In Wat blijft aandacht voor de nieuwe biografie over Thea Beckman, een van de bekendste Nederlandse jeugdboekenschrijvers die vooral beroemd werd met haar historische romans. Haar grootste succes Kruistocht in spijkerbroek (1973) won meerdere prijzen en werd wereldwijd vertaald. Beckman wist als geen ander geschiedenis spannend en toegankelijk te maken voor jongeren en inspireerde generaties lezers. In Geef me de ruimte, de eerste biografie over Thea Beckman, beschrijft journalist en schrijver Vivian de Gier hoe Beckman altijd haar eigen weg koos als schrijver en feminist. Lara Billie Rense praat met de Gier over het leven en werk van Beckman, en waarom zij – ondanks dat het haar werd afgeraden – tóch een biografie over haar schreef. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken?  En hoe leven zij voort?  In de derde aflevering volgt Fleur Jurgens het spoor terug van de Franse socioloog en filosoof Bruno Latour. Latour, geboren in 1947 in een wijnfamilie in de Bourgogne, was een intellectueel die meer dan 40 jaar een belangrijke rol speelde in debatten over kennisvorming, politiek en klimaat. Hij zag de praktijk van de wetenschap door een nieuwe, caleidoscopische bril. De wetenschapper in een witte jas was slechts een radartje in het grote geheel en zogenaamde ‘feiten’ waren niet heilig. En daarmee werd zijn gedachtengoed ook meteen controversieel. Zijn prikkelende stelling was: we kunnen de wereld ook vanuit het gezichtspunt van ándere mensen, van dieren, planten en zelfs objecten bekijken. Zo is het mogelijk om ze een stem te geven in een ‘parlement der dingen’.   Bruno Latour overleed in 2022 in Parijs.                                                                                                                                       Fleur praat met filosofisch antropoloog Arjan Kleinherenbrink die een boek over Latour schreef, geluidskunstenaar Harpo ’t Hart, één van de initiatiefnemers van de Ambassade van de Noordzee die de filosofie van Latour in praktijk brengt en hoogleraar wetenschapsfilosofie Huub Dijstelbloem die in de jaren 90 bij Bruno Latour in Parijs studeerde. Presentator: Lara Billie Rense  Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman  Eindredactie: Bram Vollaers   Productie: Mare de Vries

De Vlaamse acteur en regisseur Michel van Dousselaere nam in 2018 afscheid van zijn publiek nadat in 2014 een zeldzame vorm van progressieve afasie bij hem werd vastgesteld. Een hersenaandoening waardoor zijn spraakvermogen verdween en hij fysiek aftakelde. Over zijn ziekte maakte hij samen met zijn vrouw, documentairemaker Irma Wijsman, de documentaire Michel, acteur verliest de woorden aan de hand van zijn laatste theaterrol. In het vervolg Michel en de handen op zijn huid portretteert Wijsman vier jonge mensen die voor Michel gezorgd hebben en onderzoekt ze welke impact die zorg op hun jonge leven heeft gehad. Lara Billie Rense spreekt met Wijsman over het werk en leven van Van Dousselaere. Waarom koos hij bewust voor jonge mantelzorgers? En hoe verzorg je iemand zonder woorden? In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: In de podcast Wat Blijft hoor je de komende weken de 12-delige serie Grote Geesten over indrukwekkende denkers uit de Humanistische Canon. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone De Beauvoir tot James Baldwin. Wat hebben zij betekend? Wat kunnen we leren van hun leven en denken?  En hoe leven zij voort?    In de tweede aflevering volgt Lotje IJzermans het spoor terug van denker, romancier, feminist en pacifist Virginia Woolf. Ze was oprichter van de Bloomsburygroep, een groep intellectuelen in het literaire leven van Londen en werd bekend met haar boeken ‘Mrs. Dalloway’, ‘Naar de vuurtoren’ en ‘Orlando’. Haar echtgenoot Leonard Woolf noemde haar een genie, maar ook buiten haar intieme kring oogstte ze veel bewondering.  Ze was de pionier van het modernisme en experimenteerde met bijv. the stream of consciousness-techniek. En nog steeds is haar werk actueel, springlevend en een bron van inspiratie. Haar leven was vol diepe dalen en ze werd geplaagd door depressies. In 1941 maakte ze een einde aan haar leven door zich te verdrinken in de rivier de Ouse.   Lotje praat met drie schrijvers van drie generaties: schrijver en radiomaker Nikki Dekker voor wie Virginia een rolmodel is, schrijver en filosoof Jannah Loontjens die Virginia al sinds haar studententijd bewondert en schrijver en filosoof Joke Hermsen. Presentator: Lara Billie Rense  Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman Eindredactie: Bram Vollaers  Productie: Mare de Vries

Deze week in Wat blijft: wie was Margaretha van Parma (1522-1586)? Deze buitenechtelijke dochter van keizer Karel V groeide uit tot een van de meest besproken en machtigste vrouwen van Italië en werd in 1559 landvoogdes van de Nederlanden, in de turbulente tijd aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Toch bleef zij lang onderbelicht in de geschiedenisboeken. Te gast is Katrien Lichtert, doctor in de kunstgeschiedenis. Zij deed internationaal onderzoek naar de levensloop van Margaretha van Parma en is curator van de tentoonstelling 'Margaretha. Keizersdochter tussen Macht en Imago’ in het MOU Museum Oudenaarde. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: In de podcast Wat blijft hoor je de komende twaalf weken de serie Grote Geesten, over indrukwekkende denkers uit de geschiedenis. Van Aristoteles tot Hannah Arendt en van Simone de Beauvoir tot James Baldwin. Wat kunnen we leren van hun leven en denken? Wat hebben wij te danken aan deze grote geesten? En hoe leven zij voort in onze samenleving?    In de eerste aflevering volgt Stine Jensen het spoor terug van Desiderius Erasmus. Met satire en spot vocht hij als schrijver en denker in de zestiende eeuw tegen misstanden in de kerk. Zijn gedachtegoed lijkt actueler dan ooit. Zo verzette hij zich tegen dogmatisch denken en mensen die zich opsluiten in hun eigen gelijk, vertelt hoogleraar intellectuele geschiedenis Han van Ruler. En in zijn boek Lof der Zotheid laat Erasmus zien hoe humor, ironie en zelfkritiek onontbeerlijk zijn. Hoogleraar Ronald van Raak: “Hij zag dat als het cement tussen de stenen, het houdt de samenleving in verband.” Bovendien: Als je mensen echt wil snappen moet je naar hun dwaasheden kijken. Rapper Adison Dos Reis maakte recent kennis met Erasmus en was meteen fan. Hij liet zich inspireren tot een speciaal Erasmus-lied waarin hij rapt hoe Erasmus en hij hetzelfde pad bewandelden als ‘bastaard’ in Rotterdam, maar zeker ook als het gaat om autonomie en spelen met taal als woordkunstenaar. En Sanne Steen vertelt bij het standbeeld van Erasmus voor de Laurenskerk over zijn betekenis voor Rotterdam. Presentator: Lara Billie Rense  Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

Wat blijft als we er niet meer zijn? Welke inspiratie kunnen we halen uit de levensverhalen van anderen? Naast een podcast, duikt presentator Lara Billie Rense op NPO Radio 1 elke zondagnacht in bijzondere en actuele levensverhalen, en gaat die in gesprek met mensen die zich verdiepen in de levensloop van een ander, dood én levend. Ook staat Lara Billie samen met luisteraars stil bij wie er in hun leven een belangrijk spoor naliet. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Mathieu Segers was historicus en gold als één van de belangrijkste denkers in het Europa-debat. Hij was hoogleraar hedendaagse Europese geschiedenis en Europese integratie aan de Universiteit van Maastricht. Hij schreef columns, essays en opiniestukken en maakte de podcast Café Europa. Hij werkte tot kort voor zijn dood nog aan een boek dat dit najaar postuum zal verschijnen. In deze aflevering volgt Annette van Soest zijn spoor terug en praat met hoogleraar politieke economie Catherine de Vries met wie Segers een wisselcolumn in het Financieel Dagblad had, vriend Guido Derks en echtgenote Marèl Segers, die hij al vanaf hun studententijd kende. Wat blijft na de dood van Mathieu Segers? Presentator: Lara Billie Rense  Redactie: Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

Shakespeares Romeo en Julia gaat als verhaal al eeuwenlang mee. De onmogelijke liefde tussen Julia Capulet en Romeo Montague, twee jongeren uit elkaar vijandig gezinde families, inspireert nog steeds. Het toneelstuk werd bewerkt tot films, televisieseries, opera’s, musicals en popliedjes. In de meeste interpretaties staat Romeo centraal. Toneelschrijver Melissa Knollenburg vond het tijd voor Julia als middelpunt en schreef een nieuwe versie van het eeuwenoude liefdesverhaal. Lara Billie Rense spreekt met Knollenburg over haar reactie op Shakespeares tragedie en hoe de bijna mythisch geworden Julia in onze tijd past. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Marc Chavannes was journalist en publicist en werkte 42 jaar voor NRC. Hij was respectievelijk correspondent in Parijs, Londen en Washington. Later werd hij ook hoogleraar Journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij gold als het journalistieke geweten van Nederland en verwierf veel ontzag. Hij won de Prijs voor de Dagbladjournalistiek en tweemaal de Anne Vondelingprijs voor politieke journalistiek. De laatste jaren schreef hij voor De Correspondent. In deze aflevering volgt Botte Jellema zijn spoor terug en praat met vriend, journalist en oud-hoofdredacteur van het AD Hans Nijenhuis, journalist en hoofdredacteur van De Correspondent Rob Wijnberg, vriend en oud vice-president van de Raad van State Herman Tjeenk Willink en twee (van de vier) kinderen van Chavannes: journalist Esther Chavannes en advocaat Remy Chavannes.  Wat blijft na de dood van Marc Chavannes?  Presentator: Lara Billie Rense  Redactie: Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

Een bijzondere aankoop van het Rijksmuseum deze zomer: een eerste druk van Metamorphosis insectorum Surinamensium van Maria Sibylla Merian. Het natuurhistorische meesterwerk uit 1705 geldt als een hoogtepunt in de Nederlandse boekproductie van de 18de eeuw. Maria Sibylla Merian (1647-1717), een van oorsprong Duitse kunstenaar en naturalist, was de eerste Europese vrouw die wetenschappelijk onderzoek deed in Amerika. Op gedetailleerde wijze bracht ze de metamorfose van insecten in kaart. Boekhistoricus Marieke van Delft is te gast en vertelt over het ongewone levensverhaal van Merian, haar tijd in Suriname en haar bijdrage aan de wetenschap. Hoe ging Merian als vrouw om met de weerstand van mannen die haar niet serieus namen? Op welke manier verhield zij zich tot de inheemse bevolking en tot slaafgemaakten in Suriname, en in hoeverre is zij aan hen schatplichtig? In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Rapper Def Rhymz, geboren als Dennis Oscar Bouman, werd geboren in Paramaribo, Suriname en groeide op in Rotterdam. Het werd bekend door zijn hits ‘Doekoe’ in 1999 en ‘Schudden’ in 2001 en maakte furore als lid van de eerste generatie rappers in Nederland. Hij sprak een enorm breed publiek aan en ontving tweemaal een TMF Award. Hij was een enorm actieve en enthousiaste artiest – en trouwens ook restauranthouder - tot hartfalen zijn leven bemoeilijkte. Hij was in afwachting van een donorhart, maar overleed op 53-jarige leeftijd. Zijn dood was een grote schok en bracht een mensenmassa op de been. Er werd geld ingezameld om hem een begrafenis in zijn geboorteland Suriname te kunnen geven die in april 2024 plaats vond.   Nicole Terborg volgt zijn spoor terug en praat met zijn moeder Esmey Ravales, journalist Saul van Stapele, jongere broer Lucien Bouman en jeugdvriend en mede-oprichter van Postmen Martin Bear (G-Boah).  Wat blijft, na de dood van Def Rhymz? Presentator: Lara Billie Rense Redactie: Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

In de Nederlandse literatuur is de schrijver Belcampo, pseudoniem van Herman Schönfeld Wichers,  uniek. Nederlandse schrijvers beperken zich meestal tot realistische verhalen en romans, terwijl het werk van Belcampo fantastisch en surrealistisch is. Hij verandert één element in de werkelijkheid en fantaseert daar consequent op door. Wat gebeurt er als je jezelf in de trein tegenkomt? Hoe zou de Dag des Oordeels er uit zien in het gereformeerde plaatsje Rijssen en welke rol zou de schrijver daar zelf in kunnen spelen?  Nico Keuning schreef over een biografie over de kleurrijke figuur Belcampo, arts en schrijver. De titel van het boek is Groots en onbekommerd en hierin volgt volgt hij Belcampo als buitenstaander in het Rijssen van toen, als tbc-patiënt in Renkum en Davos, als student in Amsterdam, op zijn zwerftochten in het buitenland en als arts-schrijver in Groningen. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Bob Goudzwaard was econoom en politicus en werkte voor het wetenschappelijk instituut van de ARP. Later werd hij ook Tweede Kamerlid voor die partij, hij was één van de initiators van het CDA. Goudzwaard was de grondlegger van het begrip ‘economie van het genoeg’, ook wel ‘consuminderen’ genoemd. In Nederland moest hij lang op waardering wachten, internationaal genoot hij veel aanzien. Hij was hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Annette van Soest volgt zijn spoor terug en praat met twee van zijn dochters Mariëtte en Annelies, zijn biograaf Joost Hengstmengel en docent filosofie en goede vriendin van Goudzwaard Esther Somers.   Wat Blijft, na de dood van Bob Goudzwaard? Presentator: Nicole Terborg Redactie: Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

In 1993 hielp PvdA-politica Ien Dales de Algemene wet gelijke behandeling door de Kamer te loodsen, waarmee ze een icoon werd binnen de homobeweging. Haar uitspraak ‘Een beetje integer kan niet’ wordt nog regelmatig geciteerd, twee prijzen dragen haar naam, er zijn een lezing en een leerstoel naar Dales vernoemd. Politicoloog, schrijver en journalist Sylvester Hoogmoed schreef dertig jaar na Dales’ overlijden haar biografie. Nicole Terborg spreekt met Hoogmoed over zijn portret van de eerste vrouwelijke minister op het ‘moederdepartement’ van Binnenlandse Zaken. Marja Pruis vertelt over de gevierde Ierse auteur Edna O’Brien. In een carrière van meer dan zestig jaar bracht ze tientallen romans, toneelstukken, kinderboeken en non-fictie boeken uit. Gedurende haar leven ontsnapte ze uit de verstikkende bekrompenheid van haar omgeving. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Acteur, tekstschrijver en docent George Groot werd het meest bekend als oprichter en één van de leden van cabaretgroep Don Quishocking. De groep maakte maatschappijkritisch cabaret en bracht het geluid van de jaren 70.  Groot gaf les aan de Amsterdamse Toneelschool en de Hogeschool der Kunsten in Utrecht en  schreef voor kleinkunstenaars, zoals Jenny Arean, Paul de Leeuw en Job Schuring. Opvallend was zijn toetreding tot de Bhagwanbeweging, een gebeurtenis die uitgebreid werd behandeld in één van de voorstellingen van Don Quishocking: ‘We zijn volstrekt in de war’. Peter Blom volgt zijn spoor terug en praat met Don Quishocking-collega en radiomaker Jacques Klöters, vriendin en actrice Adelheid Roosen en cabaretcriticus Patrick van den Hanenberg. Wat blijft, na de dood van George Groot? Presentator: Nicole Terborg Redactie: Redactie: Jessica Zoghary, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Sushmita Lageman Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

Wat blijft als we er niet meer zijn? Welke inspiratie kunnen we halen uit de levensverhalen van anderen? Naast een podcast, duikt presentator Lara Billie Rense op NPO Radio 1 elke zondagnacht in bijzondere en actuele levensverhalen, en gaat die in gesprek met mensen die zich verdiepen in de levensloop van een ander, dood én levend. Ook staat Lara Billie samen met luisteraars stil bij wie er in hun leven een belangrijk spoor naliet. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Beeldend kunstenaar Lizan Freijsen studeerde aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam en de Jan van Eyck Academie in Maastricht. Ze legde een vlekkenarchief aan: een fotoverzameling van schimmels en vochtvlekken. Later maakte ze het tuften, het maken van hoogpolig textiel, salonfähig. Ze exposeerde in Londen, Milaan en New York. Ze overleed door een noodlottig ongeval.  Inge ter Schure volgt haar spoor terug en praat met haar ex-man fotograaf Hans Wilschut, jeugdvriendin en kunstenaar Riemke de Jong, vriendin en collega Karin Zeedijk en beeldend kunstenaar Karin Arink. Wat blijft, na de dood van Lizan Freijsen? Redactie zomeruitzendingen: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Adinda Hijl, Sjoerd Alders, Noah van Diepen, Nienke Spaan Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

In deze Parade-uitzending volgen we het spoor terug naar de 18e eeuw. Deze zomer staat Esther van der Wel op de Parade met hun voorstelling Bet en Aag, over de beroemde schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken. Met hun briefroman Sara Burgerhart belandden ze in de Canon van Nederland en representeren ze de Verlichtingsideeën. Door hun schrijverschap werden ze ware beroemdheden in hun tijd. En ze waren onafscheidelijk. Ze werkten samen, woonden samen en sliepen in hetzelfde bed. Was dit enkel een vruchtbare samenwerking, een hechte vriendschap, of toch meer? Esther van der Wel gaat in hun voorstelling op zoek naar wat zij nog meer van elkaar waren. Wat blijft er van deze beroemde schrijfsters, behalve hun boeken? Presentatie: Lara Billie Rense. In het tweede uur van Wat blijft de aflevering van Over Leven waarin Coen Verbraak praat met Nina Blom. Redactie zomeruitzendingen: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Adinda Hijl, Sjoerd Alders, Noah van Diepen, Nienke Spaan  Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

Schrijver Esmee Schenck de Jong debuteerde in 2023 met het autobiografische 'Omdat mijn lichaam het wil', verhalen over lust en verbinding. Ze viel meteen op door haar vrije seksuele moraal en nieuwsgierigheid naar de ander. Hebban schreef: ‘Een taboe- en genrevrije verhalenbundel om als een grote reep chocola in een enkele zitting te verslinden. Omdat mijn lichaam het wil is zowel een ode aan de vrije liefde en seksualiteit als een viering van het leven. Krachtig en fragiel, soms meer het een, soms het ander.’ Schenck de Jong schreef ook voor de Volkskrant en online platform Vice, werkte in een kinderboekwinkel en was jurylid van de Zilveren Penselen.           Ze leed aan een bipolaire stoornis en schreef daar openlijk over. In 2023 overleed ze door zelfdoding.                                                                                                                                          Maarten Dallinga volgt haar spoor terug en praat met vriendin en haar redacteur bij uitgeverij Prometheus Emma Mendez Correa, vriendin Anna van Delft, halfbroer James en een stel met wie Esmee een romantische driehoeksverhouding had. Wat blijft, na de dood van Esmee Schenck de Jong? Denk jij aan suïcide? Dan kun je terecht bij 113 zelfmoordpreventie: 0800-0113 of 113.nl. 

In deze speciale Parade-uitzending een ontmoeting tussen de Italiaanse operazanger Luciano Pavarotti en de Nederlandse volkszanger Willy Alberti. Opera en het levenslied worden niet zo snel in één zin genoemd, maar deze twee zangers – en hun muziek – hebben meer overeenkomsten dan we in eerste instantie zouden denken. In de voorstelling Pavarotti Meets Alberti, gebaseerd op een waargebeurde ontmoeting, staan de zangers samen op één podium. Lara Billie Rense spreekt met de maker van de voorstelling, pianist en componist Thijs Borsten over hun werk en levens. Waar raken opera en het levenslied elkaar?  In het tweede uur van Wat blijft de aflevering van Over Leven waarin Coen Verbraak praat met Claudia van Deudekom. Actrice Chrisje Comvalius werd op Aruba geboren maar startte haar acteercarrière in Nederland. Ze stond 55 jaar op het toneel in Nederland, Suriname en Aruba. Ze werd bekend door haar rol als Dorothea Grantsaan in de tv serie Goede Tijden, Slechte Tijden. Behalve dat was ze een mentor voor jong talent en makers van kleur in Nederland. Toen ze ontdekte dat ze leed aan de Ziekte van Alzheimer – ze werd al geplaagd door hartfalen - besloot ze haar einde niet af te wachten en zette ze een euthanasietraject in. Ze werd het gezicht van de publiekscampagne van Palliatieve Zorg Nederland. In de tv-documentaireserie Roosen & Borst van HUMAN volgen Adelheid Roosen en Hugo Borst mensen die met Alzheimer worden geconfronteerd; één van hun hoofdpersonen is Chrisje Comvalius.  In de podcast Wat Blijft volgt Nathan de Vries haar spoor terug en praat met Comvalius’ nicht Ernestine Comvalius, actrice en vriendin Meral Polat, schrijver Simone Zeefuik en journalist Hugo Borst. Wat blijft, na de dood van Chrisje Comvalius? Redactie zomeruitzendingen: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Adinda Hijl, Sjoerd Alders, Noah van Diepen, Nienke Spaan Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

In deze Parade-uitzending volgen we het spoor terug naar de voorouders van Kevin Klein. Zijn stamboom vertakt in een Duitse overgrootvader die eind 19e eeuw Suriname fotografeerde en exotische ansichtkaarten maakte. Hij was misschien wel een ‘trendsetter’ in het beeld dat sommigen vandaag de dag nog hebben van het land. Van zijn overgrootouders aan zijn moederskant weet Kevin bijna niets, alleen dat ze van tot slaaf gemaakten afstammen. Kevin is negentien als hij naar Nederland verhuist voor de toneelschool. Het is zijn kans om zichzelf opnieuw vorm te geven. Maar kan dat? Hoeveel van wie we zijn wordt bepaald door onze afkomst en de omgeving waarin we zijn grootgebracht? Zijn er ook dingen waarvan je hoopt dat ze niet blijven? In Bloedknopen probeert hij zich te ontdoen van de ideeën en beelden die aan hem kleven. Presentatie: Lara Billie Rense. In het tweede uur van Wat blijft de aflevering van Over Leven waarin Coen Verbraak praat met Jan Ommen. Redactie zomeruitzendingen: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Adinda Hijl, Sjoerd Alders, Noah van Diepen, Nienke Spaan Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

Dick van den Toorn en Alex Hendrickx zijn deze zomer op De Parade te vinden in knaloranje werkpakken en een abstracte schaftkeet als decor. Wat ze spelen is een van Shakespeare’s grote werken King Lear, bewerkt door Don Duyns. Hoe die werkpakken in verband staan met dit Vroegmoderne drama is te beluisteren in deze Parade-uitzending van Wat blijft. Hierin zijn Alex Hendrickx en regisseur Paul van der Laan te gast en vertellen ze hoe twee acteurs negen verschillende personages spelen (soms meerdere tegelijkertijd) en hoe deze versie van King Lear een ode aan de fantasie is. En wellicht steek je ook nog wat op over hoe je de erfenis vooral niét moet verdelen. In het tweede uur van Wat blijft de podcast Wat blijft door Eva Koreman met Luc Boyer en de aflevering van Over Leven waarin Coen Verbraak met presentatrice Milouska Meulens spreekt. Acteur, danser en docent Luc Boyer werd in Djakarta (Indonesië) geboren. Hij kwam in 1953 met zijn familie naar Nederland en ontwikkelde zich tot pionier van de moderne mime. Daar ging eerst een opleiding klassieke én moderne dans aan vooraf, ook studeerde hij voor mimespeler in Parijs. Eenmaal in Nederland combineerde hij zijn podiumkunst met lesgeven; bijna 40 jaar lang was hij docent aan de Theaterschool in Amsterdam. In 2012 werd hij, een man die qua leven en werk afhankelijk was van zijn fysiek, getroffen door een beroerte. Hij raakte deels verlamd, maar maakte desondanks een drieluik over zijn beroerte en ging toch het podium weer op. Eva Koreman volgt zijn spoor terug en praat met zijn dochter Fay Boyer, vriendin en danseres Anne Affourtit en mimespeler, oud-student van Luc en vriendin Irene Schaltegger. Wat blijft, na de dood van Luc Boyer?   Redactie zomeruitzendingen: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Adinda Hijl, Sjoerd Alders, Noah van Diepen, Nienke Spaan Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

In deze speciale Parade-uitzending een gesprek over Sjostakovitsj en Stalin. Twee historische figuren die op Theaterfestival de Parade weer tot leven worden gewekt door respectievelijk Dick van den Toorn en René Groothof, in een allerlaatste tekst van de afgelopen jaar overleden Helmert Woudenberg.   Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) was muzikaal wonderkind in het Rusland van de twintigste eeuw. Hij begon toen hij 9 was met pianolessen, mocht al op 13-jarige leeftijd naar het conservatorium van Sint-Petersburg en schreef op zijn 19e al zijn eerste symfonie. Hij werd vermaard om zijn wereldberoemde symfonieën en opera's, maar ook verguisd om zijn rol in de repressieve propaganda van Sovjetdictator Jozef Stalin. Was Sjostakovitsj een meeloper of toch een overlever? Lara Bille Rense spreekt met de twee acteurs over hoe Sjostakovitsj zijn carrière lang heeft moeten omgaan met de autoriteiten in de Sovjet-Unie, waar Stalin met autoritair geweld dood en verderf zaaide. Wat als de kunst die je wilt maken verboden wordt? De muziek waar je naar wilt luisteren niet meer klinkt en de vrijheid die je gewend bent verdwijnt? En hoe vergelijkbaar is de omgang met de kunst van Sjostakovitsj met onze eigen tijd?    Inge ter Schure volgt voor de Wat blijft podcast het spoor terug van Politicus Rick Brink. Hij zat zijn leven lang in een rolstoel vanwege zijn aangeboren lichamelijke beperking: de ‘broze bottenziekte’. Hij begon zijn politieke carrière bij het CDA en zat vijf jaar in de gemeenteraad van Hardenberg. Rick Brink werd gekozen tot officieus ‘Minister van Gehandicaptenzaken’ en hoopte op een loopbaan in de landelijke politiek, maar het CDA zette Lucille Werner hoger op de kandidatenlijst waarna Brink zich terugtrok. Hij zette zich zijn leven lang in voor de zichtbaarheid en mobiliteit van mensen met een beperking. Zo maakte hij zich - met succes - hard voor inclusieve speeltuinen. Inge ter Schure volgt zijn spoor terug en praat met zijn zus Annelies Overweg-Brink, CDA-collega en vriendin Miranda Wesselink en Cyril Snijders, eindredacteur van het project ‘Minister van Gehandicaptenzaken’. Wat blijft, na de dood van Rick Brink?    In het tweede uur van Wat blijft spreekt Coen Verbraak met zangeres Aysha Meis de Groot. En het muzikale levensverhaal van componist Harold Arlen.   Redactie zomeruitzendingen: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Adinda Hijl, Sjoerd Alders, Noah van Diepen, Nienke Spaan Eindredactie: Bram Vollaers Productie: Mare de Vries

Vanaf deze week start de speciale zomerserie van Wat blijft. Met iedere week een nieuwe uitzending vanaf De Parade, een nieuwe podcast in de serie Wat blijft en de podcastversie van het televisieprogramma Over Leven van Coen Verbraak. In de eerste Parade-uitzending een poëtische ode aan het escapisme, geïnspireerd op de teksten en het leven van Russische absurdistische schrijver en dichter Daniil Charms. Op De Parade praten we met theatermaker Semna Segal van de voorstelling 'U, Nu!' over de behoefte om gewoon te verdwijnen. Semna kan je daarbij helpen. Als je goed luistert naar wat ze zegt, en precies doet wat ze van je vraagt, zou het zomaar kunnen dat, terwijl de andere bezoekers biertjes wegtikken, rondjes zweven, poffertjes bakken, jij er plots niet meer bent. Presentatie: Lara Billie Rense. Coen Verbraak praat in het tweede uur van Wat blijft met cabaretier Freek de Jonge. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Lieke Bruins, Adinda Hijl.  Eindredactie: Bram Vollaers. ---  Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft   Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Lara Billie Rense praat in Wat blijft met biograaf Koen Vossen over avonturier, journalist en oorlogscorrespondent Jan Fabius.  Hij was getuige van de Balkanoorlog, bezocht hij de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog, kwam hij na een verhoor door Stalin in een Russische cel en overleefde hij ternauwernood de Japanse bombardementen op Shanghai.  Na 1945 begon hij met zijn eigen weekblad een eenmansguerrilla tegen het establishment. Als overtuigd imperialist en nationalist kon hij het verlies van Nederlands-Indië moeilijk verkroppen. In 1956 belandde hij in de gevangenis nadat hij als een van de eersten had bericht over de invloed van gebedsgenezeres Greet Hofmans op Paleis Soestdijk. In zijn boek met de veelzeggende titel Groter dan het leven, De roekeloze avonturen van Jan Fabius belicht Vossen het opmerkelijke leven van deze onalledaagse journalist en activist. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Accordeonist Miny Dekkers studeerde als eerste af op accordeon aan het Conservatorium in Amsterdam. Ze ontwikkelde zich tot groot pleitbezorger van accordeon in de klassieke muziek. Ze was ook docent en leidde een hele generatie accordeonisten op. Componisten onder wie Bernard van Beurden, Ton de Leeuw en Tristan Keuris schreven composities voor haar. Regelmatig trad ze buiten de gebaande paden; ze trad op met de Gebroeders Flint, Annemarie Prins en Ischa Meijer. Een kroon op haar werk was een optreden in 2002 in Carnegie Hall, New York met het Koninklijk Concertgebouworkest. Annette van Soest volgt haar spoor terug en praat met haar echtgenoot en kok Frans Cirkel, accordeonist en oud-leerling van Vincent van Amsterdam en oud-leerling en vriendin Astrid in ‘t Veld. Wat blijft, na de dood van Miny Dekkers? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Lieke Bruins. Eindredactie: Bram Vollaers. --- Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft   Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Ronaldinho werd met zijn unieke speelstijl en eeuwige glimlach een voetbalicoon. Op zijn hoogtepunt was de Braziliaan de beste speler ter wereld en werd hij wereldwijd bewonderd. Ook door schrijver Michel Doodeman, voor wie de voetballer een jeugdheld was en een van de redenen voor zijn liefde voor voetbal. Ronaldinho’s glorietijd was spectaculair maar kort. Na zijn periode bij topclubs PSG, F.C. Barcelona en A.C. Milan verdween hij uit de schijnwerpers. Vanaf dat moment kwam hij vooral nog in het nieuws door vreemde incidenten, met als dieptepunt zijn verblijf in een Paraguayaanse gevangenis.  Doodeman ging op zoek naar de vragen die hij zelf al jaren heeft over Ronaldinho. Was hij een artiest die zijn publiek verloor of een voetballer die simpelweg alles won en zich niet meer aan de topsportregels wilde houden? Waarom verloor hij hem als fan zelf uit het oog? En wat doet Ronaldinho nu? Nicole Terborg spreekt met Doodeman over zijn portret van deze unieke superster. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Cilly Dartell, geboren als Priscilla Veltmeijer, was actrice en presentatrice. Ze stond vanaf 1974 tot 1990 op het toneel, speelde bij cabaretgroep Nar met Youp van ’t Hek en in musicals. Begin jaren ‘90 stapte ze over naar AVRO Radio waar ze culturele radioprogramma’s presenteerde. Later vertrok ze naar televisie en presenteerde voor SBS6 Hart van Nederland en Shownieuws. Ze werd hét gezicht van Hart van Nederland, maar moest tegen haar zin het veld ruimen voor jongere presentatoren.   Eva Koreman volgt haar spoor terug en sprak met Cilly’s echtgenoot Jan Cocheret, vriend en collega Albert Verlinde, Hart van Nederland-presentatrice Marlayne Sahupala en vriendin/collega uit de vroege jaren Carla Delfos. Wat blijft, na de dood van Cilly Dartell?  ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Lieke Bruins. Eindredactie: Bram Vollaers. ---      Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft   Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Veel vrouwelijke Nederlandse wetenschappers uit de vorige eeuw wijdden hun leven aan de wetenschap, deden belangrijke ontdekkingen, maar kregen daar nooit de credits voor. Wie waren deze vrouwen? Wat dreef ze en welke obstakels moesten ze omzeilen? Wetenschapsjournalist Edda Heinsman dook voor de vijfdelige podcast Alles voor de wetenschap in archieven en ging in gesprek met nabestaanden en intimi, op zoek naar de levensverhalen van vijf van deze vrouwen: sterrenkundige Elsa van Dien (1914-2007), botanica en genetica Tine Tammes (1871-1947), scheikundige en stralingsdeskundige Antonia Korvezee (1899-1978), orthopedagoog Ida Frye (1909-2003) en natuurkundige Caroline Bleeker (1897-1985). Inge ter Schure spreekt met Heinsman over de vooroordelen, mannelijke tegenwerking, maar soms ook onbaatzuchtigheid en liefde die hun carrières in de weg stonden. Willem Nijholt, geboren in Indonesië, brak al jong door als acteur, zanger en danser. Hij speelde met Wim Sonneveld en Conny Stuart, werd bekend door zijn rollen in de jeugdserie Oebele, de speelfilm De Stille Kracht en het liedjesprogramma ‘Kun je nog zingen, zing dan mee’. Hij speelde eindeloos veel rollen in films, op toneel en televisie en stond vanaf begin jaren tachtig in musicals, waaronder Cabaret, Miss Saigon en Oliver. Ook publiceerde hij drie boeken, waaronder één met de correspondentie tussen hem en schrijver Gerard Reve. Maar ondanks alle roem en succes bleef de onzekerheid aan hem knagen. Coen Verbraak volgt zijn spoor terug. Hij sprak met acteur Frans Mulder, actrice Gerrie van der Klei, pianist/componist Frans Ehlhart en theaterproducent Joop van den Ende.  Wat blijft, na de dood van Willem Nijholt? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Lieke Bruins. Eindredactie: Bram Vollaers. ---     Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft   Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Wat blijft als we er niet meer zijn? Welke inspiratie kunnen we halen uit de levensverhalen van anderen? Naast een podcast, duikt presentator Lara Billie Rense op NPO Radio 1 elke zondagnacht in bijzondere en actuele levensverhalen, en gaat die in gesprek met mensen die zich verdiepen in de levensloop van een ander, dood én levend. Ook staat Lara Billie samen met luisteraars stil bij wie er in hun leven een belangrijk spoor naliet.  Tineke Beishuizen, columnist en schrijver, verwierf grote bekendheid door haar persoonlijke rubrieken in weekblad Libelle, zoals Het dagboek van Anne-Wil. Schreef uiteindelijk 50 jaar voor het Libelle dat in de hoogtijdagen miljoenen lezers had. Mede dankzij haar rubrieken die belangrijke maatschappelijke thema’s van die tijd (jaren tachtig) behandelden. Ook schreef ze thrillers, scenario’s en liedteksten voor onder andere Rob de Nijs, Shirley Zweerus en Louis Neefs.  Peter Blom volgt haar spoor terug en praat met haar echtgenoot Jan Ravesteijn, haar uitgever en collega-schrijver Harold de Croon en psycholoog Annette Heffels, ook columnist, met wie ze samen een boek schreef over overspel. Wat blijft, na de dood van Tineke Beishuizen? ----  Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Lieke Bruins. Eindredactie: Bram Vollaers. ---     Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft    Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Al twee decennia domineren haar albums de hitlijsten en ze breekt record na record: Taylor Swift. Haar concerten brengen miljoenen fans op de been, en als ze in jouw land optreedt kan dat zomaar een economische boost opleveren. Wat is de aantrekkingskracht van Taylor Swift en hoe bereikte de 34-jarige popster dit ongekende succes? Welke stempel drukt zij op de muziekindustrie? En op welke manier houdt ze haar fans, de Swifties, loyaal en tevreden? Te gast is Sophie Rutenfrans, host van de podcast ‘Taylors Era’ en samensteller van de essaybundel ‘T.S.’, waarin dertien schrijvers de betekenis van Taylor Swift onderzoeken. Verder in Wat blijft: componist Harry van Hoof, dichter Willem van Toorn en pianist Folke Nauta. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: In de podcast Wat Blijft een portret van pianist Folke Nauta. De pianist was een geboren talent; hij studeerde in 1997 met een 10 mét onderscheiding af bij de befaamde leraar Jan Wijn. Hij won in 1994 als eerste Nederlander het Scheveningen Internationaal Pianoconcours. Hij speelde daarna zowel solo als met orkest. Totdat hij in 2010 een spieraandoening aan zijn rechterhand kreeg en zichzelf opnieuw moest uitvinden. Vanaf toen speelde hij alleen met links en bouwde een groot repertoire op voor  piano-linkerhand. En ook toen behaalde hij grote successen. Ondertussen wierpen zijn depressies een grote schaduw over zijn leven. Annette van Soest volgt zijn spoor terug: Wat blijft, na de dood van Folke Nauta? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary, Lieke Bruins. Eindredactie: Bram Vollaers. ---      Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft    Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

In Wat blijft staat het boeiende maar soms ook problematische werk centraal van Paul Julien, te zien in het Fotomuseum in Rotterdam. Julien was ontdekkingsreiziger, antropoloog, schrijver en fotograaf in de vorige eeuw en maakte furore met zijn reizen dwars door Afrika. Dat continent was toen nog grotendeels gekoloniseerd, en ook Juliens blik was niet vrij van westerse superioriteit. Lara Billie Rense praat in de uitzending met Andrea Stultiens. Zij onderzoekt sinds 2012 hoe het werk van Julien heeft bijgedragen aan de beeldvorming over Afrika en vertelt waarom cancellen van Juliens werk geen goed idee is. Verder in Wat blijft: fotograaf Bertien van Manen en journalist Peter d'Hamecourt. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Journalist en schrijver Peter d’Hamecourt startte zijn carrière als Rusland-correspondent in Moskou - dat wat hem grote bekendheid gaf - begin jaren tachtig. Hij versloeg alle grote gebeurtenissen in Rusland, waaronder de val van de Sovjet-Unie en de oorlogen in Tsjetsjenië. Hij maakte meer dan drieduizend reportages voor het NOS Journaal. In 2008 stopte hij als correspondent en verhuisde met zijn Russische vrouw naar Frankrijk. Daar werd hij getroffen door een hartinfarct, raakte deels verlamd en schreef er met oud-collega Trix Broekmans een boek over.    Inge Diepman volgt zijn spoor terug en praat met zijn uitgever Kees de Bakker, collega en goede vriendin Trix Broekmans en historicus en journalist Hubert Smeets. Wat blijft, na de dood van Peter d’Hamecourt? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary.  Eindredactie: Bram Vollaers  ---      Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft    Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

In Wat blijft aandacht voor de Amerikaanse filosoof Judith Butler, die wereldfaam verwierf met Gender Trouble (1990) en Bodies that Matter (1993). De boeken lezen als een revolutionair pleidooi voor gendervrijheid en gendergelijkheid. Te gast is cultuurwetenschapper Margriet van Heesch. Zij schreef met De kleine Butler een toegankelijke inleiding tot Butlers baanbrekende werk en is mede-vertaler van diens nieuwste boek: Wie is er bang voor gender? Nicole Terborg praat met van Heesch over Butlers revolutionaire ideeën, die vleugels gaven aan generaties feministische en queer denkers, en de rol die gender nu speelt op het wereldtoneel. Verder in Wat blijft: muzikant Steve Albini, cabaretier George Groot en stadshistoricus Beno Hofman. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Stadshistoricus van Groningen Beno Hofman werd  ‘de Indiana Jones van Groningen’ genoemd. Hij maakte meer dan 400 afleveringen van Beno's stad, een rubriek op de stadszender OOG-tv. Iedereen van jong tot oud kende zijn bijdragen; hij had een zeer aanstekelijke, humoristische manier van vertellen. Nathan de Vries volgt zijn spoor terug en praat met collega’s en familie: Wat blijft, na de dood van Beno Hofman? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers  ---     Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft   Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

In Wat Blijft schenken we aandacht aan schrijver en filosoof Albert Camus. Van 1935 tot aan zijn dood in 1960 maakte Albert Camus notities in een negental schoolschriften, zijn cahiers. Na zijn dood verschenen in 1962 en 1964 de eerste zes cahiers als Carnets I en Carnets II. Pas veel later, in 1989, verscheen het derde deel met daarin de laatste drie cahiers. Camus had in 1951 net zijn Mens in opstand, over revolte versus revolutie, afgerond en wilde beginnen aan wat hij zag als de derde periode van zijn schrijverschap: die van de liefde, de levenslust en het geluk. Daaraan kwam op 4 januari 1960 een ontijdig einde door het verkeersongeluk waarbij hij de dood vond. Deze laatste cahiers zijn nu in het Nederlands vertaald. Lara Billie praat met Camus kenner en filosoof Roel Meijvis. Verder in Wat blijft: saxofonist Dave Sanborn, minister Rick Brink en muzikant Gylan Kain. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Gylan Kain, geboren als Frank Gillen Oates in New York, was dichter, muzikant en acteur en één van de grondleggers van de rap. Hij richtte het spokenword-dichterscollectief The Last Poets op, een Afro-Amerikaans activistisch gezelschap dat furore maakte in de VS en Europa. Kain was een muzikaal voorbeeld voor Dr. Dre en The Prodigy en speelde bij het New Yorkse The Public Theatre. Zijn breuk met The Last Poets tekende zijn verdere leven. Hij emigreerde om die reden naar Amsterdam waar hij tientallen jaren woonde en overleed dit jaar in Lelystad. Maartje Willems volgt zijn spoor terug en praat met theatermaker Maarten van Hinte, schrijver Christine Otten en zoon Rufus Kain. Wat blijft, na de dood van Gylan Kain? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers  ---     Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft   Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Conservator Margot Jongedijk over kunstenaar Martin Monnickendam. Verder in Wat blijft: kunstenaar Frank Stella, journalist Jet Bruinsma en actrice Marjon Brandsma. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Actrice Marjon Brandsma stond aan de wieg van de spraakmakende Toneelgroep Baal, die maatschappelijk betrokken en politiek geëngageerd theater wilde maken. Tijdens haar lange toneelcarrière speelde ze bij alle grote toneelgezelschappen van Nederland, waaronder Het Publiekstheater, het Nationale Toneel en Toneelgroep Amsterdam. Judith Herzberg schreef speciaal voor haar de solo ‘De Caracal’, ze ontving de Theo d’Or, ze was buitengewoon serieus in haar werk. Ze hield haar privéleven behoorlijk afgeschermd; ze was soms zwaarmoedig, maar vooral grappig, aldus de mensen die haar goed kenden.  Maarten Westerveen volgt haar spoor terug en praat met regisseur Gerardjan Rijnders, haar nicht filmregisseur Nanouk Leopold en collega en goede vriendin Olga Zuiderhoek. Wat blijft, na de dood van Marjon Brandsma? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary.  Eindredactie: Bram Vollaers ---    Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft    Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

In Wat blijft gaat Lara Billie Rense in gesprek met tekstschrijver en regisseur Joeri Vos over het fenomeen Maria. Met muziektheatergezelschap De Veenfabriek maakte Vos de voorstelling MARIA MARIA MARIA, over de bekendste moeder ter wereld. Hij laat daarin Maria het publiek rechtstreeks toespreken: Jacobien Elffers speelt Maria en vertelt, onder begeleiding van muzikanten, over haar leven en dat van haar kinderen. Vos deed onderzoek naar moederschap en liet zich inspireren door verhalen uit de Bijbel en de Koran, persoonlijke verhalen van de muzikanten en liederen over middeleeuwse wonderen. Wat leert Maria ons over menselijkheid en moederschap? Waarom is zij nog altijd zo’n enorme inspiratiebron voor kunstenaars over de hele wereld?  Verder in Wat blijft: gitarist Duane Eddy, econoom Bob Goudzwaard en theoloog Fred van Iersel. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Theoloog, ethicus, bijzonder hoogleraar en hoofdaalmoezenier van het ministerie van Justitie Fred van Iersel had gedurende zijn leven en loopbaan eigenlijk maar één onderwerp: oorlog en vrede. Of preciezer: de ethiek van de krijgsmacht. Hij was betrokken bij de vredesbeweging Pax Christi en promoveerde in 1993 in de godgeleerdheid op het proefschrift 'Vrede leren in de kerk' dat de polarisatie beschrijft die de kerken doormaakten als gevolg van vredesactivisme.Toen hij ongeneeslijk ziek werd, ging hij op bedevaart naar Lourdes en daarover schreef hij een boek. Peter Blom volgt zijn spoor terug: Wat blijft, na de dood van Fred van Iersel? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers  ---    Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft   Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

In het herdenkingsraam in de Aula van de Rijksuniversiteit Groningen zijn slechts twee vrouwen afgebeeld: Aletta Jacobs en Anda Kerkhoven. Iedereen kent Aletta Jacobs, maar wie was Anda Kerkhoven? In Wat blijft praat Nicole Terborg over deze onderbelichte Groningse geneeskundestudente met vader en zoon René en Jesper Westra. Samen schreven ze het boek Anda Kerkhoven, een student in het Gronings verzet, over de enige studente van deze universiteit die in de Tweede Wereldoorlog vanwege verzetsactiviteiten door de bezetter is vermoord. Wat maakte haar een opvallende verschijning in het Groningse studentenleven en welke rol speelde zij in het verzet? Verder in Wat blijft: filosoof Daniel Dennett, kunstenares Faith Ringgold en weerman Piet Paulusma. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Weerman Piet Paulusma was een autodidact met een grenzeloze werklust. Hij maakte zijn radiodebuut in 1985 bij Omrop Fryslân en brak in 1996 landelijk door bij SBS6 waar hij een jaar later de Elfstedentocht versloeg. Tijdens zijn hoogtijdagen keken er meer dan één miljoen mensen naar zijn weerrubriek.  Hij leek er altijd en overal te zijn, hij was de meest benaderbare Bekende Nederlander. Tot hij ziek werd, want dat hield hij voor zijn publiek geheim.  In Wat Blijft volgt Botte Jellema zijn spoor terug en praat met zijn tweelingbroer Lume, zijn dochter Martsje, zijn oude collega Sybren Terpstra van Omrop Fryslân en Jan Slagter van Omroep Max. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers  ---   Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft  Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Te gast Daan Roovers over Immanuel Kant. Op 22 april is de 300e geboortedag van de Duitse filosoof waarmee op 16 april de biografie ‘Kant’ van Marcus Willaschek verschijnt. Een uitnodiging voor een kritische discussie waarmee er een poging wordt gedaan om Kant’s denken voor moderne lezers en lezeressen zonder filosofische achtergrond, levendig te maken. We gaan in gesprek met Daan Roovers, Nederlandse filosoof en politica, over Immanuel Kant als persoon en het belang van zijn revolutionaire werk. Wie was hij? En hoe is zijn denken vandaag de dag nog steeds actueel? Verder in Wat blijft: zanger en drummer Max Werner en schrijfster Maryse Condé. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Theatermaker Jozef van den Berg kreeg internationaal succes met zijn poppentheater waarbij hij zélf als speler zichtbaar werd. Hij bekeerde zich in 1989 tot het orthodoxe christendom en beëindigde plotseling zijn carrière. Hij trad nooit meer op, verliet zijn gezin en leefde vanaf nu als kluizenaar in de achtertuin van mensen in Neerijnen. Kees van den Bosch volgt zijn spoor terug en sprak met mensen die hem goed gekend hebben, onder wie zijn dochter, ook theatermaker, Lotte van den Berg. Wat blijft, na de dood van Jozef van den Berg? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers  ---   Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft  Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Jurist, hoogleraar, politicus en diplomaat Dries van Agt was op z’n zachtst gezegd een bijzonder politicus. Toen hij minister president was (1977-1982), maar ook al daarvoor als Minister van Justitie werd hij de spil in politieke commotie rond de Drie van Breda, abortuskliniek Bloemenhove, de zaak Mentens en de Molukse trein- en schoolkapingen. Na zijn politieke carrière schoof hij op naar links, zei zijn lidmaatschap van het CDA op en werd pleitbezorger van de Palestijnse zaak. Hij overleed onlangs op hoge leeftijd, samen met zijn echtgenote Eugenie Krekelberg, als gevolg van duo-euthanasie. In Wat Blijft volgt Peter Blom zijn spoor terug en praat met journalist Jan Tromp (Volkskrant), voormalig politica Hedy d’Ancona en Van Agt’s kleindochter en profwielrenster Eva van Agt.  ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers  ---   Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Piet Hein, de zeevaarder uit Delfshaven, staat vooral bekend om zijn verovering van de Spaanse zilvervloot in 1628 in opdracht van de West-Indische Compagnie. Zijn grafmonument in de Oude Kerk in Delft wordt momenteel gerestaureerd. Parallel hieraan is een tentoonstelling te zien. Wie was de persoon achter deze bekende verovering en hoe paste Hein in zijn tijd? Welke impact had hij op de Nederlandse geschiedenis? Lara Billie Rense spreekt met Nyncke Graafland-van den Berg, directeur Oude en Nieuwe Kerk Delft, over de rol van Nederlandse zeevaarders in de slavenhandel en de reflectie op ons collectieve verleden. Verder in Wat blijft: componist Angelo Badalamenti, gedragseconoom Daniel Kahneman en keepster Gien van Maanen. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Sportvrouw Gien van Maanen was keepster van Oranje en zat in het eerste officieuze Nederlandse vrouwvoetbalelftal. Officieuze, want de KNVB vond vrouwen en voetbal geen goede combinatie, boycotte het elftal en weigerde het een lidmaatschap. Gien en medespelers regelden vanaf het begin zelf alle zaken; het publiek bleek wél belangstelling te hebben voor vrouwenelftal. Na een paar jaar stapte Gien over op handbal, ze speelde in het nationale team en beleefde 32 interlands. Buiten de sport leefde ze een enigszins teruggetrokken en solitair bestaan.  In Wat Blijft volgt Romaneé Rodriguez haar spoor terug en praat met haar nicht, neef en een goede vriendin, met amateur-sporthistoricus Remco Neu en profvoetballer Sherida Spitse. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers  ---  Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

In Wat blijft aandacht voor Kaási, leider van het vroege verzet tegen slavernij in Suriname. Begin achttiende eeuw, al lang voordat het debat over de slavernijafschaffing op gang kwam, voerden tot slaafgemaakten in Suriname een heftige strijd voor hun vrijheid. Veel tot slaafgemaakten wisten weg te komen van de plantages en vestigden zich in de Surinaamse jungle. Tot deze groep, de marrons, behoorde Kaási, leider van de ‘Kaásimarrons’ en aanvoerder van een vijftig jaar durende guerillastrijd tegen de Nederlandse plantagehouders. Te gast is historicus Frank Dragtenstein over zijn boek Kaási de rebellenleider waarin hij het leven van en de gebeurtenissen rondom Kaási reconstrueerde. Hij is gespecialiseerd in slavernij- en koloniale geschiedenis en medeoprichter van het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee). Verder in Wat blijft: Rapper Def Rhymz, schrijfster Toni Morrison en kunstenares PINK de Thierry. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: De beeldend kunstenaar PINK de Thierry maakte performances waarbij de scheidslijn tussen privé en publiek nauwelijks te zien was; je zou haar wat dat betreft een voorloper van de Kardashians kunnen noemen. Toen ze moeder werd, maakte ze haar gezin tot middelpunt van haar performances. Zo woonde ze met man en kind honderd dagen op grote pleinen in verschillende steden. Haar eigenzinnigheid bracht haar dikwijls in botsing met de officiële kunstwereld, maar ze ging stug door. Dide Vonk volgt haar spoor terug met cultuurhistoricus Anja Novak, bevriende advocaat Chris van Eeghen, dochter Sara Guiducci en haar man Donald Louw. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers ---  Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Cabaretier en zanger Wim Sonneveld wordt beschouwd als een van de ‘Grote Drie van het Nederlandse cabaret’ van na de Tweede Wereldoorlog, samen met Toon Hermans en Wim Kan. Deze maand is het vijftig jaar geleden dat hij overleed. In hun muzikale voorstelling Het Wim Sonneveld-Complex strijden theatermakers Tim Olivier Somer en Tarik Moree om de beste vertolking van de legende. Kun je anno 2024 nog wel een voorstelling maken over een man die vijftig jaar dood is? En is er ruimte voor nostalgie in tijden van woon-, stikstof-, asiel- en klimaatcrisis? Lara Billie Rense spreekt met theatermakers Somer en Moree over het werk en leven van Wim Sonneveld. Verder in Wat blijft: Linda van Dijck, Cola Boyy en Frans de Waal. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Actrice Linda van Dijck kwam uit een echt acteursnest, haar beide ouders stonden op het toneel en haar stiefvader was Ko van Dijk, beroemd acteur. Zelf viel ze op door zowel haar film- als toneelrollen: Ciske de Rat, Twee vorstinnen en een vorst, Ademloos en op toneel Who's Afraid of Virginia Woolf? Aan haar carriere kwam abrupt een einde toen ze werd getroffen door een herseninfarct en deels verlamd raakte.  Peter Blom volgt haar sppor terug met vriend en collega  Jeroen Krabbe, theatercriticus Hanny Alkema van Trouw en zoon Jamie Trenité. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers --- Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Te gast: Mark Schaevers met zijn vuistdikke biografie over de beroemde Vlaamse schrijver Hugo Claus met de veelzeggende titel De levens van Claus. Mark Schaevers werkte op zijn Leuvense zolderkamer 10 jaar aan de biografie. De schrijver met vele talenten en gedaanten. Hij schreef prachtige boeken en toneelstukken, trouwde met Silvia Kristel, maakte films, was kunstschilder en, zo blijkt, loog er tijdens zijn leven lustig op los. Hoe moet je daar een geloofwaardige biografie van maken? Schaevers brengt de lezer dichter bij Claus dan de schrijver zelf ooit heeft toegestaan, en tegelijk is deze biografie een wervelende cultuurgeschiedenis die meer dan een halve eeuw bestrijkt. Verder in Wat blijft: Meindert Fennema, mangatekenaar Akira Toriyama en toneelmaker Mbongeni Ngema. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft:  De in Friesland geboren politicoloog en oud-hoogleraar politieke theorie Meindert Fennema was een dwarse denker die de vrijheid van meningsuiting te vuur en te zwaard verdedigde. Gedurende zijn 42-jarige loopbaan aan de Universiteit van Amsterdam kwam hij regelmatig in botsing over zijn denkbeelden. Hij schreef verschillende boeken, waaronder de Wilders-biografie Geert Wilders. Tovenaarsleerling waaraan Geert Wilders zelf niet meewerkte. Hij overleed na een langdurige ziekte op 77-jarige leeftijd. Annette van Soest volgt zijn spoor terug en spreekt met collega’s, zijn weduwe en zijn oudste dochter.' ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers --- Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Hiltje Aukes Sipma was een van de vele Friezen die halverwege de negentiende eeuw besloot haar geluk elders te beproeven. Met haar man en zes kinderen waagde ze de oversteek naar het land van de onbegrensde mogelijkheden: Amerika. In de hoop op een beter leven en religieuze vrijheid stichtten ze, samen met achthonderd andere Nederlanders, het dorpje Pella in de staat Iowa. Welke rol had Hiltje in het opbouwen van deze nieuwe, Amerikaanse gemeenschap? Schrijver Anita Terpstra reconstrueerde haar vaak harde bestaan door gebruik te maken van informatie over de mannen in haar leven. Lara Billie Rense spreekt met Terpstra over Hiltje, en andere vrouwen, die uit de geschiedschrijving over deze periode dreigen te verdwijnen. Verder in Wat blijft: stijlicoon Iris Apfel, muzikant B.B. Seaton, en Barbara Balzerani, leider van de linkse terreurgroep Rode Brigades. Afgelopen najaar overleed zeer plotseling de 23-jarige succesvolle, charismatische acteur Reiky de Valk. Zijn overlijden was het gevolg van zelfdoding en bracht een schok teweeg onder vrienden en collega’s; niemand had dit zien aankomen. In tweede uur en de podcast van Wat blijft: het leven en werk van Reiky de Valk: Reiky was al tijdens zijn opleiding aan de Amsterdamse Jeugdtheaterschool te zien in films en televisieseries. Hij werd bekend door zijn rollen in Dertigers, Hockeyvaders, Oogappels en de Nickelodeon-serie Hunterstreet.  In Wat Blijft praat Nathan de Vries met regisseur Ties Schenk, vriend Arjan van Hesteren en met Reiky’s moeder Anouk.   ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers --- Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5 

Max Beckmann behoorde tot de meest originele schilders van de moderne West-Europese kunst. Vóór de Eerste Wereldoorlog was hij in Berlijn de jonge belofte van de traditionele schilderkunst. Tijdens het interbellum groeide hij uit tot een van de belangrijkste moderne schilders in Duitsland. Totdat de nazi’s aan de macht komen en hem het werken onmogelijk maken. Hij vluchtte naar Amsterdam, en wijdde zich in afzondering volledig aan het schilderen. In het Kunstmuseum Den Haag is een oeuvretentoonstelling van de schilder te zien. Lara Billie Rense spreekt over het leven en werk van Beckmann met conservator Thijs de Raedt. Verder in Wat blijft: schaatster Joan Haanappel, zangeres Marian Anderson en cartoonist Benoît van Innis. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: muzikant Tom Pintens. De Vlaamse muzikant en producer Tom Pintens was alom tegenwoordig in de Belgische muziekscene. Maar niet op de voorgrond: hij was meer een rechterhand dan een frontman. Hij speelde in bands als Het zesde metaal, Roosbeef en Zita Swoon. Ook was Pintens mentor van Tamino. Maarten Westerveen volgt zijn spoor terug met Roos Rebergen van Roosbeef, muzikant Robin Aerts en Toms moeder Gerda Pintens. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers --- Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5   

Al lang is Abdelkader Benali gefascineerd door Jan Janszoon, een onverschrokken Haarlemse kaper uit de 17e eeuw die furore maakte in Noord-Afrika. Met de makers van Andere Tijden  dook Benali in zijn waanzinnige levensverhaal voor de vierdelige televisieserie Jan Janszoon, Piraat van de wereld. Haarlemmer Jan Janszoon verlaat zijn gezin, bekeert zich tot de islam en wordt piraat en handelaar in Europese tot slaafgemaakten, maar ook diplomaat, admiraal en gouverneur. In Noord-Afrika neemt hij een nieuwe naam aan, Mourad Raïs, en onder die naam zal hij naam en faam verwerven, maar ook angst en afkeer zaaien.  In Wat blijft praat Nicole Terborg met Abdelkader Benali over wat het verhaal van Janszoon voor hem betekent en hoe hij de 17e eeuwse kaper tot leven bracht. Verder in Wat blijft: aandacht voor het leven en werk van muzikant Mark Hollis en Frans Hals.  In het tweede uur en de podcastserie van Wat blijft volgt Maartje Willems het spoor terug van schrijver Wessel te Gussinklo.

Schrijver Jacob Israël de Haan kende een leven vol schandalen. In 1904 schreef hij de eerste Nederlandse roman waarin een homoseksuele relatie centraal stond. Het leidde onder andere tot zijn ontslag bij dagblad Het Volk. Op zoek naar eerherstel zorgde hij op een slimme manier voor een nieuw schandaal. Een truc die hij later ook politiek inzette: als activist lokte hij protesten uit in Rusland en vanuit Palestina schreef hij over de lokale ontwikkelingen. Zijn uitgesproken mening over de Joodse staat kostte hem in 1924 uiteindelijk het leven. Wat kunnen we honderd jaar na zijn dood van De Haan leren? Lara Billie Rense spreekt met letterkundige Gaston Franssen over de rol die schandalen speelden in het leven en werk van de schrijver. Verder in Wat blijft: politicus Dries van Agt, gitarist Wayne Kramer (MC5) en kunstenaar Martin Wong. In het tweede uur en de podcastserie Wat blijft volgt Botte Jellema het spoor terug van acteur Helmert Woudenberg. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Nienke Spaan, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers

Politicoloog Peter Bootsma komt praten over zijn biografie over Jan de Koning, vier keer minister voor het CDA en zeer invloedrijk in Den Haag in de jaren zeventig en tachtig. Jan de Koning was in de jaren tachtig namens het CDA vier keer minister en driemaal kabinetsinformateur. Hij werd nooit minister-president, omdat hij het premierschap liet aan Ruud Lubbers en diens geldingsdrang. In feite was de macht van de beminnelijke De Koning achter de schermen groter dan menigeen kon vermoeden. Een bekende uitspraak van De Koning en de titel van de biografie is: “Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan”, typisch voor de man die altijd pragmatisch naar oplossingen zocht. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Nienke Spaan, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers

Geliefd, gehaat en gevreesd: filmmaker, interviewer en columnist Theo van Gogh was het allemaal. Het vrije woord ging bij hem boven alles en hij schuwde er niet voor mensen – bewust – te kwetsen. Eind dit jaar is het twintig jaar geleden dat hij bruut werd vermoord om zijn directe uitspraken. Waar kwam Van Goghs onstilbare zucht tot beledigen vandaan? In hoeverre speelden de oorlogsgeschiedenis van zijn ouders en zijn afstamming van de beroemde schilder een rol? En welke mediaerfenis laat hij na? Historicus en biograaf Jaap Cohen leefde zeven jaar lang met Van Goghs en sprak meer dan 150 familieleden, collega’s, vrienden én vijanden voor zijn biografie. Bij Wat blijft spreekt hij met Lara Billie Rense over zijn inzichten. Verder in Wat blijft: politiek gevangene, Vadim Hrasko, zangeres Mary Weiss, en muzikant Melanie. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft volgt Annette van Soest het spoor terug van politicus Adri Duivesteijn. Een lastpak, zo werd hij soms genoemd. Maar ook bevlogen en activistisch. PvdA-politicus Adri Duivesteijn vond het leven te kort om aandacht te besteden aan dingen die hij niet echt belangrijk vond. Hij groeide op in de Haagse Schilderswijk, waar hij al vroeg in zijn leven zag wat ongelijkheid betekent. De overtuiging dat ieder mens het recht en de vrijheid moet hebben om zijn eigen weg te volgen, ongeacht afkomst, liep als een rode draad door zijn leven.  Annette van Soest volgt zijn spoor terug met partijgenoot Lodewijk Asscher, met documentairemaker Marit Geluk en met zijn partner, Liesbeth Janson. ---- Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft De Wat Blijft Lijst, een playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5  ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Nienke Spaan, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers

Dat er in zeventig jaar veel kan gebeuren is evident, maar dat iemand in diens mensenleven zowel model, fotograaf, oorlogscorrespondent, moeder en surrealistisch kok is, geeft blijk aan een op zijn zachts gezegd bijzonder leven. De Amerikaanse Lee Miller was dit allemaal: ze fotografeerde voor Vogue en Harper’s Bazaar, trok na D-Day achter de geallieerden aan om de operaties en bevrijdingen vast te leggen en kon haar oorlogstrauma’s na de bevrijding pas verwerken dankzij haar surrealistische gerechten waar ze gasten blauwe vis en gifgroene mayonaise voorgeschotelde. Conservator Moderne en Hedendaagse Kunst van Boijmans van Beuningen, Saskia van Kampen-Prein, spreekt met Lara Billie Rense over haar onderzoek naar Lee Miller. Verder in Wat blijft: hotelier Arie van der Valk, muzikant Bob Marley, en de jonge Rembrandt van Rijn. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft aandacht voor het leven en werk van activist Klaas de Jonge: Klaas de Jonge had lak aan gezag en conventies. Hij sloot zich in de jaren ‘80 aan bij de anti-apartheidsbeweging in Mozambique en werd opgepakt tijdens het smokkelen van wapens voor het ANC. Toen hij de politie na zijn arrestatie moest laten zien waar een aanslag ophanden zou zijn, leidde hij hen listig naar de Nederlandse ambassade in Pretoria waar hij veilig was. Daar bleef hij maanden zitten, met open raam en op luid volume draaide hij er de hit Free Nelson Mandela. Hoewel hij ontegenzeggelijk aan de ‘goeie’ kant van de geschiedenis stond, is zijn deelname aan een gewapende vrijheidsstrijd in Nederland toch altijd controversieel gebleven. Peter Blom volgt zijn spoor terug met biograaf Jenne Jan Holtland, Conny Braam (oprichter van de Nederlandse anti-apartheidsbeweging)  en zijn zoon Arjen de Jonge. ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Nienke Spaan, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers

Nele Marian is een van de eerste schrijfsters van Afrikaanse afkomst in Europa. In de jaren 30 schreef ze de poëziebundel ‘Poèmes & Cahnsons’, hierin beschrijft ze het koloniaal onrecht op aangrijpende wijze. Te gast is Nadia Nsayi. Zij schreef het boek 'Congolia — De erfenis van Nele Marian’. Verder in Wat blijft: journalist Marc Chavannes, muzikant en producer Amp Fiddler en fotograaf Bernard Rübsamen. Lara Billie verwijst naar de Wat Blijft Lijst, de playlist met muziek uit Wat blijft. Die vindt u hier: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5  In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Jeannette Kok was een baken voor Amsterdammers met HIV en aids. Ze werkte als sociaal verpleegkundige en struinde voor de GGD homokroegen op de wallen af om soatesten te doen. Tijdens de HIV- en aidsepidemie van de jaren ‘80 was ze de eerste die het bron- en contactonderzoek uitvoerde. Dide Vonk volgt haar spoor terug met microbioloog en haar voormalig baas Roel Coutinho, met haar goede vriend Ruud van Buren en met dochter Sanna Bakker. -------- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Nienke Spaan, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary. Eindredactie: Bram Vollaers

'De vrijheid om niet alleen een soort te zijn, maar ook een individu, is toch het allerleukst' schrijft Josephine Rombouts in haar boek Opmerkelijke vrouwen. In Schotland stuitte ze op de vraag wat vrouwen met ambities de afgelopen eeuwen hebben moeten doorstaan om te kunnen doen waar ze goed in zijn. Bij Wat blijft spreekt Lara Billie Rense met Rombouts over de levens van drie verschillende vrouwen. Alledrie hebben ze op hun eigen manier door muren van vooroordelen en belemmeringen moeten vechten. Verder in Wat blijft: Dichter Sytse Jansma over zijn bundel Rozige maanvissen, en leven en werk van muzikant Sandy Denny. In het tweede uur en de podcastaflevering van Wat blijft aandacht voor het leven van Pierre Kartner: Pierre Kartner, alias Vader Abraham, was altijd op zoek naar de volgende hit. Het kleine café aan de haven en Het Smurfenlied brachten hem wereldfaam. Veel minder mensen weten dat hij aan het begin van zijn carrière schunnige nummers maakte als onderdeel van het duo Venus en Penis. Kartner had twee kanten: de serieuze songwriter én de carnavaleske artiest. Ondanks zijn succes bleef hij een leven lang zoeken naar erkenning. Annette van Soest volgt zijn spoor terug met muziekjournalist Jan Vollaard, met zanger Jacques Herb, voor wie Kartner de hit Manuela schreef, en met Corry Konings, die op haar zestiende door hem werd ontdekt.  -------- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Nienke Spaan. Eindredactie: Bram Vollaers

Ter afsluiting van het jaar een bijzondere aflevering van Wat blijft. Het eerste uur volgt Lotje IJzermans het spoor terug van Clairy Polak. Ze spreekt over haar leven en werk met collega-journalist Jeroen Pauw, vriendin en filosoof Daan Roovers en goede vriend Bo van der Meulen.  Als interviewer was Clairy Polak geliefd, bewonderd maar ook gevreesd. Haarscherp wist ze zin van onzin te scheiden, dikwijls met een nauwelijks verhulde glimlach en licht spottende ogen. ‘Ze kon een kwestie helemaal afpellen,’ vertelt collega Jeroen Pauw. ‘Als een politicus wollige taal gebruikte, prikte zij daar feilloos doorheen. Met humor, een frons, en een betoverende blik erbij.’  Clairy Polak deelde niet veel over haar privéleven. Niemand wist dat ze ziek was. Maar, zegt vriendin Daan Roovers, je moet dat niet zien als eenzaamheid. ‘Ze voelde zich fundamenteel alleen staan in het leven. Maar dat is niet hetzelfde als eenzaamheid denk ik. Ze vond het belangrijk om haar eigen leven te besturen. Soevereiniteit was voor haar een manier van leven.’  ---- In het tweede uur volgt Botte Jellema het spoor terug van fotograaf Erwin Olaf: Fotograaf Erwin Olaf hoopte dat zijn werk na zijn dood op een goede plek te zien zou zijn. Dat is gelukt: zijn ‘Hope Portrait 5’ hing als eerste foto ooit in de eregalerij van het Rijksmuseum. Hoewel hij grote internationale bekendheid verwierf, zijn werk tot Nederlands erfgoed werd benoemd en hij hoffotograaf was, bleef Erwin Olaf ook altijd onzeker.  Botte Jellema volgt zijn spoor terug met curator Mattie Boom, met fotoconservator Wim van Sinderen die een grote omslag zag in zijn werk nadat hij aanvankelijk bekendstond om zijn shockerende foto’s van piemels en sperma. En met fotograaf Jasper Groen die veel van hem leerde als zijn stagiair: “Als Erwin de studio in kwam dan vulde hij meteen de ruimte met energie, zoiets heb ik met niemand anders meegemaakt.”  Tot slot bij Wat blijft een levensverhaal uit het archief, van een muzikant die ons dit jaar ontviel: Robbie Robertson van The Band.

Adriana Valkenburg (1894) was in de jaren twintig en dertig van de 20e eeuw een van de kopstukken van de Amsterdamse penoze. Vanwege haar extreme onbetrouwbaarheid kreeg zij in de onderwereld de bijnaam ‘Jeanne de Leugenaarster’. Bij de politie stond zij te boek als het ‘gevaarlijkste wijf’ van de stad. Klanten werden in haar bordelen stelselmatig beroofd. In de Tweede Wereldoorlog werd Valkenburg tipgeefster van het beruchte bureau Joodsche Zaken, dat op Joodse onderduikers jaagde. Valkenburg heeft tientallen ondergedoken Joden verraden, die vervolgens zijn vermoord in vernietigingskampen. In de officiële geschiedschrijving komt zij echter niet voor. Lara Billie Rense gaat in gesprek met journalist, schrijver en oud-misdaadverslaggever Bart Middelburg, die een boek schreef over Valkenburg. Verder in Wat blijft: schrijver, hoogleraar en activist bell hooks, muzikant Sara Tavares en presentator Cilly Dartell. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft volgt Maarten Westerveen het spoor terug van schaatster Stien Kaiser: Een gouden schaatsmedaille op de Olympische Spelen, dat was het ultieme doel voor Stien Kaiser. Het lukte haar in 1972, op 33-jarige leeftijd, als bekroning van een imposante schaatscarrière waar ze keihard voor moest werken. Stien Kaiser was een pionier in het vrouwenschaatsen. Ze was de eerste vrouwelijke Nederlandse wereldkampioen allround, reed negen wereldrecords en doorbrak de hegemonie van de Russische schaatssters.   Maarten Westerveen volgt haar spoor terug met oud-schaatsster en journalist Jessica Merkens, vriendin en ploeggenoot Carry Geijssen, en Stiens dochter Saskia Mellema. --- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems, Nienke Spaan. Eindredactie: Bram Vollaers

Hoeveel kanten had Mata Hari, de beruchtste verleidster van de 20e eeuw? De Friese Margaretha Zelle veroverde vele harten met haar dansen. Tot de Fransen haar in 1917 beschuldigden van spionage en executeerden. Journalisten Jessica Voeten en Angela Dekker schreven een biografie over Mata Hari. Bij Wat blijft gaat Lara Billie Rense in gesprek met Jessica Voeten. Verder in #WatBlijft vannacht: de wereld van dichter Menno Wigman, producent Burny Bos en bluesgitarist Eddie "Guitar Slim" Jones. In het tweede uur en de podcast aandacht voor Nataniël Tati Gomes, de uitvinder van de Kapsalon. Shoarma met friet, tomaat, gesmolten kaas, sla, sambal en knoflooksaus. Oftewel: de kapsalon. Deze wereldberoemde snack werd bedacht door kapper Tati Gomes. Hoewel vrienden hem aanspoorden om geld te verdienen aan de snack, vond hij zelf de eeuwige roem voldoende. Tati Gomes had een kapperszaak in Rotterdam. Het was een plek waar iedereen zich familie voelde. Ook speelde hij in verschillende Kaapverdiaanse bands. Maartje Willems volgt zijn spoor terug met goede vriend en comedian Jandino Asporaat, met Vado Semedo met wie hij jarenlang in een band zat en met zijn neef, Carlos Gomes. --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems, Nienke Spaan. Eindredactie: Bram Vollaers

In Wat blijft deze aflevering een uitgebreid gesprek over Theo Thijssen, leraar en schrijver van het legendatische Kees de Jongen. Dit boek maakt hem, een eeuw later, nog altijd een bekend schrijven. Journalist en historicus Peter-Paul de Baar schreef de biografie 'Theo Thijssen: schrijver, schoolmeester, socialist' en spreekt over het leven en werk van Thijssen met Lara Billie Rense.  Verder in Wat blijft: aandacht voor regisseur Ellen Jens en de Nigeriaanse atypsiche muzikant William Onyeabor. In het tweede uur en de podcastserie van Wat blijft volgt Nathan de Vries het spoor van actrice Wimie Wilhem terug met jeugdvriend Henk Leegte, cabaretier Eva Crutzen en dochter Lute Wilhelm en staan wij stil bij de Wereld Aids Dag. --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems, Nathan de Vries. Eindredactie: Bram Vollaers

In Wat blijft spreekt Lara Billie Rense over Theo Thijssen met historicus en journalist Peter-Paul de Baar. Hij schreef de biografie Theo Thijssen: schrijver, schoolmeester, socialist. Over de schepper van Kees de Jongen, die ook geliefd leraar was, vakbondsman én tweede kamerlid. En die zo goed in het hoofd van kinderen wist te kijken.  Verder in Wat blijft: Hanneke Groenteman over regisseur en producer Ellen Jens, de Nigeriaanse muzikant William Onyeabor en Wereld AIDS-dag. In het tweede uur en de podcastserie van Wat blijft volgt Nathan de Vries het spoor terug van actrice en regisseur Wimie Wilhelm.

In Wat blijft uitgebreid aandacht voor de opvallende cabaretière Adèle Bloemendaal aan de hand van het boek Aaah! Dèle dat Jacques Klöters over haar schreef. Klöters werkte jarenlang samen met Bloemendaal samen en voerde uitgebreide intiemen gesprekken met haar aan haar keukentafel over seks, geld, misdaad en ouder worden. Niet zelden monden die gesprekken uit in liedjes en conferences in haar programma. Bloemendaal was de strenge meesteres van het cabaret en sleurde haar publiek alle kanten op en met haar opvallende lach. Jacques Klöters spreekt over haar leven en werk met Lara Billie Rense.  Verder in Wat blijft: aandacht voor Surinaams dichter en politicus Dobru, singer-songwriter Judee Sill en schrijver A.S. Byatt. In het tweede uur en de podcastserie van Wat blijft volgt Stine Jense het spoor terug van zeezeiler Henk de Velde. --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

In 2024 is het 150 jaar geleden dat de Tweede Kamer het ‘kinderwetje’ aannam, de eerste sociale wet van Nederland. Het bezorgde indiener Samuel van Houten (1837-1930) een plek in de geschiedenisboeken. Maar Van Houten, grote vernieuwer van het liberalisme en ‘politiek moordenaar’ van staatsman Thorbecke, was meer dan zijn kinderwet. Twintig jaar lang was hij de belangrijkste voorvechter van kiesrechtuitbreiding en rechtvaardiger belastingen. Katholieken verafschuwden hem, feministen droegen hem op handen. Historicus Coen Brummer brengt hem, 150 jaar na zijn kinderwet, weer tot leven in zijn eerste volwaardige biografie. Hij spreekt erover in Wat blijft met Floortje Smit. Verder in Wat blijft: Chinese premier Li Keqiang, zanger O.V. Wright en presentator Karel van de Graaf. In het tweede uur en de podcastserie van Wat blijft: Toen begin jaren ‘90 de oorlog in Joegoslavië uitbrak, ontvluchtte schrijver en literatuurwetenschapper Dubravka Ugrešić haar land. Ze streek neer in Nederland maar heeft hier nooit echt kunnen wortelen. Ze bleef zich een vluchteling voelen. Ugrešić vermengde het persoonlijke met het politieke en schreef over nationalisme, ontheemding en ze maakte zich hard voor het recht van schrijvers om zich niets van etnische of nationale grenzen aan te trekken. Haar boeken werden over de hele wereld gelezen en ze won verschillende internationale prijzen.    Inge ter Schure volgt het spoor terug met goede vriendin en biograaf Angela Dekker, schrijver en oud-uitgever Reinjan Mulder en documentairemaker en goede vriendin Lidija Zelovic.  --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Muziek doorkrijgen van Liszt en Brahms, het is bijna niemand gegund. Bijna, want de Britse Rosemary Brown wel. Tussen het koken, de kinderen naar school brengen en soapseries kijken door, componeerde ze muziek die haar werd opgedragen door grootse musici uit het verleden. Waarom wist ze niet en de waardering bleef helaas ook uit. Vrouwkje Tuinman maakte een podcast over haar. Ze gaat erover in gesprek met Annette van Soest. Verder in Wat blijft: keeper Gien van Maanen, accordeonist Miny Dekkers en acteur Richard Roundtree. In het tweede uur en de podcastserie van Wat blijft: Fotograaf Céline van Balen vond lachen een vorm van zelfbescherming, van jezelf niet laten zien. En als zij ergens naar op zoek was, was het de persoon achter het masker. In de jaren ‘90 maakte ze een bliksemcarrière in de fotografie. Ze viel op met haar portretten van zwervers en krakers. Maar hoewel fotograferen haar gelukkig maakte, besloot ze in 2004 de kunstwereld de rug toe te keren. Ze kon niet omgaan met de verwachtingen van een wereld die altijd maar meer wilde.  Annette van Soest volgt het spoor terug met haar oud docent Willem van Zoetendaal, Betül Cecen die als 7-jarige door Céline werd geportretteerd, en met haar goede vriend en meesterdrukker Peter Svenson.   --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

De Amsterdamse zakenman Piet van Eeghen speelde een cruciale rol bij de modernisering van Amsterdam in de negentiende eeuw. Zo nam hij het initiatief tot sociale woningbouw - in een tijd waarin de meeste stadsbewoners nog in krotten leefden - en maakte zich sterk voor de opvang van prostituees en ‘verwilderde’ jongeren. Ook bouwde hij het destijds hypermoderne Prinsengrachtziekenhuis, legde het Vondelpark aan en speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum. Wat bewoog deze Amsterdamse koopman? Hoe kwam het dat hij zo veel voor elkaar kreeg? Laura van Hasselt verdiepte zich zeven jaar in het leven en werk van Piet van Eeghen, en schreef de biografie ‘Geld, Geloof en Goede Vrienden’ over Van Eeghen en de metamorfose van Amsterdam in de 19e eeuw. Verder in Wat blijft: aandacht voor Matthew Perry door Aaf Brandt Corstius, en muzikant Gram Parsons door Tim Knol. In de podcast serie Wat Blijft aandacht voor Kunststof-presentator Jellie Brouwer. Inge ter Schure volgt haar spoor terug met eindredacteur en goede vriendin Yvonne Hoksbergen, schrijver en oud-Kunststof-stagiair Lisa Weeda en Jellie’s oudste dochter, Patsy Kroonenberg.  --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Hoe leid je je leven in goede banen, als je vanaf je puberteit wereldroemd bent? Britney Spears was 16 toen ze haar eerste wereldhit Baby, one more time scoorde, en werd al gauw een popdiva. De paparazzi deed uitvoerig verslag van haar problemen: ze scheidde van de vader van haar twee kinderen, verloor haar voogdij en kwam in de problemen. Nu is er een autobiografie, met haar eigen verhaal. Carolien Borgers licht popfenomeen Britney Spears toe bij Lara Billie Rense. Verder in Wat blijft: schrijver Wessel te Gussinklo, producer The 45 King, en muzikant Jim Sullivan. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft volgt Fleur Jurgens het spoor terug van Petra Jorissen: Petra Jorissen kwam met een dwarslaesie ter wereld en had weinig kans om zeg 10 jaar te worden. Maar zij wilde leven en het liefst een normaal leven. Naast rolstoelmens was Petra ook nog schrijver, vrouw, wereldreiziger, scherpzinnig observator, meemoeder en would-be danseres en streed onvermoeibaar voor het recht op zelfbeschikking.  Fleur Jurgens volgt haar spoor terug met ex-vriend en co-auteur Linus Hesselink, met actrice Margriet Meeuwesen en met haar broer en zus, Ad en Anja Jorissen.  --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Welke offers ben je bereid te brengen voor activisme en geëngageerde kunst? De dissidente kunstenaar Ai Weiwei is in zijn geboorteland China niet welkom. Hij werd geboren in 1957, en groeide deels op in een werkkamp met een vader die net zo opstanding was als hij zelf. Lara Billie Rense gaat in gesprek over zijn leven en werk, met curator Joris Westerink van Kunsthal Rotterdam. Verder in Wat blijft: poppenspeler Jozef van den Berg, muzikant Elliott Smith en fotograaf Paul Blanca. --- Redactie: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Maartje Willems Eindredactie: Bram Vollaers

Op 16 oktober 2020 werd in Frankrijk leraar Samuel Paty vermoord. Hij werd onthoofd, omdat hij in zijn klas cartoons had laten zien van de profeet Mohammed. De moord maakt veel los, niet alleen in Frankrijk, maar ook in Nederland. Stine Jensen geeft zelf les en is aangedaan door de moord. Zou dit haar ook kunnen gebeuren? En moet ze haar manier van lesgeven aanpassen, maar wil ze dat wel? Ze maakte een podcastserie over de invloed van de moord. Wat hebben we er van geleerd en zou dit weer kunnen gebeuren? Verder in Wat blijft: politicus Tjerk Westerterp, muzikant Charles Bradley en muzikant Fela Kuti. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft aandacht voor cabaratier Fred Florusse: “Wat wil je hiermee zeggen?” vroeg regisseur en cabaretier Fred Florusse vaak om vakgenoten te scherpen tijdens repetities. “Hij was de ideale startmotor”, vertelt Jack Spijkerman, voor hemzelf maar ook voor artiesten als Paul de Leeuw en Karin Bloemen. Florusse werd bekend als lid van Don Quishocking, de cabaretgroep die in de jaren zeventig van de twintigste eeuw furore maakte in Nederland met maatschappelijk geëngageerd en taboedoorbrekend cabaret. Hij presenteerde het School TV-weekjournaal en legde de basis voor het radioprogramma Spijkers met Koppen. Peter Blom volgt zijn spoor terug met vriend Jack Spijkerman, collega’s Jacques Klöters George Groot en zijn vrouw Annejet Florusse-Ritmeester. 

In Wat blijft aandacht voor de Frans-Joodse filosofe, politiek activist en schrijver Simone Weil (1909-1943). Haar korte leven oogt als een verzameling van tegenstellingen. Een pacifiste die dienst nam in de Spaanse Burgeroorlog, een heilige die weigerde gedoopt te worden, een Joodse die niets moest hebben van het jodendom, een atheïstische filosoof die mystica werd, een linkse activist die het woord ‘revolutie’ wantrouwde. Hoe moeten we Weil en haar gedachtengoed plaatsen? Theoloog en emeritus-hoogleraar Ethiek Frits de Lange neemt Floortje Smit mee in het leven en denken van Weil, een buitenbeentje in de canon van de moderne filosofiegeschiedenis. Verder in Wat blijft: scenarioschrijver Kees Holierhoek, rock 'n roll-legende Sister Rosetta Tharpe en senator Dianne Feinstein. In het tweede uur een aflevering uit de podcast Wat blijft: verzetsstrijder Joke Folmer. Bescheiden noemde ze zichzelf 'boodschappenmeisje van het verzet’, maar in feite was ze een bevlogen strijdster voor gerechtigheid en menselijkheid. Met haar stalen zenuwen en onschuldige meisjesgezicht smokkelde Joke Folmer tijdens de oorlog ruim driehonderd mensen de grens over, onder wie 120 geallieerde piloten. In april 1944, twintig jaar oud, werd ze gearresteerd en ter dood veroordeeld, waarna ze naar acht gevangenissen in Nederland en Duitsland werd gesleept. Tot een executie is het nooit gekomen. De geallieerden rukten op en de benodigde procespapieren ontbraken.   Fleur Jurgens volgt haar spoor terug met oud-directeur van het Fries Verzetsmuseum Gerk Koopmans, haar 99-jarige studiegenoot Anneke Halbertsma en kleinzoon Jim de Groot. 

Soms zijn stippen niet alleen een leuk patroon op een feesthoed, maar existentieler. Voor de Japanse kunstenaar Yayoi Kusama werken de polkadots helend. Ze werd er wereldberoemd mee. Kusama schildert de stippen, om haar moeilijke jeugd te verwerken. In Stedelijk Museum Schiedam wordt dit najaar de Nederlandse jaren van Kusama belicht, vooral haar rol als pionier, feminist en cultheldin in de jaren zestig. Ze is wereldberoemd, maar heeft ook in Nederland werkt gemaakt. Catrien Schreuder, hoofd kunst en geschiedenis van het museum, bespreekt haar leven en werk met Floortje Smit.  Verder in Wat blijft: activist en politica Nona Salakory, de Cubaanse zangeres Olga Chorens en kunstenaar Fernando Botero. In het tweede uur volgt Inge ter Schure het spoort terug van activist Liefke Munneke Bos, die streed tegen de gasboringen in Groningen. Liefke Munneke-Bos had een enorme liefde voor het Groninger landschap en het culturele erfgoed. Na de zware aardbeving bij het dorpje Huizinge in 2012 realiseerde zij zich dat de gasboringen van de NAM onomkeerbare schade veroorzaakten. Samen met haar echtgenoot Jan kwam Liefke Munneke Bos in actie. Onvermoeibaar demonstreerde ze, sprak ze in bij gemeenteraad en provincie, liet ze haar stem horen bij de Raad van State. Munneke Bos ging fier voorop in de strijd en had een enorme dossierkennis. Haar eigen boerderij in het noord-Groningse dorpje Krewerd was de eerste die in de stutten kwam te staan. Na een jarenlange strijd met de NAM werd het woonhuis tot de grond toe afgebroken en weer opnieuw opgebouwd. Dat de boerderij af was, heeft Liefke niet meer meegemaakt. Inge ter Schure volgt het spoor terug van Liefke Munneke Bos met Tweede Kamerlid Sandra Beckerman van de SP, historicus Reint Wobbes en echtgenoot Jan Munneke.  

Willem van Oranje reisde vanaf jonge leeftijd heel Europa door. Een welgestelde Duitse jongen van adel in de zestiende eeuw, die hoge ogen gooide bij zijn oom keizer Karel V, en in Brussel werd opgevoed. René van Stipriaan schreef al een goed ontvangen biografie over het leven van Willem de Zwijger en volgt in zijn nieuwe boek de reizen die van Oranje maakte. Het boek voert langs expedities, pendeltrajecten tussen de paleizen, vluchtroutes en triomftochten. Hoe zag de wereld van Willem van Oranje eruit? Lara Billie Rense spreekt in Wat blijft met biograaf René van Stipriaan over vader des vaderlands Willem van Oranje.  Verder in Wat blijft: fotograaf Erwin Olaf met curator Wim van Sinderen, Carien van der Laan, en een Wat blijft-lijn over Djoke de Jong door Habtamu de Hoop. In het tweede uur van Wat blijft volgt Lotje IJzermans het spoor terug van Wim Kayzer: Met zijn kenmerkende ooglapje en grote bos grijs haar was Wim Kayzer een opvallende verschijning op televisie. In series als Nauwgezet en Wanhopig, Een Schitterend Ongeluk en Van de schoonheid en de troost onderzocht hij de grote vragen van het menszijn. Wie zijn we, wat inspireert ons, waarom doen we wat we doen? Kayzer was gefascineerd door de Tweede Wereldoorlog. In zijn latere leven legde hij zich steeds meer toe op het schrijven. En hij had een heel andere kant, die bijna niemand kende: de familieman die _altijd op zijn hoede- survivalde in Frankrijk. Lotje IJzermans volgt het spoor terug met cameraman Erik van Empel en geluidsman Menno Euwe, uitgever en goede vriend Jan Geurt Gaarlandt, en met dochter Eva Effenberger. 

De Surinaamse diaspora bracht schaafijs mee naar Nederland. Illustrator Hedy Tjin en auteur Zindzi Zevenbergen maakten een kinderboek over de man achter het ijs: Francisco de Freitas - niet toevallig ook Hedy's grootvader. Bij Wat blijft praten Tjin en Zevenbergen met Lara Billie Rense over zijn leven, reis en erfenis. Verder in Wat blijft: wielrenster Wilma van der Wal, zangeres Mable John en countryzanger Hank Williams. In de podcastserie Wat blijft volgt journalist Kees van den Bosch het spoor terug van Mient Jan Faber. Faber was in de jaren tachtig hét gezicht achter de vredesdemonstraties. De angst voor kernwapens was groot in die tijd en onder de leus ‘Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland’ groeide er een enorme beweging.  Faber, gepromoveerd in de abstracte wiskunde, was een erg slimme en eigenzinnige man die niet bang was om tegen zijn eigen achterban in de te denken. Zo deed hij tien jaar geleden nog een opmerkelijk uitspraak: “Er is geen betere garantie voor de wereldvrede dan het kernwapen.” Journalist Kees van den Bosch volgt zijn spoor terug met collega Dion van den Berg, oud-minister Jan Pronk en zijn dochter Hanneke Faber. 

PINK de Thierry (1943 – 2023) werd als een van de eerste performancekunstenaars van Nederland in de jaren 1980 bekend met haar opvallende performances. Lang voor de komst van realityshows en social media speelde PINK al met de grens tussen privé en openbaar. Zo leefde ze 30 dagen met man en kind op de Grote Markt in Haarlem, als het ‘ideale’ gezin in een nagebouwd droomhuis. Het Frans Hals museum toont nu voor het eerst een overzichtstentoonstelling van de in februari dit jaar overleden kunstenaar. In Wat blijft praat Lara Billie Rense over het leven en werk van PINK met mede-samensteller Kathelijne Eisses. Verder aandacht voor: zakenman Mohamed Al-Fayed, muzikant Rodriguez, en de postume plaat van Sparklehorse door Lotje IJzermans. In de podcastserie Wat blijft aandacht voor het leven van Eli Content: Zelfs toen Eli Content bijna niets meer kon, bleef hij kunst maken. Zelf eten of drinken lukte niet meer, zijn stem was zacht en hees, maar uit zijn handen bleef het stromen: felgekleurde maskers, en grote poppen, gemaakt van het karton waar fietsen in verpakt worden. De joods-Nederlandse kunstenaar creëerde ‘iedere minuut van de dag’ zijn eigen wereld, en deelde daar gul van uit. Elianne Meijer volgt het spoor terug van Eli Content met zijn grote liefde Karina Schaapman, met goede vriendin Hetty Berg aan wie hij zijn joodse levensstijl heeft doorgegeven, en met oud-student en collega-kunstenaar Derk Thijs. 

In het land van kostuumdrama's en de jurken van Lady Di, waren Vivienne Westwood's ontwerpen juist punk, humoristisch of dwars. Wat blijft, van haar leven en werk? Bij Wat blijft spreekt Lara Billie Rense met Madelief Hohé, curator van de tentoonstelling Royals & Rebels – British Fashion in het Kunstmuseum Den Haag. Aan het begin van de uitzending staat Lara Billie kort stil bij het overlijden van collega Clairy Polak, met muziek waar ze van hield. Verder in Wat blijft: aandacht voor Robbie Robertson (The Band) en keeper Jan Jongbloed. In het tweede uur een gesprek tussen Coen Verbraak en Paul Blokhuis, in de serie Over Leven. Blokhuis was staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het vorige kabinet Rutte toen zijn jongste dochter Julia plotseling overleed aan een zeldzame ziekte. Ondanks het immense verdriet dat hij met zich meedroeg, werkte hij door en maakte zijn ambtstermijn af. Tot zijn spijt werd hij niet teruggevraagd voor kabinet Rutte IV. Inmiddels is hij voorzitter van de Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen.

Siegfried & Roy, het legendarische Las Vegas duo, waren ooit een wereldwijde sensatie. In 2003 wordt Roy echter aangevallen door één van hun tijgers. Hij breekt op gruwelijke wijze zijn rug en krijgt een herseninfarct, waardoor hij de rest van z’n leven gekluisterd is aan een rolstoel. Wie was er verantwoordelijk voor het tragisch ongeval en waarom mocht hun liefdesrelatie nooit bekend worden? Lara Billie Rense spreekt met de makers van de voorstelling 'De grandioze dood van Siegfried & Roy'.  Daniel Cornelissen en Alex Hendrickx kropen voor deze voorstelling in de huid van Siegfried & Roy en Tim Kamps reggiseert de show. In het tweede uur spreekt Coen Verbraak met hartchirurg Shirin Bemelmans in de serie 'Over Leven', over wat het bestaan de moeite waard maakt. Al sinds haar negende droomt Shirin ervan om hartchirurg te worden. In 2009, wanneer ze net begonnen is, maakt ze een medische fout waardoor haar patiënt tijdens een relatief eenvoudige ingreep overlijdt. Dat raakt haar diep. Bemelmans-Lalezari merkt dat er onder collega's wel wordt gepraat over de feiten: wat ging er mis, wat kan er beter? Maar er is nauwelijks aandacht voor gevoelens: wat doet zo'n fout met je en hoe voorkom je dat je angstig wordt en niet meer durft te opereren? Ze pleit voor meer kwetsbaarheid en openheid over medische fouten in de zorg.

Dit jaar is het honderd jaar geleden dat de wereldberoemde operazangeres Maria Callas werd geboren. Haar stempel op het operagenre werkt nog altijd door. En het levensverhaal van La Divina, vol tragiek en schandalen, zijn nog altijd om van te smullen. Francis van Broekhuizen is al sinds jonge leeftijd geobsedeerd door Callas. Dit najaar staat ze met het Phion orkest in de theaters, met de voorstelling ‘Maria Callas 100 jaar – een leven in aria’s’ waarin ze het publiek meevoert in het leven van de dramatische sopraan. Floortje Smit en Francis spreken over de betekenis van Callas voor haar persoonlijk én voor de opera. In het tweede uur spreekt Coen Verbraak met strafpleiter Gerard Spong in de serie 'Over Leven', over wat het bestaan de moeite waard maakt. Strafpleiter Gerard Spong werd geboren in Paramaribo, als zoon van de enige psychiater van Suriname. Hij voerde de verdediging in veel geruchtmakende strafzaken en was betrokken bij historische arresten door de Hoge Raad, zoals de euthanasiewetgeving. Twee keer ontsnapte hij aan de dood. De eerste keer was in 1980 in Suriname bij een schijnexecutie en de tweede keer in 2022 in Nederland. Toen werd acute corona hem bijna fataal.

In deze speciale uitzending van Wat blijft vanaf theaterfestival De Parade gaat Lara Billie Rense in gesprek met Esther Lindenbergh. Ze speelt een muzikaal theaterspektakel:  een ode aan één van de meest formidabele vrouwen uit de Amsterdamse geschiedenis. Het verhaal van de verzetsheld, cellist en queer vrouwenliefhebber die de eerste vrouw ooit was die haar eigen symfonieorkest dirigeerde. In het tweede uur spreekt Coen Verbraak met voetbalcoach Vera Pauw in de serie 'Over Leven', over wat het bestaan de moeite waard maakt. In de jaren dat Pauw bij de KNVB werkte, werd ze verkracht en meerdere malen aangerand. En, wat haar nog het meest steekt: de afgelopen vijf jaar werd haar nalatenschap gewist uit de voetbalgeschiedenis. Op het complex van de KNVB vind je geen standbeeld of zaal die naar haar vernoemd is. “Er is alleen een Vera Pauw-hoekje”. 

In deze speciale uitzending van Wat blijft vanaf theaterfestival De Parade gaat Lara Billie Rense in gesprek met Tarik Moree & Tim Olivier Somer die een theatervoorstelling maakten over de gebroeders Grimm. Jacob en Wilhelm Grimm - s 'werelds grootste sprookjesvertellers - zijn terug. Maar hoe zijn de sprookjes zoals wij ze kennen eigenlijk ontstaan? Waar vonden zij de inspiratie voor roodkapje en doornroosje? En welke concessies werden er gedaan om het grote publiek te bereiken? In het tweede uur spreekt Coen Verbraak met Lisa van Ginneken in de serie 'Over Leven', over wat het bestaan de moeite waard maakt. Lisa van Ginneken is het eerste transgender Kamerlid in Nederland. Ze komt er openlijk voor uit dat ze transgender is en trotseert de haat die ze over zich heen krijgt. Als klein kind wist ze al dat ze liever een meisje wilde zijn, maar hield dat lang voor zich. Pas als veertiger ging ze in transitie, waardoor ze uit ervaring weet hoe verschillend de maatschappij mannen en vrouwen benadert. Ze heeft heel wat privileges opgegeven door haar transitie, maar dat voelde voor haar nooit als een keuze. 

In deze speciale uitzending van Wat blijft vanaf theaterfestival De Parade gaat Lara Billie Rense in gesprek met Joost Oomen en De Poezieboys, die een theatervoorstelling maakten over de Spaanse dichter Federico García Lorca. In het diepste geheim werkte Lorca aan zijn surrealistische toneelstuk Het Publiek. Dit stuk, dat de dichter vanwege de Spaanse burgeroorlog bij een vriend moest verstoppen, vormt zevenentachtig jaar later het startpunt voor het toneelstuk LORCA. In het tweede uur spreekt Coen Verbraak met zangeres Naaz in de serie 'Over Leven', over wat het bestaan de moeite waard maakt.

Schrijver, slavist, essayist en columnist Karel van het Reve was wars van alle modes. Met grote scherpzinnigheid, een trefzekere pen en humor benaderde hij op onorthodoxe wijze alle facetten van politiek en cultuur. Historicus Willem Melching beschrijft in zijn biografie De Zelfdenker het gedachtegoed van ‘Karel’ en de gebeurtenissen die hem vormden - de Tweede Wereldoorlog, zijn afscheid van het communisme, zijn relatie met broer Gerard, en zijn reizen naar de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. In Wat blijft praat Lara Billie Rense met Willem Melching over Karel van het Reve. Verder aandacht voor: schrijver Marga Minco, actrice en zangeres Jane Birkin en songwriter Cynthia Weil. In de podcastserie Wat Blijft een portret van Jan Fontijn: neerlandicus, literatuurwetenschapper en criticus, maar bovenal was hij de godfather van de schrijversbiografie. Hij was altijd op zoek naar een moment waarin de persoonlijkheid van zijn onderwerp in alle naaktheid aan het licht kwam. Tegelijkertijd legde hij, in het beschrijven van de levens van anderen, een deel van zijn éigen leven bloot. Want een biografie is ook een zelfportret. Annette van Soest volgt zijn spoor terug met criticus en vriend Carel Peeters, met collega en vriendin Marita Mathijsen en met zijn vrouw, schrijfster Charlotte Mutsaers. 

Gerrit Kouwenaar werd in zijn leven bekroond met meerdere Poëzieprijzen, de P.C. Hooftprijs en de Prijs voor Meesterschap. De dichter zocht in zijn leven naar het volmaakte gedicht. Als onderdeel van de Vijftigers, verzette Kouwenaar zich met andere dichters, Lucebert en Hugo Claus, tegen de oude generatie. Hij had de rol van theoreticus in de groep. Later werden zijn gedichten persoonlijker, zo schreef hij een bundel Totaal witte kamer, over de dood van zijn vrouw. Arjen Fortuin spreekt zondagnacht in Wat blijft met Lara Billie Rense over het leven van de dichter. Fortuin schreef de biografie van Gerrit Kouwenaar, men moet. Verder aandacht voor componist Ruud Bos, kunstenaar Jan Sierhuis en de sterfdag van Billie Holiday. In het tweede uur van Wat blijft een portret van Harry de Winter: Televisieproducent, ondernemer en DJ Harry de Winter leefde het leven voluit en stimuleerde anderen dat óók te doen, vertelt zijn geliefde Yvonne van den Hurk in de podcast Wat blijft. Die levensinstelling had alles te maken met de geschiedenis van zijn Joodse ouders die de Holocaust overleefden. De Winter was een linkse jongen die met de verkoop van zijn productiemaatschappij IDTV multimiljonair werd. Hij stond aan de wieg van succesvolle series als Pleidooi en Oud Geld, maakte toneelvoorstellingen, presenteerde Wintertijd, was beeldend kunstenaar en verzette zich tegen de politiek van Israël met een Ander Joods Geluid. Toen hij asbestkanker kreeg behandelde hij zelfs zijn ziekte en dood als een productie. Journalist Martha Riemsma volgt zijn spoor terug met bevriende collega Derk Sauer, vriendin Jeannette Smit en geliefde Yvonne van den Hurk. 

Schilderijen, wandkleden, collages, theater, films - kunstenaar Felix de Rooy is een alleskunner. In het Stedelijk Museum Amsterdam cureerde Charl Landvreugd een overzichtstentoonstelling van het werk van kunstenaar. Bij Wat blijft spreekt Lara Billie Rense met Landvreugd over de tentoonstelling en het werk van Felix de Rooy. Verder aandacht voor acteur en zanger Willem Nijholt, schrijver Victoria Amelina, zanger Lee Hazlewood, en het nieuwe femicidemonument. Voor de podcastserie Wat blijft maakte Maartje Willems een portret van Rabi Koria, Nederlands-Syrische beeldend kunstenaar. 

Antropoloog en schrijver Roline Redmond deed tien jaar onderzoek naar haar familiegeschiedenis, op verzoek van haar moeder. Dit leek een onmogelijke opdracht: hoe breng je mensenlevens in kaart die nauwelijks gedocumenteerd zijn, met een geschiedenis die voor velen pijnlijk is om op te rakelen?  Haar familiekroniek De Doorsons neemt de lezer mee op een speurtocht langs de wortels van haar familie en archieven in Suriname en Nederland. Bij Wat blijft spreekt ze erover met Lara Billie Rense. Verder aandacht voor de poëzie van Anton de Kom met Babs Gons, muziek van OTION, ontwerper Cheyenne Nelson over de koto, en folklorist Alan Lomax. In het tweede uur aandacht voor activist Perez Jong Loy. Hij was een van de eerste Amsterdammers die formeel bezwaar maakte tegen Zwarte Piet en stond in de jaren zeventig aan de wieg van het Kwaku Festival. Ook bedacht hij de button met het jaartal 1873, om aandacht te vragen voor het feit dat tot slaaf gemaakten na de afschaffing van de slavernij nog tien jaar op plantages moesten blijven werken om de schade voor eigenaren te beperken.

Na 22 jaar stopt Ivo van Hove als directeur van  Internationaal Theater Amsterdam (ITA). Hij stuwde ITA op tot grote hoogte en zette het gezelschap internationaal op de kaart. Lara Billie Rense spreekt over zijn leven en werk met Suzanne Raes, die eerder de documentaire Twee Mannen maakte, over Ivo en zijn partner Jan Versweyveld tijdens het maakproces van de spektakelvoorstelling Age of Rage.  Verder aandacht voor acteur en politicus Glenda Jackson, rapper Tupac Shakur en de eerste persoon die officieel met autisme werd gediagnostiseerd: Donald Triplett.   In de podcastserie Wat Blijft volgt Annette van Soest het spoor terug van jurist en oud-Nationaal Ombudsman Alex Brenninkmeijer. 

Joris Escher wist altijd dat hij een bijzondere oudoom had, maar besloot pas onderzoek te doen naar graficus M.C. Escher toen hij twee tekeningen van hem vond die hij in geen enkel boek of ander werk terug kon vinden. In Wat blijft spreekt hij met Lara Billie Rense over zijn boek Escher worden. Verder aandacht voor politicus en mediamagnaat Silvio Berlusconi, politicus Lien Vos-van Gortel en rock-en-rollmuzikant Billy "The Kid" Emerson. Ook staat Lara Billie Rense aan het begin van de uitzending kort stil bij het overlijden van collega Jellie Brouwer. In het tweede uur van Wat blijft volgt Peter Blom het spoor terug van strafpleiter Max Moszkowicz. In de 'Wat blijft-lijn' vertellen luisteraars wie er in hun leven een belangrijk spoor naliet.

In de zeventiende eeuw betoogde theoloog en predikant Balthasar Bekker dat de duivel geen rol speelde in het leven op aarde, en de mens dus zelf verantwoordelijk was voor het kwaad in de wereld. Zijn boek sloeg in als een bom. Bart Leeuwenburgh schreef De betoverde wereld van Balthasar Bekker, waarin de duivel, heksen, tovenaars en spoken centraal staan. Met Lara Billie Rense spreekt hij over Balthasar Bekker als bestrijder van het bijgeloof. Verder aandacht voor schilder Françoise Gilot, zangeres Astrud Gilberto, schrijver Ama Ata Aidoo en acteur Mike Ho Sam Sooi. In de podcastserie Wat blijft volgt Koen Maas het spoor terug van markante televisiemaker Han Peekel.

  Mathieu Wijdeven (1991) verdiepte zich uitvoerig in het leven van zijn betovergrootvader: de Surinaamse schrijver, kunstenaar, theatermaker en activist G.G.T. Rustwijk (1862-1914). Hij leefde in de periode net na de afschaffing van de slavernij en was eens bekend, maar nu vergeten. Hoe meer Wijdeven over zijn betovergrootvader te weten kwam, hoe meer hij zich met hem en zijn eigen identiteit verbonden voelde. In Wat blijft spreekt Lara Billie Rense met Mathieu Wijdeven over het gedachtegoed van Rustwijk en de persoonlijke betekenis van het onderzoek naar zijn betovergrootvader. Verder aandacht voor mensenrechtenactivist Klaas de Jonge, rock-'n-roll-muzikant Bo Diddley, fotograaf Mieke Schlamann en bassist Andy Rourke van The Smiths. In de podcastserie Wat blijft volgt Inge ter Schure het spoor terug van Judith Peters, die universitair onderzoek deed naar rouwverwerking tot ze zelf op jonge leeftijd stierf. In de 'Wat blijft-lijn' vertellen luisteraars wie er in hun leven een belangrijk spoor naliet.

Op haar 18de verloor onderzoeker Judith Peters haar vader, de man aan wie ze haar zelfvertrouwen ontleende. Jarenlang kon ze niet omgaan met dat verdriet en bouwde ze, in de woorden van haar partner, een kasteel om zich heen. Totdat ze aan de Radboud Universiteit Nijmegen wetenschappelijk onderzoek ging doen waarin ze haar persoonlijke ervaringen kon verwerken. Dat gaf haar een doel. Ook toen ze zelf ziek werd wilde ze koste wat kost haar boek 'Ze kwamen nog één keer terug' publiceren. Inge ter Schure volgt het spoor terug van Judith Peters met haar begeleider professor Enny Das, met André Grotenhuis, de wereldberoemde neurochirurg professor die Judith behandelde, en met haar partner, Arjan Dresmé. 

Ze kwam 514 keer uit voor Nederland, deed vijf keer mee aan een WK en negen keer aan een EK. Niemand speelde zoveel interlands als volleybalster Ingrid Visser. In 2013 werd ze met haar vriend vermoord in Spanje. Een periode van wilde speculaties brak aan: ze zouden met ‘foute zaakjes’ bezig zijn. Sportjournalist Willem Held bespreekt met presentator Lara Billie Rense in Wat blijft het verhaal van de sportster die op 35-jarige leeftijd overleed. Verder aandacht voor het vroege werk van zangeres Tina Turner, schrijver Martin Amis, schaatscoach Leen Pfrommer en studiomuzikant David Lindley. In het tweede uur volgt Nathan de Vries het spoor terug van filmmaker Ismaël Lotz. 

Filmmaker Ismaël Lotz zag de wereld door de lens van zijn camera, zijn wapen. Hij stond met anderhalf been in Hollywood, totdat kanker die droom verstoorde. Ook dat proces besloot hij vast te leggen. Hij kon niet anders.  Nathan de Vries volgt het spoort terug van Ismaël Lotz met regisseur Halbe Piter Claus, die met hem samenwerkte bij Omroep Fryslan, met cabaretier Guido Wijers, die gek werd van zijn jaloersmakende creativiteit en partner Carolien geeft antwoord op de vraag ‘was het ooit genoeg’?

‘Ster van het Oosten’ Umm Kulthum weet haar publiek in extase te brengen door zinnen keer op keer te herhalen, waardoor haar liederen vaak langer duren dan een uur. De carrière van de Egyptische zangeres en actrice duurt van halverwege de jaren 1920 tot het begin van de jaren 1970. Ze is een gesloten vrouw die zich als artiest manifesteert in een mannenwereld en haar privéleven bewaakt. Welke invloed had Umm Kulthum en welke betekenis draagt haar werk nu nog? Zangeres Karima el Fillali bespreekt met presentator Lara Billie Rense hoe Umm Kulthum haar stijl heeft beïnvloed.  Verder aandacht voor illustrator Thé Tjong-King, activist Jan Troost, cumbiamuzikant Michi Sarmiento en Marvin Gaye. In het tweede uur volgt Floortje Smit het spoor terug van Erik van Bruggen, campagnestrateeg en prominent lid van de Partij van de Arbeid. In de 'Wat blijft-lijn' vertellen luisteraars wie er in hun leven een belangrijk spoor naliet.

Na de dood van schrijver Willem Frederik Hermans verschenen meterslange studies over allerlei aspecten van zijn leven. Toch bleef één eigenschap altijd onderbelicht: zijn speelse kant. Juist die speelsheid is de insteek van het nieuwe boek Het Universum van Willem Frederik Hermans, dat Hans Renders, Max Pam en Piet Schreuders samenstelden. Renders sprak erover bij Wat blijft met Lara Billie Rense. Verder aandacht voor operazangeres Grace Bumbry, Wim Kayzer met Anton de Goede, nieuwslezer en acteur Donald de Marcas en pianist Emahoy Tsegué-Maryam Guèbrou. In de podcastserie Wat blijft volgt Inge ter Schure het spoor terug van de eerste vrouwelijke politieagent van Nederland: Trees Keultjes. 

Trees Keultjes was in 1953 de eerste vrouw die in het politie uniform de straat op ging. Een ware bezienswaardigheid in die tijd. Ze trouwde nooit, maar zette zich haar leven lang in om de jeugd van Oss te behoeden voor een zedeloos bestaan. Vorig jaar overleed ze, op 95-jarige leeftijd. Inge ter Schure volgt het spoor terug met haar nicht Ankie Keultes, twee oud-collega’s van Trees en met de jongeren van destijds.

Aleksandr Poesjkin’s verhaal Jevgeni Onegin, over een vriendschap, een moord en een verliefdheid, is een klassieker uit de Russische literatuur. De beroemde componist Pjotr Tsjaikovski bewerkte het tot een opera - in een uitdagende tijd in zijn eigen leven. Vlaamse hoogleraar musicologie Francis Maes schreef er een boek over: Een verhaal van net niet. Hij sprak erover bij Wat blijft met Lara Billie Rense. Verder aandacht voor de Palestijnse activist Kader Adnan, songwriter Gordon Lightfoot, schrijver Louis Couperus en componist John Helstone. In de podcast van Wat blijft volgt Arco Gnocchi het spoor terug van voetballer Wim Suurbier.

Hoe groot is de kans op een Koude Oorlog tussen de VS en China? En welke rol speelt Xi Jinping op het wereldtoneel? China-deskundige Ties Dams sprak bij Wat blijft met Inge ter Schure over zijn boek Xi, het ware verhaal van de man die de toekomst van de wereld in handen heeft.  Verder aandacht voor cabaratier Paul van Vliet; zanger, acteur en activist Harry Belafonte; en zangeres Gal Costa. In het tweede uur horen we een aflevering uit de podcastserie Wat blijft: Floortje Smit volgt het spoor terug van taalkundige Pieter Muysken. En in de ‘Wat blijft-lijn’ vertellen luisteraars wie er in hun leven een belangrijk spoor naliet.

Piet Kuiper was een invloedrijke psychiater in Nederland, die in 1988 bekend werd door zijn boek Ver Heen - over zijn eigen psychotische depressie. Maar Kuiper bleek ook een vat vol geheimen: over zijn onderdrukte homoseksualiteit, zijn streng gereformeerde opvoeding en zijn ideeën over mannen en vrouwen. Bij Wat blijft sprak Lara Billie Rense met Koen Hilberdink, die de biografie Strijd om de ziel schreef. Verder aandacht voor mode-ontwerper Mary Quant, jazzpianist Ahmad Jamal en graffiti-artiest Dr. Air. In het tweede uur volgt Stine Jensen het spoor terug van psycholoog en journalist Beatrijs Ritsema, die in haar populaire rubriek Moderne Manieren in Trouw twintig jaar lang lezersvragen beantwoordde.

Hoe beëindig je een vriendschap? Hoe ga je om met een geliefde die naar de billen van andere vrouwen kijkt? En wat doe je als je buren meer contact willen dan jij? In haar populaire rubriek Moderne Manieren beantwoordde journalist Beatrijs Ritsema 20 jaar lang lezersvragen in Dagblad Trouw. Van huis uit was ze sociaal psycholoog, ze begon haar carrière als journalist bij studentenblad Propria Cures en schreef verschillende boeken. Stine Jensen volgt haar spoor terug met haar man Maarten Huygen en met haar vrienden Stephan Sanders en Ad van Iterson.

Wie was de bejubelde en verguisde Guus Belinfante? En waarom bleek hij in het protestjaar 1968 ongeschikt als rector magnificus van de Universiteit van Amsterdam? Journalist Geke van der Wal schreef de biografie In Plaats van Woede en spreekt bij Wat blijft met Floortje Smit. Verder aandacht voor Benjamin Ferencz, de laatst overgebleven aanklager in de Neurenberg-processen. Jacobine Geel spreekt over Huub Oosterhuis, en de legendarische cartoonist Al Jaffee komt aan bod. In het tweede uur van #WatBlijft volgt Ellen van den Berg het spoor terug van Bram Peper, oud-burgemeester van Rotterdam. Hij was verantwoordelijk voor veel stadsvernieuwing en de Erasmusbrug, maar kwam in opspraak door de Bonnetjesaffaire.

Als burgemeester van Rotterdam was Bram Peper verantwoordelijk voor veel stedelijke vernieuwing, zoals de inmiddels iconische Erasmusbrug. Daarna werd hij minister van Binnenlandse Zaken, maar moest al gauw aftreden omdat hij gemeentegeld zou hebben gebruikt voor privézaken, de zogenoemde ‘bonnetjesaffaire'. Na een jarenlange juridische strijd werd Peper in het gelijk gesteld, maar zijn politieke carrière was voorgoed voorbij. Extra pijnlijk omdat hij leefde voor zijn werk en privé vaak eenzaam was. Ellen van den Berg volgt zijn spoor terug met journalist Adri Vermaat, collega Frits Korthals Altes, partner Maria Heiden en dochter Menke Peper. 

Zonder August Willemsen was een groot deel van de Portugeestalige literatuur nooit in Nederland verschenen - Fernando Pessoa bijvoorbeeld, of Carlos Drummond de Andrade. Maar een makkelijke man was het niet, laat Frederieke Jochems zien in haar de documentaire De Bladzij en de Werkelijkheid. Met Lara Billie Rense sprak ze over het leven en de taal van August Willemsen. Verder aandacht voor Bokito met Stine Jensen, componist Ryuichi Sakamoto en Catan-onterwerper Klaus Teuber. In het tweede uur volgt Clairy Polak voor de podcastserie Wat blijft het spoor terug van componist Louis Andriessen.

Is Marjan van der E. een koelbloedige moordenares of is ze onterecht veroordeeld voor de pensionmoorden in het Friese Anjum? Floortje Smit sprak met voormalig Duitsland-correspondent en journalist Margriet Brandsma, die drie jaar werkte aan een reconstructie van de destijds geruchtmakende moordzaak. Verder aandacht voor Wim de Bie, Dubravka Ugrešić met Michel Krielaars, en Ramses Shaffy. In het tweede uur volgt Stine Jensen voor de podcastserie Wat blijft het spoor terug van zeezeiler Henk de Velde, die lange tochten over de oceanen maakte en boeken schreef over zijn reizen. 

Zeezeiler en avonturier Henk de Velde zeilde zes keer de wereld rond. Over zijn avonturen schreef hij talloze boeken en hij vertelde er regelmatig over op televisie. Hij was het liefst onderweg. Zo voelde hij zich vrij en gelukkig, weg van het gekooide leven dat de meesten van ons leiden. Stine Jensen volgt zijn spoor terug met zeiler Jacqueline Evers, zijn zoon Stefan en journalist Toine Heijmans die hem opzocht toen hij was ingevroren in Siberisch ijs.   

Was de Russische balletdanser Rudolf Nureyev de beste van zijn tijd? En waarom ontvluchtte hij zijn land? Floortje Smit sprak met theatermaker en schrijver Allard Blom, die een voorstelling maakte over de danser. Verder aandacht voor fotograaf Ans Westra, politicus Adri Duivesteijn, bassist Steve Mackey (Pulp) en ontwerper Rob Parry.

Hoe streden verschillende generaties vrouwen tegen armoede, uitbuiting en oorlogsgeweld? Floortje Smit spreekt met schrijver en anti-apartheidsactivist Connie Braam over haar nieuwe boek De revolutie van Pelle.  Verder aandacht voor de Japanse schrijver en Nobelprijswinnaar Kenzaburo Oë, hoogspringer Dick Fosbury, schrijver Edith Velmans, en muzikant Karen Dalton.

Presentator Willibrord Frequin was de grondlegger van de overvaljournalistiek met zijn agressieve en onconventionele manier van interviewen en achtervolgen. Zoals in de Week van Willibrord, Achter gesloten deuren en Ooggetuige. Iemand die het tijdens de kennismaking met Prins Claus presteert op te merken dat hij een enorme hekel heeft aan Duitsers. Maar hij streed ook jarenlang tegen onrecht, zoals in het programma Brandpunt en maakte reportages in het buitenland om het belang van ontwikkelingshulp aan te tonen. Peter Blom volgt zijn spoor terug met zijn laatste vrouw Gesina Lodewijkx, met stamkroeg-eigenaar Wanda Niekerk en met journalist Fons de Poel: “Willibrord heeft mij veranderd: ik werd onaangenamer om het maximale te bereiken.” 

Acteur en regisseur Gijs de Lange speelde jarenlang in Het Klokhuis. Over zichzelf sprak hij liever niet, maar luisteren en advies geven kon hij als geen ander. 'Wat zou Gijs hiervan vinden?' horen veel collega's nog steeds in hun achterhoofd. Inge ter Schure volgt het spoor terug van Gijs de Lange met acteur Hans Kesting, die Gijs al sinds de Toneelschool kent, met cabaretier Pepijn Schoneveld, met wie hij zijn humor deelde, en met zijn geliefde Helen de Bakker. 

Ze was de eerste vrouwelijke voorzitter van de Algemene Onderwijsbond en vice-voorzitter van de FNV, maar werd vooral bekend als minister voor Wonen, Wijken en Integratie in het kabinet Balkenende IV. Vanwege de Vogelaarwijken die naar haar vernoemd werden, maar ook door de ongemakkelijke mediaoptredens in de pers.  Zij leed al geruime tijd aan depressies en maakte een einde aan haar leven. Maartje Willems volgt haar spoor terug met oud-kamervoorzitter Gerdi Verbeet, vakbod-collega Agnes Jongerius en haar man Onno Bosma. 

Het leven van schrijver Laura Maaskant veranderde ingrijpend toen ze op vijftienjarige leeftijd een zeldzame en agressieve vorm van kanker kreeg. Ze studeerde kunstgeschiedenis en koos heel bewust voor kwaliteit van leven in plaats van kwantiteit. Ze verwierf bekendheid met het boek LEEF!. Coen Verbraak volgt haar spoor terug met haar moeder, een vriend en een collega. 

Ed van Thijn was lange tijd burgemeester van Amsterdam, fractievoorzitter van de PvdA en tweemaal minister van Binnenlandse Zaken. Hij schreef verschillende boeken, over politiek, maar ook over hoe hij als joods jongetje de Tweede Wereldoorlog overleefde op achttien onderduikadressen. Peter Blom volgt zijn spoor terug met oud-hoofdcommissaris Joop van Riessen, oud-partijgenoot Wim Meijer en dochters Marion en Carla van Thijn.

Zanger en componist Jan Rot was een multitalent en heeft meer dan 800 nummers op zijn naam staan. Hij werkte samen met muzikanten als Rob de Nijs, Boudewijn de Groot en Henny Vrienten, en maakte furore met hertalingen van bijvoorbeeld de Mattheuspassie. In 2016 won hij de Annie M.G. Schmidtprijs. Fleur Jurgens volgt zijn spoor terug met componist Jakob Klaasse, zangeres Marjolein Meijers en dochter Elvis Rot. 

Hummie van der Tonnekreek was beroepsroddelaar én meester in de rechten. Ze werkte bij roddelbladen Story, Privé en Weekend en was een van de architecten van het realityprogramma Big Brother waar ze ook hoofdredacteur was. Ze schreef verschillende televisiebijbels zoals Iedereen kan beroemd worden. Martha Riemsma volgt haar spoor terug met producent Paul Römer, vriend Gijs van Dam en collega Henk van der Meijden. 

Socioloog Gert Hekma was oprichter van de vakgroep ‘homostudies’ aan de Universiteit van Amsterdam en schrijver van het boek ABC van perversies. Hij was een controversieel wetenschapper, vooral door zijn uitspraken over seksualiteit bij kinderen. Botte Jellema volgt zijn spoor terug met collega-wetenschapper Linda Duits, schrijver Stephan Sanders en echtgenoot Mattias Duyves.

De Peruaans-Nederlandse filmmaker Heddy Honigmann wordt gezien als de grande dame van de Nederlandse documentaire. Ze won twee Gouden Kalveren en de oeuvreprijs van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Bekende documentaires van haar hand zijn Crazy en Het Ondergronds Orkest. Clairy Polak volgt haar spoor terug met documentairemaker Ester Gould, documentairemaker John Appel en zoon Stefan van de Staak.

Als verdediger bij Feyenoord was de Ghanees-Nederlandse Christian Gyan een publiekslieveling die uitgroeide tot een cultheld. Hij won het landkampioenschap, de Johan Cruijff Schaal en de UEFA Cup. Na zijn voetbalcarrière werkte hij in de Rotterdamse haven. Inge ter Schure volgt zijn spoor terug met schrijver Michiel van Egmond, havenbaas Gerard Bax en voorganger Franklin Maduro. 

Schrijver en dichter Remco Campert was een meester in de eenvoud. Hij maakte deel uit van de literaire stroming De Vijftigers en brak door met de roman Het leven is vurrukkulluk. Gelauwerd werd hij, onder andere met de P.C. Hooft-prijs en de Prijs der Nederlandse Letteren. Coen Verbraak volgt zijn spoor terug met zijn redacteur Suzanne Holtzer, vriend Jan Mulder en zijn vrouw Deborah Campert.

"Deze zaak is te groot om in de doofpot te stoppen, voor mij persoonlijk, maar ook voor de wereld”, zei klokkenluider Frits Veerman, die tot zijn dood streed voor gerechtigheid. Nadat hij een Pakistaanse collega op atoomspionage had betrapt werd hij ernstig dwarsgezeten door Nederlandse veiligheidsdiensten. Botte Jellema volgt zijn spoor terug met natuurkundige Dirk van Delft, Lousewies van der Laan van Transparency International en met zijn kinderen Paul en Joke.

Filosoof Otto Duintjer trok in de jaren ’70 volle collegezalen als hoogleraar Kennisleer en Metafysica. Hij zocht zijn leven lang voorbij de grenzen van het denken. In India ging Duintjer op zoek naar een nieuwe spiritualiteit. Clairy Polak volgt zijn spoor terug met oud-student en schrijver Roel Bentz van der Berg, vriend en collega Gerard Visser en dochter Manon.

Schrijver Hafid Bouazza had een onstilbare honger naar literatuur, maar ook naar de roes van drank en drugs. Bij het grote publiek brak hij door met de bekroonde roman Paravion, over drie generaties mannen in een Marokkaans dorp. Bouazza was een virtuoos en grenzeloos schrijver en mengde zich, als ex-moslim, in het debat over de multiculturele samenleving. Emmie Kollau volgt zijn spoor terug met literatuurkenner Liesbeth Minnaard, voormalig vriend en uitgever Mai Spijkers, en vriend en schrijver Joris van Casteren.

Zin in seks komt spontaan, dat is een van de mythes die seksuoloog Ellen Laan omverwierp. Ze wilde de orgasmekloof verkleinen, want vrouwen zouden veel meer plezier kunnen beleven aan seks. Als kind was Laan onzeker en werd ze gepest, hoe lukte het haar later met zoveel trefzekerheid seksuele taboes te doorbreken? Stine Jensen volgt haar spoor terug met collega Lisa de Pagter, vriend en seksuoloog Rik van Lunsen en geliefde Mario ter Smitten.

Als student kampte psychiater Jan Mokkenstorm zelf met een depressie. Dat motiveerde hem later om het taboe rond zelfmoord te doorbreken. Hij richtte Stichting 113 Zelfmoordpreventie op. Mokkenstorm was eigenwijs en soms onredelijk, maar altijd voor honderd procent toegewijd aan zijn patiënten. Coen Verbraak volgt zijn spoor terug met vriend Jan Smit, collega Anke Wammes en weduwe Nicole Kwaks. 

In 2017 overleed de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan. Hij werd toen alom geprezen omdat hij robuustheid wist te combineren met empathie. Wie was Eberhard van der Laan? Wat dreef de man die eigenlijk helemaal geen burgemeester wilde worden? En waarom blééf hij maar doorwerken toen dat fysiek allang niet meer ging? Coen Verbraak volgt zijn spoor terug met zijn weduwe Femke van der Laan, collega Eric van der Burg (destijds VVD-wethouder in Amsterdam, sinds kort staatssecretaris voor Asiel en Migratie) en NRC-journalist Bas Blokker die Van der Laan jarenlang volgde. 

Aïda Spaninks was als dj Lady Aïda een pionier van de Nederlandse techno. Haar gedrevenheid bracht massa’s mensen in beweging, maar maakte haar soms ook solitair. Romanee Rodriguez volgt haar spoor terug met dj Serge Verschuur, poppodiumdirecteur Frens Frijns en haar boeker en vriend Ron Euser. 

Bernard Haitink was een van de grootste dirigenten ter wereld en werd door musici een tovenaar genoemd. Wat was zijn magie? Botte Jellema volgt zijn spoor terug met altviolist en jeugdvriend Wim ten Have, violist bij het Concertgebouworkest Caroline Strumphler, en de jonge dirigent Manoj Kamps. 

De schoonheid van het terloopse wist K. Schippers (pseudoniem van Gerard Stigter) in speelse woorden te vatten. Clairy Polak volgt zijn spoor terug met komiek Ronald Snijders, redacteur Patricia de Groot en zijn dochters Bianca en Diana Stigter.  

Actrice Francine Diels speelde 36 jaar lang het personage Sien in Sesamstraat. Tot ze moest stoppen met spelen vanwege dementie. Floortje Smit volgt haar spoor terug met haar man Luc Janssen, collega Bert ‘Tommie’ Plagman, en eindredacteur Ajé Boschhuizen in het decor van Sesamstraat.   

Een speciale aflevering met fragmenten uit verschillende afleveringen, live-interviews en een muzikale omlijsting door niemand minder dan Spinvis. Presentatie: Coen Verbraak.

Campagnestrateeg Erik van Bruggen was van grote invloed op de Nederlandse politiek. Hij was medeoprichter van campagnebureau BKB, waar mensen als Lodewijk Asscher, Thierry Baudet en Alexander Klöpping werden opgeleid. Van een kind dat gepest werd, groeide hij uit tot iemand die alles durfde. Floortje Smit volgt zijn spoor terug met politicus Lodewijk Asscher, compagnon Alex Klusman en zus Anke van Bruggen.

Evelien Gans was een chroniqueur van het Nederlandse Jodendom en schreef onder meer het eerste deel in de dubbelbiografie over Jaap en Ischa Meijer. Ze streed tegen de normalisering van het antisemitisme en zocht actief naar haar eigen joodse identiteit. In de laatste maanden van haar leven worstelde ze met een depressie. Tom Reijner volgt haar spoor terug met partner Frank Diamand, schrijver Stephan Sanders en zus Heleen Gans.

De invloedrijke componist Louis Andriessen schreef meer dan honderd composities. Hij was een van de aanjagers van de actiegroep De Notenkraker, tegen het conservatisme in de klassieke muziek. Clairy Polak volgt zijn spoor terug met muziekrecensent Bas van Putten, zijn vrouw Monica Germino en componist Martijn Padding.

Ajax-icoon Wim Suurbier was een doortastend verdediger, won drie keer de Europa Cup 1 en speelde twee WK-finales. Hij was misschien wel de laatste Nederlandse voetballer die zich een rock-’n-roll levensstijl kon veroorloven. Arco Gnocchi volgt zijn spoor terug met acteur en schrijver Maarten Spanjer, voetbalmaatje Ruud Krol, dochter Melissa Suurbier en ex-vrouw Maja Suurbier.

Door collega’s werd theatermaker en beeldend kunstenaar Jeroen van Merwijk zeer gewaardeerd; hij won de Annie M.G. Schmidtprijs en de Edison Oeuvreprijs voor Kleinkunst. Toch bereikte hij met zijn compromisloze liedjes nooit het grote publiek. Coen Verbraak volgt zijn spoor terug met cabaretier Diederik van Vleuten, theaterrecensent Patrick van den Hanenberg en broer Vincent van Merwijk.

Pieter Muysken was een invloedrijk taalkundige en winnaar van de Spinozaprijs. Hij werd wereldberoemd met zijn onderzoek naar taal, zo legde hij in een overzichtswerk de 34 talen van Bolivia vast. Floortje Smit volgt zijn spoor terug met collega en vriendin Mily Crevels, taalkundige Marc van Oostendorp en zus Agaath Cornel.

Wat blijft als we er niet meer zijn? In de podcastserie Wat blijft volgen interviewers Coen Verbraak, Floortje Smit, Clairy Polak, Arco Gnocchi en Tom Reijner het spoor terug van recent overleden Nederlanders. Wat hebben zij écht betekend? Wat kunnen we leren van hun leven? En hoe leven zij voort?