Zapraszam dziś na wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej poświęconej Obcym. A konkretnie agentom obcego wywiadu, szpiegom i wrogom. Zadaniem szpiegów jest odkryć tajemnice innych – zwykle innych krajów, ale współcześnie także innych firm – i to najlepiej tak, aby owi inni nie zorientowali się, że tajemnice zostały im wykradzione. Ale czy każdego obcego powinniśmy się bać? Naszym ekspertem wykładowcą jest dziś Artur Dubiel z Uniwersytetu WSB Merito. Skąd my wiemy, że ktoś jest swój, a ktoś jest obcy i po co nam w ogóle takie rozgraniczenie? Zaprasza Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.

Bohaterem wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej Eweliny Sobczyk Podleszańskiej jest Henryk Szczygliński - malarz i grafik.Dziś trochę zapomniany, a przecież malował znakomicie. Od roku 1898 studiował malarstwo w Monachium w pracowni Stanisława Grocholskiego, potem u Antona Ažbego, w Paryżu i Krakowie, gdzie był uczniem Jacka Malczewskiego, Leona Wyczółkowskiego, Teodora Axentowicza, w końcu Jana Stanisławskiego i jego klasy pejzażowej w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Odgrywał czynną rolę w krakowskim życiu artystycznym okresu Młodej Polski. Współpracował z kabaretem Zielony Balonik.Henryk Szczygliński był również bardzo dobrym żołnierzem i wielkim patriotą. Marek Mierzwiak przygotował dla Państwa te audycje.

Zapraszam do wysłuchania kolejnego wykładu w Szkole bardzo Wieczorowej. Dzisiaj Beata Tomanek i prof. Jan Malicki nawiązywać będą poniekąd do Światowego Dnia Pisania Listów. Kto dzisiaj pisze listy? To już anachroniczne zajęcie. Jednak właśnie listy są dziś cennym źródłem historycznym oraz dokumentem, dzięki któremu możemy poznawać bliżej ludzi z odległej przeszłości. Głównym bohaterem, którego poznamy podczas dzisiejszego wykładu dzięki korespondencji – to Grzegorz Fitelberg. 

Ekosystem jest bardzo złożonym układem, w którym wszystkie elementy spełniają określoną funkcję i są ze sobą powiązane różnego rodzaju zależnościami. Gatunek obcy” to taki, który celowo lub przypadkiem został przeniesiony poza naturalny zasięg swojego występowania. Zwykle jest tak, że trafiając na inne warunki, ginie z powodu braku przystosowań, a jeśli przetrwa, tworzy niewielkie populacje, których wpływ na środowisko jest neutralny. Jednakże zdarza się, że obcy” doskonale radzą sobie w nowym miejscu. Dziś rozpoczynając cykl o "Obcych w naturze" i nie tylko zapraszamy do wysłuchania opowieści o roślinach inwazyjnych. Wykładowczynią w Szkole Bardzo Wieczorowej będzie dziś doktor Barbara Bacler- Żbikowska- botanik ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Zaprasza Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.

Dziś zabierzemy Państwa do Drugiej Rzeczpospolitej, która po pierwszej wojnie światowej powstaje z ruin, w otoczeniu, które nie specjalnie jej sprzyja, a wszystko to dzieje się w warunkach szalejącej inflacji.Wtedy wchodzi na scenę profesor Władysław Grabski. Właściwie - wchodzi dwa razy. Za pierwszym razem politycy przeganiają go ze sceny za kulisy, ponieważ są przekonani, że nic złego się nie dzieje i sami dadzą sobie radę. Kiedy jednak dochodzi do krwawych zamieszek, przywołują Grabskiego ponownie. I tak oto sto lat temu Władysław Grabski realizuje reformy, które prowadzą do ustabilizowania budżetu i finansowej rzeczywistości całego państwa. Naszym gościem jest profesor Barbara Danowska-Prokop z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Dużo w życiu Tamary Łempickiej jest znaków zapytania i białych plam. Ale jest też kilka rzeczy niewątpliwie pewnych. Po pierwsze była malarką i to znakomitą. Po wielu latach została doceniona za swoje malowanie i obecnie jej obrazy na aukcjach sztuki osiągają astronomiczne kwoty. Po drugi - była szalenie ambitna i ekstrawagancka. Świat miał leżeć u jej stóp, a ona miała być królową życia. I wreszcie po trzecie - była bardzo kochliwa - i te jej fascynacje erotyczne dotyczyły, i kobiet, i mężczyzn. O tej niebanalnej artystce opowiada Maria Trzeciak, a audycje przygotował Marek Mierzwiak

W kolejnym wykładzie w radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek i jej gość opowiedzą o miejscach dobrze znanych. Jednak historie, które one kryją mogą nas zaskoczyć. Otwieranie archiwów, zagłębianie się w starych dokumentach, zwykle są zapowiedzią ciekawych odkryć.

W pierwszej części swojego wykładu o "Europejskich ścieżkach Kościoła" historyk, dr Jacek Kurek mówił o związkach tej instytucji z kulturą. Mniej było dywagacji i o historii i o idei. W drugiej części porusza sprawy związane z tolerancją, jak na to wszystko co się działo w świecie patrzył i reagował Kościół, będzie wykładał o zmianach jakie dokonywały się w Kościele na przestrzeni wieków, a głównie od wieku XV, wreszcie spojrzy na sytuację Kościoła współcześnie. Jak wygląda teraz sprawa wiary, powołań, odejść z Kościoła. Ale też dr Jacek Kurek mówi, co go napełnia nadzieją na przyszłość.

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej wykładać będzie historyk, dr Jacek Kurek. Temat jego wykładu to "Europejskie Ścieżki Kościoła". I będzie to wykład w którym będzie więcej o kulturze z którą Kościół jest nierozerwalnie złączony, ale także i o wyprawach krzyżowych, i o tym co poszczególni papieże wznosili w czasie swojego pontyfikatu. Mniej idei i historii, więcej kultury, proszę. Z dr Jackiem Kurkiem rozmawia Marek Mierzwiak.

Życie i "imprezy" od kołyski - aż po grób - i to na dworach królewskich. Tak w skrócie można opisać dzisiejszy, premierowy wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej w Radiu Katowice, na który zaprasza Marcin Kazek-Wielgus.

Tina Modotti, -bohaterka wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej profesorki Anny Adamus Matuszyńskiej była włoską fotografką, aktorką teatralna i filmową oraz działaczką polityczną.    Emigrowała wraz z rodziną z Włoch do Stanów Zjednoczonych i tam najpierw ciężko pracowała, a później ucząc się fotografii stała się jedną z najlepszych fotograficzek początku wieku dwudziestego.  Jej życie osobiste również było nadzwyczaj interesujące. Uczyła się fotografowania od największych sław, ale też bardzo szybko w tych fotografach - swoich nauczycielach, zakochiwała się. Czuła przez całe życie na ludzką biedę i ludzkie nieszczęście. Tina Modotti była  kobietą piękną, inteligentną i przez całe swoje życie niezależną.O niej to właśnie z profesorką Anną Adamaus Matuszyńską rozmawia Marek Mierzwiak.

Powakacyjnie w podcaście wracamy z bardzo praktycznymi wskazówkami dla tych, którzy prowadzą nieregularny tryb życia czy też są w ciągłym pośpiechu.Mówimy bowiem o "Diecie dla zabieganych", z której szkolenia m.in w Dąbrowskim Inkubatorze Przedsiębiorczości, prowadzi nasz ekspert.Gościem Katarzyny Herbuś jest Martyna Frydrych, dietetyk kliniczny i psychodietetyk..

Związek z psychopatą - choć brzmi jak opowieść rodem z kryminału, to wbrew pozorom, możemy tkwić w takiej relacji latami nie będąc tego świadomi…Sam termin psychopata kojarzy się bardziej z seryjnym mordercą, niż z osobą niezwykle uroczą, co często usypia czujność. Tym bardziej, że nad swoją ofiarą taki oprawca "pracuje" w niezwykle wyrafinowany sposób. Kamuflaż psychopaty z uwagi m.in. na perfekcyjną manipulację, sprawia, że ten typ zaburzenia osobowości czasem trudno jest wychwycić nawet samemu terapeucie.O toksycznych, mówiąc potocznie, relacjach, Katarzyna Herbuś rozmawia z Anną Gajdą, psychologiem i psychotraumatologiem.

Tadeusz Dołęga Mostowicz - bohater wykładu profesorki Joanny Warońskiej Gęsiarz z Uniwersytetu im. Jana Długosza z Częstochowy - był znakomitym pisarzem i dziennikarze. Napisał kilkanaście książek, które cieszyły się w dwudziestoleciu międzywojennym ogromną popularnością. Cieszą się nią i dziś, bo są czytane, a także przenoszone na ekran i na deski sceniczne.Nie lubił sanacji za co został pobity i szykanowany. Nie miał też szczęścia w miłości. No i zginał będąc w kwiecie wieku, bo miał raptem 39 lat i całą karierę pisarską przed sobą. No cóż, mamy nieśmiertelną "Karierę Nikodema Dyzmy", "Pamiętnik Pani Hanki", "Znachora" i bardzo ciekawą książkę zatytułowaną "Trzecia pleć". Często powtarzał: "Chcąc serce pozyskać, trzeba całe serce okazać".

Świat potrzebuje młodych buntowników. Ten fakt jest widoczny wyraźnie w sztuce. Do polemiki pokoleniowej nawiązywć dzisiaj będzie wykład w Szkole bardzo Wieczorowej. Beata Tomanek i prof. Irma Kozina rozmawiać będą o polemice z impresjonizmem.

Czy możemy sobie dziś wyobrazić, że w wielu dyscyplinach sportowych nie startują kobiety. Nie ma Igi Światek, Anity Włodarczyk, Justyny Kowalczyk, polskiej sztafety i kobiet rzucających oszczepem czy skaczących wzwyż.. To jest dziś niemożliwe, a jednak było i to całkiem niedawno. Co z tego, że kobiety w roku 1918 dostały prawa wyborcze, jak i tak były traktowane "po macoszemu". Miały siedzieć w domu, pracować w polu lub fabryce, opiekować się dziećmi. Kto by tam wówczas myślał o tym, żeby oprawiać sport. A jednak znalazły się odważne, które powiedziały - chce i osiągnę cel. I Halina Konopacka, złota medalistka w rzucie dyskiem w roku 1928,  przetarła kobietom drogę do uprawiania sportu. Młode dziewczyny, zapatrzone w mistrzynie zaczęły ćwiczyć i zdobywać medale. Odnosiły coraz więcej sukcesów. I o tym właśnie przypomni w swoim wykładzie dr Małgorzata Tkacz Janik, mówiąc jak trudno miały na początku ubiegłego wieku kobiety chcące zostać sportsmenkami.Rozmawia z nią Marek Mierzwiak.

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej poruszony zostanie temat świętych. Jak możemy przeczytać w Encyklopedii PWN, święty to człowiek, który za życia był doskonały, a po śmierci uznany za wzór między innymi pod względem moralnym. Ale czy rzeczywiście wszyscy, którzy są świętymi, byli świętymi za życia?

Bohaterem wykładu dr Anny Adamus-Matuszyńskiej jest Pierre Bonnard – francuski artysta, głównie malarz, który trochę pchnął malarstwo na inna drogę. Był twórcą nabizmu i dla niego oraz dla malarzy z jego kręgu, najważniejszy był kolor, barwa i przedstawianie na obrazach naszej codzienności. Chociaż bardzo dużo namalował też aktów, głównie swojej miłości Marty, która na tych obrazach, a malował ją przez lat kilkadziesiąt, w ogolę się nie starzała. Tak jak zapamiętał swoją muzę, gdy zobaczył ją po raz pierwszy, tak malował ją piękną, wysmukłą przez lata. Ale miał też inne muzy i kochanki, i o tym wszystkim w dzisiejszym wykładzie, który przygotował Marek Mierzwiak.

Praca kobiet nigdy sie nie kończy to temat dzisiejszego wykładu Pani dr Małgorzaty Tkacz Janik. Na wielu przykładach opowie ona o tym jak kobiety pracowały prawie zawsze i prawie przez całe dnie. Na ich głowach była cała rodzina utrzymanie domu, wychowywanie dzieci, a i czasami jeszcze praca w jakimś przedsiębiorstwie czy fabryce. I tak to trwa  wielu lat, mimo, że też od lat kobiety walczą o równouprawnienie, o to, żeby  mogły zarabiać tyle ile mężczyźni i o to, aby one też czasami mogły decydować tak o sobie, swoim życiu jak i o swojej rodzinie. Niestety, muszą o tym w końcu, na poważnie, zadecydować mężczyźni.

To przydomek artystyczny  malarza włoskiego epoki manieryzmu, którego też możemy  nazywać  Girolamo Francesco Maria Mazzola.  Charakterystyczne dla jego malarstwa wydłużenie postaci, wyszukany wdzięk i odrzucenie postulatów realizmu stały się cechami typowymi dla wielu malarzy doby właśnie manieryzmu. Jego wspaniałe obrazy, które znajdują się w historii sztuki, to między innymi "Autoportret w wypukłym lustrze, "Madonna z długa szyją" czy "Kupido napinający łuk".O jego twórczości, ale i o bardzo ciekawym, choć bardzo krótkim życiu, wykłada w audycji Marka Mierzwiaka Ewelina Sobczyk Podleszańska 

Hanka Ordonówna podczas koncertów wypełniała sama cały wieczór i każdym wyjściem na scenę stwarzając nową postać: tragiczną lub wzruszająco śmieszną . Zawsze chciała śpiewać, ale dopiero po spotkaniu z Fryderykiem Jarosym, który nauczył ją jak ma się zachowywać na scenie i jak śpiewać - zyskała status gwiazdy. W 1933 roku wyszła za mąż za hrabiego Michała Tyszkiewicza, autora wielu jej piosenek. Przed śmiercią zdążyła napisać i wydać pod pseudonimem Weronika Hort książkę pt. "Tułacze dzieci". Pisała wiersze, nowele, przygotowywała książkę autobiograficzną. U kresu życia zaczęła także malować.O niebanalnym życiu Hanki Ordonówny rozmawia Maria Trzeciak z Markiem Mierzwiakiem.

Nie relacją z matką czy ojcem, dziadkami, rodzeństwem, partnerem lub partnerką jest tą najważniejszą w życiu. Najważniejsza w życiu relacja to ta z samym sobą. Trwa bowiem przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu aż do samej śmierci. Kiedy jednak się zaczyna, co ma na nią wpływ i jak ważne jest, by była właściwa? O tym z Krzysztofem Królem, trenerem rozwoju osobistego, mówcą motywacyjnym i psychologiem rozmawia Joanna Opas.

Od kilku lat takie właśnie stwierdzenie "Śląsk magiczny" pojawia się w książkach, które powstają oraz w spektaklach teatralnych, które Śląskowi są poświęcone. Ta kraina walcząca o to, aby wreszcie mogła znaleźć się w granicach Rzeczpospolitej, nie tylko znana jest ze swojej ofiary krwi. To tutaj ludzie przez lata kultywowali śląską i polską mowę, to tutaj powstawały wspaniałe dzieła kultury, czy to muzycznej, czy plastycznej. Teraz do tych dzieł dołączają filmy, sztuki teatralne i książki. O tym wszystkim w swoim wykładzie "Źródła śląskiej estetyki" mówi dr Jacek Kurek w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem.

Są takie książki, do których wciąż wracamy. Dotyczy ten zwyczaj na ogół ludzi z pasją. Są więc książki, które się nie starzeją. Za chwilę przypomnimy jedną z nich. To dobry moment, bo jest Tydzień Książki w Katowicach Mieście Nauki. Do książki Hoimara Ditfurtha "Dzieci Wszechświata" odwoływać będą się podczas wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek i jej gość. Tytuł tej książki dzisiaj, kiedy nauka od lat 70', czyli czasów jej wydania, poczyniła ogromne postępy, wciąż brzmi aktualnie i jest zapowiedzią fantastycznej opowieści, o czym będą się mogli państwo przekonać słuchając kolejnego wykładu, tym razem z zakresu ewolucji materii, w naszej radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej.

Tym razem zajmiemy się sprawami monarszymi. Podczas wykładu, który poprowadzi profesor Bożena Czwojdrak z Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego dowiemy się czy i co przyszłe średniowieczne królowe musiały zrobić, aby królowymi zostać. Czy bycie kobietą w średniowiecznej Polsce było łatwe i jak wyglądało życie królowej w królestwie..?

Tym razem wykład w naszej radiowej szkole Bardzo Wieczorowej dotyczyć będzie historii sztuki. Sztuka potrzebuje poza talentem i wizjonerstwem – inspiracji. Beata Tomanek i jej gość opowiedzą dzisiaj niezwykłą historię pewnego króla zakochanego w muzyce tak bardzo, że postanowił  właściwie wybudować do niej dekoracje. Można je zwiedzać do dzisiaj. Gdzie? – żeby się tego dowiedzieć trzeba będzie wysłuchać całego wykładu. 

Sławomir Mrożek - bohater wykładu pani profesorki Joanny Warońskiej-Gęsiarz jest znany ze swych opowiadań, dramatów, felietonów, a ostatnio także bulwersujących "Dzienników". Ile w nich jest prawdy, a ile fikcji - zastanawia się wykładowczyni, a i Państwo będą pytać samych siebie gdy będą te opasłe tomy czytać. Jest faktem, że Sławomir Mrożek na trwale zapisał się w historii polskiej literatury, a jego dramaty, takie jak "Tango" czy "Emigranci" jakby z każdym dniem nabierają aktualności.O twórczości pisarza. a także o jego niebanalnym życiu dowiecie się Państwo słuchając audycji Marka Mierzwiaka.

W Szkole Bardzo Wieczorowej wykład o historii, a dokładniej, o najnowszej historii przemysłu. Spojrzymy wstecz o jakieś 35 lat i postawimy sobie pytanie o to, co działo się i co mogło się dziać z polskim hutnictwem. Postawimy pytanie o to, czy "niewidzialna ręka rynku" zawsze dokonuje takich cudów, na jakich nam zależy. Porozmawiamy o tym, dlaczego właśnie hutnictwo było najtrudniejszym fragmentem rozmów akcesyjnych i czy dobrze się stało, że przyjęto taką formę prywatyzacji, jak sprzedaż zagranicznemu inwestorowi. Gościem Józefa Wyciska jest dr Jerzy Podsiadło, obecnie Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Katowicach, człowiek który obserwował z bliska proces zmian w polskim hutnictwie i sam w nim uczestniczył. 

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej Urszula Pawlik przypomni kim był i dlaczego był tak uwielbiany w prawie całej Europie - Giacomo Casanova, uważany do dziś za największego uwodziciela na świecie. W swoich obszernych pamiętnikach pisał "Nic nie odbierze mi tego, że dobrze się zabawiłem", a bawił się do samej śmierci. A był też człowiekiem niezwykle inteligentnym, oczytanym, znał 5 języków i potrafił zarówno dyskutować o miłości, gospodarce jak i o filozofii. Rozmowę o Casanovie z Urszulą Pawlik prowadził Marek Mierzwiak

Właśnie ukazała się książka Joanny Kuciak - Frydryszak  " Chłopki. Opowieść o naszych babkach". Zyskała bardzo dobre recenzje, a i ogromne zainteresowanie Czytelników. Nawiązując do treści opisanych w książce w Szkole Bardzo Wieczorowej Marek Mierzwiak rozmawia z dr Małgorzatą Tkacz Janik i o chłopkach i o chopiankach, bo tak czasami nazywane są kobiety na Śląsku. To opowieść o roli kobiety sprzed lat, ale i o tym jak żyją i pracują dziś kobiety mające ambicje zaistnieć w społeczeństwie. Pani Małgorzata przybliży też sylwetki dwóch kobiet, które na to ze wszech miar zasługują - to Pola Gojawiczyńska i Maria Wardasówna.

Stres bywa motywujący, bywa też niszczący. Nie ulega jednak wątpliwości, że ten stres jest w naszym życiu obecny i stresują się już nawet małe dzieci. Jak go opanować, czy z nim walczyć i czy można go wykorzystać na swoją korzyść? O tym nasza reporterka Joanna Opas rozmawiała z Krzysztofem Królem – psychologiem, mówcą motywacyjnym i trenerem rozwoju osobistego.

Michał Choromański był pisarzem i dramaturgiem, któremu wielka popularność i sporo pieniędzy, przyniosła opublikowana przed wojną powieść "Zazdrość i medycyna". Po wojnie, gdy z tułaczki pisarz powrócił do kraju, już nigdy takiej popularności nie osiągnął, mimo, że pisał sporo i to jest dobra literatura. Jeszcze raz cała Polska usłyszała to nazwisko, gdy w roku  1973 Janusz Majewski przeniósł na ekran powieść Michała Choromańskiego "Zazdrość i medycyna" obsadzając w swoim obrazie fantastycznych aktorów ( Ewę Krzyżewską, Andrzeja Łapickiego czy Mariusza Dmochowskiego ). O niebanalnym życiu i twórczości Michała Choromańskiego wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk - Podleszańska. Audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Maria Antonina - bohaterka dzisiejszego wykładu Marii Trzeciak - była austriacką księżniczką, którą w bardzo młodym wieku wydano za delfina Francji, przyszłego króla Ludwika XVI.Od chwili przybycia na dwór francuski wzbudzała niechęć wszystkich. Po pierwsze była Austriaczką z która to Austrią Francja prowadziła niejedną wojnę, po drugie przez długie lata nie potrafiła królowi urodzić syna. Wreszcie trochę nie zgadzała się z obyczajami panującymi we Francji. To wszystko wzbudzało niechęć do królowej o której pisano straszne, ale nieprawdziwe rzeczy. Kiedy przyszła chwila ostateczna, czyli kiedy miano ją zgilotynować i kiedy wstępowała na szafot, i niechcący nadepnęła katu na stopę, zaraz go za to przeprosiła. O życiu Marii Antoniny wykłada w Szkole Maria Trzeciak.

Hanna Rudzka Cybis - jest bohaterką  wykładu profesorki  Anna Adamus Matuszyńskiej.Dowiemy się o twórczości artystki, która związała się z Janem Cybisem - bardzo znanym i dobrym malarzem o którym mówiono, że jest "wielkim panem polskiego malarstwa". Jego żona pomagała mu kiedy oboje zaczynali tworzyć w Paryżu, a później każde z nich poszło swoją drogą. Hanna Rudzka Cybis jest znaną kolorystką i twórczynią kapizmu w Polsce, Pomagała też zawsze ludziom, którzy pomocy potrzebowali, a także była  pierwszą kobietą na stanowisku profesorskim w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Temat tego wydania Szkoły Bardzo Wieczorowej związany jest z historią lokalną, choć ocierać się będzie także o historię powszechną: "Mysłowice i fenomen emigracji na przełomie XIX i XX wieku". Wojciech Pacula wraz ze swym gościem przybliżą historię tego zacnego śląskiego grodu przede wszystkim w kontekście mało znanej roli, jaką Mysłowice odegrały w czasach, gdy wielu szukało lepszego losu za Oceanem. Furtką w podróży w ten "Lepszy Świat" były, jak się okazuje, właśnie Mysłowice.

Sarah Bernhardt to wspaniała francuska aktorka ( ale i kurtyzana ), która urodziła się w rodzinie żydowskiej.Występowała głównie w teatrach Paryża, w latach 1872–1880 w Komedii Francuskiej. Była znana z teatralnych ról dramatycznych, które odgrywała z takim przekonaniem, że widzowie widząc śmierć bohaterki, myśleli, że aktorka faktycznie umarła na scenie. Zagrała też w 11 filmach, bowiem to wówczas narodziła się X  Muza i aktorka nie mogła pozostać obojętna na takie wyzwanie. Urszula Pawlik opowie też o miłostkach Sary i o jej wielkiej miłości, która okazała się dla aktorki niezbyt szczęśliwa.

Tym razem zapraszamy Państwa do tego by wsiąść z nami do wehikułu czasu i przenieść się do Europy XX wieku na chwile przed wybuchem II wojny Światowej. Ewelina Kosałka-Passia w naszej Szkole Bardzo Wieczorowej wraz ze swoim gościem zaprasza na rozważania o...Monte Casino...

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej dr Małgorzata Tkacz Janik przypomni skąd się wzięło Święto Kobiet. Jak kobiety na całym świecie walczyły o to, by były doceniane za swą prace, za swe wykształcenie i wreszcie za to co robią dla domu i rodziny. W tm dniu wręczamy, my mężczyźni, kobietom kwiaty i upominki nie zastanawiając się jak trudno jest kobietom rywalizować na co dzień z systemem gdzie panuje od lat patriarchat.Audycje przygotował Marek Mierzwiak

Bohaterem wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej będzie wspaniały amerykański kompozytor, dyrygent i pianista Leonard Bernstein. Mamy teraz okazje obejrzeć film o nim zatytułowany "Maestro", a u nas jego życie i twórczość przypomina dr Mieczysław Juda. Artysta znany jest z wielu kompozycji, a najsławniejsza to oczywiście musical "Wet Side Story", oraz z wielu wspaniałych koncertów na których prowadził orkiestry na całym świecie. Jest też znane jego niebanalne życie, o którym on sam mówił - "Jestem pół kobieta, pól mężczyzną". Rozmowę przygotował Marek Mierzwiak

Caspar Dawid Friedrich to malarz niemiecki, który jest zaliczany do największych malarzy epoki romantyzmu.Jego malarstwo przesycone jest też symboliką, bowiem stało się ono z czasem drogą porozumienia z Bogiem. Na jego obrazach widać zamglone pejzaże, kobierce ze śniegu, ale także kościoły przesycone symboliką religijną. Ewelina Sobczyk Podleszańska przypomni jego drogę twórczą, najważniejsze obrazy, ale także mówić będzie o jego życiu. Jak zmieniało się ono po zaślubieniu Christiany Caroliny Bommer i jakie później to małżeństwo przeżywało traumy.Przez długi czas malarz był artystą niezrozumianym i przez to zapomnianym, Renesans jego twórczości to początek XX wieku.

Dr Małgorzata Tkacz - Janik przypomni historię trzech ważnych bohaterek, które u zarania II RP towarzyszyły pierwszoplanowym liderom politycznym – Józefowi Piłsudskiemu i Wojciechowi Korfantemu. W tej trójce najbardziej rozpoznawalna jest Aleksandra Piłsudska, ale zmiana perspektywy na herstoryczną powoduje, że zauważamy jeszcze dwie inne postaci, które w tym samym czasie, równolegle – co zaskakuje najbardziej – też pełniły w różnych okolicznościach role Pierwszych Dam. Są to Maria Piłsudska i Elżbieta Korfanty. Sytuacja sprzed stu lat rozbudza ciekawość i zadaje nam wiele pytań o niejednoznaczne dziedzictwo Pierwszych Dam w historii Polski i Śląska.

W Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk Podleszańska przypomni życie i twórczość Johna Constable, malarza angielskiego, który był uznawany za jednego z najwybitniejszych pejzażystów XIX wieku. I to nie tylko w Anglii.Malował przede wszystkim krajobrazy angielskie ale też był znany z doskonałego ukazywania zjawisk przyrody. Reprezentował wzorce holenderskiego, tzw. realizmu melancholijnego. Artysta nadał malarstwu pejzażowemu nowy wymiar. Nigdy nie wyjeżdżał za granicę, przez całe życie malował swoje rodzinne strony.Dzisiejszą audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Antropocen, kapitałocen, plastikocen a może solastalgia? Szkoła Bardzo Wieczorowa tym razem o nowych słowach w kontekście zmian klimatu. Na spotkanie zaprasza Iwona Kwaśny i jej goście.

Czy istnieje sposób odżywiania, który sprawi, że będziemy spostrzegawczy, bardziej chłonni wiedzy, znikną problemy z pamięcią, a do tego pojawi się chęć do działania? Jedzenie przestało być celebrowane. Łapiemy raczej w biegu to, co można zjeść szybko, i ...niezdrowo. Niestety przodują w tym uczniowie, studenci i osoby dużo pracujące. Jak to zmienić i jaką dietą zastosować dla mózgu? O tym w kolejnym wykładzie w Szkole bardzo Wieczorowej Katarzyna Głuch-Juszkiewicz i jej goście.

Stefan Ossowiecki jest dziś może trochę zapomniany, chociaż tak jego życiorys, jak i działalność, powracają od czasu do czasu. Był polskim inżynierem zajmującym się też zjawiskami paranormalnymi. Był uważany przez wielu za jasnowidza. Właśnie o jego życiu, ale też o działalności i eksperymentach, w Szkole Bardzo Wieczorowej wykłada profesorka Anna Adamus-Matuszyńska. Przypomni jego kontakty w wielkimi ówczesnego świata, czyli z Józefem Piłsudskim, Karolem Szymanowskim czy Juliuszem Osterwą. Opowie o jego sukcesach, ale również o tajemniczej śmierci. Do dziś nie wiemy jak zginał i gdzie został pochowany Stefan Ossowiecki. Rozmawia z panią profesorką Marek Mierzwiak.

Czy istnieje sposób odżywiania, który sprawi, że będziemy spostrzegawczy, bardziej chłonni wiedzy, znikną problemy z pamięcią, a do tego pojawi się chęć do działania? Jedzenie przestało być celebrowane. Łapiemy raczej w biegu to, co można zjeść szybko, i ...niezdrowo. Niestety przodują w tym uczniowie, studenci i osoby dużo pracujące. Jak to zmienić i jaką dietą zastosować dla mózgu? O tym w kolejnym wykładzie w Szkole bardzo Wieczorowej Katarzyna Głuch-Juszkiewicz i jej goście.

Luca Giordano był malarzem epoki baroku, a dlatego nazywano go fa presto ponieważ bardzo szybko malował. Przypisuje mu się namalowanie 5 tysięcy obrazów, oprócz tego malował jeszcze mozaiki i rasował. Był nadwornym malarzem króla Hiszpanii Karola II. Koncentrował się głównie na tematyce religijnej, choć malował również obrazy mikologiczne, historyczne i portrety. Odegrał wielką rolę w rozwoju monumentalnego malarstwa barokowego. Dlaczego tak wspaniały malarz został przez lata zapomniany i niedoceniany? O tym wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk Podleszańska. Rozmawia z nią Marek Mierzwiak.

Nowy rok to czas, gdy często zastanawiamy się nad swoją przyszłością, podsumowujemy poprzedni rok i precyzujemy plany na przyszłość. Stawiamy sobie cele, chcemy się rozwijać. Jak zatem stawiać te cele właściwie, jak w nich wytrwać, no i jak uniknąć pułapek porażki? O tym nasza reporterka Joanna Opas porozmawiała z Krzysztofem Królem - psychologiem, mówcą motywacyjnym i trenerem rozwoju osobistego.

Jan Kasprowicz, to młodopolski poeta, ale też dramaturg, krytyk literacki i tłumacz. Jeden z czternaściorga rodzeństwa, urodził się w Szymborzu pod Inowrocławiem i zawsze marzył, aby wyrwać się z tej wsi w wielki świat i zostać inteligentem. Poprzez swoja naukę a później pracę doszedł do zaszczytów i tytułów. W roku akademickim 1921/1922 Kasprowicz był rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie a 29 grudnia 1921 otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Zyskał popularność pisząc wiersze i hymny. Trzykrotnie żonaty, nie miał szczęścia w życiu osobistym. O życiu i twórczości Jana Kasprowicza wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej profesorka Joanna Warońska-Gęsiarz z Uniwersytetu im. Jana Długosza z Częstochowy.

W Święto Trzech Króli w całej Polsce wyruszą świąteczne orszaki. Główni ich bohaterowie będą również głównym tematem tego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej, do wysłuchania którego zaprasza Beata Tomanek.

Maria i Stanisław Ossowscy byli ludźmi niezwykłymi, zdecydowanie niereprezentatywnymi nawet dla środowiska, w którym się obracali, tj. środowiska akademickiego. Ich niezwykłość polegała na tym, że będąc ze sobą związani uczuciowo, potrafili jednocześnie dawać sobie nieograniczoną przestrzeń do indywidualnego rozwoju intelektualnego. Szacunek i wsparcie, jakie każde z nich żywiło dla dokonań drugiego, jest tym, co warto podpatrzeć u tej wyjątkowej pary. Wykładać o nich będzie profesorka Anna Adamus Matuszyńska i mówić będzie o Marii Ossowskiej, która zajmowała się psychologią moralności, jak i o Stanisławie Ossowskim, który był socjologiem i teoretykiem kultury. Rozmawiał z Panią profesorką będzie Marek MIerzwiak

Przed południem otwarto w Chorzowskim Planetarium Śląskim dwa nowoczesne Obserwatoria Astronomiczne i wykład, który zaprezentuje dzisiaj państwu Beata Tomanek w radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej, wpisuje się w to wydarzenie.Usłyszymy o wybitnym polskim astronomie, który miał sokoli wzrok, słynął z niego w całej Europie. Miał nieprzeciętną wiedzę, talent do matematyki. Był znakomitym konstruktorem na przykład palemoskopu, późniejszego peryskopu. Fanami i sponsorami jego dokonań byli m.in. Ludwika Maria Gonzaga, Ludwik XIV, Jan Kazimierz i Jan Sobieski.O kim mowa – o Janie Heweliuszu, który na dachach swoich trzech browarów stworzył ogromne obserwatorium astronomiczne.

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej Maria Trzeciak wykłada o Abelardzie, filozofie, uczonym, poecie, ale też kochanku, którego imię nierozerwalnie złączone jest od wieków z Heloizą. Usłyszycie Państwo jakim uczonym i filozofem był Abelard, na co sobie pozwalał w dysputach z uznanymi mistrzami, wreszcie jak bardzo był zadowolony z tego, że stał się wówczas, jakbyśmy to dziś określili - celebrytą. Ale też spora cześć wykładu zostanie poświęcona jego miłości czyli Heloizie. Jak ta miłość doprowadziła do jego tragedii i bólu, co nie zmienia faktu, że tych dwoje od wieków kojarzonych jest razem, jako para kochanków, którym nie było dane zaznać szczęścia.

Obok pralki lodówka jest uznawana za jeden z absolutnie podstawowych sprzętów domowych. Ten wynalazek pozwolił nam podnieść jakość życia i zdrowia. Ale my dziś używając na co dzień chłodziarek zapominamy po pierwsze o ich historii a po drugie o tym, że w lodówce mogą mieszkać różne drobnoustroje, często dla nas bardzo niebezpieczne. O bakteriach tlenowych, beztlenowych, grzybach, pleśniach i ...innych niespodziankach poświęcony będzie dzisiejszy wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej. Zaprasza Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.

Greta Garbo, bohaterka wykładu Urszuli Pawlik była szwedzko-amerykańską aktorką filmowo-teatralną. Do dziś jest uznawana za jedną z największych i najwybitniejszych gwiazd filmowych w historii kinematografii, ale także uznana została za jedną z legend Złotej ery Hollywood oraz symbol seksu lat 20' i 30' ubiegłego wieku. Nakręciła tylko 21 filmów, udzieliła tylko 11 wywiadów, dostała tylko Oskara za całokształt swojej twórczości, chociaż trzykrotnie była nominowana do tej nagrody. Jej najsławniejsze filmy to: "Królowa Krystyna", "Mata Hari", "Anna Karenina" czy "Ludzie z hotelu". Sama tak mówiła o miłości: "Miłość jest grą… kto pierwszy powie kocham – przegrywa." Kogo kochała Greta Garbo i czy to były miłości wielkie i prawdziwe? Odpowiada Urszula Pawlik w rozmowie z Markiem Markiem Mierzwiakiem.

Marlena Dietrich aktorka i piosenkarska, chyba bardziej amerykańska niż niemiecka zrobiła, oszałamiającą karierę grając w pierwszym swoim filmie "Błękitny anioł". To wówczas narodziła się jakby na nowo i od tej pory kinomani śledzili jej karierę, która wspaniale rozwijała się w Stanach Zjednoczonych. Była kapryśna, ale tez znała swoją wartość - wiedziała, że tak jak kamera tak i reżyserzy ją uwielbiają bo przynosiły filmy w których występowała krocie. Miała też niebanalne życie prywatne. Kochała i kobiety i mężczyzn i nie kryła się z tym. Uważała, że trzeba życie ze wszystkimi rozkoszami łapać za nogi.O twórczości i o tym niebanalnym życiu Marleny Dietrich wykłada pani Urszula Pawlik rozmowę poprowadził Marek Mierzwiak

W określeniu, które staje się coraz powszechniejsze i bardziej oswojone: "Sztuczna Inteligencja" można zauważyć, że łączy ono dwa światy.Pierwszy człon dotyczy maszyny, jakiegoś sprzętu. Nie jest on immanentnie związany z człowiekiem w przeciwieństwie do drugiego członu – inteligencji. Wydawałoby się, że jest ona biologicznie wynikająca z natury ludzkiej. Tymczasem współczesna technologia szuka sposobu na połączenie w jedną całość tego co maszynowe z tym co należy tylko do człowieka.O tym, jakie mamy do tego narzędzia usłyszą państwo w dzisiejszym wykładzie, który przygotowała w radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej dla państwa Beata Tomanek.

Ilu jest obecnie Ślązaków, bądź ludzi, którzy do narodowości śląskiej przyznają się? Dokładnie nie wiemy, bo to wszystko zależy, jakie kryteria weźmiemy pod uwagę. Ale pojawia się po ostatnim spisie powszechnym liczba 600 tysięcy. Tyle osób deklaruje swoje związki ze Śląskiem, który jest krainą niejednorodną, dziwną, ale też magiczną. Właśnie ten Śląsk rozpostarty i w Polsce, i w Czechach przybliży dr Jacek Kurek, opierając się na najnowszych książkach, które ten temat poruszają. Magiczny czy przeklęty Śląsk, to temat dzisiejszego wykładu, który przygotował Marek Mierzwiak.

Nasze radiowe wykłady w Szkole Bardzo Wieczorowej bardzo często umożliwiają poaza zdobywaniem wiedzy również podróże w wyobraźni. W tej czasoprzestrzeni można obcować z wielkimi mistrzami, pięknymi dziełami sztuki, uczestniczyć w festynach oraz spektakularnych wydarzeniach, które przeszły do historii. W ten artystyczny rejon podróżować dzisiaj będzie mentalnie podczas wykładu Beata Tomanek i jej gość.

Mojzesz Kisling to polski malarz pochodzenia żydowskiego, tworzacy w Krakowie, Paryzu i Nowym Jorku.Miał przyjaciół malarzy, którzy wspierali go w jego drodze twórczej, a i czasami pozwalali po prostu przeżyć. Malował na poczatku amrtwe natury, pożniej pejzaze, portrety, wreszcie akty, które osiągały zawrotne ceny. Duży wpływ na jego twórczość miała sztuka Paula Cézanne'a, ale kontakty z kubistami sprawiły, że jego pejzaże tworzone na południu Francji nabrały geometryzującej stylistyki znanej z obrazów Pabla Picassa i Georges'a Braque'a.O życiu, które było niebanalne, jak to w przypadku artystów, oraz twórczości Mojżesza Kislinga opowiada w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem Ewelina Sobczyk-Podleszańska.

Hejt to zjawisko, które dotyka praktycznie każdego z nas. Zjawisko hejtu może dotyczyć osoby, grup społecznych, mniejszościowych, etnicznych ale też produktów, kampanii, czy filmów. Jego celem jest wyrażanie pogardy i podważanie pozycji osoby lub grupy społecznej ze względu na rasę, płeć, naród, poprzez wyrażanie dyskredytującej opinii o tej grupie, czy jej poszczególnych członkach.I o tym wszystkim w wykładzie mówi prof. Anna Matuszyńska podając określone przykłady zachowań, gdy hejt nas dotyczy. Jak z nim walczyć i jak postępować gdy już jesteśmy tym hejtem dotknięci.

Nepalczycy nie witają się podaniem ręki, ale składając obie dłonie i kłaniając się drugiemu człowiekowi mówiąc "namaste" lub "namaskar". Oznacza to dosłownie: pokłon Tobie. Okazują w ten sposób wdzięczność i szacunek. Kiedy robią to dorośli wydaje nam się, że to normalne, ale kiedy spotykamy nepalskie dzieci, nasz światopogląd potrafi się zmienić o 180 stopni. Katarzyna Głuch-Juszkiewicz dziś przedstawi wraz z gościem kilka tajemnic Nepalu, inną formę edukacji, przyrody i ekologii. Zapraszam na spotkanie z Tomaszem Kobielskim.

Caravaggio był reformatorem malarstwa europejskiego na przełomie XVI i XVII wieku. Przez wieki zapomniany i niedoceniony wrócił dopiero do sal wystawowych i historii sztuki na początku XX wieku. Dlaczego ten prekursor w malarstwie nie tylko włoskim, ale i światowym został jakby wyklęty? O tym wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej dr Anna Matuszyńska. Opowiada o życiu i niebanalnej twórczości .Caravaggia, którego teraz twórczość inspiruje wielu współczesnych malarzy - ot choćby Tamarę Łempicką.O twórczości Caravaggia z dr Anną Matuszyńską rozmawia Marek Mierzwiak.

Skąd się bierze nasza jesienna melancholia? Filozofowie twierdzą, że jest częścią samotności w umieraniu nieodłącznej każdej ludzkiej istocie. Dzisiejsza Szkoła Bardzo Wieczorowa poświęcona będzie umieraniu w przyrodzie i umieraniu przyrody. Katarzyna Głuch-Juszkiewicz wraz z gościem profesorem Piotrem Skubałą, biologiem, ekologiem i akarologiem, opowie o ekologicznych formach pochówków, leśnych cmentarzach oraz wpływach naszych ciał na środowisko.

To trudny temat, niektórzy wprost mówią - proszę mi o tym nie mówić, nie przypominać. A jednak przychodzi taki dzień gdy 1 listopada o niczym innym nie mówimy - wspominamy zmarłych, a i sami myślimy o naszym odejściu. Planujemy je albo sami, albo z rodziną bo jak to mówi przysłowie - ktoś może nagle nam wyłączyć światło i nas nie ma. O śmierci Marek Mierzwiak rozmawia z pisarzem, dziennikarzem, felietonistą - Tomaszem Kowalskim. Pojawiają się tematy takie jak - motyw śmierci w sztuce, śmierć w różnych religiach i wierzeniach, wreszcie śmierć jako coś nieuchronnego i musimy zatem się do tego przyzwyczaić. Otacza nas bowiem zewsząd. Giną ludzi na drogach, na wojnach więc i my powinniśmy nie unikać tego tematu. Może ten wykład nam w tym pomoże.

Charles Baudelaire, bohater wykładu profesorki Krystyny Wojtynek Musik urodził się 9 kwietnia 1821 roku w Paryżu, a zmarł tamże 31 sierpnia 1867 roku. Był poetą, pisarzem, zaliczanym do "poetów wyklętych" bowiem jego wiersze z tomu "Kwiaty zła" od początku wywoływały skandal. Tom został ocenzurowany i zanim uznano je za genialne, wyprzedzające w poezji epokę, artysta miał sporo kłopotów gdy chciał je wydać. W wykładzie będzie mowa i o jego twórczości, i o jego miłościach do kobiet, bo był nadzwyczaj kochliwy, wreszcie o odbiorze jego poezji dziś - wśród młodych ludzi i studentów polonistyki. Audycje przygotował Marek Mierzwiak.

W Szkole Bardzo Wieczorowej wykład Marii Trzeciak o Bolesławie Prusie. Ten pisarz nam wszystkim doskonale znany miał niebanalne życie. Uczestniczył w Powstaniu Styczniowym, bardziej chciał być uczonym niż literatem no i miał ogromną traumę i różne dolegliwości, które dziś byśmy określili - psychiczne. O tym wszystkim w dzisiejszym wykładzie, ale Marek Mierzwiak pytał też i o twórczość Bolesława Prusa, która w historii literatury była, jest i będzie. Zaprasza Marek Mierzwiak

Józef Pankiewicz malarz, grafik i pedagog jest bohaterem wykładu Eweliny Sobczyk Podleszańskiej. By jeden z pierwszych impresjonistów i symbolistów w polskiej sztuce przełomu XIX i XX w., inicjator kolorystycznego nurtu w polskim malarstwie lat 20. i 30. Urodzony 29 listopada 1866 w Lublinie, zmarł 4 lipca 1940 w Marsylii pozostawiając po sobie wspaniałe obrazy i grafiki.W latach 1884 - 85 uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego, następnie wraz z Władysławem Podkowińskim wyjechał do Petersburga, aby w latach 1885-86 przebywać na stypendium w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. W 1889 obaj artyści udali się do Paryża; tam jego obraz "Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą został nagrodzony srebrnym medalem na Wystawie Powszechnej.O życiu i twórczości Józefa Pankiewicza wykłada Ewelina Sobczyk Podleszańska.

Maria Dulębianka była malarką, pisarką, felietonistką, walczyła o prawa kobiet i pomagała potrzebującym. Przez 20 lat żyła, przyjaźniła się z Marią Konopnicką i może ta zażyłość kobiet, którą dziś trudno zdefiniować, wpłynęła na to, że o Marii Dulębiance zapominamy. A wspaniale malowała na początku swego życia, a później pomagała Marii Konopnickiej tak w domu jak i recenzując jej twórczość. O niebanalnym życiorysie tej niebanalnej kobiety wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej Maria Trzeciak.

Tomasz Kowalski pisarz i felietonista napisał już kilka powieści, w tym ostano wywiad - rzekę z Mirosławem Neinertem. Ale w jego dorobku twórczym oprócz takich powieści jak: "Rozmowy na trzech grabarzy i jedną śmierć”, „Mędrzec Kaźni”, czy "Hiszpański dublon" jest również powieść zatytułowana " Nie pozwolisz żyć czarownicy".Tomasz Kowalski bardzo dokładnie zgłębił temat spalenia na stosie kilkunastu kobiet w Wielkopolsce i opierając się na faktach napisał o tym książkę. Ale w wykładzie opowie on również jak kobiety podejrzane o czary traktowano, jak wyglądały ich procesy i w jaki sposób można było być posadzoną o czary.Rozmawia o czarostwie i pisarstwie z Tomaszem Kowalskim Marek Mierzwiak

Beata Tomanek i prof. Irma Kozina w wykładach Szkoły Bardzo Wieczorowej opowiadają o historii sztuki. Wybierają wydarzenia przełomowe, które stawały się kamieniami milowymi w rozwoju artystycznych dokonań człowieka. Tym razem przed nami Renesans i opowieść o jego najbardziej znanych przedstawicielach.

"Historia aktu w sztuce na przestrzeni wieków" to temat wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej prof. Ernesta Zawady, malarza i wykładowcy akademickiego.Akt zawsze wzbudzał i wzbudza kontrowersje. Profesor Ernest Zawada przybliży nam historie aktu - jak powstawał, co było w poszczególnych epokach najważniejsze i jak artyści odnosili się do tego rodzaju sztuki. Opowie też jak on sam patrzył i opatrzy na swoja sztukę w której akt zawsze odgrywał poczesne miejsce.

Można powiedzieć, że do tego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej jej autorzy przygotowali się śpiewająco. Muzyka i śpiew pojawią się w rozmowie o wadze słowa wyśpiewanego. Beata Tomanek i jej gość nawiążą do niezwykłej historii pewnego lekarza, który był człowiekiem wielu pasji, stworzył jedną z największych kolekcji owadów i pieśni górnośląskich.

"Nie ma lepszego narzędzia propagandy dla kraju, jak jego literatura " pisała Pola Gojawiczyńska, autorka takich książek jak "Dziewczęta z Nowolipek" i "Rajska jabłoń". Była jedną z najpopularniejszych pisarek okresu międzywojennego. Jej utwory zawierały wątki psychologiczne i społeczno-obyczajowe związane z awansem środowiska robotniczego Warszawy i Górnego Śląska. Najsławniejsze utwory pisarki posłużyły za podstawę do scenariuszy filmowych. W roku 1937 na ekran "Dziewczęta z Nowolipek" przeniósł Józef Lejtes, a w roku 1985 "Dziewczęta" i "Rajską jabłoń" wyreżyserowała "Barbara Sass. Pola Gojawiczyńska była również działaczka niepodległościową. Przypomina jej życie i twórczość w rozmowie z Markiem MIerzwiakiem Ewelina Sobczyk Podleszańska.

Niebawem rozpoczną się wakacje. Czas wyjazdów, nowych doświadczeń i przygody. Dzisiejszy wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej nawiązywać będzie do tej ciekawości świata, wakacyjnych klimatów, których nieodłącznym elementem jest rozgwieżdżone niebo. Beata Tomanek i jej dzisiejsi goście rozmawiać będą o pierwszych lotach w kosmos. Ponad 50 lat temu były swego rodzaju szaleństwem. Jak rzucanie się z motyką na Słońce. Jakie to były czasy, co było dla ludzi ważne i jak rozpoczęła się ta podróż na Księżyc? O tym w naszym wykładzie.

To tytuł wykładu Marii Trzeciak w Szkole Bardzo Wieczorowej. W czasach międzywojnia bardzo popularne były spotkania ludzi, którzy zajmowali się spirytyzmem, wywoływaniem duchów, przepowiadaniem przyszłości bądź zagłębianiem się w odległą przeszłość. Interesowali sie takimi spotkaniami i Józef Piłsudski, i Maria Skłodowska - Curie, czy wreszcie tak racjonalnie myślący pisarz jak Tadeusz Boy Żeleński. Dlaczego tak interesowano się spirytyzmem w tym czasie i czy Stefan Ossowiecki - guru spirytystów, był jedynym propagatorem takich spotkań, czy też było więcej ludzi pragnących zbić kapitał tak finansowy jak i zyskać popularność na takich spotkaniach - mówi Maria Trzeciak.

Bohaterką wykładu Eweliny Sobczyk Podleszańskiej będzie Wanda Telakowska. Obecnie to postać prawie zapomniana. A szkoda, bo miała niezwykle ciekawy życiorys i potrafiła walczyć jak lwica o to, co było jej fascynacją. Dawniej mówiono na to - sztuka użytkowa - dziś to wszechogarniający nas dizajn.Wanda Telakowska była artystką, ale ważniejsze były dla niej inne sprawy. Stworzyła Biuro Nadzoru Estetyki Produkcji, z którego powstał w październiku 1950 roku Instytut Wzornictwa Przemysłowego z siedzibą w Warszawie. Powstawały tam kolekcje pięknych przedmiotów, które mogły rozświetlić nam w siermiężnej Polsce nasze życie. Niestety - Wanda Telakowska została odsunięta od kierowania Instytutem... o tym wszystkim w dzisiejszym wykładzie.

Dzisiaj Dzień Dziecka i można tak powiedzieć, że dzieci otrzymały niedawno prezent, który być może odmieni ich życie. To czat GPT - sztuczna inteligencja, która daje duże możliwości w uwolnieniu umysłu od pracy. Można jej zlecić napisanie referatu, wypracowania, pracy naukowej i wykreować zupełnie nową dla siebie przestrzeń życiowego rozwoju. Jak wpłynie ten prezent na system edukacji i świat nauki o tym opowie dzisiaj Beata Tomanek w kolejnym wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej.

Arnold Szyfman urodzony w rodzinie żydowskiej był polskim reżyserem, dramaturgiem i dyrektorem teatrów. To on również był budowniczym, a później dyrektorem Teatru Polskiego w Warszawie, gdzie wystawiono najważniejsze dzieła literatury polskiej i światowej. Pierwszym spektaklem w nowym teatrze był "Irydion" Zygmunta Krasińskiego. Po wybuchu II Wojny Światowej, w trakcie kampanii wrześniowej, jego mieszkanie w Warszawie zostało doszczętnie zniszczone. Podczas okupacji ukrywał się w tym mieście pod przybranym nazwiskiem. Po wyzwoleniu przystąpił do odbudowy życia teatralnego stolicy, zostając na powrót dyrektorem Teatru Polskiego, a później dyrektorem Teatru Wielkiego, kiedy ten powstawał z ruin, O życiu reżysera, ale także o jego miłościach wykłada prof. Joanna Warońska - Gęsiarz.

Berek Joselewicz zapomniany przez historie i ludzi był polskim kupcem żydowskiego pochodzenia, pułkownikiem wojska polskiego, oficerem Legionów Polskich we Włoszech.Podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 organizował Pułk Lekkokonny Starozakonny - żydowski, który odznaczył się wyjątkowym męstwem w obronie warszawskiej Pragi przez Rosjanami. Walczył pod Kościuszką i pod Napoleonem. Za swa dzielność został odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari jak również Orderem Narodowym Legii Honorowej.To dzięki niemu Polacy, ale nie tylko, zobaczyli, że i Żydzi potrafią się bić "Za wolność nasza i waszą". Profesor Magdalena Piekara w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem mówi wprost - "Berek Joselewicz to jeden z największych polskich bohaterów. Nie należny zapominać i o nim i o jego zasługach."

Dzisiaj w Szkole Bardzo Wieczorowej spotkają się Beata Tomanek i prof. Irma Kozina, która jest historykiem sztuki i pracownikiem katowickiej i krakowskiej ASP. W kolejnym wykładzie otworzą one kolejny rozdział dziejów działalności twórczej przeszłych pokoleń artystów.

"My som Indianery" tak zatytułował swój wykład dr Jacek Kurek. Opowiada on o analogiach jakie dotyczyły i chyba dotyczą Śląska i Dzikiego Zachodu. Mówi o p tym co łączy ludzi z dwóch różnych kontynentów - to muzyka, strój, ale i krajobrazy. Dlaczego tak zafascynowali się chłopcy tutaj żyjący Dzikim Zachodem? Bo po pierwsze ten Dziki Zachód mieli na swoich hałdach, a po drugi zawsze bliska im była wolność, o którą walczyli ich ojcowie i dziadkowie, tak jak i wolność była bliska Indianom, oraz ludziom, którzy żyli na tym Dzikim Zachodzie.

Bohaterem wykładu dr Anny Matuszyńskiej będzie Egon Schiele - austriacki malarz i grafik, który wykształcił swój własny styl inspirowany secesją charakteryzujący się skręconymi, zdeformowanymi kształtami ciał i wyrazistymi, kanciastymi liniami. W dorobku artysty znajdują się portrety, autoportrety, pejzaże, akty. Bardzo dużo jest w tych obrazach erotyki, za którą to odsadzano artystę od czci i wiary zarzucając mu szerzenie pornografii. To jednak co straszne było przeszło 100 lat temu dziś zyskało sławę i poklask. Za jego obrazy trzeba zapłacić od 5 do 7 milinów funtów. Egon Schiele pozostawił po sobie trzysta trzydzieści obrazów olejnych i ponad trzy tysiące prac na papierze. Największa kolekcja dzieł malarza znajduje się w Wiedniu w Leopold Museum.

Dzisiaj w Szkole Bardzo Wieczorowej powrót do trudnej polskiej historii. Katyń widziany z jednej strony oczami historyka, a z drugiej oczami filmowca. Zaprasza Ewelina Kosałka-Passia i jej gość.

Historia zwykle kojarzy się z nudnym przedmiotem w programie szkolnym, z datami i faktami do przyswojenia. W naszych wykładach w Szkole Bardzo Wieczorowej zadajemy kłam temu, że nauka o naszej przeszŁości jest nudna. Dzisiaj na przykład dowiedzą się państwo Z KOLEJNEGO WYKŁADU W SZKOLE Bardzo WieczoroweJ jaki wpływ miały pożary na rozwój sklepień romańskich, jak wysoki był Karol Wielki, w jakich czasach rozwinęła się moda na chóry kościelne… Jednym słowem prof. Irma Kozina i Beata Tomanek rozmawiać będą o historii sztuki, która rozpoczyna się jak wszystko - od nauki w szkole.

Antoni Cierplikowska był skromnym człowiekiem, ale mieszkając w Sieradzu (gdzie się urodził i gdzie leży pochowany) ciągle myślał o podbiciu świata. Czym? Swoją ciężką, ale i artystyczną pracą. Pojechał do Paryża i odnalazł swoje powołanie Został fryzjerem,, który w przyszłości miał czesać koronowane głowy, artystów i polityków. Mówiono o nim "Król fryzjerów - fryzjer królów"., Ale nie tylko zajmował się czesaniem i układaniem fryzur. Był także stylista i wynalazcą, mecenasem sztuki i hojnym darczyńcą. Potraf robić do późnej starości rzeczy niemożliwe - w wieku 65 lat w czasie 2 godzin ułożył fryzury przeszło 20 kobietom. I o Antonim Cierplikowski wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk Podleszńska.

Bohaterką premierowej Szkoły Bardzo Wieczorowej Marka Mierzwiaka będzie Eliza Orzeszkowa, o której wykładać będzie profesor Magdalena Piekara. Jedna z najwybitniejszych powieściopisarek w okresie polskiego pozytywizmu napisała sporo tekstów, powieści i nowel, ale najlepsza według prof. Magdaleny Piekary jest powieść "Nad Niemnem" i to ją zanalizuje podczas dzisiejszego wykładu.

W 2023 roku przypadają trzy ważne daty związane z wybitnym polskim malarzem Janem Matejką: 185. rocznica urodzin, 130. rocznica jego śmierci oraz 125. rocznica powstania pierwszego biograficznego muzeum na ziemiach polskich – Domu Jana Matejki. Powyższe daty spowodowały, że Muzeum Narodowe w Krakowie stało się inicjatorem pomysłu ustanowienia tego roku Rokiem Jana Matejki. Z tej okazji Beata Tomanek postanowiła przypomnieć biografię i artystyczną drogę naszego mistrza.

Bożogrobcy - jak się popularnie o nich mówi, po zdobyciu przez krzyżowców w 1099 roku Jerozolimy, zostali powołał do życia spośród uczestników wyprawy krzyżowej. Ta wspólnota, złożona była z dwóch kategorii członków: rycerzy i duchownych. Miała ona strzec grobu Pańskiego, ale również opiekować się rannymi i schorowanymi ludźmi.W dzisiejszym wykładzie dr Jacek Kurek przypomni historie zakonu, która nierozerwalnie złączona jest ze Śląskiem, a ścisłej mówiąc z Chorzowem Starym.

Temat, który stał się czarną kartą w historii Polski. Najpierw był marzec 1968 roku, a później wydarzyło się... wszystko. O trudnym dla Polski i świata roku 1968 opowiadają Ewelina Kosałka-Passia i historyk Renata Skoczek.

Zapraszam do wysłuchania kolejnego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej. Dotyczyć będzie on historii sztuki, jednak Beata Tomanek i jej gość postanowili tym razem nieco zaskoczyć swoich słuchaczy.

W kolejnym wykładzie, w naszej Szkole Bardzo Wieczorowej usłyszą państwo niesamowite opowieści przywiezione z różnych stron świata. Można powiedzieć, że na co dzień są one zamknięte w muzealnych eksponatach, ale dzisiaj ich głosem będzie podróżnik i kustosz w Muzeum Miejskim w Dąbrowie Górniczej – Grzegorz Kuśpiel. W rozmowie z Beatą Tomanek wyzwoli egzotykę z przedmiotów, które na co dzień można oglądać w dziale etnograficznym Dąbrowskiej Sztygarki. Czy zastanawiali się państwo kiedyś, skąd biorą się eksponaty na muzealnych półkach? Proszę posłuchać.

Socrealizm to okres kilkuletni, który trwał od 1949 do 1953 roku (chociaż też podawane są inne daty). W tym okresie partia żądała od twórców, aby oni malowali, komponowali, pisali sławiąc idee komunistyczne. Prawie wszyscy twórcy w tm okresie poddawali się temu dyktatowi, aby gdy tylko przyjdzie odwilż zacząć tworzyć prawdziwą sztukę. Profesor Magdalena Piekara napisała dwie ksiazki na temat socrealizmu (aktualnie kończy terzecią) i opowiada w Szkole Bardzo Wieczorowej, jak pisarze (głównie) podchodzili w swych powieściach do tematu erotyzmu, seksu, miłości.

Bohaterką wykładu będzie najsłynniejsza francuska królewska faworyta, Madame Pompadour. Była metresą Ludwika XV, nie jedyną, ale wyjątkową. Choć, co oczywiste, król miał żonę, nikogo nie dziwiły oficjalne kochanki króla, które na dodatek żona musiała zaakceptować, bo z czasem zainteresowanie Ludwika XV żoną osłabło, o czy wspominają w rozmowie: Agnieszka Strzemińska i Urszula Pawlik, tłumacz i krytyk literatury.

Albert Einstein – bohater dzisiejszego wykładu Marii Trzeciak - był bez wątpienia geniuszem. Od najmłodszych lat interesował się fizyką i matematyką, aby w latach późniejszych stworzyć teorie względności, która zrewolucjonizowała naukę i spojrzenie na rzeczywistość w której żyjemy. 11 razy był nominowany do Nagrody Nobla, aby wreszcie otrzymać ją dopiero w roku 1921. Był dwukrotnie żonaty i jego życie rodzinne też, jak przystało na wielkiego uczonego, było dość dziwne. To wszystko w dzisiejszym wykładzie o człowieku, który miał powiedzieć, że "Cała nasza nauka, w porównaniu z rzeczywistością, jest prymitywna i dziecinna – ale nadal jest to najcenniejsza rzecz, jaką posiadamy."

Edvard Munch norweski malarz i grafik uznawany jest za jednego z prekursorów ekspresjonizmu. Jego najbardziej rozpoznawanym dziełem jest :Krzyk" obraz z 1893 roku.To, że namalował kilka "Krzyków" i wiele wspaniałych obrazów jest zrozumiałe. Wszak dla niego malarstwo stanowiło sens życia. Tworzył symboliczne kompozycje figuralne, dając w nich w ekspresyjny sposób wyraz swoim obsesjom erotycznym, uczuciom samotności, przygnębienia, lęku przed chorobą i śmiercią.O życiu i twórczości Edvarda Muncha mówi dr Anna Matuszyńska.

Czas na zapowiedź kolejnego wykładu w naszej, radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej. Dzisiaj proponujemy państwu wykład z historii. Zwykle, kiedy sięgamy do przeszłości miast, mamy na uwadze głównie te, spektakularne, znane, których dzieje są tematem wielu naukowych rozpraw, konferencji, opisane są w przewodnikach i od lat zadziwiają zwiedzających. Beata Tomanek i jej gość spróbują dzisiaj zwrócić uwagę na zadziwiwiającą i niezwykłą często przeszłość miast, w których mieszkamy, w których nie zauważamy historycznego piękna. Takie zaskakujące są na przykład Tychy.

Profesor Magdalena Piekara napisała kilka książek na temat socrealizmu np.: "Bohater powieści socrealistycznej" czy "Śląski socrealizm. Władza – literatura – rzeczywistość". W audycji mówić będzie jaki to był ten socrealizm w sztuce, jeśli chodzi o całą Polskę, a jak on wyglądał na Śląsku. Czy były jakieś znaczące różnice i czy udawało się ówczesnej władzy, poprzez sztukę wpływać na młodych ludzi, którzy po wojnie w ustroju socjalistycznym widzieli dla siebie jakąś nadzieję.

W Szkole Bardzo Wieczorowej wykład z historii. Beata Tomanek i prof. Zdzisław Janeczek przypomną postać wybitną, której biografia może być scenariuszem na film sensacyjny. Warto czasem zajrzeć do życia osób, o których uczymy się w szkole. Szczegóły, niuanse, okoliczności różnych decyzji, dramaty i zawieruchy dziejowe nawet po latach mogą wywoływać emocje, ale też być dla nas nie tylko wiedzą, lecz nauką przydatną w codziennym życiu. Zapraszam do słuchania.

Dr Jacek Kurek w swoim wykładzie poruszy wiele aspektów naszego życia związanych z ogniem. Od prehistorii, poprzez mit Prometeusza, zastanawianie się nad 4 żywiołami, wśród których jest również ogień, aż do współczesności, w której nie ma bez niego życia. Bedzie też mowa o ogniu w hutach Slaska, o jego znaczeniu tak dla rozwoju gospodarczego jak i o inspiracjach malarskich zwiazanych własnie z ogniem.

W szkole Bardzo Wieczorowej dr Jacek Kurek będzie mówić "Jak ogień kształtuje naszą kulturę". Dodam - na przestrzeni wieków. Bo to, że jest on jednym z 4 żywiołów, to wiadomo, to, że ogień w różnych kulturach i epokach miał przypisane znaczenia symboliczne; był np. symbolem życia, energii witalnej, pierwiastka męskiego też mniej więcej wiemy. Ale ogień bywał też źródłem katastrof i pożarów, stąd – oprócz symboliki pozytywnej – bywa w różnych kulturach symbolem gwałtowności wzbudzającej grozę. O tym wszystkim w dzisiejszym wykładzie dr Jacka Kurka, a rozmawiać z nim będzie Marek Mierzwiak.

Była polską agentką brytyjskiej tajnej służby Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE), oraz wywiadowczyni Secret Intelligence Service.Winston Churchill - premier Wielkiej Brytanii tak o niej mówił: Piękna, inteligentna, piekielnie odważna, najlepsza moja agentka.Miała podobno romans z twórcą Jamesa Bonda i to ona jest jego pierwowzorem. Ian Fleming zamienił jednak jej spódnice na spodnie mężczyzny i tak powstał Bond czyli agent 007.Krystyna Skarbek miała tak ciekawe życie, że stanowi ono gotowy scenariusz filmowy. Miał nawet powstać o niej film, ale na razie sprawa ucichła. Jej życie i szpiegowanie dla Wielkiej Brytanii, ale podobno nie tylko, przypomina w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem - Maria Trzeciak.

Guido Reni był włoskim malarzem i grafikiem okresu wczesnego baroku. Był malarzem bardzo płodnym. Tworzył malowidła ścienne, monumentalne obrazy ołtarzowe, obrazy sztalugowe o tematyce tak religijnej jak i mitologicznej oraz portrety. Inspirował się sztuką antyczną oraz malarstwem Rafaela i Caravaggia. Jego malarstwo cechują: wysokie walory techniczne, śmiałość pociągnięć pędzla, skomplikowana kompozycja oraz miękkość koloru i form. Ten zapomniany przez wielu malarz wraca i pokazuje, jak wspaniałe dzieła stworzył. Winę za to, że nie znamy jego twórczości, ponosi on sam. Był namiętnym hazardzistą i dorobiono mu "gębę", od której nie potrafił uciec, że jest niesolidny, a więc nie można na nim polegać. I tak został zapomniany. Przypomni go Ewelina Sobczyk-Podleszańska.

Bez tego budynku nie wyobrażamy sobie krajobrazu Katowic. Kto odwiedził to miejsce choć raz - potwierdza, że ma swój wyjątkowy klimat. A do tego bardzo bogatą historię. Katowicki kinoteatr Rialto skończył w styczniu 110 lat. Jest co wspominać, jest o czym opowiadać, do czego Agnieszka Strzemińska namówiła Katarzynę Pryc, szefową Rialta.

Szkoła Bardzo Wieczorowa popularyzuje wiedzę, poszerza horyzonty, a czasem przypomina zdarzenia i osoby. Tak będzie w kolejnym naszym, wykładzie. A kiedy spotykają się Beata Tomanek i prof. Irma Kozina to wiadomo, że tematem rozmowy stanie się historia sztuki. O kim zapomniał świat, kogo warto przypomnieć? Kto niegdyś elektryzował swoich odbiorców? Bulwersował nawet? Już za chwilę poznają państwo odpowiedź na powyższe pytania.

Gabriela Zapolska była aktorką ale też dramatopisarką, powieściopisarką, publicystką, krytyczką teatralną i artystyczną.W swoich naturalistycznych powieściach i dramatach wykpiwała moralną obłudę mieszczaństwa. Jej dramat "Moralność pani Dulskiej" w dalszym ciągu pokazywany jest w teatrach i reżyserzy ciągle poodkrywają w nim nowe znaczenia i sensy.W czasopiśmie konserwatywne "Niwa" zarzucano niemoralność sztuk Zapolskiej – a zwłaszcza lubieżność i ordynarność. Takie opinie nie zmieniły się aż do początku dwudziestolecia międzywojennego.W wykładzie Maria Trzeciak przypomni Gabriele Zapolską nie tylko jako pisarkę, ale także aktorkę, bo o tej pasji mało wiemy, a Gabriela Zapolska na punkcie aktorstwa była po prostu zakręcona.

Istnieją książki, o których się mówi, które przeszły do historii, stały się kanonem literatury, fascynują, chociaż znane są tylko z podań i legend. Czasem przetrwały w polemikach, w spisach, rejestrach.Niektóre są obecne w pamięci ludzi, chociaż fizycznie już tych książek nie ma. Już żaden czytelnik nie weźmie ich do ręki – są to książki stracone, a jednak obecne, czego przykładem jest dzisiejszy wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej, w którym Beata Tomanek i prof. Jan Malicki rozmawiać będą o książkach, których nie ma.

Magdalena Abakanowicz była światowej sławy rzeźbiarką, twórczynią tkaniny artystycznej, które to kompozycje zostały nazwane od jej nazwiska Abakanami. Wykorzystywała w swej twórczości również inne materiały takie jak kamień, drewno czy brąz. Na I Biennale Form Przestrzennych w Elblagu zrezalizowała forme pezestrzeną o wysokosci 7 metrów.Brała udział w wielu wystawach tak indywidualnych jak i zbiorowych. Nagradzana i doceniana potrafiła z każdym widzem rozmawiać i objaśniać swoje dzieła, które przecież nie dla wszystkich od razu były zrozumiałe.O Magdalenie Abakanowicz wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej dr Anna Matuszyńska.

Bohaterką wykładu jest Pannonica, kobieta wywodząca się z bogatego, żydowskiego rodu Rothschildów, ale też kobieta, która zakochała się w jazzie a szczególnie w jednym z muzyków jazzowych Theloniousie Monku. Rzuciła bogate życie, przeniosła się do Stanów Zjednoczonych i tam przez długie lata była managerką wszystkich muzyków o ciemnej skórze, opiekując się nimi, lecząc ich, ale i załatwiając im koncerty. Opowiada o niej Agnieszka Łopacka, aktorka Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, która na deskach tej sceny występowała właśnie w spektaklu zatytułowanym "Pannonica".

Bohaterką wykładu Eweliny Sobczyk Podleszńskiej jest pisarka żydowskiego pochodzenia, ale też skandalistka i muza artystów - Izabela "Czajka" Stachowicz. "Królowa bohemy" jak ją nazywano potrafiła żyć niebanalnie. Piękna, inteligentna i odważna dawała sobie rade w każdej sytuacji. Z jej późniejszych książek możemy dowiedzieć się wielu pikantnych szczegółów o życiu "wielkich" tego świata. Trzykrotna mężatka owijała sobie mężczyzn wokół palca, bo potrafiła flirtować jak mało kto.Witkacy pisał o niej, że była kobietą łatwą, a ona sama o sobie, że nigdy nie była moralna.O zapomnianej muzie artystów wykłada Ewelina Sobczyk Podleszńska.

Wchodzimy w czas, kiedy częściej i chętniej spoglądać będziemy w gwiazdy. To one zwiastować będą nadejście zimy, święta Bożego Narodzenia i przepowiednie na Nowy Rok. Dzisiaj gwiazdy będą głównym tematem wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej, który przygotowała Beata Tomanek, i nie będzie to bynajmniej wykład z astronomii.

Czas Bożego Narodzenia, Nowego Roku, czas modlitwy, kolędowania i podziwiania betlejek sprawia, że częściej bywamy w kościołach. Ten fakt wykorzystały Beata Tomanek i prof. Irma Kozina, żeby opowiedzieć w kolejnym wykładzie Szkoły Bardzo Wieczorowej historię kształtowania się idei wznoszenia budowli sakralnych. A jest to historia fascynująca, momentami sensacyjna.

Emil Zegadłowicz, bohater wykładu prof. Joanny Warońskiej-Gęsiarz z Uniwersytetu im. Jana Długosza z Częstochowy, był bardzo płodnym pisarzem i poetą, i niebanalnym człowiekiem. Dość powiedzieć, że epitetów, których mu nie szczedzono jest mnóstwo i wydawać by sie mogło, że nawzajem się wykluczają. Czy faktycznie? O tym w dzisiejszym wykładzie. Napisał kilkanaście tomików wierszy, sporo dramatów, ale do historii literatury przejdzie jako autor dwóch powieści: "Zmory" i "Motory". Nazwywano go wówczas i skandalistą, i pornografem, czym za bardzo on sam się nie przejmował. To, że pisał pięknie i mądrze to fakt. To, że był mężczyzną kochliwym, to drugi fakt. Zatem warto poznać i biografię, i twórczość Emila Zegadłowicza.

Adwent to czas oczekiwania na Boże Narodzenie. Każdy dzień zbliża nas do istoty tych świąt. Jednak współczesne życie określa czekanie jako niepożądany proces, jako stratę czasu. Wszechobecny jest pośpiech i gonitwa. Toteż celebrowanie oczekiwania jest nie lada wyzwaniem. Właśnie na nim skupi uwagę Beata Tomanek w kolejnym wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej.

Elizabeth Taylor i Richard Burton wdali się w romans, który oburzył cały świat. Ich miłość była równie płomienna, co nienawiść, którą do siebie pałali. Dwa razy ślubowali sobie wierność na wieki, ale nie dotrzymali słowa. Aktorski romans stulecia do dzisiaj wywołuje kontrowersje.Każde z osobna było wielką gwiazdą Hollywood. Razem stworzyli parę, której sława była legendarna. Elizabeth Taylor i Richard Burton tak bardzo się kochali, że... nie byli w stanie ze sobą wytrzymać. Paradoksalnie nie mogli także bez siebie żyć, chociaż w ich codzienności namiętność mieszała się z agresją, wulgarnością i przemocą. Wspólna praca na planie jednego z najdroższych filmów w historii kina zapoczątkowała romans stulecia, którym oburzony był nawet Watykan. Oboje zagrali w "Kleopatrze", a ich relacja rozpalała opinię publiczną nie tylko w USA.O ich miłości, pracy na planie wielu filmów i sytuacji w Hollywood opowiada Maria Trzaciak

Dzisiaj zapraszamy na opowieść o Gabrielu Narutowiczu, najkrócej pełniący funkcje prezydenta w historii Polski. był nim zaledwie...5 dni. O jego ostatnich dniach życia opowiada film Jerzego Kawalerowicza "Śmierć prezydenta". Na dyskusję historyczno- filmową zaprasza Ewelina Kosałka- Passia.

Są takie daty, które prowokują do rozmów o sprawach wielkich jak wolność, demokracja, przyzwoitość, odwaga… Takie rozmowy przypominają o ludziach, którzy walczyli o naszą przyszłość. Teraz są oni świadkami historii. Dzień 13 grudnia do takich prowokujących dat należy. Toteż Beata Tomanek zaprasza dzisiaj do wysłuchania wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej dotyczącego wydarzeń sprzed 40 lat.

Bohaterem wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej Eweliny Sobczyk-Podleszańskiej będzie Julian Tuwim. Ten polski poeta żydowskiego pochodzenia, pisarz, autor wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekstów piosenek był jedynym z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego. Podpisywał się ponad czterdziestoma pseudonimami - dlaczego? O tym w dzisiejszym wykładzie, jak również opowieść o życiu - nie łatwym poety, jego miłości, żonie Stefanii i wyborach politycznych, które nie zawsze były właściwe. Stefan Żeromski tak pisał o poecie: "Ale się ten Tuwim wgryzł w język polski, tak się wgryzł, aż się przegryzł na drugą stronę."

Historia śląskiej neurologii sięga roku 1952. W Zabrzu, zaledwie 3 lata po powołaniu Akademii Lekarskiej, czyli dzisiejszego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, swoje funkcjonowanie rozpoczęła Katedra i Klinika Neurologii. Profil naukowy i kliniczny ośrodka zmieniał się na przestrzeni lat, jednak niezmiennie szkoli on całe pokolenia lekarzy, a jego działalność pomaga tysiącom pacjentów z całej Polski. Ośrodkiem kieruje dzisiaj prof. Monika Adamczyk-Sowa a Anna Sojka podpytuje o jego historię...

Dzisiaj zapraszamy do poznania historii radiofonii w Polsce i oczywiście historii Radia Katowice. Okazja jest wyjątkowa- w niedziele Radio Katowice skończy 95 lat. Na podróż w czasie zaprasza Ewelina Kosałka- Passia.

Hans Bellmer to twórca światowej sławy. Urodzony w Katowicach zawojował swoją sztuką nie tylko Europe. Codziennie prawie okazują się w dalszym ciągu na całym świecie artykuły bądź eseje właśnie na temat tego jak tworzył i co tworzył Hans Bellmer. Jest on znany głównie z instalacji „Lalka", ale też przecież wspaniale rysował, był świetnym grafikiem i potrafił nieźle pisać. Mówi się o jego sztuce, iż jest ona pornograficzna - Natalia Kruszyna z Muzeum Historii Katowic zna twórczość Hansa Bellmera znarowicie i nigdy nie odważyłaby się tak o tej sztuce powiedzieć.Hans Bellmer to twórca nietuzinkowy, jeszcze w Polsce nieodkryty na dobre, to człowiek, który poprzez swoją twórczość pokazuje nam jacy naprawdę my jesteśmy.

Trzydziestego pierwszego października obchodzony jest Światowy Dzień Oszczędzania. Siedemnastego listopada natomiast przypada ogólnopolski Dzień Bez Długów. Czym różnią się te dwa święta, czy powiedzmy – te dwa dni? Pierwszy ustanowiono niemal sto lat temu, w czasie Pierwszej Międzynarodowej Konferencji Kas Oszczędnościowych w Mediolanie. Według uczestników kongresu, odpowiednia wiedza na temat pomnażania oszczędności miała w dłuższej perspektywie zapewnić stabilny rozwój społeczeństw. Ogólnopolski Dzień Bez Długów także stawia na szerzenie wiedzy o gospodarowaniu pieniędzmi. Jednak ustanowiono go niemal sto lat później. I to tak naprawdę pokazuje, jak zmieniło się społeczeństwo, jak zmieniło się nasze życie w ostatnich latach. Dziś liczy się konsumpcja i wydawanie. A dlaczego oszczędzanie przestało być ważne, czy dlatego, że jest trudne? O tym dziś razem ze swoimi gośćmi opowie Józef Wycisk.

Zula Pogorzelska była śpiewaczką, artystką teatralna, filmową i kabaretową. Po operacji jej sopran zmieniła się i teraz Zula miała taką lekka chrypkę, ale też głos ten pomógł jej w wykreowaniu innego image.Tadeusz Boy-Żeleński porównywał wówczas jej głos do wiedeńskiego fiakra, a Andrzej Pronaszko wspominał: "Oprócz wspaniałej budowy ciała wyposażona była dodatkowo wyjątkowym wprost sex appealem". Elementem jej scenicznego wizerunku były także słynne nogi, podziwiane przez męską część warszawskiej publiczności i nieco wyzywający wdzięk nowoczesnej dziewczyny połowy lat dwudziestych minionego wieku, wyzwolonej z obyczajowych przesądów. O tej wspaniałej, przedwojennej aktorce opowiada w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem, Ewelina Sobczyk-Podleszańska.

W poszukiwaniu ciekawych tematów autorzy wykładów w naszej radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej potrafią zaskakiwać. Ten wykład będzie tego przykładem, gdyż zderzy ze sobą fakty historyczne, które na pozór nie powinny mieć ze sobą nic wspólnego, a jednak. Zapraszam do posłuchania rozmowy Beaty Tomanek i prof. Jana Malickiego, historyka literatury.

Peggy Guggenheim to bohaterka wykładu dr Anny Matuszyńskiej. Była amerykańską kolekcjonerką sztuki i bywalczynią życia towarzyskiego, tak w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie.Peggy Guggenheim kolekcjonowała sztukę w Europie i Ameryce głównie w latach 1938-1946. I tak powstały dwie ważne galerie sztuki: Guggenheim Jeune w Londynie i Art of this century (gdzie debiutował m.in. Jackson Pollock). Pod koniec lat 40. XX wieku osiadła na stałe w Wenecji, gdzie zakupiła Palazzo Venier dei Leoni. Tam również prezentowała obrazy zakupione przez nią.Dwukrotnie wychodziła za mąż – jej pierwszym mężem był Laurence Vail (pisarz), a drugim malarz niemieckiego pochodzenia Max Ernst.Obecnie kolekcja Peggy Guggenheim (liczne obrazy Picassa, Ernsta, Miró, de Chirico, rzeźby Brancusiego) należy do najczęściej odwiedzanych atrakcji w Wenecji.

Radiowe wykłady otwierają wyobraźnię, zwłaszcza wtedy kiedy spotykają się Beata Tomanek i prof. Irma Kozina, by rozmawiać o sztuce. Historia jednak i w tej pięknej dziedzinie może zaskakiwać, a nawet przerażać. Takich odczuć będą mogli państwo doświadczyć słuchając opowieści o sztuce asyryjskiej.

Zapraszamy Państwa do świata baśni. Przyczynkiem do spotkania jest animacja "Sekret Księgi z Kells". Jak można opowiadać historię za pomocą baśni? O tym Ewelina Kosałka-Passia i jej goście.

Dzisiaj w ciągu dnia spoglądaliśmy w niebo, żeby zobaczyć częściowe zaćmienie Słońca. A już za chwilę Beata Tomanek i prof. Jan Sładkowski zrobią to samo, spojrzą w niebo, ale by dojrzeć na nim tysiące gwiazd, a wśród nich i czarne dziury. To one będą częścią opowieści w najbliższym wykładzie w naszej Szkole Bardzo Wieczorowej, którą autorzy poświęcą dzisiaj życiu i osiągnięciom jednego z najbardziej fascynujących uczonych naszych czasów, Stephenowi Hawkingowi.

Radio Katowice, Instytut Pamięci Narodowej i Instytucja Filmowa Silesia Film wspólnie rozpoczynają projekt dotyczący opowiadania historii, przez film, czyli obraz i dźwięk, czyli Radio. Dzisiaj w Szkole Bardzo Wieczorowej temat trudny, ale niezwykle fascynujący - "Filmowa historia holocaustu". Zapraszamy na wykład w oparciu o dwa filmy "Europa. Europa" Agnieszki Holland i " Gdzie jest Anna Frank" Ari Folmana. Wświat filmu i dźwięku zaprasza Ewelina Kosałka-Passia...

Historia Redakcji Nagrań Radia Katowice jest po części sporym fragmentem historii polskiej muzyki rozrywkowej. W katowickim studiu bowiem, swoje przeboje nagrywały największe polskie gwiazdy: Irena Santor, Maryla Rodowicz, Urszula Sipińska, Krzysztof Krawczyk, Skaldowie czy grupa Bajm.Jest o czym opowiadać, jest co wspominać. Zaprasza Marek Ciepliński

W Szkole Bardzo Wieczorowej dr Jacek Kurek będzie poszukiwać mistrza, który przeprowadzi nas, jak to się mówi, suchą stopą przez życie. Czy to będzie jeden mistrz, autorytet, czy też będzie ich wielu - to wszystko zależy od tego czy chcemy szukać i czy chcemy słuchać. Dzisiejszy wykładowca zredagował książkę w której opublikowali swoje teksty właśnie mistrzowie, a tytuł tej publikacji to "Z tęsknoty za mistrzem". Ale mistrzem może zostać każdy, nawet my, jeżeli będziemy chcieli nasze doświadczenie, nasze nauki, przekazać innym. Ot choćby naszym dzieciom. I o tym też będzie dzisiejszy wykład dr Jacka Kurka.

Bohaterem wykładu Eweliny Sobczyk-Podleszańskiej jest kardynał Richelieu. Był on nie tylko kardynałem czyli osobą duchowną, ale również pierwszym premierem Francji w latach 1624–1642. Wielu uważa go za opatrznościowego męża stanu, inni mówią o ciągłych knowaniach i intrygach. Faktem jest, że przez wiele lat potrafił nieźle urządzić się jeśli chodzi o majątek, a i dbał o to, aby on i jego rodzina mieli odpowiednie stanowiska. Można o jego dokonaniach przeczytać tak w książkach historycznych jak i w powieściach, np "Trzej muszkieterowie" czy " Dwadzieścia lat później". Postać niewątpliwie kontrowersyjna.

Zapraszamy do wysłuchania kolejnego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej. Będzie dotyczył historii sztuki i przypomni zupełnie zapomnianą krainę, która istnieje już tylko w podręcznikach, ale to tam powstała pierwsza produkcja masowa i pojęcie mody, której ulegali jej mieszkańcy. Jednak miejscem, które do dzisiaj wszystkich elektryzuje jest wieża Babel. To właśnie tam w poszukiwaniu początku historii sztuki słuchacze będą mogli udać się wraz z Beatą Tomanek i prof. Irmą Koziną.

Beata Tomanek postanowiła poruszać się pomiędzy tymi naukami, bo jako temat wykładu wybrała niestandardowy obiekt.

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej prof. Joanna Warońska - Gęsiarz przybliży sylewtke Józefa Conrada Korzeniowskiego. To angielski pisarz i publicysta polskiego pochodzenia, który napisał tak znamienite książki jak "Lord Jim", "Jądro ciemności" czy "Smugę cienia".W roku 1914 gdy udzielał wywiadu i stwierdził "Dwie rzeczy osobiste napełniają mnie dumą, że ja Polak, jestem kapitanem angielskiej marynarki i że nieźle potrafię pisać po angielsku". Bo jego wszystkie książki z angielskiego właśnie zostały przetłumaczone na język polski.Życie i twórczość Józefa Conrada Korzeniowskiego.

Beata Tomanek i prof. Irma Kozina zarekomendują swój kolejny wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej. Proszę nie regulować radioodbiorników. Będzie to wykład z historii sztuki, w dodatku tak odległej, że trzeba ją potraktować specjalnie.

W Szkole Bardzo Wieczorowej spotkanie z pisarką i reportażystką Sylwią Winnik. W obrębie jej zainteresowań jest głównie II wojna światowa, a szczególnie przeżycia ludzi z obozów koncentracyjnych oraz z więzień, w których byli przetrzymywani Polacy. Na ten temat napisała kilka książek, ale ostatnia jej pozycja "Niemiłość" wzbudziła ogromne zainteresowanie bowiem autorka opisuje, jak ważna była miłość - w różnych aspektach - właśnie w takich miejscach, które nazywano piekłem. Ile znaczył list, gryps lub spotkanie ukochanej osoby. O swojej twórczości, ze szczególnym uwzględnieniem ostatniej swej książki mówić będzie Sylwia Winnik.

Wykłady w radiowej szkole Bardzo Wieczorowej poszerzają horyzonty wiedzy, ale też tłumacza wiele często zawiłych lub trudnych zagadnień. Przyjemnym uczuciem jest wiedzieć więcej. Dzisiaj w Szkole Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek i prof. Zbigniew Widera, medioznawcza z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach będą wyjaśniać i burzyć stereotypy dotyczące pojęcia, które trudno zignorować, zwłaszcza, że każdy z nas świadomie lub nie, z niego korzysta. Dla jednych jest ono wyznacznikiem nowoczesności dla innych okiem "Wielkiego Brata".

W Szkole Bardzo Wieczorowej Radia Katowice wykład Eweliny Sobczyk-Podleszańskiej o Salvadorze Rosie - włoskim malarzu, Rytowniku, poecie, satyryku, a także aktorze i kompozytorze.Tworzył on w epoce baroku, chociaż wielu uważa, że to on jest prekursorem romantyzmu w malarstwie. Przez stulecia przylgnęła do niego opinia buntownika i rewolucjonisty, a także mówili o nim bandyta. Czy to jednak są twierdzenia prawdziwe? O tym dowiecie się Państwo z tego wykładu. Fakt bezsporny jest taki, że Salvador Rosa inspirował innych malarzy swoimi obrazami i że był człowiekiem i twórcą naprawdę niebanalnym, zważywszy na czasy w których tworzył.

Astrid Lindgren — szwedzka pisarka, autorka szeregu popularnych powieści dla dzieci i młodzieży takich jak Dzieci z Bulerbym, Fizia Pończoszanka czy Ronja, córka zbójnika będzie bohaterką wykładu Marii Trzeciak.Pisarka bardzo szybko zadebiutowała w prasie, ale na jej debiut książkowy musieliśmy czekać dość długo. Później już pisała bardzo dużo i każda jej książka była przez czytelników rozchwytywana. Swojej działalności nie ograniczała jednak tylko do pisarstwa. Działała społecznie i walczyła na łamach o to, aby rząd szwedzki realizował swoje obietnice wyborcze. Gdy to się nie stało Astrid napisała w felietonie, że nie będzie głosowała ten rząd, a za nią uczyniło to wiele osób i w ten sposób jakby obaliła aktualny rząd, który sprawował władze w Szwecji od kilkunastu lat.Jej śmierć była wielką tragedią, ale też chowano ją jak królową. O niebanalnym życiu Astrid Lindgren wykład Marii Trzeciak przygotował Marek Mierzwiak.

Leonora Carrington, bohaterka dzisiejszego wykładu dr Anny Matuszyńskiej w Szkole Bardzo Wieczorowej  była surrealistyczną malarką i pisarką. Urodziła się w Anglii, ale większość swojego życia spędziła w Meksyku.Studiowała malarstwo we Florencji i Londynie. Tam też w 1937 poznała, wybitnego malarza,  Maxa Ernsta, z którym żyła w burzliwym związku przez 3 lata. Była skandalistką, potrafiącą w eleganckiej restauracji posmarować sobie stopy musztardą, czy nagle „zgubić" ubranie w trakcie balu. Surrealizm to było jej życie. Przyrządzała posiłki nago, pisała książki surrealistyczne i malowała takież obrazy. Wszystko podporządkowała surrealizmowi. Życie też. To, ze niekonwencjonalne życie a i wojny doprowadziły ja do rozstroju nerwowego - to fakt. Jednak i ten etap przeszła zwycięsko aby w Ameryce, a później w Meksyku pokazać widzom na co ją stać. Była podziwiana i wystawiana w najpoważniejszych galeriach. Na swej drodze spotkała nie tylko Maxa Ernsta, ale również  Andre Bretona, Pabla Picasso, Remedios Varo. Wszyscy oni doceniali jej twórczość.

W cyklu " Katowice, miasto muzyki", nasz i Państwa Gość, Andrzej Wójcik opowie tym razem o początkach szkolnictwa muzycznego w mieście nad Rawą, o znakomitych pedagogach i znakomitych, jak okaże się z czasem, uczniach.

Konstanty Ildefons Gałczyński to jeden z największych polskich poetów. Najbardziej znany za sprawą paradramatycznej serii podszytych absurdem humoresek "Teatrzyk Zielona Gęś" w której pojawiła się galeria postaci takich jak Osiołek Porfirion, Piekielny Piotruś, Hermenegilda Kociubińska czy Zielona Gęś. Ale pisał też piękne liryki, które do dziś są powielane na przykład na zaproszeniach ślubnych. Mnóstwo wierszy jest nam znanych i powtarzamy z nich kilka strof nie wiedząc nawet, że ich autorem był Gałczyński. Miał niebanalne życie i mnóstwo fascynujących przygód. O tym to właśnie - o przygodach, twórczości i tym niebanalnym życiu w Szkole Bardzo Wieczorowej wykłada historyczka Maria Trzeciak.

Tym razem rozmawiać będziemy o katowickich salonach muzycznych, czyli salach koncertowych, restauracjach, czy kawiarniach, w których można było posłuchać muzyki na żywo. O artystach światowej sławy i zaskakującym (z dzisiejszego punktu widzenia) repertuarze opowiada Andrzej Wójcik, teoretyk muzyki, pedagog, działacz społecznego ruchu muzycznego. Dowiemy się m.in. ile prawdy jest we wspomnieniach na temat katowickiego koncertu orkiestry Johanna Straussa.

W Szkole Bardzo Wieczorowej jej wykładowcy często odwołują się do wyobraźni słuchaczy. Czasem dotyczy ona przestrzeni abstrakcyjnych, jak w fizyce, czasem ekspresyjnych jak w malarstwie, bywa, że odwołuje się do znajomych obrazów, kiedy ożywia wspomnienia w literaturze czy historii. Bywają też wykłady interdyscyplinarne, zaskakujące w swoich kombinacjach. Tak będzie dzisiaj, o czym już za chwilę powie Beata Tomanek oraz jej gość Grzegorz Grzegorek, miłośnik historii naszego regionu.

Henryk Walezy, a właściwie Edward Aleksander Henryk III Walezy, to bohater wykładu Eweliny Sobczyk-Podleszańskiej. Został on wybrany na króla Polski w pierwszej wolnej elekcji, po bezpotomnej śmierci króla Zygmunta Augusta. Henryk Walezy nie nauczył jeść Francuzów widelcami, ale kiedy został królem Francji rządził w bardzo gorącym okresie i borykał się z wielkimi trudnościami w swoim królestwie, że wspomnimy tylko o walkach hugenotów z katolikami. O jego rządach, a także o uniesieniach serca króla, który czasami dłużej zajmował się układaniem fryzury swojej żonie niż rządami, usłyszą Państwo w dzisiejszym wykładzie.

Profesor Maria Korusiewicz wykłada o tragedii i o tragiczności. Oczywiście przypomni kiedy powstały najsławniejsze tragedie i kto je pisał, ale też dużą cześć swojego wykładu poświeci tragiczności, która z naszym życiem od początku jest związana. Temat ten bardzo obszernie porusza w swojej książce "Światła w labiryncie" pisząc, że tragedia antyczna zawsze była związana z polityką i filozofią. I pyta na zakończenie - dlaczego nikomu już nie udało się napisać tragedii współcześnie, co powodowało, że przejmowaliśmy się i przejmujemy nadal tragedią Króla Edypa i Antygony, a czasami zamykamy oczy na ogromne tragedie, które dzieją się tuż obok nas.

W Szkole Bardzo Wieczorowej wykład dr Jacka Kurka czy faktycznie historia jest nauczycielką życia. Cycero powiedział tak przeszło 2 tysiące lat temu, ale przez ten ogrom czasu to zdanie było wielokrotnie podważane. Mówiono wprost - historia niczego nas przez wieki nie nauczyła! Tak też jest może i dziś i o to będzie pytać wykładowce Marek Mierzwiak. Czy to co się dzieje teraz w czasie wojny na Ukrainie to jest normalne? To są czyny, które przynależą prawdziwemu człowiekowi? Czy to nie jest ludobójstwo? I czy z konsekwencjami takiego postępowania muszą się liczyć przywódcy Rosji. Czy jest jednak nadzieja na przyszłość - o tym będzie dzisiejszy wykład.

W cyklu Szkoła Bardzo Wieczorowa dziś premiera kolejnej audycji na temat muzycznej historii Katowic.

Wykłady w naszej radiowej Szkole Wieczorowej zawsze budzą emocje, ale tym razem uczucia wystąpią w roli głównej. Beata Tomanek i prof. Irma Kozina odkryją sekrety, które spowodowały, że artyści zaczęli manifestować swój bunt, niepokój, złość… to, co dotąd skrywane było głęboko w duszy. Przekładali te emocje na kreski, kwadraty i falujące linie. Jednym słowem zapraszam do wysłuchania wykładu z historii sztuki.

W Szkole Bardzo Wieczorowej dr Anna Matuszyńska przypomni w kolejnym swoim wykładzie trzy polskie malarki, które na początku XX wieku studiowały i robiły kariery w Paryżu. Tam właśnie, w stolicy świata, jak mówiono o stolicy Francji, zostały docenione Aniela Pająkówna, Irena Reno i Alicja Halicka.Wtopiły się one w klimat paryski, uczestniczyły w wielu wystawach i konkursach zyskując popularność za granicą, która w jakiś sposób również przeniosła się na ich popularność w Polsce, kiedy ojczyznę odwiedzały lub do niej wracały.Były też, co trzeba zaznaczyć, feministkami walczącymi o równouprawnienie kobiet.

Podejmujemy ważne, czasami trudne tematy. Tym razem zajmiemy się bolesną historią z okresu II wojny światowej. Ewelina Kosałka-Passia i historyk Ryszard Mozgol z katowickiego IPN-u rozwiewają mity wokół zbrodni katyńskiej.

Bohaterem wykładu prof. Joanny Warońskiej będzie Ernest Hemingway. Ten amerykański pisarz i dziennikarz był autorem takich powieści jak "Słońce też wschodzi", "Pożegnanie z bronią", "Komu bije dzwon" czy wreszcie "Stary człowiek i morze" za które to krótkie opowiadanie dostał Nagrodę Nobla. Ale chyba dostał ją za całokształt, a nie tylko za to opowiadanie. O tym wszystkim w swoim wykładzie będzie mówić prof. Joanna Warońska jak również przybliży nam bogate życie pisarza. Miał bowiem 4 żony i wiele kobiet, które na krótko stawały się jego muzami. Rozmowę o Erneście Hemingwayu prowadzi Marek Mierzwiak

Bohaterkami wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej będą trzy malarki, które pod konic XIX wieku znalazły się w Paryżu, aby kształcić się i zdobywać wiedze, a także pokazać, iż swoją twórczością mogą dorównać mężczyznom. To najstarsza z nich - Anna Bilińska, oraz Zofia Stankiewiczówna i Anna Dulębianka, do niedawna zupełnie zapomniana, może dlatego, że była z Marią Konopnicką przeszło 20 lat. Dr Anna Matuszyńska przybliży życie tych wspaniałych kobiet, które wzajemnie sobie na obczyźnie pomagały oraz opowie o ich twórczości, która zyskuje coraz więcej zwolenników.

Wykłady w naszej radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej popularyzują wiedzę o otaczającym nas świecie, a czasem przypominają osoby, które miały swój wielki udział w jego odkrywaniu, natomiast dzisiaj przypomnimy człowieka, który ten świat i ludzi opisywał. Gdyby żył skończyłby w marcu 90 lat. W styczniu minęła 15 rocznica jego śmierci. Tego wielkiego reportażystę, Ryszarda Kapuścińskiego przypomną w kolejnym wykładzie Szkoły Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek i prof. Dariusz Rott, literaturoznawca.

Bohaterem dzisiejszej Szkoły Bardzo Wieczorowej będzie Ludwik XIV zwany przez poddanych Królem Słońce. Przypisuje mu się też i to powiedzenie "Państwo to ja". Czy faktycznie to powiedział, nie wiadomo, ale był to król na tyle ambitny, że te słowa mogły paść z jego ust. Ewelina Sobczyk Podleszańska przypomni życiorys króla, jego wojny i podboje, no i też sporo mówić będzie o podbojach sercowych Ludwika Wielkiego, a tych było bardzo bardzo dużo.

Życie artystów zawsze intrygowało. Budziło kontrowersje, dostarczało sensacji i plotek o szalonych pomysłach oraz łamanych zasadach. Piękne zabytkowe kamienice natomiast zawsze pociągały swoimi tajemnicami zaklętymi w starych murach. W dzisiejszym wykładzie Szkoły Bardzo Wieczorowej jej autorki Beata Tomanek i prof. Irma Kozina połączą oba te niezwykle atrakcyjne wątki, by zintensyfikować wrażenie, jakiego może dostarczyć opowieść o artystycznej przeszłości Katowic.

Tadeusz Teddy Pietrzykowski był pięściarzem,ale też trenerem, nauczycielem wychowania fizycznego, żołnierzem Wojska Polskiego, jednym z pierwszych więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Dano mu numer 77 i po wojnie Tadeusz Pietrzykowski był świadkiem w procesie Rudolfa Hessa. O życiu swojego ojca, który przeszedł piekło w trzech obozach koncentracyjnych walcząc tam z bokserami od niego cięższymi - i zwyciężając ich - opowiada Eleonora Szafran, córka Teddiego, która napisała o nim książkę zatytułowaną "Mistrz'. Stała się ona kanwa scenariusza do filmu o tym samych tytule. Zatem opowieść o mistrzu, który nigdy nie poddawał się i walczył o życie, honor, człowieczeństwo.

Konstantyn I Wielki cesarz rzymski i święty kościoła prawosławnego stworzył potężne cesarstwo rzymski. Po jego śmierci władza w poszczególnych prowincjach podzielili się jego synowie - Konstantyn II, Konstancjusz II i Konstans. Na początku rządzili zgodnie, ale później pojawiły się niesnaski i zaczęli walczyć o władze między sobą. To, że przy okazji zamordowali swoją bliższą i dalszą rodzinę, to że ich siostra Konstancja okazała się najpierw kobietą okrutną i mściwą wysyłając na śmierć wielu ludzi aby w konsekwencji - po nawróceniu - zostać święta kościoła katolickiego - też znajdzie się w opowieści historyka Wojciecha Dutki.

Wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej dotyczył zagadnienia wpływu nowych mediów na rozwój wyobraźni i mózgu. Nadmiar mediów cyfrowych prowadzi do demencji. I jest mozliwe, że w przyszłości przestaniemy ze sobą rozmawiać. O problemie milczenia i skrótowego koomunikowania się i konsekwencjach opowiedziała dr Iwona Michalak-Widera.

Bohaterem dzisiejszego wykładu Eweliny Sobczyk - Podleszańskiej będzie Constantin Brâncuși rzeźbiarz rumuński, działający we Francji. Swoją twórczością zapoczątkował nurt organiczny w rzeźbie abstrakcyjnej wpływając w znacznym stopniu na rozwój sztuk plastycznych. Jego prace zwróciły uwagę francuskiego rzeźbiarza Augusta Rodina. W Paryżu zaprzyjaźnił się także z innymi artystami tamtego okresu m.in. z Henri Matissem i Marcelem Duchampem. Artysta rzeźbił niekonwencjonalnie podchodząc bardzo ciekawie do swoich rzeźb. Fascynowało go jajko i ptak - dlaczego? O tym w dzisiejszym wykładzie. Był samotnikiem, ale też był adoratorem kobiet - jak to pogodzić? O tym też opowie Pani Ewelina Sobczyk - Podleszańska.

Na kolejne spotkanie pod hasłem "Katowice, miasto muzyki" zapraszamy w plener. O koncertach pod gołym niebem: w parkach, na podmiejskich błoniach, w ogródkach piwnych, na ulicach i podwórkach opowie Andrzej Wójcik.

Bohaterką dzisiejszego wykładu dr Anny Matuszyńskiej będzie Mela Muter - polska malarka żydowskiego pochodzenia. Krytycy piszą o jej twórczości, że była przedstawicielką modernizmu. Pani doktor ma trochę inne zdanie na ten temat i w swoim wykładzie będzie starała się je przedstawić. Mela Muter malowała pejzaże, martwe natury ale też uprawiała malarstwo figuratywne (jej portrety były wspaniałe i bardzo cenione przez ludzi, którzy je zamawiali). Miała też dość skomplikowane życie uczuciowe i o tym wszystkim w dzisiejszym wykładzie Państwo usłyszycie.

Coraz częściej w różnych publikacjach, w mediach społecznościowych, ale też w życiu rodzinnym odwołujemy się do tradycji, korzeni i kontynuacji międzypokoleniowej. Historia nasza, to ta najbliższa, lokalna, wynikająca z miejsca urodzenia. Jednak, żeby się do niej odwoływać świadomie należy mieć wiedzę o przeszłości. A ta niestety nie jest już taka nam bliska, a jej znajomość jest bardzo niska. To jednak moralny obowiązek – znać tych dzięki, którym żyjemy w takim świecie i jesteśmy – kim jesteśmy. Przypomną o tym dzisiaj w swoim wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej prof. Jan Malicki, historyk literatury i Beata Tomanek.

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej Wojciech Dutka historyk i pisarz przypomni czasy Konstantyna Wielkiego. W jaki sposób znalazł się on na najwyższym urzędzie w Cesarstwie Rzymskim, jak przebiegały jego rządy, wreszcie jak rozegrał sprawy związane z religiami. Która religia stała się religią państwową i jak do tego doszło. Czasy rządów Konstantyna były bardzo niespokojne, a i on miał w swoim życiu momenty straszliwe, po których przeżywał wieloletnie traumy. Ale trudno dziwić się gdy bardzo okrutnie postąpił ze swoją żoną i synem.

Kolejne spotkanie w cyklu Szkoła Bardzo Wieczorowa pod hasłem "Katowice, miasto muzyki" poświęcamy muzycznym wątkom w powojennej historii Radia Katowice. Andrzej Wójcik powie między innymi na ile sposobów (przy braku płyt) można było zapowiadać ten sam utwór. Będzie także mowa o osobowościach ówczesnego "referatu muzycznego" oraz ich twórczości: poważnej i nieco lżejszej.

Iwan IV Groźny urodzony 25 sierpnia 1530 to car Rosji z dynastii Rurykowiczów, syn Wasyla III i Heleny Glińskiej. Zasiadł na rosyjskim tronie gdy miał lat raptem 3 i aż do swojej śmierci, czyli do roku 1584 rządził niepodzielnie Rosją poprzez gwałty, morderstwa, knowania. Jedni historycy pisali o nim, że był człowiekiem chorym, paranoikiem, inni, że był sadystą, ale wówczas tak właśnie narodami rządzono, szczególnie jeśli chodzi o Rosję. Czasy Iwana IV Groźnego w Szkole Bardzo Wieczorowej przypomina w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem historyczka Maria Trzeciak.

Kolejny wykład w naszej Szkole bardzo Wieczorowej dotyczyć będzie historii, a konkretnie historii z wyższych sfer. Będzie to opowieść o niezwykłym życiu i pięknej miłości. Rozpoczyna się ona jeszcze w XVIII wieku, kiedy to w 1781 roku urodził się Karol Godula – przyszły śląski król cynku”. Jako zamożny przemysłowiec zaopiekował się on małą, opuszczoną dziewczynką, której przepisał cały majątek, a ona, jak przystało na kopciuszka zakochała się w księciu. Tę historię opowiedzą nam dzisiaj Beata Tomanek i Maciej Mischok.

Salvator Rosa, włoski malarz, rytownik, poeta, satyryk i kompozytor, żyjący w epoce baroku, będzie bohaterem wykładu Eweliny Sobczyk-Podleszańskiej. Znany jest głównie jako autor scen rodzajowych z pustelnikami i włóczęgami na tle dzikich, romantycznych krajobrazów. Malował sceny batalistyczne i marynistyczne, poruszał też tematykę wanitywną. Był zdolnym grawerem i rysownikiem, na jego twórczość plastyczną wpływ mieli uczniowie Caravaggia. Salvator Rosa był również autorem kilku tomów zjadliwych satyr, a ponieważ zwykle pisał o ludziach znanych i możnych, jego twórczość przysporzyła mu wielu wrogów, m.in. skrytykował znanego architekta i rzeźbiarza Berniniego, który poprzysiągł mu zemstę. Artysta krytykował głównie ludzkie ułomności takie, jak rozrzutność, pychę oraz nikczemne obyczaje królów i możnowładców. Rosa uważany jest za prekursora romantyzmu w malarstwie, przez stulecia przylgnęła do niego opinia buntownika i rewolucjonisty. Cesare Pugni skomponował muzykę do baletu o nim, a także nakręcono film fabularny o jego życiu zatytułowany "Przygody Salvadora Rosy".

Dzisiejszy wykład w szkole bardzo wieczorowej przygotowany przez Beatę Tomanek i prof. Irmę Kozinę, historyka sztuki wprowadzi państwa w świat niekonwencjonalnych zachowań, eksperymentów, prowokacji i kolorowego życia. Warto usiąść wygodnie w fotelu, posłuchać i przenieść się przestrzeń artystycznej bohemy.

Całkiem niedawno historyk Wojciech Dutka w swoim wykładzie przybliżył Państwu podbój Namibii prze Niemców pod koniec XIX wieku. Podobnie postąpili w tym czasie Belgowie podbijając Kongo. Jednak formalnie nie należał teren na którym rozpościerało się Kongo do Belgii, lecz do jej króla Leopolda II. Jego własne państwo Wolne Państwo Kongo było ośrodkiem pozyskania kauczuku. Trudno uwierzyć co żołnierze belgijscy, oczywiście na rozkaz króla, robili z ludnością mieszkającą w Kongo. Ta opowieść jest tak tragiczna, Że aż niewiarygodna. Wojciech Dutka opowie co tam się przez lata działo

Dr Anna Matuszyńska mówić będzie o jednej z najbardziej znanych serbskich artystek – Marinie Abramović. Twórczość Mariny Abramović jest związana w dużej mierze z miejscem jej pochodzenia, czyli sytuacją na Bałkanach oraz z jej doświadczeniami w XX i XXI wieku. jej prace często połączone są z aktywnością performance, w której ciało artystki jest podstawowym medium i jednocześnie tematem tak zwanego body art. W wykładzie zostaną przypomniane najważniejsze realizacje twórcze, jej związek z niemieckim artystą Ulayem, a także przedstawiona zostanie koncepcja sztuki właśnie według Mariny Abramović.

To pragnienie jest nieodłączną częścią ludzkiej natury. Wrodzona ciekawość i potrzeba odkrywania od zarania dziejów potęgowała je tylko i motywowała ludzi do szukania przeróżnych sposobów na poznawanie przyszłości. Przepowiednie, przewidywania – jak zapisały się w literaturze, o tym w swoim wykładzie opowie Beata Tomanek.

W cyklu Szkoła Bardzo Wieczorowa dziś premiera kolejnej audycji na temat muzycznej historii Katowic. Andrzej Wójcik, nasz i Państwa gość opowie tym razem o początkach Radia Katowice, o ówczesnych audycjach, o ważnych wydarzeniach muzycznych na naszej antenie w okresie międzywojennym. Będzie także o tym, jak radio się promowało.

Już jutro Wigilia Świąt Bożego Narodzenia, dla wielu najpiękniejszy dzień w roku. Wciąż żywa tradycja bożonarodzeniowa to również odwiedziny żłóbka w kościele, śpiewanie kolęd i powitanie syna Bożego, tyle co narodzonego. Dzisiejszy wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej w centrum uwagi postawi kościół jako budowlę sakralną, w której sławi się imię Boże. Jak kształtowały się koncepcje i projekty, które sprawiły, że zachwycają nas kościoły sprzed kilkuset lat, jaką ideę wyrażają - o tym opowiedzą Beata Tomanek i prof. Irma Kozina, historyk sztuki.

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej wykład Maria Trzeciak o rodzie Romanowów. To był ród rosyjski, dynastia carów, potem cesarzy rządzących Rosją od 1613 do 1917 roku. Spowinowacony z rodem Rurykowiczów. W linii męskiej dynastia wygasła w 1730 roku, po czym nazwę rodu przyjął spowinowacony z Romanowami niemiecki ród Holstein-Gottorp. A w tej dynastii pojawiali się tacy carowie jak Michał I Romanow, Piotr I Wielki, Elżbieta Romanowa, Katarzyna II Wielka czy wreszcie ostatni z carów tej dynastii Mikołaj II który wraz z małżonką i dziećmi, został rozstrzelany w nocy z 16 na 17 lipca 1918 przez bolszewików. Co ciekawe obecnie ród Romanowów liczy obecnie ponad 40 osób obojga płci, mieszkających w większości poza granicami Rosji. Ale wszystko zaczęło się w roku 1613.

Bohaterem dzisiejszego wykładu Eweliny Sobczyk Podleszańskiej będzie Georges Braque francuski malarz, grafik, pisarz i rzeźbiarz, który wraz z Pablo Picassem był twórcą kubizmu. Ale nie tylko kubizm go fascynował. Był również miłośnikiem dadaizmu i uważał, że tak dadaizm jak i kubizm pokazują jego prawdziwa twórczość.Wykład będzie łączył w sobie watki osobiste oraz twórczość tego artysty, a także usłyszycie Państwo jak wspaniale Braque zachowywał się w czasie pierwszej i drugiej wojny światowej. Braque często powtarzał :" Jedyne, co jest coś warte w dziele sztuki: to, czego nie można wytłumaczyć". Ale jego sztukę można i wytłumaczyć, i zrozumieć, i Ewelina Sobczyk Podleszańska będzie to starała się udowodnić.

Jedną z cech wykładów w naszej Szkole Bardzo Wieczorowej jest ich różnorodność tematyczna. Mówimy w nich o nauce, wynalazkach, historii, biografii wielkich ludzi, ale też zaglądamy do świata bajek, baśni, w których królują wszechpotężni herosi. Właśnie niesamowite opowieści z krainy lodu wybrała na temat kolejnego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek.

Max Ernst - bohater wykładu dr Anny Matuszyńskiej był niemieckim malarzem, rzeźbiarzem, grafikiem, a także pisarzem . Był także jednym z głównych przedstawicieli tak dadaizmu jak i surrealizmu. Te nazwy jednak czasami odstraszają odbiorców sztuki, którzy twierdza, że te gatunki są dla przeciętnego widza niezrozumiałe. W dzisiejszym wykładzie zostaną one bardzo dokładnie scharakteryzowane i okażą się nie takie straszne w odbiorze Omówione zostaną też twórczość i życie Maxa Ernsta. Słuchacze będą mogli poznać je ze szczegółami. Artysta był postacią nietuzinkową. Obrazy, które tworzył do dziś nami wstrząsają, a niektórzy twierdza, że jego twórczość wyprzedziła wiek XX i jest obecnie porównywana do tej, która powstaje współcześnie.

Tym razem nasz gość, Andrzej Wójcik, wykładowca, muzykolog, red. naczelny kwartalnika Śpiewak Śląski, opowiada o dziennikarzach, publicystach, którzy opisywali pierwsze w historii miasta ważne wydarzenia muzyczne. Pojawią się także wątki i osoby związane z początkami Polskiego Radia Katowice. Zaprasza Marek Ciepliński.

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk Podleszańska opowie o czasach Ludwika XV, króla Francji, oraz przypomni jego życie prywatne, a jest co opowiadać. Spośród 99 księżniczek, które mu swatano, wybrał za żonę Marie Leszczyńską, córkę króla Polski Stanisława Leszczyńskiego. Ludwik była z Maria szczęśliwy. Później ich relacje zmieniły się, ale w przyjaźnili się do końca życia. Maria zyskała jego miłość i co ważne, również akceptacje Francuzów jako królowa Francji. Potrafiła sobie zjednywać ludzi. Czasy Ludwika XV w opowieści Eweliny Sobczyk Podleszańskiej.

Dzięki wykładom w naszej Szkole Bardzo Wieczorowej możemy znaleźć się bliżej nauki, a czasem też bliżej natury. Tak będzie dzisiaj, bo Beata Tomanek przypomni nam starą, dla wielu może nieco przerażającą prawdę, że wszystko jest matematyką! A więc natura też. Proszę posłuchać.

Maria Kuncewiczowa jest jedną z tych postaci w naszej literaturze, które zyskały już sobie trwałą i solidną pozycję. Jej niepospolita i wszechstronna kultura artystyczna, subtelność i pastelowość rysunku, język giętki, plastyczny, pełen wdzięku, to były to walory, które zjednywały pisarce wielkie grono czytelników. Nie tylko kobiet, chociaż opisywała życie głównie kobiet, ale były to postaci walczące o siebie i o swoją godność, potrafiące przeciwstawić się całemu światu, gdy decydowały się rzeczy najważniejsze.O autorce "Cudzoziemki" i "Dwóch księżyców" wykłada prof. Joanna Warońska z Uniwersytetu im. Jana długosza z Częstochowy.

Wykłady, zwłaszcza z historii, zwykle nie zapowiadają się na zajmujące. Jednak ten, o którym powiemy za chwilę gwarantuje emocje, bo będzie porywający. To opowieść o pewnym sprzęcie, który dostarcza wiele radości, również dzisiaj. Jednak w XIX wieku traktowany był jako małe szaleństwo, a w przypadku kobiet jako bardzo niestosowny. Bulwersujący. Beata Tomanek zaprosiła do wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej Wojciecha Mszycę, dziennikarza na emeryturze, który jest kolekcjonerem i pasjonatem historii. Prowadzi małe muzeum, w którym można obejrzeć owe awangardowe niegdyś sprzęty.

Wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej jest przeznaczony tylko dla osób o mocnych nerwach. Historyk Wojciech Dutka przypomni co działo się w Namibii na przełomie XIX i XX wieku, gdy Niemcom zamarzyły się zamorskie kolonie. Wybrały państwo w południowo-zachodniej Afryce, leżące nad Oceanem Atlantyckim i wysłały tam najpierw 25 tysięcy osadników. Później popłynęło do tego państwa 25 tysięcy żołnierzy i zaczęła się krwawa rzeź ludności tam mieszkającej. Według niektórych badaczy tego okresu było to ludobójstwo. Masakrowano, zabijano, głodzono tubylców, aby zapewnić dla Niemców tak zwaną przestrzeń życiową. Niektórzy mówią, że to właśnie w tej kolonii Niemcy ćwiczyli się i przygotowywali do wojen światowych. Namibia, zapomniana masakra tam dokonana, to wyrzut sumienia dla całej ludzkości.

W dwudziestą rocznicę pierwszego przelotu z Katowic przez Atlantyk przypomnimy ten lot. Była to pionierska próba otwarcia stałego połączenia lotniczego z Polski do Ameryki Południowej, związanego ze sprzedażą samolotów na tamtejszym rynku. O przygotowaniach i wieloetapowym locie z kpt. pilotem Eugeniuszem Piechoczkiem, organizatorem tego przedsięwzięcia, rozmawia Cezary Orzech.

Dariusz Michalski - dziennikarz muzyczny, który napisał książkę "Poletko pana Fogga" przypomni sylwetkę tego piosenkarza. Mieczysław Fogg urodził się 30 maja 1901 roku w Warszawie, zmarł 3 września 1990 roku również w stolicy. Śpiewał lirycznym barytonem i wylansował mnóstwo przebojów śpiewanych wówczas przez wszystkich. Jego najbardziej znane utwory to: Tango milonga, To ostatnia niedziela, Jesienne róże, Pierwszy siwy włos, Mały biały domek, Już nigdy, Bo to się zwykle tak zaczyna. Ale fascynujące jest również życie osobiste Mieczysława Fogga. Kto by się spodziewał po takim statecznym panu aż takich uniesień miłosnych. O tym wszystkim mówić będzie Dariusz Michalski w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem.

Przed nami czas zadumy nad przemijaniem. Życiem i śmiercią. Często też refleksją – co też po nas zostanie. Takie wątki tematyczne pojawią się również w rozmowie Beaty Tomanek z dr Andrzejem Boczarowskim, paleontologiem.

Po niedawnej premierze ostatniego odcinka historii śląskich chórów i orkiestr, w Szkole Bardzo Wieczorowej Radia Katowice wracamy do wątków muzycznych i proponujemy nowy temat rozmów Marka Cieplińskiego z Andrzejem Wójcikiem. Przyjemność przedstawienia problemu pozostawiamy autorom.

Wojna domowa w Hiszpanii rozpoczyna się w roku 1936 a kończy 3 lata później. Toczyła się pomiędzy rządem Republiki Hiszpańskiej, wyłonionym przez koalicję Frontu Ludowego i wspierającymi go innymi siłami (liberałami, republikanami, socjalistami, Baskami, Katalończykami, komunistami i anarchistami), a prawicową opozycją (nacjonalistami, faszystami, monarchistami i konserwatystami. Była ona też traktowana przez mocarstwa europejskie jak poligon do testowania nowych rodzajów broni w warunkach bojowych. O przyczynach wojny, jej przebiegu, a także o konsekwencjach dla Hiszpanii i Europy w Szkole Bardzo Wieczorowej mówi historyk Wojciech Dutka.

Geopolityka, geostrategie w kontekście światowych kryzysów otwierają ciekawe zagadnienia związane z ekonomią, kreatywnością na rynku, a zwłaszcza z walką o wpływy. Zawsze są w niej wygrani i przegrani, a taktyki, które stosują są fascynującym tematem wielu publikacji, książek, a dzisiaj naszego wykładu w radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej, który przygotowała Beata Tomanek.

Każda pora jest dobra na poszerzanie horyzontów wiedzy. Taką możliwość dają również nasze radiowe wykłady w Szkole Bardzo Wieczorowej, których słuchać można w podcastach o wygodnej porze. Od dzisiaj znajdzie się tam wykład z historii sztuki, w którym Beata Tomanek przywoła historię i często niezwykłe okoliczności powstawania budowli, które dobrze znamy. Być może nawet część naszych słuchaczy mieszka w tych miejscach, o których dzisiaj usłyszymy.

Kazimierz Brandys to pisarz, eseista, twórca scenariuszy filmowych. Niektóre jego powieści ( a i powstałe na ich kanwie filmy ) cieszą się popularnością do dziś, że wspomnimy tylko "Matkę Królów'. Ale to też niezwykle ciekawy człowiek. Pochodził z żydowskiej rodziny, ale zawsze czuł się Polakiem. Po wojnie uwierzył w socjalizm i pisał w duchu socrealizmu. Jednak niebawem ta miłość mu przeszła i stanął po drugiej stronie barykady. Wspierał KOR i ludzi walczących z tamtym systemem. Po stanie wojennym wyemigrował do Francji i z oddali przypatrywał się zmianom w Ojczyźnie.O twórczości Kazimierza Brandysa, a także o jego życiu mówi dr Anna Foltyniak - Pękala

Malarz-pejzażysta rosyjski pochodzenia żydowskiego. We wrześniu 1873 młody Isaak rozpoczął naukę w Moskiewskiej Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury, gdzie już od dwóch lat pobierał nauki jego starszy brat Abel. Talent Isaaka został jednak szybko dostrzeżony, dzięki czemu otrzymał on stypendium. O jego wspaniałych obrazach, które zachwyciły tak krytyków jak i odbiorców, ale także o trudnym życiu ( był wszak Żydem i często spotykały go różnego rodzaju represje ) , a także o uczuciach, które miał względem pięknych pań, ale które to uczucia kończyły się szybko i tylko powodowały jeszcze większą depresje malarza mówi Ewelina Sobczyk Podleszańska.

"Wielka smuta" - tak nazywany jest okres kryzysu Carstwa Rosyjskiego od śmierci ostatniego cara z dynastii Rurykowiczów w 1598 do objęcia tronu przez dynastię Romanowów w roku 1613. Intryga goni wówczas intrygę, pojawia się wielu uzurpatorów pragnących przejąć tron przy pomocy interwencji wojsk polskich i szwedzkich. Ale także wybucha kryzys gospodarczy, pojawiają się klęski żywiołowe i ogromny głód na całym obszarze Rosji. No i zjawia się Dymitr mówiący: Jam ci jest prawowitym spadkobiercą. To mnie należny się tron? Ale na Kremlu już jest car ...O tym co wówczas działo się w Rosji i w jaki sposób panowie polscy wraz z królem polskim chcieli rządzić w Moskwie opowiada Maria Trzeciak.

Są historie niezwykłe, fascynujące, a nawet niewiarygodne – jednak zapomniane i od wielu, nawet dziesięcioleci nieobecne w przestrzeni publicznej. Zdarza się jednak, że ktoś na powrót odkryje taką opowieść o starych czasach i ze zdziwieniem stwierdzi, że rzuca ona zupełnie nowe spojrzenie na historię. Dzisiaj taką historię opowie Beata Tomanek i jej gość- autorzy wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej.

Sidonie-Gabrielle Colette znana pod pseudonimem Colette to francuska pisarka, autorka powieści obyczajowo-psychologicznych. opartych głównie na motywach autobiograficznych. To niewątpliwie cały cyklu o Klaudynie.Colette wyróżniała się spośród współczesnych jej twórców takich jak Andre Gide, Romain Rolland czy Jean Giraudoux tematyką swoich dzieł. Jej styl jest pozornie nieskomplikowany, ale wyszukany.Za to doceniali ja krytycy.Ale nie tylko ze swoich powieści jest sławna Colette. Jej życie uczuciowo - erotyczne też było niebanalne i jej zachowania względem kobiet i mężczyzn były niejednokrotnie przyczyną wielu plotek i skandali.O życiu i twórczości Colette opowiada prof. Krystyna Wojtynek - Musik.

Są takie miejsca, o których mówi się kultowe. Spośród nich można wyróżnić takie, które mają znamiona symboli. Jednak najbardziej cenne są te, które awansowały do miana ikon. Właśnie o miejscach-ikonach naszego regionu rozmawiać w wykładzie Szkoły Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek i jej gość.

Narcyza Żmichowska to powieściopisarka i poetka, autorka miedzy innymi "Poganki" i "Białej Róży". Uważana jest też za jedną z prekursorek feminizmu w Polsce. Często zatem powtarzała: "Kobietę należy tak kształcić, aby każda mogła być i kucharką, i księżną". Jej poglądy nie spotykały się z szerokim poparciem, co nie przeszkadzało pisarce ich głosić i je powtarzać. A i powieści Narcyzy Żmichowskiej podejmowały tematykę społeczną, ukazywały bohaterów wytrwale dążących do wyznaczonego celu. Pisarka była rzeczniczką zmiany celów narodu: romantyczne i wówczas raczej skazane na niepowodzenie dążenia niepodległościowe miała zastąpić realizacja potrzeb jednostek jako warunek dobrobytu społecznego. Trzeba było się kształcić, aby później, w wolnej już ojczyźnie ustanowić taki ustrój, który w centrum stawia człowieka.O poglądach pisarki, a także o jej twórczości literackiej wykłada prof. Joanna Warońska z Uniwersytetu im. Jana Długosza z Częstochowy.

Historia jest nudna tylko w podręcznikach szkolnych. Przedstawia suche wydarzenia, daty, nazwiska. Tymczasem, kiedy zajrzy się na przykład do życiorysu takiego znanego nazwiska to okaże się, że jego biografia jest gotowym scenariuszem do filmu, czasem sensacyjnego z wątkami kryminalnymi, czasem thrillera, a czasem romantycznej epopei czy dramatu. Tak jest w przypadku nieco zapomnianej postaci historycznej, którą przypomną autorzy wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej zatytułowanego "Damrot-Wallenrod", prof. Jan Malicki i Beata Tomanek.

Powstanie Bar Kochby to zbrojne wystąpienie Żydów w latach 132–135 n.e., skierowane przeciwko wielkiemu Cesarstwu rzymskiemu, mające na celu zrzucenie rzymskiego zwierzchnictwa nad prowincją Judei. Co było przyczyną tego zrywu narodowo wyzwoleńczego społeczności Żydowskiej? Cesarz Hadrian wydał zarządzenie, aby na miejscu zburzonej Świątyni Jerozolimskiej zbudować Świątynie Jowisza Kapitolńskiego. To bardzo religijnym Żydom nie spodobało się. Ponadto, zabroniono Żydom, pod karą śmierci, ceremonii obrzezania, którą cesarz postrzegał jako formę samookaleczenia. Ale to uderzało w podstawy religii żydowskiej. Wybuchło zatem powstanie, któremu przewodził Bar Kochba. Rzymianie utopili to powstanie we krwi. Zburzyli 50 twierdz oraz 985 miast i wsi. Wymordowali ok. 600 tysięcy Żydów. Te wszystkie fakty sprzed prawie 2 tysięcy lat przypomina historyk Wojciech Dutka.

Kazimierz Przerwa-Tetmajer był poetą, nowelistą, powieściopisarzem, no i oczywiście przedstawicielem Młodej Polski. Popularność zyskał pisząc wiersze, szczególnie erotyki. Któż z nas nie zachwycał się jego strofami "Lubię, kiedy kobieta omdlewa w objęciu"... Panie były wręcz zachwycone i jeździły za nim po całej Polsce. Ale to uwielbienie nie przekładało się na porywy serca, o których tak marzył poeta.O jego twórczości, ale również właśnie o poszukiwaniu miłości, wreszcie strasznej chorobie, która dopadła Kazimierza Przerwę Tetmajera pod koniec życia opowiada w dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk Podleszańska. Audycję przygotował Marek Mierzwiak.

O greckim antyku opowiada prof. Irma Kozina. Na wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej zaprasza Beata Tomanek.

Francis Sinatra, bohater wykładu dr Anny Matuszyńskiej w Szkole Bardzo Wieczorowej, był amerykańskim piosenkarz i aktorem filmowym pochodzenia włoskiego, ze względu na swój wspaniały głos, popularnie nazywany The Voice”. Jego muzyka jest uznawana za ponadczasową, zaś on sam za najwybitniejszego amerykańskiego piosenkarza XX w. Szacowany nakład ze sprzedaży wszystkich jego wydawnictw na całym świecie wynosi ponad 150 milionów egzemplarzy, co czyni go jednym z artystów z największą liczbą sprzedanych albumów muzycznych w dziejach świata. Ale nie tylko o jego muzyce będzie ten wykład. Również o jego związkach z kobietami ( miał 4 żony ), a także o jego walce o równouprawnienie czarnoskórych mieszkańców Ameryki.

"Jeden Polak to istny czar, dwóch Polaków – to awantura, trzech Polaków – och, to już jest polski problem" - Tak pisał Wolter, myśliciel i filozof francuski w książce o nas Polakach, z których to myśli później wycofywał się, tłumacząc, że Katarzyna Wielka na nim te książkę wymogła. Fakt pozostaje jednak faktem, że tak nas oceniał. A jak wyglądała Francja gdy Wolter żył, jak zmieniały się obyczaje i jak zmieniał się sam pisarz pod wpływem otoczenia, a także i kobiet, które go otaczały. W Szkole Bardzo Wieczorowej mówi o tym Maria Trzeciak.

Podobno najważniejsze decyzje od zarania świata podejmowano przy posiłku, a później przy suto zastawionym stole. O strategiach i zasadach podawania do stołu, o menu i historycznych biesiadach oraz ich znaczeniu w kolejnym wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej opowie Beata Tomanek.

Stanisław August Poniatowski był ostatnim królem Polski i zasiadał na tronie w latach 1764–1795 oraz był ostatnim władcą Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Postać niezwykle kontrowersyjna. Bo z jednej strony kontakty króla z Rosja i pożyczanie od Rosji pieniędzy, romans, a może miłość z Katarzyna Wielką, przystąpienie do Targowice, wreszcie to za jego panowania miały miejsce rozbiory, ale z drugiej strony doprowadzenie do uchwalenia Konstytucji 3 - go Maja, utworzenie Szkoły Rycerskiej, Teatru Narodowego, Komisji Edukacji Narodowej.Te wszystkie zasługi króla, a także jego przewiny względem państwa i narodu przypomni w swoim wykładzie Ewelina Sobczyk Podleszańska.

Po raz kolejny zagłębiamy się w historię amatorskiego ruchu śpiewaczego na Śląsku. Tym razem bohaterami audycji będą zasłużeni dyrygenci. Wprawdzie autorzy, Andrzej Wójcik i Marek Ciepliński, koncentrować się będą na faktach z przeszłości, ale z pełną świadomością potęgi współczesnych mediów cyfrowych.

Melchior Wańkowicz był pisarzem, dziennikarzem, reportażystą i publicystą.Debiutował artykułami w prasie jeszcze pod zaborem rosyjskim. Pierwsze tomy reportaży i wspomnień ("W kościołach Meksyku", "Szczenięce lata", "Opierzona rewolucja" ) wydał w okresie międzywojennym. Podczas II wojny światowej pracował jako korespondent wojenny przy II Korpusie Polskim gen. Władysława Andersa, bezpośrednio po wojnie wydał swoją najbardziej znaną książkę – "Bitwę o Monte Cassino" – dzieło o największej bitwie tego korpusu w 1944 roku.Po wojnie wydał jeszcze " Wrzesień żagwiący", który przyczynił się do powstania i umocnienia legendy obrony Westerplatte, "Hubalczyków", "Ziele na kraterze", wreszcie "Karafkę La Fontaine’a". O jego twórczości, ale też o niebanalnym życiu w zmieniającej się ciągle Polsce mówi prof. Joanna Warońska.

Sposób obcowania ze sztuką zmienia się wraz z modami. Prezentowana była w Salonach sztuk, galeriach, kościołach, gdzie traktowana była jako sacrum, w końcu wyszła na ulice nie tracąc przy tym swojego znaczenia. O tym jak sztuka czuje się w przestrzeni miasta, jakie zyskała nowe oblicza, jak inspiruje artystów i czy ulica wchodzi do galerii... o tym będzie można usłyszeć w kolejnym wykładzie Szkoły Bardzo Wieczorowej przygotowanym przez Beatę Tomanek.

Felicjan Sławoj Składkowski był generał dywizji Wojska Polskiego, premier II RP, doktorem medycyny i wolnomularzem. Podczas II wojny światowej został internowany w Rumunii, przebywał następnie w Turcji i w Palestynie. Od 1947 mieszkał w Wielkiej Brytanii, gdzie pisał artykuły do polonijnych wydawnictw oraz bardzo ciekawe książki.Zasłynął też swoimi decyzjami dotyczącymi usprawnienia administracji, oraz, dbając o higienę, zarządził, aby w każdym gospodarstwie postawić drewniany domek czyli mówiąc dzisiejszym językiem - toaletę. Od jego nazwiska te toalety w miastach i na wsiach nazywano Sławojkami, z czego bohater dzisiejszego wykładu Marii Trzeciak był bardzo dumny. O jego uwielbieniu dla Marszałka i bezkrytycznym wykonywaniu rozkazów będzie też mowa w tym wykładzie.

Wykłady w radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej nie tylko upowszechniają naukę w przystępnej formie, popularyzują trudne zagadnienia, ale też zwracają uwagę na dylematy współczesności skłaniając słuchaczy do refleksji. Najbliższy wykład właśnie taki będzie. Beata Tomanek i jej goście otworzą przed nami ciemne, niepokojące strony nowych mediów, w których już niemal każdy jest obecny. Są one jak las, w którym można zabłądzić, z którego można nie wrócić. Warto więc poznawać jego naturę, by zawsze znaleźć właściwą drogę do realnego życia. Wykład prowadzą prof. Zbigniew Widera, ks. dr R.Śpiewak.

Mit Medei jest doskonale znany. Dzieciobójczyni, zabiła też brata i poczyniła wiele złego. Jednak na koniec swojego życia znalazła się na Polach Elizejskich czyli w raju. Jak toczyło się jej życie i dlaczego mimo takich zbrodni została żoną Achillesa żyjąc z nim w raju?Dr Jacek Kurek w swoim wykładzie na przykładzie Medei właśnie, kobiety ciągle zdradzanej i oszukiwanej, zagubionej w rzeczywistości stara się przekonać nas jakim wielkim darem jest przebaczenie, umiejętność życia i zrozumienie innego, człowieka który jest obok i potrzebuje naszego wsparcia i naszej pomocy. Medea to uosobienie nie tylko zła, ale i poszukiwania dobra. Przez cały czas.

Tadeusz Różewicz - wspaniały poeta, pisarz, dramaturg - będzie bohaterem wykładu Krzysztofa Korwin Piotrowskiego, który o poecie nakręcił film wysoko oceniony przez krytykę i widzów. Film nosi tytuł "Gliwickie lata Tadeusza Różewicza". U nas autor tego obrazu przypomina życiorys Tadeusza Różewicza, jego walkę w AK w czasie wojny, początki twórczości, fascynacje ludźmi kultury, wreszcie mówi też jak powstawały jego najwspanialsze dramaty ( "Kartoteka", "Stara kobieta wysiaduje" czy "Do piachu" ) i dlaczego Tadeusz Różewicz nie dostał Nagrody Nobla.

Od lat na antenie Radia Katowice rozmawiamy o zjawiskach, problemach, ciekawostkach, wybitnych postaciach, historii i nauce w Szkole Bardzo Wieczorowej. Jest to szansa na poszerzenie horyzontow dla tych słuchaczy, którzy stawiają sobie różne pytania i szukają odpowiedzi. Podczas naszych wykładów, nawet tematy karkołomne, zawiłe i skomplikowane stają się przejrzyste oraz zachęcają do zgłębiania wiedzy o otaczającym nas świecie i kosmosie. Tak będzie w przypadku rozmowy Beaty Tomanek z profesorem Władysławem Borgiełem.

W Szkole Bardzo Wieczorowej wykład Marii Trzeciak o Walerym Sławku polityku II Rzeczpospolitej, trzykrotnym premierze, dla którego Józef Piłsudski był niedościgłym wzorem. Zaczynał swoją karierę polityczną, tak jak Marszałek, czyli w PPS-ie, aby później awansować dość szybko ( z pomocą Marszałka - oczywiście ) i stać się znaczącym politykiem obozu władzy, któremu marzyła się równość i bezwzględne przestrzeganie prawa. Niestety, te jego marzenia nie ziściły się i targany różnymi wątpliwościami targnął się na swoje życie.

Po raz kolejny wracamy do historii amatorskiego ruchu orkiestrowego i śpiewaczego na Śląsku. Tym razem nasz i Państwa gość, Andrzej Wójcik opowie o kompozytorach tworzących dla śląskich śpiewaków, o prawach autorskich oraz o związanych z nimi kwestiach finansowych. Okazuje się bowiem, że wątki te sięgają o wiele dalej w przeszłość, niż może się wydawać. Rozmawiając o tym ponownie sięgniemy do zbioru szkiców i dokumentów, opracowanego przez Andrzeja Wójcika, ujętego pod tytułem "Cześć pieśni".

Koronawirus sprawił, że coraz więcej czasu spędzamy w swoich domach. Jest to też sprawdzian dla nas na ile lubimy przebywać pomiędzy sprzętami, które ustawiliśmy w naszej, prywatnej przestrzeni. Ciekawe na ile nasze aranżacje i wybory mebli budują domowy spokój, nastrój do pracy czy wypoczynku. Wszak są emanacją naszej kreacji. Zapraszam do wysłuchania wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej na stronie Radia Katowice, do której za chwilę zapraszać będzie Beata Tomanek, właśnie o meblach marzeń.

Maria Rodziewiczówna urodziła się we wsi Pieniuha na Grodzieńszczyźnie, zmarła zaś 6 listopada 1944 w folwarku Leonów k. Skierniewic. Była pisarką, która napisała więcej powieści niż Henryk Sienkiewicz. Ale była też kobietą nietuzinkową - jak na ówczesne czasy. Ścielą włosy, nosiła się po męsku, zarządzała folwarkiem, uczyła chłopów i dbała o ich zdrowie, wreszcie układała sobie życie tak, jak chciała. Nie zwracając, uwagi na to co ludzie powiedzą.Jej najbardziej znane powieści to " Między ustami, a brzegiem pucharu", "Dewajtis", "Lato leśnych ludzi" czy "Nieoswojone ptaki".O twórczości Marii Rodziewiczównej Marek Mierzwiak rozmawia z dr Anną Matuszyńska.

O drzewach w etnologii wykłada dr Maria Lipiok-Bierwiaczonek.

Bohaterką wykładu prof. Joanny Warońskiej z Uniwersytetu im Jana Długosza z Częstochowy jest Kazimiera Iłłakowiczówna- poetka, prozatorka i tłumaczka.Napisała mnóstwo wierszy i wydała je w kilkunastu tomikach. Jak pisali krytycy "Iłłakowiczówna ujawniła oryginalną wyobraźnię magiczną, zmysł obserwacji, malarską i dynamiczną (niemal filmową) zdolność opisu, niezwykłe, prawie muzyczne, wyczucie rytmu tekstu".Była wspaniała poetką, ale też miała niezwykle ciekawe życie. Zaczęło się ono od tego, że była nieślubnym dzieckiem. Czy to wpłynęło na jej dalsze losy i jej twórczość?Prof. Joanna Warońska wszystko to wytłumaczy w swoim wykładzie.

Była nieślubną córką Barbary Iłłakowiczówny i Klemensa Zana (syna Tomasza Zana „Promienistego”, bliskiego przyjaciela Adama Mickiewicza). Została wcześnie osierocona i wychowywała się u krewnych, przygarnęła ją Zofia Buyno z Plater-Zyberków, która stała się swego rodzaju przybraną matką poetki. Jako poetka Iłłakowiczówna ujawnia oryginalną wyobraźnię magiczną, zmysł obserwacji, malarską i dynamiczną (niemal filmową) zdolność opisu, niezwykłe, prawie muzyczne, wyczucie rytmu tekstu, operuje też groteską, a czasem naiwną, dziecięcą tonacją wypowiedzi. Jej fantazję ukształtowało dzieciństwo, spędzone w dzikim, fascynującym pejzażu północnej Litwy.

O wydarzeniach Wielkiego Tygodnia z ks. prof. Józefem Kozyrą, biblistą rozmawia Beata Tomanek.

Bernardo Bertolucci to wspaniały włoski reżyser, który zrealizował takie filmy jak "Konformista", "Strategia pająka", "Ostatni cesarz" czy "Ostatnie tango w Paryżu". Obrazy te na stałe wpisały się w kanon światowego kina. Uważano go za skandalistę, a on, jak mówi w wykładzie prof. Tadeusz Miczka był mieszczuchem, który w życiu nie przekraczał żądnych norm społecznych. Za to jego filmy uchodziły za skandaliczne i obrazoburcze. Jak to pogodzić - życie z twórczością - o tym wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej prof. Tadeusz Miczka.

Édouard Manet to francuski malarz i prekursor impresjonizmu. Znaczący wpływ na jego twórczość miały dzieła XVI-wiecznego malarza szkoły weneckiej – Tycjana.Manet namalował wiele wspaniałych obrazów, które znalazły swoje miejsce w historii sztuki światowej, że wspomnimy tylko jego "Olimpie", "Gitarzystę hiszpańskiego", "Nane", "Walkę byków" czy wreszcie jego najbardziej znane płótno "Śniadanie na trawie". O tym obrazie, ale i o całej twórczości Edouarda Maneta opowiada dr Anna Matuszyńska.

Ten temat wykładu w szkole Bardzo Wieczorowej został znaleziony w szafie, konkretnie w szranku chorzowskiego Muzeum. Zajrzeli do niego Beata Tomanek z Grzegorzem Płonką, a zawartość szafy zaprezentowali Sławomir Kałuża i Piotr Zając- pracownicy Muzeum.

John Donne to czołowy poeta wczesnego angielskiego baroku, główny przedstawiciel nurtu poezji metafizycznej. Życie miał nadzwyczaj ciekawe, a i jego wiersze jak również polemiki teologiczne i kazania były przyjmowane przez słuchaczy bardzo dobrze. Także w późniejszej literaturze widoczne są nawiązania do jego wierszy. Jednym z najbardziej znanych jest tytuł i motto powieści Ernesta Hemingwaya "Komu bije dzwon", pochodzące z Medytacji XVII: Dlatego nigdy nie pytaj, komu bije dzwon; bije on tobie" O poecie wykładać będzie Ewelina Sobczyk Podleszańska, a rozmawia z nią Marek Mierzwiak

Okazuje się, że narzekanie na zbyt głośną muzykę ma dłuższą historię, niż może się wydawać. Pewnym wyjaśnieniem może być fakt, że powodem niezadowolenia był uliczny koncert orkiestr dętych...dwóch orkiestr grających jednocześnie różny repertuar, walczących o względy słuchaczy i ich datki. Taką m.in. historię opowie Andrzej Wójcik, gość Radia Katowice, w cyklu poświęconym historii śląskiego amatorskiego ruchu śpiewaczego i muzycznego.Będzie też o wspólnych nazwach instrumentów muzycznych i narzędzi tortur.

Przed nami Dzień Kobiet, zapewne wielu mężczyzn myśli o tym, jak zaskoczyć za kilka dni bliskie swemu sercu kobiety. Tymczasem my dzisiaj przypomnimy jak trudno było jeszcze nie tak dawno zaistnieć kobietom w przestrzeni publicznej, na przykład w sferze działalności artystycznej. O feminizmie w sztuce opowie Beata Tomanek i pani prof. Irma Kozina.

Piotr Naliwajko należy do najbardziej rozpoznawalnych, współczesnych, polskich malarzy. Urodził się w Świętochłowicach, ale tworzy, gdzie ma pracownie, w Chorzowie - Batorym. Artysta uprawia malarstwo realistyczne i figuratywne określone często jako neorealizm egzystencjalny”. Z uwagi na inspiracje aurą Górnego Śląska określane także jako malarstwo miejsca - tej ziemi. Posługuje się metaforyką czerpiącą z różnych nurtów kultury. Często też jego twórczość bywa określana jako prowokacyjna i skandalizująca. O Piotrze Naliwajko i jego twórczości opowiada dr Jacek Kurek.

20 lutego 2021 zmarł profesor Mieczysław Chorąży - onkolog, twórca polskiej szkoły biologii nowotworów. Miał 95 lat. Profesor Mieczysław Chorąży urodził się w 1925 roku w Janówce niedaleko Białej Podlaskiej. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, był uczonym, nestorem krajowej onkologii, społecznikiem i nauczycielem kilku pokoleń lekarzy. Był autorem wielu publikacji z zakresu biologii nowotworów oraz inicjatorem powstania gliwickiej Wszechnicy Polskiej Akademii Umiejętności. Ponad pół wieku pracował w Centrum Onkologii w Gliwicach.W 2017 roku prof. Mieczysław Chorąży został uhonorowany Orderem Orła Białego "w uznaniu znamienitych zasług dla rozwoju polskiej medycyny, za osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej".

Francisco Goya to hiszpański malarz, grafik i rysownik okresu romantyzmu, nadworny malarz Karola III Burbona, Karola IV Burbona i Ferdynanda VII Burbona.Malował portrety i sceny rodzajowe, ale każdy z nas zna jego co najmniej trzy obrazy, które w czasach mu współczesnych wzbudziły sensacje, a i dziś patrzymy na nie zauroczeni, ale też niektórzy doszukują się w nich przekroczenia pewnych norm.Bardzo znany jego obraz to "Rozstrzelanie powstańców madryckich" i dwa obrazy prezentujące kobietę "Maja naga" i "Maja ubrana". Ale Goya namalował mnóstwo fantastycznych obrazów i o jego twórczości mówi dr Anna Matuszyńska.

Człowiek wobec świata w sieci ze wszystkimi pułapkami, zagrożeniami i pokusami tworzonymi przez ogromne korporacje – to zagadnienie fascynujące i przerażające zarazem. Jest też jednym z najważniejszych problemów współczesnego świata i stanowi wyzwanie dla znalezienia równowagi między rozwojowymi możliwościami technologii komunikacyjnych a szkodami, jakie ona przynosi, ograniczając prawo obywateli do wolności. Odpowiedź na pytanie i idące za tym działanie - o sposób ochrony człowieka przed agresywnymi zachowaniami korporacji działających w sieci - jest jednym z fundamentalnych pytań współczesnej cywilizacji. Spróbują po części odpowiedzieć na nie Beata Tomanek i prof. Zbigniew Widera odnosząc się do literatury George’a Orwella.

Jest to rozmowa z pracownikami Instytutu Pamięci Narodowej Sebastianem Rosenbaumem i Dariuszem Węgrzynem, autorami książki "Wywózki".

Dr Jacek Kurek wykłada o Tajemnicy, która jest w nas. Będzie mówić od czego zależą nasze zachowania i jak są to czasami zachowania nieobliczalne. Na "zdrowy rozum" trudno je wytłumaczyć, ale właśnie to jest ta tajemnica, której nie da się określić. Dlaczego postępujemy w ten sposób, reagujemy, myślimy - to wszystko skumulowane jest w nas i stanowi wielką tajemnicę człowieczeństwa. Dr Jacek Kurek podaje też przykłady z literatury i z naszego codziennego życia zachowań, postaw wydawać by się mogło nieracjonalnych, a jednak one są! Zgłębia on tajemnice naszego postępowania.

Lew Nikołajewicz Tołstoj – rosyjski powieściopisarz, dramaturg, krytyk literacki, myśliciel, pedagog. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu w literaturze europejskiej. Klasyk literatury rosyjskiej i światowej.I to o nim wykładać będzie Ewelina Sobczyk Podleszańska przypominając jego twórczość, ale również i życie osobiste, które do banalnych nie należało.Autor "Wojny i pokoju", "Anny Kareniny" i "Zmartwychwstania" - Lew Tołstoj pisał "Człowiek nad niczym nie ma władzy, póki boi się śmierci. A kto się jej nie boi, do tego należy wszystko"... Lew Tołstoj bardzo bał się śmierci...Z Eweliną Sobczyk Podleszańska rozmawiał Marek Mierzwiak

Chcielibyśmy zainteresować Państwa pewnym zdarzeniem związanym z historią, historią amatorskiego ruchu śpiewaczego na Śląsku, a także ...finansami.Wspominaliśmy już kiedyś w Radiu Katowice o Zadolu, jednej z dzielnic Katowic, miejscu pierwszych zjazdów śląskich zespołów chóralnych. W zapiskach z początku poprzedniego stulecia znaleźć można informacje o szczególnym znaczeniu tego miejsca oraz próbie uregulowania prawa do korzystania z obiektu na tym terenie. Zasadnicze pytanie w tej sprawie zacytuje Marek Ciepliński, odpowie Andrzej Wójcik, sekretarz Zarządu Głównego Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr.

Franciszek Antoni Ossendowski był pisarzem, dziennikarzem, podróżnikiem, ale też nauczycielem akademickim, działaczem politycznym. Był też naukowcem.Sylwetkę tego nietuzinkowego człowieka przypomni w Szkole Bardzo Wieczorowej prof. Joanna Warońska z Uniwersytetu im. Jana Długosza z Częstochowy.Franciszek Ossendowski wpisał się w historie literatury dwiema książkami - "Zwierzęta, ludzie, bogowie" i książką zatytułowaną "Lenin". To biografia Lenina w której wysuwał śmiałe tezy, że wódz rewolucji inspirowany był i opłacany przez Prusaków.W sumie napisał 77 książek, ale te dwie są najważniejsze. O literaturze, ale i o podróżach Franciszka Ossendowskiego z prof. Joanną Warońską rozmawiać będzie Marek Mierzwiak

Rakiety, mustangi, ryby i inne nadwozia. Mogą mieć kształt rakiety, ryby, kropli deszczu, jaguara czy mustanga. Jako takie robiły swego czasu furorę i przeszły do historii motoryzacji. Rozwój kształtu nadwozia jest przedmiotem zainteresowania również historyków sztuki toteż dzisiaj w Szkole Bardzo Wieczorowej usłyszymy rozmowę Beaty Tomanek i pani prof. Irmy Koziny o kultowych samochodach.

W Szkole Bardzo Wieczorowej Marek Mierzwiak rozmawia z dr Jackiem Kurkiem o "Prawdzie, złudzeniu, fikcji". Będzie dużo przykładów mówiących o tym, że czasami uciekamy od prawdy wpadając w swój własny świat ułudy.

Kolejna porcja wiedzy podanej w atrakcyjny, przystępny sposób oraz trzecia już część opowieści o katowickiej modernie. Tym razem prof. Irma Kozina z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, dr Ryszard Nakonieczny z Politechniki Śląskiej oraz Michał Pęczek ze Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego opiszą historię jednego z największych budynków II Rzeczpospolitej.O siedzibie dawnego Sejmu Śląskiego oraz Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach w audycji dokumentalnej Marka Cieplińskiego

Jeśli po niedzielnych emisjach naszego nowego cyklu dokumentalnego, poświęconego obiektom na Szlaku Katowickiej Moderny u słuchaczy pojawiło się uczucie rosnącej ciekawości i niedosytu, to dziś w Radiu Katowice postaramy się tę ciekawość zaspokoić, proponując dłuższą wersję opowieści o Drapaczu Chmur oraz Kościele Garnizonowym. Podcast Anny Sojki i Marka Cieplińskiego

Dzisiejszy wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej najbardziej zainteresuje amatorów niezwykłych historii, zwłaszcza związanych z podróżami, odkryciami i niezwykłymi ludźmi, którzy nie bali się ruszyć w nieznane. Zaskoczeni poczują się miłośnicy awanturniczych relacji Marco Polo, gdyż okazuje się, że nie był on pionierem wyprawa na Daleki Wschód, co więcej nie był pierwszym Europejczykiem na dworze Wielkiego Chana. Był tam przed nim człowiek ze Śląska. Proszę posłuchać Beaty Tomanek i jej gościa.

W kolejnej części cyklu poświęconego historii chórów i orkiestr na Śląsku wracamy do postaci szczególnie zasłużonych dla ruchu śpiewaczego. Opowiemy między innymi o Stefanie Tymienieckim, przedwojennym dyrektorze Polskiego Radia Katowice, także cenionym chórzyście i utalentowanym pianiście.Będzie także o historii lokalnych społeczności, opisywanej w kronikach śląskich chórów.Zapraszają Andrzej Wójcik i Marek Ciepliński

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej dr Anna Matuszyńska przypomni postać wspaniałego malarza Andrzeja Wróblewskiego. Zginał przedwcześnie w Tarach nie dożywając nawet 30 lat. Ale do tego czasu pozostawił wspaniałe serie swoich płócien. Po latach jest doceniany tak w kraju, gdzie za swojego życia miał tylko jedną wystawę, jak i na świecie. Potrafił swoje traumy, a i życie osobiste pokazać w swojej twórczości. Jego malarstwo wzrusza ale i stawia pytania - czy tak musiał i musi wyglądać nasz świat.

Każdy z nas bywa filozofem dnia codziennego, kiedy podejmuje decyzje, wyraża swoja opinie, deklaruje swoje priorytety czy system wartości. Z tym zapewne każdy się zgodzi. Ciekawe jednak, czy zdają sobie państwo sprawę z tego, jaką postawę życiową wtedy zdradzają?Czy są państwo stoikami, sceptykami czy idealistami? Już za chwilę podczas wykładu w naszej Szkole Bardzo Wieczorowej, który poprowadzi Beata Tomanek będą mogli państwo się z nimi skonfrontować.

Podobno każdy ma poczucie piękna i lubi się otaczać pięknymi przedmiotami, oczywiście w swoim rozumieniu tego słowa. Pani prof. Irma Kozina jest przekonana, że każdy żyje w otoczeniu dzieł sztuki, a dzisiaj w wykładzie w naszej Szkole Bardzo Wieczorowej pani profesor w rozmowie z Beatą Tomanek opowie o rozpoznawalnych, pięknych figurkach, które na całym świecie są wizytówką pewnego wybitnego artysty rzeźbiarza i być może są również własnością nie jednego słuchacza Radia Katowice. Zapraszam na wykład z historii sztuki współczesnej.

W Szkole Bardzo Wieczorowej o Marszałku Edwardzie Śmigłym Rydzu wykładać będzie Maria Trzeciak. Postać Marszałka jest na wskroś tajemnicza i o tych, powiedzmy, nieodkrytych miejscach w życiu Śmigłego Rydza też będzie traktować ten wykład. Bohater naszej opowieści pojawił się w historii Polski w niespokojnych czasach. Bo to i I Wojna Światowa, i odzyskanie przez Polskę niepodległości, wreszcie tragiczny wrzesień 1939 roku gdy on jako Marszałek dowodzący wojskiem ucieka zostawiając wojsko i walczący naród. No właśnie - czy ucieka czy też miał inne plany? O tym będą traktować dzisiejsze rozważania na temat życia Marszałka Edwarda Śmigłego Rydza.

Beata Tomanek i jej gość nawiążą do dziedziny, która od dawna frapuje, zadziwia i jest podstawą wielu sensacyjnych opowieści, idealnych na coraz dłuższe wieczorne i nocne pory. Tajemnicze kluby, grupy, które mają ogromne wpływy, a nawet władzę nad światem… – czyli teorie spiskowe to temat dzisiejszego wykładu.

Ciekawe, czy współczesny sposób przesyłania informacji, konwersowania, pisania do siebie okaże się wartością historyczną w przyszłości? Czy stanie się znakiem czasu, a nawet dokumentem? O prywatnej korespondencji sprzed kilkuset lat właśnie jako źródle wiedzy o epoce opowie dr hab. Zdzisław Janeczek, historyk, podczas dzisiejszego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej.

Dr Jacek Kurek w dzisiejszym wykładzie mówić będzie o metodzie nauczania, którą wymyślił i która staje się coraz bardziej popularna wśród innych wykładowców i jego uczniów. Wykład nosi tytuł "Nauczanie przez zachwyt", a w nim dr Jacek Kurek przybliży te metodę o której opowiada w czasie wykładów z seniorami, studentami, samorządowcami, a nawet więźniami. Zawsze jet dla niego najważniejsze to, aby Słuchacze zachwycili się, głównie obrazem, ale nie tylko, a później zgłębiali tajemnice twórczości, rzeczywistości - po prostu życia. Zaprasza Marek Mierzwiak.

Opowiedamy o artyście niezwykłym - Stanisławie Witkiewiczu - pisarzu, malarzu i dramaturgu. Zaprasza Marek Mierziwak

O tajemnicach mózgu opowiada dr. Jacek Francikowski z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Gościa podejmuje Jarosław Juszkiewicz

Pierwsza część cyklu audycji poświęconych historii amatorskiego ruchu śpiewaczego i orkiestrowego na Śląsku. Początki zespołowego śpiewania w Europie, głównie w Anglii oraz na ziemiach polskich, głównie na Śląsku. Podłoże społeczne ruchów muzycznych, ich znaczenie kulturowe, społeczne. Podtrzymywanie świadomości narodowej. Ruch śpiewaczy i orkiestrowy w dokumentach archiwalnych, współczesnych opracowaniach i czasopismach. Ramy organizacyjne ruchu muzycznego od początków do powołania Zarządu Głównego Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr w Katowicach.Zapraszają Andrzej Wójcik, sekretarz Zarządu Głównego Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr w Katowicach, red. prowadzący kwartalnika "Śpiewak Śląski" i Marek Ciepliński.

Kilka dni temu 95 urodziny obchodził prof. Mieczysław Chorąży, nestor krajowej onkologii, wybitny uczony, a także powstaniec warszawski, społecznik, nauczyciel i autorytet dla kilku pokoleń lekarzy. Jubilat często podkreśla, że to ludzie spotkani na drodze jego życia sprawili, że wybrał naukę i jest niezmiennie zainteresowany jej rozwojem.Zawsze jednak największą tajemnicą dla naukowców pozostaje życie...

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej wykład dr Anny Matuszyńskiej o Julianie Fałacie, wspaniałym malarzu, którego obrazy możemy oglądać w jego Fałatówce, czyli w muzeum, które jest w Bystrej tuz za Bielskiem. Był przedstawicielem realizmu i impresjonistycznego pejzażu, a w latach 1895–1909 był również rektorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Namalował setki obrazów, a specjalizował się w akwarelach, a na nich malował śnieg w różnych odcieniach. Jak można malować śnieg i różnie go poprzedstawiać a nie tylko jako białą plamę - o tym między innymi w dzisiejszym wykładzie.