​ណាមួយដែលទទួល​សំឡេង​ឆ្នោត​ច្រើនផ្តាច់មុខនៅសភា ដែលជាហេតុធ្វើ​ឲ្យ​គណបក្ស​កាន់អំណាច​នៅតែ​ជួបការលំបាកក្នុងការអនុម័តច្បាប់ ដោយសារតែគ្មានសំឡេងភាគច្រើន ដូចសព្វថ្ងៃនេះ។ សេណារីយ៉ូទី៣​គឺគណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល របស់លោកស្រី ម៉ារីនឡឺប៉ែន អាច​ប្រមូលបានសំឡេងភាគច្រើន​នៅរដ្ឋសភា ដែលធ្វើ​ឲ្យ​លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង​ត្រូវតែបង្ខំចិត្ត​​ចាប់ដៃ បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។ បើសិនជាដូច្នេះ មែននោះ បារាំង​នឹងធ្លាក់ខ្លួនជា​លើកទី២ ទៅក្នុងការជាប់គាំងនយោបាយ ដូច​ឆ្នាំ ១៩៩៧ ព្រោះថា ​ប្រធានាធិបតី និង​នាយករដ្ឋមន្រ្តីមកពីបក្សពីរប្រឆាំងគ្នា។ បើសិន​បារាំង​មាន​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល មកពីបក្ស​ប្រឆាំង ដែលចាំតែជំទាស់ មិនព្រម​អនុវត្តស្តាប់តាមបញ្ជារបស់​លោក​ប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង នោះ គោលនយោបាយជាច្រើនរបស់បារាំងនឹងត្រូវជាប់គាំង ដូចជាការរៀបចំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលត្រូវ​ប្រព្រឹត្តទៅ​នៅថ្ងៃទី ២៦​មិថុនា ឬ​មហិច្ឆតា​របស់​លោកម៉ាក្រុង​ដែលចង់​ឲ្យ​សភាអឺរ៉ុប​បោះឆ្នោតលើ​ថវិកា​ការពារអឺរ៉ុបតម្លៃ១០០ពាន់​លាន​អឺរ៉ូជាដើម។ក្នុងករណីមាននាយករដ្ឋមន្រ្តីមកពី​គណបក្ស​ប្រឆាំង ដែល​មិនព្រមស្តាប់អនុវត្តតាមគោលនយោបាយ​របស់លោក ប៉ុន្តែ លោកប្រធានាធិបតី ម៉ាក្រុងនឹង​​មិនអាច​រំលាយសភាភ្លាមៗទៀតនោះទេ ពោលគឺ​ត្រូវ​រង់ចាំ​១ឆ្នាំសិន ដើម្បី​អាចរៀបចំការបោះឆ្នោតសភា បង្កើតរដ្ឋាភិបាល​សាជាថ្មី៕
10/6/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ខួប៨០ឆ្នាំ ព្រឹត្តិការណ៍រំដោះសមរភូមិណរម៉ង់ឌី ផ្តួលអាល្លឺម៉ង់ណាហ្ស៊ី និងបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី២

ថ្ងៃទី​៦មិថុនា​ ជា​ខួប​៨០ឆ្នាំ នៃព្រឹត្តិការណ៍​វាយ​រំដោះប្រទេស​បារាំង​ ពី​ក្រញាំ​ដៃ​ទាហាន​ណាហ្ស៊ី​​អាល្លឺម៉ង់​​។​​​ នេះ​ជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ​​ដ៏សំខាន់​ ដែល​ឈាន​ទៅ​ផ្តួល​រំលំរបប​ណាស៊ី​ ហើយនិង​​បិទ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​លោកលើកទី២។​ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង ​រៀបចំ​ពិធី​ដ៏គគ្រឹកគគ្រេង​សម្បើម​ណាស់ ដើម្បី​រំឭកខួប​៨ទស​វត្សរ៍ នៃ​មហាព្រឹត្តិការណ៍​វាយបំបែក​បន្ទាយណាហ្ស៊ី​​អាល្លឺម៉ង់​ នៅ​ខេត្ត​ណរម៉ង់​ឌី។ ភាសា​បារាំង ហៅ​ថា Débarquement ឬខាងភាសា​អង់គ្លេស ថា D-Day។ ​ ឆ្នាំ១៩៤៤ ទាហាន​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ សរុបប្រមាណជាង​  ១៥០ ០០០ នាក់ រួម​ព្រួតដៃគ្នា​ វាយបំបែកកងទ័ព​អាល្លឺ​ម៉ង់​ណាហ្ស៊ី​ នៅ​បន្ទាយ​សមរភូមិ​ខេត្ត​ណរម៉ង់​ឌី​។ ប្រតិបត្តិ​កាយ​​វាយ​សម្រុកនេះ​ ត្រូវ​រៀបចំ​យ៉ាងល្អិតល្អន់ និងយ៉ាងសម្ងាត់​បំផុត​​ ស៊ីពេល​ជាច្រើន​ខែ ដើម្បីបើក​ការ​វាយប្រហារក្នុងពេល​តែ១រួមគ្នា និង​ត្រូវ​ធ្វើឡើង​នៅ​ច្រើន​ចំណុចគោលដៅ​​ តាម​ផ្លូវ​ទឹក​និងផ្លូវ​អាកាស​។​ ទាហាន​ចម្រុះ​ជាតិ​សាសន៍​ ចុះ​​ពីនាវា​និង​ទូក​ឡើង​គោក​ប្រយុទ្ធ​ និងក្រុម​ផ្សេងទៀត​ ត្រូវ​លោត​ឆត្រយោង​ពីលើយន្តហោះ ដើម្បី​ចូលច្បាំង​​លោមព័ទ្ធ​កម្ទេច​បន្ទាយ​អាល្លឺម៉ង់ណាហ្ស៊ី​​។ ​ នាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំង ហ្កាប៊្រីយែល អាតតាល់ ​រំឭក​ពី​វីរភាព​របស់​កងទ័ព​រំដោះជំនាន់​នោះ ថា មាន​កងទ័ព​ចម្រុះ​ច្រើន​ជាតិ​សាសន៍  មា​ន​ទាហាន​អាមេរិក អង់គ្លេស កាណាដា អូស្ត្រាលី ប៊ែលហ្ស៊ិក ដាណឺម៉ាក់ ហូឡង់ ន័រវែស្ស ប៉ូឡូញ​ និង​ប្រទេស​​ជាមិត្ត​ច្រើន​ទៀត​ទៀត។​ ថ្នាក់ដឹកនាំបារាំងថា យុទ្ធជន​ទាំងនោះ ខ្លះ ប្រយុទ្ធ​មិន​​មែន​ដើម្បី​ប្រទេស​កំណើត​របស់​ពួក​​គេទេ ប៉ុន្តែ ពួក​គេ​​ប្រកៀក​ស្មាគ្នាតស៊ូ​ប្រយុទ្ធ​ ដើម្បី​ឧត្តមគតិ​រួម​មួយ និង​ប្រយុទ្ធ​ដើម្បី​សេរី​ភាព​​។​កាលនោះ កងទ័ព​ទាហាន​សម្ព័ន្ធមិត្ត ចំនួនជាង ១៣ ០០០ នាក់​ត្រូវ​ពលីបាត់​បង់​ជីវិត នៅសមរភូមិ​ខេត្ត​ណរម៉ង់​ឌី។ ​ថ្ងៃទី​៦មិថុនាឆ្នាំនេះ នៅ​ឆ្នេរ​ Omaha Beach និង​ឆ្នេរផ្សេងៗទៀត​ ក្នុងខេត្ត​ណរម៉ង់​ឌី ​ប្រទេស​បារាំង​ ​មាន​ទាហាន​សម្ព័ន្ធមិត្តជាច្រើន​ក្រុម​ រៀបចំ​ក្បួនរំឭកខួប​ ​និង​ដាក់​​ទង់​​ជាតិតែ​រៀងៗខ្លួន​​។ អតីត​យុទ្ធជន​​ ចាស់ៗជរា អាយុសុទ្ធតែប្រមាណ​១០០ឆ្នាំ​ ត្រូវគេ​អញ្ជើញ​មកចូលរួម​ពិធី​រំឭកខួបឆ្នាំនេះ។​​ ក្នុង​នោះ មាន​អតីត​យុទ្ធជន​អាមេរិក​និង​អង់គ្លេស ប្រមាណ ២០០ នាក់។​​ប្រ​មុខ​រដ្ឋ​និង​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល ប្រមាណ​​ ៣០ ប្រទេស​ចូលរួម តួយ៉ាង ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃដិន និងភរិយា ​អញ្ជើញ​មកដល់​បារាំង តាំងពី​ល្ងាច ថ្ងៃទី​៥មិថុនា។ ថ្ងៃទី​៥មិថុនា ប្រទេស​​អង់គ្លេស​​បាន​ប្រារព្ធ​ខួប​ម្តងហើយ​។ ​ថ្នាក់ដឹកនាំអង់គ្លេស ព្រះមហាក្សត្រ​​ ឆាលស៍ ទី​៣​ ​និង​រាជបុត្រ ​វីល្លៀម  ព្រមទាំង​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ រីស៊ី ស៊ូណាក់ ​​បន្ត​មក​ប្រារព្ធ​រំឭក​ខួបថែម​ទៀត នៅ​​បារាំង ដើម្បី​​រំឭក​ដឹងគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅ​​ចំពោះ​យុទ្ធជន​ដែល​បាន​ពលីកម្ម។​​ភ្ញៀវ​សំខាន់ៗ​ផ្សេងទៀត មាន​ អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់​ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ដាណាដា ​លោក ​ហ្សូសស្តាំង ទ្រុយដូ និង ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ។ល។ ចំពោះមុខអតីត​យុទ្ធជននិងភ្ញៀវ​បរទេស ប្រធានាធិបតី​បារាំង បាន​បំពាក់​មេដាយ​កិត្តិយស​ថ្នាក់ជាតិ​​បារាំង​ Chevalier de la Légion d’honneur ចំពោះ​យុទ្ធជន​១១នាក់។  លោក​ ម៉ាក្រុង ក៏បាន​រំឭកគុណ​អតីត​យុវជន​​​ស្លាប់​ទៅហើយ​និង​​នៅ​រស់​រាននៅឡើយ ដោយ​ថ្លែងថា ពួក​គេ​បាន​លះបង់​អ្វីៗ​គ្រប់​​យ៉ាង​ និង​ប្រឈម​មុខ​នឹងគ្រោះថ្នាក់​គ្រប់ជំពូក ដើម្បី​ឯករាជ្យនិងសេរីភាព​​របស់​យើង​នៅថ្ងៃ​នេះ។ វីរភាព​នេះ ដិត​ជាប់​ក្នុង​ដួងចិត្ត​យើង​ជានិច្ច​ មិន​អាច​បំភ្លេច​បាន។​នៅឆ្នេរខេត្តណរម៉ង់ឌី ​​វត្តមាន​ថ្នាក់ដឹកនាំ​សំខាន់ៗជាច្រើនប្រទេស​អញ្ជើញមកចូលរួម​ ហើយ​និង​រៀបចំ​ក​ម្មវិធី​នៅ​ឆ្នេរ​ផ្សេងៗគ្នាដែល​ធ្លាប់​មាន​ទ័ព​របស់ខ្លួន​ឈរជើង​នៅ​ជំនាន់​នោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ គ្មាន​វត្តមាន​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​រុស្ស៊ី​ទេ។​​៨ទសវត្សរ៍​មុន ទន្ទឹម​នឹង​កងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្ត​​បច្ចិមលោក បើកការវាយ​ស្រុក​បំបែក​បន្ទាយ​អាល្លឺម៉ង់​​នៅ​ស្រុក​បារាំង,​ កងទ័ពសហភាពសូវៀត​ ក៏​សម្រុក​ប្រយុទ្ធ​ចូល​ពួត​ដៃគ្នា​ផ្តួល​រំលំ​កម្ចាត់​របបផ្តាច់​ការ​ណាស៊ី​​។ សូម្បីតែ​​ លលាដ៏​ក្បាល​របស់មេផ្តាច់ការ​ ហ៊ីត្លែ នៅ​រក្សាទុក​នៅ​រុស្ស៊ី​ រហូត​មកដល់​សព្វថ្ងៃ​​។​ ដូច្នេះ ពីជំនាន់នោះ ការរំដោះអឺរ៉ុប ចេញពីកណ្តាប់ដៃរបបណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ គេ​មិនអាចនឹងបំភ្លេចតួនាទីចូលរួមដ៏សកម្មរបស់ កងទ័ពសហភាពសូវៀត បានឡើយ។កាលពី​១០ឆ្នាំមុខ ក្នុង​ពិធី​រំឭកខួប​៧០ឆ្នាំ នៃការ​វាយ​រំដោះ​នេះ គឺឆ្នាំ២០១២ ​បារាំង​បាន​អញ្ជើញ​ប្រធានាធិបតី​​​រុស្ស៊ី​ លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ឲ្យ​មកចូលរួម។ បើទោះបី​ជា​គ្រានោះ រុស្ស៊ី​បាន​លេប​ត្របាក់​យក​ដែន​ដី​គ្រីមេ ដាក់​ចូល​ជាឧបសម្ព័ន្ធ​របស់ខ្លួន​ក្តី ក៏អតីត​ថ្នាក់ដឹកនាំ​បារាំង​ លោក ហ្វ្រង់ស័រ ហូឡង់ និង​អតីតអធិការបតីអាល្លឺម៉ង លោកស្រី អង់ហ្គេឡា មែរគែល បាន​ជួយ​ជ្រោម​ជ្រែង​​ឲ្យ លោក​ ពូទីន ​មក​ជួប​នឹង​សមភាគី​អ៊ុយក្រែន លោក ប៉េត្រូ ប៉ូរូឆេនកូ ដោយ​គេសង្ឃឹមថា​នឹងអាច​រក​ច្រកផ្លូវសម្រួល​ស្ថានការណ៍​ ហើយ​រក​ច្រកផ្លូវ​សន្តិភាព​។ផ្ទុយទៅវិញ នៅខួប​៨០ឆ្នាំនេះ ក្នុង​បរិបទ​សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន​, បារាំង​មិន​អញ្ជើញ​លោក ពូទីន មក​ទៀត​ឡើយ ពីព្រោះតែរុស្ស៊ី​បញ្ឆេះភ្លើង​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន​អ៊ុយក្រែន តាំងតែពី​​​ខែកុម្ភៈ​ ឆ្នាំ២០២២​ រហូត​មកទល់​នឹង​ពេល​នេះ។ ត្រឹម​ឆមាសទី​២ ឆ្នាំទៅមិញ ដែនដី​អ៊ុយក្រែន ២០% ត្រូវ​រុស្ស៊ី​ត្រួត​ត្រា​។​ ដូច្នេះហើយ គេ​ពុំ​អាច​លាត​ក្រាល​កំរាលព្រំក្រហម​ទទួលថ្នាក់​​រុស្ស៊ី​ បានជាដាច់ខាត។​ស្មារតី​ដ៏​សំខាន់​នៃ​ការ​រំឭកខួបរំដោះ​អឺរ៉ុប​​នេះ ត្រូវថ្នាក់ដឹកនាំ​អាមេរិក បារាំង និងអង់គ្លេស បាន​សង្កត់​ធ្ងន់ ទៅលើ​ការ​ទប់​ទល់​ប្រឆាំង​នឹង​ទង្វើ​ឈ្លាន​ពាន ហើយ​រំដោះប្រទេស​ដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាព និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​។​ ប្រមុខរដ្ឋបារាំង បាន​សរសេរ​លិខិត​ផ្លូវការ​ទៅ​ចៅហ្វាយ​វិមាន​ក្រេមឡាំង ដោយ​បញ្ជាក់​ថា​ មិន​អញ្ជើញ​លោក ពូទីន មក​ចូលរួម​ពិធី​ដ៏សំខាន់​នេះឡើយ។ ក្នុង​បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​បារាំង ​លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បាន​ចាត់ទុក​សង្គ្រាមរុស្ស៊ី​​នៅអ៊ុយក្រែន​ ជា​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន ហើយទង្វើ​ដ៏​គឃ្លើន​ឈ្លាន​ពាន​​របស់​រុស្ស៊ី​ ជាការ​ក្បត់​ខ្លឹម​សារ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​រំដោះ​អឺរ៉ុប​ កាលពី​៨០ឆ្នាំមុន។ជុំវិញ​សំណុំរឿងសង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន​ ​ ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ចូ បៃដិន​ ដាស់​រំឭក​ដែរថា ពេលនេះ សម្ព័ន្ធមិត្ត​អូតង់​សាមគ្គី​ពួក​ដៃ​​យ៉ាងមាំ​ជាងពេល​ណាៗទាំងអស់​។ អ៊ុយក្រែន ត្រូវ​ឈ្លាន​ពាន​ពីរបបផ្តាច់​ការ យើង​មិន​អាច​បោះបង់​ចោលអ៊ុយក្រែន​នោះឡើយ។​ភ្ញៀវ​ពិសេស​ ក្នុង​ឱកាស​នេះ គឺ​ប្រធានាធិបតី​​អ៊ុយក្រែន​។ លោក ​ វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បា​នគូស​បង្ហាញថា ព្រឹត្តិការណ៍​រំឭកខួប​៨០ឆ្នាំ​រំដោះអឺរ៉ុប​ពី​របបផ្តាច់​ការណាហ្ស៊ី ជាសក្ខីកម្ម​រំឭក​អំពី​សេចក្តី​ក្លាហាន​និងការប្តេជ្ញាចិត្ត​ដើម្បី​ប្រយុទ្ធ​ដើម្បីសេរីភាព​និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​៕
6/6/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

វត្តមាននាវាចិននៅកំពង់ផែរាមកម្ពុជាជាង៤ខែ កំពុងបង្កើនភាពតានតឹងរវាងកម្ពុជា អាមេរិក?

នាវាចម្បាំងចិនចំនួន២គ្រឿងកំពុងបន្តមានវត្តមាននៅទឹកដីកំពង់ផែរាមកម្ពុជា។ ព្រឹត្តិការណ៍មួយនេះត្រូវបានអាមេរិកដាក់ក្តីសង្ស័យពីវត្តមានកងទ័ពចិនលើទឹកដីកម្ពុជា។ គួរបញ្ជាក់ថា រូបភាពពីប្រព័ន្ធផ្កាយរណបរបស់វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវអាមេរិកបានបង្ហាញឲ្យឃើញនូវនាវាចម្បាំងចិនចំនួន២គ្រឿងដែលមានវត្តមាននៅកំពង់ផែរាមកម្ពុជាតាំងពីអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣។ អ្នកតាមដានបញ្ហាភូមិសាស្ត្រនយោបាយបានបង្ហាញក្តីកង្វល់ និងយល់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែបន្តមានជំហរតម្លាភាពទាក់ទងនឹងកំពង់ផែរាម។
6/5/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើអ៊ីស្រាអែលផ្តើមសងសឹកអ៊ីរ៉ង់ដែលបាញ់ដ្រូននិងមីស៊ីលកាលពីសប្តាហ៍មុន ឬយ៉ាងណា?

ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​អាមេរិក បាន​រាយការណ៍ថា​​ អ៊ីស្រាអែល​​បាន​វាយប្រហារទៅ​អ៊ីរ៉ង់ សំដៅមជ្ឈមណ្ឌល​នុយក្លេអ៊ែរ ហើយនិង​ព្រលាន​យន្តហោះ​អ៊ីរ៉ង់ នៅថ្ងៃសុក្រ​ទី​១៩មេសា និងថា​ ការវាយប្រហារ​ផ្លូវ​អាកាសនេះ​ជាការសងសឹក​​ឆ្លើយតប​ចំពោះ​ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីរ៉ង់​លើអ៊ីស្រាអែល កាលពី​ថ្ងៃទី​១៣-១៤មេសា​។ ផ្ទុយទៅវិញ ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​មួយ​ចំនួន​ ព្យាយាម​អះអាង​ថា គ្មាន​ការ​វាយប្រហារ​អ្វីឡើយលើ​ទឹក​ដីអ៊ីរ៉ង់​ ហើយ​សារព័ត៌មាន​​ខ្លះទៀត បញ្ជាក់ថា មាន​សំឡេង​ផ្ទុះ តែ​គ្មានការ​ខូច​ខាត​អ្វីទេ។  អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ ​ចេញមុខ​អះអាង​ថា ​សេចក្តីរាយការណ៍របស់បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយអាមេរិក ​ពុំត្រឹមត្រូវទេ។ ចំណែកឯ  ​​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល​ រក្សា​ភាព​ស្ងៀមស្ងាត់​​​ ដោយ​មិន​បញ្ជាក់ថា​ជាស្នាដៃ​ខ្លួន ហើយ​ក៏មិ​ន​បដិសេធ​ចោល​ដែរ​។ ​​នៅអ៊ីរ៉ង់ ​មាន​សំឡេង​ផ្ទុះ​៣ នៅលើអាកាស​ ក្នុង​​ខេត្ត​ អ៊ីស្បាហាំង​ ប៉ែក​កណ្តាល​ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់​។ ​​ ទីតាំងនោះ ជាមូលដ្ឋានយោធា​អ៊ីរ៉ង់ Qahjavarestan  និង​កន្លែង​​​​ចម្រាញ់​សារធាតុ​អ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម ផលិត​ថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ​ របស់​អ៊ីរ៉ង់ ហើយ​និងមាន​​ព្រលាន​យន្តហោះផង​។​ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានអាមេរិក ជាច្រើន​សុទ្ធតែអះអាងព្រមគ្នាថា មីស៊ីលអ៊ីស្រាអែលជាច្រើនគ្រាប់ វាយប្រហារទៅលើមូលដ្ឋានយោធាអ៊ីរ៉ង់ ជាការសងសឹក​។​ នេះបើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានអាមេរិក CNN និង ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានអូស្ត្រាលី ABC News ។ ​ទន្ទឹម​នឹង​សំឡេង​ផ្ទុះ​នោះ ប្រព័ន្ធ​រ៉ាដាររបស់​ក្រសួង​ការពារជាតិ​ស៊ីរី ក៏ផ្តល់​ដំណឹង​ព័ត៌មាន​ពីការ​វាយប្រហារ​លើ​ដែន​អាកាស​អ៊ីរ៉ង់ដែរ​​។កាសែតអាមេរិក The New York Times ​បានស្រង់​ប្រភពពី​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​អ៊ីរ៉ង់​ ដែល​​បញ្ជាក់ថា មានការ​វាយប្រហារ​ផ្លូវ​អាកាស បង្កឡើង​ពី​យន្តហោះ​ដ្រូន​តូចៗ​ ហើយ​ទំនង​ជា​បញ្ជាហោះចេញ​ពី​ទឹកដីអ៊ីរ៉ង់​ខ្លួន​ឯង​។ ​ប្រព័ន្ធ​ខែល​ការពារដែន​អាកាស​និងនៅព្រំដែន​​ គ្មាន​ចាប់​សញ្ញា​ពីការ​វាយប្រហារ​ហោះហើរ​ឆ្លងព្រំដែន​នោះដែរ។ កាសែត​អាមេរិក​មួយទៀត The Washington Post បាន​ស្រង់ប្រភព​ពី​ មន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​ ដែល​សុំ​លាក់​ឈ្មោះ ទៅប្រកាស​ឲ្យដឹង​ថា ការវាយប្រហារលើកនេះ ជាការ​សងសឹក​ចំពោះ​ទង្វើ​គឃ្លើន​របស់អ៊ីរ៉ង់​ដែល​បាញ់ប្រហារ​តាម​ផ្លូវ​អាកាស ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​កាលពីថ្ងៃទី​១៣​មេសា ហើយ​និង​បញ្ជាក់ទៀតថា អ៊ីស្រាអែល​ មា​នសមត្ថភាព​វាយ​បក​តបត​ខ្លាំងណាស់ និង​ អាច​បញ្ជាការ​វាយប្រហារ​ចេញពី​ទឹកដី​អ៊ីរ៉ង់​តែម្តង​។​អ្នក​តំណាង​រាស្ត្រ​អ៊ីស្រាអែល​មួយ​រូប លោកស្រី​ Tally Gotliv  មកពី​បក្ស​កាន់អំណាច​លីគួដ របស់​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ បេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​កោត​សរសើរ​តាម​បណ្តាញ​សង្គម​X ដោយ​សម្តែង​ក្តី​មោទនភាព​ចំពោះ​ហេតុការណ៍​ដែល​បាន​កើតឡើង​នេះ​ ថា អ៊ីស្រាអែល​ពិត​ជា​ខ្លាំង​ក្លា​ ខ្លាំងពូកែមែន​។កាសែត​ជាច្រើនអះអាង​ថា​គ្មា​នការ​វាយប្រហារទេ ហើយ​ពិសេស សារព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​ ខ្លួន​ឯង​តែម្តង​។ ​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានReuters របស់អង់គ្លេស បានប្រភពពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អ៊ីរ៉ង់ម្នាក់ ប្រកាសនៅថ្ងៃសុក្រថា សំឡេងផ្ទុះនៅខេត្តអ៊ីស្បាហាំង​ បណ្តាលមកពីការបើកដំណើរការប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសតែប៉ុណ្ណោះ និងបញ្ជាក់ទៀតថា គ្មានការវាយប្រហារមីស៊ីលណាមួយលើអ៊ីរ៉ង់នោះឡើយ។ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​មួយឈ្មោះថា Tasnim ​​​អះអាងថា បាន​ទទួល​ព័ត៌មាន​ពី​ប្រភព​ច្បាស់​ការ និង​គួរ​ឲ្យ​ទុកចិត្ត​បាន ដែល​បញ្ជាក់ថា​ អ៊ីរ៉ង់គ្មាន​​រង​ការ​វាយប្រហារ​ពីកម្លាំង​​បរទេស ណា​ឡើយ​​។ជាការ​ពិត ​ការផ្ទុះ​​នោះ ព្រោះតែ​មាន​ការ​បាញ់​កម្ទេច​កូន​យន្តហោះ​ដ្រូន​​តូចៗ និង​មិន​មែន​ជា​មីស៊ីល​ឡើយ។ មេបញ្ជាអ៊ីរ៉ង់ Siavosh Mihandoust ប្រចាំ​នៅ​ខេត្ត​ អ៊ីស្បាហាំង ត្រូវ​បណ្តាញ​ព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​ ស្រង់​សម្តី​អះអាងថា អ៊ីរ៉ង់​គ្មាន​ខូច​ខាតអ្វីឡើយ។​ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់​មួយទៀត ឈ្មោះថា Irna ក៏សង្កត់ធ្ងន់ដែរថា ​ នៅ​ខេត្ត​ អ៊ីស្បាហាំង​ មាន​សុខសុវត្ថិភាពល្អ និង​​គ្មាន​សញ្ញាណ​គ្រោះថ្នាក់អ្វី​បាន​ប្រកាស​ឲ្យដឹង​ និងគួរ​ឲ្យ​ខុស​ប្រក្រ​តី​សោះ។ ​​ ព្រលាន​យន្តហោះ​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​វិញ គ្រាន់តែ​បាន​ផ្អាក​ដំណើរ​ការ​មួយ​រយៈ​ខ្លីប៉ុណ្ណោះ ហើយ​​បាន​ចាប់ផ្តើម​ដំណើរ​ការ​ឡើងវិញ​។​ជាផ្លូវការ​ ទាំង​រដ្ឋាភិបាល​​អ៊ីស្រាអែល និងទាំង​ទីបញ្ជាការ​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​ គ្មាន​បញ្ជាក់ ហើយ​ក៏​មិនច្រាន​ចោលថាជា​​ស្នាដៃ​របស់ខ្លួនដែរ​។ ចំណែកភាគី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស លោក អង់តូនី ប្ល៊ីងកិន បាន​អះអាងប្រាប់អ្នក​កាសែត​ថា សហរដ្ឋអាមេរិក​គ្មាន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ព្រឹត្តិការណ៍​ផ្ទុះ​​នៅ​អ៊ីរ៉ង់​សោះឡើយ។ ប្រមុខការទូត​អាមេរិក សូម​មិន​អត្ថាធិប្បាយ​ទៅលើ​ព័ត៌មាន​ដែលបណ្តាផ្សព្វផ្សាយ​អាមេរិកបាន​ចុះ​ផ្សាយឡើយ​​។ លោក អង់តូនី ប្ល៊ីងកិន គ្រាន់តែ​សង្កត់ធ្ងន់ថា សហរដ្ឋ​អាមេរិក​និងក្រុម​ប្រទេស​ហ្សេ៧ នឹង​សហការគ្នា ក្នុងគោល​បំណង​តែ១ ជំរុញឲ្យ​ស្ថានការណ៍​បានធូរស្រាល​​ទៅវិញ​។​ភាគី​អ៊ីរ៉ង់ ទាំង​រដ្ឋាភិបាលក្រុង​តេហេរ៉ង់​ និង​ទាំង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​របបឆ្មាំ​បដិវត្តន៍​អ៊ីរ៉ង់ ក៏រក្សាភាព​ស្ងៀមស្ងាត់​​។  ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ខេត្ត​ប៉ែក​ឥសាន​ប្រទេស​ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី​១៩មេសា ប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ នៅអេប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី បានថ្លែងសុន្ទរកថា១តែពុំបានលើកឡើងសូម្បីតែមួយម៉ាត់សោះអំពីហេតុការណ៍​ផ្ទុះ​។អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ អះអាងបន្ថែម​ថា ព័ត៌មានសេចក្តីរាយការណ៍របស់បណ្តាញផ្សព្វ​ផ្សាយ​អាមេរិក ​ពុំត្រឹមត្រូវទេ។​​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​បញ្ឈប់​ល្បែង​សងសឹក​គ្នា​ដ៏គ្រោះថ្នាក់ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ AIEA របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បាន​ថ្លែងអំពាវនាវ​ឲ្យ​ភាគីនីមួយៗ​បង្កើន​ភាព​អត់ធ្មត់​។ ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ AIEA បាន​ទាក់ទង​សហការី​នៅមូលដ្ឋាន​ ហើយ​និង​បាន​បញ្ជាក់ថា គ្មាន​ការ​ខូច​ខាត​អ្វី​ពិត​មែន​នៅ​ទីតាំង​មជ្ឈមណ្ឌល​នុយក្លេអ៊ែរ​ នៅ​ខេត្តអ៊ីស្បាហាំង​​។ ទោះជា​យ៉ាង​នេះក្តី AIEA ​ព្រមាន​ថា​ កុំឲ្យ​កើត​មាន​រឿង​បែបនេះ​បន្តទៀត ហើយ​និង​ថា មិនត្រូវ​យក​កន្លែង​ចម្រាញ់​ថាមពល​បរមាណូ និងមជ្ឈមណ្ឌល​នុយក្លេអ៊ែរ​​ដូច្នេះ ជា​ផ្ទាំងស៊ីប ក្នុង​ជម្លោះ​ប្រដាប់​អាវុធ​សោះឡើយ ព្រោះ​វា​ជា​មហាគ្រោះថ្នាក់​ធ្ងន់។​ប្រធានគណៈកម្មការ​សហភាព​អឺរ៉ុប លោកស្រី អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយែន បាន​ប្រកាស​ឲ្យ​ភាគី​ទាំងឡាយ​ទាំងពួង​​នៅតំបន់​​ដើមបូព៌ា​ ត្រូវ​នៅ​ឲ្យ​ស្ងៀម​ កុំ​បង្ក​សកម្មភាព​ថ្មី​អ្វី​ថែមទៀត​។ អ៊ីតាលី ប្រធាន​ផ្លាស់វេន​ប្រទេស​មាន​សេកិច្ច​ជឿន​លឿន ហ្សេ៧ តាមរយៈ​រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​ បាន​ស្នើឲ្យ​គ្រប់​ភាគី​ជៀសវៀងឲ្យ​បាន​ នូវ​ការប្រឈម​មុខ​ដាក់​គ្នា និងត្រូវ​​បន្ធូរ​បន្ថយ​ស្ថានការណ៍​ កុំឲ្យធ្លាក់​​ដុប​ដាប​ជ្រុល​ជាង​នេះ។​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរស៍ តាមរយៈ​អ្នក​នាំពាក្យ បានថ្កោលទោស​ការវាយប្រហារ​សងសឹក​គ្នានៅក្នុង​តំបន់ដើមបូព៌ា ​ និង​អំពាវនាវ​ឲ្យ​បញ្ចប់​ល្បែង​សងសឹក​គ្នាទៅវិញទៅមក ​មិន​ចប់មិនចេះហើយ​និង​ដ៏​គ្រោះថ្នាក់នេះ​ចោលទៅ។ប្រទេស​ចិន​ តាមរយៈ​អ្នក​នាំពាក្យ​ការទូត​ចិន លីន ឈាន់ បាន​អះអាងថា ចិនជំទាស់​រាល់​សកម្មភាព​ទាំងឡាយណា​ដែល​ជំរុញ​ឲ្យ​ស្ថានការ​ណ៍​ធ្លាក់​ក្នុង​ភាព​តានតឹង​កាន់តែខ្លាំង ហើយរដ្ឋអំណាច​​ចិន​នឹង​បន្ត​ដើរតួ​​ជួយ​បន្ធូរ​ភាព​តាន​តឹង​។ រដ្ឋាភិបាលក្រុង​ប៉េកាំង ក៏​​អំពាវនាវ​​ពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ដែល​ស្នាក់​នៅ​អ៊ីរ៉ង់​ ឲ្យ​បង្កើន​ការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ខ្ពស់។​ចំណែក​រុស្ស៊ី អ្នក​នាំពាក្យ​វិមាន​ក្រេមឡាំង លោក ឌីមីទ្រី ប៉េស្កូវ បាន​ប្រកាស​លើកទឹកចិត្ត​ឲ្យ​ភាគី​ជម្លោះ​ ខំប្រឹង​អត់ធ្មត់​សង្កត់​ចិត្ត​ និង​កុំ​បង្ក​ការ​ញុះញ៉ុង​បង្កស្ថានភាព​ឲ្យ​ក្តៅ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ឡើយ​។ ឆ្លៀត​ពេល​នេះ  រុស្ស៊ី ដែលជាមិត្ត​ជិត​​ស្និទ្ធ​នឹង​អ៊ីរ៉ង់ បាន​បង្ហើរផ្ញើ​សារទៅកាន់អ៊ីស្រាអែល ថា​ អ៊ីរ៉ង់​គ្មាន​ចង់​ឲ្យ​សភាព​ការណ៍ ធ្លាក់​ជ្រុល​ទៅធ្ងន់ធ្ងន់​ទេ ​៕​
19/4/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អូឡាំពិក​បារីស​២០២៤៖ ១០០​ថ្ងៃ​មុន​ការ​​សម្ពោធ តើ​បារាំង​បាន​ត្រៀមខ្លួន​​រួចរាល់​ហើយ​ឬនៅ?

គិតចាប់ពីថ្ងៃទី​១៧មេសានេះទៅ គឺនៅ​សល់​១០០ថ្ងៃគត់ ដែល​កម្មវិធីប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក២០២៤នៅទីក្រុងប៉ារីស នឹងចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការ​។​ មានមតិខ្លះ បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភជាច្រើនចំណុច ថាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធកីឡា ព្រមទាំងបណ្តាញដឹកជញ្ជូន​បារាំង នៅមិនទាន់រៀបចំស្រេចបាច់ ដើម្បី​ទទួល​កីឡាករនិងអ្នកទស្សនារាប់សែននាក់ឡើយ​​។​ ហើយទន្ទឹមនឹងនេះ ក៏មានផងដែរ នូវការព្រួយបារម្ភស្តីពីបញ្ហាសន្តិសុខ ដោយសារតែមានការគំរាម​​ធ្វើភេរវកម្ម​​ នៅថ្ងៃ​បើក​សម្ពោធការប្រកួត​។ តើគិតត្រឹមពេលនេះ ដំណើរការនៃ​ការរៀបចំ និងការសាងសង់ផ្សេងៗ បាន​រួចរាល់អ្វីខ្លះ នៅខ្វះអ្វីខ្លះ? ហើយថាតើអ្វីៗនឹងអាចដំណើរការដោយរលូន ដូចការរំពឹងទុកដែរឬទេ?សំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ធំៗរួចរាល់ទាំងស្រុងជាការពិតណាស់​ វាតែងតែមាន​មនុស្ស​មួយចំនួន ដែល​មិនពេញចិត្ត ហើយរិះគន់​ជានិច្ច ថាខ្វះអញ្ចេះខ្វះអញ្ចោះ។ តែតាមពិតទៅ បើ​និយាយ​អំពី​សំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធំៗ ដែល​បារាំងត្រូវសាងសង់​ដើម្បីទទួលរៀបចាំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិកនៅប៉ារីសនេះ គឺបានរួចរាល់សឹងតែទាំងស្រុងហើយ។ យោងតាម​ គណៈកម្មាធិការរៀបចំការប្រកួត និង​ក្រុមហ៊ុនSolideo ដែលជាអ្នកទទួល​បន្ទុកប្រគល់សំណង់ទាំងអស់ គឺគេបាន​គោរព​កាលបរិច្ឆេទសាងសង់ ដូចអ្វីដែលគ្រោងទុក។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ គឺតម្លៃនៃការចំណាយសាងសង់ បាន​ឡើងលើសបន្តិចបន្តួចតែប៉ុណ្ណោះ បើ​ប្រៀបធៀបទៅ​កញ្ចប់ថវិកា​ដែលគេគ្រោង​។សំណង់​ភូមិអូឡាំពិក ដើម្បីទទួលកីឡាករ​ឲ្យស្នាក់នៅ ត្រូវបានប្រគល់​និង​បើកសម្ពោធឲ្យ​ដំណើរការហើយ កាលពី​ចុងខែកុម្ភៈ ដោយ​តម្លៃចំណាយ​សាងសង់​បានកើនលើសការកំណត់​ប្រមាណ​តែ​១០០លានអឺរ៉ូប៉ុណ្ណោះ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមការងារ​កំពុងតែបំពាក់គ្រឿងសង្ហារឹម​។ ដូចគ្នាដែរ ភូមិ​មួយទៀតសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន​ទូទាំងពិភពលោក ក៏ត្រូវបាន​បើកសម្ពោធរួចរាល់ដែរ កាលពីដើមខែមីនា។ សំណង់ភូមិអូឡាំពិកទាំង២នេះ គឺគេនឹងកែច្នៃយកធ្វើ​ជាផ្ទះរស់នៅ និងជាទីតាំងការិយាល័យ​ធ្វើការ នៅក្រោយ​ការប្រកួត​កីឡាំអូឡាំពិកចប់​។ មានអ្នកកក់ទិញផ្ទះទាំងនេះ សឹងតែអស់ទៅហើយ។ចំណែកសំណង់ថ្មីដ៏ធំមួយទៀត ឈ្មោះ Arena Porte La Chapelle ខាងជើងក្រុងប៉ារីស ក៏រួចរាល់ហើយដែរ។ ទីនេះគឺជា​កន្លែងសម្រាប់​ប្រកួតវិញ្ញាសារ​​កីឡា​វាយ​សី និង​កីឡាកាយ​សម្ព័ន្ធ​។ រីឯទីតាំង​ប្រកួត​វិញ្ញាសារកីឡាទឹកទាំងអស់ ដែល​ស្ថិតនៅជិត​ពហុកីឡាដ្ឋានជាតិបារាំង ក៏បានបើកសម្ពោធរួចរាល់ហើយដែរ។ជាសរុប គឺសំណង់ធំៗជាប់យូរអង្វែង គឺរួចរាល់អស់ហើយ។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធខ្លះទៀត ជាការកែច្នៃជួលជុល យកទីតាំងដែលមានស្រាប់​យកមកប្រើ ជាក់ស្តែង ដូចជា​វិមានGrand Palais ដ៏ល្អវិចិត្រនៅកណ្តាលក្រុងប៉ារីស ដែលគេនឹងយកធ្វើជាទីតាំងប្រកួតកីឡាលោតសេះ និង​កីឡា​ចាក់សាប។ ដោយឡែក​ នៅមានសំណង់មួយចំនួយទៀត ដែល​គេ​គ្រោង​សាងសង់​បណ្តោះអាសន្ន​ ហើយរូសចេញវិញពេលចប់ការប្រកួត។ ជាក់ស្តែង សំណង់​ទីតាំងប្រកួត នៅខាងក្រោមក្បែរជើង Tour Eiffel តែម្តង សម្រាប់ទទួលការប្រកួត​​កីឡា​បាល់ទាល់ងងឹតភ្នែក និង​កីឡា​បាល់បោះលើខ្សាច់​។​ បច្ចុប្បន្ន​នេះ ការរដ្ឋានចាប់ផ្គុំសំណង់បណ្តោះអាសន្ន​នេះ បានចាប់ផ្តើមហើយ នៅក្បែរ Tour Eiffel។កម្មវិធីបើកសម្ពោធលើដងទន្លេសែន ប្រឈមនឹង​ការគំរាមភេរវកម្ម​ទាក់ទិននឹងកម្មវិធីបើកបើក​សម្ពោធ​ការប្រកួតវិញ ដែល​បារាំងគ្រោងរៀបចំធ្វើ នៅលើ​ដង​ទន្លេសែននោះ​​ គឺមាន​ការ​បារម្ភខ្លាំង​ណាស់​​អំពីបញ្ហាសន្តិសុខ ការគំរាមភេរវកម្ម​ជាដើម​។ ការរៀបចំពិធី ធ្វើនៅ​ទីហាលវាល តាមដងទន្លេសែន ដែលឆ្លងកាត់ក្រុងប៉ារីសទាំងមូល គឺវាមិន​ដូចយើងរៀបចំនៅក្នុងពហុកីឡាដ្ឋានទេ។ ពោលគឺអាជ្ញាធរបារាំង ត្រូវតែរៀបចំកម្លាំង និងផែនការច្បាស់លាស់ណាស់ ដើម្បីការពារសន្តិសុខ​ចេញចូល។ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ដើមសប្តាហ៍នេះ លោក​ម៉ាក្រុងបានប្រកាសថា បើកៀកថ្ងៃនោះមែនទែន មាន​ការបារម្ភខ្លាំងពីសន្តិសុខ គឺគេមានជម្រើស​២ទៀត។ ជម្រើសទី​១ គឺកម្មវិធីបើកសម្ពោធ​ការប្រកួត​នឹងត្រូវធ្វើ នៅតែតំបន់​ទីលាន Trocadero ខាងមុខTour Eiffel តែប៉ុណ្ណោះ។ ហើយជម្រើសទី​២ គឺ​លើកទៅធ្វើក្នុងពហុកីឡាដ្ឋានជាតិបារាំង​ តែម្តង ប្រសិន​បើ​មានការបារម្ភខ្លាំងពីបញ្ហាភេរវកម្ម​។តែយ៉ាងណាសម្រាប់ពេលនេះ លោក ​Gérald Darmanin ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងមហាផ្ទៃបារាំង បានធានាអះអាងថា អាជ្ញាធរ​បារាំង និងគណៈកម្មាធិការរៀបចំ​ នៅតែ​ធ្វើការដើរឆ្ពោះទៅកាន់កម្មវត្ថុដែលគ្រោងទុកដដែល គឺរៀបចំ​ប្រារព្ធ​​រាត្រី​បើកសម្ពោធ​​ការប្រកួត ថ្ងៃទី​២៦កក្កដា នៅលើដងទន្លេសែន​។ តែទន្ទឹមនឹង​នេះ ស្រីពេជ្រ លោករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថា គេ​បាន​​បន្ថយ​ចំនួន​មនុស្ស​ចូលរួមទស្សនា ពី៦សែននាក់ ឲ្យ​មកនៅត្រឹមតែ​ ៣២៦០០០នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ផ្អែកតាម​លោករដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅ​៧ថ្ងៃមុន​ថ្ងៃបើកសម្ពោធ គេនឹងដាក់រនាំងសន្តិសុខ ព័ទ្ធតាម​បណ្តោយ​ដងទន្លេសែន ទាំងសងខាង ចាប់ពី​ស្ពាន​Bercy ទៅដល់ Trocadero ។ អ្នកដែលចង់ចូល ឬឆ្លងកាត់​តំបន់នេះ គឺត្រូវបង្ហាញ​ QR កូដ និង​អត្តសញ្ញាបណ្ណ​។ ហើយ​នៅថ្ងៃបើកសម្ពោធការប្រកួតវិញ ការរឹតបន្តឹងសន្តិសុខ នឹងធ្វើឡើងតឹងតែងជាងនេះទៀត ដោយ​ចរាចរណ៍​នឹងត្រូវបិទទាំងស្រុងតែម្តង​។ប្រណាំងហែលទឹកក្នុងទន្លេសែន ដែល​មានសារធាតុពុល?បញ្ហាការប្រកួតហែលទឹក នៅ​ក្នុងទឹកទន្លេសែននោះវិញ ក៏ជាចំណុចដែល​បានរងការ​សើចចំអកខ្លាំងបំផុត កន្លងមក ទាក់ទិននឹងផែនការរៀបចំរបស់បារាំង​។ កាលពីរដូវក្តៅឆ្នាំ​២០២៣ គេបានរៀបចំ​ការហែលទឹក​សាកល្បងក្នុង​ទឹកទន្លេ​សែន​រួច​ម្តងហើយ តែក៏ត្រូវ​លុបចោលវិញ ដោយសារតែគេធ្វើវិភាគទៅ ឃើញថាទឹកទន្លេសែនមានកម្រិតជាតិពុលបាក់តេរី ច្រើនលើសអ្វីដែលអាចទទួលយកបាន​។បើទឹកទន្លេសែនមានជាតិពុល អញ្ចឹងវិញ្ញាសារប្រកួតដែលគេគ្រោងធ្វើនៅក្នុងទន្លេនេះ នឹងលើកទៅធ្វើនៅឯណាវិញ? កាលពីថ្ងៃចន្ទ អង្គការមួយឈ្មោះ Surfrider Foundation បានចេញរបាយការណ៍ទាញសញ្ញាអាសន្ន​ អំពីគុណភាពទឹក​ទន្លេសែន។ អង្គការនេះបាន​ ស្រង់យកសំណាកទឹកទៅពិនិត្យ​ចំនួន​១៤លើក រវាង​ពីខែ​កញ្ញា២០២៣ ដល់ខែ​មីនា​២០២៤ ត្រង់ក្រោមស្ពាន Alexandre-III និងស្ពាន Alma ជាទីតាំងដែលគេគ្រោងរៀបចំការប្រកួតវិញ្ញាសារ ទ្រីអាតឡុង និង​កីឡាហែលទឹកសេរី។ ក្នុងចំណោម​ការវិភាគទាំង​១៤នេះ គឺមាន​១៣ដែល​បង្ហាញថាទឹកទន្លេសែន​មាន​​កម្រិត​ជាតិពុលបាក់តេរី “ខ្ពស់ជាង​ឬខ្ពស់ជាងឆ្ងាយ”​ លើសពី​កម្រិតកំណត់​អតិបរមា​។ឆ្លើយតបនឹងរបាយការណ៍​នេះ លោក Tony Estanguet ប្រធាន​គណកម្មធិការរៀបចំការប្រកួត Cojo បាន​លើកឡើងថា ការធ្វើតេស្តគុណភាពទឹកទន្លេសែនក្នុងរដូវរងារបែបនេះ គឺមិនអាចយកជាការបានទេ ព្រោះតាមទម្លាប់ ឲ្យតែដល់ខែត្រជាក់ គឺអាជ្ញាធរតែងតែហាមឃាត់មិន​ឲ្យ​មនុស្សចុះហែលទឹកក្នុងទន្លេឡើយ នរណាក៏ដឹងដែរ​​​។ លោកបានអះអាងថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ កំពុងប្រឹងប្រែងធ្វើការ​ យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងដោយ​ក្តីសង្ឃឹមបំផុត ដើម្បីសម្រេចកម្មវត្ថុ ធ្វើ​​ឲ្យទឹកទន្លេសែន ស្អាតបរិសុទ្ធ​មនុស្សអាចហែលបាន ​នៅរដូវក្តៅខាងមុខ​។ លោក​បានរំលឹកថា បច្ចុប្បន្ននេះ សាលាក្រុងប៉ារីស និង​រដ្ឋបាល​តំបន់ទាំងមូល បានចំណាយ​ប្រាក់ ១៤០០លានដុល្លារ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យទន្លេសែន​ក្លាយជាទន្លេ ដែល​មនុស្សអាចចុះហែលបាន​។​បណ្តាញដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ រអាក់រអួលនិងកកស្ទះខ្លាំង​ចំណុចព្រួយបារម្ភធំមួយទៀត គឺ​បណ្តាញដឹកជញ្ជូនសាធារណៈក្នុងក្រុងប៉ារីស ដែល​ជួបបញ្ហារអាក់រអួលមិនស្វាងរួចទៅហើយ តើអាច​ដំណើរការដោយរលូនបានទេ នៅអំឡុងពេលប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលមានមនុស្សរាប់សែន​នាក់​​មកកកកុញ?ចំណុចនេះក៏មានការរិះគន់ សើចចំអកមិនស្ទើរដែរ ព្រោះថារាល់ថ្ងៃធម្មតា មិនទាំងមាន​កម្មវិធីអ្វីធំដុំផង បណ្តាញ​ដឹកជញ្ជូនសាធារណៈនៅប៉ារីស គឺរអាក់រអួលខ្លាំងរួចទៅហើយ។ ចុះទម្រាំដល់ពេលប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលមានអ្នកទស្សនារាប់ម៉ឺននាក់ មកពីបរទេសថែមទៀត? លោក Jean Castex អគ្គនាយក​ក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងបណ្តាញដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ​ប៉ារីស ហៅកាត់ថា RATP បានទទួលស្គាល់ថា បើមេត្រូក្រោមដី រថយន្តក្រុងដំណើរមិនល្អទេ គឺបារាំងប្រាកដជាបាក់មុខមិនខានទេ​។ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហាកកស្ទះ RATP បាន​សន្យាថានឹងបន្ថែម ចំនួន​រថភ្លើងឲ្យ​បាន​១៥%បន្ថែមទៀត លើសពីរដូវក្តៅ​សព្វមួយដង។ ហើយ​អំឡុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គេកំពុងតែ​រើស​មនុស្សចូលធ្វើការ​បន្ថែម ឲ្យ​បានច្រើនតាមតែអាចធ្វើបាន​​ ដើម្បី​បម្រើការងារ​ជាអ្នកបើកបររថភ្លើង មេត្រូ​ ​​រថយន្តក្រុង ភ្នាក់ងារនៅតាមស្ថានីយ៍​ និង​បុគ្គលិកជំនាញ​ជួសជុលម៉ាស៊ីនជាដើម។​ ទន្ទឹមគ្នានេះ ស្រីពេជ្រ​ អាជ្ញាធរបារាំង​ បានអំពាវនាវឲ្យអ្នកក្រុងប៉ារីស ​ដល់ពេលនោះ គួរនាំគ្នាដើរ ឬក៏ជិះកង់​ឲ្យ​​បាន​ច្រើន​ ដើម្បី​កុំឲ្យ​ប្រច្រៀតគ្នាខ្លាំង នៅក្នុងបណ្តាញដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ៕​
17/4/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ខួបអូតង់៧៥ឆ្នាំ៖ អូតង់ខ្លាំង និងរីកធំជាងមុន ប៉ុន្តែនៅភ័យនឹងស្រមោលរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ

បង្កើតឡើង​នៅថ្ងៃទី ៤​មេសា ១៩៤៩ ដើម្បីទប់ទល់​ឥទ្ធិពលរបស់​សហភាពសូវៀត សម្ព័ន្ធអាត្លង់ទិក​ខាងជើង អង្គការ​អូតង់ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៤មេសានេះ ប្រារព្ធ​ខួប​៧៥ឆ្នាំ​របស់ខ្លួននៅទីស្នាក់កណ្តាល​អូតង់ នៅទីក្រុង​ព្រុចស៊ែល ប្រទេស​ប៊ែលហ្សិក។ នៅចំពោះមុខ​សង្រ្គាមរុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន អង្គការ​អូតង់​កំពុង​ប្រឈមមុខ​នឹង​ភាពមិនច្បាស់លាស់ ដោយសារ​តែ​ស្រមោល​របស់​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​ដែល​អាច​ឈ្នះឆ្នោត មកដឹកនាំ​អាមេរិក​សាជាថ្មី។ មានអាយុ​៧៥ឆ្នាំ តើ​អូតង់​ពិតជា​ចាស់គំរិល​ហួសសម័យ ដូច​ការលើកឡើង​របស់​អតីត​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំ ឬ​ជាស្ថាប័ន​ដែល​ស្លាប់​មិន​ដំណើរការ ដូច​ពាក្យរិះគន់​របស់​ប្រធានាធិបតី​បារាំង​ដែរឬទេ? គិត​មកត្រឹមថ្ងៃនេះ ​ថ្ងៃទី ៤​មេសា​ឆ្នាំ​២០២៤ មាន​រយៈពេល ៧៥ឆ្នាំគត់ ដែល​អង្គការ​អូតង់ត្រូវ​បាន​បង្កើតឡើង ដើម្បី​ទប់ទល់​នឹង​ការពង្រីក​ឥទ្ធិពល​របស់​សហភាពសូវៀត។ នៅថ្ងៃ​ខួប​៧៥ឆ្នាំ របស់អូតង់ រដ្ឋមន្រ្តី​ការបរទេស​របស់ប្រទេស​សមាជិក​អូតង់ ទាំង​៣២​ជួបប្រជុំគ្នា នៅ​ទីស្នាក់ការរបស់អូតង់ នៅទីក្រុង​ព្រុចស៊ែល ប្រទេស​ប៊ែលហ្សិក។នៅក្នុងប្រវត្តិ​សាវតារ ៧៥​ឆ្នាំ​របស់ខ្លួន សម្ព័ន្ធអាត្លង់ទិក​ខាងជើង​អូតង់ ខ្លាំង រួបរួម និង​រីកធំខ្លួន​ជាងពេលណាៗទាំងអស់។ នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​អូតង់ នៅ​ថ្ងៃពុធទី ៣មេសា មួយថ្ងៃ​មុន​ខួប​៧៥ឆ្នាំ​របស់​អូតង់។នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៤​មេសា ឆ្នាំ ១៩៤៩ មានតែ ប្រទេសនៅ​អឺរ៉ុប និង​អាមេរិកខាងជើង ​ចំនួន ១២ប៉ុណ្ណោះ​ដែលបាន​ស្រាក់ដៃ​គ្នាបង្កើត​សម្ព័ន្ធ​កម្លាំង​អាត្លង់ទិក ដើម្បី​ប្រឈម​ទប់ទល់​នឹង​ការពង្រីក​ឥទ្ធិពល​របស់​សហភាព​សូវៀត ក្រោយ​ចប់​សង្រ្គាមលោក​លើក​ទី២។ ៧៥ឆ្នាំក្រោយ ចំនួន​សមាជិក​អូតង់​បានកើនឡើង ពី​១២ ដល់​៣២ប្រទេស។អូតង់​ខ្លាំង​ជាងមុន ដោយ​បាន​ពង្រីក​វិសាលភាព​របស់ខ្លួន នៅទឹកដីអឺរ៉ុប តាមរយៈ ការចូលជា​សមាជិក​របស់​ប្រទេស​ហ្វាំងឡង់ និង​ស៊ុយអែត​ដោយសារ​សង្រ្គាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន​ជា​ការវាយ​ទូងស្គរ​ដាស់​ឲ្យ​ប្រទេសជិតខាង​រុស្ស៊ី ជាពិសេស​ប្រទេស​នៅ​អឺរ៉ុបខាងជើង ដូចជា​ហ្វាំងឡង់ និងស៊ុយអែតដែលសុខចិត្ត​បោះចោលគោលការណ៍​អព្យាក្រឹត​របស់ខ្លួន ដើម្បីចុះចូល​ក្នុងសម្ព័ន្ធអូតង់ ក្នុងក្តីសង្ឃឹម​ទទួលបានការការពារ​ពីមាត្រា​ទី​៥​របស់​អូតង់។សង្រ្គាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែននៅ​ទឹកដី​អឺរ៉ុប នៅ​ក្បែរ​ប្រទេសសមាជិក​របស់​អូតង់ ដូចជា​ប៉ូឡូញ រូម៉ានី បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ពាក្យ​ចោទប្រកាន់ ដែលថា អូតង់​ចាស់គំរិល​លែង​មាន​ន័យ។ នៅ​ពេល​កាន់​តំណែង​ជា​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​នៅឆ្នាំ ២០១៧ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ធ្លាប់​បង្កើត​ក្តី​មន្ទិល​សង្ស័យ​ក្នុងចំណោម​ប្រទសសមាជិកអូតង់ នៅពេល​លោក​និយាយ​រិះគន់​អូតង់​ថា ជា​អង្គការ​ចាស់​គំរិល ហួសសម័យ។ ចាស់គំរិល ព្រោះតែ​តែ​អូតង់ ផ្តោតសំខាន់តែ​រឿងរុស្ស៊ី ប៉ុន្តែ មិនមែន​ក្រុមភេរវនិយម។ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​កាលណោះ​ចង់​ឲ្យអូតង់​ងាកបែរ​ទៅជួយអាមេរិក នៅក្នុងរឿងប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមភេរវនិយម​ដែលសកម្មខ្លាំង នៅស៊ីរី និង​អ៊ីរ៉ាក់។ ប៉ុន្តែ ការប្រែប្រួល​ស្ថានការណ៍នយោបាយ នៅ​អឺរ៉ុបសព្វថ្ងៃនេះ ជាមួយ​ការធ្វើសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន បាន​ធ្វើ​​ឲ្យ​សំដី​របស់​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​ចាស់គំរិល ហួសសម័យ ទៅវិញ។ សង្រ្គាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន នៅទឹកដី​អឺរ៉ុប បាន​បញ្ជាក់​អត្ថន័យកម្មវត្ថុ​របស់​អូតង់​ដែលចាត់ទុក​រុស្ស៊ីជា​គោលដៅ​អាទិភាព​របស់​អូតង់។ ចង់ ឬមិនចង់ អូតង់​ត្រូវ​ត្រលប់​មក​ប្រឈម​នឹង​សត្រូវចាស់​រុស្ស៊ី ដែលតាមពិត​ជាហេតុផល​ចំបង​ឲ្យគេ​បង្កើត​អង្គការអូតង់ កាលពី​៧៥ឆ្នាំមុន។លោកម៉ាក្រុងធ្លាប់​ថា អូតង់​ដែល​ជា​ស្ថាប័នស្លាប់ មិនដំណើរការ នៅក្នុងក្រសែភ្នែក​របស់​លោកប្រធានាធិបតីបារាំងពាក្យ​រិះគន់​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតីបារាំង ដែលថា អូតង់ ជា​ស្ថាប័ន​ស្លាប់​មិនដំណើរការ វិញ ក៏​លែង​ត្រូវដែរ។ លោក​ម៉ាក្រុង​បាននិយាយ​ពាក្យនេះ នៅមុន​មាន​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន នៅក្នុងកាលៈទេសៈ​មួយ ដែល​សមាជិក​អូតង់​កំពុង​បែកប្រេះឆា ដោយសារ​ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ លោកម៉ាក្រុង​ធ្លាប់បាននិយាយ​ថា អូតង់ មានតែ​ដង្ហើម បេះដូង ប៉ុន្តែ ខួរក្បាលស្ពឹក មិនដំណើរការ ព្រោះថា អូតង់​កាលពី​៥ឆ្នាំ​មុន គ្មាន​លទ្ធភាព​ចាត់ចែង អារកាត់អ្វី នៅពេល ប្រទេស​សមាជិក​ដូចជា​អាមេរិក​សម្រេច​អត្តនោម័តដកទ័ព​ចេញពីស៊ីរី លែង​ជួយ​កងកម្លាំងគួដឌីស្ថាន និងបណ្តោយ​ទុក​ឲ្យ​តួកគី​ដែលជា​សមាជិក​របស់អូតង់​វាយប្រហារ​ទៅលើ​ក្រុមនេះ​យ៉ាងសន្ធប់។ ការវាយប្រហារ​របស់តួកគី​ទៅលើ​ក្រុមគួដឌីស្ថាន​បាន​ប៉ះពាល់​ដល់​បេសកកម្ម​របស់​បារាំង​នៅស៊ីរី ដែលកំពុងជួយ​ក្រុមនេះ​នៅ​ស៊ីរី ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមជីហាត​ភេរវនិយម។នៅ​៥ឆ្នាំក្រោយការរិះគន់របស់​ប្រធានាធិបតីបារាំង អូតង់​ចាប់រស់រវើក សកម្ម​ជាងមុនឆ្ងាយណាស់។ ប្រទេស​នៅអឺរ៉ុប​ដែលជា​សមាជិក​របស់អូតង់​រួមទាំងបារាំងខ្លួន​ឯង​ផង បាន​ជំរុញ​វិស័យការពារ​ជាតិ តាមរយៈ​ការបង្កើន​ថវិកាកងទ័ព និង​ជំរុញ​ឧស្សាហកម្ម​យោធា។ អូតង់​ផ្ទាល់​បាន​ព្យាយាម​សម្របសម្រួល​ប្រមូលផ្តុំ​ប្រទេស​សមាជិ​កឲ្យរួបរួមគ្នា នៅក្នុង​សមយុទ្ធ​ទ្រង់ទ្រាយ​ដ៏ធំ​មិនធ្លាប់មាន។ សមយុទ្ធ​រយៈពេល ៣ខែ របស់អូតង់​ដែលមានការចូលរួម​ពីកងទ័ពរាប់ពាន់នាក់​របស់ប្រទេស​សមាជិកទាំង​៣២​របស់អូតង់មានគោលដៅ ចង់​បង្ហាញ​សាច់ដុំ ព្រមាន​រុស្ស៊ីកុំ​ឲ្យសំឡឹង​ចង់​ឈ្លានពាន​ប្រទេស​សមាជិកអូតង់។ ដការគំរាមកំហែង​អូតង់​មិនមែន​មាន​មក​តែ​ពី​ខាងក្រៅ ពី​ខាងកើត គឺរុស្ស៊ី ប៉ុន្តែ គ្រោះថ្នាក់ ធ្វើ​ឲ្យ​អូតង់​អស្ថិរភាព ក៏​អាច​ផ្ទុះចេញពី​ខាងក្នុង ពីខាងលិច ជាមួយ​ការកើនឡើង​សមាជិក​ដល់​៣២​ប្រទេស សម្ព័ន្ធអាត្លង់ទិក​អូតង់​ខ្លាំងជាងមុន​មែន ប៉ុន្តែ វាក៏ផុយស្រួយ និង​អស្ថិរភាព​ខ្លាំង​ណាស់​ដែរ។ រុស្ស៊ី​ដែល​កំពុង​មានប្រៀប​លើ​អ៊ុយក្រែន ក្នុងសមរភូមិ ជា​រឿងឈឺក្បាល បញ្ហា​ដ៏មួយ​ដែល​អូតង់​ត្រូវ​រក​ដំណោះស្រាយ​ឲ្យ​បាន​ឆាប់បំផុត ដើម្បី​ទប់ទល់​កុំ​ឲ្យ​សង្រ្គាមឈ្លានពាន​របស់រុស្ស៊ី ហៀហូរចូល​ដល់​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​ផ្សេងទៀត ដែលជា​សមាជិក​របស់អូតង់។ប៉ុន្តែ នៅមាន​បញ្ហាមួយទៀត ដែលធ្វើ​ឲ្យប្រទេស​សមាជិក​របស់អូតង់ នៅ​មិនស្រណុក ខ្វល់ខ្វាយជាប់រហូត នោះគឺ​ស្រមោល​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែល​អាច​ឈ្នះឆ្នោត នៅ​ចុងឆ្នាំនេះ ដើម្បី​ត្រលប់មក​ដឹកនាំ​អាមេរិក​សាជាថ្មី។ នៅមិន​ទាន់​ឈ្នះឆ្នោត ចូល​កាន់តំណែង​ផង លោកដូណាល់ ត្រាំ កាលពី​ខែ​កុម្ភៈ កន្លងទៅ នៅពេល​កំពុង​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ឃោសនា​បោះឆ្នោត នៅ​រដ្ឋ​ការ៉ូលីន​ខាងត្បូង បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​សមាជិក​អូតង់​រំជើបរំជួល​ម្តងហើយ នៅពេលលោកនិយាយ​ទៅ​កាន់អ្នកគាំទ្រ​របស់លោកថា បើសិន​លោក​ឈ្នះឆ្នោត កា្លយជាប្រធានាធិបតីអាមេរិក នោះ លោកនឹង​មិនជួយ​ប្រទេស​សមាជិក​អូតង់​ណា ដែល​មិន​បង់វិភាគទាន​ចូល​កេស​អូតង់។ តាំងពីនៅ​ជា​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ក្នុងអាណត្តិ​មុនម្ល៉េះ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​ធ្លាប់​ប្រើពាក្យ​គំរាម និងរិះគន់​ប្រទេស​នៅ​អឺរ៉ុបថា បង់លុយ មិនគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងកេស​អូតង់ និង​កេងប្រវ័ញ្ច​លើកម្លាំងអាមេរិក​ដើម្បីជួយ​ការពារ​អឺរ៉ុប។ ដូច្នេះ សម្រាប់លោកត្រាំ បើសិន ចង់​ឲ្យអាមេរិក​ជួយ ប្រទេស​នៅអឺរ៉ុប ត្រូវ​បង់​យ៉ាងហោច ២%​នៃផលិត​ផល​ក្នុងស្រុកសរុបទៅក្នុង​អង្គការអូតង់។ ថ្មីៗនេះ លោក​នៅធ្លាប់​និយាយ​ដោយ​គ្មានខ្លាច​រអែងថា នៅពេល​ជួបសន្ទនា​ជាមួយ​មេដឹកនាំអឺរ៉ុបម្នាក់​ដែល​សួរថា តើអាមេរិក​នឹង​ជួយ​ប្រទេស​របស់​លោកដែរឬទេ លោកត្រាំ​បានឆ្លើយថា បង់លុយ​ចូលអូតង់សិនទៅ។ បើសិន គេ​មិនព្រម នោះលោក​មានតែជំរុញ​ឲ្យរុស្ស៊ី​វាយប្រហារ​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​នោះមុនគេ។សម្រាប់​អ្នកជំនាញ បញ្ហា​របស់លោកដូណាល់ ត្រាំ មិនមែនត្រឹមតែ​គំនិត ពាក្យព្រមាន​របស់​លោក​តែ​ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ គឺ​ភាពមិនច្បាស់លាស់ គំនិត​ជំហរនយោបាយ​របស់អាមេរិក ក្រោមការដឹកនាំ​របស់លោក ដែល​គេ​មិន​អាច​ស្មានទុក​ជាមុន។ គ្រាន់តែ​សារធ្វីត គំរាម​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​សម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់ រញ្ជួយ ធ្លាក់ចុះខ្សោយ នៅចំពោះមុខ​សត្រូវ ដូចជា​រុស្ស៊ី និងគូប្រជែង​ដូចជា​ចិន។ ការគំរាម​ដោះដៃ​របស់អាមេរិក មិន​ជួយសម្ព័ន្ធមិត្ត ជាសញ្ញាមិន​ល្អ មិនជួយស្តារមុខមាត់របស់អូតង់ ដែល​ចង់​ដើរតួជា​អ្នកជំរុញ​សន្តិភាព នៅក្នុងពិភពលោក​មួយដែល​កំពុង​អង្រួន​ដោយ​បញ្ហាអសន្តិសុខ សង្រ្គាមប្រដាប់អាវុធ នៅអាហ្វ្រិក តំបន់​ដើមបូព៌ា និងការប្រកួតប្រជែង​មីស៊ីល អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់​កូរ៉េខាងជើង និងអ៊ីរ៉ង់។តើអាមេរិក​អាច​ដកខ្លួន​ចេញ​ពី​អូតង់?ឆ្លើយដោយគ្មានអល់អែក គឺ​មិនអាច​រស់បានដាច់ខាត។ អូតង់​មិនអាច​គ្មាន​អាមេរិកបានទេ។ អាមេរិក​ដែលជា​ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំអូតង់ មាន​ទាហាន​របស់ខ្លួន ជាង ១សែននាក់ ដែលពង្រាយនៅក្នុងទឹកដីអឺរ៉ុប។ នៅពេល​មានភាពតានតឹង​ខ្លាំង នៅឆ្នាំ ១៩៨៩ នៅក្នុង​សម័យ​សង្រ្គាមត្រជាក់ អាមេរិក​មានកងទ័ព​របស់ខ្លួន ដល់ទៅជាង​៣សែននាក់ នៅ​ទ្វីបអឺរ៉ុប។ អាមេរិក​ផ្តល់ថវិកា​ច្រើនជាងគេ​ប្រមាណ ៦០០លាន​ដុល្លារ ក្នុងកញ្ចប់ថវិកា​យោធា​របស់អូតង់។គេ​អាច​និយាយ​ថា បើសិន​អាមេរិក​ដកខ្លួន នោះអូតង់​នឹង​ដួលរលំតែម្តង។ ប៉ុន្តែ សេណារីយ៉ូ នេះ​ទំនង​មិនអាច​កើតឡើង​បានទេ ទោះ​អាមេរិក​ស្ថិតក្រោមការដឹកនាំ​របស់ប្រធានាធិបតី មិន​នឹងន ដូចជា​លោកដូណាល់ ត្រាំ។ ដោយសារ​មូលហេតុ ពីរ។ ទី១ អាមេរិក​កាលពី ខែធ្នូ​ចុងឆ្នាំមុន បានធ្វើច្បាប់មួយរួចហើយ ដើម្បី​បង្ការ ទប់ស្កាត់​ការដកខ្លួន​របស់អាមេរិក​ចេញពីអូតង់។ ច្បាប់នេះ ត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បី​កុំ​ឲ្យប្រធានាធិបតី​ណាមួយ​មាន​គំនិត​ចង់​ដក​អាមេរិក​ចេញពីបក្ស​សម្ព័ន្ធអូតង់។ តាមច្បាប់​ប្រឆាំង​នឹង​ការដកខ្លួន​ចេញ​ពី​អូតង់ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​មិនអាច​ព្យួរ ឬ​ដកខ្លួនចេញពី​អូតង់​ដោយ​គ្មាន​ច្បាប់អនុញ្ញាត ឬ​គ្មាន​ការយល់ព្រមព្រៀង សំឡេង ២ភាគ៣​នៅព្រឹទ្ធសភា​បានទេ។ លើសពីនោះ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ត្រូវ​ជូនដំណឹង នៅ​៦​ខែ​មុន​ប្រកាស​ចេតនា​របស់ខ្លួន ចង់​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​អូតង់។ ហេតុផលទី២ ដែលធ្វើ​ឲ្យ​អូតង់​មិនអាច​ចុះខ្សោយបាន ទោះមាន​លោកដូណាល់ ត្រាំ​ជា​ប្រធានធិបតីអាមេរិក គឺ​ប្រទេស​អឺរ៉ុប នៅពេល​នេះ​ភ្ញាក់រលឹក ស្រាក់ដៃ​គ្នា ជំរុញ​វិស័យ​ការពារ​របស់ខ្លួន តាមរយៈ​ការដំឡើង​កញ្ចប់​ថវិកា​យោធា ដើម្បី​ពង្រឹង​សមត្ថភាព ប្រព័ន្ធ​ការពារ​របស់ខ្លួន កាន់តែ​រឹងមាំ​ជាងមុន ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការពឹង​អាស្រ័យ​លើ​អាមេរិក​ដូចមុន។ អឺរ៉ុប​អាច​លែង​ជឿជាក់​លើជំនួយអាមេរិកទៀតហើយ ព្រោះសូម្បីតែកញ្ចប់ជំនួយ​សម្រាប់កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន ប្រមាណ ៦០ពាន់លានដុល្លារក៏ត្រូវជាប់គាំងនៅ​ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក ដោយសារ​ការបោះឆ្នោតប្រឆាំង​របស់​សមាជិកព្រឹទ្ធសភា​ដែលមាននិន្នការ​ទៅរកលោកដូណាល់ ត្រាំ។នៅចំពោះមុខជំហរ​មិនប្រាកដប្រជារបស់អាមេរិក អឺរ៉ុប​ចាំបាច់​ត្រូវតែ​ពង្រឹង​សមត្ថភាព​ការពារខ្លួនឯង​ព្រោះថា​ភ្លើងសង្រ្គាម​រុស្ស៊ី នៅ​អ៊ុយក្រែន​នឹង​អាច​ឆាបឆេះ ចូល​ក្នុង​ទឹកដី​អឺរ៉ុប នៅថ្ងៃ​ណាមួយ បើសិន​អឺរ៉ុប​នឹង​ខ្វះ​ការប្រយ័ត្នប្រយែង៕
4/4/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

២ឆ្នាំនៃ​សង្រ្គាម អ៊ុយក្រែនស្ថិត​ក្នុងស្ថានភាពទប់ទល់លើ​សមរភូមិ

ថ្ងៃទី២៤ កុម្ភៈ ២០២៤ ជាគម្រប់​​២ឆ្នាំ​នៃ​សង្រ្គាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។​ សង្គ្រាម​បាន​ឈាន​ចូល​ដល់​ឆ្នាំ​ទីបី តែ​អ៊ុយក្រែន​ហាក់​ចុះ​ទន់​ដៃ។ ក្នុង​ខណៈ​ដែល​ជំនួយ​យោធា​របស់​ក្រុម​សម្ព័ន្ធមិត្តហូរ​ចូល​អ៊ុយក្រែន​យ៉ាង​យឺត​យ៉ាវ យោធា​​រុស្ស៊ី កំពុង​ស្ទុះ​ឡើង​កម្លាំង។ ប៉ុន្តែ​សាមគ្គី​ភាពមិន​ចុះ​ថយ​ទេ នៅថ្ងៃ​ទី​២៤​កុម្ភៈ​២០២៤​នេះ ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ជា​ច្រើន​បាន​ធ្វើ​ដំណើរទៅ​ក្រុង​កៀវ ហើយ​ហ្សេ៧​បាន​បើក​ជំនួប​កំពូល​ស្តីពី​អ៊ុយក្រែន​ ដោយ​គ្រោង​នឹង​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួមរឹត​បន្តឹង​​ទណ្ឌកម្មលើ​រុស្ស៊ី​បន្ថែម​ទៀត។ ​ នៅថ្ងៃទី ២៤​កុម្ភៈ​២០២២ ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​លោក​ពូទីន បាន​រំពឹង​ថា ប្រត្តិបត្តិការ​យោធា​​​រុស្ស៊ី ​នឹង​ដណ្តើម​យក​ក្រុងកៀវ​បាន​ដោយប្រើពេល​តែពីរ​បី​ថ្ងៃ​ តែ​កម្លាំង​តស៊ូ​របស់​អ៊ុយក្រែន​បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​ចាញ់​ដក​ខ្លួន​ចេញទៅ​វិញ ហើយ​សង្គ្រាម​ក៏​បាន​អូស​បន្លាយ តាំងពី​ពេល​នោះ​មក​ និង​មាន​រយៈ​​ពេលពីរ​ឆ្នាំពេញ​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២៤​កុម្ភៈ​២០២៤​នេះ។ ក្នុង​ថ្ងៃ​ខួប​ពីរ​ឆ្នាំ​នេះ ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក ហ្សេឡេនស្គី បាន​ប្រកាស​ថា ​​អ៊ុយក្រែន​នឹងយក​​ឈ្នះ​សង្គ្រាម​បាន​។​រុស្ស៊ី​កំពុង​មាន​ប្រៀប​លើ​អ៊ុយក្រែននៅ​​សមរភូមិប៉ុន្តែ ក្នុង​អំឡុងពេល​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ​២០២៣​កន្លង​ទៅ​ កងទ័ព​​អ៊ុយក្រែន​ មិន​បាន​សម្រេច​ផែនការ​ប្រយុទ្ធ​របស់​ខ្លួន​ទេ។ គម្រោង​​វាយបក​យក​ទឹក​ដីវិញកាលពី​រដូវ​ក្តៅ​មិន​បាន​សម្រេច​ដូច​បំណងឡើយ។ កងទ័ព​រុស្ស៊ី​ស្រាប់​តែ​មាន​សន្ទុះ​ឡើង​វិញ និង​មាន​ប្រៀប​ខ្លាំង។​ ឯ​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែនធ្លាក់​ដៃ​ បាន​ថ្ងូរ​ថ្ងូរ​អំពី​ភាពទន់​ខ្សោយ​របស់​ខ្លួន ​ព្រោះ​ខ្វះ​កម្លាំង​ទាហាន​មក​ប្តូរ​សាង​នៅ​លើ​សមរភូមិ ហើយ​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​ការ​ខ្វះ​ខាត​គ្រាប់​និង​សម្ភារៈជា​ខែល​​ការពារ​ដែន​អាកាស​ទៀត។ ទីតាំង​យុទ្ធសាស្ត្រ​ខ្លះ នៅ​ភាគ​ខាង​កើត​នៃ​ប្រទេស ត្រូវ​បាន​រុស្ស៊ី​ដណ្តើម​យក​វិញផង។សារសាមគ្គីភាពនិង​ជំនួយស្ថានភាព​នៅ​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​លំបាកខ្លាំង​មែន។ នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​ប្រមុខ​អង្គការ​អូតង់ ដោយ​អះអាង​ថា​​ ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី នៅ​តែ​​​ចង់​គ្រប់គ្រង​អ៊ុយក្រែន​ ហើយ​គ្មាន​បញ្ចេញ​សញ្ញា​រក​សន្តិភាព​ឡើយ ប៉ុន្តែ​​សូម​កុំ​អស់​សង្ឃឹម​។អំពើ​អាក្រក់​មិន​អាចឈ្នះ​​បាន​ទេ ! នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អង់គ្លេស ដែល​បាន​ប្រកាស​នៅថ្ងៃ​ម្សិលមិញ ថា​អង់គ្លេស នៅ​ក្បែរ​និង​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​ជា​និច្ច​និង​ជា​រៀង​រហូត​ទៅ​។ លោក​ថែម​ទាំង​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ជំនួយ​២៨៧​លានអឺរ៉ូ​ សម្រាប់យក​ទៅ​ផលិត​គ្រាប់​កាំភ្លើង ដែល​អ៊ុយក្រែន​កំពុង​ត្រូវការ​ជា​បន្ទាន់​ផង ​និង​បង្កើន​ស្តុកផង ព្រមទាំង​ជំនួយ​​ជិត​១០​លាន​អឺរ៉ូ​ទៀត សម្រាប់​ផ្នែក​​មនុស្សធម៌។ អង់គ្លេស​ជា​ម្ចាស់​ជំនួយដ៏​ចម្បង​មួយ​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន បន្ទាប់ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ សង្ឃឹម​ថាជំនួយប​ន្ថែម​​ទាំងនេះ នឹងនាំ​ជោគជ័យ​ និង​សណ្តាប់​ធ្នាប់អន្តរជាតិ​ឡើងវិញ។ហ្សេ៧បន្ថែមទណ្ឌកម្ម​លើ​រុស្ស៊ីនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា ​​​លោកស្រី​ប្រមុខ​ដឹកនាំសហភាព​អឺរ៉ុប បាន​អញ្ជើញទៅដល់​ក្រុង​កៀវ​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ និង​បាន​អបអរ​ស្វាគមន៍​ភាព​តស៊ូ​ស្វិតស្វាញ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​អ៊ុយក្រែន​ ដោយ​បញ្ជាក់​ថា អឺរ៉ុប គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន ទាំង​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ សេដ្ឋកិច្ច​ យោធា​ និង​ផ្លូវ​ចិត្ត​រហូត​ទល់​តែ​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន​បានទទួល​សេរីភាពពេញ​លេញ។នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលី​ដែល​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេនក្រុម​ប្រទេស​ហ្សេ​៧ ក៏​បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ដោយ​ឥត​ព្រៀង​ទុក​នៅ​ទីក្រុង​កៀវ​ដែរ។ លោកស្រី​ ចចារ មេឡូនី នឹង​ដឹកនាំ​ជំនួបកំពូល​​ហ្សេ​៧​ស្តីពី​អ៊ុយក្រែន​ តាម​ប្រព័ន្ធ​វីដេអូ​ នៅ​រសៀល​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ២៤​កុម្ភៈនេះ។ ជំនួប​រយៈ​ពេល​មួយ​កន្លះ នឹង​បញ្ចប់​ទៅ​ដោយ​មាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួម​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន​ផង។ បើ​តាម​គម្រោង​ ហ្សេ​៧ គ្រោង​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​បន្ថែម​ដើម្បី​រឹត​បន្តឹង​សេដ្ឋកិច្ច​រុស្ស៊ី។ដោយ​ឡែក​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌទ្វេ​ភាគី អ៊ីតាលី​ក៏​នឹង​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិសុខ​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែនដែរ ដូច​អ្វី​ដែល​ក្រុមហ្សេ​៧​បានសម្រេច​កាលពី​ខែ​កក្កដា​២០២៣។ ​បន្ទាប់​ពី​អង់គ្លេស​កាលពី​ខែ​មករា ​បារាំងអាល្លឺម៉ង់​និង​២៥​ប្រទេស​ផ្សេង​ទៀត​ ដូច​យ៉ាង​ប៉ូឡូញ បាន​សម្រប​តាម​គំនិត​ផ្តួច​ផ្តើម​បង្កើត​កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិសុខ​​ទ្វេភាគី​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន។ កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិសុខ​នេះ នឹង​ជួយដល់​អ៊ុយក្រែន​នូវ​​សម្ភារៈ​បរិក្ខារយោធា ប្រតិបត្តិការ​ និង​ការ​បំពាក់បំប៉ន​យុទ្ធជន​អ៊ុយក្រែន ព្រមទាំង​ពង្រឹង​ឧស្សាហកម្ម​ការពារ​ជាតិ​អ៊ុយក្រែនទៀត។ចំណែក​អាមេរិក ថ្វីបើ​មិន​ទាន់​អាច​ទម្លាយ​កញ្ចប់​ជំនួយ​យោធា​នៅសភា​បាន​មែន តែ​បាន​សម្រេច​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​បន្ថែម​លើរុស្ស៊ី។ ជា​ទណ្ឌកម្ម​ដៅ​លើ​ក្រុម​ហ៊ុន​ដឹកជញ្ជូន​ប្រេង​ ចំនួន​១៤​ ដែល​រុស្ស៊ី​តែង​ប្រើ​សម្រាប់ពង្វាង​ទណ្ឌកម្ម​ និង​ប្រើ​សម្រាប់​នាំ​ចេញ​ប្រេង​ចេញ​ឱ្យ​បាន​ច្រើន​លើស​កូតា​កំណត់​របស់​លោក​ខាង​លិច៕
24/2/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សន្និសីទសន្តិសុខក្រុងម៉ុយនិចលើកទី៦០​​បើកនៅអាល្លឺម៉ង់ ខណៈសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ឈានចូលឆ្នាំទី៣

បាំងតែ​១សប្តាហ៍ទៀត ​សង្គ្រាម​ឈ្លានពានរុស្ស៊ី​លើ​អ៊ុយក្រែន ឈាន​ចូល​ឆ្នាំទី៣។ ​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី អញ្ជើញ​ចូលរួម​ខួប ​៦០ឆ្នាំ ​នៃ សន្និសីទ​​សន្តិសុខ​​ក្រុងម៉ុយនិច នៅអាល្លឺម៉ង់​។ ​ ​​មេដឹកនាំ​នយោបាយ​និងការទូតពិភពលោក​ ប្រមាណ ១៨០ ​ចូល​រួម​​សន្និសីទ​​សន្តិសុខនេះ។ សន្និសីទ​​សន្តិសុខ​​ក្រុងម៉ុយនិច ចាប់បើក​នៅថ្ងៃ​សុក្រ ទី​១៦កុម្ភៈ ​​គ្រប​ដណ្តប់​ដោយ​សំណុំរឿង​ជម្លោះ​សង្គ្រាមឈ្លានពាន​​រុស្ស៊ី​នៅ​អ៊ុយក្រែន និង​សង្គ្រាម​​អ៊ីស្រាអែល-ក្រុម​ហាម៉ាស នៅតំបន់ហ្កាហ្សា។ ជុំវិញ​​សង្គ្រាម​នៅ​ហ្កាហ្សា ​ប្រធានាធិបតី​អ៊ីស្រាអែល អញ្ជើញ​ចូលរួម​សន្និសីទ​​សន្តិសុខ​​ក្រុងម៉ុយនិច ស្របពេល​នឹង​វត្តមាន​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​​ប៉ាឡេស្ទីន​ ព្រមទាំង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​ក្នុងតំបន់​ដើមបូព៌ា រួមទាំង អនុប្រធានាធិបតី លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស ​និង​លោក អង់តូនី ប្ល៊ីងកិន ប្រមុខ​ការទូត​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ក៏ចូលរួម​ដែរ។​ ប្រមុខ​ការទូត​ចិន លោក វ៉ាង យី មកចូលរួមសន្និសីទ ដោយ​ស្កាត់​ចូល​ អេស្ប៉ាញ ​ជាមុន​សិន ដើម្បី​អបអរ​ខួប​ទំនាក់ទំនង​៥០ឆ្នាំ​។​​ ផ្ទុយ​ទៅវិញ លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន ប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី​និង​ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ី ​គ្មាន​ការ​អញ្ជើញ​សោះឡើយ។​​បារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងអ៊ុយក្រែន ​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិសុខ​ចំពោះ​ប្រមុខ​រដ្ឋអ៊ុយក្រែន, ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ហ្សេឡេនស្គី​ មក​អឺរ៉ុប​នេះ ដើម្បី​ចូលរួមសន្និសីទ​​សន្តិសុខ​នៅក្រុងម៉ុយនិចផង ​ហើយក៏​ស្របពេល​ដែល​ សមរភូមិ​មុខ​នៅប៉ែក​ខាង​កើត​ប្រទេសអ៊ុយក្រែន កំពុងតែតាន​តឹង​ខ្លាំង ដ្បិត​ថា ទ័ព​រុស្ស៊ី​កាន់​តែ​រុល​មក​មុខ​ ហើយ​ទ័ព​អ៊ុយក្រែន​លំបាក​ទប់​ទល់។ លំបាកទប់​ទល់ព្រោះ​ខ្វះ​កម្លាំង​សម្ភារៈ​សឹក ស្របពេល​ដែល​ ជំនួយ​យោធា​ពី​សំណាក់​អាមេរិក ត្រូវជាប់​គាំង​។​អាស្រ័យ​ហេតុ​ដូចនេះ​ហើយ ទើប​នៅថ្ងៃ​សុក្រ ទី​១៦កុម្ភៈ​​​ ​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ត្រូវ​ជួប​អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ និង​ប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង។ កម្មវត្ថុ​នៃដំណើរ​របស់​លោក ហ្សេឡេនស្គី ​ជំរុញ​ឲ្យ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​អឺរ៉ុប​ ឲ្យ​ប្រញាប់​ទម្លាក់​ជំនួយ​បន្ថែម ជា​បន្ទាន់​។ក្នុង​ខែ​នេះ នេះគឺ​ជាលើកទី១​ដែល​លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី អញ្ជើញ​ចេញក្រៅប្រទេស បន្ទាប់ពី​លោក​បាន​រុះរើ​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​មេបញ្ជាកងទ័ព​ ដែល​លោក​ចង់​ឲ្យ​ជំរុញ​សន្ទុះ​កម្លាំង​យោធា។ លោក ហ្សេឡេនស្គី ត្រូវ​ជួប​អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ មុន​គេ ក៏ព្រោះតែលោក​ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ ដែល​ទើបតែ​ត្រឡប់​មកពី​សហរដ្ឋអាមេរិក​ថ្មីៗ។ ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន ជាទីថ្នាក់ដឹកនាំ​អាល្លឺម៉ង់ ជំរុញ​ឲ្យ​អាមេរិក​ប្រឹង​ប្រែង​ផ្តល់​ជំនួយ​ឲ្យរុះ​រាន់​ជួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន​។​  ចំណែក​ជំនួប​​លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង វិញ គឺ​វិមានប្រធានាធិបតីបារាំង អេលីហ្សេ បាន​បញ្ជាក់​តាំងពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ទី​១៥កុម្ភៈ ថា ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនអញ្ជើញ​មក​ក្រុង​ប៉ារីស ជាគម្រប់​លើកទី៣ ហើយ​ជំនួប​រវាងប្រមុខ​រដ្ឋទាំង២ បង្ហាញពី​ស្មារតី​ជួយ​គាំទ្រ​របស់​បារាំង​ចំពោះ​អ៊ុយក្រែន​ ដោយ​ឥត​ងាករេ ដើម្បី​ផ្ចាញ់​ការ​ឈ្លានពាន​របស់​រុស្ស៊ី។​ បើតាម​ប្រភព​ពីកាសែត​ក្នុងស្រុក ​បារាំង អាច​នឹង​ផ្តល់​​មូលនិធិ​ជំនួយ ២០០ លានអឺរ៉ូ​ សម្រាប់​គម្រោង​ស៊ីវិល​ ដឹកនាំដោយ​ក្រុមហ៊ុន​បារាំ​ង។​ ក្នុងជំនួបនៅលើកនេះ  ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ទាំងបី ​បារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងអ៊ុយក្រែន ក៏​នឹងចុះ​ហត្ថលេខា​លើកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិសុខ​។ច្រើនតែសន្យា តែ​កញ្ចប់​ជំនួយ​ធ្លាក់​ដៃតិចនៅលើសមរភូមិអ៊ុយក្រែន ​គឺ អ៊ុយក្រែន វាយ​រុល​ទៅ​មុខស្ទើរ​​មិនរួច ហើយ​ការវាយប្រហាររបស់អ៊ុយក្រែន បែរប្តូរ​​យុទ្ធសាស្ត្រ​មកប្រើ​យន្តហោះ​ដ្រូនវិញ។ នេះក៏​ព្រោះខ្វះ​ជំនួយ ខ្វះគ្រាប់​។ ប៉ុន្មា​នសប្តាហ៍​មកនេះ ទ័ព​អ៊ុយក្រែន សន្សំសំចៃ​គ្រាប់ណាស់។ ​ចាប់ពីផ្ទុះ​សង្គ្រាម​នៅខែ​កុម្ភៈ​ឆ្នាំ​២០២២មក ប្រទេស​ពិភពលោក បាន​សន្យាផ្តល់​ជំនួយ ២៦៥,១ ពាន់​លានអឺរ៉ូ សម្រាប់​ជួយ​អ៊ុយក្រែន ដោយ​បែង​ចែង​ជាជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ជំនួយ​យោធា និង​ជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌។​ នេះបើតាម​កាសែត​ឡឺម៉ុង់​។​បើ​គិត​ជាប្រទេសនីមួយៗ សហរដ្ឋអាមេរិក ម្ចាស់​ជំនួយ​ធំ​​ជាង​គេ ទាំង​ថវិកា​និង​សម្ភារៈ​យោធា សម្រាប់​ជួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន។ ​ច្រើន​សប្តាហ៍​មកហើយ ដែល​រដ្ឋបាល​របស់​លោក ចូ បៃដិន បាន​ខំប្រឹង​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​សភា​អាមេរិក​ ឲ្យ​អនុម័ត​ទម្លាក់​ជំនួយ​ ក៏ប៉ុន្តែ​ ​កញ្ចប់​ជំនួយ​អាមេរិក​ ត្រូវ​ជាប់​ការ​កក់ស្ទះ ព្រោះតែ​បញ្ហានយោបាយ​​ផ្ទៃក្នុង ពិសេស​គឺការ​ជំទាស់​ពីក្រុម​អ្ន​កនយោបាយ​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​​។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ​ អ្ន​កជំនាញ​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ កំពុងតែ​មាន​ក្តីព្រួយបារម្ភថា ប្រសិន​បើ​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ឈ្នះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០២៤ នឹង​មា​នការ​បង្កក​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន។​បើតាម​ទិន្នន័យ​របស់ វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវ​ជ្រា​វ​​អាល្លឺម៉ង់ (Kisel Institute) ​​ចេញផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​ ទី​១៦កុម្ភៈ គឺថា​ គិត​ត្រឹម​ពាក់កណ្តាល​ខែ​​មករា សហភាពអឺរ៉ុប និង​ប្រទេស​សមាជិក​អង្គការ​អូតង់ បាន​សន្យា​ផ្តល់​​ជំនួយ​១០៧,៥ ពាន់​លាន​អឺរ៉ូដល់ ​អ៊ុយក្រែន​។​តាមប្រភព​ដដែល សហភាពអឺរ៉ុប សន្យា​ផ្តល់​ជំនួយ​ ៤៩,៧ ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ ប៉ុន្តែ​ រហូត​ដល់​ពេល​នេះ កញ្ចប់​ជំនួយ​បាន​ធ្លាក់​ដល់​អ៊ុយក្រែន ត្រឹមតែ​ ៣៥,២ ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ តែប៉ុណ្ណោះ។ ពោល​គឺ​តិច​ជាង​ជំនួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក​។ ជំនួយ​អាមេរិក​តែម្នាក់ឯង គឺ ​៤២,២ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​។ បន្ទាប់ពី​អាមេរិក គឺ​អាល្លឺម៉ង ១៧,៧ ពាន់លានអឺរ៉ូ​ ក្នុងនោះ ៩,៤ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​ បាន​ធ្លាក់​ទៅដល់​អ៊ុយក្រែន​ហើយ។ អង់គ្លេស់​​ សន្យាផ្តល់ ​៩,១ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​ ធ្លាក់​ដល់​ដៃអ៊ុយក្រែន ៤,៨ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​។ ចំណែក ដាណឺម៉ាក់ សន្យាផ្តល់ ៨,៤ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​ បាន​ដល់​អ៊ុយក្រែន ៤,៥ ពាន់​លានអឺរ៉ូ​។​ប្រទេស​សន្យា​ផ្តល់​ជំនួយ មាន​ច្រើន​​​ ប៉ុន្តែ កញ្ចាប់​ជំនួយ​ធ្លាក់​ដល់ដៃ​អ៊ុយក្រែន​មែនទែន គឺបាន​តិច ហើយ​ធ្វើឡើង​​ជា​ដំណាក់កាលៗ ហើយនិង ​ទើបតែ​បាន​ផ្តល់​ប្រហែល​ត្រឹម​ពាក់​កណ្តាល​តែប៉ុណ្ណោះនៃការ​សន្យា​​។​ នេះបើតាមការ​ពិនិត្យ​ទិន្នន័យ​របស់​​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវ​ជ្រា​វ​​អាល្លឺម៉ង់ (Kisel Institute)។ ប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវ​ជ្រា​វ​​អាល្លឺម៉ង់ លោក គ្រិស្តូប ត្រេបេស រិះគន់​ពញ្ញាក់ស្មារតី​ថ្នាក់ដឹកនាំអឺរ៉ុប​ថា ក្នុង​កាលៈ​ទេសៈ​ដែល សហរដ្ឋអាមេរិក រាំង​ស្ទះ​ជំនួយ​ដូច្នេះ​ សហភាពអឺរ៉ុប គួរតែ​បន្ថែម​ជំនួយ​ទ្វេ​ដង ទើប​សក្តិសម។ ក៏ប៉ុន្តែ រហូត​មកទល់​ពេល​នេះ​ ទំហំជំនួយ​សហភាពអឺរ៉ុបដល់​អ៊ុយក្រែន​ មិនបានស្មើ ​១% នៃ​ចំណូល​ក្នុង​ស្រុក​សរុប នៅ​ឆ្នាំ២០២១ ផង​ទេ៕​
16/2/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​៖ អតីត​ឧត្តមសេនីយ៍​កំពុង​ក្លាយ​ជា​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ថ្មីឥណ្ឌូណេស៊ី​?

​ថ្ងៃ​នេះ ពលរដ្ឋ​ឥណ្ឌូណេស៊ីជិត២០៥​លាន​នាក់ ត្រូវ​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​​ប្រធានាធិបតី​ និង​ ​​បោះឆ្នោត​សភា ជ្រើសរើស​តំណាង​រាស្ត្រ​ថ្នាក់ជាតិ ៥៨០អាសនៈព្រមទាំង​ថ្នាក់តំបន់និងមូលដ្ឋាន​ចំនួន២ម៉ឺន​រូប​។ បេក្ខជនបី​​រូបបាន​ឈរ​ឈ្មោះ​​ប្រកួត​ប្រជែង​យក​តំណែង​​ប្រធានាធិបតីបន្តពីលោក​ចូកូ វីដូដូ ដែល​មិន​អាច​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​លើក​ទីបី។ បើ​តាម​លទ្ធផល​ប៉ាន់ស្មាន​បឋម​ បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ ដែល​មាន​ជំហរ​បន្ត​នយោបាយ​របស់​​លោក​ចូកូវី កំពុង​នាំ​មុខ​ ជាមួយ​នឹង​សំឡេង​គាំទ្រ​ប្រមាណ​៥៥% សម្រាប់​ការ​រាប់​សន្លឹកឆ្នោត​៦០%។ ថ្ងៃ​នេះ ពលរដ្ឋ​ឥណ្ឌូណេស៊ីជិត២០៥​លាន​នាក់ ត្រូវ​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​​ប្រធានាធិបតី​ ដែល​មាន​​បេក្ខជន​បី​រូប ប្រកួត​ប្រជែង​គ្នាផង និង​ ត្រូវ​​បោះឆ្នោត​សភា ជ្រើសរើស​តំណាង​រាស្ត្រ​ថ្នាក់ជាតិ ៥៨០អាសនៈ និង​ថ្នាក់តំបន់-​មូលដ្ឋាន​ចំនួន២ម៉ឺន​រូប។​ជា​សរុប​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ មាន​ការិយាល័យ​បោះឆ្នោត​ចំនួន ជាង​៨០ម៉ឺន​ការិយាល័យ ដាក់​ពង្រាយ​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ ដែល​ជា​ប្រជុំ​កោះ​តូច​ធំ​ចំនួន​ដល់​ទៅ​១៧០០០​កោះ លាត​សន្ធឹង​ពី​កើត​ទៅលិច ប្រវែង ៤៨០០​គីឡូម៉ែត្រ។ប៉ា​ពូអាស៊ី​ នៅ​ភាគ​ខាងកើតបំផុត​នៃ​ប្រទេស ​បាន​ចាប់​ផ្តើម​បោះឆ្នោត​មុន​គេ នៅ​វេលា​ម៉ោង​៧ព្រឹក​ម៉ោង​ក្នុង​តំបន់ ដែល​ត្រូវ​ជា​ម៉ោង ១០យប់​ថ្ងៃអង្គារ​នៅ​ឡើយ​បើ​គិត​តាម​ម៉ោង​សកល ហើយអ្នក​​កោះស៊ូម៉ាត្រាភាគ​ខាង​លិច​បំផុត​នៃ​ប្រទេស ​ចាប់​បោះឆ្នោត​ក្រោយ​គេ។​ជាង​ពាក់​កណ្តាល​នៃ​អ្នក​បោះ​ឆ្នោត ពោល​គឺ​១០៦លាន​នាក់​​​​ជាពលរដ្ឋ​វ័យក្មេង អាយុ​ក្រោម​៤០ឆ្នាំ។ នៅ​ឥណ្ឌូណេស៊ី ពលរដ្ឋ​មាន​សិទ្ធិ​ទៅ​បោះឆ្នោត​ តាំងពី​អាយុ​១៧​ឆ្នាំ​ទៅ ឬ​ក្រោម​នេះក៏​បាន​បើ​ពួក​គេ​រៀប​ការរួច។ អ៊ីចឹង​ហើយ​បាន​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​ ​ឃោសនា​ ​ទាក់ទាញ​ពលរដ្ឋ​ស្រទាប់​នេះខ្លាំងជាង​គេ​ ព្រោះ​ជា​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធសង្គម​ដ៏​ធំ​ដែល​​ងាយ​ទទួល​ព័ត៌មាន​មិន​ពិត​និង​ក្លែងក្លាយ​ផង។​តើ​បេក្ខជនប្រធានាធិបតី​​ជា​នរណាខ្លះ​?នៅក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ថ្ងៃ​នេះ ស្រប​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ លោក ចូកូ វីដូដូ​ ប្រធានាធិបតី​ផុត​អាណត្តិ​មិន​អាច​ឈរ​ឈ្មោះ​បានទេ។ ឯបេក្ខជន​បីរូប​ដែល​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​ប្រធានាធិបតី​ឥណ្ឌូណេស៊ី​នៅលើក​នេះ គឺ​ លោក​ ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយ៉ានតូ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារ​ជាតិ​ឥណ្ឌូណេស៊ី​បច្ចុប្បន្ន។ លោក​មានប្រជាប្រិយភាព​ខ្ពស់​ជាង​គេ។ បន្ទាប់​មក​គឺលោក​អានីស បាស្វេដាន អតីត​អភិបាល​ក្រុង​ហ្សាការតា និង​ លោក ហ្កងចារ ប្រាណូវូ អតីត​អភិបាល​ក្រុង​Java។លោក​ ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយ៉ានតូ អាយុ​៧២​ឆ្នាំ ជា​អតីត​ឧត្តមសេនីយ៍-​ជា​កូន​ប្រសារ​របស់​អតីត​មេដឹកនាំ​ផ្តាច់ការ​ឥណ្ឌូណេស៊ី លោក ស៊ូហាតូ។ នេះ​ជា​លើក​ទី​បួនហើយ​ដែល​លោក ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយ៉ានតូ​ ​មក​ឈរ​ឈ្មោះ ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី។ ធ្លាប់​​ចាញ់លោក ចូកូវីដូដូ ដល់​ទៅ​ពីរ​ដងមែន​ តែ​លោក​ ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយ៉ានតូ ​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្ពស់នៅក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​លើក​នេះ ដោយ​ទំនង​ជា​អាច​ឈ្នះ នៅជុំទីមួយ​តែម្តង។​ នេះ​បើ​គេ​ជឿ​លើ​ការ​ស្ទង់មតិ​ចុងក្រោយ​មុន​បោះឆ្នោត និង​បើ​តាម​វិទ្យាស្ថានស្ទង់មតិ​ពីរ​ដែល​ផ្អែក​លើ​លទ្ធផលស្មាន​​នៃ​ការ​រាប់​សន្លឹក​ឆ្នោត​៦០%​ដំបូង។​ប្រជាប្រិយភាព ​របស់​លោក​ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ ទំនង​ដោយសារ​​ជម្រើស​បន្តមរតកនយោបាយ ​ពី​លោក​ចូកូវីដូដូផង និង​ដោយ​សារ​ជម្រើស​យក​លោក​ជីប្រង់រ៉ាកាប៊ូមីង រ៉ាកា ជា​អនុប្រធានាធិបតី​ផង។ អាយុ​៣៦​ឆ្នាំ ​អភិបាល​ក្រុង​ស៊ូរ៉ាការតាដែល​អាច​ឈរ​ឈ្មោះជា​អនុប្រធានាធិបតី​រួម​ជាមួយ​លោក​ប្រាបូវូ​​បាន​ដោយ​សារ​សាលក្រមដ៏​ចម្រូង​ចម្រាស​​របស់​តុលាការ​ធម្មនុញ្ញ ត្រូវ​ជា​កូន​ប្រុស​របស់​លោក​ចូកូវីដូដូ ដែល​បន្ត​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ដ៏​ខ្ពស់​ត្រដែត។ តាម​ច្បាប់​បេក្ខជន​ឈរ​ឈ្មោះ​ប្រធានាធិបតី​ត្រូវ​មានអាយុ​យ៉ាង​តិច​៤០ឆ្នាំ​ និង​អាយុ​ក្មេង​ជាង​នេះ បើធ្លាប់​ជាប់​ឆ្នោត​ជា​តំណាង​រាស្ត្រ​ថ្នាក់​តំបន់។មាន​​និន្នការ​​ជា​អ្នក​អភិរក្ស​ និង​ ជាតិ​និយម​ ការពារ​​ប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ តាម​គំរូ​​​ប្រធានាធិបតី​ផុត​អាណត្តិ លោក ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ រក្សា​​គោលនយោបាយការបរទេស​អព្យាក្រិត្យ​តាំងពី​ដើម​រៀង​មករបស់​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ ដោយ​មាន​ទំនាក់​ទំនង​ល្អ​ជាមួយ​គ្រប់​មហាអំណាច​ ទើប​ធានាបាន​នូវផលប្រយោជន៍​ជាតិ។ តែ​លោកប្រាបូវូ ធ្លាប់​មានប្រវត្តិ​មិន​ល្អ​កាល​នៅ​ជា​មេទាហាន ដោយធ្លាប់​​ជាប់​ចោទ​ពី​បទ​ប្រព្រឹត្ត​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម​នៅ​ទីម័រ​ខាង​កើត។​រដ្ឋ​ធានី​ថ្មី​ដូច​ជា​បេក្ខជន​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យតស៊ូ​​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ លោក​ហ្កង់ចារ ប្រាណូវូ វ័យ៥៥ឆ្នាំ ដែលមាន​ប្រជាប្រិយភាពធ្លាក់​ចុះ​ជា​​លំដាប់ លោក ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ បាន​សន្យា​ដូច​គ្នា​ថា​នឹង​បន្ត​អភិវឌ្ឍ​ក្រុង​នុសានតារ៉ា អនាគត​រដ្ឋធានីឥណ្ឌូណេស៊ី​ថ្មី​។ការ​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ថ្ងៃ​នេះ ក៏​ជា​វិញ្ញាសា​តេស្ត​ ឬអាច​ចាត់​ទុក​​ជា​ប្រជាមតិ​សម្រេច​រឿង​លើក​រដ្ឋ​ធានីហ្សាការតា ទៅ​នុសានតារ៉ានៃកោះ​បរនេអូដេរ។ រដ្ឋធានី​ នុសានតារ៉ា នឹង​ត្រូវ​សម្ពោធ​ជា​ផ្លូវការ​នៅថ្ងៃទី​១៧​សីហា​ ថ្ងៃ​បុណ្យ​ឯករាជ្យ​ជាតិ​ឥណ្ឌូណេស៊ី។ ប្រសិន​បើ​លោក​ប្រាបូវូ ជាប់​ឆ្នោត​ជា​ប្រធានាធិបតី​អ្វី​នឹង​ដំណើរការ​អភិវឌ្ឍ​ដូចការ​គ្រោង​ទុក តែ​បើ​លោក អានីស បាស្វេដាន ជាប់​ឆ្នោត​វិញ លោក​បាន​ប្រកាស​ថា លោក​នឹង​បន្ត​ដឹកនាំប្រទេសពី​ហ្សាការតា មិនមែនពី​ក្រុង​នុសានតារ៉ាទេ ហើយ​លោក​ផ្តល់​អាទិភាព​ដល់​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ឱ្យ​ក្រុង​ហ្សាការតា ឱ្យ​តំបន់​ដែល​អាច​លិច​ទឹក​នៅ​ឆ្នាំ​២០៥០។មាន​អាយុ​៥៤​ឆ្នាំ កើត​នៅ​ភាគ​ខាង​លិច​កោះ​Java ក្នុង​គ្រួសារ​បញ្ញាវន្ត លោក អានីស បាស្វេដាន ធ្លាប់​បាន​ទៅ​បន្ត​ការសិក្សា​នៅសហរដ្ឋ​អាមេរិក​និង​ជប៉ុន ខាង​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ។ មាន​កូន​បួន​នាក់ លោក​បានក្លាយ​ជា​សកលវិទ្យាធិការ​ក្រុង​ហ្សាការតា នៅឆ្នាំ​២០០៧ និង​ចូល​ប្រលូក​ក្នុង​ឆាក​នយោបាយ​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣​ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងនាម​ជា​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រុម​យុទ្ធនាការ​ឃោសនា​របស់​លោក​ចូកូវីដូដូនៅឆ្នាំ​២០១៤។អតីត​សកលវិទ្យាធិការ អតីត​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​អប់រំ​និង​វប្បធម៌​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ទីមួយរបស់លោក​ចូកូវីដូដូ មុន​នឹង​ក្លាយ​ជា​អភិបាល​ក្រុង​ហ្សាការតានៅ​ឆ្នាំ​២០១៧ លោក អានីស បាស្វេដាន ប្រឆាំង​នឹង​គម្រោង​បង្កើត​រដ្ឋធានី​ថ្មី​របស់​ប្រធានាធិបតី​ផុតអាណត្តិ។ លោក​សង្ឃឹម​ថា យុទ្ធសាស្ត្រ​និង​ជំហរ​នយោបាយ​​ជា​បក្ស​ប្រឆាំង​ដ៏​ចម្បង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ផុត​អាណត្តិ នឹង​រុញ​ច្រានលោក​​ឱ្យ​បាន​ឡើង​ទៅ​ប្រកួត​ប្រជែងក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​​ជុំ​ទីពីរ ប្រឈម​នឹង​លោក ប្រាបូវូ ស៊ូប៊ីយានតូ នៅ​ខែ​មិថុនា។ ប្រជាប្រិយភាព​របស់​លោក​បាន​ស្ទុះ​ឡើង​ខ្លាំង និង​ឡើង​ជា​លំដាប់​ ​ក្រោយការ​តស៊ូមតិ​បី​ដង​តាមកញ្ចក់​ទូរទស្សន៍​ ដែល​បង្ហាញ​ថា​លោក​មាន​ថ្វីមាត់​ល្អ​ពូកែ​និយាយ។លោក អានីស បាស្វេដាន ក៏មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្លាំង​ក្នុង​រង្វង់​អ្នក​អ៊ីស្លាម​អភិរក្ស តែ​ធ្លាប់​រង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់ ក្នុង​ពេល​ឃោសនា​​ថា​បាន​បំផុស​បំផុល​ឱ្យ​មាន​ការ​បែង​ចែងរវាង​សហគមន៍​សាសនា ដោយ​ទាក់ទាញ​ឆ្នោត​ពី​ក្រុម​អ៊ីស្លាមនិយម រាប់​ទាំង​អ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម​ផង ដើម្បី​ឈ្នះ​គូប្រជែង​គ្រិស្តសាសនា។បើតាមអ្នក​វិភាគ លោក​អានីស ជា​បេក្ខជន​នៃ​ការ​ប្តូរផ្លាស់​មក​ធ្វើ​ជា​ស្នូល​នៃគ្រប់​​សុន្ទរកថា លោកប្រាបូវូ ការ​បន្ត​នយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​មុន ឯ​បេក្ខជន​ហ្កង់ចារ មិន​ច្បាស់​លាស់៕​
14/2/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អឺរ៉ុបបើក​ជំនួប​កំពូលស្តី​ពី​ជំនួយ​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន​ ក្រោម​សម្ពាធ​និង​​​កំហឹង​កសិករ

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​១កុម្ភៈ​២០២៤​នេះ សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុបទាំង​២៧​ប្រទេស​បាន​មក​ជួប​ជុំ​គ្នា​​បើក​ជំនួប​កំពូល​វិសាមញ្ញ​ ដើម្បី​ជជែក​អំពី​បញ្ហា​​ថវិកា​និងអនុម័ត​​ជំនួយ៥០ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ​​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន។ ជំនួប​ប្រជុំ​ត្រូវ​រក​វិធី​​ជំនះ​ចិត្ត​ហុងគ្រីឱ្យ​បាន​ ហើយ​ត្រូវ​​ពន្លត់​កំហឹង​កសិករ​អឺរ៉ុប​ទៀត។ កសិករ​និង​ត្រាក់ទ័រ​រាប់​ពាន់គ្រឿង​​បាន​នាំ​គ្នា​ទៅ​ដល់​មុខ​សហភាព​អឺរ៉ុប​នា​ទីក្រុង​ព្រុចសែលប្រទេស​ប៊ែលហ្ស៊ិក។ ហេតុ​អ្វី​ហុងគ្រី​ជំទាស់​នឹង​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន ? ហើយ​ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​កសិករ​អឺរ៉ុប​ផ្ទុះ​កំហឹង​រាល​ដាល​ខ្លាំង​ដូច្នេះ? ជំនួបកំពូល​វិសាមញ្ញ​អឺរ៉ុប​ថ្ងៃ​នេះ ជា​ជំនួប​ផ្តាច់ព័ត្រដែល​គេ​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​អាច​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​ហុងគ្រី​បាន​ និង​បង្ហាញ​សាមគ្គីភាព​ជា​ធ្លុង​មួយ​របស់​អឺរ៉ុប​ ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ជំនួយដល់​​អ៊ុយក្រែន។  តាំងពី​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​មក អឺរ៉ុប​បាន​ផ្តល់​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ដល់​អ៊ុយក្រែន តែ​ក្នុង​ទម្រង់​ជា​ការ​ព្រមព្រៀង​អន្តររដ្ឋាភិបាល​ដែល​តម្រូវ​ឱ្យ​មាន​ការ​យល់ព្រម​ពី​​ជាតិ​នីមួយៗ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ។ ជា​បែប​បទ​ដ៏​ស្មុគស្មាញ ទើប​អឺរ៉ុប​ចង់​បង្កើត​កញ្ចប់​ថវិកាតែ​មួយ​​​​រួម​គ្នា​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន និង​ដើម្បី​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​អាច​ព្យាករ​ហិរញ្ញវត្ថុ​បាន​ស្រួល​បន្តិច។កញ្ចប់​គម្រោងជំនួយ​​ថវិកានេះ​មាន​តម្លៃ​ ​៥០ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ ៖ ៣៣​ពាន់​លាន​ជា​ប្រាក់​កម្ចី​​ការ​ថោក និង​១៧ពាន់​លាន​ជា​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌ​ថវិកាអឺរ៉ុប​ពី​ឆ្នាំ​២០២៤-២០២៧។ ដើម្បី​អនុម័ត​គម្រោង​ថវិកា​នេះ​បាន សហភាព​អឺរ៉ុប​ត្រូវ​ការ​ការ​ព្រមព្រៀង​ពី​សមាជិក​ទាំង​២៧​ប្រទេស។ប៉ុន្តែ​ ហុងគ្រី​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ​អ័របាន ជាប្រមុខ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​បែប​ប្រជាភិថុត​តែ​ម្នាក់​គត់​ក្នុង​ចំណោម​សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ដែល​នៅ​បន្ត​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជិត​ដិត​ជាមួយ​នឹង​រុស្ស៊ី​ ​បាន​ប្រកាស​ជំហរ​ជំទាស់ ដោយ​​ទាមទារ​សុំ​ ​សើរើ​មើល​គម្រោង​ជំនួយ​អ៊ុយក្រែន​ជារៀង​រាល់​ឆ្នាំ​ តាម​រយៈ​ការ​អនុម័ត​ជា​ឯកច្ឆ័ន្ទ។​ជំនួយ​សហភាពអឺរ៉ុប​ដោយ​គ្មាន​ហុងគ្រី​?ប៉ុន្តែអឺរ៉ុប​​មិន​ចង់​ផ្តល់​ឱកាស​ឱ្យ​ហុងគ្រី​មាន​សិទ្ធិ​ប្រឆាំង​វេតូ​​សម្រាប់​ជាធ្នាក់​ទាមទារ​ការ​ដោះដូរ​អ្វី​មួយឡើយ​ ទើប​ចង់​លួង​លោម​និង​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​រក​ផ្លូវ​កណ្តាល​មួយ​ដែល​ទទួល​យក​បាន​ទាំងអស់​គ្នា។ ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ព្រម​​រៀប​ចំ​ការ​តស៊ូ​មតិថ្នាក់​ប្រមុខ​រដ្ឋ​-រដ្ឋាភិបាល​ ជុំ​វិញ​បញ្ហា​ថវិកា​ជំនួយ​នេះ ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ តែដោយ​គ្មាន​លទ្ធភាព​ប្រឆាំង​ទេ។នេះ​ជាការ​បន្ទន់​ឥរិយាបថ​បន្តិច​របស់អឺរ៉ុប​ចំពោះហុងគ្រី​ហើយ។ ហើយ​នៅទី​បំផុតហុងគ្រី​ក៏​យល់​ព្រម។ អឺរ៉ុប​២៧​ប្រទេស​បាន​សម្រេច​ព្រមព្រៀង​គ្នា​បើក​​កញ្ចប់​ថវិកា​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​សហភាព​អឺរ៉ុប។ នេះ​បើ​តាម​សារ​ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​អឺរ៉ុប​លោក​ Charles Michel។បាតុកម្ម​កសិករ​បង្វែររបៀបវារៈ​នៃ​ជំនួប​​សហភាពអឺរ៉ុប?ផ្តើម​នៅ​ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់ រ៉ូមានី ប៉ូឡូញ និងហូឡង់ ឥលូវ​រាលដាល​ដល់​វេន​កសិករ​បារាំង​និង​ប៊ែលហ្ស៊ិក ព្រមទាំង​អ៊ីតាលី អេស្ប៉ាញ ព័រទុយហ្កាល់ ... សន្ទុះបាតុកម្ម​របស់ប្រជា​​កសិករ​អឺរ៉ុប​ កាន់​តែ​ខ្លាំង​ក្លា​ឡើង​ៗ។ នៅ​បារាំង​ បាតុករ​កសិករ​បាន​រំកិល​មក​កាន់​តែ​កៀក​ក្រុង​ប៉ារីស និង​បាន​ចូល​ដល់​ទីផ្សារ​បោះដុំ ​Rungis។ កសិករ​បារាំង ប៊ែលហ្សិក​បាន​នាំ​គ្នា​បិទ​ខ្ទប់​ច្រក​ផ្លូវ​នៅ​តាម​ព្រំ​ដែន​ប្រទេស​ទាំងពីរ តាំង​ពីព្រលប់​ ដើម្បី​បរិហារ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ផ្តោះ​ប្តូរ​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី និង​ទាមទារ​ឱ្យរដ្ឋាភិបាល​សន្យា​ចាត់​វិធានការ ធំ​និង​​ច្បាស់​លាស់​។ នៅ​ព្រុចសែល រដ្ឋធានី​អឺរ៉ុប កសិករ ជាមួយ​ត្រាក់ទ័រ​ប្រមាណ​១ពាន់​គ្រឿង​បាន​ចូល​ទៅ​បិទ​ខ្ទប់​ច្រក​ចូល​ទៅ​កាន់​ទី​មាន​ជំនួប​កំពូល​សហភាព​អឺរ៉ុប។កសិករ​អឺរ៉ុបផ្ទុះ​កំហឹង​ទាមទារ​ឱ្យ​សហភាព​អឺរ៉ុបផ្តល់​តម្លៃ​ដល់​ការងារ​របស់​ពួក​គេ។ ពួក​គេ​ត្អូញត្អែរ​អំពី​ការ​លំបាក ផ្នែក​រដ្ឋបាលផង ចំណូល​តិច​ផង វិបត្តិប្រេងឡើងថ្លៃផង​ បទដ្ឋានបរិស្ថានកាន់​តែ​ច្រើន និង​តឹងតែងឡើងៗផង​ តែ​ត្រូវ​​ប្រកួតប្រជែង​ជាមួយផលិតផល​នាំចូលពីបរទេស ដែល​គ្មាន​គុណភាពឆ្លើយ​តប​នឹង​​បទ​ដ្ឋាន​អឺរ៉ុបមាន​ជា​អាទិ៍​ការ​លើក​លែង​ចំពោះ​ផលិតផល​នាំ​ចូល​ពី​អ៊ុយក្រែន ដើម្បីជួយ​ប្រទេស​ដែល​រង​ការ​ឈ្លានពាន​ពី​រុស្ស៊ី។ដើម្បី​បន្ធូរ​កំហឹង​​បាតុកម្ម​នេះ​ រដ្ឋាភិបាល​នីមួយៗ​បាន​សាកល្បង​ដោះស្រាយ​ និង​ប្រកាស​ប្តេជ្ញា​​ជួយ​ប្រជាកសិករ​។ ប៉ុន្តែ​ ជំនួយ វិធានការ​ថ្មីៗ​សម្រាប់​កសិករ ដែល​ជា​​ការ​សន្យា​របស់​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង ក៏​ដូច​ជា​ការ​ធ្វើ​សម្បទានរបស់​​​គណៈកម្មការអឺរ៉ុប​​ ព្រម​កំរិត​ការ​ទិញ​និង​នាំ​ចូល​ផលិត​ផល​អ៊ុយក្រែន មិន​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ពួកគេ​ស្ងប់​ចិត្ត ស្រាក​កំហឹង​ទេ។ ចំណាត់ការ​របស់​អាជ្ញាធរ​​​ធ្លាក់​មក​យឺត​ពេល​បន្តិច​ទៅ​ហើយ ហើយ​វិធានការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំ​ងនឹង​ការ​នាំ​ចូល​ ​ មិនគ្រប់គ្រាន់​ទេ​សម្រាប់​ការ​ពារ​ប្រជាកសិករ​អឺរ៉ុប។ ម្យ៉ាង​វិញទៀត ពេល​នេះ​សហភាព​អឺរ៉ុប​កំពុង​តែ​ចរចា​ស្វែង​រក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ផ្តោះប្តូរ​សេរី​ ជាមួយ​បណ្តា​ប្រទេស​កសិកម្ម​ធំៗ​ដូច​ជា​ ប្រេស៊ីល អាហ្សង់ទីន អ៊ុយរ៉ាហ្កាយ​ ប៉ារ៉ាហ្កាយ។ គម្រោង​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​ជា​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង​ណាស់ សម្រាប់​ប្រជាកសិករអឺរ៉ុប និង​ដែល​បារាំង​មិន​ចង់ឃើញ​វា​កើត​ចេញ​ជា​រូប​រាង​ទេ។ដូច្នេះ​ចង់​ឬ​មិន​ចង់​ និង​ទោះ​ជា​មិន​ផ្លូវការ ក៏​ជំនួប​កំពូល​អឺរ៉ុប​ថ្ងៃ​នេះ ត្រូវ​តែ​វិល​នៅ​ជុំ​វិញ​​បញ្ហាការពារ​ប្រយោជន៍​​ប្រជា​កសិករអឺរ៉ុប​​៕
1/2/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សង្គ្រាមហ្កាហ្សា៖ ហាម៉ាសទទួល​ស្គាល់កំហុស​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យស្លាប់​ជនស៊ីវិល

ជាង​បីខែកន្លះ​ក្រោយផ្ទុះ​​សង្គ្រាម​នៅ​ហ្កាហ្សា​មក ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​​ប្រកាស​នៅថ្ងៃទី ២១​មករា​២០២៤ ​ ទទួល​ស្គាល់​កំហុស ដោយ​បាន​បង្ក​ឱ្យ​ស្លាប់​ជន​ស៊ីវិល​ស្លូតត្រង់ ក្នុង​​ប្រតិបត្តិការ​វាយឆ្មក់​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​លើ​អ៊ីស្រាអែល កាលពី​ថ្ងៃទី​៧​តុលា​២០២៣។ ការ​វាយឆ្មក់​ ​ជា​ដើម​ហេតុ​នាំឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ចេញ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជាហាម៉ាស​ទើប​ចេញ​មុខ​ទទួល​ស្គាល់​កំហុស​នៅពេលនេះ ? ​ថ្ងៃ​អាទិត្យទី​២១​មករា​២០២៤​ម្សិលមិញ​ ចលនាហាម៉ាស​បាន​ត្រលប់​មកពន្យល់​​​​​បំភ្លឺ តាម​រយៈ​ឯកសារ​កម្រាស់​ជិត​២០​ទំព័រ ​​អំពីដំណើរ​ដើម​ទងនៃ​​​​ប្រតិបត្តិការ​វាយឆ្មក់​ថ្ងៃទី​៧តុលា​២០២៣មក​លើ​អ៊ីស្រាអែល​ ដែល​បង្ក​ឱ្យ​មាន​មនុស្ស​ស្លាប់​១១៤០នាក់ ភាគ​ច្រើន​ជា​ស៊ីវិល​។ នេះ​ជាលើក​ទី​មួយ​ហើយ​ដែល​ហាម៉ាសចេញ​​មុខមក​បក​ស្រាយ និង​ទទួល​ស្គាល់​កំហុស​របស់​ខ្លួនដែល​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​បាត់​បង់​ជីវិត​​ជន​ស៊ីវិល​​​ដូច្នេះ។តើ​ហាម៉ាសបក​ស្រាយ​យ៉ាង​ដូចម្តេច​ខ្លះ?ចលនា​ប្រដាប់​អាវុធ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​ហ្កាហ្សា បាន​ធានា​អះអាង​ថាប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់​ថ្ងៃ​៧តុលាដែល​ហាម៉ាស​ប្រសិទ្ធនាម​ថា “សន្ធឹក​​Al-Aqsa” ​ ជា​ដំណាក់កាល​ចាំបាច់​ និង​ជា​ការ​តប​ត​ធម្មតា​​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ឈ្លាន​ពាន​របស់​អ៊ីស្រាអែល​មកលើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​។ ប៉ុន្តែ​កំហុស​ទំនង​អាច​កើត​មាន​ឡើង​នៅ​ពេល​អនុវត្ត។ នៅ​ពេល​ចេញ​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ ស្រាប់​តែ​​ប្រព័ន្ធ​សន្តិសុខ​និង​យោធា​ ត្រូវ​ដួល​រំលំ​មួយ​រំពេច​ នៅ​ត្រឹម​ព្រំដែន​រវាង​អ៊ីស្រាអែល​និង​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ប្រតិបត្តិការ​គ្មាន​គម្រោង​ដៅ​វាយប្រហារ​លើ​ជនស៊ីវិល​ទេ។ វា​បាន​កើត​ឡើង​ដោយ​ចៃដន្យ​ និង​នៅពេល​មាន​ការ​ប្រឈមមុខ​ប្រយុទ្ធ​ជា​មួយ​ក្រុម​អ្នក​ឈ្លានពាន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ នេះ​ជា​ពាក្យ​សារភាព​របស់​ក្រុម​ហាម៉ាស​ ដោយ​បន្ត​ថា “​បញ្ចៀស​មិន​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល ជាពិសេស​កុមារ ស្ត្រីភេទ​​ និង​មនុស្ស​ចាស់​ គឺ​ជា​កាតព្វកិច្ចសាសនា និង​ជា​សីលធម៌​របស់យុទ្ធជន​ហាម៉ាស Al-Qassam ដែល​បាន​ព្យាយាម​យ៉ាង​អស់​ពី​លទ្ធភាព​ ការពារ​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល បើ​ទោះ​បី​តុល្យការ​ស្លាប់​ខ្ពស់​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ។តែបើ​តាម​រូបភាព​វីដេអូ​​ផ្សព្វផ្សាយ​ក្រោយ​ការ​វាយឆ្មក់​របស់​ហាម៉ាស គេ​ឃើញ​ទាហាន​ប្រដាប់​អាវុធ​ក្រុម​នេះ​សម្លាប់​មនុស្ស​ដោយ​គ្មាន​រើង​អើង​ទេ។ ចំណាប់​ខ្មាំង​ប្រមាណ​២៥០​នាក់ ត្រូវ​បាន​នាំ​ទៅ​​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ជាការ​វាយប្រហារ​​យ៉ាង​ឃោរឃៅ និង​មាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​មិនធ្លាប់​មានទេ ទើប​ជំរុញ​ឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល​បើក​ធ្វើ​សង្គ្រាម​វាយប្រហារ​តាម​ផ្លូវ​អាកាស​និង​ផ្លូវ​គោល​លើ​ដែន​ដី​មួយ​ចំណិត​តូច​ហ្កានេះ រហូត​ស្លាប់​មនុស្ស​អស់​យ៉ាង​ហោច​២ម៉ឺន​៥ពាន់​១០៥នាក់ គិត​ចាប់​ពី​ថ្ងៃទី៧​តុលា​មក​ទល់​នឹង​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ម្សិលមិញ។ក្រៅ​ទទួល​ស្គាល់​កំហុស​ ចលនា​ហាម៉ាស​ដែល​សហភាព​អឺរ៉ុប សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ និង​អ៊ីស្រាអែល​ចាត់ទុក​ជា​ក្រុម​ភេវនិយម បាន​ទាមទារ​ នៅ​ក្នុង​ឯកសារ​របស់​ខ្លួន អ៊ីស្រាអែល​បញ្ឈប់​ជា​បន្ទាន់ទង្វើ​​ឈ្លាន​ពាន អំពើ​មនុស្ស​ឃាត ​បោស​សម្អាត​​ជាតិ​ពិន្ធុ​​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ហាម៉ាស​ក៏​បាន​ប្រកាស​បដិសេធ​ដែរ មិន​ទទួល​យក​ជា​ដាច់​ខាត​ផែនការស្នើ​ឡើង​​អន្តរជាតិ​ឬ​អ៊ីស្រាអែល ក្នុង​ការ​សម្រេច​អនាគត​របស់​តំបន់​ហ្កាហ្សា​។ គ្មាន​នរណា​មាន​សិទ្ធិ​លើ​​ពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែល​អាច​សម្រេច​ចិត្ត​លើ​ជោគវាសនា​ខ្លួន​ឯង​បានឡើយ។​អ៊ីស្រាអែលច្រានចោល​លក្ខខណ្ឌរបស់ហាម៉ាស និង​បន្តធ្វើសង្គ្រាម?តាំងពីថ្ងៃទី​៧​តុលា​​មក អ៊ីស្រាអែល​បាន​កំណត់​កម្មវត្ថុ​ ប្តេជ្ញា​កម្ចាត់​ក្រុមប្រដាប់​អាវុធ​ហាម៉ាស​ឱ្យ​ខ្ទេច និងរហូត​ទាល់​តែហ្កាហ្សា​លែងក្លាយ​ជា​ការ​គំរាម​កំហែង​អ៊ីស្រាអែល​ទៀត។តែ​បើ​តាម​កាសែត​Wall Street Journal ភ្នាក់ងារ​ចារកិច្ច​អាមេរិក​សន្និដ្ឋាន​ថា​អ៊ីស្រាអែល​ទើប​កម្ចាត់​ពួក​ហាម៉ាស​បាន​ប្រមាណ​ពី​២០ទៅ​៣០%​ប៉ុណ្ណោះ ពោល​គឺ​តិច​ជាង​កម្មវត្ថុ​ឆ្ងាយ​ណាស់។ សារព័ត៌មាន​អាមេរិក​ដដែល​បាន​អះអាងទៀត​ថា សហរដ្ឋអាមេរិក កាតា និង​អេហ្ស៊ីប ដែល​ធ្លាប់​ធ្វើ​អន្តរការី​នាំ​ឱ្យ​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់​មួយ​សប្តាហ៍​កាលពី​ខែ​វិច្ឆិកា​ កំពុង​ព្យាយាម​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​អ៊ីស្រាអែល​និង​ហាម៉ាស​ស្រុះស្រួល​គ្នា​ព្រម​ដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំង​អស់​ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​ដក​កង​ទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ចេញ​ពី​ហ្កាហ្សា។ប៉ុន្តែ​នៅ​ល្ងាច​មិញ លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល​បាន​ច្រាន​ចោល​ភ្លាម​និង​ច្បាស់​លាស់​នូវ​រាល់​លក្ខខណ្ឌ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស។ បើ​តាម​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ ហាម៉ាស​បាន​ទាមទារ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម ​ដក​កម្លាំង​ទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ទាំង​ស្រុង​ពី​ដីហ្កាហ្សា និង​ការ​ដោះលែងក្រុមឃាតករ​និង​ចោរទៀត។ កាលពី​ថ្ងៃសៅរ៍ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​ក៏​បាន​ប្រកាស​បដិសេធ​បូរណភាពអនាគត​​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ ដែលកាន់​កាប់​ដោយ​ពួក​ហាម៉ាស​តាំងពីឆ្នាំ​២០០៧​ទៀត។ ការ​បដិសេធ​របស់​អ៊ីស្រាអែល​​ចំពោះ​ដំណោះស្រាយបង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ​​នេះពិត​ជា​គួរ​ឱ្យ​ព្រួយ​បារម្ភ​ណាស់។ដំណោះស្រាយ​ចង់​បង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ​អ៊ីស្រាអែល​និង​ប៉ាឡេស្ទីននៅ​ជា​បច្ចុប្បន្នភាព​?​ទោះ​បី​ជា​មាន​ការ​អំពាវនាវ​អន្តរជាតិ​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើង​ៗឱ្យ​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់​មនុស្សធម៌ និង​ការ​ត្រៀម​លក្ខណៈ​​ក្រោយ​សង្គ្រាម ដោយ​គិត​ដល់​ការ​បង្កើតរដ្ឋ​ពីរ​រស់​ទន្ទឹម​គ្នា​​​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ ក៏​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​មិន​យក​ត្រចៀក​ស្តាប់​ដែរ។ ប៉ុន្តែអ៊ីស្រាអែល​មិន​អាច​ស្ថាបនា​សន្តិភាព​ ដោយ​រំពឹង​តែ​លើ​​មធ្យោបាយ​យោធា​បាន​ទេ។ នេះ​បើ​តាម​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​ប្រមុខ​ការទូត​សហភាព​អឺរ៉ុប Josep Borrell នៅ​ថ្ងៃចន្ទ​នេះ។ លោក​ប្រមុខ​ការ​ទូត​អឺរ៉ុប ត្រូវ​ទទួល​ជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ប្រមុខ​ការទូត​អ៊ីស្រាអែល និង​ប៉ាឡេស្ទីន ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពី​គ្នា​នៅ​ថ្ងៃ​នេះ ក្នុងក្របខណ្ឌ​នៃ​ការ​​ស្វែង​រក​សន្តិភាពជា​ទូទៅ​​ឱ្យ​តំបន់​ដើម​បូព៌ា។ សម្រាប់​លោក​បូរ៉ែល គំនិត​​បង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ គឺ​អ៊ីស្រាអែល​និង​ប៉ាឡេស្ទីន នាពល​អនាគត​ ជា​​ដំណោះស្រាយតែ​មួយ​គត់​។ អ៊ីស្រាអែល ត្រូវ​តែ​ព្រមទទួល​យក​ដំណោះស្រាយ​នេះ ទើប​អាច​​​បញ្ចប់​សង្គ្រាម និង​ធានាបាន​នូវ​សន្តិ​សុខ​សុវត្ថិភាព​ជា​និរន្តរ៍។ នេះ​ជា​បើ​តាម​ទស្សនៈ​របស់​លោក​ប្រមុខ​ការទូត​អឺរ៉ុប ដែល​បាន​បង្ហាញ​គម្រោង​ដំណោះស្រាយ​ទូលំទូលាយ​មួយ ឈាន​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​សន្តិភាព​ឋិតឋេរ និង​ដោយ ​ទទួល​ស្គាល់​ថា​ ​​អឺរ៉ុបមាន​ឥទ្ធិពល​តិច​តួច​ណាស់​ក្នុង​ការដាក់​សម្ពាធ​លើ​អ៊ីស្រាអែល។​ តែទោះជាយ៉ាងណា​ក្តី​ក៏​អឺរ៉ុប​ ត្រូវ​តែ​ចាប់​ផ្តើម​ត្រៀមរៀប​ចំ​លក្ខខណ្ឌ​​នាំ​សន្តិភាព​ឱ្យ​ដើម​បូព៌ា​​តាំងពី​នេះ​តែ​ម្តង​​ ក្នុង​ទស្សនៈ​វិស័យ​បង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ​រស់​ទន្ទឹម​គ្នា៕
22/1/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តៃវ៉ាន់​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​ប្រធានាធិបតីថ្មី ដោយ​មិនខ្លាចញញើតនឹងការគំរាមរបស់ចិន

ថ្ងៃសៅរ៍ទី​១៣មករានេះ នៅតៃវ៉ាន់មានការបោះឆ្នោត២ព្រមគ្នា គឺបោះឆ្នោតជ្រើសសមាជិកសភាផង និង​ជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី​ផង។ ជាការបោះឆ្នោត​ដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិបទដ៏តានតឹងបំផុត ដោយសារតែចិនប៉េកាំង​ បានប្រើវិធីច្រើនយ៉ាង ដាក់សំពាធផង គំរាម​ផង​មក​លើប្រជាជន​តៃវ៉ាន់ ដែល​មានទំនោរគាំទ្រការប្រកាសឯករាជ្យ​កាន់តែខ្លាំង​។​ មោទនភាព​នឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​តៃវ៉ាន់​អ្នកកាសែតបារាំង AFP ដែលប្រចាំផ្ទាល់នៅតៃវ៉ាន់ បាន​ឲ្យដឹងថា ការបោះឆ្នោត​នៅថ្ងៃនេះ គឺបានប្រព្រឹត្តិធ្វើទៅ​ក្នុងបរិយាកាសមួយ យ៉ាងសស្រាក់សស្រាំ ដែលបង្ហាញអំពីទឹកចិត្តរបស់ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ទូទៅ ដែលស្រលាញ់សិទ្ធិសេរីភាព ស្រលាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ ព្រមទាំងរបបសេរីនិយមរបស់ទឹកដីខ្លួន។ ដូចយើងដឹងហើយ ប្រជាជនចិនដីគោកឯនោះ​វិញ គ្មានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ​តាមរយៈសន្លឹកឆ្នោតដូចនៅតៃវ៉ាន់ទេ។ ត្រង់ចំណុចនេះ គឺប្រជាជនតៃវ៉ាន់ មានមោទនភាពខ្លាំងនាស់ ដែល​ពួកគេបានកសាងស្ថាបនាជាតិមួយ ដែលរីកចម្រើន មានសិទ្ធិសេរីភាព មានប្រជាធិបតេយ្យ​ មិនមែនកុម្មុយនីស្តិដូច​ចិនប៉េកាំង។ក្នុងចំណោមប្រជាជនតៃវ៉ាន់​ប្រមាណ​២៣លាននាក់ អ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត​មានប្រមាណ​១៩លាននាក់។ ដោយសារតែមិនអាចបោះឆ្នោតពីបរទេសបាន គេ​សង្កេតប្រជាជនតៃវ៉ាន់​ខ្លះដែលរស់នៅក្រៅប្រទេស បានធ្វើដំណើរត្រលប់ទៅតៃវ៉ាន់ ដើម្បីទៅបោះឆ្នោត​។ មនុស្ស​ម្នា​មក​បន្តកន្ទុយរងចាំ​ចូលទៅបោះឆ្នោត តាំងតែពីព្រលឹមស្រាងៗ នៅតាមការិយាល័យ​ទាំង ១៨០០០ការិយាល័យ។ ម៉ោង៤រសៀល ការិយាល័យបោះឆ្នោត​​ទាំងអស់​ត្រូវបិទទ្វារ​ ហើយលទ្ធផល​បឋម នឹងប្រកាសឲ្យ​ដឹង នៅវេលាល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍នេះតែម្តង​។​ពេលចេញពីបោះឆ្នោត លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន បានថ្លែងអំពាវនាវ​ប្រាប់ទៅប្រជាជនតៃវ៉ាន់ថា ប្រជាជនតៃវ៉ាន់មានវាសនាមានសំណាងណាស់ ដែល​បានរស់ក្នុងរបបប្រជាធិតេយ្យ មានសិទ្ធិសេរីភាពពេញបរិបូរណ៍​។​ ដូច្នេះ​ គ្រប់គ្នាត្រូវតែទៅចូលរួមបោះឆ្នោត បំពេញតួនាទីកាតព្វកិច្ចជាពលរដ្ឋ ដើម្បីជ្រើសរើសថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស។​ការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី​១៣មករា​ គឺ​តៃវ៉ាន់ជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីផង និងជ្រើសរើសសមាជិកសភាទាំង ១១៣អាសនៈផង។ អនាគតសមាសភាពសភាថ្មី និងជាពិសេស គឺ​អនាគតប្រធានាធិបតី​តៃវ៉ាន់ថ្មី នឹងមកកំណត់ជោគវាសនា នៃទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងតៃវ៉ាន់ ព្រមទាំងស្ថិរភាពតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក​ទាំងមូលតែម្តង។គណបក្សទំនោរឯករាជ្យនិយមសង្ឃឹមឈ្នះបើ​ផ្អែកតាមការស្ទាបស្ទង់មតិ​​ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​សេរីនិយម ដែលបច្ចុប្បន្នដឹកនាំដោយ​លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ត្រូវគេជឿថាអាចនឹងឈ្នះម្តងទៀត បានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា។ លោកស្រី​ សៃ អ៊ីងវេន​ បានកាន់មុខ​តំណែងប្រធានាធិបតី​២អាណត្តិហើយ ដូច្នេះមិនអាចឈរឈ្មោះទៀតបានទេ។ បេក្ខជនប្រធានាធិបតី​​របស់​បក្សនេះ គឺលោក Lai Ching-Te ឬ William Lai ដែលបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធានាធិបតី​។​គណបក្ស​​ប្រជាធិបតេយ្យ​​សេរីនិយមនេះ មានទំនោរចង់ឲ្យ​តៃវ៉ាន់មានឯករាជ្យ មានអធិបតេយ្យពេញបរិបូរ ទទួលស្គាល់ដោយ​ច្បាប់អន្តរជាតិ​។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាចិនប៉េកាំងស្អប់លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ស្អប់​លោក​ William Lai ហើយ​មិន​ចង់​ឲ្យ​គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមឈ្នះឆ្នោត ដឹកនាំតៃវ៉ាននោះទេ។ តៃវ៉ាន់ ក្រោមការដឹកនាំរបស់​បក្សនេះ គឺនឹងកាន់តែក្លាហាន ហ៊ាន​ប្រកាសឯករាជ្យនៅថ្ងៃណាមួយ​។ផ្ទុយទៅវិញ ចិនប៉េកាំង គាំទ្រ និងចង់ឃើញបក្សមួយទៀតឈ្នះឆ្នោត គឺបក្ស​ គួមីនតាង។ បេក្ខជនប្រធានាធិបតី​​របស់​បក្សគួមីនតាង ឈ្មោះ Hou Yu-Ih។ ជាទំលាប់តរៀងមក គណបក្សគួមីនតាង មានបន្ទាត់នយោបាយ ងាកទៅខាងចិនដីគោក ចង់ផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងល្អគ្រប់វិស័យទាំងអស់ជាមួយចិនដីគោក។ក៏ប៉ុន្តែ តាមការសង្កេត​វិភាគទៅ សង្គមតៃវ៉ាន់មានការពុះចែក​មតិគ្នាខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ​។ ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់​ ថ្វីបើអ្នកខ្លះមិនចង់ឃើញសង្គ្រាមផ្ទុះឡើងជាមួយចិនមែន តែពួកគេ​គិតថា​បើបណ្តោយ​ឲ្យ​បក្សគួមីនតាង ដឹកនាំ​តៃវ៉ាន់ នោះ​មិនយូរមិនឆាប់ ប្រជាជនតៃវ៉ាន់នឹងលែងមានសិទ្ធិសេរីភាព​ លែងមានប្រជាធិបតេយ្យ​ ដោយសារ​តែ​ចិន​ប៉េកាំង​នឹងចូលមកជ្រៀតជ្រែក ប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពល​មកលើតៃវ៉ាន់។ចិន៖ “ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ប្រយ័ត្នសម្រេចចិត្តខុស!”ក្នុងអំឡុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោតប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ចិនបាន​បង្កើនការដាក់សំពាធខ្លាំងណាស់ មកលើតៃវ៉ាន់ ទាំង​ផ្នែកការទូត ទាំងផ្នែក​យោធា។ ប៉េកាំងបាន​ថ្លែងការណ៍ ប្រកាសដោយចំៗប្រាប់ទៅប្រជាជនតៃវ៉ាន់ ថាត្រូវសម្រេចចិត្តឲ្យត្រឹមត្រូវ កុំសម្រេចចិត្តខុសឲ្យសោះ។ ប៉េកាំងបានគំរាមថា កងទ័ពចិន ត្រៀម​ប្រុងប្រៀបរួចរាល់ហើយ នឹងកំទេចរាល់ការប៉ុនប៉ងប្រកាសឯករាជ្យ​របស់តៃវ៉ាន់​។ផ្អែក​តាមក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ចិនបានបង្ហោះយាន​ប៉េតប៉ោង ឈ្លបយកការណ៍​ចំនួន៥គ្រឿង ចូលទៅកៀកតៃវ៉ាន់។ ប្រភពដដែលនេះ អះអាងថា ចិនបាន​បញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងចំនួន​១០គ្រឿង និងនាវាចម្បាំង​៦គ្រឿងទៀត ឲ្យ​មកក្រវែល បំភ័យប្រជាជនតៃវ៉ាន់។ ហើយនៅថ្ងៃសៅរ៍ ពេលប្រជាជនតៃវ៉ាន់កំពុងទៅបោះឆ្នោត ផ្អែកតាមអ្នកកាសែតបារាំង AFP គឺ​​មានយន្តហោះចម្បាំងចិន១គ្រឿង បានហោះកាត់ទីក្រុង Pingtan ទីក្រុងចិនដែលស្ថិតនៅកៀកនឹងតៃវ៉ាន់បំផុត។ នៅលើបណ្តាញសង្គម Weibo វិញ អាជ្ញាធរចិនបាន​បិទខ្ទប់ Hashtag “បោះឆ្នោតតៃវ៉ាន់” នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ដើម្បីរារាំង កុំឲ្យ​មានការចែករំលែកព័ត៌មានតៗគ្នា ស្តីពីការបោះឆ្នោតនេះ​។បញ្ហាលក្ខន្តិកៈរបស់កោះតៃវ៉ាន់នេះ គឺវាស្មុគស្មាញខ្លាំងណាស់។ វាជាចំណុចមួយ ដែល​បង្កើតឲ្យ​មានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង រវាង​ចិននឹងអាមេរិក​​។ កាលពីថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ នៅវ៉ាស៊ីនតោន លោកប្រមុខការទូតអាមេរិក អង់តូនីប្លីងកិន បានជួបជាមួយ​លោក Liu Jangchao មន្ត្រីទទួល​បន្ទុកកិច្ចការអន្តរជាតិ នៃ​បក្សកុម្មនុយនិស្តចិន។​ លោក​អង់តូនី ប្លីងកិន បានប្រាប់​ទៅភាគីចិនថា ​វាជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែល​ត្រូវតែ​រក្សាការពារសន្តិភាព ​និង​ស្ថិរភាពតំបន់ច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់។ដូចយើងដឹងច្បាស់ហើយ បើសង្គ្រាម​តៃវ៉ាន់ផ្ទុះឡើងមែន សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកយើងប្រាកដជាលំបាកវឹកវរខ្លាំងណាស់។ ទីមួយដោយសារតែវ៉ាន់​ជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់៧០%នៃ​ឧបករណ៍សឺមីកុងឌុកទ័រ ដែលចាំបាច់បំផុតប្រើក្នុងសម្ភារៈបច្ចេកវិទ្យា​។ ទី២ គឺច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ គឺជា​ផ្លូវឆ្លងកាត់នៃនាវាដឹកទំនិញអន្តរជាតិចំនួន​៥០%ឯណោះ។​ បើសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក​វឹកវរ មានន័យថាសេដ្ឋកិច្ចចិន​ក៏រងការលំបាកខ្លាំងដែរ។ ដូច្នេះមិនប្រាកដថាចិន​ហ៊ាន​ធ្វើសង្គ្រាមនេះទេ។ យ៉ាងណាមិញ លោក Liu Pei-Chi គ្រូបង្រៀនម្នាក់នៅតៃប៉ិ បាន​និយាយថាប្រជាជនតៃវ៉ាន់ មិនទៅ​ឆោត ខ្លាច​ការគំរាមរបស់ចិនទេ ព្រោះចិនគ្រាន់តែជាខ្លាក្រដាសតែប៉ុណ្ណោះ។
13/1/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តុលាការឡាអេ​បើកសវនាការស្តាប់អាហ្វ្រិកខាងត្បូងចោទអ៊ីស្រាអែល​ពីបទប្រល័យពូជសាសន៍​នៅហ្កាហ្សា

បីខែ​ក្រោយ​ធ្វើ​សង្រ្គាម​នៅទឹកដី​ហ្កាហ្សា ដើម្បី​សងសឹក​នឹង​ក្រុមហាម៉ាសដែលវាយឆ្មក់ចូលសម្លាប់​មនុស្ស​នៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែល តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅទីក្រុង​ឡាអេ បាន​សវនានៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី​១១​មករា ទៅតាម​ពាក្យបណ្តឹង​របស់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែល​បាន​ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែល ថា បាន​ប្រព្រឹត្ត​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ នៅ​ហ្កាហ្សា។ គិត​ចាប់តាំង​ពីការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​ហាម៉ាស​ដែល​បានចូលសម្លាប់មនុស្ស​ប្រមាណ ១១៤០នាក់ នៅ​អ៊ីស្រាអែល ប្រតិបត្តិការសងសឹក​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅទឹកដីហ្កាហ្សា គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ៧​តុលា បាន​សម្លាប់ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​យ៉ាងតិច ២៣ ០០០នាក់ ដែល​ភាគច្រើន​ជា​ប្រជាជន​ស៊ីវិល ស្ត្រី និងកុមារ។  នៅ​ប្រទេស​ហូងឡង់ តុលាការ​យុត្តធម៌​អន្តរជាតិនៅ​ទីក្រុង​ឡាអេ នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ​បើកសវនាការ​លើសំណុំរឿង​ប្រល័យពូជសាសន៍​នៅ​ហ្កាហ្សា ដែលមានប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនជា​ជនរងគ្រោះ។ ម្ចាស់ដើមបណ្តឹងនៅក្នុងរឿងនេះ គឺ​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ចំណែក​អ៊ីស្រាអែល​ជា​អ្នករង​ការចោទប្រកាន់។ តុលាការ​ក្រុងឡាអេ បើកសវនាការ​នៅថ្ងៃនេះ បន្ទាប់ពី​បាន​ទទួលពាក្យ​បណ្តឹង​របស់​អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង កាលពីថ្ងៃទី ២៩​ធ្នូ​កន្លងទៅ ដែលនៅក្នុងនោះ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែលពីបទប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍​នៅហ្កាហ្សា។ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចេញមុខ ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែល ជំនួស​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ដោយសារ​ហេតុផលពីរ៖ទី១ ដោយសារតែ​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិជាអ្នកដោះស្រាយវិវាទ​រវាង​ប្រទេស ហើយ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅមិនទាន់មានរូបរាងជា​ប្រទេស។ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ចេញមុខ​ជំនួស​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ប្តឹង​អ៊ីស្រាអែល។ ម្យ៉ាង អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និង​អ៊ីស្រាអែល សុទ្ធជាប្រទេស​ហត្ថលេខី​នៃអនុសញ្ញា​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ស្តីពី​ប្រល័យពូជសាសន៍ ដែល​គេបានបង្កើតឡើង​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៤៨ នៅក្រោយ​ពីមាន​ការសម្លាប់​ប្រល័យពូជសាសន៍​ទៅលើ​ជនជាតិ​ជ្វីហ្វ នៅក្នុង​សង្រ្គាមលោកលើកទី២។ ដោយដាក់ពាក្យបណ្តឹង​ប្រឹង​អ៊ីស្រាអែល អាហ្វ្រិកអះអាងថា ខ្លួន ធ្វើ ក្នុងនាមជា​ហត្ថលេខីមួយ​នៃអនុសញ្ញា​ស្តីពី​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ សម្រាប់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដោយ​ធ្វើសង្រ្គាម នៅទឹកដីហ្កាហ្សា ដែលបាន​សម្លាប់​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន ជាង ២ម៉ឺននាក់ គិតចាប់តាំង​ពីថ្ងៃទី ៧​តុលា អ៊ីស្រាអែល​បាន​រំលោភសំដី ពាក្យប្តេជ្ញា​របស់ខ្លួន នៅ​ពេលចុះហត្ថលេខាលើ​អនុសញ្ញា ដោយ​ថា អ៊ីស្រាអែល​នឹង​ទប់ស្កាត់​មិន​ឲ្យ​មានការសម្លាប់​ប្រល័យពូជសាសន៍ កើតមាន​សាជាថ្មី នៅក្នុងពិភពលោក។ទី២ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចេញមុខ​ជួយការពារ​បុព្វហេតុ​របស់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន មកពី អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ធ្លាប់មាន​ប្រវត្តិ​ទំនាក់ទំនង​ជិតស្និទ្ធិ​ជាមួយ​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន តាំង​ពី​នៅ​អតីតកាល។ គណបក្ស​កាន់អំណាច​នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង​សព្វថ្ងៃ គឺ​គណបក្ស​សភាជាតិ​អាហ្រ្វិក​ធ្លាប់​មាន​ប្រវត្តិសាមគ្គីភាពជាមួយ ប៉ាឡេស្ទីន តាំង​ពី​ជំនាន់ លោកប្រធានាធិបតី​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង នែលសុន ម៉ង់ដេឡា​ម្ល៉េះ។ ធ្លាប់​តស៊ូ ប្រឆាំង​នឹង​ការគ្រប់គ្រង របស់​ក្រុមស្បែកស រហូត​ទទួល​បានការបោះឆ្នោត​ប្រជាធិបតេយ្យ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ជាតិនិយម​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​យល់ថា ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ក៏​រងគ្រោះ​ឈឺចាប់ ដោយសារ​ការជិះជាន់​ដូចជា​ប្រជាជន​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ នៅ​ខែ​ធ្នូ​កន្លងទៅនេះ ប្រធានាធិបតី​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែលធ្លាប់ចេញមុខ​រិះគន់​សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល​នៅហ្កាហ្សា បាន​និយាយប្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំជ្វីហ្វ​នៅអាហ្រ្វិកខាងត្បូងថា រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​ឈរ នៅ​ខាងប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ដែល​រង​ការជិះជាន់ ការធ្វើបាប​រាប់ទសវត្សរ៍ ដូច​ប្រជាជន​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។តើ​ពិតជា​មាន​ការប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅហ្កាហ្សា ដូចការលើកឡើង​របស់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង?នៅក្នុង​ឯកសារ​បណ្តឹង​កម្រាស់ ៨៤ទំព័រ ដែលដាក់​ជូន​ទៅកាន់តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ភាគីអាហ្វ្រិកខាងត្បូង​អះអាងថា ពិតជា​មានការប្រព្រឹត្ត​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍​ទៅលើ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​ហ្កាហ្សា ដោយ​សំអាង​ទៅលើ​សេចក្តីរាយការណ៍​របស់អ្នកកាសែត អង្គការ​មនុស្សធម៌ សេចក្តីថ្លែងការណ៍​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ និង​សេចក្តីប្រកាសផ្លូវការ​របស់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល​ខ្លួនឯង។ភាគី​អាហ្វ្រិកខាងត្បូងនិយាយ​ថាខ្លួន​ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែល​ពីបទ​សម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន​ក៏ព្រោះថា ការទម្លាក់គ្រាប់ សង្រ្គាម​ឈ្លានពានរបស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​នៅហ្កាហ្សា មាន​គោលដៅ​បំផ្លាញ​ផ្នែក​សំខាន់​របស់​ជាតិ ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ នៅក្នុង​ពាក្យបណ្តឹង​របស់ខ្លួន អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​បាន​ទាមទារ​ពីរ​ចំណុចសំខាន់។ ទី១ គឺ​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចង់​ឲ្យ​តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​ចេញ​សាលក្រមថា អ៊ីស្រាអែល​រំលោភ​កាតព្វកិច្ច​របស់ខ្លួន ដែលមាន​ចែង​នៅក្នុង​អនុសញ្ញា​ស្តីពី​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ ជាមួយសេចក្តីសម្រេច​នេះ តុលាការក្រុងឡាអេ​អាច​ទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​បញ្ឈប់ជា​បន្ទាន់​សកម្មភាព វិធានការ​ដែល​បង្ក​ឲ្យមានការខាតបង់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ នៅក្នុងចំណុច​ទាមទារទី១​របស់ខ្លួន អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ចង់​ឲ្យ​តុលាការក្រុងឡាអេ​កាត់ទោស​ឧក្រិដ្ឋជន​ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹងការសម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍លើប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។​ចំណុចទី​២​ដែលអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ទាមទារ​ដែរ គឺ គេ​ចង់​ឲ្យ​តុលាការ​ក្រុងឡាអេ​ចេញសេចក្តីសម្រេច ស្តីពី​mesure conservatoire ឬ វិធានការ​រក្សា​ទុក ៩ចំណុច ដើម្បី​ទប់ស្កាត់​ការបាត់បង់​ភ្លាមៗ និងមិនអាច​ត្រលប់ក្រោយបាន​នៅ​តំបន់ហ្កាហ្សា។ វិធានការ​រក្សាទុក ទាំង​៩ចំណុច​មាន​ដូចជា ការព្យួរ​ជាបន្ទាន់ប្រតិបត្តិការ​យោធា នៅហ្កាហ្សា ការហាមឃាត់សកម្មភាព​យោធា។ ការបង្ការទប់ស្កាត់​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ការការពារ​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ការបង្ការ​កុំ​ឲ្យមានការញុះញង់​ឲ្យធ្វើសកម្មភាពប្រល័យពូជសាសន៍ និងការអភិរក្ស​ការពារ​ភស្តុតាង ជាដើម។អ៊ីស្រាអែលវិញឆ្លើយតបយ៉ាងណាវិញ ​ទៅ​នឹង​ការចោទប្រកាន់​របស់អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង?អ៊ីស្រាអែលទាត់ចោល​ពាក្យ​ចោទប្រកាន់​របស់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងចាត់ទុក​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​ថា​កំពុងចូលដៃ ចូលជើង​ជាមួយ​ក្រុមហាម៉ាស។ សម្រាប់​អ៊ីស្រាអែល ពាក្យ​ចោទប្រកាន់របស់​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​គ្មានមូលដ្ឋាន និង​សាហាវអាក្រក់​ខ្លាំងណាស់ ព្រោះថា អ្នកដែល​ត្រូវគេ​ចោទថា ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ប្រល័យពូជសាសន៍​មិនមែន អ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ ក្រុមហាម៉ាស ដែលបាន​លើកគ្នា​មក​សម្លាប់​មនុស្ស​ជាង​១ពាន់នាក់ នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ជាថ្មីម្តងទៀត អ៊ីស្រាអែល​និយាយការពារ​ខ្លួនថា ប្រតិបត្តិការ​យោធា​នៅ​ហ្កាហ្សា គ្រាន់តែ​ជាការប្រើសិទ្ធិការពារ​ខ្លួន​របស់អ៊ីស្រាអែល​តែ​ប៉ុណ្ណោះ នៅក្រោយពេល​ក្រុមហាម៉ាស​ចូលទៅសម្លាប់ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​កាលពីថ្ងៃទី ៧​តុលា។ បើតាម​អ៊ីស្រាអែល ប្រតិបត្តិការ​យោធានៅហ្កាហ្សា មានគោលដៅតែមួយគត់ គឺ​កម្ទេច​ក្រុមហាម៉ាស​ដែលជា​គ្រោះថ្នាក់​គំរាមកំហែង​សន្តិសុខ​របស់​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល។ ម្យ៉ាង គេ​មិនអាច​ចោទអ៊ីស្រាអែល​ថា ប្រព្រឹត្ត​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍បានទេ ព្រោះថា រហូតមកដល់​ពេលនេះ កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​មិនដែលដៅបាញ់សម្លាប់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​អត់ធ្មត់ និង​ប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត នៅក្នុង​ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ​របស់ខ្លួន ពោលគឺ​ដើម្បី​ជៀសវាង​កុំ​ឲ្យមានប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ស្លាប់​ខ្លួន​នៅក្នុងការវាយប្រហារ​របស់ខ្លួន​នៅហ្កាហ្សា។ ជាក់ស្តែង នៅមុន​បើកការវាយប្រហារ​ម្តងៗ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​ធ្លាប់​បាច​លិខិត ឬ​ផ្ញើសារ​ទៅ​ឲ្យប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចាកចេញពីតំបន់​ដែល​ជា​គោលដៅ​វាយប្រហារ​អ៊ីស្រាអែល។ សម្រាប់អ៊ីស្រាអែល ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ស្លាប់​ច្រើន​ដូច្នេះ ក៏ដោយសារ​តែ​ពួកហាម៉ាស​ដែល​យកប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនជា​ខែល ការពារ​ពីការទម្លាក់គ្រាប់​វាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល។តើតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​អាច​សម្រេច​អ្វីបានខ្លះ?បើតាម​អ្នកជំនាញ​ច្បាប់ នៅក្រោយ សវនការពីរថ្ងៃនេះ នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍និងថ្ងៃសុក្រស្អែកនេះ តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​អាចប្រកាស​វិធានការ​រក្សាទុក ដែលអាច​ទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ផ្អាកប្រតិបត្តិការ​យោធា នៅហ្កាហ្សា ដើម្បី​គិតគូរ​ដល់​អាយុ​របស់​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​តែ​ការសម្រេច​របស់​តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​គ្មានលក្ខណៈចាប់បង្ខំ អ៊ីស្រាអែល ប្រហែល​ជា​នឹង​មិន​យកត្រចៀកស្តាប់ ធ្វើតាម​នោះទេ។រឿងនេះ ធ្លាប់​កើតមាន​ម្តងហើយ នៅពេល​អ៊ុយក្រែន​ចេញមុខ​ប្តឹង​រុស្ស៊ី ទៅតុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ កាលពី​ឆ្នាំ ២០២២។ តុលាការ​ក្រុងឡាអេ បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​រុស្ស៊ីឈប់​ធ្វើសង្រ្គាម​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ រហូតដល់ពេលនេះ រុស្ស៊ី នៅតែធ្វើសង្រ្គាម​វាយប្រហារ​អ៊ុយក្រែន សឹងមិនលោះថ្ងៃ។យ៉ាងណាក៏ដោយ គេ​ក៏មិនអាច​ទុទិដ្ឋិនិយម​រហូតដែរ។ ទោះការសម្រេច​របស់​តុលាការ​ក្រុងឡាអេ​មិនអាចទៅបញ្ចុះបញ្ចូល​ឲ្យអ៊ីស្រាអែល​បិទបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សា ប៉ុន្តែ ចង់ ឬមិនចង់ អ៊ីស្រាអែល​នឹង​អាច​ខូចឈ្មោះ។ ប្រទេស​ជាច្រើន​នឹង​សំអាង​លើ​សេចក្តីសម្រេច​របស់តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​ដើម្បី​ទាមទារ​ដាក់សម្ពាធ​លើ​អ៊ីស្រាអែល ឲ្យឈប់ធ្វើសង្រ្គាម ដែលគ្មានអ្នកណា​រងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ​បំផុត ក្រៅពីប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន៕
11/1/20240 minutos
Episode Artwork

ការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបរបស់ចិន​បង្ក​ឲ្យមានការជ្រួលច្របល់ នៅតៃវ៉ាន់

៤ថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ ស្ថានការណ៍ នៅច្រកសមុទ្រ​តៃវ៉ាន់ កាន់តែតានតឹងខ្លាំងឡើង។ នៅថ្ងៃ​អង្គារទី​៩​មករា ការបាញ់បង្ហោះ​ផ្កាយរណប​របស់​ចិន បាន​បង្ក​ឲ្យមានការភ័យ​ជ្រួលច្របល់​នៅ​កោះតៃវ៉ាន់។ បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី មកពីគណបក្សកាន់អំណាច​បានទម្លាក់កំហុស​ដាក់ប៉េកាំង​ថា កំពុងធ្វើនយោបាយ​ដាក់សម្ពាធ​លើ​អ្នកបោះឆ្នោត​តៃវ៉ាន់ រីឯ​បក្ស​ប្រឆាំង បក្សគួមីនតាំង​ដែលជិតស្និទ្ធ​នឹង​រដ្ឋអំណាច​ចិន​ចោទប្រកាន់​បក្សកាន់អំណាច​ថា ផ្ញើសារ បំភិតបំភ័យ​ប្រជាជនតៃវ៉ាន់​ដើម្បី​ប្រយោជន៍​សំឡេងឆ្នោត។ នៅថ្ងៃ​អង្គារ ចិន​បានអះអាងថា ខ្លួន​បាន​បាញ់បង្ហោះដោយ​ជោគជ័យ ផ្កាយរណប​សម្រាប់​តាមដាន កាំរស្មី​X នៅក្នុងទីអវកាស។ ប៉ុន្តែ នៅ​តៃវ៉ាន់​វិញ ការបាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណបរបស់​ចិន​បាន​បង្ក​ឲ្យមាន​ការភ័យ​ជ្រួលច្របល់ខ្លាំង ក៏ដោយសារ​តែ​សារ​ទាញអាសន្ន​របស់​រដ្ឋាភិបាល​តៃវ៉ាន់តែម្តង។ នៅ​រសៀល​ថ្ងៃ​អង្គារនេះ ពោល​គឺ​ប៉ុន្មាននាទីក្រោយ ចិន​បាញ់បង្ហោះរ៉ូកក្កែត​នាំយកផ្កាយរណប​ទៅកាន់​គន្លងតារាវិថី សារផ្លូវការ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​តៃវ៉ាន់ ត្រូវបានផ្ញើ​ទៅគ្រប់​ទូរស័ព្ទដៃ​របស់​ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់។ នៅក្នុងសារ​ប្រកាសអាសន្ន ជាភាសាអង់គ្លេស គេអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនប្រុងប្រយ័ត្ន ព្រោះថា មាន​មីស៊ីល​របស់​ចិន​ហោះកាត់​ដែនអាកាសខាងត្បូង​របស់​តៃវ៉ាន់។ អ្នកប្រើប្រាស់​អ៊ីនធ័នែតរបស់​តៃវ៉ាន់​ភ័យបារម្ភ និងនាំគ្នា​ចោទសំណួរថា តើអ្វីដែលកើតឡើង​ពិតប្រាកដ ព្រោះថា សាររបស់រដ្ឋាភិបាល​តៃវ៉ាន់ ដដែល ជាភាសា​ចិន និយាយ​ពី​ការបាញ់បង្ហោះ​ផ្កាយរណប។ដោយសារ​ហេតុការណ៍​នេះ​កើតឡើង​នៅក្នុងអំឡុងសន្និសីទ​កាសែត​របស់​លោកនៅថ្ងៃអង្គារនេះ រដ្ឋមន្រ្តីតៃវ៉ាន់ លោក Joseph Wu បានធានាអះអាង​កុំ​ឲ្យប្រជាជន​ភ័យបារម្ភ​ព្រោះថា វាគ្រាន់តែ​ការបាញ់​បង្ហោះផ្កាយរណប ប៉ុន្តែមិនមែន មីស៊ីល​ដូចក្នុងសារ ជា​ភាសា​អង់គ្លេសទេ។ អាច​ជាកំហុស​ក្នុងការបកប្រែភាសា ប៉ុន្តែ ប្រមុខការទូត​តៃវ៉ាន់​នៅតែអំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជនតៃវ៉ាន់​ប្រុងប្រយ័ត្ន​ខ្លួនជានិច្ច ព្រោះថា ទោះមិនមែនជាមីស៊ីល ប៉ុន្តែ បំណែក​រ៉ូក្កែតរបស់ចិន​អាច​ធ្លាក់​មកលើ​កោះតៃវ៉ាន់ និង​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​គ្រប់​ពេលវេលា។ចិនបង្ហាញសាច់ដុំយោធា នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មុន​បោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅតៃវ៉ាន់កាន់តែកៀកថ្ងៃ​បោះឆ្នោត តៃវ៉ាន់​បាន​ចោទប្រកាន់​ចិនថា ក្រៅតែបញ្ជូន​យន្តហោះចម្បាំង​ទៅហោះរំលោភចូលដែនអាកាស​តៃវ៉ាន់ ចិន​ទើប​បញ្ជូន​បាឡុងចារកិច្ច​ទៅ​ហោះលើ​មូលដ្ឋានទ័ព​តៃវ៉ាន់ កាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យទី៧មករា។ សម្រាប់បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី​មកពី​គណបក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជា​បក្សកាន់អំណាច​២អាណត្តិជាប់គ្នា នៅតៃវ៉ាន់ នេះជា​ចេតនា​ច្បាស់ក្រឡែត​របស់​ចិន​ដើម្បី​បំភិតបំភ័យ កុំឲ្យ​ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់នៅ​ប៉ុន្មានថ្ងៃ​មុន​តៃវ៉ាន់ រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត។តៃវ៉ាន់​ទទួលស្គាល់​ថា ការដាក់សម្ពាធ​របស់​ចិនមកលើកោះតៃវ៉ាន់ មិនថា ផ្នែកយោធា សេដ្ឋកិច្ច ​កាន់តែ​ខ្លាំងឡើងៗ ចាប់តាំង​ពី​តៃវ៉ាន់​ស្ថិតក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់លោកស្រី ត្សៃ អ៊ីងវេន មកពី​គណបក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ដែលចិន​ចោទប្រកាន់​ថា មាននិន្នាការ​ចង់ប្រកាស​ទាមទារឯករាជ្យ​ឲ្យ​កោះតៃវ៉ាន់ តាមរយៈ​ការបង្កើន​ទិញ បំពាក់​សព្វាវុធ​ពីអាមេរិក។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មុន​ការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី តៃវ៉ាន់ ដែល​នឹងទៅ​កំណត់​អនាគត​ទំនាក់ទំនាក់​ចិន និង​កោះប្រជាធិបតេយ្យ​តៃវ៉ាន់ ចិន​បាន​បង្កើនការដាក់សម្ពាធ​បន្ថែមទៀត ជាពិសេស​ផ្នែកយោធា ដូចជា​បញ្ជូន​យន្តហោះចម្បាំង នាវាចម្បាំងបើកហោះហែល ឆ្វែលតៃវ៉ាន់ ឬ​ការធ្វើសមយុទ្ធបាញ់គ្រាប់ពិត​នៅ​ច្រកសមុទ្រ​តៃវ៉ាន់។ នៅ​សប្តាហ៍មុននេះទៀតសោត តៃវ៉ាន់​ចាប់បាន​សញ្ញាយន្តហោះចម្បាំងចិន ហោះរំលោភចូលក្នុងដែនអាកាស​របស់​ខ្លួន។ បន្ទាប់មក នៅថ្ងៃអាទិត្យ ក្រសួងការពារ​ជាតិតៃវ៉ាន់ បាន​ចេញសារ​ព្រមាន​ចិន ដែលបាន​បញ្ជូន​បាឡុង​ចារកម្ម​ចំនួន​៤​ទៅ​ហោះឆ្លងកាត់​ដែនអាកាស​តៃវ៉ាន់ ដែល​នៅក្នុងនោះ បាឡុង​ចិន​មួយ​ហោះ​ពី​លើ​មូលដ្ឋាន​ទ័ព​តៃវ៉ាន់ ​ភាគខាងត្បូង។សម្រាប់​បេក្ខជនប្រធានាធិបតី មកពីគណបក្ស​កាន់អំណាច បក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ចិន​ប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ​ដើម្បី​លូកដៃ​ចូល​រាល់​ការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​នៅតៃវ៉ាន់ តាមរយៈ ការបំភិតបំភ័យ​នយោបាយ កងទ័ព និង​សេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​តៃវ៉ាន់លើកនេះ ចិនធ្វើយុទ្ធនាការច្រើន មិនថា ការធ្វើសមយុទ្ធយោធា ឬ​ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត នៅក្នុងគោលដៅ​ដាក់សម្ពាធ​ខ្លាំង​យក​តែមែនទែន​លើ​ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ ដែលជា​ម្ចាស់សំឡេងឆ្នោត។ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់​នឹងសម្រេច​ផ្តល់​ជោគវាសនា​អនាគត​របស់​តៃវ៉ាន់​ទៅ​ឲ្យ​គណបក្ស​មួយណា?នៅចំពោះមុខ​ការដាក់សម្ពាធ​ពីប្រទេស​ចិន ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​ជម្រើស​លំបាក។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតីលើកនេះ មាន​គណបក្ស​បីដែលចូលរួម គឺ គណបក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជា​គណបក្ស​កាន់អំណាច​របស់​លោកស្រី ប្រធានាធិបតី​ត្សៃអ៊ីងវេន គណបក្ស​គួមីនតាង​ដែល​មានទំនាក់ទំនង​ជិតស្និទ្ធ​ជាមួយប៉េកាំង និងដែលត្រូវ​គណបក្សកាន់អំណាច​ចោទប្រកាន់ថា ត្រូវរ៉ូវ​ជាមួយ​ចិន ហើយនិង​គណបក្ស​ក្មេងខ្ចីថ្មី គឺគណបក្ស​ប្រជាជន។ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ចិន ជា​ចំណុចស្នូល​នៅក្នុងការតស៊ូមតិ​របស់​បេក្ខជន​គណបក្ស​នយោបាយ​ទាំងបី។ នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ ពោលគឺ​នៅ​៤ថ្ងៃ​មុន​ការបោះឆ្នោត​ដែលត្រូវ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅនៅថ្ងៃសៅរ៍ចុងសប្តាហ៍នេះ គណបក្ស​គួមីនតាង​បាន​ប្រកាស​ប្រាប់​អ្នកបោះឆ្នោត​តៃវ៉ាន់ ឲ្យជ្រើសរើស​រវាង​សង្រ្គាម និង​សន្តិភាព។ មានន័យថា បើគេបោះឆ្នោត​ឲ្យ​គណបក្ស​គួមីនតាង នោះ តៃវ៉ាន់​នឹង​នឹង​មានសន្តិភាព ដោយសារ​គណបក្ស​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ជាមួយចិន។ ផ្ទុយទៅវិញ តៃវ៉ាន់​ក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​ចម្រើន​ប្រជាធិបតេយ្យ នឹង​ត្រូវ​រុញច្រាន​ឲ្យ​នៅមាត់ជ្រោះ​គ្រោះថ្នាក់ សង្រ្គាម ព្រោះថា គណបក្ស​ចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ចេះតែ​ចង់​ចេញមុខ តទល់​ជាមួយចិន តាមរយៈ​ការបង្កើនបំពាក់សព្វាវុធ។ប៉ុន្តែ សម្រាប់​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតី មកពី​គណបក្ស​ចម្រើន​ប្រជាធិបតេយ្យ លោក​ឡៃ ជីងតេ ដែលជា​អនុប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់​ដែរនោះ តៃវ៉ាន់មិនអាច​ជួបសន្តិភាពបានទេ បើសិន​តៃវ៉ាន់ ទទួលយកគោលការណ៍ចិនតែមួយ។ ករណី ហុងកុងនិងទីបេ ជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។បើតាម​លោក​លោក​ឡៃ ជីងតេ សន្តិភាព​ដែលគ្មានដែនអធិបតេយ្យភាព ដូចជា​ហុងកុងនោះ គឺជាសន្តិភាពក្លែងក្លាយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ឡៃ ជីតេ ដែលត្រូវ​គេស្ទង់មតិថា នឹង​ទទួលការគាំទ្រពី​អ្នកបោះឆ្នោត​តៃវ៉ាន់ បញ្ជាក់​ដែរ​ថា នៅ​ក្រោមការដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​របស់​លោក រដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់​នៅតែ​បើកទ្វារ​ស្វាគម​ការសហការជាមួយចិន ប៉ុន្តែ ក្នុង​រូបភាព​ស្មើភាពគ្នាជានិច្ច។ តើប្រជាជន​តៃវ៉ាន់​នឹង​បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​យកគណបក្ស​មួយណា? មួយ​ប្រកាស​ត្រលប់ទៅ​ស្តារទំនាក់ទំនងល្អជាមួយចិន វិញ ប៉ុន្តែ មួយទៀត ប្រកាស​ពង្រឹង វិស័យ​ការពារ តៃវ៉ាន់ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែង​របស់ចិន។ គេនឹង​អាច​ដឹង​លទ្ធផល ឃើញការសម្រេចចិត្ត​របស់​ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​នៅថ្ងៃ សៅរ៍ខាងមុខនេះ៕
9/1/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ខួប៣ឆ្នាំសម្រុកចូលវិមានកាពីតូល៖ សំណុំរឿងចាស់ រំខាន លោក ត្រាំ ក្នុងការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតអាណត្តិថ្មី?

ថ្ងៃទី​៦ ខែមករា​ ឆ្នាំ២០២៤ គឺ​ជា​ខួប ៣ ឆ្នាំគត់​ នៃការសម្រុកចូលវិមានកាពីតូល រដ្ឋសភា​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​បណ្តាល​ឲ្យ​មាន​អំពើហិង្សា និងស្លាប់​មនុស្ស​ផង​​។ ករណីនេះ ក្លាយ​ជា​សំណុំរឿង​ព្រហ្មទណ្ឌ ដែល​តម្រូវ​ តុលាការកំពូលរដ្ឋ​សហព័ន្ធ​អាមេរិក ​សម្រេចថា តើលោក ដូណាល់ ត្រាំ អាចនឹងត្រូវហាម ឬមិនត្រូវ​ហាម នៅ​ក្នុងការ​ឈរឈ្មោះ​បោះឆ្នោតប្រធានា​ធិបតី​ នា​ចុងឆ្នាំនេះ​។ ​ ​ តុលាការកំពូលអាមេរិក ​កំណត់ថ្ងៃ​ជម្រះក្តីលោក ត្រាំ​ពេលនេះ អតីតប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ​កំពុងតែល្បីល្បាញខ្លាំង នៅក្នុង​ឱកាស​ផ្តើម​រដូវ​ឃោសនា​បោះឆ្នោត​អាមេរិក។ តែ រដ្ឋ២ បាន​ហាមឃាត់ មិន​ឲ្យ​លោក ឈរឈ្មោះ​​ក្នុង​រដ្ឋ​របស់​ខ្លួន​ទេ។ នោះ​ គឺ រដ្ឋ​កូលូរាដូ និង ​រដ្ឋ​មែន ជារដ្ឋ​ជាប់​មាត់សមុទ្រ ដែល​​បានចេញមុខ ហាមឃាត់ មិនឲ្យលោក ត្រាំ ឈរឈ្មោះនៅក្នុងរដ្ឋរបស់ខ្លួនទេ គឺព្រោះតែ តុលាការ និងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋ ទាំង​នេះ​ ចាត់ទុក​ថា​លោក ដូណាល់​ ត្រាំ ជាដើមហេតុ​នៃការ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​អ្នកគាំទ្រ​លុកលុយសម្រុក​​វិមាន កាពីតូល រហូត​ដល់​មាន​អំពើ​ហិង្សា​និង​ស្លាប់​ម​នុស្ស​។ករណីអំពើ​ហិង្សា​នេះ មាន​មនុស្ស ១ ៣០០ នាក់ ត្រូវ​ជាប់​បណ្តឹងចោទប្រកាន់​របស់​​តុលាការ ហើយ​ក្នុងនោះ មាន​ប្រមាណ ៤០ នាក់ កំពុងតែ​នៅ​ជាប់​ក្នុង​មន្ទីរ​ឃុំឃាំងនៅឡើយ រហូត​មកទល់​ពេលនេះ ​ដើម្បី​នឹង​រង់ចាំ​ ​តុលាការ​ក្រុង​វ៉ាស៊ីន​តោន ជំនុំ​ជម្រះក្តី​។ លោក ត្រាំ ក៏ត្រូវ រដ្ឋអាជ្ញា ​ចោទប្រកាន់ ហើយ​ទាមទារយករូប​លោកមក​ជំនុំជម្រះដែរ ក៏ប៉ុន្តែ លោក ត្រាំ បដិសេធ ដោយ​សំអាង​ទៅលើ អភ័យឯកសិទ្ធិប្រធានាធិបតី​។​ ​នេះជា​សំណុំ​រឿង​ថ្មី​សម្រាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រ​អាមេរិក។​ចុង​ខែ​ធ្នូកន្លងទៅ​ តុលាការកំពូលរដ្ឋសហព័ន្ធអាមេរិក បាន​លើកពេល ពុំ​ទាន់​ជំនុំ​ជម្រះ​ករណី​នេះទេ។ ​ថ្ងៃសុក្រ​ទី ៥ ខែមករា ​តុលាការកំពូលរដ្ឋ​សហព័ន្ធ​អាមេរិក ​ បាន​សម្រេចកំណត់​ពេលវេលា​​ថា នឹង​ជំនុំ​ក្តីរឿងនេះ នៅថ្ងៃ​ទី​ ៨ ខែកុម្ភៈ ខាងមុខ។ ​ក្នុង​ដំណាក់កាល​នេះ គឺ រដ្ឋ​មួយ​ចំនួននៅសហរដ្ឋ​អាមេរិក ក៏​កំពុងតែ​យកគំរូ​តាម​រដ្ឋ​កូលូរាដូនិងរដ្ឋ​មែន គឺ ហាមមិនចង់​ឲ្យ​លោក ត្រាំ ឈរឈ្មោះក្នុង​រដ្ឋខ្លួន​ទេ​​ ប៉ុន្តែ​បណ្តា​រដ្ឋខ្លះទៀត ក៏បាន​ធ្វើ​ផ្ទុយ​ពីនេះដែរ​។ក្រៅ​ពី​រឿងអាស្រូវលុកលុយ​សម្រុក​ចូល​វិមាន​កាពីតូល ដើម​ឆ្នាំ២០២១ គឺ​លោក ដូណាល់​ ត្រាំ ក៏​មាន​ជាប់​ប្រឡាក់​ខ្លួន​នឹង​សំណុំ​រឿង​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ​ផ្សេងទៀត ដូចជា ករណី​ធ្វេសប្រហែស​ក្នុងការ​ទុកដាក់​ឯកសារ​សម្ងាត់​ជាតិ នៅពេល​លោក ​ត្រាំ​ ចាកចេញ​ពី​វិមាន​ប្រធានាធិបតី ហើយ​ករណី​ផ្ទេរលុយ​ទៅឲ្យ​នារី​រក​ស៊ី​ផ្លូ​វភេទ​ជាថ្នូរ​នឹងឲ្យ​នាង​បិទមាត់​ជុំវិញ​បញ្ហា​រួម​សង្វាស​ជាមួយ​នឹង​លោក ជាដើម។ នេះនៅ​មិនទាន់​និយាយ​ពី​សំណុំ​រឿង​ផ្លូវ​ច្បាប់​ផ្សេងៗទៀត ជុំវិញ​រឿង​ពន្ធដាររបស់ក្រុម​ហ៊ុន​លោក​ផង​ទេ។​ ទោះបី​ជា​រឿង​អាស្រូវ​ ច្រើន​យ៉ាងនេះក្តី ក៏​គេមិនអាច​មិន​ទទួល​ស្គាល់ទេ ថា លោក ត្រាំ គឺនៅតែ​ជា​បេក្ខជន​មួយ ដ៏​មាន​ប្រជាប្រិយភាព និង​ទាក់ទាញ​អ្នក​បោះឆ្នោត​របស់​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ យ៉ាងសម្បើម។​លោក ត្រាំ ​អញ្ជើញ​ទៅឃោសនា​ នៅ​រដ្ឋ​អាយហូវ៉ាក្នុង​វ័យ​ ៧៧ ឆ្នាំ លោក ត្រាំ បាន​ចេញ​ឃោសនាជាច្រើន​រដ្ឋមកហើយ។ ថ្ងៃ​សៅរ៍ ទី​៦មករា លោក ត្រាំ ជួបជុំ​ឃោសនានយោបាយ​ ដល់ទៅ​ ២ កន្លែង។ ១​នៅ​ នៅ​ញូវតុន ហើយ​១ទៀត នៅក្លីនតុន ក្បែរព្រំដែន​រដ្ឋ​អ៊ីលីណយ។​​ លោក ត្រាំ បាន​យក​សំណុំ​រឿង ​អភ័យ​ឯកសិទ្ធិ​ប្រធានាធិបតី​ របស់​លោកទៅ​អះអាង​ដដែល ថា​​មា​នអភ័យ​ឯកសិទ្ធិ​ពេញ​ទី ហើយ​ លោកសង្ឃឹមថា​​នឹង​ទទួល​បាន​ការ​សម្រេច​ក្តី​ដោយ​យុត្តិធម៌ត្រឹមត្រូវ​​។ក្នុង​គណ​បក្ស​សាធារណៈរដ្ឋ នរណា​ខ្លះផ្សេង​ទៀត អាច​ជំនួស​លោក ត្រាំ ?នៅក្នុង​​គណបក្សសាធារណៈរដ្ឋ តាមការ​ស្ទង់មតិ​ចុងក្រោយ​ គឺថា​​លោក ត្រាំ មាន​សំឡេងគ្រាំ ដល់ទៅ ៦០% លើ​បេក្ខជន​ផ្សេងទៀត នៅក្នុង​បក្ស។ ក៏ប៉ុន្តែ ករណី​ប្រសិន​បើ នៅខែកុម្ភៈ​ខាងមុខ ​ សាលា​វិនិច្ឆ័យ​តុលាការកំពូល​សហរដ្ឋអាមេរិក សម្រេច​ថា លោក​ ត្រាំ មិនអាច​ឈរឈ្មោះបាន គឺ​បក្ស​​សាធារណរដ្ឋ​ អាច​នឹងមាន​បេក្ខជន​សំខាន់ៗ​ មួយ​ចំនួន​ទៀត។ នោះគឺ អ្នកស្រី នីកគី ហាឡី ជាអតីត​អភិបាល​រដ្ឋ​ការូឡាយណាខាងត្បូង ហើយ​និងជា​ អតីត​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​អាមេរិក​ប្រចាំ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ វ័យត្រឹមតែ ៥១ឆ្នាំ អ្នក​ស្រី ជាបេក្ខភាពនារី​តែម្នាក់​គត់ របស់គណ​បក្ស​​សាធារណរដ្ឋ​ ដែល​គេ​កំពុង​តែសម្លឹង​មើល ថា​កំពុងតែ​លេច​ធ្លោ។នៅមានអ្នក​ផ្សេង​ទៀត គឺ​ អភិបាល​ក្រុង​ហ្វ្ល័រីដា លោក រុន ដឺសាន់ទីស វ័យក្មេងទើបតែ ៤៥ ឆ្នាំ។ ម្នាក់ទៀត សេដ្ឋីវ័យក្មេង វីវេក រាមាវ៉ាមី ​អាយុ ​៣៨ ឆ្នាំ ហើយ​និង​ អតីត​អភិបាល​រដ្ឋញូវជេរស៊ី  លោក គ្រិស គ្រិស្តី ​វ័យ​ ៦១ ជាដើម។លោក ចូ បៃដិន ​ចោទលោក ​ត្រាំ ជា«​ណាស៊ីអាល្លឺម៉ង់»​អាយុ៨១ឆ្នាំ​ ប្រធានាធិបតី លោក ចូ បៃដិន អញ្ជើញពីថ្ងៃសុក្រ ទៅ​រដ្ឋ​ផែន​ស៊ីវ៉ានី និង បាន​យក​សំណុំ​រឿង​សម្រុក​ចូល​លុកលុយ​វិមាន​កាពីតូល ​​ មកធ្វើ​ជា​ប្រធានបទ​ក្តៅ​។ នេះក៏​ដើម្បី​រំឭក​ខួប៣ឆ្នាំ នៃព្រឹត្តិការណ៍​ហិង្សានៅសភា​អាមេរិក​​ ហើយ​និង​​​ដើម្បី​ជាលេស​ល្អ​ ក្នុងការ​វាយ​ប្រហារ​លោក ដូណាល់ ត្រាំ ជា​គូ​ប្រជែង។បើតាម​លោក ចូ បៃដិន ថ្ងៃទី​៦មករា២០២១ គឺ​ជាថ្ងៃ ដែលសហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ស្ទើរតែ​ប៊ិះ​បាត់បាត់​លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។​ តាមរយៈ​ព្រឹត្តិការណ៍​លុកលុយ​សភា​អាមេរិកដើមឆ្នាំ២០២១នេះ គឺ​លោក បៃដិន បន្ទោស​លោក ត្រាំ ថា​ជា មនុស្ស​ដែល​ហ៊ាន​លះបង់​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដើម្បី​តែ​ទទួល​បាន​អំណាច ជាប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ខ្លួន។ ​លោក បៃដិន ក៏បាន​រិះគន់​ពាក្យ​សម្តី​របស់​លោក ត្រាំ ថាមាន​គំរូ​បែបផែន​ដូច​ពាក្យ​សម្តី​របស់​ពួក​ផ្តាច់​ការ​ណាស៊ី​អាល្លឺម៉ង់ ធ្លាប់​បាន​ប្រើ​ដូច្នោះ​ដែរ​​៕
6/1/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

កូរ៉េខា​ង​ជើង​បាញ់​កាំភ្លើង​ត្បាល់សំដៅ​កូរ៉េខាង​ត្បូង ​សេអ៊ូល​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​​គ្រាប់​ពិត

ស្ថានភាព​នៅ​ឧបទ្វីប​កូរ៉េ​ កំពុង​ធ្លាក់​ក្នុង​ភាព​តាន​តឹង​យោធា​យ៉ាង​ខ្លាំង​មិន​ធ្លាប់​មាន​ទេ គិត​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​២០១០មក។ នៅ​ថ្ងៃ​សុក្រ​នេះ កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​បាញ់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​ចំនួន​២០០​គ្រាប់​ទៅក្នុង​សមុទ្ទ​លឿង​ ម្តុំ​ជិត​កោះ​របស់​កូរ៉េខាង​ត្បូង។ បន្ទាប់​ពី​បាន​ជម្លៀស​ជនស៊ីវិល​ជា​កិច្ចការពារ សេអ៊ូល​បាន​តប​ត​វិញ​ដោយ​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​នៅ​តាម​ព្រំដែន​ជាប់​កូរ៉េខាង​ជើង។ ជា​សមយុទ្ធ​ដោយ​បាញ់​គ្រាប់​ពិតតែម្តង។ នៅ​ចំពោះ​មុខ​ស្ថានការណ៍​​បែប​នេះ​ចិន​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​គ្រប់​ភាគី​អត់​ធ្មត់​ កុំ​ចាត់​វិធានការ​ណា​ដែល​នាំ​ឱ្យ​ស្ថានភាព​កាន់តែ​ដុនដាប​។ ចំណែក​អាមេរិក​បាន​ទម្លាយ​សេចក្តី​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​​កូរ៉េខាង​ជើងបាន​ផ្គត់​ផ្គង់​អាវុធ​មីស៊ីលឱ្យ​រុស្ស៊ី​បាញ់​អ៊ុយក្រែន។ ភាព​តាន​តឹង​យោធា​នៅ​ឧបទ្វីប​កូរ៉េ​ ​មាន​សភាព​ធ្ងន់ធ្ងរ​ខ្លាំង​មែន​ទែន ​មិន​ដែល​ធ្លាប់​ប្រទះ​ទេ​គិត​ចាប់​តាំងពី​ឆ្នាំ​២០១០​មក ដែល​កាលណោះ​ព្យុងយ៉ាងបាន​ផ្លោង​១៧០​គ្រាប់​​លើ​កោះ​Yeonpyeong ជា​លើក​ទី​មួយ ស្លាប់​ស៊ីវិល​២​នាក់​ ទាហាន​ពីរ​នាក់។កូរ៉េខាង​ជើង​ជន្លកូរ៉េខាង​ត្បូង?មាន​ទំនាក់ទំនងដុនដាបស្រាប់​ តាំងពី​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ចុងក្រោយ​មក​នេះ ប្រមុខ​ដឹកនាំ​របប​ព្យុងយ៉ាង​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​គំរាម​កម្ទេច​កូរ៉េខាង​ត្បូង និង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ​បានប្រកាស​ត្រៀម​ប្រឈម​នឹង​សង្គ្រាម ...ជា​ពាក្យ​ដ៏​ធ្ងន់ៗ ហើយ​ស្រាប់​តែ​នៅ​ថ្ងៃ​នេះ មានការ​បាញ់​ផ្លោង​តែម្តង។បើ​តាម​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​របស់​យោធា​កូរ៉េខាង​ត្បូង​ ក្នុង​រយៈ​ពេល​តែ​ប្រមាណ​ពីរ​ម៉ោង គឺ​នៅរវាង​ពី​ម៉ោង​៩ ទៅ​ម៉ោង​១១​ព្រឹក​ម៉ោង​នៅក្នុង​ស្រុក កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​បាញ់​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​ចំនួន​ដល់​ទៅ​ប្រមាណ​២០០គ្រាប់ សំដៅ​សមុទ្ទ​លឿង ត្រង់​ដែន​ទឹក​ជិត​កោះដ៏​ដាច់​ស្រយាល​បំផុត​របស់​កូរ៉េខាង​ត្បូង​ គឺ​កោះ​Yeonpyeong និង​កោះ​Baengnyong។ ​ជា​សំណាង​ល្អ គ្រាប់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​កូរ៉េខាង​ជើង​មិនប​ង្ក​ឱ្យ​មានជនរងគ្រោះ​និង​​ការ​ខូត​ខាត​ជា​សម្ភារៈទេ​ ព្រោះ​វា​ធ្លាក់​នៅ​ផ្នែក​ខាង​ជើង​នៃ​ព្រំដែន​ទឹក​រវាង​កូរ៉េទាំងពីរ។ ប៉ុន្តែ​ចរាចរណ៍​ភ្ជាប់​ទៅកាន់​កោះ​ត្រូវ​ផ្អាក។ ប្រជាពលរដ្ឋ​​លើ​កោះទាំងពីរ​ បាន​ទទួល​បញ្ជា​ឱ្យទៅ​​សំងំ​នៅ​ក្នុង​ទី​ជម្រក​សុវត្ថិភាព។ អាជ្ញាធរ​សម្រេច​ជម្លៀស​ប្រជាជន​ដើម្បី​​ជា​កិច្ចការពារ។  ​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​ប្រមាណ​២ពាន់​នាក់ Yeonpyong ស្ថិត​នៅ​ចម្ងាយ​១១៥​គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ទីក្រុង​សេអ៊ូល និង​តែ​ជាង​១០គីឡូម៉ែត្រ​ពីឆ្នេរ​ខាង​ត្បូង​បំផុត​របស់​កូរ៉េខាង​ជើង។ ចំណែក​កោះ​ Baengnyong នៅកាន់​តែ​កៀក​កូរ៉េខាង​ជើង​ខ្លាំងនិង​មាន​មនុស្ស​រស់​នៅ​៤៩០០នាក់។ចំណែក​ខាង​កូរ៉េខាង​ត្បូង​វិញ កូរ៉េខាង​ត្បូង​បាន​ដឹកនាំធ្វើ​សមយុទ្ធ​រួម​ជាមួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក នៅ​ចម្ងាយ​ប្រមាណ​២៥​គីឡូម៉ែត្រ​ពី​កូរ៉េខាង​ជើង។ ហើយ​នៅ​ព្រឹកមិញ​​ ក្រៅ​អំពី​បរិហារ​សកម្មភាព​បង្ក​ហេតុ​របស់​កូរ៉េខាង​ជើង​ថា​គំរាមកំហែង​សន្តិភាព​ក្នុង​តំបន់ យោធា​កូរ៉េខាងត្បូង​បាន​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​តប ​ដោយ​បាញ់​គ្រាប់​ពិតៗ ប្រភេទ​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​K9ចំនួន​២០០គ្រាប់​ ​​​វិញផង​។ នេះ​ជា​លើក​ទី​មួយ​ហើយ​កូរ៉េខាង​ត្បូង​ធ្វើ​យ៉ាង​ដូច្នេះ គិត​ចាប់​តាំងពី​សេអ៊ូល​បាន​ប្រកាស​ដកខ្លួន​ចេញ​ពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​យោធា​ឆ្នាំ​២០១៨មក។កូរ៉េខាង​ជើង​សម្រេច​កម្មវត្ថុ​ផលិតកម្មបង្ហោះមីស៊ីល?បើ​តាម​ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​ផ្លូវការ​កូរ៉េខាងជើងចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​នេះ ក្នុង​ពេល​​ចុះ​ទៅ​បំពេញទស្សនកិច្ច​នៅក្នុង​រោងចក្រ​ផលិត​ប្រព័ន្ធ​បង្ហោះ​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក ជាមួយ​កូនស្រី ប្រមុខ​របបព្យុងយ៉ាងគីមជុងអ៊ុន ​បា​ន​អះអាង​ថា​នៅ​ចំពោះ​មុខ​ស្ថានភាព​កាន់​តែធ្ងន់ធ្ងរ​​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន និង​ភាព​ចាំបាច់​​ក្នុងការ​ត្រៀម​ប្រឈម​នឹង​សង្គ្រាម​យោធា​ជាមួយ​សត្រូវ (កូរ៉េខាង​ត្បូង​និង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក)​ ​​កូរ៉េខាង​ជើងត្រូវ​តែ​បង្កើន​ផលិតកម្ម​បង្ហោះ​មីស៊ីល។លោកគីមជុងអ៊ុនបាន​សរសើរ​អ្នក​ទទួល​ខុសត្រូវ​ស្ថាប័នរោងចក្រ​ ដែល​បាន​សម្រេច​លើស​កម្មវត្ថុ​ឆ្នាំ​២០២៣ ក្នុង​ការ​ផលិត​ប្រព័ន្ធបង្ហោះ​មីស៊ីល​។ ដូច្នេះ​កូរ៉េខាង​ជើង​ច្បាស់​ជា​នឹង​សម្រេច​បាន​នូវ​កម្មវត្ថុ​ថ្មី​​ឆ្នាំ​២០២៤​ ដែល​កំណត់​ដោយ​គណៈកម្មាធិការ​បក្ស​ជាក់​ជា​មិន​ខាន។ នេះ​បើ​តាម​ការ​អួតអាង​បន្ថែម​របស់​​លោក​គីម​ជុងអ៊ុន ដោយ​​មិន​បាន​ផ្តល់​តួលេខ ​ថា​តើ​កូរ៉េខាង​ជើង​គ្រោង​នឹងផលិតមីស៊ីល​ប៉ុន្មាន​ឡើយនៅ​ឆ្នាំ​២០២៤។កូរ៉េខាង​ជើង​បញ្ជូនប្រព័ន្ធមីស៊ីល​​ទៅ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី?ក្នុង​ពេល​ដែល​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​កូរ៉េខាងជើង គីម ជុងអ៊ុន ប្រកាស​បង្កើន​ផលិត​កម្ម​ប្រព័ន្ធ​បង្ហោះមីស៊ីល​ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ទម្លាយ​ ពាក្យ​​ចោទ​ប្រកាន់​នៅ​ ​ថ្ងៃ​សុក្រ​នេះថា កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​ផ្គត់ផ្គង់​ប្រព័ន្ធ​បង្ហោះ​មីស៊ីបាលីស្ទិក និង​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក​ជា​ច្រើន​ដល់​រុស្ស៊ី។ បើ​តាម​អ្នកនាំពាក្យ​​ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខ​អាមេរិក​លោក ចន គៀប៊ី គឺ​​មីស៊ីល​ទាំង​អស់​នេះហើយ​ដែល​រុស្ស៊ី​​បាន​យក​ទៅ​វាយប្រហារ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​៣០ធ្នូ និង​២​មករា​ លើ​អ៊ុយក្រែននោះ។ មីស៊ីល​កូរ៉េខាងជើង​យ៉ាង​ហោច​មួយគ្រាប់​បាន​ធ្លាក់​ក្នុង​ចំការ​នៅ​តំបន់​ហ្សាប៉ូរីចា។ នេះ​បើតាមការ​បញ្ជាក់​របស់​អ្នក​នាំពាក្យ​អាមេរិក​ដដែល។ប៉ុន្តែ​មក​ទល់​នឹងម៉ោង​នេះ អ៊ុយក្រែន​នៅ​មិន​ទាន់មាន​លទ្ធភាព​​បញ្ជាក់​ព័ត៌មាន​ថា​រុស្ស៊ី​ពិត​ជា​បា​ន​ប្រើ​មីស៊ីល​កូរ៉េខាង​ជើង​បាញ់​មក​លើ​ទឹក​ដី​ខ្លួន​នៅឡើយ។ អ្នក​នាំពាក្យ​ទ័ព​អាកាស​​អ៊ុយក្រែន​ បានអះអាង​កំពុង​រង់​ចាំ​អ្នក​ជំនាញផ្តល់​លទ្ធផល​វិភាគបំណែក​មីស៊ីល​​សិន។​​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​ ក៏​អាមេរិក​​សន្យា​នាំ​បញ្ហា​នេះ​ទៅ​ប្តឹង​ដល់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ ព្រោះ​ការ​ផ្ទេរ​មីស៊ីល​គឺ​ជា​រំលោភ​ទណ្ឌកម្ម​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ មាន​ប្រវត្តិ​ជា​សម្ព័ន្ធ​មិត្តនឹង​គ្នា រុស្ស៊ី​និង​កូរ៉េខាងជើង​ជាប់​ទណ្ឌកម្ម​អន្តរជាតិ​ដូច​គ្នា៖ រុស្ស៊ី​ជាប់​ទណ្ឌកម្ម​ពីបទ​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ឯ​កូរ៉េខាង​ជើង​ពី​បទ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្មវិធី​នុយក្លេអ៊ែរ​យោធា។ កាលពី​ខែ​តុលា​ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បានអះអាង​កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​ដឹកជញ្ជូន​បរិក្ខារ​យោធា​ និង​គ្រាប់​រំសេវ​ ជាង​១ពាន់​កុងតឺន័រទៅ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី។ សេអ៊ូល​ប៉ាន់​ស្មាន​ថា​រុស្ស៊ី​បានទទួល​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ត្បាល់​ជាង​មួយ​លាន​គ្រាប់​ពី​ព្យុងយ៉ាង ជា​ថ្នូរ​នឹង​ជំនួយ​ប្រឹក្សាផ្នែក​​បច្ចេកទេស​ផ្កាយ​រណប៕
5/1/20240 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ក្រោយវេតូរបស់អាមេរិក ប្រជាជន​ហ្កាហ្សាកាន់តែរងទុក្ខវេទនា ដោយសារ​ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល

បន្ទាប់ពីបានភ្លើងខៀវ​ពីអាមេរិក ដែល​វេតូ​ប្រឆាំង​មិន​ឲ្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ចេញសេចក្តីសម្រេច ទាមទារ​បទឈប់បាញ់មនុស្សធម៌​នៅហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែល​នៅថ្ងៃអាទិត្យទី​១០​ធ្នូ​បង្កើនការវាយប្រហារ​នៅហ្កាហ្សា ដោយគ្មាន​លើកលែង តំបន់​ភាគជើង តំបន់​ខាងត្បូង​ហ្កាហ្សា​ឡើយ។ ការខ្វះឯកភាពគ្នា នៅក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ជាសញ្ញា​បើកដៃ​ឲ្យ​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​សម្រុក​វាយប្រហារ​យ៉ាង​ចាស់ដៃ​ទៅ​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ហើយ​អ្នកដែល​រង​ទុក្ខវេទនា​ខ្លាំង​ជាងគេដោយសារ​ការប្រយុទ្ធគ្នា​រវាងអ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន គ្មាន​អ្នកណា​ក្រៅ​តែ​ពី​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន។ ​ស្ថានភាព​មនុស្សធម៌​នៅហ្កាហ្សាកំពុងមហន្តរាយការសម្លាប់រង្គាល​មិនធ្លាប់មាន ជំងឺ​អាសន្នរោគ និង​គ្រោះ​អត់ឃ្លាន។ ទាំងនេះ​ជា​អ្វី​ដែល​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនកំពុងជួបប្រទះ នៅ​ហ្កាហ្សា ដែល​ក្លាយ​ជា​សមរភូមិប្រយុទ្ធគ្នា​ដ៏ហិង្សា​រវាង​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​២ខែ​មកនេះ។នៅថ្ងៃ​អាទិត្យ មួយថ្ងៃក្រោយ ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​បរាជ័យ មិនអាច​ចេញសេចក្តីសម្រេច ទាមទារ​បទឈប់បាញ់​មនុស្សធម៌ ដោយសារ​វេតូ​របស់អាមេរិក អ៊ីស្រាអែល​ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​អាមេរិក​បង្កើន​ការវាយប្រហារដ៏ហិង្សា តាម​ផ្លូវអាកាស និង​ផ្លូវគោក ទៅលើ​ទីក្រុង Khan Younès និង​ទីក្រុង​រ៉ាហ្វា នៅភាគខាងត្បូង ហ្កាហ្សា ជាប់ព្រំដែន​ជាមួយ​អេហ្ស៊ីប។បន្ទាប់ពី​ទម្លាក់គ្រាប់បែក បាញ់ប្លោង​ដែលកម្ទេច​រាបដល់ដី ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្ទះសម្បែង​របស់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន នៅខាងជើង​ហ្កាហ្សា កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មកនេះ បានបែរចុះមកវាយប្រហារ​លើ​តំបន់​ខាងត្បូងហ្កាហ្សា ក្នុងហេតុផល តាមប្រមាញ់​មេក្រុម និងជនប្រដាប់អាវុធ​ហាម៉ាស​ដែល​រត់គេច​ពីខាងជើងមកនៅ​នៅតំបន់​ភាគខាងត្បូង។បញ្ហា​នៅត្រង់ថា ដោយសារ​ការវាយប្រហារ​ដ៏សន្ធប់របស់​អ៊ីស្រាអែល ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ជិត ២លាននាក់ ដែល​ត្រូវអ៊ីស្រាអែល បង្ខំ​ឲ្យ​រត់ចាកចេញពី​ភាគខាងជើងរបស់​ហ្កាហ្សា មកនៅ​ភាគខាងត្បូង លែងមាន​កន្លែង​ជ្រក​សុវត្ថិភាព​តទៅទៀត។ថ្មីៗនេះ ដោយសារ​ប្រតិបត្តិការយោធា​តាមបោសសម្អាត​ក្រុមហាម៉ាស ដែលត្រូវ​ពង្រីកមកដល់​តំបន់​ភាគខាងត្បូង អ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ទៅរកកន្លែងជ្រក​សុវត្ថិភាព នៅ​ជាប់មាត់សមុទ្រ ដែលស្ថិតនៅក្រៅ​តំបន់សង្រ្គាម វាយប្រហារ​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។ថ្កោលទោស រិះគន់​ចំណាត់ការ​សោះអង្គើយ​របស់​​អ៊ីស្រាអែល ដែលមិនខ្វល់​ពី​អាយុជីវិត​របស់​ប្រជាជនស៊ីវិល អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅ​ចុងសប្តា៍នេះ ទាញសញ្ញា​អាសន្ន​ពី​គ្រោះអត់ឃ្លាន និង​ការរីករាលដាលជំងឺឆ្លង អាសន្នរោគ ដោយសារ​អ៊ីស្រាអែល​បិទខ្ទប់​រថយន្ត​ដឹកជញ្ជូនជំនួយ​ស្បៀង និងថ្នាំពេទ្យ និង​ដោយសារ​ការរស់នៅ​ដ៏​ប្រជ្រៀតគ្នា​របស់​ប្រជាជនភៀសខ្លួន​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​ក្នុង​ទីកន្លែង​ដ៏តូច។តាម​អង្គការ​ស្បៀងអាហារ​ពិភពលោក ដោយសារ​ការរឹតត្បិត​របស់​អ៊ីស្រាអែល និង​ការវាយប្រហារ​របស់យន្តហោះចម្បាំង​អ៊ីស្រាអែលទៅលើ​ទីក្រុង​រ៉ាហ្វា ជាប់ព្រំដែន​អេហ្ស៊ីប រថយន្ត​ដឹកជញ្ជូនស្បៀង ទឹក និងប្រេង​ក្នុងចំនួន​ដ៏តិចតួច​បំផុត អាច​បរចូល​ទៅ​ហ្កាហ្សា។ ការណ៍នេះធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ប្រមាណ ៩០ភាគរយ ដែល​កំពុង​រត់ភៀសខ្លួន ពេញ​ហ្កាហ្សា នៅថ្ងៃ​ខ្លះ​ត្រូវ​ចូលនិន្រ្ទា ទាំងគ្មាន​អាហារ​ចូលពោះ​ទាល់តែសោះ។មន្រ្តីអង្គការសហប្រជាជាតិ៖ អ៊ីស្រាអែល​មានចេតនា​រុញច្រាន​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ឲ្យ​ចេញ​ពី​ទឹកដី​ហ្កាហ្សាជាមួយនឹង​ការវាយប្រហារ​ប្រដេញ​​ពី​ជើង​ទៅ​ត្បូង​ហ្កាហ្សា នៅក្នុង​ហេតុផល​តាមវាយកម្ចាត់​ក្រុមហាម៉ាស​ឲ្យ​អស់​ពីទឹកដី ហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជា​ បង្ខំ​ឲ្យ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ផ្លាស់ទីកន្លែងរស់នៅ មួយ​លើក​ជា​ពីរ​លើក។ បន្ទាប់ពី​រត់ចោល​ផ្ទះសម្បែង នៅ​ភាគខាងជើង​ហ្កាហ្សា ដើម្បី​គេច​ចេញពី​ការទម្លាក់គ្រាប់បែក ការបាញ់ប្លោង របស់អ៊ីស្រាអែល និងការប្រយុទ្ធគ្នាកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ជាមួយ​ពួកហាម៉ាស ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនជាង​១លាន ៨សែននាក់​ជាប់គាំង រស់នៅកកកុញ នៅ​ភាគខាងត្បូង។ ការវាយប្រហារ​ដ៏ខ្លាំងក្លា​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​នៅ​ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មកនេះ បាន​ឈាន​ចូល​ដល់​ដំណាក់កាលមួយ ដែលទីភ្នាក់ងារ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​វាយតម្លៃថា ជាយុទ្ធសាស្រ្ត​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ដើម្បី បណ្តេញ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចេញពីទឹកដី​ហ្កាហ្សា។នៅក្នុង​អត្ថបទបញ្ចេញ​មតិ របស់​កាសែត​អាមេរិក Los Angeles Times ចុះផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ ប្រធាន​ទីភ្នាក់ងារ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដើម្បី​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចោទប្រកាន់​អ៊ីស្រាអែល​ថា កំពុង​ប៉ុនប៉ង បង្ខំ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ឲ្យចាកចេញ​ពី​ហ្កាហ្សា​សំដៅ​ទឹកដី​អេហ្ស៊ីប។ តាម​យោបល់​របស់​ប្រធានទីភ្នាក់ងារ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បើសិន​អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​បន្ត​វាយប្រហារ​គ្មានសល់ចន្លោះទៅលើ​ទឹកដីហ្កាហ្សា និងរុញច្រាន​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន​ទៅនៅ​កកប្រមូលផ្តុំនៅ​ជំរំជនភៀសខ្លួន​ក្បែរ​ព្រំដែន​អេហ្ស៊ីប គេមិនអាច​មើលឃើញ​អ្វីផ្សេង ក្រៅពី​ផែនការ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ដើម្បី​ប្រែក្លាយ​ហ្កាហ្សា គ្មាន​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ ការរុញច្រាន​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនចេញពី​តំបន់ដែល​អ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ជា​តំបន់​សង្រ្គាម ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​នឹកដល់​ចំណាកស្រុក​របស់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ជាង ៧សែននាក់ ដែលត្រូវ​រត់ផ្លាស់ទី​ចេញពីទឹកដី​របស់ខ្លួន នៅក្នុង​សម័យសង្រ្គាម​កាល​ពី​អតីតកាល​ដែល​ឈាន​ទៅ​បង្កើត​រដ្ឋ​អ៊ីស្រាអែល នៅ​ឆ្នាំ ១៩៤៨។ឆ្លើយតប​នឹង​ការចោទប្រកាន់ របស់មន្រ្តី​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ អ្នកនាំពាក្យ​របស់​ក្រសួងការពារ​ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន បដិសេធថា អ៊ីស្រាអែល​មិនដែល ហើយក៏និងគ្មានផែនការ​ជម្លៀស​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន​ចេញពី​ហ្កាហ្សាទៅ អេហ្ស៊ីប។ការលើកឡើង​របស់​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការពារ​ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​ខុសផ្ទុយពី​ការលើកឡើងកាលពីខែ​មុន របស់​រដ្ឋមន្រ្តី​ចារកម្ម​អ៊ីស្រាអែល​លោក​Gila Gambliel ដែលថា អ៊ីស្រាអែល​មានជម្រើស​១នៅក្រោយចប់សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សា នោះ គឺ​ការរើផ្លាស់ទី​ដោយ​ស្ម័គ្រចិត្ត​របស់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចេញពីហ្កាហ្សា។ តាម​រដ្ឋមន្រ្តី អេហ្ស៊ីប​អាច​សាងសង់​ទីក្រុងជំរំភៀសខ្លួន​ដាក់​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីនចេញពីហ្កាហ្សា នៅក្នុង​ទឹកដីស៊ីណៃរបស់​អេហ្ស៊ីប និងដែលទទួលជំនួយឧបត្ថម្ភពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ម៉ាមូដ អាបាស​ចោទអាមេរិកថា កំពុង​​ឃុបឃិត​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល ធ្វើសង្រ្គាម នៅហ្កាហ្សានៅក្រោយអាមេរិក​វេតូ​ប្រឆាំង មិន​ឲ្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចេញសេចក្តីសម្រេច​ទាមទារ​បទឈប់បាញ់បន្ទាន់​នៅហ្កាហ្សា ប្រធាន​អាជ្ញាធរ​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែលគ្រប់គ្រង​ទឹកដី​ស៊ីហ្សកដានី បាន​រិះគន់​ខ្លាំងៗអាមេរិក ថា កំពុង​ចូលដៃ ចូលជើង​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល និងថា អាមេរិក​ចូលរួម​ចំណែក​ទទួលខុសត្រូវ​លើ ការសម្លាប់បង្ហូរឈាម ទៅលើ​កុមារ ស្រ្តី និង​មនុស្ស​ចាស់​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​ហ្កាហ្សា។ឯកោ និងរងការរិះគន់ពីគ្រប់ទិស​ដោយសារ​វេតូ​នៅ ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ ប៉ុន្តែ អាមេរិក​មិន​ផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួនដើម្បីការពារ​អ៊ីស្រាអែល។ នៅ​ថ្ងៃសៅរ៍ ពោលគឺ​នៅប៉ុន្មានម៉ោង​ក្រោយ​វេតូ ប្រឆាំង​បទឈប់បាញ់​នៅ​ហ្កាហ្សា រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិន​បានចេញបញ្ជា​ឲ្យ​លក់គ្រាប់កាំភ្លើង សម្រាប់​រថក្រោះអ៊ីស្រាអែល ប្រមាណ ១៤០០០គ្រាប់។ តាមទូរទស្សន៍ CNN ដោយ​លក់សព្វាវុធ​ទៅ​ឲ្យ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ពួកហាម៉ាស​នៅ​ហ្កាហ្សា រដ្ឋបាល​លោកចូ បៃដិន​បានលើកឡើងពី​ករណីបន្ទាន់ ដើម្បី​ហេតុផល​សន្តិសុខជាតិ​អាមេរិក។តាមអ្នកវិភាគខ្លះ បើទោះជា​លក់អាវុធ និង​វេតូជួយការពារ​អ៊ីស្រាអែល​នៅ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ ប៉ុន្តែ វ៉ាស៊ីនតោន នៅមួយរយៈចុងក្រោយ​នេះបាន​ដាក់សម្ពាធ ទាមទារ​ចង់​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​បិទបញ្ចប់​សង្រ្គាម​ឲ្យ​បាន​ឆាប់បំផុត យ៉ាងយូរ​នៅ​ចុងឆ្នាំ​នេះ។ ប៉ុន្តែ មន្រ្តីយោធា​អ៊ីស្រាអែល​អះអាងថា នៅក្រោយ​សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សាចប់ ដែលគេមិនដឹងថា នៅ​ពេលណា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលត្រូវការ​ពេលយ៉ាងហោច ១ខែ ដើម្បី​ច្បាស់ប្រាកដ​ចិត្ត​ថា ក្រុមហាម៉ាស​រលាយ​លែងមានមុខ នៅហ្កាហ្សា។ក្រុមហាម៉ាស​កំពុង​ធ្លាក់ដៃ​ប្រយុទ្ធ?ដោយ​វាយសន្ធប់ បណ្តេញ​ពីជើង​ទៅត្បូង រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​អ៊ីស្រាអែល​អះអាងថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​នឹង​បង្កើន​ការវាយប្រហារ តាមប្រមាញ់ ពីផ្ទះមួយ​ទៅផ្ទះមួយ តាម​រូងក្រោមដី ដើម្បី​កម្ទេច​ក្រុមហាម៉ាស។ បើតាម​ប្រមុខការពារ​ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល នៅក្រោយ​ការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស និងតាម​ជើងគោក ដែលបាន​សម្លាប់​សមាជិកហាម៉ាស​ជិត ៦ពាន់នាក់ នៅក្នុងសង្រ្គាមហ្កាហ្សា​២ខែមកនេះ គេឃើញ​សញ្ញា​ធ្លាក់ដៃប្រយុទ្ធ​របស់​ពួកហាម៉ាស។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ រូបភាពវីដេអូ​របស់​អ៊ីស្រាអែល បាន​បង្ហាញ សព្វាវុធ​ដែលគេ​រឹបអូសបាន ហើយ​និង​មនុស្ស​ប្រុស​សល់តែខោខ្លី ដែល​អ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ជា​សកម្មជនប្រយុទ្ធរបស់​ហាម៉ាស​ទម្លាក់អាវុធ ចុះចាញ់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។
10/12/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ហ្កាហ្សា៖ រដ្ឋបាល​លោក​ចូបៃដិន​ ផ្តើមរិះគន់អ៊ីស្រាអែល ថាមិនការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន

យោងតាម​ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាល​ហាម៉ាស គឺគ្រាន់តែក្នុងមួយថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​៧ធ្នូ មានមនុស្ស​ស្លាប់ចំនួន​៣៥០នាក់ ដោយសារតែ​ការបាញ់ប្លោងគ្រាប់​របស់អ៊ីស្រាអែល​។​ ហើយគិតសរុប​មកដល់​ថ្ងៃទី៦៣​នៃ​សង្គ្រាម​នេះ មានប្រជាជន​ស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន ស្លាប់ចំនួនជាង​១៧០០០នាក់ និងរបួស​ចំនួន​៤៦០០០នាក់។ ៧០% នៃជនរងគ្រោះ ​គឺសុទ្ធតែជាកុមារ ក្មេងជំទង់ និងស្ត្រី​។ នេះបើផ្អែកតាមអាជ្ញាធរហាម៉ាស គ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សា​។ ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេសអាមេរិក បានរិះគន់ចំៗជាលើកទី​មួយ ថាអ៊ីស្រាអែលមិនការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន​។ បន្ទាប់ពីបាន​ផ្អាក​ការ​ប្រយុទ្ធចំនួន​៧ថ្ងៃ កាលពីចុងខែ​វិច្ឆិកា​ អ៊ីស្រាអែល​បានសំរុកបើកការវាយប្រហារ បាញ់​ប្លោងគ្រាប់ និង​បញ្ជូន​កងទ័ពថ្មើរជើង ទៅកាន់ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា ទាំងដែល​ប្រជាជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន កំពុងកកកុញយ៉ាងលំបាក​វេទនានៅតំបន់​នោះ​។ ថ្ងៃសុក្រ​ទី​៨ធ្នូ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថា គេបានបើក​ប្រតិបត្តិការធំ រវាងពីថ្ងៃពុធ ដល់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយ​បាន​វាយ​ចំ​គោលដៅចំនួន៤៥០ចំណុច ដោយប្រើប្រាស់​កងកុម្មង់ដូ​ថ្មើរជើងផង ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាស និង​តាមផ្លូវទឹកផង។ ប្រតិបត្តិការនេះ​ បានអនុញ្ញាត​ឲ្យ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល សម្លាប់​បានសមាជិក​ក្រុមហាម៉ាសជាច្រើននាក់​។ជាការកត់សំគាល់ គេសង្កេតឃើញតំបន់ Khan Younès ដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា និង​ តំបន់Jabaliya មិនឆ្ងាយ​ប៉ុន្មានពីក្រុងហ្កាហ្សាស៊ីធី បានរងនូវការបាញ់​ប្លោង​គ្រាប់យ៉ាងដំណំបំផុត ពីសំណាក់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​។ មន្ត្រីហាម៉ាស ទទួល​បន្ទុក​សុខាភិបាល បានអះអាងនៅថ្ងៃសុក្រថា នៅតំបន់​ហ្កាហ្សាស៊ីធី មានស្លាប់​ជនស៊ីវីល​​យ៉ាងហោច ៤០នាក់​ ហើយ​ស្លាប់ច្រើនសិបអ្នកទៀត នៅ​តំបន់​ Jabaliya និងតំបន់​ Khan Younès។តើ​អាមេរិក​ដែលគាំទ្រអ៊ីស្រាអែល​ បាន​ចាប់ផ្តើម​ប្តូរឥរិយាបថ?ប្រឈមនឹងចំនួន​ជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន​ ដែល​ស្លាប់​និងរបួសដ៏ច្រើនសន្ធឹក ​កើនឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ដោយសារតែការវាយ​ប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល​ រដ្ឋបាល​​របស់លោក​ចូ បៃដិន ហាក់​ចាប់ផ្តើម​​ប្តូរ​ឥរិយាបថ រិះគន់​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​ ថាមិន​ខ្វល់ពីអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន។នៅក្នុងសន្និសីទ​កាសែតរួមគ្នាជាមួយ​លោក James Cameron រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអង់គ្លេស នៅឯក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កាលពី​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​៧ធ្នូ លោក​អង់តូនៅ ប្លីងកិន ប្រមុខកាទូតអាមេរិកបានលើកឡើងថា វាជារឿងសំខាន់​បំផុត ដែល​អ៊ីស្រាអែលត្រូវតែផ្តល់អាទិភាព ទៅលើការការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន។ លោក​បានបន្ថែមថា តែបើយើងក្រឡេកទៅមើល​ការពិតជាក់ស្តែង គឺវាមានគម្លាតគ្នា​ឆ្ងាយ​ខ្លាំងណាស់ រវាងអ្វី​ដែល​អ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ធ្វើគ្រប់យ៉ាងដើម្បី​បញ្ចៀសកុំឲ្យស្លាប់​ជនស៊ីវីល​ច្រើន និង​តួលេខជាក់ស្តែងនៃចំនួន​មនុស្សស្លាប់។​គួរកត់សំគាល់ថា នេះគឺជាលើកទី​១ហើយ ដែល​លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក និយាយសំដីក្នុងន័យ​រិះគន់ដោយ​ចំៗ ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​ ទាក់ទិននឹងការវាយប្រហារបាញ់​ប្លោងគ្រាប់ បណ្តាល​ឲ្យស្លាប់ជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន​។ ផ្អែកតាមសេតវិមាន លោកប្រធានាធិបតី​ ចូ បៃដិន ក៏ទើបតែបាន​ទូរស័ព្ទទៅនិយាយ ជាមួយ​នឹងលោក​បេនចាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ដែរ។ ក្នុងកិច្ចសន្ទនានេះ លោកចូ បៃដិន បានប្រាប់ទៅលោកណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ថា អ៊ីស្រាអែល​ត្រូវតែ​ការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីនឲ្យ​បានជាដាច់ខាត​។ មិននឹងវាយប្រហារ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ​ត្រូវតែ​បែងចែងឲ្យ​ច្បាស់ រវាងជនស៊ីវីលនិ​ងក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស។ លោក ចូ បៃដិន បាន​អំពាវនាវប្រាប់ទៅ​ភាគីអ៊ីស្រាអែល ថាត្រូវតែ​រៀបចំ​ឲ្យ​មានច្រកផ្លូវ​សុវត្ថិភាព សម្រាប់ជនស៊ីវីល​នៅហ្កាហ្សា ដើម្បី​ឲ្យ​ពួកគេ អាចធ្វើដំណើរ​ចាកចេញពី​តំបន់ដែលមានការប្រយុទ្ធ។តើ​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​ អាចដាក់កំហិត​ ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែលឈប់បាញ់​បានទេ?នៅថ្ងៃសុក្រ​ទី​៨ធ្នូ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ត្រូវជួបប្រជុំគ្នាជាថ្មីម្តងទៀត ដើម្បី​បោះឆ្នោត​លើ​គម្រោង​សេចក្តីសម្រេចចិត្តរួម ថ្មី​មួយទៀត។ គឺអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ដែល​ជាអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិតនេះ។​ អត្ថបទ​សេចក្តីសម្រេចចិត្តរួម​នេះ មានខ្លឹមសារ​​ហៅឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែ​ឈប់បាញ់​ ឈប់ប្រយុទ្ធជាបន្ទាន់នៅហ្កាហ្សា​ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន។ អាយុជីវិតប្រជាជនស៊ីវីល ទាំងប៉ាឡេស្ទីន ទាំង​អ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែទទួលបានការការពារ ដោយ​ផ្អែកលើច្បាប់​មនុស្សធម៌អន្តរជាតិ​។ គម្រោងសេចក្តីសម្រេចចិត្តនេះ បាន​អំពាវនាវផងដែរ ឲ្យ​ដោះលែងចំណាប់ខ្មាំង​ទាំងអស់ ដោយ​គ្មានលក្ខខណ្ឌ​។សូមបញ្ជាក់ថា ដើម្បឲ្យ​អត្ថបទសំណើសេចក្តីសម្រេចចិត្តរួមមួយ អាចអនុម័តជាស្ថាពរបាន គឺទាល់តែ​អត្ថបទនោះ ទទួលបាន​ការគាំទ្រ ចំនួនយ៉ាងហោច ៩សំឡេងក្នុងចំណោម​១៥​ប្រទេសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ គឺ​ល្គឹកណាទាល់តែគ្មានប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ណាមួយ ក្នុងចំណោម​ទាំង​៥ ​បោះឆ្នោតវ៉េតូ។ ផ្អែកតាមការវិភាគ ថ្វីបើ​សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាប់​ផ្តើម​​បង្ហាញជំហររិះគន់ខ្លះ មក​លើអ៊ីស្រាអែល តែសហរដ្ឋអាមេរិកដែលមានសិទ្ធិវ៉េតូ មិនចង់ចេញមុខទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលឈប់បាញ់ទេ។ រដ្ឋបាលលោក ចូ បៃដិន ធ្លាប់បាន​លើកឡើងថា ការ​ឈប់​បាញ់ ឬការទំលាក់អាវុធ គឺវានឹង​ហុច​អត្ថប្រយោជន៍​ទៅ​ឲ្យ​ក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស។យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រឈមនឹងទុក្ខវេទនា​ ដែល​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​កំពុងតែជួបប្រទះនាពេលនេះ សំឡេងទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែលបិទបញ្ចប់សង្គ្រាមនេះ មានកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ យ៉ាងណាមិញ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ អគ្គលេខាធិការអង្គការ​សហប្រជាជាតិ បានផ្ញើលិខិតមួយទៅកាន់​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមុនពេលបើកការប្រជុំ។ ក្នុងលិខិតនេះ​ លោកបានលើកឡើងអំពីមាត្រា៩៩ នៃ​កាតិកាសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចែងថា អគ្គលេខាធិការ​អង្គការសហប្រជាជាតិ មានសិទ្ធិ​ទាញសញ្ញាអាសន្ន ប្រាប់ប្រទេសសមាជិកទាំងអស់នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ថា​ត្រូវតែសម្រេចធ្វើអ្វីម្យ៉ាង ដើម្បី​ការពារ​សន្តិភាព និងស្ថិរភាព​សន្តិសុខអន្តរជាតិ ពីគ្រោះថ្នាក់​។ ជាការកត់សំគាល់ ករណីអគ្គលេខាធិការ​អង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រើប្រាស់មាត្រា៩៩ ដើម្បី​ដាក់កំហិតឲ្យ​សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខបោះឆ្នោតអនុម័តសេចក្តីសម្រេចចិត្តរួមនេះ គឺវាជារឿងកម្រមានណាស់។ មានន័យនេះ កាលៈទេសៈពេលនេះគឺអាសន្នបំផុត ផ្នែក​មនុស្សធម៌។តើជំនួយមនុស្សធម៌ បញ្ជូនចូល​ហ្កាហ្សា គ្រប់គ្រាន់ឬទេ?ទាក់ទិននឹងការដឹកជញ្ជូន​ស្បៀងអាហារ ជំនួយមនុស្សធម៌ ថ្នាំសង្កូវ​ចូលទៅហ្កាហ្សា គឺមានការថយចុះច្រើន ប្រមាណមួយសប្តាហ៍​មកនេះ​។ អំឡុងពេល​ដែលអ៊ីស្រាអែល​បានយល់ព្រមផ្អាកការប្រយុទ្ធ រយៈពេល​១សប្តាហ៍ កាលពីចុងខែ​វិច្ឆិកា យ៉ាងហោចណាស់​មានជំនួយមនុស្សធម៌ ចំនួន​ជិត​២០០រថយន្តកុងទឺន័រជាមធ្យមក្នុងមួយថ្ងៃ​ ត្រូវបានគេដឹកចូលទៅហ្កាហ្សា តាមច្រករ៉ាហ្វា។ ក៏ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្នដោយសារតែការបាញ់ប្លោងទម្លាក់​គ្រាប់ នៅភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា ចំនួន​រថយន្តដឹកជំនួយ​មនុស្សធម៌ បានធ្លាក់​មកនៅមិនដល់​១០០គ្រឿងទេ។ផ្អែកតាម​ ការិយាល័យកិច្ចការមនុស្សធម៌ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ មាន​រថយន្តដឹកស្បៀងចូលទៅ​ហ្កាហ្សា តាមច្រករ៉ាហ្វា ចំនួន៦៩គ្រឿង និង​មាន​ការបញ្ជូនប្រេងឥន្ធនៈ ចំនួន​៦១០០០លីត្រផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី​ ការិយាល័យនេះ អះអាងថាវាតិចតួចស្តួចស្តើងខ្លាំងណាស់ បើក្រឡេកទៅមើល​តម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់​ប្រជាជន​ជិត​២លាននាក់នៅហ្កាហ្សា។​ដោយឡែក ផ្អែកតាម​សេតវិមាន គឺ​គេកំពុងចរចា ជាមួយ​ភាគីអ៊ីស្រាអែល ឲ្យ​បើកច្រកមួយទៀត គឺច្រកKerem Shalom ដែលស្ថិតនៅ​ភាគត្បូងហ្កាហ្សាដែរ ត្រង់ចំណុចព្រំដែន រវាងហ្កាហ្សា អេហ្ស៊ីប និង​អ៊ីស្រាអែល។ លោក វីរៈសេនីយ៍​ឯក Elad Goren មន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលទទួលបន្ទុក​រដ្ឋបាល​ស៊ីវីល​ក្នុងដែន​ដីប៉ាឡេស្ទីន បានប្រាប់អ្នកកាសែតថា ភាគីអ៊ីស្រាអែល នឹង​​បើកច្រក​ Kerem Shalom តែគឺបើក​​ឲ្យតែ​រថយន្តកាមីញ៉ុង ចូល​មកដើម្បី​ធ្វើការត្រួតពិនិត្យ​​សន្តិសុខតែ​ប៉ុណ្ណោះ៕
8/12/20230 minutos
Episode Artwork

សន្និសីទ​អាកាសធាតុ​ក្នុង​​ប្រទេស​ផលិតប្រេង ជា​ឱកាស​និយាយ​ពី​​វិបត្តិ​ថាមពលផូស៊ីល?

សន្និសីទ​អាកាសធាតុ​COP28 ចាប់​បើក​នៅ​​ថ្ងៃ​ទី ៣០​វិច្ឆិកា​ដល់​ថ្ងៃទី ១២​ធ្នូនៅ​ក្រុង​ឌូបៃ​ប្រទេស​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម។ សន្និសីទ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ស្តីពី​អាកាសធាតុ​ត្រូវ​​បន្ត​ជជែក​អំពី​ប្រធានបទ​ចម្រូង​ចម្រាស​ជា​ច្រើន​មាន​ជាអាទិ៍​ការ​បោះបង់​ថាមពល​ផូស៊ីល​​និង​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​សម្រាប់​ធ្វើ​អន្តរកាល​ថាមពល​ស្អាត​នៅក្នុង​បណ្តា​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍។ ប៉ុន្តែ​ដូច​ជា​រៀង​រាល់​លើក​​ មានសំណួរដដែលៗ​តែង​ផុស​ឡើង​ទាក់ទង​នឹង​សន្និសីទ​អាកាស​ធាតុ ថា តើ​មាន​ប្រយោជន៍​យ៉ាងណា? និង​អាច​សង្ឃឹម​បាន​លទ្ធផល​អ្វី បើ​សន្និសីទស្តីពី​អាកាសធាតុ​ធ្វើ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ផលិត​ប្រេង​នោះ? រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​អង្គការសហប្រជាជាតិ​១៩៧ប្រទេស និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ​ បាន​មក​ជួប​ជុំ​គ្នានៅក្រុង​ឌូបៃ ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣០​វិច្ឆិកា​នេះរហូត​ដល់​ថ្ងៃទី ១២​ធ្នូ​២០២៣ ដើម្បី​បើក​សន្និសីទប្រចាំ​ឆ្នាំ​ស្តីពី​អាកាសធាតុ​ លើក​ទី​ ២៨ COP28។ ​សន្និសីទ​​នេះ​ជា​ឱកាស​​ជជែក​អំពីការ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹងការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ រួម​គ្នា​តែ​មួយ​គត់​ក្នុង​កំរិត​ពិភពលោក​។ហេតុអ្វី​COP28 ​ជា​ជំនួប​ដ៏សំខាន់​ខ្លាំង?ថ្វីបើឥស្សរជន​សំខាន់ៗ ដូច​យ៉ាង​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចិន មិន​បាន​អញ្ជើញ​មក​ចូល​រួមដោយ​ផ្ទាល់​ក៏​ដោយ ក៏​​COP28 ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​ជំនួប​ដ៏​ធំ ដែល​ប្រមូល​ផ្តុំ​អ្នក​ចូល​រួម​ដល់​ទៅ​​ប្រមាណ​៧ម៉ឺន​នាក់ និង​ជាសន្និសីទ​ដ៏​​សំខាន់​បំផុត​។តាំងពី​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​អាកាសធាតុ​ក្រុង​ប៉ារីស​ក្នុង​COP21មក​ សន្និសីទអាកាសធាតុ​ឆ្នាំ​បន្ត​បន្ទាប់​ជា​ការ​បន្ត​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​នូវ​កម្មវត្ថុ​គោល​ គឺ​ទប់​ការ​ឡើង​កម្តៅ​សីតុណ្ហភាព​នៃ​ភព​ផែន​ដី​ឱ្យ​នៅក្រោម​ពីរ​អង្សានៅ​ដំណាច់​សតវត្សរ៍ និង​បើ​អាច​ឱ្យ​ឡើង​ត្រឹម​តែ​១អង្សា​កន្លះ​បើ​ប្រៀប​ទៅ​នឹង​សម័យ​មុន​ឧស្សាហកម្ម។COP24 ឬ​COP26 បាន​លម្អិត​ពី​ផែនការ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុ​​ក្រុង​ប៉ារីស២០១៥។ តែ​​ឆ្នាំ​នេះ COP28បាន​ដើរ​មក​ដល់​​របត់​ថ្មី។ រដ្ឋ​ជា​ហត្ថលេខី​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​អាកាសធាតុ​ក្រុង​ប៉ារីស មិន​ត្រឹម​តែ​ត្រូវ​ព្រមព្រៀង​អំពី​លើ​វិធានការ​ត្រូវ​ធ្វើ​ដើម្បី​អាកាសធាតុ​ទេ តែ​ត្រូវ​បញ្ជាក់​ថា​តើ​ចាត់​វិធានការ​នោះ​យ៉ាង​ដូចម្តេច​ទៀត។ពោល​គឺ​ក្នុង​រយៈ​ពេលពីរ​សប្តាហ៍​នេះ ​​​សន្និសីទ​មាន​បេសកកម្មដ៏ធំ​មួយ គឺបញ្ចេញ​​តុល្យការពិភពលោក​​នៃកិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹងការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​​តាំងពី​មានកិច្ចព្រមព្រៀង​អាកាសធាតុ​ក្រុង​ប៉ារីស COP21 ឆ្នាំ​២០១៥។ ​គេ​បាន​ដឹង​ជា​ស្រេច​ហើយ​ថា​តុល្យការ​មិន​សូវ​ល្អ​ទេ ​បើយោង​តាម​របាយការណ៍​កាលពី​ខែ​តុលា។ នៅក្នុង​ការ​សិក្សា​​ចុងក្រោយ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ស្តីពីអាកាសធាតុ ផែនដី​កំពុង​ឡើង​កម្តៅ​ក្នុង​ទិសដៅ​ ២,៥​ទៅ​២,៩​អង្សា​នៅ​ដំណាច់​សតវត្សរ៍​ ពោល​គឺ​ឆ្ងាយ​ពី​កម្មវត្ថុ​ក្រុង​ប៉ារីស​ឆ្ងាយណាស់។ ប៉ុន្តែ​ ​មនុស្សជាតិ​​នៅ​តែ​អាច​កំរិត​ការ​ឡើង​កម្តៅ​សីតុណ្ហភាព​ផែន​ដី​បាន​នៅ​ឡើយ ប្រសិន​បើ​មាន​សកម្មភាព​ភ្លាម​និង​ខ្លាំងក្លា។ដូច្នេះ​ទោះ​ល្អ​ឬ​មិន​ល្អ​​​​ក៏​ដោយ ក៏​​​​​​តុល្យការសរុប​បាននៅក្នុង​សន្និសីទ​លើក​នេះ​នឹង​អាច​ជួយ​ចង្អុល​បង្ហាញ​ឱ្យ​ឃើញ​អំពី​ចំណុច​ខ្វះ​ខាត​ ហើយ​​COP28ត្រូវ​កំណត់​អំពី​កម្មវត្ថុ​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ​នៅ​ដំណាក់កាល​បន្ទាប់​ ពី​ពេល​នេះ​ដល់ឆ្នាំ​២០៣០ ដើម្បី​តម្រែតម្រង់​ទិស​។កម្មវត្ថុនេះ ត្រូវ​សម្រេច​ព្រមព្រៀង​ដោយ​​រដ្ឋជា​សមាជិក​ទាំង​អស់ ប៉ុន្តែ​សន្និសីទ​កំពុង​ខ្វែង​គ្នា​លើ​បី​ចំណុច​ធំៗ។COP28នឹង​សម្រេច​ដើរ​ចេញ​ពី​ថាមពលផូស៊ីល​?ទីមួយ​គឺអនាគត​ថាមពល​ផូស៊ីល។ ថាមពល​ផូស៊ីលដែល​​រួម​​មាន ថាមពល​ធ្យូងថ្ម ប្រេងកាត​ ប្រេងសាំង និង​ឧស្ម័ន​ហ្កាស ជា​ដើមហេតុ​នាំចម្បងនាំ​​មាន​ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់និង​ការ​ឡើង​កម្តៅ​នៃភពផែន​ដី​។ នៅក្នុង​COP26 រដ្ឋ​ជា​ច្រើន​បាន​ប្តេជ្ញា​បោះបង់​ថាមពលធ្យូងថ្ម​ជា​បណ្តើរៗ​​បន្តិចម្តងៗ​។ តែ​​ថាមពល​ផូស៊ីលផ្សេងទៀត​មិន​ត្រូវ​បាន​លើក​មក​និយាយ​ទេ។ ​អ៊ីចឹង​ហើយ​បាន​ជា​​រដ្ឋខ្លះ​ព្រមទាំង​អង្គការក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ចង់​លើ​យក​បញ្ហាចំហេះ​ផូស៊ីល​ទាំងអស់​​មក​លាត​ត្រដាង​នៅលើ​តុ​សន្និសីទCOP28នេះ។ត្រូវ​និយាយ​អំពី​ថាមពល​ផូស៊ីល​ដែល​ជា​ប្រធានបទ​ដ៏​រសើប​បំផុតហើយ ​សន្និសីទត្រូវ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅនៅក្នុង​ប្រទេស​ផលិត​ថាមពល​ផូស៊ីលទៀត។ ​ម្ចាស់​ផ្ទះ​អ្នក​រៀប​ចំសន្និសីទអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមជា​ប្រទេស​ផលិត​ប្រេង​(ថាមពលផូស៊ីល) លំដាប់​ទី​៧​នៅលើ​ពិភពលោក​។ អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម​និង​បណ្តាប្រទេសដែល​​រំពឹង​ខ្លាំង​លើ​ថាមពល​ផូស៊ីល​ ចង់​ឱ្យ​COP28​ផ្ចង់​គិត​គូរលើ​បច្ចេកវិទ្យាទំនើប​ជាន់​ក្រោយ​សម្រាប់​ចាប់​និង​ស្តុក​ទុក​ឧស្ម័ន​កាបូនិក​ មិន​ឱ្យ​សាយភាយបំពុល​​បរិយាកាស ដែល​ភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ​ក៏យល់​ថា​ជា​បច្ចេកវិទ្យា​អាច​ជួយ​សម្រេច​កម្មវត្ថុ​អាកាសធាតុ​បាន និងចង់​ផ្តោត​ការ​​គិត​គូរ​ខ្លាំង​ដល់​​ថាមពល​កើត​ឡើង​វិញ។ថាមពល​កើត​ឡើង​វិញ​ ជា​ចំណុច​ខ្ទាស់ទីពីរ។  សហភាព​អឺរ៉ុប សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​អេមីរ៉ាត​ស្នើ​កំណត់​កម្មវត្ថុ​ បង្កើនសមត្ថភាព​​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​ស្អាតបីដង​។ គ្រប់​គ្នា​ពេញ​ចិត្ត​នឹង​​គំនិតផ្តួចផ្តើម​នេះ​តែ​អង្គការ​ការពារបរិស្ថាន​ខ្លាច​ថា​COP28ជា​ការ​បង្វែរ​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ចេញ​ពី​ការ​គិត​គូរ​បញ្ចប់​ការ​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​ផូស៊ីល។ ​ថាមពល​កើត​ឡើង​វិញ​ក៏ពិត​ជា​​សំខាន់​ខ្លាំងមែន​ហើយ​ គ្រាន់​តែ​ថា​សម្រាប់​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍ ពួកគេ​ត្រូវ​ការ​ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់​ធ្វើ​វិនិយោគថាមពលស្អាត។ តើ​បាន​ថវិកា​មកពីណា?តើ​នរណា​ជា​អ្នក​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​អាកាសធាតុ? នេះ​ចំណោទ​ទីបី ដែល​នឹង​មាន​តស៊ូ​មតិ​យ៉ាង​ផុសផុស​ក្នុងរយៈ​ពេល​១៤​ថ្ងៃ​នៃ​សន្និសីទ។ កាលពី​COP27 បាន​សម្រេច​បង្កើត​មូលនិធិ​ ប៉ះប៉ូវ​ការ​ខូចខាត សម្រាប់ជួយប្រទេស​ក្រីក្រ​និ​ងកំពុង​អភិវឌ្ឍន៍ដែល​​ជា​ជនរងគ្រោះ​មហន្តរាយ​អាកាសធាតុ​បណ្តាល​មក​ពីការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។ បើ​តាម​របាយការណ៍​របស់​សាកលវិទ្យាល័យ​Delaware ក្នុងមួយ​ឆ្នាំ​២០២២ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ពិភពលោក​ខាង​បង់​អស់​ដល់​៦,៣%​នៃ​ផលិតផលសរុប​របស់​ពលរដ្ឋសកម្ម​​នៅលើ​ផែន​ដី​។ ជា​ការ​ខាត​បង់​ដោយ​ផ្ទាល់​ ដោយ​ការ​ខាត​បង់​ផលិតកម្ម​ក្នុង​ស្រុក ទិន្និផលកសិកម្ម​ និង​ថាមពល ព្រមទាំង​ជា​ការ​ខាត​បង់​ក្នុង​វិស័យ​វិនិយោគ។ ហើយ​ដោយ​គ្មាន​ការ​ភ្ញាក់ផ្អើល គឺ​ប្រទេស​ដែល​មិន​ជឿន​លឿន​ កំពុង​​អភិវឌ្ឍន៍​ដែល​រងគ្រោះ​និង​បន្ទុក​ធ្ងន់ជាងគេ។ក្រុមប្រទេសអ្នក​មាន​បាន​សន្យា​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន​ដល់​ក្រុម​ប្រទេស​ក្រីក្រី​ចំនួន ១០០ពាន់​លាន​។​ ពាក្យ​សន្យា​ត្រូវ​សម្រេច​ឱ្យ​បាន​ជាក់​ស្តែង​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ។ តែ​សេចក្តី ត្រូវការ​ មានទំហំ​ដល់​ទៅ​២ទ្រី​លាន(២០០០ពាន់​លាន)​ឯណោះ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ។ក្រៅ​អំពី​ខ្លឹម​សារ​នៃ​​ប្រធានបទ​ខ្វែង​គ្នា​នេះ ជោគវាសនា​និង​ជំនឿ​ទុក​ចិត្ត​លើ​​COPកំពុង​រង​ការ​គំរាមកំហែង​យ៉ាង​ខ្លាំង។ ប្រសិន​បើ​COP28 មិន​អាច​សម្រេច​លទ្ធផល​អ្វី​ដោយ​ជាក់លាក់​និង​ប្រកប​ដោយ​មហិច្ឆតា​ទេ នៅ​​៨​ឆ្នាំក្រោយ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ក្រុង​ប៉ារីស ក្នុង​ពេល​ដែល​ឧស្ម័ន​ផ្ទះ​កញ្ចក់​ កាបូន បន្ត​កើន​ឡើង​ជា​លំដាប់ ហើយ​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​សន្និសីទ​ជា​ប្រទេស​ផលិតប្រេង​ទៀត នោះពិភពលោក​ច្បាស់​ជា​អស់​ជំនឿ និង​បន្ទោស​​COPជា​មិន​ខាន៕
30/11/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

មួយខែនៃសង្រ្គាមហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែល​ប្រកាសគម្រោង​គ្រប់គ្រងសន្តិសុខ​ហ្កាហ្សា នៅក្រោយសង្រ្គាម

គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី​៧​វិច្ឆិកា មានរយៈពេល​មួយខែគត់​ដែល ​អ៊ីស្រាអែល​បើក​ការវាយប្រហារសងសឹក​ក្រុមហាម៉ាស ក្នុងទឹកដី​ហ្កាហ្សា បន្ទាប់ពីក្រុមនេះ​បើក​ការវាយឆ្មក់​ចូល​ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ដោយ​សម្លាប់មនុស្ស​ប្រមាណ ១៤០០នាក់ និង​ចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង ជាង​២៤០នាក់ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា។ ការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស ផ្លូវគោក របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា នៅ​រយៈពេល​មួយខែ​មកនេះ បានសម្លាប់មនុស្ស​ប្រមាណ ១ម៉ឺន​នាក់។ នេះ​បើតាម​តួលេខ​ផ្តល់ដោយ​ក្រសួង​សុខាភិបាល​ហាម៉ាស។ សង្រ្គាមហ្កាហ្សា ដែលអ៊ីស្រាអែល​បានដាក់ទិសដៅ គាស់រំលើង​ក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន​បានបណ្តាល​ឲ្យហ្កាហ្សា​ដែលមាន​ប្រជាជន​រស់នៅ​ជាង ២លាននាក់ កំពុង​ជួប​វិបត្តិ​មនុស្សធម៌ វិបត្តិ​ជនភៀសខ្លួន​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។ មួយខែ​ក្រោយ​អំពើហិង្សា​សម្លាប់​មនុស្ស របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល តើ​អ្វីទៅជា​តុល្យការចុងក្រោយ នៃ​ការវាយប្រហារ​សងសឹក​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើក្រុមហាម៉ាស នៅទឹកដី​ហ្កាហ្សា? គិតមកទល់ថ្ងៃអង្គារ ទី៧​វិច្ឆិកា សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សា​មាន​រយៈពេល​១ខែគត់។ ១ខែ​គត់​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​បើកការវាយប្រហារសងសឹក​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែល​បាន​បញ្ជូន​កងកុម្មង់ដូរ ចូលទៅវាយឆ្មក់ សម្លាប់ប្រជាជន​ស៊ីវិល នៅក្នុង​ទឹកដី អ៊ីស្រាអែល។ យោងតាម​អ៊ីស្រាអែល នៅថ្ងៃទី ៧តុលា សកម្មជន​ប្រដាប់អាវុធ​ហាម៉ាស​ជាង ២០០០នាក់ ដែល​បាន​បំផ្លាញ​ជញ្ជាំង​ព្រំដែនខ័ណ្ឌហ្កាហ្សាជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល​ចំនួន ២៩​កន្លែង បាន​ទទួល​បញ្ជា​ឲ្យ​ទៅ​បង្កសកម្មភាព​ភេរវនិយម សម្លាប់​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​អ៊ីស្រាអែល​ឲ្យបាន​ច្រើនបំផុត។ ការវាយឆ្មក់​របស់​កងកម្ម៉ង់ដូរ​ហាម៉ាស ទៅលើ​ទីក្រុង​ភាគខាងត្បូង​អ៊ីស្រាអែល បាន​សម្លាប់​មនុស្សជាង ១៤០០នាក់ ដែល​ភាគច្រើន​ជា​ប្រជាជន​ស៊ីវិល ចំណែក​មនុស្ស​ជាង​២៤០​ត្រូវ​ពួកហាម៉ាស​ចាប់ជា​ចំណាប់ខ្មាំង លាក់ទុកក្នុងទឹកដីហ្កាហ្សា។ ប្រកាសសង្រ្គាមសងសឹកភ្លាមៗ​ទៅលើ​ពួកហាម៉ាស អ៊ីស្រាអែល​បដិសេធ​បទឈប់បាញ់គ្រប់ទម្រង់ ថ្វីបើ​អ៊ីស្រាអែល​រងការដាក់សម្ពាធ​ពីគ្រប់ទិស ដោយសារ​ចំនួន​មនុស្សស្លាប់​កាន់តែ​កើនឡើង នៅ​ក្នុង​ការវាយប្រហាររបស់​អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​ទឹកដីហ្កាហ្សា។មួយខែ​បើកសង្រ្គាម​ហ្ហាហ្សា អ៊ីស្រាអែលនៅតែបដិសេធ​មិន​អនុវត្តបទឈប់បាញ់មួយខែ​ក្រោយ​បើកសង្រ្គាមសងសឹក ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន នៅ​ទឹកដីហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​ប្រកាន់ជំហរតឹងរ៉ឹង មិន​ព្រម​អនុវត្ត​បទ​ឈប់បាញ់ ដោយ​នៅ​តែបន្ត​ជញ្រ្ជំ ទម្លាក់គ្រាប់ ទៅ​លើ​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា។ នៅ​យប់​ថ្ងៃអាទិត្យ​ឈាន​ចូល​ដល់​ថ្ងៃ​ចន្ទ ដែលជិត​ដល់​គម្រប់​រយៈពេល​១ខែ គត់​នៃ​សង្រ្គាមសងសឹក​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន អ៊ីស្រាអែល​បើក​ការវាយប្រហារ​ដ៏​សន្ធឹក ខ្លាំងជាង​ពេលណាៗ​ទាំងអស់ ទៅលើ​ទីតាំង​របស់​ក្រុមហាម៉ាស នៅក្នុង​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា។ យោង​តាមការចុះផ្សាយ​របស់​ទស្សនាវដ្តី​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ប្រតិបត្តិការយោធា​ទាំងផ្នែកផ្លូវអាកាស និងជើងគោក​របស់​អ៊ីស្រាអែល នៅដើមសប្តាហ៍នេះ​បានសម្លាប់​សកម្មជនហាម៉ាស និងបំផ្លាញ​ទីតាំង​យោធា កន្លែងស្តុកទុកអាវុធ គ្រាប់រ៉ូក្កែត​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ជាច្រើន​កន្លែង។ ប៉ុន្តែ ទូរទស្សន៍​ហាម៉ាស ឈ្មោះ Al-Aqsa​បាន​ផ្សាយថា ការទម្លាក់គ្រាប់​របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល នៅ​យប់ថ្ងៃ​អាទិត្យ សម្លាប់​ជនជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន​យ៉ាងតិច ៧៥នាក់។ យោងតាម ក្រសួងសុខាភិបាល​ហាម៉ាស ដែលជា​អ្នកបញ្ចេញ​ផ្សាយ​តួលេខ​ជនរងគ្រោះ​នៅ​ហ្កាហ្សារហូតមក ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា នៅ​មួយខែ​មកនេះ បាន​សម្លាប់​មនុស្ស​យ៉ាងតិច ១ម៉ឺននាក់ ដែលនៅក្នុងនោះ ៤ពាន់នាក់​ជា​កុមារ និង​បំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ផ្ទះសម្បែង មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន​ជាច្រើនកន្លែង រួម​ទាំង​ជំរំជនភៀសខ្លួន​គ្រប់គ្រង​ដោយ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​នៅ​ហ្កាហ្សា។សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សា​មិនត្រឹម​បង្ក​ឲ្យមានការបាត់បង់ជីវិត​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន ជាពិសេស ជា​កុមារ ប៉ុន្តែ វា​បានបណ្តាល​ឲ្យ​វិបត្តិ​មនុស្សធម៌​ធ្ងន់ធ្ងរ បន្ទាប់ពី​មនុស្ស​ជាង ១លាន ៥សែននាក់ ត្រូវ​បង្ខំ​ឲ្យផ្លាស់ទី បោះបង់​ចោលផ្ទះសម្បែង នៅហ្កាហ្សា ដែល​រងការទម្លាក់គ្រាប់បែក​គ្មានលោះថ្ងៃ​របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល។ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គុយទែរស្ក៍ នៅថ្ងៃ​អង្គារ​បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​មាន​បទឈប់បាញ់​បន្ទាន់ ព្រោះថា ហ្កាហ្សា ដែល​រងការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស​របស់​អ៊ីស្រាអែល​កំពុង​ក្លាយ​ជា​វាលកប់ខ្មោច​កុមារប៉ាឡេស្ទីន។ អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ថ្កោលទោស​ផង​ដែរ ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ប្រើទឹកដីលីបង់ ដើម្បី​បន្ត​បាញ់គ្រាប់រ៉ូក្កែត ចូលទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល។ពិភពលោក​បែកបាក់ ដោយសារ​សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សានៅចំពោះមុខ​សង្រ្គាម​ហ្កាហ្សា ពិភពលោក​បែកបាក់គ្នា ជាពីរក្រុម ដោយ​មិនក្រុម​​ការពារ​បុព្វហេតុប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅហ្កាហ្សា ដែល​ស្លាប់ រងគ្រោះ អត់ឃ្លាន ដោយសារ​ការវាយប្រហារ​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និង​មួយក្រុមទៀតជាអ្នកចេញមុខការពារ​អ៊ីស្រាអែល ក្នុងការប្រើសិទ្ធិ​ការពារខ្លួន នៅក្រោយ រងការវាយប្រហារភេរវកម្ម​របស់​ក្រុមហាម៉ាស។សហគមន៍អន្តរជាតិ​វិញ​នៅតែ​មិនអាច​រក​ចំណុចរួមមួយ ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យមានបទឈប់បាញ់​នៅហ្កាហ្សា។ ជាក់ស្តែង ទោះ​អ៊ីស្រាអែល​បើកការវាយប្រហារ​ទម្លាក់គ្រាប់លើ​ហ្កាហ្សា ដែលបាន​សម្លាប់ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ នៅតែ​បរាជ័យ មិនអាចចេញសេចក្តីសម្រេចទាមទារ​ឲ្យមានបទឈប់បាញ់​នៅហ្កាហ្សា។ អាមេរិក​ផ្ទាល់​ដែលជាសម្ព័ន្ធ​របស់អ៊ីស្រាអែល​បាន​វេតូ ប្រឆាំង​សេចក្តីសម្រេច ក្នុងហេតុផលថា អ៊ីស្រាអែល​មាន​សិទ្ធិការពារខ្លួន នៅចំពោះមុខការវាយប្រហារ​ភេវរកម្ម​របស់​ក្រុមហាម៉ាស។ ដោយ​ផ្អែកលើ​ការលើកឡើង​របស់​អ៊ីស្រាអែល អាមេរិក​ប្រាប់ទៅក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ថា បទឈប់បាញ់​នឹង​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស​មាន​ឱកាស​ប្រមូលកម្លាំងដើម្បីបន្តសង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃ​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល។ថ្វីបើចេញមុខការ​ការពារ​អ៊ីស្រាអែល ដែលបដិសេធ​បទឈប់បាញ់ នៅហ្កាហ្សា ប៉ុន្តែ អាមេរិក​ដែល​រងការរិះគន់​ដោយសារ​ធ្វើមិនដឹងមិនឃើញ ចំនួនមនុស្សស្លាប់​ដោយសារ​ការទម្លាក់គ្រាប់​របស់​អ៊ីស្រាអែល បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​អនុវត្ត​បទឈប់បាញ់​មនុស្សធម៌ ឬ​យ៉ាង​ហោច​បទឈប់បាញ់តាក់ទិក ដែលមានន័យ​ផ្អាកការប្រយុទ្ធប៉ុន្មានម៉ោង ដើម្បី​បើកផ្លូវជម្លៀសមនុស្ស​ចេញពី​ការប្រយុទ្ធនៅ​ហ្កាហ្សា​ខាងជើង រវាង​អ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាស។ នៅក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​ក្រុម​ប្រទេស​មហាអំណាច​ឧស្សាហកម្ម​G​៧ នៅទីក្រុង​តូក្យូ នៅថ្ងៃ​អង្គារ​នេះ អាមេរិក តាមរយៈ​រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស លោក​អង់តូនី ប្លីងកិន ត្រូវ​ព្យាយាម​បញ្ចុះបញ្ចូល ប្រទេស​សមាជិក​ដទៃទៀត ឲ្យគាំទ្រ​បទឈប់បាញ់​តាក់ទិកដែលអាមេរិកស្នើទៅ​ភាគីអ៊ីស្រាអែល។នៅក្រោយ​ចប់សង្រ្គាម អ៊ីស្រាអែល​គ្រោង​កាន់កាប់​ផ្នែកសន្តិសុខនៅហ្កាហ្សាទោះរងការដាក់សម្ពាធ ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ការទាមទារ​របស់​អាមេរិកដែលជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត និង​ការគំរាម​របស់​ប្រទេស​អារ៉ាប់ ដូចជា​អ៊ីរ៉ង់​ជាដើម​ដែលបានព្រមាន​ពីការរីករាលដាល​ទៅជាសង្រ្គាមតំបន់ អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​រឹងទទឹង មិនប្តូរជំហរ​របស់ខ្លួន។ នៅថ្ងៃ​អង្គារនេះ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជាក់សាជាថ្មីថា អ៊ីស្រាអែល​នឹង​មិន​អនុវត្ត​បទឈប់បាញ់ ដាច់ខាត ដរាបណា​ក្រុមហាម៉ាស​មិន​ដោះលែង​ចំណាប់ខ្មាំង ជាង ២៤០​នាក់ ដែលកំពុង​ក្រុមហាម៉ាស​ចាប់យកទៅលាក់​ទុក​នៅហ្កាហ្សា។អ៊ីស្រាអែល​មិនត្រឹម​បដិសេធ​បទឈប់បាញ់ ប៉ុន្តែ ដោយ​ប្រកាស​សន្យា​គាស់រំលើង កម្ទេច​ក្រុមហាម៉ាស​ឲ្យបាត់មុខ​ពីទឹកដីហ្កាហ្សា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល​អះអាងនៅថ្ងៃ​អង្គារ​ថា នៅក្រោយ​ចប់សង្រ្គាម​វាយប្រហារ​ទៅលើ​ហាម៉ាស អ៊ីស្រាអែល​នឹង​ចូលទៅគ្រប់គ្រង​ផ្នែក​សន្តិសុខ​នៅហ្កាហ្សា សាជាថ្មីឡើងវិញ បន្ទាប់ពី​អ៊ីស្រាអែល​ដក​ខ្លួនចេញ​ពី​ហ្កាហ្សានៅ​ឆ្នាំ ២០០៥។ សម្រាប់​នាយកដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល ដោយសារ​តែ​ហ្កាហ្សា​ធ្លាក់ក្រោម​គ្រប់គ្រង​របស់​ក្រុមហាម៉ាស នៅ​ឆ្នាំ ២០០៧ ហ្កាហ្សាលែង​ស្ថិត​ក្រោមការគ្រប់គ្រង​សន្តិសុខ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ខណៈពេល​ក្រុមហាម៉ាសប្រែក្លាយ​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា​ទៅជា​មូលដ្ឋានទ័ព​ដ៏រឹងមាំ ដើម្បី​បើកប្រតិបត្តិការ​ធ្វើភេរវនិយម​សម្លាប់​មនុស្ស​នៅទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល។អ៊ីស្រាអែល និង​អាមេរិក​កាន់តែ​ឯកោសង្រ្គាមសងសឹករបស់អ៊ីស្រាអែល ដែលបាន​សម្លាប់ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន​ជារៀងរាល់ថ្ងៃ បាន​បណ្តាល​ឲ្យមាន​រលកបាតុកម្ម កើតឡើង​នៅទូទាំងពិភពលោក មិនថា នៅប្រទេស​ដែល​កាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម ឬនៅប្រទេស​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់អ៊ីស្រាអែល ដូចជា​អាមេរិក​ជាដើម។ នៅអាមេរិក បារាំង អាល្លឺម៉ង់ បាតុកម្ម​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ជាច្រើនកន្លែង ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យអ៊ីស្រាអែល​អនុវត្ត​បទឈប់បាញ់ បើកផ្លូវ​ឲ្យគេនាំជំនួយមនុស្សធម៌​សម្រាប់ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន។ចង់ ឬ​មិនចង់ ការវាយប្រហារ​ដោយ​មិនសំចៃដៃរបស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ​ទៅលើ​ទឹកដីភាគខាងជើង​ហា្កហ្សា បានសម្លាប់ប្រជាជន​ស៊ីវិល រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល និង​អាមេរិកដែលចេញមុខ​គាំទ្រ​ទាំងផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ និងជំនួយយោធា​សម្រាប់​អ៊ីស្រាអែល បានរងការរិះគន់ និង​នៅឯកោ​ជាងពេលណាៗទាំងអស់។ ដោយសារ​តែ​អ៊ីស្រាអែល​នៅតែ​រឹងទទឹង​មិនព្រមផ្អាកការវាយប្រហារ​ហា្កហ្សា ដែលបាន​សម្លាប់ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន ប្រទេស​អារ៉ាប់មួយចំនួន ដែល​ធ្លាប់​រាប់រក​អាមេរិក​និង​អ៊ីស្រាអែល​បានដកខ្លួន​ឃ្លាតឆ្ងាយ និង​ដកទូត​របស់ខ្លួន​ចេញពី​អ៊ីស្រាអែល។  នៅតាម​បណ្តាប្រទេស​កាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​អាមេរិក និងអ៊ីស្រាអែល បានកើតចំនួន​កាន់តែច្រើន។ ចំណែក ​និន្នាការ​ស្អប់ខឹង ជនជាតិជ្វីហ្វ នៅក្នុង​ពិភពលោក បាន​ហក់កើនឡើងចំនួន ដោយសារ​តែ​សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល​នៅហ្កាហ្សា៕
7/11/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

CPI/ICC៖ ការប្រយុទ្ធ​​នៅហ្កាហ្សាដែលរារាំងដល់ការដឹកស្បៀងទៅឲ្យជនស៊ីវីល អាចជា​ "ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម"

សង្គ្រាមរវាងអ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បានឈានចូលដល់ថ្ងៃទី​២៤ហើយ បន្ទាប់ពីក្រុមភេរវកម្ម​អ៊ីស្លាមនេះ បាន​សំរុកចូលទៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា សម្លាប់មនុស្ស​ប្រមាណ​១៤០០នាក់ និង​បានចាប់ចំណាប់​ខ្មាំង​ប្រមាណ​២៣០នាក់។ អស់រយៈពេល២ថ្ងៃមកហើយ ដែល​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានបើកប្រតិបត្តិការវាយលុក ចូលក្នុង​តំបន់ហ្កាហ្សាដោយ​ផ្ទាល់ និងបានបន្ត​បាញ់​ប្លោងមីស៊ីលយ៉ាងដំណំ ទៅលើទីតាំងរបស់​ក្រុមហាម៉ាស។​ ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន កំពុងរងទុក្ខវេទនាដ៏​លំបាកបំផុត ដោយ​សារតំបន់ហ្កាហ្សាត្រូវរាំងខ្ទប់ទាំងស្រុង មិនអាចរត់ទៅណាបាន គ្មានជំរក គ្មាន​​ស្បៀងអាហារ និងគ្មាន​ថ្នាំសង្កូវ។ យោងតាមអាជ្ញាធរសុខាភិបាល​ប៉ាឡេស្ទីន យ៉ាងហោចណាស់ មាន​ជនប៉ាឡេស្ទីនស្លាប់​ជាង​៨០០០នាក់ហើយ គិតត្រឹមថ្ងៃទី​៣០តុលា​។​ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម​?មហន្តរាយមនុស្សធម៌ ដែលប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនទាំង​ជាង​២លាននាក់​នៅតំបន់​ហ្កាហ្សា កំពុងតែរងគ្រោះ គឺជាការព្រួយបារម្ភដ៏ធំធេង នាពេលនេះ​។ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអំពាវនាវម្តងហើយម្តងទៀត ឲ្យ​ផ្អាកការប្រយុទ្ធ ដើម្បី​បើក​ផ្លូវដឹកស្បៀងអាហារ ព្រមទាំងជំនួយមនុស្សធម៌ចាំបាច់ជាច្រើនទៀត ដែលប្រជាជននៅហ្សាហ្សា កំពុងតែត្រូវការជាទីបំផុត​។កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី​២៩តុលា​ លោក Karim Khan អគ្គរដ្ឋអាជ្ញានៃ​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ បានធ្វើ​ដំណើរទៅ​ពិនិត្យ​ស្ថានការណ៍ នៅឯច្រក​រ៉ាហ្វា ព្រំដែន​រវាងតំបន់​ហ្កាហ្សា និងអេហ្ស៊ីប ដែលច្រកនេះគឺជាច្រកតែមួយគត់ ដែលគេអាចដឹកស្បៀងចូលទៅហ្កាហ្សាបាន។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែការបាញ់​ប្លោងគ្រាប់ ​នៅតែបន្តយ៉ាងសកម្ម ព្រមទាំង​ការវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅលើដីដោយផ្ទាល់ផង រវាងកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស បានធ្វើ​ឲ្យ​ច្រករ៉ាហ្វា នៅតែបិទខ្ទប់ដដែល​ មិនអាចមាន​រថយន្តដឹកស្បៀងចូលទៅបានទេ​។លោកអគ្គរដ្ឋអាជ្ញាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បាន​លើកឡើងថា ស្ថានការណ៍នេះ​ វាអាចត្រូវបានចាត់ទុកថា ជា “ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម” ។ លោក​បាន​បន្តថា អ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែធានាការពារសុវត្ថិភាពដល់បុគ្គលិក​អង្គការមនុស្សធម៌ ហើយត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនអាចទទួល​បាន​នូវ​ស្បៀងអាហារ ព្រមទាំងថ្នាំពេទ្យដើម្បី​ព្យាបាលជំងឺនិងសង្គ្រោះអ្នករបួស។​ដូចគ្នាដែរ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ ពីទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន លោក​ចូ បៃដិន បាន​ថ្លែងអំពាវនាវទៅកាន់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ថាត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា​ អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មានការដឹកស្បៀងចូលទៅហ្កាហ្សា ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។ លោក​ចូ បៃដិន បានរន្ធាន់ថា​ ត្រូវតែបង្កើន​ចំនួនស្បៀងដឹកចូលហ្កាហ្សា ឲ្យ​បានច្រើនបំផុត និងត្រូវតែ​ធ្វើ​ឲ្យ​បាន​ឆាប់បំផុត ព្រោះស្ថានការណ៍​​កំពុង​តែ​អាសន្នខ្លាំង​​​ណាស់។ស្បៀងមិនគ្រប់​​ មនុស្សដណ្តើមគ្នា​!យោងតាម​ការិយាល័យសម្របសម្រួល​កិច្ចការមនុស្សធម៌ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (Ocha) កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី​២៩តុលា​ គឺមានស្បៀងអាហារចំនួន​ប្រមាណ​៣៣រថយន្ត ត្រូវបានដឹកចូលតាមច្រករ៉ាហ្វា ទៅកាន់តំបន់​ហ្កាហ្សា។ គិតជាសរុប ចាប់ពីសង្គ្រាម​នេះបាន​ផ្ទុះឡើង មកត្រឹមថ្ងៃទី៣០តុលា គឺមានស្បៀងអាហារនិងជំនួយមនុស្សធម៌ ចំនួន​តែ១១៧រថយន្តប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានដឹកចូលទៅហ្កាហ្សា។​ ពោលគឺជាចំនួនតិចតួចខ្លាំងណាស់ ប្រៀបបាននឹងទឹក​មួយដំណក់ក្នុងមហាស​មុទ្រ​។ តាមធម្មតា ប្រជាជន​នៅតំបន់​ហ្កាហ្សាប្រមាណ​២លាន​៤សែននាក់ ត្រូវការស្បៀងចំនួនជាង១០០កុងទឺន័រ ក្នុងមួយថ្ងៃ​ ទើបគ្រប់​។ស្ថានការណ៍កាន់តែអាសន្ន​និងចលាចលបែបនេះ បានធ្វើ​ឲ្យ​មានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់ ទាក់ទិងការផ្ទុះអំពើហិង្សា លែងមានសណ្តាប់ធ្លាប់សាធារណៈក្នុងចំណោមប្រជាជនស៊ីវីលនៅហ្កាហ្សា។ ដោយសារតែគ្មានស្បៀងអាហារ គ្មានទឹកបរិភោគ និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ ប្រជាជន​ចាប់ផ្តើមចលាចលស្លន់ស្លោ ប្រវាយប្រតប់ដណ្តើមគ្នាយ៉ាងអាណាធិបតេយ្យ​។​យ៉ាងណាមិញ ទីភ្នាក់ងារ​អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន (Unrwa) បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា គេមានការបារម្ភណាស់ អំពី​ភាពចលាចលហិង្សា​​ដែលអាចកើតឡើង ដោយសារតែ​មនុស្ស​ប្រញ៉ាយ​ដណ្តើមគ្នា លែងមានសណ្តាប់ធ្នាប់។ ហេតុការណ៍ មនុស្សចូលទៅប្រមូលយក និង​​​ប្រញ៉ាយដណ្តើមយក​ស្បៀងអាហារ បានកើតឡើងហើយ​ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី​២៨តុលា នៅ​ទីតាំង​ស្តុកស្បៀងមួយកន្លែង​ និងទីតាំងចែកស្បៀងច្រើនកន្លែង​ទៀត​។អ៊ីស្រាអែលបន្ថែម​កម្លាំង ចូលកាត់​ផ្តាច់ផ្លូវឆ្លងកាត់ជើង-ត្បូង នៃតំបន់ហ្កាហ្សា​​គួរបញ្ជាក់ថា ទោះជាមានការអំពាវនាវឲ្យឈប់​បាញ់​យ៉ាងណាក៏ដោយ តែ​អ៊ីស្រែអែលនៅតែបន្តប្រយុទ្ធ និង​បន្ថែមកាន់​តែ​សកម្ម​។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី៣០តុលា​​ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាស​បន្ថែម​កម្លាំងទាហាន ដើម្បី​បើកប្រតិបត្តិការ សំរុក​ចូលទៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សាកាន់តែជ្រៅ។ អ៊ីស្រាអែល អះអាងថា គេមានកម្មវត្ថុ គឺបោលសំអាតក្រុមហាម៉ាសឲ្យ​វិនាស ទាំងកម្លាំងមនុស្ស ទាំងកម្លាំងសព្វាវុធ និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​រូងក្រោមដីនៅហ្កាហ្សា។យ៉ាងណាមិញ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថា នៅរវាង​២៤ម៉ោងចុងក្រោយនេះ គេបាន​វាយកម្ទេចបានជោគជ័យ ទៅលើចំណុចគោលដៅចំនួន​៦០០ របស់​ក្រុមភេរវកម្ម​ហាម៉ាស។ កងទ័ព​ បានកំទេចទីតាំងស្តុកអាវុធរបស់​ក្រុមហាម៉ាស ទីតាំង​បាញ់និងប្រព័ន្ធបាញ់​គ្រាប់រ៉ូកែត និងគ្រាប់មីស៊ីល ព្រមទាំងទីតាំងលាក់ខ្លួន​របស់ពួកហាម៉ាសថែមទៀត។សូមបញ្ជាក់ដែរថា គិតចាប់ពីថ្ងៃសៅរ៍ ជាថ្ងៃដែល​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​​ បានបើក​ប្រតិបត្តិការសំរុកចូលតំបន់​ហ្កាហ្សា គឺ​ មានមេក្រុមហាម៉ាសជាច្រើននាក់ ត្រូវបាន​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលសម្លាប់បាន​។ ហើយកាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ ឈានចូលថ្ងៃចន្ទ ទី​៣០តុលា ទាហានអ៊ីស្រាអែល បានបញ្ជាយន្តហោះមួយគ្រឿងគ្មានមនុស្សបើក ឲ្យទៅវាយ​ប្រហារចំអាគារមួយកន្លែង ដែល​មាន​សមាជិកហាម៉ាសជាង​២០នាក់សំងំលាក់​ខ្លួន។ហើយនៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ រថក្រោះរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានឈានចូលទៅដល់​តំបន់ al-Zetoun ដែលស្ថិតនៅជាយ​ក្រុង​ហ្កាហ្សាស៊ីធី។ វត្តមានរបស់​រថក្រោះអ៊ីស្រាអែលនៅតំបន់នេះ បង្ហាញថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានកាត់ផ្តាច់​​​ផ្លូវ​ Salah al-Deen ហើយ ដែលផ្លូវនេះ​​ជាខ្សែ​ផ្លូវដ៏សំខាន់ ឆ្លងកាត់ពី​ជើងទៅត្បូងនៅ​តំបន់ហ្កាហ្សា​​។​​អ៊ីស្រាអែល​គំរាមបាញ់​ប្លោងគ្រាប់ទៅលើមន្ទីរពេទ្យ?យោងតាមអង្គការ​អឌ្ឍចន្ទក្រហម​ប៉ាឡេស្ទីន គឺ​នៅតំបន់​ក្បែរមន្ទីរពេទ្យជាច្រើនកន្លែងដែលពួកគេគ្រប់គ្រង បានរងនូវការ​បាញ់​ប្លោងមីស៊ីល​ជាច្រើនដង។ អង្គការនេះ លើកឡើងថា ការបាញ់​ប្លោងរបៀបនេះ គឺវាបានគំរាម​យ៉ាងអាសន្នបំផុត ទៅលើអាយុជីវិត​អ្នកជំងឺ អ្នករបួស និង​ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន ដែលមកជ្រកនៅមន្ទីរពេទ្យ​។លោក Bacha Mourad ប្រធានមន្ទីរពេទ្យ al-Quds បានបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP ថា មន្ទីរ​បានទទួលសារពីភាគីអ៊ីស្រាអែល ឲ្យ​មន្ទីរពេទ្យ​លោក​ជម្លៀស​អ្នកជំងឺ អ្នករបួស និងប្រជាជនស៊ីវីលចេញឲ្យអស់ ក្នុងពេល​ដ៏ឆាប់ ព្រោះកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនឹងបើកការវាយប្រហារ​។នៅចំពោះមុខស្ថានការណ៍​មហន្តរាយមនុស្សធម៌នេះ ព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី​៣០តុលា លោកប្រធានអង្គការសុខភាពពិភពលោក បានថ្លែងការអំពាវនាវទៅកាន់អ៊ីស្រាអែល ដោយ​លោក​បានលើកឡើងថា “យើងសូមនិយាយម្តងហើយម្តងទៀត ថា​ការជម្លៀស​​មន្ទីរពេទ្យមួយទាំងមូល ដែលពោរពេញ​ដោយ​​អ្នកជំងឺ​ អ្នករបួស វាជារឿងមួយមិនអាចធ្វើទៅបានទេ។ វាគឺជារឿងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ធ្វើឲ្យ​ជំងឺ អ្នករបួស ត្រូវប្រឈមនឹងសេចក្តីស្លាប់​។សូមបញ្ជាក់ថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល តែងតែបានអះអាងជានិច្ច ថា​ក្រុមហាម៉ាសបានយកប្រជាជនស៊ីវីលជាខែលដើម្បីការពារខ្លួន។ អ៊ីស្រាអែលបានអះអាងថា គេមានភស្តុតាងនិងរូបភាពបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ ថា​ទីតាំងសំខាន់ៗនៃរូងក្រោមដីរបស់​ពួកហាម៉ាស គឺធ្វើនៅខាងក្រោមមន្ទីរពេទ្យនៅតំបន់​ហ្កាហ្សា ព្រោះក្រុមភេរវកម្មនេះមិនដែលខ្វល់អំពីអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីនឡើយ។ ជាងនេះទៀត សង្គ្រាមដ៏ធំនេះបានផ្ទុះឡើង គឺដោយសារក្រុមហាម៉ាសជាអ្នកចាប់ផ្តើម ដោយ​បានចូលទៅសម្លាប់​មនុស្សយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុត នៅខាងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល​ចំនួន​១៤០០នាក់ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា។​ ក្រុមហាម៉ាសដឹងយ៉ាងច្បាស់ណាស់​ ថា​ប្រតិបត្តិការភេរវកម្មរបស់ខ្លួននេះ នឹងត្រូវរងការឆ្លើយបតបវិញ​ដ៏ធ្ងន់​ ពីសំណាក់អ៊ីស្រាអែល ហើយអ្នករងគ្រោះលំបាក​គឺប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន តែក្រុមនេះនៅតែធ្វើ។​ភាគីអ៊ីស្រាអែល បាន​ចោទថា​​ក្រុមហាម៉ាស បាន​​យកមន្ទីរពេទ្យ ជាកន្លែងលាក់អាវុធ និងជាកន្លែងពួនសំងំលាក់ខ្លួនថែមទៀតផង។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គ្មានបំណងណាមួយ​សម្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីននៅមន្ទីរពេទ្យ​ទេ ហេតុដូច្នេះ​ហើយ ទើប​បានជា​ភាគីអ៊ីស្រាអែល ជូនដំណឹងឲ្យ​ជម្លៀសជនស៊ីវីល​​ចេញពីទីតាំងមន្ទីរពេទ្យ មុននឹងបើកការវាយប្រហារកំទេចក្រុម​ហាម៉ាស។ តែយ៉ាងណា ការចោទរបស់អ៊ីស្រាអែលនេះ ត្រូវបាន​ក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស បដិសេធជានិច្ចដែរ​៕
30/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បន្ត​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ហ្កាហ្សា ខណៈ​រុស្សី​​ជួប​តំណាង​ក្រុម​ហាម៉ាស​និង​អ៊ីរ៉ង់​នៅម៉ូស្គូ

វេលាទៀបភ្លឺថ្ងៃសុក្រទី​២៧តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានចូលទៅក្នុង​តំបន់ហ្កាហ្សាជាលើកទី​២ ដើម្បី​បើក​ប្រតិបត្តិការ​កំទេចទីតាំងរបស់​ក្រុមហាម៉ាស។ នៅឯទីក្រុងម៉ូស្គូឯណោះ កាលពីថ្ងៃព្រសហ្បតិ៍ ក្រុមហាម៉ាសបាននាំគណៈប្រតិភូទៅជួបប្រជុំជាមួយ​ភាគីរុស្ស៊ី​ ខណៈអនុរដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ ក៏មានវត្តមាននៅម៉ូស្គូដែរ។​ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលចូលទៅតំបន់ភាគកណ្តាលហ្កាហ្សាបន្ទាប់​ពីបានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការ​​ ចូលទៅភាគខាងជើង​តំបន់​ហ្កាហ្សា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​២៦តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានឲ្យដឹងថា គេបានបន្ត​សំរុកចូលជាថ្មីម្តងទៀត នៅវេលាទៀបភ្លឺថ្ងៃសុក្រ ទី​២៧តុលា។ ប្រតិបត្តិការថ្មីនេះ បានធ្វើនៅតំបន់​ភាគកណ្តាល នៃតំបន់​ហ្កាហ្សា ដោយ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រើប្រាស់​កម្លាំងរថក្រោះ ជាច្រើនគ្រឿង និងបានត្រូវបាន​ការពារពីលើអាកាស ដោយ​យន្តហោះចម្បាំង​ និងយានដ្រូនថែមទៀត។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក៏បានបាញ់​ប្លោងមីស៊ីលជាច្រើនគ្រាប់​ ទៅលើទីតាំងរបស់​ក្រុមហាម៉ាស នៅភាគកណ្តាល​ហ្កាហ្សាដែរ នៅវេលាយប់ថ្ងៃសុក្រ ទី​២៦តុលា។លិខិតប្រកាសរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ដែលបានចេញផ្សាយ​នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ បាន​ឲ្យ​ដឹងថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បាន​ចេញពីតំបន់​ហ្កាហ្សាមក​វិញហើយ បន្ទាប់់ពីបានសម្រេចកម្មវត្ថុនៃបេសកកម្ម។ កម្មវត្ថុដែលគេសម្រេចបាន គឺបានកំទេចជើងទម្របាញ់គ្រាប់រ៉ូកែត របស់​ក្រុមហាម៉ាស ជាច្រើនកន្លែង កំទេច​ទីបញ្ជាការដ្ឋានរបស់ក្រុមហាម៉ាស ហើយបាន​សម្លាប់សមាជិក​ក្រុមហាម៉ាស​ជាច្រើននាក់ទៀត​។ លិខិតប្រកាសរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនេះ មិនបានបញ្ជាក់ទេ ថាខាងអ៊ីស្រាអែលមានរបួសឬស្លាប់​ប៉ុន្មាននាក់ នៅក្នុង​ប្រតិបត្តិការលុកចូល​ហ្កាហ្សានេះ​។គួរបញ្ជាក់ថា នេះគឺជាលើកទី២ហើយ ដែលកងទ័ពអ៊ីស្រាអ៊ែល សំរុកចូលទៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាដោយ​ផ្ទាល់។​ ប្រតិបត្តិការលើកទី​១បាន​ធ្វើកាលយប់ថ្ងៃពុធ ឈានចូលថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី​២៦តុលា នៅភាគខាងជើងហ្កាហ្សា។ តាមការសង្កេត​ ប្រតិបត្តិការរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺប្រើ​ប្រាស់រថក្រោះ រថពាសដែកចូលទៅហ្កាហ្សា ដើម្បី “វាយប្រហារដោយចំពោះ” ទៅលើទីតាំងមុខសញ្ញាណាមួយរបស់ក្រុមហាម៉ាស ដែលគេបានកំណត់​គោលដៅទុក។ សម្រេចហើយ​ គេដកថយមកខាងអ៊ីស្រាអែលវិញ មុននឹងមានប្រតិបត្តិការថ្មី ចូលទៅ​ម្តងទៀត។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល ធ្លាប់​បានសន្យាហើយថា​នឹងសម្លាប់​សមាជិក​ក្រុមហាម៉ាសម្តងមួយៗ រហូតទាល់តែអស់​។​គួរបញ្ជាក់ដែរថា តាមរយៈរូបភាព​វីដេអូបង្ហាញពីប្រតិបត្តិការ​ចូលទៅហ្កាហ្សា ដែល​ខាងភាគីកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានផ្សព្វផ្សាយ គឺភាគីអ៊ីស្រាអែលចង់បង្ហាញប្រាប់​មតិមហាជនទូទាំងពិភពលោក ថាកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងមានការទទួលខុសត្រូវ​​ខ្ពស់ណាស់​ មិនមែន​ចូលទៅវាយប្រហារ​ដោយ​ឥតរើសមុខនៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាទេ។ ពោលគឺគេទៅកម្ទេច តែទីតាំង​និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ​របស់​ក្រុមភេរវកម្ម​ហាម៉ាសតែប៉ុណ្ណោះ។រុស្ស៊ីហៅ​តំណាងក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីរ៉ង់ ទៅប្រជុំនៅម៉ូស្គូ?ស្របពេល​ដែល​អ៊ីស្រាអែលបើកប្រតិបត្តិការចូលក្នុងហ្កាហ្សា ដើម្បីកំទេចក្រុមហាម៉ាស នៅម៉ូស្គូឯណោះ រុស្ស៊ីបាន​ជួបជាមួយតំណាងក្រុមហាម៉ាស និង​តំណាងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី​២៦តុលា។ លោកស្រី Maria Zakharova អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ី បាន​បញ្ជាក់​ឲ្យដឹងថា តំណាងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន តំណាងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ ពិតជាមានវត្តមាននៅក្រុងម៉ូស្គូពិតមែន។ តែយ៉ាងណា មិនមាន​ការបញ្ជាក់​ឲ្យច្បាស់ ថាភាគីទាំង​៣ជួបប្រជុំគ្នា ក្នុងពេលតែមួយ ឬក៏ជាជំនួបដាច់ដោយឡែកពីគ្នានោះទេ។​​ក្រោយដឹងដំណឹងនេះភ្លាម ក្រសួងការបរទេសអ៊ីស្រាអែល បានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំង ដោយ​បានបរិហារ​​បន្ទោសរុស្ស៊ី ថាមិនត្រូវទទួល​ជួប​ជាមួយ​ក្រុមភេរវកម្ម​ហាម៉ាសបែបនេះទេ។ លិខិតក្រសួងការបរទេស​អ៊ីស្រាអែល បានលើកឡើងថា ក្រុមហាម៉ាសជាក្រុមភេរវកម្មសាហាវព្រៃផ្សៃ សឹងតែជាង​ក្រុមជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាមទៅទៀត។ ក្រុមហាម៉ាសជាក្រុមដែលមានបាតដៃប្រឡាក់ឈាម។ កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា​ ជនស៊ីវីលចំនួន​ប្រមាណ​១៤០០ នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ត្រូវបាន​ក្រុមហាម៉ាសសម្លាប់យ៉ាងសាហាវបំផុត ខ្លះត្រូវពួកវាបាញ់សម្លាប់ ខ្លះដុតទាំងរស់ និងបានចាប់ចំណាប់ខ្មាំងទាំងកុមារ ទាំងមនុស្សចាស់ជរា សរុបជាង​២២០នាក់ថែមទៀត។ផ្អែកតាម​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរដ្ឋរុស្ស៊ី ដែលស្រង់ប្រភពពីមន្ត្រីការទូត គឺគណៈប្រតិភូក្រុមហាម៉ាសទៅម៉ូស្គូ ដឹកនាំដោយមេក្រុមហាម៉ាសម្នាក់ ឈ្មោះ Moussa Abou Marzouk។ ផ្អែកតាមប្រភពនេះ ការជជែកគ្នារវាងរុស្ស៊ីនិងក្រុមហាម៉ាស គឺបានផ្តោតសំខាន់ ទៅលើ​បញ្ហា​ចំណាប់ខ្មាំង​ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដៃក្រុមហាម៉ាស។ បណ្តាញព័ត៌មានរុស្ស៊ី អះអាងថា​ភាគីរុស្ស៊ី បានទាមទារយ៉ាងទទូច ឲ្យក្រុមហាម៉ាស ត្រូវតែពិចារណា ដោះលែងចំណាប់​ខ្មាំង​ជាជនជាតិបរទេសទាំងអស់។ បន្ថែមពីនេះ ភាគីរុស្ស៊ីបាន​លើកឡើងអំពីការជម្លៀសជនជាតិរុស្ស៊ី និងជនបរទេសដែលជាប់​នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។ដោយឡែក នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី​២៧តុលា បណ្តាញ​ព័ត៌មានរុស្ស៊ី​ Kommersant បាន​ចុះផ្សាយថា តំណាង ​ក្រុមហាម៉ាសម្នាក់​ ឈ្មោះ Abou Hamid ដែលមានវត្តមាននៅម៉ូស្គូ បាន​អះអាងប្រាប់ថា​ ក្រុមហាម៉ាសនឹងមិនអាច​ដោះលែង​ចំណាប់ខ្មាំងជាដាច់ខាត ដរាបណាគ្មាន​បទឈប់បាញ់ទេនោះ​។ តំណាងក្រុមហាម៉ាសរូបនេះ បន្ថែមថា ពួកគេត្រូវការពេលវេលា ដើម្បីប្រមូលព័ត៌មាន​និងកំណត់ទីតាំង ថាចំណាប់ខ្មាំងស្ថិតនៅត្រង់ទីតាំងណាខ្លះ។ ប្រភពដដែលនេះ បានអះអាងទៀតថា គិតត្រឹមពេលនេះ យ៉ាងហោច​មាន​ចំណាប់ខ្មាំង​ជិត៥០នាក់ហើយ ដែលបានស្លាប់​ដោយ​ការបាញ់​ប្លោងមីស៊ីល​របស់​អ៊ីស្រាអែល​។​ប្រភពពី​ក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ីវិញ បានឲ្យដឹង​​ថា​ លោកអនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស​អ៊ីរ៉ង់ Ali Bagheri Kani ដែលមានវត្តមាននៅម៉ូស្គូ បានជួបប្រជុំជាមួយ​លោកអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី Mikhail Bogdanov កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​។ អ្នកទាំង​២ បាននិយាយគ្នា អំពីភាពចាំបាច់នៅក្នុង​ការ​ឈានទៅបញ្ឈប់​ការផ្ទុះអាវុធនៅហ្កាហ្សា និងតំបន់​ជុំវិញ ហើយនិងការបញ្ជូនជំនួយ​មនុស្សធម៌ ទៅជួយប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ឲ្យ​បានឆាប់ជាទីបំផុត​។ ភាគីទាំង២ សន្យា​ថានឹងបន្តសហការគ្នា​​ ប្រឹងប្រែង​ការពារស្ថិរភាពតំបន់​ដើមបូព៌ា។លោក ចូ បៃដិន ផ្ញើសារទៅគំរាម​មេដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់គួរកត់សំគាល់ថា ស្ថិរភាពតំបន់ដើមបូព៌ា កំពុងតែស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំ ដោយគេបារម្ភថាសង្គ្រាម​រវាងក្រុមហាម៉ាស និង​អ៊ីស្រាអែល អាចនឹងឆាបឆេះរាលដាលពាសពេញតំបន់តំបន់។ អ្វីដែល​គេបារម្ភបំផុត គឺការចូលលូកដៃ របស់អ៊ីរ៉ង់ នៅក្នុងសង្គ្រាមនេះ។ យ៉ាងណាមិញ ដើម្បីបង្ការកំញើញទៅលើអ៊ីរ៉ង់ ឲ្យ​ប្រុងប្រយ័ត្ន អាមេរិក​បានបន្ថែមកម្លាំងទៅក្បែរអ៊ីស្រាអែល។នៅថ្ងៃសុក្រទី​២៧តុលា ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានឲ្យដឹងថា គេបាន​បើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ ទៅលើទីតាំង​២កន្លែង ដែលក្រុមប្រដាប់អាវុធជាកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ប្រើប្រាស់ ស្ថិតនៅភាគខាងកើត​ស៊ីរី​។ លោក Lloyd Austin បានឲ្យដឹង​ ការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពអាមេរិកនេះ គឺជាការវាយប្រហារការពារខ្លួនដ៏ស្របច្បាប់ ឆ្លើយតបវាយបកទៅវិញ បន្ទាប់់ពីក្រុម​ប្រដាប់អាវុធកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ បានវាយប្រហារជាច្រើនដង មកលើទី​តាំង​របស់កងទ័ពអាមេរិក ប្រចាំនៅស៊ីរីនិងនៅអ៊ីរ៉ាក់ គិតចាប់ពិថ្ងៃទី​១៧តុលាមក។កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​២៦តុលា​ លោក John Kirby អ្នកនាំពាក្យ​សេតវិមានបាន​បញ្ជាក់​ឲ្យដឹងថា លោក ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានផ្ញើសារ​ដោយផ្ទាល់ ទៅកាន់ប្រមុខដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់ អាយ៉ាតូឡា អាលី ខាមឺណី ដោយ​បានក្រើនរំឭកឲ្យអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវតែ​បញ្ឈប់​ការវាយប្រហារមក​លើកងទ័ពអាមេរិក ដែលប្រចាំនៅតំបន់ដើមបូព៌ា។ លោក ចូ បៃដិនបាន​គំរាម​ដោយត្រង់ៗថា អ៊ីរ៉ង់ត្រូវតែ​ស្ថិតនៅឲ្យឆ្ងាយ កុំ​ចង់មកលូកដៃ ពង្រីកសង្គ្រាម​រវាងក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីស្រាអែល ឲ្យរីករាលដាលធំ​ឲ្យសោះ។​ជាការពិតណាស់ ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ភាគី​អាមេរិកបានឲ្យដឹងថា ក្រុមប្រដាប់អាវុធកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ជាច្រើនក្រុម បានបាញ់មីស៊ីល និង​បានបញ្ជាយានដ្រូន មក​វាយប្រហារមកលើទីតាំងរបស់កងទ័ពអាមេរិក ដែលប្រចាំការនៅ​ស៊ីរី និងនៅអ៊ីរ៉ាក់។ គិតត្រឹមថ្ងៃទី​២៧តុលា ការវាយប្រហាររបៀបនេះ មាន​​ចំនួន​ប្រមាណ១៦ដង នៅអ៊ីរ៉ាក់១២ដង នៅស៊ីរី​៤ដង។ តែភាគច្រើន​នៃការវាយប្រហារនេះ គឺ​មិនបានជោគជ័យទេ ដោយ​គ្រាន់តែបានបណ្តាលឲ្យបុគ្គលិកអាមេរិក​​ របួសស្រាល​​ជាង​២០នាក់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានសង្កត់ធ្ងន់ថាការវាយបកវិញរបស់អាមេរិក ទៅលើក្រុមប្រដាប់អាវុធអ៊ីរ៉ង់ គឺវាស្ថិតនៅដាច់ដោយឡែក ពី​សង្គ្រាម​ដែលកំពុងកើតឡើងនៅហ្កាហ្សា ហើយ​គោលជំហរអាមេរិក ទាក់ទិននឹងសង្គ្រាមនេះ គឺនៅដដែលមិនប្រែប្រួលទេ៕
27/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អ៊ីស្រាអែលផ្តើម​​ផែនការ​វាយលុក​ជើងគោកលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា?

អ៊ីស្រាអែល​បាន​សច្ចា​កម្ចាត់​ចលនា​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ឱ្យ​អស់ ​ក្រោយ​រងការឆ្មក់​​វាយប្រហារ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស​កាលពី​ថ្ងៃទី​៧តុលា​២០២៣។ ប៉ុន្តែ​ទោះ​មានពាក្យ​ព្រមាន​អន្តរជាតិ​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​យ៉ាង​ក៏​ដោយ​ ក៏​អ៊ីស្រាអែល​មិន​ខ្វល់ដែរ។ ​អ៊ីស្រាអែល​បន្ត​រៀប​ប្រតិបត្តិការ​​ជើងគោកលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ និង​ទំនង​ជា​បាន​វាយលុក​ចូល​ភាគ​ខាង​ជើង​ហ្កាហ្សា​មួយ​ប្រាវ​នៅ​យប់​មិញ។ អ៊ីស្រាអែល​បាន​ស្បថសច្ចា​បញ្ចប់​ជីវិត​ចលនា​ហាម៉ាស ក្រោយ​ពី​ក្រុម​នេះ​បាន​ឆ្មក់​វាយប្រហារ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​​កាលពី​​ថ្ងៃទី​៧​តុលា​២០២៣ ដែល​បើ​តាម​អ៊ីស្រាអែល​ បង្ក​ឱ្យ​មាន​មនុស្ស​ស្លាប់​ខាង​អ៊ីស្រាអែល​យ៉ា​ងហោច​១៤​០០នាក់ និង​ជាង​២២០នាក់​ជាប់​ជា​ចំណាប់​ថ្នូរ​ (បួន​នាក់​បាន​សេរីភាព​វិញ​)។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​បញ្ជាក់​នៅយប់​ថ្ងៃ​ពុធ​ម្សិលមិញ​ថា កំពុងត្រៀម​លក្ខណៈវាយ​ចូល​ហ្កាហ្សា​ ដោយ​មិន​លម្អិត​ថា​ចូល​នៅពេល​ណា យ៉ាង​ណា ​និង​កម្លាំង​ប៉ុន្មានទេ។​ ​ស្រាប់​តែ​នៅយប់​មិញ​ ទាហាន​អ៊ីស្រាអែលបាន​វាយ​លុក​ចូល​ភាគ​ខាង​ជើង​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​ជើងគោក​អ៊ីស្រាអែល​ចាប់​ផ្តើមយ៉ាងណា?មិនមែន​ជា​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​ជើងគោក​ដូច​អ្វី​ដែល​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​នយោបាយ​និង​យោធា​​អ៊ីស្រាអែល​បាន​សន្យា​ទេ​។ ប៉ុន្តែ​នៅ​យប់​ថ្ងៃ​ពុធ​ឆ្លង​មក​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​២៦​តុលានេះ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បើក​ការ​វាយលុក​មួយ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ភាគ​ខាង​ជើង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ ​សំដៅ​លើ​ទីតាំង​សំខាន់​ៗ​មួយ​ចំនួន​។ នេះ​បើតាម​អ្នក​នាំពាក្យ​​យោធា​អ៊ីស្រាអែល។ ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​នៃ​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​ជើងគោកទ្រង់ទ្រាយ​ធំ កង​រថពាសដែកអ៊ីស្រាអែល​​បាន​ជ្រៀត​ចូល​ក្នុង​ដែន​ដី​ប៉ាឡេស្ទីន​ ទៅ​បំផ្លាញ​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធរបស់ពួក​ហាម៉ាស ទី​តាំង​កាំភ្លើងត្បាល់​និង​ផ្តើម​ត្រួសត្រាយ​ភូមិសាស្ត្រ។ សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​ដដែល​បាន​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា ក្រោយ​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​មួយ​ប្រាវ​នេះរួច កង​ទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ចាក​ចេញ​ពី​តំបន់​ភាគខាង​ជើង​ហ្កាហ្សា​នោះ ហើយ​ត្រលប់​មក​ឈរ​ជើង​នៅ​ព្រំដែន​ខាង​ដែនដី​ខ្លួន​វិញ។នេះ​ជា​ ​វាយលុក​ចូល​ក្នុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​លើក​ទីពី​រ​ហើយគិត​ចាប់​តាំងពីសង្គ្រាម​​​អ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស​​បានផ្ទុះ​ឡើងមក ប៉ុន្តែ​ជា​លើក​ទី​មួយ​សម្រាប់​​កងពល​រថក្រោះ​​។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានទទួល​ស្គាល់​ថា​ប្រតិបត្តិការ​ជើង​គោក​មាន​ការ​យឺត​យ៉ាវ​ជាង​ការ​ព្រាង​ទុក​ ដោយ​អ៊ីស្រាអែល​មិន​ទាន់​ដឹង​ច្បាស់​អំពី​​មតិ​សាធារណៈ​របស់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​។ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ អ្នក​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​បាន​ព្រលយ​អំពីមូលហេតុ​ពីរ​គឺ​ បញ្ហា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​ដៃ​ពួក​ហាម៉ាស និង​សំណើ​អាមេរិក​សុំ​ឱ្យ​ពន្យារ​ពេល​សិន​ដើម្បីមាន​ឱកាស​​រៀប​ចំដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​​ប្រព័ន្ធ​ខែល​មីស៊ីល​ការ​ពារ​តំបន់​។ប្រតិបត្តិការ​ជើង​គោក​អ៊ីស្រាអែលជាការ​គិតខុស?តាមការ​ពិត​ទៅ​នោះ ពាក្យ​ព្រមាន​អំពី​ផលវិបាក​នៃ​ការ​វាយប្រហារ​ជើង​គោក​មាន​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ។ ​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​ជុំ​វិញ​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​ផ្លូវគោក​អ៊ីស្រាអែល​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ កំពុង​រីក​ធំធាត់​ក្នុង​រង្វង់​សហគមន៍អន្តរជាតិ។ ​ប្រតិបត្តិការ​​វាយលុក​ជើងគោក​លើ​ហ្កាហ្សាដែល​រង​ការ​បិទ​ខ្ទប់​ទាំង​ស្រុង និង​រង​ការ​ទម្លាក់​គ្រាប់​បែក​ឥត​ឈប់​តាំងពី​២០​ថ្ងៃ​មក​ហើយ នឹង​ជួប​ការ​លំបាក​ស្មុគស្មាញ​ខ្លាំងណាស់​ ព្រោះហ្កាហ្សា​ជា​​ដែន​ដី​​ដ៏​តូច​ មាន​មនុស្ស​រស់​នៅកកកុញ​គ្នា​ខ្លាំង បង្កប់​ដោយ​រូង​ក្រោម​ដី​យ៉ាង​ប្រទាក់​ក្រឡា​ដែល​ពួក​ហាម៉ាស​បាន​ជីក​សម្រាប់​លាក់​ខ្លួន លាក់​អាវុធ​យុទ្ធភ័ណ្ឌ​ និង​មាន​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​ដៃ​ទៀត។នៅ​យប់​មិញ លោកប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ ចូ​បៃដិន បាន​អះអាង​ថា អ៊ីស្រាអែល​មិន​ត្រឹម​តែ​មាន​សិទ្ធិ​ទេ តែត្រូ​វមាន​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​ទៀត ​ក្នុង​ការ​ការពារ​ខ្លួន​។ អ៊ីស្រាអែល​ត្រូវ​ប្រឹង​ឱ្យ​អស់​អំពី​លទ្ធភាពដែល​​ខ្លួនមាន​ទោះ​លំបាកខ្លាំង​​​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ ក្នុង​ការ​ការពារ​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន​ក្នុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ហាម៉ាស​លាក់​ខ្លួន​ពីក្រោយ​ខ្នង​ជន​ស៊ីវិល​ ជា​ទង្វើ​ដ៏​អាក្រក់​ គួរ​ឱ្យស្អប់​ខ្ពើម​ ប៉ុន្តែ​យើង​ចាំបាច់​ត្រូវ​​បញ្ចេញ​សកម្មភាព​​ដោយគោរព​ច្បាប់​សង្គ្រាម។​ នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អូស្ត្រាលី នៅពេល​សាកសង​តាម​ទូរស័ព្ទ​ជាមួយ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ។សម្រាប់​លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល​ម៉ាក្រុង​​ ដែល​កំពុង​ជួប​សមភាគី​អេហ្ស៊ីប​ លោក អាប់ឌែល ហ្វាតា អាល់ស៊ីស៊ី នៅក្រុង​គែរ ​ ជម្រើស​ប្រើ​​ប្រតិបត្តិការ​ជើង​គោក​ ជា​​ការ​គិត​ខុស​ ព្រោះ​វា​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ជនរងគ្រោះ​ជា​ជនស៊ីវិល​ច្រើន​ខ្លាំង​ណាស់ ហើយ​មិន​អាច​ការពារ​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ជា​និរន្តទេ។ ក្នុង​សន្និសីទ​កាសែត​រួម​ជាមួយ​លោក​ម៉ាក្រុង​ លោក​ប្រធានាធិបតី​អេហ្ស៊ីប​ អាល់​ស៊ីស៊ី​បាន​អំពាវនាវដូច​គ្នាឱ្យ​​​អ៊ីស្រាអែល​កុំ​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ជើង​គោក​​លើ​ហ្កាហ្សា។ទន្ទឹម​នឹង​ការ​ប្រកាសគាំទ្រ​​អ៊ីស្រាអែល​ថា​មាន​សិទ្ធិ​​​ការពារ​ខ្លួន​ និង​ស្នើ​ឱ្យ​មាន​សម្ព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ហាម៉ា លោក​ម៉ាក្រុង បាន​ជំរុញ​​ឱ្យ​កិច្ចចរចា​សន្តិភាពដើម្បី​​បង្កើត​រដ្ឋ​ពីរ​អ៊ីស្រាអែល​និង​ប៉ាឡេស្ទីន​​មាន​សន្ទុះ​ឡើង​វិញ។ លោក​បាន​ថែមទាំង​​ប្រកាស​បញ្ជូន​នាវា​យោធាបំពាក់​សេវា​វេជ្ជសាស្ត្រ​​ទៅ​ជួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅហ្កាហ្សា​។ មិនដឹង​ថា​តើ​នាវា ​La Tonnerre ដែល​ទើប​ចាក​ចេញ​ពី​កំពង់​ផែ​បារាំង នឹង​ទៅ​សំចត​នៅកំពង់​ផែ​ហ្កាហ្សា​មួយ​ណា​ទេ​បើ​តំបន់​នេះ​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​បិទ​ខ្ទប់​ពី​សំណាក់​អ៊ីស្រាអែល ទាំង​ស្រុង ទាំង​ផ្លូវ​គោក​ ផ្លូវ​អាកាស​និង​ផ្លូវ​ទឹកនោះ។ បារាំង​ក៏​បាន​បញ្ជូន​សម្ភារៈ​បរិក្ខា​ពេទ្យ​ជា​ជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌​ដល់​ហ្កាហ្សា​តាម​យន្តហោះ​ទៅ​ចុះ​ថត​នៅ​អេហ្ស៊ីប​។ ​ជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌អាច​​ចូល​​ដល់​តំបន់​​ហ្កាហ្សាយ៉ាងតក់ៗ​និង​​ត្រដាប​ត្រដួស​បំផុត។​តើ​អាច​មាន​ការ​ឈប់បាញ់​ ឬ ផ្អាកប្រយុទ្ធ​ដើម្បីមនុស្សធម៌ឬទេ?ក្នុង​ពេល​រង់ចាំ​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ធំជាក់លាក់​ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បន្ត​ផ្លោង​វាយប្រហារ​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ដែល​មាន​ទំហំ​៣៦២គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ​និង​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋប្រជ្រៀត​​រស់​នៅ​ជាង​២លាន​៤សែន​នាក់ ដោយ​គ្មាន​បន្ធូរ​ដៃ​សោះឡើយ។ គ្មាន​ផ្នែក​ណាមួយ​នៃ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ដែល​មាន​សុវត្ថិភាព​​ឡើយ។ ក្នុងមួយ​ថ្ងៃពុធ​ទី ២៥​តុលា​ មាន​មនុស្ស​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​៧០០នាក់​បាន​បង់​ជីវិត​។ នេះ​បើ​តាម​តួលេខ​ផ្តល់​ដោយ​ហាម៉ាស។អគ្គលេខា​ធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​បាន​អំពាវនាវ​តាំង​ពី​ថ្ងៃអង្គារ​​ឱ្យ​មានការ​ឈប់​បាញ់​ដើម្បី​មនុស្សធម៌​ភ្លាម និង​បាន​ថ្កោល​ទោស​រួច​ជា​ស្រេច​​អំពី​ការ​រំលោភ​ច្បាប់​មនុស្ស​ធម៌​យ៉ាង​ច្បាស់​ក្រលែត​​របស់​អ៊ីស្រាអែល​។ ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែល​ក៏​ដូច​ជា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ព្រមទាំង​បណ្តា​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ទៀត មិន​គាំទ្រ​គំនិត​ចង់​ឱ្យ​មាន​ការ​ឈប់​បាញ់​ឡើយ ដោយ​យល់​ថា​​ការ​ឈប់​បាញ់​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ចលនា​ហាម៉ាស​អាច​ឆ្លៀត​យក​ចំណេញ។ម្សិលមិញ​ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​បាន​ច្រាន​ចោល​គម្រោង​សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​ពីរ​ស្នើ​ឡើង​ដោយ​រុស្ស៊ី​និង​អាមេរិក ជុំ​វិញ​សង្គ្រាម​អ៊ីស្រាអែល​និង​ហាម៉ាស​នេះ​។ ខាងសហរដ្ឋ​អាមេរិក គ្រប់​រដ្ឋ​សុទ្ធ​តែមាន​សិទ្ធិការពារ​ខ្លួន​ដូច​គ្នា និង​ចង់​បាន​ត្រឹម​​ឱ្យ​មាន​ការ​ផ្អាក​បាញ់​បន្តិច​ដើម្បី​មនុស្សធម៌ ចំណែក​ខាង​រុស្ស៊ី​វិញ​ចង់​បាន​ការ​ឈប់​បាញ់ភ្លាម​​ដើម្បី​មនុស្សធម៌​ និង​បាន​ថ្កោល​ទោស​ទង្វើ​វាយប្រហារ​ដ៏​អាក្រក់​របស់​ពួក​ហាម៉ាស។ ការ​ផ្អាក​បាញ់​ដើម្បី​មនុស្សធម៌​ ក៏​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​​លើ​តុ​ចរចា​តស៊ូ​មតិនៅ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ដែល​កំពុង​បើក​ជំនួប​កំពូល​របស់ខ្លួន​នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ​ដែរ។​ តែ​ដូច​ទម្លាប់​ អឺរ៉ុបមាន​ប្រវត្តិ​​ប្រេះឆា​គ្នា​ខ្លាំង​ណាស់​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​ដើម​បូព៌ា ដោយ​សមាជិក​ខ្លះ​កាន់ជើង​ប៉ាឡេស្ទីន​ខ្លាំង​ដូច​ជា​អៀរឡង់​ឬអេស្ប៉ាញ ឯ​ខ្លះ​ទៀតមាន​ជា​អាទិ៍​អាល្លឺម៉ង់​និង​អូទ្រីស​​ការពារ​អ៊ីស្រាអែល​​យ៉ាង​មុត​មាំ៕
26/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អ៊ីស្រាអ៊ែលសំរុក​បាញ់​ប្លោងគ្រាប់ ត្រៀម​ចូលហ្កាហ្សា ខណៈជំនួបកំពូលនៅអេហ្ស៊ីប​អំពាវនាវឲ្យឈប់ប្រយុទ្ធ

នៅយប់ថ្ងៃសៅរ៍ ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យ ទី​២២តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានសំរុក​បាញ់ប្លោងគ្រាប់​យ៉ាងច្រើន ទៅលើតំបន់​ហ្កាហ្សាដើម្បីកាត់ផ្តាច់ផ្លូវ និង​បង្កការលំបាក​ដល់ក្រុមហាម៉ា។ ជាប្រតិបត្តិការ​ដែល​តាមការសង្ស័យ គឺ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល កំពុងតែត្រៀមបើក​សមរភូមិ ចូលទៅប្រយុទ្ធដោយ​ផ្ទាល់​នៅក្នុងតំបន់​ហ្កាហ្សា បើទោះបីជាមិនទាន់មានការប្រកាសណាមួយជាផ្លូវការ​។ ក្រុមអាម៉ាសដែលគ្រប់គ្រង​តំបន់ហ្កាហ្សា បានអះអាង​ថា យ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្សស្លាប់​បន្ថែមទៀត ចំនួន​៨០នាក់ ដោយការវាយ​ប្រហារទម្លាក់គ្រាប់​ដ៏ច្រើនសន្ធឹករបស់​អ៊ីស្រាអែល ក្នុងវេលាយប់ថ្ងៃសៅរ៍ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យ​។ យោងតាម​ប្រភពពីអ្នករាយការណ៍​ព័ត៌មានបារាំង AFP ប្រចាំនៅហ្កាហ្សាវិញ បាន​ឲ្យដឹងថា គេឃើញមាន​មីស៊ីល​បានវាយ​ប្រហារនៅចំណុច រ៉ាហ្វា ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា មិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពី​ព្រំដែន​អេហ្ស៊ីប​។ ចំណែកទីក្រុងហ្កាហ្សាស៊ីធី ដែលស្ថិតនៅខាងជើងឯនេះ ក៏គេបានឃើញ​ផ្សែងខ្មៅសន្ធោសន្ធៅដែរ ក្នុងវេលាយប់​។កងទ័ពអ៊ីស្រាអ៊ែល ត្រៀមបើកសមរភូមិចូលក្នុងហ្កាហ្សាកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក Daniel Hagari អ្នកនាំពាក្យ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បាន​បញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅគឺអ៊ីស្រាអែល និង​បន្ថែម​ការវាយ​ប្រហារ ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា។ កម្មវត្ថុនៃការបន្ថែមការ​វាយប្រហារនេះ គឺដើម្បីបង្ក្រាបកម្លាំងរបស់​ក្រុមហាម៉ាសឲ្យទន់ខ្សោយ​ ហើយ​កាត់​បន្ថយ​ហានិភ័យប្រឈម មកលើ​​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅក្នុង​ដំណាក់​កាលបន្ទាប់នៃសង្គ្រាមនេះ​។តាមរយៈសំដីនេះ គឺមានន័យថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលពិតជាមានផែនការ​សំរុកចូលទៅក្នុងតំបន់​ហ្កាហ្សា ដើម្បី​បោសសំអាតសមាជិក​ក្រុមហាម៉ាស ដែលបានចូលមកធ្វើភេរវកម្ម​សម្លាប់មនុស្សយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុត នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា។​ យ៉ាងណាមិញ រូបភាពវីដេអូជាច្រើន ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយ​នេះ បានបង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ អំពី​ការ​រៀបចំ​ប្រមូលទ័ព រួមទាំងរថក្រោះផង បញ្ជូន​ទៅ​ក្បែរតំបន់ហ្កាហ្សា និង​ការហ្វឹកហាត់ទាហានអ៊ីស្រាអែល ត្រៀមលក្ខណៈប្រយុទ្ធដោយផ្ទាល់​ ក្នុងលក្ខខណ្ឌភូមិសាស្ត្រតំបន់ហ្កាហ្សា។ទោះជាយ៉ាងណា មិនទាន់​មានបញ្ជាក់​ផ្លូវការ​ពីក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែលទេ ថា​ដំណាក់​កាលបន្ទាប់គឺជាអ្វី​។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក Herzi Halevi នាយសេនាធិការកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានប្រកាស​កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​នឹងចូលទៅក្នុងហ្កាហ្សា ក្នុង​ក្របខណ្ឌកម្មវត្ថុបេសកកម្ម​ ដែលសំដៅ​កំទេច​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​របស់ពួកភេរវកម្ម​ហាម៉ាស ហើយកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើប្រតិបត្តិការនេះ ប្រកបដោយ​ភាព​ជំនាញ​បំផុត​។ក្រៅពីសមរភូមិហ្កាហ្សា នៅភាគខាងជើងអ៊ីស្រាអែលឯណោះ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបាន​បាញ់គ្រាប់​ឆ្លងឆ្លើយជាមួយ​ក្រុមហេបូឡាលីបង់ ដែល​ជាកូនចៅរបស់អ៊ីរ៉ង់។ អ៊ីស្រាអែលបានជម្លៀសប្រជាជនខ្លួន ចេញពីតំបន់​ក្បែរព្រំដែន ដើម្បីបង្ការគ្រោះថា្នក់ ក្នុងករណី​ក្រុមហេសបូឡាបើកការប្រយុទ្ធ​។ លោក Jonathan Conricus អ្នកនាំពាក្យ​ម្នាក់ទៀតរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានគំរាមទុកជាមុននៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យថា​ ក្រុមហេសបូឡា កំពុងតែនាំប្រទេស​​​លីបង់​ឲ្យចូលមកក្នុងសង្គ្រាម ដោយ​គ្មានបានចំណេញអ្វីទាំងអស់ គឺមាន​តែខាតបង់​។ ដោយឡែកនៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យដែរ បើ​តាមប្រភពពីបណ្តាញព័ត៌មានផ្លូវការ​ស៊ីរី គឺកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានបាញ់មីស៊ីលទៅលើព្រលានយន្តហោះក្រុងដាម៉ាស និងព្រលាន​នៅក្រុងអាឡេប បង្កការខូចខាតយ៉ាងដំណំ និងត្រូវ​បិទដំណើរការបណ្តោះអាសន្ន​។​ តាមការសង្ស័យ អ៊ីស្រាអែល​អាចវាយ​ប្រហារដើម្បីបិទផ្លូវ​ កុំឲ្យមានការបញ្ជូនគ្រឿងសព្វាវុធរបស់អ៊ីរ៉ង់។ ​អាមេរិកបង្កើនការ​​ប្រុងប្រៀបកម្លាំង នៅដើមបូព៌ាកាលពីល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក Lloyd Austin បានចេញលិខិតប្រកាសមួយ ដោយ​បាន​បញ្ជាក់ថា​ កងទ័ពអាមេរិកនឹង​ចាប់ផ្តើមត្រៀមកម្លាំង ព្រមទាំងគ្រឿងសព្វាវុធ នៅតំបន់​ដើមបូព៌ា ដោយសារតែសង្កេតឃើញ អំពី​សកម្មភាពគួរឲ្យ​បារម្ភខ្លាំងឡើង របស់អ៊ីរ៉ង់ និងបក្សពួក​។ យោងតាមលិខិតនេះ អាមេរិក​នឹងដាក់ពង្រាយ ប្រព័ន្ធខែល​មីស៊ីលការពារ​ផ្លូវអាកាស កំពស់ខ្ពស់ THAAD ព្រមទាំងប្រព័ន្ធមីស៊ីល​ Patriot នៅក្នុងតំបន់នេះ​។ បន្ថែមពីនេះ អាមេរិកនឹងបញ្ជូនកម្លាំងទ័ពទៅបន្ថែម ដើម្បីត្រៀម និង​បង្កើន​សមត្ថភាព​ប្រតិកម្ម​ឲ្យ​បានខ្ពស់ និងឆាប់​រហស័បំផុត ក្នុងករណីចាំបាច់​។​ដោយ​មិនបញ្ជាក់ថានឹងបញ្ជូន​កម្លាំងទៅ​បន្ថែម​ប៉ុន្មាន​នាក់ លោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក បានឲ្យដឹងថា ការសម្រេចនេះ​គឺបន្ទាប់ពីបាន​ពិគ្រោះគ្នាជាមួយ​លោក​ប្រធានាធិបតីចូ បៃដិន។ កម្មវត្ថុនៃ​ការពង្រឹងកម្លាំងរបស់អាមេរិកនេះ គឺដើម្បី​ចូលរួម​កំញើញ​សំឡុត កុំ​ឲ្យ​ភាគីផ្សេងទៀតបើកសមរភូមិ​ថ្មី ធ្វើ​ឲ្យតំបន់ដើមបូព៌ាត្រូវផ្ទុះឆេះក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមទាំងស្រុង។ លោក​បានបន្ថែមទៀតថា អាមេរិកនឹងតាមដានពិនិត្យស្ថានការណ៍ជានិច្ច ដើម្បី​វាយតម្លៃការប្រឈម ហើយ​អាចដាក់​បន្ថែកកម្លាំងថែមទៀត ប្រសិនបើចាំបាច់ ដើម្បីការពារអ៊ីស្រាអែលផង និងដើម្បី​ការពារ​តំបន់ដើម​បូព៌ាទាំងមូល​។​ជំនួបកំពូល “ដើម្បីសន្តិភាព” គ្មានលទ្ធផលគួរបញ្ជាក់ថា លទ្ធភាពដែលអាចផ្ទុះសង្គ្រាម​ឆេះរាលដាលទូទាំងតំបន់ដើមបូព៌ា គឺជាអ្វីដែលគេព្រួយបារម្ភបំផុត​។ លោក​ប្រធានាធិបតី​អេហ្ស៊ី ហ្វាតា អាល់ស៊ីស៊ី បាន​ផ្តួចផ្តើមគំនិត​រៀបចំជំនួបកំពូល​មួយ នៅទីក្រុងគែរ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី​២១តុលា ដោយ​មានវត្តមាន​តំណាង​ប្រទេស​សម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ជាច្រើនប្រទេស បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប ហ្សកដានី តំណាងអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន ព្រមទាំងតំណាង​ចិន រុស្ស៊ី និងអាមេរិកផងដែរ​។បើទោះបីភាគីចូលរួមទាំងអស់ ហាក់​បាន​បង្ហាញ​ឆន្ទៈដូចគ្នា ក្នុងការអំពាវនាវ ឲ្យ​មាន​ឈប់បាញ់នៅតំបន់ហ្កាហ្សា ដើម្បីបិទបញ្ចក់សោកនាដកម្ម​ស្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន តែទីបំផុត គឺគ្មានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នា នៅក្រោយ​ជំនួប​កំពូលនេះទេ។ ផ្អែកតាមមន្ត្រីទូតប្រទេសអារ៉ាប់ គឺមានចំណុចខ្ទាស់​២ចំណុច ដែលក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចបានទាមទារ​ត្រូវតែសរសេរនៅក្នុងលិខិត​ប្រកាសរួមចុងក្រោយ​។ ចំណុចទី១ គឺក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចបានទាមទារថា ត្រូវតែ​សរសេរថ្កោលទោសឲ្យ​បានច្បាស់ៗ ទៅលើការវាយ​ប្រហារភេរវកម្ម​ដ៏សាហាវព្រៃផ្សៃ ដែលក្រុមហាម៉ាសបានធ្វើទៅ​ជនស៊ីវីលនៅក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា ដែលមានមនុស្សស្លាប់ទាំងអស់​ ១៤០០នាក់។​ ចំណុចទី២ដែលគេបានដាក់កំហិត គឺការប្រកាសទាមទារ​ឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស ត្រូវតែដោះលែងដោយ​គ្មានលក្ខខណ្ឌ នូវចំណាប់ខ្មាំងទាំងជាង​២០០នាក់ ដែលក្រុមនេះបានចាប់យកទៅ។ ការទាមទារទាំង​២ចំណុចនេះ ត្រូវបាន​ក្រុម​ប្រទេសអារ៉ាប់បដិសេធ មិនព្រមសរសេរនៅ​ក្នុង​លិខិតប្រកាសរួមទេ​។បានឃើញលទ្ធផលបរាជ័យនៃជំនួបកំពូលនេះ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអ៊ីស្រាអែល បានប្រតិកម្មថា វាគួរឲ្យសោកស្តាយណាស់ ដែល​អំពើដ៏​ព្រៃផ្សៃធ្វើឡើងដោយ​ក្រុម​ហាម៉ាស ដល់ថ្នាក់នេះហើយ ក៏នៅតែប្រទេសខ្លះ គ្មានសេចក្តីក្លាហានចាត់ទុកវាថាជាអំពើភេរវកម្ម​។ លោក​បន្តថា អ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើអ្វីដែលខ្លួនត្រូវធ្វើ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុម​ភេរវកម្មនេះ ហើយសង្ឃឹមថាពិភពលោក ​នឹងទទួលស្គាល់អំពី​ភាពត្រឹមត្រូវ​នៃការប្រយុទ្ធរបស់​អ៊ីស្រាអែល​។នៅក្នុងពេលបើកកិច្ច​​ប្រជុំ លោកអគ្គលេខធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថា គ្រប់គ្នា​ត្រូវតែ​ធ្វើអ្វីម៉្យាងនៅពេលនេះ ដើម្បី​បិទបញ្ចប់​សោកនាដកម្ម​នៅហ្សាហ្សា ដែលមានមនុស្សស្លាប់ជាង៤ពាន់នាក់​ហើយ ក្នុងរយៈពេល​២សប្តាហ៍​មកនេះ។ ថ្លែងក្នុងន័យ​ថ្លឹងថ្លែងដោយ​មិនកាន់ជើងខាងណា លោក​អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បាន​រំលឹកអំពីបរិបទនៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីន ប្រមាណ​៦០ឆ្នាំជាងមកហើយ ហើយដែលបញ្ហា​បានរីកធំឡើងៗ ដោយសារតែអ៊ីស្រាអែលបានពង្រីក​ការ​ដាក់អាណានិគមលើទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន​។​ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ហេតុផលទាំងអស់នេះ វាមិនអាច​មកលុបលើអំពើដ៏សាហាវយង់ឃ្នងរបស់ពួកអាម៉ាស ដែលបានធ្វើកាលពីថ្ងៃទី​៧តុលា​ឡើយ​។​លោក​ម៉ាសមូដ អាបាស ប្រមុខដឹកនាំអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន ដែល​បាត់​មាត់ស្ងាត់ឈឹង​២សប្តាហ៍​មកហើយក្រោយ​ការផ្ទុះសង្គ្រាមនេះ បានឆ្លើយតបភ្លាមៗនៅក្នុងអង្គប្រជុំថា ត្រូវតែ​រំលឹកប្រាប់អ៊ីស្រាអែលផង ថាត្រូវតែ​បិទបញ្ចក់ការដាក់អាណានិគមលើទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន ហើយត្រូវតែ​ស្វែងរកដំណោះស្រាយ​ បង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនស្មើភាពគ្នាជាមួយអ៊ីស្រាអែល។ ព្រះចៅអាប់ដាឡាទី​២ របស់ហ្សកដានីវិញ បានថ្លែងថា ជីវិតប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនក៏មានតម្លៃ​ស្មើជីវិតជនជាតិ​​អ៊ីស្រាអែលដែរ។ស្បៀងចូលបាន​តែ២០រថយន្ត ច្រករ៉ាហ្វាត្រូវបិទវិញ​យោងតាមប្រភពព័ត៌មានចុងក្រោយនៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យទី​២២តុលា ច្រករ៉ាហ្វា ដែលបានបើក​កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ អនុញ្ញាតឲ្យរថយន្តដឹកស្បៀងចូលចំនួន​២០គ្រឿងនោះ បានបិទជិតឈឹងទៅវិញហើយ​។ ជំនួយមនុស្ស​ធម៌ក្នុងរថយន្តដឹកទាំង២០គ្រឿង ដែលបានចូលហ្កាហ្សាកាលពីម្សិលមិញនេះ គឺ​មានទំហំត្រឹមតែ​៤%ប៉ុណ្ណោះ នៃការ​នាំចូលទំនិញប្រចាំថ្ងៃរបស់ហ្កាហ្សា កាលពីមិនផ្ទុះសង្គ្រាម។ផ្អែកតាមការិយាល័យ​កិច្ចការ​មនុស្សធម៌នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺគេត្រូវការស្បៀងអាហារចំនួន​យ៉ាងហោច​១០០កុងទឺន័រ ជារៀងរាល់ថ្ងៃទើបគ្រប់​តម្រូវការប្រជាជនហ្កាហ្សា ប្រមាណ​២លាន៤សែននាក់។ ក្រៅពីគ្មានទឹកបរិភោគ គ្មានចំណីអាហារ ប្រជាជនហ្កាហ្សា ត្រូវការជាចាំបាច់ នូវ​ថ្នាំ​ពេទ្យ និងបរិក្ខាចាំបាច់ ដើម្បី​ព្យាបាលសង្គ្រោះអ្នករបួស​។​តែ​យ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគីអ៊ីស្រាអែលបានបង្ហាញការប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត ទាក់ទិននឹងបើក​ផ្លូវឲ្យរថយន្តដឹកស្បៀងចូលហ្កាហ្សានេះ។​ ទីមួយ ភាគីអ៊ីស្រាអែលសង្ស័យថារថយន្តទាំងនោះអាចដឹក​អាវុធនិងសម្ភារៈទៅឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស។ ហើយមួយវិញទៀត ស្បៀងទាំងនោះមិនប្រាកដថាបានទៅដល់ដៃប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនទេ គឺក្រុមហាម៉ាសនឹងប្រមូលទុកសម្រាប់តែគ្នាគេតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បី​រៀបកម្លាំងប្រយុទ្ធតទៅទៀត៕
22/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សង្គ្រាម​អ៊ីស្រាអែល-​ហាម៉ាស៖ ​វិបត្តិ​ចំណាប់​ខ្មាំងរំពឹង​​លើ​ប្រទេសកាតា?

ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​ដោះលែងចំណាប់​ខ្មាំង​ជាតិ​អាមេរិក​ពីរ​រូប​នៅល្ងាច​ថ្ងៃ​សុក្រ​ទី​២០​តុលា​២០២៣។ តើ​នេះ​ជា​ពន្លឺ​នៃ​ក្តី​សង្ឃឹម​សម្រាប់​ចំណាប់​ខ្មាំង​ជាង​ពីររយ​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​កណ្តាប់​ដៃ​ពួក​ហាម៉ាស​នៅ​ហ្កាហ្សាឬ? នៅថ្ងៃ​សុក្រ​ទី​២០​តុលានេះ​​ ចលនា​ហាម៉ាស​បានដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំងជាតិ​អាមេរិក​ភេទ​ស្រី​​ពីរ​នាក់។​ ​​ក្រុម​កាកបាទ​ក្រហមបាន​ទទួល​​ម្តាយ​និង​កូន​នៅ​ព្រំ​ដែន​ និង​ជូន​ដំណើរ​មក​ដល់​អ៊ីស្រាអែល​។​ ម្តាយ​និង​កូន​ Judith និង​ Nathalie Raanan ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ពីរ​នាក់​ដំបូង​ដែល​បាន​ទទួល​ការ​ដោះលែង ដោយ​មាន​ការ​​បញ្ជាក់​ច្បាស់​លាស់​​ ​ពី​សំណាក់​ក្រុម​ហាម៉ាស និង​អ៊ីស្រាអែល។នៅក្នុង​​​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍ លោកប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ ចូ បៃដិន បាន​​សម្តែង​ក្តី​អំណរ​រីករាយ​ នៅពេល​បាន​ឃើញ​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ពីរ​រូប​នេះ​បាន​ទទួល​សេរីភាព​វិញ។ លោកប្រធានាធិបតី​ក៏​ឆ្លៀត​ថ្លែង​អំណរ​គុណ​កាតា​និងអ៊ីស្រាអែលដែល​បាន​ដើរ​តួ​ក្នុង​​​ប្រតិបត្តិការស្វែង​រក​សេរីភាព​ឱ្យ​​ចំណាប់​ខ្មាំង​នេះ​ និង​បាន​សន្យា​ថា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​មិន​បញ្ឈប់​​​កិច្ចខិត​ខំប្រឹងប្រែង​របស់​ខ្លួនទេ​ដរាប​ណា​មិន​ទាន់អាច​​នាំ​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ទាំង​អស់​​ឱ្យ​ត្រលប់​មក​ផ្ទះ​វិញបាន។តើ​ហាម៉ាស​នៅ​មាន​ចំណាប់​ខ្មាំង​ប៉ុន្មាន​នាក់​ក្នុង​ដៃ?វ៉ាស៊ីនតោន​មិន​បញ្ជាក់​ថា​​តើ​មាន​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ប៉ុន្មាន​នាក់​កំពុង​ជាប់​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​របស់​ពួក​ចលនា​ហាម៉ាស​ទេ។ ប៉ុន្តែបើ​តាម​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល មាន​ជន​ស៊ីវិល​​និង​ទាហាន​សរុប​ប្រមាណ​២០៣​នាក់ ដែល​ត្រូវពួក​កម្មង់ដូ​ហាម៉ាស​ចាប់​ជំរិត និង​នាំ​យក​ទៅ​ឃុំ​នៅ​​តំបន់​ហ្កាហ្សា នៅពេល​ពួក​គេ​ចូល​វាយ​លុក​ក្នុង​តំបន់​ភាគ​ខាង​ត្បូង​អ៊ីស្រាអែល​កាលពី​ថ្ងៃទី ៧​តុលា។ដូច្នេះ​ នៅ​មាន​ចំណាប់​ខ្មាំង​២០១​នាក់​ទៀត​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​កណ្តាប់​ដៃ​ពួក​ហាម៉ាស។ ជាង​២០នាក់​ប្រហែល​​ជា​ក្មេង​មិន​ទាន់​ពេញ​វ័យ និង​ប្រមាណ​ពី​១០​ទៅ​២០នាក់​ជា​មនុស្ស​ចំណាស់​អាយុ​លើស​៦០ឆ្នាំ។ ពួកគេ​មាន​សញ្ជាតិ​ផ្សេងៗ​គ្នា​ (២២​សញ្ជាតិ) ក្នុង​នោះ​ប្រហែល​១០នាក់​ជា​ជនជាតិ​អាមេរិក​ យ៉ាង​ហោច​៧នាក់​ជា​ជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ និង​៨នាក់​ជា​ជនជាតិ​អាហ្សង់ទីន។ ខាង​បារាំងអាច​មាន​ដល់​៧នាក់​ដែរ។ ​មាន​ព័ត៌មាន​ប្រាកដជាក់​ថា​ មានពលរដ្ឋ​​បារាំង​ម្នាក់​ត្រូវ​បាន​ពួក​ហាម៉ាស​ចាប់ទៅ​ហ្កាហ្សា​ និង​៦នាក់​ផ្សេង​ទៀត ទំនង​ជាប់​ជា​​ចំណាប់​ខ្មាំងរបស់​ពួក​ហាម៉ាស​ដែរ តែ​មិន​ច្បាស់​។ នេះ​បើ​តាម​ការ​អះអាង​របស់​លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល​ ម៉ាក្រុង។​ពីរសប្តាហ៍​ក្រោយ​ហេតុការណ៍​ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​យល់​ថា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ភាគ​ច្រើន​​នៅ​មាន​ជីវិត​ទេ​។ ឯ​ចំណែក​ខាង​ហាម៉ាស បាន​និយាយ​ថា​មាន​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​ដៃ​ប្រមាណ​ពី​២០០​ទៅ​២៥០នាក់ ក្នុង​នោះ​២២​នាក់​បាន​ស្លាប់​ដោយ​គ្រាប់​ផ្លោង​វាយប្រហាររបស់​អ៊ីស្រាអែល។សង្គ្រាម​រវាង​អ៊ីស្រាអែល​និង​ចលនា​ហាម៉ាស​របស់​ប៉ាឡេស្ទីន​ ដែល​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ការ​វាយឆ្មក់​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​កាលពី​ថ្ងៃទី ៧​តុលា បាន​ឈាន​ចូល​ដល់​សប្តាហ៍ទីបី។ ក្នុង​យប់​ថ្ងៃ​សុក្រ​ឆ្លង​មក​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ២១​តុលា​នេះ យោធា​អ៊ីស្រាអែលនៅ​តែ​​បន្ត​វាយប្រហារ​ជញ្ជ្រុំ​លើតំបន់​ហ្កាហ្សា​ ដោយ​ដៅ​លើ​​ទីតាំង​ជា​ទី​បញ្ជាការដ្ឋាន​ ជា​កន្លែងបាញ់​បង្ហោះ​មីស៊ីល​ប្រឆាំង​រថក្រោះ និង​រចនា​សម្ព័ន្ធ​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​ចលនា​ហាម៉ាស​ ព្រមទាំង​ដៅ​បាញ់​ក្រុម​ខ្មាន់​កាំភ្លើង​និង​អ្នក​សង្កេត​ការណ៍​ដែល​លាក់​ខ្លួន​នៅ​តាម​អគារ​នានា។តើ​អ៊ីស្រាអែល​មាន​ប្រតិបត្តិការ​សង្គ្រោះ​ចំណាប់​ខ្មាំង​យ៉ាង​ណា?យោធា​អ៊ីស្រាអែល​ផ្តើម​ប្រតិបត្តិការ​ដំបូងនៅ​លើ​ដែន​ដី​ប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បី​រក​និង​សម្គាល់​ទីតាំង​ដែល​មាន​​សាកសព​​មនុស្ស​ស្លាប់​នៅ​ជិត​​ តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ហើយ​គឺ​ភ្នាក់ងារ​ចារកិច្ច​របស់​ ​យោធា​ ដឹកនាំ​ដោយ​ឧត្តម​សេនីយ៍​ Nitzan Alon ជា​អ្នក​ទទួល​បន្ទុក​ប្រតិបត្តិការ​សង្គ្រោះ​ចំណាប់​ខ្មាំង។​ ក្រុម​នេះ​មាន​ទម្រង់​ជា​​ក្រុម​ការងារ​កូនកាត់​ផ្សំ​ដោយ​ក្រុម​អ្នក​ស្ម័គ្រ​ចិត្តចម្រុះ​​រាប់​ពាន់​នាក់ បូក​នឹង​ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​សង្គម​ស៊ីវិល ព្រមទាំង​ទ័ព​បម្រុង​​នៃកង​ចារកិច្ច​៨២០០​ដ៏​ល្បី​ ជួយ​យោធា​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ជំរឿន​និង​កំណត់ទីតាំង​ចំណាប់​ខ្មាំង​។ អ៊ីស្រាអែល​មាន​ក្រុម​ទ័ព​ជើង​ឆើត​ ដែល​គេ​ចាត់ទុក​ជា​ក្រុម​មាន​សមត្ថភាព​ខ្ពស់​អាច​ចេញ​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍​សង្គ្រោះ​​ជន​ជាប់​ចំណាប់​ថ្នូរ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ទៀត។ ប៉ុន្តែ​បញ្ហា​ចម្បង​ខ្លាំងគឺ ក្នុង​ពេល​​កំពុង​មាន​ប្រតិបត្តិការ​វាយ​ប្រហារ​ បាញ់​ផ្លោង​ យ៉ាង​សន្ធាប់​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ដូច្នេះ ការ​កំណត់​ទីតាំង​លាក់​ចំណាប់​ខ្មាំងត្រូវ​ជួប​ការ​លំបាក​ខ្លាំង​។ ម្យ៉ាង​ទៀត ពួក​ហាម៉ាស​ ​ល្បី​ខាង​ចាប់​ចំណាប់​ថ្នូរ​​ជា​​ប្រព័ន្ធដែល​គ្រប់​គ្រង​ដោយ​ក្រុមផ្សេងៗ​ជា​ច្រើន​ទៀតណាស់​។​ សូម្បី​តែ​ចលនា​ហាម៉ាសខ្លួន​ផ្ទាល់​ក៏​មិន​ដឹង​អស់​ និង​ត្រួត​ត្រា​បាន​គ្រប់​ក្រុម​ជា​អ្នក​ចាប់ជំរិត​ផង។តើ​មាន​ចរន្ត​​ចរចា​អន្តរជាតិ​រំដោះ​ចំណាប់​ថ្នូរ​ដែរ​ឬទេ?ប្រទេស​ដែល​មាន​ពលរដ្ឋ​ជាប់​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​ដៃ​ហាម៉ាស​ច្រើន ដូច​យ៉ាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ​អង់គ្លេស​ ឬ​បារាំង ​កំពុង​​សកម្ម​ចរចា ដោយ​សម្ងាត់​ដើម្បីរំដោះ​ពលរដ្ឋ​មក​វិញ​ បើ​ទោះបី​ជា​ផ្លូវការ​ពួក​គេ​ផ្តល់​អាទិភាព​ឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ជា​អ្នក​ចេញ​មុខ​ដោះស្រាយ​ក៏​ដោយ។ សេណារីយ៉ូ​​ដែល​គេ​លើក​ឡើង​ច្រើន​ជាង​គេ​នោះ​ គឺ​ការ​ចរចា​ដោះដូរ​ចំណាប់ខ្មាំង​ជា​ថ្នូរ​នឹង​ផ្តល់​ជំនួយ​បន្ទាន់​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ហ្កាហ្សា​ដែល​រង​ការ​បិទ​ខ្ទប់​ទាំង​ស្រុង​ហើយ ត្រូវ​រង​ការ​វាយប្រហារ​ផ្លូវ​អាកាស​រាល់​យប់​ ព្រមទាំង​រង​ការ​គំរាមកំហែង​វាយលុក​ផ្លូវ​គោក​ទៀត។អ្នក​នាំពាក្យ​ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​ប្រកាស​ថា​ការ​ដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំង​​ត្រូវ​ធ្វើ​ទៅ​តាម​ស្ថានការណ៍។ មាន​ន័យ​ថា គ្មាន​ទេ​ការ​ចរចា​ជា​សមូហភាព​សម្រាប់​ដោះលែង​អ្នក​ទោស​ទាំង​ជាង​២០០នាក់​ក្នុង​ពេល​តែ​មួយ​នោះ។ នេះ​បើ​តាម​ការ​វិភាគ​របស់លោក Hasni Abidi ​នាយក​មជ្ឈមណ្ឌល​សិក្សា​និង​ស្រាវជ្រាវ​ពិភពលោក​អារ៉ាប់​និង​មេឌីទែរាណេ​ នៅ​ក្រុង​ហ្សឺណែវ ដោយ​បន្ថែម​ថា​ ប្រទេស​នីមួយៗ​ត្រូវ​តែ​ចរចា​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ដើម្បី​សេរីភាព​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ តាម​រយៈ​អន្តរការី​ដែល​គ្មាន​នរណា​ក្រៅ​ពី​ កាតា អេហ្ស៊ីប និង​តួកគីឡើយ។ អន្តរការី​ដ៏​​មាន​សក្តានុពល​ជាង​គេ​បំផុត គឺ​មាន​តែ​អ្នក​ដែល​ធ្លាប់​មាន​ប្រវត្តិ​ទំនាក់ទំនង​យូរ​អង្វែង​ជាមួយ​ក្រុម​ហាម៉ាស ទើប​អាច​មាន​ទឹក​មាត់​​និយាយ​ជា​មួយ​មេដឹកនាំ​ចលនា​នេះបាន។វិបត្តិ​​ចំណាប់​ខ្មាំង​ហាម៉ាស​អាស្រ័យ​លើ​កាតា​?ឥលូវ​គ្រប់​គ្នា​កំពុង​បង្វែរ​ភ្នែក​ទៅ​រក​កាតា ព្រោះ​ការ​ដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំង​ជាតិ​អាមេរិក​ពីរ​នាក់​នេះ ជា​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ចរចា​របស់​តាកា។ ជា​ប្រទេស​ដ៏​តូច​តែ​មាន​សមត្ថភាព​និយាយ​ជាមួយ​គ្រប់​ភាគី​ទាំងអស់​នៅក្នុង​តំបន់។ បើ​តាម​លោក ហាស្នី​ អាប៊ីឌី​ដដែល កាតា​ជា​អន្តរការី​ដ៏ប្រាកដប្រជា​បំផុត អាច​ទៅនិយាយ​ចរចា​ពេល​ណា​ក៏​បាន។ រាជាណាចក្រ​ប្រេងកាត​នេះ ស្គាល់ចលនា​​ហាម៉ាស​ច្បាស់​ណាស់ និង​ជាម្ចាស់​​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​​ដ៏​ភក្តី​បំផុត​។ ដូហា​ដែល​ឱ្យដី​​ហាម៉ាស​បើក​ការិយាល័យ​នយោបាយ​​តាំងពី​ជាង​១០ឆ្នាំ​មក​ហើយនោះ ទទួល​បាន​ការ​គោរព​រាប់​អាន​ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ (សម្ព័ន្ធ​មិត្តដ៏​ស្មោះ​ស័្មគ្រ​​របស់អ៊ីស្រាអែល) តាម​រយៈ​ការ​អនុញ្ញា​តឱ្យ​​អាមេរិក​មាន​​មូលដ្ឋានទ័ព​ក្នុង​តំបន់។ដោយ​ឡែក​ តាកាបានក្លាយ​ជា​ជំនាញ​ផ្នែក​រំដោះ​ចំណាប់​ខ្មាំង​ទៅហើយ។ ការ​ដោះលែងអ្នក​ទោស​អាមេរិក​នៅ​អ៊ីរ៉ង់​កាលពី​ថ្មីៗ​នេះ​ក៏​ជា​ស្នាដៃ​របស់​កាតា​ដែរ។ ក្នុងអតីតកាល កាតា​បាន​ផ្តល់​ឱកាស​ឱ្យពួកតាលីបង់​មាន​ការិយាល័យ​នៅ​ដូហា​ និង​ជួយ​ជ្រុំ​ជ្រែង​ចរចា​រហូត​អាមេរិក​ព្រមដក​ទ័ព​ចេញ​ពី​អាហ្វហ្កានីស្ថាន​កាលពី​ឆ្នាំ​២០២១​។ ដូច្នេះ​វា​មិន​មែន​ជាចម្លែក​ទេ ដែល​បេសកជន​​បារាំង ឬ​ប្រមុខ​ការ​ទូត​អាមេរិក​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​កាតា​ក្នុង​សប្តាហ៍​កន្លង​ទៅ​ថ្មីៗ​នេះ​នោះ។ កាតា​កំពុង​លេង​ល្បែង​មុខ​ពីរ គឺអាច​​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ជាមួយ​ក្រុម​ភេវនិយម ហើយ​​ក្រុម​បស្ចិម​លោកខ្លះ​ត្រូវ​ដឹង​គុណកាតា​ទៀត។ក្រៅ​ពី​កាតា និង​អេហ្ស៊ីប ​ដែល​មាន​ប្រវត្តិ​ជា​អ្នក​ចរចា​ឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល​និង​ហាម៉ាស ប្រធានាធិបតី​តួកគី​​ក៏​អាច​ដើរ​តួ​បាន​ល្អ​ដែរ​ ដោយអះអាង​ថា​បាន​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ចលនា​ប្រដាប់​អាវុធ​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែរ។ កាកបាទក្រហម​CICR ប្រចាំ​តំបន់​ដើម​បូព៌ា ដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​គ្រួសារ​របស់​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក៏តាំង​ខ្លួន​ជាអន្តរការី​អព្យាក្រិត្យ​ និង​​បាន​ជជែក​​ជាមួយ​ពួកហាម៉ាស​ដើម្បី​សម្រួល​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្រាស័្រយ​ទាក់ទង​រវាង​ចំណាប់​ខ្មាំង​និង​សមាជិក​គ្រួសារ ក៏​ដូច​ជា​សម្រួល​ដល់​ការ​ដោះលែង​អ្នក​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង៕​
21/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បោះឆ្នោត​សភា​ប៉ូឡូញ៖ សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​និយមអឺរ៉ុបបានជ័យជំនះ និងបើកទំព័រនយោបាយ​ថ្មី

ជំនោរថ្មី​កំពុងតែបោក​បក់​ មកលើ​នយោបាយ​ប៉ូឡូញ តាមរយៈ​ការបោះឆ្នោតសភា កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ទី១៥តុលា។ យោងតាម​លទ្ធផល​បឋម គណបក្សស្តាំអភិរក្សនិយម​មានទំនោរប្រឆាំងអឺរ៉ុប ដែលដឹកនាំប៉ូឡូញប្រមាណ​៨ឆ្នាំមកហើយ​នោះ បាន​បាត់បង់​សំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាហើយ។ ចំណែក​សម្ព័ន្ធបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យនិ​ងកណ្តាលនិយម ដែលមានទំនោរនិយមអឺរ៉ុប កំពុងតែឈានទៅមានជ័យជំនះ អាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះបាន​​។ ទំនោរនយោបាយ​ប្រជាធិបតេយ្យ​និង​កណ្តាល​និយម​ ដែលនឹងមកដឹកនាំប៉ូឡូញ បានធ្វើឲ្យសហភាព​​​អឺរ៉ុប និង​​ជាពិសេសគឺ​អ៊ុយក្រែន​ បានធូរទ្រូង ខណៈក្រុមបក្ស​នយោបាយ​ស្តាំនិយមជ្រុល បានបង្ហាញ​ការ​ជំទាស់កាន់តែខ្លាំង​ ទៅលើ​​កម្លាំងសាមគ្គីរួមរបស់អឺរ៉ុប នៅក្នុងការបន្ត​​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​។បក្សស្តាំនិយម​បាត់បង់សំឡេងភាគច្រើន​ក្នុងសភា​ផ្អែកតាមលទ្ធផល​បឋម ភ្លាមៗក្រោយ​ចប់ការបោះឆ្នោត​ ចេញផ្សាយ​ដោយ​បណ្តាញ​ព័ត៌មាន Polsat News នៅយប់​ថ្ងៃអាទិត្យទី​១៥តុលា គឺ​គណបក្ស​ស្តាំអភិរក្ស​និយម​ PiS ដែល​ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល​ប៉ូឡូញ ៨ឆ្នាំមកហើយនោះ បាន​ទទួលសំឡេងឆ្នោត​នាំមុខ​គេ ប្រមាណ​៣៦,៦%។ តែយ៉ាងណា ជាមួយ​នឹងសំឡេងឆ្នោតនេះ គឺ​បក្ស PiS របស់​លោក Jaroslaw Kaczynski អាចបាន​អាសនៈក្នុងសភា ចំនួន​តែ​១៩៨អាសនៈទេ ពោល​គឺមិនគ្រប់​២៣១អាសនៈ ដែលជាសំឡេងភាគច្រើន​។ ចំណែក​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់​បក្ស PiS ក៏បានចាញ់ក្រែលដែរ បានសំឡេងឆ្នោ​ត​ប្រមាណ​តែ​៦,៤% ដែលស្មើនឹង១៤អាសនៈ។​ចំណែកគណបក្ស​សម្ព័ន្ធពលរដ្ឋ (KO) ដែលដឹកនាំដោយ​លោកដូណាល់ ទូសក៍ អតីតប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប បានទទួលជ័យជំនះលេខរៀងទី២ ជាមួយនឹងសំឡេងឆ្នោត​ប្រមាណ​៣១%។ លេខរៀងទី៣ គឺបានទៅលើ​បក្សកណ្តាលនិយម បានសំឡេងឆ្នោត ១៣,៥% ខណៈគណបក្សឆ្វេងនិយមថ្មី បាន​សំឡេងឆ្នោត ៨,៦%។ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​និយមទាំងបីនេះ អាចនឹងចងក្រងគ្នាជាសម្ព័ន្ធ បាន​ចំនួនអាសនៈសរុបប្រមាណ​២៤៨អាសនៈ ដើម្បី​ឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ​។​ថ្លែងទៅកាន់សមាជិកសមាជិកា កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ លោក ដូណាល់ ទូសក៍ បាន​លើកឡើងថា លោកធ្វើនយោបាយ​ច្រើនឆ្នាំមកហើយ តែមិនដែលសប្បាយចិត្តដូចពេលនេះទេ។ លោកដូណាល់ ទូសក៍ ដែល​គេរំពឹងថានឹងក្លាយជាអនាគតនាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ូឡូញ បានអះអាងថា ថ្ងៃនេះជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់ប៉ូឡូញ ព្រោះវានឹងបិទបញ្ចប់ ទំព័រ​អំណាចនយោបាយ​ដឹកនាំដោយ​ពួកស្តាំនិយមជ្រុល។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅ​មានឧបសគ្គច្រើនទៀត ដែលរងចាំ​រារាំង​អនាគតរដ្ឋាភិបាលថ្មី​ នៃសម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​ប៉ូឡូញ។​តើបក្ស​ស្តាំនិយម អាចបន្ត​បង្កការលំបាកបែបណាខ្លះ មកលើ​សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ?ជាបឋម គឺសម្ព័ន្ធបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យដឹកនាំដោយ​លោក​ ដូណាល់ ទូសក៍ ត្រូវរងចាំពេលច្រើនសប្តាហ៍ ឬអាចដល់ច្រើនខែផង មុននឹងអាច​បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះបាន ព្រោះថានៅមានឧបសគ្គច្រើន។​ បើផ្អែកទៅលើលទ្ធផល​បោះឆ្នោត​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺ​បក្ស​ស្តាំអភិរក្ស​ PiS ទេ​ ដែល​បានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេ ហើយតាម​ច្បាប់កំណត់ គឺលោក​ប្រធានាធិបតីប៉ូឡូញ នឹងត្រូវប្រគល់តួនាទីបង្កើតរដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​​​ ទៅ​បក្សដែលបាន​ឈ្នះ​ឆ្នោតលេខរៀងទី១ ដោយ​ទុកពេល​២សប្តាហ៍​។ ប្រសិន​បើ​បរាជ័យ ធ្វើមិនបានព្រោះថា​គ្មានសំឡេងភាគច្រើន​ក្នុងសភា​គ្រប់គ្រាន់ នោះទើប​ក្រុមសម្ព័ន្ធបក្សដែល​មានសំឡេងភាគច្រើន​ក្នុងសភា អាចស្នើ​បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះរបស់ខ្លួន​បាន​។ យោងតាមការវិភាគ គឺក្រុម​បក្សស្តាំនិយម អាចនឹងអូសបន្លាយពេលវេលា ទំរាំដល់ពេលដែលប៉ូឡូញអាចមាន​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​នឹងន គឺប្រហែល២ខែ​ទៀតឯណោះ។មួយវិញទៀត ទោះបីបក្សស្តាំនិយមបាត់បង់សំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា ព្រមទាំងរដ្ឋាភិបាលក៏ដោយ តែបក្សនេះ​នៅ​មានបង្អែកច្រើនណាស់ ដើម្បីដាក់ជើងរារាំង​រដ្ឋាភិបាលថ្មី​។ ស្ថាប័នសំខាន់​ៗមួយចំនួន ស្ថិតនៅក្នុងដៃបក្សស្តាំនិយម តួយ៉ាង តុលាការកំពូល ទូរទស្សន៍សាធារណៈ និងធនាគារជាតិប៉ូឡូញ។​ ជាងនេះទៀត ក្រុមស្តាំនិយម អាចសង្ឃឹមលើ “អំណាចជំទាស់” របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​ប៉ូឡូញ Andrzej Duda ដែលមានទំនោរស្តាំអភិរក្សនិយមដែរ​។​​លោក Antoni Dudek ប្រវត្តិវិទូ ជំនាញនយោបាយប៉ូឡូញ បាន​លើកឡើងថា អនាគត​រដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់​សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ នឹងត្រូវជួបការលំបាក​ច្រើនណាស់ ព្រោះថាប្រព័ន្ធទាំងមូលដែលរៀបចំឡើងដោយ​ពួកស្តាំនិយម មានទំនោរប្រឆាំងពួកគេ។ អ្វីៗគឺវាអាស្រ័យ​លើ​ គោលជំហររបស់​លោកប្រធានាធិបតី Andrzej Duda។ អនាគត​​រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ អាចត្រូវទ្រាំលំបាក យ៉ាងហោចក៏ដល់ឆ្នាំ​២០២៥ដែរ មុននឹងមាន​ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មី​។ តាម​ការវិភាគរបស់អ្នក​ជំនាញ​នយោបាយ​ជាច្រើននាក់​ គឺបេក្ខជនប្រធានាធិបតី​​មក​ពី​បក្ស​ស្តាំនិយម អាចនឹង​គ្មានសង្ឃឹមឈ្នះទេ នៅឆ្នាំ​២០២៥។កត្តាអ្វីខ្លះ ដែលធ្វើឲ្យ​បក្សស្តាំនិយម​ប៉ូឡូញ បាត់បង់ការគាំទ្រ? ការបោះឆ្នោតសភាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺមានអត្រាអ្នកចូលរួមបោះឆ្នោត ដល់ទៅ ៧២,៩%។ ជាអត្រាខ្ពស់បំផុត​មិនធ្លាប់​មានទេ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រជាធិបតេយ្យ​ប៉ូឡូញ ទោះបីការបោះឆ្នោតលើកទី​១ នៅ​ក្រោយ​ការដួលរលំរបបកុម្មុយនីស្តសហភាពសូវៀត នៅឆ្នាំ​១៩៨៩ ក៏​នៅទាបជាងដែរ​។ កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ មណ្ឌលបោះឆ្នោតខ្លះ ដល់​ម៉ោង​៩យប់ជាម៉ោងត្រូវបិទហើយ ក៏នៅមានមនុស្សមកឈររងចាំ ចូលទៅបោះឆ្នោតដែរ​។​ នេះស្តែង​ឲ្យឃើញ អំពី​ឆន្ទៈរបស់ប្រជាជនប៉ូឡូញ ក្នុង​ការ​ប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ដើម្បីក្តាប់​ជោគវាសនាប្រទេសជាតិ​ បន្ទាប់​ពីបាន​ឆ្លងកាត់ការដឹកនាំ​៨ឆ្នាំ របស់មេដឹកនាំស្តាំនិយម គឺ​​​លោក Jaroslaw Kaczynski។រដ្ឋាភិបាលស្តាំអភិរក្សនិយមរបស់​លោក​ Jaroslaw Kaczynski ត្រូវបានគេសំឡឹងឃើញថា មានទំនោរកាន់តែ​ប្រឆាំងនឹងអឺរ៉ុប ហើយ​មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ គឺបាន​​​បង្កបញ្ហា​ធ្វើ​ឲ្យ​បាក់បែកសង្គម ជាជាង​ការរកដំណោះស្រាយ​ផ្សះផ្សារសង្គមជាតិ​។​ រដ្ឋាភិបាលនេះ បានឃោសនា​​​បំបែកសង្គមប៉ូឡូញ ជាក្រុម​ប្រឆាំងគ្នា គំនិតអភិរក្សនិយម​ ប្រឆាំងនឹងគំនិតចម្រើនសេរីនិយម ប្រឆាំងស្អប់ខ្ពើម​​​អ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា និងប្រឆាំងស្អប់​ជនបរទេសជាដើម។យុវជន និងស្ត្រី ចង់ឃើញប៉ូឡូញ​មាន​គោលនយោបាយ​បើកចំហយោងតាម​ការធ្វើស្ថិតិ យុវជនប៉ូឡូញអាយុចន្លោះ ពី​១៨ ដល់​២៩ឆ្នាំ  បានទៅចូលរួមបោះឆ្នោត​យ៉ាងច្រើនកុះករ ដែល​ក្នុងនោះ គឺមានជិត​៦៣% បានបោះឆ្នោត​ឲ្យ​ក្រុមគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ខណៈបក្សស្តាំនិយមបានត្រឹមតែ ជាង​១៤%​។ អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់មួយទៀតនោះ គឺសន្លឹកឆ្នោតរបស់​ស្ត្រី បានក្លាយជាអាវុធដ៏​មានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បី​បិទបញ្ចប់​គោលនយោបាយ​បំបិទសិទ្ធិសេរីភាពស្ត្រី របស់​រដ្ឋាភិបាលស្តាំនិយមដឹកនាំដោយ​លោក Jaroslaw Kaczynski។ កាលពីឆ្នាំ​២០២០ តុលាការកំពូលប៉ូឡូញ ដែលស្ថិតក្នុង​ដៃពួកស្តាំនិយម​ បានហាមឃាត់ស្ត្រី​មិនឲ្យមានសិទ្ធិរំលូតកូន​។ តាមរយៈការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី​១៥តុលា​ ស្ត្រី​ប្រមាណ​​៧០% បាន​នាំគ្នាទៅបោះឆ្នោតយ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដីឲ្យ​បក្ស​ប្រឆាំង ដើម្បីឈានទៅចារ​ ការពារ​​សិទ្ធិរំលូតកូនរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងច្បាប់​។​ដោយឡែក លោក Michal Szczerbar សមាជិកសភាប៉ូឡូញមកពីសម្ព័ន្ធពលរដ្ឋ បាន​លើកឡើង អ្វីដែលប្រជាជនប៉ូឡូញ ចង់បានតាមរយៈការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺចង់ឃើញប៉ូឡូញក្លាយ​ជាដៃគូដ៏គួរ​ឲ្យទុកចិត្តឡើងវិញ នៅក្នុងមហាគ្រួសារសហភាពអឺរ៉ុប នៅក្នុងក្របខណ្ឌ​សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាក់ស្តែងក្នុងសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន​​។​ ​ប្រជាជនប៉ូឡូញ ចង់ឃើញ​ប្រទេសខ្លួនដោះស្រាយវិវាទទាំងអស់ជាមួយ​សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីអាចចាប់ផ្តើមទទួល​បាន​កញ្ចប់ថវិកា​ផ្តល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ច​។ ដូច្នេះ ប៉ូឡូញត្រូវតែមានអ្នកដឹកនាំថ្មី ដែល​ជា​​​មនុស្សធ្វើ​ឲ្យ​ទុកចិត្តបាន​ មិនថា​នៅក្នុងក្រសែភ្នែកអឺរ៉ុប និងសហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូល។ មនុស្ស​នោះ គឺលោក ដូណាល់ ទុសក៍​។លោក Michal Szczerbar បានអះអាងថា សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែលនឹងបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះថ្មី មានកម្ម​វត្ថុរួមគ្នា នាំប៉ូឡូញឲ្យ​ក្លាយ​ជា​ដៃគូរគួរឲ្យទុកចិត្ត​លើឆាក​​អន្តរជាតិ ហើយ​រៀបចំគោលនយោបាយ​ផ្សះផ្សារសង្គម រស់នៅដោយសុខសន្តិភាពនឹងគ្នា តាមរយៈការ​ការពារសិទ្ធិសេរីភាពស្ត្រី និង​ក្រុម​មនុស្ស​អ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នាជាដើម។ ទាំងអស់នេះ វាគឺជាការរំពឹងចង់បានរបស់យុវជនប៉ូឡូញ៕
16/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អឺរ៉ុបបារម្ភខ្លាចថា សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនរញ្ជួយឲ្យកើតមានអំពើហិង្សាចូលដល់ទឹកដីអឺរ៉ុប

សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន​កាន់តែធ្លាក់ផុងជ្រៅ។ ៨ថ្ងៃ​ក្រោយ ការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំ​ក្រុម​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានសម្លាប់មនុស្ស​ជាង ១៣០០នាក់ នៅក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​បន្ត​បាញ់ប្លោង ទៅលើតំបន់​ហ្កាហ្សា សម្លាប់មនុស្ស​ជិត ២០០០នាក់ និង​ត្រៀមកម្លាំង​ដើម្បី​វាយលុកជើងគោក ក្នុងគោលដៅ គាស់រំលើង ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។ ការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន​ដែលបាន​សម្លាប់​ប្រជាជន​ស៊ីវិល នៅទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល​បានបណ្តាល​ឲ្យមាន​បាតុកម្ម​បង្ហាញសាមគ្គីភាព​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស និងការត្រៀមកម្លាំងវាយលុក បោសសម្អាត​កុ្រមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានសម្លាប់មនុស្ស និង​វិបត្តិមនុស្សធម៌ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​នៅ​ទឹកដីហ្កាហ្សា កំពុង​បណ្តាល​ឲ្យ​ផ្ទុះ​មាន​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង ស្អប់អ៊ីស្រាអែល នៅតាម​បណ្តាប្រទេស​អារ៉ាប់ និង​ប្រទេស​សំបូរ​ប្រជាជន​កាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម។ ភ្លើងសង្រ្គាម​អ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីនកំពុងឆេះសន្ធោសន្ធៅ ជាពិសេស​នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ជាទី ដែល​អ៊ីស្រាអែល នៅ​៧ថ្ងៃមកនេះ​បាន​បាញ់ប្លោង ទម្លាក់គ្រាប់បែក សឹងមិនលោះថ្ងៃ។ តាម​អាជ្ញាធរ​ប៉ាឡេស្ទីន ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាស​របស់​អ៊ីស្រាអែល​គិត​មកត្រឹម​ថ្ងៃ​សុក្រ បានសម្លាប់មនុស្ស​ជាង ១៥០០នាក់ ដែលនៅក្នុងនោះ មានកុមារ ៥០០នាក់ និង​បានបំផ្លាញអគារជាង ១៣០០​នៅក្នុង​តំបន់ហ្កាហ្សា។ នេះបើតាមការវាយតម្លៃ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។អ៊ីស្រាអែល​បាញ់សម្លាប់​មេចលនា​ហាម៉ាស៨ថ្ងៃក្រោយ​បាញ់ប្លោងទៅលើជំរំ អគារ រូងក្រោមដី ដែល​អ៊ីស្រាអែល ជឿថា ជាកន្លែង​លាក់ខ្លួន​របស់ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​ក្នុងតំបន់​ហ្កាហ្សា អ្នកនាំពាក្យ​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បាន​អះអាង​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ​ថា ការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស​បាន​សម្លាប់​ Al Qadi មេបញ្ជាការ​កងពល  Nukhba ដែលជា​ក្រុមទាហានឆ្នើមរបស់​ហាម៉ាស និងជាអ្នកដែលដឹកនាំ​ការវាយប្រហារឆ្មក់ចូលទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍សប្តាហ៍មុន។តាម​អ្នកនាំពាក្យ​ខាងលើ​ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​និង​ទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខផ្ទៃក្នុង​បាន​ទទួល​ព័ត៌មានគួរឲ្យជឿជាក់ដែលថា Al Qadi មេបញ្ជាការ​កងពល  Nukhba​របស់​ចលនា​ហាម៉ាស​ស្លាប់​នៅក្នុងការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស។មានអាយុ ៣៧ឆ្នាំ Al Qadi ជាជនជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន មាន​ដើមកំណើត​ចេញពី Ramallha របស់​ស៊ីហ្សកដានី ដែលជាទឹកដីមួយទៀត​របស់​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ តាម​អ្នកនាំពាក្យ​រប់ស​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល Al Qadi ដែល​ចលនា​ហាម៉ាស​ធ្លាប់​បញ្ជាក់ថា ជា​មេបញ្ជាការ​របស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធឆ្នើម Nukhba ធ្លាប់ស្ថិតក្នុងចំណោម​អ្នកទោស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែលអ៊ីស្រាអែល​ដោះលែង និង​ចាប់បញ្ជូនឲ្យ​ទៅ​រស់នៅ ហ្កាហ្សា នៅ​ឆ្នាំ ២០១១ នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌ​ដោះដូរ​អ្នកទោស រវាង​អ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន។ ភាគីហាម៉ាសនៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ១៤​តុលា ​បដិសេធ​មិន​ធ្វើអត្ថាធិប្បាយ​អ្វីទាំងអស់​ទាក់ទង​នឹង​ព័ត៌មានដែល​ថា មេបញ្ជាការម្នាក់របស់ខ្លួន​ស្លាប់​នៅក្នុងការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែល។បាតុកម្ម​គាំទ្រ​ប៉ាឡេស្ទីនកំពុង​គ្របដណ្តប់​សមានចិត្ត​សំដែងសាមគ្គីភាពជាមួយ​អ៊ីស្រាអែលនៅចំពោះមុខការ​វាយប្រហារ​ដ៏សន្ធឹក​របស់​អ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ដែលបាន​សម្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវិល និង​បណ្តាល​ឲ្យប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ​រាប់​សែន​នាក់​រត់ភៀសខ្លួន គេចចេញ​ពីការទម្លាក់គ្រាប់បែក​របស់អ៊ីស្រាអែល បាតុកម្ម​ដើម្បី​បុព្វហេតុ​ប៉ាឡេស្ទីន​បានបន្លឺឡើង​​ជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេស​នៅតាម​បណ្តាប្រទេស​អារ៉ាប់ និង​នៅប្រទេស​ដែលមាន​ប្រជាជនកាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម។ តាំង​ពីប្រទេស​នៅ​តំបន់ដើមបូព៌ា អេហ្ស៊ីប ហ្សកដានី លីបង់ ស៊ីរី យេម៉ែន អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ បារ៉ែន រហូត​អាហ្វ្រិក ដូចជា​លីប៊ី អាល់ហ្សេរី ម៉ារ៉ុក និង​នៅអាស៊ី ដូចជា បង់ក្លាដែស ឥណ្ឌូណេស៊ី ម៉ាឡេស្ទី ប៉ាគីស្ថាន ប្រជាជន​រាប់ពាន់ រាប់ម៉ឺននាក់ ចុះថ្នល់​ធ្វើបាតុកម្ម លើកទង់ជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន និងទាមទារ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​បញ្ឈប់ជា​បន្ទាន់ ការប្រើកម្លាំងយោធា ដ៏ហិង្សា​ទៅលើ​ប្រជាជន​ស្លូតត្រង់​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែលកំពុង​នៅជាប់គាំង​ក្នុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា។នៅ​ប្រទេស​មួយចំនួន ដូចជា​អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ និង​ប៉ាគីស្ថាន បាតុករ​ដុត​ទង់ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល ទង់ជាតិ​អាមេរិក និង​ស្រែក​ថ្កោលទោស​នយោបាយ​ឈ្លានពាន​ធ្វើអាណានិគមនិយម​របស់​អ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​ទឹកដី​ប៉ាឡេស្ទីន តាមរយៈ​ការបញ្ជា​ បណ្តេញ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ឲ្យរើចាកចេញ ដោយ​កំហិត​ពី​ភាគខាងជើងតំបន់​ហ្កហ្សា។អឺរ៉ុប​កំពុង​ខ្លាច​ជម្លោះ​អ៊ីស្រាអែល​ប៉ាឡេស្ទីន​ហៀរចេញពីដើមបូព៌ាភ្លើងសង្រ្គាមកំពុងឆេះសន្ធោសន្ធៅ​នៅ​ទឹកដី​ហ្កាហ្សា។ ប៉ុន្តែ ប្រទេស​ជាច្រើន នៅអឺរ៉ុប​កំពុងភ័យបារម្ភខ្លាច​ពីការជះឥទ្ធិពល​របស់​វា រហូត​បណ្តាល​ឲ្យមានបញ្ហា​ក្នុង​សង្គម ជាពិសេសភាពតានតឹង ជម្លោះ​រវាង​សហគមន៍ជនជាតិ​នៅអឺរ៉ុប។ថ្វីត្បិតថា ជម្លោះ​ប្រដាប់អាវុធ អំពើហិង្សា​រវាង​អ៊ីស្រាអែល និង​ប៉ាឡេស្ទីន កើតឡើង​នៅ​អ៊ីស្រាអែល និង​ប៉ាឡេស្ទីនមែន ប៉ុន្តែ វា​រមែងជះឥទ្ធិពល រងរញ្ជួយ​រហូត​ដល់​ទឹកដីអឺរ៉ុប។ ជាក់ស្តែង នៅបារាំង ក្រសួងមហាផ្ទៃ​បាន​ហាមឃាត់​មិន​ឲ្យ​មាន​បាតុកម្ម​ដើម្បី​បុព្វហេតុ​ប៉ាឡេស្ទីន ក្នុង​ហេតុផល​ថា បាតុកម្មរបស់​អ្នកគាំទ្រ​ប៉ាឡេស្ទីន តែងទាក់ទាញ​ឲ្យ​កើតមាន​ការប្រព្រឹត្ត​អំពើហិង្សា បង្កអសណ្តាប់ធ្នាប់ និងការប៉ះទង្គិចជាមួយប៉ូលិសបារាំង។តាមការវាយតម្លៃ​របស់​អ្នកនាំពាក្យ​ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដោយសារ ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា  និងការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា និង អយុត្តិធម៌របស់​អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន និន្នាការ​ស្អប់​អ្នកកាន់សាសនា​ជ្វីហ្វ និង​សារស្អប់អ្នកកាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម បាន​កើនឡើង នៅតាមបណ្តា​ប្រទេស​ក្នុង​ពិភពលោក។ នៅបារាំង អាជ្ញាធរ​រកឃើញ មាន​សកម្មភាព​ប្រឆាំង​ជេរប្រមាថ ជនជាតិ​ជ្វីហ្វ​ជាង​១០០​ករណី គិត​ចាប់តាំង មានការប្រយុទ្ធគ្នា​រវាង​អ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ៨ថ្ងៃមកនេះ។ ប៉ូលិស​បារាំង​បានចាប់ឃាត់ខ្លួន​មនុស្ស​៤១នាក់ ចំណែក​សាលារៀន វិហារអ្នកកាន់សាសនាជ្វីហ្វ ប្រមាណ ៥០០កន្លែង​នៅទូទាំងប្រទេស​ត្រូវដាក់ស្ថិតក្រោម​ការយាម​ការបាររបស់​ប៉ូលិស កងអាវុធហត្ថបារាំង ចំនួន ១ម៉ឺននាក់។ បារាំង​ចាត់វិធានការការពារ​តឹងរ៉ឹងខ្លាំង ព្រោះបារាំង​ជា​ប្រទេស​នាំមុខគេ​នៅអឺរ៉ុប​ដែលមាន​សហគមន៍ជ្វីហ្វរស់នៅច្រើនជាងគេ ប្រមាណ ៥សែននាក់ ប៉ុន្តែ បារាំង​ក៏មាន​ប្រជាជន​កាន់សាសនា​អ៊ីស្លាមច្រើនសម្បើមដែរ ប្រមាណ ៦លាននាក់ ពោល​គឺស្មើនឹង​៩%​នៃប្រជាជនបារាំងសរុប។ក្រៅពីបារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងប្រទេស​នៅអឺរ៉ុប​មួយចំនួនទៀត បាន​ចាត់វិធានការ​តឹងរ៉ឹង​ដូចគ្នានេះដែរ ដើម្បី​បង្កាទប់ស្កាត់​កុំ​ឲ្យមាន​បញ្ហាសង្គម ជាពិសេស ការស្អប់​រើសអើង​សហគមន៍ជ្វីហ្វ។ នៅអង់គ្លេស នៅពេល​មានការវាយប្រហារ​ខ្លាំង​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សាដើម្បីសងសឹកនឹង​ការវាយឆ្មក់សម្លាប់មនុស្ស​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ចៅហ្វាយក្រុងឡុងដ៍​ធ្លាប់​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជន​កាន់សាសនា​ជ្វីហ្វនៅអង់គ្លេស ស្ថិតនៅតែក្នុងផ្ទះ។ អង់គ្លេស​បានអនុញ្ញាត​ឲ្យមាន​បាតុកម្ម​លើកទង់ជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅថ្ងៃ​សុក្រ ប៉ុន្តែ​ហាមមិន​ឲ្យ​បាតុកម្ម​គាំទ្រ​ក្រុមហាម៉ាស ដែលអង់គ្លេស​ចាត់ចូលក្នុងបញ្ជីក្រុមភេរវនិយមអន្តរជាតិ។ដោយសារ​សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា សហគមន៍ជនជាតិជ្វីហ្វ​ នៅអឺរ៉ុប ត្រូវ​រស់នៅ​ក្នុងការភ័យខ្លាចជាប់ជានិច្ច។ នៅហូឡង់ អេស្ប៉ាញ ប៉ូលិស​ត្រូវ​ដាក់ពង្រាយ នៅតាម​​វិហារ និងមុខ​សាលារៀនជ្វីហ្វ នៅបន្ទាប់ពី ចលនាហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីនស្រែកអំពាវនាវ​ឲ្យគេសម្លាប់ជនជាតិជ្វីហ្វ​នៅគ្រប់​កន្លែង​ក្នុងពិភពលោក។
14/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អ៊ីស្រាអែលបិទ​ខ្ទប់ហ្កា​​ហ្សាទាំងស្រុងនិង​គ្រោង​បើក​ប្រតិបត្តិការ​កម្ទេចចលនា​ហាម៉ាស

៧២ម៉ោង​ក្រោយ​ការ​វាយឆ្មក់​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស​ យោធា​​អ៊ីស្រាអែលបាន​បន្ត​បាញ់​ផ្លោង​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា និង​បិទ​ខ្ទប់​​តំបន់​នេះ​ទាំង​ស្រុង ព្រមទាំង​ប្រមូល​កងកម្លាំង​ទ័ព​បម្រុង​​រាប់​ម៉ឺន​នាក់។ អ៊ីស្រាអែល​ចង់​កម្ទេច​ចលនា​ហាម៉ា​សឱ្យ​រលត់​រលាយ​អស់។ ចំណែក​ខាង​ប៉ាឡេស្ទីន ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​គំរាម​សម្លាប់​​ចំណាប់​ខ្មាំង​វិញ ដើម​តប​ទៅ​នឹង​ការ​វាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល។ ចំនួន​មនុស្ស​ស្លាប់​បាត់​បង់​ជីវិត​​ ក្នុង​រយៈ​ពេល​បី​ថ្ងៃ​នៃ​ការ​តតាំង​គ្នា​រវាង​​អ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស​បាន​ឡើង​ដល់​ជាង​១២០០នាក់។ ខាង​អ៊ីស្រាអែលមាន​ស្លាប់​ជាង​៧០០នាក់និង​​​​របួស២១៥០នាក់។ ចំណែកខាង​ប៉ាឡេស្ទីន​​មាន​ស្លាប់​ជាង​៥៦០នាក់​​ និង​អ្នក​​​រង​របួសប្រមាណ​​២៩០០នាក់​ នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ដែល​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បន្ត​វាយប្រហារ​ និង​កាត់​ផ្តាច់​ឱ្យ​នៅ​ឯកា​កាន់​តែ​ខ្លាំង។តើតំបន់ហ្កាហ្សា​មាន​ស្ថានភាព​យ៉ាងណា?តំបន់​ហ្កាហ្សា​​ដែន​ដី​មួយ​ចំណិត​របស់​ប៉ាឡេស្ទីនមាន​ទទឹងតែ​៦-១២គីឡូម៉ែត្រ​ និងបណ្តោយ​តែ​​៤១​គីឡូម៉ែត្រ​​ ​នៅ​ជាប់​សមុទ្ទ​មេឌីទែរ៉ាណេ ​ត្រូវ​​អ៊ីស្រាអែល​​បិទ​ត្រួត​ត្រា​សេរីភាព​នៃ​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ចេញ​ចូលតាំងពី​ឆ្នាំ​២០០៧​មក​ ប៉ុន្តែ​ពេល​នេះហ្កាហ្សា​​ត្រូវ​ឡោម​ព័ទ្ធ​ជិត​​​ដោយ​ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល​ជា​ច្រើន​ពាន់​នាក់​។ ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ប្រកាស​បិទ​ខ្ទប់​តំបន់​ទាំងស្រុងតែម្តង។ បន្ទាប់​ពី​ផ្អាក​ការផ្តល់​ថាមពលអគ្គិសនី​-​ហ្កាស​ និង​ជំនួយ​ស្បៀង​អាហារ​​ អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល​បាន​​កាត់​ផ្តាច់​​ទឹក​ ដែលអ៊ីស្រាអែល​​បង្ហូរ​ទៅ​ឱ្យ​ហ្កាហ្សា​​ក្នុង​កំរិត​១០%​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ។​ដើម្បី​​សង​សឹក​នឹង​ការ​​វាយឆ្មក់​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​របស់​ពួក​ចលនា​ហាម៉ាស​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​៧​តុលា​ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ផ្លូវអាកាស​ទម្លាក់​គ្រាប់​​បែកឥត​ដាច់​​លើ​ទីតាំង​ជា​ច្រើន​ ដែល​ជា​​រចនា​សម្ព័ន្ធ​យោធារបស់​​ចលនា​ហាម៉ាសនៅ​ក្នុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​​។ យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ប្រកាស​គ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍​​តំបន់​ភាគ​ខាង​ត្បូង​នៃប្រទេសដែល​ផ្ទាំង​ស៊ីប​នៃការ​វាយហាម៉ាស​​បាន​វិញ​ហើយ​ តែ​អ្នក​នាំពាក្យ​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​យល់​ថា​អាច​នៅ​មាន​សេស​សល់​ភេរវជន​ខ្លះ​ក្នុង​តំបន់​។ ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីស្រាអែល​ លោក នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​សន្យា​​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ទី ៩​តុលាថាអ៊ីស្រាអែល​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​​ក្រុមហាម៉ាសរស់​យ៉ាង​លំបាក​និង​វេទនាបំផុត​​ ព្រោះ​អ៊ីស្រាអែល​នឹង​ឈ្នះ​ដោយប្រើ​​កម្លាំង-ជាកម្លាំង​ដ៏​មហិមា ឯ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅហ្កាហ្សាត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​សង្គ្រាមដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ និង​​​ដ៏​វែង​។ប៉ុន្តែ​ចលនា​ហាម៉ាស បាន​គំរាម​តាម​រយៈ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​វិញ​​​ថា បើ​សត្រូវ​មិន​យល់​ភាសា​មនុស្សធម៌​ ហាម៉ាស​នឹង​ប្រើ​ភាសា​ណា​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​យល់។ ពោល​គឺ​ នៅពេល​ណា​មានពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីនណា​​ម្នាក់​បាន​ស្លាប់​ក្នុង​ការ​វាយប្រហារ​ដោយ​ឥតព្រៀង​ទុក ហាម៉ាស​នឹង​ផ្តាច់​ជីវិត​​ចំណាប់​ខ្មាំង​ស៊ីវិល​អ៊ីស្រាអែល​ម្នាក់​វិញ​ដែរ។ បើ​តាម​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល នៅពេល​ពួក​ហាម៉ាស​វាយ​លុក​ចូល​ក្នុង​ដែន​ដី​អ៊ីស្រាអែល​ពួកគេ​បាន​ចាប់​ជន​ស៊ីវិល​បាន​ប្រមាណ​ជិត​១៥០នាក់​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង។បិទ​ខ្ទប់​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ទាំង​ស្រុង​ជា​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​មនុស្សជាតិ?ការ​ឆ្មក់​វាយប្រហាររបស់​ចលនា​ហាម៉ាស បាន​រង​ការ​ថ្កោស​ទោស​​ពី​គ្រប់​មជ្ឈដ្ឋាន ប៉ុន្តែ​ការ​សម្រេច​បិទ​ខ្ទប់​ទាំង​ស្រុង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ដែល​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប៉ាឡេស្ទីន​ស៊ីវិល​ជាង​២លាន​៣សែន​នាក់​រស់​នៅ​ ក៏កំពុង​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ជ្រួល​ច្របល់​​មិនតិច​ដែរ។ការ​បិទ​ខ្ទប់​តំបន់​មួយ​ទាំង​ស្រុង​ ដែល​នាំ​ឱ្យ​មាន​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដល់​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​ បង្អត់​សេចក្តី​ត្រូវការ​ចាំបាច់​សម្រាប់​រស់ មាន​ចែង​ហាម​ឃាត់​ក្នុង​ច្បាប់​មនុស្សធម៌​អន្តរជាតិ​។ នេះ​បើ​តាម​កា​ររំលឹក​របស់​ឧត្តម​ស្នង​ការ​សិទ្ធិមនុស្ស​អង្គការ​ប្រជាជាតិ នៅព្រឹក​ថ្ងៃ​អង្គារ​ទី ១០​តុលា។​ លោក Volker Turk ក៏​បានបង្ហាញ​ភាព​តក់ស្លុត​និង​អាម៉ាស​នៅ​ចំពោះ​មុខ​វិធី​ប្រហារ​ជីវិត​​​របស់​ក្រុម​ប្រដាប់​អាវុធ​ប៉ាឡេស្ទីន ដោយ​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​ក្រុម​នេះ​ដោះលែង​ចំណាប់​ខ្មាំង​និង​អ្នក​ទោស​ស៊ីវិល​ភ្លាម និង​ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ។លោក​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែកស៍ ក៏​បាន​ទទួល​ស្គាល់ដែរ​​ថាលោក​​ព្រួយ​បារម្ភ​នឹង​ការ​ប្រើ​សិទ្ធិ​ការពារ​ខ្លួន​ដ៏​ស្រប​ច្បាប់​របស់​អ៊ីស្រាអែល​។ ​លោក​ជ្រួល​ច្របល់​ក្នុង​ចិត្ត​ខ្លាំង​ណាស់​នៅពេល​ឮ​អ៊ីស្រាអែល​ប្រកាស​បិទ​ខ្ទប់​ទាំង​ស្រុង​។ ក្នុងន័យ​នេះ​លោក​បាន​ប្រកាស​រំលឹក​អ៊ីស្រាអែល​ថា​ប្រតិបត្តិការ​យោធា​ត្រូវ​តែ​រៀប​ចំ​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្សធម៌​អន្តរជាតិ។ ត្រូវ​ការពារ​និង​គោរព​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល​។ រចនា​សម្ព័ន្ធ​ស៊ីវិល មានជាអាទិ៍​មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន កន្លែង​ស្នាក់នៅ​ ​មិន​ត្រូវ​ក្លាយ​ជា​ចំណុច​វាយប្រហារ​ទេរបស់​យោធា​អ៊ីស្រាអែល​ទេ។សហភាព​អឺរ៉ុប​បាន​ប្រកាស​បើក​ប្រជុំ​បន្ទាន់​នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​នេះ ដោយ​អញ្ជើញ​ប្រមុខ​ការ​ទូត​អ៊ីស្រាអែល​និង​ប៉ាឡេស្ទីន​ចូល​រួម​ផង។​ ប្រមុខដឹកនាំ​តួកគី​និង​អេហ្ស៊ីប​ ព្រមទាំង​កាតា កំពុង​សាកល្បង​ដើរ​តួ​ជា​អន្តរការី។តើ​អ៊ីស្រាអែល​កំពុង​ឈាន​ទៅ​បើក​ប្រតិបត្តិការ​​​កម្ចាត់​ពួក​​ហាម៉ាសអស់​តាម​វិធីណា?យោល​ទៅ​លើ​ចំនួន​ទ័ព​បម្រុងប្រមាណ​​​៣សែន​នាក់ ​ដែលអ៊ីស្រាអែល​ប្រមូល​បាន​​​​ក្នុង​រយៈ​ពេល​តែ​៤៨​ម៉ោង បូក​នឹង​ទាហាន​ពេញ​សិទ្ធិ​ជិត​មួយ​សែន​នាក់​ ដែល​ផ្តើម​មក​ផ្តុំ​នៅ​ជុំ​វិញ​តំបន់​ហ្កាហ្សា ពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន​ចាប់​ព្រួយ​បារម្ភ​​ទុក​ជា​មុន​ថាច្បាស់​ជា​​នឹង​មាន​ប្រតិបត្តិការ​វាយ​កម្ទេច​ក្រុម​យុទ្ធជន​ហាម៉ាស​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​តាម​ផ្លូវ​គោក​។ប៉ុន្តែ​ប្រតិបត្តិការ​បែប​នេះ អាច​ចោទ​ជា​បញ្ហា​ច្រើន​សម្រាប់​អ្នក​ដឹកនាំ​អ៊ីស្រាអែល ព្រោះ​អាច​មាន​ការ​បាត់​បង់​មនុស្ស​ច្រើន​ ទាំង​សង​ខាង ព្រោះ​តំបន់​នេះ​មាន​ដង់ស៊ីតេ​ប្រជាជន​ខ្ពស់​ ជា​ផ្ទះ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស​ស្រាប់​ដែល​ពួកគេ​អាច​សំងំ​លាក់​ខ្លួន​នៅ​គ្រប់​ជ្រុង​ គ្រប់​ផ្លូវ គ្រប់​រូង​ ... ចាំ​ស្ទាក់ស្វាគម​​ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល។​កម្លាំង​យោធា​អ៊ីស្រាអែលអាច​​​​មាន​ប្រៀប​ខ្លាំង​ និង​អាច​បំផ្លាញ​រចនា​សម្ព័ន្ធ​របស់​ពួក​ហាម៉ាស ដូច​ជា​ កន្លែង​ផលិត​ឬ​ដំឡើង​រ៉ុកកែត ផ្លូវក្រោម​ដី​ដែល​តភ្ជាប់​ពី​ហ្កាហ្សា​ទៅ​អេហ្ស៊ីប ទៅ​អ៊ីស្រាអែល​ សម្រាប់​ឱ្យ​ពួក​ហាម៉ាស​ទាក់ទង​ជាមួយ​អ្នក​នៅ​ក្រៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​ ឬ​កម្ទេច​ស្តុក​អាវុធ គ្រាប់​សព្វាវុធ​ តែ​មិន​ងាយ​កម្ចាត់​មេកើយ​ចលនា​ហាម៉ាស​បាន​ដោយងាយៗ​ឡើយ។ ម៉ូហាមេដ Dief មេក្លោង​ដឹកនាំ​ប្រតិបត្តិការ​វាយលុក​កាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ ត្រូវ​បាន​យុវជន​ប៉ាឡេស្ទីន​ចាត់​ទុក​ជា​ព្រះ។ឧបមា​មេកើយក្រុម​ភេរវនិយម​​ហាម៉ាសត្រូវ​កម្ចាត់​បាន​ ក៏​​​​​អ៊ីស្រាអែល​មិន​អាច​កម្ចាត់​ពួក​គេ​អស់​ដែរ។ អ៊ីស្រាអែល​ធ្លាប់​ឈ្នះ​និង​សម្លាប់​បាន​មេក្រុម​ ជា​ច្រើនដង​មក​ហើយ ក្នុង​សង្គ្រាម​មុនៗ។ តែនៅ​ហ្កាហ្សា​ ​គេ​មិនអាច​កំណត់​​លទ្ធផល​ចុងក្រោយ​ថា​តើ​មាន​ស្លាប់​ជីវិត​ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល​និង​ពលរដ្ឋ​ស៊ីវិល​ប៉ាឡេស្ទីន​ប៉ុន្មាន​ទេ។ ហើយ​​បើ​ទោះ​បី​ជា​ឈ្នះ​ ក៏​ត្រូវ​មាន​បញ្ហា​ដែរ។ កម្ចាត់​​ពួក​ហាម៉ាសអស់ អ៊ីស្រាអែល​នឹង​មក​ធ្វើ​អាណានិគម​លើ​ដែន​ដី​មួយ​ដុំ​នេះទៀតឬ​? អ៊ីស្រាអែល​គ្មាន​អនុស្សាវរីយ៍​ល្អ​នឹង​ការ​ធ្វើ​អាណានិគមកិច្ចទេ។ ទុក​ជន​ស៊ីវិល​ជាង​២លាន​នាក់​ដោយ​គ្មាន​ការ​ឃុំ​គ្រង ចលនា​ថ្មី​នឹង​លេច​ឡើង​ខ្លាំង​ជាង​ហាម៉ាស​ទៅទៀត។ស្ថាបនិក​អ៊ីស្រាអែល លោក David Ben Gourion បាន​អះអាង​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៥៨​ថា​ ដែន​ដី​ហ្កាហ្សា​ជា​អពមង្គល​សម្រាប់​គ្រប់​របប​ មិន​ថា​សម្រាប់​រដ្ឋ​អ៊ីស្រាអែល របប​អ៊ីស្រាអែល​ជាមួយអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ឬ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ដោយ​គ្មាន​អ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ​នោះ​ជា​គំនិត​កាល​៦៦​ឆ្នាំមុន ​តើ​អាចហួស​សម័យ​ទេ?​
10/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើ​ប្រតិបត្តិការវាយ​ប្រហារ​របស់​ក្រុម​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​​ កើត​ឡើងដូចម្តេចខ្លះ?

គិតត្រឹមថ្ងៃចន្ទទី​៩តុលា ការវាយប្រយុទ្ធគ្នារវាង​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន នៅតែបន្តយ៉ាងសកម្ម​ ២ថ្ងៃក្រោយ​ការ​វាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំ និង​គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលបំផុតរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ ជាលើកទី១ ដែ​ល​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សា បានសំរុកចូល​មក​ក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល វាយប្រហារសម្លាប់មនុស្សជាច្រើនរយនាក់។ លោក​បេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល បាន​ប្រកាសថា អ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើសង្គ្រាម​កំទេច​ក្រុមហាម៉ាសឲ្យ​អស់ ហើយថាសង្គ្រាមនេះ ​គឺជាសង្គ្រាមរយៈពេល​វែង។ តើការវាយ​ប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាសនេះ បានកើតឡើងយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ​?នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ទី​៧តុលា វេលាទាបភ្លឺ ដែលជាកំឡុងពេល បុណ្យ​​Shabbat សំរាក​ប្រចាំសប្តាហ៍ របស់ប្រជាជនជ្វីហ្វ ក្រុម​ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បាន​បើកការវាយ​ឆ្មក់ ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំបំផុត​មិនធ្លាប់​មាន​។​ ក្រុមហាម៉ាស បាន​សំរុក​បាញ់​គ្រាប់រ៉ុកកែត ជាច្រើនពាន់គ្រាប់ចេញពី​តំបន់​ហ្កាហ្សា ឆ្ពោះមកកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ធ្វើឲ្យ​ប្រព័ន្ធខែលរបស់អ៊ីស្រាអែល វង្វេងចាប់លែងឈ្នះ​។ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ ក្រុម​កម្លាំងហាម៉ាសជាច្រើនរយនាក់​ បាននាំគ្នា​សំរុកចូល​មក​ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ ក្រុមថ្មើរជើង បាន​ប្រើប្រាស់គ្រាប់បែក និងប្រើ​​រថយន្តគ្រឿងចក្រឈូសឆាយ ទៅបើកបំបុកឈូសទម្លាយរបង​ជញ្ជាំង ដែលខណ្ឌចែក​តំបន់​ហ្កាហ្សា និង​ទឹកដី​​អ៊ីស្រាអែល។ ក្រុមផ្សេងទៀត បាន​ប្រើប្រាស់ឆ័ត្រយោងបំពាក់ដោយ​ម៉ាស៊ីនកង្ការ​​ ហោះរំលងជញ្ជាំង និងមានខ្លះបាន​ប្រើទូក​បើកតាមសមុទ្រ ចូលទៅកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ចូលទៅដល់​ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ក្រុមហាម៉ាស់ បានបើកការវាយ​ប្រហារទៅលើ​ប៉ុស្តិនគរបាល ទីតាំងទាហាន និងបានបាញ់រះទៅលើ​ប្រជាជនស៊ីវីលដោយ​ឥតរើសមុខ។ ក្រុមហាម៉ាស បានសំរុកចូលទៅដល់​ក្នុង​ទីក្រុង​មួយ​ចំនួន​ របស់អ៊ីស្រាអែល ដូចជា​ទីក្រុង Ashkelon ទីក្រុង​ Sderot និងទីក្រុង​ Ofakim ជាដើម​ ដែលស្ថិតនៅចំងាយ​ប្រមាណជាង​២០គីឡូម៉ែត្រ ពីព្រំដែនតំបន់ហ្កាហ្សា។ អ្នកនាំពាក្យម្នាក់​នៃក្រសួងការពារ​ជាតិអ៊ីស្រាអែល បាន​លើកឡើងថា យ៉ាងហោចណាស់​ ក្រុមហាម៉ាសមានគ្នា​១០០០នាក់ ដែល​បានសំរុកចូល​មកក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល​។ពួកកងកម្លាំងហាម៉ាស បាន​ដណ្តើម​យកសម្ភារៈ និងគ្រឿងសព្វាវុធ​របស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ព្រមទាំងបាន​ចាប់ចំណាប់​ខ្មាំង ទាហាននិង​ប្រជាជនស៊ីវីល​ជាច្រើននាក់ថែមទៀតផង​។ យោងតាម​ការិយាល័យ​ព័ត៌មាន​រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល យ៉ាងហោចណាស់ មានមនុស្ស​ជាង​១០០នាក់ ដែលត្រូវបាន​ក្រុមហាម៉ាសចាប់ជាចំណាប់​ខ្មាំង​ ដែល​ក្នុងចំណោមនោះ គឺមានជនជាតិអាមេរិក និងជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ជាច្រើននាក់​។ ផ្អែក​តាម​លោក Herzi Halevi អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិអ៊ីស្រាអែល គឺក្នុងចំណោម​ចំណាប់ខ្មាំង មានទាំងកុមារ ស្ត្រី មនុស្សចាស់ជរា ជនពិការ និង​ទាហាន​អ៊ីស្រាអែលផង​។ ពួកហាម៉ាស បាន​សំដៅចូលទៅវាយ​ប្រហារ​យុវជន​អ៊ីស្រាអែល ដែលកំពុងជួបជុំគ្នាក្នុងកម្មវិធី​ប្រគុំតន្រ្តី​ដ៏ធំមួយ នៅជិតក្រុង Kibboutz។ យោងតាមបណ្តាញព័ត៌មានអ៊ីស្រាអែល​​ នៅទីនោះ ក្រុមហាម៉ាសបាន​បាញ់​សម្លាប់​មនុស្ស​ជាង​២០០នាក់​។អ៊ីស្រាអែល​ប្រកាសសង្គ្រាម​ផ្អែកតាម​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺក្រុមហាម៉ាស បាន​បាញ់​គ្រាប់រ៉ុកកែត ចំនួនជាង​៣០០០គ្រាប់ នៅ​ព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍​។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសអាសន្នភ្លាមៗ​ និង​បាន​បើក​ប្រតិបត្តិការ « ដាវដែក » ដើម្បី​ឆ្លើយតបវិញ ទៅលើក្រុមហាម៉ាស នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលមានប្រជាជនរស់នៅ​ប្រមាណ ២,៣លាននាក់​។ អ៊ីស្រាអែលបានបាញ់​កំទេចអគារជាច្រើនទីតាំង នៅ​ក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលគេអះអាងថា គឺជាទីបញ្ជាការរបស់​ពួកភេរវកម្មហាម៉ាស។ យោងតាម លោក Richard Hecht អ្នកនាំពាក្យកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺ​គេបាន​វាយ​ប្រហារទៅលើ គោលដៅ​ចំនួន ៤២៦ទីតាំង​នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដោយរាប់តាំងកន្លែងលាក់ខ្លួនក្នុងរូងក្រោមដី និងសំណង់​​ហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងទៀត របស់​ពួកហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានប្រកាសសន្យាថា និង​កំទេច​ទីតាំងលាក់ខ្លួនរបស់​ពួកហាម៉ាស ឲ្យ​រលាយ​ក្លាយជាផេះ។ ភ្លាមៗក្រោយ​ការវាយ​ឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់​មាននេះ ក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល​ បាន​បញ្ចេញ​កងកម្លាំងជាច្រើន​ម៉ឺននាក់ ដើម្បី​ដេញតាម​ប្រយុទ្ធជាមួយក្រុមហាម៉ាស ដែល​បានបន្លំចូលមកក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល តំបន់ភាគខាងត្បូង​។​ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះ អ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសប្រមូល​កងទ័ពបំរុងទាំងអស់ ដើម្បីត្រៀម​ធ្វើ​សង្គ្រាម​។ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសផងដែរថា គេកំពុងពិចារណាជម្លៀសប្រជាជន ចេញពីតំបន់ដែលដែលស្ថិតនៅក្បែរតំបន់​ហ្កាហ្សាបំផុត​ ក្នុងរយៈពេល​២៤ម៉ោងទៀត។តើមានស្លាប់​មនុស្សប៉ុន្មាននាក់ ហើយ​បាត់ខ្លួនប៉ុន្មាននាក់?ផ្អែកតាម​អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល គិតពីថ្ងៃសៅរ៍ ដល់ព្រឹកថ្ងៃចន្ទ យ៉ាងហោចណាស់ មនុស្សជាង​៧០០នាក់បានស្លាប់ និងមាន​របួសប្រមាន ២១៥០នាក់ នៅខាងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ អ្នករាយការណ៍​ព័ត៌មានបារាំង AFP បានឃើញសាកសពប្រជាជនស៊ីវីលអ៊ីស្រាអែលជាច្រើននាក់ ដែល​ត្រូវក្រុមហាម៉ាស់ បាញ់សុះសាច់​ ដេករណូករណាកនៅតាមផ្លូវ និងខ្លះនៅក្នុងរថយន្ត នៅក្នុងទីក្រុងចំនួន​យ៉ាងហោច​៣ គឺ Sderot Kibboutz និង ក្រុងឆ្នេរសមុទ្រ​​ Zikimស្ថិតនៅ​​ខាងជើងតំបន់​ហ្កាហ្សា​។នៅឯតំបន់​ហ្កាហ្សាប៉ាឡេស្ទីនវិញ យោងតាមក្រុមហាម៉ាស គឺ​យ៉ាងហោចណាស់ មាន​មនុស្សស្លាប់ ចំនួន​៤១៣នាក់ និង​ជាង​២៣០០នាក់របួស ដោយសារតែការបាញ់​ប្លោងរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក្នុងរយៈពេល​២ថ្ងៃមកនេះ។ ក្នុងចំណោម​អ្នកស្លាប់ គឺមានកុមារ​៧៨នាក់ និងស្ត្រី​៤១នាក់។គួរបញ្ជាក់ថា​ ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះនៅខាងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល គឺ​មានជនបរទេសជាច្រើននាក់បានស្លាប់ ក្នុងនោះ មាន​ជនជាតិ​ថៃ១២នាក់ ជនជាតិនេប៉ាល់ ១០នាក់ ជនជាតិ​អាមេរិក​ចំនួន៤នាក់ ជនជាតិអ៊ុយក្រែន​២នាក់ បារាំង១នាក់ កាណាដា១នាក់ និង​មាន​និស្សិតជនជាតិខ្មែរ១នាក់​ដែរ​។ ហើយ​ក្រៅពីមនុស្សស្លាប់ អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល អះអាងថា មានប្រជាជនស៊ីវីល និងទាហាន សរុបប្រមាណជាង​១០០នាក់ ដែលត្រូវបាន​ក្រុមហាម៉ាស ចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង។​យ៉ាងណាមិញ នៅថ្ងៃចន្ទទី​៩កញ្ញា ​ក្រសួងការបរទេស​ថៃ បានប្រកាសថា ក្រៅពីជនជាតិថៃ​១២នាក់ស្លាប់ គឺមាន​៨​នាក់​របួស និង​១១នាក់ ត្រូវក្រុមហាម៉ាសចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង​។ អជ្ញាធរថៃ កំពុងតែត្រៀម​បញ្ជូនយន្តហោះកងទ័ពអាកាស ហោះទៅដឹក​ប្រជាជន​ថៃ​នៅអ៊ីស្រាអែល​។ ផ្អែកតាមតួលេខផ្លូវការ គឺបច្ចុប្បន្នមានប្រជាជនថៃចំនួន​​ប្រមាន​ ៣ម៉ឺននាក់​នៅអ៊ីស្រាអែល ដែលភាគច្រើនជា​ពលករធ្វើការក្នុងវិស័យ​កសិកម្ម​ ហើយ​ក្នុងចំណោមនេះ គឺមាន​ប្រមាន​៥០០០នាក់ ដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងតំបន់​មានជម្លោះ រវាងអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីន​។ហេតុអ្វី​ក្រុមហាម៉ាស បើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំនេះ?​ក្រុម Ezzedine Al-Qassem ដែលជាក្រុមប្រដាប់អាវុធមួយនៃចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បានអះអាងថា ក្រុមខ្លួន​បានបាញ់​គ្រាប់រ៉ុកកែត ចំនួន​ជាង​៥០០០គ្រាប់។​ នេះគឺជា​ប្រតិបត្តិការ​វាយប្រហារ ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ដើម្បី “​សងសឹក និងបិទបញ្ចប់ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ដាក់អាណានិគមដែលអ៊ីស្រាអែល ធ្វើមកលើប៉ាឡេស្ទីន”​។ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន លើកឡើងថា តាំងតែពីឆ្នាំ​១៩៦៧មក អ៊ីស្រាអែល បាន​ដាក់អាណានិគម​មកលើតំបន់ស៊ីហ្សកដានី និង​នៅផ្នែកខាងកើតទីក្រុងហ្សេរុយសាឡឹម ព្រមទាំងបាន​រាំងខ្ទប់តំបន់ហ្កាហ្សា តាំងតែពីឆ្នាំ​២០០៧មក ក្រោយពេល​ចលនាហាម៉ាសបានឡើងគ្រប់គ្រងអំណាច​នៅហ្កាហ្សា។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​ ៨តុលា មេដឹកនាំចលនាហាម៉ាស ឈ្មោះ Ismaïl Haniyeh បានអះអាងថា ចលនាហាម៉ាសកំពុងតែឈាន​ដណ្តើម​បានជ័យជំនះ ដ៏ធំមួយ​។ ចលនានេះ ថែមទាំងបានអំពាវនាវ ហៅ​ក្រុមកងកម្លាំងតស៊ូប៉ាឡេស្ទីន នៅ​តំបន់ស៊ីហ្សកដានី ព្រមទាំង​ប្រទេសអារ៉ាប់ និង​អ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមទាំងអស់ ត្រូវតែចូលរួម​ប្រយុទ្ធជាមួយពួកខ្លួន​។ជាក់ស្តែង ក្រោយ​ការបើកប្រតិបត្តិការវាយ​ឆ្មក់​របស់​ក្រុមហាម៉ាសនេះ កាលពីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ​ ក្រុមចលនាហេសបូឡាលីបង់ឯណោះ ក៏បាន​បាញ់​ប្លោង​គ្រាប់កាំភ្លើងធំ ព្រមទាំងបានបាញ់​មីស៊ីលជាច្រើនគ្រាប់ ចូល​មកកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល នៅភាគខាងជើង។ ចលនាហេសបូឡា ដែលមានអ៊ីរ៉ង់នៅពីក្រោយ បានអះអាងាថា ខ្លួនចង់វាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល ដើម្បីជាការសាមគ្គីជាមួយចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។​ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថាគេបានវាយបកវិញទៅលើ​ក្រុមហេសបូឡា តាមរយៈការបញ្ជាយានដ្រូនទៅវាយ​ប្រហារនៅចំទីតាំង​មួយចំនួន​ នៅក្នុងទឹកដីលីបង់​។តើសហគមន៍អន្តរជាតិបានប្រតិកម្មយ៉ាងណាខ្លះ?លោក​អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថ្កោលទោសយ៉ាងធ្ងន់ ចំពោះការវាយ​ប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីល​ដោយ​មិនរើសមុខ។ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានថ្លែងអំពាវនាវទៀតថា សហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវតែរួមគ្នា ប្រើ​ប្រាស់​ការចរចាការទូត ដើម្បីជួយទប់កុំឲ្យ​ជម្លោះប្រដាប់អាវុធនេះ ផ្ទុះក្លាយ​ទៅជាសង្គ្រាមធំនៅក្នុងតំបន់ដើមបូព៌ាទាំងមូល​។គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ នៃ​អង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្វីបើមានប្រទេសជាច្រើនបានប្រកាសថ្កោលទោសក្រុមហាម៉ាស នៅទីបំផុត ការបោះឆ្នោត​លើ “សេចក្តីសម្រេចចិត្ត​រួម​ដើម្បី​ថ្កោលទោសក្រុមហាម៉ាស” មិនអាចសម្រេចទៅបានទេ ដោយសារតែគ្មានសំឡេងជា​ឯកច្ឆ័ន្ទ។យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក​ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន វិញបានថ្លែងថ្កោលទោស ការវាយប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាស និង​បានអះអាងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបញ្ជូនជំនួយយោធា ទៅ​ជួយអ៊ីស្រាអែល ដែលរងការវាយប្រហារ។ ដូចគ្នាដែរ លោកស្រី អួរស៊ុឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយ៉េន បានចាត់ទុក​ការវាយប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាស ថាគឺជា “ការវាយប្រហារភេរវកម្មដ៏សាហាវ និងថោកទាបបំផុត”​។ លោក​ស្រីប្រធានា​គណៈកម្មាការអឺរ៉ុប បានបន្ថែមថា ក្នុងនាមជាប្រទេសឯករាជ្យនិងប្រជាធិបតេយ្យ អ៊ីស្រាអែលមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការឆ្លើយតបវិញ​។ ចំណែក​លោក រីស៊ី ស៊ូណាក់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស​បាន​បញ្ជាក់ប្រាប់ទៅសមភាគីអ៊ីស្រាអែល ថាអង់គ្លេសគាំទ្រ​នៅពីក្រោយអ៊ីស្រាអែលជានិច្ច​។ដោយឡែក រដ្ឋាភិបាលបារាំង ដែល​បានប្រកាសថ្កោសទោសយ៉ាងធ្ងន់ ទៅលើ​ការវាយប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាសដែរ​នោះ បានអះអាងថា កំពុងតែប្រឹងប្រែងបើកការចរចាការទូត ដើម្បីបញ្ចៀសកុំឲ្យ​ភ្លើងសង្គ្រាមនេះ ឆាបឆេះ ទៅដល់តំបន់ស៊ីសហ្សកដានី លីបង់ និង​ក្នុងតំបន់ដើមបូព៌ាទាំងមូល​។​ រីឯលោក​ អ៊ែរដូហ្កាន់ ប្រធានាធិបតីតួកគី បានប្រកាសអំពាវនាវ ឲ្យក្រុមហាម៉ាស និង​អ៊ីស្រាអែល រក្សាការស្ងៀមស្ងាត់ ផ្តល់អាទិភាពដល់សន្តិភាព និង​ធ្វើយ៉ាងណា​​បញ្ចៀសកុំឲ្យ​ស្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវីល​។ផ្ទុយទៅវិញ លោក​ប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ថា អ៊ីរ៉ង់គាំទ្រ​ការតស៊ូប្រយុទ្ធការពារខ្លួនដ៏ស្របច្បាប់ របស់​ប្រជាជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន។ យ៉ាងណាមិញ អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបាន​គេសង្ស័យថា គឺជាអ្នកទំនុកបំរុងជួយ​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីបើកប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំនេះ​​ ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ដែលអ៊ីរ៉ង់ចាត់ទុកថាជាសត្រូវដ៏ធំបំផុតរបស់ខ្លួន​៕
9/10/20230 minutos
Episode Artwork

អ៊ីស្រាអែលប្រកាសសង្រ្គាមក្រោយការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់មានរបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន

អ៊ីស្រាអែលប្រកាស​ដាក់ប្រទេស​ក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាម​បន្ទាប់ពីត្រូវ​រងស្រោចដោយគ្រាប់រ៉ូកែត​របស់​ចលនាហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែលគ្រប់គ្រង​តំបន់​ហ្កាហ្សា នៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧ តុលា។ តាមតុល្យការបឋម​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ការវាយប្រហាររបស់​ក្រុមហាម៉ាសទៅលើ​ទឹកដីភាគខាងត្បូង​អ៊ីស្រាអែល​ដែលនៅជាប់ព្រំប្រទល់ជាមួយ​តំបន់ហ្កាហ្សា បាន​សម្លាប់មនុស្ស​យ៉ាងតិច ២២នាក់នាក់ និង​របួស​ជាង ៥០០នាក់។ ក្រោយ​កោះប្រជុំសន្តិសុខ​បន្ទាន់ នៅព្រឹកថ្ងៃ​សៅរ៍ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​ប្រកាស​ដាក់ប្រទេស​ក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាម និង​បញ្ជា​ឲ្យ​កងទ័ពបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ​តបទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ប្រមុខការពារជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​វិញ បាន​ព្រមាន​ក្រុមហាម៉ាស​ថា កំពុងធ្វើកំហុស​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​ដែលបើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ​លើ​អ៊ីស្រាអែលនៅពេលនេះ។ ការវាយប្រហារបកវិញរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានសម្លាប់​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនជិត​២០០នាក់​នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧​តុលា។  តាំងពីព្រលឹមថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ៧ តុលា ក្រុម​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​បាញ់​ស្រោច​គ្រាប់រ៉ូកែតចេញពីតំបន់​ហ្កាហ្សា​សំដៅទឹកដី​ភាគខាងត្បូង​អ៊ីស្រាអែល ដោយ​បាន​សម្លាប់មនុស្ស​យ៉ាងតិច ២២នាក់ និង​រងរបួស​ជាង ៥០០នាក់។ នៅ​ភាគខាងត្បូង និង​ភាគកណ្តាលប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ទោះគ្រាប់រ៉ូកែតជាច្រើន​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ត្រូវ​ប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាស​បាញ់ស្ទាក់ទម្លាក់ជាមុន ប៉ុន្តែ សំឡេងស៊ីរ៉ែនស្រែករោទិ៍​ដាស់តឿន​ឲ្យ​ប្រជាជន​រត់រក​កន្លែងពួនជ្រក ដើម្បី​គេច​ចេញ​ពី​ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុម​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន។យុទ្ធសាស្រ្តវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ខុសប្លែក​ពីលើកមុនៗយ៉ាងដូចម្តេចនៅព្រឹកថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ៧​តុលា ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​បាន​បើកការប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ និង​គួរ​ឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល រន្ធត់ខ្លាំង សម្រាប់​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល ព្រោះថា ក្រៅពី​បាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ូកែត ជាង ៥០០០គ្រាប់​សំដៅ​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល តាំងពី​ម៉ោង​៦កន្លះព្រឹក ម៉ោង​ដែល​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​កំពុងលង់លក់ក្នុង​ដំណេក ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅបាន​បើកប្រតិបត្តិការ​វាយប្រហារពិសេសមួយទៀត នោះគឺការបញ្ជូនក្រុមប្រដាប់អាវុធ វាយលុកចូលផ្ទាល់​ក្នុង​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល។តាម​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល នៅបន្ទាប់ពីមានការបាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ូកែតសំដៅអ៊ីស្រាអែល សកម្មជនប្រដាប់អាវុធ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ជាច្រើន​នាក់​បានចូលទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល តាម​ផ្លូវទឹក ដូចជាការប្រើទូក និង​តាមផ្លូវអាកាស តាមរយៈ​ការប្រើឆ័ត្រយោងហោះសម្រូតខ្លួន​ចូល​ដីអ៊ីស្រាអែល។ រូបភាពវីដេអូ​នៅលើ​បណ្តាញសង្គម ដែល​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន​បរទេស​មិនទាន់​អាច​បញ្ជាក់​ប្រភព​បាន​បង្ហាញ​មនុស្ស​ប្រដាប់អាវុធ បិទមុខ​ជាច្រើននាក់ ដើរឆ្លង​របង​លួស គេកាត់ទម្លុះ នៅ​ព្រំប្រទល់ហ្កាហ្សាជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល។ រូបភាពវីដេអូខ្លះ​បង្ហាញ​យុវជន​ប៉ាឡេស្ទីនឡើងជាន់រថក្រោះ​ដែលគេចូល​វាយបំផ្លាញ នៅក្រោយ​ប្រតិបត្តិការរបស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ឬ​ការរឹបអូសយកបាន​រថយន្ត​ពី​ទាហានអ៊ីស្រាអែល​ដែលគេបើកបរពេញ​ទីក្រុង​ហ្សាហ្សា។ អ៊ីស្រាអែល និង​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន បានផ្ទុះសង្រ្គាម​ប្រយុទ្ធគ្នា ចំនួន​៤លើក គិត​ចាប់តាំង​ពី​ក្រុមហាម៉ាស ចូលគ្រប់គ្រង​តំបន់​ហ្កាហ្សា នៅ​ឆ្នាំ ២០០៧។ កន្លងមក ក្រុមហាម៉ាស​បាញ់តែគ្រាប់រ៉ូកែត​សំដៅ​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល ហើយ​វា​ជា​រឿង​ដ៏​កម្របំផុត ដែល​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​បញ្ជូន​បាន​សម្រេច ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​របស់​ខ្លួន​ទៅ​ប្រយុទ្ធអុកឡុក​ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ សម្រាប់​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​ដែលរស់នៅ​ទីក្រុង​ភាគខាងត្បូង ជាប់​ទឹកដីហ្កាហ្សា នេះជាលើកទី១​ដែលការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួកគេ​ភ័យខ្លាចបំផុត។ មុនៗ ពួកគេ​មានសុវត្ថិភាព នៅក្រោយ​រត់ដល់​កន្លែងជ្រក​ពី​ការវាយប្រហារ​របស់​គ្រាប់រ៉ូកែត។ ម្យ៉ាង​គ្រាប់រ៉ូកែត​សឹងទាំងស្រុងរបស់​ពួកហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ត្រូវ​ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល​របស់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បាញ់ស្ទាក់ នៅលើ​មេឃ​មិន​ឲ្យធា្លក់ដល់ដី ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហារ​របស់​ចលនាហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីនលើកនេះ សាហាវជាងលើកមុនៗ ព្រោះក្រៅពីបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែត ក្រុមហាម៉ាស​បញ្ជូន​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​របស់ខ្លួន​ឲ្យ​ចូលទៅដើរបាញ់​សម្លាប់​ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ដល់​ក្នុងទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល។កាសែត​ក្នុងស្រុក​អ៊ីស្រាអែល​ចុះផ្សាយ​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ​ថា កងកម្លាំងរក្សាសន្តិសុខ​អ៊ីស្រាអែល​បាញ់តបតជាមួយ​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ដែលបាន​ដើរ​បាញ់រះលើ​អ្នកដំណើរ​តាមផ្លូវ ក្នុង​ទីក្រុង​Sderot នៅ​ភាគខាងត្បូង​អ៊ីស្រាអែល។រូបភាពរបស់​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានអន្តរជាតិ​បាន​បង្ហាញប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​ត្រូវ​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​ចាប់ជំរិតជា​ចំណាប់ខ្មាំង ចំណែក​សាកសព​ជនជាតិអ៊ីស្រាអែល​ដែលកុម្ម៉ង់ដូរ​ប៉ាឡេស្ទីន​បាញ់សម្លាប់ នៅរណូករណែល​តាមផ្លូវ។អ្វីជាដើមចមដែលធ្វើឲ្យ​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​បាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ុកក្កែត​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល?ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែលបានធ្វើ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ភ្ញាក់ផ្អើល រន្ធត់ខ្លាំង កើតឡើង ​នៅមួយថ្ងៃ​ក្រោយ​ដែល​អ៊ីស្រាអែល​រំលឹកខួប​៥០ឆ្នាំ​នៃ​Yom Kippur សង្រ្គាមវាយប្រហារ​ដ៏គួរ​ឲ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​របស់​ប្រទេស​អារ៉ាប់ នាំមុខ​ដោយ​អេហ្ស៊ីប និង​ស៊ីរី ដើម្បី​ដណ្តើមយកទឹកដីដែល​អ៊ីស្រាអែល​យកមកកាន់កាប់ ក្រោយ​ជ័យជំនះ​របស់អ៊ីស្រាអែល ក្នុង​សង្រ្គាម៦ថ្ងៃ កាលពីឆ្នាំ ១៩៦៧។(កាលពី​៥០ឆ្នាំ មុន នៅថ្ងៃទី ៦ តុលា ឆ្នាំ ១៩៧៣ អេហ្ស៊ីប និង​ស៊ីរី​ដែល​ចាញ់ ​អ៊ីស្រាអែល នៅក្នុង​សង្រ្គាម​៦ថ្ងៃ ​ឆ្នាំ ១៩៦៧ បាន​រួមគ្នា​បើក​ការវាយប្រហារ ដោយ​សង្រ្គប់ ដោយ​មិនឲ្យអ៊ីស្រាអែលដឹងខ្លួនមុន ក្នុងគោលដៅ​ដណ្តើមយក​ទឹកដីរបស់ខ្លួន ពីអ៊ីស្រាអែល​មកវិញ។ ទោះ​អ៊ីស្រាអែល​ជា​អ្នកឈ្នះ សង្រ្គាម​៣សប្តាហ៍ ដែលបានសម្លាប់ទាហាន​អ៊ីស្រាអែល ២៦០០នាក់ និង​យ៉ាងតិច ៩០០០នាក់ នៅចំណែក​ក្រុមប្រទេស​អារ៉ាប់ អ៊ីស្រាអែល​បាន​បាត់បង់ទឹកដី​ស៊ីណៃ​ទៅ​ឲ្យអេហ្ស៊ីប ប៉ុន្តែ តំបន់ខ្ពង់រាប​ហ្គោឡង់​របស់ស៊ីរី នៅតែស្ថិតក្រោម​ការកាន់កាប់របស់​អ៊ីស្រាអែល​រហូតមកដល់​សព្វថ្ងៃ។)ដូច​ប្រទេស​អារ៉ាប់​កាលពី​៥០ឆ្នាំមុន ចលនា​ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន​បាន​យកគំរូតាម ដោយ​បើកការវាយប្រហារទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល នៅចំពេល​ដែលអ៊ីស្រាអែល​មិន​បាន​​ប្រុងប្រៀបខ្លួនទុកជាមុន ជាពិសេស នៅថ្ងៃ បុណ្យ​ចុងក្រោយ​របស់​ជនជាតិជ្វីវ នៅថ្ងៃ​សៅរ៍។ ក្រុមហាម៉ាស​បាញ់ស្រោច​គ្រាប់រ៉ូកែត​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល​លើកនេះ ដោយ​គ្មានព្រឹត្តិការណ៍​សំខាន់ ណាមួយ​កើតឡើង​នោះទេ។ ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល កើតឡើង នៅ​ក្នុង​កាលៈទេសៈ ដែល​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន និង​អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល​ឧស្សាហ៍ប៉ះទង្គិច តានតឹង​នឹងគ្នា កាន់តែខ្លាំង​នៅ​តំបន់​ជេរូសាឡឹមដែលអ៊ីស្រាអែល​កាន់កាប់ដោយ​ខុសច្បាប់អន្តរជាតិ។ នៅក្នុង​សារសំឡេង នៅថ្ងៃ​សៅរ៍ ​មេបញ្ជាការរបស់​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ម៉ូហាម៉េដ អាលឌេអ៊ីហ្វ Muhammad Al-Deif​ បាន​​ប្រកាស​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ព្យុះ Al Aqsa ដើម្បី​សងសឹក​ឲ្យ​ស្ត្រីប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បី​ឆ្លើយតប​នឹង​ការបង្រ្កាបហិង្សា​របស់​អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​វិហារទីសក្ការៈអ៊ីស្លាម នៅ​ជេរូសាឡឹម និង​ដើម្បីវាយបក​នយោបាយ​បិទខ្ទប់របស់អ៊ីស្រាអែល​ទៅលើ​តំបន់ហ្កាហ្សា។តាំង​ពី​បទឈប់បាញ់​នៅ​ឆ្នាំ ២០២១ នៅបន្ទាប់ពីត្រូវទ្រមខ្លួន​យ៉ាងដំណំ ដោយសារ​ការវាយប្រហារដ៏សន្ធឹក​របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​ដែលបាន​សម្លាប់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​សំខាន់ និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ដូចជា​រូងក្រោមដីជាដើម ក្រុមហាម៉ាស​បាន​អត់ធ្មត់​មិនលូកដៃ​ក្នុងជម្លោះ​ជាមួយអ៊ីស្រាអែល ដែលបើកការវាយប្រហារ​ទៅលើ​ក្រុមជីហាត​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅ​ជំរំហ្សេនីនជាដើម។អ្នកតាមដាន​ស្ថានការណ៍​នៅតំបន់​ដើមបូព៌ា ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ដែលគ្រប់គ្រង​តំបន់​ហ្កាហ្សា ហ៊ានចេញមុខ​វាយប្រហារ​ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល នៅពេលនេះ ដើម្បីទាក់ទាញ​ការគាំទ្រ​ពីប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ក្នុងគោលដៅ ប្រជែង​ដណ្តើម​ឥទ្ធិពល​ពី​រដ្ឋអំណាច​ប៉ាឡេស្ទីន ដឹកនាំ​ដោយ​ក្រុមហ្វាតា។ ក្រុមហាម៉ាស​ចង់​បង្ហាញ​ទៅ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ថា ខ្លួន​គឺជាថ្នាក់ដឹកនាំ​តែម្នាក់គត់​ដែលជា​អ្នកចេញមុខ​ឈឺឆ្អាល ការពារ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅចំពោះមុខ ការឈ្លានពាន ការធ្វើទុក្ខបុកម្មេញ អំពើហិង្សា​របស់​អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល។នៅ​ក្នុង​សារសំឡេង មេបញ្ជាការក្រុមហាម៉ាស​បានអំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​នៅគ្រប់ទឹសទីដែលរងការធ្វើបាបជិះជាន់​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ឲ្យឆ្លៀត​យក​ហេតុការណ៍​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ​ដើម្បី​ងើបរើបំរះ សងសឹក តាមគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីគាស់រំលើង បណ្តេញ ក្រុមអាណានិម ឈ្លានពាន​ទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន។ក្រុមហាម៉ាស​ចំណេញ ឬ​ខាត​ពី​វាយប្រហារ​លើ​អ៊ីស្រាអែល​លើកនេះ?មហិច្ឆតា​នយោបាយ​របស់​ចលនា​ហាម៉ាស គឺ​ដើម្បី​រម្លឹក​ឡើង​វិញ​ពី​វត្តមាន និង​ឥទ្ធិពល​របស់​ខ្លួន​នៅ​ទីតាំង​ដែនដី​ប៉ាឡេស្ទីន​ផ្សេង​ទៀត​ក្រៅ​ពី​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ ដូច្នេះ យុទ្ធសាស្រ្ត​របស់​ក្រុមហាម៉ាស មិនមែន​ជា​យុទ្ធសាស្រ្ត​យោធា។ ពួក​ហាម៉ាស​បាន​ដឹង​មុន​រួច​ជា​ស្រេច​ថា ខ្លួន​គ្មាន​ថ្ងៃ​នឹង​ទទួល​ជ័យជំនះ​ផ្លូវយោធា តាម​រយៈ​ការប្រើ​គ្រាប់រ៉ូកែត​បាញ់​ផ្លោង​ទៅ​លើ​អ៊ីស្រាអែល​នោះ​ឡើយ។ ជាក់ស្តែង ក្រោយការបាញ់ស្រោច​គ្រាប់រ៉ូកែត​ចេញពីតំបន់​ហ្កាហ្សា នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ប្រកាស​គំរាម​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​ពីផលវិបាកដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​ដែល​ហ៊ាន​វាយប្រហារ​លើ​អ៊ីស្រាអែល​លើកនេះ។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​គេ​បញ្ជូន​យន្តហោះចម្បាំងជាច្រើនគ្រឿង​ទៅវាយប្រហារ​តំបន់​ហ្កាហ្សា និង​កោះប្រមូល​ទាហាន​បម្រុង​រាប់ម៉ឺននាក់ ដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមប្រយុទ្ធវាយបកលើ​ក្រុមហាម៉ាស។ចលនា​ហាម៉ាស​ដឹងច្បាស់ថា ខ្លួនប្រាកដជា​រងខូចខាតខ្លាំង ដោយសារ​ការវាយប្រហារតបដ៏ចាស់​របស់​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ ចលនា​ប៉ាឡេស្ទីន​ដែល​គ្រប់គ្រង​តំបន់ហ្កាហ្សា​មួយនេះ នៅតែ​ចង់​ជួយ​ឈឺឆ្អាល និង​កេណ្ឌ​ប្រមូល​កម្លាំង​វាយប្រហារ ទៅលើ​អ៊ីស្រាអែល ដើម្បី​ដាស់​ស្មារតី កន្ត្រាក់​អារម្មណ៍ លើ​រឿងរ៉ាវ​ដែល​បាន​កើត​មាន​ឡើង នៅ​ក្រៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា។ យុទ្ធសាស្រ្ត​ដែល​ពួក​ហាម៉ាស​បាន​ប្រើគឺ​យុទ្ធសាស្រ្ត​យាយី។ ការបាញ់ផ្លោង​គ្រាប់​រ៉ូកែត​ជា​សញ្ញា​មួយ​ដែល​ពួក​ហាម៉ាស​ចង់​ប្រាប់​អ៊ីស្រាអែល ដរាប​ណា​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន​មិន​អាច​រស់នៅ​ដោយ​សុខស្រួល ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​ក៏​មិន​អាច​រស់នៅ​ដោយ​សុខស្រួល​ដែរ។ម្យ៉ាង​ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​លើកនេះ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ចងចាំ​ទុកជាមេរៀន។ ទោះក្រុមហាម៉ាស​នឹងត្រូវ​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលវាយបង្រ្កាបវិញ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមហាម៉ាស​បាន​ធ្វើ​អ៊ីស្រាអែល​ភ័យបុកពោះ​មិនតិចដែល នៅពេល អ៊ីស្រាអែល​មិន​បាន​ប្រុងប្រៀប​ខ្លួន​ទុកជាមុន​ទេ ថា​មាន​កងកុម្ម៉ង់ដូរ​របស់​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន អាច​បញ្រ្ជៀតខ្លួន​ចូល​ទៅ​វាយប្រហារ​លើ​ប្រជាជន​ និង​ទីតាំង​យោធាដល់​ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។
7/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិក៖ លោក​ Kevin McCarthy ត្រូវ​ធ្លាក់ពីកៅអីប្រធានសភា​តំណាង

ជាលើកទី​១ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ នៃ​នយោបាយ​សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលប្រធានសភាតំណាង ត្រូវគេ​បោះឆ្នោត​ទាញទម្លាក់​ពីមុខងារ​។ ថ្ងៃទី៣តុលា២០២៣ លោក Kevin McCarthy សមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលត្រូវបាន​គេបោះឆ្នោត​​តែងតាំងឲ្យ​ធ្វើជាប្រធានសភាតំណាង កាលពី​ខែ​មករា ត្រូវបាន​សមាជិក​សភាបោះឆ្នោត ដកចេញពី​តំណែងដ៏ធំមួយនេះ​ តាមរយៈសំឡេងឆ្នោត ២១៦យល់ព្រម​ ទល់នឹង ២១០មិនព្រម​។ ក្នុងចំណោមអ្នកដែល​បាន​បោះឆ្នោតយល់ព្រមបញ្ចប់​មុខតំណែងរបស់​លោក​ Kevin McCarthy គឺមាន​សមាជិក​សភាបក្ស​សាធារណរដ្ឋគ្នាឯង ចំនួន​៨នាក់​។ ភ្លាមៗក្រោយ​ដឹងលទ្ធផល​ឆ្នោត លោក​ Kevin McCarthy បាន​ថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែតថា លោក​បានកាន់ការងារជាប្រធានសភាតំណាង វាគឺជាកិត្តិយសធំធេងណាស់សម្រាប់​លោក។ លោកបាន​អះអាងប្រកបដោយ​មោទនភាព​ ថាលោកបានធ្វើការងារនេះ ប្រកបដោយឆន្ទៈបង្រួបបង្រួម សម្រុះសម្រួល ដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិជាធំ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក​បានបញ្ជាក់ថា លោក​នឹង​មិនស្នើបេក្ខភាព​លោកសាជាថ្មី ដើម្បី​ឲ្យ​គេ​បោះឆ្នោតជ្រើសរើសធ្វើជាប្រធានសភាម្តងទៀតនោះទេ។​បរិយាកាសហែកហួរគ្នា​ ក្នុងបក្ស​សាធារណរដ្ឋស្ថានការណ៍​រញ៉េរញ៉ៃនៅ​សភាតំណាង របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានស្តែងឲ្យឃើញពី​ការបាក់បែក​ឈ្លោះប្រកែកគ្នា រវាង​ក្រុមសមាជិកសភា មកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលមានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភានេះ​។ យ៉ាងណាមិញ ការបោះឆ្នោត​តែងតាំងលោក​ Kevin McCarthy កាលពីខែ​មករា ត្រូវបាន​ធ្វើឡើងទាំងបង្ខំ និងត្រដាបត្រដួសរួចទៅហើយ ដោយឆ្លងកាត់​ការធ្វើសម្បទាន​ជាច្រើនចំណុច មុននឹង​ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋយល់ព្រមបោះឆ្នោត​។តែមកទល់ពេលនេះ ជម្លោះ​ប្រេះឆា ហាក់កាន់តែរីកធំនៅ​ក្នុងបក្សនេះ ខណៈក្រុមសមាជិកសភាដែលស្និទ្ធនឹងលោក​ដូណាល់ ត្រាំ បាននាំគ្នា​តវ៉ារិះគន់មិនសំចៃមាត់ ទៅលើ​លោក​ Kevin McCarthy។ គឺសមាជិក​សភាម្នាក់ មកពី​រដ្ឋផ្លរីដា ឈ្មោះ Matt Gaetz ដែលជាអ្នកចេញមុខ ដំឡើងសំឡេងខ្លាំងជាងគេ។ គឺលោក​ Matt Gaetz រូបនេះហើយ​ដែលជាអ្នក ស្នើ​ឲ្យ​មាននីតិវិធីបោះឆ្នោត​ទម្លាក់​លោក Kevin McCarthy នៅថ្ងៃ​ទី​៣​តុលា។​មុនពេល​បោះឆ្នោតបានចាប់ផ្តើម នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ​​ អង្គសភាទាំងមូល​ បានក្លាយ​ជាវេទិការ ស្រែក​ចោទ រិះគន់គ្នាទៅវិញទៅមក យ៉ាងទ្រហឹងអឺងកង រវាង​ក្រុមសមាជិកសភាបក្ស​សាធារណៈរដ្ឋដូចគ្នា​ ដែលបានពុះចែកជា២ក្រុម​ ម្ខាំង​ប្រឆាំងម្ខាងគាំទ្រលោក Kevin McCarthy។ ចំណែក​ក្រុមសមាជិកសភាបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលសាមគ្គីធ្លុងមួយ អង្គុយស្ងាត់ស្ងៀម តាមដាន​មើល​ទស្សនីយភាពឈ្លោះប្រកែកគ្នានេះយ៉ាងហួសចិត្តបំផុត​។ហេតុអ្វី​ លោក Kevin McCarthy ត្រូវមនុស្សក្នុងបក្សរិះគន់?លោក​ Matt Gaetz ដែល​ដឹកនាំក្រុម​ប្រឆាំង​នឹងលោក​ លោក Kevin McCarthy បានលើកឡើងថា គ្មាន​នរណាមានទំនុកចិត្ត​ លើលោក Kevin McCarthy ទៀតទេ ព្រោះលោក​ម្នាក់​នេះ បាន​ធ្វើរឿងបញ្ច្រាសទិស​ជាច្រើនលើកច្រើនសារ។ ដូច្នេះ ត្រូវតែដូរប្រធានសភាថ្មី ដែល​ល្អជាងនេះ​។​ សមាជិក​សភាស្និទ្ធនឹងលោក​ត្រាំរូបនេះ បានចោទថាលោក Kevin McCarthy បាន​ចរចាជាមួយពួក​បក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីបើកកញ្ចប់ថវិកាបណ្តោះអាសន្ន​ ក្នុងកម្មវត្ថុ​បញ្ចៀស​ បញ្ហា Shut Down។ លោក​ម្នាក់បានអះអាងទៀតថា លោក​ Kevin McCarthy បានចរចាដោយសម្ងាត់ ជាមួយ​លោកចូ បៃដិន ទាក់ទិននឹងកញ្ចប់ថវិកាជួយ​អ៊ុយក្រែន​។គួរបញ្ជាក់ថា ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលមានទំនោរស្តាំនិយមខ្លាំង ហើយដែលស្និទ្ធគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ មានចេតនារារាំងការបោះឆ្នោតច្បាប់ថវិកាជាតិ ទុក​ឲ្យ​ប្រទេសជួបបញ្ហា Shut Down ដើម្បីយកលេសនេះដាក់សំពាធ​លើ​​រដ្ឋាភិបាល​លោក ចូ បៃដិន​។ បន្ថែមពីនេះ ក្រុមគាំទ្រលោក​ដូណាល់ត្រាំ ​ប្រឆាំងដាច់ខាត ចំពោះគំរោងកញ្ចប់​ថវិកាថ្មី ប្រមាណ២៤ពាន់លានដុល្លារ ដែលរដ្ឋបាល​លោកចូ បៃដិន បានស្នើដើម្បីយកទៅជួយអ៊ុយក្រែន​​។ ក្រុម​សមាជិក​សភាទាំងនេះ លើកឡើងថា រដ្ឋអាមេរិកគួរណាតែទុកប្រាក់ យកទៅ​ចំណាយលើ​ការ​គ្រប់គ្រងជន​​អន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ នៅតាមព្រំដែនជាមួយ​ម៉ិកស៊ិកវិញ។ឆ្លើយទៅកាន់អ្នកកាសែត លោក Kevin McCarthy បានអះអាងថា លោក​មិនសោកស្តាយ​ទេ ដែលបាន​ចរចា រក​ការស្រុះស្រួលមតិ ជាមួយ​បក្សប្រជាធិបតេយ្យ។ វាគឺជាការងារចាំបាច់ ដើម្បី​ការពារផលប្រយោជន៍ជាតិ ជាជាងការប្រកាន់បក្សពួករឹងរូសតែម្ខាងៗ។ឈានចូលដំណាក់កាលចលាចលក្នុងពេល​បោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃអង្គា លោក​ Tom McClintock សមាជិកសភា​ម្នាក់នៃបក្សសាធារណរដ្ឋ បាន​លើកឡើងថា យើងកំពុងតែនាំគ្នាដើរដល់មាត់ជ្រោះហើយ សូមគ្រប់គ្នាដកថយមកវិញ ពិចារណាច្បាស់មុននឹង​ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងគ្រោះថ្នាក់​។ លោក​បានបន្តថា សភាតំណាងនឹងឈានចូលក្នុងតំណាក់កាលរាំងស្ទះ ធ្វើអ្វីលែងកើត នៅពេល​ដែល​គ្មានប្រធាន​។លោកដូណាល់ ត្រាំ បានបង្ហោះសារតាមបណ្តាញសង្គម Trust Social  ដោយចោទសួរថា “ហេតុអ្វីបាន​ បានជាពួកសាធារណរដ្ឋ គិតតែនាំគ្នាឈ្លោះប្រកែកគ្នា ហើយបែរជាមិនព្រមរួមកម្លាំងគ្នា ប្រយុទ្ធនឹងពួកឆ្វេងនិយមជ្រុល​ ដែលកំពុងតែបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់​ប្រទេសទៅវិញ?"ចំណែក​លោកចូ បៃដិនវិញ តាមរយៈអ្នកសម្តីរបស់​លោកស្រី Karine Jean-Pierre អ្នកនាំពាក្យ​សេតវិមាន បាន​អំពាវនាវឲ្យសភាតំណាង ត្រូវតែជ្រើសរើសប្រធានថ្មី ឲ្យ​បានឆាប់ជាទីបំផុត ព្រោះថាសហរដ្ឋអាមេរិក មានរឿងធំៗ និងសំខាន់ៗ ដែលត្រូវចាត់ចែងច្រើនណាស់ មិនអាចរាំងស្ទះបានទេ។ជាការពិតណាស់ ជាមួយ​នឹង​ការ​បោះឆ្នោត​ទម្លាក់​ប្រធានសភា​ពីតំណែង ជាលើកទី១នៃប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ គឺនយោបាយ​អាមេរិកបានឈានជើងចូលក្នុងតំណាក់​កាលមួយ​ ដ៏ចលាចលបំផុត​។ សភាតំណាង​ បានទុកពេល​១សប្តាហ៍ ដើម្បី​បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ប្រធានសភាថ្មី មកជំនួស​លោក Kevin McCarthy។ យោងតាមការវិភាគខ្លះ រយៈពេល១​សប្តាហ៍នេះ គឺខ្លឺណាស់ បើយើងក្រឡេកទៅមើលជម្រៅដ៏ជ្រៅ​ នៃ​ការឈ្លោះប្រកែកគ្នា រវាង​ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណ​រដ្ឋ។ គេមិនសង្ឃឹមថា បក្សសាធារណរដ្ឋ អាចនឹងស្រុះស្រួលគ្នា ជ្រើសរើសមនុស្សថ្មីម្នាក់ទៀត មកបានដោយ​ងាយនោះឡើយ​។ សមាជិកសភាខ្លះបានថែមទាំង​ ចង់ស្នើឈ្មោះលោកដូណាល់ ត្រាំ ឲ្យ​មកធ្វើជាប្រធានសភាថែមទៀតផង៕
4/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ការផ្អាកជំនួយយោធារបស់​អាមេរិក​នឹង​ជះផលអាក្រក់​ដល់កងទ័ពអ៊ុយក្រែន?

ដោយ​ប្រផិតប្រផើយបំផុត អាមេរិក​បានជៀស​រួចផុត វិបត្តិ​ថវិកា កាលពីយប់​ថ្ងៃ​សៅរ៍ទី ៣០​កញ្ញា នៅ​បន្ទាប់ពី​សភា​ឯកភាពគ្នា នៅនាទីចុងក្រោយ លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្តី​កញ្ចប់ថវិកាថ្មី​របស់​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក ដែលគ្មាន​ខ្ទង់ចំណាយសម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែន។ ជាមួយកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពី​កញ្ចប់ថវិកាថ្មី មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​ជាង​១លាន​៥សែននាក់ បាន​ធូរទ្រូង គេចផុត​ពី​វិបត្តិ​Shutdown រយៈពេល​៤៥ថ្ងៃ ប៉ុន្តែ ប្រជាជន និង​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន ដែល​ពឹងផ្អែកលើ​​កញ្ចប់ជំនួយ​ធំ​ពី​អាមេរិក អ៊ុយក្រែន​កំពុង​ប្រឈម​អនាគត​មិន​ច្បាស់លាស់។ នៅ​យប់ថ្ងៃសៅរ៍ ទី​៣០​កញ្ញា អាមេរិក​បាន​គេចផុត​ពី​វិបត្តិ​Shutdown រយៈពេល​៤៥ ថ្ងៃ បន្ទាប់ពី​សភាទាំងពីរថ្នាក់​បោះឆ្នោត ដោយ​សំឡេង​ភាគច្រើន អនុម័ត​កញ្ចប់​ថវិកា​ថ្មី​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ កិច្ចព្រមព្រៀងបណ្តោះអាសន្ន​ដែលមាន​រយៈពេល​៤៥ថ្ងៃ គ្មានរាប់បញ្ចូល​ខ្ទង់ចំណាយ​សម្រាប់​ជួយអ៊ុយក្រែន ដែល​ជា​ចំណុចប្រទាញប្រទង់គ្នា​រវាង​ក្រុមសាធារណរដ្ឋ ដែលមានសំឡេងភាគច្រើន​នៅ​សភាអ្នកតំណាងរាស្រ្ត និង​ក្រុម​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​លោក​ចូ បៃដិន។កញ្ចប់​ជំនួយ​របស់​អាមេរិក​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន​មាន​អ្វីខ្លះចាប់តាំងពីផ្ទុះមានសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈា្លនពានអ៊ុយក្រែន នៅខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២ អាមេរិកបានក្លាយជា​ប្រទេស​នាំមុខគេខាង​ផ្តល់ជំនួយ សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន។ តាម​វិទ្យាស្ថានអាល្លឺម៉ង់សម្រាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក ឈ្មោះ Kiel រដ្ឋបាល​លោក​ចូ បៃដិន​បាន​បញ្ចេញ​ថវិកា​៧៥ពាន់​លាន​ដុល្លារ ដើម្បី​ជួយ​អ៊ុយក្រែន ក្នុង​ផ្នែកយោធា មនុស្សធម៌ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ។ជាមួយកញ្ចប់ថវិកា​ជំនួយ​របស់ប្រទេស​លោកខាងលិច នាំមុខ​ដោយអាមេរិក រដ្ឋាភិបាល​អ៊ុយក្រែន​មាន​​ថវិកា​សម្រាប់​បើកប្រាក់ខែ​ឲ្យ​មន្រ្តីរដ្ឋការ ជួយ​ប្រជាជន​អ៊ុយក្រែន ដែល​រងគ្រោះ​ដោយសារ​ការវាយប្រហារមីស៊ីល​របស់​រុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែ គឺ​កញ្ចប់ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក ដែល​អ៊ុយក្រែន​ត្រូវការ​ខ្លាំង​ជាងគេ។ដើម្បី​ជួយ​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ប្រយុទ្ធដណ្តើម​ទឹកដី​ពីរុស្ស៊ី អាមេរិក​បាន​បង្កើនជំនួយយោធា​កាន់តែ​ច្រើន ក្រាស់ក្រែល​ដល់​អ៊ុយក្រែន។ នៅ​ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០២២ ពោល​៣ខែ​ក្រោយ​រុស្ស៊ី​បើកការវាយប្រហារ លើ​អ៊ុយក្រែន អាមេរិក​បាន​ប្រកាស​កញ្ចប់​ជំនួយ​យោធា​ដ៏​ធំ ប្រមាណ ៤០​ពាន់លាន​ដុល្លារ សម្រាប់ជួយ​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន។តើ​ការផ្អាក​ជំនួយ​របស់​អាមេរិក​ប៉ះពាល់​ប៉ុណ្ណា​ដល់​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​របស់​អ៊ុយក្រែន?នៅ​ក្នុង​ជំនួយ​៧៥​ពាន់​លាន​ដុល្លារ ដែលអាមេរិកបានផ្តល់ទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន កញ្ចប់​ជំនួយ​យោធា​របស់​អាមេរិកសម្រាប់អ៊ុយក្រែន មាន​ច្រើន​ជាងគេ ប្រមាណ​៤២,៨ពាន់លានដុល្លារ ពោល​គឺ​ស្មើនឹង​ពាក់កណ្តាលនៃកញ្ចប់​ជំនួយយោធា​របស់​ប្រទេស​លោកខាងលិច​បូកសរុបចូលគ្នា សម្រាប់​ជួយ​អ៊ុយក្រែន នៅក្នុង​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធតទល់​នឹង​កងទ័ពរុស្ស៊ី។ ជា​ការប្រៀបធៀប ជំនួយយោធា​របស់​អង់គ្លេស ដែលស្ថិតនៅ​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី​២ បន្ទាប់ពីអាមេរិក​ មានតែ ជាង ៦ពាន់លាន​ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ គឺតិចតួច​ជាង​អាមេរិក ឆ្ងាយណាស់។កញ្ចប់ជំនួយ​យោធា​របស់អាមេរិក​ដើរតួនាទី​សំខាន់ណាស់​សម្រាប់​ជួយ​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ​នៅក្នុង​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​ដណ្តើមទឹកដី​ពី​រុស្ស៊ី។ ជាក់ស្តែង ជាមួយ​កញ្ចប់ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក អ៊ុយក្រែន​បានទទួល​គ្រឿងសព្វាវុធទំនើបៗ​របស់អាមេរិក ដូចជា ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល យន្តហោះចម្បាំង F-16 រ ថក្រោះដ៏ទំនើបរបស់អាមេរិក Abraham មីស៊ីល​ប្រឆាំង​រថក្រោះ ដ្រូន និងកាំភ្លើងធំ ដែលបានជួយ​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន​រហូតមក​ឲ្យ​ដណើ្តមយកបានភូមិ និង​វាយប្រហារ​ដល់​ទីតាំងស្តុកអាវុធ របស់​រុស្ស៊ី នៅក្នុង​តំបន់​ដុនបាស់។អ៊ុយក្រែន​ត្រូវការ​សព្វាវុធ កញ្ចប់ជំនួយ​យោធា​របស់​អាមេរិក ដើម្បីវាយដណ្តើមទឹកដី​ពីរុស្ស៊ី។ ដូច្នេះ បើតាម​អ្នកជំនាញ ការផ្អាកព្យួរ​ជំនួយយោធា​ណាមួយ​របស់​អាមេរិក​ជា​ដំណឹងដ៏អាក្រក់បំផុត​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន ព្រោះវាកើតឡើង​ចំពេល​ដែល​អ៊ុយក្រែន​កំពុងត្រូវការខ្លាំង ចំនួន​សព្វាវុធ​សម្រាប់​ធ្វើសង្រ្គាមប្រឆាំង​រុស្ស៊ី។ តាម​អ្នកជំនាញ ការផ្អាកព្យួរ​ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក​សម្រាប់អ៊ុយក្រែននឹង​មិនទាន់ហុចផលវិបាកភ្លាមៗ​សម្រាប់​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ព្រោះថា គេ​នៅ​តែ​មាន​សព្វាវុធ​របស់​អាមេរិក ដែល​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូនទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន នៅក្នុង​កញ្ចប់ថវិកាជំនួយមុនៗ។ប៉ុន្តែ ផលប៉ះពាល់ ដោយសារ​ការផ្អាកកញ្ចប់ជំនួយ​ថ្មី​របស់អាមេរិក សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន នឹង​អាច​កើតមាន នៅ​ពេលខាងមុខ នៅ​ពេល​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន​ត្រូវ​ដាច់​អាវុធ លែងមាន​ក្នុង​ស្តុក​មួយរយៈ ទម្រាំ​មានការបញ្ជូន​ជំនួយយោធា​សាជាថ្មី សម្រាប់អ៊ុយក្រែន។មួយវិញទៀត ដោយសារ​ការផ្អាកកញ្ចប់ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក ប្រព័ន្ធ​ការពារ​ដែនអាកាស​របស់​អ៊ុយក្រែន ដែលពឹងទាំងស្រុង​លើប្រព័ន្ធខែល​មីស៊ីលរបស់អាមេរិក ​ក៏អាច​ចុះទន់ខ្សោយ មិនអាច​ការពារ​ជីវិតប្រជាជនស៊ីវិល និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ក្នុងក្រុង ពីការវាយប្រហារ​មីស៊ីល​របស់​រុស្ស៊ី។តើ​ជំនួយយោធា​របស់អាមេរិក​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន​ឈាន​មក​ដល់​ចំនុច​មិន​ច្បាស់លាស់?រដ្ឋបាលលោក​ចូ បៃដិន​បាន​ដាក់​ខ្ទង់ចំណាយ ២៤ពាន់​លាន​ដុល្លារ សម្រាប់​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​នៅក្នុង​កញ្ចប់ថវិកាថ្មី​របស់​រដ្ឋសហព័ន្ធ ប៉ុន្តែ ប្រធាន​ក្រុមសំឡេង​ភាគច្រើន​របស់​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​បាន​ទាមទារ​ នៅ​នាទីចុងក្រោយ ឲ្យ​គេ​ដកខ្ទង់ចំណាយ​សម្រាប់ជួយ​អ៊ុយក្រែន ចេញ ទើប គេ​អាច​បោះឆ្នោតលើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្តីពីថវិកា។ និយាយ​ម្យ៉ាង​ថា អាមេរិកបានជៀសផុត​ពីវិបត្តិ​គ្មានប្រាក់បើក​ឲ្យបុគ្គលិក ដោយសារ​តែនៅក្នុង​កញ្ចប់ថវិកា​របស់រដ្ឋសហព័ន្ធ គ្មានទេ ខ្ទង់ចំណាយ​សម្រាប់ជួយ​អ៊ុយក្រែន។ជាង​១ឆ្នាំ​នៃ​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន សំឡេង​ប្រឆាំង​នឹង​ការផ្តល់ជំនួយ​សម្រាប់អ៊ុយក្រែន មានកាន់តែច្រើនឡើង​នៅ​អាមេរិក។ តាម​ការស្ទង់មតិ របស់​ប្រព័ន្ធទូរទស្សន៍​CNN ប្រជាជន​អាមេរិក​៥៥%​ប្រឆាំងលែង​ចង់​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែនតទៅទៀត និងថា រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក​គួយកថវិកា​មក​ដោះស្រាយ​វិបត្តិក្នុងស្រុក ដូចជា​វិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍។តាមមន្រ្តីសេតវិមាន​និយាយ​ថា នៅ​ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខ រដ្ឋបាល​លោក​ចូ បៃដិន​នឹង​ដាក់​កញ្ចប់​ថវិកាជំនួយ​ ចំនួន ២៤ពាន់លាន​ដុល្លារសម្រាប់អ៊ុយក្រែនទៅ​ឲ្យ​សភាបោះឆ្នោត​សាជាថ្មី ប៉ុន្តែ គេ​មិន​សង្ឃឹមច្រើននោះទេ។សមាជិក​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ ជាដើម ដែលមាននិន្នាការស្តាំនិយមជ្រុល និង​គាំទ្រ​អតីត​ប្រធានាធិបតី លោកដូណាល់ ត្រាំ បាន​ប្តេជ្ញាហើយថា គេ​នៅតែបន្ត​បោះឆ្នោត ប្រឆាំង​មិន​ឲ្យ​មានខ្ទង់​ចំណាយ​ថ្មី​សម្រាប់ជួយ​អ៊ុយក្រែននោះទេ ព្រោះបញ្ហាអាទិភាព​របស់អាមេរិក​នៅពេលនេះ មិនមែនសង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ គឺបញ្ហា​របស់​ប្រជាជនអាមេរិកដែលកំពុងជួបវិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍ធ្ងន់ធ្ងរ ដែល​លួច​ឆ្លងព្រំដែន​ម៉ិចស៊ិក ចូលទឹកដីអាមេរិក។ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​អ៊ុយក្រែន វិញ អះអាងថា គេ​នឹង​ប្រឹងប្រែងបញ្ចុះបញ្ចូល​សមាជិកសភាអាមេរិក​ដើម្បី បោះឆ្នោត គាំទ្រ​កញ្ចប់​ថវិកាជំនួយ​សម្រាប់អ៊ុយក្រែន នៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀង​បណ្តោះអាសន្ន ស្តីពីថវិការបស់​រដ្ឋសហព័ន្ធអាមេរិក​ត្រូវ​ចប់អស់សុពលភាព នៅ​៤៥ថ្ងៃ​ខាងមុខ៕
3/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិកចោទ​​ចិនផ្តាច់ការលើប្រព័ន្ធ​ឌីជីថល ប៉េកាំង​ថា​​អាមេរិក​ជាចក្រភព​ភូតភរ

ភាព​តាន​តឹង​រវាង​អាមេរិក​និង​ចិន​ហាក់​ដូច​ជា​មិន​ចេះ​ចប់​មិន​ចេះ​ហើយ។ អស់​ពី​រឿងមួយ​ ​ចូល​រឿងមួយទៀត... នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី​៣០​កញ្ញា​ ចិន​បាន​ ​ចោទ​អាមេរិក​ថា​ជា​ចក្រភព​ភូតភរ។ នេះ​ជា​​ប្រតិកម្ម​តបទៅ​នឹង​របាយការណ៍​អាមេរិក​ដែល​ថា​ប៉េកាំង​បាន​ប្រើ​អំណាច​ផ្តាច់ការ​លើ​​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ឌីជីថល។ នៅល្ងាច​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី​៣០​កញ្ញា​ម្សិលមិញ ចិន​បាន​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​តប​ទៅ​នឹងរបាយការណ៍អាមេរិកចេញ​ផ្សាយ​កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី​២៨​កញ្ញា។​ សម្រាប់​ក្រសួងការបរទេស​ចិន​ របាយការណ៍បញ្ជាក់​អំពី​​លក្ខណៈ​លម្អៀង​ការទូត​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​។តើ​របាយការណ៍​អាមេរិក​រិះគន់​​ចិន​ដូច​ម្តេច​ខ្លះ?​របាយការណ៍​របស់មជ្ឈមណ្ឌល​ Global Engagement Center ដែល​ជា​ភ្នាក់ងារ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំ​ងនឹង​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ​​នៃ​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក ​បាន​ចោទ​ប៉េកាំង​ថា​បាន​ចំណាយ​​លុយអស់​​រាប់​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ ដើម្បី​បើក​ប្រតិបត្តិការ​បំភ្លៃ​ព័ត៌មាននៅ​លើ​ពិភពលោក។ ប្រតិបត្តិការ​បំភ្លៃព័ត៌មាន​នេះ​មាន​ទម្រង់​ជា​ការ​ឃោសនាលើក​តម្កើង​ខ្លួន​​ ជា​ការ​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ និង​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ដើម្បី​​បិទ​ខ្ទប់​ព័ត៌មាន​។ នេះ​ជា​​របៀប​គ្រប់គ្រង​​ផ្តាច់លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ឌីជីថល ដើម្បីកេង​ប្រវ័ញ្ញ​ពី​លើ​អង្គការ​អន្តរជាតិ​និង​ដោយ​ឃុំ​គ្រង​បណ្តាញ​ព័ត៌មាន​ជា​ភាសា​ចិន។ ជា​ល្បិច​ដែល​​ជួយ​ប៉េកាំង​​ឱ្យ​កែប្រែ​បរិស្ថាន​ព័ត៌មាន​នៅ​លើ​ពិភពលោក​បាន។សម្រាប់​អ្នក​សម្រប​សម្រួល​​របាយការណ៍ លោក James Rubin ​​ទង្វើ​​របស់​សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាមានិត​ចិននេះ​​នឹង​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ច្រក និង​គម្លាត​​ដែល​​ប្រទេស​ជាតិ​នានាអាច​​សម្រេច​ចិត្តខុស ​បម្រើ​តែ​ផលប្រយោជន៍​​សេដ្ឋកិច្ច​និង​សន្តិសុខ​ចិន។ ​​​​បើ​គ្មាន​ការ​​ទប់​ស្កាត់​ទេ គឺ​ការ​បំភ្លៃ​ព័ត៌មានអាច​​បំផ្លាញ​ដោយ​យឺតៗ​និង​យ៉ាង​សន្សឹម​ៗ​ ​មូលដ្ឋា​ននៃ​លទ្ធិ​​ប្រជាធិបតេយ្យ​។ ការ​បំភ្លៃ​ព័ត៌មាន​អន្តរជាតិ​របស់​ចិន​មិនមែន​ត្រឹម​តែ​ជា​បញ្ហា​ការទូត​មួយ​មុខ​ទេ ប៉ុន្តែ​ជា​តំណាង​គ្រោះ​ថ្នាក់​សម្រាប់​សុចរិតភាព​នៃ​ដែន​ព័ត៌មាន​អន្តរជាតិ។នៅ​ចំពោះ​មុខ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ លោក James Rubin អតីត​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​បាន​ពន្យល់​ទៀត​ថា នៅ​ពេល​ប្រមូលបំណែក​ឯកសារ​​មក​​ផ្គុំ​បញ្ចូល​គ្នា​ទៅ​ទើប​គេ​សង្កេត​ឃើញ​អំពី​មហិច្ឆតា​ដ៏​ធំ​ធេង​របស់​ចិន​ដែល​ចង់​គ្រប់គ្រង​បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​​ព័ត៌មាន​ក្នុង​​តំបន់​សំខាន់ៗនៃ​ផែនដី។ ឧទាហរណ៍​​នៅ​តំបន់​អាហ្វ្រិកខាង​កើត​ ​​​ចិន​បានប្រើ​វិធី​​បង់​ប្រាក់ទិញ​​កាសែត​ក្នុង​ស្រុក​សរសេរ​តែ​ព័ត៌មាន​ល្អ​។ចុងក្រោយ​ របាយការណ៍បាន​បរិហារ​​​លទ្ធិ​ផ្តាច់ការលើ​ប្រព័ន្ធ​ឌីជីថល​ ដោយ​​កេង​ពី​លើ​បណ្តាញ​សង្គម​Wechat សម្រាប់​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ក្លែងងក្លាយ​​ដៅ​ឱ្យ​ចំ​អ្នក​ចេះ​និយាយ​ភាសាចិន ហើយ​​រស់​នៅក្នុង​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ និងសាក​ល្បង​​រារាំង​អ្នក​ប្រឆាំង​មិន​ឱ្យ​​ប្រើ​បណ្តាញ​សង្គមTikTok។​ចុះចិន​ការពារ​ខ្លួន​យ៉ាងណា?​​របាយការណ៍​អាមេរិក​សរសេរ​ផ្ទុយ​ពីការពិត។ នេះ​ជា​ចម្លើយ​តប​របស់​ចិន​នៅ​ថ្ងៃ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ម្សិលមិញ ដោយ​វាយបកលើ​អាមេរិក​​​វិញ​ថា​ គឺ​របាយការណ៍នេះ​ហើយ​ជា​អ្នក​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ។ ជាមួយ​នឹង​​ប្រតិកម្ម​ ​ចិន​បាន​​​ចោទ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​ថា​ជា​ចក្រភព​ភូតភរ។ អាមេរិក​ជា​ជើង​ឯក​ខាង​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ព័ត៌មាន​​បំភ័ន្ត​មតិសាធារណៈ។ ដើម្បី​រំលេច​ឱ្យ​ឃើញ​ថា​​អាមេរិកសក្តិសម​នឹង​ទទួល​នាម​ជា​ចក្រភព​ភូតភរ នៅក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ចិន​បាន​រៀប​រាប់​​អំពី​របៀប​លាក់​បាំងសកម្មភាពអាក្រក់​ៗ​​​​ និង​មិន​សូវ​ជោគជ័យ​របស់​ខ្លួន​ តាមរយៈ​ការ​លាបពណ៌​ទម្លាក់​កំហុស​លើ​អ្នក​ដទៃ មាន​ជា​អាទិ៍​​​ប្រតិបត្តិការ​ Mockingbird របស់​ភ្នាក់ងារ​សេអ៊ីអា​ក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាម​ត្រជាក់​ ដើម្បី​បំពុល​សារព័ត៌មាន​អាមេរិក​និង​បរទេស ឬ​អន្តរាគមន៍​របស់​អតីត​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក លោក Colin Powell ទៅ​កាន់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​កាលពី​ឆ្នាំ​២០០៣ ដែល​ថា​អ៊ីរ៉ាក់​មាន​អាំវុធ​ប្រល័យ​លោក​នុយក្លេអ៊ែរ។ប៉េកាំង​បាន​ចោទ​វ៉ាស៊ីនតោន​ផង​ដែរ ថា​បានផ្សព្វផ្សាយ​ ពាក្យ​​ភូតភរ​ប្រចាំ​សត​វត្សរ៍​ ទាក់ទង​នឹង​នយោបាយ​ចិន​នៅ​ស៊ីនជាំង។ បើ​តាម​អាមេរិក ​ ​ចិន​បាន​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​លើ​សហគមន៍​​អ៊ុយហ្គួរ ​ជា​ជន​ជាតិ​ភាគតិច​កាន់​សាសនា​អ៊ីស្លាម ក្រោម​ផ្លាក​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំងនឹង​អំពើ​ភេរវនិយម៕
1/10/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សហរដ្ឋអាមេរិកមាន​​​​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកាជា​ថ្មី ដោយហេតុសង្គ្រាម​​អ៊ុយក្រែន?

បើ​គ្មាន​ការ​ព្រមព្រៀង​នៅ​មុន​ម៉ោង​១២​អាធ្រាត្រ​នៃ​យប់​ថ្ងៃ​សៅរ៍ទី ៣០​កញ្ញា​នេះទេ​ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នឹង​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា​ជា​ថ្មី។ រដ្ឋបាល​សហព័ន្ធ​មិន​ចាំបាច់​មួយ​ចំនួនអាច​នឹង​​ត្រូវ​បិទ​ទ្វារ​ផ្អាក​ដំណើរការ។ ប្រធានាធិបតី​ចូបៃដិន និង​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​ទម្លាក់​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​ដាក់​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅមក​ថា​ជា​ដើម​ហេតុ​នាំ​ភាព​រញ៉េរញៃ​នេះ​កើត​ឡើង​។ ទើប​គេច​ពី​វិបត្តិ​បំណុល​យ៉ាង​ប្រផុត​ប្រផើយ​កាលពី​បួន​ខែ​មុន មហា​អំណាច​សេដ្ឋកិច្ច​ទីមួយ​ពិភពលោក ​ទំនង​ជាមិន​អាច​បញ្ចៀស​មិន​ឱ្យ​មាន​​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា​Shutdown​ជា​ថ្មី​បាន​ទេ។ ​​ច្បាប់​ថវិកា​ដែល​ជា​អ្នក​ធានា​ដំណើរការ​រដ្ឋបាល​រដ្ឋ​សហព័ន្ធ​​ត្រូវ​ផុត​​ឱសានវាទ​នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី​៣០​កញ្ញាវេលា​ម៉ោង​១២​អាធ្រាត្រ​ម៉ោង​នៅ​វ៉ាស៊ីនតោន។ ដូច្នេះ​បើគ្មាន​​ការ​ព្រមព្រៀង ​​អនុម័ត និង​ចុះ​ហត្ថលេខា​​លើ​គម្រោង​ថវិកា​ឆ្នាំ​ថ្មី​​២០២៤​ឱ្យ​បានមុន​ពេល​រំលង​អាធ្រាត្រឆ្លង​ចូល​​ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​១​តុលា​នេះទេ សេវា​រដ្ឋបាល​សហព័ន្ធ​មិន​ចាំ​បាច់ទាំង​ឡាយ​​នឹង​ត្រូវ​បិទ​ទ្វារ​ហើយ។ហេតុ​អ្វី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ឧស្សាហ៍​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា?​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​​អាមេរិកចែង​ឱ្យ​សភាអាមេរិក​ទាំងពីរ គឺ​ព្រឹទ្ធសភា​និង​សភា​ជាន់​ទាប​ ជា​អ្នក​បោះឆ្នោត​អនុម័ត​ច្បាប់​ថវិកា​​សហព័ន្ធ តាម​រយៈ​​ដំណើរ​បែប​បទ​ដ៏​វែង​។ ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​ វិមាន​ប្រធានាធិបតី​រៀប​ចំ​គម្រោង​ថវិកា​សម្រាប់​ឆ្នាំ​បន្ទាប់ ដែល​គិត​ចាប់​ផ្តើម​ពី​ថ្ងៃទី​១​តុលា​ទៅ​។ លោក ចូ​បៃដិន បានលើក​គម្រោង​ថវិកាគោល​​ឆ្នាំ​២០២៤​ កាលពី​ខែ​៩មីនា​​ សម្រាប់​ឱ្យ​គណៈកម្មការចំនួន​១២​​នៅ​សភា​និង​ព្រឹទ្ធសភា​ទទួល​បន្ទុករៀប​ចំ​ចំណាយ​ថវិកា​លម្អិត​ទៅ​តាម​ផ្នែកនីមួយៗ (​ ការពារជាតិ កសិកម្ម យុត្តិធម៌ ...) និង​ទៅ​តាម​សំណើ​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ សភា​និង​ព្រឹទ្ធសភា​ រៀប​ចំ​​គម្រោងច្បាប់​​លម្អិត​​​រៀងខ្លួនៗ ហើយ​យក​មក​ជជែក​ពិភាក្សា​គ្នា​។ នៅ​ពេល​​ជជែក​តស៊ូ​មតិ​គ្នា​ តែង​សម្រេច​នៅ​នាទី​ចុងក្រោយ​ ប៉ុន្តែ​ក្រុមម្ខាងៗ​តែង​ការពារ​ជំហរ​របស់​ខ្លួន​ និង​យក​ការ​ជាប់​គាំង​សេវា​រដ្ឋបាល​សហព័ន្ធ​មក​គំរាម​សំឡុត​ដើម្បី​ឱ្យ​ម្ខាង​ទៀត​ធ្វើ​សម្បទាន។តាំងពី​ឆ្នាំ​១៩៧៦​មក សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ធ្លាប់​ឆ្លង​កាត់​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា​Shutdown​នេះ​២១​ដង ក្នុងនោះ​១០​ដង​បាន​ឈាន​ដល់​ដំណាក់កាល​គាំង​សេវា​រដ្ឋបាល បុគ្គលិក​រដ្ឋ​ត្រូវ​ឈប់​ធ្វើការ​ដោយ​បង្ខំ។ វិបត្តិ​ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង​ជាង​គេ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៩៥-៩៦ ក្រោម​រដ្ឋបាល​លោក​ប៊ីលគ្លីនតុន និង​វែង​ជាង​គេ ដល់​ទៅ​៣៥​ថ្ងៃ ​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៨-២០១៩ ដោយ​កាលណោះ​ប្រធានាធិបតី​​លោក​ដូណាល់​ត្រាំ ​និង​សភា​ខុនក្រេស ប្រឆាំង​គ្នា​ខ្លាំង​ជុំ​វិញ​ការ​ភ្ជាប់​សំណើ​សាង​សង់​ជញ្ជាំង​ម៉ិចស៊ិក​​ទប់​ស្កាត់​អន្តោប្រវេសន៍​ក្នុង​កញ្ចប់​ថវិកា​ជាតិ។តើ​អ្វី​ជា​ដើម​ហេតុ​នាំ​ឱ្យ​មាន​គ្រោះ​Shutdown នៅលើកនេះ? លោក​ប្រធានាធិបតីចូ​បៃដិន និង​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​បាន​ទម្លាប់​កំហុស​ដាក់​គ្នា​ទៅ​វិញ​មក​​ ថា​ជា​ដើម​ហេតុ​នាំ​អាមេរិក​ឱ្យ​ប្រឈម​នឹង​គ្រោះ​​ជាប់​គាំង​ថវិកាជា​ថ្មី។ សម្រាប់​លោក ចូ បៃដិន ដោយ​ឥតសង្ស័យ គ្រោះធ្លាក់​ក្នុង​​វិបត្តិ​ថវិកា​លើក​នេះ​​បណ្តាល​មក​ពី​ក្រុម​សភា​អ្នក​តំណាង​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​​ ដែល​ចង់​បិទ​ខ្ទប់​​ជំនួយ​យោធា​ផ្តល់​ទៅ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន។នៅច្បាប់​ដើម​ដំបូងសេតវិមានចង់​​​ឱ្យ​សភា​ខុនក្រេស​អនុម័ត​​គម្រោង​ថវិកា​មាន​បូក​ជំនួយ​យោធា​និង​មនុស្សធម៌​ដល់​អ៊ុយក្រែន​ចំនួន​២៤​ពាន់​លាន​ដុល្លារអាមេរិក។ ហើយ​នៅក្នុង​គម្រោង​ច្បាប់​ចុងក្រោយ​នា​ថ្ងៃ​អង្គារ​ ព្រឹទ្ធសភា​​ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ក្រុម​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ​បាន​បញ្ចូល​ជំនួយ​យោធា​ដល់​អ៊ុយក្រែន​ត្រឹមតែ​មួយ​ភាគ​បួន​នៃ​ទឹក​ប្រាក់ដើម​​ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែនៅ​សភាដែល​​​ក្រុម​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​មាន​សំឡេង​ភាគ​ច្រើន​ ប្រធាន​សភា​លោក​Kevin McCarty ក្រោម​សម្ពាធ​ចង់​ភ្ជាប់​ជំនួយ​អ៊ុយក្រែន​ទៅ​នឹង​គម្រោង​កំរិត​ការទទួល​ជនអន្តោប្រវេសន៍​។ ចំណែក​សមាជិក​សភា​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​មួយ​ក្តាប់​តូច​ស្និទ្ធ​​និង​និយម​លោក​ដូណាល់​ត្រាំ បដិសេធ​ដាច់​ខាត​មិន​ឱ្យ​ភ្ជាប់​សំណុំ​រឿង​អ៊ុយក្រែន​ក្នុង​ច្បាប់​ថវិកា​ជាតិ​ទេ។ ពួកគេ​ចង់​​ឱ្យ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បញ្ឈប់​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​អ៊ុយក្រែន​តែម្តង។ក្រុម​​ត្រាំ​និយមជ្រុល​ មាន​គ្នា​តិចទេ​​ តែ​មានអំណាច​ធំ​ក្នុង​រង្វង់​អ្នក​សាធារណរដ្ឋនៅក្នុង​សភា​ ដោយ​វិះ​តែ​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​អាមេរិក​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​នយោបាយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​កាលពី​បួន​ខែ​មុន​ម្តង​ នៅពេល​រដ្ឋាភិបាល​សុំ​ដំឡើង​កំរិត​អតិបរិមា​នៃ​ប្រាក់​បំណុល​ជាតិ។ ក្រុម​ដែល​ធ្លាប់​បាន​ជួយ​លោក​ម៉ាកខេទី ឱ្យ​បានក្លាយ​ជា​ប្រធានសភា​អាមេរិក​នេះ បាន​ទទួល​បញ្ជា​ពី​អតីត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ​ដែល​អាច​នឹងមក​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​បេក្ខជន​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ម្តង​ទៀត​ទល់​នឹង​លោក​បៃដិន​ជា​ថ្មីនៅ​ឆ្នាំ​២០២៤ ឱ្យរក្សា​ជំហរ​ដាច់​ខាត​មិន​ធ្វើ​សម្បទាន​អ្វី​ទាំង​អស់​នៅ​ក្នុង​គ្រប់​សំណុំ​រឿងច្បាប់​​ថវិកា។ នៅក្នុង​បណ្តាញ​​Trush Social លោក​ដូណាល់ត្រាំ​បានជំរុញ​ឱ្យ​សភា​ខុន​ក្រេស​អ្នក​សាធារណរដ្ឋ​កុំ​ទទួល​​យក​ច្បាប់​ថវិកា​ ដែល​​រដ្ឋាភិបាល​បៃដិនប្រើ​ជា​អាវុធ​​ប្រឆាំង​នឹង​ពលរដ្ឋ​ពាក់​កណ្តាល​ប្រទេស​ ក្នុង​នាម​ជា​សត្រូវ។តើ​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ណា​ខ្លះ​អាច​រង​គ្រោះដោយផ្ទាល់​​ពី​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា?ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ត្រៀម​​បិទ​សេវា​មួយ​ចំនួន​។ បុគ្គលិក​​រដ្ឋសហព័ន្ធ​​បាន​ទទួល​​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹងបិទ​សេវា​ការងារ ​តាំងពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ២៨​កញ្ញា​មក។ ពួកគេ​ត្រូវ​រង់​ចាំ​ទាល់​តែ​វិបត្តិ​ថវិកា​នេះ​ចប់​ទើប​បានបើក​​ប្រាក់​ខែ។ តែ​បុគ្គលិក​ក្នុង​សេវា​ចាំបាច់​ ត្រូវ​តែ​មក​ធ្វើ​ការ ឯ​អ្នក​ផ្សេង​ត្រូវ​ឈប់​ធ្វើការ​ មិន​​ប៉ះពាល់​សំណុំ​រឿង​ឬ​ចូល​មើល​សារ​អ៊ីមែល​អ្វី​ទាំង​អស់។ ​ឧទ្យាន​ជាតិ​​ល្បី​ៗនៅអាមេរិក​ដូច​យ៉ាង​ឧទ្យាន Yosemite ឬYellowstone ក៏​ត្រូវ​បិទទ្វារ​ជា​បណ្តោះអាសន្នដែរ។ ចរាចរណ៍​ផ្លូវ​អាកាស​ក៏​ទំនង​ត្រូវ​​រអាក់រអួលខ្លាំង​ដែរ​។​វិបត្តិ​​ជាប់​គាំង​ថវិកា​Shutdown អាច​នឹង​បង្ក​ផលវិបាក​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​អាមេរិក​រាប់​លាន​នាក់ ក្នុង​កំរិត​មួយ​ដែល​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​រយៈ​ពេល​និង​ភាពធ្ងន់ធ្ងរ​នៃការ​បិទ​សេវា​រដ្ឋបាល​សហព័ន្ធ។ ​សហជីព​និយោកជិក​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​សហព័ន្ធ​វាយតម្លៃ​ថា​នឹងអាច​មាន​បុគ្គលិក​យោធា​និ​ង​ស៊ីវិល​រហូត​ដល់​៤លាន​នាក់​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ផ្ទាល់​ពី​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកាលើក​នេះ ក្នុង​នោះ​២,២​លាននាក់​ជា​បុគ្គលិក​ស៊ីវិល។ ទាហាន​ជាង​មួយ​លាន​បី​សែន​ត្រូវ​បន្តធ្វើការ​ដោយ​គ្មាន​ទទួល​ប្រាក់​បៀរវត្សរ៍។ កម្មវិធី​ផ្តល់​ជំនួយ​ស្បៀងអាហារ​ដល់​ជន​ក្រីក្រ​អាមេរិក ៤០​លាននាក់​ និង​ កម្មវិធី​ផ្តល់​អាហារូបត្ថម្ភ​ដល់​ក្មេង​និង​ស្ត្រី​ជិត​៧លាន​នាក់ ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​ផ្តាច់​សិទ្ធិ​អ្នក​គួរ​ទទួល​ជំនួយមួយ​ចំនួន​​មួយ​រយៈ​សិន។ជា​ការ​រំលឹក​ កាលពី​​ឆ្នាំ​២០១៨ ​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកាបាន​ធ្វើឱ្យ​​អាមេរិក​បង់ខាត​​ផលិតផល​សរុប​ក្នុង​ស្រុក​អស់​ជាង​៣ពាន់​លាន​ដុល្លារ៕
30/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកអគ្គលេខាធិការ អ .ស.ប. បរិហារថា ពិភពលោក​កំពុងតែឆ្កួតលីលា​ជាមួយនឹងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ

នៅក្នុង​ឱកាសកិច្ចប្រជុំពិសេសមួយ​ ក្នុង​ក្របខណ្ឌមហាសន្និបាទនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​២៦កញ្ញា លោក​​អគ្គលេខាធិការ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានថ្លែងសុន្ទរកថាដោយ​លោក​បាន​លើកឡើងថា ពិភពលោកយើង កំពុងតែ​វក់វីនឹងភាពឆ្កួតលីលា ជាមួយនឹងអាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​។ ការប្រណាំងប្រជែងគ្នា នៃអាវុធមហាប្រល័យនេះ ត្រូវបាន​លោក​អគ្គ​លេខាធិការអង្គការ​សហប្រជាជាតិ បរិហាថាគឺជាគ្រោះថ្នាក់ដ៏អាសន្នបំផុតសម្រាប់មនុស្សជាតិ​។ ហេតុអ្វី​លោក​អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍​ បារម្ភ​ខ្លាំង​?នៅ​ថ្ងៃទី​២៦កញ្ញា ដែល​ជាទិវាអន្តរជាតិនៃការបំបាត់ចោលទាំងស្រុងនូវអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បាន​លើកឡើងថា ជាលើកទី១ក្នុងរវាង​ច្រើនទសវត្សមកនេះ ចំនួន​គ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ អាចនឹងកើនឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក។ បញ្ហានេះគឺជាបញ្ហាអាសន្ន ព្រោះថាមហាអំណាចធំៗ កាន់តែប្រជែង ប្រណាំងគ្នាបង្កើនចំនួនអាវុធមហាប្រល័យនេះ តែរៀងៗខ្លួន​។ ជាងនេះទៀត លោក​អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្លែងការបារម្ភថា គ្រោងឆ្អឹង​ស្ថាប័ន​ពិភពលោក​ដើម្បី​ទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាព​​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ត្រូវបាន​រុះរើ ឬរលំបាក់ជាបន្តបន្ទាប់​។លោក​អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរបច្ចុប្បន្ន​នេះ កាន់តែ​ទំនើប កាន់តែ​លឿនរហ័ស កាន់តែបាញ់ចំ​គោលដៅ​​​ច្បាស់ និង​កាន់តែអាចបញ្ជាបាន​ដោយងាយ​។ ភាពឆ្កួតលីលានៃអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនេះ វាបៀបបាននឹងជ្រោះមរណៈ ដែល​ដែល​មនុស្សជាតិយើងត្រូវតែរួមគ្នាចាកចេញឲ្យផុត​។ នៅក្នុងបរិបទនេះ លោក​អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានអំពាវនាវាហៅ​ក្រុមប្រទេសមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរទាំងអស់ ថាត្រូវតែធ្វើ​គម្រូល្អ បង្ហាញផ្លូវត្រឹមត្រូវ ហើយសន្យាថា ទោះជាកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ​​ គឺ​ខ្លួនសន្យាថានឹងមិន​ប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរជាដាច់ខាត​។ក្នុងនាមលោក​ជាអគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកសូមសន្យាថានឹងប្រឹងប្រែងធ្វើការ ឲ្យ​អស់ពីសមត្ថភាព​ ក្នុងការ​ជួយ​ជំរុញប្រមូល​ប្រទេសទាំងអស់ ដើម្បីឈានទៅរួមគ្នាលុបបំបាត់ឲ្យ​បាន​ នូវអាវុធប្រល័យលោកទាំងនេះ​​ឲ្យ​អស់ពីផែនដី​ ហើយធ្វើ​ឲ្យ​ក្លាយ​ជាអតីតកាល​ ដែល​មិនអាចរស់ឡើងវិញ​បាន​​ ​។​កូរ៉េខាងជើងចោទអាមេរិកថាជាអ្នកដុត “ភ្លើងសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ”ដោយឡែក នៅថ្ងៃទី​២៦កញ្ញា​ នៅ​អង្គការសហប្រជាជាតិដែរ តំណាងរដ្ឋាភិបាលរបបផ្តាច់​ការកូរ៉េខាងជើង​ បាន​ឡើងថ្លែងសុន្ទរកថា ដោយ​បាន​លើកឡើងថា “ឧបទ្វីបកូរ៉េ កំពុងស្ថិតនៅ​មាត់ជ្រោះសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ហើយ​អ្នកដែល​បង្កបញ្ហានេះ គឺគ្មាននរណាទេ ក្រៅពីសហរដ្ឋអាមេរិក”​។លោក គីម សុង អគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងជើង ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​បរិហារថា គឺសកម្មភាព​ដែលគ្មានការពិចារណា និងពោរពេញដោយ​ភាពកម្រោល​ចូលរបស់អាមេរិក ដែលកំពុងតែដុត​ភ្លើងសង្គ្រាម​នុយក្លេអ៊ែរ នៅឧបទ្វីបកូរ៉េ​។ មន្ត្រី​កូរ៉េខាងជើងរូបនេះ បន្តថាអាមេរិកបានអុជអាលប្រទេសក្នុងតំបន់​ក្បែរខាងកូរ៉េខាងជើង ឲ្យធ្វើតាមខ្លួន ពោលគឺវា​ជាយុទ្ធសាស្ត្រខ្វះការប្រុងប្រយ័ត្ន ដើម្បី​តែបំពេញមហិច្ឆតា និង​ផលប្រយោជន៍​របស់អាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។អស់ពីបរិហារអាមេរិក អគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងជើង បាន​ចោទថារដ្ឋាភិបាល​កូរ៉េខាងត្បូង ក៏មានចំណែក​ខុសដែរ ក្នុង​ការ​​ធ្វើ​ឲ្យ​ឧបទ្វីបកូរ៉េត្រូវ​ប្រឈម​នឹងសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ព្រោះសេអ៊ូល​​ព្រម​ឱន​ក្បាលធ្វើ​ជាអាយ៉ងរបស់អាមេរិក ឈ្លក់វង្វេងចង់តែធ្វើសង្គ្រាម​ជាមួយបងប្អូនឯង។​មហាអំណាច​ប្រើ​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរដើម្បីគំរាមគ្នាកាន់តែខ្លាំង​​ទាក់ទិននឹងការ​គំរាមប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ មិនបាន​បញ្ចេញ​ឈ្មោះប្រទេសណាមួយ​ឲ្យចំទេ។ តែបរិបទសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន បានធ្វើ​ឲ្យ​មានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង អំពីលទ្ធភាពដែលរុស្ស៊ី ​អាចនឹងប្រើ​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាក់ទិក​។​ យ៉ាងណាមិញ លទ្ធភាពនេះ ត្រូវបាន​ភាគី​រុស្ស៊ី​លើកយកមកគ្រវីគំរាមជាញយដងមកហើយ។សូមបញ្ជាក់ថា យោងតាម​តួលេខរបស់​ វិទ្យាស្ថាន​អន្តរជាតិ​ស្រាវជ្រាវដើម្បីសន្តិភាព ហៅកាត់ថា SIPRI ដែលមានទីតាំងនៅក្រុងស្តុកខូលម៍ គឺដើមឆ្នាំ​២០២៣ ពិភពលោក​យើងមាន​ក្បាល​គ្រាប់​នុយក្លេអ៊ែរ សរុបចំនួន ១២៥១២គ្រាប់​។ ទំហំ​​នេះបានថយចុះបន្តិច បើប្រៀបធៀបទៅ​ឆ្នាំ​២០២២ ដែលមានចំនួន​​ ១២៧១០​គ្រាប់។​ តែយ៉ាងណា ស្ថិតក្នុងបរិបទនៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង រវាង​មហាអំណាចធំៗ អ្នកជំនាញ​បាន​ថ្លែងការបារម្ភថា ចំនួន​ក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរអាចនឹងកើនឡើង ចាប់ពីពេលនេះទៅ។ ពោលគេ សករាជនៃ​ការថយចុះចំនួន​ក្បាលគ្រាប់​នុយក្លេអ៊ែរ ទំនង​ជាបាន​​​ដើរមកដល់ទីបញ្ចប់​ហើយ។ អំណេះតទៅ ពិភពលោកនឹងឈានជើងចូលទៅកាន់ទំព័រថ្មីនៃការប្រណាំងប្រជែង ដំឡើងទំហំសព្វាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ ដើម្បីកំញើញគ្នាទៅវិញទៅមក​។​គួរ​កត់សំគាល់ដែរថា បច្ចុប្បន្ន​មានប្រទេស​៩ ដែលជាផ្លូវការ​ត្រូវគេដឹងថាជាមហាអំណាច មានអាវុធបរមាណូ នោះគឺ សហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស រុស្ស៊ី ចិន ប៉ាគីស្ថាន ឥណ្ឌា អ៊ីស្រាអែល និង​កូរ៉េខាងជើង​។​ យោងតាមតួលេខ​ សហព័ន្ធអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិក (FAS) គឺរុស្ស៊ីមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លែអ៊ែរច្រើនជាងគេ គឺចំនួន​ ៥៨៨៩គ្រាប់ ខណៈអាមេរិក​មានចំនួន ៥២៤៤គ្រាប់។ រុស្ស៊ី និង​អាមេរិក​ តែ២នាក់ មានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ​​ សរុប​ដល់ទៅ៩០%នៃទំហំរួមទូទាំងពិភពលោក​។​ ចិនវិញស្ថិតនៅលេខរៀងទី​៣ មានចំនួន ៤១០គ្រាប់ បារាំងមាន​២៩០គ្រាប់ អង់គ្លេសមាន ២២៥គ្រាប់ ប៉ាគីស្ថានមាន​១៧០គ្រាប់ ឥណ្ឌាមាន ១៦៤គ្រាប់ អ៊ីស្រាអែលមាន៩០គ្រាប់ ហើយកូរ៉េខាងជើងមានប្រមាណ​៣០គ្រាប់។ក្រៅកូរ៉េខាងជើង ដែលកំពុងបង្កឲ្យ​មានការបារម្ភ អ៊ីរ៉ង់ក៏​​​​កំពុងធ្វើ​ឲ្យ​​អ្នកសង្កេតស្ថានការណ៍​ តាមដានយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ដែរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងគ្រប់គ្រងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ ស្ថិតនៅជាប់គាំង គ្មានដំណោះស្រាយ ខណៈការចម្រាញ់ធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម របស់អ៊ីរ៉ង់ បាន​កើនសកម្មភាពកាន់តែខ្លាំង​។ យោងតាមប្រភពច្បាស់ការជាច្រើន គឺ​ទំហំអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមចម្រើនធាតុរបស់អ៊ីរ៉ង់ បានលើស​ច្រើនទៅៗ នៃកម្រិតអនុញ្ញាត ដែលប្រការនេះអាចនឹង​បើក​ផ្លូវ​​ឲ្យ​អ៊ីរ៉ង់ អាចផលិត​ក្បាលគ្រាប់​នុយក្លេអ៊ែរបាន​ ក្នុងពេល​ដ៏ឆាប់៕
27/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

នីហ្សេ៖ ប្រធានាធិបតី​​បារាំងសម្រេចដក​ទូត និង​បិទបញ្ចប់​បេសកកម្ម​កងទ័ពបារាំង

ជាច្រើនសប្តាហ៍​បន្ទាប់ពី​វិបត្តិ​បានផ្ទុះឡើង រវាងបារាំង​និង​ក្រុម​កងទ័ពធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅនីហ្សេ ទីបំផុត​លោក​ប្រធានាធិបតីបារាំង អាម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង​ បានប្រកាសកាល​ពីថ្ងៃអាទិត្យ​ ទី​២៤កញ្ញា ថាបារាំង​នឹង​ហៅ​​អគ្គរដ្ឋទូតខ្លួន​ឲ្យចូលស្រុកវិញ ហើយ​បេសកម្មកម្មកងទ័ពបារាំង ដើម្បីប្រយុទ្ធនឹងចលនា​ជីហាត​ភេរវកម្ម​ នឹងត្រូវបិទបញ្ចប់ជាស្ថាពរ​ដែរ​។​ គួររំលឹកថា កាលពី​ចុងខែកក្កដា ក្រុមយោធានីហ្សេ​ដឹកនាំដោយ​ មេបញ្ជាការ Abdourahamane Tiani បានធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល​ របស់​លោក​ម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម និងបានចាប់​លោក​ប្រធានាធិបតីរូបនេះ បង្ឃាំងទុកក្នុងផ្ទះជាមួយនឹងក្រុម​គ្រួសារ រហូតដល់​សព្វថ្ងៃ​។​ ក្រុមយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារ អមដោយ​បាតុកម្ម​គាំទ្រតាមផ្លូវផង បាន​ប្រកាសបណ្តេញ​កងទ័ពបារាំងប្រមាណ​១៥០០នាក់ ដែល​ឈរជើងនៅនីហ្សេ ឲ្យ​ចាកចេញ​ និង​បានប្រកាសបណ្តេញ​​លោក​អគ្គរដ្ឋទូតបារាំងថែមទៀតផង។តែយ៉ាងណាពីប៉ារីស រដ្ឋាភិបាល​បារាំង បានអះអាងថាអាជ្ញាធររបបសិក​នីហ្សេ មិនមែនជារដ្ឋាភិបាល​ស្របច្បាប់​​នោះទេ។ បារាំងប្រកាសថា​​ ទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលនីហ្សេ​​ស្របច្បាប់តែមួយគត់ ដែលដឹកនាំដោយ​លោក​ប្រធានាធិបតី​ម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម​។តើហេតុអ្វីបាន​ជាពេលនេះ ​ប្រធានាធិបតី​បារាំងសម្រេចហៅអគ្គរដ្ឋទូតឲ្យចូលស្រុក និង​ដកទ័ពបារាំងចេញពីនីហ្សេ?នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ផ្តល់ឲ្យ​ទូរទស្សន៍បារាំង TF1 និងFrance 2 កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ លោក​ម៉ាក្រុងបានបញ្ជាក់​ឲ្យដឹងថា បារាំង​​បានសម្រេចចិត្តហើយ គឺនឹងហៅលោក​​អគ្គរដ្ឋទូត Sylvain Itté ព្រមទាំង​មន្ត្រីទូតបារាំងជាច្រើននាក់ទៀត ដែលកំពុងស្ថិតនៅទីក្រុង​នីអាម៉េ ឲ្យត្រលប់ចូល​ស្រុកបារាំង​វិញ ក្នុងពេល​ប៉ុន្មានម៉ោងខាងមុខ​។ បន្ថែមពីនេះ លោក​ម៉ាក្រុង បានបញ្ជាក់ថា បេសកកម្ម​កងទ័ពបារាំងនៅនីហ្សេត្រូវបិទបញ្ចប់ទាំងស្រុង។ កងទ័ពបារាំងដែលកំពុងស្ថិតនៅ​លើ​ទឹកដី​នីហ្សេ នឹងត្រូវដកចេញទាំងស្រុង ពីនេះ​ដល់ដំណាច់ឆ្នាំ​២០២៣។លោក​ម៉ាក្រុងបាន​បញ្ជាក់ហេតុផលថា បារាំងបានសម្រេចបិទបញ្ចប់​បេសកកម្មកងទ័ពនៅនីហ្សេ ព្រោះថា អាជ្ញាធរនីហ្សេបច្ចុប្បន្ននេះ លែងចង់​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងក្រុម​ជីហាតភេរវកម្មទៀតឡើយ​។ លោក​បន្តថា ជាងនេះទៀត បារាំងមិនអាចបន្តនៅជាចំណាប់ខ្មាំង​ នៃរបបសិកនីហ្សេបានទេ។ តែយ៉ាងណា​​ លោកបានបញ្ជាក់ថា បារាំងនឹងធ្វើការ​ជជែកជាមួយ​អាជ្ញាធរ​របបសិកនីហ្សេ ដើម្បីរៀបចំដំណើរការដកទ័ពនេះ ឲ្យ​រលូន​ និងដោយ​ស្ងាត់ស្ងៀមបំផុត​។គួរបញ្ជាក់ថា ការពិតទៅ​ស្ថានការណ៍វិបត្តិ​​កាន់តែតានតឹង ដុនដាប​​ខ្លាំង រវាងនីហ្សេនិងបារាំង ប៉ុន្មានសប្តាហ៍​មកហើយ។ បាតុកម្មរបស់ប្រជាជន​នីហ្សេ ដែល​ប្រឆាំងនឹងវត្តមាន​កងទ័ពបារាំង ត្រូវបាន​រៀបចំធ្វើ​សឹងជា​រៀងរាល់ថ្ងៃ នៅមុខស្ថានទូតបារាំង​ក្នុង​ទីក្រុងនីអាមេ និងនៅខាងមុខបន្ទាយ​ទាហានបារាំង។​ អ្នកវិភាគជាច្រើនធ្លាប់បាន​សន្និដ្ឋានហើយ ថាបារាំងគ្មានជំរើសអ្វីផ្សេងទេ ក្រៅពីការធ្វើតាម​ការទាមទារ របស់​ក្រុមយោធា​នីហ្សេ​។ចាប់តាំងពីពាក់​កណ្តាល​ខែសីហា ដែល​លោក​អគ្គរដ្ឋទូតបារាំង​ Sylvain Itté និងមន្ត្រីទូតបារាំងផ្សេងទៀត ត្រូវបាន​ក្រុមយោធានីហ្សេ រាំរាំងមិនឲ្យចេញពីស្ថានទូត​។ លោក​ម៉ាក្រុងបានហៅស្ថានការណ៍​នេះ ថាជាការចាប់ចំណាប់ខ្មាំង​។ ស្ថានការណ៍​កាន់តែអាសន្ន ដោយសារតែមន្ត្រីទូតបារាំងដែលជាប់ក្នុងស្ថានទូត គ្មានស្បៀងអាហារគ្រប់គ្រាន់។ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ ក្រុមយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារនីហ្សេ បាន​ហាមឃាត់​មិន​ឲ្យយន្តហោះបារាំង ហោះចូលដែនអាកាសនីហ្សេថែមទៀតផង​។​អវសាន​នៃ​​ប្រតិបត្តិ​ការកងទ័ពបារាំង ដើម្បី​​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង​​ក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាម​នៅតំបន់សាហ៊ែល?ក្រោយ​ការប្រកាសរបស់​លោក​ម៉ាក្រុង ថាបារាំងនឹងដកទ័ពចេញនីហ្សេ អាជ្ញាធររបបសិកនីហ្សេ​ បានចេញលិខិតប្រកាស អបអរសារទរ ថានេះគឺជាការបោះជំហាន ឈានទៅ​ពង្រឹកអធិបតេយ្យភាព​របស់​នីហ្សេ។ ផ្សាយ​តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិនីហ្សេ ក្រុមយោធារបបសិក បានអះអាងថា រាល់អង្គភាព រដ្ឋាភិបាល ឬកងទ័ពបរទេសណាក៏ដោយ ដែលមានផែន​ការ​គំរាម​មកលើផលប្រយោជន៍ជាតិនីហ្សេ គឺនឹងត្រូវ​តែដកចេញឲ្យអស់ពីទឹកដី​នីហ្សេ ដោយ​គោរពទៅតាមឆន្ទៈរបស់​ពលរដ្ឋនីហ្សេ​។​យ៉ាងណាក៏ដោយ ការចោទប្រកាន់កន្លងមកពីសំណាក់ក្រុមយោធារបបសិកនីហ្សេ ថាបារាំងមានគំរោងផែនការ​ប្រឆាំងនឹងសន្តិសុខជាតិនីហ្សេនោះ គឺតែងតែត្រូវបានភាគីបារាំងច្រានចោលជានិច្ច​។ ផ្ទុយទៅវិញ លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំង បានអះអាងថា បេសកកម្ម​កងទ័ពបារាំងនៅតំបន់សាហ៊ែល ដែលបានដំណើរការទៅ​ប្រមាណ​១០ឆ្នាំមកនេះ បានហុចលទ្ធផលវិជ្ជមានច្រើនណាស់ សម្រាប់​ប្រជាជននៅតំបន់នេះ​។ បើគ្មានវត្តមានកងទ័ពបារាំង ជួយទេ ម្លេះក្រុមជីហាតភេរវកម្មនឹងកើនកម្លាំងរីករាលដាល កាប់សម្លាប់ជីវិតប្រជាជនស៊ីវីលកាន់តែច្រើន​ ជាក់ជាមិនខានទេ មិនថានៅម៉ាលី នៅបួគីណាហ្វាសូ ឬនៅនីហ្សេ។លោក​ម៉ាក្រុង បានថ្លែងការសោកស្តាយ​ណាស់ ដែលប្រទេសនៅតំបន់សាហ៊ែល បានពើបប្រទះនឹងការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាជា​បន្តបន្ទាប់គ្នា ដែល​លោកហៅថាជា “ជំងឺឆ្លងរដ្ឋប្រហារ​”។ លោកម៉ាក្រុង បាន​លើកឡើងថា លោក​ក៏ដូចជាអ្នកជំនាញ​ផ្សេងៗទៀត មានការព្រួយបារម្ភណាស់ អំពីស្ថានភាព​សន្តិសុខនៅតំបន់នេះអំណេះតទៅ​។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ បារាំងមិនមែន​ជាអ្នក​ទទួលខុសត្រូវ ទៅលើ​បញ្ហាវិបត្តិនយោបាយ​ផ្ទៃក្នុងរបស់​ប្រទេសទាំងនេះទេ​។​ទាក់ទិននឹងអនាគតនៃបេសកកម្មបាកកាន តំបន់សាហ៊ែល គិតមកទល់ពេលនេះ គឺមិនទាន់មានការបញ្ជាក់ពី​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ទេ ថាកងទ័ពបារាំងចំនួន​១៥០០នាក់ ដែល​នឹងត្រូវដកចេញពីនីហ្សេ​ នឹងត្រូវយកចូលស្រុក​បារាំងវិញ ឬ​មួយក៏ត្រូវបញ្ជូន​ទៅកាន់ប្រទេសផ្សេង​នៅ​អាហ្វ្រិក​។​ នៅជុំវិញតំបន់សាហ៊ែល ក្រៅពីនីហ្សេ បច្ចុប្បន្នបារាំងមានកងទ័ពប្រមាណ១០០០នាក់ ប្រចាំនៅ​ប្រទេសឆាតដែលមានព្រំដែនជាប់នីហ្សេ មាន​៤០០នាក់​នៅសេនេហ្កាល់ ​៩០០នាក់​នៅកូឌីវ័រ និងនៅ​ហ្កាបុង ប្រមាណ​៣៥០នាក់។លោក Thierry Vircoulon អ្នកសម្របសម្រួល​នៅ​ក្រុមឃ្លាំមើលអាហ្វ្រិក​កណ្តាលនិងខាងត្បូង នៃវិទ្យាស្ថាន​ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិបារាំង(IFRI) បាន​លើកឡើងថា បន្ទាប់ពី ម៉ាលី និង​​បួគីណាហ្វាសូ បានធ្លាក់ចូលក្នុងរបបសិក ហើយ​បានបណ្តេញ​កងទ័ពបារាំងឲ្យចេញ នីហ្សេបានក្លាយ​ជាទីតាំង​បង្គោលធំចុងក្រោយ​សម្រាប់បារាំង នៅ​ក្នុង​ប្រតិបត្តិការបោសសំអាតក្រុមជីហាតតំបន់សាហ៊ែល​។ តែអំណេះតទៅ គឺ​ប្រតិបត្តិការ​នេះត្រូវដល់ទីអវសានហើយ​។ ចាប់ពីពេលនេះទៅ បារាំងគ្មានអនាគតអ្វីទៀតទេ នៅតំបន់សាហ៊ែល។ផ្ទុយទៅវិញ វត្តមានរបស់រុស្ស៊ី ត្រូវបាន​គេសង្កេតឃើញ​ក្នុងតំបន់សាហ៊ែល តាមរយៈអន្តរាគមន៍របស់​ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner ។ ទង់ជាតិរុស្ស៊ី និង​ពាក្យស្លោក​អរគុណលោក​ពូទីន ត្រូវបាន​ក្រុមបាតុករនីហ្សេ លើកគ្រវីជាញឹកញាប់ ក្នុងក្បួនបាតុកម្ម​ប្រឆាំងជេរបារាំង ប្រមាណជិត​២ខែមកនេះ​។
25/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ណាសារង់ចាំដោយអន្ទះសារដើម្បីទទួល​យានអវកាសដែលដឹកនាំយក​សំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu

ជាលើកទី១​ក្នុងប្រវត្តិស្រាវជ្រាវ​របស់ខ្លួន ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា​កំពុងរង់ចាំ​ការវិលត្រលប់​របស់​យានអវកាស​ដែល​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា បាន​បាញ់​បង្ហោះ កាលពី​៧ឆ្នាំ​មុន ដើម្បី​ទៅ​ចុះចត យកសំណាកពី​អាចម៍ផ្កាយ Bennu។ ចុះចត​យកបាន​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ Bennu កាលពីឆ្នាំ ២០២០ យានអវកាស​Osiris-Rex​ត្រូវ​ត្រលប់​មកផែនដីវិញ នៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ ម៉ោង​៩ព្រឹក ម៉ោង​នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ តើ​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ​Bennuមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណា​សម្រាប់​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​របស់ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​ណាសា? បេសកកម្ម​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា ដើម្បី​ទៅ​យកសំណាកអាចម៍ផ្កាយ​Bennu​បានឈាន​ដល់ទីបញ្ចប់ ព្រោះថា យានអវកាស​Osiris_Rex​ត្រូវវិលត្រលប់មកផែនដីវិញ នៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ ទី ២៤​កញ្ញា វេលា​ម៉ោង ៩ព្រឹក ម៉ោង​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវ​នឹង​ម៉ោង​១០យប់ ម៉ោង​នៅប្រទេស​កម្ពុជា។ ៧ឆ្នាំ​ក្រោយ ការបាញ់បង្ហោះ​របស់ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា នៅ​ឆ្នាំ ២០១៦ យានអវកាស​ Osiris-Rex បាននាំយកដី ដែលជា​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ​ Bennu ចំនួន ២៥០​ក្រាម សម្រាប់​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវរបស់​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា។តើការវិលត្រលប់មកផែនដីប្រព្រឹត្តទៅដោយរបៀបណា?សម្រាប់​ទីភ្នាក់ងារណាសា ការវិលត្រលប់​មកផែនដី របស់​យាន​Osiri-Rex ជា​ការវិលត្រលប់​ជាប្រវត្តិសាស្រ្ត ព្រោះថា នេះជាលើកទី​១ ដែល​គេ​ប្រមូលយកបាន​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ ក្នុងបរិមាណ​ដ៏ច្រើន ដល់​ទៅ ២៥០​ក្រាម ពោល​គឺច្រើនជាង​ថ្មដែលបេសកកម្ម​អាប៉ូឡូ​យកពី​ព្រះចន្ទ កាលពី​ឆ្នាំ ១៩៧២។ ប៉ុន្តែ មុន​នឹង​អាច​ទទួល​យកបាន​សំណាក​អាចម៍​ផ្កាយBennu មកដាក់​ក្នុងដៃ ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា​ត្រូវចាត់ចែង​បញ្ជា​ការចុះចត​ប្រកបដោយ​គ្រោះថ្នាក់​របស់​យានដែលមាន​ផ្ទុកសំណាកអាចម៍ផ្កាយ​ Bennu។តាម​គម្រោងបញ្ជា​របស់​ណាសា យានអវកាស​​Osiri-Rex​ត្រូវ​ទម្លាក់​Capsule ដែលមាន​ផ្ទុកសំណាកអាចម៍ផ្កាយ​Bennu នៅប្រមាណ ៤ម៉ោង​មុន ​វាធ្លាក់ចុះដល់ដី ពោល​គឺ​នៅចម្ងាយ ១សែនគីឡូម៉ែត្រ ពីផែនដី។ ដំណើរធ្លាក់ចុះ​របស់​Capsule ជាដំណាក់កាល​ស្មុគស្មាញ និង​គ្រោះថ្នាក់ ព្រោះថា ក្នុង​រយៈពេល​១៣នាទីចុងក្រោយ Capsule ដែលធ្លាក់ចុះ​ក្នុងល្បឿន ៤៤០០០គីឡូម៉ែត្រ​ក្នុងមួយម៉ោង មានកំដៅ នៅខាងក្រៅ​ដល់ទៅ ២៧០០អង្សារ។ ដូច្នេះ ណាសា​ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត នៅពេល​សម្រេច​ចុច បញ្ចេញ​ឆ័ត្រយោង​ដើម្បី​ធ្វើយ៉ាងណា​ឲ្យ​Capsule ធ្លាក់ចុះ ដោយគ្មានការប៉ះទង្គិចខ្លាំងនៅលើ​ដី។ តាមគម្រោង ក្នុងករណី​ដែល​Capsule មិនអាចធ្លាក់ចុះ​នៅ​ក្នុងតំបន់ ដែលគេ​បាន​ដៅរក្សា​ទុក គឺ​នៅ​មូលដ្ឋាន​យោធាទ័ពអាមេរិក ​ក្នុង​រដ្ឋ​Utad នោះ ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា​នឹង​ប្តូរចិត្ត​មិន​បញ្ជា​ឲ្យ​យានអវកាស​Osiris-Rex ទម្លាក់​Capsule មាន​សំណាកអាចម៍ផ្កាយ​ មកកាន់ផែនដី។ បើសិន​ជា​ដូច្នេះមែន យានអវកាស​ Osiris-Rex​នឹងត្រូវ​ត្រលប់​ទៅវិលជុំវិញ​ព្រះអាទិត្យ​សាជាថ្មី មុន​នឹងសាកល្បង​វិលត្រលប់​មកផែនដី​សាជាថ្មី នៅ​២ឆ្នាំទៀត គឺ​នៅ​ឆ្នាំ ២០២៥។ប៉ុន្តែ ក្នុង​ករណី​ដែល​ណាសា​​ជោគជ័យ ទទួល​បាន Capsuleផ្ទុកសំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu នោះ យានអវកាស​ Osiris-Rex​នឹងបន្ត​ចេញដំណើរ​ទៅ​រកសំណាកពីអាចម៍ផ្កាយផ្សេងទៀត នៅក្នុង​ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។តើការវិភាគសំណាកអាចម៍ផ្កាយប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងដូចម្តេចទៅតាម​ការរៀបចំ​របស់ណាសា ក្នុងករណី​ដែល​Capsule ធ្លាក់ចុះ​មកដល់​ដី​ដោយ​សុវត្ថិភាព ក្រុមអ្នកបច្ចេកទេស​របស់​ណាសា ដែល​មាន​ពាក់ម៉ាស និង​ស្រោមដៃ មាន​ភារកិច្ច​ទៅលើក​Capsule ដាក់ក្នុងសំណាញ់​ដែល​ឧទ្ធម្ភាគចក្រ​លើកសណ្តោង​ភ្លាម យក​ទៅ​ដាក់​នៅ​ក្នុង​បន្ទប់បិទជិត ជាបណ្តោះអាសន្ន មុននឹង​បញ្ជូនតាមយន្តហោះ​ទៅ មូលដ្ឋានអវកាស​របស់​ណាសា​នៅ​Houston ក្នុង​រដ្ឋ​តិចសាស់។ អ្នកជំនាញ​របស់ណាសា ព្យាយាម​ធ្វើយ៉ាងណាកុំ​ឲ្យ​Capsule នៅ​ជាប់នឹង​ដីខ្សាច់​របស់​រដ្ឋUtah យូរពេក ដើម្បីកុំ​ឲ្យសំណាកអាចម៍​ផ្កាយ​Bennu ប្រែទម្រង់ដើម និង​ធ្វើឲ្យ​គេ​វិភាគខុស។តាម​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា គេ​នឹង​យក​សំណាក​តែ ២៥%​ប៉ុណ្ណោះ ទៅ​វិភាគ ចំណែក នៅសល់ នឹងត្រូវចែករំលែកជាមួយ​ប្រទេស​ជប៉ុន កាណាដា និងដៃគូដទៃទៀត សម្រាប់​ការសិក្សា​ពិសោធ​ទៅថ្ងៃ​អនាគត។នៅក្រោយការពិសោធន៍​ចប់សព្វគ្រប់ ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា​គ្រោងធ្វើ​សន្និសីទកាសែត នៅថ្ងៃទី ១១​តុលា ដើម្បីបង្ហាញ​លទ្ធផល​នៃការស្រាវជ្រាវ​លើ​អាចម៍ផ្កាយBennu។សំណាកអាចម៍ផ្កាយបេនូនឹង​អាច​ជួយឲ្យគេដឹងពីអ្វីខ្លះអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តរបស់​ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា ចាប់អារម្មណ៍​សិក្សាលម្អិត​អាចម៍ផ្កាយ Bennu ក៏ព្រោះតែ​គេ​ចង់​ស្វែងយល់​ពី​ប្រវត្តិកំណើត​របស់​ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ និង​ចង់​ដឹង​ពី​កម្រិត​គំរាមកំហែង​របស់​វា ព្រោះថា អាចម៍ផ្កាយ​Bennu​ជា​អាចម៍ផ្កាយ​ដែល​អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត​ចាត់ទុកថា ​គ្រោះថ្នាក់ អាច​បង្កគ្រោះមហន្តរាយធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ភពផែនដី។សម្រាប់ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា នៅពេល​គេទទួល​បាន​សំណាក​អាចម៍ផ្កាយ Bennu គេ​នឹង​សិក្សា​ភ្លាម​លើធាតុផ្សំ​នៅលើ​អាចម៍ផ្កាយ​ដែលមាន​អាយុដ៏ចំណាស់ តាំងពី​ប្រមាណ ៤៥០០លាន​ឆ្នាំ​មុន ពោល​គឺសារធាតុ​ដែល​បន្សល់ទុក​តាំងពីការកកើត​ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ តាមសាស្រ្តាចារ្យ​Dante Lauretta ដែលធ្វើការ​លើ​បេសកកម្ម​អាចម៍ផ្កាយ​ Bennu សំណាករបស់អាចម៍ផ្កាយ​ Bennu នឹងជួយ​ឲ្យគេ​ដឹង​ពី​ប្រភព​ដើមកំណើត​ជីវិត​នៅលើផែនដី និង​ដឹងថា តើ​ផែនដីកកើតឡើង​បានយ៉ាងម៉េច​និងហេតុអ្វីបានជា​ផែនដី​អាច​ក្លាយជា​ភពមានជីវិតរស់នៅ។ បន្ថែមពីនោះ គេនឹងអាច​ដឹងដែរថា តើ​មហាសមុទ្របានទឹកមកពីណា តើ​ធ្វើដូចម្តេច បានជា​ផែនដី​មាន​ខ្យល់ និង​ម៉ូលេគុល​សរីរាង្គ​ដែលជាប្រភព​បង្កើតជីវិត?កន្លងមក អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត​ធ្លាប់​គិត​ថា ផែនដី​កើតមានទឹក​ទៅបាន ក៏ដោយសារ មាន​អាចម៍ផ្កាយដែលមានទឹក ហោះ​បុកទង្គិច កាលពី​ប៉ុន្មាន​ពាន់​លាន​ឆ្នាំមុន។គោលដៅ​សិក្សា​មួយទៀត​របស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត គឺ​គ្រោះថ្នាក់​របស់​អាចម៍ផ្កាយ​មក​ផែនដី។ អាចម៍ផ្កាយ Bennu ជាអាចម៍ផ្កាយធុនមធ្យម ប្រវែង ៥១០ម៉ែត្រ ពោលគឺ​តូចជាងឆ្ងាយ​អាចម៍ផ្កាយ​ដែល​បាន​សម្លាប់​សត្វឌីណូស័រ កាលពី ជាង ៦៦លានឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែវា​មាន​ទំហំធំល្មម ដែល​អាច​បង្កគ្រោះមហន្តរាយដល់​ផែនដី។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត​បារម្ភថា អាចម៍ផ្កាយ Bennu ដែល​ខ្ពស់ជាង អគារដែក តួអេហ្វែល នៅប៉ារីស ឬ​អគារ Empire State និង​ហោះជិតផែនដី​ជាងគេ នឹង​អាច​ហោះមក​បុកផែនដី នៅ​ចុងសតវត្សរ៍ទី ២២ខាងមុខ។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រូបាលីតេ​ដែល​ Bennu​អាច​ហោះមកបុកផែនដី មានមិនច្រើននោះទេ គឺ​ប្រមាណតែ ០,០៣៧% ពោលគេ​អាច​និយាយបានថា មានសំណាង​ជាង ៩៩%​ទៅហើយ ដែល អាចម៍ផ្កាយ Bennu ​មិន​ហោះបុកផែនដី។
24/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សង្គ្រាម​ដ្រូន​ កំពុងតម្រូវ​ឲ្យ​​អូតង់និង​ប្រទេសសមាជិក​ ព្យាយាម​រិះរកវិធីទប់ទល់

សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន​​ ប្រមាណជាង​១ឆ្នាំមកនេះ បាន​រំលេចឲ្យឃើញនូវការ​ប្រើប្រាស់អាវុធប្រភេទថ្មី គឺយានដ្រូនដែលអាចនាំយកគ្រាប់ផ្ទុះ ទៅកម្ទេចទីតាំងគោលដៅ​​មិនថាខាងរុស្ស៊ី និងខាងអ៊ុយក្រែន​។ ​ ថ្មីៗនេះ សមត្ថកិច្ច​ប៊ុលហ្ការី ដែលជាប្រទេសសមាជិកអូតង់មួយដែរ​ បានប្រទះឃើញបំណែក​យានដ្រូន​នៅមាត់ឆ្នេរសមុទ្រខ្មៅ​ ដែលគេសង្ស័យថាអាចជា​ដ្រូន​របស់​រុស្ស៊ី​។​ បញ្ហា​នេះ បានបង្កឲ្យ​ប្រទេស​សមាជិកអូតង់ ជាពិសេសបណ្តាប្រទេស​មានព្រំដែនជាប់អ៊ុយក្រែន ដែល​កៀក​បំផុតនឹងសមរភូមិសង្គ្រាម ត្រូវបង្កើនការ​ប្រុងប្រយ័ត្ន ក្នុងការការពារសន្តិសុខ​ផ្លូវអាកាស​។​ គឺក្នុងបរិបទនេះហើយ ទើបអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្ត​អូតង់ បាន​រៀបចំ​ កម្មវិធីជួបជុំមួយ នៅ​មូលដ្ឋានទ័ព Vredepeel ភាគខាង​ត្បូង​ប្រទេស​​ហូឡង់ ចាប់ពីថ្ងៃទី​២០កញ្ញា​។ កម្មវត្ថុនៃកម្មវិធីជួបជុំនៅ​ Vredepeelកម្មវិធីជួបជុំនៅមូលដ្ឋានទ័ព Vredepeel មានការចូលរួមពី​​ មន្ត្រីកងទ័ពជំនាញ​មកពី​បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប​​ជាច្រើន ​រួម​​ជាមួយ​មន្ត្រីទទួលខុសត្រូវ របស់អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តអាត្លង់ទិកខាងជើង ហៅកាត់ថា NATO/OTAN។​ ក្រៅពីនេះ គឺមាន​វត្តមានចូលរួមផងដែរ នៃតំណាងក្រុមហ៊ុនសហគ្រាស​ក្នុងវិស័យ​ការពារជាតិ ចំនួន​ប្រមាណ​៥៧​ក្រុមហ៊ុន ដែល​មានជំនាញ​ផលិតយានដ្រូន ឬផលិត​ប្រព័ន្ធការពារ​ផ្លូវអាកាសទប់ទល់នឹងយានដ្រូន​។ក្រៅពីការជជែកដោះដូរយោបល់ ក៏ដូចជាបទពិសោធន៍​គ្នា កម្មវិធីនេះគឺមាន​កម្មវត្ថុ​ពង្រីក​ចំណេះដឹង ​ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា​ទំនើប ​ស្តីអំពីយានដ្រូន ដែល​បច្ចុប្បន្ន​បានក្លាយជាអាវុធមួយដ៏គ្រោះថ្នាក់ នៅក្នុងវិស័យសន្តិសុខផ្លូវអាកាស​។ ក្នុងបរិបទសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន​ រុស្ស៊ី​បានប្រើប្រាស់​យ៉ាងញឹកញាប់ នូវ​យានដ្រូន Shahed 136 ដែល​ជាប្រភេទដ្រូនអត្តឃាត​ផលិតដោយ​អ៊ីរ៉ង់ ដើម្បី​មកបំផ្ទុះកំទេច​អគារផ្ទះសម្បែង ព្រមទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ស៊ីវិលរបស់អ៊ុយក្រែន​។ ជាការវាយ​បកវិញ កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន បាន​ប្រើ​យានដ្រូនខ្នាតធំ ប្រភេទ TB2 របស់តួកគី ដើម្បីវាយ​ប្រហារទៅលើទីតាំងកងទ័ពរុស្ស៊ី​ និង​បានប្រើដ្រូនតូចៗដែលខ្លួនបានផលិតឡើង​ ដើម្បីវាយ​ប្រហារ​ទៅលើទឹកដីរុស្ស៊ីវិញ ជាក់ស្តែង​​ ​ដូចជាការវាយ​ប្រហារនៅក្នុង​ទីក្រុងម៉ូស្គូ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ​។​លោក Willem Koedam អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​បច្ចេកវិទ្យាប្រឆាំងដ្រូនហៅកាត់ថា C-UAS ប្រចាំនៅ​​អង្គការអូតង់ បាន​លើកឡើងថា យានដ្រូនគឺជាអាវុធដ៏គ្រោះថ្នាក់​និងមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ ពីព្រោះវាមានទំហំតូច ងាយស្រួលប្រើប្រាស់  ធ្វើប្រតិបត្តិការរហ័ស ហើយ​មានតម្លៃថោក​។​ ដូច្នេះ ការ​ទប់ទល់​អាវុធប្រភេទនេះ គឺមិនមែនជាការងាយទេ គឺស្មុគស្មាញ តែក៏មិនមែនមានន័យថា មិនអាចធ្វើបាន​ដែរ​។នៅក្នុងឱកាស​កម្មវិធី​នៅ​មូលដ្ឋានទ័ព Vredepeel ក្រុមហ៊ុនទាំង​៥៧ បានមកតាំងបង្ហាញ​ នូវផលិតផល​បច្ចេកវិទ្យា​ទំនើបថ្មីៗរបស់គេរៀងៗ​ខ្លួន​។ ផលិត​ផលទាំងនេះ ត្រូវគេអះអាងថា អាច​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការគំរាម​របស់​យាន​​ដ្រូនគ្រប់ប្រភេទ មិនថា​​​យានដ្រូនសាមញ្ញ​ដែលគេលក់នៅលើទីផ្សារធម្មតា ឬ​យានដ្រូនអត្តឃាត Shahed 136របស់អ៊ីរ៉ង់​នោះឡើយ​។​ស្ទាក់បាញ់កំទេចចោល ឬ ចាប់វា​យកទុក?ក្រុមហ៊ុននីមួយៗបានបង្ហាញ​នូវ​ផលិត​ ព្រមទាំងប្រសិទ្ធភាពរបស់វា នៅក្នុងការទប់ស្កាត់ការគំរាមពីយានដ្រូន។ លោក Ludwig Fruhauf អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន DDTS ដែលជាក្រុមហ៊ុនអាល្លឺម៉ង់ មានជំនាញ​ផលិត​ប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាស បានអះអាងប្រាប់អ្នកកាសែតថា មធ្យោបាយ​ដ៏អស្ចារ្យ​បំផុតក្នុងបាញ់កំទេចដ្រូន Shahed 136 របស់អ៊ីរ៉ង់​ គឺគេត្រូវតែប្រើ​ ដ្រូនJet របស់ក្រុមហ៊ុនលោក។​លោក​ម្នាក់​នេះ បាន​អះអាងថា ដ្រូន Shahed 136 របស់អ៊ីរ៉ង់​ អាចហោះបានល្បឿន​តែ​១៨០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ខណៈដ្រូន Jet របស់​DDTS  អាចហោះបាន​ដល់ទៅ​ជាង​៥០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង។ ដូច្នេះ គឺវាងាយស្រួល​ ក្នុង​ការហោះដេញស្ទាក់ដើម្បីបាញ់កំទេច។ ជាងនេះទៀត លោកអះអាងថា ដ្រូន Jet របស់ DDTS មានតម្លៃថោកជាងឆ្ងាយណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅ​​គ្រាប់រ៉ូកែត ដែលគេប្រើជាធម្មតានៅក្នុងប្រតិបត្តិការការពារផ្លូវអាកាស​។​ដោយឡែក សត្រូវអាចប្រើប្រាស់យានដ្រូនខ្នាតតូច ដើម្បីវាយ​ប្រហារ ដែល​វាពិបាក​នៅ​ក្នុងការស្ទាក់បាញ់កំទេច​​​។ លោក Matt Roper មន្ត្រី​ទទួលបន្ទុក​នៅទីភ្នាក់ងារ​ទូរគមនាគមន៍​និងព័ត៌មាន របស់អង្គការអូតង់ ដែ​លជាបណ្តុំនៃអ្នកជំនាញ​ផ្នែក​សន្តិសុខព័ត៌មានវិទ្យា បានលើកឡើងថាយានដ្រូនសត្រូវ​ ពេលខ្លះ​​វាមានទំហំ​តូចមែន តែវាអាច​សម្លាប់​ជីវិតមនុស្ស និងអាច​មកបំផ្ទុះកំទេចបង្កការខូចខាតយ៉ាងដំណំបាន ទៅលើ​អគា​រផ្ទះសំបែង និង​ទីតាំងហេដ្ឋា​រចនាសម្ព័ន្ធយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងទៀត ដូចជា​ស្ថានីយ៍អគ្គីសនី ស្ថានីយបូមទឹកជាដើម។ការបញ្ចៀសពីការវាយ​ប្រហារដោយ​យានដ្រូន គឺមិនមែនសុទ្ធតែត្រូវតែ​​​ប្រើប្រាស់ ​វិធីបាញ់ស្ទាក់កំទេចវាទាំងអស់នោះទេ​។ ក្នុងករណីខ្លះ គេត្រូវ​តែប្រើវិធីទៅចាប់វាមកទុក ឲ្យវាលែងដំណើរការ ព្រោះថាបើបាញ់​កំទេចវាលើអាកាស​​ វានឹងបណ្តាល​ឲ្យកើតជា​​ការផ្ទុះ បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់​ជីវិតមនុស្ស និង​ទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលស្ថិតនៅខាងក្រោម​​។  យ៉ាងណាមិញ ក្រុមហ៊ុនអាល្លឺម៉ង់ មួយទៀត ឈ្មោះ Argus Interception បានបង្ហាញ​បច្ចេកទេសថ្មីមួយរបស់ខ្លួន ក្នុងការស្ទាក់ចាប់ដ្រូន ដោយ​ប្រើ​សំណាក់​ទៅចាប់យក ហើយនាំវា​ចុះមកលើដី​។បច្ចេកទេសរបស់ Argus Interception ត្រូវការ​ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍​រ៉ាដា កាម៉េរ៉ា ឬស្ថានីយតាមដាន​​ ដើម្បីចាប់រលកសញ្ញាដ្រូន​របស់សត្រូវ។ ពេលដែលចាប់បានហើយ ទើបគេអាចបញ្ជាយានដ្រូនមួយឲ្យហោះទៅក្បែរ​ បាញ់សំណាញ់​ស្ទាក់ចាប់សណ្តោង​យកដ្រូនសត្រូវចុះមក​ ដល់កន្លែងមានសុវត្ថិភាព​។ លោក Christian Schöning អគ្គនាយក Argus Interception អះអាងថាវិធីសាស្ត្ររបៀបនេះ មានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងណាស់ ជាពិសេសនៅក្នុងការការពារសន្តិសុខព្រលានយន្តហោះ។ប្រើបច្ចេកទេសធ្វើឲ្យ​ដ្រូនរបស់​សត្រូវវង្វេង ​រក​គោលដៅលែងឃើញ​គួរបញ្ជាក់ថា ជាមួយនឹង​សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន ប្រទេសក្បែរខាងដែលស្ថិតនៅកៀក​នឹងសមរភូមិ បានបង្កើន​ការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់បំផុត ក្នុងការតាមដាន​សន្តិសុខផ្លូវអាកាស ដោយខ្លាចក្រែងមានដ្រូន​ហោះចូលមក។ យ៉ាងណាមិញ ប្រទេសរូម៉ានី បានមកចូលរួមយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត នៅក្នុងកម្មវិធីស្តីអំពី​បច្ចេកទេសទប់ស្កាត់​ការវាយ​ប្រហារដោយ​យានដ្រូន​ ដែលរៀបចំដោយអូតង់ នៅមូលដ្ឋាន Vedrepeel។លោកមេបញ្ជាការ​រ៉ូមានី Ionut-Vlad Cozmuta បាន​ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFPថា បំណែកដ្រូនរបស់រុស្ស៊ី ត្រូវបាន​គេប្រទះឃើញធ្លាក់​ក្នុងទឹកដី​រូម៉ានី ច្រើនដងមកហើយ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយ​នេះ​។ លោក​មកចូលរួមនេះ គឺ​មក​​ប្រមូលព័ត៌មានចាំបាច់ទាំងអស់ ដើម្បីយកទៅពង្រឹង​ រៀបចំសមត្ថភាព​ការពារផ្លូវអាកាសរបស់រូម៉ាណី ឲ្យ​កាន់តែ​ល្អប្រសើរ។​ បច្ចេកទេសមួយ​ដែល​រូម៉ានី​ចាប់អារម្មណ៍បំផុត គឺបច្ចេកទេសធ្វើ​ឲ្យដ្រូនរបស់សត្រូវវង្វេង លែងស្គាល់គោលដៅ​។ជាការពិតណាស់ ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យាដែលមានវត្តមាន​ បាន​បង្ហាញ​បច្ចេកទេសថ្មីប្លែកៗ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​យានដ្រូនដែលប៉ុនប៉ងហោះ​ចូលមកវាយ​ប្រហារ​ ត្រូវវង្វេងវង្វាន់ ឬដាច់ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹងមូលដ្ឋានដែលបញ្ជាវាពីចំងាយ​។ នៅពេល​ដែល​ដ្រូន​វង្វេង ដាច់ទំនាក់ទំនង វានឹងហោះត្រលប់ទៅកាន់មូលដ្ឋាន​ដើមរបស់វាវិញដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ ហើយ​ក្នុងករណី​ខ្លះទៀត គឺគេអាចប្រើបច្ចេកវិទ្យាប្លន់យកប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងរបស់ដ្រូននោះ មកគ្រប់គ្រងតែម្តង​ ហើយ​បញ្ជាវា ​ឲ្យហោះ​ទៅគោលដៅណាមួយដែលគេចង់បាន​។តែយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនថាបច្ចេកទេសមួយណា ឬបច្ចេកវិទ្យា​ទំនើបណាមួយក៏ដោយ គឺអូតង់ត្រូវការ​ការសហការជាមួយប្រទេសសមាជិកទាំងអស់​ ជាពិសេសជាមួយ​បណ្តាក្រុមហ៊ុន​ដែលផលិត​វា ដើម្បីរៀបចំឲ្យ​មានស្តង់ដាររួម​របស់អូតង់។ តួយ៉ាង ប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាស Sapient របស់អង់គ្លេស បានរៀបចំ​ស្តង់រួម​ជាមួយ​អូតង់រួចរាល់ហើយ។​ លោក Hans Folmer មេបញ្ជាការកងទ័ពហូឡង់ បាន​ថ្លែងថា គម្រោងផែនការនេះ វានឹងហុងអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ ដល់សមត្ថភាព​នៃកងទ័ព​​សម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់។ ដូចគ្នាដែរ លោក Claudio Palestini ទីប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្ររបស់អូតង់ បាន​លើកឡើងថា ថ្វីបើ​កម្មវិធីនេះមិនមានវត្តមានមន្ត្រីជំនាញអ៊ុយក្រែនចូលរួមមែន តែ​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ដើរតួនាទីធំខ្លាំងណាស់ នៅក្នុងការនាំយក​នូវគំនិតច្នៃប្រឌិតថ្មីៗ បច្ចេកទេសថ្មីៗដែលគេប្រើ​នៅសមរភូមិដោយផ្ទាល់។ លោកអះអាងថា អូតង់ទាក់ទងនិយាយយ៉ាងញឹកញាប់បំផុតជាមួយភាគីអ៊ុយក្រែន ស្តីអំពី​បច្ចេកទេសទប់ស្កាត់ការវាយ​ប្រហារដោយ​យានដ្រូន​នេះ​៕​
23/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន៖ សមរភូមិ​ការទូត​ក៏​ស្មុគស្មាញ​ដែរ​សម្រាប់​លោក​ហ្សេឡេនស្គី?

​វិបត្តិ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ ភាព​តាន​តឹង​ជាមួយ​នឹង​ប៉ូឡូញ ​យុទ្ធសាស្ត្រ​យោធារង​ការ​រិះគន់​​ ... ការ​លំបាក​មាន​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​សម្រាប់​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​ ដែល​កំពុង​ប្រឹង​ប្រែងខ្លាំង​លើ​សមរភូមិ​ការទូត ដើម្បី​ធានា​ថា​ក្រុម​បស្ចិម​លោក​នៅ​តែ​បន្ត​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​​យក​ឈ្នះរុស្ស៊ី។ ជាង​មួយ​ឆ្នាំ​កន្លះ​នៃ​សង្គ្រាម​ លោកប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ខ្លាចមតិ​សាធារណៈ​អឺរ៉ុប​និង​អាមេរិក​​ ទម្លាក់​ដៃ​​លែងសូវ​ជួយ​​ទ្រ​អ៊ុយក្រែន ទើប​ធ្វើ​ដំណើរទៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក​ដើម្បី​ការពារ​ប្រទេស​ដោយផ្ទាល់​ នៅ​ចំពោះ​មុខ​អង្គមហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ និង​ទៅ​ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន​ដើម្បី​ជួប​ប្រធានាធិបតី​ ព្រមទាំង​​តំណាង​​សភា​-​ព្រឹទ្ធសភា​អាមេរិក រួច​បន្ត​ដំណើរ​ទៅ​កាណាដា​ទៀត។ កាណាដា​ជា​ប្រទេស​ចុងក្រោយ​គេ​បង្អស់​ក្នុង​ចំណោម​ក្រុម​ហ្សេ​៧ ដែល​លោក​ហ្សេឡេនស្គីទៅ​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច។ កាណាដា​បាន​​សន្យា​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​ដោយ​ឥតងាករេ។​ហេតុ​អ្វី​អ៊ុយក្រែន​ខ្លាច​ក្រុម​បស្ចិមលោក​ទម្លាក់​ដៃ?នៅ​ចំពោះ​មុខ​ខ្សែការពារ​យ៉ាង​មាំ​របស់​រុស្ស៊ី​ ប្រតិបត្តិការ​​វាយបកដណ្តើម​យក​ទឹក​ដី​វិញរបស់​អ៊ុយក្រែនរុល​ទៅមុខ​យឺត​បំផុត​។ ​ ​ក្តី​​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ឆាប់​រហ័ស គ្មាន​ក្នុង​ការ​វិភាគ​ និង​ក្នុងសមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​ជាក់​ស្តែង​ទេ។ ដូច្នេះ​ការគាំទ្រ​របស់​ក្រុម​បស្ចិមលោក​ចំពោះ​អ៊ុយក្រែន​ត្រូវ​បន្ត​អូស​បន្លាយ​ពេល​យូរ​ទៀត។​ហើយ​រុស្ស៊ី​ទំនង​ជា​នឹង​ប្រើពេល​វេលា​​នេះ​ ពង្រឹង​ពង្រីក​ខ្សែ​ការពារ​របស់​ខ្លួន​បន្ថែម​ និង​រៀប​ចំ​ត្រៀម​លក្ខណៈ​សម្រាប់​រដូវ​ផ្ការីក​ខាង​មុខ​ផង។ នេះ​បើ​តាម​ប្រមុខ​​ភ្នាក់ងារ​ចារកិច្ច​អេស្តូនី។ ឧត្តម​សេនីយចូល​និវត្តន៍​​អូស្ត្រាលីលោក​ Mick Ryan បាន​បញ្ជាក់​បន្ថែម​ថា​ ទោះមាន​ការ​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​យ៉ាង​ណា​ក៏​សង្គ្រាម​ត្រូវ​បន្ត​អូស​ពេល​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ​២០២៤​ ហើយ​អាច​ដល់​ឆ្នាំ​២០២៥​។ ដូច្នេះជោគជ័យ​ការ​ទូត​នៅអាមេរិក​ និង​នៅ​តាម​បណ្តា​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិច​ផ្សេងទៀត​​ ជា​តំណាង​អាយុ​ជីវិត​របស់​​អ៊ុយក្រែន​ដែរ បើទោះ​បី​ជា​អ៊ុយក្រែន​មាន​ជំហរ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ល្អ​ប្រសើរជាង​កាលពី​ចុង​ឆ្នាំ​២០២២​​ក៏​ដោយ។តើ​ជំនួប​បៃដិន​-ហ្សេឡេនស្គី​បាន​លទ្ធផល​យ៉ាងណា?បន្ទាប់​ពីបាន​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​នៅ​ចំពោះ​មុខ​មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ ឱ្យ​បាន​ជ្រួត​ជ្រាប​អំពី​សង្គ្រាម​ឈ្លានពានរបស់​​រុស្ស៊ី​​និង​ផែនការ​ទាមទារ​យក​ទឹក​ដី​មក​វិញ​ លោក​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​បាន​ទៅ​ដល់​​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​នៅ​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី ២១​កញ្ញា។ ជា​ទស្សនកិច្ច​ក្នុង​ន័យ​ការពារ​ប្រសើរ​ជាង​ព្យាបាល។ ការពារ​កុំ​ឱ្យ​​ការ​គាំទ្រ​​អាមេរិក​ចុះខ្សោយ​បាន ជា​ពិសេស​ក្នុងករណី​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​នៅ​ឆ្នាំ​២០២៤។ជាមួយ​ប្រធានាធិបតី ​ចូ បៃដិន ដែល​ជា​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​ អ៊ុយក្រែន​មាន​ទំនុក​ចិត្ត​ណាស់។ ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត លោក​ចូបៃដិន​ បាន​ទទួល​ស្វាគមន៍​និងផ្តល់​ភាព​កក់​ក្តៅ​ខ្លាំង​លោក​ហ្សេឡេនស្គី ដោយ​សន្យា​នៅក្បែរ​អ៊ុយក្រែន​ជារហូត​ទៅ និង​ដោយ​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ជំនួយ​​យោធា​ថ្មី​តម្លៃ​៣២៥​លាន​ដុល្លារ។ តែ​គ្មាន​ទេ​ការ​ប្រកាស​ផ្តល់​មីស៊ីល​តាកទិក​រយៈ​ឆ្ងាយ​ដូច​ការ​ទាមទារ​របស់​អ៊ុយក្រែន​ទេ។ លោក​ចូបៃដិន​ បាន​ត្រឹម​ធានា​ថា​រថក្រោះ​Abram ដែល​ជា​​អាវុធ​យុទ្ធភ័ណ្ឌ​ដ៏​សក្តិសិទ្ធ​របស់​អាមេរិក នឹង​បញ្ជូន​ទៅ​ដល់​អ៊ុយក្រែន​នៅ​សប្តាហ៍​ក្រោយ។ពេញ​មួយ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​នៃ​ទស្សនកិច្ចរបស់​លោក​ហ្សេឡេនស្គី​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​​បាន​ថ្លែង​ពាក្យ​អរគុណ​ជាប់​នឹង​មាត់ ហើយ​បាន​សម្តែង​ការ​ដឹង​គុណ​ចំពោះ​សភា​-ព្រឹទ្ធសភា​អាមេរិក ដែល​កំពុង​រៀប​ចំ​បោះឆ្នោត​អនុម័ត​កញ្ចប់​ថវិកា​​ថ្មី​សម្រាប់​ជា​ជំនួយ​យោធា​ដល់​អ៊ុយក្រែន​ និង​ដែល​​តំណាង​សភា-ព្រឹទ្ធសភា​អភិរក្ស​និយម​ខ្លះ​ មិន​ចង់​ដឹង​មិន​ចង់​ឮទេ គឺ​ចង់​បញ្ឈប់​ការ​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​​តែម្តង​ផង។នៅ​វិមាន​កាពីតូល​ ក្នុង​ឯកសណ្ឋានពណ៌​គគីរជានិច្ច​ ​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ដើរតួជា​មេទ័ពហ្សេឡេនស្គី ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​សមរភូមិ​នយោបាយ​​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​ខុស​ពី​នៅ​សេតវិមាន។ ក្រោម​សម្ពាធ​របស់ក្រុម​អ្នក​អភិរក្ស​និយមខ្លាំង ប្រធាន​​សភាអាមេរិក​ ដែល​មកបក្ស​​សាធារណរដ្ឋ​​​ លោក ខេវីន ម៉ាក់កាទី មិន​បាន​មក​ទទួល​និង​អម​ដំណើរ​លោក​ហ្សេឡេនស្គី​ចូល​វិមាន​កាពីតូល​ទេ។ គឺ​ទុក​ភារៈ​ឱ្យ​ប្រធាន​ព្រឹទ្ធសភា​ក្រុម​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យវិញ។ នេះ​ជា​សញ្ញា​មិន​ល្អ​ ដែល​បញ្ជាក់​អំពីភាព​ស្មុគស្មាញ​ការទូត សម្រាប់​លោក​ហ្សេឡេនស្គី និង​ប្រសិន​បើគណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ត្រលប់​មក​ដឹកនាំ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​វិញ។ តាំងពី​មួយ​ឆ្នាំ មក​នេះ​​​មាន​សំឡេង​សមាជិក​សភាបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ជា​ច្រើន​​ក្រុម​ បាន​ស្រែក​ទាមទារ​ឱ្យ​កាត់​បន្ថយ​ឬ​បញ្ឈប់​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​ក្រុងកៀវ ក្រោម​លេស​ដើម្បី​បញ្ចៀស​ភាព​តាន​តឹង​ផ្សេងៗ។ ​ កាលពី​ថ្ងៃ​អង្គារលោក​ ម៉ាក់កាទី ​បាន​អះអាង​​ថាចង់បាន​ការ​បំភ្លឺ​ជុំវិញ​​អំពីយុទ្ធសាស្ត្រយក​ជ័យ​ជំនះ​របស់​អ៊ុយក្រែន និង​ការ​​ចំណាយ​ក្នុង​សង្គ្រាម នៅ​ក្នុង​ជំនួប​​​មួយ​ទល់​នឹងមួយ ​ជាមួយ​លោក​ហ្សេឡេនស្គី។ដោយ​យល់​និង​ដឹង​អំពី​ហានិភ័យ​ដែល​អាមេរិក​អាច​នឿយណា​យ​​​នឹង​ផ្តល់​ជំនួយដល់​អ៊ុយក្រែន លោក​ហ្សេឡេនស្គី​បាន​​ព្រមាន​ប្រាប់​សមាជិក​សភា​និងព្រឹទ្ធ​សភា​អាមេរិក​ថា​អ៊ុយក្រែន​អាច​នឹង​ចាញ់​សង្គ្រាម​បើ​គ្មាន​លំហូរ​ជំនួយ។ភាព​តាន​តឹង​​​អ៊ុយក្រែនអឺរ៉ុប​ប៉ូឡូញមិន​អាច​បញ្ចៀសបាន?ទាំងអាមេរិក ទាំងអឺរ៉ុប ​​ ... គ្មាន​នរណា​ចង់​ឃើញ​អ៊ុយក្រែន​ចាញ់​សង្គ្រាម​ឈ្លានពាន​ដោយ​រុស្ស៊ី​នេះទេ។ ​​ប៉ូឡូញ​ប្រទេស​ជិត​ខាត​ដែលកំពុង​​ថ្នាំងថា្នក់​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន​ ​ក៏​មិន​ត្រូវ​ការ​ឃើញ​អ៊ុយក្រែន​បរាជ័យ​ដែរ។ បន្ទាប់ពី​បាន​ប្រកាស​ចង់​ផ្អាក​ការ​ផ្គត់​ផ្គង់​អាវុធ​ទៅ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន ប្រធានាធិបតី​ប៉ូឡូញ​​ ឌូដា បាន​សាក​ល្បង​បន្ធូរ​សម្ពាធ។ បើ​តាម​លោក​ប្រធានាធិបតី​ឌូដា មានការ​បក​ស្រាយ​សេចក្តី​របស់​នាយក​មន្ត្រី​មិន​ត្រឹម​ត្រូវ។ ប៉ូឡូញមិន​​ឱ្យ​សព្វាវុធ​ថ្មីៗ​ ដែល​ទើប​នឹង​ទិញ​សម្រាប់​មក​ធ្វើ​ទំនើប​កម្ម​វិស័យ​ការពារ​ជាតិ​របស់​ខ្លួន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ តែ​កិច្ចសន្យា​ផ្ទេរ​សព្វាវុធ​ពីមុន​​នៅ​មាន​សុភពភាព​ដដែល។ ឯ​វិវាទ​ជុំ​វិញ​បញ្ហា​ធញ្ញជាតិ ត្រូវ​ដោះស្រាយ​ត្រឹម​ថ្នាក់​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​កសិកម្ម។ប៉ុន្តែសត្រូវ​មាន​ជម្លោះ​ផ្ទៃក្នុង​ជា​ឱកាស​។ សម្រាប់​រុស្ស៊ី ជម្លោះ​រវាង​អ៊ុយក្រែន​និង​ប៉ូឡូញ និង​ជាមួយ​ក្រុម​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​ផ្សេង​ទៀត ជាអ្វី​ដែល​មិនអាច​បញ្ចៀស​បាន៕
22/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ហេតុអ្វី​ប៉ូឡូញ​ប្រកាស​លែង​ផ្គត់​ផ្គង់​អាវុធ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន?

ប៉ូឡូញ​បាន​ប្រកាស​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃពុធ​ទី ២០​កញ្ញា ថា​លែង​ផ្គង់ផ្គង់​អាវុធ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​ជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ទៀត​ហើយ​។ សេចក្តី​សម្រេច​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​ពេល​ដែល​អ៊ុយក្រែន​កំពុង​សម្រុក​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​វាយបក​ដណ្តើម​យក​ទឹក​ដី​ពី​រុស្ស៊ី​វិញ​ផង។ តើ​អ្វី​ជា​ដើម​ចម​​នាំ​ឱ្យ​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​ទាំងពីរ​​ថ្នាំង​ថ្នាក់​គ្នា​ខ្លាំង​ដល់​កំរិត​នេះ?! លែង​មាន​ហើយ​ភាព​ល្អូក​ល្អើន​រវាង​ប៉ូឡូញ​និងអ៊ុយក្រែន និង​ក៏ប្រហែល​​លែង​មាន​ដែរ​ពាក្យ​ថា​សាមគ្គីភាព​រវាង​សម្ព័ន្ធមិត្តជាប់​របង​គ្នា​ទាំងពីរ។ ប៉ូឡូញ​ដែល​ធ្លាប់​គាំទ្រនិង​ជួយ​​អ៊ុយក្រែន តាំងពី​ថ្ងៃ​រុស្ស៊ី​ចូល​ឈ្លានពាន​ក្រុង​កៀវ​ភ្លាម​ ស្រាប់​តែ​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ប្រកាស​ដ៏​ភ្ញាក់​ផ្អើល​ នៅ​ល្ងាចថ្ងៃ​ពុធ​ទី២០​កញ្ញា​ម្សិលមិញ ​ឈប់​ផ្ទេរ​អាវុធ​ទៅ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន ដែល​កំពុង​សម្រុក​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​វាយបក​លើ​រុស្ស៊ី​ដើម្បី​ដណ្តើម​យក​ទឹក​ដី​មក​វិញ។ប៉ូឡូញឈប់​ផ្គត់ផ្គង់​អាវុធឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​ចាប់​ពី​ពេលណា?តាំងពី​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​មក ប៉ូឡូញ​ជា​អ្នក​ផ្គត់ផ្គង់អាវុធ​ដ៏​ធំ​ចម្បង​បង្អស់​មួយ​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ​លោក​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ប៉ូឡូញ​មិន​បាន​បញ្ជាក់​ថា​តើ​ការ​ឈប់​ផ្ទេរ​អាវុធ​ទៅ​ឱ្យ​កៀវ​ត្រូវ​ចាប់​ផ្តើម​នៅ​ពេល​ណាទេ។  នៅ​ក្នុង​សុន្ទរកថា​ខ្លី​តាម​កញ្ចក់​ទូរទស្សន៍​ឯកជន​Polsat News លោក​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​បានអះអាង​ថា​ប៉ូឡូញ​ត្រូវ​ការ​ផ្តុំ​កម្លាំង​ជា​ចម្បង​ក្នុង​ការធ្វើ​ទំនើប​កម្ម​និ​ងបំពាក់​អាវុធ​ឱ្យ​យោធា​ប៉ូឡូញ​ឱ្យ​បាន​ឆាប់​រហ័ស​ ដើម្បី​ឱ្យ​កងទ័ព​ជើង​គោក​ប៉ូឡូញ​ក្លាយ​ជា​ទ័ព​ដ៏​ខ្លាំងក្លា​ជាង​គេ​នៅអឺរ៉ុប និង​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ដ៏​ខ្លី​ខាង​មុខ។ នៅក្នុង​សេចក្តី​ប្រកាស​ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​បញ្ជាក់​បន្ថែម​ថា​​កងកម្លាំ​ង​យោធា​នៅ​ក្រុង​ភាគ​អាគ្នេយ៍​នៃ​ប្រទេស​ដែល​ជា​ច្រក​ដឹកជញ្ជូន​សម្ភារៈ​បរិក្ខារ​របស់​លោក​ខាង​លិច​ទៅ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​ នៅ​តែ​មាន​ដំណើរ​ការ​ជា​ធម្មតា។ហេតុអ្វី​ប៉ូឡូញ​ខឹង​​អ៊ុយក្រែនខ្លាំង?សេចក្តី​ប្រកាស​របស់​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ប៉ូឡូញ​លោក Mateuzs Morawieckiនេះ​ធ្វើ​ឡើង​តែ​ប៉ុន្មាន​ម៉ោង​ក្រោយ​ពី​ អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​ប៉ូឡូញ​បាន​កោះ​ហៅ​ឯកអគ្គរដ្ឋ​ទូត​អ៊ុយក្រែន​ប្រចាំ​ក្រុង​វ៉ាសូវី​ឱ្យ​មក​ចូល​ជួបជា​បន្ទាន់​​ដើម្បី​បរិហារ​ប្រឆាំង​នឹង​សំដី​របស់​លោក​ប្រធានាធិ​បតី​អ៊ុយក្រែន​ហ្សេឡេនស្គី​នៅអង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ថ្លែងទៅ​កាន់​អង្គ​​មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ លោក ហ្សេឡេនស្គី​ថា មាន​ប្រទេស​ខ្លះ​ធ្វើ​ឬក​ជាមាន​សាគ្គីភាព​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន តែ​គាំទ្រ​រុស្ស៊ី​ដោយ​ប្រយោលទៅ​វិញ។ ពាក្យ​មួយ​ឃ្លា​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែននេះ​ទំនង​ជា​បាន​មក​ដុត​រោល​បន្ថែម​​ឱ្យកំហឹង​ប៉ូឡូញ​ផ្ទុះ​​ឆាប​ឆេះ​ឡើង។តាមការ​ពិត​​ ទំនាក់ទំនងរវាង​​ប៉ូឡូញ​និង​អ៊ុយក្រែន បាន​ឡើង​តាន​តឹង​តាំងជា​លំដាប់​ តាំងពី​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃចុងក្រោយ​មក​នេះ។ កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ​ទី ១៥​កញ្ញា​ សហភាព​អឺរ៉ុប​បាន​ប្រកាស​បិទ​បញ្ចប់​ ការ​ហាមឃាត់​មិន​ឱ្យ​នាំ​ចូល​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​អ៊ុយក្រែន​ទៅ​៥​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​សហភាព​ក្នុង​នោះ​មានប៉ូឡូញ​មួយ​ដែរ។ ជា​សេចក្តី​សម្រេច​តាំងតែ​ពី​ខែ​ឧសភាមក។ ប៉ុន្តែ​ប៉ូឡូញ ហុងគ្រី និង​ស្លូវាគី​ មិន​ព្រម​ធ្វើ​តាម​អឺរ៉ុប​ទេ​ ហើយ​បន្ត​ហាមឃាត់​ជា​ឯកតោភាគី​ មិន​ឱ្យ​នាំ​ចូល​ធញ្ញជាតិ​អ៊ុយក្រែន​ដដែល ដើម្បីការពារ​ប្រយោជន៍កសិកម្ម​របស់​ខ្លួន។ បើ​តាម​អ្នក​ជំនាញ​ ប៉ូឡូញ​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​ត្រៀម​បោះឆ្នោត​។ បក្ស​កាន់​អំណាច​ត្រូវ​ការ​ទាក់ទាញ​សំឡេងគាំទ្រ​របស់​ប្រជាកសិករ​​ ទើប​ជំនះលើ​​សេចក្តី​សម្រេច​របស់​សហភាព​អឺរ៉ុប។ ហើយ​ជា​ចម្លើយ​តបនឹង​ទង្វើ​របស់​ប៉ូឡូញ ​អ៊ុយក្រែន​​ក៏ឡើង​ទៅ​​ប្តឹង​ទៅអង្គការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក​។ទំនាក់ទំនងប៉ូឡូញ​និង​អ៊ុយក្រែន​ធ្លាក់​ដុនដាប​យ៉ាងណា?ប៉ុន្តែ​រឿង​រ៉ាវ​បែរ​ជា​រីក​រាល​ដាល​កាន់​តែ​ធំ។ មុន​នឹង​ឈា​ន​ដល់​ការ​​ប្រកាស​ឈប់​ផ្គត់​ផ្គង់​ វិបត្តិ​ធញ្ញជាតិបាន​​រុញ​ច្រាន​ប៉ូឡូញ​និង​អ៊ុយក្រែន​ឱ្យ​ធ្លាក់​ក្នុង​សង្គ្រាម​ពាក្យ​សំដី​វាយប្រហារ​គ្នា​គួរ​ឱ្យ​អាសូរ។ប៉ូឡូញ​កាន់​តែ​ខឹង​ និង​បាន​ព្រមាន​កាលពី​ថ្ងៃ​ពុធ​ថា​នឹ​ងពង្រីក​បញ្ជី​ឈ្មោះ​ផលិតផល​អ៊ុយក្រែន​ដែល​ជាប់​បម្រាម​​មិន​ឱ្យ​នាំចូល​បន្ថែម​ទៀត។ សម្រាប់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ប៉ូឡូញ ការដាក់​គំនាប​លើ​ប៉ូឡូញ​ក្នុង​វេទិកា​ពហុជាតិ ឬនាំ​ប៉ូឡូញ​ទៅ​ឡើង​តុលាការ​អន្តរជាតិ​ មិនមែន​ជា​វិធី​សាស្ត្រ​ត្រឹម​ត្រូវ​សម្រាប់​ដោះស្រាវ​វិវាទ​របស់​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ទេ​។​ចំណែកខាង​អ៊ុយក្រែន​វិញក៏​បាន​ប្រកា​សហាមឃាត់​ផលិតផល​ប៉ូឡូញ​ដូច​គ្នា។ ជាង​នេះទៅ​ទៀត​​ អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ប៉ូឡូញ​កុំ​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​តាម​អារម្មណ៍ និង​បាន​បរិហារ​ការ​សម្រេច​ហាមឃាត់​ឯកតោភាគី​មិន​ឱ្យនាំ​​ធញ្ញជាតិ​ចូល​ប៉ូឡូញ​ ដោយ​ស្នើ​ឱ្យ​មានដំណោះស្រាយ​បែប​ស្ថាបនា​វិញ​ចំពោះ​សំណុំ​រឿង​ធញ្ញជាតិ​នេះ។ អ្នក​នាំពាក្យ​អ៊ុយក្រែន​ដដែល​បាន​ឆ្លៀត​លើក​ឡើង​អំពីភាសា​​មិន​ត្រឹម​ត្រូវ​របស់​​ប្រធានាធិបតី​ប៉ូឡូញ លោក Andrzej Duda ដែលពេល​​កំពុង​ស្ថិត​នៅក្រុង​ញូវយ៉ក​ដើម្បី​ចូល​រួម​ក្នុង​មហាសន្និបាត​អង្គការ​ប្រជាជាតិ​ លោក​បាន​ថ្លែង​បា្រប់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ដោយ​ប្រៀប​ប្រដូច​អ៊ុយក្រែន​នៅ​នឹង​មនុស្សលង់​ទឹក​​ដែលស្រវា​ចង់​រស់ពេក ទើប​អាច​​​ទាញ​អ្នក​ជួយ​ឱ្យ​លង់​ស្លាប់​ជាមួយ។ប្រមុខ​ការ​ទូត​បារាំង​យល់​ថា​ពិត​ជា​គួរ​ឱ្យ​សោកស្តាយ​ណាស់​ដែល​​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ទាំងពីរធ្លាក់​ក្នុង​ស្ថាន​ភាព​តាន​តឹង​ដាក់​គ្នា​យ៉ាង​ដូច្នេះ។ ក្រោយ​ជំនួប​ពិសេស​នៅ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ បារាំង​បាន​បញ្ជាក់​ជា​ថ្មី​ថា​សេចក្តី សម្រេច​របស់​អឺរ៉ុប​បិទ​បញ្ចប់​ការ​ហាមឃាត់​ការ​នាំ​ចូល​ធញ្ញជាតិ​អ៊ុយក្រែន​ មិនមែន​ជា​កាត់​ផ្តាច់​ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង​ ឬ​រំខាន​ទីផ្សារ​ធញ្ញជាតិ​ឡើយ៕
21/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ការ៉ាបាក់៖ ក្រុមផ្តាច់ទឹកដីអាមេនី​យល់​ព្រមទំលាក់អាវុធ​ ២ថ្ងៃក្រោយអាស៊ែបៃហ្សង់​បាញ់​ប្លោង​សាជាថ្មី

តំបន់ការ៉ាបាក់ ដែលជាជម្លោះរ៉ាំរ៉ៃ រវាងអាមេនី និងអាស៊ែបៃហ្សង់​ ពេលនេះបានពើប​ប្រទះនឹង​ការផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី​១៩កញ្ញា។ កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ បានបើក​ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ ទៅលើទីតាំងជាច្រើននៃតំបន់នេះ បណ្តាលឲ្យស្លាប់​មនុស្សប្រមាណ​៣២នាក់ និងរបួសជាង​២០០នាក់​។ ប្រជាជនប្រមាណ​៧០០០នាក់ បាន​រត់ភៀសខ្លួនយ៉ាងតក់ក្រហល់ ក្រោយ​ការ​ផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី បង្កឡើងដោយកងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់នេះ​។ ហេតុអ្វី បានជា​ផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី?យោងតាមក្រសួងការពារជាតិ​​អាស៊ែបៃហ្សង់ ប្រតិបត្តិការយោធានេះ គឺជាកម្មវត្ថុបោសសំអាតក្រុមភេរវកម្មនិយមអាមេនី។ ក្រុមនេះបាន​ដាក់​គ្រាប់បែកបំផ្ទុះ នៅ​ក្នុងការដ្ឋានសាងសង់​ផ្លូវរូងក្រោមដីមួយ ស្ថិតនៅចន្លោះ តំបន់ ​Choucha និង​ Fizouli ដែលស្ថិតក្នុង​តំបន់ការ៉ាបាក់ តែ​គ្រប់គ្រងដោយ​អាស៊ែបៃហ្សង់។ ប្រភពពីភាគីអាស៊ែបៃហ្សង់ដដែល គឺ​​អំពើនេះ បានសម្លាប់ជីវិតជនអាស៊ែបៃហ្សង់ចំនួន​៦នាក់​។ក្រោយ​ហេតុការណ៍​នេះ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្ការទី​១៩កញ្ញា កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ ដោយ​មានការបញ្ជាពីលោក​ប្រធានាធិបតី Ilham Aliev បានបើក​ប្រតិបត្តិការបាញ់គ្រាប់​ប្លោងទៅលើតំបន់ការ៉ាបាក់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់​ក្រុម​ផ្តាច់ខ្លួន​និយមអាមេនី។ ក្រោយ​ការផ្ទុះអាវុធនេះ សហគមន៍អន្តរជាតិ ដែលកំពុងជួបប្រជុំគ្នានៅ​អង្គមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអំពាវនាវ ឲ្យបិទបញ្ចប់​ការវាយប្រហារជាបន្ទាន់ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតប្រជាជនស៊ីវីល​។​តែយ៉ាងណា នៅក្នុងលិខិតប្រកាស ចេញផ្សាយយប់ថ្ងៃអង្គារ​ លោកប្រធានាធិបតីអាស៊ែបៃហ្សង់ Ilham Aliev បាន​លើកឡើងថា ដរាបណា​ក្រុមឧទ្ទាមផ្តាច់ទឹកដី​អាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់ មិនទម្លាក់អាវុធទេនោះ អាស៊ែបៃហ្សង់ និងបន្តប្រតិបត្តិការយោធា​ជានិច្ច​។​ លោក​ Ilham Aliev បានអះអាងទៀតថា ក្រៅពី​ការធ្វើអំពើសកម្មភាព​ភេរវកម្ម​ ក្រុម​បំបែក​ទឹកដីអាមេនីនៅការ៉ាបាក់ បានថែមទាំង​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតីក្លែងក្លាយ​មួយ​ កាលពី​ថ្ងៃទី៩កញ្ញាកន្លងទៅ ដែលនេះគឺជាទង្វើផ្គើន បំពានមកលើអធិបតេយ្យភាព​ បូរណភាពដែនដី​របស់អាស៊ែបៃហ្សង់។“ប្រតិបត្តិការបោសសំអាតជាតិសាសន៍​”គួរបញ្ជាក់ថា បញ្ហា​តំបន់​ការ៉ាបាក់ បានចិញ្ចឹម​កំហឹងស្អប់គុំគួនគ្នា រវាង​អាមេនី និង​អាស៊ែបៃហ្សង់ជាច្រើនសិបឆ្នាំមកហើយ។ មានទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ស្ថិតនៅក្នុងអាស៊ែបៃហ្សង់មែន តែតំបន់នេះ​មានប្រជាជនរស់នៅ​ភាគច្រើនលើសលុប ជាជនជាតិ​អាមេនី និយាយភាសាអាមេនី និង​កាន់សាសនាគ្រិស្ត ខុសពី​ប្រជាជនអាស៊ែបៃហ្សង់ភាគច្រើន ដែលកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម​។​ចលនាបះបោរបំបែកទឹកដី​របស់ក្រុមជនជាតិអាមេនីនៅតំបន់​ការ៉ាបាក់ បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការផ្ទុះសង្គ្រាម​ជាច្រើនដងមកហើយ រវាង​អាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីដែលមកជួយ​ក្រុម​បំបែកទឹកដី។ ការផ្ទុះអាវុធចុងក្រោយ​ មានរយៈពេល​ប្រមាណ​៦សប្តាហ៍ ក្នុងឆ្នាំ​២០២០ បានបិទបញ្ចប់ទៅដោយ​បរាជ័យរបស់កងទ័ពអាមេនី​។ កងទ័ព​រុស្ស៊ីបានចូលអន្តរាគមន៍​ រក្សាសន្តិភាព​ ដោយ​បានដាក់កំហិតឲ្យភាគីទាំងសងខាង​ឈប់បាញ់។កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារទី​១៩កញ្ញា ក្រោយការផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី បង្កឡើងដោយ​កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អាមេនី Nikol Pachinian បាន​ថ្លែងសារតាមវីដេអូ ដោយ​បានចោទប្រតិបត្តិការ​របស់​​​អាស៊ែបៃហ្សង់ ថាជាប្រតិបត្តិការ​ បោសសំអាតជាតិសាសន៍​នៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ បន្ថែមពីនេះ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីអាមេនី បានចោទថាអាស៊ែបៃហ្សង់ មានចេតនាចង់​ឃើញ​ប្រទេសអាមេនី​​កើតចលាចល តាមរយៈការរុញប្រជាជន​អាមេនី​ ឲ្យ​ធ្វើបាតុកម្មហិង្សា ប្រឆាំងរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ដែល​មិនជួយ​ជនជាតិ​អាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ក្រុមឧទ្ទាមអាមេនី យល់ព្រមទំលាក់អាវុធ​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាមេនី បានចាត់ទុកថា វាគឺជាតួនាទីរបស់រុស្ស៊ី ក្នុងនាមជាអ្នករក្សាសន្តិភាព​ ដែលត្រូវតែធានាឲ្យ​មានការបិទបញ្ចប់ការផ្ទុះអាវុធនៅតំបន់ការ៉ាបាក់​។​ ពីម៉ូស្គូ វិមានក្រេមឡាំង បានអំពាវនាវកាលពីល្ងាចថ្ងៃអង្គារ​​ ឲ្យភាគីទាំងសងខាង​ ស្វែងរកច្រកផ្លូវចរចា ឈានទៅទម្លាក់អាវុធ។ នៅក្នុងលិខិតរបស់លោក Ilham Aliev ​កាលពីថ្ងៃអង្គារដែរ ភាគី​​អាស៊ែបៃហ្សង់ បានស្នើ​ឲ្យ​ក្រុមឧទ្ទាមបំបែកទឹកដីអាមេនី ចូលខ្លួនមកចរចា នៅ​ក្រុង Yevlakh ស្ថិតនៅចំងាយ​ប្រមាណ​ជិត​៣០០គីឡូម៉ែត្រ ពីរដ្ឋធានីបាគូ។យោងតាមដំណឹងចុងក្រោយ​ ព្រឹកថ្ងៃពុធម៉ោងប្រមាណ​ជា​១២ថ្ងៃត្រង់ នៅទីបំផុតគឺកិច្ចព្រមព្រៀងទំលាក់អាវុធមួយ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាហើយ រវាងកងទ័ព​​​អាស៊ែបៃហ្សង់ និង​ក្រុម​ឧទ្ទាម​ផ្តាច់ទឹកដីអាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ ជាកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយ​មានការ​សម្របសម្រួល​ ពីភាគីរុស្ស៊ី​។ ក្រោយដំណឹងថ្មីនេះ ក្រុម​ឧទ្ទាមបំបែកទឹកដី​អាមេនី បានបង្ហោះផ្សាយលិខិតប្រកាស​ នៅលើបណ្តាញសង្គម Facebook បញ្ជាក់ថាក្រុមខ្លួនបានចុះហត្ថលេខាលើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទម្លាក់អាវុធពិតមែន​។​ លិខិតប្រកាសនេះ បញ្ជាក់​ឲ្យដឹង​​ផងដែរថា ការប្រជុំចរចាគ្នារវាង​ អាជ្ញាធរតំបន់ការ៉ាបាក់ និង​ភាគីរដ្ឋាភិបាល​អាស៊ែបៃហ្សង់ នឹងបន្តធ្វើនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​២១កញ្ញា ដើម្បីនិយាយ​អំពីអនាគតនៃតំបន់ការ៉ាបាក់៕យោងតាមការប្រកាសរបស់​លោក Anar Eivazov អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការពារជាតិ​អាស៊ែបៃហ្សង់ គឺ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ចែងជាអាទិ៍ថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអាមេនីនៅតំបន់​ការ៉ាបាក់ នឹងត្រូវរំសាយ​ចោល ហើយត្រូវ​​ទំលាក់អាវុធ ទាំងអស់​​។ បន្ថែមពីនេះ កងទ័ពអាមេនី​នឹងត្រូវដកចេញទាំងស្រុង ពីតំបន់ការ៉ាបាក់ ក្រោម​ការ​ឃ្លាំមើល​ និងសម្របសម្រួល​ពី​កងទ័ពរុស្ស៊ី៕
20/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនធ្វើដំណើរទៅ​បញ្ចុះបញ្ចូលផ្ទាល់នៅ មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ

មហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ​លើកទី ៧៨ ចាប់ផ្តើម​ជាផ្លូវការ​ពីថ្ងៃអង្គារ​ទី ១៩ ដល់ថ្ងៃទី ២៦​កញ្ញា នៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក។ មហាសន្និបាតដែល​មានការចូលរួម​ពី​ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និង​មេដឹកនាំ​ប្រទេស​យ៉ាងតិច ១៤៥​ប្រទេស ត្រូវ​កត់សំគាល់​ដោយ​វត្តមានចូលរួម​ផ្ទាល់​ជាលើកទី​១ របស់​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោកវ្លូឌីមៀ ​ហ្សេឡេនស្គី។ ដោយសារ​សង្រ្គាម​រុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន សុន្ទរកថា​របស់​ប្រធានាធិបតី អ៊ុយក្រែន​នឹង​អាចលុបបិទបាំងជិត​បញ្ហា​សំខាន់ៗ​មួយចំនួនទៀតរបស់​ពិភពលោក ដែល​មហាសន្និបាត​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ត្រូវផ្តោតពិភាក្សា ដូចជា​ភាពក្រីក្រ ការអប់រំ និង​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ​បើកទ្វារជាផ្លូវការ នៅទីក្រុងញូវយ៉ក នៅថ្ងៃ​អង្គាទី ១៩ កញ្ញា ជាមួយ​អវត្តមាន​របស់​មេដឹកនាំ​សំខាន់ៗ​ក្នុង​ពិភពលោក។ ក្រៅពី​លោកប្រធានាធិបតី​ចូ បៃដិន​ដែលជា​ម្ចាស់ផ្ទះ មហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ​កត់សំគាល់​ដោយ​អវត្តមាន​របស់​មេដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​ចិន រុស្ស៊ី អង់គ្លេស និងបារាំង ដែលសុទ្ធសឹងជាសមាជិក​របស់​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។គ្មាន​មេដឹកនាំ​ប្រទេស​មហាអំណាចចូលរួម តើ​មហាសន្និបាត​អង្គការសហប្រជាជាតិ​មានន័យអ្វីទៀត?នៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី ១៩​ដល់ថ្ងៃទី ២៦​កញ្ញា លោក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃដិន​ជា​មេដឹកនាំ​ប្រទេស​មហាអំណាច​តែមួយគត់​ដែលមាន​វត្តមាននៅក្នុង​អង្គមហាសន្និបាត។ មេដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​៤ផ្សេងទៀត ដូចជាបារាំង អង់គ្លេស ចិន និង​រុស្ស៊ី មិនបានធ្វើដំណើរ​ទៅ​ចូលរួម​ក្នុង​មហាសន្និបាតលើកទី​៧៨​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ ប្រធានាធិបតីបារាំង លោក​អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង​លើកយក​ហេតុផល​ជាប់​រវល់​ទទួល​ព្រះមហាក្សត្រអង់គ្លេស ឆាល នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ចំណែក រដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេស​លើកឡើងថា លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តីរីស៊ី ស៊ូណាក់​មិនអាច​ចូលរួមក្នុងមហាសន្និបាត ដោយសារ​លោក​ត្រូវ​ចំណាយពេល​លើបញ្ហា​ក្នុងស្រុកអង់គ្លេសម្តង បន្ទាប់ពី លោក​ធ្វើដំណើរ​ចេញទៅក្រៅប្រទេសញយដង ដូចជា​នៅក្នុង​ជំនួបកំពូល​ក្រុមប្រទេស​ហ្សេ ២០ នៅ​ឥណ្ឌា។ម្យ៉ាង នាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេស​គ្រោង​ធ្វើដំណើរ​ទៅចូលរួម​ក្នុងសន្និសីទ​អន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ នៅ​ប្រទេស​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម នៅ​ខែ​វិច្ឆិកា​ខាងមុខ ដែលជា​ហេតុធ្វើឲ្យ​លោក​គ្មានពេលច្រើន​ដើម្បីដោះស្រាយ​បញ្ហា​របស់​ប្រជាជន​អង់គ្លេស។ជារឿងដ៏​កម្រ​ដែល​មេដឹកនាំបារាំង និងអង់គ្លេស អវត្តមាន​ នៅក្នុងមហាសន្និបាត ប៉ុន្តែ សម្រាប់​ប្រធានាធិបតី​ចិន និង​រុស្ស៊ីឯណោះវិញ វាក្លាយជា​ទម្លាប់​ទៅហើយ​ដែល​គ្មានវត្តមាន ឡើងថ្លែងសុន្ទរកថា ​នៅ​វេទិកា មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ប្រធានាធិបតី​ចិនពេញចិត្ត​ទៅ​ចូលរួម​ក្នុងជំនួបកំពូល​BRICS ជាជាង​មហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ លើកនេះ លោកប្រធានាធិបតី​ពូទីន​ដែល​មិនអាច​ដាក់ជើងជាន់​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក ដោយសារ​ដីកាចាប់ខ្លួន​របស់​តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ មាន​ប្រមុខ​ការបរទេស លោក​ឡាវ៉្រ្វូវ ជាអ្នកតំណាង ឡើង​ថ្លែង​នៅ​មហាសន្និបាត​អង្គការសហប្រជាជាតិ។សម្រាប់​អគ្គលេខាធិការអង្គការ​សហប្រជាជាតិ អ្វីដែលសំខាន់ មិនមែន​ការចូលរួមផ្ទាល់​របស់​​ប្រមុខដឹកនាំប្រទេសណានោះទេ ប៉ុន្តែ គឺ ការសម្រេច ការចូលរួមជាក់ស្តែង​របស់​ប្រទេស​នីមួយៗ ដែលជា​សមាជិក​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ ចង់ ឬ​មិនចង់ គ្មានមេដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​មហាអំណាច ដទៃទៀត ចូលរួម លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន​ជា​មេដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​​តែមួយគត់ ដែល​នឹង​ប្រើវេទិកា​នៅមហាសន្និបាត​អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បី​លើក​ឡើង​ពី​ការប្តេជ្ញាចិត្ត របស់​អាមេរិក​ដើម្បី​ស្តាប់ និង​ជួយ​ប្រទេស​ក្រីក្រ ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ឯណាទៅគោលដៅអភិវឌ្ឍរបស់​មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ?នៅមួយថ្ងៃ​មុន បើកមហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​បាន​បើក​ជំនួបកំពូលស្តីពី​ការអភិវឌ្ឍន៍ ដែលនៅក្នុង​នោះ ក្រុមប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍ​បានទាមទារ​ចង់បាន​កំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធដឹកនាំ​ក្នុងពិភពលោក ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យប្រជាជន​របស់​ពួកគេ​ដែលកំពុង​ជួបគ្រោះម្តងហើយ ម្តងទៀត ដូចជា គ្រោះអត់ឃ្លាន គ្រោះធម្មជាតិ អាច​មាន​វាសនា​រស់មានជីវិត និង​មានអនាគត​ដូចការកំណត់គោលដៅ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បាន​បោះឆ្នោត នៅ​ឆ្នាំ ២០១៥ កំណត់គោលដៅ ចំនួន​១៧ ពី​ឆ្នាំ ២០១៥ ដល់​ឆ្នាំ២០៣០ ដើម្បីកសាងអនាគត​ និង​អភិវឌ្ឍ​ដោយ​ចីរកាល។ ប៉ុន្តែ ៨ឆ្នាំមកនេះ ពោល​នៅ​សល់​តែ​៧ឆ្នាំទៀត ដល់​កាលកំណត់ មានតែប្រទេស​ប្រមាណ ១៥%​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​សម្រេចគោលដៅ។ គោលដៅ ទាំង​១៧ របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ មាននិយាយ​ពីការលុបបំបាត់ចោល​ភាពក្រីក្រ ការទទួលបាន​ការអប់រំ ការទទួលបានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ ថាមពលស្អាតស្អំ ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ឬ​ការឈាន​ទៅបង្កើត​សង្គម​សន្តិភាព។ ប៉ុន្តែ តាម​អគ្គលេខាធិការសហប្រជាជាតិ ការប្រឹងប្រែង​កន្លងមក​ត្រូវ​បំផ្លិចបំផ្លាញ ដោយ​វិបត្តិជំងឺកូវីដ និង​ចុងក្រោយ គឺ​សង្រ្គាម​រុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។នៅក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រទេស​ក្រីក្រ ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍ ដែលភាគច្រើន​ស្ថិតនៅភាគខាងត្បូង​ផែនដី កំពុង​ត្រូវ​ក្រុមប្រទេស​មហាអំណាច ដែលកំពុង​បែងចែកបក្សពួក​គ្នា​ជា​ពីរក្រុម រុស្ស៊ី ចិន និង​ក្រុមប្រទេស​លោកខាងលិច ដឹកនាំ​ដោយអាមេរិក ត្រូវការ​ចង់បាន ការគាំទ្រ​របស់​ក្រុមប្រទេស​នៅខាងត្បូង​ឲ្យ​ចូលរួមក្នុងក្រុមរៀងៗខ្លួន។ ដឹងថា​ខ្លួន​អាចមានទម្ងន់​នយោបាយ ក្រុមប្រទេស​ខាងត្បូងចង់​យក​មហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ជា​ឱកាស​សម្រាប់​ដាក់​លក្ខខណ្ឌ ទាមទារ​ជំនួយ ពីក្រុមប្រទេស​មហាអំណាច ប្រទេស​អ្នកមាន។ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​កំពុង​ទាញ​យក​ប្រយោជន៍​ពី​មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ?គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ឬសំណុំរឿងធំៗ​របស់ពិភពលោក មិនថា បញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ច វិបត្តិអតិផរណា ភាពក្រីក្រ ឬ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ អាច​ត្រូវ​គ្របលុបបាំងជិត​ដោយ​សំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន ព្រោះថា ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក​ហ្សេឡេនស្គី​បានធ្វើដំណើរជាលើកទី១ ទៅចូលរួម​ដោយផ្ទាល់​នៅក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការ​សហប្រជាជាតិ នៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក។ គិត​ចាប់តាំងពី​រុស្ស៊ី​បើកសង្រ្គាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ប្រទេស​សមាជិក​ភាគច្រើន បាន​បោះឆ្នោត នៅ​មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ លើ​សេចក្តីសម្រេចជាច្រើន គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន អធិបតេយ្យភាពទឹកដីរបស់អ៊ុយក្រែន និងទាមទារ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី​ដកទ័ពចេញពីអ៊ុយក្រែន។ប៉ុន្តែ ដោយសារ​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន អូសបន្លាយពេល​ជាង ១ឆ្នាំកន្លះ បូកផ្សំ​នឹង​វិបត្តិស្បៀងអាហារ ដោយសារ​សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន ប្រទេស​នៅភាគខាងត្បូង​មាននិន្នាការ​កាន់តែច្រើនចង់បាន​ការចរចាការទូត ជាជាង​ការប្រយុទ្ធធ្វើសង្រ្គាម ដើម្បី​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​អ៊ុយក្រែន។ ជាក់ស្តែង​ លោកលូឡា ប្រធានាធិបតីរបស់ប្រទេសប្រេស៊ីល ដែលមាន​ទម្ងន់នយោបាយ​គួរសម ត្រូវគេ​រំពឹង​ថា នឹង​ប្រើ​វេទិកា​របស់​មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យភាគីជម្លោះ ដោះស្រាយ​វិបត្តិសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន តាម​ការចរចា​ការទូត។ ចង់​ដើរតួជាអាជ្ញាកណ្តាល​ដូច​ចិន ប្រេស៊ីល​បដិសេធដាក់ទណ្ឌកម្ម​លើរុស្ស៊ី និង​មិន​បោះឆ្នោតលើ​សេចក្តីសម្រេច​របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងសំណុំរឿងរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ ជំហរ​របស់​ប្រេស៊ីលបានបណ្តាល​ឲ្យមានការរិះគន់​តវ៉ា​ពីខាង​អ៊ុយក្រែន។ នៅចំពោះមុខ​ជំហររារែក​របស់​ក្រុមប្រទេស​សមាជិកអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក​ហ្សេឡេនស្គី និយាយដោយមិនលាក់លៀមថា វត្តមាន​របស់​លោក​នៅ​មហាសន្និបាត មានគោលដៅសំខាន់​គឺ ផ្សព្វផ្សាយ ដើម្បី​ឲ្យ​ប្រទេសដៃគូ ប្រទេស​សមាជិកអង្គការ​សហប្រជាជាតិ បានដឹង​យល់ច្បាស់​ពីសង្រ្គាមឈ្លានពាន​របស់​រុស្ស៊ី ហើយ​និងផែនការជាក់ស្តែងរបស់អ៊ុយក្រែន ដើម្បី​ទាមទារ​ចង់បាន​ទឹកដី​របស់ខ្លួន ដូចដើមមកវិញ៕
19/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អ៊ុយក្រែន និង រុស្ស៊ី ប្រឈមមុខគ្នាជាលើកទី​១ នៅ​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ

ថ្ងៃចន្ទ ទី​១៨​កញ្ញា តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេ ចាប់ផ្តើម​បើកសវនាកា រហូតដល់ថ្ងៃទី​២៧កញ្ញា នៅក្នុងនីតិវិធីប្តឹងមួយ ដែលអ៊ុយក្រែននិង​រុស្ស៊ី​ប្រឈមមុខដាក់គ្នា។​ ក្នុងសំណុំរឿងនេះ​ រដ្ឋាភិបាល​​អ៊ុយក្រែន បានចោទទៅលើរុស្ស៊ី ថា​បាន​​ប្រើ​ប្រាស់ហេតុផល “ប្រល័យពូជសាសន៍” ដោយ​គ្មានមូលដ្ឋាន​ ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​សំអាង​​លើកទ័ព ចូលមក​ឈ្លានពាន វាយ​ប្រហារលើ​អ៊ុយក្រែន​។ នេះ​ជា​លើកទី​១ ​ក្រោយ​​សង្គ្រា​ម​នៅ​អ៊ុយក្រែន​បានផ្ទុះឡើង ដែល​ភាគី​​រុស្ស៊ី និង​អ៊ុយក្រែន ត្រូវ​ធ្វើបទបង្ហាញ​នូវ​អំណះអំណាង​រៀងៗខ្លួន​​ ចំពោះមុខចៅក្រមទាំង​១៥រូប នៅ​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ​។ ការបកស្រាយ​ពាក្យ “ប្រល័យពូជសាសន៍​” នៅក្នុង​សន្ធិសញ្ញា​១៩៤៨ដំណើរដើមហេតុ គឺប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ្លាឌីមៀរ ពូទីន ដែល​បាន​ចោទថា រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន បានធ្វើ “អំពើ​ប្រល័យពូជសាសន៍” ទៅលើប្រជាជន​និយាយភាសារុស្ស៊ី ដែលរស់នៅតំបន់ដុនបាស ​ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន​។ លោកពូទីន​អះអាងថា គឺដោយ​ហេតុផលនេះហើយ ទើបធ្វើ​ឲ្យរុស្ស៊ី ត្រូវតែ​បង្ខំចិត្ត ​បើក “ប្រតិបត្តិការពិសេសនៅអ៊ុយក្រែន” នៅថ្ងៃទី​២៤កុម្ភៈ ២០២២​ ដើម្បី​ជួយរំដោះប្រជាជន​ដែលរងគ្រោះ​ ។​ក្រោយ​សង្គ្រាម​ផ្ទុះ​ឡើងបាន​២ថ្ងៃ គឺថ្ងៃទី២៦កុម្ភៈ ២០២២ រដ្ឋាភិបាល​អ៊ុយក្រែន បាន​ដាក់ពាក្យ​ប្តឹងទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដោយបានលើកឡើងថា​ អំណះអំណាងរបស់រុស្ស៊ីដែលចោទថាអ៊ុយក្រែនបានធ្វើអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នោះ គឺវាជាការចោទប្រកាន់ ដែលគ្មានភស្តុតាង គ្មានមូលដ្ឋានច្បាប់អ្វីទាំងអស់។ ភាគីអ៊ុយក្រែន​ អះអាងថា អំណះអំណាងរបស់រុស្ស៊ី ដើម្បី​ធ្វើជាលេស​​បើកផ្លូវធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានខ្លួននេះ គឺវាផ្ទុយស្រឡះអំពី​ខ្លឹមសារ ដែលមានចែង​ក្នុង​សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ស្តីពី​អំពើប្រល័យពូជសាសាន៍ ចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ​១៩៤៨។សូមបញ្ជាក់ថា​ កាលពី​ខែមីនា២០២២ តុលាការ​យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ បាន​ចេញដីកាបឋមមួយ ដោយ​បានបញ្ជា ឲ្យភាគីរុស្ស៊ី ត្រូវតែ​បិទផ្អាកជាបន្ទាន់ នូវ​ប្រតិបត្តិការយោធារបស់ខ្លួននៅអ៊ុយក្រែន ដើម្បីរងចាំការជំនំជំរះចុងក្រោយ ស្តីអំពីការសម្រេច​​ “អំណាចយុត្តាធិការ” របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ​​។ ចៅក្រុមតុលាការក្រុងឡាអេ លើកឡើងថា ប្រតិបត្តិការកងទ័ពទ្រង់ទ្រាយធំរបស់រុស្ស៊ី អាចនឹង​ប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតជនស្លូតត្រង់អ៊ុយក្រែន ព្រមទាំងការខូចខាតផ្សេងៗទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណា ដីកាបង្គាប់របស់ចៅក្រមតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនេះ មានសុពលភាពតែនៅក្រដាសប៉ុណ្ណោះ​ ព្រោះថាដូចយើងទាំងអស់គ្នាដឹងហើយ ថា​រុស្ស៊ីបានបន្តធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ​។តើតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ មានអំណាចយុត្តាធិការដែរឬទេ?គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ កន្លងមកភាគីរុស្ស៊ីបាន​ប្រកែក​ មិន​បញ្ជូនមនុស្សមកចូលរួមដោយផ្ទាល់ នៅក្នុងនីតិវិធីសួរដេញដោយ​ផ្ទាល់មាត់ នៅមុខចៅក្រមទេ។ ផ្អែកតាមតុលាការក្រុងឡាអេ រុស្ស៊ី បានត្រឹម​តែ​​ផ្ញើលិខិតមួយ​មកប៉ុណ្ណោះ ដោយអះអាងថាគ្មានពេលគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីរៀបចំឯកសារច្បាប់ និងគ្មានមេធាវីដើម្បីការពារ​។ នៅ​ក្នុងលិខិតនោះ ភាគីរុស្ស៊ីបានអះអាងទៀត​ថា តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ គ្មានអំណាចយុត្តាធិការ​ កាត់សេចក្តីលើសំណុំរឿងនេះទេ ព្រោះ​ថាករណីអ៊ុយក្រែន គឺវាមិនចូលទៅក្នុង​ សន្ធិសញ្ញាស្តីពី​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ចុះឆ្នាំ​១៩៤៨ទេ។សវនាកាបើកនៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៨កញ្ញានេះ វាជាលើកទី១ហើយ ដែល​រុស្ស៊ីបានបញ្ជូនក្រុមអ្នកច្បាប់ ឲ្យ​មកតំណាង និងចូលរួមដោយ​ផ្ទាល់។ តាមការគ្រោងទុក ថ្ងៃទី​១៨កញ្ញា គឺចៅក្រមទាំង​១៥រូប នឹងស្តាប់អំណះអំណាងរបស់ភាគីរុស្ស៊ី។ ហើយថ្ងៃទី​១៩ គឺដល់វេនដើមចោទ គឺភាគីអ៊ុយក្រែន ដែលនឹងត្រូវធ្វើអំណះអំណាង។ បន្ថែមពីនេះ នៅថ្ងៃពុធ ទី​២០កញ្ញា ចៅក្រមទាំង​១៥រូប នៃតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នឹងស្តាប់អំណះអំណាងរបស់តំណាងប្រទេសចំនួន​ ៣២ប្រទេស ដែលនឹងមកផ្តល់សក្ខីកម្ម ការពារអ៊ុយក្រែន ដែលជាប្រទេសរងគ្រោះដោយ​ការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី​។សូមបញ្ជាក់ថា អង្គសវនាការនេះ នឹងបន្តរហូតដល់ថ្ងៃទី​២៧កញ្ញា មុននឹងចៅក្រមសម្រេចសេចក្តី ថាតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ទីក្រុងឡាអេ មានអំណាចយុត្តាធិការ​ ឬក៏គ្មាន ដើម្បីជំនំជំរះ លើពាក្យបណ្តឹងនេះ​​របស់អ៊ុយក្រែន​។ សេចក្តីសម្រេច ដែលអាចនឹងត្រូវការពេល​ច្រើនខែបន្ថែមទៀត។ គួរបញ្ជាក់ដែរថា ក្រៅពីសំណុំរឿងនេះ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ត្រូវជំនំជំរះលើសំណុំរឿងផ្សេងទៀត ជាក់ស្តែងសំណុំរឿង​ដែលអ៊ុយក្រែនចោទរុស្ស៊ី ថាបាន​ផ្គត់ផ្គង់ថវិកានិងអាវុធ ដល់ក្រុមបំបែកទឹកដីនៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន ដោយបំពានទៅនឹង​សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក្រុមភេរវនិយម។ការ​ប្រយុទ្ធស្វិតស្វាញទាំងផ្លូវច្បាប់ និងនៅសមរភូមិក្នុងអំឡុងពេលដែល ក្រុមអ្នកច្បាប់រុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន​​ត្រូវប្រយុទ្ធ​​តទល់គ្នា នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅឯសមរភូមិប្រយុទ្ធឯណោះ កងទ័ពអ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី​ក៏នៅតែបន្តប្រយុទ្ធយ៉ាងស្វិតស្វាញដែរ។ ប្រតិបត្តិការវាយបក ដណ្តើមយកទឹកដីមកវិញ ដែលអ៊ុយក្រែនបានចាប់ផ្តើមធ្វើជាច្រើនខែមកហើយនោះ បានដំណើរការទៅយ៉ាងយឺតយ៉ាវ និងបានលទ្ធផល​ស្តួចស្តើងបំផុត។ យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅថ្ងៃចន្ទទី​១៨កញ្ញានេះ ក្រសួងការពារជាតិអ៊ុយក្រែន បានអះអាងថា គេទើបតែបាន​រំដោះបាន​ទឹកដី​ប្រមាណ​ ៧គីឡូម៉ែត្រក្រឡាបន្ថែមទៀត នៅចំណុច Klichtchiïvka ក្បែរតំបន់ Bakhmout។លោក​វ្លូដីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានថ្លែងសារតាមវីដេអូ នៅយប់ថ្ងៃអាទិត្យទី​១៧កញ្ញា អបអរសាទរ និងកោតសរសើរចំពោះវីរភាពកងទ័ពអ៊ុយក្រែន ដែល​តស៊ូប្រយុទ្ធដណ្តើមកយកវិញនូវទឹកដី​។ អ្នកនាំពាក្យ​កងកម្លាំងអ៊ុយក្រែន​​នៅសមរភូមិខាងកើត បាន​អះអាងថា កងទ័ពអ៊ុយក្រែនកំពុងព្យាយាមដណ្តើមដែនដី ដើម្បី​កាត់ផ្តាច់ផ្លូវដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវដែក របស់កងទ័ពរុស្ស៊ី​។ដោយឡែក នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយផ្សាយ​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក Mark Milley អគ្គ​មេបញ្ជាការ​កងទ័ពអាមេរិក បានទទួលស្កាល់ថា ប្រតិបត្តិការដណ្តើ​មយកទឹកដីវិញរបស់អ៊ុយក្រែន គឺជួបឧបសគ្គច្រើន ដែលត្រូវចំណាយពេលយូរ តែយ៉ាងណាប្រតិបត្តិការនេះមិនបានបរាជ័យទេ។ ដូចគ្នាដែរ លោក Jen Stoltenberg អគ្គលេខាធិការអង្គការអូតង់ បានថ្លែងតាមបណ្តាញព័ត៌មានអាល្លឺម៉ង់ Funke ថាសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន នឹង​អូសបន្លាយពេល​យូរទៅមុខទៀត​។គួរបញ្ជាក់ដែរថា លោក​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ្លូដីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី នឹងធ្វើដំណើរទៅជួបថ្នាក់ដឹកនាំអាមេរិក នៅក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន នៅ​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២១​កញ្ញា​។ ជាដំណើរទៅស្របពេលដែលសភាខុសហ្ក្រេសអាមេរិក កំពុងត្រៀម​បោះឆ្នោត ​ផ្តល់កញ្ចប់ថវិកាជំនួយថ្មីមកឲ្យអ៊ុយក្រែន​ ដែល​មានទឹកប្រាក់​​ប្រមាណ​២៤ពាន់លានដុល្លារ៕
18/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍កំពុង​ក្លាយ​ជា​សម្ពាធ​ការទូត​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជា​ថ្មី​នៅអឺរ៉ុប

នៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ទី ១៧ កញ្ញា តាម​ការ​អញ្ជើញ​របស់​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលី​ ប្រធាន​គណៈកម្មការអឺរ៉ុប លោកស្រី អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយេន បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​កោះ​ឡំប៉េឌូហ្សា​ ​ដែល​​លំហូរ​​ជន​អន្តោប្រវេសន៍កំពុង​ជន់ជោរស្ទើរ​លិច​​កោះ។ នៅ​សប្តាហ៍​នេះ​ មាន​អន្តោប្រវេសន៍​ឆ្លង​តាម​ទូក​ប្រមាណ​ជាង​៨ពាន់​នាក់​បាន​មក​ដល់​កោះ​អ៊ីតាលី។ ប្រឈម​នឹង​ស្ថានភាព​នេះ ការ​បែង​ចែក​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ ក្នុង​រង្វង់​ប្រទេស​ជា​សមាជិកសហភាព​អឺរ៉ុប​បាន​កក្រើក​ឡើង​វិញ។ វិបត្តិ​អន្តោប្រវេសន៍​កំពុង​ផ្ទុះ​ឡើង​ជា​ថ្មី​នៅ​អឺរ៉ុប។ ថ្ងៃ​នេះ​លោក​ស្រី​ប្រធាន​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយេន បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​កោះ​អ៊ីតាលី Lampedusa ​ ដែលកំពុង​រង​រលក​​​អន្តោប្រវេសន៍ជា​ថ្មី​ ក្នុង​​សប្តាហ៍​នេះ។​លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍​​មក​អឺរ៉ុប​ចាប់​​ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងជា​ថ្មី?នៅរវាង​តែ​បី​ថ្ងៃ ពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ដល់​ថ្ងៃពុធ​ដើម​សប្តាហ៍ មាន​ទូក​អន្តោប្រវេសន៍ខុស​ច្បាប់​ចំនួន​១៩៩​ទូក ដែល​មាន​ផ្ទុក​មនុស្ស​សរុប​ប្រមាណ​៨៥០០នាក់បាន​ចូល​មក​ដល់​កោះLampedusa​ ​គឺ​ច្រើន​ជាង​ចំនួន​ពលរដ្ឋ​អ៊ីតាលី​សរុប​រស់​នៅ​លើ​កោះ​ទៅ​ទៀត។ នេះ​បើ​តាម​តួលេខ​របស់​ទី​ភ្នាក់ងារ​អន្តោប្រវេសន៍​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដោយ​បន្ថែម​ថា មជ្ឈមណ្ឌល​ទទួល​អន្តោប្រវេសន៍​នៅលើ​កោះ​មាន​សមត្ថភាព​ទទួល​មនុស្ស​ត្រឹម​តែ​៤០០នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុង​ពេល​ដែល​កោះ​ព្យាយាម​​ជម្លៀស​ជន​អន្តោប្រវេសន៍​ចេញ ទូកដឹក​ជនភៀសខ្លួន​ផ្សេងទៀត​បាន​បន្ត​មក​ដល់នាំ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ និង​ទូក​ជា​ច្រើន​សិប​គ្រឿង​ទៀត​កំពុង​ធ្វើ​ដំណើរ​ក្នុង​សមុទ្ទ​សំដៅ​ឆ្នេរ​អ៊ីតាលី។ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលី ចរចា មេឡូនី បាន​អះអាង​កាលពី​ថ្ងៃ​សុក្រ​ថា អ៊ីតាលី​មិន​អាច​ទ្រទ្រង់​នឹង​សម្ពាធ​អន្តោប្រវេសន៍​បាន​ទៀត​ទេ។ស្ថិត​នៅ​ចម្ងាយ​មិនដល់​១៥០គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ឆ្នេរ​ទុយនីស៊ី កោះLampedusa ជា​ទី​សំចត​ដ៏​ជិត​ដំបូងគេ​មួយ​សម្រាប់​ជនអន្តោប្រវេសន៍​រត់​ឆ្លង​សមុទ្ទ​មេឌីទែរាណេ ដែល​ចង់​មក​ជ្រកកោន​នៅអឺរ៉ុប។ ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​ ឱ្យ​តែ​ដល់​រដូវ​ក្តៅ​ម្តងៗ ពួកគេ​រាប់​សិប​ពាន់​នាក់ បាន​ប្រថុយ​ជីវិតចុះ​សមុទ្ទ​​ជិះ​ទូក​រខេករខាក​សំដៅ​ត្រើយ​អឺរ៉ុប។ គិត​តាំងពី​ដើម​ឆ្នាំ​២០២៣​មក​ មានអន្តោប្រវេសន៍​តាម​ទូក​ចំនួន​ជាង​១២៧០០០នាក់​បាន​មក​ដល់​ឆ្នេរ​អ៊ីតាលី​ ពោល​គឺ​ពីរដង​ច្រើន​ជាង​ឆ្នាំ​២០២២ ក្នុង​រយៈ​ពេល​ដូចគ្នា។ច្បាប់​បែងចែង​និង​ទប់​ស្កាត់​លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍អឺរ៉ុប​គ្មាន​ប្រសិទ្ធភាព?សហភាព​អឺរ៉ុបមាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​អន្តោប្រវេសន៍​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣ ឈ្មោះ​ថា​កិច្ចព្រមព្រៀង​ឌុយប្លាំង​ ដែល​តម្រូវ​ឱ្យ​ជនអន្តោប្រវេសន៍​​មក​ដល់​ស្រុក​ណា​មុនគេ ត្រូវ​សុំ​សិទ្ធ​ជ្រក​កោន​នៅ​ស្រុក​នោះ។ ប៉ុន្តែ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​នេះ​ហាក់​មិន​ស៊ី​នឹង​ស្ថានការណ៍ ដែល​ត្រូវ​តែ​ធ្វើ​កំណែទម្រង់ ព្រោះ​ជាមួយ​នឹង​ចំនួន​អន្តោប្រវេសន៍​យ៉ាង​ហោច​​បីម៉ឺន​នាក់​​​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ ប្រទេស​នៅជួរមុខ​ដូច​យ៉ាងអ៊ីតាលី ក្រិក និងកោះម៉ាល់តិ៍ជាដើមនេះ ទទួលបន្ទុក​ធ្ងន់​តែម្នាក់ឯង។ទោះប្រេះឆា​គ្នា​ខ្លាំង​មែន តែ​នៅ​​ខែ​មិថុនាកន្លង​ទៅ​ថ្មីៗ​នេះ​ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​អឺរ៉ុប​ទាំង​២៧​បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​ធ្វើ​កំណែទម្រង់​​ពីរ​ចំណុច​សំខាន់ៗ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ចាត់​ចែង​អន្តោប្រវេសន៍​និង​ដំណើរបែប​បទ​​សុំ​សិទ្ធ​ជ្រកកោន​ សម្រាប់​មក​ជំនួស​កិច្ចព្រមព្រៀង​ឌុយប្លាំង។ ​ប៉ុន្តែ​ច្បាប់​ថ្មី​នេះ​មិន​ទាន់​ត្រូវ​បាន​សភា​អឺរ៉ុប​អនុម័ត​នៅឡើយ​ទេ។ក្នុង​ពេល​រង់ចាំ សហភាពអឺរ៉ុបបានអនុម័តយន្តការបណ្តោះ​អាសន្ន​មួយ កាលពីខែ​មិថុនាឆ្នាំ​២០២២ ​ជួយសម្រួល​ប្រទេសស្ថិតនៅជួរមុខ ដោយឈរលើគោលការណ៍​ស្ម័គ្រចិត្ត។ យន្តការនេះ អនុញ្ញាតឲ្យ​ប្រទេសដែលស្ម័គ្រចិត្ត​១២ប្រទេស ទទួលយកជនភៀសខ្លួនពីប្រទេសជួរមុខ ចំនួន​សរុប ៨០០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ។ ក្នុងចំណោមនេះ បារាំង និងអាល្លឺម៉ង់ ត្រូវទទួលម្នាក់ ៣០០០នាក់។ ក៏ប៉ុន្តែតួលេខនេះ មានតែលើក្រដាសទេ។ ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត កាលពី​ថ្ងៃពុធ​ម្សិលម្ង៉ៃ អាល្លឺម៉ង់​បាន​ប្រកាស​ព្យួរ​ការ​ទទួល​ដោយ​ស្ម័គ្រ​ចិត្តជន​អន្តោប្រវេសន៍​​មក​ពី​អ៊ីតាលី​ទៀត ក្រោម​ហេតុផល​ថា​អ៊ីតាលី​មិន​ព្រម​គោរព​កិច្ចព្រមព្រៀង​ឌុយប្លាំង។ ភាព​ប្រទាំងប្រទើស​​រវាង​អាល្លឺម៉ង់​និង​អ៊ីតាលី​ ទើប​ត្រូវ​បាន​ដោះស្រាយ​រួច​នៅ​ម្សិលមិញ​ ដោយ​អាល្លឺម៉ង់​ព្រម​បន្ត​ទទួល​យក​អន្តោប្រវេសន៍វិញ។លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍​ជា​គំហុក​លើ​កោះ​អ៊ីតាលី​ នា​សប្តាហ៍​នេះ បាន​និ​ងកំពុង​ក្លាយ​ជា​ប្រធានបទការ​ទូត​​ដ៏​ក្តៅ​គគុក​ជា​ថ្មី​​ក្នុង​រង្វង់​សហភាពអឺរ៉ុប​។ ក្រោយ​ពី​មាន​​ជំនួប​ត្រី​ភាគី​រវាង​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​មហាផ្ទៃ​បារាំងអ៊ីតាលី​និ​ងអាល្លឺម៉ង់​ នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍ម្សិលមិញ  រដ្ឋមន្ត្រីបារាំង​បាន​រៀប​ចំ​សន្និសីទ​តាម​ទូរស័ព្ទ​​ត្រីភាគី​បន្ថែម​ជាមួយ​​តំណាង​ប្រធានាធិបតី​អេស្ប៉ាញ និង​ស្នងការអឺរ៉ុប​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​មហាផ្ទៃទៀត រួច​ក៏​គ្រោង​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​កាន់​កោះLampedusa​ដែរ។ ជាមួយ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​​អ៊ីតាលី​ ប្រធានាធិបតី​បារាំងលោក​អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បាន​លើក​មក​និយាយ​អំពីកាតព្វកិច្ច​សាមគ្គីភាព​អឺរ៉ុប​ ដោយ​បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​ ​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​អឺរ៉ុប​ ដើម្បី​រក​ដំណោះស្រាយប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធភាព ភ្លាមៗ និង​យូរអង្វែង ឱ្យ​​​វិបត្តិ​អន្តោប្រវេសន៍​ដែល​ញាំញី​អឺរ៉ុប និង​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​អឺរ៉ុប​ប្រេះឆា​គ្នា។ដើម្បី​សាកល្បង​កាត់​បន្ថយ​​លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍​ អឺរ៉ុប​បាន​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ធ្វើ​ជា​ដៃគូ​ជាមួយ​ទុយនីស៊ី​ ជា​ថ្នូរ​នឹង​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​រយលាន​អឺរ៉ូ ក្រោម​វត្តមាន​របស់​លោកស្រី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលីផង​ កាលពី​ខែ​កក្កដា​២០២៣ តែ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជួបភាព​ចម្រូង​ចម្រាស​ខ្លាំង ដោយហេតុ​ទុយនីស៊ី​ដឹកនាំ​បែប​ផ្តាច់ការ​ខ្លាំង។ ការ​កាន់​តែ​ដុនដាប​មួយ​កំរិត​ទៀត ក្រោយ​ពី​អាជ្ញាធរ​ទុយនីស៊ី​មិនអនុញ្ញាត​ឱ្យ​ប្រតិភូ​អឺរ៉ុប​ចូល​ស្រុក។តើ​អ៊ីតាលី​សង្ឃឹម​លើ​​ទស្សនកិច្ច​របស់​ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបយ៉ាង​ណា?ប្រឈម​នឹង​រលក​អន្តោប្រវេសន៍​ថ្មី​នេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី​​បាន​អញ្ជើញ​​ប្រធាន​គណៈកម្មការអឺរ៉ុបឱ្យ​មើល​អំពី​​ស្ថានភាព​អន្តោប្រវេសន៍​នៅ​លើ​កោះ​អ៊ីតាលី​ដោយ​ជាក់ស្តែង ដើម្បី​ស្រួល​ងាយ​វាយ​តម្លៃ និង​ជា​ពិសេស​ដើម្បី​យក​​បញ្ហា​អន្តោប្រវេសន៍​ ទៅ​ធ្វើ​ជា​របៀប​វារៈនៃ​ជំនួប​កំពូល​អឺរ៉ុប នៅ​ខែ​តុលា​ខា​ងមុខ។ អាច​ថា​​ជា​វិធី​ដាក់​សម្ពាធ​លើ​សហភាព​អឺរ៉ុប​របស់​អ៊ីតាលី ដែល​ឆ្លៀត​ប្រកាស​គំរាម​ថា​ រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីតាលី ធ្លាប់​មាន​ចេតនាចង់​​ចាត់​វិធានការបែប​​អស្ចារ្យ​តែ​ម្តង​ផង។ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត ក្នុងសន្និសីទកាសែត​រួម​ជាមួយ​ប្រធាន​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប នៅលើ​កោះLampedusa លោកស្រី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលី ចរចា​ មេឡូនី បាន​អះអាង​ថា អនាគត​អឺរ៉ុប​ស្ថិត​នៅលើ​កោះLampedusa​នេះ​ហើយ​។ អនាគត​អឺរ៉ុប​អាស្រ័យទៅ​​លើ​សមត្ថភាព​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​ធំៗ​ ដូច​យ៉ាង​បញ្ហា​លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍​ដែល​មិន​អាច​គ្រប់គ្រង​បាន​។ នេះ​បើ​តាម​ប្រសាសន៍​របស់​លោកស្រី​មេឡូនីដដែល។ចំណែក​លោកស្រី​អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយេន ប្រធាន​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​វិញ យល់​ថារលក​អន្តោប្រវេសន៍ ត្រូវ​ការ​មាន​ដំណោះស្រាយថ្នាក់​​អឺរ៉ុប និង​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ប្រទេស​ជា​សមាជិកសហភាព​​ព្រម​ចែក​រំលែក​អន្តោប្រវេសន៍​ខ្លះ​ពី​អ៊ីតាលី។ មិន​ដឹង​ថា​តើ​សម្រែក​របស់​លោកស្រី​អាច​ចូល​ក្នុង​ត្រចៀក​រដ្ឋ​សមាជិក​បាន​ប៉ុន្មាន​នាក់​និង​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ទេ​​
17/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

គុយបា​​និង​ចិន​បើក​ជំនួប​កំពូលហ្សេ៧៧​ទាមទារ​ការ​ប្តូរផ្លាស់​សណ្តាប់​ធ្នាប់​​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក

ជំនួប​កំពូល​ G77​ និង​ចិន ដែល​មាន​ប្រទេស​ជាងមួយ​រយ តំណាង​ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ​ចំនួន​៨០%​នៅលើ​ពិភពលោកមកជួបជុំ​គ្នា​​ បាន​ចាប់​បើក​​នៅ​សុក្រ​ទី​១៥​កញ្ញា សម្រាប់​រយៈពេល​ពីរ​ថ្ងៃ​​នៅ​ទីក្រុង​ឡាហាវ៉ាន​ប្រទេស​គុយបា។ ក្នុង​សុន្ទរកថា​បើក​ជំនួប​កំពូល​ ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន​ក្រុម​ហ្សេ​៧៧ បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តូរផ្លាស់ក្បួន​ច្បាប់​សេដ្ឋកិច្ច​​ពិភពលោក។ គុយបា​បាន​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​ ទទួល​រៀប​ចំ​ជំនួប​កំពូល​នៃ​ក្រុម​ហ្សេ​៧៧ និង​ចិន នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​និង​សៅរ៍​នេះ។តើ​ហ្សេ៧៧ជា​អ្វី?ហ្សេ៧៧​ជាសម្ព័ន្ធ​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​ ដ៏​ធំចម្បង​គេ​នៅអង្គការ​សហប្រជាជាតិ​​ដែល​បង្កើត​ឡើង​នៅឆ្នាំ​១៩៦៤ ដោយ​៧៧ប្រទេស នៅ​អាស៊ី អាហ្វ្រិក និង​អាមេរិឡាទីន។ ​ក្នុង​បំណង​​ពង្រឹង​និង​កំណត់តួនាទីព្រមទាំង​ទម្ងន់​​នៃ​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​ ដើម្បី​​ជំរុញ​ផលប្រយោជន៍​សមូហភាព​និង​កម្មវិធី​អភិវឌ្ឍន៍នានា។ ហ្សេ៧៧ជា​ក្រុមប្រទេស​ដែល​ស្ថិត​ក្នុង​ចង្ក្រោម​ប្រទេស​ក្រីក្រ រួចក្រោយមក​គេ​​ដូរមក​​ហៅ​ថា​ជា​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍ ហើយ​ឥលូវ​គេ​ប្រើ​ពាក្យ​ថ្មី​ថា​ “ក្រុមប្រទេសខាង​ត្បូង”។ពីមួយ​ឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ សម្ព័ន្ធហ្សេ៧៧​ កើន​ទាំង​កម្លាំង ទាំង​​សមាជិក ​ជា​លំដាប់​ ដល់​១៣៤​ប្រទេសហើយ​នាពេល​បច្ចុប្បន្ននេះ​ និងបាន​ដើរ​តួនាទី​កាន់​តែ​សំខាន់ឡើងៗ ក្នុង​ការ​ចរចា​​អន្តរជាតិ​មិន​ថា​ជុំ​វិញ​សំណុំ​រឿង​នយោបាយ​ ស្វែងរក​សន្តិភាព ឬការ​អភិវឌ្ឍ​ទេ។ បច្ចុប្បន្ន​ សម្ព័ន្ធ​ហ្សេ៧៧ ជា​យន្តការតែ​មួយ​គត់​ដែល​គួរ​ឱ្យ​ទុក​ចិត្ត​និង​មាន​ដំណើរការ​នៃ​ទំនាក់ទំនង​​ការទូត​សេដ្ឋកិច្ចពហុភាគី​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។មាន​គុយបា​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន នៅ​ឆ្នាំ​នេះ និងរហូត​ដល់​​ឆ្នាំក្រោយ​ ​សម្ព័ន្ធ​ហ្សេ​៧៧ បាន​រៀប​ចំ​បើក​ជំនួប​កំពូល​វិសាមញ្ញ​ ជា​លើក​ទី​មួយ​របស់​ខ្លួន គិត​ចាប់​តាំងពី​១០​ឆ្នាំ​មក ដោយ​បាន​អញ្ជើញ​ភ្ញៀវ​ពិសេស​ចិនផង។ចិនមានតួនាទី​យ៉ាងណាក្នុង​​ហ្សេ៧៧?ថ្វី​បើ​ធ្លាប់​មាន​​ឈ្មោះ​ជាប្រទេស​ក្រីក្រ និង​កំពុងអភិវឌ្ឍក៏​ដោយ​ ក៏​​ចិនគ្មាន​ឈ្មោះ​​​ជា​​សមាជិក​សម្ព័ន្ធ​ហ្សេ​៧៧ឡើយ។ តែចិន​បង្ហាញ​វត្តមាន​ខ្លាំងនិងស្ទើរ​​គ្រប់ពេលវេលា​ក្នុង​រង្វង់​សម្ព័ន្ធ ក្នុង​នាម​​​ប្រទេស​សង្កេតការណ៍​។ ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​ពេល​ខ្លះ​គេ​ហៅ​ជំនួប​ថ្ងៃ​នេះ​ថា​ជា​ជំនួប​កំពូល​ ហ្សេ៧៧+១ តែ​ម្តង​ផង។ ចិន​បាន​បញ្ជូន ​លោក លី ស៊ី សមាជិក​គណៈកម្មការអចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​ការិយាល័យ​នយោបាយ​បក្ស​កុម្មុយនិស្ត​ចិន មកជា​​តំណាង​ជាន់​ខ្ពស់។ លោក លីស៊ី បាន​បញ្ជាក់​អំពី​ភាព​សំខាន់​នៃ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ក្រុមប្រទេស​ខាង​ត្បូង​និង​ខាង​ត្បូង​ដូច​គ្នា​ នៅចំពោះ​មុខ​វិសមភាព​ពិភពលោក ដែល​​​វិបត្តិ​កូវីដ​១៩ បាន​លាត​ត្រដាង​ឱ្យ​ឃើញ​។នៅក្នុង​ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ​៧៧ដែល​មាន​សមាជិក​ជាង​មួយ​ប្រទេស​នេះ ក៏​មាន​ប្រមុខ​រដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាល​មក​ពី​ជាង​៣០ប្រទេស​ផ្សេង​ទៀត​​មក​ចូល​រួមដែរ មាន​ជាអាទិ៍ ប្រធានាធិបតី ប្រេស៊ីល ​អាហ្សង់ទីន កូឡុំប៊ី អង់ហ្កោឡា រវ៉ាន់ដា កាតា ប្រធានអាជ្ញាធរដែនដី​ប៉ាឡេស្ទីន ម៉ះមូដ អាបាស ព្រមទាំង​លោក​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ ​តំណាង​ប្រទេស​ជា​ច្រើនទៀត បានឆៀង​ចូល​ក្នុង​ស្តាប់​ជំនួប​នៅ​​គុយបា  មុន​នឹង​បន្ត​​ដំណើរ​ទៅក្រុង​ញូវយ៉ក ដើម្បី​ចូល​រួម​ក្នុង​មហាសន្និបាត​​អង្គការ​ប្រជាជាតិ​​ដែល​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ពី​ថ្ងៃទី ១៩​ដល់​ថ្ងៃទី ២៦​កញ្ញាខាង​មុខ។ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ​៧៧ ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ចំពេល​ពិភពលោក​កំពុង​មាន​ជំនួប​កំពូល​អន្តរជាតិ​ធំៗ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់ គឺ​ជំនួប​ហ្សេ​២០ ជំនួប​Brics ​ដែល​សមាជិក​ហ្សេ៧៧ខ្លះ ដូច​យ៉ាង​ប្រេស៊ីល​ឬអាហ្វ្រិក​ខាង​ត្បូង​ មាន​ឈ្មោះ​ក្នុង​គ្រប់​ក្រុម ក្រុមអ្នកក្រG77​ផង ក្រុម​អ្នក​មាន​G20ផង។តើ​ជំនួបហ្សេ៧៧ចង់​បានអ្វីខ្លះ?ប្រធានបទ​ជា​ផ្លូវការ​នៃ​ជំនួបប្រជុំ​ផ្តោតទៅ​លើ “ការ​ជំនះ​ឧបសគ្គ​នៃការ​អភិវឌ្ឍ តួនាទី​របស់​វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និង​ទំនើបកម្ម”។ ប៉ុន្តែ​នៅក្នុង​សុន្ទរកថា​បើក​ជំនួប​ គ្រប់​ភាគី​មិន​ថា​ជា​ប្រធាន ឬ​សមាជិក​ ឬ​ភ្ញៀវ​របស់​ហ្សេ​៧៧ទេ បានបញ្ជាក់​​បំណង​តែមួយ​ដូច​គ្នា​ គឺទាមទារ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តូរ​ផ្លាស់របៀបរបប​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក។ សម្រាប់​ប្រធានាធិបតីគុយបា លោក Miguel Diaz-Canel មីហ្គែល ឌីយ៉ាហ្ស កានែល ក្រុម​ប្រទេស​ខាងជើង(ប្រទេសអ្នកមាន) រៀប​ចំ​ដឹកនាំ​ពិភពលោកទៅ​តាម​ប្រយោជន៍​​ពួកគេ​យូរមក​ហើយ ឥលូវ​ដល់ពេល ក្រុម​ប្រទេស​ខាង​ត្បូងដែល​ត្រូវ​ប្តូរ​ក្បួន​ដឹកនាំ​ម្តង។ ក្រុម​ប្រទេ​សកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ជា​ជន​រងគ្រោះ​ដ៏​ចំបង​គេ​នៃ​វិបត្តិ​គ្រប់ទម្រង់​នៅលើ​ពិភពលោក ជាជន​រងគ្រោះ​នៃ​ការ​ប្រែប្រួល​វដ្ត​ពាណិជ្ជកម្ម ហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ និង​ការ​ផ្តោះប្តូរ​មិន​ស្មើ​ភាព ព្រមទាំង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​។ លោក​ប្រធានាធិបតី​គុយបា បាន​ប្រកាស​ថ្កោលទោស​​រចនា​សម្ព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ដែល​ស្អប់ខ្ពើម​រើសអើង​វឌ្ឍនភាព​របស់​ក្រុមប្រទេស​ខាង​ត្បូង។ ជាមួយ​នឹង​ការ​លើក​សរសើរ​ប្រទេស​ម្ចាស់​ផ្ទះ​គុយបា ដែល​ប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍ​ថ្នាំ​បង្ការ​ជំងឺកូវីដ​១៩​ដោយ​ខ្លួនឯងបាន​សម្រេច ​លោក​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរក៍​ ក៏​ចង់​ឃើញ​ពិភពលោក​ធ្វើ​ត្រឹម​ត្រូវ​ជាង​បច្ចុប្បន្ន ហើយ​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹង​សេចក្តី​ត្រូវការ​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​បាន​ប្រសើរ​ឡើង។ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ​៧៧ ទំនង​ជា​នឹង​ត្រូវ​ចេញ​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​រួម​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ ទាមទារ​សិទ្ធិ​អភិវឌ្ឍរបស់​ខ្លួន នៅក្នុង​ពិភព​ដែល​កាន់​តែ​ផ្តាច់​មុខ អយុត្តិធម៌ មិនស្មើភាព​ និង​សាហាវឡើងៗ។ក្រៅ​អំពី​បរិហារ​រិះគន់​វិសមភាព​សេដ្ឋកិច្ច​នៅលើ​ពិភពលោក សម្ព័ន្ធ​ហ្សេ៧៧​ក្នុង​សំឡេងដ៏​ច្រើន ព្រមទាំង​ចិនផង បាន​ទាមទារ​ឱ្យ​កាត់​បន្ថយ​បំណុល​​របស់​ក្រុមប្រទេស​ក្រីក្រខ្លាំង ដើម្បី​អាច​មាន​លទ្ធភាព​ធ្វើ​អន្តរកាល​ថាមពល។ ការ​ចរចាជា​លក្ខណៈ​សកល​ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​បំណុលរួច​ឈាន​​បើក​ឱ្យ​មាន​មូលនិធិសាធារណៈ​ទើប​អាច​នាំប្រទេស​ក្រីក្រឆ្លង​អន្តរកាល​ថាមពល​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​សេដ្ឋកិច្ច​គ្មាន​បញ្ចេញ​កាបោន​បាន​។ នេះ​បើ​តាម​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​កូឡុំប៊ី។ ប្រធានាធិបតី​អាហ្សង់ទីន​បាន​បន្ថែម​ថា ក្រុមប្រទេស​ខាង​ត្បូង ហ៊ាន​ទាមទារ​ផល​ស្មើភាព ក៏​ព្រោះ​តែ​ខាង​ត្បូង​ជា​ប្រភព​នៃ​សេចក្តីត្រូវការ​គ្រប់យ៉ាង​របស់​ពិភពលោកខាង​ជើង(របស់អ្នកមាន) ៖ ស្បៀងអាហារ​ផលិត​នៅអាមេរិកខាង​ត្បូង ថាមពល​នៅ​ប្រទេស​អារ៉ាប់ ...៕
16/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

រថយន្តអគ្គិសនី៖ តើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងអឺរ៉ុប កំពុងតែចាប់ផ្តើម​ហើយមែនទេ?

ការបោះពាក្យសម្តី និងការគំរាម បានចាប់ផ្តើមមាន​​ រវាងអាជ្ញាធរចិន និងសហភាពអឺរ៉ុប ទាក់ទិននឹង​សំណុំរឿង​រថយន្ត​អគ្គិសនី​។ កាលពីថ្ងៃពុធ​ទី​១៣កញ្ញា​ លោកស្រី Ursula Von der Layen ប្រធានគណកម្មការ​អឺរ៉ុប បាន​ប្រកាស​ថាអឺរ៉ុបនឹងបើក​ការស៊ើបអង្កេត ទៅលើរថយន្តអគ្គិសនីនាំចូលមកពីចិន ដោយ​សារតែមានការសង្ស័យថាវាបានបំពាន​ ​នឹងលក្ខខណ្ឌប្រកួតប្រជែងដោយ​ស្មោះត្រង់។ ចិនគំរាម​តបវិញ ថាខ្លួននឹង​ចាត់វិធានការសងសិកវិញ មកលើក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុប​។ រដ្ឋ​​ចិន ជួយ​ឧបត្ថម្ភសហគ្រាសផលិតរថយន្តអគ្គិសនីខ្លួន?ថ្លែងទៅ​កាន់​​អង្គសភាអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃទី​១៣កញ្ញា​ លោកស្រីប្រធានគណកម្មការ​អឺរ៉ុប បានលើកឡើងថា ក្រុមការងារស៊ើបអង្កេតនៃគណកម្មការអឺរ៉ុប​ នឹងបើកការស៊ើបអង្កេតទ្រង់ទ្រាយធំមួយ ទៅលើ​បណ្តាក្រុមហ៊ុនចិន ដែល​ផលិតរថយន្តដើរដោយ​អាគុយ​អគ្គិសនី នាំចូល​មកលក់នៅក្នុងទីផ្សារអឺរ៉ុប​។ លោកស្រីអះអាងថា បច្ចុប្បន្ននេះ ទីផ្សារអឺរ៉ុបត្រូវជន់ជោរ ពោរពេញ​ដោយ​រថយន្តអគ្គិសនីមានតម្លៃថោក នាំចូលមកពីចិន។ កក្តាតម្លៃថោកខ្លាំងនេះ វា​អាចធ្វើឲ្យ​ប៉ះពាល់ មកលើលទ្ធភាពនៃការប្រកួតប្រជែង របស់​រថយន្តអគ្គិសនីផ្សេងទៀត​ ដែល​ផលិត​នៅក្នុងទឹកដីអឺរ៉ុប​។លោកស្រី Ursula Von der Layen បានបន្ថែមថា អ្វីដែល​គណកម្មការអឺរ៉ុបចង់ដឹងច្បាស់ គឺថាតើក្រុមហ៊ុនចិនទាំងនោះ បានទទួលនូវជំនួយថវិកា ពីរដ្ឋចិនដែរឬទេ នៅក្នុងសកម្មភាព​ផលិតរបស់ខ្លួន ទើបបានជាអាចលក់ ​ក្នុងតម្លៃថោក​បែបនេះ​​។ ​ប្រសិនបើមានមែន នោះគឺវាជាករណីបំពាន ទៅនឹង​លក្ខខណ្ឌច្បាប់របស់អឺរ៉ុប​ ​ដែលធានាការពារ “ការប្រកួតប្រជែងដោយ​ស្មោះត្រង់​”។​ លោកស្រីប្រធានគណកម្មការអឺរ៉ុប បានលើកឧទាហរណ៍​និងបទពិសោធន៍​ដ៏លំបាកលំបិន ដែល​សហគ្រាសអឺរ៉ុប​ក្នុងវិស័យ​ផលិត​ផ្ទាំងសូឡា ត្រូវរងគ្រោះដោយ​ការប្រកួតប្រជែងដោយ​មិនស្មោះត្រង់ ​ពី​សំណាក់​សហគ្រាសរបស់​ចិន​។​លោកស្រីបានគូសបញ្ជាក់ថា អឺរ៉ុបបើកទីផ្សារខ្លួនចំហរ ប្រកួតប្រជែងជាមួយទំនិញមកពីខាងក្រៅដោយមិនប្រកាន់ទេ​ តែអឺរ៉ុបក៏​មិនអាចល្ងង់ឆោត ទុកឲ្យគេលេងខ្សែលើ​ដែរ។ ដូច្នេះអឺរ៉ុបត្រូវតែការពារ​សហគ្រាសរបស់ខ្លួន ពីការប្រកួតប្រជែងដែលមិនស្មោះត្រង់​។​ លោកស្រីបាន​បញ្ជាក់ថា ដើម្បី​កែតម្រូវបញ្ហានេះ គឺអឺរ៉ុប​អាចពិចារណា​សម្រេច​ដាក់ចុះនូវពន្ធបន្ថែមថ្មីទៀត លើ​រថយន្តអគ្គិសនី​នាំចូល​មកពីចិន ដោយ​អាស្រ័យទៅ​លើលទ្ធផល​នៃការស៊ើបអង្កេត​។​ចិនថា៖ “អឺរ៉ុបចង់ការពារ​តែផលិតផលខ្លួន​”ក្រោយ​ការប្រកាស​បើក​ការស៊ើបអង្កេតនេះ ភាគីចិន​បាន​ប្រតិកម្មភ្លាមៗ តាមរយៈលិខិតប្រកាស​របស់​​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម​ចិន​ ចុះថ្ងៃទី​១៤កញ្ញា​​។ លោក He Yadong អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម​ចិន បានថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែតថា វិធានការរបស់​អឺរ៉ុប ដោយសំអាងពាក្យថា ដើម្បី​ការពារ​ការប្រកួតប្រជែងដោយ​ស្មោះត្រង់នោះ ធាតុពិត​គឺវាជាវិធានការ​ “ការពារនិយម​” ដោយចំហរ ដែលអឺរ៉ុប ចង់ការពារតែផលិត​ផលខ្លួន​។​អ្នកនាំពាក្យ​ចិន​ដដែល បាន​បន្ថែមថា វិធានការ​ការពារនិយមរបស់អឺរ៉ុបនេះ នឹងបង្កើតឲ្យ​មាន​ផលអាក្រក់ជាក់ជាមិនខាន ទៅលើ​ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម រវាងចិននិងសហភាពអឺរ៉ុប​។ ផលវិបាក​នេះ នឹងធ្លាក់ទៅលើ​ក្រុមហ៊ុន​​សហគ្រាសរបស់អឺរ៉ុបខ្លួនឯង នៅថ្ងៃខាងមុខ ព្រោះវានឹង​ធ្វើឲ្យ​ប៉ះពាល់ ដល់បណ្តាញផ្គត់ផ្គង់ក្នុងវិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​ផលិតរថយន្ត ទូទាំងពិភពលោក​។​ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មចិន បានអះអាងថា វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​ផលិតរថយន្តដើរដោយ​អាគុយ​អគ្គិសនីរបស់ចិន បានរីកចម្រើន​​រហូតដល់​កម្រិតបច្ចុប្បន្ន វាគឺជាលទ្ធផល​នៃការខិតខំប្រឹងប្រែង ស្រាវជ្រាវ រក​បច្ចេកវិទ្យាថ្មីឥតស្រាកស្រាន្ត​របស់ចិន​។ក្នុងវិស័យផលិតរថយន្តអគ្គិសនី ចិនមានប្រៀបជាង​អឺរ៉ុប?គួរបញ្ជាក់ថា អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលឧស្សាហកម្ម​ផលិតរថយន្តចិន បាន​ផ្តោ​តអាទិភាពទៅលើ​ការ​ផលិត​រថយន្ត​ដើរដោយអាគុយ​អគ្គិសនី​។ ពោលគឺទំហំ​នៃការផលិត​របស់ចិន សម្រាប់បំពេញ​តម្រូវការទីផ្សារក្នុងស្រុក មាន​​ច្រើនខ្លាំងណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹង​អឺរ៉ុប ដែលទើបតែប្រាស់ខ្លួន ងាកទៅ​ចាប់​ផ្តើម​ផលិតរថយន្តអគ្គិសនី នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ​ប៉ុណ្ណោះ​។អ្វីដែល​ចិនមានប្រៀប គឺចិនវត្ថុធាតុដើម​រ៉ែកម្រ ដែលគេត្រូវការចាំបាច់ ក្នុងការ​ផលិតអាគុយ​អគ្គិសនី​ប្រើក្នុងរថយន្ត​។​ ដូច្នេះ​ប្រការនេះ អាចទាញ​តម្លៃផលិត​របស់ចិន​​ឲ្យអស់តិច។ នៅទីផ្សារក្នុងស្រុកចិន រថយន្តអគ្គិសនីជាច្រើនបានលេចមុខ មានដូចជា BYN Geely XPeng Nio និង​ Leapmotor ជាដើម​។​យ៉ាងណាក៏ដោយ រថយន្តអគ្គិសនី​របស់ចិន​ មិនសូវមានគេស្គាល់ ឬមិនសូវ​បានទទួលទំនុកចិត្តប៉ុន្មានទេ​ ជាពិសេសនៅលើទីផ្សារអឺរ៉ុប​។ ទើបតែ​ប្រមាណ​២ ៣ឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះប៉ុណ្ណោះ ដែល​ម៉ាករថយន្តចិន បានចាប់ផ្តើម​វាយ​លុក​យ៉ាងខ្លាំង មកក្នុងទីផ្សារអឺរ៉ុប​។ ជាក់ស្តែងរថយន្តម៉ាក BYD ដែលបានហក់ចូល​មកបង្ហាញខ្លួន នៅក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍​រថយន្ត​អន្តរជាតិធំៗ នៅតាមបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប​ ហើយ​ដែល​ទទួលបានចំណាប់អារម្មណ៍ខ្ពស់ ដោយសារតែមានតម្លៃគួរឲ្យទាក់ទាញ។​នៅទីផ្សារ​ក្នុងស្រុកចិនវិញ រថយន្ត​អគ្គិសនី​​អឺរ៉ុប ពិបាកប្រជែង​ជាមួយរថយន្តចិន​ណាស់។ ក្នុងក្របខណ្ឌ​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័​ន​កាបូនិក រដ្ឋចិនបានកំណត់កម្មវត្ថុ​ ឈានទៅលក់រថយន្តអគ្គិសនី ឬហាយប្រីដ​ ឲ្យ​បាន​ទំហំ២០% ក្នុងមួយឆ្នាំ ពីនេះដល់ឆ្នាំ​២០២៥ សម្រាប់ទីផ្សារក្នុងស្រុក​។​ យោងតាម សហភាព​សហគ្រាសផលិតរថយន្តចិន គឺក្នុងឆ្នាំ​២០២២កន្លងទៅ គឺទំហំលក់រថយន្ត​អគ្គិសនីនិង​ហាយប្រីដ បានកើនឡើងមួយ​ទ្វេរជា២ ពោលគឺស្មើនឹងជាង​១ភាគ៤ នៃការលក់រថយន្តសរុបនៅទីទាំងប្រទេសចិន​។​ ជាមួយ​បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច អតិផរណា កត្តាតម្លៃ​គឺជា​ចំណុចសំខាន់ ខណៈប្រជាជន​ចិន​កាន់តែច្រើន​ កាន់តែមិនសូវហ៊ានចំណាយ​។ ក្នុង​បរិបទនេះ រថយន្តអគ្គិសនី​របស់​ចិន​ដែលមានតម្លៃថោក លក់ដាច់ជាង​រថយន្តអគ្គិសនីនាំចូល​ពីក្រៅ​។អាល្លឺម៉ង់ខ្លាចចិត្តចិន​ស្ថិតនៅក្នុងបរិបទនៃការប្រកួតប្រជែងដ៏តានតឹងនេះ ប្រទេសអឺរ៉ុបខ្លះជាក់ស្តែង ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ដែលឧស្សាហកម្មរថយន្ត​ រំពឹងយ៉ាងខ្លាំងទៅលើទីផ្សារចិន បាន​បង្ហាញ​ការប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយ​មិនចង់​ធ្វើរដ្ឋាភិបាលចិនថ្នាំងថ្នាក់នឹងខ្លួនទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រោយ​ការប្រកាស របស់​គណកម្មការអឺរ៉ុប ស្តីពីការបើក​ការស៊ើបអង្កេត លើ​សហគ្រាស​​ផលិតរថយន្តចិន លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចអាល្លឺម៉ង់ Robert Habeck បាន​លើកឡើងថា អាល្លឺម៉ង់សូមស្វាគមន៍ចំពោះវិធានការ​​របស់អឺរ៉ុប។តែទន្ទឹមគ្នានេះ លោក​បានអះអាងថា វាគ្រាន់តែជាដំណាក់កាល​បើកការស៊ើបអង្កេតប៉ុណ្ណោះ។ លោក​បន្ថែមបញ្ជាក់ទៀតថា មិនមែនអឺរ៉ុបចង់រារាំង មិនឲ្យរថយន្តអគ្គិសនី​មានតម្លៃថោក​ចូលមកលក់នៅអឺរ៉ុបនោះទេ។ តែអឺរ៉ុបគ្រាន់តែចង់ដឹងឲ្យច្បាស់ ថាវាអាចមានអ្វីលាក់បាំង នៅពីក្រោយ​តម្លៃដ៏ថោក​នេះដែរឬទេ ហើយថាតើ​ការលាក់បាំងនេះ វាបានបំពានដោយ​ផ្ទាល់ ឬដោយ​ប្រយោល​មកលើ លក្ខខណ្ឌប្រកួតប្រជែងដោយស្មោះត្រង់ ដោយ​​របៀប​ណា​តែប៉ុណ្ណោះ៕
14/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិក៖ សមាជិកសភា​បក្ស​​សាធារណរដ្ឋ​ ប្រកាស​បើក​នីតិវិធី​​ទម្លាក់​លោក​ ចូ បៃដិន

បន្ទាប់​ពី​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ គឺដល់​វេន​លោក​ចូ បៃដិន​ម្តង ដែល​ត្រូវរងនីតិវិធី ​ទម្លាក់​ពីតំណែងប្រធានាធិបតី សម្រេចដោយ​សមាជិកសភាអាមេរិក​។ លោក Kevin McCarthy ប្រធានសភាតំណាង ដែលគណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ មានសំលេងភាគច្រើននោះ បានប្រកាសឲ្យដឹង​ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី​១២កញ្ញា ថា​​សភាតំណាងនឹងបើកនីតិវិធីបោះឆ្នោត ទំលាក់លោក​ចូ បៃដិន ពីតំណែងប្រធានាធិបតី ដោយអះអាងថា ព្រោះ​លោកចូ បៃដិន បាន “កុហក” ​ប្រជាជាតិអាមេរិក​។​ លោកចូ បៃដិន ត្រូវគេចោទពីអ្វី?ថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែត នៅវិមានកាពីតូល កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​១២កញ្ញា លោក Kevin McCarthy ដែលជាប្រធានក្រុម​សមាជិក​សភាបក្សសាធារណរដ្ឋ បានអះអាងថា ក្រុម​សមាជិក​សភាបានស្វែងរកឃើញ ​ឈាន​ទៅ​កំណត់​ការចោទប្រកាន់ជាក់ច្បាស់ និង​មាន​មូលដ្ឋាន ចំពោះទង្វើរបស់​លោកចូ បៃដិន​ ដែល​ជាទង្វើមានលក្ខណៈជា “វប្បធម៌​ពុករលួយ”​។​ លោក​ Kevin McCarthy បានសង្កាត់បញ្ជាក់​ថា គឺលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានកុហក​ប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិក ដោយ​បានលាក់​បាំងសំណុំរឿងជំនួញរកស៊ី​​ របស់​ក្រុមគ្រួសារលោក នៅឯបរទេស។​សូមបញ្ជាក់ថា សំណុំរឿងនេះ គឺទាក់ទិននឹង​កូន​ប្រុសរបស់​លោក ចូ បៃដិន ឈ្មោះ Hunter Biden។ ​ការ​ស៊ើបអង្កេតរបស់គណកម្មការ​​​សភាតំណាង បានចោទថា​ លោក​ម្នាក់នេះធ្លាប់​បាន​​ជំនួញជាច្រើនគួរឲ្យសង្ស័យ​ នៅអ៊ុយក្រែន និងនៅចិនជាដើម ក្នុងអំឡុងពេល​ដែលឪពុកខ្លួន គឺលោក ចូ បៃដិន នៅជាអនុប្រធានាធិបតី រវាង​ពីឆ្នាំ​២០០៩-២០១៧។ គេចោទថា កូនប្រុសលោកចូ បៃដិន បាន​ប្រើប្រាស់​ឥទ្ធិពល​ឈ្មោះឪពុកខ្លួន ដើម្បីទទួលបាន​កិច្ច​សន្យា​ជំនួញធំៗ។គួររំលឹកដែរថា លោក Hunter Biden ធ្លាប់​បានបង្ករបញ្ហាជារឿយ ដល់​លោក​ចូ បៃដិន​។ ក្រៅពីជាអ្នកជំនួញម្នាក់ ដែល​ធ្លាប់​មានរឿងក្តីក្តាំជាច្រើននៅចំពោះមុខតុលាការ ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងគេចពន្ធ លោក Hunter Biden មានប្រវត្តិធ្លាប់​ប្រើប្រាស់​គ្រឿងញៀន ហើយ​ធ្លាប់ត្រូវតុលាការចោទប្រកាន់ផងដែរ ទាក់ទិននឹងករណី​កាន់​កាប់អាវុធដោយ​ខុសច្បាប់។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ​ លោក​ចូ បៃដិន តែងតែបាន​អះអាងជាសាធារណៈ ថាលោក​ស្រលាញ់​និង​គាំទ្រកូនប្រុសលោកជានិច្ច​។ហេ​តុអ្វីទើបតែចាប់ផ្តើមនីតិវិធីនៅពេលនេះ​?ការពិតទៅ អស់រយៈពេលជាច្រើនខែមកហើយ ដែល​ក្រុមសមាជិកសភាបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ដែលគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ បានទាមទារឲ្យ​បើក​នីតិវិធី បោះឆ្នោត​ទម្លាក់​លោកចូ បៃដិន ពីតំណែង។ លោក Kevin McCarthy ដែលជាមនុស្សរបស់​បក្សសាធារណរដ្ឋ បាន​ក្លាយ​ជា​ប្រធានសភាតំណាងកាលពី​ខែមករា បន្ទាប់ពី​បក្សសាធារណរដ្ឋ បានឈ្នះឆ្នោត​បានអាសនៈភាគច្រើន ក្រោយការបោះឆ្នោត​ពាក់​កណ្តាលអាណត្តិ​។​ លោក Kevin McCarthy បានចរចា ធ្វើសម្បទាន​មួយចំនួន ជាមួយ​ក្រុម​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែល ហើយ​បានសុខចិត្តធ្វើ​តាមការចង់បានរបស់ក្រុមនេះ បើទោះបីជាសមាជិក​សភាបក្សសាធារណរដ្ឋច្រើននាក់ទៀត បានបង្ហាញការជំទាស់​ក៏ដោយ​។បន្ទាប់ពីបាន​អាសនៈភាគច្រើនក្នុងសភាតំណាង ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណៈរដ្ឋស្និទ្ធនឹងលោក​ដូណាល់ ត្រាំ បាន​ជំរុញឲ្យ​បើក​ការស៊ើបអង្កេត ដើម្បី​ឈានទៅ​អនុម័តនីតិវិធី​ទំលាក់​លោក ចូ បៃដិន។ ជាងនេះទៀត លោក Kevin McCarthy អាចប្រឈមនឹង​ការបោះឆ្នោតទំលាក់ចេញពី​ មុខតំណែង​ប្រធាន​សភាតំណាង ប្រសិនបើ​លោកបើ​លោក​មិន​ប្រកាស​បើកនីតិវិធីនេះ ទៅតាមការទាមទាររបស់​ក្រុម​លោក​ដូណាល់ ត្រាំទេនោះ​។"គ្មានភស្តុតាង​!"លោក Ian Sams អ្នកនាំពាក្យ​ម្នាក់នៃសេតវិមាន​ បាន​លើកឡើងនៅលើបណ្តាញសង្គម X ថា ក្រុម​សមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ បានបើក​ការស៊ើបអង្កេត​​ទៅ​លើ​រូបលោក ចូ បៃដិន អស់​រយៈ​៩ខែ​មកហើយ។​​ តែ​ ៩ខែមកនេះ គឺគ្មាន​បាន​លទ្ធផល​ គ្មានបាន​​ភស្តុតាង​សូម្បីតែមួយ មកបញ្ជាក់​លើ​ការចោទប្រកាន់​នេះ​ទេ។ ការចោទប្រកាន់ ដែលសេតវិមានអាមេរិក អះអាងថា គឺវាជា​ឆន្ទៈនយោបាយ រំខាន​មកលើ​បេក្ខភាពឈរឈ្មោះអាណត្តិថ្មី របស់​លោកចូ បៃដិន​តែប៉ុណ្ណោះ​។​ដូចគ្នាដែរ លោក​ Hakeem Jeffries ប្រធានក្រុមសមាជិកសភាតំណាង មកពីបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ បាន​ថ្លែងប្រាប់អ្នកកាសែតថា នីតិវិធីដែល​ក្រុមសមាជិក​សភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ប្រកាសបើកនេះ វាគឺជានីតិវិធី​ដែលខុសច្បាប់ ព្រោះថា​វាគ្មានផ្អែក​លើមូលដ្ឋានអ្វីទាំងអស់។ លោកអះអាងថា គេមិនបានរកឃើញ​ ភស្តុតាងណាមួយបញ្ជាក់ថា​លោកចូ បៃដិនបានធ្វើខុស​ ដែលអាចឈានទៅ​ទទួលរងនីតិវិធីនេះ​ទេ។ អ្វីដែល​ក្រុមសមាជិកសភាបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​​កំពុងតែធ្វើនេះ គឺជានីតិវិធី​ឲ្យខាតតែពេលវេលា និងថវិការដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ។តើនីតិវិធីនេះ អាចមានផល​វិបាក​អ្វីខ្លះ?គួរបញ្ជាក់ថា សម្រាប់ពេលនេះ គឺគ្មាន​អ្វី​អាច​អះអាងបានទេ ថានីតិវិធីនេះ នឹងអាចឈានទៅ​សម្រេចបានលទ្ធ​ផល ដូច​អ្វីដែល​ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណៈរដ្ឋរំពឹងចង់បាននោះ។ តាមច្បាប់កំណត់ និតីវិធីនេះ នឹងត្រូវធ្វើឡើង ដោយ​២តំណាក់កាល។ ទីមួយ​គឺសភាតំណាង នឹង​បោះឆ្នោត​លើអត្ថបទច្បាប់មួយ ដែលគេហៅថាច្បាប់ «Impeachment » ដោយគេត្រូវការ​សំឡេងភាគច្រើន ៥០+១។ បក្សសាធារណរដ្ឋមានសំឡេងភាគច្រើននៅសភាតំណាង ដូច្នេះ តំណាក់កាលនេះអាចទៅដោយរលូន គ្មានឧបសគ្គ។ តែជំហានបន្ទាប់ គឺអត្ថបទច្បាប់នេះ នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅ​កាន់​ព្រឹទ្ធសភា ដើម្បី​បោះឆ្នោតអនុម័ត ដែលគេ​ត្រូវការ​​សំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាត ២ភាគ៣ ក្នុងចំណោម​សមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំង​១០០នាក់​។ ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក បច្ចុប្បន្នគឺបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​មានសំឡេងភាគច្រើន​។ផ្អែកតាមការវិភាគ របស់​លោក Larry Sabato សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ គឺនីតិវិធី​Impeachment នេះ ​អាចនឹងត្រលប់​មក​បង្ក​ការលំបាក ដល់​គណបក្សសាធារណរដ្ឋខ្លួនឯងទៅវិញទេ ព្រោះថា ក្នុងសំណុំរឿងនេះ គឺវាគ្មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកទាល់តែសោះ។ ក្រុម​លោក​ ចូ បៃដិន អាចនឹងប្រើ​ប្រាស់​រឿងនេះ យកទៅឃោសនាស្តីបន្ទោសទៅលើលោក​ដូណាល់ ត្រាំ ព្រមទាំង​​បក្សពួក ថាមានចេតនាអាក្រក់ ចង់កេងចំណេញនយោបាយ ខណៈការបោះឆ្នោត​កាន់តែខិតជិតមកដល់​។ យ៉ាងណាក៏ដោយ កិត្តិនាមរបស់​លោក​ចូ បៃដិន ដែល​ធ្លាប់តែរឹងមាំ ថាជាមនុស្ស​ទៀងត្រង់ មិនចេះភូតភរនោះ ក៏អាចត្រូវប៉ះពាល់ខ្លះដែរ នៅពេលណានីតិវិធីនេះនឹងដំណើរការទៅ ហើយ​នឹងមាន​ការ​សួរចម្លើយដេញដោល ផ្សាយ​បន្តផ្ទាល់តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ញឹកញាប់​។ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ នៅ​ស្ថាប័ន​នីតិបញ្ញតិ្តអាមេរិក សមាជិកសភា​បក្សសាធារណរដ្ឋ​ និងបក្សប្រជាធិបតេយ្យ នឹងកាន់តែប្រឈមមុខ ឈ្លោះប្រកែកគ្នាខ្លាំងឡើង ដោយសារតែនីតិវិធីនេះ​។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Larry Sabato បាន​លើកឡើងថា ការឈ្លោះប្រកែកគ្នានេះ អាចនឹងធ្វើ​ឲ្យ​សមាជិកសភាទាំង​២បក្ស មិនអាចរកការស្រុះស្រួលគ្នាបាន ទាក់ទិននឹងច្បាប់ថវិកាជាតិ ដែលនឹងត្រូវបោះឆ្នោត​ឲ្យ​បាន​មុន​ថ្ងៃទី​៣០កញ្ញា។ បើច្បាប់ថវិកាជាតិ មិនអាចអនុម័តបានទេនោះ ស្ថាប័នរដ្ឋ​សហព័ន្ធអាចនឹងប្រឈមហានិភ័យគ្មាន​ប្រាក់ចំណាយ៕
13/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកគីមជុងអ៊ុនធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ជួប​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​ពូទីនដើម្បីអ្វី?

​ស្រប​តាម​ការ​អញ្ជើញ​របស់​លោកប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី លោក​គីម ជុងអ៊ុន បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ដល់ទឹក​ដី​រុស្ស៊ី​ហើយ ហើយ​នឹង​មាន​ជំនួប​ជា​មួយ​លោក ​ពូទីន នៅ​ថ្ងៃ​ខាង​មុខ។ នេះ​បើ​តាម​សេចក្តី​ប្រកាស​របស់​ក្រសួងការពារ​ជាតិ​កូរ៉េខាងត្បូង​។ ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវការ​ ដែល​ជា​ដំណើរ​ទៅ​បរទេស​ជា​លើក​ទី​មួយ របស់​លោក​គីម ជុងអ៊ុន គិត​ចាប់​តាំង​ពី​មាន​ផ្ទុះ​វិបត្តិ​សកល​កូវីដ​១៩មក ទំនង​ជា​អាច​នាំ​ដល់​ការ​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើកិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​ប្រតិបត្តិការយោធា​​រុស្ស៊ី​នៅអ៊ុយក្រែន។ ម៉ូស្គូ​និង​ព្យុងយ៉ាង​ មិន​បង្ហើប​ឱ្យ​ដឹង​អំពី​ខ្លឹម​សារ​នៃ​ទស្សនកិច្ច​នេះ​ទេ ប៉ុន្តែ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​កូរ៉េខាង​ជើង​បាន​ផ្តល់​តម្រ៉ុយ​ខ្លះ​ៗ។ ដូច​ជីតា​ គីមអ៊ីលស៊ុង​ ​ដែល​ធ្វើ​ដំណើរ​តែតាម​រថភ្លើង ប្រមុខ​ដឹកនាំ​កូរ៉េខាង​ជើង គីម ជុងអ៊ុន បាន​ទៅ​ដល់ក្រុង​មាត់​សមុទ្ទ​ភាគខាងកើត​បំផុត​នៃ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី​ តាម​រថភ្លើង​ផ្ទាល់របស់​​ត្រកូល​គីម នៅ​ថ្ងៃអង្គារ​ទី ១២​កញ្ញា​២០២៣​នេះ ។ ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​ផ្លូវការ​រុស្ស៊ី បាន​បង្ហោះបង្ហាញទិដ្ឋភាព​ ​ក្បួន​រថភ្លើង​ពណ៌​បៃតង​ចាស់​របស់​លោក​គីមជុងអ៊ុន លូន​សន្សឹមៗ​ចូល​ក្នុង​ស្ថានីយ៍​អយស្ម័យយាន​ អូសទាញ​​ដោយក្បាល​រថភ្លើង​រុស្ស៊ី។ រថភ្លើងពិសេស​​ពាសដែក​ (បាញ់​មិនធ្លុះ) មាន​បំពាក់​ដោយ​អាវុធ​ការពារ​ខ្លួនរបស់​មេដឹកនាំ​កូរ៉េខាង​ជើង​ ធ្ងន់​ខ្លាំង​ អាច​បើក​បរបាន​​ក្នុង​ល្បឿន​ត្រឹម​ប្រមាណ​៦០គីឡូម៉ែត្រ​ក្នុង​មួយ​ម៉ោង​ប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះបើតាម​កាសែត​កូរ៉េខាង​ត្បូង​Chosun  Ilbo​ ពី​ព្យុងយ៉ាង​មក​ដល់​ក្រុង​Vladivostokរបស់​រុស្ស៊ី​ រថភ្លើង​ត្រូវការ​ថេរវេលា​​ ​យ៉ាង​ហោច​២០ម៉ោង​។អ្វី​ជា​កម្មវត្ថុ​នៃ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​គីម នៅ​រុស្ស៊ី?ដំណើរទស្សនកិច្ច​របស់​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​កូរ៉េខាង​ជើង​នៅបរទេស​ជា​ករណី​កម្រ​បំផុត។ តាំង​ពី​ឡើង​កាន់​អំណាច​នៅ​ឆ្នាំ​២០១១​មក លោក គីមជុងអ៊ុន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅបរទេស ជា​លើក​ទី​​១០ ​ប៉ុណ្ណោះ។ នេះ​ជា​ទស្សនកិច្ចនៅបរទេស​​លើក​ដំបូង គិត​ចាប់​តាំង​ពី​ផ្ទុះ​វិបត្តិកូវីដ​១៩មក។ ​​បើ​តាម​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រេមឡាំង​ស្រង់​យក​មក​​ផ្សាយ​ដោយទី​​ភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន​ផ្លូវការ​រុស្ស៊ី Ria Novosti ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវការ​នេះ លោក​គីមជុងអ៊ុន​នឹង​មាន​ជំនួប​ជាមួយ​លោកប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​ពូទីន ដើម្បី​ជជែក​ពិភាក្សា​គ្នា​អំពី​ប្រធានបទ​ក្តៅ​គគុក​មួយ​ចំនួន។​ ប៉ុន្តែម៉ូស្គូ​មិន​បាន​បញ្ជាក់​ឱ្យ​ដឹង​ឡើយ​​​ថា​តើ​ជំនួបផ្លូវការ ជា​លើក​ទីពីរ ​​រវាង​ប្រមុខ​ដឹកនាំទាំងពីរ​ ប្រព្រឹត្តនៅ​​​​ថ្ងៃណា​ ទីណា កន្លែងណា​ឱ្យ​ប្រាកដទេ។ កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៩ លោក​គីមជុងអ៊ុន​និង​លោក​ពូទីន ធ្លាប់ជួប​គ្នា​ជា​​ផ្លូវការ​ម្តង​ នៅ​ក្រុង​ខាង​កើត​បំផុត​នៃ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី។ ពេល​នេះ​លោក​ពូទីន ក៏​កំពុង​ស្ថិត​នៅក្នុង​ក្រុង​វ្លាឌីវ៉ូស្តុក ដើម្បី​ចូល​រួម​​ក្នុង​វេទិកា​សេដ្ឋកិច្ច​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ ដែល​នឹង​ត្រូវ​បិទ​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃពុធ​ទី​១៣​កញ្ញា​ស្អែក។ គ្រាន់​តែ​ថា​ជំនួប​គីម-ពូទីន​ ត្រូវ​រៀប​ចំ​ឡើង​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​ផ្សេង​មួយ​ទៀត។ នេះ​បើតាម​អ្នក​នាំពាក្យវិមាន​ក្រេមឡាំង​Dmitri Peskov​ដដែល ដែល​បញ្ជាក់​ថា​ការ​​ស្ថាបនា​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ ពោល​គឺ​​កូរ៉េខាង​ជើងដែល​ផ្តល់​ប្រយោជន៍​ដល់​ប្រទេស​ទាំងពីរ​​​ទើបសំខាន់ ឯ​​​ពាក្យ​ព្រមាន​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិកមិន​សំខាន់​ឡើយ។ សម្រាប់​វ៉ាស៊ីនតោន ​ជំនួបនេះ​ជា​ឱកាស​សម្រាប់​រុស្ស៊ី​ស្វែង​រក​សព្វាវុធពីកូរ៉េខាង​ជើង​ ​ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​និង​បន្ត​ប្រតិបត្តិការ​យោធា​នៅអ៊ុយក្រែន។កូរ៉េខាង​ជើង​និង​រុស្ស៊ី​នឹង​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ?ម៉ូស្គូ​និង​ព្យុងយ៉ាង​ បាន​ទម្លាយ​ព័ត៌មាន​ទាក់ទង​នឹង​កម្មវត្ថុ​នៃ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ដ៏​កម្រ​របស់​លោក​គីម ជុងអ៊ុន​នៅ​រុស្ស៊ី​យ៉ាង​តិច​តួច​បំផុត​។ ប៉ុន្តែ​​យោល​ទៅ​តាមសមាសភាព​ក្រុមប្រតិភូ​អម​ដំណើរ ដែល​មាន​ជាអាទិ៍​ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់​យោធា និង​រដ្ឋមន្ត្រី​​ក្រសួងការបរទេស ព្រមទាំង​មេបញ្ជាការ​កងទ័ព​ជើងទឹក និង​មន្ត្រី​ទទួល​បន្ទុក​កម្មវិធី​អវកាស​កូរ៉េខាងជើង​ម្នាក់ ផង គេ​អាចកាត់​យល់​និ​ងសន្និដ្ឋាន​បាន​ថា ជំនួប​រវាងលោក​វ្លាឌីមៀរ ពូទីន​និងលោក​គីម ជុងអ៊ុន ជា​ការ​បង្ខិត​ទំនាក់ទំនង​​ការ​ទូតរវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ ជាមួយនឹង​​កម្មវត្ថុ​ឈាន​ទៅ​សម្រេចកិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ​ ព្រមទាំង​បច្ចេកវិទ្យា​នាវា​សង្គ្រាម និង​អវកាស។​ រូប​ភាពថត​នៅ​ស្ថានីយ៍​រថភ្លើង​​ក្រុង​ព្យុងយ៉ាង​​​​មុន​ពេលចេញ​ដំណើរ​​ កាលពី​រសៀល​ថ្ងៃអាទិត្យ​ ​ឆ្លើយ​តប​ទាំង​ស្រុង​នឹង​ព័ត៌មាន​ផ្តល់​ដោយ​អាមេរិក​កាលពី​សប្តាហ៍​មុន។កូរ៉េខាង​ជើង​និង​រុស្ស៊ី​​ក៏​អាច​នឹង​ព្រមព្រៀង​គ្នា​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​យន្តការ​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​ជើងទឹក​រួម​គ្នាទៀត។តើ​​កូរ៉េខាងជើង​អាច​ផ្តល់​សព្វាវុធ​អ្វី​ខ្លះ​ដល់​រុស្ស៊ី​?  កាលពីដើម​ខែ​កញ្ញា វ៉ាស៊ីនតោន​បាន​អះអាង​ថា នៅ​ឆ្នាំ​២០២២ ព្យុងយ៉ាងបានផ្តល់​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​នូវ​គ្រាប់​​រ៉ុកកែត និងមីស៊ីល​សម្រាប់​ឱ្យ​ក្រុមទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែរប្រើ។ តែ​សម្រាប់​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​សិក្សា​យុទ្ធសាស្ត្រ​អន្តរជាតិ ម៉ូស្គូ​ចាប់​អារម្មណ៍​និង​ចង់​បាន​ជាពិសេស​ពី​កូរ៉េខាង​ជើង​ នូវ​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ធំ​ ព្រោះ​ព្យុងយ៉ាងមាន​​ឃ្លាំង​ស្តុក​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ធំ​ផលិត​សម័យ​សហភាព​សូវៀត​ច្រើន​ជាង​គេ​បំផុត​ដែល​អាច​មក​បំពេញ​ស្តុក​រុស្ស៊ី​ ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើងវិញ​បាន។ ដោយហេតុ​សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន​គ្រាប់​ស្តុកក្នុង​ឃ្លាំង​រុស្ស៊ី​បាន​ថយ​ចុះ​ជា​លំដាប់។តើ​កូរ៉េខាង​ជើង​ចង់​បាន​អ្វី​ជា​ថ្នូរ​មក​វិញ?រុស្ស៊ី​​ ដែល​ជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​ដែល​ធ្លាប់​គាំទ្រ​របប​ព្យុងយ៉ាង​តាំងពីថ្ងៃ​កកើត​​ឡើង​កាលពី​៧៥​ឆ្នាំ ​មាន​គ្រប់​អ្វីៗ​ដែល​កូរ៉េខាង​ជើង​ចង់បាន។ដោយ​រុស្ស៊ី​គឺ​ជា​ប្រទេស​នាំ​ចេញ​អាហារ ជីរ​កសិកម្ម​និង​ថាមពល ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​ផ្តល់​អាវុធ​និង​គ្រាប់​រំសេវដល់​ម៉ូស្គូ កូរ៉េខាង​ជើង​ចង់​បាន​ត្រលប់​មក​វិញ​នូវ​ជំនួយ​ស្បៀងអាហារ។ កំពុងស្វះ​​ស្វែងរក​​​​បច្ចេកវិទ្យា​សំខាន់ៗ ចំណេះ​ធ្វើ​និងបង្កើន​សមត្ថភាព​ឧស្សាហកម្ម​អាវុធ​កូរ៉េខាង​ជើង​ក៏​ទំនងឱ្យ​រុស្ស៊ី​ផ្ទេរ​បច្ចេកវិទ្យា​ស្ថាបនា​សាងសង់នាវា​មុជទឹក​ដើរ​ដោយ​ថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ​។ ​របាយការណ៍​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​​បាន​គូស​បញ្ជាក់​នៅ​ឆ្នាំ​២០២២ថា​​​អ្នកការទូត​កូរ៉េខាងជើង​នៅ​ម៉ូស្គូ​​មាន​តួនាទី​ស្វែង​រក​បច្ចេកវិទ្យា​មីស៊ីលបាលីស្ទិក​និងស្វែង​រក​​ដែកថែប​បី​តោន​សម្រាប់​យក​មក​សម្រេច​កម្មវិធី​សាងសង់​នាវាមុជទឹក។ លើ​វិស័យ​អវកាស​វិញ ដោយ​ហេតុ​តែ​ការ​សាកល្បង​ពីរលើក​ចុងក្រោយ​ត្រូវ​បរាជ័យ​ ព្យុងយ៉ាង​អាចនឹង​ឆ្លៀត​ឱកាសទស្សនកិច្ច​នេះ សុំ​ជំនួយ​ពី​រុស្ស៊ី​ក្នុង​បាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយ​រណប​ថ្មី​របស់​ខ្លួន​ទៅក្នុង​គន្លង​តារាវិថី។ជា​ចុងក្រោយ​ ​តាម​គន្លង​របស់​ជីតា គីមអ៊ីលស៊ុង ដែល​ចេះ​ប្រើ​ ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង​រវាង​ស្តាលីនិងម៉ៅ ​ក្នុង​រុញ​ប្រទេស​ទៅ​មុខ លោក​គីមជុងអ៊ុនក៏​​អាច​ទាញ​ប្រយោជន៍ពី​ជោគជ័យការ​ទូតបង្អួត​ចិន​​បាន​ដែរ ប្រសិន​បើ​រុស្ស៊ី​និង​កូរ៉េខាង​ជើង​អាច​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ​នឹង​គ្នា​មែន​។ តាំងពីសម័យ​​សង្គ្រាម​ត្រជាក់​មក​ កូរ៉េខាង​ជើង​តែង​អនុវត្ត​នយោបាយការទូត​ ម្តង​យោល​ចិនម្តង​​យោល​មកទៅ​ខាង​​សហភាព​សូវៀត។​​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​សព្វាវុធរុស្ស៊ី-​កូរ៉េខាង​ជើង អាច​ផ្លាស់ប្តូរ​ស្ថានការណ៍​​សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន?ប្រសិន​បើ​​កិច្ចព្រមព្រៀង​សព្វាវុធ​រុស្ស៊ី​កូរ៉េខាង​ជើង​លេច​ជា​រូបរាងមែន ហើយ​កូរ៉េខាង​ជើង​ចាប់​ដឹក​​អាវុធ​និង​គ្រាប់​ទៅ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​ក៏​ដោយ ក៏រុស្ស៊ី​មិន​អាច​ឡើង​ប្រៀប​ខ្លាំង​លើ​សមរភូមិ​សង្គ្រាម​នៅ​អ៊ុយក្រែន​ឡើយ​ គឺ​បាន​ត្រឹម​ជួយ​បន្តក់​ដង្ហើម​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​អាច​បន្ត​ធ្វើ​​សង្គ្រាមបាន​ទៀត។ ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​បង្អាប់​ថា​រុស្ស៊ី​ធ្លាក់​ខ្លួន​ទៅ​អង្វរ​សុំ​គ្រាប់​ពីកូរ៉េខាង​ជើង។ ឯ​ការ​លក់​អាវុធ​ទៅ​រុស្ស៊ី ក៏​មិន​អាច​លើក​មុខ​មាត់​​កូរ៉េខាង​ជើង​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​ដែរ​។ ព្យុងយ៉ាង​នឹង​ត្រូវ​បង់​ខាត​នៅ​ចំពោះ​មុខ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ចំពោះ​ទង្វើ​របស់​ខ្លួន​។ នេះ​បើតាម​សេចក្តី​ប្រកាស​របស់​លោក​ចេក ស៊ុយលីវ៉ាន់ ទីប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អាមេរិក។ប៉ុន្តែ​បើ​តាម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​Sejong ប្រសិនបើ​ព្យុងយ៉ាង​បង្កើន​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​យោធា​ជាមួយ​ម៉ូស្គូ​មែន​នោះ ​នោះ​សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន​ នឹង​​ហានិភ័យអូសបន្លាយយូរ​​ ខ្ពស់​ខ្លាំង​ណាស់។ នៅពេល​រុស្ស៊ី​និង​កូរ៉េខាង​ជើង​ចាប់​ផ្តើម​បញ្ជូន​អាវុធ​និង​គ្រាប់​រំសេវ អន្តរជាតិ​មានទំនួល​ខុស​ត្រូវ​កំណត់​ទីតាំង​ដឹកជញ្ជូន​បាន​ព្រោះ​ព្យុងយ៉ាង​អាច​ដឹកគ្រាប់​កាំភ្លើង​ធំ​ទាំង​នោះ​ទៅ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​តាម​រថភ្លើង។ម្យ៉ាង​ទៀត​ជា​រង្វាន់​តប​នឹង​ការ​ផ្តល់​ជំនួយ​អាវុធ​ដល់​រុស្ស៊ី កូរ៉េខាង​ជើង​អាច​នឹង​​អភិវឌ្ឍ​នាវាមុជទឹក​នុយក្លេអ៊ែរ និង​ផ្កាយរណប​ចារកម្ម​បាន​យ៉ាង​លឿន​ស្លេវ ហើយ​អាចយក​ឈ្នះ​លើ​ទណ្ឌកម្ម​អន្តរជាតិ​បាន​ទៀត។​រចនាសម្ព័ន្ធ​សង្គ្រាម​ត្រជាក់ថ្មី​​រវាង​ម្ខាង​ជា​កូរ៉េខាង​ត្បូង-​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ជប៉ុន​ទល់​នឹង​ម្ខាង​ទៀត​ជា​កូរ៉េខាង​ជើង ចិន​និង​រុស្ស៊ី នឹង​កាន់​តែ​ត្រូវ​បាន​ពង្រឹង​ឡើង បើ​ទោះ​បី​ជា​​ជំនួប​រវាង​លោក​គីមជុងអ៊ុន​និង​លោក​វ្លាឌីមៀរពូទីន​មាន​លទ្ធផល​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​។ នេះ​បើ​តាម​ប្រមុខ​សកលវិទ្យាល័យ​សិក្សា​កូរ៉េខាង​ជើង​​នៅក្រុង​សេអ៊ូល៕
12/9/20230 minutos
Episode Artwork

អង់គ្លេស​ចោទ​ចិន​​ថាបាន​ឈ្លបយកការណ៍​ និ​ងប្រើ​ឥទ្ធិពល​​រំខាន​​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​អង់គ្លេស

ជាថ្មីម្តងទៀត ចិនត្រូវគេចោទថា បាន​ប្រើប្រាស់បណ្តាញភ្នាក់ងារខ្លួន ឲ្យ​ឈ្លបយកការណ៍​ប្រមូលព័ត៌មាន នៅតាម​បណ្តាប្រទេសលោកខាងលិច។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី​៩​កញ្ញា ចុង​សប្តាហ៍​កន្លងទៅ សមត្ថកិច្ចអង់គ្លេស នៅទីក្រុងអេដាំងបួរ បានចាប់ខ្លួន​អ្នកស្រាវជ្រាវ​ម្នាក់ ធ្វើការ​នៅ​សភាអង់គ្លេស ហើយ​ដែល​គេសង្ស័យ​ថា គឺជាចារកិច្ច​ប្រមូលព័ត៌មាន​ឲ្យ​ចិន​។ ប្រើចារកិច្ច​ធ្វើការក្នុងសភាអង់គ្លេស​ផ្អែកតាមការចុះផ្សាយ របស់​បណ្តាញព័ត៌មានអងគ្លេស Sunday Times បុរសដែលត្រូវគេចាប់ខ្លួន គឺជាជនជាតិ​អង់គ្លេស អាយុ​២៨ឆ្នាំ ឈ្មោះ Chris Cash។ ជននេះ​ជាអ្នកស្រាវជ្រាវនៅ​សភាអង់គ្លេស ហើយដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង ​ជាមួយ​សមាជិក​សភាអង់គ្លេសជាច្រើននាក់ ក្នុងនោះ មាន​លោក Tom Tugenhat រដ្ឋលេខាធិការ​ទទួក​បន្ទុក​សន្តិសុខ លោកស្រី Alicia Kearns ប្រធានគណកម្មការសភាទទួល​បន្ទុកកិច្ច​ការបរទេស​។ ប្រភពដដែលអះអាងថា ជននេះ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចអង់គ្លេសឃាត់ខ្លួនម្តងហើយ ជាមួយនឹងជនសង្ស័យម្នាក់ទៀត កាលពីខែ​មីនា។ ជនទាំង​២ត្រូវគេដោះលែងមកវិញ ក្នុងអំឡុងពេលរងចាំ​នីតិវិធីតុលាការ ដែលនឹងចាប់ផ្តើម​នៅរវាងខែតុលា ក្នុងសំណុំរឿងចារកិច្ចប៉ះពាល់​កិច្ចការសម្ងាត់ជាតិ​។បន្ទាប់​ពី​មាន​ការចុះផ្សាយ​ស្តីពីការចាប់ខ្លួន​ជនសង្ស័យនេះ នៅក្នុង​ឱកាសជំនួប​កំពូល G20 នៅ​ទីក្រុងញូដេលី កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក​ រីស៊ី ស៊ូណាក់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស បានជួប​ជាមួយ​គណប្រតិភូចិន ដឹកនាំ​ដោយ​​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី Li Qiang។ លោក​ រីស៊ី ស៊ូណាល់ បានបញ្ជាក់ប្រាប់​អ្នកកាសែតថា ក្នុងពេល​ប្រជុំជាមួយ​ភាគី​ចិន លោក​​បានលើកឡើងអំពីការព្រួយបារម្ភដ៏ធំ​របស់លោក ទាក់ទិននឹង​សកម្មភាពឈ្លបយកការណ៍ ព្រមទាំងការ​ប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពល​លូកដៃរបស់ចិន ចូលទៅក្នុងដំណើរការ​នៃស្ថាប័នរដ្ឋ​​ធំៗ របស់អង់គ្លេស​ ជាក់ស្តែង​​នៅសភាអង់គ្លេស​។​ ជាអំពើដែល​លោក​រីស៊ី ស៊ូណាក់ ចាត់ទុកថាធ្ងន់ធ្ងរ និងមិនអាចទទួលយកបានទេ​​។ជាប្រតិកម្មតបវិញចំពោះការចោទនេះ កាលពី​ថ្ងៃអាទិត្យ​ អ្នកនាំពាក្យ​ម្នាក់ នៅ​ស្ថានទូតចិន​ប្រចាំទីក្រុងឡុងដ៍ បានឆ្លើយ​បដិសេធ បែបចំអកថា ការចោទដែលថា​ចិន​ប្រើប្រាស់​បុគ្គលិកធ្វើការនៅសភាអង់គ្លេស ឲ្យ​ឈ្លបយកការណ៍​នោះ​ វាគឺជារឿងប្រឌិតបែបកំប្លែងប៉ុណ្ណោះ។ ដូចគ្នាដែរ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី​១១កញ្ញា ពី​ទីក្រុងប៉េកាំង លោកស្រី ម៉ៅ នីង អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេសចិន​ បាន​ប្រាប់អ្នកកាសែតថា ចិន​សូមច្រានចោទទាំងស្រុងចំពោះការចោទ ដោយ​គ្មាន​មូលដ្ឋាន​​របស់​ភាគីអង់គ្លេស។ លោកស្រីបានបន្តថា សូមឲ្យ​ភាគីអង់គ្លេស ឈប់ធ្វើសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ប្រឌិត ដើរនិយាយបង្កាច់បង្ខូច ប្រឆាំងនឹងចិនតទៅទៀត។មិនមែនលើកទី​១គួរបញ្ជាក់ថា នេះមិនមែនជាលើកទី​១ទេ ដែល​ចិន​ត្រូវគេសង្ស័យ ឬត្រូវគេចោទ​ ថា​បានឈ្លបយកការណ៍ ប្រមូលព័ត៌មានសំងាត់ ពីតាមបណ្តាប្រទេសមហាអំណាចលោកខាងលិច។ យ៉ាងណាមិញ កាលពីខែកក្កដា គណកម្ម​ការ​សភាជាន់ទាបអង់គ្លេស បាន​អះអាងថា អង់គ្លេសកំពុងតែក្លាយជាផ្ទាំងស៊ីប នៃសកម្មភាពចារកិច្ច​ឈ្លបយកការណ៍​របស់​ចិន​។​ កន្លងមកមានករណីច្រើនរាប់មិនអស់ ដែលចិន​ប្រើ​វិធីសាស្ត្រផ្សេងៗគ្នា ច្រើនប្រភេទ ដើម្បីឈ្លបយក​ការណ៍ នៅតាម​ប្រទេស​ជាច្រើន​ ដែល​អាចជាគូរប្រជែងរបស់ចិន​ មិនថាក្នុងវិស័យភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ឬសេដ្ឋកិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម​។កាលពីដើមឆ្នាំ​២០២៣ អាមេរិកបានចោទចិន ​ថាបញ្ជាយាន​បាឡុងហោះលើអាកាស ដើម្បីឈ្លបយកការណ៍ ប្រមូលព័ត៌មាននៅអាមេរិក។ កងទ័ពអាមេរិក បាន​បាញ់​កម្ទេចបាឡុងរបស់ចិននេះទម្លាក់ ហើយ​បាន​បង្កឲ្យ​មាន​វិបត្តិការទូតរវាងប្រទេសទាំង២ ព្រោះចិនអះអាងថា បាឡុងនោះគឺជាប្រតិបត្តិការស្រាវជ្រាវ ផ្នែកឧតុនិយម​ តែប៉ុណ្ណោះ។ជំនាញ​បច្ចេកវិទ្យាខាងលួចប្រមូលទិន្នន័យ​​យោងតាម​អ្នកជំនាញ​ជាច្រើននៅតាមប្រទេសលោកខាងលិច ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ ចិនបាន​ក្លាយ​ជាប្រទេសមានជំនាញខ្ពស់ណាស់ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការវាយ​ប្រហារ​តាមបច្ចេកវិទ្យា​អ៊ីនធឺនិត ដែលគេហៅថា Cyber Attack។ ចោរព័ត៌មានវិទ្យា​ចិន ប្រើវិធីនេះ ដើម្បីបន្លំចូល​ទៅក្នុងប្រព័ន្ធ បូបស្រូបយកទិន្ន័យសំខាន់ៗ ទិន្នន័យសំងាត់ ក្នុងវិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម វិស័យឧស្សាហកម្ម និងស​ន្តិសុខជាតិ​។ជាក់ស្តែង កាលពីឆ្នាំ​២០២១ សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសសមាជិកអូតង់ បានចោទ​រដ្ឋាភិបាលចិន ថាអ្នកជាអ្នកនៅពីក្រោយ​ ប្រតិបត្តិការ​វាយ​ប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ មកលើប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យារបស់ក្រុមហ៊ុន Microsoft។ ក្រុមចោរព័ត៌មាន​វិទ្យាចិន ត្រូវគេចោទផងដែរ ថាជាអ្នកធ្វើសកម្មភាព ចូលលួចប្រមូល​ទិន្នន័យ របស់​ក្រសួងថាមពលអាមេរិក ​ស្ថាប័ន​រដ្ឋអាមេរិក​ផ្សេងទៀត ក្រុម​ហ៊ុន​ទូរគមនាគមន៍​អាមេរិក ព្រមទាំង​​សកលវិទ្យាល័យ​មួយចំនួនផង។ នេះបើផ្អែកតាមការអះអាងរបស់សេតវិមាន និង​បណ្តាញសារព័ត៌មានមួយចំនួន​។មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ កម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យារបស់ចិន ដែលគេនិយមប្រើក្នុងទូរស័ព្ទ ក៏អាចជាហានិភ័យ​ផងដែរ។ ជាក់ស្តែង​កម្មវិធី Tiktok ដ៏ល្បីល្បាញ។ អ្នកជំនាញ​ទាំងនៅអឺរ៉ុប និងនៅអាមេរិក បាន​ក្រើនរំលឹក ទាញសញ្ញាអាសន្ន ថា​Tiktok អាចជាឧបករណ៍​ដើម្បីប្រមូលយកទិន្នន័យទាំងអស់នៅក្នុងទូរស័ព្ទ។ ក្រុមហ៊ុន Bytedance ម្ចាស់របស់ Tiktok ត្រូវគេជឿថាគឺជាភ្នាក់ងារ ដែលត្រូវប្រគល់​ទិន្នន័យ​ដែល​ប្រមូល​បាន យក​ទៅ​ឲ្យអាជ្ញាធរចិន​។ ដូចគ្នាដែរ រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក បាន​ចាត់បញ្ចូល​ក្រុមហ៊ុន Huawei ចូលទៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅ ដោយចោទថា​ Huawei គឺជាឧបករណ៍​ឈ្លបយកការណ៍​ ស្តាប់រាល់ការទំនាក់ទំនងទាំងអស់នៅអាមេរិក​។ប្រើមនុស្ស​ឲ្យ​ប្រមូល​ព័ត៌មាន​ក្រៅពីប្រើបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ចិនអាចប្រើប្រាស់មនុស្សដោយផ្ទាល់ ក្នុងការប្រមូលបញ្ជូនព័ត៌មានទៅឲ្យខ្លួន។ តួយ៉ាងករណី​ វិស្វករជនជាតិ​ចិនម្នាក់ ឈ្មោះ Ji Chaoqun ដែលបាន​ទៅដល់ទឹកដី​អាមេរិក​នៅឆ្នាំ​២០១៣ក្នុងនាមជានិស្សិត  ហើយ​ក្រោយ​មកត្រូវបានសមត្ថកិច្ចអាមេរិក​ វែកមុខរកឃើញថាជននេះ ប្រមូលបញ្ជូនព័ត៌មានក្នុងវិស័យវិទ្យាសាស្ត្រជាន់ខ្ពស់ទៅ​ឲ្យចិន​។ កាលពីខែមករា តុលាការអាមេរិក​បានផ្តន្ទាទោសជននេះ ឲ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ​៨ឆ្នាំ​។ ហើយ​កាលពីឆ្នាំ​២០២០ វិស្វករចិនម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ Wei Sun ចូលសញ្ជាតិអាមេរិក ដែលធ្វើការ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន Reython ផលិតគ្រឿងសព្វាវុធ ត្រូវបាន​តុលាការអាមេរិក​កាត់ទោស បន្ទាប់ពីជននេះ​បានយកម៉ាស៊ីនកុំព្យូរទ័ររបស់ក្រុមហ៊ុនទៅកាន់ប្រទេសចិន ដែល​ក្នុងម៉ាស៊ីននោះ មានផ្ទុកដោយ​ទិន្នន័យ​សម្ងាត់ ស្តីពីប្រព័ន្ធមីស៊ីល​របស់​អាមេរិក​។ចិនក៏អាចទទួលបាន​ព័ត៌មានសម្ងាត់នានា ដោ​យផ្ទាល់ពីមន្ត្រីធំៗ ឬថ្នាក់ដឹកនាំបរទេសដែរ តាមរយៈការប្រើ​មនុស្ស​ឲ្យ​ចូល​ទៅមានទំនាក់ទំនងស្អិតរមួត ជាមួយ​មន្ត្រីទាំងនោះ​។ តួយ៉ាងដូចក្នុងករណី​ នៅអង់គ្លេសដែលចុះផ្សាយ​ដោយ​កាសែត Sunday Times កាលពីថ្ងៃសៅរ៍។ នៅឆ្នាំ​២០២០ គេហទំព័រព័ត៌មានអាមេរិក Axios បានចុះផ្សាយអំពីករណី​នារីជនជាតិចិនម្នាក់ ឈ្មោះ Christine Fang ដែលមានទំនាក់ទំនង​យ៉ាងល្អូកល្អឺនជាមួយ​អ្នកនយោបាយអាមេរិក​ជាច្រើននាក់​។ ស្ត្រីចិនរូបនេះ បានទទួលទំនុកចិត្ត​ពីអ្នកនយោបាយអាមេរិក តាមរយៈការជួយ​រៀបចំប្រតិបត្តិការ ​ស្វែងរកថវិកាមូលនិធិផ្សេងៗ និង​អាចមានករណី​ទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទថែមទៀតផង​។នគរបាលសម្ងាត់ក្រៅពីការឈ្លបយកការណ៍ ដោយ​ប្រើភ្នាក់ងារ និង​បច្ចេកវិទ្យា ចិន​ត្រូវបាន​គេ​ចោទផងដែរ ថាបាន​បង្កើត​​អង្គភាពពិសេស ធ្វើការជានគរបាល​សំងាត់ នៅតាមប្រទេសមួយចំនួន។ អង្គការ Safeguard Defender ដែល​មានទីតាំងនៅប្រទេសអេស្ប៉ាញ​ បានអះអាងថា នគរបាលសម្ងាត់ទាំងនេះ គឺចិនធ្វើដោយខុសច្បាប់ ដោយ​មិនជូនដំណឹងទៅប្រទេសម្ចាស់ស្រុក។ ប្រតិបត្តិការ​របស់​នគរបាលសម្ងាត់ចិន គឺតាមឃ្លាំមើលជនជាតិចិន ដែលមានទំនោរនយោបាយ​ប្រឆាំងរិះគន់ខ្លួន និងអាចមានករណីគំរាមសំឡុតថែមទៀត។  កាលពី​ខែ​វិច្ឆិកា​ឆ្នាំ​២០២២ អាជ្ញាធរហូឡង់ បាន​បញ្ជាឲ្យចិនបិទអង្គភាពនគរបាលសំងាត់ដែលខុសច្បាស់នេះ ចំនួន​២ទីតាំង។ ហើយ​១ខែក្រោយមក អាជ្ញាធរឆេកក៏បានបញ្ជាឲ្យបិទអង្គភាពសម្ងាត់របៀបនេះរបស់ចិន ចំនួន​២ទីតាំងដែរ នៅទីក្រុងប្រាហ្ក៕
11/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកចូ បៃដិន ទៅវៀតណាម ដើម្បី​ពង្រឹងសហប្រតិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច​ និង​ការបរទេស

ចេញពីជំនួបកំពូលG20 នៅញូដេលី លោក​ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ​បាន​បន្តដំណើរទៅ​ដល់​ទីក្រុងហាណូយ​ ប្រទេសវៀតណាម នៅរសៀល​​ថ្ងៃអាទិត្យទី​១០កញ្ញា។ ទស្សនកិច្ចទៅវៀតណាម​ ជាអ្វីដែលប្រធានាធិបតី​អាមេរិកគ្រប់រូប តែងតែធ្វើមិនដែល​ខាន បើគិតពីឆ្នាំ​១៩៩៥មក។ វាគឺជា​គោលនយោបាយ​ស្តារទំនាក់ទំនងនឹងគ្នា បន្ទាប់ពីប្រទេសទាំង២បានឆ្លងកាត់​ទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់បំផុតជាមួយគ្នា តាមរយៈ​ “សង្គ្រាម​វៀតណាម”។ លើសពីការរឹតចំណងមិត្តភាព វៀតណាម​ក៏អាចមានអត្ថប្រយោជន៍​ច្រើនដែរ ផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច ក្នុង​បរិបទបច្ចុប្បន្ន ដែលអាមេរិកនិងចិន​ ប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំង។ ផ្សះផ្សាការឈឺចាប់ក្នុងអតីតកាលលោក Jake Sullivan ទីប្រឹក្សាពិសេសរបស់​លោក​ចូ បៃដិន បាន​បញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា អស់រយៈពេល​​ជាច្រើនទសវត្សមកហើយ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និង វៀតណាម ខិតខំធ្វើការ ដើម្បីឈានទៅព្យាបាល​ការឈឺចាប់ក្នុងអតីតកាល​ ដែល​បន្សល់ទុកដោយ​សង្គ្រាមវៀតណាម​។ កេរតំណែលនេះ នឹងមានវត្តមាន​នៅ​ក្នុង​ឱកាស​ទស្សនកិច្ចរបស់​លោកចូ បៃដិន នៅទីក្រុងហាណូយ។ នៅថ្ងៃចន្ទ លោក​ ចូ បៃដិន នឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីបូជនីយកិច្ច ឧទ្ទិសដល់លោក John McCain អតីតទាហានអាមេរិក ដែល​បានប្រឹងប្រែងពេញមួយជីវិតនយោបាយ ក្នុងការ​ផ្សះផ្សា​ការឈឺចាប់ រវាងអាមេរិក និងវៀតណាម។ផ្អែកតាម​ការបញ្ជាក់ពី​សេតវិមាន នៅហាណូយ លោកចូ បៃដិន ត្រូវ​ជួបជាមួយ​លោកអគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនីស្ត​វៀតណាម​ ង្វៀន ហ្វូចុង នៅថ្ងៃអាទិត្យ បន្ទាប់​មកនឹងធ្វើ​សន្និសីទកាសែតរួមគ្នា។ កម្មវិធីបន្ទាប់ គឺលោក​ចូ បៃដិន នឹងជួបជាមួយ លោក​ប្រធានាធិបតីវៀតណាម វ៉ូ វ៉ាន់ធឿង និង​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម ផាំ មិញជិញ នៅថ្ងៃចន្ទទី​១១កញ្ញា។លោក Jake Sullivan បាន​បញ្ជាក់បន្ថែមថា ទោះជាយ៉ាងណា លោកចូ បៃដិននឹងមិនភ្លេច និយាយលើកឡើងទេ អំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​វៀតណាម។ ករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ការរារាំងសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិប្រកាន់សាសនា និង​សិទ្ធិជាមូលដ្ឋានឯទៀត របស់ប្រជាជននៅវៀតណាម នឹងត្រូវ​លោកចូ បៃដិន លើកយកទៅនិយាយ ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំវៀតណាម ដើម្បីទាមទារឲ្យ​មានផ្លាស់ប្តូរ។​វៀតណាម ជាកម្លាំង​​សក្តានុពលថ្មី​ ជំនួសឲ្យចិន?នៅក្នុងបរិបទ ដែល​អាមេរិក​ក៏ដូចជាបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប កំពុងតែរកវិធី​ឈប់ពឹងផ្អែកលើចិនខ្លាំងជ្រុលពេក វៀតណាម​​បានក្លាយ​ជាជម្រើស​គួរជាទីចាប់អារម្មណ៍ ជាមួយ​នឹងកម្លាំងពលកម្មច្រើន ក្មេង​ស្វាហាប់ និង​មានតម្លៃ​ថោក​។ យោងតាម​សេតវិមាន នៅហាណូយ​ លោក​ចូ បៃដិន​ នឹងចុះហត្ថលេខាជាមួយ​ភាគីវៀតណាម លើ “​កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការ​យុទ្ធសាស្រ្ត​”។ តាមរយៈកិច្ចព្រ​មព្រៀងនេះ វាគឺជាការខិតចូលកៀកគ្នាយ៉ាងខ្លាំង រវាងវៀតណាម និងសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រោះថាគិតមកទល់ពេលនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងរបៀបនេះ គឺវៀតណាមបានចុះ តែជាមួយ​ រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា ចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង​។គួរបញ្ជាក់ថា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ សេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម​កាន់តែរីកលូតលាស់។ ៨ខែដើមឆ្នាំ​២០២៣ វៀតណាមបានទាក់ទាញវិនិយោគបរទេស ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ​ ១៨ពាន់លានដុល្លារ ពោលគឺកើនចំនួន​៨% បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំមុន។ ក្រុមហ៊ុនធំៗជាច្រើន ដូចជា Samsung LG និង Foxconn ដែលជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់​គ្រឿងផ្សំឲ្យ​ ក្រុមហ៊ុន Apple ជាដើម​ បាននាំគ្នាទៅតាំងទី​ផលិត​ នៅវៀតណាម​។តែយ៉ាងណា ប្រទេស​ដែលមាន​ប្រជាជន​ប្រមាណ​១០០លាននាក់នេះ មានកម្លាំងពលកម្មដែល​មាន​ជំនាញ​ខ្ពស់ នៅតិចខ្លាំងណាស់ មិនទាន់​គ្រប់គ្រាន់ទេ។ ផ្អែកតាមតួលេខរបស់​ក្រសួងការងារវៀតណាម បច្ចុប្បន្នមាន​តែកម្លាំងពលកម្មចំនួន​១១%ប៉ុណ្ណោះ ដែល​មានជំនាញ​លំដាប់ខ្ពស់។ បន្ថែមពី​នេះ វៀតណាមនៅ​មានបញ្ហាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដឹកជញ្ជូន និង​បណ្តាញចរន្តអគ្គិសនីមិនគ្រប់គ្រាន់។ នេះបើផ្អែកតាម​របាយការណ៍​ចុងក្រោយ របស់ធនាគារពិភពលោក ចេញផ្សាយ​កាលពីខែសីហា។សម្រាប់អាមេរិក កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ ដែលខ្លួននឹង​ចុះជាមួយវៀតណាម​ក្នុងពេលនេះ​ នឹងបើក​ផ្លូវ ពង្រឹងកសាងបណ្តាញ​ឧស្សាហកម្មនៅវៀតណាម ដើម្បីឆ្លើយ​តបទៅនឹងតម្រូវការទីផ្សាររបស់អាមេរិក ហើយទន្ទឹមគ្នានេះ អាមេរិក​នឹង​​ដកខ្លួន​ម្តងបន្តិចៗ ឈប់ពឹងផ្អែក​លើកម្លាំងឧស្សាហកម្មរបស់ចិន​។ សម្រាប់វៀតណាមវិញ វាគឺជាឱកាស​ដ៏ធំ ដើម្បីអាចទទួលបាន​ ការបោះទុន​វិនិយោគទ្រង់ទ្រាយធំៗ​ ឈានទៅពង្រឹងវិស័យ​ឧស្សាហកម្ម ឲ្យ​កាន់តែទំនើបឈានមុខ ជាពិសេសក្នុងវិស័យ​បច្ចេកវិទ្យា​។​យក​ ចិន ឬ អាមេរិក?រដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនីស្តវៀតណាម តែងតែមានការប្រុងប្រយ័ត្ន មិនចង់​ឲ្យ​គេសំឡឹងឃើញថាខ្លួន ល្អូកល្អឺនខ្លាំងជាមួយ​អាមេរិក​នោះទេ។ មិនខុសពីប្រទេសផ្សេងទៀត នៅ​ក្នុងតំបន់ វៀតណាម​អះអាងប្រកាន់ជំហរនៅកណ្តាល មិនចង់ជ្រើសរើស​នៅខាងណាមួយទេ រវាង​មហាអំណាចទាំង២ គឺចិន និងអាមេរិក​ ដែលកំពុងតែជល់​ប្រជែងគ្នា​យ៉ាងខ្លាំងដៃ។​តែទន្ទឹមគ្នានេះ វៀតណាមមានការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំង ទាក់ទិនសកម្មភាពវាតទីរបស់ចិន នៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលប៉ះពាល់មកលើដែនអធិបតេយ្យ របស់វៀតណាម។ គឺចំណុចនេះហើយ ដែល​រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក តែងតែលើកមកនិយាយ ដើម្បី​ក្រើនរំលឹកឲ្យវៀតណាមដឹងខ្លួន និងប្រុងប្រយ័ត្ន។គួរបញ្ជាក់ដែរថា រវាងវៀតណាមនិងចិន គឺនៅមានវិវាទព្រំដែន​ជាច្រើនចំណុច ដែលនៅមិនទាន់ដោះស្រាយ តាំងតែពីឆ្នាំ​១៩៧៩មក។ យ៉ាងណាមិញ​ ចិន មិនបានព្រងើយទុក​ឲ្យអាមេរិក​មក​អូសទាញវៀតណាមទៅដោយងាយៗនោះឡើយ។ ក្នុងសប្តាហ៍​កន្លងទៅនេះ ប៉េកាំងបានប្រញេបប្រញាប់ បញ្ជូនគណៈប្រតិភូ​​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួន ទៅវៀតណាម។ យោងតាមការចុះផ្សាយ​របស់​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានចិនស៊ីនហ័រ គឺភាគីចិននិងវៀតណាម បានសន្យា​ពង្រឹង​សហប្រតិបត្តិការ​ និង​សាមគ្គីភាពជាមួយគ្នា ឲ្យ​កាន់ល្អប្រសើរឡើង។លោក ង្វៀន កុងកួង អតីតអគ្គរដ្ឋទូតវៀតណាម ប្រចាំនៅវ៉ាស៊ីនតោន បានលើកឡើងថា ការពិតទៅ អាមេរិក​ដឹងច្បាស់ណាស់ ថាវៀតណាម​គ្មានថ្ងៃសម្រេចចិត្ត​រើសយកខាងណាមួយឡើយ រវាងចិន និងអាមេរិក។ តែយ៉ាងណា លោក ចូ បៃដិន ក៏នៅតែសង្ឃឹមថា វៀតណាមអាចនឹងកាន់តែសប្បាយ​ចិត្តរីករាយ ចង់សហការជាមួយ​អាមេរិក​កាន់តែខ្លាំង​​ នៅក្នុងបរិបទមួយ ដែល​ក្នុងតំបន់​មានភាពតានតឹង ដោយសារតែចិនអាងយ៉ាង។​វៀតណាមទិញអាវុធរុស្ស៊ី?ស្រមោលមួយទៀត ដែលតាមអន្ទោល​លើវៀតណាម គឺវត្តមាន​របស់មហាមិត្ត​រុស្ស៊ី​។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី៩កញ្ញា មួយថ្ងៃមុនពេល​លោកចូ បៃដិនទៅជាន់ដីវៀតណាម កាសែត The New York Times បានចុះផ្សាយ​ថា វៀតណាម​កំពុងតែចរចាយ៉ាងសំងាត់ជាមួយរុស្ស៊ី ដើម្បីសុំទិញគ្រឿងសព្វាវុធរបស់រុស្ស៊ី។ ជាចេតនាចង់ទិញពីរុស្ស៊ី បើទោះបីជាវៀតណាមដឹងថា ទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិបានហាមឃាត់ខ្លួន​ក៏ដោយ​។សារព័ត៌មានអាមេរិក ដែលបានចុះផ្សាយ​រឿងនេះ បានផ្អែក​លើ​ឯកសារមួយ របស់​ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ​វៀតណាម។ យោងតាមឯកសារនេះ កិច្ចព្រមព្រៀង​ទិញលក់គ្រឿងសព្វាវុធរវាងវៀតណាម និងរុស្ស៊ី គឺនឹងត្រូវធ្វើ​ឡើង ដោយប្រើប្រាស់ថវិកាបោះទុនវិនិយោគ របស់វៀតណាម នៅក្នុង​គម្រោង​អណ្តូងប្រេង​កាតរបស់រុស្ស៊ី នៅតំបន់ស៊ីបេរី។​ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP បានព្យាយាមទាល់ទងសុំការបំភ្លឺ ពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម ទាក់ទិននឹងដំណឹងចុះផ្សាយនេះ តែបានត្រឹមតែការបដិសេធមិនឆ្លើយ៕
10/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ឥណ្ឌា​រៀប​ចំ​ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ២០ ដើម្បី​បង្អួត​​និងបង្ហាញ​​ឥទ្ធិពលខ្លួន​​លើឆាក​អន្តរជាតិ

ប្រមុខ​រដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ក្រុមប្រទេសមហាឧស្សាហកម្ម​និង​សេដ្ឋកិច្ច​​​លូតលាស់​ខ្លាំង​ជាង​គេ​២០​ដំបូង​នៅលើ​ពិភពលោក ហៅកាត់​ថា G២០ ត្រូវ​មក​ជួប​ជុំ​គ្នា​នៅថ្ងៃទី​៩​និង​១០​កញ្ញា​នេះ ក្នុង​ក្រុង​ញូវដេលីប្រទេស​ឥណ្ឌា។ ក្នុង​នាម​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ រៀប​ចំ​ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ២០ ឥណ្ឌា​បាន​ចាត់​វិធានកា​រសុវត្ថិភាព​យ៉ាង​សម្បើម​ផង វិធានការ​បោស​សម្អាត​រដ្ឋធានី​ដែល​ល្បី​ខាង​ពុល​និង​កខ្វក់​ខ្លាំងផង។ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ណារិនដ្រា​ ម៉ូឌី ​ចង់​ឆ្លៀត​​ពេល​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន​ហ្សេ​២០ ក្នុង​ការ​លើក​តម្កើង​រូបភាព​នយោបាយ​របស់​លោក​លើក​ឆាក​អន្តរជាតិ​ផង និង​បញ្ជាក់​អំពី​តួនាទី​របស់​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​នៅលើ​ពិភពលោក​ផង។ ឥណ្ឌាដែល​​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន​​​ហ្សេ២០ (ក្រុម​ប្រទេសមហាឧស្សាហកម្ម​និង​សេដ្ឋកិច្ច​លូតលាស់​ខ្លាំង​ជាង​គេ​២០​ដំបូង​នៅលើ​ពិភពលោក) ត្រូវ​ទទួល​រៀប​ចំ​ជំនួប​កំពូល​ នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​និង​អាទិត្យ​ស្អែក​នេះ នៅ​ទីក្រុង​ញូវដេលី។ជំនួប​កំពូល​G២០ ជា​វេលា​ឥណ្ឌា​សម្ញែងឫទ្ធិ ?ដើម្បី​ធានា​សុវត្ថិភាព​ ឥណ្ឌា​បាន​បញ្ចេញ​កង​កម្លាំង​រក្សា​សន្តិសុខ​រាប់​សិបពាន់​នាក់ រាប់​ទាំងខ្មាន់កាំភ្លើង​ដៃ​ឆើត​បង្កប់តាម​​ដំបូល​ផ្ទះ​​ក្នុង​រដ្ឋ​ធានី​ កង​កម្លាំង​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម​ ត្រៀម​ចេញ​ធ្វើ​ប្រតិកម្មរហ័ស ព្រមទាំង​មាន​បំពាក់​ទៅ​ដោយ​បច្ចេកវិទ្យា​ប្រឆាំង​នឹង​ដ្រូន​ទៀត។ ខាង​ប៉ូលិស​វិញ បាន​សន្យា​សម្រួល​ចរាចរណ៍​ឱ្យ​រលូន​ និង​ហាមឃាត់​មិន​ឱ្យ​យាន​យន្ត​ឯកជន​ចូល​កណ្តាល​ក្រុង កៀក​កន្លែង​ប្រជុំ​ទេ។ ហាង​ទំនិញ​ក្នុង​រដ្ឋធានី​បាន​ទទួល​បញ្ជា​ឱ្យ​បិទ​ទ្វារ​ ព្រោះរដ្ឋាភិបាល​បាន​ចេញក្រិត្យ​ចាត់​ទុក​ថ្ងៃបើក​ជំនួប​កំពូល​ ទី ៩​កញ្ញា​ ជា​ថ្ងៃបុណ្យ​ឈប់​សម្រាក​មួយ​ថ្ងៃ​តែម្តង។ជា​ក្រុង​ធំ មហា​ពុល​ ​មាន​ប្រជាជន​រស់​ជាង​៣០លាន​នាក់​ ញូវដេលី​បាន​ប្រែមុខ​មាត់​ថ្មី​​នា​ឱកាស​នេះ។ រដ្ឋធានី​មាន​សភាព​ស្ងប់ស្ងាត់​ល្អ និង​ស្អាត​បាត មាន​ផ្កា​រីក​ស្គុសស្គាយ​ ដើម​ឈើ​ត្រឈឹងត្រឈៃ ដោយ​អាជ្ញាធរ​បាន​បោស​សម្អាត​និង​លុប​បំបាត់​សំណង់​អនាធិបតេយ្យ​ សាងសង់​ដោយ​ខុស​ច្បាប់​។ អ្នក​រស់​ក្រោម​ស្ពាន​ឬ​តាម​ចិញ្ចើម​ថ្នល់​ជាង​៤ពាន់​នាក់​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​មណ្ឌល​ទទួល​ជន​គ្មាន​លំនៅដ្ឋាន។ជំនួ​ប​កំពូល​ហ្សេ​២០​នៅក្រុង​ញូវដេលី​បាន​ប្រព្រឹត្តទៅក្នុង​ឆ្នាំ​ដែល​​ឥណ្ឌា​បាន​ក្លាយ​ជា​ប្រទេស​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ច្រើន​ជាង​គេ​បំផុត​នៅលើ​ពិភពលោក​ (ដោយ​វ៉ារ​ឈ្នះ​ចិន​) និងបានដណ្តើម​​ចំណាត់​ថ្នាក់​ពីអង់គ្លេស​ជា​ម្ចាស់​អាណានិគម ក្លាយ​ជា​ប្រទេស​មហាអំណាច​សេដ្ឋកិច្ច​លំដាប់​ទី​៥​ពិភពលោក។ នៅឆ្នាំ​នេះ​ដដែល​ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ឥណ្ឌា​ ណារិនដ្រា​ ម៉ូឌី បាន​ទទួល​ស្វាគមន៍​ជា​ភ្ញៀវ​កិត្តិយស​បំផុត​នៅ​វ៉ាស៊ីនតោន ប៉ារីស និង​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ទៀត​ជា​ច្រើន។ ហេតុដូច្នេះ​ហើយបាន​ជា​​អ្នក​វិភាគ​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​Brookings Institution យល់ថា ជំនួប​កំពូល​នេះ​ត្រូវ​បាន​ឥណ្ឌា​រៀប​ចំ​ឡើង​ក្នុង​ទម្រង់​ជា​ពិធី​បុណ្យ​អបអរ​ការ​លេច​មុខ​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​របស់​​ឥណ្ឌា​ ក្នុង​នាម​ជា​មហាអំណាចអព្យាក្រិត្យ​ដ៏​ចម្បង។ក្នុង​នាម​ជា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ​ដ៏​ធំ​ជាង​គេ​នៅលើ​ពិភពលោក ឥណ្ឌា​ត្រូវ​ជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិកដោយ​ស្វ័យប្រវត្តិ​ ដែល​មាន​សមត្ថភាព​និង​តួនាទី​សំខាន់ៗ​ឡើង​ប្រឈម​នឹង​ចិន។ តែ​ទោះ​បាន​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​ក្តី ​ក៏​​ឥណ្ឌា​​បដិសេធ​មិន​ដាក់​រុស្ស៊ី​ឱ្យ​នៅឯកា​ឡើយ។ឥណ្ឌា​ជា​ស្ពាន​តភ្ជាប់​លោក​ខាង​លិច​និ​ងក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍?ប៉ុន្តែ​គ្មាន​អ្វី​គួរ​ឱ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​ទេ នរណា​ក៏​ដឹង​​ថា​ឥណ្ឌា​​ជាប្រមុខ​ដឹកនាំ​ចលនា​នៃ​ក្រុមប្រទេស​មិន​ចូល​បក្ស​សម្ព័ន្ធ​តាំងពី​សង្គ្រាម​ត្រជាក់​មក​ នៅ​តែ​មាន​ជំហរ​អព្យាក្រិត្យ​យ៉ាង​មុត​មាំ។ ​ដូច្នេះ​ឥណ្ឌា​អាចមាន​ចំណែក​នៅក្នុង​​គ្រប់ក្រុម ដោយ​គ្មានបញ្ហា​ឡើយ​។ នេះ​បើ​តាម​អ្នក​ជំនាញ​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ​ George Washington ដោយ​បន្ថែម​ថា​ ក្នុង​ពេ​មាន​នាទី​​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន​ហ្សេ​២០ ឥណ្ឌា​ចង់​តាំង​ខ្លួន​ធ្វើ​ជា​ស្ពាន​ចង​ភ្ជាប់​ក្រុមប្រទេស​មហាឧស្សាហកម្ម​​ពិភពលោក​និង​ក្រុមប្រទេស​ក្រីក្រ​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​។ ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ លោក ចូបៃ​ ដិន ធ្លាប់​បាន​លើក​សរសើរ​ជា​ច្រើន​ដង​​​ភាព​ជា​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​​របស់​លោក​ម៉ូឌី និង​ប្រកាស​ចង់​ធ្វើការ​ជាមួយ​ ដើម្បី​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យ​ហ្សេ​២០​នៅ​តែ​មាន​ជា​វេទិកា​នៃ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​ដ៏​ចម្បង​រហូត​ទៅ។ ទីប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​របស់​លោ​ក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ចេក ស៊ុយលីវ៉ាន់ បាន​ព្រលយ​នៅ​សប្តាហ៍​នេះ​ថា​អាមេរិក​ចង់​លាត​ត្រដាង​ឱ្យ​ឃើញ​ថា​ ទោះ​ប្រេះ​ឆា​គ្នា​ខ្លាំង ក៏ហ្សេ​២០នៅ​តែ​មាន​​ប្រសិទ្ធភាព​ ទន្ទឹម​នឹង​ភាព​ស្ទុះ​ឡើង​​នៃ​សម្ព័ន្ធ​មួយ​ក្រុម​ទៀត​គឺ​Brics។កំពុងខិត​ខំ​សម្រិត​សម្រាំង​​​ខ្លួនឱ្យ​ក្លាយ​ជា​តួអង្គ​សំខាន់​​​ពិភពលោក ឥណ្ឌា​មាន​វប្បធម៌​និង​ទស្សនៈវិស័យ​នាំ​ពិភពលោក​ឱ្យ​មាន​ពហុប៉ូល​ជានិច្ច​។ ហើយ​ការ​ដែល​ មាន​ទំនាក់​ទំនង​យ៉ាង​ស្អិត​ល្មួត​ជាមួយ​ក្រុម​ប្រទេស​ក្រីក្រ​កំពុង​លូត​លាស់​-កំពុង​អភិវឌ្ឍ អតីត​ពិភពមិន​ចូល​បក្ស​សម្ព័ន្ធដូច​យ៉ាង​​ឥណ្ឌា​នេះ ពិត​ជាតំណ​ដ៏​ប្រពៃ​បំផុត​សម្រាប់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​និង​សម្ព័ន្ធមិត្ត។ ​ឥណ្ឌានេះ​កំពុង​​ប្រឹង​ប្រែង​​បន្ធូរ​បន្ថយ​វិបត្តិ​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​ និង​ស្វែង​រក​ការ​ព្រមព្រៀង​សើរើ​បំណុលរបស់​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​ ព្រមទាំង​​ការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។​គ្មានគូប្រជែងក្នុង​ជំនួប​​ ជា​ឱកាសឬ​ជា​ការ​ខក​ចិត្ត​​សម្រាប់​​អាមេរិក​ ?ប៉ុន្តែតើ​ឥណ្ឌា​តភ្ជាប់​លោក​ខាង​លិច​និង​ក្រុម​ខាង​ត្បូង​យ៉ាង​ដូចម្តេច​បើ​ ​លោកពូទីន​និង​លោកស៊ីជីនពីង មិន​បង្ហាញវត្តមានផង​នោះ។ លោកប្រធានាធិបតី​ចិន​ ​ស៊ីជីនពីង មិន​អញ្ជើញ​មក​ចូល​រួម​ក្នុង​ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ​២០​ឆ្នាំ​នេះ​នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​ទេ។ ដូច្នេះ​គ្មាន​ទេ​ ការ​ជួប​ពិភាក្សា​មួយ​ទល់​នឹង​មួយ​រវាង​លោកបៃដិន​និង​ លោក​ស៊ី​ ​ ដូច​កាលនៅ​ជំនួប​កំពូល​ ​ក្រុង​បាលី កាលពី​ឆ្នាំ​ទៅ​។ នេះ​អាច​ចាត់​ទុក​ជា​កា​រខាត​បង់​ឱកាសមួយ​សម្រាប់​អាមេរិក​និង​ចិន​ក្នុង​ការ​សាកល្បង​​បញ្ចុះ​ភាព​តាន​តឹង​នឹង​គ្នា។ចំណែក​លោក​ពូទីនវិញ អវត្តមាន​ជា​គ្រប់ពីរ​ឆ្នាំ​ជាប់​គ្នាហើយ។ ប៉ុន្តែ​លោក​ចូ​បៃដិន សំឡឹង​ឃើញ​​អវត្តមានរបស់​មេដឹកនាំ​រុស្ស៊ីនិង​ចិន ជា​ប្រយោជន៍​​សម្រាប់​អាមេរិក​ទៅ​វិញ។ បើ​ប្រធានាធិបតី​ចិន​មក​ ឥណ្ឌា​នឹង​ច្បាស់​ជា​មិន​សូវ​រាក់ទាក់​ទទួល​ស្វាគមន៍​ទេ។ ឯ​វត្តមាន​លោក​ពូទីន នឹង​នាំ​ឱ្យមាន​ការ​​បែងចែក​​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ទៅ​លើ​ប្រធានាធិបតី​ដែល​ជាប់​ដីកា​អន្តរជាតិ​តាម​ចាប់​ខ្លួន។ដូច្នេះ​បើ​ទោះ​បី​ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ​២០​ ក្នុង​ដំណាក់កាលនេះ ទំនង​ជា​មិន​អាច​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍រួម​​បានមែន​ ក៏​លោក​ប្រធានាធិបតី​អាច​មាន​ឱកាស​បង្អួត​បង្ហាញ​ផែនការ​Bidenomics ផែនការ​សេដ្ឋកិច្ច​អាមេរិកនិង​វិធី​សាស្ត្រ​វិនិយោគ​ក្នុង​វិស័យ​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ដែល​ផ្តោត​ជុំ​វិញ​បញ្ហា​អាកាសធាតុ​និង​បច្ចេកវិទ្យា។ ចំណុច​នេះ​ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ​ដល់​កំណែទម្រង់អនុគ្រោះ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​លូតលាស់ ​របស់​ធនាគារពិភពលោក​និង​មូលនិធិ​រូបិយវត្ថុ​អន្តរជាតិសម្រាប់។ ជួយ​មុន​គេ​ គឺប្រទេស​អ្នក​រៀប​ចំ​ជំនួប​កំពូល​ ​ឥណ្ឌា​និង​លោក​ណារិនដ្រា ម៉ូឌី​នេះ​តែ​ម្តង។ ជំនួប​ទ្វេ​ភាគី​រវាង​លោកប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ចូបៃដិន ​និង​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មុន​ការ​បើក​ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ២០​ទៅទៀត។ ថ្វីបើ​អាមេរិក​ដឹង​ថា​ផលប្រយោជន៍​ឥណ្ឌា​ពេល​ខ្លះ​ផ្ទុយ​ពីនឹង​ជំហរ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ក៏ដោយ​ ក៏​វ៉ាស៊ីនតោន​ចាំបាច់​ត្រូវ​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ជាមួយ​ឥណ្ឌា ដើម្បី​​ប្រឈម​នឹង​ចិន៕
8/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សេដ្ឋកិច្ច​ចិនបន្ត​បន្ថយ​ល្បឿន ​ ​រដ្ឋាភិបាលគ្មាន​ផែនការ​ស្រោចស្រង់​​គ្រប់គ្រាន់?

តួលេខ​ពាណិជ្ជកម្មនៅ​តែ​មិន​​​ព្រម​ប្រសើរ​ឡើង​​សោះ។ ការនាំ​ចេញប្រចាំ​ខែ​សីហា​បាន​បន្ត​ធ្លាក់​ចុះ​ ជា​គម្រប់​បួន​ខែ​ជាប់​គ្នា។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាល​ចិន​នៅ​តែចចេស​​មិន​ព្រម​រៀបចំ​​ផែនការ​ផ្តល់ការ​សន្ទុះទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​ ដូច​អនុសាសន៍​របស់​សេដ្ឋវិទូ​ទេ។ ហេតុ​អ្វី? បើ​តាម​របាយការណ៍​ផ្លូវការ​របស់​ភ្នាក់ងារ​ពន្ធគយ​ចិន ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី ៧ កញ្ញា​២០២៣ ការ​លក់​ផលិតផលចិន​​ទៅ​ឱ្យ​បរទេស​ ​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​អស់​៨,៨%​។ ជា​ការ​ធ្លាក់​​ចុះ​តិច​ជាង​ការ​ព្យាករទេ ប៉ុន្តែ​នេះ​ជា​សញ្ញា​ថ្មី​មួយ​ទៀតដែល​បញ្ជាក់ឱ្យ​ឃើញ​អំពី​ដំណើរ​​សេដ្ឋកិច្ច​បន្ថយ​ល្បឿន​របស់​​មហាអំណាច​សេដ្ឋកិច្ច​លំដាប់​ទីពីរ​ពិភពលោក។តើចិន​មាន​​ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច​យ៉ាងណា​?ក្នុង​ពេល​លុប​បំបាត់​វិធានការ​ហ្សេរ៉ូកូវីដ នា​​ខែ​ធ្នូ​២០២២​ ​ចិនរំពឹង​ថា​សេដ្ឋកិច្ចនឹង​​ចាប់​កំរើក​ឡើង​វិញ​ ដោយ​ពលរដ្ឋ​នឹង​​ធ្វើ​ដំណើរ ចាយវាយ​ ចូល​ហាងទិញ​ដូរ​ ឬឡើង​ភោជនីដ្ឋាន​។ ប៉ុន្តែ​សន្ទុះ​សេដ្ឋកិច្ច​មាន​កំរិត​ទាប​ជាង​ក្តី​សង្ឃឹម​ឆ្ងាយ​ណាស់​ ហើយ​ផ្នែក​ខ្លះ​ ជាក់ស្តែង ​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​នៅ​តែស្ទក់​ជាង​គេ​ខ្លាំង​​ជា​ពិសេស។បូក​ផ្សំ​នឹង​ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​មាន​វិបត្តិ​អតិផរណា​ ​សេដ្ឋកិច្ច​ចិន​កាន់​តែ​ត្រដរ​ និង​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិបរិតផរណា​ជា​លើក​ទី​មួយ កាលពី​ខែកក្កដា ព្រោះ​​គ្មានការ​បញ្ជា​ទិញ​សកម្ម។ លើ​ផ្នែក​ទីផ្សារការងារ​វិញ អត្រា​​យុវជនអត់​ការធ្វើ​បាន​ឡើង​ដល់​កំរិត​កំពូល​នៅ​ខែ​មិថុនា ហើយ​តាំងពីពេល​នោះ​មក​អាជ្ញាធរ​ចិន​លែង​ចេញ​ផ្សាយ​តួលេខ​សោះ។ វិស័យ​អចលនទ្រព្យ ដែល​ធ្លាប់ជួយ​អូស​ទាញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ ដោយ​តំណាង​ឱ្យ​មួយភាគបួន​នៃ​ផលិតផល​សរុប​ក្នុង​ស្រុក (PIB) ក៏​កំពុងមាន​វិបត្តិ​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​មិនធ្លាប់​មាន។ ​ក្រុមហ៊ុន​សំណង់​និងអចលនវត្ថុ​ ដ៏​ចម្បង​របស់​ប្រទេស​ Evergrande និង Country Garden លង់​ក្នុង​បំណុល​ស្ទើរ​ក្ស័យធន។​ធ្លាប់ជា​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​អូសទាញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ចជាតិ​ ការនាំចេញ អចលនវត្ថុ​និង​ការចាយវាយ​ក្នុង​ស្រុក វិស័យទាំងបីកំពុង​​រួញ​ក្រញាញ់​ទន្ទឹមពេល​គ្នា។ នៅទីបំផុត​ ចិន​មាន​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ទាប​ ជាង៥%​​​​​ ជា​កម្មវត្ថុកំណត់​ដោយ​​រដ្ឋាភិបាល​។​​​​វិធានការ​របស់រដ្ឋាភិបាលមិន​​គ្រប់គ្រាន់ឬ​គ្មាន​ប្រសិទ្ធភាព?នៅចំពោះ​មុខ​ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​អាប់អួរ​ គ្មាន​សន្ទុះ​ដូច​ការ​ព្យករ ប៉េកាំងមាន​ចំណាត់ការ​យ៉ាង​​ប្រុងប្រយ័ត្ន​និង​ជ្រើសរើសប្រើ​​វិធានការ​​ចោះៗ ជាជាង​រៀប​ផែនការ​ជាទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​​និង​ចំណាយ​ច្រើន។ ដើម្បី​​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ចាយវាយក្នុង​ស្រុក​​កំរើកឡើង​វិញ ចិន​បាន​ប្រកាស​វិធានការច្រើន ចំទិសដៅ​មួយៗ​ ដូច​ជា​ កាលពី​ខែ​កក្កដា ប៉េកាំង​បាន​ចេញ​វិធានការលើក​ស្ទួយ​​​ការ​ទិញ​ឧបករណ៍​អគ្គិសនី​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ផ្ទះ និង​ឡាន​អាគុយ។ បន្ធូរបន្ថយ​ពន្ធ​ដល់​គ្រួសារ​និង​ក្រុម​ហ៊ុន​ណា​ដែល​បាន​គាំទ្រ​វិស័យ​ចាយវាយ។ធនាគារ​កណ្តាល​ចិន​ក៏​ចូល​រួម​បំប៉ន​សកម្មភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ ដោយ​កាត់​បន្ថយ​អត្រាការប្រាក់គោល​ពីរ​ ដើម្បី​រុញ​ច្រាន​​ធនាគារ​ពាណិជ្ជកម្មឱ្យ​​ព្រម​ផ្តល់​កម្ចី​មាន​ការ​ប្រាក់​ទាប​បាន​ច្រើន​ជាង​មុន។ប៉ុន្តែ​គឺ​ទើប​តែ​​សប្តាហ៍​មុនប៉ុណ្ណោះ​ដែល​ រដ្ឋាភិបាល​​បាន​ចេញ​ប្រកាស​ដ៏​សំខាន់​មួយ​សម្រាប់​វិស័យ​អចលនវត្ថុ។ ក្រុង​ធំៗ​ ដូចជា​ប៉េកាំង សៀងហៃ កង់តុង បាន​បន្ធូរ​លក្ខខណ្ឌ​នៃ​ការ​ដាក់​ផ្ទះ​ប្រចាំ​ដើម្បី​ខ្ចី​លុយ។ អ្នក​ទិញ​ផ្ទះ​ជា​លើក​ទី​មួយ មាន​លទ្ធភាព​ទៅ​ចរចា​ជាមួយ​ធនាគារ​ឡើង​វិញ ដើម្បី​បាន​ទទួល​ការ​បញ្ចុះ​អត្រា​ការប្រាក់​ខ្លះ។ប៉ុន្តែ​​​សេដ្ឋវិទូ​ជា​ច្រើន គ្មាន​ជំនឿ​លើ​ផែនការ​ចោះៗ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​នេះ​ទេ។ បើ​តាម​ការិយាល័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ Gavekal Dragonomics សេដ្ឋកិច្ច​ចិន​មិនអាច​ងើប​រួច​ឡើយ​បើ​ទីផ្សារ​អចលនទ្រព្យ​មិន​ប្រសើរ​ឡើង​នោះ។ ការ​បន្ថយ​អត្រាការប្រាក់​មិន​អាច​ប្តូរ​ផ្លាស់​បញ្ហា​ដល់​ឬសគល់​ទេ​ ពលរដ្ឋ​ចិន​រង់​ចាំ​ទាល់​តែ​ផ្ទះ​ចុះ​ថ្លៃ​មែនទែន​ទើប​ទៅ​រក​ទិញ។ នេះ​បើ​តាម​អ្នក​វិភាគ​​នៃ​ការិយាល័យ​សេដ្ឋកិច្ច​BCA។សម្រាប់​អ្នក​វិភាគ​នៅ​ធនាគារ​អាមេរិក​ Goldman Sachsវិញ ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច​​មិន​ជាក់លាក់​ ជា​ឧបសគ្គ​ដ៏​ចម្បង​រារាំង​មិន​ឱ្យ​មាន​សន្ទុះនៃ​ចាយ​វាយ​ទេ។ ជា​ទូទៅ​ ​ពលរដ្ឋ​ត្រូវការ​​​សន្សំ​ប្រាក់​ជាង​ចាយវាយ ឬ​ធ្វើ​វិនិយោគ​។សេដ្ឋវិទូ​ផ្តល់​អនុសាសន៍​យ៉ាងណា?អ្នក​ជំនាញ​សេដ្ឋកិច្ច​បាន​ផ្តល់​អនុសាសន៍​ស្រប​និង​ដូច​គ្នា​ក្នុង​សំឡេង​តែមួយ ឱ្យ​ចិនរំញោច​សេដ្ឋកិច្ច​ ពោល​គឺ​ត្រូវ​មាន​ផែនការ​ផ្តល់សន្ទុះ​ពិតៗ។ ប៉ុន្តែ​រដ្ឋាភិបាល​ប៉េកាំង​ ហាក់​ចចេស​មិន​ធ្វើ​តាម​ការ​ណែនាំ​នេះ​ទេ​។នៅ​ចុង​តាំងពី​ចុងឆ្នាំ​២០០០ ដើម្បីទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ច​​ ដែ​ល​ចុះ​ខ្សោយ​ដោយ​វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ​ពិភពលោក ចិន​បានចំណាយ​​ជាង​៥០៦ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ​។ ផែនការ​ផ្តល់​សន្ទុះ​ដ៏​មហាសាល បាន​ជំរុញឱ្យ​មាន​ការ​អភិវឌ្ឍយ៉ាង​លឿន​ស្លេវ​​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ (ផ្លូវថ្នល់ អាកាសយានដ្ឋាន ខ្សែរថភ្លើងល្បឿនលឿន ...)។ តែ​គម្រោង​នោះ​ហាក់​ដូច​ជា​អត់​ប្រយោជន៍​និងបំប៉ោង​បំណុល​រដ្ឋ​កាន់​តែ​ធំ។ ​​បន្ទាប់​ពី​ឆ្លង​កាត់​វិបត្តិ​កូវីដ​១៩​អស់​បី​ឆ្នាំ​ ដែល​បាន​បឺតស្រូប​ថវិកា​អស់​យ៉ាង​ច្រើន​មហិមារ​ តាម​រយៈ​នយោបាយ​បាយ​កូវីដសូន្យ រដ្ឋាភិបាល​ចិន​មិន​ត្រូវ​ការ​ប្រើ​ក្បួន​ចាស់​ទេ។ តាំងពី​ឡើង​កាន់​អំណាច​មក អាទិភាពចម្បង​របស់​​ប្រធានាធិបតី​ចិន លោក ស៊ីជីនពីង គឺ​ដោះ​បំណុល​ជាតិ។ លោក ស៊ីជីនពីង​ ​ប្រឆាំង​ដាច់​ខាត​នឹង​ចំណាយ​ដែល​គ្មាន​ការ​គ្រប់គ្រង៕
7/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ជំនួបកំពូល​អាស៊ាន ក្នុងបរិបទ​វិបត្តិភូមា​ និងការប្រជែងគ្នា​នៃ​មហាអំណាច​ធំៗ

ថ្នាក់ដឹកនាំ​ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន បានចាប់​ផ្តើមជួបប្រជុំគ្នា​កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី​៥កញ្ញា នៅទីក្រុងចាកាតា។ សំណុំរឿងជាច្រើន ត្រូវបាន​គេលើក​មកនិយាយគ្នា​​ ដែលក្នុងនោះ គឺមានជាអាទិ៍ បញ្ហា​ជម្លោះដែនទឹក ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងជាពិសេស​​សំណុំរឿងភូមា ដែលថ្នាក់ដឹកនាំរបបសិក ​ត្រូវគេហាមឃាត់មិនឲ្យ​មានវត្តមាននៅក្នុងជំនួបកំពូលនេះ​។​ ការប្រជែងគ្នា រវាងចិន និង​អាមេរិក ព្រមទាំងសំណុំរឿងកូរ៉េខាងជើង ដែលគំរាមសន្តិសុខស្ថិរភាពតំបន់​ ក៏មិនទៅណាឆ្ងាយ​ពីតុប្រជុំដែរ។ ​នៅថ្ងៃទី​៦កញ្ញានេះ ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស​អាស៊ាន ជួបប្រជុំជាមួយថ្នាក់​ដឹកនាំ​ ចិន កូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាមេរិក​។ អាស៊ានប្រកាសអ្វីខ្លះ ស្តីពីបញ្ហាភូមា?នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរួម ដែល​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP  បានអាន ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន​ បានហៅ​ឲ្យ​ភាគីភូមាទាំងអស់ ជាពិសេសរបបសិក​ភូមាតែម្តង ត្រូវតែ​បិទបញ្ចប់​ឲ្យ​បាននូវអំពើហិង្សា និងត្រូវតែ​បញ្ឈប់ ការ​វាយប្រហារទាំងអស់ ដែលសំដៅទៅលើ​ប្រជាជនស៊ីវីល ភូមិស្រុកផ្ទះសម្បែង សាលារៀន ផ្សារ មន្ទីរពេទ្យ និង​ទីកន្លែងសាសនា​ជាដើម​។ទាក់ទិននឹងផែនការ​សន្តិភាពទាំង​៥ចំណុច ដែល​អាស៊ានបានចុះហត្ថលេខាជាមួយ​របបសិកភូមា កាលពីឆ្នាំ​២០២១វិញ គឺវា​ជាស្ថិតនៅលើផ្លូវទ័លច្រក។ នេះបើផ្អែកតាម​ការបញ្ជាក់ ពីសំណាក់​លោកស្រី Retno Marsuda រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែល​បាន​ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានក្រោយ​ចេញពី​កិច្ចប្រជុំនៅល្ងាចថ្ងៃអង្គារ​។ លោកស្រី បញ្ជាក់ថា របបសិកភូមា មិន​បានគោរពការសន្យាទាំង​៥ចំណុចនេះទេ តែទោះជាយ៉ាងណា ផែនការនេះនៅតែមាន​សុពលភាពជាធរមានដដែល​។​ដោយឡែក ក្រុម​ប្រទេសអាស៊ាន បានសម្រេច​ថា នៅឆ្នាំ២០២៦ ប្រទេសភូមា នឹង​មិនអាចធ្វើជាប្រធានវិលជុំអាស៊ាន​បានទេ។​ ការងារនេះ នឹងត្រូវប្រគល់ទៅឲ្យ​ប្រទេសហ្វីលីពីន។ យ៉ាងណាមិញ លោក​ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន បាន​អះអាងកាលពីរសៀលថ្ងៃអង្គារ ថាប្រទេសលោកបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេច ក្នុងការធ្វើជាប្រធានវិលជុំអាស៊ាន នៅឆ្នាំ​២០២៦ ជំនួសឲ្យ​ភូមា​។​ បើផ្អែកតាម​មន្ត្រីទូតម្នាក់ ដោយ​សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ការសម្រេច​ប្រគល់ការងារជាប្រធានវិលជុំទៅឲ្យ​ហ្វីលីពីន ជំនួសឲ្យ​ភូមានេះ គឺអាស៊ាន​មិនចង់ក្លាយ​ជា​ចំណាប់ខ្មាំងនៃសំណុំ​​រឿងភូមា ហើយធ្វើឲ្យ​ដំណើរការ​​ប្រជុំ​លើសំណុំរឿងផ្សេងទៀត ត្រូវជាប់គាំងទាំងស្រុង។ប្រតិកម្មតបទៅនឹងសេចក្តីប្រកាសរបស់​អាស៊ាន ដែលថ្កោលទោសខ្លួន រឿងវាយប្រហារទៅលើ​ប្រជាជនស៊ីវីល របបសិក​ភូមា​បានថ្លែងនៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី​៦កញ្ញា ថាសេចក្តីថ្លែងការណ៍​នេះ មានលក្ខណៈ “ឯកតោភាគី” និង “លំអៀង”។ ក្រសួងការបរទេសភូមា​បានចេញលិខិតមួយ ចុះផ្សាយដោយកាសែតរដ្ឋ Global New Light of Myanmar ដោយ​បានអំពាវនាវឲ្យ​អាស៊ាន ត្រូវគោរព​គោលការគ្រិះនៃកតិកាសញ្ញាអាស៊ាន ដែលកំណត់អំពីការ​មិនលូកដៃចូល​ក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់​ប្រទេសសមាជិក។វិវាទដែនទឹក​ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅតែក្តៅពុះកញ្ជ្រោល​?ក្រៅពីសំណុំរឿងភូមា សំណុំរឿងវិវាទដែនទឹក ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងក៏ជា​បញ្ហាធំផងដែរ ដែលប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួនចង់ជជែក។​ ប៉ុន្មានថ្ងៃមុន​ការបើកជំនួបកំពូលនេះ ចិនបានចេញផ្សាយ​នូវផែនទីផ្លូវការថ្មីមួយទៀត ដែល​គូសវាស​លើតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ យោងតាមផែនទីថ្មីនេះ តំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងសឹងទាំងស្រុងគឺជាដែនកម្មសិទ្ធិរបស់ចិន ហើយបានធ្វើ​ប្រទេសអាស៊ានខ្លះ ដូចជាវៀតណាម ហ្វីលីពីន ម៉ាឡេស៊ីជាដើម បង្ហាញការខឹងសម្បារ​ភ្លាមដែរ​។នៅថ្ងៃពុធទី​៦កញ្ញា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លី ឈាំង បានមានវត្តមាននៅក្នុងជំនួបកំពូល ជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន។ លោក​បានថ្លែងថា ចិនមានកម្មវត្ថុរួមជាមួយ​បណ្តាប្រទេសអាស៊ាន​ គឺប្រឹងប្រែងការពារសន្តិភាព និង​ស្ថិរភាពតំបន់។ ដោយ​បានថ្លែងសរសើរអំពី​ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មដ៏ស្អិតរមួត រវាងចិននឹងអាស៊ាន លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិនបានបន្ថែមថា ចិននឹងខំប្រឹងរក​ចំណុចប្រសព្វស្រុះស្រួលគ្នា ដោយ​ទុកមួយឡែកនូវ​បញ្ហាវិវាទផ្សេងៗ។​ លោក​បន្តថា ដរាបណាយើងស្ថិតនៅលើផ្លូវ​ដែលត្រឹមត្រូវ នោះទោះព្យុះសង្ឃរាណាក៏ដោយ ក៏មិន​អាច​មករំខាន​​​ចំណង​សហប្រតិបត្តិការ រវាងចិននិងអាស៊ានបានដែរ​។​គួរកត់សំគាល់ថា ថ្វីបើ​វិវាទអធិបតេយ្យភាពដែនទឹក ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅតែក្តៅគគុក រវាងចិននឹងប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួនមែន តែ​បើកតាមការវិភាគ គឺ​ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន ទំនងជាមិនអាចរួមគ្នាប្រកាសថ្កោលទោស ឬបរិហារសកម្មភាពវាតទីរបស់ចិន ដោយ​ចំៗបានទេ។ លោក Aleksius Jamadu អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ នៅ​សកលវិទ្យាល័យPelita Harapan ក្រុង​ចាកាតា បាន​លើកឡើងថា ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ ក្រុមប្រទេសអាស៊ានត្រូវគិត​ការពារ​ផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច​ច្រើនជាង ជាជាងការប្រឈមមុខជាមួយចិន។យ៉ាងណាក៏ដោយ ផ្អែកតាមប្រភពពីមន្ត្រីទូតខ្លះ ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន បានសរសេរនៅក្នុងសេចក្តីព្រាង​ នៃ​​សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដោយ​លើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភ ទាក់ទិននឹងវិវាទដែនទឹក​ ក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ជាបញ្ហាដែលកើតឡើងដោយ​សកម្មភាពមួយចំនួន​របស់ចិន ដែល​វា​អាច​បង្ក​ឲ្យ​មានភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំងឡើង រំខានដល់​សន្តិភាព សន្តិសុខ និងស្ថិរភាពតំបន់​។​ ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះដែរ ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន បានសន្យាគ្នាថាពីនេះដល់​ឆ្នាំ​២០២៦ នឹងចរចាសម្រេច​ឲ្យ​បាននូវ​ “បទដ្ឋាន​រួម​” ​មួយដែលមានខ្លឹម​សារ​ ឈានទៅកាត់​បន្ថយ​បញ្ហាតានតឹង នៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង​។អាស៊ាន​គួរប្រកាន់ជំហរបែបណា ចំពោះ​ការប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាចធំៗ?ថ្ងៃពុធទី​៦កញ្ញានេះដែរ ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន ត្រូវចាប់ផ្តើម​បើកជំនួបកំពូល អាស៊ាន+៣ ជាមួយចិន ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង។ សំណុំរឿងកូរ៉េខាងជើង ក៏គឺជាចំណុចមួយសំខាន់ផងដែរ ខណៈសន្តិសុខតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងមូល ស្ថិតនៅក្នុងការគំរាមកំហែងជាប្រចាំ ដោយអាវុធនុយ​ក្លេអ៊ែរ របស់​កូរ៉េខាងជើង។ វត្តមាន​របស់​លោក ហ្វូមីអូ គីស្ហីដា នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន និង​លោកប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង យូន ស៊ុកយោល ដែលនឹងត្រូវជួបលោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន​នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ ត្រូវគេរងចាំតាមដានជាខ្លាំង ដោយសារតែប្រមាណ​១សប្តាហ៍​កន្លងមកនេះ ជប៉ុនត្រូវបាន​ប្រជាជនចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង ចោទប្រកាន់ថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំង​​ រឿងបង្ហូរទឹកកាកសំណល់នុយក្លេអ៊ែរ ចូលទៅ​ក្នុងសមុទ្រ។​កាលវិភាគបន្ទាប់ទៅទៀត គឺជំនួបកំពូលអាស៊ីខាងកើត ដែល​មានទាំងអស់១៨ប្រទេស ក្នុងនោះគឺមាន ចិន​ កូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន ឥណ្ឌា សហរដ្ឋអាមេរិក​ និ​ងរុស្ស៊ីផងដែរ​។ គួរបញ្ជាក់ថា អាស៊ានស្ថិតនៅ​លើ​ចំណុចកណ្តាល ប្រទាញប្រទង់គ្នា រវាងមហាអំណាចធំៗ គឺមានចិន រុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិក​ មិនថាក្នុងសំណុំរឿងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម និង​បញ្ហា​ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដែលពាក់ព័ន្ធសន្តិសុខតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងមូល បញ្ហាតៃវ៉ាន់ និង​សំណុំរឿងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនជាដើម​។ តាមការគ្រោងទុក លោកស្រី កាម៉ាឡា ហារីស អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក នឹងជួបគ្នាជាមួយ​លោក​ប្រមុខការទូតរុស្ស៊ី ស៊ែរហ្កី ឡាវរ៉ូវ នៅក្នុងវេទិកាតុមូល​​មួយ។​ទាក់ទិននឹងការប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាចធំៗ​នេះ លោក​ចូកូ វីដូដូ ប្រធានាធិបទីឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលជា​ប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះ រៀបចំ​កម្មវិធីជំនួបកំពូលនេះ បាន​លើកឡើងកាលពីថ្ងៃអង្គារទី​៥កញ្ញាថា ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន ត្រូវតែមានការប្រុងប្រយ័ត្ន មិនត្រូវធ្វើខ្លួនឲ្យ​​ក្លាយជា​អន្តរការី ឬជា​កូនចៅ​​រណបឲ្យ​មហាអំណាចណាមួយទាំងអស់។ លោក​បន្តថា អាស៊ានត្រូវតែ​សហការជាមួយ​ប្រទេសទាំងអស់ ដើម្បីសន្តិភាព និង​ការរីកចម្រើន៕
6/9/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ខ្យល់ពុល គឺជាការគំរាមដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុត​ មកលើអាយុជីវិតមនុស្ស​ទូទាំងពិភពលោក

ខ្យល់ដកដង្ហើមកខ្វក់ ពោរពេញដោយ​ល្អងធូលី សារធាតុពុល​ គឺជាការគំរាមដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុត​ មកលើអាយុជីវិតរបស់​មនុស្ស​ នៅទូទាំងពិភពលោក។ នេះគឺជាការសន្និដ្ឋានជាក់ច្បាស់ នៅក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីមួយ ធ្វើឡើងដោយ​អ្នកជំនាញនៃ​ វិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយថាមពល នៃសកលវិទ្យាល័យ​ឈីកាហ្គោ ហៅកាត់ថា EPIC ដែលទើបតែចេញផ្សាយ​ នៅថ្ងៃអង្គារ​​ទី​២៩សីហា​។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ មនុស្សម្នាក់ស្រូបខ្យល់ដកដង្ហើមចូលទៅក្នុងខ្លួន ចំនួន​ចន្លោះពី ២ម៉ឺន ទៅ​ ៣ម៉ឺន លីត្រខ្យល់។​ ក្នុងខ្យល់គឺមាន​ ៩០% ជា​អុកស៊ីសែន និងអាហ្សូត។ តែជាមួយគ្នានេះ ក្នុង​ខ្យល់ដកដង្ហើម មានលាយ​ឡំទៅដោយសារធាតុពុល ល្អងធូលីផ្សេងៗ ដែលកើតចេញពីធម្មជាតិផង និង​ចេញពី​សកម្មភាពរបស់មនុស្សផង។ គឺសារធាតុពុល និង​ល្អងធូលីទាំងនោះហើយ ដែលជាប្រភពគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព​។ ផ្សែងពុលចេញពីយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទ ល្អងធូលី​កើតចេញពី​សំណឹកកកិតនានា ផ្សែងពុលកើតចេញពី​សកម្មភាពរោងចក្រផ្សេងៗ គឺសុទ្ធតែជាផ្សែងពុល​ដែល​កើតចេញពីសកម្មភាពរបស់មនុស្ស ហើយ​ដែលវាមកបង្កហានិភ័យដល់សុខភាពរបស់មនុស្សខ្លួនឯង​។​គ្រោះថ្នាក់អ្វីខ្លះ ដល់សុខភាព?យោងតាមរបាយការណ៍របស់ EPIC ខ្យល់ដកដង្ហើមពុល លាយ​ឡំដោយ​ល្អង​ធូលី វា​បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពធ្ងន់ធ្ងរជាង ការជក់បារី ឬការសេពសុរាទៅទៀត។ ល្អងធូលី សារធាតុពុលទាំងនេះ គឺជាមូលហេតុបង្កើនហានិភ័យ ធ្វើឲ្យ​មនុស្ស​មាន​ជំងឺសួត ខូចប្រព័ន្ធដកដង្ហើម មានជំងឺបេះដូង​ ជំងឺស្ទះឬដាច់សរសៃឈាម ព្រមទាំងជំងឺមហារីកថែមទៀត។ ផ្អែកតាមតួលេខរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ៣៦%នៃ​ករណីមហារីកសួត គឺមានពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ ជាមួយនឹង​ល្អងធូលី ក្នុងខ្យល់ដកដង្ហើម ចំណែក​ករណី​ដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាម មាន​៣៤% ហើយ​​ករណីជំងឺមហារីកវិញ មាន​២៧%។យោងតាងអង្គការសុខភាពពិភពលោកដដែល មនុស្ស​៩នាក់ ក្នុងចំណោម១០នាក់ នៅលើលោកយើងនេះ រស់នៅប្រចាំថ្ងៃប្រឈមនឹង​ខ្យល់ដកដង្ហើម ដែល​មានកម្រិត​សារធាតុពុល និង​ល្អងធូលី លើស​ពីកម្រិតអនុគ្រោះ កំណត់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក​​។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ មានមនុស្សស្លាប់​ប្រមាណ​៧លាននាក់ជាមធ្យម ដោយសារតែបញ្ហាខ្យល់ដកដង្ហើម​កខ្វក់នេះ​។ ពោលគឺ ប្រមាណ​១២%នៃ ករណីស្លាប់មុនអាយុ នៅទូទាំងពិភពលោក​។អ្នកជំនាញរបស់ EPIC បាន​លើកឡើងថា ផ្ទុយទៅវិញ បញ្ហាខ្យល់ដកដង្ហើមកខ្វក់ ហាក់មិនត្រូវបានមនុស្សទូទៅ ឬអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល​ យកចិត្ត​​ទុកដាក់ប៉ុន្មាននោះទេ។ ថ្វីបើមានរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវជាញឹកញាប់ ដែលបញ្ជាក់អំពី​គ្រោះថ្នាក់នៃខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាស តែ​កញ្ចប់ថវិកាចំណាយ ដែល​រដ្ឋត្រូវប្រើដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបញ្ហានេះ មានតិចតួចខ្លាំងណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹង​ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លងផ្សេងៗទៀត។ យោងតាមរបាយការណ៍​របស់ EPIC ប្រសិនបើគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ គោរពជាប្រចាំ នូវកម្រិត​អនុគ្រោះអតិបរមា នៃ​ល្អងធូលីក្នុងខ្យល់ដកដង្ហើម ដែល​អង្គការសុខភាពភិភព​លោក​បានកំណត់ស្តង់ដារ​ នោះមនុស្ស​យើង​អាចមានអាយុ រស់បាន​ ២,៣ឆ្នាំជាមធ្យមបន្ថែមទៀត​​ ដោយ​ផ្អែកលើតួលេខប្រមូលបាននៅឆ្នាំ​២០២១។តំបន់ណាប្រឈមខ្លាំងជាងគេ​ ដោយ​បញ្ហាខ្យល់កខ្វក់?ក្នុងចំណោមតំបន់ទាំងអស់នៅជុំវិញផែនដី តំបន់អាស៊ីខាងត្បូង គឺជាតំបន់ ដែលប្រជាជនរស់នៅ​ប្រឈមខ្លាំងបំផុត និង​បញ្ហាខ្យល់កខ្វក់។ ប្រជាជនឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថាន និងបង់ក្លាដែសជាដើម ស្រូបខ្យល់ដកដង្ហើម ដែល​មិនបរិសុទ្ធជាប្រចាំថ្ងៃ​។ យោងតាមការស្រាវជ្រាវ ផលប៉ះពាល់មកលើសុខភាព​របស់មនុស្ស នៅតំបន់នេះ បានស្តែងឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ អំពីកក្តាគ្រោះថ្នាក់ នៃកម្រិតល្អងធូលីដែលក្រាសខ្លាំងក្នុងខ្យល់ ហួសពីកម្រិត​អនុគ្រោះ។នៅបង់ក្លាដែស កម្រិត​ល្អងធូលីពុល​ក្នុងខ្យល់ មានចំនួន​ប្រមាណ ៧៤ μg/m3​ ជាមធ្យម ខណៈដែលកម្រិតអនុគ្រោះអតិបរមា កំណត់ដោយ​អង្គការសុខភាពពិភពលោក គឺមានត្រឹមតែ ៥ μg/m3។ យោងតាមរបាយការណ៍ ប្រសិន​បើអាជ្ញាធរបង់ក្លាដែស អាចចាត់វិធានការ ទាញទម្លាក់កម្រិតល្អងធូលី ឲ្យនៅត្រឹម ៥ μg/m3 នោះប្រជាជនបង់ក្លាដែស អាចមានអាយុរស់បាន​ ៦,៨ឆ្នាំបន្ថែមទៀត ជាមធ្យម។​ទីក្រុងញូដេលី រដ្ឋធានីឥណ្ឌាវិញ តែងតែជាប់ចំណាត់ធ្នាក់សឹងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ថាជាទីក្រុងដែលមានកម្រិតខ្យល់ពុល​ខ្លាំងបំផុត។ កម្រិតល្អងធូលីជាមធ្យមប្រចាំឆ្នាំនៅញូដេលី គឺមានរហូតដល់ ១២៦,៥​ μg/m3។ ជាទូទៅ នោតាមទីក្រុងធំៗ ដែលមាន​​ប្រជាជនរស់នៅ ណែនណាន់តាន់តាប់ សកម្មភាពយានជំនិះចរាចរណ៍ និង​សកម្មភាពរោងចក្រនានាជុំវិញទីក្រុង គឺជាកក្តាគួបផ្សំ បូកបន្ថែមជាមួយសីតុណ្ហភាពក្តៅខ្លាំង ដែលធ្វើឲ្យ​គុណភាពខ្យល់ដកដង្ហើមត្រូវធ្លាក់ចុះ។ដោយឡែក នៅប្រទេសចិនវិញ អ្នកជំនាញបានសង្កេតឃើញអំពីការ​ប្រសើរឡើង គួរឲ្យត្រេកអរ ទាក់ទិននឹងគុណភាពខ្យល់ដកដង្ហើម នៅរវាង១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ​។ លោកស្រី Christa Hasenkopf នាយិកា​ផ្នែក​គុណភាពខ្យល់ នៃវិទ្យាស្ថាន EPIC បាន​លើកឡើងថា កម្រិតខ្យល់ពុល​នៅចិន បានចុះថយប្រមាណ​ ៤២,៣% រវាងពីឆ្នាំ​២០១៣ ដល់២០២១។ តែយ៉ាងណា ក៏វានៅតែ​ខ្ពស់​ជាង៦ដង នៃកម្រិតអនុគ្រោះអតិបរមា កំណត់​ដោយ​អង្គការសុខភាពពិភពលោកដែរ​។ ប្រសិនបើការប្រសើរឡើងនេះ នៅតែ​បន្តទៅមុខ នោះ​ប្រជាជនចិន អាចមានអាយុរស់​បាន ២,២ឆ្នាំបន្ថែមទៀត។គោលនយោបាយ​សុខភាពសាធារណៈលោកស្រី Christa Hasenkopf បាន​បញ្ជាក់ថា ជាទូទៅ គឺគុណភាពខ្យល់ មាន​គម្លាតគ្នាខ្លាំងណាស់ រវាង​តំបន់ឬប្រទេសដែល​មានកម្រិតពុលខ្លាំង និង​ប្រទេសឬតំបន់ដែលអាជ្ញាធរយកចិត្តទុកដាក់ ប្រយុទ្ធប្រឆាំង ចាត់វិធានការជាប្រចាំ។ ពោលគឺ អាជ្ញាធររដ្ឋ ត្រូវតែមានគោលនយោបាយអាទិភាព ចំណាយប្រាក់ ចាត់វិធានការនានា ដើម្បី​ការពារគុណភាពខ្យល់ កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញផ្សែងពុលនិងល្អងធូលី ទៅក្នុងខ្យល់បរិយាកាស។ វាគឺជាផែនការគោលនយោបាយ​សុខភាពសាធារណៈ មិនខុសពី​ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លងផ្សេងៗនោះទេ។​ តែវា​ជាគោលនយោបាយ​ ដែល​ប្រទេសក្រីក្រនៅអាស៊ី ឬនៅអាហ្វ្រិក មិនអាចមានលទ្ធភាពចំណាយ​នោះឡើយ។នៅសហរដ្ឋអាមេរិក កម្មវិធីនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ កំណត់ដោយ Clean Air Act បានជួយធ្វើឲ្យ​ កម្រិតខ្យល់ពុលដកដង្ហើម បានថយចុះដល់ទៅ ៦៤,៩% គិតចាប់ពីឆ្នាំ​១៩៧០មក។ គោលនយោបាយ​ដ៏ល្អនេះ បានធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាជនអាមេរិក មានអាយុកើនវែង បាន ១,៤ឆ្នាំ ជាមធ្យម។ ដូចគ្នាដែរ នៅតាមបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប គុណភាពខ្យល់ដកដង្ហើម ត្រូវបានអាជ្ញាធររដ្ឋយកចិត្តទុកដាក់ កាន់តែខ្លាំងឡើង ថ្វីបើ​វានៅតែមានគម្លាតគ្នា រវាងក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុបខាងកើត និងអឺរ៉ុបខាងលិច។ភ្លើងឆេះព្រៃប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ករណីភ្លើងឆេះព្រៃក្នុងទំហំធំមហាសាល នៅតាមបណ្តាប្រទេសនានា បានរិតតែ​បន្ថែមធ្វើឲ្យ​គុណភាពខ្យល់ដកដង្ហើម កាន់តែធ្លាក់ចុះ​ បើទោះបី​មានការប្រឹងប្រែង​រៀបចំគោលនយោបាយរដ្ឋ ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ខ្យល់ពុល​ក៏ដោយ​។ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ គ្រោះរាំងស្ងួត គ្មានភ្លៀង ក្តៅហួតហែត បានបង្កឲ្យ​មានករណីភ្លើងឆេះព្រៃកាន់តែញឹកញាប់។ ជាក់ស្តែង នៅសហរដ្ឋអាមេរិក មហា​ភ្លើងឆេះព្រៃនៅ​រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា កាលពីឆ្នាំ​២០២១ បានធ្វើឲ្យ​កម្រិត​ល្អងធូលីក្នុងខ្យល់ បានឡើងលើសកម្រិតអនុគ្រោះអតិបរមា ដល់ទៅ​៥ដង។ឆ្នាំ​២០២៣នេះ ភ្លើងបានលេបត្របាក់ព្រៃឈើ រាប់​សិប​ម៉ឺនហិកតា នៅប្រទេសក្រិក នៅ​អេស្ប៉ាញ និងព័រទុយហ្កាល់។ ហើយ​បច្ចុប្បន្ន កាណាដាកំពុងតែប្រយុទ្ធយ៉ាងលំបាកលំបិន ជាមួយនឹងភ្លើងឆេះព្រៃដែលកាន់តែរីកធំទៅៗ។ ខេត្តកាបិក និងខេត្តអុងតារីយ៉ូ របស់កាណាដា ព្រមទាំងរដ្ឋមួយចំនួន​នៅភាគខាងកើតសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងតែរងឥទ្ធិពលអាក្រក់ដោយ​សារបញ្ហាភ្លើងឆេះព្រៃនេះ ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ផ្សែងពុលល្អងធូលី ក្រាសឃ្មឹកក្នុងខ្យល់បរិយាកាស៕
29/8/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ឥណ្ឌាក្លាយជាប្រទេសដំបូងគេ ដែល​​​​បាន​​ចុះ​ចត​​ដោយ​​ជោគជ័យ​​​នៅ​ខាងត្បូង​​​ព្រះចន្ទ

៣ថ្ងៃបន្ទាប់ពីបរាជ័យរបស់រុស្ស៊ី មិនអាចចុះចតយាន Luna-25 នៅលើព្រះចន្ទ ​យាន​Chandrayaan-3 របស់​ឥណ្ឌា​បានចុះចតដោយជោគជ័យ នៅអឌ្ឍគោលខាងត្បូងនៃព្រះចន្ទ។ វាគឺជាមោទនភាពដ៏ធំ​ក្រៃលែង សម្រាប់ឥណ្ឌា ដើម្បីអាច​​ឈានជើងចូលទៅក្នុងចំណោម​ប្រទេសមួយក្តាប់តូច ដែលអាចមានសមត្ថភាពកំពូល ក្នុងបច្ចេកវិទ្យាស្រាវជ្រាវអវកាស​។ យាន Chandrayaan-3 ត្រូវបានបាញ់ចេញ​ពីមូលដ្ឋាន​អវកាសឥណ្ឌា Sriharikota ក្នុងរដ្ឋ​ឥន្ទ្រាប្រាដេស​ កាលពីថ្ងៃទី​១៤កក្កដា ហើយត្រូវចុះចតនៅលើព្រះចន្ទ នៅថ្ងៃទី​២៣សីហា​។ ចំណាយ​ពេលហោះយូរ ទំរាំទៅដល់ព្រះចន្ទបាញ់ចេញពីផែនដី កាលពីថ្ងៃទី១៤កក្កដា យាន Chandrayaan-3 ត្រូវចុះចតនៅព្រះចន្ទ នៅ​ថ្ងៃទី​២៣សីហា  វេលាម៉ោងប្រមាណជាង៦ល្ងាច ម៉ោងនៅឥណ្ឌា ត្រូវនឹងម៉ោង ១២និង​៣០នាទីថ្ងៃត្រង់ ម៉ោងសកល​។ ពោលគឺការធ្វើដំណើរត្រូវចំណាយ​ពេល​ ចំនួន​៤១ថ្ងៃ។ ជារយៈពេលយូរខ្លាំង បើប្រៀបធៀបទៅនឹងយានរបស់​បេសកកម្ម Apollo របស់សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីជំនាន់ទសវត្សឆ្នាំ ៦០-៧០ ដែលយានគេ បានចំណាយពេលធ្វើដំណើរ ត្រឹមតែប៉ុន្មានថ្ងៃ។វាគឺជាជម្រើសបច្ចេកទេសរបស់ឥណ្ឌា ដែលស្ថាបនាយាន Chandrayaan-3 នេះឡើង ឲ្យមានកម្លាំងល្បឿនខ្សោយ​ល្មម។ យោងតាមអ្នកជំនាញអវកាសឥណ្ឌា បន្ទាប់ពីហោះចេញពីផែនដី Chandrayaan-3 ត្រូវហោះជុំវិញផែនដី ចំនួន​ប្រមាណ​ ៥ទៅ៦ជុំ ជាមុនសិន មុននឹងពេញកម្លាំងល្បឿនដល់ចំណុច ដើម្បីហោះតម្រង់ ឆ្ពោះទៅកាន់​ព្រះចន្ទ ដែលត្រូវចំណាយ​ពេល​ប្រមាណ​១ខែ​ ទំរាំដល់ពេលចុះចត។យាន Chandrayaan-3 ត្រូវបានស្ថាបនាដោយ​ អង្គភាពឥណ្ឌាដើម្បី​ការស្រាវជ្រាវអវកាស ហៅកាត់ថា ISRO។ យាននេះ ត្រូវហោះនាំយក យានចុះចតមួយ ឈ្មោះថា Vikram ជាភាសាសំស្ក្រឹត​ ប្រែមកថាវិក្រម ឬអង់អាចក្លាហាន​ និងកូនយានរ៉ូបូចល័តមួយទៀត ឈ្មោះ Pragyan ប្រែមកថា ប្រាជ្ញា។ កាលពីថ្ងៃទី​១៧​សីហា យាន Chandrayaan-3 បានឆ្លងផុតដំណាក់កាលដ៏សំខាន់ ដោយ​បានហោះចូល​កៀកទៅជុំវិញព្រះចន្ទ ហើយ​បាន​ផ្តាច់យានចុះចត Vikram ព្រមទាំង​បានថតរូប​​ភាព លំហផ្ទៃដីព្រះចន្ទ ដើម្បីពិនិត្យ​មើលអំពីសណ្ឋានដី ស្វែងរកទីតាំងចុះចត ដែល​អំណោយផលបំផុត​។​បេសកកម្ម Chandrayaan-3 របស់ឥណ្ឌា ចំណាយ​ប្រាក់តិចបំផុតផ្អែកតាម ISRO បេសកក​ម្ម​ Chandrayaan-3 របស់ឥណ្ឌា ចំណាយ​ប្រាក់ប្រមាណ ៦១៥០លានរូពី ដែលស្មើត្រឹមតែ ជាង៧៤លានដុល្លារអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។ បើប្រៀបធៀបទៅ បេសកកម្ម យាន​ Chandrayaan-2 ដែលបានបរាជ័យ លើកនេះឥណ្ឌាចំណាយប្រាក់តិចជាង​សឹងតែ១ទ្វេជា២។ ហើយ​បើប្រៀបធៀបទៅបេសសកម្ម​អវកាសរបស់​ប្រទេសធំៗឯទៀត គឺឥណ្ឌាចំណាយប្រាក់អស់តិចខ្លាំងណាស់ ដែលនេះ វាសបញ្ជាក់ថា វិស័យ​បច្ចេកវិទ្យាអវកាសឥណ្ឌា មាន​លក្ខណៈរិះថាំសន្សំសំចៃ មិនសម្បើមហួសហេតុ។យោងតាមអ្នកជំនាញក្នុងវិស័យអវកាស គឺឥណ្ឌាអាចមានលទ្ធភាព​ ទាញខ្ទង់ចំណាយមិន​ឲ្យ​ឡើងខ្ពស់ ដោយសារតែ​ជំនាញ​បច្ចេកទេស​ កែច្នៃយកមកប្រើប្រាស់ឡើងវិញ នូវសម្ភារៈមួយចំនួន ព្រមទាំងការសម្របសម្រួល យកបច្ចេកវិទ្យា​​អវកាស ដែលមាន​ស្រាប់​ យកមកឆ្នៃប្រឌិតបន្ថែម។ ជាងនេះទៀត ឥណ្ឌាសំបូរអ្នកជំនាញ​បច្ចេកវិទ្យា ដែលមានសមត្ថភាពខ្ពស់ខ្លាំងៗណាស់ ហើយមិនចាំបាច់​ចំណាយ​ប្រាក់ខែខ្ពស់កប់​ពពក ដូចនៅ​ប្រទេសផ្សេងនោះទេ។អ្វីទៅជាកម្មវត្ថុនៃបេសកកម្ម របស់យាន Chandrayaan-3?តាមការគ្រោងទុក យាន​Vikram នឹងត្រូវចុះនៅតំបន់​អឌ្ឍគោលខាងត្បូង នៃព្រះចន្ទ។ ពោលគឺជាលើកទីមួយហើយ ដែល​មាន​បេសកកម្ម​ ចុះចតយាននៅទីនោះ។ ផ្អែកតាម ISRO កម្មវត្ថុធំមួយនៃបេសកកម្មនេះ គឺបច្ចេកទេសចុះចតដោយ​សន្សឹម ថ្នម​បំផុត ព្រោះថាឥណ្ឌាធ្លាប់​បាន​បរាជ័យ​ម្តងហើយ កាលពីឆ្នាំ​២០១៩ ជាមួយនឹងបេសកកម្មយាន Chandrayaan-2។ អ្នកជំនាញ​អវកាសឥណ្ឌាអះអាងថា គេបានទាញបទពិសោធន៍​ច្រើនណាស់ ពីបរាជ័យលើកមុន។ ដោយឡែក យាន Chandrayaan-3 បន្ទាប់ពីផ្តាច់ទម្លាក់យានចុះចត Vikram ហើយ គឺនឹងបន្តដំណើររាប់ខែរាប់ឆ្នាំទៅមុខមុខទៀត នៅក្នុងលំហអវកាស ដើម្បី​ស្រាវជ្រាវ អំពី​ភព​ផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងចក្រវាឡ ចេញឆ្ងាយពី​ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។​នៅអឌ្ឍគោលខាងជើងនៃព្រះចន្ទ រ៉ូបូចល័ត Pragyan នឹងធ្វើដំណើរស្រាវជ្រាវពេញមួយថ្ងៃនៃព្រះចន្ទ ដែលស្មើនឹង១៤ថ្ងៃនៃភពផែនដី។​ នៅទីនោះ​ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រឥណ្ឌា មានបំណងស្រាវជ្រាវអំពី សណ្ឋានដី ស្រទាប់និងល្បាយរ៉ែដែលផ្សំនៅក្នុងដី​​ ព្រមទាំង​សកម្មភាព​រំញោជរំជួយក្នុងស្រទាប់ដីនៅតំបន់នោះ។ ហើយអ្វីជាពិសេសនោះ គឺការស្រាវជ្រាវ​រកភស្តុតាង អំពីទឹកកកនៅតំបន់នោះ។ តំបន់អឌ្ឍគោលខាងត្បូងនៃព្រះចន្ទ ជាតំបន់​ដែល​មានការស្រាវជ្រាវតិចបំផុត​។ទីភ្នាក់ងារអវកាស Nasa របស់អាមេរិក និងទីភ្នាក់ងារអវកាសផ្សេងៗទៀត ធ្លាប់​បានអះអាងថា គេបានរកឃើញនូវ​ សំណាកទឹកដែលកករឹង នៅតាម​រណ្តៅខូងមួយចំនួន នៅតំបន់ខាងត្បូងព្រះចន្ទ ដោយសារតំបន់នេះ មិនស្ថិតនៅចំពន្លឺ​ព្រះអាទិត្យ។ ទឹកកកទាំងនោះ អាចជាប្រភព​នៃ​ថាមពល អាចផ្តល់ជា​អុកស៊ីសែន ព្រមទាំងទឹក​បរិភោគ សម្រាប់បេសកកម្ម​បញ្ជូន​មនុស្ស ទៅថ្ងៃអនាគត។ ទីភ្នាក់ងារអវកាសជាច្រើន កំពុងសិក្សា​គម្រោង កសាងមូលដ្ឋាន​អវកាសនៅលើព្រះចន្ទ ដោយ​បញ្ជូន​មនុស្សទៅ​ប្រចាំការនៅទីនោះដោយផ្ទាល់​។មហិច្ឆតាភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​របស់​លោកម៉ូឌី​ឥណ្ឌាគឺជាប្រទេសអាស៊ីដំបូងគេបង្អស់ ដែលបាន​បាញ់បង្ហោះដោយជោគជ័យ​ នាំយកផ្កាយរណប ទៅកាន់​គន្លងតារាវិថី​នៃភពព្រះអង្គារ កាលពីឆ្នាំ​២០១៤។ ៣ឆ្នាំក្រោយមក ឥណ្ឌា បាន​បង្ហោះ បញ្ជូន​ផ្កាយរណប ចំនួន​ដល់ទៅ​១០៤គ្រឿង​ ក្នុងបេសកកម្មតែមួយ។ ហើយនៅរវាងឆ្នាំ​២០២៤ខាងមុខ ក្រុមអ្នកជំនាញអវកាសឥណ្ឌា គ្រោង​បើក​បេសកកម្ម បាញ់បង្ហោះយាន​នាំមនុស្ស​ទៅជាមួយ ទៅកាន់គន្លងតារាវិថីរបស់ផែនដី រយៈពេល​៣ថ្ងៃ​។​កាលពីឆ្នាំ​២០១៩ លោក​ណារិនដ្រា ម៉ូឌី បានប្រកាសថា ឥណ្ឌាបានក្លាយជាមហាអំណាចអវកាស បន្ទាប់ពីបាន​បាញ់​កម្ទេចផ្កាយរណប​ទាបមួយ ដោយ​ប្រើ​មីស៊ីល​។​ បច្ចុប្បន្ន វិស័យអវកាសឥណ្ឌាមានចំណែកប្រមាណ​២% នៃទីផ្សារ​​​អវកាសពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក។ ជាចំណែកដែលឥណ្ឌាកំពុងប្រឹងប្រែងបង្កើន និងទាក់ទាញអតិថិជន តាមរយៈតម្លៃចំណាយ​ថោក ជាង​ប្រទេសផ្សេងៗ។​ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ឥណ្ឌាក៏រងការរិះគន់មិនស្ទើដែរ អំពី​កាកសំណល់អវកាស ដែល​កើតចេញពីសកម្មភាព​បាញ់បង្ហោះដ៏ញឹកញាប់របស់ខ្លួន​។គិតមកត្រឹមពេលនេះ គឺមានតែ អាមេរិក រុស្ស៊ី និងចិនប៉ុណ្ណោះ ដែលបានចុះចតបានជោគជ័យនៅលើ​ឋានព្រះចន្ទ ដែលស្ថិតនៅចំងាយ ៣៨៤៥០០គីឡូម៉ែត្រ ពីផែនដី។ ក្រៅតែពីកម្មវត្ថុវិទ្យាសាស្ត្រ បេសកកម្ម​ទៅព្រះចន្ទ គឺជា​និម្មិតរូបធំណាស់ នៃឧត្តមភាពរបស់​ប្រទេសឥណ្ឌា ដែលកំពុងប្រកាសខ្លួនជា​មហាអំណាច​មួយនឹងគេ​។ វាគឺជា​មហិច្ឆតា ដឹកនាំរបស់​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ណារិនដ្រា ម៉ូឌី។ ឧត្តមភាព​របស់ឥណ្ឌា ក្នុងវិស័យអវកាស ក៏គឺជា​កត្តាប្រមែរប្រមូល ​រួបរួមជាតិ​មួយដ៏សំខាន់ដែរ ក្រោមដំបូលដឹកនាំរបស់លោក ​ណារិនដ្រា ម៉ូឌី ព្រោះថាឥណ្ឌា គឺជាប្រទេស​ដ៏ធំ មាន​រដ្ឋជាច្រើន មានភាពចម្រុះ ទាំងជនជាតិនិងសាសនា។ យាន​ Chandrayaan-3 ឈានទៅដល់ភព​ព្រះចន្ទ គឺប្រជាជាតិឥណ្ឌាមួយទាំងមូល ដែល​ឈានជើងដល់ឋានព្រះចន្ទ​៕
23/8/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

កាណាដាជម្លៀស​ពលរដ្ឋមួយ​​​​ក្រុងYellowknife គេច​ពី​គ្រោះ​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ

នៅ​ក្រុង​យេឡូណាយ Yellowknife ក្រុង​ដ៏​ធំ​ជាង​គេ​បំផុត​នៅ​តំបន់​ភាគ​ខាង​ជើង​ដែល​ស្ថិត​នៅចម្ងាយប្រមាណ​តែ​៥០០គីឡូម៉ែត្រ​ពី​តំបន់​ប៉ូល​អាកទិក ពលរដ្ឋ​បាន​ទទួល​បញ្ជា​ឱ្យ​ចាក​ចេញ​ពី​សម្បែង​ ដើម្បី​គេច​ពី​គ្រោះ​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ។ អាជ្ញាធរ​បាន​ប្រកាសដាក់​ដែន​ដី​ប៉ែក​ពាយ័ព្យ​(ខាង​ជើង​ឆៀង​ខាង​លិច) ​ក្នុង​ភាព​អាសន្ន​ភ្លើង​ឆេះ​ និង​បាន​ជម្លៀស​ពលរដ្ឋ​ចេញ​តាំងពី​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​មក​ហើយ​។ ជា​សរុប​ មាន​ភ្លើង​ព្រៃ​ជាង​២៣០​កំពុង​បន្ត​ឆេះ​យ៉ាង​សកម្ម​នៅក្នុង​តំបន់​ខាងជើង​កាណាដានេះ។ ហេតុអ្វីការ​ជម្លៀស​ពលរដ្ឋជួបការលំបាកខ្លាំង?"ជា​សំណាង​អាក្រក់​ ស្ថានភាព​ភ្លើងឆេះ​​ព្រៃ​កាន់​តែ​សន្ធោសន្ធៅ និង​កំពុង​កំរិល​យ៉ាង​លឿន​មកគំរាមកំហែង​​ក្រុង Yellowknife ​យ៉ាង​ខ្លាំង" នេះ​បើ​តាម​​សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់​​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​បរិស្ថាន​ដែនដី​ពាយ័ព្យកាណាដា ដោយ​​បញ្ជា​ឱ្យ​​​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទាំង​អស់ (ជាង​២ម៉ឺន​នាក់)ចាក​​​ចេញ​ពី​ក្រុង​Yellowknife ឱ្យ​មុន​ថ្ងៃ​សុក្រ​ថ្ងៃ​ត្រង់ និង​មិន​អាច​បង្អង់​រហូត​ដល់​ចុង​សប្តាហ៍​បាន​ទេ។ លោករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​បញ្ជាក់​ទៀត​ថាក្នុង​ពេល​ភ្លាមៗ​នេះ ​ក្រុង​យេឡូណាយ គ្មាន​គ្រោះថ្នាក់​ផ្ទាល់​ទេ​ ប៉ុន្តែ​បើ​គ្មាន​ភ្លៀង​ធ្លាក់មក​ទេ ភ្លើង​ព្រៃ​នឹង​មក​ដល់​ជាយក្រុង នៅ​ចុង​អាទិត្យ​នេះ​។ បើ​ចាំ​ដល់​ចុង​សប្តាហ៍​ចាប់​រត់ នោះ​គេអាច​នឹង​មាន​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដល់​ខ្លួន​ផ្ទាល់​ផង​ និង​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ផង។ ​ភ្លើង​ព្រៃ​បាន​រំកិល​យ៉ាង​លឿន​ និង​ស្ថិត​នៅ​ចម្ងាយ​ប្រមាណ​តែ​១៧គីឡូម៉ែត្រ​ពីក្រុងប៉ុណ្ណោះ។ អាជ្ញាធរ​​បាន​ប្រកាស​ដាក់​​តំបន់ពាយ័ព្យ​ក្នុង​ភាព​អាសន្ន​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​អង្គារ​មក។​ដើម្បី​ចេញ​ពី​តំបន់​ភាគ​ខាង​ជើង​រងគ្រោះ ពលរដ្ឋ​អាច​ធ្វើ​ដំណើរ​តាម​​ច្រក​ផ្លូវ​តែមួយ​គត់ ដែលបើក​ឱ្យ​ធ្វើ​ចរាចរណ៍​សម្រាប់​​ចុះ​ទៅ​​ក្រុងតូចធំៗ​ ​ភាគ​ខាង​ត្បូងនៃ​តំបន់។ ប៉ុន្តែដង​ផ្លូវ​នោះ​ក៏​ត្រូវ​គំរាមកំហែង​ដោយ​ភ្លើង​ព្រៃ​ដែរ។ ជាង​នេះទៅទៀត តំបន់​ភាគ​ខាង​ជើង​កាណាដា​ដែល​មាន Yellowknife ជា​ក្រុង​ដ៏​ធំ​ចម្បងគេនេះ​ មាន​​​ផ្ទៃដី​ធំ​ខ្លាំងណាស់-ធំជាង​ប្រទេស​បារាំងពីរ​ដង- ​និង​មានប្រជាពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​ដាច់​​ឆ្ងាយៗ​ពីគ្នា។ គម្លាត​ពី​ភូមិ​មួយ​ទៅ​ភូមិ​មួយ​អាច​មាន​ចម្ងាយ​​ជា​ច្រើន​រយ​គីឡូម៉ែត្រ ជា​ភាព​ស្មុគស្មាញ​​​​បន្ថែម​មួយ​កំរិត​ទៀត។ ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជាប្រមុខ​​រដ្ឋាភិបាល​កាណាដា លោក ទ្រូដូ បាន​ប្រកាស​​បញ្ចេញ​កង​កម្លាំង​យោធា​ទៅ​ជួយប្រជាជន​នៅ​តំបន់​រងគ្រោះ និង​ដើម្បី​​សម្រួល​​ប្រតិបត្តិការ​ជម្លៀស​តាម​ផ្លូវ​អាកាស។ភ្លើង​ព្រៃ​កំពុង​គំរាមកំហែង​ទូទាំងប្រទេស?ជា​សរុប​ មាន​ពលរដ្ឋ​ជិត​១៦៨០០០នាក់ហើយ​ដែល​ត្រូវ​ជម្លៀស​ចេញ​ដែនដី​តំបន់ភាគ​ខាង​ជើង​​ គិត​ចាប់​តាំងពីចូល​​រដូវ​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​មក។ កាណាដា​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​គ្រោះ​​ភ្លើងឆេះ​​ព្រៃ​ ​យ៉ាង​ច្រើន និង​ធ្ងន់ធ្ងរ​​បំផុត​មិន​ធ្លាប់ប្រទះ​ពី​មុន​មក​​​ទេ។ បើ​តាម​អាជ្ញាធរ​កាណាដា មាន​ភ្លើង​ព្រៃចំនួន​២៣០​កន្លែង​​កំពុង​ឆេះ​យ៉ាង​សកម្ម​នៅ​តំបន់​ភាគ​ខាង​ជើង​។ ចំណែក​ខេត្ត​កូឡុំប៊ីប្រីតានិច​ភាគ​ខាង​លិច​ប្រទេស​ ក៏​កំពុងរង​គ្រោះ​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដែរ​ ជាមួយ​នឹង​សីតុណ្ហភាព​ឡើង​ដល់ជាង​៤០​អង្សា​ជា​លើក​ទីមួយទៀត នៅ​ថ្ងៃអង្គារ​ម្សិលម្ង៉ៃ។ ជារួម​ កាណាដា​រាប់​ឃើញ​មាន​ភ្លើង​ព្រៃ​ជាង​១ពាន់កន្លែង​​ នៅទូទាំងប្រទេសពី​កើត​ទៅ​លិច។ក្រុម​ពន្លត់​អគ្គិភ័យ​កំពុង​ប្រយុទ្ធ​តតាំង​នឹង​ភ្លើង​ព្រៃ​ដែល​បាន​​លេប​ត្របាក់​ព្រៃ​អស់​ជាង​១៣​លាន​ហិចតា​រ​ និង​​បញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក​២៩០មេហ្កាតោន​ហើយ​គិត​ត្រឹម​ចុង​​ខែ​កក្កដា​នេះទល់​នឹង​១៣៨មេហ្កាតោន​កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៤​ដែល​ជាប់​បញ្ជី​ជា​ឆ្នាំ​​​កាណាដា​បញ្ចេញ​ផ្សែង​ពុល​ច្រើនបំផុត។ ពោល​គឺ​២០២៣បាន​បំបែក​​ឯតទគ្គកម្ម​ចាស់​ដល់​ពីរ​ដងទាំង​ខាង​បាត់បង់​ព្រៃ​និង​បញ្ចេញ​ផ្សែងពុល ដោយ​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ។ហេតុអ្វីកាណាដា​ជួបគ្រោះ​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង?ភ្លើងឆេះព្រៃ​តែងតែ​កើតមានជាធម្មតា នៅ​កាណាដា​ នៅរដូវក្តៅ ចាប់ពីខែ កក្កដា រហូត​ដល់​ខែតុលា ដោយ​បាតុភូតធម្មជាតិ រន្ទះបាញ់ បូកផ្សំ​នឹង​អាកាសធាតុស្ងួតហួតហែង។ ​​នេះ​មិន​មែន​ជា​លើក​ទីមួយ​ទេ ដែល​កាណាដា​រង​អគ្គិភ័យ​ដ៏​កំណាចៗខ្លាំង​នោះ។ កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៦ ភ្លើង​ព្រៃ​Fort Mcmurray នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​អាល់ប៊ែរតា​ដដែល​ ឆេះ​រយៈ​ពេល​១៥​ខែ​ទម្រាំ​ពន្លត់​បាន ត្របាក់​យក​ព្រៃអស់​៥៨៩៥​គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ និង​ជំរុញ​ឱ្យ​មានការ​ជម្លៀស​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជិត​១​សែន​នាក់​ដែរ​ ជាមួយ​នឹង​ការ​ខូត​ខាត​អស់​ប្រមាណ​១០ពាន់​លាន​ដុល្លារ។ប៉ុន្តែ អ្វីដែលខុស​ពីប្រក្រតី គឺ​ពេលវេលា ​និងចំនួនភ្លើងឆេះព្រៃ។ ឆ្នាំ​នេះ​កាណាដា រងគ្រោះ​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​ ​ឆាប់ជ្រុល​​ តាំងពី​ពាក់កណ្តាល​ខែឧសភា​ និង​ក្នុង​បរិមាណ​ដ៏ច្រើន​ហើយ​កំណាច​ខ្លាំង​ទៀត។ ហេតុអ្វី?បើ​តាម​អ្នក​ជំនាញ​អាកាសធាតុ ព្រោះ​តែហេតុផល​ច្រើន។ ទីមួយ​គឺ​​ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ​របស់​ប្រទេស​កាណាដា​។ កាណាដា​ងាយ​ជួប​អាកាសធាតុ​ក្តៅ​ខ្លាំងជ្រុល​ ដោយ​សារ​ស្ថានភាព​ភូមិសាស្ត្រ​ជា​ដីវាលទំនាបធំ​ដាច់​កន្ទុយភ្នែក​និង​ខ្ពង់រាប​បែរស្រប​ទិស​ជើង​​​ត្បូងដែល​មិន​អាច​ខ្ទប់​ខ្យល់ក្តៅ​បក់​ត្រង់​ឡើង​មក​ពីឈូង​សមុទ្ទ​ម៉ិចស៊ិក​​បាន​ទេ ហើយ​ក៏​មិន​អាច​ទប់​ខ្យល់​ត្រជាក់បក់​ចុះ​​មក​ពី​តំបន់​អាកទិក​បាន​ដែរ។ ខ្យល់​ក្តៅ​និង​ខ្យល់​ត្រជាក់ ជល់​គ្នានិង​​ខុសសីតុណ្ហភាព​​គ្នា​ខ្លាំង​ពេក​ ​​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​បាតុភូត​ធម្មជាតិ​ជា​ច្រើន​ដូច​ជា​ព្យុះ​ ភ្លៀង ឬ​រលក​ក្តៅកម្តៅ និង​ភាព​​រាំងស្ងួតខ្លាំង ព្រមទាំង​បាតុភូត​ខ្យល់​កួច​។សីតុណ្ហភាព​​និង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​ជា​មួយ​ហេតុ​ចម្ប​ងមួយ​ទៀត។ កាណាដា ជា​តំបន់​ដែលឆាប់ក្តៅខ្លាំងជាងគេ បើប្រៀបធៀប​នឹង​តំបន់ផ្សេងទៀត នៅលើ​ផែនដី។ ជាក់​ស្តែង​រដូវ​ក្តៅ​នេះ តាំងពី​ខែ​ឧសភា​មក ​សីតុណ្ហភាព​នៅ​កាណាដា​បាន​ឡើងក្តៅ​ខ្លាំង​ដល់​ជាង​៣១​អង្សារ​នា​ថ្ងៃ​ទី​៤​ឧសភា​នៅ​តំបន់​ខាង​ជើង​ និង​ជាង​៤០​អង្សា​ជា​លើក​ទីមួយ នៅ​ខេត្ត​កូឡុំប៊ីអង់គ្លេស​របស់​កាណាដា​កាលពី​ថ្ងៃអង្គារ​ម្សិលម្ង៉ៃ​។ ជា​សីតុណ្ហភាព​ខ្ពស់​បំបែកឯតទគ្គកម្ម​ មិន​មែន​មួយ​អង្សាទេ តែឡើង​លើស​ដល់ទៅ៤-៥អង្សាឯណោះ។ បើ​សីតណ្ហភាពឡើង​​ក្តៅខ្លាំង​ ព្រៃ​កាន់​តែ​ងាយ​ឆេះ។ ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត បើ​តាម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ ការ​ប្រែប្រួលអាកាសធាតុ​​ជា​កត្តា​​បន្ថែមនាំ​ឱ្យ​​​បាតុភូតក្តៅនិងភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​កើតមានកាន់តែ​​ច្រើន កាន់​តែ​យូរ និងកាន់​តែ​​កំណាច​។ ដោយហេតុ​តែ​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ រដូវ​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ​កាណាដា​នឹង​អូស​បន្លាយ​ពេល​វែង​ ដោយ​រដូវ​ផ្ការីក​ឆាប់​មក​ដល់​ ឯ​រដូវ​ស្លឹកជ្រុះ​ក្រ​ចាប់​ផ្តើម។ ដូច្នេះ​ភ្លើង​ពិត​ជា​មាន​ឱកាស​ឆេះ​បាន​យូរ។ នេះ​បើ​តាម​អ្នក​ជំនាញ​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​នយោបាយ​ថាមពល​និង​បរិស្ថាន​នៃសកលវិទ្យាល័យ​Queens កាណាដា៕
17/8/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ចិន​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​បរិត្តផរណាជា​លើក​ទីមួយ ចាប់ពី​ឆ្នាំ​២០២១

ក្នុង​ខណៈ​ដែល​ប្រទេស​ជា​ទូទៅ មាន​អាទិ៍​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​និង​សហភាព​អឺរ៉ុប​កំពុង​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​​បញ្ហា​អតិផរណា​ (ប្រមាណ​៣ទៅ​៥%​)​​នៅថ្ងៃពុធ​ទី ៩​សីហា​​នេះ​ មហា​អំណាច​សេដ្ឋកិច្ច​លំដាប់​ទីពីរ​ពិភពលោក​បាន​​ធ្លាក់​ចូល​ក្នុង​វិបត្តិ​បរិត្តផរណា​ជា​ផ្លូវការ។ សន្ទស្សន៍​តម្លៃ​ទំនិញ​នៅ​ចិន​​បាន​ចុះ​ថ្លៃ​០,៣%​ នៅ​ខែ​កក្កដា។ នេះ​ជា​​ដំណឹង​មិន​ល្អទេ​សម្រាប់​ពិភពលោក និង​ដែល​បញ្ជាក់​ថា​​​សេដ្ឋកិច្ច​ចិនកំពុង​​ត្រដ។ ​ហេតុអ្វីបញ្ហា​​បរិត្តផរណាមិនមែនជា​ដំណឹង​ល្អ​?​ដោយហេតុ​តែ​តម្រូវ​ការ​ក្នុង​ស្រុក​​មិន​សកម្ម​ដែល​បង្ក​ឱ្យ​សេដ្ឋកិច្ច​ពិបាក​ស្ទុះ​ឡើង​វិញ ចិន​បាន​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​បរិត្តផរណា​ ជា​ផ្លូវការ​នៅថ្ងៃ​ពុធ​នេះ។ ​បរិត្តផរណា ជា​ពាក្យ​ផ្ទុយ​នឹង​អតិផរណា ​​និង​មាន​ន័យ​ថាតម្លៃ​ទំនិញ​និង​សេវា​​ចុះថោក។ បើ​ទំនិញថោក នោះ​វា​នឹង​អាច​ជួយ​ស្តារលទ្ធភាព​ចាយ​វាយប្រជាពលរដ្ឋឱ្យ​បាន​ប្រសើរឡើងហើយ?! បើ​តាម​និយម​ន័យ​វា​ពិត​ជា​បាតុភូត​ដ៏​ល្អ​មែន​ ប៉ុន្តែ​នៅក្នុងស្ថានភាព​ជាក់ស្តែង ​បរិត្តផរណា​ជា​ការ​គំរាមកំហែង​សេដ្ឋកិច្ច​ទៅ​វិញ​ទេ ព្រោះអតិថិជន​ចិន​នឹង​មិនចំណាយលុយ​​ទិញ​អ្វី​ដែល​នឹង​អាច​ចុះ​ថោកជា​លំដាប់​​​ឡើយ។ គេ​ច្បាស់​ជា​សុខចិត្ត​​ចាំ​ក្រែង​បានរបស់​​កាន់​តែ​ថោក។ បើ​គ្មានអ្នក​​ទិញ​​ ក្រុមហ៊ុន​សហគ្រាស​ត្រូវ​បង្ខំចិត្ត​កាត់​បន្ថយ​ផលិតកម្ម​របស់​ខ្លួន និង​ព្រម​បន្ថោក​តម្លៃ​ដើម្បី​បន្ធូរ​ស្តុក​ ហើយ​មិន​ត្រូវ​ការ​ជ្រើសរើស​អ្នក​ធ្វើការ​ថ្មី​ទេគឺ​មាន​តែ​​បណ្តេញ​-បញ្ឈប់​បុគ្គលិក​ពីការងារ​។ សម្រាប់​សេដ្ឋវិទូ​ ​នេះ​ជា​វិបត្តិ​វិល​វល់​គ្មាន​ច្រក​ចេញ​ដ៏​គ្រោះ​ថ្នាក់​ណាស់នៃសេដ្ឋកិច្ច។ ម្យ៉ាង​ទៀត បរិត្តផរណា​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រទេសជាប់​​បំណុល​កាន់​តែធ្ងន់។ តាមក្បួន​ ប្រទេស​មាន​អតិផរណា​ (ទំនិញ​ឡើងថ្លៃ) ម្តុំ​២%​តែ​មិន​ជាប់​លាប់ ទើប​ចាត់​ទុក​ល្អ​សម្រាប់​សេដ្ឋកិច្ច។អ្វីខ្លះ​ជា​ឧបសគ្គ​រារាំង​​សេដ្ឋកិច្ច​ចិនឱ្យ​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិបរិត្តផរណា?ចិនធ្លាប់ឆ្លងកាត់​​វិបត្តិ​បរិត្តផរណា​មួយភ្លែត​កាលពី​ចុង​ឆ្នាំ​២០២០និង​ដើម​ឆ្នាំ​២០២១ ដោយកាលណោះ​តម្លៃ​សាច់ជ្រូក​ អាហារ​ដ៏​ពេញនិយម​បំផុត​របស់​ពលរដ្ឋ​ចិន បាន​ក្បាល​ចុះ​យ៉ាង​ខ្លាំង។ វិបត្តិបរិត្តផរណាពិត​លើក​​​ចុងក្រោយ​គេគឺ​នៅ​ឆ្នាំ​២០០៩។ ប៉ុន្តែ​អ្នក​វិភាគ​គិត​ថា​ វិបត្តិបរិត្តផរណា​លើក​នេះ​អាច​ធ្ងន់ធ្ងរ​ខ្លាំង និង​អូស​បន្លាយ​ពេល​យូរ​ខ្លាំង ព្រោះ​ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច​មិន​ល្អ​ស្ទើរ​គ្រប់មុខ ​អត្រា​យុវជន​អត់ការងារ​ធ្វើឡើង​ដល់​កំរិត​កំពូល​ ដល់​ជិត​២០%​ឯណោះ។​ពេល​​នេះ ​​មូល​ហេតុ​ចម្បង​ដែល​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​បញ្ហា​បរិត្តផរណា​ គឺទំនង​ជា​​វិបត្តិ​អចលនទ្រព្យ ដែល​ធ្លាប់​តែ​ជា​វិស័យ​អូស​ទាញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ ដោយ​តំណាង​ឱ្យ​មួយភាគបួន​នៃ​ផលិតផល​សរុប​ក្នុង​ស្រុក (PIB)។ ​ទិញ​ផ្ទះសម្បែង​ជា​ការ​វិនិយោគ​សន្សំប្រាក់​ដ៏​ប្រាកដ​និង​ជា​ទីពេញ​និយម​របស់​ចិន ប៉ុន្តែ​វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​សំណង់​និងអចលនទ្រព្យ​ បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​អតិថិជន​ដ៏​មាន​សក្តានុពល​លែង​ទុកចិត្ត ចង់​ទិញ​ផ្ទះ​។ លែង​មាន​តម្រូវការ​ ​តម្លៃអចលនទ្រព្យ​​អាច​នឹង​បន្ត​ធ្លាក់​ជា​និរន្តន៍។សន្ទស្សន៍​តម្លៃ​ផលិតកម្ម​ដែល​ជា​ការ​កំណត់​​ថ្លៃទំនិញ​ចេញ​ពី​រោងចក្របន្ត​​ធ្លាក់​ចុះ​ជា​ថ្មី​ នៅ​ខែ​កក្កដាអស់​៤,៤% ជា​គម្រប់​១០​ខែ​ជាប់​គ្នា​ និង​-៥,៤%​កាលពី​ខែ​មិថុនា​។ នេះ​បើតាម​ការិយាល័យ​ស្ថិតិជាតិ។ ចំណែក​វិស័យ​ការ​នាំ​ចេញ​វិញ ដែល​មាន​ប្រវត្តិ​ជា​គន្លឹះ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ ក៏​ចុះថយ​ខ្លាំង (១៤,៤%)។ ស្ថានភាព​នេះ ប៉ះពាល់​ដោយ​ផ្ទាល់​​ដល់​​​ក្រុមហ៊ុនសហគ្រាស​ជា​ច្រើនពាន់​។ ការ​វិនិយោគ​បរទេស​នៅក្នុង​ប្រទេស​ចិន​ក៏​មាន​កំរិត​ទាប​បំផុត​ មិន​ធ្លាប់​ប្រទះ​ទេ​គិត​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៨មក។ នេះ​បើ​តាម​ធនាគារ​អាមេរិក​Goldman Sachs។បើ​តាម​តួលេខ​ផ្លូវការ ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ត្រីមាស​ទីមួយ​និង​ទី​ពីរ មាន​កំរិត​ត្រឹម​តែ​០,៨% ទាប​ជាង​កម្មវត្ថុ​៥%​កំណត់​ដោយ​រដ្ឋាភិបាលឆ្ងាយណាស់។​តើ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​នឹង​ចាត់​​វិធានការយ៉ាងណា?ដើម្បី​ផ្តល់​សន្ទុះ​ដល់​​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ដែ​ល​ចុះ​ខ្សោយ​ដោយ​វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ​ពិភពលោក ចិន​បានចំណាយ​ទុន​​វិនិយោគ​ចាប់​តាំងពី​ចុងឆ្នាំ​២០០០មក ប្រមាណ​ជាង​៥០៦ពាន់​លាន​អឺរ៉ូ​ ក្នុង​គម្រោង​អភិវឌ្ឍ​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ដ៏​មហាសាល (ផ្លូវថ្នល់ អាកាសយានដ្ឋាន ខ្សែរថភ្លើងល្បឿនលឿន ...)។ តែ​គម្រោង​នោះ​ហាក់​ដូច​ជា​អត់​ប្រយោជន៍​និងបំប៉ោង​បំណុល​រដ្ឋ​កាន់​តែ​ធំ។ លង់នឹង​​បញ្ហា​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ចិន​ជ្រើសរើស​ចាត់​វិធានការ​ចោះៗ ជាជាង​ចំណាត់ការ​ធំទ្រង់ទ្រាយ​​និង​ចំណាយ​ច្រើន។ ប៉ុន្មាន​សប្តាហ៍​ចុងក្រោយ​មក​នេះ ចិន​បាន​ប្រកាស​វិធានការច្រើន ចំទិសដៅ​មួយៗ​ ​ដោយ​រំពឹង​ថា​នឹង​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ចាយវាយ​កំរើកឡើង​វិញ។ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរ​ចិនគ្មាន​គំនិត​រក​វិធី​បង្កើន​ចំណូល​ឱ្យ​គ្រួសារ​ពលរដ្ឋ​ ដែល​ប្រឹង​រឹតត្បិត ក្នុង​បរិបទ​សេដ្ឋកិច្ច​យ៉ាប់យឺន និង​ទីផ្សារការងារតាន​តឹង​ទេ។​បើ​មិន​គាស់​កាយឱ្យ​ដល់​ឫសគល់​នៃ​បញ្ហា​ទេ​ ទស្សនវិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​តែ​មិន​ប្រាកដ ហើយ​សកម្មភាព​ចាយវាយ​ក្នុង​ស្រុក​នៅ​តែ​មិន​អាច​ស្ទុះ​ឡើង​វិញ​ឡើយ។ នេះ​បើ​តាម​អ្នក​ជំនាញ​ខាង​សេដ្ឋកិច្ច​ចិន​នៅការិយាល័យ​Trivium។ដូច្នេះសួរ​ថា​តើ​តួលេខ​ដ៏អាក្រក់ធ្លាក់​មក​​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​គ្នា​ពេល​នេះ គ្រប់គ្រាន់​នឹង​រុញ​ច្រាន​រដ្ឋាភិបាល​ឱ្យ​ចាត់​វិធានការ​ថ្មី​ភ្លាម​ដែរ​ឬអត់? នេះ​ជា​សំណួរ​ដែល​ពុំ​ទាន់​មាន​ចម្លើយ​នៅឡើយ​ទេ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​ពេល​រង់ចាំ​ ចិន​ទំនង​ជា​បាន​បញ្ជា​ឱ្យ​សេដ្ឋវិទូ​ចិន​កុំ​ពាំនាំ​ដំណឹង​អវិជ្ជមាន​ អាក្រក់ៗ​ខ្លាំង ទាក់ទង​នឹង​សេដ្ឋកិច្ច​ ​​ពិសេស​ដំណឹង​ស្តីអំពី​បញ្ហា​បរិត្តផរណា​នេះ មក​ផ្សព្វផ្សាយ។ នេះ​បើ​តាម​សារព័ត៌មាន​អង់គ្លេសFinancial Times និង​ភ្នាក់ងារ​Bloomberg៕
9/8/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន៖ ហេតុ​អ្វី​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតប្រឹង​​ដើរតួជា​​អន្តរការី​​?

ទោះបី​ជា​ដឹង​ថា​លទ្ធផល​នឹង​ស្តួច​ស្តើង​ខ្លាំង​យ៉ាងណាក៏​ដោយ​ ក៏​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតកំពុ​ង​សាកល្បង​តាំង​ខ្លួន​ជា​ថ្មី​ជា​អន្តរការី​ដ៏​មាន​អំណាច​នៅ​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិក្នុង​​វិបត្តិ​អ៊ុយក្រែន។ រីយ៉ាដ​បាន​អញ្ជើញក្រុមប្រទេស​ជាបងប្អូន​ ឱ្យ​មក​ជួបជជែក​​ពិភាក្សា​ស្តីអំពី​បញ្ហា​អ៊ុយក្រែន ​​ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍​​នេះទៅនិង​សម្រាប់​រយៈ​ពេល​ពីរ​ថ្ងៃ។ ជំនួប​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ចំពេល​ដែល​ស្ថានភាព​នៅ​សមុទ្ទ​ខ្មៅ​កំពុង​ឡើ​ងតាន​តឹង​កាន់​តែ​ខ្លាំង។​ អ៊ុយក្រែន​បាន​អះអាង​ថា​ដ្រូន​របស់​ខ្លួន​បាន​បាញ់​ចំ​នាវា​ដឹកប្រេងយោធា​​រុស្ស៊ី​មួយ​គ្រឿង​ នៅមូលដ្ឋានទ័ព​ក្នុង​​សមុទ្ទ​ខ្មៅ។ តើ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​រៀបចំ​ជំនួបចរចាស្តីពីអ៊ុយក្រែនជាមួយ​នរណាខ្លះ?អាជ្ញាធរ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតមិន​បញ្ចេញ​ព័ត៌មានឈូឆរ​ទាក់ទង​នឹង​ជំនួប​ពិភាក្សា​ស្តីអំពី​វិបត្តិ​អ៊ុយក្រែន​ទេ។ នៅល្ងាច​ថ្ងៃ​សុក្រ​ទី ៤សីហា​ម្សិលមិញ រាជាណាចក្រ​ប្រេងកាតនេះបាន​ត្រឹម​ប្រកាសអំពី​ដំណើរ​មក​ដល់​ក្រុង​ចេដះJeddahរបស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​ជាបង​ប្អូន​ដើម្បី​ជួប​ពិភាក្សាគ្នា​​អំពី​វិបត្តិ​អ៊ុយក្រែន តែ​​​មិន​បាន​រៀប​រាប់លម្អិត​​ថា​តើ​ជា​ប្រទេស​ណា​ខ្លះទេ។ បើ​តាម​​ប្រភព​ជា​ច្រើន​ ក្នុង​ចំណោមភ្ញៀវ​ជាង​៣០ប្រទេស​ ​គ្មាន​រុស្ស៊ីទេ ហើយ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​ជាប់ចិត្តចង់​ជួប​ពិភាក្សា​​ជា​ពិសេសជាមួយ​នឹង​​ប្រទេស​ប្រេស៊ីល ឥណ្ឌា ចិន និង​អាហ្វ្រិកខាង​ត្បូង ដែល​ជា​សមាជិកក្រុមប្រទេស​កំពុង​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​លូតលាស់​ហៅកាត់​ថា​​Brics (ដែល​មាន​​រុស្ស៊ីម្នាក់ដែរ)។ ​ប្រទេស​ទាំង​បួន​នេះ ​ខុស​ពី​ក្រុមលោក​ខាង​លិច មិន​ប្រកាសជំហរ​កាន់​ជើង​​អ៊ុយក្រែនទេ​ តែ​ក៏​មិន​គាំទ្រ​ប្រតិបត្តិការ​​ឈ្លានពានរបស់​រុស្ស៊ី​​ដែរ។ ឥណ្ឌា​និង​អាហ្វ្រិក​ខាង​ត្បូង បាន​បញ្ជាក់​អំពី​វត្តមាន​របស់​ខ្លួន។ ចំណែក​ចិនដែល​រង​ការ​រិះគន់​ពី​ក្រុម​បស្ចិមលោក​ចំពោះ​ការ​​បដិសេធ​មិន​ថ្កោលទោស​រុស្ស៊ី​ បាន​បញ្ជូន​លោក លី ហ៊ុយ ប្រេសិត​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​អ៊ុយក្រែន ព្រោះ​ប៉េកាំង​មាន​ឆន្ទៈ​ដាច់​ខាត​ចង់​បន្ត​ដើរ​តួនាទី​ស្ថាបនា​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិអ៊ុយក្រែន​តាម​ផ្លូវ​នយោបាយ។ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​និង​បារាំង នឹង​តំណាង​ដោយ​មន្ត្រី​ជាន់​ទាប។អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​ជា​អន្តរការី​ខ្នាត​អន្តរជាតិ?នេះមិនមែន​ជា​លើក​ទីមួយ​ទេដែល​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​រៀប​ជំនួប​ប្រជុំ​ក្នុង​កម្មវត្ថុ​​សន្តិភាព។សម្រាប់​​ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​ផ្លូវការ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ជំនួប​ប្រជុំ​ថ្ងៃ​នេះបាន​ឆ្លុះ​ឱ្យ​ឃើញថា​រីយ៉ាដ​មាន​​ពេលវេលាសម្រាប់​បំពេញ​បេសកកម្ម​​ជា​ប្រយោជន៍​ល្អ និង​ដើម្បី​ចូល​រួម​ចំណែក​ស្វែង​រក​ដំណោះស្រាយ​ដែល​នាំ​ឱ្យ​មាន​​សន្តិភាព​ជា​និរន្តន៍។ បន្ទាប់ពី​ឆ្លង​កាត់​នយោបាយការទូត​ដ៏​អាប់អោន​​ប្រកប​ដោយ​រឿង​អាស្រូវ​ បង្ក​ឡើង​ដោយ​ការ​ធ្វើ​ឃាត​អ្នក​កាសែត​ប្រឆាំង​កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៨ ឬ​ជាប់​ចោទ​ប្រព្រឹត្ត​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម និង​វិបត្តិមនុស្សធម៌​នៅ​យេមែន អស់​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ។ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​បាន​​ផ្សះផ្សា​​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​អតីត​សត្រូវ ឬ​គូប្រជែង​វិញ ផ្តើម​ដោយ​ការ​​ភ្ជាប់​ទូត​ជាមួយ​កាតា តូកគីនិង អ៊ីរ៉ង់​ព្រមទាំង​ស៊ីរី និង​ប្រកាន់យុទ្ធសាស្ត្រ​ជា​អ្នករក្សា​តុល្យភាព។ស្និទ្ធនឹង​ម៉ូស្គូ មាន​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ជាមួយ​នឹងក្រុងកៀវ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​ដែល​ជា​ប្រទេស​អ្នក​នាំប្រេង​ចេញ​លេខ​មួយ​ពិភពលោក​ធ្លាប់​បាន​តាំង​ខ្លួន​ជា​អន្តរការី​ក្នុង​សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន និង​នៅ​ក្នុង​តំបន់។ ​រីយ៉ាដក៏​​​កំពុង​ដឹក​នាំ​ការ​ចរចា​ឱ្យ​ស៊ូដង់ដែល​ធ្លាក់​ក្នុង​ជម្លោះ​ប្រដាប់​អាវុធ​តាំងពី​ពាក់កណ្តាល​មេសា​មកផង។ កាលពី​ខែ​ឧសភា អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បាន​កោះ​ប្រជុំ​ក្រុម​សម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ ​ហើយ​ថ្ងៃ​នេះ ​រាជាណាចក្រ​ការ​ទទួល​រៀប​ចំ​ជំនួបមួយ​ទៀតដើម្បី​អ៊ុយក្រែន គឺ​មក​ពី​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​ចង់​ពង្រឹង​មហិច្ឆតា​របស់​ខ្លួន​ដែល​ចង់​ក្លាយ​ជា​មហាអំណាច​មធ្យម​ម្នាក់​នៅលើ​ពិភពលោក មាន​សមត្ថភាព​អាច​សម្របសម្រួល​ជម្លោះ​បាន។ នេះ​បើ​តាម​ទស្សនៈ​របស់​អ្នកទទួល​ខុស​ត្រូវ​អង្គការ​វិភាគ​នយោបាយ​អន្តរជាតិ​ ប្រចាំ​តំបន់​ដើម​បូព៌ា លោក Joost Hiltermann។ម្យ៉ាង​ទៀត ជម្រើស​​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​ក្បែរ​ឥណ្ឌា​ឬ​ប្រេស៊ីល​ដែល​សុទ្ធ​សឹង​ជា​មហាអំណាច​មធ្យម​ដូច​គ្នា​ និង​ជា​ក្រុមដូច្នេះ ជា​មធ្យោបាយ​មួយ​ដែល​អាចមាន​ឥទ្ធិពល​ខ្លាំង​។ ដូច្នេះ​ទោះ គ្មាន​លទ្ធផល ក៏ជំនួប​ប្រជុំនេះបាន​​រុញ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​ឱ្យ​ស្ថិត​នៅក្នុង​ជំហរ​ជា​អន្តរការី​មួយ​ដ៏​ពិតៗ ដែល​អាច​និយាយ​ជាមួយ​ភាគី​ជម្លោះរុស្ស៊ី​និង​អ៊ុយក្រែន​បាន​ទាំង​សង​ខាង និង​ជា​​ជោគជ័យ​ការទូត​មួយសម្រាប់​​រាជបុត្រ​ស្នង​រាជ្យ​ បេនសាល់ម៉ាន ព្រោះ​ក្នុង​នាម​ជាអ្នក​ស្វះស្វែង​រក​សន្តិភាព​ អាជ្ញាធរ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​ជឿថា​គេនឹង​អាច​បំភ្លេច​បាន​នូវ​រូបភាព​អាក្រក់ៗ​របស់​រាជាណាចក្រ ក្នុង​វិស័យ​សិទ្ធិមនុស្ស​។ នេះបើ​តាម​អ្នក​វិភាគ​។អ៊ុយក្រែនគាំទ្រ​គំនិតផ្តួចផ្តើម​របស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត?ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក វ៉ូឡូឌីមៀ ហ្សេឡេនស្គី បាន​ចាត់ទុក​ជំនួប​ប្រជុំ​ផ្តួច​ផ្តើម​ដោយ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​ថ្ងៃនេះ​ថា​ជា​កិច្ចប្រជុំ​ដ៏​សំខាន់​ខ្លាំង​ណាស់។​ ប៉ុន្តែ​លោក​ហ្សេឡេនស្គី បាន​ឆ្លៀត​បន្ទោស​ក្រុង​រីយ៉ាដ​ថា​ផ្សំ​គំនិត​ជាមួយ​រុស្ស៊ី ដែល​រង​ទណ្ឌកម្ម​បស្ចិមលោក តាម​រយៈ​ការ​​គាំទ្រ​និង​អនុម័ត​យក​​នយោបាយកាត់​បន្ថយ​ការ​បូមប្រេង​​ដំឡើង​ថ្លៃ​ប្រេង​នៅ​លើ​ទីផ្សារ​ពិភពលោក។​ ការ​សម្រេច​បន្ថយ​ផលិតកម្ម​ប្រេង​ឆៅ​​របស់​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និង​រុស្ស៊ី​​រហូត​ដល់​ខែ​កញ្ញា បាន​និង​កំពុង​ធ្វើ​ឱ្យ​តម្លៃ​ប្រេង​ឡើង​ខ្ពស់​វិញ​ខ្លាំង​បំផុត​មិន​ធ្លាប់​មាន​ទេ​ គិត​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ជិត​បី​ខែមក​នេះ។សូមរំឮក​ថា​នៅ​ពេល​រុស្ស៊ី​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ចូល​ឈ្លានពាន​នៅ​​អ៊ុយក្រែន​ភ្លាម​ តម្លៃ​ប្រេង​ឆៅ​លើ​ពិភពលោក​បាន​ស្ទុះ​ឡើង​ជា​គំហុក និង​ជា​ការ​បើក​ឱកាសលើក​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​ឱ្យ​ត្រដែត​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​ឡើង​វិញ។ មហា​អំណាច​ធំៗ រាប់​តាំងពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក បារាំង ... បាន​នាំ​គ្នា​ងាក​មករាប់​អានអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ដើម្បី​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​ប្រទេស​នេះ​ឱ្យ​ជួយ​ទប់​តម្លៃ​ប្រេង៕
5/8/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

នីហ្សេ៖ ប្រធានាធិបតីជាប់ឃុំ ដង្ហើយហៅក្រុមប្រទេសលោកលិច​ ពុំនោះទេតំបន់សាហ៊ែលនឹងធ្លាក់ទៅក្នុងដៃរុស្ស៊ី

លោក​ប្រធានាធិបតី​នីហ្សេ Mohamed Bazoum ដែលបច្ចុប្បន្ន​ត្រូវក្រុម​យោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ ចាប់បង្ឃាំងទុកនោះ បានផ្ញើសារមួយ ចុះផ្សាយ​ដោយ​កាសែត Washington Post នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី​៤សីហា។ ក្នុងសារនេះ លោក​ប្រធានាធិបតី Bazoum បានដង្ហើយហៅឲ្យ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ជាពិសេសក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ត្រូវរួមគ្នាជួយ​នីហ្សេ ទប់ទល់ជាមួយ​នឹងក្រុម​ឧទ្ទាមរបបសិក ដែលបានធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល​ស្របច្បាប់របស់លោក​។ "តំបន់សាហ៊ែលអាចធ្លាក់ទៅក្នុងក្រញ៉ាំរុស្ស៊ី"លោកប្រធានាធិបតី Bazoum​បានថ្លែងការបារម្ភថា ប្រសិន​បើ​ក្រុមយោធារបបសិក អាច ឈានចូលមកកាន់អំណាចនៅនីហ្សេពិតមែន នោះគឺតំបន់សាហ៊ែលទាំងមូល នឹងត្រូវធ្លាក់ទៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់រុស្ស៊ី តាមរយៈវត្តមានរបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner។លោក​ប្រធានាធិបតី Bazoum បានរំលឹកថា បច្ចុប្បន្ននេះ នីហ្សេគឺជាដែនដីចុងក្រោយដែល​ឈរការពារ​សិទ្ធិសេរីភាព សន្តិសុខ ស្ថិរភាព តាមរយៈការសហការជាមួយ​កងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្ត ប្រយុទ្ធតទល់បោសសំអាតក្រុម​ភេរវកម្មជាច្រើនក្រុម ដែលធ្វើសកម្មភាព​នៅតំបន់សាហ៊ែល។​ តែប្រសិនបើនីហ្សេ ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងដៃរបបសិកផ្តាច់ការ នោះនីហ្សេនឹងមានវាសនា​មិនខុសពី​ ម៉ាលី ឬបួគីណាហ្វាសូ ទេ ពោលគឺប្រជាជន​នីហ្សេ និង​ត្រូវរស់​ក្នុងការភ័យខ្លាច គ្មានសិទ្ធិសេរីភាព អស្ថិរភាព អសន្តិសុខ ជាមួយនឹង​​អំពើកាប់សម្លាប់ សាហាវព្រៃផ្សៃរបស់ទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ី​។ លោកសង្កត់បន្ថែមថា ប្រសិនបើតំបន់​សាហ៊ែលត្រូវធ្លាក់ខ្លួន ក្នុងក្រញ៉ាំរបស់រុស្ស៊ីពិតមែននោះ នោះ​វាគឺជាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ទ្វីបអាហ្វ្រិក ក៏ដូចជាពិភពលោកទាំងមូល។នៅក្នុងសារនេះដែរ លោកប្រធានាធិបតី Bazoum បានលើកឡើងថា អ្វី​ដែលក្រុមយោធាបានឃោសនា ថាខ្លួនបានធ្វើរដ្ឋប្រហារ ក៏ព្រោះតែចង់ស្តារឡើងវិញ នូវសន្តិសុខសុវត្ថិភាពនីហ្សេនោះ វាគឺជាពាក្យ​កុហក​ទាំងអស់​។ លោកប្រធានាធិបតី Bazoum បានអះអាងថា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ស្ថានភាពសន្តិសុខរបស់នីហ្សេបានល្អប្រសើរខ្លាំងណាស់ ក៏ដោយ​សារតែជំនួយ ​និងការសហការពីកងទ័ព​សម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច។ នៅខាងត្បូង ក្រុមឧទ្ទាមបូកូហារ៉ាំ បានចុះថយលែងវាយប្រហារ២ឆ្នាំមកហើយ។ នៅខាងជើងវិញ ការវាយប្រហារភេរវកម្ម របស់​ក្រុមឧទ្ទាម​ជីហាតអាល់កាយដាតំបន់សាហ៊ែល ក៏បានថយចុះច្រើនដែរ តាំងតែពីឆ្នាំ​២០២១មក។របបសិកប្រកាសបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយបារាំង​នៅយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី​៣សីហា​ ក្រុម​កងទ័ពនីហ្សេដែលធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ បានប្រកាស​ ដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀង សហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយបារាំង។ មានន័យថា កងទ័ពបារាំងដែលឈរជើងនៅនីហ្សេ ចំនួន​ប្រមាណ​១៥០០នាក់ នឹងត្រូវតែចាកចេញពីទឹកដីនីហ្សេ។ នៅក្នុងសារផ្សាយ​តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍​ អ្នកនាំពាក្យក្រុមកងទ័ពនីហ្សេ បាន​គំរាមទៀតថា គេនឹងប្រើកម្លាំងឆ្លើយតបវិញ ប្រសិន​បើមានអន្តរាគមន៍​វាយ​ប្រហារណាមួយ ពី​ក្រុមប្រទេស​សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ច​អាហ្វ្រិកខាងលិច ហៅកាត់ថា CEDEAO។  ជាមួយ​គ្នានេះ របបសិក​នីហ្សេបាន​ប្រកាស បញ្ចប់មុខងារ​អគ្គរដ្ឋទូតនីហ្សេប្រចាំនៅ​បួន​ប្រទេស ដែលមាន បារាំង សហរដ្ឋអាមេរិក នីហ្សេរីយ៉ា និង​តូហ្គោ។ ក្រោយ​ការប្រកាសនេះ លោកអគ្គរដ្ឋទូតនីហ្សេ ប្រចាំនៅក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានអំពាវនាវ ឲ្យ​របបសិកងាកមកគិតពិចារណាឲ្យ​បានច្បាស់​ កុំនាំប្រទេសផុងជ្រៅទៅក្នុងវិបត្តិបែបនេះ​។ លោក​អគ្គរដ្ឋទូតនីហ្សេ បានក្រើន​រំលឹកថា បើស្ថានការ​ណ៍​នៅតែចុះដុនដាបបែបនេះ សន្តិសុខតំបន់សាហ៊ែលទាំងមូល នឹងត្រូវ​ដួលរលំ​ជាក់ជាមិនខាន​។គិតមកទល់ពេលនេះ មិនទាន់​មានប្រតិកម្ម​អ្វីពី​ខាងរដ្ឋាភិបាលបារាំងទេ។ ដោយឡែក កងទ័ពអាមេរិក​ក៏មានវត្តមាននៅនីហ្សេដែរ ក្នុងក្របខណ្ឌសហប្រតិបត្តិការជាមួយបារាំអ ដើម្បី​បោសសំអាតក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាម​ភេរវកម្ម​តំបន់សាហ៊ែល។ ល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានអះអះអាងថាសម្រាប់ពេលនេះ អាមេរិកនៅតែរក្សាកងកម្លាំងនៅនីហ្សេដដែល មិនទាន់មានការផ្លាស់​ប្តូរអ្វី​ទេ។​ គួរបញ្ជាក់ដែរ ថាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ លោកស្រី Catherine Colonna រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបារាំង បានទូរស័ព្ទនិយាយគ្នា ជាមួយ​លោកអង់តូនីប្លីងកិន ដោយ​អ្នកទាំង២បានអះអាងដូចគ្នា ថាបន្តគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យ​ស្របច្បាប់ របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី Mohamed Bazoum។ជម្រើសអន្តរាគមន៍យោធា របស់​CEDEAO ក្រុមប្រទេស​សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិច ហៅកាត់ថា CEDEAO បានដាក់ឱសានុវាទមួយសប្តាហ៍ ឲ្យ​របបសិកនីហ្សេ ត្រូវតែនាំប្រទេសឲ្យត្រលប់ទៅកាន់​មាគ៌ាប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។ ពុំនោះទេ គេអាចនឹងសម្រេចប្រើកម្លាំងអន្តរាគមន៍យោធា។ ឱសានុវាទនេះ ត្រូវដល់ថ្ងៃកំណត់ នៅថ្ងៃអាទិត្យទី​៦សីហា។ CEDEAO ក៏បានចាប់ផ្តើមដាក់ទណ្ឌកម្ម​ទៅលើនីហ្សេដែរ ដោយបានសម្រេច ​ព្យួរការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មជាមួយនីហ្សេ ហើយ​ប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ាវិញ​ បាន​សម្រេច​ផ្តាច់ចរន្តអគ្គីសនីមួយផ្នែកធំ ដែលខ្លួនផ្គត់​ផ្គង់​ឲ្យ​នីហ្សេ។ល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣សីហា​​ គណៈប្រតិភូតំណាង​ CEDEAO បានធ្វើដំណើរទៅដល់ទី​ក្រុងនីអាម៉េ​ ក្នុងគោលបំណងបើកការចរចា ជាមួយ​ក្រុម​យោធានីហ្សេដែលបានធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ។ តែទៅដល់​បានប៉ុន្មានម៉ោង គណៈប្រតិភូនេះ បានត្រលប់ទៅវិញ ដោយ​គ្មានបានលទ្ធផលអ្វីទាំងអស់។ គណៈប្រតិភូ CEDEAO មិនត្រូវបាន​ក្រុមយោធានីនីហ្សេ អនុញ្ញាតឲ្យចូលជួបនិយាយជាមួយ មេធំរបស់គេ ឈ្មោះ Abdourahaman Tiani ទេ ហើយ​ក៏មិនឲ្យចូលទៅជួបលោក​ប្រធានាធិបតី​ Mohamed Bazoum ដែលកំពុងជាប់ឃុំដែរ។ក្រោយបរាជ័យនេះ អគ្គបញ្ជាការ​កងទ័ពនៃប្រទេសសមាជិក CEDEAO បាន​បើកការប្រជុំភ្លាមៗ ដើម្បីពិភាក្សាគ្នា អំពីលទ្ធភាព​ប្រើប្រាស់អន្តរាគមន៍​យោធា។ លោកប្រធានាធិបតីនីហ្សេរីយ៉ា Bola Tinubu ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានវិលជុំ​ CEDEAO បានអះអាងថា សហគមន៍នេះនឹងផ្តល់អាទិភាពដល់ការចរចា តែសូមរក្សា​ អន្តរាគមន៍​យោធា ជាជម្រើសចុងក្រោយ​។ យ៉ាងណាមិញ ប្រទេសសេណេហ្កាល់ បានអះអាងមុនគេថាខ្លួនបានត្រៀម​កម្លាំងរួចហើយ ដើម្បី​ចូលទៅអន្តរាគមន៍​ បណ្តេញក្រុម​យោធារដ្ឋប្រហារ​នីហ្សេ។ជាមួយស្ថានការណ៍​ដ៏ច្របូកច្របល់នៅនីហ្សេនេះ មានការព្រួយបារម្ភថា ភ្លើង​សង្គ្រាមអាចឆាបឆេះ​ឡើង​​ បង្កអស្ថិរភាព​តំបន់សាហ៊ែល​អាហ្វ្រិក ទាំងមូលតែម្តង ព្រោះថា របបសិកបួគីនាហ្វាសូ និង របបសិកម៉ាលី បាន​ប្រកាសហើយថា គេនឹងមកជួយ​របបសិក​នីហ្សេ ប្រសិនបើមានអន្តរាគមន៍យោធាពីក្រុមប្រទេសCEDEO ឬពីខាងសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច៕
4/8/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកដូណាល់ ត្រាំ រងការចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ពីបទប៉ុនប៉ងកែប្រែលទ្ធផល​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០២០

នេះគឺជា​លើកទី១ហើយ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយ​សហរដ្ឋអាមេរិក ដែល​អតីតប្រធានាធិបតី រងនូវការ​ចោទប្រកាន់​បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌបែបនេះ​។ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ដែលកំពុងតែ​ធ្វើការ​ឃោសនារកសំឡេងឆ្នោត ក្នុងនាមជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតី​ របស់បក្សសាធារណរដ្ឋ ត្រូវបានរដ្ឋអាជ្ញាសហព័ន្ធ ប្រកាសចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿង អំពើហិង្សានៅវិមានកាពីតូលថ្ងៃទី​៦មករា២០២១។ បទល្មើសប្រឆាំងនឹង​រដ្ឋបន្ទាប់ពីបាន​ស៊ើបអង្កេត អស់រយៈពេលជាង២ឆ្នាំ ការចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ​ ត្រូវបាន​ប្រកាស នៅ​ថ្ងៃទី​១សីហា ដោយ​លោករដ្ឋអាជ្ញា Jack Smith ដែលជាអ្នកដឹកនាំការស៊ើបអង្កេត។ ផ្អែកតាមការប្រកាសនេះ​ គឺលោក​ដូណាល់ ត្រូវជាប់ចោទ ពីបទ ឃុបឃិតរៀបចំគម្រោង​ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋ បទ​ប៉ុនប៉ងរារាំង​ដល់​នីតិវិធី​ផ្លូវការ និង​បទរំលោភបំពាន​ដល់សិទ្ធិបោះឆ្នោតជាមូលដ្ឋាន​នៃពលរដ្ឋអាមេរិក​។ក្នុងទឹកមុខម៉ឺងម៉ាត់ លោករដ្ឋអាជ្ញា Jack Smith បាន​ពន្យល់ថា ថ្វីបើ​ដឹងថាខ្លួនចាញ់ឆ្នោតក៏ដោយ តែជនជាប់ចោទ ឈ្មោះដូណាល់ ត្រាំ បានមានៈប្រឹងប្រែងក្រាញននាល ចង់បន្តកាន់អំណាច។ ក្នុងការប្រឹងប្រែងនេះ គឺ​ក្រោយថ្ងៃបោះឆ្នោត​ ៣វិច្ឆិកា២០២០ ពោលគឺអស់​រយៈពេលជាង២ខែ ដែល​ជនជាប់ចោទ បានខំប្រឹង​ផ្សព្វផ្សាយ ប្រកូកប្រកាសព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ពាក្យកុហកទាំងឡាយទាំងពួង​ ដែល​ខ្លួនប្រឌិតចោទ ថាការបោះឆ្នោតមាន​ភាពមិនប្រក្រតី និងបានអះអាងប្រាប់អ្នកគាំទ្រខ្លួន ថាធាតុពិតគឺខ្លួនជាអ្នកឈ្នះឆ្នោតទេ​។លោក​រដ្ឋអាជ្ញាបន្តថា​ ពាក្យ​ចោទ កុហក បោកប្រាសទាំងនេះ គឺគ្មានផ្អែក​លើ​មូលដ្ឋាន​ភស្តុតាងអ្វីទាំងអស់ ហើយជនជាប់ចោទខ្លួនឯង ក៏បានដឹងច្បាស់ដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ជននេះ​នៅតែបន្ត​ស្រែក​បន្ទ ម្តងហើយម្តងទៀត ដើម្បីញុះញង់ឲ្យ​មនុស្ស ចូលរួមគាំទ្រ​ក្នុង​គម្រោងឧក្រិដ្ឋរបស់ខ្លួន​។ លោក Jack Smith បានបន្ថែមថា ហេតុការណ៍​ហិង្សា សម្រុកចូលយ៉ាងកម្រោងនៅ​វិមានកាពីតូល ថ្ងៃទី​៦​មករា​២០២១ ជាថ្ងៃដែលសមាជិកសភាខុនហ្រ្កេស​ត្រូវ​ប្រកាសជាផ្លូវការ​អំពីលទ្ធផល​បោះឆ្នោតនោះ​ វាគឺជាលទ្ធផល​នៃការ​ស្រែកញុះញង់ប្រកូកប្រកាស របស់​ជនជាប់ចោទ ឈ្មោះដូណាល់ ត្រាំ។ ហេតុការណ៍​ដែលបានគំរាម ​មកលើប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ​នៃសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ បាន​កើតចេញពី​ពាក្យ​កុហកបោកប្រាស ញុះញង់ ប្រឆាំងនឹង​ស្ថានប័នកំពូលរបស់​រដ្ឋ ប្រឆាំង​ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតជាតិ​ តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ​។  គួរបញ្ជាក់ថា ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿង អំពើហិង្សានៅវិមានកាពីតូលនេះ ឯកសារចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ បាន​ចោទមនុស្ស៦នាក់ផ្សេងទៀត តែគេមិនរាយនាមលំអិត​ក្នុងលិខិតប្រកាសជាសាធារណៈទេ។ ដោយឡែក លោក រដ្ឋអាជ្ញា Jack Smith បានអះអាងថា នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ លោកចង់ពន្លឿននីតិវិធី​ឲ្យ​បានឆាប់បំផុត ដោយ​ជនជាប់ចោទ​នឹងត្រូវកោះហៅឲ្យចូលខ្លួន​ភ្លាមៗនៅ​អង្គសវនាការ នៅថ្ងៃទី​៣សីហាខាងមុខនេះ​។កាន់តែជាប់ចោទ កាន់តែមានប្រជាប្រិយភាពជាការពិតណាស់ ពេលវេលាកាន់តែរំកិលទៅមុខ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ កាន់តែជាប់ចោទច្រើនឡើងៗ នៅចំពោះមុខតុលាការក្នុងសំណុំរឿង​ផ្សេង។ គិតមកត្រឹមពេលនេះ លោកអតីតប្រធានាធិបតីមាត់ដាចរូបនេះ​ ត្រូវបាន​រដ្ឋអាជ្ញាអាមេរិក ចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ចំនួន​៤សំណុំរឿងផ្សេងគ្នា។ ក្រៅពីសំណុំរឿងលទ្ធផល​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ២០២០​ លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានតុលាការរដ្ឋញូយ៉ក ចោទពីបទបៀតបៀន​ផ្លូវភេទកាលពីខែ​ឧសភាកន្លងទៅ ដែលអង្គហេតុ ​បានកើតឡើងកាលពីឆ្នាំ​១៩៩៦។ កាលពីខែមីនាវិញ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវតុលាការ​មួយទៀតនៅរដ្ឋញូយ៉កដែរ ចោទពីបទប្រើប្រាស់ថវិកា​ឃោសនាបោះឆ្នោត​ យកទៅចំណាយ​បំបិទមាត់​តារាស្រី​កុនអាសអាភាសម្នាក់ ដែលប៉ុនប៉ងទម្លាយរឿងអាស្រូវជាមួយរូបលោក។ ហើយនៅខែកក្កដា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌សហព័ន្ធអាមេរិក បានចោទរូបលោកដូណាល់ ត្រាំជាផ្លូវការ ពីបទ​រក្សាទុកឯកសារសម្ងាត់ជាតិដោយខុសច្បាប់ និង​បានធ្វើ​ឲ្យសន្តិសុខជាតិអាមេរិក​ប្រឈមគ្រោះថ្នាក់។តែទន្ទឹមគ្នានេះ គេឃើញថា លោកដូណាល់ ត្រាំ មានប្រជាប្រិយភាពកាន់តែខ្លាំងឡើង បើទោះបីមានរឿងក្តីក្តាំជាប់ស្កះ​។ យ៉ាងណាមិញ កាលពីពេលទៅឃោសនានៅ​រដ្ឋ Iowa លោកដូណាល់ ត្រាំ បានថែមទាំងនិយាយអួតថែមទៀត ថា ក្នុងចំណោមមនុស្សដែលជាប់ចោទទាំងអស់ គ្មាននរណាមានប្រជាប្រិយ មាន​គេស្រលាញ់គាំទ្រច្រើនដូចលោកនោះទេ។យោងតាម​ការស្ទាបស្ទង់មតិមួយចេញផ្សាយ​កាលពីថ្ងៃចន្ទ ដែល​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​កាសែត New York Times និង Siena College គឺលោក​ដូណាល់ ត្រាំ កំពុងតែនាំមុខគេខ្លាំងណាស់ នៅក្នុងចំណោម​បេក្ខជនទាំងអស់។ ពីមុន​ការគំាំទ្រទៅលើលោក គឺ​​ប្រកៀកប្រកិតគ្នាជាមួយ​លោក Ron DeSantis អភិបាលរដ្ឋ​ផ្លរីដា តែពេលនេះ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ​បាននាំមុខ លោក​ម្នាក់នេះ ដល់ទៅ​៣៧​ពិន្ទុឯណោះ។ ជនរងគ្រោះត្រូវគេព្រួតគ្នាធ្វើបាបផ្អែកតាមការពន្យល់របស់អ្នកជំនាញជាច្រើន ដែលបានប្រាប់​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំងAFP គឺ ប្រជាប្រិយភាពរបស់​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ដែល​មាន​កម្លាំងរឹងមាំនេះ គឺដោយសារតែ​ សមត្ថភាពរបស់​លោក​ក្នុ​ងនិយាយ តាងនាមឲ្យ​ប្រជាជនអាមេរិក ដែល​មានជីវភាព​ក្រីក្រ ជាពលករ កម្មករតូចតាច ហើយដែលពួកគេ មានអារម្មណ៍ថា អំណាចរដ្ឋ អ្នកនយោបាយ​ ព្រមទាំង​ពពួក​ក្រុមមនុស្សចេះដឹងមានទ្រព្យមានធនជា​ទូទៅ មិនយកចិត្តទុកដាក់ខ្វាយខ្វល់ពីពួកគេ។​លោក Michael J. O’Neil តំណាងសមាគមអភិរក្សគតិយុទ្ធ Landmark Legal Foundation បានលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្ននេះ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម​ពហុភាគី សកលភាវូបនីយកម្ម ព្រមទាំងសង្គ្រាម​ដែលមិនចេះចប់មិនចេះហើយ បាន​ធ្វើ​ឲ្យសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកជួបការលំបាក និងបានរុញច្រាន​មនុស្ស​ជាច្រើន​ឲ្យ​គ្មានការងារធ្វើ គ្មាន​ក្តីសង្ឃឹមទៅអនាគត។ គឺក្រុម​មនុស្សទាំងនេះហើយ ដែល​ស្តាប់សម្តីស្រែកក្តែងៗរបស់​លោកដូណាក់ ត្រាំ ចូលត្រចៀក។ សម្រាប់ពួកគេ លោកដូណាល់ ត្រាំ គឺជាមនុស្សខុសពីពួកអ្នកអ្នកនយោបាយ​ តែ តែ ស្ករ ស្ករ ផ្សេងទៀត ដែលគិតតែពីការពារអត្ថប្រយោជន៍ខ្លួន​ មិនខ្វល់ពី​ជីវភាពលំបាកក្រីក្ររបស់​ប្រជាជនអាមេរិក ​នៅតាមតំបន់ដាច់ស្រយាល។  ដូចគ្នាដែរ លោក David Greenberg សាស្ត្រាចារ្យសារព័ត៌មាន និង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅសកលវិទ្យាល័យ Rutgers បាន​ពន្យល់ថា កម្លាំងគាំទ្រដ៏រឹងមាំនៅពីក្រោយលោកដូណាល់ ត្រាំ គឺដោយសារតែមនុស្សទាំងនោះ មានក្រុម​សត្រូវរួមតែមួយ។ ហើយចាប់ពីពេលនេះទៅ ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ តុលាការអាមេរិក ក៏ស្ថិតនៅក្នុង​ក្រុមជាសត្រូវរបស់​អ្នកគាំទ្រលោក​ដូណាល់ ត្រាំដែរ។ សម្រាប់ពួកគេ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ជាប់ចោទមានក្តីក្តាំជាប់ស្កះពេញខ្លួន គឺវាជាសក្ខីកម្មបង្ហាញថា លោកដូណាល់ ត្រាំ ពិតជាជនរងគ្រោះ ត្រូវពួក​សត្រូវចោមរោមព្រួតគ្នា​ធ្វើបានចោទប្រកាន់ពីគ្រប់ទិស។ ដូច្នេះ ការដែល​ពួកគេ​ លែងមានទំនុកចិត្ត​លើ​ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នោះ គឺវាត្រឹមត្រូវពេក​ណាស់​!តែយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្វីៗអាចប្រែប្រួលទៀត ព្រោះថាការបោះឆ្នោត​ជ្រើសរើសបេក្ខជន ក្នុងបក្សសាធារណៈរដ្ឋ​ នឹងចាប់ផ្តើមនៅដើមឆ្នាំ​២០២៤។ សន្ទុះគាំទ្រ លើលោកដូណាល់ ត្រាំ អាចនឹងប្រែប្រួល ក៏ថាបានដែរ។ លោក Mike Pence អតីតអនុប្រធានាធិបតីកាលពី​អាណត្តិ​លោកដូណាល់ ត្រាំ ហើយដែលបច្ចុប្បន្នបានប្រកាសបេក្ខភាពឈរឈ្មោះដែរនោះ បាន​លើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា អ្នកណាក៏ដោយ ដែលតាំងខ្លួនធំជាង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺមិនត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកនោះឡើងធ្វើប្រធានាធិបតីទេ៕
2/8/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ភូមា ៖ លោកស្រី​ អ៊ុងស៊ានសូជី បាន​ទទួល​ការ​លើកលែង​ទោស តែ​បន្ត​ជាប់​ឃុំ

អតីត​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ស៊ីវិល​ភូមា លោក​ស្រី អ៊ុងសានស៊ូជី ដែលក្រុមយោធា​បាន​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់​​ពី​អំណាច និង​ចាប់​​ឃុំ​ឃាំង​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ទី ១ កុម្ភៈ​ឆ្នាំ​២០២១​មក បាន​ទទួល​ការ​លើក​លែង​ទោស​ មួយ​ភាគ​។ នេះ​បើ​តាម​ប្រភព​ព័ត៌មាន​ប្រកាស​ដោយ​បណ្តាញឃោសនា​រដ្ឋ​ នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​ទី ១សីហា។ ជា​ការ​លើក​លែង​ទោស​ដល់​ពិរុទ្ធជន​ជាង​៧០០០នាក់ ក្នុង​ឱកាស​បុណ្យ​ពុទ្ធសាសនា​ជា​ប្រពៃណី​ជាតិ​ភូមា។ ​លើក​លែង​ទោស=ដោះលែង​ឱ្យមាន​សេរីភាព?ភូមា​ដែល​ជា​ប្រទេស​ប្រកាន់​ពុទ្ធសាសនា​ដ៏​មុតមាំ​ជាង​គេ​មួយ ជាញឹកញយ​ តែង​តែ​​ដោះលែង​អ្នក​​ទោស ​ នា​ឱកាស​បុណ្យ​ពុទ្ធសាសនា​ធំៗ។ សម្រាប់​បុណ្យ​ចូល​វស្សា​ឆ្នាំនេះ ភូមា​បានប្រកាស​លើកលែង​ទោសដល់​ពិរុទ្ធជន​ជាង​៧ពាន់​នាក់ ក្នុង​នោះ​មាន​ម្នាក់​គឺ​លោកស្រី អ៊ុងសានស៊ូជី។“ស្រប​តាម​ច្បាប់​ស្តីពី​សិទ្ធិមនុស្ស ប្រធានក្រុមប្រឹក្សា​រដ្ឋបាល​រដ្ឋ​បាន​សម្រេ​ចលើក​លែង​ទោស​ដល់​លោកស្រី​អ៊ុងសានស៊ូជី ដែល​តុលាការ​មាន​សមត្ថកិច្ច​បាន​កាត់​ទោស​ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​”។ នេះ​បើ​តាម​សេចក្តី​ប្រកាស​ផ្សព្វផ្សាយ​ដោយ​​សារព័ត៌មានរដ្ឋ​ភូមា។ ក្រោយ​រដ្ឋប្រហារ​ថ្ងៃទី១​កុម្ភៈ​ឆ្នាំ​២០២១ តុលាការ​សឹក​ភូមា បាន​កាត់​ទោសអតីត​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ីវិល​ ​លោកស្រី​អ៊ុងសានស៊ូជីឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​​ចំនួនសរុប​​៣៣​ឆ្នាំ ចំពោះ​បទល្មើស​ចំនួន​១៩​ករណី​ មាន​​ជា​អាទិ៍​ពី​បទ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ពុករលួយ​ និង​មិន​គោរព​ច្បាប់​កូវីដ។ ប៉ុន្តែ​នៅ​ថ្ងៃ​នេះ លោកស្រី​អ៊ុងសានស៊ូជី បាន​ទទួល​ការ​លើក​លែង​ទោស​តែ​ចំនួន ៥​ករណី ប៉ុណ្ណោះ ក្នុង​ចំណោមទោស​​ទាំង​១៩។ សេចក្តីប្រកាស​​លើកលែង​ទោស​នេះមិន​​នាំ​ដល់​ការ​ដោះលែង​រូប​លោក​ស្រី​អ៊ុងសានស៊ូជីទេ គឺគ្រាន់​តែ​មាន​ការ​បន្ថយ​ទោស​បាន​៦​ឆ្នាំ។ បើ​តាម​របប​សឹក ​លោកស្រី​ត្រូវ​បន្តមាន​ទោស​​ជាប់​ឃុំឃាំង​ចំនួន ២៧ឆ្នាំទៀត។ ​តាំងថ្ងៃ​រដ្ឋប្រហារ​យោធា​​មក គេបាន​ឃើញ​រូបលោកស្រី ជ័យលាភី​ណូបែល​សន្តិភាព (ឆ្នាំ​១៩៩១) ​វ័យ​៧៨ឆ្នាំ​​តែម្តង​គត់ នៅក្នុង​សាលសវនាការ​របស់​តុលាការ​ក្រុង​ណៃពិដរ តាម​រយៈ​រូបភាពបង្ហាញ​ដោយ​បណ្តាញ​ឃោសនា​រដ្ឋ ដែល​មាន​គុណភាព​មិន​សូវ​ច្បាស់ផង​។​ កាលពី​សប្តាហ៍​មុន​ អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​នៃ​បក្ស​សម្ព័ន្ធ​ជាតិ​ដើម្បី​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ដែល​សុំ​មិន​បញ្ចេញឈ្មោះ​បាន​អះអាង​ថា របប​សឹក​បាន​បញ្ជូន​លោកស្រី​អ៊ុងសានស៊ូជី ចេញពី​ពន្ធនាគារ​ទៅ​កាន់​អគារ​រដ្ឋាភិបាល​មួយ​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​ប្រសើរ​ជាង​។តើ​របប​សឹក​ភូមា​កំពុង​លេង​ល្បែង​អ្វី?បើ​តាម​បណ្តាញ​ឃោសនា​ព័ត៌មាន​រដ្ឋ​ភូមា ​របប​សឹក​ក៏​បាន​លើក​លែងទោស​ដល់​អតីត​ប្រធានាធិបតី​ភូមា លោក​វីនមីង ដោយ​បន្ថយ​ទោស​បួន​ឆ្នាំដែរ តែ​បន្ត​​ជាប់ឃុំ​ដូចលោកស្រី​អ៊ុងសានស៊ូជីដែរ​។ អ្នកទោស​បរទេស​ចំនួន​១២៥នាក់​បាន​ទទួលការ​លើកលែងទោស និង​ដោះលែង។ ដោយ​ឡែក មានអ្នក​ទោស​ជា​ច្រើន​ផ្សេង​ទៀត បាន​ទទួល​ការ​បន្ធូរបន្ថយ​ទោស ពីទោសប្រហារ​ជីវិត​មក​ត្រឹម​ទោស​ជាប់​ពន្ធនាគារ​អស់​មួយ​ជីវិត។សម្រាប់​អ្នក​វិភាគ​ឯករាជ្យ David Mathieson របប​សឹក​ភូមា​កំពុង​តែ​លេង​ល្បែង​ដ៏​សាហាវ​ជាមួយ​អ្នកទោស​នយោបាយ​។ ការ​ផ្តន្ទាឱ្យ​​លោកស្រី​អ៊ុងសានស៊ូជី​ជាប់​ពន្ធនាគារ​៣៣​ឆ្នាំ​ជាទោស​​ដ៏ហួសហេតុ​ណាស់ ហើយបន្ថយ​ទោសតែ​​៦​ឆ្នាំ​ ពិត​ជា​ទង្វើ​ដ៏​អាក្រក់​ក្រៃ។ ចំណែក​​លោក Phil Robertson នាយករង​អង្គការ​Human Rights Watch ប្រចាំ​តំបន់​អាស៊ី យល់​ថា​ក្រុមយោធា​ភូមា​កំពុង​ស្វះស្វែង​បង្ហាញ​ពី​ភាព​សមហេតុផល​របស់​ខ្លួន និង​​ចេតនា​ចង់​ចរចាតាម​រយៈ​ការ​បន្ថយ​ទោស​ តែ​តាមការ​ពិត​គឺ​គ្មាន​សោះ។ កាត់​បន្ថយ​ទោស​ ជា​លក្ខណៈ​របស់ផ្តាច់ការ​របស់​​តុលាការ​សឹក​ដែល​កាត់​ទោស​តាម​ចិត្ត​នឹកឃើញ​ ដោយ​​អ្នក​ជាប់​ចោទ​មិន​អាច​ដឹងច្បាស់​លាស់​អំពី​ទោស​របស់​ខ្លួន​ឡើយ។ នេះ​បើតាម​ការ​អះអាង​របស់​អ្នក​នាំពាក្យ​អង្គការ​​Amnesty International​នៅភូមា លោក Joe Freeman។សម្រែក​អន្តរជាតិគ្មាន​ប្រសិទ្ធភាព​លើ​របប​សឹកភូមា? រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ីវិល​របស់​លោក​ស្រី​អ៊ុងសានស៊ូជី ​​បើ​តាម​អង្គការ​សហប្រជាជាតិបាន​រុញ​ទម្លាក់​ប្រទេស​ទៅ​ក្នុង​វិបត្តិ​ និង​អំពើ​ហិង្សា​ស៊ីវិល ដោយ​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាង​បីពាន់​នាក់​ស្លាប់​បាត់បង់​ជីវិត ជាង​មួយ​លាន​នាក់​ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​ធ្វើ​បំលាស់​ទី និង​ជាង២​ម៉ឺនបួន​ពាន់​​នាក់ត្រូវ​ចាប់​ខ្លួន ឬ​ជាប់​ឃុំ។ ទាំងអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ក៏​ដូច​ជា​បណ្តា​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិចធំៗ បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ភូមា​ដោះលែង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ និង​រៀប​ចំ​ការ​បោះឆ្នោត​ជា​ថ្មី។ ប៉ុន្តែ​គ្រប់​ការ​ចរចា​ និង​ការ​សម្រុះសម្រួល​គ្មាន​បាន​លទ្ធផល​អ្វី​ទាំងអស់។ របប​សឹក​បាន​សន្យា​រៀប​ចំ​ការ​បោះឆ្នោត​ជា​ថ្មី នៅខែ​សីហា​២០២៣​នេះ ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃ​ទី​៣១​កក្កដា​ម្សិលមិញ ក្នុង​ពេល​ដែល​សេចក្តីប្រកាស​ដាក់​ប្រទេស​ក្នុង​ភាព​អាសន្ន​​ត្រូវ​ដល់​ទីអវសាន​ ​ក្រុមប្រឹក្សា​ការពារ​និង​សន្តិសុខ​ជាតិ បាន​សម្រេចបន្ត​ភាព​អាសន្ន​រយៈ​ពេល​៦​ខែ​ទៀត​។ ពន្យារ​ពេល​ដាក់​ប្រទេស​ក្នុងភាព​អាសន្ន មាន​ន័យ​ថា​ការ​បោះឆ្នោត​​ក៏​ត្រូវ​តែ​លើក​ពេល​ដែរ ព្រោះ​បើ​តាម​​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ភូមា ការ​រៀប​ចំ​បោះឆ្នោត​អាច​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​បាន​នៅ​៦​ខែ​ក្រោយ​ប្រទេស​ដើរ​ចេញ​​ពីភាព​អាសន្ន។ លោក​មីនអ៊ុងឡាំង បាន​ពន្យល់​អំពីហេតុផល​នៃ​សេចក្តី​សម្រេច​ពន្យារ​ពេល​​ដាក់​ប្រទេស​ភាព​អាសន្ន​ម្ត​ងហើយ​ម្តង​ទៀត ដោយ​ហេតុ​តែ​មាន​ការ​ប្រយុទ្ធ​និងការ​​វាយប្រហារ​ កំពុងកើត​ឡើង​នៅ​តាម​តំបន់​ជា​ច្រើន​នៃ​ប្រទេស។ ​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​របប​សឹក​ភូមា​បាន​ទទួល​ស្គាល់​ថា រដ្ឋាភិបាល​អាច​គ្រប់គ្រង​ប្រទេស​បានត្រឹម​តែពីរ​ភាគ​បី​នៃ​​ស្រុក​ទាំង​៣៣០​របស់​ភូមា ​​ប៉ុណ្ណោះ។ ​ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​ក្រុម​អ្នក​ប្រឆាំង​ ​ការ​បោះឆ្នោត​សន្យា​ដោយ​របប​សឹក ទោះ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​បាន​មែន ក៏​គ្មាន​លក្ខណៈ​សេរី និង​សមធម៌​ដែរ។ គណៈកម្មការ​ជាតិ​រៀប​ចំ​ការ​បោះឆ្នោត ​បាន​រំលាយ​គណបក្ស​របស់​លោកស្រី​អ៊ុងសានស៊ូជី​ ព្រោះ​មិន​ស្រប​តាម​ច្បាប់​បោះឆ្នោត​ថ្មី​តាក់តែង​ដោយ​ក្រុមយោធា។ កាលពី​ខែ​មករា​ដើម​ឆ្នាំ គណៈកម្មការ​បោះឆ្នោត​ បាន​ផ្តល់​ពេល​ពីរ​ខែ​ឱ្យ​គណបក្ស​នយោបាយ​ចុះឈ្មោះ​ តែ​ក្នុង​ចំណោម​គណបក្ស​ទាំង​៩០ មាន​តែ៥០ប៉ុណ្ណោះ​អាច​ជាប់​ក្នុង​បញ្ជីបោះឆ្នោត​ថ្មី៕
1/8/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ក្រុងម៉ូស្គូបានរងការវាយប្រហារដោយយានដ្រូន​សាជាថ្មី ដែលរុស្ស៊ីអះអាងថាជាស្នាដៃអ៊ុយក្រែន

យោងតាមការផ្សាយ​របស់​បណ្តាញព័ត៌មាន​រុស្ស៊ី កាលពីយប់​រំលងអាធ្រាត្រឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យ ទី​៣០កក្កដានេះ ទីក្រុងម៉ូស្គូ បានរងនូវការវាយ​ប្រហារ​ដោយយានដ្រូន។ ភាគីរុស្ស៊ីចាត់ទុកថាជាស្នា​ដៃរបស់អ៊ុយក្រែន​។ នេះគឺជាការវាយប្រហារជាថ្មីទៀត កណ្តាល​ក្រុងម៉ូស្គូ ដែល​អាចបញ្ជាក់ថា រដ្ឋធានី​ធំរបស់រុស្ស៊ីនេះ ហាក់ដូចជាមិនមានការ​ការពារផ្លូវអាកាស ឲ្យ​បានរឹងមាំនោះទេ​។ ដ្រូន​៣គ្រឿងវាយធ្លាក់កណ្តាលក្រុងម៉ូស្គូ​ផ្អែកតាមការចុះផ្សាយ របស់​បណ្តាញព័ត៌មាន TASS របស់រុស្ស៊ី គឺយានដ្រូនចំនួន​៣គ្រឿងរបស់អ៊ុយក្រែន បានមកវាយប្រហារនៅ​ក្រុងម៉ូស្គូ កាលពីវេលាយប់រំលងអាធ្រាត្រ ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យនេះ​។ ដ្រូន​១គ្រឿង ត្រូវបាន​កំទេចបាន​ហើយធ្លាក់នៅជាយ​ក្រុង​ ក្នុងតំបន់ Odintsovo។ ចំណែកពីរគ្រឿងទៀត ត្រូវបានធ្លាក់នៅកណ្តាលក្រុងម៉ូស្គូតែម្តង ក្នុងសង្កាត់ដែលសំបូរអាគារខ្ពស់​ៗ។ បើផ្អែកតាមប្រភពខ្លះ គឺអគារដែលបានរងការវាយ​ប្រហារនោះ គឺជាអគារដ្ឋបាល ការិយាល័យ ដែលក្រសួងរដ្ឋរុស្ស៊ីប្រើប្រាស់​។លោក Sergueï Sobrianine អភិបាលទីក្រុងម៉ូស្គូ បានសរសេរបង្ហោះ លើបណ្តាញតេឡាក្រាម នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យនេះថា ជញ្ជាំងកញ្ចក់អាគារចំនួន២ បានរងការខូចខាត បាក់បែក ដោយសារតែការវាយប្រហារនេះ​។ លោក​ម្នាក់នេះ អះអាងថា មិនមានមនុស្ស​ស្លាប់ឬរបួសដោយសារ​ការវាយប្រហារនេះទេ គឺមានតែការខូចខាតសម្ភារៈ។ រូបភាព​ពីក្រុមការងារ អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP បានបង្ហាញឲ្យឃើញ​ បំណែកបង្អួចកញ្ចក់ និងបំណែកអាគារធ្លាក់​មកលើដី។ ដោយសារតែការវាយប្រហារនេះដែរ ព្រលានយន្តហោះ Vnoukovo ជាយក្រុងម៉ូស្គូ ត្រូវបាន​ផ្អាកដំណើរការប៉ុន្មានម៉ោងដែរ​ នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ​។ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីបាន​បរិហារថា នេះគឺជាទង្វើ​ ប៉ុនប៉ងវាយប្រហារភេរវកម្ម របស់អ៊ុយក្រែន។ តែយ៉ាងណា សម្រាប់ពេលនេះ មិនទាន់​មានការ​ប្រកាសទទួលស្គាល់ណាមួយ​ពី​ភាគីអ៊ុយក្រែនទេ។ ដូចយើង​​បានដឹងហើយ ថានេះមិនមែនជាលើកទី១ទេ ដែលមានការ​វាយ​ប្រហារដោយយានដ្រូន​ នៅ​កណ្តាលក្រុងម៉ូស្គូ ហើយដែល​រុស្ស៊ីតែងតែចោទថាជាស្នាដៃអ៊ុយក្រែន​។ លោក​ហ្សេឡេនស្គី ធ្លាប់​បានសន្យាថានឹងវាយប្រហារទៅក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ីវិញ ដើម្បីសងសិកចំពោះការវាយប្រហារដែលរុស្ស៊ីបានធ្វើមកលើទីក្រុងអូដេសា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ​។លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ីវិញ បាន​ស្តីបន្ទោស ថាបើគ្មាន​អាមេរិក និងអូតង់ទេ អ៊ុយក្រែនក៏មិនអាចបើកការវាយ​ប្រហារនេះបានដែរ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ យើងឃើញថា ទីក្រុងម៉ូស្គូមួយទាំងមូល ហាក់ដូចជាមិនមាន​ប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាសរឹងមាំសោះ បានជាយានដ្រូនអាច​ហោះទៅវាយ​ប្រហារ​ម្តងហើយម្តងទៀតបែបនេះ​។ដ្រូនអ៊ុយក្រែន​២៥គ្រឿង ប៉ុនប៉ងវាយប្រហារ​នៅគ្រីម៉េក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីអះអាងថា នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យនេះ គឺមានយានដ្រូនរបស់អ៊ុយក្រែន ចំនួន​២៥គ្រឿងបាន​ប៉ុនប៉ងមកវាយប្រហារ នោះតំបន់គ្រីម៉េ។ ក្នុងនោះ​កងទ័ពរុស្ស៊ីបានវាយកំទេចទាន់ពេលវេលា ចំនួន​១៦គ្រឿង ដោយ​ប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាស ចំណែក​៩គ្រឿងទៀត ត្រូវបាន​ក្រុមជំនាញរុស្ស៊ី ដណ្តើមគ្រប់គ្រងបានពីចំងាយ​តាមប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យា ហើយ​បានបញ្ជាឲ្យធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសមុទ្រខ្មៅ។ហើយកាលពីថ្ងៃសុក្រវិញ រុស្ស៊ីអះអាងថា អ៊ុយក្រែនបានបាញ់មីស៊ី២គ្រាប់ ចូលទៅក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី ត្រង់តំបន់ Taganrog ក្បែរព្រំដែនអ៊ុយក្រែន បណ្តាលឲ្យរបួសមនុស្ស​១៦នាក់។ ករណីបាញ់មីស៊ីលចូលដីរុស្ស៊ីនេះ គឺជារឿងកម្រណាស់។ មីស៊ីល២គ្រាប់នេះ រុស្ស៊ីថាជាប្រភេទមីស៊ីល S-200។ដោយឡែក ខាងទឹកដីអ៊ុយក្រែនវិញ រុស្ស៊ីបានបាញ់មីស៊ីលវាយប្រហារ ចំអគារសាលារៀនមួយ កាលពីយប់ថ្ងៃសៅរ៍ម៉ោង​៨ បណ្តាលឲ្យ​ស្លាប់ម្នាក់ និងរបួស៥នាក់ នៅទីក្រុងSoumy។ នេះបើផ្អែកតាមបណ្តាញព័ត៌មានអ៊ុយក្រែន Suspilne។ ហើយ​នៅថ្ងៃសៅរ៍ដែរ មនុស្ស២នាក់បានស្លាប់ដោយការវាយប្រហារ របស់រុស្ស៊ី នៅឯតំបន់ហ្សាប៉ូរីចា។ប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិកអំពាវនាវ​ឲ្យ​មានបទឈប់បាញ់​វេទិកាកំពូល រុស្ស៊ី អាហ្វ្រិក បានបិទបញ្ចប់ទៅកាលពីថ្ងៃសុក្រ ដោយ​លោក​ប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិក លោក Azali Assoumani បាន​ប្រាប់ទៅលោកពូទីនថា វាជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែលត្រូវតែឈានទៅ​ មានបទឈប់បាញ់ ឲ្យ​បានឆាប់បំផុត ជាមួយអ៊ុយក្រែន ព្រោះថា វាគឺជារឿងស្លាប់រស់ រឿងក្រពះ របស់ប្រជាជននៅអាហ្វ្រិក។ការលើកឡើងបែបនេះ គឺបន្ទាប់ពីក្នុងពេលប្រជុំ លោក​ពូទីន បានសន្យាប្រាប់ទៅថ្នាក់ដឹកនាំអាហ្វ្រិកថា កុំភ័យ ចាំរុស្ស៊ី​ដឹកគ្រាប់ធញ្ញជាតិទៅឲ្យ ជំនួសឲ្យ​គ្រាប់ធញ្ញជាតិរបស់​អ៊ុយក្រែន។ ជាងនេះទៀត រុស្ស៊ីនឹងអោយ​ដោយ​មិនគិតថ្លៃទេ ក្នុងទំហំមួយផ្នែកធំ សម្រាប់ប្រទេសប្រមាណ​៦ប្រទេស ដែលលំបាកខ្លាំង​។ តែការធានារបស់​លោកពូទីននេះ ត្រូវបាន​​​លោក Azali Assoumani ប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិក បាន​ឆ្លើយបកទៅវិញថា វាមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។ អ្វីដែលចាំបាច់ គឺការឈានទៅ​មានបទឈប់បាញ់​។  លោកពូទីន៖ “ខ្ញុំមិនដែលបិទផ្លូវចរចាជាមួយអ៊ុយក្រែនទេ!”នៅថ្ងៃសៅរ៍​ទី​២៩កក្កដា​ ក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយ នៅក្រុងប៉េតេសបួរ លោកពូទីន បាន​ឆ្លើយប្រាប់អ្នកកាសែតថា លោក​មិនដែលបិទផ្លូវ រឿងចរចាជាមួយអ៊ុយក្រែននោះឡើយ​។ លោក​បន្តទៀតថា សំណើរបស់​ក្រុមប្រទេសអាហ្វ្រិក ក៏ជាពីភាគីចិន ដែលចង់​ឲ្យ​មាន​ផែនការចរចា គឺរុស្ស៊ីនឹងយកមកគិត ប្រើវាជាមូលដ្ឋាន​។ ចំណែក​រឿងបទឈប់បាញ់វិញ ​លោក​បាន​លើកឡើងថា​ សម្រាប់ពេលនេះ គឺពិបាកធ្វើ​បន្តិចហើយ ព្រោះថាអ៊ុយក្រែន​ កំពុងតែបើកប្រតិបត្តិវាយ​បក ដែលតម្រូវឲ្យ​ខាងរុស្ស៊ីត្រូវតែទប់ទល់​ វាយប្រហារទៅវិញ។ តែយ៉ាងណា លោក​បានបញ្ជាក់ថា សម្រាប់ពេលនេះ គឺខាងកងទ័ព​រុស្ស៊ី មិនមានការផ្លាស់ប្តូរយុទ្ធសាស្ត្រថ្មី មិនមានការបើកសម្រុកវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំណាមួយ នៅឯសមរភូមិ​ អ៊ុយក្រែនទេ៕
30/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

នីហ្សេ៖ មេអង្គរក្ស​ប្រធានាធិបតីជាអ្នកនៅពីក្រោយរដ្ឋប្រហារ និងប្រកាសតាំងខ្លួនជា​ប្រមុខរដ្ឋថ្មី

នៅប្រទេស​នីហ្សេ អ្នកផ្តួចផ្តើម​គំនិត​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ីវិល និង​ចាប់ដាក់ឃុំ ប្រធានាធិបតី លោក​ម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម បាន​ចេញមុខ​ប្រកាស​តាំងខ្លួនជា​ប្រមុខដឹកនាំ​ថ្មី ចាប់តាំងពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍។ មេដឹកនាំ​របបសឹកនីហ្សេ ដែលជាមេគំនិត ដណើ្តមអំណាច​ពីប្រធានាធិបី គ្មានអ្នកណាក្រៅពី​លោក​អាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី ដែលជា​ប្រធានអង្គរក្សរបស់​ប្រធានាធិបតី។ នៅក្នុងការថ្លែងតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិ នៅយប់ថ្ងៃ​សុក្រម្សិលមិញ លោក​អាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី បាន​ប្រកាស​តាំងខ្លួន​ជា​ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បីស្រោចស្រង់មាតុភូមិ នៅមុន​ការប្រកាស​របស់​ពួកយោធា​នីហ្សេ ដែល​គាំទ្រ​ឲ្យ​លោក​ធ្វើជា​ប្រមុខដឹកនាំ​ថ្មី​របស់​នីហ្សេ។ រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល​ចេញមកពីការបោះឆ្នោត នៅ​នីហ្សេ បានទាក់ទាញ​ឲ្យ​មាន​ប្រតិកម្ម​ថ្កោលទោស​ពីសហគមន៍​អន្តរជាតិ មិនថា ប្រទេស​លោកខាងលិច និងថ្នាក់ដឹកនាំ​អាហ្វ្រិក។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកាលពីថ្ងៃ​សុក្រ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិភាព និងសន្តិសុខ​របស់សហភាពអាហ្វ្រិក​បានទាមទារ​ឲ្យ​ពួកយោធា​នីហ្សេដោះលែង​ប្រធានាធិបតី និង​ត្រលប់ចូលទៅ​បន្ទាយវិញ ក្នុង​រយៈពេល ១៥ថ្ងៃ។ ចំណែក​អាមេរិក​បាន​ប្រកាស​គំរាម​កាត់ផ្តាច់ជំនួយ ក្នុងខណៈពេល​បារាំងដែលជាដៃគូ របស់​នីហ្សេ សម្រាប់​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ក្រុមភេរវនិយម​នៅ​តំបន់សាហែល នៅអាហ្វ្រិក ប្រកាស​បើកកិច្ចប្រជុំសន្តិសុខ​បន្ទាន់ ដើម្បីនិយាយ​ពី​ស្ថានការណ៍​នៅនីហ្សេ។ តើអ្វីទៅជា​ហេតុផល​ដែល​ជំរុញឲ្យមាន​ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ​នៅ​នីហ្សេ ដែលជាប្រទេស​កំពុង​ស្ងប់ស្ងាត់ និង​ជា​ដៃគូសំខាន់​របស់​ប្រទេស​លោកខាងលិច? ២ថ្ងៃ​ក្រោយពួកយោធា​អះអាង​ធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល និង​ចាប់ប្រធានាធិបតីដាក់ឃុំ មេក្រុម​អង្គរក្ស​ប្រធានាធិបតី លោក អាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី បាន​ចេញមុខ​តាម​កញ្ចក់​ទូរទស្សន៍ជាតិ កាល​ពីយប់ថ្ងៃ​សុក្រម្សិលមិញ និង​ប្រកាស​តាំងខ្លួន​ជា​ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បីស្រោចស្រង់មាតុភូមិ ដែល​ជា​ក្បាលម៉ាស៊ីនថ្មី ដឹកនាំថ្មី​របស់​ប្រទេស​នីហ្សេ ក្រោយ​រដ្ឋប្រហារ។ ខុសប្លែកពី​រដ្ឋប្រហារ នៅ​ប្រទេស​ដទៃ អ្នកដែល​ធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់ប្រធានាធិបតី​នៅប្រទេស នីហ្សេ ជា​ប្រធាន​អង្គរក្សប្រធានាធិបតី ប៉ុន្តែ មិនមែន​ជាមេបញ្ជាការ​កងទ័ព។ការធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​យោធា ទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល នៅនីហ្សេ ជា​រឿងដែលគេមិននឹកស្មានដល់ នេះ​បើ​មើលទៅ​លើស្ថានការណ៍នយោបាយ​ដែលចាប់មាន​ស្ថិរភាពឡើងវិញ  នៅក្នុងអំឡុងដឹកនាំ​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​លោក លោក​ម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម។ លោក​ប្រធានាធិបតី​បាហ្ស៊ូមដែលចេញមកពីការបោះឆ្នោត​ប្រជាធិបតេយ្យ បានព្យាយាម​បន្ធូរបន្ថយ​ភាពតានតឹងផ្ទៃក្នុង តាមរយៈ​ការដោះលែង​សកម្មជន​អ្នកនយោបាយ​ប្រឆាំង​ជាដើម។រឿងដែលគេមិននឹកស្មានដល់មួយទៀត គឺ​អ្នកនៅពីក្រោយ​ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ និងប្រកាស​តាំង​ខ្លួន​ជា​ប្រមុខដឹកនាំថ្មី​របស់​នីហ្សេ គឺ​ជា​មេក្រុមកងអង្គរក្ស​ដែល​តាមពិត​មាន​នាទី​ជា​អ្នកការពារ​សន្តិសុខឲ្យ​លោក​ប្រធានាធិបតី​បាហ្ស៊ូម​រហូតមក។ នៅថ្ងៃ​ពុធទី ២៧កក្កដា មេកងអង្គរក្ស​រូបនេះ​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​ចាប់ឃុំខ្លួន​ប្រធានាធិបតី​និងក្រុមគ្រួសារ ចំណែក​ក្រុមយោធា​មួយក្រុម​ដែល​អះអាងថា បានការគាំទ្រ​ពីប៉ូលិស ទាហាន និង​កងអាវុធ ប្រកាសធ្វើរដ្ឋប្រហារ ​ផ្តួលរំលំអំណាចប្រធានាធិបតី។នៅថ្ងៃសុក្រ លោក អាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី ដែល​មេកងអង្គរក្សប្រធានាធិបតី​បាន​ចេញមុខតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ ប្រកាសតាំងខ្លួន ជា​ប្រធានក្រុមប្រឹក្សា​ជាតិដើម្បីស្រោចស្រង់មាតុភូមិ ជា​ប្រមុខរដ្ឋថ្មីរបស់នីហ្សេ។ លោក អាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី ជាមនុស្ស​មិនសូវចេញមុខច្រើនទេ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងពិភពកងទ័ពនីហ្សេ លោក​ជាមនុស្ស​មានមុខមាត់ មានគេគោរពច្រើន ព្រោះលោកធ្លាប់​ដឹកនាំ​កងទ័ព​ជើងគោក ជើងអាកាស មុននឹង​ត្រូវ​ប្រធានាធិបតីមុនៗ​តែងតាំង​ជាប្រធានអង្គរក្ស​ការពារ​ប្រធានាធិបតីរយៈពេល ១២ឆ្នាំមកនេះ។ អ្នកស្និទ្ធ​នឹងលោកប្រធានាធិបតី បាហ្ស៊ូម ដែលកំពុង​ស្ថិតក្រោមការចាប់ឃុំ​របស់​ពួកយោធា បានថ្កោលទោស​ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ដែលធ្វើឡើង​ដើម្បីប្រយោជន៍បុគ្គល ព្រោះ ថា លោក​ចានី​មានគំនិត​ធ្វើរដ្ឋប្រហារ បន្ទាប់ពី​លោក​ប្រធានាធិបតីបាហ្ស៊ូម​មានគម្រោង​កោះប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដើម្បីដក​លោក​ចានី និង​កាត់បន្ថយ​ឥទ្ធិពល​របស់​ក្រុមអង្គរក្ស​ប្រធានាធិបតី។ប៉ុន្តែ នៅក្នុងសារថ្លែង​កាលពីថ្ងៃ​សុក្រ លោក​ចានី​និយាយ​ថា រដ្ឋប្រហារ​ធ្វើឡើង ដោយសារ​តែ​ស្ថានការណ៍​សន្តិសុខ​នៅ​នីហ្សេ​កាន់តែ​ធ្លាក់ចុះ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែង​របស់​ក្រុមភេរវនិយម។ហេតុអ្វី​បារាំង​បារម្ភ យកចិត្តទុកដាក់​ ពីរឿង​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ នៅ​នីហ្សេ?គិតចាប់តាំង​ពី​ទទួលឯករាជ្យ រួចចាកផុត​ពី​អាណានិគមនិយម​បារាំង​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៦០ នេះជាលើកទី ៥ ដែលនីហ្សេជួបប្រទះរដ្ឋប្រហារ​យោធា។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋប្រហារ​នៅនីហ្សេ​លើកនេះ​ធ្វើ​ឲ្យ​បារាំង​បារម្ភខ្លាំងជាងណាទាំងអស់។ នីហ្សេ ​ជា​ប្រទេស​អាហ្វ្រិក​សំខាន់ ចុងក្រោយ ដែល​បារាំង​កំពុង​ចាប់ដៃ​សហការ​ផ្នែកយោធា នៅ​តំបន់​សាហែល នៅក្នុង​យុទ្ធនាការ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមភេរវនិយម ដូចជា​ក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាម ក្រុមអាល់កៃដា។ នីហ្សេ​បានក្លាយជា​មូលដ្ឋានទ័ពចុងក្រោយ​របស់​បារាំង ដែលបានបង្ខំចិត្ត​ដកទ័ព​ចេញ​ពី​ម៉ាលី និង​បួគីណាហ្វាសូ បន្ទាប់ពី​ប្រទេស​ទាំងពីរ​នេះត្រូវ​ពួកយោធាធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល។នៅនីហ្សេ កងទ័ពបារាំង​ប្រមាណ ១៥០០​នាក់កំពុង​ប្រចាំការនៅមូលដ្ឋានទ័ព ដែលមានទីតាំង​នៅ​ព្រលានយន្តហោះ​ក្នុង​រដ្ឋធានី​របស់​នីហ្សេ។ប្រធានាធិបតីបារាំង​ផ្ទាល់​បាន​ថ្កោលទោស ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ និង​បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​ពួកយោធា​ដោះលែង​ប្រធានាធិបតី លោក​បាហ្ស៊ូម ដែលជាមេដឹកនាំប្រទេស​នៅ​អាហ្វ្រិក​ដ៏កម្រ ដែលនៅបន្តរក្សា​ទំនាក់ទំនងជាមួយ​បារាំង និង​ប្រទេស​លោកខាងលិច។ នៅ​ថ្ងៃសៅរ៍ លោកប្រធានាធិបតី​ម៉ាក្រុង​ដែល​បាន​រូតរះ​ត្រលប់ពី​ដំណើរទស្សនកិច្ច​នៅ​ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក បាន​កោះប្រជុំ​បន្ទាន់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ដើម្បី​និយាយ​ពី​ស្ថានការណ៍​នៅ​នីហ្សេ។បារាំង​ត្រូវ​តែ​ខ្វល់ខ្វាយ​ពីស្ថានការណ៍​នៅនីហ្សេ មិនមែនដោយសារ​តែ​ហេតុផល​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ភេរវកម្ម​នៅ​សាហែលតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ បារាំងតាមដានជាប់​ស្ថានការណ៍​ប្រែប្រួលនៅនីហ្សេ ដើម្បីហេតុផលសេដ្ឋកិច្ច ព្រោះ​បារាំង​មាន​ក្រុមហ៊ុនOrano ​ដែល​បុកគ្រឹះ​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ជីកយក​រ៉ែអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម របស់​នីហ្សេ រាប់សិបឆ្នាំមកហើយ ដើម្បី រោងចក្រ​ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនៅបារាំង។នីហ្សេនឹង​ជួបបញ្ហាអ្វីខ្លះ នៅក្រោយ​រដ្ឋប្រហារ?នីហ្សេក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់​របបសឹក ក្រោយរដ្ឋប្រហារ អាច​ស្ថិតនៅ​ឯការ ដោយសារ​តែ​ការថ្កោលទោស ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ និង​សហភាពអាហ្វ្រិក ដែលប្រឆាំង​នឹង​ការចូលកាន់អំណាច​តាមរយៈការធ្វើរដ្ឋប្រហារ​យោធា។បន្ទាប់ពីនេះ នីហ្សេ​ដឹកនាំ​ដោយ​មេអង្គរក្ស​ប្រធានាធិបតី លោក​ចានី កំពុងរងការគំរាមពី​សហភាពអាហ្វ្រិក និង​អាមេរិក​ដែលបាន​ព្រមាន​ពីការកាត់ផ្តាច់ជំនួយ បើសិន​កងទ័ព​មិនព្រម​ប្រគល់អំណាច​ទៅ​ឲ្យប្រធានាធិបតី​លោក​បាហ្ស៊ូមវិញ។ ប្រធានាធិបតី បារាំង​បាន​ព្រមាន​ពីគ្រោះថ្នាក់​នៃ​រដ្ឋប្រហារ​យោធា សម្រាប់​អនាគត​ប្រជាជន​នីហ្សេ ប្រទេស​នីហ្សេ និង​តំបន់ទាំងមូលអាមេរិក គំរាមកាត់ផ្តាច់ជំនួយយោធា​សម្រាប់​នីហ្សេ បើសិន​កងទ័ពមិន​ប្រគល់អំណាច​ឲ្យប្រធានាធិបតីវិញបន្ទាប់ពី​ប្រកាស​ទទួលស្គាល់​តែ​លោក​ប្រធានាធិបតី បាហ្ស៊ូម ជាមេដឹកនាំ​នីហ្សេ របបសឹកនីហ្សេ ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​បានព្រមានពីការកាត់ផ្តាច់ជំនួយ និង​សហប្រតិបត្តិការ​យោធា​ជាមួយ​នីហ្សេ។ នៅមុន​រដ្ឋប្រហារ​កាលពីថ្ងៃ​ពុធ នៅនីហ្សេ អាមេរិក​ធ្លាប់​ចូលរួមបណ្តុះបណ្តាល​កងទ័ព និងកងអង្គរក្ស​នីហ្សេ និង​មានទាហាន ១០០០នាក់​កំពុង​ប្រចាំការ​នៅទឹកដីនីហ្សេ។ប៉ុន្តែ ក្រុមយោធា​នីហ្សេ ទំនង​មិនសុខចិត្ត​ប្រគល់អំណាច​ទៅ​ឲ្យប្រធានាធិបតី ដែល​គេ​ចោទថា អសមត្ថភាព ក្នុងការគ្រប់គ្រង​ប្រទេស ជាពិសេស ​បញ្ហាសន្តិសុខ និង​បញ្ហា​ពុករលួយ។ ដោយ​ហ៊ានចេញមុខ​ធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ប៉ុណ្ណេះហើយ កងទ័ពនីហ្សេ​មិនងាយនឹង​ត្រលប់ដើរថយក្រោយ ដោយសារ​ខ្លាច​ការសម្លុត គំរាមកាត់ផ្តាច់ជំនួយ​ពី​លោកខាងលិច ព្រោះថា របបសឹក​នីហ្សេ នៅមានផ្លូវដើរផ្សេងទៀត។ ទី១ នីហ្សេ​នៅមាន​ចិន​ដែលនៅ​ចាំទិញប្រេង​របស់​នីហ្សេ ហើយ​ចិនមិនបាន​និយាយរិះគន់​ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ។ទី ២ នីហ្សេ​នៅអាច​ជំនួយ​ពីរុស្ស៊ី ដែលពេលនេះ ជា​គូប្រជែង សត្រូវ​របស់​អាមេរិក និង​ប្រទេស​លោកខាងលិច។ រុស្ស៊ី អាច​ជា​ប្រភពផ្គត់ផ្គង់​ស្បៀង ជីគីមី ហើយនិង​ជា​អ្នកលក់អាវុធ​ដើម្បី​ឲ្យ​កងទ័ព​នីហ្សេយកទៅប្រើសម្រាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមភេរវនិយម​នៅ​តំបន់​សាហែលជាប់ព្រំដែន ជាមួយម៉ាលី និង​បួគីណាហ្វាសូតើ​ អាច​មាន​ការលូកដៃ​របស់​រុស្ស៊ី ដូចនៅប្រទេសអាហ្វ្រិក​ជិតខាង ដូចជា​ម៉ាលី និង​បួគីណាហ្វាសូ?នៅ​ព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ ក្រុមបាតុករ ជាច្រើនរយនាក់ ដែលគាំទ្រការធ្វើ​រដ្ឋប្រហាររបស់​ក្រុមយោធា បាន​ស្រែកជេរបារាំង បណ្តេញកងទ័ពបារាំង នៅក្នុងការជួបជុំគ្នា នៅ​ទីក្រុង​ជាច្រើន នៅ​ប្រទេសនីហ្សេ។ យោងតាមអ្នករាយការណ៍​ព័ត៌មានបារាំង AFP នៅ​ក្នុងក្បួនបាតុកម្ម គេឃើញក្រុមបាតុករនីហ្សេ លើកគ្រវីទង់ជាតិរុស្ស៊ី ស្វាគមន៍អរគុណរុស្ស៊ី​។ តាមការវិភាគខ្លះ គេសង្ស័យថា ចលាចល និង​ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ​នៅនីហ្សេនេះ អាច​មានការលូកដៃ​របស់រុស្ស៊ី ដូចនៅ​ម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ ប្រទេស​ជាប់ព្រំដែន​នីហ្សេ ដែល​មាន​ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលWagner របស់រុស្ស៊ី​កំពុងមានវត្តមានយ៉ាងសកម្ម។ប្រធានក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ លោក​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន​ដែលធ្វើការបះបោរ​មិនបាន​សម្រេច​នៅម៉ូស្គូ និង​ត្រូវ​និរទេស​ខ្លួនទៅនៅ​បេឡារុស្ស បាន​និយាយ​នៅថ្ងៃ​សុក្រថា រដ្ឋប្រហារ​យោធានៅនីហ្សេផ្ទុះឡើង ដោយសារ​តែ​ប្រជាជន​នីហ្សេ​តស៊ូ ប្រឆាំង​នឹង​ច្បាប់ ដែល​អតីត​អាណានិគមនិយម​បានដៅកំណត់សម្រាប់ជីវិត​ប្រជាជននីហ្សេ។​តើរដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល​នឹងអាចប៉ះពាល់​ដល់​យុទ្ធនាការ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹងក្រុមភេរវនិយម​នៅ​តំបន់​សាហែល?ផ្ទុយពីការបារម្ភ​របស់​បារាំង និង​អាមេរិក រដ្ឋប្រហារ​នៅនីហ្សេ​អាច​ផ្តល់​កម្លាំងដល់​បេសកកម្ម​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមភេរវនិយម​នៅ​តំបន់​សាហែល ព្រោះថា មេដឹកនាំ​របបសឹក​នីហ្សេ មាន​គោលនយោបាយ​ខុសស្រឡះពី​លោកប្រធានាធិបតី​បាហ្ស៊ូម។ ដោយសារ​តែ​រដ្ឋប្រហារ​យោធា​នៅម៉ាលី និង​បួគីណាហ្វាសូ លោកប្រធានាធិបតី​បាហ្ស៊ូម នៅមុន​ពួកយោធា​ធ្វើរដ្ឋប្រហារ បាន​បែរខ្នង​ដាក់​របបសឹកម៉ាលី និង​បួគីណាហ្វាសូ ដែលតាមពិតធា្លប់ជា​ដៃគូ​សំខាន់​ដើម្បីប្រយុទ្ធ បោសសម្អាតពួកជីហាត នៅព្រំដែន​ប្រទេស​ទាំងបី នៅ​តំបន់​សាហែល។ លោក​ប្រធានាធិបតី​បាហ្ស៊ូម លែងសហការជាមួយ​របបសឹកម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ ក៏ព្រោះតែ បារាំង អាមេរិក​និង​សហភាពអាហ្វ្រិក ប្រកាស​ឈប់​គាំទ្រ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ដោយសារ​តែ​ការធ្វើរដ្ឋប្រហារដណ្តើមអំណាច។ប៉ុន្តែ សម្រាប់ លោក​ចានី ប្រធានក្រុមប្រឹក្សា​ជាតិដើម្បី ស្រោចស្រង់ មាតុភូមិ កងទ័ព​ធ្វើរដ្ឋប្រហារ ដោយសារ​យល់ថា ជំហរនយោបាយ​របស់​លោកប្រធានាធិបតី នៅក្នុង​រឿង​រក្សា​សន្តិសុខ ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមភេរវនិយម គ្មាន​ប្រសិទ្ធិភាព។ តាម​លោក គេ​ត្រូវ​ចាប់ដៃ​សហការ​ជាមួយ​ម៉ាលី និង​បួគីណាហ្វាសូ បើសិន​ចង់ បោសសម្អាត​ក្រុមជីហាត និងអាល់កៃដា នៅតំបន់សាហែល៕
29/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកចូ បៃដិន ទទួលស្វាគមន៍​លោកស្រីម៉េឡូនី នៅសេតវិមាន ដោយទុករឿងពណ៌សំបុរនយោបាយ​មួយឡែក

លោកស្រី ចរចា ម៉េឡូនី នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អ៊ីតាលី បានទៅទស្សនកិច្ច​ផ្លូវរដ្ឋជា​លើកទី​១មួយ​ នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីងតោន សហរដ្ឋអាមេរិក។ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ម្សិលមិញ លោកស្រីត្រូវបាន​លោក​ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងរាក់ទាក់ នៅឯសេតវិមាន​។ ធាតុពិតទៅ លោកស្រីម៉េឡូនី ដែលមកពីគណបក្ស​នយោបាយ​ស្តាំនិយមជ្រុល គឺមានទំនោរខុសគ្នាឆ្ងាយ​ណាស់ ពី​លោក​ ចូ បៃដិន ដែលមកពីបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​។ តែយ៉ាងណាសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន ព្រមទាំងបញ្ហា​ប្រកួតប្រជែងជាមួយចិន បានធ្វើ​ឲ្យ​អ្នកទាំងពីរ ត្រូវទុករឿងពណ៌សំបុរនយោបាយមួយឡែកសិន​។ ទំនោរនយោបាយ​ផ្ទុយគ្នា​ស្រឡះ​លោកស្រី ចរចា​ ម៉េឡូនី គឺជាស្ត្រីដំបូងគេ ដែលបាន​ឈានឡើងមកធ្វើជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី។ លោកស្រីមកពី​បក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែលមាន​ឬសគល់នយោបាយចេញពី​ក្រុមហ្វាឈីសត៍ ពោលគឺជាទំនោរនយោបាយ​អភិរក្សនិយមជ្រុល រើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍ ស្អប់ជនបរទេស។ បក្សនយោបាយ​របស់​ស្រីម៉េឡូនីនេះ ប្រឆាំងនឹងសិទ្ធិរំលូតកូនរបស់ស្ត្រី ហើយ​ប្រឆាំងនឹងសិទ្ធិរបស់​អ្នក​ស្រលាញ់ភេទដូចគ្នាថែមទៀត។​យ៉ាងណាមិញ នៅពេល​លោកស្រីម៉េឡូនីបានចូល​កាន់អំណាច លោក​ចូ បៃដិន បាន​ថ្លែងសារ ប្រាប់ប្រជាជនអាមេរិក ថា​ត្រូវតែប្រឹងប្រែង ប្រុងប្រយ័ត្ន កុំ​ឲ្យ​ក្រុមអ្នកនយោបាយស្តាំនិយមជ្រុល អាចឈានមកកាន់អំណាចបាននៅអាមេរិក​ ដូចនៅអ៊ីតាលីឲ្យសោះ ព្រោះវាជាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ដល់សិទ្ធិសេរីភាព​និងការរីកចម្រើន​។ អញ្ចឹងយើងឃើញថា លោក ចូ បៃដិន និង​លោកស្រីម៉េឡូនី មានទស្សនៈតម្លៃនយោបាយ​ ផ្ទុយគ្នាខ្លាំណាស់​។តែយ៉ាងណា ជំនួប​កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ នៅសេតវិមាន បាន​ប្រព្រឹត្តិទៅដោយរលូន ដោយ​គេសង្កេតឃើញ​ថា លោកចូ បៃដិន ព្យាយាម​ស្វាគមន៍​យ៉ាងកក់ក្តៅ និង​និយាយលេងសើចរួសរាយរាក់ទាក់ យ៉ាងស្និទ្ធស្នាលបំផុត ជាមួយ​លោកស្រីម៉េឡូនី។ លោកចូ បៃដិន អះអាងថា តាមរយៈការជួបគ្នានេះ លោក​បានក្លាយជាមិត្តរបស់​លោក​ស្រី​ម៉េឡូនី។ ចំណែក​លោកស្រី ម៉េឡូនីវិញ ក្រោយ​ចប់ជំនួបនេះ បាន​ប្រាប់អ្នកកាសែតថា បើនិយាយ​ពីរឿងនយោបាយអាមេរិក​ គឺលោកស្រី​គាំទ្រពេញចិត្ត​គណបក្ស​សាធារណ​រដ្ឋ ជាងបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។ តែយ៉ាងណា​ ចំណុចវាមិន​ទៅរំខាន​ ដល់ទំនាក់ទំនងដ៏ល្អប្រសើរ រវាងលោកស្រី ជាមួយ​លោក​ចូ បៃដិន នោះឡើយ។“មិត្តល្អជួយគ្នាក្នុង​គ្រាមានអាសន្ន​”លោកស្រី​ម៉េឡូនី និង​លោកចូ បៃដិន បានទុក​រឿងនយោបាយ​ផ្ទៃក្នុង​មួយ​ឡែក ដោយ​ផ្តោត​អាទិភាពទៅលើការ​រួបរួមសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយ ដើម្បីជួយអ៊ុយក្រែន​។ ភាគីទាំង២បានលើកឡើងថា ជំនួប​នេះ គឺជាឱកាសដើម្បី​បញ្ជាក់ និងពង្រឹង សហប្រតិបត្តិការ​យ៉ាងស្អិតរមួត រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និង​អ៊ីតាលី ក្នុង​ការជួយអ៊ុយក្រែន​។ នៅក្នុងលិខិតប្រកាសរួមគ្នា លោក​ ចូ បៃដិន និង​លោកស្រី ម៉េឡូនី បាន​សន្យាថា នឹងរួមសហការគ្នាបន្តជួយអ៊ុយក្រែន ទោះចំណាយប៉ុណ្ណា យូរប៉ុណ្ណាក៏ដោយ​។​ក្នុងពេលជួបគ្នា លោកចូ បៃដិន បានលើកឡើងថា អ៊ីតាលីមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ ក្នុងអូតង់ ព្រមទាំងការជួយអ៊ុយក្រែន ក្នុងការប្រយុទ្ធការពារទឹកដីប្រឆាំងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី​។ លោកស្រី ម៉េឡូនីវិញ បានបញ្ជាក់ថា ពិតណាស់ មិត្ត​ពិតប្រាកដ គឺត្រូវចេះជួយគ្នាក្នុងគ្រាមានអាសន្ន​ មានការលំបាក។ដោយឡែក បើផ្អែកតាម​ប្រភពពីរដ្ឋាភិបាលអ៊ីតាលី គឺលោកស្រី ម៉េឡូនី ក៏មានបំណងនិយាយជាមួយ​លោកចូ បៃដិនដែរ អំពី​បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម​។ លោក​ចូ បៃដិន មានគម្រោងរៀបចំ​ ពង្រឹងវិស័យឧស្សាហកម្ម​និងការវិនិយោគនៅអាមេរិក ដែលអាចជះផល​អវិជ្ជមានខ្លះ មកលើប្រទេសនៅអឺរ៉ុប។យ៉ាងណាមិញ ក្នុងពេលជួបគ្នា លោក ចូ បៃដិន បានរំលឹកថា ឆ្នាំក្រោយនេះ អ៊ីតាលី នឹងដល់វេនធ្វើជាប្រធានវិលជុំរបស់​ក្រុមប្រទេស​សេដ្ឋកិច្ចនាំមុខ G7ហើយ។ លោកស្រី ម៉េឡូនី បានឆ្លើយទៅវិញបែបដាក់ខ្លួនថា សូម​លោកចូ បៃដិន កុំប្រកែប្រកាន់អី ប្រសិន​បើមានការឆ្គាំឆ្គង ឬខ្វះខាត ក្នុងការរៀបចំចាត់ចែងដឹកនាំG7 របស់​លោកស្រី​នៅឆ្នាំក្រោយ​។អ៊ីតាលីអាចចាកចេញពី​គម្រោង « ផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ » របស់ចិន គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងចំណោមប្រទេសG7 គឺមានតែអ៊ីតាលីមួយគត់ ដែលបានចូលរួម​សហការជាមួយចិន នៅក្នុងគម្រោង​​ផែន​ការ “ផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ”​។ បញ្ហានេះ ត្រូវបាន​រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកបរិហាររិះគន់ និងក្រឿន​រំលឹក​ឲ្យ​អ៊ីតាលីប្រុងប្រយ័ត្ន​ច្រើនដងហើយ។ តែយ៉ាងណា ការសម្រេចចូល​រួមជាមួយចិននេះ គឺរដ្ឋាភិបាល​មុនរបស់​អ៊ីតាលីជាអ្នកសម្រេច កាលពីឆ្នាំ​២០១៩ មិនមិនជាការសម្រេច​របស់​​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកស្រី ម៉េឡូនីទេ។មិនមានការជជែកគ្នាណាមួយដោយត្រង់ៗ អំពីបញ្ហានេះទេ រវាងលោក​ស្រីម៉េឡូនី និង​លោកចូ បៃដិន​ទេ​​។ ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងលិខិតប្រកាសរួម មេដឹកនាំទាំង២បាន​អះអាងថានឹងរួមគ្នា ដើម្បីទប់ទល់ចំពោះសកម្មភាពវាតទី ព្រមទាំង​ការលំបាក​ទាំងឡាយ ​ដែលចិនបាននិងកំពុងដាក់ជាចំណោទមកកាន់ពិភពលោក​។ ក្នុងន័យនេះ គឺគេចង់សំដៅ ទៅលើ​ បញ្ហា​ឥទ្ធិពលពាណិជ្ជកម្ម​ចិន ព្រមទាំងសំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ផងដែរ។ថ្មីៗនេះ លោកស្រី​ ម៉េឡូនី ធ្លាប់​បាន​បញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាល​លោកស្រី អាចនឹងពិចារណា ចាកចេញពីគម្រោង​ផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយរបស់ចិន ព្រោះថាចាប់តាំងពីឆ្នាំ​២០១៩មក អ៊ីតាលីដូចជាមិនបានឃើញនូវ​ផលប្រយោជន៍ជាក់ស្តែងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច​អ្វី បាន​មកពីគម្រោងវិនិយោគ​របស់ចិននេះសោះ។អ្វីដែលគេរំពឹងរងចាំ គឺនៅរវាង​ប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ ពោលគឺមុន​ពេល​អ៊ីតាលីចាប់ផ្តើមធ្វើជា​ប្រធាន​ G7 គឺគេសង្ឃឹមថា​លោកស្រី ម៉េឡូនី នឹងប្រកាសជាផ្លូវការ ថាអ៊ីតាលីសម្រេចឈប់ចូលរួម​ជាមួយចិន ក្នុងគម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ​។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ អ៊ីតាលី ក៏មិនអាចមើលស្រាល​បញ្ហាបានដែរ ព្រោះថាបើធ្វើមែន គឺ​ចិនអាចនឹងសងសិកវិញមកលើអ៊ីតាលី។ ដូច្នេះ អ៊ីតាលីក៏ទំនងជាចង់ឲ្យ​អាមេរិកធ្វើ​សម្បទានខ្លះដែរ ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម ប្រសិន​បើ​ចិន ​រករឿងដាក់​ឧបសគ្គពាណិជ្ជកម្ម​មក​លើអ៊ីតាលី​៕
28/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បារាំង​ចាប់ផ្តើម​រាប់ថ្ងៃថយក្រោយ ដើម្បីរៀបចំ​ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅ ឆ្នាំ ២០២៤

គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃពុធនេះ មាន​រយៈពេល​មួយឆ្នាំគត់ ដែលបារាំង​ត្រូវ​ត្រៀមខ្លួន រៀបចំ​ការប្រកួត​កីឡា​អូឡាំពិក​រដូវក្តៅ ដែលត្រូវបើកសម្ពោធ ជាផ្លូវការ នៅថ្ងៃទី ២៦​កក្កដា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅទីក្រុង​ប៉ារីស។ មានវត្តមាននៅថ្ងៃ​ពុធនេះ នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិ លោក​Thomas Bach បាន​ប្រកាស​អញ្ជើញជាផ្លូវការ​ប្រទេស​ចំនួន​២០៣ ឲ្យ​ចូលរួម​នៅក្នុង​ព្រឹត្តិការ​អូឡាំពិកទីក្រុង​ប៉ារីស ២០២៤។ ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិកឆ្នាំ ២០២៤​សំខាន់ណាស់សម្រាប់​បារាំង ព្រោះ លើកចុងក្រោយ ដែល​បារាំង​បាន​រៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍​អូឡាំពិក គឺ​កាលពី​១០០ឆ្នាំ នៅ​ឆ្នាំ ១៩២៤។ នៅមួយឆ្នាំទៀត​ប៉ុណ្ណោះ ទីក្រុង​ប៉ារីស​នឹង​ត្រូវធ្វើ​ជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ​ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏ធំ។ តើ​ប៉ារីសត្រៀមខ្លួនហើយឬនៅ ទាំងផ្នែក​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សន្តិសុខ និង​ផ្នែកថវិកា? នៅទីក្រុង​ប៉ារីស គណៈកម្មការជាតិអូឡាំពិកបារាំង​បាន​ប្រកាស​រាប់ថ្ងៃ​ថយក្រោយ ចាប់ពីថ្ងៃ​ពុធទី ២៦ កក្កដា ដើម្បី​ត្រៀមរៀបចំ ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិក​រដូវក្តៅ ២០២៤ចាប់តាំងពីមាន​កីឡាអូឡាំពិក នេះជា​លើកទី​៣ ដែល​បារាំង​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ​ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅ។ លើកចុងក្រោយ ដែលបារាំងរៀបចំ​កីឡាអូឡាំពិក គឺ​កាលពី​ឆ្នាំ ១៩២៤។ ដោយសារ មិនដែល​បាន​រៀបចំព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិកសោះ នៅក្នុងរយៈពេល​១០០ឆ្នាំ ហើយ​នៅសល់ពេល​តែ ១ឆ្នាំទៀតប៉ុណ្នោះ ថ្ងៃ​បើកការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក​នឹង​ចាប់ផ្តើម។ នៅសល់ ៣៦៥ថ្ងៃទៀត នឹង​មានការបើកសម្ពោធកីឡាអូឡាំពិក​ប៉ារីស ២០២៤។ បើទោះបីជាមានការដាក់សម្ពាធ អ្នករៀបចំ ជាពិសេស ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​អូឡាំពិក​បារាំង លោក​Tony Estanguet បានអះអាងពីជំនឿទុកចិត្ត​ថា ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិកទីក្រុង​ប៉ារីស​នឹង​ប្រព្រឹត្តទៅ​តាមកាលកំណត់ ពីថ្ងៃទី ២៦​កក្កដា ដល់ថ្ងៃទី ១១​សីហា ឆ្នាំ ២០២៤។ប៉ារីស​ត្រៀមខ្លួនរៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍​អូឡាំពិក​ជា​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​លើកនេះ ប៉ុន្តែ មិនមែន​គ្មាន​ឧបសគ្គនោះទេ។ មាន​បញ្ហា​ជាច្រើន​ដែល គេ​នៅមិនទាន់​ដោះស្រាយ ធ្វើចប់។ទី១ បញ្ហា​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ដោយសារតែ​ប៉ារីស មិនដែល​ធ្លាប់​រៀបចំ​ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ក្នុង​រយៈពេល ១០០ឆ្នាំមកនេះ ប៉ារីស​ត្រូវសាងសង់​អគារ​ច្រើនជាង ៥០​ការដ្ឋាន ដូចជា​ភូមិអូឡាំពិកសម្រាប់ផ្តល់ការស្នាក់នៅ​ដល់​កីឡាករ ជាង ១ម៉ឺននាក់ និងស្តាត​សម្រាប់​ការប្រកួតហែលទឹក ជាដើម។ ប៉ុន្តែ នៅមួយឆ្នាំ មុន​បើកសម្ពោធ​កីឡាអូឡាំពិក សំណង់ប្រមាណ ៥៣​កំពុង​នៅជា​ការដ្ឋាននៅឡើយ។ទី២ បញ្ហា​ថវិកាគេប៉ាន់ប្រមាណថា គេត្រូវការថវិកា ជាង ៨ពាន់លាន​អឺរ៉ូ​សម្រាប់​រៀបចំ​ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ប៉ារីស ២០២៤ ដែលនៅក្នុង​នោះ ពាក់កណ្តាល​ត្រូវប្រើ​សម្រាប់​ការបង្កើតសំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ដូចរាល់លើក ការទទួល​ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ​កីឡាអូឡាំពិកតែងទទួលបាន​ការរិះគន់ ព្រោះគេ​ត្រូវវិនិយោគ​ចំណាយ​ខ្ពស់ ចំណែក​ផលចំណេញពីការរៀបចំ​មាន​តិចតួច។ ជាញយដង សំណង់ដែលសង់សម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍​អូឡាំពិក​ត្រូវ​ទុកចោល លែងយកទៅប្រើការ ​នៅក្រោយ​ចប់ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិក។ ដូច្នេះ ដើម្បី​ជៀសវាង​កុំ​ឲ្យប្រជាជន​មិនសប្បាយចិត្ត​នឹងការចំណាយ ចាយខ្ជះខ្ជាយ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​និយាយថា ខ្លួន​ជួយចេញ​តែ ៤ភាគរយទេ ចំណែក ៩៦%​នៃ​ចំណាយសម្រាប់ការរៀបចំ​អូឡាំពិកលើកនេះ ត្រូវ​បានមកពី​វិស័យឯកជន ដែលនៅក្នុងនោះ ជាង​១៥០០​លាន​អឺរ៉ូ​បាន​មកពី​គណៈកម្មការធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិ ដែលនឹងបានប្រាក់ចំណូលពីការលក់សំបុត្រ និងថ្លៃផ្សាយពាណិជ្ជកម្មជាដើម។បញ្ហាទី៣ គឺការធ្វើដំណើរ​ដឹកជញ្ជូន នៅក្នុងអំឡុង​រៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិក។នេះជាបញ្ហា​ដ៏ឈឺក្បាល ព្រោះថា រហូតមកដល់​ពេលនេះ ផ្នែកដឹកជញ្ជូនបារាំង មិនថា រទះភ្លើង រថយន្តក្រុង នៅមិនទាន់​មាន​សមត្ថភាព​គ្រប់គ្រាន់​ដើម្បី​ទទួល​ជនបរទេស ជាង ៧លាន​នាក់​ដែលត្រូវ​ចូលមើលការប្រកួតកីឡា។ នេះគេនៅមិនទាន់និយាយ​ពីបញ្ហា​កកស្ទះចរាចរណ៍ដែលតែងតែ​កើតមាន​ឡើង នៅទីក្រុង​ប៉ារីស។ ដើម្បី​សម្រួល​ការធ្វើដំណើរ​របស់​ទស្សនិកជនទៅកាន់ទីតាំងប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលមានសរុប ២៥កន្លែង នៅក្នុងទីក្រុង​ប៉ារីស និងជាយក្រុង ចៅហ្វាយក្រុងប៉ារីសគ្រោង​នឹង​ផ្អាកការធ្វើដំណើររថយន្តឯកជន នៅក្នុង​ក្រុង និងផ្អាកការដ្ឋានសំណង់ទាំងអស់ដែលមាននៅតាម​ផ្លូវក្រវ៉ាត់ក្រុង។បារាំងត្រូវឈឺក្បាល​ក្នុងរឿង​ធានាការពារសន្តិសុខការរក្សាសន្តិសុខ នៅក្នុងអំឡុង​ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ជា​អាទិភាព សម្រាប់​អាជ្ញាធរ​បារាំង។ ព្រឹត្តិការណ៍​ដុតរថយន្ត វាយបំផ្លាញ​ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ នៅក្នុងពេល​កុប្បកម្ម​ប្រឆាំង​ប៉ូលិស នាពេលថ្មីៗនេះ ជាមេរៀនសំខាន់ដែល​អាជ្ញាធរបារាំង​មិនអាច​ធ្វេសប្រហែសបាន។ការធានាសុវត្ថិភាព សន្តិសុខ ជា​បញ្ហា​ដ៏ឈឺក្បាលជាងគេសម្រាប់​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង ព្រោះថា ខុសពីការបើកសម្ពោធ​កីឡាអូឡាំពិក​នៅស្រុកផ្សេងៗ ដែលធ្វើនៅតាមពហុកីឡាដ្ឋាន បារាំង​បើកសម្ពោធ​ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិក នៅលើទឹកទន្លេសែន ដែលជា​កន្លែង​សម្រាប់​ការប្រកួតវិញ្ញាសារមួយចំនួន។ នៅថ្ងៃ​បើកសម្ពោធ កីឡាករ ជាង​១ម៉ឺននាក់ នឹង​ជិះលើទូក​ជាង ១០០គ្រឿង បើកតាមទន្លេសែន ក្រោម​ក្រសែភ្នែក​របស់​ទស្សនិកជន​ជាង ៦សែននាក់ ដែលអង្គុយឈរ ទស្សនាតាមទន្លេសែន​ចម្ងាយ ៦គីឡូម៉ែត្រ។ ការពារ​សុវត្ថិភាព​ឲ្យ​មនុស្សកកកុញ នៅតាម​ទន្លេសែន ចម្ងាយ ៦គីឡូម៉ែត្រ មិនមែនជារឿង​ងាយស្រួល។តាម​រដ្ឋមន្រ្តីមហាផ្ទៃបារាំង លោក​Gérald Darmanin កងរក្សាសន្តិសុខ ជិត​៤ម៉ឺននាក់ នឹងត្រូវពង្រាយ​នៅតាមទីសាធារណៈ ដើម្បី​ធានាការពារ​សន្តិសុខ នៅក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​អូឡាំពិក។ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​មាន​គម្រោងផងដែរ​ថា នឹង​បញ្ចេញ​ទាហាន​របស់ខ្លួន សម្រាប់​បេសកកម្ម​ដោះមីន ប្រឆាំងដ្រូន និង​ពង្រឹង​បណ្តាញស៊ើបការណ៍សម្ងាត់​ដើម្បីទប់ស្កាត់​គម្រោង​វាយប្រហារ​ភេរវកម្មណាមួយ។ ក្រៅពី​ប៉ូលិស និងទាហាន រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ត្រូវ​ពឹងអាស្រ័យផងដែរ​លើក្រុមភ្នាក់ងារសន្តិសុខ​ឯកជន​ជិត ២ម៉ឺននាក់ទៀត។គណៈកម្មការធិការអូឡាំពិកមិនអញ្ជើញ រុស្ស៊ី និងបេឡារុសការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក​ជា​ទីតាំងប្រជែងភូមិសាស្រ្តនយោបាយ? ​វត្តមាន​របស់រុស្ស៊ី និង​បេឡារុស នៅក្នុងការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ឆ្នាំ២០២៤ ​បានក្លាយជា​រឿងចម្រូងចម្រាស បន្ទាប់ពី​រុស្ស៊ី​ចូលធ្វើសង្រ្គាម​ឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ អ៊ុយក្រែនផ្ទាល់ បាន​ប្រកាសថា ខ្លួននឹង​មិនបញ្ជូន​កីឡាករ​មក​អូឡាំពិក​នៅ​ប៉ារីសទេ បើសិន​មានកីឡាកររុស្ស៊ី និង​បេឡារុស​ចូលរួម។ ប៉ុន្តែ ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិ​លោក Thomas Bach នៅថ្ងៃ​ពុធ​ទី ២៦ កក្កដា បាន​អារកាត់ថា លោក​បាន​បញ្ជូន​លិខិតទៅ​អញ្ជើញ​ជាផ្លូវការប្រទេស​ចំនួន​២០៣ ឲ្យ​ចូលរួម ក្នុងការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក​នៅប៉ារីស ឆ្នាំ ២០២៤ ប៉ុន្តែ គ្មានប្រទេស​រុស្ស៊ី និង​បេឡារុស ក្នុង​កាលៈទេសៈនេះ។ ក្រៅពី​រុស្ស៊ី និង​បេឡារុស គណៈកម្មការធិការអូឡាំពិក​មិន​អញ្ជើញ​ផងដែរ ក្វាតេម៉ាឡា​ដោយសារ​ហេតុផលថា មានរឿងនយោបាយ​ចូលលូកឡំ​ក្នុងកីឡា៕
26/7/20230 minutos, 1 segundo
Episode Artwork

កូរ៉េខាងជើងត្រៀមប្រារព្ធខួប៧០ឆ្នាំនៃការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមកូរ៉េជាមួយការបាញ់មីស៊ីលបាលីស្ទិក២គ្រាប់

កូរ៉េខាងជើង​កំពុង​ត្រៀមខ្លួន​ប្រារព្ធខួប​៧០ឆ្នាំ​នៃការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមកូរ៉េ ដែលត្រូវ​ប្រព្រឹត្តទៅ នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ខានស្អែក។ តាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានផ្លូវរដ្ឋកូរ៉េខាងជើង KCNA ថ្នាក់ដឹកនាំ​ជាន់ខ្ពស់​ចិន និង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​រុស្ស៊ី ត្រូវ​អញ្ជើញ​ឲ្យ​ចូលរួម ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​ជាតិ​ដែល​របបព្យុងយ៉ាង យក​ចិត្តទុកដាក់​រៀបចំ យ៉ាង​សម្រិតសម្រាំង។ ដើម្បី​ត្រៀម​ប្រារព្ធ​ខួបថ្ងៃ​ជ័យជំនះ កូរ៉េខាងជើង​បាន​បាញ់​គ្រាប់មីស៊ីល​បាលីស្ទិក​២ដើមថែមទៀត នៅយប់ថ្ងៃ​ចន្ទម្សិលមិញ បន្ទាប់ពី​បាញ់​មីស៊ីលបាលីស្ទិក​អន្តរទ្វីប និង​មីស៊ីលបណ្តែត ជាបន្ត​បន្ទាប់គ្នា នៅសប្តាហ៍មុន។ កូរ៉េខាងជើង​បាន​បិទទ្វារ​មិនទទួល​ជនបរទេស ជាង​៣ឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីទប់ស្កាត់ជំងឺរាតត្បាត​កូវីដ។ កូរ៉េខាងជើង​សំញែង​សមត្ថភាព​យោធា​របស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំង ដោយ​បាន​បាញ់សាកល្បង​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក ២គ្រាប់ទៀត នៅយប់ថ្ងៃ​ចន្ទម្សិលមិញ។ ក្នុងរយៈពេល ១០​ថ្ងៃ កូរ៉េខាងជើង​បាញ់​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក​ដល់​ទៅ​៣លើក នោះបើទោះបីជា​ដឹងថា ការបាញ់​សាកល្បង​មីស៊ីលបាលីស្ទិក ត្រូវ​ហាមដោយ​សេចក្តីសម្រេច​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ក្តី។កូរ៉េខាងជើងគ្មានគោរព​សេចក្តីសម្រេច​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដែលបាន​ហាម​កូរ៉េខាងជើង​មិន​ឲ្យសាកល្បង​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក។ ដោយគ្មាន​ខ្លាចញញើតនឹង​ការដាក់ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ កូរ៉េខាងជើង ក្រោមការកាច់ចង្កូត​របស់មេដឹកនាំវ័យក្មេង លោក​គីម ជុងអ៊ុន​បានបាញ់​សាកល្បង​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក​ក្នុងចំនួនដ៏ច្រើន បំបែកកំណត់ត្រា កាលពី​ឆ្នាំ ២០២២ នៅពេល​ព្យុងយ៉ាង​បាញ់សាកល្បង​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក ដល់ទៅ ៧៥​គ្រាប់ ដែលនៅក្នុងនោះមានមួយភាគ ជាមីស៊ីល​បាលីស្ទិក​អន្តរទ្វីប។នៅឆ្នាំនេះ គិតត្រឹម​ថ្ងៃ​ទី​១៤ កក្កដា ថ្ងៃ​ដែល​សមាជិក​ចំនួន​១០​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការសហប្រជាជាតិ ចេញសេចក្តីប្រកាស​រួមស្តីពីបញ្ហា​មីស៊ីល​របស់​កូរ៉េខាងជើង កូរ៉េខាងជើង​បាន​បាញ់​សាកល្បង​មីស៊ីល​បាលីស្ទិក​ដល់​ទៅ ២០ គ្រាប់។ នេះ​គេនៅមិនទាន់រាប់​គ្រាប់មីស៊ីលបាលីស្ទិក​អន្តរទ្វីប ដែល​កូរ៉េខាងជើង​បាន​បាញ់​សាកល្បង នៅថ្ងៃ​អង្គារ​សប្តាហ៍មុន និងនៅ​យប់​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ម្សិលមិញផង។ជាញយដង កូរ៉េខាងជើង​បាញ់សាកល្បងមីស៊ីល​បាលីស្ទិក មីស៊ីលបណ្តែត នៅក្នុង​ពេលដែល ភាពតានតឹង​ជាមួយ​កូរ៉េខាងត្បូង ហើយនិងអាមេរិកឡើងដល់​កម្រិតកំពូល។ជាក់ស្តែង កូរ៉េខាងជើង​បាញ់សាកល្បង មីស៊ីល​បាលីស្ទិក ទំនើបថ្មី​ចុងក្រោយ ដើម្បី​ប្រតិកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​អាមេរិក​ដែល​បាន​បញ្ជូន​នាវាមុជទឹក​ដែល​មានដឹក​គ្រាប់មីស៊ីល ភ្ជាប់ដោយ​ក្បាល​គ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ ទៅ​ចូលចត​នៅ​កំពង់ផែប៊ូសាន​របស់​កូរ៉េខាងត្បូង។ការញុះញង់ដាក់គ្នា​រវាង​ភាគីជម្លោះ​មិន​ចេះចប់។ ឆ្លើយតប​នឹង​ការបាញ់មីស៊ីល​របស់​កូរ៉េខាងជើង អាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូង​បាន​ប្រកាស​ពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការយោធា និង​ព្រមាន​ព្យុងយ៉ាងខ្លាំងៗ​ថា នឹងអាចប្រឈម​នឹង​គ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ បើសិន​ព្យុងយ៉ាង​បាញ់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរសំដៅ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​អាមេរិក។តាមសេចក្តីប្រកាស​រួម​របស់​ប្រទេស​សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ ដែលមាន​អាមេរិក អង់គ្លេស កូរ៉េខាងត្បូង  ការបាញ់​មីស៊ីល​បាលីស្ទិករបស់កូរ៉េខាងជើង រំលោភ​យ៉ាងកម្រោល​សេចក្តីសម្រេច​ជាច្រើន​លើក​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ ជាប់ទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០០៦ កូរ៉េខាងជើង​ត្រូវ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ចេញសេចក្តីសម្រេច ៣លើកផ្ទួនៗគ្នា ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​បន្ថែម ដោយសារ​តែរឿងបាញ់​សាកល្បង​មីស៊ីលបាលីស្ទិក។ប៉ុន្តែ កូរ៉េខាងជើង​វិញ នៅតែ​ឡើងចាង សម្រុក​អភិវឌ្ឍ​កម្មវិធី​ផលិត​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ នៅក្នុង​សម័យដឹកនាំ​របស់​លោកគីម ជុងអ៊ុន បន្ទាប់ពី ចិន និង​រុស្ស៊ី សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​កូរ៉េខាងជើង តាំងពី​ឆ្នាំ ២០១៧ លើកដៃ​វេតូ​រហូត ប្រឆាំងមិន​ឲ្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​ថ្មី​បន្ថែមទៀត​លើ​កូរ៉េខាងជើង។កូរ៉េខាងជើង​ចង់បង្ហាញសមិទ្ធផល​មីស៊ីល​ដែលបាន​មកពី​ជំនួយ ការអនុគ្រោះ​ពីចិន និងរុស្ស៊ីចិន និង​រុស្ស៊ី​ដែលបន្ត​ទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធិជាមួយ​របបព្យុងយ៉ាង​នឹង​បញ្ជូន​មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួន​ទៅ​ចូលរួម​ក្នុងពិធីបុណ្យជាតិ រំលឹកខួប​៧០ឆ្នាំ នៃការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមកូរ៉េ ដែល​ព្យុងយ៉ាងត្រូវ​រៀបចំ​នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ខានស្អែក ទៅតាម​ការអញ្ជើញ​របស់​មេដឹកនាំ​កូរ៉េខាងជើង។ វត្តមានរបស់​មន្រ្តីចិន និង​រុស្ស៊ី​នៅព្យុងយ៉ាងធ្វើឡើង នៅបន្ទាប់ពី​កូរ៉េខាងជើង​ ​បិទទ្វារ​មិនទទួល​ជនបរទេស ជាង​៣ឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីទប់ស្កាត់ជំងឺរាតត្បាត​កូវីដ។តាម​ក្រសួងការពារជាតិ​កូរ៉េខាងត្បូង ព្យុងយ៉ាងគ្រោងរៀបចំ​យ៉ាងអធិកអធមបំផុត ពិធីបុណ្យខួប​៧០ឆ្នាំ​នៃ​ការបិទបញ្ចប់​សង្រ្គាមកូរ៉េ។ គួររំលឹកថា ភាគីជម្លោះកូរ៉េ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​បទឈប់បាញ់ ឈានទៅបិទបញ្ចប់សង្រ្គាម នៅ​ថ្ងៃទី ២៧ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩៥៣។ បទឈប់បាញ់​ ត្រូវ​បាន​គេ​កំណត់​ថា ជា​ឯកសារ​បណ្តោះ​អាសន្ន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ដើម្បី​រង់ចាំ​ការ​ចុះហត្ថលេខា​លើ​សន្ធិសញ្ញា​សន្តិភាព​បញ្ចប់​សង្រ្គាម​ជា​ស្ថាពរ ដែល​គេ​នឹង​រៀបចំ​ធ្វើ​នៅ​ពេលក្រោយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ៧០ឆ្នាំ ក្រោយ សន្ធិសញ្ញា​សន្តិភាព​នេះ​នៅតែ​មិន​ទាន់ត្រូវ​បាន​​ភាគីជម្លោះ​ចុះហត្ថលេខា។ តាមផ្លូវច្បាប់ ឧបទ្វីបកូរ៉េ​គឺ​នៅតែ​ស្ថិត​ក្នុង​ស្ថានភាព​សង្រ្គាម រហូត​មក​បច្ចុប្បន្ន។សម្រាប់​កូរ៉េខាងជើង ថ្ងៃ​ចុះ​ហត្ថលេខា​បិទបញ្ចប់​សង្រ្គាម កូរ៉េ គឺជាថ្ងៃ​ជ័យជំនះ​របស់​កូរ៉េខាងជើង ហើយកូរ៉េខាងជើង​ចង់ប្រារព្ធខួបថ្ងៃជ័យជំនះ​នេះជាមួយមហាមិត្ត​ចិន ព្រោះថា ទាហាន​ចិនជិត ២សែននាក់​បាន​ពលីជីវិតជួយ​កូរ៉េខាងជើងនៅក្នុង​សង្រ្គាមកូរ៉េកាលពី​៧០ឆ្នាំមុន។មួយវិញទៀត ដោយ​អញ្ជើញ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់​របស់​បក្សកុម្មុយនិស្ត​ចិន និង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិរុស្ស៊ី ឲ្យ​ចូលរួមជាពិសេស ​នៅក្នុងពិធីបុណ្យលើកនេះ កូរ៉េខាងជើង មានក្តីទន្ទឹងពីរ។ ទី១ កូរ៉េខាងជើង​ចង់​បើកប្រទេសឡើងវិញ ទទួល​បរទេស នៅក្រោយបិទទ្វារជាង​៣ឆ្នាំ​ដោយសារ​កូវីដ។ទី២ ដោយ​អញ្ជើញ​មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ចិន ឲ្យ​ចូលរួម​ក្នុងពិធីដង្ហែរក្បួនព្យុហយាត្រា នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ដែល​មានការ​បង្ហាញសព្វាវុធ ​គ្រាប់មីស៊ីល ព្យុងយ៉ាង​ចង់បង្ហាញ​ដល់​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ចិន ពីលទ្ធផល​សម្រេច នៃជំនួយ ​ការអនុគ្រោះ យោគយល់ របស់​ចិន ដែលបាន​បើកដៃ​ឲ្យ​កូរ៉េខាងជើង​អាច​ឈាន​ទៅក្លាយជា​មហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរ និង​ផលិតមីស៊ីល​មាន​សមត្ថភាព​វាយដល់​ទឹកដីអាមេរិក ដែលជា​គូភាគីជម្លោះ​របស់​ចិន សព្វថ្ងៃ។ចិនឆ្លើយតបថា ខ្លួនបានអនុវត្ត​សេចក្តីសម្រេច​របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​ដោយ​ម៉ត់ចត់បំផុតប៉េកាំង តាមរយៈ អ្នកតំណាងរបស់ខ្លួន​នៅ​អង្គការសហប្រជាជាតិ ទើបតែ​ឆ្លើយតប លិខិត​របស់​ក្រុមប្រទេស​G៧ នៅថ្ងៃ​អង្គារនេះ ពោលនៅថ្ងៃ​ដែល​ទីភ្នាក់ងារ​KCNA របស់កូរ៉េខាងជើងចុះផ្សាយ​ថា មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់​របស់​បក្សកុម្មុយនិស្ត​ចិន​នឹង​មានវត្តមានចូលរួម​ក្នុង​ពិធីបុណ្យ រំលឹកខួប​៧០ឆ្នាំ នៃការបញ្ចប់សង្រ្គាមកូរ៉េ នៅព្យុងយ៉ាង នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍។នៅក្នុងលិខិត​ផ្ញើទៅកាន់ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិន ប្រចាំ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រទេស​ហ្សេ៧​បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​ចិន​ចូលរួម​អនុវត្ត​ដោយតឹងរ៉ឹងបំផុត ការដាក់ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​ទៅលើ​កូរ៉េខាងជើង។ ការទាមទារ​របស់​ក្រុមប្រទេស​លោកខាងលិច ធ្វើឡើង បន្ទាប់ពី អ្នកជំនាញ​របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលទទួលបន្ទុកសង្កេតការអនុវត្តទណ្ឌកម្ម​លើ​កូរ៉េខាងជើង សង្កេត​ឃើញ មាននាវា​ដឹក​ប្រេងរបស់កូរ៉េខាងជើងជាច្រើនគ្រឿង ចត និង​ប្រើប្រាស់​កំពង់ផែ Sansha របស់ចិន ដើម្បី​ចូលទៅ​ដឹកប្រេង នាំយក​ទៅកូរ៉េខាងជើង។ អង្គការសហប្រជាជាតិ ​បានសម្រេច​ទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់ លើកូរ៉េខាងជើង តាំងពីឆ្នាំ​២០០៦ ដើម្បី​បិទច្រកផ្លូវ រារាំង​កុំឲ្យរបបផ្តាច់ការព្យុងយ៉ាង មានលទ្ធភាព​ទិញ នាំចូល​ថាមពលប្រេង យកទៅប្រើ​ក្នុង​វិស័យ​កងទ័ពនិងសព្វាវុធ។ ប៉ុន្តែ ផ្ទុយទៅវិញ កូរ៉េខាងជើង នៅតែអាចមានផ្លូវ មានច្រកដើម្បីនាំចូលប្រេងដដែល ដោយ​សារមានជំនួយ ពី​ចិន។ប៉ុន្តែ ឆ្លើយតបនឹង​ការចោទប្រកាន់​របស់​ក្រុម​ប្រទេស​លោកខាងលិច ប៉េកាំង​អះអាងថា ខ្លួន​បាន​គោរពយ៉ាងម៉ត់​សេចក្តីសម្រេច​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ និង​កាតព្វកិច្ច​របស់ខ្លួននៅចំពោះមុខ​ច្បាប់​អន្តរជាតិ។ ក្រៅពីឆ្លើយការពារខ្លួន ចិន នៅបាន​និយាយ​បក ទាមទារ​ឲ្យ​ភាគីដទៃទៀត ដែលនៅក្នុងនោះ មានអាមេរិក​និងកូរ៉េខាងត្បូង​គោរពសេចក្តីសម្រេច​របស់​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីការបង្កើតបរិយាកាស បង្កើន​នយោបាយការទូត សម្រួលដល់ឲ្យមានការបើកផ្លូវ​ការចរចា ដើម្បី​បន្ធូរបន្ថយ​ភាពតានតឹង​នៅ​ឧបទ្វីបកូរ៉េ៕
25/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកម៉ាក្រុង​ទៅ​កោះនូវែល​កាឡេដូនី បញ្ជាក់ពីភាពចាំបាត់នៃវត្តមានបារាំង ក្នុងលំហឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក

លោក​ប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង ទើបតែបានធ្វើដំណើរទៅដល់ កោះនូវែលកាឡេដូនី ដែលជាដែនដីនាយសមុទ្ររបស់បារាំង ស្ថិតនៅក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក​ខាងត្បូង​។ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែល​កោះនូវែលកាឡេដូនី បាន​ព្យាយាម​បោះឆ្នោតប្រជាមតិ​ ដើម្បី​រលាស់ខ្លួន ឈានទៅមានឯករាជ្យពេញលេញ។ បើទោះបីជាបារាំង បានអះអាងថា មិន​ប្រឆាំងនឹង​ការផ្តាច់ខ្លួន​របស់កោះនូវែលកាឡេដូនីក៏ដោយ តែធាតុពិត បារាំងមានអត្ថប្រយោជន៍ធំសម្បើមណាស់ ក្នុងការរក្សាកោះនេះ ឲ្យបន្ត​​ស្ថិតក្នុង​រង្វង់អំណាចរដ្ឋបាល​របស់​បារាំង។ បារាំងក្រោមការដឹកនាំរបស់​លោក​ម៉ាក្រុង កំពុងតែ​ព្យាយាម​ពង្រឹងវត្តមានខ្លួន នៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ក្នុងនាមជាមហាអំណាចមួយ​ ស្ថិតនៅ​ចន្លោះរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក​។ ​ទឹកដីបារាំងក្នុង​មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក​កោះនូវែលកាឡេដូនី នៅ​តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូង​ ជាដែនដីនាយសមុទ្ររបស់បារាំង ដែលកំពុងស្ថិតនៅវិបត្តិ​រដ្ឋបាល​​និងស្ថាប័នដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។ តាមពិតទៅ រដ្ឋបារាំង បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងនៅឆ្នាំ​១៩៩៨ ជាមួយ​រដ្ឋបាល​កោះកាឡេដូនី ដោយ​រដ្ឋបារាំងសន្យាថា នឹងបើក​ផ្លូវ​ឲ្យ​កោះនេះ បានទទួលឯករាជ្យក្លាយជាប្រទេសពេញសិទ្ធិ ប្រសិន​បើ​ប្រជាជនម្ចាស់ស្រុកពិតជាចង់បាន​មែន​។តាមរយៈរបៀបវារៈនេះ គេបានរៀបចំការបោះឆ្នោត​ប្រជាមតិ​ ៣ដងហើយ នៅកោះនូវែលកាឡេដូនីនេះ តែ​គឺសំឡេងឆ្នោត​មិនគាំទ្រការប្រកាសឯករាជ្យ​ បានឈ្នះជានិច្ច។ ការបោះឆ្នោតប្រជាមតិចុងក្រោយ គឺកាលពីវិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២១។ តែយ៉ាងណា ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាល និងនយោបាយ​នៅកោះនេះ គឺត្រូវពុះចែក​ ប្រកែកតទល់គ្នាសម្បើមណាស់ រវាង​ក្រុមអ្នកនយោបាយខាងសហគមន៍​ជនជាតិ​កាណាក់ ដែលជាជនជាតិដើម​ម្ចាស់ស្រុក ហើយ​ដែលចង់​បានឯករាជ្យ និង​ក្រុមអ្នកនយោបាយម្ខាងទៀត ដែលនៅខាងរដ្ឋបារាំងចង់​ឲ្យ​កោះនេះស្ថិតនៅជាដែនដី​បារាំងតទៅទៀត។ គឺក្រុមអ្នកដឹកនាំចលនានយោបាយទាំង២នេះ ដែលឈ្លោះប្រកែកគ្នា ចរចាគ្នាមិនត្រូវសោះ​។លោក​ម៉ាក្រុង បានទៅដល់​ទីក្រុងនូម៉េអា ទីក្រុងធំរបស់​កោះនូវែលកាឡេដូនី ម្តងហើយ កាលពីឆ្នាំ​២០១៨ ដើម្បី​ផ្តល់​សន្ទុះឲ្យ​មានការ​បង្រួបបង្រួមគ្នា ការពារអ្វីដែលជាប្រយោជន៍រួម​របស់កោះ។ នៅលើកនេះ លោក​ម៉ាក្រុង​ទៅទស្សនកិច្ច​២ថ្ងៃ ដោយលោកនឹងជួបជាមួយ​ភាគីចលនានយោបាយទាំងសងខាង។សេដ្ឋកិច្ច​ និង​អត្តសញ្ញាណ​វប្បធម៌ជនជាតិកាណាក់​ផ្អែកតាម លោក Gil Brial អភិបាលរងទី២នៃខេត្តខាងត្បូង និង​ជាអ្នកនាំពាក្យចលនាយោបាយ ភក្តីភាពនឹងរដ្ឋបារាំង បាន​លើកឡើងថា អ្វីដែលគេរំពឹងរងចាំបំផុត គឺ​អន្តរាគមន៍របស់លោក​ម៉ាក្រុង បញ្ជាក់ឲ្យ​បានច្បាស់ ថាពិតជាបើកការចរចា ត្រីភាគី នៅខែសីហាខាងមុខ មែនឬយ៉ាងណា។ ការចរចាដែលក្រុមចលនានយោបាយភក្តីភាពនឹងបារាំងនេះ បាន​រំពឹងថា នឹងអាចបិទបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀងឆ្នាំ​១៩៩៨ ហើយឈានទៅបើកទំព័រ កំណត់លក្ខខន្តិកៈថ្មី សម្រាប់កោះនេះ ដោយរក្សា​ឲ្យ​​ស្ថិតនៅក្នុងរង្វង់រដ្ឋបាល​បារាំងដដែល​។ លោក​ម្នាក់នេះ បានអះអាងថា គម្រោងត្រឹមតែ​ធ្វើកំណែទម្រង់ចាំបាច់មួយចំនួន សម្រាប់កោះនូវែលកាឡេដូនី​ ទាក់ទិននឹង​ប្រព័ន្ធ​បោះឆ្នោត គឺវាមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ គឺត្រូវចាកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនូម៉េអា។ដោយឡែក ក្រុមចលនានយោបាយ​​ឯករាជ្យនិយមវិញ ដែលការពារជនជាតិ​កាណាក់ គេបានយល់ព្រមបើក​ផ្លូវឲ្យ​មានការចរចាគ្នា​ទាក់ទិននឹងការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនៅកោះនេះ។ ក៏ប៉ុ​ន្តែពួកគេបាន​ទាមទារ ថារដ្ឋបារាំង ត្រូវតែរៀបចំផែនការ​ឲ្យ​បានច្បាស់ ទាក់ទិននឹងប៉ះប៉ូវសងសំណងខូចខាតកាលពីអតីតកាល ដោយសារតែបារាំងបានដាក់អាណានិគមន៍​លើកកោះនេះ។​ លោក Roch Wamytan តំណាងម្នាក់​នាំចលនានយោបាយឯករាជ្យនិយម  បានលើកឡើងថា លោកចង់ឃើញលោក​ម៉ាក្រុង លើកឡើងអំពី​ការអភិរក្ស​លើកកំពស់អត្តសញ្ញាណ វប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ប្រជាជនកាណាក់ ហើយ​អ្វីដែល​សំខាន់មួយទៀត គឺគោលនយោបាយ​ប៉ះប៉ូវសងការខូចខាត ការឈឺចាប់ ដោយសារតែការដាក់អាណានិគមន៍​។បន្ថែមពីនេះ លោកប្រធានសភាតំបន់​កាឡេដូនី បាន​លើកឡើងថា បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច​ក៏ជាចំណុចមួយសំខាន់ណាស់ដែរ ដែលរដ្ឋបារាំងត្រូវតែរកវិធីជួបកោះនេះ។ គម្រូសេដ្ឋកិច្ច​បានដើរដល់ភាពទ័លច្រក ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈរបស់កោះនេះ ជាប់ជំពាក់​បំណុល​ជាង​២០០%ឯនោះ នៃចំណូលដែលរកបាន​។ ប្រជាជន ជាពិសេសជនជាតិដើមកាណាក់ កាន់តែក្រីក្រ​។ ដូច្នេះ រដ្ឋបារាំង ត្រូវតែផ្តល់សន្ទុះដល់​សេដ្ឋកិច្ច​កោះនូវែលកាឡេដូនី​ ជួយជីវភាពមនុស្ស​ មានការរីកចម្រើន អារម្មណ៍​ដែលស្អប់ខឹងរដ្ឋបារាំង ហើយចង់​បានឯករាជ្យ ក៏វាចុះថយទៅតាមនោះដែរ​។ពង្រឹងយុទ្ធសាស្ត្រភូមិសាស្ត្រនយោបាយ​បារាំង នៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក​យើងដឹងហើយថា កោះនូវែលកាឡេដូនី សំបូររ៉ែ​នីកែលខ្លាំងណាស់។ រ៉ែកម្រនេះ គឺមានតម្លៃខ្លាំងណាស់ សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច​បារាំង។ តែលើសពីនេះ កោះនូវែលកាឡេដូនី ក៏មានតម្លៃខ្លាំងបំផុតសម្រាប់បារាំងដែរ ផ្នែក​​យុទ្ធសាស្ត្រ ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ កោះនូវែលកាឡេដូនី គឺជាដែនដី ដែលអនុញ្ញាតឲ្យ​បារាំង អាចមានវត្តមានស្របច្បាប់ ពេញសិទ្ធិ ​នៅ​តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូង ក្បែរតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ មួយវិញទៀត លោក​ម៉ាក្រុង បាន​កំនត់ទិសដៅ​ភូមិសាស្ត្រនយោបាយថ្មី ដើម្បីឈានទៅពង្រឹង​វត្តមានរបស់​បារាំង នៅក្នុងតំបន់​ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងមូលតែម្តង។ ពោលគឺជាលំហតំបន់ដ៏ធំ គិតចាប់ពីឆ្នេរខាងកើតនៃទ្វីបអាហ្វ្រិក ក្នុងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា រហូតមកដល់តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក​។ ជាវត្តមាន​ដែលបារាំង ចង់ដើរតួ ក្នុងនាមជាមហាអំណាចរក្សាតុល្យភាព ខណៈដែលតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកនេះ កំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងបរិបទហែកដណ្តើមគ្នារវាងចិននិងអាមេរិក។បើ​ផ្អែកតាម​ប្រភពពី​វិមានប្រធានាធិបតីបារាំង គឺលោក​ម៉ាក្រុង នឹងថ្លែងសារបញ្ជាក់ប្រាប់ប្រជាជនកោះនូវែលកាឡេដូនីថា វាសនា​អនាគតរបស់​បារាំង និង​របស់​កោះនេះ គឺវាវេញជាប់គ្នាជាធ្លុងមួយ​។ នៅក្នុងលំហដ៏ធំធេងនេះ បារាំងគឺជាបង្អែក​សន្តិសុខ ស្ថិរភាព​ សេដ្ឋកិច្ច សម្រាប់​កោះនូវែលកាឡេដូនី​។ ចេញពីនូវែល​កាឡេដូនី លោកម៉ាក្រុង នឹងបន្តដំណើរទៅកោះវ៉ានូអាទូ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី២៧កក្កដា មុននឹង​បន្តដំណើរទៅ​ប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេនៅថ្ងៃបន្ទាប់​។ ដូច្នេះ ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ គឺច្បាស់ណាស់ លោក​ម៉ាក្រុងនឹងចាប់ផ្តើមគូសវា​ប្រាប់ថាបារាំងសន្យាមាន​វត្តមាននៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក៕
24/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អេស្ប៉ាញបោះឆ្នោតសភា ខណៈចលនានយោបាយស្តាំនិយមជ្រុល កាន់តែមានសន្ទុះគាំទ្រ

ថ្ងៃអាទិត្យ​ ២៣កក្កដា​ អេស្ប៉ាញ​រៀបចំការ​បោះឆ្នោត​​សភា មុន​អាណត្តិ។ ការបោះឆ្នោត​សភា​ដែលចួន​​ចំពេល​រដូវ​​វិស្សមកាល​ គឺ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​អេស្ប៉ាញ​ ខឹង​និងធុញទ្រាន់​ចំពោះការ​សម្រេចចិត្ត​បោះឆ្នោត​មុន​កាលកំណត់​របស់​ លោក Pedro Sánchez ​។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុត​អាណត្តិ រូបនេះ ដែល​កំពុង​ធ្លាក់​ប្រជាប្រិយភាព​ បា​នសម្លឹង​ទៅរក​ការ​ចាប់​ដៃ​ចង​សម្ព័ន្ធភាព​ជាមួយ​បក្ស​ឆ្វេង​និយម​ ខណៈ​ពេល​ដែល​បក្ស​ប្រឆាំង​ស្តាំ​និយមកំពុងតែ​សម្លឹងរក​​ពួត​ដៃ​គ្នា ជាមួយ​នឹង​បក្ស​ស្តាំនិយម​ជ្រុល។ ប្រសិន​បើជា ​ក្រុម​បក្ស​ស្តាំ​និយម​ឈ្នះ​ឆ្នោត​លើកនេះ គឺ​ច្បាស់​ជានឹង​​កែប្រែ​ច្បាប់ ​​និងលុប​ចោល​កា​រ​ខំប្រឹង​ប្រែង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ចាស់​ ហើយ​និង​ឈាន​ទៅ​ដល់​ការ​ដើរចេញពីកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​អាកាសធាតុ​ក្រុង​ប៉ារីស ពិសេសគឺ​លុប​ចោល​​ច្បាប់​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​សម្រាប់​លើកកម្ពស់​សិទ្ធនារី និង សិទ្ធិ​​អ្ន​កស្រឡាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា ជាដើម​។ ​ ​​ទិដ្ឋភាព​ទូទៅ​ប្រជាជនអេស្ប៉ាញ​ ចេញ​ទៅ​បោះឆ្នោតសភា ដែល​ឈានទៅជ្រើសរើសនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាណត្តិ​ថ្មី។​ ​ការ​បោះឆ្នោត​​ជ្រើស​តាំងសមាជិករដ្ឋ​សភាថ្មី ចំនួន​ ៣៥០ អាសនៈ សម្រាប់​១អាណត្តិ រយៈ​ពេល ​៤ឆ្នាំ​ ហើយ​និង​ សមាជិក​ព្រឹទ្ធ​សភា ចំនួន ២០៨ នាក់​ដែរ​។ ប្រជាពលរដ្ឋ​អេស្ប៉ាញ ចំនួន ៣៧,៥ លាន​នាក់ ត្រូវ​ចេញទៅ​បោះឆ្នោត នៅក្នុង​នោះ ២,៥ លាន​នាក់ បា​នបោះឆ្នោតពីចម្ងាយ ​តាម​ប្រអប់​សំបុត្រ​រួច​ហើយ។ ការិយាល័យ​បោះឆ្នោត​ បាន​បើក​ទ្វារ​ នៅម៉ោង​ ៩ ព្រឹក ហើយ​ត្រូវ​បិទទ្វា​រនៅម៉ោង ៨ យប់ ម៉ោង​នៅ​អេស្ប៉ាញ។   គ្រាន់​តែការិយាល័យបោះឆ្នោត​​បើកទ្វារ​ បានតែ​​១០នាទី នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិ Pedro Sánchez វ័យ​៥១ឆ្នាំ បាន​អញ្ចើញ​ទៅបោះឆ្នោត​មុន​គេ ជាមួយ​នឹង​ភរិយា។ ស្ថានភាព​សន្តិសុខ​ទូទៅ គ្មាន​អ្វី​គួរ​ឲ្យ​កត់​សម្គាល់ខ្លាំងទេ​។​ ប៉ុន្តែ រឿង​កម្តៅ​នយោបាយ និង​ទំនោរ​ប្រជាជនអេស្ប៉ាញ​​ដែល​ងាកទៅ​បក្ស​ស្តាំ​និយម ជារឿង​ដែល​គួរ​ឲ្យ​យក​ចិត្តទុកដាក់។​ការបោះឆ្នោត​សភា​អេស្ប៉ាញ​នេះ ​ទាញ​ការ​ចាប់​អារម្មណ៍​ខ្លាំង ខណៈ​ពេល​​ការ​បោះឆ្នោត​សភាអឺរ៉ុប ​​នឹង​ឈាន​ចូល​នៅឆ្នាំ​២០២៤ខាងមុខ។ គេ​ចាប់អារម្មណ៍​ខ្លាំង ដ្បិត​ថា កម្តៅ​នយោបាយ នៅក្នុង​រដ្ឋសមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប​​ ហាក់ចាប់ផ្តើម​ផ្អៀង​ទៅខាង​ពួក​ស្តាំ​និយម ដូចករណី បារាំង ក្រិក​ ពិសេស​គឺ​ ប្រទេស​ហុងគ្រី និង​​​អ៊ីតាលី​ ហើយ​ពេល​នេះ នៅ​អេស្ប៉ាញ ក៏​ជា​ករណី​ព្រួយ​បារម្ភ​មួយ​ដែរ​។ នៅអឺរ៉ុប នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី អ្នកស្រី ចរចា មេឡូនី និង នាយករដ្ឋមន្ត្រីហុងគ្រី វិទ័រ អ័កបាន សុទ្ធតែបានថ្លែងការណ៍គាំទ្រ ផ្តល់កម្លាំងចិត្ត និងជំរុញសន្ទុះ ដល់បក្សស្តាំនិយមអេស្ប៉ាញ។៥ថ្ងៃមុន​បោះឆ្នោត​ ហាម​ស្ទង់​មតិ​៥ថ្ងៃមុន​ថ្ងៃ​បោះឆ្នោតមកដល់ គឺបើតាមច្បាប់​អេស្ប៉ាញ ត្រូវហាម​ឃាត់​មិន​ឲ្យ​​ស្ទង់​មតិ ឬ​ផ្សព្វផ្សាយ​ការ​ស្ទង់​មតិ​ ចំពោះ​និន្នាការ​ចង់បោះ​ឆ្នោត​ឲ្យ​​បក្ស​ណាមួយ ឬ​ស្ទង់​មតិ​បង្ហាញ​ថា បក្ស​ណាមួយ​មាន​សំឡេងចង់​បោះឆ្នោត​ឲ្យ​​ច្រើន ឬ​តិចនោះឡើយ។ ការស្ទង់​​មតិ​ដែល​គេ​យកទៅ​ផ្សាយ ថ្មី​ចុង​ក្រោយ​​បំផុត ត្រឹម​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​​ដើមសប្តាហ៍​។ បើ​តាម​ទិន្នន័យ​នេះ គឺ​ប្រជាជន​​ ប្រមាណ ជា ​២០% ​​មិន​ទាន់​សម្រេច​ចិត្ត​ ថា​ទៅឬ​មិនទៅ​បោះឆ្នោត​​​ទេ​ ហើយប្រសិន​ជាទៅបោះឆ្នោត​ ក៏​​ពួកគេ​ ​មិន​ដឹង​ថា​ត្រូវ​បោះឆ្នោត​ឲ្យ​បក្សណាមួយ​ដែរ។ចំពោះយុវជន​វិញ​ អត្រា​មិនទៅចូលរួម​បោះឆ្នោត​ គឺ​មាន​កម្រិត​ខ្ពស់​។ អ្នក​ឆ្លើយ​ឆ្លង​ព័ត៌មាន​វិទ្យុ​បារាំងRFI នៅ​រដ្ឋធានី Madrid​ បាន​សម្ភាសយុវតីម្នាក់ ឈ្មោះ Laura វ័យ​២៣ ឆ្នាំ។ នាងអះអាង​ថា ​មិន​ទៅ​បោះឆ្នោត​ទេ​ ព្រោះតែ​«សន្លឹក​ឆ្នោតរបស់​​នាង​ គ្មានទម្ងន់​ គ្មាន​​តម្លៃ​ គ្មាន​ប្រយោជន៍​អ្វី ក្នុងការ​កំណត់​ឲ្យ​បក្ស​ណា​១​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ឡើយ»។​ សំឡេង​ឆ្នោតដែល​ចេញពីការ​សម្រេចចិត្ត​របស់​ពួក​យុវជន គឺ​​​នាទី​ចុងក្រោយ​បំផុត​ ទើប​ពួក​គេ​សម្រេច​​ចិត្ត​។​ ក្នុង​១៣% នៃយុវជន​អេស្ប៉ាញ សម្រេច​ចិត្ត​បោះឆ្នោត​ឲ្យ​បេក្ខជនណាមួយ ឬ​បក្ស​ណាមួយ នៅ​ថ្ងៃ​បោះឆ្នោត​តែម្តង។ការឃោសនា​និង​​គោល​ការណ៍​នយោបាយ​បក្ស​ស្តាំនិយម​​​​ដើម្បី​ទាក់ចិត្ត​ម្ចាស់​ឆ្នោត​​​តាម​ការ​ស្ទុង​មតិ​ចុងក្រោយ ចេតនា​ចង់​បោះឆ្នោត​ឲ្យ​បក្ស​​ស្តាំនិយម​​ PP (Parti populaire) គឺ​មា​ន​ជាង ៣៥%។ បក្សនេះ​ដឹកនាំដោយ​ លោក Alberto Núñez Feijó អតីត​អ្ន​ករដ្ឋការ​ជើងចាស់ វ័យ ៦១ឆ្នាំ​។​ លោក​សន្យា​ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច តែ​បាន​សន្យា​​កាត់​បន្ថយ​ពន្ធលើកប្រាក់ខែ​ និង​ លុបចោល​ពន្ធ​ផ្ទេរ​មត៌ក​ ហើយ​និង​កែ​ទម្រង់​ការអប់រំ ពិសេស​កែច្បាប់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ពួក​ស្រឡាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា​។​គោល​ការណ៍ទាំង​​នេះ ស្រដៀង​នឹង​ ការ​សន្យា​របស់​​គណបក្ស​ស្តាំ​និយម​ជ្រុល Vox ដឹក​នាំ​ដោយ លោក Santiago Abascal ដែរ​។ កម្មវិធី​នយោបាយ​របស់បក្ស​ស្តាំ​និយម​ជ្រុល Vox គឺ​មាន​លក្ខណៈជាតិនិយមជ្រុល ​ប្រកាន់​និកាយ​សាសនា​កាតូលិក​ជ្រុល ចង់​លុប​ចោល​​ច្បាប់​គាំពារ​សហគម​ន៍ស្រឡាញ់ភេទ​ដូចគ្នា​ LGBT+ ហើយក៏​​ប្រឆាំង​នឹង​គោលការណ៍​ស្រីនិយម។ បក្ស​នេះ សន្យា​បណ្តេញ​ពួក​ជន​អន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់​​​ឲ្យ​ចេញពី​អេស្ប៉ាញ​ទៀត​ផង។ ប្រឈម​នឹង​ការ​សន្យា​ទាំង​នេះហើយ ទើបនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុត​អាណត្តិ Pedro Sánchez ​​បាន​ប្រកាស​ឲ្យ​ពលរដ្ឋអេស្ប៉ាញ​បោះឆ្នោត​បង្ខាំង​កុំឲ្យ​ពួក​ស្តាំ​និយម​ឈ្នះ​ឆ្នោត​។​​គោលការណ៍របស់​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុត​អាណត្តិ និងគណបក្សឆ្វេងនិយមប្រសិន​បើ​ជឿ​ទៅលើការ​ស្ទុង​មតិ​ចុងក្រោយ គ្មាន​ក្រុម​សម្ព័ន្ធ​បក្ស​ខាងណា ខាងឆ្វេងនិយម ឬ​ខាងស្តាំ​និយម ដែល​អាច​ឈ្នះ​សន្លឹក​ឆ្នោត​ដាច់គេ​ និងរៀបចំ​រដ្ឋាភិបាល​តែម្នាក់តែ​ឯងទេ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិ មកពីបក្សសង្គមនិយម កាន់តែអំណាចតាំងពីឆ្នាំ២០១៨មក គឺ​បាន​សម្លឹង​ទៅ​ចង​សម្ព័ន្ធ​ភាព​ជាមួយ​​បក្ស​ឆ្វេង​និយម ពិសេស​គឺជាមួយ​នឹង​បក្ស​ឆ្វេងនិយម​ ឈ្មោះ Sumar ។ បក្សនេះ គឺ​បង្កើតឡើង​ដោយ​អ្នកស្រី Yolanda Díaz ​​វ័យ​៥២ឆ្នាំ ជា ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការងារ ផុត​អាណត្តិ ។ បក្ស​ Sumar ឲ្យ​តម្លៃ​ទៅលើ​ស្រីនិយម បរិស្ថាន​និយម និង​សិទ្ធ​ក្រុម​ជន​ភាគតិច ដូចជា​ក្រុម​កែ​ប្តូរ​ភេទ ​អ្ន​កស្រឡាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា។​ អ្នកស្រី​ Yolanda Díaz ក៏​បាន​ចង​សម្ព័ន្ធភាព​ជាមួយ​បណ្តា​បក្ស​និន្នាការ​ឆ្វេង​និយម បក្ស​តូចៗ ចំនួន ៨ ដែល​មាន​សំឡេង​គាំទ្រ​ច្រើន នៅក្នុងការ​បោះឆ្នោត​ថ្នាក់​តំបន់ កាលពី​ខែ​ឧសភា​។​ ក្រៅពីនេះ អ្នកស្រី​បាន​សន្យា​មួយ​ដ៏​គួរឲ្យទាក់ចិត្ត​អ្នក​បោះឆ្នោត​វ័យ​ក្មេង។​ នោះគឺ​ការ​បង្កើត​កញ្ចប់​ថវិកា​ ២ម៉ឺន​អឺរ៉ូ សម្រាប់​យុវជន​អេស្ប៉ាញ​ម្នាក់ៗ​ ដែល​អាយុ​ចាប់ពី​ ១៨​ ឆ្នាំ​។ កញ្ចប់​ថវិកា​​២ម៉ឺនអឺរ៉ូ សម្រាប់​យុវជន​ម្នាក់​ ធ្វើ​អាជីវកម្ម និង​បង្កើត​មុខ​របរ ឬក៏​​សម្រាប់​ចាត់ចែង​គម្រោង​អនាគត​ផ្សេងៗ។ បើតាម​គោលការណ៍ ក្រុម​ពួក​ឆ្វេងនិយម ​គឺ​ត្រូវ​ការ​ពារ​ផល​ប្រយោជន៍​របស់​ពួកអ្នកក្រ ពួក​កម្មករ​។ ក៏ប៉ុន្តែ ពលរដ្ឋ​អេស្ប៉ាញមួយ​ចំនួន​ បានមើលឃើញថា ពួក​ឆ្វេង​និយម ហាក់​ដើរងាក​ពីគោលការណ៍​ស្នូលរបស់​ខ្លួន​។ នេះគឺការ​យល់ឃើញ​របស់ ​អ្ន​កបោះឆ្នោត​ម្នាក់ ឈ្មោះ David ដែលថា ខ្លួន​អន់ចិត្ត​ខ្លាំង​នឹង​បក្ស​​នយោបាយ​ឆ្វេង​និយម ដែលបែរជា​ទៅបម្រើ​ប្រយោជន៍​ពួក​ក្រុម​ចៅកែ​ពួក​អ្នក​មាន ជៀសជាង​គិតពី​ប្រយោជន៍​កម្មករ ​អ្នក​ធ្វើការ​ក្រីក្រ៕​
23/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

កូរ៉េខាងជើងបាញ់មីស៊ីល​ក្រ័រស្យែរ ជាច្រើនគ្រាប់ ចូលទៅក្នុងសមុទ្រលឿង

៣ថ្ងៃបន្ទាប់ពីបាន​បាញ់មីស៊ីល​បាលីស្ទីកចំនួន២គ្រាប់ នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ទី​២២កក្កដា​​ កូរ៉េខាងជើងបានបាញ់​មីស៊ីល​ចំងាយ​ឆ្ងាយ ជាច្រើនគ្រាប់ទៀត ដែលបានធ្លាក់ចូលក្នុងសមុទ្រលឿង។ ការបាញ់សាកល្បងអាវុធ​ផ្ទួនៗ បំពាននឹងសេចក្តី​សម្រេចចិត្តនៃអង្គការ​សហប្រជាជាតិនេះ បានទទួល​នូវការ​ប្រកាសថ្កោលទោសជាខ្លាំង ពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ក្រុមប្រទេសធំៗនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ បានរួមគ្នាចេញលិខិតមួយ រន្ធាន់​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន ត្រូវតែ​ចូលរួម​ឲ្យ​បានសកម្ម​ នៅក្នុង​ការ​អនុវត្តទណ្ឌកម្ម​ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិ​បានដាក់ទៅលើ​របបផ្តាច់ការកូរ៉េខាងជើង ជាពិសេសទាក់ទិននឹងការលួច​នាំប្រេងចូល​កូរ៉េខាងជើង ដោយ​ឆ្លងកាត់​ប្រទេសចិន​។ យោងតាមដំណឹង​ប្រកាសដោយ​អគ្គបញ្ជាការដ្ឋានអន្តរកងទ័ពកូរ៉េខាងត្បូង គឺកូរ៉េខាងជើង បានបាញ់​ប្លោង​មីស៊ីល ក្រ័រស្យែរ ឬមីស៊ីលចំងាយ​ឆ្ងាយ​ជាច្រើនគ្រាប់ ឆ្ពោះទៅកានើសមុទ្រលឿង សមុទ្រដែល​ខណ្ឌចែក​ឧបទ្វីបកូរ៉េ និងទឹកដីចិន​។ យោងតាមប្រភពដដែលនេះ គឺការបាញ់​ប្លោង​បានចាប់ផ្តើម​នៅវេលាម៉ោង​ប្រមាណ​ជា​៤ទាបភ្លឺ​ ព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ទី​២២កក្កដា។​កងទ័ពកូរ៉េខាងត្បូង និងកងទ័ពអាមេរិក​ដែលប្រចាំការនៅឧបទ្វីបកូរ៉េ កំពុងតែប្រមូលទិន្នន័យព័ត៌មានលំអិត ស្តីពីមីស៊ីល​ទាំងនោះ និងកំពុង​តាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត នូវសកម្មភាព​បំលាស់ទីនានារបស់​កងទ័ពកូរ៉េខាងជើង ក្រែងលោមាន​ការបាញ់សាកល្បងអាវុធផ្សេងទៀត។កាលពីថ្ងៃ១៩កក្កដា ព្យុងយ៉ាងបាន​បាញ់​មីស៊ីល​បាលីស្ទីក ចំងាយជិត ចំនួន​២គ្រាប់ ឆ្ពោះទៅកាន់ទិសខាងកើត ធ្លាក់ចូលសមុទ្រជប៉ុន។ ការបាញ់សាកល្បងអាវុធផ្ទួនៗនេះ គឺវាបំពាន​នឹង​សេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ តែកូរ៉េខាងជើងនៅតែផ្គើន នៅតែបន្ត​បាញ់​បង្ហោះអាវុធ។ ជាងនេះទៀត លោកគីម ជុងអ៊ុន មេដឹកនាំរបបផ្តាច់ការនេះ បានប្រកាសទៀតថា កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ របស់កូរ៉េខាងជើង គឺមិនអាចថយក្រោយ​បានទេ គឺមានតែដើរឆ្ពោះទៅមុខជាមុខជានិច្ច​។កូរ៉េខាងជើងបាន​គម្រាម​ថា គេអាចនឹង​ប្រើ​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាកើទិករបបព្យុងយ៉ាងបាន បាន​ប្រកាសគំរាម កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ថាការដែល​កងទ័ពអាមេរិក បានបញ្ជូន​នាវាមុជទឹកបាតសមុទ្រ ដើរដោយ​ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ចូលទៅចតនៅ​កូរ៉េខាងជើងត្បូង គឺវាអាច​ជាលក្ខខណ្ឌ​មួយ អនុញ្ញាតឲ្យ​កូរ៉េខាងជើង ប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាក់ទិកបាន ដោយ​អនុឡោមទៅតាមច្បាប់​សន្តិសុខ​នុយក្លេអ៊ែរជាធរមាន របស់​កូរ៉េខាងជើង​​។ លោក កាង ស៊ុនណាំ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ការពារជាតិកូរ៉េខាងជើង បាន​ប្រកាស​ដូច្នេះ បន្ទាប់ពីនា​វាមុជទឹកបាតសមុទ្រ ប្រភេទ Ohio ដើរដោយ​ថាមពលនុយក្លេអ៊ែររបស់កងទ័ពអាមេរិក បានចូលទៅចតនៅកំពង់ផែក្រុងប៊ូសាន កាលពីថ្ងៃពុធកន្លងទៅ។ស្រាប់ទៅនៅថ្ងៃសុក្រ លោក​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង បានឆ្លើយតបទៅកូរ៉េខាងជើង​​វិញថា ប្រសិន​បើ​កូរ៉េខាងជើង ហ៊ានតែប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ មកលើទឹកដីកូរ៉េខាងត្បូង នោះកូរ៉េខាងត្បូង រួមទាំងអាមេរិក នឹងឆ្លើយតបទៅវិញ ដោយ​មិនបង្អង់ដៃឡើយ។ ចម្លើយឆ្លើយតបទៅវិញ ដែលនឹងអាចកម្ទេចរបបផ្តាច់ការព្យុងយ៉ាង ឲ្យដួលរលំតែម្តង។ដូចយើង​បាន​ដឹងហើយ ថាទំនាក់ទំនង​រវាងប្រទេសកូរ៉េបងប្អូនទាំង២នេះ កំពុងតែធ្លាក់ចុះដុនដាបខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ទំនាក់ទំនងការទូត ដើម្បីបើកផ្លូវចរចាគ្នា គឺជាប់គាំងទាំងស្រុង មានតែពាក្យ​គំរាមទៅគំរាមមក ដែលធ្វើ​ឲ្យ​គេព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង​។ បញ្ហាកាន់តែតានតឹងនេះ វាជួនចំពេល មានករណីទាហានអាមេរិកម្នាក់ ដែលទើបតែ​ត្រូវបានលែងចេញពីគុកនៅកូរ៉េខាងត្បូង បាន​រត់គេចចូលទៅខាងទឹកដីកូរ៉េខាងជើងបាត់ដំណឹងឈឹង កាលពីថ្ងៃ​អង្គារ​។ គេជឿថាទាហានអាមេរិក​រូបនោះ ត្រូវកូរ៉េខាងជើងចាប់ខ្លួនហើយ តែកូរ៉េខាងជើងមិន​ឲ្យដំណឹងអ្វីទាំងអស់ ទោះខាងកងទ័ពអាមេរិកខិតខំព្យាយាមទាក់ទងទៅយ៉ាងណាក៏ដោយ​។ចិនត្រូវតែចូលរួម ក្នុងការអនុវត្តទណ្ឌកម្ម​អន្តរជាតិ​ដោយឡែក បន្ទាប់ពី​កូរ៉េខាងជើង បាន​បាញ់មីស៊ីលចំងាយ​ឆ្ងាយនៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍នេះ ក្រុមប្រទេសមួយចំនួននៅអង្គការសហប្រជាជាតិ បានរួម​គ្នាធ្វើលិខិតមួយ ផ្ញើជូនចំពោះ លោក ចាង ជុន អគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ។ លិខិត​នេះ ត្រូវបាន​ចុះហត្ថលេខាដោយ អគ្គរដ្ឋទូតអូស្ត្រាលី បារាំង អង់គ្លេស សហរដ្ឋអាមេរិក នូវែលហ្សេឡង់ អាល្លឺម៉ង់ អ៊ីតាលី ជប៉ុន និង​កូរ៉េខាងត្បូង​។ ផ្អែកតាម​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP ដែលបាន​អានលិខិតនេះ គឺក្រុមប្រទេសធំៗទាំងនេះ បាន​អំពាវនាវ ប្រាប់ទៅភាគីចិន ថាត្រូវតែធ្វើអ្វីម្យ៉ាង ដើម្បី​រារាំងកុំ​ឲ្យកូរ៉េខាងជើង អាចគេចវេសពី​ទណ្ឌកម្ម​របស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។លិខិតនេះបាន​សង្កត់បន្ថែមថា ដោយ​ផ្អែកតាមប្រភពច្បាស់ការ គឺគេបានសង្កេតឃើញថា មាននាវា​ដឹក​ប្រេងរបស់កូរ៉េខាងជើងជាច្រើនគ្រឿង បានចូលចត និង​ប្រើប្រាស់​កំពង់ផែ តំបន់Sansha របស់ចិន​ ដោយ​អាជ្ញាធរចិន​ជាអ្នកបើកដៃ​ ដើម្បី​ឲ្យ​នាវាទាំងនោះ អាចទៅដឹកប្រេងនាំចូលទៅកូរ៉េខាងជើង​។ អង្គការសហប្រជាជាតិ ​បានសម្រេច​ទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់ តាំងតែពីឆ្នាំ​២០០៦ម្លេះ​ ដើម្បី​បិទច្រក​ផ្លូវ​ រារាំងកុំឲ្យរបបផ្តាច់ការព្យុងយ៉ាង មានលទ្ធភាព​មាន​ប្រភពថាមពលប្រេង យកទៅប្រើ​ក្នុង​វិស័យ​កងទ័ពនិងសព្វាវុធ។ តែផ្ទុយទៅវិញ កូរ៉េខាងជើង នៅតែអាចមានផ្លូវ មានច្រកដើម្បីនាំចូលប្រេងដដែល ដោយ​សារតែចិនជាអ្នកជួយ​។ លិខិតខាងលើនេះ បានបន្ថែមថា គេនឹងផ្ញើររូបភាពផ្កាយរណប​ បញ្ជាក់ជាភស្តុតាង ថាសកម្មភាពបំពានទាំងអស់នេះ គឺចិនបាន​បើកដៃឲ្យ​កូរ៉េខាងជើង ជា​រហូតមក ជាពិសេសក្នុងឆ្នាំ​២០២២​និង​២០២៣នេះតែម្តង នៅចំណុចកំពង់ផែ Sansha។លិខិតខាងលើបានសរសេរទៀតថា យើងទាំងអស់គ្នាសូមសំណូមពរ​ជាថ្មីម្តងទៀត ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលចិន​ ថាត្រូវតែចាត់វិធានការ​ឲ្យ​បានតឹងតែង​ ក្នុងការ​​ត្រួតពិនិត្យ​នាវា ស្រាវជ្រាវទប់ស្កាត់​ចរាចរណ៍​ខុសច្បាប់ ដែលបំពាននឹង​​សេចក្ដីសម្រេចចិត្ត​របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ​។ វាគឺជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែល​សហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូល ដោយ​រាប់ទាំងចិនផង ត្រូវ​តែ​ផ្ញើសារជាក់ច្បាស់ និងម៉ឺងម៉ាត់ ប្រាប់ទៅរបបព្យុងយ៉ាង ​ឲ្យ​គោរពកាតព្វកិច្ច​ខ្លួន​ ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិបានសម្រេច ដើម្បីឈានទៅរំលាយ​កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរទាំងស្រុង និងដើម្បីកសាងសន្តិភាពនៅឧបទ្វីបកូរ៉េ។យ៉ាងណាក៏ដោយ គិតត្រឹមពេលនេះ គ្មានប្រតិកម្មណាមួយ​ពីខាងភាគីចិនទេ ទាក់ទិន​នឹងលិខិតដែលគេផ្ញើទៅនេះ។ កន្លងមក ដូចយើងបានសង្កេតឃើញហើយ ថាទាំងចិន ទាំងរុស្ស៊ី ហាក់ដូចជាបានជួយ​កូរ៉េខាងជើងច្រើន តាមរយៈការបោះឆ្នោតវ៉េតូ ប្រឆាំងមិនឲ្យ​មានការសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្មជាឯកច្ឆន្ទ នៅក្រុម​ប្រឹក្សាសន្តិសុខ។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចោទថា ចិននិងរុស្ស៊ីមិនត្រឹមតែ​ការពារកូរ៉េខាងជើងទេ គឺថែមទាំងបាន​ពន្យុះឲ្យ​កូរ៉េខាងជើង​កាន់តែឡើងចាង បាញ់សាកសព្វា​វុធនុយក្លេអ៊ែរថែមទៀតផង។ ស្ថានការណ៍​ដែលហាក់ដូចជាស្ថិតនៅផ្លូវទ័លនេះ បានញ៉ាំងឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង ពង្រឹង​សហប្រតិបត្តិការយោធាកាន់តែខ្លាំង។ តាមការគ្រោងទុក នៅខែសីហាខាងមុខនេះ នឹងមានជំនួបកំពូលពិសេសមួយរវាងប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តទាំង​៣នេះ ដើម្បីរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រ​​សង្កត់កូរ៉េខាងជើង៕
22/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

រុស្ស៊ី​ប្រកាសបើកសមយុទ្ធនៅសមុទ្រខ្មៅ ​​ហាម​នាវា​​ឆ្លង​កាត់​ ចំណែក​អ៊ុយក្រែន​ប្រើ​គ្រាប់បែក​ចង្កោមរបស់អាមេរិក

ថ្ងៃសុក្រ ទី២១ កក្កដា​ ក្រសួង​ការពារជាតិ​រុស្ស៊ី ប្រកាសបើកសមយុទ្ធនៅសមុទ្រខ្មៅ  និង​​ហាមឃាត់​​នាវា​ផ្សេងៗ​កុំឲ្យ​ឆ្លង​កាត់​ឲ្យ​សោះ។ ការប្រកាស​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​នៅ​សមុទ្រ​ខ្មៅ​នេះ ជា​រនាំង​ថ្មី​បន្ថែមទៀត ចំពោះ​ការ​នាំចេញ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​របស់​អ៊ុយក្រែន។ ដ្បិតថា កិច្ចព្រមព្រៀង​នាំ​ចេញគ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​ បាន​ផុត​កំណត់​ទៅ​ហើយ។​ អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ​​ថ្លែង​ក្តី​បារម្ភ​ជាថ្មី បន្ទាប់ពី​ឃើញ​តម្លៃ​ធញ្ញជាតិជាទូទៅ ​បាន​ហក់​ឡើងថ្លៃ​ខ្ពស់។​ជាការ​វាយបកទៅវិញ អ៊ុយក្រែន ​​ប្រកាស​ថា​បាន​ចាប់ផ្តើម​ប្រើ​ប្រាស់​គ្រាប់បែក​ចង្កោម​ នៅ​សមរភូមិ​។ គ្រាប់បែក​ចង្ក្រោម ជា​សំណុំ​រឿង​ដ៏​ចម្រូង​ចម្រាស់​ និងជាកញ្ចប់​​អំណោយ​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក។ អាមេរិក​ ជាថ្មីទៀត ក៏​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ជំនួយ ១,១៦ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​បន្ថែមទៀត ដល់​អ៊ុយក្រែន​។​ ​ហេតុអ្វី​ រុស្ស៊ី ប្រកាសបើកសមយុទ្ធនៅសមុទ្រខ្មៅ ?​ក្នុង​ការ​ប្រកាស​របស់​ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ី គឺ​​សមយុទ្ធ​លើកនេះ សំដៅ​ផ្តោត​ខ្លាំង​ទៅលើ​ការ​បាញ់​កម្ទេច​នាវា​។ រដ្ឋអំណាច​រុស្ស៊ី ក៏​​​ហាម​ឃាត់​មិន​ឲ្យ​នាវា​ណា​មួយ​ ឆ្លង​កាត់សមុទ្រខ្មៅ​ប៉ែក​ពាយ័ព្យ​ ឬ​តម្រង់​ឆ្ពោះ​ទៅ​ខាង​ដែន​ទឹករបស់​​អ៊ុយក្រែនឡើយ​។ ប្រសិន​បើ​មាន​នាវា កប៉ាលណា​ ល្មើសបំរាម​ មិនថា​នាវា​ស៊ីវិល​ក្តី ក៏ត្រូវ​ចាត់ទុក​រាប់​ថា​ជា​ នាវា​យោធា​ ដែរ។ ដូច្នេះ​គឺជា​កម្មវត្ថុ​នៃការបាញ់ក​ម្ទេច។​ អាស្រ័យ​ហេតុនេះ​ គេ​​ឃើញ​ជាក់ច្បាស់ថា នេះ​ជា​មធ្យោបាយ​គំរាម​របស់​រុស្ស៊ី និង​ដែល​ រដ្ឋបាល​ក្រុង​ម៉ូស្កូ យក​​«គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ»ធ្វើ​ជា​ចំណាប់​​ខ្មាំង​។កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្តីពីការ​នាំចេញ​គ្រាប់ធញ្ញាជាតិ ដែល​ អង្គការ​សហប្រជាជាតិ និងតួកគី​ បាន​ជួយ​សម្របសម្រួល​ចរចា ពី​ខែ​កក្កដា​ឆ្នាំ​២០២២ គឺ​​​ផុត​កំណត់​ហើយ នៅថ្ងៃច័ន្ទ​ដើម​សប្តាហ៍​។ កាល​យប់​ថ្ងៃ​អង្គារ គឺ​ រុស្ស៊ី​បាញ់​ប្រហារ​លើ​កំពង់​ផែ​អូដេសា និង​ Tchonormorsk របស់​អ៊ុយក្រែន គឺ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​ ៦ សែន​តោន ត្រូវ​ខូច​ខាត។ រាត្រី​ថ្ងៃ​ពុធ​ឈាន​ចូល​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ ​រុស្ស៊ី​ក៏​បើក​ការវាយ​ប្រហារ​បាញ់​មីស៊ីល​ពីយន្តហោះ​ដ្រូន​​​​ទៅលើ​កំពង់ផែអ៊ុយក្រែន  អូដេសា និង Mykolaïv ​បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់​មនុស្ស​ យ៉ាង​ហោច ​៣ នាក់ និង​ជាង ​២០ នាក់​រង​របួស​ធ្ងន់។ ​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរស៍ ​​​ថ្កោលទោស​រុស្ស៊ី​ជា​ខ្លាំង​ ដែល​​​​​វាយប្រហារ​តម្រង់​សំដៅ​លើ​កំពង់ផែ​របស់​អ៊ុយក្រែន។​ កំពង់ផែ​នេះ ជា​កន្លែង​​ស្តុកទុក​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិសម្រាប់​នាំចេញ។ ​ភាគី​អ៊ុយក្រែន​​ បាន​ស្នើ​ឲ្យ​មាន​នាវា​យាម​ល្បាត​​របស់អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ​ ក្នុង​ដំណើរការ​ដឹកជញ្ជូន​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​ ជាបន្ត ទោះបី​គ្មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ថ្មី​ក្តី​។ ថ្ងៃសុក្រ ថ្នាក់ដឹកនាំ​តួកគី ​​​ប្រកាស​ថា​នឹង​ខំប្រឹង​ជំរុញ​ចិត្ត​ឲ្យ​លោកពូទីន​ត្រឡប់​មក​រក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ថ្មី។​​ដំណាក់​កាល​នេះ អ្ន​កនាំពាក្យ​របស់​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ​​កត់​សម្គាល់​ថា គ្រាន់តែប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​នេះសោះ​ តម្លៃ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិនៅ​លើពិលោក រាប់ពី​ស្រូវ​សាឡី​ និង ពោត ជាដើម បា​នហក់​ឡើង​ថ្លៃ​។ នេះ​នឹង​​ចោទជាបញ្ហា​ខ្លាំង​ចំពោះ​ប្រជាជន​និងប្រទេសក្រីក្រ​។​​សង្គ្រាម​កាន់តែ​ផុង​ជ្រៅ​ ​​​​ព្រោះតែ​​ភាគី​ជម្លោះ​ចាប់ផ្តើម​ស្រវារក​«គ្រាប់បែក​ចង្កោម»? ​ថ្ងៃអាទិត្យកន្លងទៅ ប្រធានាធិបតី​លោក ពូទីន ប្រកាសថា រុស្ស៊ីមានស្តុកគ្រាប់បែកចង្កោមជាច្រើន ហើយព្រមានថា នឹងប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមនៅសមរភូមិមុខ ប្រសិនបើ អ៊ុយក្រែន ប្រើវាដែរ។ តែ ​ភាគីអាជ្ញាធរ​អ៊ុយក្រែន ​​ចោទប្រកាន់​ថា កងទ័ព​រុស្ស៊ី​ បាន​ប្រើប្រាប់​គ្រាប់​បែក​ចង្កោម​នេះ​ តាំងតែ​ពី​ដើម​ជម្លោះ​មកម្ល៉េះ។ នៅពេល​នេះ អ៊ុយក្រែន ក៏​​បាន​ផ្តើម​ប្រាស់​ប្រាស់​គ្រាប់បែក​​ចង្កោមដែរ​ ដើម្បី​ប្រយុទ្ធ​ទប់​ទល់​នឹង​ការវាយប្រហារ​របស់​រុស្ស៊ី​។ ដំណឹង​ចុងក្រោយ​នេះ បញ្ជាក់​​ពី​សេតវិមាន​អាមេរិក។ ទាំងសហរដ្ឋ​​អាមេរិក ទាំង​រុស្ស៊ី និង អ៊ុយក្រែន សុទ្ធតែ​​មិនព្រម​ចុះ​ហត្ថលេខា​ លើ​សន្ធិសញ្ញាក្រុង​អូស្លូ ស្តីពី​ការ​​ហាម​ឃាត់​ផលិ​ត​និង​ប្រើប្រាស់ គ្រាប់បែកចង្កោម​ទេ​។ សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​លោក​ខាងលិច ​រិះគន់​អាមេរិក​និង​អ៊ុយក្រែន​ ។ ថ្ងៃទី​២១កក្កដា អ៊ុយក្រែន បានកោះហៅ​ឯកអគ្គ​រាជទូត​អង់គ្លេស​ប្រចាំ​ក្រុង​កៀវ ទៅ​សាក​សួរ​។​ នេះក៏ព្រោះតែ ​ទូត​អង់គ្លេស​នៅអ៊ុយក្រែន បាន​រិះគន់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​អ៊ុយក្រែន​ អំពីការ​ប្រើប្រាស់«​គ្រាប់បែក​ចង្កោម​» ដែល​ជា​អំណោយ​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក។ ទោះបី​អង់គ្លេស​ជា​សម្ព័ន្ធអាមេរិក​និងផ្តល់​ជំនួយ​​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​​ពិតមែន តែ​ជំហរ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​អង់គ្លេស​ គឺ​មិន​ឯកភាព​នឹងការប្រើប្រាស់​«​គ្រាប់បែក​ចង្កោម​» នោះឡើយ។​នៅថ្ងៃទី​២១កក្កដា ​ លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន បាន​បង្ហើរ​សម្តីថា ជំនួយ​អាវុធ​ មិនថា​អាវុធអ្វី មិនថារថគ្រោះ មីស៊ីល ដែល​ពួក​លោក​ខាងលិច​ បាន​​ផ្តល់​ឲ្យ​រដ្ឋអំណាចក្រុង​កៀវ គឺ​មិន​អាច​នឹង​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​ឈ្នះ​នៅ​សមរភូមិ​មុខ នោះឡើយ​។​ នេះបើតាម​សម្តី​របស់​លោកប្រមុខ​រដ្ឋ​រុស្ស៊ី​។​​ច្រើនសប្តាហ៍មកហើយ ដែល អ្នកជំនាញខាងយុទ្ធសាស្ត្រ​សង្គ្រាម​ មើលឃើញថា សង្គ្រាមនៅសមរភូមិក្តៅ ហាក់នៅទ្រឹង។ ការវាយប្រហារចេះតែបន្តមាន រប៉ែសរប៉ស ប៉ុន្តែ អ៊ុយក្រែន ហាក់មិនអាចរុលទៅមុខ ហើយទ័ពរុស្ស៊ីក៏ដូចគ្នា។ ទំនង​ជាដូច្នេះហើយ ទើបជំរុញ​​ឲ្យ​ អ៊ុយក្រែន សម្រេច​ចិត្ត​ប្រើ​គ្រាប់បែក​ចង្កោម ដើម្បី​ផ្តល់​សន្ទុះ​វាយ​ប្រហារ។​​ អ៊ុយក្រែន ក៏ទំនង​ជា​បាន​ងាក​ទៅ​ខាង​តំបន់​គ្រីមេ ដែលត្រូវ​រុស្ស៊ី​លេបត្របាក់​ដាក់​ចូល​ជា​ឧបសម្ព័ន្ធ​ដែន​ដី​របស់ខ្លួន។  នៅ​ថ្ងៃពុធ ​ជំរំ​យោធា​មួយ​របស់​រុស្ស៊ី​នៅ​គ្រីមេ ត្រូវភ្លើងឆេះ​ ​​តម្រូវ​ឲ្យ​មនុស្ស ជាង ២ ពាន់​នាក់ ត្រូវ​ជម្លៀសចេញ។ កន្លែង​ស្តុក​គ្រឿងបរិក្ខារយោធា​រុស្ស៊ី​នៅគ្រីមេ ក៏ត្រូវរងការ​​ប្រហារ​ដែរ។​ ក៏ប៉ុន្តែ អ៊ុយក្រែន​មិន​បាន​បញ្ជាក់​ថា នោះ​​ជាស្នាដៃ​របស់ខ្លួន​ទេ​៕​
21/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោក ពូទីន ​មិនចេញក្រៅប្រទេស ទៅចូលរួមផ្ទាល់ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល Brics ​ព្រោះ​ជាប់​ដីកាចាប់ខ្លួន

ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន ដែលស្ថិតក្រោមដីកាចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានបញ្ជាក់ថា លោកនឹងមិនទៅចូលរួមផ្ទាល់នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល Brics ក្នុងប្រទេសអាហ្រ្វិកខាងត្បូង ​​ទេ តែ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី​​ទៅ​ជំនួស។ ក្រុមប្រទេសទាំង៥ ដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងលូតលាស់ខ្លាំង​ ហៅកាត់ថា Brics នឹងត្រូវ​បើក​កិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី១៥ ​ចាប់ពីថ្ងៃទី ២២ ដល់ទី២៤សីហា នៅទីក្រុង Johannesburg នៃប្រទេស អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។​ តើ​ហេតុអ្វី​បាន​ជា​លោក​ ពូទីន មិន​សម្រេច​ចិត្ត​ទៅ​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំកំពូល​​នេះ​? តើម្ចាស់ផ្ទះ​អាហ្រ្វិកខាងត្បូង នឹងត្រូវ​ជួប​ការ​លំបាក​អ្វីខ្លះ ប្រសិន​បើ​លោក ​ពូទីន ​អញ្ជើញ​ចូលរួម​ផ្ទាល់​​នោះ​?​ ​វត្តមាន​របស់​លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន នៅក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​នៅ​អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង​ ត្រូវ​ឋិត​នៅក្នុង​ភាព​ស្រពិច​ស្រពិល​ជាច្រើន​សប្តាហ៍​មកហើយ ហើយ​ផ្ទៃក្នុង​ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង គឺមានការជជែកពិភាក្សាគ្នាយ៉ាង​ផុសផុល​នៅក្នុងរង្វង់អ្នកនយោបាយនិងសាធារណៈជនផង។ អ្នកច្បាប់ និង ពួកអ្នកនយោបាយអាហ្វ្រិកខាងត្បូង បានថ្លឹងថ្លែងខ្លាំងណាស់ ចំពោះការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលក្រុមប្រទេស Brics គឺមានប្រទេស ​ប្រេស៊ីល រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា ចិន និង អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និង​ដែល អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ត្រូវធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ។ ទី​បំផុត​ទៅ ថ្នាក់ដឹកនាំ​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និង​រុស្ស៊ី បាន​អះអាង​ព្រមគ្នា​ថា ប្រមុខរដ្ឋ​រុស្ស៊ី​ លោក ​ពូទីន មិន​អញ្ជើញ​ទៅ​ចូលរួម​ផ្ទាល់​ទេ។បើ​ផ្អែក​តាម​សេចក្តីប្រកាស​​ផ្លូវការរបស់​រុស្ស៊ី គឺលោក ឌីមីទ្រី ប៉េស្កូវ​ អ្នក​នាំពាក្យ​វិមាន​ក្រេមឡាំង បាន​បញ្ជាក់ថា ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន នឹង​អញ្ជើញ​ចូលរួម​កម្មវិធី​ប្រជុំ​កំពូល​របស់​ក្រុម​ប្រទេស​ Brics តាមរយៈ​វីដេអូ​ពីចម្ងាយ។ ខុសពីនេះ មជ្ឈដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ ខាង​លោក​ខាង​លិច​ គឺជឿជាក់ថា លោក​ ពូទីន ពុំ​ហ៊ាន​ចេញក្រៅ​ប្រទេស​ទេ​ ដ្បិត​កំពុងតែ​ជាប់​ដីកាចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ ដំណឹង​ពី​ម្ចាស់​ផ្ទះ​​អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូងវិញ គឺថា ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​នេះ​ ​​ប្រធានាធិបតី Cyril Ramaphosa ផ្ទាល់​​តែម្តង បាន​ទទូច​អង្វរករ​សុំ​កុំ​ឲ្យ​លោក ​ ពូទីន អញ្ជើញ​ទៅចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​ដោយ​ផ្ទាល់។នេះក៏ព្រោះតែ​អាហ្វ្រិក​ខាង​ត្បូង ឋិត​ក្នុង​ស្ថាន​ភាព​លំបាក។ ដ្បិតថា នៅក្នុងប្រទេស​ គឺ​គណបក្សប្រឆាំង​ធំជាង​គេ បា​នជំរុញ​ដាក់​សម្ពាធ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវចាប់ខ្លួន​លោក​ពូទីន ប្រសិន​បើ​លោក​មក​ជាន់​ដី​ អាហ្វ្រិក​ខាង​ត្បូង។​​ ​អាហ្រ្វិកខាងត្បូង ជាសមាជិក​រដ្ឋ​​ទទួល​ស្គាល់​លក្ខន្តិកៈ​ របស់​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ ប្រទេស​នេះ​គឺត្រូវ​មា​នកាតព្វកិច្ច​អនុវត្ត​ដីកាតាម​​ចាប់ខ្លួន​ ​លោក​ ពូទីន​។ក្នុង​សប្តាហ៍​នេះ​ ប្រធានាធិបតី​អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង លោក Cyril Ramaphosa ត្រូវ​កាសែត​ក្នុង​ស្រុក​ស្រង់​ប្រសាសន៍​​ផ្សាយ​ ថា ​ប្រសិន​បើ​រដ្ឋអំណាច​ Johannesburg ចាប់​ខ្លួន​លោក​ពូទីន បញ្ជូន​ទៅតុលាការ​ក្រុង​ឡាអេ គឺ​ប្រៀបដូច​ជា«ប្រកាស​សង្គ្រាម​»ជាមួយ​រុស្ស៊ី​ដោយ​ផ្ទាល់​តែម្តង។ ទង្វើនេះ គឺ​ច្បាស់ជា​គំរាមកំហែង​​ដល់​សន្តិសុខ​ សន្តិភាព និង​សណ្តាប់​ធ្នាប់​របស់​ប្រទេស​​។​អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង មិន​អាច​នឹង​លើកដៃ​ចាប់ខ្លួន​ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីទេ។ រុស្ស៊ី ជា​អ្នក​គាំទ្រចលនាតស៊ូ​របស់​របបដឹកនាំសព្វថ្ងៃ​ជា​ច្រើន​ទសវត្សរ៍មកហើយ។​ ​​នៅ​ពីម្ខាងទៀត អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង ក៏​លំបាក​នឹង​ប្រឈម​មុខ​នឹង​ក្រុម​បក្សប្រឆាំងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ប្រឈមមុខ​នឹងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ហើយនៅមាន​ សហរដ្ឋអាមេរិក និង សហភាពអឺរ៉ុប ថែមទៀត។​ ហេតុនេះ អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង គ្មាន​ជម្រើស​ផ្សេង​ ក្រៅតែ​ពី​ស្នើសុំ​ឲ្យ​លោកពូទីន កុំឲ្យ​​ទៅ​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង តែប៉ុណ្ណោះ​។ ​អ៊ុយក្រែន ​បរិហារថា​រុស្ស៊ី«លាង​ខួរក្បាល​ក្មេង»​។ រុស្ស៊ី​​ប្រុង​រៀបចំ​គម្រោង​មនុស្សធម៌សម្រាប់​កូន​ក្មេង​នៅអាហ្វ្រិក​ថែមទៀត។​ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន ជាប់ដីកាតាម​ចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ពិសេស​គឺ​ការពង្រាត់កូនក្មេងអ៊ុយក្រែនរាប់ពាន់នាក់។ អ្នកស្រី​ Maria Lvova-Belova ស្នងការ​ប្រតិភូអម​ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី​ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិកុមារ​ ក៏បា​នជាប់​ដីកាចាប់ខ្លួន​នេះដែរ​។ ​ប្រភព​ពីភាគី​អ៊ុយក្រែន គឺ​តាំង​ពេល​ដែល​រុស្ស៊ី​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន​អ៊ុយក្រែន​មក មាន​កូន​ក្មេង​អ៊ុយក្រែន​ប្រមាណ​ជា​ ១ លា​ន ៥ សែន​នាក់​ ឋិត​នៅក្រោម​តំបន់​ដែល​រុស្ស៊ី​ត្រួត​ត្រា។ បើតាម​អ៊ុយក្រែន គឺ​ ពួក​កុមារ​ទាំង​នោះ ត្រូវ​រដ្ឋអំណាច​រុស្ស៊ី​ចាប់​ពង្រត់​ទាំង​បង្ខំ​ និង​ត្រូវលាង«​ខួរ​ក្បាល​» លែង​ឈប់​ឲ្យ​និយាយ​ភាសា​អ៊ុយក្រែន ហើយ​និងត្រូវ​ អាជ្ញាធរ​រុស្ស៊ី​ ចាក់​បញ្ចូល​គំនិត​មនោគមន៍​ឲ្យ​ស្អប់​អ៊ុយក្រែន​ ជាដើម។ បទយកការណ៍​របស់​ទីភ្នាក់ព័ត៌មាន​បារាំង AFP ក៏​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ពី​កូន​ក្មេងមួយ​ចំនួន​ ដែល​ អាជ្ញាធរ​អ៊ុយក្រែន ចរចា​យក​បាន​ឲ្យ​មក​ជួបជុំ​គ្រួសារ​វិញ គឺ​ ពួកគេ​ខ្លះ លែង​ចង់​និយាយ​ភាសា​អ៊ុយក្រែនពិតមែន​ និងចង់​ឲ្យ​តែ​និយាយ​ភាសា​រុស្ស៊ី​ទៅកាន់​​ពួក​គេ​។​​ ​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​នៃ​វិមាន​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​ បាន​គូស​បង្ហាញថា គោល​បំណង​របស់​រុស្ស៊ី គឺ​បង្វែរ​ខួរក្បាល​កូន​ក្មេង​ឲ្យ​ស្រឡាញ់​រុស្ស៊ី ស្អប់​អ៊ុយក្រែន​ និង​បំផ្លាញអត្ត​សញ្ញាណ​អ៊ុយក្រែន​។​ផ្ទុយ​ទៅវិញ អ្នកស្រី​ Maria Lvova-Belova ស្នងការ​ប្រតិភូអម​ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី​ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិកុមារ​ បាន​អះអាង​ថា កូន​ក្មេង​ដែល​អាជ្ញាធរ​រុស្ស៊ី​យក​មកមើលថែ គឺ​បាន​ទទួល​ការ​ស្នាក់​នៅ​ក្នុង​ជំរំ​ និងរស់នៅ​តាម​គ្រួសារ​ត្រឹមត្រូវ ហើយ​បា​ន​​សិក្សា​រៀនសូត្រ​នៅ​សាលា​រៀន​​ទៀតផង​។​អ្នកស្រី ​ Maria Lvova-Belova បាន​ទទួល​ទំនុកទុកចិត្ត​ពី​ប្រមុខរដ្ឋ​រុស្ស៊ី ដើម្បី​នឹង​អភិវិឌ្ឈកម្មវិធី​មនុស្ស​ធម៌​និង​សិទ្ធកុមារ​ នៅប្រទេសអាហ្វ្រិក ថែមទៀត។ វិទ្យុRFI​ ខាងជំនាញ​កិច្ចការ​តំបន់​អាហ្វ្រិក បាន​ផ្សាយ​បណ្តើរៗ​ទៅហើយ ពីគម្រោងនេះ​​​ ដ្បិតថា ថ្នាក់ដឹកនាំ​រុស្ស៊ី នឹង​ទទួល​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​អាហ្វ្រិក​ Saint-Pétersbourg​ នៅ​​សប្តាហ៍​ខាងមុខ។ ប្រសិន​បើ​ឈរ​នៅ​គំនិត​ខាង​អ៊ុយក្រែន គម្រោង​មនុស្សធម៌រុស្ស៊ីនេះ ក៏​ជា​ក្តី​បារម្ភមួយ​ដែរ​ចំពោះ​កូន​ក្មេង​អាហ្វ្រិក​៕​
20/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សភាថៃទាំង២អង្គ ប្រកាសមិនទទួលយកការស្នើឈ្មោះជាលើកទី២ របស់​​​លោក​ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់

ថៃកំពុងស្ថិតក្នុងភាពរំជើបរំជួល​នយោបាយបំផុត។ ថ្ងៃពុធទី​១៩កក្កដានេះ សភាថៃទាំង២អង្គ បាន​បើកសម័យ​ប្រជុំ ដើម្បីបោះឆ្នោតជាលើកទី២ លើ​បេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់ លោក ភិថា​ លីមចៈរើនរ៉ាត់។ ក៏ប៉ុន្តែ ខណៈដែលការប្រជុំ​កំពុងដំណើរការទៅ ដំណឹងថ្មីមួយ​បាន​ផ្ទុះឡើង គឺ​តុលាការធម្មនុញ្ញថៃ បានសម្រេច​ព្យួរលោក ភិថា​ លីមចៈរើនរ៉ាត់ ពីសមាជិកសភា ​ជាបណ្តោះអាសន្នសិន ដោយ​ផ្អែកតាម​ការចោទប្រកាន់ពី​គណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថៃ។ លោក​ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់​ ត្រូវបង្ខំចិត្តដើរចេញពីអង្គប្រជុំ ខណៈការបោះឆ្នោតនៅមិនទាន់ចាប់​ផ្តើមនៅឡើយ។ ក្រោយ​ការជជែកតឹងសរសៃក សមាជិកសភាទាំង​២អង្គបាន​បោះឆ្នោត​ បដិសេធមិន​ទទួលយកការដាក់ស្នើបេក្ខភាពជាលើកទី​២របស់ ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់។ តុលាការធម្មនុញ្ញ​ ព្យួរសមាជិកភាពជាតំណាងរាស្ត្ររបស់​លោកភិថា​តុលាការធម្មនុញ្ញថៃ ដែលបានទទួលបាន​ពាក្យបណ្តឹងពី​គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បាន​បោះឆ្នោតសម្រេច​នៅថ្ងៃទី​១៩កក្កដា ថាត្រូវព្យួរសមាជិកភាពជាតំណាងរាស្ត្ររបស់​លោក ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់ ជាបណ្តោះអាសន្នសិន។ ចៅក្រម​៧រូប ក្នុងចំណោម​៩រូប នៃតុលាការធម្មនុញ្ញថៃបានបោះឆ្នោតយល់ព្រម​ ហើយ​សវនាកាសម្រេចសេចក្តីជាស្ថាពរ នៅត្រូវធ្វើក្នុងពេល​ឆាប់ៗខាងមុខនេះ​។ ផ្អែកតាមការចោទ របស់​គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គឺលោក ភិថា​ លីមចៈរើនរ៉ាត់ បានធ្វើបំពាននឹងច្បាប់បោះឆ្នោត ព្រោះលោក​មានចំណែក​ភាគហ៊ុន ក្នុងក្រុមហ៊ុនបណ្តាញទូរទស្សន៍ iTV។ ប្រសិន​បើ​តុលាការធម្មនុញ្ញថៃ រកឃើញថា លោក ភិថា​ លីមចៈរើនរ៉ាត់ ពិតជាបានធ្វើខុសមែន មានន័យថាលោក អាចនឹងប្រឈម​ទោស មិនអាច​ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ដល់ទៅ​២០ឆ្នាំឯណោះ។ក្នុងពេលប្រជុំសភា នៅព្រឹកថ្ងៃពុធទី​១៩​កក្កដា​ លោកភិថា​ បានទទួលលិខិតរបស់​តុលាការធម្មនុញ្ញ ហើយ​លោកបានឡើងអាន ថ្លែងនៅចំពោះមុខសភាតែម្តង ដែលលិខិតនេះ បានជូនដំណឹង​ថាត្រូវព្យួរសមាជិកភាពជាតំណាងរាស្ត្ររបស់​លោក ក្នុងពេលនេះម៉ោងនេះតែម្តង។ អានចប់ លោក​ក៏បាន​ដើរចេញពីអង្គប្រជុំសភា ក្រោមសំឡេងទះដៃផ្តល់កម្លាំងចិត្ត ពីសំណាក់ក្រុមសមាជិកសភាដែលគាំទ្ររូបលោក​។តែយ៉ាងណា​ តាមច្បាប់ថៃ បេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី មិនចាំបាច់ទាល់តែជាតំណាងរាស្ត្រនោះទេ។ ដូច្នេះ តាមធម្មតាម​គឺលោក​​ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់ នៅតែជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីដដែល។ អង្គប្រជុំបាន​បន្ត ដោយ​សមាជិកសភាបក្សកាវក្លៃ និងបក្សភឿថា បានឡើងថ្លែងប្រកាស ថាគេសូមរក្សាស្នើបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីឈ្មោះដដែល ឲ្យសភាទាំង​២អង្គបោះឆ្នោត  គឺឈ្មោះ លោក ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់។ស្នើឈ្មោះមនុស្ស​ដដែល​ ឲ្យ​សភាបោះឆ្នោតម្តងទៀត ផ្ទុយនិងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសភា​?មុននឹងឈានទៅដល់​ការបោះឆ្នោត យល់ព្រម ឬមិនយល់ព្រម តែងតាំង​លោក ភិថា​ លីមចៈរើនរ៉ាត់ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី សមាជិកសភាថៃទាំង២អង្គ បានជជែកដេញដោលគ្នាយ៉ាងតឹងសរសៃកបំផុត ទាក់ទិននឹងការដាក់​ស្នើបេក្ខភាព​របស់​លោកជាលើកទី​២។ក្រុមសមាជិកព្រឹទ្ធសភាថៃជាច្រើននាក់​ ដូចដែលយើងដឹងហើយ ថាមិនគាំទ្រលោកភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់នោះ បាន​ឡើងថ្លែងអំណះអំណាងបន្តបន្ទាប់គ្នា​ ថា​ដោយ​ យោងតាមមាត្រា៤១ នៃបទបញ្ជាសភា គឺក្នុ​ងសម័យប្រជុំតែ១ គេមិនអាចបោះឆ្នោត​២ដង លើរឿងតែមួយនោះទេ​។ ពោលគឺ គេចង់បានន័យថា បេក្ខភាព​របស់​លោក​ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់ ដែល​ក្រុម​គណបក្សចម្រុះមានបក្សកាវក្លៃ បក្សភឿថៃជាដើម បានដាក់ស្នើមកឲ្យសភាទាំង២អង្គបោះឆ្នោតសម្រេចនោះ គឺគេបានបោះឆ្នោតរួចហើយ កាលពី​ថ្ងៃទី​១៤កក្កដា។ លទ្ធផលគឺ​យើងដឹងហើយ គឺសម្លេងឆ្នោតគាំទ្រមានមិនគ្រប់ ទៅតាមអ្វីដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានកំណត់ទេ។ ដូច្នេះ គឺគេមិនអាចបោះឆ្នោតម្តងទៀត លើការស្នើបក្ខភាពជាលើកទី២ របស់​លោក ភិថា​ លីមចៈរើនរ៉ាត់ បានទេ ព្រោះថា​ឈ្មោះមនុស្សដដែល។ក្រោយ​ការតវ៉ាគ្នាចុះឡើង លោក​ប្រធានសភាថៃ បានប្រកាសឲ្យ​សមាជិកសភា និង​សមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំងអស់ បោះឆ្នោត​ ថាតើយល់ស្រប ឬមិនយល់ស្រប ដែលថាការដាក់ស្នើឈ្មោះលោកភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់ ជាបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បី​ឲ្យ​សភាទាំង២អង្គបោះឆ្នោតជាលើកទី២​នេះ វាផ្ទុយនឹង​បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសភា។ លទ្ធផលឆ្នោត បានបង្ហាញថា​​ ក្នុងចំណោម​សមាជិកសភាដែលមានវត្តមាន​ទាំង​៧១៥រូប គឺមាន៣៩៤បានយល់ស្របថាវាផ្ទុយពីបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសភា។ ចំណែកសំឡេងឆ្នោតយល់ថាមិនផ្ទុយវិញ គឺមាន​៣១២ ពោលគឺជា​ចំនួនសមាជិកសភាទាំងអស់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងសម្ព័ន្ធគណបក្ស​គាំទ្រលោក​ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់នេះឯង។ សំឡេងអនុប្បវាទមាន៨សំឡេង និង​មានម្នាក់​សុំមិនបញ្ចេញមតិ​។យោងតាមលទ្ធផលនេះ លោក​ប្រធានសភាថៃ បានប្រកាសថា គឺសភាទាំង២អង្គ សូម​បដិសេធមិនអនុញ្ញាតឲ្យ​លោក​ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់ ដាក់ស្នើបេក្ខភាពមកជាលើកទី២ទេ ព្រោះវា​ផ្ទុយនឹងមាត្រា៤១នៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់សភា។ ប្រធានសភាបានប្រកាសបិទអង្គប្រជុំ ក្រោម​សំឡេងស្រែកតវ៉ា យ៉ាងអឺងកង ពីសំណាក់តំណាងរាស្ត្រមកពីបក្សកាវក្លៃ។​ អង្គប្រជុំបានចប់ ដោយ​សភាមិនបាន​ឈានទៅដល់ការបោះឆ្នោត​ សម្រេចជ្រើសរើស ឬមិនជ្រើសរើសលោក​ភិថា លិមចៈរើនរ៉ាត់ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីផងទេ។“សន្លឹកឆ្នោតរបស់ពលរដ្ឋ គ្មានតម្លៃ​​”មាន​ការព្រួយបារម្ភធំណាស់ ថាថៃនឹងឈានចូលដល់ដំណាក់កាលវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ ជាមួយការផ្ទុះបាតុកម្មតវ៉ា របស់ប្រជាជន​។ នៅថ្ងៃពុធទី​១៩កក្កដា ស្របពេលដែលសភាបើកការប្រជុំ​ នៅតាមទីតាំងសំខាន់ៗ ដូចជានៅទីលាន​ប្រជាធិបតេយ្យ កណ្តាលក្រុងបាងកក និង​នៅក្បែរវិមានរដ្ឋសភាជាដើម ប្រជាជនថៃ បានចាប់ផ្តើមជួបជុំគ្នាច្រើនពាន់នាក់ណាស់ ដើម្បីទាមទារ តវ៉ា ឲ្យសមាជិក​សភាទាំង២អង្គ ជាពិសេសគឺសមាជិកព្រឹទ្ធសភាតែម្តង គោរពការសម្រេចចិត្ត​របស់​ប្រជាជនម្ចាស់ឆ្នោត។ប្រជាជន​ថៃបោះឆ្នោត​ឲ្យ​បក្យកាវក្លៃ របស់ភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់ឈ្នះឆ្នោត ដើម្បី​ដឹកនាំប្រទេស តែផ្ទុយទៅវិញ គឺក្រុមសមាជិកព្រឹទ្ធសភាថៃ ដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយ​ក្រុម​អភិរក្សនិយម រាជានិយម និងកងទ័ព គឺជាអ្នករារាំងប្រឆាំងទៅវិញ​។ មានន័យថា សំឡេងឆ្នោតរបស់​ប្រជាពលរដ្ឋថៃ វាគ្មានតម្លៃអ្វីទាំងអស់ ពោលគឺថៃគ្មានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ទេ​។​ទុកឲ្យ​បក្សភឿថៃ ស្នើបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី​​ម្តងនៅព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ ពេលដើរចេញពីសភាហើយ លោកភិថា លីមចៈរើន បានសរសេរ​លើ Instagram ដោយបានទទួលស្គាល់ថា លោកគ្មានសង្ឃឹមថា នឹងអាចទទួល​បានសំឡេងឆ្នោតគាំទ្រគ្រប់គ្រាន់​ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតនៅសភា ជាលើកទី​២នេះទេ។​ លោក​បន្តទៀតថា “វាច្បាស់ប្រាកដណាស់ ដែលថា សំឡេងឆ្នោតរបស់ប្រជាជនថៃ គ្មានតម្លៃគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីអាចគ្រប់គ្រងកំណត់ជោគវាសនាប្រទេសជាតិនោះទេ”។សូមបញ្ជាក់ថា លោកភិថា លីមចៈរើនរ៉ាត់ បានបញ្ជាក់ហើយ ថាលោកនឹងមិនស្នើឈ្មោះលោក​ ជាលើកទី​៣​ទៀតទេ។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍​ លោកភិថា បានបញ្ជាក់ថា លោក​នឹងទុក​ឲ្យ​គណបក្សភឿថៃ ស្នើបេក្ខភាពម្តងចុះ ដើម្បី​កុំឲ្យ​ប្រទេសជាប់គាំងយូរពេក។ តាម​ការសន្និដ្ឋាន គឺបក្សភឿថៃ អាចនឹងស្នើឈ្មោះ លោក Srettha Thavisin អាយុ៦០ឆ្នាំ។ លោកម្នាក់នេះ ជាអ្នកនយោបាយផង និងជាអ្នកជំនួញក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ​ផង ហើយត្រូវគេសំឡឹងឃើញថា អាចមានការគាំទ្រច្រើន ពីក្រុមសមាជិកសភាអភិរក្សនិយមថៃ៕
19/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើ​អ្វី​ខ្លះជា​ផលវិបាក​នៃ​ការ​ផ្អាក​​កិច្ចព្រមព្រៀង​នាំ​ចេញ​ធញ្ញជាតិ​ពី​អ៊ុយក្រែនតាមសមុទ្ទខ្មៅ?

បន្ទាប់​ពី​ភាគីរុស្ស៊ី​ បាន​ប្រកាសដកខ្លួន​ចេញ ​​កិច្ចព្រមព្រៀង​នាំ​ចេញគ្រាប់​ធញ្ញជាតិតាមសមុទ្ទ​ខ្មៅ ​បាន​អស់​សុពលភាព​នៅ​យប់​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ទី​១៧​កក្កដា​វេលា​ម៉ោង​១១អាធ្រាត្រ​ម៉ោង​នៅក្រុង​ប៉ារីស។ ចុះ​ហត្ថលេខា​ដោយ​​រុស្ស៊ី ​អ៊ុយក្រែន​ អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​​ ​​និង​តួកគី កាលពី​ខែ​កក្កដា​ឆ្នាំ​២០២២​ កិច្ចព្រមព្រៀង​​បាន​សម្រួលការ​នាំ​ចេញធញ្ញជាតិ​​បាន​ប្រមាណ​៣៣​លាន​តោន​ក្នុង​រយៈ​ពេល​មួយ​ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់ពេល​ភ្លាមៗ​នេះ ការ​ព្យួរកិច្ចព្រមព្រៀង បង្ក​ផល​ប៉ះពាល់ខ្សោយ​ណាស់​លើ​ទីផ្សារ​ធញ្ញជាតិ។ ហើយ​​សម្រាប់​លោកប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន ហ្សេឡេនស្គី ទោះ​គ្មាន​រុស្ស៊ី ក៏​ក្រុងកៀវ​នៅ​តែ​អាច​បន្ត​​នាំ​ចេញ​តាម​ច្រក​សមុទ្ទ​ខ្មៅដដែល ព្រោះ​អ៊ុយក្រែន​មិន​ខ្លាច​ទេ។ ការ​បញ្ចប់​កិច្ចព្រមព្រៀង​នាំចេញ​គ្រាប់ធញ្ញជាតិ​ពេល​នេះបង្ក​ផលប៉ះពាល់​​តិច​តួចណាស់​​ក្នុង​ពេល​ភ្លាមៗនេះ ព្រោះ​អំឡុង​ពេល​នេះ​ជា​រដូវ​ច្រូត​កាត់ផង ហើយ​ស្ថានភាព​ខុស​កាលពី​ឆ្នាំ​មុនផង។ កាលពី​ចុង​ខែ​កុម្ភៈ​ឆ្នាំ​២០២២ ពេល​រុស្ស៊ី​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែនភ្លាម​ ចរាចរណ៍តាម​​សមុទ្ទ​ខ្មៅ​ដែល​ជា​ច្រក​ផ្លូវ​នាំ​ចេញ​ផលិតផល​កសិកម្ម​ដ៏​ចម្បង​របស់​អ៊ុយក្រែន​ត្រូវ​បិទខ្ទប់​។ ពេល​នោះ អ៊ុយក្រែន ​អ្នក​នាំចេញ​ប្រេងផ្កាឈូករ័ត្នលេខ​មួយ​និង​នាំ​ចេញ​ស្រូវ​សាលី​​លេខ​បួនពិភពលោក​មាន​ស្តុកផលិតផល​កសិកម្ម​សម្រាប់​នាំចេញ​ពេញណែន​ជង្រុក។ ភាព​រន្ធត់​នឹង​សង្គ្រាម​ដោយ​ឥតព្រាង​ទុក​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ទីផ្សារ​ឡើង​តាន​តឹង​ខ្លាំង។ ក្រោយ​ពីការ​ចុះ​​កិច្ចព្រមព្រៀង​នាំចេញរវាង​រុស្ស៊ី​និង​អ៊ុយក្រែន​ក្រោម​ការ​​ផ្តួចផ្តើម​របស់​តួកគី​និ​ងអង្គការ​សហប្រជាជាតិ​មក ការ​​នាំ​ចេញ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​ពីអ៊ុយក្រែនបានចាប់​ផ្តើម​ នៅ​​ថ្ងៃ​ទី១​សីហា២០២២ និង​បាន​សម្រួល​ទីផ្សារស្រូវ​សាលី​ នៅ​អាហ្វ្រិក​និង​តំបន់​មេឌីទែរ៉ាណេ ហើយ​​បាន​បញ្ចុះ​តម្លៃ​គ្រាប់ធញ្ញជាតិ​​ពិភពលោក ដល់​កំរិត​ដ៏​ទាប​បំផុត​មួយ​កាលពី​ខែ​ឧសភា។តែពេល​នេះ ​ផលិតផល​កសិកម្ម​របស់​អ៊ុយក្រែន​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​ស្ទើរ​អស់​ពាក់​កណ្តាល។ តាមការ​ព្យាករ អ៊ុយក្រែន​នឹងទទួល​​ទិន្នផល​​ពោត​ត្រឹម​តែ​២៥​លាន​តោន និង​ស្រូវ​សាលី ១៧លាន​តោន​កន្លះ សម្រាប់​ឆ្នាំ​២០២៣-២៤ ទល់​នឹង​៤២លាន​តោន​ពោត​និង​៣៣លាន​តោន​ស្រូវ​សាលី​កាលពី​ឆ្នាំ​២០២១-២២ ដោយ​អាច​នាំ​ចេញតិច​ជាង​មុន​​ប្រមាណ​៦លាន​តោន​ស្រូវ និង​ពោត​១០លាន​តោន។ ដូច្នេះ​ស្ថានភាពនាំ​ចេញ​​មិន​តាន​តឹង​ ពេក​ទេ ព្រោះ​​អ៊ុយក្រែន​ពុំ​សូវ​មាន​ផលិតផល​សម្រាប់​នាំ​ចេញ។ ហើយដោយសារ​ពិភពលោក​មិន​ខ្វះ​ស្រូវ​សាលី និង​​​ក្នុង​រដូវ​ប្រមូល​ផល​ដូច្នេះ​ ទីផ្សារ​ធញ្ញជាតិ​​ស្ងប់ស្ងាត់ល្អ​ ទើប​មិន​សូវ​មាន​ប្រតិកម្ម​ខ្លាំង​នឹង​​ដំណឹង​ព្យួរ​កិច្ចព្រមព្រៀង​នាំចេញ​នេះទេ។ តម្លៃ​ស្រូវ​សាលី​ឡើង​មិនបាន​​១%​ផង​ ម្សិលមិញ។ក្តីបារម្ភ​​អនាគតសម្រាប់​រយៈពេល​យូរផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​អាច​កើត​មាន​សម្រាប់​រយៈ​ពេល​យូរ​និង​មធ្យម​ទៅមុខ។ រុស្ស៊ី​ជា​ប្រទេស​នាំ​ចេញ​ស្រូវ​សាលី​លេខ​១​ និង​ជា​ស្រូវ​ដ៏​ថោកជាង​គេ​នៅលើ​ពិភពលោក។ ភ្លាមៗ​នេះ រុស្ស៊ី និង​អឺរ៉ុប ​អាច​បំពេញ​សេចក្តី​ត្រូវការ​ទីផ្សារ​ស្រូវ​សាលី​ជំនួស​អ៊ុយក្រែន​បាន ប៉ុន្តែ​យូរទៅ​វា​អាច​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រទេស​ទី​បី​ (អ្នក​នាំ​ចូល​ស្រូវ​សាលី) រំពឹង​លើ​រុស្ស៊ី​កាន់​តែ​ខ្លាំង ហើយ​កាន់​តែ​ពិបាក​ចាត់​ចែងទៀត បើ​មាន​គ្រោះធម្មជាតិ​​អាកាសធាតុលេចឡើង។ នៅក្នុង​ចំណោម​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​ បើ​ជា​គ្រាប់ពោត​មិន​សូវ​អី​ទេ ព្រោះគេ​​អាច​ទៅ​រក​ទិញ​ពីប្រេស៊ីល​បាន តែ​ស្រូវ​សាលី​ដែល​​ជា​វត្ថុធាតុដើម​សម្រាប់​ធ្វើ​នំប៉័ង ទើបពិបាក។ បើ​បិទ​ច្រក​សមុទ្ទ​ខ្មៅ​យូរ​ពេក​នោះ​បរិមាណ​នាំចេញ​នឹង​ចុះ​ថយ តម្លៃ​នឹង​ឡើង​ដែល​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​វិបត្តិ​អតិផរណា​ស្បៀងអាហារ​ ប៉ះពាល់​ដល់​សុវត្ថិភាព​ស្បៀងអាហារ​ជាក់ជាពុំ​ខាន។ឯជំនួយ​ស្បៀងអាហារ​នឹង​ត្រូវចុះថយ ព្រោះ​អ៊ុយក្រែន​ជា​អ្នក​ផ្គត់ផ្គង់​កម្មវិធី​ស្បៀងអាហារ​ដ៏​ចម្បង​មួយ។ ប្រមាណ​៨%​នៃ​ការ​នាំ​ចេញ​ស្រូវ​សាលី​អ៊ុយក្រែន​មាន​ជាប់​ក្នុង​កម្មវិធី​PAM ជួយប្រទេសក្រីក្រ​ដូច​ជា អាហ្វហ្កានីស្ថាន និង​ក្រុមប្រទេស​នៅ​តំបន់​ស្នែងអាហ្វ្រិក។​អ៊ុយក្រែនអាច​បន្ត​​​នាំចេញ​ដោយគ្មានរុស្ស៊ី?សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​រុស្ស៊ី​ដកខ្លួន​ចេញពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​នាំចេញ​ធញ្ញជាតិ​ពេល​នេះ មាន​ន័យ​ថាម៉ូស្គូលែង​ធានាសន្តិសុខ​ដល់​ចរាចរណ៍នាវា​នាំចេញ​​តាម​ច្រក​សមុទ្ទ​ខ្មៅ​ហើយ។ ហើយ​ម៉ូស្គូ​ក៏​ព្យួរ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសម្របសម្រួល​​រួមនៅក្រុង​អ៊ីស្តង់ប៊ូល​ដែល​ទទួល​បន្ទុក​ត្រួត​ពិនិត្យ​នាវា​មក​ពីឬទៅ​អ៊ុយក្រែន​ដែរ។ តែ​ដោយជាក់ស្តែង​នោះ គេ​លែង​ឃើញ​មាន​នាវា​ដឹកធញ្ញជាតិ​នាំ​ចេញ ពីកំពង់ផែ​អ៊ុយក្រែនតាំង​ពី​ថ្ងៃទី ២៧មិថុនា​មក ពោល​គឺ​ជិត​មួយ​ខែ​ទៅ​ហើយ។ ​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​ បាន​អះអាង​នៅល្ងាច​មិញ​ថា ទោះបី​រុស្ស៊ី​បញ្ឈប់​កិច្ចព្រមព្រៀង​ក្តី​ ក៏​អ៊ុយក្រែន​ត្រៀម​ជា​ស្រេច​នឹង​បន្ត​ការ​នាំចេញ​ធញ្ញជាតិ តាម​ច្រក​សមុទ្ទ​ខ្មៅ​​ ដែល​ធ្លាប់​មានចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពី​មុន។ ​ទោះ​បី​ជា​លែង​មាន​ការ​ធានាសន្តិសុខ​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ លោក​ហ្សេឡេនស្គីប្រកាស​​ថា​មិន​ខ្លាច​ដែរ។ មិន​ខ្លាច​ការ​វាយប្រហារ​របស់​រុស្ស៊ី​ដែល​ជា​អ្នក​ក្តោបក្តាប់​សមុទ្ទ​ខ្មៅ​ឡើយ។ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​ដំណាក់កាលនេះ គេ​មិន​ប្រាកដ​ទេ​ថា​ការ​នាំ​ចេញ​ធញ្ញជាតិ​ពីអ៊ុយក្រែន​អាចនឹង​ចាប់​ផ្តើម​ឡើង​វិញ​ដោយឆាប់ៗ​ទេ។ វា​ហាក់​ដូច​ជា​ឆាប់​បន្តិច​ ក្នុងការ​គិត​គូរ​ដោយ​ហ្មត់ចត់​រឿង​នាំ​ចេញ​តាមច្រក​សមុទ្ទខ្មៅ ព្រោះ​មិន​ដឹង​ថាតើ​​ក្រុមហ៊ុន​​ធានារ៉ាប់រង ទារ​​ថ្លៃ​ប៉ុនណា បើ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ​សន្តិសុខគ្រប់គ្រាន់​យ៉ាង​ដូច្នេះ។សមត្ថភាព​នាំចេញ​តាមផ្លូវគោកមានកំរិត មុន​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​នាំ​ចេញ​តាម​សមុទ្ទ​ខ្មៅ សហភាព​អឺរ៉ុប​បាន​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរ​ការ​បណ្តាញ​ផ្លូវគោក និ​ងផ្លូវ​ទឹក(ទន្លេ) ដើម្បី​សម្រួលការនាំ​ចេញ​គ្រាប់ធញ្ញជាតិ​អ៊ុយក្រែន​បាន​ខ្លះ​ដោយ​ឆ្លង​កាត់​អឺរ៉ុប។ បើតាម​ Fondation Farm មូលនិធិគិតគូរ​អំពី​ចំណោទ​កសិកម្មពិភពលោក បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ការ​នាំចេញ​គ្រាប់ធញ្ញជាតិ​អ៊ុយក្រែន​ពាក់​កណ្តាល ធ្វើ​ដំណើរ​តាម​ផ្លូវ​ដែក​និង​ទន្លេ​ដានូប ឆ្លង​​តាម​ប៉ូឡូញ​និង​រ៉ូមានី។ ប៉ុន្តែ​បញ្ហា​ចោទ​មួយ​នៅត្រង់​ថា​តើ​សហភាពអឺរ៉ុប ដែល​ទទួល​ទិញ​គ្រាប់ធញ្ញជាតិ​ពី​អ៊ុយក្រែន​៥០%​​តាំងពី​សង្គ្រាម​ផ្ទុះ​ឡើង​មក មាន​សមត្ថភាព​នាំ​ចេញ​បន្ត​បាន​កំរិត​ណា? ម្យ៉ាង​ទៀត អឺរ៉ុប​កំពុង​គិត​គូរ​​ពង្រីក​មធ្យោបាយ​ដឹកជញ្ជូន​តាម​​ផ្លូវ​ដែកហើយ​តែ​ត្រូវការចំណាយ​​ពេល​វេលា​ តែ​ទោះ​ជាពង្រីក​យ៉ាង​ណា​ក៏​គេ​​មិន​អាច​ដំឡើង​ទំហំ​នៃ​ការនាំ​ចេញតាម​ផ្លូវ​ដែក​និង​ផ្លូវ​ទន្លេ​មិន​​បាន​ច្រើន​ឡើយ៕
18/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សេដ្ឋកិច្ចចិន​មានកំណើន​នៅ​ត្រីមាសទី​២ តែ​អ្នកជំនាញ​បារម្ភ​ថា ​អាច​ជាកំណើន​បំភ័ន្តភ្នែក

នៅត្រីមាសទី​២ឆ្នាំ​២០២៣នេះ សេដ្ឋកិច្ច​ចិន បាន​មានកំណើនចំនួន ៦,៣% បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំ​មុន​។ នេះបើផ្អែកតាមតួលេខផ្លូវការ ចេញផ្សាយ​ដោយ​អាជ្ញាធរ​ចិន​។ តែយ៉ាងណា អ្នកជំនាញ​វិភាគសេដ្ឋកិច្ច បាន​បង្ហាញ​ការព្រួយបារម្ភថា នៅពី​ក្រោយ​តួលេខកំណើននេះ គឺសេដ្ឋកិច្ចចិន មិនមានសុខភាពរឹងមាំប៉ុន្មាននោះទេ ក្នុងអំឡុងពេលនេះ។ សេដ្ឋកិច្ចចិន ដែល​ធំ​ជាង​គេ​​ទី២ ​លំដាប់ពិភពលោក​ អាចនឹងប្រឈមវិបត្តិជាច្រើនរងចាំនៅ​ពេលខាង​មុខ។ ការិយាល័យស្ថិតិជាតិ របស់ចិន បានប្រកាសផ្សាយតួលេខផ្លូវការ​នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី​១៧កក្កដា​ ថា​ចំណូលដុល​ក្នុងស្រុក (PIB) របស់ចិន ក្នុងត្រីមាស​ទី​២ឆ្នាំ​២០២៣នេះ គឺបាន​កើនចំនួន​៦,៣% បើប្រៀបធៀបទៅត្រីមាសទី​២ ឆ្នាំ​២០២២។ ដូចយើងដឹងហើយ សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសមហាអំណាចធំៗ កំពុងជួប​បញ្ហាដោយសារតែ​វិបត្តិអតិផរណា ទំនិញឡើងថ្លៃខ្លាំង​។ដោយឡែក អ្នកជំនាញ​ច្រើននាក់បាន​ពន្យល់ថា តួលេខកំណើនសេដ្ឋកិច្ច​របស់ចិននៅត្រីមាសទី​២នេះ កុំឃើញច្រើនបែបនេះ ហើយគិតថាល្អនោះ។ ធាតុពិត នៅពីក្រោយ​​​តួលេខខ្ពស់នេះ សេដ្ឋកិច្ចចិនមិនសូវជាមានលំនឹងប៉ុន្មានទេ។ ទីមួយ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅត្រីមាសទី​២ មានចំនួន ៦,៣%មែន តែប្រៀបធៀបទៅត្រីមាសទី​២ឆ្នាំ​២០២២ ដែល​ចិនកំពុងស្ថិតនៅក្នុងរណ្តៅ​វិបត្តិកូវីដ​កាលណោះ។ បើប្រៀបធៀបពី​ត្រីមាសទី​១ឆ្នាំ​២០២៣ យើងឃើញថា តាមពិតទៅ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ចិន បានកើនឡើងតិចបំផុត ពោលគឺប្រមាណ​តែ​ ០,៨%ប៉ុណ្ណោះ។ កាលពីត្រីមាស​ទី​១ រវាងខែមករា ដល់ខែមីនាដើមឆ្នាំនេះ សេដ្ឋកិច្ចចិន​បាន​កើនចំនួន​២,២% ពោលគឺជា​កំឡុងពេលស្ទុះឡើងវិញ បន្ទាប់ពីរដ្ឋចិនបាន​បើកចំហប្រទេសឡើងវិញ ក្រោយ​កូវីដ​១៩។ ក៏ប៉ុន្តែ កម្រិតស្ទុះឡើងនៃសេដ្ឋកិច្ចចិន ហាក់នៅទ្រឹងមួយកន្លែង​ គិតចាប់ពីខែមេសាមក។ការបញ្ជាទិញពីក្រៅប្រទេស ធ្លាក់ចុះខ្លាំង​លោក Erin Xin អ្នកជំនាញ​ម្នាក់​នៅធនាគារ HSBC បាន​លើកឡើងថា នៅត្រីមាសទី​២ សេដ្ឋកិច្ចចិន​បាន​បាត់បង់ល្បឿនស្ទុះឡើង ដោយសារតែ​ការបញ្ជាទិញពីក្រៅប្រទេស បានថយចុះច្រើនណាស់។ ដូចយើងដឹងហើយ ថាសេដ្ឋកិច្ចចិនរំពឹងខ្លាំង ទៅលើការនាំចេញទំនិញទៅក្រៅប្រទេស។ ប៉ុន្តែ បញ្ហាអតិផរណា បានធ្វើឲ្យ​ប្រជាជនតាម​បណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត កាត់បន្ថយ​ការចំណាយ ហើយ​ដែលធ្វើ​ឲ្យ​ការលក់ទំនិញរបស់ចិន​ បានចុះថយ​ខ្លាំង។​ កាលពីខែមិថុនា តួលេខនាំចេញរបស់ចិន បានធ្លាក់ចុះ ដល់ទៅ​១២,៤% ពោលគឺបានធ្លាក់ចុះខ្លាំង ២ខែជាប់គ្នា​។ បញ្ហានេះ បានធ្វើបាបសហគ្រាសចិនជាច្រើន ដែល​មានសកម្មភាពផលិត ដើម្បីនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស​។យ៉ាងណាមិញ លោក Fu Linghui អ្នកនាំពាក្យ​ការិយាល័យ​ស្ថិតិជាតិចិន បានទទួលស្គាល់នៅចំពោះមុខអ្នកកាសែត ក្នុងពេល​បង្ហាញតួលេខ ថា សេដ្ឋកិច្ចចិនកំពុងតែប្រឈមនឹង​កត្តាលំបាក​ជាច្រើនគួបផ្សំគ្នា នៅក្នុងបរិបទអន្តរជាតិ​។ លោក​បាន​បន្តថា ដូច្នេះវានៅមានការងារ​លំបាកជាច្រើនណាស់ ដែល​ចិនត្រូវធ្វើ ដើម្បី​ឈានធ្វើ​កំណែទម្រង់ ឈានទៅអភិវឌ្ឍន៍ និងធានាឲ្យមានស្ថិរភាពឡើងវិញ​។យុវជនចិនជាង​២១% ​គ្មាន​ការងារធ្វើសេដ្ឋកិច្ចលំបាក ជីវភាពមនុស្សកាន់តែចុះខ្សត់ខ្សោយ ធ្វើ​ឲ្យ​ការប្រើប្រាស់ទិញលក់ទំនិញ ក្នុងស្រុករបស់ចិនបាន​ចុះថយច្រើនណាស់​។ កូវីដ៣ឆ្នាំជាប់គ្នា ប្រទេសត្រូវបិទខ្ទប់ជាប់ ពេលចាប់ផ្តើមបើក​មកវិញ ឃើញថាបានស្ទុះមួយភ្លែតនៅដើមឆ្នាំ២០២៣។ តែក្រោយមកចាប់ពីមេសា គេសង្កេតឃើញថា ប្រជាជនចិនមិនសូវហានចំណាយ​ទេ​។វិស័យអចលនទ្រព្យ ដែលជាមែកធាងសំខាន់មួយនៃសេដ្ឋកិច្ច​ចិន ក៏នៅទ្រឹងក្នុងវិបត្តិដែរ។ គម្រោងជាច្រើន លក់មិនដាច់ ម្ចាស់គម្រោងជំពាក់បំណុលធានាគារ។ គម្រោងខ្លះ​សង់មិនទាន់រួចក៏បោះបង់ចោល​កណ្តាលទី​។ ថ្មីៗនេះ ធនាគារកណ្តាលចិន ទើបតែបានសម្រេច​បន្តយន្តការ​ ជួយ​សម្រួលការប្រាក់ ដល់​ក្រុមហ៊ុន​វិនិយោគអចលនទ្រព្យចិន រហូតដល់ចុងឆ្នាំ​២០២៤។ តែបើផ្អែកតាម​ការវិភាគ របស់​លោក Ting LU អ្នកវិភាគនៅធនាគារ Nomura គឺ​វិធានការនេះ ជួយបានតែមួយផ្នែកតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺ​​វា​មិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ដើម្បី​​អាចស្រោចស្រង់វិស័យ​អចលនទ្រព្យទាំងមូលរបស់ចិន​។​កត្តាវិបត្តិទាំងអស់នេះ គឺវាបានធ្វើ​ឲ្យ​យុវជនចិនច្រើនណាស់ អត់ការងារធ្វើ​។ យោងតាមតួលេខផ្លូវការ ចេញផ្សាយ​កាលពីខែ​មិថុនា​ គឺ​ក្នុងចំណោម​យុវជនអាយុចន្លោះពី ១៦ទៅ​២៤ឆ្នាំ គឺមាន​២១,៤%% ដែលអត់ការងារធ្វើ​។ នេះគឺជាតួលេខខ្ពស់បំផុត​មិនធ្លាប់មានទេ។ ជាងនេះទៀត តួលេខនេះ គឺគេរាប់តែយុវជន​អត់ការងារធ្វើ នៅតាម​ទីក្រុងធំៗតែប៉ុណ្ណោះ។បារម្ភថាអាចមាន​បរិត្តផរណា​?អ្វីដែលអ្នកជំនាញ​គេបារម្ភ គឺ​បញ្ហា បរិត្តផរណា នៃសេដ្ឋកិច្ចចិន​។ បរិត្តផរណា គឺវាផ្ទុយ​ពី​អតិផរណា ដែលទំនិញឡើងថ្លៃ។ ក្នុងករណី បរិត្តផរណា គឺតម្លៃ​ទំនិញ​និងសេវាគ្រប់សព្វ នឹងចុះថោកខ្លាំង​។ ការចុះថោកខ្លាំងបែបនេះ មើលមួយ​ភ្លែត ឃើញថាដូចជាល្អ សម្រាប់ជីវភាព​ប្រជាជន តែអ្នកជំនាញគេ ថាវាការគំរាម​មួយ​ដ៏គ្រោះថា្នក់​ ទៅលើសេដ្ឋកិច្ច​។​កាលណាមានបរិត្តផរណា មនុស្សទូទៅនឹងមិនចំណាយ​ប្រាក់​ទិញទំនិញ​ប៉ុន្មាននោះទេ ព្រោះគេនឹងរងចាំឲ្យ​ទំនិញចុះ​ថោកថែមទៀត។ កាន់តែរងចាំ អ្នកលក់កាន់តែលែងដាច់។ ខ្វះអ្នកទិញ រោងចក្រផលិតទូទៅ នឹង​កាត់បន្ថយ​ការផលិត លែងទិញទំនិញវត្ថុធាតុដើម លែងរើសមនុស្សចូលធ្វើការ ឬអាចឈានទៅបណ្តេញ​កម្លាំងពលកម្មខ្លះចោលផង។ ដើម្បីលក់ទំនិញបញ្ចេញ​ពីស្តុក គេត្រូវ​លក់ក្នុងតម្លៃថោក ពេលខ្លះ​យកតែរួចដើមក៏មាន។ ជាសរុប គឺមានន័យថា បរិត្តផរណា ជាវដ្តមួយ​គ្រោះថ្នាក់ ​សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច និងទីផ្សារការងារ។មួយវិញទៀត បរិបទ​ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ រវាងចិន ជាមួយ​នឹងសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រមទាំងបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប កាន់​តែឈានចូលដំណាក់កាលល្អក់កករខ្លាំង។ មិនថាអាមេរិក មិនថាអឺរ៉ុប គឺគេកំពុងតែរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចថ្មី ផ្តាច់ខ្លួន​ម្តងបន្តិចៗ ពីសេដ្ឋកិច្ចចិន ពីទីផ្សារទំនិញ ក៏ដូចជាវត្ថុធាតុដើមចិន​។ វាគឺជាគោលនយោបាយការពារ​សន្តិសុខជាតិ ជាក់ស្តែងទាក់ទិននឹងមុខទំនិញបច្ចេកវិទ្យាមួយចំនួន ដូចជា បន្ទះឈីប​ សឺមីកុងឌុកទ័រជាដើម។ មានន័យថា ក្នុងវិស័យ​បច្ចេកវិទ្យាទំនើបនេះ គឺចិនកាន់តែជួបឧបសគ្គនៅក្នុងការស្រាវជ្រា​វ ការ​ផលិត ការនាំចេញ​៕
17/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើ​ហ្សេ៧ ជួយ​អ៊ុយក្រែន​ភ្លេច​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍មែន​​ឬ?

នៅថ្ងៃ​អាទិត្យ​ទី ១៦​កក្កដា ក្រុម​ប្រទេស​អ្នក​មាន​ទាំង​៧​ ឬ​ហៅកាត់​ថា ហ្សេ៧ កំពុង​ជួបប្រជុំ​​គ្នា​នៅក្រុង​ហ្កង់ឌីណាហ្កា ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា។ ជំនួប​នេះ​ត្រូវ​បន្ត​ដោយ​កិច្ចប្រជុំ​ថ្នាក់​រដ្ឋមន្ត្រី​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៃ​ក្រុមប្រទេស​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​លូត​លាស់ខ្លាំង​​ទាំង​២០​ដំបូង​គេ​នៅ​លើ​ពិភពលោក​ (ហ្សេ២០)។ កិច្ច​ពិភាក្សាត្រូវ​ផ្តោត​ជា​សំខាន់​ទៅ​លើ​ការ​​រក​មធ្យោបាយ​សម្រាល​បំណុល​របស់​ក្រុមប្រទេស​ក្រីក្រកំពុង​អភិវឌ្ឍ អំពីការ​ធ្វើ​កំណែទម្រង់​ធនាគារ និង​ការ​យកពន្ធ​លើ​ក្រុមហ៊ុន​ពហុជាតិ​ដោយ​មិន​រំលង​ទេសំណុំ​រឿង​​ជួយ​​អ៊ុយក្រែន។ សម្រាប់​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក លោកស្រី ចានែត យេលែន ជួយ​អ៊ុយក្រែន​គឺ​ជា​ទង្វើ​ដ៏​ប្រសើរ​បំផុត​ សម្រាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក។ ជួយ​អ៊ុយក្រែន​និងក្រុម​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​ ជា​វិញ្ញាសាពីរ​ដែល​ចង​ជាប់​គ្នា​យ៉ាង​ខ្លាំង។ ក្រុង​ហ្កង់ឌីណាហ្កា ក្រុង​ទើប​បង្កើត​ថ្មីនៅទសវត្សរ៍​​ឆ្នាំ​១៩៦០ ដើម្បី​ឧទ្ទិស​ដល់​បិតា​ឯករាជ្យជាតិ​ឥណ្ឌា លោក ហ្កង់ឌី ថ្ងៃ​នេះ​កំពុង​ទទួល​បើក​ជំនួប​ប្រជុំ​ថ្នាក់​រដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុ​នៃ​ក្រុមប្រទេស​ហ្សេ​៧ ហើយ​នឹង​បន្ត​ដោយ​ ​ជំនួប​ប្រជុំ​ថ្នាក់​រដ្ឋមន្ត្រី​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៃ​ក្រុម​ប្រទេស ​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​លូតលាស់​ខ្លាំង​ជាង​គេ២០​ដំបូង ឬ​ហៅកាត់​ថា​​ហ្សេ​២០ ដែលមាន​ឥណ្ឌា​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន។ជំនួប​នេះ​មាន​ពិភាក្សា​ជា​ចម្បង​អំពី​ការ​សម្រាល​បំណុល​របស់​ក្រុមប្រទេស​ក្រីក្រ​កំពុង​អភិវឌ្ឍ ការ​ធ្វើ​កំណែទម្រង់​ធនាគារ និង​ការ​យក​ពន្ធ​លើ​ក្រុមហ៊ុន​ពហុជាតិ ព្រមទាំង​សំណុំ​រឿង​អ៊ុយក្រែន។​ ក្រុមហ្សេ៧ ចង់ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ​​ដល់​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍ​ធំៗ ដូច​យ៉ាង​ធនាគារ​ពិភពលោក ដើម្បី​តម្រង់​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ឱ្យ​ចំ​ទិស​ដៅ​ប្រឈម​ គឺ​ការ​ឡើង​កម្តៅ​អាកាសធាតុ ព្រោះ​បើ​តាម​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​របស់​ក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក គេ​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​តែ​ចាត់​វិធានការ​រួម​គ្នា​ ជួយស្រោចស្រង់​​ក្រុមប្រទេសមាន​ចំណូល​ទាប​​ដែល​ជាង​ពាក់​កណ្តាល​​កំពុង​ ឬ​មាន​ហានិភ័យ​ធ្លាក់​ខ្លួន ជាប់​បំណុល​ជាន់​លើ​បំណុល​។​ម្យ៉ាង​​ទៀត រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក លោកស្រី ចានែត យេលែន ​ចង់​ប្រើ​ជំនួប​ប្រជុំ​ថ្ងៃ​នេះជា​ខ្នោសកោស​លុប​បំបាត់​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​របស់​ក្រុម​ប្រទេស​ក្រីក្រ​​ដែល​ខ្លាច​ហ្សេ៧​សម្រុក​ជួយ​អ៊ុយក្រែន​ពេក​​ ភ្លេច​រឿង​ជួយដល់​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍។​​ភាព​​ក្រីក្រ និងទំនុកចិត្ត ​​នៅ​​សប្តាហ៍នេះ ​ប្រធាន​ធនាគារ​ពិភពលោកថ្មី លោក អាចាយ បង់ហ្កា Ajay Banga បាន​បង្ហាញ​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា ក្នុង​ខណៈ​ដែល​ពិភពលោក​ត្រូវ​ការ​សាមគ្គី​រួប​គ្នា​ជួយ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក ដើម្បី​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ភាព​ក្រីក្រ​​លើ​ផែន​ដី​ ប្រឆាំង​នឹង​វិបត្តិ​អាកាសធាតុ​​ និង​ស្តារ​សេដ្ឋកិច្ច​ឡើង​វិញ​ក្រោយ​វិបត្តិ​កូវីដ​ដែល​ញាំញី​បន្ថែម​ដោយ​វិបត្តិ​អតិផរណា​និង​សង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន ក្រុម​ប្រទេស​អ្នក​ក្រ​មាន​ចំណូល​ទាប ​បាន​បាត់​បង់​​ទំនុក​ចិត្ត​លើ​ក្រុម​ប្រទេស​អ្នក​មាន និង​ព្រួយ​បារម្ភខ្លាច​ប្រទេស​អ្នក​មាន​មិន​គោរពពាក្យ​សន្យា​ ដោយ​បង្វែរ​មធ្យោបាយ​ទៅជួយ​​ស្តារស្ថាបនា​​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន។​ជា​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ដែល​គេ​អាច​យល់​និង​ទទួល​យក​បាន ព្រោះ​ ពួក​គេ​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ជំនួយ​សម្រាប់ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹងការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​ ​ហាក់​មាន​កំរិត​ ព្រោះ​ច្បាប់​ថាមពល​មិន​ទាន់​អនុវត្ត​ជា​លក្ខណៈ​សកល ហើយខ្លាច​តែ​ភាព​យឺតយាវ​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​អាច​​ច្រាន​ទម្លាក់ប្រទេស​​ទៅ​ក្នុង​​អន្លង់​នៃ​ភាព​ក្រីក្រកាន់​តែជ្រៅ។ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​លោកស្រី​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក ការ​ជួយ​អ៊ុយក្រែន និង​ជួយក្រុមប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​ឱ្យ​ដើរ​ចេញពី​ភាព​ក្រីក្រ ប្រឆាំង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ ជា​ការ​ពិត​ជាក់​ស្តែង​ពីរ​ដែល​មិន​អាច​ផ្តាច់​ពី​គ្នា​បាន​ឡើយ។ បង្កើន​កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ទ្វេ​ឡើង​ក្នុង​ការ​ជួយ​អ៊ុយក្រែន ជា​អាទិភាព​គន្លឹះ​តែ​ម្តង ព្រោះបញ្ចប់​សង្គ្រាមជា​កាតព្វកិច្ច​​ដាច់​ខាតខាង​សីលធម៌ តែ​ក៏​ជា​ទង្វើ​ដ៏​​ប្រសើរ​បំផុត​របស់​យើង​សម្រាប់ជួយស្តារ​​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក។ សង្គ្រាម​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ពី​សំណាក់​រុស្ស៊ី ដែល​ជា​ប្រទេសជម្រុក​ស្រូវ​សាលី​ដ៏​សំខាន់ទាំងពីរ​​នៅ​លើ​ពិភពលោក បាន​ធ្វើ​កន្ទ្រាក់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​ឱ្យ​រួញ​ក្រញាញ់ តាម​រយៈ​ការ​ឡើង​ថ្លៃ​ផលិតផល​ស្បៀងអាហារ និង​ថាមពល។ នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​លោកស្រី ដោយ​សង្កត់​ធ្ងន់​ទៀត​ថា សង្គ្រាម​បង្ក​ឡើង​ដោយ​រុស្ស៊ី​ គឺ​ជា​មូលហេតុ​មួយ ក្នុង​ចំណោម​មូលហេតុ​ច្រើន​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​ជំរុញ​ឱ្យ​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​លុង​ក្នុង​វិបត្តិ​បំណុល​កាន់​តែធ្ងន់ធ្ងរ។ប៉ុន្តែ​និយាយទទូច​​អំពីការ​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​នៅ​ឥណ្ឌា និង​នៅ​ចំពោះ​មុខ​ក្រុម​ហ្សេ​២០ ពិត​ជា​មិន​ស្រួល​ទេ ព្រោះ​ឥណ្ឌា​មិន​ដែល​ថ្កោល​ទោស​អំពើ​ឈ្លានពាន​របស់​រុស្ស៊ី​លើ​អ៊ុយក្រែន​ទេ ហើយមាន​​ក្រុម​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​ច្រើន​ណាស់​ដែល​មិន​បញ្ជាក់​ជំហរ​​ដោយ​ចំហ​ចំពោះ​សង្គ្រាម​នៅ​អ៊ុយក្រែន​នេះ។ ហេតុ​ដូច្នេះ​បាន​ជា​ដើម្បី​បង្ហាញ​ថា​ក្រុមប្រទេស​អ្នក​មាន មិន​បន្ធូរ​កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ជួយ​ក្រុមប្រទេស​កំពុង​ចាប់​លូត​លាស់ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួ​ងហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក បាន​លើ​កឡើង​អំពីវឌ្ឍនភាព​នៃ​​គម្រោង​ និង​កំណែទម្រង់​ផ្សេងៗ​ក្នុង​ផ្នែក​ជំនួយ​អភិវឌ្ឍន៍​ និង​ដែល​ជំនួបថ្នាក់​រដ្ឋមន្ត្រី​ហិរញ្ញវត្ថុ​​ហ្សេ២០ ត្រូវ​លើក​មក​ជជែក​ទៀត។ លោកស្រីយេលែន ​ក៏​បាន​ផ្តល់​ឧទាហរណ៍​ជាក់​ស្តែង​អំពី​សកម្មភាព​កំពុង​ដំណើរការ​ធ្វើ​កំណែទម្រង់​ធនាគារអភិវឌ្ឍ​ន៍​ពហុភាគី ធនាគារ​ពិភពលោក ដើម្បី​បង្កើន​ប្រសិទ្ធភាព​ផ្តល់​ជំនួយ​នាឆ្នាំ​ខាង​មុខ និង​អំពី​ការ​សើរើ​បំណុល​របស់​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ដូច​យ៉ាង​ប្រទេស​ហ្សំប៊ី ​ហ្កាណា​និង​ស្រីលង្កា​។ ជំនួប​ហ្សេ​២០ ក៏​ជា​ឱកាស​បន្ត​ជជែក​ចរចា​រក​កិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ ស្តី​ពី​ការ​យក​ពន្ធ​លើ​ក្រុមហ៊ុនពហុជាតិ ដែល​សមាជិក​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​និង​អភិវឌ្ឍ​​សេដ្ឋកិច្ច​ជិត​១៤០ប្រទេសបាន​អនុម័ត​លើ​គម្រោង​បឋម​រួច​ហើយ​​ដែរ៕
16/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាកាសធាតុ ៖ អឌ្ឍគោល​ខាង​ជើង​រងរលក​កម្តៅ​ខ្លាំង​ហួសហេតុ

រដូវ​ក្តៅ​ទើប​តែ​ចាប់ផ្តើម​ទេ​នៅ​អឌ្ឍគោល​ខាង​ជើង ប៉ុន្តែមួយ​ផ្នែក​ធំ​នៃ​​តំបន់​នេះបាន​រង​រលក​កម្តៅយ៉ាង​ខ្លាំង និង​ខ្លាំង​ជ្រុល​​ស្រេច​ទៅហើយ។ ​ភពផែនដី ពីលិចទៅកើត កំពុង​រង​លក្ខខណ្ឌ​អាកាសធាតុ​បែប​ហួសហេតុ​គ្រប់​បែប​យ៉ាង ៖ រលកកម្តៅលើ​ផ្ទៃដី លើ​ផ្ទៃ​ទឹក ទឹកជំនន់ ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ... ​តាំងពី​នៅ​អាមេរិក ​​​ឆ្លង​ទៅ​​​អឺរ៉ុប និង​រហូត​ដល់​ចិន សីតុណ្ហភាព​ត្រូវ​​ឡើង​ខ្ពស់​បំបែក​កំណត់ត្រា​ចាស់​ នាចុង​សប្តាហ៍​នេះ​តែ​ម្តង​ផង។ លក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុ​ក្តៅ​ហួសហេតុ​ កាន់​តែ​ច្រើន កាន់​តែ​ឆាប់ និង​កាន់​តែ​ខ្លាំង​នេះ គឺ​ដោយមូល​ហេតុ​​​​អាកាសធាតុ​​ប្រែប្រួល ផែន​ដី​ឡើង​កម្តៅ​។ គ្រាន់​តែ​ចូល​ដល់​រដូវ​ក្តៅ​ភ្លាម សីតុណ្ហភាព​ចាប់​ស្ទុះ​ឡើង​ក្តៅ​ខ្លាំងស្ទើរ​ទ្រាំ​លែង​បាន។ បើ​តាម​ការ​ព្យាករ​របស់​ភ្នាក់ងារ​អវកាស​អឺរ៉ុប ​អ៊ីតាលី​ អេស្ប៉ាញ បារាំង អាល្លឺម៉ង់ និង​​ប៉ូឡូញ កំពុង​រង​រលក​កម្តៅ​ខ្លាំង​ខុស​ប្រក្រតីណាស់ ជាមួយ​សីតុណ្ហភាពឡើង​​លើស​​​៤០អង្សា។ ៤៣​អង្សា​នៅក្រុង​រ៉ូម ​៤៨អង្សា​នៅ​កោះ​ស៊ីលីល​ និង​Sadaigne របស់​អ៊ីតាលី។ កម្តៅ​ដី បាន​ឡើងដល់ជាង​​៦០អង្សា​រួច​ទៅ​ហើយ​ កាលពី​ដើម​សប្តាហ៍។ គឺ​ពិត​ជា​ក្តៅ​ខ្លាំង​បំផុត​ដែល​ទ្វីប​អឺរ៉ុប​ពុំ​ធ្លាប់​ជួប​ប្រទះ​ទេ។ កម្តៅ​បាន​សម្លាប់​ជីវិត​កម្មករ​អ៊ីតាលី​ម្នាក់​ ដែល​ធ្វើ​ការ​ក្រោម​ថ្ងៃ​ក្តៅ​៤០អង្សា​កាលពី​ថ្ងៃទី ១១​កក្កដា។នៅក្រិក អាជ្ញាធរ​បាន​សម្រេច​បិទ​ទីតាំង​​ទេសចរណ៍Acropoleក្រុង​អាថែន កាលពី​ថ្ងៃ​សុក្រ​ម្សិលមិញ និង​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះទៀត នៅចន្លោះ​ម៉ោង​ក្តៅខ្លាំង ដើម្បីការពារ​បុគ្គលិក​និង​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ពី​កម្តៅ​សីតុណ្ហភាព​ដែល​បើ​តាម​ភ្នាក់ងារ​ឧតុនិយម នឹង​ឡើង​ដល់​៤១​អង្សា។នៅប្រទេស​ចិន តំបន់​ខ្លះ និង​រដ្ឋធានី​ប៉េកាំង ដែល​រង​​រលក​កម្តៅ​ ថប់​អស់​ជា​ច្រើន​ថ្ងៃ​ហើយក៏​ដូច​ជា​នៅ​ជប៉ុនភាគ​ខាង​កើត សីតុណ្ហភាព​នឹងបន្ត​ឡើង​ទៀត ដល់​៣៨-៣៩អង្សា នា​ថ្ងៃ​ស្អែក​ឬ​ខាង​ស្អែក។នៅសហរដ្ឋ​អាមេរិក ភ្នាក់ងារ​អាកាសធាតុ​ជាតិ បាន​ប្រកាស​ដាក់​តំបន់​មួយ​ភាគបី​នៃ​ប្រទេស​ក្នុង​ភាព​អាសន្ន​ក្តៅជ្រុល។ ពោល​គឺ​មាន​​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ជាង​១០០លាន​នាក់​ ភាគ​ច្រើន​រស់​នៅ​ប៉ែកខាង​ត្បូង​និង​ខាង​លិច​នៃ​សហរដ្ឋ​កំពុង​ប្រឈម​នឹងលក្ខខណ្ឌ​អាកាសធាតុដ៏​​គ្រោះថ្នាក់​ ក្នុង​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ខាង​មុខ ព្រោះ​បើ​តាម​ការ​ព្យាករ សីតុណ្ហភាព​នឹង​ឡើង​ខ្លាំង អាច​ដល់​៥៥​អង្សា​នៅ​ជ្រលង​មរណៈ​ដ៏ល្បី​របស់​អាមេរិក ៤៧​អង្សានៅ​ឡាវេហ្កាស់ ឬ​៤៣អង្សា​នៅ​រដ្ឋ​អារីហ្សូណា តាំងពី​១៥​ថ្ងៃ​មក​ហើយ។ឯតទគ្គកម្ម​សីតុណ្ហភាពជាង​មួយ​រយកន្លែង​​នឹង​ត្រូវ​បំបែក នៅ​សៅរ៍​និង​អាទិត្យនេះ បន្ថែម​ពី​លើ​​កំណត់ត្រា​ឯតទគ្គកម្ម​ជាង​មួយពាន់​នៅ​​ខែ​មិថុនា​កន្លងទៅ។ ក្នុង​កំរិត​ពិភពលោក​ ​មិថុនា២០២៣​ជា​​ខែដ៏ក្តៅ​ជាង​គេ​បំផុត​មិន​ដែល​ធ្លាប់​មាន​កត់ត្រា​ទុក​ពីមុន​មក​ទេ។សម្រាប់​​អង្គការ​អាកាសធាតុពិភពលោក ​កម្តៅ​ជា​បាតុភូត​អាកាសធាតុមួយ​​ដែល​អាក្រក់​និង​សម្លាប់​មនុស្ស​ច្រើនជាង​គេ ព្រោះ​វាអាច​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ផលវិបាក​ជា​ច្រើន​បន្ត​បន្ទាប់​ទៀតណាស់។ បើ​តាម​របាយការណ៍​ថ្មី​ចុងក្រោយ កម្តៅ​ខ្លាំង​នា​រដូវ​ក្តៅ​ឆ្នាំ​២០២២ បាន​សម្លាប់​ជីវិត​ពលរដ្ឋ​អឺរ៉ុប​ជាង​៦ម៉ឺន​នាក់។ ហើយ​ ​កម្តៅ​នេះ ជា​ដើម​ហេតុ​បង្ក​ឱ្យ​មាន​មហន្តរាយជា​ច្រើន​ទៀត ដូចជានាំ​មាន​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ និង​ ទឹក​ជំនន់។ គ្រាន់​តែ​ចូល​រដូវ​ក្តៅភ្លាម ភ្លើង​បាន​ឆាប​ឆេះ​ព្រៃ​កាណាដា​អស់​ជិត​១០លាន​ហិចតារ និង​មាន​ភ្លើង​បន្ត​ឆេះ​ព្រៃ ទប់​មិន​ឈ្នះ នៅ​​ជាង ៥៧០​កន្លែង​ទៀត។ ផ្សែង​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​បាន​​បំពុលខ្យល់​​បរិយាកាស​យ៉ាង​ខ្លាំង​និង​រហូត​ដល់​អាមេរិក​និង​អឺរ៉ុប​ផង កាលពី​ខែ​មិថុនា។ នៅសហរដ្ឋ​អាមេរិក ក្នុង​ពេល​រដ្ឋ​ខ្លះ​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​រលក​កម្តៅ​ហួសហេតុ រដ្ឋ​Vermont រង​ទឹក​ជំនន់​។ កាន់​តែ​ព្រួយ​បារម្ភ​បន្ថែម​ទៀត គឺ​រលក​កម្តៅ​កាន់​តែ​ញឹក​និ​ងកាន់​តែ​ញយ​នៅ​លើ​ផែនដី​នេះ​មិនមែន​កើតឡើង​នៅ​​តែ​ក្នុង​តំបន់​ដែន​គោកទេ​ សូម្បី​តែ​​ផ្ទៃ​ទឹក​សមុទ្ទ​និ​ងមហាសមុទ្ទ​នៅ​អឌ្ឍគោល​ខាង​ជើង​ក៏​រង​រលក​​កម្តៅ​ខ្លាំង​ដែរ​។ ក្នុង​រយៈ​ពេល​តែ​មួយ​ខែ ទឹក​មហាសមុទ្ទ​អាត្លង់ទិក​ឡើង​កម្តៅ​៥អង្សា គឺ​ពិត​ជា​ច្រើន​ខ្លាំង​ណាស់។ ទឹក​សមុទ្ទ​អាត្លង់ទិក​នៅ​ផ្លរីដា បាន​ឡើង​ដល់​៣២អង្សា ទឹក​សមុទ្ទ​មេឌីទែរ៉ាណេនឹង​ក្តៅ​ខ្លាំងហួស​ហេតុ ក្នុង​រយៈ​ពេល​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​និង​សប្តាហ៍​ខាង​មុខ​ ដែល​បើ​តាមការព្យាករ​អាច​នឹង​ឡើង​ដល់​ហួស​៣០អង្សា​ដែរ ពោល​គឺ​ទឹក​មាន​សីតុណ្ហភាព​លើ​ស​ធម្មតា ដល់​ទៅ​៤​អង្សា។ ​សមុទ្ទ​រងរលកកម្តៅដែរ ​សីតុណ្ហភាពខ្ពស់​ ដែល​ក្លាយ​ជា​បទដ្ឋាន​ថ្មី​សម្រាប់​ពិភពលោក​ ​ជា​អ្វី​ដែល​អ្នក​ជំនាញ​បាន​ព្យាករប្រាប់ជាយូរ​មក​ហើយ។ ប៉ុន្តែ​មហា​សមុទ្ទរង​រលក​កម្តៅ​ហួសហេតុ​ដែរ គឺ​ជា​អ្វី​កើត​ឡើ​ងលឿន​ជ្រុល​និង​ឆាប់​ជ្រុល ដែល​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​មិនទាន់​អាច​ទស្សន៍ទាយ​ដឹង​បាននៅឡើយ ថា​វា​អាច​កើត​ឡើង​នៅពេល​ណា រយៈ​ពេល​វែង​ឬ​ខ្លី ក្នុង​កំរិតណា ហើយ​ផ្ទៃ​ទឹក​ក្តៅ​រហូត​ដល់​​ជម្រៅណាទេ។ តាម​និយម​ន័យ​មហាសមុទ្ទ​រង​រលក​កម្តៅហួសហេតុ នៅពេល​ណា​សីតុណ្ហភាព​ទឹក​សមុទ្ទ​ឡើង​ហួស​កំរិត​ធម្មតា ៥ថ្ងៃ​ជាប់​គ្នា​។ អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​យល់​ស្រប​គ្នា​ថា​បើ​សមុទ្ទ​រង​រលក​កម្តៅ​ នោះ​ប្រព័ន្ធ​អេកូសាស្ត្រ​សមុទ្ទ ត្រូវ​ក្រឡាប់​ចាក់ សត្វរុក្ខជាតិ​ទន់​ខ្សោយ​នឹង​រងគ្រោះ ឯ​ក្រុម​ខ្លាំង​នឹង​រីកលូត​លាស់លឿន។ ត្រី​ប្រភេទ​ខ្លះ​ចាញ់​ក្តៅ​នឹង​រត់​ទៅ​សមុទ្ទ​តំបន់​ប៉ូល ឬប្រភេទ​ខ្លះ​ទៀត រត់​ទៅ​តំបន់​ត្រូពិក​ ... បើ​សត្វ​រុក្ខជាតិ​ប្តូរ​ផ្លាស់​បរិស្ថាន​ និង​ជីវចម្រុះ​របស់​សមុទ្ទ​ហើយ នោះ​មនុស្ស​ក៏​នឹង​ត្រូវ​រង​ផល​ប៉ះពាល់ និងផលវិបាក​ទៅ​តាម​នោះ​ដែរ។ របរ​នេសាទ ពិត​ជា​រងគ្រោះ​ខ្លាំង​ជាង​គេ​។ ដោយ​មិន​ផ្ទាល់​រលកកម្តៅ​សមុទ្ទ​អា​ចនឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​មនុស្ស​មិន​អាច​ចុះ​មុជ​ទឹក​នៅ​តំបន់​ខ្លះ​ផង។ ជា​ចុងក្រោយ គឺការ​បាត់​បង់​លំនឹង​នៃ​​ប្រព័ន្ធ​សមុទ្ទ​។ តាមធម្មតា មហាសមុទ្ទ​ជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​មនុស្ស​ក្នុង​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ឡើង​កម្តៅ​អាកាសធាតុ។ តាម​បែប​វិទ្យាសាស្ត្រ ​មហាសមុទ្ទ​បាន​​ស្រូប​កម្តៅ ដែល​បញ្ចេញ​ដោយ​សកម្មភាព​មនុស្ស អស់​ប្រមាណ​​ជាង​៩០% និង​ស្រូបយក​មួយភាគ​បួន​នៃ​​ឧស្ម័ន​កាបូនិក​ដែល​មនុស្ស​បញ្ចេញ​ជ្រុលក្នុង​បរិយាកាស។ តែ​ឥលូវ មហាសមុទ្ទ​​ក្តៅ​ និង​រង​រលក​កម្តៅ​ជ្រុល​ហួសហេតុដែរ។ បើ​សមុទ្ទ​ក្តៅទៅ​ហើយ​ធ្វើ​ម្តេច​នឹង​ស្រូប​កម្តៅក្នុង​បរិយាកាស​បាន​ទៀត។ នៅ​ពេល​សមុទ្ទ​ក្តៅ​ ​​សមុទ្ទ​លែង​មាន​សមត្ថភាព​ស្រូប​ខ្យល់​ពុល​កាបូន​បាន​ដូច​មុន។ នៅទីបំផុត គេ​ត្រូវ​ធ្លាក់​ក្នុងរង្វង់វិល​ទៅវិលមក​គ្មាន​ច្រក​ចេញ​ ៖ មាន​ឧស្ម័ន​កាបូនិក​ច្រើន​ក្នុង​បរិយាកាស បង្ក​ឱ្យ​ឡើង​កម្តៅ​អាកាសធាតុ​ ហើយ​នៅពេល​ឡើង​កម្តៅ​ សមុទ្ទ​មិន​ស្រូប​ឧស្ម័នពុល​co2​​ពី​បរិយាកាស។សម្រាប់​ប្រធាន​អង្គការ​អាកាសធាតុ​ពិភពលោក រលក​កម្តៅ​នាពេល​នេះ ស​ឱ្យ​ឃើញ​អំពី​ភាព​បន្ទាន់​ខ្លាំង​នៃ ការ​កាត់​បន្ថយ​ឧស្ម័ន​ផ្ទះ​កញ្ចក់​ ឱ្យ​បាន​លឿន​បំផុត​។ “ជា​ការ​ឡើង​កម្តៅ​ខ្លាំង​ លែង​អាច​គ្រប់​គ្រង​បាន​” នេះ​ជា​ប្រសាសន៍​របស់​លោក​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចុះផ្សាយ​ដោយ​សារព័ត៌មាន​បារាំងLe figaro៕
15/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បារាំង ប្រារព្ធបុណ្យជាតិ ១៤ កក្កដា និង​អញ្ជើញ​ ឥណ្ឌា ជាភ្ញៀវកិត្តិយសពិសេស​ក្នុងឆ្នាំនេះ

ថ្ងៃទី​១៤ កក្កដា​ ប្រទេសបារាំង រៀប​ចំ​ប្រារព្ធបុណ្យជាតិ​ប្រចាំឆ្នាំ ដ៏​ធំ​សម្បើម​។ អ្វី​ដែល​ចម្លែក​សម្រាប់​ពិធីបុណ្យ​បារាំង​ឆ្នាំ​នេះ គឺ​ ការ​ពង្រឹង​សុវត្ថិភាព​សន្តិសុខ ជាខ្លាំង​​​​​ ហើយចម្លែក​​មួយ​ទៀត ប្រធានាធិបតី​បារាំង មិន​បាន​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​ទៅកាន់​ប្រជាជាតិ​ ដូច​ទម្លាប់​មុន​នោះឡើយ។ ចំណុច​គួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ទៀត គឺវត្តមាន នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ដែល​ជា​​ភ្ញៀវ​កិត្តិយស​ពិសេស សម្រាប់​​​ឆ្នាំ​នេះ។ ប្រធានាធិបតី​ ​មិន​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​ទៅកាន់​ប្រជាជាតិ​ ដូច​ឆ្នាំមុន​ៗ​ទេ។ ​​ឆ្នាំនេះ បារាំង ក៏​ពង្រឹង​សន្តិសុខ​ខ្លាំងថែមទៀត​។ តើ​មកពីហេតុអ្វី​?ឆ្នាំមុនៗ គឺ លោកប្រធានាធិបតី អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បាន​ថ្លែង​សារ ​ចេញមុខ ​ចេញមាត់​សម្បើម និង​ផ្តល់​បទសម្ភាសន៍​ពិសេស​ផ្តាច់​មុន ឲ្យ​ទូរទស្សន៍​ជាតិ ជាដើម។ តែ​ឆ្នាំ​នេះ លោក​ប្តូរ​ចិត្ត​មិនធ្វើ​សុន្ទរកថា​ទៅកាន់​ប្រជាជាតិ ដែល​ជា​ទម្លាប់​របស់ប្រមុខ​រដ្ឋ​ឡើយ។ លោកថា​នឹង​ធ្វើ​តុល្យការ​នៃការ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​របស់​លោក នៅ​​ឱកាស​ខាងមុខវិញ។​នេះជាការ​ដូរ​ទម្លាប់១ ប៉ុន្តែ​អ្នក​វិភាគ​ស្ថានការណ៍​មើលឃើញ​ថា លោក​ប្រមុខរដ្ឋ​​ ជួប អប្រជាប្រិយភាព​ខ្លាំង​ ពីព្រោះតែ​ បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​ថ្មីៗនេះ និង បូក​នឹង​ការ​បាតុកម្ម​រឿង​ចូល​និវត្តន៍ ថែមផង។ ​ពលរដ្ឋ​បារាំង ច្រើនទៅៗ ស្អប់​ ​ខឹង​នឹង​ប្រមុខរដ្ឋ ទោះបី​ជា​ ​លោក​និយាយ​ថ្លែង​ពេលនេះ ក៏​គេ​មិន​សូវ​ចង់​ស្តាប់​ដែរ។​ចំណុច​គួរ​ឲ្យ​ចាប់អារម្មណ៍ដែរ ឆ្នាំនេះ ​​បារាំង បាន​ដាក់​ពង្រាយ​កម្លាំងនគរបាល​ ៤៥ ០០០ នាក់​ ចាប់​ពី​​ថ្ងៃព្រហ្បត្តិ៍ ​​ដល់​ថ្ងៃ​សៅរ៍។ នៅប៉ារីស នគរបាល ប៉ូលិស​​ ទាហាន​យាម​ល្បាត ចំនួនប្រមាណ​ ​១ ម៉ឺននាក់។ នេះក៏​ព្រោះតែ មាន​ក្តីបារម្ភ​ពី​បញ្ហា​អសន្តិសុខ ពិសេស​គឺ​ចលនា​បាតុកម្ម​។ ដូច​ជ្រាបថា ការ​ស្លាប់​របស់​យុវជន​ម្នាក់​ ប៉ុន្មាន​សប្តាហ៍​មុន​នេះ ដែល​តម្រូវ​ឲ្យរដ្ឋអំណាច​បារាំង ពង្រឹង​សន្តិសុខ​ឲ្យ​បាន​ខ្ពស់​បំផុត។ ក្នុង​បាតុកម្មកន្លងទៅថ្មីៗ​​នេះ​ មានហិង្សា ​ដុត​បំផ្លាញ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​សាធារណៈ​​និង​ឯកជន​ជាច្រើន​កន្លែង​ នៅ​ក្រុង​ប៉ារីស និង​បណ្តា​ខេត្ត​ជាច្រើន​។​ ដូច្នេះ​ ទើប​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ ចេញ​វិធានការ​​ដាក់​ពង្រាយ​កម្លាំង​នគរបាល​ និង​ដាក់​បំរាម​ហាម​មធ្យោបា​យ​​ធ្វើ​ដំណើរ​សាធារណៈ​ មិន​ឲ្យ​ដឹកជញ្ជូន​ម​នុស្ស​នៅពេល​ល្ងាច​ផុត​ម៉ោង​ធ្វើការ​និងនៅ​យប់​ៗ ដ្បិត​ខ្លាចក្រែង​មាន​ក្រុម​បាតុកម្ម​ ប្រមូល​ផ្តុំគ្នា​ ធ្វើ​បាតុកម្ម ឬ​បង្ក​បញ្ហា​អសន្តិសុខ​ ជាដើម។​ ថ្ងៃនេះ រដ្ឋមន្ត្រី​មហាផ្ទៃ​បារាំង លោក Gérald Darmanin មាន​ប្រសាសន៍ថា​​ តាំងថ្ងៃ​ព្រហស្បតី៍មក គឺមាន​ភាព​ស្ងប់​ស្ងាត់​ល្អ។​តាម​គម្រោង​ បុណ្យ​ជាតិ​បារាំង​ឆ្នាំនេះ មាន​មនុស្ស​ចូល​រួម​ ដង្ហែ​ក្បួន ៦ ៥០០ នាក់។ យន្តហោះ​ ជាង ៦០ គ្រឿង និងមាន​ ឧទ្ធម្ភាសចក្រ ឡាន ម៉ូតូ រាប់រយគ្រឿង និង សត្វ​សេះឆ្មាំ​សាធារណៈ​រដ្ឋ​ ២០០ ក្បាលផង។ សម្រាប់​ពិធី​ដើរព្យុះ​ហយាត្រា​​កង​ទ័ព នៅ​ក្រុង​ប៉ារីស ​នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា​ ណារិនដ្រា ម៉ូឌី ​បា​ននាំយក​​ទាហាន​ឥណ្ឌា​ ចំនួន ​២៥០ នាក់ មក​ដើរ​ដង្ហែ​ក្បួន​​នឹងគេ​ដែរ។ភ្ញៀវ​បរទេស​ពិសេសសម្រាប់​ឆ្នាំ​នេះ គឺលោក​ ណារិនដ្រា ម៉ូឌីវិមាន​ប្រធានាធិបតី​បារាំង បាន​ទទួលលោក ម៉ូឌី ​តាំងពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ ហើយនៅ​ថ្ងៃបុណ្យ​ជាតិប្រចាំ​ឆ្នាំដ៏​ធំនៅ​ក្រុង​ប៉ារីស​នេះ ប្រមុខ​រដ្ឋបារាំង​នឹង​​ជូន​មេដាយ​កិត្តិយសជាតិ ​ la Légion d’honneur​ ជាមេដាយ​ឋានៈ​ខ្ពស់​បំផុត​របស់​បារាំង​ ជូន​លោក​ ម៉ូឌី​ ថែមទៀត​។ ​​​​វត្តមាន​របស់​នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ណារិនដ្រា ម៉ូឌី នៅក្រុង​ប៉ារីសលើកនេះ ក៏​ដើម្បី​ជា​ការ​ចូលរួមអបអរ​​ ខួប​២៥ឆ្នាំ​ នៃទំនាក់ទំនង​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ និង​កិច្ចសហការ​វិស័យ​យោធា​ របស់​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​​។​ ប្រសិន​បើគិត​ពី​ទំនាក់​ទំនងពាណិជ្ជកម្ម​អាវុធយោធា​​ គឺ បារាំង​ បាន​សម្លឹង​ឃើញ​ប្រយោជន៍​ច្រើន ក្នុងការ​ចាប់​ដៃ​ជាមួយ​ ឥណ្ឌា។ ត្រឹម​តែ​អំឡុង​ពេល​១០​ឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ ឥណ្ឌា​ បាន​ក្លាយ​ជា​មហាប្រទេស​ដែល​ទិញ​អាវុធ​នាំចូល​ច្រើន​ជាងគេ​លើកពិភព​លោក។ បន្ទាប់ពី​ប្រទេស​រុស្ស៊ី គឺ​ បារាំង ​លក់​អាវុធ​ឲ្យ​ឥណ្ឌា​ច្រើ​នជាង​គេ និង​ច្រើន​ជាង​ អាមេរិក​ លក់​អាវុធឲ្យ ​ឥណ្ឌា​ ទៅទៀត​។ ពោលគឺ​​ ឥណ្ឌា​ទិញអាវុធ​​ពី ​បារាំង​ ២៩% និងទិញ​ពី​​អាមេរិក ត្រឹមតែ ១១% ប៉ុណ្ណោះ​។ ថ្មីៗ​កន្លងទៅ​នេះ ឥណ្ឌា បាន​បញ្ជាទិញ​យន្តហោះ​ចម្បាំង​ ៣៦ គ្រឿង​ពី ​បារាំង។ ៣ គ្រឿង​ឥណ្ឌា ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ហោះ​នៅ​ក្នុង​ឱកាស​ព្យុះ​ហយាត្រា​ ថ្ងៃបុណ្យ​ជាតិ​១៤កក្កដា​នេះដែរ​។ ហើយ​ដំណឹង​​ពី​ម្សិលមិញ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ឥណ្ឌា លោក ម៉ូឌី​ បាន​​ពិភាក្សា​ជាមួយ​សមភាគី​បារាំង ​ដើម្បី​នឹង​បញ្ជាទិញ​យន្តហោះ​ចម្បាំងបារាំង ចំនួន ​២៦ បន្ថែមទៀត សម្រាប់​ដាក់​នៅ​នាវា​ឥណ្ឌា និង​ព្រមទាំងទិញ​​ នាវាមុជទឹកក្រោម​បាត​សមុទ្រ​ ៣ គ្រឿង​ថែមទៀត។​ជាង​២០ឆ្នាំចុងក្រោយ​មកនេះ ឥណ្ឌា មិន​លាក់​លៀម​សោះឡើយ​អំពី​​ មហិច្ចតា​​ចង់​ក្លាយ​ជា​​មជ្ឍមណ្ឌល​នុយ​ក្លេអ៊ែរ​ ដ៏​ធំជាងគេ​ ហើយ​ក្នុង​គម្រោង​នេះ ជាយូរមកហើយ ឥណ្ឌា​ ក៏​បង្ហាញ​ចេតនា​ចង់​ទិញ​ទិញ​ក្បាល​រ៉េ​អាក់ទ័រ​​នុយ​ក្លេអ៊ែរ​ ចំនួន ​២ គ្រឿង​ ពីបារាំង​។​ នៅ​ល្ងាច​នេះ ថ្នាក់ដឹកនាំបារាំង នឹងទទួលពិសា​លៀង​អាហារ​ ជាមួយ​លោក ម៉ូឌី​ ហើយនឹងធ្វើ​សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​រួម​គ្នា ដែល​យើង​​អាច​នឹង​ដឹង​ដំណឹង​ច្បាស់​ការ​ពី​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ផ្លូវ​ការ​ផ្សេងៗ​ទៀត​។  ឥណ្ឌា ជាដៃ​គូ​ដ៏សំខាន់​ មិន​អាច​ខ្វះបាន។ ផល​ប្រយោជន៍​របស់​បារាំង ដែល​បារាំង​ប្រឹង​ចាប់​ដៃ​ថ្នាក់ដឹកនាំឥណ្ឌា គឺ​ព្រោះតែ​ ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ហាក់​មានបន្ទាត់​យុទ្ធសាស្ត្រ​ស្រដៀង​គ្នា នៅក្នុងភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ដែន​ឥណ្ឌូ​ប៉ាស៊ីហ្វិក។ គឺអាចថា​ ​ឥណ្ឌា ​ជា​ជំហរ​មួយ​សម្រាប់​ទប់​ទល់​នឹង​នយោបាយ​​វាតទីនិយម​របស់ ​ចិន​។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ បារាំង​ស្និទ្ធ​នឹង​ឥណ្ឌា ក៏​ចាំបាច់​ណាស់ដែរ ដ្បិតថា​ ឆ្នាំនេះ ឥណ្ឌា ជាប្រធាន​ផ្លាស់វេន វេទិកា​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រុង​សៀង​ហៃ របស់​ចិន​ ហើយ​ ឥណ្ឌា ក៏​នឹងធ្វើ​​ជាប្រធាន​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​នៃប្រទេស​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​ជឿន​លឿន​ទាំង២០ ដែលត្រូវ​រៀបចំ​នៅ​​ក្រុង​ញូវដេលី នា​ខែ​កញ្ញា ខាងមុខ​នេះ។ដោយឡែក​ សំណុំ​រឿង​អាកាសធាតុ ដែល​បារាំង​ជ្រោម​ជ្រែង​ខ្លាំងតាំងពីដើម​មក ក៏បារាំង ​រឹងរឹត​តែ​ត្រូវ​ការ​ ឥណ្ឌា ក្នុង​កិច្ចខិត​ខំប្រឹង​ប្រែង​នេះដែរ​ ពីព្រោះថា ឥណ្ឌា ជាមហាប្រទេស​ដែល​បញ្ចេញ​ផ្សេង​ពុល​ ច្រើន​លំដាប់​ទី​៣ បន្ទាប់ពី​អាមេរិក​និង​ចិន​៕
14/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ថៃ៖ ពពកខ្មៅ​គ្របដណ្តប់​លើ​លោក ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ ក្រោយ​គណកម្មការបោះឆ្នោត ​ស្នើឲ្យ​ព្យួរបេក្ខភាព​ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី

ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ​ទី​១៣កក្កដាស្អែកនេះ សភាថៃទាំង២អង្គ និង​បើកការប្រជុំរួមគ្នាដើម្បី​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ថ្មី​ មកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល​។ សម្ព័ន្ធគណបក្សចម្រុះ ដឹកនាំដោយ​បក្សកាវក្លៃ ដែលជាអ្នកបានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេកាលពីពេលបោះឆ្នោតនៅចុងខែឧសភា បាន​ស្នើបេក្ខជន​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​គឺលោក ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់។ ក៏ប៉ុន្តែ ស្រាប់តែនៅថ្ងៃពុធនេះ គណកម្មជាតិជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថៃ បានប្រកាស សម្រេចស្នើឲ្យព្យួរបេក្ខភាពរបស់​លោក ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ បន្ទាប់​ពីបាន​ស៊ើបអង្កេតអស់ជិត១ខែ ទាក់ទិននឹងការបំពានច្បាប់បោះឆ្នោត​។ កាលៈទេសៈនយោបាយ​ថៃ ពេលនេះកំពុងតែរំជើបរំជួលខ្លាំងណាស់ ដោយ​គ្មាននរណាអាចដឹងបាន​ទេ ថា​លោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ ពិតជាអាចក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីឬយ៉ាងណានោះទេ​។ គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថៃ បញ្ជូនសំណុំរឿងទៅកាន់​តុលាការធម្មនុញ្ញ​នៅ​មួយថ្ងៃមុន​សភាទាំង២អង្គរបស់ថៃបោះឆ្នោត យើងឃើញថាអ្វីៗនៅមិនប្រាកដទាំងអស់ សម្រាប់អនាគតនយោបាយ របស់​លោក ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ មេដឹកនាំគណបក្សកាវក្លៃ ដែលបានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេ កាលពីពេល​បោះឆ្នោតនៅចុងខែឧសភា។កាលពីខែមិថុនា គណកម្ម​ការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថៃ បាន​បើកការស៊ើបអង្កេតមួយ ទាក់ទិននឹង​ការសង្ស័យថា លោក​ ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ បាន​បំពានលើច្បាប់បោះឆ្នោត​។ ករណីនេះ គឺគេបានចោទថា លោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ មានចំណែក​ភាគហ៊ុន​ នៅក្នុង​ក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងទូរទស្សន៍ថៃមួយ ឈ្មោះ iTV។​ តាមច្បាប់​បោះឆ្នោតថៃ គឺបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រ មិនអាច​មានចំណែកគ្រប់គ្រងកម្មសិទ្ធិ នៅក្នុង​បណ្តាញព័ត៌មានជាដាច់ខាត។មានន័យថា លោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ អាចនឹងប្រឈមទោសជាប់ពន្ធនាគារផង អាចបាត់បង់អាសនៈសភាផង ហើយនឹងត្រូវគេដកសិទ្ធ​ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត រយៈពេល​២០ឆ្នាំថែមទៀត។ តែយ៉ាងណា លោក ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ បានអះអាងថា ចំណែកភាគហ៊ុនដែលលោក​មាន​នោះ គឺជាកេរ្តិ៍មរតកប្រគល់ឲ្យ​ពីឪពុកលោក​មកទេ មិនមែនលោកទៅទិញដើម្បីរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយអ្វីទេ ហើយ​មួយវិញទៀត បណ្តាញទូរទស្សន៍នេះបានឈប់ដំណើរការផ្សាយ​តាំងតែពីឆ្នាំ​២០០៧មកម្លេះ​។បន្ទាប់ពីបាន​ស៊ើបអង្កេតបាន​ជិត១ខែ​ គណកម្ម​ការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថៃ បានប្រកាសនៅព្រឹកថ្ងៃពុធ​នេះថា​ គេពិតជាបានប្រមូល​នូវធាតុផ្សំគ្រប់គ្រាន់ ថាលោកភិថា បានបំពានច្បាប់បោះឆ្នោត​ ហើហយគេបាន​សម្រេច ស្នើឲ្យ​ព្យួរបេក្ខភាពរបស់​ លោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់។ លោក អ៊ិធិភុន ប៊ូនប្រាកង ប្រធាន​គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថៃ បាន​អះអាងប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មាន​បារាំង AFP នៅព្រឹកមិញនេះ ថាគណកម្មការលោក ​មានហេតុផលគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីរុញសំណុំរឿងនេះ ជូនទៅ​តុលាការ​ធម្មនុញ្ញថៃ ជាអ្នកសម្រេច​។ ដូច្នេះ​អំណេះតទៅ គឺអ្វីៗស្ថិតក្នុងដៃរបស់​តុលាការធម្មនុញ្ញថៃ ក្នុងការសម្រេច​ចាត់ទុក ឬមិនចាត់ទុក​​ជាមោឃៈ​ នូវបេក្ខភាព​របស់​លោក ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់។ពិបាក​បាន​គ្រប់សំឡេង ៣៧៦ស្ថានការណ៍ពេលនេះ គឺថាគ្មានអ្វីប្រាកដទាល់តែសោះ។ គ្មាននរណាអាចស្មានបានទេ ហើយអ្វីៗក៏អាចកើតឡើងបានដែរ នៅក្នុង​ប្រវត្តិនយោបាយថៃ។ តុលាការធម្មនុញ្ញថៃ គឺជាស្ថាប័នកំពូលមួយ តែងតែចូលមកលូកដៃសម្រេចវាសនានយោបាយថៃ ជារឿយៗ ឲ្យតែពេលមានបញ្ហាវិបត្តិម្តងៗ។ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅសភាទាំង២អង្គនៅថ្ងៃស្អែកនេះ​ ក៏គេមិនដឹងថាលោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ អាចទទួល​បានសំឡេងគាំទ្រគ្រប់គ្រាន់ ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី បង្កើតរដ្ឋាភិបាលដែរ​។ សម្ព័ន្ធគណបក្សចម្រុះ ដឹកនាំដោយ​បក្សកាវក្លៃ មានអាសនៈភាគច្រើននៅសភាមែន គឺចំនួន៣១២ ក្នុងចំណោម៥០០អាសនៈ ក៏ប៉ុន្តែ ​គេត្រូវការ​ឲ្យ​បាន​សំឡេងភាគច្រើន ទាំងសភា និងព្រឹទ្ធសភា ដែលមានអាសនៈ២៥០ទៀត។ ពោលគឺ ទាល់តែបាន​សំឡេងឆ្នោតគាំទ្រសរុប ចំនួន​៣៧៦ ទើបអាចក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបាន​។ មានន័យថា លោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ ត្រូវការសំឡេងគាំទ្របន្ថែមពីខាងសមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា ចំនួន​យ៉ាងហោច ៦៤នាក់ទៀត ទើបគ្រប់ ៣៧៦។ ជាចំនួនច្រើនណាស់ ដែលគ្មាននរណាសង្ឃឹមថា​អាចបានទេ ព្រោះសមាជិកព្រឹទ្ធសភាភាគច្រើន តែងតាំងដោយក្រុមរាជានិយម ក្រុមកងទ័ព ហើយ​មានទំនោរអភិរក្សនិយមខ្លាំងណាស់។សមាជិកព្រឹទ្ធសភា​ជាច្រើននាក់ហើយ បាន​ប្រកាសថា គឺនឹងមិនបោះឆ្នោត​ឲ្យ​បេក្ខជន​លោក​ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនោះទេ។​ អ្វីដែល​ធ្វើ​ឲ្យសមាជិក​ព្រឹទ្ធសភាអភិរក្សនិយមថៃ គេមិនចង់ឲ្យ​លោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ ក្លាយ​ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺដោយសារតែគោលនយោបាយ​របស់គាត់​ ដែលគេចាត់ទុកថា​វា ចម្រើននិយមជ្រុលហួសហេតុពេក​​។ ក្នុងកម្មវិធីនយោបាយ​របស់​បក្សកាវក្លៃ គឺលោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ បាន​សន្យាថានឹង​ធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃបច្ចុប្បន្ន ដែលត្រូវបាន​​តាក់តែងឡើងដោយ​ក្រុមយោធា ដើម្បីក្រុមយោធា​។ ចំណុចដ៏សំខាន់មួយទៀត គឺលោកបាន​​សន្យា​ធ្វើកំណែទម្រង់​ ច្បាប់ផ្តន្ទាទោស​ប្រមាថព្រះចេស្តាព្រះមហាក្សត្រ ដែលជាលោកចាត់ទុកថាជាច្បាប់​ធ្ងន់ធ្ងរជ្រុលហួសហេតុ ចាស់គំរិត ហួសសម័យ មិនត្រូវសម័យ​និងការរីកចម្រើនៃសង្គមថៃ។បន្ថែមពីនេះ លោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ បានសន្យា​លុបចោលកាតព្វកិច្ចយោធា បើកចំហវិស័យមួយចំនួន ដើម្បី​​ទទួលយក​ការវិនិយោគចូលរួមពី​ឯកជន និង​បានសន្យា​ទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនូវសិទ្ធិរៀនអាពាហ៍ពិពាហ៍ របស់អ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា​។ គោលនយោបាយសេរី និងចម្រើននិយមទាំងអស់នេះ គឺវាប្រឆាំងនឹងការយល់ឃើញ របស់​ក្រុមអ្នកមានអំណាចចាស់វស្សានៅថៃ ដូច​ជា​ក្រុម​យោធាអភិរក្សនិយម និងក្រុម​រាជានិយមថៃ ដែលអះអាងថាខ្លួនគឺ​ជា​អ្នក​​ការពារ​តម្លៃ​សង្គម​តាមបែបប្រពៃណីពីបុរមបុរាណ។​ជំនោរនៃការផ្លាស់ប្តូរថ្មី​លទ្ធផលបោះឆ្នោតកាលពីខែឧសភា ដែល​បានផ្តលជ័យជំនះជូនគណបក្សកាវក្លៃ គឺវាមានន័យថាប្រជាជនថៃ បានបង្ហាញ​ឆន្ទៈ ចង់ឲ្យ​មានការផ្លាស់ប្តូរថ្មី តាមរយៈបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី គឺលោក ភិថា លីម ចារើនរ៉ាត់រូបនេះ​។ ប្រជាជនថៃ ជាពិសេស គឺយុវជនវ័យក្មេងៗតែម្តង បានបង្ហាញ​ឆន្ទៈ ចង់ឲ្យ​មានការផ្លាស់ប្តូរ ចង់​ឲ្យសង្គមរីកចម្រើនទៅមុខ ទៅតាមសម័យកាល។ ពួកគេនឿយណាយ នឹងវិបតិ្តនយោបាយ រដ្ឋប្រយោធាម្តងហើយម្តងទៀត នឿយណាយ​នឹងការដឹកនាំប្រទេស របស់​ពួកយោធា​ថៃ ហើយដែលបានធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ច​ថៃធ្លាក់ចុះខ្លាំង ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ​។យ៉ាងណាមិញ នៅថ្ងៃពុធនេះ លោក​ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ បាន​ថ្លែងសារថា ការបោះឆ្នោត​តែងតាំងរដ្ឋាភិបាលថ្មី ដោយ​​សភា​ទាំង២អង្គ នៅថ្ងៃស្អែកនេះ គឺមិនមែនជារឿងបោះឆ្នោត​ដើម្បីតែងតាំង​រូប​លោក ឬដើម្បី​បក្សកាវក្លៃរបស់លោក​នោះទេ។ តែវាជាការបោះឆ្នោត ដែល​សមាជិកសភានិងព្រឹទ្ធសភា អាចឈានទៅបើកទំព័រថ្មី បើក​ផ្លូវនាំប្រទេសថៃឲ្យត្រលប់​ទៅកាន់​មាគ៌ាប្រជាធិបតេយ្យធម្មតាដូចគេឯងឡើង​វិញ និងជាការបោះឆ្នោត​​ ដោយគោរពឆន្ទៈរបស់​ប្រជាពលរដ្ឋថៃ ដែល​បានសម្តែងមតិតាមរយៈសន្លឹកឆ្នោតកាលពីចុងខែឧសភា។ប្តូរ​បេក្ខជន​នាយករដ្ឋមន្ត្រី?​លោកភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ អាចប្រហែលជាមិនបានសំឡេងឆ្នោតគ្រប់ទាំង​៣៧៦ទេ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ទី​១៣កក្កដា​។ តាមធម្មតា សភាទាំង២អង្គ អាចប្រជុំគ្នា ម្តងហើយម្តងទៀត ដោយ​គ្មានចំនួន​កំណត់ទេ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា បោះឆ្នោតឲ្យចេញជាលទ្ធផលស្ថាពរតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី​។បើនៅតែមិន​មានលទ្ធផល​ យូរថ្ងៃទៅមុខ អ្នកវិភាគខ្លះបានលើកឡើងថា គឺអាចមានការចរចាគ្នា ដើម្បី​ផ្លាស់ប្តូរបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី ព្រោះថាគេមិនអាចដាក់ បេក្ខជនលោក​ ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់ រហូតនោះទេ ដោយដឹងថាបោះមិនចេញដដែលជាដដែល។​ គណបក្សភឿថៃ ដែលស្ថិតនៅក្នុងគម្រោង​រដ្ឋាភិបាលចម្រុះដែរនោះ អាចនឹងស្នើបេក្ខភាព​ លោកស្រី ភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត្រ កូនស្រីលោកថាក់ស៊ីន ដែលតាមទំនោរគឺក្រុម​អភិរក្សនិយមថៃមិនប្រឆាំងខ្លាំងពេក ដូចលោក​ភិថា លីមចារើនរ៉ាត់។ទន្ទឹមគ្នានេះ គ្មានអ្វីធានាថា ក្រុមយោធាថៃនឹងមិនអន្តរាគមន៍នោះទេ ប្រសិនបើវិបត្តិនេះរ៉ាំរៃយូរខែ ធ្វើឲ្យ​ប្រទេសជាប់គាំង។ យោងតាមអ្នកវិភាគនយោបាយថៃ គឺ​លោក​ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែលបានប្រកាសលាចាកពីជីវិតនយោបាយ កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញមែន​ តែមិនប្រាកដថា គាត់នឹងមិនវិលត្រលប់​មកវិញ ​ជាមួយ​កងទ័ពថៃ​នោះទេ។ ដូ​ច្នេះ សម្រាប់ពេលនេះ អនាគតនយោបាយថៃ គឺស្ថិតនៅក្នុងភាពមិនប្រាកដប្រជាទាំងស្រុង៕
12/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សញ្ញាណវិជ្ជមាន​ច្រើន ដែលថា ស៊ុយអែត ចូល​ជា​សមាជិក​អូតង់ នៅឡើយ​តែ អ៊ុយក្រែន?

ថ្ងៃអង្គារ៍ ទី១១កក្កដា អង្គការ​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​អូតង់ បើក​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល សម្រាប់​រយៈ​ពេល​២ថ្ងៃ នៅក្នុង​ប្រទេស​លីទុយ​អានី​។ សំណុំ​រឿង សំខាន់ៗ​ ដែល​កំពុង​ក្តៅ​គគុក​ គឺ​បេក្ខភាព​សមាជិក របស់ ស៊ុយអែត និង អ៊ុយក្រែន។​ ប្រភព​ពី​ថ្នាក់ដឹកនាំ​អូតង់ និងប្រទេសសមាជិក​ផ្សេងទៀត ព្រ​មទាំង​បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយ​ផង គឺ​បង្ហាញ​ឲ្យឃើញថា​ មាន​សញ្ញាណវិជ្ជមាន​ច្រើន ដែលថា ស៊ុយអែត អាច​ចូល​ជា​សមាជិក​អូតង់ នៅឡើយ​តែ អ៊ុយក្រែន។  តើ​មា​នបញ្ហា​អ្វី​ខ្លះ​ នៅ​ពីក្រោយ​ ការ​ចូល​ជាសមាជិក​របស់​ ស៊ុយអែត?​ ហើយ​និង​ថា បញ្ហាអ្វីទៀត ដែល​ខ្ទាស់​ ចំពោះ​ករណី​ អ៊ុយក្រែន ? ហ្វាំង​ឡង់ ចូល​រួម​ប្រជុំកំពូល​អូតង់​ជាលើកទី១ ក្នុងនាម​ជា រដ្ឋ​សមាជិក​ទី៣១។ គេក៏​​សង្ឃឹមថា ស៊ុយអ៊ែត នឹង​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​ទី៣២។ ចំពោះ​បេក្ខភាព ស៊ុយអែត គឺ​ត្រូវ​រាំង​ស្ទះ​អស់​ ១៤ ខែ​មកហើយ ពីព្រោះ​តែ​ តួកគី និង ហុងគ្រី ជំទាស់​។ ក៏ប៉ុន្តែ​ ថ្នាក់ដឹកនាំតួកគី លោក រេសេប តាយីប អ៊ែរដូហ្កាន បញ្ជាក់​ថា​បាន​បញ្ចូន​សំណើឯកភាព​​ទៅ​រដ្ឋសភា​រួ​ចហើយ នៅថ្ងៃ​ចន្ទ។ រដ្ឋសភា នឹង​សម្រេច​នៅថ្ងៃទី​១៨កក្កដា​​។​ ឆន្ទៈ​នយោបាយមាន​ហើយ នៅតែ​ហត្ថលេខា​ផ្លូវការ​តែប៉ុណ្ណោះ។ នេះ ក៏​ជា​​ករណី​ ហុងគ្រី ដែរ​។ ​មាន​ការ​សម្រេច​ពី​ថ្នាក់ដឹកនាំ​នយោបាយ​​​ គឺចប់​​​ស្រេច​ហើយ វាយូរ​បន្តិច តែនៅលើ​បច្ចេកទេស​​និង​បែប​បទ​រដ្ឋបាល​ការិយាធិបតេយ្យ តែប៉ុណ្ណោះ។ តាំងតែ​ពី​ឥឡូវ​នេះទៅហើយ​ ដែល​នៅក្នុង​ប្រទេស​ស៊ុយអែត បាន​កក់ក្តៅ​ចិត្ត និង​អ្ន​កខ្លះ​ចាប់ផ្តើម​លើក​កែវ អបអរ​​​។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ស៊ុយអែត ចាត់ទុកថា​នេះ​ជា​ជំហាន​មួយ​ដ៏​ធំ​សម្បើម​សម្រាប់​ប្រទេសខ្លួន​។  ប្រទេស​ផ្សេងទៀត​​ជាច្រើន ក៏​ចាត់ទុកថា ការបើក​កិច្ចប្រជុំ​នៅ​រដ្ឋធានី​ Vilnius គឺ «ទិវា​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រសម្រាប់​អង្គការ​អូតង់»។ ​​អគ្គលេខាធាធិការ​អូតង់ តំណាង​អាល្លឺម៉ង់ និង​បារាំង ​ថា​នេះ​ជាដំណឹងល្អណាស់​។  សហរដ្ឋអាមេរិក​របស់ ​លោក ចូ បៃដិន ថា​ទន្ទឹង​រង់ចាំ​ ស៊ុយអែត​ ចូលជា​សមាជិក​ពេញសិទ្ធិ ជារដ្ឋទី​៣២របស់​អូតង់ ស្ទើរតែ​មិន​បាន គឺថា លោក​រំភើប​នឹងដំណឹង​នេះ​។​ ការ​ស្វាគមន៍ មាន​ច្រើនទៀត និង​ចាត់ទុកថា​នេះ​ជា​សាមគ្គីភាពក្នុង​ធ្លុង​តែមួយ​របស់​អូតង់។​​តួកគី និងហុងគ្រី យល់ព្រម​ចំពោះ​បេក្ខភាព​ស៊ុយអែត។​ តើបាន​ចំណេញ ​?​​​នៅក្នុង​រង្វង់​ក្របខ័ណ្ឌ​សហភាព​អឺរ៉ុប ពេល​កន្លងទៅ ស៊ុយអែត ដាក់​សម្ពាធ​ និង​រិះគន់​មិន​សំចៃមាត់​ ស្តីបន្ទោស​​ ហុងគ្រី អំ​ពីរឿង​រំលោភ​សិទ្ធិ និង​ដំណើរ​ថយក្រោយ​នៃ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ នៅពេល​នេះ គ្រា​ដែល ហុងគ្រី យល់​ព្រម​តាម​ តួកគី ឲ្យ​ ស៊ុយអែត ចូល​ជាសមាជិក​អង្គការ​អូតង់​ គឺ​ទំនង​ជាមាន​អ្វី ដែល​អាច​ថ្នូរខ្លះៗ​ ជា​មិនខាន​ ដែល​ ស៊ុយអែត ត្រូវ​សម្បទាន​ឲ្យ ហុងគ្រី និង តួកគី​។ បើតាមដំណឹង​ពីក្នុងស្រុក ស៊ុយអែត គឺ​តំណាង​បក្ស​នយោបាយ អាច​នឹង​ឯកភាព​យល់ព្រម​ឲ្យ តួកគី ចូល​ជាសមាជិក​សហភាព​អឺរ៉ុប​។ ក៏ប៉ុន្តែ ដំណើរ​ជាក់ស្តែង វា​មិន​ងាយស្រួល​ពេកទេ។ ទោះយ៉ាងណាក្តី គឺ​តាមរយៈ​សម្បទាន​របស់​ តួកគី ចំពោះ ស៊ុយអែត គឺ សហភាព​អឺរ៉ុប ហាក់​បើក​ផ្លូវ​វិជ្ជមាន​ច្រើន​ឡើងវិញ សម្រាប់​រដ្ឋបាល​ក្រុង​អង់ការ៉ា។ ជាក់ស្តែង  ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសហភាពអឺរ៉ុប ​លោក ស្ហាល មីស្ហែល បាន​ប្រកាស​ថា​នឹង​ពង្រឹង​ឲ្យ​ខ្លាំង​ឡើង​វិញ និងពង្រស់​ជាថ្មី​ទំនាក់ទំនង​ រវាង សហភាព​អឺរ៉ុប​និង តួកគី  ព្រមទាំង​ផ្តើម​គិតពីការ​បើកផ្លូវ​ចរចា ចូល​ជា​សមាជិក​របស់​ តួកគី។​បើតាម​ការ​ឲ្យដឹង​ពី អគ្គលេខាធាធិការ​អូតង់ គឺ ស៊ុយអ៊ែត នឹង​គាំទ្រ​ទំនាក់ទំនង​នេះ​ឲ្យ​សកម្ម​ ហើយ​និង​ជំរុញ​ជ្រោម​ជ្រែង​ជួយ​ តួកគី នៅក្នុង​ការ​ស្វែង​រក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ផ្លូវ​សេដ្ឋកិច្ច​ ដូច​ជាការ​លើកលែង​ពន្ធគយ រវាង​អឺរ៉ុប​និងតួកគី ហើយ​លើកលែង​វិសា ទិដ្ឋាការ​ រវាង រដ្ឋ​សមាជិក​សហភាព​អឺរ៉ុប និង ប្រទេស​តួកគី ជាដើម។ ទន្ទឹម​នឹង​គ្នា ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋ​​អាមេរិក លោក ចូ បៃដិន ក៏​បាន​ថ្លែងដែរថា​ត្រៀម​ខ្លួន​ធ្វើការ​ជាមួយ​ប្រធានាធិបតី​តួកគី នៅក្នុង​ការ​ពង្រឹង​កិច្ចសហការ​ភាព​​ជាដៃ​គូ ក្នុង​វិស័យ​ការពារ​ជាតិ​ នៅក្នុង​ក្របខណ្ឌតំបន់​​អឺរ៉ុប​អាត្លង់ទិក​។​បេក្ខភាព​អ៊ុយក្រែន ចូល​ជាសមាជិក​អូតង់ ​?​ប្រសិន​បើ​អូតង់​អនុញ្ញាតឲ្យ​អ៊ុយក្រែន ចូល​ជា​សមាជិក គឺ​ប្រៀប​ដូច​ជា អូតង់ ត្រូវ​តទល់​ច្បាំង​នឹង​ រុស្ស៊ី ដោយ​ផ្ទាល់​ដូច្នោះ​ដែរ។ ដ្បិតថា មាត្រា​​៥ របស់​ធម្មនុញ្ញ​ អង្គការអូតង់ គឺ ប្រសិន​បើ​ប្រទេស​សមាជិក​ណា១ ត្រូវ​រង​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន គឺ​បានន័យ​ថា ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន​អូតង់​ទាំង​មូល​ដែរ​។ ទាំង​ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន ​ប្រទេស​សមាជិក​អូតង់ផ្សេងទៀត​ គឺ​សុទ្ធ​តែ​យល់​ច្បាស់​ពី​ចំណុចនេះ​ និង​ចង់​ចៀសវាង​ឲ្យ​ខាង​តែបាន ចំពោះ​ការ​ប្រឈម​មុខ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ដោយ​ផ្ទាល់​ជាមួយ​រុស្ស៊ី​។​នៅ​ថ្ងៃអង្គារ ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន​ លោក ហ្សេឡេនស្គី បាន​លើកឡើង​ថា ភាព​ស្ទាក់ស្ទើរ​របស់​អូតង់​ គឺធ្វើ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី​កាន់តែ​បាន​ចិត្ត និងគឃ្លើន​​ឈ្លាន​ពាន​អ៊ុយក្រែន​បន្ថែមទៀត។​ នៅ​យប់​មិញ យន្តហោះដ្រូន​រុស្ស៊ី ក៏បាន​វាយប្រហារ​ដែរ។ ទោះយ៉ាងម្តេច​ក្តី ចំពោះប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន​ លោក ហ្សេឡេនស្គី ក៏បាន​ដឹង​ច្បាស់​ និងទំនងជា​ប្រាកដក្នុង​ចិត្ត​រួច​ទៅហើយ​ ពី​ដំណើរ​ស្មុកស្មាញ​ក្នុងការ​ចូលជា​សមាជិក​របស់​អូតង់​។​ ក៏​ប៉ុន្តែ លោក ហ្សេឡេនស្គី​ លើកឡើងថា « អ៊ុយក្រែន សក្តិ​សម​នឹង​ចូល​ជាសមា​ជិក​អូតង់។ បើទោះបី​ជា​មិនទាន់​ចូល​ឥលូវនេះ និងមិនមែន​ឆាប់ៗ​នេះ តែជា​ការ​បន្ទាន់ អ៊ុយក្រែន​ ចាំបាច់ត្រូវការ​​សន្យា​ច្បាស់លាស់​មួយ​​ និង​ចង់បាន​សញ្ញាណ​ជាក់លាក់​មួយ​ពីឥឡូវ​ឲ្យ​ហើយ»។​​សេតវិមាន​អាមេរិក​ គឺបាន​ពន្យល់​ជាច្រើន​ខែ​មកហើយ​ដែរ ​ថាក្នុង​រយៈ​ខ្លី អ៊ុយក្រែន មិន​អាច​ទាន់​ចូល​ជាសមាជិក​អូតង់ទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ​ អាមេរិក ឯកភាព​នឹង​បន្តជួយផ្នែក​យោធា​ដល់​អ៊ុយក្រែន​ ជួយ​យូរ​ទៀត ដើម្បីអ៊ុយក្រែន​​​ការពារ​ប្រទេស។  គឺនៅក្នុងន័យថា ភាព​ដៃគូ​សហការ រវាង​អ៊ុយក្រែន និង អូតង់ ប៉ុន្តែ មិនមែន​សមាជិក​អូតង់​ទេ។ រដ្ឋបាល​ទីក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន ​ថា​នឹង​ពិគ្រោះ​ជាមួយ​ប្រទេស​មហាអំណាច​ធំៗ ដូច​អង់គ្លេស បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ជាដើម​ ដើម្បី​ផ្តល់​ការ​សន្យាជាក់លាក់​ ​និង​ផ្តល់​ជំនួយ ​រយៈ​ពេល​វែង​ ដល់​អ៊ុយក្រែន។ ជា​ចម្លើយ គឺ​ថ្ងៃ​អង្គារនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​បារាំង បាន​ប្រកាស​សន្យា​ផ្តល់​មីស៊ីល​រយៈ​ចម្ងាយ​ឆ្ងាយ ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន។ ហើយ​ ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់ ​បញ្ជាក់​ថា ផ្តល់​៧០០លាន​ដុល្លារ​ថែមទៀត ឲ្យ​រដ្ឋបាល​ក្រុង​កៀវ​​៕​
11/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

មុនប្រជុំ​កំពូល​អូតង់​១ថ្ងៃ លោក ចូ បៃដិន ​ទៅអង់គ្លេស​ ដើម្បី​​ជជែកពីសំណុំរឿង​អ៊ុយក្រែន

នាថ្ងៃចន្ទ ទី​១០កក្កដា ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋ​​អាមេរិក លោក ចូ បៃដិន បំពេញទស្សនកិច្ចរយៈពេលខ្លី នៅក្នុងប្រទេសអង់គ្លេស មុននឹងបន្តដំណើរទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអង្គការអូតង់ នៅក្នុងប្រទេស លីទុយអានី ចាប់ពីថ្ងៃអង្គារ។ នៅ​រាជធានីអង់គ្លេស​ លោក ចូ បៃដិន នឹង​ចូល​គាល់​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ ឆាលស៍ ជា​លើកទី១​ ក្រោយ​ពី​ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ឡើង​គ្រង​សោយរាជ​សម្បត្តិ។​ ទន្ទឹម​នឹង​គ្នា​នេះ​ ប្រមុខ​ដឹកនាំនយោបាយ​​នៃ​ប្រទេស​ពីរ ក៏​នឹង​​ជជែក​ពិភាក្សាគ្នា​​អំពីសំណុំ​រឿង​ទ្វេភាគីផង​ ហើយ​និង​សំណុំ​រឿង​អន្តរជាតិ​សំខាន់ៗផ្សេងទៀត​​ផង​ ពិសេស​អំពី​ការ​ចូល​ជា​សមាជិក ​របស់​​អ៊ុយក្រែន​ ទៅក្នុង​​អង្គការអូតង់។​ ​​សំណុំ​រឿងទ្វេភាគីនៅមុន​ដំណើរ​លោក ចូ បៃដិន ទៅដល់​​ទីក្រុង​ឡុង គឺ សេតវិមាន​អាមេរិក បាន​បញ្ជាក់ថា លោក​ ចូ បៃដិន ចង់​រឹត​ចំណង​ទាក់ទងជាមួយ​អង់គ្លេស​​ឲ្យ​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង​ថែមទៀត​។​ ​គួរ​រំលឹកថា ​កាល​ពី​ខែមុន ពេល​នាយរដ្ឋមន្ត្រី​អង់គ្លេស ​រីស៊ី ស៊ូណាក់ ទៅ​ក្រុង​វ៉ាស៊ីន​តោន លោក ចូ បៃដិន បាន​ធានាអះអាង​ថា អាមេរិក​គ្មា​នសម្ព័ន្ធ​មិត្ត​ណាស់​ ជិត​ដិត​ដូច​ អង់គ្លេស ​ឡើយ​។​ ចំណែក​នៅគ្រានេះ  វិមាន​រដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេស​​ ក៏​ថ្លែង​​បែប​ការទូតថា វត្តមាន​របស់​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ បង្ហាញ​សឲ្យ​ឃើញ​យ៉ាងច្បាស់​អំពី​ខ្សែរឹត​ចំណង​ទាក់ទង​ដ៏​រឹង​មាំ​នៃ​ប្រទេស​ជាតិ​ទាំង​ពីរ​។​ ​​លោក ចូ បៃដិន បានចុះចតថតយន្តហោះ នៅនគរអង់គ្លេស ពីល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យ។ ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវ​​ចូល​គាល់​ព្រះ​មហាក្សត្រ Carles III ជាលើកទី១ តាំងពី​ទ្រង់​ឡើងគ្រង​រាជ​នៅខែ​ឧសភា ដែល​កាល​នោះ លោក បៃដិន ​ខកខាន​មិន​បាន​មក​ចូលរួម​ព្រះរាជពិធី​គ្រង​រាជ​សម្បត្តិ ដោយផ្ទាល់​ឡើយ។ ភរិយា​របស់​លោក​ ទៅជំនួស​​។ ​​បើ​តាម​ដំណឹង​ពី​ព្រះ​បរមរាជវាំង​អង់គ្លេស ព្រះអង្គ​រាជទាន​សោយ​ទឹក​តែ​ជាមួយ​នឹង​លោក ចូ បៃដិ ហើយ​និង​ក្រសាលជំនុំ​អំពីបរិស្ថានអាកាសធាតុ។ ​ប្រធានបទ​នេះ ជា​កិច្ចការ​ដែល​ស្តេច​ទ្រង់​យក​ព្រះរាជ​​ហឫទ័យ​ទុក​ដាក់​ជា​យូរ​មកហើយ។ ប្រភព​ពី​រាជវាំង​​ដដែល​​ ព្រះ​ប្រមុខរដ្ឋ​និង​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ នឹង​ពិគ្រោះ​ពីគម្រោង​កញ្ចប់​ថវិកា​ជំនួយ​ ត្រូវ​ជួយដល់​ប្រទេស​ក្រីក្រ ក្នុង​ការ​ទប់​ទល់​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​​​។​នៅក្នុង​ជំនួប​ដាច់​ដោយឡែកជាមួយ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អង់គ្លេស​វិញ លោក បៃដិន ក៏ទំនង​ជា​​នឹង​ត្រូវ​ពិភាក្សា​ពី​ភាព​ជាដៃគូ​សេដ្ឋកិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម និងការ​អភិវឌ្ឍ​បច្ចេកវិទ្យា​បញ្ញា​សិប្បនិមិត្ត ដែល​លោក​ទាំងពីរ​ធ្លាប់​បាន​និយាយខ្លះ​ៗ​ពីមុន​មក​។ នេះជាលើកទី ៥ ហើយ ដែលបុរសរដ្ឋទាំងពីរ​ជួប​គ្នាផ្ទាល់​។ លើកនេះ ​សំណុំ​រឿង​ជៀស​មិន​ផុត មួយ​ទៀត​​នោះ គឺ​បញ្ហា​អ៊ុយក្រែន​។ ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូលអង្គការ​ អូតង់ អញ្ជើញប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន ជាភ្ញៀវ។​សំណុំ​រឿង​អ៊ុយក្រែន ជា​ប្រធាន​បទ​ស្នូល​មួយ​នៃ​ដំណើរ​របស់​លោក បៃដិន​ ដែល​ត្រូវ​ទៅ​អង់គ្លេស ១ថ្ងៃ​មុន​កិច្ច​ប្រជុំ​អូតង់។ ​តាំងពី​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លាន​ពាន​អ៊ុយក្រែនមក គឺ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ជាប្រទេស​ម្ចាស់​ជំនួយ​ធំ​ទី១  ហើយ​​អង់គ្លេស  ប្រទេស​ធំ​ទី២ ដែល​ផ្តល់​​ជំនួយ​យោធា ច្រើ​ន​ជាង​គេ​​ ដល់ ​អ៊ុយក្រែន​។​ ហេតុនេះ ​ ​អាមេរិក​ និងអង់គ្លេស ទំនង​ជាត្រូវ​ជជែកគ្នា​មុន​ឲ្យដាច់​ស្រេច ថា​ត្រូវ​ប្រកាន់​ពាក្យ​សម្តី​សាមគ្គី​ក្នុង​ជំហរ​មូរមាត់​តែមួយ​ សម្រាប់​ថ្ងៃ​ទី ១១ -១២កក្កដា។​នៅក្នុងបទសម្ភាសថ្មីៗ ជាមួយទូរទស្សន៍CNN លោក ចូ បៃដិន មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនគិតថាអ៊ុយក្រែនបានត្រៀមខ្លួន​គ្រប់​គ្រាន់​ក្នុងការ​ចូល​ជា​សមាជិក​អូតង់​នៅឡើយ។​ ថ្នាក់ដឹកនាំ​អង់គ្លេស ប្រហែល​គិត​បែប​ផ្សេង​ ក៏មិនដឹង​។ ដ្បិតថា​​ អង់គ្លេស ហាក់​មិនសូវ​ស្រប​នឹង​អាមេរិកទេចំពោះ​ទង្វើចុងក្រោយ​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំអាមេរិក។ ​ពីរបីថ្ងៃមុនទៅ​អង់គ្លេសនេះ​ លោក​ ចូ បៃដិន ប្រកាស​ផ្តល់​ គ្រាប់បែក​ចង្កោម ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន។ ​អង់គ្លេស ​មិន​​​​យល់​ស្រប​នឹងការ​សម្រេចដូច្នេះទេ ដ្បិតថា​ គ្រាប់បែក​ចង្កោម បង្កគ្រោះ​ថ្នាក់​ខ្លាំង និង​បង្កហានិភ័យ​វែង​ឆ្ងាយ​ទៅថ្ងៃ​មុន ហើយ​ម្យ៉ាងទៀត ​ដ្បិតថា ខុស​ពី​អាមេរិក​ គឺ​ អង់គ្លេស ជា​សមាជិក​ហត្ថលេខី នៃ​សន្ធិសញ្ញា​ទី​ក្រុង​អូស្លូ ឆ្នាំ២០០៨ ដែល​ស្តីអំ​ពី​ការ​ហាម​ឃាត់​ផលិត​និងហាម​ឃាត់​ប្រើប្រាស់គ្រាប់បែក​ចង្កោម​។ មួយ​វិញ​ទៀត ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​អូតង់ដែរ គឺ​ ភាគី​ខាង អង់គ្លេស ក៏​អន់​ចិត្ត​នឹង​អាមេរិកដែរ​ ពិសេស រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារជាតិ​អង់គ្លេស Ben Wallace ដែលត្រូ​វបង្ខំ​ចិត្ត​ដក​បេក្ខភាព​​ក្នុង​ការជ្រើសអគ្គលេខាធិការ​អូតង់ ព្រោះតែ​គ្មាន​ការ​ជួយគាំទ្រ​ពី​អាមេរិក​។ មិនមែនតែ​អាមេរិកទេ បារាំង​ក៏​មិន​ចង់​ឃើញ​អង់គ្លេស​ដឹកនាំ​អូតង់​ដែរ។​បើ​តាម​គម្រោង​ ចប់​ពី​ទស្សនកិច្ច​នៅ​អង់គ្លេស និង​ចប់​កិច្ចប្រជុំ​អង្គការ​អូតង់​ នៅ​លីទុយ​អានី គឺលោក ចូ បៃដិន នឹង​អញ្ជើញ​បន្ត​ដំណើរ​ទៅ​ប្រទេស​ហ្វាំង​ឡង់ ដើម្បី​ប្រជុំ​ជាមួយ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ប្រទេសអ្ន​កមានៗ នៅ​ប៉ែក​ខាងជើង។​
10/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ហូឡង់៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រី រំលាយ​រដ្ឋាភិបាល និងថ្វាយ​ញត្តិលាលែង​ពីដំណែង​ជូន​ព្រះរាជា

នៅប្រទេសហូឡង់ ក្រោយពី​​រំលាយ​រដ្ឋាភិបាល​នៅថ្ងៃសុក្រ​ នាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក ម៉ាក រូតត៍ បានចូល​គាល់​ព្រះ​មហាក្សត្រ និងថ្វាយ​ញត្តិ​សុំ​លាលែងចុះ​​ពី​ដំណែង នាល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ ទី៨ កក្កដា ​។ ​ ​រដ្ឋាភិបាលចម្រុះរបស់លោក ម៉ាក រូត គឺ​ទើបតែ​ដឹកនាំប្រទេស បាន ១ឆ្នាំកន្លះប៉ុណ្ណោះ។ តើមានហេតុផលអ្វីខ្លះ ដែលបានទាញទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលចម្រុះហូឡង់​ ​?   ​ដើម​ហេតុ​នៃ​ការ​ដួលរលំ​រដ្ឋាភិបាល​ដើម​ចម​ពី​ដំបូង​ឡើយ គឺ ​កាល​សប្តាហ៍​មុន រដ្ឋាភិបា​លរបស់​ នាយករដ្ឋមន្រ្តី លោក ម៉ាក រូតត៍ ​ បាន​ចេញ​ចំណាត់​ការ​ច្បាប់​ថ្មី ជុំ​វិញ​ការ​គ្រប់​គ្រង​ជន​អន្តោប្រ​វេសន៍​។​ នៅ​ហូឡង់ បញ្ហា​ជន​ភៀសខ្លួន ជារឿង​រស៊ើប​ខ្លាំង​។ កាលពី​ឆ្នាំមុន​ មណ្ឌល​ទទួល​ជន​ភៀសខ្លួន​ ផ្ទុកមនុស្ស​​ច្រើន​លើក​ចំណុះ។ ជនភៀសខ្លួន​ មួយ​ចំនួន​ ក៏ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​ ដេក​នៅ​ខាងក្រៅ រស់នៅ​លំបាក​លំបិន​​ ត្រូ​វ​​ខ្យល់ ​ត្រូវ​ភ្លៀង និង​កំដៅ​ថ្ងៃ ដែលត្រូវគេ​រិះគន់​និង​ទម្លាក់​កំហុស​លើ​រដ្ឋអំណាច​។​ ​​ រឿង​អាស្រូវ​កាន់​តែផ្ទុះ​ខ្លាំង នៅពេល​​កូនក្មេងម្នាក់​ស្លាប់។ តាំងពីនោះមក រដ្ឋាភិបាល សន្យា​រៀបចំ​ឲ្យ​បាន​ស្រួល​។​ផ្ទុយទៅវិញ ​ រដ្ឋអំណាច ហាក់​ចេញ​វិធានការណ៍​​ ខុស​ពី​ការ​សន្យា។ នៅ​ម្ខាង​ សន្យា​ថា​ ជួយ​ទទួល​ជន​ភៀសខ្លួន ពិសេស​សន្យា​ជាមួយ​ អ៊ុយក្រែន ថា​នឹង​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​ជានិច្ច ខាង​ផ្លូវ​ស្មារតី​សឹក​ចម្បាំង និង​​ជួយ​ជន​ជន​ស៊ីវិលភៀសខ្លួន​​។ ក៏ប៉ុន្តែ ជន​ភៀសខ្លួន នៅ​ហូឡង់ បាន​កើនឡើង​លើស​ចំណុះ​ ពោលគឺ ឆ្នាំទៅមិញ មានជាង​ ៤ ម៉ឺន ៦ ពាន់​នាក់។ ឆ្នាំ២០២៣នេះ​ គ្រាន់តែ​ត្រឹម​ ខែ​កក្កដា​ អត្រា​ជន​ភៀសខ្លួន ហក់​កើនឡើ​​ង​រហូត​ដល់​ជាង ៧ ម៉ឺននាក់ឯណោះ។ ហេតុនេះ ទើប​រដ្ឋាភិបាល​សម្រេច​ចេញ​វិធានការណ៍ថ្មី ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​​ចំនួនជន​ភៀសខ្លួន។ នៅក្នុង​ចំណាត់​ការនោះ​ គឺ​មាន​ចែង​ពីការ​​ចង់​កំណត់​ការ​ទទួលកូនៗ​របស់​ជន​ភៀសខ្លួន ឲ្យ​​ត្រឹមតែ ២០០ នាក់តែប៉ុណ្ណោះ​ ក្នុង​មួយ​ខែៗ និង​បាន​កំហិត​ឲ្យ​ជន​សុំ​សិទ្ធិ​ជ្រក​កោណ ស្នាក់​នៅ​ហូឡង់​ឲ្យ​បានយ៉ាង​ហោច​ ​២ឆ្នាំ​សិន ទើប​មាន​សិទ្ធិ​ដាក់​ពាក្យ​សុំ​យក​កូន​ៗ​ មកជួបជុំ​គ្រួសារ។ វិធានការ​​បែបនេះ ត្រូវ​រង​ការ​រិះគន់ខ្លាំង​​ពីសំណាក់​សមាជិក​រដ្ឋា​ភិបាលចម្រុះ​ និង ពីអ្ន​ក​ន​យោបាយ​​​​បក្សផ្សេង​ទៀត​។ ជាក់ស្តែង រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ប្រឆាំង​នឹង​ភាព​ក្រីក្រ​ អ្នក​ស្រី Caroline Schouten មកពីបក្ស​ ChristenUnie បាន​ប្រកាស​ថា «និយម​ន័យ​គ្រួសារ គឺ ​កូន​ចៅ​ត្រូវរស់​នៅ​ធំធាត់​​ជាមួយ​ឪពុក​ម្តាយ​ ហើយ​នេះ​ជា​តម្លៃ​ជាមូលដ្ឋាន​របស់​ជាតិ​ហូឡង់​យើង។»។ រីឯ រដ្ឋមន្ត្រី​ផ្សេងៗទៀត​ ​​មកពី​បក្ស​ផ្សេងៗគ្នា បាន​លើកឡើង​សារ​ចម្រុះ​សម្រួល​ដែរ ប៉ុន្តែ ស្ថានការណ៍​លំបាក ទុំ​ជោរខ្លាំង​ណាស់​ទៅហើយ ទើប​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ម៉ាក រូតត៍​​ សម្រេច​រំលាយ​រដ្ឋាភិបាល នៅ​ថ្ងៃ​សុក្រ​​ ហើយ​និង​ថ្វាយ​ញត្តិ​លាលែង​ពីដំណែង បង្គំគាល់​ថ្វាយ​ទៅ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ នៅថ្ងៃ​សៅរ៍។​​ ព្រះ​រាជា Willem-Alexander ជាព្រះ​ប្រមុខរដ្ឋ  ​មាន​រាជបន្ទូលព្រះរាជានុញ្ញាត​ឲ្យ​ រូប​លោក ម៉ាក រូតត៍​ នៅ​បន្ត​កាន់​រដ្ឋាភិបាល​បណ្ដោះ​អាសន្ន​សិន ទម្រាំ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត​ជាថ្មី​។ ជនភៀសខ្លួន កសិកម្ម និងកម្រិតជីវភាពពលរដ្ឋ​​ ជា​ប្រធានបទ​សំខាន់​ សម្រាប់​ការ​បោះឆ្នោត​​។គោល​នយោបាយ​ គ្រប់គ្រង​ជន​អន្តោប្រវេសន៍ គឺនឹង​​នៅតែ​ជាសំណុំ​​រឿង​រស៊ើប និងជា​ប្រធាន​បទក្តៅ​សម្រាប់​ការ​ឃោសនា​នយោបាយ​ នាពេល​ខាងមុខជាក់ជា​ពុំ​ខាន។​ បណ្តា​កាសែត​ហូឡង់  បាន​មើលឃើញ​សំណុំ​រឿង​ពីរទៀត ដែល​ក្តៅ​ខ្លាំងដែរ គឺនយោបាយ​កសិកម្ម ហើយ​និង​ការ​លើក​ស្ទួយ​កម្រិត​ជីវិភាព​ពលរដ្ឋ ឲ្យ​រស់​នៅ​ស្រណុក​សុខ​ស្រួល​។ចំពោះ​នយោបាយ​កសិកម្ម និងការ​នេសាទ គឺ បញ្ហា​ថ្មីមួយ​ដែលគេ​សម្គាល់​ឃើញ ហូឡង់ ផ្តើ​ម​ប្រឆាំង​នឹង​ច្បាប់​សហភាព​អឺរ៉ុប កាន់តែខ្លាំង។ ពោលគឺប្រឆាំងជុំវិញ​​បញ្ហា​ប្រើប្រាស់​ថ្នាំ​គីមី និង​ បញ្ហា​​បញ្ចេញ​ផ្សែង​ពុល​ក្នុងវិស័យកសិកម្ម។ មាន​បក្ស​ថ្មី​ថ្មោងម៉ោង ឈ្មោះថា​ BBB គឺ​ជាបក្ស​ចលនា គាំទ្រ​ប្រជា​កសិករ​ ដែល​មាន​និន្នាការ​មិន​គោរព​តាម​បទបញ្ញត្តិ​ច្បាប់​សហភាពអឺរ៉ុប ក៏ប៉ុន្តែ បក្សនេះ​បាន​ទទួល​ការ​គាំទ្រ​ច្រើ​នពី​ប្រជាកសិករ​ហូឡង់ រហូត​ដល់​​ មានសំឡេងលេចធ្លោខ្លាំងផង នៅ​ព្រឹទ្ធ​សភា។​ កន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាល​ខំ​ដាក់​កំហិត​ឲ្យ​បន្ថយ​ការ​បញ្ចេញ​ផ្សែង​ពុល​ឲ្យ​បាន​៥០% ប៉ុន្តែ ពលរដ្ឋ​កសិករ បែរ​ជាធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​ និងបែរងាក​ទៅគាំទ្រ​បក្ស​ BBB នោះ​ទៅវិញ។​ចំណែកអ្នក​នយោបាយ​ជាតិ​និយម និងប្រជាភិថុត​ លោក Geert Wilders​ ប្រធាន​បក្ស​ស្តាំ​និយម​ជ្រុល PVV បាន​ឃោសនាសន្យាស្រេច​ទៅហើយ តាំងពីពេល​នេះ ថា​សន្យា​នឹងធ្វើឲ្យ​ហូឡង់ល្អ​ប្រសើរឡើង។ ល្អប្រសើរក្នុងន័យ​របស់គាត់ គឺ​ក៏ចង់​សង្កត់ធ្ងន់លើកការកាត់​បន្ថយ​ចំនួន​ជនអន្តោប្រវេសន៍ ហើយ​និង បង្កើនដី​កសិកម្ម ​។ «រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះអស្ថិរភាព»ក្នុងអាណត្តិ​នេះ រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​ហូឡង់ មា​នគណបក្ស​ចំនួន​ ៤ ឯណោះ។ អ្នក​ជំនាញការ និង​បណ្តាញ​ព័ត៌មាន​កាសែត​នយោបាយ​ក្នុងស្រុក ​បាន​ព្យាករស្រេច​ទៅហើយ ថា ទោះបីជា​បោះឆ្នោត​នៅខែ​វិច្ឆិកា​ខាងមុខ​ក្តី ក៏​ ហូឡង់ ច្បាស់​ជា​ចៀស​មិន​ផុត​ពី​ រដ្ឋាភិបា​ល​ចម្រុះ​ទេ​។​ ​អ្នក​នយោបាយ​មកពី​បក្ស​ផ្សេងៗ យល់ឃើញដែរ​ថា មិន​គួរ​នឹង​រំលាយ​រដ្ឋាភិបាល​នៅពេល​នេះ​ចោល​សោះ ដ្បិត​ថា បើ​គង់​តែ​នឹង​បោះឆ្នោត​ថ្មីទៅ នឹង​មាន​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​ ដដែល​ជា​ដដែល​។  រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​នៅហូឡង់ ក៏ត្រូវអ្នក​ជំនាញការ​​​មើលឃើញថា ជា​រដ្ឋាភិបាល​អស្ថិរភាព​។ អស្ថិរភាព បើ​ពិនិត្យ​តាម​បទពិសោធ​ចុងក្រោយ កាលពីការ​បោះឆ្នោត​ អាណត្តិ​មុន ពួក​អ្នក​នយោបាយ​ហូឡង់ ត្រូវ​ជជែក​គ្នា អូស​បន្លាយ​ពេ​លវេលា ដល់ទៅ​ ជាង ២៧០ ថ្ងៃ​ឯណោះ​ ទើប​រក​ច្រកផ្លូវ​រៀបចំ​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​បាន។ គួរ​ឲ្យ​កត់​សម្គាល់​ដែរថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីហូឡង់​ លោក ម៉ាក រូតត៍ ចូល​កាន់​អំណាច​ នៅខែតុលា ឆ្នាំ​២០១០ និង បើ​សរុប​ជា​ក្បាល​អាណត្តិ គឺ ៤ អាណត្តិជាប់ៗគ្នា​ ហើយ​ដែល​គេ​អាច​​ចាត់ទុកថា លោក​ជា​រដ្ឋនាយករដ្ឋមន្ត្រី​កាន់អំណាច​បាន​ច្រើ​នឆ្នាំ​ជាង​គេ ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ប្រទេស​ហូឡង់​។ ​កាលពីថ្ងៃ​សុក្រ ពេល​​ប្រកាស​រំលាយ​រដ្ឋាភិបាល លោក ម៉ាក រូតត៍ ​វ័យ​៥៦ឆ្នាំ មានប្រសាសន៍​ថា ​លោកនៅ​មាន​«ថាមពលមាំទាំ» និងបាន​បង្ហាញ​ចេតនាចង់​ចូលរួម​ការបោះឆ្នោត​ជាថ្មីទៀត ដើម្បី​​​​បន្ត​បេក្ខភាព​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាគម្រប់​អាណត្តិ ទី​៥៕​
9/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ខួប​៥០០ថ្ងៃ សង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន លោក ហ្សេឡេនស្គី ទស្សនកិច្ច​ក្នុងរដ្ឋសមាជិកអូតង់​ ពិសេស តួកគី

ថ្ងៃទី៨ កក្កដានេះ ជាខួប ៥០០ថ្ងៃ នៃ សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន កាលពីថ្ងៃទី២៤ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២។ នាឱកាសនេះ ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសសមាជិកអូតង់មួយចំនួន ពិសេស​នៅតួកគី ដែលជាមិត្តជិតដិត​ចាក់​ទឹក​មិនលេច​របស់រដ្ឋបាល​ក្រុង​ម៉ូស្កូ​។​ សង្គ្រាម​ ៥០០ថ្ងៃ ជន​ស៊ីវិល​រងគ្រោះ ស្លាប់​​​ ជាង​ ៩ ០០០ នាក់។​ប្រសិន​បើ​គេ​មិន​រាប់​ជីវិត​យោធា​ទាំងពីរ​ខាង​ដែល​ស្លាប់​នោះទេ និង​បើ​គិត​ត្រឹមតែ​ចំនួន​ប្រជាជន​ស៊ីវិល គឺ សង្គ្រាម​៥០០ថ្ងៃ​មកនេះ បាន​ផ្តាច់​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល ជាង ៩ ០០០នាក់ ក្នុង​នោះ ​កូន​ក្មេង យ៉ាងហោច ៥០០នាក់​។ នេះបើតាម​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ ​ក្រុម​អង្គការ​អ្ន​កសង្កេតការណ៍​នៅ​​​អ៊ុយក្រែន​ ​និង​អ្ន​កតំណាង​អង្គការ​សហប្រជាជាតិទទួល​បន្ទុក​​ខាង​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​អ៊ុយក្រែន បាន​លើកឡើង​ដែរ ថា ចំនួន​ជន​ស៊ីវិល​ ដែល​ស្លាប់​នោះ អាច​នឹង​មា​នច្រើន​ជាង តួលេខ​ផ្លូវ​ការ​​។​ ទោះម្តេចក្តី គេ​បាន​កត់សម្គាល់ថា ​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ អត្រា​ចំនួន​ជន​ស៊ីវិល​ស្លាប់ក្នុងសង្គ្រាម​ បាន​ចុះ​ថយបន្តិច​ បើ​ធៀប​នឹង​ឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែ ចំនួនអ្ន​កស្លាប់ ក៏​​កើនឡើង​ខ្លាំង​ឡើងវិញដែរ​ នៅ​ក្នុង​ចន្លោះ​ខែមេសា និង​មិថុនា​កន្លងទៅ​។​ថ្ងៃសុក្រ​ អង្គការ​​យូណេស្ក ក៏​បញ្ជាក់ថា ក្នុងការ​វាយ​ប្រហារ​នៅ ខេត្ត​Lviv​ ដែល​សម្លាប់​មនុស្ស​ជាង​៤០នាក់​ ក៏​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​ខាត​​អគារ​១​ដែល​ជា​មរត៌ក​អារ្យធម៌​ម​នុស្សជាតិ និងដែល​បាន​ចុះ​ក្នុង​បញ្ជី​សម្បត្តិពិភព​​លោក រួច​ទៅហើយ។​​​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ ទី​៨កក្កដា ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បាន​អញ្ចើញ​ទៅ​ទស្សនកិច្ច នៅ​កោះ​ពស់ នៅ​សមុទ្រ​ខ្មៅ​ ជានិមិត្ត​រូប​នៃ​ចលនា​តស៊ូប្រឆាំង​នឹង​កា​រវាយប្រហារ​បំពា​ន​របស់​​រុស្ស៊ី​។ បើ​តាម​លោក ហ្សេឡេនស្គី កោះពស់​​នេះជាទីដ្ឋាន​​ពុំ​ដែល​ត្រូវ​រុស្ស៊ី​​ត្រួតត្រា​ទេ​ និង​ទឹកដី​អ៊ុយក្រែនផ្សេងៗទៀត ក៏​ត្រូវ​តែ​ងើប​ឈរតស៊ូ​ដោយ​​ក្លាហាន​ដូចគ្នា​ដែរ​។​ តាមវីដេអូ​ពី​លើកោះពស់​នោះ​​ ប្រធានាធិបតី ហ្សេឡេនស្គី​ ក៏​បាន​ថ្លែងអំណរ​គុណ​ចំពោះ​ទាហាន​​អ៊ុយក្រែនគ្រប់​រូប​ ដែ​ល​បាន​ប្រឹង​ប្រែង​ស្វិតស្វាញ​ ដើម្បី​ការពារ​ជាតិ​មាតុភូមិ មកទល់​នឹង​​៥០០ថ្ងៃ​នេះ។​លោក ហ្សេឡេនស្គី បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ទាហាន​ខ្លួន​តស៊ូ​ការពារ​ទឹក​ដី​ទៅទៀត ដ្បិ​ត​មាន​គ្រាប់បែក​​បន្ថែម​ទៀត ដែល​ជា​ជំនួយសហរដ្ឋ​​អាមេរិក។ រដ្ឋបាល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក របស់​លោក ចូ បៃដិន ថ្មីៗនេះ បាន​សម្រេច​យល់ព្រម​ប្រគល់​គ្រាប់​បែក​ចង្កោម ទៅឲ្យ​ អ៊ុយក្រែន បើទោះបី​ជា​រងការ​រិះគន់​ខ្លាំង​ពី​សម្ព័ន្ធមិត្ត​​ក្តី។ គេរិះគន់​អំពី​ផល​វិបាក​នៃ​គ្រាប់​បែក​ចង្កោម​ ដែល​វា​នឹង​បណ្តាល​ឲ្យ​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ជន​ស៊ីវិល​ច្រើន​ និង​អូស​បន្លាយ​យូរ​ឆ្នាំទៅទៀត។ ប៉ុន្តែ ចំពោះ​អ៊ុយក្រែន គឺថា ធ្វើម្តេច​ឲ្យ​តែ​ឈ្នះ​សង្គ្រាម​សិន ចាំ​ចប់​ សឹម​បោសសម្អាតគ្រាប់​ ជាក្រោយ​។ ​ប៉ុន្មា​នថ្ងៃ​តែប៉ុណ្ណោះ មុន​ប្រជុំ​កំពូល​អង្គការ​អូតង់ ​លោក ហ្សេឡេស្គី បានទស្សនកិច្ច​សមាជិកអូតង់មួយចំនួន ពិសេស​នៅតួកគី។មុនទៅ​ជាន់ទឹកដី តួកគី ជាលើកទី១តាំងពី​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​មក គឺ​លោក វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានធ្វើ​ដំណើរ​ទៅប្រទេស​ប៊ុកហ្ការីទៅសាធារណរដ្ឋឆែក ហើយនិងទៅ​ ស្លូវ៉ាគី ដែលសុទ្ធសឹងជាសមាជិកអូតង់។ ថ្ងៃទី​៧កក្កដា នៅ​រដ្ឋធានីអង់ការ៉ា ប្រទេស​តួកគី លោក ​ វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី និងលោកប្រធានាធិបតី រេសេប តាយីប អ៊ែរដូហ្កាន បាន​ធ្វើ​សន្និសីទ​កាសែត​រួម​គ្នា ប្រមាណ​ ២០ នាទី​។ នៅក្នុង​នោះ លោក ​ហ្សេឡេនស្គី បាន​លើកឡើងអំពី​ការ​សុំ​ចូល​ជាសមាជិក​អង្គការ​អូតង់ និងស្នើសុំ​ឲ្យ​ តួកគី គាំទ្រ​។ជារឿង​ដែល​ភ្ញាក់​ផ្អើល គឺ ប្រធានាធិបតី​ អ៊ែរដូហ្កាន ដែល​ជា​មិត្ត​ជិត​ដិត​នឹង​រុស្ស៊ី​របស់​លោក ​ពូទីន បានបញ្ជាក់ថា អ៊ុយក្រែន ពិត​ជា«​សក្តិសម»​នឹងចូលជាសមាជិកអូតង់​។​ ការ​លើកឡើង​នេះ គឺតែប៉ុន្មា​ថ្ងៃ​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​ អង្គការអូតង់ ត្រូវ​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំកំពូល ​នៅថ្ងៃទី១១-១២កក្ក​ដា​ នៅរដ្ឋធានី Vilnius ប្រទេស លីទុយអានី​។ នៅ​​តួកគី គឺ ​លោក ហ្សេឡេនស្គី ​ក៏​បាន​លើកឡើងដែរ អំ​ពីករណីប្រទេសស៊ុយអែត ឲ្យ តួកគី យោគយល់និងយល់ព្រមឲ្យចូលជាសមាជិកដែរ។  ដំណឹង​ចុងក្រោយ គឺថា ​លោក យែន ស្តុលទែនប៊ែរ អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​អូតង់ ឲ្យដឹង​​ថា លោក​នឹង​ជួប​ជាមួយ​ភាគី តួកគី និង ស៊ុយអែត នៅថ្ងៃ​ច័ន្ទ។ ពោ​លគឺ​១ថ្ងៃ​មុន​កិច្ច​ប្រជុំ​ធំ​ចាប់ផ្តើម។​ចំពោះរឿង​អ៊ុយក្រែនចូល​សមាជិក​អូតង់​នេះ ​ទីប្រឹក្សា​សន្តិសុខជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក​លោក Jack Sullivan​ បាន​ថ្លែងថា នៅ​មាន​ជំហាន និង ដំណាក់​កាល​ច្រើន​ណាស់​ ដែលត្រូវឆ្លង​កាត់។​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នាំចេញ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​កិច្ចព្រមព្រៀងនាំចេញគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ចេញពី​តំបន់​ជម្លោះ​រវាង​រុស្ស៊ី និង អ៊ុយក្រែន​ ចុះ​ហត្ថលេខា​កាលពី​ឆ្នាំមុន គឺ​ មាន​ប្រទេស​ តួកគី ជាអ្ន​កសម្រប​ស្រួល​ការ​ចរចា និងដែល​សហការ​ជាមួយ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ វា​ត្រូវ​ផុត​កំណត់​ ថ្ងៃ​ទី​១៧កក្កដា​។ នាពេល​កន្លងទៅ រុស្ស៊ី របស់​លោក ពូទីន បាន​គំរាម​ជា​ញឹក​ញយថា មិន​ចង់​បន្ត​កិច្ចព្រមព្រៀង​នាំ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​ ទេ។ ចំពោះ​លោក ហ្សេឡេនស្គី វិញ គឺ​ គ្រប់​ធញ្ញជាតិ​ អ៊ុយក្រែន គឺ​សំខាន់​ដល់​អាយុជីវិត​មនុស្ស​រាប់​លាន​នាក់​ ដូច្នេះវាមិនគួរ​​​អាស្រ័យ​តែ​នឹង​អារម្មណ៍​របស់​លោកពូទីនម្នាក់ទេ​ ដែលថា​​ចង់​ផ្តាច់ ក៏​ផ្តាច់ និង​ចង់​បន្ត ក៏​បន្តនោះឡើយ។​រីឯភាគី​តួកគី នៅ​​​ចំពោះ​មុខ​អ្នក​កាសែតនៅក្រុង​អង់ការ៉ា ​ប្រធានាធិបតី អ៊ែរដូហ្កាន បាន​ថ្លែង​ក្តី​សង្ឃឹ​ម ថា ថ្នាក់ដឹកនាំ​វិមាន​ក្រេមឡាំង នឹង​យល់ព្រម​បន្ត​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​។ ជាមួយ​គ្នា​នេះ អ្នកនាំពាក្យ​វិមាន​ក្រេមឡាំង លោក ឌីមីទ្រី ប៉េស្កូវ លើកឡើង​​​ពីរដ្ឋធានី​ម៉ូស្កូ​ថា បាន​តាម​ដានយ៉ាង​ដិតដល់ ពី​កិច្ចពិភាក្សា​របស់​បុរស​រដ្ឋ​ទាំង​ពីរ ហើយ​និងថា លោក​ អ៊ែរដូហ្កាន ជា​អ្នក​ចរចា​អន្តរាគមន៍​ដ៏​ពូកែ​។បន្ទាប់ពី​ទទួលជួប​​លោក ​ហ្សេឡេស្គី ថ្ងៃទី៧កក្កដា ​ប្រធានាធិបតី  អ៊ែរដូហ្កាន ឲ្យដឹង​​ថា តួកគី ក៏នឹងទទួលស្វាគមន៍លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន ​នៅខែថ្មី។ លោក អ៊ែរដូហ្កាន ​និយាយម្តងហើយ​ម្តងទៀត​​ថា រុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន គួរតែចូលតុចរចាបញ្ចប់សង្គ្រាម និងស្វែងរកសន្តិភាព៕​
8/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អង្គការ​សហប្រជាជាតិចង់ប្រើ​បញ្ញា​សិប្បនិម្មិតដើម្បី​​ប្រយោជន៍​មនុស្សជាតិ

បច្ចេកវិទ្យា​បញ្ញា​សិប្បនិម្មិតបាននិង​កំពុង​រីក​លូតលាស់​យ៉ាង​លឿន​ស្លេវ ប៉ុន្តែ​សំណួរ​ជា​ច្រើន​ទាក់ទង​នឹង​បច្ចេកវិទ្យា​នេះ​នៅ​តែ​មិនទាន់​មាន​ចម្លើយ​។ នេះ​បើ​តាម​ការ​ព្រមាន​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដែល​បាន​រៀប​ចំ​បើក​ជំនួប​កំពូលរយៈ​ពេល​ពី​រថ្ងៃ​ (ទី​៦និង​ទី​៧ កក្កដា ២០២៣) ដើម្បី​ជជែក​អំពី​ការ​គ្រប់គ្រង​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ សម្រាប់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដើម្បី​ប្រយោជន៍​មនុស្សជាតិ គេ​មិន​អាច​បណ្តោយ​ឱ្យ​វិស័យ​បញ្ញាសិប្បនិម្មិតវិវឌ្ឍ​ដោយ​គ្មាន​បទ​ដ្ឋាន​និងការ​ឃុំគ្រង​បាន​ឡើយ។ ជំនួប​ពិភពលោក​ស្តី​ពី​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត ត្រូវ​បាន​រៀប​ចំ​ឡើងជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ និង​​ជា​លើក​ទីមួយ នៅ​ឆ្នាំ​២០១៧ ដោយសហព័ន្ធ​ទូរគមនាគមន៍​អន្តរជាតិ ដែល​ជា​ស្ថាប័ន​មួយ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ មាន​ទីស្នាក់ការ​នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ​ប្រទេស​ស្វ៊ីស និង​មាន​សមាជិក​១៩៣​ប្រទេស ព្រមទាំង​ក្រុមហ៊ុន​សហគ្រាស សកលវិទ្យាល័យ និង​អង្គការ​ប្រមាណ​ជាង​៩០០​ទៀត​។​ ស្ថាប័ន​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​នេះ​មាន​រចនាសម្ព័ន្ធ​ខុស​​ប្លែកពី​ប្រព័ន្ធ​អង្គការ​ប្រជាជាតិ ដែល​តាម​ទម្លាប់​គឺ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រទេស​នីមួយៗ​ជា​អ្នក​ដឹក​មុខ។ ស្ថាប័ន​នេះ​ជា​អ្នក​កំណត់​បទ​ដ្ឋាន​បច្ចេកទេស និង​គ្រប់គ្រង​រលក​​វិទ្យុអេឡិចទ្រិក​និង​ផ្កាយ​រណប​។ តែ​តាំងពី​ឆ្នាំ​២០២០​មក ជំនួប​កំពូល​ស្តីពី​បញ្ញាសិប្បនិម្មិតត្រូវ​បង្រួម​តូច​ជា​បណ្តាញអនឡាញ​​សកម្មពេញ​មួយ​ឆ្នាំ​ និង​ទើប​រៀប​ចំ​ជា​ថ្មី​ដោយ​អ្នក​ចូល​រួម​ត្រូវ​បង្ហាញ​វត្តមាន​ផ្ទាល់​នឹង​កន្លែងនៅឆ្នាំនេះ។ ជា​សរុប​ជំនួប​កំពូល​មាន​អ្នក​ចូល​រួម​ជាង​៣ពាន់​នាក់ ដែល​ជា​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ប្រទេស​នីមួយផង មន្ត្រី​អង្គការសហប្រជាជាតិ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៅ​សកលវិទ្យាល័យ​អ្នក​ដឹកនាំ​ផ្នែក​ឧស្សាហកម្ម-​​វិស័យ​ឯកជន ដូច​ជា​នាយក​បច្ចេកទេស​ក្រុមហ៊ុនអាម៉ាហ្សូន Google ... ជាពិសេស​មនុស្ស​​រ៉ូបូ​ ជា​ច្រើនគ្រឿង​​ទៀត​ក្នុង​នោះ​៩គ្រឿង​ មាន​សមត្ថភាពជំនាញ​ តាំងពី​ការ​​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​អគ្គិភ័យ​ដល់​ការ​ចែកចាយ​ជំនួយ​មនុស្សធម៌ ឬ​ចែក​ចាយ​សម្ភារៈបរិក្ខាពេទ្យ​ និង​កសិកម្ម។​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ សង្ឃឹម​ថា​នឹង​អាច​ប្រើប្រាស់​បញ្ញាសិប្បនិម្មិតដើម្បី​ពន្លឿន​កម្មវត្ថុទាក់ទង​នឹង​វិស័យ​​សុខភាពសុខាភិបាល អាកាសធាតុ​ និង​ការ​លុប​បំបាត់​ភាព​ក្រីក្រ។ លោក​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ចង់​ឱ្យ​ជំនួប​កំពូល​នេះ​ អាច​ជួយ​​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យ​វិស័យ​បញ្ញាសិប្បនិម្មិតក្លាយ​ជា​ប្រយោជន៍​សម្រាប់​មនុស្សជាតិ មិនមែន​ជាគ្រោះ​ថ្នាក់​សម្រាប់​​មនុស្ស​ជាតិ ដូច​អ្វី​ដែល​គេ​​ព្រួយ​បារម្ភទេ។ អ៊ីចឹង​ហើយ​បាន​ជា​គេ​ហៅ​ជំនួប​នេះ​ថា “ជំនួប​ Artificial Intelligence for Good” ឬ​ ជំនួប​បញ្ញាសិប្បនិម្មិតដើម្បី​ជា​ប្រយោជន៍ល្អ។ ​​​ភាព​បន្ទាន់​នៃ​​​គ្រប់គ្រង​វិស័យ​បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត​បច្ចុប្បន្ន​នេះការស្រាវជ្រាវ​ផ្នែក​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​កំពុង​វិវឌ្ឍ​យ៉ាង​ខ្លាំងក្លា​និង​លឿន​ស្លេវណាស់ ជាពិសេស​ផ្នែក​បញ្ញាសិប្បនិម្មិតដែល​មាន​បញ្ញា​ស្ទើរ​ដូចមនុស្ស​និង​អាច​ប្រកួត​ប្រជែង​ជាមួយ​មនុស្ស​បាន​ឬ​ហៅ​ជា​ភាសា​បច្ចេកទេស​ AGI (Artificial General Intelligence)។ ជា​ការ​លូតលាស់​លឿនជ្រុល​​ និង​ដ៏​​អស្ចារ្យ​នៃបច្ចេកវិទ្យា​​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដែល​លុកលុយ​ចូល​​ក្នុង​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ ដោយ​យើង​មិនទាន់​ទាំង​បាន​ត្រៀម​លក្ខណៈ​រួចផង។ សូម្បី​តែ​ក្រុមអ្នក​​បច្ចេកទេស​ល្បីៗ​ក្នុង​វិស័យ​នេះ ក៏​ស្ងើច​និង​បារម្ភ​ រហូត​ចេញ​ញត្តិមួយ កាលពី​ខែមីនា​២០២៣ អំពាវនាវ​ឱ្យ​ផ្អាក​ជា​បណ្តោះអាសន្ន​នូវការ​អភិវឌ្ឍបញ្ញាសិប្បនិម្មិត រយៈ​ពេល​៦​ខែ​ ដោយ​លើក​ឡើង​អំពីហេតុផល​ហានិភ័យ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ចំពោះ​មនុស្សជាតិ។អ្នក​ជំនាញ​មិនបាន​ជំទាស់​ទាំងស្រុង​ទៅនឹង​ការ​អភិវឌ្ឍ​បច្ចេកវិទ្យា​បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត​នោះទេ តែ​ទាមទារ​ឲ្យ​ការអភិវឌ្ឍ​បច្ចេកវិទ្យា​នេះ​ត្រូវ​ធ្វើឡើង ដោយ​មាន​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ត្រឹមត្រូវ ដើម្បីធានា​ថា បច្ចេកវិទ្យា​នេះ​នឹង​មិន​បង្ក​នូវ​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​មនុស្សជាតិ​យើង​។ សម្រាប់​អ្នក​ជំនាញ​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត Gary Marcus ដល់​វេលា​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​មួយ ដែល​យើង​ត្រូវ​សម្រេច​ឱ្យ​ដំណើរការ​ការ​ធ្វើ​អធិការ​កិច្ច​ពិភពលោក ដ៏​ចាំបាច់​ហើយ បើ​បរាជ័យ​​​យើង​នឹង​ធ្លាក់​ក្នុង​ស្ថានភាព​មួយ ដែល​ក្រុមហ៊ុននឹងក្លាយ​ជា​​អ្នក​គ្រប់គ្រងជោគវាសនា​របស់​មនុស្ស​មួយ​ចំនួន​ធំ​ជាក់​ជា​ពុំ​ខាន។​ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ អំពាវនាវ​ឱ្យ​​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​បង្កើត​ វិធាន​ច្បាស់​លាស់​មួយ។ បើ​គ្មាន​ច្បាប់​គ្រប់គ្រង​ត្រឹម​ត្រូវ បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​​ នឹង​នាំពិភពលោក​ឱ្យ​ធ្លាក់​ក្នុង​ហានិភ័យ​​បាត់បង់​ការងារ​របស់​មនុស្ស​រាប់​លាននាក់ ឬលង់​​ក្នុង​ព័ត៌មាន​មិន​ពិត​ ក្លាយ​ជា​ចំណី​នៃ​វិបត្តិ​សង្គម អស្ថិរភាព​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ និង​វិសមភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ ដែល​​​ពុំ​ធ្លាប់មាន​​ពី​មុន​មក​ទេ។ នេះ​បើ​តាម​ប្រសាសន៍​របស់​​លោកស្រី​ Bogdan Martin អគ្គលេខាធិការ​សហព័ន្ធ​ទូរគមនាគមន៍​អន្តរជាតិ​ ដែល​យល់​ថា​នៅ​ស្ងៀម​មិនមែន​ជា​ដំណោះស្រាយឡើយ។ ច្បាប់​​គ្រប់​គ្រង​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត និង​ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង​គ្មាន​ទេច្បាប់​ជា​លក្ខណៈ​អន្តរជាតិ​ស្តីពី​បញ្ញាសិប្បនិម្មិតនោះ! តែ​​​អង្គការ​យូនេស្កូ ធ្លាប់​បាន​អនុម័ត​​បទដ្ឋាន​ពិភពលោក​ដំបូង កាលពី​ឆ្នាំ​២០២១ ស្តី​ពី​ក្រម​សីលធម៌​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដោយ​ឈរ​លើ​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ សម្រាប់​ឱ្យ​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ទាំងអស់ ប្រើ​ជា​​​គោល​ក្នុង​ការ​តាក់តែង​ច្បាប់​គ្រប់​គ្រង​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ អ្នក​ជំនាញ​អង្គការ​យូនេស្កូ  លោកស្រី Gabriela Ramos ដែល​ទទួល​បន្ទុក​​គ្រប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​និង​សម្រប​ក្រមសីលធម៌​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​ យល់​ថា​គេ​មិន​ចាំបាច់​ត្រូវ​មាន​ស្ថាប័ន​អន្តរជាតិ​មួយ​សម្រាប់​ត្រួត​ពិនិត្យ​បញ្ញាសិប្បនិម្មិតទេ ប៉ុន្តែ​ប្រទេស​នីមួយៗ​ត្រូវ​មាន​អាជ្ញាធរ​​មួយ ដូច​អាជ្ញាធរ​គ្រប់គ្រងឱសថ ចាំ​ផ្តល់​ការ​អនុម័ត​សម្រេច​លើ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​សំខាន់​ មុន​នឹង​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ធ្វើ​ចរាចរណ៍​លើ​ទីផ្សារ។ បច្ចេកវិទ្យា​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត ត្រូវ​ឆ្លង​កាត់​ការ​ធ្វើ​សវនកម្ម​ និង​ច្បាស់​ជា​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​យ៉ាង​ត្រឹមត្រូវ  មិនមែន​គ្រាន់តែ​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹង​លក្ខខណ្ឌ​ពាណិជ្ជកម្ម​និង​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​ទេ។មាន​តែអឺរ៉ុប​ទេ ដែល​នឹង​មាន​ច្បាប់​ស្តីពី​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ ​កាលពី​ខែ​មិថុនា​កន្លង​ទៅ​ថ្មីៗ​នេះ សភា​អឺរ៉ុប បាន​អនុម័តគម្រោង​ច្បាប់​​ AI Act ដែល​ជា​វិធាន​ច្បាប់​ដ៏​ពេញលេញ​ដំបូង​បង្អស់​​មួយ​នៅលើ​ពិភពលោក​ក្នុង​វិស័យ​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ ប៉ុន្តែ​ក្រុមហ៊ុន​សហគ្រាសធំៗ​ជាង​១៥០​នៅលើ​ផែនដី បាន​ព្រមាន​ថា​គម្រោង​ច្បាប់​អឺរ៉ុប​នេះ នឹង​ឱ្យ​បាត់​បង់​ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង​របស់​អឺរ៉ុប ជាពិសេស​បើ​ប្រៀប​ទៅ​នឹង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក៕
7/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ទស្សនកិច្ចរបស់​រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិកនៅចិននឹងអាចជួយស្តារ​ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច​ដ៏ប្រេះស្រាំ​រវាង​ចិន និងអាមេរិក?

រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ អាមេរិក លោកស្រី Janet Yellen បានធ្វើដំណើរ​ទៅដល់​ទីក្រុង​ប៉េកាំង​នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ ដើម្បី​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​រយៈពេល ៤ថ្ងៃ​នៅ​ប្រទេស​ចិន។ ទស្សនកិច្ចជាច្រើនថ្ងៃ​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក នៅទីក្រុង​ប៉េកាំង ធ្វើឡើង នៅក្នុងកាលៈទេសៈដែល​ចិន និងអាមេរិក​ចាប់ផ្តើម​ឈ្លោះគ្នា ក្នុងរឿងបច្ចេកវិទ្យាមួយទៀត បន្ថែម​ពីលើជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងមហាអំណាចទាំងពីរ។ ភាគីចិន​វិញ ស្វាគម​ទស្សនកិច្ច​រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក ជាមួយ​ការប្រកាស​បិទខ្ទប់ ការនាំចេញ​លោហៈកម្រ ពីរប្រភេទ ដែល​ចាំបាច់​សម្រាប់​ផលិតសឺមីកុងឌុចទ័រ។ តាំង​ពីចូល កាន់តំណែង​ជា​រដ្ឋមន្រ្តី​ហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក កាលពី​ដើមឆ្នាំ ២០២១ នេះជាលើកទី១ ដែល​លោកស្រី Janet Yellen ធ្វើដំណើរ​ទស្សនកិច្ច នៅ​ប្រទេស​ចិន។ នៅក្នុង​វេលា​មួយ​ដែល​ទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច​អាមេរិក ចិន កំពុង​ល្អក់កករ វឹកវរ​ខ្លាំង ទស្សនកិច្ច​របស់​លោកស្រីរដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក នៅទីក្រុង​ប៉េកាំង កំពុង​ត្រូវគេ​តាមដាន​ខ្លាំង។នៅមុនលោកស្រី Janet Yellen ធ្វើដំណើរ​ទៅដល់​ទៅក្រុង​ប៉េកាំង ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក​បាន​ចុះផ្សាយ​ថា គោលដៅ​នៃ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោកស្រី Janet Yellen នៅទីក្រុង​ប៉េកាំង ដើម្បីដោះដូរយោបល់រវាងភាគីចិន អាមេរិក ដើម្បី​ជៀងវាស​ការយល់ច្រលំគ្នា និង​ដើម្បី​ពង្រីកសហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ ក្នុងផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច វិបត្តិប្រាក់បំណុល និង​បញ្ហា​អាកាសធាតុ។ទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុ អាមេរិក​នៅប្រទេស​ចិន ធ្លាប់ត្រូវ​បាន​គេ​គ្រោងទុក​ជាយូរមកហើយ ប៉ុន្តែ ត្រូវ​បាន​ពន្យារពេលជាបន្តបន្ទាប់ ដោយសារ​ទំនាក់ទំនងការទូតអាមេរិកនិង​ចិន ចេះតែ​តានតឹង ដោយសារ​ទស្សនកិច្ច​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ជាន់ខ្ពស់អាមេរិក​នៅ​តៃវ៉ាន់ និងចុងក្រោយ គឺ​រឿងអាមេរិក បាញ់ទម្លាក់​បាឡុង​ចារកិច្ច ដែលធ្វើ​ចិន​ខឹងក្តៅក្រហាយ។លោកស្រី Janet Yellen​អាច​ធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ច​ទៅប្រទេស​ចិន នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បន្ទាប់ពី​ប្រមុខការបរទេសអាមេរិក លោកអង់តូនី ប្លីងកិន ជាអ្នកបើកផ្លូវ​ធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅទីក្រុង​ប៉េកាំង កាលពី​ប៉ុន្មាន​សប្តាហ៍មុន។តាម​ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក នៅក្នុងទស្សនកិច្ច​រយៈពេល ៤ថ្ងៃ ដែលត្រូវ​ចប់​នៅថ្ងៃអាទិត្យ លោកស្រី Janet Yellen​នឹង​ជួបពិភាក្សាជាមួយ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ចិន លោក លី ឈាំង និងជួប​ប្រធានក្រុមហ៊ុន​នៅប្រទេស​ចិន។ ក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក​បានសង្កត់ធ្ងន់​ពី​ជំហរ​របស់​លោកស្រី​រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុ ដែលចង់​បានទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច​ល្អ​ជាមួយ​ចិន។ ផ្ទុយពី​រដ្ឋមន្រ្តីសេដ្ឋកិច្ច​មុនៗ​របស់​អាមេរិក លោកស្រី Janet Yellen ដែលធ្លាប់ធ្វើ​ជា​ប្រធាន​ធនាគារ​កណ្តាលអាមេរិក​មានទស្សនវិស័យ​ទូលំទូលាយ​សម្រាប់​ទំនាក់ទំនង​ចិន អាមេរិក។ នៅ​ខែ​មេសា​កន្លងទៅ លោកស្រី​ធ្លាប់​អះអាងថា អាមេរិក​មិនបាន​ព្យាយាម​ដោះដៃ លែងពឹងពាក់​លើ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ចិន។ ការចែកផ្លូវគ្នា​រវាង​អាមេរិក និងចិន ជាគ្រោះមហន្តរាយ​សម្រាប់​មហាអំណាចទាំងពីរ និងធ្វើឲ្យ​ពិភពលោក​ទាំងមូល​ត្រូវ​រង្គោះរង្គើ។នៅមុនធ្វើទស្សនកិច្ចរបស់​លោកស្រី Janet Yellen នៅប្រទេស​ចិន អាមេរិក​បានបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់ដែលចិន និងអាមេរិក​ត្រូវ​ទទួលខុសត្រូវ និងពិភាក្សាពីចំណុច​គាំង ចំណុចដែលធ្វើ​ឲ្យប្រទេសទាំងពីរព្រួយបារម្ភ និងធ្វើការរួមគ្នា ដើម្បី​ដោះស្រាយវិបត្តិសកល ដូចជា​វិបត្តិអាកាសធាតុ និង​វិបត្តិប្រាក់បំណុលរបស់​ប្រទេស​ក្រីក្រ។ទោះជា​លោកស្រីរដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិក​មាន​ជំហរ​មិនសូវ​តឹងតែង​ជាមួយចិន ប៉ុន្តែ គេ​មិនប្រាកដថា នៅក្នុង​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ចិន លើក​នេះ លោកស្រីនឹង​អាចជួយ​ស្រោចស្រង់​ទំនាក់ទំនង​ចិន និងអាមេរិក ឲ្យបាន​ល្អប្រសើរ​ជាងមុន​ប៉ុន្មានទេ ព្រោះថាទី១ ចិននិងអាមេរិកមានចំណុចតានតឹងនឹងគ្នា​ច្រើនយ៉ាង។ ទី២​លោកស្រី​គ្មានអំណាច​អ្វីច្រើន និង​ត្រូវ​ដើរតាមគោល​នយោបាយ​របស់​សេតវិមាន។ តាម​ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក នៅប្រទេស​ចិន លោកស្រី Janet Yellen នឹង​និយាយ​ពីសកម្មភាពធ្វើជំនួញមិនស្មោះត្រង់ ជាពិសេស​នៅក្នុងរឿង​ដែល​ចិនចាត់វិធានការដាក់ពិន័យ និង​បង្កឧបសគ្គដល់​ក្រុមហ៊ុន​អាមេរិក​ដើម្បី​ចូលទៅទីផ្សារ​នៅប្រទេស​ចិន។ ចិន និងអាមេរិក​ខ្វែងគំនិតគ្នា​ក្នុងសំណុំរឿងច្រើនកំពុងមានជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម​នឹងគ្នា មហាអំណាច​ចិន និង​អាមេរិក​កំពុង​ផ្តើមជម្លោះ​មួយទៀតនឹងគ្នា នោះ គឺ​ជម្លោះ​បច្ចេកវិទ្យា។-សឺមីកុងឌុចទ័រនៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អាមេរិក​បានដាក់ឈ្មោះក្រុមហ៊ុន​ចិន មួយចំនួន ទៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅ ដើម្បី​ឈប់​ឲ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនោះអាច​ចូលទិញ ប្រើ​សឺមីកុងឌុចទ័រ។ ជាក់ស្តែង នៅ​ខែ​តុលា​ឆ្នាំមុន ក្រោម​ក្រោមហេតុ​ផល​សន្តិសុខ​ជាតិ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ក៏​បាន​ប្រកាសត្រួត​ពិនិត្យ​ជា​ថ្មី ​ការ​នាំ​ចេញសឺមីកុងឌុចទ័រ ដើម្បី​កំរិត​ការទិញ​និង​កុំ​ឱ្យ​ចិន​អាច​យក​ទៅប្រើ​សម្រាប់​អភិវឌ្ឍ​កម្មវិធី​យោធា ដែល​ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឱ្យ​ចិន​​ផ្ទុះ​កំហឹង​យ៉ាង​ខ្លាំង។-របាំងពន្ធជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម ដែលបន្សល់ទុកតាំងពីអាណត្តិប្រធានាធិបតី​ដូណាល់​ត្រាំ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ រដ្ឋបាល​លោកចូ បៃដិន​នៅតែមិនព្រមលុបចោល​របាំងពន្ធគយ ដែលលោកដូណាល់ត្រាំ ធ្លាប់​បាន​អនុវត្ត ដើម្បី​សងសឹក​នឹង​ចិន ដែលលោកត្រាំ​ចោទប្រកាន់​ថា រំលោភកម្មសិទ្ធិបញ្ញា កេងចំណេញលើ​ក្រុមហ៊ុនអាមេរិក។ តាម​វិទ្យាស្ថាន អាមេរិក Peterson PIIE ការដំឡើងពន្ធរបស់អាមេរិក​ទៅលើ​ទំនិញនាំចូល​ពីចិន​បានកើនឡើង​ដល់​១៩% ដែលជា​កម្រិតមួយខ្ពស់ ៦ដងបើប្រៀបធៀបរយៈពេល​មុនមានជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម។ចិន​វិញ​បានដំឡើង​ពន្ធ​លើ​ទំនិញ​អាមេរិក ដល់​២០%។ ជាលទ្ធផល ការនាំចូលផលិតផល​អាមេរិក ជាពិសេស រថយន្ត និងយន្តហោះ​ទៅប្រទេស​ចិន​បានធ្លាក់ដាំដូងចុះ មិនងាយនឹង​ស្រោចស្រង់​ឲ្យដូច​សភាពដើម។ នៅពេល​ចិនព្យាយាម​បង្វែរ​ការនាំចូល​ទំនិញកសិកម្ម ពីប្រទេស​ដទៃ ដោយលែង​ចង់​ពឹងផ្អែក​លើ​អាមេរិក តទៅទៀត អាមេរិក​នៅតែ​ត្រូវការ​ចិន ដែលជា​ទីផ្សារធំ​សម្រាប់ផលិតផលកសិកម្ម​អាមេរិក ជាពិសេស សណ្តែកសៀង។-បច្ចេកវិទ្យា និង​បរិយាកាស​ធ្វើជំនួញអាមេរិក​បាន​ដាក់ទណ្ឌកម្មលើ​ក្រុមហ៊ុន​ហួវៃ និង​ក្រុងហ៊ុន​TikTok​ដែល​អាមេរិក​សង្ស័យ​ថា ជាភ្នែកត្រចៀក​របស់​ចិន ដើម្បី​ស៊ើបយកការណ៍​សម្ងាត់​ជាតិ​របស់អាមេរិក។ ចិន វិញ​បាន​សងសឹក ដោយថ្មីៗនេះ បាន​ចេញបម្រាម ហាម​មិនឱ្យ​ក្រុមប្រតិបត្តិករចិនដែល​​មាន​ទិន្នន័យ​រសើបៗ​មួយ​ចំនួន ទិញ​ផលិតផល​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​សឺមីកុងឌុចទ័រ​អាមេរិក Micron ដោយមូលហេតុ​សន្តិសុខជាតិ។ជាការសងសឹកវិញ រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិន នៅ​ខែ​មិថុនា​កន្លងទៅ​ទើបបាន​ចេញច្បាប់​រឹតបន្តឹង​ការវិនិយោគ​របស់​ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា​អាមេរិក នៅប្រទេស​ចិន។ចំនុចចុងក្រោយគឺ​រឿងវិបត្តិប្រាក់បំណុល ព្រោះថា អាមេរិក​តែងទាមទារ​ឲ្យ​ចិន ដោះស្រាយ​រឿងប្រាក់បំណុល​របស់​ប្រទេស​ក្រីក្រ ជាពិសេស​នៅអាហ្រ្វិក ព្រោះថា​ចិន​ជា​ប្រទេស​ម្ចាស់បំណុលធំជាងគេ​នៅក្នុងពិភពលោក។ អ្នកជំនាញ​វាយតម្លៃថា នៅប្រទេស​ចិន លោកស្រី​រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុ​ទំនង​នឹងលើកនិយាយរឿងនេះ​ជាមួយភាគីចិន។ចិនស្វាគមរដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក ជាមួយ​ការប្រកាសហាមនាំចេញ​លោហៈកម្រពីរដែលចាំបាច់សម្រាប់ផលិត​សឹមីកុងឌុចទ័រនៅថ្ងៃ​ចន្ទ​ចិន​បាន​ប្រកាស​ហាមការនាំចេញ លោហៈកម្រពីរប្រភេទ គឺ gallium និង germanium​ដែល​ដើរតួនាទី​ចាំបាច់សម្រាប់​ធ្វើ​បន្ទះសឺមីកុងឌុចទ័រ។ ចំណាត់ការ​របស់​ចិន នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមុន​ទស្សនកិច្ច​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិកនៅ​ចិន បញ្ជាក់ថា ចិន ហាក់គ្មាន​ចេតនាបន្ទន់ជំហរ​របស់ខ្លួន និងចង់​ដាក់សម្ពាធលើ​អាមេរិក នៅក្នុងការពិភាក្សាចិន អាមេរិក។តាម​អ្នកនាំពាក្យ​របស់​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ចិន វិធានការ​ហាមការនាំចេញ លោហៈកម្រពីរ ធ្វើឡើង សុវត្ថិភាពសន្តិសុខជាតិ និង​ដើម្បី​ឆ្លើយតប​នឹងអាមេរិក​ដែល​ចង់​បិទខ្ទប់ មិនចង់ឲ្យ​ចិនទទួលបាន​សឺមីកុងឌុចទ័រ និង​បច្ចេកវិទ្យាទំនើបដទៃទៀត។ “ទង្វើរបស់អាមេរិក​មិនត្រឹមតែ​ប៉ះពាល់សិទ្ធិស្របច្បាប់ និងផលប្រយោជន៍របស់ក្រុមហ៊ុនចិន ប៉ុន្តែវា​បំផ្លាញផលប្រយោជន៍​របស់​ប្រទេស និងតំបន់ជាច្រើន។ សកម្មភាពរបស់អាមេរិក​នឹង​ទៅ​បន្ទុចបង្អាក់ ការដោះដូរផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា និងវិទ្យាសាស្រ្ត សហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម​នៅក្នុងពិភពលោក ហើយនៅទីបំផុតនឹង​ត្រូវ​ទៅឆេះបំផ្លាញអាមេរិកខ្លួនឯង” នេះជា​ប្រសាសន៍​របស់​លោកស្រី Shu Jueting អ្នកនាំពាក្យ​របស់ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្មចិន។តាមអ្នកនាំពាក្យ​ចិនខាងលើ ចាប់តាំង​ពីខែ​សីហា​ខាងមុខ រាល់ការនាំចេញ​លោហៈកម្រពីរប្រភេទ​គឺ​ត្រូវ​ឆ្លងកាត់ការអនុញ្ញាត​ពីអាជ្ញាធរ។ ចិនជា​ប្រទេសមានលោហៈកម្រ ច្រើនជាងគេ ដែលគេត្រូវ​ការចាំបាច់​សម្រាប់​ផលិត​បន្ទះ​សឺមីកុង​ឌុចទ័រ។ សឺមីកុងឌុចទ័រនេះ  ជា​ស្នូល​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​សម័យ​ទំនើប មាន​ប្រើ​ក្នុង​ស្ទើរ​គ្រប់​ម៉ាស៊ីន​អេឡិចត្រូនិច​ទាំងអស់ ដូច​ជា អំពូល​ភ្លើងLED​ ម៉ាស៊ីន​បោកខោអាវ កុំព្យូទ័រ រថយន្ត ​ទូរស័ព្ទ និងបច្ចេកវិទ្យាយោធា។រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុ​អាមេរិកទៅ​ប្រទេស​ចិន ដើម្បី​ត្រៀមរៀបចំ​ជំនួបកំពូលលោកចូ បៃដិន និងលោកស៊ី ជីនពីងទស្សនកិច្ច​របស់​លោកស្រី រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក​ក៏អាច​ជាចំណុច​វិជ្ជមានព្រោះវាបង្ហាញ​ពីសញ្ញាដែលថា  មហាអំណាច​អាមេរិក​និង​ចិន នៅតែ​ពិភាក្សា​គ្នា។ ម្យ៉ាង គេវាយតម្លៃថា ដំណើរទស្សនកិច្ច​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក​ទៅចិន លើកនេះ អាច​ជា​ការបើកផ្លូវ​ឲ្យមានជំនួបកំពូល រវាង​លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក និង​ប្រធានាធិបតី​ចិន។ ទោះជា​មិន​បន្ថយ​ដៃ នៅក្នុងរឿងដាក់សម្ពាធ​លើ​ចិន លោក​ចូ បៃដិន​ផ្ទាល់ធ្លាប់​និយាយរួចហើយថា លោកសង្ឃឹម​ជួប​ពិភាក្សាជាមួយ​លោកប្រធានាធិបតី​ចិន ស៊ី ជីនពីង ក្នុងពេលឆាប់ៗ​ខាងមុខ។
6/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បច្ចេកទេសស្រូបឧស្ម័ន​កាបូនិករីកចម្រើនខ្លាំង ជាក្តីសង្ឃឹមដល់​យុទ្ធនាការ​ទប់ស្កាត់ការឡើងកំដៅផែនដី

ឧស្ម័ន​កាបូនិក​ដែលមនុស្សយើងបញ្ចេញទៅក្នុង​បរិយាកាស គឺជាប្រភពដ៏ចំបង ធ្វើឲ្យ​ផែនដីយើងឡើងកំដៅ ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​វិបត្តិអាកាសធាតុ។ តែទោះជាយ៉ាងណា ការកាត់​បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិច ហាក់ដូចជាស្ថិតនៅលើផ្លូវមួយ​ដ៏លំបាក សម្រាប់​មនុស្សជាតិយើង។ ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ ពិភពលោក​យើង បាន​ដាក់ក្តីសង្ឃឹមទៅលើ​បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ ដើម្បី​ចាប់យក ឬស្រូបយកឧស្ម័ន​កាបូនិកពីក្នុងបរិយាកាស យកទៅបង្ឃាំងទុក។ មានក្រុមហ៊ុន សហគ្រាសជាច្រើន ដែលបានចាប់ផ្តើម​វិនិយោគ​លើ​គម្រោងធំៗ​របៀបនេះ។ តើបច្ចុប្បន្ន​ បច្ចេកទេស​ស្រូប​យកឧស្ម័ន​​កាបូនិក មានអ្វីខ្លះ ហើយ​វាមានប្រសិទ្ធភាព​យ៉ាងណាខ្លះ នៅក្នុងការ​កាត់​បន្ថយ​ឧស្ម័ន​នេះពីក្នុងបរិយាកាស? យើងដឹងហើយថា ឧស្ម័ន​កាបូនិកដ៏សែនក្រាសក្នុងបរិយាកាស ដែលកើតចេញពីសកម្មភាពរបស់​មនុស្សយើង បាន​និងកំពុងជះផល​អាក្រក់អ្វីខ្លះ មកលើកត្តាអាកាសធាតុ ព្រមទាំង​សុខមាលភាពរបស់​មនុស្សជាតិ​។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ការ​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក វាគឺជារឿងមួយលំបាកខ្លាំងណាស់។ មនុស្សយើងនៅតែបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​ពុលនេះទៅក្នុងបរិយាកាស ក្នុងកម្រិតខ្ពស់ដដែល មិនថាក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ដោយ​ការប្រើរថយន្ត និងចរន្តអគ្គីសនី ឬដោយសកម្មភាពផលិតតាមរោងចក្រនានាទូទាំងពិភពលោក​។ ដូច្នេះ មានតែ​រកវិធីទៅចាប់យក ឬស្រូបយកឧស្ម័ន​កាបូនិកដែល​មនុស្សយើងបញ្ចេញ​ចោលនោះ យកទៅបង្ឃាំងទុកវិញ ដើម្បី​កុំឲ្យ​វានៅអណ្តែតហ៊ំព័ទ្ធក្នុងបរិយាកាស ធ្វើ​ឲ្យសីតុណ្ហភាពផែនដីយើង ឡើងកំដៅ​។បច្ចេកទេស២ អាចស្រូបយកឧស្ម័នកាបូនិក​បច្ចុប្បន្ននេះ បច្ចេកវិទ្យាស្រូបយក ឬចាប់យកឧស្ម័នកាបូនិក គឺមាន​២ប្រភេទ ដែលគេកំពុងផ្តោត​ការយកចិត្តទុកដាក់។ បច្ចេកទេសទាំង២នេះ​ មានលក្ខណៈខុសគ្នា តែភាគច្រើនមនុស្ស​ចេះតែច្រឡំគ្នា។ បច្ចេកទេសទី១​ គឺការចាប់យក ឬការកាក់យកឧស្ម័នកាបូនិកភ្លាមៗតែម្តង មិនឲ្យ​វាអណ្តែតចូលទៅក្នុងបរិយាកាសទាន់ទេ។ បច្ចេកទេសនេះ គេហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា CCS។ ចំណែកបច្ចេកទេស​ទី២ គឺជាការ​ទៅស្រូបយកឧស្ម័ន​កាបូនិក ដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិយាកាសរួចហើយ ដើម្បីយកវាទៅបង្ឃាំងទុកនៅ​កន្លែងផ្សេង។ បច្ចេកទេសនេះ គេហៅឈ្មោះថា DAC។បច្ចេកទេស CCS គឺគេប្រើ​នៅតាមរោងចក្រធំៗ ដែលធម្មតាបញ្ចេញ​ផ្សែងឧស្ម័នកាបូនិកខ្លាំងណាស់ តួយ៉ាង ដូចជា​រោងចក្រផលិតចរន្តអគ្គិសនី រោងចក្រស៊ីម៉ង់ត៍​ ឬរោងចក្រស្លដែក​ជាដើម។​ ឧស្ម័នកាបូនិក​ដែល​កើតដោយចំហេះថាមពលហ្វូស៊ីល ដែលគេប្រើក្នុងរោងចក្រទាំងនេះ នឹងត្រូវគេចាប់បង្ឃាំងយកទុក ដោយប្រើបច្ចេកទេសពិសេស រំលាយវាឲ្យ​ទៅជារាវដូចទឹក មិនឲ្យ​វាអណ្តែតចេញទៅ​ក្នុងបរិយាកាសទេ។រីឯបច្ចេកទេស DAC គឺគេប្រើកង្ហារធំៗ បូកផ្សំជាមួយប្រតិកម្មគីមី ឈានទៅស្រូបយក​ឧស្ម័ន​កាបូនិក​ដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិយាកាស។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែ​ឧស្ម័នកាបូនិកនៅក្នុងបរិយាកាស វារសាត់សាយភាយ​ឡាយ​ឡំនឹងឧស្ម័ន​ផ្សេងទៀតច្រើនមុខ ដូច្នេះហើយទើបបច្ចេកទេសនេះ គេត្រូវការប្រើថាមពលច្រើន ហើយជាពិសេសនោះគឺប្រើទឹកច្រើនណាស់។ មានន័យថា វាមានន័យថា គេត្រូវចំណាយប្រាក់និងធនធានធម្មជាតិច្រើន បើប្រៀបធៀបទៅបច្ចេកវិទ្យា CCS។យកទៅកប់ទុកចោលក្នុងដីជ្រៅ ឬនៅបាតសមុទ្រ​ជាមួយ​នឹង​​បច្ចេកទេសទាំង២នេះ គឺកាបូនិកដែល​គេ​ចាប់បាន គឺគេយកវាទៅបំប្លែងឲ្យរាវ ហើយបន្ទាប់មកគេយកទៅទុកកប់ជ្រៅក្នុងស្រទាប់ដី ឬុមួយនៅក្រោមបាតសមុទ្រជាដើម។ ឧទាហរណ៍ នៅតាមអណ្តូងប្រេងកាត ឬអណ្តូងឧស្ម័នដែលលែងដំណើរការ សោះនឹងបោះបង់ចោល គឺគេនឹងប្រើវា ដើម្បី​ចាក់កប់ឧស្ម័នកាបូនិករាវទាំងនេះ។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងសមុទ្រខាងជើងទ្វីបអឺរ៉ុប គឺគេបាន​ធ្វើរួចហើយ ដោយយកឧស្ម័នកាបូនិកទៅបង្ហូរ កប់ចូលជ្រៅក្នុងស្រទាប់ដីបាតសមុទ្រ។ ក្នុងករណីខ្លះ គេអាចយកឧស្ម័នកាបូនិកដែលគេចាប់យកបាននេះ យកទៅប្រើជាធាតុផ្សំ​ ក្នុងការផលិតផលិត​ផលមួយចំនួន​ដែរ ឧទាហរណ៍​ ដូចជា​​ ដុំចំហេះ ដែលមនុស្សយើងអាចយកទៅប្រើ ដើម្បីដុតជាភ្លើងជាដើម។ តាមពិតទៅ​បច្ចេកទេស CCS គឺមានយូរហើយ តាំងតែពីឆ្នាំ​១៩៧០ម្លេះ ដោយគេប្រើវាក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មចម្រាញ់ប្រេងឥន្ធនៈ។ គេប្រើដើម្បី​ពន្លឿនការចម្រាញ់ប្រេង តែមិនមែនដើម្បី​ចាប់យកឧស្ម័នកាបូនិកកុំឲ្យវាទៅបំពុលបរិយាកាសអីនោះទេ។ តែឥឡូវទើបគេ​កែច្នៃយក ប្រើបច្ចេកទេសនេះដើម្បី​ទប់ឧស្ម័នកាបូនិកកុំឲ្យ​វាហោះចូលទៅបរិយាកាស។ យោងតាមតួលេខ របស់ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពលអន្តរជាតិ ហៅកាត់ថា AIE គឺនៅក្នុងឆ្នាំ​២០២២ មាន​ក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសចំនួន​ ៣៥ ដែលបានប្រើ​បច្ចេកទេសនេះ ហើយគេបានចាប់ឧស្ម័នកាបូនិកទុក សរុបចំនួន៤៥លានតោន។ដោយឡែកបច្ចេកទេស DAC ដែលស្រូបឧស្ម័ន​ពីក្នុងបរិយាកាស គឺជាបច្ចេកទេសថ្មី ហើយ​ប្រសិទ្ធភាពស្រូបវិញទៀតសោត ក៏បានតិចដែរ មិនច្រើនដូចបច្ចេកទេស CCS ទេ។ ក្នុងឆ្នាំ​២០២២ មានរោងចក្រចំនួន​១៨ ដែល​ប្រើបច្ចេកទេសនេះ ដោយបានស្រូបឧស្ម័នកាបូនិកពីបរិយាកាស បានប្រមាណ ១ម៉ឺនតោន ពោល​គឺ​ស្មើ​ទំហំបញ្ចេញចោលឧស្ម័នកាបូនិក​ទូទាំងពិភពលោក ក្នុងរយៈពេល​១០វិនាទីតែប៉ុណ្ណោះ។​ ប្រឹងស្រូបអស់មួយឆ្នាំ ស្មើបញ្ចេញចោល១០វិនាទី គឺវាតិចយកតែមែនទែន​។​កម្មវត្ថុដ៏ធំ ដែលតម្រូវឲ្យ​​បន្ថែមការប្រឹងប្រែងដើម្បីឈានទៅសម្រេចកម្មវត្ថុ ហ្សេរ៉ូកាបូន ឬ អព្យាក្រិត្យាភាពកាបូន​នៅឆ្នាំ២០៥០​ គឺវាច្បាស់ណាស់ ដែលគេត្រូវតែពង្រីក ការប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសទាំងនេះ ឲ្យ​បានទូលំទូលាយ ទូទាំងពិភពលោក​។ ដើម្បីសម្រេចកម្មវត្ថុនេះ ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពលអន្តរជាតិ បានព្យាករណ៍ថា នៅរវាងឆ្នាំ​២០៣០ បច្ចេកវិទ្យា CCS ត្រូវតែអាច​បូមស្រូបយកឧស្ម័ន​កាបូនិក ចំនួន ១៣០០០លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ ពោលគឺត្រូវ​តែច្រើនជាង​ឆ្នាំមុន ឲ្យ​៣០ដង​​ឯណោះ។ ចំណែកបច្ចេកវិទ្យា DAC វិញ គឺត្រូវ​តែ​អាចស្រូបឧស្ម័នកាបូនិក បាន​ខ្ទង់ ៦០លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ​។ពោលគឺកម្មវត្ថុទាំងនេះ វាធំៗ ស្ថិតនៅខ្ពស់ឆ្ងាយណាស់។ ដូច្នេះ គឺត្រូវតែ​វិនិយោគឲ្យ​បានច្រើនបំផុត នៅក្នុងវិស័យនេះ​។ តែយ៉ាងណា លោក Gregory Nemet សាស្តាចារ្យនៅសកលវិទ្យាល័យ Wisconsin បានលើកឡើងថា ពិភពលោកយើងអាចធ្វើ​បាន​រួចហើយ មិនមែនមិនធ្លាប់ទេ។ ជាក់ស្តែង ក្នុងវិស័យថាមពលដើរដោយពន្លឺព្រះអាទិត្យ ត្រឹមតែ​ប្រមាណជាង​១០ឆ្នាំគឺបាន​រីកចម្រើនខ្លាំងណាស់។ តែឧបសគ្គដ៏ធំមួយ​ ដែលចោទទៅលើបច្ចេកទេសស្រូបចាប់យកឧស្ម័នកាបូនិក គឺ​ការស្តុកទុក។​ ការជីករណ្តៅ រៀបចំស្តុក​កប់​វាក្នុងដី ឬក្នុងបាទសមុទ្រ អាចចំណាយ​ពេលរៀបចំសាងសង់យូរឆ្នាំណាស់។យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសខ្លះបានចាប់ផ្តើមវិនិយោគហើយ។ នៅអាមេរិក រោងចក្រថ្មីមួយនឹងចាប់ផ្តើម​ដំណើរការ​នៅឆ្នាំក្រោយ ដែលបំពាក់ដោយ​បច្ចេកវិទ្យា ស្រូបយកឧស្ម័នកាបូនិកបានដល់ទៅ​១លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។ នៅចិនវិញ រោងចក្រមួយនៅ ខេត្តJiangsu ទើបចាប់ផ្តើមដំណើរការ អាចចាប់កាក់ឧស្ម័នកាបូនិក បាន​៥សែនតោនក្នុងមួយឆ្នាំ​។ អាមេរិក កាណាដា ចិន កូរ៉េខាងត្បូង និងអឺរ៉ុបជាដើម គេចាប់ផ្តើមនាំគ្នាវិនិយោគក្នុងវិស័យនេះយ៉ាងក្រាស់ក្រែល។ ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗ ក៏បានសន្យា​ផ្តល់ប្រាក់វិនិយោគដែរ។តែទន្ទឹមគ្នានេះ មនុស្សលោកយើង​ មិនអាចដាក់ក្តីសង្ឃឺម តែទៅលើការស្រូបយកឧស្ម័នកាបូនិកទៅទុកនេះដែរ។ វាជាមធ្យោបាយមួយល្អហើយ ក្នុងការកាត់បន្ថយកម្រិតឧស្ម័នកាបូនិក។ តែ​គ្រប់គ្នាក៏ត្រូវតែកាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ ការផលិត​ឧស្ម័នកាបូនិកដែរ មិនមែនអាងតែបញ្ចេញហើយ អាចចាប់ទុកវិញនោះទេ។ មួយវិញទៀត វាមានមធ្យោបាយផ្សេងទៀត បែបធម្មជាតិ ដែល​មានប្រសិទ្ធភាពដែរ នោះគឺការ​រក្សាការពារព្រៃឈើ ដែលមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ក្នុងការស្តុក​ទុកឧស្ម័នកាបូនិក កុំឲ្យ​វាអណ្តែតទៅក្នុងបរិយាកាស៕
5/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

រុស្ស៊ីដុតដៃដុតជើងឲ្យ​សម្ព័ន្ធមិត្តអ៊ីរ៉ង់​ក្លាយជាសមាជិ​ករបស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការក្រុងសៀងហៃ

អង្គការសហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ​បាន​បើកជំនួបកំពូល​លើកទី​២៣ នៅថ្ងៃអង្គារ​នេះ ដោយ​មាន​ឥណ្ឌា​ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល តាម​វីដេអូ មេដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​សមាជិក​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការក្រុងសៀងហៃ ដែលមានដូចជា​លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីឥណ្ឌា ប្រធានាធិបតី​ចិន ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី និង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​របស់​ប្រទេស​អាស៊ីកណ្តាល ត្រូវ​ពិភាក្សា​សំខាន់​ពីបញ្ហា​សន្តិសុខ ការដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម និង​ការជំរុញ​បង្កើន​ឥទ្ធិពល​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការក្រុងសៀងហៃ តាមរយៈ​ការដាក់បញ្ចូល​អ៊ីរ៉ង់​ជា​សមាជិក​ទី​៩។ ដោយមានអ៊ីរ៉ង់ជា​សមាជិកមួយបន្ថែមទៀត តើអង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ​នឹង​មានទម្ងន់នយោបាយ ការទូត និង​សេដ្ឋកិច្ចកាន់តែ​ខ្លាំងជាងមុន? ជំនួបកំពូល​លើកទី​២៣​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ ដែល​ធ្វើឡើង តាម​វីដេអូ នៅថ្ងៃអង្គារត្រូវ​កត់សំគាល់ ដោយ​ការចូលជា​សមាជិកផ្លូវការ​របស់​អ៊ីរ៉ង់ ក្នុងនាមជា​សមាជិក​ទី​៩​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ។អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុង​សៀងហៃ (OCS) ជា​អង្គការ​អន្តររដ្ឋាភិបាល បង្កើត​ឡើង​ នៅថ្ងៃ​ទី​១៥ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០០១ នៅទីក្រុង​សៀងហៃ ដោយ​ប្រទេស​ចំនួន ៦ គឺ ចិន រុស្ស៊ី ហើយនិង​ប្រទេស​អតីតសហភាពសូវៀតនៅ​អាស៊ីកណ្តាល ចំនួន​៤ទៀត ដូចជា កាហ្សាក់ស្ថាន កៀហ្គីស៊ីស្ថាន តាហ្ស៊ីគីស្ថាន និង​អ៊ូសបេគីស្ថាន។នៅ​ឆ្នាំ ២០១៦ អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការក្រុង​សៀងហៃបាន​ពង្រីកខ្លួន ដោយ​បាន​ទទួល​យក​ឥណ្ឌា និង​ប៉ាគីស្ថាន​ចូលជា​សមាជិក​បន្ថែមទៀត រហូត​ធ្វើ​ឲ្យ​អង្គការ​ដែល​មាន​លេខាធិការដ្ឋាន​នៅទីក្រុង​ប៉េកាំង​មានសមាជិកសរុបចំនួន ៨។គោលបំណងដំបូង​ដែលធ្វើឲ្យ​គេបង្កើត​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុង​សៀងហៃ គឺ​ដើម្បីហេតុផលសន្តិសុខ និង​សេដ្ឋកិច្ច ក្នុងតំបន់។ ប្រទេស​សមាជិក OCSដឹកនាំ​ដោយ​ចិន និង​រុស្ស៊ី ឧស្សាហ៍​រៀបចំ​សមយុទ្ធ​រួមគ្នា ក្នុង​ការប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ភេរវកម្ម និងសហការគ្នា ក្នុងការចែកចាយ​ព័ត៌មាន​ក្នុង​វិស័យ​សន្តិសុខ។ និយាយ​ពីទីតាំង​ភូមិសាស្រ្ត អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការក្រុង​សៀងហៃ ជា​អង្គការ​ថ្នាក់តំបន់​ធំជាងគេ​លើលោក ព្រោះ​វា​គ្របដណ្តប់​ផ្ទៃដីពិភពលោក ប្រមាណ ៣៤​លាន​គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និង​មាន​ប្រជាជនសរុប ជាង ៣ពាន់លាននាក់ ដោយ​ត្រូវ​អរគុណ​ដល់​ចិន និង​ឥណ្ឌា​ដែលជាប្រទេស​សមាជិក។ ដោយមកពី​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការក្រុង​សៀងហៃ មានទំងន់ធ្ងន់ទាំងផ្នែក​ភូមិសាស្រ្ត និងប្រជាសាស្រ្ត (ប្រជាជន​តំណាង​ឲ្យ​៤២%​នៃប្រជាជនសរុបក្នុងពិភពលោក) ហើយ​និង​ទម្ងន់សេដ្ឋកិច្ច​ដែលស្មើនឹង ២២%​នៃ​ផលិតផល​ដុលសរុបរបស់ពិភពលោក អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុង​សៀងហៃ​បាន​ទាក់ទាញ ប្រទេស​កាន់តែច្រើន​ឲ្យ​ចង់ចូលជា​សមាជិក។ នៅ​ឆ្នាំ ២០០៥ អ៊ីរ៉ង់ បេឡារុស និង​ម៉ុងហ្គោលី បាន​ក្លាយជា​ប្រទេស​សង្កេតការណ៍។ នៅ​ឆ្នាំ ២០២១ ដែល​អ៊ីរ៉ង់​ត្រូវ​បានជ្រើសរើស​ឲ្យចូលជាសមាជិក ប៉ុន្តែ តាមរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​រុស្ស៊ី អ៊ីរ៉ង់​នឹងក្លាយជា​សមាជិកពេញសិទ្ធិ​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការក្រុង​សៀងហៃ នៅក្នុងឱកាស​កិច្ចប្រជុំកំពូល​នៅថ្ងៃ​អង្គារនេះ ចំណែក​បេឡារុស នឹងត្រូវ​រើសបញ្ចូល​ជា​សមាជិក​ថ្មី​មួយទៀត របស់​អង្គការ នៅពេល​ខាងមុខ​អ៊ីរ៉ង់។ នេះគេនៅមិនទាន់និយាយ​ពី​អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ដែលចង់​ចូលជា​សមាជិក​មួយដែរ របស់​អង្គការសហប្រតិបត្តិការក្រុងសៀងហៃ ប៉ុន្តែ ដែលសព្វថ្ងៃ​កំពុងមានតួនាទី​ត្រឹម​ប្រទេស​សង្កេតការណ៍។អ៊ីរ៉ង់​នឹង​ទទួលប្រយោជន៍អ្វី បានជា​ចង់ចូល​ជា​សមាជិក​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​សៀងហៃ?ទម្ងន់សេដ្ឋកិច្ច និង​ភូមិសាស្រ្ត​នយោបាយ​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ ដែលប្រមូលផ្តុំ​ប្រទេស​មហាអំណាច​នៅអាស៊ី ដូចជា ចិន ឥណ្ឌា និង​រុស្ស៊ី ជា​ចំណុច​ទាក់ទាញ​អ៊ីរ៉ង់។ រង​ការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច​របស់​អាមេរិក និង​ការដាក់សម្ពាធ​របស់​សហភាពអឺរ៉ុប នៅក្នុងសំណុំរឿង​នុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ង់ប្រឹងប្រែង​ចង់​ក្លាយជា​សមាជិករបស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​ខ្លួន​នៅឯកោរ តទៅទៀត។ កន្លងមក ដោយសារ​តែ​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​អាមេរិក អ៊ីរ៉ង់​ពិបាក​លក់នាំចេញប្រេង ឧស្ម័ន​របស់ខ្លួន​ទៅបរទេស។ ចំណែកការនាំចូល​ទំនិញ ជាពិសេស​ថ្នាំពេទ្យ ទៅ​អ៊ីរ៉ង់ក៏ខ្សត់ខ្សោយ ដោយសារ​ការដាក់ទណ្ឌកម្ម​របស់​ប្រទេស​លោកខាងលិច។ ប៉ុន្តែ នៅពេលក្លាយជា​សមាជិក​ពេញសិទ្ធិ​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ អ៊ីរ៉ង់​នឹង​ងាយស្រួលច្រើន ក្នុង​ការលក់នាំចេញ​ប្រេង​របស់ខ្លួន និង​នាំចូលបច្ចេកវិទ្យាពីបរទេស ព្រោះថា អំណើះតទៅ អ៊ីរ៉ង់ នឹង​សហការធ្វើជំនួញ ផ្ទាល់ ជាមួយ​ប្រទេស​សមាជិក​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការក្រុង​សៀងហៃ ដែលមានចិន ឥណ្ឌា និង​រុស្ស៊ី ជាដើម ដែល​ឃ្លាតឆ្ងាយ មិនស្ថិតក្រោម​ឥទ្ធិពល ការដាក់សម្ពាធរបស់​អាមេរិក។ ក្រៅពី​ចូលជា​សមាជិក​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ អ៊ីរ៉ង់ នៅ​ចង់ក្លាយជាសមាជិក​របស់​ក្រុមប្រទេស​BRICS ប្រេស៊ីល រុស្ស៊ី​ចិន ឥណ្ឌា និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែល​គ្មានវត្តមានរបស់​ប្រទេស​លោកខាងលិច។ សព្វថ្ងៃនេះ អ៊ីរ៉ង់​ដែលកំពុង​ប្រទេស​សង្កេតការណ៍​កំពុងបង្កើនការចរចា ដើម្បី​ក្លាយ​ជា​ប្រទេសសមាជិករបស់​BRICS ឲ្យបាន​ឆាប់បំផុត។​រុស្ស៊ីអូសទាញ​សម្ព័ន្ធមិត្តអ៊ីរ៉ង់ និងបេឡារុសឲ្យចូលជាសមាជិក​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ?ប្រយោជន៍ គឺ​បាន​ទាំងសងខាង ទាំងអ៊ីរ៉ង់ និង​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​សៀងហៃ។ នៅពេល​ចូលជាសមាជិក​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ អ៊ីរ៉ង់សង្ឃឹមរកប្រាក់ចំណេញច្រើនជាងមុន ​ពីការលក់នាំចេញ​ប្រេង​របស់ខ្លួន ព្រោះថា ការដោះដូរ ធ្វើពាណិជ្ជកម្ម​ក្នុងចំណោមប្រទេស​សមាជិក​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការក្រុង​សៀងហៃ នឹងធ្វើឡើង​ដោយ​ប្រើរូបិយបណ្ណ​របស់​ប្រទេស​រៀងខ្លួនៗ ដោយលែង​ចាំបាច់ត្រូវ​ប្រើប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកតទៅទៀត។ពីខាងអង្គការសហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ វត្តមាន​របស់​អ៊ីរ៉ង់ជា​សមាជិក​ថ្មីមួយទៀត នឹង​ធ្វើ​ឲ្យអង្គការ​មួយនេះ អាចបោះទីតាំង ឈរជើង នៅតំបន់​ដើមបូព៌ា។ ម្យ៉ាង អ៊ីរ៉ង់​ជា​ប្រទេស​មហាសេដ្ឋី​ប្រេង​ដែល​ជា​ប្រភព​ថាមពល​ចាំបាច់ សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច របស់​ប្រទេស​សមាជិក ជាពិសេស​មហាអំណាច​ចិន។ក្រៅតែពីប្រទេស​សំបូរប្រេង អ៊ីរ៉ង់​ក៏កំពុងអភិវឌ្ឍ ចង់ក្លាយខ្លួនជាប្រទេស​មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនឹងគេដែរ។ សព្វថ្ងៃនេះ អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុងសៀងហៃ​មាន​ប្រមូលផ្តុំ​ប្រទេសមហាអំណាច​នុយក្លេអ៊ែរ ចំនួន​៤រួចហើយ គឺ​ចិន រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា និង​ប៉ាគីស្ថាន។ បើសិន​មានអ៊ីរ៉ង់មួយទៀត​ជា​សមាជិក នោះ អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​សៀងហៃ ជា​អង្គការ​ដែលមាន​ឥទ្ធិពល មានអំណាច​ខ្លាំងជាងគេ​នៅក្នុងលោក។ អ្នកដែលចង់ឲ្យ​ការប្រមូល​ផ្តុំ​អំណាច​នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក មកនៅ​អាស៊ី តាមរយៈ​ការពង្រឹង បង្កើន​សមាជិករបស់អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្រុង​សៀងហៃ គ្មានអ្នកណា​ក្រៅពី​ចិន និង​រុស្ស៊ី ដែលជា​ប្រទេស​ស្ថាបនិក ជាពិសេស រុស្ស៊ីតែម្តង​ដែលជាអ្នកចេញមុខ​ជំរុញ ឲ្យ​អង្គការ​ទទួលយក​សមាជិកថ្មី តាំងពី​ឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថាន និង​ចុងក្រោយ គឺ​អ៊ីរ៉ង់ និង​បេឡារុស ដែលជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​រុស្ស៊ី។អង្គការ សហប្រតិបត្តិការក្រុងសៀងហៃ OCS ត្រូវបានគេ​មើលឃើញ​ជាទូទៅ​ថា ជា​គូប្រជែង​របស់​អូតង់ ព្រោះថាវា​ជា​អង្គការ​សន្តិសុខ​ដ៏កម្រ​មួយ ដែល​គ្មាន​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ប្រទេស​លោកខាងលិច​ចូលរួម ផ្ទុយទៅវិញ មានសុទ្ធតែ​ជា​អតីត​ប្រទេស​ក្នុង​ប្លុក​ខាង​កើត។ យុទ្ធសាស្រ្ត​របស់​អង្គការ OCS គឺ​ចង់​ធ្វើ​ជា​តួអង្គ​ដ៏​ចម្បង​មួយ ក្នុងការ​ទប់ស្កាត់​ឥទ្ធិពល​របស់​អាមេរិក នៅ​អាស៊ី។មានចិន ​រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា និង​ប៉ាគីស្ថាន ជា​ប្រទេស​មហាអំណាច​នុយក្លេអ៊ែរ និង​មានបន្ថែម អ៊ីរ៉ង់ រួមទាំង​ប្រទេស​អតីត​សហភាព​សូវៀត៤ ដែល​ជា​ប្រទេស​សម្បូរ​ប្រេងកាត ហើយ​គម្រោង​ទៅថ្ងៃ​មុខ​នឹង​ដាក់បញ្ចូលអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​បន្ថែមទៀត ចង់ ឬ​មិនចង់ អង្គការ OCS អាច​នឹង​ក្លាយ​ទៅជា​តួអង្គ​ដ៏​មាន​ឥទ្ធិពល​មួយ ​ទាំង​នៅ​អាស៊ី និង​នៅ​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​ជាទូទៅ ប្រសិនបើ​ប្រទេស​ជាសមាជិក​ពិត​ជា​អាច​​ពង្រឹង​រចនាសម្ព័ន្ធ និង​បង្កើន​សហប្រតិបត្តិការរវាងគ្នា ​ដោយ​មិនឈ្លោះប្រកែកគ្នា។ ប៉ុន្តែ បញ្ហា​ចោទនៅត្រង់ថា ប្រទេស​សមាជិក​នៅមិនទាន់​មានទំនាក់ទំនង​រលូននឹងគ្នា​ខ្លាំងនោះទេ។ ជាក់ស្តែង ឥណ្ឌា​នៅតែ​ដំឡើងសំឡេងដាក់​ប៉ាគីស្ថាន ដែល​ឥណ្ឌា​ចោទថា ផ្តល់ជំរក​ឲ្យក្រុមភេរវនិយម វាយប្រហារ​ឥណ្ឌា។ ចំណែក​ចិន និង​ឥណ្ឌាក៏នៅឈ្លោះគ្នា នៅក្នុងជម្លោះព្រំដែន​នៅតំបន់​ភ្នំហិមាល័យ។
4/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

កុប្បកម្ម​នៅបារាំង៖ ក្រសួង​យុត្តិធម៌​ព្រមាន​ដាក់ទោស​ពន្ធនាគារ និង​ផាកពិន័យ​ឪពុកម្តាយ

កុប្បកម្ម អំពើហិង្សា​ដុតរថយន្ត ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារៈ និង​វាយបំផ្លាញ​ចូលលួចហាងទំនិញ នៅបន្តមាននៅប្រទេស​បារាំង។ តាម​ក្រសួងមហាផ្ទៃបារាំង ប៉ូលិស​ចាប់ឃាត់ខ្លួន​មនុស្ស​ជាង ៧០០នាក់​នៅទូទាំងប្រទេស នៅក្នុងអំពើហិង្សា​កាលពីយប់ថ្ងៃ​សៅរ៍ម្សិលមិញ ពោល​គឺ​ធ្លាក់ចុះបន្តិច បើប្រៀបធៀប​នឹង​យប់ថ្ងៃ​សុក្រ ដែលមានចំនួន​ដល់ទៅជាង ៩០០នាក់ ក្នុងរយៈពេលតែមួយយប់។ ការប្រឈមមុខ​ហិង្សា​រវាង​កងកម្លាំងរសក្សា​សណ្តាប់ធ្នាប់ និង​កុប្បករ​ហាក់ធ្លាក់ចុះ​បន្តិច នៅទីក្រុង​ប៉ារីស នៅ​យប់ថ្ងៃ​សៅរ៍ ប៉ុន្តែ ទីក្រុងធំៗពីរ ដូចជា​លីយ៉ុង និងម៉ាសីយ៍កុប្បករ​នៅបន្តប្រើបាញ់​គ្រាប់កាំជ្រួច លាយ​កាំភ្លើងពិត​ទៅលើ​ប៉ូលិស។ នៅម៉ាសីយ៍ ក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ជូនប៉ូលិស​ទៅពង្រឹង​សន្តិសុខ​បន្ថែម បន្ទាប់ពី​មានការព្រួយបារម្ភ​ពីការផ្ទុះអំពើហិង្សា​សម្លាប់មនុស្ស នៅក្រោយ​ក្រុមកុប្បករ​វាយបំផ្លាញ​ចូល​លួច​ហាងលក់កាំភ្លើង មួយកន្លែង កាលពីថ្ងៃសុក្រ។ នៅព្រឹកថ្ងៃ​អាទិត្យនេះ អ្នកនយោបាយ​បារាំង​ត្រូវ​ភ្ញាក់ផ្អើល រន្ធត់ នៅបន្ទាប់ពី​គេហដ្ឋាន​របស់​ចៅហ្វាយក្រុង​ម្នាក់ នៅ​ជាយក្រុង​ប៉ារីស​ត្រូវ​កុប្បករ​បើករថយន្ត​បុកបំផ្លាញ នៅ​អាធ្រាត្រ​ថ្ងៃ​សៅរ៍ ដែលបាន​បណ្តាល​ឲ្យ​របួស ភរិយា និងកូនប្រុស​របស់​ចៅហ្វាយក្រុង។ តុល្យការ​របស់​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​បារាំង​បង្ហាញថា នៅក្នុងកុប្បកម្ម កាលពី​យប់ថ្ងៃ​សៅរ៍ ដែលជាថ្ងៃទី ៥ នៃ​អំពើហិង្សា​ដែលផ្ទុះឡើង​នៅទូទាំងប្រទេស​បារាំង មនុស្ស​៧១៩នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ចំណែក ប៉ូលិស និង​អាវុធហត្ថ​៤៥នាក់ រងរបួស។ នៅក្នុងអំពើហិង្សា​កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍ រថយន្តជិត ៦០០គ្រឿង និង​អគារជាង ៧០អគារ​ត្រូវដុតបំផ្លាញ រីឯ ស្នងការដ្ឋាន និង​ប៉ុស្ត​ពន្លត់​អគ្គិភ័យ ជាង​៣០​បាន​ក្លាយ ជា​ផ្ទាំងស៊ីប​វាយប្រហារ​របស់​បាតុករ។នៅចំពោះមុខ​អំពើហិង្សាដែលផ្ទុះឡើង​៥ថ្ងៃ​មកហើយ នៅក្រោយ​យុវជនណាអែល ត្រូវ​ប៉ូលិស​បាញ់ស្លាប់ នៅក្នុង​ពេល​ត្រួតពិនិត្យ​ចរាចរណ៍ ប្រធានាធិបតីបារាំង លោកម៉ាក្រុង​បាន​លុបចោល​ទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ​នៅអាល្លឺម៉ង់ ដែលត្រូវ​ចាប់ផ្តើម​នៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ។ នៅ​បណ្តា​ប្រទេសអឺរ៉ុប​កាន់តែច្រើន ចាប់ផ្តើម​ដោយ​អង់គ្លេស រដ្ឋាភិបាល​បាន​អំពាវនាវ​ប្រជាជន​របស់ខ្លួន​កុំ​ឲ្យធ្វើដំណើរ ឬ​ត្រូវ​ប្រុងប្រយ័ត្ន នៅពេលធ្វើ​ដំណើរ​នៅបារាំង។ កុងស៊ុលចិន នៅ​ខេត្ត​ម៉ាសីយ៍​ផ្ញើលិខិតតវ៉ា​ទៅកាន់ អាជ្ញាធរ​បារាំង នៅក្រោយ រថយន្តដឹក​អ្នកទេសចរចិន​មួយគ្រឿង​រងការវាយប្រហារ​គប់ដុំថ្ម​របស់​បាតុករ​ហិង្សាកាលពីថ្ងៃ​យប់ថ្ងៃសៅរ៍។ អ៊ីរ៉ង់​វិញ​ដែល​ធ្លាប់​រង​ការរិះគន់​ពី​បារាំង ថា​ប្រើអំពើហិង្សា​បង្រ្កាប​លើ​បាតុករ កន្លងមក បាន​និយាយ​ឌឺដងដាក់​បារាំង ឲ្យ​ឈប់​ប្រើអំពើហិង្សា​ទៅលើ​ប្រជាជន​ឯង។អំពើហិង្សា នៅបារាំង​លើកនេះ មាន​លក្ខណៈខុសប្លែក​ពី​អំពើហិង្សា កន្លងទៅ ជាពិសេស បើប្រៀបធៀប​នឹងកុប្បកម្ម​ឆ្នាំ ២០០៥ នៅពេល​អំពើហិង្សាផ្ទុះឡើង​ សំដៅ​ប្រឆាំង​តែ​ប៉ូលិស ដែលគេចោទថា រើសអើង អ្នកដែលរស់នៅក្នុងសង្កាត់​ក្រីក្រ សង្កាត់ជាយក្រុង។ អំពើហិង្សាលើកនេះ ផ្ទុះកើតចេញដំបូង ដោយសារ​គេ​ខឹង​នឹង​ប៉ូលិស​ដែលគេចោទថា ​រើសអើង បាញ់សម្លាប់​យុវជន​ណាអែល អាយុ​១៧ឆ្នាំម្នាក់ ដើមកំណើត អាល់ហ្សេរី។ ប៉ុន្តែ កុប្បកម្ម នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មកនេះ ដែលបាន​បំផ្លាញ សាលាក្រុង សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ បង្ហាញថា វា​មិនត្រឹម​ជាការសំដែង​កំហឹង ប្រឆាំង​នឹង​អំពើ​អយុត្តិធម៌ និង​ការរើសអើង​របស់​ប៉ូលិស​ទៅលើ​អ្នករស់នៅក្នុង​សង្កាត់ក្រីក្រ សង្កាត់ជាយក្រុងតែប៉ុណ្នោះទេ ប៉ុន្តែ វា​បង្ហាញ​ពី​ក្តីក្រេវក្រោធ​របស់​យុវជន ដែលលែងជឿទុកចិត្តលើ​​ រដ្ឋាភិបាល អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ដែលពួកគេ​ចោទថា ខ្ជីខ្ជា មិនយកចិត្ត​ទុកដាក់ ពីជីវភាព ជោគវាសនា​អនាគត​របស់​អ្នករស់នៅ​តាម​ជាយក្រុង នៅសង្កាត់ក្រីក្រ។តើ​ប៉ូលិសបារាំង​ពិតជា​រើសអើង?តាមការសិក្សា​កាលពី​ឆ្នាំ ២០២០ យុវជន​បារាំង រស់នៅ​សង្កាត់​ជាយក្រុង ដែលមានអាយុ ពី ១៨ ទៅ​៣០ឆ្នាំ​ ចំនួន​៥០%​និយាយ​ថា ពួកគេ​គ្មាន​ទំនុកចិត្ត​លើ​ប៉ូលិស​បារាំងទេ។ ពួកគេ​ប្រមាណ ៧៩%និយាយ​ថា ប៉ូលិស​ពិតជា​ប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា ចំណែក មនុស្ស​៤៨%​និយាយថា ប៉ូលិស​បារាំង​រើសអើង។រឿងប៉ូលិស​បារាំង​រើសអើងនេះ តាមពិត​ធ្លាប់ត្រូវ​បាន​គណៈកម្មការរបស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុក​ការរើសអើង​ពូជសាសន៍ ទាញសញ្ញា​អាសន្ន​ម្តងហើយ កាលពី​ខែ​ធ្នូ​ឆ្នាំ​មុន។ គណៈកម្មការ​របស់អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​បាន​សំដែងក្តីបារម្ភ​នៅត្រង់ថា នៅពេល​ ​ចាប់​ឆែកឆេរ ត្រួតពិនិត្យ រកអត្តសញ្ញាណបណ្ណ ប៉ូលិស​បារាំង​មើលតែមុខ។ ជាញយដង រាល់អ្នកដែល​មាន​ដើមកំណើតអាហ្វ្រិក កូនចៅអារ៉ាប់ ឬជនជាតិរ៉ូម តែងត្រូវប៉ូលិស​បារាំង​ដៅមុខ ចាប់​មក​សួរដេញដោលមុនគេ។ នៅ​សង្កាត់ជាយក្រុង​ទៀតសោត ជាទីដែលប៉ូលិស​បារាំង​ឧស្សាហ៍ចុះ​ទៅ​ស្រាវជ្រាវ​បទឧក្រិដ្ឋ ការជួញដូរគ្រឿងញៀន យុវជន​នៅក្នុងសង្កាត់ទាំងនោះ ភាគច្រើននិយាយថា ពួកគេ​ត្រូវ​ប៉ូលិស​ចាប់វាយធ្វើបាប ទោះបីជា​ពួកគេ​គ្មានជាប់​ពាក់ព័ន្ធ ឬ​ប្រព្រឹត្ត​បទល្មើសអ្វីក៏ដោយ។នៅក្នុងសារ​កាលពីថ្ងៃ​សុក្រ ដើម្បីប្រតិកម្ម​នឹង​អំពើហិង្សា នៅប្រទេស​បារាំង អ្នកនាំពាក្យ​របស់​ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស​ក៏បាន​បង្ហាញ​ក្តីបារម្ភ​ពីរឿងដែលប៉ូលិសបារាំងអនុវត្តច្បាប់​ដោយ​មានការរើសអើង ប្រកាន់​ពូជសាសន៍នេះ។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង វិញ​បាន​បដិសេធ​ទាត់ចោល​ការចោទប្រកាន់ ដោយថា បារាំង​ជាប្រទេស​គោរពសិទ្ធិមនុស្ស ចំណែកប៉ូលិស​បារាំង​ប្រឹងប្រែងធ្វើការ​ដើម្បីធានារក្សា​សន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់​ក្នុងប្រទេស​មួយ​ដែល​បទឧក្រិដ្ឋកម្ម​ជួញដូរ​គ្រឿងញៀន និងបទល្មើស កាន់តែមានចំនួនកើនឡើងនៅប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ។រដ្ឋមន្រ្តីយុត្តិធម៌​ព្រមាន​ទោសជាប់ពន្ធនាគារ​សម្រាប់​ឪពុកម្តាយ​ដែល​បណ្តោយ​ឲ្យកូន​ចូលរួម​ក្នុង​កុប្បកម្មនៅថ្ងៃ​សុក្រ លោក​ម៉ាក្រុង​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ឪពុកម្តាយ​ទទួលខុសត្រូវ បន្ទាប់ពីក្រសួងមហាផ្ទៃបង្ហាញ​ថា នៅក្នុងចំណោមមនុស្ស​ចាប់ខ្លួន ដោយសារ​ការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា ចូលលួចហាងទំនិញ មាន​១ភាគ​៣​ជា​អនិតិជន អាយុ ពី ១៤ ទៅ​១៨ឆ្នាំ។ទៅតាម​សេចក្តីណែនាំ​របស់​ក្រសួងយុត្តិធម៌  ដែល​រដ្ឋអាជ្ញា​នៅទូទាំងប្រទេស​បានទទួល​កាលពីថ្ងៃ​សុក្រ ឪពុកម្តាយ​ដែល​ខ្វះការទទួលខុសត្រូវ ក្នុងការអប់រំ មើលថែទាំកូន ទៅតាមការកំណត់របស់ច្បាប់ ហើយ​បណ្តោយ​ឲ្យកូន​ទៅ​ដើរប៉ោឡែ​តាមផ្លូវ ទៅ​ដុតបំផ្លាញ​ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ វាយបំផ្លាញ និង​ចូលទៅលួចទំនិញ យ៉ាងដូច្នេះ គឺ​អាច​ប្រឈមនឹង​ការទោស​ជាប់ពន្ធនាគារ ២ឆ្នាំ និង​បង់ប្រាក់ពិន័យ ៣ ម៉ឺនអឺរ៉ូ។ សម្រាប់រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក Eric Dupond-Moretti នៅពេល​កុប្បករ ដែល​១ភាគបី ជាអនិតិជន ដើរដុតបំផ្លាញ រថយន្ត វាយប្រហារប៉ូលិសមានសមត្ថកិច្ច យ៉ាងដូច្នេះ មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ទេ​ដែល​ត្រូវ​ទទួលខុសត្រូវ ប៉ុន្តែ គឺ​ឪពុកម្តាយ ដែលមិន​បាន​អប់រំប្រៀនប្រដៅ។តាម​រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ ឪពុកម្តាយ​ដែល​មិនព្រម​ទៅ​បង្ហាញ​មុខ​នៅ​ក្នុងសវនាការ​កាត់ទោស​កូនដែលជា​អនិតិជន​ក៏ត្រូវ​រងការបង់ប្រាក់ពិន័យ​៣៧០០០អឺរ៉ូ។ លើសពីនោះ ឪពុកម្តាយ​ត្រូវ​បង់សង​ថ្លៃខូចខាត ដោយសារ​តែ​កូនៗ​របស់ខ្លួន ធ្វើ​កុប្បកម្ម វាយបំផ្លាញ ចូលលួច​ហាងទំនិញ។ហាង និងធនាគារ​៧០០កន្លែងត្រូវ​បំផ្លាញគាស់លួច នៅក្នុងរយៈពេល ៥ថ្ងៃ​នៃកុប្បកម្មកុប្បកម្ម​រយៈពេល​៣សប្តាហ៍ កាលពី​ឆ្នាំ ២០០៥ បានធ្វើ​ឲ្យមានការខាតបង់​ប្រាក់ប្រមាណ ២០៤​លាន​អឺរ៉ូ។ ប៉ុន្តែ កុប្បកម្ម​លើកនេះ​នឹង​អាច​ធ្វើមានការបាត់បង់​ប្រាក់ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់។ តាម​រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​បារាំង នៅក្នុង​កុប្បកម្ម នៅក្នុង​រយៈពេល ៥ថ្ងៃមកនេះ ហាងទំនិញ ធនាគារ ប្រមាណ​៧០០​កន្លែង នៅទូទាំងប្រទេស ត្រូវ​គេ​វាយបំផ្លាញ ចូល​លួច​ទំនិញ ដែលអាច​ខោអាវ ទឹកអប់​ស្បែកជើង និង​ចំណីអាហារ ទឹកសុទ្ធ៕
2/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ប្រមុខ​​ហុងកុង ព្រមាន​ប្រឆាំង​នឹង​ចលនា​តស៊ូ​ស្រទន់ ​ក្នុង​ថ្ងៃ​ខួប​ប្រគល់​ហុងកុង​មក​ចិន

ខុស​ពី​ទម្លាប់ និង​ដូច​កាលពី​ឆ្នាំ​ទៅ​ដែរ គ្មាន​ទេ​ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ គ្មាន​ការ​ទេ​បាតុកម្ម ដើម្បី​ទាមទារ​សិទ្ធិ​សេរីភាព បែប​ប្រជាធិបតេយ្យ នៅហុងកុង នា​ថ្ងៃ​ខួប​២៦​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ប្រគល់​ដែន​ដីក្រោម​អាណានិគមអង់គ្លេស ទៅ​ឱ្យ​ចិន​វិញ។ គឺ​មាន​តែ​ពាក្យ​ព្រមាន​របស់​អាជ្ញាធរ។ នៅ​ថ្ងៃទី ១ កក្កដា​២០២៣​នេះ ប្រមុខ​ដឹកនាំ​កោះ​ហុងកុង លោក ចន លី បាន​ប្រកាសថា​ក្រុង​ហុងកុងត្រូវ​តែ​ការពារ​ខ្លួន​ប្រឆាំង​នឹង​កម្លាំង​បំផ្លិចបំផ្លាញ​ដែល​ជា​​ចលនា​​​តស៊ូ​ស្រទន់។ នៅថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ ប៉ូលិស​ហុងកុង​បាន​ប្រកាស​ថា គ្មាន​ទេ​ពាក្យ​សុំ​ធ្វើ​បាតុកម្ម ឬ​សុំ​​ដើរ​ដង្ហែ​ក្បួន​ផ្សេងៗ។ ដង​ផ្លូវ​ក្រុង​ហុងកុង មានលក្ខណៈ​ស្ងប់​ស្ងាត់ល្អ​​ ​ខុសស្រឡះ​ពី​ថ្ងៃ​ខួប​នៃការផ្ទេរដែនដីហុងកុង​ទៅ​ឲ្យ​ចិន​ នា​ឆ្នាំ​មុនៗ។ រហូត​មក​ទល់​​ឆ្នាំ​២០១៩ ថ្ងៃ​១កក្កដា ជា​ឱកាស​ដែលប្រជាជន​ហុងកុង នាំគ្នា​ធ្វើ​​បាតុកម្ម - មហាបាតុកម្ម​ ​ ស្រែករិះគន់​​រដ្ឋាភិបាល​ប៉េកាំង និង​ទាមទារ​ឲ្យមានការគោរព​សិទិ្ធសេរីភាព និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅហុងកុង ។ល។ និង ។ល។ តែដូច​ឆ្នាំ២០២២​ដែរ នៅ​​ឆ្នាំ​នេះ សកម្មជន​ប្រជាធិបតេយ្យ បាន​អះអាង​ប្រាប់​ទីភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​បារាំង​AFPថា អាជ្ញាធរ​បាន​មក​រំឭក​ដល់​ពួកគេ​មិន​ឱ្យ​រៀប​ចំ​បាតុកម្ម​នា​ថ្ងៃទី ១​ កក្កដា​២០២៣ ឬធ្វើ​សកម្មភាព​ប្រមូល​ផ្តុំ​គ្នា​នៅ​មុន​ថ្ងៃ​ខួប​​ទេ។ ជា​ផ្លូវការ ការ​ដង្ហែ​ក្បួន​បាតុកម្ម ក៏​ដូច​ជា​ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ​ត្រូវ​ហាមឃាត់​ តាំងពី​ពីរ​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដោយ​មូលហេតុ​សុខាភិបាល​និង​សន្តិសុខ។ ច្បាប់​សន្តិសុខ​តម្រូវ​ដោយ​ប៉េកាំង ក្រោយ​មហាបាតុកម្ម​ឆ្នាំ​២០១៩ ដែល​ចូល​ជា​ធរមាន​កាលពី ថ្ងៃទី ៣០មិថុនា​ឆ្នាំ​២០២០ បាន​ច្រិប​បង្ហើយ​​សេរីភាព​ហុងកុង​ដែល​នៅសេសសល់​ ក្រោយ​ដើរ​ចេញ​ពី​ការ​​គ្រប់គ្រង​ដោយ​​អង់គ្លេស​។ មិនអាច​ចុះថ្នល់​ធ្វើ​បាតុកម្ម​​ ប្រព័ន្ធ​ឃោសនា​ព័ត៌មានប្រឆាំង​ត្រូវ​បិទ​ អ្នកនយោបាយ​ប្រឆាំង​ត្រូវ​អាជ្ញាធរ​បង្រ្កាប ​ឬ​ចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ដោយ​យោងតាម​​ច្បាប់ការពារ​សន្តិសុខជាតិ ហើយ​មេដឹកនាំ​ហុងកុងត្រូវជ្រើសរើស​ចេញពី​ក្រុមដែល​ស្មោះស្ម័គ្រ​នឹង​ទីក្រុង​ប៉េកាំង ... នេះ​ហើយ​ហុងកុង​-២៦​ឆ្នាំ​ក្រោម​កណ្តាប់​ដៃ​ដឹកនាំ​របស់​ចិន។ សម្រាប់​សកម្មជនប្រឆាំង​ហុងកុង​ គោលការណ៍​ “ប្រទេស​មួយ ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង​ពីរ​” ដែល​មាន​ចែង​ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង​ជាមួយ​អង់គ្លេស ​ឆ្នាំ១៩៨៤ ​ ​បាន​រលាយស្លាប់បាត់ទៅហើយ។អង់គ្លេស​ដែល​បាន​ដាក់​អាណានិគម​លើ​ហុងកុងជាង​​១៥០ឆ្នាំ ព្រមប្រគល់​ដែន​កោះ​នេះ​ទៅ​ឱ្យ​ចិន​ជា​ម្ចាស់ដើម​វិញ ជា​ថ្នូរ​នឹង​​អនុវត្ត​គោលការណ៍ ប្រទេស​មួយ ប្រព័ន្ធពីរ​ ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៧-២០៤៧ ពោល​គឺ​ហុងកុង​​​ជា “តំបន់​រដ្ឋបាល​ពិសេស” មាន​ប្រព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង​អំណាច​នីតិ​បញ្ញតិ នីតិប្រតិបត្តិ និង​អំណាចតុលាការ​ផ្ទាល់​ខ្លួន ដូច​ប្រទេស​ឯករាជ្យ​មួយ លើក​លែង​ ​តែ​នយោបាយការបរទេស និង​នយោបាយការពារជាតិ ដែល​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង។ចលនាតស៊ូស្រទន់នៅក្នុង​សុន្ទរកថា នា​ឱកា​ប្រារព្វ​ខួប​លើ​កទី ២៦​ឆ្នាំ​ នៃ​ការ​ប្រគល់​ហុងកុង​មក​ឱ្យ​ចិន​វិញ​ លោក ចន​ លី ប្រមុខដឹកនាំកោះ​ហុងកុង ដែល​ធ្លាប់​ធ្វើ​ជា​ប្រធានសន្តិសុខ​ហុងកុង និង​ជាអ្នក​គាស់​រំលើង​ចលនា​បាតុកម្ម​ឆ្នាំ​២០១៩ បាន​អះអាង​ថា​ ពេល​នេះ​ ស្ថានភាពហុងកុង​មាន​ស្ថិរភាព​ទូលំទូលាយ ជាទូទៅ​។ ចូល​កាន់​តំណែង​ជា​ប្រមុខ​ដឹកនាំហុងកុង​កាលពី​ថ្ងៃទី ១ កក្កដា​២០២២​ ត្រូវ​ជាមួយ​ឆ្នាំ​គត់​មុន លោក លី ​បាន​អួត​អាងបន្ថែ​ម​​ទៀត​ថា ​មជ្ឈមណ្ឌល​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដែល​សេដ្ឋកិច្ច​ត្រូវ​រង​គ្រោះ​យ៉ាងដំណំ​ដោយ​វិធានការ​រិតត្បិត​ប្រឆាំង​ជំងឺ​រាតត្បាត​សកល​កូវីដ​១៩ កំពុង​ស្ថិត​នៅលើ​គន្លង​ផ្លូវ​ដ៏​រលូន​ដែល​នឹង​អាច​វិល​មក​រក​ភាព​ធម្មតា​ឡើង​វិញ​ក្នុង​ពេល​ដ៏​ឆាប់​រហ័ស។ ចំណែក​ផលិតផល​សរុប​ក្នុង​ស្រុក​ហុងកុង នឹង​ត្រូវ​មាន​កំណើន​​ប្រមាណ​ពី ៣,៥​ទៅ​៥,៥% នៅឆ្នាំ​២០២៣នេះ។ប៉ុន្តែ​ហុងកុង​នៅ​តែ​ជា​ផ្ទាំង​ស៊ីប​​របស់​ប្រទេស​ដែល​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ស្ទុះ​ឡើងជា​មហាអំណាច​​របស់​ចិន​។ ជា​​កម្លាំង​បំផ្លិចបំផ្លាញ​​ដែល​កំពុង​ធ្វើ​ចលនា​តស៊ូ​បែប​ស្រទន់​លាក់​ខ្លួន​ក្នុង​ផ្ទៃ​ហុងកុង។ ​ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​ សម្រាប់​លោក ចន លី ហុងកុង​ត្រូវ​តែ​បន្ត​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ និង​ផ្តើម​គំនិត​ចាត់​វិធានការ​ ដោយ​​ខ្លួន​​ឯង ដើម្បី​ការពារសន្តិសុខ​ជាតិ។បន្ថែម​ពីលើ​ការ​​ហាមឃាត់​បាតុកម្ម បើ​តាម​សារព័ត៌មាន​មូលដ្ឋាន អាជ្ញាធរ​ហុងកុង បាន​ដាក់​ពង្រាយ​កង​កម្លាំងនគរបាល ​ប្រមាណ​ជាង ៦ពាន់​នាក់ទៀត នា​ថ្ងៃ​ខួប​ទី​២៦​ឆ្នាំ​នេះ ​ដើម្បី​រក្សា​សណ្តាប់​ធ្នាប់។ច្បាប់​ចារកិច្ចថ្មី​របស់​ចិនក្នុង​ពេល​ទន្ទឹម​គ្នា​ ដោយ​លេស​សន្តិសុខ​ជាតិដូច​គ្នា ចិន​បាន​ពង្រឹង​ច្បាប់​ចារកិច្ច ដែល​ចូល​ជា​ធរមាន​នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះដែរ។ជា​ច្បាប់​ដែល​ផ្តល់និង​ពង្រឹង​​អំណាច​ខ្លាំង​ដល់​អាជ្ញាធរ​​ក្នុង​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​អ្វី​ដែល​គេ​ចាត់​ទុក​ជា​​គំរាមកំហែង​ដល់​សន្តិសុខ​ជាតិ។ រាល់​គ្រប់​ការ​ទទួល​បាន​នូវ​ឯកសារ ទិន្នន័យ សម្ភារៈ ឬ​វត្ថុ​ មាន​ពាក់​ព័ន្ធ នឹង​សន្តិសុខ​ព្រមទាំង​ផលប្រយោជន៍​ជាតិ ដោយគ្មានការ​អនុញ្ញត នឹង​ត្រូវ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​បទ​ចារកិច្ច​ទាំង​អស់។ ​សម្រាប់​អ្នក​វិភាគ​ និង​អ្នក​ច្បាប់ ច្បាប់​ចារកិច្ច​ចិន​ថ្មី ពង្រីក​ដែន​ទង្វើ​ចារកិច្ច​កាន់​តែ​ធំ កំណត់​និយមន័យ​សន្តិសុខ​ជាតិ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​បំផុត ហើយ​ត្រូវ​អនុវត្ត​នៅ​ក្នុង​គ្រប់​ស្រទាប់​សង្គម​ និង​គ្រប់​វិស័យ​ទាំងអស់។ ច្បាប់​នេះច្បាស់​ជា​​នឹង​មាន​ឥទ្ធិពល​កំឡាខ្លាំង ជាចំពោះ​​ប្រជាជនដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​នឹងជន​​បរទេស ឬ​អង្គការ​អន្តរជាតិ​​។ ការ​ចូល​ជា​ធរមាន​នៃ​ច្បាប់​ចារកិច្ច​ថ្មី ប្រព្រឹត្តទៅ​ក្នុង​ខណៈ​​ដែ​លក្រុមហ៊ុនបរទេស​ជា​ច្រើនរង់​ចាំ​ដំណោះស្រាយ ព្រោះ​តាំង​ពី​ដើម​ឆ្នាំ​មក​ ​​ក្រុមហ៊ុន​អាមេរិកមួយ​ចំនួន បាន​រង​ការ​ឆែកឆេរ ឬ​ហៅ​ទៅសួរ​ចម្លើយ​ និង​បង្ក​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ភាព​ជ្រួល​ច្របល់​មិន​តិច​ទេ។ ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​​ ជា​​ក្រុមហ៊ុន​ សហគ្រាស​ក៏​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង នៅ​ចំពោះ​មុខ​ការ​ចូល​ជា​ធរមាន​នៃ​ច្បាប់​ចារកិច្ចថ្មី ខ្លាច​ក្រែង​តែ​មាន​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​កាន់​ខ្លាំង និង​ជា​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ដ៏​សមហេតុផល។ ​​សកម្មភាពពាណិជ្ជកម្ម​ខ្លះ​ដែល​ធ្លាប់​ជា​សកម្មភាព ធម្មតា  នៃ​កា​រជជែក​រឿង​សម្ងាត់​ពាណិជ្ជកម្ម ការ​សិក្សា​ទីផ្សារ ចែករំលែក​ទិន្នន័យ ឬ​ការ​ប្រមូលព័ត៌មាន​ពាណិជ្ជកម្ម អាច​មាន​ហានិភ័យ​ចាត់​ចូល​ជា​ទង្វើ​បែប​ចារកិច្ច​បាន។ នេះ​បើ​តាម​ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​សេដ្ឋកិច្ច​ចិនអាមេរិក ព្រោះ​ច្បាប់​មិន​បាន​លម្អិត​អំពី​ប្រភេទ​នៃទិន្នន័យ នៃ​ឯកសារ ឬ​សម្ភារៈ​ មានពាក់ព័ន្ធ​នឹង​សន្តិសុខ​ជាតិ​ទេ។ប៉ុន្តែសម្រាប់​ចិន ច្បាប់​ចារកិច្ច​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ច្បាប់​របស់​ខ្លួន មាន​ប្រើ​ច្រើន​នៅ​តាម​បណ្តា​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ច្រើនណាស់ និង​រួច​មក​ហើយ។ ដូច្នេះ​ចិន​ក៏​មាន​សិទ្ធ​ត្រូវ​ការពារ​ថែក្សា​សន្តិសុខ​ជាតិ​របស់​ខ្លួន​ឯង​ ដោយធានា​មិន​រំលង​​នីតិរដ្ឋ​ទេ៕
1/7/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើបារាំង​នឹង​អាច​ជួប​កុប្បកម្ម​ទ្រង់ទ្រាយធំ ដូចកាល​ឆ្នាំ ២០០៥?

ប្រធានាធិបតីបារាំង លោកម៉ាក្រុង​ប្រញាប់​ត្រលប់ពី​ជំនួបកំពូលអឺរ៉ុប នៅទីក្រុងព្រុចសែល នៅថ្ងៃ​សុក្រនេះ ដើម្បី​កោះប្រជុំ​បន្ទាន់រដ្ឋាភិបាល នៅបន្ទាប់ពី​អំពើហិង្សា អនាធិបតេយ្យ ដុតរថយន្ត អគារ ទ្រព្យសម្បត្តិ​សាធារណៈ ​ផ្ទុះកក្រើក បី​យប់​ជាប់ៗគ្នា នៅទូទាំង​ប្រទេសបារាំង។ បារាំង​ជួប​អំពើហិង្សាដែល​ផ្ទុះកើតចេញមក​ពី​កំហឹង​របស់​ប្រជាជន​ជាយក្រុង នៅក្រោយ​យុវជនអាយុ​១៧ឆ្នាំ ឈ្មោះ ណាអែលត្រូវ​ប៉ូលិស​បាញ់សម្លាប់ នៅក្នុងពេល​ត្រួតពិនិត្យ ចរាចរណ៍ កាលពីថ្ងៃអង្គារ។ ប្រធានាធិបតីបារាំង​កោះប្រជុំបន្ទាន់ ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិ ដែល​គេកំពុង​បារម្ភខ្លាច​ថា នឹង​អាច​រាលដាលទៅជា​កុប្បកម្ម​ទ្រង់ទ្រាយធំ ដូច​កាលឆ្នាំ ២០០៥ ឆ្នាំ​ដែលបារាំង​ប្រកាស​ដាក់ប្រទេស​ក្នុងស្ថានភាព​អាសន្ន ជាលើកទី​១ គិតចាប់តាំង សង្រ្គាមបារាំង នៅ​អាល់ហ្សេរី។ ប្រធានាធិបតី​បារាំង លោកម៉ាក្រុង​បានកោះប្រជុំបន្ទាន់ នៅថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ បន្ទាប់ពី​កិច្ចប្រជុំពិសេស កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ​ដោះស្រាយវិបត្តិ នៅក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីថ្ងៃ​សុក្រ ប្រមុខដឹកនាំ​បារាំង​កោតសរសើរ​ចំណាត់ការទាន់រហ័ស និងសមស្រប​របស់​កម្លាំងមាន​សមត្ថកិច្ច នៅចំពោះមុខ​ការប្រព្រឹត្ត​អំពើហិង្សា កាលពីយប់​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍។ ប្រធានាធិបតីបារាំង​បាន​បញ្ជា​ឲ្យមានការពង្រាយកម្លាំងប៉ូលិស​បន្ថែម និង​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ឪពុកម្តាយមានការទទួលខុសត្រូវ ដោយ​ត្រូវ​ឃាត់ទុក​កូននៅក្នុងផ្ទះ កុំ​ឲ្យ​ទៅ​ចូលរួម​ក្នុងកុប្បកម្ម។ តាម​លោក​ម៉ាក្រុង ក្នុងចំណោម​មនុស្ស​៨៧៥នាក់ ដែល​ប៉ូលិស​ចាប់ខ្លួន ​ក្នុង​អំពើហិង្សា​នៅទូទាំងប្រទេស កាល​ពី​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ មាន​១ភាគ​៣ជា​កុមារ អាយុ​ចន្លោះពី ១៤ ទៅ ១៨ឆ្នាំ។ រដ្ឋមន្រ្តី​មហាផ្ទៃ​បារាំង លោកGerald Darmanin និយាយ​ថា នៅក្នុងអំពើហិង្សា កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ មនុស្ស​ ​ប៉ូលិសជាង​២០០នាក់​រង​របួស​ដោយសារ​ការវាយប្រហារ​របស់​ក្រុមកុប្បករ។ក្រៅពីប្រកាស​ពង្រាយប៉ូលិស​បន្ថែម លោកម៉ាក្រុង​ទាមទារ​ឲ្យ​បណ្តាញសង្គម​លុបចោល គណនីណា​ដែល​បង្ហោះផ្សាយ​រូបភាព ញុះញង់​​ឲ្យមានការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា។ចាប់តាំងពី​ថ្ងៃ​ដែល​យុវជន​ណាអែល ត្រូវ​ប៉ូលិស​បាញ់ស្លាប់ នៅក្នុងពេល​ត្រួតពិនិត្យ​ចរាចរណ៍ នៅជាយក្រុងប៉ារីស អំពើហិង្សា​កាន់តែ​ខ្លាំងក្លា និងរាលដាលទូទាំងប្រទេស​បារាំង។ នៅយប់ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញ សាលារៀន ទីស្នាក់ការប៉ូលិស និងរថយន្តក្រុង​ជាដើម​គ្រឿង ត្រូវ​ពួក​កុប្បករ​ដុតបំផ្លាញ។ នៅតាម​ទីក្រុង​ធំៗ ដូចជា នៅ​ទីក្រុង​ប៉ារីសដើម ជនខិលខូច ឆ្លៀតឱកាស វាយបំផ្លាញ ចូល​គាស់​លួច​ហាងទំនិញជាច្រើន នៅតាមផ្លូវ​ទៅ​សារមន្ទីរLouvre។ អំពើ​ហិង្សា នៅ​៣យប់​ជាប់គ្នា ដែលគេ​មិនដឹងថា នឹង​អាច​ចប់ពេលណា កំពុង​ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​បារម្ភ​ថា បារាំង​នឹង​អាច​ជួប​កុប្បកម្ម​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ ដូច​កាល​ឆ្នាំ ២០០៥។ បារាំង​អាច​នឹងឈាន​ចូលទៅ ក្នុងកាលៈទេសៈមួយដែល​អំហើ​ហិង្សា ចលាចល អនាធិបតេយ្យ ទប់លែងជាប់ ដោយសារ​តែ​ក្រុម​យុវជន​ក្មេងៗ លាយឡំ​នឹង​ក្រុមអន្ធពាល​ផង ចេញ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ហិង្សាវាយ ដុត​បំផ្លាញ​ទ្រព្យ​សម្បតិ្ត​សាធារណៈ។ពិតណាស់ថា នៅក្រោយ យុវជន​ណាអែល​ត្រូវ​ប៉ូលិស បាញ់ស្លាប់ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង ជាពិសេស​លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែលម៉ាក្រុង​បាន​ចេញមុខមកនិយាយ​បន្ថយ​កំហឹង ដូចជា ប្រកាស​ថ្កោលទោស សកម្មភាព​របស់​ប៉ូលិស​ដែលបាញ់​សម្លាប់​យុវជនណាអែល។ រដ្ឋអាជ្ញា​បារាំង​ទៀតសោត បាន​ប្រញាប់ស៊ើបអង្កេត និងទីបំផុត​សម្រេច​ចោទប្រកាន់​ប៉ូលិសដៃដល់ ពីបទធ្វើ​មនុស្សឃាត​ដោយចេតនា។ នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ មេធាវី​របស់​ប៉ូលិស​អាយុ​៣៨ឆ្នាំ​ដែល​រងការចោទប្រកាន់​របស់​រដ្ឋអាជ្ញា បាននិយាយ​ថា កូនក្តីរបស់ខ្លួន​បាន​និយាយ​ប្រាប់​គ្រួសារ​របស់​ជនរងគ្រោះ យុវជន​ណាអែលថា ខ្លួន​សោកស្តាយ និង​ថា ខ្លួន​គ្មាន​ចេតនា​បាញ់សម្លាប់​យុវជន​ណាអែល។ផ្ទុយពី​រដ្ឋមន្រ្តីមហាផ្ទៃបារាំង លោកសាកូហ្ស៊ី កាលពី ១៣ឆ្នាំ ដែលនិយាយ​រិះគន់​អ្នករស់​នៅជាយក្រុង រហូតធ្វើ​ឲ្យគេផ្ទុះកំហឹងប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា​ប្រឆាំង​ប៉ូលិស រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកម៉ាក្រុងវិញ មិន​និយាយ​កាន់ជើង ប៉ូលិស ក្នុង​បំណង​ចង់​បន្ថយ​ភាពតានតឹង កំហឹងតវ៉ា​របស់​ប្រជាជន។ ប៉ុន្តែ ជំហរចង់​ផ្សះផ្សារ​ជាមួយ​មហាជន មិនបាន​សម្រេច ប៉ុន្តែ ផ្ទុយទៅវិញ រឹតតែបង្ហាញថា ប្រធានាធិបតី​យល់ស្របដែលថា ប៉ូលិស​អយុត្តិធម៌ ប្រព្រឹត្តហិង្សា​ទៅ​លើ​ប្រជាជន ជាពិសេស អ្នករស់នៅ​តាមសង្កាត់ក្រីក្រ។ ហេតុការណ៍​ប៉ូលិស​បាញ់សម្លាប់​យុវជន​ណាអែល ប្រៀបបាន​នឹង​អំបែងភ្លើងតូចមួយដែលទៅដុត​ធ្វើ​ឲ្យ​ភ្លើង​ឆេះសន្ធោសន្ធៅឡើងវិញ ព្រោះថា ប្រជាជន​នៅគុំខឹង​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកម៉ាក្រុង នៅឡើយ ដែល​ព្រងើយកន្តើយ​មិនដោះស្រាយ​បញ្ហា​របស់​ពួកគេ ទាំងនៅក្នុងបាតុកម្ម​ក្រុមអាវលឿង និងបាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹងច្បាប់​ចូលនិវត្ត។បារាំង​ប្រកាស​ដាក់ប្រទេស​ក្នុងស្ថានភាពអាសន្ន នៅ​ឆ្នាំ ២០០៥ ដោយសារ​កុប្បកម្មទ្រង់ទ្រាយធំនៅ​ថ្ងៃទី ២៧ តុលា ឆ្នាំ ២០០៥ អំពើ​ហិង្សា​បាន​ផ្ទុះ​រាលដាល​ពេញ ទូទាំង​ប្រទេស​បារាំង នៅបន្ទាប់ពី​យុវជន​២នាក់ ឈ្មោះ Zyed Benna Bourna Traoré ដែល​ត្រូវ​ប៉ូលិស​ដេញតាមចាប់ខ្លួន ស្លាប់​ដោយ​ឆក់ខ្សែភ្លើង នៅក្នុង​រោងចក្រអគ្គិសនី នៅ​Clichy-sous-bois ជាយក្រុងប៉ារីសជាទី​ដែល​ពួកគេ​ចូល​ទៅ​ពួន​លាក់ខ្លួន ។ ប៉ូលិស បារាំង​មិន​បាន​បាញ់សម្លាប់​យុវជន​ទាំងពីរនាក់ មែន ប៉ុន្តែ ពួកគេ​រងការចោទប្រកាន់​ពីក្រុមគ្រួសារ​របស់​ជនរងគ្រោះថា និង​ប្រជាជន​រស់នៅក្នុង​សង្កាត់​របស់​យុវជនរងគ្រោះ​ទាំងពីរ ថា ​ជាដើមហេតុ និង​មិន​រវីរវល់​ជួយ សង្រ្គោះជីវិត ដោយសារ​តែការរើសអើង ព្រោះថា យុវជន​ដែលប៉ូលិស​តាមប្រមាញ់ចាប់ មានផ្ទះសម្បែងរស់នៅ ក្នុង​សង្កាត់ក្រីក្រ ជាយក្រុងប៉ារីស។ជា​ផ្ទាំងស៊ីបនៃ​ការប្រពឹ្រត្តអំពើ​ហិង្សា​របស់​ប៉ូលិស ម្តងហើយ ម្តងទៀត ប្រជាជន​នៅ​តាមសង្កាត់​ក្រីក្រ ចាប់ផ្តើម​មានអារម្មណ៍​ថា ពួកគេ​ជួប​រឿង​អយុត្តិធម៌ មិនបានទទួល​ការយកចិត្តទុកដាក់​ពីអាជ្ញាធរ រដ្ឋាភិបាល។ អំពើហិង្សា ដុតឡានប៉ូលិស និងការប៉ះទង្គិចគ្នា​រវាង​ប៉ូលិស និង​កុប្បករ​ចាប់ផ្តើម​ផ្ទុះឡើង ភ្លាម នៅ​យប់ថ្ងៃ​ដំបូង ដែល​យុវជន​ទាំងពីរ​ឆក់ស្លាប់ នៅថ្ងៃទី ២៧​តុលា ឆ្នាំ ២០០៥។ រងគ្រោះ​ដោយ​អំពើអយុត្តិធម៌ គ្មាន​ការយកចិត្តទុកដាក់​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ជារឿងមួយ ប៉ុន្តែ សំដី និង​ជំហរ​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីមហាផ្ទៃ​បារាំង គឺ​លោកនីកូឡា សាកូហ្ស៊ី ដែល​កាន់ជើង​ប៉ូលិស​បារាំង នៅក្រោយការប៉ះទង្គិចរវាង​ប៉ូលិស​និងកុប្បករ ដែល​លោក​សាកូហ្ស៊ី ចាត់ទុក​ជា​ក្រុមជនអន្ធពាល​បាន​ទៅដុត​កំហឹង​កាន់តែ​ខ្លាំង។នៅចំពោះមុខ​ចលាចល​សង្គម កុប្បកម្ម​រយៈពេល ៣សប្តាហ៍ ដែល​បាន​សម្លាប់​មនុស្ស​៣នាក់ និង​របួសជិត ៣០០នាក់ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង របស់​លោកប្រធានាធិបតី ហ្សាក់ ស៊្ហីរ៉ាក់ នាសម័យនោះ បាន​ប្រកាស​ដាក់​ប្រទេស​ក្នុង​ស្ថានភាពអាសន្ន ជាលើកទី​១ គិតចាប់តាំង​ពី​សង្រ្គាម នៅ​អាល់ហ្សេរី។ក្រុមស្តាំនិយម​បានទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រកាស​ដាក់​ប្រទេស​ក្នុង​ស្ថានភាព​អាសន្នគិត​ចាប់តាំង​ពីសង្រ្គាមនៅអាល់ហ្សេរី បារាំង​ប្រកាស​ដាក់ប្រទេស ក្នុងស្ថានភាពអាសន្ន​តែ​៦ដងប៉ុណ្ណោះ។ លើកចុងក្រោយ នៅ​ឆ្នាំ ២០១៥ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែងរបស់​ក្រុមភេរវនិយម។ ដាក់ប្រទេស​ក្នុងស្ថានភាពអាសន្ន មានន័យថា រដ្ឋាភិបាល​បើកសិទ្ធិ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ មូលដ្ឋាន ចេញច្បាប់ បម្រាមគោចរ។ ប៉ូលិស មានសិទ្ធិចុះឆែកឆេរ ឃាត់ខ្លួន​ឲ្យនៅក្នុងផ្ទះ ឬ​ហាម​មិន​ឲ្យ​ដំណើរចេញចូល​នៅម្តុំបរិវេណ​ដែល​អាច​ផ្ទុះ​មាន​អំពើហិង្សា។ក្រុមគណបក្ស​ស្តាំនិយម​បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បារាំងដាក់ប្រទេស​ក្នុងស្ថានភាព​អាសន្ន ដោយ​មើលទៅ​ស្ថានការណ៍ អំពើហិង្សា គិតចាប់តាំងដែលយុវជន​ណាអែល​ត្រូវ​ប៉ូលិស​បាញ់ស្លាប់។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាល​បារាំងរបស់​លោកស្រី អេលីហ្សាបែត ប៊ន កាលពីថ្ងៃ ពុធ មិនព្រមធ្វើតាមនោះទេ។ប៉ុន្តែ នៅថ្ងៃ​សុក្រនេះ នៅប៉ុន្មានម៉ោង​មុន​ការកោះប្រជុំ​ពិសេស​របស់​លោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្រ្តីនាយករដ្ឋមន្រ្តី​បារាំង​និយាយថា នៅក្រោយ​អំពើហិង្សា ដុតបំផ្លាញ ទ្រព្យសម្បត្តិ​សាធារណៈ រដ្ឋាភិបាល​នឹង​ចាត់គ្រប់វិធានការ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​បារាំង​ជួបភាពស្ងប់ស្ងាត់ ឡើងវិញ ដោយ​ក្នុងនោះ​អាច​មានផងដែរ ស្ថានភាពប្រកាស​អាសន្ន។ នៅមុន​ការចាត់វិធានការណាមួយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល អាជ្ញាធ​នៅតាម​ទីក្រុង​បី​របស់​បារាំង ដូចជា​នៅទីក្រុង​នៅជុំវិញ ប៉ារីស​ដូចជាទីក្រុង​ក្លាម៉ាជាដើម​បាន​ប្រកាស​ដាក់បម្រាមគោចរ សម្រាប់​រយៈពេល​ជាច្រើនថ្ងៃ គិត​ចាប់តាំង​ពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ម្សិលមិញ៕
30/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយការបះបោរក្រុម Wagner សំណួរនៅតែចោទឡើងជុំវិញការបាត់មុខមន្រ្តីយោធាកំពូលៗ​របស់​រុស្ស៊ី

ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយពី​ព្រឹត្តិការណ៍​បះបោរនៅ​រុស្ស៊ី បង្កឡើង​ដោយក្រុមទាហាន​ស៊ីឈ្នួល ​Wagner គឺ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​សំណួរ​ចោទឡើងជាច្រើន​ ជុំវិញការបាត់មុខមន្រ្តីកងទ័ពជាន់ខ្ពស់សំខាន់ៗរបស់រុស្ស៊ី និងជាពិសេស​​​​​រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ​រុស្ស៊ី​។ ទន្ទឹម​នឹង​គ្នា​នេះ ក៏​មានលេច​ឮ​​ដំណឹង​ដែរ ពីការ​ចាប់ខ្លួនមេៗបញ្ជារបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្មួល Wagner នៅស៊ីរី។ តើ​ការ​បាត់​ខ្លួន​មន្ត្រី​យោធា​នៅរុស្ស៊ី និង​នៅ​ស៊ីរី មា​នអ្វីជាប់​​ពាក់​ព័ន្ធគ្នា​?​​​ កាសែត​ក្នុង​ស្រុក​រុស្ស៊ី​ ​​ព្រលយ​ឲ្យដឹង​​ថា មេៗ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​យោធា​ ត្រូវ​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួន​។ ​ប្រមាណជា ៥-៦ ថ្ងៃមកហើយ ចាប់តាំងពីផ្ទុះព្រឹត្តិការណ៍បះបោររបស់ក្រុមវ៉ាក់នែរមក គឺ គេពុំបានឃើញ មេបញ្ជាការធំៗរុស្ស៊ី ​បង្ហាញមុខនៅទីសាធារណៈនោះទេ។ នៅ​ពុំ​ទាន់​មាន​សេចក្តីប្រកាស​ទទួល​ស្គាល់​ជា​ផ្លូវ​ការ​ អំ​​ពីការ​ចាប់ឃាត់​ខ្លួនមន្ត្រី​យោធា​ជាន់​ខ្ពស់ណាមួយ​នោះឡើយ។​ ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ​រុស្ស៊ី ក៏​ពុំទាន់​​បញ្ចេញ​មតិយោបល់​អ្វីដែរ ចំពោះ​ការ​បាត់​មុខ​ជា​សាធារណៈ​ របស់ ​មេបញ្ជាការ​យោធា សំខាន់ៗ​ និងព្រមទាំង ​រដ្ឋ​មន្ត្រីការពារជាតិ។ សារព័ត៌មាន​លោក​ខាង​លិច និង​​​រុស្ស៊ី ​​សង្ស័យ​ព្រមគ្នា​គឺបាត់​មុខ​ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារជាតិ​រុស្ស៊ី លោក សែរហ្គៃ ឆយហ្គូ ​និង​មនុស្ស​ជំនិតជិតដិត​​របស់​លោក​ វ្លាឌីមៀរ ពូទីន ប្រមុខរដ្ឋ​រុស្ស៊ី​។​ ឆ្នាំ២០១៧ ​​រូបថត​​លោក​ទាំង២​បង្ហាញ​សកម្មភាព​ងូត​ទឹក​ជុំគ្នា  ដេកសំដិល​​ហាលថ្ងៃ ដោះអាវ​បញ្ចេញ​សាច់ទ្រូង​​​ផង​​។ ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​មកនេះ នៅ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី​ គេ​មិន​ឃើញ​ លោករដ្ឋមន្ត្រី​បង្ហាញ​ខ្លួន​ជា​សាធារណៈទៀត​សោះ ​ជា​ពិសេស​គិត​ចាប់ពីថ្ងៃ​ផ្ទុះ​សកម្មភាព​បះបោរ​​ នៅថ្ងៃ​ចុង​សប្តាហ៍​មុន​មក​។ ក្នុងរយៈ​ពេល​នេះ​ មាន​​វីដេអូ​រូបលោករដ្ឋមន្ត្រី​ ធ្លាយ​ចេញ​មក​ក្រៅដែរ ក៏ប៉ុន្តែ​ គ្មាន​នរណា ឬ​បណ្តាញ​ផ្សព្វផ្សាយណា អាច​បញ្ជាក់ថា វីដេអូនោះ ថត​នៅ​កន្លែងណា និង​ថតឡើង​ថ្មីៗនេះទេ។ ជារួម​ គេ​មិនអាច​កំណត់​កាល​បរិច្ឆេទ​វីដេអូ​បានទេ ហើយមជ្ឈដ្ឋាន​ទូទៅ និង​ មតិ​សាធារណៈ​ជន​រុស្ស៊ី ​សង្ស័យ​ថា រដ្ឋមន្ត្រីការពារ​រូបនេះ ​​​ត្រូវ​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួនហើយ​ ឬ​មាន​បច្ច័យ​អាក្រក់​ផ្សេង​កើត​មាន​ចំពោះរូប​លោក​ជា​ពុំ​ខាន​។ ​ការ​បាត់​ខ្លួន​ ស្ងាត់​ដំណឹង​នៅ​ទី​សាធារណៈ​ ក៏​មា​ន​ដែរ ចំពោះ​លោក វ៉ាឡឺរី ហ្សេរ៉ាស៊ីម៉ូវ អគ្គមេបញ្ជាកងទ័ព​រុស្ស៊ី   និងជាអនុរដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារជាតិ​។ កាន់តែ​ចម្លែក​និងរឹតតែ​គួរ​ឲ្យ​សង្ស័យ គឺ​​ដើម​សប្តាហ៍​នេះ ពេល​​​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី ថ្លែង​អរគុណ​ទាហាន​ជាតិ​រុស្ស៊ី​ដែលជួយ​ទប់​ទល់​ការបះបោរ គឺ​លោក ពូទីន ក៏​មិន​បាន​អរគុណ ឬ​គ្មាន​​និយាយ​ចំឈ្មោះរូប​លោក​អគ្គមេបញ្ជាកងទ័ព ​វ៉ាឡឺរី ហ្សេរ៉ាស៊ីម៉ូវ នេះដែរ។ នៅ​មាន​ម្នាក់ទៀត គឺ ឧត្តមសេនីយ៍​យោធា​ លោក សែរហ្គៃ សូរូវីគីន ជា​មេបញ្ជាការ​ទ័ព​អាកាស​រុស្ស៊ី​។ កាសែត​ Moscow Time និង​ក្រុម​ប្លុកឃ័រព័ត៌មាន​​រុស្ស៊ី បានរាយ​ការណ៍ថា ឧត្តមសេនីយ៍ សូរូវីគីន ​និងមន្ត្រីជាន់​ខ្ពស់​យោធាច្រើ​ន​នាក់​ផ្សេងទៀត​ ត្រូវ​ចាប់ឃុំ​ខ្លួន និង កំពុង​ត្រូវ​សួរ​ចម្លើយ ​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​ក្រុង​ម៉ូស្កូ​។​ ​ទីភ្នាក់ងារ​សារ​ព័ត៌មាន​អង់គ្លេស Reuters ពុំ​ទាន់​អាច​បញ្ជាក់​បាន​នៅឡើយថា លោក សូរូវីគីន គឺពិតជាត្រូវ​គេ​ឃុំ​ខ្លួន ​ពិត​មែន ​ឬយ៉ាងណាទេ​។​«គុណបំណាច់​នៃសឹកចម្បាំងនៅបរទេស»​​នៅចុង​សប្តាហ៍មុន មុន​នឹង​លើកទ័ព​បែរឆ្ពោះទៅ​​រដ្ឋធានីម៉ូស្កូ គឺ​ ចៅហ្វាយក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner លោក អេវហ្គេនី ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន ​​​បាន​រិះគន់​មិន​សំចៃ​មាត់​ចំពោះ​​​រដ្ឋមន្ត្រី សែរហ្គៃ ឆយហ្គូ ​ និង​មេបញ្ជាការ​ វ៉ាឡឺរី ហ្សេរ៉ាស៊ីម៉ូវ ​ដោយ​វាយប្រហារថា មន្ត្រី​ធំ ២នេះ   គ្មាន​សមត្ថភាព ខ្សោយកំសាក ហើយ​និងបញ្ចូនទាហានរុស្ស៊ីទៅស្លាប់នៅសមរភូមិ។ ដូច្នេះពួកគេ​ត្រូវតែលាចុះចេញពីដំណែង។ លោក ​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន ​បាន​​ស្តីបន្ថោសមន្ត្រី​ធំរុស្ស៊ី​២នាក់​នេះ ​​​ជា​ច្រើន​ខែ​ណាស់​មកហើយ។​ ក៏ប៉ុន្តែ លោកបែរ​ធ្លាប់​បា​នថ្លែង​សរសើរ​ជាញឹកញយ​ចំពោះ​រូបលោកមេបញ្ជាការ សូរូវីគីន ទៅវិញ​​គឺ ​កោត​សរសើរ​ចំពោះ«​បុណ្យបំណាច់ និង​បទពិសោធ​ដឹកនាំ​ប្រតិបត្តិការសឹក​​»នៅ​ Tchétchénie និងនៅប្រទេស​ស៊ីរី​។ ​អ្ន​កសង្កេត​ការ​ណ៍​ខ្លះ​ ថែមទាំង​វាយ​តម្លៃថា ​លោក សែរហ្គៃ សូរូវីគីន ​អាច​នឹង​មាន​សក្កានុពល​ក្លាយ​ជា​រដ្ឋមន្ត្រីការពារ​ជាតិ​​ នៅថ្ងៃអនាគត​។ ​ប្រភពស៊ើប​ការ​ណ៍​សម្ងាត់អាមេរិក​ ដែល​កាសែត ​New York Time ផ្សាយ គឺ ភ្នាក់ងារ​ស៊ើប​ការ​ណ៍​សម្ងាត់​រុស្ស៊ី បាន​ដឹង​ថា លោក​ សែរហ្គៃ សូរូវីគីន បាន​ជ្រាប​ពី​ដំណឹង​ដំណើរ​គ្រោង​ការ​បះបោរ​​របស់​ពួក​ទ័ព​វ៉ាក់​នែរ​ ហើយនិងថា ​អាជ្ញាធររុស្ស៊ី ​បាន​បើក​ការ​ស៊ើបអង្កេត​ជុំវិញ​ការ​ពាក់​ព័ន្ធ​របស់​​មេបញ្ជាយោធារូបនេះ ទៅ​នឹងការ​ផ្សំ​គំនិត​ឃុបឃិត ​ក្នុង​គម្រោង​ការ​បះបោរ​។ ផ្ទុយទៅវិញ ​នៅថ្ងៃពុធ ទី២៨មិថុនា រដ្ឋបាល​វិមាន​ក្រេមឡាំង​ បា​នច្រាន​ចោល​ការសន្មតបែបនោះ និងថា ខណៈពេល​នេះ​ ច្បាស់​ជា​មាន​ពាក្យ​​ចចាមអារ៉ាមនិងការ​និយាយ​អុជអាល​ផ្សេងៗ​ជាច្រើន ដែល​អាច​លេចឡើង និង​ ដែលត្រូវ​ប្រយ័ត្ន​ប្រយែង។​​ដំណឹង​ពីការ​ចាប់ខ្លួន មិនមែន​នៅ​តែ​រុស្ស៊ីទេ នៅក្នុង​​ប្រទេស​ស៊ីរី​ក៏មាន​ដែរ។​ បើ​តាម​បណ្តាញ​ផ្សាយ​ព័ត៌មាន​​របស់​អារ៉ាប់និង​បស្ចិមលោក គឺ​​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ីរី​ បានចាប់​ខ្លួន​ មេៗ​បញ្ជា​របស់សាខា​ក្រុម​ទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​ វ៉ាក់នែរ​​។​ ពួក​ក្រុម​មេៗបញ្ជារបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្មួល វ៉ាក់នែរនៅ​ស៊ីរី​ ដែល​មាន​ឋានៈ​ស្មើ​វរសេនីយ៍ឯក ម្នាក់ និង វរសេនីយ៍ទោ ពីរនាក់ ត្រូវ​ចាប់​ខ្លួន​ស្រេច​ទៅហើយ។ ប្រតិបត្តិការ​ចាប់ខ្លួន​សហការរួម​គ្នា រវាង​ ក្រុម​ទាហានជាតិ​​រុស្ស៊ី និងទាហាន​ក្រុម​ស៊ើប​ការ​សម្ងាត់​ស៊ីរី។​​នៅ​ស៊ីរី ​មានទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់​នែរ​ ឈរជើង​ ប្រមាណ​ជា​ ៥​ ០០០ ​នាក់។ ​ក្នុងចំណោម​​នោះ គឺ ២ ០០០ នាក់ ជា​ទាហាន​ស៊ីឈ្នួល ជាតិ​រុស្ស៊ី​ និង​ជាតិ​ដទៃ​ដែល​ជាប្រទេស​ធ្លាប់​ក្រោម​ចំណុះ​សហភាព​សូវៀត​  ហើយ​និង ៣ ០០០ នាក់ទៀត ជា​ទាហាន​ស៊ីឈ្នួល ​ ជាតិ​ស៊ីរី ដែលគេ​​ជ្រើសរើស​​ចូល ឲ្យ​បម្រើអាជីព​ជា​យុទ្ធជន​«លីដែក លក់​ជីវិត»។​ វត្តមាន​ទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​រុស្ស៊ី​នៅ​ស៊ីរី គឺ​មា​នជាច្រើន​ឆ្នាំមកហើយ និងដែល​ចូលរួម​ចំណែក​នៅក្នុង​ការ​បង្ក​អស្ថិរភាព​នៅក្នុង​តំបន់​។ កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៨ យន្តហោះ​ទម្លាក់​គ្រាប់បែក​អាមេរិក បាន​សម្លាប់​ពួក​ទាហាន​ក្រុម​នេះ អស់​ប្រមាណ ​៣០០នាក់។​ប្រសិន​បើជា​​គេភ្ជាប់​ព្រឹត្តិការណ៍​បាត់មុខ​មេ​ទាហាន​នៅ​រុស្ស៊ី និង​ការ​ចាប់ខ្លួន​មេ​បញ្ជាការ​ទាហាន​វ៉ាក់​នែរ​នៅស៊ីរី គឺ គេ​អាច​នឹង​ប្រមើលមើល​បែប​ផ្សេងមួយទៀតអំពី​ព្រឹត្តិការណ៍​បះបោរ​មួយ​ភ្លើង​ចំបើង​​នៅ​រុស្ស៊ី គឺ ទំនង​ជា​​គម្រោង​ការល្បិច​​សម្ងាត់​​អ្វី​មួយ ដើម្បី​​បោសសម្អាត​ផ្ទៃ​ក្នុង នៅ​​ជួរ​កងទ័ព​រុស្ស៊ី​ផង និង​ក្នុង​បណ្តាញ​​របស់​ពួក​ក្រុម​ទាហាន​ Wagner ផង៕​
29/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បារាំង៖ ផ្ទុះអំពើហិង្សា ក្រោយ​ករណី​នគរបាល​បាញ់សម្លាប់​ក្មេងជំទង់​ម្នាក់ ដែល​មិនព្រមឈប់​រថយន្ត

នៅបា​រាំង ភាគខាងលិច​​ជាយទីក្រុងប៉ារីស មាន​ផ្ទុះនូវអំពើហិង្សាដុតរថយន្ត និងទ្រព្យ​សម្បត្តិសាធារណៈ កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារ ឈានចូលថ្ងៃពុធនេះ។ អំពើហិង្សា ដែល​បានផ្ទុះឡើង បន្ទាប់​ពីមានករណីនគរបាល​បារាំង បានបាញ់ក្មេងជំទង់ម្នាក់បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់ បន្ទាប់ពីក្មេងជំទង់នោះ បានបដិសេធមិនស្តាប់ការឃាត់រថយន្ត​។ ករណីនេះ បានបណ្តាល​ឲ្យ​ផ្ទុះមតិរិះ​គន់ ទៅលើ​កងសមត្ថកិច្ច ក៏ដូចជាស្ថាប័ន​នគរបាលបារាំងទាំងមូលតែម្តង ថាបាននិង​កំពុងតែប្រើប្រាស់​កម្លាំងហួសប្រមាណ ទៅលើ​ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងនាមខ្លួនជាអ្នករក្សាសន្តិសុខ​សុវត្ថិភាព​។ បញ្ហា​ អំពើហិង្សារបស់នគរបាល តែងតែជា​ចំណុចរសើប បង្កឲ្យ​មានការជជែក​តវ៉ា តឹងសរសៃក មិនថានៅលើឆាកនយោបាយ និងក្នុងសង្គមបារាំងជាទូទៅ។ ចាប់ពីល្ងាចថ្ងៃអង្គារ ឈានដល់យប់ជ្រៅ អំពើហិង្សាអនាធិបតេយ្យ បាន​ផ្ទុះឡើង នៅតាមសង្កាត់ជាច្រើន ត្រង់នេះបន្តិច ត្រង់នោះបន្តិច នៅ​តំបន់ Nanterre ជាយ​ក្រុងប៉ារីស ភាគខាងលិច​ ហើយ​បានរីកសាយ​ភាយទៅកាន់ឃុំ សង្កាត់​ផ្សេងៗទៀត ជាប់នោះដែរ​។ ក្រុមបាតុករ ដែលភាគច្រើន ជាយុវជន បាន​ដុតរថយន្ត ដុត​ជំរកស្ថានីយ៍រថយន្តក្រុង ជាច្រើនទីតាំង និង​បានវាយ​បំផ្លាញ​ទ្រព្យសម្បតិ្តសាធារណៈជាច្រើនផ្សេងទៀត។ អគ្គីភ័យបានឆាបឆេះសាលាតូរ្យតន្ត្រីមួយ​កន្លែងក្នុងសង្កាត់ ហើយ​ក្រុមបាតុករបានដុតភ្លើង នៅតាមបណ្តោយផ្លូវ​​រថភ្លើងថែមទៀត។ យ៉ាងហោចណាស់ បាតុករហិង្សា ចំនួន​២០នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារ​។ ​គិតត្រឹមព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ ស្ថានការណ៍​បានស្ងប់​បន្តិតទៅវិញហើយ តែ​មិនប្រាកដថាល្ងាចនេះ នឹងមិនផ្ទុះឡើងបន្តទៀតនោះទេ។មិនឈប់រថយន្តតាមការបង្គាប់របស់នគរបាលអំពើហិង្សា អនាធិបតេយ្យទាំងនេះ បាន​ផ្ទុះឡើង គឺបន្ទាប់​ពីមានករណី​នគរបាល​បានបាញ់បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់​យុវជនម្នាក់។ ហេតុការណ៍​បាន​កើតឡើង នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ នៅសង្កាត់​ Nanterre ដែលជនរងគ្រោះស្លាប់ អាយុ១៧ឆ្នាំ កំពុងបើករថយន្តប្រណិតមួយ​។ ពីដំបូង ប្រភពពី​នគរបាលបារាំង អះអាងថា ជនរងគ្រោះបានបដិសេធមិនព្រមឈប់ ទៅតាម​ការឃាត់របស់នគរបាល២នាក់ ដែលជិះម៉ូតូ។ មិនស្តាប់ការឃាត់ហើយ ជនរងគ្រោះបាន​បើករថយន្តសំដៅចង់បុកនគរបាល ទើបធ្វើ​ឲ្យ​នគរបាល​ម្នាក់ក្នុងចំណោម២នាក់នោះ ប្រើកាំភ្លើងបាញ់​។ដោយឡែក ស្រាប់តែនៅពេលរសៀលថ្ងៃអង្គារ មានវីដេអូខ្លី​មួយ ដែល​ត្រូវបាន​គេចែកចាយ​​ពាសពេញបណ្តាញ​សង្គម នៅបារាំង​​។ ក្នុង​វីដេអូនោះ គេឃើញថា រថយន្តប្រណិត Mercedes AMG ពណ៌លឿងបានឈប់ ហើយមាននគរបាល​២នាក់ កំពុងឱននិយាយជាមួយ​អ្នកនៅក្នុងរថយន្ត​ ដោយ​មានម្នាក់កាន់​កាំភ្លើងភ្ជង់ផង​។ តាមរយៈវីដេអូនេះ គេឮសំឡេងបន្លឺជាភាសាបារាំងថា “Tu vas te prendre une balle dans la tête” ដែលប្រែមកថា “ហ្អែង ប្រយ័ត្នយើងបាញ់​ចំកណ្ដាលក្បាល”។ ភ្លាមៗ រំពេចនោះ ស្រាប់តែរថយន្តបានបើកទៅមុខ ហើយ​ក៏មានសំលេងផ្ទុះ​គ្រាប់កាំភ្លើង​ភ្លាមដែរ។ រថយន្តបាន​ទៅ​បុក​បង្គោល​ផ្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍ ហើយ​យុវជនអាយុ១៧ឆ្នាំ ដែលជាអ្នកបើក​រថយន្ត ត្រូវគ្រាប់កាំភ្លើងចំទ្រូង​ក្បែរបេះដូង ក៏ស្លាប់​ភ្លាមៗនៅនឹងកន្លែង​។ ក្នុងរថយន្តនោះ មានមនុស្ស​២នាក់ទៀត ម្នាក់ជាក្មេងជំទង់អនីតិជនដែរ ត្រូវបាន​នគរបាលឃាត់ខ្លួន ចំណែក​ម្នាក់ទៀត បានរត់គេចខ្លួន រកមិនទាន់ឃើញទេ។មនុស្សឃាតដោយចេតនា​មានការស៊ើបអង្កេត២ ត្រូវបាន​គេបើក ទីមួយ​ គឺពាក់ព័ន្ធទៅលើជនរងគ្រោះ អំពី​ ករណី​បដិសេធមិនសហការ មិនឈប់​រថយន្តទៅតាមការឃាត់របស់សមត្ថកិច្ច។ ចំណែកករណីទី២ គឺ​ករណី​មនុស្ស​ឃាតដោយចេតនា ធ្វើឡើងដោយ​បុគ្គល ដែលមានអំណាចសាធារណៈ គឺនគរបាល​នេះឯង។ នគរបាល អាយុ​៣៨ឆ្នាំ​ ដែលជាអ្នកបានបាញ់​គ្រាប់កាំភ្លើង បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់ក្មេងជំទង់នេះ ត្រូវបាន​គេឃាត់ខ្លួនហើយ ដោយ​ប្រឈមនឹង​បទចោទប្រកាន់ មនុស្ស​ឃាតដោយចេតនា។ការស៊ើបអង្កេតទី១ ត្រូវ​បានប្រគល់ទៅឲ្យ​ អយ្យការអមតុលាការក្រុង Nanterre។ ​ចំណែកការស៊ើបអង្កេតទី២ គឺត្រូវបានប្រគល់​ទៅឲ្យ​ អគ្គស្នងការរដ្ឋានគរបាលជាតិបារាំង ដែល​មានតួនាទីស៊ើបអង្កេតទៅលើបទល្មើស បង្កឡើងដោយ​សមត្ថកិច្ចនគរបាល​។ដោយឡែក ខាងក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះវិញ នឹង​ដាក់ពាក្យបណ្តឹង២។ លោក Yassine Bouzrou ដែលជាមេធាវីតំណាងក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះ បាន​បញ្ជាក់ថា បណ្តឹងទី១ គឺទាក់ទិននឹងករណី​មនុស្ស​ឃាតដោយចេតនា ដែលសំដៅ​ទៅលើនគរបាល​ដែល​ជាខ្មាន់កាំភ្លើង និងករណីផ្សំគំនិត ដែលសំដៅទៅលើ​នគរបាល​ម្នាក់ទៀត ដែលមានវត្តមានក្នុងពេលកើតហេតុ។ ចំណែកបណ្តឹងទី២ គឺ​ទាក់ទិននឹង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ជា​សាធារណៈ ដែលប្រាសចាកពីការពិត។ បណ្តឹងនេះ គឺសំដៅលើស្ថាប័ន​​នគរបាល​តែម្តង ដែលបានលើកឡើងថា ហេតុការណ៍​បានកើតឡើង​ដោយសារតែជនរងគ្រោះ បើករថយន្តប៉ុនប៉ងបង្កគ្រោះថ្នាក់ ទៅលើសមត្ថកិច្ចនគរបាល ទើបបណ្តាលឲ្យ​មានការបាញ់គ្រាប់កាំភ្លើង។ លោក​មេធាវីការពារគ្រួសារជនរងគ្រោះ បានបញ្ជាក់ថា ការផ្សព្វផ្សាយ​របស់នគរបាល​ខាងលើនេះ​ ត្រូវបាន​បកអាក្រាត​យ៉ាងច្បាស់ថា មិនមែនជាការពិត​ទេ​ បន្ទាប់ពីគេបាន​ឃើញវីដេអូ ថតផ្ទាល់នៃហេតុការណ៍នេះ​។នរគបាលបារាំងហិង្សា?បញ្ហាអំពើហិង្សារបស់នរបាល គឺជាចំណុចរសើបខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ នៅបារាំង​។ ក្រុមអ្នកនយោបាយ​ប្រឆាំង តែងតែយកវាមកចោទ ​រិះគន់​ការប្រើអំណាចរបស់អាជ្ញាធរ រដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសនៅក្នុងពេលធ្វើបាតុកម្ម​តវ៉ាផ្សេងៗ ដែលមាន​ការបង្ក្រាបធម៌ក្តៅ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ បាតុកម្ម​ក៏វាកាន់តែហិង្សាដែរ។ទាក់ទិននឹងករណី​ សមត្ថកិច្ចនគរបាល ប្រើប្រាស់​កាំភ្លើងបាញ់​បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់ ទៅលើអ្នកបើកបរ​ដែលមិនស្តាប់ការឃាត់រថយន្តនេះ គឺពិតជាបានកើនឡើងខ្លាំងពិតមែន​។ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២២កន្លងទៅ គឺមាន​ស្លាប់មនុស្សចំនួន​១៣នាក់ ពោលគឺជាតួលេខខ្ពស់បំផុតមិនធ្លាប់មានទេ។ សំណួរ សួរថា តើនគរបាលបារាំងកាន់តែហិង្សា ឬមួយក៏មកពី​អ្នកបើកបរ ដែលកាន់តែលែងស្តាប់បញ្ជារបស់នគរបាល​ ? វាអាចមានកត្តាច្រើនណាស់ គួបផ្សំគ្នា ទីមួយ​ មនុស្សក្នុងសង្គមបារាំងអាចស្អប់នគរបាលកាន់តែខ្លាំង នគរបាលឃាត់មិនស្តាប់។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ករណីបទល្មើសចរាចរណ៍ ការជួញដូរគ្រឿងញៀន កាន់តែសំបូរ ហើយ​នៅពេលសមត្ថកិច្ច​ចុះអន្តរាគមន៍ឃាត់រថយន្ត អ្នកបើកបរដែលមានខ្លួន ដែលភ័យ ក៏គេចវេស​ ព្រមទាំងបើករថយន្តបំបុកសមត្ថកិច្ច​នគរបាល​ថែមទៀត។ ធ្លាប់​មានហើយ ករណីនគរបាល​ឈរឃាត់ ហើយត្រូវអ្នកបើកបរបើក​បុកស្លាប់។តាមច្បាប់ គឺសមត្ថកិច្ច​នគរបាល មានសិទ្ធិការពារខ្លួន ក្នុងករណីមានការគំរាមកំហែងលើរូបរាងកាយ។​ តែការការពារខ្លួនរបស់​សមត្ថកិច្ចនេះ​ គឺ​ត្រូវតែធ្វើ​ដោយ​ប៉ាន់ប្រមាណកម្លាំង ឲ្យ​ត្រឹមត្រូវបំផុត មិនឲ្យហួស​ហេតុនោះទេ។ មុននឹងសម្រេចបាញ់ សមត្ថកិច្ចត្រូវតែថ្លឹងថ្លែង។ ក្រោយ​ហេតុការណ៍​កើតឡើងកាលពីម្សិលមិញនេះ អ្នកនយោបាយខ្លះ បានចេញមុខស្រែករិះគន់ថា “បារាំងគ្មានទោសប្រហារជីវិតទេ ហេតុអ្វីក៏នគរបាលបាញ់មនុស្ស​ស្លាប់បែបនេះ​”។ អ្នកខ្លះទៀត បានរិះគន់ថា ត្រឹម​ករណី​មិនឈប់រថយន្ត ទៅតាមការឃាត់របស់នគរបាល មិនអាចបើកសិទ្ធិឲ្យនគរបាល​នោះ បាញ់សម្លាប់​មនុស្សនោះទេ។តែយ៉ាងណា យើងមិនអាច​និយាយម៉ៃជាទូទៅ ថា​នគរបាល​បារាំងសុទ្ធតែហិង្សា បាញ់សម្លាប់​មនុស្សយ៉ាងអនាធិបតេយ្យនោះដែរ។ ទះដៃម្ខាងគឺមិនវាមិនឮទេ។ ក្នុងសង្គមមួយដែលកាន់តែ​ហិង្សា កាន់តែសំបូរ​បទល្មើស ឧក្រិដ្ឋកម្មផ្សេងៗ គឺវាតែងតែមានការបង្ក្រាប ដែលពេលខ្លះវាជ្រុលដៃ ដោយចៀសមិនរួច។ ដូច្នេះគ្រប់ករណីទាំងអស់ គឺត្រូវតែឆ្លងកាត់ការស៊ើបអង្កេត ឲ្យ​បានស៊ីជម្រៅ ដោយ​ប្រព័ន្ធតុលាការ។លោកប្រធានាធិបតី​ម៉ាក្រុង បាន​មានប្រសាសន៍​នៅព្រឹក​មិញនេះ ថា ករណី​ស្លាប់យុវជនអាយុ១៧ឆ្នាំកាលពីថ្ងៃអង្គារ វាគឺជារឿងមួយមិនអាចអត់ឱនឲ្យ​បានទេ។​ លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏ដូចជាលោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃបារាំង ក៏បាន​ប្តេជ្ញាដែរ ថាត្រូវតែវែករកការពិតឲ្យបាន ប្រគល់យុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ និងក្រុមគ្រួសារ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ រដ្ឋាភិបាលបារាំង បានអំពាវនាវ សុំឲ្យ​រក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ ទប់កំហឹង បញ្ឈប់រាល់អំពើហិង្សាអនាធិបតេយ្យ ដែលកាន់តែធ្វើ​ឲ្យសង្គមជាតិបាក់បែកគ្នា៕
28/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

វិមានក្រេមឡាំង៖ អំណាច​របស់​លោកពូទីន​មិនបាន​ចុះខ្សោយ ដោយសារ​ការបះបោរ​របស់ពួកវ៉ាក់ណែ

នៅរុស្ស៊ី ទីភ្នាក់ងារ​សន្តិសុខ​ជាតិ បានប្រកាស​ទម្លាក់​ចោល​បទចោទប្រកាន់ ប្រឆាំង​ទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែដែលធ្វើការបះបោរ លើកគ្នា​សំដៅទីក្រុងម៉ូស្គូ​កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ២៤ មិថុនា។ ការសម្រេច​របស់​ទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខជាតិរុស្ស៊ី នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារនេះ ធ្វើឡើងនៅប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយ លោកប្រធានាធិបតី​ពូទីន​ចេញមុខ​ប្រកាស​លើកលែងទោស​ទាហាន​វ៉ាក់ណែ ដែលលោកចាត់ទុក​ជា​អ្នកស្នេហាជាតិ ជួយបញ្ផៀស​មិនឲ្យមានថ្លុកឈាម នៅរុស្ស៊ី។ នៅក្នុង​ការថ្លែងទៅកាន់ប្រជាជាតិរុស្ស៊ី ជាលើកទី១ នៅក្រោយ​ការបះបោរ​មិនបាន​សម្រេច​របស់​ក្រុមទាហានវ៉ាក់ណែ លោក​ពូទីននៅបាន​ឆ្លៀត​ចោទប្រកាន់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​អ៊ុយក្រែន និងលោកខាងលិច ដែលជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​អ៊ុយក្រែន ថា ជាអ្នកចង់​ឃើញ​រុស្ស៊ី​សម្លាប់គ្នា​ទៅវិញ ទៅមក។ នៅថ្ងៃចន្ទ លោកប្រធានាធិបតី​បៃដិន​ប្រាប់អ្នកកាសែត​ថា តាំងពីនៅ​ថ្ងៃ កើតហេតុ អាមេរិក​បាន​បញ្ជាក់ទៅ​ភាគីរុស្ស៊ី​ហើយថា អាមេរិក មិនដឹងរឿង និង​គ្មាន​ជាប់ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុងរឿងបះបោរ​របស់​ក្រុមទាហានរុស្ស៊ីវ៉ាក់ណែ។ បីថ្ងៃ​ក្រោយ ការបះបោរ​មិនបាន​សម្រេច​របស់​ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក​ពូទីនចេញមុខថ្លែង​ទៅកាន់​ប្រជាជាតិ និង​កោះប្រជុំ​សន្តិសុខ​ជាតិ ដែលត្រូវ​បានចាក់ផ្សាយ​នៅទូរទស្សន៍ជាតិ។ នៅក្រោយ ចលនាបះបោរមិនបានសម្រេច​របស់​ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ លោកពូទីន​បាន​ចេញមុខ​មក​បញ្ជាក់ថា លោកជាមេដឹកនាំដែលបាន​ធានា​សន្តិភាពផ្ទៃក្នុងរបស់រុស្ស៊ី។ នៅក្នុងសារថ្លែងទៅកាន់ប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃចន្ទ លោកពូទីនបាននិយាយ​ថា លោកបានចាត់វិធានការ​បញ្ជា​គ្រប់បែបយ៉ាង​ដើម្បី​ជៀសវាង​ការប្រយុទ្ធបង្ហូរឈាម​រវាងជនជាតិរុស្ស៊ី។ សម្រាប់លោកពូទីន ការប្រយុទ្ធសម្លាប់គ្នារវាងបងប្អូនរុស្ស៊ី គឺ​ជា​អ្វីដែលទន្ទឹងរង់ចាំ ចង់បាន​របស់ពួកសត្រូវ ដូចជា​ពួកណាហ្ស៊ីថ្មី​នៅអ៊ុយក្រែន ពួកមេដឹកនាំ​លោកខាងលិច ហើយ​និង​ពួកក្បត់ជាតិនិយម។នៅត្រង់ចំណុចនេះ លោកពូទីន​និយាយ​ដោយ​ខឹងសម្បារ បរិហារ​ទង្វើ​ក្បត់ជាតិ ដែល​អាចរុញច្រានប្រទេស​ឲ្យធ្លាក់ក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិល។ ម្យ៉ាងដែរ លោកពូទីន​ចាត់ទុក​ការបះបោររបស់​ក្រុមទាហានវ៉ាក់ណែ​ថា ក្បត់ជាតិ ប៉ុន្តែ ជាមួយគ្នានោះ ក៏ប្រកាស​លើកលែងទោស រាល់​ទាហានវ៉ាក់ណែ ដែលបាន​ចូលរួមក្នុងការបះបោរ កាលពីថ្ងៃ សៅរ៍ទី ២៤​មិថុនា។សម្រាប់​លោកពូទីន ទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ​ក៏ជា​អ្នកសេ្នហាជាតិ​បានចូលរួម​ជួយ​រុស្ស៊ី​ក្នុងការប្រយុទ្ធក្នុងសមរភូមិ​នៅ​អ៊ុយក្រេន ហើយនៅថ្ងៃ​សៅរ៍​កន្លងទៅ ពួកគេប្តូរចិត្ត នៅ​ពាក់កណ្តាលផ្លូវ​ទៅម៉ូស្គូ ដោយសារ​មិនចង់ប្រយុទ្ធបង្ហូរឈាម។ តាមលោកពូទីន លោក​គោរពតាមការសន្យា​របស់លោក ដែល​យល់ព្រម​ឲ្យ​លើកលែង​ទោស​រាល់​ពួកទាហាន​វ៉ាក់ណែដែល​សុខចិត្តឈប់ធ្វើការបះបោរប្រឆាំង​ម៉ូស្គូ។ នៅថ្ងៃ​ចន្ទ លោកពូទីនបាន​និយាយថា ទាហាន​វ៉ាក់ណែ​អាចស្ម័គ្រចិត្ត​ចុះឈ្មោះ​ក្នុងបញ្ជីកងទ័ពជាតិរុស្ស៊ី ឬ​អាច​ត្រលប់ទៅ​ផ្ទះទៅជួបប្រពន្ធកូន។ បើមិនដូច្នោះទេ ពួកគេអាច​តាមទៅធ្វើការជាមួយ​មេដឹកនាំរបស់ពួកគេ គឺលោក​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន នៅប្រទេស​បេឡារុសអាវ។ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ ទីភ្នាក់ងារ​សន្តិសុខផ្ទៃក្នុងរុស្ស៊ី​បាន​ប្រកាស​ជាផ្លូវការ ទម្លាក់រាល់ការចោទប្រកាន់ ការស៊ើបអង្កេត​ប្រឆាំង​នឹង​ពួកវ៉ាក់ណែ ក្នុងរឿងរៀបចំ​ការបះបោរ កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍។ ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីវិញនិយាយ​ថា គេកំពុង​ត្រៀមរឹបអូស​យករាល់​សព្វាវុធ​ធុនធ្ងន់​របស់​វ៉ាក់ណែ មកដាក់បញ្ចូល​ក្នុងបញ្ជីអាវុធយុទ្ធភ័ណ្ឌរបស់​កងទ័ព ចំណែក​ទាហាន​វ៉ាក់ណែ​មានពេលរហូតដល់​ថ្ងៃទី ១​កក្កដា ដើម្បី ចុះឈ្មោះ​ជា​ទាហាន​ស្របច្បាប់ ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រង​របស់ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ី។វ៉ាក់ណែ​គ្មាន​ចេតនា​ចង់ផ្តួលអំណាចដឹកនាំ​របស់​លោកពូទីននោះទេ…ជាការពិត នៅក្នុងសារសំឡេង​១១​នាទី លោក​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន មេទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ បាននិយាយ​យ៉ាងដូច្នេះមែនថា ​ដំណើរឆ្ពោះ​ទៅម៉ូស្គូ​ដើម្បីទាមទារ​យុត្តិធម៌ គ្មានគោលដៅ​ចង់ផ្តួលមេដឹកនាំ​ស្របច្បាប់ដែលចេញពីការបោះឆ្នោតនោះទេ។ លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីនចង់និយាយ​សំដៅ​ដល់​លោកពូទីន។ប៉ុន្តែ នៅក្នុង​សារ​ដែលមាន​លក្ខណៈផ្សះផ្សាច្រើន មេទាហានវ៉ាក់ណែបញ្ជាក់សាជាថ្មី ទាហានវ៉ាក់ណែ ធ្វើដំណើរ​ទៅម៉ូស្គូ ដើម្បីតវ៉ា​ប្រឆាំង ការប៉ុនប៉ងរំលាយ​ក្រុមទាហានវ៉ាក់ណែ ហើយនិងដើម្បី​បរិហារ​អសមត្ថភាព​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ និង​មេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិរុស្ស៊ី។ តាម​លោក​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន ទាហាន​វ៉ាក់ណែភាគច្រើន​មិន​ចង់​ចូលរួម​ក្នុងជួរកងទ័ពធម្មតា​របស់​ក្រសួងការពារជាតិ​រុស្ស៊ី​នោះទេ។ គិត​ចាប់តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ប្រកាស​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ដែល​ចង់​ឲ្យ​ទាហានវ៉ាក់ណែ ចុះកិច្ចសន្យា​ចូលធ្វើ​កងទ័ពរុស្ស៊ី មានតែ ទាហានវ៉ាក់ណែ ២%ដែល​យល់ព្រម ក្រៅពីនោះ គឺ​ប្រឆាំងដាច់ខាត។ ជាច្រើនខែ​មកហើយ ដែល​លោក​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីនដែលជា​ស្ថាបនិក​ក្រុមហ៊ុន​វ៉ាក់ណែ តាំងពី​ឆ្នាំ ២០១៤ ដំឡើង​សំឡេង​រិះគន់ និយាយប្រមាថ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​យោធា​រុស្ស៊ី ថា​អសមត្ថភាពនៅក្នុង​សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន។ តាម​លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន ដោយសារ​តែ​មិនសប្បាយចិត្ត​នឹង​ទាហានវ៉ាក់ណែ​ដែលមាន​ស្នាដៃ​ក្នុង​សមរភូមិ កងទ័ព​រុស្ស៊ី ក្រោមបញ្ជា​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិ បាញ់​សម្លាប់​ទាហានវ៉ាក់ណែ ប្រមាណ ៣០នាក់ កាលពីសប្តាហ៍មុន។ តាមលោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន ហេតុការណ៍​នេះធ្វើ​ឲ្យទាហាន​វ៉ាក់ណែ​ផ្ទុះកំហឹង បះបោរ​ដើម្បី ទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ទម្លាក់​តំណែងរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិរុស្ស៊ី។ នៅក្នុងសារ​១១នាទី មេទាហានវ៉ាក់ណែ និយាយ​អួត​ផងដែរ ពី​ស្នាដៃ​របស់​ទាហាន​ឆ្នើមវ៉ាក់ណែ​បើប្រៀបធៀប​នឹង​កងទ័ពរុស្ស៊ី ព្រោះថា ក្នុងរយៈពេល​មិនដល់​មួយថ្ងៃផង ទាហានវ៉ាក់ណែ​ចូលកាន់កាប់​មូលដ្ឋានទ័ព និងក្រុង​Rostov ដែលជា​ទីតាំងបញ្ជាការដ្ឋាន​សំខាន់របស់​រុស្ស៊ី។ ផ្ទុយទៅវិញ កងទ័ព​រុស្ស៊ី ដែលធ្លាប់សង្ឃឹមថាអាចវាយយកក្រុងកៀវក្នុងរយៈពេលតែមួយថ្ងៃ ឥលូវនេះ ត្រូវ​ចំណាយពេល​ជាង​១ឆ្នាំ​មកហើយ នៅតែ​មិនអាច​វាយយកបានអ៊ុយក្រែន។លោកបៃដិនថា អាមេរិកបានជូនដំណឹង​ទៅម៉ូស្គូថាអាមេរិកមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹង​ការបះបោររបស់ពួកវ៉ាក់ណែប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោកចូ បៃដិន​និយាយ​ប្រាប់អ្នកកាសែត​កាលពីថ្ងៃ​ម្សិលមិញថា អាមេរិកតាមរយៈ​ស្ថានទូត​នៅទីក្រុង​ម៉ូស្គូ បានជូនដំនឹង​ភ្លាមទៅភាគី​រុស្ស៊ីថា អាមេរិក​មិនដឹងរឿង ហើយ​ក៏មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​រឿងបះបោរ​របស់​ទាហាន​វ៉ាក់ណែ កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍។តាម​លោកបៃដិន អាមេរិក​នៅតែតាមដានជាប់​ស្ថានការណ៍​នៅរុស្ស៊ី និងថា ទោះស្ថានការណ៍​ផ្ទៃក្នុងរបស់​រុស្ស៊ី​ប្រែប្រួល​យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏​អាមេរិកមិនផ្លាស់ប្តូរ​ជំហរ ដើម្បីជួយអ៊ុយក្រែន។មេទាហាន​វ៉ាក់ណែ​ទៅនៅ​បេឡារុសធ្វើអ្វី?តាមលទ្ធផល​នៃការចរចាសម្របសម្រួល​របស់​ប្រធានាធិបតី​បេឡារុស លោក​លូកាឆិនកូ ដែល​តាំងខ្លួន​ជាអាជ្ញាកណ្តាល​រវាង​លោក​ពូទីន និង​លោក​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន មេក្រុមវ៉ាក់ណែ ត្រូវ​ចាកចេញ​ទៅបេឡារុស ជាថ្នូរនឹង​ការទម្លាក់ការចោលរាល់ការស៊ើបអង្កេតទាក់ទង​នឹងការប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ក្នុងរឿងបះបោររបស់​វ៉ាក់ណែ។តាមអ្នកនាំពាក្យ​របស់​វិមានក្រេមឡាំង លោកលូកាឆិនកូ​យល់ព្រមផ្តល់​កន្លែងជ្រកកោន​ដល់​លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន ដោយ​មកពីលោក​លូកាឆិនកូ​ស្គាល់​លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន ២០ឆ្នាំ​មកហើយ។ប៉ុន្តែ ថ្លែង​ទៅកាន់​អ្នកកាសែត នៅថ្ងៃ​អង្គារ​នេះ ប្រធានាធិបតី​បេឡារុស​មិនបានបញ្ជាក់ពីហេតុផលដែលធ្វើ​ឲ្យ​លោកទទួល​មេទាហានវ៉ាក់ណែនៅបេឡារុស ប៉ុន្តែ លោក​និយាយ​ថា ស្ថានការណ៍​នៅរុស្ស៊ី​ធ្វើ​ឲ្យ​លោកបារម្ភខ្លាំង និង​បានបញ្ជា​ឲ្យកងទ័ពត្រៀមខ្លួន នៅថ្ងៃដែល​ ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ​ធ្វើការបះបោរប្រឆាំង នៅរុស្ស៊ី។ តាម​ប្រធានាធិបតី​បេឡារុស បើសិន រុស្ស៊ីជួបអសន្តិសុខ នោះ​បេឡារុស​នឹង​ធ្លាក់ក្រោមបំណែកផ្ទាំងថ្ម ស្លាប់ទាំងអស់គ្នា។ តាមមេដឹកនាំ​បេឡារុស ការបះបោររបស់ទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែជាលទ្ធផល​នៃការគ្រប់គ្រង​មិនបានល្អ ព្រោះគេដឹងហើយថា ពួកវ៉ាក់ណែ និង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិរុស្ស៊ី​បានតឹងសសៃក តានតឹងដាក់គ្នាជាច្រើនខែមកហើយ ប៉ុន្តែ គេ​មិនរកដំណោះស្រាយ។ លោក​លូកាឆិនកូអាច​ចង់​និយាយ​ដល់​លោកពូទីន ដែលជា​ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំរុស្ស៊ី។លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីនវិញ និយាយ​ថា លោក​ទៅបេឡារុស ព្រោះតែ​ប្រធានាធិបតី​បេឡារុស​បានសន្យា​ថា លោកនឹង​អាច​បន្តការងារ​ជំនួញស្របច្បាប់​របស់លោកដដែល។ តើ​លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន នឹង​បន្តដឹកនាំ​បញ្ជា​ក្រុមវ៉ាក់ណែ​តាំងពី​បេឡារុស? លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន​មិនបាន​លម្អិតច្រើននោះទេ។ ដោយសារ​លោកពូទីន​និយាយ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ក្រុមទាហានវ៉ាក់ណែ ទៅ​ចូលរួមជាមួយ​មេដឹកនាំ​របស់​ខ្លួន​នៅបេឡារុស គេអាច​និយាយ​ថា លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន​អាច​ប្រមូលផ្តុំ​កម្លាំងទាហានស៊ីឈ្នួល នៅបរទេស នៅបេឡារុស។ ជួនកាល នេះជាអាច​យុទ្ធសាស្រ្ត​របស់​លោក​ពូទីន​ដែល​អាច​នឹង​ខ្ចីដៃ​របស់​ទាហានស៊ីឈ្នួល​របស់​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន​ដើម្បីវាយអ៊ុយក្រែន ពីខាងទឹកដី​បេឡារុស​ដែលជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​រុស្ស៊ី​ក៏អាចថាបាន។ ​
27/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ការបះបោររបស់ក្រុមWagner ត្រូវបិទបញ្ចប់ តែផលវិបាក​អាចបន្តអង្រួន​​របបដឹកនាំរបស់​លោកពូទីន?

កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ចុងសប្តាហ៍​កន្លងទៅនេះ​ ព្រឹត្តិការ​ណ៍បះបោររបស់​ក្រុម​ទាហានស៊ីឈ្នួល​រុស្ស៊ី Wagner បាន​​ធ្វើឲ្យ​មានការភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំង​។ តែបានតែមួយថ្ងៃ ក្រុម Wagner ដែលដឹកនាំដោយ​លោក អេវហ្គេនី ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន (Evguéni Prigojin) បានត្រលប់ក្រោយ​វិញ ដោយអះអាងថា មិន​ចង់ធ្វើ​ឲ្យ​ការបង្ហូរឈាម​។ គិតត្រឹមថ្ងៃចន្ទនេះ វិមានក្រេមឡាំង បានប្រកាសថា ការបោះបោររបស់ក្រុម Wagner នេះ ត្រូវបាន​បិទបញ្ចប់ហើយ បន្ទាប់ពីមានអន្តរាគមន៍​ ធ្វើអាជ្ញាកណ្តាល ពីសំណាក់​លោក​ប្រធានាធិបតី​បេឡារុស។ “ស្ថានការណ៍ត្រលប់ទៅរកភាពប្រក្រតីវិញ​​”ផ្អែកតាមការ​​​ប្រកាសរបស់អ្នកនាំពាក្យ​វិមានក្រេមឡាំង លោក ឌីមីទ្រី ប៉េស្កូវ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ គឺ​ព្រឹត្តិការណ៍​បះបោរនេះ បានរលត់ទៅវិញហើយ ហើយស្ថានការណ៍​ ក៏បាន​វិលត្រលប់​មករកភាពប្រក្រតីវិញដែរ។ ចំណែក​លោក Sergueï Sobianine អភិបាលទីក្រុងម៉ូស្គូ ក៏បានសរសេរលើបណ្តាញ​តេឡាក្រាមដែរថា ការប្រកាសអាសន្ន​ស្តីពីប្រតិបត្តិការ​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម ក៏បានត្រូវបាន​ដកចេញ​ហើយ​ដែរ​។ លោក​បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះប្រជាជនអ្នកក្រុងម៉ូស្គូ ដែល​បានរក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ មិនភ័យជ្រួលច្របល់។​ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner ដែលដឹកនាំដោយ​លោក Evguéni Prigojin បានប្រកាស​​ត្រលប់ក្រោយ​បែរ បន្ទាប់ពីបាននាំកម្លាំង​ ឈានទៅ​ដល់សល់តែ​ចំងាយ​ប្រមាណ​​៣០០គីឡូម៉ែត្រ ទៀតគឺ​ដល់​ទីក្រុង​ម៉ូស្គូ។ ជាការបះបោរ ដ៏គួរឲ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើលបំផុត ព្រោះវាបាន​​កើតឡើងភ្លាមៗ ហើយ​មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ គឺក្រុម​ Wagner បានធ្វើទៅដោយងាយ ដោយ​គ្មានឧបសគ្គ ឬការរារាំងអ្វីទាំងអស់ ពីសំណាក់កងទ័ពជាតិរុស្ស៊ី​។ តែយ៉ាងណា កាលពីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ Evguéni Prigojin បានសម្រេចចិត្តដកថយវិញ ដោយអះអាងថា មិនចង់​ឲ្យ​មានការបង្ហូរឈាម។យោងតាម​ការប្រកាសជាផ្លូវការពី​វិមានក្រេមឡាំង គឺការត្រលប់ក្រោយ​បែរនេះ គឺជាលទ្ធផល​នៃ​ការ​អន្តរាគមន៍សម្របសម្រួល ពីសំណាក់​លោក​ប្រធានាធិបតី​បេឡារុស អាឡិចសង់ដ្រ៍ លូកាឆិនកូ។ ក្រុម Wagner បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយក្រេមឡាំង ដើម្បីបញ្ចៀសការបង្ហូរឈាម ក៏ប៉ុន្តែគិតមកត្រឹមពេលនេះ គេ​មិនអាច​ដឹងលំអិត ថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ​ បានកំណត់ពីអ្វីខ្លះទេ។ វិមានក្រេមឡាំងបានត្រឹមប្រកាសថា លោក Evguéni Prigojin មេក្រុមWagner នឹងធ្វើដំណើរចេញពី​រុស្ស៊ីឆ្ពោះទៅកាន់បេឡារុស។មិនចាប់ទោសអូសដំណើរ លើក្រុមបះបោរ Wagnerយោងតាម​ការប្រកាសរបស់​អ្នកនាំពាក្យ​វិមានក្រេមឡាំង ផ្ទាល់តែម្តង​ គឺការស៊ើបអង្កេតស្តីពីបទឧក្រិដ្ឋ ទៅលើ​លោក Evguéni Prigojin មេក្រុមWagner គឺត្រូវបាន​បោះបង់ចោលទាំងអស់​ហើយ។ ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ី ក៏បានអះអាងដែរ ថារឿងនេះ​ចប់រួចរាល់ហើយ​។ ពោលគឺគ្មានការចាប់ទោសអូសដំណើរអ្វីទាំងអស់​។ សមាជិក​សភា​រុស្ស៊ី ឈ្មោះ Andreï Kartapolov ដែលជាប្រធាន​គណៈកម្មាធិការការពារជាតិ នៅសភាឌូម៉ា បាន​ថែមទាំងអះអាងទៀត អាជ្ញាធររុស្ស៊ី​គ្មានអ្វីនឹងស្តីបន្ទោសក្រុមWagner ទេ ព្រោះក្រុមនេះ មិនបានបង្កការខូចខាតអ្វីទាំងអស់​។ ក៏ប៉ុន្តែ បើយោងតាម​អ្នកសរសេរ​Blogកងទ័ពនៅរុស្ស៊ី គឺមាន​ទាហានរុស្ស៊ី​ស្លាប់ចន្លោះពី​១៣ទៅ​២០នាក់ ដែល​ភាគច្រើន គឺស្លាប់ដោយ​សារ​ក្រុមWagner បាញ់ទម្លាក់ឧត្ថម្ភាគចក្រចំនួន​៦គ្រឿង និងយន្តហោះមួយគ្រឿង។ជារួមយើងឃើញថា គោលជំហររបស់​រដ្ឋអំណាចរុស្ស៊ីនៅពេលនេះ ហាក់ដូចជាស្លូតខ្លាំងណាស់ គឺស្លូតយ៉ាងចម្លែកខុសធម្មតា​។ យើងមិនដឹង ថាតើផ្ទៃក្នុង គេមានការត្រូវរ៉ូវ ផ្សះផ្សារគ្នាយ៉ាងណាទេ តែ​សម្តីរបស់​លោកពូទីន កាលពីពេល​កើតហេតុភ្លាម ហាក់ដូចជាខ្លាំង ដោយ​លោក​បាន​ហៅការបះបោរនេះ ថាជាអំពើ​ក្បត់។ តែទីបំផុត គឺគ្មានការចាប់ទោសអូសដំណើរអ្វីទាំងអស់។ Evguéni Prigojin នឹងត្រូវ​បេឡារុសទទួលស្វាគមន៍។ក៏ប៉ុន្តែ នៅ​មាន​ចម្ងល់មួយចំនួន ដែលគេកំពុងចោទសួរ គឺទាក់ទិននឹងអនាគតរបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagnerនេះ? វិមានក្រេមឡាំង បានបញ្ជាក់ថា ទាហានស៊ីឈ្នួលណា ដែលមិនបានចូលរួម​ នៅក្នុងការបះបោរកាលពីថ្ងៃសៅរ៍​ គឺអាចចុះកិច្ចសន្យាជាមួយក្រសួងការពារជាតិ ដើម្បី​​ចូលបម្រើទ័ព​បាន​។ ដោយឡែក អ្នកផ្សេងវិញគឺត្រូវត្រលប់​ទៅមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនវិញ។ តែសួរថា បន្ទាប់មកទៀត​ ត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចទៀត? តើក្រុមនេះនឹងត្រូវរំសាយ​អាវុធចោល ? ឬអាច​បន្ត​ប្រយុទ្ធនៅអ៊ុយក្រែនទទៅទៀត​? ឬមួយក៏នាំគ្នាទៅតាម​ Evguéni Prigojin នៅបេឡារុស ? ឃើញថា ភាពស្រពេចស្រពិល មន្ទិលសង្ស័យ​នៅ​នៅទាំងស្រុងតែម្តង​។របបដឹកនាំរបស់​ពូទីន បាក់បែកប្រេះស្រាំ ?ពីក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចវិញ គេបានតាមដានស្ថានការណ៍​បះបោរនេះ យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត ព្រោះវាហាក់ដូចជាបាន​បង្ហាញ​ អំពី​ការបាក់បែក​ប្រេះស្រាំ នៅក្នុងរបបដឹកនាំរបស់​លោកពូទីន។ មតិជាច្រើនពីក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច គឺគេឃើញថា ព្រឹត្តិការណ៍បះបោរនេះ ទោះជាត្រឹមតែ២៤ម៉ោង ហើយក៏រលត់ទៅវិញ វាគឺជារឿងមួយមិនធម្មតាទេ។ មិនធម្មតាព្រោះថាកន្លងមកគេតែងគិតថា លោកពូទីន គឺជាបុរសខ្លាំង ក្តាប់អំណាចណែនក្នុងដៃមិនឲ្យ​របបដឹកនាំខ្លួនរង្គោះរង្គើ។ តែផ្ទុយទៅវិញ យើងឃើញថា ក្រុមWagner អាចធ្វើសកម្មភាពបានងាយ​ងាយ​បំផុត នាំកម្លាំងនាំរថក្រោះ ឡើងវិះតែទៅដល់ម៉ូស្គូ ធ្វើឲ្យក្រេមឡាំងភ័យស្លន់ស្លោ ជីករណ្តៅដាក់បាវខ្សាច់ ដើម្បីផ្តាច់ផ្លូវ​ការពារខ្លួនជាដើម។ល។លោក​អង់តូនី ប្លីងកិន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក បាន​លើកឡើងថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានស្តែងឲ្យឃើញថា ធាតុពិត អំណាចកំពូលរបស់រុស្ស៊ី ដែល​លោកពូទីនអង្គុយពីលើ គឺមិនរឹងមាំប៉ុន្មាននោះទេ។ ពោលគឺវាមានស្នាមប្រេះបាក់បែក​ហើយ​។ ដូចគ្នាដែរ លោក​ម៉ាក្រុងប្រធានាធិបតី​បារាំង បាន​លើកឡើងថា ការបះបោររបស់​ក្រុម Wagner បានបង្ហាញ​ឲ្យឃើញថា មានការបែកបាក់គ្នា​​នៅក្នុង​របបដឹកនាំរុស្ស៊ីបច្ចុប្បន្ន។ ជាការបាក់បែក ផុយស្រួយ ទាំងក្នុងចំណោមមន្ត្រី​កងទ័ពរុស្ស៊ី និង​ក្នុង​ក្រុម​កម្លាំង​ដៃជើង​ដូចយ៉ាងក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner។ចំណែក​លោកMykhaïlo Podoliak ទីប្រឹក្សាពិសេសរបស់​លោកហ្សេឡេនស្គី បាន​លើកឡើងថា Evguéni Prigojin បានធ្វើ​ឲ្យ​លោកពូទីន ក៏ដូចជារបបដឹកនាំរុស្ស៊ី ត្រូវ​អាម៉ាសមុខ ពេញមួយពិភពលោកតែម្តង​។ លោក Abbas Galliamov អតីតទីប្រឹក្សារបស់​លោកពូទីន បាន​លើកឡើងថា ព្រឹត្តិការណ៍​បានបង្ហាញប្រាប់គ្រប់គ្នា​ឲ្យឃើញថា របបដឹកនាំរបស់ពូទីន​គឺពោរពេញដោយ​ចន្លោះប្រហោង។ដោយឡែក ប្រទេសខ្លះទៀត ដូចជាចិន បានប្រកាសថា គេនៅតែគាំទ្រ ដោយ​ឥតងាករេ ចំពោះរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីដឹកនាំដោយ​លោកពូទីន ដែល​ការពារស្ថិរភាពប្រទេស។ យ៉ាងណាក៏ដោយ​ ក្រសួងការបរទេសចិន អះអាងថាព្រឹត្តិការណ៍ដែលកើតឡើងថ្មីៗនេះ គឺជាកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រុស្ស៊ី​។អ៊ុយក្រែនប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះស្ថានការណ៍​ដោយឡែក ភាគីអ៊ុយក្រែន មានការប្រុងប្រយ័ត្នណាស់ ដោយ​មិនអរលឿនរហ័សពេកនោះទេ។ កងទ័ពរុស្ស៊ីវិញ បន្តអះអាងថា គ្មានអ្វីប្រែប្រួលទេ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះ គេថែមទាំងបានរុញ​ច្រាន​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន​បានជោគជ័យថែមទៀត នៅចំណុចសមរភូមិចំនួន​៤។ នៅតំបន់​ក្បែរក្រុង Bakhmout វិញ កងទ័ពអ៊ុយក្រែនទទួលស្គាល់ថា ដូចជាគ្មានអ្វីប្រែប្រួលធំដុំមែន នៅមួយថ្ងៃក្រោយ​បរាជ័យ​នៃការបះបោរ​របស់ក្រុម Wagner។ ទាហានអ៊ុយក្រែនម្នាក់ ឈ្មោះ Nazar បានប្រាប់អ្នកកាសែតថា កងទាហានអ៊ុយក្រែនហួសពីដឹងពេកថា ហេតុការណ៍​បះបោររបស់​ក្រុមWagner វាគឺជាការ​សម្តែង​សៀករហ័សកម្មឆ្ពិនភ្នែក​តែប៉ុណ្ណោះ​ ធាតុពិត គឺ​ពួករុស្ស៊ីនឹងមិនដកថយចេញពីសមរភូមិនោះទេ។ដោយឡែក យោងតាមអ្នកវិភាគខ្លះទៀត លើកឡើងថា រុស្ស៊ីអាចនឹងទទួល​ផលវិបាកដោយសារតែ​បញ្ហាបះបោរ បាក់បែកផ្ទៃក្នុងនេះ។ ជាផលវិបាក​ផ្នែកសតិអារម្មណ៍ ដែលអាចនឹងវាយប្រហារទៅលើ​កម្លាំងរបស់កងទ័ពរុស្ស៊ី។ លោក Lucian Kim អ្នកវិភាគម្នាក់នៅ Wilson ​Center បាន​លើកឡើងថា ចង់មិនចង់ សំដីឃោសនារបស់​ Evguéni Prigojin ដែលបានជេរប្រទេច រិះគន់មេដឹកនាំកងទ័ព និង​មន្ត្រីមានអំណាចធំៗនៅក្រេមឡាំង គឺនឹងចូលចាក់ជ្រាបក្នុងចំណោមកងទាហានរុស្ស៊ី ធ្វើឲ្យ​គ្រប់គ្នារមាស់មាត់រិះគន់ដែរ​។ ការរិះគន់ អាចឈានទៅដល់ការដាក់អាវុធ លែងស្តាប់​បញ្ជា​ លែងប្រយុទ្ធ ឬក៏អាចឈានដល់ការបាក់ទ័ពរត់ចោលជួរក៏ថាបាន។ ប្រហែលជា​ត្រង់ចំណុចនេះហើយ បានជា​ក្រេមឡាំងបានប្រកាន់គោលជំហរ ស្លូតខ្លាំងណាស់ ដាក់​ក្រុម​ Wagner ដោយ​អះអាងថាមិន​យកទោសពៃអ្វីទាំងអស់ ព្រោះមិនចង់​ឲ្យ​កងទាហានខឹងច្រឡោតឡើង ទប់លែងឈ្នះ៕
26/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

មេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ី​Wagner​បែរទិសចេញពីអ៊ុយក្រែនទៅតទល់នឹងអំណាចយោធា​នៅរុស្ស៊ី

នៅព្រឹកថ្ងៃ​សៅរ៍ទី ២៤មិថុនា មេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ Wagner ដែល​ធ្លាប់ជួយ​ប្រយុទ្ធ​កងទ័ព​រុស្ស៊ី នៅក្នុងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន កំពុង​លើកគ្នា ត្រលប់​​ចូល​ទឹកដី​រុស្ស៊ី សំដៅ​ម៉ូស្គូ ដើម្បី​ផ្តួល​អំណាច​មេដឹកនាំ​យោធា​រុស្ស៊ី។ នៅព្រឹកថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ រដ្ឋាភិបាល​ម៉ូស្គូ​ប្រកាស​ចាត់វិធានការ​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម។ នៅក្នុង​សារតាមទូរទស្សន៍​ទៅកាន់ប្រជាជន​រុស្ស៊ី លោក​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី វ្លាឌីមៀរ ពូទីន​បាន​ចោទប្រកាន់ ការប៉ុនប៉ង​របស់​ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែរ ថា ជា​ទង្វើក្បត់ជាតិ ក្បត់ប្រជាជន​រុស្ស៊ី។ ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​នៅបាន​ព្រមានដាក់ពិន័យ​រាល់​អ្នកដែល​ចូលរួម​ជាមួយ​ក្រុមកម្លាំងបះបោរ ក្រុមដែលបំពាក់​អាវុធ​ឲ្យ​ក្រុមឧទ្ទាម នៅរុស្ស៊ី។ ហេតុអ្វីបាន​ជា​ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ី​ងាកបែរ គោលដៅ​មក​វាយប្រហារ​រដ្ឋអំណាច​យោធា​រុស្ស៊ី​នៅពេលនេះ? ស្ថានការណ៍​នៅ​រុស្ស៊ី​បាន​ប្រែប្រួលខ្លាំង នៅព្រឹកថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ បន្ទាប់​ពី​ក្រុមទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ​បែរ​ទិសដៅ​ប្រយុទ្ធ ចេញ​ពី​ទឹកដី​អ៊ុយក្រែន សំដៅ ប្រទេសរុស្ស៊ី។ នៅក្នុងសារវីដេអូ តាមតេឡេក្រាម មេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ លោក​អេវហ្គីនី ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន​និយាយ​ថា ទាហានវ៉ាក់ណែ​បាន​ឆ្លងព្រំដែន​អ៊ុយក្រែន​ចូលទៅរុស្ស៊ី ដើម្បី ផ្តួលមេដឹកនាំយោធា​រុស្ស៊ី។ លោកប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី បានប្រកាសចាត់ទុក​មេក្រុមទាហាន​វ៉ាក់ណែថា ក្បត់ជាតិ។ម៉ូស្គូ​បាន​ចាត់វិធានពង្រឹងសន្តិសុខ​តាំងពី​យប់ថ្ងៃ​សុក្រម្សិលមិញ នៅខណៈពេល​ដែល​មេទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ ប្រកាស​បែរទិស​ប្រយុទ្ធ ទៅ​ផ្តួល​មេដឹកនាំ​យោធា នៅក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី។ នៅ​ព្រឹកថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ មេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល វ៉ាក់ណែ លោក អេវហ្គីនី ព្រីហ្គោហ្សីន​បាន​ប្រកាស​នៅក្នុង​សារវីដេអូ​តេឡេក្រាមថា ទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ​បាន​ឆ្លងព្រំដែន​ចេញពី​អ៊ុយក្រែន ទៅក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ី។ តាម​មេក្រុមទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ កងកម្លាំង​របស់ខ្លួន​បាន​ចូល​កាន់កាប់​ទីក្រុង Rostov-on-Don ដែលជា​ទីតាំង​បញ្ជាការដ្ឋាន​ដ៏ធំ​របស់​រុស្ស៊ី សម្រាប់​ធ្វើសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន។ តាម​មេក្រុមវ៉ាក់ណែ ការចូលកាន់​នៅទីក្រុង​ Rostov-on-Don ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដោយ​ស្រួល គ្មានការប្រយុទ្ធគ្នា បន្ទាប់ពី​ទាហាន​រុស្ស៊ីយល់ព្រម​ទម្លាក់អាវុធ។ ទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ​និយាយដែរថា ពួកគេ​បាន​ចូលកាន់កាប់​មូលដ្ឋានទ័ពរុស្ស៊ីផ្សេងទៀត​នៅទីក្រុង​Voronezh ដែលស្ថិតនៅចម្ងាយ ៥០០គីឡូម៉ែត្រពីរដ្ឋធានីម៉ូស្គូ។ នៅមុននេះ ​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន​Reuters បាន​បង្ហាញ​ក្បួនរថយន្ត​ដែល​មានដឹក​របស់រថក្រោះ​របស់​ក្រុមទាហាន​វ៉ាក់ណែ នៅ​ម្តុំ​ទីក្រុង​Voronezh សំដៅ​ទីក្រុង​ម៉ូស្គូ។ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោកពូទីនវិញ បាន​ចេញមុខនៅទូរទស្សន៍ជាតិរុស្ស៊ី  ប្រកាស​ចាត់ទុក​ទង្វើ​របស់​មេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ​ថា ជាការក្បត់ជាតិ ក្បត់ប្រជាជន និង​ជា​កាំបិត​ចាក់ពី​ក្រោយខ្នង​ប្រជាជនរុស្ស៊ី។ សម្រាប់​លោកពូទីន ទង្វើក្បត់​របស់​ទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ ដែលកើតឡើង​ដោយសារ​មហិច្ឆតា​ហួសមាឌ និង​ផលប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ខ្លួន ផលប្រយោជន៍បុគ្គល កំពុង​ក្លាយជា​ការគំរាមកំហែងដ៏គ្រោះថ្នាក់​សម្រាប់​រុស្ស៊ី។ មេដឹកនាំ​រុស្ស៊ី ទទួលស្គាល់ស្ថានការណ៍លំបាក បន្ទាប់ពីក្រុមទាហាន​វ៉ាក់ណែ វាយចូលកាន់កាប់​ទីក្រុង​ Rostov-on-Don។ លោកពូទី​បាន​ព្រមានផងដែរ ស្ថានការណ៍​លើកនេះ អាច​រុញច្រានរុស្ស៊ីឲ្យ​​ធ្លាក់ក្នុង​សង្រ្គាមស៊ីវិល។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក​បាន​សន្យា​ថា នឹង​មិន​ឲ្យមានរឿងហ្នឹងកើតឡើងបានទេ ព្រោះលោក​បានបញ្ជារួចហើយ​ឲ្យគេ​ចាត់គ្រប់វិធានការ​ដាក់ពិន័យរាល់​ពួកបះបោរ ដើម្បីស្តារស្ថានការណ៍​ក្នុងប្រទេស​ឡើងវិញ។ពី​ដៃគូ​ប្រយុទ្ធ ទៅជា​ជនក្បត់ជាតិក្រុម​ទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ​ជា​ដៃគូប្រយុទ្ធ​ដ៏សំខាន់​របស់​កងទ័ពរុស្ស៊ី នៅក្នុង​សមរភូមិ​អ៊ុយក្រែន។ ទាហានវ៉ាក់ណែផ្ទាល់​ក៏បានទទួល​អាវុធ​ពីកងទ័ពរុស្ស៊ី ដើម្បីប្រយុទ្ធ​នៅអ៊ុយក្រែនដែរ។ មេដឹកនាំ​ក្រុមវ៉ាក់ណែផ្ទាល់ធ្លាប់ជា​មេចុងភៅ និងជា​មនុស្សជំនិត​នឹង​លោកពូទីន។ ដូច្នេះ គ្មានអ្នកណានឹកស្មានដល់​ថា ក្រុមទាហាន​ស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ី​វ៉ាក់ណែ​អាចក្លាយ​ជាក្រពើ ងាកក្បាល​មកខាំរដ្ឋអំណាច​រុស្ស៊ីនោះទេ។ប៉ុន្តែ មានផ្សែងគឺ​មានភ្លើង។ មេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ លើកទ័ព​សំដៅ​ម៉ូស្គូ នៅពេលនេះ គឺ​ជាលទ្ធផល​នៃ​ជម្លោះ​ពាក្យសំដី ភាពតានតឹង​គ្នា​ជាយូរមកហើយ រវាងមេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ លោក​ព្រីហ្គោហ្សីន ហើយ​និងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​រុស្ស៊ី លោក​ស៊ែរហ្គេយ ស្ហូហ្គុយ។ នៅថ្ងៃ​សុក្រ ទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខផ្ទៃក្នុងរុស្ស៊ី​បានប្រកាស​បើកការស៊ើបអង្កេត​ទៅលើ​លោកព្រីហ្គោហ្សីន ក្នុងបទសង្ស័យថា លោក​បំពាក់អាវុធ​ឲ្យក្រុមឧទ្ទាមដើម្បីធ្វើការបះបោរប្រឆាំង​រដ្ឋអំណាចរុស្ស៊ី។កន្លងមក មេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ រិះគន់ មិនសំចៃមាត់ និយាយប្រមាថ​ទាំង​មេបញ្ជាការកងទ័ពរុស្ស៊ី ទាំង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិ​រុស្ស៊ី ថា អសមត្ថភាព គ្មាន​យុទ្ធសាស្រ្ត​ប្រយុទ្ធ​នៅ​ក្នុងសមរភូមិ​អ៊ុយក្រែន។នៅប៉ុន្មាន​ខែ​មុននេះ លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីន​នៅបាន​ចោទប្រកាន់​រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិ​រុស្ស៊ី​ថា មានចេតនា​មិនផ្តល់អាវុធ​ឲ្យទាហាន​វ៉ាក់ណែ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ នៅបាន​លបបាញ់​ឆ្មក់ពីក្រោយ បាញ់​សម្លាប់ ទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ​នៅក្នុងសមរភូមិអ៊ុយក្រែន។ សម្រាប់​មេក្រុមទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ គោលដៅ​របស់​ខ្លួន​នៅ​រុស្ស៊ី គឺដើម្បីទាមទារ​យុត្តិធម៌ ​ទម្លាក់​មេដឹកនាំយោធា ដែល​បាញ់សម្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវិល ដែល​និយាយ​កុហក បោកប្រាស់ប្រជាជនរុស្ស៊ី​ឲ្យធ្វើសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ដើម្បី​តែ​ផលប្រយោជន៍​របស់ខ្លួន។​មេក្រុមទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​រុស្ស៊ី វ៉ាក់ណែ​ព្រហើន​លើកទ័ពទៅ​វាយ​ទម្លាក់​មេដឹកនាំយោធារុស្ស៊ីតាម​មេក្រុមវ៉ាក់ណែ លោក​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន ទាហានវ៉ាក់ណែទាំងអស់ ប្រមាណ ២៥០០០នាក់ ត្រៀមស្លាប់ នៅក្នុងការប្រយុទ្ធ ដើម្បីជាតិ​មាតុភូមិ ដើម្បី ទម្លាក់​មេដឹកនាំ​យោធា និង​មិនព្រម​ទម្លាក់អាវុធ​តាមការបញ្ជា​របស់លោកពូទីន។មេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែមានអំណួតខ្លាំង ហ៊ាន​ចេញមុខ​តទល់​នឹង​កងទ័ពរុស្ស៊ី ព្រោះដោយមកពីគិតថា ក្រុមខ្លួន​ជា​ទាហានអាជីព មានបទពិសោធន៍​ក្នុងការធ្វើ​សង្រ្គាម មិនខ្លាចស្លាប់​បើប្រៀបធៀប​នឹង​កងទ័ពរុស្ស៊ី។ ក្រុមវ៉ាក់ណែ​កាន់តែ​អាងយ៉ាង នៅបន្ទាប់ពីពួកគេ​មានស្នាដៃ វាយយកបាន​ទីក្រុង​ប៉ាក់ម៉ូត ដែល​កងទ័ពរុស្ស៊ី​បរាជ័យ មិនអាច​វាយដណ្តើម​ពីកងទ័ពអ៊ុយក្រែន នៅ១ខែមុននេះ។តាមភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អាមេរិក នៅមុនធ្វើសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ ធ្លាប់ធ្វើសង្រ្គាមសម្រាប់​រុស្ស៊ី នៅ​ប្រទេស​ស៊ីរី លីប៊ី និង​នៅប្រទេស​អាហ្វ្រិកមួយចំនួន ដូចជា​ម៉ាលី​ជាដើម ជាទីដែលក្រុមនេះ កំពុង​ជួយគាំទ្រ​រដ្ឋាភិបាល​សឹកម៉ាលី ជាថ្នូ​នឹង​ការគ្រប់គ្រង​កន្លែងធ្វើអាជីវកម្ម​រ៉ែ ដើម្បីបំពេញកេស​ប្រាក់​របស់​ក្រុមវ៉ាក់ណែ។ នៅពេលកំពុងល្បីធ្វើសង្រ្គាម​នៅ​អ៊ុយក្រែន ក្រុមហ៊ុន​វ៉ាក់ណែ បើកទីស្នាក់ការ​របស់ខ្លួន​នៅទីក្រុង​រុស្ស៊ី Saint Petersbourg និង​រើសបញ្ចូល​ពួកអ្នកទោស ដើម្បីធ្វើជាទាហាន​ប្រយុទ្ធ​ក្នុងសមរភូមិអ៊ុយក្រែន។អំណាច​របស់​លោកពូទីន​អាច​រង្គោះរង្គើ​ដោយសារ​ការងើបបះបោរ​របស់​មេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ី?មេក្រុម​ទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ​និយាយ​ថា ខ្លួន​មិន​ធ្វើរដ្ឋប្រហារ ប៉ុន្តែ មាន​គោលដៅ ចង់​ទម្លាក់​មេដឹកនាំយោធា​រុស្ស៊ី តែប៉ុណ្ណោះ ដោយ​គ្មានពាក់ព័ន្ធ​នឹង​លោកពូទីន។ ប៉ុន្តែ ជាមួយកម្លាំងទ័ពមិនដល់​៣ម៉ឺននាក់ នៅចំពោះមុខ​លោកពូទីន ដែលបាន​ទទួល​ការគាំទ្រ​ពី​មេដឹកនាំ​សភារុស្សី មេដឹកនាំសាសនា និង​មេដឹកនាំ​នៅតំបន់ឆេឆិន ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ​មិនសង្ឃឹមថា ​នឹងអាចវាយបំបែកក្រុម​របស់លោកពូទីន។យ៉ាងណាក៏ដោយ ជម្លោះផ្ទៃក្នុង​រុស្ស៊ី​នៅពេលនេះ អាច​ជះផលអាក្រក់​ដល់​យុទ្ធសាស្រ្ត​សង្រ្គាម​របស់​រុស្ស៊ី​នៅអ៊ុយក្រែន។ កងទ័ពរុស្ស៊ី​មួយចំនួន​អាច​បាក់ទឹកចិត្ត ហើយ​លែងចង់​គាំទ្រ​ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ី​ធ្វើសង្រ្គាម​នៅអ៊ុយក្រែន ទៅទៀត។សើច​លើគំនរទុក្ខអ្នកដទៃគ្រប់គ្នា​ជាពិសេស អ៊ុយក្រែន កំពុងតាមដាន​ស្ថានការណ៍នៅរុស្ស៊ី ព្រោះថា កាបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង​ជា​អំណោយផល​ល្អសម្រាប់​ភាគី​អ៊ុយក្រែន នៅក្នុង​ការប្រយុទ្ធដណ្តើមទឹកដី​របស់ខ្លួន​ពី​កងទ័ពរុស្ស៊ី។តាមអាជ្ញាធរ​តំបន់ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន ដែលគាំទ្រ​ដោយ​រុស្ស៊ី គ្រាន់តែ កើតមាន​រឿង ទាហានស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ លើកទ័ព​សំដៅ​ម៉ូស្គូ ទាហាន​អ៊ុយក្រែន​បាន​វាយសម្រុក ចង់ចូលកាន់កាប់ទីក្រុង​បាក់ម៉ូដ​វិញ នៅថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ។ចំណែក​អឺរ៉ុប អាមេរិក បារាំង អាល្លឺម៉ង់ អង់គ្លេស ដែលជួយអ៊ុយក្រែនធ្វើសង្រ្គាមប្រឆាំង​រុស្ស៊ី​និយាយ​ថា គេកំពុងតាមដាន​ស្ថានការណ៍​នៅរុស្ស៊ី​ដោយ​កៀកបំផុត ព្រោះថា បើសិនស្ថានការណ៍ធ្លាក់ចុះអាក្រក់ នៅរុស្ស៊ីដូចជា សង្រ្គាមស៊ីវិល ឬ​អសន្តិសុខ នោះ​វាជារឿង​មិនល្អ​នោះទេសម្រាប់ពិភពលោក។ រុស្ស៊ីជា​ប្រទេស​ដែល​មាន​ក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរច្រើនជាងគេ នៅក្នុងពិភពលោក៕
24/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោក​ម៉ូឌី និង​លោក​បៃដិន ប្រកាសអបអរចំពោះ "កម្លាំងថាមពលថ្មី" នៃសហប្រតិបត្តិការអាមេរិក-ឥណ្ឌា

លោកណារិន្ទ្រា ម៉ូឌី បានទៅធ្វើទស្សនកិច្ច​ផ្លូវរដ្ឋ នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កាលពី​ថ្ងៃ ព្រសហ្បតិ៍​​ទី​២២មិថុនា ដោយ​លោកត្រូវបាន​ លោក​ចូ បៃដិន ទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេងបំផុត។ មេដឹកនាំទាំង២ បាន​ថ្លែងប្រកាសអបអរ ចំពោះ កម្លាំងថាមពលថ្មី នៃចំណងសហប្រតិបត្តិការ រវាងឥណ្ឌា និងសហរដ្ឋអាមេរិក​ ទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការពារជាតិ​​។ ជា​ចំណងសហប្រតិបត្តិការ ដ៏ពេញលេញ និងកាន់តែស្អិតរមួត​ ដែលគេជឿថា ជាការរួម​កម្លាំងគ្នា ដើម្បីទប់ទល់ជាមួយចិន នៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។​ កម្លាំង​ថាមពលថ្មីនៃសហប្រតិបត្តិការ​សេតវិមាន​បានក្រាលព្រុំក្រហម ទទួល​លោកណារិន្ទ្រា ម៉ូឌី យ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេងខ្លាំងណាស់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ម្សិលមិញ។ លោក​ម៉ូឌី ត្រូវបាន​លោក​ចូ បៃដិន ទទួលជួបនៅក្នុងបន្ទប់ប្រធានាធិបតី​ ប្រកបដោយ​ភាពកក់ក្តៅបំផុត។ នៅក្នុងលិខិតប្រកាសដ៏វែងអន្លាយ របស់សេតវិមាន បាន​ឲ្យដឹងថា មេដឹកនាំទាំង២ បាន​ចាប់ផ្តើម​ស្ថាបនា​ គូសវាស ទស្សនវិស័យ​ដែលពេញលេញបំផុត សម្រាប់​ទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិក និងឥណ្ឌា។ ពោលគឺជា​ទំនាក់ទំនងសហប្រតិបត្តិការ កាន់តែស៊ីជម្រៅ និងច្រើនវិស័យណាស់ មិនថាសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការពារជាតិ​។ជារឿងដ៏កម្រគួ​ឲ្យកត់សំគាល់ដែរ គឺលោក​ណារិន្ទ្រា ម៉ូឌី ដែលមិនចូលចិត្តធ្វើសន្និសីទកាសែត បានសុខចិត្ត​ឆ្លើយសំណួរអ្នកកាសែត នៅឯសេតវិមានអាមេរិក។ លោក​បានប្រកាសអួតថា ទំនាក់ទំនងសហប្រតិបត្តិការរវាងអាមេរិកនិងឥណ្ឌា គឺកំពុងតែមាន “កម្លាំងថាមពលថ្មី”។ តែយ៉ាងណា អ្នកកាសែត បានឈ្លេចសួរលោក ទាក់ទិននឹង​ទំនោរកាន់តែផ្តាច់ការជ្រុលនិយម​ និង​គោលនយោបាយរើសអើងប្រកាន់សាសនា ធ្វើបាបអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម​នៅ​ឥណ្ឌា។ លោក​ម៉ូឌី បានឆ្លើយថា តម្លៃ​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​ឥណ្ឌា គឺគ្មានការរើសអើងសាសនានោះទេ។ ក្នុងពេល​ថ្លែងសុន្ទរកថា នៅចំពោះមុខអង្គសភាខុសហ្គ្រេស លោក​ ណារិន្ទ្រា ម៉ូឌី ក៏បាន​ថ្លែងអះអាងទៀតថា ឥណ្ឌាគឺជា​ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ដែល​ស្វាគមន៍​គ្រប់សាសនាទាំងអស់។តាមពិតទៅ កាលពី​ប៉ុន្មានឆ្នាំមុន លោកណារិន្ទ្រា ម៉ូឌី មិនត្រូវបាន​ភាគីអាមេរិក​ពេញចិត្តប៉ុន្មានទេ ដោយសារតែបញ្ហា​រើសអើសសាសនា និងទំនោរផ្តាច់ការ​​ជ្រុលនិយមនេះ​ឯង។ សហរដ្ឋអាមេរិក ធ្លាប់ទាំងបាន​បដិសេធមិនឲ្យ​ទិដ្ឋាការ លោកម៉ូឌី ទៅជាន់ដីអាមេរិកថែមទៀតផង។ តែលើកនេះ អ្វីៗបានប្រែប្រួលទាំងស្រុង ដោយ​អាមេរិក បានឃើញពីសក្តានុពលរបស់ឥណ្ឌា។​ នៅពេលល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ម្សិលមិញ លោកចូ បៃដិន បានរៀបចំកម្មវិធី​លៀងសាយ​ភោគដ៏អធិកអធម ទទួលលោក​ណារិន្ទ្រ ម៉ូឌី នៅក្នុងបរិវេនសេតវិមាន ដោយ​មានការចូលរួមពីមន្ត្រី និងអ្នកជំនួញធំៗជាច្រើនផងដែរ។ លោកម៉ូឌី និងលោកបៃដិន បានលើកកែវសរសើរ បញ្ជោរគ្នាទៅវិញទៅមក យ៉ាងសប្បាយ​ក្អាកក្អាយ​ណាស់។ម៉ាស៊ីនយន្តហោះចម្បាំង ដ្រូនប្រយុទ្ធ និង​សឺមីកុងឌុកទ័រកិច្ចសន្យាដ៏ធំបំផុត ដែលលោក ចូ បៃដិន និង​លោក​ណារិន្ទ្រា ម៉ូឌី បានប្រកាសរួមគ្នា គឺកិច្ចសន្យាប្រគល់ការផលិត​​ម៉ាស៊ីនយន្តហោះចម្បាំងប្រភេទថ្មីរបស់អាមេរិក F-414 ទៅឲ្យឥណ្ឌាជាអ្នកទទួលបន្ទុក។ គឺក្រុមហ៊ុន​ឧស្សាហកម្ម​អាមេរិក ដ៏ធំ General Electric ដែលទទួលបន្ទុកចាត់ចែងកិច្ចការនេះ​។ លោកម៉ូឌី បានលើកឡើងថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងអនុញ្ញាតឲ្យ​ឧស្សាហកម្មឥណ្ឌា មានភាពកាន់តែរឹងមាំ និង​មានជំនាញបច្ចេកទេសកាន់តែខ្ពស់ថែមទៀត។ប្រភពពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ម្នាក់របស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក បានឲ្យដឹងថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ជាកិច្ចព្រមព្រៀងទី១ហើយ ដែលអាមេរិក​យល់ព្រម​ផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា​ ផ្នែកផលិត​យន្តហោះចម្បាំងទៅ​ឲ្យ​ប្រទេសផ្សេង​។ ប្រភពដដែលនេះ អះអាងថា​ ជាថ្នូរវិញ ភាគីឥណ្ឌា បានសន្យាថា នឹងទិញយានដ្រូនប្រយុទ្ធរបស់អាមេរិកជាច្រើនគ្រឿង។ ក្នុងពេលធ្វើសន្និសីទកាសែត លោកចូ បៃដិន មិនបានលាក់សេចក្តីរំភើបត្រេកអរទេ ដែលឃើញថាឥណ្ឌា ងាកមកសន្យាទិញគ្រឿងសព្វាវុធរបស់អាមេរិក ដើម្បីធ្វើទំនើបកម្ម​វិស័យកងទ័ព។ ដូចយើងបានដឹងហើយ ថា​ឥណ្ឌាមានគ្រឿងសព្វាវុធចាស់ៗច្រើន ហើយ​ភាគច្រើនបំផុតគឺទិញពីរុស្ស៊ី។កិច្ចសន្យាដ៏ធំមួយទៀត ដែលឥណ្ឌាបានទទួល គឺ​ កិច្ចសន្យាវិនិយោគ​​ផលិត​សឺមីកុងឌុកទ័រ ដែលមានតម្លៃទឹកប្រាក់ចំនួន ៨០០លានដុល្លារ។ ក្រុមហ៊ុន Micron ដែលជាក្រុមហ៊ុននាំមុខគេមួយក្នុងវិស័យនេះ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងសហការវិនិយោគ ជាមួយរោងចក្រនៅឥណ្ឌា។រួម​កម្លាំងគ្នា ឈប់រំពឹងលើចិន​ចិនគឺជាស្រមោល នៅពីក្រោយ​ភាពល្អូកល្អឺន រវាង​ អាមេរិក និងឥណ្ឌា។​ ឥណ្ឌា កំពុង តែព្យាយាមប្រណាំងប្រជែងជាមួយចិន ដើម្បីយកកេរ្តិ៍ឈ្មោះជាមហាអំណាច​អាស៊ីដ៏ធំមួយដែរ ហើយសង្ឃឹមថានឹងក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច​មួយ មិនអាចខ្វះបាន ដែល​ពិភពលោកទទួលស្គាល់។ តាមពិតទៅ​ ជាមួយ​នឹងចំនួន​ប្រជាជនច្រើនលើសគេទូទាំងពិភពលោក ឥណ្ឌាត្រូវគេគិតរួចទៅហើយ ថាគឺជាមហាអំណាច ដែលកំពុង​តែ​ឈានឡើងយ៉ាងសន្សឹមៗ។ ជាងនេះទៀត កុំភ្លេចថា ឥណ្ឌាមាន​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​! សហរដ្ឋអាមេរិក ក៏មិនខុសពីបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចផ្សេងទៀត នៅអឺរ៉ុបដែរ គឺគេ​កំពុងតែ​ស្វែងរកវិធី ដើម្បី​ពង្រីកបណ្តាញ​ផ្គត់ផ្គង់ផ្សេងទៀតក្រៅពីចិន ជាក់ស្តែង​ឧបករណ៍​សឺមីកុងឌុកទ័រ ដែលចាំបាច់បំផុត​សម្រាប់​ផលិត​ផលបច្ចេកវិទ្យា​ទំនើប​។ ឥណ្ឌាមិនត្រឹមតែជាទីផ្សារដ៏ធំប៉ុណ្ណោះទេ តែ​ឥណ្ឌា​មានបុគ្គលិកជំនាញផ្នែក​​​វិស្វកម្ម​ច្រើនណាស់ ដែលវាគឺ​ជាសក្តានុពល​ទាក់ទាញ។ យ៉ាងណាមិញ កម្មវិធីក្បួនព្យុហយាត្រា បុណ្យជាតិបារាំង ថ្ងៃទី ១៤កក្កដា ខាងមុខនេះ គឺលោក​ម៉ាក្រុង បាន​អញ្ជើញឥណ្ឌា ជាប្រទេសកិត្តិយស។ យើងឃើញថាឥណ្ឌា កំពុងត្រូវគេ​រាក់ទាក់ចង់បាន​គ្រប់ៗគ្នាតែម្តង ព្រោះថាថាឥណ្ឌាអាចមានសក្តានុពល កុំឲ្យចិន​អាងយ៉ាងឥទ្ធិពលតែម្នាក់ឯងតទៅទៀត។តែយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកវិភាគខ្លះទៀត លើកឡើងថា លោក​ណារិន្ទ្រា ម៉ូឌី ឆ្លាតណាស់។ អំឡុងពេលនេះ ឥណ្ឌា ត្រូវការ​ចំណេះជំនាញ និង​ថវិកាវិនោយោគរបស់​អាមេរិក ដើម្បី​ឈានទៅ​ប្រកួតជាមួយចិនពិតមែន តែគេមិនជឿថា ថ្ងៃក្រោយ​ទៅ ឥណ្ឌានឹងក្លាយជាសម្ព័ន្ធមិត្តដៃក្នុងដៃ ភ្នែកក្នុងភ្នែករបស់អាមេរិក ដូចសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់នោះឡើយ។ ឥណ្ឌា​មានទំលាប់​មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះ គោលគំនិតរបស់​លោក ណារិន្ទ្រា ម៉ូឌី គឺជ្រើស​​យក​​បក្សសម្ព័ន្ធច្រើនក្នុងពេលតែមួយ ឲ្យតែឥណ្ឌាបានទទួលប្រយោជន៍​។ ជាក់ស្តែងយើងឃើញហើយ ក្នុងសំណុំរឿង សង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន ដែល​ឥណ្ឌាមិនថ្កោលទោសរុស្ស៊ី ហើយថែមទាំងជួយទិញប្រេងរុស្ស៊ីទៀត។ ដូច្នេះ នៅក្នុងសំណុំរឿងតំបន់​ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដែល​ចិននិងអាមេរិកប្រជែងគ្នានោះ​ ក៏​មិនប្រាកដថា ឥណ្ឌានឹងតាមអាមេរិកទាំងស្រុងនោះទេ៕
23/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ជំនួប​កំពូល​ស្តីពីប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ពិភពលោកថ្មី មាន​កម្មវត្ថុ​យ៉ាងណា ?

ដើម្បី​ឱ្យ​មនុស្សជាតិ​ភាគច្រើន​អាច​តតាំង​នឹង​វិបត្តិ​អាកាសធាតុ និង​ដើរ​ចេញ​ពីភាព​ក្រីក្រ​ គេ​ត្រូវ​ការ​លុយ​ច្រើន​ពាន់លាន​ដុល្លារ​ណាស់។ ហេតុ​ដូច្នេះហើយបានជា​នៅ​ក្នុង​សុន្ទរកថា​បើក​ជំនួបកំពូល​ស្តីអំពីប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ​ពិភពលោក​ថ្មី ដែលមាន​ ប្រមុខ​រដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាល ជាង​៤០ប្រទេស​បាន​មក​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​នៅទីក្រុង​ប៉ារីស លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានអះអាង​ថា​លុយមាន​ច្រើន តែប្រើ​​មិនចំ​​នឹង​តម្រូវ​ការ​របស់​ផែនដីសម័យ​ថ្មី ប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដែល​មាន ​លែង​ត្រូវ​នឹង​កម្មវត្ថុ​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន ដូច្នេះ​ពិភពលោក​ត្រូវ​តែ​ប្រមូល​ផ្តុំ​កម្លាំង​គ្នា​ ​​​តម្រែតម្រង់​ប្រព័ន្ធ​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក ឱ្យ​បាន​ប្រសើរឡើង។ ជំនួប​កំពូល​នេះ​ត្រូវ​បាន​ផ្តួចផ្តើម​​​រៀប​ចំឡើង​ ដោយ​ប្រធានាធិបតី​បារាំង លោក ម៉ាក្រុង តាំងពី​ខែ​វិច្ឆិកា២០២២ ក្រោយ​ពី​បាន​ជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយលោក Mia Mottley ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កូន​កោះ​តូច​មួយ​ក្នុង​តំបន់​ការ៉ាអ៊ីប។ ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​កូន​កោះ​ដ៏​​គួរ​ឱ្យ​ចូល​ចិត្ត​នោះ​​ មាន​ផែនការ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដែល​លោក​សិក្សា​តាំងពី​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​មក​ ប្រកប​ដោយ​មហិច្ឆតា​បំផុត គឺ​ចង់​ឱ្យប្រទេស​ងាយ​រងគ្រោះធម្មជាតិ​អាច​មាន​លទ្ធភាព​រក​ហិរញ្ញវត្ថុ​មក​ឆ្លើយ​តប​នឹង​វិបត្តិ​អាកាសធាតុ​ឡើង​កម្តៅ។ នរណា​ក៏​យល់​អំពី​ភាព​ចាំបាច់​នៃ​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​នេះ​ដែរ តែ​បញ្ហា​នៅ​វិល​វល់​នឹង​រឿង​លុយ និង ​បំណុល​។ គ្មាន​លុយ​ត្រូវ​ទៅ​ខ្ចី​បុល មាន​បុលទៅ​ខ្ចី​មិន​បាន​ គ្មាន​លុយ​មិន​អាច​ធ្វើ​វិនិយោគ​ដើម្បីទប់ទល់​នឹង​បញ្ហា​អាកាសធាតុ ... បើ​តាម​អង្គការ​Oxfam ៩៣%​នៃ​ប្រទេស​ងាយរងគ្រោះ​មហន្តរាយ​អាកាសធាតុ ស្ថិត​ក្នុង​ស្ថានភាព​ជាប់​បំណុលខ្លាំង ខ្លះ​មាន​បំណុលជាន់​​លើ​បំណុល​ទៅ​ទៀត។ ប្រទេស​ទាំងនេះ មិន​អាច​​វិនិយោគក្នុង​​វិស័យ​សេវា​សាធារណៈ​ ឬ​​ ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​ទេ។ កំណែទម្រង់ធនាគារពិភពលោក​និង​មូលនិធិរូបិយវត្ថុហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​លោកប្រធានាធិបតី​បារាំង​ដែល​ដឹងយ៉ាង​​ច្បាស់​ថា​មិន​អាច​សម្រេច​តែ​ម្នាក់​ឯង ត្រូវ​តែ​រៀ​បចំ​ជំនួប​ស្តី​ពី​ប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ពិភពលោក​ថ្មី​នេះ​ឡើង ដើម្បី​ដោះស្រាយបញ្ហា​​បំណុល ​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ធ្វើ​កំណែទម្រង់​​ប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ពិភពលោក ប្រព័ន្ធ​ធនាគាររដ្ឋ​-ឯកជន និង​បង្កើត​​ប្រភព​ហិរញ្ញវត្ថុ​ថ្មី​។ សម្រាប់​លោក​ម៉ាក្រុង គំរូ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ចាស់ ​តាំងពី​ឆ្នាំ​១៩៤៤ ដែលជា​ការ​ផ្តល់​​កំណើតដល់​ ធនាគារពិភពលោក ឬ​មូលនិធិហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ មាន​ភារៈ​ធានា​ស្ថិរភាព​ម៉ាក្រូ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​តែ​វា​លែង​ស៊ី​នឹង​ការ​ពិត​ជាក់ស្តែង​និង​ភាព​ចាំបាច់​របស់​ផែនដី​ នា​សតវត្សរ៍​នេះ​ហើយ។ ​ធនាគារ​រដ្ឋ ធនាគារ​អភិវឌ្ឍ ធនាគារ​ពហុជាតិ ធនាគារតំបន់ ធនាគារ​កូនកាត់​ និង​ឯកជន ...ក៏​ត្រូវ​តែ​ប្តូរផ្លាស់មុខ​មាត់​​ដែរ ដោយ​​ត្រូវ​បំរុង​ទុន​​កម្ចី​ឱ្យ​បាន​ច្រើន​ជាង​មុន​លើ​គម្រោង​​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​។នេះ​ហើយ​ជា​កម្មវត្ថុ​ចម្បង​នៃ​ជំនួប​កំពូល ដែល​មាន​ការចូល​រួម​ពី​បណ្តា​ប្រមុខ​រដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាល ចំនួន​៣៩ប្រទេស រដ្ឋមន្ត្រី​ និង​ប្រតិភូ ៤៥​ប្រទេស​ ព្រមទាំង​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ស្ថាប័ន​ហិរញ្ញវត្ថុ​ធំៗ ដូច​ជា ធនាគារ​ពិភពលោក មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ប្រធាន​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍ ថៅកែ​ក្រុមហ៊ុន​ប្រេង ព្រមទាំង​លោក​ប្រមុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ផង។ពន្ធដឹកជញ្ជូន​តាមផ្លូវ​សមុទ្ទ​ក្រុម​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល និង​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ រំពឹង​ថា ជំនួប​កំពូល​អាច​យ៉ាង​ហោច​បំផុត ក៏​​សម្រេច​ចេញ​ជា​លទ្ធផល​ជាក់ស្តែង ទាក់ទងនឹង​គោរព​ពាក្យ​សន្យាផ្តល់​ជំនួយ​​មុនៗ និង​អំពី​ការ​យកពន្ធ​លើ​មធ្យោបាយ​ដឹកជញ្ជូន​តាម​ផ្លូវ​សមុទ្ទ (ជាពន្ធ​ដាក់​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​បញ្ចេញ​កាបោនបំពុល​បរិយាកាស)។ គំនិត​ចង់​ឱ្យ​ព្យួរ​ការ​សង​បំណុល ក្នុង​ករណី​ប្រទេស​ជួបគ្រោះ​មហន្តរាយ​ធម្មជាតិ ដែល​គាំទ្រ​​ការ​ពារ​យ៉ាង​មុត​មាំ​ដោយ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​កោះ Barbade ក៏​មាន​ចំណែក​ក្នុង​ការ​តស៊ូ​មតិ​នាជំនួប​កំពូល​នេះ​ដែរ ក្នុង​នាម​ជា​ហិរញ្ញវត្ថុ​ថ្មី។រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក​បាន​ដាក់​សម្ពាធ​ឱ្យ​ម្ចាស់​បំណុល​ក្រុមប្រទេស​ក្រីក្រ និង​កំពុង​អភិវឌ្ឍ ចូល​ចរចា​សើរើមើល​បំណុល​។ ចិន​ដែល​ជា​ម្ចាស់​បំណុល​ដ៏​ចម្បង​លើ​ពិភពលោក ដែល​រងការ​រិះគន់​ជា​ញឹកញយ​ចំពោះ​ឥរិយាបថ​មិន​ខ្វល់​ខ្វាយ​ដោះស្រាយ​រឿង​បំណុល​ជាមួយ​លោក​ខាង​លិច។ប៉ុន្តែ ជំនួបតែ​​ពីរថ្ងៃ​ មិន​អា​ច​ផ្តល់​​សេចក្តី​សម្រេច​ ជាក់លាក់​ណាមួយបាន​​ទេ។ ទីប្រឹក្សា​ប្រធានាធិបតី​បារាំង​បានព្រលយ​រួច​ជា​ស្រេច​ហើយ​ថា យ៉ាង​ច្រើន​​អាច​មាន​ត្រឹម​​​ជា​សេចក្តី​សម្រេច​ ​បង្ហាញ​ផ្លូវ ជា​ជាង​សេចក្តីសម្រេចដោយ​ចំៗ។​ ជំនួប​កំពូល​គ្មាន​សិទ្ធិ​ ចេញ​សេចក្តីសម្រេច ជា​ផ្លូវ​ការ ដូច​ជំនួប​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ឬ​ជំនួប​កំពូល​ក្រុមប្រទេស​មហាអំណាច​ ហ្សេ៧ ឬ​ហ្សេ២០ទេ ​ជោគជ័យ​ស្ថិត​នៅ​លើ​ការ​បង្ហាញសមត្ថភាព​នៃ​​​​ភាព​ជា​មេ​ដឹកនាំ នៃ​សម្ព័ន្ធ​ក្រុមប្រទេស​ដែល​មានអាច​ប្រកាស​​ពាក្យ​​សន្យា​។ជំនួយ​១០០ពាន់​លាន​​​ដើម្បី​ដើរ​ចេញ​ពី​ភាព​ក្រីក្រ​ ដោយ​​អភិរក្ស​ធម្មជាតិ និង​មិន​ប្រើ​ថាមពល​ផូស៊ីល និង​ដើម្បី​ប្រឈម​គ្រោះ​រាំងរស្ងួត​ ទឹកជំនន់ អាកាសធាតុ​ឡើង​ក្តៅ​ខ្លាំង​ ក្រុម​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​  (មិន​រាប់​ចិន) ត្រូវ​ការ​ចំណាយ​ច្រើន​ណាស់  គឺ​ប្រមាណ​​ ២៤០០ពាន់​លាន​ដុល្លារ ពី​ពេល​នេះ​ដល់​ឆ្នាំ​២០៣០។ នេះ​បើ​តាម​​ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​​អាកាសធាតុ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ ហើយ​បើ​តាម​ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ ​​បើ​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍចង់​ដើរ​ចេញ​ពី​ថាមពល​ផូស៊ីល ពួកគេ​ត្រូវ​ការ​ចំណាយ​ពី ២៦០ ទៅ ១៩០០ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ នៅ​ទសវត្សរ៍នេះ។ ប្រទេស​អ្នក​មាន​ សន្យា​ថា​​ផ្តល់​ហិរញ្ញវត្ថុ​១០០ពាន់​លាន​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ដល់​ក្រុមប្រទេស​ក្រីក្រ សម្រាប់​ប្រឈម​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។ ជា​ជំនួយ​ដ៏​ទាប​ណាស់​បើប្រៀប​ទៅ​នឹង​សេចក្តីត្រូវការ​ ប៉ុន្តែ​តិច​ហើយ យឺត​ទៀត។ ជំនួយ​នេះ​ មក​យឺត អស់​បី​ឆ្នាំ​ ជា​ការ​ទាញ​ទម្លាក់​ទំនុក​ចិត្ត​របស់​ក្រុម​ប្រទេស​ក្រីក្រ​ចំពោះ​ប្រទេស​អ្នក​មាន​។ តែ​ថ្ងៃ​នេះ​ក៏​ជា​ឱកាស​ដែល​ពួក​គេ​ត្រូវ​លើក​មក​និយាយ​ដោយ​ចំពោះ​មុខ ដើម្បី​ឱ្យ​ពាក្យ​សន្យា​បានក្លាយ​ជា​ការ​ពិត​នៅឆ្នាំនេះ។ ​នាយិកា​អង្គការ​មូលនិធិ​រូបិយវត្ថុ​អន្តរជាតិ បាន​ប្រកាស​ពី​​ជំនួបស្តីពី​ប្រព័ន្ធ​​ហិរញ្ញវត្ថុ​ថ្មី​នៅប៉ារីស​ អំបាញ់​មិញ​នេះ ថា​កម្មវត្ថុ​ប្រមូល​១០០ពាន់​លាន​សម្រាប់​ប្រទេសក្រីក្រ បាន​គ្រប់ចំនួន​ហើយ៕
22/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ក្រុមប្រទេសក្លឹបប៉ារីស​ បើកការប្រជុំរកដំណោះស្រាយ​ ស្តីពីវិបត្តិបំណុលរបស់​ប្រទេសក្រីក្រ

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​២២មិថុនា នៅទីក្រុងប៉ារីស នឹងមាន​ការបើកជំនួបកំពូលអន្តរជាតិ​មួយ ស្តីអំពី​ការកាតិកាសញ្ញាហិរញ្ញវត្ថុថ្មី ដើម្បីជួយប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ច​ទន់ខ្សោយ​ ក្នុងការ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងវិបត្តិអាកាសធាតុ។ ហើយនៅថ្ងៃពុធនេះដែរ ក្រុមប្រទេសសមាជិកក្លឹបប៉ារីស ដែលផ្តួចផ្តើមឡើងដោយ​បារាំង នឹងជួបប្រជុំគ្នា ដើម្បី​និយាយអំពីដំណោះស្រាយ​បន្ទាន់ ក្នុងការជួយប្រទេសដែលមានបំណុល​វ័ណ្ឌ​ក។ បញ្ហាបំណុលធ្ងន់ក្រៃ គឺជាឧបសគ្គដ៏ធំ ដែលរារាំង ប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ច​ទន់ខ្សោយ​ មិនអាចមានលទ្ធភាព​គ្រប់គ្រាន់ ដោះស្រាយ​វិបត្តិអាកាសធាតុ។ យោងតាម​របាយការណ៍របស់ កម្មវិធីសហប្រជាជាតិដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍ ដែលយើងហៅកាត់ថា UNDP ចេញផ្សាយ​កាល់ពីខែ​កុម្ភៈ ដើមឆ្នាំ​នេះ គឺមានប្រទេសចំនួន ៥២ប្រទេស ដែលជាប់ជំពាក់​បំណុលគេច្រើនក្រៃ។ ក្នុងចំណោម​នេះ មានប្រទេសមួយចំនួន ដែល​បំណុល​វ័ណ្ឌកខ្លាំងតែម្តង គឺ មានដូចជា អេត្យូពី ហ្កាណា ប៉ាគីស្ថាន ស្រីលង្កា ទុយណេស៊ី និង​ហ្សំប៊ី ជាដើម ដែលប្រឈមខ្លាំងបំផុត ឬកំពុងតែស្ថិតនៅក្នុង​ដំណាក់កាល​ គ្មានប្រាក់សងបំណុល​គេ​។ យោងតាមរបាយការណ៍​នេះ យ៉ាងហោច​ណាស់ ប្រទេសពាក់​កណ្តាល​ក្នុងចំណោម​៥២ប្រទេសនេះ ដែល​ត្រូវដក​ចំណែក​​២០% នៃថវិការដ្ឋប្រចាំឆ្នាំ ដើម្បី​យកទៅចំណាយ​ សងការប្រាក់​គេ។បើប្រៀបធៀបទៅទំហំ ចំណូលដុលក្នុងស្រុក PIB ប្រទេសដែល​ជាប់បំណុលច្រើនជាងគេក្នុងឆ្នាំ​២០២១ គឺមាន ដូចជា វ៉េណស៊ុយអេឡាមានបំណុល ​២៤០,៥%នៃចំណូលដុល ប្រទេស៊ូដង់ មានបំណុល ១៨១,៩%នៃចំណូលដុល ប្រទេស អេរីត្រេ មានបំណុល ១៧៦,២%នៃចំណូលដុល ប្រទេសលីបង់ មានបំណុល​១៥០,៥%នៃចំណូលដុល ប្រទេសកាប់វែរ មានបំណុល ១៤២,៣%នៃចំណូលដុល ស៊ូរីណាម មានបំណុល ១២៥,៧%នៃចំណូលដុល ប្រទេសម៉ាល់ឌីវ មានបំណុល ១២៤,៨% នៃចំណូលដុល។ តួលេខទាំងនេះ គឺផ្អែកទៅលើរបាយការណ៍ របស់មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ។បំណុលសរុប ៩០០០ពាន់​លានដុល្លារ​គិតត្រឹមឆ្នាំ​២០២១ ទំហំបំណុលសាធារណៈនៃប្រទេសក្រីក្រ និង​ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ សរុបចូលគ្នាទាំងអស់ គឺស្មើនឹង ៩០០០ ពាន់​លានដុល្លារ។​ ទំហំទឹកប្រាក់​នេះបាន​កើនឡើងមួយទ្វេរជាពីរ ក្នុងរវាង១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ទាំងនេះ គឺជាតួលេខ ក្នុងរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ២០២១ ស្តីពី​បំណុលអន្តរជាតិ របស់​ធនាគារពិភពលោក​ចេញផ្សាយ​កាលពីខែ​ធ្នូ។ មានន័យថា ​ចាប់ពី​ឆ្នាំ​២០២២មក  គឺ​វាច្បាស់ណាស់ ថា​ទំហំបំណុលរបស់ប្រទេសក្រីក្រ និងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ពិតជាបាន​កើនឡើងខ្លាំងថែមទៀត។យោងតាមធនាគារពិភពលោក បើនិយាយពីទំហំទឹកប្រាក់​បំណុលតែម្តង នៅឆ្នាំ២០២១ ប្រទេសអាហ្សង់ទីនជាប់បំណុលច្រើនជាងគេ ក្នុងទំហំ ១១៤,៨ពាន់លានដុល្លារ​ ប៉ាគីស្ថានជំពាក់គេ​ ជាង​៩៤ពាន់លានដុល្លារ អង់ហ្គោឡាជាប់បំណុលគេ ជិត​៤៧ពាន់​លានដុល្លារ អុយក្រែន មានបំណុលជាង ៤៤ពាន់លានដុល្លារ អេក្វាទ័រជំពាក់គេ ជិង៣៩ពាន់លានដុល្លារ។វិបត្តិកូវីដ១៩ ក្រោយ​មកបន្ថែមជាមួយវិបត្តិសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន បានធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​លំបាកលំបិន​ខ្លាំងណាស់ ជាពិសេសសម្រាប់ប្រទេសក្រីក្រ​។ មានមូលហេតុ និងកត្តាជាច្រើនដែលគួបផ្សំ ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេសក្រីក្រ ជាប់បំណុល​កាន់តែច្រើនដោះមិនរួច។ តម្លៃរូបិយបណ្ណក្នុងស្រុកបានធ្លាក់ចុះ​ជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងរវាង​១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ផ្ទុយទៅវិញ បំណុលគឺគិតជាប្រាក់ដុល្លារ​។ អត្រាការប្រាក់ក៏ចេះតែកើន ទំនិញឡើងថ្លៃ ទាំងទំនិញថាមពល ស្បៀងចំណីអាហារ និងជីកសិកម្ម​ជាតិ​។ ទាំងអស់នេះ គឺវាមកគួបផ្សំគ្នា ធ្វើ​ឲ្យ​សាច់ប្រាក់​បំរុងរបស់ប្រទេសក្រីក្រ ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ កាន់តែខ្សត់ទៅៗ។ចិន និង​ម្ចាស់បំណុលឯកជនពីដំបូងឡើយ​ ជាការពិតមែនដែលថា ប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំៗគឺជាប្រទេសម្ចាស់បំណុល។ ហេតុដូច្នេះហើយ បាន​ជាបារាំងបានផ្តួចផ្តើមបង្កើត Club de Paris នៅឆ្នាំ​១៩៥៦ ដើម្បីប្រមូលផ្តុំប្រទេសម្ចាស់បំណុលធំៗទាំងអស់ ដែលមានចំនួន​២២ប្រទេស។ ក្នុងចំណោមនេះ មានដូចជា បារាំង អ៊ីតាលី អាល្លឺម៉ង់ ជប៉ុន សហរដ្ឋអាមេរិក និងអង់គ្លេសជាដើម។ ស្ថាប័ន​ហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិធំៗទាំង២ ដែលយើងស្គាល់ច្បាស់ គឺមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ និង​ធនាគារពិភពលោក ក៏គឺជាម្ចាស់បំណុលធំដែរ។ក៏ប៉ុន្តែ ស្ថានការណ៍​បានប្រែប្រួលច្រើនណាស់ រវាង​៣០ ៤០ឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ ដោយ​មានតួអង្គម្ចាស់បំណុល​ជាច្រើនផ្សេងទៀត បានលេចមុខដែរ គឺ​ក្រុមម្ចាស់បំណុលឯកជន។ ម្ចាស់បំណុលឯកជននេះ គឺជាបណ្តាធនាគារឯកជន និងមូលនិធិវិនិយោគទុនផ្សេងៗ។ ក្រុមនេះ គេបានបង្កើតក្រុមនៅរវាងពាក់កណ្តាល​ទសវត្សឆ្នាំ​៧០ ដែលគេហៅឈ្មោះថាក្លឹបទីក្រុងឡុងដ៍។ ហើយក្រោយ​មកទៀត មានប្រទេសថ្មីបានលេចមុខ ក្លាយជាម្ចាស់បំណុលយ៉ាងលឿនរហ័ស តួយ៉ាង ចិន ឥណ្ឌា និង​បណ្តាប្រទេសមហាសេដ្ឋីប្រេងនៅតំបន់អារ៉ាប់ជាដើម។ បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសដែលជាម្ចាស់បំណុលធំជាងគេនៅអាហ្វ្រិក គឺចិន។សើរើផែនការសងបំណុល ឬលុបចោលបំណុលខ្លះប្រទេស​ដែលមានបំណុលវ័ណ្ឌក ហើយ​មិនអាចសងការប្រាក់គេបាន គឺអាចប្រឈមនឹង​ឧបសគ្គជាច្រើន ជាក់ស្តែងគឺត្រូវគេរារាំង មិនឲ្យទទួលបាន​ប្រាក់កំចីផ្សេងទៀត យកទៅចំណាយចាយវាយក្នុងស្រុក។ ជាក់ស្តែងកន្លងងមក​ដូចយើងបានឃើញហើយ ជាមួយករណីប្រទេសស្រីលង្កា ដែលរដ្ឋក្ស័យធនគ្មានប្រាក់​ក្នុង​ហោប៉ាវសោះតែម្តង។ ដូច្នេះដើម្បី​អាចឲ្យ​ប្រទេសទាំងនោះ អាចបន្តទទួលបានប្រាក់កម្ចីឥណ្ឌទាន យកទៅបង្វិលដោះស្រាយបញ្ហាបាន គឺទាល់តែចរចា ជាមួយម្ចាស់បំណុល ដើម្បីរៀបចំសើរើផែនការសងបំណុល។ ករណីរបៀបនេះ គឺវាតែងតែមានភ្ជាប់មកជាមួយ នូវការដាក់កំហិតផ្សេងៗ ឲ្យ​ប្រទេសកូនបំណុលត្រូវសន្យានឹងសន្សំសំចៃ កាត់បន្ថយការចំណាយដែល​មិនចាប់ជាប់ជាដើម។កាលពី​អំឡុងពេល​វិបត្តិកូវីដ​១៩ ក្រុមប្រទេស​ក្លឹបប៉ារីស រួមជាមួយ G20 បានព្រមព្រៀងគ្នា ផ្អាកមិនយក​ការប្រាក់មួយរយៈសិន ពីប្រទេសក្រីក្រដែលជាប់បំណុលច្រើនខ្លាំង​។ ហើយទន្ទឹមគ្នានេះ ក្រុមប្រទេសក្លឹបប៉ារីស បាន​សន្មត់ថា នឹងរៀបចំក្របខណ្ឌរួមមួយ ទៅថ្ងៃអនាគត សំដៅ​សើរើបំណុល ឬក៏អាចលុបចោលបំណុលខ្លះតែម្តង ដើម្បីជួយ​ប្រទេសដែលជួបការពិបាកខ្លាំង។ តែចំណុចនេះ ត្រូវបានចិនរារាំងខ្លាំងណាស់ កន្លកមក ព្រោះចិនមិនសុខចិត្តលុបបំណុល​ដែលគេជំពាក់ខ្លួនទេ។ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាក្លឹបប៉ារីសបើកការប្រជុំនៅថ្ងៃពុធនេះ ដោយ​បានបញ្ជើញ​ចិន និងតំណាងម្ចាស់បំណុលឯកជនទាំងអស់មកចូលរូមដែរ ដើម្បីនិយាយគ្នារកដំណោះស្រាយ ជួយ​កូនៗបំណុល។ យោងតាមព័ត៌មានចុងក្រោយ​ពីលោក Emmanuel Moulin ប្រធានក្លឹបប៉ារីស គឺក្រុមម្ចាស់បំណុលទាំងអស់ បានព្រមព្រៀងគ្នានៅព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ ថានឹង​សន្យាដោះស្រាយ ​ឆ្លើយតប ក្នុងរវាង​៦ខែ ក្រោយការដាក់ពាក្យសុំរបស់ប្រទេសណាមួយ ដែលចង់​សើរើ​ផែនការសងបំណុល។ សំណុំរឿងបន្ទាន់ បច្ចុប្បន្ន មានពាក់ព័ន្ធនឹងប្រទេស៣ ដែលធ្ងន់កខ្លាំងតែម្តង គឺហ្សំប៊ី ហ្កាណា និង​អេត្យូពី។បំណុល ជះផលអាក្រក់ទៅលើការដោះស្រាយទប់ទល់​វិបត្តិ​អាកាសធាតុកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រទេស​​​ក្លឹបប៉ារីសដែល​កំពុងធ្វើឡើងនេះ​ គឺមួយថ្ងៃមុននឹងមានជំនួបកំពូលអន្តរជាតិ នៅទីក្រុងប៉ារីសដែរ ស្តីអំពីផែនការ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ថ្មីសម្រាប់ពិភពលោក ដើម្បីដោះស្រាយ​វិបតិ្តអាកាសធាតុ។ និយាយអោយ​ងាយស្តាប់ សួរថាបើយើងជំពាក់បំណុលគេវ័ណ្ឌក គ្មានប្រាក់ចំណាយ​លើសេវាសាធារណៈ ប្រព័ន្ធអប់រំ ប្រព័ន្ធសុខាភិបាលផង តើឲ្យមានប្រាក់ឯណា ទៅគិតរឿងអាកាសធាតុ មេឃក្តៅមេឃត្រជាក់? វាជាការគិត​ ឲ្យតែរួចមួយពេល ដែលយើងអាចយល់បាន។ ក៏ប៉ុន្តែទន្ទឹមគ្នានេះ វិបត្តិអាកាសធាតុ គ្រោះធម្មជាតិទាំងឡាយទាំងពួង វានឹងធ្វើបានជីវភាពសេដ្ឋកិច្ច ធ្វើឲ្យ​ប្រទេសនោះកាន់តែក្រីក្រ​ កាន់តែពិបាករកប្រាក់​មកសងបំណុលគេថែមទៀត។លោកស្រី ​Clemence Landers អ្នកជំនាញម្នាក់ នៅ​មជ្ឈមណ្ឌលដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍សកល បានពន្យល់ថា ប្រទេសដែលជាប់បំណុលគេច្រើន មិនអាចមានលទ្ធភាព​ ចំណាយ​ថវិកាសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់នានា ដើម្បីទប់ទល់ជាមួយ​វិបត្តិអាកាសធាតុនោះទេ។ ដូច្នេះវាជារឿងចាំបាច់ ដែលត្រូវតែ​ជួយ​សម្រួល ​ប្រទេសក្រីក្រ ដែលជាប់បំណុលច្រើន ប្រសិនបើចងជួយប្រទេសទាំងនោះ ក្នុងការទប់ទល់​នឹង​វិបត្តិ​អាកាសធាតុ។យោងតាមតួលេខគុណគូរពីក្រុមអ្នកជំនាញ គឺគេត្រូវការប្រាក់ ចំនួនចន្លោះពី ២០០០ ទៅ ៣០០០​ពាន់​លានដុល្លារ ពីនេះដល់ឆ្នាំ​២០៣០ ដើម្បីវិនិយោគ​ទប់ទល់វិបត្តិអាកាសធាតុ នៅប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ដោយ​មិនរាប់ចិនចូល។ បញ្ហា​ទឹកប្រាក់វិនិយោគ និងការប្រមូល​​ប្រាក់ សងសំណងខូចខាតជូនប្រទេសក្រីក្រ ដែលរងគ្រោះដោយ​វិបត្តិអាកាសធាតុ វា​គឺជាកម្មវត្ថុធំនៃជំនួបកំពូលអន្តរជាតិចាប់ពីថ្ងៃស្អែកនេះទៅ។ ជំនួបកំពូលនេះ ផ្តួចផ្តើមដោយ​លោក​ប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង ដែល​លោកចង់​បង្កើត “កតិកាសញ្ញាហិរញ្ញវត្ថុថ្មីសម្រាប់ពិភពលោក” ដើម្បីឈានទៅរួមគ្នាដោះស្រាយវិបត្តិអាកាសធាតុ៕
21/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

នាយករដ្ឋមន្រ្តីឥណ្ឌា​ទៅអាមេរិក ដើម្បីរឹតចំណងទាក់ទងទ្វេភាគីផង និងរួម​គ្នា​ទប់ទល់​នឹង​ឥទ្ធិពលចិន

ថ្ងៃអង្គារ៍ នាយករដ្ឋមន្រ្តីឥណ្ឌា ណារិនដ្រា ម៉ូឌី ទៅបំពេញ​ទស្សនកិច្ចផ្លូររដ្ឋ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក​ តប​តាម​ការ​អញ្ជើញ​របស់​ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន។ តាមរយៈ​កិច្ច​ពិភាក្សា​កម្រិត​ថ្នាក់​កំពូលនៃ​​​បុរស​រដ្ឋ​ទាំង​ពីរនេះ គឺស្តែង​ឲ្យ​ឃើញពី​​ទំនាក់​ទំនង​ អាមេរិក​-​ឥណ្ឌា កាន់ជិត​ស្និទ្ធ ហើ​យនិងកាន់តែ​ត្រូវ​ការ​គ្នាខ្លាំង​​ទៅវិញទៅមក​​ ខណៈពេល​ឥទ្ធិពល​មហាយក្សចិន​ កាន់តែរីក​ដុះ​ដាល​ខ្លាំង​នៅក្នុង​តំបន់អាស៊ី​។ ម្យ៉ាងវិញ​ទៀត សហរដ្ឋ​អាមេរិក ​ក៏ចង់​ឃើញ​ ឥណ្ឌា​ ងាកចេញពី​ការពឹង​ផ្អែក​ខ្លាំង​លើ​រុស្ស៊ី ខាង​វិស័យគ្រឿង​សព្វាវុធ​​ និងឲ្យ​ងាក​មក​សហការ​យោធា​ជាមួយ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​។​ ​ជំនួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​កំពូល​ៗរបៀបវរៈ ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក ណារិនដ្រា ម៉ូឌី ដែល​ក្រុម​អ្ន​កសារព័ត៌មាន​បាន​ដឹង​​ គឺ​​លោក​ត្រូវ​ជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​កំពូល​ៗ​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​។  ​​នៅលើទិដ្ឋភាព​ការទូត នាយករដ្ឋមន្រ្តីឥណ្ឌា នឹង​ត្រូវ​ជួប​ជជែក​ជាមួយ​​ប្រមុខ​ការទូត​អាមេរិក អង់តូនី ប្ល៊ីងកិន បន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​រូបនេះ អញ្ជើញ​ត្រឡប់​ពី​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ប៉េកាំង ​ប្រទេស​ចិន។ថ្ងៃពុធ​ លោក ណារិនដ្រា ​ម៉ូឌី នឹងទៅ ទីស្នាក់​ការ​កណ្តាល អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ នៅ​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក ហើយ​នឹង​​ត្រូវ​ចូល​រួម​ពិធី​ណែនាំ​បង្ហាញ​ពី​ យោហ្គា (Yoga) ដែល​ជា​វិធីសាស្ត្រ​ថែទាំ​សុខភាព​ផ្លូវ​កាយ​ផ្លូវ​ចិត្ត ដ៏​ល្បីពេញនិយម​របស់​ឥណ្ឌា។​ រដ្ឋាភិបាល​ឥណ្ឌា​យក​របៀប​ហាត់​ប្រាណ​ យោហ្គា ជា​ផ្នែក​មួយ​យ៉ាង​សំខាន់​ នៃ​ វិស័យ​ការទូត​វប្បធម៌។​ ​នៅ​ក្រុង​ញូវយ៉ក​នោះដែរ​ ​ថ្នាក់ដឹកនាំឥណ្ឌា​​រូបនេះ ក៏ត្រូវ​ជួប​ជុំសំណេះ​សំណាល​​ជាមួយ​ បណ្តា​ក្រុម​អ្នក​រកស៊ី​វិនិយោគទុន​អាមេរិក​និង​ឈ្មួញ​អន្តរជាតិ  ដើម្បី​ធានា​ទំនុកទុក​ចិត្ត​ ដល់​វិស័យ​វិនិយោគទុន​នៅស្រុក​ឥណ្ឌា បើ​ទោះបី​ជា​ មហាប្រទេស​ឥណ្ឌា នឹង​រៀបចំ​បោះឆ្នោត​ជាតិ​នៅឆ្នាំ​ថ្មី​ក៏ដោយ ក៏​លោក ម៉ូឌី អះអាង​​ផ្តល់​ភាពកក់ក្តៅ​ផ្លូ​វចិត្ត​ដល់​ ឈ្មួញ​វិនិយោគទុន ពី​ស្ថិរភាពនយោបាយ​-សេដ្ឋកិច្ច​​នៅក្នុង​ប្រទេស​។​ ​នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ជាថ្ងៃ​សំខាន់​ខ្លាំង​ នាយករដ្ឋមន្រ្តីឥណ្ឌា ​ម៉ូឌី នឹង​ត្រូវ​ថ្លែង​សុន្ទរកថា នៅ​ចំពោះ​មុខ​សភា​ Congrès សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយ​​លោក​ត្រូវ​ជួប​ពិភាក្សា​​និង​លៀង​ភោជនាហារ​ជាមួយ​​​​ប្រធានាធិបតី​ ចូ បៃដិន ដ្បិត​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ទាំង​ពីរ មាន​សំណុំ​រឿង​ទំនាក់​ទំនង​ទ្វេភាគី​ និង​សំណុំ​បញ្ហា​អន្តរជាតិ​ជាច្រើន​ ដែលត្រូវ​ប្រាស្រ័យ​ចរចា​គ្នា​។បើ​តាម​គម្រោង ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​មហាអំណាច​ឥណ្ឌា នៅ​អាមេរិក លើកនេះ​ គឺប្រទេស​ទាំងពីរ​ នឹង​រឹត​បន្តឹង​ចំណង​ទាក់ទងទ្វេភាគី​ ហើយ​និងអាចចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀងផ្នែក​​ពាណិជ្ជកម្ម បច្ចេកវិទ្យា និង​វិស័យ​យោធា ដែរ។​សហរដ្ឋ​​អាមេរិក​និង​ឥណ្ឌា ខិត​រកគ្នា ​​ដើម្បី​ទប់ទល់​ឥទ្ធិពល​​ចិន​។​Samir Sarin ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌល​សញ្ជឹង​គិត​​ Observer Research Foundation មូលដ្ឋាន​នៅ​ក្រុង​ញូវដេលី បាន​វិភាគ​ឃើញ​ច្បាស់ថា លោក ម៉ូឌី និង​លោក បៃដិន មាន​ការ​ចាំបាច់​ត្រូវ​រឹត​ចំណង​ទាក់ទង​នឹងគ្នា រវាង​មហាប្រទេស​ទាំងពីរ បើ​ទោះបី​ជា​បុគ្គលិក​លក្ខណៈ​​ នៃ​បុរស​រដ្ឋ​ទាំង​ពីរ​ខុស​គ្នា​ឆ្ងាយ​ខ្លាំង​ក្តី។​ ទន្ទឹម​នឹង​គ្នា​នេះ​ដែរ​ Ashok Malik នៃ​ ការិយាល័យ​ប្រឹក្សា​យោបល់​ឥណ្ឌា The Asia Group យល់ឃើញថា ការ​រឹត​ចំណង​ទំនាក់ទំនង​នៃ​រដ្ឋបាល​ក្រុង​ញូវដេលី និង​ក្រុង​វ៉ាស៊ីន​តោន គឺ​ ឈរលើទិដ្ឋភាព​«ជាក់​ស្តែង​ប្រាកដ​និយម» ហើយ​និង​«តម្រូវ​ការ​សេដ្ឋកិច្ច​ដ៏​ខ្លាំង​ក្លា» នៃ​ប្រទេស​ធំៗ​ទាំងពីរ។ នេះក៏ព្រោះតែ​ដើម្បី​ប្រឈម​មុខ​ទប់​ទល់​នឹង​កម្លាំងឥទ្ធិពល​ចិន​ដែរ។ មហាយក្ស​ចិន ពង្រឹង​ពង្រីក​ឥទ្ធិពល​ស្ទើរ​គ្រប់​វិស័យ ទាំង​វិស័យ​​យោធា និង​សេដ្ឋកិច្ច មិន​ថា​នៅក្នុង​តំបន់​អាស៊ី ឬ​ក្នុង​ទ្វីប​ផ្សេង​នោះទេ។ នៅអាស៊ី ​ពេល​ដែល ចិន​​ ​កាន់​កាប់​កំពង់ផែ​ស្រី​លង្កា ហើយកាលពី​ឆ្នាំ២០២២ ចិន​បាន​​បញ្ចេញ​​នាវា « Yuan Wang 5 » ទោះបីជា​ចិន​ខំប្រឹង​ថា​នេះជានាវា​សិក្សាស្រាវជ្រាវ​ផ្នែ​ក​ស៊ីវិល​ក្តី តែ អាមេរិក បាន​ចង្អុរមុខ​រិះគន់​​ខ្លាំង​ ថា​ នោះ​ជា​នាវា​ចារកិច្ច​ឈ្លប​យកការណ៍​សម្ងាត់​។​​ រឿង​នេះ​គឺ​បាន​ធ្វើឲ្យ ឥណ្ឌា ខ្លាច​​រអា​និងព្រួយ​បារម្ភ​ពី​សុវត្ថិភាព​និង​សន្តិសុខ​ជាតិ​។ ប្រទេស​ទាំង​ពីរ ឥណ្ឌា ចិន​ ជា​សត្រូវ​ចាស់ឆ្នាំ ហើយបាន​​ប៉ះទង្គិច​ប្រដាប់​អាវុធ​ជាមួយ​គ្នា ​ច្រើន​ដង​ច្រើន​​នៅតា​ម​ព្រំដែន ពិសេស​​នា​ជ្រលងភ្នំ​ហិមពាន្ត​។​ នៅ​មាន​ការ​ប៉ះទង្គិចគ្នា​ផ្សេងទៀត​ដែរ នៅក្បែរ​តំបន់​ទីបេ​ និងនៅ​​តំបន់​ប៉ែក​ខាង​ឥណ្ឌា​ ឡាដាក់ ឆ្នាំ២០២០​ ជាដើម ដែល​តម្រូវ​ឲ្យ​ ឥណ្ឌា កាន់តែ​ចាំបាច់​ងាក​ទៅរកបង្អែក​​​​​ សហរដ្ឋអាមេរិក និង​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​ផ្សេង​ដែល​មាន​សត្រូវ​រួម ឬ​មាន​យុទ្ធសាស្ត្រ​រួម​គ្នា ក្នុងការ​ទប់​ទល់​នឹង​ ចិន​។ យើង​អាច​ឃើញ​ស្រាប់​ មាន​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ ចតុភាគី Quad ​ដែល​មាន​បួន​ប្រទេស គឺសហរដ្ឋអាមេរិក ឥណ្ឌា ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលី ។​ ប្រទេស​ទាំង៤​បាន​សហការគ្នា​ធ្វើ​សមយុទ្ធយោធា​ជាច្រើន​រួច​មកហើយ។​​អាមេរិក សហការជាមួយ ​ឥណ្ឌា ក្នុង​វិស័យ​ការពារ​ជាតិ កុំឲ្យ​ពឹង​ផ្អែកច្រើន​លើ រុស្ស៊ី។​​មុន​នឹង​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ឥណ្ឌាធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​អាមេរិក​នៅពេល​នេះ គឺ​ រដ្ឋមន្ត្រីការពារ​ជាតិ​អាមេរិក Lloyd Austin បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​ស្រុក​ឥណ្ឌា រួច​ស្រេច នៅ​ដើម​ខែ​មិថុនា​ ដើម្បី​ធានា​ទំនុក​ចិត្ត​ដល់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ឥណ្ឌា។ នៅ​ឥណ្ឌា ដើមខែ​នេះ រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​អាមេរិក បានបង្ហាញ​គម្រោង​ការ​​ពង្រាង​ស្រេច​ហើយ​ ពី​កិច្ចសហការឧស្សាហកម្ម​​យោធា ក្នុង​វិស័យ​ការពារ​ជាតិ នៃប្រទេស​ទាំង​ពីរ។ ហេតុដូច្នេះ នៅពេល​នេះ មជ្ឈដ្ឋាន​ជាច្រើន ជឿ​​ថា ប្រមុខដឹកនាំ​អាមេរិក​និង​ឥណ្ឌា​ប្រាកដ​ជា​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជាផ្លូវ​ការ​បន្ថែមទៀត លើ​កិច្ចការ​សហការ​យោធា​និង​ឧស្សាហកម្ម​ផលិត​គ្រឿង​ចម្បាំង។​គម្រោង​ការអាមេរិក​នេះ ក៏​នឹង​ជំរុញ​ឲ្យ ឥណ្ឌា បិទ​បញ្ចប់​សម័យ​កាល​ដែល​ត្រូវ​ពឹង​ពាក់​លើគ្រឿង​សព្វាវុធ​របស់​​រុស្ស៊ី​ ដែល​ រដ្ឋបាល​ក្រុងញូវដេលី ពឹង​ផ្អែក​ផ្នែកអាវុធ​លើ​រុស្ស៊ី​ច្រើន​ទសវត្សរ៍​មកហើយ​។​ ចំណុច​នេះ ក៏​ស្តែង​ឲ្យ​ឃើញ​ច្បាស់​តាម​រយៈ​ ជំហរ​របស់​ឥណ្ឌា នៅក្នុង​សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន។ គឺថា តាំងពី​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន​រុស្ស៊ី​លើ​អ៊ុយក្រែន ជាង១ឆ្នាំ​មក គឺ​ ឥណ្ឌា ពុំ​​បញ្ជាក់​ជំហរ​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន ដូច​ពួក​ប​ច្ចិមលោកទេ​ ហើយ​ ឥណ្ឌា ក៏​មិនដែល​ថ្កោល​ទោស​រុស្ស៊ី​ នោះឡើយ។ ដូច្នេះ​ហើយ អាមេរិក​ដែល​នៅ​ខាង​អ៊ុយក្រែន និងជួយ​អ៊ុយក្រែន​ច្រើន​ជាងគេ​ ក៏​ឃើញ​និងចង់​បាន​ឲ្យ ​ឥណ្ឌា ងាកចេញពី​រុស្ស៊ី ហើយ​ថ្កោល​ទោស​រុស្ស៊ី​ដែរ។អ្នកវិភាគ Donald Camp នៃ មជ្ឈមណ្ឌល​សិក្សា​អន្តរជាតិ​និង​យុទ្ធសាស្ត្រ (CSIS) នៅក្រុង​ Washington ប្រមើលឃើញថា សហរដ្ឋអាមេរិក ​អូស​ទាញ និង​លើកទឹកចិត្ត ​ឥណ្ឌា ឲ្យ​បញ្ចេញ​ជំហរ​​ច្បាស់ៗ ចំពោះ​រុស្ស៊ី និង​ដាក់​វិធានការផ្សេងៗ​បន្ថែម​ចំពោះ​រដ្ឋបាល​ក្រុង​ម៉ូស្កូ៕​
20/6/20230 minutos
Episode Artwork

នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ចិន​ទៅ​ប៊ែរឡាំង ខណៈអាល្លឺម៉ង់ប្រកាន់ជំហរ កាន់តែរិះគន់មកលើចិន

ព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី​១៩មិថុនានេះ លោក​ លី ឈាំង នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន បានធ្វើដំណើរទៅដល់ទីក្រុងប៊ែរឡាំង ដើម្បីជួប​ប្រជុំជាមួយ​តំណាងរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់។ បើទោះបី ចិន និងអាល្លឺម៉ង់ គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្ម ដ៏សំខាន់ទៅវិញទៅមក តែទំនាក់ទំនងរវាងមហាអំណាចទាំង២នេះ កាន់តែល្អក់កករ មួយរយៈចុងក្រោយនេះ។ ជាក់ស្តែង​ កាលពីចុងសប្តាហ៍​កន្លងទៅនេះ រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ បានចេញផ្សាយ​នូវ​ឯកសារ​យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិរបស់ខ្លួន ដែល​ក្នុងឯកសារនេះ អាល្លឺម៉ង់បានចាត់ទុកចិនថាគឺជាប្រទេសដែរធ្វើសកម្មាភាពប្រឆាំង​នឹងផលប្រយោជន៍​ជាតិអាល្លឺម៉ង់។ លោកលី ឈាំង បានមកដល់ទីក្រុងប៊ែរឡាំង នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី​១៩មិថុនា​ ហើយបានចូលទៅជួប​លោក​ Frank-Walter Steinmeier ប្រមុខរដ្ឋអាល្លឺម៉ង់។ តាមការគ្រោងទុក គឺនៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ដែល​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន នឹងជួបជាមួយ​លោក​ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍។ ជាកិច្ចប្រជុំទ្វេរភាគី ដែលគេតែងធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំ ព្រោះថាប្រទេសទាំង២នេះ មួយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកផង និង​នៅអាស៊ីផង ហើយ​មួយទៀត ជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិ​ច្ច​ធំជាង​គេ​នៅអឺរ៉ុប​។ចិនជាមហាអំណាច ដែលធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងផលប្រយោជន៍​អាល្លឺម៉ង់​ទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងអាល្លឺម៉ង់ ក្នុងអំឡុងពេលនេះ ហាក់ចាប់​ផ្តើមល្អក់កករខ្លាំង។ កាលពីថ្ងៃទី ១៤ មិថុនា រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ បានចេញផ្សាយឯកសារស្តី​ពី​ យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិអាល្លឺម៉ង់។ នៅក្នុងឯកសារនេះ អាល្លឺម៉ង់បានលើកឡើងថា ចិនគឺជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ច​ដ៏សំខាន់មែនហើយ តែចិនក៏ជាមហាមអំណាចមួយ ដែលធ្វើសកម្មភាព ប្រឆាំងនឹង​ផលប្រយោជន៍​ជាតិ និងតម្លៃរបស់​​​អាល្លឺម៉ង់ដែរ។ អាល្លឺម៉ង់យល់ឃើញថា ដោយ​សារតែសកម្មភាព​របស់ចិន គឺវា​បាន​ធ្វើឲ្យ​ ស្ថិរភាពតំបន់ ព្រមទាំងសន្តិសុខអន្តរជាតិ កាន់តែ​ទទួលរងសំពាធ ហើយ​សិទ្ធិមនុស្ស​វិញ លែងត្រូវគេគោរព។​តែយ៉ាងណា នៅក្នុងពេលធ្វើសន្និសីទកាសែត បង្ហាញឯកសារនេះ លោក​អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ បាន​លើកឡើងថា ទោះជាយ៉ាងណា អាល្លឺម៉ង់ មិនត្រូវទៅរារាំង ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម​​របស់ចិននោះទេ។ លោក​អូឡាហ្វ ស្លុលស៍ បានទទួលស្គាល់ថា នៅក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិ ចិនក៏មានតួនាទីសំខាន់ណាស់ដែរ ដែលត្រូវតែមានវត្តមានចូលរួម ជាក់ស្តែង នៅក្នុង​សំណុំរឿងវិបត្តិអាកាសធាតុ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ លោក​ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ រំលឹកថា អាល្លឺម៉ង់ មិនត្រូវភ្លេចខ្លួនឡើយ គឺត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះការគំរាម​មកលើសន្តិសុខជាតិ​របស់​អាល្លឺម៉ង់។លោកវ៉ាង វេនពីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន បានឆ្លើយប្រាប់អ្នកកាសែតថា ចិនមិនយល់ស្របនូវអ្វីដែល​ភាគីអាល្លឺម៉ង់ បាន​លើកឡើងនេះទេ។ សម្រាប់ចិន ការ​គិតថាប្រទេសម្ខាងទៀត គឺជាគូប្រជែង គូប្រកួត ល្បងកម្លាំងគ្នាបែបនេះ គឺវាមិនមែនជារឿងត្រឹមត្រូវទេ នៅក្នុង​ការស្ថាបនាទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ​។ លោក​បន្តថា ការយល់ឃើញបែបនេះ ដែល​យក​ទំនាក់ទំនង សហប្រតិបត្តិការ​​សាមញ្ញធម្មតា រុញប្រែទៅជាគោលនយោបាយយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិ គឺវានឹងធ្វើ​ឲ្យ​ពិភពលោកកាន់តែខិតចូលទៅក្នុងភាពពុះកញ្ជ្រោល បែកបាក់គ្នា ប្រឈមមុខដាក់គ្នា​ទៅវិញទេ។ភ្លឺភ្នែក ក្រោយឃើញគ្រោះថ្នាក់ពីមុនមក អាល្លឺម៉ង់ធ្លាប់​បានការពារទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម ​ដ៏ល្អជាមួយចិន បើទោះជារងការរិះគន់ខ្លះពី​ប្រទេសផ្សេងទៀត ថាអាល្លឺម៉ង់ទន់ជ្រាយ​ជាមួយចិនក៏ដោយ។ កាលពីក្នុងអាណត្តិ​លោកស្រី​ អង់ហ្កេឡា មែរកិល អាល្លឺម៉ង់ព្យាយាម​យកចិត្តចិនច្រើនណាស់ ព្រោះ​សេដកិច្ចអាល្លឺម៉ង់ពឹងផ្អែកលើចិនច្រើន មិនថាជាវត្ថុធាតុដើមនាំចូលពីចិន ព្រមទាំងទំនិញអាល្លឺម៉ង់ ដូចជារថយន្តជាដើម ដែលអាល្លឺម៉ង់នាំចេញទៅលក់នៅចិន​។ ​ចិនគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុត របស់អាល្លឺម៉ង់។ ក៏ប៉ុន្តែភាពល្អូកល្អឺននេះ បានចុះខ្សោយ​ខ្លាំង ក្នុងអំឡុងពេលវិបត្តិកូវីដ១៩។ អាល្លឺម៉ង់ បានភ្លឺភ្នែក បន្ទាប់ពីបានឃើញថា សេដ្ឋកិច្ចខ្លួនប្រឈមគ្រោះថា្នក់​ប៉ុណ្ណា នៅពេលពឹងលើចិនខ្លាំងជ្រុលពេក។ ចិន ចង់បិទ ចង់បើក ចង់បន្ធូរចង់បន្តឹងក៏ស្រេចតែចិន ចំណែកអាល្លឺម៉ង់បានត្រឹមតែរងចាំ និងទទួលផលវិបាក​។ចំណុចមួយទៀត ដែលធ្វើ​ឲ្យ​អាល្លឺម៉ង់អន់ចិត្តនឹងចិន គឺទាក់ទិននឹងបញ្ហាសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន។ ចិន​មិនបានថ្កោលទោស​រុស្ស៊ីទេ ផ្ទុយទៅវិញ​គឺកាន់បង្ហាញភាពស្និទ្ធស្នាលជួយ​រុស្ស៊ី​កុំឲ្យ​ពិបាក​ដោយសារទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច​លោកខាងលិច។ សំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ ព្រមទាំងបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ​តំបន់ស៊ីនជាំង ក៏ជាផ្នែកមួយដែលធ្វើ​ឲ្យអាល្លឺម៉ង់ កាន់តែ​មិនសប្បាយ​ចិត្តនឹងចិនដែរ។ ត្រង់ចំណុចនេះហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ យល់ថា តម្លៃប្រជាធិបតេយ្យសេរី និងច្បាប់អន្តរជាតិជាគោល ដែលអាល្លឺម៉ង់លើកទូលការពារនោះ គឺចិន​គ្មានខ្វល់សូម្បី​ប៉ុនក្រចក​។កន្លងមក​ អាល្លឺម៉ង់ក៏ពឹងផ្អែកខ្លាំងលើរុស្ស៊ីដែរ គឺការទិញថាមពល​​ឧស្ម័ន​ពីរុស្ស៊ីក្នុងទំហំដ៏ច្រើនសន្ធឹក ដើម្បីប្រើប្រាស់ក្នុងឧស្សាហកម្ម​។ កត្តាទាំងអស់នេះ បាន​ធ្វើឲ្យ​អាល្លឺម៉ង់ត្រូវសញ្ជឹងគិត ឲ្យ​បាន​ស៊ីជម្រៅ ដើម្បីរៀបចំយុទ្ធសាសាស្ត្រ​​ការពារសេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខជាតិខ្លួន​ កុំឲ្យពឹងលើអ្នកណាខ្លាំងពេក មិនថាចិន ឬរុស្ស៊ី។ អំណេះតទៅ អាទិភាព​របស់អាល្លឺម៉ង់ គឺធ្វើយ៉ាងណាពង្រីកបណ្តាញផ្គត់ផ្គង់ឲ្យ​បានច្រើន។ ពោលគឺដៃគូសេដ្ឋកិច្ចត្រូវតែមានច្រើន និងមានទំងន់ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា មិនត្រូវពឹងលើភាគីមួយដែលធំជ្រុលហួស សង្កត់គេឯងពេកនោះទេ។ចិនត្រូវការ​អាល្លឺម៉ង់ ដូចអាល្លឺម៉ង់ត្រូវការចិន​ទោះជាយ៉ាងណា មហាអំណាចទាំង២នេះ មាន​ផលប្រយោជន៍ហុចឲ្យ​គ្នាទៅវិញទៅមក។ អាល្លឺម៉ង់ជាមហាមអំណាចដ៏ធំជាងគេនៅអឺរ៉ុប ពោលគឺសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចចិន​។ សេដ្ឋកិច្ចចិននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មិនទាន់ងើបល្អប្រសើរនៅឡើយទេ បន្ទាប់ពីបានឆ្លងកាត់វិបត្តិកូវីដ​១៩ ៣ឆ្នាំជាប់គ្នា។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លី ឈាំង មានភារៈកិច្ចធំបំផុត គឺផ្តល់សន្ទុះដល់សេដ្ឋកិច្ចចិន ដែលការនេះ គឺត្រូវតែឆ្លងកាត់ការពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការជាមួយ​មហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំនៅអឺរ៉ុប គឺអាល្លឺម៉ង់នេះឯង។ នេះបើ​ផ្អែកតាមពន្យល់ របស់​លោក Ian Johnson អ្នកជំនាញចិននៅ Council on Foreign Relations។ដូចគ្នាដែរ លោក Thorsten Brenner អ្នកវិភាគនៅ​វិទ្យាស្ថាននយោបាយ​សាធារណៈសកល GPPI បាន​ពន្យល់ថា បច្ចុប្បន្ននេះ ទំនាក់ទំនងរ​វាងចិននិងអាមេរិក ល្អក់ខ្វល់ខ្លាំងណាស់ ទាំងផ្នែកការទូត ទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។ ដូច្នេះ ចិនត្រូវរកបង្អែកមួយឲ្យ​មាំ បង្ហាញថាអត់អាមេរិក ក៏ខ្លួនមិនស្លាប់ដែរ។ ពោលគឺចិន អាច​នៅមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយ​អឺរ៉ុប ជាពិសេសគឺជាមួយអាល្លឺម៉ង់ ដែលជា​មហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច​ និងជាកម្លាំងក្បាលម៉ាស៊ីនរបស់អឺរ៉ុប។ ដូច្នេះ អ្វីៗគឺវាអាស្រ័យលើគោលជំហររបស់អាល្លឺម៉ង់ដែរ ថាចង់បន្តទន់ជ្រាយ ញញឹមថ្នមចិត្ត​​ចិន ដើម្បីផល​ប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច​តទៅទៀត ឬមួយក៏ចាប់ផ្តើម​រឹងរូស និយាយរិះគន់ចិនចំៗ ត្រង់ចំណុចណាដែលត្រូវតែរិះគន់៕
19/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ប្រមុខការទូតអាមេរិក ទៅដល់ក្រុងប៉េកាំង ជួបនិយាយជាមួយសមភាគីចិន ដើម្បី​បន្ធូរ​ស្ថានការណ៍

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោក អង់តូនី ប្លីងកិន អញ្ជើញ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅដល់រដ្ឋធានី​ប៉េកាំង នៅថ្ងៃ​អាទិត្យ​ទី​១៨មិថុនា​​​ ដើម្បីជួបនិយាយជាមួយសម​ភាគី​ចិន ខណៈភាពតានតឹងផ្នែកការទូត រវាងចិននិងសហរដ្ឋអាមេរិក កាន់តែឡើងកម្រិត។ ដូច​ប្រមុខ​ការទូត​របស់​ខ្លួន​ដែរ លោក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃដិន បានថ្លែងក្តីរំពឹង​ថា ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​អាមេរិក​ ទៅ​ប៉េកាំង​ នឹងជួយ​​បន្ថយបន្ធូរ​សភាព​ការ​ណ៍​តាន​តឹង​ ហើយ​រូបលោក​ ចូ បៃ​ដិន ខ្លួន​ឯង​ ក៏​សង្ឃឹ​ម​ថា​នឹង​បាន​ជួប​ប្រាស្រ័យ​ដោយ​ផ្ទាល់​ជាមួយ​ប្រធានា​ធិប​តី​​ចិន​ ស៊ី ជិន​ពីង នៅ​«ប៉ុន្មាន​ខែ​ខាង​មុខ​នេះ»។​ ដំណើរ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នៅស្រុកចិន​​នេះ ត្រូវ​កាសែត​ចិន​ផ្សាយ​ពីថ្ងៃទី​១៤មិថុនា​ អំ​ពី​ការ​ជជែក​គ្នា​តាមទូរសព្ទ​រវាង​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​ទាំង​ពីរ​ប្រទេស​​ ហើយ​ក៏ត្រូវ​លោកប្រមុខទូត​អាមេរិក ​ប្រកាស​ឲ្យដឹងដោយផ្ទាល់​​នៅ​សុក្រ​ ពេល​ធ្វើ​សន្និសី​ទ​សារព័ត៌មាន​ជាមួយ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​សិង្ហបុរី  ពី​ក្រុង​វ៉ាស៊ីន​តោន​។​ មុន​នឹង​ចេញទៅចិន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​ ក៏​បាន​ពិភាក្សាគ្នា​ជាមួយ​សមភាគី ជប៉ុន និង​កូរ៉េខាងត្បូង រួច​ស្រេច​ហើយ​ដែរ។​បន្ទាប់ពី​ខក​ខាន​ អស់​៥ឆ្នាំ ​ នេះ​ជាលើកទី១ហើយ​ ដែល​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ការបរទេស​អាមេរិក​ទៅ​ជាន់​ដីចិន​។ គ្មានថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់អាមេរិករូបណា ឬរដ្ឋមន្ត្រីបរទេសអាមេរិក បានទៅជាន់ដឹកដីចិន ដោយផ្ទាល់ នោះទេ ជាង​៥ឆ្នាំមកនេះ​។ ប្រមុខការបរទេសអាមេរិកចុងក្រោយ ដែលទៅស្រុក​ចិន គឺលោក Mike Pompeo ដែលទៅប៉េកាំង​នៅឆ្នាំ២០១៨ ជំនាន់អាណត្តិដឹកនាំរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ។ ក៏ប៉ុន្តែ គឺលោក Mike Pompeo ដែលពេលក្រោយមក ក្លាយជាបុគ្គលសំខាន់ ក្នុងការរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រប្រឆាំងទប់ទល់ចិន ស្របតាមខ្សែបន្ទាត់របស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ។ ​វត្ថុបំណងធំបំផុតរបស់​ភាគី​អាមេរិក​ នៅពេល​នេះ​ ដើម្បីសម្រួលស្ថានការណ៍ឲ្យធូរស្រាល និងរំលាយភាពជាប់គាំងទាំងឡាយ។ ពោល​គឺ​ឈរ​លើកគំនិត​ ថា ត្រូវ​និយាយ​គ្នា ដើម្បី​យល់​ពី​គ្នា យល់​ពី​ទឹក​ចិត្ត​និង​ការ​ចង់​បាន​របស់​ម្នាក់ ហើយ​ដើម្បី​បញ្ជៀស​ការយល់ខុស​ភាន់​ច្រឡំ និង​ចៀសវាង​ផ្តាច់​ទំនាក់ទំនង​និង​ឈ្លោះទាស់ទែង​គ្នា។​លោក អង់តូនី ប្លីងកិន ត្រូវ​ទៅ​ប៉េកាំង​តាំង​តែ​ពី​កុម្ភៈ​ម្ល៉េះ ប៉ុន្តែត្រូវ​ខកខាន​ទៅវិញ ព្រោះតែ​ផ្ទុះ​បញ្ហា​បាឡុង​ចារកិច្ច​ចិន​ ​ហោះ​លើ​ដែន​អាកាស​អាមេរិក។​ រឿង​នេះ​ធ្វើ​ឲ្យ​ស្ថានភាព​ការទូត​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ ជាប់​គាំង​ខ្លាំង។ ទោះជា​ម្តេច​ក្តី មន្ត្រីជាន់​ខ្ពស់​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ ក៏បាន​ស្កាត់ជួប​គ្នា​ខ្លះដែរ​ នៅ​ក្រៅ​ស្រុក​ចិន។ ជាក់ស្តែង ខែ​មីនា លោក អង់តូនី ប្លីងកិន ជួប​អតីត​ប្រមុខ​ការទូតចិន​ លោក វ៉ាំង យី នៅ​ក្រុង​នៅម៉ូនិច​ ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់​។ លោក​ វ៉ាំង យី ក៏​បាន​ជួប​នឹង​ទីប្រឹក្សា​សន្តិសុខជាតិ​អាមេរិក នៅ​ក្រុង​វីយែន ប្រទេស​អូទ្រីស។ ​ក្នុង​ខែមេសា រដ្ឋមន្ត្រី​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​ចិន ក៏បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​ក្រុង​វ៉ាស៊ិន​តោន​ដែរ​។ ​ជំនួប​ខ្លះៗ​មកនេះ ហាក់​មិន​បាន​ជា​ផល​អ្វីធំដុំ​នោះឡើយ។ ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​មើលទៅ ! ទើប​លោកប្រមុខ​ការទូត​អាមេរិក សម្រេច​អញ្ជើញ​ទៅដល់​កណ្តាល​បេះដូង​ ប្រទេស​ចិន​តែម្តង ដើម្បី​ជជែក​ចរចា​ដោយ​ផ្ទាល់។​​នៅ​ក្រុង​ប៉េកាំង អ្ន​កឆ្លើយ​ឆ្លង​ព័ត៌មាន​វិទ្យុ​បារាំង Stéphane Lagarde បញ្ជាក់​ឲ្យ​ដឹង​ច្បាស់ថា ដំណើរ​ទស្សនកិច្ចនេះ ពុំ​មែន​ជា​ការ​អញ្ជើញ​​ផ្លូវ​រដ្ឋ​ទេ តែ​ជាការ​រៀបចំ​សម្រុះ​សម្រួល​លក្ខខណ្ឌ​ទ្វេភាគី។ ដូច្នេះ​ គ្មា​នកម្រាល​ព្រំ​ក្រហម ទទួល​លោក​​ ប្លីងកិន នៅ​​ព្រលាន​យន្តហោះ​ទេ​។ ទំនាក់ទំនងអាមេរិកនិងចិន ជាប់គាំងស្ទើរគ្រប់វិស័យ នា​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំចុង​ក្រោយ​។ ​ក្នុង​ជំនួប​នៅ​ប៉េកាំង​លើកនេះ តើវិស័យ​ឬ​ផ្នែក​ណាមួយ​ដែល​ត្រួវ​សម្រួល​បន្ធូរ​ ជា​អាទិភាព​នោះ​?​​រាប់​ចាប់តាំង​ពី វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម យោធា​ ការទូត បច្ចេកវិទ្យា​ នវានុវត្តន៍ច្នៃប្រឌិត​បង្កើត​ថ្មី​​ ព័ត៌មាន​វិទ្យា​ រហូត​ដល់​វិស័យ​អាវកាស ជាដើម ដែល​កិច្ចការ​សហការ​ទ្វេភាគី​ត្រូវ​រអាក់រអួល​ ប្រមុខ​តាន​តឹង​ដាក់គ្នា និង​ត្រូវ​ជាប់​គាំង​តែម្តង។ អ្នក​ឆ្លើយ​ឆ្លង​ព័តមាន​វិទ្យុ​បារាំង​នៅ​ញូវយ៉ក Carrie Nooten ក៏​គូស​បង្ហាញដែរថា លោករដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​ អង់តូនី ប្លីងកិន បា​ន​ដឹង​ខ្លួន​ឯង​ច្បាស់​ណាស់​ថា ទំនាក់​ទំនង​ដ៏​អស្ថិរភាព​រវាង​អាមេរិក​និង​ចិន​ គឺ​នាំ​ឲ្យ​ពិភព​ទាំងមូល​ជ្រួល​ច្របល់​។ក្រៅពី​បញ្ហា​ទ្វេភាគី នៅ​មាន​សំណុំ​រឿង​ច្រើន​ ដូចជា ​បញ្ហា​តៃវ៉ាន់ បញ្ហា​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​ ​ បញ្ហា​ចិន​ជាមួយជប៉ុន និង​កូរ៉េ​ខាងត្បូង ដែល​ជា​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​អាមេរិក និង​ដែល​ជា​វិបត្តិ​ប្រទាក់​ក្រឡាគ្នា​នឹង​បញ្ហា​វិបត្តិ​កូរ៉េ​ខាង​ជើង​ ទៅទៀត។ មួយ​វិញទៀត ខាង​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ គឺ​ចង់​ឃើញ​និង​ទន្ទឹង​រង់ចាំ​មើល​រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​អាមេរិក​លើកឡើង​ពី​បញ្ហា​សិទ្ធជន​ជាតិ​ភាគ​អ៊ុយហ្គួ ដែល​ចាត់​ទុកថា​ជា​ ឧក្រិដ្ឋកិច្ច​មនុស្ស​ជាតិ ចំពោះ​អ្វី​ដែល​រដ្ឋអំណាច​ចិន​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ធ្វើ​ឡើង​ចំពោះ​ជនជាតិ​ភាគិអ៊ុយហ្គួ​។​ចំពោះ​មុខ​វិបត្តិ​ច្រើន​ប្រភព​និង​ច្រើន​ប្រភេទនេះ គឺ​សំណុំ​ស្រួច​ខ្លាំង​ជាងគេ គឺ​ រឿង​តៃវ៉ា់ន់។ តៃវ៉ាន់​ដែលត្រូវ​រៀបចំ​​បោះឆ្នោតនៅតៃវ៉ាន់ នៅឆ្នាំក្រោយ។ ឆ្នាំក្រោយ អាមេរិកក៏រៀបចំបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីដែរ។ កាសែត​អន្តរជាតិ​ និង​អ្នក​វិភាគ​ស្ថានការណ៍​មើលឃើញថា «សំណុំ​រឿង​តៃវ៉ាន់ បើ​មិន​ជជែក​គ្នា​ឲ្យ​ចម្រើន​ទៅមុខទេ គឺដំណើរ​ផ្លាស់​ទីពី​វ៉ាស៊ីនតោនទៅប៉េកាំង របស់​លោក ប្លីងកិន ជាការ​គ្មាន​ប្រយោជន៍។» ជាការ​សម្រួល​ចិត្ត​ដល់​ភាគី​ចិន គឺ​លោក ប្លីងកិន បាន​បញ្ជាក់​តាំង​ពី​៤ថ្ងៃ​មុន​មកម្ល៉េះ នៅ​ការជជែកគ្នាតាមទូរសព្ទរវាងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទាំងពីរប្រទេស គឺថា «ជំហរ​អាមេរិក គឺ​គោរព​ជំហរ​របស់​ចិន​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​តៃវ៉ាន់។»​​ដំណឹង​នៅពេលដំបូងៗនេះ កាសែតបច្ចិមលោក បានទទួលព័ត៌មានតិចតួចណាស់ ស្តីពីលទ្ធភាពដែលប្រមុខការទូតអាមេរិក លើកឡើងពីបញ្ហាវិបត្តិអ៊ុយក្រែន ដើម្បីឲ្យ ចិន ដាក់សម្ពាធលើក រុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែ ប្រហែលជាថ្នាក់ដឹកនាំទាំងពីរប្រទេសលើកឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ​បិទទ្វារ​ ក៏មិនដឹង។​ ក្រុម​អ្ន​កកាសែត ​បាន​ចូល​ថ​ត​រូប​តែមួយ​ភ្លេត ក៏ត្រូវគេ​​បញ្ជាឲ្យ​ចេញ​ទៅ។​«​ដំណើរ​រយៈ​ពេល​ខ្លីត្រឹម២ថ្ងៃ​របស់​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​នេះ ​មិន​នឹង​ជួយ​ដោះស្រាយ​អ្វី​ច្រើន​ឡើយ ​។»​អ្នក​ការទូត​ជើង​ចាស់ម្នាក់ លោក Danny Russel អតីត​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​ និង​បច្ចុប្បន្ន​ជា អនុប្រធាន​ វិទ្យាស្ថាន​សិក្សា​គោល​នយោបាយ​អាស៊ី (Asia Society Policy Institute) នៅ​ញូវយ៉ក បានប្រមើល​ឃើញថា ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវ​រដ្ឋ​របស់​ប្រមុខ​ការ​ទូត​អាមេរិក​នៅប៉េកាំង នឹង​មិន​ផ្តល់​ដំណោះស្រាយ​អ្វី​ដល់​បញ្ហាវិបត្តិ​ធំៗរវាង​អាមេរិក​-ចិន​នោះឡើយ ហើយ​ក៏​មិន​អាច​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ ឈប់​ប្រកួត​ប្រជែង​កម្លាំង​គ្នា​ដែរ​។​ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វី​ដែល​អាច​ចាត់ទុក​ថា​ជា​សាច់​ការ​ខ្លះ​នោះ គឺ​ ទស្សនកិច្ចនេះ​ បើក​ផ្លូវ​ឲ្យ​ជំរុញ​កិច្ច​ការ​ចរចា​ពិភាក្សា​គ្នា​ឡើងវិញ​ ហើយ​ឈាន​មួយ​ជំហាន​រំលង​​ឲ្យ​ហួស​ពីការ​ផ្លោង​ពាក្យ​សម្តី​គ្នា​តាម​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ មក​និយាយ​គ្នា​តទល់​ចំពោះ​មុខ​។ពីភាគី​ចិន​វិញ មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​ក្រសួង​ការ​បរទេស​ចិន អ្ន​កស្រី Hua Chunying បាន​សរសេរ​សារ​នៅ បណ្តាញ​សង្គម​ ដោយ​ភ្ជាប់រូប​ថត​របស់​លោក ជីន កង ប្រមុខ​ទូត​ចិន​និង​លោក អង់តូនី ប្លីងកិន កំពុង​ចាប់​ដៃគ្នា។ អ្នកស្រី​សរសេរថ្លែងក្តី​សង្ឈឹម​ថា​ជំនួប​នេះ​ អាច​ជួយ​ឲ្យ​ខ្សែបណ្តាញទូត​ចិន​អាមេរិក​ ត្រឡប់​លើ​ផ្លូវ​ព្រមព្រៀង​របស់​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ទាំង​ពីរ នៅ​កោះបាលី ប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី។នៅ​ឥណ្ឌូនេស៊ី ឆ្នាំ២០២២ លោក ចូ បៃដិន និង​លោក ស៊ី ជិនពីន​ ជួប​គ្នាក្នុង​ជំនួន​G20 ​និង​បាន​ព្រម​ព្រៀង​មួយ​ចំនួន​ពី​សំណុំ​រឿង​តៃវ៉ាន់ និង​កូរ៉េ​ខាងជើង​​៕​​
18/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

គណៈប្រតិភូអាហ្វ្រិក ទៅជួប​លោក​ពូទីននៅសាំងប៉េតេសបួរ ដើម្បី​សម្របសម្រួលឲ្យ​មានការចរចាសន្តិភាព

បន្ទាប់ពីបានធ្វើដំណើរទៅទីក្រុងកៀវកាលពីថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ គណៈប្រតិភូនៃថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេសអាហ្វ្រិក បាន​បន្តដំណើរទៅដល់ទៅក្រុងសាំងប៉េតេសបួរ​ នៅ​ព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍​ទី ១៧មិថុនា។ នៅទីនោះ គណៈប្រតិភូនេះ នឹងជួប​ជាមួយ​លោក​ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ្លាឌីមៀ ពូទីន ដើម្បី​និយាយអំពីផែនការ​ចរចាសន្តិភាពជាមួយអ៊ុយក្រែន។ ទោះជាមានការអបអរសាទរខ្លះៗ ដោយឃើញក្រុមប្រទេសអាហ្វ្រិកជួយឈឺឆ្អាល ចង់ចូលរួមដោះស្រាយវិបត្តិនេះ តែគេគ្មានសង្ឃឹមថា ការដើរតួនាទីជាអាជ្ញាកណ្តាលរបស់ក្រុមប្រទេសអាហ្វ្រិកនេះ អាចទទួលបាន​លទ្ធផល​នោះឡើយ។ អាហ្វ្រិករងគ្រោះដោយប្រយោល​មូលហេតុដែល​ក្រុមប្រទេសអាហ្វ្រិក ចង់ចូលរួមដោះស្រាយ សម្របសម្រួលធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យសង្គ្រាមនេះចប់ឲ្យ​បានឆាប់ ក៏ព្រោះតែទ្វីបអាហ្វ្រិកគឺជាអ្នករងគ្រោះដោយ​ប្រយោល។ ទ្វីបអាហ្វ្រិក​ដែលក្រីក្របំផុតនោះ បានរងគ្រោះជាង១ឆ្នាំមកនេះ ដោយសារតែបញ្ហាតម្លៃវត្ថុធាតុដើម គ្រាប់ធញ្ញជាតិឡើងថ្លៃខ្លាំងណាស់ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន​ផ្ទុះឡើង។ ប្រទេសអាហ្វ្រិក​ភាគច្រើន រស់រំពឹងយ៉ាងខ្លាំង ទៅលើ​គ្រាប់ពោត គ្រាប់ស្រូវសាឡី ដែលអ៊ុយក្រែននាំចេញទៅលក់ ក្នុងតម្លៃថោក និង​ជាជំនួយរបស់​អង្គការ​មនុស្ស​ធម៌ ដែលបានទិញពីអ៊ុយក្រែន​។ សង្គ្រាម​ មិនត្រឹមតែបានបំផ្លាញ​កសិផល​របស់អ៊ុយក្រែនប៉ុណ្ណោះទេ តែវាបានរាំងខ្ទប់ការនាំចេញគ្រាប់ធញ្ញជាតិ​របស់អ៊ុយក្រែន ហើយ​ជាងនេះទៀត គឺវាបាន​ទាញតម្លៃ​ដឹកជញ្ជូន ​ឲ្យ​កើនឡើងខ្ពស់ណាស់។ ដោយសារតែបញ្ហានេះ ប្រទេសអាហ្រ្វិក​កំពុងតែប្រឈមនឹងវិបត្តិគ្មានស្បៀងអាហារបរិភោគ​។ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាក្រុមប្រទេសអាហ្វ្រិក​បានរួមគ្នា ស្នើខ្លួន​និយាយជាមួយភាគីជម្លោះ ដើម្បីឈានទៅ​មានការទម្លាក់អាវុធ និងចរចាសន្តិភាព​។ គណៈប្រតិភូនេះមាន ប្រធានាធិបតី​ចំនួន​៤ប្រទេសចូលរួម គឺអាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង សេណេហ្កាល់ ហ្សំប៊ី និងកូម៉រ ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានវិលជុំដឹកនាំសហភាពអាហ្វ្រិក ព្រមទាំង​តំណាងរដ្ឋាភិបាល កុងហ្គោ អ៊ូហ្កង់ដា និង​អាហ្ស៊ីប ចូលរួមដែរ។ទៅដល់រដ្ឋធានីកៀវកាលពីថ្ងៃសុក្រ គណៈប្រតិភូនេះបានធ្វើដំណើរទៅដល់​តំបន់ ប៊ូដឆា​ ជាទីដែល​កងទ័ពរុស្ស៊ីបានសម្លាប់​រង្គាល​ប្រជាជនស៊ីវីលអ៊ុយក្រែន យ៉ាងព្រៃផ្សៃបំផុត​។ ហើយនៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍នេះ គណៈប្រតិភូនេះ បន្តដំណើរចេញពីអ៊ុយក្រែន ឈ្ពោះទៅកាន់រុស្ស៊ី ដើម្បីជួបជាមួយ​លោកពូទីន នៅទីក្រុងសាំងប៉េតេសបួរ។ គួរបញ្ជាក់ដែរថា រហូតមកទល់ពេលនេះ លោក​ប្រធានាធិបតី​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង Cyril Ramaphosa ដែលដឹកនាំគណៈប្រតិភូនេះ នៅតែមិនប្រកាសថ្កោលទោសរុស្ស៊ី ដែលធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែននោះទេ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ប្រធានាធិបតីរូបនេះ ត្រូវគេស្គាល់ថា​មានទំនោរកាន់តែស្និទជាមួយ​លោក​ពទីន​ថែមទៀតផង។លោកហ្សេឡេនស្គី៖ អ៊ុយក្រែននឹងមិនចាញ់បោកល្បែងឆ្ពិនភ្នែករបស់រុស្ស៊ី ជាលើកទី​២ជាដាច់ខាតនៅក្នុងសន្និសីទកាសែត នៅទីក្រុងកៀវ កាលពីល្ងាចថ្ងៃសុក្សម្សិលមិញ លោក​ប្រធានាធិបតីហ្សេឡេនស្គី បានឆ្លើយ​នៅចំពោះ​មុខគណៈប្រតិភូអាហ្វ្រិកនេះថា អ៊ុយក្រែនមិនអាចទទួលយកនូវ​សំណើរ​ចរចាសន្តិភាពជាមួយ​ចោរឈ្លានពានរុស្ស៊ី​បាននៅពេលនេះទេ។ លោកហ្សេឡេនស្គី បានចាត់ទុកថា បើព្រមចរចាជាមួយ​រុស្ស៊ីនៅពេលនេះ គឺជាការចាញ់​បោកល្បែងឆ្ពិនភ្នែកបោកប្រាស់របស់រុស្ស៊ី​។លោក​ហ្សេឡេនស្គី បានអះអាងថា បើចរចានៅពេលនេះ ទាំងដែលចោរឈ្លានពានរុស្ស៊ី​ កំពុងតែគ្រប់គ្រងទឹកដីអ៊ុយក្រែនដោយខុសច្បាប់ គឺវាមិនខុសពី​ការបង្កក​សង្គ្រាម​នេះ ឲ្យ​នៅទ្រឹងមួយកន្លែង ហើយ​ក៏ធ្វើឲ្យ​​​ការឈឺចាប់​ទាំងអម្បាលម៉ានរបស់​ប្រជាជនអ៊ុយក្រែន នៅតែបន្តទ្រឹងមួយ​កន្លែង មិនអាចជាសះស្បើយដែរ។ លោកហ្សេឡេនស្គី បានបន្ថែមថា រុស្ស៊ីនឹងមិនអាច​បោក​បញ្ឆោតពិភពលោក​ជាលើកទី២បានទេ ព្រោះអ៊ុយក្រែនបាន​ស្គាល់ស្នៀតល្បិចកល​របស់រុស្ស៊ីហើយ។សំដី​នេះ គឺលោក​ហ្សេឡេនស្គី បាន​សំដៅទៅដល់ កិច្ចព្រមព្រៀងនៅទីក្រុងមីនស្គ៍ ដែលអ៊ុយក្រែនបាន​ចុះជាមួយរុស្ស៊ី នៅខែកុម្ភៈឆ្នាំ​២០១៥ ដោយ​មានអន្តរាគមន៍សម្របសម្រួលពីបារាំង និង​អាល្លឺម់ង់ ដើម្បីបិទបញ្ចប់សង្គ្រាម​​នៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន។ តែលទ្ធផល​ដូចយើង​ដឹងហើយ រុស្ស៊ីនៅតែបន្ត​ធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនដដែល រហូតដល់ពេលនេះ។ អ៊ុយក្រែនយល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងមីនស្គ៍ ត្រូវលោកពូទីន ប្រើប្រាស់ដើម្បី​បោកបញ្ឆោត​​​អ៊ុយក្រែន ​និង​ក្រុមប្រទេសលោក​ខាងលិច ឲ្យ​សប្បាយចិត្ត តែ​មួយគ្រាតែប៉ុណ្ណោះ។ តែធាតុពិត លោកពូទីននៅតែមានមហិច្ឆតាលោភលន់ ឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនដដែល។ ខាងបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់ ក៏​បានបង្ហាញ​ការឈឺចិត្តសោកស្តាយមិនតិចដែរ ដែលបានចាញ់​បោកលោកពូទីនកាលនោះ។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាពេលនេះ អ៊ុយក្រែន មិនអាចទទួលយកការចរចាជាមួយរុស្ស៊ីដាច់ដាច់ខាត ដរាបណារុស្ស៊ី​មិនដកទ័ពចេញឲ្យ​អស់ពីទឹកដីអ៊ុយក្រែន​។ដំណោះស្រាយ​ដែលផ្តល់ភាពយុត្តិធម៌ដល់អ្នក​រងគ្រោះ​អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្ត​អូតង់ បានថ្លែងអបអរ ដែល​ឃើញក្រុមប្រទេស​អាហ្វ្រិក​ ចូលរួមឈឺឆ្អាល ក្នុងសំណុំរឿងនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែអូតង់ បានរំលឹកថា ការចរចាសន្តិភាព ត្រូវតែមានភាពសុច្ចរិត យុត្តិធម៌សម្រាប់អ៊ុយក្រែនដែលជាជនរងគ្រោះ។ ដំណោះស្រាយ​សន្តិភាព ត្រូវតែមានភ្ជាប់ជាអាទិភាព នូវ​ការទទួលស្គាល់កំហុសរបស់រុស្ស៊ី​ដែលជាអ្នកលើកទ័ពចូលទៅធ្វើសង្គ្រាម ឈ្លានពានប្រទេសឯករាជ្យ។សម្រាប់ពេលនេះ កាលៈទេសៈគឺមិនមែនជាពេលចរចានោះទេ។ កាលៈទេសៈពេលនេះ គឺអ៊ុយក្រែនកំពុងតែបើកការវាយ​ប្រយុទ្ធទ្រង់ទ្រាយ​ធំ ដណ្តើមទឹកដីរបស់ខ្លួនមកវិញ។ សម្រាប់អ៊ុយក្រែន ក៏ដូចជាក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច គឺទាល់តែអ៊ុយក្រែន មានប្រៀបលើរុស្ស៊ីសិន​ ទើបដល់ពេលចូលតុចរចា។ បើចរចា ពេលនេះ គឺមិនខុសពី​កាត់ដីអ៊ុយក្រែន ដែល​រុស្ស៊ី​គ្រប់គ្រងបច្ចុប្បន្ននេះ ឲ្យទៅរុស្ស៊ីនោះទេ។ ហើយថ្ងៃមុខ រុស្ស៊ីនឹងទន្រ្ទានចូលថែមទៀតជាក់ជាមិនខាន គ្មានថ្ងៃឆ្អែតនោះទេ។  រុស្ស៊ី​គ្មានភាពស្មោះត្រង់​?មួយវិញទៀត គឺគ្មាននរណាជឿទុកចិត្ត លើចេតនាស្មោះត្រង់របស់រុស្ស៊ី ថាចង់ចរចាមែននោះទេ នាពេលនេះ​ ទោះបីជា​លោកពូទីន យល់ព្រមទទួលជួប​គណប្រតិភូអាហ្វ្រិក​នៅសាំងប៉េតេសបួរក៏ដោយ​។ ជាក់ស្តែង ក្នុងពេល​ដែល​គណៈប្រតិភូអាហ្វ្រិក​កំពុងស្ថិតនៅ​ទីក្រុងកៀវ រុស្ស៊ីបានបាញ់​មីស៊ីល​ចំនួន​១២គ្រាប់សំដៅមកទីក្រុងកៀវ។ លោកឌីមីទ្រី គូឡេបា ​ប្រមុខការទូតអ៊ុយក្រែនបាន​លើកឡើងថា មីស៊ីលទាំងនេះ គឺជាសារប្រាប់ទៅមេដឹកនាំប្រទេសអាហ្វ្រិករួចទៅហើយ ថារុស្ស៊ី ចង់ធ្វើសង្គ្រាម រុស្ស៊ីគ្មានចង់បានសន្តិភាពអ្វីទេ។ ដូចគ្នាដែរ លោក Peter Stano អ្នកនាំពាក្យ​ប្រមុខការទូត​អឺរ៉ុប បាន​លើកឡើងថា ឃើញមីស៊ីលរុស្ស៊ីធ្លាក់នៅទីក្រុងកៀវក្នុងពេល​គណៈប្រតិភូអាហ្វ្រិកទៅដល់នេះ គឺវាបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ អំពីភាពសុចរិតស្មោះត្រង់របស់លោកពូទីន ដែលគ្មានសូម្បីប៉ុនសសៃសក់។នៅក្នុងកម្មវិធី វេទិកាសេដ្ឋកិច្ច​មួយ​នៅសាំងប៉េតេសបួរ កាលពីថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ លោកពូទីន បាន​អះអាងថា ប្រតិបត្តិការ​វាយ​បករបស់អ៊ុយក្រែន នឹងបរាជ័យ ហើយ​មិនយូរមិនឆាប់ទេ ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច នឹងត្រូវ​តែគ្មានជំរើសអ្វីផ្សេង ក្រៅតែពី​ មកអង្វរលន់តួរុស្ស៊ីឲ្យព្រមចរចានោះទេ។ លោកពូទីនអះអាងថា ដល់ពេលនោះ​ រុស្ស៊ីគឺជាអ្នកដាក់លក្ខខណ្ឌ ជាអ្នកសន្មត់ថាពេលណាត្រូវចរចា ហើយ​និយាយអំពីចំណុចអ្វីខ្លះ​​។សម្តីនេះ គឺមានន័យថា រុស្ស៊ីគ្មានចេតនាដកថយទេ ក្នុងពេលនេះ។ ហើយ​កាលពីថ្ងៃសុក្រដែរ រុស្ស៊ីបានបញ្ជូន​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរជាច្រើនគ្រាប់ ទៅកាន់​បែលឡារុស ដើម្បីដាក់ត្រៀមកំញើញអ៊ុយក្រែន និង​អឺរ៉ុបទាំងមូល។ ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ គេសង្កេតឃើញ លោកពូទីន ហាក់​ដូច​ជា​មាន​ទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯងកាន់តែខ្លាំង ថានឹង​ឈ្នះ​សង្គ្រាម។ ទំនុកចិត្តនេះ នឹងមិន​ធ្វើ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី សុខចិត្តចរចា​ងាយ​ៗឡើយ​៕
17/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

របាយការណ៍​អាមេរិកស្តីពីការជួញដូរមនុស្ស​ផ្តោតសំខាន់លើ​ពលកម្មចាប់បង្ខំ និងការជួញដូរក្មេងប្រុស

ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​ចេញផ្សាយ​របាយការណ៍​ស្តីពី​ការជួញដូរ​មនុស្ស ដោយ​ផ្តោតទៅលើ​ពលកម្ម​ដោយ​ចាប់បង្ខំ និងការជួញដូរ​ក្មេងប្រុស ដែលបានកើនឡើង​គួរ​ឲ្យកត់សំគាល់​នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ នៅក្នុងរបាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំ ចេញផ្សាយ កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញ ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​បានបង្ហាញ​ប្រទេស​ដែលឡើងចំណាត់ថ្នាក់ល្អ និង​ប្រទេស​ធ្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់ ដោយសារ​មិន​បាន​ប្រឹងប្រែង​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹងការជួញដូរ។ កម្ពុជា ស្ថិត​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ចំនួន ២៤ ដែល​ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ កម្រិត​ទី៣ ដែលជា​ចំណាត់ថ្នាក់ដ៏អាក្រក់បំផុតរបស់​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក។ នៅក្នុង​របាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំ​ស្តីពី​ការជួញដូរមនុស្ស​ចេញផ្សាយ​កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី ១៥ មិថុនា ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ពី​ការកើនឡើង​គួរ​ឲ្យកត់សំគាល់ នៃ​ពលកម្ម​ដោយបង្ខំ ដែល​មាន​ជាប់ទាក់ទង​នឹងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ។តាម​រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​អាមេរិក លោក​អង់តូនី ប្លីងកិន ដែលបាន​ឡើងនិយាយ​នៅក្នុង​ឱកាស​បង្ហាញ​របាយការណ៍ កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ ពលកម្ម​ដោយបង្ខំ បានកើនឡើងលឿនស្លេវ នៅក្នុង​ពិភពលោក។ ជាក់ស្តែង ថៅកែរោងចក្រ ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន​បាន​យកលេស​វិបត្តិកូវីដ ដើម្បី​កេងប្រវ័ញ្ច​លើ​បុគ្គលិក កម្មករ តាមរយៈ​ការទម្លាក់ កាត់បន្ថយ ប្រាក់ខែ និងចាប់បង្ខំ​ឲ្យធ្វើការ​ច្រើនម៉ោង។លោកស្រី Cindy Dyer ប្រធានផ្នែក​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ការជួញដូរ​របស់ក្រសួងការបទេស​អាមេរិក បាន​បន្ថែមថា ពួកក្រុមឈ្មួញ​ជួញដូរ​មនុស្ស​បាន​យកពាក្យដែលថា ពិភពលោក​កំពុង​ជួប​វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច​ដោយសារ​កូវីដ មនុស្ស​គ្មាន​ការងារធ្វើច្រើន បូកផ្សំ ឬ​ការរឹតត្បិត​ក្នុង​ការធ្វើដំណើរឆ្លងដែន ទៅឃោសនា ទាក់ទាញ​ជនរងគ្រោះ។តាម​របាយការណ៍​របស់​ក្រសួងការបរទេស មនុស្ស​ប្រមាណ ២៧លាននាក់ រងគ្រោះដោយសារ​ការជួញដូរមនុស្ស​នៅក្នុងពិភពលោក។ សម្រាប់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​អាមេរិក នៅក្នុងចំណោម​ការជួញដូរមនុស្សជាទូទៅ អាមេរិក​បានកត់សំគាល់ឃើញ ការជួញដូរ​មនុស្ស​ក្នុង​ទម្រង់ថ្មី គឺការជួញដូរ បោកបញ្ឆោត តាម​បច្ចេកវិទ្យា ប្រព័ន្ធអ៊ីនធ័រនែត ឬ​ហៅថា SCAM។ ការជួញដូរមនុស្ស​ទម្រង់ថ្មី កើនឡើង​ខ្លាំង នៅតាម​បណ្តាប្រទេស​មួយចំនួន មិនថា នៅអាស៊ី អាហ្វ្រិក ដូចជា​នៅ​ភូមា កម្ពុជា តួកគី ម៉ាឡេស៊ី ហ្កាណាជាដើម។ ក្រៅពី​ការជួញដូរមនុស្ស​តាមរយៈ ការឆបោក​តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធ័រនែត ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​បាន​ផ្តោតទៅលើ​ករណីជួញដូរ​ក្មេងប្រុស ដែលបានកើនឡើង​ប្រមាណ ៥០០% នៅប៉ុន្មានឆ្នាំ​មកនេះ។ហេតុអ្វីរបាយការណ៍​របស់អាមេរិកនិយាយពីការជួញដូរ​ក្មេងប្រុស?ដោយនិយាយ​យោង​របាយការណ៍​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ស្តីពីការជួញដូរមនុស្សនៅក្នុង​ពិភពលោក ប្រមុខការបរទេស​អាមេរិក លោក​អង់តូនី ប្លីងកិន បានសង្កត់ធ្ងន់​លើករណី​ក្មេងប្រុស ដែល​រងគ្រោះ ដោយសារ​ការជួញដូចមនុស្ស។ តាមលោកប្លីងកិន ចន្លោះឆ្នាំ ២០០៤ ដល់​ឆ្នាំ​២០២០ ក្មេងប្រុសដែលត្រូវគេជួញដូរខុសច្បាប់ មានចំនួន​ច្រើនជាង ក្មេងស្រី ស្ត្រី ឬ​បុរស។ ប៉ុន្តែ គ្រាន់តែថា គេ​មិនសូវ​លើកនិយាយ​ច្រើន។តាម​ការពន្យល់​របស់​អ្នកជំនាញ​អាមេរិក ដូចស្រ្តី និង​កុមារ ក្មេងប្រុស​រងគ្រោះ​ដោយសារ​ការជួញដូរ​ផ្លូវភេទ និងពលកម្មបង្ខំ។ ប៉ុន្តែ គេ​មិនសូវលឺ​គេ​និយាយ​ពីករណី​ក្មេងប្រុស​ជា​ជនរងគ្រោះ ដោយសារ ការជួញដូរមនុស្ស ដោយសារតែ ទី ១ ក្មេងប្រុស​មិនសូវ​ចេញមុខ​ប្រាប់​ស្វែងរក​សេវាជំនួយ ដោយសារតែ​ពួកគេ​អាច​ខ្មាស់ មិនហ៊ាន​និយាយ​ថា ពួកគេចាញ់បោក​ពួកឈ្មួញជួញដូរមនុស្ស។ហេតុផលទី២​ដែលធ្វើ​ឲ្យក្មេងប្រុស​មិនសូវ​មាន​រូបភាព​នៅក្នុង​បញ្ជីក្រុមជនរងគ្រោះ​ដោយសារ​ការជួញដូរផ្លូវភេទ និងពលកម្ម​ចាប់បង្ខំ គឺ ការខ្វះអង្គការ ​ស្ថាប័នដែល​ធ្វើការ​សម្រាប់​ជនរងគ្រោះដែលជា​ក្មេងប្រុស។ គេឃើញជាទូទៅ គេឃើញមានអង្គការច្រើន​ដែលធ្វើការ​ផ្តល់ជំនួយ​ដល់​មនុស្ស​ស្រី ឬ​កុមារដែល​រងគ្រោះដោយសារ​ការជួញដូរមនុស្ស ប៉ុន្តែ គេ​កម្រនឹង​ឃើញ​ស្ថាប័ន អង្គការណាដែល​ធ្វើការផ្តោតពិសេស​លើ​ការជួញដូរក្មេងប្រុស។ប្រទេស​២៤ស្ថិតនៅក្នុង​ចំណាត់ថ្នាក់កម្រិតទី ៣ ចំណែក វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី​ត្រូវ​អាមេរិកដំឡើងចំណាត់ថ្នាក់ទៅកម្រិតទី​២នៅក្នុង​របាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំ មានប្រទេស​២៤​ដែលធ្លាក់​ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់​កម្រិតទី ៣ ដែលជា​កម្រិត​អាក្រក់ជាងគេ ក្នុងនោះ មាន​ចិន ភូមា រុស្ស៊ី កូរ៉េខាងជើង បេឡារុស អាល់ហ្សេរី ឆាត និងអាហ្វហ្កានីស្ថាន​ជាដើម។ តាមការពន្យល់​របស់​លោកស្រី Cindy Dyer ចិនជាប់ចំណាត់កម្រិតទី​៣ ដោយសារ​ចិន​នៅតែបន្តអនុវត្ត​នយោបាយ ឬ​ទម្រង់​ជួញដូរមនុស្ស ជាពិសេស​ក្នុងរូបភាព ជាការងារ​ចាប់បង្ខំដូច​នៅ​ខេត្ត​ស៊ីនជាំងជាដើម។របាយការណ៍​របស់អាមេរិក​បាន​ដំឡើងចំណាត់ថ្នាក់​របស់​ប្រទេស​ដែលអាមេរិក​កត់សំគាល់ឃើញថា បាន​ធ្វើការប្រសើរឡើង​នៅក្នុង​រឿងប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹងការជួញដូរមនុស្ស ដូច​ករណីប្រទេស​វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី និង​ព្រុយណេ ដែលត្រូវ​បាន​ដកចេញពី កម្រិតទី​៣ ទៅនៅ​កម្រិតទី​២ វិញ។ប្រទេស​ដែលស្ថិតនៅក្នុងចំណាត់ថ្នាក់​អាក្រក់ កម្រិតទី​៣ នៅក្នុង​របាយការណ៍​អាមេរិក​ស្តីពី​រឿងជួញដូរមនុស្ស ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​ការជាប់ទណ្ឌកម្មរបស់អាមេរិក ការដាក់ពិន័យ មិនឲ្យចូលទឹកដីអាមេរិក ឬ​ការកាត់បន្ថយជំនួយរបស់អាមេរិក។កម្ពុជានៅតែជាប់ចំណាត់ថ្នាក់កម្រិតទី​៣​របស់អាមេរិកនៅក្នុងរបាយការណ៍​ស្តីពីការជួញដូរមនុស្ស កម្ពុជា​នៅតែបន្តជាប់ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ កម្រិតទី​៣ ពោល​គឺ​២ឆ្នាំ ជាប់គ្នា បន្ទាប់ពីធ្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់ ពីកម្រិតទី​២ មកទី​៣ កាលពីឆ្នាំ មុន។ បើតាមរបាយការណ៍​របស់​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក កម្ពុជា​នៅជាប់ក្នុងកម្រិតទី​៣ ដោយសារ​តែ​កម្ពុជាមិនបាន​គោរព​ពេញលេញ តាមបទដ្ឋាន​អប្បបរមា ក្នុងការលុបបំបាត់​ចោល​ការជួញដូរមនុស្ស ហើយ​មិន​បាន​បង្កើនការប្រឹងប្រែង ច្រើនគួរ​ឲ្យកត់សំគាល់ នៅក្នុង​ការប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ការជួញដូរមនុស្ស។ អំពើពុករលួយ និងនិទណ្ឌភាព​របស់មន្រ្តីដែលអាចជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការជួញដូរមនុស្ស​នៅកម្ពុជា ជា​បញ្ហា​សំខាន់ ដែលរបាយការណ៍​រំលេចសរសេរ​ច្រើន។ ជាថ្មីម្តងទៀត កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​របាយការណ៍អាមេរិក​ចាត់ទុកថា ត្រូវបាន​ក្រុមជួញដូរមនុស្ស ប្រើប្រាស់​ជា​កន្លែង​បោកបញ្ឆោត​តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធ័រនែត ឬហៅថា SCAM។ ជនបរទេស និងជនជាតិខ្មែរក្នុងស្រុក​ត្រូវ​បាន​ក្រុមឈ្មួញជួញដូរ​មនុស្ស ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ក្រុមហ៊ុនចិន បោកបញ្ឆោត​ឲ្យធ្វើការ​នៅ​តាមអគារ​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា រហូត​ដល់​មានសេចក្តីរាយការណ៍​ពីការចាប់បង្ខាំងទុក មិន​ឲ្យមានសេរីភាព ការធ្វើទារុណកម្ម និងការជំរិតទារប្រាក់ជាដើម។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​អាមេរិក​កាលពីថ្ងៃ ព្រហស្បតិ៍ ម្សិលមិញ បានផ្តល់រង្វាន់​ដល់​អ្នកកាសែត​កម្ពុជាម្នាក់ គឺ​លោកម៉ិច ដារ៉ា ដែលយកចិត្ត​ទុកដាក់ សរសេរ​អត្ថបទស៊ើបអង្កេត​ស្តីពីបណ្តាញជួញដូរមនុស្ស តាមរយៈ ប្រព័ន្ធអ៊ីនធ័រនែត។
16/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ធនាគារ​វិនិយោគ​អាស៊ី​AIIB ធ្វើការ​បម្រើ​ផលប្រយោជន៍​ចិន យ៉ាងណា ?

បើ​តាម​អតីត​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ធនាគារ​វិនិយោគ​អាស៊ី​ លោក Bob Pickard ​បក្ស​កុម្មុយនិស្ត​ចិន ​ប្រើ​ឥទ្ធិពល​ខ្លាំង​ហួស​ហេតុ​ដាក់​សម្ពាធមក​លើ​ធនាគារ។ សម្រេច​សម្រួច​ទៅ ​ធនាគារ​វិនិយោគអាស៊ី​ធ្វើ​ការ​បម្រើ​តែ​ផលប្រយោជន៍​ចិន​។ ​ពាក្យ​ចោទ​ប្រកាន់នៅ​​ថ្ងៃហស្បតិ៍​នេះ បាន​ជំរុញឱ្យ​ កាណាដា​បាន​ប្រកាស​បង្កប​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​ធនាគារ​វិនិយោគអាស៊ីតែ​ម្តង។ ​អតីត​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ធនាគារ​ ​សញ្ជាតិ​កាណា​ដា អាយុ​៥៨​ឆ្នាំ​ លោក Bob Pickard ប៊ុប ពិចកាដ ទើប​បាន​លាលែង​ចេញ​ពី​តំណែង​ជា​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ផ្នែក​ទំនាក់ទំនង​របស់​ធនាគារ ក្នុង​សប្តាហ៍​នេះ​ឯង។ គ្រាន់​តែ​លាលែង​ពី​តួនាទីភ្លាម លោក​បានរួសរាន់​​ចាក​ចេញ​ពី​ប្រទេស​ចិន​ភ្លែត ព្រោះ​ខ្លាច​មាន​បញ្ហាសន្តិសុខ។ នេះ​បើ​តាម​ការ​អះអាង​របស់​លោក​មក​កាន់​ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​​បារាំងAFP។ ហើយ​គឺ​ពីទីក្រុង​តូក្យូ ដែល​លោក​បាន​ទម្លាយ​ពាក្យ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​​របប​កុម្មុយនិស្ត​ចិន ប្រើ​ឥទ្ធិពល​ខ្លាំង​​ហួសហេតុ​លើ​ស្ថាប័ន​ធនាគារ​។ ធនាគារដែល​ត្រូវ​ជា​ស្ថាប័ន​ពហុជាតិ បែរ​ជា​​ស្ថិត​នៅក្រោម​អំណាច​របស់​សមាជិក​បក្ស​កុម្មុយនិស្ត​ចិន​ និង​​ផ្តល់​​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ដល់​គម្រោង​ចិន ជា​ចម្បង ឬ​និយាយ​ឱ្យ​ចំ​ជា​ធនាគារ​​​​បម្រើផល​​ប្រយោជន៍ឱ្យ​ប៉េកាំង។លោក ពិចកាដ បានលម្អិត​ថា ធនាគារ​មាន​ទិសដៅ​ផ្តល់​ប្រាក់​​កម្ចី ធំ ទៅ​ឱ្យ​ប្រទេស​ដែល​មានពាក់​ព័ន្ធ​គម្រោង​ផ្លូវ​សូត្រ​ថ្មី​របស់​ចិន ឬ​គម្រោង​ផ្លូវមួយ​ខ្សែក្រវ៉ាត់​មួយ​ ព្រោះ​គម្រោង​​ទាំងពីរ មាន​ទាក់ទង​គ្នា។ គម្រោង​ផ្លូវមួយ​ខ្សែក្រវ៉ាត់​មួយ និង​ធនាគារ​វិនិយោគ​អាស៊ី​ ដៅប្រហាក់ប្រហែល​​គ្នាលើ​ក្រុម​ប្រទេស​ ​ដែល​ចិន​ចង់​រក្សា​ចំណង​នយោបាយ។មួយ​ផ្នែក​ទៀត លោក​ធ្លាប់​បាន​ទទួល​ការ​ព្រមាន​តាំង​ពី​ទើប​ចូល​កាន់​តួនាទី​នៅក្នុង​ធនាគារ​កាលពី​ខែ​មីនា​២០២២​ភ្លាម ថា​កុំឱ្យ​ទៅ​ឈ្លោះទើសទាស់​​ជាមួយ​សមាជិក​បក្ស​កុម្មុយនិស្ត​ ព្រោះពួកគេ​មាន​អំណាច​ណាស់។ អតីត​ថ្នាក់​ដឹកនាំធនាគារ​​រូប​នេះ បាន​បដិសេធ​មិន​បញ្ចេញ​អត្តសញ្ញាណ​​អ្នក​ព្រមាន​ទេ តែ​លោក​បាន​ជូន​ជា​ដំណឹង​អំពី​តួនាទី​របស់​សមាជិក​បក្ស​កុម្មុយនិស្ត​និង​ឥទ្ធិពល​របស់​ពួកគេ តាម​រយៈ​​លិខិតមួយ​កាលពី​ខែ​មុន។ ចម្លើយ​តប​មក​វិញ គឺ​ “កុំ​ផ្សងព្រេង​លើ​ទឹក​ដី​នេះ​”។ កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៧ ធនាគារ​ធ្លាប់​រងការ​ចោទ ប្រកាន់​ម្តង​ហើយ កាលណោះ​ អនុប្រធាន​ធនាគារ​ លោក Thierry de Longuemar បាន​ព្រលយ​ការ​ងឿយ​ឆ្ងល់​ថា តើ​ធនាគារ​វិនិយោគ​​អាស៊ី​ ជា​ឧបករណ៍​របស់​រដ្ឋ​ចិន​ឬ​យ៉ាងណា ?​តើ​ធនាគារ​វិនិយោគអាស៊ី AIIB ជា​អ្វី ? លោក​ប្រធានាធិបតី ​ស៊ីជិនពីង បាន​បង្ហើប​​គំនិត​ចង់​មាន​ស្ថាប័ន​ហិរញ្ញវត្ថុ​​ពហុជាតិនេះ តាំងពី​ឆ្នាំ​២០១៣​មក ដោយ​មាន​ចិន​ជា​បង្គោល។ នៅទីបំផុត ធនាគារ​ក៏​បានកើត​ចេញ​ជា​រូប​រាង​ នៅ​ឆ្នាំ​២០១៦ ដោយ​ចិន​មាន​ភាគ​ហ៊ុន​ច្រើន​ជាងគេ ២៧% បន្ទាប់​មក​ឥណ្ឌា​៨% ទីបី​គឺ​រុស្ស៊ី រួច​អាល្លឺម៉ង់ កូរ៉េខាង​ត្បូង អូស្ត្រាលី​ បារាំង ឥណ្ឌូណេស៊ី អង់គ្លេស និង​តួកគី។​មាន​សមាជិក​ជា​បឋម​ចំនួន​៥៧​ប្រទេស និង​ឡើង​ដល់១០៦​ប្រទេស រាប់​ទាំង​ បារាំង អាល្លឺម៉ង់​ អូស្ត្រាលី និង​កាណាដាផង តែ​គ្មាន​ទេ​​សហរដ្ឋ​អាមេរិក។ អាមេរិក គ្មាន​ចំណែក​តាំងពី​ដំបូង ព្រោះ​មិន​ទុក​ចិត្តលើផ្នែកអភិបាល​កិច្ច​និង​​​​តម្លាភាព។​ មាន​ទីស្នាក់ការ​ធំ​នៅ​ក្រុង​ប៉េកាំង ធនាគារ​វិនិយោគ​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​អាស៊ី ​ ដៅ​ផ្តល់​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដល់​គម្រោង​វិនិយោគ​ នៅ​អាស៊ី​ និង​ មាន​គោលដៅ​ចម្បង​មួយ​ទៀត គឺ​ចង់​ទប់​ទល់​ឥទ្ធិពល​របស់​បស្ចិមលោក នៅ​អង្គការ​មូលនិធិរូបិយវត្ថុ​អន្តរជាតិ និង​នៅ​ធនាគារ​ពិភពលោក។ តាំងពីបង្កើត​ឡើង ធនាគារដឹកនាំ​ដោយ​​លោក Jin Liqun អតីត​អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ចិន តែ​អំណាចសម្រេច​​ស្ថិត​នៅលើក្រុមប្រឹក្សា​អភិបាល ដែល​ជ្រើសតាំង​​ដោយ​ប្រទេសជា​សមាជិក។ ​បើតាម​លោក ពិចកាដ នៅ​ក្នុងរង្វង់​​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​ដឹកនាំធនាគារ​មានលម្អ​ដោយ​វត្តមាន​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ជាន់​ខ្ពស់​​បរទេស​ច្រើន​នាក់មែន​ តែកិច្ចការ​​ផ្ទៃក្នុង​ពិត​គឺមាន​​ប្រព័ន្ធ​ដឹកនាំ​មួយ​ទៀតដែល​ជា​​​​រចនា​សម្ព័ន្ធ​សម្រេច​ជា​សាធារណៈ​ និង​ដែល​ស្ថិត​ក្រោម​អំណាច​របស់​បក្ស​។​​​ចិនការពារ​តម្លាភាព​របស់​AIIBទាំង​រដ្ឋាភិបាលចិន ទាំង​​ស្ថាប័នធនាគារ​ផ្ទាល់ បាន​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​ដោយ​គ្មា​បង្អង់​ឡើយ។ ធនាគារ​បាន​ចាត់​ទុក​ពាក្យ​ចោទ​ប្រកាន់​របស់​លោក ពិចកាដ ថា​គ្មាន​មូលដ្ឋាន​ និង​គួរ​ឱ្យ​សោកសា្តយ​បំផុត ព្រោះ​ធនាគារ​មាន​មោទនភាព​ខ្លាំង​ណាស់​នឹង​បេសកកម្មពហុជាតិ​របស់ពួកគេ។ តាំងពី​បង្កើត​ឡើង ធនាគារ​បាន​ផ្តល់កម្ចី​​ហិរញ្ញវត្ថុ​ចំនួន​២២១​គម្រោង​ តម្លៃ​សរុប​ ៤២ពាន់​លាន​ដុល្លារ។ ហើយ​តាម​ទិន្នន័យ​ចុងក្រោយ​ ក្នុង​ខែ​វិច្ឆិកា​២០២២ ឥណ្ឌា​ជា​អ្នក​ខ្ចី​ច្រើន​ជាងគេ។ចំណែក​អាជ្ញាធរ​ចិន​វិញ បាន​ការ​ពារ​តម្លាភាព​របស់​សេវា​ធនាគារ​ ដោយ​អះអាង​ថា AIIB គោរព​គោលការណ៍​បើក​ចំហ គោរព​សមត្ថភាព​ តម្លាភាព​នៃ​ការ​ជ្រើសរើស​ និង​ចំណាត់ការ​បុគ្គលិក។ អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួង​ការបរទេស​ចិន បាន​បន្ថែម​ទៀត​ថា តាំងពី​បង្កើត​ឡើង ធនាគារ​បាន​សម្រេច​គម្រោង​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​ជា​ច្រើន​ដែល​ទទួល​ស្គាល់​ដោយ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ។​កាណាដាបញ្ឈប់​ប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​AIIBទំនាក់ទំនង​ចិនកាណាដា អាប់អួរ​ខ្លាំង​តាំងពី​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ មក​ហើយ ដោយ​ហេតុ​តែ​វិបត្តិ​ហួរវៃ និង​ការ​ចាប់​ខ្លួន​នាយិកា​ហិរញ្ញវត្ថុ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ហួរវៃ​ លោកស្រី ម៉េង វ៉ានចូវ កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៨ រូច​បន្ត​ដោយ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​ពលរដ្ឋ​កាណាដា​នៅក្នុង​ប្រទេស​ចិន​ពីរ​នាក់​ ពីបទ​ចារកិច្ច។ ហើយ​ថ្មីៗ​នេះ ភាព​តាន​តឹង​ឡើង​កាន់​តែ​ខ្លាំង ដល់​កំពូល នៅពេល​មាន​ការ​ទម្លាយ​ព័ត៌មាន​ទាក់ទង​ការ​បង្កើត​ប៉ុស្តិប៉ូលិស​ចិន​ខុស​ច្បាប់​លើ​ទឹក​ដីកាណាដា និង​ការ​ជ្រៀតជ្រែក​ពេល​បោះឆ្នោត​កាណាដា។​គ្រាន់​តែ​លោក​ ពិចកាដ លាលែង​ចេញ​ពី​តំណែង​នៅធនាគារ​វិនិយោគ​អាស៊ី​ភ្លាម រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​កាណាដា លោកស្រី Chrystia Freeland បាន​ប្រកាស​បញ្ឈប់​ភ្លាម​រាល់​គ្រប់​សកម្មភាព​របស់​កាណាដា​ក្នុង​រង្វង់​ស្ថាប័ន​ធនាគារ​នេះ។ ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ​​នឹងរួសរាន់​​ពិចារណា​អំពី​វត្តមាន​របស់​កាណាដា​ក្នុង​ធនាគារ។ សម្រាប់​លោក​ ពិចកាដ តើ​មាន​ប្រយោជន៍​អ្វី​ដែល​កាណាដា​ត្រូវ​មាន​ចំណែក​ក្នុង​ស្ថាប័ន​ដែល​ជំរុញ​ឱ្យ​ចិន​កាន់​តែ​ឡើង​ខ្លាំងនោះ៕
15/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន៖ លោកពូទីនអួតថា ​ការវាយ​បករបស់អ៊ុយក្រែនបានបរាជ័យ ខណៈអ៊ុយក្រែនអះអាងថាបានរុលទៅមុខ

ប្រតិបត្តិការវាយ​បក​របស់កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន ដើម្បីទម្លុះចូលទៅដណ្តើមទឹកដីមកវិញ បានចាប់ផ្តើមចាប់ពីដើមខែមិថុនា​មក​។ កងទ័ពអ៊ុយក្រែនបានអះអាងថា បាន​រុលទៅមុខ។ ក៏ប៉ុន្តែ​ លោក​ប្រធានាធិបតីពូទីន បាន​ចេញមុខមកអះអាងថា ការវាយ​បករបស់អ៊ុយក្រែននេះ មិនបានជោគជ័យទេ ដោយ​កងទ័ពរុស្ស៊ីបាន​ទប់ទល់បានសម្រេច ហើយថែមទាំងបាន​វាយ​កម្ទេច​គ្រឿងសព្វាវុធ ដែល​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច បានប្រគល់ទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែន បានយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកថែមទៀតផង។ លោកពូទីន៖ ២៥% ទៅ៣០%នៃសព្វាវុធផ្តល់​ឲ្យដោយសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច ខូចខ្ទេចអស់ហើយ!លោកពូទីន ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី បានចេញមុខតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ កាលពីម្សិលមិញ នៅក្នុងកម្មវិធីជួប​សំណេះសំណាល ជាមួយអ្នកកាសែត ដើម្បីនិយាយអំពី​ដំណើរការនៅសមរភូមិ។ ក្នុងទឹកមុខពោរពេញដោយ​ភាពជឿជាក់ លោកពូទីន បានអះអាងថា កងទ័ពអ៊ុយក្រែន​កំពុងតែ​ចាញ់ខ្លាំងសម្បើមណាស់។ ប្រតិបត្តិការវាយ​បក ដែលកងទ័ពអ៊ុយក្រែន ចង់ទម្លុះចូល​មកខាងទឹកដី ដែលរុស្ស៊ី​កាន់កាប់នោះ គឺមិន​បានលទ្ធផលទេ ព្រោះកងទ័ពរុស្ស៊ីបានទប់ជាប់។លោកពូទីនអះអាងថា កងទ័ពអ៊ុយក្រែនត្រូវខ្ទេ​ចខ្ទីសម្ភារៈសព្វាវុធ ច្រើនខ្លាំងណាស់ ចំណែកកងទ័ពរុស្ស៊ីវិញ បានខូចខាតតិចជាង១០ដងឯណោះ។ ក្នុងចំណោមគ្រឿងសព្វាវុធដែលក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច បានប្រគល់ទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែន គឺយ៉ាងហាច ពី ២៥%​ ទៅ​៣០% បាន​ខូចខ្ទេចខ្ទី ប្រើការលែងកើតហើយ​។ លោកពូទីនបន្ថែមថា យ៉ាងហោចណាស់ រថក្រោះអ៊ុយក្រែនចំនួន​១៦០គ្រឿង និងរថពាសដែក ចំនួន​៣៦០គ្រឿង ត្រូវបានកម្ទេច ក្នុងរវាងប៉ុន្មាន​ថ្ងៃមកនេះ។ ចំណែកខាងរុស្ស៊ីវិញ បានខូចរថក្រោះតែប្រមាណ​៥៤គ្រឿងទេ ហើយមានខ្លះអា​ចជួសជុល​ប្រើការកើតឡើងវិញ។សារភាពទទួលស្គាល់ថា កងទ័ពរុស្ស៊ីខ្វះខាតច្រើន​ដោយឡែក នៅក្នុងកម្មវិធីឆ្លើយសំណួរអ្នកកាសែតនេះដែរ លោក​ពូទីន បានទទួលស្គាល់ថា រុស្ស៊ីនៅខ្វះខាតច្រើន។​ចំណុចនេះ លោកពូទីនបានសំដៅ​ទៅលើការវាយ​ប្រហារនៅតំបន់ Belgorod របស់រុស្ស៊ី ហើយ​បានបង្ខំឲ្យរុស្ស៊ីជម្លៀសមនុស្ស​ជាច្រើនពាន់នាក់ចេញពីតំបន់នេះ។ អ្នកកាសែតបានសួរថា តើហេតុអ្វីបានជា​ រុស្ស៊ីបណ្តោយឲ្យ​ពួកអ៊ុយក្រែន ឆ្លងព្រំដែនចូល​មកវាយ​ប្រហារបាន​។ លោកពូទីនសារភាពថា កងទ័ពរុស្ស៊ីខ្វះគ្រាប់ ខ្វះមីស៊ីល ខ្វះដ្រូន និងសម្ភារៈផ្សេងទៀតដើម្បីការពារ តែយ៉ាងណា លោកសន្យាថានឹងប្រឹងប្រែង ធ្វើ​ឲ្យ​បានល្អជាងនេះ ដើម្បីការពារព្រំដែន​ឲ្យ​បានជាប់​ កុំឲ្យ​អ៊ុយក្រែនចូលមក​វាយ​ប្រហារក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ីជាថ្មីទៀត។នេះជាលើកទី១ហើយ ដែលគេឃើញលោកពូទីន ទទួលស្គាល់ ពីការខ្វះខាត ពីចំណុចខ្សោយរបស់កងទ័ពរុស្ស៊ី។ ហើយក៏ជាលើកទីមួយដែរ ដែលគេឃើញលោកពូទីន មកអង្គុយនិយាយ​រៀបរាប់លំអិត​ពីស្ថានការណ៍​នៅសមរភូមិបែបនេះ​។ បន្ថែមពីនេះទៀត លោក​ពូទីន បាននិយាយបែបចាប់ចុងប្រយុងគល់ ទាក់ទិននឹងកម្មវត្ថុរបស់​រុស្ស៊ី។ កម្មវត្ថុដែលពី​ដំបូង លោកអះអាងថា រុស្ស៊ី ចង់​ផ្តួលរំលំ​របបដឹកនាំណាហ្ស៊ីសម័យថ្មីនៅអ៊ុយក្រែន ហើយរំដោះ​ប្រជាជននិយាយភាសារុស្ស៊ី ដែលរងគ្រោះដោយ​អំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅអ៊ុយក្រែន​។ តែពេលនេះ លោកពូទីនបាន​លើកឡើងថា កម្មវត្ថុរបស់រុស្ស៊ី អាចប្រែប្រួលទៅតាមកាលៈទេសៈ ទៅតាមស្ថានការណ៍។ សរុបមក វា​ហាក់ដូចជាលោកពូទីន ពុំមានកម្មវត្ថុអ្វីច្បាស់លាស់ទេ ក្នុងការធ្វើសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន​នេះ​ ព្រោះថាកម្មវត្ថុនោះអាចប្រែប្រួល។ជាមួយគ្នានេះ រុស្ស៊ីបានបន្តវាយប្រហារពីចំងាយ​នៅក្នុងទឹកដីអ៊ុយក្រែន តាមរយៈការបាញ់​ប្លោងគ្រាប់មីស៊ីលជាច្រើនគ្រាប់ នៅ​យប់ថ្ងៃចន្ទឈានចូលថ្ងៃអង្គារ។ ជាក់ស្តែង នៅទីក្រុង Kryvyï Rig ដែលជាស្រុកកំណើតលោកហ្សេឡេនស្គី កងទ័ពរុស្ស៊ីបានបាញ់មីស៊ីលកំទេចអគារ​ផ្ទះ​ប្រជាជនអ៊ុយក្រែន​ បណ្តាលឲ្យ​ស្លាប់យ៉ាងហោច១១នាក់ នៅព្រឹក​ថ្ងៃអង្គារ។ នៅក្រុងអូដេសាវិញ មានស្លាប់៦នាក់ របួស១៩នាក់ ដោយ​សារគ្រាប់មីស៊ីលរុស្ស៊ី ព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ។ ហើយនៅតំបន់ Soumy ភាគខាងជើងឈាងកើត មិនឆ្ងាយ​ប៉ុន្មាន​ពីព្រំដែនរុស្ស៊ី មីស៊ីលរបស់រុស្ស៊ីបានបាញ់ចំ រថយន្តមួយគ្រឿង ស្លាប់​មនុស្ស​៦នាក់ ដែល​៤នាក់ជាឆ្មាំការពារព្រៃឈើអ៊ុយក្រែន។​​ យើងឃើញថា កងទ័ពរុស្ស៊ី​មិនបាន​បង្អង់ដៃទេ ក្នុងការ​បាញ់សម្លាប់​ប្រជាជនអ៊ុយក្រែន​។អ៊ុយក្រែន អះអាងថាបានរុលទៅមុខ ត្រង់ចំណុចខ្លះ៖ត្រង់ចំណុច​នេះ​ វាគឺជាការលំបាកណាស់ ព្រោះថា ម្ខាងៗបានផ្សាយ​អះអាង ថាឈ្នះរៀងៗខ្លួន។ គិតត្រឹមពេលនេះ យើងមិនទាន់មានតួលេខឯករាជ្យណាមួយ មកបញ្ជាក់ថាខាងណាខូចខាតអ្វីខ្លះនោះទេ។ ទាក់ទិននឹងការលើកឡើងរបស់​លោកពូទីន ដែលថាកងទ័ព​រុស្សី​បានកំទេចគ្រឿងសព្វាវុធ រថគ្រោះរាប់រយគ្រឿងដែល​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច បានប្រគល់ទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែននោះ ក៏យើងមិនអាចផ្ទៀងផ្ទាត់តួលេខ ថាវាពិតកម្រិតណាដែរ។កាលពីថ្ងៃចន្ទ លោកប្រធានាធិបតីហ្សេឡេនស្គី បាន​ទទួលស្គាល់ថា ការវាយទម្លុះសមរភូមិឈានចូលទៅ​ដណ្តើមទឹកដីមកវិញនេះ គឺវាមិនមែនជារឿងងាយស្រួលទេ។ តែ​កាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញ លោក​ Valéry Zaloujny អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពអ៊ុយក្រែន បានអះអាងថា កងទ័ពអ៊ុយក្រែនកំពុងរុលទៅមុខ ខណៈការវាយប្រហារ កំពុងក្តៅគគុកនៅឡើយ នៅខាងកើតនិងខាងត្បូង។​ មន្ត្រីកងទ័ពអ៊ុយក្រែនរូបនេះ បញ្ជាក់ថា កងទ័ពអ៊ុយក្រែនបានជ័យជំនះ​ខ្លះ ហើយ​ ជាក់ស្តែងបាន​ដណ្តើមបានភូមិចំនួន​៧ នៅភាគខាងត្បូង ហើយ​​នឹងបន្ត​អនុវត្តផែនការគ្រោងទុក​​ ឈានទៅមុខជាបន្តបន្ទាប់​។ គ្រាប់មីនជាឧបសគ្គ​បណ្តាញសង្គមរុស្ស៊ីបានផ្សព្វផ្សាយ​រូបភាព បង្ហាញ​ថា រថក្រោះ Léopard 2 របស់អាល្លឺម៉ង់ និងរថពាសដែក Bradley របស់អាមេរិក ត្រូវផ្ទុះឆេះខ្ទេចជាច្រើនគ្រឿង។ ផ្អែកតាមគេហទំព័រ Oryx ដែល​ប្រមូលទិន្នន័យដោយ​ផ្អែកលើរូបថត គិតត្រឹមថ្ងៃអង្គារទី​១៣មិថុនា គឺយ៉ាងហោច រថពាសដែកធន់ស្រាល​ Bradley របស់អ៊ុយក្រែនបានខូចខ្ទេចអស់​ ១៦គ្រឿង ក្នុងចំណោម​ ១០៩គ្រឿងដែល​សម្ព័ន្ធមិត្តលោក​ខាងលិច​បានប្រគល់ឲ្យ​។ បន្ថែមពីនេះ រថក្រោះធុនធ្ងន់ Leopard 2 គឺអ៊ុយក្រែនបានខូចខ្ទេចអស់ យ៉ាងហោច​៤គ្រឿង និងរថក្រោះធុនស្រាល AMX-10 RC ចំនួន​២គ្រឿងទៀត។ ឧបសគ្គដ៏ធំ ដែលរារាំងកងទ័ពអ៊ុយក្រែន មិន​ឲ្យរុលទៅមុខបានដោយ​ងាយ គឺគ្រាប់មីនជាច្រើនគ្រាប់ ដែលកងទ័ពរុស្ស៊ីបានដាក់កប់ក្នុងដី នៅតាម​បណ្តោយ​ខ្សែត្រៀមជួរមុខ។ តាមការវិភាគ​ គឺគ្រាប់មីនទាំងនោះហើយ ដែលបាន​ផ្ទុះ ធ្វើឲ្យឆេះខ្ទេចរថក្រោះ រថពាសដែករបស់អ៊ុយក្រែន​។ រឿងគ្រាប់មីនក្នុងដីនេះ គឺជារឿងដែលគេភ័យខ្លាចណាស់។ យោងតាមតួលេខរបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច យ៉ាងហោចផ្ទៃដីអ៊ុយក្រែន ប្រមាណ ១៧០០០០គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ដែលមានគ្រាប់មីនកប់រាយប៉ាយ ពោលគឺវាសឹងតែស្មើទំហំផ្ទៃដីប្រទេសកម្ពុជាយើងទៅហើយ។ គ្រាប់មីនទាំងនេះមិនមែនរុស្ស៊ីដាក់តែឯងទេ ភាគីអ៊ុយក្រែន ក៏បានដាក់កប់ខ្លះដែរ តាំងតែពីឆ្នាំ​២០១៤មក ក្រោយ​ផ្ទុះសង្គ្រាម​បំបែកទឹកដីនៅភាគខាងកើត។តែដោយឡែក យោងតាមការវិភាគរបស់អ្នកជំនាញយោធា ដែលតាមដានស្ថានការណ៍នេះ គឺធាតុពិតទៅអ៊ុយក្រែន ប្រហែលជាមិនទាន់ចាប់ផ្តើម ​បើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយ​ធំណាស់ណានោះទេ ប្រមាណ​១០ថ្ងៃមកនេះ​។ ពោលគឺអ៊ុយក្រែន​នៅមានសព្វាវុធ និង​កម្លាំងមនុស្សច្រើនទៀត។ រូបភាពខ្លះដែលបង្ហាញឲ្យឃើញរថក្រោះខូចខាត តែមិនឆេះខ្ទេច ហើយទ្វាររបើក ដែលមានន័យថា កងទាហានអ៊ុនក្រែននៅរួចជីវិត ខូចតែ​សម្ភារៈប៉ុណ្ណោះ។ យោងតាមអ្នកវិភាគ តាក់ទិករបស់អ៊ុយក្រែននាពេលនេះ គឺ​គ្រាន់តែជា​ការ​សាកល្បងស្វែងរកចំនុចខ្សោយ នៅតាមបណ្តោយ​ខ្សែការពាររបស់រុស្ស៊ី ដើម្បីចង់ដឹងថាត្រង់ណាដែលអាចផុយស្រួយ ងាយស្រួល​សម្រុកទម្លុះចូល​ក្នុងទ្រង់ទ្រាយ​ធំតែម្តង៕
14/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិកត្រលប់ចូលជាសមាជិករបស់យូណេស្កូ ដើម្បីកុំ​ឲ្យចាញ់ប្រៀបចិន?

៦ឆ្នាំ​ក្រោយ​ដកខ្លួនចេញ​ពី​អង្គការ​យូណេស្កូ អាមេរិកបានដាក់ពាក្យសុំ​ចូល​ជា​សមាជិក​សាជាថ្មី​របស់​ស្ថាប័ន​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ នៅថ្ងៃ​ចន្ទម្សិលមិញ នាយិកា​អង្គការ​យូណេស្កូ លោកស្រី អូដ្រេ អាហ្សូឡេ បាន​ប្រកាស​ដំណឹងដ៏ល្អនេះ ដល់​ប្រទេស​សមាជិក នៅ​ទីស្នាក់កា​របស់​​យូណេស្កូ នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ។ អាមេរិក​ក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់​រដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំ បាន​សម្រេចចិត្ត​ដកខ្លួន​ចេញ​ពី​អង្គការ​យូណេស្កូ ក្នុងហេតុផលថា ស្ថាប័ន​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិមួយនេះ មានជំហរលំអៀង ប្រឆាំង​អ៊ីស្រាអែល ដែលជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់អាមេរិក។ នៅមុនដកខ្លួនទៅទៀត វ៉ាស៊ីនតោន​បាន​ផ្អាកឈប់បង់វិភាគទាន សម្រាប់កេសថវិកា​របស់​យូណេស្កូ តាំងពី​ឆ្នាំ ២០១១ ដើម្បី​ប្រឆាំងការសម្រេចចិត្តរបស់យូណេស្កូ ដែល​យល់ព្រមបោះឆ្នោត​យក​ប៉ាឡេស្ទីនជា​សមាជិកថ្មី។ ហេតុអ្វី​អាមេរិក​ត្រលប់មកសុំចូលជា​សមាជិករបស់អង្គការ​យូណេស្កូ? អគ្គនាយិកា​អង្គការ​យូណេស្កូ លោកស្រី អូដ្រេ អាហ្សូឡេ បានកោះប្រជុំប្រទេស​សមាជិក កាលពីថ្ងៃ​ចន្ទម្សិលមិញ ដើម្បី​ប្រកាសដំណឹងដ៏ល្អ​ដែលថា អាមេរិក​បាន​ដាក់ពាក្យ​សុំចូល​ជា​សមាជិក​ឡើងវិញ របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ។ តាម​ប្រធានអង្គការ​យូណេស្កូ ការបោះឆ្នោត​ទទួលយកអាមេរិក​ជា​សមាជិកឡើងវិញ របស់​យូណេស្កូ​នឹង​ប្រព្រឹត្តទៅ​នៅខែ​កក្កដា នៅក្នុងជំនួបកំពូល​របស់​យូណេស្កូ។សម្រាប់​អគ្គនាយិកា​អង្គការ​យូណេស្កូ លោកស្រី Audray Azoulay ការដាក់ពាក្យសុំរបស់​អាមេរិក​ដើម្បី​ចូលជាសមាជិក​របស់យូណេស្កូ គឺជា​ដំណឹងដ៏ល្អបំផុត ព្រោះ​វា​បញ្ជាក់​ពី​ការទទួលស្គាល់​អាណត្តិ របស់​អង្គការយូណេស្កូ ដែលធ្វើការទៅលើផ្នែកអប់រំ វិទ្យាសាស្រ្ត និង​វប្បធម៌។ ការវិលត្រលប់​របស់​អាមេរិក​ក៏សំខាន់ណាស់ដែរ ព្រោះថា អាមេរិក​ជា​ប្រទេស​ដែលផ្តល់​វិភាគទាន​ច្រើនជាងគេសម្រាប់អង្គការ​យូណេស្កូ ប្រមាណ ២២% នៃ​ថវិកា​សរុប​របស់​យូណេស្កូ។មន្រ្តីទូត​នៅយូណេស្កូនិយាយ​មិនលាក់ទេ​ថា ពួកគេបាន​ធូរទ្រូងច្រើនខ្លាំង នៅពេល​លឺថា អាមេរិកត្រលប់ចូល​ជាសមាជិក​របស់​យូណេស្កូ ព្រោះថា ចាប់តាំង​ពី​អាមេរិក ដកខ្លួន និង​ឈប់​ផ្តល់​វិភាគទាន ដល់​យូណេស្កូ តាំង​ពី ឆ្នាំ ២០១១ កញ្ចប់​ថវិការបស់​យូណេស្កូ ត្រូវ​ថយចុះ ដែលជាហេតុធ្វើ​ឲ្យ​យូណេស្កូ​ត្រូវរឹតត្បិតហិរញ្ញវត្ថុ កាត់បន្ថយ​បុគ្គលិក និង​កាត់បន្ថយ គម្រោង​សកម្មភាព ជាច្រើន នៅក្នុង​ពិភពលោក។សម្រាប់​អគ្គនាយិកា​អង្គការ​យូណេស្កូ ការវិលត្រលប់​របស់អាមេរិក ក្នុង​អង្គការយូណេស្កូ មិន​ត្រឹមតែ​ពង្រឹង​សន្ទុះនយោបាយ និង​យុទ្ធសាស្រ្ត​របស់​យូណេស្កូ ប៉ុន្តែ ប្រាកដគ្មានសង្ស័យ វត្តមាន​របស់អាមេរិក ជាសមាជិក​របស់យូណេស្កូ​នឹង​ជួយធានាស្ថិរភាព​កញ្ចប់ថវិកា​របស់​យូណេស្កូ។គេរំពឹងថា ជាមួយការវិលត្រលប់​របស់​អាមេរិក ដែលតំណាង​ឲ្យ​២២%នៃ​កញ្ចប់ថវិកាសរុបរបស់យូណេស្កូ គេអាច​ចាប់ផ្តើម​ជំរុញ​កម្មវិធី គម្រោង​ការនានា​របស់​យូណេស្កូ​ដែលមានតាំង ពីការប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ការបង្រៀនក្មេងស្រីនៅតាមបណ្តាប្រទេស​ក្រីក្រជាដើម។អាមេរិក​សុខចិត្ត​បង់ប្រាក់បំណុលដែលខ្លួនជំពាក់យូណេស្កូដើម្បី​អាច​ត្រលប់​ចូល​ជាសមាជិកឡើងវិញ​របស់​យូណេស្កូ អាមេរិក​មិនត្រឹមតែ​សុខចិត្ត​បង់ថវិកា ១៥០​លាន​ដុល្លារ ដែលជា​ចំណែក​វិភាគទាន​របស់ខ្លួនសម្រាប់​យូណេស្កូ តែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ អាមេរិក​នៅបានធ្វើ​ឲ្យគេ​ភ្ញាក់ផ្អើល ដោយ​សុខចិត្ត​បង់​សងបំណុល​ទាំងអស់ ដែលអាមេរិក ជំពាក់ ពោលគឺ​ប្រាក់ដែល​អាមេរិក ខកខាន​មិនបាន​បង់ ទៅ​ឲ្យយូណេស្កូ តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០១១។យូណេស្កូ ជួបបញ្ហា​ថវិកា តាំងពី​ឆ្នាំ ២០១១ ដោយសារ​តែ​អាមេរិក​ក្រោមការដឹកនាំ​របស់​របស់លោកអូបាម៉ា​ម្ល៉េះ ឈប់ផ្តល់វិភាគទាន ដោយសារតែ​យូណេស្កូ​យល់ព្រម​ទទួលយក​ប៉ាឡេស្ទីនជា​សមាជិកថ្មី។ វាមិនមែនជា​កំហុស​របស់​លោកអូបាម៉ាទេ​ដែល​សម្រេចចិត្ត​ឈប់ផ្តល់​វិភាគទាន​ដល់​យូណេស្កូ ប៉ុន្តែ រដ្ឋបាលលោកអូបាម៉ា​ធ្វើដូច្នេះ ដោយសារតែ​ច្បាប់​របស់​អាមេរិក បង្កើតនៅ​ឆ្នាំ ១៩៩០ ដែល​ចែងថា អាមេរិក​ត្រូវ​ហាមដាច់ខាត ផ្តល់ថវិកា​ដល់​ស្ថាប័ន អង្គការ​ណាដែលធ្វើការ ទទួល​ស្គាល់ ប៉ាឡេស្ទីន។ សួរថា បើយូណេស្កូ នៅតែ​មានប៉ាឡេស្ទីន ជា​សមាជិក តើ​រដ្ឋបាល​លោកចូ បៃដិន​អាច​មាន​សិទ្ធិ​ផ្តល់ថវិកា​ដល់​យូណេស្កូបានយ៉ាងម៉េច? ការសម្រេចចិត្តវិលត្រលប់របស់អាមេរិក ទៅក្នុងអង្គការ​យូណេស្កូ មិនមែនជា​ការសម្រចចិត្ត​អត្តនោម័ត​របស់​លោកចូ បៃដិន ប៉ុន្តែ ជាការសម្រេចចិត្ត​ដែលបានទទួលការគាំទ្រ​ពីគណបក្ស​ទាំងពីរ​របស់អាមេរិក។ ដើម្បី​អាច​បង់វិភាគទាន ដែលជាលក្ខខណ្ឌ​មួយរបស់យូណេស្កូ ដើម្បីទទួល​អាមេរិកជាសមាជិក សភាអាមេរិក​បានបោះឆ្នោត កាលពី​ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២២ ​លើកញ្ចប់​ថវិកា​មហាសាលមួយ ដែល​រដ្ឋបាលលោក​ចូ បៃដិនអាចយកទៅប្រើមួយចំណែក​សម្រាប់​បង់​ឲ្យយូណេស្កូ។ ប៉ុន្តែ ភ្លើងខៀវ​របស់​សភា​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាលប្រើកញ្ចប់ថវិកា​ដ៏មហាសាល ១,៧​ទ្រីលាន​ដុល្លារ នឹង​ចប់ត្រឹម ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៥។ ការណ៍នេះធ្វើ​ឲ្យគេ​បារម្ភ​ថា ពីស្ថិរភាពថវិកា ក្នុងករណី​អាមេរិក​មានការផ្លាស់ប្តូរ​ប្រធានាធិបតី។ អ្វីដែល​គេខ្លាច​នៅត្រង់ថា បើសិន​លោក​ដូណាល់ ត្រាំឈ្នះឆ្នោត ត្រលប់មកកាន់អំណាច អាមេរិកអាច​ត្រូវ​ដកខ្លួន និង​ឈប់​បង់វិភាគទាន​ឲ្យយូណេស្កូសាជាថ្មីម្តងទៀត។អាមេរិក​សម្រេចចិត្ត​ត្រលប់​មក​ចូល​អង្គការ​យូណេស្កូ​ដើម្បី​ទប់ទល់អំណាចចិន?មានហេតុផលពីរដែលធ្វើ​ឲ្យអាមេរិកសម្រេចចិត្ត​ត្រលប់​ចូលជាសមាជិក​របស់​យូណេស្កូ។ ទី១ អាមេរិក​បាន​ចរចា​សម្របសម្រួលជាមួយ​យូណេស្កូ​លើ​បញ្ហា​រសើប ប៉ាឡេស្ទីន និងអ៊ីស្រាអែល ដែល​តែង​ជាដើមចម ធ្វើ​ឲ្យអាមេរិក និង​យូណេស្កូ រកាំរកូស​ដាក់គ្នា។នៅក្រោមការដឹកនាំ​របស់​លោកស្រី អគ្គនាយិកាថ្មី យូណេស្កូ​បាន​ធ្វើកំណែទម្រង់​ច្រើន ជាពិសេស ដើម្បី​ស្វែងរក​ការយល់ព្រមព្រៀងភាគច្រើន នៅក្នុងការសម្រចចិត្ត​ទាក់ទង​នឹង​តំបន់ដើមបូព៌ា។ឧទាហរណ៍ នៅពេល​អង្គការ​យូណេស្កូ ចុះបញ្ជី​រមណីយដ្ឋានរបស់​ប៉ាឡេស្ទីន ដែលស្ថិតក្នុងដែនដីកាន់កាប់ខុសច្បាប់របស់អ៊ីស្រាអែល អ៊ីស្រាអែលតែងចេញមុខប្រឆាំង។ ប៉ុន្តែ ឥលូវនេះ យូណេស្កូ ផ្លាស់ប្តូរ​វិធីសាស្រ្ត​ថ្មី ដើម្បីកុំ​ឲ្យមានការដំឡើងសំឡេងដាក់គ្នា​រវាង​ប៉ាឡេស្ទីន និងអ៊ីស្រាអែល។ ជាក់ស្តែង យូណេស្កូ បាន​ទទួលស្គាល់ទីតាំង​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​របស់​ប៉ាឡេស្ទីន ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌ​របស់​យូណេស្កូ ប៉ុន្តែ ដោយបញ្ជាក់ថា ទីតាំង​ស្ថិតក្រោមការចាត់ចែង​របស់​ប្រទេស​ហ្សកដានី អាជា្ញកណ្តាល។កំណែទម្រង់​របស់យូណេស្កូគ្រាន់តែ​ជា​លេសមួយ ប៉ុន្តែ អាមេរិក​សម្រេចចិត្ត​ត្រលប់យូណេស្កូ ប្រាកដណាស់ គឺ​ដើម្បី បន្ទុចបង្អាក់​ការពង្រីក​ឥទ្ធិពល​របស់​ចិន។ នៅពេល​អាមេរិក​ដើរចេញពីយូណេស្កូ ចិន​បានក្លាយជា​ប្រទេស​ធំជាងគេដែលផ្តល់​ថវិកាដល់យូណេស្កូ ប្រមាណ ១១៥លាន​ដុល្លារ។ វិភាគទានច្រើន អាច​ធ្វើឲ្យ​ចិន​មាន​បុគ្គលិក មាន​សំឡេង​ឥទ្ធិពល​ច្រើន​នៅយូណេស្កូ។ នៅក្នុងឱកាស​និយាយការពារគម្រោង​ចូលជាសមាជិករបស់យូណេស្កូ នៅ​ព្រឹទ្ធសភា កាលពីខែ មេសា ឆ្នាំ ២០២៣ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​អាមេរិក លោក​អង់តូនីប្លីងកិន​ផ្ទាល់​បាននិយាយ​ថា អវត្តមាន​របស់​អាមេរិក​កំពុង​ផ្តល់ប្រយោជន៍ច្រើន​ដល់​ចិន។ ចិន​មាន​ទម្ងន់សំឡេង​កាន់តែខ្លាំង​លើ​សំណុំរឿងអន្តរជាតិ ជាពិសេស​បញ្ញាសិប្បនិម្មិតដែល​ជា​សំណុំរឿងសំខាន់ មួយដែរ​សម្រាប់អាមេរិក។ ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០២១ យូណេស្កូ ជាទីដែល​ចិន​មាន​ឥទ្ធិពល និង​ចូលរួម​សកម្មខ្លាំង កំពុង​រៀបចំ​បង្កើត បទដ្ឋាន ក្រមសីលធម៌ គ្រប់គ្រងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។តាម​អគ្គនាយិកា​យូណេស្កូ អាមេរិក​នឹង​ខាតប្រយោជន៍ បើសិន ទុកកៅអី​របស់ខ្លួន​ឲ្យនៅទំនេរ​នៅយូណេស្កូ។ គ្មានកៅអី​នៅយូណេស្កូ អាមេរិក គ្មាន​ទម្ងន់សំឡេងអ្វី​ទៅលើ​ការបង្កើត​ច្បាប់ទាក់ទង​នឹងបញ្ញាសិប្បនិមិត្ត។ផ្ទុយទៅវិញ ចិននៅតែ​មានទឹកមាត់ប្រៃអារកាត់​គ្រប់រឿង ដូចជា នៅអាហ្រ្វិក និង​នៅតំបន់ដើមបូព៌ាជាដើម ជាទីដែលយូណេស្កូ​មានគម្រោង​កម្មវិធីច្រើន។ចិន​ទាមទារ​ឲ្យអាមេរិកត្រង់បង់សងប្រាក់ដែលខ្លួន​ជំពាក់យូណេស្កូអ្នកតំណាងចិន នៅអង្គការយូណេស្កូ លោក Jin Yangនិយាយ​ថា ចិន​មិន​ប្រឆាំង​នឹង​ការវិលត្រលប់​របស់អាមេរិក​នៅយូណេស្កូ ប៉ុន្តែ ចិន​ទាមទារ​ឲ្យអាមេរិក បង់លុយ​ដែលអាមេរិក​ខកខាន មិនបាន​បង់តាំងពី​១១ឆ្នាំមក។ លើសពីនោះ អ្នកតំណាងចិននៅបានចំអកធ្វើ​ឲ្យអាមេរិកអាម៉ាស់មុខ នៅពេលនិយាយ​ទាមទារ​ឲ្យ​អាមេរិក ប្រកាន់ខ្លួន ជា​មនុស្សធំ ព្រោះថា យូណេស្កូ មិនមែនជា​កន្លែងដែលគេអាច​ដើរចេញ ដើរចូល តាមចិត្តចង់​នោះទេ។ អាមេរិក ធ្លាប់​បាន​ដើរចេញ​ម្តងហើយ កាលពី​ឆ្នាំ ១៩៨៤ និង​វិលត្រលប់​មកយូណេស្កូវិញ នៅ​ឆ្នាំ ២០០៣ នៅក្នុងហេតុផល​ស្វែងរកការគាំទ្រ​ពីសហគមន៍អន្តរជាតិសម្រាប់​សង្រ្គាមអាមេរិក​នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន។កាសែត​ស្រុកចិន បាន​សរសេរ​ដាស់តឿន យូណេស្កូ កុំ​ឲ្យធ្លាក់ក្នុងអន្ទាក់​របស់​អាមេរិក ព្រោះថា អាមេរិក​នឹង​អាច​ប្រើ​យូណេស្កូ ជា​ឈ្នាន់ ជាឧបករណ៍​សម្រាប់​ប្រឆាំង​ចិន៕
13/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

OTAN/NATO ធ្វើសមយុទ្ធ​ផ្លូវអាកាស ដ៏ធំមិនធ្លាប់មានក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ចាប់ពីថ្ងៃ​ទី​១២មិថុនានេះទៅ ក្រុម​ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់ បាន​បើកការធ្វើ​សមយុទ្ធយោធាផ្លូវអាកាសរួមគ្នា ដែល​មាន​​រយៈពេល​១១ថ្ងៃ​​។ សមយុទ្ធដែលប្រព្រឹត្តិធ្វើទៅនៅតាម​បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួន​នេះ ត្រូវអង្គការអូតង់ អះអាងថាគឺជាសមយុទ្ធផ្លូវអាកាស ដែលមានទ្រង់ទ្រាយ​ធំបំផុត​មិនធ្លាប់​មានទេ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ បើទោះជាគេមិន​បញ្ចេញ​ឈ្មោះ​​ឲ្យចំៗ តែ​បរិបទសង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន ​ដែលរុស្ស៊ីបាន​ធ្វើទៅលើអ៊ុយក្រែន គឺជាហេតុផល​ដ៏ធំ នៅពីក្រោយ​ការរួមកម្លាំងគ្នា ហាត់សមការពារខ្លួននេះ​។​ យន្តហោះចម្បាំង​២៥០គ្រឿងសមយុទ្ធនេះ គឺមិនមែនចូលរួមត្រឹមតែប្រទេសសមាជិក​របស់អូតង់ប៉ុណ្ណោះទេ គឺមានការចូលរួម​ដោយ​ប្រទេសដែលជាដៃគូសហការ ដូចជាជប៉ុន និង​ប្រទេសដែលត្រៀមខ្លួន​ចូលជាសមាជិក​ ដូចជាស៊ុយអែតជាដើម។ កម្មវិធីសមយុទ្ធដែល​ ចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី​១២ ដល់ថ្ងៃទី​២៣មិថុនានេះ មានឈ្មោះថា Air Defender 23 ហើយត្រូវដំណើរការទៅ នៅក្នុងទឹកដីអាល្លឺម៉ង់មួយ​ផ្នែកធំ នៅសាធារណរដ្ឋឆែក អេស្តូនី និ​ងលីទុយអានីផងដែរ។សមយុទ្ធផ្លូវអាកាសនេះ មានទ្រង់ទ្រាយធំ ព្រោះគេគ្រោង ប្រើយន្តហោះចម្បាំងគ្រប់ធុន ចំនួន​ដល់ទៅ​២៥០គ្រឿងឯណោះ។ ហើយ​ក្នុងចំណោមនេះ គឺកងទ័ពអាកាសអាមេរិក បានបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំង​​​មកចូលរួមចំនួន ពាក់កណ្តាល​​។ យ៉ាងហោចណាស់ មន្ត្រីយោធា​ជំនាញ​នៃប្រទេសដែលចូលរួម ចំនួន​១ម៉ឺននាក់ ត្រូវចូលរួម​ក្នុងកម្មវិធីហាត់សមនេះ ដោយ​មានកងទ័ពអាកាសអាល្លឺម៉ង់ ជាអ្នកដឹកនាំសម្របសម្រួល។ផ្អែកតាម​អូតង់ សមយុទ្ធនេះ គឺផ្តោត​ទៅលើ​ការ​រៀបចំផ្គុំកម្លាំង ដើម្បី​បើក​ប្រតិបត្តិការ និងរៀបចំតាក់ទិក។​ ពោលគឺជា​ការហាត់សម ពង្រឹងសមត្ថភាព​អន្តរប្រតិបត្តិការ រវាងកងទ័ពសមាជិក ដើម្បីការពារ​ទឹកដី​របស់អូតង់ ពីការវាយប្រហារណាមួយ​របស់សត្រូវ។ ការវាយប្រហារទាំងនោះ មាន​ដូចជាការវាយប្រហារដោយ​ប្រើដ្រូន ប្រើមីស៊ីល​ក្រ័រស្យែ ព្រមទាំងការវាយប្រហារ សំដៅមកលើទីក្រុង ព្រលានយន្តហោះ និងកំពង់ផែសំខាន់ៗ នៅក្នុងទឹកដី​នៃ​ប្រទេសសមាជិក​អូតង់សារផ្ញើទៅកាន់រុស្ស៊ី តាមពិតទៅ​គម្រោង​ធ្វើសមយុទ្ធផ្លូវអាកាសនេះ គឺអូតង់បានគិតគូរតាំងតែពីឆ្នាំ​២០១៨ម្លេះ ពោលគឺបន្ទាប់ពី​រុស្ស៊ីបានឈ្លានពាន ប្លន់យកតំបន់គ្រីម៉េ របស់អ៊ុយក្រែន​។ លោក Ingo Gerhartz អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពអាកាសរបស់អាល្លឺម៉ង់ បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ប្រាកដណាស់ ដែលសមយុទ្ធនេះ គឺជាការឆ្លើយតប ទៅនឹងកាលៈទេសៈ នៃការ​​គំរាមកាន់តែខ្លាំងឡើងរបស់រុស្ស៊ី មកលើសន្តិសុខរបស់ប្រទេសអឺរ៉ុប ដែលជាសមាជិកអូតង់ បើទោះបី​គេមិននិយាយឲ្យ​ចំ​ឈ្មោះក៏ដោយ​។តែ​យ៉ាងណា លោក​អគ្គមេបញ្ជាការអាល្លឺម៉ង់រូបនេះ បានអះអាងថាក្នុងសមយុទ្ធនេះ កងទ័ពអូតង់នឹងមិន​ទៅ បញ្ជាយន្តហោះចម្បាំង ឲ្យទៅ​​ឆ្លងកាត់ ឬក៏សំដៅទៅកាន់​តំបន់កាលីនីងហ្ក្រាដ ដែលជាដែនដីរបស់​រុស្ស៊ី ស្ថិតនៅចន្លោះ ប៉ូឡូញ និង​លីទុយអានីនោះទេ។ លោកអះអាងថា សម្ព័ន្ធភាពអូតង់ ជាសម្ព័ន្ធភាពការពារខ្លួន មិនមែនជាសម្ព័ន្ធភាពទៅដើរវាយប្រហារគេនោះឡើយ។ ដូច្នេះ​សមយុទ្ធផ្លូវអាកាសនេះ គឺត្រូវបាន​រៀបចំក្នុង​ក្របខណ្ឌនៃការការពារខ្លួន ក្នុងករណីមាន​ការវាយ​ប្រហារណាមួយ​ ព្រោះអូតង់នឹងការពារទឹកដី​ប្រទេសសមាជិកខ្លួន គ្រប់សង់ទីម៉ែត្រការ៉េ។ដោយឡែក លោកស្រី Amy Gutmann អគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំនៅអាល្លឺម៉ង់ បាន​លើកឡើងថា វាជារឿងប្រាកដណាស់ ដែលថាសមយុទ្ធយោធាដ៏ធំរបស់អូតង់នេះ គឺជាការ​ផ្ញើសារមួយ​ ទៅកាន់រុស្ស៊ី។ លោកស្រី អះអាងថា គ្រប់មេដឹកនាំពិភពលោកទាំងអស់ ដោយរាប់ទាំងលោក​ពូទីនផង គឺប្រាកដជានឹងបានឃើញ នូវការតាំងចិត្ត ការរួមកម្លាំងសាមគ្គីគ្នា ដើម្បី​​ការពាខ្លួន របស់ប្រទេសសមាជិកអូតង់។បរិបទសន្តិសុខអឺរ៉ុប ប្រែប្រួលទាំងស្រុង ដោយសារតែរុស្ស៊ីជាអ្នកគំរាម​សម្រាប់ពេលនេះ គេមិនទាន់​មាន​ការសន្មត់ណាមួយ ថានឹងរៀបចំ ​សមយុទ្ធ Air Defender នេះឲ្យវាមាន​លក្ខណៈ​ទៀង​ទាត់ មួយឆ្នាំ​ម្តងឬយ៉ាងណាទេ។ តែលោកស្រី អគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំនៅអាល្លឺម៉ង់ បានអះអាងថា សមយុទ្ធដ៏នេះជាលើកទីមួយ តែក៏មិនមែនជាលើកចុងក្រោយដែរ​ ពោលគឺនឹងមាន​ជាថ្មីទៀត។លោក Michael Loh អគ្គនាយក​ផ្នែក​កងឆ្មាំផ្លូវអាកាសអាមេរិក ប្រចាំការនៅអូតង់ បាន​លើកឡើងថា ដំណាក់​កាលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺជាចំនុចផ្លូវបត់ ដែល​អូតង់ត្រូវតែរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីការពារខ្លួន។ បរិបទយុទ្ធសាស្ត្រពិភពលោកទាំងមូល ជាពិសេសនៅអឺរ៉ុបតែម្តង គឺបានប្រែប្រួលទាំងស្រុង បន្ទាប់ពីរុស្ស៊ីបានឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។មន្ត្រីកងទ័ពអាមេរិក​រូបនេះ​បន្ថែមថា កងទ័ពអាមេរិក មាន​វត្តមាន​ប្រចាំការ ដើម្បីការពារ​ប្រទេសអឺរ៉ុប ក្នុងក្របខណ្ឌអូតង់មែនហើយ តែ​តាមរយៈសមយុទ្ធនេះ គឺកងទ័ពអាមេរិក មានបំណងចង់​ពង្រឹង​សមត្ថភាព ​របស់ប្រទេសអឺរ៉ុប ដែលជាសមាជិកអូតង់។ ពោលគឺគេនឹងបណ្តុះ​បណ្តាល ហ្វឹកហាត់ ឲ្យ​កងទ័ពអាកាស អ្នកបើយន្តហោះចម្បាំង នៃ​​ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តទាំងអស់ ឲ្យចេញសហការគ្នា ផ្តល់ព័ត៌មានឲ្យ​គ្នា។ មានន័យថា អំណេះតទៅ អាមេរិកចង់​ឲ្យ​អឺរ៉ុបរួមគ្នា ទាំងផ្នែកថវិកា និង​កម្លាំងសព្វាវុធ ដើម្បី​ការពារខ្លួនឯង ដោយ​មិនត្រូវរំពឹងចាំតែខាងអាមេរិកមកជួយនោះទេ។តែជាមួយនេះ សមយុទ្ធដ៏ធំនេះ វាគឺជាសារប្រកាសថា អូតង់ទាំងមូល មានសាមគ្គីភាពរឹងមាំជាធ្លុងមួយ ហើយសាមគ្គីភាពនេះបានកម្រើក​ឡើង ក៏ដោយសារតែលោកពូទីនតែម្នាក់គត់ ដែលជាអ្នក​បានដាស់អូតង់។ អូតង់មានសាមគ្គី ហើយកាន់តែកើនសមាជិក ដោយសារតែរុស្ស៊ី​ឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ហើយ​បានធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេសផ្សេងទៀត គេ​មានការព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពរបស់គេ។ ដូច្នេះអ្នកដែលហុចឱកាស ឲ្យអូតង់មានកម្លាំង រៀបចំសមយុទ្ធយោធាដ៏ធំបែបនេះ គឺរុស្ស៊ី​ខ្លួន​ឯងតែម្តង៕
12/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើ​ចិន​ពិតជា​ដាក់​ត្រចៀក​ ​ចាំ​ឈ្លបស្តាប់​​អាមេរិក​ ​ពី​​គុយបាមែន​ឬ ?

នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ១០ មិថុនា​២០២៣​នេះ អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ជាន់​ខ្ពស់​សេតវិមាន​ម្នាក់ដែល​​សុំ​មិន​បញ្ចេញ​ឈ្មោះ បានអះអាងថា ចិន​បាន​ព្យាយាម​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ចារកិ​ច្ច​អាមេរិក​ពី​ទឹក​ដី​គុយ​បា តាំង​ពី​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​មក​ និង​បាន​សម្រិតសម្រាំង​សមត្ថភាព​​ឈ្លបការណ៍​​កាន់​ខ្ពស់​បន្ថែម​ទៀត នៅ​ឆ្នាំ​២០១៩។ ​សេចក្តី​ប្រកាស​​របស់​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​រូប​នេះ ធ្វើ​ឡើង​តែ​ពីរ​ថ្ងៃ​ក្រោយ​ការ​បដិសេធ​ជា​ផ្លូវការ​ របស់​ក្រសួងការពារ​ជាតិ​​អាមេរិក និង​ភាគី​គុយបា ថា​គ្មាន​ការ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ចិន-គុយបា បង្កើត​ស្ថានីយ៍​ចារកម្ម​លើ​កោះ​ ដូច​អ្វី​ដែល​​សារព័ត៌មាន​អាមេរិក Wall Street Journal បាន​ទម្លាយទេ។ រឿងចចាមអារាម​​ចារកិច្ច​ចិន​នៅគុយបា កំពុង​ចាប់​រីក។ កាលពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ៨ មិថុនា អ្នក​នាំពាក្យ​ទីប្រឹក្សាស​ន្តិសុខ​ បាន​ចាត់ទុក​ព័ត៌មាន​ចុះ​ផ្សាយ​ដោយ​កាសែត​អាមេរិក​ ជុំ​វិញ​ការ​ចុះ​​កិច្ចព្រមព្រៀង​​បង្កើត​ស្ថានីយ៍​ឈ្លបការណ៍​ រវាង​ ចិនគុយបា ជា​ព័ត៌មាន​មិនពិត។ តែ​នៅថ្ងៃ​នេះ ​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ជាន់​ខ្ពស់​នៅ​សេតវិមាន ដែល​សុំ​មិន​បញ្ចេញ​អត្តសញ្ញាណ បាន​អះអាង​បញ្ច្រាស​វិញ ថា រដ្ឋបាល​អាមេរិក​បាន​ប្រាប់​លោក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូបៃដិន តាំងពី​លោក​បាន​ចូល​កាន់​តំណែង​នៅ​ខែមករា​២០២១​ភ្លាម អំពី​កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​របស់​ចិន ក្នុង​ការ​បង្កើត​មូលដ្ឋាន​ នៅ​ទូទាំងពិភពលោក ក្នុង​កម្មវត្ថុ​ស៊ើបការណ៍។ នៅក្នុង​ចំណោម​នោះ មាន​មួយ ជា​​ការ​សាងសង់​ស្ថានីយ៍​ចារកិច្ច​នៅ​គុយបា​ ហើយ​មណ្ឌល​នេះ​ទើប​ត្រូវ​បាន​ចិន​កែលម្អ​ឱ្យ​បាន​កាន់​តែប្រសើរ​ឡើង​ថែម​ទៀត នៅ​ឆ្នាំ​២០១៩។ ភ្នាក់ងារ​អាមេរិក​មាន​ឯកសារនេះ​ទាំងអស់។ នេះ​តាម​មន្ត្រី​សេតវិមាន​ដដែល​ដែល​ធានាថា​ រដ្ឋបាល​បៃដិន គ្រប់គ្រង​ស្ថានការណ៍​​​បក​នឹង​គម្រោង​តាំងទី​ចារកិច្ច​របស់​ចិននៅលើ​ពិភពលោក ដោយ​ប្រុងប្រយ័ត្ន​បំផុត​ និង​ស្ងាត់ៗ​បំផុត តាម​ផ្លូវការទូត​ជាមួយ​បណ្តា​រដ្ឋាភិបាល​ជា​ច្រើន។ រដ្ឋាបាល​អាមេរិក​បាន​ពន្យឺត​សកម្មភាព​ចិន​បាន​ច្រើន តែ​ត្រូវ​ខ្វល់​ខ្លាំង​និង​ប្រឹង​បន្ថែម​ទៀត ទាក់​ទង​នឹង​ស្ថានភាព​ចារកិច្ច​ចិន​ពី​គុយបា។ ចិន​បន្ត​ពង្រឹង​វត្តមាន​នៅគុយបា ឯ​អាមេរិក​បន្ត​ធ្វើ​ការ​ដើម្បី​រារាំង។ នេះ​បើ​តាម​ប្រភព​ដដែល។​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​និង​សេដ្ឋកិច្ច​បើ​ឧបមាន​ថា​ចិនមានបើ​មាន​​ស្ថានីយ៍​ចារកិច្ច​ចិននៅ​គុយបាមែន នោះ​ពិត​ជា​គួរ​ឱ្យ​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង​ណាស់ សម្រាប់​សន្តិសុខ​អាមេរិក ព្រោះ​ កោះ​គុយបាមាន​ទីតាំង​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​ស្ថិត​នៅចម្ងាយ​ប្រមាណ​តែ​១៦០គីឡូម៉ែត្រ ពីរដ្ឋ​ផ្លរីដា។ ​ដូច្នេះ​ ចិន​ អាច​ឈ្លប​យកការណ៍​បាន​គ្រប់​រឿង​ហេតុ​កើត​នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​មាន​ទីតាំង​និ​ងមូលដ្ឋាន​យោធា​ជា​ច្រើន។ កាសែត​អាមេរិក​បាន​បញ្ជាក់​ថា ​មណ្ឌល​លប​ស្តាប់​នៅគុយបា នោះ​ចិន​នឹង​អាច​ប្រមូល​​គ្រប់​ប្រភេទ​នៃ​ព័ត៌មាន​ទាំងអស់ ដែល​គេ​អា​ច​ចាប់​បាន​តាម​ប្រព័ន្ធ​ទូរគមនាគមន៍ ដូច​ជា​កា​រនិយាយ​តាម​ទូរស័ព្ទ អ៊ីមែល ឬ​ការ​ផ្ទេរ​ទិន្នន័យ​តាម​ផ្កាយ​រណប ...មណ្ឌល​ចារកិច្ច​ចិន-គុយបា​ មិនល្អ​សម្រាប់អាមេរិក តែ​វា​រឿង​ឡូហ្ស៊ិក ខ្លាំងណាស់ ព្រោះ​ចិននិងគុយបា មាន​គោលជំហរ​នយោបាយ​ស្និទ្ធ​នឹង​គ្នាស្រាប់​ផង ហើយគុយបា​កំពុង​អាក់អន់​ចិត្ត​នឹង​អាមេរិក​ តាំងពី​វ៉ាស៊ីនតោន​បាន​បញ្ចូលគុយបាជា​ថ្មី​ ទៅក្នុង​បញ្ជីរដ្ឋគាំទ្រ​ភេរវនិយម​កាលពី​ថ្ងៃទី ១២​មករា​២០២១។ ឱកាសបែប​នេះ​ ចិន​ប្រាកដ​ទាញ​ចំណេញ​ មិន​ឱ្យ​ខក​ខាន​បាន​ឡើយ។ នេះបើ​តាម​ការ​វិភាគ​របស់​អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​ទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ​អាមេរិក នៅ​ Team for the Study of Security​​។ ​អាច​ដាក់​វត្តមាន ​​នៅ​ទ្វីប​អាមេរិក ពិត​ជា​សំខាន់​ខ្លាំងណាស់ ក្នុង​ការ​ប្រមូល​ព័ត៌មាន​ចាំបាច់​ជា​ច្រើន​សម្រាប់ ​វាស់ស្ទង់​ដឹង​អំពី​សមត្ថភាព​យោធា​របស់​អាមេរិក ដែល​នឹង​អាច​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍​យោធា​ប្រឆាំង​នឹង​ចិន មិន​ថា​ក្នុង​ជម្លោះ​ជា​តៃវ៉ាន់​ឬ​នៅ​សមុទ្ទ​ចិន​ខាង​ត្បូង និង​វាស់​ដឹង​ថា​តើ​ចិន​ខាត​បង់​ប៉ុនណា​បើ​សម្រេច​ធ្វើ​សង្គ្រាម។មាន​ភ្នែកមាន​ត្រចៀក​នៅ​គុយបា​ ក៏​អាច​ផ្តល់​ប្រយោជន៍​ច្រើន​ដល់​​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច។ ក្រុមហ៊ុន​ធំៗ​នៅ​ចិន ពិត​ជា​ចង់​បាន​ព័ត៌មាន​ប្រមូល​បាន​មក​ពី​ក្រុមហ៊ុន​ជា​គូប្រជែង​នៅ​តិចសាស់ ឬ​នៅ​ផ្លរីដា ជា​ប្រាកដ។ ជា​ចុងក្រោយក្នុង​សង្គ្រាម​ចារកិច្ច​ ចិន​គិត​ថា​ត្រូវ​តែ​មាន​អាវុធ​ដូច​អាមេរិក។ អាមេរិក​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ចារកិច្ច​ជាមួយ​តៃវ៉ាន់ នៅកៀក​បង្កើយ​នឹង​ប៉េកាំង ដូច្នេះ​ចិន​ក៏​ត្រូវ​មាន​មូលដ្ឋានលួចស្តាប់​​នៅ​មាត់​ទ្វារ​ផ្ទះ​អាមេរិក​គឺ គុយបាដែរ។​​ធ្លាយ​ព័ត៌មានចារកិច្ច​មុន​ទស្សនកិច្ច​របស់​ប្រមុខការទូត​អាមេរិក​នៅ​ប៉េកាំងសំណុំ​រឿង​នេះ មាន​លក្ខណៈ​រសើបខ្លាំងណាស់ ខាង​ផ្នែក​ការទូត ក្នុង​ខណៈ​ដែល​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ដែលសង្ឃឹម​ស្តារ​ទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​ប៉េកាំង​ឱ្យ​បាន​ប្រសើរ​ឡើង​វិញ​ តាម​រយៈ​គម្រោង​ជំនួប​ជាមួយ​លោក​ប្រធានាធិបតី​ស៊ីជីនពីង នាពេល​ខាង​មុខ។ លើ​ផ្នែក​នយោបាយ​វិញ​ នេះ​ជា​ប្រធានបទដ៏​ទើសទាល់​ខ្លាំងណាស់​សម្រាប់​លោក​ចូបៃដិន ដែលត្រូវ​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​ប្រធានាធិបតី​​អាណត្តិទីពីរ នៅឆ្នាំ​២០២៤ខាង​មុខ។ បក្ស​ប្រឆាំង​តែង​បន្ទោស​លោក​ជា​ញឹកញយ​ ថា​មាន​ជំហរ​ធូរ​រលុង​ជាមួយ​ចិន និង​គុយបា។ ជា​ការ​ពិត​បញ្ហា​គុយបាគ្មាន​ចារ​ក្នុងគម្រោង​​អាទិភាព​របស់​ប្រធានាធិបតី​បៃដិន​ទេ។ តែ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ចិន​-គុយបា​ ក្នុង​វិស័យ​ចារកិច្ច បាន​មក​ដាស់​សេតវិមាន​ឱ្យ​ឃើញ​អំពីគ្រោះថ្នាក់​នៃ​ការ​មិន​យក​ទុក​ដាក់​លើគុយបា។ចំណុច​​​ចៃដន្យ​មួយ​ទៀត​ គឺ​ ​ការ​​ទម្លាយ​រឿង​ចារកិច្ចចិន​​នេះ​ឡើង​ ​ចំពេល​​រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​អាមេរិក​ គ្រោង​​នឹង​អញ្ជើញ​ទៅ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ចិនជា​ថ្មី​។ លើក​មុន​​នៅ​ខែ​កុម្ភៈ​ឆ្នាំ​២០២៣ ដោយហេតុ​រឿង​អាស្រូវ​​​ចារកិច្ច​ចិនបង្ហោះបាល់ឡុង ​លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស អង់តូនី ប្លីងកិន បានលុប​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ប៉េកាំង​ នៅ​នាទី​ចុងក្រោយ​តែម្តង ដើម្បី​តវ៉ា​ប្រឆាំង​នឹង​ទង្វើ​ចារកិច្ច​ចិន។ ទស្សនកិច្ច​ ​ត្រូវ​លើកពេលទៅ​ថ្ងៃទី ១៨ មិថុនា​សប្តាហ៍​ក្រោយវិញ។ ហើយ​ជិតដល់​ថ្ងៃ​ទៅ​ ស្រាប់​លេច​ធ្លាយ​រឿង​អាស្រូវ​ចារកិច្ច​នៅគុយបាម្តង។ ដូច្នេះ​គេ​​ពិត​ជា​អាច​ចោទ​សួរ​បាន​តើ​ការ​ទម្លាយ​ព័ត៌មាន​នេះ មានបង្កប់​ចេតនា​​បង្អាក់​ទស្សនកិច្ច​លោក​ប្លីងកិន​នៅប៉េកាំង​ជា​លើក​ទីពីរឬយ៉ាងណា ? ប៉ុន្តែ​ទោះក្នុង​ហេតុផល​ណា​ក៏​ដោយ ​ក៏ការ​ធ្លាយ​ព័ត៌មាន​ចារកិច្ច​នេះ ពិត​ជាមិនសម្រួល​ដល់​​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ស្តារ​ទំនាក់ទំនង​ចិន-អាមេរិកទេ៕
11/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើក្រុមសង្គ្រោះ​រក​ឃើញ​ក្មេង​កូឡុំប៊ីទាំង​បួន​នាក់ដែល​​​បាត់​ខ្លួនក្នុង​ព្រៃ​​៤០ថ្ងៃយ៉ាងដូចម្តេច ?

ពិត​ជា​អស្ចារ្យ​និង​ ជា​ដំណឹង​ល្អ​ក្រៃ សម្រាប់​ប្រទេស​កូឡុំប៊ីទាំង​មូល​ ដែល​​បាន​រក​ឃើញ​ក្មេងបួន​នាក់ប​ងប្អូន នៅមាន​​ជីវិត​ បន្ទាប់​ពី​រងគ្រោះ​ថ្នាក់ធ្លាក់​យន្តហោះ​ និង​បាត់​ខ្លួន​ក្នុង​ព្រៃ​ជ្រៅ​ រយៈ​ពេល​៤០ថ្ងៃ​។ មាន​អាយុ​ ១៣​-៩-៤ និង​១​ឆ្នាំ ក្មេង​ទាំងបួន​ដែល​ស្គម​​ស្លេកស្លាំង និង​​ខ្សោយ​ខ្លាំង បាន​បញ្ជូន​ទៅ​ដល់​មន្ទីរពេទ្យ​យោធា​នា​ទីក្រុង​បូហ្កូតា នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​១០​មិថុនា​នេះហើយ ដើម្បី​ទទួល​បាន​កា​រថែទាំ​និ​ងពិនិត្យ​សុខភាព​។ ប្រធានាធិបតី​កូឡុំប៊ី​បាន​ប្រកាស​ជូន​ដំណឹង​យ៉ាង​អំណរ​តាម​ប្រព័ន្ធ​សង្គម​។ ​រឿង​រ៉ាវ​បាត់​ខ្លួន​ក្មេងទាំង​បួន​នាក់​បង​ប្អូន នៅក្នុង​ព្រៃ​ជ្រៅ​អាម៉ាហ្សូន បាន​ចាប់ផ្តើម​នៅថ្ងៃទី ១ ឧសភា​២០២៣ ពេល​យន្តហោះ Cessna ២០៦ ​ដ៏​តូច​មួយ របស់​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍ Avianline Charters បាន​ហោះ​​ចេញ​ពីព្រៃ​Araracuara ដ៏ល្បី​នៃ​ព្រៃ​​​អាម៉ាហ្សូន​សំដៅ​ ​​ San José del Guaviare ក្រុងដ៏​ធំជាង​គេ​របស់​តំបន់​អាម៉ាហ្សូន​កូឡុំប៊ី។ នៅក្នុង​យន្តហោះ​មាន​ផ្ទុក​អ្នក​ដំណើរ ៦នាក់ គឺ​ ក្មេង​បួននាក់ និង​ម្តាយរបស់​ពួកគេ​ ព្រមទាំង​មេកុលសម្ព័ន្ធ​ម្នាក់​ និង​អ្នក​បើក​បរ​ម្នាក់ទៀត។ ​​បើ​តាម​ព័ត៌មានផ្សព្វផ្សាយ​ដោយ​អាជ្ញាធ​កូឡុំប៊ី ក្មេងៗទាំងបួន គឺ Leslyអាយុ​១៣​ឆ្នាំ  Soleiny ៩ឆ្នាំ Tien Noriel បួនឆ្នាំ​ និង​ Cristin អាយុទើប​១១​ខែ​នៅឡើយ នៅពេល​នោះ ​ត្រូវ​ធ្វើ​ដំណើរ​ជាមួយ​ម្តាយ​ដើម្បី​គេច​ពី​ការ​គំរាមកំហែង​របស់​ពួក​ឧទ្ទាមទ័ព​ព្រៃ ដែល​បាន​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ចុះ​ហត្ថលេខា​ដោយ​ក្រុម​ឧទ្ទាម​Farc កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៦។​ចម្ងាយផ្លូវ​ហោះហើរ​មាន​ប្រវែង​៣៥០គីឡូម៉ែត្រ ប៉ុន្តែ​ហោះឡើង​បាន​តែ​ប៉ុន្មាន​នាទី មេបញ្ជាការ​បើកបរ​បាន​ផ្តល់សញ្ញា​ថាយន្តហោះ​​មាន​បញ្ហា​ម៉ាស៊ីន រួច​យន្តហោះ​ក៏​បាត់​ដាន​​ពី ប្រព័ន្ធ​រ៉ាដា​តែ​ម្តង​ទៅ។ ក្រុម​យោធា​កូឡុំប៊ី បាន​រក​ឃើញ​យន្តហោះ​នៅ​ ​រវាង​​ថ្ងៃទី​១៥-១៦ឧសភា ​ធ្លាក់​ កណ្តាល​ព្រៃ​ នៅ​ភាគ​ខាង​ត្បូង​ខេត Caqueta ក្បាល​បុកដី​។ អ្នក​បើក​បរ​បាន​បាត់​បង់ជីវិត នៅក្នុង​បន្ទប់​បញ្ជា​យន្តហោះ។ មេកុលសម្ព័ន្ធ​និង​ម្តាយរបស់​ក្មេង​ទាំងបួន​ ក៏​ស្លាប់ តែ​ក្រុមយោធា​មិន​បាន​បញ្ជាក់​ថា​សាកសព​ស្លាប់​នៅ​ត្រង់ណាទេ។ ឯឆ្កែ​ហិត​បានរក​ឃើញ​ដប​ទឹក​ដោះ​គោ​មួយ នៅមិន​ឆ្ងាយ​ប៉ុន្មាន​ពី​​កន្លែងកើត​ហេតុ។ ប្រតិបត្តិការ​ នៃ​ក្តី​សង្ឃឹមប្រតិបត្តិការ​ស្វែង​រក​ មាន​​ប្រើ​កម្លាំង​​ទាហាន​កូឡុំប៊ី​ជាង​មួយ​រយ​នាក់ ក្រុមកុលសម្ព័ន្ធ​ជា​ច្រើន​សិប​នាក់ មក​ពី​ភូមិជិត​ខាង ហើយ​​មាន​បទ​ពិសោធន៍​ខាង​ដើរ​ក្នុង​ព្រៃ​ជ្រៅ​អាម៉ាហ្សូន ដែល​សម្បូរ​ទៅ​ដោយ​សត្វសាហាវៗ​ ដូច​ជា​ពស់ ខ្លា​ jaguars Pumas  ... ព្រមទាំង​សត្វល្អិត​មាន​ពិស​គ្រប់ប្រភេទ និង​ភ្លៀង​ព្យុះ​យ៉ាង​កំណាចៗ។​ តំបន់​ព្រៃ​នេះ​ក៏​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​នៃ​ពួក​ឧទ្ទាម​ព្រៃ​ប្រដាប់​អាវុធ​ផ្តាច់​ខ្លួន​ទៀត។ ដូច្នេះ​ក្តី​សង្ឃឹមរក​ឃើញ​ក្មេង​ទាំងបួន​នៅ​មាន​ជីវិត ត្រូវ​ធ្លាក់​ចុះ ជា​លំដាប់​ ពី​មួយ​ថ្ងៃ​ទៅមួយ​ថ្ងៃ។​​កង​ទ័ព​អាកាស ក៏​បាន​បញ្ជូន​​ ឧទ្ធម្ភាគចក្រ​​ ​បី​គ្រឿង ​មកហោះ​ឆ្វែល​លើ​ព្រៃ​ត្រង់​តំបន់​ធ្លាក់​យន្តហោះ ដោយ​ទម្លាក់​កញ្ចប់​សម្រាប់​សង្គ្រោះ​ជីវិតជាង​មួយ​រយកញ្ចប់ ​ស្ទើរ​ពេញ​ព្រៃ។ ក្នុង​កញ្ចប់​នីមួយៗ​​មាន​ទឹកស្អាត និងចំណីអាហារ។ ឧទ្ធម្ភាចក្រ​មួយ​គ្រឿងដាក់​មីក្រូ ចាក់​សំឡេង​ជីដូន និយាយ​ភាសាកំណើត​​កុល​សម្ព័ន្ធ​ Uitoto ឱ្យ​ក្មេង​ទាំង​បួន​ឈប់​ដើរ​ រុលទៅ​មុខ​ ​ក្នុង​ព្រៃ​ ទើប​អាច​ឱ្យ​ក្រុម​សង្គ្រោះ​តាម​រក​ឃើញ។ យោធា​បានទាំង​ប្រើ​ ​បច្ចេកវិទ្យា​ផ្ការណបដើម្បី​សាកល្បង​កំណត់​ផ្លូវ​ដែល​ក្មេង​ប្រុង​ដើរផង។ ​​មាន​ឈ្មោះ​ថា “​ក្តីសង្ឃឹម” ប្រតិបត្តិការស្វែងរក ជាង​មួយ​ខែ​នេះ​ ដែល​បើ​​លាតជំហាន​ដើរ​រុក​ក្នុង​ព្រៃ​ដ៏​ក្រាស់ឃ្មឹក​​មកវាស់​ទៅមាន​ប្រវែង​ជិត​២៦៥៦​គីឡូម៉ែត្រ​​ និង​​ផ្តុំ​ការរុករក​ក្នុង​ផ្ទៃក្រឡា​ប្រមាណ​៣២៣​គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ បន្ទាប់​មក​ទើប​បង្រួញ​មក​នៅ​ត្រឹម​២០គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ នៅពេល​ក្រុមយោធា ​​បាន​ប្រទះឃើញ​​ដាននៅមាន​ជីវិត​របស់​ក្មេង​ទាំងបួន​ ជា​បន្ត​បន្ទាប់ ​ដូច​ជា​ ដានជើង កន្ត្រៃ ស្បែក​ជើង ខោអាវ ខោទឹកនោមក្មេង ផ្លែឈើ​ទំពារ​ហើយ​ខ្ជាក់​ចោល​ថ្មីៗ ឬ​​ជម្រក​ធ្វើ​មែក​ឈើ ​... មាន​ពេល​មួយ​នោះ​ ក្រុមសង្គ្រោះ​វិះគិត​ស្មាន​ថា​នៅ​ចម្ងាយ​ប្រមាណ​មិន​១០០ម៉ែត្រ​ពី​ក្មេងៗ​ តែ​ភ្លៀង​ធ្លាក់​ខ្លាំងពេក​ទើប​បាត់​ដាន​ទៅវិញ។នៅថ្ងៃទី ២៦​ឧសភា ក្រុម​សង្គ្រោះ​និង​យោធា​បាន​នាំគ្នា​រៀបចំ​កម្មវិធី​បុណ្យ ជា​និម្មិតរូប ​ខួបកំណើត​​១ឆ្នាំ​ឱ្យCristinផង។នៅថ្ងៃទី ៨ មិថុនា ការ​រុក​រក​បាន​ចូល​ដំណាក់កាល​ថ្មី​មួយ​លែង​សូវ​សំខាន់​ ព្រោះ​រដ្ឋាភិបាល​កំពុង​ជួប​រឿង​អាស្រូវ​ និង​ មាន​ការ​បាត់​ខ្លួន​ ​ឆ្កែ​ដែល​ជា​ជំនួយការស្វែងរក​ក្មេង​​ ក្នុង​ព្រៃ​ជ្រៅ​ដែរ។ បើ​តាម​យោធា ស្ថានភាព​ព្រៃ​ស្មុគស្មាញ​ពេក​ទើប​ឆ្កែ​បាត់​បង់​ញាណ​ចំណាំរបស់​ខ្លួន។ ស្រាប់​តែ​នៅ​ថ្ងៃ​សុក្រ​ទី ៩ មិថុនា នៅវេលា​ម៉ោង​៩យប់ ក្រសួងការពារ​ជាតិ​ បាន​ប្រកាស​រក​ឃើញ​ក្មេង​ទាំងបួន​ និង​បញ្ជូន​ទៅ​កាន់​មន្ទីរ​ពេទ្យ​ តែ​ឆ្កែ​មិន​នៅ​ជាមួយ​ក្មេងៗ​នោះ​ទេ។កូន​​កូឡុំប៊ីការ​​រក​ឃើញ​​ក្មេង​ទាំង​បួននៅមាន​ជីវិត ក្រោយ​ពី​បាត់​ខ្លួនក្នុង​ព្រៃ​ជ្រៅ​​អស់​៤០​ថ្ងៃ ពិត​ជា​រឿង​ដ៏អស្ចារ្យខ្លាំងណាស់ មិនមែន​សម្រាប់​តែក្រុមគ្រួសារ​ទេ តែ​គឺ​សម្រាប់​ប្រទេស​កូឡុំប៊ី​ទាំង​មូល​តែ​ម្តង។ ​ ជីដូន​និង​ជីតា​របស់​ក្មេង​ទាំង​បួន​ ត្រេកអរ​ខ្លាំង​ណាស់​ និង​ចង់​ស្ទាប​អោប​ចៅៗ​ឱ្យ​បាន​ភ្លាមៗ​តែ​ម្តង។ ពួកគាត់​មិន​ដែល​បាត់បង់​ក្តី​សង្ឃឹម​ទេ ព្រោះយល់​ថា ចៅស្រី​ច្បង​ដែល​មាន​អាយុ​១៣​ឆ្នាំ មាន​និស្ស័យ​តស៊ូ​ពី​កំណើត និង​ចេះ​ស្រលាញ់​គ្រប់គ្រង​ប្អូនៗ​ជំនួស​ម្តាយ​ពេល​គាត់​ទៅ​ធ្វើការ។ លោក​យាយ​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​សិទ្ធិ​គ្រប់គ្រង​ចៅ ដែល​ម្តាយ​បាន​ស្លាប់​ក្នុងគ្រោះថ្នាក់​ធ្លាក់​យន្តហោះ។សម្រាប់​លោក Gustavo Petro ប្រធានាធិបតី​កូឡុំប៊ីវិញ លោក​បាន​កោតសរសើរ​ក្មេង​ទាំង​បួន ដែល​អាចរក​​ត្រដរ​រស់​ដោយ​ខ្លួន​ឯង រហូត​ទាល់​តែ​បាន​ជួប​មនុស្សធំ។ នេះ​ជា​គំរូ​ប្រឹងរស់​មួយ​ដែល​នឹង​ចារ​ជាប់​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​។ នេះ​ជា​សំណេ​របស់​លោក ​ប៉េត្រូ ដោយ​បញ្ជាក់​ទៀតថា ក្មេង​ទាំងបួន ជា​កូន​របស់​សន្តិភាព និង​កូន​របស់​កូឡុំប៊ី។ ដោយ​ចាត់​ទុក​ការរកឃើញ​ក្មេង​ទាំងបួន ជា​ថ្ងៃ​ដ៏អស្ចារ្យ លោកប្រធានាធិបតី​កូឡុំប៊ី ដែល​ទើប​ត្រលប់​មក​ពីចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ឈប់​បាញ់​​​នៅគុយបា ជាមួយ​នឹង “យោធារំដោះជាតិ” ​ក្រុមឧទ្ទាម​ប្រដាប់​អាវុធសកម្ម​ចុងក្រោយ​គេ​បង្អស់របស់​កូឡុំប៊ី​ ក៏​បាន​អបអរ​ ចំពោះ​ប្រសិទ្ធភាព​នៃ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់​​ក្រុមយោធា​និង​កុលសម្ព័ន្ធ​ ក្នុង​ការ​ស្វែង​រក​ក្មេង​ទាំងបួន ថាជា​គំរូ​នៃ​ការ​ចង​សម្ព័ន្ធ​ដើម្បីភាព​រស់​រៀន​នៃ​ប្រទេស​៕
10/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើម្ចាស់បុរី និងអ្នកទិញផ្ទះបង់រំលោះគួរមានដំណោះស្រាយយ៉ាងណាចៀសវាងការរឹបអូសផ្ទះ?

 លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានស្នើឱ្យម្ចាស់បុរី ម្ចាស់អចលនទ្រព្យទាំងឡាយ បញ្ឈប់ការរឹបអូសផ្ទះសម្បែងដែលពលរដ្ឋគ្មានប្រាក់បង់រំលោះ​ជាបន្ទាន់។ បើតាមលោក ហ៊ុន សែន បញ្ហានេះ គួរតែដោះស្រាយបាន តាមរយៈការរៀបចំឥណទានឡើងវិញ រវាងម្ចាស់បុរីនិងអ្នកទិញ ដែលមានការជួយសម្រួលពីរដ្ឋាភិបាល។ សម្រាប់លោក ហ៊ុន សែន នេះគឺជាផ្នែកមួយនៃយុត្តិធម៌សង្គម ដែលលោកមិនអាចបន្តអោបដៃឈរមើលបានទៀតនោះឡើយ​។ ការស្នើនេះ​ ធ្វើឡើងក្រោយពីមានម្ចាស់បុរី និងអចលនទ្រព្យខ្លះ បានរឹបអូសផ្ទះពីប្រជាពលរដ្ឋដោយសារអស់លទ្ធភាពបង់រំលោះប្រចាំខែ។
10/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តុលាការសហព័ន្ធអាមេរិក ចោទប្រកាន់​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ជាលើកទីមួយ​ក្នុងប្រវត្តិអតីតប្រធានាធិបតី

តុលាការសហព័ន្ធអាមេរិក បាន​សម្រេចចោទប្រកាន់​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ចំនួន​៧បទល្មើស​ ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងឯកសារសម្ងាត់ជាតិ។ នេះគឺជាលើកទី១ហើយ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ​ ដែល​អតីតប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ត្រូវតុលាការ​រដ្ឋសហព័ន្ធចោទ​ប្រកាន់​បែបនេះ​។ ការចោទប្រកាន់ ដែល​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ បានស្រែកក្តែងៗថា គឺជាចេតនានយោបាយ របស់​គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​ ដើម្បីរារាំងលោក​ មិន​ឲ្យ​ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី នៅអាណត្តិក្រោយ​តែប៉ុណ្ណោះ។ លើកទី១ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយ​អាមេរិក​មិនធ្លាប់​មានទេ អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវតុលាការរដ្ឋសហព័ន្ធចោទប្រកាន់បែបនេះ។ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ គឺជាមនុស្សដំបូងគេហើយ​ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ​។ ដំណឹងនេះបាន​លេចឮ និងត្រូវគេសង្ស័យ ២ ៣ថ្ងៃមកហើយ។ លោក Jim Trusty មេធាវីរបស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ បាន​បញ្ជាក់តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ CNN ថា លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានតុលាការសហព័ន្ធទីក្រុងមីអាមី កោះហៅឲ្យចូលខ្លួននៅថ្ងៃអង្គារ ទី​១៣មិថុនាខាងមុខ ដើម្បី​ស្តាប់បទចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ដែល​មាន​ចំនួន​៧​បទចោទប្រកាន់។នៅលើបណ្តាញសង្គម Truth Social លោកដូណាល់ ត្រាំ ក៏បានសរសេរសេរដែរ កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រសហ្បតិ៍​ម្សិលមិញ ដោយចោទថា​ គឺរដ្ឋបាលពុករលួយ​របស់​លោកចូ បៃដិន បានប្រាប់​មកមេធាវីរបស់​លោក ថាលោកត្រូវ​គេចោទរឿងកេសឯកសារក្លែងក្លាយ។ កេសឯកសារ ដែលលោកចង់សំដៅទៅដល់ឯកសារសំងាត់ ដែល FBI បានប្រមូល​យកពីផ្ទះលោក​នោះឯង។មេធាវីលោកត្រាំ បានបញ្ជាក់ថា ក្រៅពីបទល្មើស​​ទាក់ទិននឹងការរក្សាទុកនូវឯកសារសម្ងាត់ដោយ​ខុសច្បាប់ តុលាការរដ្ឋសហព័ន្ធ ក៏បានចោទលោកត្រាំដែរ ថាបាន​រារាំង​ការងាររបស់​ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និង​បទល្មើស​ផ្តល់​សក្ខីកម្ម​ក្លែងក្លាយជាដើម​។ ដោយ​ឡែក ផ្អែកតាមការចុះផ្សាយ​របស់ កាសែត New York Times គឺតុលាការបានចោទ​លោកដូណាល់ ត្រាំ ថាបាន​រក្សាទុកដោយ​ចេតនា នូវ​​ឯកសារសម្ងាត់ជាតិ ដោយ​បំពានទៅនឹងអ្វីដែលមានចែង ក្នុងច្បាប់ ដែលតម្រូវឲ្យ​ប្រធានាធិបតីពេលចប់អាណត្តិត្រូវតែប្រគល់ឯកសារទាំងអស់ ទៅឲ្យ​បណ្ណសារជាតិ។ ជាមួយនឹង​​បទល្មើសនេះ គឺលោកដូណាល់ ត្រាំ​ អាចប្រឈមនឹង​ទោសជាប់ពន្ធនាគារ១០ឆ្នាំ​។ហើយកាលពីចុងខែ​មីនា លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានជាប់​បទចោទមួយទៀត នៅតុលាការ​រដ្ឋ​ញូយ៉ក ទាក់ទិននឹង​បទល្មើសក្លែងបន្លំ​តួលេខគណនេយ្យ។​ វាគឺជាសំណុំរឧង ដែលគេចោទថា លោកត្រាំ ​បាន​យក​ប្រាក់​ឃោសនាបោះឆ្នោត ទៅសូក​បិទមាត់តារាស្រី​កុនអាសអាភៀសម្នាក់ ដើម្បីកុំ​ឲ្យ​និយាយទំលាយ​រឿងរ៉ាវពាក់ពន័្ធនឹងលោក​។“គេធ្វើបាបខ្ញុំ!”តាមរយៈបទចោទប្រកាន់ទាំងនេះ លោកដូណាល់ ត្រាំ កំពុងតែប្រកាសខ្លួន ថាលោកគឺជាជនរងគ្រោះ ត្រូវគេតាមធ្វើបាប។ អ្នកដែលតាមយាយីលោកនោះ គឺគ្មានអ្នកណាទេ ក្រៅពី​ពួកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលលោកហៅថា ជាពួកឆ្វេងនិយមជ្រុល ជា​ពួកហ្វាឈីស្ត​។ នៅលើទំព័របណ្តាញសង្គម លោកដូណាល់ ត្រាំ បានសរសេរថា “ខ្ញុំជាជនស្លូតត្រង់ ខ្ញុំមិនបានធ្វើអ្វីខុសទេ!”។សារត្អូញត្អែរថាខ្លួនត្រូវគេធ្វើបាបទាំងនេះ បានញ៉ាំងឲ្យអ្នកគាំទ្រលោកកាន់តែ​ជ្រួលច្របល់ កក្រើកខឹង ស្អប់​គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យខ្លាំងឡើង។ បើនិយាយ​ពីក្នុងចំណោម​បេក្ខជន​ឈរឈ្មោះប្រធានាធិបតី ក្នុងគណបក្សសាធារណរដ្ឋវិញ គឺគ្មាននរណា​មានប្រជាប្រិយភាព​លើសលោកដូណាល់ ត្រាំនោះទេ បច្ចុប្បន្ននេះ​។​យ៉ាងណាមិញ ក្រោយ​ដំណឹងចោទប្រកាន់ ពីសំណាក់តុលាររដ្ឋសហព័ន្ធនេះ អ្នកនយោបាយធំៗរបស់​បក្សសាធារណរដ្ឋ បាននាំគ្នាប្រកាសគាំទ្រលោក​ដូណាល់ត្រាំ តួយ៉ាង លោក Kevin McCarthy ប្រធានសភាតំណាង និងលោក Jim Jordan ប្រធានគណកម្មការ​យុត្តិធម៌។ លោក​ Elon Musk មហាសេដ្ឋីដ៏ល្បីឈ្មោះ ដែលឥឡូវកំពុងតែចង់លេចមុខក្នុង​ឆាកនយោបាយដែរនោះ បានលើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់​មកលើលោកដូណាល់ ត្រាំ គឺវា​មានប្រយោជន៍​ច្រើន ជាងការចោទបេក្ខជនឈរឈ្មោះផ្សេងៗទៀត។គ្មាននរណា​អាចយកច្បាប់ទ្រាប់គូទអង្គុយ​ខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានអបអរសាទរ ចំពោះបទចោទប្រកាន់ទៅលើលើកដូណាល់ ត្រាំ ដោយចាត់ទុកថា គ្មាននរណាម្នាក់អាចយកច្បាប់ទៅទ្រាប់គូទអង្គុយបានឡើយ កុំថាឡើយអតីតប្រធានាធិបតី។ លោក Adam Schiff សមាជិកសភាបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បាន​លើកឡើង គេគ្មានអ្វីភ្ញាក់ផ្អើលទេ ដែលឃើញលោកដូណាល់ ត្រាំ បង្វែរយកបទចោទប្រកាន់នេះ ធ្វើជាឧបករណ៍នយោបាយ ដើម្បីផ្ញើសារញុះញង់ ចោទមកលើ​គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ថាធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលោក​នោះ។ដោយឡែក ក្រុមសមត្ថកិច្ច FBI គេបាន​អះអាងច្បាស់ណាស់ ថាមុននឹងឈានដល់ការចោទប្រកាន់លើលោកត្រាំនេះ គឺគេបានស៊ើបអង្កេត មានភស្តុតាងមាន​ឯកសារច្បាស់ណាស់។ ច្បាប់ឆ្នាំ​១៩៧៨ បានកំណត់យ៉ាងច្បាស់ថា ប្រធានាធិបតីពេលចប់អាណត្តិ ត្រូវតែប្រគល់ឯកសារទាំងអស់ ទៅ​ឲ្យ​បណ្ណាសារជាតិ​ថែរក្សាទុក មិនថាជាអ៊ីមែល ជាសំបុត្រ និង​​ឯកសារផ្សេងៗទៀត។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកដូណាល់ ត្រាំមិនបានគោរពចំណុចនេះទេ។ មួយឆ្នាំក្រោយ​ចាកចេញពីសេតវិមាន និងបន្ទាប់ពីមានការទាមទារជាច្រើនដងពីបណ្ណាសារជាតិ ទើបលោកត្រាំព្រមប្រគល់ឯកសារចំនួន​១៥កេស ដែលក្នុងនោះមានឯកសារសម្ងាត់ចំនួន​២០០ដុំ។ មេធាវីលោកត្រាំកាលនោះ បានអះអាងថាបញ្ជូនទៅអស់ហើយ គ្មានសល់ឯកសារអ្វីទៀតទេ។ក៏ប៉ុន្តែ នគរបាលសហព័ន្ធបាន​ពិនិត្យ​ទៅ គឺឃើញថានៅមានសល់ទៀត ទើប​បានឈានទៅដល់ ការចុះទៅរឹបអូស ដល់ផ្ទះលោកត្រាំតែម្តង នៅរដ្ឋផ្លរីដា កាលពីខែសីហាឆ្នាំ​មុន។ ក្នុងការរឹបអូសនេះ គេបានប្រមូលឯកសារដល់ទៅ ជាង​៣០កេស មានដុំឯកសារសរុប ១១០០០ដុំ ហើយមានខ្លះគឺជាឯកសារសម្ងាត់ Top Secret ពាក់ព័ន្ធជាមួយចិននិងអ៊ីរ៉ង់ជាដើម។ ក្រុមស៊ើបអង្កេត យល់ថាលោក​ត្រាំមានចេតនា​ ចង់ទុក​ឯកសារសំងាត់មួយចំនួន។ តែយ៉ាងណាគេមិនដឹងថា តើក្រុមស៊ើបអង្កេតបានស្រាវជ្រាវដឹងថា លោកដូណាល់ ត្រាំ បានបង្ហាញឯកសារសម្ងាត់ជាតិទាំងនោះ ទៅឲ្យ​មនុស្ស​ណាខ្លះអាននោះទេ។ដើម្បីបង្ហាញតម្លាភាព លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បាន​ប្រកាសតែងតាំងកាលពីខែ​វិច្ឆកា នូវរដ្ឋអាជ្ញាពិសេស​ម្នាក់ ឈ្មោះ Jack Smith ឲ្យដឹកនាំការស៊ើបអង្កេត ដោយឯករាជ្យក្នុងសំណុំរឿងនេះ និងរដ្ឋអាជ្ញាពិសេសម្នាក់ទៀត ក្នុងសំណុំរឿង​ព្រឹត្តិការ​ចូលលុកលុយ​វិមានកាពីតូល ថ្ងៃទី​៦​មករា។ ក្រសួងយុត្តិធម៌អាមេរិក ក៏បានតែងតែងរដ្ឋអាជ្ញាម្នាក់ដែរ ឲ្យ​ស៊ើបអង្កេត ករណីរកឃើញឯកសារសម្ងាត់ប៉ុន្មានដុំ នៅអតីតការិយាល័យ​របស់​លោកចូ បៃដិន និងនៅផ្ទះលោកចូ បៃដិនដែរ។ ទាំងអស់នេះ គឺក្រសួងយុត្តិធម៌ចង់បង្ហាញថា គេមិនមែន​ស៊ើបតែទៅលើលោកដូណាល់ ត្រាំម្នាក់នោះទេ។បេក្ខភាពប្រធានាធិបតីរបស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ កាន់តែរឹងមាំ?អ្វីដែល​គួរកត់សំគាល់បំផុត គឺថានៅសហរដ្ឋអាមេរិក ទោះមនុស្ស​ម្នាក់​​ជាប់ចោទ ជាប់ពន្ធនាគារ ក៏មនុស្ស​នោះ នៅតែអាចឈរឈ្មោះឲ្យ​គេ​បោះឆ្នោតឲ្យ​ ឬក៏អាចកាន់មុខតំណែងធំបានដែរ​។ ដូច្នេះ ទោះលោកដូណាល់ ត្រាំ ជាប់ចោទ១០ ២០បទល្មើសទៀត ក៏ការពិតទៅ គាត់នៅតែអាចឈរឈ្មោះ ជាបក្ខជនប្រធានាធិបតីបានដដែល​។បញ្ហាចោទ គឺសួរថា តើ​គណបក្សសាធារណរដ្ឋ សុខចិត្តនៅតែនាំគ្នា គាំទ្របេក្ខភាព​លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែរឬទេ? ដំណឹងស្តីពីការចោទប្រកាន់មួយហើយមួយទៀត ទៅលើរូបលោកដូណាល់ ត្រាំ វា​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នកដែលគាំទ្រគាត់ពីមុនមកដែលមានស្រាប់នោះ កាន់តែពុះកញ្ជ្រោល អាណិតស្រលាញ់លោកត្រាំខ្លាំងឡើងមែន តែវាមិនមានន័យថា នឹងធ្វើឲ្យចំនួន​អ្នកគាំទ្រគាត់ កាន់តែកើនឡើងចំនួន​ ឈានទៅ​យកឈ្នះការបោះឆ្នោតរើសបេក្ខជនក្នុងបក្ស និងឈ្នះការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី​នោះទេ។ផ្ទុយទៅវិញ រឿងរ៉ាវក្តីក្តាំនៅតុលាការ មួយហើយមួយទៀតនេះ វាអាច​ធ្វើឲ្យចំនួន​អ្នកគាំទ្រលោកត្រាំ ចុះថយផងក៏ថាបាន ខណៈដែលមានបេក្ខជនផ្សេងទៀត របស់​បក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលកាន់តែប្រជាប្រិយភាព តួយ៉ាងលោក Ron DeSantis អភិបាលរដ្ឋផ្លរីដា។ ជាងនេះទៀត សំណុំរឿងនៅតុលាការ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងលោកត្រាំ គឺមិនទាន់ចប់អស់ទេ។ នៅមាន​សំណុំរឿងមួយទៀត នៅតុលាការរដ្ឋGeorgia ទាក់ទិនការប៉ុនបង់ដាក់សំពាធកែប្រែលទ្ធផល​បោះឆ្នោតឆ្នាំ​២០២០។ ដូច្នេះ​ ចង់មិនចង់ អ្នកខ្លះដែលមិនគាំទ្រលោកត្រាំផ្កាប់មុខខ្លាំង គេអាចនឹង​ងាកទៅគាំទ្របេក្ខជនផ្សេងទៀត ដែល​មិនធ្វើ​រឿងរញ៉េរញ៉ៃ ជាប់ក្តីក្តាំងរសេមរសាម​បែបនេះ៕
9/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើអាចទៅរួចទេដែលប្រទេសនៅអាស៊ានចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី ដែលកាន់លិខិតឆ្លងដែនបារាំង តាមសំណើភ្នំពេញ?

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃពុធ បានប្រាប់ទៅប្រទេសវៀតណាមឲ្យសហការចាប់ខ្លួន លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្តីទីអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានទោស ប្រសិនបើលោក សម រង្ស៊ី ចូលទៅទឹកដីវៀតណាម។ ក៏ប៉ុន្តែការចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី ដែលកាន់លិខិតឆ្លងដែនបារាំងនោះ ត្រូវគេមើលឃើញថា អាចមានភាពចម្រូងចម្រាសខាងផ្លូវច្បាប់ ក៏ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យទៅលើលក្ខខណ្ឌ និងស្ថានភាពមួយចំនួនទាក់ទងទៅនឹងកំរិតនៃការគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ និងទំនាក់ទំនងសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេស និងប្រទេស។
9/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិក​ឈ្លក់​ពុលនឹង​ផ្សែង​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ នៅប្រទេស​កាណាដា

តាំងពីថ្ងៃពុធ ប្រជាជនអាមេរិក ប្រមាណ ១០០លាននាក់ នៅភាគខាងកើតប្រទេស​ប្រឈម​នឹង​ផ្សែងពុលបរិយាកាស ដែលបណ្តាល​មកពីភ្លើងឆេះព្រៃ ដ៏សន្ធោសន្ធៅ នៅប្រទេស​កាណាដា។ នៅទីក្រុងញូវយ៉ក ដែលគ្របដណ្តប់ដោយ​ផ្សែងពុលក្រាស់ឃ្មឹក ពណ៌លឿង អាជ្ញាធរ​អំពាវនាវ​ឲ្យប្រជាជន​កាត់បន្ថយ ការដើរហើរចេញ​ទៅ​ខាងក្រៅ ដើម្បី​ជៀសវាងស្រូបផ្សែងពុល សារធាតុល្អិតឆ្មារ​ដែលអាចជ្រាបចូលក្នុងសរសៃឈាម គ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងសម្រាប់​សុខភាព។ នៅខេត្ត​កេបិច ប្រទេស​កាណាដា ប្រភពនៃផ្សែងភ្លើងឆេះព្រៃ ដែល​ស្ថិតនៅ​ចម្ងាយជាង ៨០០គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក ក្រុមពន្លត់អគ្គិភ័យកំពុង​ដុតដៃ ដុតជើង ទាំងយប់​ទាំងថ្ងៃ ដើម្បី​ពន្លត់ភ្លើងឆេះព្រៃដែល​ សរុប​ជាង ១៦០​កន្លែង។ អាជ្ញាធរ​ក្រុងញូវយ៉ក បាន​ទាញសញ្ញាអាសន្ន តាំង​ពី​ថ្ងៃពុធ ពី​គ្រោះថ្នាក់​ផ្សែងពុលបរិយាកាស​ដែល​មាន​ប្រភព​ចេញ​មក​ពី​ភ្លើងឆេះព្រៃ នៅ​កាណាដា ប្រទេស​ជិតខាង​របស់អាមេរិក។ផ្សែងពុលពណ៌លឿង​ដែលកំពុងគ្របដណ្តប់ អាប់អួរ​ពេញទីក្រុង​ញូវយ៉ក តាំង​ពីថ្ងៃពុធកើតចេញ​មក​ពី​ភ្លើងឆេះព្រៃ នៅខេត្ត​កេបិច របស់​ប្រទេស​កាណាដា ដែលស្ថិតនៅ​ចម្ងាយ​ដល់​ទៅ ៨០០គីឡូម៉ែត្រ ពីទីក្រុង​ញូវយ៉ក។ តាម​អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត របស់ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា ជំនាញ​ខាងខ្យល់ពុលបរិយាកាស ផ្សែងភ្លើងឆេះព្រៃ នៅកាណាដា អាច​បក់មកដល់​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក និង​បំពុល​ទីក្រុងជាច្រើនផ្សេង​ទៀត នៅ​ភាគខាងកើត​អាមេរិក ដោយសារ​តែ​បាតុភូត​ប្រឆាំង​ស៊ីក្លូននៅកាណាដា និង​បាតុភូត​ធ្លាក់ចុះសម្ពាធ​នៅភាគឦសាន​អាមេរិក បង្កើត​ឲ្យមាន​ខ្យល់បក់ខ្លាំងសំដៅ​ភាគខាងត្បូង។សម្រាប់​វិទ្យាសាស្រ្តរបស់ទីភ្នាក់ងារ​ណាសា ទីក្រុង​ញូវយ៉កត្រូវ​គ្របដណ្តប់​ដោយ​ផ្សែងភ្លើងឆេះព្រៃជាច្រើនថ្ងៃតទៅទៀត។ វាជា​ព្រឹត្តិការណ៍កម្រ កើតមាន នៅ​អាមេរិក។ នៅ​២៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អាមេរិក​ធ្លាប់​បាន​ជួបបញ្ហា​ផ្សែងពុលខ្លាំង​តែម្តងគត់ នៅ​ខែ​កក្កដា នៅ​ឆ្នាំ ២០០២ ដោយសារ​ភ្លើងឆេះព្រៃ នៅកាណាដា។តាំងពីថ្ងៃ​អង្គារ អាជ្ញាធរ​ក្រុងញូវយ៉ក​បានណែនាំ​ឲ្យ​ប្រជាជន ជាពិសេស មនុស្សចាស់ និងកុមារ ឲ្យ​កាត់បន្ថយការដើរចេញក្រៅផ្ទះ ក្រៅអគារធ្វើការ ព្រោះថា ផ្សែងពុល​បរិយាកាស​ដែលបណ្តាលមកពីផ្សែងភ្លើងឆេះព្រៃ លើកនេះ​មាន​កំហាប់ពុលខ្លាំង ពោល​គឺមាន​សារធាតុល្អិតឆ្មារច្រើនជាង​១០ បរិមាណ​ដែលកំណត់​ដោយ​អង្គការ​សុខភាពពិភពលោក។សារធាតុល្អិតឆ្មារដែលតូចជាងសរសៃសក់ អាច​ចូលទៅក្នុង​សួត ឲ្យមានបញ្ហា​ផ្លូវដង្ហើម និង​អាច​ជ្រាបចូលទៅក្នុង​សរសៃឈាម ដែលបណ្តាល​ឲ្យកើតមានបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា​ជំងឺ​ដាច់សរសៃឈាម ជំងឺគាំងបេះដូងជាដើម។នៅកាណាដា ភ្លើងឆេះព្រៃ កើតមានកាន់ច្រើន និងញឹកញាប់ភ្លើងឆេះព្រៃ​តែងតែ​កើតមានជាធម្មតា នៅ​កាណាដា ព្រោះថា កាណាដា ជា​តំបន់​ដែលឆាប់ក្តៅខ្លាំងជាងគេ បើប្រៀបធៀប​នឹង​តំបន់ផ្សេងទៀត នៅលើ​ផែនដី។ ភ្លើងឆេះព្រៃ​រមែងកើតឡើង​មកពី​រន្ទះបាញ់ បូកផ្សំ​នឹង​អាកាសធាតុស្ងួតហួតហែង។ នេះជា​បាតុភូតធម្មជាតិ ដែលតែងកើតមាន​នៅកាណាដា ប៉ុន្តែ អ្វីដែលមិនធម្មតា ដែលកំពុងកើតឡើង​នៅកាណាដា គឺ​ពេលវេលា ហើយ​និងចំនួនភ្លើងឆេះព្រៃ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ ភ្លើងឆេះព្រៃ​ខ្លាំងបំផុត នៅកាណាដា ចាប់ផ្តើម​នៅពាក់កណ្តាល​ខែ ឧសភា​ពោល​គឺ​ជិត​២ខែមុន ទម្លាប់ភ្លើងឆេះព្រៃ ដែល​តែងកើត​មាន​នៅរដូវក្តៅ ចាប់ពីខែ កក្កដា រហូត​ដល់​ខែតុលា។ទាំងអាជ្ញាធរ​ក្នុងខេត្តកេបិច និងសូម្បីនាយករដ្ឋមន្រ្តី​កាណាដា លោក​Justine Trudeau និយាយ​ថា ភ្លើងឆេះព្រៃ ប្រាកដ​ណាស់ជា​ផលវិបាក​នៃ​ការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ ហើយកាណាដា​ដែលស្ថិតនៅ​ប៉ូលខាងជើង​ជាងគេ ដែលឆាប់ក្តៅជាងគេ គឺ​ងាយនឹង​រងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ​ដោយសារ​ភ្លើងឆេះព្រៃ។តាមតួលេខរបស់​រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធកាណាដា នៅក្នុងរយៈពេល​តែប៉ុន្មានសប្តាហ៍មកនេះ កាណាដារាប់ឃើញមានភ្លើងឆេះព្រៃ ជាង ២២១៤កន្លែង ដែលបាន​ដុតបំផ្លាញព្រៃ ជាង ៣លានហិចតា និង​បណ្តេញ​មនុស្ស​ជាង ១សែននាក់ចេញពីផ្ទះសម្បែង។គិតត្រឹមសប្តាហ៍នេះ កាណាដា នៅមាន​ភ្លើងឆេះព្រៃ ជាង ៤១៣​កន្លែង ដែលកំពុង​សកម្ម ហើយ​ក្នុងនោះ មាន ១៥០​កន្លែង ស្ថិតនៅក្នុងខេត្ត​កេបិច។ ក្នុងចំណោមភ្លើងឆេះព្រៃទៀតសោត ក្រុមអគ្គិភ័យ​អាចគ្រប់គ្រង​បាន​តែ​ជាង ១៦០​កន្លែងប៉ុណ្ណោះ ចំណែក ភ្លើងឆេះព្រៃជាង ២៤០កន្លែង កំពុង​ឆេះរាលដាលខ្លាំង ដែលគេ​មិនអាចពន្លត់ ទប់ទល់​បាន។ភ្លើងឆេះព្រៃ​ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់សព្វថ្ងៃនេះ មានភ្នាក់ងារ​ពន្លត់អគ្គិភ័យ​ជាង ៣០០០នាក់​ដែល​កំពុង​ប្រយុទ្ធ​នៅ​ក្នុងសមរភូមិភ្លើងឆេះព្រៃ​នៅកាណាដា ដែលនៅក្នុងនោះ មាន​១ពាន់នាក់​ជា​ភ្នាក់ងារអគ្គិភ័យមកពីបរទេស​ដែលមានដូចជា អាមេរិក អូស្ត្រាលី អាហ្វ្រិកខាងត្បូង នូវែលសេឡង់ និង​កូស្តារីកាជាដើម។ នៅថ្ងៃ​ពុធម្សិលមិញ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​បាន​និយាយ​ប្រាប់​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​កាណាដា ថា អាមេរិក​បានបញ្ជូន​ភ្នាក់ងារពន្លត់ភ្លើង ៦០០នាក់​ទៅជួយកាណាដា។ អាមេរិក​ត្រូវ​បង្ហាញសាមគ្គីភាពជាមួយ​កាណាដា ព្រោះថា ភ្លើងឆេះព្រៃ នៅ​ប្រទេស​ជិតខាងមែន ប៉ុន្តែ អាមេរិក​ក៏ត្រូវ​រងគ្រោះដែរ។ ជាក់ស្តែង ញូវយ៉ក ដែលស្ថិតនៅ​ ៨០០គីឡូម៉ែត្រ ពីកន្លែងភ្លើងឆេះព្រៃ នៅខេត្ត​កេបិច នៅតែមិន​រួចខ្លួន នៅតែរងគ្របដណ្តប់ក្រាស់ឃ្មឹកដោយសារផ្សែង​ភ្លើងឆេះព្រៃកាណាដា។បារាំង​ដែលស្ថិតនៅ​ចម្ងាយ​រាប់យោជន៍​ពី​កាណាដា ក៏ប្រកាស​បញ្ជូន​ជំនួយ បញ្ជូនក្រុមពន្លត់អគ្គិភ័យ​ជាង​១០០នាក់​ទៅ ជួយខេត្ត​កេបិច ខេត្តរបស់កាណាដា ដែល​និយាយ​ភាសា​បារាំង។សរុបមកវិញ ទោះមានជំនួយបន្ថែម​ពីក្រុមពន្លត់អគ្គិភ័យបរទេស ប៉ុន្តែ កាណាដា​នៅតែពិបាក​ទប់ទល់ ព្រោះថា ចំនួនភ្លើងឆេះព្រៃ ច្រើនពេក។ ដោយសារ​តែ​អាកាសធាតុ​ក្តៅខ្លាំង បូកផ្សំ នឹង​អំណោយផល ដើមឈើសាប៉ាំងដែលស្ងួតខ្លាំង ភ្លើងឆេះងាយនឹង​ឆាបឆេះ​រាលដាល ទៅច្រើនកន្លែង ដែលនេះជារឿង​ដ៏ឈឺក្បាលបំផុត​របស់​ក្រុមភ្នាក់ងារ​ពន្លត់អគ្គិភ័យកាណាដា ដែលត្រូវ​មមាញឹក​មិនឈប់ ព្រោះថា នេះគ្រាន់តែ​ជា​ការចាប់ផ្តើមដំបូងប៉ុណ្ណោះ។ ត្រូវដឹងថា ភ្លើងឆេះព្រៃ ដោយសារ​អាកាសធាតុក្តៅស្ងួតខ្លាំង​នៅកាណាដា អាចមានរយៈពេលយូរ​រហូតដល់​ខែ តុលាឯណោះ។ នេះបើតាម​ប្រកាស​របស់​នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា។ដើម្បីប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច កាណាដា​នៅតែយឺត​ក្នុងរឿងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា​ Justine Trudeau​ផ្ទាល់ទទួលស្គាល់ថា ភ្លើងឆេះព្រៃទ្រង់ទ្រាយធំលើកនេះ ជា​លទ្ធផលនៃ​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ប៉ុន្តែ នៅពេល​សួរថា តើ​កាណាដា ធ្វើអ្វីខ្លះ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំង នឹង​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ប្រមុខដឹកនាំ​កាណាដា និយាយដោយមោទនភាពថា កាណាដា​បាន​សន្យា​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ឲ្យបាន​៤០% រហូតដល់​ឆ្នាំ ២០៣០។ តាម​នាយករដ្ឋមន្រ្តីកាណាដា ផែនការ​របស់​កាណាដា ជាផែនការ​ដ៏មាន​មហិច្ឆតា​បំផុត​ក្នុងលោក។ការសន្យា​ប្រហែលជាមានតែនៅលើ​ក្រដាស ព្រោះថា ក្នុងការពិតជាក់ស្តែងវិញ រដ្ឋាភិបាល​កាណាដា​នៅតែបន្តបើកភ្លើងខៀវ ឲ្យគេអនុវត្ត​គម្រោង​ដែល​បញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ដូចជា​គម្រោងធ្វើអាជីវកម្ម​ថាមពលផូស៊ីល ការជីកយកប្រេង និង​ឧស្ម័ន។កាណាដាមានភ្លើងឆេះព្រៃ ស្ទើរគ្រប់កន្លែង ប៉ុន្តែ សភាកាណាដា នៅតែសម្រេច​លុបចោល ពន្ធកាបូន ដែលរដ្ឋាភិបាល​បង្កើតឡើង នៅឆ្នាំ ២០១៩ ក្នុងគោលដៅ​ជំរុញ លើកទឹកចិត្ត​ឲ្យមានការកាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ដែលជា​ផ្នែកមួយនៃ​យុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
8/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

OCDE បង្ហាញ​សុទិដ្ឋិនិយម​បន្តិចឡើងវិញ ស្តីពី​​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក

បរិបទសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ប្រកបដោយ​ភាពតានតឹង ដោយសារតែបញ្ហាសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន ខណៈសេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក នៅមិនទាន់​ងើប​មកវិញបានល្អផង ក្រោយ​ពីចប់វិបត្តិ​ជម្ងឺឆ្លងកូវីដ​១៩។ តែយ៉ាងណា សេចក្តី​សង្ឃឹម ហាក់​បានជះពន្លឺបន្តិចឡើងវិញ។ បើផ្អែកតាម​ការព្យាករណ៍ចងុក្រោយ ចេញផ្សាយ​នៅថ្ងៃពុធនេះ​​ ​របស់អង្គការដើម្បី​សហប្រតិបត្តិការនិង​អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច​ ហៅកាត់ថា OCDE/OECD គឺកំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​យើង ក្នុងឆ្នាំ​២០២៣ អាចនឹងមាន​លើសបន្តិច​ ពីការរំពឹងទុកកាលពីខែ​មីនាកន្លងទៅ​។​ កំណើន​អតិផរណាថយ​ល្បឿនអង្គការ OCDE ទើបតែចេញរបាយការណ៍​ថ្មី ដែល​បានព្យាករណ៍ថា ឆ្នាំ​២០២៣នេះ ពិភពលោក យើង អាចនឹងមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ជាមធ្យមចំនួន ២,៧%។ កាលពី​ការព្យាករណ៍​នៅខែ​មីនា គឺមានតែប្រមាណ​២,៦%ទេ។ លោកស្រី Clare Lombardelli អគ្គនាយកថ្មីផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច​ របស់​ OCDE បានបង្ហាញ​នូវសុទិដ្ឋិនិមបន្តិច ថាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ហាក់កំពុងតែបោះជំហាន​ឈានដើរលើផ្លូវ ដែល​​មានស្ថិរភាពប្រសើរឡើងវិញ បន្ទាប់ពី​បាន​ឆ្លងកាត់ វិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ ​៣ឆ្នាំ​ជាប់គ្នា គឺបញ្ហា​ជំងឺឆ្លងកូវីដ១៩ ហើយបន្ទាប់ថមក គឺសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែនបានផ្ទុះឆាបឆេះឡើង។ប្រមាណជាង១ឆ្នាំមកនេះ អត្រាអតិផរណា បានឡើងស្រឺតៗ នៅតាមប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិ​ច្ចនំាំមុខ។ ទំនិញឡើងថ្លៃ មិនថាទំនិញថាមពល ឬទំនិញចំណីអាហារ។ បញ្ហានេះ បានធ្វើ​ឲ្យ​ធានាគារ​កណ្តាល តាមប្រទេសធំៗជាច្រើន បាន​ដំឡើងអត្រាការប្រាក់គោល​ ដើម្បីទប់អតិផរណាកុំឲ្យ​ចេះតែកើន។ ជាលទ្ធផល នៅក្នុងខែឧសភាក​ន្លងទៅនេះ គេចាប់ផ្តើមសង្កេតឃើញថា​ កំណើនអត្រាអតិផរណា បាន​ថយចុះល្បឿនគួរ​ឲ្យ​កត់សំគាល់។ នៅតំបន់ចាយប្រាក់អឺរ៉ុប អត្រា​អតិផរណា បានថយ​មកត្រឹម ៦,១% ​​ជាមធ្យម បើគិត​ក្នុងរយៈពេល​មួយឆ្នាំ។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ តួលេខខែមេសា​បង្ហាញថា អតិផរណាមាន​ខ្ទង់ ៤,៤% ពោលគឺបានថយចុះច្រើនណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅ​ឆ្នាំ​២០២២។គឺដោយ​ផ្អែក​លើក​អត្រាអតិផរណាបាន​ថយ​ល្បឿននេះ​ហើយ ទើបរបាយការណ៍ OCDE បានបង្ហាញពន្លឺសង្ឃឹមបន្តិចមកវិញ។ អតិផរណាមិនសូវកើន មានន័យថាធានាគារកណ្តាល​ក៏នឹងមិន​ដំឡើងអត្រាការប្រាក់ថែមទៀត។ ជាលទ្ធផលគឺវាអាច​ជំរុញ ឲ្យ​មាន​ការទទួលបាន​នូវឥណ្ឌទាន មិនថាជាលក្ខណៈបុគ្គល ឬជាលក្ខណៈក្រុមហ៊ុន ដើម្បីយកទៅរកស៊ី វិនិយោគ ឬចាយវាយធម្មតា។ កត្តាទាំងនេះ គឺវានឹងជម្រុញឲ្យ​មានចរន្តសេដ្ឋកិច្ច ដោយសារការទិញលក់ ជាទូទៅកើនឡើង។អត្រាការប្រាក់​គោល​នៅតែខ្ពស់​បើ​យើងពិនិត្យ​លំអិតទៅ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ស្ទុះឡើងតិចតួចណាស់ គ្រាន់តែថាវាមិនធ្លាក់ចុះ​ ដើរថយក្រោយ ដូចអ្វីដែល​គេបាន​បារម្ភកន្លងមក។ នៅតំបន់ចាយ​ប្រាក់អឺរ៉ូ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ឆ្នាំ​២០២៣ អាចមានជាមធ្យម ០,៩%។​ សេដ្ឋកិច្ច​បារាំង អាចមានកំណើន ០,៨% ខណៈដែលអាល្លឺម៉ង់ ដែលជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចធំបំផុត​នៅអឺរ៉ុប គឺនៅនឹង មិនឡើងមិនចុះ​។ អង់គ្លេសវិញ អាចមានកំណើនប្រមាណ ០,៣% ។ សហរដ្ឋអាមេរិកវិញ តាមការព្យាករណ៍របស់ OCDE គឺអាចមានកំណើនប្រមាណ ១,៦%។ ចំណែកឥណ្ឌា អាចមានកំណើ ប្រមាណ​៦%។យោងតាមអ្នកជំនាញ OCDE ឧបសគ្គដ៏ធំរបស់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក គឺបញ្ហាអតិផរណានេះឯង ដែលវានៅតែខ្ពស់។ ធនាគារកណ្តាល​ត្រូវតែបង្ខំចិត្ត​ រក្សាអត្រាការប្រាក់គោល ឲ្យ​នៅខ្ពស់ដដែល ដរាបណាគេមិនទាន់សំឡឹងឃើញថា អតិផរណាធ្លាក់ចុះទេនោះ។ អត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ គឺវាជាឧបសគ្គ មិន​ឲ្យ​មនុស្ស​បានទទួលប្រាក់ឥណ្ឌទាន បានច្រើន។ ក្នុងបរិបទបែបនេះ ទាំងយើងទាំងគេ គឺមិនចង់ចាយ​ប្រាក់ទិញនេះទិញនោះទេ គឺមានតែសន្សំទុក។ ការសន្សំទុករៀងៗខ្លួន វាមិនមែនជាកត្តាល្អសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារសេរីឡើយ ។ផ្អែកតាមការវិភាគ របស់​លោក James Pomeroy អ្នកជំនាញនៅធនគារ HSBC គឺធាតុពិតទៅថ្នាក់ដឹកនាំធំៗ បាន​ មានចេតនា ចង់ឲ្យ​ពិភពលោក​យើង ដើរលើផ្លូវដែល​មានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច​យឺតសន្សឹមៗ ដើម្បី​ធ្វើយ៉ាងណា កាត់​បន្ថយ​សំពាធពី​បញ្ហាអតិផរណា ម្តងបន្តិច ៗ។ អ្នកវិភាគរូបនេះ អះអាងថា តាមពិតទៅនោះ ពិភពលោកយើង មិនទាន់ពើបប្រទះអស់នៅឡើយទេ នូវផលវិបាក​បង្កឡើងដោយ​អត្រាការប្រាក់គោលដែលឡើងខ្ពស់។ នៅរវាងប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ ផលវិបាក​នឹងជះមកលើសេដ្ឋកិច្ច មិនថានៅអឺរ៉ុប ឬនៅអាមេរិក ដែលវាប៉ះពាល់ដល់​សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចជាទូទៅ។អត្រាការប្រាក់ខ្ពស់​ គឺវាប៉ះពាល់ខ្លាំង ដល់ ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណាៈ ខណៈដែល​ប្រទេសជាច្រើន មានបំណុលសាធារណៈច្រើនៗខ្លាំងណាស់រួចទៅហើយ។ ជាងនេះទៀត បន្ថែមពី​ការរកប្រាក់ដោះបំណុល​ ប្រទេសធំៗទាំងអស់ ត្រូវតែស្វែងរកប្រាក់ មក​ដោះស្រាយបញ្ហា ដូចជា​រឿងមនុស្សវ័យចំណាស់កាន់តែច្រើន និង​បញ្ហា​អន្តរអាកាសាធាតុជាដើម។ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលនីមួយ នឹងត្រូវតែបង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្ន មុននឹងបញ្ចេញ​ប្រាក់ជួយទៅលើវិស័យណាមួយ​។ការនាំចេញចិន ធ្លាក់ចុះខ្លាំងក្នុងខែ​ឧសភា​តួលេខផ្លូវការរបស់អាជ្ញាធរគយចិន បានបង្ហាញថា ក្នុងខែឧសភា ការនាំចេញទំនិញរបស់ចិន បានធ្លាក់ចុះ ចំនួន៧,៥% បើគិតក្នុងរវាង​មួយឆ្នាំ​។ ចំណែកការនាំចូលទំនិញពីក្រៅវិញ នៅចិន ក៏បានធ្លាក់ចុះ ​ចំនួន​៤,៥%ដែរ ក្នុងខែឧសភា។ ចិនគឺជាទីផ្សារដ៏ធំរបស់ពិភពលោក។ ការនាំចេញនាំចូលរបស់ចិន គឺជាកញ្ចក់​ឆ្លុះឲ្យ​ឃើញ នូវ​ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​ទាំងមូលតែម្តង។ ទាក់ទិននឹងទំហំនាំចេញរបស់ចិន ដែលធ្លាក់ចុះ បើ​ផ្អែកតាមលោក Guillaume Dejean អ្នកវិភាគ​នៅការិយាល័យ Convera គឺវាជាផល​វិបាក​ដោយផ្ទាល់ នៃ​បញ្ហាអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ នៅតាមប្រទេសអឺរ៉ុបនិងអាមេរិក។ ការនាំចេញ​មួយផ្នែកធំរបស់ចិន គឺពឹងផ្អែកលើ​ខុសភាពឧស្សាហកម្មរបស់​ប្រទេសទាំងនេះ ដែល​គេ​យក​ទំនិញទៅ​ដំឡើងនៅចិន មុននឹងនាំចេញ​មកលក់វិញ។ អតិផរណា អាត្រាការប្រាក់ខ្ពស់​ ធ្វើ​ឲ្យ​ការបញ្ជាទិញធ្លាក់ចុះជារួម ដែល​ប៉ះពាល់ដល់ការនាំចេញរបស់ចិន។លោក Evans-Pritchard អ្នកវិភាគនៅ Capital Economics បានអះអាងថា ដំណឹងអាក្រក់នេះ នឹងមិនទាន់ចប់ទេ ពោលគឺរវាងប៉ុន្មានខែខាងមុខ ការនាំចេញរបស់ចិនប្រាកដជាចុះថយថែមទៀត។ ថ្វីបើចិនបានដកចេញនូវវិធានការ​រឹតបន្តឹងកូវីដ​ក៏ដោយចុះ តែសុខភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅ​មិនទាន់ជាសះស្បឿយទេ ជាពិសេសទាក់ទិននឹងវិស័យ​អចលនទ្រព្យ ដែលជាបង្គោលសំខាន់មួយ​។ ឆ្នាំ​នេះ រដ្ឋាភិបាលចិនបានកំណត់​កម្មវត្ថុ សម្រេចកំណើនសេដ្ឋកិច្ចចំនួន៥% ដែលជាកំណើនទាបបំផុតណាស់ មិនធ្លាប់​មានទេសម្រាប់ចិន​។ ក៏ប៉ុន្តែលោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លី ឈាំង បានសារភាពថា កម្មវត្ថុ​នេះប្រហែលជាពិបាក​ធ្វើបានណាស់៕
7/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ីទម្លាក់កំហុសដាក់គ្នា ក្នុងរឿងបំផ្ទុះបាក់ទំនប់វារីអគ្គិសនី Kakhovka

ប្រតិកម្ម​របស់មេដឹកនាំ​អឺរ៉ុបធ្លាក់ចុះ ជាបន្តបន្ទាប់  នៅថ្ងៃអង្គារនេះ នៅប៉ុន្មានម៉ោង ក្រោយ បាក់​ទំនប់វារី​អគ្គិសនី Kakhovka នៅក្នុង​តំបន់Kherson ភាគខាងត្បូង​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន។ រុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន​បាន​ចង្អុរ ចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញ ទៅមក ថា ជាអ្នកវាយប្រហារ​វារីអគ្គិសនី ​ Kakhovka។ នៅទីក្រុង​ឡាអេ ជាទី​ដែល​អ៊ុយក្រែន និង​រុស្ស៊ី​តទល់មុខគ្នា នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ មន្រ្តីតំណាងអ៊ុយក្រែនចោទ​ប្រកាន់​រុស្ស៊ី​ថា ជា​រដ្ឋ​ភេរវនិយម វាយប្រហារ​ទំនប់វារីអគ្គិសនី ចំណែក​មេដឹកនាំ​អឺរ៉ុប នាំមុខ​ដោយ​ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប នាយករដ្ឋមន្រ្តីអាល្លឺម៉ង់ ចេញមុខ​ថ្កោលទោស​ការវាយប្រហារ​ទៅលើ​ទំនប់វារីអគ្គិសនី។ នៅក្នុង​សេចក្តីថ្លែងការណ៍ ក្រសួងការបរទេស​អង់គ្លេស ចាត់ទុក​សកម្មភាព​វាយប្រហារ​ទៅលើ​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ស៊ីវិលថា ជា​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្រ្គាម។ តើការបំផ្លាញ Kakhovka ជាស្នាដៃ​របស់​អ្នកណា? ទំនប់​វារីអគ្គិសនី Kakhovka ក្នុង​តំបន់​Kherson ដែល​កាន់កាប់​ដោយ​កងទ័ពរុស្ស៊ី ត្រូវ​ខូចខាត ដោយសារ​គ្រាប់ផ្ទុះ។ភាគី​រុស្ស៊ី និង​អ៊ុយក្រែន​បាន​ចោទ ទម្លាក់កំហុស​ដាក់គ្នា​ទៅវិញ ទៅមក ថា អ្នកវាយប្រហារ​បំផ្លាញ​ទំនប់​វារីអគ្គិសនី។ តាម​ចៅហ្វាយក្រុង​Nova Kakhovka ដែល​លើក​បន្តុប​ដោយ​កងទ័ពរុស្ស៊ីនៅ​តំបន់Kherson គឺ​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន​ដែល​បាន​បាញ់គ្រាប់ផ្លោង សំដៅទំនប់ តាំងពីយប់ថ្ងៃ​ចន្ទ ឈាន​ចូលដល់​ថ្ងៃអង្គារ។ប៉ុន្តែ មេបញ្ជាការកងទ័ពអ៊ុយក្រែន ប្រចាំតំបន់ខាងត្បូងបាន​និយាយ​ថា កងកម្លាំងឈ្លានពាន​រុស្ស៊ី នៅក្នុងតំបន់​Kherson ជា​អ្នកដាក់​គ្រាប់បំផ្ទុះ ធ្វើ​ឲ្យទំនប់​មួយផ្នែក​ត្រូវ​បំផ្លាញ និង​បាក់ធ្លាយ លេចទឹក។ តាមភាគីអ៊ុយក្រែន ទាហានរុស្ស៊ីបំផ្ទុះបំផ្លាញ វារីអគ្គិសនី Kakhovka នៅពេលនេះ ដើម្បី​បង្ក​ឲ្យមានគ្រោះទឹកជំនន់​បាក់ទំនប់ ព្រោះថា ចេតនា​ពិតប្រាកដ​របស់រុស្ស៊ី គឺ បន្ទុចបង្អាក់ ការវាយប្រហារ​ទ្រង់ទ្រាយធំ​របស់អ៊ុយក្រែន នៅតំបន់ភាគខាងត្បូង។ ការលើកឡើង​របស់​ភាគី​អ៊ុយក្រែន អាច​សមហេតុផលម្យ៉ាងដែរ ព្រោះថា កងទ័ព​រុស្ស៊ី​អាចខ្លាច​ថា កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន អាច​ប្រើទំនប់វារីអគ្គិសនី Kakhovka ជាផ្លូវ​ឆ្លងទឹកទន្លេ Dnipro ចូល​ទៅក្នុង​ដែនដី​ដែលរុស្ស៊ី​កំពុងកាន់កាប់​នៅក្នុងតំបន់​Kherson។ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក​ហ្សេឡេនស្គី​បានចេញមុខ បរិហារ​ការវាយប្រហារ​បំផ្លាញ ទំនប់​វារីអគ្គិសនី Kakhovka ដែលលោក​ចាត់ទុកថា ជាស្នាដៃ​របស់​ភេរវជនរុស្ស៊ី។ នៅក្រោយ ការវាយប្រហារ បំផ្លាញ​Kakhovka នៅព្រឹកថ្ងៃ​អង្គារ មេដឹកនាំ​អ៊ុយក្រែន​បាន​កោះប្រជុំបន្ទាន់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ នៅ​ទីក្រុង​កៀវ។វារីអគ្គិសនីរងការវាយប្រហារ ខូចខាត ជារឿង​ដែលគេធ្លាប់​បារម្ភ​រហូតមក ព្រោះថា ទំនប់មួយនេះ ស្ថិតនៅក្នុង​តំបន់សង្រ្គាម​ប្រយុទ្ធគ្នា​រវាង​កងទ័ពអ៊ុយក្រែន និង​រុស្ស៊ី។ ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែនផ្ទាល់ ធ្លាប់បាន​ព្រមាន​ជាច្រើនដង​ហើយ​ថា រុស្ស៊ី​នឹង​អាច​វាយប្រហារ បំផ្លាញ​ទំនប់ វារីអគ្គិសនី Kakhovka ដើម្បីបង្កជាទឹកជំនន់ ជន់លិច​តំបន់​រស់នៅរបស់ប្រជាជនអ៊ុយក្រែន នៅ​តំបន់​Kherson។ កន្លងមក រុស្ស៊ី​បានវាយប្រហារ​ទៅលើ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និង​ទំនប់ផ្សេងទៀត​របស់អ៊ុយក្រែន។Kakhovka ទំនប់ដ៏ធំ​សំខាន់របស់អ៊ុយក្រែនទំនប់វារីអគ្គិសនី Kakhovka ស្ថិតក្នុងចំណោម​ទំនប់​វារីអគ្គិសនី​សរុប ចំនួន ៦ ដែល​អ៊ុយក្រែន​សាងសង់ឡើង​នៅលើ​ដងទន្លេ Dnipro ប្រវែង ជាង​២ពាន់គីឡូម៉ែត្រ ដែលហូរកាត់ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន ពីព្រំដែន​បេឡារុស រហូតដល់​សមុទ្រខ្មៅ។ជាមួយកំពស់ ៣០ម៉ែត្រ និង​ប្រវែងបណ្តោយ ជាង ៣គីឡូម៉ែត្រ កាត់ទទឹង​លើ​ទន្លេ Dnipro វារីអគ្គិសនី Kakhovka​ត្រូវបានសាងសង់ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៥៦ ក្នុងសម័យសហភាពសូវៀត។ ជាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ធំមួយ​របស់​អ៊ុយក្រែន ទំនប់ Kakhovka ដើរតួនាទី​ទប់ទឹកទន្លេ បង្កើតជា​អាងស្តុកទឹក​ដ៏ធំ សម្រាប់​ទឹកស្អាត​ប្រើប្រាស់ និង ផលិតអគ្គិសនី​សម្រាប់ប្រជាជន​អ៊ុយក្រែន នៅក្នុង​តំបន់​Kherson។ប៉ុន្តែ នៅ​ឆ្នាំ ២០២២ ទំនប់វារីអគ្គិសនី​Kakhovka បានធ្លាក់ទៅក្នុងដៃ​កងទ័ពរុស្ស៊ី ដែលបាន​ដៅ​ចង់​ចូល​គ្រប់គ្រង​វារីអគ្គិសនី នៅពេល​ធ្វើសង្រ្គាមឈ្លានពាន​តំបន់​Kherson ភាគខាងត្បូង​អ៊ុយក្រែន។ផលវិបាកនៃការបាក់ទំនប់Kakhovkaបាក់ទំនប់​ដ៏ធំ ដូចជា​ទំនប់​វារីអគ្គិសនី Kakhovka​នឹង​បង្កផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរ។ទី១ គឺ​ទឹកជំនន់ ដែល​ហូរចាក់ច្រាល​ចេញពី អាងស្តុកទឹក នៅតំបន់ខាងលើ ទៅចាក់ជន់លិចតំបន់​ប៉ែក​ខាងក្រោម។ ប្រជាជន​ដែលរស់នៅ​ភាគខាងក្រោម មិនថា ស្ថិតនៅ​ក្នុងតំបន់​ដែលកាន់កាប់​ដោយកងទ័ព​រុស្ស៊ី ឬ​ខាង​អ៊ុយក្រែន​គឺសុទ្ធតែរងគ្រោះ ដូចគ្នា។ជាក់ស្តែង គ្រាន់តែ បាក់ទំនប់ភ្លាម អាជ្ញាធរ​គ្រប់គ្រង​តំបន់ Kherson  ​ភាគខាងកើត​ទន្លេ Dnipro ដែលលើកបន្តុបដោយ​កងទ័ពរុស្ស៊ី បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​ប្រជាជន​ដែលរស់នៅតាម​ដងទន្លេ ជាច្រើនគ្រួសារ​ឲ្យចាកចេញ​ពីផ្ទះសម្បែង ព្រោះថា ទឹកទន្លេ បានឡើងក្រឺត ពី ២ទៅ​៤ម៉ែត្រ​ក្នុងរយៈពេលតែប៉ុន្មានម៉ោង។ តាមអាជ្ញាធររុស្ស៊ី ប្រជាជន​ជាង ២ម៉ឺននាក់ ប្រឈម​នឹង​គ្រោះទឹកជំនន់ ដោយសារ​ការបាក់ទំនប់ Kakhovka។ការបាក់ទំនប់ Kakhovkaអាច​គំរាមកំហែង​ជន់លិច​ផងដែរ ទីក្រុង​Kherson ដែលកងទ័ពអ៊ុយក្រែន​ទើបវាយយកបាន​មកវិញ នៅ​ឆ្នាំនេះ។ តាម​អាជ្ញាធរអ៊ុយក្រែន នៅមុនទឹកជំនន់​អាច​ទៅ​ជន់លិច​ទីក្រុង​Kherson ប្រជាជន​អ៊ុយក្រែន នៅក្បែរ​ទំនប់ Kakhovka ប្រមាណ ១ម៉ឺន ៦ពាន់នាក់​កំពុងប្រឈម​នឹង​គ្រោះទឹកជំនន់។ផលវិបាកទី២​នៃ គ្រោះបាក់ទំនប់ Kakhovka គឺ ការផ្គត់ផ្គង់​ទឹកស្អាត​ប្រើប្រាស់ ជាពិសេស​សម្រាប់​តំបន់​គ្រីមេ ដែលរុស្ស៊ី កាត់យក​ពីអ៊ុយក្រែន នៅឆ្នាំ ២០១៤។ រហូតមក គ្រីមេ​រស់ពឹងអាស្រ័យ​លើ​ទឹកស្អាត ដែលមានប្រភពចេញពីអាងស្តុកទឹក នៅ​ទំនប់ Kakhovka។ផលវិបាកទី​៣ គឺ​គ្រោះខ្វះទឹក សម្រាប់​មជ្ឈមណ្ឌលនុយក្លេអ៊ែរ ហ្សាប៉ូរីចា​ដែលកំពុង​ស្ថិតនៅក្រោមការកាន់កាប់​របស់​កងទ័ព​រុស្ស៊ីដែរ។ រោងចក្រអគ្គិសនី​ដើរដោយថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ នៅហ្សាប៉ូរីចា ត្រូវការទឹកពី​អាងស្តុកទឹក​នៅ​ Kakhovka​ដើម្បី​យកទៅប្រើសម្រាប់បញ្ចុះកំដៅ ម៉ាស៊ីនប្រតិករ។ បើសិន​ទំនប់ Kakhovka​បាក់ បញ្ចេញ​ទឹក​ពី​ក្នុង​អាងស្តុកទឹក នោះ គេនឹង​លែងមានទឹកគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បី​បញ្ចុះកំដៅ ម៉ាស៊ីនប្រតិករ ដែលនឹង​ធ្វើ​ឲ្យស្នូលរ៉ាក់អាក់ទ័រ​រលាយ បញ្ចេញសារធាតុវិទ្យុសកម្ម គំរាមកំហែងជីវិត​មនុស្ស។តាម​ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ​អន្តរជាតិ រហូតមកដល់ម៉ោងនេះ មជ្ឈមណ្ឌលនុយក្លេអ៊ែរ នៅហ្សាប៉ូរីចា នៅមិនទាន់ប្រឈម​គ្រោះថ្នាក់នៅឡើយទេ ប៉ុន្តែ គេនៅតាមដានជាប់ ស្ថានការណ៍​បាក​ទំនប់ Kakhovka៕
6/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើអេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម ក្នុងនាមជាប្រធាន​ដឹកនាំCOP28 អាចជំរុញឲ្យ​ឈានទៅឈប់​ប្រើ​​​​ថាមពល​​ហ្វូស៊ីល​ដែរឬ​ទេ​ ?

សន្និសីទស្តីពីអាកាសធាតុ COP28 ឆ្នាំនេះ នឹងត្រូវប្រព្រឹត្តិធ្វើទៅ​នៅ​ទីក្រុងឌូបៃ ប្រទេសអេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម​។ ការប្រជុំ​ ដើម្បីពិភាក្សាលើសំណុំរឿងធំៗ ដែលគេនឹងសម្រេចនៅក្នុង​សន្និសីទនេះ បានចាប់ផ្តើម​នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទនេះ នៅទីក្រុងបូន ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។ ក្រសែភ្នែកទាំងពួង កំពុងតែសំឡឹងមើលទៅកាន់ តំណាង​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម ដែលដើរតួនាទីជាប្រធាន​ចាត់ចែង និងដឹកនាំ​សន្និសីទCOP28។ ក្នុងនាមជាប្រទេសផលិត ​និងនាំប្រេងចេញដ៏សំខាន់មួយ តើ​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម នឹងអាច​ជួយជំរុញឲ្យ​សន្និសីទនេះ ឈានទៅសម្រេចឲ្យ​ពិភពលោក ​ចាកចេញពី​ការប្រើប្រាស់ថាមពល​ហ្វូស៊ីល ដែលជាប្រភពបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក ដែរឬទេ? អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម ជាប្រធានដឹកនាំសន្និសីទCOP28សន្និសីទអន្តរជាតិ COP28 គឺជាសន្និសីទដែលគេជជែកពិភាក្សាគ្នា និងឈានទៅដាក់ចុះជាវិធានការ ដើម្បី​ទប់ស្កាត់ការកើនឡើងកំដៅផែនដី ដោះស្រាយវិបត្តិអាកាសធាតុ។ ដូចយើងដឹងហើយ ថាឧស្ម័នកាបូនិកដែលស្ថិតនៅក្រាសឃ្មឹកក្នុងបរិយាកាស គឺជាប្រភពធ្វើ​ឲ្យ​សីតុណ្ហភាពផែនដីយើងឡើងក្តៅ។ ហើយឧស្ម័នកាបូនិកនេះ វាកើតចេញពី​ចំហេះថាមពល​ហ្វូស៊ីល ដែល​មានដូចជាប្រេងឥន្ទនៈ ឧស្ម័ន និងធ្យូងថ្មជាដើម​នេះ​។ក៏ប៉ុន្តែ ដូចសុចិនាថដឹងហើយ អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម គឺជាប្រទេសផលិត​ប្រេងដ៏ធំជាងគេមួយ ​ក្នុងពិភពលោកយើង។ ឲ្យ​ប្រទេសផលិតប្រេង មកដឹកនាំសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្តីពីការកាត់​បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិក វាគឺជា​រឿងចម្លែក និង​ដើរបញ្ច្រាសទិសខ្លាំងណាស់។ ហេតុដូច្នេះហើយ បាន​ជា​អង្គការការពារបរិស្ថានសឹងទាំងអស់ បានរិះគន់និងជំទាស់ខ្លាំងណាស់ ទាក់ទិននឹងភាពជាប្រធានដឹកនាំចាត់ចែងសន្និសីទ របស់​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួមនេះ​។ ជាងនេះទៀត រដ្ឋាភិបាលអេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម បានសម្រេចជ្រើសរើសលោក Sultan al-Jaber ឲ្យធ្វើជាប្រធាន​ដឹកនាំសន្និសីទទាំងមូល។ លោក Sultan al-Jaber គឺជាអគ្គនាយក​ក្រុមហ៊ុន​ជាតិប្រេងកាត របស់អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួមតែម្តង​។ដើម្បីបង្ហាញ​ការជំទាស់ ថ្មីៗនេះទៀត សមាជិកសភាខុនហ្ក្រេសអាមេរិក និង​សមាជិកសភាអឺរ៉ុប បានរួមគ្នាអំពាវនាវ ថាត្រូវតែដក លោក Sultan al-Jaberចេញ មិន​ត្រូវឲ្យ​ថៅកែក្រុមហ៊ុន​ប្រេងដ៏ធំ ដែលលក់ប្រេងបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក បំពុលបរិស្ថាន ឲ្យ​មកដឹកនាំសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុនោះឡើយ​។​ចាំបាច់ត្រូវមានវត្តមានចូលរួម ​របស់​ប្រទេសផលិតប្រេង​លោក ចន ឃែរី ដែលជាតំណាងប្រតិភូចរចា របស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ក៏ដូចជាលោក Frans Timmermans តំណាងប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុប គឺសុទ្ធតែបាន​ការពារ ការតែងតាំងលោក Sultan al-Jaber ឲ្យធ្វើជា​​ប្រធានដឹកនាំសន្និសីទCOP28។ គេបាន​ការពារថា វត្តមានជាប្រធានរបស់​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម គឺវាជារឿងចាំបាច់ ក្នុងការបូកបញ្ចូលគ្នារួបរួមគ្នា ហើយជាងនេះទៀត ផែនការដោះស្រាយ​វិបត្តិអាកាសធាតុ គឺត្រូវតែមានការចូលរួម​ពីក្រុមប្រទេសផលិត​ប្រេងផលិតឧស្ម័ន ដោយ​ចៀសមិនផុតទេ។ដោយឡែក លោក Sultan al-Jaber ខ្លួនឯង ក៏បានឆ្លើយ​អះអាងការពារខ្លួនដែរ ថាលោក​មិនមែនគ្រាន់តែជាអគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន​ប្រេងកាតតែមួយមុខនោះទេ តែលោកក៏មានក្រុមហ៊ុនដ៏ធំ ផលិតថាមពល​ស្អាតស្អំ ថាមពល​កកើតឡើងវិញដែរ។ លោក ម្នាក់នេះ ធ្លាប់បានលើកឡើងថា យ៉ាងណាក៏ដោយ ថាមពលហ្វូស៊ីល វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។ ដូច្នេះ​គេមិនត្រូវបោះបង់​ចោលថាមពលប្រភេទនេះ ទាំងស្រុងនោះទេ។ លោក​បានអំពាវនាវថា ពិភពភពលោកត្រូវ​ជំរុញ រិះ​រកវិធី បំបាត់ឧស្ម័ន​កាបូនិកដែល​បញ្ចេញ​ចោលដោយថាមពលហ្វូស៊ីវិញ។ មានន័យថា ពិភពលោក​បន្តប្រើប្រេង ប្រើឧស្ម័នដដែល តែត្រូវតែរកបច្ចេកទេស ចាប់បូម បឺតយកឧស្ម័ន​​កាបូនិក ទៅទុក​មួយដុំ កុំ​ឲ្យ​វាហោះអណ្តែតចូលទៅក្នុងបរិយាកាស។ក៏ប៉ុន្តែ គិតត្រឹមបច្ចុប្បន្ននេះ បច្ចេកវិទ្យាចាប់ឧស្ម័នកាបូនិកស្តុកទុកនេះ គឺនៅមិនទាន់​ច្បាស់លាស់ ទូលំទូលាយ​ប៉ុន្មានទេ។បច្ចេកវិទ្យានេះ ត្រូវបាន​ផ្សព្វផ្សាយ​អួត ដោយ​បណ្តាប្រទេសផលិតប្រេង និង​ឧស្ម័ន ដើម្បីបន្តលក់ផលិត​ផ​ល​ខ្លួនតទៅមុខទៀត។​ តែវាជាបច្ចេកវិទ្យាថ្មី ត្រូវការការស្រាវជ្រាវបន្ថែមទៀត ហើយបើអាចយកមកប្រើបាន ក៏មានតែតាមប្រទេសធំៗ​ ដែល​មានលទ្ធភាពតែប៉ុណ្ណោះ។ កំហុសមកពី​​ថាមពលហ្វូស៊ីលប្រទេសកូនកោះខ្លះ ដែលកំពុងតែប្រឈមនឹងគ្រោះអាសន្ន ដោយសារតែវិបត្តិអាកាសធាតុ តួយ៉ាង កោះវ៉ានូអាទូ កោះទូវ៉ាលូ ជាដើម គឺរដ្ឋាភិបាល​គេ បានប្រកាសថ្កោលទោសដោយចំៗតែម្តង ថាកំហុសគ្រប់យ៉ាង គឺមកពីថាមពលហ្វូស៊ីល មានប្រេង ឧស្ម័ន និងធ្យូងថ្មនេះឯង។ ប្រទេសទាំង២នេះ បានទាមទារ ថាត្រូវតែបង្កើតសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ទប់ស្កាត់ការរីកសាយ​ភាពថាមពលនេះ​តទៅអនាគត។ ពោលគឺពិភពលោក​មិនត្រូវបន្តដើរលើផ្លូវ ដែលប្រើប្រាស់ថាមពល​បញ្ចេញផ្សែងពុលទាំងនេះ ទទៅទៀតឡើយ។ ដោយឡែក ក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចធំៗ មានឧស្សាហកម្មរីកចម្រើន សមាជិកG7 បានប្រកាសសន្យាថ្មីៗនេះថា គេនឹងរៀបចំផែន ដើម្បីឈប់​ប្រើ​ថាមពល​ហ្វូស៊ីល ឲ្យ​បានឆាប់បំផុត។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ​ ក្រុមប្រទេស G7  មិន​បានបញ្ជាក់អំពីកាលវិភាគ ថាឈប់ប្រើនៅពេលណាទេ ហើយ​បន្ថែមពីនេះ ក៏មិនមែនគ្រប់​ថាមពលហ្វូស៊ីលដែរ។ គឺនឹងឈប់ប្រើ តែថាមពលណា ដែលមិនអាចមានភ្ជាប់ជាមួយ​បច្ចេកទេសចាប់ស្តុកឧស្ម័នកាបូនិក។ មានន័យថា អាណាដែលគេអាចចាប់ស្តុកឧស្ម័ន​កាបូនិកបាន គឺគេនឹងនៅតែបន្តប្រើដដែល។យ៉ាងណាក៏ដោយ បើយើងក្រឡេកទៅមើល ទំហំនៃថាមពលស្អាតស្អំ ទូទាំងពិភពលោក គឺបាន​កើនឡើងគួរ​ឲ្យ​កត់សំគាល់។ យោងតាម ទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ AIE ទំហំវិនិយោគ​លើថាមពលកកើតឡើងវិញ ត្រូវគេរំពឹងថានឹងមានដល់ ១៧០០ពាន់​លានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ​២០២៣នេះ។ តែជាមួយគ្នានេះ ការវិនិយោគ​លើថាមពលហ្វូស៊ីល នៅតែមានប្រមាណ​ជា​ ១០០០ពាន់លានដុល្លារ។ប្រាក់១០០ពាន់​លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ​អ្វីដែលគេរំពឹងរងចាំ នៅក្នុង​ការ​ប្រជុំជជែកគ្នារយៈពេល​២សប្តាហ៍ នៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ដែលចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី​៥មិថុនា​គឺការបោះជំហានវិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងសំណុំរឿង ចំនួន​ថវិកាជាក់ស្តែង ដែលត្រូវយកទៅប៉ះប៉ូវសងការខូចខាត និងជួយ​ប្រទេសក្រីក្រ ដែលរងគ្រោះដោយវិបត្តិអាកាសធាតុ។ ប្រទេសអ្នកមាន បានសន្យាថា នឹងប្រមូលប្រាក់​ឲ្យ​បាន​១០០ពាន់លានដុល្លាក្នុងមួយឆ្នាំ ដើម្បីជួយ​ប្រទេសក្រីក្រ។ តែបច្ចុប្បន្ននេះ ការសន្យានេះមានតែនៅលើក្រដាសទេ។ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ ក៏រំពឹងផងដែរថា ថានឹងមានការជជែកគ្នា អំពី​ ការធ្វើបូកសរុបទូទាំងពិភពលោក ទាក់ទិននឹងវិធានការដោះស្រាយ​វិបត្តិអាកាសធាតុ។ តាមការគ្រោងទុកការបូកសរុបនេះ នឹងត្រូវបង្ហាញ​ជាសាធារណៈ នៅខែកញ្ញាខាងមុខ ដើម្បី​ឲ្យ​ដឹងថា ប្រទេសនីមួយ​បានធ្វើអ្វីខ្លះហើយ ក្នុងការគោរពសន្ធិសញ្ញាស្តីពីអាកាសធាតុ ដែលបានចុះហត្ថលេខានៅទីក្រុងប៉ារីស កាលពីឆ្នាំ​២០១៥។ការងាររបស់​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម នៅក្នុង​ការជជែកចរចាគ្នា ក៏គេកំពុងរងចាំតាមដានដែរ។ គេរងចាំមើល ថាតើប្រទេសនេះ នឹងប្រឹងប្រែងការពារតែ​ផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចខ្លួន ក៏ដូចជារបស់​ប្រទេស​ផលិតប្រេងគ្នាឯង ឬមួយក៏មានចេតនាពិតប្រាកដ ចង់​ចូលរួមដោះស្រាយ​ កាត់បន្ថយ​ឧស្ម័នកាបូនិក​ពិតមែន​។
5/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ក្រុមប្រទេសផលិត​ប្រេង ប្រជុំគ្នាដើម្បីនិយាយអំពី​ការកាត់បន្ថយ​ទំហំផលិត ខណៈតម្លៃប្រេង​ធ្លាក់ចុះ

នៅទីក្រុងវីយែន ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​៤មិថុនានេះ ក្រុមប្រទេសផលិត​ប្រេង កំពុងតែជួបប្រជុំគ្នា ដើម្បី​រកដំណោះស្រាយ​ ទាក់ទិន​នឹងបញ្ហាតម្លៃប្រេងដែល​ធ្លាក់ចុះថោក។ ការកាត់បន្ថយ​ទំហំនៃការផលិត អាចនឹងត្រូវគេយកមកជជែកគ្នា ដើម្បី​អាច​ទាញតម្លៃប្រេងឲ្យឡើងថ្លៃ ឡើងវិញ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ការជំទាស់គ្នា​រវាង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងរុស្ស៊ី ដែលជាប្រទេសផលិតប្រេង​ដ៏ធំទាំងពីរនោះ ប្រហែលអាចជាឧបសគ្គ រារាំងមិនឲ្យ​មានការត្រូវរ៉ូវគ្នា​ ណាមួយបាន​។ មួយធុងបារីល ខ្ទង់​ជាង​៧០ដុល្លារ​ភ្លាមៗក្រោយ​សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែនបានផ្ទុះឡើង តម្លៃប្រេងបាន​ឡើងថ្លៃមួយរំពេច មួយធុងបារីល ខ្ទង់​១៤០ដុល្លារឯណោះ។ ក៏ប៉ុន្តែតម្លៃនេះបាន​ធ្លាក់ចុះទៅវិញ រហូតបច្ចុប្បន្ន សល់តែ​ខ្ទង់ជាង​៧០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ក្នុងមួយធុងបារីល។ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ ក្រុមប្រទេសផលិតប្រេង OPEP ទាំង១៣ប្រទេស ដែលដឹកនាំដោយអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត រួមជាមួយប្រទេសដៃគូរ ចំនួន​១០ប្រទេស​ទៀត ដែលដឹកនាំដោយរុស្ស៊ី កំពុងតែជួបប្រជុំគ្នានៅ ទីក្រុងវីយែន ប្រទេសអូទ្រីស ដើម្បីជជែកគ្នា រកវិធានការដើម្បីទាញតម្លៃប្រេងឲ្យ​ឡើងបន្តិចវិញ ឬយ៉ាងហោច ត្រឹមទប់កុំឲ្យ​វាចុះថោកជាងនេះទៀត។ បើតាម​ប្រភពដែលស្និទនឹងកិច្ចប្រជុំបន្ទាន់នេះ គឺគេរំពឹងថា នឹងអាចឈានទៅស្រុះស្រួលគ្នា កាត់បន្ថយទំហំផលិត ខ្ទង់ ពី ៧សែន ទៅ១លានធុងបារីលក្នុងមួយថ្ងៃ ដោយបែងចែកកូតាគ្នាទៅតាមទំហំផលិត របស់ប្រទេសនីមួយៗ។តែយ៉ាងណា តំណាងប្រទេសផលិត​ប្រេងធំៗ ដូចជាមិនសូវចង់បង្ហាញ​ ក្តីសង្ឃឹមប៉ុន្មានទេ ទាក់ទិននឹងលទ្ធផលនៃការប្រជុំនេះ។ លោក Amir Hossein Zamaninia តំណាងឧស្សាហកម្មប្រេងរបស់អ៊ីរ៉ង់ បាន​ប្រាប់អ្នកកាសែតកាល​ពីល្ងាចម្សិលមិញថា ជម្រើសទាំងអស់ត្រូវដាក់លើតុ ដើម្បីជជែកគ្នា។ ព្រះអង្គម្ចាស់ ម៉ូហាមេត បេនសាល់ម៉ាន់ វិញ បាន​ឆ្លើយ​ពង្វាងដានអ្នកកាសែតតែម្តង។ ចំណែកតំណាងឧស្សាហកម្មប្រេងរបស់​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួមវិញ បាន​លើកឡើងថា លោករំពឹងរងចាំការសម្រេចរួមមួយ ដែលនឹងឈានទៅ​រក្សា​លំនឹងទីផ្សារប្រេង​។សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក គ្របដណ្តប់​​ដោយផ្សែងខ្មៅ​កាលពីខែមេសា ក្រុមប្រទេសផលិតប្រេង OPEP+ទាំង២៣ប្រទេស បាន​ព្រមព្រៀងគ្នា កាត់បន្ថយទំហំផលិត ចំនួន​១លាន​៦សែនធុងបារីលក្នុងមួយថ្ងៃ រួចទៅហើយ។ ហើយ​មុននេះ កាលពីខែតុលា គេបានកាត់បន្ថយ​ចំនួន​ ប្រមាណ​២លានធុងបារីលរួចហើយដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ​ តម្លៃប្រេងឆៅនៅតែបន្តធា្លក់ចុះ ប្រមាណ​១០%ទៀត គិតចាប់ពីខែមេសាមក។ដូច្នេះ កត្តាដែលទាញតម្លៃប្រេងឲ្យ​ធ្លាក់ចុះ គឺវាមិនអាស្រ័យទៅលើទំហំផលិតថាមានតិចឬច្រើន តែមួយមុខនោះទេ។ ស្ថានភាពបច្ចុប្នន្បនេះ គឺបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចសកលលោកយើង ដែល​ស្រអាប់ តានតឹងខ្លាំង ដែលធ្វើ​ឲ្យ​ទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ច មិនសូវមានសង្ឃឹម ហើយ​សកម្មភាព​ផលិតគ្រប់បែបយ៉ាង ហាក់ដូចជានៅទ្រឹង។ អត្រាអតិផរណាកើនឡើងជាលំដាប់ ទំនិញឡើងថ្លៃគ្រប់មុខ ហើយបានបង្ខំចិត្ត ឲ្យ​ធនាគារកណ្តាល​នៅតាមប្រទេសធំៗនានា ជាពិសេសនៅអឺរ៉ុបតែម្តង បានសម្រេចទាញតម្លើងអត្រាការប្រាក់កណ្តាល។​ កត្តានេះ វាបាន​ធ្វើឲ្យ​វិស័យឯកជន ពិបាកក្នុងការទទួលបាន​កម្ចី ហើយក៏មិន​សូវហ៊ាន​បោះទុករកស៊ីដែរ។ បន្ថែមពីនេះទៀត សេដ្ឋកិច្ចចិនក្រោយ​កូវីដចប់ទៅមែន តែនៅតែលំបាក មិនសូវកើនសន្ទុះប៉ុន្មាន​ទេ ប៉ុន្មានខែមកនេះ​ ដោយសារតែបរិបទ​សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែនផង និង​បញ្ហា​ភាពតាន​តឹងជាមួយ​អាមេរិក ក្នុងសំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ផង។តែយ៉ាងណា ប្រឈមនឹងបញ្ហាតម្លៃប្រេងធ្លាក់ចុះនេះ គឺប្រទេសផលិត​ប្រេងប្រហែលជាមិនអាចមានជម្រើសអ្វីផ្សេងទេ ក្រៅតែពីវិធានការកាត់បន្ថយទំហំផលិត ទំហំស្តុក ដោយសង្ឃឹមវានឹងដាស់ទីផ្សារឲ្យ​កម្រើក ទាញតម្លៃឡើងបន្តិចវិញ។ សម្រាប់ប្រទេសទាំងនេះ ប្រេងឆៅគឺជាប្រភពចំណូលដ៏ធំបំផុត ដូច្នេះបើលក់​បានថោក រដ្ឋគេក៏បានចំណូលតិចទៅតាមនោះ។ ដោយឡែក ក្រុមប្រទេសនៅអឺរ៉ុបវិញ បានស្តីបន្ទោសថា ក្រុមប្រទេសផលិតប្រេងទាំងនេះ ពូកែលេងល្បិចណាស់ ម្តងដំឡើង ម្តងបន្ថយការផលិត ទៅតាម​តែចិត្តចង់ ដោយ​ធ្វើ​យ៉ាងណាឲ្យ​តែបានចំណេញច្រើន ដោយ​មិនគិត​ពី​ផលលំបាក​លើសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក​ជារួម។រុស្ស៊ី និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត មានអត្ថប្រយោជន៍​មិនស្របគ្នា​រុស្ស៊ី និង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត មាន​ផលប្រយោជន៍ មិនដូចគ្នានោះទេ នៅក្នុងរឿងនេះ។  សម្រាប់​រុស្ស៊ី គឺគេមិនសូវ​ចង់​កាត់បន្ថយ​ទំហំនៃការផលិត​នាំចេញទេ ព្រោះថារាល់ថ្ងៃនេះ ការនាំចេះរបស់រុស្ស៊ីបានធ្លាក់ចុះរួចទៅហើយ ដោយសារតែទណ្ឌកម្ម​របស់​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។ ដូច្នេះ វាគឺជាអាទិភាពសម្រាប់រុស្ស៊ី ដែលត្រូវតែ​បន្តរក្សាទំហំផលិតឲ្យ​បាន​ខ្ពស់ តាមតែអាចធ្វើទៅបាន ព្រោះថារាល់ថ្ងៃនេះ ការនាំចេញប្រេង គឺជាប្រភពចំណូលដ៏ធំដែលនៅសល់សម្រាប់ឲ្យរុស្ស៊ីយកលុយទៅចំណាយ​ធ្វើសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន​។ចំណុចមួយទៀត គឺថា​បើប្រេងកាន់តែឡើងថ្លៃ គឺវាមិនចំណេញ​អ្វីដល់រុស្ស៊ីទេ។ រុស្ស៊ីជាប់ទណ្ឌកម្មក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ដែលហាម​ឃាត់ ក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ មិនថាក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូន ក្រុមហ៊ុន​ធានារ៉ាបរងអីជាដើម មិនត្រូវរកស៊ីជាមួយប្រេងរបស់រុស្ស៊ីទេ ប្រសិនបើប្រេងនោះ មានតម្លៃលើសពី ៦០ដុល្លារ ក្នុងមួយធុងបារីល។ ទណ្ឌកម្ម​នេះ គឺគេចង់ធ្វើ​ឲ្យរុស្ស៊ី អាចបន្ត​លក់ប្រេងបាន តែចំណេញតិចបំផុត។ ដោយឡែក សម្រាប់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតវិញ គឺគេត្រូវការ​ឲ្យ​ប្រេងឡើងថ្លៃដើម្បីបានចំណេញ​។ យោងតាម​លោកស្រី Barbara Lambrecht នៅ​CommerzBank គឺអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតមានថ្លៃដើមចំណាយ​ខ្ពស់ ដែលតម្រូវ​ឲ្យ​លក់​ចេញ​ទាល់តែចាប់ពី​៨០ដុល្លារក្នុងមួយធុងបារីល បានចំណេញ​។ ចំណែកប្រេង​រុស្ស៊ី ការចំណាយថ្លៃដើម ទាបជាងខាង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ កាលៈទេសៈពេលនេះ គឺពិបាកស្មានទុកណាស់ ថានឹងមានការត្រូវរ៉ូវគ្នា រវាងមហាយក្សផលិតប្រេងទាំង​២នេះ​។ លោក​ Alexander Novak ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីរុស្ស៊ី ធ្លាប់បាន​លើកឡើងថា ភាគីរុស្ស៊ី ដូចជាមិនយល់ថាមានការចាំបាច់អ្វី​ ក្នុងការផ្លាស់ប្តូ​រផ្លូវដើរនោះទេ។ ពោលគឺរុស្ស៊ីចង់រក្សា​ស្ថានការណ៍​បច្ចុប្បន្ននេះឲ្យ​នៅដដែរ ដែលមាន​ន័យថា បន្តអនុវត្តការព្រមព្រៀងគ្នាកាលពីមេសា ដែលកាត់បន្ថយ​ចំនួន​១លាន​៦សែនធុងក្នុងមួយថ្ងៃ រហូតដល់ដាច់ឆ្នាំ​២០២៣។តែសួរថា អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត សុខចិត្តទេ? កាល ពីខែមីនា ឆ្នាំ​២០២០ រុស្ស៊ីធ្លាប់បានប្រកែកមិនកាត់បន្ថយ​ការផលិត អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតខឹងពេក ក៏បន្ថែមការផលិត​ផ្គើនវិញ ធ្វើឲ្យទីផ្សារជនជោរសុទ្ធតែប្រេង តម្លៃប្រេងបានធ្លាក់ចុះ អត់ចំណេញទាំងអស់គ្នា។ តែយ៉ាងណា បើផ្អែកតាមការវិភាគរបស់លោក Yousef Alshammari អ្នកវិភាគទីផ្សារប្រេង នៅ​CMarkits គឺថាអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត មិនចង់ឲ្យសេណារីយ៉ូនេះ កើតឡើងម្តងទៀតនោះទេ៕
4/6/20230 minutos, 1 segundo
Episode Artwork

ប្រមុខការពារជាតិចិនចាប់ដៃ ប៉ុន្តែមិនជួបពិភាក្សាស៊ីជម្រៅជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេរិក

ភាពមិនចុះ​សម្រុងគ្នា​រវាង អាមេរិក និង​ចិន ត្រូវ​បាន​ភាគីអាមេរិកយកទៅ​លាតត្រដាង​ នៅក្នុងជំនួបកំពូល​ស្តីពីសន្តិសុខ​អាស៊ី ដែលចាប់ផ្តើម​បើកទ្វារ នៅ​ប្រទេស​សិង្ហបុរី ពី​ថ្ងៃ សុក្រទី​២​មិថុនា ដល់ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី ៤មិថុនា។ ថ្លែងនៅក្នុង សន្និសីទ​Sangri-La ដែលមានការចូលរួម​ពី​ប្រមុខការពារជាតិ​របស់​បណ្តាប្រទេស​អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក នៅថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ រដ្ឋមន្រ្តី​ការពារជាតិ​អាមេរិក លោក​ឡយ អូស្ទីន​បានគូសបញ្ជាក់​ពីសារៈសំខាន់​នៃជំនួប ពិភាក្សា ជាមួយ​ភាគីចិន ដើម្បី​ជៀសវាង​ការភ័ន្តច្រលំ ដែលអាច​ឈាន​ទៅបង្កឲ្យមានជម្លោះរវាង​មហាអំណាច​ទាំងពីរ។ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេរិកលើកឡើង​ពីសារៈសំខាន់នៃ​ជំនួបជាមួយ​សមភាគីចិន នៅបន្ទាប់ពី ចិន​បដិសេធ​មិនទទួលការអញ្ជើញ​របស់អាមេរិក ដែលចង់​ឲ្យមានជំនួបពិភាក្សាផ្ទាល់​រវាង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារអាមេរិក និងចិន នៅក្នុង​ឱកាស​ចូលរួម​ក្នុង​សន្និសីទ​ Sangri-La នៅប្រទេស​សិង្ហបុរី។ នៅក្នុងជំនួបកំពូលស្តីពីសន្តិសុខអាស៊ី នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ រដ្ឋមន្រ្តី​ការពារ​អាមេរិកបញ្ជាក់ជំហរ​របស់អាមេរិក​ដើម្បីការពារសម្ព័ន្ធមិត្ត និង​ប្រទេស​ដៃគូ នៅចំពោះមុខ​ការគំរាមកំហែង ដាក់សម្ពាធ​របស់​ចិន។ ដូចទម្លាប់ ជំនួបកំពូល​ស្តីពីសន្តិសុខ​អាស៊ី បាន​ក្លាយជា​វេទិកា ដែល​មហាអំណាច​អាមេរិក និង​ចិនដំឡើង​សំឡេង​រិះគន់ វាយប្រហារ​គ្នា ទៅវិញ ទៅមក គិតចាប់តាំង​ពី​ចិន​ពង្រីក​ដែន​ឥទ្ធិពល ប្រកាសជាម្ចាស់ផ្តាច់មុខ នៅ​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង។អាមេរិក​ផ្ទាល់​ដែល​បែរយុទ្ធសាស្រ្ត​យោធា ទៅ​អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក បន្ត​បញ្ចុះបញ្ចូល​ប្រទេស​នៅក្នុងតំបន់​ឲ្យគាំទ្រ​នយោបាយ​ចក្ខុវិស័យ​របស់អាមេរិក នៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក នោះគឺ ការគោរព​ច្បាប់អន្តរជាតិ ការធានាសេរីភាពក្នុងការធ្វើដំណើរ នៅក្នុង​តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ជាពិសេស​នៅសមុទ្រ​ចិនខាង​ត្បូង។ ថ្លែងទៅកាន់​អ្នកចូលរួម ដែល​ជារដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ មន្រ្តីការទូត និង​ក្រុមហ៊ុន​លក់អាវុធ នៅក្នុង​កិច្ចសន្ទនា សង់គ្រីឡា នៅថ្ងៃនេះ ប្រមុខការបរអាមេរិក​លោក​ឡយ អូស្ទីន មិនរារែក​នឹង​និយាយ​ថា ការគាំទ្រ​ចក្ខុវិស័យរបស់អាមេរិក​ជា​មធ្យោបាយ​ដ៏ល្អបំផុត​ដើម្បី​ទប់ទល់​ការពង្រីកដែនឥទ្ធិពល​របស់​ចិន នៅក្នុង​តំបន់។ តាម​ប្រមុខការពារជាតិអាមេរិក អាមេរិក​បង្កើនការសហការ បណ្តុះបណ្តាល​ជាមួយ​ប្រទេស​ដៃគូនៅក្នុងតំបន់ ដើម្បី​ធានា​ថា ប្រទេស​តូចធំ អាច​ធ្វើការហោះហើរ និង​ធ្វើនាវាចរ ដោយ​គ្មាន​បញ្ហា នៅក្នុង​តំបន់​ទឹក​អន្តរជាតិ ដូចជា​នៅ​សមុទ្រចិនខាងត្បូង។រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​អាមេរិក​បាន​និយាយ​ធានា​សម្ព័ន្ធមិត្ត និង​ប្រទេស​ដៃគូ ថា អាមេរិក​នឹងនៅ​ការពារ ​មិន​បណ្តោយឲ្យ​ចិនធ្វើបាប គំរាមកំហែងសម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់អាមេរិក។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ អាមេរិក​ក៏មិនព្យាយាម ចង់បាន​ជម្លោះ ចង់​បាន​ការប្រឈមមុខ​ដាក់គ្នា ជាមួយចិនដែរ។ អាមេរិក​នៅតែបើកទ្វារសម្រាប់ការពិភាក្សា​ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់​យោធា​របស់​ប្រទេស​ទាំងពីរ ចិន និងអាមេរិក។តាំងពីមុនជំនួបកំពូល​នៅ​សិង្ហបុរី រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេរិក លោក​ឡយ អូស្ទីន​បាន​ទាមទារ​ចង់​ជួប​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ចិន ដើម្បី​កាត់បន្ថយភាពតានតឹង រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ ប៉ុន្តែ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ថ្មី​របស់​ចិន គឺ​លោក​លី ស្ហាំងហ្វូ​បាន​បដិសេធ​មិនទទួលជួប។លោកឡយ អូស្ទីន​និង​លោក​លី ស្ហាំងហ្វូចាប់ដៃ និងសើចដាក់គ្នា នៅក្នុង​កម្មវិធី​ទទួល​ទានអាហារ រូបថត​របស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបរទេស បង្ហាញ​រដ្ឋមន្រ្តី​ការពារជាតិ​អាមេរិក និង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ចិនចាប់ដៃ និង​សើចដាក់គ្នា នៅក្នុង​ចំណោមថ្នាក់ដឹកនាំ​ផ្សេងទៀត នៅមុន​កម្មវិធីទទួលទានអាហារ កាលពីថ្ងៃ​សុក្រម្សិលមិញ។ ប្រមុខ​ការពារជាតិ​ទាំងពីរ នៅបានអង្គុយទល់មុខគ្នា នៅក្នុង​កម្មវិធីពិភាក្សារួម ដែលជាផ្នែកមួយនៃ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល សង់គ្រីឡា។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុង​សន្និសីទ នៅ​ថ្ងៃសៅរ៍ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ លោកឡយ អូស្ទីន​និយាយ​ថា ការចាប់ដៃ រលាក់តែមួយភ្លែត នៅក្នុងកម្មវិធីទទួលទានអាហារ មិន​គ្រប់គ្រាន់ ទៅ​អាចជំនួស​ការពិភាក្សា​ស៊ីជម្រៅរវាង​ភាគីទាំងពីរដែរ។លោក​រដ្ឋមន្រ្តី​ការពារ​ជាតិអាមេរិក​បាន​លើក​យក​បញ្ហា​នេះ ទៅ​និយាយបើកចំហរ​នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ នៅព្រឹកថ្ងៃ​សៅរ៍ ដោយ​បញ្ជាក់ថា ការជួបពិភាក្សា​ជាមួយ​ចិន គឺ​សំខាន់​ដើម្បី​ជៀសវាង ការយល់ច្រលំ ការគិតខុស ដែលអាចបណ្តាល ឲ្យកើតមាន​ជម្លោះ។ បើតាម​លោក​ឡយ អូស្ទីន អាមេរិក​ជឿថា ការបើកផ្លូវពិភាក្សា​ជាមួយ​ចិន សំខាន់ណាស់ ជាពិសេស រវាងថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងការពារជាតិរបស់ប្រទេស​ទាំងពីរ។នៅចំពោះមុខ​អ្នកចូលរួម រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​អាមេរិក​និយាយដោយមិនលាក់លៀមថា លោកបារម្ភខ្លាំងណាស់ ដែល​ឃើញ ចិន មិន​ចង់​ពិភាក្សាជាមួយអាមេរិក មិន​ចង់​ស្វែងរកដំណោះស្រាយ​ដើម្បីរកច្រកចេញ ឲ្យ​វិបត្តិដែល​កងទ័ពរបស់​ប្រទេស​ទាំងពីរ​កំពុងមាននឹងគ្នា។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិ​អាមេរិក​រិះគន់សកម្មភាព ទង្វើដ៏គ្រោះថ្នាក់ របស់​ចិន សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ នៅ​សបា្តហ៍មុននេះ អាមេរិក​បាន​ចោទ​ចិនថា​បាន​បញ្ជូន យន្តហោះចម្បាំង​ទៅបើកបំភិតបំភ័យ​អ្នកបើកយន្តហោះអាមេរិក ដែល​កំពុងធ្វើបេសកកម្ម​ហោះហើរ ធានា​សន្តិសុខ នៅក្នុងដែនអាកាស ពីលើ​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង។ចិនទាមទារ​ឲ្យ​អាមេរិក​ដក​លោក លី ស្ហាំងហ្វូ ចេញពីបញ្ជីទណ្ឌកម្មនៅថ្ងៃសៅរ៍ គេ​នៅមិនទាន់​លឺ​រដ្ឋមន្រ្តី​ការពារ​ជាតិចិន លោក​លី ស្ហាំងហ្វូ និយាយ​ប្រតិកម្ម​ទៅនឹង​ការលើកឡើង​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេរិក។ គេ​មិនដឹងច្បាស់ថា តើ​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ចិន មានវត្តមាននៅក្នុងបន្ទប់សន្និសីទ​ជាទីដែល​រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​អាមេរិក​និយាយ​រិះគន់​ចិនដែរឬទេ។តាមគម្រោងរបស់​កិច្ចប្រជុំកំពូល សង់គ្រីឡា រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ចិន​នឹង​ឡើង​និយាយ​នៅថ្ងៃអាទិត្យទី ៤​មិថុនា។ ប៉ុន្តែ នៅមុនប្រតិកម្មយ៉ាងណា​របស់​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ ចិន មន្រ្តីរបស់​គណៈប្រតិភូ​ក្រសួងការពារជាតិ​ចិន​បាន​និយាយ​ប្រាប់អ្នកកាសែត​បណ្តើរៗ​ពីជំហរយល់ឃើញ​របស់​ចិន។ ជាក់ស្តែង អ្នកនាំពាក្យ​របស់ក្រសួងការពារជាតិ​ចិន លោក Tang Hefei បាន​និយាយ​ថា ចិន​ប្រឆាំង​ដាច់ខាត​ការលើកឡើង​របស់​អាមេរិក និងថា រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេរិក​បាន​និយាយ​ចោទប្រកាន់​ចិន ខុស​ទាំងស្រុង។ តាម​មន្រ្តីចិន អ្វីដែល​កងទ័ពចិន​កំពុងធ្វើសព្វថ្ងៃ គឺ​ផ្អែកទៅលើ​ប្រយោជន៍សន្តិសុខជាតិចិន ដែលសំខាន់ណាស់​សម្រាប់​ចិន។ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ម្នាក់​ទៀត​របស់គណៈប្រតិភូចិន គឺលោក Jing Jianfeng ដែលដកស្រង់សំដី ដោយ​ទីភ្នាក់ងារ​APបាននិយាយថា ​ចិននៅតែ​រក្សា​ជំហរដដែល គឺចិន​ជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ​ទៅលើ​បណ្តាកោះ នៅ​សមុទ្រចិន​ខាងត្បូង និងតំបន់ដែនទឹកក្បែរកោះទាំងនោះ និង​ថា តៃវ៉ាន់ ជា​ផ្នែកមួយ​នៃដែនដី​របស់​ចិន។ទាក់ទង​នឹងការអញ្ជើញ របស់អាមេរិក ដើម្បី​បើកជំនួបពិភាក្សា​ជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ចិន អ្នកនាំពាក្យ​របស់​ក្រសួងការពារជាតិ​ចិន នៅបាន​និយាយបែបចំអក​ថា អាមេរិក​ត្រូវ​ដកទណ្ឌកម្ម​ចេញពី​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិជាមុន។ តាមមន្រ្តីខាងលើ ការដកចោល​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច្ ដែលអាមេរិក​បាន​ដាក់​ទៅលើ​លោក លី ស្ហាំងហ្វូ តាំងពីលោកនៅមិនទាន់ ក្លាយជា​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ ថ្មី របស់​ចិន អាច​ជា​លក្ខខណ្ឌមួយ បើសិន រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​អាមេរិក​ចង់ជួបពិភាក្សា​ជាមួយ លោក​រដ្ឋមន្រ្តីចិន លី ស្ហាំងហ្វូ។ លោក​លី ស្ហាំងហ្វូ ត្រូវ​រដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំ ដាក់ក្នុងបញ្ជីទណ្ឌកម្មរបស់​អាមេរិក ក្នុងរឿង​លោកទិញសព្វាវុធ និងយន្តហោះចម្បាំង​របស់រុស្ស៊ី នៅឆ្នាំ ២០១៨។ ប៉ុន្តែ អាមេរិកថា ទោះលោក លី ស្ហាំងហ្វូ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ចិន​សព្វថ្ងៃ ជាប់ក្នុងបញ្ជីទណ្ឌកម្ម មានន័យថា លោកមិនអាច​ធ្វើដំណើរ ធ្វើ​ជំនួញ នៅអាមេរិក ប៉ុន្តែ អាមេរិក​នៅតែ​អាចជួបពិភាក្សា​ជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​ចិនដដែល។
3/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អឺរ៉ុប​ចង់​ធ្វើច្បាប់​ ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​មានការទទួលខុសត្រូវ ​ស្តីពីការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ សង្គម និងបរិស្ថាន

កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី​១មិថុនា សភាអឺរ៉ុបបានបើកការប្រជុំពេញអង្គ និងបាន​អនុម័តអត្ថបទគម្រោងច្បាប់មួយ ដែល​មានខ្លឹមសារ បង្កើតឲ្យមាន “ករណីកិច្ចត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន” ដែលក្រុមហ៊ុន​អឺរ៉ុបទាំងអស់ត្រូវគោរព ទាក់ទិន​នឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ការគោរពច្បាប់ការងារ ព្រមទាំង​ការគោរពបរិស្ថានអាកាសធាតុ។ នេះគឺជាការបោះជំហានថ្មីមួយទៀត ដែល​សមាជិកសភាអឺរ៉ុប ចង់​ដាក់កំហិត ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុនធំៗរបស់អឺរ៉ុប ត្រូវតែ​ប្រុងប្រយ័ត្ន នឹងមានការទទួលខុសត្រូវ ចំពោះ​ប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន នៅតាម​ប្រទេសនានាក្រៅពីទឹកដីសហភាពអឺរ៉ុប។ ១០ឆ្នាំក្រោយ សោកនាដកម្មនៅរោងចក្រ Rana Plaza គម្រោងអត្ថបទច្បាប់ថ្មីនេះ វាគឺជាការបោះជំហានថ្មីមួយដ៏សំខាន់ នៅក្នុងក្របខណ្ឌ​ប្រព័ន្ធគតិយុទ្ធរបស់សហភាពអឺរ៉ុប​។ វានឹងមកគូសវាស កាតព្វកិច្ច​ថ្មីៗជាច្រើន សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន សហគ្រាសអឺរ៉ុប ដែល​មានប្រតិបត្តិការ​អាជីវកម្ម ឬមានរោងចក្រនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្រីក្រ ទូទាំងពិភពលោក។កាលពី១០ឆ្នាំមុន មតិសាធារណៈអឺរ៉ុបបានតក់ស្លុតជាខ្លាំង ជាមួយ​នឹងហេតុការណ៍​បាក់រលំអគារ រោងចក្រកាត់ដេរ Rana Plaza នៅបង់ក្លាដែស ដែលបានបណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់​មនុស្ស​ចំនួនជាង​១១០០នាក់។ រោងចក្រនេះ ដេរ​សម្លៀក​បំពាក់​​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ម៉ាកសំលៀក​បំពាក់ជាច្រើននៅ​អឺរ៉ុប​។ ហេតុការណ៍ដ៏អកុសលនេះ បាន​ជះពន្លឺឲ្យឃើញ នូវ​អវត្តមាន​នៃការ​គោរពលក្ខខណ្ឌការងារ កត្តាសុ​វត្ថិភាព​នៅតាមរោងចក្រ នៅតាមប្រទេសក្រីក្រ។ ពោលគឺជាការធ្វេសប្រហែស ឬក៏ជាការមិនខ្វល់តែម្តង​ របស់​ក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុប ដែលទៅបញ្ជាទិញទំនិញពីតាមប្រទេសក្រីក្រយកមកដាក់លក់យកចំណេញ​នៅអឺរ៉ុប ទាំងដែលទំនិញទាំងនោះដិតដាមដោយ​ស្នាមញើសស្នាមឈាមរបស់ពលករនៅតាម​ប្រទេសក្រីក្រ។​ជាមួយ​នឹងបទពិសោធន៍នេះ អ្នកធ្វើ​ច្បាប់​នៅអឺរ៉ុប ចង់កែប្រែ ចង់​កែតម្រូវ រៀបចំធ្វើច្បាប់ ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុប​ទាំងអស់មានការទទួលខុសត្រូវ មិនថានៅតាម​ក្រុមហ៊ុនដែលជាសាខានៅបរទេស ឬក៏​ក្រុម​ហ៊ុនដែលលក់សេវាកម្មឲ្យនោះទេ។​ ពោលគឺ តាមរយៈគម្រោងច្បាប់ថ្មីនេះ ក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុប ដែលមាន​ប្រតិបត្តិការអាជីវកម្ម មានបណ្តាញ​ផលិត មានរោងចក្រនៅក្រៅអឺរ៉ុប គឺត្រូវតែមាន​ ករណីយកិច្ចត្រូវប្រុងប្រយត្ន័ ទាក់ទិននឹងការគោរពច្បាប់ការងារ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និង​ជាពិសេសនោះ គឺការគោរពបរិស្ថាន​ធម្មជាតិ​។ ជាការទទួលខុសត្រូវផ្លូវច្បាប់ ជាកាតព្វកិច្ច ដែលត្រូវតែតាមដាន ដូចជាតាមដាន​ អំពីលក្ខខណ្ឌការងារ អំពី​ការងារដោយបង្ខំ​ អំពីពលកម្មកុមារ សុវត្ថិភាព​នៅអគាររោងចក្រ ត្រូវពិនិត្យ​មើល ថាតើមានករណីរឹបអូសដីធ្លីផ្ទះសម្បែងប្រជាជន ដោយ​អយុត្តិធម៌ឬអត់ ហើយបញ្ហាបរិស្ថាន​វិញ ត្រូវតែតាមដានថាតើ មានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ឬមាន​ការបង្ហូរសារធាតុពុល​ចូល​ក្នុង​ប្រភពទឹក ជាដើម។ល។“ករណីយកិច្ចត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន”កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២២ គណកម្មការអឺរ៉ុបបានដាក់ស្នើ នូ​វគម្រោងអត្ថបទច្បាប់មួយដែរ ទៅកាន់សភាអឺរ៉ុប។ អ្វីដែលខុសពី​គម្រោងច្បាប់ស្នើដោយគណកម្មការអឺរ៉ុប គឺទាក់ទិននឹង​វិសាលភាព អនុវត្តទៅលើ​ក្រុមហ៊ុននានាដែលជាប់កាតព្វកិច្ច​។ សំណើមុន បាន​កំណត់ថា មានតែ​ក្រុមហ៊ុនធំៗ ដែលមានបុគ្គលិកចាប់ពី​៥០០នាក់ទៅ ទើបជាប់កាតព្វកិច្ច​។ ក៏ប៉ុន្តែជាមួយ​គម្រោងថ្មីរបស់​សភាអឺរ៉ុបនេះ គឺ​ក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុបទាំងអស់ ដែលមាន​បុគ្គលិកចាប់ពី​២៥០នាក់ទៅ និង​មាន​ប្រាក់ចំណូល​ប្រចាំឆ្នាំ ចាប់​ពី ៤០លានដុល្លារនៅអឺរ៉ុប ឬ ១៥០លានដុល្លារនៅទូទាំងពិភពលោក នឹងត្រូវជាប់កាតព្វកិច្ច​។សមាជិកសភាអឺរ៉ុប ក៏បានពង្រីកកាតព្វកិច្ច ទៅលើក្រុមហ៊ុន​មេ ដែលមានបុគ្គលិកចាប់ពី​៥០០នាក់ឡើងទៅ ព្រមទាំងក្រុមហ៊ុន​នៅក្រៅ​សហភាពអឺរ៉ុប ឲ្យ​តែមានចំណូល​ប្រចាំឆ្នាំលើសពី៤០លានដុល្លារនៅអឺរ៉ុប ឬ១៥០លានដុល្លារទូទាំងពិភពលោក។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ក្រុមហ៊ុន​ហិរញ្ញវត្ថុ ដូចជាធនាគារ ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ ក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រង​ភាគហ៊ុនជាដើម ដែលមិនមែនជាអ្នករកស៊ី មានរោងចក្រផលិតដោយផ្ទាល់នៅតាមប្រទេសនានាមែន តែក៏ត្រូវតែជាប់កាតព្វកិច្ចដែរ។ ជាកាតព្វកិច្ចដែលត្រូវពិនិត្យ​ឲ្យ​បានល្អិតល្អន់ មុននឹងបញ្ចេញ​ប្រាក់​ឲ្យ​គេខ្ចី យកទៅវិនិយោគ ឬយកទៅទិញភាគហ៊ុន​ជាដើម​។ ទាក់ទិននឹង​ការគោរពបរិស្ថាន​វិញ ក្រុមហ៊ុន​ដែលមាន​បុគ្គលិកចាប់ពី​១០០០នាក់ឡើងទៅ ត្រូវមានកាតព្វកិច្ច រៀបចំផែនការ​អន្តរកម្ម​អាកាសធាតុ ដើម្បីចូលរួមគោព​កម្មវត្ថុ​កាត់​បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក។ពាក្យថា “ករណីយកិច្ចដែលត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន” របស់ក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ គឺត្រូវតែឆ្លើយតបដោយ ការទទួលខុសត្រូវផ្នែករដ្ឋប្បវេណី ពោលគឺវាជា ការ​សង​ជំងឺចិត្ត ការប៉ះប៉ូវការខូចខាត ជូនជនរងគ្រោះ។ គម្រោងអត្ថបទនេះ បានកំណត់ អំពី​យន្តការជួយ​ជនរងគ្រោះ​ ឲ្យអាចមាន​លទ្ធភាពស្វែងរកយុត្តិធម៌ នៅចំពោះមុខតុលាការ​អឺរ៉ុប ដែលការផាកពិន័យទៅ​លើ​ក្រុមហ៊ុនដែលរំលោភបំពាន អាចមានទឹកប្រាក់ចំនួន ៥%នៃចំណូលប្រចាំឆ្នាំទូទាំងពិភពលោក របស់​ក្រុមហ៊ុននោះ។ ចរចាជាមួយ​ប្រទេសសមាជិកទាំង​២៧នីតិវិធីមិនទាន់ចប់នៅឡើយទេ ដោយ​ជំហានបន្ទាប់ គឺគេនឹងយកអត្ថបទដែល​សមាជិកសភាអឺរ៉ុប​បាន​អនុម័តនេះ ទៅជជែកពិភាក្សា ជាមួយតំណាងរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសសមាជិកអឺរ៉ុប ទាំង​២៧ប្រទេស​។ ដូច្នេះ ឧបសគ្គវានៅមានទៀត មុននឹងគម្រោង​អត្ថបទច្បាប់នេះ ត្រូវគេអនុម័ត ដាក់ចុះឲ្យ​ប្រើប្រាស់ជាស្ថាពរ។មានការព្រួយបារម្ភ ថានៅពេលគេយកទៅចរចាជាមួយ​នឹង​បណ្តារដ្ឋាភិបាលប្រទេសសមាជិក គឺ​ខ្លឹមសារច្បាប់នេះអាចនឹងប្រែប្រួល ឬកាត់បន្ថយ​ឲ្យចុះខ្សោយវិសាលភាព ជាក់ស្តែងទាក់ទិននឹងកាតព្វកិច្ច ដាក់ទៅលើវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ។ ក្រុមឡុបប៊ីការពារវិស័យនេះ កំពុងតែព្យាយាមប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យ​ច្បាប់នេះ​ប៉ះពាល់តិចបំផុតទៅលើវិស័យរបស់គេ។លោកស្រី Arianne Griffith តំណាងអង្គការ Global Witness បាន​អំពាវនាវថា យន្តការដាក់​កំហិតក្រុមហ៊ុនសហគ្រាស ឲ្យ​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកសកលលោក ព្រមទាំងវិធានការ​រារាំងកុំឲ្យ​ក្រុ​មហ៊ុនហិរញ្ញវត្ថុ បោះទុនវិនិយោគដែលបំផ្លាញបរិស្ថាន បំផ្លាញ​ធនធានធម្មជាតិនោះ វាគឺជារឿងសំខាន់ខ្លាំងណាស់។ ខ្លឹមសារទាំងនេះត្រូវតែស្ថិតនៅជាស្នូលនៃច្បាប់ដែលគេនឹងអនុម័តជាស្ថាពរ។ បើសមាជិកសភាអឺរ៉ុប​ហ៊ានតែដកថយ មានន័យថា ធម្មជាតិ បរិស្ថាន សិទ្ធិមនុស្ស ដែលនឹងត្រូវប្រឈមគ្រោះថ្នាក់។ចំណែក អង្គការ WWF វិញបាន​បារម្ភថា តាមមើលទៅ ច្បាប់​ថ្មីនេះ ទំរាំតែចូលជាធរមាន ក៏ដល់ឆ្នាំ ២០២៨យ៉ាងហោច។ ពោលគឺយឺតយ៉ាវណា។ ជាមួយគ្នានេះ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន បានសោកស្តាយ និងរិះគន់ ថាគម្រោងច្បាប់នេះ នៅតែមានខ្លឹមសារខ្សោយ។ ជាក់ស្តែងទាក់ទិននឹង​ កាតព្វកិច្ច​ដែលតម្រូវ​ឲ្យ​ជនរងគ្រោះតូចតាច ដែលត្រូវប្រមូល​បង្ហាញភស្តុតាង បញ្ជាក់ពីការរំលោភបំពានរបស់ក្រុមហ៊ុន​ធំៗ។ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ចង់ឲ្យ​ច្បាប់កំណត់ថា គឺក្រុមហ៊ុនធំៗដែលមានលទ្ធភាព មានអំណាច មាន​លុយ ទៅវិញទេ ដែលត្រូវតែ​មានកាតព្វកិច្ច​បង្ហាញ​ភស្តុតាងដោះបន្ទុក​ បញ្ជាក់ថាខ្លួនមិនបានរំលោភបំពាន​ មិន​មែនឲ្យ​ជនរងគ្រោះដែលជាបុគ្គលិក កម្មករពលករតូចតាច ដែលគ្មានលទ្ធភាពផ្នែកថវិកា និង​បង្អែកច្បាប់ ទៅប្រមូលភស្តុតាងដាក់បន្ទុកនោះទេ៕
2/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សហគមន៍​នយោបាយអឺរ៉ុប ​ជុំ​គ្នា​ នៅ​ម៉ុលដាវី​ ដើម្បីបញ្ជាក់​ពី​​សាមគ្គីភាព​ជាធ្លុង​មួយ

​​​ជា​ប្រទេស​​​ដ៏​តូច​ក្រីក្រ​ជាង​គេ​មួយ​នៅអឺរ៉ុប ម៉ុលដាវី ដែល​មាន​​ព្រំដែនដ៏​វែង​ជាប់​​អ៊ុយក្រែន​ និង​​រស់​ក្នុងការ​​គំរាមកំហែង​ពី​រុស្ស៊ី​ដែរ។ តែ​នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ១​ មិថុនា ២០២៣នេះ ​ម៉ុល​ដាវី បាន​ធ្វើ​ម្ចាស់​ផ្ទះ ទទួល​ស្វាគមន៍​ប្រមុខ​រដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាល​អឺរ៉ុប ជិត​៥០ប្រទេស ដែល​មក​ជួប​​​ជុំ​គ្នា​ បើក​ជំនួប​កំពូល​សហគមន៍នយោបាយ​អឺរ៉ុប​ជា​លើកទីពីរ។ ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក ហ្សេឡេនស្គី​ ក៏​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​ចូល​រួម​ដោយ​ផ្ទាល់​​ដែរ។ ​មិនមែនជា​ជំនួប​ក្នុងក្របខ័ណ្ឌ​ សហភាពអឺរ៉ុប ឬ​​ក្រុមប្រឹក្សា​អឺរ៉ុប​ទេ គឺជំនួប​កំពូល លើក​ទីពីរ របស់ សហគមន៍​នយោបាយ​អឺរ៉ុប ដែល​​ជា​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ថ្មី​​ បង្កើត​ឡើង​ដោយ​សហភាពអឺរ៉ុប​ទាំង​២៧​ប្រទេស កាលពី​ខែ​មិថុនា​ឆ្នាំ​២០២២ តាម​គំនិត​ផ្តួច​ផ្តើម​របស់​ប្រធានាធិបតី​បារាំង គឺ​លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង។ សហគមន៍​នយោបាយ​អឺរ៉ុប ប្រមូល​ផ្តុំ​ដោយ​៤៧ប្រទេស គឺ​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប ទាំង​២៧​ប្រទេស និង​២០ប្រទេស​ទៀត​នៅទ្វីប​អឺរ៉ុប ដែល​មាន​លក្ខន្តិកៈ​ជា​ប្រទេសអាច​​សុំ​ចូល​ជា​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប (អាល់បានី បូស្នី ម៉ុលដាវី ម៉ុងតេណេក្រូ ម៉ាសេដ្វាន​ខាង​ជើង ស៊ែរប៊ី តួកគី​ និង​អ៊ុយក្រែន) ប្រទេស​បានសុំ​ចូល​ជា​សមាជិក​ហើយ​ (​​​កូសូវូ និង​ហ្សកហ្ស៊ី)  ព្រមទាំង​ប្រទេសជា​សមាជិក​ទីផ្សារ​​សេដ្ឋកិច្ច​អឺរ៉ុប (​អ៊ីស្លង់ លីតស្តិនស្តែន ន័រវែស អារមេនី​ អាហ្សែបៃហ្សង់) ស្វីស និង​អង់គ្លេស។ ដូច​ឈ្មោះ​ដែល​គេហៅ សហគមន៍​នេះ​ត្រូវ​ចែក​រំលែក​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ផ្នែក​​នយោបាយ ក្នុង​រង្វង់​សមាជិក​ទាំង​៤៧ប្រទេស នៅ​អឺរ៉ុប ដើម្បី​រឹត​ចំណង​នយោបាយ​ រវាង​ក្រុមប្រទេស​ជា​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប និង​ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​ដែលមិនមែន​ជា​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប តែ​​មាន​ឆន្ទៈ​នយោបាយដូច​គ្នា ឬ​និយាយ​ឱ្យ​ចំ​ការ​ពង្រីក​នយោបាយ​អឺរ៉ុប ដោយ​មិនចាំបាច់​ពង្រីក​សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប។​ប៉ុន្តែ​ជំនួប​កំពូល​ថ្ងៃ​នេះ ដែល​លោក​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន ហ្សេឡេនស្គី បង្ហាញ​វត្តមាន​ដោយផ្ទាល់​ដែរ បាន​ទទួល​ការ​ចាប់​អារម្មណ៍​ជាពិសេស​ និង​មាន​អត្ថន័យ​ជា​និម្មត្តិរូប​ខ្លាំង​ ព្រោះ​វា​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅក្នុង​ប្រទេស​ម៉ុលដាវី ដ៏ក្រីក្រជាង​គេ​បំផុត​មួយនៅអឺរ៉ុប​ដែល​មាន​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ទន់​ខ្សោយ​ហើយ មាន​ទីតាំងកៀក​សមរភូមិ​សង្គ្រាម​ទៀត។ ​កន្លែង​ប្រជុំ​​ស្ថិត​នៅ​ចម្ងាយ​តែ​ប្រមាណ​១៦០គីឡូម៉ែម៉ែត្រ​ ពី​ក្រុង​កំពង់ផែ​អូដេសា​ដែល​រុស្ស៊ី​ផ្លោង​គ្រាប់​វាយប្រហារ​ឥតឈប់ និង​មិន​ដល់​២០គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ទី​ប្រជុំ​នេះ ជា​តំបន់​​របស់​ក្រុម​ផ្តាច់​ខ្លួន​និយម​ម៉ុលដាវី ស្និទ្ធិ​នឹង​រុស្ស៊ី ដែល​មាន​ប្រជាជន​រស់នៅ​ជាង​បីសែ​ននាក់ និង​ទាហាន​រុស្ស៊ី​ប្រមាណ​ជាង​១៥០០នាក់ ព្រមទាំង​សព្វាវុធ​យ៉ាង​ច្រើន​ផង។ តែ​រដ្ឋាភិបាល​ម៉ុលដាវី​ ជ្រើសរើស​រួម​រស់​ជាមួយ​អឺរ៉ុប។​ ​សមាជិកភាព​សហភាពអឺរ៉ុប ​មាន​ប្រធានបទ​ច្រើន​ដែល​គេ​ត្រូវ​លើក​ជជែក​គ្នា​នៅពេល​នេះ។ ក្រៅ​អំពី​ជំនួប​ពិភាក្សា​បែប​ទ្វេភាគី  ឬ​ជា​ក្រុមតូចៗ ដើម្បី​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​ក្នុង​តំបន់​ ដូច​ជា​វិបត្តិ​នៅកូសូវ៉ូ ឬ​ជម្លោះ​អារមេនី​និង​អាស៊ែរបៃសង់ ជំនួប​កំពូលសហគមន៍​នយោបាយ​អឺរ៉ុប​ពិត​ជា​​​មិន​រំលង​ ​បញ្ហា​សន្តិសុខ​អ៊ុយក្រែន​ទេ។ បើ​តាម​ការ​អំពាវនាវ​របស់​ប្រធានាធិបតី​បារាំង ក្រុម​សហគមន៍​អឺរ៉ុប ត្រូវ​ផ្តល់​ការ​ធានា​និង​ការគាំទ្រ​ដល់​អ៊ុយក្រែន ប្រឈម​នឹង​ការ​ឈ្លានពាន​របស់​រុស្ស៊ី។ តែ​​​ម៉ុលដាវី ដែលមាន​ព្រំដែន​ជាមួយ​អ៊ុយក្រែន​ជាង​មួយពាន់​គីឡូម៉ែត្រ ហើយ​រង​ការ​គំរាមកំហែង​ពី​រុស្សី​ដែរ​នោះ ក៏​បាន​​ឱកាស សម្រាប់​បញ្ជាក់​ឡើង​វិញ​អំពី​ចេតនា​របស់​ខ្លួន​ដែល​​ចង់​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប។ ប្រធានាធិបតី​ម៉ុលដាវី បាន​ទទួល​សារ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ពី​លោកស្រី​ប្រធាន​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​ផ្ទាល់​តែ​ម្តង ថា​រដ្ឋាភិបាល​ម៉ុលដាវី​បាន​ធ្វើ​កំណែទម្រង់​ច្រើនសម្បើម​ណាស់​​ ដើម្បី​សង្ឃឹម​អាច​បំពេញ​លក្ខខណ្ឌ​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប។ ម៉ុលដាវី​ បាន​ទទួល​លក្ខន្តិកៈជា​បេក្ខភាព​ជា​ផ្លូវការ​ សុំ​ចូល​ជា​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប ទន្ទឹម​នឹង​​អ៊ុយក្រែនកាលពី​ខែ​មិថុនា​ឆ្នាំ​២០២២។ បេក្ខភាព​អ៊ុយក្រែន និង​ម៉ុលដាវី ចូល​ជា​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប ជា​រឿង​បន្ទាន់ ​តែ​​ដំណើរ​បែប​បទនៅវែងឆ្ងាយ​ខ្លាំង និង​មាន​ឧបសគ្គ​ច្រើន​ទៀត​ណាស់។ ​សមាជិក​ភាពអង្គការ​អូតង់ក្នុង​ពេល​ដែលក្រុម​មេដឹកនាំ​​អឺរ៉ុប៤៧ប្រទេស​ រួម​ទាំង​​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន ​កំពុង​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​នៅ​ប្រទេស​ម៉ុលដាវី នោះអូតង់​ក៏​កំពុង​ប្រជុំ​គ្នា​ដែរ​ នៅ​ក្រុង​អូស្លូដើម្បី​​សម្រុះ​សម្រួល​គ្នា​នាំ​អ៊ុយក្រែន​អាច​ចូល​ជា​សមាជិក​អូតង់។ ​​អូតង់​កំពុង​ផ្តោតកិច្ចពិភាក្សា​លើ​ចំណុច​បី​​ជា​សំខាន់​៖ ការ​ធានា​សន្តិសុខ​ អ៊ុយក្រែនសម្រាប់​នាំប្រទេស​នេះ​ឱ្យ​​បាន​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​អូតង់ ការ​បញ្ចៀស​ជម្លោះ​ថ្មី​ទៀត ជាមួយ​រុស្ស៊ី និងការ​ជ្រើសរើស​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ថ្មីរបស់​អង្គការ។ លោក ស្តុលទែនប៊ែករប្រធានអង្គការ​អូតង់ បាន​អះអាង​នៅព្រឹកមិញ​ថា​ សម្ព័ន្ធមិត្ត​អូតង់​ទាំងអស់ គួរ​តែ​ឯកភាព​​ឱ្យ​​​អ៊ុយក្រែន ត្រូវ​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​របស់​អង្គការ​ នៅ​ពេល​សង្គ្រាម​ចប់​ ដោយ​មូស្គូ​មិន​អាច​ប្រើ​សិទ្ធិ​ប្រឆាំង​វេតូ​បាន​ជា​ដាច់​ខាត។ នៅក្នុង​សុន្ទរកថា​បើក​ប្រជុំ លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​អូតង់​ ត្រូវ​តែ​​រៀប​ចំ​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​ក្របខ័ណ្ឌ​មួយ សម្រាប់​ធានា​សន្តិសុខ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន​​ នៅថ្ងៃ​មុខ ដោយ​មាន​ផែនទី​ចង្អុល​ផ្លូវ​មួយ​ដ៏​ច្បាស់លាស់​ឱ្យ​​អ៊ុយក្រែន។ ប៉ុន្តែ​ផ្តល់​ក្របខ័ណ្ឌ​ច្បាស់​លាស់​មួយ ឬ​ពង្រីកសមាជិក​អូតង់ ឆ្ពោះទៅទិស​ខាង​កើត​ដោយ​មាន​បញ្ចូល​អ៊ុយក្រែន ជា​ប្រធានបទ​ចម្រូង​ចម្រាស​គ្នា​ណាស់​ក្នុង​រង្វង់​សមាជិក​អូតង់។ បារាំង​​បាន​ព្រមព្រៀង​ជា​ផ្លូវការ​ តែ​សមាជិក​ផ្សេង​ទៀត​មិន​ទាន់​ទេ​មាន​ជាអាទិ៍​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ព្រោះខ្លាច​​វា​អាច​នាំ​ឱ្យ​មា​នសង្គ្រាម​ដោយ​ចំ​មុខ​រវាង​អូតង់​និង​រុស្ស៊ី។លោក ស្តុលទែនប៊ែរ ខ្លួន​ឯង​បាន​ទទួល​ស្គាល់​ថា​ គ្មាន​លទ្ធភាព​អះអាង​ដោយ​ប្រាកដ​ អំពី​សេចក្តីសម្រេចចិត្ត​​ចុងក្រោយ​របស់​អង្គការ​អូតង់​ ចំពោះរឿងបេក្ខភាព​​​អ៊ុយក្រែន​នេះ​ទេ។ ជំនួប​កំពូល​អូតង់​នៅ​សល់​ពេល​តែ​មួយ​ខែ​ទេ តែ​​បើ​គ្មាន​ការព្រមព្រៀង​គ្នា នឹង​គ្មាន​ឡើយ​សេចក្តី​សម្រេច​។ ហើយម្យ៉ាង​ទៀត​​អូតង់​អាច​នឹង​ត្រូវ​មាន​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ថ្មី​ផង។ ការ​ចូល​ជា​សមាជិក​អង្គការ​អូតង់ ត្រូវ​មាន​ការ​ព្រមព្រៀង​ពី​គ្រប់​សមាជិក​ ដូច្នេះ​វា​មិន​មែនជា​ការ​ងាយ​ឡើយ​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន។ សូម្បី​តែ​បេក្ខភាព​ស៊ុយអែត ដែល​អង្គការបាន​​ព្រមព្រៀង​ជា​គោលការណ៍​ផ្តល់​ការពារ​ឱ្យ​ហើយ នៅ​តែ​ពុំ​ទាន់​អាច​ចេញ​រួច។ សំណុំ​រឿង​​កំពុង​នៅជាប់​គាំង ​ដោយ​មាន​សមាជិក​ពីរ គឺ​តួកគី​ និង​ហុងគ្រី​ មិនព្រម​ផ្តល់​សច្ចាប័ន​។ លោក​ប្រធាន​អង្គការ​អូតង់ សង្ឃឹម​​ទម្លាយ​បេក្ខភាព​ស៊ុយអែត ឱ្យបាន​មុន​ជំនួប​កំពូល​អូតង់​នៅ​ខែ​កក្កដាខាង​មុខ ដោយ​គ្រោង​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​បញ្ចុះ​បញ្ចូលប្រធានាធិបតី​​តួកគី​ទើប​ជាប់​ឆ្នោត​ជា​ថ្មី ដល់​ផ្ទះ​នៅពេល​ឆាប់ៗ​នេះ៕
1/6/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

កូរ៉េខាងជើងបាញ់បង្ហោះផ្កាយ​រណបស៊ើបការណ៍ តែបានបរាជ័យធ្លាក់ក្នុងសមុទ្រ

បន្ទាប់ពីបាន​ប្រកាស​ជូនដំណឹងគេឯងឲ្យ​ដឹង ប៉ុន្មានថ្ងៃជាប់គ្នាមកនេះ ទីបំផុត នៅថ្ងៃ​ពុធទី​៣១ឧសភា ​កូរ៉េខាងជើង បាន​បាញ់​បង្ហោះ​នូវផ្កាយរណប ដែលខ្លួន​អះអាងថា ​ជាផ្កាយរណបស៊ើបការផ្នែកយោធា។ តែយ៉ាងណា ការបាញ់បង្ហោះនេះ បានជួប​បរាជ័យ បន្ទាប់ពី​យានទម្រដឹកផ្កាយរណបនេះ បានធ្លាក់ទៅក្នុងសមុទ្រលឿង ក្រោយ​ហោះឡើងបានប៉ុន្មាននាទី។ ទោះបើបរាជ័យ ការបាញ់​បង្ហោះផ្ការណបរបស់កូរ៉េខាងជើងនេះ បានបង្កឲ្យ​មានកា ភ័យ​ផ្អើល​ ប្រកាសអាសន្ននៅកូរ៉េខាងខាងត្បូង និង​នៅជប៉ុន​ផងដែរ ដោយ​ខ្លាចក្រែងថា មាន​ការវាយ​ប្រហារដោយ​មីស៊ីល ពីសំណាក់កូរ៉េខាងជើង​។ យោងតាម​ការផ្សាយ​របស់​បណ្តាញ ព័ត៌មានផ្លូវការកូរ៉េខាងជើង KCNA គឺយានទម្រ ដឹកផ្កាយរណបឈ្មោះ Cheollima-1 បាន​ធ្លាក់នៅក្នុងសមុទ្រ​ខាងលិច ជាឈ្មោះហៅសមុទ្រលឿង របស់កូរ៉េខាងជើង​។ បណ្តាញ​ព័ត៌មាននេះ បាន​បញ្ជាក់ថា យានទាំងមូល​បានហោះឡើងដោយ​ធម្មតានៅដំណាក់កាលដំបូង តែនៅពេល​នេះយាន​នេះ​ចាប់ផ្តើម​ផ្តាច់ខ្លួន បញ្ឆេះម៉ូទ័ររុញ​អាផ្នែកទី​២ឡើងទៅលើ​ ស្រាប់តែផ្នែកទី២នេះមិនអាចមានល្បឿនហោះទៅលើបាន ក៏ធ្លាក់ចុះមក។ផ្អែកតាមការចុះផ្សាយ​របស់​​ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានYonhap កូរ៉េខាងត្បូងវិញ បាន​ឲ្យដឹងថា បំណែកយានទម្រ និង​​​ផ្កាយរណបរបស់កូរ៉េខាងជើង​ បានធ្លាក់នៅក្នុងសមុទ្រលឿង ចំងាយ​ប្រមាណ​២០០គីឡូម៉ែត្រ ពីកោះ Eocheong របស់កូរ៉េខាងត្បូង​។ កងទ័ពកូរ៉េខាងត្បូង បានចេញទូកទៅស្រង់យកហើយ។ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាននេះ បាន​ផ្សព្វផ្សាយរូបភាពជាច្រើន បង្ហាញ​ឲ្យឃើញបំពង់ស៊ីឡាំងដ៏ធំមួយ ដែលអាចជាយានទម្រ និង​បំណែក​ផ្កាយរណប ដែលគេឃើញមាន​ទុយយោ​និងខ្សែភ្លើងតជ្ជាប់ជាដើម​។ប្រកាសអាសន្នភ័យផ្អើលនៅកូរ៉េខាងត្បូងនិងជប៉ុន​នៅវេលាម៉ោងប្រមាណ​ ៦ និង ៤១នាទីព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ សំឡេងស៊ីរ៉េន បាន​បន្លឹរន្ធាន់ពេញទីក្រុងសេអ៊ូលតែម្តង។ សម្លេងរោទិ៍ តាមទូរស័ព្ទដៃក៏បាន​បន្លឺឡើងដែរ ហើយ​បានដាស់​មនុស្ស​ឲ្យភ័យផ្អើលឈូរឆទាំងព្រឹកព្រហាម​។ វាគឺជាការប្រកាសអាសន្ន ធ្ងន់ធ្ងរបំផុត មិនធ្លាប់​មានទេ ចេញបញ្ជាដោយ​សាលា​ក្រុង​សេអ៊ូល។ ជាមួយ​នឹងសំឡេងស៊ីរ៉ែន រោទិ៍ឥតដាច់ អាជ្ញាធរកូរ៉េខាងត្បូង បានប្រកាសអាសន្ន ឲ្យ​ប្រជាជន​ត្រូវ​ប្រមូលការពារក្មេង​ៗ និងមនុស្សចាស់​ឲ្យ​បាន​មុន។ ក៏ប៉ុន្តែ​ ប៉ុន្មាននាទីក្រោយ​មក ក៏ស្រាប់តែក្រសួងមហាផ្ទៃ​កូរ៉េខាងត្បូង បាន​ចេញ​ប្រកាស លុបចោលការប្រកាសអាសន្ននេះវិញ ដោយ​លើកឡើងថា មានការ​ភ័ន្តច្រឡំទេ។ យោងតាមទីភ្នាក់ងារ ព័ត៌មាន​ Yonhap ដោយ​ផ្អែក​តាម​កងទ័ពកូរ៉េខាងត្បូង គឺ​យានបាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយ​រណប​របស់​កូរ៉េខាងជើង មិន​បានសំដៅ​មកគំរាម​ទីក្រុង​សេអ៊ូលទេ។បើតាមការសង្ស័យ ស្រីពេជ្រ គឺប្រហែលជាគេដោយសារតែយាន​អវកាសរបស់កូរ៉េខាងជើង ដែល​ក្នុងនោះគ្មាននរណាដឹងទេ ថាវាមានមីស៊ីលឬក៏អត់ បានបាត់ដំណឹងពីរ៉ាដាភ្លាមៗ។ ម្លោះហើយ​បាន​កើតជាការភ័យ​បារម្ភ ថាវាអាចធ្លាក់ចំទីកន្លែងណាមួយ​នៅ​កូរ៉េខាងត្បូង​។មិនត្រឹមតែនៅកូរ៉េខាងត្បូងទេ ដែលប្រកាសអាសន្នភ័យស្លន់ស្លោ នៅជប៉ុនឯណោះក៏ភ័យមិនណយដែរ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ​។ អាជ្ញាធរកោះអូគីណាវ៉ា ស្ថិតនៅភាគខាងជើងជប៉ុន បាន​ប្រកាសអាសន្ន ប្រាប់​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋរកកន្លែងមានសុវត្ថិភាពជាបន្ទាន់។ ប្រហែលជា​៣០នាទីក្រោយ​មក ទើបបានអាជ្ញាធរប្រកាសថាលែងមាន​អាសន្នទៀត បន្ទាប់ដឹងច្បាស់ថា យាន​របស់កូរ៉េខាងជើង បានធ្លាក់ចូលសមុទ្រ។បង្ហោះផ្កាយ​រណប បន្លំសាកល្បង​មីស៊ីល​បាលីស្ទិកហេតុដែលគេរិះគន់ គឺដោយ​សារតែគេដឹងច្បាស់ថា ​កូរ៉េខាងជើង បានប្រើ​ប្រាស់​បច្ចេកវិទ្យាមីស៊ីល​បាលីស្ទីក ដើម្បី​បាញ់បង្ហោះ​ផ្កាយរណបនេះ​។ ទង្វើនេះ គឺវាបំពាន​នឹង​សេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ​។ លោក Adam Hodge អ្នកនាំពាក្យ​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអាមេរិក បាន​លើកឡើងថា កូរ៉េខាងជើងកំពុងតែបន្លំភ្នែកពិភពលោក លួចអភិវឌ្ឍន៍​បច្ចេកវិទ្យាមីស៊ីល​បាលីស្ទីក ដែលទង្វើនេះគឺវា​ជានឹងបំផ្លាញស្ថិតភាពសន្តិសុខរបស់តំបន់ទាំងមូល​។តាំងតែពីបាន​ដំណឹង ថាកូរ៉េខាងជើងនឹងបាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណបនេះ រដ្ឋាភិបាល​​កូរ៉េខាងត្បូង និ​ងជប៉ុន ក៏បានថ្កោលទោសរួចទៅហើយ ព្រោះគេមិនទុក​ចិត្ត​របបផ្តាច់ការព្យុងយ៉ាងនោះទេ។ សម្រាប់ជប៉ុននិងកូរ៉េខាងត្បូង​ ការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណប ដែលកូរ៉េខាងជើង​អះអាងថាជាផ្កាយរណប​ឈ្លបយកការផ្នែកកងទ័ពនោះ វាគ្រាន់តែជាលេស ដើម្បី​សាកល្បង​បាញ់​បង្ហោះយាន​ដែលអាចភ្ជាប់ដោយ​មីស៊ីល​បាលីស្ទិកតែប៉ុណ្ណោះ។កាលពីឆ្នាំ២០១២ និង​២០១៦ កូរ៉េខាងជើងក៏បានប្រកាសថាបង្ហោះ​ផ្កាយរណបដែរ តែធាតុពិត វាគឺជា​ការបាញ់សាកល្បង​មីស៊ីល​បាលីស្ទីក។ កាលណោះ មីស៊ីល​ទាំង២បាន​ហោះរំលង ពីលើកោះអូគីណាវ៉ារបស់ជប៉ុន​។ យោងតាម​ការវិភាគរបស់​លោកស្រី Soo Kim អតីតអ្នកជំនាញ​ម្នាក់ CIA គឺ​មិនយូរទេ កូរ៉េខាងជើង អាចនឹងបើកការសាកល្បង​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរជាថ្មីទៀត ព្រោះថា មេដឹកនាំផ្តាច់ការកូរ៉េខាងជើង គីម ជុងអ៊ុន បាន​ប្រកាសមហិច្ឆតាច្បាស់ហើយថា នឹងពង្រឹងសមត្ថភាពអាវុធនុយក្លេអ៊ែរយុទ្ធសាស្ត្រ ដើម្បីរារាំងកុំឲ្យ​គេមកផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំរបស់ខ្លួន​។ផ្កាយរណបកូរ៉េខាងជើងមិនដំណើរការទេ​កន្លងមក​ កូរ៉េខាងជើងបានអះអាងថា បានបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបចំនួន​៥លើកហើយ ក៏ប៉ុន្តែ ៣លើកគឺបានបរាជ័យ ហោះឡើងទៅលើអត់រួចទេ។ ដូច្នេះ តាមធម្មតា គឺមានផ្កាយរណប២ទេ ដែល​ទំនងជាស្ថិតនៅលើខ្សែអកប៊ីត។ ក៏ប៉ុន្តែ យោងតាមអ្នកជំនាញ​ គឺ​គេមិនជឿថា ផ្កាយរណបទាំង​២គ្រឿងរបស់កូរ៉េខាងជើងនោះ ដំណើរការទេ ព្រោះថាអង្គភាពឯករាជ្យ​ផ្សេងៗ មិនដែលចាប់បានរលកសញ្ញា របស់​ផ្កាយរណបនោះទេ។ មានន័យថា វាអត់ដំណើរការទេ។តែយ៉ាងណា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កូរ៉េខាងជើង ធ្លាប់​បាន​លើកឡើងថា ដោយសារតែអាមេរិក​និងកូរ៉េខាងត្បូង ធ្វើសមយុទ្ធយោធាគម្រាមគេខ្លាំងពេក ទើបតម្រូវឲ្យ​គេប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍន៍​ផ្កាយរណប ដើម្បី​​ឈ្លបយកការណ៍​សម្ងាត់។ គឺប្រហែលជាមកពីគ្មាន​ផ្កាយរណបដំណើរការសោះនេះ បានជាកូរ៉េខាងជើងខំប្រឹង​បាញ់បង្ហោះ​នៅលើកនេះក៏ថាបានដែរ។ តែសំណាងអាក្រក់ វាបរាជ័យទៀត។យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Leif-Eric Easley សាស្ត្រាចារ្យនៅ​សកលវិទ្យាល័យ Ewha ក្រុងសេអ៊ូល បាន​លើកឡើងថា រឿងបរាជ័យឬជោគជ័យ​ក្នុងការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណប គឺវាមិនសំខាន់​ទេ សម្រាប់របបផ្តាច់ការ​កូរ៉េខាងជើង។ អ្វីដែល​សំខាន់​បំផុតនោះ គឺ​ ការបន្លឺសំឡេងផ្ញើសារប្រាប់ទៅពិភពលោក ថាកូរ៉េខាងជើងមានមហិច្ឆតា និង​សមត្ថភាពផ្នែកអវកាស។ ពោលវាគឺជាសារឃោសនា ដើម្បីអួតសំញ៉ែង ជាទម្លាប់របស់របបផ្តាច់ការ បើទោះបី​ការពិត​ជាក់ស្តែង វាមិនសូវជាអស្ចារ្យណាស់ណាក៏ដោយ​៕
31/5/20230 minutos
Episode Artwork

ហេតុអ្វី​តួកគី​នៅតែ​មិនអាច​ដោះដៃ ចេញ​ពី​​លោករេស៊េប អ៊ែរដូហ្កាន?

នៅទីបំផុត ប្រធានាធិបតី​តួកគី ផុតអាណត្តិ លោក​រេស៊េប អ៊ែរដូហ្កាន​បាន​ឈ្នះឆ្នោត ដឹកនាំ​ប្រទេស​មួយអាណត្តិ ៥ឆ្នាំ​បន្ថែមទៀត។ លទ្ធផល​បឋម​នៃ​ការបោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ម្សិលមិញ បាន​បង្ហាញ​ថា លោក​អ៊ែរដូហ្កាន បាន​ទទួលសំឡេងគាំទ្រ ៥២% ច្រើនជាង​គូប្រជែង គឺ​លោក​កេម៉ាល់ គីលីច្សដារ៉ូលូ ដែល​ទទួល​បាន​តែ ៤៧%។ ថ្លែង​ទៅ​កាន់​អ្នកគាំទ្រ នៅប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយ លទ្ធផលឆ្នោត​បឋម កាលពីយប់ថ្ងៃ​អាទិត្យ លោក​អ៊ែរដូហ្កាន បាន​សន្យា​ប្តូរទំព័រថ្មី ដើម្បី​ការរួបរួមជាតិតែមួយ។ កាន់អំណាច ដឹកនាំ តួកគី នៅ​២០​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយនេះ លោក​អ៊ែរដូហ្កាន អាយុ ៦៩ឆ្នាំ​នឹង​បន្ត​ដឹកនាំតួកគី​៥ឆ្នាំ​ទៀត។ តួកគីដែល​កំពុងបែកបាក់ជាពីរ និង​រួបរឹត​ដោយ​វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។ ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី​តួកគី​លើកនេះ​ជាព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏សំខាន់ ព្រោះថា គណបក្ស​ប្រឆាំង​ធ្លាប់​សង្ឃឹមច្រើន​ថា នឹង​ទទួល​ជ័យជំនះ បញ្ចប់​សម័យដឹកនាំ​ផ្តាច់ការ​របស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន ប្រធានាធិបតី​ផុតអាណត្តិ​ដែល​កំពុង​ធ្លាក់​កូដប្រជាប្រិយ​ដោយសារ​វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច បញ្ហា​អតិផរណា ជាពិសេស បញ្ហា​គ្រោះរញ្ជួយដី​ដែលបាន​សម្លាប់មនុស្ស​ជាង ៥ម៉ឺននាក់ និង​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​រាប់លាននាក់​បាត់បង់ផ្ទះសម្បែង។ដោយសារ​អប្រជាប្រិយភាព របស់​ប្រធានាធិបតី និង​ការស្រេកឃ្លានរបស់​យុវជន​ដែលចង់​ឲ្យមាន​ការផ្លាស់ប្តូរ អ្នកវិភាគ​ជាច្រើន​ធ្លាប់​វាយតម្លៃ ថា លោក​អ៊ែរដូហ្កាន​នឹង​អាច​បរាជ័យ​នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​លើកនេះ។ប៉ុន្តែ ផ្ទុយទៅវិញ លោក​អ៊ែរដូហ្កាន នៅទីបំផុត នៅតែ​អាច​ទាក់ទាញ​សំឡេងគាំទ្រច្រើន នៅក្នុងការបោះឆ្នោត មិនថា នៅជុំទី១ និងនៅជុំទីពីរ ដែលបើកផ្លូវ​ឲ្យ​លោកនៅ​បន្តកាន់អំណាច នៅតួកគី ៥ឆ្នាំ​បន្តទៀត។ លទ្ធផល​បឋម​នៃ​ការបោះឆ្នោត​ជុំទី​២​បាន​បង្ហាញ​ថា លោកអ៊ែរដូហ្កាន​បាន​ទទួល​ជ័យជំនះ ដឹកនាំ​ប្រទេស​មួយអាណត្តិ ៥ឆ្នាំទៀត ជាមួយ​ទទួល​សំឡេងគាំទ្រ​ចំនួន ៥២% ច្រើន​ជាង បេក្ខជន គូប្រជែង គឺ​លោកកេម៉ាល់ គីលីច្សដារ៉ូលូ ។ មានហេតុផល​មួយចំនួន​ដែលធ្វើ​ឲ្យ​លោក​អ៊ែរដូហ្កាន នៅតែ​ទទួលបាន​សំឡេង​គាំទ្រ​ច្រើន នៅក្នុង​ការបោះឆ្នោត។ទី១ ការប្រកាន់​នយោបាយ​អ៊ីស្លាមនិយម​បាន​ធ្វើ​ឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោក​អ៊ែរដូហ្កាន ទទួល​បាន​ការគាំទ្រ​របស់​ក្រុមអភិរក្ស​និយម ដែលមាន​ចំនួន​ច្រើន នៅ​ប្រទេស​តួកគី។ទី២ ក្រុមឃោសនា​របស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន ដែល​គ្រប់គ្រងជាង ៩០% នៃ​ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ របស់ប្រទេស ​រមែងរំលឹក​ពី​បញ្ហា​អសន្តិសុខ បើសិន​តួកគី គ្មានមេដឹកនាំ តឹងរ៉ឹង ដូចជា​លោក​អ៊ែរដូហ្កាន។ នៅត្រង់​ចំណុច​នេះ គណបក្សកាន់អំណាច​បាន​សង្កត់ធ្ងន់​ពីបញ្ហា​គំរាមកំហែង​ភេរវកម្ម ដែល​រដ្ឋាភិបាល​ចាត់ទុកថា​ជា​ស្នាដៃ​របស់​ក្រុមគួដ។ គណបក្ស​កាន់អំណាច នៅ​បង្ហាញ​ស្នាដៃ​ច្រើន​របស់​លោកប្រធានាធិបតីអ៊ែដូហ្កាន ដែលបានសម្រេច ជំរុញ​ឲ្យ​តួកគី លេចមុខ ជាអ្នកដើរ​តួនាទី​សំខាន់មួយ នៅក្នុង​ឆាកនយោបាយអន្តរជាតិ ដូចជា​នៅក្នុងសំណុំរឿងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន នៅ​ស៊ីរី។ទី៣ ប្រឈម​នឹង​បុរសខ្លាំង ដែលស្គាល់ និង​ចាក់រឹសអំណាច​របស់​ខ្លួន នៅ​តួកគី ជាង ២០ឆ្នាំមកនេះ គឺភាពទន់ខ្សោយរបស់​បក្ស​ប្រឆាំង។ គណបក្ស​ប្រឆាំង​មាន​បេក្ខជនម្នាក់ គឺ លោក​កេម៉ាល់ គីលីច្សដារ៉ូលូ ដែល​គ្មានរូបភាព​ជា​អ្នកដឹកនាំ អាច​បញ្ចុះបញ្ចូល​ទាក់ទាញ​អ្នកបោះឆ្នោត។អាចជាជ័យជំនះចុងក្រោយ​របស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន?លោកអ៊ែរដូហ្កាន​ទទួលជ័យជំនះ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត​ដើម្បីដឹកនាំ​ប្រទេស​មួយអាណត្តិទៀតមែន ប៉ុន្តែ បើមើល​ឲ្យស៊ីជម្រៅ លោក​អ៊ែរដូហ្កាន​ទទួល​បរាជ័យ​ទៅវិញ ព្រោះថា ចាប់តាំង​ពីកាន់អំណាច​ដឹកនាំ​ប្រទេស ២០ឆ្នាំមក នេះជាលើកទី​១ដែល​លោកអ៊ែរដូហ្កាន បាន​ទទួល​សំឡេងគាំទ្រ​តិចមែនទែន រហូត​ធ្វើ​ឲ្យលោក​ត្រូវ​ទៅ​ប្រឈម​នឹងគូប្រជែង នៅ​ក្នុងការបោះឆ្នោត នៅជុំទី២។ លទ្ធផលឆ្នោត​នៅជុំទី២​ទៀតសោត បង្ហាញ​ថា លោក​អ៊ែរដូហ្កាន ដែលទទួលសំឡេងឆ្នោត ៥២% នាំមុខ​គូប្រជែង តែ ៤% ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះលោក កេម៉ាល់ គីលីច្សដារ៉ូលូ ​បានទទួលសំឡេង​ឆ្នោត ៤៧,៩%។ ចង់ ឬ​មិនចង់ ការបោះឆ្នោតលើកនេះ បង្ហាញ​ថា តួកគី បានបែកបាក់គ្នា​ជាពីរក្រុម។ គឺ​ក្រុម​អភិរក្សនិយម និងក្រុមយុវជន​ដែលស្រេកឃ្លាន​សេរីភាព ចង់​ឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ។តាម​បេក្ខជន​បក្ស​ប្រឆាំង លោក​កេម៉ាល់ គីលីច្សដារ៉ូលូ ការបោះឆ្នោត​នៅ​តួកគី​លើកនេះ ប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុង​បរិយាកាស​តឹងតែង ហិង្សា បំភិតបំភ័យ ដែលមិនធ្លាប់មាន នៅក្នុងប្រវត្តិបោះឆ្នោត​តួកគី។ អាច​និយាយ​បាន​ថា បើសិន​តួកគី រៀបចំ​ការបោះឆ្នោតដោយសេរី ដោយគ្មាន​ការដាក់សម្ពាធ​នយោបាយ នោះ អាចទៅរួច ដែលលោក​អ៊ែរដូហ្កាន អាច​ខ្ទាតចេញពីអំណាច ដោយសារ​សំឡេងឆ្នោត​របស់​ប្រជាជន​​តួកគី ដែល​ចង់បាន​សេរីភាព ដែល​ធុញទ្រាន​នឹង​របបដឹកនាំ​របស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន ដែល​កាន់តែ​ផ្តាច់ការ។ជាមួយសំលេង​ឆ្នោត​កាន់តែ​តិចទៅៗ ពីអាណត្តិមួយទៅអាណត្តិមួយ ជ័យជំនះលើកនេះ អាចជាជ័យជំនះចុងក្រោយ​របស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន​ក៏អាច​ថាបាន។សំណុំរឿង​ច្រើន​ដែល​កំពុងរង់ចាំលោក​អ៊ែរដូហ្កាននៅក្រាញដឹកនាំ​ប្រទេស​៥ឆ្នាំទៀត មិនមែនជារឿងស្រួល សម្រាប់​លោក​អ៊ែរដូហ្កាន ព្រោះថា មានបញ្ហា​ច្រើនដែលកំពុង​រង់ចាំលោក ដូចជា​វិបត្តិអតិផរណា ដែលកើនឡើង​ខ្ពស់ ដល់ទៅ ៤០% មិន​ធ្លាប់​មាន​នៅ​តួកគី។ អត្រាអតិផរណា​កើនឡើង​ខ្ពស់ ក៏ដោយសារ​តែ លោក​អ៊ែរដូហ្កាន​ខ្លួនឯង​បញ្ចុះអត្រាការប្រាក់​ឲ្យទាបខ្លាំង ក្នុងគោលដៅ ទប់ទល់​នឹង​ទំនិញឡើងថ្លៃ។បញ្ហាចំពោះមុខទី ២ គឺគ្រោះមហន្តរាយ​បង្កឡើងដោយ​គ្រោះរញ្ជួយដី កាលពី​ខែ មេសា​កន្លងទៅ​ដែលកំពុងអូសទាញ​សេដ្ឋកិច្ច​តួកគី ឲ្យ​ដើរថយក្រោយ។ គេវាយតម្លៃថា តួកគី ត្រូវការប្រមាន ១០០ពាន់​លាន​ដុល្លារ ដើម្បី​សាងសង់ឡើងវិញ នៅក្រោយ គ្រោះរញ្ជួយដី។ វាជាទឹកប្រាក់ដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដែល​រដ្ឋាភិបាល​លោកអ៊ែរដូហ្កាន ត្រូវរក​ឲ្យបាន។មេដឹកនាំ​ក្នុងពិភពលោកស្វាគម ទន្ទឹង​ចាប់ដៃធ្វើការសាជាថ្មីជាមួយ​លោកអ៊ែរដូហ្កានតាំងពីព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី ២៩​ឧសភា មេដឹកនាំ​នៅក្នុងពិភពលោក ដែលមានតាំងពី​លោកចូ បៃដិន ប្រធានាធិបតីបារាំង ប្រធានាធិបតី​អង់គ្លេស ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី និង​រដ្ឋាភិបាល​ចិន បាន​ផ្ញើសារ​អបអរ ជ័យជំនះ​របស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន នៅក្នុងការបោះឆ្នោត ប្រធានាធិបតី​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។សារជូនពរ មានតាំងពីគ្រប់ទិស តាំងពីខាង ប្រទេស​លោកខាងលិច និង​ពីខាង​រុស្ស៊ី ចិន ប៉ុន្តែ គេអាចដឹងថា​អ្នកដែល​សប្បាយចិត្ត ត្រេកអរខ្លាំង​ជាងគេ ដែលឃើញ​លោកអ៊ែរដូហ្កាន​នៅបន្តដឹកនាំ​តួកគី គឺ​លោក​ពូទីន ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី ដែល​បាន​ពង្រឹង​សម្ព័ន្ធភាព​កាន់តែជិតដិតខ្លាំង​នឹង​លោក​អ៊ែរដូហ្កាន។ លោក​ពូទីន​ពេញចិត្ត​នឹង​ឲ្យលោក​អ៊ែរដូហ្កាន​នៅបន្តជាប្រធានាធិបតី​តួកគី ព្រោះថា លោក​អ៊ែរដូហ្កាន ជា​មេដឹកនាំ​ម្នាក់ ដែលមិនញញើត មិន​ខ្វល់​ពីការដាក់សម្ពាធ​របស់​ប្រទេស​លោកខាងលិច ជាពិសេស​អាមេរិក។អ្នកដែល​អាច​ខកចិត្ត​នឹង​ឃើញ លោក​អ៊ែរដូហ្កាន​នៅបន្តកាន់អំនាច​ដឹកនាំ​តួកគី គឺក្រុមប្រទេស​លោក​ខាងលិច ដូចជា​អាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបដែលមានទំនាក់ទំនង​មិនសូវរលូនប៉ុន្មានជាមួយ​មេដឹកនាំ​តួកគី។ ក្រោមការដឹកនាំ​របស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន តួកគី​បាន​ងាក​ទៅ​ជិតស្និទ្ធ​នឹង​រុស្ស៊ី។ តួកគី​ជាសមាជិក​របស់អូតង់ បែរជាងាកទៅទិញមីស៊ីលពីរុស្ស៊ី និងឈ្លោះដណ្តើមប្រេង​ជាមួយ​ក្រិកដែលជា​សមាជិក​អឺរ៉ុប អូតង់។ ស៊ុយអែត​ផ្ទាល់ដែល​ចង់ក្លាយ​ជា​សមាជិកអូតង់ ខកចិត្តខ្លាំងជាងគេ ដោយសារ​លោកអ៊ែរដូហ្កាន​ប្រឆាំង​ដាច់ខាត មិនគាំទ្រ​បេក្ខភាព​របស់ស៊ុយអែត។សម្រាប់ប្រទេស​លោកខាងលិច ជាពិសេស​អាមេរិក គេ​ចង់​ឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ​មេដឹកនាំ​តួកគី ប៉ុន្តែ បើតួកគី ជ្រើសរើស​លោក​អ៊ែរដូហ្កាន​ឲ្យ​ដឹកនាំ​បន្តទៀត នោះ គេ​ក៏​គ្មានជម្រើស​អ្វីផ្សេងដែរ ក្រៅតែ​ពីបន្ត​សហការ សរសេរសារអបអរ ព្រោះចង់ មិនចង់ តួកគីជា​សមាជិកសំខាន់​របស់​អូតង់ និងដើរតួនាទីមិនអាច​ខ្វះបាន នៅក្នុង​បរិបទភូមិសាស្រ្ត​នយោបាយ នៅ​អឺរ៉ុប និងនៅដើមបូព៌ា។
29/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិករក​ឃើញ​ កិច្ចព្រមព្រៀង​ជា​គោលការណ៍ បញ្ចៀស​វិបត្តិ​បំណុលសាធារណៈ

បន្ទាប់​ពី​ចរចា​គ្នា​អស់​ជា​ច្រើន​ថ្ងៃ​និង​យ៉ាង​តាន​តឹង​មក នៅទីបំផុត លោកប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃដិន និង​ប្រធាន​សភា​អ្នក​តំណាង​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ លោក គេវីន ម៉ាកខាធី Kevin McCathy បាន​ស្រុះ​ស្រួល​គ្នា​បញ្ចៀស​វិបត្តិ​ខ្វះ​ប្រាក់​សង​បំណុល។ បើតាម​ព័ត៌មាន​បឋម​ ភាគីទាំងពីរ​បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​​ជា​គោលការណ៍ ដំឡើង​កំរិត​អតិបរិមា​នៃ​ប្រាក់​បំណុល​សាធារណៈ ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​បន្ថយ​ចំណាយ​សាធារណៈ។ នៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ​​នេះ បុរសរដ្ឋ​ទាំងពីរ​ត្រូវ​ជួប​ពិភាក្សា​គ្នាជា​ថ្មី​ទៀត ដើម្បី​បង្ហើយ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ សម្រាប់​ដាក់​ជូនសភា​និង​ព្រឹទ្ធសភា​អនុម័ត​នៅថ្ងៃពុធ​ខាង​មុខ។ នៅក្នុង​សុន្ទរកថា​ដ៏​ខ្លី ល្ងាច​មិញ លោកប្រធានសភា​អាមេរិក​នៃ​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ បាន ​ប្រកាស​ថា​រកឃើញ​ការ​ព្រមព្រៀង​ថវិកា​មួយ ដ៏​សក្តិសម​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​អាមេរិក។ លោក​បាន​សម្តែង​អំណរ​ចំពោះ​ការ​កាត់​បន្ថយ​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ការ​ចំណាយ​សាធារណៈ ដែល​មាន​ចែង​ក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង និង​ដែល​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​បាន​ទាមទារ​រហូត​មក។ ចំណែក​ ​លោក​ចូ បៃដិន ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​វិញ ពន្យល់​ថា អាច​សម្រុះ​សម្រួល​គ្នា​បាន​មាន​ន័យ​ថា ម្នាក់ៗ​មិន​អាច​ទទួល​ទាំងស្រុង​នូវ​អ្វីដែល​​ខ្លួន​ចង់​បាន​ទេ តែ​លោក​បាន​ធានា​ថា​ក្នុង​​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ ​ពិត​ជា​មាន​កា​រកាត់​បន្ថយ​ចំណាយ​សាធារណៈ​មែន តែ​ការពារ​កម្មវិធី​សង្គម​និង​សាធារណៈ​សំខាន់ៗដដែល និង​ជា​ពិសេស​ជា​ដំណឹង​ល្អ​សម្រាប់​អាមេរិក​ដែល​នឹង​គេច​ផុត​ពី​វិបត្តិ​ខ្វះ​ប្រាក់​សង​បំណុល។ ​ គេនៅ​មិន​ទាន់​ដឹង​អំពីខ្លឹម​សារ​លម្អិតនៃ​កិច្ច​ព្រមព្រៀងជា​គោលការណ៍នេះ​ទេ។ ប៉ុន្តែ​បើ​តាមប្រភព​ស្និទ្ធនឹ​ងការចរចា រដ្ឋាភិបាល​និង​បក្ស​ប្រឆាំង​ព្រមព្រៀង ដំឡើង​កំរិត​អតិបរមា​នៃ​ប្រាក់​បំណុល​សាធារណៈ​រយៈ​ពេលពីរ​​ឆ្នាំ​ ពោលគឺ ​ក្រោយ​ការ​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ឆ្នាំ​២០២៤​ទៅទៀត។ ហើយ​ក្នុង​អំឡុងពេល​ពីរ​ឆ្នាំ​នោះ រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវកាត់​បន្ថយ​ចំណាយ​សាធារណៈ តែ​មិន​កាត់​ខ្លាំង​ដូច​ការ​ចង់​បាន​របស់​បក្ស​សាធារណរដ្ឋ​ពី​ដំបូង​ទេ។ ចំណាយ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​វិស័យ​ការពារ​ជាតិ នៅ​រក្សា​ទុកដដែល​នៅ​ឆ្នាំ​ក្រោយ ទាល់​តែ​ឆ្នាំ​២០២៥​ទើប​មាន​កើន​បន្តិច។ កម្មវិធី​ជំនួយ​សហព័ន្ធ​ខ្លះ​ត្រូវ​កែប្រែ តែ​បើ​តាម​ប្រភព​ដដែល កិច្ចព្រមព្រៀង​នៅតែ​ការពារ​ច្បាប់ប្រឆាំង​នឹង​អតិផរណា និង​ផែនការបន្ថយ​បំណុល​និស្សិត​ដដែល។ លោក​ប្រធាន​សភា​ត្រូវ​ជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​លោក​ប្រធានាធិបតី​ នៅថ្ងៃអាទិត្យ​នេះជា​ថ្មី​​ទៀត ដើម្បី​បង្ហើយ​កិច្ចព្រមព្រៀង ហើយ​​អាច​ផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុង​ថ្ងៃ​នេះ​តែម្តង មុន​នឹង​បញ្ជូន​ទៅ​ឱ្យ​សភា​និង​ព្រឹទ្ធសភា​អនុម័ត នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​ទី ៣១​ឧសភា​ខាង​មុខ។​ មេដឹកនាំ​ទាំង​ពីរ ក៏​ត្រូវ​បន្ត​​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​សមាជិក​សភា​និង​ព្រឹទ្ធសភា មួយ​ចំនួនទៀត​ដែល​ខ្លះ​មាន​គំនិត​ប្រឆាំង​ខ្លាំង​ មិន​ចង់​ធ្វើ​សម្បទាន​ឱ្យ​គូ​បដិបក្ស​ទេ។ ​កំរិត​អតិបរិមា​នៃ​ប្រាក់​បំណុល​សាធារណៈ​ជា​អ្វី​ ? នៅអាមេរិក ការ​កំណត់​កំរិត​អតិបរមានៃ​ប្រាក់​បំណុល​សាធារណៈ មាន​កំណើត​តាំងពី​សង្គ្រាម​លោកលើក​ទីមួយ​មក​ នៅ​ពេល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ចង់​សម្រួល​ដំណើរ​បែប​បទ​​ខ្ចី​លុយ​ មក​ធ្វើ​សង្គ្រាម ដោយ​មិន​បាច់​ពិបាក​ទៅ​សុំ​ការ​អនុញ្ញាត​ពី​ព្រឹទ្ធសភា ជា​រៀង​រាល់​លើក​។ ព្រឹទ្ធសភា​សម្រេច​កំណត់​ត្រឹម​អត្រា​អតិបរមា​ដែល​មិន​ត្រូវ​ឱ្យ​ហួស។ តាំងពី​ឆ្នាំ​១៩៦០មក ព្រឹទ្ធសភា​បាន​ដំឡើង​កំរិត​អតិបរមា​នៃ​ប្រាក់​បំណុល​សាធារណៈ​ចំនួន ៧៨ដង​ហើយ។ សម្រាប់​ពេល​នេះ​ ​សភាបាន​បោះឆ្នោត​អនុម័ត និង​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាលមាន​​បំណុល​សាធារណៈ​ ជា​អតិបរមា​​ ៣១៤០០ពាន់​លាន​ដុល្លារ។ តែបំណុល​សាធារណៈ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​លោក​បៃដិន បានឡើង​ដល់​កំរិត​អតិបរមា​នេះ តាំងពី​ខែ​មករា​ ដើម​ឆ្នាំ ហើយ​តាំងពី​នោះ មក​ អាមេរិក​បង់​វិក័យប័ត្រ​ផ្សេងៗ ដោយសារ​កញ្ចប់​ថវិកា​បន្ទាន់​ប៉ុណ្ណោះ។ ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​លោក​បៃដិន​ត្រូវ​ចរចាដំឡើង​ជាមួយ​សភា​។ ចំណែក​សភា​ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​បក្ស​ប្រឆាំង​ក៏​ឆ្លៀត​ប្រើ​ដំណើរ​ច្បាប់​នេះជា​សម្ពាធ​នយោបាយ។ ​វិបត្តិ​ប្រាក់​បំណុល​និង ​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកា​ Shutdown? នេះ​គឺ​ជា​យន្តការ​ពីរ​ផ្សេង​គ្នា ដែល​គ្មាន​ពាក់ព័ន្ធ​គ្នា​ទេ បើ​ទោះ​បី​អ្នក​ប្រឆាំងសំលៀង​មាត់​​ត្រៀម​ចាំ​វាយប្រហារ​ពេល​ជជែក​អំពី​កញ្ចប់​ថវិកា​ប្រចាំ​ឆ្នាំក៏​ដោយ។ បើ​តាម​វិទ្យាស្ថានសិក្សា​សេដ្ឋកិច្ច ​ Brookings Institution ការ​ដំឡើង​កំរិត​អតិបរមា​នៃ​បំណុល​សាធារណៈ​ ធ្វើ​ឡើង​សម្រាប់​បង់​សង​លើ​ចំណាយ​ដែល​កំណត់​រួច​ ចំណែក​ឯ​វិបត្តិ​ថវិកា​ ដែល​អាច​នាំ​ឱ្យ​ស្ថាប័ន​រដ្ឋបាល​សហព័ន្ធមួយ​ចំនួន​ត្រូវ​បិទ​ទ្វារ​នោះ មាន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​ចំណាយ​អនាគត​។ ជា​​ចំណាយ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវលើក​គម្រោង​ថវិកា​ស្នើ​ទៅ​សភា​ខុនហ្កេស ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​នៅ​រដូវ​ស្លឹក​ឈើ​ជ្រុះ (ចុងឆ្នាំ)។ សភា​អាមេរិក​ត្រូវ​អនុម័ត​ច្បាប់​ថវិកា​ប្រមាណ​១២​កញ្ចប់ ទាក់ទង​នឹង​ក្រសួង​សំខាន់ៗ​របស់​ប្រទេស។ បើ​សភា​មិន​អនុម័ត​កញ្ចប់​ថវិកា​ក្រសួងណា​មួយ​ នោះ​រដ្ឋាភិបាល​មិន​អាច​មាន​លុយ​ចំណាយ​ក្នុង​ក្រសួង​នោះ ហើយ​ភ្នាក់ងារ​សាធារណៈ​ក្រសួង​នោះ គ្មាន​ជម្រើស​អ្វី​ក្រៅ​អំពី​ផ្អាក​សកម្មភាព​មិន​ចាំបាច់​ ដូច​ដែល​យើង​ធ្លាប់​ឃើញ​កន្លង​មក គឺ​បុគ្គលិក​រដ្ឋការ​ត្រូវ​ឈប់​នៅផ្ទះ សេវា​សាធារណៈ​ខ្លះ​ត្រូវ​បិទ​ទ្វារ​។ នៅ​ឆ្នាំ​២០១៣ ​ច្បាប់​អូបាមាឃែរ បាន​ធ្វើ​អាមេរិក​ជួប​វិបត្តិជាប់គាំង​ថវិកា Shutdown​ អស់​១៦​ថ្ងៃនិង​នៅឆ្នាំ​២០១៨ អស់​៣៥ថ្ងៃ ដោយ​សភា​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​សង់​ជញ្ជាំង​អន្តោប្រវេសន៍។ បើ​គ្មាន​ការ​ដំឡើង​កំរិត​អតិបរមា វិបត្តិ​​បំណុល​អាច​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជាង​វិបត្តិ​ថវិកា​Shutdown ទៅ​ទៀត ព្រោះចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៥​មិថុនា​ទៅ ​អាមេរិក​គ្មាន​លទ្ធភាព​បើក​ប្រាក់​ខែឱ្យ​បុគ្គលិក​រដ្ឋ បើក​ប្រាក់​សោធននិវត្តន៍ ឬ​សង​បំណុល​គេ​ទេ ... ភ្នាក់ងារ​វាយតម្លៃ​ហានិភ័យ​បំណុល Fitch បាន​ដាក់​អាមេរិកក្រោម​​ការ​តាមដាន​តាំងពី​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​មក ជាមួយ​ចំណាត់​AAA ដោយ​អះអាង​ថា​ ​គ្មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ គឺ​ជា​សញ្ញា​អវិជ្ជមាន​ផ្នែក​អភិបាល​កិច្ច។ នាយិកា​មូលនិធិ​រូបិយវត្ថុ​អន្តរជាតិ ក៏​បាន​រិះគន់ដែរ​​ថា​អាមេរិកមិន​គួរ​ធ្លាក់​ក្នុង​ស្ថានភាពតាន​តឹង​​បែប​នេះ​សោះ។ កិច្ចព្រមព្រៀង​យប់​មិញ ជា​​​ខ្យល់​អុកស៊ីហ្សែន​បក់​ផ្លុំ​​ទីផ្សារ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ឱ្យ​បាន​ធូរ​ស្បើយ​អារម្មណ៍​បន្តិច ព្រោះ​ថ្វីបើ​ទីផ្សារ​​មិន​ស្លន់ស្លោមែន​ តែគ្រប់​គ្នា​ចាប់​ទន្ទឹង​លទ្ធផល​ហើយ។ តាម​ទម្លាប់ ក្នុង​សំណុំ​រឿង​បែ​ប​នេះ ​មេដឹកនាំ​អាមេរិក​តែង​ព្រមព្រៀង​​គ្នា ​នៅនាទី​ចុងក្រោយ៕
28/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បរិស្ថាន​ ៖ ជំហាន​ថ្មី​ឆ្ពោះ​ទៅ​រកសន្ធិសញ្ញា​អន្តរជាតិ​ប្រឆាំង​នឹងបរិស្ថាន​ពុល​ដោយ​​ប្លាស្ទិក ?

ពីថ្ងៃទី២៩ឧសភា ដល់​ថ្ងៃទី២មិថុនា​ សប្តាហ៍​ក្រោយ តំណាង​១៧៥​ប្រទេស ត្រូវ​មក​ជួប​ជុំ​គ្នា​​នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ដើម្បី​បើក​កិច្ចចរចា​ជុំ​ទីពីរ​ដែល​មាន​គោលដៅ​ឈាន​ទៅ​បង្កើត​សន្ធិសញ្ញា​អន្តរជាតិប្រឆាំង​នឹង​​​បរិស្ថានពុល​ដោយសារធាតុ​​​ប្លាស្ទិក ​ឲ្យ​បាន​ នៅត្រឹមចុង​​​ឆ្នាំ២០២៤។ ប៉ុន្តែ​ដើម្បី​ផ្តល់​សន្ទុះ​ដល់​ការ​កិច្ចចរចានេះ​ បារាំង ក្នុង​នាម​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ ​បាន​រៀប​ចំ​ជំនួបកំពូល​​ជាន់​ខ្ពស់​ ផ្តុំ​ដោយ​រដ្ឋមន្ត្រី​និង​អ្នកការទូត​មក​ជាង​៤០ប្រទេស តាំងពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ទី ២៧​នេះ​ទៅ​តែម្តង។ នៅថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស​និង​​បរិស្ថានបារាំង បាន​ទទួល​ជួប​តំណាង​រដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាល​ជាង​៤០​ប្រទេស ដើម្បី​ផ្តល់​សន្ទុះនយោបាយ​ដល់​ការ​ចរចា​បង្កើត​សន្ធិសញ្ញា​អន្តរជាតិ​ប្រឆាំង​នឹង​បរិស្ថានពុល​ដោយ​ប្លាស្ទិក ដែល​​​កំពុង​​ចោទ​ជា​បញ្ហា​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើងៗ​សម្រាប់​ពិភពលោក។ សំរាមប្លាស្ទិក​ជាទ្វីបទី​៧នៃផែនដី ​តួលេខនៃ​បរិស្ថានពុល​ដោយ​ប្លាស្ទិក ​គឺ​សម្បើម​ខ្លាំង​ណាស់ ! ប្លាស្ទិក ដែល​ផលិតចេញ​ពី​ប្រេងកាត មាននៅគ្រប់​ទិសទី និង​ក្នុង​ស្ទើរ​គ្រប់មុខ ៖ ជា​របស់​សម្រាប់​វេចខ្ចប់ ជា​សរសៃក្នុង​ក្រណាត់ ក្នុង​សម្លៀកបំពាក់ ក្នុង​វត្ថុ​សំណង់ ក្នុង​គ្រឿង​បរិក្ខារពេទ្យ ... ផលិតផល​ប្លាស្ទិក​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​បានកើន​ឡើង​ជាង​ពីរ​ដង​ក្នុង​រយៈ​ពេល២០ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ ពោល​គឺ​​​ ៤៦០​លាន​តោន​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ។ ផលិតផល​​ប្លាស្ទិក​​នឹង​មាន​កំណើន​ដល់​ទៅ​បីដង នៅ​ឆ្នាំ​២០៦០ ប្រសិនបើ​គ្មាន​វិធានការ​អ្វី​ទេនោះ។ ហើយមិន​ដល់​មួយ​ឆ្នាំទេ​​ ៨១%​នៃ​ផលិតប្លាស្ទិក​នោះ នឹង​ក្លាយ​ជា​សំរាម។ នេះ​បើ​តាម​ការ​វាយ​តម្លៃ​របស់​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច OCDE។ សំណល់​ប្លាស្ទិក​ច្រើន​ពេក​រហូត​មាន​ការ​ប្រៀប​ធៀប​ថា ទ្វីប​ទី​៧ របស់​ភព​ផែនដី​ គឺ​ភព​សំរាម​ប្លាស្ទិកនៅកណ្តាល​មហាសមុទ្ទ​ប៉ាស៊ីហ្វិក។ ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​គួរ​ឱ្យ​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង​នោះ​ គឺ​ក្នុង​ចំណោមសំរាម​​ប្លាស្ទិក​ទាំង​នោះ មាន​មិន​ដល់​១០%​ទេ ដែល​គេយក​មក​​កែច្នៃ​ប្រើ​ឡើង​វិញ។ ឯជាង​​ពី​រភាគ​បី​ទៀត ត្រូវ​ក្លាយ​ជាសំណល់​​ចោល​ក្នុង​ធម្មជាតិ ក្រោយ​ពី​បាន​ប្រើប្រាស់​តែ​​ម្តង ឬ​ពីរបី​ដងយ៉ាង​ច្រើន។ ​ផលវិបាក​នៃ​សំណល់​ប្លាស្ទិក​នេះ ជា​តំណាង​មហន្តរាយ​ខ្លាំងណាស់ មិនមែន​ចំពោះ​តែ​​សត្វទេ សុខភាពមនុស្សខ្លួន​ឯង​​ក៏​រងគ្រោះ​ថ្នាក់​ខ្លាំងដែរ​។ ​សំរាម​ប្លាស្ទិក​មាន​គ្រប់​ធុន តាំងពី​​ដុំធំ​ ទៅ​ ល្អិតហ្មត់ផង់​មើល​មិន​ឃើញ​នឹង​ភ្នែក​ បាន​​ប៉ើង​អណ្តែត​ដល់​បាត​មហាសមុទ្ទ ដល់​ក្នុង​ផ្ទាំង​ទឹកកក​នៅ​តំបន់ប៉ូល​ ដល់​កំពូល​ភ្នំហេមពាន្ត  និង​ក្នុង​ខ្យល់​។ សូម្បី​តែ​ក្នុង​ខ្លួន​ប្រាណ​មនុស្ស​យើង​សព្វថ្ងៃ​ក៏​មាន​សារធាតុ​ពុល​ប្លាស្ទិក​ចូល​ទៅ​ដល់​ដែរ។ ក្នុង​មួយ​អាទិត្យ យើង​លេប​ ប្លាស្ទិក ក្នុង​ទំហំ​ប៉ុន​ ក្រេឌីខាត។ ផលិត​ចេញ​ពី​ប្រេងកាត ផលិតផល​ប្លាស្ទិក​ ដែល​ជួន​មាន​លាយ​សារជាតិ​គីមី​បន្ថែម​ទៀត មាន​រក​ឃើញ​នៅក្នុង​ឈាម និង​ទឹក​ដោះ​ម្តាយ ទៀត​ផង។ បើ​តាមការ​គណនា​របស់​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​បារាំង កាលពី​សប្តាហ៍មុន ក្នុង​ខ្យល់​បរិយាកាស​ដែល​យើង​ស្រូប​ដង្ហើម​ចេញ​ចូល​ជា​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ មាន​ធាតុ​ប្លាស្ទិក​តូច​ល្អិត​មើល​មិន​ឃើញ​ដោយ​ផ្ទាល់​ភ្នែក ប្រមាណ​៤០ទៅ​៤៨គីឡូ ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ​ៗ ហោះ​តោង​ក្នុងផ្ទៃ​​អាកាស​ក្រុង​ប៉ារីស។ ជា​ចុងក្រោយ សូម​កុំ​ភ្លេច​ថា ប្លាស្ទិក​មាន​ចំណែក​​ធំណាស់ ធ្វើ​ឱ្យឡើង​កម្តៅ​អាកាសធាតុ​ ព្រោះ​ ​​ឧស្សាហកម្មប្លាស្ទិក​បញ្ចេញឧស្ម័ន​ផ្ទះកញ្ចក់​​១៨០០​លាន​តោន​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៩ និង​ដល់​ទៅ ១៧%​នៃ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក​ពិភពលោក នៅឆ្នាំ​២០៦០។ ​សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ​ប្រឆាំង​នឹង​បរិស្ថានពុល​ដោយ​ប្លាស្ទិក ​ដោយ​យល់​អំពីមហន្តរាយ​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ​បន្សល់​ទុក​ដោយ​ប្លាស្ទិក ចំពោះ​ធម្មជាតិ​និង​សុខភាព​មនុស្ស ទើប​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ចង់​សម្រេច​បង្កើត​សន្ធិសញ្ញា​អន្តរជាតិ​​ប្រឆាំង​នឹង​បរិស្ថានពុល​ដោយ​ប្លាស្ទិក ឱ្យ​បាន​នៅ​ដំណាច់​ឆ្នាំ​២០២៤ ដើម្បី​​កំណត់​អំពី​យន្តការ​គ្រប់គ្រង​ប្លាស្ទិក ចាប់តាំង​ពី​​ដំណាក់កាល​ផលិត ដំណាក់កាល​ប្រើប្រាស់​ រហូត​ទៅដល់​ដំណាក់កាល​គ្រប់គ្រង​សំណល់​ប្លាស្ទិក ក្នុង​កម្មវត្ថុ​ដ៏​ចម្បង​បំផុត​មួយ​គឺ កាត់​បន្ថយ​ការ​ប្រើប្រាស់ និង​ផលិត​ប្លាស្ទិក។ ក្រុម​អ្នក​ការពារ​បរិស្ថាន ជាក់​ស្តែង​តំណាង​អង្គការ​ គ្មាន​សំរាម​ប្លាស្ទិក​សោះ​របស់​បារាំង ឬ​មូលនិធិ​វិទ្យាសាស្ត្រ Tara​មហាសមុទ្ទ យល់​ថា​គេ​ចាំបាច់​ត្រូវ​រក​ដំណោះស្រាយ​មិនមែន​ត្រឹម​រឿង​កែច្នៃ​ផលិតប្លាស្ទិក​ឡើង​វិញ​ទេ គឺ​ត្រូវ​បន្ថយប្រភព​នៃ​បញ្ហា គឺ​បន្ថយ​​ បញ្ចុះ​ផលិតផល​​ប្លាស្ទិកនៅលើ​​ពិភពលោក​ ឱ្យ​បាន​លឿន ដោយ​ត្រូវ​បន្ថយ​ប្រភេទ​ប្លាស្ទិក និង​ហាមឃាត់​តែ​ម្តង​សារធាតុ​ដើម​​ណា​ ឬ​សារធាតុ​គីមី​បន្ថែមណា​ដែល​ផលិតគ្រឿង​​ប្លាស្ទិក​​ពុល​ខ្លាំង។​ សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ចង់គិត​គូរ​​ដល់​ផលិតផល​ដែលប្រើប្រាស់​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​ឡើង​វិញ និង​​ចែង​ឱ្យ​ពិភពលោក ​ត្រូវ​តែ​ប្តូរ​វិធី​វេចខ្ចប់ និង​ដឹកជញ្ជូន ដោយបញ្ចប់​ការ​ប្រើប្រាស់​វត្ថុ​​តែ​ម្តង​គ្រវាត់​ចោល​ ហើយ​ត្រូវ​គ្រប់គ្រង​និង​កែច្នៃ​សំណល់​ប្លាស្ទិក​ឱ្យ​បាន​ប្រសើរ​ឡើង។ នៅ​ប្រទេស​ជឿន​លឿន ដូច​យ៉ាង​នៅអឺរ៉ុប ជាពិសេស​អឺរ៉ុប​ខាង​ជើង មាន​ហើយ​ច្បាប់​ហាមឃាត់​ការ​ផលិតផល​របស់​ប្រើ​ម្តង​ចោល​ ឬ​កែច្នៃ​សំរាមប្លាស្ទិក​នោះ តែ​យន្តការ​នេះ​នៅខ្វះ​ខាត​ខ្លាំង​សម្រាប់​បណ្តា​ប្រទេស​ក្រីក្រ​កំពុង​អភិវឌ្ឍ។ ភាគី​បារាំង​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ បាន​បង្ហាញ ជំនឿ​ថាអត្ថបទ​ច្បាប់​​គោល​នៃ​សន្ធិសញ្ញា​ នឹង​អាច​ប្រសូត​ចេញ​ពី​កិច្ចចរចា​នៅប៉ារីស​ ដែល​ជា​ដំណាក់កាលទីពីរ  សម្រាប់​យក​ទៅ​​ជជែក​សម្រួល​ ​នៅ​ក្នុង​​កិច្ចចរចាបន្ត​បន្ទាប់​ទៀត  ចំនួន​បី​ដង​ទៀត។ ប៉ុន្តែ​តើ​អត្ថបទ​ច្បាប់​របស់​សន្ធិសញ្ញា​អន្តរជាតិ​នឹង​មាន​តម្លៃអនុវត្ត​ជាក់​ស្តែង​យ៉ាងណា ? នេះ​ជា​បញ្ហា​មួយ​ទៀត ដែល​សម្ព័ន្ធ​​ក្រុមប្រទេស​អ្នក​ផ្តួចផ្តើម​ចំនួន​៥៤​ប្រទេស ដឹកនាំ​ដោយ រវ៉ាន់ដា និង​ន័រវែស ព្រមទាំង​សហភាពអឺរ៉ុប តែ​ក៏​មាន​ដែរ​បារាំង កាណាដា​ ម៉ិចស៊ិក អូស្ត្រាលី និង​ជប៉ុន កំពុងប្រឹង​បញ្ចុះ​បញ្ចូល ធ្វើ​យ៉ាងណាសន្ធិសញ្ញា​អន្តរជាតិប្រឆាំង​នឹង​សារធាតុ​ពុល​ប្លាស្ទិក ដើម្បី​លុប​បំបាត់សំរាម​ប្លាស្ទិក​ទាំងស្រុង​នៅ​ឆ្នាំ​២០៤០ មាន​តម្លៃ​ត្រូវ​តែ​គោរព​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​។ ដើម្បី​លើកតម្លៃ​នៃ​សន្ធិសញ្ញា​ ​ត្រូវមាន​​​ការ​អនុម័ត​ដោយ​បោះឆ្នោត ជា​សំឡេង​ភាគ​ច្រើន ឬ​ជា​ឯកច្ឆ័ន្ទ ? ជម្រើស​ល្អ​គឺ​ការ​​អនុម័ត​ជា​ឯកច្ឆ័ន្ទ តែ​ក្រុម​Lobby ការពារ​ថាមពល​ផូស៊ីល និង​ប្រទេស​ដែល​មាន​ឧស្សាហកម្ម​ប្លាស្ទិកកំពុង​​រីក​ចម្រើន ត្រូវការ​ការ​ពារ​ទីផ្សារការងាររបស់​ពួកគេ​ដែរ។ ដោយ​មិន​រាប់​រុស្ស៊ី ចិន ឥណ្ឌា ប្រេស៊ីល សហរដ្ឋ​អាមេរិក ពុំ​សូវ​មាន​មហិច្ឆតា​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំ​ងនឹង​បរិស្ថានពុល​ប្លាស្ទិក​ទេ។ ពួកគេ​ហាក់​មិន​សូវ​ចង់​ប្តូរទម្លាប់ឡើយ ដោយ​ទទូច​ចង់​ត្រឹម​គិត​គូរ​ខ្លាំង​ដល់​ការ​កែច្នៃ​ឡើង​វិញ​និង​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​បោះបង់​​សំណល់ប្លាស្ទិក​​ តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ នៅចំពោះ​មុខចរន្តបញ្ច្រាសគ្នា​ខ្លាំង​ដូច្នេះ​ មហិច្ឆតា​របស់​ក្រុមអ្នក​ការពារ​បរិស្ថាន​ខ្លាំង ត្រូវ​តែចុះ​ថយ​ បើ​ចង់​ឃើញ​សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ​អាច​កើត​ជា​រូប​រាង​បាន៕
27/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សកម្មជនបរិស្ថានចូលលុកលុយរំខានមហាសន្និបាតម្ចាស់ភាគហ៊ុនក្រុមហ៊ុនតូតាល់

នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ថ្ងៃសុក្រ​ទី​២៦ឧសភា ក្រុម​បាតុករ ច្រើន​រយនាក់ ជា​ក្រុម​សកម្មជនការពារ​បរិស្ថានអាកាសធាតុ​ មកពី​អង្គការ​ផ្សេងៗគ្នា​ បានធ្វើ​បាតុកម្ម​លុកលុយរំខានមហាសន្និបាតម្ចាស់ភាគហ៊ុន របស់​ក្រុមហ៊ុនប្រេង​និង​ថាមពល តូតាល់។ ប៉ូលិ​ស​បារាំង បាន​បំបែក​ហ្វូង​បាតុករ ដោយ​បាញ់​ឧស្ម័ន​បង្ហូរ​ទឹកភ្នែក និង​ចាប់ខ្លួន​បាតុករ​ខ្លះ​ផង។ ទោះបី​ជា​រំខានយ៉ាងណាក្តី​  មហាសន្និបាតប្រចាំឆ្នាំ​ របស់​ម្ចាស់ភាគហ៊ុន​ តូតាល់ នៅតែបន្ត​ធ្វើ​ឡើង​ ដូច​តាម​ការ​គ្រោង​ទុក។ ទន្ទឹម​នឹងគ្នា​នេះដែរ​​ ​រដ្ឋាភិបាលបារាំង ក៏បាន​អំពាវនាវ ឲ្យ តូតាល់ បង្កើនការ​វិនិយោគទុន​លើវិស័យថាមពលបៃតង។ ​យ៉ាងហោច បាតុករ ​៤ នាក់​ ត្រូវ​ចាប់ខ្លួន។ ​បាតុករ ប្រមាណ​ជា ២០០ ទៅ​៤០០នាក់​ ផ្តុំគ្នា​នៅ​មុខ​កន្លែង​ធ្វើ​មហាសន្និបាត របស់ក្រុមហ៊ុនតូតាល់ នៅ​កណ្តាល​ក្រុង​ប៉ារីស។ ក្រុម​បាតុករ​សកម្ម​ជន​បរិស្ថាន​ ​ គឺ​សហការ​គ្នា​ពី​ សមាគម ​និង​អង្គការ​ច្រើន​ផ្សេងគ្នា គឺ​មាន​ Amis de la Terre, ANV-COP21, Attac, Greenpeace, Scientifiques en rébellion និង Extinction Rebellion ជា​ដើម។ល។ គោល​បំណង​គឺ​ទាមទារ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុនគិតគូរ​ពី​បរិស្ថា​នអាកាស​ធាតុ​ និង​ចូលរួម​កាត់បន្ថយកម្តៅផែនដី ស្រប​តាម​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ក្រុង​ប៉ារីស​ឆ្នាំ​២០១៥ ដែល ក្រុម​ហ៊ុន​​តូតាល់ខ្លួនឯង ​ក៏ធ្លាប់​បា​នសន្យា​ដែរ។​ គ្រាន់តែ​ត្រី​មាសទី១ ​ឆ្នាំ​២០២៣នេះ​ ក្រុមហ៊ុន​តូតាល់​ប្រកាស​ថា​ចំណេញ​ប្រាក់​បាន​ ៤០​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​​។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំពោះ​បាតុករ​វិញ គឺ​មិន​សប្បាយ​ចិត្ត​ទេ។ បាតុករ​យល់ថា ក្រុម​ហ៊ុន​ថាមពល​ប្រេងនិងឧស្ម័ន​ តូតាល់ ចំណេញ​ប្រាក់​​ព្រោះតែ​បំពុល​និង​បំផ្លាញ​ភព​ផែន​ដី​។​ ថ្ងៃសុក្រនេះ ពួក​គេ​បាន​ស្រែក និង​លើកបដា​ថា ក្រុម​ហ៊ុន​តូតាល់ ជា«ឧក្រិដ្ឋជន ឃាតករ​»​ ទៀត​ផង​។ ​នគរបាលបារាំង បាន​បំបែក​ហ្វូង​បាតុករ ដោយ​បាញ់ឧស្ម័ន​បង្ហូរទឹកភ្នែក​ និង​ ចាប់ខ្លួនបាតុករ ៤ នាក់ដែរ។ ​បន្ទាប់ពីប៉ះទង្គិចគ្នាភ្លាមៗ  ប៉ូលិសបារាំង ប្រាប់អ្នកកាសែត ថា កិច្ចប្រជុំរបស់តូតាល់​ត្រូវបិទហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុតទៅ ទោះបីមានការរារាំងរំខានក្តី  មហាសន្និបាតម្ចាស់ភាគហ៊ុន របស់ក្រុមហ៊ុនតូតាល់ ក៏បានចាប់ផ្តើមដូចតាមការគ្រោងទុក ប្រហែលម៉ោង១០ព្រឹក នៅស្រុកបារាំង។ ​ពេលថ្លែង​សុន្ទរកថា​បើក​មហាសន្និបាត អគ្គនាយកក្រុម​ហ៊ុន​តូតាល់ លោក Patrick Pouyanné បានបង្ហាញ​​ក្តី​សោកស្តាយ​ដែល​ត្រូវ​រឹត​បន្តឹង​សុវត្ថិភាព​ខ្លាំង ដោយស្នើសុំ​ឲ្យ​នគរបាល​ជួយ​ពិនិត្យ​ឆែកឆេរ​ នៅ​មាត់ច្រក​ចូល និង​ដាក់​វិធានការ​ហាម​ អ្នក​កាសែត​ និង ​ម្ចាស់​ភាគហ៊ុន​ មិន​ឲ្យ​យក​ទូរសព្ទចូល​ ជាដើម។​ រដ្ឋាភិបាលបារាំង អំពាវនាវ ឲ្យ តូតាល់ បង្កើនការវិនិយោគទុនលើវិស័យថាមពលបៃតង។​ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​ថាមពល​ TotalEnergies វិយោគទុន​ ទៅលើ​វិស័យ​ថាមពល​បៃតង ថាមពល​កកើត​ឡើងវិញ ឲ្យ​បាន​ជា​បន្ទាន់ ​​ហើយនិង ​ត្រូវ​ធ្វើ​​ឲ្យ​លឿនឆាប់រហ័ស​។ នេះជា​ការ​អំពាវនាវ​ជំរុញ​ ពី​សំណាក់​ ​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​បរិស្ថាន​​បារាំង អ្នក​ស្រី Agnès Pannier-Runacher មាន​ប្រសាសន៍​នៅវិទ្យុ​បារាំង​ FranceInfo ថ្ងៃសុក្រនេះ។​ ​រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថាន​បារាំង​ ​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​ថាម​ពល​តូតាល់​បញ្ចេញ​បញ្ចប់​ថវិការ​វិនិយោគទុន​ដល់​ថាមពល​ស្អាត​ស្អំ តាម​ការ​ទាមទារ​របស់​បាតុករបរិស្ថាន មែន ប៉ុន្តែ ទន្ទឹមនឹង​គ្នា​នេះ អ្នក​ស្រី​រដ្ឋមន្ត្រី​ក៏​ស្តីបន្ទោស​បាតុករ​ដែរ ថា​ធ្វើ​បាតុកម្ម​មិន​បាន​ប្រកាស​ដំណឹង​ជាមុន នាំ​ឲ្យ​រំខាន​ដល់​សណ្តាប់​ធ្នាប់។​ ការឆាឆាវរំខានកិច្ចប្រជុំនានារបស់ក្រុមហ៊ុនប្រេងនិងក្រុមហ៊ុនថាម​ពល ពីសំណាក់ក្រុមសង្គមស៊ីវិលអ្នកការពារបរិស្ថានអាកាសធាតុ គឺមិនមែនជាលើកទី១ នៅថ្ងៃនេះទេ។ ថ្ងៃអង្គារ៍ ទី២៣ ឧសភា ក្នុងសប្តាហ៍នេះ ក្រុមអ្នកសកម្មជនបរិស្ថាន ក៏​បានបាតុកម្មអុកលុកក្នុងកម្មវិធីមហាសន្និបាតរបស់ក្រុមហ៊ុនប្រេង Shell របស់អង់គ្លេស   នៅក្រុងឡុងដ្រ៍ ហើយនិងរំខានដែរ ដល់ កម្មវិធី របស់ ធានាគារផ្សេងទៀត  ( BNP និង Barclays)  ដែល ធនាគារទាំង​នោះ បានចូលរួមវិយោគទុនជាមួយក្រុមហ៊ុនប្រេង។ បាតុកម្ម​របស់​សកម្មជន​បរិស្ថាន​ថ្ងៃនេះ គឺ​ជា​សម្ពាធ​មួយ​ដែរ ​ដើម្បី​ឲ្យ​ ក្រុម​ហ៊ុនថាមពលប្រេង​និង​ឧស្ម័ន តូតាល់ ដាក់​ចេញ​គម្រោង​យុទ្ធសាស្ត្រ​​ឲ្យ​បាន​ល្អ​ នៅក្នុង​ការ​ទប់​ស្កាត់​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​។ «បញ្ចប់​ធ្យូងថ្ម» តូតាល់ មាន​ម្ចាស់​ភាគហ៊ុន​ ជា​បុគ្គល​ឯកជន ប្រមាណ ១,៥ លាននាក់។ ក្នុង​មហាសន្និបាត គឺ អ្ន​កខ្លះ​ចូល​រួម​ផ្ទាល់ និងខ្លះទៀត ចូលរួម​ពីចម្ងាយ​តាម​ប្រព័ន្ធអ៊ិនធ័រនែត។ ​​ ម្ចាស់ភាគហ៊ុន ​មួយចំនួន​ ក៏​បាន​សម្តែង​មតិ​ខ្លះ​ហើយ ថា​នឹង​​បោះឆ្នោត​សម្រេច​ចិត្ត សំដៅ​​ដល់​កិច្ច​គាំទ្រ​បរិស្ថាន​អាកាសធាតុ។​ ក្នុង​ចរន្ត​ថ្មីដែលក្រុម​អ្ន​កបរិស្ថាន​និយម​ទាមទារ​​ គឺ​ ត្រូវកាត់​បន្ថយ​និងលុប​បំបាត់​ការ​ចម្រាញ់​សារធាតុ​ហ្វូស៊ីល ឧស្ម័ន ប្រេង និង ធ្យូងថ្ម ហើយ​ងាក​ទៅ​ផលិត​ថាមពល​ស្អាតសំ ទាញ​ចេញពី​ពន្លឺព្រះអាទិត្យ ឬ​ពី​ខ្យល់ ។ល។​ អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនតូតាល់ លោក Patrick Pouyanné បាន​ផ្តល់​សម្ភាស​ឲ្យ​ កាសែត​កាតូលិក La Croix នៅថ្ងៃពុធ ដោយ​មាន​ប្រសាសន៍​ បកស្រាយ​ថា ក្រុមហ៊ុនតូតាល់តែម្នាក់​ឯង មិន​អាច​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ចុះ​ថយ​តម្រូវ​ការ​ប្រេងសាំង​​នោះឡើយ។ ហើយ​ម្យ៉ាងទៀត ​ដើម្បី​ការ​រីកចម្រើន​ចំណេញ​របស់ក្រុម​ហ៊ុន​ផង ​​ដំឡើង​ប្រាក់​ខែ​បុគ្គលិក​ផង និង​បង់​ពន្ធ​ជូន​រដ្ឋផង ហើយ​និង​រួម​ចំណែក​ដល់​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិទៀត គឺ ត្រូវគិត​​ថ្លឹងថ្លែង។ ក្នុងន័យ​នេះ គឺ​ថា បើ​ឈប់វិយោគទុនលើ​​ប្រេងភ្លាមៗ​ មិនបា​នទេ។ ទោះយ៉ាងនេះក្តី តំណាង​ក្រុម​ហ៊ុនតូតាល់ យល់​ស្របត្រូវ​បញ្ចប់​ខាង​ធ្យូងថ្ម។ ​​ក្រុម​ហ៊ុន​តូតាល់​ មាន​ គម្រោង​សកម្ម​ភាព​វិនិយោគ ផ្នែក​ឧស្ម័ន​និង​ប្រេង​ នៅ​ប្រទេសអេមីរ៉ាត់​អារាប់​រួម អ៊ីរ៉ាក់ ប៉ាពូ​អាស៊ី​ និង​  អូហ្កង់ដា ។ល។ គម្រោងដ៏​​ធំ​ នៅ​អូហ្កង់ដា មាន​រឿង​អាស្រូវ​ល្បីល្បាញរន្ទឺ​ និង​ដែល​ ត្រូវ​ អង្គការសង្គម​ស៊ីវិល​ ចោទប្រកាន់​ក្រុម​ហ៊ុ​នតូតាល់​ជា​ខ្លាំង ពី​ការរំលោភបំពាន​សិទ្ធិមនុស្ស ពីព្រោះ​​ប៉ះពាល់​ដល់​ប្រជាជន​មូលដ្ឋាន ដោយ​ត្រូវ​បង្ខំចិត្ត​ភៀសខ្លួន ចោល​ផ្ទះ​សម្បែង​ និង​ថា ពលរដ្ឋ​ ១០ម៉ឺន​​នាក់​ នៅ​មិនទាន់​ទទួល​បាន​សំណង​សមរម្យ​នៅឡើយ​ទេ​​​៕​
26/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សកម្មជនបរិស្ថានចូលលុកលុយរំខានមហាសន្និបាតម្ចាស់ភាគហ៊ុនក្រុមហ៊ុនតូតាល់

នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ថ្ងៃសុក្រ​ទី​២៦ឧសភា ក្រុម​បាតុករ ច្រើន​រយនាក់ ជា​ក្រុម​សកម្មជនការពារ​បរិស្ថានអាកាសធាតុ​ មកពី​អង្គការ​ផ្សេងៗគ្នា​ បានធ្វើ​បាតុកម្ម​លុកលុយរំខានមហាសន្និបាតម្ចាស់ភាគហ៊ុន របស់​ក្រុមហ៊ុនប្រេង​និង​ថាមពល តូតាល់។ ប៉ូលិ​ស​បារាំង បាន​បំបែក​ហ្វូង​បាតុករ ដោយ​បាញ់​ឧស្ម័ន​បង្ហូរ​ទឹកភ្នែក និង​ចាប់ខ្លួន​បាតុករ​ខ្លះ​ផង។ ទោះបី​ជា​រំខានយ៉ាងណាក្តី​  មហាសន្និបាតប្រចាំឆ្នាំ​ របស់​ម្ចាស់ភាគហ៊ុន​ តូតាល់ នៅតែបន្ត​ធ្វើ​ឡើង​ ដូច​តាម​ការ​គ្រោង​ទុក។ ទន្ទឹម​នឹងគ្នា​នេះដែរ​​ ​រដ្ឋាភិបាលបារាំង ក៏បាន​អំពាវនាវ ឲ្យ តូតាល់ បង្កើនការ​វិនិយោគទុន​លើវិស័យថាមពលបៃតង។ ​យ៉ាងហោច បាតុករ ​៤ នាក់​ ត្រូវ​ចាប់ខ្លួន។ ​បាតុករ ប្រមាណ​ជា ២០០ ទៅ​៤០០នាក់​ ផ្តុំគ្នា​នៅ​មុខ​កន្លែង​ធ្វើ​មហាសន្និបាត របស់ក្រុមហ៊ុនតូតាល់ នៅ​កណ្តាល​ក្រុង​ប៉ារីស។ ក្រុម​បាតុករ​សកម្ម​ជន​បរិស្ថាន​ ​ គឺ​សហការ​គ្នា​ពី​ សមាគម ​និង​អង្គការ​ច្រើន​ផ្សេងគ្នា គឺ​មាន​ Amis de la Terre, ANV-COP21, Attac, Greenpeace, Scientifiques en rébellion និង Extinction Rebellion ជា​ដើម។ល។ គោល​បំណង​គឺ​ទាមទារ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុនគិតគូរ​ពី​បរិស្ថា​នអាកាស​ធាតុ​ និង​ចូលរួម​កាត់បន្ថយកម្តៅផែនដី ស្រប​តាម​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ក្រុង​ប៉ារីស​ឆ្នាំ​២០១៥ ដែល ក្រុម​ហ៊ុន​​តូតាល់ខ្លួនឯង ​ក៏ធ្លាប់​បា​នសន្យា​ដែរ។​ គ្រាន់តែ​ត្រី​មាសទី១ ​ឆ្នាំ​២០២៣នេះ​ ក្រុមហ៊ុន​តូតាល់​ប្រកាស​ថា​ចំណេញ​ប្រាក់​បាន​ ៤០​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​​។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំពោះ​បាតុករ​វិញ គឺ​មិន​សប្បាយ​ចិត្ត​ទេ។ បាតុករ​យល់ថា ក្រុម​ហ៊ុន​ថាមពល​ប្រេងនិងឧស្ម័ន​ តូតាល់ ចំណេញ​ប្រាក់​​ព្រោះតែ​បំពុល​និង​បំផ្លាញ​ភព​ផែន​ដី​។​ ថ្ងៃសុក្រនេះ ពួក​គេ​បាន​ស្រែក និង​លើកបដា​ថា ក្រុម​ហ៊ុន​តូតាល់ ជា«ឧក្រិដ្ឋជន ឃាតករ​»​ ទៀត​ផង​។ ​នគរបាលបារាំង បាន​បំបែក​ហ្វូង​បាតុករ ដោយ​បាញ់ឧស្ម័ន​បង្ហូរទឹកភ្នែក​ និង​ ចាប់ខ្លួនបាតុករ ៤ នាក់ដែរ។ ​បន្ទាប់ពីប៉ះទង្គិចគ្នាភ្លាមៗ  ប៉ូលិសបារាំង ប្រាប់អ្នកកាសែត ថា កិច្ចប្រជុំរបស់តូតាល់​ត្រូវបិទហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុតទៅ ទោះបីមានការរារាំងរំខានក្តី  មហាសន្និបាតម្ចាស់ភាគហ៊ុន របស់ក្រុមហ៊ុនតូតាល់ ក៏បានចាប់ផ្តើមដូចតាមការគ្រោងទុក ប្រហែលម៉ោង១០ព្រឹក នៅស្រុកបារាំង។ ​ពេលថ្លែង​សុន្ទរកថា​បើក​មហាសន្និបាត អគ្គនាយកក្រុម​ហ៊ុន​តូតាល់ លោក Patrick Pouyanné បានបង្ហាញ​​ក្តី​សោកស្តាយ​ដែល​ត្រូវ​រឹត​បន្តឹង​សុវត្ថិភាព​ខ្លាំង ដោយស្នើសុំ​ឲ្យ​នគរបាល​ជួយ​ពិនិត្យ​ឆែកឆេរ​ នៅ​មាត់ច្រក​ចូល និង​ដាក់​វិធានការ​ហាម​ អ្នក​កាសែត​ និង ​ម្ចាស់​ភាគហ៊ុន​ មិន​ឲ្យ​យក​ទូរសព្ទចូល​ ជាដើម។​ រដ្ឋាភិបាលបារាំង អំពាវនាវ ឲ្យ តូតាល់ បង្កើនការវិនិយោគទុនលើវិស័យថាមពលបៃតង។​ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​ថាមពល​ TotalEnergies វិយោគទុន​ ទៅលើ​វិស័យ​ថាមពល​បៃតង ថាមពល​កកើត​ឡើងវិញ ឲ្យ​បាន​ជា​បន្ទាន់ ​​ហើយនិង ​ត្រូវ​ធ្វើ​​ឲ្យ​លឿនឆាប់រហ័ស​។ នេះជា​ការ​អំពាវនាវ​ជំរុញ​ ពី​សំណាក់​ ​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​បរិស្ថាន​​បារាំង អ្នក​ស្រី Agnès Pannier-Runacher មាន​ប្រសាសន៍​នៅវិទ្យុ​បារាំង​ FranceInfo ថ្ងៃសុក្រនេះ។​ ​រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថាន​បារាំង​ ​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​ថាម​ពល​តូតាល់​បញ្ចេញ​បញ្ចប់​ថវិការ​វិនិយោគទុន​ដល់​ថាមពល​ស្អាត​ស្អំ តាម​ការ​ទាមទារ​របស់​បាតុករបរិស្ថាន មែន ប៉ុន្តែ ទន្ទឹមនឹង​គ្នា​នេះ អ្នក​ស្រី​រដ្ឋមន្ត្រី​ក៏​ស្តីបន្ទោស​បាតុករ​ដែរ ថា​ធ្វើ​បាតុកម្ម​មិន​បាន​ប្រកាស​ដំណឹង​ជាមុន នាំ​ឲ្យ​រំខាន​ដល់​សណ្តាប់​ធ្នាប់។​ ការឆាឆាវរំខានកិច្ចប្រជុំនានារបស់ក្រុមហ៊ុនប្រេងនិងក្រុមហ៊ុនថាម​ពល ពីសំណាក់ក្រុមសង្គមស៊ីវិលអ្នកការពារបរិស្ថានអាកាសធាតុ គឺមិនមែនជាលើកទី១ នៅថ្ងៃនេះទេ។ ថ្ងៃអង្គារ៍ ទី២៣ ឧសភា ក្នុងសប្តាហ៍នេះ ក្រុមអ្នកសកម្មជនបរិស្ថាន ក៏​បានបាតុកម្មអុកលុកក្នុងកម្មវិធីមហាសន្និបាតរបស់ក្រុមហ៊ុនប្រេង Shell របស់អង់គ្លេស   នៅក្រុងឡុងដ្រ៍ ហើយនិងរំខានដែរ ដល់ កម្មវិធី របស់ ធានាគារផ្សេងទៀត  ( BNP និង Barclays)  ដែល ធនាគារទាំង​នោះ បានចូលរួមវិយោគទុនជាមួយក្រុមហ៊ុនប្រេង។ បាតុកម្ម​របស់​សកម្មជន​បរិស្ថាន​ថ្ងៃនេះ គឺ​ជា​សម្ពាធ​មួយ​ដែរ ​ដើម្បី​ឲ្យ​ ក្រុម​ហ៊ុនថាមពលប្រេង​និង​ឧស្ម័ន តូតាល់ ដាក់​ចេញ​គម្រោង​យុទ្ធសាស្ត្រ​​ឲ្យ​បាន​ល្អ​ នៅក្នុង​ការ​ទប់​ស្កាត់​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​។ «បញ្ចប់​ធ្យូងថ្ម» តូតាល់ មាន​ម្ចាស់​ភាគហ៊ុន​ ជា​បុគ្គល​ឯកជន ប្រមាណ ១,៥ លាននាក់។ ក្នុង​មហាសន្និបាត គឺ អ្ន​កខ្លះ​ចូល​រួម​ផ្ទាល់ និងខ្លះទៀត ចូលរួម​ពីចម្ងាយ​តាម​ប្រព័ន្ធអ៊ិនធ័រនែត។ ​​ ម្ចាស់ភាគហ៊ុន ​មួយចំនួន​ ក៏​បាន​សម្តែង​មតិ​ខ្លះ​ហើយ ថា​នឹង​​បោះឆ្នោត​សម្រេច​ចិត្ត សំដៅ​​ដល់​កិច្ច​គាំទ្រ​បរិស្ថាន​អាកាសធាតុ។​ ក្នុង​ចរន្ត​ថ្មីដែលក្រុម​អ្ន​កបរិស្ថាន​និយម​ទាមទារ​​ គឺ​ ត្រូវកាត់​បន្ថយ​និងលុប​បំបាត់​ការ​ចម្រាញ់​សារធាតុ​ហ្វូស៊ីល ឧស្ម័ន ប្រេង និង ធ្យូងថ្ម ហើយ​ងាក​ទៅ​ផលិត​ថាមពល​ស្អាតសំ ទាញ​ចេញពី​ពន្លឺព្រះអាទិត្យ ឬ​ពី​ខ្យល់ ។ល។​ អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនតូតាល់ លោក Patrick Pouyanné បាន​ផ្តល់​សម្ភាស​ឲ្យ​ កាសែត​កាតូលិក La Croix នៅថ្ងៃពុធ ដោយ​មាន​ប្រសាសន៍​ បកស្រាយ​ថា ក្រុមហ៊ុនតូតាល់តែម្នាក់​ឯង មិន​អាច​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ចុះ​ថយ​តម្រូវ​ការ​ប្រេងសាំង​​នោះឡើយ។ ហើយ​ម្យ៉ាងទៀត ​ដើម្បី​ការ​រីកចម្រើន​ចំណេញ​របស់ក្រុម​ហ៊ុន​ផង ​​ដំឡើង​ប្រាក់​ខែ​បុគ្គលិក​ផង និង​បង់​ពន្ធ​ជូន​រដ្ឋផង ហើយ​និង​រួម​ចំណែក​ដល់​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិទៀត គឺ ត្រូវគិត​​ថ្លឹងថ្លែង។ ក្នុងន័យ​នេះ គឺ​ថា បើ​ឈប់វិយោគទុនលើ​​ប្រេងភ្លាមៗ​ មិនបា​នទេ។ ទោះយ៉ាងនេះក្តី តំណាង​ក្រុម​ហ៊ុនតូតាល់ យល់​ស្របត្រូវ​បញ្ចប់​ខាង​ធ្យូងថ្ម។ ​​ក្រុម​ហ៊ុន​តូតាល់​ មាន​ គម្រោង​សកម្ម​ភាព​វិនិយោគ ផ្នែក​ឧស្ម័ន​និង​ប្រេង​ នៅ​ប្រទេសអេមីរ៉ាត់​អារាប់​រួម អ៊ីរ៉ាក់ ប៉ាពូ​អាស៊ី​ និង​  អូហ្កង់ដា ។ល។ គម្រោងដ៏​​ធំ​ នៅ​អូហ្កង់ដា មាន​រឿង​អាស្រូវ​ល្បីល្បាញរន្ទឺ​ និង​ដែល​ ត្រូវ​ អង្គការសង្គម​ស៊ីវិល​ ចោទប្រកាន់​ក្រុម​ហ៊ុ​នតូតាល់​ជា​ខ្លាំង ពី​ការរំលោភបំពាន​សិទ្ធិមនុស្ស ពីព្រោះ​​ប៉ះពាល់​ដល់​ប្រជាជន​មូលដ្ឋាន ដោយ​ត្រូវ​បង្ខំចិត្ត​ភៀសខ្លួន ចោល​ផ្ទះ​សម្បែង​ និង​ថា ពលរដ្ឋ​ ១០ម៉ឺន​​នាក់​ នៅ​មិនទាន់​ទទួល​បាន​សំណង​សមរម្យ​នៅឡើយ​ទេ​​​៕​
26/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ទីភ្នាក់ងារថាមពលIEA៖ ជាលើកទី១ ការវិនិយោគលើ​ថាមពលស្អាតស្អំ​កើនឡើងច្រើនជាងការវិនិយោគលើថាមពលផូស៊ីល

ជាលើកទី១ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ការវិនិយោគ​លើ​ថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ ថាមពល​សូឡា មានចំនួនច្រើនជាង​ការវិនិយោគ​ទៅលើ​ការធ្វើ​អាជីវកម្ម​ប្រេង។ នៅក្នុង​របាយការណ៍​ចចេញផ្សាយ​នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ​ព្យាករថា នៅ​ឆ្នាំ ២០២៣ ទឹកប្រាក់វិនិយោគ​ទៅលើ​ថាមពលស្អាតស្អំ នឹង​មានចំនួនជាង​ប្រាក់វិនិយោគ​លើ​ថាមពលផូស៊ីល ដែលជា​ប្រភព​បញ្ចេញឧស្ម័ន​កាបូនិក ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ដែលជា​ដើមហេតុ​នៃ​ការឡើងកំដៅលើផែនដី។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ ដែលមានទីតាំង​នៅទីក្រុង​ប៉ារីស បាន​ព្រមាន​កុំ​ឲ្យ​គេត្រេកអរភ្លេចខ្លួន និង​ថា ពិភពលោក​ត្រូវ​ប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត បើសិន​គេចង់សម្រេចគោលដៅ អព្យាក្រឹត្យ​កាបូន នៅ​ឆ្នាំ ២០៥០ ដើម្បី​រក្សា​ទប់កុំ​ឲ្យ​ផែនដី​កើនឡើងកំដៅច្រើនជាង ១,៥អង្សា។ នៅក្នុង​របាយការណ៍ ចុះផ្សាយ​នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ ហៅកាត់ជា​ភាសា​អង់គ្លេស ថា IEA បាន​បង្ហាញ​ថា នៅ​ឆ្នាំនេះ ការវិនិយោគ​ទៅលើ​ថាមពល​ស្អាតស្អំ នឹង​មាន​ទំហំទឹកប្រាក់ ច្រើនជាង​ការវិនិយោគ​លើ​ថាមពល​ផូស៊ីល។ នេះ​ជា​ដំណឹងល្អមួយ​សម្រាប់​ផែនដី បើ​សិន​គេ​ចង់​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិក ដែលមាន​ប្រភព​ចេញមក​ពី​ថាមពល​ផូស៊ីល បើសិន​គេ​ចង់​បានអព្យាក្រឹត្យកាបូន​នៅឆ្នាំ ២០៥០  កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​ផ្ទះកញ្ចក់ ដើម្បី​ជៀសវាង​កុំ​ឲ្យផែនដី​ឡើងកំដៅ ១,៥អង្សា​ថែមទៀត គេចាំបាច់ត្រូវការវិនិយោគច្រើន​ទៅលើ​ថាមពល​ស្អាតស្អំ ដូចជា​ថាមពល​សូឡា វាយោអគ្គិសនី។ តាមរបាយការណ៍របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ បន្ទាប់ពី និន្នាការវិនិយោគ​ទៅលើថាមពល​ស្អាតស្អំ បាន​ចាប់ពន្លក នៅប៉ុន្មាន​ឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ គេ​នឹង​ឃើញ​សន្ទុះ​វិនិយោគ​គួរ​ឲ្យកត់សំគាល់​ទៅលើ​វិស័យថាមពល​ស្អាតស្អំ។ ជាក់ស្តែង នៅ​ឆ្នាំ​២០២៣​នេះ ទំហំទឹកប្រាក់វិនិយោគ​លើ​ថាមពលស្អាតស្អំ​នៅក្នុងពិភពលោក មាន​ប្រមាណ ១,៧ទ្រីលានដុល្លារ ពោល​គឺ​ច្រើនជាងទឹកប្រាក់​វិនិយោគ​ទៅលើ​ថាមពល​ផូស៊ីល ដូចជា​ប្រេង ឧស្ម័ន និង​ធ្យូងថ្ម ទៅទៀត ដែលមានប្រមាណតែ​​១ទ្រីលាន​ដុល្លារ។ អាច​និយាយ​បាន​ថា នៅពេល​គេវិនិយោគ​១ដុល្លារ ទៅលើ​ថាមពលផូស៊ីល ដូចជា ការរុករកប្រេង ឧស្ម័ន និងធ្យូងថ្ម គេ​វិនិយោគ​ដាក់ប្រាក់ ១,៧ ដុល្លារ សម្រាប់​ថាមពល​ស្អាតស្អំ ឬ​ថាមពលដែលបញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិកតិចបំផុត ដែលមានដូចជា​ រោងចក្រដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ផ្ទាំងសូឡា វោយោអគ្គិសនី រថយន្តអគ្គិសនី។ សម្រាប់​នាយកប្រតិបត្តិ​របស់​ទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ លោក Fatih Birol នេះជា​រឿងគួរ​ឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល ដែលគេ​មិនធា្លប់រំពឹងទុក​ទាល់តែសោះ។ កាលពី​៥ឆ្នាំមុន ទឹកប្រាក់វិនិយោគ​លើថាមពល​ស្អាតស្អំ និងថាមពល​ផូស៊ីល​មាន​ទំហំទឹកប្រាក់ប៉ុនគ្នា ប្រមាណ ១ទ្រីលាន​ដុល្លារ។ ប៉ុន្តែ នៅឆ្នាំនេះ ទឹកប្រាក់​វិនិយោគ​ទៅលើ​វិស័យថាមពល​ស្អាតស្អំ បាន​កើនឡើង​ក្នុងល្បឿន​មួយ​ដ៏លឿន លើស​ការស្រមៃទុក​របស់​មនុស្ស​ទៅទៀត។ ជាក់ស្តែង នៅ​ឆ្នាំនេះ ជាលើកទី១​ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ថាមពល​ពន្លឺព្រះអាទិត្យ ឬ​ផ្ទាំងសូឡា​ដែល​កំពុង​ពេញនិយមខ្លាំង​នៅក្នុងពិភពលោក កំពុង​ទាក់ទាញ​ឲ្យគេ​ចាប់អារម្មណ៍ វិនិយោគច្រើនជាង​ការវិនិយោគ​ទៅលើ​ការផលិតប្រេង។ ឧទាហរណ៍ នៅពេល ការវិនិយោគ​ទៅលើ​ការរុករក និងធ្វើអាជីវកម្ម​ប្រេង​មានទំហំប្រាក់ ៣៧០​ពាន់​លានដុល្លារ ការវិយោគ​លើថាមពលសូឡា មាន​ដល់ទៅ ៣៨០ ពាន់លាន​ដុល្លារ ពោល គឺ​ច្រើនជាង ១ពាន់លានដុល្លារ។ ថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ ជាថាមពល​ពេញនិយម តាម​របាយការណ៍​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន​ជាកត្តា​ជួយជំរុញ​ឲ្យ​ការវិនិយោគលើថាមពល​ស្អាតស្អំ កើនឡើង​គួរ​ឲ្យកត់សំគាល់​យ៉ាងដូច្នេះ។ នៅទឹកដីអឺរ៉ុបផ្ទាល់ ដោយសារ​តែ​អឺរ៉ុប​ឈប់ទិញប្រេង និង​ឧស្ម័ន​ពីរុស្ស៊ី បូកផ្សំ និងតម្លៃ​ថាមពល​ឡើងថ្លៃ នៅទីផ្សារ​អន្តរជាតិ (ម្យ៉ាងដោយសារ​សង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន និងតម្រូវការថាមពល​សម្រាប់​ការចាប់ផ្តើម​សេដ្ឋកិច្ច​នៅក្រោយ សម័យកូវីដ) អឺរ៉ុប​ចាប់ផ្តើម​បង្កើន​ការវិនិយោគ​លើ​ថាមពល​ស្អាតស្អំ ដែលមាន​ទីតាំង នៅ​ក្នុងស្រុក ដែលគេ​អាចជឿជាក់ និង​អាច​ធានា​ការផ្គត់ផ្គង់​ថាមពល​សម្រាប់តម្រូវការ​ក្នុងស្រុក ដោយ​មិនចាំបាច់​ខ្វល់បារម្ភ​ការផ្គត់ផ្គង់​ពីបរទេស។ ម្យ៉ាង វិស័យថាមពល​ស្អាតស្អំ នៅក្នុងពិភពលោក​បាន​រីកដុះដាល​ខ្លាំង នៅប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ ក៏ដោយ​មក​ពី​មាន​ការផ្តល់ជំនួយ​លើកទឹកចិត្ត ពីសំណាក់​រដ្ឋាភិបាល ដូចជា​នៅ អាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប ជប៉ុន និង​ចិន​ជាដើម ដែល​បាន​បង្កើន​កញ្ចប់​ថវិកាបៃតង វិនិយោគ​ទៅលើ​ថាមពល​ស្អាតស្អំ នៅក្នុង​កិច្ចប្រឹងប្រែង​របស់ខ្លួន ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិក ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ដើមហេតុនៃ​ការឡើងកំដៅផែនដី។ កុំអាលអរ ព្រោះការវិនិយោគលើថាមពលផូស៊ីលនៅតែកើនឡើងដដែល ទោះជា​ការវិនិយោគ​លើ​ទៅលើ​ថាមពល​ស្អាតស្អំ មានទំហំទឹកប្រាក់​ច្រើនជាង​ថាមពលផូស៊ីល ​ដែលបំពុល​ខ្យល់បរិយាកាស និង​បញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិកក្រាស់ក្រែល នៅលើ​ផែនដី​មែន ប៉ុន្តែ ទំហំប្រាក់វិនិយោគ​លើ​ថាមពល​ផូស៊ីល​នៅ​តែ​កើន​ឡើង មិនព្រម​ថយចុះ​ស្រក​ទាល់​តែសោះ។ ជាក់ស្តែង នៅឆ្នាំមុន និង​ឆ្នាំនេះ ការផលិតប្រេង នៅតែ​ទាក់ទាញ​ការវិនិយោគ​ប្រមាណ ១ទ្រីលាន​ដុល្លារ។ នៅក្នុង​ការវិនិយោគ​ទៅលើ​ថាមពល​ផូស៊ីល​ទៀតសោត គេ​សង្កេតឃើញថា ការវិនិយោគ​ទៅលើ​ថាមពល​ធ្យូងថ្ម នៅ​ឆ្នាំ ២០២៣ មាន​តែ​កើនឡើង ប្រមាណ ១៥%​ក្នុង​មួយឆ្នាំៗ។ ការវិនិយោគទៅលើ​ថាមពល​ធ្យូងថ្ម កើនឡើង នៅបន្ទាប់ពី ប្រទេស​កាន់តែច្រើន​ជាពិសេស​នៅអឺរ៉ុប ដែលលែង​ទិញប្រេងឧស្ម័ន​រុស្ស៊ី និងដោយសារ​តម្លៃថាមពលឡើងថ្លៃ បាន​ងាក​ទៅចាប់វិនិយោគ ដាក់ឲ្យដំណើរការឡើងវិញ រោងចក្រអគ្គិសនីដែលដើរដោយថាមពល​ធ្យូងថ្ម។ នេះមិនមែនជា​រឿងល្អនោះទេ ព្រោះថា ការវិនិយោគ​លើ​ធ្យូងថ្ម​សព្វថ្ងៃ​នេះ នៅតែ ច្រើន​ ជាងកម្រិត​ចង់បានរបស់​ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពលអន្តរជាតិ​ដល់ទៅ ៦ដង។ នៅក្នុង​របាយការណ៍កន្លងមក ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ​បាន​ប្រាប់ហើយថា បើសិន​គេ​ចង់កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ចង់បានអព្យាក្រឹត្យកាបូន ដើម្បីចូលរួម​ទប់ស្កាត់​កុំ​ឲ្យផែនដី​ឡើងកំដៅ លើស ១,៥អង្សា ប្រទេស​នៅក្នុងពិភពលោក ត្រូវតែ​​កាត់បន្ថយ​ការវិនិយោគ និង​ការប្រើប្រាស់​ថាមពល​ផូស៊ីល ឲ្យបានអតិបរមា និងងាកបែរ​ទៅវិនិយោគ​លើ​ថាមពលស្អាតស្អំវិញ។ មួយវិញទៀត ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ មិនសូវ​ជា​ត្រេកត្រអាល​ខ្លាំង​នឹង​កំណើននៃការវិនិយោគលើ​ថាមពល​ស្អាតស្អំ ព្រោះថា ការវិនិយោគ​លើ​ថាមពលស្អាតស្អំ​ផ្តោតប្រមូលផ្តុំ​តែ​នៅប្រទេស​អ្នកមាន ប្រទេសមហាអំណាច​ធំៗ ដែលមានលទ្ធភាព មានមធ្យោបាយ​ច្រើន ដូចជា ប្រទេស​ចិន អាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប​ជាដើម។ សម្រាប់ ទីភ្នាក់ងារ​ថាមពល​អន្តរជាតិ ដើម្បីកាត់បន្ថយគម្លាត គេគួរ​ចែករំលែក ផ្តល់ជំនួយ​ដល់​ប្រទេស​ក្រីក្រ ប្រទេស​ដែល​អាច​ទាញផលប្រយោជន៍​ពី​ថាមពលពន្លឺ​ព្រះអាទិត្យ ដូចជា​ប្រទេស​នៅតំបន់អាហ្វ្រិក នៅអាស៊ីជាដើម៕
25/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តំបន់Belgorod ក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ី បន្តរងការវាយ​ប្រហារ ពីក្រុម​ប្រដាប់អាវុធរុស្ស៊ី​ខ្លួនឯង

តំបន់​Belgorod ស្ថិតក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី មិនឆ្ងាយ​ប៉ុន្មាន​ពីព្រំដែនអ៊ុយក្រែន បានរងការវាយប្រហារយ៉ាងខ្លាំង កាលពី​ថ្ងៃចន្ទកន្លងទៅ។ ហើយ​នៅយប់ថ្ងៃអង្គារ ឈានចូលថ្ងៃពុធនេះ តំបន់នេះ បានរងនូវការវាយ​ប្រហារដោយ​យានដ្រូន​ជាច្រើនគ្រឿង។ នេះគឺជាលើកទីមួយហើយ ដែលមាន​ការវាយ​ប្រហារក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំបែបនេះ។ ជាការ​វាយប្រហារ​​ ធ្វើឡើងដោយ​ក្រុម​ប្រដាប់២ក្រុម ប្រមូលផ្តុំដោយ​ជនជាតិរុស្ស៊ីខ្លួនឯងតែម្តង។ វាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយ​ធំមិនធ្លាប់​មាន ក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី​ យោងតាមលោកអភិបាល​តំបន់ Belgorod ដែលបានសរសេរលើបណ្តាញTelegram ថា​ កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារ ឈានចូលថ្ងៃពុធ តំបន់​Belgorod ​របស់រុស្ស៊ី បានរងនូវ​ការ​វាយ​ប្រហារ ដោយ​​យានដ្រូនជាច្រើនគ្រឿង។ កងកម្លាំងការពារផ្លូវអាកាសរបស់រុស្ស៊ី បានស្ទាក់បាញ់កម្ទេចបានមួយផ្នែកធំ​។ មិនមានមនុស្ស​ស្លាប់ទេ តែ​ការវាយប្រហារដោយ​យានដ្រូននេះ បានបង្កឲ្យ​ខូចខាតដល់សម្ភារៈ រថយន្ត និងអគារមួយចំនួន​នៅក្នុងតំបន់​នេះ​។ មិនទាន់មាន​ការបញ្ជាក់ណាមួយ​ ថាដ្រូនទាំងនោះហោះមកពីណា បញ្ជាចេញដោយ​ក្រុមណាទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ គេសឹងតែច្បាស់ក្នុងចិត្តហើយ ថាវាអាចជាស្នាដៃរបស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធរុស្ស៊ី២ក្រុម​ ដែល​បានបើកការវាយ​ប្រហារកាលពីថ្ងៃចន្ទ នៅ​តំបន់ Belgorod ​នេះ​។ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ក្រុមប្រដាប់អាវុធរុស្ស៊ី២ក្រុម បាន​បើកការវាយ​ប្រហារ វាយឆ្មក់ចូល​ទៅ ដល់ទីតាំងជាច្រើននៅតំបន់ Belgorod បង្កឲ្យ​មានការភ័យផ្អើលឈូរឆ នៅខាងរុស្ស៊ី។ រុស្ស៊ីបានចាត់ទុកការវាយប្រហារនេះ ជាការវាយ​ប្រហារភេរវកម្មរបស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ដៃជើងរបស់អ៊ុយក្រែន​។ ខាងអាជ្ញាធររុស្ស៊ីបាន​ជម្លៀសប្រជាជនចេញពីតំបន់ Belgorod និងបានដាក់តំបន់នេះជាតំបន់​ប្រតិបត្តិការបោសសំអាតក្រុមភេរវកម្ម​។ ជាការកត់សំគាល់ កន្លងមក តែងតែមាន​ការវាយ​ប្រហារ វាយឆ្មក់បែបនេះ នៅក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី ក៏ប៉ុន្តែ នេះជាលើកទី​មួយហើយ ដែល​មានការវាយ​ប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ មានកម្លាំងនិងអាវុធច្រើន បង្កឡើងដោយ​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​រុស្ស៊ី វាយ​ប្រហារក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ីខ្លួនឯងបែបនេះ​។ ផ្តួលរំលំរបបផ្តាច់ការរបស់​លោកពូទីន​ ក្រុមប្រដាប់អាវុធរុស្ស៊ី​ទាំង២ក្រុមនេះ អះអាងថាបានរួមកម្លាំងគ្នា ដើម្បីវាយ​ប្រហារ ផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំផ្តាច់ការរបស់លោកពូទីន ដែលធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានប្រទេសជិតខាង ហើយធ្វើ​បាបប្រជាជនរុស្ស៊ី​។ ក្រុមទីមួយគឺមានឈ្មោះថា “កងអង្គភាព​ស្ម័គ្រចិត្តរុស្ស៊ី​” ដែលដឹកនាំដោយជនជាតិរុស្ស៊ីម្នាក់ ឈ្មោះ Denis Nikitine។ ជនម្នាក់នេះ ត្រូវគេស្គាល់ថា​ជាអ្នកជំនួញ ហើយមានទំនោរនយោបាយ​ស្តាំនិយមជ្រុល ហ៊ានចេញមុខប្រឆាំងនឹង​លោកពូទីន។ Denis Nikitine ត្រូវរុស្ស៊ីចាត់ទុកថាជាភេរវជន។ ចំណែក​ក្រុមប្រដាប់អាវុធទី២ មានឈ្មោះថា “កងកម្លាំងដើម្បីសេរីភាពរុស្ស៊ី” ដែលក្រុមនេះ ត្រូវគេស្គាល់ថា មានជាប់​ពាក់ព័ន្ធជាមួយ​អតីតសាមជិកសភារុស្ស៊ីម្នាក់ ឈ្មោះ Ilia Ponomariov។ លោក​ម្នាក់នេះ គឺជាសមាជិកសភារុស្ស៊ីតែម្នាក់គត់ ដែលបាន​បោះឆ្នោតប្រឆាំងនឹង​ការ​ប្លន់ទឹកដីតំបន់គ្រីម៉េ ពីអ៊ុយក្រែន កាលពីឆ្នាំ​២០១៤។ បណ្តាញ​ព័ត៌មានអ៊ុយក្រែនវិញ បាន​ចុះផ្សាយ​ថា ក្នុងពេល​បើកការវាយ​ប្រហារនៅតំបន់Belgorod កាលពីថ្ងៃចន្ទ ក្រុម​កងកម្លាំងដើម្បីសេរីភាពរុស្ស៊ីនេះ ដឹកនាំដោយ​មេម្នាក់ ឈ្មោះហៅក្រៅថា Cesar។ បណ្តាញព័ត៌មាន​បារាំង AFP ធ្លាប់​បានជួប​សម្ភាសន៍​ជននេះម្តង កាលពីខែធ្នូឆ្នាំ​២០២២ ដែលអះអាងថាខ្លួនជាអតីតគ្រូពេទ្យគីណេ មានស្រុកកំណើតនៅក្រុងសាំងប៉េតេសបួរ។ ហើយផ្អែកតាម​បណ្តាញព័ត៌មានរុស្ស៊ី Agentstvo គឺជននេះស្ថិត​ក្នុង​បណ្តាញ​ក្រុម​​ស្តាំ​និយម​ជ្រុល​រុស្ស៊ី​។ ក្រុមប្រដាប់អាវុធរុស្ស៊ីទាំង២នេះ អះអាងថាមានសមាជិក​ច្រើនរយនាក់ ឬអាចដល់ពាន់នាក់ផង។ កន្លងមក ពួកគេបាន​បើក​ការវាយ​ប្រហារជាច្រើនដង នៅក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី ដោយ​មិនសំដៅ​សម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីលរុស្ស៊ីទេ តែ​គឺ​​ដើម្បីបង្កបរិយាកាសភ័យខ្លាច ជ្រួលច្របល់ និង​រំខានដល់ប្រព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់កងទ័ពរុស្ស៊ី។ កន្លងមកយើងបានដឹងជារឿយៗ នូវករណី​ឆេះផ្ទុះត្រង់នេះត្រង់នោះនៅរុស្ស៊ី និង​មាន​ករណី​ដាក់បង្កៃគ្រាប់បែ កបំផ្ទុះផ្តាច់ផ្លូវដែក រំខានការដឹក​ជញ្ជូន​សម្ភារៈស្បៀង និងសព្វាវុធរបស់​កងទ័ពរុស្ស៊ីជាដើម​​។​ យោងតាម​ការចុះផ្សាយ​របស់ បណ្តាញ​ព័ត៌មាន​​ឯករាជ្យរុស្ស៊ីមួយ ឈ្មោះ SOTA  កាលពីខែមេសា អ្នកនាំពាក្យម្នាក់ របស់ក្រុម “កងអង្គភាព​ស្ម័គ្រចិត្តរុស្ស៊ី​” នេះ ក៏ធ្លាប់បានអះអាងដែរថា កម្មវត្ថុរបស់ក្រុមគេគឺ បង្កើតរដ្ឋឯករាជ្យ​មួយ​ ក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី ដើម្បីរំដោះ​ប្រជាជនរុស្ស៊ី និង​កសាងប្រទេសរុស្ស៊ីថ្មី ដែល​មានសេរីភាព​។ អ៊ុយក្រែនជួយពីក្រោយ? សម្រាប់ពេលនេះ យើងមានព័ត៌មាន មិនច្រើនប៉ុន្មានទេ ស្តីអំពីទំនាក់ទំនងរវាងក្រុមប្រដាប់អាវុធរុស្ស៊ីទាំង២នេះ ជាមួយអ៊ុយក្រែន​។ មិនមានការអះអាងជាផ្លូវការ​ណាមួយ ពីសំណាក់ក្រុមប្រដាប់អាវុធទាំង​២នេះ ថា​បានអាវុធមកពីណា អ្នកណាជាអ្នកឧបត្ថម្ភថវិកា នោះទេ។ តែគេជឿថា វាប្រាកដជាមានការជួយ​ពីខាងអ៊ុយក្រែន​។ កាលពីខែមីនា សមាជិកម្នាក់របស់ “កងអង្គភាព​ស្ម័គ្រចិត្តរុស្ស៊ី​” ធ្លាប់​បានប្រាប់​អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP ថា ក្រុមខ្លួនតែងតែ​សហការ ដោះដូរព័ត៌មាន​គ្នា ជាមួយ​ភាគីអ៊ុយក្រែន នៅពេលណាពួកគេស្ថិតក្នុងទឹកដីអ៊ុយក្រែន។ ក៏ប៉ុន្តែ​នៅពេល​ពួកគេ បើកប្រតិបត្តិការវាយ​ប្រហារក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ី គឺពួកគេធ្វើដោយ​ខ្លួនឯង។ ចំណែក​ លោក Ilia Ponomariov ធ្លាប់​ប្រាប់វិទ្យុអង់គ្លេស LBC ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ ថា គឺខាងអ៊ុយក្រែន ជាអ្នក​ជួយ​បង្វឹកជួយបង្ហាត់ និង​បានផ្តល់​សម្ភារៈចាំបាច់ខ្លះៗ មកឲ្យ​កងកម្លាំង “កងកម្លាំងដើម្បីសេរីភាពរុស្ស៊ី”។ កងកម្លាំងនេះ ធ្លាប់​បានសរសេរលើ Twitter ដែរថាក្រុមគេ មាន​គ្រាប់កាំភ្លើងត្បាល់ RT61 របស់បារាំង។ យ៉ាងណាមិញ កាលពីពេលវាយ​ប្រហារនៅ​តំបន់​ Belgorod កាលពីថ្ងៃចន្ទ ខាងភាគីរុស្ស៊ីអះអាងថា ក្រុមភេរវកម្ម​បានប្រើ​គ្រាប់កាំភ្លើងត្បាល់ និងមានប្រើដ្រូនអត្តឃាតខ្លះ។ ដោយឡែក នៅក្នុងវីដេអូមួយ គេឃើញ ក្រុម “កងអង្គភាព​ស្ម័គ្រចិត្តរុស្ស៊ី​” ប្រើប្រាស់រថពាសដែកមួយគ្រឿង ដែលក្រុមនេះ អះអាងថា​ដណ្តើម​បាន​ពី កងសន្តិសុខផ្ទៃក្នុងរុស្ស៊ី FSB។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ខាងអ៊ុយក្រែន គេមិន​និយាយអ្វីទាំងអស់ ប្រកែកក៏​មិនប្រកែក ទទួលស្គាល់​ក៏មិនទទួលស្គាល់។ ក្រោយ​ការវាយ​ប្រហារថ្មីៗនេះ នៅតំបន់ Belgorod អ៊ុយក្រែន បានលើកឡើងថា ​បញ្ហានេះ គឺជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់រុស្ស៊ី​។​ បង្វែរកញ្ចក់ ឲ្យចាំងទៅខាងរុស្ស៊ីវិញ​ តែចង់មិនចង់ ពិសី​ ការវាយប្រហារនៅក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ី បង្ករឡើងដោយ​ក្រុម​ប្រដាប់អាវុធរុស្ស៊ីខ្លួនឯងនេះ វាជះផលចំណេញ​មកលើអ៊ុយក្រែន​។ ត្រង់នេះហើយ ដែលគេជឿថា អ៊ុយក្រែនពិតជាអាចនៅពីក្រោយ​ការវាយ​ប្រហារទាំងនេះ។ តាមរយៈការវាយ​ប្រហារ ការបះបោរបំបែកទឹកដី​នៅខាងរុស្ស៊ី គឺអ៊ុយក្រែនចង់ធ្វើឲ្យ​ខាងប្រជាជនរុស្ស៊ីដឹងខ្លួនវិញម្តងថាវាយ៉ាងម៉េច នៅ​ពេល​ស្រុកខ្លួន​រងការវាយ​ប្រហារ ហើយ​មានក្រុមប្រដាប់អាវុធបះបោរបំបែកទឹកដី​ ដូច​​ដង្កូវចេញពីសាច់ឯង។ ពោលគឺអ៊ុយក្រែន ចង់បង្វែរកញ្ចក់ ឲ្យចាំងទៅ​ខាងរុស្ស៊ីវិញ​។ យោងតាមការវិភាគ ប្រតិបត្តិការវាយប្រហាររបស់​កងកម្លាំងរុស្ស៊ីនេះ វានឹងចូលរួមធ្វើ​ឲ្យ​របបដឹកនាំរបស់​លោកពូទីន ភ័យជ្រួលច្របល់ ឬអាចរង្គោះរង្គើ។ យ៉ាងណាមិញ​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​​ “កងអង្គភាព​ស្ម័គ្រចិត្តរុស្ស៊ី​” បានអះអាងថា ពួកគេនឹងតស៊ូប្រយុទ្ធ រហូតតែអាចចាប់ព្យួរ​ក​លោកពូទីន នៅ​នឹងជញ្ជាំងរបងវិមានក្រេមឡាំង។​ អ្វីដែលយើងកំពុងតែឃើញនៅពេលនេះ គឺវាអាចជាយុទ្ធសាស្ត្រ​វាយបករបស់អ៊ុយក្រែន ដោយ​សហការជាមួយ​ក្រុមប្រដាប់អាវុធរុស្ស៊ី​​ តាមរយៈការ​វាយ​​ប្រហារ ដើរដុតភ្លើងឲ្យឆេះត្រង់នេះបន្តិច ត្រង់នោះបន្តិច​ ពាសពេញទឹកដីរុស្ស៊ី ធ្វើឲ្យ​ប្រជាជននឹងថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ី ភ័យ​ស្លន់ស្លោវិញម្តង។ ជាមួយគ្នានេះ ការវាយ​ប្រហារក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ី តម្រូវឲ្យ​រុស្ស៊ី​ត្រូវដកកម្លាំងខ្លះ ពីសមរភូមិនៅអ៊ុយក្រែន ដើម្បី​ប្រមូលកម្លាំងទៅ​ការពារសន្តិសុខក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី។ កត្តានេះ នឹងហុចឱកាស បើកច្រក ឲ្យកងទ័ពអ៊ុយក្រែនអាចចាប់ផ្តើម​បើកការប្រយុទ្ធវាយបក​ទ្រង់ទ្រាយធំ ដើម្បីដណ្តើមយកទឹកដីខ្លួន​​មកវិញ មុននឹងឈានទៅបើកការចរចាសន្តិភាព៕
24/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ប្រឈមនឹងគ្រោះរាំងស្ងួត រលកកំដៅរយៈពេល​យូរ បារាំង​ប្រកាស​ផែនការអាកាសធាតុដ៏មានមហិច្ឆតា

រលកកំដៅ ខ្វះទឹក គ្រោះរាំងស្ងួត និង​ទឹកជំនន់​ដែលជាលទ្ធផល​នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ប្រឈម​នឹង​គ្រោះធម្មជាតិ កាន់តែគំរាមកំហែង បារាំង​បាន​ដាក់ចេញ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ថ្មី ដើម្បីកាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ក្នុងគោលដៅ ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ការឡើងកំដៅ​លើ​ផែនដី។ អ្នកជំនាញអាកាសធាតុ និងអង្គការការពារ​បរិស្ថាន​ស្វាគម​ចំណាត់ការ​របស់​រដ្ឋាភិបាលបារាំង ប៉ុន្តែ នៅតែ​មិនទាន់​ជឿជាក់​ថា វិធានការរបស់​រដ្ឋាភិបាល​នឹងអាច​លេចចេញរូបរាង ត្រូវគេ​យកទៅ​អនុវត្ត​ក្នុងការរស់នៅ​ជាក់ស្តែង។ តើផែនការកាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ​របស់​រដ្ឋាភិបាលបារាំង​ផ្តោត​ទៅលើ​ចំណុចអ្វីខ្លះ? នៅថ្ងៃ​ចន្ទ លោកស្រី​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​បារាំង អេលីហ្សាបែត ប៊ន បាន​បង្ហាញ​ផែនការ​អាកាសធាតុ​ថ្មី ដែល​នៅក្នុង​នោះ បារាំង​ត្រូវ​បង្កើន​ការប្រឹងប្រែង​ទ្វេដង ដើម្បីកាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​ផ្ទះកញ្ចក់ ដែលមាន​តាំងពី​ឧស្ម័នកាបូនិក ឧស្ម័ន​មេតាន។ បារាំង​ធ្លាប់បាន​ដាក់គោលដៅរួចហើយ ដើម្បី កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ឲ្យ​បាន​៤០% ពីពេលនេះ ដល់​ឆ្នាំ ២០៣០។ នៅក្រោយបារាំង​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀង​អន្តរជាតិក្រុង​ប៉ារីស ស្តីពី​អាកាសធាតុ នៅ​ឆ្នាំ ២០១៥ បារាំង​ធ្លាប់​បាន​ប្រកាស​ផែនការ​អាកាសធាតុ ដែលនៅក្នុង​នោះ បារាំង​សន្យា​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក ឲ្យ​បាន​៤០% រហូត​ដល់​ឆ្នាំ ២០៣០។ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ប្រកាស​ផែនការ​អាកាសធាតុ​ថ្មី​​ដើម្បី​សម្រប​តាមគោលដៅ​របស់​សហភាពអឺរ៉ុប ដែលចង់​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​ផ្ទះកញ្ចក់​ឲ្យបាន​៥០% ពីពេលនេះ ដល់​ឆ្នាំ ២០៣០។ នៅចំពោះមុខ​គ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ ដែលជាលទ្ធផល​នៃ​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ សហភាពអឺរ៉ុប​បានដាក់គោលដៅ​ថ្មី​របស់ខ្លួន​មួយទៀត គឺ​អព្យាក្រិត្យ​កាបូន ឲ្យបាន​យ៉ាងយូរបំផុត​ឆ្នាំ ២០៥០។ ដើម្បី​ដើរស្របតាម​គោលដៅ​ថ្មី​របស់​សហភាព​អឺរ៉ុប រដ្ឋាភិបាលបាន​សម្រេច​សើរើ​ផែនការអាកាសធាតុ​របស់ខ្លួន ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់​ឲ្យ​បានច្រើនជាង​ការកំណត់​នៅ​ក្នុងផែនការមុន ដោយ​ផ្តោត​សំខាន់​ទៅលើ​វិស័យសំខាន់ៗចំនួន ៤ដូចជា​វិស័យ​ដឹកជញ្ជូន សំណង់ រោងចក្រ​ឧស្សាហកម្ម និង​វិស័យកសិកម្ម។ នៅក្នុង​វិស័យ​ដឹកជញ្ជូន​ដែល​ទទួល​ខុសត្រូវ​ខាង​បញ្ចេញឧស្ម័ន​កាបូនិក​ច្រើនជាងគេ​របស់​បារាំង រដ្ឋាភិបាល​គ្រោង​ចង់​ឲ្យ​វិស័យនេះ បញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិក ត្រឹម ៩២​លានតោន នៅឆ្នាំ ២០៣០។ ពោល​តិចជាងសព្វថ្ងៃ ដែលមានប្រមាណ ១២៩​លានតោន។ ទាំងវិស័យសំណង់ និង​រោងចក្រ​ឧស្សាហកម្ម ក៏ត្រូវ​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិក​ឲ្យ​ខ្លួន ឲ្យបានពាក់កណ្តាលដែរ តាមរយៈ ការងាកបែរ​ទៅប្រើថាមពលដែលមិនបញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិកក្រាស់ក្រែល ដូចជា ឧស្ម័ន ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ឬ​ថាមពល​សូឡា ជាដើម។ សម្រាប់វិស័យកសិកម្ម ចំណុច​រសើប ដែលរដ្ឋាភិបាល​មិន​សូវ​ប៉ះពាល់ ដោយសារ ខ្លាច​មានការប្រឆាំង​តវ៉ា​ពីកសិករ​បារាំង ផែនការអាកាសធាតុ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​មិនសូវ​ជាមានមហិច្ឆតា ទាមទារ​ឲ្យគេកាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ច្រើន​ដូចវិស័យ​បី​ខាងលើ​នោះ​ទេ។ នេះជា​​ចំណុចមួយ​ដែលធ្វើ​ឲ្យអ្នកជំនាញ​អាកាសធាតុមិនសូវយល់ស្របជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ ថ្វីត្បិតថា វិស័យកសិកម្ម​បញ្ចេញ​ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់តិចជាង​វិស័យ​ផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែ ឧស្ម័នមេតាន ដែលមានប្រភព​មកពីការចិញ្ចឹមសត្វ ហើយ​និងការប្រើជីគីមី អាហ្សូត គ្រោះថ្នាក់ ធ្វើ​ឲ្យផែនដី ឡើងកំដៅ ខ្លាំង និងមានរយៈពេល​យូរជាង ឧស្ម័នកាបូនិកទៅទៀត។ បារាំង​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​គ្រោះរាំងស្ងួត អាកាសធាតុ​ក្តៅខ្លាំង និង​គ្រោះទឹកជំនន់ បារាំង​ទើបឆ្លងកាត់​រដូវក្តៅ ដែល​ក្តៅខ្លាំងបំផុត មិនធ្លាប់មាន រហូតដល់​៤០ដឺក្រេ កាលពីឆ្នាំ២០២២។ ដោយសារ កម្រិត​ទឹក​ក្រោមដី​ធ្លាក់ចុះ​ខ្លាំង តាំង​ពីរដូវរងា​ដើមឆ្នាំ​២០២៣  បារាំង​កំពុង​បារម្ភ​ខ្លាំង​ពី​បញ្ហា​ខ្វះខាត​ទឹកប្រើប្រាស់។ នេះ​គេ​នៅមិនទាន់និយាយ​ពី​គ្រោះរាំងស្ងួត ដែលកំពុងលង គំរាមបារាំង​ពីរឿងភ្លើងឆេះព្រៃ។ តាម​ការព្យាករ ដោយសារ​ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ កាន់តែ​គំរាមកំហែង តំបន់​ភាគខាងត្បូង​របស់​បារាំង​នឹង​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​គ្រោះរាំងស្ងួត ខ្វះទឹក ចំណែកតំបន់ភាគខាងជើង តំបន់ជាប់មហាសមុទ្រ អាត្លង់ទិក អាច​រងគ្រោះ​ដោយសារ​ទឹកភ្លៀងធ្លាក់ច្រើនជ្រុល រហូត​ដល់អាច​បណ្តាល​ឲ្យមានគ្រោះទឹកជំនន់ ការរលំបាក់ដី បាក់ឆ្នេរ។ កំដៅ​លើផែនដីកើនឡើង​ក្នុងល្បឿនមួយ​ដ៏លឿន ដោយសារ​តែសកម្មភាព​របស់មនុស្ស។ ក្រុមអ្នកជំនាញ អាកាសធាតុ អន្តរជាតិ Giec ​ធ្លាប់បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​គេកាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក ឲ្យបានអតិបរមា បើសិន​គេ​ចង់​ឲ្យការឡើងកំដៅ​នៅផែនដី មានត្រឹម ១,៥អង្សា នៅឆ្នាំ ២០៥០។ អ្នកជំនាញអាកាសធាតុ​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​ពាក្យ ១,៥អង្សា ព្រោះថា ការឡើងកំដៅ​ផែនដី​សព្វថ្ងៃ ប្រមាណ​ត្រឹមតែ ១,២អង្សាប៉ុណ្ណោះ គឺ​ផែនដី​ជួបគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិកាន់តែ​ច្រើន និងធ្ងន់ធ្ងរ។ ម្យ៉ាង ក្នុងពេល​ប្រកាស​ផែនការអាកាសធាតុថ្មី រដ្ឋាភិបាល​បារាំង កំពុង​ត្រៀម​រៀបចំ របាយការណ៍​ថ្មីមួយ​ដើម្បី​សម្របខ្លួន​នឹង​ការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ នៅបន្ទាប់ពី ក្រុមជំនាញ​អាកាសធាតុ​អន្តរជាតិ Giec ទើប​ចេញ​របាយការណ៍ថ្មី​ដែល​ថា គេ​មិនចាំបាច់​រង់ចាំ​ដល់​ឆ្នាំ២០៥០ទេ ព្រោះថា កំដៅលើ​ផែនដី​នឹង​កើនឡើង ១,៥អង្សា នៅក្នុងរយៈពេល ៧ឆ្នាំទៀត ពោល​គឺ​ចាប់តាំង​​ឆ្នាំង​២០៣០  ឬឆ្នាំ​២០៣៥។ ដល់ពេលនោះ​បារាំង​បានគ្រោង​សេណារីយ៉ូ​ដ៏អាក្រក់បំផុត​ដែលបារាំង​អាច​ជួបប្រទះ ពោល​គឺ​អាកាសធាតុបារាំង​អាច​កើនឡើង​បន្ថែម ៤អង្សា រលកកំដៅអាច​មានរយៈពេល​យូរ ដល់​ទៅ ២ខែក្នុងមួយឆ្នាំ ដែលនេះជាអាច​គ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងបំផុត​សម្រាប់ជីវិតមនុស្ស​នៅប្រទេស​បារាំង។ អ្នកជំនាញ៖​គេពិបាកជឿជាក់​លើ​ផែនការ​អាកាសធាតុ​ដ៏មានមហិច្ឆតា​របស់​រដ្ឋាភិបាលបារាំង បារាំង​ធ្លាប់​បាន​សន្យា ថា រហូត​ដល់​ឆ្នាំ ២០៣០ បារាំង​កាត់បន្ថយ ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិក ឲ្យបាន​៤០% ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ប៉ុន្តែ​ក្នុងការពិតជាក់ស្តែង ឧទាហរណ៍ នៅ​ឆ្នាំ ២០២២ បារាំង​អាច​កាត់បន្ថយ​ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់​បានតែ ២៥%ប៉ុណ្ណោះ ដែលជិតពាក់កណ្តាល​នៃ​ការសន្យា​របស់ខ្លួន។ ចុះ​ទម្រាំ​ដល់កាត់បន្ថយដល់ ៥០%? អ្នកជំនាញ​ខាងអាកាសធាតុ មិនសូវជាជឿជាក់ប៉ុន្មានទេ ថា​បារាំង​នឹង​អាច​ធ្វើបានតាមការសន្យា​របស់ខ្លួន។ មានហេតុផលមួយចំនួន​ដែលធ្វើ​ឲ្យគេ​ថា រដ្ឋាភិបាលបារាំង​ពិបាក​នឹង​អាច​សម្រេច​គោលដៅ​របស់ខ្លួន។ ទី១ ផែនការអាកាសធាតុ​របស់​បារាំង​មាន​មហិច្ឆតា​ខ្លាំង​ណាស់។ ជាក់ស្តែង នៅឆ្នាំ ២០២២ បារាំង​បញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិក ៤០៨លានតោន ប៉ុន្តែ ទៅតាម​ផែនការអាកាសធាតុថ្មី បារាំង​ត្រូវ​តែ​បញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិក ត្រឹម ២៧០លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។ មានន័យថា ក្នុង​រយៈពេល​តែ ៨ឆ្នាំ ពីឆ្នាំនេះ រហូត​ដល់​ឆ្នាំ ២០៣០ បារាំង​ចង់​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ របស់ខ្លួន ក្នុងបរិមាណមួយ ដែល​បារាំង គួរ​ធ្វើ សម្រាប់​រយៈពេល​៣០ឆ្នាំ។ ផែនការ​ដ៏មហិច្ឆតា​របស់​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ពិបាក​នឹងអាច​សម្រេចទៅបាន ដោយសារ​បញ្ហា​ពេលវេលាខ្លី។ ទី២ គឺ​បញ្ហា​ហិរញ្ញវត្ថុ។ ដើម្បី​អាចសម្រេច​ផែនការ​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ នៅក្នុងគ្រប់វិស័យ គេចាំបាច់​ត្រូវការ​ថវិកា ដើម្បី​ជំរុញ​លើកទឹកចិត្ត​ឲ្យ​គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ​មិនថា ក្រុមហ៊ុន រោងចក្រ ឬ​ប្រជាជន ឈប់​ប្រើប្រាស់​ថាមពល ដែលជា​ប្រភព​បញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក ឧស្ម័នមេតាន។ តាម​របាយការណ៍ចងក្រង​ដោយ​នាយកដ្ឋាន​ត្រួតពិនិត្យ​ហិរញ្ញវត្ថុ ដែល​គេ​បាន​ចុះផ្សាយ កាលពីថ្ងៃ​ចន្ទម្សិលមិញ ដើម្បី​លើកទឹកចិត្ត​ឲ្យ​គ្រប់វិស័យ​កាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ឧស្ម័នមេតាន គេត្រូវការថវិកាវិនិយោគពីរដ្ឋ និង​ពីផ្នែកឯកជន ប្រមាណ ៦៦ពាន់លាន​អឺរ៉ូ ក្នុងមួយឆ្នាំ។ តាម​អ្នកសរសេរ​របាយការណ៍ខាងលើ បើសិន គ្មាន​ការវិនិយោគ ផ្តល់ប្រាក់ជំនួយពីរដ្ឋ នោះប្រជាជន​មិនងាយផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់ ទៅ​ប្រើរថយន្ត​អគ្គសនី ឬ​សាងសង់លំនៅឋាន ដែល​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​ស្អាតស្អំ​នោះទេ។ បើសិន​គ្មានជំនួយ​ឧបត្ថម្ភ​លើកទឹកចិត្ត​ពីរដ្ឋ រោងចក្រ​ឧស្សាហកម្មបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកច្រើនក្រាស់ក្រែល នៅតែបន្ត​ប្រើប្រាស់​ថាមពល​បាន​ពី​ធ្យូងថ្ម ប្រេង។ តាម​អ្នកជំនាញ ផែនការ​អាកាសធាតុ ដែល​ត្រូវការវិយោគសាធារណៈ​ដ៏សម្បើម​នឹង​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង ប្រឈម​នឹងការកើនឡើង​ប្រាក់បំណុល។ ចំណែក​ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបនឹងអាច​ធ្លាក់ចុះ ក្នុងអំឡុង ប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ។ ប៉ុន្តែ ដើម្បីសម្រាលបន្ទុកចំណាយ​រដ្ឋ សេដ្ឋកិច្ចវិទូមួយចំនួន​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​គេ​យកពន្ធ​ពីក្រុមអ្នកមាន ក្រុមហ៊ុនធំៗ​ដែលរកបានប្រាក់ចំណូល​ច្រើន ដើម្បី​យកមក​ឧបត្ថម្ភផែនការអាកាសធាតុ​របស់​រដ្ឋាភិបាល៕
23/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកចូ បៃដិន ប្រញាប់​ប្រញាល់ទៅ​វ៉ាស៊ីនតោន ខណៈអាមេរិកប្រឈមនឹង​វិបត្តិ​ខ្វះប្រាក់សងបំណុល

កម្មវិធីជំនួបកំពូល G7 នៅក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា បានបិទបញ្ចប់ទៅ​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។ តាម​ការគ្រោងទុក​ដំបូង លោក​ចូ បៃដិន ត្រូវបន្តដំណើរទៅចូលរួម ក្នុង​វេទិកា​សហប្រតិបត្តិប្រទេសដែនកោះតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលចាប់ផ្តើម​បើកនៅថ្ងៃចន្ទនេះ នៅប្រទេសប៉ាពូនូវែលហ្គីណេ។ ក៏ប៉ុន្តែ​លោក​ចូ បៃដិន បានប្រញេបប្រញាប់ ត្រលប់ទៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនវិញ ដើម្បីអន្តរាគមន៍រកដំណោះស្រាយ ទាក់ទិននឹងបញ្ហា​បំណុលសាធារណៈអាមេរិក​។ ក្រុមសមាជិកសភាមកពី​សាធារណៈរដ្ឋ​ កំពុងតែខ្វែងគំនិតគ្នា​ ជាមួយ​បក្សប្រជាធិបតេយ្យ ទាក់ទិននឹងការកំណត់អត្រាអតិបរមា នៃ​បំណុលសាធារណៈរបស់អាមេរិក​។  បំណុលសាធារណៈ ចំនួន ៣១០០០ពាន់​លានដុល្លារ ជាបឋមយើងត្រូវដឹងថា ប្រទេសធំៗ សេដ្ឋកិច្ចនាំមុខគេ​ទាំងអស់ គឺសុទ្ធតែមាន​បំណុលសាធារណៈ។ ជាបំណុលដែលរដ្ឋខ្ចីប្រាក់ពីខាងក្រៅ មក​បង្វិលចាយវាយ​ ទៅលើវិស័យនានា មិនថាជាប្រាក់ខែបុគ្គលិករដ្ឋ ប្រាក់សោធននិវត្ត ឬ ជា​ការចំណាយសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ជាដើម។ បន្ទាប់មកទៀត ពេលរដ្ឋប្រមូលពន្ធបាន​មួយឆ្នាំៗ គឺគេបង្វិលសងបំណុលទាំងនោះវិញ។ អញ្ចឹងហើយ​បាន​ប្រទេសគេរីកចម្រើន ព្រោះរដ្ឋគេមានប្រាក់បង្វិល ចាយ​វាយ​រហូត មិននៅជាប់គាំង។ បំណុលសាធារណៈ វាជារឿងធម្មតាទេ គ្រាន់តែថារដ្ឋ​ត្រូវតែប្រយ័ត្ន កុំឲ្យ​ចាយ​វាយ​ច្រើនជ្រុល បំណុលកើនឡើងខ្ពស់ លើសខ្លាំងជ្រុលពេក ពី​ចំណូល​ដុលក្នុង​ស្រុកដែលរកបាន​មកវិញ​។ នៅអាមេរិក រដ្ឋសហព័ន្ធបច្ចុប្បន្ន ជាប់បំណុល​ចំនួនសរុប​ ៣១០០០ពាន់លានដុល្លារ ដែលក្នុងនោះ មាន​ប្រមាណ​៧៤០០ពាន់លាន គឺជាបំណុល​នៅក្រៅស្រុក ដោយរាប់ទាំងធនាគារកណ្តាល​បរទេស និង​ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ​ឯកជន​នៅឯបរទេស​​​។ តួលេខនេះ យោងតាមអ្នកជំនាញ គឺវាមិនមានអ្វីចោទជាបញ្ហាអ្វីទេ សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច​អាមេរិក​។​ បញ្ហាចោទនាពេលនេះ គឺជាពេលដែល​អាមេរិកត្រូវដំឡើង​ អត្រាអតិបរមានៃបំណុល ពោលគឺជាច្បាប់ថ្មីមួយ ដែលគេតែងតែធ្វើវា ដើម្បីកំណត់ថា រដ្ឋសហព័ន្ធ អាចមានសិទ្ធិ​មានបំណុលសាធារណៈ មិនឲ្យ​លើសពីចំនួន​ប៉ុន្មាន​។ ពីមុនមក ការ​កំណត់​អត្រាអតិបរមានៃបំណុលនេះ គឺគ្រាន់តែជារឿងរដ្ឋបាល​សាមញ្ញមួយ ដោយ​សភាខុសហ្ក្រេសមានតួនាទីធ្វើវា ដើម្បីបើកផ្លូវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​។ ក៏ប៉ុន្តែប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ យើងឃើញថា ច្បាប់​ដំឡើង​អត្រាបំណុលអតិបរមានេះ បានក្លាយជា​ចំណុចវិវាទ ខ្វែងគំនិតគ្នារវាង​ក្រុម​គណបក្ស​សាធារណ​រដ្ឋ និង​បក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​លោកចូ បៃដិន​។ បក្សសាធារណៈរដ្ឋ ស្តីបន្ទោសថារដ្ឋសហព័ន្ធចាយ​វាយឥតគិត ចំណាយច្រើនណាស់ ធ្វើឲ្យបំណុល​ចេះតែប៉ោងឡើង។ រីឯបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យវិញ អះអាងថាការចំណាយ​ទាំងនោះគឺវាចាំបាច់ ក្នុងការជួយ​សង្គម ជួយ​ផ្នែកសុខាភិបាល ជួយ​ជីវភាពប្រជាជនក្រីក្រ ហើយបញ្ហាបំណុលអាចដោះស្រាយ​បាន តាមរយៈការដំឡើងពន្ធយកពីក្រុមហ៊ុនធំៗ ដែលកើបប្រាក់ចំណេញដ៏សន្ធឹកពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ រដ្ឋសហព័ន្ធ ប្រឈមនឹងបញ្ហាគ្មានប្រាក់បង់វិក័យប័ត្រ និង​សងបំណុល​ យោងតាម​លោកស្រី Janet Yallen រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក គឺបញ្ហាធំមួយចំនួននឹងចោទឡើង ចាប់ពីថ្ងៃទី​១មិថុនាខាងមុខនេះទៅ ប្រសិនបើគ្មាន​កិច្ចព្រមព្រៀងដំឡើងអត្រាអតិបរមានៃបំណុលទេនោះ។ បំណុលរដ្ឋនឹងឡើងចាល់ដល់កម្រិតអតិបរមា ដែលគេបាន​កំណត់កាលពីលើកមុន។​ មានន័យថារដ្ឋមិនអាចបន្ថែមកម្ចីទៀតបានទេ។ ដូច្នេះ ចាប់ពីពេលនោះទៅ គឺរដ្ឋសហព័ន្ធ​មិនអាចមានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការ​​ចំណាយផ្សេងៗបានទេ តួយ៉ាង ដូចជា​ការចំណាយ​លើដំណើរការទូទៅ ប្រាក់ខែបុគ្គលិករដ្ឋសហព័ន្ធ ប្រាក់សោធននិវត្តអតីតទាហាន ការចំណាយ​លើជំនួយសង្គម ជួយអ្នកក្រីក្រអីជាដើម។ ជារួម មានន័យថា រដ្ឋសហព័ន្ធអាមេរិក នឹងត្រូវតែបង្ខំចិត្ត កាត់បន្ថយ​ការចំណាយដែលមិនសូវចាំបាច់ ពន្យាពេលសងបំណុលទាំងប្រាក់ដើមទាំងការប្រាក់ ឬក៏អាចកាត់បន្ថយ​ខ្ទង់ចំណាយ​ផ្សេងទៀតសិន ដូចជា​ទំលាក់ចំនួន​​ប្រាក់សោធននិវត្ត ប្រាក់ជំនួយសង្គម  បើកឲ្យ​តែមួយចំណែក ជំពាក់មួយចំណែក​អីសិនជាដើម​។ វិធានាការទាំងអស់នេះ គឺសុទ្ធតែជាការប៉ះពាល់ទៅដល់ជីវភាពប្រជាជនអាមេរិក។ ក្រុមហ៊ុនឯកជននានា ដែល​ផ្តល់សេវាកម្មដល់ស្ថាប័ន​រដ្ឋសហព័ន្ធ ហើយ​ចេញវិក័យប័ត្រហើយ​ រដ្ឋមិនទាន់​បង់ប្រាក់ឲ្យ គឺវា​នឹងប៉ះពាល់ ដល់ដំណើរការទូទៅ តាមក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ។ ពោលគឺវាប៉ះពាល់តៗគ្នា ពីលើដល់ក្រោម​។ ហើយចំណុចសំខាន់មួយទៀត គឺ​រដ្ឋអាមេរិក នឹងត្រូវគេប្រកាសថា​ គ្មាន​ប្រាក់សងបំណុល។ បញ្ហានេះ អាចនឹងទាញ​ទម្លាក់ពិន្ទុរបស់​អាមេរិក នៅលើទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ។ អ្នកវិនិយោគ អ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីផ្សេងៗ នឹងបាត់បង់ទំនុកចិត្ត ឬក៏​មិនសូវហ៊ានរកស៊ីនៅអាមេរិក​ទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយ បា​នជា​​លោកចូ បៃដិន បានប្រញេបប្រញាប់ ចេញពីប្រទេសជប៉ុន ត្រលប់ទៅ​ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនវិញ ដើម្បីអន្តរាគមន៍ដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ បក្សសាធារណរដ្ឋ ទាមទារថាត្រូវតែកាត់បន្ថយ​ការ​ចំណាយ​របស់រដ្ឋសហព័ន្ធ​ កាលៈទេសៈពេលនេះជាពេលបន្ទាន់ ដែលត្រូវតែស្វែងរកការស្រុះស្រួលគ្នា​ ប្រសិនបើមិនចង់ឲ្យ​រដ្ឋអាមេរិក ត្រូវគេប្រកាសថា គ្មានប្រាក់សងបំណុលទេនោះ។ បញ្ហានេះ កំពុងតែជាប់គាំងនៅសភាអាមេរិក ព្រោះ​សមាជិកសភាបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ជាអ្នករាំងខ្ទប់។ លោក​ Kevin McCarthy ដែលជាប្រធានសភាតំណាង មកពីបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ​លើកឡើងថា វ៉ាស៊ីនតោន មិនអាចចាយវាយដោយ​​ឥតគិត បាន​តទៅទៀតបានទេ។ គោលជំហររបស់​សមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ គឺទាមទារឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​លោកចូ បៃដិន យល់ព្រម​ កាត់បន្ថយ​ការចំណាយ ទើបខាងគេ សុខចិត្ត​បោះឆ្នោតយល់ព្រម លើ​ច្បាប់ដំឡើងអត្រា​អតិបរមានៃបំណុលរដ្ឋ​។ ចំណែក​លោក​ ដូណាល់ ត្រាំ ឯណោះ បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ ហៅឲ្យ​សមាជិកសភាបក្សសាធារណៈ ត្រូវតែរឹងមាំ កុំ​ធ្វើសម្បទានឲ្យ​បក្សប្រជាធិបតេយ្យឲ្យសោះ​។ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកូកប្រកាស​ថា ត្រូវ​តែ​​​ធ្វើឲ្យ​រដ្ឋាភិបាលលោកចូ បៃដិន ក្ស័យធនគ្មានប្រាក់សងបំណុល។ ការប្រកាសរបស់​លោក ដូណាល់ ត្រាំ នេះ ត្រូវបាន​លោក ចូ បៃដិន ចាត់ទុកជាសម្តី​ដែលគ្មានការទទួលខុសត្រូវទាល់តែសោះ។ ហេតុតែចង់ចំណេញ​នយោបាយ ចង់សងសិក ចង់ធ្វើបាបរដ្ឋាភិបាល លោកដូណាល់ ត្រាំ សុខចិត្តធ្វើឲ្យ​មានបញ្ហាដល់​ប្រាក់ចំណាយរបស់រដ្ឋ ហើយ​អ្នកដែលរងថ្មបាក់ គឺប្រជាជនអាមេរិក​។ នៅថ្ងៃចន្ទទី ២២ឧសភា​ ពេលទៅដល់វ៉ាស៊ីនតោនភ្លាម គឺលោកចូ បៃដិន នឹងជួបប្រជុំ​​ជាមួយ​ លោក​ Kevin McCarthy។ តែយ៉ាងណា លោក​ចូ បៃដិន បានអះអាងថា លោក​មិនអាចយល់ព្រម​កាត់បន្ថយ​ប្រាក់ចំណាយ​ ទៅក្នុង​វិស័យ​សង្គមកិច្ចបានទេ។ ប្រជាជន​អាមេរិកប្រមាណ​២១លាននាក់ ដែលមានជីវភាពក្រីក្រ រស់រំពឹងទៅលើ​ប្រព័ន្ធសុខាភិបាលរដ្ឋ និងជំនួយ​ចំណីអាហារជាដើម។ នៅលើយន្តហោះ ជិះឆ្ពោះពី​ហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា ទៅ​វ៉ាស៊ីនតោន លោក​ចូ បៃដិន បាននិយាយទូរស័ព្ទ ជាមួយ​ លោក​ Kevin McCarthyដែរ។ ខាង លោក​ Kevin McCarthy ទាមទារឲ្យកាត់បន្ថយ​ការចំណាយរបស់រដ្ឋសហព័ន្ធ។ លោកចូ បៃដិនបានបដិសេធ តែលោក​សុខចិត្តកាត់បន្ថយការចំណាយ ​​លើផ្នែកផ្សេងមួយចំនួន។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ លោកចូ បៃដិន​ បានទាមទារថាត្រូវដំឡើងពន្ធ យកពី​អ្នកមាន​ស្តុកស្តម្ភ និងសហគ្រាសអាមេរិក ដើម្បីយកមកទប់ការចំណាយ​។​ បើផ្អែកតាមមន្ត្រីសេតវិមាន គឺត្រឹមតែ​លោក ចូ បៃដិន ជួបនិយាយគ្នាតាមទូរសព័្ទ និងជួបគ្នាដោយ​ផ្ទាល់នៅវ៉ាស៊ីនតោន គឺវា​ជា​សញ្ញាណវិជ្ជមានខ្លះៗរួចទៅហើយ ថាអាចនឹងមានការត្រូវរ៉ូវគ្នា ការពារផលប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិ។ មុននឹងឡើងយន្តហោះនៅជប៉ុន លោកចូ បៃដិន បានលើកឡើងថា អាមេរិកមិនដែលមានប្រវត្តិ​ ជួបករណីគ្មានប្រាក់សងបំណុលទេ ហើយ​នឹង​មិនអាចជួបករណីនេះ បាន​ជាដាច់ខាត​៕
22/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បោះឆ្នោត​ជាតិ​នៅ​ក្រិក បក្ស​ស្តាំនិយម និង​ឆ្វេ​ង​និយម កំពុង​ប្រទាញប្រទង់គ្នា

ថ្ងៃអាទិត្យ​ ទី​២១ឧសភា​ នៅប្រទេស​ក្រិក ប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រមាណ ជិត ​១០ លាន​នាក់ អញ្ជើញ​ទៅ​បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើសនិង​ផ្លាស់ប្តូរ​​តំណាង​រាស្ត្រ​ ចំនួន​ ៣០០នាក់​ សម្រាប់​អាណត្តិ​ ៤ ឆ្នាំ។ តាម​ការ​ស្ទង់​មតិ​ចុងក្រោយ គណបក្សកាន់​អំណាច ជាបក្ស​​ស្តាំនិយម មាន​សំឡេង​នាំមុខ​ បក្ស​ប្រឆាំង​ ឆ្វេងនិយម តែនាំមុខ​ក្នុង​ចំនួន​តិច​តួច​បំផុត។ ក្នុងការ​ឃោសនា ប្រមុខ​ដឹកនាំ​បក្ស​កាន់​អំណាច ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុត​អាណត្តិ បាន​អួត​សរសើរ​ពី​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ស្ថិរភាព​ក្នុងប្រទេស ព្រមទាំង​កាត់បន្ថយ​ចំនួន​ជនភៀសខ្លួន ប៉ុន្តែលោក ​Kyriakos Mitsotakis ត្រូវ​ជួប​ការ​រិះគន់​ខ្លាំង​ពីការ​ប្រើ​ប្រាស់​អំណាច​រដ្ឋ​ពោរពាស​ជ្រុល​ពេក។ ថ្នាកដឹកនាំ​បក្សប្រឆាំង​វិញ លោក Alexis Tsipras ធ្លាប់​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រីក្រិក ចន្លោះ​ឆ្នាំ២០១៥ ដល់២០១៩ និង​ដែលធ្លាប់​​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ធ្លាក់​ចុះ​ក្នុង​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​បំណុល​ធ្ងន់ធ្ងរ។​ ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ទេសចរណ៍​ ងើប​ក្បាល​បន្តិច​​ហើយ​​ ក្នុងការយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត ​​នាយករដ្ឋមន្រ្តី ក្រិក ផុតអាណត្តិ ​លោក ​Kyriakos Mitsotakis បាន​សំអាង​លើ​ចំណុច​ខ្លាំង មួយ​ចំនួន​​ ត្រង់​ផ្នែក​ ​សេដ្ឋកិច្ច សុខាភិបាល វិស័យទេសចរ​ណ៍ សន្តិសុខស្ថិរភាព និង​ អន្តោប្រវេសន៍​។ ទិន្នន័យថ្មី​​ចុងក្រោយ ឆ្នាំ២០២២ បង្ហាញថា សេដ្ឋកិច្ច​ក្រិក​បាន​កើតឡើង​ជាង​៥,២%។ នេះក៏ដោយ​សារតែលោក Kyriakos Mitsotakisបាន​អនុវត្ត​គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច​សេរីនិយម និង​បើក​ផ្លូវ​ឲ្យ​ផ្នែក​ឯកជន​ជួយ​ផ្តល់និង​បំពេញ​​សេវាកម្ម​​ខ្លះ​ៗ​ សម្រាល​បន្ទុក​របស់​រដ្ឋ។ ឧទាហរណ៍​ក្នុង​វិស័យ​សុខាភិបាល​ជាដើម។ មន្ទីរពេទ្យ​ឯកជន​ដើរតួ​ច្រើនក្នុងការ​សង្គ្រោះ​មនុស្ស​នៅរដូវ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​​។ វិស័យ​ទេសចរណ៍​ក្រិក ក៏បាន​ងើប​ខ្លួនល្អប្រសើរ​ច្រើន។ ​នយោបាយ​​ទប់​ស្កាត់​លំហូរ​ជន​ភៀសខ្លួនវិញ គឺ​បាន​ធ្វើឲ្យ​លំហូរ​ជនអន្តោប្រវេសន៍​ថយ​ចុះខ្លាំង នៅក្នុងរយៈ​ពេល​ចុងក្រោយ​នេះ។ អាស្រ័យ​ហេតុ​នេះហើយ ទើប​លោក​អំពាវនាវ​ថា «បើ​ចង់​បាន​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច និង​ស្ថិរភាព សន្តិសុខ​សុវត្ថិភាព គឺបោះឆ្នោត​ជូន​លោក »។​ នាយករដ្ឋមន្ត្រីក្រិក​​ផុត​អាណត្តិ ​​និមិត្ត​រូប​នៃ​អំណាច​ពោរពាស​​ ​លោក Kyriakos Mitsotakis ឋិតក្នុង​​វង្សត្រកូល​ក្រុម​គ្រួសារ​សុទ្ធសឹងតែ​​ធ្វើ​នយោបាយ​ជោកជាំ​។​ លោក​​ជា​កូន​ប្រុស​របស់​អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ក្រិច​។ បងប្អូន​ស្រី​​ គឺធ្លាប់​ធ្វើជា​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ការបរទេស។ ក្មួយ​ប្រុស​​ ជា​ អភិបាល​រដ្ឋធានី​ អាថែន​។ នៅក្រោម​ការ​ដឹកនាំប្រទេស ចាប់ពី​ឆ្នាំ២០១៩មក​ គឺ​​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុត​អាណត្តិ​ បាន​ក្តោប​ក្រសោប​អំណាច​បន្ថែម និងប្រើ​ល្បិច​ទុច្ចរិត​ផ្សេងៗ​ដើម្បី​កេង​ចំណេញ​នយោបាយ។ ជាក់ស្តែង លោក​បាន​ដាក់​ ភ្នាក់ងារ​ស៊ើប​ការ​សម្ងាត់​ និង​ ភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​របស់​រដ្ឋ មក​ឲ្យ​ឋិត​នៅក្រោម​អំណាចត្រួតត្រា​​របស់​លោក។​ រឿង​អាស្រូវ​ធំ ផ្ទុះ​ឡើង​​នៅរដូវ​ក្តៅ ឆ្នាំ២០២២ គឺ​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ក្រិច​ ផុត​អាណត្តិ​រូបនេះ បាន​ប្រើ ភ្នាក់ងារស៊ើបការសម្ងាត់របស់​រដ្ឋ ឲ្យ​តាម​ដាន​លួច​ស្តាប់​យកការណ៍​ពី​សារព័ត៌មាន ពី​ប្រធាន​ក្រុម​ហ៊ុន​សហគ្រាស និង​លួច​ស្តាប់​កិច្ច​សន្ទនា​តាម​ទូរសព្ទ​ របស់ ​អ្នក​នយោបាយ​ផ្សេងទៀត។ នេះ​ជា​រឿង​អាស្រូវទុច្ចរិត​​ ប្រាស​ចាស​ពី​ក្រុម​សីលធម៌​អ្នក​នយោបាយ ដែល​យុវជន​អឺរ៉ុប ស្អប់ខ្ពើម។ បញ្ហា​មួយ​ទៀត​ គឺ គ្រោះថ្នាក់បុករថភ្លើង ខែ​កុម្ភៈ ស្លាប់​មនុស្ស៥៧ នាក់ គឺ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រឡាក់​មុខ​មាត់​រដ្ឋាភិបាល​ក្រិក​ជា​ខ្លាំង។ មាន​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាលជាច្រើន​។ ពួក​បាតុករ​ ពិសេស​យុវជន បាន​ចោទ​រដ្ឋាភិបា​លថា​ជា​ឃាតករទៀតផង។ ប្រឈម​នឹង​បាតុកម្ម​​នេះ រដ្ឋអំណាច​ក្រិច បាន​ដាក់​ពង្រាយ​កម្លាំង​ប៉ូសិលនៅ​តាម​គ្រឹះ​ស្ថាន​ឧត្តម​សិក្សាសំខាន់ៗ ដើម្បី​​ត្រួត​យុវជននិស្សិត​បាតុករ ដែលគេហៅថា នគបាល​សកលវិទ្យាល័យ។ ចំណុច​នេះ ក៏កាន់តែ​ត្រូវ​យុវជន​ក្រិក​​ស្អប់​ មិន​ចូល​ចិត្តទាល់តែ​​សោះ។​ ​បក្ស​ប្រឆាំង​ ចិញ្ច្រាំចំណុច​ខ្សោយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល បក្ស​ប្រឆាំង ឈ្មោះ Syriza និន្នាការ​ឆ្វេង​និយម ចុច​សង្កត់​លើ​ចំណុច​ខ្សោយ​ទាំង​ឡាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ ក្រៅពី​បញ្ហា​ដែល​យើង​លើក​ឡើង​មុននេះ ជាពិសេស​ អំពើ​ពុករលួយ​នៅក្នុង​វិស័យ​នយោបាយ និង​បញ្ហា​លួច​ស្តាប់​កិច្ច​សន្ទនា​តាមទូរសព្ទ ​គឺនៅ​មាន​បញ្ហា​សង្គម​ច្រើន​ទៀត ដែល​ត្រូវដោះស្រាយ​ ជាក់ស្តែង វិបត្តិ​អតិផរណាទំនិញ​ថ្លៃ​ខ្លាំងទៅៗ​។ លទ្ធភាព​ចាយ​វាយ​របស់​ពលរដ្ឋ ចេះតែ​ទន់​ខ្សោយ។​ មួយ​ទៀត បញ្ហា​​ការ​ស្នាក់​នៅ​ លំនៅ​ដ្ឋាន​របស់​ប្រជាជន​ ក៏​ចោទ​ខ្លាំងណាស់ដែរ ហើយ​ក្រិក នៅ​មិនទាន់​មាន​ លំដ្ឋាន​រដ្ឋ​សម្រាប់​ជួយ​ផ្នែក​សង្គម​កិច្ច​ ដល់​អ្នក​ខ្លះ​ផ្ទះ​សម្បែង​ស្នាក់​នៅ​នោះទេ។ វិបត្តិ​ធំជាពិសេសដែរនោះ គឺ វិបត្តិ​អត់​ការងារ​ធ្វើរបស់​យុវជន​ក្រិក ដែល​នៅ​មា​នចំនួន​ច្រើន និង​ជា​បន្ទុក​ធ្ងន់​។ យុវជន​ក្រិក ចន្លោះ​១៨ ទៅ​២៥ឆ្នាំ គឺមាន​ចំនួន​ច្រើន ស្ទើរតែ​ថា​ច្រើន​ជាង​គេ​បើប្រៀប​​ធៀប​នឹង​ប្រទេស​ផ្សេងទៀត ក្នុង​អឺរ៉ុប។ គណ​បក្សប្រឆាំង ចិញ្ច្រាំចំណុចបញ្ហា​​អស់ទាំង​​នេះ ដើម្បី​វាយប្រហារ និង​ បាន​សន្យាពីចំណែក​ខ្លួន​ថា​នឹង​ លើកស្ទួយ​កំណើន​ជីវភាព​ប្រជាជន វណ្ណៈ​ថ្នាក់​កណ្តាល ដូចជា ជួយ​ផ្តល់​ជំនួយ​ឧបត្ថម្ភ​ផ្នែក​ស្បៀង​អាហារ ជាដើម។ បក្សប្រឆាំង​ Syriza ដឹកនាំ​ដោយ​ ​អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ Alexis Tsipras ដែល​ធ្លាប់​បាន​កាន់អំណាច​​រួច​មកហើយ និង​ដែល​ត្រូ​វ​គេ​រិះ​គន់​ខ្លាំង ថា​ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​គាត់ ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច​ធ្ងន់ធ្ងរ ហើយ​ប្រទេស​ជាតិ​ជំពាក់​បំណុល​គេ វ័ណ្ឌក​។ រហូត​មកដល់​សព្វថ្ងៃនេះ បំណុល​សារធារណៈ​របស់​ក្រិក គឺ​កើន​ដល់ ១៧០% នៃ​ផលិត​ផល​ក្នុង​ស្រុក​សរុប​។ ​អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះ ក៏ត្រូវ​គេ​រិះ​គន់​ចាស់ដែរ ដែល​បាន​ដក​ប្រទេស ដើរចេញពី​តំបន់​ចាយ​ប្រាក់​អឺរ៉ូ នៅឆ្នាំ២០១៥។​ នេះ​ជា​ចំណុច​ខ្សោយ​ដែល ត្រូវ​ គូប្រជែង បក្ស​កាន់​អំណា​ច​សព្វ​ថ្ងៃ យក​ទៅឃោសនា​​រិះគន់​។​ អត្រា​ចូល​រួម​បោះឆ្នោត​នៅក្រិក គឺ​មិន​ខ្ពស់​នោះទេ។ នៅឆ្នាំ​២០១៩ អត្រាចូលរួម​បោះឆ្នោត​មា​នត្រឹម​តែ  ជាង៤០%ប៉ុណ្ណោះ។ បញ្ហា​នេះ បែប​មិនទាន់​បាន​ប្រសើរ​នោះឡើយ​ សម្រាប់​ការបោះឆ្នោត​អាណត្តិ​នេះ។​ ​ដើម្បី​ជំរុញ​ឲ្យ​យុវជន​ទៅបោះឆ្នោត រដ្ឋាភិបាល​ក្រិក បាន​ចេញច្បាប់​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​យុវជន អាយុ​១៧ឆ្នាំ ក៏​អាច​ទៅ​បោះឆ្នោត​បាន​ដែរ។ តាម​ការ​ស្ទង់​មតិ​ចុងក្រោយ គឺឃើញថា ​​គ្មាន​សំឡេ​ងបាន​ទៅ​បក្ស​ណា​មួយ​ឈ្នះ​ដាច់​គេ​នោះទេ។ គណបក្ស​បក្ស​ ៣ នាំមុខ​គេ​ខ្លាំង គឺ បក្ស​ស្តាំនិយម កំពុង​កាន់​អំណាច​សព្វថ្ងៃ ឋិត​នៅ​ក្នុង​កម្រិត​សំឡេង​គាំទ្រ ច្រើន​លើស​៥ទៅ៧​% ច្រើន​ជាង​បក្សប្រឆាំង។ ពោល​គឺ​ចេតនា​របស់​ម្ចាស់​ឆ្នោត​ចង់​ឲ្យសន្លឹកឆ្នោត​ឲ្យ​បក្ស​កាន់​អំណាច គឺមាន​ប្រមាណ​ជា ៣២,៧% ហើយ​បក្សប្រឆាំង​​ឆ្វេង​និយម  Syriza មាន​២៦% ហើយ​បក្ស​សង្គម​និយម​ Pasok-Kinal អាច​នឹង​ទទួល​ការ​គាំទ្រ​ ៨ %។ អ្នក​វិភាគ​និង​អ្នក​តាម​ដាន​ស្ថានការណ៍​ក្រិក យល់​ស្រប​ព្រម​គ្នា​ថា ការ​បោះឆ្នោត​លើកនេះ ទំនង​ជាគ្មាន​បក្ស​ណា​មួយ​ឈ្នះ​ដាច់​គេ ដាច់​ខាត​នោះឡើយ។ ហើយ​បញ្ហា​នៅពេលនេះ គឺ​បក្ស​នយោបាយ​នាំមុខ​ទាំង​បី គឺគ្មាន​ចេតនា​ចង់​ចង​សម្ព័ន្ធ​ជាមួយ​បក្ស​ដៃទៀត។​ ជាក់ស្តែង នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុត​អាណត្តិ​ ប្រកាស​ស្រេច​តែម្តងថា គោល​ដៅ​របស់លោក​​ គឺ​ «ចង់​បាន​ឈ្នះ​ដាច់​ បាន​សំឡេង​ច្រើន​ជាង​គេ​នៅ​រដ្ឋ​សភា និង​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ដឹកនាំប្រទេស ដោយ​បក្ស​តែមួយ ម្នាក់ឯង មិន​ចង់​បាន​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​ទេ។»​ ប្រសិន​បើ​គ្មាន​បក្សណា​១​ឈ្នះ​ដាច់ គ្មាន​ការ​ចង​សម្ព័ន្ធ​ និង មិន​អាច​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​បាន គឺ គេអាច​នឹង​ត្រូវ​រៀបចំ​បោះឆ្នោត​ជាលើកទី២ ​ចុង​ខែ​មិថុនា ឬដើម​ខែ​កក្កដា​ខាងមុខ ទៀត៕​
21/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

G7៖​ លោក​ហ្សេឡេនស្គីទៅដល់ជប៉ុន ខណៈអាមេរិកព្រមបើក​​ផ្លូវ​ប្រគល់យន្តហោះចម្បាំងឲ្យ​អ៊ុយក្រែន

ជំនួប​កំពូលក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ច​នាំមុខ G7 កំពុងតែដំណើរការទៅ​យ៉ាងសកម្ម នៅទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា​ប្រទេសជប៉ុន​។ លោក​ហ្សេឡេនស្គី ទើបតែទៅ​ដល់ជប៉ុន ចូលរួម​ក្នុងជំនួបកំពូលនេះ ដើម្បី​កៀងគរការគាំទ្រជួយ​អ៊ុយក្រែន ក្នុងការធ្វើសង្គ្រាម​ យកឈ្នះការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី​។ ព្រមពេលជាមួយ​គ្នា ​​​រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក​ ទើបតែបាន​ប្រកាស យល់ព្រម​បើក​ផ្លូវ ​ប្រគល់យន្តហោះចម្បាំងឲ្យ​អ៊ុយក្រែន ដូចអ្វីដែល​អ៊ុយក្រែន បានទទូចស្នើសុំជាច្រើនខែមកហើយ​។ ការសម្រេចជាប្រវត្តិសាស្ត្រ​ លោកប្រធានាធិបតី វ្លូឌីមៀរហ្សេឡេនស្គី បានសរសេរ​លើទំព័រ Twitter ដោយបានចាត់ទុក​ការសម្រេចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ថាជាការសម្រេច​ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅក្នុងការ​ជួយ​អ៊ុយក្រែន ប្រយុទ្ធយកឈ្នះការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី។ នៅរសៀលថ្ងៃ​សៅរ៍នេះ លោក​ហ្សេឡេនស្គី បាន​ធ្វើដំណើរទៅដល់ប្រទេសជប៉ុនហើយ ដោយរដ្ឋាភិបាល​​បារាំង ជាអ្នក​ផ្តល់យន្តហោះពិសេស ដឹកលោកហ្សេឡេនស្គី ​ទៅដល់ក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ាតែម្តង​។ វត្តមានរបស់​លោកហ្សេឡេនស្គី នៅទីក្រុង​អ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា ក៏ជានិម្មិតរូបមួយសំខាន់ណាស់ដែរ។ ហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា ជាទីក្រុងទីមួយ​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែល​បានរងគ្រាប់​បែកបរមាណូ កាលពីសង្គ្រាមលោក​លើកទី​២។ សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែនបច្ចុប្បន្ននេះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មានការបារម្ភខ្លាំងណាស់ដែរ អំពីលទ្ធភាព​អាចឈានផ្ទុះក្លាយជាមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរ។ តាមការគ្រោងទុក លោក​ហ្សេឡេនស្គី នឹងចូលរួម​ក្នុងជំនួបកំពូលនៅថ្ងៃអាទិត្យស្អែក ដែលជាថ្ងៃចុងក្រោយ ជាមួយ​ក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចនាំមុខ G7 និងប្រទេស​ដៃគូ ដែលគេអញ្ជើញ​មកចូលរួម​៨ប្រទេសទៀត ដែលមានដូចជាឥណ្ឌា ប្រេស៊ីល វៀតណាម និង​ឥណ្ឌូណេស៊ីជាដើម។ ដោយឡែកនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ គឺនឹងមានជំនួបទ្វេភាគី រវាងលោក​ហ្សេឡេនស្គី ជាមួយ​លោកចូ បៃដិន ជាមួយ​លោក​ម៉ាក្រុង ជាមួយលោករីស៊ី ស៊ូណាក់ និងជាមួយ​លោក​ហ្វូមីអូ គីស៊ីដា នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ជប៉ុន​។ ហើយ​មុននេះបន្តិច លោក​ហ្សេឡេនស្គី បានជួប​មួយទល់នឹងមួយ ជាមួយ​លោក​ ណារិន្ទ្រ ម៉ូឌី ដែលទើបតែទៅដល់ក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ាដែរ។ សេតវិមានបានយល់ព្រមបើក​ផ្លូវ ប្រគល់យន្តហោះចម្បាំងទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​។ លោក​ Jake Sullivan ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិរបស់សេតវិមាន បាន​ឲ្យដឹងថា លោក​ប្រធានាធិបតីចូ បៃដិន បានពិចារណាច្បាស់លាស់ នឹងឈប់ស្ទាក់ស្ទើទៀតហើយ។ លោក ចូ បៃដិន កំពុងតែទន្ទឹងរងចាំជួបនិយាយលំអិត ជាមួយ​លោក​ហ្សេឡេនស្គី ទាក់ទិននឹងការប្រគល់យន្តហោះចម្បាំង ទៅតាមអ្វីដែលអ៊ុយក្រែនបានទទូចស្នើសុំ​​។ បារាំងជួយ​ផ្នែកហ្វឹកហាត់ អង់គ្លេសចេញមុខដើរប្រមូលយន្តហោះF-16 ផ្អែកតាមលំអិតរបស់​លោក Jake Sullivan គឺជាដំណាក់​ដំបូងនេះ គឺអាមេរិក នឹងរួមសហការជាមួយ​ប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួន ដើម្បីរៀបចំ​ការហ្វឹកហាត់​ឲ្យ​នាយទាហានជំនាញ​របស់​អ៊ុយក្រែន ចេះប្រើប្រាស់យន្តហោះចម្បាំងរបស់អាមេរិក។ យន្តហោះចម្បាំង ដែលគេកំពុងនិយាយគ្នានេះ គឺយន្តហោះប្រភេទ F-16។ និយាយឲ្យងាយស្តាប់គឺថា សម្រាប់ពេលនេះ ទាហានជំនាញ​អ៊ុយក្រែន នឹងចាប់ផ្តើមហ្វឹកហាត់ប្រើយន្តហោះ ចេះជួសជុល។ ហើយ​អំឡុងពេលនេះ ក្រុមប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្ត​ នឹងចាប់ផ្តើមនិយាយគ្នា អំពីផែនការ​ កាលវិភាគនៃការប្រគល់យន្តហោះ ក្នុងចំនួន​ប៉ុន្មាន ហើយ​ប្រទេសអ្នកខ្លះដែលជាអ្នកឲ្យ​ទៅអ៊ុយក្រែនជាដើម។​ ដូច្នេះ​ ទំរាំតែអ៊ុយក្រែន​បានទទួលយន្តហោះយកទៅប្រើមែនទែន ក៏ប្រហែលជា១ឆ្នាំទៀតអីដែរ បើតាមការស្មាន​។ ផ្អែកតាមអ្នកវិភាគខ្លះបានលើកឡើងថា អាមេរិកបើកភ្លើងខៀវព្រមប្រគល់មែន តែមិនមែនមានន័យថា អាមេរិកនឹងដឹកយកយន្តហោះខ្លួនទៅឲ្យអ៊ុយក្រែនទេ។ ប្រភពពីរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសបានឲ្យដឹងថា គឺ​លោករីស៊ី ស៊ូណាក់ ជាអ្នកចេញមុខ ដឹកនាំក្រុមការងារ និយាយជាមួយហូឡង់ ប៊ែលហ្ស៊ិល និងដាណឺម៉ាក ដើម្បីរៀបចំប្រមូលយន្តហោះ F-16 ​នៅតាមប្រទេសទាំងនេះ។ ហូឡង់ ដាណឺម៉ាកជាដើម ធ្លាប់​បាន​ប្រកាសថាគេអាចឲ្យ​យន្តហោះ F-16 ទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែន ព្រោះយន្តហោះចម្បាំងគេ នឹងត្រូវជំនួសដោយអាប្រភេទថ្មី F-35។ ដោយឡែក ខាងបារាំងវិញ លោក​ម៉ាក្រុងបានបញ្ជាក់ថា បារាំង នឹងជួយអ៊ុយក្រែនផ្នែកហ្វឹកហាត់ប្រើយន្តហោះចម្បាំង។ « អ្នកណាឲ្យយន្តហោះចម្បាំងទៅអ៊ុយក្រែន​ អ្នកនោះនឹងប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ធំ » គ្មានអ្វី​ចម្លែកទេ រុស្ស៊ី​បាន​បរិហារចោទថា ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច កំពុងតែលង់ខ្លួន​ក្នុង​ធ្វើសង្គ្រាម​ជាមួយរុស្ស៊ី ងើប​មិនមិនរួចទេ។ យោងតាមការចុះផ្សាយ​របស់បណ្តាញព័ត៌មានរុស្ស៊ី TASS លោក Alexandre Grouchko អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ី បានលើកឡើងថា ការប្រគល់យន្តហោះចម្បាំងទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​ វានឹងបង្កើតឲ្យ​មានការប្រឈមគ្រោះថ្នាក់​ធំណាស់ សម្រាប់ប្រទេសដែលជាម្ចាស់យន្តហោះ​ទាំងអស់នោះ។  លោក​ម្នាក់នេះ បន្តថា រុស្ស៊ី​នឹងកត់ត្រាទុក ហើយ​នឹងយកវាបញ្ចូលទៅក្នុងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រ​របស់រុស្ស៊ី។​ Alexandre Grouchko អះអាងថា រុស្ស៊ីមាន​សមត្ថភាព​គ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការសម្រេចកម្មវត្ថុ និងយកឈ្នះ​ឲ្យ​បាន​។ សំដីទាំងនេះ គឺជាសំដី គំរាមយ៉ាងច្បាស់ ពីសំណាក់រុស្ស៊ី​ ទៅលើបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប ដែលនឹងប្រគល់យន្តហោះ​ចម្បាំង F-16 ទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​។​ ដោយឡែក ឆ្លើយតបនឹង​ការ​សម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្ម​ថ្មីបន្ថែមទៀត ទៅលើរុស្ស៊ី ពីសំណាក់សម្ព័ន្ធមិត្តលោក​ខាងលិច ក្រេមឡាំងបាន​ប្រកាសកាលពីល្ងាចថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ នូវវិធានការឆ្លើយតបវិញដែរ ដោយ​ដាក់ឈ្មោះជនជាតិអាមេរិក​៥០០នាក់ ចូលទៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅ ហាមឃាត់មិន​ឲ្យចូលដីរុស្ស៊ី​។ ក្នុងចំណោម​ឈ្មោះនោះ​ គឺមាន​លោក​បារ៉ាក់ អូបាម៉ាដែរ។​​ ​G7 បរិហារការប្រើ​ វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម ជាអាវុធបម្រើមហិច្ឆតា ចិនគឺជាសំណុំរឿងមួយទៀត ដ៏សំខាន់ដែរ ដែល​ក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចនាំមុខទាំង​៧បានលើកមកពិភាក្សាគ្នា។ យោងតាម​អត្ថបទគ្រោងនៃសេចក្តីប្រកាសរួម គឺប្រទេសធំៗទាំង៧ បានប្រកាសប្រឆាំងចំពោះ​ ការប្រើប្រាស់វិស័យសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម ជាអាវុធដើម្បីបម្រើមហិច្ចតានយោបាយ​វាតទី។ ទោះគេមិនបញ្ចេញ​ឈ្មោះឲ្យចំ តែគឺគេពិតជាចង់សំដៅទៅលើចិន ដែល​កន្លងមក បានប្រើប្រាស់​ការគំរាម​ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម ទៅលើប្រទេសណា ដែលហ៊ានរិះគន់ចិន ឬប្រឆាំងនឹងចិន​។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ក្រុមប្រទេសឧស្សាហកម្ម​នាំមុខទាំង​៧ បាន​ប្រកាសថា នឹងប្រឹងប្រែង រៀបចំពង្រីកបណ្តាញ​ផ្គត់​ផ្គង់របស់ពិភពលោក ធ្វើយ៉ាងណាមិនត្រូវរំពឹងតែទៅលើ​ប្រទេសណាមួយ​។ ការពឹងផ្អែក​ខ្លាំងពេក វាធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេសដែល​ផ្គត់ផ្គង់ធំជាងគេមួយ​ណា​នោះ បានចិត្តអាចយកកត្តានេះ ជាមធ្យោបាយ​ដាក់សំពាធ រករឿង​។ យ៉ាងណា​ក៏ដោយ ថ្នាក់ដឹកនាំ​នៃ​ក្រុម​ប្រទេស G7 បានអះអាងថា គេនឹងមិនប្រកាសគោលជំហរ រករឿងប្រឆាំងចិនឬទៅ​រារាំងការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច​​របស់ចិននោះទេ។ ក្នុងនាមចិនជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច​លំដាបទី២ វាជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែល​ក្រុមប្រទេស G7 ត្រូវបន្តធ្វើការជាមួយចិន សហការជាមួយចិន។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ G7 នឹងស្វែងរកច្រកផ្លូវថ្មីផ្សេង ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រឈម មិនពឹងផ្អែកទៅលើចិន តែមិនមែនមានន័យថា គេនឹង​​ផ្តាច់ខ្លួនទាំងស្រុងពីចិននោះដែរ។ ហើយត្រលប់ទៅសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែនវិញ ក្រុមប្រទេស G7 បានទទួលស្គាល់តួនាទីចាំបាច់របស់ចិន នៅក្នុងការ​និយាយ​ជាមួយរុស្ស៊ី។ ក្រុមប្រទេស G7 បានអំពាវនាវ ឲ្យចិនប្រឹងប្រែងធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចុះបញ្ចូលរុស្ស៊ី ដាក់សំពាធ ឲ្យរុស្ស៊ី យល់ព្រមដកទ័ពថយចេញទាំងស្រុង ពីទឹកដីអ៊ុយក្រែន ដើម្បី​ឈានទៅ​បើកទំព័រថ្មីចរចាសន្តិភាព បិទបញ្ចប់សង្គ្រាម​៕
20/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ជំនួបកំពូលG7 នៅហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា៖ ឯកភាពរបស់អំណាចសេដ្ឋកិច្ច​ទាំង៧ ក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្ម​បន្ថែម​​លើរុស្ស៊ី

ក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ច​នាំមុខ G7 កំពុងតែបើកជំនួប​កំពូល​ នៅឯទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃ​សុក្រ​ទី​១៩ឧសភា ដល់ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​២១ឧសភា។ ជំនួបកំពូល​ដែលនឹងផ្តោតសំខាន់ ទៅលើសំណុំរឿងសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន ដែល​ក្រុម​ប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច​ទាំង​៧ បាន​ប្រកាសពីការឯកភាពគ្នា ឈានទៅ​ដាក់​បន្ថែមទណ្ឌកម្ម​ថ្មី​ទៀត ទៅលើរុស្ស៊ី។ យ៉ាងណាមិញ យោងតាមព័ត៌មានចុងក្រោយ​ ដែលទើបតែទទួល​បាន គឺលោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ្លូឌីមៀរ ​ហ្សេឡេនស្គី កំពុងតែធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅចូលរួមក្នុងជំនួប​កំពូលនេះ ដោយ​ផ្ទាល់តែម្តង។ លោក​ហ្សេឡេនស្គី មានវត្តមាន​ដោយ​ផ្ទាល់​ ពីដំបូងលោកហ្សេឡេនស្គី មានគំរោងថ្លែងសុន្ទរកថា តាម​ប្រព័ន្ធ​វីដេអូខុន​ហ្វឺរិនស៍ នៅពេលបើកជំនួប​កំពូល នៃក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ច​នាំមុខ​ G7 ដែលត្រូវរៀបចំនៅទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃសុក្រ ដល់ថ្ងៃអាទិត្យ​ទី​២១ឧសភា។ ក៏ប៉ុន្តែ ផ្អែកតាមព័ត៌មានចុងក្រោយ បញ្ជាក់ប្រាប់ទៅបណ្តាញព័ត៌មាន​បារាំង AFP គឺលោកហ្សេឡេនស្គី ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន នឹងធ្វើដំណើរទៅចូលរួមដោយ​ផ្ទាល់តែម្តង។ គ្រាន់តែមិនទាន់ដឹងថា ទៅដល់ថ្ងៃនេះ ឬថ្ងៃស្អែក។ ដូចយើងដឹងហើយ ការធ្វើដំណើរចេញក្រៅប្រទេស របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន គឺតែងតែ​​ត្រូវគេលាក់ការសម្ងាត់ ទាល់តែនាទីចុងក្រោយ​បានទំលាយព័ត៌មាន​ឲ្យដឹង ព្រោះដើម្បីការពារសុវត្ថិភាព​សន្តិសុខ ។ លោក Oleksiï Danilov អគ្គលេខាក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិ​អ៊ុយក្រែន បាន​បញ្ជាក់​ឲ្យដឹងថា ការសម្រេចធំៗ និងសំខាន់​ៗមួយចំនួន នឹងត្រូវធ្វើ​នៅក្នុង​ឱកាសជំនួប​កំពូល G7 នៅហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា។​ ដូច្នេះវាជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែល​លោក​ប្រធានាធិបតីហ្សេឡេនស្គី ត្រូវតែមានវត្តមានដោយផ្ទាល់នៅទីនោះ ដើម្បី​និយាយ​ការពារ​ផលប្រយោជន៍ជាតិអ៊ុយក្រែន​។ យន្តហោះចម្បាំង ប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ លោក​ហ្សេឡេនស្គី បាន​ប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងការ​ប្រមូលកៀងគរ ការគាំទ្រ ផ្តល់ជំនួយ​សព្វា​វុធបន្ថែមទៀត មក​ឲ្យអ៊ុយក្រែន ដើម្បី​ប្រយុទ្ធដណ្តើមទឹកដីមកវិញ​។ បច្ចុប្បន្ននេះ សមរភូមិហាក់នៅទ្រឹងមួយកន្លែង។ កងទ័ពអ៊ុយក្រែនពិបាករុលទៅមុខ ដោយសារតែកងទ័ពរុស្ស៊ី​បានជីករណ្តៅ​ ដាក់​ឧបសគ្គដ៏រឹងមាំ នៅតាមបណ្តោយ​ខ្សែត្រៀម សមរភូមិជួរមុខ។ ហេតុដូច្នេះហើយ យន្តហោះចម្បាំងទំនើប គឺពិតជាអាចជួយ​កងទ័ពអ៊ុយក្រែនបានច្រើន។ លោក​ហ្សេឡេនស្គី បានអះអាងម្តងហើយ​ម្តងទៀតថា គ្រឿងសព្វាវុធទាំងអស់ របស់​ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តលោក​ខាងលិច គឺអ៊ុយក្រែន​នឹងមិនយកទៅវាយ​ប្រហារក្នុង​ទឹកដីរុស្ស៊ីនោះទេ សូមកុំបារម្ភ។ អ៊ុយក្រែននឹងយកទៅប្រើ ដើម្បីតែការពារខ្លួន ប្រយុទ្ធដណ្តើមយកទឹកដីដ៏ស្របច្បាប់​របស់អ៊ុយក្រែនមកវិញតែប៉ុណ្ណោះ។ កាលពី​ថ្ងៃពុធ ក្នុងជំនួប​កំពូល​ក្រុម​ប្រឹក្សាអឺរ៉ុប នៅប្រទេសអ៊ីស្លង់ ក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុបធំៗ បានបង្ហាញជំហរហើយ ថាគេអាចនឹងពិចារណា ប្រមូល​យន្តហោះចម្បាំង F-16 ទៅជួយអ៊ុយក្រែន។ តែយន្តហោះចម្បាំងប្រភេទនេះ គឺជាបច្ចេកវិទ្យាអាមេរិក ដូច្នេះគឺទាល់តែរដ្ឋាភិបាល​អាមេរិកយល់ព្រមជាមុនសិន​។ ម្លោះហើយ នៅក្នុងឱកាសជំនួប​កំពូល G7 នាពេលនេះ គឺជាពេលសំខាន់ណាស់ ដែល​លោកហ្សេឡេនស្គី នឹងថ្លែងការណ៍ អំពាវនាវទទូចសុំពីលោកចូ បៃដិន ដែលកន្លងមក​បាន​ប្រកែកថា អាមេរិក​នឹងមិន​ឲ្យ​យន្តហោះចម្បាំងទៅអ៊ុយក្រែនទេ។ អ៊ុយក្រែនប្រយុទ្ធដើម្បីការពារពិភពសេរីទាំងមូល​ វត្តមានថ្លែងការណ៍ របស់លោកហ្សេឡេនស្គី នៅ​ពេលនេះ ក៏សំខាន់ណាស់ដែរ នៅក្នុង​ការប្រមូល​ការគាំទ្រជួយអ៊ុយក្រែន ក្នុងការប្រយុទ្ធធ្វើសង្គ្រាម​ ដើម្បីការពារគោលការណ៍​គ្រិះនៃពិភពលោកសេរី​។ ក្នុងជំនួបកំពូល G7 លើកនេះ គេបានអញ្ជើញប្រទេសចំនួន៨ផ្សេងទៀត មកចូលរួមជាពិសេស គឺមានដូចជា ឥណ្ឌា ប្រេស៊ីល និង​ ឥណ្ឌូណេស៊ី ជាដើម។ ដូចយើងបានដឹងកន្លងមកហើយ ឥណ្ឌាមិនបានថ្កោលទោស​រុស្ស៊ីទេ ហើយ​ថែមទាំងបានពង្រឹងទំនាក់ទំនង​យោធាជាមួយរុស្ស៊ី ហើយបានលួចទិញប្រេងដែលរុស្ស៊ីលក់ឡៃឡុងទៀត។ ចំណែក​ប្រេស៊ីលវិញ លោក​ប្រធានាធិបតីលូឡា បានថ្លែងស្តីបន្ទោសក្រុម​ប្រទេសលោកខាងលិចថា គិតតែពីរុញអ៊ុយក្រែនឲ្យធ្វើសង្គ្រាម។ តាមការរំពឹងទុក លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន នឹងយកវេទិកា G7នេះ ដើម្បី​ថ្លែងពន្យល់ប្រទេសទាំងអស់នេះថា សង្គ្រាម​ដែល​លោកពូទីនកំពុង​ធ្វើ​ទៅលើអ៊ុយក្រែន គឺ​មិនមែនត្រឹមតែចង់បានទឹកដី​អ៊ុយក្រែន​មួយមុខនោះទេ តែលើសពីនេះ គឺលោកពូទីនធ្វើសង្គ្រាម​ប្រឆាំងនឹង​ច្បាប់អន្តរជាតិ ប្រឆាំងនឹង​ពិភពលោក​សេរី និង​ប្រជាធិបតេយ្យ។ បើ​ឲ្យលោកពូទីនឈ្នះថ្ងៃនេះ លោកពូទីននឹងបន្តមហិច្ឆតានេះតទៅទៀត ទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងទៀតជាបន្តបន្ទាប់​។ ដូច្នេះការតស៊ូ​ប្រយុទ្ធរបស់អ៊ុយក្រែន​នៅពេលនេះ គឺអ៊ុយក្រែន​មិនមែន​ការពារតែខ្លួនឯងទេ តែគឺការពារពិភពលោកសេរីទាំងមូលតែម្តង។ ពេជ្ររុស្ស៊ី​ ឆ្លងកាត់ការប្រជុំរៀបចំការងារ កន្លងមកនេះ ក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ច​នាំមុខទាំង​៧ ដែលមាន​អាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស កាណាដា អាល្លឺម៉ង់ អ៊ីតាលី និង ជប៉ុន បាន​ប្រកាសថា គេនឹងដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមទៀត ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា វាយ​កម្ទេច​ “ម៉ាស៊ីនធ្វើសង្គ្រាម” ​របស់​រុស្ស៊ី។ ព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ ប្រភពពីរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក បាន​ឲ្យដឹងថា ទណ្ឌកម្ម​ថ្មីនឹងសំដៅ ​ទៅលើ​ក្រុម​ហ៊ុន​ឬស្ថាប័ន​ចំនួន​៧០​ ទាំងនៅរុស្ស៊ីនិងប្រទេសផ្សេង។ ក្រុមហ៊ុនឬស្ថាប័នទាំងនោះ នឹងមានអាចទទួល​បាននូវទំនិញ​សំខាន់ៗមួយចំនួន​របស់អាមេរិក ដែលរុស្ស៊ីអាចយកទៅប្រើ នៅក្នុងការធ្វើសង្គ្រាម​​។ បន្ថែមពីនេះ ក្រុមប្រទេស G7 នឹងនិយាយលំអិត អំពី​យន្តការថ្មីៗបន្ថែមទៀត​ ដើម្បី​ទប់ស្កាត់ ការលួចបន្លំ គេចវៀងពី​ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ដែលគេបានដាក់ទៅលើរុស្ស៊ីនាពេលកន្លងមក​។ ការកាត់បន្ថយការទិញ​ប្រេងឆៅរបស់រុស្ស៊ី ក៏ជាសំណុំរឿងសំខាន់ដែរ ដែលគេនឹងនិយាយគ្នា​។​ ហើយយោងតាម​មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់​ម្នាក់ នៃរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក គឺ​ក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ច​នាំមុខទាំង៧ បាន​​សន្យាគ្នា ថានឹង​​បង្កក​ទ្រពសម្បត្តិ ថ​វិកា​​របស់រុស្ស៊ី រហូតទាល់តែចប់សង្គ្រាម​។ ដោយឡែក រដ្ឋាភិបាល​អង់គ្លេសវិញ បាន​បង្ហាញគម្រោងទណ្ឌកម្មថ្មីមួយ ទៅលើវិស័យ​ធនធានរ៉ែរបស់រុស្ស៊ី។ រ៉ែដ៏​សំខាន់មួយ ហើយដែល​អាចនាំចំណូលជាច្រើនពាន់លានដុល្លារ ដល់រដ្ឋាភិបាល​រុស្ស៊ីនោះ គឺរ៉ែពេជ្រ។ ក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុប ចង់ដាក់ចុះ នូវទណ្ឌកម្ម​រារាំងការទិញពេជ្រពី​រុស្ស៊ី​។ ប្រទេសធំៗបី ដែលជាអតិថិជនទិញពេជ្ររុស្ស៊ី គឺមានដូចជាប៊ែលហ្ស៊ិក អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងឥណ្ឌា​។​ ហេតុដូច្នេះហើយ ការចូលរួម​គាំទ្រក្នុងវិធានការទណ្ឌកម្ម​នេះ ពីសំណាក់​ប្រទេសទាំង​៣នេះ ជាពិសេសឥណ្ឌា គឺសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា​ វាឲ្យចំកញ្ចប់​ប្រាក់របស់រុស្ស៊ី​​៕
19/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តើ​អ្វី​ទៅ​ជា​បាតុភូត El Nino ដែល​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យអាកាសធាតុ​ឡើង​ក្តៅមិន​ធ្លាប់​មាន​​នៅ​​៥ឆ្នាំខាងមុខ​ ?

ពី​ឆ្នាំ​២០២៣​ដល់​ឆ្នាំ​២០២៧ សីតុណ្ហភាពនៅ​លើ​​ភព​ផែន​ដី ប្រាកដ​នឹង​ឡើង​ក្តៅ​ខ្លាំងបំផុត ដែល​គេ​ពុំ​ធ្លាប់​ជួប​ប្រទះ​ពី​មុន​មក​ទេ​។ នេះ​ជា​ការ​ព្រមាន​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ នៅថ្ងៃពុធ​ទី ១៧​ឧសភា ដោយ​ពន្យល់​ថា កំណើន​សីតុណ្ហភាព​ជា​លទ្ធផល​នៃបន្សំ​​បាតុភូត​ពីរ គឺ​ឥទ្ធិពល​របស់​ឧស្ម័ន​ផ្ទះកញ្ចក់ និង​បាតុភូត​ឧតុនិយម​ អែល នីញ៉ូ El Nino។ ​ការ​សន្និដ្ឋាន​របស់​អង្គការ​ឧតុនិយម​ពិភពលោក​​មាន​​បង្កប់​ដោយ​ភាព​ប្រាកដប្រជា​ស្ទើរ​១០០%។ ពោលគឺក្នុង​​​កំរិតប្រូបាប៊ីលីតេ​៩៨% មាន​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ក៏​មួយឆ្នាំ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​៥ឆ្នាំខាង​​មុខ និង​សម្រាប់​​​​ទាំង​៥​ឆ្នាំនោះ​តែម្តង​​  អាកាសធាតុ​នឹង​ក្តៅ​ខ្លាំង​បំផុត​ ដែល​គេ​មិន​ធ្លាប់​ជួប​ប្រទះ​សោះ​ពី​មុន។ ក្នុង​ចំណោម​៥​ឆ្នាំ​ខាង​មុខ មាន​យ៉ាងហោច​ណាស់​ក៏​​មួយ​ឆ្នាំដែរ ដែល​សីតុណ្ហភាព​មធ្យម​​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​នៃ​ផ្ទៃ​ផែនដី នឹង​ឡើង​លើស​១,៥អង្សា បើ​ប្រៀប​ទៅ​នឹង​កំរិត​សីតុណ្ហភាព​មុន​សម័យ​ឧស្សាហកម្ម ជាមួយ​នឹង​កំរិត​ប្រូបាប៊ីលីតេ ៦៦%។ នេះ​បើ​តាម​ទិន្នន័យ​របស់ស្ថាប័ន​​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ដដែល។ ​នេះ​មិនមែន​មាន​ន័យ​ថា ផែនដី​ឡើង​កម្តៅ​លើសកម្មវត្ថុ​កំណត់​ក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង​អាកាសធាតុ​ក្រុង​ប៉ារីស ឆ្នាំ​២០១៥ ជាប់ជា​​អចិន្ត្រៃយ៍​ឡើយ ប៉ុន្តែ​ទិន្នន័យ​នេះ​ជា​កា​រដាស់​សតិថា ពិ ភពលោក​មាន​​សីតុណ្ហភាពហួស​កំរិត​កំណត់​ ​​(១,៥​អង្សា)​ ​ម្តង​ម្កាល តែ​ញាប់។ ការ​ឡើង​សីតុណ្ហភាព​ខ្លាំង​ស្ទើ​រ​ជា​ប្រាកដ​នេះ បណ្តាល​មក​ពីបាតុភូត​ពី​របូក​ផ្សំ​គ្នា គឺ​កំណើន​​ឧស្ម័ន​ផ្ទះ​កញ្ចក់ និង​បាតុភូត​ឧតុនិយម​ធម្មជាតិ​​ អែល នីញ៉ូ ដែល​នឹង​លេច​ឡើង​នៅ​ប៉ុន្មាន​ខែ​ខាង​មុខ ម្តុំ​​ចុង​ខែ​កក្កដា ក្នុង​កំរិត​៦០% និង​ដល់​៨០% នៅ​ចុង​ខែ​កញ្ញា។ នេះ​បើ​តាម​ការ​ព្យាករ​របស់​ អង្គការ​ឧតុនិយម​ពិភពលោក កាលពី​ដើម​ខែ​ឧសភា ដោយ​រំលឹក​ថា​​ឧស្ម័ន​ផ្ទះ​កញ្ចក់ (បីមុខ​ចម្បង​Co2, Methane Azote) ដែល​មាន​​នៅក្នុង​បរិយាកាស​ក្នុង​កំរិត​ជាអតិបរិមា បាន​ខ្ទប់​កម្តៅ​និង​ដំឡើង​សីតុណ្ហភាពផែនដី​ខ្លាំងណាស់។ គេ​ត្រូវការ​ពេល​វេលា​រាប់​ពាន់​ឆ្នាំ​ទើប​អាច​នាំ​បរិយាកាស​ អាច​​ត្រលប់​មករក​ភាព​ធម្មតាវិញបាន។ ​បាតុភូត អែល នីញ៉ូ ជា​អ្វី ? អែលនីញ៉ូ ជា​បាតុភូត​ធម្មជាតិ ដែល​កំណើត​នៅ​តំបន់​មហាសមុទ្ទ​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ខាងត្បូង។ តាម​ធម្មតា​ ខ្យល់​ក្តៅ​នៅ​អេក្វាទ័រ លើ​មហាសមុទ្ទ​ប៉ាស៊ីហ្វិក បក់​ពី​កើត​ទៅ​លិច នាំ​ខ្យល់​ក្តៅ​នោះ​ទៅ​ ប៉ែក​ខាង​លិច​ សំដៅ​​ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី ... ហើយ​ធ្វើ​ខ្យល់​ត្រជាក់​ឡើង​ទៅ​ផ្នែក​ខាង​កើត​ប៉ាស៊ីហ្វិក។ កម្លាំង​​ខ្យល់ជួន​ទៅក៏មាន​សន្ទុះ​​ខ្លាំង។ នៅពេល​មាន​សន្ទុះ​​ខ្លាំង បក់​ខ្យល់​ក្តៅ​ទៅ​ខាង​លិចគេ​ហៅ​ថា​បាតុភូត ឡានីញ៉ា។ ប៉ុន្តែ​​ នៅពេល​ខ្យល់​ក្តៅធាក់​​ទៅ​ខាង​លិច យូរទៅៗ​ ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​ជាប់​គ្នា​ពេក ទប់​លែង​បាន​ខ្យល់​ក្តៅ​ក៏​បក់​ថយក្រោយ បក់​ទៅ​រក​ឆ្នេរ​​ប៉ែក​​ខាង​កើត​ ៖ នេះ​ហើយ​ជា​​បាតុភូត អែលនីញ៉ូ។ ​គេ​មិន​អាច​ទស្សន៍ទាយ​បាន​ដោយ​ប្រាកដ​ថា​បាតុភូត​នេះ​លេច​ឡើង​នៅ​ ​ពេល​ម៉ោង​ណា​ និង​ក្នុង​កំរិត​ខ្លាំងប៉ុនណា​ទេ។ អ្វី​ដែល​គេ​ធ្លាប់​បាន​ដឹង​កន្លងមក​គឺ ខ្យល់​ក្តៅ​-ទឹក​ឱ្យ​ក្តៅ នៃបាតុភូត​អែលនីញ៉ូ ​បង្ក​ឱ្យ​មាន​មហន្តរា​យ​ធម្មជាតិ​ និងផលវិបាក​អាកាសធាតុ​ខ្លាំង​ ដូច​ជា​បាន​បង្កើន​កម្តៅ​នៃ​ភព​ផែន​ដី និង​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​កា​រប្រែបួល​អាកាសធាតុ​ខ្លាំង​ នៅ​តាម​តំបន់​ជាច្រើន​។ ផលវិបាក​នៃ​បាតុភូត​អែលនីញ៉ូ នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ ​ភ្លៀងព្យុះកំណាច រាំងស្ងួត​ចម្លែក ប្តូរ​រដូវ ប្តូរ​ទម្លាប់​អាកាសធាតុ។ កន្លែង​ខ្លះ​​មាន​ភ្លៀង​ច្រើនជ្រុល​ កន្លែងខ្លះ​កាន់​តែ​​​រាំងស្ងួតខ្លាំង ៖ ភ្លៀង​ទៅ​ធ្លាក់​ខ្លាំង​នៅ​អាមេរិកខាង​ត្បូង ឬ​នៅ​ស្នែង​អាហ្វ្រិក- ឯតំបន់​ត្រូពិក​នៅ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​ ឥណ្ឌា​ អាហ្វ្រិក បែរ​ជារាំង​ស្ងួត លែង​មាន​រដូវ​វស្សា​មូសុង ឬ​ភាព​រាំងស្ងួតហួសហេតុ​​នៅ​អូស្ត្រាលី​ជាដើម​។ល។ បាតុភូត​អែលនីញ៉ូ និង​ សីតុណ្ហភាពផែនដី តំបន់​អាមេរិក​ខាង​ត្បូង​ ដូច​យ៉ាង​ម្តុំ​ប្រទេស​អេក្ខាទ័រ​ ពេរ៉ូ ... និង​​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ ព្រមទាំង​​ឥណ្ឌា រងគ្រោះខ្លាំង​ជាងគេ ដោយ​ម្ខាង​បាន​ទទួល​ទឹក​ភ្លៀង​ច្រើន​ជ្រុលខុស​ទម្លាប់ ឯ​ម្ខាង​ទៀត​ត្រូវជួប​គ្រោះ​រាំងស្ងួត ដែល​បង្ក​ឱ្យមាន​ផលប៉ះពាល់​ដល់​ជីវិត​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទាំងមូល។ មាន​តែអឺរ៉ុប​ទេ ដែល​ហាក់​ដូច​ជា​ពុំ​សូវ​ទទួល​ផលវិបាក​ពី​បាតុភូត​អែលនីញ៉ូ ដោយ​ផ្ទាល់​នោះ ព្រោះ​ទ្វីប ​ទទួល​ឥទ្ធិពល​​អាកាសធាតុ​ពី​មហាសមុទ្ទ​អាត្លង់​ទិកច្រើន​ជាង។ ប៉ុន្តែមហា​សមុទ្ទ​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ធំ​ តំណាង​ឱ្យ​ជាង​មួយ​ភាគ​បី​នៃ​ផែនដី ដូច្នេះ​ផល​ប៉ះពាល់​ក៏​ត្រូវ​តែ​ធំ​ធេង​ដែរ។ ​ឱ្យ​តែមាន​លម្អៀង​សីតុណ្ហភាព​នៅ​ប៉ាស៊ីហ្វិក​បន្តិច ​សីតុណ្ហភាព​ពិភពលោក​ត្រូវ​ឡើង​ខ្លាំង​ដែរ។ ជា​ឧទាហរណ៍ បាតុភូត​អែលនីញ៉ូ ឆ្នាំ​២០១៤ បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​សីតុណ្ហភាព​ពិភពលោក​កើន​ឡើង​បីភាគ១០​នៃ​អង្សា។ ជាទូទៅ​ បាតុភូត​អែលនីញ៉ូ តែង​ធ្វើ​ឱ្យ​សីតុណ្ហភាព​ពិភពលោក​កើន​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​បន្ទាប់។ ដូច្នេះ​បើ​បាតុភូត​អែលនីញ៉ូលេច​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ ២០២៤ច្បាស់​ជា​​នឹង​ក្តៅ​ខ្លាំង​។ មាន​ អែលនីញ៉ូ ហើយ បូក​ផ្សំ​នឹង​សកម្មភាព​មនុស្ស​នាំ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុទៀត ទើប​សីតុណ្ហភាព​ត្រូវ​ឡើង​ខ្ពស់​ខ្លាំង ក្នុង​កំរិត​មិន​ធ្លាប់​មាន​ដោយ​ប្រាកដ។ អ្វី​ដែល​គួរ​ឱ្យព្រួយ​បារម្ភ​ជាង​នេះ​ទៀត គឺ​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​សម្គាល់​ឃើញ​ថា នៅពេល​សីតុណ្ហភាព​ពិភពលោក​បាន​ឡើង​​ដោយ​បាតុភូត​អែលនីញ៉ូហើយ វា​ពិបាក​ចុះមក​ត្រជាក់ដល់​កំរិត​ដើម​​វិញ​ណាស់៕
18/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ក្រុម​ប្រឹក្សាអឺរ៉ុបបើកជំនួប​កំពូល ដើម្បី​ប្រមូលការសាមគ្គីជួយអ៊ុយក្រែន ដែលត្រូវរុស្ស៊ីឈ្លានពាន

ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប ដែល​មាន​សមាជិកចំនួន​៤៦ប្រទេស កំពុងតែជួបប្រជុំ ក្នុង​​ជំនួប​កំពូលលើកទី​៤ នៅឯទីក្រុង រីក្យ៉ាវីក ប្រទេសអ៊ីស្លង់។ ជាចំនួបកំពូលជាពិសេស និង​កម្រ ដែលក្រុម​ប្រទេសអឺរ៉ុប នឹងនិយាយគ្នា អំពីសំណុំរឿងសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន ព្រមទាំង​ការគំរាមរបស់រុស្ស៊ី មក​លើសិទ្ធិសេរីភាព និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​នៅអឺរ៉ុប​ទាំងមូល​។ ការរួមកម្លាំងសាមគ្គីគ្នា ជួយ​អ៊ុយក្រែន ទាំងថវិកា សព្វាវុធ និង​ មនុស្សធម៌ គឺជារឿងដ៏ចាំបាច់ ដែល​ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបកំពុងតែលើកមកនិយាយគ្នា ក្នុងពេលនេះ​។ ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប ឬដែលអាចហៅបានថា ក្រុមប្រឹក្សាទ្វីបអឺរ៉ុប គឺវាខុសពី​ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបមួយទៀត ដែលជាស្ថាប័ន​របស់​សហភាពអឺរ៉ុបដែល​មាន​ប្រទេសតែ​២៧​ប្រទេសទេ។ ចំពោះក្រុមប្រឹក្សាទ្វីបអឺរ៉ុប គឺវាទូលំទូលាយ​ជាង មាន​ប្រទេសសមាជិក​ទាំងអស់​៤៦​ប្រទេស។ ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប​ បានចាប់បដិសន្ធិឡើង នៅ​ក្រោយ​សង្គ្រាម​លោក​លើកទី២ តាមរយៈសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងឡុងដ៍ ចុះហត្ថលេខាដោយ​១០ប្រទេស​ដំបូង​ នៅថ្ងៃទី​៥ ឧសភា ១៩៤៩។ កម្មវត្ថុធំចំបង នៃក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបនេះ គឺជាការរួបរួម​គ្នា ទ្រទ្រង់សិទ្ធិសេរីភាព លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងជាពិសេសនោះគឺការគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​។ អត្ថបទច្បាប់គោលគ្រិះ នៃក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប គឺ​សន្ធិសញ្ញាអឺរ៉ុប​ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស ចូលជាធរមាន នៅថ្ងៃទី​៣កញ្ញា១៩៥៣​​ ដែល​ប្រទេសហត្ថលេខី​នីមួយៗ មានកាតព្វកិច្ចត្រូវគោរព។ ហើយ​ស្ថាប័នដ៏សំខាន់មួយ ​ដែលតាម​ដាន​ការគោរព​សន្ធិសញ្ញានេះ គឺតុលាការ​សិទ្ធិមនុស្ស​អឺរ៉ុប ដែលយើងតែងតែលើជារឿយនោះឯង។ ប្រជាជនសរុប​ប្រមាណ ៦៧៥លាននាក់ នៅតាម​ប្រទេសសមាជិកទាំង៤៦ប្រទេស គឺអាចដាក់ពាក្យ​ប្តឹង ទៅកាន់តុលាការ​សិទ្ធិមនុស្ស​អឺរ៉ុប ប្រសិន​បើសង្កេតឃើញថា ប្រទេសខ្លួន រដ្ឋាភិបាលខ្លួន បានធ្វើបំពាន​នឹងអ្វីដែល​មានចែង​ក្នុង​សន្ធិសញ្ញាអឺរ៉ុបស្តីពី​សិទ្ធិមនុស្ស​។ រុស្ស៊ី​ក៏ជា​ប្រទេស​សមាជិក​នៃក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយ​ការលើកទ័ពចូលឈ្លានពាន​នៅអ៊ុយក្រែន គេបានព្យួរឈ្មោះ មិន​ឲ្យរុស្ស៊ីចូលរួម​ប្រជុំទេ។ ជំនួបកំពូល​នៅទីក្រុង រីក្យ៉ាវីក រដ្ឋធានីប្រទេស​អ៊ីស្លង់នៅពេលនេះ គឺជាជំនួប​កំពូល​លើកទី​៤ប៉ុណ្ណោះ នៃ​ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប បើគិត​ការថ្ងៃកកើតស្ថាប័ន​កំពូលនេះមក។ សំណុំរឿងសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន គឺជាកម្មវត្ថុធំបំផុត នៃជំនួប​កំពូលដ៏កម្រនេះ​ ! សម្ព័ន្ធភាព​ប្រមូលយន្តហោះចម្បាំងជួយអ៊ុយក្រែន​ លោក​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ្លូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានថ្លែងតាម​ប្រព័ន្ធវីដេអូខុនហ្វឺរិនស៍ នៅក្នុងជំនួប​កំពូលនេះ ដោយ​លោក​បាន​លើកឡើងថា ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបត្រូវតែ​រួម​កម្លាំងសាមគ្គី ដើម្បីប្រយុទ្ធការពារសិទ្ធិសេរីភាព​។ លោក​ហ្សេឡេនស្គី បានសង្កត់បន្ថែមថា ការ​ប្រយុទ្ធនេះ នឹងមិនអាចជោគជ័យ​បានទេ ប្រសិន​បើគ្មានយន្តហោះចម្បាំង​ទំនើបៗ របស់​ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្ត​លោកខាងលិច។ លោក​ហ្សេឡេនស្គី បានថ្លែងអរគុណផងដែរ ថាគឺដោយសារតែ​ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល​ទំនើបរបស់​សម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច ទើបអ៊ុយក្រែនអាចមានលទ្ធភាពស្ទាក់កំទេចបាន​យ៉ាងជោគជ័យ នូ​វ​មីស៊ីលអ៊ីពែរសូនិករបស់រុស្ស៊ី ដែល​បានបាញ់សំដៅ​មកអ៊ុយក្រែន កាលពីយប់ថ្ងៃចន្ទ ឈានចូលថ្ងៃអង្គារកន្លងទៅនេះ​។ តែផ្ទៃអាកាសអ៊ុយក្រែន នៅតែ​មិនទាន់មានសុវត្ថិភាពពេញលេញទេ ល្គឹកណាអ៊ុយក្រែនគ្មានយន្តហោះចម្បាំងទំនើប។ ទាក់ទិននឹង​ការប្រគល់យន្តហោះចម្បាំងទំនើបឲ្យអ៊ុយក្រែននេះ គឺ​ដំណឹងល្អបានលេចរូបរាង្គខ្លះៗហើយ។ នៅព្រឹកថ្ងៃ​ពុធ​ លោករីឈី ស៊ូណាក់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស និង​លោក ម៉ាក រូត នាយករដ្ឋមន្ត្រីហូឡង់ បាន​អះអាងប្រាប់អ្នកកាសែតថា លោកទាំង២បាន​ព្រមព្រៀងគ្នាដឹកនាំ សម្របសម្រួល សម្ព័ន្ធភាពពិសេសមួយស្តីពីយន្តហោះចម្បាំង ដើម្បីធ្វើយ៉ាងកៀងគរ បញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងប្រភេទ F-16 ដែលផលិត​ដោយ​អាមេរិក យកទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន​។ យ៉ាងណាមិញ បារាំង និងអង់គ្លេស បាន​ប្រកាសកាលពីល្ងាចម្សិលមិញ ថាគេនឹងចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការ បង្វឹកកងទ័ពជំនាញអ៊ុយក្រែនឲ្យ​ចេះប្រើយន្តហោះចម្បាំងទំនើបៗ។ រុស្ស៊ីត្រូវតែ​ទទួលខុសត្រូវ ចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាមដែល​បានធ្វើ​នៅអ៊ុយក្រែន​ ​នៅក្នុងសុន្ទរកថាបើកជំនួប​កំពូល លោក​ប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បាន​លើកឡើង អំពីករណីដែល​រុស្ស៊ីបាន​កេណ្ឌប្រមូល​យក​កុមារអ៊ុយក្រែន យកទៅទុកនៅខាងដី​រុស្ស៊ី។ ទង្វើនេះជាឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ហើយ​លោក​ម៉ាក្រុងបានបន្ថែមថា បើរុស្ស៊ី​នៅតែបន្តធ្វើកាន់តែធ្ងន់ថែមទៀត គឺវានឹងក្លាយ​ជាឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំងមនុស្ស​ជាតិ​។ ជាឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលរុស្ស៊ីនឹងត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់អន្តរជាតិ ទៅថ្ងៃក្រោយ​។ ដូចគ្នា​ដែរ​ លោក​រីឈី ស៊ូណាក់ បាន​លើកឡើងថា ត្រូវតែធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីដឹងខ្លួន ហើយ​ទទួលខុសត្រូវ​ ចំពោះមហន្តរាយ សោកនាដកម្ម​ដែលរុស្ស៊ីបានបង្កឡើងទៅលើ​ប្រជាជនអ៊ុយក្រែន​។ ចំណែក លោកអូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់វិញ បាន​បន្ថែមថា វាជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសរុស្ស៊ី ចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមដែលរុស្ស៊ីបានធ្វើ​ប្រមាណជាងមួយឆ្នាំមកនេះ​។ រុស្ស៊ីត្រូវតែទទួលខុសត្រូវ ចំពោះមុខ​ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដែល​មានដូចជា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ និងជាពិសេស គឺ​តុលាការសិទ្ធិមនុស្ស​អឺរ៉ុប ដែលស្ថិតនៅក្នុងក្របខណ្ឌ​ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបនេះតែម្តង។ ក្រុមអ្នកច្បាប់ កំពុងតែរៀបចំឯកសារ កត់ត្រា​ ប្រមូលភស្តុតាងទាំងអស់។ បញ្ជីពិសេសកត់ត្រារាល់ការខូចខាត ដោយឡែក ចំណុចមួយទៀតដែលសំខាន់ គឺការសងសំណងខូចខាត ដែលរុស្ស៊ីបាន​ធ្វើទៅលើអ៊ុយក្រែន​។ លោកអូឡាហ្វ ស្លុលស៍ បានអំពាវនាវថា ត្រូវតែបង្កើតបញ្ជីពិសេស​មួយ ដើម្បីកត់ត្រា នូវរាល់ការខូចខាតទាំងអស់របស់អ៊ុយក្រែន​ មិនថា ផ្នែកសង្គមមនុស្សធម៌ និង​ផ្នែកសម្ភារៈ ការបាក់បែកខូចខាតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាដើម។ លោក​ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម់ង់ បាន​គូសបញ្ជាក់ហើយបញ្ជាក់ទៀត ថា សង្គ្រាម​ឈ្លានពាន​ទៅលើអ៊ុយក្រែន ដែលរុស្ស៊ីបានធ្វើ មីស៊ីលរាប់រយរាប់ពាន់គ្រាប់ ដែលរុស្ស៊ីបានបាញ់កម្ទេចអាគារផ្ទះសំបែង និង​សម្លាប់ជីវិតប្រជាជនអ៊ុយក្រែន គឺរុស្ស៊ីត្រូវតែទទួលខុសត្រូវ។ ផ្អែកតាមប្រភពស្និទ្ធខ្លះទៀត បាន​ឲ្យដឹងថា ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប អាចនឹងរួមគ្នាសម្រេច ដកហូតយកប្រាក់របស់រុស្ស៊ី ដែលគេបង្កកទុកនៅតាម​ស្ថាប័ន​ហិរញ្ញវត្ថុនានា ដើម្បីយកទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន ក្នុងនាម​ជា​សំណងជំងឺចិត្ត ប៉ះប៉ូវការ​ខូចខាត និង​កសាងប្រទេសអ៊ុយក្រែនឡើងវិញ​។ បន្ថែមពីនេះ លោក​ម៉ាក្រុង​បាន​ស្នើ​ ឲ្យ​ក្រុមប្រទេសសមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប​ ​រួមគ្នាកសាង​ បង្កើតមណ្ឌលសុខភាពផ្លូវចិត្ត ឲ្យ​បានច្រើននៅអ៊ុយក្រែន ដើម្បីជួយទ្រទ្រង់ផ្លូវចិត្ត សតិអារម្មណ៍របស់ប្រជាជនអ៊ុយក្រែន ដែល​បានរងគ្រោះ​ដោយសារតែសង្គ្រាម។ លោក​ម៉ាក្រុងបានលើកឡើងថា ក្រុមប្រឹក្សា​អឺរ៉ុបអាចជួយបាន​ តាមរយៈការបញ្ចេញថវិកាចំនួន​ប្រមាណ ១ពាន់លានអឺរ៉ូ ពីធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍អឺរ៉ុប។ តាមរយៈជំនួបកំពូកជាពិសេសនៅពេលនេះ គឺក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុប ចង់​បង្ហាញប្រាប់ថា ទោះជាយ៉ាងណា គឺអឺរ៉ុបនឹងស្ថិតនៅចាំជួយអ៊ុយក្រែនជានិច្ច ព្រោះអ្វីដែលអ៊ុយក្រែនកំពុងតែប្រយុទ្ធតស៊ូនាពេលនេះ​ គឺដើម្បីការពារដល់​អឺរ៉ុបទាំងមូល។ ការពារ​អឺរ៉ុប ពីមហិច្ឆតាសង្គ្រាមឈ្លានពាន របស់​លោកពូទីន៕
17/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

មហោស្រពភាពយន្តអន្តរជាតិកានទី ៧៦ចាប់ផ្តើម ក្រោមបរិយាកាសរឹតបន្តឹងសន្តិសុខ

នៅអាស៊ី មានការប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេម ដែលមានកម្ពុជា​ធ្វើជា​ម្ចាស់ផ្ទះ នៅទឹកដីអឺរ៉ុបឯណោះវិញ និយាយ​ឲ្យចំនៅប្រទេសបារាំង មហោស្រពភាពយន្តអន្តរជាតិ​កាន​កំពុងត្រៀមសម្ពោធ បើកទ្វារ​ជាផ្លូវការនៅប៉ុន្មានម៉ោង​ខាងមុខ សម្រាប់រយៈពេល​១១ថ្ងៃ ពីថ្ងៃ​អង្គារទី​១៦ រហូត​ដល់​ថ្ងៃទី ២៨ ឧសភា នៅទីក្រុងកាន ជាប់មាត់សមុទ្រភាគខាងត្បូងប្រទេសបារាំង។ មហោស្រពភាពយន្តអន្តរជាតិកាន ដែលតែងជា​កន្លែង​ប្រមូលផ្តុំ តារាភាពយន្ត​គ្រប់សាសន៍ និងការចាក់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្ត​មកពីទិសទី ក្នុងពិភពលោក បាន​ចាប់មានសកម្មភាព​មមាញឹកសាជាថ្មី បន្ទាប់ពីធ្លាក់ថមថយចុះ​សកម្មភាព មួយរយៈ​ដោយសារ​វិបត្តិកូវីដ។ ប៉ុន្តែ ខណៈពេល​ដែល​មហោស្រពភាពយន្តអន្តរជាតិលើកទី​៧៦ កំពុងត្រៀមបើកទ្វារ ដើម្បី​ជ្រើសរើស​ខ្សែភាពយន្ត​ដ៏ល្អជាងគេ ក្នុងចំណោម​ខ្សែភាពយន្ត​ចំនួន ១៨ សម្រាប់ពានរង្វាន់​តាល់ប័ត្រ ចលនាសង្គម ដែលបណ្តាលមកពីបាតុកម្ម​របស់​សហជីព ដើម្បីប្រឆាំង​ច្បាប់ចូលនិវត្តិន៍ថ្មី​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កំពុងគំរាមកំហែង​ដំណើរប្រព្រឹត្តទៅ​នៃ​មហោស្រពភាពយន្តកាន ដែលជា​ព្រឹត្តិការណ៍វប្បធម៌​ដ៏ល្បីល្បាញជាងគេ ​ក្នុងពិភពលោក។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមុន មហោស្រពភាពយន្តអន្តរជាតិកាន លើកទី​៧៦ ត្រូវចាប់ផ្តើម​សម្ពោធ​បើកទ្វារ​ពីថ្ងៃទី ១៦ រហូតដល់​ថ្ងៃទី ២៧ឧសភា បុគ្គលិក​របស់មហោស្រព​កំពុង​មមាញឹក ដាក់ក្រាលកម្រាលព្រំក្រហម និងចាត់ចែង​កាម៉េរ៉ា សម្រាប់ត្រៀមថត​ពិធីបើកឆាកមហោស្រព​នៅយប់ថ្ងៃអង្គារ​ទី ១៦​ឧសភា ដែលសន្យា​ថា ពិតជា​គគ្រឹកគគ្រេងខ្លាំង ព្រោះ​នឹង​មាន​ការចូលរួមពីតារាភាពយន្តល្បីៗ មិនថា បារាំង អឺរ៉ុប អាស៊ី​អាមេរិក។ មហោស្រពចាប់ផ្តើមអ៊ូអរ មមាញឹកព្រោះថា មនុស្ស​បាន​ត្រលប់មកចូលរួម​ច្រើន​ក្នុងមហោស្រព​ឡើងវិញ ជា​ពិសេស ចិន​កូរ៉េ បន្ទាប់ពីមានការលុបចោលវិធានការបិទខ្ទប់​ដោយសារ​ជំងឺកូវីដនៅអាស៊ី។ មហោស្រពភាពយន្តផ្តោតទៅលើ​ខ្លឹមសាររបស់ខ្សែភាពយន្តដែលត្រូវប្រកួត និងវត្តមានចូលរួមរបស់តារាភាពយន្ត មហោស្រពភាពយន្តអន្តរជាតិ​កានលើកទី ៧៦ គ្មានចាប់យកប្រធានបទ​អ្វី​ឲ្យច្បាស់លាស់ ដូចជា​បញ្ហា​រំលោភសិទ្ធិស្រ្តី ការចូលរួមរបស់ស្រ្តីតិចនៅក្នុងមហោស្រព ឬការបំផ្លាញបរិស្ថានដូចឆ្នាំមុនៗ។ ជាក់ស្តែង បន្ទាប់ពីខកខាន មិនបាន​រៀបចំ នៅ​ឆ្នាំ ២០២០ ដោយសារ​ជំងឺរាតត្បាតកូវីដ អ្នករៀបចំ​មហោស្រពភាពយន្តកានលើក​ទី​៧៤​កាលពី​ឆ្នាំ ២០២១​បាន​ត្រលប់ទៅផ្តោត​លើ​បញ្ហា​បរិស្ថាន ការកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ដើមហេតុនៃការឡើងកំដៅផែនដី។ ចំណែក​មហោស្រព​នៅ ឆ្នាំ ២០២២​ផ្តោតចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង​លើ​សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន ដោយ​អ្នករៀបចំ​មហោស្រពភាពយន្តកាន នៅបាន​បង្ហាញ​សមានចិត្ត​ចំពោះប្រជាជន​អ៊ុយក្រែន តាមរយៈ​ការអនុញ្ញាត​ឲ្យ​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក​ហ្សេឡេនស្គី យក​ផ្ទាំងសំពត់ស នៅថ្ងៃ បើក​មហោស្រព ដើម្បី​ផ្ញើសារនិយាយ រិះគន់​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ នៅក្នុងមហោស្រពភាពយន្ត​កាន​ឆ្នាំនេះ សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន បញ្ហា​បរិស្ថាន សិទ្ធិមនុស្សស្រី នៅមិនទាន់​ហើរបាត់​អស់ក្លិនមែន ប៉ុន្តែ អ្នករៀបចំ​មហោស្រព​ចង់ផ្តោត​សំខាន់​ទៅលើ ទម្លាប់​ជាប្រពៃណី ការប្រកួតប្រជែង​ខ្សែភាពយន្ត និង​រូបភាព​មិនអាច​ខ្វះបាន​របស់​មហោស្រព នោះគឺ​វត្តមានរបស់​តារាភាពយន្ត អ្នកដឹកនាំរឿង​ល្បីៗ​មកពី​គ្រប់ទិសទី​ក្នុងពិភពលោក ដើរបង្ហាញម៉ូដ នៅលើ​កម្រាលព្រំក្រហមដ៏ល្បីល្បាញ​របស់​មហោស្រព។ ជាលើកទី១ ខ្សែភាពយន្តដឹកនាំដោយមនុស្សស្រី ចំនួន​៧ត្រូវជ្រើសរើស​សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងរង្វាន់តាល់ប័ត្រមាស អ្នករៀបចំសម្រិតសម្រាំងបញ្ជីឈ្មោះ​តារាភាពយន្ត​និង​អ្នកដឹកនាំ​ល្បីៗដែល​មកចូលរួម​ក្នុងមហោស្រពលើកនេះ។ ខ្សែភាពយន្ត​ដែលសម្ពោធ​បើក​មហោស្រព​នៅថ្ងៃអង្គារទី ១៦​ឧសភាគឺ​រឿង Jeanne du Barry ចូលរួមសំដែង​ដោយ តួចោរសមុទ្រលោក Johnny Depp។ កម្រាលព្រំក្រហមរបស់មហោស្រព នឹង​ទទួល​តារាភាពយន្ត​ហូលីវូដផ្សេងទៀត ដូចជា លោក Michael Douglas តារាឯក​Titanic លោកLeonardo dicaprio តារាScarlett Johansson និង​តារាស្វែងរកកំណប់ លោក​Harrison Ford នេះគេនៅមិនទាន់និយាយ​ពី​ អ្នកដឹកនាំ រឿងល្បីៗ ដូចជា​Martine Scorsese អ្នកដឹកនាំជប៉ុន លោក​Hirokazu Kore-eda អ្នកដឹកនាំរឿង អង់គ្លេស លោក​Ken loach ជាដើម។ និយាយ​ពី​គណៈមេប្រយោគដែលត្រូវ​ជ្រើសរើស​ខ្សែភាពយន្ត​ល្អដាច់គេ​សម្រាប់​ពាន រង្វាន់តាល់ប័ត្រមាស មាន​ប្រធាន​ជា​អ្នកដឹកនាំរឿង​ជនជាតិស៊ុយអែត លោក​Ruben Östlund ដែលទើបឈ្នះរង្វាន់តាល់ប័ត្រមាស កាលពី​ឆ្នាំមុន សម្រាប់រឿង​ត្រីកោន នៃទុក្ខសោក Triangle of Sadness។ ឆ្នាំនេះ មាន​ខ្សែភាពយន្តចំនួន ២១ ដែលក្នុងនោះមានខ្សែភាពយន្តដឹកនាំ​ដោយមនុស្ស​ស្រី ចំនួន ៧ ត្រូវ​ប្រកួតដណ្តើមរង្វាន់​រង្វាន់តាល់ប័ត្រ​មាស ដែលមានតម្លៃ ជាង ២ម៉ឺន អឺរ៉ូ ។ ជារួម​មានខ្សែភាពយន្ត​ជាង​៨០​ដែលត្រូវ​ប្រកួតប្រជែងដណ្តើមរង្វាន់ក្នុងអំឡុង​មហោស្រពកាន ដូចជា  រង្វាន់​កាម៉េរ៉ាមាស រង្វាន់​Certains Regard ឬ​ការប្រកួត​របស់​ផ្នែកផ្សេងៗទៀត ដូចជា la Quinzaine des Cineastes​ជាភាសា​អង់គ្លេស Director’s Fornight ឬSemaine de la critiqueជាដើម។ គ្មានខ្មែរភាពយន្ត ប៉ុន្តែ មានជនជាតិខ្មែរ​នៅក្នុងក្រុមមេប្រយោគ នៅមហោស្រពភាពយន្តកាន ឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាមានខ្សែភាពយន្ត​របស់​ដាវី ជូ រឿង​ត្រលប់ទៅសេអ៊ូល ចូលរួមប្រកួត​ដណ្តើមរង្វាន់ Certains Regard ប៉ុន្តែ ឆ្នាំនេះ គ្មានខ្សែភាពយន្តខ្មែរទាល់តែសោះ។ អត់​មានខ្សែភាពយន្ត​ខ្មែរ ឬខ្សែភាពយន្ត​ដែលដឹកនាំ​ដោយជនជាតិខ្មែរណាមួយ មិនថា រឿងខ្នាតខ្លី កុនឯកសារ ឬ​រឿងខ្នាតវែង​ដែលត្រូវ​ជ្រើសរើស​សម្រាប់​ចូលប្រកួត​ក្នុង​មហោស្រពភាពយន្ត​អន្តរជាតិកាន។ គ្មានខ្សែភាពយន្តខ្មែរ នៅក្នុងមហោស្រពភាពយន្ត​អន្តរជាតិ​កាន ប៉ុន្តែ ជនជាតិខ្មែរ នៅតែមាន​មុខ​ក្នុងមហោស្រព នោះ គឺ​លោកដាវី ជូ អ្នកដឹកនាំ​រឿងខ្មែរ​បារាំង។ ក្នុងអាយុ​៣៩ឆ្នាំ ដាវី ជូ​បាន​ត្រលប់មកក្នុង​មហោស្រព ក្នុង​នាមជា​មេប្រយោគ​ម្នាក់ក្នុងចំណោម​មេប្រយោគចម្រុះជាតិសាសន៍ ៥រូប ខាងផ្នែក Certains Regard ដែលជា​រង្វាន់​ពិសេស​សម្រាប់​សម្គាល់ស្នាដៃ​របស់​អ្នកដែលដឹកនាំរឿងជាលើកដំបូង។ អាច​និយាយបានថា នៅឆ្នាំនេះ លោក​ដាវី ជូ ត្រូវជ្រើសរើសឲ្យមក​ធ្វើជាមេប្រយោគ​ដាក់ពិន្ទុ ជ្រើសរើសខ្សែភាពយន្តណា ដែលល្អជាងគេ សម្រាប់​រង្វាន់ Certains Regard។ រង្វាន់​ដែល​លោកធ្លាប់ប៉ងចង់បាន នៅពេលលោក​យកខ្សែ​រឿងត្រលប់ទៅសេអ៊ូល ​របស់លោក​មក​ប្រកួតប្រជែង កាលពី​ឆ្នាំមុន។ ទោះរឿង ត្រលប់ទៅសេអ៊ូល retour à Séoul មិនបានទទួលរង្វាន់​មែន ប៉ុន្តែ ខ្សែភាពយន្ត​របស់​លោកដាវីជូ រហូតមកដល់ពេលនេះ បានទទួលការស្វាគម មានមនុស្ស​ចូលមើលច្រើន នៅក្នុងការចាក់បញ្ចាំង មិនថា នៅបារាំង ឬ​នៅ​ទឹកដីអាស៊ី។ បាតុករ​ប្រឆាំង​ច្បាប់ចូលនិវត្តន៍​ថ្មី របស់​រដ្ឋាភិបាល គំរាមអុកឡុករំខានមហោស្រព នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ​មុនមហោស្រពបើកទ្វារ ខាង​ក្រុម​សហជីព​បាន​គំរាមរួចហើយថា នឹង​ធ្វើបាតុកម្ម កូដកម្ម ដើម្បី​រំខាន​ការរៀបចំមហោស្រព ដូចជា គំរាមកាត់ផ្តាច់ភ្លើង​របស់​មហោស្រពជាដើម និង​គម្រោងលើកគ្នាទៅ​ធ្វើបាតុកម្ម​នៅក្នុងបរិវេណ​របស់​មហោស្រព។ មហោស្រពភាពយន្ត​អន្តរជាតិកាន ដែលជាព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិ ដ៏ធំប្រចាំឆ្នាំ​របស់​ទីក្រុង​កានតែងស្ថិតនៅក្រោម​ការយាម រក្សាសន្តិសុខ​យ៉ាងតឹងរ៉ឹង ដោយសារ​វត្តមានចូលរួម​របស់តារាភាពយន្ត ឥស្សរជននយោបាយសំខាន់ៗ។ នៅប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ មហោស្រពត្រូវ​ដាក់ក្រោមការយាមរឹតបន្តឹង​ការរក្សា​សន្តិសុខ ដោយសារ​ការគំរាម​ភេរវកម្មផង និង ដោយសារ​ខ្លាច​ក្រុមសកម្មជនជ្រុលនិយម​ចូលមកអុកឡុកផង។ ប៉ុន្តែ នៅឆ្នាំនេះ ដោយសារ​ បាតុកម្ម​ហិង្សា​ប្រឆាំង​នឹង​ច្បាប់ចូលនិវត្តន អាច​ឈានទៅបង្ក​ចលាចលសង្គម អាជ្ញាធរ​ក្នុងទីក្រុង​កានបាន​ចាត់វិធានការ​ខ្លាំងជាងមុន ដូចជា ពង្រាយ​ប៉ូលិស កងអាវុធហត្ថ និង​អ្នករក្សា​សន្តិសុខ​ជាង ១ពាន់នាក់ ដើម្បីធានា​ការពារ ជា​ខ្សែក្រវ៉ាត់ មិនឲ្យ​អ្នកបង្កចលាចល​អាច​ចូល​ទៅបង្ក​អុកឡុកក្នុងមហោស្រព។ បរិវេណ​របស់​មហោស្រព ត្រូវ​ឡោមព័ទ្ធដោយ​រនាំងខណ្ឌ ជាមួយការឈរយាមត្រួតពិនិត្យ​រាល់អ្នកចេញ។ នៅឆ្នាំនេះ ប៉ូលិស​កាន​បានប្រកាស​ប្រើប្រាស់​ជាលើកទី​១​ដ្រូនសម្រាប់ថតរូប​ពីលើអាកាស​ដើម្បី​តាមដាន​រក្សា​សន្តិសុខ បន្ថែមពីលើ​កាម៉េរ៉ារាបរយ នៅតាមផ្លូវ។ ទាំងអាជ្ញាធរក្រុងកាន និងអ្នករៀបចំ​មហោស្រព​ពួតដៃគ្នា ដើម្បី​ធានា​ថា មហោស្រពភាពយន្តកាន ដែលជា​ព្រឹត្តិការណ៍​អន្តរជាតិ មានមនុស្ស ចូលរួមជាង ៥០០០០នាក់ (ទាំងជនបរទេស និងជនជាតិ​ក្នុងស្រុក) ត្រូវ​ប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន គ្មានបញ្ហា​អសន្តិសុខ​មករំខាន។ វាជារឿងធម្មតា​ដែល​គេ​ត្រូវការពារ​មហោស្រពភាពយន្តអន្តរជាតិ​កាន ព្រោះថា ការចំណាយ​រៀបចំ​មហោស្រពនេះ ប្រមាណ​២០លានអឺរ៉ូ មាន​ពាក់កណ្តាល​ជា​ប្រាក់បង់ពន្ធ​របស់​ប្រជាជនបារាំង និងពាក់កណ្តាលទៀត បានមកពី​ក្រុមហ៊ុនឧបត្ថម្ភមហោស្រព។ គេ​ប្រយ័ត្នប្រយែងការពារ​សុវត្ថិភាពសម្រាប់អ្នកចូលរួម​ក្នុង​មហោស្រព ដើម្បី​មុខមាត់ ព្រោះថា មានអ្នកកាសែត​ជាតិ និងអន្តរជាតិ ជាង ៤០០០នាក់ដែលចុះយកព័ត៌មាននៅក្នុងមហោស្រព ដែលល្បីល្បាញ ទាក់ភ្នែក មិនចាញ់​ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក។ ក្រៅពីមុខមាត់ នៅមាន​ហេតុផលហិរញ្ញវត្ថុ ព្រោះថា រាល់​ការរៀបចំ​មហោស្រពភាពយន្តកាន នៅរៀងរាល់ឆ្នាំ តែងនាំចំណូលសេដ្ឋកិច្ច​ពីអ្នកចូលរួមបរទេស ទៅឲ្យក្រុងកាន និងវិស័យទេសចរណ៍កាន ប្រមាណ ៧០លាន អឺរ៉ូ ក្នុងអំឡុង​មហោស្រព រយៈពេល ១១ថ្ងៃ៕
16/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

តួកគី ៖ ​ដំណើរ​ឆ្ពោះ​ទៅ​រកការ​​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​ជុំ​ទីពីរ ជា​លើក​ទីមួយ

បើ​តាម​លទ្ធផល​បណ្តោះ​អាសន្ន ប្រធានាធិបតី​ផុត​អាណត្តិ​លោក អ៊ែរដូហ្កាន បាន​ទទួល​សំឡេង​គាំទ្រ​នាំមុខយ៉ាង​ប្រផុតប្រផើយ​ និង​​តិច​ជាង​៥០%។ ដូច្នេះ​ លោក អ៊ែរដូហ្កាន ត្រូវ​ប្រឈម​តទល់​ជាមួយ​លោក កេម៉ាល់ គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ បេក្ខជននៃសម្ព័ន្ធ​​បក្សប្រឆាំង​ ជា​ថ្មី នៅ​ថ្ងៃទី ២៨ ឧសភា។ នេះ​ជា​លើក​ទីមួយ ហើយ​សម្រាប់​​​សាធារណរដ្ឋ​តួកគី ដែល​ការ​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី មិន​អាច​សម្រេច​ជ្រើសរើស​មេដឹកនាំ​ប្រទេសបាន​​ នៅជុំ​ដំបូង។ ពុំ​ទាន់​មាន​ទេ​លទ្ធផល​​ជា​ផ្លូវការ ហើយ​ក៏​ពុំ​ទាន់​មាន​ការ​បញ្ជាក់ជា​ផ្លូវការ​​ដែរ អំពី​ចំនួន​​អ្នក​ចូល​រួម​បោះឆ្នោត​ ដែល​ទំនងមាន​អត្រា​​ខ្ពស់​ខ្លាំង​ដល់​ទៅ​ជាង​៩០%។ ប៉ុន្តែ បើ​តាម​ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​​បោះឆ្នោតតួកគី និង​យោងតាម​លទ្ធផល​នៃ​ការរាប់​សន្លឹក​ឆ្នោត​បាន​៩៩% លោក អ៊ែរដូហ្កាន បាន​ទទួល​សំឡេង​ ៤៩,៤%។ ចំណែក លោក គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ ជាគូប្រជែង​ដ៏​ចម្បង ដែល​គ្រប់​ការ​ស្ទង់​មតិ​សុទ្ធ​តែ​ទស្សនទាយ​ថា​ឈ្នះ​នោះ បាន​ទទួលការ​​គាំទ្រ ​៤៤,៩៦%។ ជាង​៥%​ទៀត ជា​សំឡេង​របស់​​បេក្ខជន​ទីបី អ្នក​ជាតិ​និយម​ លោក ស៊ីណាន អូហ្កាន (Sinan Ogan)។ ដោយ​គ្មាន​អ្នក​ឈ្នះ​លើស​៥០% តួកគី​ត្រូវ​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​ជុំ​ទីពីរ ដែល​បេក្ខជន​នាំមុខ​គេពីរ​​ដំបូង ត្រូវ​តទល់​គ្នាជា​ថ្មី​ នា​ថ្ងៃទី ២៨ ឧសភា​។ នេះ​ជា​លើក​ទី​មួយ សម្រាប់សាធារណរដ្ឋ​​តួកគី​ដែល​មាន​អាយុ​១រយ​ឆ្នាំ និង​សម្រាប់​លោក​ អ៊ែរដូហ្កាន​ផ្ទាល់​តែ​ម្តង ដែលត្រូវ​ឡើង​សង្វៀនឆ្នោត​ជា​លើក​​ទីពីរ​ដូច្នេះ។ ប៉ុន្តែទោះ​មិនមែន​ជា​ជោគជ័យ​ភ្លាម​​ក៏ដោយ​ ក៏លទ្ធផល​ថ្ងៃ​នេះ​មិនមែន​ជា​​បរាជ័យ​ឡើយ​សម្រាប់​លោក​អ៊ែរដូហ្កាន។ នៅចំពោះមុខ​សកម្មជន​គាំទ្រ​ ដ៏​កកកុញ​ ទាំង​កណ្តាល​យប់ លោក អ៊ែរដូហ្កាន ដែល​ដឹកនាំ​ប្រទេស​អស់​២០​ឆ្នាំ​មក​ហើយ បាន​អះអាង​ប្រកប​ដោយ​ភាព​ជឿជាក់​ថា លោក​នឹង​បំរើ​ប្រទេស​រយៈ​ពេល​៥​ឆ្នាំ បន្ថែម​ទៀត។ លោក គីលីច្ស​ដារ៉ូហ្គូ ជា​គូប្រជែង​ដ៏​ចម្បង ដែល​ហាក់​មាន​សមត្ថភាព​ឈ្នះ​តាំងពី​ជុំ​ទីមួយ  តែ​បែរ​ជា​ធ្លាក់​មក​នៅ​លំដាប់​ទីពីរ​​ ដោយ​ប្រមូល​សំឡេង​មិន​បាន​ទាំង​៤៥%​ផងនោះ ទើប​ជា​អ្នក​ចាញ់​ល្បែង​ភ្នាល់។​ តែ​លោក​​នៅ​មាន​​ទំនុក​ចិត្ត​​ខ្លាំងក្លាដ​ដែល។ ​​លោក​បាន​ប្រកាស​នៅយប់​មិញ​ថា នឹង​ឈ្នះ​ជា​ប្រាកដ​នៅជុំ​ទីពីរ ព្រោះ​សង្គម​តួកគី​ស្រេកឃ្លាន​ការ​ប្តូរផ្លាស់។ ​លោក គីលីច្ស​ដារ៉ូហ្គូ អាច​ប្តូរ​ផ្លាស់​លទ្ធផល​ឆ្នោត​ នៅជុំ​ទីពីរទេ​ ? សំណាងមាន​​តិច​តួច​បំផុត ! ពេល​នេះ គឺលោកប្រធានាធិបតី​ផុត​អាណត្តិ​ អ៊ែរដូហ្កាន ជា​អ្នក​នាំមុខ និង​ជា​​អ្នក​​មាន​ប្រៀប​ខ្លាំង​ជាងនៅក្នុង​បោះឆ្នោត​ជុំ​ទីពីរ ព្រោះ​គណបក្ស​របស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន​ ក៏​កំពុងក្លាយ​ទៅ​ជា​បក្ស​មាន​សំឡេងភាគ​ច្រើន​នៅ​ក្នុង​សភាទៀត។ បើ​ ​តាម​លទ្ធផលបឋម ប្រសូត​ចេញ​ពី​​ការ​បោះឆ្នោត​សភា​ថ្ងៃ​ម្សិលមិញជាមួយ​គ្នា​នោះ គណបក្ស​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​ទទួល​បាន​​ ​២៧០កៅអី ទល់​នឹង​១៦៨​អាសនៈ​សម្រាប់​​​សម្ព័ន្ធ​បក្ស​ប្រឆាំង​របស់​លោក គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ ក្នុង​ចំណោម​អាសនៈ​សភា​ទាំង​អស់​៦០០។ ចំណែក​ ​លោក គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ ហាក់​ដូច​ជា​គ្មាន​គន្លឹះ​នយោបាយ​អ្វី​ថ្មី​ផ្សេង​ សម្រាប់​ទាក់ទាញ​រក​សំឡេ​ងថ្មី​មក​គាំទ្រ​លោក​នៅជុំ​ទីពីរ​ទេ។ ការ​បោះឆ្នោត​ជុំ​ទីពីរ​នេះ​ ក៏​​អាស្រ័យផង​ដែរ​លើ​បក្ស​ដែល​ជាប់​ឆ្នោត​លំដាប់​ទីបី​ថ្ងៃ​នេះ។ នោះ​គឺ​គណបក្ស​ជាតិ​និយម​ ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​ស៊ីណាន អូហ្កាន ដែល​បាន​ទទួល​សំឡេង​គាំទ្រ​ប្រមាណ​៥,៣%។ លោក គីលីច្ស​ដារ៉ូហ្គូ​មិន​​​រំពឹងថាអាច​ទាញ​យក​សំឡេង​ជាង​៥%​ នេះ​បាន​ទេ។ ​បេក្ខជនទីបី ដែល​អាច​ប្តូរផ្លាស់​ជោគវាសនា​ឆ្នោតនៅ​ជុំ​ទីពីរ ជា​នរណា ? ​លោក ស៊ីណាន អូហ្កាន​ កំពុង​ក្លាយ​ជា​បុគ្គល​ដែល​គួរ​ឱ្យ​ចែចង់ខ្លាំងណាស់​ពេល​នេះ​ទាំង​លោក អ៊ែដូហ្កាន ទាំង​លោក​គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ។ រហូត​មក​ទល់​យប់​មិញ​នេះ លោក ស៊ីណាន អូហ្កាន មិន​ទាន់​បង្ហាញ ជំហរ​ របស់​លោក​នៅ​ឡើយ​ទេ។ លោក​ថែម​ទាំង​​បដិសេធ​ មិន​ចេញ​សេចក្តី ណែនាំ ឱ្យ​សកម្មជន​និង​អ្នក​គាំទ្រ​បក្ស​ ថា​គួរ​បោះឆ្នោត​ឱ្យ​បេក្ខជន​ណា​ឡើយ​នៅថ្ងៃទី​២៨​ខាង​មុខ។ ​ជា​អតីត​អ្ន​ក​នយោបាយ​ជាតិនិយម​ជ្រុល ប្រឆាំង​នឹង​គួដឌីស្ថាន លោក អូហ្កាន បាន​ថ្លែង​ប្រាប់​សារព័ត៌មាន​អាល្លឺម៉ង់​មួយ​ កាលពី​ព្រឹក​មិញ​ថា លោក​នឹង​អំពាវនាវ​ឱ្យ​បោះឆ្នោត​ជូន​លោក គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ ដរាប​ណា​តែបេក្ខជន​បក្ស​ប្រឆាំង​រូប​នេះ ព្រម​ផ្តាច់​ទំនាក់​ទំនង​ជា​មួយ​គណបក្សស្និទ្ធ​នឹង​ក្រុម​​គួដឌីស្ថាន។ នេះ​ជា​​លក្ខខណ្ឌ ដែល​មិន​អាច​ទទួល​បាន​ទេ សម្រាប់​លោក គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ ព្រោះ​គណបក្សគួដឌីស្ថាន​ជា​កម្លាំង​នយោបាយ​ទីបី របស់​ប្រទេស​។ សំឡេង​របស់​គណបក្ស​នេះ​បាន​ចូល​រួម​ចំណែក​ច្រើន​ណាស់​ ក្នុង​ការ​រុញ​ច្រាន​លោក គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ ឱ្យ​បាន​ដល់​ថ្ងៃ​នេះ។ លោក​មិន​អា​ចបោះបង់​គណបក្ស​នេះដែល​ នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​សម្ព័ន្ធបក្ស​ប្រឆាំង​រង្គោះ​រង្គើឡើយ។ ចំណុច​អវិជ្ជមាន​​ចុងក្រោយសម្រាប់​លោក​ គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ ពលរដ្ឋ​តួកគី​ដែល​សាកល្បង​ជ្រើសរើស​លោក​គីលីច្សដារ៉ូហ្គូ កាលពី​ជុំ​ទីមួយ​ អាច​នឹង​ងាក​មក​រក​លោក​អ៊ែរដូហ្កាន​វិញ ដើម្បីនិរន្តរភាព​និង​​ស្ថិរភាព​។ ​តួកគី​ក្រោយការបោះឆ្នោត​ ? ​​ការ​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​ប្រធានាធិបតី​តួកគី​ទី ១៣ ​នេះ មាន​ឥទ្ធិពល​នយោបាយ​ខ្លាំង​ស្ទើរ​ពុំ​ធ្លាប់​មាន​ទេ​សម្រាប់​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​តួកគី​ ដែលស​ឱ្យ​ឃើញ​ថា នយោបាយ​ដឹកនាំ​រ​បស់​លោក​អ៊ែរដូហ្កានបែប​អ៊ីស្លាម​និយម ទំនើប និង​ស្រមៃក្លាយ​ជា​មហាអំណាច​មួយ បាន​ចាក់​កប់​ជ្រៅ​ក្នុង​សង្គម​តួកគី។ ជោគជ័យរបស់​ប្រធានាធិបតី​ផុត​អាណត្តិ​តួកគី សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​លោក​ពូទីន នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​រុស្ស៊ី​រីករាយ តែ​ត្រូវបន្ត​​ធ្វើការ​ជាមួយ​ទាំង​​ទើស​ទាល់​ចិត្ត​​សម្រាប់​​រដ្ឋបាលអាមេរិក​របស់​លោក​បៃដិន ក៏​ដូច​ជា​បណ្តា​មេដឹកនាំ​អឺរ៉ុប​ជា​ច្រើន​ផ្សេង​ទៀត​​ ដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង​រកាំរកូស​ស្រាប់​ជា​មួយលោក​អ៊ែដូហ្កាន ​ និង​ដែល​ចង់​ឃើញ​តួកគី​មាន​មេ​ដឹកនាំ ថ្មី​ បែប​ប្រជាធិបតេយ្យ​និងមិន​ប្រកាន់​សាសនា។ ជា​សមាជិក​អង្គការ​អូតង់ តួកគី​ក៏​ជា​ដៃគូ​ដ៏​ចាំបាច់​របស់​សហភាព​អឺរ៉ុប ក្នុង​វិបត្តិ​ជនភៀសខ្លួន៕
15/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បោះឆ្នោតនៅថៃ៖ ក្រុមគណបក្សប្រឆាំងសង្ឃឹមថាអាច គាស់រំលើងកៅអីអំណាច​របស់​ក្រុមយោធា

នៅថ្ងៃអាទិត្យទី​១៤ឧសភា​ ប្រជាជនថៃប្រមាណជាង​៥០លាននាក់ ត្រូវចូលរួមបោះឆ្នោត ដើម្បីជ្រើសរើសសមាជិកសភា និងឈានទៅតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាណត្តិថ្មី។ បើតាមការសង្កេត សន្ទុះគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង បាន​ផុសផុលខ្លាំង នៅទូទាំងប្រទេសថៃ​ ដែល​បង្ហាញអំពីទឹកចិត្ត ចង់ឲ្យ​មាន​ការផ្លាស់​ប្តូរ ចង់​បិទបញ្ចប់ទំព័រសករាជ្យ នៃអំណាចនយោបាយ​របស់​លោក​ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែល​កើតចេញពីការធ្វើ​រដ្ឋប្រហាររបស់កងទ័ព។ តែយ៉ាងណា ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត​ថៃ មាន​ភាពស្មុគស្មាញ និងបាន​ការពារអំណាច របស់​​ក្រុមយោធាថៃបានយ៉ាងរឹងមាំ​ ហើយ​ការភ័យបារម្ភពីករណី​​រដ្ឋប្រហារសារជាថ្មី ក៏នៅស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយ​ប៉ុន្មានដែរ។​ ការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃនេះ គឺបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រ សមាជិកសភាជាតិថៃ ដែលមានអាសនៈចំនួន​៥០០អាសនៈ។ មណ្ឌលបោះឆ្នោតប្រមាណ៩៥០០០ទីតាំង​ បានចាប់ផ្តើម​បើកទ្វារនៅម៉ោងប្រមាណ​៨ព្រឹក​ រងចាំទទួល​អ្នកបោះឆ្នោត​ប្រមាណ​៥២លាននាក់ ទូទាំងប្រទេសថៃ។ លទ្ធផល​ផ្លូវការ នឹងត្រូវប្រកាសនៅខែកក្កដា។បន្ទាប់មកទៀត គឺនឹងឈានដល់ការសម្រេចតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី​។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ត្រូវការសំឡេងភាគច្រើន៣៧៦ ចំណុចពិសេសមួយ គឺថានៅថៃ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​មិនចាំបាច់ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ជាតំណាងរាស្ត្រនោះទេ។ ពោលគឺ​គណបក្សដែលឈ្នះឆ្នោត ដែល​អាចមានសំឡេងភាគច្រើន​គ្រប់គ្រាន់ក្នុងសភា​ អាចបញ្ជូន​ឈ្មោះ​បុគ្គលណាម្នាក់ក៏បានដែរ ដើម្បី​ឲ្យ​គេតែងតាំងឲ្យដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល​។​ យ៉ាងណាមិញ លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែលជាបេក្ខជន​​នាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់គណបក្ស “រួមថៃសាងឆាត” មិនឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រទេ។ ហើយ​លោកស្រី ភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត្រ បេក្ខជនរបស់គណបក្សភឿថៃ ក៏ដូចគ្នាដែរ មិនឈរឈ្មោះជាតំណាងរាស្ត្រទេ។ ចំណុចពិសេសមួយទៀត គឺមិនមែនសភាតែម្នាក់ឯងទេ ដែលបោះឆ្នោត​តែងតែង​នាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ព្រឹទ្ធសភាថៃ ក៏​ចូលរួម​នៅក្នុងនីតិវិធីតែងតាំងនេះដែរ​។ ដូចយើងដឹងហើយ ព្រឹទ្ធសភាថៃ គឺមិនមែនកើតឡើងដោយ​ការបោះឆ្នោតទេ ពោលគឺសមាជិក​ត្រូវបាន​តែងតាំងដោយ​ព្រះមហាក្សត្រថៃ ទៅតាម​ការស្នើសុំរបស់​កងទ័ពថៃដែលមានអំណាចមានឥទ្ធិពលបំផុត។ និយាយឲ្យចំទៅ គឺសមាជិក​ព្រឹទ្ធសភាថៃ ដែលមានចំនួន​២៥០នាក់ គឺសុទ្ធតែជាមនុស្ស​​ស្និទ្ធនឹងស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ ស្និទ្ធនឹងកងទ័ពថៃ ហើយស្និទ្ធនឹងលោក​ប្រាយុទ្ធចាន់អូចាតែម្តង។​ ត្រង់នេះហើយ​ ដែលបង្កឲ្យ​មានការរិះគន់ពីសំណាក់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស​នានា ព្រោះប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យថៃនេះ មានលក្ខណៈមិនស្មោះត្រង់។ ដូច្នេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ថៃ មិនមែនត្រូវបានតែងតាំងដោយ​សំលេងភាគច្រើន នៃសមាជិកសភាទាំង៥០០នាក់ ដែលកើតចេញពីសន្លឹកឆ្នោតប្រជាជនទេ តែគឺ ៥០០បូកថែម​២៥០ទៀត។ មានន័យថា ក្រុមគណបក្សប្រឆាំង​ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឈ្នះបាន​អាសនៈក្នុងសភា ចំនួន​ដល់ទៅ​៣៧៦អាសនៈ ទើបអាចដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបាន​។ ផ្ទុយទៅវិញលោក​ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ​ដែលមានអាសនៈ២៥០នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាស្រាប់ហើយ ត្រូវការ​ឈ្នះ​​​អាសនៈក្នុងសភា បន្ថែម​តែ១២៦ប៉ុណ្ណោះ នឹងអាចបន្តតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីមួយអាណត្តិទៀត។     សន្ទុះគាំទ្រខ្លាំងក្លា លើគណបក្សប្រឆាំង គណបក្សភឿថៃ ដែលជាបក្សរបស់លោក​ថាក់ស៊ីន នៅតែមានអ្នកគាំទ្រច្រើនខ្លាំងណាស់។ សន្ទុះឃោសនាបោះឆ្នោត របស់ក្រុមអាវក្រហមនេះ បាន​ផុសផុលខ្លាំង ជាមួយនឹងវត្តមានរបស់​កូនស្រីលោកថាក់ស៊ីន គឺលោកស្រី ភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត្រ អាយុ៣៦ឆ្នាំដែលកំពុងតែមានប្រជាប្រិយភាពបំផុត។ លោកភែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត្រ សង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា និងបានអំពាវនាវ ឲ្យ​ប្រជាជនថៃ ចូលរួម​បោះឆ្នោតនៅថ្ងៃនេះ ឲ្យ​ភ្លូកទឹកភ្លូកដី ដើម្បីឈានទៅប្រមូលអាសនៈឲ្យ​បានគ្រប់ ហើយ​រារាំងក្រុមយោធា កុំឲ្យ​កាន់អំណាចតទៅទៀត។ គណបក្សប្រឆាំងមួយទៀត ក៏មានសន្ទុះគាំទ្រខ្លាំងណាស់ដែរ ជាពិសេសគឺពីសំណាក់យុវជនថៃ។ នោះគឺគណបក្ស Move Forward ដឹកនាំដោយ​បេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីវ័យ៤២ឆ្នាំ ឈ្មោះ ភិថា លិមចារឺនរ៉ាត់។ គណបក្សនេះ គឺកើតចេញពីបក្ស​ Future Forward របស់លោក​ថាណាថន ដែលបានស្ទុះឡើងប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងណាស់ កាលពីពេលបោះឆ្នោតអាណត្តិមុន មុននឹងត្រូវតុលាការថៃប្រកាសរំលាយ​ចោល។ គណបក្ស Move Forward របស់​លោក ភិថា​ លិមចារឺនរ៉ាត់ ប្រកាសខ្លួនថាជាអ្នកតំណាង​យុវជនថៃសម័យថ្មី​ តំណាងមនុស្សជំនាន់ថ្មី ដែលស្រេកឃ្លានសិទ្ធិសេរីភាព តាមរយៈការ​ធ្វើ​កំណែទម្រង់សង្គម ឲ្យ​កាន់តែមាន​សមភាព​។ គណបក្សនេះ បានប្រកាសពីចេតនាចង់លុបចោលមាត្រាច្បាប់ “ប្របាថព្រះចេស្តាព្រះមហាក្សត្រ”។ គណបក្សនេះ បានអះអាងថា មាត្រាបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិនេះ ជាទូទៅ តែងតែត្រូវបានក្រុមយោធាក្រាញអំណាញ យកមកប្រើដើម្បីបំបិទមាត់អ្នករិះគន់ ឬសំឡេងប្រឆាំងនានា តែប៉ុណ្ណោះ។     រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ? យោងតាមការស្ទាបស្ទង់មតិ គណបក្សភឿថៃ ប្រហែល​​អាចបានអាសនៈច្រើននាំមុខគេមែន តែក៏នៅមិនគ្រប់​គ្រាន់ដែរ។ តាមការវិភាគទៅ ការរួមគ្នាបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ គឺអាចជាជម្រើសមួយសំខាន់ សម្រាប់​ក្រុមគណបក្សប្រឆាំង ប្រសិនបើពិតជាចង់​រារាំង កុំឲ្យ​លោក​ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បន្តកាន់អំណាចពិតមែន។គណបក្សភឿថៃ មានទំនោរស្រដៀងច្រើន នឹងបក្ស Move Forward។ ពោលគឺបក្សទាំង២នេះ ចង់​បិទបញ្ចប់អំណាចរបស់លោក​ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែលជាអ្នកធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាប្លន់អំណាចកាលពីឆ្នាំ​២០១៤ ចង់ធ្វើកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច នាំយកអំណាចស៊ីវីល​មកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលវិញ​។ ដោយឡែក លោក​ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ក៏មិនប្រាកដថាអស់​ផ្លូវដើរដែរ។ យ៉ាងហោចណាស់ មានគណបក្សចំនួន​យ៉ាង​ហោច​១៥គណបក្ស ដែលអាចនឹងរួមគ្នាបង្គ្រប់អាសនៈ ដើម្បីរុញលោក​ប្រាយុទ្ធ ឲ្យ​បង្កើតរដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​។ បន្ថែមពីនេះ គណបក្ស ប្រជាធិបតេយ្យថៃ និង​គណបក្ស ភូមិចៃថៃ ដែលធ្លាប់បានចំនួន​អាសនៈសភា លេខរៀងទី៤និងទី៥ កាលពីពេលបោះឆ្នោតអាណត្តិមុន ក៏អាចដើរតួនាទីសំខាន់ដែរ នៅ​ក្នុងការចរចាគ្នា ហុច​កម្លាំងទៅឲ្យខាងណាមួយ ដើម្បី​បង្គ្រប់​​ចំនួន​អាសនៈឲ្យ​បានគ្រប់ ឈានទៅតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី​។​ បារម្ភពី​រដ្ឋប្រហារយោធា ដោយឡែក លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បានឃោសនាហៅឲ្យ​ប្រជាជនថៃបោះឆ្នោតជូនលោក ដោយអះអាងថា មានតែលោកទេ ទើបអាចការពារ រក្សាស្ថិរភាពស្រុកទេសបាន​។ សំដីនេះបានបង្កឲ្យ​មានការបារម្ភថា ក្នុងករណី​ដែល​លោក​ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បរាជ័យ គឺក្រុម​យោធាថៃ អាចនឹង​ធ្វើរដ្ឋប្រហារសាជាថ្មី។ នយោបាយថៃ តែងតែដើរជំពប់ ជួប​នឹងករណីរដ្ឋប្រហារយោធានេះ ញឹកញាប់ខ្លាំងណាស់។ តែយ៉ាងណា លោក​ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បាន​ថ្លែងកាលពីដើមខែមីនា​ ថា “ការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធា គឺត្រូវតែឈប់ឲ្យ​មានទៀតទៅ!”។ ហើយកាលពីថ្ងៃសុក្រកន្កងទៅនេះ លោក​ឧត្តមសេនីយ៍កងទ័ពជាតិថៃ ណារ៉ុងផាន់ ជីតកែវធែ បានប្រកាសសន្យាថា កងទ័ពនឹងមិនធ្វើរដ្ឋប្រហារទេ នៅក្រោយ​ការបោះឆ្នោត។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ការសន្យានេះ មិនប្រាកដថានឹង​កងទ័ពថៃ នឹងគោរព្យ​រយៈយូរប៉ុណ្ណានោះទេ។ យោងតាមការវិភាគ របស់លោក Alexandre Barthel អ្នកស្រាវជ្រាវម្នាក់នៅទីក្រុងបាងកក បាន​លើកឡើងថា ប្រសិនគណបក្សភឿថៃឈ្នះឆ្នោតបានសំឡេងភាគច្រើនគ្រប់ ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាល នោះគឺក្រុមយោធាថៃ អាចនឹងចេញអន្តរាគមន៍ ធ្វើរដ្ឋប្រហាររំលាយ​ចោល តែមិនឆាប់ភ្លាមៗទេ ប្រហែលក្នុងរវាង​២ទៅ៣ឆ្នាំខាងមុខ។ យោងតាមបទពិសោធន៍ គឺជាអ្វីដែលកងទ័ពថៃតែងតែធ្វើ ជាក់ស្តែងនៅឆ្នាំ​២០០៦ រដ្ឋប្រហារទំលាក់​លោកថាក់ស៊ីន ឆ្នាំ​២០១៤រដ្ឋប្រហារទំលាក់លោក​ស្រីយីងឡាក់។ បន្ថែមពីនេះ ក្រុមយោធាថៃ ក៏អាចប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការដែរ តាមរយៈការរករឿងចោទប្រកាន់ ពីបទល្មើសផ្សេងៗ ដើម្បីឈានប្រកាសរំលាយ​គណបក្សប្រឆាំងចោលតែម្តង។ ករណីនេះ បានកើតឡើងរួចហើយ ទៅលើ​គណបក្ស​ Future Forward របស់លោក​ថាណាថន ដែលមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងបំផុត កាលពីបោះឆ្នោតឆ្នាំ​២០១៩៕
14/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ក្រុមប្រទេស​ហ្សេ៧ សម្រេច​ចាប់​អនុវត្តយន្តការថ្មី​ពង្រីក​បណ្តាញ​ផ្គត់ផ្គង់​ពិភពលោក

នៅថ្ងៃសៅរ៍​នេះ ក្នុង​ឱកាស​ជួប​ប្រជុំ​នៅទីក្រុង​នីហ្កាតា ប្រទេស​ជប៉ុន ក្រុមប្រទេស​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​នាំមុខ​គេទាំង៧​ (G7) បាន​សម្រេច​ព្រមព្រៀង​គ្នា ​ផ្តើម​អនុវត្តចាប់ពី​​ដំណាច់​ឆ្នាំ​២០២៣នេះ​ទៅ​​យ៉ាង​យូរ នូវ​យន្តការ​ថ្មី សំដៅ​ពង្រីក​បណ្តាញ​ផ្គត់ផ្គង់​ពិភពលោក។ ការ​ពង្រីក​បណ្តាញ​ផ្គត់ផ្គង់​ ឱ្យ​ទូលំទូលាយ​ ជា​មធ្យោបាយមួយ​​ កាត់​បន្ថយ​ភាព​រំពឹង​លើ​ចិន។​ យន្តការ​ថ្មី គឺ​ជា​ប្រព័ន្ធ​ដែល​មាន​បូកផ្សំ​​ជំនួយ​ហិរញ្ញវត្ថុ ការ​ផ្តោះប្តូរចំណេះ​ធ្វើ និង​ភាព​ជា​ដៃគូ​ជាមួយ​បណ្តា​ប្រទេស​មាន​ចំណូលទាប​និង​ចំណូល​មធ្យម ដើម្បី​ជួយ​ពួកគេ​ឱ្យ​ដើរ​តួនាទី​ខ្ពស់​ មាន​តម្លៃ​មិន​អាច​ខ្វះ​បាន​ក្នុង​ដំណើរការ​ឧស្សាហកម្ម​ពិភពលោក។ នេះ​បើ​តាម​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​របស់​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ហ្សេ​៧ ក្រោយ​ការ​បិទ​បញ្ចប់​ជំនួប​ប្រជុំ​នៅទីក្រុង​នីហ្កាតា ប្រទេស​ជប៉ុន​ ថ្ងៃសៅរ៍​ទី ១៣ឧសភា។ ក្រុម​ហ្សេ​៧ បាន​ប្រសិទ្ធនាម​ឱ្យយន្តការ​ថ្មី​នេះ​ថា Rise Resilient and inclusive Supply-chain Enhancement ដែល​អាច​បក​ប្រែបាន​ថា ការ​ពង្រឹង​បណ្តាញ​ផ្គត់ផ្គង់​ដែល​ធុន​និង​មិន​ចោល​នរណា​ម្នាក់សោះ។ យន្តការ​ដែល​ចំណុច​គោលៗ​ត្រូវ​បាន​បង្ហើប​បង្ហាញ​តាំងពី​ខែ​មេសា​ នឹង​មាន​ដំណើរការ​អមដោយ​កិច្ចសហការ​ជាមួយ​ធនាគារ​កណ្តាល​ពិភពលោកនិង​ស្ថាប័ន​អង្គការ​អន្តរជាតិ​មាន​សមត្ថកិច្ច​ជា​ច្រើន​ផ្សេង​ទៀត។ យន្តការ ​​កាត់​បន្ថយ​ភាព​រំពឹង​តែ​លើ​​ចិន ដោយជាក់ស្តែង​ទៅ​នោះ យន្តការ​ថ្មី ត្រូវ​ជួយ​ជាឧទាហរណ៍​ប្រទេស ឱ្យ​ត្រឹម​តែ​អាច​ទាញ​យក​ធនធាន​រ៉ែ​ធម្មជាតិ​ ចេញ​ពី​ដី មក​ធ្វើ​ជា​វត្ថុធាតុដើម​សម្រាប់​​​ឧស្សាហកម្ម​ទេ តែ​ត្រូវ​ឱ្យ​ប្រទេស​នោះ​មាន​សមត្ថភាព​កែច្នៃ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​នោះ​នៅផ្ទាល់​នឹង​កន្លែង​តែ​ម្តង។ ការ​ធ្វើ​បែ​ប​នេះ​នឹង​អាច​បញ្ចៀស​មិន​ឱ្យ​គេ​ទៅ​ពឹង​ពាក់​ចិន បាន​មួយ​ចំណែក។ ប៉ុន្តែបើ​តាម​អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ជប៉ុន អះអាង​ប្រាប់​អ្នក​សារព័ត៌មាន ​កញ្ចប់​ថវិកា​សម្រាប់​ដំណើរការ​យន្តការ​ថ្មីនេះ​នៅ​ពុំ​ទាន់​ត្រូវ​បាន​កំណត់​នៅឡើយ​ទេ។ ​បណ្តាញ​ផ្គត់ផ្គង់​ពិភពលោក ជា​វិស័យ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ខ្លាំងណាស់។ ការ​ពង្រីក​បណ្តាញ​ផ្គត់ផ្គង់​ នេះ​ឱ្យ​ទូលំទូលាយ​ ដែល​ជា​គំនិត​ស្រប​គ្នា​របស់​ប្រទេស​ហ្សេ៧ គឺ​ជា​មធ្យោបាយ​ កាត់​បន្ថយ​ភាព​រំពឹង​លើ​ចិន ក្នុង​វិស័យ​យុទ្ធសាស្ត្រមួយ និង​មាន​ទិសដៅ​​​កាត់​បន្ថយ​ហានិភ័យ​នៃ​បណ្តាញ​ផ្គត់ផ្គង់​ មិនមែន​ជា​លុប​បំបាត់​​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយចិន​ទេ។ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ហ្សេ​៧​ទាំងអស់ ​មិន​បាន​ចាត់​ទុក​យន្តការ​ថ្មី​នេះ​ជា​ផែនការ​ប្រឆាំង​ចិនដែរ។ គ្មាន​ទេ​ឈ្មោះឬ​ពាក្យ​ “ប្រទេស​ចិន” ចែង​ក្នុង​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​។ គ្មាន​សោះ​ការ​ដៅ ចង្អុល​ ឬ​បន្ទោស​ចិន​នោះ។ ការ​ពង្រីក​បណ្តាញ​ផ្គត់ផ្គង់​ពិភពលោក​ អាច​ចូល​រួម​ចំណែក​រក្សា​និងការពារ​សុវត្ថិភាព​ថាមពល និង​ជួយ​រក្សា​ស្ថិរភាព​ម៉ាក្រូ​សេដ្ឋកិច្ច។ នេះ​ជា​ហេតុផល​បញ្ជាក់​ដោយ​ក្រុម​រដ្ឋមន្ត្រី​ហ្សេ៧។ លោក​រដ្ឋមន្ត្រី​ហិរញ្ញវត្ថុ​ជប៉ុន ថែម​ទាំង​បាន​លើក​ឧទាហរណ៍ចំៗ​មក​រំលេច​សេចក្តី​សម្រេច​របស់​ហ្សេ​៧​ថា ​វិបត្តិរាតត្បាត​សកល​​កូវីដ​១៩ ​បាន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ឱ្យ​ឃើញ អំពី​គុណវិបត្តិ​នៃ​ការ​ផ្តុំ​បណ្តាញ​ផ្គត់​ផ្គង់​ពិភពលោក តែ​មួយ​ដុប។ ការ​បិទ​ខ្ទប់​ប្រទេស​ដ៏​យូរ​របស់​ចិន កាលពី​ឆ្នាំទៅ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ឧស្សាហកម្ម​ពិភពលោក​រអាក់រអួល​យ៉ាង​ខ្លាំង។​ G៧ និង​អ៊ុយក្រែន ដោយ​គ្មាន​ការ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​ ក្រុមហ្សេ​៧ (សហរដ្ឋ​អាមេរិក ជប៉ុន អាល្លឺម៉ង់ អង់គ្លេស​ បារាំង​ អ៊ីតាលី និង​កាណាដា បាន​ប្រកាស​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​ជា​ថ្មី ដោយ​ឥតងាករេ និង​ថ្កោលទោស​សង្គ្រាម​ឈ្លានពានខុស​ច្បាប់​និង​គ្មាន​ហេតុផល​របស់​រុស្ស៊ី។ ជា​ការ​គាំទ្រផ្នែក​ថវិកា​និង​សេដ្ឋកិច្ច​ សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន ដែលមាន​ទំហំឡើង​ដល់៤៤ពាន់​លាន​ដុល្លារ សម្រាប់​ឆ្នាំ​២០២៣ និង​ដើម​ឆ្នាំ​២០២៤ ទល់​នឹង​៣៩ពាន់​លាន​ដុល្លារ​គិត​ត្រឹម​សេចក្តីប្រកាស​នៅ​ខែ​កុម្ភៈ។ ហ្សេ​៧​បាន​រំលឹក​អំពី​ឆន្ទៈ​ដាច់​ខាត​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការប្រយុទ្ធ​​ប្រឆាំងនឹង​ការ​ប៉ុនប៉ង​ពង្វាង​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដែល​ដាក់​លើ​រុស្ស៊ី តែ​មិន​បាន​ប្រកាស​វិធានការ​ថ្មី ឬ​ចង្អុល​មុខ​ប្រទេស​ណា​ជា​អ្នក​ជួយ​ពង្វាង​ទណ្ឌកម្ម​ទេ។ G៧និង​អាកាសធាតុ ជំនួប​ប្រជុំ​បី​ថ្ងៃ​នេះ បាន​ការ​ចូល​រួម​ពី​សំណាក់ធនាគារកណ្តាល និង​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ធំៗ​ដូច​ជា មូលនិធិ​រូបិយវត្ថុ​អន្តរជាតិ ធនាគារ​ពិភពលោក ព្រមទាំង​ជាការ​ជួប​ជុំ​ត្រៀម​លក្ខណៈ​បើក​ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ​៧​ នៅ​អ៊ីរ៉ូហ្ស៊ីម៉ា​ ផង មានលើក​​យកប្រធានបទ​ជា​ច្រើន​ផ្សេង​ទៀត​​ មក​ជជែក​ ដូច​ជា​វិស័យ​ធនាគារ ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ឬ​ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញវត្ថុ​ដល់​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍។ ហ្សេ​៧ ត្រូវ​ជួយ​ក្រុមប្រទេស​ទាំង​អស់​នេះ​ឆ្លង​អន្តរកាល​ថាមពលផង និង​ជួយ​កំរិត​ផលវិបាក​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ការ​ឡើង​កម្តៅ​អាកាសធាតុ​ចំពោះ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ផង។ កញ្ចប់​ថវិកា​ថ្មី សម្រាប់ពិភពលោក​ប្រឈម​នឹង​អាកាសធាតុ នឹង​ត្រូវ​លើក​មក​ជជែក​នៅក្នុង​ជំនួប​កំពូល​នៅទីក្រុង​ប៉ារីស នា​ចុង​ខែ​មិថុនា​ខាង​មុខ ដែល​ជា​ដំណាក់កាល​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​ផ្តល់​សន្ទុះ​ដល់​សន្និសីទ​អាកាសធាតុ​ពិភពលោក COP២៨ នៅ​ក្រុង​ឌូបៃ​៕
13/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បោះឆ្នោតតួកគី៖ ថ្ងៃចុងក្រោយនៃ​យុទ្ធនាការឃោសនា បេក្ខជន​ម្នាក់​បោះបង់ចោលការប្រកួត

នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៤ឧសភា នៅតួកគី នឹងមានការបោះឆ្នោតសភា និងបោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​​ប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មី​។ លោក​អ៊ែរដូហ្កាន់ ប្រធានាធិបតីចប់អាណត្តិ ឈរឈ្មោះសាជាថ្មី ក៏ប៉ុន្តែ ការបោះឆ្នោតលើកនេះ ហាក់ដូចជា​មានភាពស្រពេចស្រពិលខ្លាំងណាស់ សម្រាប់អនាគតនយោបាយរបស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន់។ ក្រុមគណបក្សប្រឆាំងជាច្រើនបក្ស បានរួម​កម្លាំងគ្នាបង្កើតសម្ព័ន្ធតែមួយ បញ្ជូន​ឈ្មោះ​បេក្ខជនតែមួយ ដើម្បីប្រមូលសន្លឹកឆ្នោត។ ហើយ​នៅថ្ងៃសុក្រទី១២ឧសភា ដែលជាថ្ងៃចុងក្រោយនៃយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ស្រាប់តែមានបេក្ខជនម្នាក់ បានប្រកាសបោះបង់ចោល​ការប្រកួត​ថែមទៀត។ មានបេក្ខជនចំនួន​៤រូប ដែលឈរឈ្មោះក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅតួកគី ដែលនឹងដំណើរការទៅ​នៅថ្ងៃអាទិត្យ​ខានស្អែកនេះ។ ថ្ងៃសុក្រនេះជាថ្ងៃចុងក្រោយ​នៃយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ស្រាប់តែបេក្ខជនម្នាក់ ឈ្មោះ Muharrem Ince បានប្រកាសដកខ្លួន​ចេញ​។ លោក​ម្នាក់នេះ ត្រូវគេស្គាល់ថា ជាអ្នក​នយោបាយ​ តែងតែប្រឆាំង និងរិះគន់​លោក​ អ៊ែរដូហ្កាន់ដែរ។ ដកខ្លួន មុននឹងគេស្តីបន្ទោសថាធ្វើ​ឲ្យ​បែកសំឡេងឆ្នោត​ ប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ នៅលើបណ្តាញសង្គមតួកគី គឺមាន​ការចែកចាយយ៉ាងព្រោងព្រាត នូវសារជាសំឡេង និង​​រូបភាព​ក្លែងក្លាយ បង្កើត​ដោយ​ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​ ដែល​បង្ហាញរូបលោក Muharrem Ince ជិះរថយន្តទំនើបថ្លៃ ឬក៏រូបថតជាមួយ​នារីរូបស្អាតជាដើម។ នេះគឺជាយុទ្ធនាការ ដើម្បី​បំផ្លាញ​កិត្តិយស របស់​បេក្ខជនរូបនេះ តែគេមិនដឹងប្រភព ថាអ្នកណាជាអ្នកធ្វើវាទេ។ ដោយឡែក លោក Kemal Kiliçdaroglu បេក្ខជននៃសម្ព័ន្ធ​បក្សប្រឆាំងដ៏ធំ បាន​ចោទប្រកាន់ថា គឺរុស្ស៊ី ដែលបាន​ប្រើ​យុទ្ធនាការបង្កាច់បង្ខូចកិត្តិយសរបស់​បេក្ខជនលោក Muharrem Ince។ លោក Kemal Kiliçdaroglu បាន​ថ្លែងថា បើរុស្ស៊ីចង់ធ្វើមិត្ត​ជាមួយតួកគី ចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ឧសភាតទៅមុខ គឺរុស្ស៊ីត្រូវតែឈប់លូកដៃចូលមកប៉ះពាល់ កិច្ចការផ្ទៃក្នុង និង​ឯករាជភាពជាតិតួកគីតទៅទៀត។ យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត លោកMuharrem Ince បានលើកឡើងថា លោក​បានសម្រេចចិត្ត​ដកខ្លួនចេញពី​ការបោះឆ្នោត ដោយ​សារលោក ​មិនចង់​ឲ្យ​សម្ព័ន្ធគណបក្សប្រឆាំង ដែលកំពុងតែរួមកម្លាំងគ្នាដើម្បីយកឈ្នះ​លោក​ អ៊ែរដូហ្កាន់នោះ ចោទលោក​ថា ពួកគេចាញ់ដោយសារតែលោកធ្វើ​ឲ្យ​បែកសន្លឹកឆ្នោត​។​ គួរបញ្ជាក់ដែរ ថាប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ សមាជិក​ធំមួយចំនួន​នៃគណបក្សរបស់​លោក Muharrem Ince ក៏បានលាឈប់ ពីបក្ស​ដែរ ដោយសារតែ​បារម្ភខ្លាចថាលោក Muharrem Ince ក្លាយជាឧបសគ្គ នៃជ័យជំនះរបស់សម្ព័ន្ធបក្សប្រឆាំង ដឹកនាំដោយ​បេក្ខភាពរបស់លោក Kemal Kiliçdaroglu។ សម្ព័ន្ធបក្សប្រឆាំងនាំមុខ​ក្នុងការស្ទាបស្ទង់មតិ​ តាមការស្ទាបស្ទង់មតិ លោក Muharrem Ince បានទទួល​ចេតនាចង់បោះឆ្នោត​ឲ្យ​ពីប្រជាជនតួកគី ប្រមាណ​ចន្លោះពី ២ ទៅ ៤%ប៉ុណ្ណោះ។ ក៏ប៉ុន្តែត្រឹមប៉ុណ្ណេះ វាក៏សំខាន់ដែរ អាចធ្វើ​ឲ្យ​ប្រែប្រួល​ដល់លទ្ធផល​ របស់បេក្ខជនផ្សេងទៀត។ យោងតាមការស្ទាបស្ទង់​មតិចុងក្រោយ ផ្សាយ​កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ធ្វើដោយ​ វិទ្យាស្ថានល្បីឈ្មោះមួយ ឈ្មោះ Konda បានបង្ហាញថា បេក្ខជនលោក Kemal Kiliçdaroglu បានទទួលចេតនាចង់បោះឆ្នោត​ឲ្យ​ពីប្រជាជន ចំនួន ៤៩,៣% ចំណែក​លោក អ៊ែរដូហ្កាន់ វិញ បានទទួលចំនួន ៤៣,៧%។ ការស្ទាបស្ទង់​មតិមួយទៀត ធ្វើនៅរវាងថ្ងៃទី​៩ និងទី​១០​ឧសភា ដោយវិទ្យាស្ថាន Metropoll បានបង្ហាញថា ជិត​៥០% នៃអ្នកបោះឆ្នោត ឲ្យ​លោក Muharrem Ince គឺគេអាច​យកសន្លឹកឆ្នោត​គេ​ទៅបោះឲ្យលោក Kemal Kiliçdaroglu។ ចំណែក​ អ្នកដែលចង់​ផ្ទេសន្លឹកឆ្នោត ទៅបោះជូន​លោក អ៊ែរដូហ្កាន់ គឺមាន​ប្រមាណ​១ភាគ​៤ប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះយើងឃើញថា យោងតាមការស្ទាបស្ទង់មតិទាំងនេះ គឺ​បេក្ខភាព​របស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន់ ដែលជាប្រធានាធិបតី​ចប់អាណត្តិ​ ហាក់ដូចជា​អាចប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ អាចចាញ់។​ អវសាននៃរបបប្រធានាធិបតី​អំណាចមូលក្នុងដៃ?​ យើងសង្កេតឃើញថា ក្នុងការបោះឆ្នោតលើកនេះ សម្ព័ន្ធគណបក្សប្រឆាំង ដឹកនាំដោយ​បេក្ខភាព​របស់​លោក Kemal Kiliçdaroglu មានប្រៀប មានសន្ទុះគាំទ្រ ច្រើន​ជាងលោក អ៊ែរដូហ្កាន់ ដែលជាប្រធានាធិបតី​ចប់អាណត្តិ​។ បញ្ហាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច អតិផរណា ជីវភាពប្រជាជនតួកគីកាន់តែលំបាក គឺជាកត្តាសំខាន់មួយ ដែលធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាប្រិយភាពរបស់​លោក អ៊ែរដូហ្កាន់ បានធ្លាក់ចុះ​។ យ៉ាងណាមិញ លោក​អ៊ែរដូហ្កាន់ បានសន្យា​ថា បើ​លោកឈ្នះឆ្នោត គឺលោក​នឹងដំឡើងប្រាក់​ខែមន្ត្រីរដ្ឋការ មួយគុណជា​២។ ជាការសន្យា ដែល​ហាក់ដូចជា​នៅតែគ្មាន​ឥទ្ធិពលខ្លាំងក្លា​ទេ​។​ ជាការកត់សំគាល់ ​លោកអ៊ែរដូហ្កាន់ បានកាន់អំណាច២០ឆ្នាំមកហើយ ដោយធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ពីឆ្នាំ​២០០៣ ដល់ ២០១៤ ហើយ​លោក​បានកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប្តូរផ្លាស់​ឲ្យតួកគី​អនុវត្តរបបនយោបាយ​ ប្រធានាធិបតីវិញ ចាប់ពីឆ្នាំ​២០១៤មក។ ពោលគឺជាការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីឲ្យ​លោកធ្វើជាប្រធានាធិបតី​មានអំណេញពេញដៃ មិនចាំបាច់​ពឹងលើរដ្ឋសភា។ ២០ឆ្នាំមកនេះ គឺប្រជាជនតួកគី បានសង្កេតឃើញ អំពីចំណុចអវិជ្ជមាន​ជាច្រើន ជាពិសេសក្នុងចំណោម​យុវជនវ័យ​ក្មេង ដែលពួកគេសង្កេតឃើញ ពីការប្រមូលអំណាចកាន់រួម​ទៅក្នុងដៃ​មនុស្សតែម្នាក់ គឺលោក​អ៊ែរដូហ្កាន់ ហើយ​និង​បញ្ហា​សិទ្ធិសេរីភាព​កាន់តែរួញខើច។ យ៉ាងណាមិញ បញ្ហាសិទ្ធិសេរីភាព ការបែកចែកអំណាង ពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនេះហើយ ដែលជា​បេះដូងនៃយុទ្ធនាការឃោសនារបស់​សម្ព័ន្ធបក្ស​ប្រឆាំង ដឹកនាំដោយ​លោក  Kemal Kiliçdaroglu។ បក្សប្រឆាំងសន្យា​ធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ពង្រឹងការបែងចែងអំណាច​ លោក Kemal Kiliçdaroglu បានសន្យាថា បើ​លោកឈ្នះឆ្នោត គឺលោកនឹងរៀបចំធ្វើកំណែទម្រង់ជាច្រើន ជាពិសេសគឺ ការចាកចេញ​ពីរបបប្រធានាធិបតីតែម្តង។ លោកអះអាងថា របបដឹកនាំរាល់ថ្ងៃ ដែល​កើតចេញពី​មហិច្ឆិតាក្តោបអំណាចរបស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន់ វាបានបំផ្លាញ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់តួកគី។ លោក​បានសន្យាថា នឹងនាំតួកគី វិលត្រលប់ទៅកាន់របបសភា មានការបែងចែងអំណាចដោយត្រឹមត្រូវ។ អំណាចនីតប្រតិបត្តិ នឹងដឹកនាំដោយ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែល​អាស្រ័យ​លើសភាជាអ្នកបោះឆ្នោត​ផ្តល់ទំនុកចិត្ត​ ចំណែកមុខតំណែង​​ប្រធានាធិបតីវិញ គឺនៅតែមាន​ តែមិនដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលទេ ហើយអាចឈរឈ្មោះបានតែមួយ​អាណត្តិប៉ុណ្ណោះ ដែលមានរយៈពេល​៧ឆ្នាំ។ លោក Kemal Kiliçdaroglu សន្យា​ពង្រឹង​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌ឲ្យរឹងមាំ មានឯករាជ្យ ហើយ​សន្យា​ដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ​ជាច្រើននាក់ ដែលលោកអ៊ែរដូហ្កាន់ បានចាប់គុក​នាពេលកន្លងមកនេះ​។ ជាងនេះទៀត លោក​បានសន្យានឹងនាំតួកគីឈ្ពោះទៅកាន់ពន្លឺសង្ឃឹមនៃសិទិ្ធសេរីភាព ទាំងសេរីភាព​នៃការបញ្ចេញមិត និង​សេរីភាពសារព័ត៌មាន​។ លោក​សន្យាថា នឹង​លុបចោលមាត្រាច្បាប់ ដែលចែងអំពីបទល្មើ​ស​រិះគន់ជេរប្រមាថប្រធានាធិបតី។ មាត្រាច្បាប់នេះ ត្រូវបាន​លោកអ៊ែរដូហ្កាន់ ប្រើប្រាស់ដើម្បី​បំបិទមាត់អ្នករិះគន់ទាំងអស់។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ការធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញមិនមែនជាការងាយ​ធ្វើទេ ព្រោះថា​សភាត្រូវការសំឡេងឆ្នោត ចំនួន៣ភាគ៥។ នេះបើផ្អែកតាម​លោក Bertil Oder ​សាស្ត្រាចារ្យនីតិរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៅសកលវិទ្យាល័យ Koç ក្រុងអ៊ីស្តងប៊ូល។ ហេតុដូច្នេះហើយ លទ្ធផលឆ្នោត​នៅថ្ងៃអាទិត្យខាងមុខនេះសំខាន់ណាស់ ពោលគឺទាល់តែសម្ព័ន្ធបក្សប្រឆាំង ដឹកនាំដោយ​​លោក Kemal Kiliçdaroglu ឈ្នះនាំមុខខ្លាំង មានសមាជិកសភាគ្រប់គ្រាន់ ទើបអាចគោរពការសន្យា​ទាំងអម្បាលម៉ានបាន​៕
12/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិកត្រៀមប្រឈម​ភាពវឹកវរ​អន្តោប្រវេសន៍ ក្រោយ​វិធានការTitle 42 ចប់អស់​សុពលភាព

នៅសហរដ្ឋអាមេរិក វិធានការរឹតបន្តឹង​នៅច្រកព្រំដែន ដែល​ដាក់​ចេញ ក្នុង​អំឡុង​វិបត្តិកូវីដ ត្រូវ​ចប់​អស់​សុពលភាព ចាប់ពីយប់​១២យប់ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​នេះ។ ដោយសារ​តែ វិធានការ​Title 42 ត្រូវ​ចប់អស់សុពលភាព អាជ្ញាធរ​អាមេរិក​កំពុង​ព្រួយបារម្ភ​ពី​ការផ្ទុះ​វិបត្តិ​ជនអន្តោប្រវេសន៍ ជាពិសេស​នៅតាមរដ្ឋជាប់ព្រំដែនជាមួយប្រទេស​ម៉ិចស៊ិក។ នៅទឹកដីម៉ិចស៊ិក ជាប់ព្រំដែន​ខាងត្បូង​របស់អាមេរិក ជនអន្តោប្រវេសន៍​រាប់ពាន់នាក់ បាន​ទៅ​បោះតង់ តាំងពីប៉ុន្មានថ្ងៃ​មកហើយ ក្នុង​ពេល​រង់ចាំ​វិធានការរឹតត្បិតការចេញចូលព្រំដែនអាមេរិក Title 42 ត្រូវអស់សុពលភាព ជាផ្លូវការ នៅយប់​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ទី ១១ ឧសភា។ អាមេរិក​ត្រូវ​បិទបញ្ចប់វិធានការរឹតត្បិត​លើការធ្វើដំណើរ​ចូលអាមេរិក នៅយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ វិធានការ​Title 42 ដែល​ត្រូវ​បានអនុវត្ត​៣ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដើម្បី បិទខ្ទប់ លំហូរ​ជនអន្តោប្រវេសន៍ ក្នុងហេតុផល​ធានាការពារ​សុខភាពសាធារណៈ ក្នុង​សម័យកូវីដ ត្រូវ​បិទបញ្ចប់ ទន្ទឹមគ្នា នឹង​ការចប់អស់​សុពលភាព​វិធានការ​សុខភាព​បន្ទាន់នៅអាមេរិក នៅ​ថ្ងៃទី ១១ ឧសភា។ វិធានការ​Title 42 ជាអ្វី? ជាផ្នែកមួយ​នៃ​ច្បាប់​សេវាសុខភាព​សាធារណៈ​ឆ្នាំ ១៩៤៤ វិធានការ​ Title 42​អនុញ្ញាត​ឲ្យរដ្ឋាភិបាល​មានសិទ្ធិ​បិទខ្ទប់​លំហូរចូល​របស់​មនុស្ស និង​ទំនិញ ទៅក្នុងទឹកដីអាមេរិក ក្នុងគោលដៅ បង្កា ទប់ស្កាត់ការឆ្លងជំងឺរាតត្បាត ពី​ប្រទេស​ខាងក្រៅ។ នៅ​ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២០ នៅក្នុងពេល​ដែល​វិបត្តិជំងឺកូវីដផ្ទុះឡើងខ្លាំង រដ្ឋបាល​លោកដូណាល់ត្រាំ​បានអនុវត្ត​វិធានការ​ Title 42 ក្នុង​ហេតុផល​ទប់ស្កាត់​ការឆ្លងរាលដាលមេរោគកូវីដ។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស រដ្ឋបាល​លោកដូណាល់ត្រាំ បាន​ប្រើ​វិធានការ Title 42 ដើម្បី​ប្រឆាំង រារាំង​មិន​ឲ្យជនអន្តោប្រវេសន៍​ធ្វើដំណើរ​ចូល​ទឹកដីអាមេរិក។ ទៅ​តាម​វិធានការ​ Title ៤២ ជនអន្តោប្រវេសន៍​ដែលធ្វើដំណើរខុសច្បាប់ ចូលទឹកដីអាមេរិក ត្រូវ​គេចាប់បញ្ចេញ​ភ្លាមៗ ពីអាមេរិក។ នៅក្នុងរយៈពេល​៣ឆ្នាំនេះ អាជ្ញាធរអាមេរិក នៅរដ្ឋភាគខាងត្បូង​ជាប់​ព្រំដែនម៉ិកស៊ិក​បាន​ប្រើ​វិធានការ Title 42 ដើម្បី​ចាប់បញ្ជូន​ជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ជាង ២លាននាក់ ចេញ​ពី​អាមេរិក ដែល​នៅក្នុង​នោះមាន​ផងដែរ អ្នកដាក់ពាក្យសុំ​សិទ្ធិ​ជ្រកកោន។ នៅព្រំដែន​អាមេរិក ម៉ិកស៊ិក មន្រ្តីអន្តោប្រវេសន៍អាមេរិក​បាន​ប្រើ​វិធានការ Title​42 ដើម្បីកាត់បន្ថយ ពេលវេលា​មកនៅត្រឹមតែ ១០នាទីប៉ុណ្ណោះ ដើម្បី​ពិនិត្យ​មើលសំណុំឯកសារដាក់ពាក្យ​សុំ​សិទ្ធិជ្រកកោន។ ជាញឹកញយ អ្នកដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិជ្រកកោន ត្រូវ​មន្រ្តីអន្តោប្រវេសន៍អាមេរិក​បដិសេធ និង​សម្រេច​ចាប់បញ្ជូនចេញ​ពីអាមេរិក​ដូច​ជនអនោ្តប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ផ្សេងទៀត។ សម្រាប់​អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស ដោយអនុវត្ត​វិធានការ​ Title 42 អាជ្ញាធរព្រំដែន​អាមេរិក​បានបិទភ្នែក មិនខ្វល់​ពី​សន្តិសុខ​របស់​អ្នកសុំជ្រកកោន ដែលតាមពិត​បាន​រត់គេចពីអំពើហិង្សា អសន្តិសុខ និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ នៅក្នុងប្រទេស​កំណើត​របស់​ពួកគេ។ រដ្ឋបាល​លោកចូ បៃដិនផ្ទាល់ ធ្លាប់​បាន​ប្រកាស​ចង់បិទបញ្ចប់ វិធានការ Title42​ម្តងជាពីរដង ប៉ុន្តែ​មិនបាន​សម្រេច ដោយសារ​ការប្រឆាំង​របស់​អភិបាលរដ្ឋ​ដែលកំពុង​ប្រឈម​នឹង​វិបត្តិលំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍។ នៅ​២ខែមុននេះ ​លោក​ប្រធានាធិបតី​ចូ បៃដិន​បាន​ប្រកាស​បិទបញ្ចប់​វិធានការអាសន្ន​កូវីដ ដែលត្រូវ​អស់សុពលភាព នៅថ្ងៃទី ១១​ឧសភា ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ។ ជាលទ្ធផល វិធានការ​ Title 42 ត្រូវចាប់អនុវត្ត ក៏​ដោយសារ​ហេតុផល​ជំងឺកូវីដ ក៏ត្រូវ​បិទបញ្ចប់​នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ១១​ឧសភា។ តើមានរឿងអ្វីកើតឡើង នៅក្រោយ​វិធានការ​Title 42 ត្រូវ​ចប់អស់សុពលភាព ការផ្ទុះវិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍សាជាថ្មី ជាពិសេស នៅ​ព្រំដែន​ភាគខាងត្បូងអាមេរិក ដែលជាប់ជាមួយព្រំដែនប្រទេស​ម៉ិកស៊ិក។ ដូច​បានលើកខាងដើម តាំងពី​ដឹងថា វិធានការ​Title 42​ត្រូវ​ចប់អស់សុពលភាព​នៅយប់​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ ជនអន្តោប្រវេសន៍ដែលភាគច្រើនមកពី​ប្រទេស​នៅភាគខាងត្បូង​ទ្វីបអាមេរិក រាប់ពាន់​នាក់ បាន​មក​កកកុញ បោះជំរំ នៅតំបន់ព្រំដែន ក្នុងបំណង​ចូលទៅដាក់ពាក្យ​សុំសិទ្ធិ​ជ្រកកោន នៅទឹកដីអាមេរិក។ ជនអន្តោប្រវេសន៍ភាគច្រើន​មានក្តីសង្ឃឹមថា ដោយសារ​តែ​ Title 42​ចប់អស់សុពលភាព នោះអាជ្ញាធរអន្តោប្រវេសន៍​នឹង​​មិនចាប់​ចាប់បញ្ជូន​ពួកគេ​ចេញភ្លាមៗ ពីទឹកដីអាមេរិកនោះទេ។ ត្រូវដឹងថា នៅពេល​លែងមាន​វិធានការ​​ Title 42 ឆ្មាំព្រំដែន​អាមេរិកត្រូវ​ត្រលប់​ទៅប្រើនិតិវិធីចាស់ ដើម្បីសម្រេច​លើការដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិជ្រកកោន។ ជា​នីតិវិធីដែលត្រូវប្រើពេលវេលាយូរ ដូច្នេះ​ក្នុងពេល​រង់ចាំ​ការសម្រេច​ផ្តល់សិទ្ធិជ្រកកោន ជនអន្តោប្រវេសន៍​នឹង​ត្រូវ​គេឃុំខ្លួន នៅព្រំដែនអាមេរិក ឬ​ត្រូវ​លែង​ឲ្យមានសេរីភាព ក្នុងពេល​រង់ចាំការសម្រេច​របស់​តុលាការ​ស្តីពីពាក្យសុំសិទ្ធិជ្រកកោន។ ស្ថានភាពនេះ​នឹងទៅបង្ក​បញ្ហា​ឈឺក្បាល​ដល់បណ្តារដ្ឋ​ដែលត្រូវ​ប្រឈមបញ្ហាវិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍ ជាពិសេស​រដ្ឋ​តិចសាស់ ដែលជាប់ព្រំដែន​ជាមួយ​ម៉ិកស៊ិក។ នៅមួយថ្ងៃ​មុន​ដែល​ជនអន្តោប្រវេសន៍ អាច​ហូរចូលដូចទឹកបាក់ទំនប់ ចូលទឹកដីអាមេរិក អភិបាល​រដ្ឋ​តិចសាស់ បានប្រកាស​ភាពអាសន្នរួចហើយ។ ប្រកាស​អាសន្ន​ព្រោះ វិបត្តិលំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍ ​នឹង​ដាក់សម្ពាធផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និង​ការចំណាយ​កម្លាំងរក្សាសន្តិសុខ របស់រដ្ឋតិចសាស់ ដែលត្រូវ​ប្រឈម​មុនគេ​បញ្ហា​ជនអន្តោប្រវេសន៍។ ដោយពិតទៅ បើ​ទោះជា​វិធានការ នៅ​មាន​ជាធរមាន​នៅ​ឡើយ ក៏​ប៉ូលិស​ព្រំដែន​តែងបាន​ចាប់​ខ្លួន​អន្តោប្រវេសន៍​ខុស​ច្បាប់ ជាមធ្យម​៧៨០០នាក់​ ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ  ពោល​គឺ​ជិត​៥ដង​លើស​ឆ្នាំ ២០១៩ មុនសម័យកូវីដ។ អ្វីដែលអាជ្ញាធរអាមេរិក​ព្រួយបារម្ភខ្លាំងលើកនេះ នៅត្រង់ថា ការចប់អស់សុពលភាព​វិធានការ Title 42នឹង​លើកទឹកចិត្ត​ឲ្យជនអន្តោប្រវេសន៍ ចង់ធ្វើដំណើរ​មកអាមេរិក។ ពួកឈ្មួញជួញដូរមនុស្ស​អាច​ដើរឃោសនា បញ្ចុះបញ្ចូល បោកប្រាស់​យកប្រាក់​ពីជនអន្តោប្រវេសន៍ តាមរយៈ ការសន្យា​ថា ពួកគេនឹង​អាច​ទៅរស់នៅទឹកដីអាមេរិក ដោយ​មិនចាំបាច់​ត្រូវ​ជួបបញ្ហាក្រដាសស្នាមដូចមុន។ ដើម្បី​ទប់លំហូរ​ជនអន្តោប្រវេសន៍ តើ​រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក​មានបានប្រុងប្រៀប​ត្រៀម​ចាត់វិធានការ​អ្វីដែរឬទេ? នៅពីរថ្ងៃមុនដែល​អាមេរិកឈប់​អនុវត្ត​វិធានការTitle 42​ លោកប្រធានាធិបតី​ចូ បៃដិន​ផ្ទាល់ទទួលស្គាល់​ថា អាមេរិក​នឹង​ជួបភាពវឹកវរ មួយរយៈ ប៉ុន្តែ រដ្ឋបាល​របស់​លោកបានត្រៀម​លក្ខណៈរួចហើយ​ដើម្បីទប់ទល់ ដោះស្រាយវិបត្តិលំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍។ រដ្ឋាភិបាល​បាន​បញ្ជូនភ្នាក់ងារ និង​កម្លាំងរក្សាសន្តិសុខ ២៤០០០នាក់ បន្ថែមពីលើទាហាន​ជាង ៤ពាន់នាក់ ដែលត្រូវបានបញ្ជូន​រួចហើយ​ទៅព្រំដែន ដើម្បីធានារក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់​នៅព្រំដែន។ ក្រៅពីបញ្ជូនទាហាន ទៅជួយ​ឆ្មាំព្រំដែនដែលអាច​ប្រឈមនឹង​វិបត្តិលំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍ រដ្ឋបាលអាមេរិក​នៅបាន​បង្កើតវិធានការ​ថ្មីមួយទៀត​ដែលត្រូវ​ចូលជាធរមាន​នៅយប់ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ ទាក់ទង​នឹង​ការដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិជ្រកកោន។ រដ្ឋបាលលោក​ចូ បៃដិន​គ្រោង​បង្កើត​មជ្ឈមណ្ឌល​តំណាងអាមេរិក ជាង​៣ម៉ឺនកន្លែង នៅប្រទេស​ចំនួន ៤ ដើម្បី​ពិនិត្យ​មើលពាក្យសុំសិទ្ធិជ្រកកោន និងបញ្ហាមនុស្សធម៌។ តាម​វិធានការ​ថ្មី រដ្ឋបាលលោក​ចូ បៃដិន​ចង់​លើកទឹកចិត្ត​ឲ្យ​គេធ្វើដំណើរ​ចូលទឹកដីអាមេរិក​ដោយស្របច្បាប់ ដោយលែងប្រថុយធ្វើដំណើរខុសច្បាប់​ចូលអាមេរិក។ មានន័យថា អ្នកដែល​ដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិជ្រកកោន ត្រូវសុំការណាត់ជួបជាមួយមន្រ្តីអាមេរិកជាមុន តាមទូរស័ព្ទ និង​ត្រូវបង្ហាញថា ពួកគេ​ត្រូវបាន​ប្រទេស​មួយ​បដិសេធរួចហើយ មុន​នឹង​មកដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិជ្រកកោន​នៅអាមេរិក។ មានន័យថា បើសិន​គេ​គ្មាន​ឯកសារ​បង្ហាញថា ខ្លួន​ត្រូវ​ប្រទេស​មួយ​ធ្លាប់​បដិសេធការសុំសិទ្ធិជ្រកកោន ហើយ​ពួកគេធ្វើដំណើរ​ចូលខុសច្បាប់​ក្នុងទឹកដីអាមេរិក នោះ ពួកគេ​ត្រូវ​អាមេរិកបដិសេធ ដោយស្វ័យប្រវត្តិមិន​ឲ្យចូលទឹកដីអាមេរិក ៥ឆ្នាំ និងត្រូវ​បញ្ជូន​ចេញ ពីទឹកដីអាមេរិកភ្លាមៗ។ ម្យ៉ាង រដ្ឋបាលអាមេរិក​បានទទួលការសន្យាពីភាគីម៉ិកស៊ិក ដែល​សុខចិត្តយល់ព្រមទទួល​ជនអន្តោប្រវេសន៍ប្រមាណ ៣ម៉ឺននាក់ ដែលអាមេរិកចាប់បញ្ជូន​ចេញពី​អាមេរិក ក្នុងមួយឆ្នាំៗ៕
11/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ជំងឺស៊ីដា៖ ៤០ឆ្នាំ​នៃការ​ប្រឹងប្រែង បន្ទាប់ពីការរកឃើញមេរោគ និងការស្រាវជ្រាវរក​ថ្នាំពន្យារជីវិត

គិតមកទល់ពេលនេះ គឺមានរយៈពេល​៤០ឆ្នាំហើយ ដែល​មេរោគ VIH ឬ HIV ដែលជាប្រភពបង្កជំងឺស៊ីដា ឬ ជំងឺអេដស៍ ត្រូវបានគេរកឃើញ។ ជំងឺដ៏កាចសាហាវ ដែលឆ្លងតាមឈាមនេះ​ បានសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស​ប្រមាណ​៤០លាន​នាក់ នៅទូទាំងពិភពលោក។ ៤០ឆ្នាំមកនេះ ការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្របានរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំង រហូតឈានទៅរកឃើញ ថ្នាំគ្រាប់ពន្យាជីវិត ដែលមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់​។​ ការរីកចម្រើន ដែលបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងច្រើន ដល់ការផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតរបស់មនុស្សទូទៅ ឲ្យ​ឈប់គិតអគតិ ឬរើសអើងទៅលើ​អ្នកផ្ទុកមេរោគជម្ងឺអេដស៍​។ ជំងឺអេដស៍(Aids) ឬហៅជាភាសាបារាំងថាជំងឺស៊ីដា(Sida) បានចាប់ផ្តើមលេចមុខជាលើកដំបូង នៅរវាងខែមិថុនា ឆ្នាំ​១៩៨១។ កាលណោះ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលអាមេរិក បានសង្កេតឃើញ ថាមានករណី​មនុស្សប្រុសវ័យក្មេងពេញកម្លាំង៥នាក់ ដែលជាអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នានៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា មានជំងឺសួតឈ្មោះ Pneumocystose  ធ្លាក់ខ្លួនឈឺមួយរំពេច​។ តាមធម្មតាជំងឺសួតនេះជាជំងឺកម្រ ហើយកើតបានទាល់តែប្រព័ន្ធអង់ទីក័រចុះខ្សោយ​ខ្លាំងយកតែមែនទែន តែនេះវាចម្លែក ព្រោះអ្នកជំងឺជាមនុស្សពេញកម្លាំង មិនមានជម្ងឺអ្វីផ្សេងសោះ។ ក្រោយ​មកគេបានរកឃើញករណី​ជំងឺនេះ ក្នុងចំណោមអ្នកញៀនថ្នាំញៀន នៅអាមេរិក ដែលប្រើប្រាស់ការចាក់ម្ជុលសឺរាង។ មានដំណឹងរីកសាយភាព ធ្វើឲ្យ​ផ្អើល​កាលជំនាន់នោះ ថាមានជំងឺថ្មី ដែលជាជំងឺរបស់ពួកអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា និង​ក្នុងចំណោមពួកអ្នកញៀនថ្នាំញៀនអីជាដើម។ ​ក្រោយ​មក នៅរវាង​ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ​១៩៨២ ក៏មានករណីឆ្លង ក្នុងចំណោម​អ្នកជម្ងឺដែល​ប្តូរឈាម ឬបញ្ចូលឈាម និង​ក្នុងចំណោមសហគមន៍ជនជាតិហៃទី រស់នៅអាមេរិក​​​ថែមទៀត។ ការស្រាវជ្រាវ រក rétrovirus ដែលបង្ករជំងឺស៊ីដា ពាក្យ​ថា ជម្ងឺអេដស៍ ឬ ស៊ីដា (Syndromes d’immunodéficience acquise) ត្រូវបានគេ​ចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ ​ចាប់ពីខែកញ្ញា​ឆ្នាំ​១៩៨២។ អ្នកជំនាញចាត់ទុកថា ជាប្រភេទជំងឺម្យ៉ាង ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រព័ន្ធអង់ទីករ ចុះខ្សោយទៅៗ បើកផ្លូវឲ្យជំងឺគ្រប់ជំពូក ចូលមកទន្ទ្រានសរីរាង្គ សារពាង្គកាយមនុស្ស​​​។ អ្នកស្រាវជ្រាវធំៗ​ ​បានចាប់ផ្តើម ផ្តោតការចាប់អារម្មណ៍​ រកមើលថាតើ មេរោគអ្វី ដែលបង្កជំងឺ​ប្រភេទថ្មីដ៏កាចសាហាវនេះ​។ នៅអាមេរិកការស្រាវជ្រាវរកមេរោគបង្ករជំងឺអេដស៍នេះ គឺនាំមុខដោយអ្នក​​ជំនាញដ៏ល្បី ផ្នែកស្រាវជ្រាវមេរោគជម្ងឺមហារីក ឈ្នោះ Robert Gallo។ លោក​ម្នាក់នេះបានសង្ស័យថា មេរោគបង្ករជំងឺអេដស៍ អាចជាប្រភេទមេរោគក្រុម Rétrovirus ។ នៅបារាំងវិញ គឺអ្នក​ស្រាវជ្រាវនៅ​វិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រ២នាក់  គឺលោកស្រី Françoise Barré-Sinoussi និង Jean-Claude Cherman ដឹកនាំដោយលោកសាស្ត្រាចារ្យ​ Luc Montagnier ក៏បាន​ផ្តោតការសង្ស័យទៅលើ មេរោគក្រុម​ Rétrovirus ដែរ។ នៅខែមករា ដើមឆ្នាំ​១៩៨៣ ក្រុមអ្នកជំនាញបារាំង បាន​បូមយកបាន​នូវគ្រាប់កូនកណ្តុរ ពីអ្នកជំងឺម្នាក់ដែលទើបតែធ្លាក់ខ្លួនឈឺនៅទីក្រុងប៉ារីស។ ឆ្លងកាត់​ការស្រាវជ្រាវ វិភាគអស់ជាច្រើនខែ ទើបនៅខែឧសភាឆ្នាំ​១៩៨៣ ក្រុមអ្នកជំនាញ​បារាំងបាន​បំបែក​ ផ្តាច់មេរោគថ្មីមួយបាន ​ចេញពី​សេលុលនោះ។ មេរោគ Rétrovirus ថ្មីនេះ ត្រូវបានអ្នកជំនាញបារាំង​ដាក់ឈ្មោះថា LAV ហើយដែលគេជឿថាជាអ្នក​បង្ករជំងឺស៊ីដា​។ លទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវនេះ​ ត្រូវបាន​ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី​២០ឧសភាឆ្នាំ​១៩៨៣ក្នុងទស្សនាវត្តី The Science។ នៅឯអាមេរិក​ឯណោះវិញ គឺទាល់តែថ្ងៃទី​២៣មេសាឆ្នាំ​១៩៨៤ ទើបលោក​ Robert Gallo បានចុះផ្សាយពីលទ្ធផលស្រាវជ្រាវ បំបែក​ផ្តាច់មេរោគបាន ដោយ​​ដាក់ឈ្មោះថា HTLV-3។ បារាំងនិងអាមេរិក​ដណ្តើមគ្នា ថាអ្នក​បាន​រកឃើញមេរោគ VIH/HIV ការប្រជែងគ្នា រវាងបារាំងនិងអាមេរិក​​ក៏ចាប់ផ្តើមផុសផុលឡើង។ ពេល​ក្រុមអ្នកជំនាញ​បារាំងដាក់ពាក្យសុំប្រកាសនីយ​ប័ត្រ​ ដើម្បីបើកការធ្វើតេស្តរកមេរោគ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលអាមេរិកបានបដិសេធមិនឲ្យទេ ដោយថាមិនទាន់ទុកចិត្ត​។ តែក្រោយ​មក នៅពេល​ក្រុមស្រាវជ្រាវអាមេរិក​ ដាក់ពាក្យ​ប្រកាសនីយប័ត្រ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលអាមេរិក​បានអនុញ្ញាតភ្លាមមួយរំពេច។ ពីដំបូងគេគិតថា មេរោគទាំង២ ដែលគេរកឃើញនេះ វាខុសគ្នា។​ តែក្រោយមក នៅ​​ខែមករា​ឆ្នាំ​១៩៨៥ ទើបបានគេស្រាវជ្រាវដឹងថា ការពិតក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងនិង​អាមេរិក បានរកឃើញមេរោគដូចគ្នាទេ។ ឆ្នាំ​១៩៨៦ គេក៏បានព្រមព្រៀងគ្នាហៅឈ្មោះមេរោគនេះ​តែមួយ គឺមេរោគ​​HIVជាភាសាអង់គ្លេស​ VIH ជាភាសាបារាំង។ លុះដល់ឆ្នាំ​១៩៨៧ ទើបមានកិច្ចព្រមព្រៀងរួមមួយ រវាងភាគីទាំង២បារាំង និងអាមេរិក ដើម្បីបញ្ចប់វិវាទប្រជែងគ្នា ដោយសន្មត់ថា គឺលោក​ Robert Gallo និងលោកសាស្ត្រាចារ្យ Luc Montagnier បានរកឃើញមេរោគ VIH/HIV ទាំង២នាក់តែម្តង ដើម្បីកុំឲ្យច្រណែនគ្នា។ តែយ៉ាងណា គណៈកម្មការពានរង្វាន់ណូប៊ែល បានសម្រេច​នៅឆ្នាំ​២០០៨ ប្រគល់ពានរង្វាន់ណូប៊ែលវេជ្ជសាស្ត្រ ជូនទៅតែក្រុម​អ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងទេ ព្រោះថាការពិត គឺក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងរកឃើញមេរោគនេះមុនក្រុមស្រាវជ្រាវអាមេរិក​ ដល់ទៅមួយឆ្នាំឯណោះ។ ថ្នាំគ្រាប់ពន្យារជីវិត Trithérapie ពីដំបូង គឺនៅរវាងឆ្នាំ​១៩៨៧ អ្នកជំនាញ​នៅអាមេរិកបានស្រាវជ្រាវ ផលិតបានថ្នាំមួយប្រភេទ ឈ្មោះ ​AZT ដែលជាប្រភេទថ្នាំ Antirétroviral។ តែថ្នាំនេះ មានតម្លៃថ្លៃណាស់ ហើយ​អាចបង្កជា​ផលវិបាកច្រើនណាស់ ទៅលើសុខភាពអ្នកជំងឺ។ ចន្លោះពីចុងឆ្នាំ​៨០ ដើមឆ្នាំ៩០ មានមនុស្សស្លាប់ច្រើនណាស់ ដោយជំងឺស៊ីដានេះ។ តារាល្បីៗប្រុសស្រីស្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់។ លុះដល់ឆ្នាំ ១៩៩៦ លទ្ធផលស្រាវជ្រាវលើ​ថ្នាំគ្រាប់ប្រភេទថ្មី ត្រូវបានគេបង្ហាញ​នៅក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្តីពី Rétrovirus នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ គេស្រាវជ្រាវរកឃើញថ្នាំ២ប្រភេទ ឈ្មោះថា inhibiteurs de protéase និង inhibiteur non-nucléosidiques។ ថ្នាំ២មុខនេះយកទៅប្រើជាមួយ​ថ្នាំគ្រាប់ antirétroviral បានបង្ហាញប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ដោយគេដាក់ឈ្មោះរបៀបព្យាបាលនេះថា Trithérapie។ ថ្នាំគ្រាប់ទាំងនេះ មិនអាច​សម្លាប់មេរោគ VIH ឲ្យ​អស់ពីក្នុងខ្លួនមែន តែវាអាចទប់កុំឲ្យ​មេរោគនេះវារីកសាយភាព បំផ្លាញប្រព័ន្ធអង់ទីករ និងសរីរាង្គ។ អញ្ចឹងហើយបានគេហៅថ្នាំនេះ ថាជាថ្នាំពន្យារជីវិត មិនមែនជាថ្នាំព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយនោះទេ។ នៅអាមេរិក ចាប់ពីឆ្នាំ​១៩៩៦មក ចំនួន​អ្នកស្លាប់ដោយ​ជំងឺស៊ីដា បានចុះ។ ៣ភាគ៤នៃអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ទទួលបានថ្នាំគ្រាប់ពន្យារជីវិត ថ្នាំគ្រាប់ពន្យារជីវិត Trithérapie មានតម្លៃថ្លៃ ហើយ​មានភាគច្រើនតែនៅតាមប្រទេសអ្នកមាន។ នៅឆ្នាំ២០០១ ដោយ​មានការផ្តួចផ្តើម​ ពី​ ONUSIDA កិច្ចព្រមព្រៀងមួយត្រូវបានចុះហត្ថលេខានៅថ្ងៃទី​១៣ វិច្ឆិកា ២០០១ នៅ​អង្គការពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក ដើម្បីឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ផលិតឱសថធំៗ យល់ព្រម​បើក​ផ្លូវ ​ឲ្យ​ប្រទេសកំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​ អាច​មានសិទ្ធិផលិត​ថ្នាំគ្រាប់ពន្យារជីវិត ក្នុងតម្លៃថោក​ យកទៅជួយប្រជាជន​នៅតាមប្រទេសក្រីក្រ តួយ៉ាងដូចជានៅអាហ្វ្រិក ជាទីដែល​មានអ្នកផ្ទុក​មេរោគអេដស៍ច្រើនបំផុត​។​ បច្ចុប្បន្ននេះ ការស្រាវជ្រាវថ្មីៗបន្ថែម បានធ្វើឲ្យ​ថ្នាំគ្រាប់​ប្រភេទ Trithérapies កាន់តែវិវឌ្ឍន៍រីកចម្រើនមានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងណាស់ មានផលវិបាកកាន់តែស្រាលលើសុខភាព ហើយ​មិនចាប់បាច់លេបរៀងរាល់ថ្ងៃក៏បាន​ដែរ។​ បច្ចុប្បន្ន​ដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ដែល​ប្រើប្រាស់ថ្នាំនេះ អាចរស់នៅមានអាយុវែង ដូចមនុស្សទូទៅធម្មតា។ ដោយឡែក ការស្រាវជ្រាវរកវ៉ាក់សាំងប្រឆាំងមេរោគអេដស៍វិញ រហូតមកទល់ពេលនេះ ពុំមានលទ្ធផលគួរ​ឲ្យ​យកជាការបាន​ទេ​។ យោងតាមតួលេខ ONUSIDA នៅឆ្នាំ​២០២១ យ៉ាងហោចណាស់ អ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ចំនួន​៣ភាគ៤ ទូទាំងពិភពលោក​ បានទទួលការថ្នាំគ្រាប់ពន្យារជីវិត ពោលគឺប្រមាណ​ ២៨,៧លាននាក់ ក្នុងចំណោមទាំងអស់ ៣៨,៤លាន​នាក់។ ក៏ប៉ុន្តែ វិបត្តិកូវីដកន្លងមកនេះ បានធ្វើឲ្យរំខានខ្លាំងណាស់ ដល់យុទ្ធនាការផ្សព្វផ្សាយបង្ការការឆ្លងរាលដាល​​ និង​ផ្តល់ថ្នាំ។ ឆ្នាំ​២០២១ មានអ្នកស្លាប់ដោយជំងឺអេដស៍​ចំនួន ៦៥ម៉ឺននាក់ ហើយ​មានករណីឆ្លងថ្មីដល់ទៅ ១,៥លាននាក់។ ដូច្នេះ ការប្រឹងប្រែងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ ឬជំងឺស៊ីដានេះ នៅមិនទាន់ចប់នោះទេ។ កម្មវត្ថុរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ គឺ​ធ្វើយ៉ាងណាធ្វើ​ឲ្យ​ជំងឺនេះឈប់ជាការគំរាម​ដល់​សុខភាពសាធារណៈ នៅ​រវាងឆ្នាំ​២០៣០៕
10/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

វិបត្តិ​ការទូត ​ផ្ទុះឡើង​សាជាថ្មី រវាង​ចិន​និង​កាណាដា

ថ្មីៗនេះ វិបត្តិការទូត រវាង​ចិននិងកាណាដា បាន​ផ្ទុះឡើងសាជាថ្មី។ ទំនាក់ទំនងការទូត ដែល​បានរកាំរកូសមិនទាន់ជាសះស្បើយនៅឡើយ​នោះ បាន​រង្គោះរង្គើរ បន្ទាប់ពី​កាណាដាបានបណ្តេញមន្ត្រីទូតចិនម្នាក់ កាលពីថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញនេះ​។ ជាការឆ្លើយតបវិញ ក្រសួងការបរទេសចិន បានប្រកាសនៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារទី​៩ឧសភា បណ្តេញ​មន្ត្រីទូតកាណាដាម្នាក់​ ប្រចាំនៅក្រុងសៀងហៃ។ យោងតាមលិខិតប្រកាសរបស់ក្រសួងការបរទេសចិន ចេញផ្សាយ​នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារទី​ឧសភា​ គឺរដ្ឋាភិបាល​ចិន បានសម្រេច​ បណ្តេញ​មន្ត្រីទូតកាណាដាម្នាក់ គឺលោកស្រី Jennyfer Lynn Lalonde មានតំណែងជាអគ្គកុងស៊ុលកាណាដា ប្រចាំនៅទីក្រុងសៀងហៃ។ មន្ត្រីទូតរូបនេះ ត្រូវតែចាកចេញ​ពីទឹកដីចិន ឲ្យ​បានមុនថ្ងៃទី ១៣ឧសភា។ ក្រសួងការបទេសចិន បាន​លើកឡើងថា​ វិធានាការនេះ គឺជាការឆ្លើយតបយ៉ាងសមរម្យបំផុត ចំពោះអាកប្បកិរិយារបស់រដ្ឋាភិបាល​កាណាដា ដែលចិនបានចាត់ទុកថា ជា​សកម្មភាពរករឿងដោយ​គ្មានហេតុផលត្រឹមត្រូវ។ គិតមកត្រឹមពេលនេះ មិនទាន់​មានប្រតិកម្មណាមួយ ពី​ក្រសួងការបរទេសកាណាដា ឬពីស្ថានទូតកាណាដាប្រចាំនៅ​ប៉េកាំងទេ។​ មុននឹងមានការសម្រេចរបស់ចិននេះ គឺកាលពីថ្ងៃចន្ទទី​៨ឧសភា​ ក្រសួងការបរទេសកាណាដា បានប្រកាសបណ្តេញ​មន្ត្រីទូតចិន​ម្នាក់ ឈ្មោះ Zhao Wei ​ដែលជាបុគ្គលិក​ស្ថានកុងស៊ុលចិន ប្រចាំនៅក្រុងអូតាវ៉ា។ លោកស្រី Melanie Joly រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកាណាដា បាន​អះអាងថា កាណាដា មិនអាចអនុញ្ញាតឲ្យ​មានការលូកដៃចូល​មកក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កាណាដា ពី​សំណាក់​មន្ត្រីទូតចិនបានឡើយ​។ មន្ត្រីចារកិច្ចចិន​គំរាម​សន្តិសុខ​សមាជិកកាណាដា​ ដំណើរដើមទង គឺមានពាក់ព័ន្ធនឹងសមាជិកសភាកាណាដាម្នាក់ ឈ្មោះ Michael Chong។ លោកMichael Chong ដែលមានដើមកំណើតចិន មានក្រុមគ្រួសាររស់នៅហុងកុង គឺជាសមាជិកសភាកាណាដាមកពី គណ​បក្ស​ប្រឆាំង។ លោក​ម្នាក់នេះ ត្រូវបាន​គេស្គាល់ថាជាអ្នកបានចេញ​មុខរិះគន់ចិនញឹកញាប់ណាស់ ទាក់ទិននឹងបញ្ហាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាដើម។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុង​ពេលដែលសភាកាណាដា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ កាលពី​ខែ​កុម្ភៈ ២០២១ ថ្កោលទោសចិន ថាបាន​ធ្វើសកម្មភាព​មានទម្រង់ជា អំពើ “ប្រល័យ​ពូជសាសន៍” ទៅលើប្រជាជនអ៊ុយហ្កួរនៅខេត្តស៊ីជាំង គឺ​លោក​​ Michael Chong បានចូលរួម​បោះឆ្នោតគាំទ្រ។ ផ្អែកតាម​ចុះផ្សាយរបស់​សារព័ត៌មានកាណាដាមួយឈ្មោះ Globe and Mail បាន​ឲ្យ​ដឹងថា លោក Michael Chong ព្រមទាំងក្រុមគ្រួសារ បានរងនូវការគំរាមកំហែងសន្តិសុខ ការដាក់សំពាធ និ​ងសំឡុត​ ពីសំណាក់មន្ត្រីចារកិច្ច​ចិន​។ សារព័ត៌មាននេះ បានចុះផ្សាយថា មានការប្រជុំបន្ទាន់មួយ កាលពីសប្តាហ៍​មុននេះ នៅឯសភាកាណាដា ដោយ​មានវត្តមាន​លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី យូស្តាំង ទ្រុយដូ លោក​ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិកាណាដា លោក​ប្រធាន​ស៊ើបការណ៍សំងាត់កាណាដា និង​លោក Michael Chong ផ្ទាល់តែម្តង។ ការប្រជុំគ្នានេះ គឺគេនិយាយអំពី​បញ្ហាសន្តិសុខ ដែលសមាជិកសភាកាណាដារូបនេះ កំពុងតែប្រឈម។ គឺបន្ទាប់​ពីមានការប្រជុំនេះហើយ ទើបរដ្ឋាភិបាល​កាណាដា តាមរយៈលោកស្រីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​ បានសម្រេចបណ្តេញ​មន្ត្រីទូតចិនម្នាក់ ឈ្មោះ Zhao Wei ឲ្យ​ចេញពីកាណាដា ដើម្បីបង្ហាញថា កាណាដា​ប្រឆាំងដាច់ខាតចំពោះសកម្មភាព​ ដាក់សំពាធ និង​គំរាម​សន្តិសុខ​ ​មក​លើសមាជិកសភាកាណាដា។ កាណាដាចាត់ទុកថាសកម្មភាពរបស់មន្ត្រីគេញសំងាត់ចិន គឺជាការលូកដៃចូលមកក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កាណាដា។​ ចិនចោទកាណាដាថា ប្រឌិតរឿងមួរបង្កាច់បង្ខូចកិត្តិយសចិន ភាគីចិន​បាន​ លើកឡើងថា ការចោទរបស់កាណាដា គឺជា​ពាក្យ​កុហក មួរបង្កាត់ បរិហារកេរ្តិ៍ សំដៅ​បំផ្លាញ​កិត្តិយសដ៏ស្អាតស្អំរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន​។ ចិនអះអាងថា គ្មានការ​លូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកាណាដានោះឡើយ​។ នៅក្នុងសន្និសីទ​កាសែតព្រឹកថ្ងៃទី​អង្គារ​ទី​៩ឧសភា​ លោក​ វ៉ាង វេនពីង អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេសចិន បានលើកឡើងថា កាណាដា ត្រូវតែបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ នូវសកម្មភាពរករឿងគ្មានហេតុគ្មានផលបែបនេះតទៅទៀត ព្រោះវាកំពុងតែបំផ្លាញ​ ទំនាក់ទំនងការទូតរវាងចិននិងកាណាដា។ អ្នកនាំពាក្យចិន រូបនេះ បាន​បន្ថែមទៀតថា ចិន​សូមរក្សាសិទ្ធិ ប្រតិកម្មឆ្លើយតប​ និងសងសិកវិញ​​បន្ថែមទៀត ប្រសិន​បើរដ្ឋាភិបាល​កាណាដា នៅតែប្រកាន់​ចរិកបែបនេះ​តទៅទៀត។ ទំនាក់ទំនងការទូត រកាំរកូសជាយូរឆ្នាំមកហើយ​​ វិបត្តិការទូត រវាងចិន និងកាណាដា នេះ មានរឿងជាបន្តបន្ទាប់ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ​ក្រោយ​នេះ​។ កាលពីឆ្នាំ​ ២០១៨ សមត្ថកិច្ចកាណាដា បានចាប់ឃាត់ខ្លួន លោកស្រី Meng Wanzhou អគ្គនាយកហិរញ្ញវត្ថុ និងដែលជាកូនស្រីរបស់ស្ថាបនិក​ក្រុមហ៊ុន​ Huawei ទៅតាមការស្នើសុំពីអាជ្ញាធរតុលាការអាមេរិក ដែលចោទលោកស្រីទាក់ទិននឹងបទល្មើសហិរញ្ញវត្ថុធនាគារ​។ ភ្លាមៗនោះ ចិន បានចាប់ឃាត់ខ្លួន​អ្នកជំនួញជនជាតិកាណាដា ចំនួន​២នាក់ ជាការសងសិកវិញ។ លោកស្រី Meng Wanzhou ត្រូវបាន​ឃុំខ្លួន​ក្នុងគេហដ្ឋាននៅក្រុងវ៉ង់កូវើ អស់​ប្រមាណ​៣ឆ្នាំ មុននឹងមាន​កិច្ចព្រមព្រៀង សម្រុះសម្រួលជាមួយ​តុលាការអាមេរិក ហើយ​ត្រូវបាន​ដោះលែងឲ្យ​មានសេរីភាពវិញ។ ខាងភាគីចិន ក៏បានសុខចិត្តដោះលែងអ្នកជំនួញជនជាតិកាណាដាទាំង២នាក់វិញដែរ។ ក្រោយមក គឺមានរឿងសង្ស័យជាបន្តបន្ទាប់ ថាចិនបានប៉ុនប៉ងលូកដៃចូលទៅក្នុង​នយោបាយ​ផ្ទៃក្នុងកាណាដា តួយ៉ាង នៅក្នុងការបោះឆ្នោត កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៩ និង​ឆ្នាំ​២០២១។ សារព័ត៌មានកាណាដា បានចុះផ្សាយ​ជាបន្តបន្ទាប់ ថាមានមន្ត្រីទូតចិន បាន​ព្យាយាម យកប្រាក់ទៅសូក ទិញទឹកចិត្តសមាជិកសភាកាណាដាមួយចំនួន។ ករណីសង្ស័យថាចិនយកប្រាក់ទិញទឹកចិត្តមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បែបនេះ ក៏ធ្លាប់​មានដែរ នៅអូស្ត្រាលី។ ហើយ​បញ្ហានេះ ក៏បានបង្កើតឲ្យ​ការអន់ចិត្តនឹងគ្នាដែរ រវាង​លោក ស៊ី ជីនពីង និង​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា យូស្តាំង ទ្រុយដូ។ ជាក់ស្តែងកាលពី​ជួបគ្នានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ G20 នៅកោះបាលី កាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន។ ក្នុងវីដេអូមួយ គេឃើញ លោកស៊ី ជីនពីង និង​លោកយូស្តាំង ទ្រុយដូ និយាយបែបទាស់សម្តីគ្នា ទោះបីជាខំញញឹម​រៀងៗខ្លួនក្តី។ លោកស៊ី ជីនពីងបានបន្ទោសលោកទ្រុយដូរ ថាជាអ្នកទៅប្រាប់អ្នកកាសែត ស្តីពីខ្លឹមសារជជែកគ្នាក្នុងពេលប្រជុំរវាងលោកនិងលោកទ្រុយដូ។ យោងតាមការចុះផ្សាយ​ របស់សារព័ត៌មាន ក្នុងពេលប្រជុំនោះ លោកទ្រុយដូ បាននិយាយអំពី ករណីចិនលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកាណាដា រំខានដល់​ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ និងតុលាការកាណាដា។​ បន្ថែមពីរឿងរកាំរកូសទាំងនេះ គឺមានបញ្ហាទាក់ទិននឹង វិស័យបច្ចេកវិទ្យា ទាក់ទិននឹងបណ្តាញ Tiktokរបស់ចិន ដែលកាណាដា បានចូលរួមជាមួយអាមេរិកនិងអឺរ៉ុប ចោទ រករឿងខាងចិន។ សំណុំរឿងសិទ្ធិមនុស្ស ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់អាជ្ញាធរចិនធ្វើទៅលើជនជាតិអ៊ុយហ្កួរ​ក៏ជាបញ្ហាធំមួយដែរ ដែលបង្កឲ្យចិននិងកាណាដាឈ្លោះគ្នា។ កាណាដាចាត់ទុកថា ចិន​បាននិងកំពុង​ធ្វើអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ទៅលើអ្នកជនជាតិអ៊ុយហ្កួរ និងអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមផ្សេងទៀត​នៅក្នុងខេត្តស៊ីនជាំង។ ហើយ​គឺបញ្ហានេះហើយ ដែលជាដើមហេតុ បណ្តាល​ឲ្យ​មានវិបត្តិការទូតនាពេលនេះ៕
9/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកហ្សេឡេនស្គី៖ រុស្ស៊ី​នឹង​ចាញ់សង្រ្គាមដូច​ពួកណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ ក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទី២

៨ ឧសភា ១៩៤៥ - ៨ ឧសភា ២០២៣ ថ្ងៃ​នេះ​ជាថ្ងៃ​ខួប​៧៨ឆ្នាំ​នៃជ័យជម្នះ​របស់​ក្រុម​សម្ព័ន្ធមិត្ត​បស្ចិមលោក​ទៅលើ​ទាហាន​ណាហ្ស៊ី អាល្លឺម៉ង់ ក្នុង​សង្រ្គាម​លោកលើកទី២។ នៅប្រទេស​បារាំង នៅព្រឹកថ្ងៃ​ចន្ទនេះ លោកប្រធានាធិបតី ម៉ាក្រុង​បានអញ្ជើញ​ទៅ​ដាក់​កម្រងផ្កា​នៅ​ផ្នូរទាហាន ដែល​បាន​ពលីជីវិត​ក្នុងសម័យសង្រ្គាម។ ខណៈពេល​ដែល​បារាំង និង​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​មួយចំនួន ប្រារព្ធ​ពិធី​ជ័យជំនះ លើ​ពួកណាហ្ស៊ី​អាល្លឺម៉ង់ នៅ​ថ្ងៃទី៨ ឧសភា រុស្ស៊ី​ឯណោះវិញ កំពុង​ត្រៀម​រៀបចំ​ទិវាដូចគ្នានេះ​នៅ​ថ្ងៃស្អែក ថ្ងៃ​ទី៩ ឧសភា។ អ៊ុយក្រែន​តាមរយៈលោកប្រធានាធិបតី​ហ្សេឡេនស្គី បាន​ប្រកាស​ឈប់​យក​ថ្ងៃទី​៩​ឧសភា ដើម្បីប្រារព្ធ​ពិធីបុណ្យជ័យជម្នះ​ដូច​ប្រទេស​រុស្ស៊ី ដែល​ជាសត្រូវ កំពុង​ធ្វើ​សង្រ្គាម​ឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ ការប្រារព្ធ​ពិធីរំលឹកខួបជ័យជម្នះ​លើ​ទាហានណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ ក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទី​២ ​ធ្វើឡើង​នៅក្នុងបរិបទ​ដែល​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​កំពុង​បន្តអូសបន្លាយ។ ថ្ងៃ​ទី ៨​ឧសភា ជាថ្ងៃ​ខួប​៧៨​ឆ្នាំ​នៃ​ជ័យជម្នះ​របស់​ប្រទេស​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ទៅលើ​របបហ៊ីត្លែរ​អាល្លឺម៉ង់ នៅក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទី​២។ ពួកណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់​ដែលបរាជ័យ​ក្នុងសមរភូមិ​ប្រកាស​ចុះចាញ់ជា​ផ្លូវការ នៅថ្ងៃ ទី ៨​ឧសភា ប៉ុន្តែ ការប្រារព្ធ​ទិវា​ជ័យជម្នះ​លើ​ពួកណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ ត្រូវរៀបចំ​នៅថ្ងៃ​ផ្សេងៗគ្នា​ទៅវិញ។ ឧទាហរណ៍ នៅពេល​បារាំង អង់គ្លេសប្រារព្ធ​ថ្ងៃ​ជ័យជម្នះ នៅថ្ងៃទី​៨​ឧសភា រុស្ស៊ី​ឯណោះវិញ​កំពុងត្រៀម​រៀបចំ​ពិធីបុណ្យ ក្បួនដើរព្យុហយាត្រា​ដ៏ធំមួយ នៅថ្ងៃ​ស្អែក ថ្ងៃទី ៩​ឧសភា។ មូលហេតុ គឺ​មក​ពី​ប្រវត្តិ​ខុសម៉ោងគ្នា នៅទឹកដី​អឺរ៉ុប។ គួរ​រំលឹកថា ពួកទាហាន​ណាហ្ស៊ី​អាល្លឺម៉ង់ បាន​លើក​ទង់ជ័យស ប្រកាស​សុំចុះចាញ់ ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ នៅថ្ងៃទី ៧​ឧសភា នៅទីក្រុង​Reims ភាគខាងជើង​ប្រទេស​បារាំង។ ប៉ុន្តែ មេដឹកនាំ​រុស្ស៊ី លោកស្តាលីន ដែល​ចង់បញ្ជាក់​ការដួលរលំ​របប​ហ៊ីត្លែរ បានទាមទារ​ឲ្យអាល្លឺម៉ង់​ចុះហត្ថលេខា ចុះចាញ់​ជាសាជាថ្មី នៅទីក្រុង​ប៊ែរឡាំង នៅថ្ងៃ​ទី ៨​ឧសភា ឆ្នាំ ១៩៤៥។ ការចុះហត្ថលេខា រវាងមេទ័ព​របស់​ក្រុមប្រទេស​សម្ព័ន្ធមិត្ត ក្រុមប្រទេសអ្នកឈ្នះ​លើ​ពួកណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ ដែលជា​អ្នកចាញ់សង្រ្គាម ប្រព្រឹត្តទៅ នៅម៉ោង ១១ និង​១នាទី យប់ នៅ​ទីក្រុង​ប៊ែរឡាំង ដែលត្រូវ​នឹង​ម៉ោង ១២យប់ និង​១នាទី ម៉ោង នៅ​រុស្ស៊ី។ សម្រាប់​រុស្ស៊ី គឺ​វា​ឈានចូល​ដល់ថ្ងៃទី ៩​ឧសភា។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជា​រុស្ស៊ី​សម្រេច​យក​ថ្ងៃ​ទី ៩ ឧសភា ដើម្បី​ប្រារព្ធអបអរ​ថ្ងៃ​ជ័យជំនះ​លើ​ពួកណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ រហូតមកដល់​សព្វថ្ងៃ។ ពោល​គឺ​ខុសផ្ទុយពី​បារាំង អង់គ្លេស និង​ប៊ែលហ្ស៊ិក​ដែល​រក្សាទុក ថ្ងៃ​៨​ឧសភា ជាថ្ងៃ​បិទបញ្ចប់​សង្រ្គាម​លោកលើកទី២។ អាមេរិក​ឯណោះវិញ ដែល​ចូលរួម​ក្នុង​ក្រុមប្រទេស​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ដើម្បី​ប្រយុទ្ធយកឈ្នះ​លើ​ពួកទាហាន​ណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ និង​ទាហានជប៉ុន នៅអាស៊ី បាន​ជ្រើសរើស​យកថ្ងៃ​ចន្ទ​ចុងក្រោយ​នៃ​ខែ​ឧសភា ដែលគេហៅថា Memoral Day ដើម្បី​រំលឹក​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​ដល់ទាហាន​អាមេរិក ដែល​ពលីជីវិត នៅក្នុង​សង្រ្គាម​លោកលើកទី២។ អ៊ុយក្រែនឈប់​ប្រារព្ធ​ថ្ងៃជ័យជម្នះ នៅថ្ងៃទី​៩ឧសភា​ដូចរុស្ស៊ី អ៊ុយក្រែន តាមរយៈ​លោក​ប្រធានាធិបតី​ហ្សេឡេនស្គី​បាន​ប្រកាស​នៅថ្ងៃ​ចន្ទនេះ ថា អ៊ុយក្រែន​នឹង​ឈប់​ប្រារព្ធ​ទិវា​ជ័យជម្នះ​លើ​ពួកទាហាន​ណាហ្ស៊ី អាល្លឺម៉ង់ នៅថ្ងៃ​ទី ៩ឧសភា ដូច​រុស្ស៊ី។ តាមប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោកនឹង​ដាក់សំណើច្បាប់​ទៅកាន់សភាអ៊ុយក្រែន ដើម្បី​យកថ្ងៃទី ៨​ឧសភា ជា​ថ្ងៃ ប្រារព្ធបុណ្យ​ជ័យជម្នះជាមួយ “ពិភពលោកសេរី”។ ជាប្រទេស​អតីត​សហភាព​សូវៀត អ៊ុយក្រែន​មាន​ទម្លាប់​ប្រារព្ធថ្ងៃជ័យជម្នះ លើពួកណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ នៅថ្ងៃទី ៩​ឧសភា ដូចរុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែ ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០១៥​មក ពោល​គឺ​មួយឆ្នាំ​ក្រោយ រុស្ស៊ី​កាត់យក​ទឹកដី​គ្រីមេរបស់អ៊ុយក្រែន​ទៅដាក់បញ្ចូលក្នុងទឹកដី​រុស្ស៊ី អ៊ុយក្រែន​រៀបចំ​ទិវាជ័យជម្នះ​ក្នុងសង្រ្គាម​លោកលើកទី​២ ទាំងនៅថ្ងៃ​ទី ៨​និង​ថ្ងៃទី ៩​ឧសភា ក្រោម​ឈ្មោះ​ថា ថ្ងៃ​ចងចាំ និង​ការផ្សះផ្សារ ទៅតាម​ពាក្យស្លោក​របស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលនាំមុខដោយ​បារាំង និង​អាល្លឺម៉ង់។ ដោយពិតទៅ អ៊ុយក្រែន បាន​ចាប់ផ្តើមងាករេ លែង​ចង់​ប្រារព្ធពិធីបុណ្យជ័យជម្នះ​តាមរបៀប​សម័យសហភាពសូ​វៀត តាំង​ពី​១៥ឆ្នាំមុន។ នៅ​អ៊ុយក្រែន ថ្នាក់ដឹកនាំ ពីមួយអាណត្តិ ទៅមួយអាណត្តិ ដែលចង់បែរមកខាងសហភាពអឺរ៉ុប លែង​ប្រើ​ពាក្យ មហា​សង្គ្រាម​ការពារ​មាតុភូមិ​របស់​សហភាព​សូវៀត ប៉ុន្តែ ប្រើ​ត្រឹមពាក្យ សង្រ្គាមលោកលើកទី​២។ នៅក្នុងកាលៈទេសៈ​សព្វថ្ងៃនេះ សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​ជាហេតុផល​ចំបងមួយទៀត ដែលធ្វើឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​រឹតតែ​ដោះដៃ លែង​ធ្វើ​អ្វីៗដូច​រុស្ស៊ីតទៅទៀត។ សម្រាប់ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន លោក​ហ្សេឡេនស្គី អំណឹះតទៅ អ៊ុយក្រែន​នឹង​យកថ្ងៃ​ទី ៨​ឧសភា ជាថ្ងៃ​ចងចាំ និងជ័យជម្នះ លើ​ពួកណាហ្ស៊ី ក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទី ២ ចំណែកថ្ងៃ​ទី ៩ ឧសភា នឹងក្លាយជា​ថ្ងៃ​ទិវាអឺរ៉ុប។ ដោយ​សង្កត់ធ្ងន់លើ​ពាក្យ​ណាហ្ស៊ី ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​និយាយ​ថា ប្រជាជន​អ៊ុយក្រែន​នឹង​បន្តប្រយុទ្ធ ដូច​ក្នុង​សម័យ​សង្រ្គាមលោកលើកទី២។ អ្វីដែលខុសគ្នា​នៅពេលនេះ គឺ​សត្រូវ​របស់​ប្រជាជន​អ៊ុយក្រែន មិនមែន​ពួកណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ ប៉ុន្តែ គឺ​ពួក​ទាហាន​រុស្ស៊ី។ សម្រាប់មេដឹកនាំ​អ៊ុយក្រែន ជាមួយ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​លោកខាងលិច អ៊ុយក្រែន​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី​ចាញ់​សង្រ្គាម ដូច​ពួកណាហ្ស៊ី​អាល្លឺម៉ង់ ចាញ់សង្រ្គាម កាលពី៧៨ឆ្នាំមុន។ ម៉ូស្គូយក​ថ្ងៃ​ជ័យជម្នះ​លើ​ពួកណាហ្ស៊ី​អាល្លឺម៉ង់ ដើម្បីជំរុញចលនា​ស្នេហាជាតិនិយម បុណ្យជ័យជម្នះ​លើ​ពួកណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ ក្នុង​សង្រ្គាម​លោកលើកទី​២ ជា​បុណ្យ​ជាតិដ៏​ធំបំផុត​របស់​ប្រទេស​រុស្ស៊ី ព្រោះ​វា​បញ្ជាក់​ពីការតស៊ូ​របស់ប្រជាជនសហភាពសូវៀត រហូត​ដល់ដណ្តើម​បានជ័យជម្នះ​លើរបបហ៊ីត្លែរ កាលពី ៧៨ឆ្នាំមុន ក្នុង​សង្គ្រាម​លោក​លើកទី ២។ សម្រាប់ប្រជាជន​រុស្ស៊ី វា​ជា​ជ័យជំនះ​ ដែល​ជួយ​រក្សា​ជាតិ រុស្ស៊ី​ឲ្យ​នៅ​មាន​អត្តសញ្ញាណ​ខ្លួន។ ត្រូវដឹងថា សហភាពសូវៀតរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ ជាពិសេស ជីវិត​មនុស្ស​ស្លាប់ ដល់ទៅ ជិត ២០លាននាក់ ទាំង​ទាហាន​និង​ប្រជាជន​ស៊ីវិល នៅក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទី២។ រហូតដល់​ឆ្នាំ ២០១០ រុស្ស៊ី​នៅបាន​អញ្ជើញ កងទ័ព​អូតង់​ឲ្យចូលរួមដើរក្នុងក្បួន​ព្យុហយាត្រា​របស់​កងទ័ពរុស្ស៊ី នៅ​ទីក្រុងម៉ូស្គូ។ ប៉ុន្តែ វត្តមាន​របស់​មេដឹកនាំ​ប្រទេស​លោកខាងលិច ក្នុង​ថ្ងៃទិវាជ័យជម្នះ​ទីលានក្រហម ក្នុងក្រុង​ម៉ូស្គូ កាន់តែកម្រ។ នៅរុស្ស៊ី ថ្ងៃ​បុណ្យ​ជ័យជម្នះ ត្រូវ​បាន​មេដឹកនាំ​រុស្ស៊ី លោក​ពូទីន​យកទៅ​ប្រើ​ជា​មធ្យោបាយ​ឃោសនា​ជំរុញ​ជាតិនិយម ជាពិសេស​នៅក្នុង​បរិបទ​ដែល​រុស្ស៊ី​កំពុង​បើកប្រតិបត្តិការយោធាពិសេស​នៅទឹកដីអ៊ុយក្រែន។ កាលពី​១ឆ្នាំ  នៅក្នុង​ថ្ងៃ​បុណ្យជ័យជម្នះ​ក្នុង​សង្រ្គាមលោកលើកទី​២ ត្រូវ​បាន​អ្នកនយោបាយ​រុស្ស៊ី​យកទៅប្រើជាឱកាស​សម្រាប់​បញ្ចុះបញ្ចូល​ប្រជាជន​រុស្ស៊ី ឲ្យ​គាំទ្រ​ប្រតិបត្តិការពិសេស​របស់​កងទ័ពរុស្ស៊ី នៅអ៊ុយក្រែន។ សម្រាប់​មេដឹកនាំ​រុស្ស៊ី លោកពូទីន  កងទ័ពរុស្ស៊ី កំពុង​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ពួកណាហ្ស៊ី ដែលនៅមានវត្តមាននៅ​អ៊ុយក្រែន។ ប៉ុន្តែ ខុសពីឆ្នាំមុន ការប្រារព្ធបុណ្យជ័យជម្នះ​ ប្រហែល​មិនសូវ​ភ្លូកទឹក ភ្លូកដី ព្រោះថា ពិធីបុណ្យ​នៅតាម​តំបន់មួយចំនួន​ត្រូវបានគេ​លុបចោល ដោយសារ​បញ្ហា​សន្តិសុខ។ អាជ្ញាធររុស្ស៊ីនៅតែបារម្ភខ្លាច​ពីបញ្ហា​អសន្តិសុខ បន្ទាប់ពីមាន​ការវាយប្រហារ​ដ្រូន​នៅម៉ូស្គូ និងទៅលើ​អ្នកគាំទ្រ​សង្រ្គាមរុស្ស៊ី ដែលរុស្ស៊ី​ទម្លាក់កំហុសថា ជាស្នាដៃ​របស់​អ៊ុយក្រែន។ រុស្ស៊ីបារម្ភថា នឹង​មានការវាយប្រហារ​ដ្រូន​របស់អ៊ុយក្រែន ទៅលើ​ហ្វូងមនុស្ស​ដែល​ចូលរួមក្នុងថ្ងៃ​បុណ្យជាតិ នៅរុស្ស៊ី នៅថ្ងៃទី ៩​ឧសភា៕
8/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ព្រះមហាក្សត្រអង់គ្លេស​ឡើងគ្រងរាជសម្បត្តិ​ តែ​ប្រឈមនឹងអប្រជាប្រិយភាព​ក្នុងចំណោមយុវជន

ថ្ងៃសៅរ៍​​ ព្រះរាជាណាចក្រ​អង់គ្លេស ប្រារព្ធពិធីឡើងគ្រងរាជសម្បត្តិជាផ្លូវការ របស់ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះអង្គ ឆាលស៍ ​ទី៣។ ព្រះរាជវត្តមាន​និង​វត្តមាន​ភ្លៀវ​កិត្តិយសមកពី​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ​នៃពិភពលោក​​ ​ប្រមាណជាង​ ២ ៣០០ នាក់ សុទ្ធ​សឹងតែ ព្រះមហាក្សត្រ ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និង​អ្នក​តំ​ណាងជាន់​ខ្ពស់​ ស្តេចយាង​និង​អញ្ជើញ​ចូលរួម​ពិធីបុណ្យដ៏​ឱឡារិកនៅ​អង់គ្លេស ដែល​​ នឹង​បន្តរៀបចំរហូត​ដល់ទៅ ​៣ ថ្ងៃ។ ព្រះអង្គ ឆាលស៍ ទី៣ ត្រូវ​គេ​មើលឃើញពីភាព​លេច​ធ្លោ​ខាងសកម្មភាព​បរិស្ថាន​ និង​ភាព​ទំនើប​និយម។ ក៏ប៉ុន្តែ មួយ​រយៈ​ចុងក្រោយ​នេះ របបរាជានិយម​អង់គ្លេស បា​នប្រឈម​នឹង​អប្រជាប្រិយភាព ពិសេស​នៅក្នុង​ចំណោម​យុវជនអង់គ្លេស។ នៅ​ក្នុង​ឱកាស​ព្រះរាជពិធី​គ្រង​រាជសម្បត្តិ​ថ្ងៃ ក៏​មាន​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​របបរាជនិយម​នៅ​កណ្តាល​រាជធានី​ឡុងដ្រឺ ដែរ។ ​ នៅ​អង់គ្លេស ៧០ឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ គ្មាន​ព្រះរាជពិធី​ឡើង​គ្រង​រាជ​សម្បត្តិ​ ដ្បិតអតីត​ព្រះមហាក្សត្រី ​អេលីហ្សាបិត ទី២ គ្រង​រាជ្យ​យូរ​អង្វែង​ណាស់។ ​ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះអង្គ ឆាលស៍ ទី៣ ​ឡើងគ្រងរាជសម្បត្តិ​បន្តពី​ព្រះ​មាតា​ គឺ​ជា​ឱកាស​ដ៏ឱឡារិកសម្បើម​ណាស់​នៅអង់គ្លេស​​។ ព្រះរាជាពិធី​បំពាក់​ម្កុដរាជ ត្រូវ​ប្រារព្ធឡើង​ក្នុង​បែបបទ​​​គ្រិស្តសាសនា រយៈពេលប្រមាណ​​ ២ ម៉ោង និង​ ត្រូវ​រៀបចំ​នៅ​ព្រះវិហារ​ Westminster។ ពិធីបែប​សាសនា​គ្រិស្តព្រះវិហារ Westminster ​សម្រាប់ព្រះ​រាជាគ្រងរាជ្យ​​នេះ គឺ អង់គ្លេស អភិរក្ស​រក្សា​ទុក​រហូត​មក ជិត​ ១ ពាន់​ឆ្នាំហើយ។​ ព្រះរាជា ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និង​ថ្នាក់ដឹកនាំធំៗ​នៃប្រទេស​ស្ទើរតែទាំងអស់​លើ​ពិភពលោក ដល់ ត្រូវ​ រាជាណាចក្រអង់គ្លេស​​ អញ្ជើញ​ទៅ​ចូលរួមពិធី​គ្រង​រាជ​សម្បត្តិ​របស់ព្រះ​រាជា ស្សាល។ ​លើកលែង​តែ រុស្ស៊ី និងកូរ៉េខាងជើង គឺគ្មាន​ការ​អញ្ជើញទេ។​ ​សហរដ្ឋអាមេរិក​  ​អតីតកាល​ធ្លាប់ឋិត​ក្រោម​អាណានិគម​អង់គ្លេស គឺ​ ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្ន លោក​ ចូ បៃដិន មិន​អញ្ជើញទៅទេ តែ​ភរិយា​របស់​លោក ទៅ​ជំនួស។ ចំណែក ចិន ប្រធានាធិបតី ស៊ី ជីនពីង ក៏​អត់​ទៅដែរ គឺ អនុប្រធានាធិបតី​ជាអ្នក​តំណាង។ តាម​ព្រះរាជាប្រពៃណី បណ្តា​សមាជិក​ព្រះ​រាជវង្ស​ ត្រូវ​ស្តេច​យាង​ចេញ​បង្ហាញ​ព្រះភក្ត្រ​នៅមុខ​ព្រះបរម​រាជវាំង Buckingham។ ទាហាន​ ៤ ពាន់​នាក់ ក្នុង​ឈុត​សម្លៀកបំពាក់ចម្រុះ​ជិត ​៤០ ជាតិសាសន៍​ដើរ​ហែរក្បួនព្យុហយាត្រា អម​ដោយ​ការ​​បាញ់​កាំភ្លើង​ និងក្បួន​យន្តហោះ​ចម្បាំង​ផង​​។ ប្រជានុរាស្ត្រ​​អង់គ្លេស រាប់ពាន់ម៉ឺននាក់​ ទឹកមុខ​រីករាយ ដៃ​កាន់​ទង់ជាតិ​អង់គ្លេស​គ្រវី ហើយ​និង​មាន​ភៀវទេសចរ ព្រមទាំង​អ្នក​ស្រឡាញ់​របប​រាជានិយម ច្រើន​សន្ធឹក​ ​បាន​ទៅ​រួមចូលរួម​អបអរ​យ៉ាង​ខាប់ទឹក​ខាប់ដី​។​ ក្នុង​ឱកាស​នេះ ប៉ូលិស​ប្រមាណ​ជិត​ ៣ម៉ឺននាក់ ត្រូវដាក់​ពង្រាយដើម្បី​យាម​កាម​​ ហើយ​ថ្ងៃសៅរ៍​នេះតែម្តង​ នគរបាល ​ប្រមាណ​ជាជាង​ ១១ ០០០ នាក់ រឹតបន្តឹង​សុវត្ថិភាព​។​ ពិធី​ផ្លូវ​ការ​មាន​ជាហូរហែ​នៅ​អាទិត្យ​ នៅព្រះរាជ​ដំណាក់​ព្រះមហាក្សត្រ និង​បន្ត​ដល់​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ៨ឧសភា​។ ​​យុវជនអង់គ្លេស កាន់តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​ ​មិន​សូវ​ពេញ​ចិត្ត​នឹង​របបរាជានិយម។ ព្រះមហាក្សត្រ​ ឆាលស៍ ទី៣ សោយ​រាជ​សម្បត្តិ​ នៅ​ព្រះ​ជន្ម​ ៧៤ ព្រះវស្សា។ ព្រះអង្គ ​ត្រូវគេមើលឃើញថាមាន​ភាពលេចធ្លោខាងវិស័យ​បរិស្ថាន និងភាពទំនើបកម្ម​។ ក៏ប៉ុន្តែ ​របបរាជានិយមអង់គ្លេស ជួប​​ប្រឈមនឹងអប្រជាប្រិយភាព គួរ​ឲ្យ​កត់​សម្គាល់។ តាម​ការ​ស្ទង់​មតិ​របស់​ YouGov គឺ​ប្រជានុរាស្ត្រ​អង់គ្លេស តែប្រមាណ ៥៨%ប៉ុណ្ណោះ ដែល​បង្ហាញ​បញ្ចេញមតិនៅ​គាំទ្រ​ស្រឡាញ់​របប​រាជនិយម។ ​ក៏ប៉ុន្តែ  នៅក្នុង​ចំណោមរង្វង់​​យុវជនអង់គ្លេស របបរាជានិយម​ មិនសូវ​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ទេ។ តាមការ​ស្ទង់​មតិ​ដដែល​ គឺ ​យុវជន​ ចន្លោះពី​១៨ទៅ​២៤ មា​នតែ ​៣២% ប៉ុណ្ណោះ ដែល​នៅ​មា​នសមានចិត្ត​ចំពោះ​របបរាជានិយម​។ ​ចំណែក អ្នក​ប្រឆាំង​នឹង​រាជានិយម មា​នច្រើនជាង ដល់ទៅ ៣៨% ហើយពួក​​គេ​ចង់​ឲ្យ​បោះឆ្នោត​ជ្រើស​ប្រមុខ​រដ្ឋវិញ​ អ្នក​ខ្លះ​ថែម​ទាំង​ចង់​ប្តូរ​របប​ជា​សាធារណរដ្ឋ​ ទៅទៀត​​។ ៣០%ទៀត គ្មាន​យោបល់​ទេ​។​ ចំពោះ​អ្ន​កប្រឆាំង ពួក​គេ​​​យល់ថា ពិធី​ឡើង​គ្រង​រាជ​សម្បត្តិ​​ ​ត្រូវ​ចំណាយ​ថវិកា​ជាតិ​ ច្រើន​សិប​លាន​ដុល្លារ គឺ​ការ​ខ្ជះខ្ជាយ គ្មា​នប្រយោជន៍ ខាត​លុយកាក់​ដែល​ពលរដ្ឋ​ខំបង់​ពន្ធ។ ជាការ​ខ្ជះខ្ជាយ​​ ស្របពេល​ដែល អង់គ្លេស ជួប​បញ្ហា​​អតិផរណាទំនិញ​ លុយ​ចុះថោក ទំនិញ​ឡើង​ថ្លៃ​។ អតិផរណា​ នៅអង់គ្លេស មាន​ជាង​ ១០% ។ នៅ​​ថ្ងៃ​សៅរ៍​​ ក្រុម​បាតុករ​ប្រឆាំង​រាជានិយម  យ៉ាង​ហោច​ ៦ នាក់ ត្រូវ​នគរបាល​​ចាប់ខ្លួន​។ ក្រុម​បាតុករ​ស្រឡាញ់​បរិស្ថាន​ ក៏ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​ដែរ នឹង​វត្តមាន​របស់​ដ៏​ច្រើន​សន្ធឹក​របស់​ភ្ញៀវបរទេស ព្រោះ​អ្ន​កបរិស្ថាន​និយម យល់ថា អស់​លោក​ទាំង​នោះ ជិះ​យន្តហោះមក នាំ​ឲ្យ​បញ្ចេញ​ផ្សែង​ពុល​​។ សកម្ម​ជន​បរិស្ថាន​ ប្រមាណ​ជា​១៣ នាក់ ក៏ត្រូវ​ប៉ូលិស​អង់គ្លេស ចាប់ខ្លួន​ដែរ​។​ ​ប្រទេស​២​ប្រកាសចង់​ដើរ​ចេញពី​​ក្រុម​​ប្រទេស​ Commonwealth របស់​អង់គ្លេស​។ ​ព្រះរាជាអង់គ្លេស ឆាលស៍ ទី៣ មិនត្រឹមតែសោយរាជសម្បត្តិនិងមានអំណាចបុព្វសិទ្ធិជាព្រះមហាក្សត្រ មិនមែនសម្រាប់តែព្រះរាជាណាចក្រអង់គ្លេសមួយទេ គឺជាព្រះមហាក្សត្រ ដល់ទៅជាង១០ប្រទេសទៀត។ ​ថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ ​២ថ្ងៃ​មុន​ពិធី​ឡើង​គ្រង​រាជ្យ​នេះ ប្រទេស​ Jamaïque និង Belize បាន​ប្រកាស​ជំហរ​ជាថ្មី​ទៀតថា​ចង់​ដើរ​ចេញ​ពី​ក្រុមប្រទេស Commonwealth។ ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស​ទាំង​២ថែម​ទាំងប្រកាស​ថាក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​របស់​ខ្លួន កំពុង​តែ​កែប្រែច្បាប់កំពូល ដើម្បីដក​​មាត្រា​ស្តីពី​ឥទ្ធិពល​ឋិត​ក្រោម​អំណាច​អង់គ្លេស​ចេញ។​ ការប្រកាសចេតនា​ដើរ​​នេះ គឺបន្ទាប់ពីប្រទេស Bardade បាន​ដើរចេញពី ​​​Commonwealth ឆ្នាំ​២០២១ និងក្លាយ​ខ្លួន​ជា​សាធារណរដ្ឋ។ អ្នក​ជំនាញ​ មើលឃើញថា នេះក៏ព្រោះតែ​ស្នាម​ដាន​អាណានិគមកិច្ច ការ​ឈឺចាប់​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ បង្ក​ឲ្យ​មាន​ក្តី​ស្អប់​ខ្ពើម​ម្ចាស់នឹម​អាណានិគម​ ពិសេស​ជុំវិញ ការ​ធ្វើបាប​ជិះជាន់​ពី​ពួក​រដ្ឋការ​អាណានិគម និង​ការ​លក់​ជួញ​ដូរ​ទេសករ​។​​សំណុំ​រឿង​ធំនេះ នៅតែ​តាម​មក​លង​បន្លាច​ទំនាក់ទំនង​ រវាង​អង់គ្លេស និង​ប្រទេស​ធ្លាប់​ជា​ចំណុះ​​។​ អ្ន​កជំនាញ​ជឿទៀត​ថា​ អង់គ្លេស​ នៅក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​ ព្រះរាជាអង់គ្លេស ឆាលស៍ ទី៣ គឺ​នឹង​កែ​របៀបរបប​​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​អតីត​ក្រោម​អាណានិគម ហើយ​នឹង​ងាក​ច្រើនទៅ​អាហ្វ្រិក។​ ហេតុផល​ម្យ៉ាង គឺ​សេដ្ឋកិច្ច។ ប្រឈម​នឹង​ចំណោទ​ខ្លះៗ​ខាង​ទីផ្សាររកស៊ី​ពាណិជ្ជកម្ម បន្ទាប់ពីអង់គ្លេស​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​សហភាព​អឺរ៉ុប អង់គ្លេស​ សម្លឹង​ឃើញ​សក្តានុពល​ថ្មី​នៃទីផ្សារ​ពាណិជ្ជកម្ម នៅ​អាហ្វ្រិក ដើម្បីង​នឹង​ទូរទាត់​ចំពោះ​ការ​ខាតបង់​។​ ក្រុម​​ប្រទេស​ Commonwealth មាន​​​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​ប្រទេស​ប្រមាណជាង​​ ​៥០ ប្រទេសហើយ ​ក្នុងនោះ ២១ប្រទេស នៅ​ក្នុង​ទ្វីប​អាហ្វ្រិក​។ ប្រទេស កុងហ្កោ រ៉វ៉ាន់ដាន ហ្កាប៉ុង ក៏ដូចជា ម៉ូស្សាំប៉ិក​ ដែល​គ្មាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជូរចត់​ក្រោម​អាណានិគម​ចក្រភព​អង់គ្លេស​ទេ បាន​សម្រេច​ចូលរួម​សម្ព័ន្ធ​ជាមួយ ក្រុម​ប្រទេស​ Commonwealth៕​​
6/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​៖ សេតវិមានអាមេរិក​ប្រជុំជាមួយបណ្ដា​ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា ដើម្បីរៀបចំច្បាប់គ្រប់គ្រង

បច្ចុប្បន្ននេះ បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិតដែលរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំង និងលឿនរហ័សនោះ​ បានបង្កឲ្យ​មានការព្រួយ​បារម្ភស្តីអំពីផល​ប៉ះពាល់របស់វា។ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បណ្តាអ្នកជំនាញបច្ចេកវិទ្យាជាច្រើននាក់ បានរួមគ្នាសរសេរលិខិតចំហ អំពាវនាវថាត្រូវតែ​ផ្អាក​ជាបណ្តោះអាសន្នសិន នូវការស្រាវជ្រា​វអភិវឌ្ឍន៍ប្រជែងគ្នាដែលគ្មាន​ព្រំដែន​បែបនេះ ហើយត្រូវតែ​រៀបចំ​ច្បាប់គ្រប់គ្រងការអភិវឌ្ឍន៍​បច្ចេកវិទ្យានេះ​។ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី​៤ឧសភាម្សិលមិញ នេះ នៅសេតវិមានអាមេរិក គេបាន​រៀបចំ​ការប្រជុំ​ពិសេសមួយដោយ​មានការចូលរួម​ពី​លោក ចូ បៃដិន និង​លោកស្រីកាម៉ាឡា ហារីស ជាមួយនឹងតំណាង​ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗ ដើម្បីនិយាយគ្នាអំពី​ការរៀបចំក្របខណ្ឌច្បាប់គ្រប់គ្រងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ ជាកម្មវិធីប្រជុំលើកទីដំបូង រវាង​ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក ជាមួយ​នឹងតំណាងក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យាធំៗជាច្រើន។ កិច្ចប្រជុំពិសេស រយៈពេលប្រមាណ​២ម៉ោងនេះ មានការចូលរួម​ ពីលោកស្រី កាម៉ាឡា ហារីស អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចំណែក​លោក​ចូ បៃដិន បានមកចូលរួម​មួយភ្លែត ពេលបើកការប្រជុំ​។ ចំណែកខាងក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យាវិញ គឺមានលោក Satya Nadella (Microsoft) Sundar Pichai (Google) Sam Altman (OpenAI) Dario Amodei (Anthropic)។ ពេលបើកការប្រជុំ លោកចូ បៃដិន បានថ្លែងទៅកាន់តំណាងក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗទាំងនេះថា “​អ្វីដែលពួកលោកទាំងអស់គ្នាកំពុងតែ​អភិវឌ្ឍន៍ គឺវាពោរពេញដោយ​សក្តានុពលខ្លាំងណាស់ តែវាក៏​មានបញ្ហាប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ច្រើន​ដែរ។ លោកចូ បៃដិន បាននិយាយបែបដាក់ខ្លួនថា លោកសង្ឃឹមថាក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា នឹងជួយណែនាំ ផ្តល់យោបល់ប្រាប់មករដ្ឋាភិបាល ថាត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីធ្វើឲ្យ​បច្ចេកវិទ្យានេះរីកចម្រើនទៅមុខ ដោយការពារសង្គម​ផងដែរ​។ នៅក្រោយកិច្ចប្រជុំនេះ លោកស្រី កាម៉ាឡា ហារីស អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក បានចេញលិខិតប្រកាសមួយ ដោយ​លោកស្រីបាន​លើកឡើងថា វិស័យឯកជន មានកាតព្វកិច្ចមនសិកា និង​ផ្លូវច្បាប់ ដោយត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ធានាឲ្យ​បាន​នូវសុវត្ថិភាព សន្តិសុខនៃផលិតផលរបស់ខ្លួន​។ លោកស្រីបន្តថា បច្ចេកវិទ្យា​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត មាន​សក្តានុពលច្រើន នៅក្នុងការជួយសម្រួលជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់​មនុស្សយើង និងអាចជួយចូលរួមជាដំណោះស្រាយ​នៃបញ្ហាសង្គមដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងនេះ បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត អាចនឹងបង្កើននូវ​គ្រោះថ្នាក់ប្រឈមមួយចំនួន​មិនអាចប្រហែសបាន ដូចជាមកលើសន្តិសុខ មកលើសិទ្ធិមនុស្ស​និង​ជីវិតឯកជន ហើយអាច​បំផ្លាញការជឿទុកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមកលើ​ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ​ ថែមទៀតផង។ គ្រោះថ្នាក់មកលើសង្គម​ បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត មានច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែល​ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗបានប្រើប្រាស់វា។ តែអ្វីដែលជាការព្រួយបារម្ភធំ គឺប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ វាកាន់តែរីកចម្រើនលឿនរហ័សខ្លាំងណាស់។ ជាក់ស្តែង បច្ចេកវិទ្យា ChatGPT របស់ក្រុមហ៊ុន OpenAI ហើយដែលមានការចូលហ៊ុនវិនិយោគដ៏ធំពីក្រុមហ៊ុន Microsoft ដែលបានធ្វើ​ឲ្យ​ផ្អើលពេញពិភពលោក​តែម្តង។​ លោក​ Sam Altman នាយក OpenAI បានថែមទាំងអះអាងទៀត ថា ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត នឹងកាន់តែអស្ចារ្យ លើសមត្ថភាពរបស់មនុស្សទៅទៀត។ ការវិវឌ្ឍន៍​ដ៏​លឿនរហ័សនេះ គឺវាបណ្តាលមកពីការប្រកួតប្រជែងគ្នា ចង់ឈ្នះគ្មានព្រំដែន រវាងក្រុមហ៊ុនទាំងអស់នេះ ថាបច្ចេកវិទ្យាអ្នកណាអស្ចារ្យ​ជាងអ្នកណា។ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ អ្នកជំនាញបច្ចេកវិទ្យាល្បីៗជាច្រើននាក់ ក្នុងវិស័យនេះ​ បានរួមគ្នាធ្វើលិខិតចំហរមួយ អំពាវនាវហៅឲ្យ​ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាទាំងអស់ ត្រូវតែផ្អាក​ការអភិវឌ្ឍន៍ រយៈពេល៦ខែសិន កុំទៅលឿនពេល​ ព្រោះវាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់។ យោងតាមអ្នកជំនាញ បញ្ញាសិប្បនិម្មិតដែលគ្មានការគ្រប់គ្រងត្រឹមត្រូវ គឺវាអាចចូលរូម​បង្កើនចរន្តគំនិត ស្អប់​ខ្ពើមរើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍នៅតាមបណ្តាញសង្គម បង្កើតជា​ព័ត៌មានប្រឌិតក្លែងក្លាយ ពន្យុះអំពើហិង្សាចលាចល ហើយអាចត្រូវបាន​ក្រុមមនុស្ស​ដែលមានចេតនាអាក្រក់ណាមួយ យកទៅប្រើប្រាស់ ដើម្បីទាញផលប្រយោជន៍ បំផ្លាញ​សង្គម បំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ជាដើម។ បញ្ញាសិប្បនិម្មិត ក៏អាចបង្កើតជាបញ្ហាផ្នែកច្បាប់ដែរ ទាក់ទិននឹងកម្មសិទ្ធិបញ្ញា។ បញ្ញាសិប្បនិម្មិត កាន់តែវិវឌ្ឍន៍ គឺវាអាចឆក់ច្បាមយកការងាររបស់​មនុស្ស​ យូរៗ​ទៅមនុស្ស​លែងមានការងារធ្វើ លែងចេះធ្វើអ្វីដោយ​ប្រើដៃ ប្រើគំនិតប្រាជ្ញាខ្លួនឯង ដោយពឹងតែម៉ាស៊ីន​ទាំងស្រុងតែម្តង​។​ លិខិតចំហរនេះ បានអំពាវនាវ ថាថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយដឹកនាំប្រទេស ត្រូវតែចាប់ផ្តើមរៀបចំក្រមខណ្ឌ​ច្បាប់ ដើម្បីគ្រប់គ្រងបច្ចេកវិទ្យានេះឲ្យ​បាន​ មិនត្រូវបណ្តោយ​បែបនេះទេ។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ​កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ ទាំងលោកចូ បៃដិន ទាំងលោកស្រី កាម៉ាឡា ហារីស គឺគិតដូចគ្នាថា ត្រូវតែរៀបចំក្របខណ្ឌច្បាប់ ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​ការអភិវឌ្ឍន៍ និង​ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិតនេះ។ កំណត់កាតព្វកិច្ច​ឲ្យ​គោរព កាលពីចុងឆ្នាំ​២០២២ សេតវិមានអាមេរិក បានចេញផ្សាយ​អត្ថបទមួយ ដែលកំណត់អំពី ផែនការដើម្បី​ប្រកាសសិទ្ធិ​ស្តីពីបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ ពោលគឺជាអត្ថបទ ដែលបានចែង កំណត់អំពីគោលការណ៍ធំៗ រៀបចំតាក់តែងដោយវិទ្យាស្ថានជាតិ​ស្តង់ដារ និងបច្ចេកវិទ្យាអាមេរិក NIST។ តាមរយៈគោលការណ៍ទាំងនេះ គឺលោកចូ បៃដិន ចង់​ឲ្យក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យាធានាប្រាប់រដ្ឋាភិបាលជាមុន ថាផលិតផលនីមួយៗ ពិតជាមិនជះផលអាក្រក់ ពិតជាមាន​សុវត្ថិភាពសន្តិសុខ មុននឹងដាក់ឲ្យ​មនុស្សទូទៅប្រើប្រាស់។ តែបញ្ហាចោទ គឺថាផែនការនេះ ពុំបានកំណត់ចងជាកាតព្វកិច្ចឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យានីមួយៗគោរពនោះទេ។ ពោលគឺគ្រាន់តែជាអនុសាសន៍​ប្រាប់ឲ្យធ្វើ ធ្វើបាន​ក៏បានទៅ។ នេះបើផ្អែកតាមការបញ្ជាក់ពីលោក David  Harris សាស្ត្រាចារ្យនៅសកលវិទ្យាល័យ Berkeley និងដែលជាអតីតអ្នកជំនាញស្រាវជ្រាវបញ្ញាសិប្បនិម្មិតនៅក្រុមហ៊ុន Meta។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក David  Harris បានរំលឹកថា កុំសូវទុកចិត្តសម្តី​យកគួររបស់ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាធំៗពេក។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ជាទូទៅនាយកក្រុមហ៊ុនអស់ហ្នឹង តួយ៉ាងដូចជា Facebook ជាដើម តែងតែ​និយាយជាសាធារណៈថា ត្រូវតែការពារទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ តែនៅពីក្រោយ​វិញ Facebook ប្រើប្រាស់ក្រុមឡុំប៊ី ដើម្បីរារាំងកុំឲ្យ​មានច្បាប់ការពារទិន្នន័យអ្នកប្រើប្រាស់។ ដូច្នេះក្នុងបញ្ហា​បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិតនេះក៏អញ្ចឹងដែរ​។ ថ្លឹងថ្លែងរវាង ការប៉ះពាល់ជាក់ស្តែង និង​ផល​ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច​ មានការលើកឡើងថា ច្បាប់គ្រប់គ្រងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត វាអាចរារាំង រំខាន ធ្វើឲ្យ​បច្ចេកវិទ្យានេះមិនអាចរីកចម្រើនទៅមុខ ហើយ​ខាតប្រយោជន៍សង្គម និង​សេដ្ឋកិច្ចទៅវិញ​។ នេះគឺជាសំដីរបស់​លោក Michael Schwarz ប្រធានផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅក្រុមហ៊ុន Microsoft។ លោក​ម្នាក់នេះ បានអំពាវនាវកាលពីថ្ងៃពុធម្សិលមិញនេះ នៅក្នុង​កម្មវិធីជជែករបស់ World Forum Economic ថាអ្នកធ្វើច្បាប់នៅសភា មិនត្រូវប្រញេបប្រញាប់តក់ក្រហល់ទេ គឺត្រូវតែថ្លឹងថ្លែង ថាច្បាប់គ្រប់គ្រងបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត វាអាច​ប៉ះពាល់ជាក់ស្តែងអ្វីខ្លះ។ ពោលគឺត្រូវតែថ្លឹងរវាង ផលប្រយោជន៍​មកលើសង្គម មកលើសេដ្ឋកិច្ច បានមកពី​បច្ចេកវិទ្យានេះ និង​ផលប៉ះពាល់របស់វា ដែលជួនកាលវាមានតិចតួ​ច កំប៉ិកកំប៉ុក។ ច្បាប់គ្រប់គ្រងបិទផ្លូវពេក វានឹងបង្អាក់​ការស្រាវជ្រាវ ការវិវឌ្ឍន៍​ទៅមុខនៃបច្ចេកវិទ្យានេះ​។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកស្រី Lina Khan ប្រធានទីភ្នាក់ងារអាមេរិកការពារអ្នកប្រើប្រាស់ បាន​ប្រៀបធៀបថា កាលៈទេសៈបច្ចុប្បន្នទាក់ទិននឹង​បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិតនេះ គឺមិនខុសពី​កំឡុងដើមឆ្នាំ២០០០ នៅពេលបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនធ័រនិតវិវឌ្ឍន៍ខ្លាំងក្លានោះទេ។ នៅក្នុង​បទសម្ភាសន៍មួយ​ឲ្យ​កាសែត New York Times លោកស្រីបានអះអាងថា គម្រូសេដ្ឋកិច្ច​របស់​ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យាធំៗទាំងនេះ គឺពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើការប្រមូលទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ ដោយ​មិនខ្វល់ពីសន្តិសុខ ពីសិទ្ធិសេរីភាព និងផ្នែកច្បាប់អ្វីឡើយ។ គម្រូសេដ្ឋកិច្ចរបៀបនេះ​មិនមែន ចៀសមិន​បាននោះទេបើគេចង់ធ្វើវា។ ដូច្នេះ ពេលនេះ អាជ្ញាធររដ្ឋគឺត្រូវតែមានការទទួលខុសត្រូវ ធានាកុំឲ្យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រជាន់ដានដដែល ម្តងហើយម្តងទៀត ជាមួយ​នឹងបច្ចេកវិទ្យាដ៏គ្រោះថ្នាក់នេះ​៕
5/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

របាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំ​RSF៖ សេរីភាពសារព័ត៌មាន ​ត្រូវលិចលង់ក្នុង​ជំនន់នៃព័ត៌មាន​ប្រឌិតក្លែងក្លាយ

អង្គការអ្នករាយការណ៍គ្មានព្រំដែន RSF បានចេញ​របាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួន ស្តីពីសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន នៅទូទាំងពិភពលោក​។ ដូចសព្វមួយដង ក្នុងចំណោម​ប្រទេស​ចំនួន​១៨០ គឺកូរ៉េខាងជើងស្ថិតនៅលំដាប់​ថ្នាក់​ចុងប៉ូចគេ ខណៈប្រទេសន័រវែស ជាទីដែល​សិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន មានលក្ខណៈល្អប្រសើរជាងគេបង្អស់។ កម្ពុជាឆ្នាំនេះ បានធ្លាក់លំដាប់ថ្នាក់ចំនួន​៥​លេខ មកនៅលេខរៀងទី​១៤៧។ យោងតាមរបាយការណ៍នេះ អ្វីដែលជាការគំរាមកំហែង​ធំបំផុត​ មកលើសេរីភាពសារព័ត៌មានទូទាំងពិភពលោក គឺជំនន់ជនជោរយ៉ាងខ្លាំង​ នៃព័ត៌មានប្រឌិតក្លែងក្លាយ ដែលរីកសាយភាព​ពាសពេញ​បណ្តាញសង្គម។ និយាយជារួម គឺមិនមានការប្រែប្រួលខ្លាំងប៉ុន្មាននោះទេ នៅក្នុងរបាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំ២០២៣ នៃអង្គការអ្នករាយការណ៍គ្មានព្រំដែន RSF។ ប្រទេសដែល​មានការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មានបានល្អប្រសើរជាងគេ ជាទីដែលអ្នកកាសែតអាចបំពេញការងារ​ដោយសុវត្ថិភាព ទៅតាមជំនាញនិងវិជ្ជាជីវៈ គឺនៅតែល្អដដែល។ រីឯ ប្រទេសដែល​គ្មានសេរីភាពសារព័ត៌មាន គ្មានប្រព័ន្ធច្បាប់​រឹងមាំដើម្បីការពារអ្នកកាសែត​ ក៏នៅ​តែដដែល​ដែរ។ ន័រវែសដែលជាប់លំដាប់ថ្នាក់ឈានមុខគេ កាលពីឆ្នាំមុន ឆ្នាំនេះ​ក៏តែស្ថិតនៅលេខរៀងទៅ​១ដដែល។ ហើយដូចជារៀងរាល់ឆ្នាំ កូរ៉េខាងជើងក្រោម​នឹមអំណាចផ្តាច់ការកុម្មុយនីស្តត្រកូលគីម គឺនៅលេខរៀងចុងក្រោយគេបង្អស់ ក្នុងចំណោម​១៨០ប្រទេស​។ បារាំងឆ្នាំនេះ បានឈានឡើង២កាំ មកនៅលេខរៀងទី២៤។ កម្ពុជាយើង បានធ្លាក់ចុះ​៥កាំ ពីលេខរៀង ១៤២ មកនៅ១៤៧។ ក្នុងចំណោម​ប្រទេសដែលបានប្រែប្រួលចំណាត់ថ្នាក់ ធ្លាក់ចុះខ្លាំង គឺមាន​ប៉េរូ ដែលធ្លាក់៣៣កាំ មកនៅ​​លេខរៀងទី​១១០ សេណេហ្កាល់ធ្លាក់​៣១កាំ មកនៅលេខរៀងទី​១០៤ ហៃទីធ្លាក់​២៩កាំ មកនៅលេខរៀងទី​៩៩ ហើយទុយណេស៊ី ធ្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់ ២៧ មកនៅលេខរៀង​១២១។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រេស៊ីលបានឈានឡើងល្អប្រសើរចំនួន ១៨កាំ មក​នៅលេខរៀងទី​៩២។ និយាយជារួម​តាមតំបន់ គឺតំបន់​ដើមបូព៌ា និងអាហ្វ្រិកខាងជើង ដែលនៅតែជាតំបន់គ្រោះថ្នាក់​ជាងគេ ចំពោះអ្នកកាសែត​។ ចំណែកតំបន់អឺរ៉ុប គឺជាតំបន់ដែ​លមានលក្ខខណ្ឌ​ល្អប្រសើរជាងគេ ​ចំពោះការប្រកបការងារ​របស់​អ្នកកាសែត។ នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍​យើងវិញ​ ថៃបាន​ចំណាត់ថ្នាក់​កើនប្រសើ៩កាំ ស្ថិតនៅលេខរៀង​១០៦ ពោលគឺល្អជាងគេ​ក្នុងតំបន់។ ប្រទេសកុម្មុយនីស្តទាំង៣នៅអាស៊ី ស្ថិតនៅលេខរៀងចុងក្រោយគេបង្អស់បន្តបន្ទាប់គ្នាតែម្តង ក្នុងចំណោម​១៨០ប្រទេស។ គឺវៀតណាស្ថិតលេខរៀងទៅ​១៧៨ ចិនលេខរៀងទី​​១៧៩ កូរ៉េខាងជើងទី​១៨០។ ចំណែកឥណ្ឌាវិញ ស្ថិតនៅលេខរៀងទី​១៦១ ពោលគឺធ្លាក់ចុះ​១១កាំ​។ ព័ត៌មានប្រឌិតក្លែងក្លាយ​ តាមបណ្តាញសង្គម យោងតាមរបាយការណ៍ RSF ព័ត៌មាន​ប្រឌិតក្លែងក្លាយ គឺ​ជាការគំរាមដ៏ធំ មកលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន​។ ព័ត៌មានប្រឌិតក្លែងក្លាយ ដែលអាចមានជាទម្រង់ជា​ ព័ត៌មាន​ឃោសនាបែបប្រជាភិថុត បែបនយោបាយ ការប្រើប្រាស់កលល្បិចបោក​បញ្ឆោតទាក់ទាញ​ ដោយប្រើកត្តាសេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំង​ខ្លឹមសារព័ត៌មានក្លែងក្លាយជាទូទៅផ្សេងទៀត ដែលយើងហៅថា Fake News ដែលរីកសាយ​ភាពខ្លាំងណាស់ នៅតាមបណ្តាញ​សង្គម​។​ យ៉ាងហោចណាស់ ២ភាគ​៣នៃប្រទេសទាំង​១៨០ដែលគេបានវិភាគ អ្នកជំនាញសង្កេតឃើញថា ការផ្សព្វផ្សាយ​ បំផុសបំផុល​ព័ត៌មាន ឃោសនា​ក្លែងក្លាយ គឺមានការចូលរួមធ្វើដោយ​អ្នកនយោបាយតែម្តង។ ជាក់ស្តែង ដូ​ចជានៅ​រុស្ស៊ី នៅឥណ្ឌា នៅចិន នៅម៉ាលីជាដើម។ ជាការឃោសនាបោក​បញ្ឆោតមតិសាធារណៈដើម្បី​កេងចំណីនយោបាយ។ ជាងនេះទៀត បច្ចេកវិទ្យាបណ្តាញសង្គម បានក្លាយ​ជាជង្រុក សំបុកនៃការ​បំផុសបំផុលព័ត៌មានប្រឌិតក្លែងក្លាយ​ គ្រប់ប្រភេទ។ លោក Christophe Deloire អគ្គលេខាធិការ​អង្គការអ្នករាយ​ការណ៍​គ្មានព្រំដែន បាន​លើកឡើងថា ក្រុម​ហ៊ុន​គ្រប់គ្រងបណ្តាញសង្គម បានចូលរួម​បើកផ្លូវយ៉ាងសកម្មដល់​ការគំរាមកំហែងនេះ ដោយ​ចំអក និង​មិនខ្វល់ថាប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងណា​ មកលើសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាននោះទេ​។ ជាក់ស្តែង ដូចជាករណី​ ​លោក Elon Musk ម្ចាស់​បណ្តាញ Twitter ចំអកម្តងហើយ​ម្តងទៀត មកលើសេរីភាពសារព័ត៌មានវិជ្ជាជីវៈ។ សេរីភាពសារព័ត៌មាន វាមិនមែនសំដៅតែទៅលើ​ការប្រកបការងាររបស់អ្នកកាសែតនោះទេ តែគឺវាក្តោបទាំងអស់ ដល់​សិទ្ធិសេរីភាពរបស់​ប្រជាជនទូទៅ ក្នុងការទទួល​បាននូវព័ត៌មាន​ពិតប្រាកដ ត្រឹមត្រូវ មិនមែនជាព័ត៌មានដែលបំពុលសង្គម ធ្វើឲ្យ​កើតជាបញ្ហាចលាចលហិង្សា ឬក៏ធ្វើឲ្យ​មតិមហាជន​មានការភ័ន្តច្រឡំ​អីជាដើម។ បច្ចុប្បន្ននេះ ព័ត៌មានប្រឌិតក្លែងក្លាយ មានខ្លឹមសារញុះញង់នេះ គឺមានពាសពេញបណ្តាញសង្គម។ គ្រោះថ្នាក់​នៃ​បច្ចេកវិទ្យា​​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​ បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត​ គឺជាកត្តាមួយ​បង្កើតឲ្យ​មានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់។ ជាក់ស្តែងបច្ចេកវិទ្យា ឈ្មោះ Midjourney ដែលអាចបង្កើតជារូបភាព​ក្លែងក្លាយ ទៅតាមការចង់បាន​របស់មនុស្ស​ បានធ្វើ​ឲ្យ​គ្រប់គ្នាភ្ញាក់ផ្អើល​​និងព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់។ របាយការណ៍​របស់អង្គការអ្នករាយ​ការណ៍​គ្មានព្រំដែន បាន​លើកឡើងជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង ស្តីពីរូបថតក្លែងក្លាយមួយ ដែល​បច្ចេកវិទ្យានេះបាន​បង្កើតឡើង ជារូបថតក្លែងក្លាយ ដែលគេឃើញលោកដូណាល់ត្រាំ ត្រូវនគរបាលចាប់ខ្លួន។ រូបថតត្រូវបានគេយកទៅចែកចាយពាសពេញបណ្តាញសង្គម បង្កើតជាការភ័ន្តច្រឡំយ៉ាងកក្រើក។ បច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត អាចត្រូវបានយកទៅប្រើប្រាស់ ជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ ក្នុងទ្រង់ទ្រាយ​ធំ ដោយ​ក្រុមហ៊ុនឯកជន ឬក៏អំណាចនយោបាយថែមទៀត។ គេប្រើប្រាស់វា ដើម្បីបង្កើតជារូបភព ជាខ្លឹមសារ ដើម្បីពង្វក់ស្មារតី ញុះញង់ បន្លំបោកប្រាស់មតិសាធារណៈ ក្នុងហេតុផលណាមួយ​ជាដើម។ បច្ចេកវិទ្យា​បញ្ញាសិប្បនិម្មិត​ដែលកំពុងតែផុសផុលខ្លាំង គឺជាការគំរាម​​ មកលើ​វិស័យសារព័ត៌មាន ដែល​​មានវិជ្ជាជីវពិតប្រាកដ​។ បច្ចេកវិទ្យាដ៏គ្រោះថ្នាក់នេះ នឹងមក​រំខាន​ បំបាក់​ ធ្វើឲ្យងាយរងគ្រោះដល់ការងាររបស់អ្នកកាសែត ដែលមានវិជ្ជាជីវពិតប្រាកដ ដែលគោរពក្រមសិលធម៌​។​ ហើយ​ព្រមជាមួយគ្នានេះ វិស័យសារព័ត៌មានដែលទូលំទូឡាយ មានគុណភាព មាន​ភាពចម្រុះ ក៏ធ្លាក់ចុះអន់ថយទៅតាមនោះ។ មនុស្សម្នាទូទៅ ទាំងយើងទាំងគេ លែងអាចបែងចែក ឲ្យដាច់ស្រឡះ ថាអ្វីទៅជាការពិត អ្វីទៅការប្រឌិតក្លែងក្លាយ។ អ្វីទៅជារូបថតមែនទែន អ្វីទៅជារូបថតក្លែងក្លាយបង្កើតដោយ​បច្ចេកវិទ្យា។ ព្រំដែនបែងចែក រវាង ការពិត ភាពប្រត្យក្ស និង ការប្រឌិតក្លែងក្លាយ​ វារលាយបាត់រូប ធ្វើឲ្យ​ស្មារតី និងមតិយលឃើញរបស់មនុស្សទូទៅ លែងដឹងខុសត្រូវ សទៅជាខ្មៅ ខ្មៅទៅជាស។ ចំណុចនេះ វាគឺជាបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ធំណាស់ មកលើគោលការណ៍​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅទូទាំងពិភពលោកយើង។ តែពេលណាមនុស្សយើង លែងអាច​បែកចែកអ្វីជាការពិត អ្វីជាការកុហកបោកប្រាស់ហើយ គឺមនុស្ស​យើង មិនអាចធ្វើការសម្រេចចិត្ត ​ដោយ​សច្ចធម៌ត្រឹមត្រូវបានតទៅទៀតទេ៕
3/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ប្រឈមមុខ​នឹង​​ភាព​តាន​តឹង​នៅសមុទ្រចិន​ខាងត្បូង សហរដ្ឋ​អាមេរិក ​ប្រកាស​គាំទ្រ ​ហ្វីលីពីន ដោយឥតងាករេ

ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក ហ្វ៊ែរឌីណង់ ម៉ាកូស ជូញ៉រ បំពេញដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ រយៈពេល ៤ ថ្ងៃ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ ​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន ទទួលជួប​ប្រធានាធិបតី​ហ្វីលីពីន​ ​ នៅ​ថ្ងៃចន្ទ ទី១ ឧសភា។ នៅក្នុងសេតវិមានអាមេរិក​ លោក ចូ បៃដិន បានប្រាប់សមភាគីហ្វីលីពីន ពីការគាំទ្រ«គ្មានងាករេ​»ចំពោះហ្វីលីពីន។ ហ្វីលីពីន កំពុងទទួលគំនាបខ្លាំងពីប្រទេស ចិន។   ​អាមេរិក ​គាំទ្រ ​ហ្វីលីពីន​ យ៉ាងពេញ​ទំហឹង​ឥត​ងាករេ​ អាមេរិក និង ហ្វីលីពីន ជាសម្ព័ន្ធមិត្តយោធា ជាង ៧០ ឆ្នាំមកហើយ។ ការជួបប្រាស្រ័យគ្នារវាងថ្នាក់ដឹកនាំអាមេរិកនិងហ្វីលីពីន គឺជាទម្លាប់ធម្មតា ក្នុងរយៈពេលជាង៧ទសវត្សរ៍​មកហើយ ដ្បិតថា សហរដ្ឋអាមេរិកនិងហ្វីលីពីន បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងចង​សម្ព័នរួមគ្នា តាមរយៈ​កិច្ចព្រ​មព្រៀង​វិស័យការពារជាតិរួម តាំង​តែ​ពី​ឆ្នាំ១៩៥១ គឺ​នៅ​អំលុងពេល​សង្គ្រាមកូរ៉េ។ ឡើង​កាន់​អំណាច​រដ្ឋ​នៅខែ​មិថុនាឆ្នាំទៅមិញ លោក ហ្វ៊ែរឌីណង់ ម៉ាកូស ជូញ៉រ  ​បានជួបប្រាស្រ័យផ្ទាល់​ជាមួយលោក ចូ បៃដិន ជា​លើកទី១ ​ក្នុងឱកាសកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅភ្នំពេញ នាខែកញ្ញា ឆ្នាំ​២០២២។ ​ម្តងទៀត លើកទី២​ពេលនេះ នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន តែម្តង​។ នៅចន្លោះពេលនេះ អ្នកស្រី អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក កាមីឡា ហារីស ក៏​បានអញ្ជើញទៅរដ្ឋធានីម៉ានីល​​ ដែរ​។ និយាយ​ដាច់​ដោយឡែក គឺ ដំណើរ​ទស្សនកិច្ចពេល​​នេះ ជាលើកទី១ ក្នុង​រយៈ​ពេល​១០ឆ្នាំចុងក្រោយ ដែល​ ប្រមុខ​រដ្ឋហ្វីលីពីន ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវ​រដ្ឋ​ ដោយ​ផ្ទាល់​ នៅ​អាមេរិក។​ នេះក៏ព្រោះតែ អតីតប្រមុខរដ្ឋ​ហ្វីលីពីន​ចាស់ លោក រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌុយទែរតេ បាន​ប្រកាស​ជំហរ​ស្អប់ខ្ពើម​អាមេរិក​ដែល​«ម្ចាស់​អាណានិគម» ហើយ​និងចង់​ងាក​ទៅស្និទ្ធស្នាល​ជាមួយ​ចិន​។​ ការ​ជួប​គ្នារវាង​ប្រមុខរដ្ឋ​ប្រទេស​ទាំង ​២ ​​នៅលើកនេះ គឺ​គួរ​ឲ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​ខ្លាំង។ គួរ​ចាប់​ចិត្ត​ចង់​តាម​ដាន​ ដ្បិត​ថា ហ្វីលីពីន កំពុង​ជួប​ភាព​តាន​តឹង​ជាថ្មី​ជាមួយ​ ចិន ​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង។ ​ដើមសប្តាហ៍មុននិងមុនពេលដំណើររបស់លោក ហ្វ៊ែរឌីណង់ ម៉ាកូស ជូញ៉រ ទៅអាមេរិក​តែ​ប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ​ គឺ « កប៉ាល នាវាចិន និង ហ្វីលីពីន ហៀបតែនឹងប៉ះទង្គិចគ្នា​»។ ម្យ៉ាងទៀត ហ្វីលីពីន ជា​ប្រទេស​ដែល​នៅ​កៀកក្បែរ ​តៃវ៉ាន់ ​ជាងគេ​។ តៃវ៉ាន់ ដែល​កំពុងតែ​ជួប​ភាព​តាន​តឹង​ខ្លាំងណាស់ដែរ ជាមួយ​ចិន។ បើ​តាម​អ្ន​កជំនាញ​ខាង​យុទ្ធសាស្ត្រ គឺ គេយល់ឃើញថា ប្រសិ​ន​បើ​មាន​ករណី​វាយ​ប្រហារ​ឈ្លាន​ពាន​ណាមួយ​ពី​សំណាក់ ​ចិន ​ទៅលើ ​តៃវ៉ាន់ នោះ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ នឹង​មិន​នៅ​ស្ងៀម ហើយ​នឹង​ប្រើប្រាស់​មូលដ្ឋាន​យោធា​របស់​ហ្វីលីពីន ដើម្បី​នឹង​វាយ​បក​​តបទៅ​​វិញ។​ ​កិច្ចព្រមព្រៀង​​សំខាន់ៗបន្ថែម​ ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវការ​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ហ្វីលីពីន​នៅអាមេរិក ប្រទេស​ទាំង​២​នឹង​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង ពង្រឹងទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម​ ក៏ដូច​ជា ពង្រឹង​វិស័យ​ទាក់ទង​ខាង​យោធា​ដែរ។នៅក្នុង​វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ ​លោក​ ចូ បៃដិន ​​បាន​ប្រកាស​ថា​​នឹង​បញ្ចូន​គណៈប្រតិភូ​មន្ត្រី​ទទួល​បន្ទុក​ពាណិជ្ជកម្ម​និង​វិនិយោគ «ជា​លើកទី១​» ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន ​ក្នុង​ពេលខាង​មុខ​។​ ក្នុង​វិស័យ​យោធាវិញ អាមេរិក ជាសម្ព័ន្ធមិត្តផង និងជាដៃគូសហការយោធា។ ​ក្នុង​ពេ​លថ្មីៗ​ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ពង្រីក​ចំនួន​កង​ទ័ព​នៅ​ហ្វីលីពីន ហើយ​និង​បាន​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ប្រើប្រាស់​មូលដ្ឋាន​យោធា​ហ្វីលីពីន​ចំនួន​៤បន្ថែមទៀត​។ នៅក្នុងបរិបទនៃភាពតានតឹងគ្នារវាង ចិននិងតៃវ៉ាន់ ហ្វីលីពីន បានធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នាជាច្រើន​ជាមួយ​អាមេរិក​ដែល​បង្កក្តីក្តៅក្រហាយដល់ចិន។ ពេលនេះ​ ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ បញ្ជាក់ថា​នឹង​បញ្ជូន​យន្ត​ហោះ​ចម្បាំង​ ព្រ​មទាំង​កងនាវាចម្បាំង ទៅ​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន។​ ​លោក​ ចូ បៃដិន ក៏​អះអាងនឹង​ជួយ​ធ្វើ«​ទំនើប​ក​ម្ម»​យោធាហ្វីលីពីន ហើយ​ប្តេជ្ញា​ថា​នឹង​គាំទ្រ​ហ្វីលីពីនផ្នែក​ការពារ​ជាតិ​ រួម​ទាំង​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​ជម្លោះ​សមុទ្ទ​ចិន​ ផង​។​ ហ្វីលីពីន​ ចន្លោះ​​ ​ចិន ​ដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំទី១ និង អាមេរិក សម្ព័ន្ធមិត្តយោធា។ ​នៅលើទិដ្ឋភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ពាណិជ្ជកម្ម ប្រទេស​ ចិន​ គឺ​ ជា​ដៃ​គូ​ពាណិជ្ជកម្ម​ធំ​ទី១ របស់​ហ្វីលីពីន។ ដើមឆ្នាំ២០២៣នេះ ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក ហ្វ៊ែរឌីណង់ ម៉ាកូស ជូញ៉រ បា​នទៅ​ជួប​លោកប្រធានាធិបតី​ចិន នៅ​រដ្ឋធានីប៉េកាំង។​​ ប្រភព​ពី​សារព័ត៌មាន​រដ្ឋ​ចិន នៅក្នុង​ជំនួប​នេះ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ទាំង​ពីរ បាន​ចុះហត្ថលេខា​សហការគ្នា​ក្នុង​គម្រោង​ផ្លូវ​សូត្រ​របស់​ចិន សហការគ្នា​ក្នុង​ផ្នែក​កសិកម្ម​ នេសាទ​ ​សិប្បកម្ម ហិរញ្ញវត្ថុត គយ ថាមពល និង​ទេសចរណ៍​។​ នៅចន្លោះ​ការ​មើលមុខគ្នា​មិន​ចំ​រវាង​ចិន​និង​អាមេរិក គឺ ​ហ្វីលីពីន​ ត្រូវ​ប្រកាន់​ជំហរ​មួយ​នៅ​កណ្តាល ពុំ​មែន​ជាការងាយស្រួល​សោះ​។ ចូរកុំភ្លេច​ថា​ នៅពេល​ឃោសនា​បោះឆ្នោត​និង​ជាប់​ឆ្នោត​ហើយ​ថ្មីៗ លោក ហ្វ៊ែរឌីណង់ ម៉ាកូស ជូញ៉រ សន្យា​ថានឹង​មិន​ឲ្យ​ ​រដ្ឋអំណាច​ចិន ​រំលោភ​បំពាន​ទឹក​ដី​របស់ ​ហ្វីលីពីន សូម្បីតែ​១ចង្អាម​​សោះឡើយ​។ ប៉ុន្តែ ​ពេលក្រោយ​មក នៅ​ខែមករា ដើមឆ្នាំ​នេះ ពេល​​អញ្ជើញ​ទៅប៉េកាំង​ លោក​បាន​ប្រកាស​ថា«ធ្វើ​ជា​មិត្ត​សម្រាប់​គ្រប់​គ្នា និងមិន​យក​នរណា​ធ្វើ​សត្រូវ​ ​»។​ នៅ​ពេល​នេះ ពី​​ទីក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​ ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក ហ្វ៊ែរឌីណង់ ម៉ាកូស ជូញ៉រ ​បាន​សារភាព​ឲ្យ​គេ​គ្រប់​គ្នាដឹង​ថា «នៅលើទិដ្ឋភាព​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​ ហ្វីលីពីន​សព្វថ្ងៃ​នេះ កំពុង​តែ​ឋិត​នៅក្នុង​តំបន់​ជម្លោះ​តាន​តឹង​ដ៏ស្មុកស្មាញ​បំផុត។» ក៏ប៉ុន្តែ លោក​មានប្រសាសន៍ទៀត​ថា ជាការ​ធម្មតា​ទេ ដែ​លហ្វីលីពីន ត្រូវ​ងាក​ទៅរក​ដៃគូ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ចាស់ឆ្នាំ តែ១ ដែល​បា​នចងគ្នា​តាមរយៈ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ការពារជាតិ​រួម​គ្នា។ ​ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម អ្នកកាសែតកត់សម្គាល់ថា ប្រធានាធិបតីទាំងពីរ ហាក់ដូចជាប្រយ័ត្នប្រយែង មិនសូវលើកឡើងចំៗពីឈ្មោះ​ប្រទេស ចិន ប៉ុន្មាននោះទេ បើទោះបីជា​មានប្រសាសន៍លើកឡើង​ពីជម្លោះសមុទ្ទចិនខាងត្បូង ក៏ដោយ៕​
2/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ស៊ីរី កំពុង​បោះជំហាន ដើរ​ចេញ​ពីភាព​ឯកានយោបាយ នៅក្នុង​តំបន់ ?

ធ្លាប់​តែ​ឯកា គ្មាន​អ្នក​រាប់​រក​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១១​មក ស៊ីរី​​​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​ប្រធានាធិបតី បាស្ហា អាល់ អាសាដ ចាប់​ផ្តើម​លេច​មុខ មាន​សំឡេង​ឡើង​វិញ​ក្នុង​តំបន់។ នៅថ្ងៃ​ចន្ទ​ទី ១ ឧសភា​នេះ ប្រទេស​ហ្សកដានីបានទទួល​រៀប​ចំ​​ជំនួប​ប្រជុំ​មួយ ដើម្បី​ជជែក​អំពី​ទំនាក់ទំនង​ជា​ប្រទេស​ស៊ីរី។ ក្នុង​បរិបទ​ការ​ទូត​ដ៏កក់ក្តៅ​នេះ ​ប្រធានាធិបតី​អ៊ីរ៉ង់ ក៏​នឹងអញ្ជើញ​ទៅ​ដល់​ក្រុង​ដាម៉ាស នា​ថ្ងៃពុធ​ខាន​ស្អែក ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​នៃ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវ​រដ្ឋ​ពីរ​ថ្ងៃ​នៅស៊ីរី។ ​នៅថ្ងៃ​នេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស ស៊ីរី ហ្សកដានី អេហ្ស៊ីប អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និង​អ៊ីរ៉ាក់ បាន​មក​​ជំនួប​ប្រជុំគ្នា​នៅទីក្រុង​ អាម៉ង់  ដើម្បី​​បន្តជជែក​អំពី​អ្វី​ដែល​ក្រុម​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សា​សហប្រតិបត្តិការ​តំបន់​ឈូង​សមុទ្ទពែក្ស​និង​ក្រុមប្រទេស​អារ៉ាប​ បាន​ជួប​ពិគ្រោះសួរ​យោបល់​​គ្នា​ នៅ​ប្រទេស​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត កាលពី​ពាក់​កណ្តាល​ខែ​មេសា។ កម្មវត្ថុ​ចំបង​ គឺចង់​​នាំ​ប្រទេសស៊ីរី​​ឱ្យ​ត្រលប់​មក​ចូល​ក្នុង​សម្ព័ន្ធ​អារ៉ាប់​វិញ ប៉ុន្តែ​​បើ​តាម​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​ហ្សកដានី ជំនួប​ថ្ងៃ​នេះ​ជាការ​ពិនិត្យ​មើល​ឡើង​វិញ​នូវ​​ទំនាក់ទំនង ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ីរី​ ក្នុង​ការ​ឈាន​ទៅ​សម្រេច​រក​ដំណោះស្រាយ​នយោបាយ​ឱ្យ​វិបត្តិដ៏​រាំរ៉ៃ​ជាង​១២​ឆ្នាំ​។ តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១១​មក ដោយហេតុ​​តែ​នយោបាយ​បង្ក្រាបចលនា​បដិវត្ត​​ប្រជាជន​យ៉ាង​ហិង្សា រដ្ឋាភិបាល​ស៊ីរី​ដឹកនាំ​ដោយ​​លោក​បាស្ហារ អាល់អាសាដ បាន​ធ្លាក់​ក្នុង​ភាព​ឯកាការទូត​យ៉ាង​ខ្លាំង លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ។ ស៊ីរី​ត្រូវ​បាន​ផាត់​ចេញ​ពី​សម្ព័ន្ធ​អារ៉ាប់ទៀត តែ​តាំងពី​ថ្មីៗ​កន្លង​មក​នេះ ប្រទេស​អារ៉ាប់​មួយ​ចំនួន​ដូច​យ៉ាង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម និង​ទុយនីស៊ី បាន​ចាប់​ផ្តើមនិយាយ​រក​​ក្រុង​ដាម៉ាស​។ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ១៨ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បានថែម​ទាំង​​អញ្ជើញ​ទៅ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅទីក្រុង​ដាម៉ាស​ ជា​លើក​ទីមួយ ដោយ​មាន​ការទទួល​ស្វាគមន៍​ផ្ទាល់​ពី​សំណាក់​លោកប្រធានាធិបតី​ស៊ីរី បាស្ហារ អាល់អាសាដផង។ ​នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​ទី ៣​ឧសភា ប្រធានាធិបតី​អ៊ីរ៉ង់​ លោក រ៉ៃស៊ី នឹង​អញ្ជើញ​ទៅ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវការ​ ជា​លើក​ទី​មួយដែរ នៅ​ក្នុង​ស៊ីរី រយៈ​ពេល​ពីរ​ថ្ងៃ។ ទស្សនកិច្ច​នេះ​នឹង​ផ្តល់​​ប្រយោជន៍ខ្លាំង​ណាស់​​ដល់​តំបន់ និង​អ៊ីរ៉ង់ផ្ទាល់ តែ​ជា​​ពិសេស​ស៊ីរី​តែ​ម្តង ដើម្បី​បង្ហាញ​ថា​ប្រទេស​លែង​​ឯកា​នយោបាយ។ ​ហេតុអ្វី​ក្រុមប្រទេស​អារ៉ាប់​ចង់រាប់​រកស៊ីរីវិញ ? ភាព​​វិជ្ជមាន​ជា​ទូទៅក្នុង​តំបន់ ផ្តើម​ដោយ​ការ​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ជា​ប្រក្រតី ​រវាង​អតីត​គូប្រជែង​ក្នុង​តំបន់ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ដែល​គាំទ្រ​ពួកឧទ្ទាម​នៅស៊ីរី និង​អ៊ីរ៉ង់ដែល​គាំទ្រ​រដ្ឋាភិបាលក្រុង​ដាម៉ាសយ៉ាង​ខ្លាំង ជា​អំណោយ​​ស​ម្រាប់​របប​លោក​បាស្ហារអាល់អាសាដ ក្នុង​ស្តារ​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ក្រុមប្រទេស​អារ៉ប់​ឡើង​វិញ។ ហើយ​​អ្វីៗ​ហាក់ដូច​ជា​​ចាប់​ផ្តើម​ប្រែប្រួលកាន់​តែ​​លឿន​​ខ្លាំង ក្រោយ​ពី​មាន​គ្រោះរញ្ជួយ​ដី ​ថ្ងៃទី៦ កុម្ភៈ​នៅ​​ព្រំដែន​ជាមួយ​​តួកគី ដែល​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រទេស​ទាំងពីរ គឺ​តួកគី​ និង​ស៊ីរី រងគ្រោះ​យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ មូលហេតុ​មួយ​ទៀត​គឺ​ ទំនង​​​ដោយសារ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​របស់​ប្រទេស​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ ​រាជទាយាទ ​​បេន សាលម៉ាន មាន​មហិច្ឆតា​​ចង់​ឲ្យ​ពិភពអារ៉ាប់​ដើរ​តួនាទី​ស្នូល​ជួយ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នៅ​ក្នុង​តំបន់ មាន​ជាអាទិ៍​​​វិបត្តិស៊ីរីនេះ​ឯង។ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និង​បណ្តា​ប្រទេស​អារ៉ាប់​មួយ​ចំនួន​បាន​យល់​ឃើញ​ដូច​គ្នា​ថា វា​ល្មម​ដល់​ពេល​ដែល​គេ​ត្រូវ​បិទ​ទំព័រ​ខ្មៅ​ងងឹត​នៅ​ស៊ីរី។ ម្យ៉ាង​ទៀត ​ពួក​គេ​ ​មិន​ចង់​បណ្តោយ​ឲ្យ​ស៊ីរី​ក្លាយ​សមរភូមិ​​នៃការប្រកួត​​ប្រជែង​កម្លាំង​រវាង​មហា​អំណាច​មក​ពី​ក្រៅ​ផង និង​មិន​ចង់​ឃើញ​អ្នក​ផ្សេង​បន្ត​លូកដៃ​ចាត់ចែង​ដោះស្រាយ​វិបត្តិស៊ីរី​ផងទេ។ ​វិបត្តិ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ត្រូវ​តែ​ដោះស្រាយ​ដោយ​អង្គការ​នៅ​ក្នុង​តំបន់។ អ៊ីចឹង​ហើយ​បាន​ជា​ក្នុង​រយៈពេល​ចុង​ក្រោយ​នេះ ទីក្រុង​រីយ៉ាដ​បាន​ពន្លឿន​សកម្មភាព​ការទូត​យ៉ាង​មមាញឹក​ជាមួយ​ស៊ីរី​ដែល​មិន​ធ្លាប់​មាន​នា​រយៈពេល ១២ឆ្នាំ​កន្លង​មកនេះ។ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​បាន​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ថ្នាក់​ប្រមុខការទូត​នៃ ៩ប្រទេស​អារ៉ាប់ ​ថ្ងៃទី១៤ មេសា ក្នុង​នោះ មាន ៦ប្រទេស​ជា​សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សា​នៃ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ឈូងសមុទ្រពែក្ស ដើម្បី​​ស្វែង​រក​កុងស៊ុស​នាំ​ស៊ីរី​ឱ្យ​ត្រលប់​មក​ចូល​​ក្នុងក្រុម​​អង្គការ​សម្ព័ន្ធអារ៉ាប់វិញ។ ជំនួប​ប្រជុំ​ថ្ងៃ​នោះ គ្មាន​លទ្ធផល​ទេ។ ពួកគេ​ត្រូវ​ជួប​គ្នា​ទៀត នៅថ្ងៃ​នេះ​នៅហ្សកដានី និង​ នៅក្នុង​​​ជំនួបកំពូល​អារ៉ាប់ នៅប្រទេស​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត នា​ថ្ងៃទី ១៩​ឧសភា​ខាង​មុខ​នេះ។ តួកគី​កម្ចាត់បាន​មេកើយ​អង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម​នៅស៊ីរី​ សង្គ្រាម​នៅស៊ីរី បាន​ផ្តាច់ជីវិត​មនុស្ស​អស់​ប្រមាណ​កន្លះ​លាន​នាក់។ ជាង​ពាក់កណ្តាល​នៃ​ប្រជាជន​ស៊ីរី បាន​ក្លាយ​ជា​ជនភៀសខ្លួន ឬ ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​ធ្វើ​បំលាស់​ទី​នៅក្នុង​ផ្ទៃ​ប្រទេស។ លោកប្រធានាធិបតី​ អាសាដ រំពឹង​លើ​ការ​ផ្សារ​ទំនាក់ទំនង​ជា​ធម្មតា​ឡើង​វិញ​ជាមួយ​ក្រុម​ប្រទេស​រាជាណាចក្រ​ប្រេងកាតក្នុង​តំបន់ ឈូងសមុទ្ទ​ពែក្ស ក្នុងការ​ស្តារ ស្ថាបនា​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​ដែល​ហិនហោច​ដោយ​សង្គ្រាម​ឡើង​វិញ​។ ប៉ុន្តែ​​រដ្ឋាភិបាលស៊ីរី​​របស់​លោក​អាសាដនេះ​ មិនទាន់​​អាច​គ្រប់គ្រង​ប្រទេស​បានទាំង​ស្រុង​ទេ។ ផ្ទៃ​ដីប្រទេស​មួយភាគ​ ​ស្ថិត​ក្រោមការ​ត្រួត​ត្រា​​របស់​ក្រុម​ឧទ្ទាម របស់​តួកគី​ជិតខាង និង​ផ្នែក​ខ្លះ​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​គំរាមកំហែង​របស់​ពួកអង្គការ​រដ្ឋ​អ៊ីស្លាម ខ្លាំង​នៅឡើយ។ អង្គការ​រដ្ឋ​អ៊ីស្លាម​បរាជ័យ គ្មាន​ទឹកដី​នៅស៊ីរី​មែន​ ប៉ុន្តែ​ពួកវា​បន្តមាន​សកម្មភាព​​​វាយប្រហារ​នៅ​ស៊ីរី​ ឥតឈប់។ ជាក់ស្តែង​មាន​ស្លាប់​៤១នាក់ ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី ១៦មេសា នៅក្នុង​ការ​វាយប្រហារ​ពីរ​កន្លែង​ពី​សំណាក់​ពួកជីហាត​រដ្ឋ​អ៊ីស្លាម។ ហើយ​គឺ​ក្នុង​ខណៈ​ដែល​ជំនួប​ប្រជុំ​ស្តីពី​ស៊ីរី​កំពុង​រៀប​បើក​នៅ​ប្រទេស​ហ្សកដានី ដែល​ប្រធានាធិបតី​តួកគី អ៊ែរដូហ្កាន បាន​ប្រកាស​សម្លាប់​បាន​មេកើយ​ក្រុមជីហាត​រដ្ឋ​អ៊ីស្លាម នៅស៊ីរី តាម​រយៈ​​ប្រតិបត្តិការ​ដឹកនាំ​ដោយ​ភ្នាក់ងារ​ចារកិច្ច​តួកគី។ មេជីហាត​នេះ ទំនង​មាន​ឈ្មោះ​ថា Abou Hussein al-Qourachi ដែល​ភ្នាក់ងារចារកិច្ច​តួកគី តាម​ដាន​តាំងពីយូរ​មក​ហើយ។ នេះ​បើតាម​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​របស់​លោកអ៊ែរដូហ្កាន ដោយ​ពុំ​លម្អិត​អំពី​បរិបទ​នៃ​ប្រតិបត្តិការ​ទេ៕​
1/5/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បារាំង ធ្លាក់​ចំណាត់​ថ្នាក់ ក្រោយ​មានភាព​តានតឹង​សង្គម​និង​​បាតុកម្ម​ប្រឆាំងច្បាប់​សោធននិវត្តន៍

Fitch ភ្នាក់ងារ​ទទួល​បន្ទុក​វាយតម្លៃហានិភ័យ​បំណុលរបស់​រដ្ឋ​នីមួយៗ ​បាន​ទម្លាក់​ចំណាត់​ថ្នាក់​ប្រទេស​បារាំង មួយ​កំរិត។ ភ្នាក់ងារ​Fitch​ បាន​លើក​ឡើង​អំពី​ភាព​ទ័លច្រក​នយោបាយ​និង​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​សោធននិវត្តន៍​របស់​រដ្ឋាភិបាល លោក ម៉ាក្រុង។ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច​បារាំង បាន​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​នៅថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ​ភ្លាមថា ជា​ការ​វាយតម្លៃ​បែប​​​ទុទ្ទិដ្ឋនិយម។ Fitch ដែល​ជា​ភ្នាក់ងារ​វាយតម្លៃ​ហានិភ័យ​បំណុល មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ភ្នាក់ងារអន្តរជាតិ​​ដ៏​សំខាន់​ចំនួន​បួន​ បាន​បញ្ចុះ​ចំណាត់​ថ្នាក់​ប្រទេស​មួយ​កំរិត គឺ​ពី​AA ទៅ​AA-​​។ ​ភ្នាក់ងារបាន​ពន្យល់​ថា​​ បារាំង​មិនត្រឹម​​តែ​មាន​​​បំណុល​ និង​ឱនភាព​ថវិកា ខ្ពស់​ខ្លាំង​ទេ តែ​ថែម​ទាំង​មាន​ភាព​ទ័លច្រក​នយោបាយ និង​សម្ពាធ​សង្គម​តាម​តឹង​ខ្លាំង ដែល​ស្តែង​​ជា​កូដកម្ម​ បាតុកម្ម​ ពេញ​ផ្ទៃ​ប្រទេស និងជួន​ដោយ​មានអំពើ​ហិង្សា​ទៀត។ បារាំង​ចាប់​ផ្តើម​មាន​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​មែន ប៉ុន្តែ​ក្នុង​កំរិត​ទាប​ជាង​ការ​រំពឹង​ទុក។ Fitch ព្យាករ​ថា​ឆ្នាំ​នេះ​បារាំង​ត្រូវ​មាន​កំណើន​១,១% តែ​ជាក់​ស្តែង​មាន​ត្រឹម​០,៨% និង​មាន​ត្រឹម​តែ​១,៣%​នៅ​ឆ្នាំ​២០២៤ទល់​នឹង​១,៩%​នៅក្នុង​ការ​ព្យាករណ៍​មុន។ ចំណែក​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ខ្លួន​ឯង​រំពឹង​លើ​ផែនការ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​១%។ សម្រាប់ភ្នាក់ងារ បារាំង​មាន​​ឱន​ភាព​ថវិកា និង​បំណុលសាធារណៈ​ ​ធំណាស់ តែ​មិន​សូវ​​ប្រឹង​ប្រែង​កាត់​បន្ថយទេ។​ បន្ទាប់​ពី​ធ្លាក់​ចុះមក​នៅ​ ៤,៧%​នៅឆ្នាំ​២០២២ ឱនភាព​សាធារណៈ​បារាំង​ចាប់​ស្ទុះ​ឡើង​វិញ​នៅឆ្នាំ​នេះ​ដល់​៤,៩% រួចចូល​ដល់​ឆ្នាំ​២០២៤​ទើប​អាច​ចាប់​ផ្តើម​ធ្លាក់​ចុះ​ជា​សន្សឹមៗ​មក​វិញ​។ ប៉ុន្តែ​ភ្នាក់ងារ​Fitch គិត​ថា​ឱនភាពបារាំងឆ្នាំ​នេះ​មាន​កំរិត​៥% និង​៤,៧%​នៅ​ឆ្នាំក្រោយ។ ចំពោះ​​បំណុលវិញ​ តាម​គម្រោង​ បំណុល​សាធារណៈបារាំង​នឹង​កើន​ឡើង​ដល់​១០៨,៣% នៅឆ្នាំ​២០២៧។ ទាប​ជាង​ការ​ព្យាករណ៍​មុន​មែន ប៉ុន្តែ​ខ្ពស់​ជាង​កម្មវត្ថុ​កំណត់​ដោយ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ឆ្ងាយ​ណាស់។ អឺរ៉ុប​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​សមាជិក​មាន​បំណុល​ត្រឹម​៣%​នៃ​ផលិតផល​សរុប​របស់​ប្រទេស​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ បាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយធំ ថ្ងៃ​​​១ឧសភា ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​មិន​សូវ​ល្អ​ហើយ ត្រូវ​ជួប​នឹង​បញ្ហា​សង្គម​ទៀត។ នៅក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍ ភ្នាក់ងា​រ​Fitchបាន​លើក​ឡើង​ថា កាលពី​៦​សប្តាហ៍មុន រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​របស់​លោក​ម៉ាក្រុង អនុម័ត​គម្រោង​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​សោធននិវត្តន៍ ដំឡើង​អាយុចូល​និវត្តន៍​ពី​៦២ទៅ​៦៤​ឆ្នាំ ដោយ​ប្រើ​មាត្រ​៤៩,៣ នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញតែ​ម្តង ពោល​គឺ​ដោយ​មិន​ឆ្លង​កាត់​ការបោះឆ្នោត​នៅសភា​ទេ។ ជម្រើស​អនុម័ត​ច្បាប់​បែប​នេះ បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​មានឆន្ទៈ​​ប្រឆាំង​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ និង​ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​កាន់​តែ ហិង្សា។ នៅថ្ងៃ​ចន្ទទី ១ ឧសភា ដែល​ជា​ប្រពៃណី​នៅក្នុង​ប្រទេស​បារាំង​ តែង​តែ​មាន​ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ដើម្បី​បុព្វហេតុ​ច្បាស់​លាស់​ណាមួយ​ស្រាប់​ផង នឹង​មាន​ចលនា​បាតុកម្ម​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​អនេក។ ​ក្រុម​សហជីព​​ទាំងអស់ (៨) របស់​បារាំង​ នឹង​ចាប់​ដៃ​គ្នា​ជា​ធ្លុង​មួយ ដង្ហែ​ក្បួន​ ប្រែក្លាយ​ថ្ងៃទី​១ឧសភា​ទៅ​ជា​ទិវាប្រជាជនគ្នា ចារ​ក្នុង​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ ប្រឆាំងនិងទាមទារ​ឱ្យ​រំលាយកំណែទម្រង់​ច្បាប់​សោធននិវត្តន៍​វិញ។ ជា​ការ​រួប​រួម​គ្នា​ជា​ធ្លុងធ្វើ​បាតុកម្ម​ដែល​ពុំ​ធ្លាប់​មាន​ទេ គិត​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០០៩- ឆ្នាំមាន​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​វិបត្តិ​ហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ​មក។ អ៊ីចឹង​ហើយ​បាន​ជា​ភ្នាក់ងារ​Fitch សម្រេច​បញ្ចុះ​ចំណាត់​ថ្នាក់​បារាំង។ សម្រាប់​​ភ្នាក់ងារ ភាព​តាន​តឹង​ក្នុង​សង្គមបារាំង ​មួយ​រយៈ​ចុងក្រោយ​មក​​នេះ បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​គម្រោង​ច្បាប់​ធ្វើ​កំណែទម្រង់​មាន​ហានិភ័យ​ខ្ពស់ ហើយ​អាច​បង្កើត​ជា​សម្ពាធ​សង្កត់​លើ​នយោបាយ​ថវិកា​ផង​ ឬ​អាច​នឹងធ្វើ​ឱ្យ​គម្រោង​កំណែទម្រង់​មុន​​ក្រឡាប់​ចាក់​បាន។ ​ផលវិបាក​នៃ​ចំណាត់​ថ្នាក់ ​​​ការ​បញ្ចុះ​ចំណាត់​ថ្នាក់ របស់​Fitch ជា​ការ​វាយសំពង​លើ ​​សេដ្ឋកិច្ច ហរិញ្ញវត្ថុ​ ​បារាំង​ផង និង ​ជា​ពិសេស​ ​លើ​នយោបាយ​របស់រដ្ឋាភិបាល​​លោក​ម៉ាក្រុង។ តែ​ដោយជាក់ស្តែងនោះ សមត្ថភាព​ហិរញ្ញវត្ថុ​បារាំង​មិន​ចោទ​ជា​បញ្ហា​ទេ​នៅលើ​ទីផ្សារ។ ​បារាំងមិន​ពិបាក​រក​អ្នក​វិនិយោគ​ឡើយ​។ កាលពី​ឆ្នាំ​២០១២-២០១៣ បារាំង ធ្លាប់​ធ្លាក់​ចំណាត់​ថ្នាក់​ម្តង​ពី AAA មក​AA ហើយ​កាលណោះ​បារាំង​ក៏​មិន​បាន​បាត់​បង់​អ្នក​វិនិយោគ​ដែរ។  គ្រាន់​តែ​ថា​ អត្រា​ការប្រាក់​​ត្រូវ​ឡើង​ខ្ពស់​ជាង​មុន។ អត្រាការ​ប្រាក់​បាន​ឡើង​មួយ​ឆ្នាំ​ហើយ​ពី ១ទៅ​៣%​ ព្រោះ​ថា កាលពី​សប្តាហ៍​មុន​ ភ្នាក់ងា​រវាយ​តម្លៃ​ហានិភ័យ​បំណុល​មួយ​ទៀត គឺ Moody’s បាន​រក្សា​ចំណាត់ថ្នាក់​ដដែល តែ​កាលពី​ខែ​ធ្នូ​២០២២ ភ្នាក់ងារ​ Standard and Poor’s បាន​សេចក្តី​សម្គាល់ អំពី​ស្ថានភាព​ធ្លាក់​ចុះនៃ​ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ​​បារាំង​ដោយ​ហេតុ​តែ វិបត្តិ​ថាមពល ហើយ​គ្រោង​នឹង​បញ្ចុះ​ចំណាត់​ថ្នាក់​ដែរ​នៅក្នុង​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​របស់​ខ្លួន​ដែល​នឹង​ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃទី​២​មិថុនា​ខាង​មុខ។ ​ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​បាន​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្មភ្លាម​​ នៅថ្ងៃ​សៅរ៍​នេះ តាម​រយៈ​សំឡេង​របស់​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ហិរញ្ញវត្ថុ ដោយចាត់​ទុក​ការ​វាយ​តម្លៃ​របស់ភ្នាក់ងារ​Fitch ថា​មាន​លក្ខណៈ​ទុទ្ទិដ្ឋនិយម​ មើល​ស្រាល​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ប្រឹង​ធ្វើ​កំណែទម្រង់ ជាពិសេស​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​សោធននិវត្តន៍។ លោករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ប្រកាស​ថា បារាំង បន្ត​ប្រឹង​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់ ដែល​នឹង​មក​ប្តូរ​ប្រែ​គំរូ​សេដ្ឋកិច្ច​បារាំង​។ “សូម​កុំ​សង្ស័យ​លើឆន្ទៈ​បារាំង។ បារាំង​នឹង​ស្តារ​ហិរញ្ញវត្ថុ​សាធារណៈ ពន្លឿន​ការ​បញ្ចុះ​បំណុល​ជាតិ​ កាត់​បន្ថយ​ឱនភាព​និង​ពន្លឿន​ការ​បន្ថយ​ចំណាយ​សាធារណៈ។” នេះ​ជា​ពាក្យ​សន្យា​របស់​លោក​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួ​ង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក្នុង​ជំនួប​ប្រជុំ​ជាមួយ​រដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុ​អឺរ៉ុប​នៅ​ក្រុង​ស្តុកខុល​ប្រទេស​ស៊ុយអែត។ ហើយ​ដើម្បី​សាកល្បង​បន្ធូរ​បន្ថយ​សម្ពាធ​សង្គម និង​ពន្លត់​កំហឹង​ពលរដ្ឋ​ជុំ​វិញ​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​សោធននិវត្តន៍​ ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាលបារាំង បាន​​ប្រកាស​ កាលពី​ថ្ងៃពុធ ទិសដៅ​នយោបាយ​មួយ​ខ្សែ​វែង មាន​ជាអាទិ៍​ការ​បញ្ចុះ​ពន្ធដា​រ​ដល់​ពលរដ្ឋ​ស្រទាប់​កណ្តាល ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​២០២៣​នេះ​ទៅ​តែម្តង៕
29/4/20230 minutos
Episode Artwork

សម្តេចប៉ាប​ទៅ​ទស្សនកិច្ចនៅហុងគ្រី​ ដើម្បីអំពាវនាវ “ការស្តារសន្តិភាពនៅអ៊ុយក្រែន​”

ថ្ងៃសុក្រទី​២៨មេសា សម្តេចប៉ាប ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប្រមុខសង្ឃកាតូលិក បាន​យាងទៅដល់​ទីក្រុង​ប៊ូដាប៉េសត៍ ប្រទេសហុងគ្រី ក្នុងដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​រយៈពេល​៣ថ្ងៃ។ កន្លងមក យើងបាន​សង្កេតឃើញថា សម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស្វ័រ និង​លោកវិកទ័រ អកបាន នាយករដ្ឋមន្ត្រីហុងគ្រី មានទំនោរមិនស្របគ្នាទេ ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងជនភៀសខ្លួន។ តែយ៉ាងណា អ្នកវិភាគជឿថា តាមរយៈ​ទស្សនកិច្ចនាពេលនេះ គឺ​សម្តេចប៉ាប ទំនងជាចង់រួមកម្លាំងជាមួយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីហុងគ្រី ដើម្បីអំពាវនាវ ឲ្យ​មានការស្តារសន្តិភាពនៅអ៊ុយក្រែន ជាជាងការប្រគល់អាវុធឲ្យអ៊ុយក្រែនបន្តធ្វើសង្គ្រាម ដូចអ្វីដែលក្រុម​ប្រទេសស​ម្ព័ន្ធមិត្ត​លោកខាងលិច​កំពុងតែធ្វើនោះ​។ បួងសួងសុំសន្តិភាពនៅអ៊ុយក្រែន​​ ទស្សនកិច្ចនៅទីក្រុងប៊ូដាប៉េសត៍ របស់សម្តេចប៉ាបហ្វ្រ័ងស្វ័រនាពេលនេះ ទំនងជាត្រូវបាន​សម្តេចសង្ឃកាតូលិក ផ្តល់សារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ បើទោះបីព្រះអង្គមានសុខភាពទ្រុឌទ្រោម​។ ជាងនេះទៀត កាលពីខែ​កញ្ញាឆ្នាំ​២០២១ សម្តេចប៉ាប បានឆ្លងកាត់ និងចុះនៅ​ក្រុងប៊ូដាប៉េសត៍​​ម្តងរួចហើយ។ ប្រជាជនហុងគ្រី អ្នកកាន់សាសនគ្រិស្ត បាន​សម្តែង​សេចក្តីត្រេកអរណាស់ ដែល​សម្តេចប៉ាបមកហុងគ្រីញឹកញាប់បែបនេះ​។​ ម៉ោងប្រមាណ១០ព្រឹក​ ថ្ងៃសុក្រនេះ សម្តេចប៉ាប ហ្វ្រង់ស្វ័រ បានយាងទៅដល់​ទីក្រុងប៊ូដាប៉េសត៍ហើយ ដោយទស្សនកិច្ច៣ថ្ងៃនេះ គឺព្រះអង្គនឹងគង់នៅតែក្នុងទីក្រុងប៊ូដាប៉េសត៍ប៉ុណ្ណោះ មិនធ្វើដំណើរចុះឡើងឆ្ងាយទេ ព្រោះសុខភាពព្រះអង្គមិនសូវ​មាំទាំទេ។ តាមការគ្រោងទុក នៅថ្ងៃនេះ សម្តេចប៉ាប និងយាងចូលជួប​លោកស្រី Katalin Novak ប្រធានាធិបតីហុងគ្រី នៅឯវិមានប្រធានាធិបតី ហើយ​បន្ទាប់មកទៀត សម្តេចប៉ាប នឹងជួបជាមួយ​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី វិកទ័រ អកបាន។ សម្តេចប៉ាប នឹងថ្លែងសុន្ទរកថាមួយដែរ​ ចំពោះមុខអាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីអង្គទូតទជាច្រើននាក់។ សុន្ទរកថាដែលតាមការរំពឹងទុក គឺប្រាកដជាស្តីអំពីបញ្ហាសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ព្រោះថាបញ្ហានេះ គឺជាស្នូលសំខាន់នៃកម្មវត្ថុ​ទស្សនកិច្ច​របស់​សម្តេចប៉ាប។ មុននឹងចេញដំណើរមក កាលពីថ្ងៃទី​២៣មេសា សម្តេចប៉ាប បានថ្លែងសារមួយទៅកាន់បុព្វជិតអ្នកកាន់សាសនាគ្រិស្តនៅបុរីវ៉ាទីកង់ ថា សូម​ឲ្យ​គ្រប់គ្នា សូត្រធម៌បន់ស្រន់បួងសួងដើម្បីសន្តិភាពនៅតំបន់អឺរ៉ុបកណ្តាល​ ជាទីដែលសង្គ្រាម​កំពុង​តែឆាបឆេះ​។ នៅក្នុងសារនោះ ព្រះអង្គបានអំពាវនាវថា “សូមកុំបំភ្លេចចោលប្រជាជនអ៊ុយក្រែន ដែលកំពុងរងគ្រោះដោយសង្គ្រាម”។ ផ្ញើសារប្រាប់ទៅក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត​​​លោកខាងលិច​ ថាត្រូវឈប់ជំរុញការធ្វើសង្គ្រាម​ សម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស្វ័រ មានគោលជំហរគាំទ្រតែសន្តិភាព ដោយ​មិនគាំទ្រការធ្វើសង្គ្រាមនោះទេ។ សម្តេចប៉ាប បានរងចាំច្រើនខែណាស់ ទំរាំតែប្រកាសទទួលស្គាល់ភាពត្រឹមត្រូវរបស់អ៊ុយក្រែន ដែលប្រឹងប្រែងធ្វើសង្គ្រាមប្រយុទ្ធការពារខ្លួន។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ សម្តេចប៉ាបមិនគាំទ្រក្រុមប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច ដែលប្រគល់អាវុធទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន ដើម្បីធ្វើសង្គ្រាមនោះទេ។ សម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស័រ ចង់រុញឲ្យ​រុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន ជួបគ្នា ចរចាគ្នា ដើម្បីឈានទៅទម្លាក់អាវុធ ឈប់ធ្វើសង្គ្រាមតទៅទៀត។ គោលជំហរ ប្រឆាំងសង្គ្រាម គាំទ្រសន្តិភាពនេះ ស្រដៀងទៅនឹង​គោលជំហររបស់ លោកវិកទ័រ អកបាន នាយករដ្ឋមន្ត្រីហុងគ្រីដែរ។ លោកវិកទ័រ អកបាន បាន​បរិហារថា ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចនាំគ្នាជ្រើសយកជម្រើសធ្វើសង្គ្រាម រុញអ៊ុយក្រែនឲ្យធ្វើសង្គ្រាម​ ខណៈហុងគ្រីវិញ ជ្រើស​យក​ជម្រើសសន្តិភាព ចង់​ឲ្យ​មានការចរចាសន្តិភាព​​។ តែយ៉ាងណាសម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស្វ័រ បាន​ប្រកាសថ្កោលទោស​រុស្ស៊ី ដែល​បានបញ្ឆេះភ្លើងសង្គ្រាមនេះឡើង។ ក៏ប៉ុន្តែលោកវិកទ័រ អកបានវិញ មិនបានថ្កោលទោសរុស្ស៊ីឲ្យចំៗទេ។ លោក​ម្នាក់នេះ បានបដិសេធមិនជួយជាគ្រឿងសព្វាវុធទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែនទេ បើទោះបីហុងគ្រីជាសមាជិករបស់សហភាពអឺរ៉ុបក្តី។ គោលជំហរស្រពិចស្រពិលទាំង​នេះ ត្រូវបានគេសម្លឹងឃើញថា ធាតុពិត គឺ​លោក​វិកទ័រ អកបាន មិនចង់ធ្វើ​ឲ្យ​លោកពូទីនខឹងខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ប្រមុខសាសនានិកាយកាតូលិកហ្វ្រង់ស៊ីសកាន ដ៏មានឥទ្ធិពលនិងស្និទជាមួយរដ្ឋាភិបាលហុងគ្រីម្នាក់ ធ្លាប់បាន​លើកឡើងថា ខ្លួន​មានការតក់ស្លុតក្នុងចិត្ត ដែលឃើញថានៅអ៊ុយក្រែន គេមិន​បន់ស្រន់បួងសួងឲ្យមានសន្តិភាពទេ តែបែរជាបន់ស្រន់បួងសួងធ្វើម៉េចឲ្យតែឈ្នះសង្គ្រាមទៅវិញ។ លោក​ម្នាក់នេះ អះអាងទៀតថា សម្តេចប៉ាបត្រេកអរណាស់ ដែល​ឃើញថាហុងគ្រី​ គឺជាទីដ៏កម្រ ដែលគាំទ្រចង់បាន​​សន្តិភាព​។ ប្រភពពីបុរីវ៉ាទីកង់វិញ បានលើកឡើងថា “ទស្សនកិច្ចរបស់សម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស្វ័រ នៅប៊ូដាប៉េសត៍នាពេលនេះ គឺសម្តេចប៉ាប ចង់ផ្ញើសារប្រាប់​ក្រុមប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិចថា អ្វីដែលពួកខ្លួនគិត គឺ​មិនមែនសុទ្ធតែត្រូវបាន​សហគម​ន៍​អ្នកកាន់សាសនាកាតូលិក​ទាំងអស់ គាំទ្រគ្រប់គ្នានោះទេ”។ ជំហរដូចគ្នាក្នុងរឿងអ៊ុយក្រែន តែខុសគ្នាស្រឡះក្នុងរឿងជនភៀសខ្លួន​ សារអំពាវនាវស្វែងរកសន្តិភាពនៅអ៊ុយក្រែននេះ គឺជាកត្តាដែលបាន​រុញឲ្យ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីហុងគ្រី និង​សម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស្វ័រ មានភាពរាក់ទាក់ស្វាគមន៍គ្នាទៅវិញទៅមក។ បណ្តាញសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកហុងគ្រី ដែលពីមុនមកមានទំនោរប្រឆាំងនឹងសារអំពាវនាវ របស់​សម្តេចប៉ាប ទាក់ទិនសំណុំរឿងជនភៀសខ្លួន ពេលនេះបាននាំគ្នាចុះផ្សាយព្រោងព្រាត សរសើរសម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស្វ័រ។ តែយ៉ាងណា ក្នុងសំណុំរឿងជនភៀសខ្លួន រវាងលោកវិកទ័រ អកបាន និងសម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស័រ គឺនៅតែមាន​ការខ្វែងគំនិតគ្នាខ្លាំងណាស់។ អ្នកទាំង២មានទស្សនវិស័យមិនដូចគ្នាទេ។ សម្តេចប៉ាប ធ្លាប់​បាន​ផ្ញើសារអំពាវនាវ ឲ្យ​ប្រជាជនហុងគ្រី រដ្ឋាភិបាលហុងគ្រី ឲ្យ​បើកចិត្ត​ឲ្យទូលាយ ប្រកបដោយមេត្តាធម៌ ទទួលយកជនភៀសខ្លួន​មកពីតំបន់ដើមបូព៌ា ដែលកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ ជាសារដែលលោក វិកទ័រ អកបាន ស្តាប់មិនចូលត្រចៀកទេ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ រដ្ឋាភិបាលហុងគ្រី ដឹកនាំដោយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តាំនិយមរូបនេះ បានប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីរារាំងជនភៀសខ្លួន ជនអន្តោប្រវេសន៍ មិន​ឲ្យចូល​មក​ហុងគ្រី។ ឆ្នាំ​២០២២កន្លងទៅ ហុងគ្រីបានផ្តល់ក្រដាសស្នាមដល់ជនភៀសខ្លួន តែ​១០នាក់តែប៉ុណ្ណោះ។ ទស្សនកិច្ចរបស់សម្តេចប៉ាបនៅប៊ូដាប៉េសត៍នាពេលនេះ មិនមែនជារឿងងាយស្រួល​ប៉ុន្មានទេសម្រាប់បុរីវ៉ាទីកង់។ សម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស្វ័រ ស្ថិតនៅ​លើផ្លូវដើរដែលតូច​ចង្អៀតណាស់។ ម្ខាង​ជាទស្សនវិស័យស្រដៀងគ្នាជាមួយលោកវិកទ័រ អកបាន ទាក់ទិននឹង​សារអំពាវនាវ​ឲ្យ​​បិទបញ្ចប់សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន ហើយ​ម្ខាងទៀត ទាក់ទិននឹងការ​ទទួលជនភៀសខ្លួន ដែលអ្នកទាំង២គិតខុសគ្នាដូចមេឃនឹងដី។ រដ្ឋាភិបាលហុងគ្រីដែលរើសអើងប្រកាន់សាសនានោះ​ មិនចង់បើកទ្វារទទួលជនភៀសខ្លួន ដែលកាន់សាសនាផ្សេង ក្រៅពីសាសនាគ្រិស្ត​ជាដាច់ខាត​៕
28/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិកនិងកូរ៉េខាងត្បូងចាប់ដៃគ្នា​ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង​ស្តីពីការប្រើអាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ

អាមេរិក និង​សម្ព័ន្ធមិត្ត​កូរ៉េខាងត្បូង​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មី សំដៅ​ពង្រឹង​ឆ័ត្រនុយក្លេអ៊ែរអាមេរិកដើម្បី​ការពារ​កូរ៉េខាងត្បូង។ នៅក្នុង​សន្និសីទកាសែតដែលធ្វើឡើង នៅ​ក្រោយ​ជំនួបកំពូល កាលពីថ្ងៃ​ពុធ នៅសេតវិមាន ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក​ចូ បៃដិន​និង​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង យូន ស៊ុកយោល បាន​បង្ហាញ​ចេតនា​ចង់ពង្រឹង​ការសហការរវាង​សម្ព័ន្ធមិត្តទាំងពីរ ដើម្បី​ទប់ទល់​នឹង​ការគំរាមកំហែង​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់​កូរ៉េខាងជើង។ ប្រមុខដឹកនាំកូរ៉េខាងត្បូង​និងអាមេរិក​ព្រមានផងដែរ កូរ៉េខាងជើង កុំឲ្យវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែរ​លើ​អាមេរិក ឬ​ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក បើសិន​មិនចង់​ឲ្យ​អាមេរិក​ប្រើ​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឬ​ទីបញ្ចប់​នៃ​របប​កុម្មុយនិស្ត​ព្យុងយ៉ាង។ នៅ​ក្នុង​ជំនួប​ទ្វេភាគី ជាមួយប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង លោក​យូន សុខយោល នៅ​សេតវិមាន កាល​ពី​ថ្ងៃ​ពុធ លោក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃដិន​បានសន្យាធានា​ការពារ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​កូរ៉េខាងត្បូង នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​កូរ៉េខាងជើង តាមរយៈ​ការចុះកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលមានឈ្មោះ សេចក្តីប្រកាស​វ៉ាស៊ីនតោន។ សេចក្តីប្រកាស​វ៉ាស៊ីនតោន​មានចែងថា អាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូង​ព្រមព្រៀងគ្នា​ពង្រឹង​សហប្រតិបត្តិការយោធា និងការពិគ្រោះយោបល់​ឲ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធខ្លាំងជាងមុន។ តាមមន្រ្តីអាមេរិក សេចក្តីប្រកាស​វ៉ាស៊ីនតោន ជាលទ្ធផល​នៃ​ការពិភាក្សា​ចរចា​ជាច្រើនខែ​មកហើយ រវាងអាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូង បន្ទាប់ពី​កូរ៉េខាងត្បូង​ធ្លាប់​ទាមទារ​ចង់​បាន​ការបញ្ជាក់ និង​សកម្មភាព​ជាក់ស្តែង​របស់អាមេរិក ដើម្បី​ការពារ​កូរ៉េខាងត្បូង នៅចំពោះមុខ​កូរ៉េខាងជើង ដែល​បង្កើន​ការបាញ់សាកល្បង​មីស៊ីល និង​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ កាន់តែ​ទំនើបៗ គំរាមកំហែង​កូរ៉េខាងត្បូង។ ថ្លែងនៅ​ក្នុង​សន្និសីទកាសែតរួម​ជាមួយ​លោក​ប្រធានាធិបតីចូ បៃដិន ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង លោក​យូន ស៊ុកយោល និយាយថា សេចក្តីប្រកាស​វ៉ាស៊ីនតោន ជា​ការសន្យាថ្មី មិនធ្លាប់មាន របស់​អាមេរិក ដើម្បីទប់ទល់ និងការពារ​សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក តាមរយៈ​ការប្រើអាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ។ ទៅតាម​សេចក្តីប្រកាស​វ៉ាស៊ីនតោន អាមេរិក​យល់ព្រម​បញ្ជូន​នាវាមុជទឹកដែលមាន​មីស៊ីលបាលីស្ទិក បំពាក់​ដោយ​ក្បាល​គ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ ឲ្យ​ទៅបើក​ក្រវែល នៅទឹកសមុទ្រ​កូរ៉េខាងត្បូង ក្នុង​ពេល​មាន​កំណត់មួយ ប៉ុន្តែ មិនទៅប្រចាំការជាអចិន្ត្រៃយ៍​នោះទេ។ នេះជា​លើកទី១ ក្នុងប្រវត្តិសហប្រតិបត្តិការយោធា​អាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូង បន្ទាប់ពី​អាមេរិក​ដកចេញអស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​ពីកូរ៉េខាងត្បូង កាលពីឆ្នាំ ១៩៩១។ ក្រៅពី​នាវាមុជទឹក អាមេរិក​អាច​បញ្ជូន​នាវាដឹកយន្តហោះចម្បាំង និង​យន្តហោះ​ទម្លាក់គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ​ទៅហោះ​ម្តងម្កាល នៅ​កូរ៉េខាងត្បូង។ ម្យ៉ាងទៀត តាមសេចក្តីប្រកាស​វ៉ាស៊ីនតោន អាមេរិក​នឹង​ដាក់បញ្ចូល​កូរ៉េខាងត្បូង​ទៅក្នុងផែនការ​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់អាមេរិក។ មានន័យថា​ អំណើះតទៅ ភាគី​កូរ៉េខាងត្បូង​នឹង​ត្រូវ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​ការប្រជុំបន្ទាន់​របស់​មន្រ្តីអាមេរិក ទាក់ទង​នឹង​ការប្រើអាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់​កូរ៉េខាងជើង។ កូរ៉េខាងត្បូង​មិនត្រឹម​ទទួលបាន​ព័ត៌មានស្តីពីប្រភេទ និង​របៀបប្រើ​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់អាមេរិក​តែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ កូរ៉េខាងត្បូងនៅ​អាច​មាន​សិទ្ធិ​បញ្ចេញយោបល់របស់ខ្លួន​សម្រាប់​ផែនការបន្ទាន់ ដែលអាមេរិក​អាច​រៀបចំឡើង​ដើម្បីឆ្លើយតប​នឹង​ការវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែរ​ណាមួយរបស់កូរ៉េខាងជើង។ ដែលនេះ​ទើបមានជាលើកទី១ បន្ទាប់ពី​កូរ៉េខាងត្បូង​បានទាមទារ​អស់ជា​ច្រើនឆ្នាំ។ កូរ៉េខាងត្បូង​ចង់​បាន​សិទ្ធិ​ដូច​ប្រទេស​នៅអឺរ៉ុប ដែលចូលរួម​យ៉ាងសកម្ម នៅក្នុងផែនការ ប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរអាមេរិក ដែលមាន នៅទឹកដីអឺរ៉ុប។ អាមេរិកយល់ព្រម​ពង្រឹងឆ័ត្រនុយក្លេអ៊ែរ​ការពារកូរ៉េខាងត្បូង ប៉ុន្តែ កូរ៉េខាងត្បូង​ត្រូវបោះចោលមហិច្ឆតា មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ កូរ៉េខាងត្បូង​ធ្លាប់​មានចិត្ត​ចង់​អភិវឌ្ឍ​ផលិត​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ ​កាលពីអំឡុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ ១៩៧០ ប៉ុន្តែ នៅពេល​អាមេរិកដឹងរឿងនេះ អាមេរិក​បាន​ដាក់ឱសានវាទ​ឲ្យកូរ៉េខាងត្បូង​ជ្រើសរើស​ថា តើ​ចង់បន្តមហិច្ឆតា ផលិត​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរដោយ​ខ្លួនឯង ឬ​ត្រូវការ​ឆ័ត្រការពារ​សន្តិសុខ​ពី​អាមេរិក ដែលនៅក្នុងនោះមានផងដែរ ការប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរអាមេរិក។ កូរ៉េខាងត្បូង​បានរើសយកជម្រើសទី២ ដោយ​អនុញ្ញាត​ឲ្យអាមេរិក​ពង្រាយ​កងទ័ព​ជាច្រើនម៉ឺននាក់ នៅទឹកដីកូរ៉េខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែ ស្ថានការណ៍​បាន​វិវត្ត​ប្រែប្រួល​ច្រើន។ នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ កូរ៉េខាងជើង ក្រោមការដឹកនាំ​របស់​លោកគីម ជុងអ៊ុន​សម្រុក​អភិវឌ្ឍ​ផលិត​មីស៊ីលទំនើបៗ និង​ប្រកាស​តាំងខ្លួន​ជា​មហាអំណាច​នុយក្លេអ៊ែរ នឹងគេដែរ។ ជាញយដង កូរ៉េខាងជើង​បាន​គំរាមកំហែង​ថា នឹង​វាយប្រហារ​កូរ៉េខាងត្បូង ជាមួយ​មីស៊ីល​ដែលមាន​បំពាក់ក្បាល​គ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ។ ព្យុងយ៉ាងនៅបាន​បង្ហាញថា ខ្លួន​មាន​សមត្ថភាព​វាយប្រហារ​ដល់ទឹកដី​អាមេរិក ដែលស្ថិតនៅចម្ងាយ រាប់ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រ​ពីកូរ៉េខាងជើង។ ដោយសារតែឃើញមីស៊ីល អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់កូរ៉េខាងជើង កាន់តែ​ទំនើប និងមានសមត្ថភាព​វាយប្រហារ​រហូត​ដល់​ទឹកដីអាមេរិក ប្រជាជន​កូរ៉េខាងត្បូង ចាប់ផ្តើមសង្ស័យ និង​ចោទសួរពី​ចេតនា​របស់​អាមេរិក​ដើម្បី​មកជួយកូរ៉េខាងត្បូង ក្នុងករណី​ដែលមានការវាយប្រហារ​នុយក្លេអ៊ែរ​ពីកូរ៉េខាងជើង។ ក្នុងករណី​ដែល​កូរ៉េខាងជើង​គំរាម​ឲ្យ​អាមេរិក​ដកខ្លួន កុំ​អន្តរាគមជួយ​សេអ៊ូល បើសិន​មិន​ចង់​ឲ្យ​កូរ៉េខាងជើង​វាយប្រហារ​នុយក្លេអ៊ែរ​លើទីក្រុង​សាន់ហ្រ្វាន់ស៊ីស្កូ របស់អាមេរិក តើ​អាមេរិក​នឹង​រើសយកមួយណា? សម្រាប់ប្រជាជន​កូរ៉េខាងត្បូង អាមេរិក​ប្រាកដជាជ្រើសរើសជួយ​សាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូ ដែលជា​ទឹកដីរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែ មកជួយ​សេអ៊ូលនោះទេ។ ដោយសារ​តែ​គិតថា មានតែ​ខ្លួនឯង​ជួយខ្លួនឯង​នេះហើយ បាន​ជាប្រជាជន​កូរ៉េខាងត្បូង កាន់តែច្រើន តាមការស្ទង់មតិ​មានដល់​ទៅ ៦៥% ចង់​ឲ្យ​កូរ៉េខាងត្បូង​មាន​សមត្ថភាព​ផលិត​គ្រាប់បែក​នុយក្លេអ៊ែរដោយខ្លួនឯង ដោយ​មិនចាំ​បាច់ពឹងអាមេរិកដូចមុនទៀត។ ម្យ៉ាង ប្រជាជន​កូរ៉េខាងត្បូង​ហាក់កាន់តែ​លែងសូវជឿទុកចិត្ត​លើការសន្យា​របស់​អាមេរិក នៅពេលគេធ្លាប់លឺ អតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក​ដូណាល់ ត្រាំ គំរាម​ឲ្យ​កូរ៉េខាងត្បូង​ត្រូវ​បង់ថ្លៃ​ឲ្យ​អាមេរិក បើសិន​ចង់​ឲ្យកងទ័ព​អាមេរិក​នៅបន្ត​ឈរជើង​ការពារ​កូរ៉េខាងត្បូង។ ផ្ទុយពីលោកដូណាល់ ត្រាំ លោកប្រធានាធិបតី​ចូ បៃដិន​បាន​ចេញមុខមកធានាសមភាគីកូរ៉េខាងត្បូង ដោយ​​និយាយ​ព្រមានខ្លាំងៗ ​កូរ៉េខាងជើងថា បើសិនជាហ៊ានវាយប្រហារ​អាមេរិក ឬ​ប្រទេស​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់អាមេរិក ដោយគ្រាប់មុយក្លេអ៊ែរ នោះ កូរ៉េខាងជើង​ត្រូវ​ជួបគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែររបស់អាមេរិកវិញ។ សម្រាប់លោកចូ បៃដិន ការវាយប្រហារ​នុយក្លេអ៊ែរណាមួយរបស់កូរ៉េខាងជើង នឹង​ធ្វើ​ឲ្យរបបកូរ៉េខាងជើងត្រូវអវសាន្តជីវិត។ ប៉ុន្តែ បើមើលទៅលើ​តម្រូវការ និង​ក្តីបារម្ភ​របស់​ប្រជាជនកូរ៉េខាងត្បូងសព្វថ្ងៃ ​ការចេញមុខធានា​របស់​មេដឹកនាំ​អាមេរិក ​និង​សេចក្តីប្រកាស​វ៉ាស៊ីនតោន ដែលមាននិយាយពី​ការបញ្ជូន​នាវាមុជទឹកនុយក្លេអ៊ែរ ទៅបើកឆ្វែល​កូរ៉េខាងត្បូង​នៅតែ​មិនគ្រប់គ្រាន់។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រជាជនកូរ៉េខាងត្បូង ត្រូវខក​ចិត្តសាជាថ្មី ព្រោះថា ជាថ្នូ​នឹង​ការសន្យាទទួលបានឆ័ត្រនុយក្លេអ៊ែរ​របស់អាមេរិក កូរ៉េខាងត្បូង​ត្រូវ​បោះបង់ចោល​ថ្មីម្តងទៀត មហិច្ឆតារបស់ខ្លួន ដែល​ចង់បាន ផលិត​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ដោយខ្លួនឯង៕ កិច្ចព្រមព្រៀង​ពង្រឹងឆ័ត្រ​ការពារ​របស់​អាមេរិក​នឹង​ធ្វើឲ្យ​កូរ៉េខាងជើង​ខ្លបខ្លាច? ក្រោយ​អាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូង ចេញសេចក្តីប្រកាស​វ៉ាស៊ីនតោន ចិន​តាមរយៈ​អ្នកនាំពាក្យ​របស់​ក្រសួងការបរទេស​បាន​និយាយ​រំលឹក​ប្រាប់​កូរ៉េខាងត្បូង និងអាមេរិក កុំ​ឲ្យ​ធ្វើសកម្មភាពញុះញង់​បង្ក​ជម្លោះជាមួយ​កូរ៉េខាងជើង។ ប៉េកាំងនៅបាន​ថ្កោលទោស​សេចក្តីប្រកាសវ៉ាស៊ីនតោន និង​ចោទអាមេរិក​ថា មិនខ្វល់ពីសន្តិសុខក្នុងតំបន់។ សម្រាប់​ចិន អាមេរិក​ងប់ងុល​នឹង​រឿងតែម្យ៉ាង គឺ ប្រើបញ្ហា​ឧបទ្វីបកូរ៉េ​ដើម្បីបង្កើតភាពតានតឹង និង​បំផ្លាញ​របប​មិនរីកសាយភាយ​នុយក្លេអ៊ែរ។ នៅមុនប្រតិកម្ម​រិះគន់​របស់ចិន ភាគីអាមេរិក​បាន​បញ្ជាក់ហើយថា នៅរាល់​ការបញ្ជូន​នាវាចម្បាំង ឬ​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ទៅ​ឧបទ្វីកូរ៉េ អាមេរិក​ជូនដំណឹងជាមុន​ជានិច្ច​ទៅប្រាប់​ចិន ដើម្បីកុំ​ឲ្យ​ចិន​យល់ច្រលំពីចេតនា​របស់​អាមេរិក ដែលតាម​ពិត គឺ​ដើម្បីទប់ទល់​នឹង​ការវាយប្រហារ​នុយក្លេអ៊ែរ​ណាមួយ​របស់​កូរ៉េខាងជើង។ ម្យ៉ាង អាមេរិក​ខកចិត្ត​ណាស់ដែរ ដែល​ចិន​មិនប្រើ​ឥទ្ធិពល​របស់ខ្លួន ដើម្បីដាក់សម្ពាធ​ទៅលើ​កូរ៉េខាងជើង រហូត​ធ្វើ​ឲ្យ​កូរ៉េខាងជើង នៅពេលនេះ មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ យកទៅប្រើដើរគំរាមកំហែងប្រទេស​ជិតខាង។ និយាយ​ពីកូរ៉េខាងជើងវិញ រហូតមកដល់ពេលនេះ ព្យុងយ៉ាងនៅមិនទាន់​មាន​ប្រតិកម្ម​អ្វីទេ។ ប៉ុន្តែ អ្នកជំនាញវាយតម្លៃថា មេដឹកនាំ​កូរ៉េខាងជើង​ទំនង​គ្មានព្រឺព្រួច បារម្ភខ្លាច​ពីការគំរាម​របស់​អាមេរិក។ កូរ៉េខាងជើង​សុខចិត្ត​ធា្លក់ខ្លួនពិបាក ដោយសារ​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីសម្រួចសម្រាំង អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ រហូតបាន​ក្លាយជា​មហាអំនាច​នុយក្លេអ៊ែរ​ដូចអាមេរិក។ រឿងអីដែលកូរ៉េខាងជើង ត្រូវ​ខ្លបខ្លាច បោះបង់ចោល​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ដោយសារ​ការសម្លុត បង្ហាញ​សាច់ដុំ​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​របស់​អាមេរិកនៅសមុទ្រ​កូរ៉េខាងត្បូង។ នៅដំណាក់កាលនេះ គេលែង​អាចបញ្ចុះបញ្ចូល​ដាក់សម្ពាធ​ឲ្យព្យុងយ៉ាង​លះបង់​ចោល​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​ដូចមុនទៀតហើយ។ នៅពេលនេះ បើអាមេរិក​ចង់​ចរចាជាមួយ​កូរ៉េខាងជើង គឺ​បានត្រឹមតែ​ឲ្យ​កូរ៉េខាងជើង​គ្រប់គ្រងអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន ដោយ​កុំ​ឲ្យ​ចេះតែ​ផលិត​​ច្រើនជាងចំនួន​សព្វថ្ងៃ​តែប៉ុណ្ណោះ ដូចករណី​ដែលអាមេរិក​បានចុះសន្ធិសញ្ញាគ្រប់គ្រងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​ជាមួយ​រុស្ស៊ីកន្លងមក៕
27/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូងធ្វើដំណើរទៅ​រឹតចំណង​សម្ព័ន្ធភាពជាមួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក

ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង លោក​យូន ស៊ុកយោល​ផ្តើមទស្សនកិច្ច​ផ្លូវរដ្ឋ នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក នៅ​សប្តាហ៍នេះ។ នៅ​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន ជាទីដែល​ជា​ទង់ជាតិ​កូរ៉េខាងត្បូង​បក់រវិច នៅតាមច្រកផ្លូវ និង​នៅ​សេតវិមាន លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ចូ បៃដិន កាលពីថ្ងៃ​អង្គារម្សិលមិញ បាន​ទទួល អមដំណើរ​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង​គោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ​ទាហានអាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូង ដែលបាន​ពលីជីវិត នៅក្នុង​សម័យសង្រ្គាមកូរ៉េ ពីឆ្នាំ ១៩៥០ ដល់​ឆ្នាំ ១៩៥៣។ ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង​បានធ្វើដំណើរទៅដល់​សហរដ្ឋអាមេរិក តាំងពីថ្ងៃ​ចន្ទ។ នៅថ្ងៃអង្គារ អមដំណើរដោយ​អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកស្រី ខាម៉ាឡា ហារីស លោកប្រធានាធិបតី​យូន ស៊ុកយោល​បានធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅ​ទីភ្នាក់ងារអវកាស ណាសា​នៅជាយក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន មុននឹង​ជួបប្រជុំជាមួយ​ពាណិជ្ជករអាមេរិក។ នៅថ្ងៃ​ពុធនេះ លោក​យូន ស៊ុកយោល​ត្រូវបើកជំនួបកំពូល​ទ្វេភាគី​ជាមួយ លោកចូ បៃដិន នៅ​សេតវិមាន។ បន្ទាប់ពីចូលរួមក្នុងជំនួបកំពូលសេដ្ឋកិច្ច និង​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាសណាសា កាលពីថ្ងៃ​អង្គារ ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង ត្រូវបើកជំនួបកំពូលទ្វេភាគី​ជាមួយ​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក  នៅថ្ងៃ​ពុធនេះ នៅសេតវិមាន មុន​នឹងធ្វើសន្និសីទកាសែត និងចូលរួមក្នុង​កម្មវិធី​ជប់លៀង ដែលរៀបចំ​តាក់តែង ជាពិសេស ដោយ​ភរិយា​របស់​លោកប្រធានាធិបតីចូ បៃដិន។ ទោះ​អាមេរិកជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ជិតស្និទ្ធិគ្នាខ្លាំងរបស់​កូរ៉េខាងត្បូង ប៉ុន្តែ កម្រ​នឹង​មាន​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូងទៅធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅទឹកដី​អាមេរិកណាស់។ លោក​យូន ស៊ុកយោល ជា​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង​លើកដំបូង ដែល​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច ផ្លូវរដ្ឋ ទឹកដីអាមេរិក នៅក្នុង​រយៈពេល ១២ឆ្នាំ​មកនេះ។ លោក​យូន ស៊ុកយោល​ជា​ប្រមុខរដ្ឋបរទេស ទី២ បន្ទាប់ពី​ប្រធានាធិបតីបារាំង ដែល​ធ្វើទស្សនកិច្ច​ផ្លូវរដ្ឋ នៅ​អាមេរិក នៅក្នុងអាណត្តិដឹកនាំ​របស់​លោក ចូ បៃដិន។ ក្រៅពី​កម្មវិធីដាក់កម្រងផ្កា នៅ​ទីលាន​គោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធទាហានកូរ៉េខាងត្បូង និង​កម្មវិធី​ជប់លៀង នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​នេះ នៅសេតវិមាន មេដឹកនាំ​អាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូងត្រូវផ្តោតលើ​រឿងសាច់ការ ដូចជា ការសហការយោធា​នៅចំពោះមុខការការគំរាមកំហែង​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់​កូរ៉េខាងជើង សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន និងទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច​រវាង​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ទាំងពីរ។ ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង​ធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅអាមេរិក ដើម្បីចូលរួមប្រារព្ធផងដែរ ខួប ៧០ឆ្នាំនៃ​សម្ព័ន្ធយោធា​អាមេរិក​កូរ៉េខាងត្បូង។ នៅថ្ងៃ​អង្គារ អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក​បាន​អញ្ជើញ​លោក​ទៅធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​ណាសា។ នៅថ្ងៃពុធ មេដឹកនាំ​អាមេរិក​ក្រាលកម្រាលព្រំក្រហម​ទទួល​ប្រមុខរដ្ឋកូរ៉េខាងត្បូង​នៅសេតវិមាន។ នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ លោកប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង ឡើង​ថ្លែងសុន្ទរកថា នៅ​សភាអាមេរិក ចំណែកនៅថ្ងៃ​សុក្រ មេដឹកនាំកូរ៉េខាងត្បូង បើក​ការពិភាក្សា​នៅ​សកលវិទ្យាល័យ Havard។ អាមេរិក​រៀបចំកម្មវិធី​អធិកអធម សំបូរបែប​ដើម្បី​ទទួល យកចិត្ត លោក​ប្រធានាធិបតី​យូន ស៊ុកយោល ព្រោះ​លោក​ជាមេដឹកនាំ​កូរ៉េខាងត្បូង​ម្នាក់ ដែល​មាន​ទស្សនៈ​នយោបាយ​ការបរទេស ដូចគ្នា នឹង​នយោបាយការបរទេស​អាមេរិក ជាពិសេស ក្នុងសំណុំរឿង​តៃវ៉ាន់ និង​សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន។ ខុសប្លែក​ពី ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូងមុនៗ ដែល​ប្រុងប្រយ័ត្នមិនហ៊ានរិះគន់​ចិន ដើម្បីកុំ​ឲ្យប៉ះពាល់​ដល់​ទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច ព្រោះក្រុមហ៊ុន​កូរ៉េខាងត្បូង ដូចជា Samsung ជាដើម​វិនិយោគច្រើននៅទឹកចិន លោក​យូន ស៊ុកយោល ឯណោះវិញ មិន​ខ្វល់ និង​មិនបាន​តមសំដី រិះគន់​ចិន នៅ​ក្នុង​រឿង​កោះតៃវ៉ាន់។ នៅក្នុង​បទសម្ភាសន៍​ជាមួយ​កាសែត​បរទេស មេដឹកនាំកូរ៉េខាងត្បូង​ធ្លាប់និយាយ​ថា បញ្ហាតៃវ៉ាន់ មិនមែនជា​រឿងផ្ទៃក្នុង​របស់ចិន ប៉ុន្តែ ជា​បញ្ហា​របស់​ពិភពលោក​ទាំងមូល ដូចជា​បញ្ហា​នៅ​ឧបទ្វីបកូរ៉េ​យ៉ាង​ដូច្នេះ​ដែរ។ ដោយសារ​តែ​ឃើញ​ថា ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង​សព្វថ្ងៃ ប្រកាន់ជំហរថ្មីដាក់ចិន អាមេរិក​ក៏ឆ្លៀត​ចង់​ឲ្យ​សម្ព័ន្ធមិត្តកូរ៉េខាងត្បូង​កាត់បន្ថយ​ការនាំចូលគ្រឿងបច្ចេកវិទ្យា​ទៅប្រទេសចិន នៅក្នុងគោលដៅ ដាក់សម្ពាធ​លើ​ប៉េកាំង។ ក្រៅពីចង់បានជំនួយ​ពីកូរ៉េខាងត្បូង ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការពឹងផ្អែក​លើ​បន្ទះឈីប​របស់​ចិន រដ្ឋបាល​លោក​ចូ បៃដិន​សង្ឃឹម​បញ្ចុះបញ្ចូល ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង ឲ្យ​បញ្ជូន​អាវុធ ទៅជួយ​អ៊ុយក្រែន ជាពិសេស​គ្រាប់​និងកាំភ្លើងធំ ដែលកូរ៉េខាងត្បូង សំបូរពេញក្នុងស្តុកឃ្លាំងអាវុធរបស់ខ្លួន។ កូរ៉េខាងត្បូង​ផ្លាស់ប្តូរ​ជំហរ ចង់ផ្តល់ទៅ​ឲ្យអ៊ុយក្រែន លើសពីជំនួយមនុស្សធម៌ ជាប្រទេស​លក់នាំចេញ​អាវុធ សំខាន់ទី ៩នៅក្នុងពិភពលោក កូរ៉េខាងត្បូង​ធ្លាប់បាន​ប្រកាសដាច់ណាត់ មិនផ្តល់លក់អាវុធ​ទៅ​ឲ្យអ៊ុយក្រែន នោះបើទោះបី​ជា​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​ទទូចសុំ​ផ្ទាល់មាត់ ចង់បានយកទៅ​ប្រើ​ទប់ទល់​កងទ័ពរុស្ស៊ី​ក៏ដោយ។ ភាគីអាមេរិក​ផ្ទាល់​ក៏ធ្លាប់​ទាមទារ​ឲ្យសេអ៊ូល ផ្តល់កាំភ្លើងធំ ដែល​ខ្លួនមាន​ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់​ក្នុង​ឃ្លាំងអាវុធ ទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ សេអ៊ូល​រារែក មិន​ព្រមឲ្យ ដោយ​លើក​យក​គោលការណ៍​របស់​កូរ៉េខាងត្បូង ដែល​បដិសេធ​មិន​ផ្តល់​អាវុធ​ឲ្យប្រទេស​ធ្វើសង្រ្គាម។ ដោយពិតទៅ កូរ៉េខាងត្បូង មិន​ចង់​ផ្តល់សព្វាវុធ​ទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន ដោយសារ​តែមិន​ចង់​ខូចទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​រុស្ស៊ី ដែល​ជា​ដៃគូសេដ្ឋកិច្ច​សំខាន់មួយដែរ​របស់​កូរ៉េខាងត្បូង។ ម្យ៉ាង សេអ៊ូល​បារម្ភខ្លាចថា បើសិន​ខ្លួន​ផ្តល់អាវុធទៅជួយអ៊ុយក្រែន នោះរុស្ស៊ី​នឹង​អាច​ខឹងថ្នាំងថ្នាក់​នឹងខ្លួន ហើយអាចបែរទៅផ្តល់សព្វាវុធ​ទៅជួយ​កូរ៉េខាងជើង​ដែលជា​បងប្អូនសត្រូវ​របស់​កូរ៉េខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែ នៅមុនធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅវ៉ាស៊ីនតោន ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង​បាន​និយាយ​នៅក្នុង​បទសម្ភាសន៍​ជាមួយទីភ្នាក់ងារ​Reuters ថា រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក​អាច​ផ្លាស់ប្តូរ​នយោបាយ ដោយ​ផ្តល់ទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន លើស​ពី​ជំនួយមនុស្សធម៌។ មេដឹកនាំ​កូរ៉េខាងត្បូង​និយាយ​ថា ការសម្រេចចិត្ត​បញ្ជូន​សព្វាវុធ ទៅ​ជួយ​អ៊ុយក្រែន អាស្រ័យ​ទៅលើ​លក្ខខណ្ឌថា តើ​រុស្ស៊ី​បង្កើនការវាយប្រហារ​ទៅលើ​ប្រជាជន​ស៊ីវិល​ដែរទេ។ ការសម្រេចចិត្ត​របស់​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង​ងាក​ទៅខាង​អ៊ុយក្រែន គឺ​ដើម្បី​ដើរស្រប​នឹង​នយោបាយ​ការបរទេស​របស់អាមេរិក ដែលជា​សម្ព័ន្ធមិត្តសំខាន់ ការពារ​កូរ៉េត្បូង នៅចំពោះមុខ​ការគំរាមកំហែង​នុយក្លេអ៊ែរកូរ៉េខាងជើង។ ប៉ុន្តែ វា​នឹង​អាច​ទៅ​ពើបប្រទះផងដែរ​នឹង​ការបង្កើនសហប្រតិបត្តិការ​យោធា​របស់រុស្ស៊ី ជាមួយ កូរ៉េខាងជើង។ ថ្មីៗនេះ ម៉ូស្គូនិយាយ​ថា បើសិនសេអ៊ូល​ផ្តល់​ជំនួយយោធា​ទៅ​អ៊ុយក្រែន នោះ មានន័យថា សេអ៊ូលកំពុង​ចូលរួមក្នុងជម្លោះនៅអ៊ុយក្រែន។ តាម​ការចុះផ្សាយ​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​រុស្ស៊ី Tass ប្រធានប្រឹក្សាយោធា​រុស្ស៊ី លោក​ឌីមីទ្រី មេដវេឌេវ ធ្លាប់គំរាមថា រុស្ស៊ី​នឹង​សងសឹក​វិញ ដោយ​បង្កើន​ការលក់អាវុធ​ទំនើបៗ​ទៅ​ឲ្យ​កូរ៉េខាងជើង។ ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង​ទៅ​អាមេរិក​ដើម្បី​ទាមទារ​ចង់បាន​ឆ័ត្រការពារនុយក្លេអ៊ែរ ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​សង្ឃឹម​បញ្ចុះបញ្ចូល​ឲ្យ​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង​ដាក់សម្ពាធ​លើ​ក្រុមហ៊ុន​កូរ៉េខាងត្បូង ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការនាំចេញគ្រឿងបច្ចេកវិទ្យា​ទៅចិន និង​ចង់​ឲ្យ​កូរ៉េខាងត្បូង ផ្តល់អាវុធ ជាពិសេស​កាំភ្លើងធំ ដែល​អ៊ុយក្រែន​ត្រូវការចាំបាច់​សម្រាប់បើកការប្រយុទ្ធតទល់​នឹង​រុស្ស៊ី នៅ​ខែឧសភា​ខាងមុខ។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់​ប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​នៅវ៉ាស៊ីនតោន លើកនេះ ជា​ឱកាស​ដែល​លោក​ចង់​ឲ្យ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​អាមេរិក​បញ្ជាក់​ការសន្យា​របស់ខ្លួន ដើម្បីការពារ​កូរ៉េខាងត្បូង នៅចំពោះមុខការបាញ់សាកល្បង មីស៊ីលមិន​ឈប់ឈរ​របស់​កូរ៉េខាងជើង។ ការបញ្ជាក់ជំហររបស់អាមេរិក ដើម្បីការពារ​កូរ៉េខាងត្បូង នៅ​ចំពោះ មុខ​គំរាមកំហែង​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់​កូរ៉េខាងជើង នឹងអាច​ជួយ​កាត់បន្ថយ​ការភ័យខ្លាច ក្តីបារម្ភ​របស់​ប្រជាជនកូរ៉េខាងត្បូង ដែលកំពុងដាក់សម្ពាធខ្លាំង​លើ​លោកប្រធានាធិបតី​កូរ៉េខាងត្បូង។ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែង​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់​កូរ៉េខាងជើង ប្រជាជន​កូរ៉េខាងត្បូង​ចាប់សង្ស័យ បារម្ភថា អាមេរិក​មិនអាច​ចេញមុខមកការពារ​កូរ៉េខាងត្បូងទាំងស្រុង​នោះទេ នៅក្នុងករណីមានការវាយប្រហារ​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់កូរ៉េខាងជើង។ ប្រជាជន​កូរ៉េខាងត្បូង​កាន់ច្រើន បាន​បង្ហាញ​យោបល់​ចង់​ឲ្យ​កូរ៉េខាងត្បូង​អភិវឌ្ឍ​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ដោយ​ខ្លួនឯងសម្រាប់ទប់ទល់​មីស៊ីល​នុយក្លេអ៊ែររបស់កូរ៉េខាងជើង។ លោក​ប្រធានាធិបតីយុន ស៊ុកយោល​ផ្ទាល់ ក៏ធ្លាប់​ពន្លយពាក្យ​ចង់​ឲ្យមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​នៅទឹកដី​កូរ៉េខាងត្បូងដែរ។ ប៉ុន្តែ អាច​ក្នុងរូបភាព​ជា​ការពង្រាយ​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​របស់អាមេរិក នៅទឹកដី​កូរ៉េខាងត្បូង។ សព្វថ្ងៃនេះ កូរ៉េខាងត្បូង​គ្មាន​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​អាមេរិក​ទាល់តែសោះ បន្ទាប់ពី​អាមេរិក​ដកចេញអស់ពី​ទឹកដីកូរ៉េខាងត្បូង នៅឆ្នាំ ១៩៩១ នៅពេល​កូរ៉េទាំងពីរ​បាន​ធូរស្រាល ឈប់ឈ្លោះគ្នា ក្នុងសម័យដឹកនាំ​របស់​ គីម អ៊ីលស៊ុង ជីតា​របស់​មេដឹកនាំ​កូរ៉េខាងជើង​សព្វថ្ងៃ។ តាម​មន្រ្តីអាមេរិក​ម្នាក់ ដែលសុំ​មិនបញ្ចេញឈ្មោះ នៅក្នុង​ជំនួបទេ្វភាគី នៅថ្ងៃ​ពុធនេះ លោកចូ បៃដិន​អាចនិយាយ​​ធានា​សម្ព័ន្ធមិត្តកូរ៉េខាងត្បូង តាមរយៈ​ការបញ្ជូន​នាវាមុជទឹក ដែលមាន​បំពាក់ដោយគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ ទៅកាន់ប្រទេស​កូរ៉េខាងត្បូង។ តាម​មន្រ្តីខាងលើ អាមេរិក​បញ្ជូន​នាវាមុជទឹកដែលមាន​​បំពាក់អាវុធនុយក្លែរ​ត្រូវបើកក្រវែល​ក្បែរ​កូរ៉េខាងត្បូង នៅក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌនៃយុទ្ធសាស្រ្ត​របស់អាមេរិក នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែង​អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ​របស់កូរ៉េខាងជើង៕
26/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន៖នៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ រុស្ស៊ីតាំងខ្លួនជាអ្នកការពារ​ច្បាប់អន្តរជាតិ

នៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក រុស្ស៊ីប្រធានផ្លាស់វេន​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​បាន​បើកកិច្ចប្រជុំពិសេស កាលពីថ្ងៃ​ចន្ទ ទី​២៤​មេសា ដោយ​ផ្តោតសំខាន់​ទៅលើប្រធានបទ ​ការពារ​គោលការណ៍​ធម្មនុញ្ញ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ នៅក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ រុស្ស៊ី ដែលតំណាង​ដោយ​រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស លោក​ស៊ែរហ្គេយ ឡាវរ៉ូវ បាន​រងការរិះគន់​ពីក្រុមប្រទេស​សមាជិក​មួយចំនួន ព្រោះថា រុស្ស៊ី ដែលជា​អ្នកធ្វើ​សង្រ្គាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ស្រាប់តែពេលនេះ ក្នុង​នាមជាប្រធានផ្លាស់វេន​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ បាន​មកតាំងខ្លួន​ជា​អ្នកការពារធម្មនុញ្ញសន្តិភាពរបស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ទៅវិញ។ នៅក្រោយ​ចូលធ្វើ​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់វេន​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃ​ទី ១​មេសា សម្រាប់រយៈពេល​១ខែ រុស្ស៊ី បានកោះប្រជុំ​ពិសេស កាលពីថ្ងៃ​ចន្ទ​ទី២៤​មេសា នៅក្រោម​ប្រធានបទ ការពារ​គោលការណ៍​ធម្មនុញ្ញរបស់អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ នៅក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ អ្នកតំណាងអាមេរិក និង​សហភាពអឺរ៉ុប​ដែលជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់អ៊ុយក្រែន បាន​បរិហាររិះគន់​រុស្ស៊ី​ភ្លាមៗ​ថា ឥត​មាន​ការអៀនខ្មាស់។ លាក់ពុត គ្មានការអៀនខ្មាស់ អ្នកតំណាងអាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស បាន​ប្រើពាក្យវាយប្រហារខ្លាំងៗ​ទៅលើ​ភាគី​រុស្ស៊ី ដែលក្នុងនាមជា​ប្រធានផ្លាស់វេន បានកោះប្រជុំប្រទេស​សមាជិក​ដើម្បីនិយាយ​ពី​ការការពារ​គោលការណ៍​ធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់អន្តរជាតិ។ សម្រាប់​អ្នកតំណាងសហភាព អឺរ៉ុប នៅក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដោយបើក​កិច្ចប្រជុំដើម្បីពិភាក្សា​ពី​ការការពារ​ធម្មនុញ្ញរបស់អង្គការ​សហប្រជាជាតិ រុស្សី គឺ គ្មាន​ការអៀនខ្មាស់​ទាល់តែសោះ។ ជា​អ្នកធ្វើសង្រ្គាម​ឈ្លានពាន រំលោភដែន​អធិបតេយ្យភាព​របស់​អ៊ុយក្រែន ដែល​ជា​ការរំលោភ​យ៉ាង​ច្បាស់ក្រឡែត ច្បាប់​អន្តរជាតិ និង​ធម្មនុញ្ញសន្តិភាព​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ រុស្ស៊ី ក្នុងនាមប្រធានផ្លាស់វេន របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ បែរ​ជា​មកតាំង​ខ្លួន​ជា​អ្នកការពារ​គោលការណ៍ធម្មនុញ្ញ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិទៅវិញ។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ កាលពីថ្ងៃ​ចន្ទម្សិលមិញ អ្នកតំណាង​អាមេរិក លោកស្រី Linda Thomas-Greenfield នៅ​បាន​លើកបង្ហាញ កូនសៀវភៅធម្មនុញ្ញរបស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដើម្បីបញ្ជាក់​ពីចំណុច​សំខាន់​នៃ​ធម្មនុញ្ញអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដែលតាមពិត ត្រូវ​រុស្ស៊ី​រំលោភ យ៉ាងគឃ្លើន គ្មានញញើត តាមរយៈ​ការធ្វើ​សង្រ្គាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ដែលជាប្រទេស​ជិតខាង។ អង្គុយជាប់ ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​រុស្ស៊ី លោក​ស៊ែរហ្គេយ ឡាវរ៉ូវដែលមានវត្តមានជាពិសេស ធ្វើជា​ប្រធានដឹកនាំ​កិច្ចប្រជុំ​នៅក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ  អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គុយទែរស៍ មិនបាន​តមសំដី និង​បាន​បរិហារខ្លាំងៗ​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ សម្រាប់​ប្រធានអង្គការសហប្រជាជាតិ សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ដែល​ការរំលោភច្បាប់អន្តរជាតិ និង​ធម្មនុញ្ញរបស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ កំពុង​បង្ក​ឲ្យមានការឈឺចាប់ដ៏ធំធេង និងការខូចខាត សម្រាប់​ប្រទេស និង​ប្រជាជនអ៊ុយក្រែន។ នេះមិនមែនជា​លើកទី១ ដែលរុស្ស៊ី រងការរិះគន់ បរិហារ​ថ្កោលទោស នៅអង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដោយសារ​តែរឿងធ្វើ​សង្រ្គាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ កាលពី​ថ្ងៃទី ២៣​កុម្ភៈកន្លងទៅ នៅក្នុង​ឱកាស​ខួប​១ឆ្នាំនៃ​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ទើប​បានបោះឆ្នោត ជាមួយ​សំឡេង​គាំទ្រ ចំនួន ១៤១ (ចំណែក​សំឡេង​ប្រឆាំង​មានតែ ៧) លើ​សេចក្តីសម្រេច​ទាមទារ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី​ដកទ័ព​ជាបន្ទាន់ ចេញ​ពី​អ៊ុយក្រែន។ រុស្ស៊ីរងការរិះគន់ថា រំលោភច្បាប់អន្តរជាតិ ប៉ុន្តែ រុស្ស៊ីវាយបកវិញថា ប្រព័ន្ធ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិកំពុងជួបវិបត្តិ ដោយសារ​ស្នាដៃអាមេរិក រុស្ស៊ីដឹងថា ខ្លួន​ប្រឈម​នឹង​ការរិះគន់ថ្កោលទោស ដោយសារធ្វើសង្រ្គាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ដែលជា​ការរំលោភ​ច្បាប់​អន្តរជាតិ ធម្មនុញ្ញ​របស់អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ប៉ុន្តែ រុស្ស៊ី​នៅតែ​ចេញមុខ​មកតាំងខ្លួនជា​អ្នកការពារច្បាប់អន្តរជាតិ និងបរិហារ​អាមេរិក​ថា ដើមហេតុគំរាមកំហែង​ពហុភាគីនិយម។ ក្នុងនាមជា​ប្រធានផ្លាស់វេន របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ រុស្ស៊ី​គ្មានព្រឺខ្លួន ឈឈឺចាប់នឹង​ពាក្យរិះគន់ តិះដៀល​ប្រទេស​សមាជិក​នោះទេ។ ទោះត្រូវ​សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​មួយចំនួនធំ​មិនរាប់រក ប៉ុន្តែ រុស្ស៊ី ដែល​បាន​បញ្ជូនផ្ទាល់ រដ្ឋមន្រ្តី​ការបរទេស​របស់ខ្លួន ទៅធ្វើ​ជាប្រធាន​ដឹកនាំ​កិច្ចប្រជុំ នៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក ចង់​ឆ្លៀត​ឱកាស យក​កិច្ចប្រជុំ​របស់​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ដើម្បី​បរិហារ​ក្រុមប្រទេស​លោកខាងលិច។ នៅចំពោះមុខ​សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​រុស្ស៊ី​មិនរារែក​នឹង​និយាយ​ថា ប្រព័ន្ធរបស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​កំពុង​ជួបវិបត្តិដ៏សែនជ្រៅ ដែលបង្កឡើង​ដោយ​ក្រុមប្រទេស​លោកខាងលិច ជាពិសេស​អាមេរិក។ សម្រាប់​ប្រមុខការបរទេស​រុស្ស៊ី មិនមែនមានតែ​អ៊ុយក្រែន ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងរឿងនេះ ប៉ុន្តែ នៅមាន​ស្ថាប័ន​ពហុភាគីជាច្រើនទៀត ដែលធ្វើការបម្រើប្រយោជន៍ឲ្យ​អាមេរិក ដូចជា​អង្គការ​អូតង់ ជាដើម ដែលអាមេរិក​ប្រើសម្រាប់​មហិច្ឆតា​នយោបាយ​វាតទីនិយមរបស់ខ្លួន។ ការលើកឡើង​របស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​រុស្ស៊ី មិនមែន​ជា​រឿង​គួរ​ឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល ព្រោះថា រុស្ស៊ី​ធ្លាប់និយាយ​ការពារ​ប្រតិបត្តិការពិសេស​របស់ខ្លួន នៅអ៊ុយក្រែន ថា ធ្វើឡើង ដើម្បី​ឆ្លើយតប​នឹង​ការពង្រឹង ពង្រាយ​វត្តមាន​ទ័ព​របស់​អូតង់ នៅ​ក្នុងទឹកដីអឺរ៉ុប ​ដែល​ស្ថិតក្រោម​ឥទ្ធិពល​របស់​រុស្ស៊ី។ ទោះ​ជាត្រូវ​អន្តរជាតិ បរិហារ​ថ្កោលទោស ក្នុងរឿង​ធ្វើ​សង្រ្គាមឈ្លានពាន កាត់យកទឹកដីភាគខាងកើត របស់​អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ រុស្ស៊ី​គ្មាន​ខ្វល់ បារម្ភអ្វី​នោះទេ។ ជាក់ស្តែអ រុស្ស៊ី នៅតែ អាចធ្វើជា​ប្រធាន​ផ្លាស់វេន របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ។ ដោយ​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ពិសេស នៅ​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​នៅថ្ងៃ​ចន្ទ រុស្ស៊ី ចង់ប្រើប្រាស់រូបភាព ព្រឹត្តិការណ៍​លើកនេះ ​សម្រាប់​ទៅឃោសនា បញ្ចុះបញ្ចូល​ប្រជាមតិ​ក្នុងស្រុករុស្ស៊ី​ថា ទោះ​រុស្ស៊ី​បើកប្រតិបត្តិការយោធា​នៅអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ មើលចុះ នៅ​ឆាកអន្តរជាតិ រុស្ស៊ី មិនឯកោ នោះទេ។ រុស្ស៊ី នៅតែអាច​ធ្វើជាប្រធានដឹកនាំប្រជុំ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ដែល​ជាស្ថាប័ន​កំពូល​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ រុស្ស៊ីធ្វើសង្រ្គាមឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ដែលជា​ការរំលោភ​ច្បាប់អន្តរជាតិ យ៉ាងច្បាស់ក្រឡែត ប៉ុន្តែ រុស្ស៊ី​ទទួល​បានសិទ្ធិ​ធ្វើជាប្រធានផ្លាស់វេន និង​តាំងខ្លួន ជាអ្នកការពារ​ច្បាប់អន្តរជាតិ។ ចង់ឬ​មិនចង់ ព្រឹត្តិការណ៍​លើកនេះ សបញ្ជាក់​កាន់តែច្បាស់ថា ស្ថាប័នអង្គការ​សហប្រជាជាតិ កាន់តែ​បាត់បង់តម្លៃ លែង​មាន​ន័យដូចមុន។ អគ្គលេខាធិការអង្គការ​សហប្រជាជាតិឆ្លៀតជួប​រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​រុស្ស៊ីដើម្បីនិយាយ​ពី​ការនាំចេញ​ស្រូវសាឡី​អ៊ុយក្រែន កិច្ចប្រជុំរបស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អាច​ត្រូវ​ប្រទេស​សមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ ​រុស្ស៊ី ចិន ឬ​អាមេរិក ប្រើ​ជា​កន្លែង សម្រាប់​ទាញប្រយោជន៍​រៀងៗខ្លួន ប៉ុន្តែ គេ​មិនអាចមើល​រំលង។ ទោះមានការខ្វែងគំនិតគ្នា ស្រែកបរិហាររិះគន់គ្នា​ក្នុងកិច្ចប្រជុំ ប៉ុន្តែ កិច្ចប្រជុំ​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា នៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក ក៏ជាការបើក​ឱកាស ផ្តល់កន្លែង ឲ្យប្រទេស​សមាជិក ដែលជា​ភាគី​ជម្លោះ អាច​ជួបនិយាយ​គ្នា នៅក្រោយវាំងនន​ក៏អាច​ថាបាន។ ជាក់ស្តែង ឆ្លៀតឱកាស​កិច្ចប្រជុំ​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខនៅទីក្រុង​ញូវយ៉ក អគ្គលេខាធិការអង្គការ​សហប្រជាជាតិ លោក​អង់តូនីញ៉ូ ហ្គុយទែរស៍ បាន​ឆ្លៀត​ផ្ញើលិខិត ទៅ​កាន់​លោកប្រធានាធិបតីពូទីន តាមរយៈ​រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស លោកស៊ែរហ្គេយ ឡាវរ៉ូវ ដើម្បីសុំ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី​ពន្យារ​កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការនាំចេញស្រូវសាឡី​អ៊ុយក្រែន ដែលត្រូវ​ផុតកំណត់​នៅថ្ងៃទី ១៨ឧសភាខាងមុខ។ សម្រាប់​ប្រធានអង្គការ​សហប្រជាជាតិ រុស្ស៊ី​គួរ​បន្ទន់ជំហរ ដើម្បី​បុព្វហេតុ​ធានា​សន្តិសុខ​ស្បៀង​ក្នុងពិភពលោក។ ប៉ុន្តែ រុស្ស៊ីវិញ ធ្លាប់​បញ្ជាក់​ហើយថា បើសិន ចង់​ឲ្យរុស្ស៊ី​ពន្យារពេលបន្ថែមទៀត គេត្រូវ​ឈប់បង្កឧបសគ្គដល់ការនាំចេញ​ស្រូវសាលី និង​ជីគីមី​របស់​រុស្ស៊ី ដូចជា​ឈប់ដាក់សម្ពាធ ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច​លើ​ក្រុមហ៊ុន​ដែល​ដឹកជញ្ជូន​ស្រូវសាឡីរុស្ស៊ីជាដើម៕
25/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ប្រទេសអឺរ៉ុប៩ បើក“ជំនួប​កំពូលសមុទ្រខាងជើង” ដើម្បី​ផ្តល់សន្ទុះដល់ការ​ផលិត​​ថាមពលបាន​មកពី​កង្ហារខ្យល់​ក្នុងសមុទ្រ

នៅថ្ងៃចន្ទទី​២៤មេសា ថា្នក់ដឹកនាំ​ប្រទេសអឺរ៉ុបចំនួន​៩ កំពុងតែជួប​ប្រជុំគ្នានៅ​ក្នុ​ង ជំនួប​កំពូលមួយ ដែលមាន​ឈ្មោះថា ជំនួបកំពូលសមុទ្រខាងជើង នៅឯទីក្រុងអូស្តង់ដ៍ ប្រទេសបែលហ្ស៊ិក។ ជាជំនួប​កំពូល ដែលមានកម្មវត្ថុ ផ្តល់សន្ទុះដល់វិស័យ​ផលិត​ថាមពលអគ្គិសនី បាន​មកពីកង្ហារខ្យល់​ក្នុងសមុទ្រ​ ខណៈអឺរ៉ុប​កំពុងតែព្យាយាម​កាត់បន្ថយ​ការប្រើប្រាស់​ប្រភពថាមពលហ្វូស៊ីល ដែលបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិកខ្លាំងទៅក្នុងបរិយាកាស។​ ចរន្តអគ្គិសនីបាន​មកពីថាមពលកកើតឡើងវិញ គឺវាជាអាទិភាពធំបំផុតរបស់អឺរ៉ុប។ ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល​​ ប្រទេសសហភាពអឺរ៉ុបចំនួន៧ មានបារាំង អាល្លឺម៉ង់ បែលហ្ស៊ិក ហូឡង់ ដាណឺម៉ាក លុចហ្សំបួរ និងស៊ុយអែត រួមជាមួយ​ អង់គ្លេស និង​ន័រវែស កំពុងតែបើកជំនួបកំពូលសមុទ្រខាងជើង លើកទី២ នៅទីក្រុងអូស្តង់ដ៍។ គឺបែលហ្ស៊ិកដែលជាអ្នក​ផ្តួចផ្តើមជំនួបកំពូលនេះ​ ដើម្បី​ផ្តល់សន្ទុះដល់​វិស័យ​ផលិត​ថាមពល​អគ្គិសនី បានមកពីកង្ហារខ្យល់នៅក្នុងសមុទ្រ។ តំបន់សមុទ្រខាងជើងរបស់អឺរ៉ុប មានសក្តានុពល និងអំណោយ​ផលខ្លាំងណាស់ សម្រាប់វិស័យនេះ ព្រោះជាតំបន់ដែលទឹកសមុទ្រមិនសូវជ្រៅខ្លាំង ងាយ​ស្រួលសាងសង់កង្ហារ ហើយជាតំបន់​សំបូរខ្យល់​បក់ខ្លាំង​ សឹងតែពេញមួយឆ្នាំតែម្តង​។ ផលិត​ឲ្យ​បាន ៣០០ជីហ្កាវ៉ាត់ នៅរវាងឆ្នាំ​២០៥០ សហភាពអឺរ៉ុបមា​នកម្មវត្ថុកាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក ដែល​កើតចេញពី​ការផលិត​ថាមពល បានមកពីប្រភពហ្វូស៊ីល ដែលមានដូចជាប្រេងកាត ធ្យូងថ្ម និង​ឧស្ម័នជាដើម។ សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​អឺរ៉ុប​ ខំប្រឹងបោះបង់ចោល​ប្រភពថាមពលទាំងនេះឲ្យ​កាន់តែលឿន ហើយ​ងាកមកផ្តល់អាទិភាពធំ ដល់ថាមពលកកើតឡើងវិញ ដែលមានដូចជាថាមពលផ្ទាំងសូឡា បាន​មកពី​ពន្លឺព្រះអាទិត្យ និង​​ថាម​​វាយោរ បានមកពីកង្ហារខ្យល់​នេះឯង។ កម្មវត្ថុធំ​របស់សហភាពអឺរ៉ុប គឺពីនេះដល់ឆ្នាំ​២០៣០ ត្រូវតែ​បង្កើនទំហំ​ចរន្តអគ្គិសនី​បានមកពី ប្រភពកកើតឡើងវិញ ឲ្យ​បានទ្វេដង ពោលគឺប្រមាណ ៤២% នៃតម្រូវការប្រើប្រាស់ថាមពលទូទាំងអឺរ៉ុប។ ពីនេះដល់ឆ្នាំ​២០៥០ អឺរ៉ុប​នឹងប្រឹងផលិត​ចរន្តអគ្គិសនី​បានមកពី​កង្ហារខ្យល់​ក្នុងសមុទ្រ ឲ្យបាន​ចំនួន ៣០០ជីហ្កាវ៉ាត់ នេះបើផ្អែកតាមការលើកឡើងរបស់​លោក Alexander De Croo នាយករដ្ឋមន្ត្រីបែលហ្ស៊ិក។តែយ៉ាងណាលោកបានបញ្ជាក់ថា កម្មវត្ថុនៃជំនួបកំពូលនេះ គឺគេនិយាយគ្នាអំពី ការរៀបចំបណ្តាញ​ចាក់ស្រែសនៃវិស័យថាមពលកង្ហារខ្យល់នេះ ឲ្យ​មានប្រសិទ្ធភាព។ ពោលគឺ ការ​រៀបចំស្តង់ដាររួមនៃបច្ចេកវិទ្យា តភ្ជាប់បណ្តាញ​ទៅ​វិញទៅមក ទាំងដំណាក់​កាលឧស្សាហ៍កម្ម​ផលិតកង្ហារ រៀបចំ​សាងសង់បង្គោលកង្ហារ និង​ការតភ្ជាប់បណ្តាញចរន្តអគ្គិសនីដែល​ផលិ​ត​បាន​។ នៅបែលហ្ស៊ិក គេនឹង​សាងសង់​កោះសិប្បនិម្មិត​មួយ​មុន​គេបង្អស់ ដោយចាក់​បេតុងទំហំ​​៥​ហិកតា​កណ្តាលសមុទ្រ ដើម្បី​រៀបចំធ្វើជាមជ្ឈមណ្ឌល​ស្នូល នៃការចែកចាយ​បណ្តាញចរន្តអគ្គិសនីផលិតបានដោយ​កង្ហារខ្យល់ ចែកចាយ​ទៅតាម​បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប។​ បារាំងខ្សោយជាងគេ​ បច្ចុប្បន្ននេះទំហំចរន្តអគ្គិសនីបានមកពីកង្ហារខ្យល់នៅក្នុងសមុទ្រនៅអឺរ៉ុប គឺមានខ្ទង់​តែ​៣០​ជីហ្កាវ៉ាតទេ។ មានន័យថា កម្មវត្ថុឆ្នាំ​២០៥០ គឺមានទំហំ​អគ្គិសនីមួយគុណជាដប់ បើប្រៀបធៀបនឹងបច្ចុប្បន្ន។ គេនឹងត្រូវតែ​ពង្រីក​ទំហំ​ផ្ទៃក្រឡា នៃតំបន់មានកង្ហារខ្យល់ក្នុងសមុទ្រនេះ ឲ្យ​បានយ៉ាងហោច មួយគុណជា៤ ពីនេះដល់ឆ្នាំ២០៣០។ ការផលិតអគ្គិសនី​បានមកពីកង្ហារខ្យល់ក្នុងសមុទ្រនៅអឺរ៉ុប គឺប្រទេសនីមួយៗមានសមត្ថភាព​ផលិត​មិនស្មើគ្នា​ទេ។ បច្ចុប្បន្ននេះ អង់គ្លេស​ផលិត​បានច្រើនជាងគេ ប្រមាណ​១៤ជីហ្កាវ៉ាត់ ខណៈអាល្លឺម៉ង់ផលិតបាន​៨ជីហ្កាវ៉ាត់។ ដាណឺម៉ាក បែលហ្ស៊ិក ហូឡង់ ផលិតម្នាក់ៗបានខ្ទង់ពី ២ ទៅ ៣ជីហ្កាវ៉ាត់ រីឯបារាំង និង​ន័រវែសវិញ ផលិត​បាន​ប្រមាណ​០,៥ជីហ្កាវ៉ាតប៉ុណ្ណោះ។​ បារាំងដើរក្រោយគេខ្លាំងណាស់ ក្នុងវិស័យនេះ។ តែរដ្ឋាភិបាលបារាំងបានកំណត់​កម្មវត្ថុថា និង​ព្យាយាម​ផលិត​ឲ្យ​បាន​ ៤០ជីហ្កាវ៉ាត់ ពីនេះដល់​ឆ្នាំ​២០៥០។ ពង្រឹងសមត្ថភាព​ឧស្សាហកម្ម​ផលិត​កង្ហារខ្យល់ ដើម្បីបង្កើនទំហំមួយ​គុណជា​១០ នៃការ​​ផលិត​ចរន្តអគ្គិសនី បានមកពីកង្ហារខ្យល់ក្នុងសមុទ្រ គឺមានន័យថា គេត្រូវតែពង្រីកសមត្ថភាពផលិតកង្ហារខ្យល់។ ​យោងតាមអ្នកជំនាញ ក្នុងរវាង​៥ឆ្នាំទៅមុខនេះ គេត្រូវផលិត​កង្ហារខ្យល់សរុប​​ ដែលមានទំហំ​អាចផលិតចរន្តអគ្គិសនី​ចំនួន​២០ជីហ្កាវ៉ាត់ឯណោះ ក្នុងមួយឆ្នាំ ខណៈដែលបច្ចុប្បន្នទំហំនេះមានស្មើ​ប្រមាណ​៧ជីហ្កាវ៉ាត់ទេ។ មានន័យថា​ ឧស្សាហកម្មអឺរ៉ុប ត្រូវតែ​បន្ថែមល្បឿនឲ្យ​ខ្លាំងតែម្តង​នៅក្នុងវិស័យនេះ។ ចំណុចនេះអាចជាឧបសគ្គធំ ព្រោះមានន័យថា ត្រូវបង្កើនរោងចក្រ សង្វាក់ផលិតកម្ម និងជាពិសេស គឺត្រូវរក​វត្ថុធាតុដើម ឲ្យ​បានគ្រប់គ្រាន់ទាន់ពេលវេលា។ យោងតាមលោក Pierre Tardieu តំណាង​សហព័ន្ធឧស្សាហកម្ម WindEurope គឺ​វត្ថុធាតុដើមសំខាន់ៗ​មួយចំនួនធំ អឺរ៉ុបត្រូវនាំចូលពីគេ ហើយអ្វីដែល​ពិបាករកបំផុតនោះ​ គឺរ៉ែកម្រ ដែលភាគច្រើនាំចូលពីចិន​។ លោកលើកឡើងថា អឺរ៉ុបត្រូវតែ​រៀបចំ ផ្តល់សន្ទុះដល់​ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ច្នៃប្រឌិតថ្មី បើកចំហរឲ្យ​មាន​កញ្ចប់ថវិកាចំណាយ​ វិនិយោគ​ឲ្យ​បានច្រើន ដើម្បី​សាងសង់រៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ បង្កើនសមត្ថភាពផលិត​ឲ្យ​បាន​មួយគុណជា​៣។ តែយ៉ាងណា លោក Pierre Tardieu ជឿជាក់ថា អឺរ៉ុបអាចសម្រេចកម្មវត្ថុនេះ​បាន ព្រោះអឺរ៉ុប មិនមែនត្រឹមតែមាន​ឆន្ទៈនយោបាយ​ប៉ុណ្ណោះទេ តែអឺរ៉ុប​ជាអ្នកនាំមុខគេ​ ក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និង​បច្ចេកវិទ្យា នៃការ​​ផលិត​ថាមពលអគ្គិសនីបានមកពីកង្ហារខ្យល់ក្នុងសមុទ្រនេះ។ វាក៏ជាឱកាសសេដ្ឋកិច្ចដែរសម្រាប់អឺរ៉ុប ជាមួយនឹងការ​បង្កើនសមត្ថភាពផលិតក្នុងវិស័យនេះ។ វិស័យកង្ហារខ្យល់ក្នុងសមុទ្រនេះ​ នឹងបង្កើតការងារ​ចំនួន​ ២៥០០០០ការងារ នៅរវាងឆ្នាំ​២០៣០ ខណៈបច្ចុប្បន្នមានប្រមាណ​៨០០០០។ មានន័យថា ទាំងរដ្ឋទាំងឯកជន ត្រូវតែវិនិយោគឲ្យខ្លាំង ទៅលើ​ការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញ​បច្ចេកទេស។​ យ៉ាងណាមិញ ក្រុមហ៊ុនឧស្សាហកម្មអឺរ៉ុបចំនួន​៩០នៅក្នុងវិស័យនេះ បានរួមគ្នាចេញលិខិតចំហ អំពាវនាវឲ្យ​ប្រទេសអឺរ៉ុប​ទាំង៩ដែលប្រជុំគ្នានៅអូស្តង់ដ៍នៅថ្ងៃនេះ ថាត្រូវតែ​បន្ថែមទឹកប្រាក់វិនិយោគប្រចាំឆ្នាំមួយគុណជា២ ក្នុងការរៀបចំបណ្តាញ​តភ្ជាប់ចរន្តអគ្គិសនីបានមកពីកង្ហារក្នុងសមុទ្រ ហើយត្រូវ​ផលិត​ស្នូលទួរប៊ីនរបស់​កង្ហារខ្យល់ ឲ្យបាន​មួយគុណជា៣​។ ប៉ះពាល់ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះសមុទ្រ​ យ៉ាងណាក៏ដោយ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែល​ធ្វើការងារផ្នែកបរិស្ថាន បាន​ថ្លែងការបារម្ភ ទាក់ទិននឹងការប៉ះពាល់ ទៅលើប្រព័ន្ធជីវចម្រុះក្នុងសមុទ្រ បណ្តារមកពីកង្ហារខ្យល់ដ៏ធំៗនេះ​។ អង្គការបរិស្ថាន បានទាញសញ្ញាអាសន្នថា មិនត្រូវប្រញេបប្រញាប់ខ្លាំងជ្រុលពេកទេ គឺត្រូវតែធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ​ ឲ្យ​បានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ​ ថាកង្ហារខ្យល់ធំៗនៅតាមលំហរ​សមុទ្រនោះ វាប៉ះពាល់យ៉ាងណាខ្លះដល់ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះ។ ការស្រាវជ្រាវខ្លះ នាពេលកន្លងមក បានអះអាងថា កង្ហារធំៗទាំងនេះបញ្ចេញ​ជាសំឡេងខ្លាំងៗ ធ្វើ​ឲ្យ​រំខានដល់ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះក្នុងសមុទ្រ។ អ្នកខ្លះទៀត លើកឡើងថា វាធ្វើឲ្យខូចសោភ័ណ្ឌភាព ទេសភាពសមុទ្រ មើលទៅឃើញតែកង្ហារពាសពេញ​។ ការប៉ះពាល់មួយទៀត ដែលគួរពិចារណាដែរ គឺ​ទៅលើ​ការនេសាទ និង​ផ្នែកចរាចរណ៍​សមុទ្រ។ ក៏ប៉ុន្តែ ផ្អែកតាមការអះអាងរបស់លោក Pierre Tardieu តំណាង​សហព័ន្ធឧស្សាហកម្ម WindEurope ដើម្បីឈានទៅសម្រេចគោលដៅឆ្នាំ​២០៥០ គឺវិស័យអគ្គិសនីដើរដោយ​កង្ហារខ្យល់ក្នុងសមុទ្រនេះ ត្រូវការ​ផ្ទៃលំហរសមុទ្រប្រមាណ តែ​៧ ទៅ​១០% តែប៉ុណ្ណោះ។ ពោលគឺវាតិចតួចណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹង គុណប្រយោជន៍ថាមពល បរិស្ថាន និង​សេដ្ឋកិច្ច បានមកពីវិស័យនេះ​៕
24/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ស៊ូដង់៖ បណ្តាប្រទេសធំៗចាប់ផ្តើមបញ្ជូន​ប្រជាជនគេចេញ ខណៈការវាយប្រយុទ្ធរវាងក្រុមយោធាកាន់តែក្តៅគគុក

ការវាយ​ប្រយុទ្ធគ្នានៅ​ស៊ូដង់ រវាងក្រុម​យោធា២ក្រុមដែលដណ្តើមអំណាចគ្នា បានឈានចូលដល់សប្តាហ៍ទី​២ហើយ។ ការបាញ់ប្លោងយ៉ាងក្តៅគគុក នៅរដ្ឋធានីខាទុំ និងនៅតាមតំបន់​មួយចំនួនទៀត កំពុងតែបង្កឲ្យ​មាន​ការព្រួយបារម្ភបំផុត ដល់អាយុជីវិតរបស់ប្រជាជនស៊ីវីល។ នៅថ្ងៃអាទិត្យទី​២៣មេសា រដ្ឋាភិបាលប្រទេសធំៗជាច្រើន បានចាប់ផ្តើមជម្លៀស បញ្ជូន​មន្ត្រីទូត និង​ប្រជាជនគេ ចេញពីប្រទេសស៊ូដង់ បើទោះបី​ប្រតិបត្តិការនេះ ត្រូវប្រឈមគ្រោះថ្នាក់​យ៉ាងណាក៏ដោយ។ អាមេរិកបញ្ជូនមន្ត្រីទូតចេញ ឆ្លងកាត់ការស្ទាក់ស្ទើប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ប្រទេសជាច្រើនបានសម្រេច ចាប់ផ្តើមបញ្ជូក​បុគ្គលិកទូត និង​ប្រជាជន​គេចេញពីស៊ូដង់ហើយ។ ជាប្រតិបត្តិការ​ដែល​មិនមែន​ស្រួលរៀបចំនោះទេ វាប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ ដោយសារតែការវាយ​ប្រយុទ្ធគ្នារវាងក្រុមយោធាបក្សដិបក្ស នៅតែសកម្មខ្លាំង ហើយ ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខដល់ក្បួនរថយន្ត ឬក៏យន្តហោះនៃប្រតិបត្តិជម្លៀសមនុស្ស។ នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យទី​២៣មេសា ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា គេបានចាប់ផ្តើមជម្លៀសមន្ត្រីទូតចំនួន​ប្រមាណ​១០០នាក់ ដោយ​ក្នុងនោះមានមន្ត្រីទូតប្រទេសផ្សេងដែរ។ លោក​ អង់តូនី ប្លីងកិន បាន​លើកឡើងថាការសម្រេចជម្លៀសមន្ត្រីទូតនេះ គឺដោយសារតែ​ស្ថានការណ៍កាន់តែដុនដាបខ្លាំង ប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតរបស់​មន្ត្រីទូតអាមេរិក​។ លោកមេបញ្ជាការអាមេរិក​ Douglass Sims បានឲ្យដឹងថា ប្រតិបត្តិការ​នេះ​បានប្រើឧត្ថម្ភាគចក្រ ចំនួន​៣គ្រឿង​ ចាញពីមូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកនៅជីប៊ូទី ដោយ​ចុះចតឆ្លងកាត់នៅអេត្យូពី។ លោក​បន្ថែមថា​ប្រតិបត្តិការ​បានប្រព្រឹត្តិទៅដោយ​រលូននិងសុវត្ថិភាព។ ចំណែកលោក​ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ក៏បាន​ថ្លែង​អំណរគុណ ដល់​ប្រទេសជីប៊ូទី អេត្យូពី និងអេហ្ស៊ីបដែរ ដែលបានជួយអន្តរាគមន៍។ ដោយឡែកក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានលើកឡើងថា សម្រាប់ពេលនេះ គេបញ្ជូនតែមន្ត្រីការទូតចេញសិន ដោយ​មិនពាក់ព័ន្ធ នឹង​ប្រជាជនស៊ីវីលអាមេរិក ដែលនៅស៊ីដង់ទេ។ ប្រទេសធំៗនាំគ្នាជម្លៀសប្រជាជនចេញពីស៊ូដង់ នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ​នេះដែរ ក្រសួងការបរទេស​បារាំងបានបញ្ជាក់ថា គេកំពុងរៀបចំប្រតិបត្តិការពិសេសមួយ ដើម្បី​បញ្ជូនចេញ ​ទាំងបុគ្គលិក​ការទូតបារាំង និងប្រទេសអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត ដោយរាប់ទាំងប្រជាជនស៊ីវីលអឺរ៉ុបខ្លះផង។ ប៉ុន្តែមិនទាន់មានព័ត៌មានលំអិត ថាបញ្ជូនចេញដោយ​វិធីណាទេ។ ដូចគ្នាដែរ ក្រសួងការបរទេស​តួកគី ក៏បានប្រកាសដែរនៅថ្ងៃនេះ ថាគេនឹងចាប់ផ្តើមបញ្ជូន​មន្ត្រីទូត ព្រមទាំងប្រជាជនគេចេញ​ពីស៊ូដង់ ដែល​មានសរុបប្រមាណ​៦០០នាក់។ ក្រសួងការបរទេសតួកគីអះអាងទៀតថា ប្រជាជនប្រទេសផ្សេងទៀត ដែលបានស្នើសុំមក​ជាមួយ ក៏គេនឹងជួយចាត់ចែងបញ្ជូនចេញដែរ។ ដោយឡែក តួកគីបាន​បញ្ជាក់ថា​ គម្រោង​​បញ្ជូន​មន្ត្រីទូតនិងប្រជាជនខ្លួនចេញ ពីតំបន់ Kafouri ខាងជើងក្រុងខាទុំ ដែលគ្រោងធ្វើនៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ បានអាក់ខានវិញដោយសារតែនៅតំបន់​នោះ មានការបាញ់​ប្លោង ផ្ទុះគ្រាប់ខ្លាំងសម្បើមណាស់។ ចំណែកកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ រដ្ឋាភិបាលអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បានរៀបចំប្រតិបត្តិការជម្លៀមមនុស្សចំនួន​ជាង​១៥០នាក់ចេញពីស៊ូដង់ ក្នុងនោះមាន​ជនជាតិ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ចំនួន​៩១នាក់ និង​ជនជាតិ​បរទេស សរុប១២ប្រទេសផ្សេងទៀត មាន​ជាង​៦០នាក់។ ប្រតិបត្តិការនេះ បានធ្វើទៅ​តាមផ្លូវគោក ដោយ​ក្បួនរថយន្តបានធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់កំពង់ផែធំរបស់ស៊ូដង់ នៅមាត់សមុទ្រក្រហម​ ​មុននឹង​​បន្តដំណើរតាមកប៉ាល់ ឈ្ពោះទៅកាន់ទីក្រុងជេដា ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ រីឯអេហ្ស៊ីបវិញ ដែលមានប្រជាជននៅស៊ូដង់​ប្រមាណ​១ម៉ឺននាក់ បានអំពាវនាវឲ្យ​ប្រជាជនគេមកប្រមូលផ្តុំគ្នានៅកន្លែងមានសុវត្ថិភាព ដូចជានៅ​ស្ថានកុងស៊ុលកំពង់ផែស៊ីដង់ ឬនៅ​កុងស៊ុល​Wadi Halfa ក្បែរព្រំដែនអេហ្ស៊ីប ដើម្បីរងចាំការជម្លៀសបញ្ជូនចេញ​។​ « បរទេសចាកចេញអស់ សល់តែប្រជាជនស៊ីវីលស៊ីដង » លោក Hamid Khalafallah អ្នកស្រាវជ្រាវជំនាញស៊ូដង់ បាន​លើកឡើងថា ប្រទេសធំៗ មហាអំណាចតំបន់ នាំគ្នាប្រមូលមន្ត្រីទូតចេញអស់ពីស៊ូដង់ មានន័យថា ប្រទេសទាំងនេះនឹង​កាន់តែលែងមានទំងន់អ្វី ដើម្បីចូលរួមដោះស្រាយ​វិបត្តិ។ លោក​លើកឡើងថា ប្រទេសធំៗទាំងអស់ មិនត្រូវត្រឹមតែអំពាវនាវ បើកច្រកផ្លូវមនុស្សធម៌​រំដោះប្រជាជនខ្លួន​ប៉ុណ្ណោះទេ គឺត្រូវតែរួមគ្នាទាមទារ និងធ្វើគ្រប់យ៉ាង ដើម្បីឈានទៅ​មានការទម្លាក់​អាវុធ។ រំដោះប្រជាជនខ្លួនចេញពីស៊ូដង់ដោយសុវត្ថិភាពបានប៉ុណ្ណា ក៏ធ្វើទៅចុះ តែសូមមេត្តាកុំទុក​ប្រជាជនស៊ីវីលស៊ូដង់ចោល ឲ្យលំបាកវេទនាប្រឈមសេចក្តីស្លាប់តែម្នាក់ឯង។ យោងតាមតួលេខអង្គការសុខភាពពិភពលោក មួយសប្តាហ៍នៃការវាយប្រយុទ្ធគ្នារវាងក្រុមយោធា ក្រោមបញ្ជាមេទ័ព២នាក់ ដែលប្រជែងអំណាចគ្នានេះ បានសម្លាប់ជីវិតប្រជាជនស៊ីវីលស៊ីដង់​ចំនួន ប្រមាណ​៤២០នាក់ និង​របួសប្រមាណ ​៣៧០០នាក់។ ការវាយប្រយុទ្ធគ្នា ដែលមិនទាន់ដឹងចាញ់ឈ្នះខាងណាទេ ព្រោះម្ខាងៗសុទ្ធតែឃោសនាយកឈ្នះរៀងខ្លួន។ នៅក្រុងខាទុំ ដែលមានមនុស្សរស់នៅប្រមាណ​៥លាននាក់ ការប្រយុទ្ធគ្នាបន្តយ៉ាងសកម្ម។ ប្រជាជនសំងំក្នុងផ្ទះ គ្មានទឹកគ្មានភ្លើង គ្មានចំណីអាហារបរិភោគទេ មួយសប្តាហ៍​មកនេះ​។ យោងតាម​សាក្សីជាច្រើនបាន​ឲ្យដឹងថា អ្នកខ្លះបានផ្សងជីវិត ចេញក្រៅផ្ទះទៅរកទឹកមកបរិភោគ ខណៈសំឡេងគ្រាប់កាំភ្លើង និងសំឡេងផ្ទុះ ឮផូងផាំងពីគ្រប់ទិស។ យោងតាម​អង្គការគ្រូពេទ្យគ្មានព្រំដែន ស្ថានភាពមនុស្ស​ធម៌​កាន់តែអាសន្នបំផុត នៅឯតំបន់ដាកហ្វួរ ជាទីប្រជាជនរស់រំពឹងខ្លាំងណាស់ និង​ជំនួយ​មនុស្សធម៌ ទាំងផ្នែកចំណី​អាហារ និង​ផ្នែកសុខាភិបាល។ អង្គការមនុស្សធ៌មនានាបាន​ផ្អាកការងារ ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពបុគ្គលិក​ ស៊ូដង់មានប្រជាជនប្រមាណ​៤៥លាននាក់ ជាប្រទេសជីករ៉ែមាស លក់បានច្រើនជាង​គេ​លំដាប់ទី៣ ហើយ​មាន​អណ្តូង​ប្រេងកាតទៀត តែប្រទេសនេះក្រីក្រខ្លាំងណាស់។ ភាពក្រីក្រ ដោយសារតែ​សង្គ្រាមស៊ីវីល  កាប់សម្លាប់ ដណ្តើមអំណាចគ្នា មិនចេះចប់មិនចេះស្វាងនេះឯង៕
23/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ស៊ូដង់​ ធ្លាក់​ចូល​​​សប្តាហ៍​ទី២​ នៃ​​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​បង្ហូរឈាម

ស៊ូដង់ ​ធ្លាក់​ក្នុង​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល១សប្តាហ៍​មកហើយ។ ការ​ប្រជែង​អំណាច​គ្នា​រវាង​ឧត្តម​សេនីយ៍​យោធា ២ រូប បា​នបណ្តាល​ឲ្យ​មនុស្ស​ជាង ​៤០០ នាក់​ស្លាប់ និង​របួស​ជាង ​៣​ ៥០០នាក់។ ស្ថាប័ន​អន្តរជាតិជាច្រើន​​ បា​នអំពាវនាវ​ឲ្យ​ទម្លាក់​អាវុធ​និង​បង្កើត​បទ​ឈប់​បាញ់ យ៉ាង​ហោចណាស់​ ៣ថ្ងៃ​ សម្រាប់ពេល​​បញ្ចប់​​រដូវ​កាលតម​អាហាររបស់​​សាសនា​អ៊ីស្លាម។ ក៏ប៉ុន្តែ សាក្សី​នៅ​កន្លែង​សង្គ្រាម បញ្ជាក់ថា បទឈប់​បាញ់នោះ ត្រូវ​ពួក​ទាហាន​គោរព​តិចតួច​តែប៉ុណ្ណោះ។ ប្រទេស​ធំៗ កំពុងតែ​ត្រៀ​ម​ខ្លួន និង ​ពិចារណា​ជម្លៀស​ប្រជាជន​របស់​គេ​ចេញពីស៊ូដង់ ហើយ​ខណៈ​ពេ​លនេះ អ្នក​ជំនាញ​កិច្ចការ​តំបន់​អាហ្វ្រិក ក៏​កំពុងតែ​ព្រួយ​បារម្ភ​ពីការ​លូកដៃ​របស់​បរទេស ដែលនោះ នឹង​​​រឹងរឹតធ្វើឲ្យ​​ស៊ូដង់ ធ្លាក់​ជ្រៅក្នុង​វិបត្តិ​សង្គ្រាមកាន់តែ​​ធ្ងន់ធ្ងរ។ ​ ស្ថានការណ៍​​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ ជា​ថ្ងៃ​ទី២ នៃ​សេចក្តី​អំពាវនាវ​បទឈប់​បាញ់​​ នៅរដ្ឋធានី​Khartoum របស់ស៊ូដង់ បណ្តា​សាក្សី​ផ្ទាល់​នៅ​សមរភូមិមុខ​ បាន​ប្រាប់​ទីភ្នាក់​ងារ​ព័ត៌មា​នបារាំង​ ថា​ ភាគី​ជម្លោះទាំងពីរ​​ មិន​ឈប់​​បាញ់​​គ្នា​ទេ។ ស្នូរ​កាំភ្លើង​នៅតែ​លាន់​ឮ ក៏ប៉ុន្តែ ជាការ​គួរ​ឲ្យ​កត់សម្គាល់ គឺ​វា​មាន​ចំនួន​តិចតួច បើ​ធៀប​នឹង​ពេល​មុន​ថ្ងៃ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់។ ទន្ទឹម​នឹងគ្នា​នេះ​ អ្នក​វិភាគស្ថានការណ៍ និងភាគី​ផ្សេងទៀត នៅ​មិនជឿ​ថា ភាគីជម្លោះ​ទាំង២ ​គោរព​តាម​ការ​អំពាវនា​វ​ឲ្យ​ឈប់​បាញ់​នេះទេ។​ ​ សង្គ្រាម​ស៊ីវិលស៊ូដង់ ឈាន​ចូល​ដើមថ្ងៃ​សប្តាហ៍​ទី២ គិត​ត្រឹម​ថ្ងៃ​សៅរ៍​។ ក្នុង​ការ​ប៉ះទង្គិចគ្នា​ រវាង​​កម្លាំង​របស់​ឧត្តមសេនីយ​ចំនួន​ពីរ​រូប គឺ​លោក​ អាប់ឌែល ហ្វាតា អាល់ បួរ៉ាន (Abdel Fattah al-Burhane)  និង​លោក ​ម៉ូហាម៉េដ ហាំដាន ដាហ្កាឡូ (Mohamed Hamdane Daglo) បាន​ផ្ទុះ​ឡើង​ថ្ងៃ១៥ ថ្ងៃសៅរ៍មុន។ តុល្យការ ពេញ ​​១សប្តាហ៍​មកនេះ សង្គ្រាម​ស៊ីវិល បាន​បណ្តាល​ឲ្យ​មនុស្ស​ស្លាប់ មាន​ចំនួន ៤១៣នាក់ និង​របួស​ចំនួន ៣ ៥៥១នាក់។ នេះតាម​ទិន្នន័យ​របស់​​អង្គការ​សុខភាព​ពិភពលោក។ អង្គការសហប្រជាជាតិ បា​នបាត់បង់​មន្ត្រី​ យ៉ាងហោច​ ៤នាក់​។​  ​បុគ្គលិក ៣ ជារបស់​​​អង្គការ​កម្មវិធី​ស្បៀង​អាហារ​ពិភពលោក។ ១ ស្លាប់​ ជា​ភ្នាក់ងារ​របស់​ អង្គការ​សហប្រជា​ជាតិ ខាង​សិទ្ធិ​ជន​ភៀសខ្លួន។  ​ ស៊ូដង់ គឺប្រទេសផលិតមាសនិងមានរ៉ែមាស ក្នុង​លំដាប់ទី ៣ លើពិភពលោក តែជាប្រទេសនេះ  ធ្លាក់ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ក្រីក្រជាងគេលើពិភពលោក ព្រោះតែសង្គ្រាមរាំងជល់ ២ ទសវត្សរ៍មកនេះ។ អង្គការ Unicef បារម្ភពីសុខភាពក្មេងស៊ូដង់ដែលកំពុងប្រឈមនឹងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ។ បើ​សង្គ្រាម​នៅតែបន្ត ប្រទេស​នេះ​កាន់តែ​រងគ្រោះខ្លាំង​ ព្រោះ​ចូល​កុំភ្លេច ត្រឹមខែ​កុម្ភៈកន្លងទៅ អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​បាន​វាយ​តម្លៃថា ពលរដ្ឋ​ប្រមាណ​១៥លាន កំពុង​តែ​ជួបគ្រោះទុរ្ភិក្ស អត់​ចំណី​អាហារ​ស្រាប់​ផង។ ចំនួន​នេះ ស្មើ​១ភាគ​៣ នៃប្រជាជន​ស៊ូដង់។  ​ក្រុម​គ្រូពេទ្យ​គ្មាន​ព្រំដែន វិញ បា​នបញ្ជាក់ថា ៧០% នៃ​មន្ទីរពេទ្យរបស់ស៊ូដង់​ ត្រូវ​បំផ្លិចបំផ្លាញ។ ​វិបត្តិ​ផ្ទៃក្នុង ផុយស្រួយ​ អាច​បណ្តាលឲ្យ​កើត​ជា​បញ្ហា​តំបន់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ ​មួយ​រំពេច។ ​​ បញ្ហាចាក់ស្រែះ​មាន​ច្រើន ទាំង​កម្លាំង​ជម្លោះ​ផ្ទៃ​ក្នុង​ផង និង​កម្លាំង​ពីក្រៅផង។ ​ក្នុងប្រទេស ​​ក្រៅពី​ការ​ប្រជែក​គ្នា​រវាង​យោធា​នៃ​ឧត្តម​សេនីយ៍​ទាំងពីរ គឺនៅ​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ផ្សេងទៀត ក្រុម​ជន​ជាតិ​ភាគ​តិច និង​ក្រុម​ដែល​មា​ន​ជំនោរ​អ៊ីស្លាម​ជ្រុល​និយម​។ ​ប្រសិន​បើ​ កម្លាំង​ប្រដាប់អាវុធ​ ដែល​មាន​កម្លាំង​ពីរ​ធំ​ៗ​ កំពុង​ប៉ះទង្គិច​គ្នា​សព្វថ្ងៃ​នេះ ទៅរួម​រួប​នឹង​ពួក​ប្រដាប់អាវុធ​ផ្សេងទៀត និង​ក្រុម​ជន​ភាគតិច​ផ្សេងទៀត នោះ បញ្ហា​នឹងកាន់តែ​លំបាក​ដោះស្រាយ​។ ការ​លំបាក​ម្យ៉ាងទៀត គឺ ​ក្តីបារម្ភ​ពី​ការ​លូក​ដៃ​របស់​បរទេស ដែល​ប្រជែង​ឥទ្ធិពល​នៅក្នុង​តំបន់ ដែល​អ្ន​កវិភាគ​កំពុង​សម្លឹង​មើល គឺ​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប និង​ អេមីរ៉ាត់​អារ៉ាប់​រួម ។ ​នៅ​ប៉ែក​ខាង​ជើង ស៊ូដង់ ជាប់​ព្រំដែន អេហ្ស៊ីប​ ដែល​ហាក់​មាន​ទំនោរ​គាំទ្រ​ លោក បួរ៉ាន់​ ហើយ​ខាង​ត្បូង ទល់​នឹង អេត្យូពី ដែល​ប្រឆាំង​នឹង​ អេហ្ស៊ីប គឺ​ខាង​អេត្យូពី គាំទ្រ​លោក ដាហ្គាឡូ​។ ប៉ែក​ខាង​កើត​វិញ គឺ សមុទ្រ តែ​ជា​ដែន​ឥទ្ធិពល​របស់​ អេម៊ីរ៉ាត់​អារួម និង​ចូលរួម​សង្គ្រាម​នៅ​យេម៉ែន គឺអាច​នឹង គាំទ្រ និង​​លក់​អាវុធ ឲ្យ​លោក ដាហ្គាឡូ​​។ ចំណែក ខាង​លិច​វិញ ជាប់​នឹង​ប្រទេស​ ឆាត និងលីប៊ី ក៏​គ្នា​ដែរ មាន​សមានចិត្ត​នៅខាង​ លោក ដាហ្គាឡូ ដែរ​។​ គេឃើញថា ស៊ូដង់ នៅ​ចន្លោះ​នៃ​វិបត្តិ​ក្នុង​តំបន់សង្គ្រាម​ដ៏​​ផុយស្រួយ ហើយ​គេ​ខ្លាច​​តែ​ ប្រទេស​នេះ​ធ្លាក់​​ផុង​នៅក្នុងសង្គ្រាម ដូច​នៅ​យេម៉ែន និង​នៅ​លីប៊ី ទៀត​។ នេះគឺ​នៅ​មិនទាន់​គិត​ពី​ជំហរ​របស់​ពួក​ប្រទេស​បស្ចិម​ប្រទេស​ផង​ទេ។ កាលពីថ្ងៃ​សុក្រ​ម្សិលមិញ រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​អង់គ្លេស លោក James Cleverly បាន​លុប​ចោល​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​​ទៅ​តំបន់​អាស៊ី ដើម្បី​នឹងតាម​ដាន​ស្ថានការណ៍​វិបត្តិ​នៅ​ស៊ូ​ដង់ និងរង់ចាំ​​​ចាត់ចែង​ដោះស្រាយស្ថានភាព។​ ចំណែក​ សហរដ្ឋអាមេរិក និង​សហភាពអឺរ៉ុប ក៏​កំពុង​តែ​តាន​ដាន​ស្ថានការណ៍​យ៉ាងកៀកកិតណាស់ដែរ។   ​បណ្តាប្រទេស​​ផ្សេងៗ​ពិចារណា​និង​ត្រៀម​លក្ខណៈ​សម្រាប់​ជម្លៀស​ប្រជាជន​ចេញពី​ស៊ូដង់។ ​ ​​កម្លាំងយោធាស៊ូដង់ បានកាប់​មូលដ្ឋាន​ហោះហើរ​តែរៀងៗខ្លួន។ ​លោកឧត្តម​សេនីយ៍ ដាហ្គាឡូ ថា​នឹង​អាច​ជួយ​សម្រួល​ឲ្យ​ប្រទេស​ជាមិត្ត​ដឹកនាំ​ពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ចេញបាន។ ចំពោះ សហរដ្ឋអាមេរិក គឺនៅ​តែ​រារែក នៅ​ឡើយ​ ព្រោះ​ស្ថានការណ៍តាន់តឹង​ខ្លាំងពេក​។ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ មា​នមូលដ្ឋាន​យោធា​នៅ Djibouti (ជីបូទី) ចម្ងាយ​ប្រមាណ​១ ១២៦គីឡូម៉ែត្រ ពី​រដ្ឋ​ធានី​ Khartoum របស់​ស៊ូដង់។ មន្ទីរ​បញ្ចកោណ​អាមេរិក កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ បាន​ផ្តល់​សញ្ញា​ឲ្យ​មូលដ្ឋាន​យោធានេះ​ត្រៀម​ប្រុងប្រៀប ប្រសិន​បើ​ត្រូវ​ចាំបាច់​ជម្លៀស​ប្រជាជន​និង​មន្ត្រីទូត។ ពី​​ថ្ងៃ​សុក្រ រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​អាមេរិក លោក អង់តូនី ប្ល៊ីងកិន បាន​ពិចារណា​ពីស្ថានការណ៍​ និង​ថ្លែង​ឲ្យដឹង​ពី​សភាព​លំបាក​ ហើយប្រថុយ​​គ្រោះថ្នាក់​ខ្លាំង​ នៅក្នុង​ការ​ដឹក​ជម្លៀស​មនុស្ស​តាម​ផ្លូវ​អាកាស។ ជំហរ​សម្រេ​ចចិត្ត​របស់​ប្រមុខ​ទូត​អាមេរិក ត្រឹមថ្ងៃ​សុក្រ​ គឺ​មិន​ទាន់​ផ្តល់​សញ្ញាភ្លើង​ខៀវ​ឲ្យ​ជម្លៀស​មន្ត្រី​ស្ថានទូត​ ចេញពី​ស៊ូដង់​ ​ទេ។ ចំណែក​សហភាព​អឺរ៉ុប ដែល​មាន​ស្ថានទូត​រដ្ឋសមាជិក​ចំនួន​៧ នៅស៊ូដង់ គឺ បាន​ប្រុងប្រៀង​ជម្លៀស​ពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ប្រមាណ ១ ៥០០នាក់​ តែ​គ្រោង​ថា​នឹង​ជម្លៀស​តាម​ផ្លូវ​គោក​។ ​ដោយឡែក ប្រទេសជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង ប្រឈមមុខនឹងសង្រ្គាមស៊ូដង់​នេះ រដ្ឋបាល​តូក្យូ​និង​សេអ៊ូល បានប្រកាស​បញ្ជូនយន្តហោះទាហានទៅរំដោះជនជាតិខ្លួនចេញពីស៊ូដង់។ តាមក្រសួងការបរទេសកូរ៉េខាងត្បូង មានជនជាតិកូរ៉េខាងត្បូងចំនួន ២៦នាក់ ក្នុងនោះក៏មានមន្រ្តីការទូតកំពុងមានវត្តមាននៅស៊ូដង់។ ពីខាងជប៉ុន គឺមានប្រមាណជា ៦០នាក់ដែលត្រូវជម្លៀសចេញពីស៊ូដង់។ ​ក្នុងការ​ផ្ទុះ​អាវុធ​អំលុងពេល១សប្តាហ៍  ប្រជាជនស៊ូដង់ បាន​ចាកចេញទៅប្រទេសឆាត ក្បែរខាង មានចន្លោះ១ ម៉ឺន ទៅ២ម៉ឺននាក់។ នៅឆាត ត្រូវទទួលបន្ទុកធ្ងន់ ដ្បិតថា សង្គ្រាមរាំរ៉ៃច្រើនឆ្នាំមកនេះ ឆាតទទួលជនភៀសខ្លួនស៊ូដង់ ចំនួន៤០ម៉ឺននាក់ស្រេចទៅហើយ​៕​​
22/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

រ៉ែនីគែលមានសារៈសំខាន់មកលើសេដ្ឋកិច្ច តែជះផល​អាក្រក់មកលើសុខភាពនិងបរិស្ថាន

ជាមួយនឹងផែនការ​កាត់​បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័ន​កាបូនិកទៅក្នុងបរិយាកាស រថយន្ត​អគ្គិសនី​កំពុងតែទទួល​បាន​ការពេញនិយម ព្រោះវាមិនប្រើ​ប្រេងឥន្ធនៈ ដែលបញ្ចេ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ រថយន្តអគ្គិសនី​ត្រូវការប្រើថ្មសាកទំហំធំ ដែល​ត្រូវបាន​ផលិតឡើង ដោយ​រ៉ែកម្រជាច្រើនប្រភេទ ក្នុងនោះមានលីត្យ៉ូម និង​នីគែលជាដើម។ រ៉ែនីគែល មានសារៈសំខាន់ណាស់ ដើម្បីផលិត​គ្រឿងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក និង​ជាពិសេស គឺប្រើនៅក្នុងការផលិត​លោហៈដែល​មិនចេះច្រែស ឬដែលយើងជាភាសាសាមញ្ញ​ថា “ដែក​​អ៊ីណុក”។ តម្រូវការរ៉ែនីគែលរបស់​ពិភពលោកយើង កាន់តែរីកធំឡើងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ ក៏ប៉ុន្តែ សកម្មភាព​ជីកគាស់រ៉ែនីគែល អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ មក​លើសុខភាពមនុស្ស និងមកលើបរិស្ថាន​។ វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI បានចូលរួមជាមួយក្រុមការងារស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ Forbidden Stories ដើម្បី​បន្ត​ការស៊ើបអង្កេតនៅភាគខាងជើងប្រទេសកូឡុំប៊ី ស្តី​ពី​ផលប៉ះពាល់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមកលើ​ប្រជាជនមូលដ្ឋាន ដោយសារតែសកម្មភាពជីករ៉ែនីគែល។ ជាការស៊ើបអង្កេត ដែលបាន​ចាប់ផ្តើមឡើង ដោយ​អ្នកកាសែតដ៏ក្លាហានម្នាក់ ឈ្មោះ Rafael Moreno ដែលលោកត្រូវបាន​គេបាញ់សម្លាប់ នៅតំបន់ភាគខាងជើងកូឡុំប៊ីនោះ កាលពីថ្ងៃទី​១៦តុលា ឆ្នាំ​២០២២។ មុននឹងត្រូវគេសម្លាប់ អ្នកកាសែតរូបនេះ បានបង្ហោះរូបថតមួយសន្លឹកនៅខែតុលា២០២២ ដែលគេឃើញផ្សែងក្រហមអណ្តែតចេញពីទីតាំងចម្រាញ់រ៉ែនីគែល គ្របដណ្តប់​ពី​លើតំបន់ជ្រលងភ្នំ និងភូមិអ្នកស្រុក​។​ រហូតមកទល់ពេលនេះ ករណីធ្វើឃាតនេះ នៅមិនទាន់មានពន្លឺ​ដឹងពីអង្គហេតុ និងដឹងពីជនដៃដល់នោះឡើយ តែបើតាមការស្មាន គឺវាពិតជាពាក់​ព័ន្ធ ជាមួយ​នឹងការងាររបស់អ្នកកាសែតរូបនេះ ដែលស៊ើបអង្កេតលើក្រុមហ៊ុន​ជីករ៉ែនីគែល ឈ្មោះ Cerro Matoso S.A. នៅភាគខាងជើងកូឡុំប៊ីនេះ​។ ការចូលទៅកៀកនឹងតំបន់នេះ គឺមិនអាចធ្វើទៅដោយ​ងាយ​ទេ គឺមានឧបសគ្គប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះក្រុមហ៊ុននេះប្រើប្រាស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ឲ្យ​យាមការពារ និងឃាត់ឃាំងមិន​ឲ្យ​អ្នកកាសែតបរទេសចូលទៅបានដោយងាយទេ។ សកម្មភាពជីករ៉ែនីគែលនៅតំបន់នេះ បានចាប់​ផ្តើម​​នៅឆ្នាំ​១៩៨២ ហើយយោងតាម​អ្នកតំណាងសហគមន៍ប្រជាជនមូលដ្ឋាន គឺសកម្មភាពជីករ៉ែនេះ បានបង្កជាមហន្តរាយ​មកលើ​បរិស្ថានធម្មជាតិ និងសុខភាពមនុស្ស​។ ទឹកទន្លេ Quebrada de Uré ដែលហូរកត់តំបន់នេះ ហើយ​ដែល​មនុស្ស​ប្រមាណ​១៤០០០នាក់ រស់រំពឹងអាស្រ័យផលនោះ ​បាន​ក្លាយទឹក​ពុល ពោរពេញដោយ​សារធាតុនីគែល ព្រោះក្រុមហ៊ុនជីករ៉ែខាងលើបានបង្ហូរកាកសំណល់ចូល។​ ត្រី សត្វ និងរុក្ខជាតិមួយចំនួន បាន​ផុតពូជលែងមានទៀតដោយសារតែទឹកទន្លេពុលដោយសារធាតុនីគែល។ នៅឆ្នាំ​២០១៧ តុលាការកំពូលកូឡុំប៊ី បានចេញសេចក្តីសម្រេចស្តីបន្ទោសអាជ្ញាធររដ្ឋ ទាំង​តំបន់ទាំងថ្នាក់ជាតិ ថាមាន​ការធ្វេសប្រហែស ដែលបានការពារថាសកម្មភាពជីករ៉ែនីគែល មិន​បង្កផល​ប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះ និង​​សុខភាពមនុស្ស។ តុលាការក៏បានបង្គាប់ថា ក្រុមហ៊ុនជីករ៉ែ ត្រូវតែពិគ្រោះយោបល់ជាមុនជាមួយសហគមន៍​ប្រជាជនមូលដ្ឋាន ដើម្បីរៀបចំ​វិធានការ​លាងសម្អាតជាតិពុល ព្រមទាំងមើលថែសុខភាពរបស់​ប្រជាជន​។ តែរហូតមក់ទល់ពេលនេះ យោងតាមតំណាងសហគមន៍ គឺពុំមានស្រមោលនៃការទទួលខុសត្រូវរបស់ក្រុមហ៊ុនជីករ៉ែទេ។ មណ្ឌលសុខភាពមួយ​ ដែលក្រុមហ៊ុននេះសន្យាថាសាងសង់ ប្រជាជន​អះអាងថាមិន​ទាន់ឃើញរូបរាងទេ។​ នីគែលបង្កជម្ងឺមហារីក​ នៅឃុំ San José de Uré ដែលមានប្រជាជនរស់នៅប្រមាណ១១០០០នាក់ មានច្រើននាក់ណាស់ ដែល​បានលើកឡើងអំពីជំងឺចម្លែកៗ ភាគច្រើនគឺជាជំងឺដុះដុំសាច់ក្នុងស្បូន​របស់ស្ត្រី។ ដុំសាច់ក្នុងស្បូន តាមធម្មតាជាករណីសាមញ្ញតែងកើតមានលើស្ត្រី តែករណីនៅតំបន់នេះ គឺមិនមែនតែមួយឬពីរដុំ គឺច្រើនដុំឡើកកកស្ទះពេញស្បូន ដែលបង្កឲ្យ​មាន​ការហូរឈាម​ធ្ងន់ធ្ងរ ចុកពើតខ្លាំងទ្រាំមិនបាន​។ យ៉ាងហោចណាស់ មានស្ត្រីជាង​២០នាក់ ដែលត្រូវវះកាត់យកស្បូនចេញទាំងស្រុងតែម្តង ក្នុងរវាង​២០ឆ្នាំចុងក្រោយនៅក្នុងឃុំនេះ​។​ ហើយមានករណីជម្ងឺ​ចម្លែ​ក​​ផ្សេងទៀត នៅតំបន់នេះ ដូចជាមានទារក២នាក់ កើតមកពុំមានរុន្ធគូទទេ។ ទារកម្នាក់បានស្លាប់ហើយ កាលពី២ឆ្នាំមុន។ វិទ្យាស្ថានជាតិវិជ្ជសាស្ត្រកូឡុំប៊ី បានពិនិត្យ​មើល​​លើ​គំរូអេឆង់ទីយ៉ុង​ចំនួន ១១៤៧ ហើយ​បានសន្និដ្ឋានថា មានជំងឺចំនួន១៧មុខ ដែលមានពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ ជាមួយ​នឹងសកម្មភាពជីករ៉ែនីគែល របស់​ក្រុមហ៊ុនCerro Matoso S.A.។ ហើយជម្ងឺដុះដុំសាច់ពេញស្បូន ក៏ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមនេះដែរ។​ យោងតាមការសិក្សាវេជ្ជសាស្ត្រកន្លងមក បាន​ឲ្យដឹងថា សារធាតុនីគែល អាចជ្រាបចូល​ក្នុងខ្លួនមនុស្សយើង ក្នុងកម្រិតណាមួយ តាមប្រព័ន្ធដកដង្ហើម តាមចំណីអាហារ និងទឹកបរិភោគជាដើម។ ជាទូទៅសារធាតុនីគែលនេះ អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ នៅលើ​ប្រព័ន្ធដកដង្ហើម នៅពេលវាកកស្ទះច្រើនខែច្រើនឆ្នាំនៅក្នុងសួត ធ្វើឲ្យមានជំងឺមហារីកសួត និង​ជាពិសេសនោះគឺមហារីកក្រអូមច្រមុះ និងមហារីក​បំពង់ខ្យល់ជាដើម។ តាំងតែពីឆ្នាំ​១៩៩០ម្លេះ ដែល​​គណកម្មការអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវលើជំងឺមហារីក CIRC បានចាត់ថ្នាក់សារធាតុ​នីគែល ក្នុងកម្រិតណាមួយ ពិតជាអាចបង្កជំងឺមហារីកមកលើមនុស្ស។ មិនចាំបាច់ទាល់តែនៅជិតកន្លែងជីករ៉ែ ស្លររ៉ែកម្រនេះ ទើបមនុស្សអាចប្រឈមគ្រោះថ្នាក់នោះទេ។ រ៉ែនីគែល មានជាប់នៅក្នុង​ឧបករណ៍​ប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃច្រើនមុខណាស់ ជាក់ស្តែង សម្ភារៈប្រើប្រាស់ក្នុងផ្ទះ ដែល​ជាប្រភេទដែកអ៊ីណុក និងគ្រឿងអល្លង្កាជាដើម។ គ្រាន់តែថាផ្សែងចំហេះចេញពីរោងចក្រចម្រាញ់រ៉ែនីគែល អាចមានកម្រិតលោហៈនេះខ្ពស់ខ្លាំង និងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង។ពោលគឺនីគែល អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់​មកលើសុខភាព មិនចាញ់​មែរកួរ ប៉ុន្មាននោះទេ។ ឥណ្ឌូណេស៊ីមានស្តុកនីគែល១ភាគ៤នៃពិភពលោក​ រ៉ែនីគែល ជាប្រភេទលោហៈធ្ងន់ និងកម្រ ដែល​ឧស្សាហកម្មពិភពលោកយើង អត់មិនបានទេ​។ ទំនង់​សេដ្ឋកិច្ចរបស់​រ៉ែនីគែលធ្ងន់សម្បើមណាស់ ជាពិសេសជាមួយ​នឹង​ការប្រើប្រាស់​សម្ភារៈបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ដែលត្រូវការ​ប្រើថ្មសាក។ លោហៈនីគែល មិនខុសពីលីត្យូម គឺជាធាតុផ្សំចាំបាច់ណាស់ សម្រាប់ផលិត​ថ្មសាកធំៗ ជាពិសេស គឺថ្មរថយន្តអគ្គិសនី​។ រថយន្តអគ្គិសនីនីមួយៗ អាចត្រូវការប្រើលោហៈនីគែលនេះ ប្រមានជាង៣០ ទៅ ៤០គីឡូក្រាមឯណោះ។​ មានប្រទេសមិនច្រើនប៉ុន្មានទេ ដែលមានស្តុករ៉ែនីគែលក្នុងដីច្រើន ក្នុងនោះមានឥណ្ឌូណេស៊ី ហ្វីលីពីន តំបន់នូវែលកាឡែដូនី​ គុយបា អូស្ត្រាលី ចិន កាណាដា និងរុស្ស៊ីជាដើម។ ឥណ្ឌូណេស៊ីសំបូរខ្លាំងជាង ។ បើតាមទិន្នន័យរបស់ U.S. Geological Survey គឺឥណ្ឌូណេស៊ីមានស្តុកចំនួន២១លានតោននៅក្នុងដី ដែលគេដឹងច្បាស់ថា អាចកកាយយកមកធ្វើអាជីវកម្មបាន​ ពោលគឺប្រមាណ​១ភាគ៤ នៃទំហំស្តុកពិភពលោក។​ ដោយឃើញពីសក្តានុពលដ៏ធំមហិមារបស់ខ្លួននេះ លោក​ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី បានចេញបញ្ជាហាមឃាត់ការនាំចេញរ៉ែនីគែលទៅក្រៅប្រទេស ចាប់ពីឆ្នាំ​២០២០មក។ ហាមឃាត់ការនាំចេញ មិនមែនហាមឃាត់ការជីកធ្វើអាជីវកម្ម។ តាមរយៈវិធានការបែបជាតិនិយមនេះ វា​មានន័យថា រ៉ែនីកែលរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ី ត្រូវតែចម្រាញ់និងកែច្នៃ​ផលិត​ជាទំនិញរួចរាល់នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ជាមុនសិន​ មុននឹងអាចនាំចេញទៅក្រៅ​បាន។ វិធានការនេះ គឺសំដៅផ្តល់សន្ទុះដល់ការវិនិយោគឧស្សាហកម្ម រៀបចំ​បណ្តាញ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រាប់ចាប់ពីការជីករ៉ែ ការស្លរ ចម្រាញ់​កែច្នៃ និងឈាន​ទៅ​​​ផលិតថ្មអគ្គិសនី​នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីតែម្តង។ អញ្ចឹងហើយ​ បានជាគ្រប់ក្រុមហ៊ុន​ឧស្សាហកម្មធំៗ ដែលផលិតរថយន្តអគ្គិសនី បាន​នាំគ្នាសំរុកទៅឥណ្ឌូណេស៊ីខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ​នេះ​។​ ក្រុមហ៊ុន Tesla កំពុងពិចារណាបង្កើតរោងចក្រផលិតរថយន្តនៅឥណ្ឌូណេស៊ីដោយផ្ទាល់តែម្តង។ ក្នុងឆ្នាំ​២០២២កន្លងទៅ ឥណ្ឌូណេស៊ី បាន​កកាយធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែនីគែល បាចចំនួន​១លាន៤សែនតោន។ ក្នុងរវាង​៣ឆ្នាំមកនេះ រដ្ឋាភិបាល​ឥណ្ឌូណេស៊ីបានចុះកិច្ចសន្យាចំនួនជាង១០ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ​១៥ពាន់លានដុល្លារ​។ ឆ្នាំ​២០១៥ ចំណូលបានមកពីអាជីវកម្មរ៉ែនីគែលនៅឥណ្ឌូណេស៊ីមាន១ពាន់លានដុល្លារ។ តែឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅនេះ ចំណូលនេះ បានរីកដល់៣០ពាន់លានដុល្លារ។ ឥឡូវហ្វ៊ីលីពីន ក៏កំពុងចង់យកគម្រូតាម​ឥណ្ឌូណេស៊ីដែរ ដោយ​បានសម្រេច​យកពន្ធខ្ពស់ លើការនាំចេញរ៉ែនីគែលរបស់ខ្លួន​។ រថយន្តដើរដោយ​ថ្មីអគ្គិសនី​ល្អសម្រាប់បរិស្ថានមែនពិត តែកុំភ្លេចថា មុននឹងផលិតចេញជាថ្មអគ្គិសនីនេះបាន​ គឺវាត្រូវរ៉ែលោហៈកម្រច្រើនមុខ តួយ៉ាងរ៉ែនីគែលនេះ។ ការជីកកកាយ​ ចម្រាញ់រ៉ែនីគែលអាចជះផល​អាក្រក់ខ្លាំងសម្បើមណាស់ដល់សុខភាពមនុស្ស និង​ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះធនធានធម្មជាតិ​។ ឧស្សាហកម្មរ៉ែនីគែលរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ី ត្រូវគេ​រិះគន់ខ្លាំងណាស់ ថាមិនស្អាតស្អំទេ ព្រោះក្រុមហ៊ុននៅឥណ្ឌូណេស៊ី ដុតធ្យូងថ្មខ្លាំងសម្បើមណាស់ ដើម្បីផលិត​ចរន្តអគ្គិសនី​​​ចម្រាញ់រ៉ែនេះ​។ កាកសំណល់សារធាតុពុល ត្រូវបង្ហូរចោលទៅក្នុងសមុទ្រទៀត។ តែយ៉ាងណា គ្រប់គ្នាមិនទាន់អាច​គេចពីឥណ្ឌូណេស៊ីបានទេ ព្រោះទំហំសមត្ថភាព​ផលិតវាធំណាស់។ តែយ៉ាងណា អ្នកជំនាញ​រំពឹង និងសង្ឃឹមថា ឥណ្ឌូណេស៊ីនឹងកាច់ចង្កូត រៀបចំឧស្សាហកម្មរ៉ែនីគែលរបស់ខ្លួន ឲ្យ​បានកាន់តែស្អាតស្អំ គោរពស្តង់ដារបរិស្ថានអន្តរជាតិ៕
20/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អ.ស.ប.៖ ចំនួនប្រជាជនឥណ្ឌានឹងកើនឡើងលើសចិន នៅត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២៣

ថ្ងៃពុធ អង្គការ​សហប្រជា​ជាតិ បញ្ជាក់អំ​ពីរបាយការណ៍​ប្រជាសាស្ត្រ​ពិភព​លោក​ ​ថា ចំនួនប្រជាជនឥណ្ឌា នឹងកើនឡើងលើសប្រជាជន​ចិន នៅត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២៣នេះ។​​ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ​ អង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏​អំពាវនាវ​ដែរ ដល់​ចំពោះ​បណ្តា​រដ្ឋាភិបាលឲ្យផ្តោតលើការគិតគូរដល់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ស្ត្រីក្នុងការសម្រេចចិត្តខ្លួនឯង ជាជាងគិតតែបារម្ភរឿងប្រជាជនពិភពលោកកើនឡើងខ្លាំង។ ​ ប្រជាជន​ទូទាំង​ពិភព​លោក ឡើង​លើស​ពី ​៨ពាន់​លាន​នាក់។​ នាយិកាមូលនិធិអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីប្រជាជន អ្នក​ស្រី​ Natalia Kanem ​បញ្ជាក់ថា ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩០មក​ អាយុសង្ឃឹម​រស់​របស់​ប្រជាជន​ពិភពលោក បាន​កើនឡើង​ជា​លំដាប់​ ចន្លោះ​រវាង​ ៦ឆ្នាំ​​​។ ជា​មធ្យម​ ប្រុស​ៗ អាយុ​សង្ឃឹម​រស់ ដល់​៧១ឆ្នាំ​ ហើយ​ស្រី​ ៧៦ឆ្នាំ​ ខណៈ​ដែល​អត្រា​ផ្តល់កំណើត យ៉ាងហោច ក្នុង​ស្រីម្នាក់​ អាច​បង្កើត​កូន​ ២,៣ នាក់​ ជិត​ជា​មធ្យម​។​ អឺរ៉ុប​ ជា​តំបន់​១​ដែល​នឹង​ត្រូវ​ស្គាល់​កំណើន​ប្រជាជន​ទាប តទៅទៀត ចាប់ពីពេល​នេះ​ ដល់​២០៥០។ ពី​ពេល​នេះ​ដល់​២០៥០ ប្រទេស ចំនួន ​៨ ​ដែល​មាន​អត្រា​កំណើត​​ប្រជាជនកើន​ច្រើនគួរ​ឲ្យ​កត់​សម្គាល់​ គឺ​ សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាធិបតេយ្យ​កុង​ហ្គោ អេហ្ស៊ីប អេត្យូពី ឥណ្ឌា នីហ្សេរីយ៉ា ប៉ាគីស្ថាន​ ហ្វីលីពីន និង​តង់ហ្សានី។ នៅ​ទ្វីប​អាហ្វ្រិក ប្រទេស​ដែល​មាន​អត្រា​កំណើតខ្លាំង គឺ​ នីហ្សេ ឆាត សូម៉ាលី​ ម៉ាលី និង​អាហ្វ្រិក​កណ្តាល​។​ នៅ​ទ្វីប​​អាហ្វ្រិក​ ប្រជាជន​នឹង​សន្ទុះ​កើនខ្លាំង​ ពី​ ១,៤ ទៅ​ ៣,៩​ ពាន់​លាន​នាក់ នៅឆ្នាំ​២១០០ ដែល​អាច​ស្មើ​នឹង ​៣៨%​ នៃ​ប្រជាជន​លើ​ផែ​នដី។ ​របាយការណ៍​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ បញ្ជាក់​ទៀត​ថា ​១ភាគ៣​នៃ​ប្រជាជនសកលលោក គឺមាន​អាយុ​តិច​ជាង ​១៤ឆ្នាំ។ ៦៥% អាយុ​ចន្លោះ​ ១៥ទៅ​ ៦៤ឆ្នាំ។ អ្នក​ដែល​អាយុ​លើស​ពី ​៦៥ឡើង​ទៅ មា​ន​១០%។​ រីឯ ប្រទេស​មាន​អត្រា​កំណើត​ទាប គឺ​ ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ហុងកុង សិង្ហបុរី ម៉ាកាវ សាំងម៉ារាំង អារុបា និង​ចិន។  ជប៉ុន ជួបបញ្ហា​កំណើត​ប្រជាជន​ ហើយ​​ ប្រជា​ជន​ចាស់ៗ​ច្រើន និង​ ថយ​ចុះប្រជាជន​យ៉ាងគំហុក​។ រយៈកាល​១ទសវត្សរ៍​ចុងក្រោយ​ ចន្លោះ​ឆ្នាំ​២០១១​ដល់​២០២១ ជប៉ុន​ថយចុះ ​៣លាននាក់។​ ​ឥណ្ឌា ​នាំមុខដាច់ ចិន ខាងបង្កើតកូន។ តាម​របាយការណ៍ថ្មី​នេះ គឺ​ ប្រជាជន​ឥណ្ឌា កើន​ដល់ ១,៤២៨៦ ពាន់លាននាក់​ ហើយ​​ ចិន មាន​ប្រជាជន​ ១,​៤២៥៧ ពាន់លាននាក់។ ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ ២៥ឆ្នាំ​ជាប់ៗគ្នា ចិន ឈរនាំមុខ​គេ​ខាង​មាន​ប្រជាជន​ច្រើន​ជាង​គេ​លើពិភពលោក។ ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ ឥណ្ឌា វ៉ាដាច់​ចិន​​ ដោយ​មាន​ប្រជាជន​ច្រើន​ជាង​ចិន​ ប្រមាណ​ ៣លាន​នាក់​ ហើយ​និង​បន្ត​ច្រើន​ជាង​តទៀត នៅពេ​លខាង​មុខ។ ជាក់ស្តែងទៅ ប្រជាជន​ចិន​​ធ្លាក់​​ចុះ​អត្រា​កំណើន​ ​​ជាប់​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ដំណើរ​ការ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​និង​នយោបាយផង​។ នៅ​ទសវត្ស​១៩៦០ ចិន​ជួប​អត្រា​កំណើត​ទាប និង​ស្លាប់​ប្រជាជន​អស់​ច្រើន​ពាន់​លាន​ ព្រោះតែ​កំហុស​ន​យោបាយ​ នៃ​បដិវត្តន៍​​​ដ៏​មហាលោត​ផ្លោះ នៅឆ្នាំ១៩៥៩។ ក្រោយ​មកទៀត រដ្ឋអំណាច​ចិន​កំណត់គោល​នយោបាយ​កូនតែ​១​ ទើបតែលុប​ចោល​​នៅ​ឆ្នាំ​២០២១ ដែល​អនុញ្ញាតឲ្យ​ ពលរដ្ឋ​ចិន ​អាច​មា​នកូន​លើសពីម្នាក់​បាន​​។ ទាំង​នេះ​​​ពន្យា​រ​កំណើន​ប្រជាជន​ចិន ហើយ​ស្រី​ចិន​ដែល​រៀន​បា​នកម្រិត​ចេះដឹង​ខ្ពស់​ ក៏​​នាំ​ឲ្យ​អាក់​ខាន​ខ្លះដែរ​ ដល់​ដំណើរការ​ពរពោះ​មាន​កូន​។​ ពេល​នេះ រដ្ឋាភិបាល​របស់​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី នរិន្ទ្រា​ ម៉ូឌី មិន​បាន​ប្រកាស​ទិដ្ឋន័យ​ប្រជាជន​ផ្លូវ​ការ​​ទេ។ មិន​ប្រកាស​ជាសាធារណៈ​ ពីព្រោះតែ​បារម្ភ​ខ្លាច​ក្រែង​មាន​គេ​រិះគន់​ពីអ​ត្រាអត់​ការ​ងារធ្វើ​ ​​ចំនួន​ដ៏ច្រើន​ក្នុង​ចំណោម​យុវជន។ ដែល​ចំណុច​នេះ​ មិន​នាំ​ផល​ល្អ ហើយថែមទាំអ​​អាច​ជះផល​អាក្រក់​ដល់​ការ​បោះឆ្នោត​ជាតិ​ នៅឆ្នាំ​ខាង​មុខ​នេះ ផង។ ទោះ​ជា​យ៉ាងនេះ បើតាមទិន្នន័យ​អង្គការ​សហប្រជជាតិ ដែល​ផ្សាយ​ពី​​ទីភ្នាក់​ងារ​ព័ត៌មាន​AFP ប្រជាជន​ឥណ្ឌា ជិត​ពាក់​កណ្តាល មា​នអាយុតិច​ជាង​៣០ឆ្នាំ ហើយ​ដែល​កំពុង​តែស្រេក​ឃ្លាន​ក្នុងការ​ប្រលូកចូល​ក្នុងវិស័យ​ការងារ​។ បើតាម​អ្ន​កជំនាញបារាំង​ អំណឹះ​តទៅ ឥណ្ឌា បង្កើត​ប្រជាជន​ថ្មី ក្នុង​១ឆ្នាំៗ ប្រមាណ​១៤លាននាក់។ ចំពោះ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​ផ្ទាល់​ កំណើន​ខ្លាំង​ខាង​ប្រជាសាស្ត្រ​ គឺបង្ក​បញ្ហា​ចំណោទប្រឈម​ខ្លាំង ​វិបត្តិ​សង្គម មាន​ទាំង​ពី​ការសិក្សា រចនាសម្ព័ន្ធ ទឹក ភ្លើង... ពិសេស​ទៅទៀត​ គឺ​ ​វិសមភាពអ្នក​មាន​អ្ន​កក្រ, កង្វះ​លំនៅ​ដ្ឋាន​សមរម្យ​នៅក្នុង​ទីក្រុង,បញ្ហា​​កង្វះការងារ...។ល។ នេះបើតាម​ការ​វិភាគ​របស់​​សាស្ត្រាចារ្យ​ Christophe Jaffrelot​ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៅ វិទ្យាស្ថាន​ជាតិស្រាវជ្រាវ​វិទ្យាសាស្ត្រ​​​ CNRS និងជាអ្នក​ជំនាញ​ពីប្រទេស​ឥណ្ឌា។ បញ្ហា​មួយ​ទៀត ដែល​អ្នក​ជំនាញ​មើលឃើញ គឺវិបត្តិ​​ធនធានមនុស្ស សម្រាប់ប្រទេស​ឥណ្ឌា ព្រោះតែ​ប្រាក់​ខែ​ទាប​នៅក្នុង​ស្រុក​ ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​មាន​សមត្ថភាព​និងអ្ន​កចេះដឹង ​រត់​ចោល​ស្រុក​ ​ពិសេសពួក​អ្ន​កចេះអង់គ្លេស​និង​បច្ចេកវិជ្ជា​ ដូច​ដែល​យើង​ឃើញ​ស្រាប់ ក្រុម​ហ៊ុន​ព័ត៌មាន​វិទ្យា​អ៊ិនធ័រនែត​ គឺ​មាន​ជនជាតិ​ឥណ្ឌា​ តួយ៉ាង Google ជាដើម។​   «បង្កើតកូន ជាសម្រេចចិត្តរបស់​ស្ត្រីម្ចាស់ខ្លួន​»។ របាយការណ៍ប្រជាសាស្ត្រពិភពលោក មិន​គាំទ្រ​ឲ្យ​រដ្ឋអំណាច​ឬ​រដ្ឋាភិបាល ដាក់​​គោល​នយោបាយ​កំណត់​ចំនួន​កូន​ ឬ​ប្រើ​វិធី​សាស្ត្រវិធានការណាមួយ​​​ដើម្បី​បន្ថយ​ឬ​បង្កើន​កំណើត​​ទេ។ ជំនួស​ឲ្យ​ការ​ដែលគិត​​ថា​នារី​គួរតែ​មាន​កូន​ប៉ុន្មាននិង​នៅ​អាយុប៉ុន្មានតាម​សម្ពាធ​សង្គម​​នោះ​ ប៉ុន្តែ គួរ​សូម​ទុក​ដាក់​សម្រេច​ចិត្ត​ថា ត្រូវ​មាន​កូន​ឬ​គ្មាន​ ជា​សិទ្ធិសម្រេច​របស់​នារី​ជា​ម្ចាស់​រាង​កាយ​របស់​នាង។ នេះបើតាម​ អ្នកស្រី​ Natalia Kanem នាយិកាមូលនិធិ​​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ដើម្បីប្រជាជន និងដែល​បញ្ជាក់​ថា​ « ទិន្នន័យ​៤៤% ស្ទើរតែ​ស្មើ​នឹង​ស្រី​ពាក់​កណ្តាល​ពិភពលោក​ ដែល​​ ពពោះ ផើម​មា​នគភ៌ ​មិនតាម​ក្តីប្រាថ្នា​របស់​ខ្លួន។ នាង​មិ​នអាច​ជ្រើសរើស​ប្រើ​វិធីសាស្ត្រ​​ពន្យារ​កំណើត​ មិន​បាន​ទទួល​ការ​ព្យាបាយ​សុខភាព​ត្រឹមត្រូវ និង​មិន​អាច​សម្រេច​រើស​ដៃគូ​រួម​ភេទ​ ជាមួយ​នរណាម្នាក់​ តាម​ចំណង​របស់ខ្លួន​។​ ​ក្នុង​ពិភព​លោក​យើង គឺ​អត្រា​ពរពោះ​មាន​កូន​ ដល់ទៅ​ជិត​កណ្តាល​ ដែល​មិន​ចេញពី​សេចក្តីប្រាថ្នា​របស់​នារី​ម្ចាស់​ខ្លួន​ទេ។»  អ្នកស្រី Natalia Kanem កត់​សម្គាល់​ថា «ក្នុង១ឆ្នាំៗ យ៉ាង​ហោចណាស់ កូន​ក្មេង​ ទារក​កន្លះ​លាន​នាក់ ប្រសូត្រ​ចេញពី​ម្តាយ​វ័យ​ក្មេង អាយុ​ចន្លោះ​ ១០ ទៅ​១៤ឆ្នាំ​។​»​ អាស្រ័យ​ហេតុ​នេះ អង្គការសហប្រជាជាតិ អំពាវនាវ​ឲ្យ​បណ្តា​រដ្ឋាភិបាល​និងរដ្ឋអំណាច​ ត្រូវ​អប់​រំ​ណែនាំ​ប្រជាជន​ទូទៅ ឲ្យ​យល់​ពីការ​ថែទាំ​សុខភាព​ផ្លូវភេទ អនាម័យ​ប្រដាប់​ភេទ​ ការ​បន្ត​ពូជ​ដោយ​សុវត្ថិភាព ហើយបង្កើត​យន្តការ​នានា​ ជាមួយ​សង្គម​ស៊ីវិល ដើម្បី​ពន្យល់ណែនាំ​​ពី​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​នារីភេទ។ ដើម្បី​ឲ្យ​គ្រប់​គ្នា​យល់​ជាក់​ច្បាស់​ថា​ ស្រី​មាន​សិទ្ធពេញទី​ក្នុងការ​​ជ្រើស​រើស​គូស្រ​ករ និង​ សិទ្ធិ​ជ្រើសរើស​ដៃ​គូ​រួមភេទ​តាម​សេចក្តីប្រាថ្នា​របស់​នាង ៕​
19/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ស៊ូដង់៖ ផ្ទុះការវាយ​ប្រយុទ្ធដណ្តើមអំណាចគ្នា រវាងក្រុមយោធា ស្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីល​ជាច្រើននាក់

ស៊ូដង់ ដែលជាប្រទេសក្រីក្រមួយនៅអាហ្វ្រិក កំពុងតែធ្លាក់ចូលក្នុងភ្លើងសង្រ្គាមស៊ីវីល ឬយ៉ាងណា? អស់រយៈពេល​៣ថ្ងៃមកហើយ ដែលនៅ​រដ្ឋធានីកាទូម មានការផ្ទុះអាវុធ វាយប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងហឹង្សា រវាងក្រុម​យោធា២ក្រុម ដើម្បីដណ្ដើមគ្នា​​​គ្រប់គ្រងអំណាច​។ យ៉ាងហោចណាស់ មាន​ប្រជាជនស៊ីវីល បានស្លាប់ប្រមាណ​១០០នាក់ និងមានរបួសជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត ខណៈការប្រយុទ្ធគ្នាកំពុងបន្តយ៉ាងសកម្ម​។​ ធ្លាប់សហការគ្នា​ធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធា ងាកមកដណ្តើមអំណាចគ្នា​ អស់រយៈពេល​ជាច្រើនសប្តាហ៍​មកហើយ ដែលគេបាន​សង្កេតឃើញ នូវការប្រទូស្តរាយគ្នា ជាពាក្យសម្តី​ជេរប្រទេចគ្នាទៅវិញទៅមក រវាងមេដឹកនាំក្រុមកងទ័ពទាំង២ក្រុម។ ទីមួយ​គឺលោក​ Abdel Fattah al-Burhane ដែលជាអគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិស៊ូដង់ ហើយទី២គឺលោក Mohamed Hamdane Daglo ហៅក្រៅថា​ Hemedti ដែលជាមេបញ្ជាការកង​អាវុធហត្ថប្រតិបត្តិការរហ័ស FSR។ ចាប់ពីថ្ងៃសៅរ៍មក លោក​មេបញ្ជាការ​ Hemedti នេះ បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាបន្តបន្ទាប់ តាមទូរទស្សន៍​ប្រទេសតំបន់ឈូងសមុទ្រ ដែលជាបក្សពួកខ្លួន និង​ប្រើភាសាស្តីបន្ទោស ជេរប្រមាថទៅលើគូរប្រជែងរបស់ខ្លួន គឺលោក​ Abdel Fattah al-Burhane ដែលជាមេដឹកនាំកំពូលស៊ូដង់។ គួរបញ្ជាក់ថា មេទ័ពដ៏មានអំណាចទាំង​២នេះ សុទ្ធតែ​ជាមនុស្ស​សល់ពីរបបដឹកនាំផ្តាច់ការ របស់ អូម៉ា អាល់បាឆៀរ។ ក្រោយរបបផ្តាច់ការនេះដួលរលំនៅខែមេសា ឆ្នាំ​២០១៩ លោក​ Abdel Fattah al-Burhane ដែលជាអគ្គមេបញ្ជាកងទ័ពជាតិ ត្រូវបានតែងតាំង​ឲ្យធ្វើជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាកំពូល បន្ទាប់ពីមេទ័ពរូបនេះ​ បាន​​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយ​ក្រុមអ្នកនយោបាយ​ស៊ីវីល​ ដើម្បីឈានទៅ​ធ្វើអន្តរកម្មអំណាច​ប្រជាធិបតេយ្យ​។ តែក្រោយ​មក គឺនៅខែតុលា ឆ្នាំ​២០២១ ស្រាប់តែលោកមេទ័ពរូបនេះ បាន​ធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធា ផ្តួលរំលំ​រដ្ឋាភិបាល​អន្តរកាលស៊ីវីល។ ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ ដែលមានការចូលរួមសហការពីក្រុមកម្លាំងប្រដាប់អាវុធមួយក្រុមទៀត ឈ្មោះថា កងកម្លាំង​អាវុធហត្ថប្រតិបត្តិការរហ័ស ដឹកនាំដោយ លោកមេបញ្ជាការ​ Mohamed Hamdane Daglo ហៅក្រៅថា​ Hemedti នេះឯង។ ក្រុម​ប្រដាប់អាវុធនេះ ត្រូវគេស្គាល់ថា គឺជាកងកម្លាំងហិង្សាធ្លាប់បានចេញ​មុខ​វាយ​បង្រ្កាប​ក្រុមបះបោល កាលពីក្នុងសង្គ្រាមនៅតំបន់ដាកហ្វួរ ហើយ​ក៏ធ្លាប់ទៅធ្វើប្រតិបត្តិការនៅយេម៉ែន នៅ​លីប៊ីផងដែរ។ យោងតាម​បណ្តាញ​ព័ត៌មាន BBC កងកម្លាំងនេះ គឺជាអ្នកគ្រប់គ្រង អណ្តូងរ៉ែមាសសឹងតែទាំងអស់នៅ​ស៊ូដង់​។ ឥឡូវពេលនេះ ដៃគូសហការដែលធ្លាប់ពួតកម្លាំងគ្នាធ្វើរដ្ឋប្រហារ បានងាកមក​ធ្វើសង្គ្រាម​វាយប្រយុទ្ធគ្នា​ដណ្តើម​អំណាច​។ ការវាយប្រយុទ្ធដែលបានផ្ទុះឡើង កាលពីថ្ងៃសៅរ៍​ទី​១៥មេសា នៅកណ្តាល​ក្រុងកាទូម រដ្ឋធានីស៊ូដង់តែម្តង​។ អណ្តូងរ៉េមាស និងជាពិសេសរ៉ែប្រេងកាត ដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់នៅក្នុងប្រទេសនេះ អាចជាហេតុផលមួយ នៃការច្រណែនគ្នារវាងមេបញ្ជាការកងទ័ពទាំង២នេះ​។ ស្ថានការណ៍ស្រពិចស្រពិល គិតមកត្រឹមថ្ងៃចន្ទនេះ ការវាយប្រយុទ្ធគ្នា នៅតែសកម្មដដែលទេ។ យោងតាមអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP ដែលប្រចាំនៅក្រុងកាទូម គឺសំលេងផ្ទុះ​គ្រាប់កាំភ្លើងទាំងតូចទាំងធំ នៅតែលាន់ឮ យ៉ាងទ្រហឹងអឺងកង។ ផ្សែងខ្មៅឆាបឆេះ ក្លិនគ្រាប់រំសេវពាសពេញ​ទីក្រុងតែម្តង​។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ កងទ័ពអាកាសស៊ូដង់ បានទាំងបាញ់ប្លោងទំលាក់គ្រាប់បែក នៅកណ្តាលក្រុង​កាទូមថែមទៀត ដើម្បី​កំទេចទីបញ្ជាការដ្ឋានកងអាវុធហត្ថ​ប្រតិបត្តិការរហ័ស។ យោងតាមអ្នករាយ​ការណ៍ព័ត៌មានបារាំង គឺគិតមកត្រឹមពេលនេះ គ្មានអ្វីអាចអះអាងថា ខាងណាឈ្នះ ខាងណាចាញ់ ខាងណាវាយដណ្តើម​បានអ្វីខ្លះនោះទេ។ ក្រុម​កងកម្លាំង​អាវុធហត្ថ​ប្រតិបត្តិការរហ័ស របស់​លោក​មេបញ្ជាការ Hemedti អះអាងថាកំពុងបើក​ប្រតិបត្តិការ​ ដណ្តើមយក​ទីតាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធយុទ្ធសាស្ត្រ ហើយអះអាងទៀតថា​បានវាយដណ្តើមគ្រប់គ្រង ព្រលានយន្តហោះក្រុងកាទូម និង​បាន​ចូលទៅគ្រប់គ្រង​វិមានប្រធានាធិបតីថែមទៀត​។ ក៏ប៉ុន្តែ ខាងកទ័ពជាតិដែលស្ថិតក្រោម​ការដឹកនាំរបស់​លោកមេបញ្ជាការ​ Abdel Fattah al-Burhane វិញ បានអះអាងថា អត់ទេ ! ស្ថានការគឺកងទ័ពគ្រប់គ្រងបានយ៉ាងល្អ ហើយទីបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពជាតិលើផ្ទៃប្រទេស ក៏ត្រូវបានការពារបាន​យ៉ាងល្អដែរ។ ចំណែកទូរទស្សន៍ជាតិស៊ូដង់វិញ ភាគីទាំងសងខាង សុទ្ធតែអះអាង បានដណ្តើម​បាន តែ​រៀងៗខ្លួន។ ដូច្នេះ គឺថាស្ថានការណ៍ពេលនេះ នៅស្រពេចស្រពិលណាស់ មិនដឹងខាងណា ចាញ់រឺឈ្នះទេ ព្រោះការប្រយុទ្ធកំពុងបន្តយ៉ាងសកម្ម​ នៅសឹងតែគ្រប់ទីកន្លែងនៅក្រុងកាទូម។​ លោក​មេបញ្ជាការ​ Abdel Fattah al-Burhane ដែលជាមេដឹកនាំទី១នៅស៊ូដង់ ក៏បាត់មុខ មិនទាន់ចេញមក​ថ្លែងការណ៍អ្វីដែរ​ គិតមកត្រឹមពេលនេះ។ ស្លាប់ជនស៊ីវីល​យ៉ាងហោចជិត១០០នាក់​ យោងតាម​តួលេខរបស់សហជីពក្រុមគ្រូពេទ្យស៊ូដង់ គិតពីថ្ងៃសៅរ៍ ដល់ថ្ងៃអាទិត្យម្សិលមិញ យ៉ាងហោចមាន​ប្រជាជនស៊ីវីល​ស្លាប់ ចំនួន​៩៧នាក់ និងរបួសច្រើននាក់ខ្លាំងណាស់។ ពាក់កណ្តាល​នៃមនុស្សស្លាប់និង​របួស គឺនៅក្នុងទីក្រុងកាទូមតែម្តង ព្រោះជាសមរភូមិប្រយុទ្ធយ៉ាងក្តៅគគុក។ តួលេខនេះ មិនទាន់រាប់ ចំនួន​ទាហានស្លាប់ទាំងសងខាងផងទេ ដែលតាមស្មានគឺច្រើនសិបនាក់ណាស់។ ដូចយើងដឹងហើយ ស៊ូដង់ជាប្រទេសដែលសំបូរធនធានរ៉ែប្រេងកាតក្នុងចំណោមប្រទេស​ផលិតប្រេង ក៏ប៉ុន្តែប្រទេស​នេះក្រីក្រខ្លាំងណាស់ ហើយ​ប្រឈមនឹងការប្រជែងអំណាច គ្មានស្ថិរភាពទេ។ ជាង​១ភាគ៣ នៃប្រជាជនស៊ូដង់ចំនួន ៤៥លាននាក់ រស់នៅរំពឹងទៅលើជំនួយ​ស្បៀងអាហារ ជំនួយមនុស្សធម៌ពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានា ជាក់ស្តែងដូចនៅតំបន់ដាកហ្វួរជាដើម។ ការវាយប្រយុទ្ធដណ្តើមអំណាចគ្នា រវាងពួកកងទ័ពទាំង២ក្រុមនាពេលនេះ បាន​បណ្តាល​ឲ្យស្លាប់បុគ្គលិកអង្គការ​ កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក ចំនួន​៣នាក់នៅដាកហ្វួរ។ ឥឡូវអង្គការនេះ បានសម្រេចផ្អាកប្រតិបត្តិការការងាររបស់ខ្លួន ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពបុគ្គលិក​ ខណៈការវាយ​ប្រយុទ្ធផ្ទុះអាវុធ កំពុងសកម្មយ៉ាងហិង្សា។ នៅទីក្រុងកាទូមវិញ ផ្អែកតាមលោក Kholoold Khair ស្ថាបនិកមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ Confluence Advisory នៅទីក្រុងកាទូម គឺ​នេះជាលើកទីមួយហើយ ដែលមានការប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងហិង្សាខ្លាំងបែបនេះ បើគិតពីឆ្នាំ​១៩៥៦មក នៅពេលដែល​មានសង្គ្រាមដណ្តើមឯករាជ្យពីអង់គ្លេស។ នៅព្រឹកថ្ងៃ​ចន្ទនេះ ក្រុមគ្រូពេទ្យ និង​បុគ្គលិកអង្គការមនុស្សធម៌​បានទាញសញ្ញាអាសន្ន ដោយសារតែការប្រយុទ្ធគ្នានៅកាទូម បាន​បណ្តាល​ឲ្យដាច់ចរន្តអគ្គិសនី នៅតាមមន្ទីរពេទ្យ ដែលខ្វះមុខខ្វះក្រោយរួចទៅហើយ។ តំណាងអង្គការសុខភាពពិភពលោក បានលើកឡើងថា មន្ទីរពេទ្យទាំ​ង៩នៅ​កាទូម ដាច់ចរន្តអគ្គិសនី គ្មានឈាមដើម្បីជួយសង្គ្រោះមនុស្សរបួស គ្មានសេរូម និង​ខ្វះសម្ភា​រៈវះកាត់សង្គ្រោះ ​ជាច្រើនផ្សេងទៀ​ត។ ជាងនេះទៀត មនុស្សម្នា ទាំងអ្នកជំងឺអ្នករបួស និង​ក្រុមគ្រួសារ មិនអាចចាកចេញពីមន្ទីរពេទ្យបានទេ ដោយសារតែនៅតែនៅខាងក្រៅ មាន​ការវាយ​ប្រយុទ្ធផ្ទុះអាវុធ វាយប្រយុទ្ធបាញ់ប្លោងគ្រប់ច្រកល្ហក។ ស្ថានការណ៍បានបណ្តាល​ឲ្យ​មានការកកស្ទះ នៅតាម​មន្ទីរពេទ្យ​ គ្មានចំណីអាហារ គ្មានទឹកបរិភោគ​។ អេហ្ស៊ីប និង អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​ បើគិត​ពី​ព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារនៅខែតុលាឆ្នាំ​២០២១មក សហគមន៍អន្តរជាតិបានត្រឹមតែឈរសំឡឹងមើល​ពីចំងាយ ដោយ​មិនអាចធ្វើអ្វីបាន ឬក៏និយាយអ្វីក៏ភាគីជម្លោះនៅស៊ូដង់មិនស្តាប់ដែរ។ ចិនដែល​ដែល​មានចំណែក​ផល​ប្រយោជន៍​គួរសមដែរនៅ​ស៊ូដង់ បានព្យាយាមនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលកងទ័ពដែរ ពេលកន្លងមកនេះ​ ឲ្យ​រៀបចំ​ប្រទេសឲ្យ​មានស្ថិរភាពសន្តិសុខ ព្រោះ​ចិន​មានក្រុមហ៊ុន​បូមប្រេងកាតនៅស៊ូដង់ច្រើនណាស់។ សហព័ន្ធអាហ្វ្រិក សហរដ្ឋអាមេរិក និងអង់គ្លេស បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ព្រមៗគ្នា នៅថ្ងៃចន្ទនេះ ហៅឲ្យភាគីជម្លោះបិទបញ្ចប់អំពើហិង្សា ដែលបណ្តាលឲ្យ​ស្លាប់ជីវិតជនស្លូតត្រង់ស៊ូដង់។ លោកអង់តូនី ប្លីងកិន ថ្លែងការបារម្ភថា​ បើសង្គ្រាមស៊ីវីល​នៅស៊ូដង់ផ្ទុះឡើង​ វានឹងរញ្ជួយកម្រើកអស្ថិរភាពពេញមួយតំបន់អាហ្វ្រិកខាងជើងឆៀងខាងកើតនេះតែម្តង។ ចំណែកលោក​ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិវិញ បានថ្លែងសារអំពាវនាវ ឲ្យគូប្រជែងអំណាចទាំង២ ទម្លាក់អាវុធ ឈប់ប្រយុទ្ធ ហើយបានហៅឲ្យ​លោក​ប្រធានាធិបតី​អេហ្ស៊ីប Abdel Fattah al-Sissi ត្រូវតែជួយចូលរួមដោះស្រាយជាបន្ទាន់។​ យ៉ាងណាមិញ នៅទីក្រុងគែរប្រទេសអេហ្ស៊ីប ក្រុម​ប្រទេស​​សម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ បានបើកការប្រជុំជាបន្ទាន់​ ដោយអេហ្ស៊ីប និង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ជាអ្នក​ផ្តួចផ្តើមគំនិត​។ អាហ្ស៊ីប និង​ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ត្រូវគេដឹងថា ជាមហាអំណាចតំបន់​មានទំងន់ឥទ្ធិពលខ្លាំង ទៅលើគូបដិបក្សស៊ូដង់​ទាំង២នេះ​៕
17/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិក​ចាប់ខ្លួន​ទាហាន​អាយុ២១ឆ្នាំ ដែល​សង្ស័យ​ក្នុង​រឿងបញ្ចេញឯកសារ​សម្ងាត់​របស់​មន្ទីរបញ្ចកោន

ប៉ូលិស​FBI បានចាប់ខ្លួន​យុវជនម្នាក់ ដែលជាប់សង្ស័យ​ក្នុងរឿង​បែកលេចធ្លាយ​ឯកសារ​សម្ងាត់​របស់មន្ទីរបញ្ចកោន ទៅលើ​បណ្តាញសង្គម។ នៅក្នុង​សន្និសីទកាសែត​កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ រដ្ឋមន្រ្តីយុត្តិធម៌ អាមេរិក លោក Merrick Garland បាន​ប្រកាសថា គេ​បាន​ចាប់ខ្លួន យុវជន​Jack Teixeira ជែក តេស្ហៀរ៉ា អាយុ​២១ឆ្នាំ ក្នុងរឿង​ជាប់សង្ស័យ​បញ្ចេញ​ឯកសារសម្ងាត់​ជាតិ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។ តើ​យុវជនអាមេរិក​វ័យ​២១ឆ្នាំ​អាចចូលយក​ឯកសារសម្ងាត់អាមេរិក មកបង្ហោះផ្សាយ ចែកចាយ​នៅលើ​បណ្តាញសង្គម​បានយ៉ាងដូចម្តេច? រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួងយុត្តិធម៌​អាមេរិក​បាន​ប្រកាសកាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញថា គេ​បាន​ចាប់ខ្លួន​យុវជន​Jack Teixeira ដែលជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹងការសង្ស័យ​បញ្ចេញ​ឯកសារ​សម្ងាត់​របស់​មន្ទីរបញ្ចកោន នៅលើ​បណ្តាញសង្គម។ មានអាយុ ២១ឆ្នាំ Jack Teixeira ជែក តេស្ហៀរ៉ា ជា​បុគ្គលិក បម្រើការ​នៅក្នុង​អង្គភាព​ចារកម្ម​ជើងអាកាស​របស់​ឆ្មាំជាតិអាមេរិក តាំង​ពីឆ្នាំ ២០១៩។ កើតក្នុង​គ្រួសារ​ទាហាន Jack Teixeira​មាន​ឪពុកចុង​ជា​ទាហាន ដែល​ទើបចូល​និវត្តន៍ និង​ប្អូនប្រុស​ដែលធ្វើការ​នៅមូលដ្ឋានទ័ពដូចគ្នា​នឹង​ Jack Teixeira នៅរដ្ឋ Massachusetts។ ចំណែកម្តាយ​របស់​ Jack Teixeiraជា​បុគ្គលិក​របស់​អង្គការ​សម្រាប់​អតីត​យុទ្ធជន​អាមេរិក។ នៅក្នុង​អង្គភាព​ចារកម្ម​ជើងអាកាស នៅក្នុង​រដ្ឋ​​Massachusetts ទៀតសោត Jack Teixeira​មាន​នាទី​ជា​អ្នកជំនាញ​ព័ត៌តមានវិទ្យា ទទួលខុសត្រូវ​លើ​ប្រព័ន្ធ​ទំនាក់ទំនងយោធាអាមេរិក ដូចជា​បណ្តាញ​ខ្សែកាបជាដើម។ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ម្សិលមិញ នាយទាហាន Jack Teixeira ត្រូវ​ប៉ូលិស​FBI ចាប់ឃាត់ខ្លួន​នៅ​ផ្ទះ នៅ​កូនក្រុង​តូចមួយឈ្មោះ Dighton ភាគខាងត្បូង​ទីក្រុងបូស្តុន ក្នុង​រដ្ឋMassachusetts។ នៅក្នុង​វីដេអូ​ដែល​ក្រុមទូទស្សន៍​អាមេរិកថត​បាន​ពីលើអាកាស បាន​បង្ហាញ​យុវជន​ម្នាក់ ស្លៀកខោ​ខ្លីក្រហម និង​អាវយឺត​នៅផ្ទះ ដាក់ដៃលើក្បាល ដើរថយក្រោយ មុននឹង​ត្រូវ​កងកម្លាំង​ចាប់ដាក់ខ្នោះ និងបណ្តើរចូលក្នុងរថយន្ត​ស៊ីវិល។ ឯកសារសម្ងាត់របស់អាមេរិក​បែកលេចធ្លាយ​ដំបូងគេនៅក្នុង​បណ្តាញDiscord តាំង​ពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ សប្តាហ៍មុន កាសែត​New York Times​ជាអ្នកចុះផ្សាយ​មុនគេ​ពីការបែកលេចធ្លាយ ឯកសារសម្ងាត់​របស់​មន្ទីរកោនអាមេរិក នៅក្នុង​បណ្តាញ​សង្គម ដូចជា តេឡេក្រាម ធ្វីតធ័រ និង​Discord ជាដើម។ នៅមុន​ពេល ក្រសួងយុត្តធម៌​អាមេរិក​ប្រកាស​បើកការស៊ើបអង្កេតទៅទៀត កាសែត​អាមេរិក ដូចជា New York Times Washington Post ជាដើម​បាន​ស្រាវជ្រាវ​រកប្រភព​បែកលេចធ្លាយឯកសារ​សម្ងាត់​នៅលើ​បណ្តាញសង្គម​Discord។ Discord ​ជាបណ្តាញសង្គម ដែលមាន​អ្នកប្រើប្រាស់​ភាគច្រើន​ជា​មនុស្សប្រុស ជាអ្នកលេងហ្គេមអនឡាញ និង​មានអាយុ​ច្រើនបំផុត ២៤ឆ្នាំ។ កាសែតWashington Post យុវជន Jack Teixeira បាន​ចែករំលែក​ឯកសារ​សម្ងាត់​របស់​អាមេរិក ជាច្រើន សន្លឹក នៅក្នុង​ចំណោម​ក្រុមឆាត​ដែល​មាន​សមាជិក​ប្រមាណ ២៤នាក់ រាប់ខែ​មក​ហើយ ប៉ុន្តែ ទើបតែ​នៅ​មេសា​នេះ ដែល​រឿង​បាន​បែកខ្ចរខ្ចាយ លេចធ្លាយ​នៅក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ។ តាមសមាជិកក្នុង​ក្រុមឆាត ដកស្រង់សំដី ដោយ​កាសែត​Washington Post Jack Teixeira​បាន​ចែករំលែក​ឯកសារ​សម្ងាត់​ជាច្រើនទាក់ទង​នឹង​សកម្មភាព​របស់​ចារកិច្ចអាមេរិក និង​សង្រ្គាម​នៅអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ គេ​បាន​ស្នើសុំ​កុំ​ឲ្យសមាជិក​ក្នុងក្រុម ចែករំលែក​ទៅខាងក្រៅ ព្រោះគេ​មិនចង់​ធ្វើជា​អ្នកទម្លាយឯកសារ​សម្ងាត់អាមេរិក។ នៅក្រោយ​ចាប់ខ្លួន​ Jack Teixeira ដែលជាជនសង្ស័យធំជាងគេ ក្រសួង​យុត្តិធម៌អាមេរិក​អះអាងថា គេនៅ​បន្តស៊ើបអង្កេត ដើម្បី​ចង់ដឹងថា តើមានអ្នកណា​ផ្សេងទៀត ដែលចូលរួមលួច​យកឯកសារ​សម្ងាត់របស់CIA ពីក្នុង​បណ្តាញ Discord ទៅបន្ត​ចែកចាយ នៅលើបណ្តាញសង្គម​ផ្សេងទៀត ដូច​តេឡេក្រាម និង​ធ្វីធធ័រ។ ហេតុអ្វី​ទាហានក្មងខ្ចី អាយុ២១ឆ្នាំ​អាច​ចូលមើល​ឯកសារ​សម្ងាត់ជាតិ​របស់​មន្ទីរ​បញ្ចកោណ អ្នកនាំពាក្យ​របស់​មន្ទីរបញ្ចកោណ លោក​Patrick Ryder បាននិយាយ​ប្រាប់​អ្នកកាសែត​ថា ដើម្បីអាច​ចូលទៅធ្វើការ នៅក្នុង​អង្គភាព ចារកម្ម ជើងអាកាស​នៅ​រដ្ឋ​Massachusetts Jack Teixeira​បានឆ្លងកាត់​ការធ្វើតេស្ត ជាច្រើនដំណាក់កាល ដើម្បី​បញ្ជាក់ថា Jack Teixeira​ស្អាតស្អំ គ្មាន​ជាប់សង្ស័យ​ថា នឹង​អាច​បញ្ចេញ​ការណ៍សម្ងាត់អាមេរិក​ទៅ​ខាងក្រៅ។ ម្យ៉ាង Jack Teixeira​ធ្លាប់បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើកិច្ចសន្យា រក្សា​ការណ៍សម្ងាត់​របស់​កងទ័ពដែរ។ បើតាម​អ្នកនាំពាក្យខាងលើ ក្រសួងការពារ​ជាតិ​ជឿទុកចិត្ត​លើ​សមាជិក​របស់ខ្លួន មិនថា ពួកគេមាន​វ័យក្មេង ដោយ​ផ្តល់​ការទទួលខុសត្រូវ​ឲ្យ​ពួកគេ នៅក្នុងការដឹកនាំ​ក្រុមប្រយុទ្ធ​នៅក្នុង​សមរភូមិ។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងនាម​ជា​អ្នកជំនាញ​បច្ចេកវិទ្យា ទទួលខុសត្រូវ​លើបណ្តាញទំនាក់ទំនង យោធាក្នុងអង្គភាពឆ្មាំកងទ័ពជាតិ យុវជន​ Jack Teixeira ក៏​ទទួល​បាន​សិទ្ធិ​ចូល​ទៅ​កន្លែង​ដែល​មាន​ទុកដាក់​ឯកសារសម្ងាត់។ Jack Teixeira​មានអាយុតែ​២១ឆ្នាំ និង​មាន​ឋានន្តសក្តិ​តូចតាច​មែនទែន នៅ​ក្នុង​អង្គភាព ឆ្មាំជាតិអាមេរិក ប៉ុន្តែ គេ​មាន​សមត្ថភាព​ចូលទៅយក​ឯកសារសម្ងាត់ជាតិ ទៅ​ចែកចាយ​ជាមួយ​អ្នកប្រើប្រាស់​បណ្តាញសង្គម​មួយក្រុម ដែល​តាមពិត​មាន​ប្រវត្តិរូប​ជាអ្នកលេងហ្គេម​អនឡាញ។ ចង់មិនចង់ ការបែកលេច​ធ្លាយ​ឯកសារ​សម្ងាត់​លើកនេះ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​ចោទសួរ​ពី​សមត្ថភាព​របស់​មន្ទីរបញ្ចកោណ​អាមេរិក នៅក្នុង​រឿងរក្សា​ការណ៍សម្ងាត់ជាតិ។ ដោយសារសំណុំរឿង​អាស្រូវលើកនេះ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ លោក​Lloy Austin និយាយ​ប្រាប់អ្នកកាសែត​ថា ក្រសួង​នឹង​បើកការស៊ើបអង្កេតផ្ទៃក្នុង និងសើរើ​ត្រួតពិនិត្យ​សមាជិក​ក្រុម​ទទួលបន្ទុកចារកម្ម​របស់អាមេរិក ដើម្បី​ជៀសវាង​កុំ​ឲ្យមានការបែកលេចធ្លាយ​ឯកសារសម្ងាត់សាជាថ្មីម្តងទៀត។ ការអះអាងនេះ មិនខុសអី ពី​ក្របីបាត់ទើប​ធ្វើរបងនោះទេ ព្រោះថា នេះមិនមែនជា​លើកទី១​ឯណាដែល​អាមេរិក​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​រឿងបែកលេចធ្លាយឯកសសារសម្ងាត់។ រឿងដែលល្បីនិងធ្វើ​ឲ្យអាមេរិកអាម៉ាស់ជាងគេ គឺយុវជន Edward Snowden​អ្នកទម្លាយឯកសារសម្ងាត់​កងទ័ព​អាមេរិក ដែលពេលនេះ​កំពុង​ទទួលសិទ្ធិជ្រកកោន​នៅ​រុស្ស៊ី។ Jack Teixeira​ជាប់ក្នុងបទចោទប្រកាន់​ក្រោមច្បាប់ចារកម្មអាមេរិក នៅក្នុង​សន្និសីទកាសែត កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ រដ្ឋមន្រ្តីយុត្តិធម៌អាមេរិក លោក Merrick Garland បាន​ប្រកាស​ថា Jack Teixeira​ត្រូវចាប់ខ្លួន មុន​នឹងបញ្ជូន​ខ្លួន ទៅតុលាការ​ក្រុង​បូស្តុន នៅថ្ងៃ​សុក្រនេះ។ តាម​រដ្ឋមន្រ្តីយុត្តិធម៌អាមេរិក Jack Teixeira​ត្រូវចាប់ខ្លួន​ក្នុងបទចោទប្រកាន់ ផ្ទេរ ផ្លាស់ទី ព័ត៌មាន​សម្ងាត់​របស់​កងទ័ព ដែលជា​បទឧក្រិដ្ឋ មានចែង​នៅក្នុង​ច្បាប់ចារកម្មអាមេរិក។ បរិមាណ​ទោសទណ្ឌ ដាក់ពន្ធនាគារ ណាមួយទៅលើ​យុវជន​ Jack Teixeira គឺអាស្រ័យ​ទៅចំនួនបទល្មើស ដែលចៅក្រមអាច​ប្រកាស​ចោទប្រកាន់ទៅលើ​ Jack Teixeira។ តើឯកសារសម្ងាត់​បង្ហាញអ្វីខ្លះ? មន្ទីរបញ្ចកោន​ ​ថា សន្តិសុខជាតិ​អាមេរិក​ត្រូវ​ប្រឈម​គ្រោះថ្នាក់ ដោយសារ​ការបែកលេចធ្លាយលើកនេះ។ តាមរយៈ ឯកសារ​សម្ងាត់របស់​CIA​ដែល​បែកលេចធ្លាយ​នៅលើបណ្តាញ​សង្គម គេឃើញរឿង​ពីចំណុច​ធំៗ គឺ​សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន និង​ក្រុមចារកិច្ចអាមេរិក លួចស្តាប់​របស់ប្រទេស​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់អាមេរិក។ នៅក្នុង​សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន ឯកសារ​ដែល​ Jack Teixeira​យកទៅចែកចាយ​នៅក្នុង​ក្រុម ក្នុងបណ្តាញ​DISCORD បង្ហាញក្តីកង្វល់​របស់​អាមេរិក ទាក់ទង​នឹងមធ្យោបាយ និងសមត្ថភាព ប្រយុទ្ធ​របស់​អ៊ុយក្រែន នៅក្នុង​សង្រ្គាម។ តាម​ចារកម្ម​អាមេរិក នៅចំពោះមុខការវាយប្រហារ​មិនឈប់​របស់​រុស្ស៊ី បរិមាណ​អាវុធ​របស់​អ៊ុយក្រែន​កាន់តែ​ថយចុះ និង​ថា បើសិន​គេ​មិនផ្តល់ជំនួយសព្វាវុធ នោះ អ៊ុយក្រែន​នឹង​អស់​មីស៊ីល​សម្រាប់ប្រព័ន្ធការពារ​ដែន​អាកាស​យ៉ាងយូរ​នៅខែ ឧសភា។ ការបែកលេចធ្លាយ​ឯកសារសម្ងាត់​លើកនេះ​ធ្វើ​ឲ្យអាមេរិកទើសទាល់​ខ្លាំងផងដែរ ព្រោះ​វាលាតត្រដាង​ឲ្យសម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​អាមេរិក ដូចជា កូរ៉េខាងត្បូង និង​អ៊ីស្រាអែលជាដើម​ថា ខ្លួន​កំពុងត្រូវ​ចារកិច្ច​អាមេរិក​លួចស្តាប់ទូរស័ព្ទ។ ជាក់ស្តែង ឯកសារសម្ងាត់របស់​CIA បង្ហាញ​ថា ភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អាមេរិក​បានលួចស្តាប់ការសន្ទនា​របស់​មន្រ្តីកូរ៉េខាងត្បូង ដែល​សង្ស័យខ្លាច​អាមេរិក​យកសព្វាវុធដែលខ្លួន​កុម្ម៉ង់ទិញ ទៅ​ប្រគល់​ឲ្យអ៊ុយក្រែន។ ក្នុងករណីអ៊ីស្រាអែល អាមេរិក​បាន​លួចស្តាប់ដឹងថា ថ្នាក់ដឹកនាំ​របស់​ទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍​សម្ងាត់អ៊ីស្រាអែល​ជាអ្នកបញ្ចុះបញ្ចូល​ឲ្យគេធ្វើបាតុកម្មនៅអ៊ីស្រាអែល ដើម្បី​ប្រឆាំងនឹង​គម្រោងរបស់​នាយករដ្ឋមន្រ្តី ដើម្បី​ធ្វើ​កំណែទម្រង់តុលាការ។ ឯកសារ​សម្ងាត់របស់អាមេរិក​បង្ហាញ​ដែរថា រុស្ស៊ី​កំពុងបញ្ចុះបញ្ចូល​ប្រទេស​អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម មហាសេដ្ឋីប្រេង ដើម្បី​ដោះដៃ​ពីអាមេរិក ទៅ​ចូលរួមជាមួយ​រុស្ស៊ី។ តាម​ការចុះផ្សាយ​របស់​AP នៅប៉ុន្មានឆ្នាំនេះ អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមបានទាក់ទងជាមួយ​ទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ី Wagner៕
14/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

សម្តីលោកម៉ាក្រុងថាអឺរ៉ុប​មិនត្រូវតោងកន្ទុយអាមេរិក​ក្នុង​រឿងតៃវ៉ាន់ កំពុង​បង្ក​ការប្រេះឆានិងរិះគន់

ថ្មីៗនេះពាក្យ​សម្តីរបស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានបង្កឲ្យការចម្រូងចម្រាស់ជាខ្លាំង​ ទាក់ទិន​នឹងសំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់។ នៅក្នុងយន្តហោះត្រលប់មកពី​ទស្សនកិច្ចនៅប៉េកាំងវិញ លោក​ម៉ាក្រុង បានថ្លែង​ប្រាប់​អ្នកកាសែតថា នៅក្នុង​សំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ គឺអឺរ៉ុបមិនត្រូវប្រកាន់គោលជំហរតាមតែពីក្រោយ​​អាមេរិកនោះទេ។ ពាក្យសំដីនេះ​ បានបង្កឲ្យ​មានការរិះគន់ជាខ្លាំង ពីសំណាក់បណ្តាថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយ​អាមេរិក ដែល​បានសំដែងការស្រង៉ាកចិត្តជាខ្លាំង ព្រោះបារាំងក៏ដូចជាអឺរ៉ុប គឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិចជាមួយអាមេរិក។ ទន្ទឹមគ្នានេះ វាក៏បាន​បង្កឲ្យ​មានការប្រេះឆា បាក់បែកសាមគ្គីផ្ទៃក្នុង​អឺរ៉ុបដែរ ខណៈប្រទេសសមាជិកខ្លះបានចេញមុខរិះគន់ លោក​ប្រធានាធិបតី​ចំៗតែម្តង។ យ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីថ្ងៃពុធម្សិលមិញ លោក​ម៉ាក្រុងបានថ្លែងបញ្ជាក់ថា “អឺរ៉ុបគឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកប្រាកដណាស់ តែអឺរ៉ុបមិនមែនជារដ្ឋចំណុះឲ្យ​អាមេរិក​នោះទេ”។ “អឺរ៉ុបមិនត្រូវចាំតែ​ដើរតាមពីក្រោយ​អាមេរិក​” ពាក្យសំដីនេះ គឺលោក​ប្រធានាធិបតីបារាំង បានថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែត​ នៅលើយន្តហោះពេល​ធ្វើដំណើរត្រលប់ពីទស្សនកិច្ច​នៅប្រទេសចិន។ លោកម៉ាក្រុង​ បាន​លើកឡើងថា នៅក្នុងសំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ មិនថាបារាំង មិនថា​អឺរ៉ុប គឺមិនត្រូវ​មានគោលជំហរតាមតែតោងពីក្រោយសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ ប្រសិនបើមាន​សង្គ្រាមផ្ទុះឡើងមែននៅតៃវ៉ាន់។ សំដីនេះ បានបង្កឲ្យ​មានការងឿងឆ្ងល់ផង ជាការបរិហាររិះគន់ផង ថាលោកម៉ាក្រុងមិនត្រូវនិយាយបែបនេះទាល់តែសោះ​ ព្រោះបារាំង និង​អឺរ៉ុប គឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក។ ជា​សម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច លោកសេរី ដែលកំពុងតែ​ពួតដៃគ្នា ប្រឆាំងនឹងរុស្ស៊ី ដែលធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន​។ ពីខាងភាគីអាមេរិក គេបានសំដែងការខកចិត្តជាខ្លាំង ក្រោយពេល​លោកម៉ាក្រុងនិយាយដូចនេះ។ ថ្នាក់ដឹកនាំ​តៃវ៉ាន់វិញ បាន​ចេញមុខរិះគន់ប្រធានាធិបតីបារាំង ដែលបាននិយាយសំដីមានខ្លឹមសារ ហាក់ដូចជាមិនខ្វល់ពីជោគវាសនារបស់កោះតៃវ៉ាន់ ដែលខិតខំពុះពារការពារ​​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិសេរីភាព ប្រឈមនឹងចិនកុម្មុយនីស្តផ្តាច់ការប៉េកាំង។ ថ្នាក់ដឹកនាំតៃវ៉ាន់ បានចោទសួរថា ឯណាទៅខ្លឹមសារបាវចនាជាតិបារាំង ដែលសរសេរ​​ថា “សិទ្ធិសេរីភាព សមភាព និងភាតរៈភាព” នោះ។ សម្រាប់តៃវ៉ាន់ សម្តីរបស់​លោកម៉ាក្រុង គឺ​វា​ហាក់ដូចជាការប្រកាស​គោលជំហរ ថាបារាំងនិង​អឺរ៉ុប សុខចិត្ត​បោះបង់ចោលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង​សិទ្ធិសេរីភាព ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ការពារតែ​ផលប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនជាមួយចិន។ សម្ព័ន្ធមិត្ត តែមិនមែនចំណុះ​ ថ្លែងពី​ប្រទេសហូឡង់ កាលពីថ្ងៃពុធទី​១២មេសា​ លោក​ម៉ាក្រុង បាន​បញ្ជាក់ថា អឺរ៉ុបគឺពិតជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក តែមិនមែនមានន័យថា អឺរ៉ុប​ជារដ្ឋចំណុះរបស់អាមេរិក ដែលត្រូវតែតាមអាមេរិកគ្រប់រឿងនោះទេ។ ការគូសបញ្ជាក់នេះ មានន័យថា លោក​ម៉ាក្រុង​ មិនលេបសំដីរបស់ខ្លួន​ទេ ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងតែវ៉ាន់ ដែលបច្ចុប្បន្ន ចិន និងអា​មេរិកកំពុងតែប្រឈមមុខដាក់គ្នាសំបើមណាស់។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ លោកម៉ាក្រុងបានអះអាងថា អឺរ៉ុបមិនត្រូវតាមនរណាទាំងអស់ ក្រៅតែពីតាមការយល់ឃើញ និងផលប្រយោជន៍ខ្លួនឯង។ នៅក្នុងសំណុំរឿងតៃវ៉ាន់ អឺរ៉ុប មិនគាំទ្រភាគីណាទាំងអស់ ដែល​កំញើញគម្រាមប្រើកម្លាំង បង្កសង្គ្រាម។ អ្វីដែលជាគោលជំហរដែល​បារាំង និងអឺរ៉ុបត្រូវបន្តប្រកាន់ គឺការ​បញ្ចៀសសង្គ្រាម រក្សា Statu quo រក្សាស្ថិរភាព​សន្តិភាពតំបន់ជុំវិញតៃវ៉ាន់ ហើយ​និយាយជាមួយ​គ្រប់ភាគីដោយសន្តិវិធី។ លោក​ Mark Rutte នាយករដ្ឋមន្ត្រីហូឡង់ ដែលធ្វើសន្និសីទកាសែតជាមួយ​លោក​ ម៉ាក្រុង ក៏បាន​ឆ្លើយ​ប្រាប់អ្នកកាសែតក្នុងន័យនេះដែរថា មិនមែនឲ្យតែ​ជាសម្ព័ន្ធមិត្ត មានន័យថាត្រូវតែធ្វើអ្វីៗជាមួយគ្នារហូត ឬយើងអឺរ៉ុប​លែងមានសិទ្ធិ គិត​អ្វីតែម្នាក់ឯងនោះឡើយ​។ ហើយ​ក៏មិនមែនមានន័យថា អឺរ៉ុបនឹងត្រូវងាកទៅគាំទ្រ ធ្វើតាម​អ្នកដែល​មានគោលជំហរប្រឆាំងខ្លាំងឡើងៗជាមួយអឺរ៉ុបនោះដែរ។​ ពាក្យនេះ គឺលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីហូឡង់​ចង់សំដៅទៅលើចិន ដែល​លោកតែងតែរិះគន់មិនតមមាត់ប៉ុន្មានទេ។​ តាមពិតទៅ សំដីរបស់​លោកម៉ាក្រុង ដែលបង្កឲ្យ​មានភាពចម្រូងចម្រាស់នេះ គឺវាជាគោលគំនិតរួមរបស់​លោកម៉ាក្រុង ដែលមានជាយូរមកហើយ ព្រោះលោកចង់ឲ្យ​អឺរ៉ុបមានស្វ័យភាពយុទ្ធសាស្ត្រដោយ​ខ្លួនឯង ដោយ​មិនត្រូវពឹងផ្អែកលើកម្លាំងណាមួយនោះទេ មិនថាចិន ឬអាមេរិក។ បារាំង ដែលគឺជាប្រទេសអឺរ៉ុបតែមួយគត់ ដែល​មានដែនដី និង​​វត្តមានកងទ័ព នៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ចង់ឲ្យ​អឺរ៉ុបដើរតួនាទីជាជម្រើសទី៣ ជាផ្លូវកណ្តាល ចន្លោះចិន និងអាមេរិក​។ ​តែទន្ទឹមគ្នានេះ វាជាកម្លាំងតុល្យភាពមួយ ដែលពិបាក​នឹង​ធ្វើបាន​ណាស់ ក្នុងអំឡុងពេលនេះ ព្រោះថា ពិភពលោកយើងកំពុងតែបែងចែកប៉ូលគ្នាកាន់តែខ្លាំង។ លោក​ម៉ាក្រុងឆ្កិះបូសឲ្យធ្លាយ ចេញ​​រូបរាង​ប្រេះឆា​ក្នុងចំណោម​សមាជិក​អឺរ៉ុប​ ចង់មិនចង់ ការបាក់បែកប្រេះឆា ក៏បាន​លេចរូបរាងដែរ នៅក្នុងចំណោម​ប្រទេសសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ក្រោយសំដី​របស់​លោក​ម៉ាក្រុងនេះ។ ក្នុងបរិបទបច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួន នៅ​ភាគខាងកើត ខាងជើង និងតំបន់បាល់ទិក មើល​មិនឃើញថា ថាបារាំងចង់ដើរទៅខាងណាឲ្យ​ប្រាកដ​។ រដ្ឋាភិបាលប៉ូឡូញ អេស្តូនី ឡេតូនីជាដើម បានចេញមុខរិះគន់លោក​ប្រធានាធិបតី​បារាំងខ្លាំងៗណាស់ ថាបាននិយាយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូចសម្ព័ន្ធភាពដ៏រឹងមាំជាមួយអាមេរិក​។ សម្រាប់ប្រទេសទាំងនេះ អឺរ៉ុបត្រូវតែនៅជាមួយ​អាមេរិកគ្រប់កាលៈទេសៈ ព្រោះវាជាសម្ព័ន្ធភាពយុទ្ធសាស្ត្រ ការពារសន្តិសុខ ប្រឆាំងក្រុម​ប្រទេសផ្តាច់ការ​ ដូចយ៉ាងរុស្ស៊ី និងចិន។ បើគ្មានអាមេរិក និងអូតង់ការពារទេ​ កុំសង្ឃឹមថាអឺរ៉ុបរួចផុតភ័យនោះ​។ ចង់មិនចង់ សំដីរបស់​លោកម៉ាក្រុង គឺវាបានឆ្កិះបូសឲ្យផ្ទុះនៅពេលនេះ ជាបូសតំណាងឲ្យទំនោរ២មិនសូវស្របគ្នា រវាងប្រទេសសមាជិកអឺរ៉ុប ដែលមួយក្រុម ចង់បន្តពង្រឹងសម្ព័ន្ធមិត្តសន្តិសុខជាមួយអាមេរិក ហើយ​មួយក្រុមទៀត ដែលចង់ងាកមកពង្រឹងសមត្ថភាព ស្វ័យភាពដោយខ្លួនឯងរបស់អឺរ៉ុប។សម្រាប់ពេលនេះ គេកំពុងតាមដានគោលជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់។ លោកស្រីរដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេសអាល្លឺម៉ង់ បានទៅដល់ចិននៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះហើយ ដែលតាមការរំពឹងទុក គឺអាល្លឺម៉ង់ នឹងប្រកាសគោលជំហរច្បាស់ ចំពោះចិនដែលកំពុងគំរាមកំញើញប្រើកម្លាំងយ៉ាងច្បាស់ទៅលើតៃវ៉ាន់។ កន្លងមកថ្វីបើអាល្លឺម៉ង់ មានទំងន់ពាណិជ្ជកម្ម​ខ្លាំងនៅចិនមែន តែអាល្លឺម៉ង់ ហាក់ដូចជាមានគោលជំហររឹងដាក់ចិនច្រើន ព្រោះប្រហែលជាអាល្លឺម៉ង់ បានដកពិសោធន៍ជាមួយរុស្ស៊ី។ អាល្លឺម៉ង់ មិនចង់ឲ្យខ្លួនក៏ដូចជាអឺរ៉ុប ត្រូវជាប់អន្ទាក់ចិន ដូចក្នុងរឿងឧស្ម័នរបស់រុស្ស៊ីនោះទេ។ ត្រង់ចំណុចនេះ អាល្លឺម៉ង់ គិតដូចបារាំង គឺត្រូវតែ​ កសាង​ស្វ័យភាពយុទ្ធសាស្ត្រកុំពឹងលើចិនពេក​ តែក៏មិនមែន​ប្រកាសសង្គ្រាម ប្រឈមមុខដាក់គ្នាត្រង់ៗ ដូចអាមេរិកធ្វើរាល់ថ្ងៃនេះដែរ។ អ្នកខ្លះ​អបអរលោក​ម៉ាក្រុង ដែលហ៊ាននិយាយ​ គោលជំហរមិនជ្រើសយក​បក្សខាងណារបស់​លោក​ម៉ាក្រុងនេះ​ ក៏អាចប្រហែលជាមាន​ការយល់ឃើញស្របគ្នាដែរ នៅតាមប្រទេសមួយចំនួន ក្រៅពីក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តលោក​ខាងលិច។ តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍យើង តំបន់ដើមបូព៌ា និងនៅអាហ្វ្រិកជាដើម គឺគេកាន់តែមានគោលជំហរច្បាស់ខ្លាំងឡើងថា អាមេរិកមិនមែនជាអ្នកដឹកនាំពិភពលោកតែម្នាក់ឯងនោះទេ។ យោងតាមការវិភាគរបស់​លោក Bertrand Badie សាស្ត្រាចារ្យ​នៅសាលាវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ Science Po Paris គឺប្រទេសមួយចំនួន ជាពិសេសនៅអាហ្វ្រិក គេធុញទ្រាន់ខ្លាំងណាស់ និងភាពក្អេងក្អាងអូសទាញគេឯងរបស់អាមេរិក​។ ដូច្នេះ​សំដីរបស់​លោកម៉ាក្រុងដែលថាបារាំង ឬអឺរ៉ុបមិនត្រូវដើរតាមត្រុកៗពីក្រោយ​អាមេរិកនេះ អាចត្រូវបានក្រុមប្រទេសទាំងនេះ​ទះដៃអបអរ។​ បរិបទសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ​ការបរទេស​ពិភពលោក​បានប្រែប្រួលច្រើនណាស់។ ប្រទេសខ្លះ ដូចជា​ឥណ្ឌា ប្រេស៊ីល និង​ក្រុមសហព័ន្ធអាហ្វ្រិក កាន់តែមាន​សន្ទុះ មានទំងន់សេដ្ឋកិច្ច​។ យោងតាមលោក Bertrand Badie គឺលោក​ប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង ចង់អូស​ឲ្យ​ បារាំងនិងអឺរ៉ុប ឈប់ពួននៅពីក្រោយ​ពាក្យថាសម្ព័ន្ធមិត្ត​លោកខាងលិច ដែលមានអាមេរិកជាមេដឹកនាំតទៅទៀត។ បារាំង និងអឺរ៉ុប​ក៏មានចំណែក​ក្នុងពិភពលោកដែរ ហើយត្រូវតែកសាង​ខ្លួន​ក្នុងពិភពលោកជាមួយគេឯង មិនមែន​ជាមួយតែអាមេរិកនោះទេ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ​​ កាលពី​ពេល​ដែល​អាមេរិក បង្កើតសម្ព័ន្ធភាព AUKUS ជាមួយអូស្ត្រាលី និងអង់គ្លេស ដើម្បីប្រមូលកម្លាំងគ្នាទប់ទល់ជាមួយចិននៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនោះ ក៏អាមេរិក មិនបានគិតឃើញហៅបារាំងហៅអឺរ៉ុបឲ្យចូលរួមដែរ​។ សម្ព័ន្ធភាព​AUKUSនេះ អាមេរិកបានឆក់យកកិច្ចសន្យា លក់​នាវាមុជទឹកបាតសមុទ្រពីដៃបារាំងថែមទៀត​ផង​។ ដូច្នេះទោះសំដីលោក​ម៉ាក្រុងនិយាយទៅ បង្កភាពចម្រូងចម្រាស់នាពេលនេះក្តី តែវាមិនមែនខុសទាំងស្រុងទេ។ ថា្នក់ដឹកនាំប្រទេសអឺរ៉ុបខ្លះដែលមិន​ប្រតិកម្ម​ក៏មានន័យថា គេក៏គិតដូចលោកម៉ាក្រុងដែរ គ្រាន់តែគេមិនហ៊ាននិយាយឲ្យ​ចំៗដូចលោកម៉ាក្រុង៕
13/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ចរន្តអគ្គិសនីបាន​មកពី​​ប្រភព “ស្អាតស្អំ​” មានកម្រិត​៣៩% នៅទូទាំងពិភពលោក​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២២

ថាមពលអគ្គិសនី បានមកពី​ប្រភព ស្អាតស្អំ​ កកើតឡើងវិញ ដែលមិនមែនជាប្រភពហ្វូស៊ីល មានកម្រិតចំនួន ​៣៩% នៅទូទាំងពិភពលោក​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២២។ នេះបើផ្អែកតាមរបាយការណ៍​បូកសរុបមួយ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃពុធ ទី​១២មេសា។ នេះគឺជាកម្រិតខ្ពស់បំផុតមិនធ្លាប់មាន និងគួរ​ឲ្យ​ត្រេកអរ ខណៈពិភពលោកយើង​កំពុងប្រឹងប្រែង កាត់បន្ថយ​ការប្រើ​ប្រាស់ថាមពល​ហ្វូស៊ីល ដែលបញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក និងដែលជាមូលហេតុ​នៃការ​កើនឡើងកំដៅ​ផែនដី​។ លទ្ធផល​នៃសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន​ ពាក្យថា ថាមពលអគ្គិសនីបាន​មកពីប្រភពស្អាតស្អំ គឺគេបូក​ទាំង​ ចរន្តអគ្គិសនី​បាន​មកពីថាម​ពលនុយក្លេអ៊ែរ ជាមួយនឹង​ថាមពលអគ្គិសនី​កកើតឡើងវិញ ដែល​មានដូចជា​ កង្ហារខ្យល់ និ​ង ផ្ទាំងសូឡា និងវារីអគ្គិសនី​ ជាដើម។ យោងតាមរបាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំGlobal Electricity Review ធ្វើឡើងដោយ ក្រុម​អ្នកជំនាញ​ស្រាវជ្រាវផ្នែកថាមពល ឈ្មោះ Ember គឺថាមពលអគ្គិសនីស្អាតស្អំទាំងនេះ មានកម្រិត ចំនួន​៣៩% នៃថាមពល​អគ្គិសនីប្រើប្រាស់ទូទាំងពិភពលោក ក្នុងឆ្នាំ​២០២២។ ក្រៅពីនោះ គឺជាចំណែក ថាមពលអគ្គិសនី បានមកពី​ប្រភពហ្វូស៊ីល ដែលមានដូចជាប្រេងឥន្ធនៈ ឧស្ម័នធម្មជាតិ និង​ធ្យូងថ្មជាដើម។ ប្រភពថាមពលទាំងនេះ ដូ​ចយើងដឹងហើយ គឺវាបញ្ចេញ​ឧស្ម័នកាបូនិកខ្លាំងសម្បើមណាស់ ទៅក្នុងបរិយាកាស ហើយ​ដែល​បង្កឲ្យ​ផែនដីឡើងកំដៅ បង្កវិបត្តិកអាកាសធាតុ បានជាយើងចាត់ទុកថា​ជាប្រភពថាមពល​មិនស្អាតស្អំ។ របាយការណ៍នេះ​ បានបូកសរុបប្រមូលទិន្នន័យថាមពលអគ្គិសនី នៅក្នុងប្រទេសចំនួន ៧៨ ដែលស្មើនឹង ៩៣% នៃទំហំ​ចរន្តអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ក្នុងពិភពលោក។ កម្រិតកើនឡើងខ្ពស់ខ្ពស់នៃចំណែកថាមពលអគ្គិសនី​ស្អាតស្អំ ដែលគួរឲ្យត្រេកអរ សម្រាប់ផែនដីយើងនេះ គឺមួយផ្នែកធំ វាជា​លទ្ធផលនៃសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ដែលបានចាប់​ផ្តើម​នៅចុងខែកុម្ភៈ ២០២២។ ដោយសារតែបញ្ហាសង្គ្រាមនេះ រុស្ស៊ីបាន​ឈប់នាំចេញឧស្ម័នទៅកាន់អឺរ៉ុប ហើយអឺរ៉ុបក៏បានកាត់បន្ថយ​យ៉ាងខ្លាំង ក្នុងការទិញប្រេងរបស់រុស្ស៊ី។ អតិផរណា តម្លៃទំនិញឡើងថ្ងៃ ប្រេងឥន្ធនៈ ក៏កាន់តែឡើងថ្លៃ ដែលនាំឲ្យ​ប្រទេសជាច្រើន ងាកទៅរកប្រភពថាមពលដែលស្អាតស្អំ ថាមពលដើរដោយ​ពន្លឺព្រះអាទិត្យ ដើរដោយខ្យល់ជាដើម។ នៅក្នុងបរិបទសេដ្ឋកិច្ច​លំបាកនេះដែរ ប្រទេសជាច្រើន ក៏បាន​អំពាវនាវ ឲ្យ​គ្រប់វិស័យទាំងអស់ ចូលរួមសន្សំសំចៃ កុំប្រើចរន្តអគ្គិសនី​ដោយ​ខ្ជះខ្ជាយ ដែលចំណុចទាំងអស់នេះ វាបានបូកផ្សំគ្នា ធ្វើ​ឲ្យ​កម្រិតថាមពល​អគ្គីសនីបានមកពី​ថាមពលហ្វូស៊ីល វាធ្លាប់ចុះ។ ​​ចរន្តអគ្គិសនី​បានមកពីប្រភពមិនចេះរីងស្ងួត មាន១២% ចរន្តអគ្គិសនី​បានមកពី​ប្រភពមិនចេះរីងស្ងួត ដែលមានដូចជា ថាមពល​បានមកពីកង្ហារខ្យល់ បានមកពីផ្ទាំងសូឡា គឺមានទំហំសរុប ប្រមាណ​១២% នៃថាមពលអគ្គិសនីទូទាំងពិភពលោក។ ពោលគឺវាជាកម្រឹងកើនឡើងគួរ​ឲ្យ​កត់សំគាល់ខ្លាំងណាស់ ខណៈកាលពី​ឆ្នាំ​២០១៥ ថាមពល​អគ្គិសនីប្រភេទនេះ មាន​ត្រឹមតែ​៥%ប៉ុណ្ណោះ។ មានប្រទេសជាង៦០ប្រទេស ដែលបាន​ផលិត​ចរន្តអគ្គិសនី​បាន​មកពីប្រភពមិនចេះរីងស្ងួតនេះ ក្នុងចំណែក​ លើស១០% នៃតម្រូវការ​ក្នុងស្រុករៀងៗខ្លួន។ ហើយ​សហភាពអឺរ៉ុប ដែលជាអ្នកនាំមុខគេ​ក្នុងវិស័យនេះ ដែលមានចំណែកចរន្តអគ្គិសនី​បានមកពីប្រភពកកើតឡើងវិញ ចំនួន​ដល់ទៅ​២២%។ បើគ្រាន់តែ ថាមពលអគ្គិសនីបានមកពីផ្ទាំងសូឡា គឺនៅអឺរ៉ុបបាន​កើន​ឡើងដល់ទៅ​២៤% ក្នុងឆ្នាំ​២០២២កន្លងទៅនេះ​។ តួលេខទាំងនេះ វាគឺជាការបោះជំហាន គួរជាទីសង្ឃឹម ដើម្បីដោះស្រាយ​​បញ្ហាវិបត្តិ​អាកាសធាតុ ដែល​ពិភពលោកយើង ត្រូវប្រឹងប្រែងកាត់​បន្ថយ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក ដើម្បីឈានទៅទប់​កំដៅផែនដី កុំ​ឲ្យ​ឡើងសីតុណ្ហភាព លើពី​២°c នៅរវាង​ឆ្នាំ​២០៥០។ ធ្យូងថ្មនៅតែនាំមុខ​ ចរន្តអគ្គិសនី​បាន​មកពី ប្ភពថាមពលធ្យូងថ្ម នៅ​តែធំខ្លាំងជាងគេ ពោលគឺស្មើនឹង​៣៦% នៃការផលិត​ចរន្តអគ្គិសនី​ទូទាំងពិភពលោក ឆ្នាំ​២០២២។ ផ្អែកតាមរបាយការណ៍ខាងលើ កម្រិតចរន្តអគ្គិសនីបានមកពី​ចំហេះធ្យូងថ្ម គឺបានកើនឡើង ចំនួន​១,១% ក្នុងឆ្នាំ​កន្លងទៅ ដែលនេះ​ក៏ព្រោះតែប្រទេសខ្លះ បានងាកទៅប្រើធ្យូងថ្មច្រើន ព្រោះដោយសារតែគ្មានឧស្ម័នរបស់​រុស្ស៊ី។ អ្វីដែលជាគួរឲ្យ​កត់សំគាល់​មួយទៀត ខណៈដែល​ចរន្តអគ្គិសនី​បានមកពីប្រភពស្អាតស្អំបានកើនទំហំចំណែកមែន ក្នុងឆ្នាំ​កន្លងទៅ​ តែតម្រូវការប្រើប្រាស់ចរន្តអគ្គិសនីជារួម​នៅ​លើពិភព​លោកយើង ក៏បានកើនឡើងដែរ។ ប្រទេសក្រីក្រ និងកំពុងអភិវឌ្ឍន៍​ភាគច្រើន ត្រូវការប្រើប្រាស់ចរន្តអគ្គិសនីកាន់តែច្រើន ហើយដែល​ជម្រើសដំបូង ថោក ហើយងាយបំផុតនោះ គឺ​ប្រភពថាមពលហ្វូស៊ីល។ ម្លោះហើយ ទំហំនៃការប្រើប្រាស់ថាមពលប្រភេទនេះ ក៏វាកាន់តែរីកធំដែរ។ ចំហេះថាមពលទាំងនេះ បានធ្វើ​ឲ្យ​កើនឡើង នូវ​កម្រិតឧស្ម័ន​ផ្ទះកញ្ចក់នៅក្នុងបរិយាកាស ចំនួន​ប្រមាណ​១,៣% ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២២កន្លងទៅ ពោលគឺមានទំហំសរុបប្រមាណ១២ពាន់លានតោន។ “អវសាន​នៃ​យុគសម័យ​ថាមពលហ្វូស៊ីល​” អ្នកជំនាញដែលសរសេររបាយការណ៍នេះ បាន​លើកឡើងថា ឆ្នាំ​២០២២ ប្រហែលអាច​ជាឆ្នាំចុងក្រោយហើយ​ ដែលមាន​កម្រិតឧស្ម័នពុលកើតចេញពី​ការផលិតចរន្តអគ្គិសនី ឡើងខ្ពស់ខ្លាំងបំផុតបែបនេះ ហើយ​ក៏​ប្រហែលអាចជា​ឆ្នាំចុងក្រោយដែរ នៃការស្ទុះឡើងខ្លាំង របស់​ប្រភពថាមពលហ្វូស៊ីល។ មានន័យថា គេរំពឹងជឿថា ចរន្តអគ្គិសនីបានមកពីប្រភពហ្វូស៊ីល ដែលមានដូចជា ប្រេងឥន្ធនៈ ឧស្ម័ន និង​ធ្យូងថ្ម ប្រាកដជាចុះថយកម្រិត ។ ការចុះថយ​ដែលអាចមានប្រមាណ ០,៣% នៅឆ្នាំនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ពោលគឺវាបន្តិចបន្តួចមែន តែវាអាចនឹងរីកធំបន្ថែមទៀតនៅឆ្នាំ​បន្តបន្ទាប់។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ទំហំចរន្តអគ្គិសនី​បានមកពីប្រភពស្អាតស្អំ នឹងកើនចំណែក​វិញ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្វីៗគឺវាអាស្រ័យ លើការគិតពិចារណាកំណត់គោលដៅរួម របស់រដ្ឋាភិបាល​ប្រទេសនីមួយៗ ថាចង់​ផ្តល់អាទិភាពដល់​វិស័យថាមពលស្អាតស្អំនេះ កម្រិតណា។ ហើយវាក៏អាស្រ័យទៅលើទំហំទឹកប្រាក់​វិនិយោគ រៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដើម្បី​ផលិតចរន្តអគ្គិសនីប្រភេទ​នេះ​ដែរ។ លោកស្រី Malgorzata Wiatros-Motyka ដែលជាអ្នក​ជំនាញចូលរួមសរសេររបាយការណ៍ Global Electricity Review បាន​លើកឡើងថា ទសវត្ស​នេះ វាគឺជាទសវត្សសំខាន់ចុងក្រោយ​បង្អស់ហើយសម្រាប់​អាកាសធាតផែនដីយើង ប្រសិនបើមនុស្សជាតិ​យើង ចង់ដោះស្រាយវិបត្តិ​បម្រែបម្រួល​អាកាសធាតុ។ លោកស្រី​ជឿជាល់ថា ទសវត្សនេះ ប្រហែលអាចជា “ការចាប់ផ្តើមនៃអវសាន​របស់យុគសម័យ ​នៃ​ថាមពលហ្វូស៊ីល”៕
12/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកប្រធានាធិបតី លូឡា ដឹកនាំ​គណៈប្រតិភូប្រេស៊ីល​ជាង​២០០នាក់​ទៅ ប្រទេស​ចិន

ប្រធានាធិបតីប្រេស៊ីល លោកលូឡា​ចេញដំណើរ​ទៅធ្វើទស្សនកិច្ច​ផ្លូវរដ្ឋ នៅប្រទេសចិន នៅ​ក្នុងគោលបំណង​រឹតចំណង​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី ចិនប្រេស៊ីល។ បន្ទាប់ពីលើកពេលធ្វើទស្សនកិច្ច កាលពី​ចុងខែ មីនា ដោយសារ​ជំងឺផ្លូវដង្ហើម លោក​ប្រធានាធិបតីលូឡា ​ដែលសន្យា​បង្ហាញមុខមាត់ថ្មី​របស់ប្រេស៊ីល​នៅ​ឆាកអន្តរជាតិ ត្រូវ​ដឹកនាំ​គណៈប្រតិភូ​ប្រេស៊ីល ជាង​២០០នាក់​ទៅប្រទេសចិន។ តាម​រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​ប្រេស៊ីល នៅក្នុងទស្សនកិច្ច​រយៈពេល ៤ថ្ងៃនៅប្រទេស​ចិន ប្រធានាធិបតីប្រេស៊ីល គ្រោង​និយាយ​ជាមួយ​ប្រធានាធិបតីចិន ពីសំណើរបស់​ប្រេស៊ីលសម្រាប់​ដំណើរការចរចា​សន្តិភាព​នៅអ៊ុយក្រែន។ បន្ទាប់ពីលើកពេល មិនបាន​ទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេស​ចិន តាមការគ្រោងទុក កាលពីចុងខែ​មីនា ដោយសារ​ជំងឺផ្លូវដង្ហើម ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល លោក​លូឡា នៅទីបំផុត ផ្តើមទស្សនកិច្ច​នៅប្រទេស​ចិន នៅថ្ងៃអង្គារ សម្រាប់រយៈពេល ៤ថ្ងៃ។ ទស្សនកិច្ច​របស់​លោកលូឡា ទៅ​ប្រទេស​ចិនលើកនេះ​ជាលើការបើកទំព័រថ្មី​នៃទំនាក់ទំនង​ប្រេស៊ីល និងចិន ដែលមិនសូវជា​រលូនខ្លាំង នៅក្នុងអាណត្តិ​ប្រធានាធិបតី ប្រេស៊ីលមុន គឺ លោក​បុលសូណារ៉ូ។ ផ្ទុយពី​អតីត​ប្រធានាធិបតី​បុលសូណារ៉ូ ដែល​ចាត់ទុក​ចិនជា​ប្រទេស​កេងប្រយោជន៍ លេបត្របាក់​ប្រេស៊ីល លោក​ប្រធានាធិបតី​លូឡា មកពី​ក្រុមសង្គមនិយម ចង់​ប្រាប់​ទៅ​ភាគីចិន​ថា នៅក្នុងអាណត្តិ​របស់លោក ប្រេស៊ីល​ត្រលប់​មកវិញហើយ មក​ពង្រឹង​ចំណងមិត្តភាព ដែលប្រេស៊ីល និង​ចិន ធ្លាប់​មាន​ជាមួយ​គ្នា កាល​ពី ជាង ១០​ឆ្នាំមុន។ ធ្លាប់ដឹកនាំ​ប្រេស៊ីល​ពីរ អាណត្តិ នៅឆ្នាំ ២០០៣ និង​ឆ្នាំ ២០១០ លោក​លូឡា ជា​ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល​ដំបូងគេ ដែលធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ច​ដល់ទៅ៤ដង នៅប្រទេស​ចិន និងជួបអតីតប្រធានាធិបតី​ចិន លោកហ៊ូ ជីនតាវ​ដល់​ទៅ​៨លើក។ នៅក្នុង​អាណត្តិដឹកនាំប្រទេសប្រេស៊ីល លោក​លូឡា បាន​ដើរតួសំខាន់ ក្នុងនាមជា​សហស្ថាបនិកជាមួយប្រទេស​ចិន​ដើម្បីបង្កើត​ក្រុម​ប្រទេស​BRICS ប្រទេស​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​ទើបរីកលូតលាស់ថ្មី ដែលមានសមាជិក​៥ គឺ​ចិន ឥណ្ឌា ប្រេស៊ីល រុស្ស៊ី និង​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ នៅពេល​ត្រលប់​ចូល​មក​កាន់​តំណែង​ជា​ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល នៅខែ មករា​ដើម​ឆ្នាំនេះ លោក​លូឡា​ធ្លាប់​បាន​សន្យា​ថា នឹង​ជួយពង្រឹង​សហប្រតិបត្តិការ​រវាងប្រទេស​សមាជិក​BRICS អំណាច​ខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែ មុននឹងនិយាយ​ដល់​ក្រុមប្រទេស​BRICS ប្រធានាធិបតីប្រេស៊ីល​ត្រូវផ្តោត​អាទិភាព​លើ​ការរឹតចំណង​ពាណិជ្ជកម្ម​ចិន និងប្រេស៊ីល ជាមុនសិន។ ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០០៩ ចិនបាន​ជា​ប្រទេស​ដៃគូសេដ្ឋកិច្ច​ធំ​ជាងគេ​របស់​ប្រេស៊ីល។ ទំហំដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​មានប្រមាណ ១៥០ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំ ពោល គឺច្រើនជាង ២ដង ​បើប្រៀបធៀប​នឹង​ទំហំដោះដូរ​ពាណិជ្ជកម្ម​អាមេរិក និង​ប្រេស៊ីល។ ដោយសារ​ការនាំចេញ ផលិតផល​កសិកម្ម ដូចជា​សណ្តែក និង​សាច់គោ ប្រេស៊ីល​បាន​ក្លាយជា​ប្រទេស​ដ៏កម្រ​នៅក្នុងលោក ដែលមានទំនិញរបស់ខ្លួន​នាំចូលទៅប្រទេស​ចិន ច្រើនជាង ទំនិញចិន​នាំចូល​ទៅប្រេស៊ីល។ នៅឆ្នាំ ២០២២ ការនាំចូលទំនិញប្រេស៊ីល ទៅប្រទេស​ចិន មាន​តម្លៃជាង ៨៩ពាន់លាន​ដុល្លារ ចំណែក​ការនាំចូលរបស់ចិនទៅប្រេស៊ីល​មានមិនដល់ ៦០ពាន់លានដុល្លារ។ ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីលនឹងអញ្ជើញលោកស៊ី ជីនពីង​ទៅធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅប្រេស៊ីល ចិន​ជាដៃ​គូពាណិជ្ជកម្ម​ធំជាងគេ​របស់​ប្រេស៊ីល ប៉ុន្តែ ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល​ចង់​ពង្រឹង​សហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីបន្ថែមទៀត។ ជាក់ស្តែង ដោយ​ដឹកនាំ​គណៈប្រតិភូ ដល់ទៅជាង ២០០នាក់ ដែលនៅក្នុងនោះ មានជាង ៩០នាក់​មកពី​ខាង​ក្រុមហ៊ុន មន្រ្តីខាងផ្នែក​វិស័យកសិកម្ម លោក​ប្រធានាធិបតី​លូឡា សង្ឃឹមចង់បាន​ទំនិញ​ប្រេស៊ីល ចូល​ទៅក្នុងទីផ្សារ​ប្រទេស​ចិន កាន់តែច្រើនថែមទៀត។ ក្រៅពីចង់បាន​ទីផ្សារចិន​សម្រាប់ទំនិញប្រេស៊ីល លោកប្រធានាធិបតីលូឡា ចង់​បាន​ការវិនិយោគ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ចិន ដើម្បីបង្កើតការងារ នៅក្នុង​ប្រទេស​ប្រេស៊ីល។ នៅមុន​ឡើង​យន្តហោះ​ទៅប្រទេស​ចិន កាលពីថ្ងៃ​ចន្ទ ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល និយាយ​ប្រាប់អ្នកកាសែត ថា នៅពេល​ជួបលោក​ស៊ី ជីនពីង លោក​នឹង​អញ្ជើញប្រធានាធិបតីចិន​ឲ្យមកធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅប្រេស៊ីលម្តង​ដើម្បីមកមើលថា ប្រេស៊ីល​មាន​ឱកាស​វិនិយោគច្រើន​សម្រាប់​ក្រុមហ៊ុន​ចិន ជា​ពិសេស នៅក្នុង​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម ផលិតរថយន្ត និង​ថាមពល​ស្អាតស្អំជាដើម។ តាមមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលប្រេស៊ីល នៅក្នុងទស្សនកិច្ច​របស់​លោកលូឡា នៅប្រទេស​ចិន ជាពិសេស នៅថ្ងៃសុក្រ នៅពេល លោកលូឡា ជួបពិភាក្សាជាមួយ​លោកប្រធានាធិបតី​ចិន ស៊ី ជីនពីង ប្រេស៊ីល និងចិន​នឹង​ចុះហត្ថលេខា​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជាង ២០ នៅក្នុង​វិស័យ​សុខភាព កសិកម្ម អប់រំ ឧស្សាហកម្ម និង​បច្ចេកវិទ្យាជាដើម។ ប៉ុន្តែ នៅមុន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង ខាងលើ មន្រ្តីប្រេស៊ីលដែលធ្វើដំណើរ​ទៅទីក្រុង​ប៉េកាំង កាលពីថ្ងៃទី ២៩​មីនា បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើកិច្ចព្រមព្រៀង​ជាមួយ​ចិន ដែលនៅក្នុងនោះ ប្រេស៊ីល និង​ចិន​យល់ព្រម ប្រើរូបិយបណ្ណចិន និង​ប្រេស៊ីល សម្រាប់​ធ្វើការដោះដូរ​ពាណិជ្ជកម្ម​នឹង​គ្នា ដោយ​មិនចាំបាច់​ប្រើលុយដុល្លារ​អាមេរិក​តទៅទៀត។ ចិន​សង្ឃឹម​ចង់បានអ្វី វត្តមាន​របស់​ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល​នៅទីក្រុង​ប៉េកាំង លើកនេះ? ប្រេស៊ីល​ជា​ប្រទេស​ធំជាងគេ​នៅអាមេរិកខាងត្បូង ដែល​ចិនត្រូវការ​ចាំបាច់ សម្រាប់​ធានាសន្តិសុខស្បៀង ព្រោះចិន នាំចូល សណ្តែក និង​សាច់គោប្រេស៊ីល​ច្រើនជាងគេបំផុត ក្នុងលោក។ បន្ទាប់មក ចិន​កំពុងសំលឹង​វិនិយោគ​ទៅលើ​ប្រភពធនធានរ៉ែ ប្រេង​របស់​ប្រទេស​ប្រេស៊ីល។ អ្នកវិភាគវាយតម្លៃថា នៅក្នុង​ជំនួបជាមួយ​ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល មេដឹកនាំ​ចិន​គ្រោង​នឹង​បញ្ចុះបញ្ចូលប្រេស៊ីល​ឲ្យចូលរួម​ក្នុង​នយោបាយ​ផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់​មួយ​របស់​ចិន​ដែលចិន​បង្កើតឡើង​ដើម្បីគោលដៅ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ភូមិសាស្រ្ត​នយោបាយ។ ចិន​សំឡឹង​ពង្រឹងទំនាក់ទំនង​ជាមួយប្រេស៊ីល​ដែលស្ថិតនៅ​ក្បែរអាមេរិក មិនមែន​ដើម្បីតែ​ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែ សម្រាប់​ប្រយោជន៍​ភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ក្នុងបរិបទ​ដែល​ចិន​កំពុង​តាំងខ្លួន​ជាមហាអំណាចប្រជែង​ដ៏ធំមួយជាមួយអាមេរិក។ ដោយ​បញ្ចុះបញ្ចូល​ឲ្យ​ប្រេស៊ីល ដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម ជាមួយ​ចិន ដោយ​មិនបាច់ឆ្លងកាត់ ប្រើប្រាក់ដុល្លារ​អាមេរិក ជា​ជោគជ័យ​មួយ​របស់​ចិន ដែលកៀងគរ​ប្រទេស​ដទៃ ឲ្យ​ដើរចេញពី​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​របស់​អាមេរិក។ លោកលូឡាប្រាប់អ៊ុយក្រែន​ឲ្យលះបង់គ្រីមេទៅ​រុស្ស៊ី​បើសិន​ចង់បញ្ចប់សង្រ្គាម ទស្សនកិច្ច​របស់​លោកប្រធានាធិបតីប្រេស៊ីល​នៅប្រទេស​ចិនលើកនេះ មិនមែន​ផ្តោតតែទៅលើ​ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម​តែមួយមុខទេ ប៉ុន្តែ មេដឹកនាំ​ប្រេស៊ីល​នៅចង់​បង្ហាញមុខមាត់​របស់​ប្រេស៊ីលសាជាថ្មី ក្នុងនាមជាប្រទេស​ដើរតួសំខាន់ នៅក្នុងឆាកនយោបាយបរទេស។ ជាក់ស្តែង នៅមុន​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោកលូឡា រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​ប្រេស៊ីល​និយាយ​ប្រាប់អ្នកកាសែត ថា លោក​លូឡា នឹង​ពិភាក្សា​ជាមួយលោក​ប្រធានាធិបតីស៊ី ជីនពីង ពីសំណើរបស់​ប្រេស៊ីល ដែលចង់​បង្កើតក្រុមចរចា​សន្តិភាព​សម្រាប់អ៊ុយក្រែន។ ប្រេស៊ីល របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​លូឡា ដែល​បានប្រកាន់ជំហរនៅកណ្តាល នៅក្នុង​សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន បានចូលខ្លួនធ្វើជា​អ្នកសម្របសម្រួល តាមរយៈ​ការបង្កើត​ក្រុមចរចា​សន្តិភាព​ដើម្បី​បិទបញ្ចប់សង្រ្គាម​អ៊ុយក្រែន។ ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល នឹង​លើកសំណើនេះ ទៅនិយាយ​ជាមួយ​លោកស៊ី ជីនពីង នៅក្នុង​ជំនួបទ្វេភាគី ព្រោះលោក​ដឹងថា លោកត្រូវការពឹងផ្អែកជំនួយ​សំឡេង​របស់​ចិន ដែល​រក្សា​ទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធ​ជាមួយ​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី លោក​ពូទីន។ គេ​មិនដឹងថា តើ​សំណើរបស់​លោកប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីលសម្រាប់​ដោះស្រាយ​ជម្លោះ​នៅអ៊ុយក្រែន មាននិយាយ​ពីអ្វីខ្លះទេ ប៉ុន្តែ នៅក្រោយ ទីប្រឹក្សា​របស់លោក​ម្នាក់ ធ្វើដំណើរ​ទៅ​ជួប​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី នៅចុង​ខែ​មីនា លោក​ប្រធានាធិបតី​លូឡា ពន្លយពាក្យ កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​សប្តាហ៍មុន ដោយ​ស្នើ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែនលះបង់​ចោល​ទឹកដីគ្រីមេ ដើម្បី​បញ្ចប់​សង្រ្គាម​ឈ្លានពាន​របស់រុស្ស៊ី នៅអ៊ុយក្រែន។ អ្នកនាំពាក្យ​របស់ក្រសួងការបរទេស​អ៊ុយក្រែន បានស្វាគម​ការចូលខ្លួន​របស់​ប្រេស៊ីល ដើម្បី​ជួយ​ដោះស្រាយ​បញ្ចប់សង្រ្គាម​នៅអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ អ៊ុយក្រែន​បញ្ជាក់ដូចមុនដោយ​ថា អ៊ុយក្រែន​នឹងមិនព្រម​បាត់បង់​ទឹកដីរបស់ខ្លួន សូម្បីមួយចំអាម ដោយ​រួមទាំង​ទឹកដីគ្រីមេផង។ គេ​អាច​និយាយបានថា បើសិន​ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល និយាយទាមទារ​ឲ្យអ៊ុយក្រែន​សុខចិត្ត​លះបង់​ទឹកដីគ្រីមេទៅឲ្យរុស្ស៊ី នៅក្នុង​សំណើ​ដំណោះស្រាយ​របស់ខ្លួន សម្រាប់បញ្ចប់​សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន នោះ សំណើរបស់​ប្រធានាធិបតីប្រេស៊ីល នឹង​ស្លាប់មុនកើតទៅទៀត។
11/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

IMF និង World Bank បើកការ​ប្រជុំ ដើម្បីរៀបចំផែនការ​ហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោក​ ​ប្រឈមនឹងវិបត្តិអាកាសធាតុ

ចាប់ពីថ្ងៃចន្ទទី​១០មេសានេះទៅ អ្នកជំនាញហិរញ្ញវត្ថុ នៃមូលនិធិរូបិយបណ្ណអន្តរជាតិ ព្រមទាំង​ធនាគារពិភពលោក នឹងបើកការប្រជុំ​រួមគ្នាពេញមួយសប្តាហ៍ ដើម្បី​និយាយអំពីបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុរបស់​ពិភពលោក។​ ដោយសារតែវិបត្តិ​ជាច្រើនជំពូក​និងដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ បង្កឡើងដោយសង្គ្រាម និង​វិបត្តិអាកាសធាតុថែមទៀតនោះ សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកយើង​នៅឆ្នាំ​២០២៣នេះ អាចនឹងមានកំណើនទាបបំផុត។ ប្រទេសក្រីក្រ និងប្រទេសមានចំណូលមធ្យម គឺជាអ្នកទទួលរងនូវការលំបាកបំផុត ខណៈគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ បានវាយ​ប្រហារកាន់តែញឹកញាប់ និង​កាន់តែកាចសាហាវ។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​មិនដល់​៣% ពិភពលោកកំពុងឆ្លងកាត់វិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរណាស់ អំឡុងពេលនេះ ដែលធ្វើឲ្យ​បរិបទសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុមានភាពរួមរិតតូចចង្អៀត មិនសូវមានសង្ឃឹមច្រើនទេ។ សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន វិបត្តិខ្វះស្បៀងអាហារ វិបត្តិ​ទំនិញឡើងថ្លៃ អតិផរណា បូកបន្ថែមជាមួយ​នឹង​គ្រោះធម្មជាតិក៏កាចសាហាវផ្ទួនៗគ្នា បានធ្វើបាបពិភពលោកយើងសម្បើមណាស់ ប្រមាណ​១ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ លោកស្រី Vera Songwe អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច​ម្នាក់នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​លើកឡើងថា ស្ថានភាពវិបត្តិគ្រប់ជំពូក​បូកបញ្ចូលគ្នា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺ​វាហាក់ដូចជាពិភពលោកយើង ទើបតែងើបពីភ្នក់​ភ្លើងសង្គ្រាម​អញ្ចឹង។ យោងតាមលោកស្រី Kristalina Georgieva អគ្គនាយកមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ គឺឆ្នាំ​២០២៣នេះ ពិភពលោកយើងនឹងមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ប្រហែលមិនដល់​ ​៣% ទេ។ ជាងនេះទៀត​ បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចចុះខ្សោយសន្ទុះនេះ នឹងបន្តយូរឆ្នាំទៅមុខទៀត បើតាមការប្រមើល​មើល។ ពោលគឺពេលនេះ ដល់ឆ្នាំ​២០២៨ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក នឹងមិនមានលើសពី​៣% ជាមធ្យមប្រចាំឆ្នាំ។ តាំងតែពីឆ្នាំ​១៩៩០មក សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោកមិនដែល​មាន​ការរំពឹងទុក​ទន់ខ្សោយដល់ម្លឹងទេ។ ដោយឡែក ការព្យាករណ៍​របស់ធនាគារពិភពលោកវិញ គឺទាបជាងនេះផង។ ផ្អែកតាមធនាគារពិភពលោក ពីនេះ ដល់ឆ្នាំ ២០៣០ សេដ្ឋកិច្ចសកលលោកនឹងមានកំណើន ប្រមាណតែ​២,២% ក្នុងមួយឆ្នាំ ជាមធ្យម។ ពោលគឺវាជាកំណើនដែលទាបបំផុត ក្នុងរវាង​៤០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ​។​ កំណែទម្រង់ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ​ គឺក្នុងបរិបទដ៏លំបាកតានតឹង​នេះហើយ ទើបស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិធំៗទាំង២ មូលនិធិរូបិយបណ្ណអន្តរជាតិ និងធនាគារពិភពលោក បាន​បើកការប្រជុំពេញ​មួយសប្តាហ៍​ចាប់ពីថ្ងៃចន្ទនេះ ដើម្បី​ពិនិត្យ​មើល​លទ្ធភាព ដែលអាចធ្វើទៅបានដើម្បីដោះស្រាយ​បញ្ហា។ គោលគំនិតធំបំផុត ដែលគេលើកឡើងនៅក្នុងការជជែកគ្នានេះ គឺការធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជំរៅតែម្តងនៅក្នុង​ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុទាំង២នេះ។ គេនិយាយពីការធ្វើកំណែទម្រង់នេះ គឺធ្វើកំណែទម្រង់ ទៅលើបេសកកម្មការងារ ប្រតិបតិ្តការផ្តល់កម្ចីហិរញ្ញវត្ថុ និងជំនួយ​អភិវឌ្ឍន៍ជាដើម។ មានប្រទេសធំៗជាច្រើន ជាក់ស្តែងសហរដ្ឋអាមេរិកតែម្តង ដែលបានទាមទារជាយូរមកហើយ ថាមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់ ឲ្យ​បានស៊ីជំរៅ ដើម្បី​ធ្វើឲ្យ​បេសកកម្ម ប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន កាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព​។ ដូចគ្នាដែរ លោកស្រី Janet Yallen រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក បាន​លើកឡើងថា ធនាគារពិភពលោកក៏ត្រូវតែរៀបចំសើរើ ពិនិត្យឡើងវិញដែរ នូវបេសកកម្មការងាររបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាសាខា​ទាំងអស់របស់ខ្លួន ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ជួយក្រុមប្រទេសក្រីក្រ ឲ្យ​មានសមត្ថភាព មានលទ្ធភាព ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនឹងវិបត្តិអាកាសធាតុ គ្រោះធម្មជាតិដែលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។​ និយាយជារួម គឺស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ ត្រូវតែប្រមូលកម្លាំង រៀបចំកៀងគរ រកថវិកាឲ្យ​បានច្រើន។ ថវិកាទាំងនេះ គឺសំដៅយកទៅផ្តល់កម្ចី ឲ្យចំគោលដៅនៅតាមប្រទេសក្រីក្រ ដែលត្រូវការបំផុត ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម​ជាច្រើន ជួយជីវភាពប្រជាជន ជួយអភិវឌ្ឍន៍​វិស័យសុខាភិបាល វិស័យអប់រំ វិស័យ​កសិកម្មជាដើម។ ការជួយ​ពង្រឹងសមត្ថភាពប្រទេសក្រីក្រ ទប់ទល់នឹងវិបត្តិអាកាសធាតុ វាគឺជាអាទិភាពមួយធំបំផុត ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ រួមទាំងសាខាងទាំងអស់របស់ខ្លួន ត្រូវតែធ្វើ។ ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ លោកស្រី Janet Yallen អះអាងថា ការធ្វើកំណែទម្រង់នៅធនាគារពិភពលោក នឹងបើកឱកាសប្រមូលប្រាក់បានប្រមាណ​៥០ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំទៅមុខ ដើម្បីយកទៅ​ជួយ​ប្រទេសក្រីក្រដែលត្រូវការបំផុត។ ការជជែកគ្នាស៊ីជំរៅ រវាងធនាគារពិភពលោក និងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ នឹងបន្តថែមទៀត​នៅខែ​តុលា។ ១០០០ពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីជួយប្រទេសក្រីក្រទប់ទល់វិបត្តិអាកាសធាតុ​ ប្រាក់៥០ពាន់លានដុល្លារ ដែលជាលទ្ធផលនៃការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រតិបត្តិការ របស់ធនាគារពិភពលោកនេះ ត្រូវបាន​អង្គការ Oxfam ចាត់ទុកថាគ្រាន់ជាកំទេចម្សៅតូចប៉ុណ្ណោះ ព្រោះវាតិចខ្លាំងណាស់។ ផ្អែកតាមតួលេខរបស់​វិទ្យាស្ថាន ដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយចីរភាព​និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ "Iddri" គឺគេ​​ត្រូវការប្រាក់ចំនួនយ៉ាងហោច ១០០០ពាន់​លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ ដើម្បីយកទៅចែកចាយ ក្នុងទម្រង់ប្រាក់កច្ចីនានា ឲ្យទៅ​ប្រទេសក្រីក្រ និងប្រទេសមានចំណូលទាប ដើម្បីដោះស្រាយ​ប្រឈមនឹងវិបត្តិអាកាសធាតុ។ ទឹកប្រាក់ដែលបច្ចុប្បន្នមានតែតួលេខទេ ព្រោះស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិធំ ប្រមូល​មិនទាន់បានទេ។ លោក Sébastien Treyer នាយកវិទ្យាស្ថាន ដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយចីរភាព​និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ បានលើកឡើងថា ៥០ពាន់លានដុល្លារ ដែល​ធនាគារពិភពលោក​ប្រកាសនេះ គឺវាតិចខ្លាំងណាស់។​ លោកបានអំពាវនាវ ថា​ធនាគារពិភពលោក ត្រូវតែដើរតួនាទី​ ផ្តល់សន្ទុះនាំមុខ ក្នុងការវិនិយោគ ដោយអូសទាញវិស័យឯកជន ឲ្យចូលរួមដែរ។ ទាក់ទិននឹង​ការវិនិយោគជួយ​ប្រទេសក្រីក្រ ដើម្បី​ប្រឈមនឹងវិបត្តិអាសធាតុនេះ លោក Arjay Banga ដែលជាបេក្ខជនតែម្នាក់ឈរឈ្មោះធ្វើជាទេសាភិបាលធនាគារពិភពលោកអាណត្តិក្រោយ​ បាន​លើកឡើងថា លោកចង់ផ្តល់សន្ទុះអូសទាញប្រទេសអ្នកមាន​ទាំងអស់ ឲ្យចូលរួម​ថវិកាឲ្យ​បានច្រើនបំផុត ហើយនឹងអូសទាញវិស័យឯកជនដែរ។ “កតិកាសញ្ញាហិរញ្ញវត្ថុថ្មី​” ផែនការហិរញ្ញវត្ថុ ជួយ​ប្រទេសក្រីក្រ ពង្រឹងសមត្ថភាពទប់ទល់វិបត្តិអាកាសធាតុនេះ វាគឺជាអ្វីដែលក្រុមប្រទេសងាយ​រងគ្រោះ បានអំពាវនាវជាយូរមកហើយ។ ក្រុមប្រទេសក្រីក្រ ប្រទេសមានចំណូលមធ្យម បានអំពាវនាវ ថាត្រូវតែសម្រេច​ឲ្យបាន​ “កតិកាសញ្ញាហិរញ្ញវត្ថុថ្មី” ដែលនឹងបើក​ឱកាស ឲ្យប្រទេសដែល​ប្រឈមនឹង​វិបត្តិអាកាសធាតុ អាចទទួលបាន​នូវលទ្ធភាពហិរញ្ញវត្ថុ។ ស្ថាប័ន​ហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ ត្រូវតែ​ប្រើប្រាស់កម្លាំងរបស់ខ្លួន ចូលរួម​ជួយ​ផ្នែកវិនិយោគទៅគ្រប់វិស័យ​ ដែលអាចកាត់បន្ថយ​ការបញ្ចេញឧស្ម័ន​កាបូនិក​ វិនិយោគលើហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធ ដែល​ជួយប្រទេសងាយរងគ្រោះ ឲ្យមានសមត្ថភាពទប់​ទល់​និង​គ្រោះធម្មជាតិ។ រដ្ឋាភិបាល​​ប្រទេសបាបាដុស ដែលជាកូនកោះមួយ នៅតំបន់​សមុទ្រការ៉ាអ៊ីប ហើយដែលប្រឈមខ្លាំងបំផុត និងគ្រោះធម្មជាតិ ការឡើងកំពស់ទឹកសមុទ្រនោះ បាន​ស្នើនូវផែនការគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ជាច្រើនចំណុច។ ទី១ គឺគេចង់ឲ្យ​មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ប្រើសិទ្ធិ​បោះពុម្ពសាច់​ប្រាក់ ជាពិសេស ដើម្បីយកទៅប្រើ​ក្នុងការវិនិយោគ​លើ​បញ្ហាអាកាសធាតុ។ ធនាគារពហុភាគី ត្រូវតែ​បង្កើនចំនួនកម្ចី ដោយ​ត្រូវដាក់ខសន្យា អនុញ្ញាតឲ្យ​ផ្អាកការសងការប្រាក់២ឆ្នាំជាប់គ្នា នៅពេលមាន​បញ្ហាគ្រោះធម្មជាតិធ្ងន់ធ្ងរ។ ផែនការនេះ ក៏បានស្នើផងដែរ​ នូវការ​យកពន្ធលើការប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុ និង​ពីក្រុមហ៊ុនរកស៊ីលើថាមពលហ្វូស៊ីល ដើម្បីយកប្រាក់ទាំងនេះ យកទៅ​ប៉ះប៉ូវ សងការខូចខាត លើបរិស្ថាន។ ចំណុចទាំងអស់នេះ គឺគេនឹងលើកមកនិយាយជជែកគ្នាលំអិត ក្នុងរយៈពេល​ប្រជុំមួយសប្តាហ៍នេះ។ តែយ៉ាងណា​ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ បាន​លើកឡើងផងដែរ អំពីហានិភ័យ​ប្រឈមមួយចំនួន ដែលត្រូវតែប្រយ័ត្ន ព្រោះថាវិស័យហិរញ្ញវត្ថុបច្ចុប្បន្ន មិនសូវមានស្ថិរភាពទេ។ បញ្ហាអតិផរណា ជារឿងមួយសំខាន់ ហើយអាចរុញធនាគារកណ្តាលតាមប្រទេសនីមួយៗ បង្កើតអត្រាការប្រាក់កណ្តាល។ ដូច្នេះ ធនាគារកណ្តាលត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា ការពារស្ថិរភាពឲ្យ​បាន ដោយទាញកម្រិតអតិផរណាឲ្យនៅទាប តាមតែអាចធ្វើទៅបាន។ វិបត្តិបំណុលសាធារណៈក៏ជាបញ្ហាចោទធំមួយដែរ ដែលអាចធ្វើឲ្យ​ប្រទេសខ្លះក្ស័យធុន បើគិតតែពីខ្ចីលុយ​ខ្លាំងពេក។ បច្ចុប្បន្ននេះមានប្រទេស​១៥%ហើយ ដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពនេះ ហើយ​៤០%ទៀត កំពុងតែប្រឈមដែរហើយ។ ត្រង់បញ្ហាបំណុលកើនខ្ពស់នេះ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងប្រទេសក្រីក្រខ្លះ បានអំពាវនាវ ត្រូវតែលុបបំណុលចោលតែម្តង ព្រោះប្រទេសអ្នកមានទេ ដែលជាអ្នកបំពុលបរិស្ថា បង្កវិបត្តិអាកាសធាតុ ដូច្នេះមិនត្រូវមកច្របាច់ក ប្រទេសក្រីក្រជាមួយការប្រាក់ទៀតនោះទេ។ ចំណុចនេះ នៅមានការខ្វែងយោបល់គ្នាច្រើនណាស់៕
10/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អ៊ីស្រាអែលកំពុងប្រឈមខ្លាំងនឹង​អស្ថិរភាព អសន្តិសុខ រងការវាយ​ប្រហារពីគ្រប់ទិស ទាំងពីក្រៅទាំងពីក្នុង

អស់រយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃមកហើយ ដែល​ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាយ៉ាងហិង្សារវាង​អ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន​ បាន​កើតកំដៅខ្លាំងគួរឲ្យ​បារម្ភបំផុត។ ក្រោយ​ប្រតិបត្តិការបង្ក្រាបដ៏ហិង្សារបស់សមត្ថកិច្ច​អ៊ីស្រាអែល ​នៅក្នុងព្រះវិហារម៉ូស្កេក្រុងហ្សេរុយសាឡឹម ដែលជាទីសក្ការៈកំពូលនៃសាសនាអ៊ីស្លាម អ៊ីស្រាអែល បានរង​នូវ​ការវាយប្រហារភេរវកម្ម​ផ្ទួនៗគ្នា។ បន្ថែមពីនេះ គ្រាប់រ៉ូកែតជាច្រើនគ្រាប់ ត្រូវបាន​បាញ់​ចេញ ពីលីបង់និង​ពី​ស៊ីរី សំដៅមកខាងជើងអ៊ីស្រាអែល។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីណេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានចេញបញ្ជាឲ្យកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល វាយ​ប្រហារឆ្លើយតបវិញ។ ស្ថានការណ៍​ដ៏តានតឹងនេះ កំពុងធ្វើ​ឲ្យមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់ អំពីស្ថិរភាព និងសន្តិភាព​តំបន់ដើមបូព៌ា ដែល​អ៊ីស្រាអែលក្រោមការដឹកនាំរបស់ក្រុមស្តាំនិយមជ្រុល កាន់តែរឹងរូស និង​កាន់តែសំបូរសត្រូវ​ក្នុងតំបន់​។ ភេរវកម្មនៅក្នុង​ និង​គ្រាបរ៉ូកែត​ពីខាងក្រៅ​ ស្ថានភាពសន្តិសុខអ៊ីស្រាអែល ហាក់​បាន​ធ្លាក់ដុនដាបខ្លាំងណាស់ ដែលប្រភពបញ្ហា វាមិនទៅណាឆ្ងាយ​ ពីជម្លោះជាតិសាសន៍ ទឹកដី និងសាសនា រវាងអ៊ីស្រាអែល និង ប៉ាឡេស្ទីនហ្នឹងទេ។ កាលពីយប់ថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ ការវាយប្រហារភេរវកម្ម​២ បាន​កើតឡើង មួួយនៅ​ក្រុងទែលអាវីវ ជនអារ៉ាប់ម្នាក់ បានបើករថយន្តបំបុកមនុស្ស បង្កឲ្យ​ស្លាប់អ្នកទេសចរណ៍ជនជាតិអ៊ីតាលីម្នាក់ និងរបួសមនុស្ស​៧នាក់ផ្សេងទៀត។ ករណីវាយ​ប្រហារមួយទៀត បង្កឡើងដោយជនប៉ះឡេស្ទីន ដែលបានបាញ់រះលើរថយន្ត នៅតំបន់ស៊ីហ្សកដានី បណ្តាលឲ្យស្លាប់នារីអ៊ីស្រាអែល​២នាក់​បងប្អូន អាយុ ១៧ឆ្នាំ និង​២០ឆ្នាំ។ នៅថ្ងៃសៅរ៍​ជនប៉ាឡេស្ទីនម្នាក់អាយុ២០ឆ្នាំ នៅតំបន់Azzun ខាងជើងស៊ីហ្សកដានី ត្រូវបាន​សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែលបាញ់ស្លាប់។ សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ក្នុងប្រតិបត្តិការ​ចុះការពារសន្តិសុខប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្លួន នៅតំបន់អាណានិគមជ្វីហ្វខាងជើងស៊ីហ្សកដានី ក្រុមយុវជន​ប៉ាឡេស្ទីនហិង្សាបាននាំគ្នាគុបដុំថ្ម និង​គ្រាប់ផ្ទុះជាច្រើនមកលើសមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែល ដែលតម្រូវឲ្យ​ខាងគេឆ្លើយបតវិញដើម្បីបំបែកហ្វូង។ នៅភាគខាងជើង​អ៊ីស្រាអែលឯណោះ គ្រាប់រ៉ូកែតប្រមាណ​ជាង​៣០គ្រាប់ត្រូវបានបាញ់ចេញពីលីបង់ សំដៅមកអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​។ យោងតាមកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺ​ក្រុមហាម៉ាប៉ាឡេស្ទីនប្រចាំនៅខាងត្បូងលីបង់ ដែលបានបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែតទាំងនេះ។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានឆ្លើយតបទៅវិញ ដោយ​បាន​បាញ់មីស៊ីលកំទេចទីតាំងស្តុកគ្រាប់ និងជំរំលាក់ខ្លួនរបស់​ក្រុមហាម៉ាស។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលក៏បាន​បើកការវាយប្រហារទៅលើ​ក្រុមហាម៉ាសនៅតំបន់ហ្កាហ្សាដែរ​។​ ហើយនៅយប់ថ្ងៃសៅរ៍ គ្រាប់រ៉ូកែតចំនួនយ៉ាងហោច៣គ្រាប់ ត្រូវបានបាញ់ចេញពីទឹកដីស៊ីរី សំដៅមកខ្ពង់រាបហ្គោឡាន ភាគខាងជើងអ៊ីស្រាអែល។ ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលអ៊ីស្រាអែល​​បានស្ទាក់កំទេចបាន​គ្រាប់រ៉ូកែតមួយគ្រាប់។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលក៏បានឆ្លើយតបទៅវិញ នៅវេលាម៉ោង​៥ព្រឹកទាបភ្លឺ ដោយ​បាន​ប្រើយានដ្រូន និងបានបាញ់មីស៊ីល សំដៅទីតាំងមួយចំនួននៅភាគខាងត្បូងស៊ីរី។ ផ្អែកតាមប្រភពពីកងទ័ពស៊ីរី ដែល​បញ្ជាក់​ប្រាប់បណ្តាញព័ត៌មាន Sana គ្រាប់មីស៊ីលរបស់អ៊ីស្រាអែល បានបង្កឲ្យ​មានការខូចខាតសម្ភារៈ មិនមានស្លាប់​មនុស្សទេ ហើយ​ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលស៊ីរី បានស្ទាក់កំទេចបាន​ច្រើនគ្រាប់។ ចំណែក​កងទ័ពហ្សកដានីវិញ ដែលស្ថិតនៅ​ក្បែរនោះ បានអះអាងថាយប់ថ្ងៃសៅរ៍ មានគ្រាប់មីស៊ីលបាន​ផ្ទុះលើមេឃ ធ្លាក់បំណែកចូលក្នុងទឹកដី​ហ្សកដានី មិនឆ្ងាយ​ប៉ុន្មាន​ពី​ព្រំដែនស៊ីរី។ វិហារឥស្លាម អាល់អាក់សា អំពើហិង្សាផ្ទុះឡើងកាន់តែខ្លាំងនេះ វាគឺជាលទ្ធផលដោយ​ផ្ទាល់តែម្តង នៃ​ប្រតិបត្តិការ​ចូល​បង្ក្រាបយ៉ាងហិង្សា របស់សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែល ដល់ក្នុងព្រះវិហារអាល់អាក់សា ដែលជាវិហារឥស្លាមជាទីសក្ការៈបំផុតរបស់អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម​។ កាលពីថ្ងៃពុធ សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថាខ្លួនបានចូលទៅបំបែក​ក្រុមជ្រុលនិយមហិង្សា ដែល​ប្រមូលកម្លាំងគ្នា ដាក់រនាំងនៅក្នុងវិហារអាល់អាក់សា រារាំងមិនឲ្យជនជាតិជ្វីហ្វចូលទៅ។ អន្តរាគមន៍ចូលបង្ក្រាប បានបង្កឲ្យ​ផ្ទុះអំពើហិង្សា បាញ់ប្លោងគ្រាប់ គុបដុំថ្ម គុប​គ្រាប់បែកផ្សែង បាញ់កាំជ្រួចផ្កាភ្លើង ផ្ទុះឆេះយ៉ាងអាណាធិបតេយ្យបំផុតនៅក្នុងព្រះវិហារជាទីសក្ការៈនេះ។ ដើម្បី​យល់ពីស្ថានការណ៍ហិង្សា​នេះ យើងត្រូវដឹងពីបរិបទដែលពាក់ព័ន្ធនឹង​ព្រះ​វិហារម៉ូស្កេនេះ គួបផ្សំជាមួយ​កាលៈទេសៈពេលវេលាផងដែរ។ ឆ្នាំនេះ ពិធីបុណ្យ​រ៉ាម៉ាដង់ ឬយើងហៅថាបុណ្យបួសឥស្លាម គឺវាចំពេលជាមួយគ្នា និង​បុណ្យ​ប៉េស្សា ដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៃប្រជាជនជ្វីហ្វ។ សហគមន៍អ្នកកាន់សាសនាទាំង២នេះ នៅក្រុងហ្សេរុយសាឡឹមសុទ្ធតែរៀបចំពិធីសូត្រធម៌យ៉ាងធំរៀងៗខ្លួន ដែលធ្វើឲ្យវា​បង្កើននូវសន្ទុះកំហឹង ច្រណែនគ្នា ស្អប់គុំគួនគ្នាខ្លាំង ដោយសារតែបញ្ហាសាសនានេះឯង។ ពោលគឺការរួមរស់ជាមួយគ្នា រវាងសាសនាទាំង២នេះ វាហាក់ដូចជាលំបាកលំបិន តឹងតែងខ្លាំងណាស់។ ព្រះវិហារឥស្លាម អាល់អាក់សា នៅក្រុងហ្សេរុយសាឡឹម​ ដែលយើងតែងតែឃើញក្នុងរូបថត មានដំបូលមូល​ពណ៌មាសដ៏ធំស្កឹមស្កៃនេះ ត្រូវបានសាងសង់នៅសតវត្សទី៧។ វិហារនេះ សង់នៅលើទីទួលថ្មភ្នំ ដែលជាអតីត​ទីតាំងប្រាសាទបុរាណ​ជាទីសក្ការៈ ចំណាស់រាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ របស់សាសនាជ្វីហ្វ។​ ពោលគឺទីកន្លែងនេះ ជាទីសក្ការៈរបស់អ្នកកាន់សាសនាជ្វីហ្វ ជាយូរលង់មកហើយ តាំងតែពីសាសនាអ៊ីស្លាម និងសាសនាគ្រិស្តមិនទាន់​ចាប់កំណើតទៅទៀត។ ក្រោយការកកើតរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលឡើងវិញ និងបន្ទាប់​ពីអ៊ីស្រាអែល​បានចូលកាន់កាប់ តំបន់ខាងកើតក្រុងហ្សេរុយសាឡឹមនៅឆ្នាំ​​១៩៦៧ គឺអ៊ីស្រាអែលជាអ្នកគ្រប់គ្រង​ទីក្រុងចាស់ហ្សេរុយសាឡឹម ដែលព្រះវិហារនេះស្ថិតនៅ។ ក៏ប៉ុន្តែ មានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ​ត្រូវបានចុះហត្ថលេខា ដោយព្រះវិហារអាល់អាក់សារ ព្រមទាំង​ទីលាន​ខាងមុខ គឺស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់មូលនិធិឥស្លាមមួយ ចាត់ចែងដោយ​ប្រទេសហ្សកដានី។ ពោលគឺជនជាតិជ្វីហ្វមិនអាច​ឡើងទៅខាងលើនោះ ដើម្បីបន់ស្រន់សូត្រធម៌បានទេ គឺមានតែជនប៉ាឡេស្ទីន កាន់សាសនាឥស្លាមប៉ុណ្ណោះដែលអាចឡើងទៅបាន។ តែអ្នកគ្រប់គ្រងច្រកចេញចូលគឺខាងអ៊ីស្រាអែល។ ដូច្នេះបញ្ហាត្រង់នេះគឺវាតានតឹង នឹងរសើបខ្លាំងណាស់ ដែលបង្កឲ្យ​មានការប្រទូស្តរាយគ្នាជារឿយរវាងភាគីទាំង​២។ បើកទីលានមុខព្រះវិហារអាល់អាក់សា ឲ្យគ្រប់គ្នាអាចចូលទៅសូត្រធម៌? ជនជាតិជ្​វីហ្វកាន់តែច្រើនឡើងៗ ដែលបានទាមទារឡើងទៅខាងលើទីលាន​ខាងមុខព្រះវិហារអាល់អាក់សា ដើម្បីបួងសួងសូត្រធម៌ ក្នុងអំឡុងពេលបុណ្យធំៗដូចពេលនេះ​។ ត្រង់ចំណុចនេះ យើងសង្កេតឃើញអំពីគោលជំហរ មិនច្បាស់ប្រាកដរបស់​រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលបច្ចុប្បន្ន ដឹកនាំដោយ​លោកណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ជាមួយនឹងសមាជិកមកពីបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុុលជ្វីហ្វ ដែលស្អប់ប៉ាឡេស្ទីនខ្លាំងបំផុត។ លោក​ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ និងជាពិសេសគឺលោក Itamar Ben Gvir រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសន្តិសុខជាតិអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសក្តែងៗ មុនពេលដែលមាន​រឿងចលាចលនេះ ថាចង់បើកទីលានខាងមុខព្រះវិហារម៉ូស្កេនេះ ឲ្យ​គ្រប់គ្នាបានចូល មិនថាកាន់សាសនាអ្វីនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម គឺគេ​យល់ថានេះ គឺជាចេតនាទុច្ចរិតរបស់រដ្ឋាភិបាល​លោកណេតាន់យ៉ាងហ៊ូ​ ដែលចង់ឈានទៅគ្រប់គ្រងបន្តិចម្តងៗ នៅលើ​ទីសក្ការៈនេះ​ ហើយយូរៗទៅ អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមនឹងមិនអាចឡើងទៅលើនោះបានទៀតទេ។ ក្រុមជនប៉ាឡេស្ទីនបានស្រែកតវ៉ា ក៏បានកើតជា​ការប្រទូស្តរាយគ្នា ឈានទៅដល់​ការចុះទៅបង្ក្រាបយ៉ាងហិង្សា របស់សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែល ដល់ក្នុងវិហារនេះ។ ក្រុមហាម៉ាកើនឥទ្ធិពល យើងសង្កេតឃើញថាពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ អំពើហិង្សាការប្រមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំងកក្រើក ហើយគឺក្រុមហាម៉ាស ដែលជាអ្នកបានចំណេញឥទ្ធិពល។ នៅក្នុងក្រសែភ្នែក ក៏ដូចជាទឹកចិត្តដ៏ពុះកញ្ជ្រោលរបស់យុវជនប៉ាឡេស្ទីន គឺមានតែក្រុុម​ចលនាហាម៉ាប៉ាឡេស្ទីននេះហើយ ដែលជាអ្នកការពារ​ផលប្រយោជន៍​ប៉ាឡេស្ទីន ក៏ដូចជាទីសក្ការៈបូជានៃសាសនាអ៊ីស្លាម​ស៊ូនីត។ យ៉ាងណាមិញ ឲ្យតែមានរឿងប្រទូស្តរាយ រាល់លើក ពាក់ព័ន្ធនឹងព្រះវិហារអាល់អាក់សា គឺក្រុមហាម៉ា ចេញមុខប្រកាសសងសឹកអ៊ីស្រាអែលជានិច្ច ដោយ​ការបាញ់​ប្លោងគ្រាប់ពី​តំបន់ហ្កាហ្សា។ តែអ្វីដែលជាកាត់សំគាល់បន្ថែមទៀតនាពេលនេះ គឺកម្លាំងរបស់ក្រុមហាម៉ាស ហាក់កាន់តែរីកធំ លើសពីតំបន់ហ្កាហ្សា ព្រោះថាលើកនេះ មានគ្រាប់រ៉ូកែតបាញ់ចេញពីភាគខាងត្បូងលីបង់ និងចេញពីស៊ីរី។ យោងតាមការវិភាគ ក្រុមហាម៉ាស ហាក់បានការសហការកាន់តែខ្លាំង ពីក្រុមហេបូឡាលីបង់ ដែលធម្មតាគឺជាអ្នកចាត់ចែងសកម្មភាពប្រដាប់អាវុធនិងវាយប្រហារនៅលីបង់។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ក្រុម​កម្លាំងប្រដាប់អាវុធស៊ីរីកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ ក៏ហាក់ដូចជាបានចូលរួមដែរ។ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលក្រុម​ប្រដាប់អាវុធឥស្លាមគាំទ្រប៉ាឡេស្ទីនទាំងនេះ នាំគ្នាអំពាវនាវ ឲ្យ​មានការរួមកម្លាំងគ្នា ពោលគឺ ហាម៉ាស បូកជាមួយ​ហេបូឡា និងបូកជាមួយអ៊ីរ៉ង់ ដើម្បីរួមគ្នាវាយសង្គ្រប់លើអ៊ីស្រាអែល​។ ឥឡូវរូបរាងនៃការសាមគ្គីរវាងសត្រូវទាំងអស់របស់អ៊ីស្រាអែលនេះ​ មានទម្រង់កាន់តែច្បាស់ហើយ។ ជាងនេះទៀត ខណៈពេលនេះ ផ្ទៃក្នុងអ៊ីស្រាអែល មានការរំជើបរំជួល ចុះខ្សោយ​​ខ្លាំង ដោយសារ​តែ​​ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ធ្វើបាតុកម្មយ៉ាងខ្លាំងក្លាបំផុត ប្រឆាំងនឹងចរន្តគំនិតដឹកនាំបែបស្តាំនិយមជ្រុល និងកាន់តែផ្តាច់ការរបស់លោកណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ដែលសហការជាមួយពួកជ្វីហ្វជ្រុលនិយម។ យើងឃើញថាអំពើហិង្សាទាំងអស់នេះ វាមិនអាចចង់ងាយ​ៗទេ​! អ្នករងគ្រោះគ្មាននរណាក្រៅពីជនស៊ីវីលស្លូតត្រង់នោះទេ។ គិតពីដើមឆ្នាំនេះមក អំពើហិង្សារវាងអ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន បានផ្តាច់ជីវិតជនប៉ាឡេស្ទីន ចំនួន​៩២នាក់ និងជនស៊ីវីល​អ៊ីស្រាអែល ១៨នាក់​ រួមទាំង​អ្នកទេសចរអ៊ុយក្រែន១នាក់ និង​អ៊ីតាលីម្នាក់ផង។​ ជារួមយើងសង្កេតឃើញថា តំបន់ដើមបូព៌ា កំពុងស្ថិតលើរងើកភ្លើងដែលអាចឆាបឆេះបានគ្រប់ពេលវេលា។ កាតាដែលជាអ្នកសម្របសម្រួល បានត្រឹមតែអំពាវនាវឲ្យ​កាត់បន្ថយភាពតានតឹង ទប់កំហឹងរៀងខ្លួន តែហាក់ដូចជាគ្មាននរណាស្តាប់នោះទេ !
9/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អ៊ីស្រាលអែល​បើកការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស​ទៅលើ​ទឹកដី​ភាគខាងត្បូងលីបង់

នៅព្រឹកព្រលឹម​ថ្ងៃសុក្រទី​៧មេសា កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​បាន​បើក​ការវាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស​ទៅលើ​គោលដៅ​ពីរ ក្នុង​ពេល​តែមួយ នោះគឺ​ទឹកដីភាគខាងត្បូង​លីបង់ និង​តំបន់ហ្កាហ្សា ដើម្បីសងសឹក​ទៅនឹង​ការបាញ់​គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចូលទៅក្នុង​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍។ សម្រាប់​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល យន្តហោះចម្បាំងអ៊ីស្រាអែល នៅព្រឹកថ្ងៃ​សុក្រនេះ បើកការវាយប្រហារ​ទៅលើ​តំបន់​ចំនួន ៣ ក្នុងទឹកដីលីបង់ ដែល​អ៊ីស្រាអែល ជឿថា ជាកន្លែង​ដែល​ជនប៉ាឡេស្ទីនបាញ់​គ្រាប់រ៉ុកក្កែត គំរាមកំហែង​សន្តិសុខ​អ៊ីស្រាអែល។ មិនទាន់​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាពនឹងគ្នា អ៊ីស្រាអែល និង​លីបង់​ស្ថិតនៅក្នុង​ស្ថានភាពសង្រ្គាមជាប់ជានិច្ច។ តើ​ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល​ចូលក្នុងទឹកដី​លីបង់ នឹង​អាច​រាលដាល ផ្ទុះឆេះ​ក្លាយ​ទៅជា​ភ្លើងសង្រ្គាម នៅ​តំបន់ដើមបូព៌ា​ដែរឬទេ? កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​អះអាងថា តាំងពី​ព្រឹកព្រលឹម​ថ្ងៃ​សុក្រនេះ អ៊ីស្រាអែល​បាន​បើកការវាយប្រហារ​ទាំង​ទៅ​លើ​ទឹកដី​ភាគខាងត្បូង​លីបង់ និង​តំបន់​ហ្កាហ្សា​របស់​ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។ បើតាម​កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល ការវាយប្រហារ​ពីភាគីអ៊ីស្រាអែល គឺ​ដើម្បីសងសឹក​នឹង​ការបាញ់ស្រោច​គ្រាប់​រ៉ុកក្កែត សំដៅ​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល កាលពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ៦​មេសា។ អ៊ីស្រាអែល​បើក​សមរភូមិប្រយុទ្ធ ចំនួនពីរ ក្នុងពេលតែមួយ។ នៅ​ភាគខាងត្បូង អ៊ីស្រាអែល​វាយប្រហារ​ផ្លូវអាកាស​ទៅលើតំបន់​ហ្កាហ្សា​របស់​ក្រុមហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន ចំណែកនៅខាងជើង កងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល​វាយប្រហារ​ចូល​ទឹកដី​ភាគខាងត្បូង​របស់​លីបង់។ ការវាប្រហារផ្លូវអាកាស​របស់អ៊ីស្រាអែល ទៅលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា និង​ទឹកដីលីបង់ ធ្វើឡើង នៅមួយថ្ងៃក្រោយ គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចំនួន​៣៤គ្រាប់ ត្រូវ​គេ​បាញ់ចេញ ពី​ភាគខាងត្បូង លីបង់ ដើម្បីវាយប្រហារ​អ៊ីស្រាអែល។ តាម​អ៊ីស្រាអែល គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចំនួន ២៤ ត្រូវ​អ៊ីស្រាអែល​បាញ់ស្ទាក់ និង​មានតែ ៥គ្រាប់​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​ធ្លាក់ចូលក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ដោយ​បាន​បំផ្លាញ​រថយន្ត​មួយ​គ្រឿង ធនាគារមួយកន្លែង និង​មានអ្នករបួសអ៊ីស្រាអែលម្នាក់។ នៅក្នុងការវាយប្រហារ​សងសឹក​របស់​អ៊ីស្រាអែល តាំងពីយប់ម្សិលមិញ នៅ​តំបន់​ហ្កាហ្សា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល អះអាងថា គេ​បាន​សំដៅ​ទីតាំង​ចំនួន​១០ ដែលនៅក្នុងនោះ គ្រាប់មីស៊ីលអ៊ីស្រាអែល​បាន​បាញ់បំផ្លាញ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​សំខាន់ៗ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន ដូចជា​ផ្លូវរោងក្រោមដី និង​ទីតាំង​លួចលាក់​ផលិត​អាវុធ គ្រាប់រ៉ុក្កែត​របស់ក្រុមហាម៉ាស។ ភាគី​ប៉ាឡេស្ទីន​វិញ អះអាងថា ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែលកាលពីថ្ងៃ​ម្សិលមិញ​បាន​បំផ្លាញ​មន្ទីរពេទ្យ​កុមារ​មួយកន្លែង។ តាម​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​ដដែល នៅក្នុងពេលវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ពួកហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​បាន​បាញ់តបវិញ នូវគ្រាប់រ៉ុកក្កែត ជាង​៤០គ្រាប់សំដៅ​អ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ​គ្រាប់រ៉ុកក្កែត​ភាគច្រើន​របស់​ពួកហាម៉ាស ត្រូវ​ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល​អ៊ីស្រាអែល​បាញ់ស្ទាក់ ជាមុន ចំណែកគ្រាប់ដែលនៅសល់ ដែល​ធ្លាក់ចូល​ទឹកដី​អ៊ីស្រាអែល​មិនបាន​បង្ក​ឲ្យ​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​រងរបួស។ និយាយពី​តំបន់ភាគខាងត្បូង​លីបង់វិញ អ៊ីស្រាអែល បាន​បញ្ជូន​ទាំងយន្តហោះចម្បាំង និង​បាញ់គ្រាប់មីស៊ីល​ចេញពីភាគខាងជើង​របស់ខ្លួន ដើម្បី​សំដៅ​ទីតាំង​ដែល​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ជឿថា ជាកន្លែង​បាញ់ចេញ​គ្រាប់រ៉ុកក្កែត វាយប្រហារ​អ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃ ព្រហស្បតិ៍។ តាមកាសែត​ក្នុងស្រុក​លីបង់ ទីតាំង​ដែល​រងគ្រាប់មីស៊ីល​របស់​អ៊ីស្រាអែល ស្ថិតនៅក្នុង​តំបន់​កសិកម្ម និងនៅក្បែរ​ជំរំប្រជាជនភៀសខ្លួន​ប៉ាឡេស្ទីន នៅក្នុងទឹកដីលីបង់។ តើអ្នកណាជាអ្នកបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត​ចេញពីទឹកដីលីបង់ សំដៅវាយប្រហារ​អ៊ីស្រាអែល? នៅមិនទាន់មាន​ក្រុមណា​ចេញមុខទទួលខុសត្រូវ​លើ​ការបាញ់​គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចេញ​ពី​ទឹកដីលីបង់ សំដៅ​វាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានចោទប្រកាន់​ហើយថា វា​ជាស្នាដៃ​របស់​ក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន ឬ​ក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាម ដែលសកម្ម​ក្នុងតំបន់ប៉ាឡេស្ទីន។ តាម​កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក្រុមហេស្បូឡា លីបង់​ដែល​មាន​ឥទ្ធិពលខ្លាំង នៅតំបន់ខាងត្បូង​លីបង់ និងដែលធ្លាប់​ជាប់ដៃ​ធ្វើសង្រ្គាម​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល កន្លងមក បាន​ដឹង​ពី​ផែនការ​បាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត សំដៅ​អ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែល​មិន​ចោទ​ក្រុមហេស្បូឡា​លីបង់ ថា ជាអ្នកចូលរួម ប្រព្រឹត្តផ្ទាល់​នោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ អ៊ីស្រាអែលកំពុង​ស៊ើបអង្កេត ថាតើ អ៊ីរ៉ង់ដែលជា​អ្នកគាំទ្រ​ក្រុមហេស្បូឡា លីបង់ អាច​ជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹងការប្រើប្រាស់​ទឹកដីលីបង់ ដើម្បី​បាញ់​រ៉ុកក្កែតវាយប្រហារ​អ៊ីស្រាអែល​ដែរឬទេ។ មួយវិញទៀត សម្រាប់អ៊ីស្រាអែល ដោយសារ​គ្រាប់រ៉ុកក្កែត បាញ់ចេញពី​ទឹកដី លីបង់ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាល​លីបង់​ជា​អ្នកទទួលខុសត្រូវ។ ដើមចម​នៃការវាយប្រហារបាញ់គ្រាប់មីស៊ីល គ្រាប់​រ៉ុកក្កែតចេញពីទឹកដីលីបង់ ការប៉ះទង្គិចនៅ​ក្នុង​វិហារអ៊ីស្លាម កើតឡើង​មកពី អ៊ីស្រាអែល មិនចង់ឲ្យ​អ្នកកាន់​សាសនា​អ៊ីស្លាម មកសូត្រធម៌ និង​ស្នាក់នៅ ក្នុង​វិហារ​ al-Aqsa ជាប់​រហូត​ទាំង​ថ្ងៃទាំង​យប់ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​បុណ្យ​តប​អាហារមួយ​ខែ ព្រោះវា​ត្រូវ​ចំជួប​ពេលដែល ​ជនជាតិ​ជ្វីហ្វ​អ៊ីស្រាអែល ត្រូវ​ប្រារព្វ​ពិធី​បុណ្យ​សាសនា ដែរ​ នៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ចុងសប្តាហ៍នេះ។ ប៉ុន្តែ ការបង្រ្កាប​ដ៏​ហិង្សា របស់ប៉ូលិស​អ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃពុធ ដើម្បី បណ្តេញ​អ្នកកាន់សាសនា​អ៊ីស្លាមភាគច្រើនជា​ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ចេញពី​វិហារAl-Aqsa  នៅទីលាន​គោរពសក្ការៈ​នៅ​ជេរូសាឡឹម យ៉ាងដូច្នេះ គឺ​បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ប្រតិកម្ម​ថ្កោលទោស​ពី​បណ្តាប្រទេស​កាន់សាសនា​អ៊ីស្លាម អេហ្ស៊ីប និង​ក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន។ នៅក្នុងទស្សនកិច្ច​ទៅ​ប្រទេស​លីបង់ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ម្សិលមិញ ប្រធាន​ក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន លោកIsmaïl Haniyeh បញ្ជាក់ហើយថា ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន នឹង​មិននៅឈរឱបដៃ​មើលការប្រព្រឹត្ត​អំពើហិង្សា​របស់​អាជ្ញាធរ​អ៊ីស្រាអែល នៅ​វិហារអ៊ីស្លាម Al-Aqsa។ ចំណែកចលនាហេស្បូឡា លីបង់ ដែលជាអ្នកមានឥទ្ធិពល​នៅ​តំបន់ភាគខាងត្បូងលីបង់ បាន​ចេញមុខ​ប្រកាស​ការគាំទ្រ​របស់ខ្លួន​ចំពោះគ្រប់សកម្មភាព វិធានការ​របស់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ​ប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បី​ប្រឆាំង​អ៊ីស្រាអែល។ កងទ័ពលីបង់​អះអាងថា បាន​ចុះបង្រ្កាប​កន្លែងបាញ់រ៉ុកក្កែត​នៅភាគខាងត្បូងលីបង់ ចាប់តាំងពីសង្រ្គាម​ឆ្នាំ ២០០៦ ដែល​បាន​សម្លាប់​ប្រជាជន​លីបង់ ជាង ១២០០នាក់ និង​ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល ជាង ១៦៥នាក់ អ៊ីស្រាអែលនិង លីបង់ នៅមិនទាន់​បាន​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាពនឹងគ្នា និង​ស្ថិតក្នុង​ស្ថានភាព​សង្រ្គាមនឹងគ្នា​ជានិច្ច។ អ៊ីស្រាអែលលើកនេះ​បាន​វាយប្រហារ​សងសឹកខ្លាំង ដោយសារ​នេះជា​លើកទី១ ដែល​មានការបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ដ៏ច្រើនមិនធ្លាប់មាន ដល់ទៅ ជាង ៣០គ្រាប់ចេញពី​ទឹកដី​លីបង់ សំដៅ​អ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគីទាំងពីរ​គ្មានចិត្ត​ចង់ធ្វើ​សង្រ្គាមនឹងគ្នា​សាជាថ្មីនោះទេ។ នេះបើតាម​ការអះអាង​របស់​ក្រុមមួកខៀវ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ដែល​កំពុង​ប្រចាំការជាប់ជានិច្ច តាមដាន​បទឈប់បាញ់ នៅព្រំដែន​ជម្លោះ អ៊ីស្រាអែល លីបង់។ ភាគីអ៊ីស្រាអែល និងលីបង់ ហាក់​មិន​ចង់​ឲ្យ​រឿង​កាន់តែ​វែងឆ្ងាយ និង​ធ្លាក់ដុនដាប​ខ្លាំងជាងនេះ។ ទោះ​ទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវ​មួយផ្នែក​ទៅលើ​រដ្ឋាភិបាល​លីបង់ ព្រោះថា គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ត្រូវគេបាញ់ចេញពីទឹកដីលីបង់ ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែល​មិន​បាន​ចង្អុរ ចោទប្រកាន់​ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ហេស្បូឡា​លីបង់ថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយ​ផែនការវាយប្រហារ​រ៉ុកក្កែត​ប្រឆាំង​អ៊ីស្រាអែល។ នៅខាងភាគី​លីបង់ រដ្ឋាភិបាល​ព្យាយាម​កាត់បន្ថយភាពតានតឹង ដោយ​បាន​ចេញមុខ​ថ្កោលទោស សកម្មភាព​បាញ់​គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចេញពីទឹកដី​លីបង់។ លើសពីនោះទៀត រដ្ឋាភិបាល​លីបង់ មាន​ចេតនា​ចង់កាត់បន្ថយ​កំហឹង​របស់​អ៊ីស្រាអែល តាមរយៈ ការចុះបង្រ្កាប​ទីតាំង​ដែល​មាន​ការបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត នៅក្នុងទឹកដីលីបង់។ តាម​កងទ័ពលីបង់ នៅថ្ងៃសុក្រទី៧ មេសា កងទ័ព​បាន​ចុះបង្ក្រាប​កន្លែង​បាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត មួយកន្លែងទៀត នៅភាគខាងត្បូង​ប្រទេស។ កងទ័ពលីបង់​មិនបាន​បញ្ជាក់ថា តើ​គ្រាប់រ៉ុកក្កែត និងជើងទ្រដែលគេ​រឹបអូស យកបាន ជាកម្មសិទ្ធិ​របស់​ជនណាទេ ប៉ុន្តែ គ្រាន់តែថា នៅ​ក្នុង​ចំណោម​ជើងទ្រ​ចំនួន​១២ មាន​៦ ដែលមានបំពាក់ក្បាលគ្រាប់រ៉ុកក្កែតរួចហើយ សម្រាប់​បាញ់សំដៅ​ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស​លីបង់​បាន​បញ្ជាក់ថា លីបង់​ចង់​រក្សា​ភាពស្ងប់សុខ​នៅភាគខាងត្បូង​ប្រទេស ហើយ​លីបង់​អំពាវនាវ​សុំ​ឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ​ដាក់សម្ពាធ​ឲ្យអ៊ីស្រាអែល​ឈប់​បង្ករឿង ធ្វើឲ្យផ្ទុះអំពើហិង្សា​តទៅទៀត៕
7/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ចិនកំពុង​ក្លាយ​ជា​តួអង្គនយោបាយគន្លឹះ​នៅដើម​បូព៌ា ?

នៅថ្ងៃ​នេះ មាន​ជំនួបជាន់​ខ្ពស់​​​ដ៏​កម្រ​មួយ​រវាង​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ និង​ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត នៅទីក្រុង​ប៉េកាំង។ ក្រោមម្លប់​ចិន មហាអំណាច​ប្រចាំ​តំបន់​ដែល​ធ្លាប់​តែ​ប្រជែងឥទ្ធិពល​គ្នា អ៊ីរ៉ង់​និង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បាន​ចាប់​ផ្តើម​​ពិភាក្សានិង​ផ្តោះប្តូរ​យោបល់​គ្នា អំពី​​របៀបវារៈ​នៃ​​ដំណើរការត​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ជា​ធម្មតា​នឹង​គ្នា​ឡើង​វិញ។  នេះ​គឺ​ជា​ជំនួប​ផ្លូវការ​លើក​ទីមួយ​ហើយ​ សម្រាប់​មហាអំណាច​ប្រចាំ​តំបន់ទាំងពីរ​ គិត​ចាប់ពី​ថ្ងៃ ចុះកិច្ចព្រមព្រៀង​ផ្សះផ្សា​គ្នា​មក។ ក្រោមការ​ផ្តួចផ្តើម​របស់​ចិន នៅថ្ងៃ​នេះរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​អ៊ីរ៉ង់ លោក ហូសាន់ អាមៀរ អាប់ដូឡាយ៉ាន និង​សមភាគី​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ហ្វៃសាល់ បេន ហ្វាហាន បាន​ជជែក​ផ្តោះប្តូរ​យោបល់​​ ជា​សំខាន់​ទៅ​លើ​​​របៀបវារៈ​នៃ​ការត​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​​​​ជា​ធម្មតា​នឹង​ឡើង​វិញ​ និង​អំពី​វិធានការ​ដែល​ត្រូវប្រកាន់​យក​ដើម្បី​បើក​ស្ថានទូត និង​ស្ថានកុងស៊ុល​នៅក្នុង​ប្រទេស​ទាំងពីរ។ ប្រមុខ​ការទូត​​ទាំងពីរ បាន​​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួម​ ​ប្តេជ្ញា​បន្តការ​ងារ​ផ្សះផ្សា​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ឱ្យ​ខិត​ចូល​ជិត​គ្នា ប្រកប​ដោយ​​​ទំនុក​ចិត្ត​លើ​គ្នា និង​​មាន​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ទ្វេ ​ដើម្បី​ សន្តិសុខ​ ស្ថិរភាព​ និ​ងភាពរុងរឿង តំបន់។ ស្តារ​ទំនាក់ទំនង​ជា​ធម្មតា​នឹង​គ្នា​ឡើង​វិញ បាន​សម្រេច​នាំ​ឱ្យអ៊ីរ៉ង់​និង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​អាច​​បើក​ស្ថានទូត​ឡើង​វិញ​ពាក់​កណ្តាល​ខែ​ឧសភា និងដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​​ឡើង​វិញ​នូវ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​សន្តិសុខ ដែល​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ធ្លាប់​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​កាលពីជាង​ ២០​ឆ្នាំ​មុន​។ ដំណឹង​នេះ​នឹង​ត្រូវ​ប្រកាសជា​ផ្លូវការ​​ នៅ​ចុង​ខែ​មេសា ក្នុង​ពេល​ដែល​ប្រធានាធិបតី​អ៊ីរ៉ង់​អញ្ជើញទៅ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ក្រុង​រីយ៉ាដ ស្រប​តាមការ​អញ្ជើញ​របស់​ស្តេច​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ ជំនួប​ថ្ងៃ​នេះ​ភស្តុតាង ថា​ ​អ្វី​ៗ​កំពុង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដោយ​រលូន ស្រប​តាម​កិច្ចព្រមព្រៀង​ដែល​ប្រទេស​ទាំងពីរ​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​កាលពី​ដើមខែ​មីនា។ ​ជា​គូប្រជែង​ឥទ្ធិពល​ក្នុង​តំបន់ និងមើល​មុខ​គ្នា​មិន​ចំ​ ​តាំងពី​ឆ្នាំ ២០១៦​មក អ៊ីរ៉ង់​និង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​បាន​ប្រកាសដំណឹង​ដ៏​ភ្ញាក់ផ្អើល​មួយនៅ​ថ្ងៃទី ១០​មីនា​២០២៣ អំពី​​ឆន្ទៈ​ភ្ជាប់ទូត​នឹង​គ្នា​ឡើង​វិញ​ ក្រោយ​ពី​បាន​ជួប​ចរចា​គ្នា​ស្ងាត់ៗ អស់​រយៈ​ពេល​២ឆ្នាំ ដោយ​មាន​ចិន​ជា​អន្តរការី។ ហេតុអ្វី​ចិន​​ចង់​បាន​ការ​ផ្សះផ្សារវាង​អ៊ីរ៉ង់និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ? តាំងពី​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​មក​នេះ ដោយ​តាំង​ខ្លួន​ជា​មហាអំណាច​ពិភពលោក​មួយ​ដែរនោះ ចិនបានចេញ​​មុខ​ចូល​​សម្រប​សម្រួល​ជម្លោះ​ច្រើន​ណាស់ សរុប​ប្រមាណ​១៥ជម្លោះ មាន​ជាអាទិ៍​សំណុំ​រឿង​អ៊ុយក្រែន ជម្លោះ​អ៊ីស្រាអែល​ប៉ាឡេស្ទីន ... និង​សំណុំ​រឿង​អ៊ីរ៉ង់​-អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​នេះ​ឯង។ ចិនត្រូវ​តែ​សម្របសម្រួល​ប្រទេស​ទាំងពីរ​នេះ មាន​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​នឹង​គ្នា​ឡើង​វិញ។ ចិន​ពិត​ជា​មិន​អាច​​នៅសុខ​ស្រួល​ក្នុង​អារម្មណ៍​ទេ បើ​​អ៊ីរ៉ង់​និង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត​នៅឈ្លោះ ប្រជែង​ឥទ្ធិពល​គ្នា​នោះ ព្រោះ​អ៊ីរ៉ង់ គឺ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ដ៏​យូរលង់របស់​ចិន​ ឯ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជា​អ្នក​ផ្គត់ផ្គង់​ប្រេងកាត​ដ៏​សំខាន់ឱ្យ​ប៉េកាំង។ ម្យ៉ាង​ទៀត ​ចិន​ត្រូវ​ការ​មាន​ដៃគូ​ចម្រុះ ​មាន​ទម្ងន់​នយោបាយ​នៅ​តំបន់​ដើមបូព៌ា នៅ​តំបន់​ឈូង​សមុទ្ទពែក្ស ព្រោះប៉េកាំង​ត្រូវ​ការ​បង្ហាញ​ក្រុមបស្ចិមលោក ដែល​រិះគន់​ចិន​ឥតឈប់ ជាពិសេស​​រឿង​សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន ថា​ចិន​មាន​ជម្រើស​​ផ្សេង​ មាន​មិត្ត​ថ្មី​ ហើយ​អាច​រួម​រស់​ជាមួយ​បណ្តា​ប្រទេស​ជិតខាង​ នៅ​អាស៊ី នៅ​ដើម​បូព៌ា។ ​ចិន​យល់​ច្បាស់​ណាស់​ថា មហិច្ឆតា​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ជុំ​វិញ​គម្រោង​ផ្លូវសូត្រ​ថ្មី​ដ៏មហិមា ត្រូវ​អម​ដោយ​មហិច្ឆតាសន្តិសុខ និង​ត្រូវមាន​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ដែល​មិន​ប្រឆាំង​នឹង​គម្រោង​ផ្លូវមួយ​ខ្សែក្រវ៉ាត់​មួយ​របស់​ខ្លួន។ បន្ទាប់​ពី​បាន​ចូល​ទៅ អាហ្វ្រិក​ និង​អាស៊ី អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ជា​រាជាណាចក្រ​ដ៏​សំខាន់ និង​ជា​កូន​សោ​ ​បើកទ្វារ​នាំ​ចិន​​ទៅ​កាន់​រាជាណាចក្រ​ប្រេងកាត​ផ្សេង​ទៀត​នៅ​​តំបន់​ឈូង​សមុទ្ទពែក្ស។ តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១៦មកចិន​បាន​ចាប់​ផ្តើម​ធ្វើការ​វិនិយោគ​ច្រើន​នៅ​តំបន់ដើម​បូព៌ា​នេះ​ និង​បាន​ក្លាយ​ជា​ដៃគូ​យុទ្ធសាស្ត្រ​​ ជាតួអង្គ​នយោបាយ​ដ៏​សំខាន់​របស់​តំបន់ មិន​មែន​មាន​នាម​ត្រឹម​ជា​អ្នក​​ទិញ​ប្រេង​ធម្មតាទេ។ ​​​អាមេរិកដក​ដៃ​ ចិនកាន់​តែ​បាន​ឱកាស ហើយ​ប៉េកាំង​ខុស​ពី​អាមេរិក ! ចិន​អាច​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ល្អ ទាំង​ជាមួយ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតផង​ជាមួយអ៊ីរ៉ង់ផង និង​ជាមួយអ៊ីស្រាអែល​ទៀត។ ជាមួយ​អ៊ីរ៉ង់​ ចិន​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​សហប្រតិបត្តិការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​រយៈ​ពេល​២៥​ឆ្នាំ​ចុះ​ហត្ថលេខា​​កាលពី​ឆ្នាំ​២០២១។ ជាមួយ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ចិន​មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ផ្លូវសូត្រ​ថ្មី​និង​គម្រោង​​ទំនើបកម្ម​រាជាណាចក្រ“ទស្សនវិស័យ​២០៣០”​ ស្នើ​ឡើង​រាជបុត្រ​ស្នង​រាជ​មូហាមេដ បេន សាល់ម៉ាន។ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ក៏ដូច​ជា​អ៊ីរ៉ង់ សុទ្ធ​តែ​ចង់​ចូល​ជា​សមាជិកBric (ប្រេស៊ីល រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា ចិន អាហ្វ្រិក​ខាង​ត្បូង) និង​អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ ដែល​ផ្តួចផ្តើម​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​ចិន​និង​រុស្ស៊ី​សម្រាប់​សម្របសម្រួល​សកម្មភាព​នៅអាស៊ីកណ្តាល ប៉ុន្តែក៏​អាច​ពង្រីក​ដល់​ដើមបូព៌ា​បាន​ដែរទេតើ ! ចំណែក​ឥទ្ធិពល​អាមេរិក​ក្នុងតំបន់​កំពុង​​ចុះ​ថយដោយ​ឯងៗ​ សម្រាប់​ពេល​នេះ ដោយ​អាមេរិករវល់​នៅ​​អឺរ៉ុប​ ដើម្បី​ប្រឈម​នឹង​សង្គ្រាម​របស់​លោក​ពូទីន​នៅអ៊ុយក្រែន។ ហើយប្រទេសខ្លាំងៗ​​ក្នុង​តំបន់​ ដូច​យ៉ាង​ ​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ​តួកគី​ កំពុង​ឆ្លៀត​ឱកាស​ពង្រឹង​ខ្លួន​ជា​មហាអំណាច​ប្រចាំតំបន់​​ តាម​រយៈ​នយោបាយ​ពហុការទូត ដោយ​ទៅ​​ត្រូ​វ​ជាមួយ​ចិន​ និង​រុស្ស៊ី តែ​​មិន​បោះបង់​អាមេរិក​។ ល្បែង​បែប​​នេះចិន​ចូល​ចិត្ត​ណាស់ និង​​ជា​​​ឱកាសសម្រាប់​ចិន​ជ្រៀត​ពង្រីក​ឥទ្ធិពល​និ​ងតួនាទី​នយោបាយក្នុង​តំបន់។ ប៉ុន្តែ​ទោះបី​ជា​អាមេរិកហាក់​ដក​ថយ​បន្តិច​មែន តែ​អាមេរិក នៅ​តែ​ជា​មហាអំណាច​យោធាបរទេស​ប្រចាំ​តំបន់​ដើម​បូព៌ា​នេះ​ដដែល៕
6/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកដូណាល់ត្រាំ​ចូលខ្លួនទៅស្តាប់បទចោទប្រកាន់នៅតុលាការ​ញូវយ៉ក

ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ​ក្នុងពិភពលោក កំពុងផ្តោតចាប់អារម្មណ៍​លើអតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលត្រូវ​ចូលខ្លួន​ទៅកាន់តុលាការ​ក្រុងញូវយ៉ក នៅថ្ងៃអង្គារ​នេះ។ ការបង្ហាញខ្លួន​របស់​ប្រធានាធិបតីទី​៤៥​របស់​អាមេរិក នៅ​តុលាការ​ក្រុងញូវយ៉ក ធ្វើឡើង នៅ៥ថ្ងៃ​ក្រោយ គណៈវិនិច្ឆ័យ​របស់​តុលាការ​ញូវយ៉ក សម្រេច​ចោទប្រកាន់ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ នៅក្នុង​សំណុំរឿង​ពុករលួយ សូកប៉ាន់​ដើម្បីបំបិទមាត់​ស្រ្តីតារាភាពយន្ត អាសអាភៀស ម្នាក់ នៅក្នុងអំឡុង​យុទ្ធនាការ​ឃោសនាបោះឆ្នោត ប្រធានាធិបតី​ឆ្នាំ ២០១៦។ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ នៅប៉ុន្មាន​ម៉ោង​មុនការចូលខ្លួន​របស់​អតីតប្រធានាធិបតី លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុង​អគារតុលាការ មហាវិថី ជុំវិញ ក្នុង​សង្កាត់ Manhattan ត្រូវ​បិទច្រកចូល។ ក្រៅពី​វត្តមាន​កកកុញ​របស់​អ្នកកាសែតទូរទស្សន៍ជាតិ អន្តរជាតិ រាប់រយនាក់ នៅមុខ​ច្រកចូលតុលាការ ប៉ូលិស​ញូវយ៉ក​តាមដាន​ដោយប្រយ័ត្នប្រយែង​វត្តមានរបស់​អ្នកគាំទ្រ​លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលអាច​បង្ក​ភាពចលាចល ដូច​ការលើកគ្នា​សម្រុកចូល​វិមានកាពីតូល កាលពី​២ឆ្នាំមុន នៅថ្ងសទី ៦​មករា ឆ្នាំ ២០២១។  សំណុំរឿង លោក​ដូណាល់ត្រាំ នៅតុលាការញូវយ៉ក បាន​ទាក់ទាញ​ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាមេរិក និង​បរទេស​ឲ្យ​ទៅប្រចាំការ តាមដាន ផ្សាយជាប់ៗគ្នា ប៉ុន្មានថ្ងៃ​មកហើយ ពោល​គឺ​ចាប់តាំងពី​គណៈវិនិច្ឆ័យ និង​រដ្ឋអាជ្ញា​តុលាការ​ញូវយ៉កសម្រេច​ចោទប្រកាន់​ជាផ្លូវការ លោកដូណាល់ ត្រាំ។ លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលជា​អតីត​ប្រធានាធិបតី​លើក​ដំបូងគេ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត​អាមេរិក ដែលត្រូវ​តុលាការ​ចោទប្រកាន់​ពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ។ តាំង​ពីថ្ងៃចន្ទ​ម្សិលមិញ មហាវិថីមួយចំនួន​ជុំវិញ តុលាការ ក្នុង​សង្កាត់​Manhattan ត្រូវ​បិទបារ៉ាស និង​ស្ថិតក្រោម​ការយាមយ៉ាងតឹងរ៉ឹង​របស់​ប៉ូលិសញូវយ៉ក។ តាម​គម្រោង លោក​ដូណាល់ ត្រាំ ដែល​បាន​ជិះយន្តហោះពិសេស​របស់លោក​ពីរដ្ឋ​Florida មក​ស្នាក់​នៅ​អគារក្រុមហ៊ុន Trump របស់​លោក​នៅ​ញូវយ៉ក កាលពីថ្ងៃ​ចន្ទ ត្រូវចូលទៅបង្ហាញខ្លួន នៅចំពោះមុខ​ចៅក្រមរបស់តុលាការញូវយ៉ក នៅ​ម៉ោង ២និង​១៥នាទី រសៀល ម៉ោង​នៅ​ញូវយ៉ក ដែលត្រូវ​នឹង​ម៉ោង ១ភ្លឺ ម៉ោង​នៅប្រទេស​កម្ពុជា។ នៅ​ចំពោះមុខ​ចៅក្រម លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវ​ទទួល​ស្តាប់​បទចោទប្រកាន់​ជាផ្លូវការ​របស់​រដ្ឋអាជ្ញា និង​គណៈវិនិច្ឆ័យ ដែលបាន​បើកការស៊ើបអង្កេត ក្នុង​សំណុំរឿងពុករលួយ ផ្តល់ប្រាក់​ដល់​​ស្ត្រីតារាភាពយន្ត​អាសអាភៀស​អាមេរិក នៅក្នុង​អំឡុង​ពេល​ឃោសនា​បោះឆ្នោត ឆ្នាំ ២០១៦។ គណៈវិនិច្ឆ័យ​របស់​តុលាការ​ញូវយ៉ក សម្រេច​ចោទប្រកាន់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ដោយផ្អែកលើ​សក្ខីកម្ម​របស់​អតីត​មេធាវី​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលថា លោកដូណាល់ ត្រាំ​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​គាត់ផ្តល់​លុយ ១សែន ៣ម៉ឺនដុល្លារ ទៅ​ឲ្យនាងតារាភាពយន្ត Stormy Daniel ដើម្បីកុំឲ្យ​នាង​លើកយករឿង​ទំនាក់ទំនង​ផ្លូវភេទជាមួយលោក ទៅនិយាយ​នៅក្នុងពេល​ឃោសនា​បោះឆ្នោត។ នៅអាមេរិក ការផ្តល់ប្រាក់​ទៅ​ឲ្យបុគ្គលណាម្នាក់ មិនមែនជា​រឿងខុសច្បាប់នោះទេ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងករណី​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ គណៈវិនិច្ឆ័យ​របស់​តុលាការ​រកឃើញ​ថា លោក​បានក្លែងបន្លំឯកសារក្រុមហ៊ុន ដែលជា​បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ព្រោះ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ បាន​ប្រកាស​ទឹកប្រាក់​១សែន ៣ម៉ឺនដុល្លារ ក្នុងបញ្ជី​ចំណាយ​សម្រាប់​ដំណើរការផ្លូវច្បាប់​របស់​ក្រុមហ៊ុនរបស់​លោក ប៉ុន្តែ មិនមែនជា​មុខ​ចំណាយ សម្រាប់​ការឃោសនា​បោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី។ លោកដូណាល់ត្រាំ នឹងត្រូវគេថតរូបវាស់កំពស់​ដូច​អ្នកទោសដទៃទៀត? នៅតុលាការ​ញូវយ៉ក អតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ត្រូវ​ឆ្លងកាត់​នីតិវិធី ដូច​អ្នកដែលត្រូវតុលាការ​ចោទប្រកាន់ជាទូទៅ ដូចជា ត្រូវប្រាប់ឈ្មោះ ត្រកូល មុខរបរ ត្រូវ​ផ្តិត​មេដៃ ត្រូវឆ្លងកាត់​កន្លែង ថតរូប​វាស់កំពស់ រូបថត​ពី​មុខ និង​ពី​ចំហៀង​របស់​ជនជាប់ចោទ ដែល​ប៉ូលិស​អាមេរិក​តែង​បង្ហាញជាសាធារណៈ ទាក់ទង​នឹង​រូបជនជាប់ចោទ។ គេ​មិន​ច្បាស់ថា តើ​លោក​ដូណាល់ ត្រាំ នឹងត្រូវគេថតរូប វាស់កំពស់​ដែរឬយ៉ាងណានោះទេ។ បើមានពិតមែន នោះ​វាជារឿងអាម៉ាស់ខ្លាំងណាស់​សម្រាប់​លោក។ ធ្លាប់ធ្វើជាប្រធានាធិបតី​ដឹកនាំមហាអំនាច​អាមេរិក ប៉ុន្តែលោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវ​មក​ធ្លាក់ខ្លួន ជាប់​ក្នុងរូបថត​អ្នកប្រព្រឹត្ត​បទល្មើស យ៉ាងដូច្នេះទៅវិញ។ លោកដូណាល់ ត្រាំ អាចត្រូវ​ថតរូបវាស់កំពស់ ប៉ុន្តែ លោកដូណាល់ ត្រាំ នឹង​មិនត្រូវ​ប៉ូលិស​វ៉ៃខ្នោះ នៅពេល​ដើរចូលក្នុងតុលាការ​នោះទេ។ នេះ​បើតាម​មេធាវី​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងហេតុផលថា លោកដូណាល់ ត្រាំ ស្ថិតក្រោម​ការការពារ​របស់ប៉ូលិស​សហព័ន្ធ។ មិនត្រឹមតែ​មិនជាប់ខ្នោះ លោកដូណាល់ ត្រាំ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ នឹង​មិន​ត្រូវ​គេ​បណ្តើរ​នៅតាម​ច្រកផ្លូវអាម៉ាស ដែល​ប៉ូលិស​អាមេរិក​តែងធ្វើទៅលើជនជាប់ចោទ​ជាទូទៅ។ ការកោះហៅ​លោក​ដូណាល់ត្រាំ ឲ្យ​ចូលខ្លួន​ទៅ​ស្តាប់​បទចោទប្រកាន់ នៅតុលាការ​នៅថ្ងៃនេះ​កំពុងធ្វើ​ឲ្យគេ​បារម្ភ​ពីបញ្ហា​អសន្តិសុខ គិតរហូតមកដល់​ព្រឹក​ថ្ងៃអង្គារ នៅ​មុខ​តុលាការញូវយ៉ក ក្នុង​សង្កាត់​Manhattan មាន​សំបូរទៅ​ដោយ​អ្នកកាសែត និងប៉ូលិស ច្រើនជាង ប្រជាជនធម្មតា។ យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្រោយ​របាំងរនាំង​ក្នុងបរិវេណ​មុខ​ច្រកចូល​តុលាការ គេ​ឃើញ ក្រុមអ្នកគាំទ្រ​លោកដូណាល់ ត្រាំខ្លះដែរ ប៉ុន្តែ មិនច្រើននោះទេ។ ប៉ូលិស​ញូវយ៉ក​បាន​និយាយប្រាប់ ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​Reuters គេ​មិនបាន​ទទួល​សញ្ញា​អាសន្ន​ទាក់ទង​នឹង​ការគំរាមកំហែង របស់​ក្រុមបាតុករដែលគាំទ្រ​លោកដូណាល់ ត្រាំ នៅក្នុង​បរិវេណ​មុខតុលាការ​នៅថ្ងៃនេះទេ។ បើទោះបីមានការអំពាវនាវ​ពី​លោកដូណាល់ ត្រាំ ក៏ដូចជា​សមាជិកព្រឹទ្ធិសភា ដែលគាំទ្រ​លោកដូណាល់ ត្រាំ ឲ្យ​មានការធ្វើបាតុកម្ម​នៅមុខ​តុលាការក្រុងញូវយ៉ក ប៉ុន្តែ អ្នកគាំទ្រ​លោកដូណាល់ ត្រាំ​មួយចំនួន​បាន​សរសេរ​នៅ​បណ្តាញសង្គម​ថា ពួកគេ​មិន​ចង់ចូលរួម​ក្នុង​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង នៅ​មុខ​តុលាការ ព្រោះពួកគេ​មិន​ចង់ប្រថុយនឹង​ការចាប់ខ្លួន ដូចកាល​ពេលធ្វើបាតុកម្ម​សម្រុកចូល​វិមានកាពីតូលកាលពី​២ឆ្នាំមុន។ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ នៅតែអាច​ចូលរួមក្នុងការ​ប្រកួតប្រជែង​ការបោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក​ឆ្នាំ ២០២៤ លោក​ដូណាល់ ត្រាំធ្លាប់ចាត់ទុក​ការចោទប្រកាន់​ផ្នែកតុលាការ ថា ជា​ការតាមប្រមាញ់​មេធ្មប់ ជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ នយោបាយ។ តាម​មេធាវី​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ លោកស្រី នៅ​ចំពោះមុខ​ការចោទប្រកាន់​ជាផ្លូវការ​របស់​តុលាការ អតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក​នឹង​ប្រកាស ថាខ្លួន​មិនបាន​ប្រព្រឹត្តកំហុស​ដូចការចោទប្រកាន់។ បើសិន​ដូច្នេះមែន ចៅក្រម​នឹង​អាច​សម្រេច​ដាក់​លោកដូណាល់ ត្រាំ នៅក្រៅឃុំ ក្នុងពេល​រង់ចាំ​ការបើកសវនាការ។ ឧបមាថា លោក​ដូណាល់ ត្រាំនៅទីបំផុត ត្រូវ​តុលាការរកឃើញ​បាន​ប្រព្រឹត្ត​កំហុស និង ជាប់ក្នុងបញ្ជីឈ្មោះ​អាក្រក់​របស់​តុលាការ ប៉ុន្តែ វា​នឹងមិនទៅរារាំង មិន​ឲ្យ​លោកដូណាល់ ត្រាំ ឈរឈ្មោះ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី​ឆ្នាំ ក្រោយនោះទេ។ តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិក គឺ​មានតែ​អ្នកដែលចូលរួម​ក្នុងការបះបោរ ធ្វើ​ឧទ្ទាម​ប្រឆាំងរដ្ឋអំនាច​តែប៉ុណ្ណោះ ដែល​គ្មាន​សិទ្ធិ​ឈរឈ្មោះ ក្នុង​ការបោះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី។ ការចោទប្រកាន់​លើកនេះ មិនត្រឹម​តែ​គ្មាន​ឥទ្ធិពល រារាំង​មិន​ឲ្យ​លោកអាច​ឈរឈ្មោះ នៅក្នុង​ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ប៉ុន្តែ វា​នៅបាន​ជួយ​ទាក់ទាញ​ឲ្យ​មុខមាត់​របស់​លោកដូណាល់ ត្រាំ​កាន់តែ​ឡើងកូដ គឺ​វា​ហាក់ដូចជាការផ្សព្វផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​ឲ្យលោកយ៉ាងដូច្នេះដែរ។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងរយៈពេលតែ ២៤ម៉ោងក្រោយ រដ្ឋអាជ្ញា​ប្រកាស​ចោទប្រកាន់ ក្រុមឃោសនា​របស់លោកដូណាល់ ត្រាំ​រៃអង្គាស​បាន​ប្រាក់ ៤លាន​ដុល្លារ​សម្រាប់យុទ្ធនាការ​ឃោសនាបោះឆ្នោត​របស់​លោកដូណាល់ត្រាំ។ ទូរទស្សន៍អង់គ្លេស BBC ចុះផ្សាយ​ថា រហូតដល់​ថ្ងៃនេះ ក្រុមលោក​ដូណាល់ ត្រាំ បាន​ទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភ ពីអ្នកគាំទ្រ ចំនួន​៨លាន​ដុល្លារ។ លោក​ដូណាល់ ត្រាំ​កំពុងជាប់ក្នុងការស៊ើបអង្កេត​ផ្សេងទៀត ទោះជា​លោកដូណាល់ ត្រាំ អាច​បញ្ចប់​សំណុំរឿង​ក្លែងបន្លំឯកសារ​ក្រុមហ៊ុន ប៉ុន្តែ នៅមាន​សំណុំរឿង​ជាច្រើន​ផ្សេងទៀត ដែលកំពុង​តាមលងរូបលោក​ជានិច្ច ដែលនៅក្នុង​នោះ មាន​សំណុំរឿងមួយ ដែលនឹង​អាច​ទៅរារាំង មិនឲ្យ​លោកដូណាល់ ត្រាំ សម្រេច មហិច្ឆតាដើម្បី​ឈ្នះឆ្នោត ក្លាយជា​ប្រធានាធិបតី​សាជាថ្មី។ ត្រូវដឹងថា លោកដូណាល់ត្រាំ សព្វថ្ងៃ​កំពុង​ជាប់ក្នុងសំណាញ់ស៊ើបអង្កេតទាក់ទង​នឹង​សំណុំរឿងឧក្រិដ្ឋ​មួយចំនួនដូចជា ការសម្រុកចូល​ក្នុងវិមានកាពីតូល។ តុលាការ​សហព័ន្ធ​កំពុង​ស៊ើបអង្កេត​លើ​តួនាទី​របស់​លោក នៅក្នុង​ការលើកគ្នា​សម្រុកចូល​របស់​ក្រុមគាំទ្រ​លោកដូណាល់ត្រាំ នៅក្នុងវិមានកាពីតូល។ លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវប៉ូលិស​សហព័ន្ធ​ស៊ើបអង្កេត​ថា បាន​លួចលាក់ទុក​ឯកសារសម្ងាត់ជាតិ។ លោកត្រូវ​ប៉ូលិស​FBI ចោទប្រកាន់ផងដែរ ថា បានប៉ុនប៉ង​រារាំង​មិន​ឲ្យ​គេចូលទៅរឹបអូស​យកឯកសារ​សម្ងាត់​ពីវីឡារបស់​លោក​នៅ​រដ្ឋ​Florida។ មួយវិញទៀត សព្វថ្ងៃ​នេះ តុលាការ​ក្នុង​រដ្ឋ Georgia កំពុង​បើកការស៊ើបអង្កេត ទៅលើ​ករណី​ដែលថា លោកដូណាល់ ត្រាំ អាច​ដាក់សម្ពាធ​ទៅលើ​អាជ្ញាធរ​របស់​រដ្ឋ​នេះ ឲ្យកែប្រែ​លទ្ធផល​ឆ្នោត ក្នុងគោលដៅ ជួយ​ឲ្យ​លោក​អាច​ឈ្នះឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​ឆ្នាំ២០២០៕
4/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បោះឆ្នោត​​សភាហ្វាំងឡង់៖ គណបក្ស​របស់​​លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ ឈ្នះ​យ៉ាង​ប្រផិត​​ប្រផោយ

ការបោះឆ្នោត​សភា​នៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ ត្រូវបាន​រៀបចំកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ ទី​២មេសា​។ យោងតាមលទ្ធផល​បឋម ដែលសឹងតែផ្លូវការទៅហើយនោះ គឺគណបក្សរបស់​លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីចប់អាណត្តិ សាណា ម៉ារ៉ាំង មិនបានឈ្នះ​នាំមុខ​នោះទេ ដោយ​ស្ថិតនៅលេខរៀងទី៣។ គឺគណបក្សស្តាំកណ្តាល​និយុំ របស់​លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ (Petteri Orpo) ដែលឈ្នះបានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេ តែជាជ័យជំនះ​យ៉ាងប្រផិតប្រផោយ​បំផុត។ តើជ័យជំនះ របស់គណបក្ស​លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ ដែលនឹងត្រូវមក​ដឹកនាំរដ្ឋភិបាល​ថ្មីហ្វាំងឡង់នេះ នឹងធ្វើ​ឲ្យ​មា​នការប្រែប្រួលយ៉ាងណាខ្លះ ដល់​សេដ្ឋកិច្ច និង​គោលនយោបាយការបរទេស ខណៈហ្វាំងឡង់ កំពុងតែត្រៀមខ្លួនក្លាយ​ជាសមាជិក​ពេញសិទ្ធិ របស់សម្ព័ន្ធមិត្ត​អូតង់? លោកភេតេរី អ័រប៉ូ កើតនៅឆ្នាំ ១៩៦៩ បច្ចុប្បន្នអាយុ៥៣ឆ្នាំហើយ។ លោក​បានចូលប្រឡូក​ក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ​ តាំងតែវ័យ​មិនទាន់គ្រប់២០ឆ្នាំម្លេះ។ រៀនបណ្តើ ធ្វើជាសកម្មជននយោបាយ​បណ្តើ ទំរាំរៀនចប់ បានសញ្ញាបត្រ​អនុបណ្ឌិត​វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច លោក​បានចំណាយ​ពេល​១២ឆ្នាំឯណោះ។ ឆ្នាំ​២០០៧ លោក​បានជាប់ឆ្នោត​ក្លាយជា​សមាជិកសភា​ហ្វាំងឡង់ ជាលើកដំបូង។ បន្តិចម្តងៗ លោក​បានកសាងទំនុកចិត្ត ដោយ​បានឈានជើងចូលក្នុងរដ្ឋាភិបាលជាបន្តបន្ទាប់។ លោកធ្លាប់ធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម ឆ្នាំ​២០១៤-២០១៥ ក្រោយមក​ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​មហាផ្ទៃ ២០១៥-២០១៦  រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ ឆ្នាំ​២០១៦-២០១៩ ហើយក៏ធ្លាប់ជា​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ្វាំងឡង់ដែរ ចន្លោះពីឆ្នាំ ២០១៧ ដល់ ២០១៩។ លោកត្រូវគេស្គាល់ថា ជាអ្នកនយោបាយ​សាមញ្ញ បែបអភិរក្សនិយម​ ស្ងប់ស្ងាត់ មិនស្រែកឡូឡា តែម៉ឺងម៉ាត់។ តែអ្នករិះគន់ខ្លះ ចាត់ទុកលោកថា មិនសូវមានអំណោយទានទេ ធ្វើនយោបាយ​បែបខ្សោយៗ ពេលជជែកដេញដោលយោបល់អី ប្រកែកមិនសូវឈ្នះគេ​ទេ។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតសភាលើកនេះ លោក​ ភេតេរី អ័រប៉ូ គឺជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី តំណាង​ឲ្យ​គណបក្ស​ចម្រុះជាតិស្តាំកណ្តាលនិយម ដើម្បីប្រជែងជាមួយ​គណបក្សសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ របស់​លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីចប់អាណត្តិ​។ យោងតាម​លទ្ធផល​នៅព្រឹកនេះ ក្រោយ​ការរាប់​សន្លឹកឆ្នោត​ប្រមាណ​៩៨%ហើយ បានបង្ហាញ​ថា គឺគណបក្សរបស់​លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ ដែលបានឈ្នះនាំមុខ បានអាសនៈសភា ចំនួន៤៨ ក្នុងចំណោម២០០នៅសភា។ គណបក្សនៅលេខរៀងទី២ គឺបក្សស្តាំជាតិ​និយមជ្រុល បានអាសនៈ ៤៦។ ចំណែក​គណបក្សលោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីចប់អាណត្តិ សាណា ម៉ារ៉ាំង ស្ថិតនៅលេខរៀងទីបី បានអាសនៈចំនួន ៤៣។ ព្យាបាលសេដ្ឋកិច្ច កាត់បន្ថយបំណុលសាធារណៈ លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង នាយករដ្ឋមន្ត្រីវ័យក្មេងបំផុត អាយុត្រឹមតែ​៣៧ឆ្នាំនេះ មានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងណាស់ ទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេសហ្វាំងឡង់។ ប្រជាប្រិយភាព ដែលអ្នកខ្លះហៅលោកស្រីថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីRock Star ថែមទៀតផង។ ការដោះស្រាយ​បញ្ហា គ្រប់គ្រងវិបត្តិជំងឺឆ្លងកូវីដ១៩ ការរៀបចំដាក់ពាក្យសុំចូលជា​សមាជិកអូតង់ភ្លាមៗ ព្រមទាំងគោលជំហរឹងមាំ របស់​លោកស្រីក្នុង​ការប្រឆាំងចំពោះការធ្វើសង្គ្រាមរបស់រុស្ស៊ីនៅ​អ៊ុយក្រែន គឺជាចំណុចវិជ្ជមានធំៗ ដែលធ្វើឲ្យ​លោកស្រីមានប្រជាប្រិយភាព។ ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហាចោទដ៏ធំមួយ ដែលប្រជាជនរិះគន់​លោក​ស្រី គឺផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច អតិផរណា និង​ជាពិសេសគឺបំណុលសាធារណៈតែម្តង។ លោកភេតេរី អ័រប៉ូ បានធ្វើការឃោសនាបោះឆ្នោត ដោយ​សង្កត់ចំចំណុចនេះ។ លោក​បានរិះគន់​លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង ថាចាយ​ប្រាក់រដ្ឋធូរលុងខ្លាំងណាស់ ធ្វើ​ឲ្យ​រដ្ឋមានបំណុលសាធារណៈកាន់តែកើនខ្ពស់ អាចបង្កបញ្ហាទៅថ្ងៃខាងមុខ។ លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ អះអាងថា លោកនឹងព្យាបាល​សេដ្ឋកិច្ច​ហ្វាំងឡង់ ឲ្យជាសះស្បើយ តាមរយៈការ​ផ្តល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ច និង​ការធ្វើការសន្សំសំចៃប្រាក់រដ្ឋ។ យោងតាមយោបល់​លោក រដ្ឋត្រូវតែ​សន្សំសំចៃប្រាក់ ចំនួន​យ៉ាងហោច​៦ពាន់​លានអឺរ៉ូ នៅក្នុងដំណាក់កាល​ដំបូងបន្ទាន់ ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​បំណុលសាធារណៈ ដែលលោកចាត់ទុកថា វាគ្រោះថ្នាក់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង បានទទួលស្គាល់​បរាជ័យ​ក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ តែលោកស្រីបាន​អបអរសាទរដែរ ថា​ទោះបក្សលោកស្រីចាញ់ឆ្នោតមែន តែបើ​ពិនិត្យ​មើល​ចំនួន​អាសនៈវិញ គឺបក្សលោកស្រីបានកើនចំនួន លើសពីការបោះឆ្នោតអាណត្តិ​មុន។ ដោយឡែក អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់មួយទៀត គឺ​ការកើនសន្ទុះយ៉ាងខ្លាំង នៃគណបក្ស​ស្តាំជាតិនិយមជ្រុល ដែល​បាន​ទទួលអាសនៈ នៅលេខរៀងទី២។ វាបង្ហាញ​ពី​​ចរន្តនយោបាយ​ស្តាំនិយមជ្រុល​ នៅហ្វាំងឡង់ ដែលកាន់តែមានអ្នកគាំទ្រច្រើន តាមរយៈការឃោសនាស្តីបន្ទោស ទំលាក់កំហុសលើជនបរទេស លើជនអន្តោប្រវេសន៍ជាដើម ថាជាអ្នក​ចូលមកបង្កបញ្ហាអសន្តិសុខ សំបូរចោរ សំបូរឧក្រិដ្ឋកម្ម និងបង្កភាពរញ៉េរញ៉ៃក្នុងសង្គមហ្វាំងឡង់។​ បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយ​អ្នកណា? បើ​ពិនិត្យ​លើចំនួនអាសនៈដែល​ប្រមូលបាន គឺ​លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ មិនមានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភា ដើម្បីអាចរៀបចំរដ្ឋាភិបាលតែម្នាក់ឯងនោះទេ ។ ពោលគឺលោកត្រូវតែបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ជាមួយ​បក្សផ្សេងទៀត​។ ត្រង់ចំណុចនេះហើយ ដែលនៅតែចោទ​ជាមន្ទិលសង្ស័យ ព្រោះគេមិនទាន់ដឹងថា លោកភេតេរី អ័រប៉ូ នឹងចរចាជាមួយគណបក្សណាដើម្បីអាចបង្កើតជារដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះទេ។ ជ័យជំនះលោក ឈ្នះប្រផិតប្រផោយខ្លាំងណាស់។ បើនិយាយពីភាគរយសន្លឹកឆ្នោតវិញ បក្សលោក ភេតេរី អ័រប៉ូ បានតែ​២០,៨% បក្សស្តាំនិយមជ្រុលបាន ២០,១% ហើយបក្សសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ បាន​១៩,៩%។ យើងឃើញថាលើសខ្វះគ្នាតែបន្តិចប៉ុណ្ណោះ។ កាលពីយប់មិញនេះ នៅ​បានដឹងលទ្ធផល​បឋមថាបាននាំមុខគេ លោកភេតេរី អ័រប៉ូ បានប្រកាសថា គណបក្សលោក នឹងចាប់​ផ្តើមចរចាដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។ កន្លងមកក្នុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោត លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ បាន​និយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង ខ្លាំងៗណាស់ ទាក់ទិននឹងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច​ ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ។ ដូច្នេះបើទៅចាប់ដៃជាមួយ​បក្សឆ្វេងកណ្តាលនិយមរបស់​លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង គឺវាហាក់ដូចជា​មិន​សមហេតុសមផលទេ។ អ្នកវិភាគខ្លះទៀត លើកឡើងថា លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ អាចទំនងជា​ងាកទៅចាប់ដៃជាមួយ​បក្សស្តាំជាតិនិយមជ្រុលច្រើនជាង។ កន្លងមកលោក ភេតេរី អ័រប៉ូ ធ្លាប់​បាននិយាយការពារនៅចំពោះ​មុខបណ្តាញសារព័ត៌មានបរទេសថា នៅហ្វាំងឡង់គ្មានគណបក្សស្តាំនិយមជ្រុល នោះទេ។ មានន័យថា ក្នុងការយល់ឃើញរបស់​លោក គឺគណបក្សដើម្បីប្រជាជនហ្វាំងឡង់ ដែលបានចំនួនអាសនៈលេខរៀងទី២នេះ គឺជាស្តាំធម្មតា តែមិនជ្រុលនិយម ស្អប់ជនបរទេស ស្អប់ជនអន្តោប្រវេសន៍ដូចគេចោទនោះទេ។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ កន្លងមកគេបានឃើញបានឮហើយ ថាបក្ស​ដើម្បីប្រជាជនហ្វាំងឡង់ មានទំនោរស្អប់ជនបរទេសកម្រិតណា។​ បក្សនេះចង់ប្រើ​គោលនយោបាយ​បិទព្រំដែន មិនឲ្យ​មានជនអន្តោប្រវេសន៍ចូលមក ហើយ​មានទំនោរស្អប់សហភាពអឺរ៉ុបថែមទៀតផង​។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ កន្លងមក លោកភេតេរី អ័រប៉ូ ក៏ធ្លាប់អះអាងដែរ ថា​លោក​ចង់រក្សាបើកទ្វារចំហហ្វាំងឡង់ ទទួលយកជនអន្តោប្រវេសន៍​ដែលមានសមត្ថភាពមកធ្វើការ​ ហើយធានាឲ្យ​ហ្វាំងឡង់បន្តផលិត​នាំចេញតទៅទៀត។​ ដូច្នេះ សម្រាប់ពេលនេះ មន្ទិលគឺនៅទាំងស្រុង មិនដឹងថារដ្ឋាភិបាលចម្រុះថ្មីដឹកនាំដោយ​លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ នឹងមានរូបរាងពណ៌សំបុរយ៉ាងណាទេ។ ការចរចាគ្នាអាចចំណាយ​ពេលច្រើនសប្តាហ៍ ហើយ​ក្នុងអំឡុងពេលនេះ គឺលោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង នឹងបន្តធ្វើនាយករដ្ឋមន្ត្រី​បណ្តោះអាសន្នសិន។​ អូតង់ និង​ ហ្វាំងឡង់​ត្រូវការគ្នាទៅវិញទៅមក យោងតាមការវិភាគទៅ គឺនឹងមិនមានអ្វីប្រែប្រួលធំដុំឡើយ។ ការចូលជាសាមជិកពេញសិទ្ធិអូតង់ គឺប្រជាជនហ្វាំងឡង់គាំទ្រខ្លាំងក្លាណា រួមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយផងដែរ បន្ទាប់ពីបានឃើញគ្រោះថ្នាក់ ដែល​រុស្ស៊ីបានឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​។ រដ្ឋាភិបាលថ្មី ដែលនឹងដឹកនាំដោយ​លោកភេតេរី អ័រប៉ូ នឹងបន្ត​ដើរតាមផ្លូវនេះ ដើម្បី​ធានាការពារសន្តិសុខហ្វាំងឡង់ ពីការគំរាមកំហែងរបស់រុស្ស៊ី​។ ហើយ​សម្រាប់អូតង់វិញ​ ហ្វាំងឡង់មានសារៈសំខាន់យុទ្ធសាស្ត្រខ្លាំងមិនណយទេ។ ហ្វាំងឡង់មានព្រំដែនជាប់រុស្ស៊ី​ ប្រវែង​១៣០០គីឡូម៉ែត្រ។ ដូច្នេះបានហ្វាំងឡង់ជាសមាជិក គឺ​អូតង់ បានមានលទ្ធភាព​​ នៅកៀក​តាមដានសកម្មភាពកងទ័ពរបស់រុស្ស៊ីតែម្តង។ ហ្វាំងឡង់ ក៏មានកម្លាំងទ័ពនិងគ្រឿងសព្វាវុធដ៏ច្រើន ដើម្បីចូលរួម​ក្នុងកម្លាំងអូតង់ដែរ។ ហ្វាំងឡង់ និងអូតង់ ត្រូវការគ្នាទៅវិញមក ហើយអ្នកនយោបាយ​ហ្វាំងឡង់ គឺយល់ច្បាស់ណាស់ អំពីសារៈសំខាន់​ នៃសម្ព័ន្ធភាពយុទ្ធសាស្ត្រនេះ ប្រឈមជាមួយយក្សកំណាចរុស្ស៊ីដែលសង្គ្រឺតធ្មេញដាក់​ប្រទេសក្នុងតំបន់នោះ ជាប្រចាំ៕
3/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ហ្វាំងឡង់ ៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុតអាណត្តិល្បីខ្លាំង តែអាច​​នឹងចាញ់ឆ្នោត

ក្នុងខណៈ​ដែល​ប្រទេស​កំពុង​ត្រៀម​ខ្លួន​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​អង្គការ​អូតង់​ជា​ផ្លូវការ ​ហ្វាំងឡង់ត្រូវ​​​បោះឆ្នោត​សភា​ជ្រើស​តាំង​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី នៅថ្ងៃ​​អាទិត្យ​ទី​២​មេសា​នេះ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុត​អាណត្តិ លោកស្រី សានណា ម៉ារីន ​ដែល​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្ពស់ ល្បី​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​ចំពោះ​ស្នាដៃ​ដឹកនាំ​ប្រទេស ​កំពុងប្រឹង​​រក្សា​តំណែង​មួយ​អាណត្តិ​ទៀត ប៉ុន្តែការ​បោះឆ្នោត​​មាន​ភាព​ប្រកួត​ប្រជែង​ខ្លាំង​ ពិបាក​នឹង​ទាយ​លទ្ធផល​ណាស់។ ការ​​បោះឆ្នោត​សភាហ្វាំង​ឡង់ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅថ្ងៃ​អាទិត្យ​នេះ ដោយ​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ចុះ​ឈ្មោះ​ជាង​៥លាន​នាក់​កន្លះ​ចូល​រួម។ ​៤០% បាន​បោះឆ្នោត​ជា​មុន​រួច​ទៅ​ហើយ។ ប៉ុន្តែ​គ្មាន​នរណា​អាច​ទស្សន៍​ទាយ​លទ្ធផល​បាន​ទេ សម្រាប់​ពេលនេះ។ អ្វី​ដែល​គេ​ដឹង​និងអាច​និយាយ​បាន​យ៉ាង​ច្បាស់​នោះ គឺ​មានបក្ស​ធំ​បី​កំពុង​ប្រដេញ​គ្នា​យ៉ាង​ប្រកិតៗ​បំផុត។ បើ​តាមការ​ស្ទង់​មតិ ចុងក្រោយ​កាលពី​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍​ គណបក្ស​សម្ព័ន្ធជាតិ (អ្នកស្តាំកណ្តាល​និយម) ដឹកនាំ​ដោយ​លោក Petteri Orpo បាន​នាំ​មុខ​គេ​ដោយ​ទទួល​សំឡេង​ចង់គាំទ្រ​ដល់​ទៅ ១៩,៨% បន្ទាប់​មក​ ១៩,៥%​ សម្រាប់​គណបក្ស​ហ្វាំងឡង់ (ជាតិនិយម​​ប្រឆាំងនឹង​អន្តោប្រវេសន៍​ ប្រឆាំង​អឺរ៉ុប) របស់​លោកស្រី រីអ៊ីកា ពូរ៉ាRiikka Purra។ ចំណែក​គណបក្ស​សង្គម​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​លោកស្រីសានណា ម៉ារីន ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុត​អាណត្តិ​វិញ ធ្លាក់​មក​នៅ​លំដាប់​ទីបី ជាមួយ​ឆន្ទៈ​ចង់​បោះឆ្នោត​ឱ្យ​ត្រឹម​១៨,៧%​ប៉ុណ្ណោះ។ គម្លាត​តិច​យ៉ាង​នេះ ​ងាយ​នឹងទាយ​ខុស​ណាស់។ សង្ឃឹម​ថា​យ៉ាង​ដូច្នេះ​ទៅ​ចុះ ព្រោះជា​​ប្រពៃណីតាំងពី​ឆ្នាំ ១៩៨៧មក បក្ស​ណា​បាន​សំឡេង​នាំមុខ​ច្រើន​ជាង តួនាទី​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​ប្រគល់​ទៅឱ្យ​បក្ស​នោះ។​ ​ភាព​ល្បីល្បាញ​របស់​លោកស្រី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុត​អាណត្តិ​ ក្លាយ​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ក្នុង​វ័យ​៣៤ឆ្នាំ នៅឆ្នាំ​២០១៩ លោកស្រី សានណា ម៉ារីន ​​ជា​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ដ៏​​ក្មេង​ជាង​បំផុត​នៅលើ​ពិភពលោក ដែល​គ្មាន​នរណា​ស្គាល់​ទេ​ពីមុនមក។ ប៉ុន្តែ​បួន​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មក លោកស្រី​បាន​ក្លាយ​ជា​មេដឹកនាំ​រលក​ថ្មី​ដែល​ពាំនាំ​ខ្យល់​នយោបាយ​ថ្មី​ដល់​ អឺរ៉ុប​ខាង​ជើង និង​ចាប់​មាន​កិត្តិនាម​ល្បីល្បាញ ​​លើក​ឆាក​អន្តរជាតិ ព្រមទាំង​​​ទទួល​បាន​ការ​គោរពយ៉ាង​ខ្លាំងពី​បរទេស ដោយ​សារ​ជំហរ​នយោបាយ​ច្បាស់​លាស់គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​​ប្រឆាំង​នឹង​រុស្ស៊ី។ មើល​រុស្ស៊ី​ក្នុង​ក្រសៃ​ភ្នែក​ព្រួយ​បារម្ភ ក្រែង​មាន​ផលវិបាក​ទៅថ្ងៃ​ក្រោយ ព្រោះ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​មាន​ប្រវត្តិ​និងទីតាំង​​ភូមិសាស្ត្រព្រំដែន​រួម​ប្រវែង​១៣០០គីឡូម៉ែត្រលោកស្រី​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​បានរួសរាន់​​រៀបបែប​បទ​សុំ​ឱ្យ​ហ្វាំងឡង់​បាន​ចូល​ជា​សមាជិក​អូតង់។ អូតង់​បាន​ទទួល​បេក្ខភាព​ហ្វាំងឡង់​ដែល​នឹងក្លាយ​ជា​សមាជិកពេញ​សិទ្ធិ​នៅ​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ទៀត​ខាង​មុខ​នេះ​ហើយ។ លោកស្រី សានណា​ ម៉ារីន ជា​តំណាង​មោទនភាព​របស់​យុវវ័យ​អឺរ៉ុប រហូត​មាន​ពាក្យ​ចចាម​អារាម​លេចឮចង់​បញ្ជូន​ឈ្មោះ​លោកស្រី ទៅកាន់​តួនាទី​សំខាន់​មួយ​នៅសហភាព​អឺរ៉ុប​ផង ក្នុង​ករណី​ចាញ់​ឆ្នោត​ថ្ងៃ​នេះ។ ជាង​នេះទៅទៀត លោកស្រី​មាន​ឈ្មោះ​បោះសំឡេង​ខ្លាំង​លើ​ពិភពលោក ក៏​ព្រោះ​តែ​ចរិក​​ធម្មជាតិ​ពី​កំណើត​និងនិស្ស័យ​ជា​អ្នក​ទាន់​សម័យ​និយមចូល​ចិត្ត​ជួបជុំ​រីករាយ។ កាលពី​រដូវក្តៅ​ឆ្នាំ​មុខ មាន​វីដេអូ​បង្ហោះ​ផ្សាយ​ពេញ​បណ្តាញ​សង្គម​រូប​លោកស្រី​ជប់លៀង​រាំសប្បាយ​ជាមួយ​មិត្តភក្តិ ដែល​មិន​សម​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី។ លោកស្រី​បាន​សុំ​ទោស​ភ្លាម ដោយ​ពន្យល់​ថា លោកស្រី​ក៏​ដូច​មនុស្សទូទៅ​ដែល​ពេល​ខ្លះ​​ត្រូវ​ការ​សប្បាយ​ដែរ។ តែ​នេះ​ជា​ករណី​ដំបូង​បង្អស់​ដែល​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ល្បី​បែប​នេះ​នៅលើ​ពិភពលោក។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិនិង​បំណុល ​ទោះ​បី​ល្បី​និង​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ដូច្នេះ​ក្តី​ ក៏​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​នេះ​លោកស្រី​អាច​នឹងចាញ់​ឆ្នោត ​បាត់​បង់​តំណែង ដោយ​មូលហេតុពីរ​យ៉ាង។ ទីមួយ​លោកស្រី មាន​ឥស្សរភាព​ពីរ​ផ្ទុយ​គ្នា ៖ លោកស្រី​មាន​អ្នក​គាំទ្រ​ខ្លាំង​ ស្ទើរ​ដូច​តារា ប៉ុន្តែ​ស្ទីល​របស់​លោកស្រី​មិន​ចូល​ភ្នែក​ក្រុម​អ្នក​អភិរក្សនិយម​ហ្វាំងឡង់​ទេ (ចូល​ចិត្ត​ជប់លៀសសប្បាយ​មិន​ស៊ី​នឹង​តួនាទី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ទេ)។ ទីពីរ គឺ​​ខ្លឹមសារនយោបាយ។ គូប្រជែង​មក​ពី​បក្ស​ស្តាំកណ្តាល​​និយម​លោក Petteri Orpo បាន​បន្ទោស​លោកស្រី​ថា មិនគិត​គូរ​អំពី​បញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដឹកនាំ​ប្រទេស​ឱ្យ​មាន​បំណុល​កាន់​តែ​ខ្ពស់ និង​ខូច​គំរូ​ការពារ​សង្គម​។ ជាការ​ពិត​ ដោយហេតុ​កូវីដ និង​សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន ក្នុង​រយៈ​ពេល​បួន​ឆ្នាំ បំណុល​ជាតិ​ហ្វាំងឡង់​បាន​ឡើង​ពី​៦៣ទៅ​៧៤%​នៃ​PIB។ បេក្ខជនបក្ស​ហ្វាំងឡង់​ ​ស្តាំជ្រុលនិយម លោកស្រី​រីអ៊ីកា ពូរ៉ា ដែល​ចាប់​ឡើង​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្លាំង​ពី​ប៉ុន្មាន​ខែ​មក​ដោយ​សារ​វិបត្តិ​អន្តោប្រវេសន៍​ និង​អតិផរណា បាន​បន្ទោស​លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ផុត​អាណត្តិ​​រឿង​អន្តោប្រវេសន៍។ បើតាម​លោកស្រី ពូរ៉ា អន្តោប្រវេសន៍ជា​បញ្ហាចោទ​ដ៏​ចម្បង​សម្រាប់​ហ្វាំងឡង់។​ ​ពួកយូកូម និងឧក្រិដ្ឋជន​តាម​ដង​ផ្លូវ​សាធារណៈ ជា​ជន​អន្តោប្រវេសន៍ ឬ​គ្រួសារ​អន្តោប្រវេសន៍។ ​ ​សន្ទុះ​ជាតិនិយម​ជ្រុលហ្វាំងឡង់​និង​អឺរ៉ុប ការ​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​វិញ ជា​មធ្យម​គេ​ត្រូវ​ការ​ប្រើ​ពេល​៦សប្តាហ៍។ ​នៅហ្វាំងឡង់​ បក្ស​ណា​នាំ​មុខ​គេ បក្ស​នោះ​ជា​អ្នក​ទទួល​បន្ទុក​ដឹកនាំ​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី ទោះ​បី​ជា​លទ្ធផល​ខុស​ត្រូវ​គ្នា​ស្តួចស្តើង​យ៉ាងណាក៏​ដោយ។ ឧបមា​ថា លោកស្រី​ សានណា ម៉ារីន បែរ​ជា​អាច​នាំមុខ​គេ​វិញ លោកស្រី​ប្រហែល​ត្រូវ​ជួប​ការ​លំបាក​ខ្លាំង​ក្នុង​​រៀប​ចំ​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​។ បើ​បក្ស​ស្តាំកណ្តាល​និយម​ របស់​លោក​ ​អ័រប៉ូឈ្នះវិញ​ បក្ស​នេះហាក់អាច​លទ្ធភាព​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​ស្រួល​ជាងគេ។ ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ​ជោគជ័យ​របស់​​បក្ស​ជាតិនិយម​ជ្រុល​ហ្វាំងឡង់ នឹង​នាំ​​អឺរ៉ុប​ឱ្យ​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​តក់​ស្លុត​​ជា​ថ្មីម្តង​ទៀត ដោយ​មាន​ប្រទេស​សមាជិក​ដឹកនាំ​ដោយ​ក្រុម​ជ្រុលនិយម​បន្ថែម​មួយទៀត ពី​លើ​ប្រទេស​អ៊ីតាលី និង​ស៊ុយអែត៕
2/4/20230 minutos, 1 segundo
Episode Artwork

រុស្ស៊ីឡើង​​​ជា​ប្រធានផ្លាស់វេន​​​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អ.ស.ប. ក្នុង​បរិបទ​​​សង្គ្រាមនៅ​អ៊ុយក្រែន

រុស្ស៊ីដែល​ទើប​​អនុម័ត​យុទ្ធសាស្ត្រ​សកល​ប្រឆាំង​នឹង​បស្ចិមលោក​​ ត្រូវ​ក្លាយ​​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់វេន​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចាប់​ពី​ថ្ងៃទី​១មេសា​នេះ​ និង​សម្រាប់រយៈ​ពេល​​មួយ​ខែពេញ។​​ ជា​ប្រធាន​ដែល​​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​​ទាំងអស់​របស់​ក្រុមបឹក្សា​មិន​រាប់​រក ព្រោះតែ​រុស្ស៊ី​នេះ​បាន​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន និង​ប្រទេស​ជា​មិត្ត​មួយ​ចំនួន​ រុស្ស៊ី​មិន​គួរ​មាន​កិត្តិយសធ្វើ​ជា​ប្រមុខ​ផ្លាស់​វេន​នៃ​ស្ថាប័នកំពូល​របស់​​អង្គការ​សហប្រជាជាតិទេ។ ​ក្នុង​​នាម​ជា​ប្រធាន​តើ​រុស្ស៊ី​អាច​មាន​អំណាច​និ​ងឥទ្ធិពល​អ្វី​ខ្លះ​ ? សំឡេង​ប្រឆាំង​ក៏​មាន សំឡេ​ងអំពាវនាវ​ឱ្យ​ប្រទេស​សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សា​ធ្វើ​ពហិការ​មិន​ចូល​ប្រជុំ​ក៏​មាន សំឡេង​ប្រកូកប្រកាស​ធ្វើ​បាតុកម្ម​នៅ​តាមរដ្ឋធានី​នៃបណ្តា​​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ ដូច​ជា​នៅក្រុង​ឡុងដ៍ នា​រសៀល​ថ្ងៃ​នេះ ក៏​មាន។ ​ពិត​ជា​សកម្មភាព​ប្រកប​ដោយ​និម្មិតរូប​មែន។ នេះ​ជា​ប្រតិកម្ម​ធម្មតា​ទេ នៅ​ចំពោះ​មុខ​រុស្ស៊ី ដែល​កាលពី​ឆ្នាំ​ទៅ​បាន​បំពាន​ធម្មនុញ្ញ​សន្តិភាព​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ និង​គោលការណ៍​ច្បាប់​អន្តរជាតិ ​ដោយ​ប្រើ​កម្លាំង​យោធា​ចូល​ទៅ​ឈ្លានពាន​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន​ឯករាជ្យ​មួយ​នោះ។ នៅអង្គការ​សហប្រជាជាតិ រុស្ស៊ី​បាន​អះអាង​ដោយ​ផ្ទាល់​ថា​ខ្លួន​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​ក្រុមបស្ចិមលោក​ដែល​រួម​គ្នា​ដាក់​រុស្ស៊ី​ឱ្យ​នៅឯកាតាំងពី​បាន​ចូល​លុកលុយ​អ៊ុយក្រែន​មក។ ជាង​នេះ​ទៀត ​ម្សិលមិញ រុស្ស៊ី​បាន​អនុម័ត​ យុទ្ធសាស្ត្រ​សកល​ប្រឆាំង​នឹង​បស្ចិមលោក ថាជាការ​​គំរាមកំហែង​អត្ថិភាព​របស់​រុស្ស៊ី។ ​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន ឱ្យ​រុស្ស៊ី​ធ្វើ​ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ ចាប់​ពី​ថ្ងៃទី​១​មេសា ពិត​ជា​រឿង​​កំប្លែង​ដ៏​អាក្រក់​បំផុត។ ការ​រិះគន់​ក៏​មាន​ខ្លាំង​សម្បើម​ដែរ​មក​ពី​ខាងអាមេរិក។ ឯកអគ្គរដ្ឋ​ទូត​អាមេរិក​ប្រចាំអង្គការ​សហប្រជាជាតិ បាន​លើក​ឡើង​ថា យោល​ទៅ លើ​ទង្វើ​របស់​រុស្ស៊ី​លើ​អ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ី​មិន​គួរ​មាន​ឈ្មោះ​ជា​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សាស​ន្តិសុខ​ផង ប៉ុន្តែ​គួរ​ឱ្យស្តាយ​ ធម្មនុញ្ញ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្តូរ​ផ្លាស់​លក្ខន្តិកៈ​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​ទេ។ ​​យន្តការ​នៃ​ប្រធាន​ផ្លាស់វេនក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​​ ជា​ស្ថាប័ន​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ស្ថាប័ន​ទាំង​៦​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​មាន​​អំណា​ច​ចេញ​សេចក្តី​សម្រេច​ ឱ្យ​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ទាំងអស់​អនុវត្តតាម។ ក្រុមប្រឹក្សា​មាន​សមាជិក​សរុប​១៥​ប្រទេស ៖ ៥ជា​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍ ( អាមេរិក​ បារាំង អង់គ្លេស ចិន និង​រុស្ស៊ី) និង​សមាជិក​មិន​អចិន្ត្រៃយ៍​១០ប្រទេស​ទៀត ដែលមាន​អាណត្តិ​ពីរ​ឆ្នាំ និង​​បោះឆ្នោត​ជ្រើស​តាំង​ចំនួន​ពាក់​កណ្តាល​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ។ តាមវិធាន សមាជិក​ អចិន្ត្រៃយ៍ និង​មិន​អចិន្រ្តៃយ៍ ត្រូវ​ផ្លាស់​ប្តូរ​គ្នា​ធ្វើ​ជា​ ប្រធានដឹកនាំ​​​​​​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ ម្នាក់ម្តងៗ សម្រាប់​រយៈពេល​​មួយ​ខែ​ តាម​លំដាប់​លំដោយ​ឈ្មោះ​ប្រទេស​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស។ រុស្ស៊ី​បន្ត​តំណែង​ពី​ប្រទេស​មូសំប៊ិច នៅខែ​មេសានេះ ហើយ​ខែ​ក្រោយ​នឹង​ដល់​វេន​ប្រទេស​ស្វីសម្តង តៗ​គ្នា​... កាលពី​ខែ​កុម្ភៈ​ឆ្នាំ​ទៅ រុស្ស៊ី​ក៏​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់វេន​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ដែរ ហើយ​គឺ​នៅ​ខែ​នោះ​តែម្តង​ដែល​រុស្ស៊ី​បាន​លើក​ទ័ព​​ចូល​វាយប្រហារ​អ៊ុយក្រែន។ តាំងពី​ពេល​នោះ​មក សកម្មជន​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន​និង​សមាជិកសភាផ្សេងៗ​​ ចង់​សុំ​ឱ្យបណ្តេញ​រុស្ស៊ី​ចេញ​ពីក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ ប៉ុន្តែជា​សំណើ​ដែល​ គឺ មិន​អាច​ទៅរួច​សោះ ព្រោះ​បើ​តាម​អ្នក​ជំនាញ​ សំណើ​នឹង​ត្រូវ​ឆ្លង​កាត់​ការ​បោះឆ្នោត​នៅក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ ហើយ​រុស្ស៊ី​ច្បាស់​ជា​នឹង​ប្រើ​​សិទ្ធិ​វេតូ​ប្រឆាំង​។ ដូច្នេះ​ធ្វើ​ម្តេចនឹង​អាច​បណ្តេញ​រុស្ស៊ី​កើត ! ​ប៉ុន្តែ​វា​ដូច​ជា​ការចាក់​​បញ្ឈឺពេក !​ ក្នុង​ខណៈ​ដែល​ប្រទេស​ជា​ច្រើន​យល់​ថារុស្ស៊ី​ជា​អ្នក​គំរាម​កំហែង​សន្តិភាព ស្រាប់​តែ​​​រុស្ស៊ីក្លាយ​​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន​ស្ថាប័នរបស់​​អង្គការសហប្រជាជាតិ​​ទទួល​បន្ទុក​ស្វែង​រក​សន្តិភាពទៅ​វិញ។ ​ប្រធានាធិបតី​ពូទីន​ អាច​ទាញ​ប្រយោជន៍​ពី​អ្វី​ខ្លះ ពី​តួនាទី​រុស្ស៊ី​ជា​ប្រធានផ្លាស់វេន​​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ ​ ? អ្វី​ដែល​ជា​កង្វល់​ខ្លាំង គឺ​ចំណុ​ច​នេះ​ឯង។ គេ​ខ្លាច​រុស្ស៊ី​ប្រើ​តួនាទី​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន សម្រាប់​ជា​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ ដោយ​អាច​បំប៉ោង​បំពង​ឃោសនា​ បំភ្លៃ​ព័ត៌មាន​ជុំ​វិញ​សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន ទៅ​កាន់​ពិភពលោក​ផង និង​បង្ហាញ​ខ្លួន​លើ​ឆាកអន្តរជាតិ​ បិទ​បាំង​ភាព​ឯកា​របស់​ខ្លួន​ព្រមទាំង​សាកល្បង​បង្វែរ​ចំណាប់​អារម្មណ៍ពិភពលោក​ ដើម្បីការពារ​ទង្វើ​របស់​ខ្លួន​លើ​អ៊ុយក្រែន។ រុស្ស៊ី តាម​គម្រោង​នឹង​រៀប​ចំ​ជំនួប​ប្រជុំ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​​ក្រៅ​ផ្លូវការ​​មួយនៅ​ដើម​ខែ​មេសា ដើម្បី​បង្ហាញ​អំពី​ “ស្ថានភាព​ពិត” របស់​កុមារ​អ៊ុយក្រែន​នៅរុស្ស៊ី ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្ហើប​ឱ្យ​ដឹង​ដោយ​តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរជាតិ ពេល​ចេញ​ដីកា​តាម​ចាប់​ខ្លួន​លោក​ពូទីន ពី​បទ​ប្រព្រឹត្ត​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម​ជម្រិត​ក្មេង។ បើ​តាម​អ្នក​នាំពាក្យ​ ប្រមុខ​ការទូត​រុស្ស៊ី លោក ស៊ែកហ្គៃ ឡាវ្រូស នឹង​ដឹកនាំ​កិច្ចប្រជុំ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​នៅខែ​មេសា​នេះ។ រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​​រុស្ស៊ី​ក៏​នឹង​ដឹកនាំ​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ទៀត គឺ​ការ​ប្រជុំ​តស៊ូមតិ​ជា​សាធារណៈ​ស្តីពី ​ប្រសិទ្ធភាពនៃ​ពហុនិយមដោយ​ការពារ​គោលការណ៍ធម្មនុញ្ញ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។ នៅថ្ងៃទី ២៥​មេសា លោក ឡាវ្រូស​នឹង​បើក​សម័យ​ប្រជុំ​ជុំ​វិញ​ប្រធាន​បទ​ដើម​បូព៌ា​ទៀត។ ក្នុង​នាម​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន​ រុស្ស៊ី​អាច​ស្នើ​ និង​ទទួល​យក​សំណើ​ពី​សមាជិក​ ក្នុង​ការ​សម្រេច​ប្រកាស​បើក​ប្រជុំ​បន្ទាន់​នានាមែន​​ ប៉ុន្តែ​ ការ​ឡើង​ធ្វើ​ជា​ប្រធាន​ មិនមែន​ជា​រឿង​អស្ចារ្យ​ឡើយ ព្រោះ​នេះ​ជាយន្តការ​ធម្មតា​របស់​ស្ថាប័ន​ទេ។ យ៉ាង​ណា​មិញ តួនាទី​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេនរបស់​រុស្ស៊ី​ មិន​អាច​ផ្តល់​​ប្រយោជន៍​អ្វី​បាន​លើស​ពី​ទម្លាប់ ដល់​មូស្គូឡើយ។ លោក​ពូទីន មិន​អាច​ប្រើ​តួនាទី​នេះ​បាន​ទេ ព្រោះ​គ្រប់​សមាជិក​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​សុទ្ធ​តែ​មាន​សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ និង​សំឡេង​ដូច​គ្នា​ក្នុង​ពេល​ប្រជុំ​ក្រុមប្រឹក្សា ហើយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស ច្បាស់​ជា​នឹង​មិនផ្តល់​យោបល់​​ស្រប​ជាមួយ​រុស្ស៊ី​ទេ មិន​ថា​ជា​សំណុំ​រឿង​អ៊ុយក្រែន​ឬ​សំណុំ​រឿង​លើ​ពិភពលោក​ផ្សេង​ទៀត​ឡើយ។ បើ​រុស្ស៊ី​ហ៊ាន​បញ្ចូល​សំណើ​អ្វី​មួយ​ដែល​មិន​សម អាមេរិក​និង​សមាជិក​ផ្សេង​ទៀតក៏​ប្រមូល​​សំឡេង​រារាំង​រុស្ស៊ី​មិន​ឱ្យ​ធ្វើ​អ្វី​ស្រេច​តែនឹង​ចិត្ត​បាន​ដែរ។ ការ​ពិតមួយ​​ដែល​មិន​អាច​ប្រកែក​បានមួយ​គឺ ប្រសិន​បើ​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍នៃ​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​ណាមួយ លូកដៃ​ឬ​មាន​ពាក់​ព័ន្ធ​​នឹង​ជម្លោះ​ប្រដាប់​អាវុធ​ ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​មិន​អាច​ធ្វើ​អ្វីចេញ​សម្រាប់​រារាំង​ទេ ព្រោះ​ភាគីពាក់ព័ន្ធ​នោះ​មាន​សិទ្ធ​ប្រឆាំង​វេតូ ដូចករណី​រុស្ស៊ី​​ធ្វើ​លើ​អ៊ុយក្រែន ដូច​ចិន​ធ្វើ​លើ​តៃវ៉ាន់ និងដូច​អាមេរិក​ធ្វើ​នៅ​​អាហ្វហ្កានីស្ថាន និង​អ៊ីរ៉ាក់៕
1/4/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន ប្រកាសពីគម្រោងរឹតត្បិតការនាំចេញ ឧបករណ៍សឺមីកុងឌុកទ័រ

ឧបករណ៍​សឺមីកុងឌុកទ័រ ដែលគឺជាធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិកមួយដ៏សំខាន់​​ កំពុងតែស្ថិតនៅ ​ចំចំណុចកណ្តាល នៃការប្រកួតប្រជែង​បច្ចេកវិទ្យា រវាងប្រទេសមហាអំណាចធំៗ។ វាមិនមែនត្រឹមតែក្នុង​បរិបទ​ការប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្ម ប៉ុណ្ណោះទេ តែវាមានពាក់​ព័ន្ធជាមួយ​ការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ព្រោះថាឧបករណ៍​អាឡិចត្រូនិកគ្រប់ប្រភេទ​ ព្រមទាំង​​​គ្រឿងសព្វាវុធទំនើបផងនោះ គឺគេត្រូវការ​​​ឧបករណ័សឺមីកុងឌុកទ័រដើម្បី​យក​មកផ្សំ​ឲ្យ​វាដំណើរការ​។​  គឺក្នុងបរិបទនេះហើយ បានជារដ្ឋាភិបាល​ជប៉ុន​ បានប្រកាសនៅថ្ងៃសុក្រ ទី​៣១មីនា ថាគេមានគម្រោង​រឹតបន្តឹងការនាំចេញ​ឧបករណ៍សឺមីកុងឌុក​ទ័រទៅក្រៅប្រទេស។ ការប្រកាស ដែលធ្វើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​ប្រតិកម្មស្តីបន្ទោស​ភ្លាមៗតែម្តង​។ គ្រឿងផ្សំអេឡិកត្រូនិក​២៣មុខ​ លោក Yasutoshi Nishimura រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុន​បានប្រកាសពីគម្រោង​រឹតត្បិតនេះ ទៅ​កាន់អ្នកកាសែត នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី​៣១មីនា​ ដោយ​លោក​បញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាល​នឹងធ្វើការ​ពិគ្រោះយោបល់ ជាមួយ​សារណៈមតិជប៉ុន​​ លើគំរោងនេះ។ ពិគ្រោះយោបល់រួចរាល់ហើយ គឺគេអាចចាប់​ផ្តើមអនុវត្ត​វិធានការរឹតត្បិតជាផ្លូវការ ចាប់ពីខែកក្កដាខាងមុខនេះទៅ។ លោករដ្ឋមន្ត្រីបាន​ឲ្យដឹងដែរថា ធាតុ​ផ្សំអេឡិកត្រូនិក ដែល​មាន​ឈ្មោះក្នុង​បញ្ជីគម្រោងរឹតត្បិតនេះ គឺមានចំនួន​២៣មុខ ដែល​សុទ្ធតែជាគ្រឿងផ្សំដើម្បី​ផលិត​ឧបករណឺសឺមីកុងឌុកទ័រទំនើបឈានមុខ។ ផ្អែកតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Jiji ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាជប៉ុនចំនួន​ជាង​១០ក្រុមហ៊ុន ដែល​នឹងត្រូវប៉ះពាល់ ដោយសារវិធានការរឹតត្បិតនេះ ដែលមានដូចជា Tokyo Electron និង Nikon ជាដើម។​ មានន័យថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ មិនអាចនាំចេញ​ទៅលក់​នៅក្រៅប្រទេសនូវធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិក​​ទាំង​២៣មុខនេះបានទេ ប្រសិន​មិន​ឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យ និង​ការ​​អនុញ្ញាតពី​ខាងភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាល​។ បង្ការកុំ​ឲ្យ​គេយក​ទៅ​ប្រើ​ដើម្បី​ផលិ​តគ្រឿងសព្វាវុធ​ យោងតាម​ការលើកឡើងរបស់​លោករដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុន គឺ​ វិធានការរឹតត្បិតនេះ សំដៅ​បង្ការ​ កុំ​ឲ្យ​គេយក​ធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិកដ៏សំខាន់របសជប៉ុននេះ យកទៅប្រើ​នៅក្នុងការផលិតគ្រឿងសព្វាវុធទំនើប។ លោកNishimura បានបន្ថែមថា ជប៉ុនចង់ដើរតួនាទី ប្រកបដោយ​ការទទួលខុសត្រូវ នៅក្នុង​សហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុង​នាម​ជប៉ុន ជាប្រទេសនាំមុខមួយ នៅ​​​ក្នុង​បច្ចេកវិទ្យាផលិត​ “បន្ទះម៉េម៉ូរី”។ បើតាមការវិភាគសុចិនាថ គឺ​បរិបទសង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន ដែលរុស្ស៊ី​កំពុងតែ​ធ្វើក្នុងពេលនេះ​ គឺជាហេតុផល​មួយសំខាន់ ព្រោះមានប្រភពព័ត៌មានជាច្រើន បាន​អះអាងថា រុស្ស៊ី​កំពុងតែត្រូវ​ការ​ធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិកខ្លាំងសម្បើមណាស់ ដើម្បី​ផលិត​ដ្រូន​ និង​គ្រឿងសព្វាវុធទំនើបច្រើនមុខទៀត។ ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច កំពុងតែរួមគ្នារកវិធី ដើម្បី​ផ្តាច់ផ្លូវ កុំ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី​អាចទទួលបាន​គ្រឿងផ្សំអេឡិចត្រូនិក​ទាំងនេះ​ យលទៅផលិតអាវុធ។ ជាមួយ​នឹងទណ្ឌកម្មពីក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ការនាំចេញដោយ​ផ្ទាល់ទៅកាន់រុស្ស៊ី​ នូវធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិក​ដ៏សំខាន់នេះ ត្រូវបាន​ហាមឃាត់​មែន​ តែគេបារម្ភថា រុស្ស៊ីអាច​ស្វែងរកផ្លូវផ្សេងទៀត ដើម្បីទទួលបាន​គ្រឿងផ្សំទាំងនេះ។ គេសង្ស័យថារុស្ស៊ី អាចប្រើប្រាស់ភាគីចិន ឬអ៊ីរ៉ង់ ឲ្យជួយទិញឲ្យខ្លួន ឬក៏នាំចូលដោយ​លួចលាក់ជាដើម។ ជាងនេះទៀត ចិន ឬអ៊ីរ៉ង់ ក៏អាចផលិត​គ្រឿងសព្វាវុធ ដែលប្រើប្រាស់គ្រឿងផ្សំសឺមីកុងឌុកទ័រទិញបានមកពី​ជប៉ុនដែរ។ ដែលត្រង់នេះហើយ បានជារដ្ឋាភិបាលជប៉ុន ចង់រៀបចំវិធានការ ដើម្បីរឹតបន្តឹងតាមដានឲ្យ​បានម៉ដ្ឋចត់។ ប្រកួតប្រជែងបច្ចេកវិទ្យាជាមួយ​ចិន សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជា​សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ជប៉ុន បាន​បើក​ការប្រកួតប្រជែងយ៉ាងខ្លាំងដៃ នៅក្នុងវិស័យ​ផលិត​ “បន្ទះឈីប” ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា វាឲ្យដាច់ចិន ហើយ​រារាំងកុំឲ្យចិន អាចទទួលយកចំណេះជំនាញបច្ចេកវិទ្យារបស់គេយកទៅប្រើ។ ជាច្រើនខែមកនេះ អាមេរិកបានចេញវិធានការជាច្រើន សំដៅរារាំង មិន​ឲ្យក្រុមហ៊ុន​ផលិតរបស់ចិន អាចទិញយក​គ្រឿងផ្សំបច្ចេកវិទ្យា​​របស់អាមេរិក យកទៅ​ផ្សំ​ក្នុង​ឧបករណ៍អេឡិកត្រូនិកផលិតនៅចិន​។​ អាមេរិកក៏បានដាក់សំពាធ ធ្លាប់​បាន​ប្រាប់ទៅជប៉ុន និង​​ប្រទេសផ្សេងទៀតដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់ខ្លួនដែរ ថាត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន មិនត្រូវ​បើកទ្វារបង្ហូរបច្ចេកវិទ្យាដ៏រសើបនេះ ទៅឲ្យចិនដោយងាយៗឡើយ។ យ៉ាងណាមិញ កាលពីដើមខែមីនានេះ ប្រទេសហូឡង់ ដែលជាតួអង្គមួយសំខាន់ដែរ នៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាផលិត​បន្ទះឈីបអេឡិកត្រូនិក បាន​ប្រកាសថានឹងរឹតបន្តឹងការនាំចេញ ដោយឈរលើហេតុផល​សន្តិសុខជាតិ​។ គេមិនបានបញ្ចេញឈ្មោះចិនដោយចំៗមែន តែ​វាច្បាស់ណាស់ គឺការរឹតត្បិតនេះវានឹងប៉ះពាល់ទៅលើចិន ព្រោះថា ទីផ្សារផលិតគ្រឿងអេឡិកត្រូនិកវាធំមហិមាណាស់នៅចិន​។ ចិន​ដឹងខ្លួនថាវិធានការរឹតបន្តឹងរបស់ជប៉ុននេះ គឺសំដៅមកលើខ្លួន។ ភ្លាមៗក្រោយការប្រកាសរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុននេះ ចិនបាន​ប្រតិកម្មភ្លាមតែម្តង។ លោក​ Mao Ning អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅព្រឹកមិញនេះ ថាជប៉ុនកំពុងតែសាងកំហុស​ឲ្យខ្លួនឯងហើយ ដោយសារតែ​រងសំពាធពីអាមេរិក​។ អ្នកនាំពាក្យចិនរូបនេះបន្ថែមថា ​ការ​យក​វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម​បច្ចេកវិទ្យាទំនើប ទៅ​​លាបពណ៌នយោបាយ ធ្វើជាឧបករណ៍​ប្រយុទ្ធយកឈ្នះ ឬយកវាទៅប្រឡាក់ប្រឡូសនឹងវិស័យយោធា វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាព​នៃ​បណ្តាញ​ចែកចាយនិងផលិត ​របស់​ពិភពលោក​។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ​ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុន បានអះអាងថា វិធានការរឹតត្បិតរបស់ជប៉ុន គឺមិនបានសំដៅទៅ​លើ​ប្រទេសណាមួយ ដោយចំពោះនោះទេ។ ដោយឡែកភាគីជប៉ុនបានប្រកាសផងដែរថា នៅចុងសប្តាហ៍នេះ​ លោកYoshimasa Hayashi រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបទេសជប៉ុន នឹងធ្វើដំណើរទៅប៉េកាំង។ បើតាមការវិភាគទៅ គឺជប៉ុន​ចង់ទៅនិយាយលួងចិត្តដែរ ដើម្បី​កុំឲ្យ​អន់ចិត្តមកលើខ្លួន។ ចិន​រំពឹងខ្លាំង ​លើបច្ចេកវិទ្យាសឺមីកុងឌុកទ័រពីខាងក្រៅ​​ ជាទូទៅយើងដឹងថា បិរមាណផលិត​ផល​អាឡិកត្រូនិកមួយផ្នែកធំ ដែល​មនុស្សយើងប្រើប្រាស់ រាប់ទាំងពីទូរទស្សន៍ ទូរស័ព្ទដៃ ម៉ាស៊ីមកុំព្យូទ័រ តាប្លែត និង​ឧបករណ៍​រាប់ពាន់​មុខទៀត គឺភាគច្រើន​ផលិតនៅចិន។ តែមិនមែនគ្រឿងផ្សំទាំងអស់សុទ្ធតែធ្វើនៅចិនទេ។ ជាក់ស្តែង​ឧបករណ៍សឺមីកុងដុកទ័រនេះឯង ដែលចិនទិញពីគេភាគច្រើន ព្រោះវាពិបាកធ្វើ ហើយចិននៅមិនទាន់មាន​បច្ចេកវិទ្យាឈានមុខដល់កម្រិត ក្នុង​ការផលិត​វាទេ។ ឧបករណ៍បច្ចេកវិទ្យា​អេឡិកត្រូវិកកាន់តែទំនើប កាន់តែមានទំហំតូចស្តើង គឺមានន័យថា គេត្រូវការ​ប្រើសឺមីកុងដុកទ័រកាន់តែតូចដែរ។ បើ​និយាយជារួម​ យោងតាមតួលេខឆ្នាំ​២០១៩ ការផលិត​សឺមីកុងឌុកទ័រគ្រប់ប្រភេទ ទាំងតូចទាំងធំ គឺតៃវ៉ាន់ផលិត​២០% កូរ៉េខាងត្បូង​១៩% ជប៉ុន ១៧%​ ចិន១៦% អាមេរិកខ្ទង់​១៣% ។ តែ​រាល់ថ្ងៃនេះ មានក្រុមហ៊ុនតែ២ទេ​ ដែលឈានមុខគេ ផលិត​សឺមីកុងឌុកទ័រប្រភេទឈានមុខ ដែលមាន​ទំហំតូចជាង ៧ណាណូម៉ែត្រ​ គឺក្រុមហ៊ុនTSMC Taiwan Semiconductor Manufacturing Company និងក្រុមហ៊ុន​Samsung កូរ៉េខាងត្បូង។​ បើនិយាយពីទំងន់ គឺក្រុមហ៊ុនតៃវ៉ាន់ TSMC ធ្ងន់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះក្រុមហ៊ុននេះផ្គត់ផ្គង់សឺមីកុងឌុកទ័រ ចំនួន​៥៣% នៅក្នុង​ទីផ្សារពិភពលោក ខណៈ Samsung មានចំណែកប្រមាណ​១៧% នៅឆ្នាំ​២០២១​។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ Boston Consulting Group នៅឆ្នាំ​២០១៩ ក្រុមហ៊ុន TSMC ផ្គត់ផ្គង់សឺមីកុងឌុកទ័រអាប្រភេទទំនើប​​ឈានមុខ ចំនួន​៩២%ឯណោះ។ ជាក់ស្តែងក្រុមហ៊ុន Appel ទិញតែ​សឺម៉ីកុងឌុកទ័ររបស់តៃវ៉ាប់ យកទៅប្រើនៅក្នុងផលិតផលរបស់គេ ព្រោះវាតូចខ្លាំងនិងទំនើបគ្មានគូប្រៀប។ ដោយផ្អែកលើទំហំតម្រូវការ​និង​ផលិតដ៏ធំរបស់ចិន គឺចិនជាអ្នកនាំចូលសឺមីកុងឌុកទ័រធំជាងគេបង្អស់ក្នុងពិភពលោក​។ ឆ្នាំ​២០២១ ចិន​នាំចូលសឺមីកុងឌុកទ័រ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ចំនួន ៤៣០ពាន់លានដុល្លារ ដែលក្នុងនោះគ្រាន់តែនាំចូលពីតៃវ៉ាន់ គឺ​ប្រមាណ​៣៦%ទៅហើយ។ ចិនអាចផលិត​ខ្លួនឯងបានត្រឹមតែ ១៥,៧%នៃតម្រូវការប៉ុណ្ណោះ ហើយភាគច្រើនលើសសុប ជាប្រភេទសឺមីកុងឌុកទ័រធំមិនសូវទំនើបខ្លាំងទេ។ មានន័យថាក្នុងវិស័យនេះ ចិនមានឱនភាពពាណិជ្ជកម្មខ្លាំងណាស់ ពោលគឺចិនរំពឹងលើ​ការនាំចូលពីក្រៅ ពីតៃវ៉ាន់ ពីកូរ៉េខាងត្បូង និងពីជប៉ុន​។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជា​ថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលចិនបានប្រកាសពីមហាផែនការជាតិ ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះដល់ការស្រាវជ្រាវ​ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យានេះ។ គឺក្នុងបរិបទ ឃើញតៃវ៉ាន់មានទំងន់ខ្លាំងនេះ​ក្នុងវិស័យសឺមីកុងឌុកទ័រនេះដែរ ដែលជំរុញឲ្យចិនកាន់តែចង់បានតៃវ៉ាន់មកគ្រប់គ្រង៕
31/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់តៃវ៉ាន់ ទៅទស្សនកិច្ចនៅតំបន់អាមេរិកកណ្តាលដោយឆ្លងកាត់សហរដ្ឋអាមេរិក បង្កកំហឹងរបស់ចិន

លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ប្រធានាធិបតីកោះតៃវ៉ាន់ គ្រោងធ្វើដំណើរទៅទស្សនកិច្ច នៅតាមប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់អាមេរិកកណ្តាល ដែលមានទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការជាមួយចិន។ ការធ្វើដំណើរទៅ ដែលលោកស្រីនឹងឆ្លងកាត់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយនឹងអាចជួបជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ថែមទៀតផង។ ដំណឹងនេះ បានបង្កឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិន ខឹងច្រលោតជាខ្លាំង។ ចិនអះអាងថា តៃវ៉ាន់គឺជាទឹកដីរបស់ចិន ហើយមានតែប៉េកាំងមួយគត់ដែលជាតំណាងស្របច្បាប់ របស់រដ្ឋាភិបាលចិនតែមួយ។ គួរកត់សំគាល់ថា សំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ កាន់តែមានភាពតានតឹងខ្លាំងឡើងៗ បន្ទាប់ពីចិនបានបង្ហាញជំហរកាន់តែច្បាស់ ថាអាចនឹងប្រើកម្លាំងនៅថ្ងៃណាមួយ ដើម្បីកាន់កាប់កោះតៃវ៉ាន់ឲ្យបាន។ យោងតាមការបញ្ជាក់ពីរដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់ គឺលោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន នឹងទៅធ្វើទស្សនកិច្ចចំនួន១០ថ្ងៃ នៅ​តាមប្រទេសមួយចំនួន​ ក្នុងតំបន់អាមេរិកកណ្តាល ក្នុងនោះ គឺលោកស្រីនឹងទៅជួប​ជាមួយ​លោក​ប្រធានាធិបតី​ហ្កាតេម៉ាឡា និង​លោក​ប្រធានាធិបតីប្រទេសបេលីស។ នៅក្នុងការធ្វើដំណើរនេះ លោកស្រីនឹងចុះដូរយន្តហោះ នៅ​ទីក្រុងញូយ៉ក នៅថ្ងៃពុធនេះ​ ដោយ​លោកស្រី​នឹងធ្វើដំណើរចូលទៅទីក្រុងញូយ៉ក ប៉ុន្មានម៉ោង មុន​នឹងឡើងយន្តហោះបន្ត។ ហើយពេលត្រលប់​មកវិញ លោកស្រីនឹងកាត់តាមទីក្រុងឡូសអង់ហ្សឺឡេស រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា។ លោក Kevin McCarthy ប្រធានាសភាតំណាងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែល​បានប្រកាសថា លោកនឹងជួបជាមួយ​លោកស្រី ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ នៅ​ឡូសអង់ហ្សឺឡេស។ តែយ៉ាងណា គិតមកត្រឹមពេលនេះ ខាងរដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់ មិនបាន​បញ្ជាក់អ្វីទាំងអស់ ថានៅទីក្រុងញូយ៉ក លោកស្រី សៃ នឹងទៅណាខ្លះ ទៅជួបនរណាខ្លះ ហើយពេល​មកវិញ កាត់តាម​ឡូសអង់ហ្សឺឡេស ក៏មិនមានការបញ្ជាក់លំអិតដែរ​។ ថ្លែងមិនពេលឡើងយន្តហោះ លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន បាន​លើកឡើងថា ការដាក់សំពាធពីខាងក្រៅ មិនបានឲ្យ​តៃវ៉ាន់បាត់បង់​ការប្តេជ្ញាតាំងចិត្តយ៉ាងសកម្មនៅលើឆាកអន្តរជាតិនោះទេ។ លោកស្រីបន្ថែមថា “យើងស្ងប់ស្ងាត់ យើងមានទំនុកចិត្ត ហើយយើងមិនទៅបង្កបញ្ហារករឿងនរណាឡើយ”។ ចិន​ចាត់ទុក​ថា​​ជា​សកម្មភាពរករឿង ប៉ះពាល់​មកលើគោលការណ៍ចិនតែមួយ​ យើងនៅ​ចាំបាន នូវ​កំដៅខឹងច្រលោតតោងតូងរបស់ចិន កាលពីខែសីហាឆ្នាំ​២០២២ នៅពេល​លោកស្រី ​ណាន់ស៊ី ប៉េឡូស៊ី ប្រធានសភាតំណាងអាមេរិកកាលជំនាន់នោះ បានធ្វើដំណើរទៅ​ទីក្រុងតៃប៉ិ ជួយលោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន។ ចិនបានបើកការធ្វើសមយុទ្ធយោធាក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ ដើម្បីហាត់សមគំរាម​ប្រើកម្លាំងលើតៃវ៉ាន់។ ដូច្នេះ គេអាចស្រម៉ៃបាន​ថា ប្រសិន​បើលើកនេះ លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន នឹងជួបជាមួយ​លោក​ Kevin McCarthy មែននោះ គឺចិនច្បាស់ជាប្រតិកម្មខ្លាំងក្លាមិនខានទេ។ នៅថ្ងៃពុធនេះ លោកស្រី Zhu Fenglian អ្នកនាំពាក្យការិយាល័យចិន ទទួលបន្ទុក​​កិច្ចការតៃវ៉ាន់ បាន​ប្រតិកម្មថា ដំណើរឆ្លងកាត់ទឹកដីអាមេរិក របស់​លោកស្រី សៃ​ អ៊ីងវេន វាគឺជា​សកម្មភាពរងរឿងរបស់តៃវ៉ាន់។ សកម្មភាពបែបនេះ គឺវាបំពាន មកលើគោលការណ៍ចិនតែមួយ ហើយវា​ប៉ះពាល់​យ៉ាងខ្លាំង ទៅលើ​អធិបតេយ្យភាពបូរណភាពដែនដីរបស់ចិន ព្រមទាំងអាចបំផ្លាញ​សន្តិភាព និងស្ថិរភាពតំបន់ថែមទៀតផង។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលចិនរូបនេះ បន្ថែមថា ចិនប្រឆាំងដាច់ខាត ហើយ​ចិន​នឹងមានវិធានការឆ្លើយតបវិញដោយ​មិនបង្អង់ ប្រសិនបើ​លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ទៅជួប​ប្រធានសភា​តំណាងអាមេរិកមែននោះ។ ដោយឡែក មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អាមេរិកម្នាក់ ដោយ​សុំមិនបញ្ចេញ​ឈ្មោះ បាន​លើកឡើងថា វាគ្មានហេតុផលអ្វីសោះ ដែលចិន ត្រូវខឹងច្រលោតបែបនេះ។ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក​ ការដែលលោកស្រី ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ទឹកដីអាមេរិក គឺវាមិនបានទៅរំលោភបំពានអ្វី​ ដល់គោលការណ៍ចិនតែមួយនោះទេ។ ជាងនេះទៀត បើលោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ជួបជាមួយ​មន្ត្រីអាមេរិកខ្លះមែន តែវាជាជំនួបក្រៅផ្លូវការ ជាលក្ខណៈឯកជន ហើយដែល​គេធ្លាប់ធ្វើយូរយាមកហើយ មិនមែនទើបតែលើកនេះឯណា។ មន្ត្រីអាមេរិករូបនេះ អះអាងថា កន្លងមក ប្រធានាធិបតីតៃ​វ៉ាន់ ធ្លាប់មកអាមេរិក ហើយបានជួបជាមួយ​សហគមន៍​ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ និងបានជួបពិភាក្សាការងារ ជាមួយ​សមាជិកសភាខុនហ្ក្រេស​ជាដើម ដែលវាមិនមែនជារឿងអ្វីថ្មី ចម្លែកនោះទេ។ យុទ្ធសាស្ត្រចិន ដើម្បី​​រារាំងវិស័យការទូតតៃវ៉ាន់​ យ៉ាងណាក៏ដោយ ចិនមិនសុខចិត្តទេ ដែលឃើញតៃវ៉ាន់មានទំនាក់ទំនងជាមួយ​ប្រទេសផ្សេងៗ។ យើងសង្កេតឃើញថា ចិនបានប្រើវិធីដើម្បីអូសទាញប្រទេសកាន់តែច្រើន ឲ្យបោះបង់ចោលតៃវ៉ាន់។ ជាក់ស្តែង​ កាលពីចុងសប្តាហ៍មុននេះ ប្រទេសហុងឌូរ៉ាស ដែលជាប្រទេសក្រីក្រមួយនៅតំបន់អាមេរិក​កណ្តាល បាន​ប្រកាសឈប់ទទួលស្គាល់ “សាធារណរដ្ឋចិន” ដែលជាឈ្មោះផ្លូវការរបស់​កោះតៃវ៉ាន់ហើយ។ ហុងឌូរ៉ាស បានងាក​ប្រកាសទទួលស្គាល់សាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិត្យចិន នឹងភ្ជាប់ចំណងការទូតជាផ្លូវការ​។ ប៉ុន្មានជាង​១០ឆ្នាំងចុងក្រោយ​នេះ គេសង្កេតឃើញថា តៃវ៉ាន់បានបាត់បង់ប្រទេសដែលទទួលស្គាល់ខ្លួនកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ គិតត្រឹមពេល​នេះ គឺ​នៅសល់តែ​១៣ប្រទេសទេ ដែលនៅទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ ដែលភាគច្រើននៅ​តំបន់អាមេរិក​ឡាទីន តំបន់ការ៉ាអ៊ីប និង​ប្រទេសកូនកោះក្នុងសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ជាដើម​។ យោងតាមការសង្កេត​ គឺចិន​បាន​ប្រើប្រាស់​វិធីសាស្ត្រ សន្យាជួយជាជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ ផ្តល់ថវិកាវិនិយោគផ្សេងៗ ដើម្បីឲ្យ​ប្រទេសទាំងអស់នោះ ដោះដៃចោលតៃវ៉ាន់។ ជាយុទ្ធសាស្ត្រដែល​លោកស្រីប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ ហៅថាជាគោលនយោបាយ​យកលុយដើរ​ទិញគេ ​របស់ចិន​។ ជាក់ស្តែង កោះសាឡូម៉ុង បាន​ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាផ្លូវការជាមួយចិន ហើយ​បើក​ដៃឲ្យ​ចិន​ប្រើ​ប្រាស់កំពង់ផែដ៏ធំ រៀបចំមូលដ្ឋានទ័ពទៀត ជាថ្នូរនឹងប្រាក់​ប្រមាណ​៥០០លានដុល្លារ។ កោះសាវតូម៉េ ក៏អញ្ចឹងដែរ ដែលបានទាមទារឲ្យតៃវ៉ាន់ឲ្យ​ប្រាក់ខ្លួន២០០លានដុល្លារ តែពេលរដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់មិនព្រម ក៏ងាកទៅរកចិនទៅ ព្រោះចិនគេព្រមឲ្យ​។​ បើនិយាយ​ពី​ផល​ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់តៃវ៉ាន់ ជាមួយ​ប្រទេសតូចតាចដែលទទួលស្គាល់ខ្លួននេះ គឺវាមានតិចខ្លាំងណាស់។ វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម ធាតុពិតទៅ តៃវ៉ាន់មានទំនាក់ទំនងក្រៅផ្លូវការជាមួយ​អាមេរិក អឺរ៉ុប ជប៉ុន ហើយរួមទាំងចិនផងដែរ។​ ក៏ប៉ុន្តែ​វាមានសារៈសំខាន់ ក្នុងវិស័យការទូតសម្រាប់តែវ៉ាន់ ប្រសិន​បើ​មានប្រទេសច្រើនទទួលស្គាល់ ទោះជាប្រទេសតូចតាចក៏ដោយ។ វាបញ្ជាក់ពីភាពជាម្ចាស់ការរបស់តៃវ៉ាន់ ពីលទ្ធភាពអាចមានគោល​នយោបាយការបរទេសដោយខ្លួនឯង ដែលវាគឺជាលក្ខខណ្ឌមួយសំខាន់ ដើម្បីអាចក្លាយជាប្រទេសមួយពេញ​ឯករាជ្យ​។ មួយវិញទៀត ប្រទេសតូចតាចដែលទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ អាចជួយ​ថ្លែងសារជំនួសមុខតៃវ៉ាន់បាន​ នៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រោះថាតៃវ៉ាន់គ្មានឈ្មោះក្នុងអង្គការកំពូលនេះទេ។ ការពង្រឹងវិស័យការទូតតៃវ៉ាន់ ក៏សំខាន់ណាស់ដែរ ដើម្បី​បន្តិចម្តងៗ តៃវ៉ាន់អាចត្រូវបានគេទទួលឲ្យចូលជាសមាជិកស្ថាប័នអន្តរជាតិធំ តួយ៉ាងដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក ឬសមាគមអាកាសចរណ៍ស៊ីវីលអន្តរជាតិជាដើម។ យុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិនបច្ចុប្បន្ននេះ គឺកាន់តែរឹងរូសខ្លាំង ដោយធ្វើម៉េចរកវិធីរារាំង កុំឲ្យ​វិស័យការទូតតៃវ៉ាន់ អាចរីកចម្រើន ឬដើរទៅបាន​ដោយរលូន។ ចិនមិនត្រឹមតែប្រឆាំងនឹងទំនាក់ទំនងផ្លូវការទេ តែចិនកាន់តែចេញមុខប្រឆាំងនឹងទំនាក់ក្រៅផ្លូវការ ដែលប្រទេសនានាមានជាមួយតៃវ៉ាន់។ តែបើតាមការវិភាគ របស់​លោក James Lee អ្នកជំនាញទំនាក់ទំនងអាមេរិក-តៃវ៉ាន់ នៅវិទ្យាស្ថាន Sinica គឺការដែល​ចិនប្រើក្រញ៉ាំអូសទាញគេឯង ឲ្យ​បោះបង់ចោលតៃវ៉ាន់កាន់តែខ្លាំងបែបនេះ គឺវានឹងរុញធ្វើឲ្យតៃវ៉ាន់ និង​អាមេរិកកាន់តែខិតចូលកៀកគ្នាកាន់តែខ្លាំងទៅវិញទេ។ រួមរស់ជាមួយចិន ឬ​ មានស្វ័យភាព​? ស្របពេលដែល​លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ កាលពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍នេះ លោក​អតីតប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ ដែលមកពីគណបក្សកួមីនតាង បានធ្វើដំណើរទៅប្រទេសចិន​។ របត់នយោបាយ​២ផ្លូវផ្សេងគ្នាកំពុងតែលេចរូបរាងច្បាស់ណាស់មែនទេ នៅតៃវ៉ាន់ រវាង​គណបក្សកួមីនតាងដែលចង់ងាកទៅខាងចិន និងគណបក្សរបស់​លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ដែលចង់រក្សាឲ្យ​តៃវ៉ាន់មានស្វ័យភាពម្ចាស់ការ​។ បញ្ហា​ទំនាក់ទំនងជាមួយ​ចិននេះ គឺជា​ប្រធានបទនយោបាយ​មួយដ៏សំខាន់ខ្លាំងណាស់ នៅតៃវ៉ាន់ ជាពិសេសគឺខណៈពេលដែលការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មីនៅតៃវ៉ាន់ នឹងមកដល់នៅដើមឆ្នាំ​២០២៤ខាងមុខ។ គណបក្សកួមីនតាង ដែលធ្លាប់គ្រប់គ្រងអំណាចច្រើនអាណត្តិនៅតៃវ៉ាន់ មានទំនោរទន់ទោរ មិនចង់​ឲ្យតៃវ៉ាន់រឹងរូសខ្លាំងជាមួយចិនទេ។ ទោះបក្សនេះមិននិយាយឲ្យចំៗ ដោយ​ប្រើពាក្យថាចង់​ឲ្យ​តៃវ៉ាន់រួបរួម​បញ្ចូលជាមួយចិនក៏ដោយ គោលនយោបាយ​បក្សនេះគឺចង់​ឲ្យតៃវ៉ាន់មានទំនាក់ទំនងល្អប្រសើជាមួយចិន។ ដោយ​ឡែកគណបក្ស​ ប្រជាធិបតេយ្យចម្រើននិយម របស់លោកស្រីសៃ អ៊ីងវេន វិញ គឺមានទំនោររឹងរូសជាង ដោយចង់ឲ្យ​តៃវ៉ាន់មានភាពម្ចាស់ការ​ មានស្វ័យភាពបន្តដូចរាល់ថ្ងៃនេះតទៅទៀត។ គណបក្សនេះឃើញបទពិសោធន៍ហុងកុងហើយ ថាបើ​បណ្តោយ​ឲ្យប៉េកាំងចូលមក គឺសិទ្ធិសេរីភាព លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់តៃវ៉ាន់ ច្បាស់ជាត្រូវ​បំផ្លាញ​មិនខានទេ។ ត្រង់ចំណុចនេះ តាមការវិភាគយើងឃើញថា ប្រជាជនតៃវ៉ាន់បាន​គាំទ្រកាន់តែ​​ច្រើន ព្រោះគេមិនចង់​មានវាសនាដូចហុងកុង ដូចទីបេ ឬស៊ីនជាំងទេ។ ជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ ដែលតៃវ៉ាន់​នៅដាច់ពីចិន គឺតៃវ៉ាន់បានកសាងអត្តសញ្ញាណខ្លួនឯងបាន​យ៉ាងច្បាស់។ នៅតៃវ៉ាន់ ក៏មិនមែនមានតែជនជាតិចិននោះដែរ គឺគេមានជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុកច្រើនកុលសម្ព័ន្ធ ដែលរស់នៅមុននឹងជនជាតិចិនទៅគ្រប់​គ្រងទៅទៀត។ ជាងនេះទៀត តៃវ៉ាន់មាន​សក្តានុយពលសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំង ដែល​ប្រទេសលោកខាងលិចចង់បាន​ និងត្រូវការការសហការ ជាក់ស្តែងក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាទំនើប។ មតិប្រជាជនតៃវ៉ាន់ខ្លះ បានថែមទាំងចង់ឲ្យ​តៃវ៉ាន់កែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឈប់ដាក់ឈ្មោះជាផ្លូវការថា សាធារណរដ្ឋចិន តទៅទៀត ដោយត្រូវហៅថា សាធារណរដ្ឋតៃវ៉ាន់ ឲ្យចំៗតែម្តង ដើម្បីកុំឲ្យជំពាក់វាក់វិនជាមួយចិនតទៅទៀត។ ដូច្នេះ ការវិវឌ្ឍន៍ថ្ងៃមុខ​​​យ៉ាងណា គឺវាអាស្រ័យខ្លាំងណាស់ ថាតើគណបក្សណាមួយ ដែលនឹងមកដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់នៅអាណត្តិក្រោយ។ លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ឈរឈ្មោះ២អាណត្តិហើយ មិនអាចឈរឈ្មោះបានទៀតទេ៕
29/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

Amnesty International បរិហារក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ថាមិនខ្វល់​ពីអំពើ​រំលោភបំពានផ្សេងទៀត ដូច​ករណី​នៅ​អ៊ុយក្រែន

អស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំមកហើយ ដែលសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនបាន​ផ្ទុះឡើង បន្ទាប់ពីរុស្ស៊ី​បានប្រើកម្លាំងទ័ពចូលឈ្លានពានប្រទេសនេះ។ ការឈ្លានពាន​ដែលត្រូវបាន​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច រួម​កម្លាំងគ្នាយ៉ាងខ្លាំងក្លា​ ក្នុង​ការថ្កោលទោស ដាក់ទណ្ឌកម្ម ព្រួយ​ទាំង​ការ​ផ្តល់ជាជំនួយថវិកា និងគ្រឿងសព្វាវុធ​ដល់អ៊ុយក្រែន ដែលជាអ្នករងគ្រោះ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ អង្គការ Amnesty International បានលើកឡើង​នៅក្នុងរបាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួន​ ថា នៅទូទាំងពិភពលោកមានរឿងរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរច្រើនណាស់ តែក្រុមប្រទេស​លោក​ខាងលិចបានព្រងើយ​កន្តើយ មិនអើពើទាល់តែសោះ ដែលវាខុសពីករណីនៅអ៊ុយក្រែន។​ Amnesty International បរិហារថា​​ ការមិនខ្វល់ខ្វាយនេះ​​​ ក៏ដោយសារតែក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច គិតថាវា​​គ្មានប្រយោជន៍​ផ្ទាល់សម្រាប់គេ​។ “គ្រាប់ជញ្ជីង១ ទម្ងន់២” ខ្លឹមសារធំនៃ​របាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំ របស់អង្គការ Amnesty International ដែលចេញផ្សាយ​នៅថ្ងៃអង្គារទី២៨​មីនា គឺ​ការលើកឡើងបែបស្តីបន្ទោស ចំពោះភាពខុសគ្នានៃ​ការឆ្លើយតប​របស់​ក្រុមប្រទេស​លោក​ខាងលិច រវាងករណីសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន និង​ករណីរំលោភបំពាន​សិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀតនៅទូទាំងពិភពលោក។ ពោលគឺសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ដែលរុស្ស៊ីបានរំលោភបំពានច្បាប់អន្តរជាតិ ឈ្លានពានទឹកដីគេ បាញ់ប្លោងគ្រាប់មីស៊ីល ​ស្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវីលអ៊ុយក្រែន កម្ទេចផ្ទះសម្បែងអគារ ហេតុដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានា គឺក្រុមប្រទេស​លោកខាងលិច បានរួមកម្លាំងគ្នាភ្លាមៗ ដើម្បី​ជួយ​ឈឺឆ្អាលអ៊ុយក្រែន តាមរយៈការប្រកាសថ្កោលទោសរុស្ស៊ី ដាក់ទណ្ឌកម្មលើរុស្ស៊ី និង​ផ្តល់ជាជំនួយថវិកា សម្ភារៈយោធាតម្លៃរាប់ពាន់លានទៅឲ្យ​អ៊ុយក្រែន។ ផ្ទុយទៅវិញ ករណីរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស​ ដែលកើតមាននៅប្រទេសផ្សេងទៀត គឺក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច បានធ្មេចភ្នែក ខ្ទប់ត្រចៀក មិនមើល មិនខ្វល់សោះឡើយណា។ អំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស​នៅអេហ្ស៊ីប អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត អ៊ីរ៉ង់ ចិន … របាយការណ៍ Amnesty International​ បាន​លើកឡើងឧទាហរណ៍​ច្រើនករណី ដែលបញ្ជាក់ពី​ការមិនខ្វល់ខ្វាយ​របស់​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។ តួយ៉ាងករណី​រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស​នៅអេហ្ស៊ីប ដែលរដ្ឋាភិបាល​បានចាប់បង្ឃាំងអ្នកទោសនយោបាយរាប់ពាន់នាក់ និង​​ការកាត់ទោសប្រហារជីវិតសកម្មជននយោបាយប្រឆាំង​ និង​​សកម្មជន​ការពារសិទ្ធិមនុស្ស​នៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជាដើម។​ សកម្មភាព​រំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សទាំងនេះ គឺគ្មានឡើយ​ប្រតិកម្ម​ថ្កោលទោស ដាក់ទណ្ឌកម្ម ទៅលើរបបដឹកនាំទាំងនេះ ពីសំណាក់​ក្រុមប្រទេសលោក​ខាងលិច​។ មិនត្រឹមតែមិនអើពើទេ ករណីខ្លះក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ហាក់ដូចជាបានចូលដៃ​ជាមួយអំណាចនយោបាយ នៅក្នុងសកម្មភាពរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សថែមទៀតផង។ Amnesty International អះអាងថា ឧទាហរណ៍ដូចក្នុងករណី​ការរំលោភបំពាន​ផ្ទួនៗ ទៅលើប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ពីសំណាក់អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល ដែល​បាន​ច្បាមយកដី​ដាក់អាណានិគមនៅ​តំបន់ស៊ីហ្សកដានីប៉ាឡេស្ទីន។ ទង្វើនេះជាការបំពាន​យ៉ាងស្រស់ៗលើសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនពីសំណាក់អ៊ីស្រាអែល​។​ ករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស​ធ្វើឡើងដោយរដ្ឋាភិបាលចិន ធ្វើទៅលើប្រជាជនអ៊ុយហ្កួរខេត្តស៊ីនជាំង ធ្វើទៅលើ​សកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យហុងកុង ជាដើម ក៏គ្មានប្រតិកម្ម​ថ្កោលទោស ឬដាក់ទណ្ឌកម្ម​ឲ្យខ្លាំងក្លា និងជាក់ស្តែងដូចក្នុងករណី​នៅអ៊ុយក្រែន​ដែរ។ ចលនាបាតុកម្មរបស់​ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ ដែលត្រូវបានរបបផ្តាច់ការអ៊ីស្លាមវាយបង្ក្រាប​យ៉ាងហិង្សា ប៉ុន្មានខែមកនេះ ក៏គ្មានការអើពើឯណា ពីក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចដែរ​។ ជម្លោះ​ប្រដាប់អាវុធស្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវីល មិនខុសពីនៅអ៊ុយក្រែន​ ករណីសង្គ្រាម និង​ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ដែលបណ្តាលឲ្យស្លាប់ជនស៊ីវីលរាប់ពាន់រាប់ម៉ឺននាក់ នៅតាមប្រទេសផ្សេងទៀត ក៏ហាក់ដូចជាមិនត្រូវបាន​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច យកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំង ដូចនៅករណី​អ៊ុយក្រែន​ដែរ។ របាយការណ៍របស់ Amnesty International បាន​លើកឡើង នូវឧទាហរណ៍​ជាក់ច្បាស់មួយ គឺ​​សង្គ្រាមនៅយេម៉ែន ដែល​បង្កឡើងដោយក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី និង​កងទ័ពនៃ​របបផ្តាច់ការអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ យោងតាមតួលេខ របស់ Amnesty International គិតត្រឹមចុងឆ្នាំ​២០១៩ សង្គ្រាមបង្ហូរឈាមនេះ បាន​​សម្លាប់​ប្រជាជនស៊ីវីលយេម៉ែន ចំនួនប្រមាណ​ ២៣៣០០០នាក់។ បច្ចុប្បន្នសង្គ្រាមនេះ កំពុងតែធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាជនយេម៉ែន ប្រមាណ​១៦លាននាក់ រស់នៅ​ក្នុងស្ថានភាពមនុស្សធម៌ដ៏លំបាកខ្លាំងបំផុត ដោយសារគ្មានស្បៀងអាហារ គ្មានថ្នាំសង្កូវព្យាបាល ។ល។ ករណីមួយទៀត គឺសង្គ្រាមនៅតំបន់ទីហ្ក្រេ ប្រទេសអេត្យូពី។ អង្គការ Amnesty International លើកឡើងថា កងទ័ពរដ្ឋាភិបាលអេត្យូពី បានធ្វើសកម្មភាពវាយ​ប្រហារ កាប់សំលាប់​ប្រជាជនស៊ីវីលនៅតំបន់ទីហ្ក្រេ ចំនួន​យ៉ាងហោច​៥សែននាក់ ដោយ​គ្មានសហគមន៍អន្តរជាតិណាខ្វល់ខ្វាយ​ទាំងអស់។ ហើយករណីនៅភូមាវិញ សំណុំរឿងជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដែលកំពុងរស់នៅរងទុក្ខវេទនាប្រមាណជិត១លាននាក់ នៅ​បង់ក្លាដេស ក៏មិនត្រូវ​បាន​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ចាប់អារម្មណ៍ខ្វល់ខ្វាយឈឺឆ្អាលណាស់ណាដែរ។ បន្ថែមពីនេះ នៅក្រោយ​រដ្ឋប្រហារ របបសិកភូមា បាន​បើក​ប្រតិបត្តិការ​បង្ក្រាប បំភិតបំភ័យក្រុមប្រឆាំង សម្លាប់មនុស្សជាច្រើនពាន់នាក់ និងបាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ប្រមាណ​១៥ម៉ឺននាក់ ត្រូវ​ភៀសខ្លួនចោលផ្ទះសម្បែង។​ ករណីទាំងអស់នេះ សុទ្ធសឹងតែជា​ទុក្ខលំបាករបស់​ប្រជាជនដែល​រងគ្រោះ ដែលវាមិនខុសពី​ទុក្ខលំបាក​របស់​ប្រជាជនអ៊ុយក្រែនឡើយ។ ជនភៀសខ្លួនអ៊ុយក្រែន គេទទួលដៃ១០ នៅក្នុង​បញ្ហាទទួលជនភៀសខ្លួននេះដែរ យើងឃើញថាវាមានភាពខុសគ្នាខ្លាំង ជនភៀសខ្លួនអ៊ុយក្រែន ដែលត្រូវបាន​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចរៀបចំបែងចែងទទួលយ៉ាងកក់ក្តៅភ្លាមៗ ខណៈជនភៀសខ្លួន​មកពី​បណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត ត្រូវគេរុញច្រានចេញទៅវិញដោយ​អមនុស្សធម៌​។ ត្រង់ចំណុចនេះ របាយការណ៍របស់ Amnesty International បាន​ថ្កោលទោសខ្លាំងណាស់ ចំពោះសកម្មភាពរបស់​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ដែល​បាន​មាន​គោលនយោបាយ​មិនដូចគ្នា ចំពោះមុខ​ជនភៀសខ្លួនមកពីអ៊ុយក្រែន និងជនភៀសខ្លួនដែល​មកពីបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត។ សហរដ្ឋអាមេរិក បាន​ប្រកាសទទួលជនភៀសខ្លួនអ៊ុយក្រែន ចំនួនច្រើនម៉ឺននាក់ណាស់។ តែផ្ទុយទៅវិញ រវាងពីខែកញ្ញាឆ្នាំ​២០២១ ដល់ខែឧសភាឆ្នាំ២០២២ អាជ្ញាធរអាមេរិក បានបណ្តេញ​ជនភៀសខ្លួនមកពីប្រទេស​ហៃទី ចំ​នួន២៥០០០នាក់។ ភាគច្រើនមុននឹងត្រូវគេបណ្តេញចេញ ជនភៀសខ្លួនហៃទីត្រូវគេយកទៅដាក់ឃុំ និងមានករណី​ធ្វើទារុណកម្មខ្លះទៀតផង។ នេះបើផ្អែកតាមរបាយការណ៍របស់ Amnesty International។ នៅអឺរ៉ុបវិញក៏មិនខុសគ្នាដែរ។ គេបាន​ចាត់ចែងភ្លាមៗ បែងចែកទទួលស្វាគមន៍​យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះជនភៀសខ្លួនមកពីអ៊ុយក្រែន បន្ទាប់ពីរុស្ស៊ីបាន​លើកទ័ពចូលឈ្លានពាន។ តែផ្ទុយទៅវិញ ជនភៀសខ្លួនមកពី​អាហ្វ្រិក មកពីស៊ីរី អ៊ីរ៉ាក់ ឬអាហ្វហ្កានីស្ថានជាដើម គឺអាជ្ញាធរប្រទេស​អឺរ៉ុប បាន​ប្រើ​វិធីគ្រប់យ៉ាងដើម្បីដាក់រនាំង។ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែល​ជនភៀសខ្លួន​បាន​ផ្សងជីវិត ឆ្លងទូកកាត់សមុទ្រ ខ្លះបានមកដល់គោក ខ្លះក៏ចោលឆ្អឹងនៅក្នុង​សមុទ្រ។ តែក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុបនៅតែគ្មានគោលនយោបាយ​ជួយយកអាសារ គ្មាន​ការសហការ ដោយសារតែម្នាក់ៗគិតតែប្រយោជន៍ខ្លួន ហើយ​គ្មានចេតនានយោបាយ​ជាក់ស្តែងដើម្បីជួយ។ អំណាចនយោបាយ​ដែលរំលោភបំពាន​សិទ្ធិមនុស្ស កាន់តែបានចិត្ត​ អង្គការ Amnesty International បានចាត់ទុក​ទង្វើរបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ថាជាទង្វើ គ្រាប់ជញ្ជីងតែមួយ តែមានទម្ងន់២ខុសគ្នា​។ ពោលគឺបញ្ហារំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស​តែមួយដូចគ្នាមែន​ តែវាទទួលបាននូវ​​ការឈឺឆ្អាលចាប់អារម្មណ៍ខុសគ្នា​។​ លោកស្រី Agnès Callamard អគ្គលេខាធិការអង្គការ​ Amnesty International បាន​លើកឡើងថា ប្រតិកម្ម​ឆ្លើយតបយ៉ាងខ្លាំងក្លារបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច នៅក្នុងករណី​អ៊ុយក្រែន គឺវាជារឿងត្រឹមត្រូវខ្លាំងណាស់​។​ ក៏ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច គួរចោទសួរខ្លួនឯងផងថា ឈឺឆ្អាលតែរឿងអ៊ុយក្រែនមួយ វា​យុត្តិធម៌ដែរឬទេ ចំពោះប្រជាជនផ្សេងទៀត ដែលរងគ្រោះដែរ ដោយការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស​ និង​សង្គ្រាម​ប្រដាប់អាវុធ។ លោកស្រី​បានបរិហាថា​ ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចជ្រើសរើសឈឺឆ្អាលខ្លាំងរឿងអ៊ុយក្រែន ដោយសារដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ខ្លួនឯង។ រីឯរឿងផ្សេងទៀត ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ខ្លួន ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច មិនខ្វល់ មិន​ឈឺឆ្អាល ឬក៏បានត្រឹមប្រកាសថ្កោលទោសតែមាត់បន្តិចបន្ទួច ដោយ​គ្មានការជួយជ្រោមជ្រែងជាក់ស្តែង​​។​ ភាពអសកម្មរបស់​ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចនេះ គឺវា​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​របបនយោបាយ​​ដែលធ្វើសកម្មភាព​រំលោភបំពានទាំងអស់នេះ កាន់តែបានចិត្ត ព្រោះដឹងថាគ្មាននរណា​មក​ចាប់ទោសអូសដំណើរអ្វីទេ។​ ខ្លាំងណាស់​ បានត្រឹមតែត្រូវ​គេប្រកាសថ្កោលទោស ចប់! ស្ថានភាពរបៀបនេះ គឺវាមិនល្អទេ សម្រាប់មនុស្សជាតិយើង។ សិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន ដ៏ដូចជា​ច្បាប់អន្តរជាតិ ត្រូវតែជាតម្លែរួម ដែល​មនុស្សយើងត្រូវតែការពារទាំងអស់ ទោះនៅទីណាក៏ដោយ។ អង្គការ Amnesty International បានអំពាវនាវផងដែរថា ត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់ អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បី​ឲ្យ​ក្រុមប្រទេសក្រីក្រ ប្រទេសដែលរងគ្រោះ អាចមានសំឡេងបញ្ចេញមតិផង។ ការធ្វើកំណែទម្រង់ចាំបាច់ ដើម្បីឲ្យស្ថាប័នកំពូលនេះ អាចធ្វើការងារ​ដោយ​យុត្តិធម៌ ស្មើភាព មាន​សមភាព ក្នុងការដោះស្រាយ​បញ្ហាទូទាំងពិភពលោក ព្រោះថាអាយុជីវិតមនុស្ស មានតម្លៃស្មើៗគ្នា៕
28/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

កំណែទម្រង់តុលាការ៖ អ៊ីស្រាអែលធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ ក្រោយនាយករដ្ឋមន្រ្តីដកតំណែង​រដ្ឋមន្រ្តី​ការពារជាតិ

មហាបាតុកម្ម​ប្រឆាំង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​កំណែទម្រង់​តុលាការ​បាន​រីករាលដាល​កាន់តែធំ កាលពី​យប់​ថ្ងៃអាទិត្យ បន្ទាប់ពី​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ដកហូត​តំណែង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ។ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី ២៧ មីនា ប្រធានាធិបតី​អ៊ីស្រាអែល លោក​Isaac Herzog​អំពាវនាវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ ដំណើរការពិភាក្សា​ស្តីពីកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ​នៅ​រដ្ឋសភា។ នៅថ្ងៃចន្ទ ​ក្រុមសហជីពធំៗ បាន​ប្រកាស​ធ្វើ​កូដកម្ម​ទ្រង់ទ្រាយធំ ដើម្បី​ដាក់សម្ពាធ​ឲ្យរដ្ឋាភិបាលបោះបង់​ចោល​សេចក្តីព្រាងស្តីពីកំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធតុលាការ​អ៊ីស្រាអែល។ អ៊ីស្រាអែល​កំពុង​ធ្លាក់​ចុះ ក្នុង​វិបត្តិ​នយោបាយ​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ មិនធ្លាប់​មាន នៅក្នុងរយៈពេល ៥០ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ។ បន្ទាប់ពី​មហាបាតុកម្ម​របស់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល រាប់ម៉ឺននាក់ កាល​ពី​ថ្ងៃ​អាទិត្យ ដើម្បី​ប្រឆាំង​គម្រោងច្បាប់​ធ្វើកំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធតុលាការ ដល់​វេន​ក្រុម​សហជីពធំៗ​របស់​អ៊ីស្រាអែល ដែល​បាន​ប្រកាស​ធ្វើកូដកម្ម​ជាបន្ទាន់ នៅទូទាំងប្រទេស។ កូដកម្ម​ដែលនឹងធ្វើ​ឲ្យ​វិស័យ​ជាច្រើន​របស់​អ៊ីស្រាអែល ​ត្រូវជាប់គាំង។ នៅថ្ងៃចន្ទ សហជីព​ក្រុមគ្រូពេទ្យ ប្រកាស​ធ្វើកូដកម្ម សាលារៀន​រដ្ឋ​ជាច្រើន​កន្លែង​បិទទ្វារ ចំណែក ជើងហោះហើរ​ចេញពី ​នៅទីក្រុង​តែលអាវីវ​ត្រូវ​ផ្អាក ដោយសារ​កូដកម្ម​របស់​បុគ្គលិក​នៅ​ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិ។ នៅអ៊ីស្រាអែល បាតុកម្ម និង​កូដកម្ម ជាបន្តបន្ទាប់​គ្នាធ្វើឡើង​ដើម្បី​ប្រតិកម្ម​តប​ទៅនឹង​ការសម្រេច​របស់​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល ដែល​បានដកហូតមុខតំណែង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​អ៊ីស្រាអែល លោក Yoav Gallant ជា​សមាជិក​បក្ស​កាន់អំណាច ដូច​លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី អ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ ដែរ ប៉ុន្តែ លោក​ត្រូវ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ដកចេញ​ពី​តំណែង។ ខុទ្ទការល័យ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ប្រកាស​ដក​លោក​Yoav Gallant ពីមុខ​តំណែង​រដ្ឋមន្រ្តី​ការពារ​ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល ដោយ​មិន​បាន​លម្អិត​ពី​មូលហេតុ និង​ឈ្មោះ​អ្នកដែលត្រូវ​ចូលកាន់តំណែង​បន្ត។ ប៉ុន្តែ តាម​មន្រ្តីក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ​បាន​កោះហៅ លោក​រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិជាបន្ទាន់កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដើម្បី​ប្រាប់ថា លោក​លែង​មានជំនឿទុកចិត្ត តទៅទៀត ទៅលើ​លោក​Yoav Gallant ក្នុងនាមជា​រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិ។ ទោះ​ខុទ្ទការល័យ​រដ្ឋាភិបាល​មិនបាន​បញ្ជាក់​ពីមូលហេតុ​នៃការដកតំណែង​ប្រមុខការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ គេដឹង​រួចទៅហើយថា លោក Yoav Gallant ត្រូវបណ្តេញចេញពី​មុខតំណែង រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ ដោយសារតែ ការបញ្ចេញយោបល់​របស់​លោក កាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍កន្លងទៅ។ នៅ​ក្នុង​សុន្ទរកថា ខ្លី ផ្សាយ​នៅ​ទូរទស្សន៍អ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍ រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិ​អ៊ីស្រាអែល​បាន​និយាយ​ថា សមាជិក​មួយចំនួន​របស់​កងទ័ព មិនសប្បាយចិត្ត នឹង​គម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធតុលាការ ដែល​រដ្ឋាភិបាល​កំពុង​ដាក់​ស្នើ​ឲ្យ​សភា​បោះឆ្នោតអនុម័ត។ តាម​រដ្ឋមន្រ្តី​ការពារជាតិ​អ៊ីស្រាអែល តាំងពី​លោក​ចូលបម្រើកងទ័ព​អ៊ីស្រាអែល រាប់សិបឆ្នាំមកនេះ លោក​មិនដែល​ឃើញ កងទ័ព​ខឹងសម្បារ ខកចិត្ត ដោយសារ​តែ​ច្បាប់ ស្នើឡើង​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល ដូច​សព្វ​ថ្ងៃនេះ​ទេ។ សម្រាប់​រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិ គម្រោងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ​ដែលរដ្ឋាភិបាល​ដាក់ស្នើទៅ​សភា មានន័យ​ស្មើ​នឹង​គ្រោះថ្នាក់បន្ទាន់​សម្រាប់សន្តិសុខ​រដ្ឋ។ ដូច្នេះ លោក​ទាមទារចង់​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ផ្អាក ការពិភាក្សា​គម្រោង​ច្បាប់​ដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ មួយរយៈពេល​សិន ទម្រាំ​រកបាន​​ឯកភាពជាតិ ព្រោះថា សព្វថ្ងៃនេះ ផែនការ​ធ្វើកំណែទម្រង់តុលាការកំពុងធ្វើឲ្យប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​បែកបាក់គ្នា​ខ្លាំង ជាងពេលណាៗទាំងអស់។ នៅថ្ងៃអាទិត្យ នៅតែប៉ុន្មាន​ម៉ោង​ក្រោយ នាយករដ្ឋមន្រ្តី​សម្រេច​ដកតំណែង​រដ្ឋមន្រ្តី ការពារ​ជាតិ ដែលបង្ហាញ​ជំហរ​រិះគន់​គម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌ ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល រាប់ម៉ឺននាក់​ដែលធ្វើ​បាតុកម្ម ​៣ខែ​មកហើយ ប្រឆាំង​នឹង​កំណែទម្រង់​តុលាការ បាន​ចុះថ្នល់​ធ្វើ​បាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយ ធំ​នៅតាមទីក្រុង​ធំៗ​របស់​អ៊ីស្រាអែល។ វិបត្តិ​នយោបាយ​វិវត្ត ទៅ​ជា​វិបត្តិ​សន្តិសុខ? នៅ​៣ខែមកនេះ ប្រជាជន​អ៊ីស្រាអែល​រមែងចុះថ្នល់​ធ្វើបាតុកម្ម នៅរៀងរាល់​ចុងសប្តាហ៍​ដើម្បី​បរិហារ ទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បោះបង់ចោល​គម្រោងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធ​តុលាការ ដែល​ពួកគេ​ចាត់ទុក​ថា ជាគ្រោះថ្នាក់ សម្លាប់​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ របស់​អ៊ីស្រាអែល។ សេចក្តីព្រាង​កំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​មាន​គោលដៅ ផ្តល់​អំណាច​ដល់​រដ្ឋាភិបាល ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​គណៈកម្មាធិការ ដែលមាន​នាទីជ្រើសរើស​ចៅក្រម​អ៊ីស្រាអែល។ គម្រោងកំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ សំដៅ​ផងដែរ ផ្តល់​សិទ្ធិអំណាច​ដល់​សភា ដើម្បី​ទាត់ចោល ការសម្រេចចិត្ត​របស់​តុលាការ​កំពូល ដែលសភា​ចាត់ទុក​ថា អាច​រំខាន ប៉ះពាល់​គោលនយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់​អ្នកប្រឆាំង សេចក្តីព្រាង​កំណែទម្រង់របស់​រដ្ឋាភិបាល នឹងធ្វើ​ឲ្យ​ប្រព័ន្ធតុលាការ​អ៊ីស្រាអែល លែង​ឯករាជ្យ​តទៅទៀត ព្រោះថា ជាមួយ​កំណែទម្រង់​តុលាការលើកនេះ រដ្ឋាភិបាល​នឹង​តែងតាំង​ចៅក្រមណា ដែល​មាននិន្នាការ​ស្និទ្ធិ គាំទ្រ​រដ្ឋាភិបាល។ តាមគណបក្ស​ប្រឆាំង គម្រោង​កំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធតុលាការ​មាន​គោលដៅ បង្ក​ឧបសគ្គ រារាំង​មិន​ឲ្យ​តុលាការ​មានសិទ្ធិ​អំណាច ទៅ​ដក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ចេញពីអំណាច ដែលកំពុងជាប់សំណាញ់បន្តឹង នៅ​តុលាការ។ សម្រាប់​អ្នកប្រឆាំង ច្បាស់ណាស់​ថា នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល លោក​បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ ចង់​ឲ្យគេ​កែប្រែ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ ដើម្បី លាង​សម្អាត ឈ្មោះលោក ដែល​កំពុង ជាប់​ក្តីក្តាំ នៅតុលាការ នៅក្នុង​សំណុំរឿង​ចោទប្រកាន់​រំលោភអំណាច ប្រព្រឹត្ត​អំពើពុករលួយ។ គម្រោងកំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ គ្មានការគាំទ្រ ​ចំណោម​ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ជាពិសេស ក្រុមកងទ័ព។ នៅ​ដើម​ខែ​មីនា ពួកកងទ័ព​បម្រុង​បាន​ព្រមានហើយ​ថា ពួកគេ​នឹង​លែងចុះឈ្មោះ ស្ម័គ្រចិត្ត​ចូលបម្រើកងទ័ពតទៅទៀត បើសិន​រដ្ឋាភិបាល​នៅតែ​ជំនះ​ធ្វើកំណែទម្រង់ ដែលធ្វើឲ្យ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការអ៊ីស្រាអែល​លែង​ឯករាជ្យតទៅទៀត។ នៅក្រោយ ការដកមុខតំណែង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារ​ជាតិ ដែលបាន​បណ្តាល​ឲ្យមាន​មហាបាតុកម្ម​កាលពីថ្ងៃ​អាទិត្យ ប្រធានាធិបតី​អ៊ីស្រាអែល នៅថ្ងៃ​ចន្ទនេះ បាន​ចេញមុខ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល និង​សមាជិក​សភា​បញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ ការពិភាក្សាពីគម្រោងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ។ សម្រាប់​ប្រធានាធិបតី អ៊ីស្រាអែល លោក​Isaac Herzog សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច និង​ប្រព័ន្ធ​សង្គមរបស់​អ៊ីស្រាអែល​កំពុង​រងការគំរាមកំហែង​ជាងពេលណាៗទាំងអស់។ បាតុកម្ម និងកូដកម្មភ្លាមៗ នៅថ្ងៃ​ចន្ទនេះ មិនត្រឹម​ទៅប៉ះពាល់ដល់​សេដ្ឋកិច្ចរបស់អ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ​វា​កើតឡើង​នៅចំពេល ដែលភ្នាក់ងារសន្តិសុខ​របស់​អ៊ីស្រាអែល​កំពុងត្រៀមប្រឈម​នឹងការផ្ទុះអំពើហិង្សា ជាមួយ​ប៉ាឡេស្ទីន នៅប៉ុន្មាន​សប្តាហ៍ខាងមុខ នៅពេល​ប្រជាជន​ប៉ាឡេស្ទីន ត្រូវ​​ចាប់ផ្តើម​បុណ្យតមអាហារ រ៉ាម៉ាដង់។ នាយក​រដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល​រង​ការដាក់សម្ពាធ​ខ្លាំង ពីគ្រប់ទិស តាម​កាសែត​អ៊ីស្រាអែល តាំងពីយប់​ថ្ងៃ​អាទិត្យ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី​បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បាន​ពិគ្រោះយោបល់​ជាមួយ​សមាជិក​បក្ស​កាន់អំណាច និង​គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែលជា​ដៃគូនៅក្នុង​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះរបស់លោក។ តាមគម្រោង លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ ត្រូវធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍​នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ ដែលនៅក្នុងនោះ លោកទំនង​អាច​ផ្អាក គម្រោង​ធ្វើកំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​មួយរយៈសិន ដើម្បី​បន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង។ ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុត ខុទ្ទការល័យ​របស់​លោក​បាន​ប្រកាសថា លោក​បាន​លើកពេល លែង​ធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍​ទៅវិញ។ តាម​កាសែត​អ៊ីស្រាអែល ក្នុង​ជួរគណបក្ស​លីឃូដ របស់​លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី សមាជិក​មួយចំនួន ដែលមាននិន្នាការស្និទ្ធនឹង​រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ​បាននិយាយ​ថា គេ​គាំទ្រ​ឲ្យ​លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី​ឈប់​ធ្វើកំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធតុលាការ។ ប៉ុន្តែ សមាជិកបក្ស​កាន់អំណាច​មួយចំនួន​ផ្សេងទៀត ព្រមទាំង​គណបក្ស​ស្តាំនិយមជ្រុល ដែលជា​ដៃគូ​របស់​រដ្ឋាភិបាល បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ត្រូវតែបន្ត ធ្វើកំណែទម្រង់តុលាការ ដោយ​មិនត្រូវចុះចាញ់​ការដាក់សម្ពាធ​របស់​ក្រុមបាតុករ ដែលគេចាត់ទុក​ជា​ក្រុមអនាធិបតេយ្យ។ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ផ្ទាល់ ដែលជា​អ្នកស្នើគម្រោង​ធ្វើ​កំណែទម្រង់ ប្រព័ន្ធតុលាការ បាន​និយាយ​ហើយថា លោក​នឹង​ចុះចេញពីតំណែង បើសិន​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ឈប់​ធ្វើកំណែទម្រង់​តុលាការ​តទៅទៀត។ លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អ៊ីស្រាអែល​ផ្ទាល់ដែលធ្លាប់​ដកឃ្លា មិន​បញ្ចេញយោបល់​ទៅលើ​គម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់​តុលាការ នៅទីបំផុត បាន​និយាយ​កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​កន្លងទៅ​ថា លោកនឹង​ព្យាយាមបិទបញ្ចប់ការបែកបាក់ ជាតិ ប៉ុន្តែ លោកនៅតែ ប្តេជ្ញា​បន្តធ្វើកំណែទម្រង់តុលាការអ៊ីស្រាអែល។ ការលូកមាត់​បញ្ចេញយោបល់​តែ​ប៉ុន្មានម៉ាត់ ទាក់ទង​នឹង​កំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ​អ៊ីស្រាអែល បានធ្វើឲ្យ​លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ រងការចោទប្រកាន់ ពី​អង្គការតាមដាន​រដ្ឋាភិបាល Movement for Quality Government ដែលជាស្ថាប័ន​ប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅអ៊ីស្រាអែល។ អង្គការមួយនេះ​បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​តុលាការ​កំពូល​ដាក់ពិន័យ លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ។ តាម​អង្គការ​ខាងលើ ដោយ​ចេញមុខនិយាយ​ជាសាធារណៈ ពី​គម្រោងកំណែទម្រង់​តុលាការ លោក​នេតាន់យ៉ាហ៊ូ ដែលកំពុង​ជាប់ក្តីក្តាំនៅតុលាការ ក្នុងសំណុំរឿងពុករលួយ បាន​រំលោភ​កិច្ចព្រមព្រៀង ជាមួយ​តុលាការ​កំពូល។ តុលាការ​កំពូល​ធ្លាប់​ចេញបម្រាម ហាម មិន​ឲ្យ​លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី (ដែលកំពុងជាប់ក្នុងសំណាញ់ក្តីក្តាំ​នៅតុលាការ) បញ្ចេញយោបល់ ឬ​ចូលរួម​ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​វិស័យ​តុលាការ ដើម្បី​ជៀសវាង ទំនាស់ផលប្រយោជន៍៕
27/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ហុងឌូរ៉ាស ​ភ្ជាប់ទូតជាមួយចិន បន្ទាប់ពី​ឈប់ទទួលស្គាល់កោះតៃវ៉ាន់

ប្រទេស​ហុងឌូរ៉ាស ប្រកាសឈប់ទទួលស្គាល់កោះតៃវ៉ាន់ ហើយងាកទៅភ្ជាប់ចំណងការទូតជាមួយចិនជាផ្លូវការ។ ការ​ប្រកាស​ទទួល​ស្គាល់​ទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​ចិន​ប៉េកាំង នៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ​ គឺក្រោយ​តែប៉ុន្មាន​ម៉ោង​តែប៉ុណ្ណោះ ដែល​​​ ប្រទេស​​ហុង​ឌូរ៉ាស់ ​ផ្ញើ​សេចក្តីប្រកាស​ឈប់​ទាក់ទង​ជាមួយ​តៃវ៉ាន់ និង ​ព្រម​ទទួល​ស្គាល់​«គោលការណ៍​ចិន​តែមួយ»។​ ជាប្រតិកម្ម​ឆ្លើយតប​ ការិយាល័យ​ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវេន បាន​រិះគន់រ​ដ្ឋអំណាច​ចិន​ថា ជាយូរ​មកហើយ​ ដែល ​ចិន​ ព្យាយាម​កាត់​ផ្តាច់​តួនាទី​របស់​ក្រុងតៃប៉ិលើ​ឆាក​អន្តរជាតិ ហើយ​ទង្វើនេះ​ បង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង​​ដល់​សន្តិភាពនិង​ស្ថិរភាព​នៅក្នុង​តំបន់​ទាំង​មូល។​ ហុងឌូរ៉ាស បង្ហាញ​ចេតនា​ តាំងតែ​ ២​ សប្តាហ៍​មុន​​ម្ល៉េះ ពី​ការ​​ងាកទៅរក​ចិន​។ កាលពីពាក់កណ្តាលខែមីនា​ ​ហុងឌូរ៉ាស បានថ្លែងពីការកំពុងតែខ្វះខាតផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុជា​ខ្លាំង និងបានសុំតៃវ៉ាន់ឲ្យជួយដែរ ប៉ុន្តែ តៃវ៉ាន់ មិនព្រម ដ្បិតថាក្រុង​តៃប៉ិ​បានស៊ើបដឹងពីឆន្ទៈរបស់អាជ្ញាធរហុងឌូរ៉ាស ជាមុនស្រេច ថាចង់កសាងទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុងប៉េកាំង។ ​យប់ថ្ងៃ​សៅរ៍ អ្នក​ស្រី​ប្រធានាធិបតី​ហុង​ឌូរ៉ាស់ បាន​ធ្វើ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​មួយ ជា​ផ្លូវការ​​ ប្រកាស​ថា សាធារណរដ្ឋ​​ហុង​ឌូរ៉ាស់​បាន​ទទួល​ស្គាល់​អត្ថិភាព​ចិន​តែមួយ ហើយ​សាធាររដ្ឋប្រជាមានិត​ចិន​ គឺជា​រដ្ឋាភិបាល​តំណាងចិន​ ស្រប​ច្បាប់ តែ​មួយ​គត់​។ ​ប៉ុន្មា​នម៉ោង​ក្រោយ​មកទៀត​ ​នៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ ​​លោក​ Eduardo Enrique Reina ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការ​បរទេស​ហុង​ឌូរ៉ាស់ បាន​អញ្ជើញទៅដល់​ទី​ក្រុង​​ប៉េកាំង និង​ចាប់ដៃ​យ៉ាង​ណែន​ជាមួយ​ ប្រមុខ​ការ​ទូត​ចិន លោក ជីន កង​។ រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​ចិន បាន​ថ្លែង​​កោត​សរសើរ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ហុងឌូរ៉ាស ថា​ជ្រើស​រើសឈប់​ទាក់ទង​តៃវ៉ាន់​ និង​ផ្តើម​ទទួល​ស្គាល់​​​«ចិនស្របច្បាប់តែមួយ» គឺ​​ត្រឹមត្រូវ និង​ជា«​ជម្រើស​ដ៏​ឈ្លាសវៃ» ព្រមទាំង​ស្រប​តាម«​ចរន្ត​ទំនោរ​សង្គម​បច្ចុប្បន្ន»​។ តាម​កញ្ជក់​ទូរទស្សន៍​រដ្ឋ​ចិន CCTV ប្រមុខ​ការ​ទូត​ចិន ក៏​បាន​ថ្លែង​​ដែរ ថា​ ប្រជាជន​និង​ប្រទេស​ចិន ​រីករាយ​សប្បាយ​ចិត្ត​នឹង​រង់​ចាំ​ទទួល​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវ​រដ្ឋ របស់​អ្ន​កស្រី​ប្រធានាធិបតី ហុងឌូរ៉ាស នៅ​ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ​ខាងមុខ​នេះ។​ លោក ជីន កង គូសបង្ហាញ​ដោយ​ក្តី​ត្រេកអរ​ថា ចំណង​ទូត​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ នឹង​នាំ​ទៅរក​«អនាគតភ្លឺស្វាង» ហើយ​និង​ផ្តល់​ផលប្រយោជន៍​សម្រាប់​ប្រជាជាតិ​ទាំង​ពីរ។​ «ហុង​ឌូរ៉ាស ភាន់​​ច្រឡំ​ធំ» ជាប្រតិកម្ម​ឆ្លើយតប​ នៅក្រុង​តៃប៉ិ អាជ្ញាធរ​តៃវ៉ាន់​ ​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​ លោក​ Joseph Wu បាន​ធ្វើ​សន្និសីទ​​កាសែត​ ដើម្បីពន្យល់​ពី​ស្ថានការណ៍ និង​បាន​បញ្ជាក់ថា  «ប្រទេស​ហុង​ឌូរ៉ាស ភាន់​​ច្រឡំ​ធំ លង់​ជឿ​ការ​សន្យា​របស់​ប្រទេស​ចិន  នៅក្នុង​ការ​ជួយ​គាំទ្រ​ខាង​ជំនួយ​សេដ្ឋកិច្ច​ដល់​ហុង​ឌូរ៉ាស»។ ថ្នាក់ដឹកនាំតៃវ៉ាន់ តាម​រយៈ​ក្រសួង​ការបរទេស​ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា «ប្រទេសចិនចេះតែលួងលោមនិងទាក់ទាញហុងឌូរ៉ាស តាមរយៈការលើកឡើងពីផលប្រយោជន៍​និងជំនួយសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំសម្បើមពីចិន។» បើតាម​​ការិយាល័យ​ប្រធានាធិបតី​តៃវ៉ាន់ ​«ការ​ផ្តាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​តៃវ៉ាន់ ពី​សំណាក់​អាជ្ញាធរ​ហុងឌូរ៉ាស គឺ​ឋិត​ក្នុង​​ដំណើរ​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​ចិន​​ ដើម្បីបំបែកបំបាក់ តាមរយៈ​ការ​បង្ខិត​បង្ខំ និង​គំរាម​កំហែង​។​» ​ ​ចិន ​កាន់តែ​ធ្វើ​ឲ្យ​កោះ តៃវ៉ាន់ ​ឯកា​​។ ​​ ​ក្នុង​សន្និសីទ​សារព័ត៌មាន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក ជីន កង បាន​សូម​ឱកាស​ថ្លែង​ផ្ញើ​សារ​​ទៅ​អាជ្ញាធរ​តៃវ៉ាន់។ ច្បាស់​ណាស់ ជា​សារ​ឌឺដង​បញ្ឈឺ​ចិត្ត។ ប្រមុខ​ការ​ទូត​ចិន លើកឡើង​ថា ការធ្វើ​នយោបាយ​​ឃោសនា​ទាមទារ​រាជរាជ្យ​និង​មហិច្ចតា​ចង់​ផ្តាច់​ខ្លួន​របស់​តៃវ៉ាន់ ដែល​ផ្ទុយ​ស្រឡះ​ពី​ឆន្ទៈ​និង​អត្ថប្រយោជន៍​ប្រជាជាតិ​ចិន គឺ​​ពេល​នេះ ត្រូវ​ដល់​ទី​ចុង​បញ្ចប់​ហើយ​។​ តាំង​តែពី​ឆ្នាំ​២០១៦ សន្ទុះ​នយោបាយ​ចិន​ប៉េកាំង កាន់តែ​ខ្លាំងៗ​ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​តៃវ៉ាន់​ឯកោ។  នេះក៏ព្រោះតែ​ទំនោរនយោបាយ​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​តៃវ៉ាន់ ​​អ្នកស្រី​ សៃ អ៊ីងវេន ដែល​មាន​និន្នាការ​និយម​ឲ្យត​ម្លៃ​លើ​ឯករាជ្យភាព​តៃវ៉ាន់។ អ្នកស្រីឡើង​កាន់អំណាចដឹកនាំ​តៃប៉ិ ​តាំងពី​ឆ្នាំ២០១៦និង​ជាប់ឆ្នោត​ម្តងទៀតឆ្នាំ២០២០។​ ចិន ទោះ​បី​មិន​បាន​ដឹកនាំអំណាច​នៅ​តៃវ៉ាន់​ផ្ទាល់ តែ​ជាង​៧០ឆ្នាំមកនេះ​ ចិន​តែងតែ​ចាត់​ទុក​កោះ​តៃវ៉ាន់ ជា​ដែន​ដី​របស់ខ្លួន។​ ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយនេះ ចិន ​បាន​ជំរុញ​ឲ្យប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​តំបន់​អាមេរិក​ឡាទីន ដែល​ជា​​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​ដៃគូ​សហការ​របស់​តៃវ៉ាន់​ ផ្តាច់​ទំនាក់ទំនង​និង​ឈប់​ទទួល​ស្គាល់​តៃវ៉ាន់។ ដូច​ករណី​ផ្តាច់​ខ្សែចំណង​ទូត​ជាមួយ​សាធារណរដ្ឋ​កូមីនីក និង នីហ្ការ៉ាហ្កា។​ សព្វថ្ងៃ​នេះ នៅ​មានសល់​​ប្រទេសនិង​បុរីរដ្ឋ​​តែ ​១៣ ប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅ​បន្ត​​ទទួល​ស្គាល់​កោះ​តៃវ៉ាន់។ ក្នុង​នោះ​មាន​បែបយ៉ាង បុរីវ៉ាទីកង់​ Eswatini ប៉ារ៉ាហ្កាយ​ បណ្តាប្រទេសកោះ​តូច​ៗនៅ​តំបន់​ប៉ាស៊ីហ្វិក បេលីស៍ ក្វាតេម៉ាឡា និង​ហៃទី។ អាជ្ញាធរ​តៃប៉ិ ប្រុង​គិត​និងធ្វើ​យ៉ាងណា​ទៀត​​​? ក្រៅពីប្រឹង​ដំឡើង​សរសៃក​ស្តីបន្ទោស​រិះគន់​បកអាក្រាត​ចិនប៉េកាំង តៃវ៉ាន់​ប្រឹងប្រែង​​ថែ​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ដ៏តិច​តួច ​ដែល​នៅសេស​សល់។ នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​​សប្តាហ៍​ខាងមុខ​នេះ ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវេន នឹង​អញ្ជើញ​បំពេញ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ ចំនួន ១០ ថ្ងៃ នៅ​ប្រទេស ក្វាតេម៉ាឡា​ និង​ បេលីស៍ ដែល​ជា​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​។ ក្នុង​ដំណើរ​ឆ្លង​ទ្វីប​ឆ្លង​សមុទ្រ​នេះ​ អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ក៏​ឈប់​ចុះ​ចត​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក ដែល​ជា​ដៃគូ​សម្ព័ន្ធមិត្តផងនិង​ម្ចាស់​ជំនួយធំផង។​ ជាគោលការណ៍​ សហរដ្ឋ​អាមេរិក ជាប្រទេស​១​ក្នុង​ចំណោម​១៨២ប្រទេស ដែល​ទទួល​ស្គាល់​គោលការណ៍​ចិន​តែមួយ។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋបាល​អាមេរិក​នៅតែបន្ត​ជួយ​គាំទ្រ ​តៃវ៉ាន់ ​ជាហូរហែ។​​ ប្រធាន​រដ្ឋសភាអាមេរិក បាន​បញ្ជាក់​ថា​នឹង​ឆ្លៀត​ទទួល​ជួប​អ្នក​ស្រី​​ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ នៅ​រដ្ឋ​កាលី​ហ្វ័រញ៉ា នៅពេល​ខាងមុខ​នេះ​​ ក៏ប៉ុន្តែ តំណាង​រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក​ បំភ្លឺថា ដំណើរ​របស់​ អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ទៅ​អាមេរិក គឺ​គ្រាន់តែ​«សុំ​ចុះ​ចត​ប្តូរ​ជើង​យន្តហោះ​តែប៉ុណ្ណោះ» ពុំ​មែន​ជា​«ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវ​ការ​»ទេ។ ទោះ​ជាម្តេច​ក្តី​ ការណ៍នេះ ​ច្បាស់​ជា​បង្កក្តី​ក្តៅ​ក្រហាយ​ដល់​ចិន​ទៀត​ហើយ​៕​​
26/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អគ្គលេខាធិការអ.ស.ប៖ ពិភពលោក​​ត្រូវតែតម្រង់ទិសសាជាថ្មី ប្រសិន​បើចង់ឲ្យ​មនុស្សជាតិ​មានទឹកប្រើទាំងអស់គ្នា នៅថ្ងៃណាមួយ

សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីទឹក ដែលរៀបចំឡើងនៅឯទីស្នាក់ការអង្គការសហប្រជាជាតិទីក្រុងញូយ៉ក បានបិទបញ្ចប់ហើយ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី​២៤មីនា​។ ថ្លែងនៅក្នុង​សុន្ទរកថាបិទបញ្ចប់សន្និសីទនេះ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានលើកឡើងថា “ប្រសិន​បើចង់មានសង្ឃឹម ថាអាចនឹង​ធានាឲ្យ​មនុស្ស​លើផែនដី មានទឹកប្រើប្រាស់ទាំងអស់គ្នា នៅថ្ងៃណាមួយនោះ ​គឺពិភពលោក​យើង ត្រូវតែតម្រង់ទិសសាជាថ្មី ចាប់ពីពេលនេះទៅ​”។ សូមបញ្ជាក់ថា បញ្ហាវិបត្តិគ្មានទឹកប្រើប្រាស់ កំពុងតែចោទឡើងយ៉ាងខ្លាំង នៅទូទាំងពិភពលោក។ ទឹកគឺជាប្រភពនៃជីវិត ទឹកគឺជាសម្បត្តិរួមរបស់មនុស្សជាតិ តែទន្ទឹមនឹងនេះ មនុស្ស​ប្រមាណ​២ពាន់លាននាក់ រស់នៅដោយ​គ្មានទឹកស្អាតបរិភោគទេ។ តម្រង់ទិសដើរឲ្យត្រូវឡើងវិញ នៅក្នុងសុន្ទរកថា បិទបញ្ចប់សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីទឹក កាលពី​ថ្ងៃសុក្រទី​២៤មីនា​ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានថ្លែងថា “ដល់ពេលហើយ ដែល​ពិភពលោកយើង ត្រូវតែតម្រង់ទិសដៅធ្វើដំណើរ ឲ្យត្រង់ផ្លូវឡើងវិញ”​​។ គឺជាការកំណត់ទិសដៅ​រួម ឲ្យ​បានជាក់ច្បាស់ ប្រសិនបើ​យើងចង់​ឲ្យ​មនុស្សជាតិ​ទាំងមូល មានទឹកប្រើប្រាស់ មានទឹកស្អាតបរិភោគគ្រប់ៗគ្នា ទៅថ្ងៃខាងមុខ។ លោក​បានសង្កត់បន្ថែមថា ទឹកគឺជាប្រភពនៃជីវិត ទឹកជាទ្រព្យសម្បត្តិរួម​នៃមនុស្សជាតិទាំងមូល។ ដូច្នេះមនុស្សលោកត្រូវតែរួមគ្នា ការពារ គ្រប់គ្រង បែងចែក និង​អាស្រ័យផល ពីធនធានដ៏មានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបាននេះ​។​ ពោលគឺ ការការពារ ការគ្រប់គ្រង ការសន្សំសំចៃ ក៏ដូចជា​ការបែងចែងធនធានទឹក ត្រូវតែស្ថិតនៅជាចំណុចស្នូល​កណ្ដាល នៃគោលនយោបាយជាអាទិភាព របស់​ប្រទេសនីមួយៗ និងរបស់ពិភពលោកយើង។ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងការបារម្ភថា “បច្ចុប្បន្ននេះពិភពលោកយើង មិនមែនស្ថិតនៅលើផ្លូវដើរឆ្ពោះកាន់កម្មវត្ថុឆ្នាំ​២០៣០​ ដែលធានាឲ្យ​មនុស្សពេញមួយផែនដីអាចមានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់នោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺពិភពលោកកំពុងដើរផ្លូវខុស ដែល​នាំគ្រោះថ្នាក់​មកឲ្យអាយុជីវិតមនុស្សគ្នាឯង ដោយសារតែវិបត្តិគ្មានទឹកប្រើប្រាស់”។ ដូច្នេះពេលនេះ គឺជាពេលបន្ទាន់ដែលត្រូវតម្រង់ទិសឡើងវិញ តម្រង់ទិសដោយយកវិទ្យាសាស្ត្រ ជាមូលដ្ឋាន ជាបង្អែក ឈានទៅរៀបចំគោលនយោបាយ “ទឹក”។ មនុស្សលោក ត្រូវតែ​បោះបង់ចោលសកម្មភាព ឬទម្លាប់ទាំងឡាយ ដែលខ្ជះខ្ជាយទឹក​ ប្រើទឹកហួសពីតម្រូវការ​ ហួសពី​ស្តុកដែលមាន​។ សន្យា៧០០ចំណុច​ តួលេខជាច្រើន បានមកបញ្ជាក់អំពីបញ្ហាប្រឈម ដែលពិភពលោកយើងកំពុងតែ​ជួបនាពេលបច្ចុប្បន្នទាក់ទិននឹងបញ្ហាទឹកនេះ​។ ឆ្នាំ២០២០ មនុស្សយ៉ាងហោច២ពាន់លាននាក់ គ្មានទឹកស្អាតបរិភោគទេ ហើយ៣៦០០លាននាក់ គឺរស់នៅដោយ​គ្មានប្រព័ន្ធបណ្តាញ​លូបង្ហូរទឹកក្រខ្វក់ ឬលាមក ឲ្យត្រឹមត្រូវគួរឲ្យទុកចិត្តទេ។ យោងតាមតួលេខ យ៉ាងហោចណាស់ មនុស្ស​ ៤៩៤លាននាក់ ដែលគ្មានបង្គន់អនាម័យប្រើ ហើយត្រូវទៅបន្ទោរបង់ នៅតាមទីហាលវាល។ មនុស្ស២ពាន់លាននាក់ បរិភោគទឹកដែល​មិនស្អាត ហើយដែលវាជាប្រភពបង្កបញ្ហាសុខភាព ជំងឺដង្កាត់​ច្រើនជំពូកណាស់ ដែលភាគច្រើនគឺសុទ្ធតែជាអ្នកក្រ។ បញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ គឺត្រូវតែរាប់បញ្ចូលដោយ​ ការគ្រប់គ្រងធនធានទឹកឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ចៀសវាងការខ្ជះខ្ជាយ និង​ការការពារប្រភពទឹកស្អាត ឲ្យ​បរិសុទ្ធ កុំឲ្យ​មានសារធាតុពុល មេរោគ បាក់តេរីផ្សេងៗ មកលាយឡំ ធ្វើឲ្យទឹកស្អាតដែលមនុស្សអាចប្រើបាន វាកាន់តែចុះថយចំនួន។ ដូច្នេះ​ផែនការគោលនយោបាយ​ ដែលត្រូវអនុវត្ត ត្រូវចាប់ផ្តើម ដោយ​ការសាងសង់បង្គន់អនាម័យ ការរៀបចំបណ្តាញ​លូបង្ហូរទឹកក្រខ្វក់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ​ និង​រៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​បន្សុតទឹក​ក្រខ្វក់។ ដងស្ទឹង និងទន្លេ សរុបប្រវែងប្រមាណ​៣សែនគីឡូម៉ែត្រ ដែលបានរងការខូចខាតនោះ នឹងត្រូវទទួលបាន​ការជួសជុល ថែរក្សាការពារឲ្យ​បាន​ប្រសើរឡើងវិញ។ សន្និសីទរយៈពេល​២ថ្ងៃមកនេះ បានបិទបញ្ចប់ទៅ ជាមួយ​នឹងការសន្យាចំនួន​ប្រមាណជិត៧០០ចំណុច ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល អង្គការ​ក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជនផងដែរ ដើម្បីឈានទៅ​ផ្លាស់ប្តូរទិសដៅថ្មី ដែលផ្តោតអាទិភពដល់ការការពារធនធានទឹកស្អាត។ តែជារួម មានតែ១ភាគ៣នៃផែនការសន្យាទាំងនេះ ដែល​នឹងអាចធ្វើ​ឲ្យ​មាន​លទ្ធផល​វិជ្ជមានជាក់ស្តែង ទៅលើ​ការគ្រប់គ្រង​ការពារធនធានទឹក ហើយមានមិនដល់១ភាគ៣ទេ ដែលមាន​តួលេខ​ថវិកា​ចំណាយជាក់ច្បាស់ ថាត្រូវការប្រាក់ប៉ុន្មាន។ ការចាប់ផ្តើម​ដ៏មានសង្ឃឹម តែត្រូវតែ​ប្រឹងប្រែងបន្ត យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Charles Iceland អ្នកជំនាញនៅ World Ressources Institute បានលើកឡើងថា ប៉ុណ្ណេះគឺវាជាការចាប់ផ្តើមដ៏មានសង្ឃឹមណាស់ទៅហើយ។ លោក​បានអបអរជាអាទិ៍ ចំពោះគម្រោងសន្យា ដែល​អាល្លឺម៉ង់ជាអ្នកផ្តួចផ្តើម ដើម្បី​រៀបចំការគ្រប់គ្រង​អាង​ទន្លេនីហ្សេ ដែលហូរកាត់ប្រទេស៩នៅអាហ្វ្រិក ហើយដែល​ភាពកម្រនៃធនធានទឹកនៅដងទន្លេនេះ បានក្លាយជា​ប្រភពនៃបញ្ហាវិវាទ ជម្លោះហិង្សារួចទៅហើយ​នៅក្នុងតំបន់នេះ​។ ដូចគ្នាដែរ លោក Stuart Orr តំណាងអង្គការWWF បានលើកឡើងដែរថា លោកមានភ្ញាក់ផ្អើលដោយត្រកអរដែរ ដោយឃើញសន្ទុះវិជ្ជមាន ផ្តល់ឲ្យដោយ​សន្និសីទនេះ។ ធម្មតាសន្និសីទអន្តរជាតិរបៀបនេះ គេតែងតែនិយាយ​គ្នាចោល ពេលចប់មកផ្ទះវិញរៀងខ្លួនក៏ចប់ទៅ តែលើកនេះគឺថាវាមានកម្លាំងឥទ្ធិពល​ល្អ ដែលធ្វើឲ្យ​មានសង្ឃឹមជាក់ស្តែង​។ លោក​បាន​បន្ថែមថា បញ្ហាវិបត្តិខ្វះទឹកនេះ នឹងមិនបាត់ភ្លាមៗទេ ផ្ទុយទៅវិញគឺវានឹងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ តែអ្វីដែលសំខាន់គឺគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ផ្តល់អាទិភាពគិតគូរ រកដំណោះស្រាយជាបន្ទាន់ចាប់ពីពេលនេះ​។​ ជាងនេះទៀត បញ្ហាទឹកវាសំខាន់ណាស់ តែកន្លងមកជាង​៤០ឆ្នាំហើយ មិនដែលមានសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីទឹកបែបនេះទេ។ តែ​ក៏​​ មិនមែនសន្និសីទអន្តរជាតិ​ស្តីពីទឹក រៀបចំម្តងនេះហើយ អ្វីៗនឹងប្រសើរឡើងភ្លាមនោះទេ។ តំណាងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលបានចូលរួម បានអំពាវនាវថាអំណេះតទៅ គឺត្រូវតែរៀបចំជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីនិយាយ​ពិភាក្សា ដោះដូរយោបល់ គូសវាសផែន​បន្ថែមទៀត។ អ្នកចូលរួម​សន្និសីទនេះ ក៏បាន​អំពាវនាវផងដែរ ថាដើម្បីផ្តល់សន្ទុះវិជ្ជមាន គឺអង្គការសហប្រជាជាតិ ត្រូវតែ​តែងតាំងមនុស្សម្នាក់ក្នុង​មុខតំណែងថ្មី ក្នុងនាមជាប្រេសិតពិសេសទទួលបន្ទុកបញ្ហាទឹក។ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ នឹងយកសំណើនេះទៅពិចារណា។ លោក Henk Ovink ប្រេសិតពិសេសទទួលបន្ទុកផ្នែកទឹករបស់រដ្ឋាភិបាល​ហូឡង់ បាន​លើកឡើងថា បើគ្មាន​ទីភ្នាក់ងារ គ្មាន​សន្ធិសញ្ញាពិសេសស្តីពីទឹកទេនោះ គឺមានន័យថា ទឹកពុំមានផ្ទះនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិនោះទេ​៕​
25/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនិង​កាបូនសំយោគ  នាំ​ឲ្យ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេស​សហភាព​អឺរ៉ុប​ប្រទាញ​ប្រទង់​គ្នា

ប្រទេស​ថ្នាក់ដឹកនាំសហភាពអឺរ៉ុប បើក​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ ចំនួន​ ២ ថ្ងៃ​ នៅ​ទីក្រុង​ព្រុច​សែល​។ ក្រៅពីបញ្ហាសង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន  ថ្នាក់ដឹកនាំ​កំពូលសហភាពអឺរ៉ុប ត្រូវ​ផ្តោតលើបញ្ហានុយក្លេអ៊ែរ និងការហាមឃាត់ការលក់រថយន្តប្រើប្រេង។​ អ្នក​ដឹកនាំខ្លះ នៃ​​ប្រទេស​សមាជិក​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ចង់​ឲ្យ​វិយោគទុន​​កាន់តែ​ខ្លាំង​លើ​វិស័យ​ថាមពល​បរមាណូ​ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នក​ដឹកនាំខ្លះទៀត​ ជំទាស់​ និង​ចង់​ឲ្យ​កែច្នៃ​ថាមពលផ្សេងៗ​​ ក្រៅពី​ថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ​។​​ ក្នុង​ជំនួប​នេះ  ​​​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចូល​រួមវត្តមា​ន​ដោយ​ផ្ទាល់​​ ហើយ​និង ​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន បាន​ចូលរួម​តាម​ប្រព័ន្ធ​វីដេអូ​ពី​ចម្ងាយ។​ ​ជាថ្មី​ម្តងហើយម្តងទៀត លោក ហ្សេលិនស្គី ទាមទារ​ជំនួយ​គ្រឿង​សព្វាវុធ​​ដើម្បី​​យក​​ទៅ​ច្បាំង​ទប់​ទល់​នឹង​ការ​ឈ្លាន​ពាន​របស់​រុស្ស៊ី​។ «​វិនិយោគ​ទុន​វិស័យ​ថាម​ពល​ស្អាត» ​ ​​ចំពោះ​សហភាព វិស័យ​ថាមពល​ ជា​ចំណោម​បញ្ហា​ចម្បងមួយ ហើយ​ក៏​វា​ដរចេញ​កាន់តែខ្លាំង​ពី​វិបត្តិ​សង្គ្រាមឈ្លាន​ពាន​របស់​រុស្ស៊ី​លើ​​អ៊ុយក្រែន។​ ​ម្យ៉ាង​ទៀត គឺ​ក្នុង​បរិបទថ្មី ដែលពិភព​លោក ​​កំពុងតែ​ប្រឈមខ្លាំង​​​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​ ហើយ​បណ្តារដ្ឋនីមួយ​ៗ​បង្កើន​ស្មារតី​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ ដែល​គេ​ត្រូវ​គិតគូរ​រក​មធ្យោបាយ​ថាមពល​ថ្មី ដែល​ស្អាត អាច​កកើត​ឡើងវិញ និង​ជះឥទ្ធិពល​អាក្រក់​តិត​តួច​ចំពោះ​អាកាសធាតុ​ភព​ផែន​ដី​។​ និយាយ​ឲ្យ​ខ្លី ត្រឹម​រង្វង់​សហភាព​អឺរ៉ុប។ ​ជាង​៣០ឆ្នាំ​មុន នៅពេល​ដែល​អង់គ្លេស​នៅ​ជា​រដ្ឋសមាជិកសហភាព​អឺរ៉ុប​ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស​កាន់​នោះ អ្ន​កស្រី Margaret Thatcher ​បាន​កែទម្រង់​វិស័យ​ថាមពល ដោយ​ផ្តើម​ងាក​ចេញពី​វិស័យ​ធ្យូងថ្ម ហើយ​បែរ​មក​រក​ថាមពលឧស្ម័ន។ គ្រានោះ​​ ​ប្រទេស​អឺរ៉ុប ក៏​នាំគ្នា​នាំ​ចូល​ឧស្ម័ន​ពី​សមុទ្រ​ខាង​ជើង ពីក្រុម​​ប្រទេស​ស្កង់​ដីណាវ​ ​​ពី​ប្រទេស​អាហ្វ្រិក​ និងជាពិសេស​ពី​ ​រុស្ស៊ី​ ជាដើម​។ នៅគ្រា​នេះ​ រុស្ស៊ី​ បាន​បើកប្រតិបត្តិ​សឹក​ច្បាំង​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន ដែល​តម្រូវ​ឲ្យ​ប្រទេស​អឺរ៉ុប ដាក់ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ចលើ​​រុស្ស៊ី ជៀសវៀង​មិនទិញ​ប្រេង​និង​ឧស្ម័នពីរុស្ស៊ី​​។ ហេតុ​នេះ​​ក៏​បង្ក​ការលំបាក​ឲ្យ​អឺរ៉ូប​ខ្លួន​ឯង​ដែរ ដែល​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​ត្រូវ​រក​ប្រភព​ថាមពល​ថ្មី ដែល​អាច​ផ្តល់​ឯករាជ្យស្វ័យតភាព​ មាន​និរន្តរភាព​ និង​ផ្នែក​ថាមពល​គិត​គូរ​ដល់​បរិស្ថាន​​ផង។ អាស្រ័យ​ហេតុ​នេះ កា​លពី​១០​ថ្ងៃមុន សហភាព​អឺរ៉ុប​ បាន​ធ្វើ​ពង្រាង​ច្បាប់​មួយ​ស្តីពី​វិស័យ​ថាមពល​ ដែល​ត្រូវ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ប្រទេស​នីមួយៗ ជជែក​តស៊ូ​មតិគ្នា​។​ អ្នក​តំណាង​ប្រទេសបារាំងនិង​មេដឹកនាំ​រដ្ឋសមាជិក​  ប្រមាណ​ជា​ជាង ​១០ ប្រទេស គឺ​ មូល​មាត់​ឯកភាព​យល់​ព្រម​ ចង់​ឲ្យ​វិនិយោគ​ទុន​​កាន់តែ​ខ្លាំង និង​កាន់តែ​ច្រើន​ទៅលើឧស្សាហកម្ម​​វិស័យ​ថាមពល​បរមាណូ។ ដ្បិត​ពី​ព្រោះ​តែ​ពួក​គេ​យល់​ឃើញថា ប្រភព​ថាមពល​ពល​នុយក្លេអ៊ែរ ​«ស្អាត»​ «មិន​បញ្ចេញ​ផ្សែងពុលឧស្ម័ន​កាបូនិក​បំផ្លាញ​បរិស្ថាន​បង្ក​ឲ្យ​បង្កើន​កម្តៅ​ផែន​ដី​» ដែល​ជារួម​ ពួក​គេ​ចាត់ទុកថា ជា«​ប្រភពថាមពល​អាច​កកើត​ឡើងវិញ​» ហើយ​រួម​ចំណែក​«កាត់​បន្ថយ​ការ​បញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​កើន​កម្តៅ​ផែន​ដី«​។ ផ្ទុយ​ទៅវិញ គំនិត​នេះ ត្រូវ​បណ្តាក្រុម​នយោបាយ​បរិស្ថាន​និយម នៅ​អឺរ៉ុប​​ រិះគន់​យ៉ាង​ចាស់ដៃ ហើយ​ក្រុម​ប្រទេស​ផ្សេងទៀត ដែល​ដឹកនាំ​មុខ​គេ ដោយ​ អាល្លឺម៉ង់ គឺ​មិន​យល់​ស្រប​ទាល់តែ​សោះ​​ ក្នុង​ការ​ពឹង​ផ្អែក​លើ​ថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ​។​ ស្ហុលស៍ ៖ «​នុយក្លេអ៊ែរ ជាថាមពលស្អាត និងកកើតឡើងវិញ គឺ​ខុសស្រឡះ​» បណ្តា​ក្រុម​ប្រទេស​ដែល​មិន​យល់​ស្រប​ចំពោះការ​ងាកទៅ​​រំពឹង​លើ​បរមាណូ​ដើម្បី​​ចម្រាញ់​ថាមពល​ គឺ​មាន អាល្លឺម៉ង់ លុច​សំបួរ ដាណឺម៉ាក់ អេស្ប៉ាញ និង​ អូទ្រីស​ ជាដើម។​ ចំពោះ​អាល្លឺម៉ង់ (និង​បារាំង​) ជា​ប្រទេស​ក្បាលម៉ាស៊ីន​សេដ្ឋកិច្ច​នាំមុខ​គេមួយ​សំខាន់​​របស់ក្នុង​រង្វង់​សហភាព​​អឺរ៉ុប​។​ ប្រសិន​បើ​រំឮក​ពេល​ខ្លី គឺ ​៣​ឆ្នាំ​មុន អាល្លឺម៉ង់ តាមរយៈ​រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថាន​ គឺបាន​​ថ្លែងគោល​ចំហរ​​ថា ​«បេសកម្ម​របស់​រដ្ឋ​សហព័ន្ធ​អាល្លឺម៉ង់​ គឺ​លុប​បំបាត់​ថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ​ »។ ​​ពេល​នេះទៀត​ គឺ​រដ្ឋបាល​ក្រុង​ប៊ែរឡាំង​នៅ​តែ​រក្សា​ប្រកាន់​ជំហរ​ដដែល។ នៅក្នុង​ឱកាស​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​សហភាព​អឺរ៉ុប​ អធិការ​បតី​អាល្លឺម៉ង់ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់​ថា  «គំនិត​​ដែល​យល់ថា ថាមពល​នុយក្លេអ៊ែរ ជា​ថាមពល​ស្អាត​ ជាថាមពល​កកើត​ឡើង​វិញ គឺការ​យល់​ខុស​ស្រឡះ​តែម្តង»។ ​ មាន​ហេតុផល​ជាច្រើន​នៅពីក្រោយ​ជំហរ​របស់​ប្រទេស​ដែល​មិន​ចង់​ឲ្យ​វិនិយោគ​ទុន​លើ​នុយក្លេអ៊ែរ​។ ទី១ គឺ​ដូច​អធិបតី​អាម្លឺម៉ង់​បញ្ជាក់ស្រាប់ ហើយ​និងមាន​បញ្ហា​កាកសំណល់​នុយក្លេអ៊ែរដែលត្រូវ​យក​ចិត្តទុកដាក់​ខ្ពស់​។ ទី២ នេះជា​ការប្រឡែងជាមួយភ្លើង ច្បាស់​ជា​រលាក ឧទាហរណ៍ ជាក់ស្កែងករណីគ្រោះថ្នាក់នៅរោងចក្រផលិតថាមពលនុយក្លែរអ៊ែរ  នៅ Fukushima ​ឬនៅ Chernobyl ។ ហេតុ​ផល​មួយ​ទៀត ដែល ​អ្នក​វិភាគខាង​ថាមពល​​នៅអឺរ៉ុប​ សម្លឹង​ឃើញ គឺថា ការ​ផលិតថាមពលនុយក្លែរអ៊ែរ ជាការវិនិយោគរយៈពេលវែងឆ្ងាយ ហើយត្រូវចំណាយលុយកាក់ច្រើនណាស់ រួមទាំងប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាក៏ទំនើបផុតលេខដែរ ដើម្បីបញ្ជៀសហានិយភ័យ។ ដែល​ចំណុច​នេះ គឺអាល្លឺម៉ង់​មិន​ចង់ធ្វើ​ទេ ដ្បិត​អាល្លឺម៉ង់​ចង់​វិនិយោគ​តិច ហើយ​បាន​ផល​ទាន់​ចិត្ត​ ក្នុងរយៈ​ពេ​លខ្លី​ផង។ ក្រុម​ប្រទេស​ដែល​នៅឈរ​ខាង​អាល្លឺម៉ង់ យល់ឃើញ​បែបនេះ និង​ ឲ្យ​យោបល់​ពីការ​ផលិតថាមពល«​កាបូន​សំយោគ»  សំយោគ​ពី​អ៊ីដ្រូសែន​និង​កាបូនិក ហើយ​និង​​ចម្រាញ់​ថាមពល​ពី​កាក់​សំណល់​កសិកម្ម សំរាម និង​សំណល់​​ប្រេង​ ជាដើម។ ទន្ទឹម​នេះ ត្រូវ​ទាញ​យក​ថាមពល​ ខ្យល់​ និង​ពន្លឺ​ព្រះ​អាទិត្យ​។​ ពង្រាង​ច្បាប់​របស់​សហភាព​ នឹង​គិតគូរ​ពីការ​ឧបត្ថម្ភ​ធន​ ផ្តល់​ជំនួយ​លុយកាក់​ចំពោះការ​វិនិយោគ​ទុន​ទៅវិស័យ​ផលិត​ថាមពល​ស្អាត។ ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប អ្នក​ស្រី​ អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយែន បញ្ជាក់ថា គម្រោង​ដែល​គ្មាន​ផ្តល់​ផលប៉ះពាល់ បញ្ចេញ​ផ្សែង​ពុល​ បង្កឲ្យ​កើនកម្តៅផែនដី​ ដែល​នឹងត្រូវ​ទទួល​ការ​ឧបត្ថម្ភ​ជំនួយ​។ ដោយឡែក ​​ការ​វិនិយោគ​ទុន​លើ​ថាមពល«នុយក្លេអ៊ែរ» គឺ​ទាល់តែ​មា​នការ​ធានាបញ្ជាក់​ពី​សុវត្ថិភាព​បំផុត ទើប​អាច​បាន​ជំនួយ​ខ្លះ ប៉ុន្តែ​នឹង​មិន​ទទួល​បាន​ជំនួយ​ជាទូទៅ​​ទេ៕​​​
24/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ក្រោយ​ការអនុម័តច្បាប់​កំណែទម្រង់​សោធននិវត្តន៍ បារាំងធ្វើ​បាតុកម្ម​កាន់​តែខ្លាំង

នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ២៣​មីនា​២០២៣​នេះ ក្រុម​​សហជីព​បារាំងបាន​ប្រកូក​ប្រកាស​ធ្វើ​​បាតុកម្មនិង​កូដកម្ម​​ជា​ថ្មី ​​ទូទាំងប្រទេសជា​លើក​ទី​៩ ដើម្បី​ប្រឆាំងនឹង​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​សោធននិវត្តន៍។ ​ ​អនុម័តកាលពី​ថ្ងៃ​ចន្ទទី ២០មីនា ​ដោយ​មិន​ឆ្លង​កាត់​ការបោះឆ្នោត​នៅ​សភា ច្បាប់សោធនិវត្តន៍​នេះ ​​នឹង​ត្រូវដាក់​ឲ្យ​ឆ្លងកាត់​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ។ ហេតុ​អ្វី​ត្រូវ​ឆ្លង​កាត់​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ ? តើ​ក្រុមប្រឹក្សា​អាច​នឹង​អារកាត់​សេចក្តីយ៉ាងណា ? ក្រោមការ​អំពាវនាវ​របស់​សហជីព និង​បក្ស​ប្រឆាំង ចលនាបាតុកម្ម​​ប្រឆាំង​នឹង​ច្បាប់​កំណែទម្រង់សោធននិវត្តន៍ មិន​ថមថយ​ទេ ! ថ្ងៃ​នេះ​ ចរាចរណ៍​ដឹកជញ្ជូន​សាធារណៈ​ក្នុង​រដ្ឋធានី​ប៉ារីស និ​ងខេត្ត​ក្រុង​ទូទាំង​ប្រទេស មាន​ការ​រអាក់​រអួល​យ៉ាង​ខ្លាំង។ បណ្តាញ​ខ្សែរថភ្លើង​ល្បឿន​លឿន​ ព្រមទាំង​ខ្សែរថភ្លើង​ឆ្លង​ស្រុក​ មាន​ដំណើរការ​ប្រមាណ​តែ​មួយភាគ​បី។ ការហោះហើរ​ក្នុង​តំបន់​ ត្រូវ​លុប​ចោល​ប្រមាណ​៣០%។ ស្ថានីយ៍​រថភ្លើង ចំណត​រថយន្តក្រុង​ អាកាសយានដ្ឋាន ផ្លូវ​ថ្នល់ ផ្លូវ​ដែក ... ​រង​ការ​រារាំង និង​បិទ​ខ្ទប់ ដោយ​អន្លើ ​ពី​សំណាក់​បាតុករ​។ សាលា​រៀន​មួ​យ​ចំនួន​ក៏​ត្រូវ​បិទ។ ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ មាន​ភារៈ​ផ្តល់​ព័ត៌មាន មិន​ធ្វើ​កូដកម្ម​ទេ ប៉ុន្តែ​លើក​នេះ​កាសែត​ធំៗ​បារាំង​មួយ​ចំនួន​ដូច​យ៉ាង​ កាសែត LEMONDE បាន​ប្រកាស​ផ្អាក​ការ​ផ្សាយ​មួយ​ព្រឹក​។ ទាំង​នេះ​ស​ឱ្យ​ឃើញ​អំពី​ទំហំ​នៃ​ចលនា​ប្រឆាំង​។ ​ បន្ទាប់​ពី​​ច្បាប់​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​ដោយ​មិន​ឆ្លង​កាត់​ការ​បោះឆ្នោតនៅសភា​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ចន្ទទី ២០​មីនាមក បាតុកម្មរប៉េះរបោះ​​កើត​មាន​ជា​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ ប៉ុន្តែ​ថ្ងៃ​នេះ​ ជា​បាតុកម្ម​ធំ​ខ្លាំង​លើក​ទីមួយ ក្រោយ​ការ​អនុម័ត​ច្បាប់​និង​ បន្ទាប់ពី​ប្រធានាធិបតី ​បាន​ផ្តល់​បទ​សម្ភាស​ន៍​ពន្យល់​តាម​កញ្ចក់​ទូរទស្សន៍​ជាតិ ​កាលពី​ថ្ងៃ​អង្គារ​ម្សិលមិញ។ ​​ចលនាប្រឆាំង​កាន់​តែ​ខឹង​ និង​កំពុង​នាំ​គ្នា​​បាតុកម្មយ៉ាង​ធំ​នេះ ក៏​ព្រោះ​យល់​ថា​រដ្ឋាភិបាល​លោកស្រី​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ន ដែល​បាន​រួច​ផុត​ពី​ញាត្តិចាប់​ថ្នាក់​ ប្រើ​មាត្រា​៤៩,៣​ ច្រើន​ជ្រុល ដើម្បី​អនុម័ត​ច្បាប់ចូលនិវត្តន៍​​ ប្រៀប​ដូច​ជា​ការ​បំបិទសិទ្ធិ​​​ប្រជាធិបតេយ្យ។​ ខឹង​​​ប្រធានាធិបតី​ម៉ាក្រុង​ ដែល​នៅក្នុង​បទ​សម្ភាសន៍ លោក​បាន​បង្ហាញ​ភាព​មានៈរបស់​លោក ដោយ​សុខចិត្ត​អាប់​ប្រជាប្រិយភាព​ឱ្យ​តែច្បាប់ដ៏​សំខាន់និង​​ចាំបាច់​​នេះ​បានចូល​​​ជា​ធរមាន​យ៉ាងយូរ​នៅចុងឆ្នាំ។ រដ្ឋាភិបាល​បាន​ថែម​ទាំង​​សម្រេច​បញ្ចូន​ច្បាប់​នេះ​ទៅឱ្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​ពិនិត្យ​លម្អិត​ទៀត។ តើ​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​ អាច​នឹង​សម្រេច​យ៉ាងណា ? វា​ជា​ការ​កម្រ​ណាស់ ​ដែល​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​យក​ច្បាប់​អនុម័ត​ហើយ​ទៅ​ឆ្លង​កាត់​យោបល់​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​នោះ តែ​ប្រឈម​នឹង​កម្លាំង​ប្រឆាំង​បែប​នេះ រដ្ឋាភិបាល​ចង់​​បញ្ជាក់​អំពី​ភាពត្រឹម​ត្រូវ​​របស់​ខ្លួន ដោយ​បញ្ជូន​ច្បាប់​ទៅ​ឱ្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​ពិនិត្យ​លម្អិត​​ ដោយ​ផ្ទាល់​​​តែម្តងដូច្នេះ។ មាន​អំណាច​​កំពូល សម្រេច​ហើយ​គ្មាន​អ្វី​តវ៉ា​ទៀត​បាន តាម​ធម្មតា ក្រុមប្រឹក្សា​មាន​ពេល​១​ខែ​ ក្នុង​ការ​ផ្តល់​សេចក្តីសម្រេច​ ថា​ច្បាប់​កំណែទម្រង់សោធននិវត្តន៍​ របស់​រដ្ឋាភិបាល​ពិត​ជា​ត្រឹម​ត្រូវ ឬ​យ៉ាងណា​។ តែក្រុមប្រឹក្សាក៏​អាច​ផ្តល់​ចម្លើយ​ នៅ​ត្រឹម​៨​ថ្ងៃ ប្រសិន​បើ​រដ្ឋាភិបាល​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​ធ្វើ​កា​រត្រួតពិនិត្យ​បន្ទាន់។ យោល​ទៅ​លើ​ភាព​សំខាន់​នៃច្បាប់​ចំពោះ​សង្គម​ ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​ដែល​មានសមាជិក៨នាក់​និង ​​ប្រធានម្នាក់​(លោក​ឡូរ៉ង់​ហ្វាប៊ីយូស) ច្បាស់​ជា​បាន​ ​សិក្សា​ និង​មាន​ចម្លើយ​សម្រាប់​​គម្រោង​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​នេះ​ខ្លះ​រួចទៅហើយ។ ក្រុមប្រឹក្សា​នឹង​ផ្តល់​ចម្លើយ​នៅរវាង​បី​សប្តាហ៍​ខាង​មុខ។ តាំង​ពី​បង្កើត​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៥៨ ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​បំពេញ​ការងារ​ប្រកប​សុក្រិត្យភាព​បំផុត ​សម្រេច​ហាមឃាត់តែ​វិធានការថវិកា​​ណាដែល​នៅ​ក្រៅ​រង្វង់​​ច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមប្រឹក្សា​​កម្រ​នឹង​ជំទាស់ ឬ​ចេញ​បម្រាម​ប្រឆាំងទាំង​ស្រុង​​នឹង​គម្រោង​ច្បាប់​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ណាស់។ ពេញ​មួយ​របប​សាធារណរដ្ឋ​ទី៥នេះ គឺ​មាន​តែម្តង​​គត់​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៧៩ប្រឆាំង​នឹង​ច្បាប់​ថវិកា និង​ម្តង​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ​២០២១ ប្រឆាំង​នឹង​ច្បាប់​ទីលំនៅ។ សម្រាប់​ច្បាប់​កំណែទម្រង់សោធននិវត្តន៍​នេះ ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បង្ហាញ​ក្នុង​ទម្រង់​ជា​ច្បាប់កំណែទម្រង់​​ថវិកាផ្នែក​ធានារ៉ាប់រង​សង្គម​ឆ្នាំ​២០២៣​ ​មិនផ្ទុយ​នឹង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ឡើយ។ ដូច្នេះ​ក្រុមប្រឹក្សា​ ​ទំនង​ជា​នឹង​មិនបញ្ចេញ​យោបល់​​ប្រឆាំងទេ។ បើ​មាន​គឺ​​​ត្រឹមជំទាស់​លើ​​ផ្នែក​ខ្លះ​នៃវិធានការ​ ទាក់ទង​នឹងសន្ទទស្សន៍​របប​ការងារ​​មនុស្ស​ចាស់​ចាប់ពី​អាយុ​៥៥​ឆ្នាំ​ប៉ុណ្ណោះ។ បើ​មាន​ការ​ជំទាស់​ផ្នែក​ណា​នោះ​គេ​ត្រូវ​ការ​ធ្វើ​ច្បាប់ទីពីរមក​ភ្ជាប់បញ្ចូល។ ​ប្រជាមតិ ? ទន្ទឹម​នឹង​ការ​សិក្សា​សំណើ​របស់​រដ្ឋាភិបាល ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​ក៏​បាន​ទទួល​បណ្តឹង​ពី​បក្ស​ប្រឆាំង​ដែរ។ សមាជិកសភា​និង​ព្រឹទ្ធ​សភា​ខាង​បក្ស​ប្រឆាំងចំនួន​២៥០​រូប​ បានស្នើ​​​សុំ​ឱ្យ​មាន​ដំណើរ​បែបបទ​ប្រជាមតិ​ជុំ​វិញ​ការកំណត់​អាយុ​​ចូល​និវត្តន៍​ត្រឹម​អាយុ​៦២​ឆ្នាំ។ ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ មានពេល​មួយ​ខែ​ដែរ ក្នុង​ការផ្តល់​សេចក្តី​សម្រេច​ថា​សំណើនេះ​សមរម្យ​​គួរ​ទទួល​យក​ឬ​យ៉ាងណា​នោះ។ ប្រសិន​បើ​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​យល់​ព្រម នោះ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​៩​ខែ គេ​ត្រូវ​ប្រមូល​ហត្ថលេខា​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​បញ្ជី​បោះឆ្នោត ឱ្យ​បានយ៉ាង​ហោច​១០% ពោលគឺ​ស្មើ​នឹង​ប្រមាណ​៤,៨​លាន​នាក់។ ប៉ុន្តែ​តាំងពីចូល​ជា​ធរមាន​នៅ​​ឆ្នាំ​២០០៨  ច្បាប់​​ធ្វើ​ប្រជាមតិ​លើ​គម្រោងអ្វី​មួយ មិន​ដែល​ចេញ​រួច​ទេ ព្រោះ​មិន​ដែលប្រមូល​សំឡេង​អប្បបរិមាបាន។ នេះ​បើ​តាម​កំណត់​សម្គាល់​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ៕
23/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អ.ស.ប. ទាញសញ្ញាអាសន្នពី “វិបត្តិខ្វះទឹកក្នុងពិភពលោក” តាមរយៈសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីទឹក

ថ្ងៃទី២២មីនា គឺជាទិវាទឹកពិភពលោក​។ ទឹកគឺជាប្រភពមិនអាចខ្វះបាន សម្រាប់​ជីវិត​មនុស្ស សត្វ និង​​រុក្ខជាតិនៅ​លើភពផែនដីយើង​។ តែធនធានទឹក កំពុងតែជួបនូវ​ភាពហិនហោច។ អង្គការសហប្រជាជាតិ ទើបតែបានចេញរបាយការណ៍មួយ​ ទាញសញ្ញាអាសន្ន​​ ស្តីអំពីបញ្ហាខ្វះ​ទឹកប្រើប្រាស់ ដែលកំពុងតែ​ចោទខ្លាំងឡើងៗ នៅទូទាំងពិភពលោកយើង។ ១០%នៃមនុស្សលើផែនដី រងសំពាធខ្លាំងណាស់ ដោយសារបញ្ហាគ្មានទឹកស្អាត​ប្រើប្រាស់។ គឺនៅ​ក្នុង​បរិបទនេះហើយ អង្គការសហប្រជាជាតិបានបើក​សន្និសីទអន្តរជាតិមួយ ស្តីពីទឹក ចាប់ពីថ្ងៃទី២២មីនា នៅឯទីស្នាក់ការទីក្រុងញូយ៉ក​។ យោងតាមរបាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីធនធានទឹក ដែលចេញផ្សាយ​នៅព្រឹកថ្ងៃទី​២២មីនានេះ​ គឺយ៉ាងហោចណាស់ មនុស្ស​ចំនួន​ ២៣០០លាននាក់ នៅទូទាំងពិភពលោកយើង ដែលកំពុង​រស់នៅតាមប្រទេសដែលមាន​សំពាធដ៏លំបាក ដោយសារតែបញ្ហាគ្មាន​ទឹកប្រើប្រាស់។ ហើយចំនួន​២ពាន់លាននាក់​  គឺគ្មាន​ទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ និង​បរិភោគប្រចាំថ្ងៃទេ។​ ហើយយោងតាមរបាយការណ៍ចុងក្រោយរបស់អ្នកជំនាញ​អាកាសធាតុ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចេញផ្សាយ​កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី​២០​មីនា គឺយ៉ាងហោចណាស់ មនុស្សចំនួន​​ពាក់កណ្តាល ​ដែលរស់នៅ​លើផែនដី​ បានរងនូវបញ្ហា​ខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងរយៈពេលណាមួយ​ជារៀងរាល់ឆ្នាំ​។ កាន់តែ​ក្រីក្រ កាន់តែប្រឈមខ្លាំងដោយ​បញ្ហា​ខ្វះទឹក​ស្អាត លោក Richard Connor អ្នកជំនាញនិងជាសមាជិក​ម្នាក់សរសេររបាយការណ៍ បាន​លើកឡើងថា បញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់នេះ វាបានរំលេចឲ្យ​ឃើញផងដែរ នូវគម្លាតគ្នា រវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ មិនថាស្រុកណាឬស្រុកណាទេ។ អ្នកដែលមានជីវភាពធូរធា​ អ្នកនោះអាចមានទឹកប្រើ​ប្រាស់។ ផ្ទុយទៅវិញ បើ​មនុស្សនោះ​​កាន់តែក្រីក្រ គឺអ្នកនោះ កាន់តែប្រឈមបញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ កុំថាឡើយដល់ទៅទឹកស្អាតសម្រាប់បរិភោគ។ បញ្ហាមិនមែនស្ថិតនៅតែលើការខ្វះទឹក​មួយមុខទេ បញ្ហាដ៏ធំមួយទៀត គឺបញ្ហាប្រភពទឹកត្រូវបំពុល ធ្វើឲ្យ​កម្រិតចំនួន​ទឹកស្អាត កាន់តែ​រួញខើចសម្រាប់មនុស្ស​។ ការខ្វះ​ប្រព័ន្ធចម្រុះ បន្សុតទឹកស្អាត គ្មានបណ្តាញលូ ប្រព័ន្ធប្រឡាយទឹកត្រឹមត្រូវ គឺជាកត្តាមួយ​បំពុលទៅដល់​ប្រភពទឹក។ លើផែនដីយើងនេះ មនុស្សយ៉ាងហោច ២ពាន់​លាននាក់ បរិភោគទឹកដែលមិនស្អាតបរិសុទ្ធ ទឹកដែល​ប្រឡាក់លាយឡំជាមួយលាមក មេរោគ បាក់តេរីផ្សេងៗ​ ដែលធ្វើ​ឲ្យពួកគេប្រឈមនឹងជម្ងឺដង្កាត់ច្រើនយ៉ាងណាស់ ដូចជាជំងឺអាសន្នរោគ ជំងឺគ្រុនសន្ធំ ទីហ្វូអ៊ីដ ជំងឺ​ប៉ូលីយ៉ូ ដែលធ្វើឲ្យខូចខួរឆ្អឹងខ្នង ដែលយើងហៅជាទូទៅថា ជំងឺស្វិត​ដៃជើងជាដើម​។ ជំងឺទាំងអស់នេះ គឺសុទ្ធតែឆ្លងតាមរយៈការបរិភោគទឹកក្រខ្វក់។     ក្រៅពីនេះ ប្រភពទឹក អាចត្រូវបំពុលដោយសារធាតុ​ពុលផ្សេងៗទៀត ដែលមានដូចជា សារធាតុគីមី ផលិត​ផល​ឱសថ ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត​ កំទេចប្លាស្ទិក និងល្អងលោហៈធាតុ ជាច្រើនមុខទៀត។ ទាំងអស់នេះ គឺវាចូលរួមធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​មានបញ្ហាសុខភាព​ ហើយដែលអ្នកក្រ កាន់តែប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ ព្រោះអ្នកក្រគ្មានលទ្ធភាពទទួលបានទឹកស្អាតបរិភោគ​។ លោក Richard Connor បាន​ទាញសញ្ញាអាសន្នថា បើនៅតែបែបនេះ ចំនួន​មនុស្ស​ដែល​មិនអាចទទួល​បាននូវ​សេវា​រំដោះទឹកក្រខ្វក់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ពិតជាកើនចំនួន ពី៤០ ទៅ៥០%នៃចំនួនមនុស្ស​លើផែនដី ហើយ​២០ទៅ ២៥% នឹងគ្មានទឹកស្អាតបរិភោគទេ ទៅថ្ងៃមុខ។​ “មនុស្ស​ដើរលើផ្លូវ​ ដែលគ្រោះថា្នក់ដល់អាយុជី​វិតខ្លួនឯង​” មនុស្ស​យើងត្រូវការទឹកសម្រាប់រស់ តែផ្ទុយទៅវិញ គឺមនុស្សយើងដែលជាអ្នក​បំផ្លាញប្រភពជីវិតខ្លួនឯង។ ការបំផ្លាញមានច្រើនរូបភាព ដែលភាគច្រើនគឺវាឆ្លុះបញ្ចាំងពី​ ភាពអត្មានិយមគិតតែប្រយោជន៍​ខ្លួន ដោយ​ភ្លេចគិតថា ទឹកជាសម្បត្តិរួមរបស់​មនុស្ស​គ្រប់គ្នា។ ក្នុងរវាង​៤០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ តម្រូវការទឹក​នៅទូទាំងពិភពលោក បាន​កើនឡើង១%ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ តំបន់អាស៊ីខាងកើត និងតំបន់អាមេរិកខាងត្បូង ដែល​កន្លងមក​មិនដែលជួបបញ្ហាខ្វះទឹក ពេលនេះក៏ចាប់ផ្តើម​ជួបបញ្ហានេះបណ្តើៗដែរ​។ លោកអគ្គលេខាធិការនៃអង្គកាសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថា មនុស្សលោកយើងបច្ចុប្បន្ននេះ ​កំពុងតែដើរឆ្ពោះទៅកាន់ផ្លូវដ៏គ្រោះថ្នាក់ សម្រាប់អាយុជីវិតខ្លួនឯង។ ចំនួន​មនុស្សកាន់តែច្រើនលើផែនដី តែចំនួនធនធានទឹកវិញ កាន់តែចុះថយ។ ការប្រើប្រាស់ទឹកលើសចំណុះ លើសតម្រូវការ ដោយការខ្ជះខ្ជាយរបស់​មនុស្សម្នាក់ៗ ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវ។ ការអភិវឌ្ឍន៍ ឬក៏សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចផ្សេងៗ ដែល​ត្រូវការប្រើទឹកច្រើនហួសប្រមាណ ក៏ជាកត្តាចូលរួមធ្វើ​ឲ្យទឹកកាន់តែខ្វះ សម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិតមនុស្ស។ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ បានធ្វើឲ្យ​បាត់បង់តុល្យភាពនៃធនធានទឹក។ ទីកន្លែងខ្លះទឹកជំនន់ជន់ជោរ លិចលង់មួយរំពេច និងជាញឹកញាប់ ខណៈតំបន់ផ្សេងទៀត ស្ងួតប្រេះក្រហែងរកតែភ្លៀងមួយដំណក់គ្មាន​។ គ្រោះរាំងស្ងួត គ្មានទឹកប្រើប្រាស់ វាមកបន្ថែមការលំបាកលំបិន ដល់ជីវិតមនុស្ស​រាប់​សិបលាននាក់ ដែល​មានជីវភាពក្រីក្រ ហើយធ្វើឲ្យ​ពួកគេ​ប្រឈមជារៀងរាល់ថ្ងៃ នូវគ្រោះទុរភិក្ខ​ គ្មានចំណីអាហារបរិភោគ។ ដល់ពេលហើយ ដែលមនុស្សយើងម្នាក់ៗ ត្រូវគិតថា ទឹកមួយដំណក់ដែលយើងបង្ហូរចាក់ចោលគ្មានស្តាយស្រណោះនោះ គឺវាមានតម្លៃសំខាន់ខ្លាំងកម្រិតណា សម្រាប់មនុស្សខ្លះ ដែលគ្នា​រកតែទឹកបរិភោគគ្មាន។ ដូច្នេះ ការសន្សំសំចៃ វាគឺជាអ្វីដែលមនុស្សយើងម្នាក់ៗ អាចចូលរួម​បាន​។​ ឆ្នាំ២០៣០ មនុស្សពេញមួយពិភពលោកអាចមានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់? ក្នុងរយៈពេល២ថ្ងៃនេះ មនុស្សចំនួន ៦៥០០នាក់ នឹងចូលរួម​នៅក្នុងសន្និសីទនៅទីក្រុងញូយ៉ក ដែលក្នុងនោះ គឺមាន​រដ្ឋមន្ត្រី និង​ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលប្រទេសជាង១០០​ចូលរួមដែរ។ គេសង្ឃឹមថា នៅក្នុងឱកាសន្និសីទនេះ គឺនឹង​មានការឆ្វេងយល់ ការ​សន្យា ដើម្បីរៀបចំយន្តការ និង​ផែនការសកម្មភាពជាក់​ស្តែង​ ឈានទៅ​ការពារធនធានទឹក ឈានទៅ​រៀបចំឲ្យ​ប្រជាជនដែលប្រឈម អាចទទួលបាន​នូវសេវាទឹកស្អាតប្រើប្រាស់។ បញ្ហាទឹកវាសំខាន់ណាស់ តែសន្និសីទអន្តរជាតិទ្រង់ទ្រាយធំស្តីពីទឹក គឺមិនដែលរៀបចំធ្វើទេ ប្រមាណ​៤៦ឆ្នាំមកនេះ។ មានន័យថា ពិភពលោក​ទើបតែភ្ញាក់ខ្លួនទេ! អង្គការសហប្រជាជាតិ បានដាក់ចុះនូវកម្មវត្ថុ កាលពីឆ្នាំ២០១៥ ថានៅរវាងឆ្នាំ​២០៣០ នឹង​ធានាឲ្យ​ប្រជាជន​ក្នុងពិភពលោកមានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់។ កម្មវត្ថុដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយ​ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់​ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ​។ យោងតាមលោក Gilbert Houngbo ប្រធានផ្នែកទឹក នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​លើកឡើងថា ដើម្បីសម្រេចកម្មវត្ថុនេះបាន គឺទាល់តែពិភពលោកយើង បង្កើនថវិកាវិនិយោគ ឲ្យ​បាន​១គុណជា​៣ឯណោះ នៅក្នុងវិស័យ​ទឹកស្អាត។​ អ្វីដែលគេរំពឹងរងចាំជាលទ្ធផលនៃសន្និសីទនេះ គឺការសន្យាជាក់ច្បាស់របស់ប្រទេសនីមួយៗ លើចំនុចមួយចំនួន ដូចជា ការអភិវឌ្ឍន៍រៀបចំបណ្តាញ​បង្ហូរទឹកក្រខ្វក់ឲ្យ​បានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីការពារប្រភពទឹកស្អាត ការរៀបចំផែនការ​ទប់ទល់ជាមួយ​ទឹកជំនន់ និង​ គ្រោះរាំងស្ងួត ព្រមទាំង​ផែនការអភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយចីរភាព ដែល​ការពារធនធានទឹក ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះជាដើម។ កញ្ចប់ថវិកាស្រាវជ្រាវទៅលើទឹក ក៏ជាចំណុចសំខាន់ដែលគេរំពឹងរងចាំដែរ។​ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលធំៗមួយចំនួន ដូចជា WWF ជាដើម ក៏សង្ឃឹមថានឹងយកឱកាសសន្និសីទនេះ ដើម្បី​ដាក់សំពាធ ទាញសញ្ញាអាសន្នប្រាប់ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រទេសនីមួយៗ ឲ្យចាប់ផ្តើមគិតគូរអភិរក្ស ការពារឲ្យបានជាក់ស្តែងនូវប្រភពទឹកសាប។ ការវិនិយោគ ដើម្បី​ការពារប្រភពទឹកសាប ពីនេះដល់ឆ្នាំ​២០៣០ គឺត្រូវការមិនច្រើនប៉ុន្មានទេ ត្រឹមតែជាង​១% នៃចំណូលដុលពិភពលោក​ប៉ុណ្ណោះ។ តែផ្ទុយទៅវិញ មនុស្សជាតិនឹង​ទទួល​បាន​ផល​ដ៏វិសេសវិសាលណាស់ តាមរយៈការវិនិយោគប្រភេទនេះ ព្រោះវា​នឹងជំរុញការរីកចម្រើន បង្កើនផលិតផលកសិកម្ម ហើយធ្វើឲ្យ​កត្តាជីវភាពការ​រស់នៅរបស់​ប្រជាជនក្រីក្រ កាន់តែល្អប្រសើរឡើង។ ផែនការនយោបាយ​គ្រប់គ្រងធនធានទឹក ដោយការសហការគ្នា ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ រវាងប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ វាក៏ជាប្រភពនៃការដោះស្រាយ​វិវាទ ភាពតានតឹងដែរ។​ ប្រទេសជាច្រើន អាស្រ័យផលពីដងទន្លេ ឬប្រភពធនធានទឹកសាបរួមគ្នា។ ដូច្នេះវាគឺជារឿងចាំបាច់ ដែល​ត្រូវតែសហការគ្នា​ បោះបង់​ចោល​គំនិតអាត្មានិយម ដែលអាចឈានទៅបង្កជម្លោះវិវាទ៕
22/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

លោកស៊ីជីនពីង​និង​លោកពូទីន​ជួប​គ្នា​ជា​ថ្មី នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ជប៉ុន​ទៅ​ក្រុង​កៀវ

បន្ទាប់​ពីមាន​ជំនួប​ក្រៅផ្លូវការមួយ​ទល់​នឹង​មួយ​​រយៈ​ពេល​ជាង​បួនម៉ោង កាលពីម្សិលមិញ នៅ​ថ្ងៃអង្គារ​នេះ ប្រធានាធិបតី​ចិន លោក ស៊ី ជីនពីង និង​សមភាគី​លោក​ វ្លាដេមៀ ពូទីន ត្រូវ​បន្ត​ជួប​ពិភាក្សា​គ្នា​ទៀត​ជា​លើក​ទីពីរ ក្នុង​ទម្រង់​​ផ្លូវការ នៅទីក្រុង​មូស្គូ។ ទន្ទឹម​គ្នា​នោះ​ នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ជប៉ុន លោក ហ្វូមីអូ គីស៊ីដា ត្រូវ​អញ្ជើញ​ទៅ​ដល់​នៅទីក្រុង​កៀវជា​លើក​ទីមួយ​​ ដើម្បី​ជួប​​លោក​ហ្សេឡេស្គី ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន។ នៅថ្ងៃ​ទីពីរនេះ ក្នុង​ជំនួប​ដែល​មាន​ទម្រង់​ផ្លូវការ​ជាងជំនួប​​ម្សិលមិញ ប្រធានាធិបតី​ទាំងពីរ ត្រូវ​ផ្តោត​កិច្ចពិភាក្សា លើ​សំណុំ​រឿង​សង្គ្រាម​នៅអ៊ុយក្រែន​ ជា​ថ្មី​ ដោយ​ចៀស​មិន​រួចឡើយ។ ប៉ុន្តែ​ នៅ​មាន​ប្រធាន​បទ​សំខាន់ផ្សេង​​​ទៀត ដែល​កំពុង​រង់​ចាំ​ប្រមុខ​រដ្ឋ​ទាំងពីរ គឺការ​ពង្រឹង​ពង្រីក​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ចិន-រុស្ស៊ី ជា​ទូទៅផង និង​រឹត​ចំណង​​វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ជាពិសេសទៀត។ មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជា​ច្រើន​នឹង​ត្រូវ​ចុះហត្ថលេខា​ ក្នុង​​ជំនួប​របស់​ប្រធានាធិបតី​ទាំងពីរ មាន​ជា​អាទិ៍​ សេចក្តីថ្លែងការណ៍​រួម​​ស្តី​ពីការ​ពង្រីក​ទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច​​ទ្វេភាគី​ពីពេល​នេះ​ដល់​ឆ្នាំ​២០៣០។ ចិន-​រុស្ស៊ី ទំនាក់ទំនង​យុទ្ធសាស្ត្រ លោក​ប្រធានាធិបតី​ចិន ស៊ីជីនពីង បាន​ពន្យល់​ថា ទស្សនកិច្ចរបស់​លោក​ជា​ចម្លើយ​តប​ទៅ​នឹង​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ព្រោះ​រុស្ស៊ី​និង​ចិន​ជា​មហាអំណាច​ជាប់​របង​គ្នា និង​ជា​ដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ​លើ​គ្រប់​កំរិត។ ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​ស៊ីជីនពីង​នៅមូស្គូ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ចំពេល​ដែល​​រុស្ស៊ី កំពុង​ចង់​តម្រែតម្រង់​ទិស​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ខ្លួន​ ទៅ​រក​ប៉េកាំង ដើម្បី​ប្រឈម​​នឹង​ទណ្ឌកម្ម​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ​របស់​បស្ចិមលោក​ប្រឆាំង​នឹង​រុស្ស៊ី​ដែពីបទ​​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន។ ជា​និម្មិតរូប​នៃ​ការច្របាច់​​សេដ្ឋកិច្ច ចិន​រុស្ស៊ី​ឱ្យ​កាន់​តែ​ស៊ីចង្វាក់​គ្នា ក្រុមហ៊ុន​ហ្កាសរុស្ស៊ី Gazprom  បាន​ប្រកាស​នៅថ្ងៃអង្គារ​នេះ​តែ​ម្តង បញ្ជូន​ឧស្ម័ន​ក្នុង​បរិមាណ​ដ៏​ច្រើន​បំផុត​ បំបែក​ឯតទគ្គកម្ម​ ទៅ​ឱ្យ​ចិន តាម​ប្រព័ន្ធ​បំពង់​បង្ហូរ​ឧស្ម័ន​ឆ្លង​ព្រំដែន​ Force de Sibérie។ ជាង​នេះទៅទៀត លោក​ប្រធានាធិបតី​ចិន ទំនង​ជា​នឹងអញ្ជើញ​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី ឱ្យ​ទៅ​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅប៉េកាំង ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ​តែម្តង។ នេះ​ស​ឱ្យ​ឃើញ​ថា ចិន​មិន​ខ្វល់​នឹង​ដីកា​តាម​ចាប់​ខ្លួន​របស់​តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរជាតិ ដាក់​ប្រឆាំង​នឹង​លោក​ពូទីនទេ។ ម្សិលមិញ ក្នុង​ការ​ជួប​ពិភាក្សា​គ្នា​ក្រៅផ្លូវ​ការ​រយៈ​ពេល​ជាង​បួន​ម៉ោង ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ទាំងពីរ ល្អូនល្អើន​នឹង​គ្នា​ណាស់។ ចិន​​ស្នើ​ខ្លួន​ធ្វើ​ជាអាជ្ញាកណ្តាល នាំ​ភាគី​ជម្លោះ​ឱ្យ​ចូល​តុចរចា តាម​រយៈ​ផែនការ​១២​ចំណុច​ ដែល​លោក​ពូទីន​ព្រម​ទទួល​យក​រីករាយ​ ហៅចិន​ថា​ “​មិត្តជា​ទីស្នេហា” ​ផ្តល់​សំណើ​ដ៏​​​ត្រឹម​ត្រូវ​ មាន​សមភាព តាម​ច្បាប់​អន្តរជាតិ។ អាមេរិក​អឺរ៉ុប​បន្ថែម​ជំនួយ​យោធា​ដល់អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ​ លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស​អាមេរិក អង់តូនី ប្លីងកិន បាន​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្មភ្លាម អំពាវនាវ​មិន​ឱ្យ​ពិភពលោក​ជឿ​លើសេចក្តី​សម្រេចបែប​តាកតិក​​របស់​រុស្ស៊ី​ តាម​​សំណើ​របស់​ចិន ក្នុង​ការបង្ក​ក​​សង្គ្រាម​នៅ​​អ៊ុយក្រែនទេ។ សង្គ្រាម​បាន​បង្ខិត​ទំនាក់ទំនង​ចិន​និង​រុស្ស៊ី ឱ្យ​កាន់​តែ​ស្និទ្ធ​នឹង​គ្នា។ សម្រាប់​លោក​អង់តូនី ប្លីងកិន អាមេរិក​ស្វាគមរាល់​គ្រប់​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ផ្នែកការទូត​ដើម្បី​សន្តិភាព​ជា​និរន្ត​និង​ប្រកប​ដោយសមធម៌ ប៉ុន្តែ​អាមេរិក​សង្ស័យ​លើ​ឆន្ទៈ​របស់​ចិន​ ក្នុង​ថែរក្សាបូរណភាពនិង​អធិបតេយ្យភាព​ទាំង​ស្រុង​ឱ្យ​​អ៊ុយក្រែន។ ជា​សញ្ញា​នៃ​ភាព​មិន​ទុក​ចិត្ត​ ក្នុង​ពេល​ដែល​លោក​ស៊ីជីនពីង កំពុង​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​បែប​គាំទ្រ​លោកពូទីន សហរដ្ឋ​អាមេរិ​ក​និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ក៏​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ជំនួយ​យោធា​បន្ថែម​ទៀត​ដល់​ក្រុង​កៀវ។ ចំណែក​លោក​ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន​ផ្ទាល់ បាន​​រក្សា​ជំហរ​​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ខ្លាំង​ ដោយ​សុំ​និង​ជំរុញ​ឱ្យ​លោកស៊ីជីន​ពីង​ប្រើ​ឥទ្ធិពល​របស់​ដាក់​លើ​មូស្គូ​ឱ្យ​​បញ្ឈប់​សង្គ្រាម​ឈ្លានពាន ព្រោះមូស្គូ​រំពឹង​លើ​ចិន​ខ្លាំង​ជាង​ចិន​រំពឹង​លើ​រុស្ស៊ី។     នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ជប៉ុន​ទៅ​អ៊ុយក្រែន​ ​ក្នុង​ពេល​ដែល​ចិន​ទៅគាំទ្រ​រុស្ស៊ី​ដល់​ផ្ទះ ជប៉ុន​ក៏​ត្រូវ​តែ​ផ្តល់​ការ​គោរព ចំពោះ​សេចក្តីក្លាហាន​និង​អំណត់​តស៊ូ​របស់​ប្រជាពល​រដ្ឋ​អ៊ុយក្រែន ដែល​ប្រឹងការពារ​មាតុប្រទេស តាម​រយៈ​ទស្សនកិច្ច​ដោយ​ឥត​ប្រាប់​មុនរបស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី គីស៊ីដា​ នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​នេះ​ដែរ។ ជប៉ុន​ត្រូវ​តែ​បង្ហាញ​សាមគ្គីភាព​និង​ការ​គាំទ្រ​ឥត​ងាករេដល់​អ៊ុយក្រែន ក្នុង​នាម​ប្រទេស​ជប៉ុន​ផង និ​ងក្នុង​នាម​G៧ ដែល​ជប៉ុន​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន​ផង​សម្រាប់​ឆ្នាំ​នេះ។ តាមការ​ពិត​ ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ជប៉ុនបាន​សិក្សា​​អំពី​លទ្ធភាព​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​អ៊ុយក្រែន​ តាំង​ពី​ជា​យូរ​ថ្ងៃ​ខែ​មក​ហើយ​។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ជប៉ុន​ គឺ​ជា​ប្រមុខ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ក្នុង​ក្រុម​ហ្សេ៧ តែ​គត់​ដែល​មិន​ទាន់​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ក្រុង​កៀវ  គិត​ចាប់​តាំង​ពី​ជម្លោះ​បានផ្ទុះ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃទី ២៤កុម្ភៈ​ឆ្នាំ​២០២២មក។ ជាមួយ​ក្រុម​លោកខាង​លិច ជប៉ុន​បាន​ចូល​រួម​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​រុស្ស៊ី និង​បាន​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​ក្រុង​កៀវ។ កាលពី​ខែកុម្ភៈ​ ជប៉ុន​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ជំនួយ​ថ្មី​បន្ថែម​ទៀត​ចំនួន ៥៥០០​លាន​ដុល្លារ ទៅ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន។ តូក្យូ​បាន​បញ្ជូន​សម្ភារៈ​បរិក្ខារ​ការពារ និង​ទទួល​យក​ពលរដ្ឋ​អ៊ុយក្រែន​ដែល​ចង់​រត់​គេច​ពី​សង្គ្រាម​ទៀត​។ ប៉ុន្តែជប៉ុន​មិន​បាន​ផ្តល់​ជំនួយ​យោធា​ទេ ព្រោះ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​សន្តិនិយម​របស់​ប្រទេស​មិន​អនុញ្ញាត។ លោក​គីស៊ីដា គឺ​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ជប៉ុន​ដំបូង​គេ​បង្អស់​ដែល​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​កាន់​តំបន់​មាន​ជម្លោះ​ (សង្គ្រាម) គិត​ចាប់​តាំង​ពី​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទីពីរ​បិទ​បញ្ចប់​មក។ ហេតុ​ដូច្នេះ ហើយ​បាន​ជា​អ៊ុយក្រែន​ ចាត់​ទុក​ដំណើរ​មក​ដល់​ក្រុង​កៀវ​​របស់​គីស៊ីដា ជា​ទស្សនកិច្ច​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែល​មាន​តម្លៃ​សាមគ្គីភាព​ដ៏​ធំធេង​ណាស់៕
21/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ទស្សនកិច្ច​​របស់​លោក ស៊ី ជីនពីង នៅម៉ូស្គូ ក្រោម​ក្រសែភ្នែក​​​ដ៏​ប្រុងប្រយ័ត្ន​បំផុត​របស់​​អ៊ុយក្រែន

លោកប្រធានធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីង បានទៅដល់ទីក្រុងម៉ូស្គូ​ហើយ នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទ ទី​២០មីនានេះ។ ដំណើរទស្សនកិច្ច​ដែល​កំពុងត្រូវគេរងចាំតាមដានបំផុត ជាពិសេស ពីភាគីអ៊ុយក្រែន ខណៈចិន​កំពុងប្រឹងប្រែង​ធ្វើខ្លួនជាអាជ្ញាកណ្តាល​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ តាមរយៈទស្សនកិច្ច​នេះ វាបាន​បង្ហាញ​ពី​​ភាពស្និទ្ធស្នាលនិងចំណងសម្ព័ន្ធភាព រវាង​លោក​ស៊ី ជីនពីង និង​លោកពូទីន​ ដែលកាន់តែរីកធំខ្លាំងក្លា ​ហើយ​ដែល​វា​​​ធ្វើ​ឲ្យ​គេព្រួយ​បារម្ភ ព្រោះចិនអាចនឹងជួយទំនុកបម្រុងរុស្ស៊ី ក្រោមរូបភាពផ្សេងៗ ដើម្បីរួមគ្នា​​យកឈ្នះសង្គ្រាមជាមួយសម្ព័ន្តមិត្តលោក​ខាងលិច។ មើលចុះ រុស្ស៊ីមិនឯកាឯណា ! វត្តមានរបស់​ប្រធានាធិបតីចិននៅម៉ូស្គូនាពេលនេះ​ វាគឺជាខ្យល់ដកដង្ហើម​ សប្បាយរសាយអារម្មណ៍ ល្អហួសពន់ពេកណាស់ សម្រាប់​លោក​ពូទីន ដែល​ទើបតែត្រូវបាន​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ ប្រកាសចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ពី​បទ​ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម​។ ភាគីរុស្ស៊ី មិនត្រឹមតែមិនខ្វល់ មិនឲ្យ​តម្លៃ​​លើ​ការចោទប្រកាន់នេះប៉ុណ្ណោះទេ លោ​កឌីមីទ្រី ម៉េតវែដេវ អតីតប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី បានថែមទាំងគំរាមថា អគារតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ អាចនឹងរងគ្រាប់មីស៊ីលរបស់រុស្ស៊ីថែមទៀតផង។ បន្ថែមពីនេះ ដើម្បីបង្ហាញ​ពី​ភាពក្រអឺតក្រទម ដោយ​មិនញញើតឬអៀនខ្មាសនោះ​​ លោកពូទីន បានថែមទាំងធ្វើដំណើរទៅដល់ទីក្រុងម៉ារីយូប៉ូលរបស់អ៊ុយក្រែន កាលពី​យប់ថ្ងៃសៅរ៍ ​ទីក្រុង​​ដែល​​កងទ័ពខ្លួនបានទំលាក់គ្រាប់​បែក ​ជញ្ជ្រុំខ្ទេចខ្ទីរអស់សឹងទាំងស្រុង​។ ពីខាងភាគីអ៊ុយក្រែន ដំណើរទៅដល់ទាំងកណ្តាលអាធ្រាត្ររបស់​លោកពូទីន នៅក្រុងម៉ារីយូប៉ូលនេះ គឺមិនខុសពីសកម្មភាពរបស់មេចោរ ដែលចេញធ្វើសកម្មភាព​កណ្តាលយប់នោះទេ! ជាង១ឆ្នាំមកនេះ ក្រោយ​ពេលរុស្ស៊ី​បាន​លើកទ័ព ចូលទៅធ្វើសង្គ្រាម​ឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ី​បាន​រងនូវទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច​ ព្រមទាំងការថ្កោលទោស​ជាបន្តបន្ទាប់ ពីសំណាក់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។ ចិនគឺជាមហាអំណាចដ៏កម្រមួយ ដែល​មិន​បាន​ប្រកាសថ្កោលទោសរុស្ស៊ីទេ ហើយថែមទាំងមិនបានចូលរួម​ក្នុង​ការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចទៀត។ ដូច្នេះ​ ទស្សនកិច្ច​របស់ស៊ី ជីនពីង នៅក្រុងម៉ូស្គូនាពេលនេះ វាមានតម្លៃជានិម្មិតរូបធំសម្បើមណាស់។​ វាបញ្ជាក់ ពី “សម្ព័ន្ធភាពយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ធំរឹងមាំនិង​គ្មានទីបំផុត” រវាងចិននិងរុស្ស៊ី​​។ សម្ព័ន្ធភាពនេះ​ ត្រូវបាន​មេដឹកនាំទាំងពីរ បានប្រកាសរួមគ្នាកាលពីដើមឆ្នាំ​២០២២ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍​ប៉ុណ្ណោះ​មុនពេល​រុស្ស៊ីលើកទ័ពចូលអ៊ុយក្រែន​។​ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ កាសែតរុស្ស៊ី Rossiyskaya Gazeta បានចុះផ្សាយអត្ថបទមួយ សេរសេរអំពី​ការលើកឡើងរបស់​លោក ស៊ី ជីនពីង ដែល​ចាត់ទុកថា ទស្សនកិច្ចរបស់ខ្លួននៅម៉ូស្គូនៅពេលនេះ គឺជា “ទស្សនកិច្ច​មិត្តភាព សហប្រតិបត្តិការ និងសន្តិភាព​”។ លោក​ស៊ី ជីនពីង សង្កត់បន្ថែមថា គាត់​ទន្ទឹងចង់​បាន​ឆាប់ៗបំផុត ឲ្យ​ប្រទេសទាំង២ចាប់ដៃគ្នាដើរឆ្ពោះទៅទស្សនវិស័យ​ថ្មី នៃចំណងសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី។ “សម្ព័ន្ធភាពយុទ្ធសាស្ត្រដ៏រឹងមាំ និងគ្មានទីបំផុត​” តាមការគ្រោងទុក លោកស៊ី ជីនពីង និង​លោក​ពូទីន នឹងជួបនិយាយគ្នា ជាលក្ខណៈក្រៅផ្លូវការមួយភ្លែតនៅ​ល្ងាចនេះ មុននឹងពិសារភោជនីយអាហារជុំគ្នា។ គឺនៅថ្ងៃអង្គារស្អែក ដែលនឹងមានជំនួប​ទ្វេភាគីជាលក្ខណៈផ្លូវការ។ នេះបើផ្អែកតាម​លោក Iouri Ouchakov ទីប្រឹក្សាផ្នែកការទូតរបស់​វិមានក្រេមឡាំង។ ប្រភពដដែលនេះ អះអាងទៀតថា មេដឹកនាំទាំង២ នឹងចុះហត្ថលេខារួមគ្នា លើសេចក្តីប្រកាសរួមមួយ ស្តីអំពីការរឹតចំណងសហប្រតិបត្តិការ​យុទ្ធសាស្ត្រ ឲ្យ​កាន់តែស៊ីជំរៅ។ បន្ថែមពីនេះ នឹងមាន​ឯកសារមួយស្តីអំពី សហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចទ្វេភាគី ពីនេះដល់ឆ្នាំ​២០៣០ ថែមទៀតផង។ ជាការពិតណាស់ ភាគីអ៊ុយក្រែន​ មិនខុសពី​ក្រុមប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច តាមដានខ្លាំងណាស់លើទស្សនកិច្ចនេះ ព្រោះគេចង់ដឹងថាចិន នឹងធ្វើអ្វីជាមួយរុស្ស៊ី។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគីអ៊ុយក្រែន មាន​ការប្រុងប្រយ័ត្នមាត់ណាស់ មិន​ធ្វើប្រតិកម្ម អត្ថាធិប្បាយអ្វីច្រើនទេ បើទោះបីជាគ្រប់គ្នាឃើញថា ចិនបង្ហាញជំហរគាំទ្ររុស្ស៊ី​កាន់តែខ្លាំងក៏ដោយ​។ មន្ត្រីអ៊ុយក្រែន តមមាត់​សុខចិត្តនៅស្ងាត់សិនពេលនេះ ព្រោះ​ភាគីអ៊ុយក្រែនទំនងជាចង់ទុក​មុខឲ្យចិន មិនចង់​ឲ្យចិនទើសចិត្តនឹងខ្លួនកាន់តែខ្លាំង​។ ថាមិនត្រូវ​ទៅថ្ងៃមុន ចិនអាចដើរតួនាទីសំខាន់សម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែន​ក៏ថា​បាន ព្រោះ​ថា​មានតែចិនទេ ដែលអាចមានទំងន់ខ្លះ ដើម្បីនិយាយជាមួយ​លោកពូទីនបាន​។​ CIA លើកឡើងថាចិន អាចនឹង​ផ្តល់អាវុធឲ្យអ៊ុយក្រែន​ ពាក់ព័ន្ធនឹងដំណឹងអះអាងថា ចិនអាចនឹងផ្តល់ជាអាវុធទៅ​ឲ្យរុស្ស៊ី ដែលអាចមានដូចជាគ្រាប់កាំភ្លើង ព្រមទាំងយានដ្រូននោះ ​វាគឺជាការអះអាងរបស់ CIA អាមេរិក ដែលភាគីចិន គេបានប្រកែកជានិច្ច​។ ចង់ឬមិនចង់ ភាពគួរឲ្យទុកចិត្តរបស់CIA នេះ ត្រូវបានមតិមួយចំនួន គេនៅស្ទាក់ស្ទើខ្លាំងណាស់ថាមិនត្រូវជឿទេ ព្រោះថា​CIAអាមេរិក ក៏ធ្លាប់អះអាងថាអ៊ីរ៉ាក់មានអាវុធប្រល័យលោកដែរ មុននឹងចូលធ្វើសង្គ្រាមទំលាក់របបសាដាមហ៊ូសេន តែធាតុពិតរកអាវុធនោះមិនឃើញទេ។ តែជាមួយគ្នានេះ ចិនក៏អាចលេងស្នៀតក្រោយខ្នង ប្រកែកខាងមុខ តែដៃហុចខាងក្រោយ​ក៏បានដែរ។ មានប្រភពជាច្រើន បាន​លើកឡើងថា ធាតុពិតទៅ ប្រមាណ១ឆ្នាំមកនេះ ចិនបានជួយ​រុស្ស៊ីរួចទៅហើយ នូវសម្ភារៈប្រើប្រាស់ក្នុងកងទ័ព។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ផ្អែកតាមការលើកឡើង របស់លោក Oleksïi Danilov ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអ៊ុយក្រែន គឺលោក​មិនជឿទេ ថាចិននឹងធ្វើខ្លួន​ឲ្យ​ប្រឡាក់ប្រឡូស ចូលដៃចូលជើងជាមួយ​រុស្ស៊ីនោះ។ ពោលគឺលោកគិតថា​ ចិននឹងមិនផុងខ្លួន​ ទៅជួយជាអាវុធឲ្យរុស្ស៊ីនោះឡើយ។ ដូចគ្នាដែរ លោក Iouriï Poïta អ្នកស្រាវជ្រាវម្នាក់នៅវិទ្យាស្ថានសិក្សា​សន្តិសុខជាតិនៅតៃប៉ិ បាន​លើកឡើងថា ដំណាក់កាលនេះ គេមិនជឿថា ចិននឹងប្រគល់អាវុធ ជាគ្រាប់កាំភ្លើង គ្រាប់មីស៊ីល រថក្រោះ ឬយន្តហោះចម្បាំងទៅឲ្យរុស្ស៊ីនោះទេ។ កម្មវត្ថុចិន សម្រាប់ពេលនេះ គឺព្យាយាមធ្វើខ្លួនជាអាជ្ញាកណ្តាល ដើម្បីនាំភាគីជម្លោះ អ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី ឲ្យចូលតុចរចា។ ចិនទើបតែបានជោគជ័យ ដោយ​បានជួយ​ធ្វើជាអាជ្ញាកណ្តាល​ ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង រវាងអ៊ីរ៉ង់ និង​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ ជោគជ័យនេះ កំពុងតែធ្វើ​ឲ្យ​លោក​ស៊ី ជីនពិត គិតថាចិនអាចធ្វើបាន មិនមែនមានតែអាមេរិកម្នាក់ឯងទៀតឡើយ ដែល​ដើរចាត់ចែង ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ពិភពលោក​។ ចិនក៏អាចធ្វើបាន ហើយចិន​នឹង​យកឱកាស ដើម្បី​ដាក់ចុះនូវទស្សវិស័យ ការ​​យល់ឃើញរបស់ចិន ដើម្បីដោះស្រាយ​បញ្ហាទាំងនេះ​។ ​“គ្មានជំនឿចិត្ត ថាចិនអាចធ្វើអាជ្ញាកណ្តាល​ប្រកបដោយ​ភាពយុត្តិធម៌​” ចិនបាន​ស្នើផែនការចំនួន​១២ចំណុច តែអ្វីដែលជាការកត់សំគាល់ គឺផែនការចិនមិនបាន​និយាយថា ឲ្យ​រុស្ស៊ីដកទ័ពចេញពីទឹកដីអ៊ុយក្រែននោះទេ។ ចំណុចនេះសំខាន់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ភាគីអ៊ុយក្រែន​។ លោកហ្សេឡេនស្គី បានអះអាងម្តងហើយម្តងទៀត ថាអ៊ុយក្រែន មិនមែន​មិនចង់ចរចាជាមួយរុស្ស៊ីទេ តែមុននឹងចរចា គឺរុស្ស៊ីត្រូវដកទ័ពចេញពីទឹកដីអ៊ុយក្រែនជាមួយសិន ដោយរាប់ទាំងតំបន់គ្រីម៉េ។ បើគ្រប់គ្នា អាចលើកទ័ពចូលទៅឈ្លានពានប្រទេសមួយ​ទៀត ប្លន់យកទឹកដីគេមកគ្រប់គ្រង ហើយ​បាន​ហៅគេចរចានោះ វាដូចជាហួសហេតុពេកណាស់​ ហើយ​គ្មាននរណាសុខចិត្តទទួលយក​បានទេ។ យ៉ាងណាមិញ​ភាគីអាមេរិក ក៏បានអះអាងដែរ ថាគេមិនមានជំនឿចិត្តបន្តិចណាឡើយ ថាចិនអាចចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាបាន​ ល្គឹកណាក្នុងផែនការរបស់ចិន មិនបានកំណត់ដាក់កំហិតឲ្យ​រុស្ស៊ីដកទ័ពថយចេញទៅវិញទេនោះ។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​ម្សិលមិញ ថ្លែងក្នុងបទសម្ភាសន៍ ឲ្យទូរទស្សន៍ Fox News អ្នកនាំពាក្យសេតវិមានអាមេរិកបាន​លើកឡើងថា គេមិនអាចទទួលយកបានទេ នូវការអំពាវនាវស្វែងរកសន្តិភាពពីសំណាក់ ពូទីន និងស៊ីជីនពីងនាពេលនេះ ព្រោះថាបើយល់ព្រមចរចាក្នុងពេលឥឡូវនេះ គឺវា​មានន័យថា ដូចទទួលស្គាល់ថា ទឹកដីដែលរុស្ស៊ីបានប្លន់ពីអ៊ុយក្រែនទាំងប៉ុន្មាន នឹងត្រូវបានទៅដៃរុស្ស៊ីជាស្ថាពរ។ មួយវិញទៀត ទំនាក់ទំនងយុទ្ធសាស្ត្រ​រវាងចិន និងរុស្ស៊ី គឺវាធំខ្លាំងណាស់ ដែលគេមិនជឿថា ចិននឹង​ដោះដៃចោលរុស្ស៊ី ដោយ​ធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីអាម៉ាសមុខនោះឡើយ។ លោក Iouriï Poïta អះអាងថា អ៊ុយក្រែន គ្មានអ្វីសំខាន់សម្រាប់​ចិននោះទេ ទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺរុស្ស៊ីទេ ដែលមានតម្លៃខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ចិន ក្នុងការរួមកម្លាំងគ្នា ប្រជែងជាមួយអាមេរិក។ ដូច្នេះ ភាពជាអាជ្ញាកណ្តាលរវាង​ រុស្ស៊ី និង​អ៊ុយក្រែន ដែលចិនខំអះអាងថាចង់ធ្វើនោះ គឺវាជារឿងបោកបញ្ចោតរួចទៅហើយ​។ ថ្ងៃនេះចិនចង់សាកល្បងទប់​ ហើយ​មិនជួយជាអាវុធទៅឲ្យរុស្ស៊ីមែន តែថាមិនត្រូវទៅថ្ងៃមុខ ចិនអាចនឹងប្តូរចិត្តលូកដៃកាន់តែខ្លាំងក៏ថាបានដែរ​ ដើម្បីជួយរុស្ស៊ីយកឈ្នះសង្គ្រាម ឲ្យឆាប់ចប់បញ្ហា៕
20/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

បន្ទាប់ពីគ្រីមេ លោក ពូទីន​ អញ្ជើញជាលើកទី១ទៅ ម៉ារីយ៉ូប៉ូល​ ទឹកដី​រុស្ស៊ីកាត់​យកពីអ៊ុយក្រែន

​បន្ទាប់​ពី​តំបន់​គ្រីមេ​ នៅ​​ថ្ងៃ​សៅរ៍​​ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី​លោក ​ពូទីន ​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​​ក្នុង​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ ទៅកាន់​ទីក្រុង​ម៉ារីយ៉ូប៉ូល។ ម៉ារីយ៉ូប៉ូល ​ជា​ទីក្រុង​របស់​អ៊ុយក្រែន ​ដែល​រុស្ស៊ី​បានវាយ​ផ្តាច់​យក កាល​ពី​ខែ​ឧសភា​ ឆ្នាំ ២០២២។ តាំង​ពី​រុស្ស៊ី​លើក​ទ័ព​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែនមក​ នេះ​ជា​លើកទី១ ដែល​លោក ​ពូទីន ​បាន​ដាក់​ជើង​ជាន់​តំបន់សង្រ្គាមកាន់កាប់​ដោយ​រុស្ស៊ី។ ក្រសួង​ការបរទេស​អ៊ុយក្រែន ប្រតិកម្ម​ថា លោក​ពូទីនទៅ​ទីនោះ​ទាំងយប់ ដូច​«ចោរ»អ៊ីចឹង។​ តើ​វត្តមាន​របស់​ប្រមុខរដ្ឋ​រុស្ស៊ី​បង្កប់​អត្ថន័យ​អ្វី​ខ្លះ? ​ អត្ថន័យនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់​លោកពូទីន​ដ៏ភ្ញាក់ផ្អើលនៅគ្រីមេ និង  ម៉ារីយ៉ូប៉ូល​  លើកនេះ គឺស្តែងឲ្យឃើញពីការអបអររួមគ្នា ដែលរុស្ស៊ីបានផ្តាច់យកទឹកដីអ៊ុយក្រែន ទាំងគ្រីមេផង ទាំងម៉ារីយ៉ូប៉ូល ផង រួមនឹងតំបន់ខ្លះទៀត។ ម៉ារីយ៉ូប៉ូល ជា​ទីក្រុងឋិត​នៅ​ប៉ែក​ខាងកើត​របស់​​​អ៊ុយក្រែន និងជា​តំបន់ដែល​ជាប់​នឹង​ទឹកដី​រុស្ស៊ី​។  ម៉ារីយ៉ូប៉ូល​ បាន​ធ្លាក់​ចុះ​ក្នុង​កណ្តាប់​ដៃ​រុស្ស៊ី ក្រោយ​ពី​ការ​ប្រយុទ្ធគ្នា​ ​ច្បាំង​បង្ហូរ​ឈាម​ អស់រយៈពេល​​ប៉ុន្មាន​ខែ​ឯណោះ​។ គឺ​នៅឆ្នាំមុន រុស្ស៊ី​ប្រកាស​សង្គ្រាម​លើកទ័ព​ច្បាំង​នៅ​អ៊ុយក្រែន ​អំលុង​ចុង​ខែ​មីនា ហើយ​កងទ័ព​រុស្ស៊ី​បាន​ផ្តាច់​យក​សមរភូមិ​ ម៉ារីយ៉ូប៉ូ​ល នៅ​ខែឧសភា។ ចំពោះ​ភាគីអ៊ុយក្រែន​ គឺ​នៅតែ​​ចង់ចាំអនុស្សាវរីយ៍​​និងចាត់ទុកថា​ សមរភូមិ​ ម៉ារីយ៉ូប៉ូ​ល ជា​កន្លែង​តស៊ូ​មួយ​ដ៏​ស្វិត​ស្វាញ​​ ជាពិសេស​ព្រឹត្តិការណ៍​វាយ​ប្រហារផ្តាច់ព្រ័ត្រ​ចុងក្រោយ​រុស្ស៊ី​ ​នៅ​រោង​ចក្រ​ អាស្សូវស្តាល (Azovstal)​ នៅ​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​​២០២២។​ ជា​ច្រើន​ខែ​មក​ក្រោយ​មកទៀត​​ ដំណឹង​ជាផ្លូវ​ការ លោកប្រធានាធិបតី​ ពូទីន ពុំ​ដែល​ឈាន​ជើង​​ជាន់លើដី​សមរភូមិ​ម៉ារីយ៉ូប៉ូល នេះទេ តាំងតែ​ពីវាយ​​ផ្តាច់​យក​បានមក។  សម្រាប់តែនៅ​ថ្ងៃអាទិត្យ​នេះ គឺ​ជាលើកទី១ និងជា​អ្វី​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​សារព័ត៌មាន​បស្ចិម​ប្រទេស​ភ្ញាក់​ផ្អើល។ លោក ពូទី​ន ​ជិះ​ឧទ្ធម្ភាគចក្រ កន្ទុំរុយ ទៅ​ទីនោះ និង​បន្ត​បើក​ឡានដោយ​ខ្លួន​ឯង​ផ្ទាល់​ ​នៅទីក្រុង​ម៉ារីយ៉ូប៉ូល ហើយ​បាន​ជជែក​ជាមួយ​ប្រជាជន​នៅទីនោះ ហើយបាន​​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​កន្លែងផ្សេងៗ ព្រមទាំង​នៅ​ការដ្ឋាន​សំណង់​ខ្លះ​ ទៀត​ផង​។ នេះបើតាម​រូបភាព​របស់​ទីភ្នាក់​សារព័ត៌មា​នរដុ្ឋ​រុស្ស៊ី។ ជាការ​សម្គាល់ ដំណើរទស្សនកិច្ច​នេះ គឺបន្ទាប់ពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនៅថ្ងៃសុក្រ បាន​ប្រកាស​ចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោកពូទីន ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម។ ដូច្នេះ ជានិមិត្តរូប១ គឺប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី ឌឺដង ចំអក ឲ្យសាលាជម្រះក្តីអន្តរជាតិ ផង ក៏អាច​ថា​បាន​។ លោកពូទីន​ទៅ​គ្រីមេ ក៏ជាលើកទី១ដែរ តាំងផ្ទុះសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនមក។ ថ្ងៃ​១៨មីនា​២០១៤ រុស្ស៊ី​របស់​លោក​ពូទីន បា​នកាត់​យក​តំបន់​គ្រីមេ​ ជា​ដែន​ដី​ឧបសម្ព័ន្ធរុស្ស៊ី ហើយរយៈ​ពេល​៩ឆ្នាំ​មកនេះ គឺ​ស្ទើរ​សឹង​តែ​​ជារៀង​រាល់​ឆ្នាំ លោក​ពូទីន​តែងតែ​អញ្ជើ​ញ​​អបអរ​ខួប​រំឮក​ថ្ងៃ​នេះ ​​​ជានិច្ច។ នៅក្នុង​ឱកាស​បុណ្យ​រំឮក​ កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍១៨មីនា​ នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​ Sébastopol របស់​គ្រីមេ គឺថ្នាក់ដឹកនាំ​តំបន់​គ្រីមេ Mikhaïl Razvojaïev បាន​ស្វាគមន៍ថា «​ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន អញ្ជើញ​មក​ដោយ​ផ្ទាល់ សម្រាប់​ថ្ងៃ​រំឮក​ខួប​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ គឺ​បង្ហាញ​យ៉ាងច្បាស់​ថា លោក​ពូទីន​នៅជាមួយ​ទីក្រុង​និង​ប្រជាជាតិ​នៃ​Sébastopol ជានិច្ច។» នេះបើតាម​ព័ត៌មាន​របស់​ទូរទស្សន៍រដ្ឋ​រុស្ស៊ី និង​ឲ្យដឹងទៀត​​ថា ប្រមុខ​រដ្ឋ​រុស្ស៊ី​បា​នចូលរួម​ពិធី​សម្ពោធ​សាលា​សិល្បៈ​មួយ​សម្រាប់​កុមារ​ នៅគ្រីមេ។ នៅ​គ្រីមេ បើ​គិត​ជា​ចម្ងាយពី​សមរភូមិ​នៅ​អ៊ុយក្រែន នោះ​គឺ​សមរភូមិ​ Kherson ឃ្លាតគ្នា​ចម្ងាយ​តែ​២៤០គីឡូម៉ែត្រ​ប៉ុណ្ណោះ។ Kherson ដែល​រុស្ស៊ី​បាន​ដក​ទ័ព​ចេញ ហើយ​កងទ័ព​អ៊ុយក្រែន​បាន​ក្តាប់​យក​ទៅវិញ នៅ​ខែ​វិច្ឆិកា​ឆ្នាំទៅមិញ។​ ទោះ​ជាម្តេច​ក្តី ការ​អញ្ចើញ​ទៅ​ដល់​គ្រីមេ​លើកនេះ គឺ​បាន​បង្ហាញថា​លោក ពូ​ទីន ​បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​ដោយ​ផ្ទាល់​កៀកក្បែរ​​នឹង​សមរភូមិ​ជា​ខ្លាំង។ ករណី​គ្រីមេ​ ​ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី មាន​ប្រសាសន៍កាល​ពី​ខែ​មករា ​ថា​នឹង​ទាមទារ​យក​ដែន​ដី​គ្រីមេ ជា​ទឹក​ដី​របស់ខ្លួន​មកវិញ ដោយប្រើ​​កម្លាំងទ័ព​។ ចំពោះ​រុស្ស៊ី ប្រសិន​បើ​ប្រមុខ​រដ្ឋ​អ៊ុយក្រែ​ន​​នៅតែប្រកាន់​ជំហរ​បែបនេះ ការ​ចរចា​សន្តិភាព ច្បាស់​ជា​ទៅមិនរួច​ឡើយ។ ពី​ព្រោះ​ចំពោះ​រុស្ស៊ី​ គឺ​ច្បាស់​ជា​មិនអាចព្រលែងឲ្យ​របូត​​គ្រីមេ​ វិញឡើយ​។ ចំណែក​​​ពាក្យ​ចរចា​សន្តិភាព​​ គឺ​ជា​ប្រធានបទ​សំខាន់មួយ ដែល​ថ្នាក់ដឹកនាំចិន ស៊ី​ ជិន​ពីង​ នឹង​ជជែក​គ្នា​ជាមួយ​ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ី វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន នៅ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​២០ មីនា​​៕​
19/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ី​​បន្ត​​​«សង្គ្រោះ​កុមារ» ទោះ​មាន​ដីកា​ចាប់​ខ្លួន​​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ

តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នៅក្រុងឡាអេ ប្រកាសចេញដីកាចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក ពូទីន ក្នុងបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម។ អ៊ុយក្រែន រួមទាំងប្រទេសលោកខាងលិច បាន​អបអរ​សាទរ តែរុស្ស៊ី​ប្រឆាំង។  ​តើលោក ពូទីន ត្រូវបារម្ភនឹងដីកាចាប់ខ្លួននេះ ឬទេ? និងថា តើលោក ពូទីន អាចត្រូវចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃណាមួយដែរ ឬអត់? បស្ចិមលោក​សាទរ ​ចំពោះ​មុខ​អ្ន​កកាសែតនៅរដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីន​តោន​ ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋអាមេរិក ចូ បៃដិន មានប្រសាសន៍ថា ដីកា​ចាប់ខ្លួន​ប្រមុខ​រដ្ឋរុស្ស៊ី នេះថា​ «សមហេតុ»​ និង​ជា​ «សារមួយ​ដ៏​មាន​សារៈ​សំខាន់​ខ្លាំង»​។ ចំណែក ប្រធានាធិបតី​អ៊ុយក្រែន​ ហ្សេឡិនស្គី បាន​ស្វាគមន៍​សាលដី និង​ថា​«នេះ​ជា​កំណត់​សម្គាល់​នៃការ​ទទួល​ខុសត្រូវ​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ»។​ សូម​រំឮកថា ទាំង សហរដ្ឋអាមេរិក ទាំង​ រុស្ស៊ី និងទាំង​ អ៊ុយក្រែន គឺ​សុទ្ធសឹង​តែ​​​មិនមែន​ជា ​ប្រទេស​សមាជិក​អនុសញ្ញា​ក្រុងរ៉ូម ដែល​ជា​អនុសញ្ញា​បង្កើត​តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរជាតិ​ ទេ​។ តែ ​អ៊ុយក្រែន បាន​ប្រកាស​«សហការ»​ជាមួយ​តុលាការ​នេះ។ ទោះ​ជា​យ៉ាងនេះ ចំពោះ​​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ  និង​សម្រាប់អ៊ុយក្រេន ដីកាចាប់ខ្លួន​នៅពេលនេះ គ្រាន់​តែ​ជាការ​ចាប់ផ្តើម​ប៉ុណ្ណោះ ពោល​គឺនៅ​មាន​បទចោទប្រកាន់​និង​វិធានការ​ផ្លូវ​ច្បាប់ ជាបន្ត​​ច្រើន​ទៀត។ ដីកាចាប់ខ្លួន ថ្នាក់ដឹកនាំ​ដែល​កំពុង​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ គឺ​​កម្រ​មាន​ណាស់​។ ការ​ចេញ​ដីការ​ចាប់​ខ្លួនលោក ពូទីន ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី កំពុង​តែ​កាន់​អំណាច គឺ​ជា​ លើកទី២​ក្នុង​ប្រវ​ត្តិសាស្ត្រ​របស់​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ លើកទី១ គឺ ​តុលាការ ​បាន​ចេញដី​ចាប់ខ្លួន​ ប្រធានាធិបតី​សូដង់ Omar el-Béchir ដែល​កំពុង​កាន់​អំណាច​នៅឡើយ​ នៅ​ឆ្នាំ​២០០៩។  បើនិយាយ​ពីក្នុង​រង្វង់​រដ្ឋ​សមាជិក​​របស់​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​ នៃ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ គឺ​ ការចេញដីការចាប់ខ្លួនលោក ពូទីន  ប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី គឺជាលើកទី១ហើយ មិន​​ធ្លាប់​មានករណីបែប​​នេះ​ទេ ពីមុន​មក។ ក្រៅពីលើកឡើងថា នេះ​​ជា​ពេលវេលា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដ៏សំខាន់​របស់​តុលាការ ប្រធាន​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ លោក Piotr Hofmanski បាន​ពន្យល់ថា ការ​ចេញ​ដីការ​ចាប់​ខ្លួន​ពេល​នេះ គឺ​ដើម្បី​ការពារ​ជន​រងគ្រោះ ដើម្បី​យុត្តិធម៌​ ហើយ​បញ្ជៀស​ឧក្រិដ្ឋ​កម្ម​បែប​នេះ​ទៀត នៅ​ថ្ងៃ​អនាគត។​ លោក​ប្រធានតុលាការ​បញ្ជាក់ថា​​ដើម្បី​នឹង​អនុវត្ត​ដីកា​ចាប់ខ្លួននេះ ​បាន គឺចាំបាច់​ត្រូវ​មាន​កិច្ចការសហការ​អន្តរជាតិ។​ ជាប្រតិកម្ម​ឆ្លើយ​តប ទាំង​ក្រសួង​ការបរទេស​រុស្ស៊ី និងទាំង​អ្នក​នាំពាក្យវិមាន​ក្រេមឡាំង សុទ្ធតែ​ចាត់ទុកថា ដីកា​ចាប់ខ្លួន​ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី ជាក្រដាស​គ្មាន​បានការ​ និង​គ្មាន​តម្លៃ​អ្វី​សោះ​សម្រាប់​រុស្ស៊ី ​និងឥត​ប្រយោជន៍​ទាំង​ផ្លូវ​ច្បាប់​ទៅទៀត។​ តើលោក ពូទីន អាច​ត្រូវដេកព្រួយ​បារម្ភនឹងដីកាចាប់ខ្លួននេះ ឬទេ? ​តើលោក ពូទីន អាចត្រូវចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃណាមួយដែរ ឬអត់? ​​ដើម្បី​ឆ្លើយ​សំណួរ​ គឺចាំបាច់​ពិចារណា​ពិនិត្យ​មើល​ចំណុចយ៉ាងហោច​​២។ ទី១ គឺ​​ត្រូវ​ដឹង និង​ចាំថា​ ប្រទេស​រុស្ស៊ី មិនមែន​ជា​រដ្ឋសមាជិក​របស់​ ​តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរជាតិ​ ទេ។​ រដ្ឋបាល​ក្រុង​ម៉ូស្កូ​ ក៏ប្រកាសស្រេច​ជាច្រើនលើកច្រើន​​សាហើយថា​ មិន​សហការ ​និង​មិន​ទទួល​ស្គាល់​ដែន​សមត្ថកិច្ច​យុត្តាធិការ​​របស់តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរជាតិ​ នេះក៏ទេ​ដែរ​។ ដូច្នេះ ប្រសិន​បើ​គេ​រង់ចាំ​ឲ្យ អាជ្ញាធរ​រុស្ស៊ី បញ្ចូន​ថ្នាក់ដឹក​នាំខ្លួន​ ទៅ​កាត់ទោសនោះ​ ទំនង​ប្រហែល​ជា​ មិនងាយ ឬ​ទៅមិន​រួច។ វៀរលែង​តែ​វាសនា​ក្រឡាប់​ចក្រ​ លោក ពូទីន ចៃដន្យ​ត្រូវ​​គ្រោះ​អាក្រក់ ហើយ​ធ្លាក់ពី​អំណាចរដ្ឋ​ ហើយ​ត្រូវ​ អ្ន​កដឹកនាំ​ជាន់​ក្រោយ​ ​សហការ​ជាមួយ​​តុលាការ ​និង ​ចាប់បញ្ជូន​ខ្លួន​ទៅកាត់ទោស។​ ករណីថ្នាក់ដឹកនាំ​ធ្លាក់​ពីអំណាច​ ហើយត្រូវ​ប្រទេស​ខ្លួន​ឯង​បញ្ជូន​ទៅកាន់ទោស​នៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ គឺ ធ្លាប់​មាន​ដែរ ប្រទេស​កូដឌីវ័រ នៅ​ឆ្នាំ​២០១១​។​ ហើយ​ក៏ ធ្លាប់​មាន​ដែរ​ ការ​ប្រកាស​របស់​​ប្រទេស​ ស៊ូដង់ នៅឆ្នាំ២០២១ ថា​នឹង​បញ្ជូន​អតីត​ប្រធានាធិបតី​សូដង់ Omar el-Béchir ទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែ សេចក្តីប្រកាស​នេះ នៅតែ​ជា«​សន្យា​ខ្យល់»​​នៅឡើយ​។ ចំណុច ទី២ បើ​តាម​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ​ ជាង​២០ឆ្នាំមកនេះ តាំងពី​ការ​បង្កើតនៅឆ្នាំ២០០២ គឺគ្មាន​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ណា ដែល​តុលាការ​ចេញ​ដីកា​ចាប់ខ្លួន​ហើយ ​គឺ​ត្រូវ​គេ​ចាប់​ខ្លួន​ភ្លាមៗ និង​បញ្ជូន​ខ្លួន​ទៅកាត់ទោស​ ​នោះឡើយ​។  ម្យ៉ាងទៀត ទោះសូម្បី​តែ​ មាន​ដីកា​ចាប់ខ្លួន​ហើយ​ក្តី ក៏ អតីត​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ខ្លះ នៅតែ​បន្ត​រត់​រួច​ខ្លួន និង​ភៀសខ្លួន​ រស់នៅរំភើយ​ គេ​ច​ពី​សំណាញ់​ច្បាប់អន្តរជាតិ​​ដដែល។ ជាក់ស្តែង នៅ​ប្រទេសអូហ្គង់ដា មេឧទ្ទាម​ Joseph Kony ដែលត្រូវ​ចោទប្រកាន់នៅឆ្នាំ​២០០៥ ពី​​បទឧក្រិដ្ឋ​ប្រឆាំង​មនុស្ស​ជាតិ និង​បទ​​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម តែ​បុគ្គលនេះ នៅ​តែ​បន្ត​រួច​ខ្លួន​ដល់​សព្វថ្ងៃ។​ មាន​អ្នក​ជាប់​ដីកា​ចាប់ខ្លួន​នេះ ជា​ច្រើន​នាក់ទៀត ដែល​នៅ​មាន​សេរីភាព​នៅឡើយ។​ ដីកាចាប់ខ្លួន​២នាក់ គឺ លោក​ ពូទីន និង អ្នក​ស្រី ម៉ារីយ៉ា បេតូវ៉ា។ ​តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានចោទប្រកាន់ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីចំនួន​២រូប គឺលោក ពូទីន និង អ្នកស្រី ម៉ារីយ៉ា បេតូវ៉ា ​អំ​ពីបទជម្លៀសកុមារអ៊ុយក្រែនដោយខុសច្បាប់ ចាប់តាំងពីពេលចាប់ផ្តើមសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ជាង១ឆ្នាំមកនេះ។ ការជម្លៀសកុមារដោយខុសច្បាប់ ដែលត្រូវ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ  ចាត់ទុកជាឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម។ ពីថ្ងៃ​សុក្រ អ្នក​ស្រី Maria Lvova-Belova  ស្នងការ​រុស្ស៊ី​ដើម្បី​សិទ្ធិកុមារ​​  បាន​អះអាងថា «យើង​នឹង​បន្ត​កិច្ចការ​យើង​តទៅទៀត ទោះបី​ជា​មាន​ដីកា​ចាប់​ខ្លួន​របស់​តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរជាតិ​ នោះក្តី។ »។ អ្នក​ស្រី​ស្នងការរុស្ស៊ី​ដើម្បី​សិទ្ធិកុមារ បាន​ពន្យល់​ទៅ​មហាជន​ជាតិ​និងអន្តរជាតិ​ ក្នុង​ន័យ​ថា​ សហគម​អន្តរជាតិ​មិន​យល់​ពី​ចេតនា​ល្អនៅក្នុងការងារ​​របស់​រុស្ស៊ី។ បើ​តាម​ អ្នកស្រី Maria Lvova-Belova  គឺ​អាជ្ញាធរ​រុស្ស៊ី​ខំប្រឹង​ជួយ​ក្មេងៗ និង​មិន​បណ្តោយ​ទុក​ឲ្យ​ពួក​គេ​​នៅ​ក្នុង​​តំបន់​«ប្រតិបត្តិការ​ពិសេស» ហើយ​ជួយ​ពួកគេ​ចេញពី​គ្រោះថ្នាក់។ សហគម​អន្តរជាតិ​មិន​យល់​ចំណុចនេះ និង​បែរ​ជា​ចោទប្រកាន់​ដាក់​ទ​ណ្ឌកម្មលើ​រុស្ស៊ីទៅវិញ។ ទោះបី​ជា​ម្តេច​ក្តី យើង​នឹង​បន្ត​កិច្ចការ​របស់​យើង​តទៅទៀត។ នេះបើតាម​ការ​បកស្រាយ​របស់​ អ្នកស្រី​ស្នងការរុស្ស៊ីដើម្បីសិទ្ធិកុមារ ទៅកាន់​ទីភ្នាក់ងារ​ព័ត៌មាន​រដ្ឋ​​។ ទិន្នន័យ​ពី​អាជ្ញាធរ​អ៊ុយក្រែន គឺ​ចាប់តាំង​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​ជា១ឆ្នាំមកនេះ ​កុមារ​អ៊ុយក្រែន​ ប្រមាណ​១៦០០០នាក់ ត្រូវ ​រុស្ស៊ី​ ចាប់​ជម្លៀស​យក​ទៅ​ទឹកដី​រុស្ស៊ី និងដែល​ក្នុង​នោះ មាន​ប្រហែលជា​១៤០នាក់​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​ជាក្មេង​កំព្រា។ ក្មេង​ខ្លះ​ត្រូវ​ដាក់​ឲ្យ​រស់នៅ​ក្នុង​មណ្ឌល​ និងខ្លះទៀត​ត្រូវ​ស្មុំ យកទៅ​ចិញ្ចឹម​តាម​ផ្ទះ​។​ នេះបើតាម​ស្នងការ​កុមារ​អ៊ុយក្រែន ផ្សាយ​នៅ​ ពាក់កណ្តាល​ខែ​មីនា៕​
18/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

ទោះប្រជាជនប្រឆាំងតវ៉ា រដ្ឋាភិបាលបារាំង​នៅតែ​ជំនះ​អនុម័តកំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលនិវត្តន៍

រដ្ឋាភិបាលបារាំង​បាន​ប្រើមាត្រា​ដ៏ចម្រូងចម្រាស​មួយ របស់​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ដើម្បី​ជំនះ​អនុម័ត​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​ចូលនិវត្ត កាលពី​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ម្សិលមិញ ដោយ​មិនចាំបាច់​ឆ្លងកាត់​ការបោះឆ្នោត នៅរដ្ឋសភា។ នៅថ្ងៃសុក្រ គណបក្ស​ប្រឆាំង​នឹង​ដាក់​ញត្តិបន្ទោស ដើម្បី​បោះឆ្នោតដាក់ពិន័យ រំលាយរដ្ឋាភិបាល។ ចំណែក សហជីព​ប្រកាស​រួចហើយ​ពីគម្រោង​កូដកម្ម និង​បាតុកម្ម​នៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បី​ប្រឆាំង​នឹង​ការសម្រេច​របស់​រដ្ឋាភិបាល ដែលប្រើកម្លាំង អនុម័ត​កំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត ដោយ​មិន​ខ្វល់​ពី​ការទាមទារ តវ៉ា​របស់​ប្រជាជន។ ប្រជាជន​បារាំង​ប្រឆាំង​កំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត ប៉ុន្តែ ហេតុអ្វីបានជាលោកប្រធានាធិបតី​ម៉ាក្រុង​ជំនះ​ប្រើមាត្រាទី ៤៩ កឋាកណ្ឌទី ៣ នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​បារាំង ដើម្បី​អនុម័តកំណែទម្រង់​ដ៏ចម្រូងចម្រាស​នេះធ្វើអ្វី? វិបត្តិនយោបាយ​បារាំង​បានដើរ​មក​ដល់​ចំណុច​ថ្មីមួយ នៅពេល រដ្ឋាភិបាល​បារាំង កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញ សម្រេច​ចិត្ត​ប្រើ​មាត្រា ៤៩.៣ ដើម្បី​អនុម័តកំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលនិវត្តន៍​ដ៏ចម្រូងចម្រាស់។ ច្បាប់នេះ​អប្រជាប្រិយ​ខ្លាំងណាស់ នៅក្នុងចំណោម​ប្រជាជន​បារាំង ព្រោះវា​មានគោលដៅ ដំឡើង​អាយុចូលនិវត្ត​របស់​អ្នកធ្វើការ ពី​៦២ ទៅដល់​៦៤ឆ្នាំ។ មានន័យថា ដើម្បី​ទទួល​បាន​ប្រាក់សោធននិវត្តពេញលេញ គ្រប់ចំនួន គេត្រូវធ្វើការ​ដល់​អាយុ ៦៤ឆ្នាំឯណោះ។ ត្រលប់​មក​និយាយ​ពី​មាត្រា​៤៩.៣។ វា​ជា​មាត្រា​ទី ៤៩​កឋាខណ្ឌ​ទី​៣​នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញបារាំង​ដែល​អនុញ្ញាតិ​ឲ្យ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អនុម័តច្បាប់ ដោយ​មិនចាំបាច់​ឆ្លងកាត់​ការបោះឆ្នោត​របស់អ្នកតំណាងរាស្រ្ត​នៅសភា។ នៅបារាំង ការប្រើ​មាត្រា​ទី ៤៩ កឋាខណ្ឌ មិនមាន​ជា​រឿងល្អដែលគេស្វាគមទេ ព្រោះគេចាត់ទុក​វា​ឧបករណ៍​ប្រឆាំង លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បិទសិទ្ធិ​សំឡេង​សភា ដែល​ជា​ស្ថាប័ន​ច្បាប់​កំពូល​របស់​ប្រទេស។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុង​ការដឹកនាំ​ប្រទេស ជាង ៦០ឆ្នាំ មកនេះ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង គ្រប់និន្នាការ​នយោបាយ ធ្លាប់​បាន​ប្រើ​មាត្រា​ទី ៤៩ កឋាខណ្ឌទី ៣ ដល់ទៅជាង ១០០​ដង​ដើម្បី​អនុម័ត​ច្បាប់ ដោយ​មិនចាំបាច់​ឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោត របស់​សភា។ ជាទូទៅ មាត្រា​ទី​៤៩ កឋាខណ្ឌ​ទី​៣ គឺ​ជា​ជម្រើស មធ្យោបាយ​ចុងក្រោយ នៅពេល​រដ្ឋាភិបាល​សំឡឹង​ឃើញថា ច្បាប់របស់ខ្លួន​គ្មាន​សង្ឃឹម​នឹង​ទទួលបាន​សំឡេងគាំទ្រ​ភាគច្រើន នៅសភា។ ជាក់ស្តែង លោកស្រី​នាយករដ្ឋមន្រ្តីបារាំង បាន​សម្រេច​ប្រើផ្លូវកាត់ ប្រើ​មាត្រា ទី ៤៩ កឋាខណ្ឌ​ទី​៣​នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បី​អនុម័ត​កំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត ដោយសារ​រដ្ឋាភិបាល​សំឡឹងឃើញថា ខ្លួន​គ្មានសំឡេង​ភាគច្រើន​ក្នុង​សភា ដើម្បីអនុម័តវា។ នៅក្រោយ​ការប្រជុំ​ជាច្រើនដង ជាច្រើនថ្ងៃ​ជាប់ៗគ្នា គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ដែលជា​គណបក្ស​ដៃគូ ហាក់​ដោះដៃ លែង​ចង់គាំទ្រ​សេចក្តីព្រាង​ច្បាប់​របស់​រដ្ឋាភិបាល តទៅទៀត ដោយសារតែ​ឃើញថា កំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្តនេះ អប្រជាប្រិយ​ខ្លាំងពេក​ក្នុង​ចំណោមប្រជាជនបារាំង។ ដូច្នេះ ដើម្បី​ជៀសវាង​កុំ​ឲ្យ​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​ចូលនិវត្តន៍​ត្រូវ​បរាជ័យ​ធ្លាក់ទឹក នៅក្នុងការបោះឆ្នោត នៅ​រដ្ឋសភា រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកស្រី អេលីហ្សាបែត ប៊ន​បាន​សម្រេច​ប្រើ​មាត្រា ទី៤៩ កឋាខណ្ឌទី ៣ នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​បារាំង តែម្តង អនុម័ត​កំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលនិវត្ត។ នៅចំពោះមុខ​ការប្រើកម្លាំងបាយ​របស់រដ្ឋាភិបាល ដែល​ប្រើ​មាត្រា ៤៩.៣​ដើម្បី​អនុម័តច្បាប់​ដោយ​កម្រោល គណបក្ស​ប្រឆាំង​បាន​ប្រកាស​គម្រោង​ដាក់​ញត្តិពិន័យ នៅថ្ងៃសុក្រនេះ ដើម្បី​បោះឆ្នោត​ដកទំនុកចិត្ត រំលាយ​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកស្រីអេលីហ្សាបែត ប៊ន។ ក្នុងករណី​ដែល​សភា​បោះឆ្នោត​រំលាយ​រដ្ឋាភិបាល នោះ កំណែទម្រង់​ច្បាប់​ចូលនិវត្ត​ដែលរដ្ឋាភិបាល​បាន​អនុម័ត ដោយ​ការចាប់បង្ខំ កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ក៏​ត្រូវចាត់ទុក​ជា​មោឃៈ ផុតរលត់ទៅវិញ ​ដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកស្រី នាយករដ្ឋមន្រ្តី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ន អាច​ត្រូវ​សភា​បោះឆ្នោត រំលាយចោល? តាមច្បាប់ គណបក្ស​នយោបាយ​មាន​រយៈពេល មួយថ្ងៃ ចាប់ពីនាទីដែល​រដ្ឋាភិបាល​ប្រកាស​ប្រើ​មាត្រា​ទី ៤៩ កឋាខណ្ឌ​ទី ៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ពោល​គឺ​នៅ​រសៀល​ថ្ងៃសុក្រនេះ ដើម្បី​ដាក់​ញត្តិពិន័យរដ្ឋាភិបាល។ នៅក្រោយ​ការពិភាក្សា ៤៨ម៉ោង សភា​ត្រូវ​បោះឆ្នោត យ៉ាងយូរបំផុត នៅ​ថ្ងៃចន្ទ ដើម្បី​សម្រេច​ថា តើ​គេត្រូវ​រំលាយ​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកស្រី អេលីហ្សាបែត ប៊ន​ដែរឬទេ។ គ្រោះថ្នាក់របស់​រដ្ឋាភិបាល​លោកស្រី អេលីហ្សាបែត ប៊ន នៅត្រង់​ថា បើសិន​សមាជិកសភាដែលជំទាស់ ប្រមូលគ្នា​បាន​៥៨​សំឡេង ដើម្បី​ស្នើ​ឲ្យសភា បោះឆ្នោត​ដាក់ពិន័យ នោះ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹងសភា​បោះឆ្នោត​រំលាយចោលមួយរំពេច។ ក្នុងករណី​នេះ សភា​ត្រូវការ​សំឡេង​ភាគច្រើន ចំនួន ២៨៧សំឡេង​ដើម្បី​បោះឆ្នោតរំលាយ​រដ្ឋាភិបាល។ រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកស្រី អេលីហ្សាបែត ប៊ន​ទំនង​មិនជួបវាសនា​អាក្រក់ ដោយ​ត្រូវ​សភា​បោះឆ្នោត​រំលាយ​ចោល​នោះទេ ព្រោះថា គណបក្ស​ប្រឆាំង​នៅតែ​បែកបាក់គ្នា ដែលធ្វើឲ្យពួកគេពិបាកនឹង​ប្រមូលបានសំឡេង​ច្រើន​គ្រប់គ្រាន់ ចំនួន ២៨៧ សំឡេង​ដើម្បី​បោះឆ្នោត ដកទំនុកចិត្ត រំលាយ​រដ្ឋាភិបាល។ ហេតុអ្វី​លោកប្រធានាធិបតី​ម៉ាក្រុង​នៅ​តែ​ជំនះ​ប្រើ​មាត្រាទី ៤៩ កឋាខ័ណ្ឌទី៣? មន្រ្តីក្នុង​រដ្ឋាភិបាល និង​សមាជិក​របស់​គណបក្ស​របស់​លោកប្រធានាធិបតី ម៉ាក្រុង​ធ្លាប់​បានព្រមាន​ពីគ្រោះថ្នាក់ ផលវិបាក បើសិន​រដ្ឋាភិបាល​ជ្រើសរើសផ្លូវកាត់ ដោយ​ការប្រើ​មាត្រា ទី ៤៩ កឋាខណ្ឌ​ទី​៣ ដើម្បី​ អនុម័ត​កំណែទម្រង់ ច្បាប់​ចូលនិវត្ត។ ប៉ុន្តែ នៅតែ ១៥នាទី មុនការបើកសម័យប្រជុំរបស់សភា កាលពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ លោកម៉ាក្រុង​បានបើកកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ដែលនៅក្នុងនោះ លោកបានសម្រេច​ឲ្យ​លោកស្រី នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រើ​មាត្រាទី ៤៩​កឋាខ័ណ្ឌទី ៣។ ការជំនះប្រើ​មាត្រា​ទី ៤៩ កឋាខណ្ឌទី ៣​នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ សបញ្ជាក់​ពី​ភាពទន់ខ្សោយ និងបរាជ័យ​របស់​ប្រធានាធិបតី​បារាំង ក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូល​សមាជិកសភា ឲ្យគាំទ្រ​សេចក្តីព្រាងកំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលវិវត្ត។ លោកម៉ាក្រុង​ដឹងច្បាស់​ថា កំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលនិវត្ត​លើកនេះ​នឹង​ធ្វើ​កូដប្រជាប្រិយភាព​របស់លោក​ធ្លាក់ចុះខ្លាំង ហើយ​វា​នឹងអាច​រុញច្រាន​បារាំង​ឲ្យធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិសង្គម ប្រទេសត្រូវជាប់គាំង ដោយសារ​បាតុកម្ម និងកូដកម្ម​ប្រឆាំង តវ៉ានៅទូទាំង នៅក្រោយ​ការអនុម័តច្បាប់​ចូលនិវត្ត។ ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រធានាធិបតីបារាំង លោក​ម៉ាក្រុង នៅតែជំនះ​ចង់​ឲ្យមាន​កំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលនិវត្ត។ ហេតុផល​របស់​លោកម៉ាក្រុង គឺ​ប្រព័ន្ធចូលនិវត្តន៍សព្វថ្ងៃ កំពុង​ស្ថិតក្នុងកាលៈទេសៈដ៏គ្រោះថ្នាក់ ព្រោះមានឱនភាពថវិកា ចំណូល និងចំណាយ។ ដោយសារ​មនុស្ស​ចាស់ សុខភាព​នៅតែ​ល្អ អាយុកាន់តែវែង ការចំណាយ​របស់រដ្ឋ​សម្រាប់បើកប្រាក់សោធននិវត្តន៍​បាន​កើនឡើង។ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោកម៉ាក្រុង បារាំង សព្វថ្ងៃ បាន​រត់ទៅខ្ចីបំណុលគេបន្ថែម សម្រាប់​អាចធានា​ការបើកប្រាក់សោធននិវត្ត។ រដ្ឋាភិបាល​ធ្លាប់​អះអាងថា ការធ្វើកំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលនិវត្ត គឺជារឿងចាំបាច់ និងបន្ទាន់ ព្រោះថា បើសិន​មិនដូច្នេះទេ សេដ្ឋកិច្ច​របស់បារាំង​នឹង​អាច​ត្រូវ​ក្ស័យធន ដួលរលំ ដោយសារ​តែ​ប្រាក់បំណុល ចេះតែ​កើនឡើង។ វិបត្តិកូវីដ និង​ជំនួយអន្តរាគមន៍របស់​រដ្ឋ សម្រាប់ទប់​កុំ​ឲ្យតម្លៃថាមពល​ឡើងថ្លៃខ្ពស់ ដែលបង្ក​ការលំបាកសម្រាប់​ជីវភាព​ប្រជាជនបារាំង រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​បាន​ទៅខ្ចីបំណុល ដែលអាច​កើនឡើងច្រើនជាង ៣ ទ្រីលាន​អឺរ៉ូ។ សម្រាប់​រដ្ឋមន្រ្តី​ថវិកាបារាំង ប្រជាជន​បារាំង​ត្រូវជ្រើសរើស​តើ​ពួកគេ​សុខចិត្តទទួល​យក​កំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលវិវត្តន៍ ដោយត្រូវ​ធ្វើការ​រហូតដល់​អាយុ ៦៤ឆ្នាំ ឬ​មួយ​សុខចិត្ត​ឲ្យប្រាក់បំណុល​កើនឡើង ដែលគ្រោះថ្នាក់ធ្វើ​ឲ្យ​សេដ្ឋកិច្ច​ប្រទេស​ត្រូវក្ស័យធន។ បារាំង​កំពុង​ស្ថិតនៅ​មាត់ជ្រោះ​នៃវិបត្តិ​ជាប់គាំងប្រទេស? នៅក្រោយ​ការអនុម័ត​កំណែទម្រង់​ច្បាប់​ចូលវិវត្តន៍ ក្រុមសហជីព​បាន​ប្រកាស​រៀបចំ បាតុកម្ម និង​កូដកម្ម​ទ្រង់ទ្រាយធំ​មួយទៀត នៅសប្តាហ៍ក្រោយ និង​ថា អំណើះតទៅ ចលនា​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​កើតមាន​ជាហូរហែ ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បោះបង់​ចោល កំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលនិវត្ត៍។ រដ្ឋាភិបាលបារាំង​អាចរួចផុត​ពី​ការបោះឆ្នោត​ដកទំនុកចិត្ត​ពីសភា ចំណែក​កំណែទម្រង់ច្បាប់​ចូលនិវត្តនឹងត្រូវ​ដាក់​ឲ្យអនុវត្ត​ជាផ្លូវការ។ ប៉ុន្តែ ជាមួយគ្នានោះ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​ត្រូវត្រៀមខ្លួន​ឈឺក្បាល​នឹង​បញ្ហាសង្គមគ្រប់ជំពូក។ ក្រុមសហជីព ប្រកាស​រួចហើយ​ថា​នឹង​ធ្វើ​បាតុកម្ម កូដកម្ម ប្រឆាំង​រហូតដល់​ថ្ងៃ​ដែល​រដ្ឋាភិបាលប្តូរចិត្ត ដកចោល​ច្បាប់នេះទៅវិញ។ តាំង​ពី​ខែ​មករា នៅពេល​រដ្ឋាភិបាល​បង្ហាញគម្រោង​ធ្វើកំណែទម្រង់​ច្បាប់ចូលនិវត្តន៍ សហជីពចាប់​ធ្វើ​បាតុកម្ម កូដកម្ម ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ ដល់ទៅ ៨ដង ដែល​ទៅ​បង្អាក់ គាំង​សកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​នៅទូទាំងប្រទេស។ នៅក្នុងបាតុកម្ម​ម្តង គឺតែងមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នា​រវាង​ប៉ូលិស និង​ក្រុមជ្រុលនិយមហិង្សា ដែល​តែង​ឆ្លៀតឱកាស ដើរវាយបំផ្លាញ ហាង ដុតរថយន្ត នៅតាម​ផ្លូវ។ រដ្ឋាភិបាល​បារាំង​សម្រេច​គោលដៅ ចេញ​កំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត ប៉ុន្តែ ត្រូវ​មកឈឺក្បាល ដោយសារ​វិបត្តិ​សង្គមបញ្ហា​ចលាចលពេញប្រទេស៕
17/3/20230 minutos, 0 segundos
Episode Artwork

អាមេរិក​ចោទរុស្ស៊ី ថាជាអ្នក​ធ្វើ​ឲ្យ​ធ្លាក់​យានដ្រូន​របស់​កងទ័ព​អាមេរិក​ នៅ​ក្នុង​សមុទ្ទ​ខ្មៅ

កំដៅនៃការប្រឈមមុខដាក់​គ្នា បាន​ហក់ឡើងមួយរំពេច បន្ទាប់ពីមានករណី​យានដ្រូន​មួយគ្រឿងរបស់កងទ័ពអាមេរិក បានធ្លាក់នៅក្នុងសមុទ្ទខ្មៅ​ កាលពីថ្ងៃអង្គារ​ម្សិលមិញ​ មិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីតំបន់គ្រីម៉េ។ ភាគីអាមេរិកបាន​អះអាង គឺកងទ័ពរុស្ស៊ីដែលជាអ្នកធ្វើ​ឲ្យ​យានដ្រូននេះធ្លាក់។ ជាការចោទដែល​ភាគីរុស្ស៊ីបានបដិសេធ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ករណី​នេះ បាន​ឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីស្ថានភាព​ដែលងាយ​ផុយស្រួយ អាចក្លាយជាការប្រឈមមុខគ្នាដោយ​អាវុធ និង​កងទ័ព រវាង​គូបដិបក្សទាំង២នេះ ហើយអាចផ្ទុះក្លាយជាសង្គ្រាម​លោកលើកទី​៣។ យោងតាម​លោក James Hecker មេបញ្ជាការកងទ័ពអាកាសអាមេរិកប្រចាំតំបន់អឺរ៉ុប បាន​បញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា យានដ្រូនមួយគ្រឿង របស់កងទ័ពអាមេរិក ប្រភេទ MQ-9 Reaper បានធ្លាក់ទៅក្នុងសមុទ្ទខ្មៅ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី​១៤មីនា។ MQ-9 Reaper គឺជាយានដ្រូនបញ្ជាពីចំងាយ មានប្រវែងប្រមាណ​១០ម៉ែត្រ ទទឹងស្លាបប្រមាណ​២០ម៉ែត្រ ហើយអាចបំពាក់​អាវុធមីស៊ីលបាន​៨គ្រាប់ និងអាចហោះបានរយៈពេល​២៤ម៉ោង ក្នុង​ល្បឿនជាង​៣០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង។ យន្តហោះរុស្ស៊ី បើកសាំងស្រោចពីលើដ្រូនអាមេរិក​ ក្នុងពេលកើតហេតុ យានដ្រូននេះមិនមានបំពាក់អាវុធទេ ហើយ​កំពុងហោះ​ក្រវែល​​អង្កេតការណ៍ជាលក្ខណៈធម្មតា នៅក្នុងដែនអាកាសអន្តរជាតិ ពីលើសមុទ្ទខ្មៅ។ ផ្អែកតាម​ប្រភពពីភាគីអាមេរិក គឺក្នុងពេលកំពុងហោះ យានដ្រូន​នេះ ត្រូវបាន​យន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ី២គ្រឿង ប្រភេទ Sukhoï Su-27 ហោះ​កៀកពីលើជាច្រើនលើកច្រើនសារ ក្នុងបំណងរំខានរករឿង និងបាន​បញ្ចេញសាំងយន្តហោះ ស្រោចពីលើយានដ្រូននេះ ក្នុងគោល​ដៅ​ធ្វើឲ្យ​ដ្រូនខ្វាក់ មិនអាចមើលទិសដៅឃើញ​។ ភាគីអាមេរិកអះអាងទៀតថា ភ្លាមៗនោះ ស្រាប់​តែ​មានការប៉ះទង្គិចគ្នា រវាងយន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ី ជាមួយយានដ្រូន ធ្វើឲ្យ​ខូចកង្ហាររបស់ដ្រូន។ រំពេចនោះ ដ្រូនរបស់អាមេរិក ចាប់ផ្តើម​បាត់​បង់​ស្ថិរភាព​ ហោះ​លែងបាន ហើយ​កងទ័ពអាមេរិកដែលនៅ​ពីចំងាយ ​បាន​ប្រញាប់បញ្ជាឲ្យ​វាបន្ទាបខ្លួន​មកក្រោម មុននឹងបង្ខំចិត្តទំលាក់វាចោលទៅក្នុងសមុទ្រ​។ នេះបើផ្អែកតាមការបញ្ជាក់បន្ថែម ពីលោកមេបញ្ជាការ Patrick Ryder អ្នកនាំពាក្យ​មន្ទីរបញ្ចកោណអាមេរិក​។​ ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានចេញ​លិខិតប្រកាស ដោយ​បានលើកឡើងថា ទង្វើរបស់ងទ័ពរុស្ស៊ីនេះ គឺជាទង្វើដ៏គ្រោះថ្នាក់ មិនមានការទទួលខុសត្រូវ គ្មានភាព​ជំនាញ​ទាល់តែសោះ។ សកម្មភាព​ដ៏គ្រោះថ្នាក់បែបនេះ គឺវាអាចបណ្តាល​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​គ្រោះថ្នាក់ជាយថាហេតុណាមួយ ហើយ​បង្កឲ្យ​មាន​ការប៉ះទង្គិចកម្លាំងគ្នាដោយ​អចេតនា។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ កងទ័ពអាមេរិកអះអាងថា អាមេរិកព្រមទាំងក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត នឹងនៅតែបន្ត​ហោះប្រតិបត្តិការ​ក្រវែលនៅតំបន់​សមុទ្រខ្មៅនេះ ក្នុងដែនអាកាស​អន្តរជាតិ​ តែសូម​ឲ្យ​ខាងភាគីរុស្ស៊ី​ត្រូវធ្វើ​ខ្លួនឲ្យ​បានត្រឹមត្រូវនឹងមាន​ភាពជំនាញ​ផង។ រុស្ស៊ីបដិសេធថាកងទ័ពខ្លួន ​មិនប៉ះទង្គិចដោយ​ផ្ទាល់ជាមួយ​ដ្រូនអាមេរិកទេ​ ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ​​រុស្ស៊ី បានចេញលិខិតប្រកាសកាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារ​ ដោយ​បាន​ទទួលស្គាល់ថា គេពិតជាបាន​ចាប់រលកសញ្ញា ឃើញមានយានដ្រូនមួយមែន កាលពីថ្ងៃអង្គារ ដោយដ្រូននោះស្ថិតនៅពីលើតំបន់គ្រីម៉េ ហើយកំពុងហោះសំដៅចូលទៅក្នុង​ព្រំដែន​របស់រុស្ស៊ី​។ តែ​កងទ័ពរុស្ស៊ីបានអះអាងថា គេមិនមែនជាអ្នកធ្វើឲ្យ​យានដ្រូនរបស់​អាមេរិកនេះ ធ្លាក់ចូលសមុទ្ទនោះទេ។ ក្រសួងរុស្ស៊ីអះអាងទៀតថា យន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ី មិន​បានទៅប៉ះទង្គិចដោយ​ផ្ទាល់ ជាមួយ​ដ្រូនអាមេរិកទេ ហើយ​ក៏មិន​បានប្រើអាវុធស្អីទៅបាញ់​ទំលាក់ដែរ ពោលគឺដ្រូន​នោះវាហោះត្រឡប់ត្រឡិន បាត់បង់ស្ថិរភាពតែខ្លួនឯង មុននឹងធ្លាក់ចូលសមុទ្រ នៅវេលាម៉ោង ប្រមាណ​៩និង៣០នាទីព្រឹក ម៉ោងនៅម៉ូស្គូ ត្រូវជាម៉ោង៦កន្លះព្រឹក ម៉ោងសកល​។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក John Kirby អ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិ​អាមេរិក បាន​ឆ្លើយ​នៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ CNN កាលពីយប់មិញនេះ ថាភាគីរុស្ស៊ីមិនចាំបាច់ប្រឹងកុហកដល់ម្លឹងទេ។ លោកបានចោទថា ទង្វើរបស់កងទ័ពរុស្ស៊ីជាទង្វើ​​ដែលគ្មានការពិចារណាទាល់តែសោះ។ លោកអះអាងថា ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ កងទ័ពរុស្ស៊ីបានចេញ​មក​រំខាន ដល់ការហោះល្បាត​សាមញ្ញរបស់ដ្រូនអាមេរិក ជាច្រើនលើកច្រើនសារហើយ នៅ​ក្នុងតំបន់ពីលើសមុទ្ទខ្មៅនេះ តែទើបតែលើកនេះទេ ដែលកងទ័ពរុស្ស៊ីបានរំខាន ធ្វើឲ្យ​ដ្រូនអាមេរិក​ធ្លាក់ចូលសមុទ្រ។ លោក​បាន​បន្ថែមថា ភ្លាម​ៗក្រោយ​ធ្លាក់ដ្រូន កងទ័ពអាមេរិកបានបញ្ជូនយន្តហោះល្បាតសមុទ្រ  P-8A Poseidon ឲ្យ​ទៅក្រវែល​ការពារនៅតំបន់ដែលធ្លាក់ មិនឆ្ងាយ​ប៉ុន្មាន​ពី​ឆ្នេរសមុទ្រប្រទេសរូម៉ានី។ ការធ្វើបែបនេះ គឺទំនង​ជា​ដើម្បីរារាំងកុំឲ្យ​នាវារបស់រុស្ស៊ី មកស្រង់យកដ្រូននេះបាន​។​ ករណីលើកទីមួយ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាព​ដ៏ផុយស្រួយ តំបន់សមុទ្ទខ្មៅ គឺជាតំបន់ប្រឈមខ្លាំងណាស់ នៅក្រោយ​វិបត្តិផ្ទុះសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន​។ វាជាលើកទីមួយហើយ ដែល​យានដ្រូន​របស់កងទ័ពអាមេរិក ធ្លាក់ក្នុងតំបន់នេះ។ ប្រមាណ​ជាង​១ឆ្នាំមកនេះ កងទ័ពអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់ បានចៀសវាងមិនចូលរួម​ដោយ​ផ្ទាល់​ក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនទេ ដោយ​មិនចង់​ប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយរុស្ស៊ី។ តែកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តបានបញ្ជូន​យានដ្រូន និងយន្តហោះ ទៅក្រវែលជាញឹកញាប់ នៅតំបន់ពីលើសមុទ្រខ្មៅ​ ទីមួយ​ដើម្បីការពារសន្តិសុខប្រទេស​ក្នុងតំបន់ ដែលជាសមាជិកអូតង់ផង និង​ដើម្បី​ប្រមូលទិន្នន័យ​ព័ត៌មាន ជួយកងទ័ពអ៊ុយក្រែន​។ តែជាការហោះក្រវែលនៅលើដែនអាកាសអន្តរជាតិ។ ជាមួយនឹងសកម្មភាពកាន់តែសកម្ម របស់​សម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច​នៅតំបន់​នេះ ភាគីរុស្ស៊ី​អាចនឹងកាន់ក្រេវក្រោធ ខឹងទ្រាំលែងបាន អាចបញ្ជាយន្តហោះឲ្យ​កំញើញ បណ្តេញជាដើម។ ត្រង់នេះហើយ ដែលវាបង្កើនកម្រិតនៃការប្រឈម អាចឈានទៅ​មាន​គ្រោះថ្នាក់ជាយកថាហេតុណាមួយ ដោយអចេតនា។ គ្រោះថ្នាក់អាចកើត​ឡើង​មួយរំពេច ហើយអាចឈានទៅ​បញ្ឆេះភ្លើងសង្គ្រាមដោយ​ផ្ទាល់ រវាង​អូតង់ និងរុស្ស៊ី​។​ កាលពីថ្ងៃទី​២៩ កញ្ញា ឆ្នាំមុន យន្តហោះចម្បាំងរ Su-27 របស់រុស្ស៊ី បានបាញ់មីស៊ីល​មួយរួចទៅហោះ សំដៅទៅប្រផិតកៀកនឹង​យន្តហោះស៊ើបការណ៍ RC-35 របស់អង់គ្លេស ដែលកំពុងតែហោះប៉ាទ្រុយនៅ​លើសមុទ្រខ្មៅ​។ ខាំមាត់សង្កត់ចិត្តរៀងខ្លួន​ យ៉ាងណាក៏ដោយ យើងសង្កេតឃើញថា នៅក្រោយ​ហេតុការណ៍ធ្លាក់យានដ្រូនអាមេរិក​នេះ ភាគីអាមេរិក ទោះបីចោទរុស្ស៊ីដោយចំៗមែន តែគេហាក់​បានថ្លឹងថ្លែងពាក្យពេជន៍ណាស់​​ មិន​ដុតកំហឹងឲ្យឆេះរោលខ្លាំងនោះទេ ដោយ​ព្យាយាមទប់ ​កុំឲ្យ​វាក្លាយ​ចំណុចចាប់ផ្តើម​នៃសង្គ្រាម។ ថ្វីត្បិតភាគីអាមេរិក អះអាងថាគេមាន​វីដេអូជា​ភស្តុតាង បញ្ជាក់ពីសកម្មភាព​រករឿងមកលើយានដ្រូនគេ​ ពីសំណាក់​យន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ីក៏ដោយ តែមន្ត្រីអាមេរិក បានថ្នមមាត់ មិនអះអាងចោទលើចេតនា​អាក្រក់របស់រុស្ស៊ីនោះទេ។ លោក Ned Price អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកវិញ បានលើកឡើងដែរថា ភាគីអាមេរិក កំពុងនិយាយជាមួយភាគីរុស្ស៊ី​ដោយផ្ទាល់ ដើម្បីប្រាប់ពីការ​ជំទាស់ដ៏ខ្លាំងក្លា ចំពោះទង្វើរបៀបនេះ របស់រុស្ស៊ី។ ជាប្រតិកម្ម​ក្រោយ​ការធ្លាក់យានដ្រូននេះ​ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានកោះហៅ​លោក Anatoli Antonov អគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ី​ឲ្យចូលចូលជួប​។ ហើយ​បើផ្អែកតាមការចុះផ្សាយរបស់​បណ្តាញព័ត៌មានរុស្ស៊ី RIA ក្នុងពេលចូលទៅក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ីបាន​បដិសេធការចោទ ហើយអះអាងរុស្ស៊ីចាត់ករណី​នេះជាករណីបង្ករឿងពីខាងអាមេរិក។ លោក​Anatoli Antonov អះអាងទៀតថា ចំពោះខាងរុស្ស៊ីវិញ គឺរុស្ស៊ី​គ្មានចេតនាណាមួយ ចង់​ឲ្យ​មាន​ការប្រឈមមុខគ្នាដោយ​ផ្ទាល់ រវាងអាមេរិកនិងរុស្ស៊ីនោះទេ។ ជារួមយើងឃើញថា ភាគីទាំងសងខាងខំប្រឹងទប់រៀងៗខ្លួន មិនមាន​នរណាបញ្ឆេះនរណាទេ៕
15/3/20230 minutos, 0 segundos