Nga tshelede u a onda, nga tshelede wa nona sa nguluvhe I tshitumbani. Vho Musandiwa nga nwambo wa gwama lo vha welaho sa mvula ya zwirulu, namusi nga kupida nyana vha khou onda sa mmbwa yo laho inwe. Naa vha khou ondiswa nga’ni zwi no bva ngafhi? Nga vha zwi wane kha tshipida hetshi.

Wa vhona mufumakadzi khana yawe I tshi ya ntha na fhasi ningo ya bvisa biko, u divhe uri yo kandwa mutshila, tshi no sendela tsini tshi do fanela u fhelelwa nga vhutshilo. Hafha Vho-Tshibukute vha khou diwana vho livhana na vhuhali ha Vho-Musandiwa, na zwauri Tshibukute ndi pholisa, a zwi khou vhuya zwa sumba, mufumakadzi o ganya zwikete uri tshi no itea nga tshi itee. Haya vha dikanda ngao henefha kha tshipida tshenetshi.

Na nne ndi khou thoma u zwi tumbula zwino uri hu tshi pfi “u beba a si u ka muroho” hu ambiwa mini. A hu khou ambiwa muroho hoyo une vhone vha divha wone. Terror na Tshinakaho vho diphina vhukuma nga u ka muroho wavho vha sa thithiswi. U diphina havho pindu dya, ho no shanduka. Naa ho no pwashea mini? Nga vha thetsheles tshipida hetshi vha zwi wane.

Tahulela tshinanaunga, tshi tshi hula tshi u la thoho. Zwo balela na Petro we a vhudzwa nga Murena uri mukukulume u sa athu u lila u do vha wo no nndandula kararu. Vho-Tshivhavhula a vha tsha divha ntswu na tshena nga nwambo wa Terror we wa vha vha vho mu fulufhela tshothe.NB: Nga ri ite-vho ri tshi sola. Mafhungo aya a Terror na Tshivhavhula, vhone vha a fanyisa na a nnyi na nnyi vha polotiki ya fhano Afurika Tshipembe?

Zwa u umbulwa ndi nduhu, murambo na ndabula. Hezwo zwi a pfala, fhedzi muthu a bwelwa fhasi a huna zwinwe u fanela u tsa tshothe. Vho-Musandiwa na vhone vho vha vho tenda uri Vho-Muravharavha vho tsa tshothe. Zwo ima nga inwe ndila hafha, Vho-Muravharavha vha khou bwelulwa, a nga vha vhe VHo-Musandiwa na Vho-Vivian a vho ngo tshuwa zwone. Naa kani u bwelulwa ha Vho-Muravharavha hu amba mini kha avha vhavhili? Nga vha dikande nga tshipida hetshi.

Wa nga vhuya wa pfa mufumakadzi a tshi vhudza munna uri “u beba a si u ka muroho…”, na linwe na linwe “…nwana vhone vha mu divhela nga’fhi?” Iwe rudza mbilu u divhe uri ndi eneala ane vhahulwane vha ri nwana u dihwa nga mme awe. Kha hetshi vhafumakadzi vho hagala nga zwo ambiwaho nga Vho-Tshibukute musi vha tshi netshedza Tshinakaho sa muselwa kha Terror. Naa Vho-Tshibukute vho I kanda mutshila nga u amba zwifhio? Nga vha a pfe othe kha tshipida hetshi.

Hu na vhutungu vhu fhiraho matungu othe kha munna. Vha nga mu sema vha mu ita zwothe a si kwamee fhethu. Fhedzi nga vha linge vhone vha kwame hafha…… ndi hone vha tshi do vhona uri vuluvulu lo shelwa mutavha li ita mini. Nga vha thetshelese tshipida hetshi vha pfe uri tshi no ita uri munna a halifhe sa mbeda ndi mini.

Tahulela tshinanaunga, tshi tshi hula tshi u la thoho. Zwo balela na Petro we a vhudzwa nga Murena uri mukukulume u sa athu u lila u do vha wo no nndandula kararu. Vho-Tshivhavhula a vha tsha divha ntswu na tshena nga nwambo wa Terror we wa vha vha vho mu fulufhela tshothe.NB: Nga ri ite-vho ri tshi sola. Mafhungo aya a Terror na Tshivhavhula, vhone vha a fanyisa na a nnyi na nnyi vha polotiki ya fhano Afurika Tshipembe?

A vha ngi vha tshi vusa lunyononyongo Vho-Bingo, fhedzi namusi vho hagala, vha tshi hagalela Vho-Vivian vhane nga maduvha a vha vhuyi vha vha pfa. Tshi itisaho uri Vho-Bingo vha vuwe manzhanzha namusi ndi mini, tshi itisaho uri Vho-Vivian vha ladze dzhila fhasi ndi tshi’ni ngauri nga maduvha dzhila la Vho-Vivian li dzula lo ima sa la nguluvhedaka ya nduna. A hu shayi, nga vha pfe mafhungo henefha kha tshipida hetshi.

Hafha hu khou itea matula one o ambiwaho nga bivhili. Terror u sumbedza mme awe mboni ye vha vha vha sa athu u I vhona u tou bva tshee vha bebwa. Ndi kanzhi vha tshi mu imelela musi o khakha, fhedzi namusi vha khou mu pfa mare, vha ri u tou vha libwa huu huu. Ndi tshi’ni tshi fhambanyaho mme na nwana nga iyi ndila? Nga vha vhee ndevhe kha tshipida hetshi.

Kha ri tende uri ipfi tshiphiri a li nga do vhuya la vuwa lo ambara zwine la vha zwone. Kha tshipida hetshi ri wana Vho-Musandiwa vhe khakhathihi nga nwambo wa zwithu zwe vha tenda uri a zwi nga do vhuya zwa vuwa zwo dihwa nga muthu ngauri ndi tshiphiri vha tshi gagadelaho naho vho edela. Mukalaha Vho-Matshokhotshokho na vhone vha khakhathini, vho vha vha tshi ri vho rwela muvhuda tshilaloni kha Makhanani, ndi hone nwana wavho-vho a tshi do kona u namudzela, fhedzi zwine vha khou tangana nazwo kha tshipida hetshi, ndevhe dzi vho fhira thoho.

Musi musidzana a tshi malwa, gemo la lumalo li bva kha nnyi? Khamusi a vha khou pfa zwavhudi. A thi khou ri li ambiwa nga nnyi ngauri muambi walo a nga sokou vha muambi fhedzi li songo bva khae. Kana la di bva khae fhedzi la fhedzisela li songo shuma. Nga vha thetshelese tshipida hetshi vha wane pfunzo ya malaha kha la uri vhanna ri sokou dinetisa nga lifhedzi, fhungo li vha lo tshewa khale nga vhane vhalo.

Nga ri dzou pfana. Tshi kombetshedzaho munna na mufumakadzi uri vha vhe vhothe ndi mini? Vha ri mini? U beba vhana? A si zwone, naho vhathu vho fhedza u beba vhana, tshi hone tshi vha kombetshedzaho u vha vhothe, hezwo na mulwadze wa muhumbulo ha todi u aravhedzwa tsemo uri dzhene khazwo.Tshi no mangadza, u hone munna hafha, o fhelelaho muhumbuloni na muvhilini, u khou rwisa thoho na fhasi, u ri naho tshele dzi tshi khou lila na ngoma dzo tanganedzana, midzimu a I wi! Naa hu na thaidzo ifhio henefha? Nga vha wane zwothe hezwi kha tshipida hetshi.

Vho no dzhena dzhele yo vulwaho minango fhedzi vha kundwa u shavha? Nga vha thetshelese tshipida hetshi, vha pfe muthu o tou farwa tzhwii, fhedzi tsho mu vhofhaho tshi sa vhonali. Vhafumakadzi vha fara, a huna mulamuleli. Nga vha dikande nga tshipida hetshi vha pfe uri naho shango lothe li tshi ima nga milenzhe la sasaladza u tambudzwa ha vhafumakadzi na vhana, vhatambudzi vhahulwane ndi vhafhio. Ngoho nga ri livhanyise zwifhatuwo nayo.

Khamusi vhone vha nga nthusa-vho. Izwi mufumakadzi a tshi ri uyu munna u a bora, ngeno onoyo munna a tshi khou lilelwa nga khomba dzothe, zwi da hani? U ite zwothe zwo fanelaho u vhuye u fhirise na zwine vhanwe vha ita, wa di sala u tshi pfi u a bora. Nga vha thetshelese tshipida hetshi vha dipfele nga dzavho ndevhe, ee, vha dipfele khamusi na vhone vha nga vha vha tshi khou boa munwe a tshi khou shona u vha vhudza uri vha khou mu bora. Fhedzi ndi nnyi o takadzaho shango lothe? Vhakale a vho ngo ri fhedzela musi vha tshi ri vhudza uri “muluvha hothe maputu a a fhela?”

Vha tshi todou pfa maloto a munna kana one mafhafhado, nga vha ri munna a digede kha khana ya mufumakadzi, thavha dza vhalaudzi dzi mu kwete, vha do pfa manzhi vhone. Athiri na Simisoni wa Bivhilini o di vha kunda vhothe a kundwa nga gwambudzavhadzimba la Thiminathe? Nga vha thetshelese tshipida hetshi, vha pfe munna a tshi lopola sa tshilopo, a tshi fhulula othe na e a si vhudziswe.

Vha nga balela vhothe nga shango fhedzi a no do vha kona u hone. Ndi nnyi onoyo? Hai, hoyo ane vha khou humbulela ene a si ene ngauri ha vha divhi na vhone a vha mu divhe, athiri vho wanana munwe na munwe o no di vha na mano o fhelelaho? Phindulo nga vha I wane kha tshipida hetshi, I nambe I vhe pfunzo kha vhone vha divhe uri muthu u dihwa nga ngomu hawe na nga nnda nga nnyi.

Terror o neta nga u lindela fulufhedziso le a newa lone. O fulufhedziswa mufumakadzi, nga vha pfe a tshi khwathisa hanwani a tshi vhila zwe a fulufhedziswa, vha pfe mufumakadzi a tshi dzhenwa nga dangani sa o laho nama yo dzungudzwaho mutshila.

Muimbi o di amba e ri “I dzou pfa mungana munna u lila sa nwana” U hone munna a no khou honda sa goya kha tshipida hetshi, o ruvhulelwa vhukuma, vha sa vhudzisi uri o bvuvhulwa nga nnyi a tshi mu bvuvhulela zwifhio? Nga vha dikande nga enea kha tshipida hetshi.

“U taliwa zwi a vhavha…” Nga vha pfe munna a tshi taliwa a sa taliwi ngauri ha khou funiwa , u talelwa u pfi u khou funelwa thungo. Zwine nda khou amba a zwi tangani athiri? Nga vha thetshelese tshipida hetshi vha wane-vho pfunzo ya uri arali vha tshi todou tala muthu a sala mbilu yo takala vha ita zwifhio.

Na kale na kale vivho ndi la vhahadzinga vha tshi lwela munna. Nga vha pfe Vho-Musandiwa (Mulatedzi Ramaano) a tshi sendedza Tshibukute tsini uri u mu shuma nga ndila-de. Wa nga pfa mufumakadzi a tshi ri “A huna tshi daho tshi daho ndi tika nga khana”, u zwi divhe uri u amba mini. Naa khana ya mufumakadzi I na mini? Haya othe nga vha a wane kha tshipida hetshi.

Hafha nga vha dikande nga phambano vhukati ha vhanna na vhafumakadzi. Mufumakadzi a dinalea ha lindeli la matshelo, ngeno munna a tshi do vhuya a fa tshi mu laho o tshi kutela. Nga vha diphine hafha nga vhukoni ha Mulatedzi Joyce Ramaano (Musandiwa) a imbaho mutsho kha munna, munna nga thoni a nga a sa dzhena fhasi, ee, a tshi khou vhudzwa mbuno fhedzi.

Hafha nga vha dikande nga phambano vhukati ha vhanna na vhafumakadzi. Mufumakadzi a dinalea ha lindeli la matshelo, ngeno munna a tshi do vhuya a fa tshi mu laho o tshi kutela. Nga vha diphine hafha nga vhukoni ha Mulatedzi Joyce Ramaano (Musandiwa) a imbaho mutsho kha munna, munna nga thoni a nga a sa dzhena fhasi, ee, a tshi khou vhudzwa mbuno fhedzi.

Hafha hu na vhukoni vhu pupumaho u bva kha la Gondeni la ha Mabilu, Thinawanga Christmas Magidi. U khou zwi konesa u tamba sa mukalaha Vho-Matshokhotshokho vha no khou lamulela nwana wavho Vho-Bingo vha no khou tambudzwa nga mufumakadzi wavho. Ee, naho wa nga vha na ndebvu kha khotsi au u kha di vha nwana, u tshi tambudzwa mbilu i gonya mutanani. Vivian ene ha na ndavha, u isa phanda na u khakhamudzha khotsi na nwana, tombo lawe li badekanya muvhuda na tshitaka.

Wa nga pfa muthu a tshi hwaa hwaa sa funguvhu, divha uri hu na zwine a toda. Vhukoni ha muthanngana Mashudu Thomas Romani (TERROR), u bva kha la Nzhelele ha Masotsha nga vha vhu pfe ho fhelela. Hafha Vho-Tshovhota vha khou sumbedza zwine vho-rapolotiki vha vha zwone, u amba be! Nyito…..?

Phalaphala's popular radio drama, transmitted Monday to Friday. The week's episodes are uploaded every Friday.

Ngwedzeni Samuel Tshovhota, u livhanyisa thwii kha zwi kwamaho vhutshilo ha rothe. Na zwine vhathu vha tata u zwi amba, Ngwedzeni Tshovhota u do vha wedza khazwo. Athiri hu pfi munna ndi nngu mitodzi yawe I wela thumbuni? Nga vha thetshelese tshipida hetshi vha pfe munna a tshi gomela sa nngu I shidzhiwaho thoho ya vhuya ya tumulwa vha re tsini vha sa pfi tshithu. Hafha vha do dikanda nga vhukoni ha Margret Mathalise(VIVIAN), u bva ha Maelula, na Khumbudzo Malogwe(BINGO), u bva Makwarela extension 3.

Hu na zwi no khou sitisa shango line ra vha khalo la sala li tshi nengisa ngeno I rine vhane ri khou shelaho mulenzhe. Matula haya a u tshipa . Tshi mangadzaho, kanzhi hu tshipiwa vhafumakadzi. Nga vha thetshelese tshipida hetshi, vha pfe uri mufumakadzi u shela hani mulenzhe kha u tutuwedza u tshipiwa ha munwe mufumakadzi, matula a no khou sitisa shango lashu la manaka-naka.

Hafha hu na zwi no nengisa sa dunzi li vhuyaho bungani. Fhedzi zwi khou itea, vhashumi vha midini vha khou tangana nazwo. Kana ndi yone thambulo? Nga vha thetshelese episode hei vha dipfele-vho zwe Makhanani a tanganga nazwo sa mushumi wa mudini.

Vho-Matshokhotshokho vha pfa fhungo li sa vha ladzi nga ha Terror. Vho-Bingo vha vhudza mukalaha uri Terror o ita hezwi. Nga vha thetshelese episode hei vha pfe nga ndila ine mukalaha Vho-Matshokhotshokho vha kanuka ngayo. Ai, zwi ombedzela lenelila la uri nwana a ita zwivhuya o dzhia khotsi awe, a ita zwa u silinga o dzhia mme awe! Naa ngezwi zwothe zwivhi zwi tshi poswa kha vho-mme?

Makhanani u tou gwagwagwa na zwe zwa shumiswa u zwizwiedza Vho-Muravharavha. Ndi mini zwenezwo, nahone u khou zwi wana ngafhi, a ita mini ngazwo, ha bvelelani mini? Nga vha dikande nga tshipida hetshi. Athiri vha a zwi divha uri mutshangana u a bosha?

Hafha ri na khalaha Vho-Matshokhotshokho, tshayo ndi miswaswo kha dirama hei fhedzi I na mbuno. Naa mufumakadzi nga Tshivenda a tshi pandelwa vhuhadzi u vha o ita zwifhio? Nga vha dikande nga tshipida hetshi vha litshe u twa vha tshi renwa nga thoho na u sa edela vha tshi itiswa nga zwithu zwine a vha nga zwi shandukisi ngauri zwo sikwa na shango.

Pfano ndi ya vhavhili, ha vhuya ha vha na wa vhurahu, fushu! Pfototo! Vha ralo vhavenda. Ho no vha na u khwikhwidzana nga Vivian na Musandiwa, vhenevhala vhe vha pfana kha la u zwizwiedza Vho-Muravharavha. Nga vha diphine nga u thetshelesa tshi vha kudanyayo dzithoho. Naa athiri ndo ri pfano ndi ya vhavhili? Nga vha thetshelese uri wa vhuraru ndi nnyi nahone u fhiritanya mafhungo hani.

Vha nga pfa muthu a tshi hwaa hwaa sa funguvhu, u na zwine a toda. Nga vha pfe Terror u dodza hani vhathu museto matoni. Lulimi lwawe ndi lwa u kanganyedza uri thodisiso dza mulandu wa bulayo dzi songo vhuya dza livha khae.

Muthu a si mmbwa, naho I mmbwa hafho he ya fela hone u di fhira u tshi pfa mare. Nga vha dikande nga vilili li vuswaho nga Tshinakaho nwana wa Vho-Musandiwa. Athiri Tshivenda tsvhi ri manoni a songo kavhaho mutanda muthihi u fhufha a a liana. Vho-Musandiwa a vho ngo pfana na nwana musi vha tshi zwizwiedza khotsi awe. Kha tshipida hetshi vha do dovha u diphina nga mubvumbedzwa makhanani, o vhona zwothe musi Vho-Bingo vha tshi dobwa nga hafha, vha khou hu vhona uri ndi khou sumba ngafhi? Nga vha thetshelese tshipida hetshi vha pfe vhukoni ha vhatambi vhane ra vha navho kha Phalaphala FM

Tshipida hetshi tshi adzela mafhungo a tshingwindingwindi tsho itwaho nga vhararu, tshingwindingwindi tsha u zwizwiedza Vho-Muravharavha. Vha zwizwiedzwa nga Terror, mme a Terror Vho-Vivian na mufumakadzi wa Vho-Muravharavha Vho-Musandiwa. Nga vha tou tshi thetshelesa zwavhudi tshipida hetshi vha pfe uri hu tshi pfi u pila thumbu nga madamu zwi amba mini, hu tshi pfi ndi mitodzi ya ngwena zwi amba mini.