Við fræddumst í dag um heimildarmyndina Með opin augun, en hún fjallar um þær Ásrúnu Hauksdóttur og Brynju Arthúrsdóttur, á tuttugu ára tímabili, skynjun þeirra og upplifun á umhverfinu, en þær misstu báðar sjónina á þrítugsaldri. Sem sagt er fjallað í myndinni um þeirra lífssýn án sjónarinnar. Brynja kom til okkar í dag ásamt Ástu Sól Kristjánsdóttur, framleiðanda, leikstjóra og handritshöfundi myndarinnar, hún stendur að myndinni ásamt Elínu Lilju Jónsdóttur. Brynja sagði okkur sína sögu og hvernig hún missti sjónina og Ásta frá sögu Ásrúnar sem lést fyrir rúmu ári, en Ásta er dóttir hennar. Þær sögðu líka frá söfnun sem er í gangi á karolinafund.com þar sem þær eru að safna fyrir framleiðslukostnaðinum. Í læknablaðinu sem kom út núna í vikunni kemur fram að fólk frá 75 ára aldri á Akureyri sé hrumara eftir Covid faraldurinn og hefur einangrað sig meira. Þetta segir öldrunarlæknir við Sjúkrahúsið á Akureyri. Eldra fólkið sé margt hvert hætt að mæta í félagsstarf, afþakkar félagsskap og ýmislegt annað tengt starfi eldri borgara. Við ákváðum að ræða þetta aðeins í Mannlega þættinum og fengum til okkar viðtal Karl Erlendsson en hann er formaður félags eldri borgara á Akureyri. Svo forvitnuðumst við líka um stuðningshópa sem starfræktir eru á Akureyri fyrir fólk með Alzheimer og aðstandendur þeirra. Það er iðjuþjálfinn Björg Jónína Gunnarsdóttir sem heldur utan starf hópanna, og allt í sjálfboðavinnu. Björg kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Dag eftir dag / Múgsefjun (Eva Hafsteinsdóttir og Hjalti Þorkelsson) Hún og verkarinn / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Scenic Railway / The Metropole Orkest ft. Jan Stulen (Roger Roger) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Í mars byrja upptökur á nýrri sjónvarpsþáttaröð um Vigdísi Finnbogadóttur. Rakel Garðarsdóttir, einn framleiðenda þáttanna, kom í þáttinn í dag og við forvitnuðumst um þættina og líka það að þau eru nú að auglýsa eftir gömlum fötum, hlutum og munum frá tímabilinu 1948 til 1980. Þau eru sem sagt að biðja fólkið í landinu um að kíkja í geymslurnar sínar og ef þau eiga föt eða muni sem eru einkennandi fyrir það tímabil sem þættirnir gerast á og eru tilbúin að lána eða gefa í framleiðsluna. Rakel útskýrði þetta betur fyrir okkur í þættinum. Útivistarkonan Valgerður Húnbogadóttir ákvað í haust ásamt fjölskyldu sinni að venda kvæði sínu í kross, segja bless við stressið í Reykjavík og prófa að búa í eitt ár á Akureyri. Eftir flutningana segir Valgerður að fjölskyldan hafi grætt nokkra klukkutíma á dag og komist á skíði nánast daglega. Valgerður sagði okkur betur frá þessum breytingum hér á eftir. Svo heyrðum við í Jóhönnu Vilhjálmsdóttur í heilsuspjallinu í dag. Hún talaði í dag um þær hugsanir sem koma upp t.d. um áramót og á tímamótum, þegar við ætlum mögulega að snúa taflinu við og gera átak í heilsunni og mataræði, að við gerum þær ekki í of miklum gassagangi, heldur stöldrum við og hlustum á líkama okkar. Jóhann útskýrði þetta betur fyrir okkur í spjallinu. Tónlist í þættinum í dag: Litla sæta ljúfan góða / Hljómsveit Ingimars Eydal (lag Thore Skogman, texti Valgeir Sigurðsson) Gling gló / Björk Guðmundsdóttir og tríó Guðmundar Ingólfssonar (Alfreð Clausen og Kristín Engilbertsdóttir) Theme From A Summer Place / Percy Faith Orchestra (Max Steiner) Days of Wine and Roses / Henry Mancini og hljómsveit (Johnny Mercer & Henri Mancini) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Í mars byrja upptökur á nýrri sjónvarpsþáttaröð um Vigdísi Finnbogadóttur. Rakel Garðarsdóttir, einn framleiðenda þáttanna, kom í þáttinn í dag og við forvitnuðumst um þættina og líka það að þau eru nú að auglýsa eftir gömlum fötum, hlutum og munum frá tímabilinu 1948 til 1980. Þau eru sem sagt að biðja fólkið í landinu um að kíkja í geymslurnar sínar og ef þau eiga föt eða muni sem eru einkennandi fyrir það tímabil sem þættirnir gerast á og eru tilbúin að lána eða gefa í framleiðsluna. Rakel útskýrði þetta betur fyrir okkur í þættinum. Útivistarkonan Valgerður Húnbogadóttir ákvað í haust ásamt fjölskyldu sinni að venda kvæði sínu í kross, segja bless við stressið í Reykjavík og prófa að búa í eitt ár á Akureyri. Eftir flutningana segir Valgerður að fjölskyldan hafi grætt nokkra klukkutíma á dag og komist á skíði nánast daglega. Valgerður sagði okkur betur frá þessum breytingum hér á eftir. Svo heyrðum við í Jóhönnu Vilhjálmsdóttur í heilsuspjallinu í dag. Hún talaði í dag um þær hugsanir sem koma upp t.d. um áramót og á tímamótum, þegar við ætlum mögulega að snúa taflinu við og gera átak í heilsunni og mataræði, að við gerum þær ekki í of miklum gassagangi, heldur stöldrum við og hlustum á líkama okkar. Jóhann útskýrði þetta betur fyrir okkur í spjallinu. Tónlist í þættinum í dag: Litla sæta ljúfan góða / Hljómsveit Ingimars Eydal (lag Thore Skogman, texti Valgeir Sigurðsson) Gling gló / Björk Guðmundsdóttir og tríó Guðmundar Ingólfssonar (Alfreð Clausen og Kristín Engilbertsdóttir) Theme From A Summer Place / Percy Faith Orchestra (Max Steiner) Days of Wine and Roses / Henry Mancini og hljómsveit (Johnny Mercer & Henri Mancini) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við huguðum að aðgengismálum í upphafi þáttar þegar Akureyringurinn Sigrún María Óskarsdóttir kom í spjall til okkar. Sigrún María notar hjólastól og hún lenti í óskemmtilegri reynslu á milli jóla og nýjars þegar hún ákvað að skella sér í bíó. Þegar þangað var komið var hjólastólalyftan í bíóinu biluð og þá tóku við ýmiskonar vandræði. Sigrún María sagði betur frá þessari upplifun sinni í þættinum og hún ræddi líka um hjólastólaaðgengi sérstaklega fyrir norðan. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Undir vinklinum í þetta skipti lenda nokkrar jólabækur, líka ævintýri frá Finnlandi auk þess sem umsjónarmaður stendur sig að því að vera örlítið farinn að hlakka til þess að komast á Þorrablót. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Sólveig Auðar Hauksdóttir hjúkrunarfræðingur. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og svo auðvitað hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Sólveig talaði um eftirafarandi bækur og höfunda: The Great Alone e. Kristin Hannah The Bee Sting e. Paul Murray North Woods e. Daniel Mason The Goblin Emperor e. Catherine Addison Neverwhere e. Neil Gaiman Ævintýrið e. Vigdísi Grímsdóttir Tónlist í þættinum í dag: Í löngu máli / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) Come Down Easy / Carole King (Carole King og Toni Stern) Eldar minninganna / Ellý Vilhjálms, Svanhildur Jakobsdóttir og Einar Hólm (lag Mason & Carr, texti Benedikt Axelsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við huguðum að aðgengismálum í upphafi þáttar þegar Akureyringurinn Sigrún María Óskarsdóttir kom í spjall til okkar. Sigrún María notar hjólastól og hún lenti í óskemmtilegri reynslu á milli jóla og nýjars þegar hún ákvað að skella sér í bíó. Þegar þangað var komið var hjólastólalyftan í bíóinu biluð og þá tóku við ýmiskonar vandræði. Sigrún María sagði betur frá þessari upplifun sinni í þættinum og hún ræddi líka um hjólastólaaðgengi sérstaklega fyrir norðan. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Undir vinklinum í þetta skipti lenda nokkrar jólabækur, líka ævintýri frá Finnlandi auk þess sem umsjónarmaður stendur sig að því að vera örlítið farinn að hlakka til þess að komast á Þorrablót. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Sólveig Auðar Hauksdóttir hjúkrunarfræðingur. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og svo auðvitað hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Sólveig talaði um eftirafarandi bækur og höfunda: The Great Alone e. Kristin Hannah The Bee Sting e. Paul Murray North Woods e. Daniel Mason The Goblin Emperor e. Catherine Addison Neverwhere e. Neil Gaiman Ævintýrið e. Vigdísi Grímsdóttir Tónlist í þættinum í dag: Í löngu máli / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) Come Down Easy / Carole King (Carole King og Toni Stern) Eldar minninganna / Ellý Vilhjálms, Svanhildur Jakobsdóttir og Einar Hólm (lag Mason & Carr, texti Benedikt Axelsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Föstudagsgesturinn Mannlega þáttarins í þetta sinn var hin þjóðkunna leikkona Katla Margrét Þorgeirsdóttir. Katla hefur komið víða við á leiklistarferli sínum, í sjónvarpsþáttum, á leiksviði, í kvikmyndum og áramótaskaupum og svo er hún í vinsælli hljómsveit, Heimilistónum, hvar hún leikur á píanó og semur lög og texta. Þessa dagana leikur hún meðal annars aðalhlutverkið í leikritinu Með guð í vasanum í Borgarleikhúsinu og hún leikur eitt af aðalhlutverkunum í nýjum sjónvarpsþáttum, Kennarastofan, hjá Sjónvarpi Símans. Við fórum aftur í tímann á æskuslóðirnar í Hlíðunum og í Kópavogi, hún talaði um leiklistarskólanámið og svo hvernig ferillinn hefur þróast í þættinum í dag. Sigurlaug Margrét kom svo í fyrsta matarspjall ársins og í dag ákváðum við að tala um, og taka til, 13 hluti sem eru ómissandi í eldhúsinu í tilefni þess að það er þrettándinn á morgun. Við gerðum lista hvert um sig og bárum þá saman í beinni útsendingu auðvitað og það var helst einn hlutur sem vakti ólíkar skoðanir hjá okkur. Tónlist í þættinum í dag: Anda inn / Heimilistónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir) Litlir kassar / Þokkabót (Pete Seeger og Þórarinn Guðnason) Here Comes the Sun / Nina Simone (George Harrison) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgesturinn Mannlega þáttarins í þetta sinn var hin þjóðkunna leikkona Katla Margrét Þorgeirsdóttir. Katla hefur komið víða við á leiklistarferli sínum, í sjónvarpsþáttum, á leiksviði, í kvikmyndum og áramótaskaupum og svo er hún í vinsælli hljómsveit, Heimilistónum, hvar hún leikur á píanó og semur lög og texta. Þessa dagana leikur hún meðal annars aðalhlutverkið í leikritinu Með guð í vasanum í Borgarleikhúsinu og hún leikur eitt af aðalhlutverkunum í nýjum sjónvarpsþáttum, Kennarastofan, hjá Sjónvarpi Símans. Við fórum aftur í tímann á æskuslóðirnar í Hlíðunum og í Kópavogi, hún talaði um leiklistarskólanámið og svo hvernig ferillinn hefur þróast í þættinum í dag. Sigurlaug Margrét kom svo í fyrsta matarspjall ársins og í dag ákváðum við að tala um, og taka til, 13 hluti sem eru ómissandi í eldhúsinu í tilefni þess að það er þrettándinn á morgun. Við gerðum lista hvert um sig og bárum þá saman í beinni útsendingu auðvitað og það var helst einn hlutur sem vakti ólíkar skoðanir hjá okkur. Tónlist í þættinum í dag: Anda inn / Heimilistónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir) Litlir kassar / Þokkabót (Pete Seeger og Þórarinn Guðnason) Here Comes the Sun / Nina Simone (George Harrison) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við töluðum í dag við þær Álfheiði Steinþórsdóttur og Guðfinnu Eydal, þær eru báðar sérfræðingar í klínískri sálfræði. Eftir 45 ára samstarf, þar af hafa þær rekið Sálfræðistöðina í fjörutíu ár, ákváðu þær að loka stöðinni, líklegast fyrir fullt og allt, í lok ársins. Við spjölluðum við þær um þeirra langa og merkilega feril, en þær hafa, auk þess að skrifa saman fjölmargar bækur um sálfræði og mismunandi æviskeið, haldið fjölmörg námskeið og ráðstefnur meðal annars um breytingaskeiðið og vinnustaðasálfræði. Það var um nóg að tala við þær stöllur, Álfheiði og Guðfinnu, á þessum tímamótum. Það er ekki algengt að sjá auglýsta tónleika hér á landi þar sem eingöngu er flutt klassísk tyrknesk tónlist en í næstu viku verður flutt svokölluð klassísk tyrknesk Ottoman tónlist. Tónlistarstíll þessi nær aldir aftur í tímann og voru tyrknesku tónskáldin oft innblástur fyrir vestrænu tónskáldin. Tónlistarhefð þessi inniheldur framandi hljóðfæri fyrir okkur Íslendinga og er gríðarlega krefjandi fyrir flytjendur þar sem óvenjulegir taktar og míkrótónar eru mikið notaðir. Ásgeir Ásgeirsson tónlistarmaður hefur á undanförnum árum sótt tíma á tyrkneskt oud hjá nokkrum af færustu oud leikurum veraldar og hann ásamt Phaedon Sinis, sem er bandarísk/grískur hljóðfæraleikari, mynda Sinis-Ásgeirsson duo. Við heimsóttum Ásgeir og skoðuðum meðal annars þessi hljóðfæri. Tónlist í þættinum í dag: Big Jumps / Emiliana Torrini (Emiliana Torrini & Dan Carey) Sing, Sing, Sing / Benny Goodman (Louis Prima) Ólafur reið með björgum fram / Ásgeir Ásgeirsson og félagar (Þjóðlag og Ásgeir Ásgeirsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við töluðum í dag við þær Álfheiði Steinþórsdóttur og Guðfinnu Eydal, þær eru báðar sérfræðingar í klínískri sálfræði. Eftir 45 ára samstarf, þar af hafa þær rekið Sálfræðistöðina í fjörutíu ár, ákváðu þær að loka stöðinni, líklegast fyrir fullt og allt, í lok ársins. Við spjölluðum við þær um þeirra langa og merkilega feril, en þær hafa, auk þess að skrifa saman fjölmargar bækur um sálfræði og mismunandi æviskeið, haldið fjölmörg námskeið og ráðstefnur meðal annars um breytingaskeiðið og vinnustaðasálfræði. Það var um nóg að tala við þær stöllur, Álfheiði og Guðfinnu, á þessum tímamótum. Það er ekki algengt að sjá auglýsta tónleika hér á landi þar sem eingöngu er flutt klassísk tyrknesk tónlist en í næstu viku verður flutt svokölluð klassísk tyrknesk Ottoman tónlist. Tónlistarstíll þessi nær aldir aftur í tímann og voru tyrknesku tónskáldin oft innblástur fyrir vestrænu tónskáldin. Tónlistarhefð þessi inniheldur framandi hljóðfæri fyrir okkur Íslendinga og er gríðarlega krefjandi fyrir flytjendur þar sem óvenjulegir taktar og míkrótónar eru mikið notaðir. Ásgeir Ásgeirsson tónlistarmaður hefur á undanförnum árum sótt tíma á tyrkneskt oud hjá nokkrum af færustu oud leikurum veraldar og hann ásamt Phaedon Sinis, sem er bandarísk/grískur hljóðfæraleikari, mynda Sinis-Ásgeirsson duo. Við heimsóttum Ásgeir og skoðuðum meðal annars þessi hljóðfæri. Tónlist í þættinum í dag: Big Jumps / Emiliana Torrini (Emiliana Torrini & Dan Carey) Sing, Sing, Sing / Benny Goodman (Louis Prima) Ólafur reið með björgum fram / Ásgeir Ásgeirsson og félagar (Þjóðlag og Ásgeir Ásgeirsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur kom í sitt vikulega veðurspjall og við spjölluðum við hann um andstæður í veðrinu um þessar mundir. Milt í N-Ameríku en fáheyrðar frosthörkur í Finnlandi og Norðurlöndunum og svo hæglátt veður hér á landi. Einar sagði okkur svo frá Norður-Atlantshafssveiflunni (NAO) og hvernig líklegt sé að hún móti veður á Íslandi a.m.k. fram eftir janúar. Við veltum líka fyrir okkur hvernig 2023 kom út hitafarslega á landinu. Við fengum fyrsta póstkort ársins 2024 frá Magnúsi R. Einarssyni. Í því sagði hann frá hátíðahöldum um jól og áramót í Eyjum. Síðan sagði Magnús frá ljósmengun, en hún truflar líkamsklukkuna og eykur líkur á ýmsum sjúkdómum. Hann sagði líka frá París sem er fyrirmynd flestra borga vegna skipulags og borgarlegs lífernis. Í lokin sagði svo af ferðalögum sínum á liðnu ári og þá sérstaklega af þeim níu ferðum sem hann fór til Berlínar í Þýskalandi. Svo að lokum fengum við vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Að þessu sinni fjallaði vinkillinn um að ákveða að það sem maður þarf að gera sé skemmtilegt eins og t.d. áramótauppgjörið eins og það horfir við sjálfstæðum atvinnurekendum. Vinkillinn fjallaði líka um gamalt og nýtt drasl og vandamál sem tengjast gangtruflunum gamalla bensínvéla. Tónlist í þættinum í dag: Sjaddi mollo / South River Band (Ólafur Þórðarsson og Magnús Einarsson) Horfðu á mánann / Haukur Morthens (erlent lag, texti Pálmar Ólason) Tregagleði / Hljómar (Gunnar Þórðarson og Einar Már Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur kom í sitt vikulega veðurspjall og við spjölluðum við hann um andstæður í veðrinu um þessar mundir. Milt í N-Ameríku en fáheyrðar frosthörkur í Finnlandi og Norðurlöndunum og svo hæglátt veður hér á landi. Einar sagði okkur svo frá Norður-Atlantshafssveiflunni (NAO) og hvernig líklegt sé að hún móti veður á Íslandi a.m.k. fram eftir janúar. Við veltum líka fyrir okkur hvernig 2023 kom út hitafarslega á landinu. Við fengum fyrsta póstkort ársins 2024 frá Magnúsi R. Einarssyni. Í því sagði hann frá hátíðahöldum um jól og áramót í Eyjum. Síðan sagði Magnús frá ljósmengun, en hún truflar líkamsklukkuna og eykur líkur á ýmsum sjúkdómum. Hann sagði líka frá París sem er fyrirmynd flestra borga vegna skipulags og borgarlegs lífernis. Í lokin sagði svo af ferðalögum sínum á liðnu ári og þá sérstaklega af þeim níu ferðum sem hann fór til Berlínar í Þýskalandi. Svo að lokum fengum við vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Að þessu sinni fjallaði vinkillinn um að ákveða að það sem maður þarf að gera sé skemmtilegt eins og t.d. áramótauppgjörið eins og það horfir við sjálfstæðum atvinnurekendum. Vinkillinn fjallaði líka um gamalt og nýtt drasl og vandamál sem tengjast gangtruflunum gamalla bensínvéla. Tónlist í þættinum í dag: Sjaddi mollo / South River Band (Ólafur Þórðarsson og Magnús Einarsson) Horfðu á mánann / Haukur Morthens (erlent lag, texti Pálmar Ólason) Tregagleði / Hljómar (Gunnar Þórðarson og Einar Már Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við vorum í upprifjunargírnum í dag og rifjuðum upp brot af því besta frá nýliðnu ári úr Mannlega þættinum. Við fengum til dæmis góða gesti í desember sem gáfu góð ráð gegn streitu og ráð um hvernig við getum notið lífsins betur og einfaldað hlutina, sérstaklega í aðdraganda jólanna. Við rifjuðum því upp viðtal við Ástu Arnardóttur jógakennara frá því í desember. Við heyrðum líka aftur viðtal við Birnu G. Ásbjörnsdóttur, sem var fyrst í þættinum í nóvember. Birna er rannsakandi við Háskóla Íslands og gestarannsakandi við Harvard Medical School, frum­kvöðull og stofnandi Jörth. Meltingarvegurinn og þarmaflóran hafa verið þungamiðjan í menntun Birnu og rannsóknum hérlendis og erlendis í tæpa tvo áratugi. Hún sagði okkur frá mikilvægi þarmaflórunnar og hvað hefur mest áhrif á hana, t.d. gervisæta af ýmsu tagi og neysla á orkudrykkjum. Við rifjum svo upp áhugavert viðtal við Önna Sigríði Þráinsdóttur, málfarsráðunaut Ríkisútvarpsins, sem kom til okkar í byrjun nóvember og við ræddum við hana um upphrópunarmerkið. Nú, á tímum samfélagsmiðla, þar sem fólk skrifar færslur um allt milli himins og jarðar þá er áhugavert að skoða mismunandi notkun fólks á upphrópunarmerkinu. Sum nota það óspart, jafnvel mörg í einu, eftir nánast hverja einustu setningu, á meðan önnur nota það talsvert minna og jafnvel ekki. Anna fræddi okkur um upphrópunarmerkið, merkingu þess, notkun og sögu í viðtalinu. Á Mallorca / South River Band (Ólafur Þórðarsson og Helgi Þór Ingason) Chavosuite / Kronos Quartet (Ludwig van Beethoven) Tunglið mitt / Hildur Vala (Jón Ólafsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson) Allur lurkum laminn / Bjarni Arason (Hilmar Oddsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við vorum í upprifjunargírnum í dag og rifjuðum upp brot af því besta frá nýliðnu ári úr Mannlega þættinum. Við fengum til dæmis góða gesti í desember sem gáfu góð ráð gegn streitu og ráð um hvernig við getum notið lífsins betur og einfaldað hlutina, sérstaklega í aðdraganda jólanna. Við rifjuðum því upp viðtal við Ástu Arnardóttur jógakennara frá því í desember. Við heyrðum líka aftur viðtal við Birnu G. Ásbjörnsdóttur, sem var fyrst í þættinum í nóvember. Birna er rannsakandi við Háskóla Íslands og gestarannsakandi við Harvard Medical School, frum­kvöðull og stofnandi Jörth. Meltingarvegurinn og þarmaflóran hafa verið þungamiðjan í menntun Birnu og rannsóknum hérlendis og erlendis í tæpa tvo áratugi. Hún sagði okkur frá mikilvægi þarmaflórunnar og hvað hefur mest áhrif á hana, t.d. gervisæta af ýmsu tagi og neysla á orkudrykkjum. Við rifjum svo upp áhugavert viðtal við Önna Sigríði Þráinsdóttur, málfarsráðunaut Ríkisútvarpsins, sem kom til okkar í byrjun nóvember og við ræddum við hana um upphrópunarmerkið. Nú, á tímum samfélagsmiðla, þar sem fólk skrifar færslur um allt milli himins og jarðar þá er áhugavert að skoða mismunandi notkun fólks á upphrópunarmerkinu. Sum nota það óspart, jafnvel mörg í einu, eftir nánast hverja einustu setningu, á meðan önnur nota það talsvert minna og jafnvel ekki. Anna fræddi okkur um upphrópunarmerkið, merkingu þess, notkun og sögu í viðtalinu. Á Mallorca / South River Band (Ólafur Þórðarsson og Helgi Þór Ingason) Chavosuite / Kronos Quartet (Ludwig van Beethoven) Tunglið mitt / Hildur Vala (Jón Ólafsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson) Allur lurkum laminn / Bjarni Arason (Hilmar Oddsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í dag var síðasti vinnudagur ársins hjá flestum, gamlársdagur á sunnudaginn og við fengum því til okkar góða gesti í stúdíó 12. Þar er vítt til veggja og hátt til lofts sem gaf okkur rými til að rifja upp og horfa fram á við. Gestir okkar í dag voru þau Kristín Jónsdóttir eldfjalla- og jarðskjálftafræðingur, Þorgrímur Þráinsson fyrrverandi knattspyrnumaður og rithöfundur, og Sóley Tómasdóttir ráðgjafi. Við fórum með þeim yfir árið sem er að líða, hápunkta og mögulega lágpunkta hjá þeim persónulega, jólahaldið og hefðirnar og svo hvernig þau horfa til ársins sem er þann mund að hefjast. Tónlist í þættinum Það snjóar / Sigurður Guðmundsson (erlent lag, texti Bragi Valdimar Skúlason) Skammdegisvísur / Ólafur Þórðarsson, Ragnhildur Gísladóttir og Magnús Þór Sigmundsson (ýmsir höfundar) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í dag var síðasti vinnudagur ársins hjá flestum, gamlársdagur á sunnudaginn og við fengum því til okkar góða gesti í stúdíó 12. Þar er vítt til veggja og hátt til lofts sem gaf okkur rými til að rifja upp og horfa fram á við. Gestir okkar í dag voru þau Kristín Jónsdóttir eldfjalla- og jarðskjálftafræðingur, Þorgrímur Þráinsson fyrrverandi knattspyrnumaður og rithöfundur, og Sóley Tómasdóttir ráðgjafi. Við fórum með þeim yfir árið sem er að líða, hápunkta og mögulega lágpunkta hjá þeim persónulega, jólahaldið og hefðirnar og svo hvernig þau horfa til ársins sem er þann mund að hefjast. Tónlist í þættinum Það snjóar / Sigurður Guðmundsson (erlent lag, texti Bragi Valdimar Skúlason) Skammdegisvísur / Ólafur Þórðarsson, Ragnhildur Gísladóttir og Magnús Þór Sigmundsson (ýmsir höfundar) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fengum í dag jóla- og áramótaminningar frá þeim bræðrum Vilhelmi Antoni og Kára Jónssonum. Þeir voru saman í hljómsveitinni 200 þúsund naglbítum og hafa þar að auki brallað ýmislegt saman í gegnum tíðina, til dæmis í sjónvarpinu. Við fengum skemmtilegar sögur af jólagjöfum, vonbrigðum, jólum í Skotlandi, áramótum, tilraunum með flugelda, misgóðar matarminningar og margt fleira í skemmtilegu spjalli við þá bræður. Heimildarmyndin Þríburar verður sýnd hér á RÚV á Nýárskvöld. Í henni er meðal annars fylgst með lítilli fjölskyldu sem á von á þríburum, fyrir eru þau þrjú, foreldrarnir og rúmlega ársgamall drengur. Við fáum að vera fluga á vegg í lífi fjölskyldunnar sem tekst á við margvíslegar áskoranir og fær óvæntan bónusglaðning í miðri á. Í myndinni er líka skyggnst inn í líf þríbura á öllum aldri og því velt fyrir sér hvernig sé að alast upp sem þríburi. Ragnhildur Steinunn, sem stendur að myndinni ásamt Eiríki Inga Böðvarssyni, kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Í fjarska loga lítil ljós/200.000 naglbítar (200.000 naglbítar, texti Vilhelm Anton Jónsson) Walking in the Air / Peter Auty (Howard Blake) Lítill Fugl / Elly Vilhjálms (Sigfús Halldórsson og Örn Arnarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fengum í dag jóla- og áramótaminningar frá þeim bræðrum Vilhelmi Antoni og Kára Jónssonum. Þeir voru saman í hljómsveitinni 200 þúsund naglbítum og hafa þar að auki brallað ýmislegt saman í gegnum tíðina, til dæmis í sjónvarpinu. Við fengum skemmtilegar sögur af jólagjöfum, vonbrigðum, jólum í Skotlandi, áramótum, tilraunum með flugelda, misgóðar matarminningar og margt fleira í skemmtilegu spjalli við þá bræður. Heimildarmyndin Þríburar verður sýnd hér á RÚV á Nýárskvöld. Í henni er meðal annars fylgst með lítilli fjölskyldu sem á von á þríburum, fyrir eru þau þrjú, foreldrarnir og rúmlega ársgamall drengur. Við fáum að vera fluga á vegg í lífi fjölskyldunnar sem tekst á við margvíslegar áskoranir og fær óvæntan bónusglaðning í miðri á. Í myndinni er líka skyggnst inn í líf þríbura á öllum aldri og því velt fyrir sér hvernig sé að alast upp sem þríburi. Ragnhildur Steinunn, sem stendur að myndinni ásamt Eiríki Inga Böðvarssyni, kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Í fjarska loga lítil ljós/200.000 naglbítar (200.000 naglbítar, texti Vilhelm Anton Jónsson) Walking in the Air / Peter Auty (Howard Blake) Lítill Fugl / Elly Vilhjálms (Sigfús Halldórsson og Örn Arnarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við endurfluttum í dag viðtal við Elísabetu Kristínu Jökulsdóttur sem var áður í þættinum í júní. Á þeim tíma var hún búin að lýsa því yfir að hún ætlaði að taka það rólega, en svo þróuðust málin á talsvert annan veg. Hún var þvert á móti búin að koma sér í fullt af verkefnum, meðal annars var að hefjast vinna við nýja sýningu eftir hana í Þjóðleikhúsinu, Saknaðarilmur, sem frumsýnd verður í febrúar, og svo var hún að vinna í því að fá götu, eða öllu heldur stíg í Vesturbænum skírðan í höfuðið á sér, Elísabetarstíg. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Vinkillinn var að þessu sinni borinn við ýmsa jólasiði, Guðjón velti fyrir sér muninum á jólahaldi þeirra sem eru við vinnu sína á jólum og þeirra sem hafa frídaga þá, auk þess sem hann rifjaði upp eitt næstumþvíslys er tengdist sósugerð á jólum. Svo var það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Friðgeir Einarsson rithöfundur, leikari og leikskáld. Hann sagði okkur aðeins frá nýjustu bókinni sinni, Serótónínendurupptökuhemlar, og svo auðvitað frá því sem hann hefur verið að lesa undanfarið og þær bækur og höfundar sem hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Tónlist í þættinum í dag: Stóð ég útí tunglsljósi / Björgvin Halldórsson (Heinrich Heine og Jónas Hallgrímsson) Lína Dröfn / Spilverk Þjóðanna (Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) Jólasnjór / Ellý og Vilhjálmur Vilhjálmsbörn (erlent lag, texti Jóhanna G Erlingsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við endurfluttum í dag viðtal við Elísabetu Kristínu Jökulsdóttur sem var áður í þættinum í júní. Á þeim tíma var hún búin að lýsa því yfir að hún ætlaði að taka það rólega, en svo þróuðust málin á talsvert annan veg. Hún var þvert á móti búin að koma sér í fullt af verkefnum, meðal annars var að hefjast vinna við nýja sýningu eftir hana í Þjóðleikhúsinu, Saknaðarilmur, sem frumsýnd verður í febrúar, og svo var hún að vinna í því að fá götu, eða öllu heldur stíg í Vesturbænum skírðan í höfuðið á sér, Elísabetarstíg. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Vinkillinn var að þessu sinni borinn við ýmsa jólasiði, Guðjón velti fyrir sér muninum á jólahaldi þeirra sem eru við vinnu sína á jólum og þeirra sem hafa frídaga þá, auk þess sem hann rifjaði upp eitt næstumþvíslys er tengdist sósugerð á jólum. Svo var það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Friðgeir Einarsson rithöfundur, leikari og leikskáld. Hann sagði okkur aðeins frá nýjustu bókinni sinni, Serótónínendurupptökuhemlar, og svo auðvitað frá því sem hann hefur verið að lesa undanfarið og þær bækur og höfundar sem hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Tónlist í þættinum í dag: Stóð ég útí tunglsljósi / Björgvin Halldórsson (Heinrich Heine og Jónas Hallgrímsson) Lína Dröfn / Spilverk Þjóðanna (Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) Jólasnjór / Ellý og Vilhjálmur Vilhjálmsbörn (erlent lag, texti Jóhanna G Erlingsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir þingkona var föstudagsgestur Mannlega þáttarins að þessu sinni og við komum víða við í spjallinu með henni. Hún rifjaði upp æsku sína og hvernig hún ætlaði sér að verða dýralæknir lengi vel, hvað henni leið vel í sveitinni en líka hversu gaman það var að alast upp í Breiðholtinu. En hvernig stóð á því að hún fór í stjórnmálin? Hvers vegna fór hún í lögfræði en ekki leiklist? Við heyrðum allt um það í skemmtilegu spjalli við Þorgerði Katrínu. Í matarspjallinu með Sigurlaugu Margréti töluðum við um sósugerð fyrir jólin. Rjúpusósa, sósa með kalkúninum og hamborgarhryggnum. Ekki vorum við öll sammála um hvað má og hvað ekki í þeim efnum en við vorum þó sammála um að góð sósa getur svo sannarlega gert gæfumuninn. Tónlist í þættinum í dag: Bíddu pabbi / Vilhjálmur Vilhjálmsson (lag Callander & Stevens, texti Iðunn Steinsdóttir) Sister Golden Hair / America (Gerry Beckley) Fairytale of New York / The Pogues & Kirsty MacColl (Jem Finer & Shane MacGowan) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir þingkona var föstudagsgestur Mannlega þáttarins að þessu sinni og við komum víða við í spjallinu með henni. Hún rifjaði upp æsku sína og hvernig hún ætlaði sér að verða dýralæknir lengi vel, hvað henni leið vel í sveitinni en líka hversu gaman það var að alast upp í Breiðholtinu. En hvernig stóð á því að hún fór í stjórnmálin? Hvers vegna fór hún í lögfræði en ekki leiklist? Við heyrðum allt um það í skemmtilegu spjalli við Þorgerði Katrínu. Í matarspjallinu með Sigurlaugu Margréti töluðum við um sósugerð fyrir jólin. Rjúpusósa, sósa með kalkúninum og hamborgarhryggnum. Ekki vorum við öll sammála um hvað má og hvað ekki í þeim efnum en við vorum þó sammála um að góð sósa getur svo sannarlega gert gæfumuninn. Tónlist í þættinum í dag: Bíddu pabbi / Vilhjálmur Vilhjálmsson (lag Callander & Stevens, texti Iðunn Steinsdóttir) Sister Golden Hair / America (Gerry Beckley) Fairytale of New York / The Pogues & Kirsty MacColl (Jem Finer & Shane MacGowan) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Vetrarsólstöðugangan er innihaldsrík samverustund á dimmasta kvöldi ársins, haldin í minningu þeirra sem látist hafa fyrir eigin hendi og hvatning til þeirra sem glíma við sjálfsvígshugsanir um að gefast ekki upp heldur þiggja hjálp og velja lífið. Það eru Pietasamtökin sem standa fyrir göngunni, gengið verður stuttur spölur að vitanum við Skarfaklett þar sem minningarstund verður haldin. Hægt verður að kaupa kerti til styrktar Píeta samtökunum og kveikja á þeim við vitann. Einnig eru skrifuð skilaboð um söknuð og ást á gula vegginn á vitanum og yfir jól og áramót munu kveðjurnar standa á veggnum undir blikkandi ljósi og minna hvern sem kemur á að ástin er eilíf. Einar Hrafn Stefánsson, markaðs- og kynningarstjóri Píetasamtakanna var hjá okkur í dag. Við héldum svo áfram að rifja upp jólaminningar með góðu fólki og í dag kom til þess leikkonan Þórunn Lárusdóttir. Hún rifjaði upp eftirminnilega gjöf, jólamatinn, hefðirnar eða kannski frekar tilraunir til að láta hefðirnar ekki stjórna öllu í jólahaldinu. Þetta var skemmtilegt jólaspjall við Þórunni í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Dansaðu vindur / Eivör Pálsdóttir (Grönvall & Grönvall, texti Kristján Hreinsson) The Christmas Song / Mel Tormé (Mel Tormé & Robert Wells) Yfir fannhvíta jörð / Þórunn Lárusdóttir (Miller & Wells, texti Ólafur Gaukur Þórhallsson) Wrap Yourself in a Christmas Package / Randy Greer & Ignasi Terraza (Charles Brown) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Vetrarsólstöðugangan er innihaldsrík samverustund á dimmasta kvöldi ársins, haldin í minningu þeirra sem látist hafa fyrir eigin hendi og hvatning til þeirra sem glíma við sjálfsvígshugsanir um að gefast ekki upp heldur þiggja hjálp og velja lífið. Það eru Pietasamtökin sem standa fyrir göngunni, gengið verður stuttur spölur að vitanum við Skarfaklett þar sem minningarstund verður haldin. Hægt verður að kaupa kerti til styrktar Píeta samtökunum og kveikja á þeim við vitann. Einnig eru skrifuð skilaboð um söknuð og ást á gula vegginn á vitanum og yfir jól og áramót munu kveðjurnar standa á veggnum undir blikkandi ljósi og minna hvern sem kemur á að ástin er eilíf. Einar Hrafn Stefánsson, markaðs- og kynningarstjóri Píetasamtakanna var hjá okkur í dag. Við héldum svo áfram að rifja upp jólaminningar með góðu fólki og í dag kom til þess leikkonan Þórunn Lárusdóttir. Hún rifjaði upp eftirminnilega gjöf, jólamatinn, hefðirnar eða kannski frekar tilraunir til að láta hefðirnar ekki stjórna öllu í jólahaldinu. Þetta var skemmtilegt jólaspjall við Þórunni í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Dansaðu vindur / Eivör Pálsdóttir (Grönvall & Grönvall, texti Kristján Hreinsson) The Christmas Song / Mel Tormé (Mel Tormé & Robert Wells) Yfir fannhvíta jörð / Þórunn Lárusdóttir (Miller & Wells, texti Ólafur Gaukur Þórhallsson) Wrap Yourself in a Christmas Package / Randy Greer & Ignasi Terraza (Charles Brown) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Vetrarsólstöðugangan er innihaldsrík samverustund á dimmasta kvöldi ársins, haldin í minningu þeirra sem látist hafa fyrir eigin hendi og hvatning til þeirra sem glíma við sjálfsvígshugsanir um að gefast ekki upp heldur þiggja hjálp og velja lífið. Það eru Pietasamtökin sem standa fyrir göngunni, gengið verður stuttur spölur að vitanum við Skarfaklett þar sem minningarstund verður haldin. Hægt verður að kaupa kerti til styrktar Píeta samtökunum og kveikja á þeim við vitann. Einnig eru skrifuð skilaboð um söknuð og ást á gula vegginn á vitanum og yfir jól og áramót munu kveðjurnar standa á veggnum undir blikkandi ljósi og minna hvern sem kemur á að ástin er eilíf. Einar Hrafn Stefánsson, markaðs- og kynningarstjóri Píetasamtakanna var hjá okkur í dag. Við héldum svo áfram að rifja upp jólaminningar með góðu fólki og í dag kom til þess leikkonan Þórunn Lárusdóttir. Hún rifjaði upp eftirminnilega gjöf, jólamatinn, hefðirnar eða kannski frekar tilraunir til að láta hefðirnar ekki stjórna öllu í jólahaldinu. Þetta var skemmtilegt jólaspjall við Þórunni í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Dansaðu vindur / Eivör Pálsdóttir (Grönvall & Grönvall, texti Kristján Hreinsson) The Christmas Song / Mel Tormé (Mel Tormé & Robert Wells) Yfir fannhvíta jörð / Þórunn Lárusdóttir (Miller & Wells, texti Ólafur Gaukur Þórhallsson) Wrap Yourself in a Christmas Package / Randy Greer & Ignasi Terraza (Charles Brown) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við höfum verið með gesti hjá okkur í desember sem rifja upp áhugaverðar jólaminningar og sögur tengdar jólunum. Í dag var það séra Jóna Hrönn Bolladóttir sem kom í þáttinn og rifjaði upp með okkur jólin, en hennar jól eru auðvitað sérstök að því leyti að hún hefur alla ævi verið á prestsheimili og það litar auðvitað hátíðirnar mikið. Hún rifjaði upp afrek móður sinnar, sem hélt um alla strengi í skipulagi, matreiðslu og í raun öllu sem snéri að jólahaldi fjölskyldunnar. Þröstur Ólafsson lærði hagfræði í Berlín snemma á sjöunda áratugnum, þegar múrinn var nýreistur og spennan milli austurs og vesturs í algleymingi. Enn var skuggi yfir þýsku þjóðinni eftir Seinni heimstyrjöldina og framundan voru uppreisnarár æskunnar með ?68 kynslóðina í fararbroddi. Þetta voru merkilegir tímar sem eðlilega höfðu mikil áhrif á Þröst sem átti svo eftir að eiga langan starfsferil á sviði menningar, verslunar og stjórnmála. Við fengum Þröst til að segja okkur frá tímanum í Berlín, ferðum yfir til austurhluta borgarinnar og fleiru markverðu sem hann skrifar um í nýútkominn bók sinni Horfinn heimur ? Minningaglefsur. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Magnús hefur verið í einum átta mismunandi löndum um jól. Hann segir frá mismunandi jólum erlendis og ber soldið saman við jólahaldið hér. Í framhaldinu talar hann um leitina að æskulindinni, lífselexírnum, leit sem hefur staðið í þúsaldaraðir en aldrei eins vísindalega og tæknilega og nú. Í lokin fjallaði Magnús aðeins um jólamúsík og jólatexta. Tónlist í þættinum í dag: Jingle Bell / Haukur Morthens með hljómsveitum Björns R. Einarssonar og Gunnars Ormslev, hljóðritað 1951 (James Lord Pierpont) Jólastjarnan / Sigurður Guðmundsson (erlent lag, texti Bragi Valdimar Skúlason) Jólin með þér / Ragnheiður Gröndal (Ragnheiður Gröndal) Desember / SamSam, Hólmfríður og Gréta Mjöll Samúelsdætur (Hólmfríður Ósk Samúelsdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við höfum verið með gesti hjá okkur í desember sem rifja upp áhugaverðar jólaminningar og sögur tengdar jólunum. Í dag var það séra Jóna Hrönn Bolladóttir sem kom í þáttinn og rifjaði upp með okkur jólin, en hennar jól eru auðvitað sérstök að því leyti að hún hefur alla ævi verið á prestsheimili og það litar auðvitað hátíðirnar mikið. Hún rifjaði upp afrek móður sinnar, sem hélt um alla strengi í skipulagi, matreiðslu og í raun öllu sem snéri að jólahaldi fjölskyldunnar. Þröstur Ólafsson lærði hagfræði í Berlín snemma á sjöunda áratugnum, þegar múrinn var nýreistur og spennan milli austurs og vesturs í algleymingi. Enn var skuggi yfir þýsku þjóðinni eftir Seinni heimstyrjöldina og framundan voru uppreisnarár æskunnar með ?68 kynslóðina í fararbroddi. Þetta voru merkilegir tímar sem eðlilega höfðu mikil áhrif á Þröst sem átti svo eftir að eiga langan starfsferil á sviði menningar, verslunar og stjórnmála. Við fengum Þröst til að segja okkur frá tímanum í Berlín, ferðum yfir til austurhluta borgarinnar og fleiru markverðu sem hann skrifar um í nýútkominn bók sinni Horfinn heimur ? Minningaglefsur. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Magnús hefur verið í einum átta mismunandi löndum um jól. Hann segir frá mismunandi jólum erlendis og ber soldið saman við jólahaldið hér. Í framhaldinu talar hann um leitina að æskulindinni, lífselexírnum, leit sem hefur staðið í þúsaldaraðir en aldrei eins vísindalega og tæknilega og nú. Í lokin fjallaði Magnús aðeins um jólamúsík og jólatexta. Tónlist í þættinum í dag: Jingle Bell / Haukur Morthens með hljómsveitum Björns R. Einarssonar og Gunnars Ormslev, hljóðritað 1951 (James Lord Pierpont) Jólastjarnan / Sigurður Guðmundsson (erlent lag, texti Bragi Valdimar Skúlason) Jólin með þér / Ragnheiður Gröndal (Ragnheiður Gröndal) Desember / SamSam, Hólmfríður og Gréta Mjöll Samúelsdætur (Hólmfríður Ósk Samúelsdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við heyrðum í þættinum af áhugaverðu verkefni þar sem kvenfélagskonur tóku sig til, þegar upp kom að fjölskyldum sem hingað voru komnar frá Úkraínu vantaði mikið af nauðsynjavörum, og blésu til söfnunar. Landsþing kvenfélaga á Suðurlandi brást skjótt við og á nokkuð skömmum tíma voru sérstakir gjafapokar fylltir af einmitt nauðsynjavörum, tannburstum, tannkremi, sokkum, sjampói og og fleiru. Þær dreyfðu svo um 200 pokum til fjölskyldna þar sem þörfin var svo sannarlega til staðar. Við töluðum við Guðmundu Björnsdóttur Stackhouse, sem var ein þeirra sem stóðu að söfnuninni og Helga Guðnason, forstöðumann Hvítasunnukirkjunnar Fíladelfíu, um þetta verkefni og hvað fólk getur gert til að leggja þeim lið sem þurfa á hjálp að halda. Í nóvember kom út bókin Ég er þinn elskari, í henni eru bréf Baldvins Einarssonar til Kristrúnar Jónsdóttur 1825-1832. Bókin er tvískipt. Annars vegar inngangur þar sem ástarharmsaga þeirra Baldvins og Kristrúnar er rakin og hún sett í fræðilegt samhengi og hins vegar eru prentuð bréf Baldvins til Kristrúnar, færð til nútímamáls og skýringar. Einnig eru í viðauka þrjú bréf sem Baldvin skrifaði sr. Jóni Jónssyni á Grenjaðarstað, föður Kristrúnar, bréf sem skipta máli fyrir samhengi sögunnar. Erla Hulda Halldórsdóttir prófessor í sagnfræði og höfundur bókarinnar kom í þáttinn og sagði nánar frá þessari dramatísku ástarsögu. Jóhanna Vilhjálmsdóttir kom svo í heilsuspjall í dag. Hún velti fyrir sér meðalhófinu um jólin og þar getur núvitund hjálpað. Að flýta sér ekki um of, njóta stundarinnar, hvers munnbita og gefa líkamanum tíma til að vinna úr og melta hátíðarmatinn. Tónlist í þættinum í dag: Aðfangadagskvöld / Helga Möller (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Ef ég nenni /LÓN og Valdimar Guðmundsson (Zucchero, texti Jónas Friðrik) Hvít jól / Ellý Vilhjálms og Ragnar Bjarnason (Irving Berling og texti Stefán Jónsson) Á jólunum er gleði og gaman / Eddukórinn (lagahöfundur ókunnur, texti Friðrik Guðni Þórleifsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við heyrðum í þættinum af áhugaverðu verkefni þar sem kvenfélagskonur tóku sig til, þegar upp kom að fjölskyldum sem hingað voru komnar frá Úkraínu vantaði mikið af nauðsynjavörum, og blésu til söfnunar. Landsþing kvenfélaga á Suðurlandi brást skjótt við og á nokkuð skömmum tíma voru sérstakir gjafapokar fylltir af einmitt nauðsynjavörum, tannburstum, tannkremi, sokkum, sjampói og og fleiru. Þær dreyfðu svo um 200 pokum til fjölskyldna þar sem þörfin var svo sannarlega til staðar. Við töluðum við Guðmundu Björnsdóttur Stackhouse, sem var ein þeirra sem stóðu að söfnuninni og Helga Guðnason, forstöðumann Hvítasunnukirkjunnar Fíladelfíu, um þetta verkefni og hvað fólk getur gert til að leggja þeim lið sem þurfa á hjálp að halda. Í nóvember kom út bókin Ég er þinn elskari, í henni eru bréf Baldvins Einarssonar til Kristrúnar Jónsdóttur 1825-1832. Bókin er tvískipt. Annars vegar inngangur þar sem ástarharmsaga þeirra Baldvins og Kristrúnar er rakin og hún sett í fræðilegt samhengi og hins vegar eru prentuð bréf Baldvins til Kristrúnar, færð til nútímamáls og skýringar. Einnig eru í viðauka þrjú bréf sem Baldvin skrifaði sr. Jóni Jónssyni á Grenjaðarstað, föður Kristrúnar, bréf sem skipta máli fyrir samhengi sögunnar. Erla Hulda Halldórsdóttir prófessor í sagnfræði og höfundur bókarinnar kom í þáttinn og sagði nánar frá þessari dramatísku ástarsögu. Jóhanna Vilhjálmsdóttir kom svo í heilsuspjall í dag. Hún velti fyrir sér meðalhófinu um jólin og þar getur núvitund hjálpað. Að flýta sér ekki um of, njóta stundarinnar, hvers munnbita og gefa líkamanum tíma til að vinna úr og melta hátíðarmatinn. Tónlist í þættinum í dag: Aðfangadagskvöld / Helga Möller (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Ef ég nenni /LÓN og Valdimar Guðmundsson (Zucchero, texti Jónas Friðrik) Hvít jól / Ellý Vilhjálms og Ragnar Bjarnason (Irving Berling og texti Stefán Jónsson) Á jólunum er gleði og gaman / Eddukórinn (lagahöfundur ókunnur, texti Friðrik Guðni Þórleifsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við höfum annað slagið núna í desember verið með góða gesti sem hafa gefið góð ráð og hugleitt hvernig við getum lækkað spennustigið og hjálpað okkur að hugsa um það sem skiptir mestu máli á aðventunni, að njóta og einfalda hlutina eins og við getum. Ásta Arnardóttir jógakennari var hjá okkur í síðustu viku og í dag kom til okkar Valdimar Þór Svavarsson ráðgjafi frá Fyrsta skrefinu og við fórum yfir þessa streituvalda og hvað er hægt að gera til að vinna gegn streitu og kvíða. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn fjallaði hann um aðventuævintýri, jólatilhlökkun og spurninguna um hvort sniðugt sé að setja fram óvilhalla góðbókmenntaútgáfu af Rauðhettu og úlfinum, ómengaða af göllum menningarfortíðarinnar? Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Bjarni M. Bjarnason rithöfundur. Hann var að senda frá sér nýja bók, Dúnstúlkan í þokunni. Við fengum hann til að segja okkur aðeins frá henni og svo auðvitað frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Bjarni talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Gilgames kviða (súmerskt ljóð frá því u.þ.b. 2500 fyrir krist) Júditar bók, sem er hluti af biblíunni, á milli gamla testamentsins og þess nýja Drauma-Jói e. Ágúst H. Bjarnason Kristnihald undir jökli e. Halldór Laxness Tónlist í þættinum í dag: Jólin eru hér / Sigurður Guðmundsson (Sigurður Guðmundsson og Bragi Valdimar Skúlason) Whistling away the dark / Julie Andrews (Henri Mancini) Someday At Christmas / Stevie Wonder (Bryan Wells & Ron Miller) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við höfum annað slagið núna í desember verið með góða gesti sem hafa gefið góð ráð og hugleitt hvernig við getum lækkað spennustigið og hjálpað okkur að hugsa um það sem skiptir mestu máli á aðventunni, að njóta og einfalda hlutina eins og við getum. Ásta Arnardóttir jógakennari var hjá okkur í síðustu viku og í dag kom til okkar Valdimar Þór Svavarsson ráðgjafi frá Fyrsta skrefinu og við fórum yfir þessa streituvalda og hvað er hægt að gera til að vinna gegn streitu og kvíða. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn fjallaði hann um aðventuævintýri, jólatilhlökkun og spurninguna um hvort sniðugt sé að setja fram óvilhalla góðbókmenntaútgáfu af Rauðhettu og úlfinum, ómengaða af göllum menningarfortíðarinnar? Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Bjarni M. Bjarnason rithöfundur. Hann var að senda frá sér nýja bók, Dúnstúlkan í þokunni. Við fengum hann til að segja okkur aðeins frá henni og svo auðvitað frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Bjarni talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Gilgames kviða (súmerskt ljóð frá því u.þ.b. 2500 fyrir krist) Júditar bók, sem er hluti af biblíunni, á milli gamla testamentsins og þess nýja Drauma-Jói e. Ágúst H. Bjarnason Kristnihald undir jökli e. Halldór Laxness Tónlist í þættinum í dag: Jólin eru hér / Sigurður Guðmundsson (Sigurður Guðmundsson og Bragi Valdimar Skúlason) Whistling away the dark / Julie Andrews (Henri Mancini) Someday At Christmas / Stevie Wonder (Bryan Wells & Ron Miller) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn Arnar Jónsson. Hann er fæddur á Akureyri, útskrifaðist úr Leiklistarskóla Þjóðleikshússins 1964 og hefur síðan fleytt rjómann af karlhlutverkum leikbókmenntanna, hlutverkin nálgast 200 á sviði og stór hluti þeirra aðalhlutverk auk sjónvarps- og kvikmyndahlutverka. Arnar er nú, einu sinni sem oftar, í miðri frumsýningatörn fyrir jólasýningu Þjóðleikhússins, Edda, í leikstjórn sonar hans Þorleifs. Eins og það sé ekki nóg þá er líka að koma út tvöföld vínilplata með ljóðalestri Arnars. Það var því um nóg að tala við Arnar í dag, við fórum aftur í æskuna fyrir norðan og á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag og fengum meira að segja ljóðalestur í beinni. Svo var það matarspjallið, við töluðum í þetta sinn um Pálínuboð sem sniðugt er að halda saman til dæmis með vinnufélögunum. Og svo töluðum við líka um hluta af brauðsneiðinni, eða brauðinu sem er umdeildur, skorpuna. Tónlist í þættinum í dag: Jólasveinninn minn / Elly Vilhjálms (erlent lag, texti Ómar Ragnarsson) Þorláksmessukvöld / Ragnhildur Gísladóttir (erlent lag, texti Þorsteinn Eggertsson) Bjart er yfir Betlehem / KK og Ellen Kristjáns (höf.lags óþekktur, texti Ingólfur Jónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn Arnar Jónsson. Hann er fæddur á Akureyri, útskrifaðist úr Leiklistarskóla Þjóðleikshússins 1964 og hefur síðan fleytt rjómann af karlhlutverkum leikbókmenntanna, hlutverkin nálgast 200 á sviði og stór hluti þeirra aðalhlutverk auk sjónvarps- og kvikmyndahlutverka. Arnar er nú, einu sinni sem oftar, í miðri frumsýningatörn fyrir jólasýningu Þjóðleikhússins, Edda, í leikstjórn sonar hans Þorleifs. Eins og það sé ekki nóg þá er líka að koma út tvöföld vínilplata með ljóðalestri Arnars. Það var því um nóg að tala við Arnar í dag, við fórum aftur í æskuna fyrir norðan og á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag og fengum meira að segja ljóðalestur í beinni. Svo var það matarspjallið, við töluðum í þetta sinn um Pálínuboð sem sniðugt er að halda saman til dæmis með vinnufélögunum. Og svo töluðum við líka um hluta af brauðsneiðinni, eða brauðinu sem er umdeildur, skorpuna. Tónlist í þættinum í dag: Jólasveinninn minn / Elly Vilhjálms (erlent lag, texti Ómar Ragnarsson) Þorláksmessukvöld / Ragnhildur Gísladóttir (erlent lag, texti Þorsteinn Eggertsson) Bjart er yfir Betlehem / KK og Ellen Kristjáns (höf.lags óþekktur, texti Ingólfur Jónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR Þátturinn var í beinni útsendingu frá Ljósinu á Langholtsveginum en Ljósið er endurhæfingar- og stuðningsmiðstöð fyrir fólk sem hefur fengið krabbamein og aðstandendur þess. Í Ljósinu er lögð áhersla á að umhverfið sé styðjandi, að það sé heimilislegt, notalegt og að fólk finni að sé velkomið og allir eru jafn mikilvægir. Starfsemin byggir á hugmyndafræði iðjuþjálfunar, á þeirri sýn að það að hafa eitthvað fyrir stafni sé jafn nauðsynlegt heilsu fólks og að draga andann. Við ræddum við fólkið á staðnum, starfsfólk og þjónustuþega: Fyrst sagði Áslaug Helga Aðalsteinsdóttir, sjúkraþjálfari okkur frá starfsseminni í heild og sínu starfi. Svo töluðum við við Stefán Örn Þórisson, þjónustuþega sem sagði okkur líka frá því hvað er í boði fyrir karlmenn í Ljósinu og hvernig Ljósið hefur gagnast honum. Guðrún Friðriksdóttir, iðjuþjálfi í Ljósinu, settist svo hjá okkur í spjall, en hún vinnur í móttöku Ljóssins. Hún sagði okkur líka frá þjónustu við fólk af erlendum uppruna í Ljósinu Þá var það Sara Pétursdóttir og hún sagði okkur sína reynslusögu og sína upplifun af þjónustunni, en hún leitaði til ljóssins strax daginn eftir að hún greindist með brjóstakrabbamein. Að lokum deildi Sólveig Ása Tryggvadóttir sinni reynslu af endurhæfingunni í Ljósinu. Tónlist í þættinum í dag: Jólaljósin / Borgardætur (erl. Lag, texti Andrea Gylfadóttir) Jólarómantík / Stefán Hilmars og Ragga Gröndal (erl. lag, texti Kristján Hreinsson) Hin fyrstu jól / Hljómeyki (lag Ingibjörg Þorbergs, texti Kristján frá Djúpalæk) The Christmas Waltz / Ronnie Aldrich and his two pianos (Styne & Cahn)

Þátturinn var í beinni útsendingu frá Ljósinu á Langholtsveginum en Ljósið er endurhæfingar- og stuðningsmiðstöð fyrir fólk sem hefur fengið krabbamein og aðstandendur þess. Í Ljósinu er lögð áhersla á að umhverfið sé styðjandi, að það sé heimilislegt, notalegt og að fólk finni að sé velkomið og allir eru jafn mikilvægir. Starfsemin byggir á hugmyndafræði iðjuþjálfunar, á þeirri sýn að það að hafa eitthvað fyrir stafni sé jafn nauðsynlegt heilsu fólks og að draga andann. Við ræddum við fólkið á staðnum, starfsfólk og þjónustuþega: Fyrst sagði Áslaug Helga Aðalsteinsdóttir, sjúkraþjálfari okkur frá starfsseminni í heild og sínu starfi. Svo töluðum við við Stefán Örn Þórisson, þjónustuþega sem sagði okkur líka frá því hvað er í boði fyrir karlmenn í Ljósinu og hvernig Ljósið hefur gagnast honum. Guðrún Friðriksdóttir, iðjuþjálfi í Ljósinu, settist svo hjá okkur í spjall, en hún vinnur í móttöku Ljóssins. Hún sagði okkur líka frá þjónustu við fólk af erlendum uppruna í Ljósinu Þá var það Sara Pétursdóttir og hún sagði okkur sína reynslusögu og sína upplifun af þjónustunni, en hún leitaði til ljóssins strax daginn eftir að hún greindist með brjóstakrabbamein. Að lokum deildi Sólveig Ása Tryggvadóttir sinni reynslu af endurhæfingunni í Ljósinu. Tónlist í þættinum í dag: Jólaljósin / Borgardætur (erl. Lag, texti Andrea Gylfadóttir) Jólarómantík / Stefán Hilmars og Ragga Gröndal (erl. lag, texti Kristján Hreinsson) Hin fyrstu jól / Hljómeyki (lag Ingibjörg Þorbergs, texti Kristján frá Djúpalæk) The Christmas Waltz / Ronnie Aldrich and his two pianos (Styne & Cahn) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Næsta sunnudag verður á dagskrá sjónvrapsins sérstakur jólaþáttur af þáttunum vinsælu, Fyrir alla muni, en ný þáttaröð hefur göngu sína í febrúar. Í jólaþættinum bregða Sigurður Helgi Pálmason og Viktoría Hermannsdóttir sér í ferðalag og skoða sögu íslenskra jóla. Þau velta fyrir sér jólahefðum og hvers vegna við höldum jólin eins og við gerum. Sigurður Helgi kom í þáttinn í dag. Við fengum svo að heyra af söfnunartónleikum fyrir fjölskyldur úr Grindavík sem fara fram í kvöld í Bústaðakirkju. Þar munu koma fram bæði Barnakór og kór Grindavíkurkirkju, gestasöngvarar úr Óháða kórnum og kór FÍH ásamt hljómsveit. Tónlistin er öll af jólaplötu Mariah Carey, Merry Christmas. Kristján Hrannar Pálsson, organisti Grindavíkurkirkju kom til okkar í dag ásamt Ninu Ricther, konu sinni, en hún átti hugmyndina að breyta jólatónleikum, sem höfðu verið í undirbúningi síðan í sumar, í söfnunartónleika vegna ástandsins í Grindavík. Þau sögðu okkur betur frá tónleikunum og aðdragandanum í þættinum í dag. Og við héldum áfram að vera jólaleg og fengum til okkar kvartettinn Barbara en sá kvartett kom einmitt til okkar fyrir ári síðan og flutti nokkur jólalög í beinni. Nú komu þeir aftur til okkar, við færðum okkur niður í studio 12 og sungu í forláta hljóðnema sem við vorum búin að láta setja upp fyrir þá. Þeir halda tónleika í Dómkirkjunni á mánudaginn nk. þar sem þeir eru að safna fyrir keppnisferð á norðurlandamót rakarakvarteta. Barbari samanstendur af Gunnari Thor Örnólfssyni, Karli Friðriki Hjaltasyni, Páli Sólmundi H. Eydal og Ragnari Pétri Jóhannssyni. Þeir sungu lögin Hippopotamus, White Christmas og Auld Lang Syne. Tónlist í þættinum í dag: Hvít jól / Ragnar Bjarnason og Elly Vilhjálms (erl.lag, texti Stefán Jónsson) Jólaómur / Pálmi Gunnarsson og Sigurður Helgi Pálmason (Vincy Martinet & Kristján frá Djúpalæk) Hark! The Herald Angels Sing / Mariah Carey (Mariah Carey & Mariah Carey, Loris Holland, Traditional & Walter Afanasieff) Nounous et pioupious/ The Metropole Orkest í stjórn Jan Stulen (Roger Roger) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Næsta sunnudag verður á dagskrá sjónvrapsins sérstakur jólaþáttur af þáttunum vinsælu, Fyrir alla muni, en ný þáttaröð hefur göngu sína í febrúar. Í jólaþættinum bregða Sigurður Helgi Pálmason og Viktoría Hermannsdóttir sér í ferðalag og skoða sögu íslenskra jóla. Þau velta fyrir sér jólahefðum og hvers vegna við höldum jólin eins og við gerum. Sigurður Helgi kom í þáttinn í dag. Við fengum svo að heyra af söfnunartónleikum fyrir fjölskyldur úr Grindavík sem fara fram í kvöld í Bústaðakirkju. Þar munu koma fram bæði Barnakór og kór Grindavíkurkirkju, gestasöngvarar úr Óháða kórnum og kór FÍH ásamt hljómsveit. Tónlistin er öll af jólaplötu Mariah Carey, Merry Christmas. Kristján Hrannar Pálsson, organisti Grindavíkurkirkju kom til okkar í dag ásamt Ninu Ricther, konu sinni, en hún átti hugmyndina að breyta jólatónleikum, sem höfðu verið í undirbúningi síðan í sumar, í söfnunartónleika vegna ástandsins í Grindavík. Þau sögðu okkur betur frá tónleikunum og aðdragandanum í þættinum í dag. Og við héldum áfram að vera jólaleg og fengum til okkar kvartettinn Barbara en sá kvartett kom einmitt til okkar fyrir ári síðan og flutti nokkur jólalög í beinni. Nú komu þeir aftur til okkar, við færðum okkur niður í studio 12 og sungu í forláta hljóðnema sem við vorum búin að láta setja upp fyrir þá. Þeir halda tónleika í Dómkirkjunni á mánudaginn nk. þar sem þeir eru að safna fyrir keppnisferð á norðurlandamót rakarakvarteta. Barbari samanstendur af Gunnari Thor Örnólfssyni, Karli Friðriki Hjaltasyni, Páli Sólmundi H. Eydal og Ragnari Pétri Jóhannssyni. Þeir sungu lögin Hippopotamus, White Christmas og Auld Lang Syne. Tónlist í þættinum í dag: Hvít jól / Ragnar Bjarnason og Elly Vilhjálms (erl.lag, texti Stefán Jónsson) Jólaómur / Pálmi Gunnarsson og Sigurður Helgi Pálmason (Vincy Martinet & Kristján frá Djúpalæk) Hark! The Herald Angels Sing / Mariah Carey (Mariah Carey & Mariah Carey, Loris Holland, Traditional & Walter Afanasieff) Nounous et pioupious/ The Metropole Orkest í stjórn Jan Stulen (Roger Roger) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst í dag um verkefnið Gott aðgengi í ferðaþjónustu sem Ferðamálastofa stendur fyrir í samvinnu við Öryrkjabandalag Íslands, Sjálfsbjörgu og Mannvirkjastofnun. Samkvæmt Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni búa 15% mannkyns við einhvers konar fötlun. Og það er auðvitað alls ekki nógu gott ef stór hluti þess fólks getur ekki ferðast og skoðað það sem það vill vegna slæms aðgengis. Ásbjörn Björgvinsson ferðamálafrömuður kom í þáttinn í dag og sagði okkur meira frá þessu verkefni. Kristín Helga Gunnarsdóttir rithöfundur kom svo í heimsókn til okkar og við rifjuðum upp með henni jólaminningar frá æsku hennar í Garðahreppi, eins og við ætlum að gera nokkrum sinnum í aðdraganda jólanna. Kristín Helga reið á vaðið en hún er einmitt höfundur barnabókanna um Fíusól og í síðustu viku var leikritið Fíasól frumsýnt í Borgarleikhúsinu. Veðurspjallið með Einari Sveinbjörnssyni var svo á sínum stað í lok þáttar. Miklir kuldar hafa verið víðs vegar norðanlands það sem af er desember. Greinileg umskipti eru framundan í veðrinu og stóra spurningin var auðvitað borin fram: Fá landsmenn jólasnjó? Við töluðum svo að lokum um vonir og væntingar varðandi árangur á loftslagsráðstefnunni, COP28, sem er að ljúka. Tónlist í þættinum í dag: Jólin með mér / Góðu molarnir (Þorgrímur Þorsteinsson og Sæmundur Rögnvaldsson) I?ll Be Home For Christmas / Dean Martin & Scarlett Johansson (Buck Ram, Kim Gannon & Walter Kent) Rudolph, The Red-Nosed Reindeer / Ella Fitzgerald (Johnny Marks) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst í dag um verkefnið Gott aðgengi í ferðaþjónustu sem Ferðamálastofa stendur fyrir í samvinnu við Öryrkjabandalag Íslands, Sjálfsbjörgu og Mannvirkjastofnun. Samkvæmt Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni búa 15% mannkyns við einhvers konar fötlun. Og það er auðvitað alls ekki nógu gott ef stór hluti þess fólks getur ekki ferðast og skoðað það sem það vill vegna slæms aðgengis. Ásbjörn Björgvinsson ferðamálafrömuður kom í þáttinn í dag og sagði okkur meira frá þessu verkefni. Kristín Helga Gunnarsdóttir rithöfundur kom svo í heimsókn til okkar og við rifjuðum upp með henni jólaminningar frá æsku hennar í Garðahreppi, eins og við ætlum að gera nokkrum sinnum í aðdraganda jólanna. Kristín Helga reið á vaðið en hún er einmitt höfundur barnabókanna um Fíusól og í síðustu viku var leikritið Fíasól frumsýnt í Borgarleikhúsinu. Veðurspjallið með Einari Sveinbjörnssyni var svo á sínum stað í lok þáttar. Miklir kuldar hafa verið víðs vegar norðanlands það sem af er desember. Greinileg umskipti eru framundan í veðrinu og stóra spurningin var auðvitað borin fram: Fá landsmenn jólasnjó? Við töluðum svo að lokum um vonir og væntingar varðandi árangur á loftslagsráðstefnunni, COP28, sem er að ljúka. Tónlist í þættinum í dag: Jólin með mér / Góðu molarnir (Þorgrímur Þorsteinsson og Sæmundur Rögnvaldsson) I?ll Be Home For Christmas / Dean Martin & Scarlett Johansson (Buck Ram, Kim Gannon & Walter Kent) Rudolph, The Red-Nosed Reindeer / Ella Fitzgerald (Johnny Marks) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst um starfsemi Samhjálpar í dag en þau samtök, eins og önnur góðgerðarsamtök, biðla til þjóðarinnar um að sýna náungakærleika og láta gott af sér leiða í jólamánuðinum. Samhjálp rekur kaffistofu fyrir heimilislausa og bágstadda, meðferðarstofnunina Hlaðgerðarkot og einnig áfangaheimili og nytjamarkað. En hvers konar hjálp kemur sér best? Edda Jónsdóttir framkvæmdastjóri Samhjálpar kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni, í þetta sinn fjallaði vinkillinn meðal annars um hvernig sumt er betra í nútímanum en annað, eins og til dæmis hlífðarfatnaður. Við sögu koma fréttir af ungdómi sem ekki les nógu mikið, líka eld- gamlar fréttir af ungdómi sem las allt of mikið, rithöfunda og foreldra sem geta bætt læsi barna, um bækur sem eru eilífar, líka um höfunda og lesendur sem eru það ekki. Við fengum ljóð eftir Guðmund Brynjólfsson og veltum fyrir okkur óreiðunni í heiminum, lífinu og hinu óumflýanlega: dauðanum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ingi Markússon rithöfundur. Hans önnur bók, Svikabirta, var að koma út, en hans fyrsta bók Skuggabrúin hlaut góðar viðtökur. Við fengum hann til að segja okkur frá nýju bókinni og svo auðvitað frá því sem hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Ingi talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Different - What Apes Can Teach Us About Gender e. Frans de Waal Sandman serían e. Neil Gaiman The Three-Body Problem þríleikurinn e. Cixin Liu Múmínálfarnir e. Tove Janson, Mómó e. Michael Ende Tónlist í þættinum í dag: Jólin eru hér / Sigurður Guðmundsson (Sigurður Guðmundsson og Bragi Valdimar Skúlason) Undrastjarna / Hljómar (erl.lag, texti Rúnar Júlíusson) Come down easy / Carol King (Carol King) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst um starfsemi Samhjálpar í dag en þau samtök, eins og önnur góðgerðarsamtök, biðla til þjóðarinnar um að sýna náungakærleika og láta gott af sér leiða í jólamánuðinum. Samhjálp rekur kaffistofu fyrir heimilislausa og bágstadda, meðferðarstofnunina Hlaðgerðarkot og einnig áfangaheimili og nytjamarkað. En hvers konar hjálp kemur sér best? Edda Jónsdóttir framkvæmdastjóri Samhjálpar kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni, í þetta sinn fjallaði vinkillinn meðal annars um hvernig sumt er betra í nútímanum en annað, eins og til dæmis hlífðarfatnaður. Við sögu koma fréttir af ungdómi sem ekki les nógu mikið, líka eld- gamlar fréttir af ungdómi sem las allt of mikið, rithöfunda og foreldra sem geta bætt læsi barna, um bækur sem eru eilífar, líka um höfunda og lesendur sem eru það ekki. Við fengum ljóð eftir Guðmund Brynjólfsson og veltum fyrir okkur óreiðunni í heiminum, lífinu og hinu óumflýanlega: dauðanum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ingi Markússon rithöfundur. Hans önnur bók, Svikabirta, var að koma út, en hans fyrsta bók Skuggabrúin hlaut góðar viðtökur. Við fengum hann til að segja okkur frá nýju bókinni og svo auðvitað frá því sem hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Ingi talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Different - What Apes Can Teach Us About Gender e. Frans de Waal Sandman serían e. Neil Gaiman The Three-Body Problem þríleikurinn e. Cixin Liu Múmínálfarnir e. Tove Janson, Mómó e. Michael Ende Tónlist í þættinum í dag: Jólin eru hér / Sigurður Guðmundsson (Sigurður Guðmundsson og Bragi Valdimar Skúlason) Undrastjarna / Hljómar (erl.lag, texti Rúnar Júlíusson) Come down easy / Carol King (Carol King) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Hanna Birna Kristjánsdóttir var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Hún er fyrrum innanríkisráðherra, varaformaður Sjálfstæðisflokksins og borgarstjóri í Reykjavík. Eftir að hún sagði skilið við stjórnmálin hefur hún m.a. verið ráðgjafi á aðalskrifstofu UN Women í New York, verið formaður framkvæmdastjórnar Women Political Leaders (WPL) og verið í forsvari fyrir alþjóðlega ráðstefnu kvenleiðtoga sem haldin hefur verið í Hörpu. Hanna Birna er fædd og uppalin í Hafnarfirði og við spjölluðum við hana um æskuna og uppvöxtinn, skólagönguna, námið í Edinborg og svo sagði hún okkur frá því hvað hún er að gera í dag. Matarspjallið var svo auðvitað á sínum stað og það var þungt hljóð í Sigurlaugu Margréti þegar hún ræddi um þróun makkintosh molanna. Svo ræddum við einu sinni sem oftar um purusteikina og hvað þarf til að gera vel heppnaða, stökka puru. Tónlist í þættinum í dag: Klukknahljóm / Þórir Baldursson (erlent lag, útsetning Þórir Baldursson og Gunnar Þórðarson) Hótel Jörð / Vilborg Árnadóttir, Heimir og Jónas (Heimir Sindrason og Tómas Guðmundsson) Áfram stelpur / Áfram stelpur hópurinn - Anna Kristín Arngrímsdóttir, Bríet Héðinsdóttir, Guðrún Alfreðsdóttir, Kristín Á. Ólafsdóttir, Margrét Helga Jóhannsdóttir, Sigrún Björnsdóttir og Steinunn Jóhannesdóttir (Dagný Kristjánsdóttir, Gunnar Edander og Kristján Jóhann Jónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Hanna Birna Kristjánsdóttir var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Hún er fyrrum innanríkisráðherra, varaformaður Sjálfstæðisflokksins og borgarstjóri í Reykjavík. Eftir að hún sagði skilið við stjórnmálin hefur hún m.a. verið ráðgjafi á aðalskrifstofu UN Women í New York, verið formaður framkvæmdastjórnar Women Political Leaders (WPL) og verið í forsvari fyrir alþjóðlega ráðstefnu kvenleiðtoga sem haldin hefur verið í Hörpu. Hanna Birna er fædd og uppalin í Hafnarfirði og við spjölluðum við hana um æskuna og uppvöxtinn, skólagönguna, námið í Edinborg og svo sagði hún okkur frá því hvað hún er að gera í dag. Matarspjallið var svo auðvitað á sínum stað og það var þungt hljóð í Sigurlaugu Margréti þegar hún ræddi um þróun makkintosh molanna. Svo ræddum við einu sinni sem oftar um purusteikina og hvað þarf til að gera vel heppnaða, stökka puru. Tónlist í þættinum í dag: Klukknahljóm / Þórir Baldursson (erlent lag, útsetning Þórir Baldursson og Gunnar Þórðarson) Hótel Jörð / Vilborg Árnadóttir, Heimir og Jónas (Heimir Sindrason og Tómas Guðmundsson) Áfram stelpur / Áfram stelpur hópurinn - Anna Kristín Arngrímsdóttir, Bríet Héðinsdóttir, Guðrún Alfreðsdóttir, Kristín Á. Ólafsdóttir, Margrét Helga Jóhannsdóttir, Sigrún Björnsdóttir og Steinunn Jóhannesdóttir (Dagný Kristjánsdóttir, Gunnar Edander og Kristján Jóhann Jónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í síðustu viku var fundur á vegum norrænu samtakanna NIKK, þar sem fjallað var um stöðu hinsegin eldra fólks á Norðurlöndunum og hvað væri hægt að gera til að bæta hana. Á fundinum voru kynntar tvær skýrslur um stöðuna og við fengum Þorbjörgu Þorvaldsdóttur, verkefnastjóri hjá Samtökunum '78 og Ragnhildi Sverrisdóttur, sem var fundarstjóri á norræna fundinum til þess að segja okkur frá því hvað kom fram í þessum skýrslum og á fundinum um stöðu hinsegin eldra fólks á Norðurlöndunum. Í nóvember síðastliðnum fór íslenska jólamyndin Jólamóðir í bíó. Hún er gefin út í nýrri útgáfu fyrir þessi jólin og verður sýnd alveg fram á þrettándann í völdum kvikmyndahúsum víðsvegar um landið. Og af fleiri jólaævintýrum, Ævintýri í Jólaskógi er farið af stað fjórða árið í röð, þar er um að ræða vasaljósaleikhús í Guðmundarlundi og alltaf með nýjum sögum í hvert skipti. Og eins og þetta sé ekki nóg, þá opnaði Jólalundur í Kópavogi við hátíðlega athöfn þar sem fjölskyldum gefst tækifæri á að mæta frítt á jólaball, fara í ratleik og fleira skemmtilegt. Anna Bergljót Thorarensen kemur að öllum þessum viðburðum og við ræddum við hana í þættinum í dag. Meistaranemar í ritlist við Háskóla Íslands hafa undanfarin ár verið í samstarfi við Rás 1 í desember vegna útgáfu Jólabókar Blekfjelagsins út en Blekfjelagið er nemendafélag Ritlistar. Þetta er í tólfta sinn sem þetta er gert, fyrst voru sögurnar 100 orð en svo fækkar orðunum með hverju árinu og nú eiga sögurnar því að vera nákvæmlega 89 orð hver og þemað í ár er Órói. Við heyrðum höfundana sjálfa lesa þriðja og síðasta hluta þessara örsagna í þættinum í dag. Höfundarnir voru í dag Karólína Rós Ólafsdóttir, Katrín Mixa, Guðrún Friðriks, Valgerður Ólafsdóttir, Birgitta Björk Bergsdóttir, Áslaug Ýr Hjartardóttir, Kolbrún Dögg Kristjánsdóttir, Birgitta Björg Guðmarsdóttir og Svala Jónsdóttir. Tónlist í þættinum í dag: Jólin eru dásamleg / Jóhann Sigurðarson og Þór Breiðfjörð (Guðmundur Jónsson) The girls from Grindavik / Matti Kallio (Matti Kallio) Have Yourself a Merry Little Christmas / Laufey & Norah Jones (Hugh Martin & Ralph Blane) Jólabros í jólaös / Egill Ólafsson og barnakór Kársnesskóla (Ingibjörg Þorbergs) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í síðustu viku var fundur á vegum norrænu samtakanna NIKK, þar sem fjallað var um stöðu hinsegin eldra fólks á Norðurlöndunum og hvað væri hægt að gera til að bæta hana. Á fundinum voru kynntar tvær skýrslur um stöðuna og við fengum Þorbjörgu Þorvaldsdóttur, verkefnastjóri hjá Samtökunum '78 og Ragnhildi Sverrisdóttur, sem var fundarstjóri á norræna fundinum til þess að segja okkur frá því hvað kom fram í þessum skýrslum og á fundinum um stöðu hinsegin eldra fólks á Norðurlöndunum. Í nóvember síðastliðnum fór íslenska jólamyndin Jólamóðir í bíó. Hún er gefin út í nýrri útgáfu fyrir þessi jólin og verður sýnd alveg fram á þrettándann í völdum kvikmyndahúsum víðsvegar um landið. Og af fleiri jólaævintýrum, Ævintýri í Jólaskógi er farið af stað fjórða árið í röð, þar er um að ræða vasaljósaleikhús í Guðmundarlundi og alltaf með nýjum sögum í hvert skipti. Og eins og þetta sé ekki nóg, þá opnaði Jólalundur í Kópavogi við hátíðlega athöfn þar sem fjölskyldum gefst tækifæri á að mæta frítt á jólaball, fara í ratleik og fleira skemmtilegt. Anna Bergljót Thorarensen kemur að öllum þessum viðburðum og við ræddum við hana í þættinum í dag. Meistaranemar í ritlist við Háskóla Íslands hafa undanfarin ár verið í samstarfi við Rás 1 í desember vegna útgáfu Jólabókar Blekfjelagsins út en Blekfjelagið er nemendafélag Ritlistar. Þetta er í tólfta sinn sem þetta er gert, fyrst voru sögurnar 100 orð en svo fækkar orðunum með hverju árinu og nú eiga sögurnar því að vera nákvæmlega 89 orð hver og þemað í ár er Órói. Við heyrðum höfundana sjálfa lesa þriðja og síðasta hluta þessara örsagna í þættinum í dag. Höfundarnir voru í dag Karólína Rós Ólafsdóttir, Katrín Mixa, Guðrún Friðriks, Valgerður Ólafsdóttir, Birgitta Björk Bergsdóttir, Áslaug Ýr Hjartardóttir, Kolbrún Dögg Kristjánsdóttir, Birgitta Björg Guðmarsdóttir og Svala Jónsdóttir. Tónlist í þættinum í dag: Jólin eru dásamleg / Jóhann Sigurðarson og Þór Breiðfjörð (Guðmundur Jónsson) The girls from Grindavik / Matti Kallio (Matti Kallio) Have Yourself a Merry Little Christmas / Laufey & Norah Jones (Hugh Martin & Ralph Blane) Jólabros í jólaös / Egill Ólafsson og barnakór Kársnesskóla (Ingibjörg Þorbergs) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við getum lært að vingast við taugakerfið í amstri dagsins og þurfum kannski sérstaklega á því að halda nú í aðdraganda jólanna. Mjúkar yogahreyfingar, öndun, hugleiðsla og tónheilun geta hjálpað og við forvitnuðumst um hvernig við getum komið betra jafnvægi á taugakerfið með verkfærum sem hjálpa okkur að hafa betri stjórn á viðbrögðum og gjörðum. Ásta Arnardóttir frá Yogavin kom í heimsókn og benti á góð ráð. Meistaranemar í ritlist við Háskóla Íslands hafa undanfarin ár verið í samstarfi við Rás 1 í desember vegna útgáfu Jólabókar Blekfjelagsins út en Blekfjelagið er nemendafélag Ritlistar. Þetta er í tólfta sinn sem þetta er gert, fyrst voru sögurnar 100 orð en svo fækkar orðunum með hverju árinu og nú eiga sögurnar því að vera nákvæmlega 89 orð hver og þemað í ár er Órói. Við heyrðum höfundana sjálfa lesa annan hluta þessara örsagna í þættinum í dag. Höfundarnir í dag voru: Hrönn Blöndal Birgisdóttir, Jóna Valborg Árnadóttir, Ásta H. Ólafsdóttir, Fanney Björk Ingólfsdóttir, Berglind Erna Tryggvadóttir, Andri Freyr Sigurpálsson, Vala Hauksdóttir, Regn Sólmundur Evu, Unnar Ingi Sæmundarson og Aron Martin. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag, hann hefur verið á tveggja vikna ferðalagi um þrjár stórborgir Þýskalands. Hann segir frá Dresden sem er tvískipt á bökkum Saxelfurs, gamli bærinn sunnan megin og sá nýji norðan megin. Berlín er líka sérkennileg með sín þrjú sentrum og með tvennt af öllu eftir að borginni var skipt í austur og vestur eftir heimsstyrjöldina. Magnús er núna staddur í Hamborg, Sankti Pauli hverfinu þar sem Bítlarnir urðu að þeirri hljómsveit sem átti eftir að sigra heiminn. Hann rak slóðina þeirra og segir frá henni í póstkorti dagsins. Tónlist í þættinum í dag: Hún hring minn ber / Vilhjálmur Vilhjálmsson og Hljómsveit Magnúsar Ingimarsson (Erlent lag, texti Baldur Pálmason) Anda Inn / Heimilstónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir) One Of These Things First / Nick Drake (Nick Drake) Ein Bischen Frieden / Nicole (Ralph Siegel & Bernd Meinunger) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við getum lært að vingast við taugakerfið í amstri dagsins og þurfum kannski sérstaklega á því að halda nú í aðdraganda jólanna. Mjúkar yogahreyfingar, öndun, hugleiðsla og tónheilun geta hjálpað og við forvitnuðumst um hvernig við getum komið betra jafnvægi á taugakerfið með verkfærum sem hjálpa okkur að hafa betri stjórn á viðbrögðum og gjörðum. Ásta Arnardóttir frá Yogavin kom í heimsókn og benti á góð ráð. Meistaranemar í ritlist við Háskóla Íslands hafa undanfarin ár verið í samstarfi við Rás 1 í desember vegna útgáfu Jólabókar Blekfjelagsins út en Blekfjelagið er nemendafélag Ritlistar. Þetta er í tólfta sinn sem þetta er gert, fyrst voru sögurnar 100 orð en svo fækkar orðunum með hverju árinu og nú eiga sögurnar því að vera nákvæmlega 89 orð hver og þemað í ár er Órói. Við heyrðum höfundana sjálfa lesa annan hluta þessara örsagna í þættinum í dag. Höfundarnir í dag voru: Hrönn Blöndal Birgisdóttir, Jóna Valborg Árnadóttir, Ásta H. Ólafsdóttir, Fanney Björk Ingólfsdóttir, Berglind Erna Tryggvadóttir, Andri Freyr Sigurpálsson, Vala Hauksdóttir, Regn Sólmundur Evu, Unnar Ingi Sæmundarson og Aron Martin. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag, hann hefur verið á tveggja vikna ferðalagi um þrjár stórborgir Þýskalands. Hann segir frá Dresden sem er tvískipt á bökkum Saxelfurs, gamli bærinn sunnan megin og sá nýji norðan megin. Berlín er líka sérkennileg með sín þrjú sentrum og með tvennt af öllu eftir að borginni var skipt í austur og vestur eftir heimsstyrjöldina. Magnús er núna staddur í Hamborg, Sankti Pauli hverfinu þar sem Bítlarnir urðu að þeirri hljómsveit sem átti eftir að sigra heiminn. Hann rak slóðina þeirra og segir frá henni í póstkorti dagsins. Tónlist í þættinum í dag: Hún hring minn ber / Vilhjálmur Vilhjálmsson og Hljómsveit Magnúsar Ingimarsson (Erlent lag, texti Baldur Pálmason) Anda Inn / Heimilstónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir) One Of These Things First / Nick Drake (Nick Drake) Ein Bischen Frieden / Nicole (Ralph Siegel & Bernd Meinunger) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst um Konukot í dag, en Konukot er neyðarskýli fyrir húsnæðislausar konur í Reykjavík rekið af Rótinni samkvæmt þjónustusamningi við Reykjavíkurborg. Konum hefur verið að fjölga sem koma í Konukot og þær dvelja þar lengur en áður. Við fengum Halldóru R. Guðmundsdóttur framkvæmdastjóra Konukots til okkar til að segja okkur frá starfseminni og með henni kom Erling Jóhannesson gullsmiður sem hefur hannað Glóð, kertastjaka sem seldur er til styrktar Konukoti. Reykjavík er komin í jólabúning og á aðventunni verður boðið upp á fjölbreytta dagskrá í miðborginni og víðar. Jólakötturinn er nú kominn á sinn stað og jólaljósin prýða alla borgina, um 200 þúsund perur og 20 kílómetrar af jólaseríum. Fjölbreyttir viðburðir verða í boði á aðventunni sem munu gleðja gesti og gangandi og við töluðum í dag við Guðmund Halldórsson viðburðastjóra hjá Reykjavíkurborg. Jóhanna Vilhjálms fjölmiðlakona og höfundur tveggja heilsubóka kom svo í heilsuspjall í dag. Jólin nálgast og þá er líklega mesta sykurneysla ársins framundan og þá er að ýmsu að huga. Jóhanna fræddi okkur um sykurinn í dag og hvað er hægt að gera í staðinn fyrir að nota svona mikinn sykur til dæmis í baksturinn. Tónlist í þættinum í dag: Hoppsabomm (á skíðum skemmti ég mér) / Hljómsveit Ingimars Eydal (Meyer, Ásta Sigurðardóttir og Birgir Marinósson) Tasko Tostada / Hljómar (Rúnar Júlíusson) Jólakötturinn / Björk Guðmundsdóttir (Ingibjörg Þorbergsdóttir og Jóhannes úr Kötlum) Þriggja fasa ljóð / Ukulellur (Helga Margrét Marzellíusardóttir og Elísabet Thoroddsen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst um Konukot í dag, en Konukot er neyðarskýli fyrir húsnæðislausar konur í Reykjavík rekið af Rótinni samkvæmt þjónustusamningi við Reykjavíkurborg. Konum hefur verið að fjölga sem koma í Konukot og þær dvelja þar lengur en áður. Við fengum Halldóru R. Guðmundsdóttur framkvæmdastjóra Konukots til okkar til að segja okkur frá starfseminni og með henni kom Erling Jóhannesson gullsmiður sem hefur hannað Glóð, kertastjaka sem seldur er til styrktar Konukoti. Reykjavík er komin í jólabúning og á aðventunni verður boðið upp á fjölbreytta dagskrá í miðborginni og víðar. Jólakötturinn er nú kominn á sinn stað og jólaljósin prýða alla borgina, um 200 þúsund perur og 20 kílómetrar af jólaseríum. Fjölbreyttir viðburðir verða í boði á aðventunni sem munu gleðja gesti og gangandi og við töluðum í dag við Guðmund Halldórsson viðburðastjóra hjá Reykjavíkurborg. Jóhanna Vilhjálms fjölmiðlakona og höfundur tveggja heilsubóka kom svo í heilsuspjall í dag. Jólin nálgast og þá er líklega mesta sykurneysla ársins framundan og þá er að ýmsu að huga. Jóhanna fræddi okkur um sykurinn í dag og hvað er hægt að gera í staðinn fyrir að nota svona mikinn sykur til dæmis í baksturinn. Tónlist í þættinum í dag: Hoppsabomm (á skíðum skemmti ég mér) / Hljómsveit Ingimars Eydal (Meyer, Ásta Sigurðardóttir og Birgir Marinósson) Tasko Tostada / Hljómar (Rúnar Júlíusson) Jólakötturinn / Björk Guðmundsdóttir (Ingibjörg Þorbergsdóttir og Jóhannes úr Kötlum) Þriggja fasa ljóð / Ukulellur (Helga Margrét Marzellíusardóttir og Elísabet Thoroddsen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst um Konukot í dag, en Konukot er neyðarskýli fyrir húsnæðislausar konur í Reykjavík rekið af Rótinni samkvæmt þjónustusamningi við Reykjavíkurborg. Konum hefur verið að fjölga sem koma í Konukot og þær dvelja þar lengur en áður. Við fengum Halldóru R. Guðmundsdóttur framkvæmdastjóra Konukots til okkar til að segja okkur frá starfseminni og með henni kom Erling Jóhannesson gullsmiður sem hefur hannað Glóð, kertastjaka sem seldur er til styrktar Konukoti. Reykjavík er komin í jólabúning og á aðventunni verður boðið upp á fjölbreytta dagskrá í miðborginni og víðar. Jólakötturinn er nú kominn á sinn stað og jólaljósin prýða alla borgina, um 200 þúsund perur og 20 kílómetrar af jólaseríum. Fjölbreyttir viðburðir verða í boði á aðventunni sem munu gleðja gesti og gangandi og við töluðum í dag við Guðmund Halldórsson viðburðastjóra hjá Reykjavíkurborg. Jóhanna Vilhjálms fjölmiðlakona og höfundur tveggja heilsubóka kom svo í heilsuspjall í dag. Jólin nálgast og þá er líklega mesta sykurneysla ársins framundan og þá er að ýmsu að huga. Jóhanna fræddi okkur um sykurinn í dag og hvað er hægt að gera í staðinn fyrir að nota svona mikinn sykur til dæmis í baksturinn. Tónlist í þættinum í dag: Hoppsabomm (á skíðum skemmti ég mér) / Hljómsveit Ingimars Eydal (Meyer, Ásta Sigurðardóttir og Birgir Marinósson) Tasko Tostada / Hljómar (Rúnar Júlíusson) Jólakötturinn / Björk Guðmundsdóttir (Ingibjörg Þorbergsdóttir og Jóhannes úr Kötlum) Þriggja fasa ljóð / Ukulellur (Helga Margrét Marzellíusardóttir og Elísabet Thoroddsen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í gær, 3.desember var alþjóðadagur fólks með fötlun og á honum er kastljósinu beint að réttindabaráttu fólks með fötlun og mikilvægu framlagi þess breiða hóps í samfélaginu. Fólk með fötlun er um 15 prósent mannkyns samkvæmt skilgreiningu Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar, eða um 57 þúsund manns hér á landi. Í tilefni dagsins voru hvatningaverðlaun ÖBÍ veitt í gær og þau hlaut Bíó Paradís í þetta sinn vegna frumkvæðis að aðgengi fyrir alla með sérstöku tilliti til ólíkra hópa. Alma Ýr Ingólfsdóttir, formaður ÖBÍ, kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá því sem fram fór í gær, átakinu Upplýst samfélag og fór með okkur yfir stöðuna og hverjar eru helstu áherslurnar í dag, þar voru kjaramálin fyrirferðamikil. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að hugtakinu nytjahyggju eða fúnksjónalisma og að auki gaf hann okkur aðventustemmningu frá Bjarna Guðmundssyni á Hvanneyri til að setja allt í samhengi. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir, en hún er ein af þremur ritstjórum Heimildarinnar. Bókin Ég verð aldrei ungfrú meðfærileg sem hún skrifaði um ævi Guðrúnar Jónsdóttur er nýkomin út. Við fengum að heyra aðeins um þá bók og svo sagði hún okkur auðvitað frá því hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ingibjörg Dögg sagði frá eftirtöldum bókum: Högni e. Auði Jónsdóttur Saknaðarilmur e. Elísabetu Jökulsdóttur Devotion, why I write e. Patti Smith Múmínálfarnir e. Tove Janson Ronja ræningjadóttir e. Astrid Lindgren Tónlist í þættinum í dag: Þín allra bestu jól / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Bragi Valdimar Skúlason) Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Escucha mi canto / Machito and his Afro Cubans (Justi Barreto Blanco) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Í gær, 3.desember var alþjóðadagur fólks með fötlun og á honum er kastljósinu beint að réttindabaráttu fólks með fötlun og mikilvægu framlagi þess breiða hóps í samfélaginu. Fólk með fötlun er um 15 prósent mannkyns samkvæmt skilgreiningu Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar, eða um 57 þúsund manns hér á landi. Í tilefni dagsins voru hvatningaverðlaun ÖBÍ veitt í gær og þau hlaut Bíó Paradís í þetta sinn vegna frumkvæðis að aðgengi fyrir alla með sérstöku tilliti til ólíkra hópa. Alma Ýr Ingólfsdóttir, formaður ÖBÍ, kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá því sem fram fór í gær, átakinu Upplýst samfélag og fór með okkur yfir stöðuna og hverjar eru helstu áherslurnar í dag, þar voru kjaramálin fyrirferðamikil. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að hugtakinu nytjahyggju eða fúnksjónalisma og að auki gaf hann okkur aðventustemmningu frá Bjarna Guðmundssyni á Hvanneyri til að setja allt í samhengi. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir, en hún er ein af þremur ritstjórum Heimildarinnar. Bókin Ég verð aldrei ungfrú meðfærileg sem hún skrifaði um ævi Guðrúnar Jónsdóttur er nýkomin út. Við fengum að heyra aðeins um þá bók og svo sagði hún okkur auðvitað frá því hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ingibjörg Dögg sagði frá eftirtöldum bókum: Högni e. Auði Jónsdóttur Saknaðarilmur e. Elísabetu Jökulsdóttur Devotion, why I write e. Patti Smith Múmínálfarnir e. Tove Janson Ronja ræningjadóttir e. Astrid Lindgren Tónlist í þættinum í dag: Þín allra bestu jól / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Bragi Valdimar Skúlason) Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Escucha mi canto / Machito and his Afro Cubans (Justi Barreto Blanco) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Í gær, 3.desember var alþjóðadagur fólks með fötlun og á honum er kastljósinu beint að réttindabaráttu fólks með fötlun og mikilvægu framlagi þess breiða hóps í samfélaginu. Fólk með fötlun er um 15 prósent mannkyns samkvæmt skilgreiningu Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar, eða um 57 þúsund manns hér á landi. Í tilefni dagsins voru hvatningaverðlaun ÖBÍ veitt í gær og þau hlaut Bíó Paradís í þetta sinn vegna frumkvæðis að aðgengi fyrir alla með sérstöku tilliti til ólíkra hópa. Alma Ýr Ingólfsdóttir, formaður ÖBÍ, kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá því sem fram fór í gær, átakinu Upplýst samfélag og fór með okkur yfir stöðuna og hverjar eru helstu áherslurnar í dag, þar voru kjaramálin fyrirferðamikil. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að hugtakinu nytjahyggju eða fúnksjónalisma og að auki gaf hann okkur aðventustemmningu frá Bjarna Guðmundssyni á Hvanneyri til að setja allt í samhengi. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir, en hún er ein af þremur ritstjórum Heimildarinnar. Bókin Ég verð aldrei ungfrú meðfærileg sem hún skrifaði um ævi Guðrúnar Jónsdóttur er nýkomin út. Við fengum að heyra aðeins um þá bók og svo sagði hún okkur auðvitað frá því hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ingibjörg Dögg sagði frá eftirtöldum bókum: Högni e. Auði Jónsdóttur Saknaðarilmur e. Elísabetu Jökulsdóttur Devotion, why I write e. Patti Smith Múmínálfarnir e. Tove Janson Ronja ræningjadóttir e. Astrid Lindgren Tónlist í þættinum í dag: Þín allra bestu jól / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Bragi Valdimar Skúlason) Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Escucha mi canto / Machito and his Afro Cubans (Justi Barreto Blanco) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Þorgeir Ástvaldsson, fjölmiðlamaðurinn, tónlistarmaðurinn og skemmtikrafturinn. Hann hóf sinn fjölmiðlaferil 1977 í útvarpsþættinum Popphornið hér á Rás 1, svo stýrði hann vinsælum sjónvarpsþætti, Skonrokki, og svo þegar Rás 2 tók til starfa var Þorgeir ráðinn forstöðumaður stöðvarinnar. Fyrsti útsendingardagur var auðvitað 1. desember 1983, því heldur Rás 2 upp á 40 ára afmæli í dag. Það var um nóg að spjalla við Þorgeir og ljómandi gaman að rifja upp fyrstu daga Rásar 2 í þættinum í dag. En það er auðvitað líka fullveldisdagur í dag og því veltum við fyrir okkur í dag, ásamt Sigurlaugu Margréti, hvað sé tilvalið að fá sé að borða á fullveldisdeginum í matarspjalli dagsins. Tónlist í þættinum í dag: Gamla húsið / Ellen Kristjánsdóttir (Þorgeir Ástvaldsson og Bjartmar Guðlaugsson) Ég labbaði í bæinn / Vihjálmur Vilhjálmsson (Jóhann Helgason og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Er líða fer að jólum / Ragnar Bjarnason (Gunnar Þórðarson og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Þorgeir Ástvaldsson, fjölmiðlamaðurinn, tónlistarmaðurinn og skemmtikrafturinn. Hann hóf sinn fjölmiðlaferil 1977 í útvarpsþættinum Popphornið hér á Rás 1, svo stýrði hann vinsælum sjónvarpsþætti, Skonrokki, og svo þegar Rás 2 tók til starfa var Þorgeir ráðinn forstöðumaður stöðvarinnar. Fyrsti útsendingardagur var auðvitað 1. desember 1983, því heldur Rás 2 upp á 40 ára afmæli í dag. Það var um nóg að spjalla við Þorgeir og ljómandi gaman að rifja upp fyrstu daga Rásar 2 í þættinum í dag. En það er auðvitað líka fullveldisdagur í dag og því veltum við fyrir okkur í dag, ásamt Sigurlaugu Margréti, hvað sé tilvalið að fá sé að borða á fullveldisdeginum í matarspjalli dagsins. Tónlist í þættinum í dag: Gamla húsið / Ellen Kristjánsdóttir (Þorgeir Ástvaldsson og Bjartmar Guðlaugsson) Ég labbaði í bæinn / Vihjálmur Vilhjálmsson (Jóhann Helgason og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Er líða fer að jólum / Ragnar Bjarnason (Gunnar Þórðarson og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Þorgeir Ástvaldsson, fjölmiðlamaðurinn, tónlistarmaðurinn og skemmtikrafturinn. Hann hóf sinn fjölmiðlaferil 1977 í útvarpsþættinum Popphornið hér á Rás 1, svo stýrði hann vinsælum sjónvarpsþætti, Skonrokki, og svo þegar Rás 2 tók til starfa var Þorgeir ráðinn forstöðumaður stöðvarinnar. Fyrsti útsendingardagur var auðvitað 1. desember 1983, því heldur Rás 2 upp á 40 ára afmæli í dag. Það var um nóg að spjalla við Þorgeir og ljómandi gaman að rifja upp fyrstu daga Rásar 2 í þættinum í dag. En það er auðvitað líka fullveldisdagur í dag og því veltum við fyrir okkur í dag, ásamt Sigurlaugu Margréti, hvað sé tilvalið að fá sé að borða á fullveldisdeginum í matarspjalli dagsins. Tónlist í þættinum í dag: Gamla húsið / Ellen Kristjánsdóttir (Þorgeir Ástvaldsson og Bjartmar Guðlaugsson) Ég labbaði í bæinn / Vihjálmur Vilhjálmsson (Jóhann Helgason og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Er líða fer að jólum / Ragnar Bjarnason (Gunnar Þórðarson og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Í viðtali í þættinum í síðustu viku var vitnað í niðurstöður greiningar hagfræðings um það að grípa fyrr inn í erfiðar aðstæður barna og að aðstoða börn við að vinna úr áföllum og þann gríðarlega ávinning af því að gera það fyrir þjóðfélagið. Því með því verði hægt að spara gríðarlegan kostnað vegna fjölbreyttra afleiðinga áfallanna síðar meir fyrir heilbrigðis- og menntakerfið og í félagslegri þjónustu. Þetta vakti áhuga okkar og í dag fengum við Hjördísi Evu Þórðardóttur sérfræðing hjá Mennta- og barnamálaráðuneytinu til að koma í þáttinn, því greiningin sem um ræðir var gerð á vegum ráðherra og hún sagði okkur frá því hvernig verið er að vinna í að taka þess hugsun inn í verkefni á vegum ráðuneytisins. Svo fórum við í heimsókn í Ásgarð handverkstæði í Mosfellsbænum. Ásgarður er verndaður vinnustaður og þar starfa nú 37 fatlaðir einstaklingar ásamt 9 leiðbeinendum. Þar eru framleiddir fallegir munir, gjafavörur og skartgripir úr viði, leðri, bronsi og fleiru. Það eru 30 ár frá því að Ásgarður var stofnaður í ár og Óskar Albertsson hefur verið starfsmaður þar frá upphafi og hann tók á móti okkur á handverkstæðinu í gær og leiddi okkur í gegnum þennan fallega stað þar sem haldið verður jólamarkaður á laugardaginn og á verkstæðinu náðum við einnig tali af Gunnari Jónssyni þar sem hann var að pússa forláta smjörhnífa úr tréi. Meistaranemar í ritlist við Háskóla Íslands hafa undanfarin ár verið í samstarfi við Rás 1 í desember vegna útgáfu Jólabókar Blekfjelagsins út en Blekfjelagið er nemendafélag Ritlistar. Ritlistarnemar lesa inn örsögur eða örtexta sem eru nákvæmlega 89 orð hver sem þau hafa skrifað og þemað í ár er Órói. Við heyrðum fyrsta hluta þessara örsagna í þættinum. Höfundar sagnanna í dag voru (í þessari röð): Ösp Eldjárn, Bergþóra Björnsdóttir, Elísabet Kristjánsdóttir, Orri Matthías Haraldsson, Ragnhildur Guðmundsdóttir, Hera Fjord og Daníel Daníelsson. Tónlist í þættinum í dag: Á skotbökkum / Stuðmenn (Egill Ólafsson, Sigurður Bjóla Garðarsson og Valgeir Guðjónsson) Carey / Joni Mitchell (Joni Mitchell) I've Got You Under My Skin / Frank Sinatra (Cole Porter & Harold Arlen) Við viljum lifa / Ríó tríó (Helgi Pétursson og Alberto) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Í viðtali í þættinum í síðustu viku var vitnað í niðurstöður greiningar hagfræðings um það að grípa fyrr inn í erfiðar aðstæður barna og að aðstoða börn við að vinna úr áföllum og þann gríðarlega ávinning af því að gera það fyrir þjóðfélagið. Því með því verði hægt að spara gríðarlegan kostnað vegna fjölbreyttra afleiðinga áfallanna síðar meir fyrir heilbrigðis- og menntakerfið og í félagslegri þjónustu. Þetta vakti áhuga okkar og í dag fengum við Hjördísi Evu Þórðardóttur sérfræðing hjá Mennta- og barnamálaráðuneytinu til að koma í þáttinn, því greiningin sem um ræðir var gerð á vegum ráðherra og hún sagði okkur frá því hvernig verið er að vinna í að taka þess hugsun inn í verkefni á vegum ráðuneytisins. Svo fórum við í heimsókn í Ásgarð handverkstæði í Mosfellsbænum. Ásgarður er verndaður vinnustaður og þar starfa nú 37 fatlaðir einstaklingar ásamt 9 leiðbeinendum. Þar eru framleiddir fallegir munir, gjafavörur og skartgripir úr viði, leðri, bronsi og fleiru. Það eru 30 ár frá því að Ásgarður var stofnaður í ár og Óskar Albertsson hefur verið starfsmaður þar frá upphafi og hann tók á móti okkur á handverkstæðinu í gær og leiddi okkur í gegnum þennan fallega stað þar sem haldið verður jólamarkaður á laugardaginn og á verkstæðinu náðum við einnig tali af Gunnari Jónssyni þar sem hann var að pússa forláta smjörhnífa úr tréi. Meistaranemar í ritlist við Háskóla Íslands hafa undanfarin ár verið í samstarfi við Rás 1 í desember vegna útgáfu Jólabókar Blekfjelagsins út en Blekfjelagið er nemendafélag Ritlistar. Ritlistarnemar lesa inn örsögur eða örtexta sem eru nákvæmlega 89 orð hver sem þau hafa skrifað og þemað í ár er Órói. Við heyrðum fyrsta hluta þessara örsagna í þættinum. Höfundar sagnanna í dag voru (í þessari röð): Ösp Eldjárn, Bergþóra Björnsdóttir, Elísabet Kristjánsdóttir, Orri Matthías Haraldsson, Ragnhildur Guðmundsdóttir, Hera Fjord og Daníel Daníelsson. Tónlist í þættinum í dag: Á skotbökkum / Stuðmenn (Egill Ólafsson, Sigurður Bjóla Garðarsson og Valgeir Guðjónsson) Carey / Joni Mitchell (Joni Mitchell) I've Got You Under My Skin / Frank Sinatra (Cole Porter & Harold Arlen) Við viljum lifa / Ríó tríó (Helgi Pétursson og Alberto) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Í viðtali í þættinum í síðustu viku var vitnað í niðurstöður greiningar hagfræðings um það að grípa fyrr inn í erfiðar aðstæður barna og að aðstoða börn við að vinna úr áföllum og þann gríðarlega ávinning af því að gera það fyrir þjóðfélagið. Því með því verði hægt að spara gríðarlegan kostnað vegna fjölbreyttra afleiðinga áfallanna síðar meir fyrir heilbrigðis- og menntakerfið og í félagslegri þjónustu. Þetta vakti áhuga okkar og í dag fengum við Hjördísi Evu Þórðardóttur sérfræðing hjá Mennta- og barnamálaráðuneytinu til að koma í þáttinn, því greiningin sem um ræðir var gerð á vegum ráðherra og hún sagði okkur frá því hvernig verið er að vinna í að taka þess hugsun inn í verkefni á vegum ráðuneytisins. Svo fórum við í heimsókn í Ásgarð handverkstæði í Mosfellsbænum. Ásgarður er verndaður vinnustaður og þar starfa nú 37 fatlaðir einstaklingar ásamt 9 leiðbeinendum. Þar eru framleiddir fallegir munir, gjafavörur og skartgripir úr viði, leðri, bronsi og fleiru. Það eru 30 ár frá því að Ásgarður var stofnaður í ár og Óskar Albertsson hefur verið starfsmaður þar frá upphafi og hann tók á móti okkur á handverkstæðinu í gær og leiddi okkur í gegnum þennan fallega stað þar sem haldið verður jólamarkaður á laugardaginn og á verkstæðinu náðum við einnig tali af Gunnari Jónssyni þar sem hann var að pússa forláta smjörhnífa úr tréi. Meistaranemar í ritlist við Háskóla Íslands hafa undanfarin ár verið í samstarfi við Rás 1 í desember vegna útgáfu Jólabókar Blekfjelagsins út en Blekfjelagið er nemendafélag Ritlistar. Ritlistarnemar lesa inn örsögur eða örtexta sem eru nákvæmlega 89 orð hver sem þau hafa skrifað og þemað í ár er Órói. Við heyrðum fyrsta hluta þessara örsagna í þættinum. Höfundar sagnanna í dag voru (í þessari röð): Ösp Eldjárn, Bergþóra Björnsdóttir, Elísabet Kristjánsdóttir, Orri Matthías Haraldsson, Ragnhildur Guðmundsdóttir, Hera Fjord og Daníel Daníelsson. Tónlist í þættinum í dag: Á skotbökkum / Stuðmenn (Egill Ólafsson, Sigurður Bjóla Garðarsson og Valgeir Guðjónsson) Carey / Joni Mitchell (Joni Mitchell) I've Got You Under My Skin / Frank Sinatra (Cole Porter & Harold Arlen) Við viljum lifa / Ríó tríó (Helgi Pétursson og Alberto) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Jólahátíðin á auðvitað að vera hátíð ljóss og gleði, en fyrir þau sem syrgja ástvin getur þetta verið mjög kvíðvænlegur tími því lífið er breytt og hefðir með ástvini eru ekki lengur til staðar. Við fengum í dag Hrannar Má Ásgeirs Sigrúnarson, stjórnarformann Sorgarmiðstöðvar, og Gísla Álfgeirsson, stuðningsmann miðstöðvarinnar til að segja okkur frá sinni reynslu er þeir leituðu fyrst til miðstöðvarinnar. Auk þess sögðu þeir frá tveimur viðburðum framundan og bjargráðum sem geta nýst syrgjendum vel, til dæmis um hátíðirnar, og þeir sögðu okkur líka frá Sorgartrénu sem tendrað var um helgina í Hellisgerði í Hafnarfirði. Þjóðdansafélag Reykjavíkur, ásamt Heimilisiðnaðarfélagi Íslands, Danshópnum Sporinu, Kvæðamannafélaginu Iðunn og Félagi harmonikkuunnenda í Reykjavík ætla að bjóða upp á skemmtilegan viðburð á Árbæjarsafni í tilefni af fullveldisdeginum 1. desember. Heimilisiðnaðarfélag Íslands verður með kynningu á íslenskum þjóðbúningum og veitt verður ráðgjöf hvernig koma megi eldri búningum aftur í notkun. Þjóðdansafélag Íslands mun bjóða upp í dans og taka sporið með gestum og gangandi og kynna um leið þessa skemmtilegu, lifandi hefð sem þjóðdansar eru. Þau Kristín Vala Breiðfjörð, formaður HFÍ, og Atli Freyr Hjaltason sem var á vegum allra ofantalinna félaga, komu í þáttinn klædd glæsilegum þjóðbúningum. Nú fyrir jólin kemur út bók sem nefnist Höfuðdagur, Sendibréf til móður minnar á 100 ára afmælisdegi hennar. Bókin er óður til móður höfundarins, Ingólfs Sverrissonar, og segir sögu konu sem gekk í gegnum miklar þrekraunir á lífsleiðinni en stóð að lokum uppi glæsileg og virt kona í fjarlægum landshluta og eignaðist átta börn. Gígja Hólmgeirsdóttir hitti Ingólf á Akureyri og spjallaði við hann um bókina í dag. Tónlist í þættinum í dag: Helga / Magnús Kjartansson (Magnús Kjartansson) Englishman in New York / Sting (Sting) Dansað á þorranum / Bragi Hlíðberg (Bragi Hlíðberg) Eldar minningana/Einar Hólm, Ellý Vilhjálms og Svanhildur Jakobsdóttir (erl. lag, texti e. Benedikt Axelsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Jólahátíðin á auðvitað að vera hátíð ljóss og gleði, en fyrir þau sem syrgja ástvin getur þetta verið mjög kvíðvænlegur tími því lífið er breytt og hefðir með ástvini eru ekki lengur til staðar. Við fengum í dag Hrannar Má Ásgeirs Sigrúnarson, stjórnarformann Sorgarmiðstöðvar, og Gísla Álfgeirsson, stuðningsmann miðstöðvarinnar til að segja okkur frá sinni reynslu er þeir leituðu fyrst til miðstöðvarinnar. Auk þess sögðu þeir frá tveimur viðburðum framundan og bjargráðum sem geta nýst syrgjendum vel, til dæmis um hátíðirnar, og þeir sögðu okkur líka frá Sorgartrénu sem tendrað var um helgina í Hellisgerði í Hafnarfirði. Þjóðdansafélag Reykjavíkur, ásamt Heimilisiðnaðarfélagi Íslands, Danshópnum Sporinu, Kvæðamannafélaginu Iðunn og Félagi harmonikkuunnenda í Reykjavík ætla að bjóða upp á skemmtilegan viðburð á Árbæjarsafni í tilefni af fullveldisdeginum 1. desember. Heimilisiðnaðarfélag Íslands verður með kynningu á íslenskum þjóðbúningum og veitt verður ráðgjöf hvernig koma megi eldri búningum aftur í notkun. Þjóðdansafélag Íslands mun bjóða upp í dans og taka sporið með gestum og gangandi og kynna um leið þessa skemmtilegu, lifandi hefð sem þjóðdansar eru. Þau Kristín Vala Breiðfjörð, formaður HFÍ, og Atli Freyr Hjaltason sem var á vegum allra ofantalinna félaga, komu í þáttinn klædd glæsilegum þjóðbúningum. Nú fyrir jólin kemur út bók sem nefnist Höfuðdagur, Sendibréf til móður minnar á 100 ára afmælisdegi hennar. Bókin er óður til móður höfundarins, Ingólfs Sverrissonar, og segir sögu konu sem gekk í gegnum miklar þrekraunir á lífsleiðinni en stóð að lokum uppi glæsileg og virt kona í fjarlægum landshluta og eignaðist átta börn. Gígja Hólmgeirsdóttir hitti Ingólf á Akureyri og spjallaði við hann um bókina í dag. Tónlist í þættinum í dag: Helga / Magnús Kjartansson (Magnús Kjartansson) Englishman in New York / Sting (Sting) Dansað á þorranum / Bragi Hlíðberg (Bragi Hlíðberg) Eldar minningana/Einar Hólm, Ellý Vilhjálms og Svanhildur Jakobsdóttir (erl. lag, texti e. Benedikt Axelsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Jólahátíðin á auðvitað að vera hátíð ljóss og gleði, en fyrir þau sem syrgja ástvin getur þetta verið mjög kvíðvænlegur tími því lífið er breytt og hefðir með ástvini eru ekki lengur til staðar. Við fengum í dag Hrannar Má Ásgeirs Sigrúnarson, stjórnarformann Sorgarmiðstöðvar, og Gísla Álfgeirsson, stuðningsmann miðstöðvarinnar til að segja okkur frá sinni reynslu er þeir leituðu fyrst til miðstöðvarinnar. Auk þess sögðu þeir frá tveimur viðburðum framundan og bjargráðum sem geta nýst syrgjendum vel, til dæmis um hátíðirnar, og þeir sögðu okkur líka frá Sorgartrénu sem tendrað var um helgina í Hellisgerði í Hafnarfirði. Þjóðdansafélag Reykjavíkur, ásamt Heimilisiðnaðarfélagi Íslands, Danshópnum Sporinu, Kvæðamannafélaginu Iðunn og Félagi harmonikkuunnenda í Reykjavík ætla að bjóða upp á skemmtilegan viðburð á Árbæjarsafni í tilefni af fullveldisdeginum 1. desember. Heimilisiðnaðarfélag Íslands verður með kynningu á íslenskum þjóðbúningum og veitt verður ráðgjöf hvernig koma megi eldri búningum aftur í notkun. Þjóðdansafélag Íslands mun bjóða upp í dans og taka sporið með gestum og gangandi og kynna um leið þessa skemmtilegu, lifandi hefð sem þjóðdansar eru. Þau Kristín Vala Breiðfjörð, formaður HFÍ, og Atli Freyr Hjaltason sem var á vegum allra ofantalinna félaga, komu í þáttinn klædd glæsilegum þjóðbúningum. Nú fyrir jólin kemur út bók sem nefnist Höfuðdagur, Sendibréf til móður minnar á 100 ára afmælisdegi hennar. Bókin er óður til móður höfundarins, Ingólfs Sverrissonar, og segir sögu konu sem gekk í gegnum miklar þrekraunir á lífsleiðinni en stóð að lokum uppi glæsileg og virt kona í fjarlægum landshluta og eignaðist átta börn. Gígja Hólmgeirsdóttir hitti Ingólf á Akureyri og spjallaði við hann um bókina í dag. Tónlist í þættinum í dag: Helga / Magnús Kjartansson (Magnús Kjartansson) Englishman in New York / Sting (Sting) Dansað á þorranum / Bragi Hlíðberg (Bragi Hlíðberg) Eldar minningana/Einar Hólm, Ellý Vilhjálms og Svanhildur Jakobsdóttir (erl. lag, texti e. Benedikt Axelsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við heyrum stöðugt fréttir af afleiðingum snalltækja og samfélagsmiðla á okkur og kannski ekki síst yngstu kynslóðirnar, sem þekkja ekki annan veruleika en að þessi tæki eru alls staðar í seilingarfjarlægð og allir eru alltaf sítengdir við netið. Þetta hefur auðvitað haft áhrif á til dæmis skólahald og því var áhugavert að kynnast aðeins NÚ grunnskólanum sem er í Hafnarfirði sem leggur mikla áherslu á heilsu og núveru. NÚ grunnskólinn byrjar til dæmis seinna á morgnanna en aðrir skólar og allir dagar byrja á íhugun og núvitundaræfingum. Við fengum þá Dag Björgvin Jónsson, nemanda í 10. Bekk, og Kristján Ómar Björnsson, heilsustjóra og eiganda skólans, til að segja okkur meira frá skólanum og starfsemi hans í þættinum í dag. Anna Rósa grasalæknir kom til okkar í dag en hún er nýbúin að stofna góðgerðarsamtökin Lífgrös, www.lifgros.is, sem hafa þann tilgang að kenna konum í flóttamannabúðum í Írak að búa til vörur úr jurtum, bæði til eigin nota og til að afla tekna. Hún rekur verkefni í þremur flóttamannabúðum í Írak og er nýkomin heim frá Írak eftir mánaðardvöl við kennslu. Anna Rósa sagði okkur frá þessu í dag. Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í veðurspjall og í þetta sinn talaði hann um loftslagsmálin í kjölfar samantektar vísindanefndar um loftslagsmál frá í október og umfjöllum um hitabreytingar á Íslandi síðustu áratugi. Hann talaði til dæmis um hvernig árið 2023 er að koma út hér á landi í sambandi við meðalhita, hversu erfiðlega gengur að standa við markmið Parísarsamkomulagsins frá 2015 og sitthvað fleira. Tónlist í þættinum í dag: Söknuður / Roof Tops (erl.lag - Stefán G Stefánsson) Nha Fidjo matcho / Ildo Lobo Oil gusher / Raymond Scott Quintet (Raymond Scott) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Byggingarfélagið Búseti fagnar 40 ára afmæli í ár, nákvæmlega var það í gær 26.nóvember. Slagorðið Barátta fyrir búsetu fylgdi félaginu í upphafi þegar húsnæðismál voru í upplausn. Páll Gunnlaugsson arkitekt sat í fyrstu stjórn Búseta og hefur einnig setið í formannstóli félagsins. Hann hefur nú skrifað bók um sögu félagsins en það var stofnað af áhuga og frumkvæða fjölda fólks sem lét sig varða stöðu húsnæðismála, sérstaklega ungs fólks. Við ræddum við Pál í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni eins og aðra mánudaga. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn við þvottavélar, endurvinnslu, Guðmund rímnaskáld og Bólu-Hjálmar. Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Skúli Sigurðsson rithöfundur. Bókin hans Maðurinn frá Sao Paulo er nýkomin út. Glæpasaga með sögulegu ívafi sem við fengum hann til að segja okkur aðeins betur frá. En auðvitað sagði hann okkur aðallega frá því sem hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Skúli talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Tónlist í þættinum í dag: Hámenningin / Halli Reynis (Halli Reynis) Our house / Crosby,Stills and Nash (Graham Nash) Good year for the roses / Elvis Costello (Jerry Chestnut) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Byggingarfélagið Búseti fagnar 40 ára afmæli í ár, nákvæmlega var það í gær 26.nóvember. Slagorðið Barátta fyrir búsetu fylgdi félaginu í upphafi þegar húsnæðismál voru í upplausn. Páll Gunnlaugsson arkitekt sat í fyrstu stjórn Búseta og hefur einnig setið í formannstóli félagsins. Hann hefur nú skrifað bók um sögu félagsins en það var stofnað af áhuga og frumkvæða fjölda fólks sem lét sig varða stöðu húsnæðismála, sérstaklega ungs fólks. Við ræddum við Pál í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni eins og aðra mánudaga. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn við þvottavélar, endurvinnslu, Guðmund rímnaskáld og Bólu-Hjálmar. Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Skúli Sigurðsson rithöfundur. Bókin hans Maðurinn frá Sao Paulo er nýkomin út. Glæpasaga með sögulegu ívafi sem við fengum hann til að segja okkur aðeins betur frá. En auðvitað sagði hann okkur aðallega frá því sem hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Skúli talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Tónlist í þættinum í dag: Hámenningin / Halli Reynis (Halli Reynis) Our house / Crosby,Stills and Nash (Graham Nash) Good year for the roses / Elvis Costello (Jerry Chestnut) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Byggingarfélagið Búseti fagnar 40 ára afmæli í ár, nákvæmlega var það í gær 26.nóvember. Slagorðið Barátta fyrir búsetu fylgdi félaginu í upphafi þegar húsnæðismál voru í upplausn. Páll Gunnlaugsson arkitekt sat í fyrstu stjórn Búseta og hefur einnig setið í formannstóli félagsins. Hann hefur nú skrifað bók um sögu félagsins en það var stofnað af áhuga og frumkvæða fjölda fólks sem lét sig varða stöðu húsnæðismála, sérstaklega ungs fólks. Við ræddum við Pál í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni eins og aðra mánudaga. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn við þvottavélar, endurvinnslu, Guðmund rímnaskáld og Bólu-Hjálmar. Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Skúli Sigurðsson rithöfundur. Bókin hans Maðurinn frá Sao Paulo er nýkomin út. Glæpasaga með sögulegu ívafi sem við fengum hann til að segja okkur aðeins betur frá. En auðvitað sagði hann okkur aðallega frá því sem hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Skúli talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Tónlist í þættinum í dag: Hámenningin / Halli Reynis (Halli Reynis) Our house / Crosby,Stills and Nash (Graham Nash) Good year for the roses / Elvis Costello (Jerry Chestnut) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Kolbeinn Tumi Daðason er fréttastjóri Stöðvar 2, Vísis og Bylgjunnar og hann var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Kolbeinn Tumi lærði byggingaverkfræði í Seattle í Washingtonríki og er að auki með meistarapróf í blaðamennsku frá Háskóla Íslands. Við fórum með honum aftur í tímann á æskuslóðirnar í vesturbæ Reykjavíkur og hann sagði okkur frá tíðum ferðum fjölskyldunnar til Skotlands, en faðir hans er skoskur og föðurfjölskylda hans býr í nágrenni Edinborgar. Við kynntumst Kolbeini Tuma betur í þættinum. Matarspjallið var svo auðvitað á sínum stað og í dag töluðum við aðeins um Þakkargjörðardaginn og þá er ekki hægt annað en að tala um kalkún, en Þakkargjörðardagurinn var einmitt í gær. Þetta hefur ekki íslensk hefð en hvað vitum við, kannski verður þakkagjörðin orðin að hefð hér innan skamms eins og Valentínusardagurinn og Hrekkjarvökudagurinn og ýmislegt fleira. Tónlist í þættinum í dag: Rocket Man / Elton John (Elton John & Bernie Taupin) Life on Mars / David Bowie (David Bowie) Mr. Brightside / Killers (Brandon Flowers & Dave Keuning) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Kolbeinn Tumi Daðason er fréttastjóri Stöðvar 2, Vísis og Bylgjunnar og hann var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Kolbeinn Tumi lærði byggingaverkfræði í Seattle í Washingtonríki og er að auki með meistarapróf í blaðamennsku frá Háskóla Íslands. Við fórum með honum aftur í tímann á æskuslóðirnar í vesturbæ Reykjavíkur og hann sagði okkur frá tíðum ferðum fjölskyldunnar til Skotlands, en faðir hans er skoskur og föðurfjölskylda hans býr í nágrenni Edinborgar. Við kynntumst Kolbeini Tuma betur í þættinum. Matarspjallið var svo auðvitað á sínum stað og í dag töluðum við aðeins um Þakkargjörðardaginn og þá er ekki hægt annað en að tala um kalkún, en Þakkargjörðardagurinn var einmitt í gær. Þetta hefur ekki íslensk hefð en hvað vitum við, kannski verður þakkagjörðin orðin að hefð hér innan skamms eins og Valentínusardagurinn og Hrekkjarvökudagurinn og ýmislegt fleira. Tónlist í þættinum í dag: Rocket Man / Elton John (Elton John & Bernie Taupin) Life on Mars / David Bowie (David Bowie) Mr. Brightside / Killers (Brandon Flowers & Dave Keuning) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Kolbeinn Tumi Daðason er fréttastjóri Stöðvar 2, Vísis og Bylgjunnar og hann var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Kolbeinn Tumi lærði byggingaverkfræði í Seattle í Washingtonríki og er að auki með meistarapróf í blaðamennsku frá Háskóla Íslands. Við fórum með honum aftur í tímann á æskuslóðirnar í vesturbæ Reykjavíkur og hann sagði okkur frá tíðum ferðum fjölskyldunnar til Skotlands, en faðir hans er skoskur og föðurfjölskylda hans býr í nágrenni Edinborgar. Við kynntumst Kolbeini Tuma betur í þættinum. Matarspjallið var svo auðvitað á sínum stað og í dag töluðum við aðeins um Þakkargjörðardaginn og þá er ekki hægt annað en að tala um kalkún, en Þakkargjörðardagurinn var einmitt í gær. Þetta hefur ekki íslensk hefð en hvað vitum við, kannski verður þakkagjörðin orðin að hefð hér innan skamms eins og Valentínusardagurinn og Hrekkjarvökudagurinn og ýmislegt fleira. Tónlist í þættinum í dag: Rocket Man / Elton John (Elton John & Bernie Taupin) Life on Mars / David Bowie (David Bowie) Mr. Brightside / Killers (Brandon Flowers & Dave Keuning) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við heyrðum sögu Einars Guttormssonar í dag. Hann greindist með parkinson fyrir um 5 árum og hafði fundið einkenni í u.þ.b. fimm ár þar á undan. Við greiningu tók Einar þá ákvörðun að hreyfa sig til að vinna á móti einkennunum og hann stóð heldur betur við það, hann hjólar um það bil heilt maraþon á hverjum degi, stundum allt upp í 200 kílómetra á dag. Hann hefur toppað sig á hverju ári og hefur hjólað yfir 11 þúsund kílómetra í ár og ætlar ekki að hætta fyrr en hann nær takmarkinu tólf þúsund kílómetrum. Einar kom til okkar í dag og deildi með okkur sinni sögu. Svo kynntumst Fúsa í dag. En sýningin Fúsi: Aldur og fyrri störf var frumsýnd um helgina í Borgarleikhúsinu. Leikritið er heimildaleiksýning um Sigfús Sveinbjörn Svanbergsson, Fúsa, þar sem Fúsi fer yfir ævi sína með hjálp góðra leikara. Agnar Jón Egilsson, leikstjóri og leikari og frændi Fúsa tók viðtöl við Fúsa á meðan á Covid faraldrinum stóð og upp úr þeim er sýningin unnin. Sýningin markar tímamót í íslensku leikhúsi því þetta er í fyrsta sinn sem leikrit um, eftir og leikin af leikara með þroskaskerðingu er sett á svið hér á landi. Þeir frændur, Fúsi og Aggi, komu til okkar í dag og sögðu okkur frekar frá sýningunni, sem hefur fengið afskaplega jákvæða gagnrýni og hlaut Múrbrjótinn, viðurkenningu Landssamtakanna Þroskahjálpar. Við fræddumst svo að lokum um söngstund í Hannesarholti þar sem kynslóðirnar geta komið saman og sungið af hjartans lyst á laugardaginn kemur. Syngjum saman er heiti á viðburði sem oft hefur verið boðið uppá í Hannesarholti og í vetur verður stundin tileinkuð Marinellu Ragnheiði Haraldsdóttur, sem var fædd 1933 og hefði því orðið níræð 14.september sl.en hún lést í sumar. Dóttir Marinellu, Ragnheiður J. Jónsdóttir sagði okkur frá móður sinni og því að Hannesarholt er í rauninni til í þeirri mynd sem það er í í dag vegna hennar og hún mætti á alla Syngjum saman viðburðina þar til heimsfaraldurinn truflaði taktinn. Tónlist í þættinum í dag: Vetur / Egill Ólafsson (Egill Ólafsson) Presley / Katrín Halldóra (Grafík-Rúnar Þórisson) Lítill drengur / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Kjartansson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Fram í heiðanna ró / KK og Maggi Eiríks (erl.lag, texti Friðrik A. Friðriksson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við heyrðum sögu Einars Guttormssonar í dag. Hann greindist með parkinson fyrir um 5 árum og hafði fundið einkenni í u.þ.b. fimm ár þar á undan. Við greiningu tók Einar þá ákvörðun að hreyfa sig til að vinna á móti einkennunum og hann stóð heldur betur við það, hann hjólar um það bil heilt maraþon á hverjum degi, stundum allt upp í 200 kílómetra á dag. Hann hefur toppað sig á hverju ári og hefur hjólað yfir 11 þúsund kílómetra í ár og ætlar ekki að hætta fyrr en hann nær takmarkinu tólf þúsund kílómetrum. Einar kom til okkar í dag og deildi með okkur sinni sögu. Svo kynntumst Fúsa í dag. En sýningin Fúsi: Aldur og fyrri störf var frumsýnd um helgina í Borgarleikhúsinu. Leikritið er heimildaleiksýning um Sigfús Sveinbjörn Svanbergsson, Fúsa, þar sem Fúsi fer yfir ævi sína með hjálp góðra leikara. Agnar Jón Egilsson, leikstjóri og leikari og frændi Fúsa tók viðtöl við Fúsa á meðan á Covid faraldrinum stóð og upp úr þeim er sýningin unnin. Sýningin markar tímamót í íslensku leikhúsi því þetta er í fyrsta sinn sem leikrit um, eftir og leikin af leikara með þroskaskerðingu er sett á svið hér á landi. Þeir frændur, Fúsi og Aggi, komu til okkar í dag og sögðu okkur frekar frá sýningunni, sem hefur fengið afskaplega jákvæða gagnrýni og hlaut Múrbrjótinn, viðurkenningu Landssamtakanna Þroskahjálpar. Við fræddumst svo að lokum um söngstund í Hannesarholti þar sem kynslóðirnar geta komið saman og sungið af hjartans lyst á laugardaginn kemur. Syngjum saman er heiti á viðburði sem oft hefur verið boðið uppá í Hannesarholti og í vetur verður stundin tileinkuð Marinellu Ragnheiði Haraldsdóttur, sem var fædd 1933 og hefði því orðið níræð 14.september sl.en hún lést í sumar. Dóttir Marinellu, Ragnheiður J. Jónsdóttir sagði okkur frá móður sinni og því að Hannesarholt er í rauninni til í þeirri mynd sem það er í í dag vegna hennar og hún mætti á alla Syngjum saman viðburðina þar til heimsfaraldurinn truflaði taktinn. Tónlist í þættinum í dag: Vetur / Egill Ólafsson (Egill Ólafsson) Presley / Katrín Halldóra (Grafík-Rúnar Þórisson) Lítill drengur / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Kjartansson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Fram í heiðanna ró / KK og Maggi Eiríks (erl.lag, texti Friðrik A. Friðriksson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við heyrðum sögu Einars Guttormssonar í dag. Hann greindist með parkinson fyrir um 5 árum og hafði fundið einkenni í u.þ.b. fimm ár þar á undan. Við greiningu tók Einar þá ákvörðun að hreyfa sig til að vinna á móti einkennunum og hann stóð heldur betur við það, hann hjólar um það bil heilt maraþon á hverjum degi, stundum allt upp í 200 kílómetra á dag. Hann hefur toppað sig á hverju ári og hefur hjólað yfir 11 þúsund kílómetra í ár og ætlar ekki að hætta fyrr en hann nær takmarkinu tólf þúsund kílómetrum. Einar kom til okkar í dag og deildi með okkur sinni sögu. Svo kynntumst Fúsa í dag. En sýningin Fúsi: Aldur og fyrri störf var frumsýnd um helgina í Borgarleikhúsinu. Leikritið er heimildaleiksýning um Sigfús Sveinbjörn Svanbergsson, Fúsa, þar sem Fúsi fer yfir ævi sína með hjálp góðra leikara. Agnar Jón Egilsson, leikstjóri og leikari og frændi Fúsa tók viðtöl við Fúsa á meðan á Covid faraldrinum stóð og upp úr þeim er sýningin unnin. Sýningin markar tímamót í íslensku leikhúsi því þetta er í fyrsta sinn sem leikrit um, eftir og leikin af leikara með þroskaskerðingu er sett á svið hér á landi. Þeir frændur, Fúsi og Aggi, komu til okkar í dag og sögðu okkur frekar frá sýningunni, sem hefur fengið afskaplega jákvæða gagnrýni og hlaut Múrbrjótinn, viðurkenningu Landssamtakanna Þroskahjálpar. Við fræddumst svo að lokum um söngstund í Hannesarholti þar sem kynslóðirnar geta komið saman og sungið af hjartans lyst á laugardaginn kemur. Syngjum saman er heiti á viðburði sem oft hefur verið boðið uppá í Hannesarholti og í vetur verður stundin tileinkuð Marinellu Ragnheiði Haraldsdóttur, sem var fædd 1933 og hefði því orðið níræð 14.september sl.en hún lést í sumar. Dóttir Marinellu, Ragnheiður J. Jónsdóttir sagði okkur frá móður sinni og því að Hannesarholt er í rauninni til í þeirri mynd sem það er í í dag vegna hennar og hún mætti á alla Syngjum saman viðburðina þar til heimsfaraldurinn truflaði taktinn. Tónlist í þættinum í dag: Vetur / Egill Ólafsson (Egill Ólafsson) Presley / Katrín Halldóra (Grafík-Rúnar Þórisson) Lítill drengur / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Kjartansson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Fram í heiðanna ró / KK og Maggi Eiríks (erl.lag, texti Friðrik A. Friðriksson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um verkefnið Gefum íslensku séns, íslenskuvænt samfélag sem er á vegum Háskólaseturs Vestfjarða, Fræðslumiðstöðvar Vestfjarða, Ísafjarðabæjar og Súðavíkurhrepps. Þetta verkefni hlaut viðurkenninguna Evrópumerkið núna í ár en verkefnið gengur út á að gera fólk meðvitað um hvernig innflytjendur læra íslensku og fá samfélagið í heild til að aðstoða fólk að tileinka sér tungumálið. Við heyrðum í dag í Sædísi Maríu Jónatansdóttir, forstöðumanni Fræðslumiðstöðvar Vestfjarða og Peter Weiss, forstöðumanni Háskólaseturs Vestfjarða og fengum þau til að segja okkur betur frá þessu. Guðmundur G Þórarinsson verkfræðingur var 34 ára gamall árið 1973 þegar hann stóð með risastórt verkefni í höndum. Það þurfti að setja upp um 550 viðlagasjóðshús fyrir heimilislausa Vestmannaeyinga og það þurfti að gerast hratt. Í ljósi þeirra stöðu sem komin er upp í Grindavík nú og þá húsnæðisneyð sem íbúar þess eru í, fengum við Guðmund til að lýsa því hvernig Vestmanneyjaverkefnið gekk fyrir sig árið 1973. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Eins og heyrst hefur í fréttum þá skemmdist vatnsleiðslan til Vestmannaeyja síðastliðið föstudagskvöld og á henni eru nú tvö göt. Magnús segir í kortinu frá ótta eyjamanna við vatnsleysið, en sagt er að þeir hafi óttast það meira en allar aðrar ógnir. Í seinni hluta póstkortsins segir hann frá grein um öldrun þar sem spáð er hækkandi lífaldri jarðarbúa en líkurnar eru mestar hjá hinum efnameiri því öldrunarlyfin og meðferðin verður dýr og verður líklegast ekki á færi hinna efnaminni. Tónlist í þættinum í dag: Dönsum í hríðinni / Fríða Hansen (Fríða Hansen) Cecilia / Simon & Garfunkel (Paul Simon) Þar sem fyrrum / Sextett Ólafs Gauks (Oddgeir Kristjánsson og Ási í Bæ) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um verkefnið Gefum íslensku séns, íslenskuvænt samfélag sem er á vegum Háskólaseturs Vestfjarða, Fræðslumiðstöðvar Vestfjarða, Ísafjarðabæjar og Súðavíkurhrepps. Þetta verkefni hlaut viðurkenninguna Evrópumerkið núna í ár en verkefnið gengur út á að gera fólk meðvitað um hvernig innflytjendur læra íslensku og fá samfélagið í heild til að aðstoða fólk að tileinka sér tungumálið. Við heyrðum í dag í Sædísi Maríu Jónatansdóttir, forstöðumanni Fræðslumiðstöðvar Vestfjarða og Peter Weiss, forstöðumanni Háskólaseturs Vestfjarða og fengum þau til að segja okkur betur frá þessu. Guðmundur G Þórarinsson verkfræðingur var 34 ára gamall árið 1973 þegar hann stóð með risastórt verkefni í höndum. Það þurfti að setja upp um 550 viðlagasjóðshús fyrir heimilislausa Vestmannaeyinga og það þurfti að gerast hratt. Í ljósi þeirra stöðu sem komin er upp í Grindavík nú og þá húsnæðisneyð sem íbúar þess eru í, fengum við Guðmund til að lýsa því hvernig Vestmanneyjaverkefnið gekk fyrir sig árið 1973. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Eins og heyrst hefur í fréttum þá skemmdist vatnsleiðslan til Vestmannaeyja síðastliðið föstudagskvöld og á henni eru nú tvö göt. Magnús segir í kortinu frá ótta eyjamanna við vatnsleysið, en sagt er að þeir hafi óttast það meira en allar aðrar ógnir. Í seinni hluta póstkortsins segir hann frá grein um öldrun þar sem spáð er hækkandi lífaldri jarðarbúa en líkurnar eru mestar hjá hinum efnameiri því öldrunarlyfin og meðferðin verður dýr og verður líklegast ekki á færi hinna efnaminni. Tónlist í þættinum í dag: Dönsum í hríðinni / Fríða Hansen (Fríða Hansen) Cecilia / Simon & Garfunkel (Paul Simon) Þar sem fyrrum / Sextett Ólafs Gauks (Oddgeir Kristjánsson og Ási í Bæ) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um verkefnið Gefum íslensku séns, íslenskuvænt samfélag sem er á vegum Háskólaseturs Vestfjarða, Fræðslumiðstöðvar Vestfjarða, Ísafjarðabæjar og Súðavíkurhrepps. Þetta verkefni hlaut viðurkenninguna Evrópumerkið núna í ár en verkefnið gengur út á að gera fólk meðvitað um hvernig innflytjendur læra íslensku og fá samfélagið í heild til að aðstoða fólk að tileinka sér tungumálið. Við heyrðum í dag í Sædísi Maríu Jónatansdóttir, forstöðumanni Fræðslumiðstöðvar Vestfjarða og Peter Weiss, forstöðumanni Háskólaseturs Vestfjarða og fengum þau til að segja okkur betur frá þessu. Guðmundur G Þórarinsson verkfræðingur var 34 ára gamall árið 1973 þegar hann stóð með risastórt verkefni í höndum. Það þurfti að setja upp um 550 viðlagasjóðshús fyrir heimilislausa Vestmannaeyinga og það þurfti að gerast hratt. Í ljósi þeirra stöðu sem komin er upp í Grindavík nú og þá húsnæðisneyð sem íbúar þess eru í, fengum við Guðmund til að lýsa því hvernig Vestmanneyjaverkefnið gekk fyrir sig árið 1973. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Eins og heyrst hefur í fréttum þá skemmdist vatnsleiðslan til Vestmannaeyja síðastliðið föstudagskvöld og á henni eru nú tvö göt. Magnús segir í kortinu frá ótta eyjamanna við vatnsleysið, en sagt er að þeir hafi óttast það meira en allar aðrar ógnir. Í seinni hluta póstkortsins segir hann frá grein um öldrun þar sem spáð er hækkandi lífaldri jarðarbúa en líkurnar eru mestar hjá hinum efnameiri því öldrunarlyfin og meðferðin verður dýr og verður líklegast ekki á færi hinna efnaminni. Tónlist í þættinum í dag: Dönsum í hríðinni / Fríða Hansen (Fríða Hansen) Cecilia / Simon & Garfunkel (Paul Simon) Þar sem fyrrum / Sextett Ólafs Gauks (Oddgeir Kristjánsson og Ási í Bæ) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Vernd mannlegra innviða á Reykjanesi er nafnið á pistli sem Diljá Ámundadóttir Zoega skrifaði á visir.is. Hún er með diplómu á meistarastigi í sálgæslufræðum og hefur mikið skoðað áföll og samfélagsleg áföll. Í greininni er hún að velta fyrir sér stöðunni á Reykjanesi, þar sem til dæmis hefur verið samþykkt frumvarp á Alþingi um vernd innviða á Reykjanesi. Diljá bendir á að það þurfi líka að huga að vernd mannlegra innviða á Suðurnesjum. Því það sem til dæmis íbúar Grindavíkur eru að ganga í gegnum sé samfélagslegt áfall og að það þurfi að hjálpa þeim að vinna úr afleiðingum þess. Diljá útskýrði þetta betur fyrir okkur í þættinum. Að vera barn, systkini, vinur eða náinn aðstandandi krabbameinsgreinds einstaklings getur verið mikil áskorun fyrir fólk. Hvað þá þegar maður er unglingur með öllu sem því tilheyrir. Þetta getur margt úr skorðum og eðlilegt að spurningar vakni og hvaða tilfinningar er eðlilegt að vera að glíma við. Kraftur og Bergið Headspace ætla að sameina krafta sína og bjóða ungmennum á aldrinum 14 til 20 ára upp á að koma og ræða hvernig er að vera aðstandandi krabbmeinsgreinds einstaklings á morgun í húsnæði Krafts Skógarhlíð 8. Guðlaug Ragnarsdóttir, náms- og starfsráðgjafi hjá Krafti kom í þáttinn. Jóhanna Vilhjálmsdóttir kom svo í Heilsuspjallið og í dag talaði hún um plast og plastmengun. Það er plast allstaðar í kringum okkur, í umhverfinu og í matnum og þessar öragnir finnast orðið í nánast öllu. Tónlist í þættinum í dag: Tondeleyo - Björk Guðmundsdóttir og Tríó Guðmundar Ingólfssonar (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson) Ég nefni nafnið þitt / Kristjana Arngrímsd (Kristjana Arngrímsdóttir og Davíð Stefánsson frá Fagraskógi) Húsin í bænum / Egill Ólafsson (Gunnar Þórðarson og Tómas Guðmundsson) Oddaflug / Hildur Vala (Hildur Vala) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Vernd mannlegra innviða á Reykjanesi er nafnið á pistli sem Diljá Ámundadóttir Zoega skrifaði á visir.is. Hún er með diplómu á meistarastigi í sálgæslufræðum og hefur mikið skoðað áföll og samfélagsleg áföll. Í greininni er hún að velta fyrir sér stöðunni á Reykjanesi, þar sem til dæmis hefur verið samþykkt frumvarp á Alþingi um vernd innviða á Reykjanesi. Diljá bendir á að það þurfi líka að huga að vernd mannlegra innviða á Suðurnesjum. Því það sem til dæmis íbúar Grindavíkur eru að ganga í gegnum sé samfélagslegt áfall og að það þurfi að hjálpa þeim að vinna úr afleiðingum þess. Diljá útskýrði þetta betur fyrir okkur í þættinum. Að vera barn, systkini, vinur eða náinn aðstandandi krabbameinsgreinds einstaklings getur verið mikil áskorun fyrir fólk. Hvað þá þegar maður er unglingur með öllu sem því tilheyrir. Þetta getur margt úr skorðum og eðlilegt að spurningar vakni og hvaða tilfinningar er eðlilegt að vera að glíma við. Kraftur og Bergið Headspace ætla að sameina krafta sína og bjóða ungmennum á aldrinum 14 til 20 ára upp á að koma og ræða hvernig er að vera aðstandandi krabbmeinsgreinds einstaklings á morgun í húsnæði Krafts Skógarhlíð 8. Guðlaug Ragnarsdóttir, náms- og starfsráðgjafi hjá Krafti kom í þáttinn. Jóhanna Vilhjálmsdóttir kom svo í Heilsuspjallið og í dag talaði hún um plast og plastmengun. Það er plast allstaðar í kringum okkur, í umhverfinu og í matnum og þessar öragnir finnast orðið í nánast öllu. Tónlist í þættinum í dag: Tondeleyo - Björk Guðmundsdóttir og Tríó Guðmundar Ingólfssonar (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson) Ég nefni nafnið þitt / Kristjana Arngrímsd (Kristjana Arngrímsdóttir og Davíð Stefánsson frá Fagraskógi) Húsin í bænum / Egill Ólafsson (Gunnar Þórðarson og Tómas Guðmundsson) Oddaflug / Hildur Vala (Hildur Vala) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dr. Þorgerður Sigurðardóttir er sérfræðingur í kvensjúkdóma- og fæðingarsjúkraþjálfun með áherslu á grindarbotn. Hún lauk doktorsnámi árið 2020 þar sem rannsóknarefni hennar sneri að heilsu kvenna og áhrifum fæðingar á grindarbotn og einnig skoðaði hún hvort sjúkraþjálfun og fræðsla geti bætt heilsu og lífsgæði kvenna á þessu mikilvæga skeiði lífsins. Þorgerður kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um þetta. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag, þetta er sextugasti vinkillinn sem við fáum frá honum og þessi fjallar um pasta, kartöflur, slípivélar, Kanada og skáldið góða Káinn á síðustu línurnar. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Guðjón Ragnar Jónasson rithöfundur, þýðandi, búfræðingur og íslenskufræðingur. Það er nýútkomin bók eftir hann og Daníel Hansen sem heitir Forystufé og fólkið í landinu. Við fengum hann til að segja okkur aðeins frá þeirri bók og svo auðvitað frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Guðjón talaði um eftirfarandi bækur: Högni e. Auði Jónsdóttur Vandamál vina minna e. Hörpu Rún Kristjánsdóttur Sauðfjárbúskapur í Reykjavík e. Ólaf Dýrmundsson Ármann Kr. Einarsson, Indriði Úlfsson, Guðrún Helgadóttir, Arnaldur Indriðason og glæpasögur til dæmis eftir Stefán Mána og Evu Björg Ægisdóttur Brekkukotsannáll e. Halldór Laxness Tónlist í þættinum í dag: Norðurljós / Eyjólfur Kristjánsson (Gunnar Þórðarson og Ólafur Haukur Símonarson) Come Down Easy / Carole King (Carole King & Toni Sterne) Veronica / Cornelis Vreeswjik (Cornelis Vreeswijk) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dr. Þorgerður Sigurðardóttir er sérfræðingur í kvensjúkdóma- og fæðingarsjúkraþjálfun með áherslu á grindarbotn. Hún lauk doktorsnámi árið 2020 þar sem rannsóknarefni hennar sneri að heilsu kvenna og áhrifum fæðingar á grindarbotn og einnig skoðaði hún hvort sjúkraþjálfun og fræðsla geti bætt heilsu og lífsgæði kvenna á þessu mikilvæga skeiði lífsins. Þorgerður kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um þetta. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag, þetta er sextugasti vinkillinn sem við fáum frá honum og þessi fjallar um pasta, kartöflur, slípivélar, Kanada og skáldið góða Káinn á síðustu línurnar. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Guðjón Ragnar Jónasson rithöfundur, þýðandi, búfræðingur og íslenskufræðingur. Það er nýútkomin bók eftir hann og Daníel Hansen sem heitir Forystufé og fólkið í landinu. Við fengum hann til að segja okkur aðeins frá þeirri bók og svo auðvitað frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Guðjón talaði um eftirfarandi bækur: Högni e. Auði Jónsdóttur Vandamál vina minna e. Hörpu Rún Kristjánsdóttur Sauðfjárbúskapur í Reykjavík e. Ólaf Dýrmundsson Ármann Kr. Einarsson, Indriði Úlfsson, Guðrún Helgadóttir, Arnaldur Indriðason og glæpasögur til dæmis eftir Stefán Mána og Evu Björg Ægisdóttur Brekkukotsannáll e. Halldór Laxness Tónlist í þættinum í dag: Norðurljós / Eyjólfur Kristjánsson (Gunnar Þórðarson og Ólafur Haukur Símonarson) Come Down Easy / Carole King (Carole King & Toni Sterne) Veronica / Cornelis Vreeswjik (Cornelis Vreeswijk) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dr. Þorgerður Sigurðardóttir er sérfræðingur í kvensjúkdóma- og fæðingarsjúkraþjálfun með áherslu á grindarbotn. Hún lauk doktorsnámi árið 2020 þar sem rannsóknarefni hennar sneri að heilsu kvenna og áhrifum fæðingar á grindarbotn og einnig skoðaði hún hvort sjúkraþjálfun og fræðsla geti bætt heilsu og lífsgæði kvenna á þessu mikilvæga skeiði lífsins. Þorgerður kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um þetta. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag, þetta er sextugasti vinkillinn sem við fáum frá honum og þessi fjallar um pasta, kartöflur, slípivélar, Kanada og skáldið góða Káinn á síðustu línurnar. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Guðjón Ragnar Jónasson rithöfundur, þýðandi, búfræðingur og íslenskufræðingur. Það er nýútkomin bók eftir hann og Daníel Hansen sem heitir Forystufé og fólkið í landinu. Við fengum hann til að segja okkur aðeins frá þeirri bók og svo auðvitað frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Guðjón talaði um eftirfarandi bækur: Högni e. Auði Jónsdóttur Vandamál vina minna e. Hörpu Rún Kristjánsdóttur Sauðfjárbúskapur í Reykjavík e. Ólaf Dýrmundsson Ármann Kr. Einarsson, Indriði Úlfsson, Guðrún Helgadóttir, Arnaldur Indriðason og glæpasögur til dæmis eftir Stefán Mána og Evu Björg Ægisdóttur Brekkukotsannáll e. Halldór Laxness Tónlist í þættinum í dag: Norðurljós / Eyjólfur Kristjánsson (Gunnar Þórðarson og Ólafur Haukur Símonarson) Come Down Easy / Carole King (Carole King & Toni Sterne) Veronica / Cornelis Vreeswjik (Cornelis Vreeswijk) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikkonan, sviðshöfundurinn og leikstjórinn Álfrún Helga Örnólfsdóttir. Hún hóf mjög ung að leika, bæði á sviði og fyrir framan kvikmyndavélar og þegar hún fór í leiklistarnám til London þá var hún þegar orðin reynslumikill leikari. Hún hefur leikið víða eftir útskrift en ferillinn hennar hefur tekið áhugaverðar beygjur undanfarin ár þar sem leikstjórnin og kvikmyndagerðin hafa tekið sífellt meira pláss í hennar lífi. Eins og hún orðar það sjálf þá gerðist það nánast óvart að hún fór að leikstýra í leikhúsi og nú eru æfinga hafnar á þriðja leikritinu í hennar leikstjórn, söngleikur í Borgarleikhúsinu, og svo var það líka að hennar sögn nánast óvart að hún leikstýrði kvikmynd sem hefur fengið góðar viðtökur á kvikmyndahátíðum út um allan heim og nú er hún að undirbúa sína aðra kvikmynd. Við fórum auðvitað með henni aftur í tímann í æskuna og uppvöxtinn og svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Í matarspjalli dagsins héldum áfram að spjalla um eftirrétti. Í síðustu viku vorum við í eftirréttum með nostalgísku ívafi, niðursoðnum ávöxtum og ís í sneiðum, en í dag fórum við um víðan völl og það segir sig eiginlega sjálfta að við sögu kom talsvert magn af sykri. Tónlist í þættinum í dag: Hagavagninn / Haukur Morthens (Jónas Jónasson og Ragnar Jóhannesson) Tick Tock / Aldous Harding (Hannah Sian Topp a.k.a. Aldous Harding) Forgiven / Alanis Morissette (Alanis Morissette & Glen Ballard) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikkonan, sviðshöfundurinn og leikstjórinn Álfrún Helga Örnólfsdóttir. Hún hóf mjög ung að leika, bæði á sviði og fyrir framan kvikmyndavélar og þegar hún fór í leiklistarnám til London þá var hún þegar orðin reynslumikill leikari. Hún hefur leikið víða eftir útskrift en ferillinn hennar hefur tekið áhugaverðar beygjur undanfarin ár þar sem leikstjórnin og kvikmyndagerðin hafa tekið sífellt meira pláss í hennar lífi. Eins og hún orðar það sjálf þá gerðist það nánast óvart að hún fór að leikstýra í leikhúsi og nú eru æfinga hafnar á þriðja leikritinu í hennar leikstjórn, söngleikur í Borgarleikhúsinu, og svo var það líka að hennar sögn nánast óvart að hún leikstýrði kvikmynd sem hefur fengið góðar viðtökur á kvikmyndahátíðum út um allan heim og nú er hún að undirbúa sína aðra kvikmynd. Við fórum auðvitað með henni aftur í tímann í æskuna og uppvöxtinn og svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Í matarspjalli dagsins héldum áfram að spjalla um eftirrétti. Í síðustu viku vorum við í eftirréttum með nostalgísku ívafi, niðursoðnum ávöxtum og ís í sneiðum, en í dag fórum við um víðan völl og það segir sig eiginlega sjálfta að við sögu kom talsvert magn af sykri. Tónlist í þættinum í dag: Hagavagninn / Haukur Morthens (Jónas Jónasson og Ragnar Jóhannesson) Tick Tock / Aldous Harding (Hannah Sian Topp a.k.a. Aldous Harding) Forgiven / Alanis Morissette (Alanis Morissette & Glen Ballard) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Þriðja barnaþing umboðsmanns barna verður haldið á morgun í Hörpu. Um 150 börn víðs vegar að af landinu, á aldrinum 11-15 ára, eru skráð til þingsins. Börnin sem þingið sækja verða með umræður um umfjöllunarefni sem börnin velja sjálf og niðurstöðurnar verða kynntar ríkisstjórn sem framlag til stefnumótunar í málefnum barna. Salvör Nordal umboðsmaður barna kom í þáttinn til að segja okkur betur frá þinginu, með henni komu Sigtryggur Máni Guðmundsson og Þórey María Kolbeins, þau eru bæði í grunnskóla, hún á Álftanesi og hann er frá Grindavík. Við heyrðum í Huldu Jóhannsdóttur í dag. Hún er leikskólastjóri í Grindavík og er í sömu stöðu og aðrir frá Grindavík, þurfti að yfirgefa heimilið sitt með hraði og veit ekki hvenær hún getur snúið aftur. Hún skrifaði stöðufærslu á Facebook þar sem hún talaði um samverustund þar sem skólafólk í Grindavík hittist og mikið hafi verið rætt um hugmyndir Almannavarna um að það þurfi að koma á skólahaldi sem fyrst. Hún segir að starfsfólk skólanna skilji það vel, að það sé mikilvægt fyrir börnin. En þau benda líka á að þau eru sjálf starfsfólkið á hrakhólum og í óvissu. Þau hafi líka upplifað áfall, eru búin að missa heimilin sín og eru jafnvel dreifð um landið, eins og aðrir Grindvíkingar. Því þurfi að huga að öllum þegar þessi mál eru rædd, auðvitað börnunum, en líka að starfsfólki skóla og leikskóla í Grindavík. Hulda kom til okkar í dag. Alþjóðlega herferðin Þitt nafn bjargar lífi stendur yfir á vegum Amnesty og Árni Kristjánsson og Bryndís Bjarnadóttir frá Íslandsdeild Amnesty komu í viðtal til okkar í dag og sögðu okkur frá málunum sem tekin eru fyrir í herferðinni í ár. Tónlist í þættinum í dag: Uppboð / Valgeir Guðjónsson (Valgeir Guðjónsson og Jóhannes úr Kötlum) Litli Fuglinn / Ólafur Þórarinsson (Ólafur Þórarinsson og Jón Thoroddsen) Hagi / Þorgrímur Jónsson (Þorgrímur Jónsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Þriðja barnaþing umboðsmanns barna verður haldið á morgun í Hörpu. Um 150 börn víðs vegar að af landinu, á aldrinum 11-15 ára, eru skráð til þingsins. Börnin sem þingið sækja verða með umræður um umfjöllunarefni sem börnin velja sjálf og niðurstöðurnar verða kynntar ríkisstjórn sem framlag til stefnumótunar í málefnum barna. Salvör Nordal umboðsmaður barna kom í þáttinn til að segja okkur betur frá þinginu, með henni komu Sigtryggur Máni Guðmundsson og Þórey María Kolbeins, þau eru bæði í grunnskóla, hún á Álftanesi og hann er frá Grindavík. Við heyrðum í Huldu Jóhannsdóttur í dag. Hún er leikskólastjóri í Grindavík og er í sömu stöðu og aðrir frá Grindavík, þurfti að yfirgefa heimilið sitt með hraði og veit ekki hvenær hún getur snúið aftur. Hún skrifaði stöðufærslu á Facebook þar sem hún talaði um samverustund þar sem skólafólk í Grindavík hittist og mikið hafi verið rætt um hugmyndir Almannavarna um að það þurfi að koma á skólahaldi sem fyrst. Hún segir að starfsfólk skólanna skilji það vel, að það sé mikilvægt fyrir börnin. En þau benda líka á að þau eru sjálf starfsfólkið á hrakhólum og í óvissu. Þau hafi líka upplifað áfall, eru búin að missa heimilin sín og eru jafnvel dreifð um landið, eins og aðrir Grindvíkingar. Því þurfi að huga að öllum þegar þessi mál eru rædd, auðvitað börnunum, en líka að starfsfólki skóla og leikskóla í Grindavík. Hulda kom til okkar í dag. Alþjóðlega herferðin Þitt nafn bjargar lífi stendur yfir á vegum Amnesty og Árni Kristjánsson og Bryndís Bjarnadóttir frá Íslandsdeild Amnesty komu í viðtal til okkar í dag og sögðu okkur frá málunum sem tekin eru fyrir í herferðinni í ár. Tónlist í þættinum í dag: Uppboð / Valgeir Guðjónsson (Valgeir Guðjónsson og Jóhannes úr Kötlum) Litli Fuglinn / Ólafur Þórarinsson (Ólafur Þórarinsson og Jón Thoroddsen) Hagi / Þorgrímur Jónsson (Þorgrímur Jónsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Þriðja barnaþing umboðsmanns barna verður haldið á morgun í Hörpu. Um 150 börn víðs vegar að af landinu, á aldrinum 11-15 ára, eru skráð til þingsins. Börnin sem þingið sækja verða með umræður um umfjöllunarefni sem börnin velja sjálf og niðurstöðurnar verða kynntar ríkisstjórn sem framlag til stefnumótunar í málefnum barna. Salvör Nordal umboðsmaður barna kom í þáttinn til að segja okkur betur frá þinginu, með henni komu Sigtryggur Máni Guðmundsson og Þórey María Kolbeins, þau eru bæði í grunnskóla, hún á Álftanesi og hann er frá Grindavík. Við heyrðum í Huldu Jóhannsdóttur í dag. Hún er leikskólastjóri í Grindavík og er í sömu stöðu og aðrir frá Grindavík, þurfti að yfirgefa heimilið sitt með hraði og veit ekki hvenær hún getur snúið aftur. Hún skrifaði stöðufærslu á Facebook þar sem hún talaði um samverustund þar sem skólafólk í Grindavík hittist og mikið hafi verið rætt um hugmyndir Almannavarna um að það þurfi að koma á skólahaldi sem fyrst. Hún segir að starfsfólk skólanna skilji það vel, að það sé mikilvægt fyrir börnin. En þau benda líka á að þau eru sjálf starfsfólkið á hrakhólum og í óvissu. Þau hafi líka upplifað áfall, eru búin að missa heimilin sín og eru jafnvel dreifð um landið, eins og aðrir Grindvíkingar. Því þurfi að huga að öllum þegar þessi mál eru rædd, auðvitað börnunum, en líka að starfsfólki skóla og leikskóla í Grindavík. Hulda kom til okkar í dag. Alþjóðlega herferðin Þitt nafn bjargar lífi stendur yfir á vegum Amnesty og Árni Kristjánsson og Bryndís Bjarnadóttir frá Íslandsdeild Amnesty komu í viðtal til okkar í dag og sögðu okkur frá málunum sem tekin eru fyrir í herferðinni í ár. Tónlist í þættinum í dag: Uppboð / Valgeir Guðjónsson (Valgeir Guðjónsson og Jóhannes úr Kötlum) Litli Fuglinn / Ólafur Þórarinsson (Ólafur Þórarinsson og Jón Thoroddsen) Hagi / Þorgrímur Jónsson (Þorgrímur Jónsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Bergur Ebbi Benediktsson og Snorri Helgason hafa undanfarin ár verið með eitt vinsælasta hlaðvarp landsins, Fílalag, þar sem þeir taka fyrir eitt lag í hverjum þætti og bókstaflega fíla það á bráðfyndinn og líka fróðlegan hátt. Þeir hafa svo til dæmis gert Fílalagsþætti í sjónvarpinu auk þess að vera á sviði fyrir framan fulla sali af áhorfendum en annað kvöld ætlar þeir stíga á svið Elborgarsals Hörpu ásamt Sinfóníuhljómsveit Íslands. Nú á að fíla klassíkina. Snorri og Bergur ætla að segja okkur frá því hvernig þetta kom til og hvað þarna mun fara fram. Björk Þorgrímsdóttir starfsnemi hér á Rás 1 spjallaði við Ástvald Zenka Traustason kennara og prest um jólastress, hvernig hægt er að eiga við erfiðar tilfinningar og námskeið sem hann sat hjá Gabor Mate. Við heyrum viðtal Bjarkar við Ástvald hér á eftir. Við heyrum svo í Lovísu Ósk Gunnarsdóttur dansara og danshöfundi þar sem hún er stödd í Wiesbaden í Þýskalandi. En hún hefur verið á sýningarferðalagi með sýningu sína When the Bleeding Stops þar sem rannskar breytingaskeiðið og fjallar til dæmis um þögnina og skömmina sem virðist einkenna þetta umfjöllunarefni í vestrænu samfélagi og persónulega reynslu sína af því að eldast sem dansari. Lovísa segir okkur frekar frá sýningunni og þeim konum sem hún fékk til að gera þessa sýningu með sér hér á eftir. Tónlist í þættinum í dag: Love and Marriage / Frank Sinatra (Jimmy Van Heusen & Sammy Cahn) Skólavörðuholtið / Selma Guðmundsdóttir(Atli Heimir-Þórbergur Þórðarsson) Blackbird / Beatles (Lennon og McCartney) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Bergur Ebbi Benediktsson og Snorri Helgason hafa undanfarin ár verið með eitt vinsælasta hlaðvarp landsins, Fílalag, þar sem þeir taka fyrir eitt lag í hverjum þætti og bókstaflega fíla það á bráðfyndinn og líka fróðlegan hátt. Þeir hafa svo til dæmis gert Fílalagsþætti í sjónvarpinu auk þess að vera á sviði fyrir framan fulla sali af áhorfendum en annað kvöld ætlar þeir stíga á svið Elborgarsals Hörpu ásamt Sinfóníuhljómsveit Íslands. Nú á að fíla klassíkina. Snorri og Bergur ætla að segja okkur frá því hvernig þetta kom til og hvað þarna mun fara fram. Björk Þorgrímsdóttir starfsnemi hér á Rás 1 spjallaði við Ástvald Zenka Traustason kennara og prest um jólastress, hvernig hægt er að eiga við erfiðar tilfinningar og námskeið sem hann sat hjá Gabor Mate. Við heyrum viðtal Bjarkar við Ástvald hér á eftir. Við heyrum svo í Lovísu Ósk Gunnarsdóttur dansara og danshöfundi þar sem hún er stödd í Wiesbaden í Þýskalandi. En hún hefur verið á sýningarferðalagi með sýningu sína When the Bleeding Stops þar sem rannskar breytingaskeiðið og fjallar til dæmis um þögnina og skömmina sem virðist einkenna þetta umfjöllunarefni í vestrænu samfélagi og persónulega reynslu sína af því að eldast sem dansari. Lovísa segir okkur frekar frá sýningunni og þeim konum sem hún fékk til að gera þessa sýningu með sér hér á eftir. Tónlist í þættinum í dag: Love and Marriage / Frank Sinatra (Jimmy Van Heusen & Sammy Cahn) Skólavörðuholtið / Selma Guðmundsdóttir(Atli Heimir-Þórbergur Þórðarsson) Blackbird / Beatles (Lennon og McCartney) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á fimmtudaginn verður norræn ráðstefna á vegum Mennta- og barnamálaráðuneytinu þar sem rætt verður um hvernig réttinda- og lýðræðislegt skólaumhverfi getur unnið gegn hatursorðræðu í skólum. Þar verður rætt um fordóma og hatursorðræðu á Íslandi, einkum er snýr að skólasamfélaginu og áskoranir og tækifæri sem felast í tjáningarfrelsinu, möguleg úrræði og hvað hefur reynst vel á hinum Norðurlöndunum. Þeir Guðni Olgeirsson, sérfræðingur í mennta- og barnamálaráðuneytinu og Ólafur Páll Jónsson, prófessor í heimspeki í deild menntunar og margbreytileika hjá HÍ, komu í þáttinn í dag og sögðu okkur meira frá því sem þarna verður rætt. Kurt Weill hefur sérstöðu í tónlistarsögu Vesturlanda fyrir að hafa verið jafnvígur á sígilda tónlist og jazz en hann er þó sennilega þekktastur fyrir leikhústónlistina sem hann samdi ásamt Bertolt Brecht. Weill var þýskur gyðingur sem upplifði báðar heimstyrjaldir og flúði Þýskaland til New York þar sem hann samdi fyrir Broadway og vann með mönnum á borð við Ira Gershwin. Þórdís Gerður Jónsdóttir sellóleikari mun flytja nýjar útsetningar sínar á lögum eftir Kurt Weill í Björtuloftum á morgun ásamt hljómsveit, en hún segist vera nánast með þráhyggju fyrir tónskáldinu. Þórdís sagði okkur frá Weill í þættinum í dag. Svo kom Einar Sveinbjörnsson til okkar í veðurspjallið. Í dag eru 60 ár liðin frá því að Surtseyjargossins varð vart, sem er auðvitað merkilegt miðað við hvað gengur á í dag á Reykjanesi. Einar fór með okkur yfir hvað gerðist þar, skoðaði það í samhengi þess sem er að gerast við Grindavík og hvernig tímarnir hafa breyst og tæknin og þekkingin aukist. Tónlist í þættinum í dag: Við eigum samleið / Ellý Vilhjálms og Vilhjálmur Vilhjálms (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson Youkali / Uti Lemper (Kurt Weill & Roger Fernay) Let Your Loss Be Your Lesson / Alison Krauss og Robert Plant (Milt Campbell) Surtseyjarríma / Savanna tríóið (Þórir Baldursson og Sigurður Þórarinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á fimmtudaginn verður norræn ráðstefna á vegum Mennta- og barnamálaráðuneytinu þar sem rætt verður um hvernig réttinda- og lýðræðislegt skólaumhverfi getur unnið gegn hatursorðræðu í skólum. Þar verður rætt um fordóma og hatursorðræðu á Íslandi, einkum er snýr að skólasamfélaginu og áskoranir og tækifæri sem felast í tjáningarfrelsinu, möguleg úrræði og hvað hefur reynst vel á hinum Norðurlöndunum. Þeir Guðni Olgeirsson, sérfræðingur í mennta- og barnamálaráðuneytinu og Ólafur Páll Jónsson, prófessor í heimspeki í deild menntunar og margbreytileika hjá HÍ, komu í þáttinn í dag og sögðu okkur meira frá því sem þarna verður rætt. Kurt Weill hefur sérstöðu í tónlistarsögu Vesturlanda fyrir að hafa verið jafnvígur á sígilda tónlist og jazz en hann er þó sennilega þekktastur fyrir leikhústónlistina sem hann samdi ásamt Bertolt Brecht. Weill var þýskur gyðingur sem upplifði báðar heimstyrjaldir og flúði Þýskaland til New York þar sem hann samdi fyrir Broadway og vann með mönnum á borð við Ira Gershwin. Þórdís Gerður Jónsdóttir sellóleikari mun flytja nýjar útsetningar sínar á lögum eftir Kurt Weill í Björtuloftum á morgun ásamt hljómsveit, en hún segist vera nánast með þráhyggju fyrir tónskáldinu. Þórdís sagði okkur frá Weill í þættinum í dag. Svo kom Einar Sveinbjörnsson til okkar í veðurspjallið. Í dag eru 60 ár liðin frá því að Surtseyjargossins varð vart, sem er auðvitað merkilegt miðað við hvað gengur á í dag á Reykjanesi. Einar fór með okkur yfir hvað gerðist þar, skoðaði það í samhengi þess sem er að gerast við Grindavík og hvernig tímarnir hafa breyst og tæknin og þekkingin aukist. Tónlist í þættinum í dag: Við eigum samleið / Ellý Vilhjálms og Vilhjálmur Vilhjálms (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson Youkali / Uti Lemper (Kurt Weill & Roger Fernay) Let Your Loss Be Your Lesson / Alison Krauss og Robert Plant (Milt Campbell) Surtseyjarríma / Savanna tríóið (Þórir Baldursson og Sigurður Þórarinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á fimmtudaginn verður norræn ráðstefna á vegum Mennta- og barnamálaráðuneytinu þar sem rætt verður um hvernig réttinda- og lýðræðislegt skólaumhverfi getur unnið gegn hatursorðræðu í skólum. Þar verður rætt um fordóma og hatursorðræðu á Íslandi, einkum er snýr að skólasamfélaginu og áskoranir og tækifæri sem felast í tjáningarfrelsinu, möguleg úrræði og hvað hefur reynst vel á hinum Norðurlöndunum. Þeir Guðni Olgeirsson, sérfræðingur í mennta- og barnamálaráðuneytinu og Ólafur Páll Jónsson, prófessor í heimspeki í deild menntunar og margbreytileika hjá HÍ, komu í þáttinn í dag og sögðu okkur meira frá því sem þarna verður rætt. Kurt Weill hefur sérstöðu í tónlistarsögu Vesturlanda fyrir að hafa verið jafnvígur á sígilda tónlist og jazz en hann er þó sennilega þekktastur fyrir leikhústónlistina sem hann samdi ásamt Bertolt Brecht. Weill var þýskur gyðingur sem upplifði báðar heimstyrjaldir og flúði Þýskaland til New York þar sem hann samdi fyrir Broadway og vann með mönnum á borð við Ira Gershwin. Þórdís Gerður Jónsdóttir sellóleikari mun flytja nýjar útsetningar sínar á lögum eftir Kurt Weill í Björtuloftum á morgun ásamt hljómsveit, en hún segist vera nánast með þráhyggju fyrir tónskáldinu. Þórdís sagði okkur frá Weill í þættinum í dag. Svo kom Einar Sveinbjörnsson til okkar í veðurspjallið. Í dag eru 60 ár liðin frá því að Surtseyjargossins varð vart, sem er auðvitað merkilegt miðað við hvað gengur á í dag á Reykjanesi. Einar fór með okkur yfir hvað gerðist þar, skoðaði það í samhengi þess sem er að gerast við Grindavík og hvernig tímarnir hafa breyst og tæknin og þekkingin aukist. Tónlist í þættinum í dag: Við eigum samleið / Ellý Vilhjálms og Vilhjálmur Vilhjálms (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson Youkali / Uti Lemper (Kurt Weill & Roger Fernay) Let Your Loss Be Your Lesson / Alison Krauss og Robert Plant (Milt Campbell) Surtseyjarríma / Savanna tríóið (Þórir Baldursson og Sigurður Þórarinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í tilefni af níræðisafmæli Ingibjargar Jónsdóttur verður efnt til samkomu í Gunnarshúsi 14. nóvember n.k. þar sem fjallað verður um hana sem rithöfund og þýðanda. Ingibjörg dó árið 1986, en eftir hana liggur talsvert höfundarverk sem reynt verður að gera skil í stuttri dagskrá. Meðfram heimilisstörfum og uppeldi sex barna vann Ingibjörg sem blaðamaður en einnig við þýðingar og önnur ritstörf. Hún skrifaði barnabækur, ungmennabækur, bækur fyrir fullorðna, smásögur og leikrit, þýddi tugi bóka af ýmsum gerðum og var þýðandi hjá Sjónvarpinu árum saman. Tvö af börnum Ingibjargar, Árni Mattíasson og Hólmfríður Matthíasdóttir komu í þáttinn í dag og sögðu okkur frekar frá móður sinni og samkomunni. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn við Don Kíkóta og þá sígildu spurningu hvort rétt sé að farga bókum sem taka upp mikið pláss í hugum og híbýlum fólks. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ævar Örn Jósepsson fréttamaður og rithöfundur. Hann hefur unnið við dagskrárgerð og fréttir í útvarpi, var blaðamaður auk þess að vinna að þýðingum, skrifa bækur og handrit. En hann kom auðvitað til okkar til að segja okkur frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Ævar talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Ást og glæpur e. Davíð Draumland (líklega Steindór Sigurðsson) A Heart full of Headstones e. Ian Rankin Sjöwahl og Wahlöö Arnald Indriðason, Yrsu Sigurðardóttur og fleiri Tónlist í þættinum í dag: Gvendur á eyrinni / Rúnar Gunnarsson(Dátar) (Rúnar Gunnarsson og Þorsteinn Eggertsson) Been to Canaan / Carole King (Carole King) Whistling away the dark / Julie Andrews (Henry Mancini & Johnny Mercer) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í tilefni af níræðisafmæli Ingibjargar Jónsdóttur verður efnt til samkomu í Gunnarshúsi 14. nóvember n.k. þar sem fjallað verður um hana sem rithöfund og þýðanda. Ingibjörg dó árið 1986, en eftir hana liggur talsvert höfundarverk sem reynt verður að gera skil í stuttri dagskrá. Meðfram heimilisstörfum og uppeldi sex barna vann Ingibjörg sem blaðamaður en einnig við þýðingar og önnur ritstörf. Hún skrifaði barnabækur, ungmennabækur, bækur fyrir fullorðna, smásögur og leikrit, þýddi tugi bóka af ýmsum gerðum og var þýðandi hjá Sjónvarpinu árum saman. Tvö af börnum Ingibjargar, Árni Mattíasson og Hólmfríður Matthíasdóttir komu í þáttinn í dag og sögðu okkur frekar frá móður sinni og samkomunni. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn við Don Kíkóta og þá sígildu spurningu hvort rétt sé að farga bókum sem taka upp mikið pláss í hugum og híbýlum fólks. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ævar Örn Jósepsson fréttamaður og rithöfundur. Hann hefur unnið við dagskrárgerð og fréttir í útvarpi, var blaðamaður auk þess að vinna að þýðingum, skrifa bækur og handrit. En hann kom auðvitað til okkar til að segja okkur frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Ævar talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Ást og glæpur e. Davíð Draumland (líklega Steindór Sigurðsson) A Heart full of Headstones e. Ian Rankin Sjöwahl og Wahlöö Arnald Indriðason, Yrsu Sigurðardóttur og fleiri Tónlist í þættinum í dag: Gvendur á eyrinni / Rúnar Gunnarsson(Dátar) (Rúnar Gunnarsson og Þorsteinn Eggertsson) Been to Canaan / Carole King (Carole King) Whistling away the dark / Julie Andrews (Henry Mancini & Johnny Mercer) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn og nú tónlistarmaðurinn Arnmundur Ernst Backman Björnsson. Leiklistin er honum í blóð borin, hann hóf ungur að leika og það talsvert mikið, bæði á sviði og fyrir framan myndavélar. Og eftir leiklistarnám og hefur hann haldið áfram að leika í fjölda verkefna á sviðsfjölum og skjánum. Nú í vor söðlaði Arnmundur um og hóf sólóferil í tónlist og gaf út sitt fyrsta lag. Við fórum með Arnmundi aftur í tímann á æskuslóðirnar á Bráðræðisholtinu og norður til Dalvíkur og svo fórum við á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Í matarspjalli dagsins ræddi Sigurlaug Margrét við okkur um eftirrétti. Og þá helst eftirrétti tengda gömlum og góðum minningum og nostalgíu. Niðursuðudósir komu talsvert við sögu. Tónlist í þættinum í dag: Litla lagið / Sigrún Harðardóttir (erl. Lag, texti Ómar Ragnarson) Gangi þér allt að sólu / Arnmundur (Arnmundur Ernst Backman Björnsson) Won?t get fooled again / The Who (Pete Townshend) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn og nú tónlistarmaðurinn Arnmundur Ernst Backman Björnsson. Leiklistin er honum í blóð borin, hann hóf ungur að leika og það talsvert mikið, bæði á sviði og fyrir framan myndavélar. Og eftir leiklistarnám og hefur hann haldið áfram að leika í fjölda verkefna á sviðsfjölum og skjánum. Nú í vor söðlaði Arnmundur um og hóf sólóferil í tónlist og gaf út sitt fyrsta lag. Við fórum með Arnmundi aftur í tímann á æskuslóðirnar á Bráðræðisholtinu og norður til Dalvíkur og svo fórum við á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Í matarspjalli dagsins ræddi Sigurlaug Margrét við okkur um eftirrétti. Og þá helst eftirrétti tengda gömlum og góðum minningum og nostalgíu. Niðursuðudósir komu talsvert við sögu. Tónlist í þættinum í dag: Litla lagið / Sigrún Harðardóttir (erl. Lag, texti Ómar Ragnarson) Gangi þér allt að sólu / Arnmundur (Arnmundur Ernst Backman Björnsson) Won?t get fooled again / The Who (Pete Townshend) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn og nú tónlistarmaðurinn Arnmundur Ernst Backman Björnsson. Leiklistin er honum í blóð borin, hann hóf ungur að leika og það talsvert mikið, bæði á sviði og fyrir framan myndavélar. Og eftir leiklistarnám og hefur hann haldið áfram að leika í fjölda verkefna á sviðsfjölum og skjánum. Nú í vor söðlaði Arnmundur um og hóf sólóferil í tónlist og gaf út sitt fyrsta lag. Við fórum með Arnmundi aftur í tímann á æskuslóðirnar á Bráðræðisholtinu og norður til Dalvíkur og svo fórum við á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Í matarspjalli dagsins ræddi Sigurlaug Margrét við okkur um eftirrétti. Og þá helst eftirrétti tengda gömlum og góðum minningum og nostalgíu. Niðursuðudósir komu talsvert við sögu. Tónlist í þættinum í dag: Litla lagið / Sigrún Harðardóttir (erl. Lag, texti Ómar Ragnarson) Gangi þér allt að sólu / Arnmundur (Arnmundur Ernst Backman Björnsson) Won?t get fooled again / The Who (Pete Townshend) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Útkallsbækur Óttars Sveinssonar hafa verið gríðarlega vinsælar í næstum þrjá áratugi. Fyrsta bókin kom út árið 1994 og þrítugasta bókin, Útkall - Mayday - erum að sökkva! var að koma út. Bækurnar segja sannar sögur úr íslenskum raunveruleika og miðað við móttökurnar þá hafa þær hitt beint í mark hjá íslenskum lesendum, auk þess að hafa verið einnig gefnar út í Bandaríkjunum, Þýskalandi, Danmörku og Hollandi. Óttar kom í þáttinn í dag og ræddi við okkur um útkallsævintýrið í þrjátíu ár. Á næstunni verður frumsýnd ný stórmynd um Napóleon eftir breska leikstjórann Ridley Scott, þar sem Joaquin Phoenix fer með hlutverk Napóleons. Napóleon er auðvitað ein frægasta persóna mannkynssögunnar en það er ekki víst að allir viti mikið um hann. Illugi Jökulsson kom til okkar í dag og fræddi okkur um Napóleon en hann stjórnar námskeiði á vegum Endurmenntunar Háskóla Íslands um einmitt þetta efni, Napóleon. Tónlist í þættinum í dag: Án þín / Bubbi og Katrín Halldóra (Bubbi Morthens) Moon River / Melody Gardot (Henry Mancini & Johnny Mercer) Napoleon / Blossom Dearie & Russell Garcia (Harold Arlen & Yip Harburg) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Útkallsbækur Óttars Sveinssonar hafa verið gríðarlega vinsælar í næstum þrjá áratugi. Fyrsta bókin kom út árið 1994 og þrítugasta bókin, Útkall - Mayday - erum að sökkva! var að koma út. Bækurnar segja sannar sögur úr íslenskum raunveruleika og miðað við móttökurnar þá hafa þær hitt beint í mark hjá íslenskum lesendum, auk þess að hafa verið einnig gefnar út í Bandaríkjunum, Þýskalandi, Danmörku og Hollandi. Óttar kom í þáttinn í dag og ræddi við okkur um útkallsævintýrið í þrjátíu ár. Á næstunni verður frumsýnd ný stórmynd um Napóleon eftir breska leikstjórann Ridley Scott, þar sem Joaquin Phoenix fer með hlutverk Napóleons. Napóleon er auðvitað ein frægasta persóna mannkynssögunnar en það er ekki víst að allir viti mikið um hann. Illugi Jökulsson kom til okkar í dag og fræddi okkur um Napóleon en hann stjórnar námskeiði á vegum Endurmenntunar Háskóla Íslands um einmitt þetta efni, Napóleon. Tónlist í þættinum í dag: Án þín / Bubbi og Katrín Halldóra (Bubbi Morthens) Moon River / Melody Gardot (Henry Mancini & Johnny Mercer) Napoleon / Blossom Dearie & Russell Garcia (Harold Arlen & Yip Harburg) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Magnea Tómasdóttir söngkona hefur um árabil helgað sig tónlistarstörfum með eldra fólki og fólki sem er með heilabilunarsjúkdóm. Hún kennir námskeiðið Tónlist og heilabilun og býður upp á tónlistarnámskeið í Seiglunni hjá Alzheimersamtökunum og heldur námskeið hjá Mími fyrir starfsfólk hjúkrunarheimila og aðstandendur heilabilaðra um það hvernig hægt er að nota tónlist í umönnun fólks. Anna Sigríður Þráinsdóttir, málfarsráðunautur Ríkisútvarpsins, kom til okkar í dag og við ræddum við hana um upphrópunarmerkið. Nú á tímum samfélagsmiðla, þar sem fólk skrifar færslur um allt milli himins og jarðar, allt frá því að auglýsa fjáröflun fyrir skólaferð barna sinna til alls þess sem helst brennur á þeim og stærstu hitamála samtímans. Það er mjög áhugavert að skoða mismunandi notkun fólks á upphrópunarmerkinu. Sum nota það óspart, jafnvel mörg í einu, eftir nánast hverja einustu setningu, á meðan önnur nota það talsvert minna og jafnvel ekki. Anna ræddi við okkur um upphrópunarmerkið, merkingu þess, notkun og sögu í þættinum. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Það hefur verið erfiður tími undanfarið í Eyjum, samgöngur strjálar, ÍBV fallið um deild og veiðibann á lundanum blasir við. Magnús segir frá þessu og æðruleysi eyjaskeggja gagnvart mótlætinu. Hann segir líka frá heimsóknum sínum til Liverpool til að fara á slóðir Bítlanna. Fyrst 1978 og svo aftur 2015. Tónlist í þættinum í dag: Herra Reykjavík / Stuðmenn (Sigurður Bjóla Garðarsson og Valgeir Guðjónsson) Violently Happy / Björk (Björk Guðmundsdóttir & N. Hooper) Þú komst við hjartað í mér / Hjaltalín (Páll Óskar Hjálmtýsson og Toggi) Alelda / Nýdönsk (Daníel Ágúst Haraldsson og Jón Ólafsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Magnea Tómasdóttir söngkona hefur um árabil helgað sig tónlistarstörfum með eldra fólki og fólki sem er með heilabilunarsjúkdóm. Hún kennir námskeiðið Tónlist og heilabilun og býður upp á tónlistarnámskeið í Seiglunni hjá Alzheimersamtökunum og heldur námskeið hjá Mími fyrir starfsfólk hjúkrunarheimila og aðstandendur heilabilaðra um það hvernig hægt er að nota tónlist í umönnun fólks. Anna Sigríður Þráinsdóttir, málfarsráðunautur Ríkisútvarpsins, kom til okkar í dag og við ræddum við hana um upphrópunarmerkið. Nú á tímum samfélagsmiðla, þar sem fólk skrifar færslur um allt milli himins og jarðar, allt frá því að auglýsa fjáröflun fyrir skólaferð barna sinna til alls þess sem helst brennur á þeim og stærstu hitamála samtímans. Það er mjög áhugavert að skoða mismunandi notkun fólks á upphrópunarmerkinu. Sum nota það óspart, jafnvel mörg í einu, eftir nánast hverja einustu setningu, á meðan önnur nota það talsvert minna og jafnvel ekki. Anna ræddi við okkur um upphrópunarmerkið, merkingu þess, notkun og sögu í þættinum. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Það hefur verið erfiður tími undanfarið í Eyjum, samgöngur strjálar, ÍBV fallið um deild og veiðibann á lundanum blasir við. Magnús segir frá þessu og æðruleysi eyjaskeggja gagnvart mótlætinu. Hann segir líka frá heimsóknum sínum til Liverpool til að fara á slóðir Bítlanna. Fyrst 1978 og svo aftur 2015. Tónlist í þættinum í dag: Herra Reykjavík / Stuðmenn (Sigurður Bjóla Garðarsson og Valgeir Guðjónsson) Violently Happy / Björk (Björk Guðmundsdóttir & N. Hooper) Þú komst við hjartað í mér / Hjaltalín (Páll Óskar Hjálmtýsson og Toggi) Alelda / Nýdönsk (Daníel Ágúst Haraldsson og Jón Ólafsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Magnea Tómasdóttir söngkona hefur um árabil helgað sig tónlistarstörfum með eldra fólki og fólki sem er með heilabilunarsjúkdóm. Hún kennir námskeiðið Tónlist og heilabilun og býður upp á tónlistarnámskeið í Seiglunni hjá Alzheimersamtökunum og heldur námskeið hjá Mími fyrir starfsfólk hjúkrunarheimila og aðstandendur heilabilaðra um það hvernig hægt er að nota tónlist í umönnun fólks. Anna Sigríður Þráinsdóttir, málfarsráðunautur Ríkisútvarpsins, kom til okkar í dag og við ræddum við hana um upphrópunarmerkið. Nú á tímum samfélagsmiðla, þar sem fólk skrifar færslur um allt milli himins og jarðar, allt frá því að auglýsa fjáröflun fyrir skólaferð barna sinna til alls þess sem helst brennur á þeim og stærstu hitamála samtímans. Það er mjög áhugavert að skoða mismunandi notkun fólks á upphrópunarmerkinu. Sum nota það óspart, jafnvel mörg í einu, eftir nánast hverja einustu setningu, á meðan önnur nota það talsvert minna og jafnvel ekki. Anna ræddi við okkur um upphrópunarmerkið, merkingu þess, notkun og sögu í þættinum. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Það hefur verið erfiður tími undanfarið í Eyjum, samgöngur strjálar, ÍBV fallið um deild og veiðibann á lundanum blasir við. Magnús segir frá þessu og æðruleysi eyjaskeggja gagnvart mótlætinu. Hann segir líka frá heimsóknum sínum til Liverpool til að fara á slóðir Bítlanna. Fyrst 1978 og svo aftur 2015. Tónlist í þættinum í dag: Herra Reykjavík / Stuðmenn (Sigurður Bjóla Garðarsson og Valgeir Guðjónsson) Violently Happy / Björk (Björk Guðmundsdóttir & N. Hooper) Þú komst við hjartað í mér / Hjaltalín (Páll Óskar Hjálmtýsson og Toggi) Alelda / Nýdönsk (Daníel Ágúst Haraldsson og Jón Ólafsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Lilja Lind Pálsdóttir, viðskipta- og hagfræðingur og sérfræðingur í lífeyrismálum, stýrir námskeiðinu Á tímamótum - fjármál við starfslok hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Markmið námskeiðsins er að aðstoða fólk við að undirbúa sig fyrir starfslok og þær breytingar sem verða eftir að störfum lýkur. Það er ýmislegt sem hafa ber í huga og mikilvægt er að skoða hvaða möguleikar eru í boði og hvað ber að varast. Lilja Lind sagði okkur meira frá þessu í þættinum. Hjartans mál er heiti á heildstæðu verki sem samanstendur af 12 lögum, sérstök fjölskylduplata þar sem áhersla er lögð á hvíld, tilfinningar og tengsl. Boðskapurinn er fallegur og uppbyggjandi og við forvitnuðumst nánar um þetta verkefni hjá Hólmfríði Samúelsdóttur í dag. Í Heilsuspjallinu talaði Jóhanna Vilhjálms um bólgur sem eru undirliggjandi í öllum helstu sjúkdómunum, um bólguminnkandi og bólguaukandi mat og krónískar bólgur. Hvað veldur og hvernig spilar fæðan okkar í þetta? Tónlist í þættinum í dag: Út á stoppustöð / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon) Your Long Journey / Allison Krauss & Robert Plant (Arthel Lane Watson & Rosalie Watson) Pínu eins og... / Hófí Samúels og TÖFRAR VERÐA TIL (Hólmfríður Samúelsdóttir) Latin snowfall / Henry Mancini and his orchestra (Henry Mancini) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Lilja Lind Pálsdóttir, viðskipta- og hagfræðingur og sérfræðingur í lífeyrismálum, stýrir námskeiðinu Á tímamótum - fjármál við starfslok hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Markmið námskeiðsins er að aðstoða fólk við að undirbúa sig fyrir starfslok og þær breytingar sem verða eftir að störfum lýkur. Það er ýmislegt sem hafa ber í huga og mikilvægt er að skoða hvaða möguleikar eru í boði og hvað ber að varast. Lilja Lind sagði okkur meira frá þessu í þættinum. Hjartans mál er heiti á heildstæðu verki sem samanstendur af 12 lögum, sérstök fjölskylduplata þar sem áhersla er lögð á hvíld, tilfinningar og tengsl. Boðskapurinn er fallegur og uppbyggjandi og við forvitnuðumst nánar um þetta verkefni hjá Hólmfríði Samúelsdóttur í dag. Í Heilsuspjallinu talaði Jóhanna Vilhjálms um bólgur sem eru undirliggjandi í öllum helstu sjúkdómunum, um bólguminnkandi og bólguaukandi mat og krónískar bólgur. Hvað veldur og hvernig spilar fæðan okkar í þetta? Tónlist í þættinum í dag: Út á stoppustöð / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon) Your Long Journey / Allison Krauss & Robert Plant (Arthel Lane Watson & Rosalie Watson) Pínu eins og... / Hófí Samúels og TÖFRAR VERÐA TIL (Hólmfríður Samúelsdóttir) Latin snowfall / Henry Mancini and his orchestra (Henry Mancini) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Kulnun á vinnustöðum er ein stærsta áskorun atvinnulífsins í dag. Rannsóknir Prósent sýna að 10% starfsfólks upplifir mikla tilfinningalega örmögnun. Stress, álag og kvíði er í sífellt meira mæli að keyra fólk í þrot. Hofið er jafnvægissetur sem hjálpar vinnustöðum að bæta geðheilbrigði starfsfólks og standa til dæmis að hugleiðslu í streymi fyrir vinnustaði. Agnes Andrésdóttir, eigandi Hofsins, og Guðmundur Arnar frá Akademias, komu í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og aðra mánudaga. Í dag lagði hann vinkilinn við rafmagnið, sem við tökum flest sem sjálfsögðum hlut og leiðum ekki hugann að, nema þegar það er ekki til staðar. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Jónína Leósdóttir, en hún á 35 ára rithöfundarafmæli þessa dagana og er að gefa út nýja bók, Þvingun. Við fáum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Jónína talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Sumarblóm og heimsins grjót e. Sigríði Ölbu Sigurðardóttir Mömmuskipti! E. Arndísi Þórarinsdóttur og Huldu Sigrúnu Bjarnadóttur Strange Sally Diamond e. Liz Nugent The Madness og Grief e. Richard Coles Enyd Blyton, Ernest Hemingway, John Steinbeck og Guðberg Bergsson Tónlist í þættinum í dag: Vietäviä / Värtinää (M. Kaasinen & M. Kallio) Starting over / Chris Stapelton (Chris Stapelton & Mike Henderson) Útþrá / Kristjana Arngrímsdóttir (Kristjana Arngrímsdóttir-Elísabet Geirmundsdóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Kulnun á vinnustöðum er ein stærsta áskorun atvinnulífsins í dag. Rannsóknir Prósent sýna að 10% starfsfólks upplifir mikla tilfinningalega örmögnun. Stress, álag og kvíði er í sífellt meira mæli að keyra fólk í þrot. Hofið er jafnvægissetur sem hjálpar vinnustöðum að bæta geðheilbrigði starfsfólks og standa til dæmis að hugleiðslu í streymi fyrir vinnustaði. Agnes Andrésdóttir, eigandi Hofsins, og Guðmundur Arnar frá Akademias, komu í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og aðra mánudaga. Í dag lagði hann vinkilinn við rafmagnið, sem við tökum flest sem sjálfsögðum hlut og leiðum ekki hugann að, nema þegar það er ekki til staðar. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Jónína Leósdóttir, en hún á 35 ára rithöfundarafmæli þessa dagana og er að gefa út nýja bók, Þvingun. Við fáum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Jónína talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Sumarblóm og heimsins grjót e. Sigríði Ölbu Sigurðardóttir Mömmuskipti! E. Arndísi Þórarinsdóttur og Huldu Sigrúnu Bjarnadóttur Strange Sally Diamond e. Liz Nugent The Madness og Grief e. Richard Coles Enyd Blyton, Ernest Hemingway, John Steinbeck og Guðberg Bergsson Tónlist í þættinum í dag: Vietäviä / Värtinää (M. Kaasinen & M. Kallio) Starting over / Chris Stapelton (Chris Stapelton & Mike Henderson) Útþrá / Kristjana Arngrímsdóttir (Kristjana Arngrímsdóttir-Elísabet Geirmundsdóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Kulnun á vinnustöðum er ein stærsta áskorun atvinnulífsins í dag. Rannsóknir Prósent sýna að 10% starfsfólks upplifir mikla tilfinningalega örmögnun. Stress, álag og kvíði er í sífellt meira mæli að keyra fólk í þrot. Hofið er jafnvægissetur sem hjálpar vinnustöðum að bæta geðheilbrigði starfsfólks og standa til dæmis að hugleiðslu í streymi fyrir vinnustaði. Agnes Andrésdóttir, eigandi Hofsins, og Guðmundur Arnar frá Akademias, komu í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og aðra mánudaga. Í dag lagði hann vinkilinn við rafmagnið, sem við tökum flest sem sjálfsögðum hlut og leiðum ekki hugann að, nema þegar það er ekki til staðar. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Jónína Leósdóttir, en hún á 35 ára rithöfundarafmæli þessa dagana og er að gefa út nýja bók, Þvingun. Við fáum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Jónína talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Sumarblóm og heimsins grjót e. Sigríði Ölbu Sigurðardóttir Mömmuskipti! E. Arndísi Þórarinsdóttur og Huldu Sigrúnu Bjarnadóttur Strange Sally Diamond e. Liz Nugent The Madness og Grief e. Richard Coles Enyd Blyton, Ernest Hemingway, John Steinbeck og Guðberg Bergsson Tónlist í þættinum í dag: Vietäviä / Värtinää (M. Kaasinen & M. Kallio) Starting over / Chris Stapelton (Chris Stapelton & Mike Henderson) Útþrá / Kristjana Arngrímsdóttir (Kristjana Arngrímsdóttir-Elísabet Geirmundsdóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgesturinn í Mannlega þættinu að þessu sinni var Akurnesingurinn Eva Laufey Kjaran Hermannsdóttir. Eva Laufey varð landsmönnum fyrst kunn sem matarbloggari, en svo hefur hún auðvitað skrifað matreiðslu- og bakstursbækur, hún hefur verið umsjónarmaður vinsælla sjónvarpsþátta, útvarpsþátta og nú síðast tók hún að sér starf markaðs- og upplifunarstjóra Hagkaups og situr jafnframt í framkvæmdastjórn. Við fórum með Evu Laufey aftur í æskuna og uppvöxtinn og svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Listin að baka hefur aldrei verið vandamál hjá Evu Laufeyju og hún sat áfram með okkur í matarspjalli dagsins. Hún sem sagt lét undan kröfum Sigurlaugar Margrétar. Þar rifjuðum við upp misgóðar reynslusögur úr eldhúsinu og Eva Laufey kom færandi hendi, en eitt af hennar verkefnum þessa dagana er að koma á markað smákökum og smákökudeigi í samvinnu við Mylluna. Tónlist í þættinum í dag: Allentown / Billy Joel (Billy Joel) Fjólublátt ljós við barinn / Klíkan og Þorgeir Ástvaldsson (Gunnar Þórðarsson og Þorsteinn Eggertsson) I love to love / Tina Charles UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgesturinn í Mannlega þættinu að þessu sinni var Akurnesingurinn Eva Laufey Kjaran Hermannsdóttir. Eva Laufey varð landsmönnum fyrst kunn sem matarbloggari, en svo hefur hún auðvitað skrifað matreiðslu- og bakstursbækur, hún hefur verið umsjónarmaður vinsælla sjónvarpsþátta, útvarpsþátta og nú síðast tók hún að sér starf markaðs- og upplifunarstjóra Hagkaups og situr jafnframt í framkvæmdastjórn. Við fórum með Evu Laufey aftur í æskuna og uppvöxtinn og svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Listin að baka hefur aldrei verið vandamál hjá Evu Laufeyju og hún sat áfram með okkur í matarspjalli dagsins. Hún sem sagt lét undan kröfum Sigurlaugar Margrétar. Þar rifjuðum við upp misgóðar reynslusögur úr eldhúsinu og Eva Laufey kom færandi hendi, en eitt af hennar verkefnum þessa dagana er að koma á markað smákökum og smákökudeigi í samvinnu við Mylluna. Tónlist í þættinum í dag: Allentown / Billy Joel (Billy Joel) Fjólublátt ljós við barinn / Klíkan og Þorgeir Ástvaldsson (Gunnar Þórðarsson og Þorsteinn Eggertsson) I love to love / Tina Charles UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Það hefur komið fram í fjölmiðlum að einmanaleiki sé algengur meðal eldra fólks á Vesturlöndum og stundum er talað um faraldur. Ásgeir Rúnar Helgason sálfræðingur tekur undir að þetta sé faraldur og segir að skilgreining okkar á einsemd sé sú að hafa engan til að deilda með erfiðum tilfinningum. Á vefsíðunni www.lifdununa.is er að finna áhugavert viðtal við Ásgeir og hann kkom í þáttinn í dag. Allt í gegnum Covid faraldurinn fengum við gríðarlega mikið af fréttum honum tengdum, það voru upplýsingafundir á vegum Almannavarna nánast upp á hvern einasta dag þar sem við heyrðum um smittölur, lokanir, samkomutakmarkanir, tveggja metra regluna, grímunotkun, bólusetningar og fleira og fleira. En nú hefur ekki mikið heyrst í langan tíma, einstaka frétt um að fólk sé enn að fá Covid, sem virðist þó vera talsverður fjöldi, eða hvað? Guðrún Aspelund sóttvarnarlæknir kom í þáttinn í dag og við fengum hana til að segja okkur frá því hvernig staðan er í dag. Er Covid bara hægt og rólega að deyja út, eða erum við bara ekki lengur móttækileg fyrir fréttum? Er staðan ennþá slæm einhversstaðar í heiminum? Og hvernig er staðan framundan, eru blikur á lofti? Svo fræddumst við um námskeiðið Þarfir barna á tveimur heimilum sem eitt af námskeiðunum sem Endurmenntun Háskóla Íslands býður upp á. Á námskeiðinu verður fjallað um líðan barna sem búa á tveimur heimilum og álagið sem því fyrirkomulagi getur fylgt. Þau Ragnheiður Lára Guðrúnardóttir, félagsráðgjafi og Davíð Alexander Östergaard, meistaranemi í foreldrafræðslu og uppeldisráðgjöf, standa að námskeiðinu og komu í þáttinn í dag og fóru með okkur yfir það sem hafa ber í huga og hverjar hætturnar og hvar flækjustigin geta verið þegar börn búa á tveimur heimilum. Tónlist í þættinum í dag: Við eigum samleið / Elly Vilhjálms og Vilhjálmur Vilhjálmsson (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson) Green Green / The New Christy Minstrels (B. McGuire & R. Sparks) I have a dream / Abba (Benny Andersson & Björn Ulvaeus) Smooth Sailing / Ella Fitzgerald (Arnett Cobb) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Það hefur komið fram í fjölmiðlum að einmanaleiki sé algengur meðal eldra fólks á Vesturlöndum og stundum er talað um faraldur. Ásgeir Rúnar Helgason sálfræðingur tekur undir að þetta sé faraldur og segir að skilgreining okkar á einsemd sé sú að hafa engan til að deilda með erfiðum tilfinningum. Á vefsíðunni www.lifdununa.is er að finna áhugavert viðtal við Ásgeir og hann kkom í þáttinn í dag. Allt í gegnum Covid faraldurinn fengum við gríðarlega mikið af fréttum honum tengdum, það voru upplýsingafundir á vegum Almannavarna nánast upp á hvern einasta dag þar sem við heyrðum um smittölur, lokanir, samkomutakmarkanir, tveggja metra regluna, grímunotkun, bólusetningar og fleira og fleira. En nú hefur ekki mikið heyrst í langan tíma, einstaka frétt um að fólk sé enn að fá Covid, sem virðist þó vera talsverður fjöldi, eða hvað? Guðrún Aspelund sóttvarnarlæknir kom í þáttinn í dag og við fengum hana til að segja okkur frá því hvernig staðan er í dag. Er Covid bara hægt og rólega að deyja út, eða erum við bara ekki lengur móttækileg fyrir fréttum? Er staðan ennþá slæm einhversstaðar í heiminum? Og hvernig er staðan framundan, eru blikur á lofti? Svo fræddumst við um námskeiðið Þarfir barna á tveimur heimilum sem eitt af námskeiðunum sem Endurmenntun Háskóla Íslands býður upp á. Á námskeiðinu verður fjallað um líðan barna sem búa á tveimur heimilum og álagið sem því fyrirkomulagi getur fylgt. Þau Ragnheiður Lára Guðrúnardóttir, félagsráðgjafi og Davíð Alexander Östergaard, meistaranemi í foreldrafræðslu og uppeldisráðgjöf, standa að námskeiðinu og komu í þáttinn í dag og fóru með okkur yfir það sem hafa ber í huga og hverjar hætturnar og hvar flækjustigin geta verið þegar börn búa á tveimur heimilum. Tónlist í þættinum í dag: Við eigum samleið / Elly Vilhjálms og Vilhjálmur Vilhjálmsson (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson) Green Green / The New Christy Minstrels (B. McGuire & R. Sparks) I have a dream / Abba (Benny Andersson & Björn Ulvaeus) Smooth Sailing / Ella Fitzgerald (Arnett Cobb) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag, þegar við eyðum flest öll miklum tíma, jafn vel of miklum tíma, á samfélagsmiðlum og þegar tölvupóstar og smáskilaboð eru stór hluti af samskiptum okkar þá er ein hlið á þeim samskiptum sem við gerðum tilraun til að skoða aðeins í þættinum í dag. Það eru lindistáknin, eða tjáknin, sem sagt það sem heitir Emoticons á ensku. Broskallarnir, þumalputtarnir, hjörtun og ótal fleiri. Það eru á fjórða þúsund mismunandi tjákn og ekki eru allir sammála um hvað hvert og eitt þeirra þýðir. Þar getur verið talsvert mikill munur, til dæmis á milli kynslóða. Það þýðir ekki það sama að senda hjarta eða þumalputta hjá mismunandi kynslóðum og allir þessir mismunandi broskallar þýða mismunandi hluti fyrir mismunandi fólk. Lóa Björk Björnsdóttir umsjónarkona Lestarinnar hér á Rás 1 var fulltrúi unga fólksins í þættinum í dag og fór með okkur yfir það hvort við séum jafnvel óafvitandi að senda frá okkur tákn sem tákna allt annað en við höldum. Birna G. Ásbjörnsdóttir rannsakandi við Háskóla Íslands og gestarannsakandi við Harvard Medical School, frumkvöðull og stofnandi Jörth, kom í þáttinn í dag til að tala um mikilvægi þarmaflórunnar og áhrif t.d. gervisætu af ýmsu tagi og orkudrykkju á hana. Meltingarvegurinn og þarmaflóran hafa verið þungamiðjan í menntun Birnu og rannsóknum hérlendis og erlendis í tæpa tvo áratugi. Svo kom Sævar Helgi Bragason til okkar og við ræddum sígilda spurningu sem hefur vakið ómælda forvitni frá upphafi: Er líf á öðrum hnöttum? Fjöldi sólstjarna og vetrarbrauta í alheiminum er svo mikill og með svo mörgum núllum að manni fer bókstaflega að svima. Í því samhengi er mjög ólíklegt að jörðin okkar sé eini staðurinn þar sem líf hefur myndast og þróast. Við veltum þessu fyrir okkur með Sævari Helga í þættinum, en hann hefur til dæmis skrifað bók um þetta efni. Tónlist í þættinum í dag: Í hjarta þér / Sigríður Thorlacius & Heiðurspiltar (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) Englishman in New York / Sting (Sting) Cecilia / Simon & Garfunkel (Paul Simon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag, þegar við eyðum flest öll miklum tíma, jafn vel of miklum tíma, á samfélagsmiðlum og þegar tölvupóstar og smáskilaboð eru stór hluti af samskiptum okkar þá er ein hlið á þeim samskiptum sem við gerðum tilraun til að skoða aðeins í þættinum í dag. Það eru lindistáknin, eða tjáknin, sem sagt það sem heitir Emoticons á ensku. Broskallarnir, þumalputtarnir, hjörtun og ótal fleiri. Það eru á fjórða þúsund mismunandi tjákn og ekki eru allir sammála um hvað hvert og eitt þeirra þýðir. Þar getur verið talsvert mikill munur, til dæmis á milli kynslóða. Það þýðir ekki það sama að senda hjarta eða þumalputta hjá mismunandi kynslóðum og allir þessir mismunandi broskallar þýða mismunandi hluti fyrir mismunandi fólk. Lóa Björk Björnsdóttir umsjónarkona Lestarinnar hér á Rás 1 var fulltrúi unga fólksins í þættinum í dag og fór með okkur yfir það hvort við séum jafnvel óafvitandi að senda frá okkur tákn sem tákna allt annað en við höldum. Birna G. Ásbjörnsdóttir rannsakandi við Háskóla Íslands og gestarannsakandi við Harvard Medical School, frumkvöðull og stofnandi Jörth, kom í þáttinn í dag til að tala um mikilvægi þarmaflórunnar og áhrif t.d. gervisætu af ýmsu tagi og orkudrykkju á hana. Meltingarvegurinn og þarmaflóran hafa verið þungamiðjan í menntun Birnu og rannsóknum hérlendis og erlendis í tæpa tvo áratugi. Svo kom Sævar Helgi Bragason til okkar og við ræddum sígilda spurningu sem hefur vakið ómælda forvitni frá upphafi: Er líf á öðrum hnöttum? Fjöldi sólstjarna og vetrarbrauta í alheiminum er svo mikill og með svo mörgum núllum að manni fer bókstaflega að svima. Í því samhengi er mjög ólíklegt að jörðin okkar sé eini staðurinn þar sem líf hefur myndast og þróast. Við veltum þessu fyrir okkur með Sævari Helga í þættinum, en hann hefur til dæmis skrifað bók um þetta efni. Tónlist í þættinum í dag: Í hjarta þér / Sigríður Thorlacius & Heiðurspiltar (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) Englishman in New York / Sting (Sting) Cecilia / Simon & Garfunkel (Paul Simon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag, þegar við eyðum flest öll miklum tíma, jafn vel of miklum tíma, á samfélagsmiðlum og þegar tölvupóstar og smáskilaboð eru stór hluti af samskiptum okkar þá er ein hlið á þeim samskiptum sem við gerðum tilraun til að skoða aðeins í þættinum í dag. Það eru lindistáknin, eða tjáknin, sem sagt það sem heitir Emoticons á ensku. Broskallarnir, þumalputtarnir, hjörtun og ótal fleiri. Það eru á fjórða þúsund mismunandi tjákn og ekki eru allir sammála um hvað hvert og eitt þeirra þýðir. Þar getur verið talsvert mikill munur, til dæmis á milli kynslóða. Það þýðir ekki það sama að senda hjarta eða þumalputta hjá mismunandi kynslóðum og allir þessir mismunandi broskallar þýða mismunandi hluti fyrir mismunandi fólk. Lóa Björk Björnsdóttir umsjónarkona Lestarinnar hér á Rás 1 var fulltrúi unga fólksins í þættinum í dag og fór með okkur yfir það hvort við séum jafnvel óafvitandi að senda frá okkur tákn sem tákna allt annað en við höldum. Birna G. Ásbjörnsdóttir rannsakandi við Háskóla Íslands og gestarannsakandi við Harvard Medical School, frumkvöðull og stofnandi Jörth, kom í þáttinn í dag til að tala um mikilvægi þarmaflórunnar og áhrif t.d. gervisætu af ýmsu tagi og orkudrykkju á hana. Meltingarvegurinn og þarmaflóran hafa verið þungamiðjan í menntun Birnu og rannsóknum hérlendis og erlendis í tæpa tvo áratugi. Svo kom Sævar Helgi Bragason til okkar og við ræddum sígilda spurningu sem hefur vakið ómælda forvitni frá upphafi: Er líf á öðrum hnöttum? Fjöldi sólstjarna og vetrarbrauta í alheiminum er svo mikill og með svo mörgum núllum að manni fer bókstaflega að svima. Í því samhengi er mjög ólíklegt að jörðin okkar sé eini staðurinn þar sem líf hefur myndast og þróast. Við veltum þessu fyrir okkur með Sævari Helga í þættinum, en hann hefur til dæmis skrifað bók um þetta efni. Tónlist í þættinum í dag: Í hjarta þér / Sigríður Thorlacius & Heiðurspiltar (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) Englishman in New York / Sting (Sting) Cecilia / Simon & Garfunkel (Paul Simon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á sunnudaginn var alþjóðadagur heilablóðfallsins en um það bil 2 einstaklingar fá slag á dag hér á landi. Heilablóðfall, eða slag, er þriðja algengasta dánarorsökin í heiminum. Þórir Steingrímsson formaður Heilaheilla og Björn Logi Þórarinsson, lyf- og taugasérfræðingur á Taugadeild Landspítala, komu í þáttinn í dag og fræddu okkur frekar hvað beri að hafa í huga, orsök heilablóðfalls, stöðuna í þessum málum og hver þróunin er. Piparfo?lk er heimildarleikhu?s (með o?rlitlu ko?mi?sku ska?ldaleyfi), þar sem a?horfendur kynnast m.a starfsmanni gassto?ðvarinnar i? Reykjavi?k (1910-1952) og leyndarma?li hans. Fyrir sko?mmu komst meðlimur sviðslistaho?psins Di?o?, Aðalbjo?rg A?rnado?ttir að þvi? að langafi hennar Guðni Eyjólfsson væri ekki allur þar sem hann var se?ður. Hu?n vissi ekki mikið um Guðna langafa sinn, ættboginn var ekki samheldinn ne? fjo?lmennur. Hu?n vissi þo? að hann var 5 barna faðir sem vann sem kyndari í Gassto?ðinni í Reykjavík og var þvi? iðulega kallaður Guðni gas. Þegar hu?n komst að þvi? að Guðni, undir dulnefninu ?Gylfi?, hefði skrifað þekktar gamanvi?sur a?kvað hu?n að rannsaka ma?lið og fann y?mislegt sem vakti frekari a?huga hennar. Þau Aðalbjörg Árnadóttir leikkona og Georg Kári Hilmarsson tónlistarmaður komu í þáttinn, en Guðni var einmitt langafi þeirra beggja. Í veðurspjallinu með Einari Sveinbjörnssyni tjöluðum við svo um óveður sem skella mun á Bretlandseyjum og N-Frakkland á fimmtudag. Lægðin hefur fengið heitið Ciarán og er óvenju djúp miðað við þessar slóðir. Við ræddum svo einnig um blíðuna hér heima og sjólag. Tónlistin: Lonestar / Norah Jones (Lee Alexander) Bye Bye love / Simon and Garfunkel (Felice og Budleox Bryant) - Take it Easy /Eagles (Glenn Frey & Jackson Browne) Jarðarfarardagur / Savanna tríóíð (Þórir Baldursson og Sigurður Þórarinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á sunnudaginn var alþjóðadagur heilablóðfallsins en um það bil 2 einstaklingar fá slag á dag hér á landi. Heilablóðfall, eða slag, er þriðja algengasta dánarorsökin í heiminum. Þórir Steingrímsson formaður Heilaheilla og Björn Logi Þórarinsson, lyf- og taugasérfræðingur á Taugadeild Landspítala, komu í þáttinn í dag og fræddu okkur frekar hvað beri að hafa í huga, orsök heilablóðfalls, stöðuna í þessum málum og hver þróunin er. Piparfo?lk er heimildarleikhu?s (með o?rlitlu ko?mi?sku ska?ldaleyfi), þar sem a?horfendur kynnast m.a starfsmanni gassto?ðvarinnar i? Reykjavi?k (1910-1952) og leyndarma?li hans. Fyrir sko?mmu komst meðlimur sviðslistaho?psins Di?o?, Aðalbjo?rg A?rnado?ttir að þvi? að langafi hennar Guðni Eyjólfsson væri ekki allur þar sem hann var se?ður. Hu?n vissi ekki mikið um Guðna langafa sinn, ættboginn var ekki samheldinn ne? fjo?lmennur. Hu?n vissi þo? að hann var 5 barna faðir sem vann sem kyndari í Gassto?ðinni í Reykjavík og var þvi? iðulega kallaður Guðni gas. Þegar hu?n komst að þvi? að Guðni, undir dulnefninu ?Gylfi?, hefði skrifað þekktar gamanvi?sur a?kvað hu?n að rannsaka ma?lið og fann y?mislegt sem vakti frekari a?huga hennar. Þau Aðalbjörg Árnadóttir leikkona og Georg Kári Hilmarsson tónlistarmaður komu í þáttinn, en Guðni var einmitt langafi þeirra beggja. Í veðurspjallinu með Einari Sveinbjörnssyni tjöluðum við svo um óveður sem skella mun á Bretlandseyjum og N-Frakkland á fimmtudag. Lægðin hefur fengið heitið Ciarán og er óvenju djúp miðað við þessar slóðir. Við ræddum svo einnig um blíðuna hér heima og sjólag. Tónlistin: Lonestar / Norah Jones (Lee Alexander) Bye Bye love / Simon and Garfunkel (Felice og Budleox Bryant) - Take it Easy /Eagles (Glenn Frey & Jackson Browne) Jarðarfarardagur / Savanna tríóíð (Þórir Baldursson og Sigurður Þórarinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á sunnudaginn var alþjóðadagur heilablóðfallsins en um það bil 2 einstaklingar fá slag á dag hér á landi. Heilablóðfall, eða slag, er þriðja algengasta dánarorsökin í heiminum. Þórir Steingrímsson formaður Heilaheilla og Björn Logi Þórarinsson, lyf- og taugasérfræðingur á Taugadeild Landspítala, komu í þáttinn í dag og fræddu okkur frekar hvað beri að hafa í huga, orsök heilablóðfalls, stöðuna í þessum málum og hver þróunin er. Piparfólk er heimildarleikhús (með örlitlu kómísku skáldaleyfi), þar sem áhorfendur kynnast m.a starfsmanni gasstöðvarinnar í Reykjavík (1910-1952) og leyndarmáli hans. Fyrir skömmu komst meðlimur sviðslistahópsins Díó, Aðalbjörg Árnadóttir að því að langafi hennar Guðni Eyjólfsson væri ekki allur þar sem hann var séður. Hún vissi ekki mikið um Guðna langafa sinn, ættboginn var ekki samheldinn né fjölmennur. Hún vissi þó að hann var 5 barna faðir sem vann sem kyndari í Gasstöðinni í Reykjavík og var því iðulega kallaður Guðni gas. Þegar hún komst að því að Guðni, undir dulnefninu Gylfi hefði skrifað þekktar gamanvísur ákvað hún að rannsaka málið og fann ýmislegt sem vakti frekari áhuga hennar. Þau Aðalbjörg Árnadóttir leikkona og Georg Kári Hilmarsson tónlistarmaður komu í þáttinn, en Guðni var einmitt langafi þeirra beggja. Í veðurspjallinu með Einari Sveinbjörnssyni tjöluðum við svo um óveður sem skella mun á Bretlandseyjum og N-Frakkland á fimmtudag. Lægðin hefur fengið heitið Ciarán og er óvenju djúp miðað við þessar slóðir. Við ræddum svo einnig um blíðuna hér heima og sjólag. Tónlistin: Lonestar / Norah Jones (Lee Alexander) Bye Bye love / Simon and Garfunkel (Felice og Budleox Bryant) - Take it Easy /Eagles (Glenn Frey & Jackson Browne) Jarðarfarardagur / Savanna tríóíð (Þórir Baldursson og Sigurður Þórarinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Stór Byggðaráðstefna, búsetuþing, verður haldin í Hljómahöllinni í Reykjanesbæ 2.nóvember þar sem allar helstu kanónur þessa lands í byggðarannsóknum mæta, eins og það er orðað í fréttatilkynningu. Meðal þess sem verður talað um er aðgangur fólks að fjarnámi og jafnrétti til náms óháð búsetu. Líneik Anna Sævarsdóttir þingkona spjallaði við okkur í dag, en hennar erindi á ráðstefnunni fjallar um fjarnám. Við feng vinkill frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði hann vinkilinn að hrekkjavökunni og skoða hana frá mörgum hliðum. Og lesandi vikunnar í þetta sinn var Gísli Einarsson, Landinn sjálfur. Við fengum að vita hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Tónlist í þættinum í dag: Monday Monday / Mamas and the papas (John Philips) Che cossé l?amour / Vincio Capocella (Vincio Capocella) A change is gonna come / Sam Cooke (Sam Cooke) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Stór Byggðaráðstefna, búsetuþing, verður haldin í Hljómahöllinni í Reykjanesbæ 2.nóvember þar sem allar helstu kanónur þessa lands í byggðarannsóknum mæta, eins og það er orðað í fréttatilkynningu. Meðal þess sem verður talað um er aðgangur fólks að fjarnámi og jafnrétti til náms óháð búsetu. Líneik Anna Sævarsdóttir þingkona spjallaði við okkur í dag, en hennar erindi á ráðstefnunni fjallar um fjarnám. Við feng vinkill frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði hann vinkilinn að hrekkjavökunni og skoða hana frá mörgum hliðum. Og lesandi vikunnar í þetta sinn var Gísli Einarsson, Landinn sjálfur. Við fengum að vita hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Tónlist í þættinum í dag: Monday Monday / Mamas and the papas (John Philips) Che cossé l?amour / Vincio Capocella (Vincio Capocella) A change is gonna come / Sam Cooke (Sam Cooke) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Drífa Snædal var föstudagsgesturinn okkar að þessu sinni. Hún er talskona Stígamóta frá 1.mars síðastliðnum og fyrrverandi forseti ASÍ en hún var fyrsta konan til að gegna því starfi og tók við því 26.okt 2018. Drífa er fædd í Reykjavík en hefur einnig búið á Hellu og í Lundi í Svíþjóð. Við ræddum við hana um æskuna, unglingsárin og ýmislegt fleira. Matarspjallið með Sigurlaugu Margréti var á sínum stað og við vorum með óvæntan gest með okkur á línunni frá Norðurlandi Eystra og sá maður var Magnús Már Þorvaldsson Björgvin Halldórsson - Gullvagninn. Tyler, Bonnie - Total eclipse of the heart. Flott - Hún ógnar mér. Hot Butter - Popcorn. Flott - Mér er drull.

Drífa Snædal var föstudagsgesturinn okkar að þessu sinni. Hún er talskona Stígamóta frá 1.mars síðastliðnum og fyrrverandi forseti ASÍ en hún var fyrsta konan til að gegna því starfi og tók við því 26.okt 2018. Drífa er fædd í Reykjavík en hefur einnig búið á Hellu og í Lundi í Svíþjóð. Við ræddum við hana um æskuna, unglingsárin og ýmislegt fleira. Matarspjallið með Sigurlaugu Margréti var á sínum stað og við vorum með óvæntan gest með okkur á línunni frá Norðurlandi Eystra og sá maður var Magnús Már Þorvaldsson Björgvin Halldórsson - Gullvagninn. Tyler, Bonnie - Total eclipse of the heart. Flott - Hún ógnar mér. Hot Butter - Popcorn. Flott - Mér er drull.

Drífa Snædal var föstudagsgesturinn okkar að þessu sinni. Hún er talskona Stígamóta frá 1.mars síðastliðnum og fyrrverandi forseti ASÍ en hún var fyrsta konan til að gegna því starfi og tók við því 26.okt 2018. Drífa er fædd í Reykjavík en hefur einnig búið á Hellu og í Lundi í Svíþjóð. Við ræddum við hana um æskuna, unglingsárin og ýmislegt fleira. Matarspjallið með Sigurlaugu Margréti var á sínum stað og við vorum með óvæntan gest með okkur á línunni frá Norðurlandi Eystra og sá maður var Magnús Már Þorvaldsson Björgvin Halldórsson - Gullvagninn. Tyler, Bonnie - Total eclipse of the heart. Flott - Hún ógnar mér. Hot Butter - Popcorn. Flott - Mér er drull.

Sérstakir táknmáls-tónleikar verða haldnir í Tjarnarbíói næstu helgi þar sem sviðsett verða ljóð á íslensku táknmáli og kannaðar verða nýjar slóðir í sviðslistum.Heyrnalausir og heyrandi sitja hlið við hlið á tónleikunum þar sem Döff ljóðlist og kórverk skapa áður óséðan samleik. Þau komu hingað Haukur Darri Hauksson og Elísabet Thea Kristjánsdóttir. . Í ár fagnar kvennakórinn Vox feminae 30 ára starfsafmæli . Í gegnum tíðina hefur Vox feminae lagt metnað sinn í að auka veg kvennakóratónlistar á Íslandi með því að fá íslensk tónskáld til að semja ný verk fyrir kórinn. Á þessu afmælisári mun kórinn frumflytja ný verk eftir tónskáldin Eygló Höskuldsdóttir Viborg svo og eftir Stefan Sand sem nýverið tók við stjórn kórsins. Við ræddum við þær Margréti Pálmadóttur sem stjórnað hefur kórnum lengst af og Þórdísi Guðmundsdóttur formann kórsins. Sigurlaug Dagsdóttir er verkefnastjóri vefsins Lifandi hefða hjá Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum og hún kom til okkar og sagði okkur aðeins frá tilgangi þessa vefs en einnig frá þeirri undirbúningsvinnu sem nú fer fram er tengist skráningu sundlaugamenningar á Íslandi inná vefinn. Sú vinna er veigamikið skref í undirbúningi að tilnefningu hefðarinnar á skrá UNESCO yfir óáþreifanlegan menningararf. Stuðmenn - Út í kvöld. Vox Feminae - Haustvísur til Maríu. Uppáhellingarnir, Sigríður Thorlacius - Augun þín blá.

Sérstakir táknmáls-tónleikar verða haldnir í Tjarnarbíói næstu helgi þar sem sviðsett verða ljóð á íslensku táknmáli og kannaðar verða nýjar slóðir í sviðslistum.Heyrnalausir og heyrandi sitja hlið við hlið á tónleikunum þar sem Döff ljóðlist og kórverk skapa áður óséðan samleik. Þau komu hingað Haukur Darri Hauksson og Elísabet Thea Kristjánsdóttir. . Í ár fagnar kvennakórinn Vox feminae 30 ára starfsafmæli . Í gegnum tíðina hefur Vox feminae lagt metnað sinn í að auka veg kvennakóratónlistar á Íslandi með því að fá íslensk tónskáld til að semja ný verk fyrir kórinn. Á þessu afmælisári mun kórinn frumflytja ný verk eftir tónskáldin Eygló Höskuldsdóttir Viborg svo og eftir Stefan Sand sem nýverið tók við stjórn kórsins. Við ræddum við þær Margréti Pálmadóttur sem stjórnað hefur kórnum lengst af og Þórdísi Guðmundsdóttur formann kórsins. Sigurlaug Dagsdóttir er verkefnastjóri vefsins Lifandi hefða hjá Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum og hún kom til okkar og sagði okkur aðeins frá tilgangi þessa vefs en einnig frá þeirri undirbúningsvinnu sem nú fer fram er tengist skráningu sundlaugamenningar á Íslandi inná vefinn. Sú vinna er veigamikið skref í undirbúningi að tilnefningu hefðarinnar á skrá UNESCO yfir óáþreifanlegan menningararf. Stuðmenn - Út í kvöld. Vox Feminae - Haustvísur til Maríu. Uppáhellingarnir, Sigríður Thorlacius - Augun þín blá.

Jóhanna Vilhjálmsdóttir fjölmiðlakona er mikil áhugamanneskja um heilsu og hefur um árabil sökkt sér niður í rannsóknir á heilsu og forvörnum gegn sjúkdómum og hún er einnig höfundur tveggja heilsubóka út hafa komið hér á landi undir heitinu Heilsubók Jóhönnu: Eiturefnin og plastið í daglegu lifi okkar og Heilsubók Jóhönnu: Matur, lífsstíll, sjúkdómar. Jóhanna verður hjá okkur annað slagið í vetur og byrjaði í dag. D-vítamín var umræðuefni dagsins. Tónlistarhátíðin Líf og dauði verður haldin í fjórða sinn nú á laugardaginn í Gamla Bíói. Svanlaug Jóhannsdóttir söngkona fer yfir það í tónum og tali hvernig hugmyndir Dags hinna dauðu í Mexíkó gætu nýst okkur til þess að gæða lífið meiri dýpt og gleði.Lifum brosandi til þess að deyja glöð segir fólk í Mexíkó. Þau gleðjast yfir þeim sem á undan hafa farið, fagna lífinu, dauðanum og minnast fólksins síns með litríkri gleði og veisluhöldum. Svanlaug kom í þáttinn í dag. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og veðrið í Eyjum var Magnúsi hugleikið í þetta sinn. Hann segir frá haustlægðinni sem olli fjögurra daga stormi í liðinni viku. Í framhaldinu segir af vinsælustu dýrlingum kaþólsku kirkjunnar og einnig af vondri spá um loftslagsbreytingar. Í lokin kemur svo aðeins upplífgandi frétt af tilraunum vestan hafs með jarðvarma en þær lofa góðu með framhaldið. Tónlist í þættinum í dag: Þau gengu tvö / Bergþóra Árnadóttir (Bergþóra Árnadóttir og Hannes Pétursson) Bráðum vetur / KK (KK) Mexico / Jakob Frímann Magnússon (Jakob Frímann Magnússon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Jóhanna Vilhjálmsdóttir fjölmiðlakona er mikil áhugamanneskja um heilsu og hefur um árabil sökkt sér niður í rannsóknir á heilsu og forvörnum gegn sjúkdómum og hún er einnig höfundur tveggja heilsubóka út hafa komið hér á landi undir heitinu Heilsubók Jóhönnu: Eiturefnin og plastið í daglegu lifi okkar og Heilsubók Jóhönnu: Matur, lífsstíll, sjúkdómar. Jóhanna verður hjá okkur annað slagið í vetur og byrjaði í dag. D-vítamín var umræðuefni dagsins. Tónlistarhátíðin Líf og dauði verður haldin í fjórða sinn nú á laugardaginn í Gamla Bíói. Svanlaug Jóhannsdóttir söngkona fer yfir það í tónum og tali hvernig hugmyndir Dags hinna dauðu í Mexíkó gætu nýst okkur til þess að gæða lífið meiri dýpt og gleði.Lifum brosandi til þess að deyja glöð segir fólk í Mexíkó. Þau gleðjast yfir þeim sem á undan hafa farið, fagna lífinu, dauðanum og minnast fólksins síns með litríkri gleði og veisluhöldum. Svanlaug kom í þáttinn í dag. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og veðrið í Eyjum var Magnúsi hugleikið í þetta sinn. Hann segir frá haustlægðinni sem olli fjögurra daga stormi í liðinni viku. Í framhaldinu segir af vinsælustu dýrlingum kaþólsku kirkjunnar og einnig af vondri spá um loftslagsbreytingar. Í lokin kemur svo aðeins upplífgandi frétt af tilraunum vestan hafs með jarðvarma en þær lofa góðu með framhaldið. Tónlist í þættinum í dag: Þau gengu tvö / Bergþóra Árnadóttir (Bergþóra Árnadóttir og Hannes Pétursson) Bráðum vetur / KK (KK) Mexico / Jakob Frímann Magnússon (Jakob Frímann Magnússon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Jóhanna Vilhjálmsdóttir fjölmiðlakona er mikil áhugamanneskja um heilsu og hefur um árabil sökkt sér niður í rannsóknir á heilsu og forvörnum gegn sjúkdómum og hún er einnig höfundur tveggja heilsubóka út hafa komið hér á landi undir heitinu Heilsubók Jóhönnu: Eiturefnin og plastið í daglegu lifi okkar og Heilsubók Jóhönnu: Matur, lífsstíll, sjúkdómar. Jóhanna verður hjá okkur annað slagið í vetur og byrjaði í dag. D-vítamín var umræðuefni dagsins. Tónlistarhátíðin Líf og dauði verður haldin í fjórða sinn nú á laugardaginn í Gamla Bíói. Svanlaug Jóhannsdóttir söngkona fer yfir það í tónum og tali hvernig hugmyndir Dags hinna dauðu í Mexíkó gætu nýst okkur til þess að gæða lífið meiri dýpt og gleði.Lifum brosandi til þess að deyja glöð segir fólk í Mexíkó. Þau gleðjast yfir þeim sem á undan hafa farið, fagna lífinu, dauðanum og minnast fólksins síns með litríkri gleði og veisluhöldum. Svanlaug kom í þáttinn í dag. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og veðrið í Eyjum var Magnúsi hugleikið í þetta sinn. Hann segir frá haustlægðinni sem olli fjögurra daga stormi í liðinni viku. Í framhaldinu segir af vinsælustu dýrlingum kaþólsku kirkjunnar og einnig af vondri spá um loftslagsbreytingar. Í lokin kemur svo aðeins upplífgandi frétt af tilraunum vestan hafs með jarðvarma en þær lofa góðu með framhaldið. Tónlist í þættinum í dag: Þau gengu tvö / Bergþóra Árnadóttir (Bergþóra Árnadóttir og Hannes Pétursson) Bráðum vetur / KK (KK) Mexico / Jakob Frímann Magnússon (Jakob Frímann Magnússon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Október er alþjóðlegur vitundarmánuður fólks með ADHD og ADHD samtökin eiga að auki 35 ára afmæli í ár. Samtökin hafa minnst tímamótanna undir yfirskriftinni Betra líf með ADHD í 35 ár sem er einmitt yfirskrift alþjóðlegrar ráðstefnu á Grand Hótel 26. og 27. október sem haldin verður á vegum samtakanna. Gera má ráð fyrir að um það bil 20 þúsund Íslendingar séu með ADHD greint eða ógreint, börn og fullorðnir. Þeir Hrannar Björn Arnarsson, framkvæmdastjóri samtakanna, og Vilhjálmur Hjálmarsson formaður samtakanna komu í þáttinn í dag. Á fimmtudaginn efna Samtök ungra bænda til baráttufundar fyrir lífi sínu og sveitanna, eins og þau orða það. Ungir bændur segjast standa flestir frammi fyrir fjárhagslegum ómöguleika og að ungt fólk sem hefja vill hefðbundinn búskap eigi enga möguleika. Mikil ógn steðji að nauðsynlegri nýliðun í stétt bænda, sem setji um leið fæðuöryggi þjóðarinnar í uppnám. Ísak Jökulsson, bóndi og stjórnarmeðlimur í samtökunum, kom í þáttinn og fór yfir stöðuna og sagði frá fundinum sem fer fram í Salnum í Kópavogi. Við forvitnuðumst svo um fugla með fuglaáhugamanninum Árna Árnasyni. Hann er grunnskólakennari á eftirlaunum og myndar fugla um allt land við hvert tækifæri. Hann hefur áður gefið út bókina Stafróf fuglanna og nú er komin út ný bók eftir hann sem heitir Lesum um fugla, smekkfull af fallegum ljósmyndum. Árni kom í þáttinn með ljósmyndavél með gríðarstórri linsu og lítinn hátalara sem hann notar til að kalla í hinar ýmsu fuglategundir. Hann sagði okkur í þættinum frá þessum mikla fuglaáhuga sínum og nýju bókinni. Tónlist í þættinum í dag: Í löngu máli / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) Hún ógnar mér / Flott (Ragnhildur Veigarsdóttir og Vigdís Hafliðadóttir) Veldu stjörnu / Ellen Kristjánsdóttir og John Grant (Ellen Kristjánsdóttir og Bragi Valdimar Skúlason) From the Start / Laufey (Laufey & Spencer Stewart) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Október er alþjóðlegur vitundarmánuður fólks með ADHD og ADHD samtökin eiga að auki 35 ára afmæli í ár. Samtökin hafa minnst tímamótanna undir yfirskriftinni Betra líf með ADHD í 35 ár sem er einmitt yfirskrift alþjóðlegrar ráðstefnu á Grand Hótel 26. og 27. október sem haldin verður á vegum samtakanna. Gera má ráð fyrir að um það bil 20 þúsund Íslendingar séu með ADHD greint eða ógreint, börn og fullorðnir. Þeir Hrannar Björn Arnarsson, framkvæmdastjóri samtakanna, og Vilhjálmur Hjálmarsson formaður samtakanna komu í þáttinn í dag. Á fimmtudaginn efna Samtök ungra bænda til baráttufundar fyrir lífi sínu og sveitanna, eins og þau orða það. Ungir bændur segjast standa flestir frammi fyrir fjárhagslegum ómöguleika og að ungt fólk sem hefja vill hefðbundinn búskap eigi enga möguleika. Mikil ógn steðji að nauðsynlegri nýliðun í stétt bænda, sem setji um leið fæðuöryggi þjóðarinnar í uppnám. Ísak Jökulsson, bóndi og stjórnarmeðlimur í samtökunum, kom í þáttinn og fór yfir stöðuna og sagði frá fundinum sem fer fram í Salnum í Kópavogi. Við forvitnuðumst svo um fugla með fuglaáhugamanninum Árna Árnasyni. Hann er grunnskólakennari á eftirlaunum og myndar fugla um allt land við hvert tækifæri. Hann hefur áður gefið út bókina Stafróf fuglanna og nú er komin út ný bók eftir hann sem heitir Lesum um fugla, smekkfull af fallegum ljósmyndum. Árni kom í þáttinn með ljósmyndavél með gríðarstórri linsu og lítinn hátalara sem hann notar til að kalla í hinar ýmsu fuglategundir. Hann sagði okkur í þættinum frá þessum mikla fuglaáhuga sínum og nýju bókinni. Tónlist í þættinum í dag: Í löngu máli / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) Hún ógnar mér / Flott (Ragnhildur Veigarsdóttir og Vigdís Hafliðadóttir) Veldu stjörnu / Ellen Kristjánsdóttir og John Grant (Ellen Kristjánsdóttir og Bragi Valdimar Skúlason) From the Start / Laufey (Laufey & Spencer Stewart) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Gunnar Árnason hljóðmaður er 5 faldur Edduverðlaunahafi og er með yfir 35 ára reynslu í sínu fagi. Nú vill hann deila þessari reynslu og kenna eftirvinnslu hljóðs í kvikmyndum og leiknu sjónvarpsefni. Hann byrjaði sem hljóðmaður á Hótel Sögu og færði sig svo hægt og rólega frá dansleikjum, tónleikum og leikhúsum fyrst yfir í auglýsingar og svo í sjónvarps- og kvikmyndagerð þar sem hann hefur starfað síðustu 20 ár. Gunnar segir að það vantar fólk í fagið, því vilji hann taka þátt í að þjálfa nýliða. Gunnar kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og aðra mánudaga. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn við súkkulaði- og kakóbaunaframleiðslu í hverfulum heimi. Svo var það auðvitað lesandi vikunnar, sem í þetta sinn var Gunnar Alexander Ólafsson heilsuhagfræðingur og áhugamaðu um bókmenntir. Og það er ekki ofsögum sagt að segja að hann sé áhugamaður um bókmenntir, því hann lætur sér ekki nægja að lesa mikið af bókum, heldur skrifar hann um þær allar á facebook síðu sinni að lestri loknum. Við fengum hann til að segja okkur frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Gunnar talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Fátækt fólk e. Tryggva Emilsson. Allt hold er hey e. Þorgrím Þráinsson Saga borgaraættarinnar e. Gunnar Gunnarsson Sextíu kíló af sólskini og Sextíu kíló af kjaftshöggum e. Hallgrím Helgason Þar sem Djöflaeyjan rís, Gulleyjan og Fyrirheitna landið e. Einar Kárason Karlar sem hata konur, Stúlkan sem lék sér að eldinum og Loftkastalinn sem hrundi e. Stieg Larsson Fransí Biskví eftir Elínu Pálmadóttur. Að lokum talaði hann um bækur Halldórs Laxness, glæpasögur Ragnars Jónassonar og bókinaOddaflug eftir Guðrúnu Helgadóttur. Tónlist í þættinum í dag: Honey will you marry me / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon og Valgeir Guðjónsson) Dirty Old Town / The Pogues (Ewan MacColl) Afi súkkulaði / Egill Ólafsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Gunnar Árnason hljóðmaður er 5 faldur Edduverðlaunahafi og er með yfir 35 ára reynslu í sínu fagi. Nú vill hann deila þessari reynslu og kenna eftirvinnslu hljóðs í kvikmyndum og leiknu sjónvarpsefni. Hann byrjaði sem hljóðmaður á Hótel Sögu og færði sig svo hægt og rólega frá dansleikjum, tónleikum og leikhúsum fyrst yfir í auglýsingar og svo í sjónvarps- og kvikmyndagerð þar sem hann hefur starfað síðustu 20 ár. Gunnar segir að það vantar fólk í fagið, því vilji hann taka þátt í að þjálfa nýliða. Gunnar kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og aðra mánudaga. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn við súkkulaði- og kakóbaunaframleiðslu í hverfulum heimi. Svo var það auðvitað lesandi vikunnar, sem í þetta sinn var Gunnar Alexander Ólafsson heilsuhagfræðingur og áhugamaðu um bókmenntir. Og það er ekki ofsögum sagt að segja að hann sé áhugamaður um bókmenntir, því hann lætur sér ekki nægja að lesa mikið af bókum, heldur skrifar hann um þær allar á facebook síðu sinni að lestri loknum. Við fengum hann til að segja okkur frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Gunnar talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Fátækt fólk e. Tryggva Emilsson. Allt hold er hey e. Þorgrím Þráinsson Saga borgaraættarinnar e. Gunnar Gunnarsson Sextíu kíló af sólskini og Sextíu kíló af kjaftshöggum e. Hallgrím Helgason Þar sem Djöflaeyjan rís, Gulleyjan og Fyrirheitna landið e. Einar Kárason Karlar sem hata konur, Stúlkan sem lék sér að eldinum og Loftkastalinn sem hrundi e. Stieg Larsson Fransí Biskví eftir Elínu Pálmadóttur. Að lokum talaði hann um bækur Halldórs Laxness, glæpasögur Ragnars Jónassonar og bókinaOddaflug eftir Guðrúnu Helgadóttur. Tónlist í þættinum í dag: Honey will you marry me / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon og Valgeir Guðjónsson) Dirty Old Town / The Pogues (Ewan MacColl) Afi súkkulaði / Egill Ólafsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Egill Helgason var föstudagsgesturinn okkar í dag. Hann hóf fjölmiðlaferil sinn sem blaðamaður í fréttablöðum á borð við Alþýðublaðið, Tímann og Helgarpóstinn og stundaði nám fjölmiðlafræði í alþjóðaskólanum Journalistes en Europe í París á árunum 1986-87. Egill hóf störf í sjónvarpi árið 1988, fyrst í sjónvarpsþáttunum Mannlega þættinum, sem fjölluðu um ýmsa þætti íslensks þjóðernis, síðar varð hann fréttamaður, fyrst hjá Ríkisútvarpinu og svo á Stöð 2. Árið 1999 byrjaði Egill með pólitísku spjallþættina Silfur Egils hjá Skjá einum, sem þá var nýstofnaður, og nutu þættirnir fljótt vinsælda og áhrifa. Egill hefur einnig verið umsjónarmaður bókmenntaþáttarins Kiljunnar frá árinu 2007 og hefur unnið að fjölda heimildarþátta m.a. um sagnfræðileg málefni eins og td. Vesturfarar, Steinsteypuöldin, Siglufjörður saga bæjar o.fl. og á sínum ferli hefur hann auðvitað unnið til fjölda Edduverðlauna. Við fórum með Agli aftur í tímann og ræddum æskuárin, námsárin, tónlist sonar hans Kára, Grikkland og fleira. Svo var auðvitað matarspjallið með Sigurlaugu Margréti á sínum stað. Við tjöluðum í dag um heita rétti í hauslægðunum, hægeldað lambalæri, kjúkling og fleira. Tónlist í þættinum í dag: Trúlofun / Bjarni Arason (Bjarni Hafþór Helgason og Arnar Bjarnason) Ring rhyme / Kári Egilsson (Kári Egilsson) Something Better / Kári Egilsson (Kári Egilsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Egill Helgason var föstudagsgesturinn okkar í dag. Hann hóf fjölmiðlaferil sinn sem blaðamaður í fréttablöðum á borð við Alþýðublaðið, Tímann og Helgarpóstinn og stundaði nám fjölmiðlafræði í alþjóðaskólanum Journalistes en Europe í París á árunum 1986-87. Egill hóf störf í sjónvarpi árið 1988, fyrst í sjónvarpsþáttunum Mannlega þættinum, sem fjölluðu um ýmsa þætti íslensks þjóðernis, síðar varð hann fréttamaður, fyrst hjá Ríkisútvarpinu og svo á Stöð 2. Árið 1999 byrjaði Egill með pólitísku spjallþættina Silfur Egils hjá Skjá einum, sem þá var nýstofnaður, og nutu þættirnir fljótt vinsælda og áhrifa. Egill hefur einnig verið umsjónarmaður bókmenntaþáttarins Kiljunnar frá árinu 2007 og hefur unnið að fjölda heimildarþátta m.a. um sagnfræðileg málefni eins og td. Vesturfarar, Steinsteypuöldin, Siglufjörður saga bæjar o.fl. og á sínum ferli hefur hann auðvitað unnið til fjölda Edduverðlauna. Við fórum með Agli aftur í tímann og ræddum æskuárin, námsárin, tónlist sonar hans Kára, Grikkland og fleira. Svo var auðvitað matarspjallið með Sigurlaugu Margréti á sínum stað. Við tjöluðum í dag um heita rétti í hauslægðunum, hægeldað lambalæri, kjúkling og fleira. Tónlist í þættinum í dag: Trúlofun / Bjarni Arason (Bjarni Hafþór Helgason og Arnar Bjarnason) Ring rhyme / Kári Egilsson (Kári Egilsson) Something Better / Kári Egilsson (Kári Egilsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í gær var alþjóðlegur dagur breytingaskeiðsins og bók ársins 2023 í Bretlandi er bókin Breytingaskeiðið jákvæður leiðarvísir að nýju upphafi. Höfundarnir eru þær Davina McCall og Naomi Potter. Davina er þekkt bresk sjónvarpskona og eldheit talskona aukinnar þjónustu fyrir konur á breytingaskeiðinu. Hún hefur gert tvo sjónvarpsþætti um þetta umfjöllunarefni: Sex, Myths and the Menopause og Sex, Mind and the Menopause. Naomi er með tæplega tveggja áratuga reynslu sem læknir innan breska heilbrigðiskerfisins. Við fengum Halldóru Skúladóttur sjúkraliði í þáttinn í dag, en hún hefur verið ötul talskona allra málefna sem tengjast breytingaskeiðinu hérlendis og hún heldur úti fræðsluvefnum kvennarad.is. Hún er meðlimur í samfélagi heilbrigðisstarfsfólks á heimsvísu sem vinnur að því að bæta heilsu kvenna á breytingaskeiðinu. Lind, félag fólks með meðfædda ónæmisgalla / mótefnaskort, stendur fyrir fræðslufundi í dag kl.16:30 á Grand Hótel. Þar verður verða flutt erindi m.a. um helstu skilgreiningar ónæmisgalla og meðferðarúrræði, um það að lifa með ónæmisgalla, kynning á starfsemi ónæmisfræðigöngudeildar, pallborðsumræður og fleira. Þær Guðlaug María Bjarnadóttir, formaður Lindar, og Sólrún Melkorka Maggadóttir læknir fræddu okkur um meðfædda ónæmisgalla, félagið og frá því sem verður rætt um á fundinum. Tónlist í þættinum í dag: Sunnanvindur / Örvar Kristjánsson og Hjördís Geirs (Pat Ballard og Jón Sigurðsson) Days of Roses / Thin Jim and the Castaways (Jökull Jörgensen) Take on me / AHA (Magne Furuholmen, Morten Harket & Paul Waaktaar-Savoy) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í gær var alþjóðlegur dagur breytingaskeiðsins og bók ársins 2023 í Bretlandi er bókin Breytingaskeiðið jákvæður leiðarvísir að nýju upphafi. Höfundarnir eru þær Davina McCall og Naomi Potter. Davina er þekkt bresk sjónvarpskona og eldheit talskona aukinnar þjónustu fyrir konur á breytingaskeiðinu. Hún hefur gert tvo sjónvarpsþætti um þetta umfjöllunarefni: Sex, Myths and the Menopause og Sex, Mind and the Menopause. Naomi er með tæplega tveggja áratuga reynslu sem læknir innan breska heilbrigðiskerfisins. Við fengum Halldóru Skúladóttur sjúkraliði í þáttinn í dag, en hún hefur verið ötul talskona allra málefna sem tengjast breytingaskeiðinu hérlendis og hún heldur úti fræðsluvefnum kvennarad.is. Hún er meðlimur í samfélagi heilbrigðisstarfsfólks á heimsvísu sem vinnur að því að bæta heilsu kvenna á breytingaskeiðinu. Lind, félag fólks með meðfædda ónæmisgalla / mótefnaskort, stendur fyrir fræðslufundi í dag kl.16:30 á Grand Hótel. Þar verður verða flutt erindi m.a. um helstu skilgreiningar ónæmisgalla og meðferðarúrræði, um það að lifa með ónæmisgalla, kynning á starfsemi ónæmisfræðigöngudeildar, pallborðsumræður og fleira. Þær Guðlaug María Bjarnadóttir, formaður Lindar, og Sólrún Melkorka Maggadóttir læknir fræddu okkur um meðfædda ónæmisgalla, félagið og frá því sem verður rætt um á fundinum. Tónlist í þættinum í dag: Sunnanvindur / Örvar Kristjánsson og Hjördís Geirs (Pat Ballard og Jón Sigurðsson) Days of Roses / Thin Jim and the Castaways (Jökull Jörgensen) Take on me / AHA (Magne Furuholmen, Morten Harket & Paul Waaktaar-Savoy) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í gær var alþjóðlegur dagur breytingaskeiðsins og bók ársins 2023 í Bretlandi er bókin Breytingaskeiðið jákvæður leiðarvísir að nýju upphafi. Höfundarnir eru þær Davina McCall og Naomi Potter. Davina er þekkt bresk sjónvarpskona og eldheit talskona aukinnar þjónustu fyrir konur á breytingaskeiðinu. Hún hefur gert tvo sjónvarpsþætti um þetta umfjöllunarefni: Sex, Myths and the Menopause og Sex, Mind and the Menopause. Naomi er með tæplega tveggja áratuga reynslu sem læknir innan breska heilbrigðiskerfisins. Við fengum Halldóru Skúladóttur sjúkraliði í þáttinn í dag, en hún hefur verið ötul talskona allra málefna sem tengjast breytingaskeiðinu hérlendis og hún heldur úti fræðsluvefnum kvennarad.is. Hún er meðlimur í samfélagi heilbrigðisstarfsfólks á heimsvísu sem vinnur að því að bæta heilsu kvenna á breytingaskeiðinu. Lind, félag fólks með meðfædda ónæmisgalla / mótefnaskort, stendur fyrir fræðslufundi í dag kl.16:30 á Grand Hótel. Þar verður verða flutt erindi m.a. um helstu skilgreiningar ónæmisgalla og meðferðarúrræði, um það að lifa með ónæmisgalla, kynning á starfsemi ónæmisfræðigöngudeildar, pallborðsumræður og fleira. Þær Guðlaug María Bjarnadóttir, formaður Lindar, og Sólrún Melkorka Maggadóttir læknir fræddu okkur um meðfædda ónæmisgalla, félagið og frá því sem verður rætt um á fundinum. Tónlist í þættinum í dag: Sunnanvindur / Örvar Kristjánsson og Hjördís Geirs (Pat Ballard og Jón Sigurðsson) Days of Roses / Thin Jim and the Castaways (Jökull Jörgensen) Take on me / AHA (Magne Furuholmen, Morten Harket & Paul Waaktaar-Savoy) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við heyrðum í Birni Þorlákssyni í dag, en út er komin bók eftir hann sem heitir Dauðinn. Í bókinni, sem tók fjögur ár að skrifa, fjallar Björn efnislega um dauðann og talar við fólk sem hefur tekist á við feigðina í ýmsum myndum, ræðir við dauðvona fólk og þá sem hafa misst ástvini og fléttar saman við rannsóknir og hugleiðingar. Við töluðum við Björn um bókina í dag. Svo fengum við pabbastráka í heimsókn, sem sagt þá Helga Grím Hermannsson og Hákon Örn Helgason, en þeir eru höfundar og leikarar í sýningunni Pabbastrákar sem sýnd er í Tjarnarbíói. Sýningin fjallar á kómískan hátt um feðgasambönd og gerist á sólarströndinni Playa Buena á Spáni árið 2007. Þar segjast þeir vera að rannsaka sambönd feðga og hvernig kynslóðirnar tjá tilfinningar á mismunandi hátt, en þeir segjast segjast hafa til dæmis sótt innblástur í rómantískar gamanmyndir frá fyrsta áratugi þessarar aldar. Þeir Helgi og Hákon útskýrðu þetta betur fyrir okkur í þættinum. Strjálbýlt land án lestrarsamgangna varð að tileinka sér tækniundur 20.aldarinnar og fátt annað verkfæri hefur átt jafn góða samleið með einstaklingshyggnum Íslendingum en bíllinn, sem tryggði frelsi þeirra til ferðalaga um fagurt landið. Og þegar hann birtist með fjórhjóladrifi opnuðust víðerni hálendisins. Svona skrifar Örn Sigurðsson höfundur bókarinnar Bílar í lífi þjóðar sem var að koma út. Við töluðum við Örn í þættinum i dag, en hann er landfræðingur og bílasagnfræðingur og forstöðumaður korta og bílabókadeildar Forlagsins. Tónlist í þættinum í dag: Heim í Búðardal / Ðe Lónlí blú bojs (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) American Pie / Don McLean (Don McLean) Bíddu pabbi / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Peter Callander, Geoff Stevens og Iðunn Steinsdóttir Bílavísur / Björk Guðmundsdóttir og Tríó Guðmundar Ingólfssonar (Holmes og Jón Sigurðsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við heyrðum í Birni Þorlákssyni í dag, en út er komin bók eftir hann sem heitir Dauðinn. Í bókinni, sem tók fjögur ár að skrifa, fjallar Björn efnislega um dauðann og talar við fólk sem hefur tekist á við feigðina í ýmsum myndum, ræðir við dauðvona fólk og þá sem hafa misst ástvini og fléttar saman við rannsóknir og hugleiðingar. Við töluðum við Björn um bókina í dag. Svo fengum við pabbastráka í heimsókn, sem sagt þá Helga Grím Hermannsson og Hákon Örn Helgason, en þeir eru höfundar og leikarar í sýningunni Pabbastrákar sem sýnd er í Tjarnarbíói. Sýningin fjallar á kómískan hátt um feðgasambönd og gerist á sólarströndinni Playa Buena á Spáni árið 2007. Þar segjast þeir vera að rannsaka sambönd feðga og hvernig kynslóðirnar tjá tilfinningar á mismunandi hátt, en þeir segjast segjast hafa til dæmis sótt innblástur í rómantískar gamanmyndir frá fyrsta áratugi þessarar aldar. Þeir Helgi og Hákon útskýrðu þetta betur fyrir okkur í þættinum. Strjálbýlt land án lestrarsamgangna varð að tileinka sér tækniundur 20.aldarinnar og fátt annað verkfæri hefur átt jafn góða samleið með einstaklingshyggnum Íslendingum en bíllinn, sem tryggði frelsi þeirra til ferðalaga um fagurt landið. Og þegar hann birtist með fjórhjóladrifi opnuðust víðerni hálendisins. Svona skrifar Örn Sigurðsson höfundur bókarinnar Bílar í lífi þjóðar sem var að koma út. Við töluðum við Örn í þættinum i dag, en hann er landfræðingur og bílasagnfræðingur og forstöðumaður korta og bílabókadeildar Forlagsins. Tónlist í þættinum í dag: Heim í Búðardal / Ðe Lónlí blú bojs (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) American Pie / Don McLean (Don McLean) Bíddu pabbi / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Peter Callander, Geoff Stevens og Iðunn Steinsdóttir Bílavísur / Björk Guðmundsdóttir og Tríó Guðmundar Ingólfssonar (Holmes og Jón Sigurðsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Helena Bragadóttir, geðhjúkrunarfræðingur, kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá erindi sem hún og Sigurður Örn Hektorsson munu flytja á ráðstefnu um fíknistefnu sem skipulögð er af RIKK, Rannsóknarstofnun í jafnréttisfræðum við HÍ og Rótinni. Erindið er um skaðaminnkun og heilbrigðisþjónustu í íslenskum fangelsum og við fengum Helenu til að segja okkur betur frá erindinu í þættinum, en ráðstefnan fer fram í dag og á morguná Hótel Reykjavík Grand. Þar verður sjónum er beint að stöðu og framtíð í fíknistefnu og vímuefnanotkun í velferðarríkjum og erlendir og innlendir sérfræðingar munu ræða stefnumótun í málaflokknum. Hið nýstofnaða Ungleikhús byggir í grunninn á hugmyndafræði Broadway Junior þar sem markmiðið er að efla börn og ungt fólk í sviðslistum og skapa þeim tækifæri til þátttöku og áhrifa í fjölbreyttum uppsetningum. Ungleikhúsið er staður fyrir áhugasama krakka, sem eru með einhverja reynslu fyrir, til þess að öðlast enn meiri reynslu í gegnum þátttöku í fjölbreyttum verkefnum. Við ræddum við Sigyn Blöndal ein af þeim sem stendur að Ungleikhúsinu, í dag. Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í veðurspjallið. Í dag ræddi Einar við okkur um haustið, skammdegið og áhrif veðursins á sálartetrið og hann var meira að segja dálítið á skáldlegu nótunum. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM Í DAG: Meira, meira / Ríó Tríó (Gunnar Þórðarsson og Jónas Friðrik) 50 Ways to Leave Your Lover / Paul Simon (Paul Simon) Leyndarmál / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti, Einar Georg Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) Ég læt mig dreyma / Ellen Kristjánsdóttir (Friðrik Karlsson, Eiríkur Hauksson og Birgir Bragason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Helena Bragadóttir, geðhjúkrunarfræðingur, kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá erindi sem hún og Sigurður Örn Hektorsson munu flytja á ráðstefnu um fíknistefnu sem skipulögð er af RIKK, Rannsóknarstofnun í jafnréttisfræðum við HÍ og Rótinni. Erindið er um skaðaminnkun og heilbrigðisþjónustu í íslenskum fangelsum og við fengum Helenu til að segja okkur betur frá erindinu í þættinum, en ráðstefnan fer fram í dag og á morguná Hótel Reykjavík Grand. Þar verður sjónum er beint að stöðu og framtíð í fíknistefnu og vímuefnanotkun í velferðarríkjum og erlendir og innlendir sérfræðingar munu ræða stefnumótun í málaflokknum. Hið nýstofnaða Ungleikhús byggir í grunninn á hugmyndafræði Broadway Junior þar sem markmiðið er að efla börn og ungt fólk í sviðslistum og skapa þeim tækifæri til þátttöku og áhrifa í fjölbreyttum uppsetningum. Ungleikhúsið er staður fyrir áhugasama krakka, sem eru með einhverja reynslu fyrir, til þess að öðlast enn meiri reynslu í gegnum þátttöku í fjölbreyttum verkefnum. Við ræddum við Sigyn Blöndal ein af þeim sem stendur að Ungleikhúsinu, í dag. Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í veðurspjallið. Í dag ræddi Einar við okkur um haustið, skammdegið og áhrif veðursins á sálartetrið og hann var meira að segja dálítið á skáldlegu nótunum. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM Í DAG: Meira, meira / Ríó Tríó (Gunnar Þórðarsson og Jónas Friðrik) 50 Ways to Leave Your Lover / Paul Simon (Paul Simon) Leyndarmál / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti, Einar Georg Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) Ég læt mig dreyma / Ellen Kristjánsdóttir (Friðrik Karlsson, Eiríkur Hauksson og Birgir Bragason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Helena Bragadóttir, geðhjúkrunarfræðingur, kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá erindi sem hún og Sigurður Örn Hektorsson munu flytja á ráðstefnu um fíknistefnu sem skipulögð er af RIKK, Rannsóknarstofnun í jafnréttisfræðum við HÍ og Rótinni. Erindið er um skaðaminnkun og heilbrigðisþjónustu í íslenskum fangelsum og við fengum Helenu til að segja okkur betur frá erindinu í þættinum, en ráðstefnan fer fram í dag og á morguná Hótel Reykjavík Grand. Þar verður sjónum er beint að stöðu og framtíð í fíknistefnu og vímuefnanotkun í velferðarríkjum og erlendir og innlendir sérfræðingar munu ræða stefnumótun í málaflokknum. Hið nýstofnaða Ungleikhús byggir í grunninn á hugmyndafræði Broadway Junior þar sem markmiðið er að efla börn og ungt fólk í sviðslistum og skapa þeim tækifæri til þátttöku og áhrifa í fjölbreyttum uppsetningum. Ungleikhúsið er staður fyrir áhugasama krakka, sem eru með einhverja reynslu fyrir, til þess að öðlast enn meiri reynslu í gegnum þátttöku í fjölbreyttum verkefnum. Við ræddum við Sigyn Blöndal ein af þeim sem stendur að Ungleikhúsinu, í dag. Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í veðurspjallið. Í dag ræddi Einar við okkur um haustið, skammdegið og áhrif veðursins á sálartetrið og hann var meira að segja dálítið á skáldlegu nótunum. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM Í DAG: Meira, meira / Ríó Tríó (Gunnar Þórðarsson og Jónas Friðrik) 50 Ways to Leave Your Lover / Paul Simon (Paul Simon) Leyndarmál / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti, Einar Georg Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) Ég læt mig dreyma / Ellen Kristjánsdóttir (Friðrik Karlsson, Eiríkur Hauksson og Birgir Bragason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

30 ár eru síðan byrjað var að bjóða upp á kennaranám við Háskólann á Akureyri. Deildin hefur stækkað og þróast í takt við tímann og námsframboðið orðið fjölbreyttara. Til að segja okkur frá þessum tímamótum og almennt frá starfsemi Kennaradeildar HA kom til okkar Birna María Brattberg Svanbjörnsdóttir deildarforseti Kennaradeildarinnar. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn ber hann vinkilinn við skúringar og skemmtileg lög. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Smári Gunnarsson kvikmyndagerðarmaður, en hann frumsýndi nýlega hjartnæmu heimildarmyndina Heimaleikurinn og hlaut hún áhorfendaverðlaunin á Skjaldborgarhátíðinni og einni áhorfendaverðlaunin á heimilda- og stuttmyndahátíðinni Nordisk Panoraama. En hann sagði okkur í dag frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Smári talaði um eftirfarandi bækur: Játningar Ágústínusar e. Ágústínus frá Hippó, þýðandi Sigurbjörn Einarsson Húsið e. Stefán Mána The Elephant to Hollywood e. Michael Caine Tár, bros og takkaskór e. Þorgrím Þráinsson TÓNLIST Í ÞÆTTINUM Í DAG: Tipp topp / Prins Póló (Svavar Pétur Eysteinsson) Flikk flakk / Halli og Laddi (Fred Morgan og Þórhallur Sigurðsson) Tomorrow Never Knows / The Beatles (John Lennon & Paul McCartney) UMSJÓN: GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

30 ár eru síðan byrjað var að bjóða upp á kennaranám við Háskólann á Akureyri. Deildin hefur stækkað og þróast í takt við tímann og námsframboðið orðið fjölbreyttara. Til að segja okkur frá þessum tímamótum og almennt frá starfsemi Kennaradeildar HA kom til okkar Birna María Brattberg Svanbjörnsdóttir deildarforseti Kennaradeildarinnar. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn ber hann vinkilinn við skúringar og skemmtileg lög. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Smári Gunnarsson kvikmyndagerðarmaður, en hann frumsýndi nýlega hjartnæmu heimildarmyndina Heimaleikurinn og hlaut hún áhorfendaverðlaunin á Skjaldborgarhátíðinni og einni áhorfendaverðlaunin á heimilda- og stuttmyndahátíðinni Nordisk Panoraama. En hann sagði okkur í dag frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Smári talaði um eftirfarandi bækur: Játningar Ágústínusar e. Ágústínus frá Hippó, þýðandi Sigurbjörn Einarsson Húsið e. Stefán Mána The Elephant to Hollywood e. Michael Caine Tár, bros og takkaskór e. Þorgrím Þráinsson TÓNLIST Í ÞÆTTINUM Í DAG: Tipp topp / Prins Póló (Svavar Pétur Eysteinsson) Flikk flakk / Halli og Laddi (Fred Morgan og Þórhallur Sigurðsson) Tomorrow Never Knows / The Beatles (John Lennon & Paul McCartney) UMSJÓN: GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikkonan, grínarinn og ísbúðareigandinn Anna Svava Knútsdóttir. Hún hefur leikið í fjölda kvikmynda- og sjónvarpsverkefna, t.d. gamanþáttunum Ligelglad, Verbúðinni og fjölda áramótaskaupa. Hún hefur verið talsvert mikið í uppistandi og stofnaði svo og rekur ísbúðina Valdísi ásamt manni sínum, Gylfa Þór Valdimarssyni. Við fórum með henni aftur í tímann, forvitnuðumst um æskuna og uppvaxtarárin í Fossvoginum, grínið, ísbúðina og ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag. Svo var auðvitað matarspjallið á sínum stað, eða í dag hefði kannski frekar átt að kalla það nammispjallið. Því við hófum umræðu um nammi í síðustu viku sem við náðum bara rétt að snerta yfirborðið á. Við komumst reyndar ekki nálægt því að tæma umræðuna um nammi í dag, en við gerðum að minnsta kosti tilraun til þess. Tónlist í þættinum í dag: Nú er ég léttur / Geirmundur Valtýsson (Geirmundur Valtýsson) Let Go Of Your Plans / Lukas Nelson and Promise of the Real & Madison Ryann Ward (Lukas Nelson) You Can?t Hurry Love / Phil Collins (Brian Holland, Eddie Holland & Lamont Dozier) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikkonan, grínarinn og ísbúðareigandinn Anna Svava Knútsdóttir. Hún hefur leikið í fjölda kvikmynda- og sjónvarpsverkefna, t.d. gamanþáttunum Ligelglad, Verbúðinni og fjölda áramótaskaupa. Hún hefur verið talsvert mikið í uppistandi og stofnaði svo og rekur ísbúðina Valdísi ásamt manni sínum, Gylfa Þór Valdimarssyni. Við fórum með henni aftur í tímann, forvitnuðumst um æskuna og uppvaxtarárin í Fossvoginum, grínið, ísbúðina og ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag. Svo var auðvitað matarspjallið á sínum stað, eða í dag hefði kannski frekar átt að kalla það nammispjallið. Því við hófum umræðu um nammi í síðustu viku sem við náðum bara rétt að snerta yfirborðið á. Við komumst reyndar ekki nálægt því að tæma umræðuna um nammi í dag, en við gerðum að minnsta kosti tilraun til þess. Tónlist í þættinum í dag: Nú er ég léttur / Geirmundur Valtýsson (Geirmundur Valtýsson) Let Go Of Your Plans / Lukas Nelson and Promise of the Real & Madison Ryann Ward (Lukas Nelson) You Can?t Hurry Love / Phil Collins (Brian Holland, Eddie Holland & Lamont Dozier) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikkonan, grínarinn og ísbúðareigandinn Anna Svava Knútsdóttir. Hún hefur leikið í fjölda kvikmynda- og sjónvarpsverkefna, t.d. gamanþáttunum Ligelglad, Verbúðinni og fjölda áramótaskaupa. Hún hefur verið talsvert mikið í uppistandi og stofnaði svo og rekur ísbúðina Valdísi ásamt manni sínum, Gylfa Þór Valdimarssyni. Við fórum með henni aftur í tímann, forvitnuðumst um æskuna og uppvaxtarárin í Fossvoginum, grínið, ísbúðina og ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag. Svo var auðvitað matarspjallið á sínum stað, eða í dag hefði kannski frekar átt að kalla það nammispjallið. Því við hófum umræðu um nammi í síðustu viku sem við náðum bara rétt að snerta yfirborðið á. Við komumst reyndar ekki nálægt því að tæma umræðuna um nammi í dag, en við gerðum að minnsta kosti tilraun til þess. Tónlist í þættinum í dag: Nú er ég léttur / Geirmundur Valtýsson (Geirmundur Valtýsson) Let Go Of Your Plans / Lukas Nelson and Promise of the Real & Madison Ryann Ward (Lukas Nelson) You Can?t Hurry Love / Phil Collins (Brian Holland, Eddie Holland & Lamont Dozier) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Ofbeldismenn á Íslandi verða til umræðu á ráðstefnu á vegum Stígamóta sem fer fram í dag á Hótel Hilton. Þar verður leitast við að svara spurningunum: Hverjir beita ofbeldi og af hverju? Hvernig er hægt að aðstoða menn við að hætta að beita ofbeldi? Og hvað er það í samfélaginu og menningunni sem viðheldur ofbeldi? Þær Drífa Snædal, talskona Stígamóta og Anna Þóra Kristinsdóttir ráðgjafi hjá Stígamótum komu í þáttinn í dag og sögðu frá því sem verður rætt á ráðstefnunni. Tjútt eru nýir sjónvarpsþættir sem hefja göngu sína 29.október næstkomandi. Í þáttunum ætla Andri Freyr Viðarsson og Dóra Takefusa, ásamt Kristófer Dignus, að fara yfir 50 ára skemmtistaða- og djammmenningu Reykjavíkur, allt frá því að Glaumbær brann til dagsins í dag. Þau fá til sín fjölbreyttan hóp viðmælanda sem tengjast næturlífinu á einn eða annan hátt og rifja upp skemmtilegar staðreyndir, sögur og minningar. Andri Freyr kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá þessum nýju þáttum. Alþjóðlegi gigtardagurinn er í dag. Tilgangur dagsins er að vekja athygli á fjölbreytni og alvarleika gigtarsjúkdóma sem eru yfir 200 talsins og talið að einn af hverjum fimm geti þurft að glíma við gigt einhvern tímann yfir ævina. Dóra Ingvadóttir formaður Gigtarfélags Íslands kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá þessum sjúkdómum og afleiðingum þeirra á daglegt líf ásamt því að fara yfir helstu verkefni félagsins. Tónlist í þættinum í dag: Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Girl From Before / Blood Harmony (Örn Eldjárn Kristjánsson) Í Reykjavíkurborg / Þú og ég ( Jóhann Helgason) Ég veit þú kemur / Ellý Vilhjálms (Oddgeir Kristjánsson og Ási Í Bæ) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Ofbeldismenn á Íslandi verða til umræðu á ráðstefnu á vegum Stígamóta sem fer fram í dag á Hótel Hilton. Þar verður leitast við að svara spurningunum: Hverjir beita ofbeldi og af hverju? Hvernig er hægt að aðstoða menn við að hætta að beita ofbeldi? Og hvað er það í samfélaginu og menningunni sem viðheldur ofbeldi? Þær Drífa Snædal, talskona Stígamóta og Anna Þóra Kristinsdóttir ráðgjafi hjá Stígamótum komu í þáttinn í dag og sögðu frá því sem verður rætt á ráðstefnunni. Tjútt eru nýir sjónvarpsþættir sem hefja göngu sína 29.október næstkomandi. Í þáttunum ætla Andri Freyr Viðarsson og Dóra Takefusa, ásamt Kristófer Dignus, að fara yfir 50 ára skemmtistaða- og djammmenningu Reykjavíkur, allt frá því að Glaumbær brann til dagsins í dag. Þau fá til sín fjölbreyttan hóp viðmælanda sem tengjast næturlífinu á einn eða annan hátt og rifja upp skemmtilegar staðreyndir, sögur og minningar. Andri Freyr kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá þessum nýju þáttum. Alþjóðlegi gigtardagurinn er í dag. Tilgangur dagsins er að vekja athygli á fjölbreytni og alvarleika gigtarsjúkdóma sem eru yfir 200 talsins og talið að einn af hverjum fimm geti þurft að glíma við gigt einhvern tímann yfir ævina. Dóra Ingvadóttir formaður Gigtarfélags Íslands kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá þessum sjúkdómum og afleiðingum þeirra á daglegt líf ásamt því að fara yfir helstu verkefni félagsins. Tónlist í þættinum í dag: Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Girl From Before / Blood Harmony (Örn Eldjárn Kristjánsson) Í Reykjavíkurborg / Þú og ég ( Jóhann Helgason) Ég veit þú kemur / Ellý Vilhjálms (Oddgeir Kristjánsson og Ási Í Bæ) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Kristjana Arngrímsdóttir söngkona og tónlistarkona sem búsett er í Svarfaðardal er búin að gefa út glænýjan geisladisk með 10 frumsömdum lögum, flest samin við ljóð skáldkvenna. Við hittum Kristjönu á kaffihúsi í miðvænum á Akureyri og spjölluðum við hana um tónlistina og heima og geima. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni og hann kemur víða við í póstkortinu að þessu sinni. Hann byrjar á að tala um veðrið og veðrametin í Eyjum. Því næst talar hann um samgöngur og leggur leið sína til Sviss en þar þykja samgöngur til fyrirmyndar. Svo liggur leiðin til Svalbarða en þar hefur stríðið í Úkraínu haft versandi áhrif á sambúð rússa og norðmanna. Rússar reka þarna kolanámu og eru farnir að sýna norskum yfirvöldum hroka og vanvirðingu. Tónlist: Á sjó/Hljómsveit Ingimars Eydal,Þorvaldur Halldórsson syngur(erl-Ólaf Ragnarsson) Máninn/Kristjana Arngrímsdóttir(Kristjana Arngrímsdóttir-Halla Eyjólfsdóttir) Útþrá/Kristjana Arngrímsdóttir( Kristjana Arngrímsdóttir-Elísabet Geirmundsdóttir?Listakonan í fjörunni?)

Kristjana Arngrímsdóttir söngkona og tónlistarkona sem búsett er í Svarfaðardal er búin að gefa út glænýjan geisladisk með 10 frumsömdum lögum, flest samin við ljóð skáldkvenna. Við hittum Kristjönu á kaffihúsi í miðvænum á Akureyri og spjölluðum við hana um tónlistina og heima og geima. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni og hann kemur víða við í póstkortinu að þessu sinni. Hann byrjar á að tala um veðrið og veðrametin í Eyjum. Því næst talar hann um samgöngur og leggur leið sína til Sviss en þar þykja samgöngur til fyrirmyndar. Svo liggur leiðin til Svalbarða en þar hefur stríðið í Úkraínu haft versandi áhrif á sambúð rússa og norðmanna. Rússar reka þarna kolanámu og eru farnir að sýna norskum yfirvöldum hroka og vanvirðingu. Tónlist: Á sjó/Hljómsveit Ingimars Eydal,Þorvaldur Halldórsson syngur(erl-Ólaf Ragnarsson) Máninn/Kristjana Arngrímsdóttir(Kristjana Arngrímsdóttir-Halla Eyjólfsdóttir) Útþrá/Kristjana Arngrímsdóttir( Kristjana Arngrímsdóttir-Elísabet Geirmundsdóttir?Listakonan í fjörunni?)

Kristjana Arngrímsdóttir söngkona og tónlistarkona sem búsett er í Svarfaðardal er búin að gefa út glænýjan geisladisk með 10 frumsömdum lögum, flest samin við ljóð skáldkvenna. Við hittum Kristjönu á kaffihúsi í miðvænum á Akureyri og spjölluðum við hana um tónlistina og heima og geima. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni og hann kemur víða við í póstkortinu að þessu sinni. Hann byrjar á að tala um veðrið og veðrametin í Eyjum. Því næst talar hann um samgöngur og leggur leið sína til Sviss en þar þykja samgöngur til fyrirmyndar. Svo liggur leiðin til Svalbarða en þar hefur stríðið í Úkraínu haft versandi áhrif á sambúð rússa og norðmanna. Rússar reka þarna kolanámu og eru farnir að sýna norskum yfirvöldum hroka og vanvirðingu. Tónlist: Á sjó/Hljómsveit Ingimars Eydal,Þorvaldur Halldórsson syngur(erl-Ólaf Ragnarsson) Máninn/Kristjana Arngrímsdóttir(Kristjana Arngrímsdóttir-Halla Eyjólfsdóttir) Útþrá/Kristjana Arngrímsdóttir( Kristjana Arngrímsdóttir-Elísabet Geirmundsdóttir?Listakonan í fjörunni?)

Aflið eru samtök sem voru stofnuð á Akureyri árið 2002 í framhaldi af tilraunastarfsemi Stígamóta þar sem í ljós kom mikil þörf fyrir samtök af þessu tagi. Starfsemin byggir á forsendum þolenda kynferðislegs ofbeldis og/eða heimilisofbeldis. Frá upphafi hefur Aflið vaxið þó nokkuð, árið 2011 voru viðtöl 685 og árið 2018 náðu viðtöl ákveðnum toppi en þá voru þau 1460 talsins. Starfandi ráðgjafar hjá Aflinu í dag eru fimm talsins og hún kom til okkar Erla Hrönn Hörpu Unnsteinsdóttir verkefnisstýra Aflsins. Met var slegið í fjölda seldra gistinátta á Norðurlandi í júlí og ágúst skv. tölum frá Hagstofunni. Þetta kemur fram í tilkynningu frá Markaðsstofu Norðurlands og fjallað um á Akureyri.net. Það virðist sem sumartímabilið sé orðið lengra og Í júlí voru gistinætur til dæmis 60% fleiri en árið 2018 og í ágúst 145% fleiri en árið 2018. Halldór Óli Kjartansson verkefnastjóri hjá Markaðsstofu Norðurlands kom til okkar. Við skruppum svo í heimsókn í kennslurými Leiklistarskóla Leikfélags Akureyrar. Þar geta börn á grunnskólaaldri sótt sér þjálfun í grunnatriðum leiklistar. Við hittum Jenný Láru Arnórsdóttur skólastjóra leiklistarskólans sem sagði okkur nánar frá starfseminni Lögin í þættinum Það er svo skrýtið/Vilhjálmur Vilhjálmsson(Magnús Eiríksson-Vilhjálmur Vilhjálmsson) Upptaka 1977 Gone gone Gone/Alison Krauss og Robert Plant(lag eftirEverly bræður,þá Phil og Don) Von/Þorgrímur Jónsson og félagar(Þorgrímur Jónsson) Í fylgsnum hjartans/Stefán Hilmarsson(Ástvaldur Traustason-Stefán Hilmarsson)

Aflið eru samtök sem voru stofnuð á Akureyri árið 2002 í framhaldi af tilraunastarfsemi Stígamóta þar sem í ljós kom mikil þörf fyrir samtök af þessu tagi. Starfsemin byggir á forsendum þolenda kynferðislegs ofbeldis og/eða heimilisofbeldis. Frá upphafi hefur Aflið vaxið þó nokkuð, árið 2011 voru viðtöl 685 og árið 2018 náðu viðtöl ákveðnum toppi en þá voru þau 1460 talsins. Starfandi ráðgjafar hjá Aflinu í dag eru fimm talsins og hún kom til okkar Erla Hrönn Hörpu Unnsteinsdóttir verkefnisstýra Aflsins. Met var slegið í fjölda seldra gistinátta á Norðurlandi í júlí og ágúst skv. tölum frá Hagstofunni. Þetta kemur fram í tilkynningu frá Markaðsstofu Norðurlands og fjallað um á Akureyri.net. Það virðist sem sumartímabilið sé orðið lengra og Í júlí voru gistinætur til dæmis 60% fleiri en árið 2018 og í ágúst 145% fleiri en árið 2018. Halldór Óli Kjartansson verkefnastjóri hjá Markaðsstofu Norðurlands kom til okkar. Við skruppum svo í heimsókn í kennslurými Leiklistarskóla Leikfélags Akureyrar. Þar geta börn á grunnskólaaldri sótt sér þjálfun í grunnatriðum leiklistar. Við hittum Jenný Láru Arnórsdóttur skólastjóra leiklistarskólans sem sagði okkur nánar frá starfseminni Lögin í þættinum Það er svo skrýtið/Vilhjálmur Vilhjálmsson(Magnús Eiríksson-Vilhjálmur Vilhjálmsson) Upptaka 1977 Gone gone Gone/Alison Krauss og Robert Plant(lag eftirEverly bræður,þá Phil og Don) Von/Þorgrímur Jónsson og félagar(Þorgrímur Jónsson) Í fylgsnum hjartans/Stefán Hilmarsson(Ástvaldur Traustason-Stefán Hilmarsson)

"Aðgengi að heyrn" er yfirskrift ráðstefnu á vegum Heyrnarhjálpar sem haldinn verður 10.október. Áætlað er að heyrnarskertir á Íslandi séu um 20% af þjóðinni eða um 74.000. Eitt af því sem ómeðhöndluð heyrnarskerðing getur valdið er snemmbúin elliglöp, þunglyndi og félagsleg einangrun. Þessu vill Heyrnarhjálp breyta og vilja að heyrnarskertum standi til boða heyrnartæki og þjónusta án tilits til stéttar né stöðu. Halla Þorkelsson formaður Heyrnarhjálpar og hún kom til okkar í dag. Við fengum sendingu frá Guðjóni Helga Ólafssyni sem í dag bar vinkilinn upp að heimsmálunum. Lesandi vikunnar var á sínum stað. Í dag kom til okkar Stefán Þór Sæmundsson íslenskukennari við Menntaskólann á Akureyri. Hann sagði okkur frá bókum sem hann hefur verið að lesa undanfarið og bókum sem hafa haft áhrif á hann í gegnum tíðina.

"Aðgengi að heyrn" er yfirskrift ráðstefnu á vegum Heyrnarhjálpar sem haldinn verður 10.október. Áætlað er að heyrnarskertir á Íslandi séu um 20% af þjóðinni eða um 74.000. Eitt af því sem ómeðhöndluð heyrnarskerðing getur valdið er snemmbúin elliglöp, þunglyndi og félagsleg einangrun. Þessu vill Heyrnarhjálp breyta og vilja að heyrnarskertum standi til boða heyrnartæki og þjónusta án tilits til stéttar né stöðu. Halla Þorkelsson formaður Heyrnarhjálpar og hún kom til okkar í dag. Við fengum sendingu frá Guðjóni Helga Ólafssyni sem í dag bar vinkilinn upp að heimsmálunum. Lesandi vikunnar var á sínum stað. Í dag kom til okkar Stefán Þór Sæmundsson íslenskukennari við Menntaskólann á Akureyri. Hann sagði okkur frá bókum sem hann hefur verið að lesa undanfarið og bókum sem hafa haft áhrif á hann í gegnum tíðina.

"Aðgengi að heyrn" er yfirskrift ráðstefnu á vegum Heyrnarhjálpar sem haldinn verður 10.október. Áætlað er að heyrnarskertir á Íslandi séu um 20% af þjóðinni eða um 74.000. Eitt af því sem ómeðhöndluð heyrnarskerðing getur valdið er snemmbúin elliglöp, þunglyndi og félagsleg einangrun. Þessu vill Heyrnarhjálp breyta og vilja að heyrnarskertum standi til boða heyrnartæki og þjónusta án tilits til stéttar né stöðu. Halla Þorkelsson formaður Heyrnarhjálpar og hún kom til okkar í dag. Við fengum sendingu frá Guðjóni Helga Ólafssyni sem í dag bar vinkilinn upp að heimsmálunum. Lesandi vikunnar var á sínum stað. Í dag kom til okkar Stefán Þór Sæmundsson íslenskukennari við Menntaskólann á Akureyri. Hann sagði okkur frá bókum sem hann hefur verið að lesa undanfarið og bókum sem hafa haft áhrif á hann í gegnum tíðina.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Berglind Pétursdóttir, eða Berglind Festival. Hún hefur vakið mikla athygli fyrir innkomur sínar í þáttunum Vikan með Gísla Marteini á föstudagskvöldum og nú síðasta föstudag, í fyrsta þætti vetrarins, sló hún í gegn þegar hún lýsti íslensku sumarkonunni, með hatt í ponsjói og kampavínsglas í hendi við laxveiðiá. Berglind er menntaður dansari en hefur starfað sem markaðssérfræðingur hjá Símanum, markaðs og samfélagsmiðlasérfræðingur hjá ENNEMM og Íslensku auglýsingastofunni og er nú starfandi hugmynda og textasmiður á auglýsingastofunni HN Markaðssamskipti. Einnig var hún kynningarstjóri Listahátíðar í Reykjavík frá 2019-2021 á mjög sérkennilegu tímabili. Það var gaman að tala við Berglindi Festival í þættinum í dag. Í matarspjalli dagsins tókum við svo upp þráðinn frá því í síðustu viku og héldum áfram að ræða skólanesti frá því er við vorum ung, talsverð nostalgía sem fylgdi því að ræða t.d. smurt brauð, nestisbox og svo framvegis. Svo hófum við nýja umræðu um sælu, ekki sakbitna sælu, heldur hvað okkur þykir best að fá okkur fyrir framan sjónvarpið á kósý kvöldum. Tónlist í þættinum í dag: Sólarsamba / GÓSS (Magnús Kjartansson og Halldór Gunnarsson) Það sýnir sig / Una Torfadóttir og Hjálmar (Sigurður Guðmundsson) You Turn Me On, I?m a Radio / Joni Mitchell (Joni Mitchell og Liam Wade) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Berglind Pétursdóttir, eða Berglind Festival. Hún hefur vakið mikla athygli fyrir innkomur sínar í þáttunum Vikan með Gísla Marteini á föstudagskvöldum og nú síðasta föstudag, í fyrsta þætti vetrarins, sló hún í gegn þegar hún lýsti íslensku sumarkonunni, með hatt í ponsjói og kampavínsglas í hendi við laxveiðiá. Berglind er menntaður dansari en hefur starfað sem markaðssérfræðingur hjá Símanum, markaðs og samfélagsmiðlasérfræðingur hjá ENNEMM og Íslensku auglýsingastofunni og er nú starfandi hugmynda og textasmiður á auglýsingastofunni HN Markaðssamskipti. Einnig var hún kynningarstjóri Listahátíðar í Reykjavík frá 2019-2021 á mjög sérkennilegu tímabili. Það var gaman að tala við Berglindi Festival í þættinum í dag. Í matarspjalli dagsins tókum við svo upp þráðinn frá því í síðustu viku og héldum áfram að ræða skólanesti frá því er við vorum ung, talsverð nostalgía sem fylgdi því að ræða t.d. smurt brauð, nestisbox og svo framvegis. Svo hófum við nýja umræðu um sælu, ekki sakbitna sælu, heldur hvað okkur þykir best að fá okkur fyrir framan sjónvarpið á kósý kvöldum. Tónlist í þættinum í dag: Sólarsamba / GÓSS (Magnús Kjartansson og Halldór Gunnarsson) Það sýnir sig / Una Torfadóttir og Hjálmar (Sigurður Guðmundsson) You Turn Me On, I?m a Radio / Joni Mitchell (Joni Mitchell og Liam Wade) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag er Kennaradagurinn haldinn hátíðlegur um allan heim og þá verður tilkynnt um hverjir eru tilnefndir til Íslensku menntaverðlaunanna í ár. Árlega er óskað eftir hugmyndum að tilnefningum frá almenningi og er verðlaunað fyrir fjóra flokka: Framúrskarandi skólastarf eða menntaumbætur, framúrskarandi kennari, framúrskarandi þróunarverkefni og framúrskarandi iðn- eða verkmenntun. Gerður Kristný rihöfundur og ljóðskáld er formaður nefndar um Íslensku menntaverðlaunin og hún kom í þáttinn í dag og greindi frá því í beinni útsendingu hverjar tilnefningarnar í ár eru. Nýja íslenska heimildamyndin Konungur fjallanna var sýnd í kvikmyndahúsum í september og svo hér á RÚV í sjónvarpinu 24. september þar sem hún fékk mikið áhorf. Í myndinni er fylgst með Kristni Guðnasyni fjallkóngi og gangnamönnum í leitum á Landmannaafrétti. Í myndinni er gefin raunsönn mynd af leitum og samspili manna, dýra og náttúru. Fjallkóngurinn sjálfur, Kristinn kom í spjall í þáttinn í dag. Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn er haldinn 10. október ár hvert, hér á landi var fyrst haldið upp á hann árið 1996. Í ár verður dagskrá í Bíó Paradís, sem sagt næsta þriðjudag kl.14 , þar sem haldin verða ávörp, fyrirlestrar og skemmtiatriði. Við fengum Orra Hilmarsson, formann dagsins hér á landi í viðtal í dag. Tónlist í þættinum í dag: Fly Me to the Moon / Hljómar (Hljóðritað í Útvarpssal Skúlagötu 4, þann 9. október 1963. Upptaka gerð fyrir óskalagaþáttinn Lög unga fólksins, fyrst heyrist Einar Júlíusson, þáverandi söngvari, kynna alla hljómsveitina.) Hey love / Marína Ósk (Marína Ósk Þórólfsdóttir) Snert hörpu mína /Edda Heiðrún (Atli Heimir Sveinsson og Davíð Stefánsson frá Fagraskógi) Miss Chatelaine / KD Lang (KD Lang og Ben Mink) Mississippi / The Cactus Blossoms (Torrey) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag er Kennaradagurinn haldinn hátíðlegur um allan heim og þá verður tilkynnt um hverjir eru tilnefndir til Íslensku menntaverðlaunanna í ár. Árlega er óskað eftir hugmyndum að tilnefningum frá almenningi og er verðlaunað fyrir fjóra flokka: Framúrskarandi skólastarf eða menntaumbætur, framúrskarandi kennari, framúrskarandi þróunarverkefni og framúrskarandi iðn- eða verkmenntun. Gerður Kristný rihöfundur og ljóðskáld er formaður nefndar um Íslensku menntaverðlaunin og hún kom í þáttinn í dag og greindi frá því í beinni útsendingu hverjar tilnefningarnar í ár eru. Nýja íslenska heimildamyndin Konungur fjallanna var sýnd í kvikmyndahúsum í september og svo hér á RÚV í sjónvarpinu 24. september þar sem hún fékk mikið áhorf. Í myndinni er fylgst með Kristni Guðnasyni fjallkóngi og gangnamönnum í leitum á Landmannaafrétti. Í myndinni er gefin raunsönn mynd af leitum og samspili manna, dýra og náttúru. Fjallkóngurinn sjálfur, Kristinn kom í spjall í þáttinn í dag. Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn er haldinn 10. október ár hvert, hér á landi var fyrst haldið upp á hann árið 1996. Í ár verður dagskrá í Bíó Paradís, sem sagt næsta þriðjudag kl.14 , þar sem haldin verða ávörp, fyrirlestrar og skemmtiatriði. Við fengum Orra Hilmarsson, formann dagsins hér á landi í viðtal í dag. Tónlist í þættinum í dag: Fly Me to the Moon / Hljómar (Hljóðritað í Útvarpssal Skúlagötu 4, þann 9. október 1963. Upptaka gerð fyrir óskalagaþáttinn Lög unga fólksins, fyrst heyrist Einar Júlíusson, þáverandi söngvari, kynna alla hljómsveitina.) Hey love / Marína Ósk (Marína Ósk Þórólfsdóttir) Snert hörpu mína /Edda Heiðrún (Atli Heimir Sveinsson og Davíð Stefánsson frá Fagraskógi) Miss Chatelaine / KD Lang (KD Lang og Ben Mink) Mississippi / The Cactus Blossoms (Torrey) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á laugardaginn fer fram formannskjör hjá ÖBÍ réttindasamtökum, en þau sinna réttindamálum fólks með fötlun. Af því tilefni fengum við fráfarandi formann samtakanna, Þuríði Hörpu Sigurðardóttur til þess að fara með okkur yfir stöðuna í þessum málaflokki, sögu samtakanna og árin sex sem hún hefur verið formaður. Íslensk menningarhátíð fer fram í Osló dagana 19.-21. október næstkomandi. Hún er haldin í tilefni af 100 ára afmæli Íslendingafélagsins í Osló og nágrenni og mun til dæmis forseti Íslands heiðra hátíðina með nærveru sinni á öllum þeim viðburðum sem félagið stendur fyrir þessa daga. Rósa Dröfn Guðgeirsdóttir var á línunni frá Lörenskog við Osló í þættinum í dag. Á föstudagskvöld verður í sjónvarpinu söfnunar- og skemmtiþáttur fyrir Grensásdeild, Gefum byr undir báða vængi, þar sem safnað verður fyrir tækjum til endurhæfingar. Þar mun fjöldi listafólks, sérfræðinga, skjólstæðinga deildarinnar og annarra velunnara koma fram. Við fengum Sigríði Guðmundsdóttur, hjúkrunardeildarstjóra á endurhæfingardeildinni, og Maríu Björk Viðarsdóttur, sem sagði okkur sína reynslusögu, en hún var í endurhæfingu á Grensásdeild í heilt ár eftir bílslys. Tónlist í þættinum Me and Bobby McGee / Janis Joplin (Kris Kristoferson og Fred Foster) Coal Miners Daughter / Sheryl Crow, Loretta Lynn og Miranda Lambert (Loretta Lynn) My Friend and I / Trúbrot (Magnús Kjartansson og Jóhann Helgason) Á Mallorca / South River Band (Ólafur Þórðarson og Helgi Þór Ingason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á laugardaginn fer fram formannskjör hjá ÖBÍ réttindasamtökum, en þau sinna réttindamálum fólks með fötlun. Af því tilefni fengum við fráfarandi formann samtakanna, Þuríði Hörpu Sigurðardóttur til þess að fara með okkur yfir stöðuna í þessum málaflokki, sögu samtakanna og árin sex sem hún hefur verið formaður. Íslensk menningarhátíð fer fram í Osló dagana 19.-21. október næstkomandi. Hún er haldin í tilefni af 100 ára afmæli Íslendingafélagsins í Osló og nágrenni og mun til dæmis forseti Íslands heiðra hátíðina með nærveru sinni á öllum þeim viðburðum sem félagið stendur fyrir þessa daga. Rósa Dröfn Guðgeirsdóttir var á línunni frá Lörenskog við Osló í þættinum í dag. Á föstudagskvöld verður í sjónvarpinu söfnunar- og skemmtiþáttur fyrir Grensásdeild, Gefum byr undir báða vængi, þar sem safnað verður fyrir tækjum til endurhæfingar. Þar mun fjöldi listafólks, sérfræðinga, skjólstæðinga deildarinnar og annarra velunnara koma fram. Við fengum Sigríði Guðmundsdóttur, hjúkrunardeildarstjóra á endurhæfingardeildinni, og Maríu Björk Viðarsdóttur, sem sagði okkur sína reynslusögu, en hún var í endurhæfingu á Grensásdeild í heilt ár eftir bílslys. Tónlist í þættinum Me and Bobby McGee / Janis Joplin (Kris Kristoferson og Fred Foster) Coal Miners Daughter / Sheryl Crow, Loretta Lynn og Miranda Lambert (Loretta Lynn) My Friend and I / Trúbrot (Magnús Kjartansson og Jóhann Helgason) Á Mallorca / South River Band (Ólafur Þórðarson og Helgi Þór Ingason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á fyrsta fræðslufundi vetrarins á vegum Vitafélagsins verður tilurð Slysavarnaskóla sjómanna til umræðu. Höskuldur Einarsson var einn af frumkvöðlunum að stofnun skólans og einn af fyrstu þrem starfsmönnum hans. Í fyrirlestri sem hann flytur á fræðslufundinum mun hann segja frá því hvað varð til þess að farið var að íhuga þessi mál og hvernig öryggisfræðslan var í Slysavarnaskólanum. Slysavarnaskólinn var stofnsettur árið 1985 og Höskuldur var yfirkennari skyndihjálpar og slökkvistarfa um borð í skólaskipinu Sæbjörgu. Við töluðum í dag við Vagnbjörgu Magnúsdóttur, fíknifræðing, en hún sagði okkur frá rannsóknarritgerð sinni í meistaranámi í Háskólanum á Akureyri. Ritgerðin heitir Vanlíðan mín var birtingarmyndin - Reynsla kvenna af því að alast upp við fíknivanda. Tilgangur rannsóknarinnar var að dýpka skilning og auka þekkingu á áhrifum og afleiðingum þess að alast upp við fíknivanda foreldra. Vagnbjörg sagði okkur betur frá rannsókninni í þættinum. Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur verður með okkur í veðurspjallinu annan hvern þriðjudag í vetur eftir að Elín Björk Jónasdóttir er horfin til annara starfa. Í fyrsta veðurspjalli Einars í Mannlega þættinum sagði hann okkur frá óvenju heitum september víða um heim, hlýjum sjávarstraumum svo fór hann yfir sumarveðrið hér á Íslandi og veðrið framundan. Tónlist í þættinum Got to get you in to my life / Earth Wind and fire (Lennon og Mcartney) Bíldudals grænar baunir / Jolli og Kóla (Valgeir Guðjónsson) Það styttir alltaf upp / Ragnar Bjarnason (Jón Jónsson) Ljósvíkingur / Egill Ólafsson (Gunnar Þórðarson og Ólafur Haukur Símonarson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á fyrsta fræðslufundi vetrarins á vegum Vitafélagsins verður tilurð Slysavarnaskóla sjómanna til umræðu. Höskuldur Einarsson var einn af frumkvöðlunum að stofnun skólans og einn af fyrstu þrem starfsmönnum hans. Í fyrirlestri sem hann flytur á fræðslufundinum mun hann segja frá því hvað varð til þess að farið var að íhuga þessi mál og hvernig öryggisfræðslan var í Slysavarnaskólanum. Slysavarnaskólinn var stofnsettur árið 1985 og Höskuldur var yfirkennari skyndihjálpar og slökkvistarfa um borð í skólaskipinu Sæbjörgu. Við töluðum í dag við Vagnbjörgu Magnúsdóttur, fíknifræðing, en hún sagði okkur frá rannsóknarritgerð sinni í meistaranámi í Háskólanum á Akureyri. Ritgerðin heitir Vanlíðan mín var birtingarmyndin - Reynsla kvenna af því að alast upp við fíknivanda. Tilgangur rannsóknarinnar var að dýpka skilning og auka þekkingu á áhrifum og afleiðingum þess að alast upp við fíknivanda foreldra. Vagnbjörg sagði okkur betur frá rannsókninni í þættinum. Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur verður með okkur í veðurspjallinu annan hvern þriðjudag í vetur eftir að Elín Björk Jónasdóttir er horfin til annara starfa. Í fyrsta veðurspjalli Einars í Mannlega þættinum sagði hann okkur frá óvenju heitum september víða um heim, hlýjum sjávarstraumum svo fór hann yfir sumarveðrið hér á Íslandi og veðrið framundan. Tónlist í þættinum Got to get you in to my life / Earth Wind and fire (Lennon og Mcartney) Bíldudals grænar baunir / Jolli og Kóla (Valgeir Guðjónsson) Það styttir alltaf upp / Ragnar Bjarnason (Jón Jónsson) Ljósvíkingur / Egill Ólafsson (Gunnar Þórðarson og Ólafur Haukur Símonarson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Landssamband eldri borgara, LEB, hefur undanfarin misseri unnið að stefnumörkun í kjaramálum eldra fólks, í samstarfi við félaga í aðildarfélögunum 55, sem mynda Landssamband eldri borgara. Í þessari stefnumörkun eru lagðar fram ýmsar leiðir til úrbóta fyrir stjórnvöld og í dag kl.13 verður sérstakt málþing um kjör eldri borgara á Hilton Reykjavík Nordica og yfirskriftin er: Við bíðum... EKKI LENGUR. Helgi Pétursson er formaður Landsambands eldri borgara og hann kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði hann vinkilinn að uppáhelltu kaffi, espresso og Goethe sjálfur var svo í aukahlutverki. Kamilla Einarsdóttir rithöfundur var svo lesandi vikunnar í þetta sinn. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Kamilla talaði um eftirtaldar bækur: Hlustum frekar lágt e. Þórarinn Eldjárn Kletturinn e. Sverri Norland Vegamyndir e. Óskar Árna Óskarsson Dauðaslóðin e. Söru Blædel Lína Langsokkur e. Astrid Lindgren Einar Áskell e. Gunnilla Bergström Tónlist í þættinum Ég vil bara beat músík / Ríó tríó (Dixon, Mason og Ómar Ragnarsson) Í rökkurró / Helena Eyjólfsdóttir (Al Nevins, Artie Dunn, Marty Nevins og Jón Sigurðsson ) Númi / Kristín Lárusdóttir (Kristín Lárusdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Landssamband eldri borgara, LEB, hefur undanfarin misseri unnið að stefnumörkun í kjaramálum eldra fólks, í samstarfi við félaga í aðildarfélögunum 55, sem mynda Landssamband eldri borgara. Í þessari stefnumörkun eru lagðar fram ýmsar leiðir til úrbóta fyrir stjórnvöld og í dag kl.13 verður sérstakt málþing um kjör eldri borgara á Hilton Reykjavík Nordica og yfirskriftin er: Við bíðum... EKKI LENGUR. Helgi Pétursson er formaður Landsambands eldri borgara og hann kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði hann vinkilinn að uppáhelltu kaffi, espresso og Goethe sjálfur var svo í aukahlutverki. Kamilla Einarsdóttir rithöfundur var svo lesandi vikunnar í þetta sinn. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Kamilla talaði um eftirtaldar bækur: Hlustum frekar lágt e. Þórarinn Eldjárn Kletturinn e. Sverri Norland Vegamyndir e. Óskar Árna Óskarsson Dauðaslóðin e. Söru Blædel Lína Langsokkur e. Astrid Lindgren Einar Áskell e. Gunnilla Bergström Tónlist í þættinum Ég vil bara beat músík / Ríó tríó (Dixon, Mason og Ómar Ragnarsson) Í rökkurró / Helena Eyjólfsdóttir (Al Nevins, Artie Dunn, Marty Nevins og Jón Sigurðsson ) Númi / Kristín Lárusdóttir (Kristín Lárusdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Landssamband eldri borgara, LEB, hefur undanfarin misseri unnið að stefnumörkun í kjaramálum eldra fólks, í samstarfi við félaga í aðildarfélögunum 55, sem mynda Landssamband eldri borgara. Í þessari stefnumörkun eru lagðar fram ýmsar leiðir til úrbóta fyrir stjórnvöld og í dag kl.13 verður sérstakt málþing um kjör eldri borgara á Hilton Reykjavík Nordica og yfirskriftin er: Við bíðum... EKKI LENGUR. Helgi Pétursson er formaður Landsambands eldri borgara og hann kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði hann vinkilinn að uppáhelltu kaffi, espresso og Goethe sjálfur var svo í aukahlutverki. Kamilla Einarsdóttir rithöfundur var svo lesandi vikunnar í þetta sinn. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Kamilla talaði um eftirtaldar bækur: Hlustum frekar lágt e. Þórarinn Eldjárn Kletturinn e. Sverri Norland Vegamyndir e. Óskar Árna Óskarsson Dauðaslóðin e. Söru Blædel Lína Langsokkur e. Astrid Lindgren Einar Áskell e. Gunnilla Bergström Tónlist í þættinum Ég vil bara beat músík / Ríó tríó (Dixon, Mason og Ómar Ragnarsson) Í rökkurró / Helena Eyjólfsdóttir (Al Nevins, Artie Dunn, Marty Nevins og Jón Sigurðsson ) Númi / Kristín Lárusdóttir (Kristín Lárusdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Steinunn Sigurðardóttir rithöfundur. Hún sendi frá sér sína fyrstu ljóðabók aðeins nítján ára og hefur síðan sent frá sér tugi verka, ljóðabækur, skáldsögur, smásögur, leikverk og sannsögur. Hún hefur hlotið fjölda viðurkenninga fyrir ritstörf sín, þar á meðal Verðlaun Jónasar Hallgrímssonar og Íslensku bókmenntaverðlaunin. Bækur Steinunnar hafa verið gefnar út víða í Evrópu við góðar undirtektir og í Frakklandi var gerð kvikmynd eftir einni af hennar þekktustu sögum, Tímaþjófnum. Við fórum í þættinum með Steinunni aftur í upprunann, æskuna og uppvöxtinn og ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag og svo sagði Steinunn okkur frá sinni nýjustu bók, Ból, sem kemur út 31. október. Matarspjallið með frú Sigurlaugu Margréti var auðvitað á sínum stað og í dag skoðuðum við gamla góða skólanestið. Og við lögðum áherslu á gamla góða því við rifjuðum upp hvað við vorum með í nesti þegar við vorum í grunnskóla. Mjólk í tómatsósuflöskum, brauð með kæfu, sítrónu Svali og fleira kom til tals. Tónlist í þættinum Franskar (sósa og salat) / Stuðmenn (Valgeir Guðjónsson, Egill Ólafsson og Gunnar B. Jónsson) Kavaljersvisan (Det gör detsamma var du stupar) / Lille Bror Söderlundh (Lille Bror Söderlundh) Its raining again / Supertramp (Roger Hodgson og Rich Davies) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Steinunn Sigurðardóttir rithöfundur. Hún sendi frá sér sína fyrstu ljóðabók aðeins nítján ára og hefur síðan sent frá sér tugi verka, ljóðabækur, skáldsögur, smásögur, leikverk og sannsögur. Hún hefur hlotið fjölda viðurkenninga fyrir ritstörf sín, þar á meðal Verðlaun Jónasar Hallgrímssonar og Íslensku bókmenntaverðlaunin. Bækur Steinunnar hafa verið gefnar út víða í Evrópu við góðar undirtektir og í Frakklandi var gerð kvikmynd eftir einni af hennar þekktustu sögum, Tímaþjófnum. Við fórum í þættinum með Steinunni aftur í upprunann, æskuna og uppvöxtinn og ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag og svo sagði Steinunn okkur frá sinni nýjustu bók, Ból, sem kemur út 31. október. Matarspjallið með frú Sigurlaugu Margréti var auðvitað á sínum stað og í dag skoðuðum við gamla góða skólanestið. Og við lögðum áherslu á gamla góða því við rifjuðum upp hvað við vorum með í nesti þegar við vorum í grunnskóla. Mjólk í tómatsósuflöskum, brauð með kæfu, sítrónu Svali og fleira kom til tals. Tónlist í þættinum Franskar (sósa og salat) / Stuðmenn (Valgeir Guðjónsson, Egill Ólafsson og Gunnar B. Jónsson) Kavaljersvisan (Det gör detsamma var du stupar) / Lille Bror Söderlundh (Lille Bror Söderlundh) Its raining again / Supertramp (Roger Hodgson og Rich Davies) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um ný lög um samþætta þjónustu í þágu farsældar barna sem hafa tekið gildi hér á landi. Þessi lög eru ný nálgun í þjónustu við börn og barnafjölskyldur og eiga að tryggja að börn og fjölskyldur þeirra falli ekki milli kerfa. Páll Ólafsson, framkvæmdastjóri Farsældarsviðs Barna- og fjölskyldustofu, kom í þáttinn í dag og sagði okkur meira frá þessum nýju lögum. Svo heyrðum við um kórahátíð sem fer fram í Hörpu um helgina. Hingað til lands kemur til dæmis ein stærsta stjarna kórtónlistar í heiminum í dag, Eric Whitacre, sem hefur meðal annars byggt upp kórasamfélag á netinu sem hefur fengið gífurlega þáttöku og áhorf. Það er Landssamband blandaðra kóra og Félag íslenskra kórstjóra sem stendur að hátíðinni og Margrét Bóasdóttir mun sagði okkur meira frá henni í þættinum. Þorleifur Gaukur Davíðsson kom svo til okkar. Hann fór til Bandaríkjanna í hinn virta Berklee tónlistarháskólann í Boston á fullum styrk og var fyrsti munnhörpuleikarinn sem fékk slíkan styrk við skólann. Í dag býr hann í Nashville og starfar sem tónlistarmaður í þessari borg þar sem nánast allt snýst í kringum tónlistarbransann. Í kjölfar föðurmissis samdi hann tónlist til að vinna úr sorginni og tilfinningunum sem komu í kjölfarið. Um helgina verður frumsýnd stuttmyndin Sorgarstig, þar sem Þorleifur Gaukur spilar þessa tónlist ásamt píanóleikaranum Davíð Þór Jónssyni og bassaleikaranum Skúla Sverrissyni. Þorleifur Gaukur kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá stuttmyndinni, lífinu í Nashville, munnhörpunni og spilað fyrir okkur í beinni lag úr myndinni. Tónlist í þættinum Mikki / Stuðmenn (Jakob Frímann) Glad calypso om våren / Glenn Sundberg (Olle Adolphson) Það sýnir sig / Una Torfadóttir (Sigurður Guðmundsdóttir) Pabbavals / Þorleifur Gaukur Davíðsson (Þorleifur Gaukur Davíðsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um ný lög um samþætta þjónustu í þágu farsældar barna sem hafa tekið gildi hér á landi. Þessi lög eru ný nálgun í þjónustu við börn og barnafjölskyldur og eiga að tryggja að börn og fjölskyldur þeirra falli ekki milli kerfa. Páll Ólafsson, framkvæmdastjóri Farsældarsviðs Barna- og fjölskyldustofu, kom í þáttinn í dag og sagði okkur meira frá þessum nýju lögum. Svo heyrðum við um kórahátíð sem fer fram í Hörpu um helgina. Hingað til lands kemur til dæmis ein stærsta stjarna kórtónlistar í heiminum í dag, Eric Whitacre, sem hefur meðal annars byggt upp kórasamfélag á netinu sem hefur fengið gífurlega þáttöku og áhorf. Það er Landssamband blandaðra kóra og Félag íslenskra kórstjóra sem stendur að hátíðinni og Margrét Bóasdóttir mun sagði okkur meira frá henni í þættinum. Þorleifur Gaukur Davíðsson kom svo til okkar. Hann fór til Bandaríkjanna í hinn virta Berklee tónlistarháskólann í Boston á fullum styrk og var fyrsti munnhörpuleikarinn sem fékk slíkan styrk við skólann. Í dag býr hann í Nashville og starfar sem tónlistarmaður í þessari borg þar sem nánast allt snýst í kringum tónlistarbransann. Í kjölfar föðurmissis samdi hann tónlist til að vinna úr sorginni og tilfinningunum sem komu í kjölfarið. Um helgina verður frumsýnd stuttmyndin Sorgarstig, þar sem Þorleifur Gaukur spilar þessa tónlist ásamt píanóleikaranum Davíð Þór Jónssyni og bassaleikaranum Skúla Sverrissyni. Þorleifur Gaukur kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá stuttmyndinni, lífinu í Nashville, munnhörpunni og spilað fyrir okkur í beinni lag úr myndinni. Tónlist í þættinum Mikki / Stuðmenn (Jakob Frímann) Glad calypso om våren / Glenn Sundberg (Olle Adolphson) Það sýnir sig / Una Torfadóttir (Sigurður Guðmundsdóttir) Pabbavals / Þorleifur Gaukur Davíðsson (Þorleifur Gaukur Davíðsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

September er alþjóðlegur vitundarvakningarmánuður um PCOS, eða fjölblöðrueggjastokkaheilkenni. Samkvæmt tölfræði gætu 25.000 einstaklingar verið með PCOS á Íslandi, en aðeins um 7.500 af þeim veit af því. Heilkennið er innkirtlaröskun sem veldur óreglu á hormónakerfi líkamans. Guðrún Rútsdóttir, formaður PCOS samtaka Íslands kom í þáttinn og fræddi okkur um PCOS og hvað þarf að hafa í huga til dæmis í sambandi við greiningu og einkenni. Mannauðsdagurinn er 6.október þá mun stærsta ráðstefna mannauðsfólks og stjórnenda á Íslandi fara fram í Hörpu og að þessu sinni er kastljósið á mannlega þættinum, líðan starfsmanna, vinnutími, vinnan og einkalífið, fjölbreytileiki á vinnumarkaði, streita, nýjar kynslóðir á vinnumarkaði ofl. Við ræddum við Adriönnu K Pétursdóttur formann Mannauðs, félags mannauðsfólks, og Helga Héðinsson sálfræðing sem situr í stjórninni í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag, hann er búinn að vera á ferðalagi undanfarnar vikur, um Spán, Þýskaland og Holland. Hann segir aðeins af hugleiðingum sínum um lönd og þjóðir. Ein grein í þýska vikuritinu Der Spiegel fékk hann til að fara nokkra áratugi aftur í tímann til Hamborgar og þaðan spinnast svo sögur af týnda bassanum hans Paul McCartney sem nú er leitað um heim allan. Tónlist í þættinum Okkar eigin Osló / Valdimar Guðmundson & Memfismafían (Helgi Svavar Helgason og Bragi Valdimar Skúlason) Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Sólin er komin / Mugison (Örn Elías Guðmundsson) Horfið / Lay Low (Lovísa Elísabet Sigrúnardóttir og Valborg Elísabet Bentsdóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

September er alþjóðlegur vitundarvakningarmánuður um PCOS, eða fjölblöðrueggjastokkaheilkenni. Samkvæmt tölfræði gætu 25.000 einstaklingar verið með PCOS á Íslandi, en aðeins um 7.500 af þeim veit af því. Heilkennið er innkirtlaröskun sem veldur óreglu á hormónakerfi líkamans. Guðrún Rútsdóttir, formaður PCOS samtaka Íslands kom í þáttinn og fræddi okkur um PCOS og hvað þarf að hafa í huga til dæmis í sambandi við greiningu og einkenni. Mannauðsdagurinn er 6.október þá mun stærsta ráðstefna mannauðsfólks og stjórnenda á Íslandi fara fram í Hörpu og að þessu sinni er kastljósið á mannlega þættinum, líðan starfsmanna, vinnutími, vinnan og einkalífið, fjölbreytileiki á vinnumarkaði, streita, nýjar kynslóðir á vinnumarkaði ofl. Við ræddum við Adriönnu K Pétursdóttur formann Mannauðs, félags mannauðsfólks, og Helga Héðinsson sálfræðing sem situr í stjórninni í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag, hann er búinn að vera á ferðalagi undanfarnar vikur, um Spán, Þýskaland og Holland. Hann segir aðeins af hugleiðingum sínum um lönd og þjóðir. Ein grein í þýska vikuritinu Der Spiegel fékk hann til að fara nokkra áratugi aftur í tímann til Hamborgar og þaðan spinnast svo sögur af týnda bassanum hans Paul McCartney sem nú er leitað um heim allan. Tónlist í þættinum Okkar eigin Osló / Valdimar Guðmundson & Memfismafían (Helgi Svavar Helgason og Bragi Valdimar Skúlason) Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Sólin er komin / Mugison (Örn Elías Guðmundsson) Horfið / Lay Low (Lovísa Elísabet Sigrúnardóttir og Valborg Elísabet Bentsdóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

September er alþjóðlegur vitundarvakningarmánuður um PCOS, eða fjölblöðrueggjastokkaheilkenni. Samkvæmt tölfræði gætu 25.000 einstaklingar verið með PCOS á Íslandi, en aðeins um 7.500 af þeim veit af því. Heilkennið er innkirtlaröskun sem veldur óreglu á hormónakerfi líkamans. Guðrún Rútsdóttir, formaður PCOS samtaka Íslands kom í þáttinn og fræddi okkur um PCOS og hvað þarf að hafa í huga til dæmis í sambandi við greiningu og einkenni. Mannauðsdagurinn er 6.október þá mun stærsta ráðstefna mannauðsfólks og stjórnenda á Íslandi fara fram í Hörpu og að þessu sinni er kastljósið á mannlega þættinum, líðan starfsmanna, vinnutími, vinnan og einkalífið, fjölbreytileiki á vinnumarkaði, streita, nýjar kynslóðir á vinnumarkaði ofl. Við ræddum við Adriönnu K Pétursdóttur formann Mannauðs, félags mannauðsfólks, og Helga Héðinsson sálfræðing sem situr í stjórninni í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag, hann er búinn að vera á ferðalagi undanfarnar vikur, um Spán, Þýskaland og Holland. Hann segir aðeins af hugleiðingum sínum um lönd og þjóðir. Ein grein í þýska vikuritinu Der Spiegel fékk hann til að fara nokkra áratugi aftur í tímann til Hamborgar og þaðan spinnast svo sögur af týnda bassanum hans Paul McCartney sem nú er leitað um heim allan. Tónlist í þættinum Okkar eigin Osló / Valdimar Guðmundson & Memfismafían (Helgi Svavar Helgason og Bragi Valdimar Skúlason) Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Sólin er komin / Mugison (Örn Elías Guðmundsson) Horfið / Lay Low (Lovísa Elísabet Sigrúnardóttir og Valborg Elísabet Bentsdóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Lendir þú stundum í því að klóra þér í kollinum á listsýningum? Eða stígur þú helst ekki færi inn á listasafn? Þá ætlum við að fjalla um viðburð í þættinum í dag sem gæti einmitt verið fyrir þig. Þar verður meðal annars tekið á vangaveltum eins og: Er þetta list? Ég hefði getað gert þetta! Það sem fólki dettur í hug! Um er að ræða viðburð á vegum Listasafns Reykjavíkur og þau Markús Þór Andrésson, deildarstjóri sýninga og miðlunar hjá safninu og Halla Margrét Jóhannesdóttir verkefnastjóri miðlunar, sögðu okkur meira frá þessu í þættinum. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir til okkar í dag í sitt vikulega veðurspjall. Í dag fræddi hún okkur um rigningu en þetta veðurspjall var reyndar það síðasta með henni í bili þar sem hún er að byrja í nýrri vinnu. En við erum þó alls ekki hætt að ræða veðrið hér í Mannlega þættinum, nema síður sé því Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur verður með okkur annan hvern þriðjudag í veðurspjalli í vetur. Kristín Aðalsteinsdóttir kennari og fræðimaður heldur úti vinsælum Facebookhópi um brauðbakstur þar sem hún miðlar af þekkingu sinni en Kristín hefur nánast aldrei keypt brauð úr búð síðan árið 1974. Svo var það um daginn að Kristínu var boðið að halda fræðsluerindi á Amtsbókasafninu á Akureyri um fyrirbæri sem tengist brauði sterkum böndum - sem sagt fræðsluerindi um álegg. Við skruppum í heimsókn til Kristínar og fengum að vita meira. Tónlist í þættinum Ó borg mín borg / KK & Björk (Haukur Morthens og Vilhjálmur Guðmundsson) Don?t Know What?s Normal / Shintaro Sakamoto (Shintaro Sakamoto) Gvendur á Eyrinni / Dátar (Rúnar Snæland Gunnarsson og Þorsteinn Eggertsson) Heim í Búðardal / Ðe Lónlí Blú Bojs (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Lendir þú stundum í því að klóra þér í kollinum á listsýningum? Eða stígur þú helst ekki færi inn á listasafn? Þá ætlum við að fjalla um viðburð í þættinum í dag sem gæti einmitt verið fyrir þig. Þar verður meðal annars tekið á vangaveltum eins og: Er þetta list? Ég hefði getað gert þetta! Það sem fólki dettur í hug! Um er að ræða viðburð á vegum Listasafns Reykjavíkur og þau Markús Þór Andrésson, deildarstjóri sýninga og miðlunar hjá safninu og Halla Margrét Jóhannesdóttir verkefnastjóri miðlunar, sögðu okkur meira frá þessu í þættinum. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir til okkar í dag í sitt vikulega veðurspjall. Í dag fræddi hún okkur um rigningu en þetta veðurspjall var reyndar það síðasta með henni í bili þar sem hún er að byrja í nýrri vinnu. En við erum þó alls ekki hætt að ræða veðrið hér í Mannlega þættinum, nema síður sé því Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur verður með okkur annan hvern þriðjudag í veðurspjalli í vetur. Kristín Aðalsteinsdóttir kennari og fræðimaður heldur úti vinsælum Facebookhópi um brauðbakstur þar sem hún miðlar af þekkingu sinni en Kristín hefur nánast aldrei keypt brauð úr búð síðan árið 1974. Svo var það um daginn að Kristínu var boðið að halda fræðsluerindi á Amtsbókasafninu á Akureyri um fyrirbæri sem tengist brauði sterkum böndum - sem sagt fræðsluerindi um álegg. Við skruppum í heimsókn til Kristínar og fengum að vita meira. Tónlist í þættinum Ó borg mín borg / KK & Björk (Haukur Morthens og Vilhjálmur Guðmundsson) Don?t Know What?s Normal / Shintaro Sakamoto (Shintaro Sakamoto) Gvendur á Eyrinni / Dátar (Rúnar Snæland Gunnarsson og Þorsteinn Eggertsson) Heim í Búðardal / Ðe Lónlí Blú Bojs (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Nýlega var stofnaður kjarahópur á vegum Félags eldri borgara á Akureyri en hópnum er ætlað að vinna að framgangi kjaramála félagsmanna á Akureyri og hafa áhrif á stefnu Landssambands eldri borgara er varðar réttinda- og kjaramál. Formaður hópsins er Björn Snæbjörnsson, fyrrverandi formaður Starfsgreinasambandsins og fyrrverandi formaður stéttarfélagsins Einingar-Iðju. Björn var gestur Mannlega þáttarins í dag og sagði betur frá markmiðum og tilgangi hópsins. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga, eins og flesta mánudaga. Í dag lagði Guðjón vinkilinn við jeppamenningu og almenningssamgöngur í þéttbýli. Svo var það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Fríða Brá Pálsdóttir sjúkraþjálfari. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur eða höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Fríða Brá talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Að telja upp í milljón e. Önnu Hafþórsdóttur Tough Women, adventure stories, ritstj. Jenny Tough A little life e. Hanya Yanagihara The Neurobiology of We e. Daniel Siegel Thru Hiking Will Break Your Heart e. Carrot Quinn Tónlist í þættinum Ennþá man ég hvar / Góss (Andersen & Dam, ísl.texti Bjarni Guðmundsson) Komdu í kvöld / Ragnar Bjarnason (Jón Sigurðsson) Ég vil fara upp í sveit / Ellý Vilhjálms (Carasella, Danpa, Sciorilli, Bonagura, ísl. Texti Jón Sigurðsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Nýlega var stofnaður kjarahópur á vegum Félags eldri borgara á Akureyri en hópnum er ætlað að vinna að framgangi kjaramála félagsmanna á Akureyri og hafa áhrif á stefnu Landssambands eldri borgara er varðar réttinda- og kjaramál. Formaður hópsins er Björn Snæbjörnsson, fyrrverandi formaður Starfsgreinasambandsins og fyrrverandi formaður stéttarfélagsins Einingar-Iðju. Björn var gestur Mannlega þáttarins í dag og sagði betur frá markmiðum og tilgangi hópsins. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga, eins og flesta mánudaga. Í dag lagði Guðjón vinkilinn við jeppamenningu og almenningssamgöngur í þéttbýli. Svo var það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Fríða Brá Pálsdóttir sjúkraþjálfari. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur eða höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Fríða Brá talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Að telja upp í milljón e. Önnu Hafþórsdóttur Tough Women, adventure stories, ritstj. Jenny Tough A little life e. Hanya Yanagihara The Neurobiology of We e. Daniel Siegel Thru Hiking Will Break Your Heart e. Carrot Quinn Tónlist í þættinum Ennþá man ég hvar / Góss (Andersen & Dam, ísl.texti Bjarni Guðmundsson) Komdu í kvöld / Ragnar Bjarnason (Jón Sigurðsson) Ég vil fara upp í sveit / Ellý Vilhjálms (Carasella, Danpa, Sciorilli, Bonagura, ísl. Texti Jón Sigurðsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Nýlega var stofnaður kjarahópur á vegum Félags eldri borgara á Akureyri en hópnum er ætlað að vinna að framgangi kjaramála félagsmanna á Akureyri og hafa áhrif á stefnu Landssambands eldri borgara er varðar réttinda- og kjaramál. Formaður hópsins er Björn Snæbjörnsson, fyrrverandi formaður Starfsgreinasambandsins og fyrrverandi formaður stéttarfélagsins Einingar-Iðju. Björn var gestur Mannlega þáttarins í dag og sagði betur frá markmiðum og tilgangi hópsins. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga, eins og flesta mánudaga. Í dag lagði Guðjón vinkilinn við jeppamenningu og almenningssamgöngur í þéttbýli. Svo var það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Fríða Brá Pálsdóttir sjúkraþjálfari. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur eða höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Fríða Brá talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Að telja upp í milljón e. Önnu Hafþórsdóttur Tough Women, adventure stories, ritstj. Jenny Tough A little life e. Hanya Yanagihara The Neurobiology of We e. Daniel Siegel Thru Hiking Will Break Your Heart e. Carrot Quinn Tónlist í þættinum Ennþá man ég hvar / Góss (Andersen & Dam, ísl.texti Bjarni Guðmundsson) Komdu í kvöld / Ragnar Bjarnason (Jón Sigurðsson) Ég vil fara upp í sveit / Ellý Vilhjálms (Carasella, Danpa, Sciorilli, Bonagura, ísl. Texti Jón Sigurðsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Ólöf Kolbrún Harðardóttir óperusöngkona og skólastjóri Söngskólans í Reykjavík hefur átt langan og farsælan feril. Hún lærði söng bæði hér heima og í Austurríki og eftir námið hóf hún kennslu ásamt því að koma víða fram og syngja inn á plötur. Ólöf Kolbrún er einn af brautryðjendum innan íslenska tónlistarheimsins, hún var meðal annars í hópi þeirra sem kom að stofnun Íslensku óperunnar og hefur um árabil kennt við Söngskólann í Reykjavík þar sem hún gegnir nú starfi skólastjóra, en skólinn heldur upp á 50 ára afmæli sitt í Langholtskirkju á sunnudaginn. Ólöf Kolbrún var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Sigurlaug Margrét Jónasdóttir kom svo í matarspjallið í dag. Í þetta sinn vorum við á marakóskum slóðum og þar munu meðal annars maríneraðar sítrónur komu við sögu. Tónlist í þættinum Rock Calypso í réttunum / Haukur Morthens (Fischer og Jón Sigurðsson) Ég veit / Eivör Pálsdóttir (Eivör Pálsdóttir) Íslands lag (Heyrið vella á heiðum hveri) / Garðar Cortes og Kór Langholtskirkju (Björgvin Guðmundsson og Grímur Thomsen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Ólöf Kolbrún Harðardóttir óperusöngkona og skólastjóri Söngskólans í Reykjavík hefur átt langan og farsælan feril. Hún lærði söng bæði hér heima og í Austurríki og eftir námið hóf hún kennslu ásamt því að koma víða fram og syngja inn á plötur. Ólöf Kolbrún er einn af brautryðjendum innan íslenska tónlistarheimsins, hún var meðal annars í hópi þeirra sem kom að stofnun Íslensku óperunnar og hefur um árabil kennt við Söngskólann í Reykjavík þar sem hún gegnir nú starfi skólastjóra, en skólinn heldur upp á 50 ára afmæli sitt í Langholtskirkju á sunnudaginn. Ólöf Kolbrún var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Sigurlaug Margrét Jónasdóttir kom svo í matarspjallið í dag. Í þetta sinn vorum við á marakóskum slóðum og þar munu meðal annars maríneraðar sítrónur komu við sögu. Tónlist í þættinum Rock Calypso í réttunum / Haukur Morthens (Fischer og Jón Sigurðsson) Ég veit / Eivör Pálsdóttir (Eivör Pálsdóttir) Íslands lag (Heyrið vella á heiðum hveri) / Garðar Cortes og Kór Langholtskirkju (Björgvin Guðmundsson og Grímur Thomsen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Á málþingi sem haldið er í tilefni alþjóðadags krabbameinsrannsókna, kl.16:30 í dag í húsi Krabbameinsfélagsins, verður veitt innsýn í mikilvægi krabbameinsrannsókna, þar sem vísindafólk og læknar og fólk sem nýtur ávinnings af framförum í meðferð sinna krabbameina tala á mannamáli um sína reynslu. Í dag fengum við í heimsókn til okkar Valgerði Jakobínu Hjaltalín, sem hefur unnið að fjölmörgum rannsóknum tengdum myndun og meinvörpun æxla þar sem notast er við ávaxtaflugur og við heyrðum einnig í Sigurbirni Árna Arngrímssyni, sem greindist með fjórða stigs sortuæxli fyrir rúmum tveimur árum. Í dag er alþjóðlegur Alzheimerdagur og í tilefni þess halda Alzheimersamtökin ráðstefnu undir heitinu Er mamma bara með heilabilun þrisvar sinnum í viku? - Úrræði og þjónusta fyrir fólk með heilabilun á landsvísu. Meðal þeirra sem munu taka til máls á ráðstefnunni eru systurnar Dagný Björg Gunnarsdóttir og Hera Kristín Óðinsdóttir sem ætla að segja frá upplifun sinni af því þegar móðir þeirra fékk staðfesta greiningu fyrir Alzheimer og tímanum eftir greiningu. Einnig mun Bergþóra Guðmundsdóttir segja frá reynslu sinni á ráðstefnunni, en hún er líka aðstandandi Alzheimersjúklings. Við ræddum við þær Dagnýju, Heru og Bergþóru í þættinum í dag. Samtökin Landsbyggðin lifi er hreyfing fólks sem vill örva og efla byggð um land allt, bæði í efnahags- og menningarmálum. Samtökin taka þátt í erlendum verkefnum með öðrum jaðarbyggðum, til dæmis í Evrópusambandinu, þar sem þau meðal annars deila reynslu sinni af því að vinna gegn fólksfækkun og glötun menningar í heimabyggð. Framundan er aðalfundur félagsins og málþing á Egilsstöðum og við fengum þær Hildi Þórðardóttur og Sigríði Svavarsdóttur til að segja okkur meira frá samtökunum, aðalfundinum og hvað er á döfinni hjá þeim. Tónlist í þættinum Brúnaljósin brúnu / Páll Óskar Hjálmtýsson ( Jenni Jóns) I?m still standing / Elton John (Elton John & Bernie Taupin) Falling Slowly / The Swell Season (Glen Hansard & Markéta Irglová) Aftur heim til þín / Eyþór Ingi og Lay Low (Baldur Hjörleifsson og Jónína Guðrún Eysteinsdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Á málþingi sem haldið er í tilefni alþjóðadags krabbameinsrannsókna, kl.16:30 í dag í húsi Krabbameinsfélagsins, verður veitt innsýn í mikilvægi krabbameinsrannsókna, þar sem vísindafólk og læknar og fólk sem nýtur ávinnings af framförum í meðferð sinna krabbameina tala á mannamáli um sína reynslu. Í dag fengum við í heimsókn til okkar Valgerði Jakobínu Hjaltalín, sem hefur unnið að fjölmörgum rannsóknum tengdum myndun og meinvörpun æxla þar sem notast er við ávaxtaflugur og við heyrðum einnig í Sigurbirni Árna Arngrímssyni, sem greindist með fjórða stigs sortuæxli fyrir rúmum tveimur árum. Í dag er alþjóðlegur Alzheimerdagur og í tilefni þess halda Alzheimersamtökin ráðstefnu undir heitinu Er mamma bara með heilabilun þrisvar sinnum í viku? - Úrræði og þjónusta fyrir fólk með heilabilun á landsvísu. Meðal þeirra sem munu taka til máls á ráðstefnunni eru systurnar Dagný Björg Gunnarsdóttir og Hera Kristín Óðinsdóttir sem ætla að segja frá upplifun sinni af því þegar móðir þeirra fékk staðfesta greiningu fyrir Alzheimer og tímanum eftir greiningu. Einnig mun Bergþóra Guðmundsdóttir segja frá reynslu sinni á ráðstefnunni, en hún er líka aðstandandi Alzheimersjúklings. Við ræddum við þær Dagnýju, Heru og Bergþóru í þættinum í dag. Samtökin Landsbyggðin lifi er hreyfing fólks sem vill örva og efla byggð um land allt, bæði í efnahags- og menningarmálum. Samtökin taka þátt í erlendum verkefnum með öðrum jaðarbyggðum, til dæmis í Evrópusambandinu, þar sem þau meðal annars deila reynslu sinni af því að vinna gegn fólksfækkun og glötun menningar í heimabyggð. Framundan er aðalfundur félagsins og málþing á Egilsstöðum og við fengum þær Hildi Þórðardóttur og Sigríði Svavarsdóttur til að segja okkur meira frá samtökunum, aðalfundinum og hvað er á döfinni hjá þeim. Tónlist í þættinum Brúnaljósin brúnu / Páll Óskar Hjálmtýsson ( Jenni Jóns) I?m still standing / Elton John (Elton John & Bernie Taupin) Falling Slowly / The Swell Season (Glen Hansard & Markéta Irglová) Aftur heim til þín / Eyþór Ingi og Lay Low (Baldur Hjörleifsson og Jónína Guðrún Eysteinsdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Á málþingi sem haldið er í tilefni alþjóðadags krabbameinsrannsókna, kl.16:30 í dag í húsi Krabbameinsfélagsins, verður veitt innsýn í mikilvægi krabbameinsrannsókna, þar sem vísindafólk og læknar og fólk sem nýtur ávinnings af framförum í meðferð sinna krabbameina tala á mannamáli um sína reynslu. Í dag fengum við í heimsókn til okkar Valgerði Jakobínu Hjaltalín, sem hefur unnið að fjölmörgum rannsóknum tengdum myndun og meinvörpun æxla þar sem notast er við ávaxtaflugur og við heyrðum einnig í Sigurbirni Árna Arngrímssyni, sem greindist með fjórða stigs sortuæxli fyrir rúmum tveimur árum. Í dag er alþjóðlegur Alzheimerdagur og í tilefni þess halda Alzheimersamtökin ráðstefnu undir heitinu Er mamma bara með heilabilun þrisvar sinnum í viku? - Úrræði og þjónusta fyrir fólk með heilabilun á landsvísu. Meðal þeirra sem munu taka til máls á ráðstefnunni eru systurnar Dagný Björg Gunnarsdóttir og Hera Kristín Óðinsdóttir sem ætla að segja frá upplifun sinni af því þegar móðir þeirra fékk staðfesta greiningu fyrir Alzheimer og tímanum eftir greiningu. Einnig mun Bergþóra Guðmundsdóttir segja frá reynslu sinni á ráðstefnunni, en hún er líka aðstandandi Alzheimersjúklings. Við ræddum við þær Dagnýju, Heru og Bergþóru í þættinum í dag. Samtökin Landsbyggðin lifi er hreyfing fólks sem vill örva og efla byggð um land allt, bæði í efnahags- og menningarmálum. Samtökin taka þátt í erlendum verkefnum með öðrum jaðarbyggðum, til dæmis í Evrópusambandinu, þar sem þau meðal annars deila reynslu sinni af því að vinna gegn fólksfækkun og glötun menningar í heimabyggð. Framundan er aðalfundur félagsins og málþing á Egilsstöðum og við fengum þær Hildi Þórðardóttur og Sigríði Svavarsdóttur til að segja okkur meira frá samtökunum, aðalfundinum og hvað er á döfinni hjá þeim. Tónlist í þættinum Brúnaljósin brúnu / Páll Óskar Hjálmtýsson ( Jenni Jóns) I?m still standing / Elton John (Elton John & Bernie Taupin) Falling Slowly / The Swell Season (Glen Hansard & Markéta Irglová) Aftur heim til þín / Eyþór Ingi og Lay Low (Baldur Hjörleifsson og Jónína Guðrún Eysteinsdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við fræddumst í dag um Ayurveda, sem eru yfir 5000 ára gömul lífvísindi, ættuð frá Indlandsskaganum og iðkuð víða um heim, til dæmis af um 80% íbúum Indlands og Nepal. En hvað er Ayurveda? Heiða Björk Sturludóttir, næringarþerapisti, jógakennari og umhverfisfræðingur hefur nú gefið út bókina Ayurveda, listin að halda jafnvægi í óstöðugri veröld. Bókinni er ætlað að vera leiðarvísir um þessi indversku lífvísindi. Heiða kom í þáttinn í dag og sagði okkur meira frá bókinni og Ayurveda. Stærðfræðin þyngist talsvert á unglingastigi grunnskólans, frá 8. - 10. bekk, og margir nemendur geta lent í verulegum vandræðum, þar sem þá skortir grunn og skilning. Ákveðinn vítahringur getur þá myndast og verið afar erfiður viðureignar. Halldór Örn Þorsteinsson, stærðfræðikennari til 14 ára, kallar sig stærðfræðihvíslarann og vinnur við að hjálpa nemendum sem eiga erfitt með að læra stærðfræði. Hann kom í þáttinn í dag. Alexander Jarl Þorsteinsson tenór mun syngja á óperutónleikunum Sinfóníuhljómsveitar Suðurlands sem verða haldnir á Höfn, í Vestmannaeyjum og á Selfossi í næstu viku. Alexander Jarl sem er aðalsöngvari tónleikanna uppgötvaði ástríðu sína fyrir óperu aðeins fimm ára að aldri, þökk sé föðurafa hans sem gjarnan lét hann hlusta á helstu perlur óperuheimsins frá unga aldri. Ári síðar, þá rétt orðinn sex ára hóf hann söngnám. Árið 2016 hóf Alexander nám við the Royal College of Music í London og eftir útskrift hefur Alexander Jarl sungið víðsvegar um Evrópu í fjölmörgum virtum óperuhúsum og nýlega þreytti hann frumraun sína sem Alfredo úr La Traviata eftir Verdi í Flórens. Alexander kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum Heima / Haukur Morthens og hljómsveit Jörns Grauengaards (Oddgeir Kristjánsson og Ási í bæ) Must be love / Laufey (Max Wolfgang, Freddy Wexler & Laufey) Vísa Fiðlubjörns / Snorri Helgason (Snorri Helgason, höf. texta ókunnur) Mamma / Alexander Jarl Þorsteinsson Heiðlóarkvæði / Alexander Jarl Þorsteinsson og Eva Þyri Hilmarsdóttir (Atli Heimir Sveinsson og Jónas Hallgrímsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um Ayurveda, sem eru yfir 5000 ára gömul lífvísindi, ættuð frá Indlandsskaganum og iðkuð víða um heim, til dæmis af um 80% íbúum Indlands og Nepal. En hvað er Ayurveda? Heiða Björk Sturludóttir, næringarþerapisti, jógakennari og umhverfisfræðingur hefur nú gefið út bókina Ayurveda, listin að halda jafnvægi í óstöðugri veröld. Bókinni er ætlað að vera leiðarvísir um þessi indversku lífvísindi. Heiða kom í þáttinn í dag og sagði okkur meira frá bókinni og Ayurveda. Stærðfræðin þyngist talsvert á unglingastigi grunnskólans, frá 8. - 10. bekk, og margir nemendur geta lent í verulegum vandræðum, þar sem þá skortir grunn og skilning. Ákveðinn vítahringur getur þá myndast og verið afar erfiður viðureignar. Halldór Örn Þorsteinsson, stærðfræðikennari til 14 ára, kallar sig stærðfræðihvíslarann og vinnur við að hjálpa nemendum sem eiga erfitt með að læra stærðfræði. Hann kom í þáttinn í dag. Alexander Jarl Þorsteinsson tenór mun syngja á óperutónleikunum Sinfóníuhljómsveitar Suðurlands sem verða haldnir á Höfn, í Vestmannaeyjum og á Selfossi í næstu viku. Alexander Jarl sem er aðalsöngvari tónleikanna uppgötvaði ástríðu sína fyrir óperu aðeins fimm ára að aldri, þökk sé föðurafa hans sem gjarnan lét hann hlusta á helstu perlur óperuheimsins frá unga aldri. Ári síðar, þá rétt orðinn sex ára hóf hann söngnám. Árið 2016 hóf Alexander nám við the Royal College of Music í London og eftir útskrift hefur Alexander Jarl sungið víðsvegar um Evrópu í fjölmörgum virtum óperuhúsum og nýlega þreytti hann frumraun sína sem Alfredo úr La Traviata eftir Verdi í Flórens. Alexander kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum Heima / Haukur Morthens og hljómsveit Jörns Grauengaards (Oddgeir Kristjánsson og Ási í bæ) Must be love / Laufey (Max Wolfgang, Freddy Wexler & Laufey) Vísa Fiðlubjörns / Snorri Helgason (Snorri Helgason, höf. texta ókunnur) Mamma / Alexander Jarl Þorsteinsson Heiðlóarkvæði / Alexander Jarl Þorsteinsson og Eva Þyri Hilmarsdóttir (Atli Heimir Sveinsson og Jónas Hallgrímsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fimm áhugkonur í siglingum, Seiglurnar, tók þátt í siglingakeppni í New York í byrjun september og lentu í 7.sæti sem kom þeim sjálfum mjög á óvart þar sem þær voru að keppa við atvinnukonur í greininni. Keppnin er haldin til það styðja og efla siglngar kvenna en Seiglurnar eru fyrsta og eina keppnisáhöfn Íslands sem er eingöngu skipuð konum. Þær fundu ekki keppnisbát hér heima en fóru til Svíþjóðar tvisvar til æfinga þar sem þær æfðu á réttum bát. Við töluðum i dag við þær Önnu Karen Jörgensdóttur og Guðrúnu Björk Friðriksdóttur sem voru nýkomnar heim eftir keppnina. Við höfum áður fjallað um íslenskukennslu og mikilvægi hennar í þættinum en í dag fræddumst við um nýja nálgun hjá Mími símenntun, sem hefur auðvitað boðið upp á ýmiskonar íslenskukennslu í árafjöld, en nú er boðið upp á nýja nálgun sem snýr að bókmenntun og íslensku. Þar er t.a.m. bók Þórunnar Rakelar Gylfadóttur, Akam, ég og Annika, sem hlaut íslensku bókmenntaverðlaunin í flokki barna- og unglingabóka, en Þórunn Rakel vann í samstarfi við Rakel Eddu Guðmundsdóttur styttri útgáfu af bókinni fyrir kennsluna. Auk þess skrifaði Þórunn, ásamt Berglindi Ernu Tryggvadóttur, 25 smásögur fyrir kennsluna. Vanessa Monika Isenmann verkefnastjóri hjá Mími kom í þáttinn í dag og Þórunn Rakel Gylfadóttir var á línunni. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í sitt vikulega veðurspjall í dag. Í þetta sinn sagði fræddi hún okkur meðal annars um hnattverkfræði. Tónlist í þættinum Smooth Sailing / Ella Fitzgerald & Ray Charles Singers (Arnett Cobb) Sailing Ships from Heaven / Katie Melua (Mike Batt) Tico Tico / The Andrews Sisters (Zequinha De Abreu) Going Up the Country / Canned Heat (Alan Wilson & B. White) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fimm áhugkonur í siglingum, Seiglurnar, tók þátt í siglingakeppni í New York í byrjun september og lentu í 7.sæti sem kom þeim sjálfum mjög á óvart þar sem þær voru að keppa við atvinnukonur í greininni. Keppnin er haldin til það styðja og efla siglngar kvenna en Seiglurnar eru fyrsta og eina keppnisáhöfn Íslands sem er eingöngu skipuð konum. Þær fundu ekki keppnisbát hér heima en fóru til Svíþjóðar tvisvar til æfinga þar sem þær æfðu á réttum bát. Við töluðum i dag við þær Önnu Karen Jörgensdóttur og Guðrúnu Björk Friðriksdóttur sem voru nýkomnar heim eftir keppnina. Við höfum áður fjallað um íslenskukennslu og mikilvægi hennar í þættinum en í dag fræddumst við um nýja nálgun hjá Mími símenntun, sem hefur auðvitað boðið upp á ýmiskonar íslenskukennslu í árafjöld, en nú er boðið upp á nýja nálgun sem snýr að bókmenntun og íslensku. Þar er t.a.m. bók Þórunnar Rakelar Gylfadóttur, Akam, ég og Annika, sem hlaut íslensku bókmenntaverðlaunin í flokki barna- og unglingabóka, en Þórunn Rakel vann í samstarfi við Rakel Eddu Guðmundsdóttur styttri útgáfu af bókinni fyrir kennsluna. Auk þess skrifaði Þórunn, ásamt Berglindi Ernu Tryggvadóttur, 25 smásögur fyrir kennsluna. Vanessa Monika Isenmann verkefnastjóri hjá Mími kom í þáttinn í dag og Þórunn Rakel Gylfadóttir var á línunni. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í sitt vikulega veðurspjall í dag. Í þetta sinn sagði fræddi hún okkur meðal annars um hnattverkfræði. Tónlist í þættinum Smooth Sailing / Ella Fitzgerald & Ray Charles Singers (Arnett Cobb) Sailing Ships from Heaven / Katie Melua (Mike Batt) Tico Tico / The Andrews Sisters (Zequinha De Abreu) Going Up the Country / Canned Heat (Alan Wilson & B. White) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fimm áhugkonur í siglingum, Seiglurnar, tók þátt í siglingakeppni í New York í byrjun september og lentu í 7.sæti sem kom þeim sjálfum mjög á óvart þar sem þær voru að keppa við atvinnukonur í greininni. Keppnin er haldin til það styðja og efla siglngar kvenna en Seiglurnar eru fyrsta og eina keppnisáhöfn Íslands sem er eingöngu skipuð konum. Þær fundu ekki keppnisbát hér heima en fóru til Svíþjóðar tvisvar til æfinga þar sem þær æfðu á réttum bát. Við töluðum i dag við þær Önnu Karen Jörgensdóttur og Guðrúnu Björk Friðriksdóttur sem voru nýkomnar heim eftir keppnina. Við höfum áður fjallað um íslenskukennslu og mikilvægi hennar í þættinum en í dag fræddumst við um nýja nálgun hjá Mími símenntun, sem hefur auðvitað boðið upp á ýmiskonar íslenskukennslu í árafjöld, en nú er boðið upp á nýja nálgun sem snýr að bókmenntun og íslensku. Þar er t.a.m. bók Þórunnar Rakelar Gylfadóttur, Akam, ég og Annika, sem hlaut íslensku bókmenntaverðlaunin í flokki barna- og unglingabóka, en Þórunn Rakel vann í samstarfi við Rakel Eddu Guðmundsdóttur styttri útgáfu af bókinni fyrir kennsluna. Auk þess skrifaði Þórunn, ásamt Berglindi Ernu Tryggvadóttur, 25 smásögur fyrir kennsluna. Vanessa Monika Isenmann verkefnastjóri hjá Mími kom í þáttinn í dag og Þórunn Rakel Gylfadóttir var á línunni. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í sitt vikulega veðurspjall í dag. Í þetta sinn sagði fræddi hún okkur meðal annars um hnattverkfræði. Tónlist í þættinum Smooth Sailing / Ella Fitzgerald & Ray Charles Singers (Arnett Cobb) Sailing Ships from Heaven / Katie Melua (Mike Batt) Tico Tico / The Andrews Sisters (Zequinha De Abreu) Going Up the Country / Canned Heat (Alan Wilson & B. White) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Háskólinn á Bifröst er eini íslenski háskólinn sem býður uppá námslínu í áfallastjórnun og á næsta ári er ætlunin að byggja undir þá línu með grunnnámi í Almannavörnum og öryggisfræðum. Áfallastjórnunarnáminu var komið á fyrir nokkrum árum í samstarfi við ýmsa viðbragðsaðila en við heyrum meira um þetta hér á eftir. Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir deildarforseti og prófessor við félagsvísindadeild Háskólans á Bifröst kom í þáttinn í dag. Guðjón Helgi Ólafsson sendi okkur vinkil í dag eins og vanalega á mánudögum. Í dag lagði Guðjón vinkilinn að bananabrauði, álftum, ísbirni og mengun. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Þórir Georg Jónsson grafískur hönnuður og tónlistarmaður. Við fengum að vita hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Þórir talaði um eftirfarandi bækur: Our Band could be Your life e. Michael Azerrad Skugga Baldur e. Sjón Inadvertend e. Karl Ove Knausgaard Childhood e. Tove Ditlevsen Hringadrottinssaga e. Tolkien Tónlist í þættinum Ég fer á Land Rover frá Mývatni á Kópasker / Helgi Björnsson (Helgi Björnsson, Guðmundur Óskar Guðmundsson og Atli Bollason) Leyndarmál / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti Einarsson, Einar Georg Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) Banana Pancakes / Jack Johnson (Jack Johnson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Háskólinn á Bifröst er eini íslenski háskólinn sem býður uppá námslínu í áfallastjórnun og á næsta ári er ætlunin að byggja undir þá línu með grunnnámi í Almannavörnum og öryggisfræðum. Áfallastjórnunarnáminu var komið á fyrir nokkrum árum í samstarfi við ýmsa viðbragðsaðila en við heyrum meira um þetta hér á eftir. Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir deildarforseti og prófessor við félagsvísindadeild Háskólans á Bifröst kom í þáttinn í dag. Guðjón Helgi Ólafsson sendi okkur vinkil í dag eins og vanalega á mánudögum. Í dag lagði Guðjón vinkilinn að bananabrauði, álftum, ísbirni og mengun. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Þórir Georg Jónsson grafískur hönnuður og tónlistarmaður. Við fengum að vita hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Þórir talaði um eftirfarandi bækur: Our Band could be Your life e. Michael Azerrad Skugga Baldur e. Sjón Inadvertend e. Karl Ove Knausgaard Childhood e. Tove Ditlevsen Hringadrottinssaga e. Tolkien Tónlist í þættinum Ég fer á Land Rover frá Mývatni á Kópasker / Helgi Björnsson (Helgi Björnsson, Guðmundur Óskar Guðmundsson og Atli Bollason) Leyndarmál / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti Einarsson, Einar Georg Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) Banana Pancakes / Jack Johnson (Jack Johnson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var tónlistarmaðurinn Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson. Hann hefur verið í fjölmörgum hljómsveitum í gegnum tíðina, Exodus, Pax Vobis, Geira Sæm og Hungangstunglinu, Tweety og svo auðvitað Todmobile. Hann hefur samið tónlist fyrir söngleiki, þrisvar samið lög sem hafa keppt fyrir Íslands hönd í Eurovision og er nú tónlistarstjóri hjá Menningarfélagi Akureyrar og framkvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveitar Norðulands. Við fórum með Þorvaldi í dag aftur í tímann, könnuðum upphafið í Árbænum og brunuðum svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Framundan eru 35 ára afmælistónleikar Todmobile þar sem þrjár af stærstu stjörnum níunda áratugarins stíga á stokk með hljómsveitinni í Hörpu og svo sagði Þorvaldur okkur einnig frá 30 ára afmælisdagskrá Sinfóníuhljómsveitarinnar. Sigurlaug Margrét mætti svo til okkar í matarspjall dagsins og enn vorum við að tala um Campbells súpur. Sigurður Þorri Gunnarsson, sem kom öllu þessu súputali af stað hjá okkur fyrir tveimur vikum, var aftur með okkur ogið skoðum uppskriftir sem við höfum fengið sendar frá hlustendum og fleira. Tónlist í þættinum Stelpurokk / Todmobile (Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson og Andrea Gylfadóttir) Brúðkaupsvísur / Þursaflokkurinn (Egill Ólafsson og Vigfús frá Leirulæk) The Riddle / Nik Kershaw & Todmobile (Nik Kershaw) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var tónlistarmaðurinn Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson. Hann hefur verið í fjölmörgum hljómsveitum í gegnum tíðina, Exodus, Pax Vobis, Geira Sæm og Hungangstunglinu, Tweety og svo auðvitað Todmobile. Hann hefur samið tónlist fyrir söngleiki, þrisvar samið lög sem hafa keppt fyrir Íslands hönd í Eurovision og er nú tónlistarstjóri hjá Menningarfélagi Akureyrar og framkvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveitar Norðulands. Við fórum með Þorvaldi í dag aftur í tímann, könnuðum upphafið í Árbænum og brunuðum svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Framundan eru 35 ára afmælistónleikar Todmobile þar sem þrjár af stærstu stjörnum níunda áratugarins stíga á stokk með hljómsveitinni í Hörpu og svo sagði Þorvaldur okkur einnig frá 30 ára afmælisdagskrá Sinfóníuhljómsveitarinnar. Sigurlaug Margrét mætti svo til okkar í matarspjall dagsins og enn vorum við að tala um Campbells súpur. Sigurður Þorri Gunnarsson, sem kom öllu þessu súputali af stað hjá okkur fyrir tveimur vikum, var aftur með okkur ogið skoðum uppskriftir sem við höfum fengið sendar frá hlustendum og fleira. Tónlist í þættinum Stelpurokk / Todmobile (Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson og Andrea Gylfadóttir) Brúðkaupsvísur / Þursaflokkurinn (Egill Ólafsson og Vigfús frá Leirulæk) The Riddle / Nik Kershaw & Todmobile (Nik Kershaw) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var tónlistarmaðurinn Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson. Hann hefur verið í fjölmörgum hljómsveitum í gegnum tíðina, Exodus, Pax Vobis, Geira Sæm og Hungangstunglinu, Tweety og svo auðvitað Todmobile. Hann hefur samið tónlist fyrir söngleiki, þrisvar samið lög sem hafa keppt fyrir Íslands hönd í Eurovision og er nú tónlistarstjóri hjá Menningarfélagi Akureyrar og framkvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveitar Norðulands. Við fórum með Þorvaldi í dag aftur í tímann, könnuðum upphafið í Árbænum og brunuðum svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Framundan eru 35 ára afmælistónleikar Todmobile þar sem þrjár af stærstu stjörnum níunda áratugarins stíga á stokk með hljómsveitinni í Hörpu og svo sagði Þorvaldur okkur einnig frá 30 ára afmælisdagskrá Sinfóníuhljómsveitarinnar. Sigurlaug Margrét mætti svo til okkar í matarspjall dagsins og enn vorum við að tala um Campbells súpur. Sigurður Þorri Gunnarsson, sem kom öllu þessu súputali af stað hjá okkur fyrir tveimur vikum, var aftur með okkur ogið skoðum uppskriftir sem við höfum fengið sendar frá hlustendum og fleira. Tónlist í þættinum Stelpurokk / Todmobile (Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson og Andrea Gylfadóttir) Brúðkaupsvísur / Þursaflokkurinn (Egill Ólafsson og Vigfús frá Leirulæk) The Riddle / Nik Kershaw & Todmobile (Nik Kershaw) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Briskrabbamein eru erfið viðureignar og þrátt fyrir að vera um einungis 2% af þeim krabbameinum sem greinast á hverju ári hér á landi eru þau fjórða algengasta orsök dauðsfalla af völdum krabbameina. Afar brýnt er að finna leiðir til að auka lifun þeirra sem fá briskrabbamein, meðal annars með því að greina meinin snemma, þegar skurðaðgerð er enn líkleg til árangurs. Ein leiðin til þess er að bæta eftirlit með einstaklingum sem vitað er að eru í hárri áhættu á að fá briskrabbamein út frá erfðaþáttum. Á Landspítalanum er hafinn undirbúningur að slíku eftirliti. Við töluðum við Sigurdísi Haraldsdóttur yfirlækni krabbameinslækninga á Landspítalanum og dósent við Háskóla Íslands í þættinum í dag. Lýðræðið og samfélagsmál verða rauður þráður Lýðræðishátíðarinnar Fundur fólksins verður haldinn á morgun og hinn í við Norræna húsið. Hátíðin er sú áttunda í röðinni og á henni verða fjölbreyttar umræður um fjölbreytt málefni, allt frá ull til dánaraðstoðar. Tilgangur hennar er að skapa vettvang til samtals milli almennings, stjórnmálafólks og frjálsra félagasamtaka. Ingibjörg Gréta Gísladóttir, verkefnastjóri Fundar fólksins sagði okkur meira um fundinn og hvað þar fer fram og með henni kom Ingrid Kuhlman, formaður Lífsvirðingar félags um dánaraðstoð, hún sagði okkur frá tveimur viðburðum sem félagið verður með á fundinum. Við fræddumst svo um ráðstefnuna Eldri og betri, á vegum Sóltúns heilbrigðisþjónustu, sem stóð einmitt yfir í Norðurljósasal Hörpu á sama tíma og þátturinn var í loftinu. Þar var rætt um mögulegar lausnir á áskorunum framundan til þess að geta mætt og sinnt þörfum ört stækkandi hóps aldraðra hér á landi. Sérfræðingar í öldrunarþjónustu fóru yfir stöðuna ásamt því sem erlendir sérfræðingar deildu reynslu af því hvernig önnur lönd gera í þessum málaflokki. Við fengum Höllu Thoroddsen, forstjóra Sóltúns heilbrigðisþjónustu, til að segja okkur frekar frá því helsta sem er rætt um á ráðstefnunni. Tónlist í þættinum Í löngu máli / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) From The Start / Laufey (Laufey & Spencer Stewart) Something Better / Kári (Kári Egilsson) Árstíðirnar þrjár / Karl Olgeirsson og Kristjana Stefánsdóttir (Karl Olgeir Olgeirsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Briskrabbamein eru erfið viðureignar og þrátt fyrir að vera um einungis 2% af þeim krabbameinum sem greinast á hverju ári hér á landi eru þau fjórða algengasta orsök dauðsfalla af völdum krabbameina. Afar brýnt er að finna leiðir til að auka lifun þeirra sem fá briskrabbamein, meðal annars með því að greina meinin snemma, þegar skurðaðgerð er enn líkleg til árangurs. Ein leiðin til þess er að bæta eftirlit með einstaklingum sem vitað er að eru í hárri áhættu á að fá briskrabbamein út frá erfðaþáttum. Á Landspítalanum er hafinn undirbúningur að slíku eftirliti. Við töluðum við Sigurdísi Haraldsdóttur yfirlækni krabbameinslækninga á Landspítalanum og dósent við Háskóla Íslands í þættinum í dag. Lýðræðið og samfélagsmál verða rauður þráður Lýðræðishátíðarinnar Fundur fólksins verður haldinn á morgun og hinn í við Norræna húsið. Hátíðin er sú áttunda í röðinni og á henni verða fjölbreyttar umræður um fjölbreytt málefni, allt frá ull til dánaraðstoðar. Tilgangur hennar er að skapa vettvang til samtals milli almennings, stjórnmálafólks og frjálsra félagasamtaka. Ingibjörg Gréta Gísladóttir, verkefnastjóri Fundar fólksins sagði okkur meira um fundinn og hvað þar fer fram og með henni kom Ingrid Kuhlman, formaður Lífsvirðingar félags um dánaraðstoð, hún sagði okkur frá tveimur viðburðum sem félagið verður með á fundinum. Við fræddumst svo um ráðstefnuna Eldri og betri, á vegum Sóltúns heilbrigðisþjónustu, sem stóð einmitt yfir í Norðurljósasal Hörpu á sama tíma og þátturinn var í loftinu. Þar var rætt um mögulegar lausnir á áskorunum framundan til þess að geta mætt og sinnt þörfum ört stækkandi hóps aldraðra hér á landi. Sérfræðingar í öldrunarþjónustu fóru yfir stöðuna ásamt því sem erlendir sérfræðingar deildu reynslu af því hvernig önnur lönd gera í þessum málaflokki. Við fengum Höllu Thoroddsen, forstjóra Sóltúns heilbrigðisþjónustu, til að segja okkur frekar frá því helsta sem er rætt um á ráðstefnunni. Tónlist í þættinum Í löngu máli / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) From The Start / Laufey (Laufey & Spencer Stewart) Something Better / Kári (Kári Egilsson) Árstíðirnar þrjár / Karl Olgeirsson og Kristjana Stefánsdóttir (Karl Olgeir Olgeirsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um PTMF, sem er nýtt skýringarmódel andlegrar vanlíðunar sem gefur annan valmöguleika en hefðbundin geðgreiningarkerfi. Í því er skoðað samband á milli félagslegra þátta, eins og fátæktar, mismununar og misréttis, ásamt áföllum til þess að lesa í afleiðingarnar. Kristín I. Pálsdóttir frá Rótinni kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá þessari aðferð, en aðalhöfundur PTMF, Lucy Johnstone, verður leiðbeinandi á vinnustofu á vegum Rótarinnar sem verður haldin á morgun á Hótel Grand Reykjavík. Fyrir hartnær tuttugu árum fékk Gréta S. Guðjónsdóttir ljósmyndari hugmynd þegar hún var að kenna 19 ára ungmennum ljósmyndun við Fjölbrautaskólann í Breiðholti. Margir nemenda hennar höfðu sterkar lífsskoðanir sem oftar en ekki gengu gegn viðhorfum eldri kynslóða sem þeim fannst að hefðu engan skilning á þeirra lífi. Rifjaðist það þá upp fyrir Grétu að einmitt svona hefði henni liðið á þessum árum og fór þá að hugsa um hvernig lífið endurtekur sig í sífellu. Á næstu tuttugu árum fylgdi Gréta níu nemendum sínum eftir í myndum, tók reglulega af þeim ljósmyndir og bað þau líka um að skrifa niður hugleiðingar sínar um hvar þau eru stödd í lífinu þá stundina og hvar þau sjá sig eftir fimm ár og tíu ár. Á laugardaginn verður opnuð sýning á þessum verkum Grétu, ljósmyndum og textum, hún kom í þáttinn í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni og í korti dagsins segir Magnús frá uppáhaldsgönguleið sinni í Eyjum, en sú leið geymir dramatíska sögu af ungum manni sem tókst að klífa sextugan hamar í vondu veðri, hamar sem talinn er vera ófær eða í besta falli stórhættulegur. Magnús segir okkur líka frá Luis Rubiales, fyrrum forseta spænska fótboltasambandsins sem varð að segja af sér vegna kossins sem hann þröngvaði á einn leikmann spænska kvennalandsliðsins sem varð heimsmeistari á dögunum. Tónlist í þættinum En hvað með það / Ragnar Bjarnason, Pétur Kristjánsson og Stefán Hilmarsson (C. Mattone og Ómar Ragnarsson) I valet og kvalet / Helena Eriksson (Jan Johansson) (Helena syngur Monika Zetterlund) Come Prima / Haukur Heiðar og hljómsveit (Mario Panzeri, S. Paolo-Tacini og Mary Bond) What He?s Done for Me / The Five Blind Boys of Alabama (Clarence Fountain) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um PTMF, sem er nýtt skýringarmódel andlegrar vanlíðunar sem gefur annan valmöguleika en hefðbundin geðgreiningarkerfi. Í því er skoðað samband á milli félagslegra þátta, eins og fátæktar, mismununar og misréttis, ásamt áföllum til þess að lesa í afleiðingarnar. Kristín I. Pálsdóttir frá Rótinni kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá þessari aðferð, en aðalhöfundur PTMF, Lucy Johnstone, verður leiðbeinandi á vinnustofu á vegum Rótarinnar sem verður haldin á morgun á Hótel Grand Reykjavík. Fyrir hartnær tuttugu árum fékk Gréta S. Guðjónsdóttir ljósmyndari hugmynd þegar hún var að kenna 19 ára ungmennum ljósmyndun við Fjölbrautaskólann í Breiðholti. Margir nemenda hennar höfðu sterkar lífsskoðanir sem oftar en ekki gengu gegn viðhorfum eldri kynslóða sem þeim fannst að hefðu engan skilning á þeirra lífi. Rifjaðist það þá upp fyrir Grétu að einmitt svona hefði henni liðið á þessum árum og fór þá að hugsa um hvernig lífið endurtekur sig í sífellu. Á næstu tuttugu árum fylgdi Gréta níu nemendum sínum eftir í myndum, tók reglulega af þeim ljósmyndir og bað þau líka um að skrifa niður hugleiðingar sínar um hvar þau eru stödd í lífinu þá stundina og hvar þau sjá sig eftir fimm ár og tíu ár. Á laugardaginn verður opnuð sýning á þessum verkum Grétu, ljósmyndum og textum, hún kom í þáttinn í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni og í korti dagsins segir Magnús frá uppáhaldsgönguleið sinni í Eyjum, en sú leið geymir dramatíska sögu af ungum manni sem tókst að klífa sextugan hamar í vondu veðri, hamar sem talinn er vera ófær eða í besta falli stórhættulegur. Magnús segir okkur líka frá Luis Rubiales, fyrrum forseta spænska fótboltasambandsins sem varð að segja af sér vegna kossins sem hann þröngvaði á einn leikmann spænska kvennalandsliðsins sem varð heimsmeistari á dögunum. Tónlist í þættinum En hvað með það / Ragnar Bjarnason, Pétur Kristjánsson og Stefán Hilmarsson (C. Mattone og Ómar Ragnarsson) I valet og kvalet / Helena Eriksson (Jan Johansson) (Helena syngur Monika Zetterlund) Come Prima / Haukur Heiðar og hljómsveit (Mario Panzeri, S. Paolo-Tacini og Mary Bond) What He?s Done for Me / The Five Blind Boys of Alabama (Clarence Fountain) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í dag um PTMF, sem er nýtt skýringarmódel andlegrar vanlíðunar sem gefur annan valmöguleika en hefðbundin geðgreiningarkerfi. Í því er skoðað samband á milli félagslegra þátta, eins og fátæktar, mismununar og misréttis, ásamt áföllum til þess að lesa í afleiðingarnar. Kristín I. Pálsdóttir frá Rótinni kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá þessari aðferð, en aðalhöfundur PTMF, Lucy Johnstone, verður leiðbeinandi á vinnustofu á vegum Rótarinnar sem verður haldin á morgun á Hótel Grand Reykjavík. Fyrir hartnær tuttugu árum fékk Gréta S. Guðjónsdóttir ljósmyndari hugmynd þegar hún var að kenna 19 ára ungmennum ljósmyndun við Fjölbrautaskólann í Breiðholti. Margir nemenda hennar höfðu sterkar lífsskoðanir sem oftar en ekki gengu gegn viðhorfum eldri kynslóða sem þeim fannst að hefðu engan skilning á þeirra lífi. Rifjaðist það þá upp fyrir Grétu að einmitt svona hefði henni liðið á þessum árum og fór þá að hugsa um hvernig lífið endurtekur sig í sífellu. Á næstu tuttugu árum fylgdi Gréta níu nemendum sínum eftir í myndum, tók reglulega af þeim ljósmyndir og bað þau líka um að skrifa niður hugleiðingar sínar um hvar þau eru stödd í lífinu þá stundina og hvar þau sjá sig eftir fimm ár og tíu ár. Á laugardaginn verður opnuð sýning á þessum verkum Grétu, ljósmyndum og textum, hún kom í þáttinn í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni og í korti dagsins segir Magnús frá uppáhaldsgönguleið sinni í Eyjum, en sú leið geymir dramatíska sögu af ungum manni sem tókst að klífa sextugan hamar í vondu veðri, hamar sem talinn er vera ófær eða í besta falli stórhættulegur. Magnús segir okkur líka frá Luis Rubiales, fyrrum forseta spænska fótboltasambandsins sem varð að segja af sér vegna kossins sem hann þröngvaði á einn leikmann spænska kvennalandsliðsins sem varð heimsmeistari á dögunum. Tónlist í þættinum En hvað með það / Ragnar Bjarnason, Pétur Kristjánsson og Stefán Hilmarsson (C. Mattone og Ómar Ragnarsson) I valet og kvalet / Helena Eriksson (Jan Johansson) (Helena syngur Monika Zetterlund) Come Prima / Haukur Heiðar og hljómsveit (Mario Panzeri, S. Paolo-Tacini og Mary Bond) What He?s Done for Me / The Five Blind Boys of Alabama (Clarence Fountain) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við kynntum okkur starfsemi Gleymmérei styrktarfélags sem er til staðar fyrir þau sem verða fyrir missi á meðgöngu og í eða eftir fæðingu. Félagið er á sínu tíunda starfsári og framundan eru til dæmis samverustundir í Sorgarmiðstöðinni annan hvern fimmtudag nú í haust. Þær Ingunn Sif Höskuldsdóttir, stjórnarformaður Gleymmérei og Hólmfríður Anna Baldursdóttir, sem situr í stjórn félagsins, komu í þáttinn í dag og fræddu okkur um starfsemina, samverustundirnar og árlega minningarstund sem verður haldin 15.október. Við héldum áfram í dag að fara yfir leikveturinn sem er að hefjast. Í þetta sinn kom til okkar Sara Martí Guðmundsdóttir leikhússtjóri í Tjarnarbíói. Hún sagði okkur frá því hvað verður á döfinni í Tjarnarbíói í vetur, þar sem frjálsu leik- og sviðlistahóparnir hafa blómstrað. Og svo að lokum heyrðum við í Elínu Björk Jónasdóttur veðurfræðingi sem í dag var stödd í Malmö í Svíþjóð en þar þinga veðurfræðingar víðs vegar úr heiminum. Þar er til dæmis verið að skoða það nýjasta í veðurtunglum og hvernig þau nýtast veðurfræðingum. Tónlist í þættinum Pólstjarnan / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Ágúst Pétursson og Kristján frá Djúpalæk) Gong-oh / Paolo Conte (Paolo Conte) Che cossè l'amor / Vinicio Caposella (Vinicio Caposella) Láttu mig gleyma / Stuðmenn (Egill Ólafsson, Jakob Frímann Magnússon og Þórður Árnason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við kynntum okkur starfsemi Gleymmérei styrktarfélags sem er til staðar fyrir þau sem verða fyrir missi á meðgöngu og í eða eftir fæðingu. Félagið er á sínu tíunda starfsári og framundan eru til dæmis samverustundir í Sorgarmiðstöðinni annan hvern fimmtudag nú í haust. Þær Ingunn Sif Höskuldsdóttir, stjórnarformaður Gleymmérei og Hólmfríður Anna Baldursdóttir, sem situr í stjórn félagsins, komu í þáttinn í dag og fræddu okkur um starfsemina, samverustundirnar og árlega minningarstund sem verður haldin 15.október. Við héldum áfram í dag að fara yfir leikveturinn sem er að hefjast. Í þetta sinn kom til okkar Sara Martí Guðmundsdóttir leikhússtjóri í Tjarnarbíói. Hún sagði okkur frá því hvað verður á döfinni í Tjarnarbíói í vetur, þar sem frjálsu leik- og sviðlistahóparnir hafa blómstrað. Og svo að lokum heyrðum við í Elínu Björk Jónasdóttur veðurfræðingi sem í dag var stödd í Malmö í Svíþjóð en þar þinga veðurfræðingar víðs vegar úr heiminum. Þar er til dæmis verið að skoða það nýjasta í veðurtunglum og hvernig þau nýtast veðurfræðingum. Tónlist í þættinum Pólstjarnan / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Ágúst Pétursson og Kristján frá Djúpalæk) Gong-oh / Paolo Conte (Paolo Conte) Che cossè l'amor / Vinicio Caposella (Vinicio Caposella) Láttu mig gleyma / Stuðmenn (Egill Ólafsson, Jakob Frímann Magnússon og Þórður Árnason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Lífið er kynlíf er heiti á bók sem kom út í ágúst og er handbók kynfræðings um langtímasambönd. Áslaug Kristjánsdóttir kynfræðingur og hjúkrunarfræðingur segir að erfiðleikar í kynlífinu geta orðið banabiti sambanda sem að öðru leyti eru farsæl og hamingjurík. Hún segir að þessir erfiðleikar stafa hins vegar alltof oft af þekkingarleysi. Á undanförnum árum og áratugum hafa rannsóknir og meðferðareynsla kynfræðinga leitt fram aðferðir og ráð sem nýtast öllum við að koma kynlífinu í betra lag. Áslaug kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn við ferðalög og góðan félagsskap. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Natasha S. rithöfundur og þýðandi. Hún hlaut Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar fyrir fyrstu bók sína, Máltaka á stríðstímum. Við fengum að heyra hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Natasha talaði um eftirfarandi bækur: Chernobyl bænin e. Svetlana Aleksievits Horsesoup e. Vladimir Sorokin Wound e. Oksana Vasyakina Eden e. Auði Övu Ólafsdóttur Tónlist í þættinum Saga farmannsins / Óðinn Valdimarsson (Marty Robbins og Jón Sigurðsson) Haustkvöld í skógi / Gísli Magnason (Steingrímur M. Sigfússon) Sveitapiltsins draumur / Hljómar (John Philips, Michelle Gilliam og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Lífið er kynlíf er heiti á bók sem kom út í ágúst og er handbók kynfræðings um langtímasambönd. Áslaug Kristjánsdóttir kynfræðingur og hjúkrunarfræðingur segir að erfiðleikar í kynlífinu geta orðið banabiti sambanda sem að öðru leyti eru farsæl og hamingjurík. Hún segir að þessir erfiðleikar stafa hins vegar alltof oft af þekkingarleysi. Á undanförnum árum og áratugum hafa rannsóknir og meðferðareynsla kynfræðinga leitt fram aðferðir og ráð sem nýtast öllum við að koma kynlífinu í betra lag. Áslaug kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn við ferðalög og góðan félagsskap. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Natasha S. rithöfundur og þýðandi. Hún hlaut Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar fyrir fyrstu bók sína, Máltaka á stríðstímum. Við fengum að heyra hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Natasha talaði um eftirfarandi bækur: Chernobyl bænin e. Svetlana Aleksievits Horsesoup e. Vladimir Sorokin Wound e. Oksana Vasyakina Eden e. Auði Övu Ólafsdóttur Tónlist í þættinum Saga farmannsins / Óðinn Valdimarsson (Marty Robbins og Jón Sigurðsson) Haustkvöld í skógi / Gísli Magnason (Steingrímur M. Sigfússon) Sveitapiltsins draumur / Hljómar (John Philips, Michelle Gilliam og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Lífið er kynlíf er heiti á bók sem kom út í ágúst og er handbók kynfræðings um langtímasambönd. Áslaug Kristjánsdóttir kynfræðingur og hjúkrunarfræðingur segir að erfiðleikar í kynlífinu geta orðið banabiti sambanda sem að öðru leyti eru farsæl og hamingjurík. Hún segir að þessir erfiðleikar stafa hins vegar alltof oft af þekkingarleysi. Á undanförnum árum og áratugum hafa rannsóknir og meðferðareynsla kynfræðinga leitt fram aðferðir og ráð sem nýtast öllum við að koma kynlífinu í betra lag. Áslaug kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn við ferðalög og góðan félagsskap. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Natasha S. rithöfundur og þýðandi. Hún hlaut Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar fyrir fyrstu bók sína, Máltaka á stríðstímum. Við fengum að heyra hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Natasha talaði um eftirfarandi bækur: Chernobyl bænin e. Svetlana Aleksievits Horsesoup e. Vladimir Sorokin Wound e. Oksana Vasyakina Eden e. Auði Övu Ólafsdóttur Tónlist í þættinum Saga farmannsins / Óðinn Valdimarsson (Marty Robbins og Jón Sigurðsson) Haustkvöld í skógi / Gísli Magnason (Steingrímur M. Sigfússon) Sveitapiltsins draumur / Hljómar (John Philips, Michelle Gilliam og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Viktoría Hermannsdóttir. Hún hefur auðvitað gert fjölbreytt efni fyrir útvarp og sjónvarp talsvert lengi og hún er einstaklega fundvís á áhugaverða viðmælendur og áhugaverðar sögur fólks. Nú á sunnudaginn hefur önnur þáttaröð heimildarþáttanna Hvunndagshetjur göngu sína í sjónvarpinu. Í þáttunum eru sagðar einstakar sögur fólks sem hefur látið gott af sér leiða á óeigingjarnan hátt í gegnum starf sitt eða daglegt líf. Við fengum Viktoríu til að segja okkur aðeins frá nýju þáttunum og auðvitað líka til að segja okkur frá sjálfri sér, eins og venjan er með föstudagsgesti í þættinum. Svo var það auðvitað matarspjallið, Sigurlaug Margrét Jónas kemur til okkar í dag og við héldum áfram að velta Campbells súpum fyrir okkur, eftir að þær komu upp í matarspjallinu í síðustu viku með Sigurði Þorra Gunnarssyni. Þessar dósasúpur eru nefnilega notaðar á mjög margvíslegan hátt í alls konar uppskriftir og matargerð. Tónlist í þættinum Ekkert þras / Egill Ólafsson, Lay Low, Högni Egilsson og Moses Hightower (Egill Ólafsson) Jive Talkin? / Bee Gees (Barry Gibb, Maurice Gibb & Robin Gibb) Upside Down / Diana Ross (Bernard Edwards & Nile Rodgers) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Viktoría Hermannsdóttir. Hún hefur auðvitað gert fjölbreytt efni fyrir útvarp og sjónvarp talsvert lengi og hún er einstaklega fundvís á áhugaverða viðmælendur og áhugaverðar sögur fólks. Nú á sunnudaginn hefur önnur þáttaröð heimildarþáttanna Hvunndagshetjur göngu sína í sjónvarpinu. Í þáttunum eru sagðar einstakar sögur fólks sem hefur látið gott af sér leiða á óeigingjarnan hátt í gegnum starf sitt eða daglegt líf. Við fengum Viktoríu til að segja okkur aðeins frá nýju þáttunum og auðvitað líka til að segja okkur frá sjálfri sér, eins og venjan er með föstudagsgesti í þættinum. Svo var það auðvitað matarspjallið, Sigurlaug Margrét Jónas kemur til okkar í dag og við héldum áfram að velta Campbells súpum fyrir okkur, eftir að þær komu upp í matarspjallinu í síðustu viku með Sigurði Þorra Gunnarssyni. Þessar dósasúpur eru nefnilega notaðar á mjög margvíslegan hátt í alls konar uppskriftir og matargerð. Tónlist í þættinum Ekkert þras / Egill Ólafsson, Lay Low, Högni Egilsson og Moses Hightower (Egill Ólafsson) Jive Talkin? / Bee Gees (Barry Gibb, Maurice Gibb & Robin Gibb) Upside Down / Diana Ross (Bernard Edwards & Nile Rodgers) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við töluðum um eldgos í Mannlega þættinum í dag, en ekki er svo langt frá því að eldgosinu lauk við Litla-Hrút á Reykjanesskaga, þriðja gosið á sl.þremur árum. Þegar gaus í Geldingadölum 2021 hafði ekki gosið á þeim slóðum í 6 þúsund ár. Þorvaldur Þórðarson prófessor í eldfjalla- og bergfræði kom í þáttinn í dag og hann sagði að sumt bendi til þess að möttulstrókurinn sé að eflast og eitt af því sem helst rennir stoðum undir þá kenningu er sú staðreynd að kvikan, sem brotist hefur upp á yfirborðið síðustu þrjú ár sé ólík þeirri kviku sem sést hefur áður á Reykjanesskaga. Kvikan sú eigi meira skylt við þá sem kemur úr td. Heklu, Kötlu, Torfajökli, Grímsvötnum og Bárðarbungu. Hvað þýðir þetta? Og nú er land byrjað að rísa á ný á Reykjanesinu. Þorvaldur reyndi sitt besta að svara spurningum okkar í þættinum í dag. Við fræddumst í dag um þjóðfræðisafn Árnastofnunar, sem geymir yfir 2000 klukkustundir af viðtölum, sem flest voru tekin á árunum 1960 til 1980. Þau innihalda ómetanlegar upplýsingar um lífið snemma á 20. öldinni á Íslandi. Trausti Dagsson, þjóðfræðingur og verkefnastjóri í upplýsingatækni hjá Árnastofnun, kom til okkar í dag og sagði okkur frá talgreini sem hefur gerbylt aðgengi að efni safnsins og að þessum dýrmætu heimildum sem það hefur að geyma. Trausti sagði okkur frá þessu í þættinum og við fengum að heyra nokkur brot úr safninu. Tónlist í þættinum: KRISTÍN SESSELJA - Earthquake. EARTH WIND & FIRE - September. Ásgeir Ásgeirsson Tónlistarm., Haukur Gröndal, Richard Gudmundur Andersson - Allt að gerast. UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við töluðum um eldgos í Mannlega þættinum í dag, en ekki er svo langt frá því að eldgosinu lauk við Litla-Hrút á Reykjanesskaga, þriðja gosið á sl.þremur árum. Þegar gaus í Geldingadölum 2021 hafði ekki gosið á þeim slóðum í 6 þúsund ár. Þorvaldur Þórðarson prófessor í eldfjalla- og bergfræði kom í þáttinn í dag og hann sagði að sumt bendi til þess að möttulstrókurinn sé að eflast og eitt af því sem helst rennir stoðum undir þá kenningu er sú staðreynd að kvikan, sem brotist hefur upp á yfirborðið síðustu þrjú ár sé ólík þeirri kviku sem sést hefur áður á Reykjanesskaga. Kvikan sú eigi meira skylt við þá sem kemur úr td. Heklu, Kötlu, Torfajökli, Grímsvötnum og Bárðarbungu. Hvað þýðir þetta? Og nú er land byrjað að rísa á ný á Reykjanesinu. Þorvaldur reyndi sitt besta að svara spurningum okkar í þættinum í dag. Við fræddumst í dag um þjóðfræðisafn Árnastofnunar, sem geymir yfir 2000 klukkustundir af viðtölum, sem flest voru tekin á árunum 1960 til 1980. Þau innihalda ómetanlegar upplýsingar um lífið snemma á 20. öldinni á Íslandi. Trausti Dagsson, þjóðfræðingur og verkefnastjóri í upplýsingatækni hjá Árnastofnun, kom til okkar í dag og sagði okkur frá talgreini sem hefur gerbylt aðgengi að efni safnsins og að þessum dýrmætu heimildum sem það hefur að geyma. Trausti sagði okkur frá þessu í þættinum og við fengum að heyra nokkur brot úr safninu. Tónlist í þættinum: KRISTÍN SESSELJA - Earthquake. EARTH WIND & FIRE - September. Ásgeir Ásgeirsson Tónlistarm., Haukur Gröndal, Richard Gudmundur Andersson - Allt að gerast. UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við töluðum um eldgos í Mannlega þættinum í dag, en ekki er svo langt frá því að eldgosinu lauk við Litla-Hrút á Reykjanesskaga, þriðja gosið á sl.þremur árum. Þegar gaus í Geldingadölum 2021 hafði ekki gosið á þeim slóðum í 6 þúsund ár. Þorvaldur Þórðarson prófessor í eldfjalla- og bergfræði kom í þáttinn í dag og hann sagði að sumt bendi til þess að möttulstrókurinn sé að eflast og eitt af því sem helst rennir stoðum undir þá kenningu er sú staðreynd að kvikan, sem brotist hefur upp á yfirborðið síðustu þrjú ár sé ólík þeirri kviku sem sést hefur áður á Reykjanesskaga. Kvikan sú eigi meira skylt við þá sem kemur úr td. Heklu, Kötlu, Torfajökli, Grímsvötnum og Bárðarbungu. Hvað þýðir þetta? Og nú er land byrjað að rísa á ný á Reykjanesinu. Þorvaldur reyndi sitt besta að svara spurningum okkar í þættinum í dag. Við fræddumst í dag um þjóðfræðisafn Árnastofnunar, sem geymir yfir 2000 klukkustundir af viðtölum, sem flest voru tekin á árunum 1960 til 1980. Þau innihalda ómetanlegar upplýsingar um lífið snemma á 20. öldinni á Íslandi. Trausti Dagsson, þjóðfræðingur og verkefnastjóri í upplýsingatækni hjá Árnastofnun, kom til okkar í dag og sagði okkur frá talgreini sem hefur gerbylt aðgengi að efni safnsins og að þessum dýrmætu heimildum sem það hefur að geyma. Trausti sagði okkur frá þessu í þættinum og við fengum að heyra nokkur brot úr safninu. Tónlist í þættinum: KRISTÍN SESSELJA - Earthquake. EARTH WIND & FIRE - September. Ásgeir Ásgeirsson Tónlistarm., Haukur Gröndal, Richard Gudmundur Andersson - Allt að gerast. UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við höldum áfram okkar árlegu yfirferð um hvað verður á sviðum leikhúsanna í vetur og í dag er komið að því að forvitnast um hvað verður á fjölunum fyrir norðan. Hún kom til okkar Marta Nordal leikhússtjóri Leikfélags Akureyrar og segir okkur frá því sem er framundan hjá þeim. Bréf úr sjálfskipaðri útlegð er heiti á bók sem var að koma út, þetta er safn esseyja og ljóða sem Gunnlaugur Magnússon, dósent við Uppsalaháskóla (búsettur í Svíþjóð) skrifaði og fjallar um lífið og tilveruna þegar maður velur að búa erlendis, en gleymir hjartanu að hluta heima á Íslandi. Gunnlaugur hefur búið erlendis í 20 ár, er virtur fræðimaður og fyrirlesari á sviði menntavísinda og Í bókinni fjallar Gunnlaugur Magnússon á persónulegan hátt um þemu eins og heimþrá og söknuð, gleði og fögnuð, náttúruna og vatnið, lífið og dauðann." Við ræddum við Gunnlaug. Aldrei hefur jafn viðamikið námsefni verið gefið út í matreiðslu á Íslandi og í nýrri vefbók sem var að koma út. Það eru nokkrir kennarar í Menntaskólanum í Kópavogi sem standa á bakvið útgáfuna en þetta er fyrsti partur af þremur og munu næstu þrep koma á næstu mánuðum og árum. Bókin er aðallega ætluð nemendum í matreiðslu en einnig getur almenningur nýtt sér bókina sem er tímalaus og farið vel yfir grunnþætti matreiðslu. Þeir komu hingað Ægir Friðriksson og Hermann Þór Marinósson matreiðslukennarar við Hótel og veitingaskólann. Tónlist í þætti dagsins: Dina Ögon - Mormor. Hundur í óskilum - Halló Akureyri. Memfismafían, Sigurður Guðmundsson Tónlistarm. - Orðin mín.

Við höldum áfram okkar árlegu yfirferð um hvað verður á sviðum leikhúsanna í vetur og í dag er komið að því að forvitnast um hvað verður á fjölunum fyrir norðan. Hún kom til okkar Marta Nordal leikhússtjóri Leikfélags Akureyrar og segir okkur frá því sem er framundan hjá þeim. Bréf úr sjálfskipaðri útlegð er heiti á bók sem var að koma út, þetta er safn esseyja og ljóða sem Gunnlaugur Magnússon, dósent við Uppsalaháskóla (búsettur í Svíþjóð) skrifaði og fjallar um lífið og tilveruna þegar maður velur að búa erlendis, en gleymir hjartanu að hluta heima á Íslandi. Gunnlaugur hefur búið erlendis í 20 ár, er virtur fræðimaður og fyrirlesari á sviði menntavísinda og Í bókinni fjallar Gunnlaugur Magnússon á persónulegan hátt um þemu eins og heimþrá og söknuð, gleði og fögnuð, náttúruna og vatnið, lífið og dauðann." Við ræddum við Gunnlaug. Aldrei hefur jafn viðamikið námsefni verið gefið út í matreiðslu á Íslandi og í nýrri vefbók sem var að koma út. Það eru nokkrir kennarar í Menntaskólanum í Kópavogi sem standa á bakvið útgáfuna en þetta er fyrsti partur af þremur og munu næstu þrep koma á næstu mánuðum og árum. Bókin er aðallega ætluð nemendum í matreiðslu en einnig getur almenningur nýtt sér bókina sem er tímalaus og farið vel yfir grunnþætti matreiðslu. Þeir komu hingað Ægir Friðriksson og Hermann Þór Marinósson matreiðslukennarar við Hótel og veitingaskólann. Tónlist í þætti dagsins: Dina Ögon - Mormor. Hundur í óskilum - Halló Akureyri. Memfismafían, Sigurður Guðmundsson Tónlistarm. - Orðin mín.

Fyrir síðustu jól kom út bók eftir Margréti Júlíu Rafnsdóttur, Hjartarætur sagan af pabba. Þessi bók fór ekki hátt í jólabókaflóðinu og ekki margir sem veittu henni athygli en hún er tileinkuð öllum þeim sem bæta heiminn með kærleika og umhyggju fyrir fólki og umhverfi. Margrét Júlía lýsir í bókinni kærleiksríku uppeldi sínu og hvernig saga fjölskyldunnar hverfist um Týsgötu 8 við Óðinstorg í Reykjavík. Rafn Júlíusson er miðpunktur bókarinnar og Margrét segir að hann hafi verið einstaklega kærleiksríkur faðir og fjölskyldan hans hjartahlý. En það var ekki allt rætt í þá daga eins og kemur fram í bókinni. Við hittum Margréti á Óðinstorgi og röbbum um sögu hússins og fjölskyldunnar. Svo er það veðrið og ef einhversstaðar skipast veður skjótt í lofti, er það á Íslandi. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom til okkar hér á eftir

Fyrir síðustu jól kom út bók eftir Margréti Júlíu Rafnsdóttur, Hjartarætur sagan af pabba. Þessi bók fór ekki hátt í jólabókaflóðinu og ekki margir sem veittu henni athygli en hún er tileinkuð öllum þeim sem bæta heiminn með kærleika og umhyggju fyrir fólki og umhverfi. Margrét Júlía lýsir í bókinni kærleiksríku uppeldi sínu og hvernig saga fjölskyldunnar hverfist um Týsgötu 8 við Óðinstorg í Reykjavík. Rafn Júlíusson er miðpunktur bókarinnar og Margrét segir að hann hafi verið einstaklega kærleiksríkur faðir og fjölskyldan hans hjartahlý. En það var ekki allt rætt í þá daga eins og kemur fram í bókinni. Við hittum Margréti á Óðinstorgi og röbbuðum við hana um sögu hússins og fjölskyldunnar. Svo er það veðrið og ef einhversstaðar skipast veður skjótt í lofti, þá er það á Íslandi. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom til okkar í veðurspjallið í dag. Tónlist í þættin dagsins: Björgvin Halldórsson - Vesturgata. Þórunn Lárusdóttir Leikkona ; RKÍ - Afmælisdiktur. Spilverk þjóðanna - Veðurglöggur.

Fyrir síðustu jól kom út bók eftir Margréti Júlíu Rafnsdóttur, Hjartarætur sagan af pabba. Þessi bók fór ekki hátt í jólabókaflóðinu og ekki margir sem veittu henni athygli en hún er tileinkuð öllum þeim sem bæta heiminn með kærleika og umhyggju fyrir fólki og umhverfi. Margrét Júlía lýsir í bókinni kærleiksríku uppeldi sínu og hvernig saga fjölskyldunnar hverfist um Týsgötu 8 við Óðinstorg í Reykjavík. Rafn Júlíusson er miðpunktur bókarinnar og Margrét segir að hann hafi verið einstaklega kærleiksríkur faðir og fjölskyldan hans hjartahlý. En það var ekki allt rætt í þá daga eins og kemur fram í bókinni. Við hittum Margréti á Óðinstorgi og röbbuðum við hana um sögu hússins og fjölskyldunnar. Svo er það veðrið og ef einhversstaðar skipast veður skjótt í lofti, þá er það á Íslandi. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom til okkar í veðurspjallið í dag. Tónlist í þættin dagsins: Björgvin Halldórsson - Vesturgata. Þórunn Lárusdóttir Leikkona ; RKÍ - Afmælisdiktur. Spilverk þjóðanna - Veðurglöggur.

Umsjón Gígja Hólmgeirsdóttir og Guðrún Gunnarsdóttir Eins og við vitum þá eru íslensku björgunarsveitirnar mikilvægur hlekkur í öllu viðbragði þegar slys eða erfiðar astæður skapast í samfélaginu okkar. Öflugar björgunarsveitir eru starfræktar um allt land og starfseminni er haldið uppi af þúsundum sjálfboðaliða sem eru viljugir til að stökkva af stað þegar þörf er á. En fyrir þau sem langar að vera hluti af starfsemi björgunarsveitanna, hver eru eiginlega fyrstu skrefin til að byrja í björgunarsveit? Og hvernig fer þjálfunin fram? Við fræddumst um þetta hér í Mannlega þættinum og fengum til okkar þau Elvu Dögg Pálsdóttir og Áskel Gíslason frá Björgunarsveitinni Súlum á Akureyri. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni og í dag bar hann vinkilinn upp að eplum í einni eða annari mynd. Og lesandi vikunnar var söngleikarinn eins og hann kýs að kalla sig, Þór Breiðfjörð. Hann hefur komið víða við á söng og leiksviðinu hér heima og erlendis og hann er mikill lestrarhestur eins og við heyrðum. Elly Vilhjálms - Minningar. Cooke, Sam - A change is gonna come. Old union station-Thin Jim

Umsjón Gígja Hólmgeirsdóttir og Guðrún Gunnarsdóttir. Eins og við vitum þá eru íslensku björgunarsveitirnar mikilvægur hlekkur í öllu viðbragði þegar slys eða erfiðar astæður skapast í samfélaginu okkar. Öflugar björgunarsveitir eru starfræktar um allt land og starfseminni er haldið uppi af þúsundum sjálfboðaliða sem eru viljugir til að stökkva af stað þegar þörf er á. En fyrir þau sem langar að vera hluti af starfsemi björgunarsveitanna, hver eru eiginlega fyrstu skrefin til að byrja í björgunarsveit? Og hvernig fer þjálfunin fram? Við fræddumst um þetta hér í Mannlega þættinum og fengum til okkar þau Elvu Dögg Pálsdóttir og Áskel Gíslason frá Björgunarsveitinni Súlum á Akureyri. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni og í dag bar hann vinkilinn upp að eplum í einni eða annari mynd. Og lesandi vikunnar var söngleikarinn eins og hann kýs að kalla sig, Þór Breiðfjörð. Hann hefur komið víða við á söng og leiksviðinu hér heima og erlendis og hann er mikill lestrarhestur eins og við heyrðum. Elly Vilhjálms - Minningar. Cooke, Sam - A change is gonna come. Old union station-Thin Jim

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Sigurður Þorri Gunnarsson, eða Siggi Gunn. Hann ættu hlustendur að þekkja til dæmis þar sem hann var kynnir á Söngvakeppninni í ár og svo sendi hann líka sjónvarpsinnslög frá sjálfri keppninin. Hann var kynnir á stórtónleikum Rásar 2 sem voru í beinni útsendingu í sjónvarpinu á Menningarnótt og svo var hann einnig spyrill í sjónvarpsþáttunum Með á nótunum. Hann lærði fjölmiðlafræði í Verkmenntaskólanum á Akureyri, lærði útvarpsmennsku í Sunderland og var lengi útvarpsmaður á K100. Hann er nú kominn á Rás 2 í Popplandið og Félagsheimilið, auk þess að vera tónlistarstjóri Rásar 2. En við fengum að kynnast Sigga betur í þættinum í dag, fórum aftur í æskuna og uppeldið fyrir norðan og svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Sigurlaug Margrét Jónasdóttir, besti vinur bragðlaukanna, sneri aftur í þáttinn og Siggi Gunn, föstudagsgestur, var með okkur áfram í matarspjallinu í dag. Við fengum að vita hvað er hans uppáhaldsmatur og hvað eru hans sérréttir í eldhúsinu. Tónlist í þætti dagsins: Hæ hó / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Og co. / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Þór Sigmundsson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) I Wish I Knew (how it would be to be free) / Nina Simone (Richard Lamb & Billy Taylor) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Sigurður Þorri Gunnarsson, eða Siggi Gunn. Hann ættu hlustendur að þekkja til dæmis þar sem hann var kynnir á Söngvakeppninni í ár og svo sendi hann líka sjónvarpsinnslög frá sjálfri keppninin. Hann var kynnir á stórtónleikum Rásar 2 sem voru í beinni útsendingu í sjónvarpinu á Menningarnótt og svo var hann einnig spyrill í sjónvarpsþáttunum Með á nótunum. Hann lærði fjölmiðlafræði í Verkmenntaskólanum á Akureyri, lærði útvarpsmennsku í Sunderland og var lengi útvarpsmaður á K100. Hann er nú kominn á Rás 2 í Popplandið og Félagsheimilið, auk þess að vera tónlistarstjóri Rásar 2. En við fengum að kynnast Sigga betur í þættinum í dag, fórum aftur í æskuna og uppeldið fyrir norðan og svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Sigurlaug Margrét Jónasdóttir, besti vinur bragðlaukanna, sneri aftur í þáttinn og Siggi Gunn, föstudagsgestur, var með okkur áfram í matarspjallinu í dag. Við fengum að vita hvað er hans uppáhaldsmatur og hvað eru hans sérréttir í eldhúsinu. Tónlist í þætti dagsins: Hæ hó / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Og co. / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Þór Sigmundsson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) I Wish I Knew (how it would be to be free) / Nina Simone (Richard Lamb & Billy Taylor) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Sigurður Þorri Gunnarsson, eða Siggi Gunn. Hann ættu hlustendur að þekkja til dæmis þar sem hann var kynnir á Söngvakeppninni í ár og svo sendi hann líka sjónvarpsinnslög frá sjálfri keppninin. Hann var kynnir á stórtónleikum Rásar 2 sem voru í beinni útsendingu í sjónvarpinu á Menningarnótt og svo var hann einnig spyrill í sjónvarpsþáttunum Með á nótunum. Hann lærði fjölmiðlafræði í Verkmenntaskólanum á Akureyri, lærði útvarpsmennsku í Sunderland og var lengi útvarpsmaður á K100. Hann er nú kominn á Rás 2 í Popplandið og Félagsheimilið, auk þess að vera tónlistarstjóri Rásar 2. En við fengum að kynnast Sigga betur í þættinum í dag, fórum aftur í æskuna og uppeldið fyrir norðan og svo á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag. Sigurlaug Margrét Jónasdóttir, besti vinur bragðlaukanna, sneri aftur í þáttinn og Siggi Gunn, föstudagsgestur, var með okkur áfram í matarspjallinu í dag. Við fengum að vita hvað er hans uppáhaldsmatur og hvað eru hans sérréttir í eldhúsinu. Tónlist í þætti dagsins: Hæ hó / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Og co. / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Þór Sigmundsson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) I Wish I Knew (how it would be to be free) / Nina Simone (Richard Lamb & Billy Taylor) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við héldum áfram yfirferð okkar um leikhúsin og leikveturinn framundan. Í dag kom til okkar Brynhildur Guðjónsdóttir og hún sagði okkur frá því hvað er á döfinni í vetur í Borgarleikhúsinu. Hafsteinn Pálsson í Miðkoti á Dalvík er einn öflugasti safnari íslenskrar tónlistar á landinu. Hann hefur ekki tölu á þeim plötum,geisladiskum og kasettum sem hann hefur safnað í gegnum tíðina en það eru flestar hirslur á heimilinu fullar af þessum dýrgripum. Heilt herbergi í húsinu hans er til dæmis alveg smekkfullt, allar hillur og skúffur og sér vart í veggina. Guðrún Gunnars fór og heimsótti Hafstein í Miðkot, fyrr í sumar. Tónlist í þætti dagsins: Kósíkvöld í kvöld / Baggalútur (Bragi Valdimar Skúlason) Love for Sale / Ella Fitzgerald (Cole Porter) Sail on / Regína Ósk (Jóhann Helgason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við héldum áfram yfirferð okkar um leikhúsin og leikveturinn framundan. Í dag kom til okkar Brynhildur Guðjónsdóttir og hún sagði okkur frá því hvað er á döfinni í vetur í Borgarleikhúsinu. Hafsteinn Pálsson í Miðkoti á Dalvík er einn öflugasti safnari íslenskrar tónlistar á landinu. Hann hefur ekki tölu á þeim plötum,geisladiskum og kasettum sem hann hefur safnað í gegnum tíðina en það eru flestar hirslur á heimilinu fullar af þessum dýrgripum. Heilt herbergi í húsinu hans er til dæmis alveg smekkfullt, allar hillur og skúffur og sér vart í veggina. Guðrún Gunnars fór og heimsótti Hafstein í Miðkot, fyrr í sumar. Tónlist í þætti dagsins: Kósíkvöld í kvöld / Baggalútur (Bragi Valdimar Skúlason) Love for Sale / Ella Fitzgerald (Cole Porter) Sail on / Regína Ósk (Jóhann Helgason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Það skiptir máli að skilja verkina til að geta skilið við þá. Þetta er orðað svona í lýsingu á námskeiðinu Skiljum (við) verkina hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Þar munu þær Edda Björk Pétursdóttir, markþjálfi og jógakennari, og Sóley Stefáns, heilsumarkþjálfi og jógakennari, fræða þáttakendur um verki og taugakerfið og hvert samband heilans er við verkjaboð og hvort það sé jafnvel hægt að draga úr eða jafnvel rjúfa verkjaboðin. Við fengum þær til að útskýra þetta betur fyrir okkur í þættinum. Við ætlum að fræðast um verkefnið NTC eða Need to Connect en það snýst um að styrkja og tengja ungar mæður, á aldrinum 18-30 ára, og rjúfa einangrun og einmanaleika með listþjálfun. Samstarfsaðilar verkefnisins koma frá Íslandi, Slóveníu, Ítalíu, Búlgaríu, Hollandi, Spáni og Litháen. Í verkefninu verður lögð áhersla á að gefa ungum mæðrum tækifæri og getu til að hafa áhrif og hjálpa öðrum mæðrum í svipuðum aðstæðum. Stefanía Kristinsdóttir, frá Einurð sem heldur utan um verkefnið hér á landi, og Sara María Estersebulvida Glaxorsdóttir móðir sem tekur þátt í námskeiðinu, komu í þáttinn í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Póstkortið snerist að þessu sinni um vatn, eða réttara sagt um skort á vatni. Hann sagði frá reynslu sinni af vatnsskorti og þurrkatíð í Ástralíu þegar hann dvaldi þar fyrir margt löngu. Í mörgum löndum hafa menn brugðið á það ráð að eima vatn úr sjó til að bregðast við breyttu veðurfari og þurrki, en sú aðferð er verulega mengandi og eykur í raun á vandann í stað þess að leysa hann. Eiming á vatni úr sjó hefur fimmfaldast frá aldamótum og margir telja að næstu styrjaldir í miðausturlöndum muni ekki snúast um olíu heldur vatn. Tónlist í þætti dagsins: Skólaball / Brimkló (Magnús Kjartansson) Our House / Crosby, Stills, Nash & Young (Graham Nash) Missisippi / The Cactus Blossoms (Jack Torrey) Rainbow Connection / Willie Nelson (Willie Nelson, Amy Nelson, David Zettner & Matt Hubbard) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Það skiptir máli að skilja verkina til að geta skilið við þá. Þetta er orðað svona í lýsingu á námskeiðinu Skiljum (við) verkina hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Þar munu þær Edda Björk Pétursdóttir, markþjálfi og jógakennari, og Sóley Stefáns, heilsumarkþjálfi og jógakennari, fræða þáttakendur um verki og taugakerfið og hvert samband heilans er við verkjaboð og hvort það sé jafnvel hægt að draga úr eða jafnvel rjúfa verkjaboðin. Við fengum þær til að útskýra þetta betur fyrir okkur í þættinum. Við ætlum að fræðast um verkefnið NTC eða Need to Connect en það snýst um að styrkja og tengja ungar mæður, á aldrinum 18-30 ára, og rjúfa einangrun og einmanaleika með listþjálfun. Samstarfsaðilar verkefnisins koma frá Íslandi, Slóveníu, Ítalíu, Búlgaríu, Hollandi, Spáni og Litháen. Í verkefninu verður lögð áhersla á að gefa ungum mæðrum tækifæri og getu til að hafa áhrif og hjálpa öðrum mæðrum í svipuðum aðstæðum. Stefanía Kristinsdóttir, frá Einurð sem heldur utan um verkefnið hér á landi, og Sara María Estersebulvida Glaxorsdóttir móðir sem tekur þátt í námskeiðinu, komu í þáttinn í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Póstkortið snerist að þessu sinni um vatn, eða réttara sagt um skort á vatni. Hann sagði frá reynslu sinni af vatnsskorti og þurrkatíð í Ástralíu þegar hann dvaldi þar fyrir margt löngu. Í mörgum löndum hafa menn brugðið á það ráð að eima vatn úr sjó til að bregðast við breyttu veðurfari og þurrki, en sú aðferð er verulega mengandi og eykur í raun á vandann í stað þess að leysa hann. Eiming á vatni úr sjó hefur fimmfaldast frá aldamótum og margir telja að næstu styrjaldir í miðausturlöndum muni ekki snúast um olíu heldur vatn. Tónlist í þætti dagsins: Skólaball / Brimkló (Magnús Kjartansson) Our House / Crosby, Stills, Nash & Young (Graham Nash) Missisippi / The Cactus Blossoms (Jack Torrey) Rainbow Connection / Willie Nelson (Willie Nelson, Amy Nelson, David Zettner & Matt Hubbard) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Það skiptir máli að skilja verkina til að geta skilið við þá. Þetta er orðað svona í lýsingu á námskeiðinu Skiljum (við) verkina hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Þar munu þær Edda Björk Pétursdóttir, markþjálfi og jógakennari, og Sóley Stefáns, heilsumarkþjálfi og jógakennari, fræða þáttakendur um verki og taugakerfið og hvert samband heilans er við verkjaboð og hvort það sé jafnvel hægt að draga úr eða jafnvel rjúfa verkjaboðin. Við fengum þær til að útskýra þetta betur fyrir okkur í þættinum. Við ætlum að fræðast um verkefnið NTC eða Need to Connect en það snýst um að styrkja og tengja ungar mæður, á aldrinum 18-30 ára, og rjúfa einangrun og einmanaleika með listþjálfun. Samstarfsaðilar verkefnisins koma frá Íslandi, Slóveníu, Ítalíu, Búlgaríu, Hollandi, Spáni og Litháen. Í verkefninu verður lögð áhersla á að gefa ungum mæðrum tækifæri og getu til að hafa áhrif og hjálpa öðrum mæðrum í svipuðum aðstæðum. Stefanía Kristinsdóttir, frá Einurð sem heldur utan um verkefnið hér á landi, og Sara María Estersebulvida Glaxorsdóttir móðir sem tekur þátt í námskeiðinu, komu í þáttinn í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Póstkortið snerist að þessu sinni um vatn, eða réttara sagt um skort á vatni. Hann sagði frá reynslu sinni af vatnsskorti og þurrkatíð í Ástralíu þegar hann dvaldi þar fyrir margt löngu. Í mörgum löndum hafa menn brugðið á það ráð að eima vatn úr sjó til að bregðast við breyttu veðurfari og þurrki, en sú aðferð er verulega mengandi og eykur í raun á vandann í stað þess að leysa hann. Eiming á vatni úr sjó hefur fimmfaldast frá aldamótum og margir telja að næstu styrjaldir í miðausturlöndum muni ekki snúast um olíu heldur vatn. Tónlist í þætti dagsins: Skólaball / Brimkló (Magnús Kjartansson) Our House / Crosby, Stills, Nash & Young (Graham Nash) Missisippi / The Cactus Blossoms (Jack Torrey) Rainbow Connection / Willie Nelson (Willie Nelson, Amy Nelson, David Zettner & Matt Hubbard) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við hófum okkar árlegu yfirferð um hvað verður á sviðum leikhúsana í vetur og byrjuðum á Þjóðleikhúsinu í dag með Magnúsi Geir Þórðarsyni þjóðleikhússtjóra. Hann kom í þáttinn og stiklaði á stóru í fjölbreyttri dagskrá leikhússins í vetur og sagði frá nýjum áskriftarkortum fyrir ungmenni. Við heyrðum svo í Chanel Björk Sturludóttur, en hún gerði útvarpsþætti hér á Rás 1 og svo sjónvarpsþætti sem hétu Mannflóran. Í þáttunum fjallaði Chanel um fjölmenningu í íslensku samfélagi og varpaði ljósi á erfiðleikana sem fólk af erlendum uppruna mætir í íslensku samfélagi og svo var líka fjallað um kosti fjölmenningar. Í framhaldi af þáttunum fer Chanel í fyrirtæki og stofnanir með fræðslu um fjölmenninga og fordóma. Við fengum Chanel til að segja okkur frá þessu í þættinum í dag. Veðurspjallið með Elínu Björk Jónasdóttur var svo á sínum stað í dag og það var af nógu að taka. Við heyrðum til dæmis talað um að það væri haustlægð á næsta leyti, Elín Björk fór með okkur yfir það og fleira í þætti dagsins. Tónlist í þætti dagsins: Hjartaþrá / Sjonni Brink (Bryndís Sunna Valdimarsdóttir) From the Start / Laufey (Spencer Stewart og Laufey) Come for a Dream / Dusty Springfield (Antonio Carlos Jobim) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við hófum okkar árlegu yfirferð um hvað verður á sviðum leikhúsana í vetur og byrjuðum á Þjóðleikhúsinu í dag með Magnúsi Geir Þórðarsyni þjóðleikhússtjóra. Hann kom í þáttinn og stiklaði á stóru í fjölbreyttri dagskrá leikhússins í vetur og sagði frá nýjum áskriftarkortum fyrir ungmenni. Við heyrðum svo í Chanel Björk Sturludóttur, en hún gerði útvarpsþætti hér á Rás 1 og svo sjónvarpsþætti sem hétu Mannflóran. Í þáttunum fjallaði Chanel um fjölmenningu í íslensku samfélagi og varpaði ljósi á erfiðleikana sem fólk af erlendum uppruna mætir í íslensku samfélagi og svo var líka fjallað um kosti fjölmenningar. Í framhaldi af þáttunum fer Chanel í fyrirtæki og stofnanir með fræðslu um fjölmenninga og fordóma. Við fengum Chanel til að segja okkur frá þessu í þættinum í dag. Veðurspjallið með Elínu Björk Jónasdóttur var svo á sínum stað í dag og það var af nógu að taka. Við heyrðum til dæmis talað um að það væri haustlægð á næsta leyti, Elín Björk fór með okkur yfir það og fleira í þætti dagsins. Tónlist í þætti dagsins: Hjartaþrá / Sjonni Brink (Bryndís Sunna Valdimarsdóttir) From the Start / Laufey (Spencer Stewart og Laufey) Come for a Dream / Dusty Springfield (Antonio Carlos Jobim) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Útgáfutónleikar einkennilegra manna hljómar kannski undarlega en dúettinn Down & Out sendi nýlega frá sér tónlist á nýrri breiðskífu sem þeir kalla Þættir af einkennilegum mönnum. Húsavík er fæðingarheimili hljómsveitarinnar, en hana skipa þeir Ármann Guðmundsson og Þorgeir Tryggvason, sem hlustendur ættu að þekkja úr hljómsveitinni Ljótu hálfvitarnir. Þeir mættu í þáttinn í dag með tvo gítara og spiluðu og spjölluðu. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn að blómum og býflugum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Bjarni Þórodsson, stjórnmálafræðingur hjá Reykjavíkurborg. Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og svo hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Earthsea e. Ursula Le Guin Hvítfeld e. Kristínu Eiríksdóttir Kóngulærnar í sýningarglugganum e. Kristínu Ómarsd. Dýrin í Hálsaskógi e. Thorbjörn Egner Blíðfinnur e. Þorvald Þorsteinsson Tónlist í þætti dagsins: Ást / Ragnheiður Gröndal (Magnús Þór Sigmundsson-Sigurður Nordal) Ég trúi ekki / Down and Out (Ármann Guðmundsson) Sægreifi / Down and Out (Ármann Guðmundsson og Þorgeir Tryggvason) Ring of fire / Johnny Cash (June Carter Cash & Mark Kilgore) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Útgáfutónleikar einkennilegra manna hljómar kannski undarlega en dúettinn Down & Out sendi nýlega frá sér tónlist á nýrri breiðskífu sem þeir kalla Þættir af einkennilegum mönnum. Húsavík er fæðingarheimili hljómsveitarinnar, en hana skipa þeir Ármann Guðmundsson og Þorgeir Tryggvason, sem hlustendur ættu að þekkja úr hljómsveitinni Ljótu hálfvitarnir. Þeir mættu í þáttinn í dag með tvo gítara og spiluðu og spjölluðu. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn að blómum og býflugum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Bjarni Þórodsson, stjórnmálafræðingur hjá Reykjavíkurborg. Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og svo hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Earthsea e. Ursula Le Guin Hvítfeld e. Kristínu Eiríksdóttir Kóngulærnar í sýningarglugganum e. Kristínu Ómarsd. Dýrin í Hálsaskógi e. Thorbjörn Egner Blíðfinnur e. Þorvald Þorsteinsson Tónlist í þætti dagsins: Ást / Ragnheiður Gröndal (Magnús Þór Sigmundsson-Sigurður Nordal) Ég trúi ekki / Down and Out (Ármann Guðmundsson) Sægreifi / Down and Out (Ármann Guðmundsson og Þorgeir Tryggvason) Ring of fire / Johnny Cash (June Carter Cash & Mark Kilgore) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Útgáfutónleikar einkennilegra manna hljómar kannski undarlega en dúettinn Down & Out sendi nýlega frá sér tónlist á nýrri breiðskífu sem þeir kalla Þættir af einkennilegum mönnum. Húsavík er fæðingarheimili hljómsveitarinnar, en hana skipa þeir Ármann Guðmundsson og Þorgeir Tryggvason, sem hlustendur ættu að þekkja úr hljómsveitinni Ljótu hálfvitarnir. Þeir mættu í þáttinn í dag með tvo gítara og spiluðu og spjölluðu. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn að blómum og býflugum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Bjarni Þórodsson, stjórnmálafræðingur hjá Reykjavíkurborg. Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og svo hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Earthsea e. Ursula Le Guin Hvítfeld e. Kristínu Eiríksdóttir Kóngulærnar í sýningarglugganum e. Kristínu Ómarsd. Dýrin í Hálsaskógi e. Thorbjörn Egner Blíðfinnur e. Þorvald Þorsteinsson Tónlist í þætti dagsins: Ást / Ragnheiður Gröndal (Magnús Þór Sigmundsson-Sigurður Nordal) Ég trúi ekki / Down and Out (Ármann Guðmundsson) Sægreifi / Down and Out (Ármann Guðmundsson og Þorgeir Tryggvason) Ring of fire / Johnny Cash (June Carter Cash & Mark Kilgore) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestirnir okkar í dag voru bæjarstjórahjónin í Hveragerði, Geir Sveinsson fyrrum landsliðsmaður í handbolta og Jóhanna Vilhjálmsdóttir fjölmiðlakona og áhugamanneskja um heilsu en hún er höfundur tvöggja bóka um heilsu, Heilsubækur Jóhönnu. Þau hjónin eru tiltölulega nýflutt heim, Geir í fyrra vegna bæjarstjórastöðunnar og Jóhanna nú fyrir rúmri viku , eftir að þau hörðu búið í Austurríki og Þýskalandi í um ellefeu ár. Við spjölluðum við þau Jóhönnu og Geir um lífið og tilveruna og svo sátu þau áfram í matarspjalli dagsins þar sem var meðal annars rætt um lífrænan mat, eiturefni og súrdeigsbrauð. Tónlist í þætti dagsins: Draumaprinsinn / Ragnhildur Gísladóttir (Magnús Eiríksson) I?ll keep loving you / Willie Nelson (Vinchent Rose & Coburn) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestirnir okkar í dag voru bæjarstjórahjónin í Hveragerði, Geir Sveinsson fyrrum landsliðsmaður í handbolta og Jóhanna Vilhjálmsdóttir fjölmiðlakona og áhugamanneskja um heilsu en hún er höfundur tvöggja bóka um heilsu, Heilsubækur Jóhönnu. Þau hjónin eru tiltölulega nýflutt heim, Geir í fyrra vegna bæjarstjórastöðunnar og Jóhanna nú fyrir rúmri viku , eftir að þau hörðu búið í Austurríki og Þýskalandi í um ellefeu ár. Við spjölluðum við þau Jóhönnu og Geir um lífið og tilveruna og svo sátu þau áfram í matarspjalli dagsins þar sem var meðal annars rætt um lífrænan mat, eiturefni og súrdeigsbrauð. Tónlist í þætti dagsins: Draumaprinsinn / Ragnhildur Gísladóttir (Magnús Eiríksson) I?ll keep loving you / Willie Nelson (Vinchent Rose & Coburn) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Börn fæðast sem leiðtogar en samfélgið gerir þau að fylgjendum. Þessi setning blasir við þegar maður fer inn á síðuna Leiðtogasamfélagið.is. Inga Sigrún Atladóttir kennari og fyrrverandi skólastjóri vann að því fyrir nokkrum árum að innleiða þær nýjungar sem komu fram í íslensku námskránni 2011 fyrir leik-, grunn-, og framhaldsskóla með heildstæðri hugmyndafræði sem hún kallaði Leiðtogasamfélagið og snéri fyrst og fremst að valdeflingu barna og gagnrýnni hugsun. Fyrir þremur árum hætti hún sem skólastjóri til að skrifa bók um hugmyndirnar sem hún ætlaði að yrðu eins konar leiðarvísir fyrir kennara og skólastjórnendur til að innleiða þær nýjungar sem námskráin 2011 boðaði. Nú er fyrsta bókin í bókaflokknum komin út og við fengum Ingu til að segja okkur frá hugmyndafræðinni og Leiðtogasamfélaginu. Það var tilkynnt um það í síðustu viku að hönnunarstofa Hlyns V. Atlasonar, Atlason Studio, hreppti hin virtu Cooper Hewitt National Design Awards verðlaun í Bandaríkjunum í flokki vöruhönnunar. Þessi verðlaun eru á vegum Smithsonian safnsins og Hvíta hússins og eru með þeim stærstu og virtustu í Bandaríkjunum á þessu sviði. Það má kannski helst líkja þeim við Óskarinn í hönnun. Við hringdum í Hlyn í New York og fengum Eyjólf Pálsson í Epal og ræddum um þessi virtu verðlaun, störf Hlyns og íslenska hönnun í þættinum í dag. Akureyrarbær fagnar 161 árs afmæli sínu 29. ágúst og verður því verður fagnað með ýmsu móti um helgina á Akureyrarvöku. Opinber heimsókn forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannessonar, skipar háan sess um helgina en við heyrðum í Þórgný Dýrfjörð, forstöðumanni menningar- markaðs og atvinnumála hjá Akureyrarstofu, og hann sagði okkur frá því helsta sem verður á döfinni á vökunni. Tónlist í þætti dagsins: Undrahatturinn / Ási í bæ (Ási í bæ) Miss Chatelain / KD Lang (KD Lang og Ben Mink) Smooth Operator / Sade Halló Akureyri / Lúdó og Stefán (J. Leiber og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Börn fæðast sem leiðtogar en samfélgið gerir þau að fylgjendum. Þessi setning blasir við þegar maður fer inn á síðuna Leiðtogasamfélagið.is. Inga Sigrún Atladóttir kennari og fyrrverandi skólastjóri vann að því fyrir nokkrum árum að innleiða þær nýjungar sem komu fram í íslensku námskránni 2011 fyrir leik-, grunn-, og framhaldsskóla með heildstæðri hugmyndafræði sem hún kallaði Leiðtogasamfélagið og snéri fyrst og fremst að valdeflingu barna og gagnrýnni hugsun. Fyrir þremur árum hætti hún sem skólastjóri til að skrifa bók um hugmyndirnar sem hún ætlaði að yrðu eins konar leiðarvísir fyrir kennara og skólastjórnendur til að innleiða þær nýjungar sem námskráin 2011 boðaði. Nú er fyrsta bókin í bókaflokknum komin út og við fengum Ingu til að segja okkur frá hugmyndafræðinni og Leiðtogasamfélaginu. Það var tilkynnt um það í síðustu viku að hönnunarstofa Hlyns V. Atlasonar, Atlason Studio, hreppti hin virtu Cooper Hewitt National Design Awards verðlaun í Bandaríkjunum í flokki vöruhönnunar. Þessi verðlaun eru á vegum Smithsonian safnsins og Hvíta hússins og eru með þeim stærstu og virtustu í Bandaríkjunum á þessu sviði. Það má kannski helst líkja þeim við Óskarinn í hönnun. Við hringdum í Hlyn í New York og fengum Eyjólf Pálsson í Epal og ræddum um þessi virtu verðlaun, störf Hlyns og íslenska hönnun í þættinum í dag. Akureyrarbær fagnar 161 árs afmæli sínu 29. ágúst og verður því verður fagnað með ýmsu móti um helgina á Akureyrarvöku. Opinber heimsókn forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannessonar, skipar háan sess um helgina en við heyrðum í Þórgný Dýrfjörð, forstöðumanni menningar- markaðs og atvinnumála hjá Akureyrarstofu, og hann sagði okkur frá því helsta sem verður á döfinni á vökunni. Tónlist í þætti dagsins: Undrahatturinn / Ási í bæ (Ási í bæ) Miss Chatelain / KD Lang (KD Lang og Ben Mink) Smooth Operator / Sade Halló Akureyri / Lúdó og Stefán (J. Leiber og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Börn fæðast sem leiðtogar en samfélgið gerir þau að fylgjendum. Þessi setning blasir við þegar maður fer inn á síðuna Leiðtogasamfélagið.is. Inga Sigrún Atladóttir kennari og fyrrverandi skólastjóri vann að því fyrir nokkrum árum að innleiða þær nýjungar sem komu fram í íslensku námskránni 2011 fyrir leik-, grunn-, og framhaldsskóla með heildstæðri hugmyndafræði sem hún kallaði Leiðtogasamfélagið og snéri fyrst og fremst að valdeflingu barna og gagnrýnni hugsun. Fyrir þremur árum hætti hún sem skólastjóri til að skrifa bók um hugmyndirnar sem hún ætlaði að yrðu eins konar leiðarvísir fyrir kennara og skólastjórnendur til að innleiða þær nýjungar sem námskráin 2011 boðaði. Nú er fyrsta bókin í bókaflokknum komin út og við fengum Ingu til að segja okkur frá hugmyndafræðinni og Leiðtogasamfélaginu. Það var tilkynnt um það í síðustu viku að hönnunarstofa Hlyns V. Atlasonar, Atlason Studio, hreppti hin virtu Cooper Hewitt National Design Awards verðlaun í Bandaríkjunum í flokki vöruhönnunar. Þessi verðlaun eru á vegum Smithsonian safnsins og Hvíta hússins og eru með þeim stærstu og virtustu í Bandaríkjunum á þessu sviði. Það má kannski helst líkja þeim við Óskarinn í hönnun. Við hringdum í Hlyn í New York og fengum Eyjólf Pálsson í Epal og ræddum um þessi virtu verðlaun, störf Hlyns og íslenska hönnun í þættinum í dag. Akureyrarbær fagnar 161 árs afmæli sínu 29. ágúst og verður því verður fagnað með ýmsu móti um helgina á Akureyrarvöku. Opinber heimsókn forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannessonar, skipar háan sess um helgina en við heyrðum í Þórgný Dýrfjörð, forstöðumanni menningar- markaðs og atvinnumála hjá Akureyrarstofu, og hann sagði okkur frá því helsta sem verður á döfinni á vökunni. Tónlist í þætti dagsins: Undrahatturinn / Ási í bæ (Ási í bæ) Miss Chatelain / KD Lang (KD Lang og Ben Mink) Smooth Operator / Sade Halló Akureyri / Lúdó og Stefán (J. Leiber og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Þann 24.ágúst 2023 hefði Bjarki Friðriksson orðið fimmtugur, en hann lést tæplega tvítugur skyndilega úr heilahimnubólgu árið 1993. Sigríður Eyrún Friðriksdóttir, systir Bjarka, ætlar að minnast hans með tónleikum á sunnudaginn og Karl Olgeirsson mun spila á Bjarkann, hammondorgel sem safnað var fyrir árið 2018 með dyggri aðstoð góðra vina. Hammondið á sér varanlegan stað í Hörpu. Allur ágóði tónleikanna mun renna til málefna sem styðja við ungt fólk sem þarf aðstoð við að vinna sig úr áföllum. Við ræddum við Siggu Eyrúnu í þættinum í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom til okkar í sitt vikulega veðurspjall í dag. Við ræddum við Elínu um til dæmis nöfn á stormum og veðurkerfum og sjaldgæf veðurskil. Við fengum svo í heimsókn Jóhannes Jökul Zimsen, ellefu ára dreng sem er að fara að syngja einsöng í Eldborgarsal Hörpu á sunnudaginn. Með honum kom Bjarni Frímann Bjarnason, kórstjóri Mótettukórsins. Jóhannes Jökull mun syngja á hebresku í Chichester sálmum Leonards Bernstein og þetta er ekki í fyrsta sinn sem hann stendur á sviði Eldborgar. Tónlist í þætti dagsins: Landgangur / Ragnheiður Gröndal (Ragnheiður Gröndal og Hallgrímur Helgason) Nothing compares to you/Sinéd O?Connor (Prince Roger Nelson) Í fylgsnum hjartans / Stefán Hilmarsson (Stefán Hilmarsson og Ástvaldur Traustason) Hamingjan / Björgvin Halldórsson (Bob Merrill & Þorsteinn Eggertsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Þann 24.ágúst 2023 hefði Bjarki Friðriksson orðið fimmtugur, en hann lést tæplega tvítugur skyndilega úr heilahimnubólgu árið 1993. Sigríður Eyrún Friðriksdóttir, systir Bjarka, ætlar að minnast hans með tónleikum á sunnudaginn og Karl Olgeirsson mun spila á Bjarkann, hammondorgel sem safnað var fyrir árið 2018 með dyggri aðstoð góðra vina. Hammondið á sér varanlegan stað í Hörpu. Allur ágóði tónleikanna mun renna til málefna sem styðja við ungt fólk sem þarf aðstoð við að vinna sig úr áföllum. Við ræddum við Siggu Eyrúnu í þættinum í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom til okkar í sitt vikulega veðurspjall í dag. Við ræddum við Elínu um til dæmis nöfn á stormum og veðurkerfum og sjaldgæf veðurskil. Við fengum svo í heimsókn Jóhannes Jökul Zimsen, ellefu ára dreng sem er að fara að syngja einsöng í Eldborgarsal Hörpu á sunnudaginn. Með honum kom Bjarni Frímann Bjarnason, kórstjóri Mótettukórsins. Jóhannes Jökull mun syngja á hebresku í Chichester sálmum Leonards Bernstein og þetta er ekki í fyrsta sinn sem hann stendur á sviði Eldborgar. Tónlist í þætti dagsins: Landgangur / Ragnheiður Gröndal (Ragnheiður Gröndal og Hallgrímur Helgason) Nothing compares to you/Sinéd O?Connor (Prince Roger Nelson) Í fylgsnum hjartans / Stefán Hilmarsson (Stefán Hilmarsson og Ástvaldur Traustason) Hamingjan / Björgvin Halldórsson (Bob Merrill & Þorsteinn Eggertsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst um ADHD og konur í þættinum í dag. Rannsóknir frá nágrannalöndum okkar sýna að 50-70% stúlkna eru án greiningar og mjög margar konur fá greiningu fyrst á fullorðinsaldri. ADHD einkenni sem eru ógreind og ómeðhöndluð geta haft miklar og neikvæðar afleiðingar á líf kvenna, félagsleg samskipti og sjálfsmynd. ADHD á kvennamáli er heiti á nýju námskeiði sem ADHD markþjálfarnir Kristbjörg Kona Kristjánsdóttir og Sigrún Jónsdóttir bjóða uppá. Þar er lögð áhersla á að skoða ADHD á jákvæðan hátt og horfa til styrkleika, tækifæra og sjálfsmildis. Kristbjörg og Sigrún komu í þáttinn í dag. Svo fjölluðum við um þáttöku- og upplifunarverk sem hefur göngu sína í Heiðmörk um helgina þar sem þáttakendum er boðið í eins konar listræna útgáfu af hlutverkaspili sem er lýst sem völundarhúsi af ólíkum upplifunum í skóginum. Þóranna Björnsdóttir, tónskáld, er ein þeirra sem standa að þessu verki sem kallast Twisted Forest. Þóranna sagði okkur betur frá í þættinum í dag. Tónlist í þætti dagsins: Musik skal byggas utav gledje / Lill Lindfors (Björn Barlach og Anders Ekdahl) Leiðin okkar allra / Hjálmar (Þorsteinn Einarsson og Einar Georg Einarsson) Knowing me knowing you /Kristjana Stefánsdóttir (Benny Anderson, Björn Ulvaeus og Stig Anderson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst um ADHD og konur í þættinum í dag. Rannsóknir frá nágrannalöndum okkar sýna að 50-70% stúlkna eru án greiningar og mjög margar konur fá greiningu fyrst á fullorðinsaldri. ADHD einkenni sem eru ógreind og ómeðhöndluð geta haft miklar og neikvæðar afleiðingar á líf kvenna, félagsleg samskipti og sjálfsmynd. ADHD á kvennamáli er heiti á nýju námskeiði sem ADHD markþjálfarnir Kristbjörg Kona Kristjánsdóttir og Sigrún Jónsdóttir bjóða uppá. Þar er lögð áhersla á að skoða ADHD á jákvæðan hátt og horfa til styrkleika, tækifæra og sjálfsmildis. Kristbjörg og Sigrún komu í þáttinn í dag. Svo fjölluðum við um þáttöku- og upplifunarverk sem hefur göngu sína í Heiðmörk um helgina þar sem þáttakendum er boðið í eins konar listræna útgáfu af hlutverkaspili sem er lýst sem völundarhúsi af ólíkum upplifunum í skóginum. Þóranna Björnsdóttir, tónskáld, er ein þeirra sem standa að þessu verki sem kallast Twisted Forest. Þóranna sagði okkur betur frá í þættinum í dag. Tónlist í þætti dagsins: Musik skal byggas utav gledje / Lill Lindfors (Björn Barlach og Anders Ekdahl) Leiðin okkar allra / Hjálmar (Þorsteinn Einarsson og Einar Georg Einarsson) Knowing me knowing you /Kristjana Stefánsdóttir (Benny Anderson, Björn Ulvaeus og Stig Anderson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst um ADHD og konur í þættinum í dag. Rannsóknir frá nágrannalöndum okkar sýna að 50-70% stúlkna eru án greiningar og mjög margar konur fá greiningu fyrst á fullorðinsaldri. ADHD einkenni sem eru ógreind og ómeðhöndluð geta haft miklar og neikvæðar afleiðingar á líf kvenna, félagsleg samskipti og sjálfsmynd. ADHD á kvennamáli er heiti á nýju námskeiði sem ADHD markþjálfarnir Kristbjörg Kona Kristjánsdóttir og Sigrún Jónsdóttir bjóða uppá. Þar er lögð áhersla á að skoða ADHD á jákvæðan hátt og horfa til styrkleika, tækifæra og sjálfsmildis. Kristbjörg og Sigrún komu í þáttinn í dag. Svo fjölluðum við um þáttöku- og upplifunarverk sem hefur göngu sína í Heiðmörk um helgina þar sem þáttakendum er boðið í eins konar listræna útgáfu af hlutverkaspili sem er lýst sem völundarhúsi af ólíkum upplifunum í skóginum. Þóranna Björnsdóttir, tónskáld, er ein þeirra sem standa að þessu verki sem kallast Twisted Forest. Þóranna sagði okkur betur frá í þættinum í dag. Tónlist í þætti dagsins: Musik skal byggas utav gledje / Lill Lindfors (Björn Barlach og Anders Ekdahl) Leiðin okkar allra / Hjálmar (Þorsteinn Einarsson og Einar Georg Einarsson) Knowing me knowing you /Kristjana Stefánsdóttir (Benny Anderson, Björn Ulvaeus og Stig Anderson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Viðburðurinn Klassíkin okkar er löngu orðin að föstum punkti í tónlistarlífi landsmanna en þá sýnir Sjónvarpið beint frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands þar sem þjóðin fær að hlutast til um efnisskrána og öllu er tjaldað til. Að þessu sinni verður vinsæl tónlist úr kvikmyndum í aðalhlutverki, allt frá Wolfgang Amadeusi Mozart og Ludwig van Beethoven til John Williams, Jóhanns Jóhannssonar og Hildar Guðnadóttur auk ógleymanlegra laga úr íslenskum kvikmyndum. Þau Halla Oddný Magnúsdóttir og Guðni Tómasson komu í þáttinn í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í vinkli dagsins leitar Guðjón hamingjunnar eins og stór hluti þjóðarinnar, hann leitar bæði hjá sjálfum sér og öðrum en þið verðið að hlusta á pistilinn til að komast að því hvort hann varð einhvers vísari. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Steinunn Rögnvaldsdóttir félags- og kynjafræðingur sem vinnur við mannauðsmál hjá Reykjavíkurborg. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Steinunn talaði um eftirfarandi bækkur: Stone Blind e. Natalie Haynes The Patriarchs e. Angela Saini Brennunjálssögu Jólagestir hjá Pétri e. Sven Nordqvist Tónlist í þætti dagsins: Slá í gegn / Stuðmenn (Valgeir Guðjónsson) Love Theme / Cinema Paradiso (Ennio Moricone) Hamingjan er hér / Jónas Sig (Jónas Sig) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Viðburðurinn Klassíkin okkar er löngu orðin að föstum punkti í tónlistarlífi landsmanna en þá sýnir Sjónvarpið beint frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands þar sem þjóðin fær að hlutast til um efnisskrána og öllu er tjaldað til. Að þessu sinni verður vinsæl tónlist úr kvikmyndum í aðalhlutverki, allt frá Wolfgang Amadeusi Mozart og Ludwig van Beethoven til John Williams, Jóhanns Jóhannssonar og Hildar Guðnadóttur auk ógleymanlegra laga úr íslenskum kvikmyndum. Þau Halla Oddný Magnúsdóttir og Guðni Tómasson komu í þáttinn í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í vinkli dagsins leitar Guðjón hamingjunnar eins og stór hluti þjóðarinnar, hann leitar bæði hjá sjálfum sér og öðrum en þið verðið að hlusta á pistilinn til að komast að því hvort hann varð einhvers vísari. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Steinunn Rögnvaldsdóttir félags- og kynjafræðingur sem vinnur við mannauðsmál hjá Reykjavíkurborg. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Steinunn talaði um eftirfarandi bækkur: Stone Blind e. Natalie Haynes The Patriarchs e. Angela Saini Brennunjálssögu Jólagestir hjá Pétri e. Sven Nordqvist Tónlist í þætti dagsins: Slá í gegn / Stuðmenn (Valgeir Guðjónsson) Love Theme / Cinema Paradiso (Ennio Moricone) Hamingjan er hér / Jónas Sig (Jónas Sig) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgesturinn okkar var kvikmyndagerðarmaðurinn Gísli Snær Erlingsson sem hefur nýlega verið skipaður forstöðumaður Kvikmyndamiðstöðvar Íslands. Gísli Snær hefur starfað við leikstjórn um árabil og leikstýrði meðal annars kvikmyndunum Ikíngut (2000) sem hefur verið seld til 59 landa og Benjamín dúfu (1995). Hann var ráðinn sem skólastjóri Kvikmyndaskóla Lundúna árið 2016 og lét af störfum þar á síðasta ári. Hann bjó lengi og starfaði í Japan og hefur marga fjöruna sopið í kvikmyndabransanum. Við töluðum við Gísla um lífið og tilveruna, ferilinn,Skaupið 1988 þegar leikurum var sagt að sniðganga Skaupið og hvernig hann áttaði sig á því að hann hefði farið í kulnun. STUÐMENN - Út á stoppistöð. BRUCE SPRINGSTEEN-Born to run

Föstudagsgesturinn okkar var kvikmyndagerðarmaðurinn Gísli Snær Erlingsson sem hefur nýlega verið skipaður forstöðumaður Kvikmyndamiðstöðvar Íslands. Gísli Snær hefur starfað við leikstjórn um árabil og leikstýrði meðal annars kvikmyndunum Ikíngut (2000) sem hefur verið seld til 59 landa og Benjamín dúfu (1995). Hann var ráðinn sem skólastjóri Kvikmyndaskóla Lundúna árið 2016 og lét af störfum þar á síðasta ári. Hann bjó lengi og starfaði í Japan og hefur marga fjöruna sopið í kvikmyndabransanum. Við töluðum við Gísla um lífið og tilveruna, ferilinn,Skaupið 1988 þegar leikurum var sagt að sniðganga Skaupið og hvernig hann áttaði sig á því að hann hefði farið í kulnun. STUÐMENN - Út á stoppistöð. BRUCE SPRINGSTEEN-Born to run

Umsjón Guðrún Gunnarsdóttir og Gígja Hólmgeirsdóttir Núna á laugardaginn þann 19. ágúst verður risakýrin Edda formlega vígð en Edda er tveggja tonna listaverk úr smiðju Beate Stormo, eldsmiðs og bónda á bænum Kristnesi í Eyjafirði. Kýrin er þrír metrar á hæð og fimm á lengd og er hugsuð sem tákn Eyjafjarðarsveitar enda eru mörg blómleg mjólkurbú á svæðinu. Við forvituðumst um þetta merkilega listaverk hér í Mannlega þættinum í dag. Í sumar höfum við heyrt alls kyns ferðasögur í útvarpinu og höfum fengið ábendingar frá hlustendum um ferðalanga sem hafa eytt miklum tíma í ferðalög og jafnvel bara einir á ferð. Eiríkur Viljar Hallgrímsson Kúld er einn af þeim sem hefur farið víða, fyrst með öðrum en eftir að hafa prófa að ferðast einn var ekki til baka snúið. Hann fór með vinum sínum til Víetnam fyrir nokkrum árum og þeir fóru á mótorhjólum þvert yfir landið. Hann hefur hjólað niður Suður Kóreu til Busan, fór til Kína einn á mótorhjóli og var þar í tæpa 4 mánuði, til Kúbu hvar hann hjólaði þvert yfir eyjuna á 21 dögum og nú í byrjun september er stefnan tekin á mótorhjólaferð um Bandaríkin,Mexico og Mið Ameríku, ferðalag sem tekur næstum því eitt ár. Við ræddum við Eirík í dag, Ertu viss/Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson-Aðalsteinn Ásberg) Ég fer á Landrover frá Mývatni á Kópasker/Helgi Björnsson(Helgi Björnsson,Guðmundur Óskar og Atli Bollason) Sang til Byen/Kari Bremnes(Kari Bremnes)

Umsjón Guðrún Gunnarsdóttir og Gígja Hólmgeirsdóttir Núna á laugardaginn þann 19. ágúst verður risakýrin Edda formlega vígð en Edda er tveggja tonna listaverk úr smiðju Beate Stormo, eldsmiðs og bónda á bænum Kristnesi í Eyjafirði. Kýrin er þrír metrar á hæð og fimm á lengd og er hugsuð sem tákn Eyjafjarðarsveitar enda eru mörg blómleg mjólkurbú á svæðinu. Við forvituðumst um þetta merkilega listaverk hér í Mannlega þættinum í dag. Í sumar höfum við heyrt alls kyns ferðasögur í útvarpinu og höfum fengið ábendingar frá hlustendum um ferðalanga sem hafa eytt miklum tíma í ferðalög og jafnvel bara einir á ferð. Eiríkur Viljar Hallgrímsson Kúld er einn af þeim sem hefur farið víða, fyrst með öðrum en eftir að hafa prófa að ferðast einn var ekki til baka snúið. Hann fór með vinum sínum til Víetnam fyrir nokkrum árum og þeir fóru á mótorhjólum þvert yfir landið. Hann hefur hjólað niður Suður Kóreu til Busan, fór til Kína einn á mótorhjóli og var þar í tæpa 4 mánuði, til Kúbu hvar hann hjólaði þvert yfir eyjuna á 21 dögum og nú í byrjun september er stefnan tekin á mótorhjólaferð um Bandaríkin,Mexico og Mið Ameríku, ferðalag sem tekur næstum því eitt ár. Við ræddum við Eirík í dag, Ertu viss/Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson-Aðalsteinn Ásberg) Ég fer á Landrover frá Mývatni á Kópasker/Helgi Björnsson(Helgi Björnsson,Guðmundur Óskar og Atli Bollason) Sang til Byen/Kari Bremnes(Kari Bremnes)

Í dag hefði stórleikarinn Róbert Arnfinnsson orðið 100 ára og í tilefni þess fengum við Sigríði Jónsdóttur, sérfræðing í leikminjasafni Landsbókasafnsins, til þess að koma til okkar en bókasafnið varðveitir einkaskjalasafn Róberts sem er stórmerkilegt og eitt af stærstu einkaskjalasöfnum safnsins. Sigríður rifjaði upp með okkur feril Róberts, en hann lék ríflega 200 hlutverk á leiksviði og ennþá fleiri í útvarpi og við fengum að heyra stutt brot úr ferli hans úr uppsetningu Þjóðleikhússins á Grikkjanum Zorba frá árinu 1971 og svo heyrðum við hann syngja lagið Herra Sellófan úr söngleiknum Chicago, upptöku frá vetrinum 1984-85 úr Þjóðleikhúsinu. Hið nýstofnaða Ástarsögufélag vill standa að eflingu ástarsögunnar í sinni fjölbreyttustu mynd og koma til móts við þá fjölmörgu lesendur sem þrá að lesa meira um ástina. Félagið verður með örástargjörning á Menningarnótt þar sem nokkrir meðlimir félagsins munu aðstoða gesti og gangandi á Óðinstorgi við að skrifa ástarskilaboð. Brynja Sif Skúladóttir er formaður félagsins og við töluðum við hana í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Þjóðhátíðin fór vel fram segir Magnús í póstkortinu að þessu sinni, en finnst hann vera orðinn aðeins of gamall og of mikill morgunhani fyrir hátíð sem er haldin að mestu fyrir og eftir miðnætti í þrjá daga. En hann hlakkar til haustsins þegar fer að dimma því þá getur hann farið að sinna einu áhugamáli sínu sem er stjörnuskoðun. Í seinni hluta póstkortsins fer hann í smá ferðalag með hlustendur um óravíddir geimsins. Tónlist í þættinum: Ég fann ást / KK (Kristján Kristjánsson) Sellófan / Róbert Arnfinnsson (John Kander og Flosi Ólafsson) Love me tender / Elvis Presley (George R. Poulton, Ken Darby, Vera Matson & Elvis Presley) Love is in the air / Robin Williams og Cristine Baranski (Stephen Sondheim) I Say A Little Prayer / Aretha Franklin (Burt Bacharach & Hal David) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag hefði stórleikarinn Róbert Arnfinnsson orðið 100 ára og í tilefni þess fengum við Sigríði Jónsdóttur, sérfræðing í leikminjasafni Landsbókasafnsins, til þess að koma til okkar en bókasafnið varðveitir einkaskjalasafn Róberts sem er stórmerkilegt og eitt af stærstu einkaskjalasöfnum safnsins. Sigríður rifjaði upp með okkur feril Róberts, en hann lék ríflega 200 hlutverk á leiksviði og ennþá fleiri í útvarpi og við fengum að heyra stutt brot úr ferli hans úr uppsetningu Þjóðleikhússins á Grikkjanum Zorba frá árinu 1971 og svo heyrðum við hann syngja lagið Herra Sellófan úr söngleiknum Chicago, upptöku frá vetrinum 1984-85 úr Þjóðleikhúsinu. Hið nýstofnaða Ástarsögufélag vill standa að eflingu ástarsögunnar í sinni fjölbreyttustu mynd og koma til móts við þá fjölmörgu lesendur sem þrá að lesa meira um ástina. Félagið verður með örástargjörning á Menningarnótt þar sem nokkrir meðlimir félagsins munu aðstoða gesti og gangandi á Óðinstorgi við að skrifa ástarskilaboð. Brynja Sif Skúladóttir er formaður félagsins og við töluðum við hana í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Þjóðhátíðin fór vel fram segir Magnús í póstkortinu að þessu sinni, en finnst hann vera orðinn aðeins of gamall og of mikill morgunhani fyrir hátíð sem er haldin að mestu fyrir og eftir miðnætti í þrjá daga. En hann hlakkar til haustsins þegar fer að dimma því þá getur hann farið að sinna einu áhugamáli sínu sem er stjörnuskoðun. Í seinni hluta póstkortsins fer hann í smá ferðalag með hlustendur um óravíddir geimsins. Tónlist í þættinum: Ég fann ást / KK (Kristján Kristjánsson) Sellófan / Róbert Arnfinnsson (John Kander og Flosi Ólafsson) Love me tender / Elvis Presley (George R. Poulton, Ken Darby, Vera Matson & Elvis Presley) Love is in the air / Robin Williams og Cristine Baranski (Stephen Sondheim) I Say A Little Prayer / Aretha Franklin (Burt Bacharach & Hal David) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag hefði stórleikarinn Róbert Arnfinnsson orðið 100 ára og í tilefni þess fengum við Sigríði Jónsdóttur, sérfræðing í leikminjasafni Landsbókasafnsins, til þess að koma til okkar en bókasafnið varðveitir einkaskjalasafn Róberts sem er stórmerkilegt og eitt af stærstu einkaskjalasöfnum safnsins. Sigríður rifjaði upp með okkur feril Róberts, en hann lék ríflega 200 hlutverk á leiksviði og ennþá fleiri í útvarpi og við fengum að heyra stutt brot úr ferli hans úr uppsetningu Þjóðleikhússins á Grikkjanum Zorba frá árinu 1971 og svo heyrðum við hann syngja lagið Herra Sellófan úr söngleiknum Chicago, upptöku frá vetrinum 1984-85 úr Þjóðleikhúsinu. Hið nýstofnaða Ástarsögufélag vill standa að eflingu ástarsögunnar í sinni fjölbreyttustu mynd og koma til móts við þá fjölmörgu lesendur sem þrá að lesa meira um ástina. Félagið verður með örástargjörning á Menningarnótt þar sem nokkrir meðlimir félagsins munu aðstoða gesti og gangandi á Óðinstorgi við að skrifa ástarskilaboð. Brynja Sif Skúladóttir er formaður félagsins og við töluðum við hana í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Þjóðhátíðin fór vel fram segir Magnús í póstkortinu að þessu sinni, en finnst hann vera orðinn aðeins of gamall og of mikill morgunhani fyrir hátíð sem er haldin að mestu fyrir og eftir miðnætti í þrjá daga. En hann hlakkar til haustsins þegar fer að dimma því þá getur hann farið að sinna einu áhugamáli sínu sem er stjörnuskoðun. Í seinni hluta póstkortsins fer hann í smá ferðalag með hlustendur um óravíddir geimsins. Tónlist í þættinum: Ég fann ást / KK (Kristján Kristjánsson) Sellófan / Róbert Arnfinnsson (John Kander og Flosi Ólafsson) Love me tender / Elvis Presley (George R. Poulton, Ken Darby, Vera Matson & Elvis Presley) Love is in the air / Robin Williams og Cristine Baranski (Stephen Sondheim) I Say A Little Prayer / Aretha Franklin (Burt Bacharach & Hal David) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Emilía Björg Atladóttir viðskiptafræðingur kom til okkar í dag og sagði okkur frá niðurstöðum rannsóknar um myglu- og rakavandamál í skólahúsnæði á Íslandi sem hún vann í lokaverkefni til meistaraprófs í verkefnastjórnun við Háskólann í Reykjavík. Þar rannsakaði hún meðal annars afleiðingar myglu í skólum og upplifun skólastjórnenda á starfsánægju á skólasamfélagið. Við fengum Emilíu til að segja okkur betur frá þessari rannsókn og niðurstöðunum í þættinum. Elín Björk Jónasdóttir kom til okkar eftir sumarfríið í veðurspjall. Við ræddum við hana um eldgosið í sumar, hvernig það var í hennar stöðu að vera í fríi þegar eldgos brestur. Eins fórum við með henni yfir sumarveðrið, sólarstundirnar, hitasveiflur, vætu og þurrk og að lokum um næstu vikur í kortunum. Það var af nógu að taka með Elínu í dag. Í lokaverkefni Steinunnar Helgu Sigurðardóttur, í mannauðsstjórnun við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands, skoðaði hún birtingarmyndir fordóma og mismununar á vinnumarkaði þegar kemur að konum í yfirþyngd, en engar íslenskar rannsóknir eru til sem tengjast fordómum og mismunun á vinnumarkaði. Í niðurstöðum rannsóknarinnar kemur í ljós að konur í yfirþyngd upplifa fordóma og mismunun á vinnumarkaði, á borð við móðgandi athugasemdir, niðurlægjandi hegðun á vinnustaðnum, kröfu um að leggja meira á sig og jafnvel vinnumissi svo eitthvað sé nefnt. Við ræddum við Steinunni í þættinum. Tónlist í þættinum: Brestir og brak / Katrín Halldóra Sigurðardótti (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) Nú blánar yfir Berjamó / Ragnhildur Gísladóttir og Björgvin Halldórsson (Gunnar Þórðarson og Stefán Jónsson) Amor em tons de sol maior / Ana Moura (Nuno Rodrigues) I saw the light / Todd Rundgren (Todd Rundgren) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Emilía Björg Atladóttir viðskiptafræðingur kom til okkar í dag og sagði okkur frá niðurstöðum rannsóknar um myglu- og rakavandamál í skólahúsnæði á Íslandi sem hún vann í lokaverkefni til meistaraprófs í verkefnastjórnun við Háskólann í Reykjavík. Þar rannsakaði hún meðal annars afleiðingar myglu í skólum og upplifun skólastjórnenda á starfsánægju á skólasamfélagið. Við fengum Emilíu til að segja okkur betur frá þessari rannsókn og niðurstöðunum í þættinum. Elín Björk Jónasdóttir kom til okkar eftir sumarfríið í veðurspjall. Við ræddum við hana um eldgosið í sumar, hvernig það var í hennar stöðu að vera í fríi þegar eldgos brestur. Eins fórum við með henni yfir sumarveðrið, sólarstundirnar, hitasveiflur, vætu og þurrk og að lokum um næstu vikur í kortunum. Það var af nógu að taka með Elínu í dag. Í lokaverkefni Steinunnar Helgu Sigurðardóttur, í mannauðsstjórnun við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands, skoðaði hún birtingarmyndir fordóma og mismununar á vinnumarkaði þegar kemur að konum í yfirþyngd, en engar íslenskar rannsóknir eru til sem tengjast fordómum og mismunun á vinnumarkaði. Í niðurstöðum rannsóknarinnar kemur í ljós að konur í yfirþyngd upplifa fordóma og mismunun á vinnumarkaði, á borð við móðgandi athugasemdir, niðurlægjandi hegðun á vinnustaðnum, kröfu um að leggja meira á sig og jafnvel vinnumissi svo eitthvað sé nefnt. Við ræddum við Steinunni í þættinum. Tónlist í þættinum: Brestir og brak / Katrín Halldóra Sigurðardótti (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) Nú blánar yfir Berjamó / Ragnhildur Gísladóttir og Björgvin Halldórsson (Gunnar Þórðarson og Stefán Jónsson) Amor em tons de sol maior / Ana Moura (Nuno Rodrigues) I saw the light / Todd Rundgren (Todd Rundgren) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Verslunarmiðstöðin Kringlan var opnuð í Reykjavík þann 13.ágúst 1987 og við rifjuðum upp hvernig þessir fyrstu dagar í Kringlunni gengu fyrir sig með fyrsta framkvæmdastjóra Kringlunnar Ragnari Atla Guðmundssyni viðskiptafræðingi sem var lokkaður í starfið frá Hampiðjunni hvar hann starfaði áður. Þetta stóð í Helgarpóstinum árið 1987 þann 27.ágúst: Kringlan er verslunarmiðstöð af þeirri gerð sem kallast MALL á ensku. Skipulagið er þannig að tvær stórar verslanir, sem fullvíst er að muni laða til sín mikinn fjölda viðskiptavina, eru settar í sitt hvorn enda. Í þessu tilfelli er um að ræða Hagkaup sem leggur undir sig norðurendann og BYKO sem fyllir þann syðri. Við hittum Ragnar í Kringlunni á 36 ára afmæli Kringlunnar. Guðjón Helgi Ólafsson sendi okkur fyrsta vinkil eftir sumarfrí í dag. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að því sem hann kallar þvælingi og þvottavél. Guðjón útskýrði það betur í vinklinum í dag. Svo var það lesandi vikunnar, sem hóf aftur göngu sína á mánudögum í þættinum. Í dag var það Margrét Kjartansdóttir, lögfræðingur og samskiptastjóri hjá Úrvinnslusjóði, sem sagði okkur frá því hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Margrét talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: In Memoriam e. Alice Winn, Tengdadóttirin e. Guðrúnu frá Lundi, Damon Copperhead e. Barbara Kingsolver Jón Odd og Jón Bjarna e. Guðrúnu Helgdóttur, Bróðir Minn Ljónshjarta e. Astrid Lindgren, Austan Eden e. Steinbeck og Frankenstein e. Mary Shelley Tónlist í þætti dagsins: Einu sinni á ágústkvöldi / Magnús Eiríksson og KK (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) It's Only a Paper Moon / Nat King Cole (Billy Rose, E.Y.Harburg & Harold Arlen) For Once in my Life / Stevie Wonder (Orlando Murden & Ron Miller) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Verslunarmiðstöðin Kringlan var opnuð í Reykjavík þann 13.ágúst 1987 og við rifjuðum upp hvernig þessir fyrstu dagar í Kringlunni gengu fyrir sig með fyrsta framkvæmdastjóra Kringlunnar Ragnari Atla Guðmundssyni viðskiptafræðingi sem var lokkaður í starfið frá Hampiðjunni hvar hann starfaði áður. Þetta stóð í Helgarpóstinum árið 1987 þann 27.ágúst: Kringlan er verslunarmiðstöð af þeirri gerð sem kallast MALL á ensku. Skipulagið er þannig að tvær stórar verslanir, sem fullvíst er að muni laða til sín mikinn fjölda viðskiptavina, eru settar í sitt hvorn enda. Í þessu tilfelli er um að ræða Hagkaup sem leggur undir sig norðurendann og BYKO sem fyllir þann syðri. Við hittum Ragnar í Kringlunni á 36 ára afmæli Kringlunnar. Guðjón Helgi Ólafsson sendi okkur fyrsta vinkil eftir sumarfrí í dag. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að því sem hann kallar þvælingi og þvottavél. Guðjón útskýrði það betur í vinklinum í dag. Svo var það lesandi vikunnar, sem hóf aftur göngu sína á mánudögum í þættinum. Í dag var það Margrét Kjartansdóttir, lögfræðingur og samskiptastjóri hjá Úrvinnslusjóði, sem sagði okkur frá því hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Margrét talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: In Memoriam e. Alice Winn, Tengdadóttirin e. Guðrúnu frá Lundi, Damon Copperhead e. Barbara Kingsolver Jón Odd og Jón Bjarna e. Guðrúnu Helgdóttur, Bróðir Minn Ljónshjarta e. Astrid Lindgren, Austan Eden e. Steinbeck og Frankenstein e. Mary Shelley Tónlist í þætti dagsins: Einu sinni á ágústkvöldi / Magnús Eiríksson og KK (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) It's Only a Paper Moon / Nat King Cole (Billy Rose, E.Y.Harburg & Harold Arlen) For Once in my Life / Stevie Wonder (Orlando Murden & Ron Miller) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Verslunarmiðstöðin Kringlan var opnuð í Reykjavík þann 13.ágúst 1987 og við rifjuðum upp hvernig þessir fyrstu dagar í Kringlunni gengu fyrir sig með fyrsta framkvæmdastjóra Kringlunnar Ragnari Atla Guðmundssyni viðskiptafræðingi sem var lokkaður í starfið frá Hampiðjunni hvar hann starfaði áður. Þetta stóð í Helgarpóstinum árið 1987 þann 27.ágúst: Kringlan er verslunarmiðstöð af þeirri gerð sem kallast MALL á ensku. Skipulagið er þannig að tvær stórar verslanir, sem fullvíst er að muni laða til sín mikinn fjölda viðskiptavina, eru settar í sitt hvorn enda. Í þessu tilfelli er um að ræða Hagkaup sem leggur undir sig norðurendann og BYKO sem fyllir þann syðri. Við hittum Ragnar í Kringlunni á 36 ára afmæli Kringlunnar. Guðjón Helgi Ólafsson sendi okkur fyrsta vinkil eftir sumarfrí í dag. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að því sem hann kallar þvælingi og þvottavél. Guðjón útskýrði það betur í vinklinum í dag. Svo var það lesandi vikunnar, sem hóf aftur göngu sína á mánudögum í þættinum. Í dag var það Margrét Kjartansdóttir, lögfræðingur og samskiptastjóri hjá Úrvinnslusjóði, sem sagði okkur frá því hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Margrét talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: In Memoriam e. Alice Winn, Tengdadóttirin e. Guðrúnu frá Lundi, Damon Copperhead e. Barbara Kingsolver Jón Odd og Jón Bjarna e. Guðrúnu Helgdóttur, Bróðir Minn Ljónshjarta e. Astrid Lindgren, Austan Eden e. Steinbeck og Frankenstein e. Mary Shelley Tónlist í þætti dagsins: Einu sinni á ágústkvöldi / Magnús Eiríksson og KK (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) It's Only a Paper Moon / Nat King Cole (Billy Rose, E.Y.Harburg & Harold Arlen) For Once in my Life / Stevie Wonder (Orlando Murden & Ron Miller) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Elísabet Kristín Jökulsdóttir skáld og rithöfundur. Hún hefur skrifað ljóð, smásögur, örsögur, skáldsögur og leikrit. Hún hefur unnið að auki margvísleg störf, til dæmis á veitingahúsi, verið ráðskona, háseti, afleysingakennari, blaðakona og fleira. Elísabet var svo auðvitað á meðal frambjóðenda í forsetakosningunum árið 2016. Elísabet hefur hlotið Íslensku bókmenntaverðlaunin, Fjöruverðlaunin og Menningarverðlaun DV og var tilnefnd til Bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs. Við ferðuðumst með henni aftur í tímann á æskuslóðirnar á Seltjarnarnesi og Vesturbænum og fórum svo með henni á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag og Elísabet sagði okkur frá nýju leikrit í Þjóðleikhúsinu upp úr tveimur bókum hennar, Pöddusýningunni sem opnar í bókasafninu í Hveragerði í næstu viku og svo að lokum Elísabetarstíg. Elísabet sat áfram með okkur í matarspjallinu og talaði um uppáhaldsmatinn sinn og hvað henni þykir skemmtilegast að elda og hvort henni þyki skemmtilegt yfir höfuð að elda, sem hún vildi ekki segja okkur fyrirfram, heldur fengum við að vita það í beinni útsendingu. Tónlist í þættinum: It?s raining again / Supertramp (Rick Davies & Roger Hodgson) Hvítu mávar / Helena Eyjólfsdóttir (Walter Lange og Björn Bragi Magnússon) Can?t take my Eyes Off You / Barry Manilow (Bob Crewe & Bob Gaudio) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Elísabet Kristín Jökulsdóttir skáld og rithöfundur. Hún hefur skrifað ljóð, smásögur, örsögur, skáldsögur og leikrit. Hún hefur unnið að auki margvísleg störf, til dæmis á veitingahúsi, verið ráðskona, háseti, afleysingakennari, blaðakona og fleira. Elísabet var svo auðvitað á meðal frambjóðenda í forsetakosningunum árið 2016. Elísabet hefur hlotið Íslensku bókmenntaverðlaunin, Fjöruverðlaunin og Menningarverðlaun DV og var tilnefnd til Bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs. Við ferðuðumst með henni aftur í tímann á æskuslóðirnar á Seltjarnarnesi og Vesturbænum og fórum svo með henni á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag og Elísabet sagði okkur frá nýju leikrit í Þjóðleikhúsinu upp úr tveimur bókum hennar, Pöddusýningunni sem opnar í bókasafninu í Hveragerði í næstu viku og svo að lokum Elísabetarstíg. Elísabet sat áfram með okkur í matarspjallinu og talaði um uppáhaldsmatinn sinn og hvað henni þykir skemmtilegast að elda og hvort henni þyki skemmtilegt yfir höfuð að elda, sem hún vildi ekki segja okkur fyrirfram, heldur fengum við að vita það í beinni útsendingu. Tónlist í þættinum: It?s raining again / Supertramp (Rick Davies & Roger Hodgson) Hvítu mávar / Helena Eyjólfsdóttir (Walter Lange og Björn Bragi Magnússon) Can?t take my Eyes Off You / Barry Manilow (Bob Crewe & Bob Gaudio) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Sævar Helga Bragason kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um hvað er nýjast að frétta utan úr geimi. Til dæmis verður nýjum evrópskum geimsjónauka skotið á loft um helgina til að kanna svokallað hulduefni og hulduorku. Svo sagði hann líka frá tveimur stórum uppgötvunum í stjarnvísindum, önnur um tifstjörnur og hin um fiseindir. Sævar Helgi gerði sitt besta til að útskýra þetta fyrir okkur og sagði að lokum frá nýrri bók sinni Úps, þar sem hann segir frá ótal dæmum þess að mistök hafi leitt af sér merkar uppgötvanir og uppfinningar. Ólafur Laufdal veitingamaður lést þann 24.júní síðastliðinn, 78 ára að aldri. Ólafur var einn þekktasti veitingamaður landsins og rak Hótel Grímsborgir í Grímsnesi en hann byggði upp nokkra stærstu og vinsælustu skemmtistaði landsins um árabil, eins og t.d. Hollywood og Broadway. Hans langa athafnasaga hefur verið samofinn íslenskri dægurmenningu í sex áratugi. Margrét Blöndal heimsótti Ólaf að Hótel Grímsborgum í júní 2020 og tók við hann viðtal sem við fluttum í Mannlega þættinum 19.júní það ár. Við endurfluttum þetta viðtal við Ólaf í þættinum í dag. Tónlist í þættinum: Lífsgleði / Hljómar (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Starman / David Bowie (David Bowie) Þakka þér / Stefán Hilmarsson (Gunnar Þórðarson og Stefán Hilmarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Sævar Helga Bragason kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um hvað er nýjast að frétta utan úr geimi. Til dæmis verður nýjum evrópskum geimsjónauka skotið á loft um helgina til að kanna svokallað hulduefni og hulduorku. Svo sagði hann líka frá tveimur stórum uppgötvunum í stjarnvísindum, önnur um tifstjörnur og hin um fiseindir. Sævar Helgi gerði sitt besta til að útskýra þetta fyrir okkur og sagði að lokum frá nýrri bók sinni Úps, þar sem hann segir frá ótal dæmum þess að mistök hafi leitt af sér merkar uppgötvanir og uppfinningar. Ólafur Laufdal veitingamaður lést þann 24.júní síðastliðinn, 78 ára að aldri. Ólafur var einn þekktasti veitingamaður landsins og rak Hótel Grímsborgir í Grímsnesi en hann byggði upp nokkra stærstu og vinsælustu skemmtistaði landsins um árabil, eins og t.d. Hollywood og Broadway. Hans langa athafnasaga hefur verið samofinn íslenskri dægurmenningu í sex áratugi. Margrét Blöndal heimsótti Ólaf að Hótel Grímsborgum í júní 2020 og tók við hann viðtal sem við fluttum í Mannlega þættinum 19.júní það ár. Við endurfluttum þetta viðtal við Ólaf í þættinum í dag. Tónlist í þættinum: Lífsgleði / Hljómar (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Starman / David Bowie (David Bowie) Þakka þér / Stefán Hilmarsson (Gunnar Þórðarson og Stefán Hilmarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Sævar Helga Bragason kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um hvað er nýjast að frétta utan úr geimi. Til dæmis verður nýjum evrópskum geimsjónauka skotið á loft um helgina til að kanna svokallað hulduefni og hulduorku. Svo sagði hann líka frá tveimur stórum uppgötvunum í stjarnvísindum, önnur um tifstjörnur og hin um fiseindir. Sævar Helgi gerði sitt besta til að útskýra þetta fyrir okkur og sagði að lokum frá nýrri bók sinni Úps, þar sem hann segir frá ótal dæmum þess að mistök hafi leitt af sér merkar uppgötvanir og uppfinningar. Ólafur Laufdal veitingamaður lést þann 24.júní síðastliðinn, 78 ára að aldri. Ólafur var einn þekktasti veitingamaður landsins og rak Hótel Grímsborgir í Grímsnesi en hann byggði upp nokkra stærstu og vinsælustu skemmtistaði landsins um árabil, eins og t.d. Hollywood og Broadway. Hans langa athafnasaga hefur verið samofinn íslenskri dægurmenningu í sex áratugi. Margrét Blöndal heimsótti Ólaf að Hótel Grímsborgum í júní 2020 og tók við hann viðtal sem við fluttum í Mannlega þættinum 19.júní það ár. Við endurfluttum þetta viðtal við Ólaf í þættinum í dag. Tónlist í þættinum: Lífsgleði / Hljómar (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Starman / David Bowie (David Bowie) Þakka þér / Stefán Hilmarsson (Gunnar Þórðarson og Stefán Hilmarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Mikið hefur verið fjallað um gervigreind undanfarið, og talsvert hefur borið á fréttum þar sem fólk hefur áhyggjur af þróuninni, því mannkyninu standi ýmis konar ógn af gervigreind og setja þurfi skýrar reglur. Til dæmis heyrðust dæmi um það í fréttum að fimmti hver nemandi í Noregi, á aldrinum 15-24 ára, noti gervigreind til að aðstoða sig í við heimavinnu. En við ætlum að fræðast í dag um mögulegar jákvæðar hliðar á notkun gervigreindar í skólum og hvernig hún getur nýst við kennslu. Tryggvi Thayer er doktor í samanburðarmenntunarfræðum, hann er einn af þeim sem kennir í námskeiði fyrir framhaldsskólakennara á vegum Endurmenntunar Háskóla Íslands og við fengum hann til að segja okkur betur frá því í dag. Dýraathvörf fyrir heimilislaus dýr hérlendis eru full og sífellt fer fjölgandi tilvikum þar sem gæludýr eru skilin eftir á vergangi. Við töluðum við Hönnu í Kattholti, en hún er rekstrarstjóri Kattholts, og hún sagði okkur hverjar geta verið ástæðurnar fyrir því að dýr verða heimilislaus og hvað er hægt að gera. Fjölskyldu og menningarhátíðin Allt í blóma í Hveragerði verður haldin næstu helgi og það verða tónleikar og alls kyns afþreying fyrir fjölskylduna og stjörnur eins og Bríet, Stefán Hilmarsson, Friðrik Dór, Stefanía Svavars og fleiri stíga á svið. Sigurgeir Skafti Flosason og Unnur Birna Bassadóttir eru ungt par sem hafa búið í Hveragerði síðustu ár og sett svip sinn á menningar- og tónlistarlífið þar, og reyndar víðar, og Skafti er framkvæmdastjóri hátíðarinnar. Þau komu bæði í þáttinn í dag og við ræddum um lífið fyrir austan fjall og svo auðvitað um hátíðina Allt í blóma. Tónlist í þættinum í dag: Dagar / Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðarson) Jörð / Unnur Birna og Fjallabræður (Unnur Birna Bassadóttir og Bragi Valdimar Skúlason) Gamla kisa / Diddú (Jóhann Helgason og Jakob Thorarensen) Þegar þú ert hér / Stefán Hilmarsson og Sálgæslan (Sigurður Flosason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Mikið hefur verið fjallað um gervigreind undanfarið, og talsvert hefur borið á fréttum þar sem fólk hefur áhyggjur af þróuninni, því mannkyninu standi ýmis konar ógn af gervigreind og setja þurfi skýrar reglur. Til dæmis heyrðust dæmi um það í fréttum að fimmti hver nemandi í Noregi, á aldrinum 15-24 ára, noti gervigreind til að aðstoða sig í við heimavinnu. En við ætlum að fræðast í dag um mögulegar jákvæðar hliðar á notkun gervigreindar í skólum og hvernig hún getur nýst við kennslu. Tryggvi Thayer er doktor í samanburðarmenntunarfræðum, hann er einn af þeim sem kennir í námskeiði fyrir framhaldsskólakennara á vegum Endurmenntunar Háskóla Íslands og við fengum hann til að segja okkur betur frá því í dag. Dýraathvörf fyrir heimilislaus dýr hérlendis eru full og sífellt fer fjölgandi tilvikum þar sem gæludýr eru skilin eftir á vergangi. Við töluðum við Hönnu í Kattholti, en hún er rekstrarstjóri Kattholts, og hún sagði okkur hverjar geta verið ástæðurnar fyrir því að dýr verða heimilislaus og hvað er hægt að gera. Fjölskyldu og menningarhátíðin Allt í blóma í Hveragerði verður haldin næstu helgi og það verða tónleikar og alls kyns afþreying fyrir fjölskylduna og stjörnur eins og Bríet, Stefán Hilmarsson, Friðrik Dór, Stefanía Svavars og fleiri stíga á svið. Sigurgeir Skafti Flosason og Unnur Birna Bassadóttir eru ungt par sem hafa búið í Hveragerði síðustu ár og sett svip sinn á menningar- og tónlistarlífið þar, og reyndar víðar, og Skafti er framkvæmdastjóri hátíðarinnar. Þau komu bæði í þáttinn í dag og við ræddum um lífið fyrir austan fjall og svo auðvitað um hátíðina Allt í blóma. Tónlist í þættinum í dag: Dagar / Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðarson) Jörð / Unnur Birna og Fjallabræður (Unnur Birna Bassadóttir og Bragi Valdimar Skúlason) Gamla kisa / Diddú (Jóhann Helgason og Jakob Thorarensen) Þegar þú ert hér / Stefán Hilmarsson og Sálgæslan (Sigurður Flosason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Teepa Snow er iðjuþjálfi, aðstandandi og með yfir 30 ára starfsreynslu af starfi fyrir fólk með heilabilun, bæði í beinni þjónustu og fræðistarfi. Hún heldur fyrirlestra víða um heim og er þekkt fyrir nálgun sína og lifandi aðferðir við að miðla þekkingu sinni og í dag heldur Teepa fyrirlestur á Íslandi í dag á vegum samtakanna Verndrum veika og aldraða. Við fengum Áslaugu Dröfn Sigurðardóttur, aðstandanda, og meðlim í samtökunum til að segja okkur meira frá Teepu og viðburðinum í þættinum í dag. Jazzklúbburinn Múlinn heldur áfram með sumardagskrá sína með spennandi tónleikum og á morgun í Flóa í Hörpu koma fram Ife Tolentino og Óskar Guðjónsson ásamt hljómsveit. Þegar Óskar og Ife, sem er frá Brasilíu, voru búnir að vinna saman í talsvert mörg ár fundust þó nokkuð af skúffulögum í fórum Ife sem hann hafði aldrei gert neitt með. Þarna var kominn efniviður sem Óskar vildi ekki láta fara forgörðum og hafist var handa við upptökur. Nú er platan að koma út og á útgáfutónleikum verður hún leikin ásamt fleiri brasilískum lögum af þeim félögum ásamt frábærri hljómsveit. Við hringdum í Óskar í þættinum. Við sem búum á höfuðborgarsvæðinu gleymum stundum hvað það er skemmtilegt að fara útí Viðey. Á sumrin er boðið uppá dagskrá um helgar eins og td. núna á laugardaginn 1.júlí. Börnum verða sagðar þjóðsögur í Viðey í skemmtilegri náttúrugöngu og sögukonan er Björk Bjarnadóttir umhverfis- og þjóðfræðingur. Spáð verður í jurtirnar, nöfn þeirra, athugað verður hvort það fylgi þeim einhver þjóðtrú, nytjar þeirra skoðaðar og fjallað um lækningamátt þeirra. Við heyrðum í Björk í þættinum. Tónlist í þættinum: Rock Calypso í réttunum / Haukur Morthens (erlent lag /Jón Sigurðsson) Southern cross / Crosby Stills and Nash (Stephen Stills, Michael Curtis og Richard Curtis) Nao Tem Misterio / Ife Tolentino (Ife Tolentino) Austurstræti / L?amour Fou (Þórhallur Sigurðsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Teepa Snow er iðjuþjálfi, aðstandandi og með yfir 30 ára starfsreynslu af starfi fyrir fólk með heilabilun, bæði í beinni þjónustu og fræðistarfi. Hún heldur fyrirlestra víða um heim og er þekkt fyrir nálgun sína og lifandi aðferðir við að miðla þekkingu sinni og í dag heldur Teepa fyrirlestur á Íslandi í dag á vegum samtakanna Verndrum veika og aldraða. Við fengum Áslaugu Dröfn Sigurðardóttur, aðstandanda, og meðlim í samtökunum til að segja okkur meira frá Teepu og viðburðinum í þættinum í dag. Jazzklúbburinn Múlinn heldur áfram með sumardagskrá sína með spennandi tónleikum og á morgun í Flóa í Hörpu koma fram Ife Tolentino og Óskar Guðjónsson ásamt hljómsveit. Þegar Óskar og Ife, sem er frá Brasilíu, voru búnir að vinna saman í talsvert mörg ár fundust þó nokkuð af skúffulögum í fórum Ife sem hann hafði aldrei gert neitt með. Þarna var kominn efniviður sem Óskar vildi ekki láta fara forgörðum og hafist var handa við upptökur. Nú er platan að koma út og á útgáfutónleikum verður hún leikin ásamt fleiri brasilískum lögum af þeim félögum ásamt frábærri hljómsveit. Við hringdum í Óskar í þættinum. Við sem búum á höfuðborgarsvæðinu gleymum stundum hvað það er skemmtilegt að fara útí Viðey. Á sumrin er boðið uppá dagskrá um helgar eins og td. núna á laugardaginn 1.júlí. Börnum verða sagðar þjóðsögur í Viðey í skemmtilegri náttúrugöngu og sögukonan er Björk Bjarnadóttir umhverfis- og þjóðfræðingur. Spáð verður í jurtirnar, nöfn þeirra, athugað verður hvort það fylgi þeim einhver þjóðtrú, nytjar þeirra skoðaðar og fjallað um lækningamátt þeirra. Við heyrðum í Björk í þættinum. Tónlist í þættinum: Rock Calypso í réttunum / Haukur Morthens (erlent lag /Jón Sigurðsson) Southern cross / Crosby Stills and Nash (Stephen Stills, Michael Curtis og Richard Curtis) Nao Tem Misterio / Ife Tolentino (Ife Tolentino) Austurstræti / L?amour Fou (Þórhallur Sigurðsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Teepa Snow er iðjuþjálfi, aðstandandi og með yfir 30 ára starfsreynslu af starfi fyrir fólk með heilabilun, bæði í beinni þjónustu og fræðistarfi. Hún heldur fyrirlestra víða um heim og er þekkt fyrir nálgun sína og lifandi aðferðir við að miðla þekkingu sinni og í dag heldur Teepa fyrirlestur á Íslandi í dag á vegum samtakanna Verndrum veika og aldraða. Við fengum Áslaugu Dröfn Sigurðardóttur, aðstandanda, og meðlim í samtökunum til að segja okkur meira frá Teepu og viðburðinum í þættinum í dag. Jazzklúbburinn Múlinn heldur áfram með sumardagskrá sína með spennandi tónleikum og á morgun í Flóa í Hörpu koma fram Ife Tolentino og Óskar Guðjónsson ásamt hljómsveit. Þegar Óskar og Ife, sem er frá Brasilíu, voru búnir að vinna saman í talsvert mörg ár fundust þó nokkuð af skúffulögum í fórum Ife sem hann hafði aldrei gert neitt með. Þarna var kominn efniviður sem Óskar vildi ekki láta fara forgörðum og hafist var handa við upptökur. Nú er platan að koma út og á útgáfutónleikum verður hún leikin ásamt fleiri brasilískum lögum af þeim félögum ásamt frábærri hljómsveit. Við hringdum í Óskar í þættinum. Við sem búum á höfuðborgarsvæðinu gleymum stundum hvað það er skemmtilegt að fara útí Viðey. Á sumrin er boðið uppá dagskrá um helgar eins og td. núna á laugardaginn 1.júlí. Börnum verða sagðar þjóðsögur í Viðey í skemmtilegri náttúrugöngu og sögukonan er Björk Bjarnadóttir umhverfis- og þjóðfræðingur. Spáð verður í jurtirnar, nöfn þeirra, athugað verður hvort það fylgi þeim einhver þjóðtrú, nytjar þeirra skoðaðar og fjallað um lækningamátt þeirra. Við heyrðum í Björk í þættinum. Tónlist í þættinum: Rock Calypso í réttunum / Haukur Morthens (erlent lag /Jón Sigurðsson) Southern cross / Crosby Stills and Nash (Stephen Stills, Michael Curtis og Richard Curtis) Nao Tem Misterio / Ife Tolentino (Ife Tolentino) Austurstræti / L?amour Fou (Þórhallur Sigurðsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Stofnfundur Þróunarfélags Hríseyjar var haldinn í síðustu viku, en þróunarfélaginu er ætlað að vera leiðandi í almennri byggða- og uppbyggingaþróun í Hrísey í samvinnu við íbúa, fyrirtæki og félög í Hrísey ásamt Akureyrarbæ. Við fræddumst nánar um félagið og áform þess í Mannlega þættinum og slógum á þráðinn til Ásrúnar Ýrar Gestsdóttur, verkefnastjóra Áfram Hríseyjar, í þættinum í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn að niðursuðudósum og bótúlisma. Svo var það lesandi vikunnar sem var í þetta sinn María Elísabet Bragadóttir rithöfundur. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. María talaði um eftirtaldar bækur: Austan Eden e. John Steinbeck Rúmmálsreikningur I e. Solvej Ball My Body e. Emily Ratajkowski Svo talaði hún um Wuthering Heights e. Emily Bronte, Tove Ditlevsen og ítalska rithöfundinn Nataliu Ginzburg Tónlist í þættinum: Síðan eru liðin mörg ár / Brimkló (Chip Taylor og Þorsteinn Eggertsson) Sjómannavalsinn / Hjaltalín (Svavar Benediktsson og Kristján frá Djúpalæk) Bíldudals grænar baunir / Jolli & Kóla (Valgeir Guðjónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Stofnfundur Þróunarfélags Hríseyjar var haldinn í síðustu viku, en þróunarfélaginu er ætlað að vera leiðandi í almennri byggða- og uppbyggingaþróun í Hrísey í samvinnu við íbúa, fyrirtæki og félög í Hrísey ásamt Akureyrarbæ. Við fræddumst nánar um félagið og áform þess í Mannlega þættinum og slógum á þráðinn til Ásrúnar Ýrar Gestsdóttur, verkefnastjóra Áfram Hríseyjar, í þættinum í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn að niðursuðudósum og bótúlisma. Svo var það lesandi vikunnar sem var í þetta sinn María Elísabet Bragadóttir rithöfundur. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. María talaði um eftirtaldar bækur: Austan Eden e. John Steinbeck Rúmmálsreikningur I e. Solvej Ball My Body e. Emily Ratajkowski Svo talaði hún um Wuthering Heights e. Emily Bronte, Tove Ditlevsen og ítalska rithöfundinn Nataliu Ginzburg Tónlist í þættinum: Síðan eru liðin mörg ár / Brimkló (Chip Taylor og Þorsteinn Eggertsson) Sjómannavalsinn / Hjaltalín (Svavar Benediktsson og Kristján frá Djúpalæk) Bíldudals grænar baunir / Jolli & Kóla (Valgeir Guðjónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Föstudagsgesturinn var á sínum stað í þættinum í dag. Að þessu sinni kom til okkar Birgir Örn Steinarsson, betur þekktur sem Biggi í Maus. Biggi hefur komið víða við á sínum ferli. Hann varð þekktur með hljómsveitinni Maus, og hefur einnig starfað í fjölmiðlum, skrifað kvikmyndahandrit og er lærður sálfræðingur. Biggi starfar í dag sem sálfræðingur hjá Sálfræðiþjónustu Norðurlands auk þess sem hann er farinn að gefa út tónlist undir listamannsnafninu Biggi Maus. Við stikluðum á stóru í gegnum lífið og hans fjölbreytta feril í þættinum í dag. Í matarspjallinu í dag fengum við Birgi föstudagsgest til að sitja áfram með okkur og segja okkur frá sínum uppáhaldsmat og hvað honum þykir skemmtilegast að elda. Tónlist í þættinum: Ekki vera að eyða mínum tíma / Biggi Maus (Birgir Örn Steinarsson og Þorgils Gíslason) Yfir hindranir / Drengurinn fengurinn (Egill Logi Jónasson) River / Ibeyi (Eric Collins & Lisa Kainde Diaz) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Föstudagsgesturinn var á sínum stað í þættinum í dag. Að þessu sinni kom til okkar Birgir Örn Steinarsson, betur þekktur sem Biggi í Maus. Biggi hefur komið víða við á sínum ferli. Hann varð þekktur með hljómsveitinni Maus, og hefur einnig starfað í fjölmiðlum, skrifað kvikmyndahandrit og er lærður sálfræðingur. Biggi starfar í dag sem sálfræðingur hjá Sálfræðiþjónustu Norðurlands auk þess sem hann er farinn að gefa út tónlist undir listamannsnafninu Biggi Maus. Við stikluðum á stóru í gegnum lífið og hans fjölbreytta feril í þættinum í dag. Í matarspjallinu í dag fengum við Birgi föstudagsgest til að sitja áfram með okkur og segja okkur frá sínum uppáhaldsmat og hvað honum þykir skemmtilegast að elda. Tónlist í þættinum: Ekki vera að eyða mínum tíma / Biggi Maus (Birgir Örn Steinarsson og Þorgils Gíslason) Yfir hindranir / Drengurinn fengurinn (Egill Logi Jónasson) River / Ibeyi (Eric Collins & Lisa Kainde Diaz) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Föstudagsgesturinn var á sínum stað í þættinum í dag. Að þessu sinni kom til okkar Birgir Örn Steinarsson, betur þekktur sem Biggi í Maus. Biggi hefur komið víða við á sínum ferli. Hann varð þekktur með hljómsveitinni Maus, og hefur einnig starfað í fjölmiðlum, skrifað kvikmyndahandrit og er lærður sálfræðingur. Biggi starfar í dag sem sálfræðingur hjá Sálfræðiþjónustu Norðurlands auk þess sem hann er farinn að gefa út tónlist undir listamannsnafninu Biggi Maus. Við stikluðum á stóru í gegnum lífið og hans fjölbreytta feril í þættinum í dag. Í matarspjallinu í dag fengum við Birgi föstudagsgest til að sitja áfram með okkur og segja okkur frá sínum uppáhaldsmat og hvað honum þykir skemmtilegast að elda. Tónlist í þættinum: Ekki vera að eyða mínum tíma / Biggi Maus (Birgir Örn Steinarsson og Þorgils Gíslason) Yfir hindranir / Drengurinn fengurinn (Egill Logi Jónasson) River / Ibeyi (Eric Collins & Lisa Kainde Diaz) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við fengum Sigríði Soffíu Nielsdóttur, dansara, danshöfund, listakonu og nú síðast ljóðskáld í spjall í dag. Þetta er Mannlegi þátturinn og hún gaf út ljóðabók sem heitir Til hamingju með að vera mannleg, því urðum við að skoða það aðeins. Í ljóðunum í bókinni fer Sigríður í gegnum reynsluna af því að greinast með krabbamein og að ganga í gegnum erfiða meðferð við meininu og það í heimsfaraldri. Sem dansari og danshöfundur var hún vön því að skapa og túlka sína list með líkamanum, en í þessu tilfelli þurfti hún að nota orðin. Sigríður Soffía sagði okkur frá því hvernig það gekk í þættinum í dag. Í gömlu verksmiðjuhúsunum á Hjalteyri við Eyjafjörð hefur ýmis konar starfsemi byggst upp undanfarin ár. Það nýjasta er aðstaða til klifurs sem er opin almenningi. Klifurstöðin kallast 600Klifur og við fengum tvo meðlimi þaðan, þau Magnús Arturo Batista og Kötu Kristjánsdóttur, í þáttinn til að segja okkur betur frá starfseminni. Verðbólga, vaxtahækkanir og almennar verðhækkanir hafa sett strik í reikninginn hjá flestum í dag. Við forvitnuðumst um sýninguna This Is Not My Money sem verður sýnd í Tjarnarbíói. Í henni eru peningar og fjármál skoðuð og verðmæti og virði hluta. Til dæmis í stað þess að rukka peninga fyrir aðgöngumiðann á sýninguna eru áhorfendur beðnir um að færa leikhópnum einn hlut, gjarnan hlut sem á sér sögu. María Pálsdóttir kom, fyrir hönd hópsins subfrau sem stendur að sýningunni, og sagði okkur meira frá því sem þarna mun fara fram. Tónlist í þættinum: Sumartíð / Guðrún Gunnarsdóttir og Latínudeildin (Ingvi Þór Kormáksson) Síðasti móhítóinn / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason) Óbyggðirnar kalla / KK & Magnús Eiríksson (Magnús Eiríksson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við fengum Sigríði Soffíu Nielsdóttur, dansara, danshöfund, listakonu og nú síðast ljóðskáld í spjall í dag. Þetta er Mannlegi þátturinn og hún gaf út ljóðabók sem heitir Til hamingju með að vera mannleg, því urðum við að skoða það aðeins. Í ljóðunum í bókinni fer Sigríður í gegnum reynsluna af því að greinast með krabbamein og að ganga í gegnum erfiða meðferð við meininu og það í heimsfaraldri. Sem dansari og danshöfundur var hún vön því að skapa og túlka sína list með líkamanum, en í þessu tilfelli þurfti hún að nota orðin. Sigríður Soffía sagði okkur frá því hvernig það gekk í þættinum í dag. Í gömlu verksmiðjuhúsunum á Hjalteyri við Eyjafjörð hefur ýmis konar starfsemi byggst upp undanfarin ár. Það nýjasta er aðstaða til klifurs sem er opin almenningi. Klifurstöðin kallast 600Klifur og við fengum tvo meðlimi þaðan, þau Magnús Arturo Batista og Kötu Kristjánsdóttur, í þáttinn til að segja okkur betur frá starfseminni. Verðbólga, vaxtahækkanir og almennar verðhækkanir hafa sett strik í reikninginn hjá flestum í dag. Við forvitnuðumst um sýninguna This Is Not My Money sem verður sýnd í Tjarnarbíói. Í henni eru peningar og fjármál skoðuð og verðmæti og virði hluta. Til dæmis í stað þess að rukka peninga fyrir aðgöngumiðann á sýninguna eru áhorfendur beðnir um að færa leikhópnum einn hlut, gjarnan hlut sem á sér sögu. María Pálsdóttir kom, fyrir hönd hópsins subfrau sem stendur að sýningunni, og sagði okkur meira frá því sem þarna mun fara fram. Tónlist í þættinum: Sumartíð / Guðrún Gunnarsdóttir og Latínudeildin (Ingvi Þór Kormáksson) Síðasti móhítóinn / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason) Óbyggðirnar kalla / KK & Magnús Eiríksson (Magnús Eiríksson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Sprenging hefur orðið í framboði á þjónustu sem byggir á svokallaðri skapandi gervigreind. Skapandi gervigreind vekur til dæmis upp alvarlegar spurningar um réttindi og öryggi neytenda og samtök neytenda í Evrópu og Bandaríkjunum krefjast þess að réttur neytenda verði í forgrunni við hönnun og þróun hennar. En hvað er skapandi gervigreind? Breki Karlsson formaður Neytendasamtakanna kom í þáttinn í dag og útskýrði það fyrir okkur og fræddi okkur um það sem neytendasamtökin eru að benda á. Kvæðamannafélög eru starfrækt víða um land. Eitt þeirra er Kvæðamannafélagið Gefjun á Akureyri, en formaður þess félags er listakonan Sesselía Ólafsdóttir. Sesselía er jafnframt bæjarlistamaður Akureyrar í ár. Við fengum Sesselíu til okkar í Mannlega þáttinn í dag og forvitnuðumst um kvæðahefðina, lífið og listina. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Magnús er nýkominn heim frá Berlín, en hann hefur hrifist af borginni og segir meðal annars frá frábærum samgöngum, áfengis og kannabisneyslu á almannafæri og sautjánda júní strætinu sem er ein helsta breiðgata borgarinnar. Pútín kemur líka við sögu, en Þjóðverjar vita sennilega meira um hann en flestir þar sem hann starfaði sem njósnari í Dresden á vegum KGB fyrir fall Sovétríkjanna. Í lokin segir af ömurlegu gengi karlalandsliðs Þjóðverja í fótbolta en liðið tapar nú hverjum leiknum á fætur öðrum. Tónlist í þættinum: Nútíminn / Þursaflokkurinn (Egill Ólafsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) Frækorn og flugur / Dúmbó og Steini (H. Newman og Ellert Borgar Þorvaldsson) Ó mín flaskan fríð / Ylja (Guðný Gígja Skjaldardóttir og Bjartey Sveinsdóttir. þjóðlag) Í útilegu / Þú og ég (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Sprenging hefur orðið í framboði á þjónustu sem byggir á svokallaðri skapandi gervigreind. Skapandi gervigreind vekur til dæmis upp alvarlegar spurningar um réttindi og öryggi neytenda og samtök neytenda í Evrópu og Bandaríkjunum krefjast þess að réttur neytenda verði í forgrunni við hönnun og þróun hennar. En hvað er skapandi gervigreind? Breki Karlsson formaður Neytendasamtakanna kom í þáttinn í dag og útskýrði það fyrir okkur og fræddi okkur um það sem neytendasamtökin eru að benda á. Kvæðamannafélög eru starfrækt víða um land. Eitt þeirra er Kvæðamannafélagið Gefjun á Akureyri, en formaður þess félags er listakonan Sesselía Ólafsdóttir. Sesselía er jafnframt bæjarlistamaður Akureyrar í ár. Við fengum Sesselíu til okkar í Mannlega þáttinn í dag og forvitnuðumst um kvæðahefðina, lífið og listina. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Magnús er nýkominn heim frá Berlín, en hann hefur hrifist af borginni og segir meðal annars frá frábærum samgöngum, áfengis og kannabisneyslu á almannafæri og sautjánda júní strætinu sem er ein helsta breiðgata borgarinnar. Pútín kemur líka við sögu, en Þjóðverjar vita sennilega meira um hann en flestir þar sem hann starfaði sem njósnari í Dresden á vegum KGB fyrir fall Sovétríkjanna. Í lokin segir af ömurlegu gengi karlalandsliðs Þjóðverja í fótbolta en liðið tapar nú hverjum leiknum á fætur öðrum. Tónlist í þættinum: Nútíminn / Þursaflokkurinn (Egill Ólafsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) Frækorn og flugur / Dúmbó og Steini (H. Newman og Ellert Borgar Þorvaldsson) Ó mín flaskan fríð / Ylja (Guðný Gígja Skjaldardóttir og Bjartey Sveinsdóttir. þjóðlag) Í útilegu / Þú og ég (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Sprenging hefur orðið í framboði á þjónustu sem byggir á svokallaðri skapandi gervigreind. Skapandi gervigreind vekur til dæmis upp alvarlegar spurningar um réttindi og öryggi neytenda og samtök neytenda í Evrópu og Bandaríkjunum krefjast þess að réttur neytenda verði í forgrunni við hönnun og þróun hennar. En hvað er skapandi gervigreind? Breki Karlsson formaður Neytendasamtakanna kom í þáttinn í dag og útskýrði það fyrir okkur og fræddi okkur um það sem neytendasamtökin eru að benda á. Kvæðamannafélög eru starfrækt víða um land. Eitt þeirra er Kvæðamannafélagið Gefjun á Akureyri, en formaður þess félags er listakonan Sesselía Ólafsdóttir. Sesselía er jafnframt bæjarlistamaður Akureyrar í ár. Við fengum Sesselíu til okkar í Mannlega þáttinn í dag og forvitnuðumst um kvæðahefðina, lífið og listina. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Magnús er nýkominn heim frá Berlín, en hann hefur hrifist af borginni og segir meðal annars frá frábærum samgöngum, áfengis og kannabisneyslu á almannafæri og sautjánda júní strætinu sem er ein helsta breiðgata borgarinnar. Pútín kemur líka við sögu, en Þjóðverjar vita sennilega meira um hann en flestir þar sem hann starfaði sem njósnari í Dresden á vegum KGB fyrir fall Sovétríkjanna. Í lokin segir af ömurlegu gengi karlalandsliðs Þjóðverja í fótbolta en liðið tapar nú hverjum leiknum á fætur öðrum. Tónlist í þættinum: Nútíminn / Þursaflokkurinn (Egill Ólafsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) Frækorn og flugur / Dúmbó og Steini (H. Newman og Ellert Borgar Þorvaldsson) Ó mín flaskan fríð / Ylja (Guðný Gígja Skjaldardóttir og Bjartey Sveinsdóttir. þjóðlag) Í útilegu / Þú og ég (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við fengum í dag mæðgurnar Kristínu Valdemarsdóttur og Karólínu Ágústsdóttur í heimsókn til okkar. Þær deildu með okkur sögunni af því þegar Karólína, 15 ára, fann líffræðilega alsystur sína sem er 18 ára og býr í Bandaríkjunum, eftir að hafa sent DNA próf í alþjóðlegan gagnabanka. Þær voru báðar ættleiddar frá Kína og vissu ekkert hvor af annarri, áður en þær í sitt hvoru lagi prófuðu að nýta sér þessa þjónustu í von og óvon án þess að vita við hverju mætti búast. Þær Karólína og Kristín sögðu okkur þessa fallegu og áhrifaríku sögu í þættinum. Við litum svo við í Ævintýragarði alþýðulistamannsins Hreins Halldórssonar við Oddeyrargötuna á Akureyri en þar má finna ýmsar ævintýraverur sem Hreinn hefur skapað, mest úr timbri en líka gömlum verkfærum, krönum, skápahandföngum og tannburstum, til að nefna nokkur dæmi. Við hittum Hrein og ræddum við hann um hugsunina á bak við Ævintýragarðinn. Í dag er alþjóðadagur flóttafólks og þau Árni Kristjánsson, ungliða- og aðgerðastjóri Íslandsdeildar Amnesty International, og Gígja Svavarsdóttir, framkvæmdarstjóri tungumálaskólans Dósaverksmiðjunnar komu í þáttinn og sögðu okkur frá Söguboði, eða Story Sharing Café, sem fram fer í dag kl.17 í Húsi Máls og menningar á Laugaveginum. Tilgangur viðburðarins er að gefa öllum tækifæri, óháð þjóðerni, trú, kyni eða stöðu, til að setjast saman við borð og deila hversdagslegum sögum og heyra sögur annarra. Viðlíka viðburðir hafa verið haldnir víða um heim til að sporna við fordómum og einblína á hið sammannlega í fari okkar. Þau Árni og Gígja sögðu okkur frekar frá Söguboðinu í þætti dagsins. Tónlist í þættinum: Undir stórasteini / Út í vorið (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) Inni í eyjum / Baggalútur (Bragi Valdimar Skúlason) Styttur bæjarins / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Stories To Tell / Krummi (Oddur Hrafn Björgvinsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við fengum í dag mæðgurnar Kristínu Valdemarsdóttur og Karólínu Ágústsdóttur í heimsókn til okkar. Þær deildu með okkur sögunni af því þegar Karólína, 15 ára, fann líffræðilega alsystur sína sem er 18 ára og býr í Bandaríkjunum, eftir að hafa sent DNA próf í alþjóðlegan gagnabanka. Þær voru báðar ættleiddar frá Kína og vissu ekkert hvor af annarri, áður en þær í sitt hvoru lagi prófuðu að nýta sér þessa þjónustu í von og óvon án þess að vita við hverju mætti búast. Þær Karólína og Kristín sögðu okkur þessa fallegu og áhrifaríku sögu í þættinum. Við litum svo við í Ævintýragarði alþýðulistamannsins Hreins Halldórssonar við Oddeyrargötuna á Akureyri en þar má finna ýmsar ævintýraverur sem Hreinn hefur skapað, mest úr timbri en líka gömlum verkfærum, krönum, skápahandföngum og tannburstum, til að nefna nokkur dæmi. Við hittum Hrein og ræddum við hann um hugsunina á bak við Ævintýragarðinn. Í dag er alþjóðadagur flóttafólks og þau Árni Kristjánsson, ungliða- og aðgerðastjóri Íslandsdeildar Amnesty International, og Gígja Svavarsdóttir, framkvæmdarstjóri tungumálaskólans Dósaverksmiðjunnar komu í þáttinn og sögðu okkur frá Söguboði, eða Story Sharing Café, sem fram fer í dag kl.17 í Húsi Máls og menningar á Laugaveginum. Tilgangur viðburðarins er að gefa öllum tækifæri, óháð þjóðerni, trú, kyni eða stöðu, til að setjast saman við borð og deila hversdagslegum sögum og heyra sögur annarra. Viðlíka viðburðir hafa verið haldnir víða um heim til að sporna við fordómum og einblína á hið sammannlega í fari okkar. Þau Árni og Gígja sögðu okkur frekar frá Söguboðinu í þætti dagsins. Tónlist í þættinum: Undir stórasteini / Út í vorið (Jón Múli Árnason og Jónas Árnason) Inni í eyjum / Baggalútur (Bragi Valdimar Skúlason) Styttur bæjarins / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Stories To Tell / Krummi (Oddur Hrafn Björgvinsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Nýlega birtist á Vísi pistillinn Stígðu fram og taktu pláss eftir Grace Achieng, sem er stofnandi og framkvæmdastjóri tískufyrirtækisins Gracelandic, en Grace var nýlega kosin í stjórn Félags kvenna í atvinnulífinu. Hún er fyrsta svarta konan til að sitja í stjórn félagsins og önnur konan af erlendum uppruna. Í pistlinum segist Grace tengja við konuna sem hefur alltaf setið til hliðar, hikandi við að stíga fram og tala af ótta við að segja eitthvað vitlaust. Hún vill nota vettvang sinn í FKA til að vera ástríðufullur talsmaður þess að trúa á sjálfa sig og að fara óttalaus eftir draumum sínum og til að endurskilgreina fjölbreytileika í samfélaginu. Grace var gestur Mannlega þáttarins í dag. Við fengum svo vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn að málnotkun og mótorhjólum. Svo var það lesandi vikunnar, sem í þetta sinn var Luciano Domingues Dutra. Hann fæddist í Brasilíu og kom fyrst til Íslands árið 2002. Hann hefur þýtt fjölmargar bækur af íslensku og öðrum norðurlandamálum yfir á portúgölsku og var annar tveggja sem hlaut heiðursviðurkenninguna Orðstír, sem Forseti Íslands afhendi honum í apríl, fyrir störf sín við þýðingar á íslenskum bókmenntum.Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Luciaon talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Mörkrets Makter e. Bram Stoker / A-e Merking e. Fríðu Ísberg Ef þetta er maður e. Primo Levi Í fangabúðum nasista og Býr Íslendingur hér e. Leif Muller og svo talaði hann um Jorge Luis Borges, en í gegnum ljóðin hans kynntist hann Íslendingasögunum sem vöktu fyrst áhuga hans á íslenskunni og íslenskum bókmenntum. Tónlist í þættinum: Morgunsól / GDRN, Magnús Jóhann Ragnarsson (Guðrún Ýr Jóhannesdóttir, Magnús Jóhann Ragnarsson og Ármann Örn Friðriksson) Falling Behind / Laufey (Laufey Lín Bing Jónsdóttir og Stewart Spencer) Ferðalag / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon, Tómas M. Tómasson og Gunnar B. Jónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Nýlega birtist á Vísi pistillinn Stígðu fram og taktu pláss eftir Grace Achieng, sem er stofnandi og framkvæmdastjóri tískufyrirtækisins Gracelandic, en Grace var nýlega kosin í stjórn Félags kvenna í atvinnulífinu. Hún er fyrsta svarta konan til að sitja í stjórn félagsins og önnur konan af erlendum uppruna. Í pistlinum segist Grace tengja við konuna sem hefur alltaf setið til hliðar, hikandi við að stíga fram og tala af ótta við að segja eitthvað vitlaust. Hún vill nota vettvang sinn í FKA til að vera ástríðufullur talsmaður þess að trúa á sjálfa sig og að fara óttalaus eftir draumum sínum og til að endurskilgreina fjölbreytileika í samfélaginu. Grace var gestur Mannlega þáttarins í dag. Við fengum svo vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn að málnotkun og mótorhjólum. Svo var það lesandi vikunnar, sem í þetta sinn var Luciano Domingues Dutra. Hann fæddist í Brasilíu og kom fyrst til Íslands árið 2002. Hann hefur þýtt fjölmargar bækur af íslensku og öðrum norðurlandamálum yfir á portúgölsku og var annar tveggja sem hlaut heiðursviðurkenninguna Orðstír, sem Forseti Íslands afhendi honum í apríl, fyrir störf sín við þýðingar á íslenskum bókmenntum.Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Luciaon talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Mörkrets Makter e. Bram Stoker / A-e Merking e. Fríðu Ísberg Ef þetta er maður e. Primo Levi Í fangabúðum nasista og Býr Íslendingur hér e. Leif Muller og svo talaði hann um Jorge Luis Borges, en í gegnum ljóðin hans kynntist hann Íslendingasögunum sem vöktu fyrst áhuga hans á íslenskunni og íslenskum bókmenntum. Tónlist í þættinum: Morgunsól / GDRN, Magnús Jóhann Ragnarsson (Guðrún Ýr Jóhannesdóttir, Magnús Jóhann Ragnarsson og Ármann Örn Friðriksson) Falling Behind / Laufey (Laufey Lín Bing Jónsdóttir og Stewart Spencer) Ferðalag / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon, Tómas M. Tómasson og Gunnar B. Jónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Nýlega birtist á Vísi pistillinn Stígðu fram og taktu pláss eftir Grace Achieng, sem er stofnandi og framkvæmdastjóri tískufyrirtækisins Gracelandic, en Grace var nýlega kosin í stjórn Félags kvenna í atvinnulífinu. Hún er fyrsta svarta konan til að sitja í stjórn félagsins og önnur konan af erlendum uppruna. Í pistlinum segist Grace tengja við konuna sem hefur alltaf setið til hliðar, hikandi við að stíga fram og tala af ótta við að segja eitthvað vitlaust. Hún vill nota vettvang sinn í FKA til að vera ástríðufullur talsmaður þess að trúa á sjálfa sig og að fara óttalaus eftir draumum sínum og til að endurskilgreina fjölbreytileika í samfélaginu. Grace var gestur Mannlega þáttarins í dag. Við fengum svo vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í þetta sinn lagði hann vinkilinn að málnotkun og mótorhjólum. Svo var það lesandi vikunnar, sem í þetta sinn var Luciano Domingues Dutra. Hann fæddist í Brasilíu og kom fyrst til Íslands árið 2002. Hann hefur þýtt fjölmargar bækur af íslensku og öðrum norðurlandamálum yfir á portúgölsku og var annar tveggja sem hlaut heiðursviðurkenninguna Orðstír, sem Forseti Íslands afhendi honum í apríl, fyrir störf sín við þýðingar á íslenskum bókmenntum.Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Luciaon talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Mörkrets Makter e. Bram Stoker / A-e Merking e. Fríðu Ísberg Ef þetta er maður e. Primo Levi Í fangabúðum nasista og Býr Íslendingur hér e. Leif Muller og svo talaði hann um Jorge Luis Borges, en í gegnum ljóðin hans kynntist hann Íslendingasögunum sem vöktu fyrst áhuga hans á íslenskunni og íslenskum bókmenntum. Tónlist í þættinum: Morgunsól / GDRN, Magnús Jóhann Ragnarsson (Guðrún Ýr Jóhannesdóttir, Magnús Jóhann Ragnarsson og Ármann Örn Friðriksson) Falling Behind / Laufey (Laufey Lín Bing Jónsdóttir og Stewart Spencer) Ferðalag / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon, Tómas M. Tómasson og Gunnar B. Jónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Það er föstudagur sem þýðir föstudagsgestur og matarspjall og í dag var það föstudagsgestur sem sat áfram í matarspjalli og þetta var Matvælaráðherrann Svandís Svavarsdóttir. Svandís hefur setið í nokkrum ráðherrastólum, hún var Umhverfisráðherra 2009?2012. Umhverfis- og auðlindaráðherra 2012?2013. Heilbrigðisráðherr a 2017?2021. Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra 2021?2022. Matvælaráðherra síðan 2022. Við ræddum við hana um lífið og tilveruna, æskuna vorið og undrið eins og segir í dægurlagatextanum og hófum auðvitað þáttinn á lagi með Unu Torfa sem er dóttir Svandísar. Tónlist í þættinum: En/Una Torfa(Una Torfa) Fyrrverandi/Una Torfa(Una Torfa) Hooked on a feeling/ blue swede

Það er föstudagur sem þýðir föstudagsgestur og matarspjall og í dag var það föstudagsgestur sem sat áfram í matarspjalli og þetta var Matvælaráðherrann Svandís Svavarsdóttir. Svandís hefur setið í nokkrum ráðherrastólum, hún var Umhverfisráðherra 2009?2012. Umhverfis- og auðlindaráðherra 2012?2013. Heilbrigðisráðherr a 2017?2021. Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra 2021?2022. Matvælaráðherra síðan 2022. Við ræddum við hana um lífið og tilveruna, æskuna vorið og undrið eins og segir í dægurlagatextanum og hófum auðvitað þáttinn á lagi með Unu Torfa sem er dóttir Svandísar. Tónlist í þættinum: En/Una Torfa(Una Torfa) Fyrrverandi/Una Torfa(Una Torfa) Hooked on a feeling/ blue swede

Framhaldsskólakennarinn Arnór Bliki Hallmundsson hefur lengi rannsakað og skrifað um sögu gamalla húsa á Akureyri og í nágrenni og birtast skrif hans meðal annars inni á svæðismiðlinum akureyri.net. Undanfarið hefur Arnór Bliki unnið að gerð bókar um hús og fólk á Eyrinni í samvinnu við Kristínu Aðalsteinsdóttur og mun bókin koma út innan tíðar. Við hittum Arnór Blika á Eiðsvellinum á Akureyri og ræddum bókina sem og áhuga hans á gömlum húsum. Við kíktum í heimsókn í Safnahúsið á Egilsstöðum en þar er meðal annars Minjasafn Austurlands til húsa. Þar hittum við Elsu Guðnýju Björgvinsdóttur sem sagði okkur frá einni af fastasýningu safnsins, sem fjallar um hreindýr. Kristín Aðalheiður Símonardóttir rekur veitingastaðinn Gísli Eiríkur og Helgi á Dalvík og við komum við hjá henni á ferð okkar um Norðurland fyrir stuttu og spjölluðum við hana um reksturinn, ferðafólkið sem nú flykkist norður og stóra verkefnið í vetur sem var True Detective sem var allt umlykjandi á Dalvík. Tónlistin í þættinum: Lipurtá - Bubbi Allt í góðu lagi - Móses Hightower Bewitched, bothered and bewildered - Cher og Rod Stuart. Moda Bo - Lura ásamt Cesaria Evora

Framhaldsskólakennarinn Arnór Bliki Hallmundsson hefur lengi rannsakað og skrifað um sögu gamalla húsa á Akureyri og í nágrenni og birtast skrif hans meðal annars inni á svæðismiðlinum akureyri.net. Undanfarið hefur Arnór Bliki unnið að gerð bókar um hús og fólk á Eyrinni í samvinnu við Kristínu Aðalsteinsdóttur og mun bókin koma út innan tíðar. Við hittum Arnór Blika á Eiðsvellinum á Akureyri og ræddum bókina sem og áhuga hans á gömlum húsum. Við kíktum í heimsókn í Safnahúsið á Egilsstöðum en þar er meðal annars Minjasafn Austurlands til húsa. Þar hittum við Elsu Guðnýju Björgvinsdóttur sem sagði okkur frá einni af fastasýningu safnsins, sem fjallar um hreindýr. Kristín Aðalheiður Símonardóttir rekur veitingastaðinn Gísli Eiríkur og Helgi á Dalvík og við komum við hjá henni á ferð okkar um Norðurland fyrir stuttu og spjölluðum við hana um reksturinn, ferðafólkið sem nú flykkist norður og stóra verkefnið í vetur sem var True Detective sem var allt umlykjandi á Dalvík. Tónlistin í þættinum: Lipurtá - Bubbi Allt í góðu lagi - Móses Hightower Bewitched, bothered and bewildered - Cher og Rod Stuart. Moda Bo - Lura ásamt Cesaria Evora

Í þessu póstkorti sagði Magnús frá nokkrum áhugamálum sínum sem hann hefur verið að sinna eftir að hann gerðist pensjónisti. Hann sagði frá dansiðkun sinni, sem hann stundar í laumi, aleinn. Hann sagði líka frá hljóðfærunum sínum og músíkupptökum, sem taka heilmikinn tíma á hverjum degi. Tungumálanámið er líka alltaf hluti af hverjum degi og nú er það þýska sem hefur mesta ástundun þetta sumarið. Við litum við á flugstöðinni á Akureyri en þar eru miklar breytingar fram undan, bæði utanhúss en ekki síst innan úss. Í kaffiteríunni hefur hann Baldvin Sigurðsson veitingamaður staðið vaktina í ein 20 ár, en nú er komið að tímamótum í hans lífi enda er síðasti dagurinn hans á morgun. Við settumst niður með Baldvini í Flugkaffi og spjölluðum um lífið og tilveruna. Sumarlestur er ókeypis lestrarhvetjandi námskeið fyrir krakka í 3.-5. bekk. Börnin koma á bókasafnið einu sinni í viku í 4 vikur þar sem þau fá skemmtilega fræðslu og taka þátt í lestrarhvetjandi uppákomum enda markmiðið að viðhalda lestrarhæfni og kynna ævintýraheim bóka fyrir börnunum. Sumarlesturinn á bókasafni Árborgar á Selfossi hófst 7. júní og verður alla daga miðvikudaga mánaðarins kl. 13:00. Við heyrum í Heiðrúnu Dóru Eyvindardóttur sem er bókasafnsstýra þar á bæ. Tónlistin í þættinum: Í kjallaranum - Óðinn Valdimarsson (Jón Sigurðsson) From the Start - Laufey You turn me on, I'm a Radio - Joni Michell Du elskling er som en ros - Kristian Rusbjerg

Í þessu póstkorti sagði Magnús frá nokkrum áhugamálum sínum sem hann hefur verið að sinna eftir að hann gerðist pensjónisti. Hann sagði frá dansiðkun sinni, sem hann stundar í laumi, aleinn. Hann sagði líka frá hljóðfærunum sínum og músíkupptökum, sem taka heilmikinn tíma á hverjum degi. Tungumálanámið er líka alltaf hluti af hverjum degi og nú er það þýska sem hefur mesta ástundun þetta sumarið. Við litum við á flugstöðinni á Akureyri en þar eru miklar breytingar fram undan, bæði utanhúss en ekki síst innan úss. Í kaffiteríunni hefur hann Baldvin Sigurðsson veitingamaður staðið vaktina í ein 20 ár, en nú er komið að tímamótum í hans lífi enda er síðasti dagurinn hans á morgun. Við settumst niður með Baldvini í Flugkaffi og spjölluðum um lífið og tilveruna. Sumarlestur er ókeypis lestrarhvetjandi námskeið fyrir krakka í 3.-5. bekk. Börnin koma á bókasafnið einu sinni í viku í 4 vikur þar sem þau fá skemmtilega fræðslu og taka þátt í lestrarhvetjandi uppákomum enda markmiðið að viðhalda lestrarhæfni og kynna ævintýraheim bóka fyrir börnunum. Sumarlesturinn á bókasafni Árborgar á Selfossi hófst 7. júní og verður alla daga miðvikudaga mánaðarins kl. 13:00. Við heyrum í Heiðrúnu Dóru Eyvindardóttur sem er bókasafnsstýra þar á bæ. Tónlistin í þættinum: Í kjallaranum - Óðinn Valdimarsson (Jón Sigurðsson) From the Start - Laufey You turn me on, I'm a Radio - Joni Michell Du elskling er som en ros - Kristian Rusbjerg

Minjasafnið á Akureyri hefur að undanförnu staðið fyrir vinsælum sýningum á verslunarsögu Akureyrar fram að síðustu aldamótum, og þar hafa ljósmyndir frá liðinni tíð leikið stórt hlutverk. Nú hefur safnið gert samstarfssamning við Áhugaljósmyndaraklúbb Akureyrar um að taka myndir af verslunum dagsins í dag svo safnafólk framtíðarinnar geti gengið í sögulegar heimildir þegar fram líða stundir. Við ræddum þetta framtak við Harald Þór Egilsson safnstjóra Minjasafnsins. Þögnin er í útrýmingarhættu segir Hrönn Baldursdóttir náms- og starfsráðgjafi en hún hefur einnig starfað sem gönguleiðsögumaður og hefur verið að tvinna þetta saman í nokkur ár með því að fá fólk út í náttúruna til að fá meira næði til að íhuga sjálfa sig og sína nútíð og framtíð. Við ræddum við Hrönn og forvitnumst í leiðinni um nokkuð sem kallast ?Þín leið? þar sem hún styður fólk við að finna sína leið í lífinu. Við ræddum um veðrið við Elínu Björk Jónasdóttur en hún segir í frétt á mbl.is að um hræðileg gröf sé að ræða þegar skoðaðar eru mæl­ing­ar frá­vika í yf­ir­borðshita­stigi sjáv­ar. Hún seg­ir mæl­ing­arn­ar benda til þess að sjór­inn sé ofboðslega hlýr, en það geti valdið vand­ræðum víða um Evr­ópu. Á Íslandi birt­ist það helst í auk­inni rign­ingu. Tónlistin í þættinum: In the summertime/Mungo Jerry(erl) You can't make old friends/Dolly Parton og Kenny Rogers(erl) You are my everything/Real thing(erl) Sól mín sól/Anna Pálína(Aðalsteinn Ásberg)

Minjasafnið á Akureyri hefur að undanförnu staðið fyrir vinsælum sýningum á verslunarsögu Akureyrar fram að síðustu aldamótum, og þar hafa ljósmyndir frá liðinni tíð leikið stórt hlutverk. Nú hefur safnið gert samstarfssamning við Áhugaljósmyndaraklúbb Akureyrar um að taka myndir af verslunum dagsins í dag svo safnafólk framtíðarinnar geti gengið í sögulegar heimildir þegar fram líða stundir. Við ræddum þetta framtak við Harald Þór Egilsson safnstjóra Minjasafnsins. Þögnin er í útrýmingarhættu segir Hrönn Baldursdóttir náms- og starfsráðgjafi en hún hefur einnig starfað sem gönguleiðsögumaður og hefur verið að tvinna þetta saman í nokkur ár með því að fá fólk út í náttúruna til að fá meira næði til að íhuga sjálfa sig og sína nútíð og framtíð. Við ræddum við Hrönn og forvitnumst í leiðinni um nokkuð sem kallast ?Þín leið? þar sem hún styður fólk við að finna sína leið í lífinu. Við ræddum um veðrið við Elínu Björk Jónasdóttur en hún segir í frétt á mbl.is að um hræðileg gröf sé að ræða þegar skoðaðar eru mæl­ing­ar frá­vika í yf­ir­borðshita­stigi sjáv­ar. Hún seg­ir mæl­ing­arn­ar benda til þess að sjór­inn sé ofboðslega hlýr, en það geti valdið vand­ræðum víða um Evr­ópu. Á Íslandi birt­ist það helst í auk­inni rign­ingu. Tónlistin í þættinum: In the summertime/Mungo Jerry(erl) You can't make old friends/Dolly Parton og Kenny Rogers(erl) You are my everything/Real thing(erl) Sól mín sól/Anna Pálína(Aðalsteinn Ásberg)

Minjasafnið á Akureyri hefur að undanförnu staðið fyrir vinsælum sýningum á verslunarsögu Akureyrar fram að síðustu aldamótum, og þar hafa ljósmyndir frá liðinni tíð leikið stórt hlutverk. Nú hefur safnið gert samstarfssamning við Áhugaljósmyndaraklúbb Akureyrar um að taka myndir af verslunum dagsins í dag svo safnafólk framtíðarinnar geti gengið í sögulegar heimildir þegar fram líða stundir. Við ræddum þetta framtak við Harald Þór Egilsson safnstjóra Minjasafnsins. Þögnin er í útrýmingarhættu segir Hrönn Baldursdóttir náms- og starfsráðgjafi en hún hefur einnig starfað sem gönguleiðsögumaður og hefur verið að tvinna þetta saman í nokkur ár með því að fá fólk út í náttúruna til að fá meira næði til að íhuga sjálfa sig og sína nútíð og framtíð. Við ræddum við Hrönn og forvitnumst í leiðinni um nokkuð sem kallast ?Þín leið? þar sem hún styður fólk við að finna sína leið í lífinu. Við ræddum um veðrið við Elínu Björk Jónasdóttur en hún segir í frétt á mbl.is að um hræðileg gröf sé að ræða þegar skoðaðar eru mæl­ing­ar frá­vika í yf­ir­borðshita­stigi sjáv­ar. Hún seg­ir mæl­ing­arn­ar benda til þess að sjór­inn sé ofboðslega hlýr, en það geti valdið vand­ræðum víða um Evr­ópu. Á Íslandi birt­ist það helst í auk­inni rign­ingu. Tónlistin í þættinum: In the summertime/Mungo Jerry(erl) You can't make old friends/Dolly Parton og Kenny Rogers(erl) You are my everything/Real thing(erl) Sól mín sól/Anna Pálína(Aðalsteinn Ásberg)

Árið 2020 hófu Samtök um kvennaathvarf tilraunaverkefni um rekstur neyðarathvarfs á Akureyri. Það var svo í apríl á þessu ári að samtökin tilkynntu að erfiðlega hafi gengið að finna rekstrarform sem uppfylla þau skilyrði sem Samtök um kvennaathvarf setja fram til að tryggja öryggi og stuðning við konur og börn sem dvelja í athvarfinu. Nú er svo komið að athvarfið á Akureyri getur ekki tekið á móti nema einni konu og börnum hennar í senn. Við fengum til okkar Lindu Dröfn Gunnarsdóttur framkvæmdastýru Kvennaathvarfsins og ræddum betur við hana um stöðu kvennaathvarfsins á Akureyri. Guðjón Helgi Ólafsson flutti okkur pistil á mánudegi eins og alltaf og í dag bar hann vinkilinn að sumarferðalögum. Og lesandi vikunnar var rithöfundurinn og leikarinn Gunnar Helgason.

Árið 2020 hófu Samtök um kvennaathvarf tilraunaverkefni um rekstur neyðarathvarfs á Akureyri. Það var svo í apríl á þessu ári að samtökin tilkynntu að erfiðlega hafi gengið að finna rekstrarform sem uppfylla þau skilyrði sem Samtök um kvennaathvarf setja fram til að tryggja öryggi og stuðning við konur og börn sem dvelja í athvarfinu. Nú er svo komið að athvarfið á Akureyri getur ekki tekið á móti nema einni konu og börnum hennar í senn. Við fengum til okkar Lindu Dröfn Gunnarsdóttur framkvæmdastýru Kvennaathvarfsins og ræddum betur við hana um stöðu kvennaathvarfsins á Akureyri. Guðjón Helgi Ólafsson flutti okkur pistil á mánudegi eins og alltaf og í dag bar hann vinkilinn að sumarferðalögum. Og lesandi vikunnar var rithöfundurinn og leikarinn Gunnar Helgason.

Að vanda fengum við til okkar föstudagsgest, sem að þessu sinni var Magni Ásgeirsson tónlistarmaður. Magni hefur fengist við tónlist frá unga aldri og hefur á ferli sínum spilað á ótal böllum og haldið tónleika um allt land, sérstaklega með hljómsveitinni Á móti sól. Hann öðlaðist síðan frægð utan landsteinanna þegar hann tók þátt í raunveruleikakeppninni Rock Star Supernova þar sem hann hafnaði í fjórða sæti. Magni er landsbyggðarmaður í húð og hár, alinn upp á Borgarfirði Eystri en er í dag búsettur á Akureyri með fjölskyldu sinni. Magni kom til okkar og við rýndum í fortíð, nútíð og framtíð. Og svo var Magni áfram með okkur í Matarspjalli dagsins. Heim/Magni Ásgeirsson (Magni Ásgeirsson-Ásgrímur Ingi Arngrímsson) - Barn m. Ragga Bjarna (Ragnar Bjarnason-Steinn Steinarr) - Stjörnublik : Á móti sól

Að vanda fengum við til okkar föstudagsgest, sem að þessu sinni var Magni Ásgeirsson tónlistarmaður. Magni hefur fengist við tónlist frá unga aldri og hefur á ferli sínum spilað á ótal böllum og haldið tónleika um allt land, sérstaklega með hljómsveitinni Á móti sól. Hann öðlaðist síðan frægð utan landsteinanna þegar hann tók þátt í raunveruleikakeppninni Rock Star Supernova þar sem hann hafnaði í fjórða sæti. Magni er landsbyggðarmaður í húð og hár, alinn upp á Borgarfirði Eystri en er í dag búsettur á Akureyri með fjölskyldu sinni. Magni kom til okkar og við rýndum í fortíð, nútíð og framtíð. Og svo var Magni áfram með okkur í Matarspjalli dagsins. Heim/Magni Ásgeirsson (Magni Ásgeirsson-Ásgrímur Ingi Arngrímsson) - Barn m. Ragga Bjarna (Ragnar Bjarnason-Steinn Steinarr) - Stjörnublik : Á móti sól

Að vanda fengum við til okkar föstudagsgest, sem að þessu sinni var Magni Ásgeirsson tónlistarmaður. Magni hefur fengist við tónlist frá unga aldri og hefur á ferli sínum spilað á ótal böllum og haldið tónleika um allt land, sérstaklega með hljómsveitinni Á móti sól. Hann öðlaðist síðan frægð utan landsteinanna þegar hann tók þátt í raunveruleikakeppninni Rock Star Supernova þar sem hann hafnaði í fjórða sæti. Magni er landsbyggðarmaður í húð og hár, alinn upp á Borgarfirði Eystri en er í dag búsettur á Akureyri með fjölskyldu sinni. Magni kom til okkar og við rýndum í fortíð, nútíð og framtíð. Og svo var Magni áfram með okkur í Matarspjalli dagsins. Heim/Magni Ásgeirsson (Magni Ásgeirsson-Ásgrímur Ingi Arngrímsson) - Barn m. Ragga Bjarna (Ragnar Bjarnason-Steinn Steinarr) - Stjörnublik : Á móti sól

Nýafstaðin ráðstefna sem Geðhjálp hélt fyrir stuttu, Þörf fyrir samfélags breytingar: nýjar leiðir til að hugsa um geðheilbrigðismál, undirstrikaði mikilvægi þess að stokka upp í þeirri hugmyndafræði sem ráðið hefur ríkjum síðustu áratugi í þjónustunni. Eitt dæmi sem kynnt var á fyrrnefndri ráðstefnu er ráðning starfsmanna með reynslu af að hafa veikst og þurft á geðheilbrigðiskerfinu að halda, svokallaðir jafningastarfsmenn. Starfsfólk með þennan bakgrunn hefur haslað sér völl víða um heim og í fyrsta skipti á Íslandi er í boði fimm daga námskeið fyrir jafningastarfsmenn og nú þegar hafa 31 einstaklingar útskrifast. Við fræddumst meira um þetta hjá þeim Elínu Ebbu Ásmundsdóttur varaformaður Geðhjálpar og Jóni Ara Arasyni sem hefur nýlokið við námskeið. Erlendum ríkisborgurum á Íslandi hefur fjölgað úr 10 þúsund í 65 þúsund á rúmlega 20 árum. Hvaða fólk er þetta sem kýs að koma til Íslands, afskekktrar eyju í Norður-Atlantshafi? Hvaðan kemur það og af hverju flytur það búferlum á milli landa? Þær Margrét Blöndal og Guðríður Haraldsdóttir ræða við 11 einstaklinga sem mætti kannski kalla nýja Íslendinga, í nýrri bók sem var að koma út og heitir Þá breyttist allt . Sumir fluttu til Íslands vegna átaka heima fyrir, aðrir eltu ástina eða fluttu vegna vinnu. Sögurnar á bak við hvern og einn eru jafn ólíkar og þær eru margar. Eitt eiga þær þó sameiginlegt; þegar þetta fólk flutti til Íslands þá breyttist allt. Þær Margrét og Guðríður komu og sögðu frá bókinni. Listasumar á Akureyri var sett í gær en þá er boðið upp á fjölbreyttar uppákomur og upplifanir fyrir gesti og bæjarbúa á Akureyri. Það var Egill Andrason sumarlistamaður Akureyrarbæjar sem hleypti hátíðinni af stokkunum með tónleikum á þaki inngangs Listasafnsins á Akureyri. Við fengum Egil til okkar í hljóðstofu á Akureyri og forvitnumst um hvað fleira er fram undan hjá sumarlistamanni Akureyrarbæjar, auk þess sem Almar Alfreðsson verkefnastjóri sagði okkur nánar frá hátíðinni.

Nýafstaðin ráðstefna sem Geðhjálp hélt fyrir stuttu, Þörf fyrir samfélags breytingar: nýjar leiðir til að hugsa um geðheilbrigðismál, undirstrikaði mikilvægi þess að stokka upp í þeirri hugmyndafræði sem ráðið hefur ríkjum síðustu áratugi í þjónustunni. Eitt dæmi sem kynnt var á fyrrnefndri ráðstefnu er ráðning starfsmanna með reynslu af að hafa veikst og þurft á geðheilbrigðiskerfinu að halda, svokallaðir jafningastarfsmenn. Starfsfólk með þennan bakgrunn hefur haslað sér völl víða um heim og í fyrsta skipti á Íslandi er í boði fimm daga námskeið fyrir jafningastarfsmenn og nú þegar hafa 31 einstaklingar útskrifast. Við fræddumst meira um þetta hjá þeim Elínu Ebbu Ásmundsdóttur varaformaður Geðhjálpar og Jóni Ara Arasyni sem hefur nýlokið við námskeið. Erlendum ríkisborgurum á Íslandi hefur fjölgað úr 10 þúsund í 65 þúsund á rúmlega 20 árum. Hvaða fólk er þetta sem kýs að koma til Íslands, afskekktrar eyju í Norður-Atlantshafi? Hvaðan kemur það og af hverju flytur það búferlum á milli landa? Þær Margrét Blöndal og Guðríður Haraldsdóttir ræða við 11 einstaklinga sem mætti kannski kalla nýja Íslendinga, í nýrri bók sem var að koma út og heitir Þá breyttist allt . Sumir fluttu til Íslands vegna átaka heima fyrir, aðrir eltu ástina eða fluttu vegna vinnu. Sögurnar á bak við hvern og einn eru jafn ólíkar og þær eru margar. Eitt eiga þær þó sameiginlegt; þegar þetta fólk flutti til Íslands þá breyttist allt. Þær Margrét og Guðríður komu og sögðu frá bókinni. Listasumar á Akureyri var sett í gær en þá er boðið upp á fjölbreyttar uppákomur og upplifanir fyrir gesti og bæjarbúa á Akureyri. Það var Egill Andrason sumarlistamaður Akureyrarbæjar sem hleypti hátíðinni af stokkunum með tónleikum á þaki inngangs Listasafnsins á Akureyri. Við fengum Egil til okkar í hljóðstofu á Akureyri og forvitnumst um hvað fleira er fram undan hjá sumarlistamanni Akureyrarbæjar, auk þess sem Almar Alfreðsson verkefnastjóri sagði okkur nánar frá hátíðinni.

Á Eyjafjarðarsvæðinu er starfrækt velferðaraðstoð sem rekin er með samvinnu nokkurra hjálparsamtaka. Það eru Hjálparstarf kirkjunnar, Hjálpræðisherinn á Akureyri, Mæðrastyrksnefnd Akureyrar og Rauði krossinn við Eyjafjörð. Aðstoðin var þó fyrst aðeins bundin við jólin. Það var svo jólin 2022 að metfjöldi umsókna barst og var þá starfsemin útvíkkuð enn frekar. Í kjölfarið var stofnaður Velferðarsjóður Eyjafjarðar og veitir sá sjóður velferðaraðstoð á ársgrundvelli. Sigríður M. Jóhannsdóttir frá Mæðrastyrksnefnd hefur verið formaður sjóðsins frá stofnun hans. Hún var gestur okkar hér í Mannlega þættinum og segði betur frá starfsemi sjóðsins og hvernig hún skynjar þörfina fyrir aðstoð hér á Eyjafjarðarsvæðinu. Listahjónin Snorri Guðvarðarson og Kristjana Agnarsdóttir vinna við það að gera upp gamlar friðaðar kirkjur og hús og ferðast víða um land í þeim tilgangi. Það eru mörg smáatriði sem þarf að huga að og heimildavinna til að finna út hvernig húsin litu út upprunalega. Við hittum þau hjónin í Minjasafnskirkjunni hér á Akureyri og tókum þau tali. Arnar Símonarson eða Addi Sím eins og hann er oftast kallaður er að undirbúa brúðkaupið sitt sem fer fram 17. júní og hann er þessa dagana að sauma brúðarfötin sem þeir munu klæðast þann dag og einnig er hann búin að prjóna sokkana, geri aðrir betur. Og ekki nóg með allan saumaskapinn þá bakar hann líka kökurnar fyrir veisluna. Það er sum sé allt heimagert frá a til ö. Addi kom keyrandi frá Dalvík og sagði okkur allt um brúðkaupsundirbúninginn.

Á Eyjafjarðarsvæðinu er starfrækt velferðaraðstoð sem rekin er með samvinnu nokkurra hjálparsamtaka. Það eru Hjálparstarf kirkjunnar, Hjálpræðisherinn á Akureyri, Mæðrastyrksnefnd Akureyrar og Rauði krossinn við Eyjafjörð. Aðstoðin var þó fyrst aðeins bundin við jólin. Það var svo jólin 2022 að metfjöldi umsókna barst og var þá starfsemin útvíkkuð enn frekar. Í kjölfarið var stofnaður Velferðarsjóður Eyjafjarðar og veitir sá sjóður velferðaraðstoð á ársgrundvelli. Sigríður M. Jóhannsdóttir frá Mæðrastyrksnefnd hefur verið formaður sjóðsins frá stofnun hans. Hún var gestur okkar hér í Mannlega þættinum og segði betur frá starfsemi sjóðsins og hvernig hún skynjar þörfina fyrir aðstoð hér á Eyjafjarðarsvæðinu. Listahjónin Snorri Guðvarðarson og Kristjana Agnarsdóttir vinna við það að gera upp gamlar friðaðar kirkjur og hús og ferðast víða um land í þeim tilgangi. Það eru mörg smáatriði sem þarf að huga að og heimildavinna til að finna út hvernig húsin litu út upprunalega. Við hittum þau hjónin í Minjasafnskirkjunni hér á Akureyri og tókum þau tali. Arnar Símonarson eða Addi Sím eins og hann er oftast kallaður er að undirbúa brúðkaupið sitt sem fer fram 17. júní og hann er þessa dagana að sauma brúðarfötin sem þeir munu klæðast þann dag og einnig er hann búin að prjóna sokkana, geri aðrir betur. Og ekki nóg með allan saumaskapinn þá bakar hann líka kökurnar fyrir veisluna. Það er sum sé allt heimagert frá a til ö. Addi kom keyrandi frá Dalvík og sagði okkur allt um brúðkaupsundirbúninginn.

Á Eyjafjarðarsvæðinu er starfrækt velferðaraðstoð sem rekin er með samvinnu nokkurra hjálparsamtaka. Það eru Hjálparstarf kirkjunnar, Hjálpræðisherinn á Akureyri, Mæðrastyrksnefnd Akureyrar og Rauði krossinn við Eyjafjörð. Aðstoðin var þó fyrst aðeins bundin við jólin. Það var svo jólin 2022 að metfjöldi umsókna barst og var þá starfsemin útvíkkuð enn frekar. Í kjölfarið var stofnaður Velferðarsjóður Eyjafjarðar og veitir sá sjóður velferðaraðstoð á ársgrundvelli. Sigríður M. Jóhannsdóttir frá Mæðrastyrksnefnd hefur verið formaður sjóðsins frá stofnun hans. Hún var gestur okkar hér í Mannlega þættinum og segði betur frá starfsemi sjóðsins og hvernig hún skynjar þörfina fyrir aðstoð hér á Eyjafjarðarsvæðinu. Listahjónin Snorri Guðvarðarson og Kristjana Agnarsdóttir vinna við það að gera upp gamlar friðaðar kirkjur og hús og ferðast víða um land í þeim tilgangi. Það eru mörg smáatriði sem þarf að huga að og heimildavinna til að finna út hvernig húsin litu út upprunalega. Við hittum þau hjónin í Minjasafnskirkjunni hér á Akureyri og tókum þau tali. Arnar Símonarson eða Addi Sím eins og hann er oftast kallaður er að undirbúa brúðkaupið sitt sem fer fram 17. júní og hann er þessa dagana að sauma brúðarfötin sem þeir munu klæðast þann dag og einnig er hann búin að prjóna sokkana, geri aðrir betur. Og ekki nóg með allan saumaskapinn þá bakar hann líka kökurnar fyrir veisluna. Það er sum sé allt heimagert frá a til ö. Addi kom keyrandi frá Dalvík og sagði okkur allt um brúðkaupsundirbúninginn.

Við keyrðum til Dalvíkur og heimsóttum Hafstein Pálsson bónda í Miðkoti sem meirihluta ævi sinnar hefur safnað allri íslenskri útgáfu á plötum, diskum og kassettum. Þetta er stærðarinnar safn og margir krókar og kimar á heimilinu eru fullir af þessum dýrmæta fjársjóði, frá gólfi uppí loft sumsstaðar. En nú er hann hættur að safna og komin tími til segir hann. Hópurinn ÁLFkonur er áhugaljósmyndarafélag fyrir konur sem hefur ljósmyndun að áhugamáli. Það er árlegur viðburður hjá þeim að sýna ljósmyndir sínar fyrir gesti og gangandi í Lystigarðinum á Akureyri og að þessu sinni er það vetrarríkið sem birtist í verkum þeirra - frost og kuldi í sólinni og gróðrinum í Lystigarðinum. Við fengum til okkar tvær ÁLFkonur, þær Agnesi Heiðu Skúladóttur og Ingu Dagnýju Eydal . Það var mikið um dýrðir á Ólafsfirði um sjómannadagshelgina enda fagnar Sjómannafélag Ólafsfjarðar 40 ára afmæli sínu í ár. Af því tilefni var gefin út vegleg afmælisbók þar sem farið er yfir sögu félagsins í máli og myndum og bókinni var fyrir helgi dreift til allra heimila á Ólafsfirði. Atli Rúnar Halldórsson er höfundur bókarinnar og hann kom og sagði okkur frá viðtökunum og hvernig var að skrásetja þessa umfangsmiklu sögu.

Við keyrðum til Dalvíkur og heimsóttum Hafstein Pálsson bónda í Miðkoti sem meirihluta ævi sinnar hefur safnað allri íslenskri útgáfu á plötum, diskum og kassettum. Þetta er stærðarinnar safn og margir krókar og kimar á heimilinu eru fullir af þessum dýrmæta fjársjóði, frá gólfi uppí loft sumsstaðar. En nú er hann hættur að safna og komin tími til segir hann. Hópurinn ÁLFkonur er áhugaljósmyndarafélag fyrir konur sem hefur ljósmyndun að áhugamáli. Það er árlegur viðburður hjá þeim að sýna ljósmyndir sínar fyrir gesti og gangandi í Lystigarðinum á Akureyri og að þessu sinni er það vetrarríkið sem birtist í verkum þeirra - frost og kuldi í sólinni og gróðrinum í Lystigarðinum. Við fengum til okkar tvær ÁLFkonur, þær Agnesi Heiðu Skúladóttur og Ingu Dagnýju Eydal . Það var mikið um dýrðir á Ólafsfirði um sjómannadagshelgina enda fagnar Sjómannafélag Ólafsfjarðar 40 ára afmæli sínu í ár. Af því tilefni var gefin út vegleg afmælisbók þar sem farið er yfir sögu félagsins í máli og myndum og bókinni var fyrir helgi dreift til allra heimila á Ólafsfirði. Atli Rúnar Halldórsson er höfundur bókarinnar og hann kom og sagði okkur frá viðtökunum og hvernig var að skrásetja þessa umfangsmiklu sögu.

Við fjölluðum um hvað einkennir menningarlandslagið á Akureyri í upphafi þáttar. Hvað einkennir grasrótina, hvernig er lífið í Listagilinu, hverskonar menningarstarfsemi einkennir bæinn. Til þess að ræða allt þetta og meira til fengum við til okkar þær Kristínu Þóru Kjartansdóttur, staðarhaldara og listrænan stjóranda í Flóru menningarhúsi í Sigurhæðum, og Þuríði Helgu Kristjánsdóttur, sjálfstætt starfandi verkefnastjóra og myndlistarmann, en þær hafa lifað og hrærst í menningarlífi Akureyrar í fjölda ára. Guðjón Helgi skúffuskáldið góða úr Flóanum var með pistil í dag og að þessu sinni lagði hann vinkilinn að minnistæðustu viðburðum vetrarins. Lesandi vikunnar var á sínum stað. Að þessu sinni kom til okkar í hljóðver á Akureyri listakonan Rakel Hinriksdóttir. Rakel sinni bæði ritstörfum og myndlist, auk þess að starfa við félagsstarfið á Öldrunarheimilinu Hlíð á Akureyri. Þess utan er Rakel mikill lestrarhestur og við fengum að vita allt um hennar eftirlætisbækur og höfunda. Tónlist í þættinum: Í rökkurró/Helena Eyjólfsdóttir(Erl-Jón Sigurðsson) Útsetning Karl Olgeirsson -Ég nenni ekki að labba upp Gilið - Brenndu bananarnir (Hekla Sólveig Magnúsdóttir og Sigrún Freygerður Finnsdóttir, 16 og 17 ára nemendur við Menntaskólann á Akureyri) .

Við fjölluðum um hvað einkennir menningarlandslagið á Akureyri í upphafi þáttar. Hvað einkennir grasrótina, hvernig er lífið í Listagilinu, hverskonar menningarstarfsemi einkennir bæinn. Til þess að ræða allt þetta og meira til fengum við til okkar þær Kristínu Þóru Kjartansdóttur, staðarhaldara og listrænan stjóranda í Flóru menningarhúsi í Sigurhæðum, og Þuríði Helgu Kristjánsdóttur, sjálfstætt starfandi verkefnastjóra og myndlistarmann, en þær hafa lifað og hrærst í menningarlífi Akureyrar í fjölda ára. Guðjón Helgi skúffuskáldið góða úr Flóanum var með pistil í dag og að þessu sinni lagði hann vinkilinn að minnistæðustu viðburðum vetrarins. Lesandi vikunnar var á sínum stað. Að þessu sinni kom til okkar í hljóðver á Akureyri listakonan Rakel Hinriksdóttir. Rakel sinni bæði ritstörfum og myndlist, auk þess að starfa við félagsstarfið á Öldrunarheimilinu Hlíð á Akureyri. Þess utan er Rakel mikill lestrarhestur og við fengum að vita allt um hennar eftirlætisbækur og höfunda. Tónlist í þættinum: Í rökkurró/Helena Eyjólfsdóttir(Erl-Jón Sigurðsson) Útsetning Karl Olgeirsson -Ég nenni ekki að labba upp Gilið - Brenndu bananarnir (Hekla Sólveig Magnúsdóttir og Sigrún Freygerður Finnsdóttir, 16 og 17 ára nemendur við Menntaskólann á Akureyri) .

Við fjölluðum um hvað einkennir menningarlandslagið á Akureyri í upphafi þáttar. Hvað einkennir grasrótina, hvernig er lífið í Listagilinu, hverskonar menningarstarfsemi einkennir bæinn. Til þess að ræða allt þetta og meira til fengum við til okkar þær Kristínu Þóru Kjartansdóttur, staðarhaldara og listrænan stjóranda í Flóru menningarhúsi í Sigurhæðum, og Þuríði Helgu Kristjánsdóttur, sjálfstætt starfandi verkefnastjóra og myndlistarmann, en þær hafa lifað og hrærst í menningarlífi Akureyrar í fjölda ára. Guðjón Helgi skúffuskáldið góða úr Flóanum var með pistil í dag og að þessu sinni lagði hann vinkilinn að minnistæðustu viðburðum vetrarins. Lesandi vikunnar var á sínum stað. Að þessu sinni kom til okkar í hljóðver á Akureyri listakonan Rakel Hinriksdóttir. Rakel sinni bæði ritstörfum og myndlist, auk þess að starfa við félagsstarfið á Öldrunarheimilinu Hlíð á Akureyri. Þess utan er Rakel mikill lestrarhestur og við fengum að vita allt um hennar eftirlætisbækur og höfunda. Tónlist í þættinum: Í rökkurró/Helena Eyjólfsdóttir(Erl-Jón Sigurðsson) Útsetning Karl Olgeirsson -Ég nenni ekki að labba upp Gilið - Brenndu bananarnir (Hekla Sólveig Magnúsdóttir og Sigrún Freygerður Finnsdóttir, 16 og 17 ára nemendur við Menntaskólann á Akureyri) .

Sirrý Arnardóttir stjórnendaþjálfari, fyrirlesari, kennari við Háskólann á Bifröst og rithöfundur, var föstudagsgesturinn okkar í dag. Sirrý á að baki 30 ára farsælan feril í fjölmiðlum en hefur snúið sér alfarið að stjórnendaþjálfun og kennslu. Hún hefur sérhæft sig í að þjálfa fólk í öruggri tjáningu og samskiptafærni og haldið námskeið fyrir fjölbreytta hópa um árabil. Hún hefur einnig gefið út nokkrar bækur og núna í ágúst er von á nýrri bók um örugga tjáningu. Hún er nýorðin amma og við spurðum hana út í nýja hlutverið og skoðum fortíð, nútíð og framtíð með henni. Matarspjallið var svo á sínum stað og áfram héldum við að tala um sælgæti. Hvað er besta súkkulaðið og spurningu verður svarað: Þurfum við ennþá að koma heim frá útlöndum með nammi fyrir vinnustaðinn? Er þetta ekki búið eða hvað? Tónlistin í þættinum: - Einbúinn/Vilhjálmur Vilhjálmsson(Magnús Eiríksson) - Cha cha cha/Kerja (Alexi Numi) Finnska Eurovisionlagið - Veldu stjörnu/Ellen Kristjáns og John Grant( Ellen Kristján-Bragi Valdimar Skúlason)

Sirrý Arnardóttir stjórnendaþjálfari, fyrirlesari, kennari við Háskólann á Bifröst og rithöfundur, var föstudagsgesturinn okkar í dag. Sirrý á að baki 30 ára farsælan feril í fjölmiðlum en hefur snúið sér alfarið að stjórnendaþjálfun og kennslu. Hún hefur sérhæft sig í að þjálfa fólk í öruggri tjáningu og samskiptafærni og haldið námskeið fyrir fjölbreytta hópa um árabil. Hún hefur einnig gefið út nokkrar bækur og núna í ágúst er von á nýrri bók um örugga tjáningu. Hún er nýorðin amma og við spurðum hana út í nýja hlutverið og skoðum fortíð, nútíð og framtíð með henni. Matarspjallið var svo á sínum stað og áfram héldum við að tala um sælgæti. Hvað er besta súkkulaðið og spurningu verður svarað: Þurfum við ennþá að koma heim frá útlöndum með nammi fyrir vinnustaðinn? Er þetta ekki búið eða hvað? Tónlistin í þættinum: - Einbúinn/Vilhjálmur Vilhjálmsson(Magnús Eiríksson) - Cha cha cha/Kerja (Alexi Numi) Finnska Eurovisionlagið - Veldu stjörnu/Ellen Kristjáns og John Grant( Ellen Kristján-Bragi Valdimar Skúlason)

Við ræddum við Davíð Rafn Kristjánsson framkvæmdastjóra Swapp Agency en það fyrirtæki sérhæfir sig í fjarvinnu milli landa. Davíð bjó í Asíu um tíma og ferðaðist þar um í nokkur ár og hugsaði með sér að það væri frábært að geta unnið fyrir hvaða fyrirtæki sem er, hvar sem er í heiminum. Fyrirtækið var stofnað 2017 og aðstoðar starfsmenn búsetta á Norðurlöndunum við að fá greitt sem launþegar þegar þau vinna fyrir fyrirtæki utan þess lands sem þau eru búsett í. Fyrirtækið hefur unnið með mörgum af stóru fyrirtækjum heims eins og Google,Tripadvisor,Harvard svo eitthvað sé nefnt. Guðjón Helgi skúffuskáld úr Flóanum bar vinkilinn í pistli dagsins að útilegubúnaði af ýmsu tagi. Um helgina verður haldin hér á Íslandi alþjóðleg drengjakórahátíð þegar Drengjakór Reykjavíkur tekur á móti Sofia Boys Choir frá Búlgaríu, sem er meðal virtustu drengjakóra Evrópu. Á hátíðinni verða haldnir þrennir tónleikar, í Skálholti, Hallgrímskirkju og í Ytri-Njarðvíkurkirkju. Á tónleikunum koma fram alls 50 söngvarar á aldrinum 8-20 ára sem flytja fjölbreytta efnisskrá þar sem íslensk og búlgörsk tónlist verður í fyrirrúmi. Við fengum til okkar Önnu Hugadóttur, formann foreldrafélags Drengjakórs Reykjavíkur, sem sagði okkur nánar frá hátíðinni og starfsemi drengjakórsins. Tónlist: - Bjartsýni/Ríó Tríó (Gunnar Þórðarsson-Jónas Friðrik) - Síðan eru liðin mörg ár/Brimkló(erl-Þorsteinn Eggertsson) - I will take the high note/ Harry James og orghestra(Johnny Green) Úr söngleiknum Bathy Beauty frá 1944)

Við ræddum við Davíð Rafn Kristjánsson framkvæmdastjóra Swapp Agency en það fyrirtæki sérhæfir sig í fjarvinnu milli landa. Davíð bjó í Asíu um tíma og ferðaðist þar um í nokkur ár og hugsaði með sér að það væri frábært að geta unnið fyrir hvaða fyrirtæki sem er, hvar sem er í heiminum. Fyrirtækið var stofnað 2017 og aðstoðar starfsmenn búsetta á Norðurlöndunum við að fá greitt sem launþegar þegar þau vinna fyrir fyrirtæki utan þess lands sem þau eru búsett í. Fyrirtækið hefur unnið með mörgum af stóru fyrirtækjum heims eins og Google,Tripadvisor,Harvard svo eitthvað sé nefnt. Guðjón Helgi skúffuskáld úr Flóanum bar vinkilinn í pistli dagsins að útilegubúnaði af ýmsu tagi. Um helgina verður haldin hér á Íslandi alþjóðleg drengjakórahátíð þegar Drengjakór Reykjavíkur tekur á móti Sofia Boys Choir frá Búlgaríu, sem er meðal virtustu drengjakóra Evrópu. Á hátíðinni verða haldnir þrennir tónleikar, í Skálholti, Hallgrímskirkju og í Ytri-Njarðvíkurkirkju. Á tónleikunum koma fram alls 50 söngvarar á aldrinum 8-20 ára sem flytja fjölbreytta efnisskrá þar sem íslensk og búlgörsk tónlist verður í fyrirrúmi. Við fengum til okkar Önnu Hugadóttur, formann foreldrafélags Drengjakórs Reykjavíkur, sem sagði okkur nánar frá hátíðinni og starfsemi drengjakórsins. Tónlist: - Bjartsýni/Ríó Tríó (Gunnar Þórðarsson-Jónas Friðrik) - Síðan eru liðin mörg ár/Brimkló(erl-Þorsteinn Eggertsson) - I will take the high note/ Harry James og orghestra(Johnny Green) Úr söngleiknum Bathy Beauty frá 1944)

Við ræddum við Davíð Rafn Kristjánsson framkvæmdastjóra Swapp Agency en það fyrirtæki sérhæfir sig í fjarvinnu milli landa. Davíð bjó í Asíu um tíma og ferðaðist þar um í nokkur ár og hugsaði með sér að það væri frábært að geta unnið fyrir hvaða fyrirtæki sem er, hvar sem er í heiminum. Fyrirtækið var stofnað 2017 og aðstoðar starfsmenn búsetta á Norðurlöndunum við að fá greitt sem launþegar þegar þau vinna fyrir fyrirtæki utan þess lands sem þau eru búsett í. Fyrirtækið hefur unnið með mörgum af stóru fyrirtækjum heims eins og Google,Tripadvisor,Harvard svo eitthvað sé nefnt. Guðjón Helgi skúffuskáld úr Flóanum bar vinkilinn í pistli dagsins að útilegubúnaði af ýmsu tagi. Um helgina verður haldin hér á Íslandi alþjóðleg drengjakórahátíð þegar Drengjakór Reykjavíkur tekur á móti Sofia Boys Choir frá Búlgaríu, sem er meðal virtustu drengjakóra Evrópu. Á hátíðinni verða haldnir þrennir tónleikar, í Skálholti, Hallgrímskirkju og í Ytri-Njarðvíkurkirkju. Á tónleikunum koma fram alls 50 söngvarar á aldrinum 8-20 ára sem flytja fjölbreytta efnisskrá þar sem íslensk og búlgörsk tónlist verður í fyrirrúmi. Við fengum til okkar Önnu Hugadóttur, formann foreldrafélags Drengjakórs Reykjavíkur, sem sagði okkur nánar frá hátíðinni og starfsemi drengjakórsins. Tónlist: - Bjartsýni/Ríó Tríó (Gunnar Þórðarsson-Jónas Friðrik) - Síðan eru liðin mörg ár/Brimkló(erl-Þorsteinn Eggertsson) - I will take the high note/ Harry James og orghestra(Johnny Green) Úr söngleiknum Bathy Beauty frá 1944)

Hvítar lygar nefnist glæný fjögurra þátta sjónvarpssería sem fjallar um sambönd fimm ungmenna á menntaskólaaldri, vináttu þeirra og áskoranir. Þar er tekist á við stórar spurningar um lífið og tilveruna, eins og: Hvað erum við tilbúin að gera fyrir þau sem við þekkjum og þykir vænt um? Hvenær segjum við þeim sannleikann þótt hann sé erfiður og hvenær beygum við sannleikann til að hlífa þeim? Til að segja okkur betur frá þáttunum og tilurð þeirra fengum við til okkar Dominique Gyðu Sigrúnardóttur, leikstjóra og handritshöfund verksins, og Ágúst Örn Wigum Börgesson, einn leikaranna. Gönguhátíð í Reykjavík fer fram í þriðja sinn og hófst í gær og stendur til 3.júní. ( Í dag er í boði skemmtileg innanbæjarganga um Laugardal, upp á Laugarás og niður að sjó þar sem gengið verður meðfram sjávarsíðunni að Laugarnesi og svo upp með Kringlumýrarbrautinni og aftur á upphafsstaðinn.) Einar Skúlason kom til okkar á eftir og sagði okkur frá en næstu daga verður boðið uppá margar áhugaverðar göngur fyrir alla. Við töluðum við Björgu Árnadóttur sem er að hefja heilmikið ferðalag og ætlar að vera á bakpokaferðalagi næstu þrjá mánuði, interrail 60+ . Þetta ferðalag hefur verið draumur hjá Björgu síðan árið 1973 og hana langar að hvetja Íslendinga til að ferðast með lestum um Evrópu og eldri konur til að flakka einar á milli farfuglaheimila. Hún ætlar að blogga um ferðalagið meðan á því stendur. Tónlist í þættinum í dag: Öll þessi ást/Snorri Helgason og Of monsters and man(Snorri Helga og Bragi Valdimar Skúlason) Lapis Lazuli/Helgi Björns(Guðmundur Óskar Guðmunds-Helgi Björnsson, texti Helgi Björnsson) The fool on the hill/ Berliner Philharmoniker. Zwölf Cellisten

Hvítar lygar nefnist glæný fjögurra þátta sjónvarpssería sem fjallar um sambönd fimm ungmenna á menntaskólaaldri, vináttu þeirra og áskoranir. Þar er tekist á við stórar spurningar um lífið og tilveruna, eins og: Hvað erum við tilbúin að gera fyrir þau sem við þekkjum og þykir vænt um? Hvenær segjum við þeim sannleikann þótt hann sé erfiður og hvenær beygum við sannleikann til að hlífa þeim? Til að segja okkur betur frá þáttunum og tilurð þeirra fengum við til okkar Dominique Gyðu Sigrúnardóttur, leikstjóra og handritshöfund verksins, og Ágúst Örn Wigum Börgesson, einn leikaranna. Gönguhátíð í Reykjavík fer fram í þriðja sinn og hófst í gær og stendur til 3.júní. ( Í dag er í boði skemmtileg innanbæjarganga um Laugardal, upp á Laugarás og niður að sjó þar sem gengið verður meðfram sjávarsíðunni að Laugarnesi og svo upp með Kringlumýrarbrautinni og aftur á upphafsstaðinn.) Einar Skúlason kom til okkar á eftir og sagði okkur frá en næstu daga verður boðið uppá margar áhugaverðar göngur fyrir alla. Við töluðum við Björgu Árnadóttur sem er að hefja heilmikið ferðalag og ætlar að vera á bakpokaferðalagi næstu þrjá mánuði, interrail 60+ . Þetta ferðalag hefur verið draumur hjá Björgu síðan árið 1973 og hana langar að hvetja Íslendinga til að ferðast með lestum um Evrópu og eldri konur til að flakka einar á milli farfuglaheimila. Hún ætlar að blogga um ferðalagið meðan á því stendur. Tónlist í þættinum í dag: Öll þessi ást/Snorri Helgason og Of monsters and man(Snorri Helga og Bragi Valdimar Skúlason) Lapis Lazuli/Helgi Björns(Guðmundur Óskar Guðmunds-Helgi Björnsson, texti Helgi Björnsson) The fool on the hill/ Berliner Philharmoniker. Zwölf Cellisten

MANNLEGI ÞÁTTURINN - MÁNUDAGUR 30. MAÍ 2023 UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR Ungu fólki sem er ekki í vinnu, námi eða starfsþjálfun hefur fjölgað í Evrópu síðustu ár. Afleiðingar fyrir þennan hóp geta verið margvíslegar eins og verri andleg og líkamleg heilsa. Brottfall úr skóla á Íslandi er með því hæsta í Evrópu og ungum karlmönnum sem fá örorkugreiningu hefur fjölgað milli ára, algengasta ástæðan eru geðraskanir. Við ræddum við Petrínu Freyju Sigurðardóttur félagsfræðing og sérfræðing í starfsendurhæfingu um meistararitgerð hennar þar sem hún tekur viðtöl við nokkra unga menn sem dottið hafa úr skóla og vinnu. Við kíktum í heimsókn til listakonunnar Jonnu Jónborgar Sigurðardóttur á Akureyri. Jonna er þekkt fyrir að búa til ýmsar verur og fyrirbæri úr textíl. Nú síðast hefur hún til að mynda verið að hekla hina ýmsu sjúkdóma, sína eigin sjúkdóma og annarra. Og um hvítasunnuhelgina hélt hún sýningu þar sem hún sýndi móðursýki prjónaða í hinum ýmsu útgáfum. Við spjölluðum við Jonnu og forvitnumst um lífið og tilveruna. Við ræddum við Elínu Björk um veðrið og það er af nógu að taka á því sviði enda búum við á Íslandi þar sem veðrið breytist hratt. Tónlist í þættinum í dag Landíbus með jökri( Nú hvaða hvaða)/Íkorni 4.30/Solveig Slettahjell(Solveig Slettahjell og Peter Kjellsby) Words/Bee Gees (Bee Gees)

Ungu fólki sem er ekki í vinnu, námi eða starfsþjálfun hefur fjölgað í Evrópu síðustu ár. Afleiðingar fyrir þennan hóp geta verið margvíslegar eins og verri andleg og líkamleg heilsa. Brottfall úr skóla á Íslandi er með því hæsta í Evrópu og ungum karlmönnum sem fá örorkugreiningu hefur fjölgað milli ára, algengasta ástæðan eru geðraskanir. Við ræddum við Petrínu Freyju Sigurðardóttur félagsfræðing og sérfræðing í starfsendurhæfingu um meistararitgerð hennar þar sem hún tekur viðtöl við nokkra unga menn sem dottið hafa úr skóla og vinnu. Við kíktum í heimsókn til listakonunnar Jonnu Jónborgar Sigurðardóttur á Akureyri. Jonna er þekkt fyrir að búa til ýmsar verur og fyrirbæri úr textíl. Nú síðast hefur hún til að mynda verið að hekla hina ýmsu sjúkdóma, sína eigin sjúkdóma og annarra. Og um hvítasunnuhelgina hélt hún sýningu þar sem hún sýndi móðursýki prjónaða í hinum ýmsu útgáfum. Við spjölluðum við Jonnu og forvitnumst um lífið og tilveruna. Við ræddum við Elínu Björk um veðrið og það er af nógu að taka á því sviði enda búum við á Íslandi þar sem veðrið breytist hratt. Tónlist í þættinum í dag: Landíbus með jökri( Nú hvaða hvaða)/Íkorni 4.30/Solveig Slettahjell(Solveig Slettahjell og Peter Kjellsby) Words/Bee Gees (Bee Gees)

Ungu fólki sem er ekki í vinnu, námi eða starfsþjálfun hefur fjölgað í Evrópu síðustu ár. Afleiðingar fyrir þennan hóp geta verið margvíslegar eins og verri andleg og líkamleg heilsa. Brottfall úr skóla á Íslandi er með því hæsta í Evrópu og ungum karlmönnum sem fá örorkugreiningu hefur fjölgað milli ára, algengasta ástæðan eru geðraskanir. Við ræddum við Petrínu Freyju Sigurðardóttur félagsfræðing og sérfræðing í starfsendurhæfingu um meistararitgerð hennar þar sem hún tekur viðtöl við nokkra unga menn sem dottið hafa úr skóla og vinnu. Við kíktum í heimsókn til listakonunnar Jonnu Jónborgar Sigurðardóttur á Akureyri. Jonna er þekkt fyrir að búa til ýmsar verur og fyrirbæri úr textíl. Nú síðast hefur hún til að mynda verið að hekla hina ýmsu sjúkdóma, sína eigin sjúkdóma og annarra. Og um hvítasunnuhelgina hélt hún sýningu þar sem hún sýndi móðursýki prjónaða í hinum ýmsu útgáfum. Við spjölluðum við Jonnu og forvitnumst um lífið og tilveruna. Við ræddum við Elínu Björk um veðrið og það er af nógu að taka á því sviði enda búum við á Íslandi þar sem veðrið breytist hratt. Tónlist í þættinum í dag: Landíbus með jökri( Nú hvaða hvaða)/Íkorni 4.30/Solveig Slettahjell(Solveig Slettahjell og Peter Kjellsby) Words/Bee Gees (Bee Gees)

Föstudagsgestirnir okkar í dag voru þær Erna Þórarinsdóttir og Eva Ásrún Albertsdóttir söngkonur sem byrjuðu ferilinn í heimabænum sínum, Akureyri, sungu með hljómsveitinni Hver og mynduðu svo sönghópinn Erna - Eva - Erna ásamt Ernu Gunnarsdóttur og síðar voru þær partur af Brunaliðinu fræga. Þær Erna og Eva voru t.d. kallaðar ríkisraddirnar þar sem þær rödduðu nánast allt sem kom út í fjölda mörg ár, á gríðarlega mörgum hljómplötum, voru bakraddir í tónlistarþáttum í sjónvarpi og svo auðvitað í Söngvakeppni sjónvarpsins. Þær fóru líka nokkrum sinnum út sem bakraddir í sjálfa Eurovisionkeppnina. Í dag hafa þær báðar áhuga á andlegri líðan og meðferð, Erna menntaði sig í sálgæslu og vinnur meðal annars á Landspítalanum. Eva hefur nýlokið meistaranámi í því sem kallað er RIM, eða Regenerating Images in Memory, aðferð við að hjálpa fólki meðal annars við að takast á við erfiðar tilfinningar, minningar, áföll og vanlíðan. Í matarspjalli dagsins sögðum við skilið við hollustuna og töluðum um nammi, sælgæti. Þetta átti að vera spjall eingöngu um íslenskt nammi í þetta sinn, en það fór nú ekki alveg þannig. Sigurlaug Margrét hafði auðvitað sterkar skoðanir á þessu eins og öllu í matarspjallinu. Tónlist í þættinum í dag: Funheitur / Pláhnetan (Friðrik Sturluson og Stefán Hilmarsson) Leiðarljós / Snörunar (Gunnar Þórðarson og Friðrik Erlingsson) Fyrir utan gluggann minn / Snörurnar (Gunnar Þórðarson og Friðrik Erlingsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestirnir okkar í dag voru þær Erna Þórarinsdóttir og Eva Ásrún Albertsdóttir söngkonur sem byrjuðu ferilinn í heimabænum sínum, Akureyri, sungu með hljómsveitinni Hver og mynduðu svo sönghópinn Erna - Eva - Erna ásamt Ernu Gunnarsdóttur og síðar voru þær partur af Brunaliðinu fræga. Þær Erna og Eva voru t.d. kallaðar ríkisraddirnar þar sem þær rödduðu nánast allt sem kom út í fjölda mörg ár, á gríðarlega mörgum hljómplötum, voru bakraddir í tónlistarþáttum í sjónvarpi og svo auðvitað í Söngvakeppni sjónvarpsins. Þær fóru líka nokkrum sinnum út sem bakraddir í sjálfa Eurovisionkeppnina. Í dag hafa þær báðar áhuga á andlegri líðan og meðferð, Erna menntaði sig í sálgæslu og vinnur meðal annars á Landspítalanum. Eva hefur nýlokið meistaranámi í því sem kallað er RIM, eða Regenerating Images in Memory, aðferð við að hjálpa fólki meðal annars við að takast á við erfiðar tilfinningar, minningar, áföll og vanlíðan. Í matarspjalli dagsins sögðum við skilið við hollustuna og töluðum um nammi, sælgæti. Þetta átti að vera spjall eingöngu um íslenskt nammi í þetta sinn, en það fór nú ekki alveg þannig. Sigurlaug Margrét hafði auðvitað sterkar skoðanir á þessu eins og öllu í matarspjallinu. Tónlist í þættinum í dag: Funheitur / Pláhnetan (Friðrik Sturluson og Stefán Hilmarsson) Leiðarljós / Snörunar (Gunnar Þórðarson og Friðrik Erlingsson) Fyrir utan gluggann minn / Snörurnar (Gunnar Þórðarson og Friðrik Erlingsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestirnir okkar í dag voru þær Erna Þórarinsdóttir og Eva Ásrún Albertsdóttir söngkonur sem byrjuðu ferilinn í heimabænum sínum, Akureyri, sungu með hljómsveitinni Hver og mynduðu svo sönghópinn Erna - Eva - Erna ásamt Ernu Gunnarsdóttur og síðar voru þær partur af Brunaliðinu fræga. Þær Erna og Eva voru t.d. kallaðar ríkisraddirnar þar sem þær rödduðu nánast allt sem kom út í fjölda mörg ár, á gríðarlega mörgum hljómplötum, voru bakraddir í tónlistarþáttum í sjónvarpi og svo auðvitað í Söngvakeppni sjónvarpsins. Þær fóru líka nokkrum sinnum út sem bakraddir í sjálfa Eurovisionkeppnina. Í dag hafa þær báðar áhuga á andlegri líðan og meðferð, Erna menntaði sig í sálgæslu og vinnur meðal annars á Landspítalanum. Eva hefur nýlokið meistaranámi í því sem kallað er RIM, eða Regenerating Images in Memory, aðferð við að hjálpa fólki meðal annars við að takast á við erfiðar tilfinningar, minningar, áföll og vanlíðan. Í matarspjalli dagsins sögðum við skilið við hollustuna og töluðum um nammi, sælgæti. Þetta átti að vera spjall eingöngu um íslenskt nammi í þetta sinn, en það fór nú ekki alveg þannig. Sigurlaug Margrét hafði auðvitað sterkar skoðanir á þessu eins og öllu í matarspjallinu. Tónlist í þættinum í dag: Funheitur / Pláhnetan (Friðrik Sturluson og Stefán Hilmarsson) Leiðarljós / Snörunar (Gunnar Þórðarson og Friðrik Erlingsson) Fyrir utan gluggann minn / Snörurnar (Gunnar Þórðarson og Friðrik Erlingsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Amnesty International gaf út skýrslu nýlega um dauðarefsingar í heiminum. Þar er að finna sláandi upplýsingar um til dæmis hvar og hvernig dauðarefsingu er beitt í heiminum, hvar aukning er en einnig bent á jákvæða þróun þegar horft er til landa sem láta afnema dauðarefsingu bæði í lögum og framkvæmd. Anna Lúðvíksdóttir framkvæmdastjóri Íslandsdeildar Amnesty International ætlar að koma í þáttinn í dag og segja okkur betur frá efni skýrslunnar. Nú standa yfir skráningar í háskólana og þetta er einmitt sá tími sem nýstúdentar, og ýmsir aðrir, eru taka ákvarðanir um frekara nám. Einn valkosturinn er fjarnám - stafrænt háskólanám. Háskólinn á Bifröst hefur verið í fararbroddi íslenskra háskóla í fjarnámi og talað er um skóla í skýjunum. Fjarnám svarar þörf nútímans, ekki síst vinnandi fólks og jafnar mjög tækifæri til náms og um fjörtíu prósent nemenda Háskólans á Bifröst koma af landsbyggðinni. Margrét Jónsdóttir rektor skólans heimsótti okkur í dag. Svala Ísfeld Ólafsdóttir, dósent við lagadeild Háskólans í Reykjavík að kom til okkar og sagði okkur frá ráðstefnu sem er framundan um kynferðisbrot gegn drengjum. Þar verða haldin fjölbreytt erindi og leitast við að svara spurningum á borð við: Af hverju segja drengir síður frá og hvað hjálpar þolendum að segja frá kynferðisofbeldi? Svala sagði okkur frá því sem hún ætlar að tala um á ráðstefnunni og fór yfir annað það helsta á dagskránni. Tónlist í þættinum í dag: What's Love got to do with it / Tina Turner (Terry Britten og Graham Lyle ) Best í heimi / Jóhanna Guðrún og Margrét Lilja Davíðsdóttir (Ashley Monroe, Sara Siskind og Bragi Valdimar Skúlason) Ath upplýsingar River deep, Mountain high / Tina Turner (Barry, Spector og Ellie Greenwitch)

Amnesty International gaf út skýrslu nýlega um dauðarefsingar í heiminum. Þar er að finna sláandi upplýsingar um til dæmis hvar og hvernig dauðarefsingu er beitt í heiminum, hvar aukning er en einnig bent á jákvæða þróun þegar horft er til landa sem láta afnema dauðarefsingu bæði í lögum og framkvæmd. Anna Lúðvíksdóttir framkvæmdastjóri Íslandsdeildar Amnesty International ætlar að koma í þáttinn í dag og segja okkur betur frá efni skýrslunnar. Nú standa yfir skráningar í háskólana og þetta er einmitt sá tími sem nýstúdentar, og ýmsir aðrir, eru taka ákvarðanir um frekara nám. Einn valkosturinn er fjarnám - stafrænt háskólanám. Háskólinn á Bifröst hefur verið í fararbroddi íslenskra háskóla í fjarnámi og talað er um skóla í skýjunum. Fjarnám svarar þörf nútímans, ekki síst vinnandi fólks og jafnar mjög tækifæri til náms og um fjörtíu prósent nemenda Háskólans á Bifröst koma af landsbyggðinni. Margrét Jónsdóttir rektor skólans heimsótti okkur í dag. Svala Ísfeld Ólafsdóttir, dósent við lagadeild Háskólans í Reykjavík að kom til okkar og sagði okkur frá ráðstefnu sem er framundan um kynferðisbrot gegn drengjum. Þar verða haldin fjölbreytt erindi og leitast við að svara spurningum á borð við: Af hverju segja drengir síður frá og hvað hjálpar þolendum að segja frá kynferðisofbeldi? Svala sagði okkur frá því sem hún ætlar að tala um á ráðstefnunni og fór yfir annað það helsta á dagskránni. Tónlist í þættinum í dag: What's Love got to do with it / Tina Turner (Terry Britten og Graham Lyle ) Best í heimi / Jóhanna Guðrún og Margrét Lilja Davíðsdóttir (Ashley Monroe, Sara Siskind og Bragi Valdimar Skúlason) Ath upplýsingar River deep, Mountain high / Tina Turner (Barry, Spector og Ellie Greenwitch)

Halla B. Þorkelsson, formaður Heyrnarhjálpar, landsfélags heyrnarskertra á Íslandi, kom í þáttinn í dag. Félagið var stofnað árið 1937 af hugsjónarfólki sem leitaði úrbóta vegna heyrnarskerðingar og hóf innflutning á heyrnartækjum og tækjum til að mæla heyrn. Ein af mörgum afleiðingum ómeðhöndlaðar heyrnarskerðinga er félagsleg einangrun og skert lífsgæði vegna þessa. Halla fræddi okkur um starfsemi félagsins og félagsfólkið og til dæmis eyrnasuð, tinnitus og hljóðóþol. Fjöldi listamanna kemur fram á neyðartónleikum í Hörpu vegna ópíóðafaraldurs sem er að kosta mörg mannslíf, mánudagskvöldið 29. maí kl. 19.30. Um styrktartónleika er að ræða sem verða einnig sendir í út í beinni útsendingu á RÚV. Tilgangur söfnunarinnar er að safna fyrir Frú Ragnheiði og öðru skaðaminnkunarstarfi Rauða krossins. Ellen Kristjánsdóttir er ein þeirra sem koma fram á tónleikunum og ein af þeim sem er í forsvari fyrir þá, hún kom til okkar og svo heyrðum við í Hafrúnu Elísu Sigurðardóttur teymisstjóra skaðaminnkunar hjá Rauða Krossinum. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Póstkort dagsins fjallaði um tvennt að þessu sinni. Í fyrsta lagi sagði Magnús af áhyggjum Eyjamanna vegna hugsanlegrar bilunar á einu vatnsleiðslunni sem liggur neðansjávar til Eyja. Hún er orðin fimmtán ára og spurningin er ekki hvort heldur hvenær hún mun bila eins og hinar tvær leiðslurnar sem hafa verið lagðar út til Eyja en eru nú ónýtar. Í öðru lagi velti hann fyrir sér hvað það er sem rekur menn til að stunda hættulegar íþróttir eða koma sér í lífshættulegar aðstæður eins og maðurinn sem ætlar að dvelja á pínulitlum kletti út í Atlanshafi í átta vikur. UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON Tónlist í þættinum í dag: Refrain / Lys Assia (Geo Movard og Émilie Gardas) Vann fyrstu Eurovision 1956) Kiddi Kadilakk / Magnús Eiríksson (Magnús Eiríksson) Góða nótt / Ellen Kristjánsdóttir (Ólafur Bjarki Bogason, Baldvin Snær Hlynsson) Ég veit þú kemur / Birgir Nielsen (Oddgeir Kristjánsson og Ási í Bæ)

Halla B. Þorkelsson, formaður Heyrnarhjálpar, landsfélags heyrnarskertra á Íslandi, kom í þáttinn í dag. Félagið var stofnað árið 1937 af hugsjónarfólki sem leitaði úrbóta vegna heyrnarskerðingar og hóf innflutning á heyrnartækjum og tækjum til að mæla heyrn. Ein af mörgum afleiðingum ómeðhöndlaðar heyrnarskerðinga er félagsleg einangrun og skert lífsgæði vegna þessa. Halla fræddi okkur um starfsemi félagsins og félagsfólkið og til dæmis eyrnasuð, tinnitus og hljóðóþol. Fjöldi listamanna kemur fram á neyðartónleikum í Hörpu vegna ópíóðafaraldurs sem er að kosta mörg mannslíf, mánudagskvöldið 29. maí kl. 19.30. Um styrktartónleika er að ræða sem verða einnig sendir í út í beinni útsendingu á RÚV. Tilgangur söfnunarinnar er að safna fyrir Frú Ragnheiði og öðru skaðaminnkunarstarfi Rauða krossins. Ellen Kristjánsdóttir er ein þeirra sem koma fram á tónleikunum og ein af þeim sem er í forsvari fyrir þá, hún kom til okkar og svo heyrðum við í Hafrúnu Elísu Sigurðardóttur teymisstjóra skaðaminnkunar hjá Rauða Krossinum. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Póstkort dagsins fjallaði um tvennt að þessu sinni. Í fyrsta lagi sagði Magnús af áhyggjum Eyjamanna vegna hugsanlegrar bilunar á einu vatnsleiðslunni sem liggur neðansjávar til Eyja. Hún er orðin fimmtán ára og spurningin er ekki hvort heldur hvenær hún mun bila eins og hinar tvær leiðslurnar sem hafa verið lagðar út til Eyja en eru nú ónýtar. Í öðru lagi velti hann fyrir sér hvað það er sem rekur menn til að stunda hættulegar íþróttir eða koma sér í lífshættulegar aðstæður eins og maðurinn sem ætlar að dvelja á pínulitlum kletti út í Atlanshafi í átta vikur. Tónlist í þættinum í dag: Refrain / Lys Assia (Geo Movard og Émilie Gardas) Vann fyrstu Eurovision 1956) Kiddi Kadilakk / Magnús Eiríksson (Magnús Eiríksson) Góða nótt / Ellen Kristjánsdóttir (Ólafur Bjarki Bogason, Baldvin Snær Hlynsson) Ég veit þú kemur / Birgir Nielsen (Oddgeir Kristjánsson og Ási í Bæ) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Halla B. Þorkelsson, formaður Heyrnarhjálpar, landsfélags heyrnarskertra á Íslandi, kom í þáttinn í dag. Félagið var stofnað árið 1937 af hugsjónarfólki sem leitaði úrbóta vegna heyrnarskerðingar og hóf innflutning á heyrnartækjum og tækjum til að mæla heyrn. Ein af mörgum afleiðingum ómeðhöndlaðar heyrnarskerðinga er félagsleg einangrun og skert lífsgæði vegna þessa. Halla fræddi okkur um starfsemi félagsins og félagsfólkið og til dæmis eyrnasuð, tinnitus og hljóðóþol. Fjöldi listamanna kemur fram á neyðartónleikum í Hörpu vegna ópíóðafaraldurs sem er að kosta mörg mannslíf, mánudagskvöldið 29. maí kl. 19.30. Um styrktartónleika er að ræða sem verða einnig sendir í út í beinni útsendingu á RÚV. Tilgangur söfnunarinnar er að safna fyrir Frú Ragnheiði og öðru skaðaminnkunarstarfi Rauða krossins. Ellen Kristjánsdóttir er ein þeirra sem koma fram á tónleikunum og ein af þeim sem er í forsvari fyrir þá, hún kom til okkar og svo heyrðum við í Hafrúnu Elísu Sigurðardóttur teymisstjóra skaðaminnkunar hjá Rauða Krossinum. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Póstkort dagsins fjallaði um tvennt að þessu sinni. Í fyrsta lagi sagði Magnús af áhyggjum Eyjamanna vegna hugsanlegrar bilunar á einu vatnsleiðslunni sem liggur neðansjávar til Eyja. Hún er orðin fimmtán ára og spurningin er ekki hvort heldur hvenær hún mun bila eins og hinar tvær leiðslurnar sem hafa verið lagðar út til Eyja en eru nú ónýtar. Í öðru lagi velti hann fyrir sér hvað það er sem rekur menn til að stunda hættulegar íþróttir eða koma sér í lífshættulegar aðstæður eins og maðurinn sem ætlar að dvelja á pínulitlum kletti út í Atlanshafi í átta vikur. Tónlist í þættinum í dag: Refrain / Lys Assia (Geo Movard og Émilie Gardas) Vann fyrstu Eurovision 1956) Kiddi Kadilakk / Magnús Eiríksson (Magnús Eiríksson) Góða nótt / Ellen Kristjánsdóttir (Ólafur Bjarki Bogason, Baldvin Snær Hlynsson) Ég veit þú kemur / Birgir Nielsen (Oddgeir Kristjánsson og Ási í Bæ) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Sigurhæðir, þjónusta við þolendur kynbundins ofbeldis á Suðurlandi, stendur fyrir ráðstefnu 25. og 26. maí undir yfirskriftinni Ný sókn gegn kynbundnu ofbeldi og heimilisofbeldi. Þar verður áherslan lögð á stefnumótun og eflingu þjónustu við þolendur, en margir helstu sérfræðingar landsins í þessu málefni koma þar fram og flytja erindi. Ein af þeim er Kristín Anna Hjálmarsdóttir, kynjafræðingur, en hún kom í þáttinn í dag og fræðir okkur um skýrslu og úttekt sem verður kynnt á ráðstefnunni þar sem þolendamiðstöðvarnar þrjár, Bjarkarhlíð, Bjarmahlíð og Sigurhæðir, eru greindar, styrkleikar, veikleikar, ógnir og tækifæri. Og svo stikluðum við á stóru með Kristínu Önnu um hvað annað verður á dagskrá ráðstefnunnar. VIRK Starfsendurhæfingarsjóður fagnar 15 ára afmæli á árinu og í tilefni af því mun VIRK m.a. standa fyrir ráðstefnu í Silfurbergi í Hörpu miðvikudaginn 31. maí þar sem fókusinn verður settur á endurkomu einstaklinga inn á vinnumarkað eftir veikindi eða slys og hvað fyrirtæki og stofnanir geti gert til þess að auðvelda það ferli. Jónína Waagfjörð, sviðsstjóri ráðgjafar og atvinnutengingar VIRK kom í þáttinn í dag. Elín Björk Jónasdóttir kemur í vikulega veðurspjallið í dag. Það er nú ekki hægt að segja að það sé komið brakandi sumarblíða ennþá, gular viðvaranir um allt land, en það er spurning hvað er framundan í kortunum. Tónlist í þættinum í dag: Speak low / Bogomil Font (Kurt Weil og Ogden Nash) Dalakofinn / Karl Orgeltríó (Archibald Joyce) Manhattan / Ella Fitzherald (Richard Rodgers og Laurenz Hart) Ob-la-di, ob-la-da / The Beatles (Lennon & McCartney) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Sigurhæðir, þjónusta við þolendur kynbundins ofbeldis á Suðurlandi, stendur fyrir ráðstefnu 25. og 26. maí undir yfirskriftinni Ný sókn gegn kynbundnu ofbeldi og heimilisofbeldi. Þar verður áherslan lögð á stefnumótun og eflingu þjónustu við þolendur, en margir helstu sérfræðingar landsins í þessu málefni koma þar fram og flytja erindi. Ein af þeim er Kristín Anna Hjálmarsdóttir, kynjafræðingur, en hún kom í þáttinn í dag og fræðir okkur um skýrslu og úttekt sem verður kynnt á ráðstefnunni þar sem þolendamiðstöðvarnar þrjár, Bjarkarhlíð, Bjarmahlíð og Sigurhæðir, eru greindar, styrkleikar, veikleikar, ógnir og tækifæri. Og svo stikluðum við á stóru með Kristínu Önnu um hvað annað verður á dagskrá ráðstefnunnar. VIRK Starfsendurhæfingarsjóður fagnar 15 ára afmæli á árinu og í tilefni af því mun VIRK m.a. standa fyrir ráðstefnu í Silfurbergi í Hörpu miðvikudaginn 31. maí þar sem fókusinn verður settur á endurkomu einstaklinga inn á vinnumarkað eftir veikindi eða slys og hvað fyrirtæki og stofnanir geti gert til þess að auðvelda það ferli. Jónína Waagfjörð, sviðsstjóri ráðgjafar og atvinnutengingar VIRK kom í þáttinn í dag. Elín Björk Jónasdóttir kemur í vikulega veðurspjallið í dag. Það er nú ekki hægt að segja að það sé komið brakandi sumarblíða ennþá, gular viðvaranir um allt land, en það er spurning hvað er framundan í kortunum. Tónlist í þættinum í dag: Speak low / Bogomil Font (Kurt Weil og Ogden Nash) Dalakofinn / Karl Orgeltríó (Archibald Joyce) Manhattan / Ella Fitzherald (Richard Rodgers og Laurenz Hart) Ob-la-di, ob-la-da / The Beatles (Lennon & McCartney) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Kerfisbundin, markviss rannsókn á samanburði á áhrifum teikningar og skrifaðra orða á minni var framkvæmd í fyrsta sinn, eftir því sem best er vitað, í heiminum árið 2000 og stóð Unnur Óttarsdóttir, doktor í Listmeðferðarfræði, fyrir henni. Í stuttu máli voru niðurstöður þær að níu vikum seinna mundu börnin að jafnaði fimm sinnum fleiri teikningar en orð sem þau höfðu skrifað. Þetta kallast minnisteikning. Nú í maí hélt Unnur námskeið á Ítaliu fyrir listmeðferðarfræðinga sem starfa í skólum. Málefnin sem voru þar á dagskrá voru til dæmis minnisteikning, skrifmyndir, mikilvægi listrænnar tjáningar í námi og einnig var henni boðið að flytja fyrirlestur þar. Unnur kom í þáttinn í dag. Eins og flesta mánudaga fengum við svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn að sjálfum Vatnajökli. Svo er það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Pedro Gunnlaugur Garcia rithöfundur. Hann skaust fram á sjónvarsviðið með fyrstu bók sinni Málleysingjarnir árið 2019 og hlaut svo íslensku bókmenntaverðlaunin fyrir sína aðra bók, Lungu, sem kom út í fyrra. Við fengum að vita hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Pedro Gunnlaugur nefndi eftirfarandi bækur: Jerúsalem e. Goncalo M. Tavares Læknir verður til e. Henrik Geir Garcia Sápufuglinn e. Maríu Elísabetu Bragadóttur Obbuló í Kósímó - Snyrtistofan e. Kristínu Helgu Gunnarsdóttur og Halldór Baldursson Hamskiptin e. Franz Kafka The Sound and the Fury e. William Faulkner Tónlist í þættinum í dag: Guð og ég / South River Band (Ólafur Þórðarsson og Kormákur Bragason) Vesturgata / Björgvin Halldórsson (Gunnar Þórðarsson og Ólafur Haukur Símonarson) The list / Gordon Lightfood (Gordon Lightfood) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Kerfisbundin, markviss rannsókn á samanburði á áhrifum teikningar og skrifaðra orða á minni var framkvæmd í fyrsta sinn, eftir því sem best er vitað, í heiminum árið 2000 og stóð Unnur Óttarsdóttir, doktor í Listmeðferðarfræði, fyrir henni. Í stuttu máli voru niðurstöður þær að níu vikum seinna mundu börnin að jafnaði fimm sinnum fleiri teikningar en orð sem þau höfðu skrifað. Þetta kallast minnisteikning. Nú í maí hélt Unnur námskeið á Ítaliu fyrir listmeðferðarfræðinga sem starfa í skólum. Málefnin sem voru þar á dagskrá voru til dæmis minnisteikning, skrifmyndir, mikilvægi listrænnar tjáningar í námi og einnig var henni boðið að flytja fyrirlestur þar. Unnur kom í þáttinn í dag. Eins og flesta mánudaga fengum við svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn að sjálfum Vatnajökli. Svo er það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Pedro Gunnlaugur Garcia rithöfundur. Hann skaust fram á sjónvarsviðið með fyrstu bók sinni Málleysingjarnir árið 2019 og hlaut svo íslensku bókmenntaverðlaunin fyrir sína aðra bók, Lungu, sem kom út í fyrra. Við fengum að vita hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Pedro Gunnlaugur nefndi eftirfarandi bækur: Jerúsalem e. Goncalo M. Tavares Læknir verður til e. Henrik Geir Garcia Sápufuglinn e. Maríu Elísabetu Bragadóttur Obbuló í Kósímó - Snyrtistofan e. Kristínu Helgu Gunnarsdóttur og Halldór Baldursson Hamskiptin e. Franz Kafka The Sound and the Fury e. William Faulkner Tónlist í þættinum í dag: Guð og ég / South River Band (Ólafur Þórðarsson og Kormákur Bragason) Vesturgata / Björgvin Halldórsson (Gunnar Þórðarsson og Ólafur Haukur Símonarson) The list / Gordon Lightfood (Gordon Lightfood) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Kerfisbundin, markviss rannsókn á samanburði á áhrifum teikningar og skrifaðra orða á minni var framkvæmd í fyrsta sinn, eftir því sem best er vitað, í heiminum árið 2000 og stóð Unnur Óttarsdóttir, doktor í Listmeðferðarfræði, fyrir henni. Í stuttu máli voru niðurstöður þær að níu vikum seinna mundu börnin að jafnaði fimm sinnum fleiri teikningar en orð sem þau höfðu skrifað. Þetta kallast minnisteikning. Nú í maí hélt Unnur námskeið á Ítaliu fyrir listmeðferðarfræðinga sem starfa í skólum. Málefnin sem voru þar á dagskrá voru til dæmis minnisteikning, skrifmyndir, mikilvægi listrænnar tjáningar í námi og einnig var henni boðið að flytja fyrirlestur þar. Unnur kom í þáttinn í dag. Eins og flesta mánudaga fengum við svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn að sjálfum Vatnajökli. Svo er það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Pedro Gunnlaugur Garcia rithöfundur. Hann skaust fram á sjónvarsviðið með fyrstu bók sinni Málleysingjarnir árið 2019 og hlaut svo íslensku bókmenntaverðlaunin fyrir sína aðra bók, Lungu, sem kom út í fyrra. Við fengum að vita hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Pedro Gunnlaugur nefndi eftirfarandi bækur: Jerúsalem e. Goncalo M. Tavares Læknir verður til e. Henrik Geir Garcia Sápufuglinn e. Maríu Elísabetu Bragadóttur Obbuló í Kósímó - Snyrtistofan e. Kristínu Helgu Gunnarsdóttur og Halldór Baldursson Hamskiptin e. Franz Kafka The Sound and the Fury e. William Faulkner Tónlist í þættinum í dag: Guð og ég / South River Band (Ólafur Þórðarsson og Kormákur Bragason) Vesturgata / Björgvin Halldórsson (Gunnar Þórðarsson og Ólafur Haukur Símonarson) The list / Gordon Lightfood (Gordon Lightfood) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Freyr Eyjólfsson er maður margra hatta eins og sagt er. Hann er auðvitað fyrrverandi útvarpsmaður en einnig skemmtikraftur, tónlistarmaður og nú síðari ár kallar hann sig Hringrásarsérfræðing, þ.e.a.s. hann er verkefnastjóri í hringrásarhagkerfi Sorpu. Freyr er tiltölulega nýfluttur aftur heim, hann bjó í Frakklandi og Bandaríkjunum og hann hafði frá mörgu að segja. Við forvitnuðumst um líf og störf Freys í þættinum enda var hann föstudagsgestur þáttarins þessa vikuna. Auk þess sagði Freyr okkur frá nýjum sjónvarpsþáttum í þáttaröðinni Missir þar sem umfjöllunarefnið er dauðinn, sem óumflýjanlega verða líka hugleiðingar um lífið og hvað skiptir mestu máli. Í matarspjallinu fengum við svo föstudagsgestinn Frey til að sitja áfram. Hann ræddi meðal annars um að elda úr afgöngum og hvernig lostæti er hægt að galdra fram úr afgöngum, auk þess sem hann fræddi okkur um franskan mat og uppáhaldsmatinn sinn. Tónlist í þættinum í dag: Flugvélar / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Jón Ólafsson og Björn Jörundur Friðbjörnsson) Elmar Hrafn / Geirfuglarnir (Halldór Gylfason) Lyngbrekkan / Freyjólfur (Freyr Eyjólfsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Freyr Eyjólfsson er maður margra hatta eins og sagt er. Hann er auðvitað fyrrverandi útvarpsmaður en einnig skemmtikraftur, tónlistarmaður og nú síðari ár kallar hann sig Hringrásarsérfræðing, þ.e.a.s. hann er verkefnastjóri í hringrásarhagkerfi Sorpu. Freyr er tiltölulega nýfluttur aftur heim, hann bjó í Frakklandi og Bandaríkjunum og hann hafði frá mörgu að segja. Við forvitnuðumst um líf og störf Freys í þættinum enda var hann föstudagsgestur þáttarins þessa vikuna. Auk þess sagði Freyr okkur frá nýjum sjónvarpsþáttum í þáttaröðinni Missir þar sem umfjöllunarefnið er dauðinn, sem óumflýjanlega verða líka hugleiðingar um lífið og hvað skiptir mestu máli. Í matarspjallinu fengum við svo föstudagsgestinn Frey til að sitja áfram. Hann ræddi meðal annars um að elda úr afgöngum og hvernig lostæti er hægt að galdra fram úr afgöngum, auk þess sem hann fræddi okkur um franskan mat og uppáhaldsmatinn sinn. Tónlist í þættinum í dag: Flugvélar / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Jón Ólafsson og Björn Jörundur Friðbjörnsson) Elmar Hrafn / Geirfuglarnir (Halldór Gylfason) Lyngbrekkan / Freyjólfur (Freyr Eyjólfsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

28. maí verða frumsýndir nýir íslenskir heimildarþættir um ferðalag hjónanna Kristjáns Gíslasonar og Ásdísar Rósu Baldursdóttur, en þau ferðuðust hringinn í kringum Ísland á mótorhjólum sumarið 2020. Í þáttunum er fylgst með hjónunum upplifa land og þjóð á nýjan hátt þegar þau hjóla 7000 kílómetra á 40 dögum. Þau Kristján og Ásdís komu í þáttinn í dag og sögðu okkur frá þessum þáttum og ferðalaginu. Síðastliðna 9 mánuði hefur Már Gunnarsson tónlistarmaður búið á Englandi þar sem hann stundar nám við enskan tónlistarháskóla. Hann segir það hafa verið áskorun fyrir hann og leiðsöguhundinn Max læra inn á nýjar aðstæður og bjarga sér útí hinum stóra heimi. Már segir að fjölmörg tækifæri hafi gefist og hann sé nú farin að koma fram á ýmsum viðburðum í London og nú sl. föstudag gaf hann út nýtt lag, Falling for you, sem hann tók upp í Liverpool í samstarfi við Dan Scholes pródúsent. Við heyrðum í Má og heyrðum nýja lagið í dag. Mannflóran eru sjónvarpsþættir um fjölmenningu í íslensku samfélagi í umsjón Chanel Bjarkar Sturludóttur. Þjóðarímynd Íslands er að breytast með auknum fjölda fólks af erlendum uppruna og íslensk mannflóra er fjölbreyttari en nokkru sinni fyrr. Í þáttunum er rætt við sérfræðinga og einstaklinga af erlendum uppruna, og ljósi er varpað á erfiðleikana sem þeir mæta í íslensku samfélagi sem og öllu því góða sem fjölmenningin færir okkur. Þær Chanel Björk og Álfheiður Marta Kjartansdóttir, leikstjóri þáttanna, komu til okkar í dag sögðu okkur betur frá Mannflórunni. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: La det svinge / Bobbysocks (Rolf Lövland) Little green apples / Garðar Cortes (Bobby Russel) Falling for you / Már Gunnarsson (Már Gunnarsson, Guðjón Steinn Skúlason og Tómas Eyjólfsson) Amar Pelos Dois / Salvador Sobral (Louísa Sobral) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

28. maí verða frumsýndir nýir íslenskir heimildarþættir um ferðalag hjónanna Kristjáns Gíslasonar og Ásdísar Rósu Baldursdóttur, en þau ferðuðust hringinn í kringum Ísland á mótorhjólum sumarið 2020. Í þáttunum er fylgst með hjónunum upplifa land og þjóð á nýjan hátt þegar þau hjóla 7000 kílómetra á 40 dögum. Þau Kristján og Ásdís komu í þáttinn í dag og sögðu okkur frá þessum þáttum og ferðalaginu. Síðastliðna 9 mánuði hefur Már Gunnarsson tónlistarmaður búið á Englandi þar sem hann stundar nám við enskan tónlistarháskóla. Hann segir það hafa verið áskorun fyrir hann og leiðsöguhundinn Max læra inn á nýjar aðstæður og bjarga sér útí hinum stóra heimi. Már segir að fjölmörg tækifæri hafi gefist og hann sé nú farin að koma fram á ýmsum viðburðum í London og nú sl. föstudag gaf hann út nýtt lag, Falling for you, sem hann tók upp í Liverpool í samstarfi við Dan Scholes pródúsent. Við heyrðum í Má og heyrðum nýja lagið í dag. Mannflóran eru sjónvarpsþættir um fjölmenningu í íslensku samfélagi í umsjón Chanel Bjarkar Sturludóttur. Þjóðarímynd Íslands er að breytast með auknum fjölda fólks af erlendum uppruna og íslensk mannflóra er fjölbreyttari en nokkru sinni fyrr. Í þáttunum er rætt við sérfræðinga og einstaklinga af erlendum uppruna, og ljósi er varpað á erfiðleikana sem þeir mæta í íslensku samfélagi sem og öllu því góða sem fjölmenningin færir okkur. Þær Chanel Björk og Álfheiður Marta Kjartansdóttir, leikstjóri þáttanna, komu til okkar í dag sögðu okkur betur frá Mannflórunni. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: La det svinge / Bobbysocks (Rolf Lövland) Little green apples / Garðar Cortes (Bobby Russel) Falling for you / Már Gunnarsson (Már Gunnarsson, Guðjón Steinn Skúlason og Tómas Eyjólfsson) Amar Pelos Dois / Salvador Sobral (Louísa Sobral) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Magnavita er nýtt nám fyrir fólk á þriðja æviskeiðinu sem Háskólinn í Reykjavík býður upp á. Um 80 þúsund eru 60 ára eða eldri á Íslandi í dag og mun sá hópur nálgast 100 þúsund eftir 10 ár. Eftir að föstu starfi lýkur reynist mörgum erfitt með að fóta sig. Námið samanstendur af 10 fjölbreyttum námskeiðum sem snúa að líkamlegu, andlegu, fjárhagslegu og félagslegu heilbrigði. Benedikt Olgeirsson, fyrrverandi aðstoðarforstjóri Landspítalans og einn stofnenda Magnavita námsins, kom í þáttinn í dag og sagði frá þessu nýja námi. Á morgun er alþjóðlegur dagur gegn fordómum í garð hinsegin fólks og á Árbæjarsafni býðst fólki að hlýða á erindi Guðjóns Ragnars Jónassonar Mennirnir með bleika þríhyrninginn, en samnefnd bók segir sögu ungs, samkynhneigðs manns, Josef Kohout, í fangabúðum nasista og er frægust þeirra ævisagna sem lýsa hlutskipti homma í þriðja ríki Hitlers. Þar þraukaði hann skelfilega vist í sex ár uns hann fékk frelsi í lok heimsstyrjaldarinnar síðari. Í tvo áratugi safnaði Josef kjarki til að sigrast á sársaukanum og segja sögu sína sem loks birtist á prenti árið 1972. Guðjón Ragnar kom í þáttinn í dag, en hann þýddi þessa bók og í erindi sínu talar hann um tilurð hennar og hvernig nýta megi hana í kennslu, en hann er rithöfundur og íslenskukennari í MR. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í vikulega veðurspjallið í dag. Það hefur verið svalt á landinu og hefur jafnvel snjóað, amk. meira en við viljum á þessum árstíma. Hún fræddi okkur líka um gríðarlega sterkan fellibyl sem gekk á land í Bangladesh og Mijanmar í gær. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Is it true / Jóhanna Guðrún (Óskar Páll Sveinsson, Cristhofer Neil, Tinatin Japarizde) Is it true / Eagles (Randy Meisner) It?s true / B.Sig (Bjarki Sigurðsson) True love in a way / Lena Anderson (Lena Anderson og Niclas Johannesen) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Magnavita er nýtt nám fyrir fólk á þriðja æviskeiðinu sem Háskólinn í Reykjavík býður upp á. Um 80 þúsund eru 60 ára eða eldri á Íslandi í dag og mun sá hópur nálgast 100 þúsund eftir 10 ár. Eftir að föstu starfi lýkur reynist mörgum erfitt með að fóta sig. Námið samanstendur af 10 fjölbreyttum námskeiðum sem snúa að líkamlegu, andlegu, fjárhagslegu og félagslegu heilbrigði. Benedikt Olgeirsson, fyrrverandi aðstoðarforstjóri Landspítalans og einn stofnenda Magnavita námsins, kom í þáttinn í dag og sagði frá þessu nýja námi. Á morgun er alþjóðlegur dagur gegn fordómum í garð hinsegin fólks og á Árbæjarsafni býðst fólki að hlýða á erindi Guðjóns Ragnars Jónassonar Mennirnir með bleika þríhyrninginn, en samnefnd bók segir sögu ungs, samkynhneigðs manns, Josef Kohout, í fangabúðum nasista og er frægust þeirra ævisagna sem lýsa hlutskipti homma í þriðja ríki Hitlers. Þar þraukaði hann skelfilega vist í sex ár uns hann fékk frelsi í lok heimsstyrjaldarinnar síðari. Í tvo áratugi safnaði Josef kjarki til að sigrast á sársaukanum og segja sögu sína sem loks birtist á prenti árið 1972. Guðjón Ragnar kom í þáttinn í dag, en hann þýddi þessa bók og í erindi sínu talar hann um tilurð hennar og hvernig nýta megi hana í kennslu, en hann er rithöfundur og íslenskukennari í MR. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í vikulega veðurspjallið í dag. Það hefur verið svalt á landinu og hefur jafnvel snjóað, amk. meira en við viljum á þessum árstíma. Hún fræddi okkur líka um gríðarlega sterkan fellibyl sem gekk á land í Bangladesh og Mijanmar í gær. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Is it true / Jóhanna Guðrún (Óskar Páll Sveinsson, Cristhofer Neil, Tinatin Japarizde) Is it true / Eagles (Randy Meisner) It?s true / B.Sig (Bjarki Sigurðsson) True love in a way / Lena Anderson (Lena Anderson og Niclas Johannesen) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Magnavita er nýtt nám fyrir fólk á þriðja æviskeiðinu sem Háskólinn í Reykjavík býður upp á. Um 80 þúsund eru 60 ára eða eldri á Íslandi í dag og mun sá hópur nálgast 100 þúsund eftir 10 ár. Eftir að föstu starfi lýkur reynist mörgum erfitt með að fóta sig. Námið samanstendur af 10 fjölbreyttum námskeiðum sem snúa að líkamlegu, andlegu, fjárhagslegu og félagslegu heilbrigði. Benedikt Olgeirsson, fyrrverandi aðstoðarforstjóri Landspítalans og einn stofnenda Magnavita námsins, kom í þáttinn í dag og sagði frá þessu nýja námi. Á morgun er alþjóðlegur dagur gegn fordómum í garð hinsegin fólks og á Árbæjarsafni býðst fólki að hlýða á erindi Guðjóns Ragnars Jónassonar Mennirnir með bleika þríhyrninginn, en samnefnd bók segir sögu ungs, samkynhneigðs manns, Josef Kohout, í fangabúðum nasista og er frægust þeirra ævisagna sem lýsa hlutskipti homma í þriðja ríki Hitlers. Þar þraukaði hann skelfilega vist í sex ár uns hann fékk frelsi í lok heimsstyrjaldarinnar síðari. Í tvo áratugi safnaði Josef kjarki til að sigrast á sársaukanum og segja sögu sína sem loks birtist á prenti árið 1972. Guðjón Ragnar kom í þáttinn í dag, en hann þýddi þessa bók og í erindi sínu talar hann um tilurð hennar og hvernig nýta megi hana í kennslu, en hann er rithöfundur og íslenskukennari í MR. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í vikulega veðurspjallið í dag. Það hefur verið svalt á landinu og hefur jafnvel snjóað, amk. meira en við viljum á þessum árstíma. Hún fræddi okkur líka um gríðarlega sterkan fellibyl sem gekk á land í Bangladesh og Mijanmar í gær. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Is it true / Jóhanna Guðrún (Óskar Páll Sveinsson, Cristhofer Neil, Tinatin Japarizde) Is it true / Eagles (Randy Meisner) It?s true / B.Sig (Bjarki Sigurðsson) True love in a way / Lena Anderson (Lena Anderson og Niclas Johannesen) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á fræðslufundi ADHD samtakanna í síðustu viku var yfirskriftin ADHD og náin sambönd og var athyglinni beint að pörum þar sem annar aðilinn er með ADHD en hinn ekki. Á fundinum töluðu Anna Elísa Gunnarsdóttir félagsráðgjafi og eiginmaður hennar Arnór Heiðarsson aðstoðarskólastjóri. Þau deildu reynslu sinni af ADHD í þeirra sambandi, hverjar helstu áskoranirnar, í samskiptum og verkaskiptingu heimilisins, eru og hvernig hægt er að takast á við þær áskoranir. Þau hjónin komu í þáttinn í dag. Svo fengum við vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í þetta sinn bar Guðjón vinkilinn að örlögum Beothuk þjóðarinnar í Austur- Kanada. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ragnhildur Vigfúsdóttir markþjálfi og fyrrverandi ritstjóri tímaritsins Veru. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ragnhildur sagði frá eftirfarandi bókum og höfundum: Pensilskrift e. Gyrði Elíasson Ósýnilegar konur e. Caroline Criado Perez Hamingjugildran e. Hugrún Sigurjónsdóttir Heimurinn eins og hann er e. Stefán Jón Hafstein Portrait of a Marriage, Hamnet og The Vanishing Act of Esme Lennox e. Maggie O'Farel Tónlist í þættinum í dag: Tempó prímó / Uppáhellingarnir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) Undir dalanna sól / Karlakórinn heimir (Björgvin Þ. Valdimarsson og Hallgrímur Jónsson) Sommerkjoledyr / Kari Bremnes (Kari Bremnes) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á fræðslufundi ADHD samtakanna í síðustu viku var yfirskriftin ADHD og náin sambönd og var athyglinni beint að pörum þar sem annar aðilinn er með ADHD en hinn ekki. Á fundinum töluðu Anna Elísa Gunnarsdóttir félagsráðgjafi og eiginmaður hennar Arnór Heiðarsson aðstoðarskólastjóri. Þau deildu reynslu sinni af ADHD í þeirra sambandi, hverjar helstu áskoranirnar, í samskiptum og verkaskiptingu heimilisins, eru og hvernig hægt er að takast á við þær áskoranir. Þau hjónin komu í þáttinn í dag. Svo fengum við vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í þetta sinn bar Guðjón vinkilinn að örlögum Beothuk þjóðarinnar í Austur- Kanada. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ragnhildur Vigfúsdóttir markþjálfi og fyrrverandi ritstjóri tímaritsins Veru. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ragnhildur sagði frá eftirfarandi bókum og höfundum: Pensilskrift e. Gyrði Elíasson Ósýnilegar konur e. Caroline Criado Perez Hamingjugildran e. Hugrún Sigurjónsdóttir Heimurinn eins og hann er e. Stefán Jón Hafstein Portrait of a Marriage, Hamnet og The Vanishing Act of Esme Lennox e. Maggie O'Farel Tónlist í þættinum í dag: Tempó prímó / Uppáhellingarnir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) Undir dalanna sól / Karlakórinn heimir (Björgvin Þ. Valdimarsson og Hallgrímur Jónsson) Sommerkjoledyr / Kari Bremnes (Kari Bremnes) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestirnir okkar að þessu sinni eiga margt sameiginlegt, þau eru bæði í skemmtanabransanum, koma fram saman, til dæmis í uppistandi, og þau eru bæði Eurovision áhugafólk, Vigdís Hafliðadóttir, uppistandari, söngkona í hljómsveitinni Flott og handritshöfundur og Vilhelm Neto, leikari og uppistandari. Þau eru einnig saman með þáttinn Villi og Vigdís ferðast um heiminn sem sýndir eru hjá Sjónvarpi Símanum. Við spjölluðum við þau i dag meðal annars um Eurovision keppnina, mögleikann á því að þau taki þátt í henni og væntanlega grínplötu frá Villa. Það var óvenjulegt matarspjall í dag. Í fjarveru okkar konu, Sigurlaugar Margrétar, sem dvelur á Spáni um þessar mundir við rannsóknarstörf, þá var samt spænsk stemmning svífandi yfir vötnum í matarspjallinu. Sassa Eyþórsdóttir kom til okkar og fræddi okkur um paellur, spænska hrísgrjónaréttinn sem rekur sögu sína til Valencia. Það þarf að ýmsu að huga þegar góð paella er löguð. Tónlist í þættinum í dag: Calm After the Storm / The Common Linnets (Ilse Delange, JB Meijers, Rob Crosby, Matthew Crosby, Jake Etheridge) Siren / Malcolm Linhcon (Robin Juhkental) Det star et billede av dig pa mit bord / Rollo og King(Sören Poppe,Thomas Brekling og Stefan Nielsen) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestirnir okkar að þessu sinni eiga margt sameiginlegt, þau eru bæði í skemmtanabransanum, koma fram saman, til dæmis í uppistandi, og þau eru bæði Eurovision áhugafólk, Vigdís Hafliðadóttir, uppistandari, söngkona í hljómsveitinni Flott og handritshöfundur og Vilhelm Neto, leikari og uppistandari. Þau eru einnig saman með þáttinn Villi og Vigdís ferðast um heiminn sem sýndir eru hjá Sjónvarpi Símanum. Við spjölluðum við þau i dag meðal annars um Eurovision keppnina, mögleikann á því að þau taki þátt í henni og væntanlega grínplötu frá Villa. Það var óvenjulegt matarspjall í dag. Í fjarveru okkar konu, Sigurlaugar Margrétar, sem dvelur á Spáni um þessar mundir við rannsóknarstörf, þá var samt spænsk stemmning svífandi yfir vötnum í matarspjallinu. Sassa Eyþórsdóttir kom til okkar og fræddi okkur um paellur, spænska hrísgrjónaréttinn sem rekur sögu sína til Valencia. Það þarf að ýmsu að huga þegar góð paella er löguð. Tónlist í þættinum í dag: Calm After the Storm / The Common Linnets (Ilse Delange, JB Meijers, Rob Crosby, Matthew Crosby, Jake Etheridge) Siren / Malcolm Linhcon (Robin Juhkental) Det star et billede av dig pa mit bord / Rollo og King(Sören Poppe,Thomas Brekling og Stefan Nielsen) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestirnir okkar að þessu sinni eiga margt sameiginlegt, þau eru bæði í skemmtanabransanum, koma fram saman, til dæmis í uppistandi, og þau eru bæði Eurovision áhugafólk, Vigdís Hafliðadóttir, uppistandari, söngkona í hljómsveitinni Flott og handritshöfundur og Vilhelm Neto, leikari og uppistandari. Þau eru einnig saman með þáttinn Villi og Vigdís ferðast um heiminn sem sýndir eru hjá Sjónvarpi Símanum. Við spjölluðum við þau i dag meðal annars um Eurovision keppnina, mögleikann á því að þau taki þátt í henni og væntanlega grínplötu frá Villa. Það var óvenjulegt matarspjall í dag. Í fjarveru okkar konu, Sigurlaugar Margrétar, sem dvelur á Spáni um þessar mundir við rannsóknarstörf, þá var samt spænsk stemmning svífandi yfir vötnum í matarspjallinu. Sassa Eyþórsdóttir kom til okkar og fræddi okkur um paellur, spænska hrísgrjónaréttinn sem rekur sögu sína til Valencia. Það þarf að ýmsu að huga þegar góð paella er löguð. Tónlist í þættinum í dag: Calm After the Storm / The Common Linnets (Ilse Delange, JB Meijers, Rob Crosby, Matthew Crosby, Jake Etheridge) Siren / Malcolm Linhcon (Robin Juhkental) Det star et billede av dig pa mit bord / Rollo og King(Sören Poppe,Thomas Brekling og Stefan Nielsen) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Færri unglingar sofa of lítið og klukkuþreyta minnkar þegar skólinn byrjar seinna samkvæmt nýrri rannsókn sem gerð var í Vogaskóla og tveimur samanburðarskólum. Að rannsókninni stóðu Betri svefn, Reykjavíkurborg, Háskólinn í Reykjavík og Embætti landlæknis. Klukkuþreyta myndast þegar fólk er vansvefta á virkum dögum en sefur mikið um helgar til að bæta það upp. Þetta er algengt meðal unglinga og hefur margvísleg neikvæð áhrif á heilsu og líðan. Við ræddum við Dr.Erlu Björnsdóttur sálfræðing frá Betri Svefni í þættinum í dag. Í janúar 2021 skilaði starfshópur skipaður af Heilbrigðisráðherra skýrslu með tillögum um fyrirkomulag samstarfsverkefna í heilsueflingu eldra fólks með það að markmiði að gera eldra fólki kleift að búa í heimahúsum eins lengi og kostur er. Verkefni fékk nafnið Bjartur lífsstíll, með það að leiðarljósi að hreyfing verði að lífsstíl hjá eldra fólki. Hægt er að kynna sér verkefnið á www.bjartlif.is Þær Ásgerður Guðmundsdóttir og Margrét Regína Grétarsdóttir eru verkefnastjórar heilsueflingar í Björtum lífsstíl og þær komu í þáttinn í dag. Svo hringdum við í Felix Bergsson, en hann er staddur í Liverpool með Eurovisionhópi Íslands. Diljá Pétursdóttir stígur á svið í seinni undanúrslitum keppninnar í kvöld og syngur lagið Power sem hún samdi ásamt Pálma Ragnari Ásgeirssyni. Við heyrðum hver stemningin er í íslenska hópnum og hvers megi vænta í kvöld. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Nætur / Sigríður Beinteinsdóttir (Friðrik Karlsson og Stefán Hilmarsson) All Kinds of Everything / Dana (Derry Lindsay og Jackie Smith) Never ever let you go / Rollo and King (Stefan Nielsen, Sören Poppe og Thomas Brekling) Power / Diljá (Diljá Pétursdóttir og Pálmi Ragnar Ásgeirsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Færri unglingar sofa of lítið og klukkuþreyta minnkar þegar skólinn byrjar seinna samkvæmt nýrri rannsókn sem gerð var í Vogaskóla og tveimur samanburðarskólum. Að rannsókninni stóðu Betri svefn, Reykjavíkurborg, Háskólinn í Reykjavík og Embætti landlæknis. Klukkuþreyta myndast þegar fólk er vansvefta á virkum dögum en sefur mikið um helgar til að bæta það upp. Þetta er algengt meðal unglinga og hefur margvísleg neikvæð áhrif á heilsu og líðan. Við ræddum við Dr.Erlu Björnsdóttur sálfræðing frá Betri Svefni í þættinum í dag. Í janúar 2021 skilaði starfshópur skipaður af Heilbrigðisráðherra skýrslu með tillögum um fyrirkomulag samstarfsverkefna í heilsueflingu eldra fólks með það að markmiði að gera eldra fólki kleift að búa í heimahúsum eins lengi og kostur er. Verkefni fékk nafnið Bjartur lífsstíll, með það að leiðarljósi að hreyfing verði að lífsstíl hjá eldra fólki. Hægt er að kynna sér verkefnið á www.bjartlif.is Þær Ásgerður Guðmundsdóttir og Margrét Regína Grétarsdóttir eru verkefnastjórar heilsueflingar í Björtum lífsstíl og þær komu í þáttinn í dag. Svo hringdum við í Felix Bergsson, en hann er staddur í Liverpool með Eurovisionhópi Íslands. Diljá Pétursdóttir stígur á svið í seinni undanúrslitum keppninnar í kvöld og syngur lagið Power sem hún samdi ásamt Pálma Ragnari Ásgeirssyni. Við heyrðum hver stemningin er í íslenska hópnum og hvers megi vænta í kvöld. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Nætur / Sigríður Beinteinsdóttir (Friðrik Karlsson og Stefán Hilmarsson) All Kinds of Everything / Dana (Derry Lindsay og Jackie Smith) Never ever let you go / Rollo and King (Stefan Nielsen, Sören Poppe og Thomas Brekling) Power / Diljá (Diljá Pétursdóttir og Pálmi Ragnar Ásgeirsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Sjónaukinn, árleg ráðstefna Heilbrigðis-, viðskipta og raunvísindasviðs Háskólans á Akureyri, verður haldin dagana 16.-17. maí. Þema ráðstefnunnar að þessu sinni er Horft til framtíðar - fólk og fjölskyldur í fyrirrúmi. Þar munu meistaranemar kynna meistaraverkefni sín og rannsóknir. Við fengum Sigrúnu Sigurðardóttur, dósent við háskólann á Akureyri til að segja okkur frá ráðstefnunni og með henni kom Rebekka Sif Pétursdóttir meistaranemi, en hún ætlar sagði okkur frá rannsókn sinni Erfið reynsla í æsku - ACE og heilsufarslegur vandi á fullorðinsárum. Flestir vita að Erasmus+ styrkir evrópska nema til að fara í skiptinám til annarra Evrópulanda og hafa íslenskir nemar verið duglegir að nýta sér þess styrki. Færri vita að nú getur fólk á þriðja æviskeiðinu sem er í einhvers konar námi gert það líka. Það að Erasmus+ sé farið að ná til fólks á þriðja æviskeiðinu sýnir viðhorfsbreytingu til fólks á eftirlaunaaldrinum. Hans Kristján Guðmundsson, frá U3A Háskóla þriðja æviskeiðsins, kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá skólanum og þessu nýja kosti frá Erasmus áætluninni. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Krýning Karls þriðja bretakonungs var til umfjöllunar í póstkorti dagsins, en Magnús finnur til tengingar við konung vegna þess að þeir eiga sama afmælisdag. Í seinni hluta póstkortsins sagði hann frá því þegar Englendingar rændu Vestmannaeyjar árið 1614, en nú er talið að tengingar séu milli þess atburðar og svo Tyrkjaránsins þrettán árum síðar, 1627. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Ingileif / Snorri Helgason (Snorri Helgason) - Desperado / Eagles (Glen Frey & Don Henley) Ég mun aldrei gleyma þér / Brimkló (Robbins og Jón Sigurðsson) Styttur bæjarins / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Sjónaukinn, árleg ráðstefna Heilbrigðis-, viðskipta og raunvísindasviðs Háskólans á Akureyri, verður haldin dagana 16.-17. maí. Þema ráðstefnunnar að þessu sinni er Horft til framtíðar - fólk og fjölskyldur í fyrirrúmi. Þar munu meistaranemar kynna meistaraverkefni sín og rannsóknir. Við fengum Sigrúnu Sigurðardóttur, dósent við háskólann á Akureyri til að segja okkur frá ráðstefnunni og með henni kom Rebekka Sif Pétursdóttir meistaranemi, en hún ætlar sagði okkur frá rannsókn sinni Erfið reynsla í æsku - ACE og heilsufarslegur vandi á fullorðinsárum. Flestir vita að Erasmus+ styrkir evrópska nema til að fara í skiptinám til annarra Evrópulanda og hafa íslenskir nemar verið duglegir að nýta sér þess styrki. Færri vita að nú getur fólk á þriðja æviskeiðinu sem er í einhvers konar námi gert það líka. Það að Erasmus+ sé farið að ná til fólks á þriðja æviskeiðinu sýnir viðhorfsbreytingu til fólks á eftirlaunaaldrinum. Hans Kristján Guðmundsson, frá U3A Háskóla þriðja æviskeiðsins, kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá skólanum og þessu nýja kosti frá Erasmus áætluninni. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Krýning Karls þriðja bretakonungs var til umfjöllunar í póstkorti dagsins, en Magnús finnur til tengingar við konung vegna þess að þeir eiga sama afmælisdag. Í seinni hluta póstkortsins sagði hann frá því þegar Englendingar rændu Vestmannaeyjar árið 1614, en nú er talið að tengingar séu milli þess atburðar og svo Tyrkjaránsins þrettán árum síðar, 1627. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Ingileif / Snorri Helgason (Snorri Helgason) - Desperado / Eagles (Glen Frey & Don Henley) Ég mun aldrei gleyma þér / Brimkló (Robbins og Jón Sigurðsson) Styttur bæjarins / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Sjónaukinn, árleg ráðstefna Heilbrigðis-, viðskipta og raunvísindasviðs Háskólans á Akureyri, verður haldin dagana 16.-17. maí. Þema ráðstefnunnar að þessu sinni er Horft til framtíðar - fólk og fjölskyldur í fyrirrúmi. Þar munu meistaranemar kynna meistaraverkefni sín og rannsóknir. Við fengum Sigrúnu Sigurðardóttur, dósent við háskólann á Akureyri til að segja okkur frá ráðstefnunni og með henni kom Rebekka Sif Pétursdóttir meistaranemi, en hún ætlar sagði okkur frá rannsókn sinni Erfið reynsla í æsku - ACE og heilsufarslegur vandi á fullorðinsárum. Flestir vita að Erasmus+ styrkir evrópska nema til að fara í skiptinám til annarra Evrópulanda og hafa íslenskir nemar verið duglegir að nýta sér þess styrki. Færri vita að nú getur fólk á þriðja æviskeiðinu sem er í einhvers konar námi gert það líka. Það að Erasmus+ sé farið að ná til fólks á þriðja æviskeiðinu sýnir viðhorfsbreytingu til fólks á eftirlaunaaldrinum. Hans Kristján Guðmundsson, frá U3A Háskóla þriðja æviskeiðsins, kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá skólanum og þessu nýja kosti frá Erasmus áætluninni. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Krýning Karls þriðja bretakonungs var til umfjöllunar í póstkorti dagsins, en Magnús finnur til tengingar við konung vegna þess að þeir eiga sama afmælisdag. Í seinni hluta póstkortsins sagði hann frá því þegar Englendingar rændu Vestmannaeyjar árið 1614, en nú er talið að tengingar séu milli þess atburðar og svo Tyrkjaránsins þrettán árum síðar, 1627. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Ingileif / Snorri Helgason (Snorri Helgason) - Desperado / Eagles (Glen Frey & Don Henley) Ég mun aldrei gleyma þér / Brimkló (Robbins og Jón Sigurðsson) Styttur bæjarins / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Norræn ráðstefna verður haldin hér á landi á fimmtudag og föstudag um skýra framsetningu á máli og málnotkun þegar vá steðjar að. Á ráðstefnunni verður undirstrikað mikilvægi þess að framsetning og málnotkun sé skýr og auðskiljanleg þegar stjórnvöld, stofnanir, samtök eða fyrirtæki þurfa að koma á framfæri brýnum upplýsingum sem varða almenning. Einkum verður horft til samskipta og upplýsingagjafar til samfélagsins þegar hætta á borð við náttúruhamfarir, stríð, hryðjuverk eða heimsfaraldur steðjar að. Fyrirlesarar eru alls staðar að af Norðurlöndunum og ráðstefnan verður í beinu streymi á www.ruv.is. Við fengum þau Önnu Sigríði Þráinsdóttur, málfarsráðunaut RÚV, og Ara Pál Kristinsson, rannsóknaprófessor hjá Árnastofnun, í þáttinn til að segja okkur betur frá því sem þar fer fram. Lupus, eða rauðir úlfar, er sjaldgæfur alvarlegur sjálfsofnæmissjúkdómur sem getur valdið bólgum og verkjum um allan líkaman. Hann veldur því að ónæmiskerfið, sem venjulega berst við sýkingar, snýst gegn eigin frumum, vefjum og líffærum. Lupus er algengastur meðal kvenna, en um 90% þeirra sem fá lupus eru konur. Algengast er að sjúkdómurinn greinist á aldrinum 15-44 ára og er hann enn sem komið er ólæknandi en hins vegar er gríðarlega mikilvægt að sjúkdómurinn sé greindur snemma. Því fyrr sem lupus greinist því minni skaða veldur hann. Á morgun verður árlegur alþjóðlegur dagur lupus haldinn í tuttugasta sinn og í ár er áherslan á að auka þekkingu og meðvitund á lupus. Hrönn Stefánsdóttir er formaður lupushóps Gigtarfélags Íslands og kom í þáttinn í dag og sagði meðal annars frá sinni reynslu af lupus. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom til okkar í dag í vikulega veðurspjallið. Í dag fræddi hún okkur meðal annars um sólfarsvinda, hafgolu og landgolu. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Þá mun vorið vaxa / Hjálmar (Þorsteinn Einarsson og Einar Georg Einarssonar) Sukiyaki / Kyu Sakamoto (Ei Rohusuke og Nakamura Hachidai) Vor við sæinn / Kvartett Reynis Sigurðssonar (Oddgeir Kristjánsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Norræn ráðstefna verður haldin hér á landi á fimmtudag og föstudag um skýra framsetningu á máli og málnotkun þegar vá steðjar að. Á ráðstefnunni verður undirstrikað mikilvægi þess að framsetning og málnotkun sé skýr og auðskiljanleg þegar stjórnvöld, stofnanir, samtök eða fyrirtæki þurfa að koma á framfæri brýnum upplýsingum sem varða almenning. Einkum verður horft til samskipta og upplýsingagjafar til samfélagsins þegar hætta á borð við náttúruhamfarir, stríð, hryðjuverk eða heimsfaraldur steðjar að. Fyrirlesarar eru alls staðar að af Norðurlöndunum og ráðstefnan verður í beinu streymi á www.ruv.is. Við fengum þau Önnu Sigríði Þráinsdóttur, málfarsráðunaut RÚV, og Ara Pál Kristinsson, rannsóknaprófessor hjá Árnastofnun, í þáttinn til að segja okkur betur frá því sem þar fer fram. Lupus, eða rauðir úlfar, er sjaldgæfur alvarlegur sjálfsofnæmissjúkdómur sem getur valdið bólgum og verkjum um allan líkaman. Hann veldur því að ónæmiskerfið, sem venjulega berst við sýkingar, snýst gegn eigin frumum, vefjum og líffærum. Lupus er algengastur meðal kvenna, en um 90% þeirra sem fá lupus eru konur. Algengast er að sjúkdómurinn greinist á aldrinum 15-44 ára og er hann enn sem komið er ólæknandi en hins vegar er gríðarlega mikilvægt að sjúkdómurinn sé greindur snemma. Því fyrr sem lupus greinist því minni skaða veldur hann. Á morgun verður árlegur alþjóðlegur dagur lupus haldinn í tuttugasta sinn og í ár er áherslan á að auka þekkingu og meðvitund á lupus. Hrönn Stefánsdóttir er formaður lupushóps Gigtarfélags Íslands og kom í þáttinn í dag og sagði meðal annars frá sinni reynslu af lupus. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom til okkar í dag í vikulega veðurspjallið. Í dag fræddi hún okkur meðal annars um sólfarsvinda, hafgolu og landgolu. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Þá mun vorið vaxa / Hjálmar (Þorsteinn Einarsson og Einar Georg Einarssonar) Sukiyaki / Kyu Sakamoto (Ei Rohusuke og Nakamura Hachidai) Vor við sæinn / Kvartett Reynis Sigurðssonar (Oddgeir Kristjánsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

25% af þeim sem greinast árlega með krabbamein á Íslandi eru karlar með krabbamein í blöðruhálskirtli. Árið 2010 var krabbameinsfélagið Framför stofnað. Framför eru samtök karla sem greinst hafa með blöðruhálskirtilskrabbamein og aðstandendur þeirra. Á aðalfundi félagsins sem var haldinn nýlega var Ernu Magnúsdóttur, forstöðukonu og stofnanda Ljóssins, afhend Oddsviðurkenning Framfarar 2023. Þetta var í fyrsta skipti sem viðurkenningin var veitt. Guðmundur Páll Ásgeirsson formaður Framfarar og Erna Magnúsdóttir komu í þáttinn í dag. Við fengum svo vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni úr Flóanum. Í dag lagði hann vinkilinn að trúverðugleika heimilda að fornu og nýju. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Haraldur Ingi Þorleifsson. Hann hefur líklega verið meira í fréttum undanfarið ár en flestir, hann var kosinn manneskja ársins í fyrra á Rás 2, hann er á góðri leið með að rampa upp Ísland, hann er nýbúinn að opna veitingastað og gefur út hljómplötu á næstunni. En í dag sagði hann okkur frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Haraldur talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Between the World and Me eftir Ta-Nehisi Coates Bróðir minn Ljónshjarta eftir Astrid Lindgren og svo nefndi hann höfundana Haruki Murakami, Paul Auster og Dr. Zeuss. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Vor í Vaglaskógi / Vilhjálmur Vilhjálmsson og hljómsveit Ingimars Eydal (Jónas Jónasson og Kristján frá Djúpalæk) Dísir vorsins / Karlakórinn Heimir (Bjarki Árnason) Vor / Berglind Björk Jónasdóttir (Jóhann Helgason og Þórarinn Eldjárn) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

25% af þeim sem greinast árlega með krabbamein á Íslandi eru karlar með krabbamein í blöðruhálskirtli. Árið 2010 var krabbameinsfélagið Framför stofnað. Framför eru samtök karla sem greinst hafa með blöðruhálskirtilskrabbamein og aðstandendur þeirra. Á aðalfundi félagsins sem var haldinn nýlega var Ernu Magnúsdóttur, forstöðukonu og stofnanda Ljóssins, afhend Oddsviðurkenning Framfarar 2023. Þetta var í fyrsta skipti sem viðurkenningin var veitt. Guðmundur Páll Ásgeirsson formaður Framfarar og Erna Magnúsdóttir komu í þáttinn í dag. Við fengum svo vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni úr Flóanum. Í dag lagði hann vinkilinn að trúverðugleika heimilda að fornu og nýju. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Haraldur Ingi Þorleifsson. Hann hefur líklega verið meira í fréttum undanfarið ár en flestir, hann var kosinn manneskja ársins í fyrra á Rás 2, hann er á góðri leið með að rampa upp Ísland, hann er nýbúinn að opna veitingastað og gefur út hljómplötu á næstunni. En í dag sagði hann okkur frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Haraldur talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Between the World and Me eftir Ta-Nehisi Coates Bróðir minn Ljónshjarta eftir Astrid Lindgren og svo nefndi hann höfundana Haruki Murakami, Paul Auster og Dr. Zeuss. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Vor í Vaglaskógi / Vilhjálmur Vilhjálmsson og hljómsveit Ingimars Eydal (Jónas Jónasson og Kristján frá Djúpalæk) Dísir vorsins / Karlakórinn Heimir (Bjarki Árnason) Vor / Berglind Björk Jónasdóttir (Jóhann Helgason og Þórarinn Eldjárn) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

25% af þeim sem greinast árlega með krabbamein á Íslandi eru karlar með krabbamein í blöðruhálskirtli. Árið 2010 var krabbameinsfélagið Framför stofnað. Framför eru samtök karla sem greinst hafa með blöðruhálskirtilskrabbamein og aðstandendur þeirra. Á aðalfundi félagsins sem var haldinn nýlega var Ernu Magnúsdóttur, forstöðukonu og stofnanda Ljóssins, afhend Oddsviðurkenning Framfarar 2023. Þetta var í fyrsta skipti sem viðurkenningin var veitt. Guðmundur Páll Ásgeirsson formaður Framfarar og Erna Magnúsdóttir komu í þáttinn í dag. Við fengum svo vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni úr Flóanum. Í dag lagði hann vinkilinn að trúverðugleika heimilda að fornu og nýju. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Haraldur Ingi Þorleifsson. Hann hefur líklega verið meira í fréttum undanfarið ár en flestir, hann var kosinn manneskja ársins í fyrra á Rás 2, hann er á góðri leið með að rampa upp Ísland, hann er nýbúinn að opna veitingastað og gefur út hljómplötu á næstunni. En í dag sagði hann okkur frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Haraldur talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Between the World and Me eftir Ta-Nehisi Coates Bróðir minn Ljónshjarta eftir Astrid Lindgren og svo nefndi hann höfundana Haruki Murakami, Paul Auster og Dr. Zeuss. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Vor í Vaglaskógi / Vilhjálmur Vilhjálmsson og hljómsveit Ingimars Eydal (Jónas Jónasson og Kristján frá Djúpalæk) Dísir vorsins / Karlakórinn Heimir (Bjarki Árnason) Vor / Berglind Björk Jónasdóttir (Jóhann Helgason og Þórarinn Eldjárn) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestir Mannlega þáttarins í þetta sinn voru tveir, Kormákur Geirharðsson og Skjöldur Sigurjónsson. Þeir hafa verið félagar í hartnær þrjátíu ár og stærstan hluta af því hafa þeir rekið saman fyrirtæki, Herrafataverslun Kormáks og Skjaldar og Ölstofu Kormáks og Skjaldar. Þeir ætluðu sér upphaflega að selja notuð föt í mánuð til að fá smá tekjur, en það þróaðist heldur betur og í dag er meira en helmingur sem þeir selja hannað og framleitt fyrir þá og þeir eru meira að segja að framleiða sitt eigið íslenska tweed. Matarspjallið var svo auðvitað á sínum stað og að þessu sinni heyrðum við í okkar konu Sigurlaugu Margréti frá Spáni hvar hún sinnir skyldum sínum við rannsóknir á mat og matarvenjum Spánverja. Eru Tapasréttir málið í Katalóníu eða alls ekki? Við komumst að því í matarspjalli dagsins þar sem auðvitað komu við sögu tómatar, paella og fransbrauð. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Eitt lag enn / Stjórnin (Hörður Gunnar Ólafsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Sumarauki /Elly Vilhjálms (Sigfús Halldórsson og Guðjón Halldórsson) Fashion/David Bowie UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestir Mannlega þáttarins í þetta sinn voru tveir, Kormákur Geirharðsson og Skjöldur Sigurjónsson. Þeir hafa verið félagar í hartnær þrjátíu ár og stærstan hluta af því hafa þeir rekið saman fyrirtæki, Herrafataverslun Kormáks og Skjaldar og Ölstofu Kormáks og Skjaldar. Þeir ætluðu sér upphaflega að selja notuð föt í mánuð til að fá smá tekjur, en það þróaðist heldur betur og í dag er meira en helmingur sem þeir selja hannað og framleitt fyrir þá og þeir eru meira að segja að framleiða sitt eigið íslenska tweed. Matarspjallið var svo auðvitað á sínum stað og að þessu sinni heyrðum við í okkar konu Sigurlaugu Margréti frá Spáni hvar hún sinnir skyldum sínum við rannsóknir á mat og matarvenjum Spánverja. Eru Tapasréttir málið í Katalóníu eða alls ekki? Við komumst að því í matarspjalli dagsins þar sem auðvitað komu við sögu tómatar, paella og fransbrauð. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Eitt lag enn / Stjórnin (Hörður Gunnar Ólafsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Sumarauki /Elly Vilhjálms (Sigfús Halldórsson og Guðjón Halldórsson) Fashion/David Bowie UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fyrir rétt rúmu ári opnaði Stígamót nýja þjónustu sem heitir Sjúkt spjall en það er nafnlaust netspjall fyrir ungmenni 13-20 ára um sambönd, samskipti og ofbeldi. Algengast er að börn og unglingar velti fyrir sér hvort þau hafi orðið fyrir o?eldi, jafnvel nauðgun. Í spjallinu eru unglingar fræddir t.d. um samþykki og mörk í samskiptum. Birta Ósk Hönnudóttir, verkefnastýri Sjúks spjalls, kom til okkar í dag sagði okkur frá þjónustunni. Alþjóðlegi hláturdagurinn er á sunnudaginn, 7.maí, og hér á landi hefur Ásta Valdimarsdóttir verið leiðandi afl í hláturjóga og ber einnig titilinn hláturambassor. Hláturjóga er stundað víða um heim en líklega mest á Indlandi og þar býr upphafsmaður þess Dr. Madan Kataria. Rannsóknir hafa sýnt að einlægur hlátur bætir andlega og líkamlega heilsu og best er að stunda hláturjóga í hópi. Við heyrðum í Ástu í þættinum í dag. Svo komu þeir Snorri Helgason og Bergur Ebbi Benediktsson til okkar í dag. Þeir eru með sjónvarpsþáttinn Fílalag, en þeir höfðu gert á fjórða hundrað hlaðvarpsþætti af Fílalag áður en þeir hófu að gera þættina fyrir sjónvarp. Í hverjum þætti taka þeir fyrir eitt lag og fíla það. Með öllu sem því fylgir. Skoða tímabilið sem lagið er frá, tískuna, stemninguna og reyna að miðla sinni ástríðu og fílun til áhorfenda. Tónlist í þættinum í dag: My friend and I / Trúbrot (Magnús Kjartansson og Jóhann Hjálmarsson Girl from before / Blood Harmony (Örn Eldjárn) Það brennur / Egill Ólafsson og Sigrún Hjálmtýsdóttir (Egill Ólafsson) Þrek og tár / Erla Þorsteinsdóttir og Haukur Morthens (Otto Lindblad og Guðmundur Guðmundsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fyrir rétt rúmu ári opnaði Stígamót nýja þjónustu sem heitir Sjúkt spjall en það er nafnlaust netspjall fyrir ungmenni 13-20 ára um sambönd, samskipti og ofbeldi. Algengast er að börn og unglingar velti fyrir sér hvort þau hafi orðið fyrir o?eldi, jafnvel nauðgun. Í spjallinu eru unglingar fræddir t.d. um samþykki og mörk í samskiptum. Birta Ósk Hönnudóttir, verkefnastýri Sjúks spjalls, kom til okkar í dag sagði okkur frá þjónustunni. Alþjóðlegi hláturdagurinn er á sunnudaginn, 7.maí, og hér á landi hefur Ásta Valdimarsdóttir verið leiðandi afl í hláturjóga og ber einnig titilinn hláturambassor. Hláturjóga er stundað víða um heim en líklega mest á Indlandi og þar býr upphafsmaður þess Dr. Madan Kataria. Rannsóknir hafa sýnt að einlægur hlátur bætir andlega og líkamlega heilsu og best er að stunda hláturjóga í hópi. Við heyrðum í Ástu í þættinum í dag. Svo komu þeir Snorri Helgason og Bergur Ebbi Benediktsson til okkar í dag. Þeir eru með sjónvarpsþáttinn Fílalag, en þeir höfðu gert á fjórða hundrað hlaðvarpsþætti af Fílalag áður en þeir hófu að gera þættina fyrir sjónvarp. Í hverjum þætti taka þeir fyrir eitt lag og fíla það. Með öllu sem því fylgir. Skoða tímabilið sem lagið er frá, tískuna, stemninguna og reyna að miðla sinni ástríðu og fílun til áhorfenda. Tónlist í þættinum í dag: My friend and I / Trúbrot (Magnús Kjartansson og Jóhann Hjálmarsson Girl from before / Blood Harmony (Örn Eldjárn) Það brennur / Egill Ólafsson og Sigrún Hjálmtýsdóttir (Egill Ólafsson) Þrek og tár / Erla Þorsteinsdóttir og Haukur Morthens (Otto Lindblad og Guðmundur Guðmundsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fyrir rétt rúmu ári opnaði Stígamót nýja þjónustu sem heitir Sjúkt spjall en það er nafnlaust netspjall fyrir ungmenni 13-20 ára um sambönd, samskipti og ofbeldi. Algengast er að börn og unglingar velti fyrir sér hvort þau hafi orðið fyrir o?eldi, jafnvel nauðgun. Í spjallinu eru unglingar fræddir t.d. um samþykki og mörk í samskiptum. Birta Ósk Hönnudóttir, verkefnastýri Sjúks spjalls, kom til okkar í dag sagði okkur frá þjónustunni. Alþjóðlegi hláturdagurinn er á sunnudaginn, 7.maí, og hér á landi hefur Ásta Valdimarsdóttir verið leiðandi afl í hláturjóga og ber einnig titilinn hláturambassor. Hláturjóga er stundað víða um heim en líklega mest á Indlandi og þar býr upphafsmaður þess Dr. Madan Kataria. Rannsóknir hafa sýnt að einlægur hlátur bætir andlega og líkamlega heilsu og best er að stunda hláturjóga í hópi. Við heyrðum í Ástu í þættinum í dag. Svo komu þeir Snorri Helgason og Bergur Ebbi Benediktsson til okkar í dag. Þeir eru með sjónvarpsþáttinn Fílalag, en þeir höfðu gert á fjórða hundrað hlaðvarpsþætti af Fílalag áður en þeir hófu að gera þættina fyrir sjónvarp. Í hverjum þætti taka þeir fyrir eitt lag og fíla það. Með öllu sem því fylgir. Skoða tímabilið sem lagið er frá, tískuna, stemninguna og reyna að miðla sinni ástríðu og fílun til áhorfenda. Tónlist í þættinum í dag: My friend and I / Trúbrot (Magnús Kjartansson og Jóhann Hjálmarsson Girl from before / Blood Harmony (Örn Eldjárn) Það brennur / Egill Ólafsson og Sigrún Hjálmtýsdóttir (Egill Ólafsson) Þrek og tár / Erla Þorsteinsdóttir og Haukur Morthens (Otto Lindblad og Guðmundur Guðmundsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við kynntumst nýju meistaranámi í Listum og velferð hjá Listaháskólanum í þættinum í dag. Þar verður leitt saman fagfólk innan lista- og velferðargeirans sem hafa áhuga á að þróa leiðir til að nýta listir í þágu félags- og heilsueflingar. Kristín Valsdóttir, deildarforseti listkennsludeildar LHÍ, kom í þáttinn og sagði okkur betur frá þessu námi í dag. Bókin Hamingjugildran kom út fyrir nokkrum dögum í íslenskri þýðingu. Bókin heitir á ensku Happiness Trap. Sálfræðingurinn Hugrún Sigurjónsdóttir þýddi og hefur sjálf notað aðferðir bókarinnar í meðferðarvinnu með skjólstæðingum með góðum árangri. Í bókinni, sem selst hefur í yfir milljón eintökum um allan heim, er að finna einföld og gagnleg ráð til að takast á við erfiðar hugsanir og tilfinningar. Einnig er leitað svara í bókinni við þeirri grundvallarspurningu af hverju það sé svona erfitt að vera hamingjusamur og hvers vegna hamingjan geti ekki verið varanlegt ástand? Við töluðum við Hugrúnu í dag. Hvað er að vera Íslendingur? Þeirri spurningu var reynt að svara á fræðslufundi sem Íslensk erfðagreining stóð fyrir um helgina. 4 fyrirlesarar veltu fyrir sér þessari spurningu meðal annars út frá erfðum og nýjustu rannsóknum á uppruna okkar Íslendinga. Stangast hugmyndir þjóðarinnar, um uppruna sinn, ef til vill á við uppgötvanir á sviði mannerfðafræði? Einnig var því velt upp hvenær fólk verði Íslendingar, ef það á rætur í öðrum samfélögum. Tveir þeirra sem héldu erindi, Agnar Helgason, mannerfðafræðingur og Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar, komu í þáttinn og hjálpuðu okkur að svara þessum spurningum. Tónlist í þættinum í dag: Við arineld / Erla Stefánsdóttir (Magnús Eiríksson-Kristján frá Djúpalæk) Everything is beautiful / Ray Stevens (Ray Stevens) Vor / Eyfi og Ellen (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Chok Chok / PPCX UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við kynntumst nýju meistaranámi í Listum og velferð hjá Listaháskólanum í þættinum í dag. Þar verður leitt saman fagfólk innan lista- og velferðargeirans sem hafa áhuga á að þróa leiðir til að nýta listir í þágu félags- og heilsueflingar. Kristín Valsdóttir, deildarforseti listkennsludeildar LHÍ, kom í þáttinn og sagði okkur betur frá þessu námi í dag. Bókin Hamingjugildran kom út fyrir nokkrum dögum í íslenskri þýðingu. Bókin heitir á ensku Happiness Trap. Sálfræðingurinn Hugrún Sigurjónsdóttir þýddi og hefur sjálf notað aðferðir bókarinnar í meðferðarvinnu með skjólstæðingum með góðum árangri. Í bókinni, sem selst hefur í yfir milljón eintökum um allan heim, er að finna einföld og gagnleg ráð til að takast á við erfiðar hugsanir og tilfinningar. Einnig er leitað svara í bókinni við þeirri grundvallarspurningu af hverju það sé svona erfitt að vera hamingjusamur og hvers vegna hamingjan geti ekki verið varanlegt ástand? Við töluðum við Hugrúnu í dag. Hvað er að vera Íslendingur? Þeirri spurningu var reynt að svara á fræðslufundi sem Íslensk erfðagreining stóð fyrir um helgina. 4 fyrirlesarar veltu fyrir sér þessari spurningu meðal annars út frá erfðum og nýjustu rannsóknum á uppruna okkar Íslendinga. Stangast hugmyndir þjóðarinnar, um uppruna sinn, ef til vill á við uppgötvanir á sviði mannerfðafræði? Einnig var því velt upp hvenær fólk verði Íslendingar, ef það á rætur í öðrum samfélögum. Tveir þeirra sem héldu erindi, Agnar Helgason, mannerfðafræðingur og Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar, komu í þáttinn og hjálpuðu okkur að svara þessum spurningum. Tónlist í þættinum í dag: Við arineld / Erla Stefánsdóttir (Magnús Eiríksson-Kristján frá Djúpalæk) Everything is beautiful / Ray Stevens (Ray Stevens) Vor / Eyfi og Ellen (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Chok Chok / PPCX UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Rannsóknir hafa sýnt fram á mikilvægi þess að sálrænt öryggi ríki á vinnustöðum til að skapa og stuðla að velsæld starfsfólks og auknum árangri. En hvað er sálrænt öryggi? Hvernig er stuðlað að því og hvernig er hægt að viðhalda því á vinnustöðum? Hvað þurfa stjórnendur að vera meðvitaðir um í stjórnendastíl og hvaða áhrif hefur mismunandi framkoma stjórnenda á starfsmenn? Inga Þórisdóttir stjórnendaþjálfi kom í þáttinn í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni þjóðfræðiáhugamanni og skúffuskáldi úr Flóanum. Í dag lagði hann vinkilinn að uppreisn og Bragakaffi í gulum pökkum. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur í vikulega veðurspjallið. Hitatölur á landinu stíga hægt og rólega, það er spurning hver þróunin er á næstunni. Eins fræddumst við um bauga og hjásólir sem sáust um helgina. Tónlist í þættinum í dag: Vor við Flóann / KK sextetinn og Ragnar Bjarnason (Leon René og Jón Sigurðsson) Vorið kemur (Vikivaki) / Diddú (Valgeir Guðjónsson og Jóhannes úr Kötlum) Vorið er komið / Magnús og Jóhann (Magnús Þór Sigmundsson) Sól bros þín / Bubbi Morthens (Bubbi Morthens) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Rannsóknir hafa sýnt fram á mikilvægi þess að sálrænt öryggi ríki á vinnustöðum til að skapa og stuðla að velsæld starfsfólks og auknum árangri. En hvað er sálrænt öryggi? Hvernig er stuðlað að því og hvernig er hægt að viðhalda því á vinnustöðum? Hvað þurfa stjórnendur að vera meðvitaðir um í stjórnendastíl og hvaða áhrif hefur mismunandi framkoma stjórnenda á starfsmenn? Inga Þórisdóttir stjórnendaþjálfi kom í þáttinn í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni þjóðfræðiáhugamanni og skúffuskáldi úr Flóanum. Í dag lagði hann vinkilinn að uppreisn og Bragakaffi í gulum pökkum. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur í vikulega veðurspjallið. Hitatölur á landinu stíga hægt og rólega, það er spurning hver þróunin er á næstunni. Eins fræddumst við um bauga og hjásólir sem sáust um helgina. Tónlist í þættinum í dag: Vor við Flóann / KK sextetinn og Ragnar Bjarnason (Leon René og Jón Sigurðsson) Vorið kemur (Vikivaki) / Diddú (Valgeir Guðjónsson og Jóhannes úr Kötlum) Vorið er komið / Magnús og Jóhann (Magnús Þór Sigmundsson) Sól bros þín / Bubbi Morthens (Bubbi Morthens) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Rannsóknir hafa sýnt fram á mikilvægi þess að sálrænt öryggi ríki á vinnustöðum til að skapa og stuðla að velsæld starfsfólks og auknum árangri. En hvað er sálrænt öryggi? Hvernig er stuðlað að því og hvernig er hægt að viðhalda því á vinnustöðum? Hvað þurfa stjórnendur að vera meðvitaðir um í stjórnendastíl og hvaða áhrif hefur mismunandi framkoma stjórnenda á starfsmenn? Inga Þórisdóttir stjórnendaþjálfi kom í þáttinn í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni þjóðfræðiáhugamanni og skúffuskáldi úr Flóanum. Í dag lagði hann vinkilinn að uppreisn og Bragakaffi í gulum pökkum. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur í vikulega veðurspjallið. Hitatölur á landinu stíga hægt og rólega, það er spurning hver þróunin er á næstunni. Eins fræddumst við um bauga og hjásólir sem sáust um helgina. Tónlist í þættinum í dag: Vor við Flóann / KK sextetinn og Ragnar Bjarnason (Leon René og Jón Sigurðsson) Vorið kemur (Vikivaki) / Diddú (Valgeir Guðjónsson og Jóhannes úr Kötlum) Vorið er komið / Magnús og Jóhann (Magnús Þór Sigmundsson) Sól bros þín / Bubbi Morthens (Bubbi Morthens) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Björgvin Franz Gíslason leikari var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Hann hefur komið víða við í skemmtanabransanum, hann sá um Stundina okkar í mörg ár, hann hefur auðvitað leikið í fjölda leiksýninga og í kvikmyndum og sjónvarpi, hann veislustýrir, syngur lögin hans Ragga Bjarna á öldrunarheimilum og nú síðustu ár hefur hann leikið hvert stórhlutverkið á fætur öðru hjá Leikfélagi Akureyrar. Í vetur hefur hann farið með stærsta karlhlutverkið í söngleiknum Chicago fyrir norðan og fékk frábæra dóma fyrir. Við ræddum við Björgvin Franz um lífið og tilveruna, ADHD, Jón Gnarr, Björn Hlyn, Ragga Bjarna og fleira og fleira. Matarspjallið með Sigurlaugu Margréti var svo auðvitað á sínum stað í þættinum. Í dag tókum við aftur upp þráðinn frá því í síðustu viku og héldum áfram að tala um samlokusalöt og einnig komu við sögu kartöflur og rauðmagi. Tónlist í þættinum í dag: Ég bið þig forláts / Raggi Bjarna (J.South og Iðunn Steinsdóttir) A ban I bin /Izhar, Cohen og Alpha Beta (Eurovision lag Ísraela 1978) OK / Langi Seli og Skuggarnir (Axel Hallkell Jóhannesson, Jón Skuggi og Erik Kvick) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Björgvin Franz Gíslason leikari var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Hann hefur komið víða við í skemmtanabransanum, hann sá um Stundina okkar í mörg ár, hann hefur auðvitað leikið í fjölda leiksýninga og í kvikmyndum og sjónvarpi, hann veislustýrir, syngur lögin hans Ragga Bjarna á öldrunarheimilum og nú síðustu ár hefur hann leikið hvert stórhlutverkið á fætur öðru hjá Leikfélagi Akureyrar. Í vetur hefur hann farið með stærsta karlhlutverkið í söngleiknum Chicago fyrir norðan og fékk frábæra dóma fyrir. Við ræddum við Björgvin Franz um lífið og tilveruna, ADHD, Jón Gnarr, Björn Hlyn, Ragga Bjarna og fleira og fleira. Matarspjallið með Sigurlaugu Margréti var svo auðvitað á sínum stað í þættinum. Í dag tókum við aftur upp þráðinn frá því í síðustu viku og héldum áfram að tala um samlokusalöt og einnig komu við sögu kartöflur og rauðmagi. Tónlist í þættinum í dag: Ég bið þig forláts / Raggi Bjarna (J.South og Iðunn Steinsdóttir) A ban I bin /Izhar, Cohen og Alpha Beta (Eurovision lag Ísraela 1978) OK / Langi Seli og Skuggarnir (Axel Hallkell Jóhannesson, Jón Skuggi og Erik Kvick) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Björgvin Franz Gíslason leikari var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Hann hefur komið víða við í skemmtanabransanum, hann sá um Stundina okkar í mörg ár, hann hefur auðvitað leikið í fjölda leiksýninga og í kvikmyndum og sjónvarpi, hann veislustýrir, syngur lögin hans Ragga Bjarna á öldrunarheimilum og nú síðustu ár hefur hann leikið hvert stórhlutverkið á fætur öðru hjá Leikfélagi Akureyrar. Í vetur hefur hann farið með stærsta karlhlutverkið í söngleiknum Chicago fyrir norðan og fékk frábæra dóma fyrir. Við ræddum við Björgvin Franz um lífið og tilveruna, ADHD, Jón Gnarr, Björn Hlyn, Ragga Bjarna og fleira og fleira. Matarspjallið með Sigurlaugu Margréti var svo auðvitað á sínum stað í þættinum. Í dag tókum við aftur upp þráðinn frá því í síðustu viku og héldum áfram að tala um samlokusalöt og einnig komu við sögu kartöflur og rauðmagi. Tónlist í þættinum í dag: Ég bið þig forláts / Raggi Bjarna (J.South og Iðunn Steinsdóttir) A ban I bin /Izhar, Cohen og Alpha Beta (Eurovision lag Ísraela 1978) OK / Langi Seli og Skuggarnir (Axel Hallkell Jóhannesson, Jón Skuggi og Erik Kvick) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Það var tilkynnt í gær að Sædís Sævarsdóttir var verðlaunahafinn í ár þegar veitt var úr Verðlaunasjóði Árna Kristinssonar og Þórðar Harðarsonar. Sædís er prófessor og varadeildarforseti Læknadeildar H.Í., gigtarlæknir á Landspítalanum og vísindamaður hjá Íslenskri Erfðagreiningu. Hún á einkar glæstan feril sem læknir og vísindakona, hennar störf við gigtarlækningar, erfðafræði, sniðlækningar, rannsóknir, bæði hér á landi og í Svíþjóð, auk rétt um hundrað ritrýndar vísindagreinar í virtum vísindaritum bera vitni um að verðlaunin eru verðskulduð, þó er ekki næstum allt upp talið. Sædís kom í þáttinn í dag og segja okkur aðeins frá sér og sínum störfum og með henni kom Þórður Harðarson, prófessor emiritus, en hann fræddi okkur um þessi merkilegu verðlaun og valið á vinningshafanum í ár. Fyrirtækið Vinnuhjálp vill auka þekkingu og áhuga einstaklinga á mannauðsmálum, til að vera sjálfstæðari og skilvirkari er kemur að úrvinnslu og úrlausnum á eigin málum. Sunna Arnardóttir sérfræðingur í mannauðsmálum er manneskjan á bak við Vinnuhjálp en hún hefur einnig skrifað pistla um mannauðsmál hjá visi.is og nú hjá mbl.is. Nýlega skrifaði hún pistil um ofbeldi stjórnenda gagnvart starfsfólki og við ræddum efni pistilsins við hana í dag. Svo forvitnuðumst við um viðburðinn Hlaupið um arkitektúr. Arkitektafélag Íslands stendur fyrir hlaupi sem er hluti af HönnunarMars og er það svokallað upplifunarhlaup þar sem hlauparar munu skoða borgarlandslagið út frá sjónarhorni arkitektúrs, gamals og nýs. Þær Gerður Jónsdóttir, framkvæmdastjóri Arkitektafélags Íslands og Ragnheiður Maísól Sturludóttir, verkefnastjóri kynningarmála hjá HönnunarMars, komu í þáttinn og sögðu okkur betur frá. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Kramið hjarta/Valgeir Guðjónsson(Valgeir Guðjónsson) Húsin í bænum/Egill Ólafsson(Gunnar Þórðarsson-Tómas Guðmundsson) Young americans/David Bowie(David Bowie) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Það var tilkynnt í gær að Sædís Sævarsdóttir var verðlaunahafinn í ár þegar veitt var úr Verðlaunasjóði Árna Kristinssonar og Þórðar Harðarsonar. Sædís er prófessor og varadeildarforseti Læknadeildar H.Í., gigtarlæknir á Landspítalanum og vísindamaður hjá Íslenskri Erfðagreiningu. Hún á einkar glæstan feril sem læknir og vísindakona, hennar störf við gigtarlækningar, erfðafræði, sniðlækningar, rannsóknir, bæði hér á landi og í Svíþjóð, auk rétt um hundrað ritrýndar vísindagreinar í virtum vísindaritum bera vitni um að verðlaunin eru verðskulduð, þó er ekki næstum allt upp talið. Sædís kom í þáttinn í dag og segja okkur aðeins frá sér og sínum störfum og með henni kom Þórður Harðarson, prófessor emiritus, en hann fræddi okkur um þessi merkilegu verðlaun og valið á vinningshafanum í ár. Fyrirtækið Vinnuhjálp vill auka þekkingu og áhuga einstaklinga á mannauðsmálum, til að vera sjálfstæðari og skilvirkari er kemur að úrvinnslu og úrlausnum á eigin málum. Sunna Arnardóttir sérfræðingur í mannauðsmálum er manneskjan á bak við Vinnuhjálp en hún hefur einnig skrifað pistla um mannauðsmál hjá visi.is og nú hjá mbl.is. Nýlega skrifaði hún pistil um ofbeldi stjórnenda gagnvart starfsfólki og við ræddum efni pistilsins við hana í dag. Svo forvitnuðumst við um viðburðinn Hlaupið um arkitektúr. Arkitektafélag Íslands stendur fyrir hlaupi sem er hluti af HönnunarMars og er það svokallað upplifunarhlaup þar sem hlauparar munu skoða borgarlandslagið út frá sjónarhorni arkitektúrs, gamals og nýs. Þær Gerður Jónsdóttir, framkvæmdastjóri Arkitektafélags Íslands og Ragnheiður Maísól Sturludóttir, verkefnastjóri kynningarmála hjá HönnunarMars, komu í þáttinn og sögðu okkur betur frá. TÓNLIST Í ÞÆTTINUM: Kramið hjarta/Valgeir Guðjónsson(Valgeir Guðjónsson) Húsin í bænum/Egill Ólafsson(Gunnar Þórðarsson-Tómas Guðmundsson) Young americans/David Bowie(David Bowie) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Stóri Plokkdagurinn verður haldinn á sunnudaginn næstkomandi. Tæplega átta þúsund manns tilheyra samfélaginu Plokk á Íslandi á facebook og eftir vindasaman vetur er tímabært að týna upp, eða plokka, plast og rusl sem dreifst hefur víða í þéttbýli og nágrenni áður en það hverfur á haf út eða grefst í náttúruna. Við fengum Einar Bárðarson, stofnanda og sjálfboðaliða hjá Plokk á Íslandi, til að koma og segja okkur frá Stóra Plokkdeginum og öllu því sem sniðugt og það sem er praktístk að hafa í huga í undirbúningi fyrir plokkið. Hilmar Örn Agnarsson organisti á Akranesi og tónlistarmaður gefur sér tíma í hverri viku ásamt hluta af fjölskyldu sinni, fyrir söngstund á hjúkrunarheimilinu Eir í Grafarvogi en þar býr faðir hans Agnar Guðnason 96 ára. Hilmar Örn flutti hundrað ára gamalt fótstigið orgel í matsalinn á annari hæð og býr til söngstund fyrir pabba sinn og nokkra aðra karla, þar á meðal einn 104 ára og Hilmar segir í gamni að það sé 90 ára aldurstakmark í kórinn. Við fengum að fylgjast með einni söngstund. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í korti dagsins segir Magnús frá kynnum sínum af Berlín þar sem hann hefur verið með annan fótinn undanfarið. Hann segir af áhyggjum Þjóðverja vegna stríðsins austur í Úkraínu og deilum þeirra hvernig stuðningi við Úkraínumenn skuli háttað. Hann segir líka frá öðru máli sem er mikið í deiglunni en það er frumvarp um lögleyfingu kannabisefna sem ríkisstjórnin ætlar að leggja fyrir sambandsþingið á næstunni. Undir lokin segir af vaxandi glæpatíðni barna og unglinga í Þýskalandi og deilum um lækkun sakhæfialdurs úr fjórtán niður í tólf ára aldur. Tónlist í þættinum: Svefnljóð/Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Kjartansson-Kristján frá Djúpalæk) Knowing Me Knowing You / ABBA (Benny Andersson, Björn Ulvaeus og Stig Anderson) Rósin / Álftagerðisbræður og Sinfóníuhljómsveit Íslands (Friðrik Jónsson og Guðmundur Halldórsson) It's Still Rock And Roll To Me / Billy Joel (Billy Joel) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Stóri Plokkdagurinn verður haldinn á sunnudaginn næstkomandi. Tæplega átta þúsund manns tilheyra samfélaginu Plokk á Íslandi á facebook og eftir vindasaman vetur er tímabært að týna upp, eða plokka, plast og rusl sem dreifst hefur víða í þéttbýli og nágrenni áður en það hverfur á haf út eða grefst í náttúruna. Við fengum Einar Bárðarson, stofnanda og sjálfboðaliða hjá Plokk á Íslandi, til að koma og segja okkur frá Stóra Plokkdeginum og öllu því sem sniðugt og það sem er praktístk að hafa í huga í undirbúningi fyrir plokkið. Hilmar Örn Agnarsson organisti á Akranesi og tónlistarmaður gefur sér tíma í hverri viku ásamt hluta af fjölskyldu sinni, fyrir söngstund á hjúkrunarheimilinu Eir í Grafarvogi en þar býr faðir hans Agnar Guðnason 96 ára. Hilmar Örn flutti hundrað ára gamalt fótstigið orgel í matsalinn á annari hæð og býr til söngstund fyrir pabba sinn og nokkra aðra karla, þar á meðal einn 104 ára og Hilmar segir í gamni að það sé 90 ára aldurstakmark í kórinn. Við fengum að fylgjast með einni söngstund. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í korti dagsins segir Magnús frá kynnum sínum af Berlín þar sem hann hefur verið með annan fótinn undanfarið. Hann segir af áhyggjum Þjóðverja vegna stríðsins austur í Úkraínu og deilum þeirra hvernig stuðningi við Úkraínumenn skuli háttað. Hann segir líka frá öðru máli sem er mikið í deiglunni en það er frumvarp um lögleyfingu kannabisefna sem ríkisstjórnin ætlar að leggja fyrir sambandsþingið á næstunni. Undir lokin segir af vaxandi glæpatíðni barna og unglinga í Þýskalandi og deilum um lækkun sakhæfialdurs úr fjórtán niður í tólf ára aldur. Tónlist í þættinum: Svefnljóð/Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Kjartansson-Kristján frá Djúpalæk) Knowing Me Knowing You / ABBA (Benny Andersson, Björn Ulvaeus og Stig Anderson) Rósin / Álftagerðisbræður og Sinfóníuhljómsveit Íslands (Friðrik Jónsson og Guðmundur Halldórsson) It's Still Rock And Roll To Me / Billy Joel (Billy Joel) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Stóri Plokkdagurinn verður haldinn á sunnudaginn næstkomandi. Tæplega átta þúsund manns tilheyra samfélaginu Plokk á Íslandi á facebook og eftir vindasaman vetur er tímabært að týna upp, eða plokka, plast og rusl sem dreifst hefur víða í þéttbýli og nágrenni áður en það hverfur á haf út eða grefst í náttúruna. Við fengum Einar Bárðarson, stofnanda og sjálfboðaliða hjá Plokk á Íslandi, til að koma og segja okkur frá Stóra Plokkdeginum og öllu því sem sniðugt og það sem er praktístk að hafa í huga í undirbúningi fyrir plokkið. Hilmar Örn Agnarsson organisti á Akranesi og tónlistarmaður gefur sér tíma í hverri viku ásamt hluta af fjölskyldu sinni, fyrir söngstund á hjúkrunarheimilinu Eir í Grafarvogi en þar býr faðir hans Agnar Guðnason 96 ára. Hilmar Örn flutti hundrað ára gamalt fótstigið orgel í matsalinn á annari hæð og býr til söngstund fyrir pabba sinn og nokkra aðra karla, þar á meðal einn 104 ára og Hilmar segir í gamni að það sé 90 ára aldurstakmark í kórinn. Við fengum að fylgjast með einni söngstund. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í korti dagsins segir Magnús frá kynnum sínum af Berlín þar sem hann hefur verið með annan fótinn undanfarið. Hann segir af áhyggjum Þjóðverja vegna stríðsins austur í Úkraínu og deilum þeirra hvernig stuðningi við Úkraínumenn skuli háttað. Hann segir líka frá öðru máli sem er mikið í deiglunni en það er frumvarp um lögleyfingu kannabisefna sem ríkisstjórnin ætlar að leggja fyrir sambandsþingið á næstunni. Undir lokin segir af vaxandi glæpatíðni barna og unglinga í Þýskalandi og deilum um lækkun sakhæfialdurs úr fjórtán niður í tólf ára aldur. Tónlist í þættinum: Svefnljóð/Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Kjartansson-Kristján frá Djúpalæk) Knowing Me Knowing You / ABBA (Benny Andersson, Björn Ulvaeus og Stig Anderson) Rósin / Álftagerðisbræður og Sinfóníuhljómsveit Íslands (Friðrik Jónsson og Guðmundur Halldórsson) It's Still Rock And Roll To Me / Billy Joel (Billy Joel) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Áhorfendur hafa fylgst spenntir með þáttunum Aftureldingu sem sýndir eru í sjónvarpinu á sunnudagskvöldum. Þar sjáum við kvennalið í meistaraflokki í handbolta æfa við töluvert lélegri aðbúnað en karlaflokkarnir og þjálfarinn kannski ekki alveg með hlutina á hreinu. Það er margt sem vekur upp spurningar í þessum þáttum, til dæmis hvort þetta hafi í raun og veru verið svona og ekki fyrir svo löngu og hefur þetta breyst? Við fengum tvær handboltakempur sem hafa reynslu, bæði úr fortíðinni þegar þær voru sjálfar að æfa og spila, svp eru þær einnig tengdar við handboltastarfið eins og það er í dag. Harpa Melsteð og Hjördís Guðmundsdóttir, fyrrverandi landsliðskonur, komu í þáttinn í dag. Í ár eru 50 ár frá því að Grensásdeild Landspítalans tók til starfa. Deildin sinnir fjölbreyttum hópi sjúklinga sem eiga það sameiginlegt að hafa tapað færni, tímabundið eða varanlega vegna slysa eða veikinda. Tvær stjörnur er hálsmen sem Katrín Björk Guðjónsdóttir frá Flateyri hannaði í tilefni afmælisins og er selt til styrktar Grensásdeild. Katrín stundaði nám við Háskóla Íslands þegar hún fékk alvarlega heilablæðingu tuttugu og tveggja ára að aldri. Hún hefur þurft að kljást við mikla líkamlega fötlun síðan og hefur verið í stöðugri endurhæfingu. Katrín hefur dvalið á Grensásdeild og notið góðs af því mikilvæga starfi þar er unnið. Við heyrðum í dag hugmyndina á bak við hálsmenið hjá Katrínu og aðeins af reynslu hennar af þjónustu Grensásdeildar, Halla Harðardóttir dagskrárgerðarkona las upp svör Katrínar. Guðrún Pétursdóttir, formaður stjórnar Hollvina Grensásdeildar kom svo í þáttinn og fræddi okkur um Grensásdeildina og hollvinafélagið. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í vikulega veðurspjallið. Þar ræddum við kuldakastið sem heimsækir landið þessa dagana, hversu lengi ætlar það að stoppa og er von á meira vorhreti. Tónlist í þættinum: Take your time / Jóhann Helgason (Jóhann Helgason) Aðeins eitt kyn / Hjálmar (Þorsteinn Einarsson) Cant take my eyes of you/ Frankie Valli (Bob Guadio og Bob Crewe) Patience / Take That (Gary Barlow, Howard Donald, Jason Orange, John Shanks & Mark Owen) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Áhorfendur hafa fylgst spenntir með þáttunum Aftureldingu sem sýndir eru í sjónvarpinu á sunnudagskvöldum. Þar sjáum við kvennalið í meistaraflokki í handbolta æfa við töluvert lélegri aðbúnað en karlaflokkarnir og þjálfarinn kannski ekki alveg með hlutina á hreinu. Það er margt sem vekur upp spurningar í þessum þáttum, til dæmis hvort þetta hafi í raun og veru verið svona og ekki fyrir svo löngu og hefur þetta breyst? Við fengum tvær handboltakempur sem hafa reynslu, bæði úr fortíðinni þegar þær voru sjálfar að æfa og spila, svp eru þær einnig tengdar við handboltastarfið eins og það er í dag. Harpa Melsteð og Hjördís Guðmundsdóttir, fyrrverandi landsliðskonur, komu í þáttinn í dag. Í ár eru 50 ár frá því að Grensásdeild Landspítalans tók til starfa. Deildin sinnir fjölbreyttum hópi sjúklinga sem eiga það sameiginlegt að hafa tapað færni, tímabundið eða varanlega vegna slysa eða veikinda. Tvær stjörnur er hálsmen sem Katrín Björk Guðjónsdóttir frá Flateyri hannaði í tilefni afmælisins og er selt til styrktar Grensásdeild. Katrín stundaði nám við Háskóla Íslands þegar hún fékk alvarlega heilablæðingu tuttugu og tveggja ára að aldri. Hún hefur þurft að kljást við mikla líkamlega fötlun síðan og hefur verið í stöðugri endurhæfingu. Katrín hefur dvalið á Grensásdeild og notið góðs af því mikilvæga starfi þar er unnið. Við heyrðum í dag hugmyndina á bak við hálsmenið hjá Katrínu og aðeins af reynslu hennar af þjónustu Grensásdeildar, Halla Harðardóttir dagskrárgerðarkona las upp svör Katrínar. Guðrún Pétursdóttir, formaður stjórnar Hollvina Grensásdeildar kom svo í þáttinn og fræddi okkur um Grensásdeildina og hollvinafélagið. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í vikulega veðurspjallið. Þar ræddum við kuldakastið sem heimsækir landið þessa dagana, hversu lengi ætlar það að stoppa og er von á meira vorhreti. Tónlist í þættinum: Take your time / Jóhann Helgason (Jóhann Helgason) Aðeins eitt kyn / Hjálmar (Þorsteinn Einarsson) Cant take my eyes of you/ Frankie Valli (Bob Guadio og Bob Crewe) Patience / Take That (Gary Barlow, Howard Donald, Jason Orange, John Shanks & Mark Owen) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Gyða Hjartardóttir, félagsráðgjafi kom til okkar í dag, en hún er umsjónar- og ábyrgðaraðili Samvinnu eftir skilnað (SES), sem er heimasíða og verkefni, í rauninni gagnreynt safn þekkingar, verkfæra og námsefnis fyrir foreldra og fagfólk. Um er að ræða stafrænan vef með námsefni sem er ætlað til að hjálpa foreldrum við að takast á við breytingar og áskoranir sem eru algengar í kjölfar skilnaðar eða sambúðarslita. Gyða sagði okkur frá niðurstöðum rannsókna á því hvernig kerfið hefur virkað fyrir þau sem hafa nýtt sér það og svo sagði hún okkur líka frá málþingi um SES, þar sem verða m.a. kynnt til sögunnar ný námskeið fyrir börn. https://samvinnaeftirskilnad.is/ Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn að sumardeginum fyrsta. Svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Steingerður Steinarsdóttir, verkefna- og ritstjóri hjá Samhjálp. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Steingerður talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Líkaminn geymir allt e. Bessel Van der Kolk í þýðingu Hugrúnar Hrannar Kristjánsdóttur og Arnþórs Jónssonar Sjáið okkur dansa e. Leilu Slimani. Urta e. Gerði Kristnýju Mark Twain, Halldór Laxness, John Irwing, Margaret Atwood, Ernest Hemingway og Oscar Wilde. Tónlist í þættinum í dag: Með fulla lest / Ríó Tríó (Gunnar Þórðarsson og Jónas Friðrik) Body and Soul / Manhattan Transfer (Green, Heyman, Eyton & Sour) This is another day / Take 6 (Andraé Crouch) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Gyða Hjartardóttir, félagsráðgjafi kom til okkar í dag, en hún er umsjónar- og ábyrgðaraðili Samvinnu eftir skilnað (SES), sem er heimasíða og verkefni, í rauninni gagnreynt safn þekkingar, verkfæra og námsefnis fyrir foreldra og fagfólk. Um er að ræða stafrænan vef með námsefni sem er ætlað til að hjálpa foreldrum við að takast á við breytingar og áskoranir sem eru algengar í kjölfar skilnaðar eða sambúðarslita. Gyða sagði okkur frá niðurstöðum rannsókna á því hvernig kerfið hefur virkað fyrir þau sem hafa nýtt sér það og svo sagði hún okkur líka frá málþingi um SES, þar sem verða m.a. kynnt til sögunnar ný námskeið fyrir börn. https://samvinnaeftirskilnad.is/ Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn að sumardeginum fyrsta. Svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Steingerður Steinarsdóttir, verkefna- og ritstjóri hjá Samhjálp. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Steingerður talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Líkaminn geymir allt e. Bessel Van der Kolk í þýðingu Hugrúnar Hrannar Kristjánsdóttur og Arnþórs Jónssonar Sjáið okkur dansa e. Leilu Slimani. Urta e. Gerði Kristnýju Mark Twain, Halldór Laxness, John Irwing, Margaret Atwood, Ernest Hemingway og Oscar Wilde. Tónlist í þættinum í dag: Með fulla lest / Ríó Tríó (Gunnar Þórðarsson og Jónas Friðrik) Body and Soul / Manhattan Transfer (Green, Heyman, Eyton & Sour) This is another day / Take 6 (Andraé Crouch) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Gyða Hjartardóttir, félagsráðgjafi kom til okkar í dag, en hún er umsjónar- og ábyrgðaraðili Samvinnu eftir skilnað (SES), sem er heimasíða og verkefni, í rauninni gagnreynt safn þekkingar, verkfæra og námsefnis fyrir foreldra og fagfólk. Um er að ræða stafrænan vef með námsefni sem er ætlað til að hjálpa foreldrum við að takast á við breytingar og áskoranir sem eru algengar í kjölfar skilnaðar eða sambúðarslita. Gyða sagði okkur frá niðurstöðum rannsókna á því hvernig kerfið hefur virkað fyrir þau sem hafa nýtt sér það og svo sagði hún okkur líka frá málþingi um SES, þar sem verða m.a. kynnt til sögunnar ný námskeið fyrir börn. https://samvinnaeftirskilnad.is/ Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn lagði Guðjón vinkilinn að sumardeginum fyrsta. Svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Steingerður Steinarsdóttir, verkefna- og ritstjóri hjá Samhjálp. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Steingerður talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Líkaminn geymir allt e. Bessel Van der Kolk í þýðingu Hugrúnar Hrannar Kristjánsdóttur og Arnþórs Jónssonar Sjáið okkur dansa e. Leilu Slimani. Urta e. Gerði Kristnýju Mark Twain, Halldór Laxness, John Irwing, Margaret Atwood, Ernest Hemingway og Oscar Wilde. Tónlist í þættinum í dag: Með fulla lest / Ríó Tríó (Gunnar Þórðarsson og Jónas Friðrik) Body and Soul / Manhattan Transfer (Green, Heyman, Eyton & Sour) This is another day / Take 6 (Andraé Crouch) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var teiknarinn Halldór Baldursson. Hann hefur teiknað hárbeittar skopmyndir í dagblöðum og fréttamiðlum í áraraðir, Viðskiptablaðinu, Blaðinu, 24 stundum, Morgunblaðinu, Fréttablaðinu og hefur nú fært sig yfir á visir.is. Hann hefur kennt teikningu og myndskreytingu við Listaháskóla Íslands auk þess að hafa myndskreytt fjölda bóka og auglýsinga. Við töluðum við Halldór í dag um það hvenær og hvernig hann byrjaði að teikna, um skopmyndir og það að dansa á línunni þegar kemur að húmor. Í matarspjallinu í dag töluðum við svo um samlokur. Það væri hægt að tala endalaust um mismunandi samlokur, en við höfðum sem upphafspunkt þessar týpísku samlokur sem hægt er að kaupa út um allt með til dæmis túnfisk- rækju- skinkusalati eða roast beef og bárum þær saman við heimasmurðar samlokur og heimagerð salöt. Tónlist í þættinum í dag: Egils appelsín / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Sunshine on Leith / The Proclaimers (Charlie Reid og Craig Reid) Whatcha See is Whatcha Get / The Dramatics (Tony Hester) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var teiknarinn Halldór Baldursson. Hann hefur teiknað hárbeittar skopmyndir í dagblöðum og fréttamiðlum í áraraðir, Viðskiptablaðinu, Blaðinu, 24 stundum, Morgunblaðinu, Fréttablaðinu og hefur nú fært sig yfir á visir.is. Hann hefur kennt teikningu og myndskreytingu við Listaháskóla Íslands auk þess að hafa myndskreytt fjölda bóka og auglýsinga. Við töluðum við Halldór í dag um það hvenær og hvernig hann byrjaði að teikna, um skopmyndir og það að dansa á línunni þegar kemur að húmor. Í matarspjallinu í dag töluðum við svo um samlokur. Það væri hægt að tala endalaust um mismunandi samlokur, en við höfðum sem upphafspunkt þessar týpísku samlokur sem hægt er að kaupa út um allt með til dæmis túnfisk- rækju- skinkusalati eða roast beef og bárum þær saman við heimasmurðar samlokur og heimagerð salöt. Tónlist í þættinum í dag: Egils appelsín / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Sunshine on Leith / The Proclaimers (Charlie Reid og Craig Reid) Whatcha See is Whatcha Get / The Dramatics (Tony Hester) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Guðríður Helgadóttir garðyrkjufræðingur kom í þáttinn í dag og fór yfir vorverkin og það sem sniðugt er að gera á þessum árstíma í garðinum eða jafnvel á svölunum. Hvað ber að hafa í huga til dæmis þegar kemur að því að klippa tré og runna, setur næturfrostið strik í reikninginn þegar kemur að því að hreinsa beðin? Guðríður svaraði því í þættinum og sagði einnig frá opnu húsi í Garðyrkjuskólanum við Hveragerði sem er einmitt alltaf á Sumardaginn fyrsta. Þar verður kaffisala, markaðstorg og börn geta farið á hestbak ásamt ýmsu öðru. Svo spurðum við Guðríði líka út í nýju bókina, Fjölærar plöntur. Það verður æ algengara að fólk, til dæmis sem komið er á eftirlaun, ákveði að búa hluta ársins og jafnvel allt árið á hlýrri slóðum, til dæmis á Spáni. Dóra Stefánsdóttir, sérfræðingur í starfsmenntun, fór á eftirlaun fyrir ári síðan og ákvað með eiginmanni sínum, Stefáni Rafni Geirssyni, að dvelja nokkra mánuði á Kanaríeyjum í vetur. Þau eru nýkomin heim og við ákváðum að forvitnast um dvölina þar ytra og heyrðum í Dóru í þættinum. Lög í þættinum í dag: Komdu / Hraun (Hraun og Svavar Knútur) Hinn elskulegi garðyrkjumaður / Kristjana Stefánsdóttir (Páll Torfi Önundarson) My Sweet Lord / George Harrison (George Harrison) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Guðríður Helgadóttir garðyrkjufræðingur kom í þáttinn í dag og fór yfir vorverkin og það sem sniðugt er að gera á þessum árstíma í garðinum eða jafnvel á svölunum. Hvað ber að hafa í huga til dæmis þegar kemur að því að klippa tré og runna, setur næturfrostið strik í reikninginn þegar kemur að því að hreinsa beðin? Guðríður svaraði því í þættinum og sagði einnig frá opnu húsi í Garðyrkjuskólanum við Hveragerði sem er einmitt alltaf á Sumardaginn fyrsta. Þar verður kaffisala, markaðstorg og börn geta farið á hestbak ásamt ýmsu öðru. Svo spurðum við Guðríði líka út í nýju bókina, Fjölærar plöntur. Það verður æ algengara að fólk, til dæmis sem komið er á eftirlaun, ákveði að búa hluta ársins og jafnvel allt árið á hlýrri slóðum, til dæmis á Spáni. Dóra Stefánsdóttir, sérfræðingur í starfsmenntun, fór á eftirlaun fyrir ári síðan og ákvað með eiginmanni sínum, Stefáni Rafni Geirssyni, að dvelja nokkra mánuði á Kanaríeyjum í vetur. Þau eru nýkomin heim og við ákváðum að forvitnast um dvölina þar ytra og heyrðum í Dóru í þættinum. Lög í þættinum í dag: Komdu / Hraun (Hraun og Svavar Knútur) Hinn elskulegi garðyrkjumaður / Kristjana Stefánsdóttir (Páll Torfi Önundarson) My Sweet Lord / George Harrison (George Harrison) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Steinunn J. Kristjánsdóttir fornleifafræðingur og prófessor við fornleifafræðideild HÍ talaði í síðustu viku á ráðstefnu um nýjar nálganir í Klausturrannsóknir í Norgður-Evrópu. Þar fjallaði hún um íslensku abbadísirnar í klaustrum landsins sem hún segir að megi vel setja í hóp merkustu Íslendinga á miðöldum. Þær eru sjaldan eða aldrei nefndar í innlendum sögulegum yfirlitum. Steinunn kom í þáttinn í dag og sagði okkur meira frá þessum merkilegu konum og starfsemi klaustranna í þættinum í dag. 10 ára afmælissýning söngleikjadeildar Söngskóla Sigurðar Demetz er söngleikurinn Eitthvað rotið! (Something Rotten!) sem fékk 7 Tony-tilnefningar á sínum tíma. Verkið er sett upp í fyrsta sinn á Íslandi í glænýrri þýðingu Orra Hugins og Þórs Breiðfjörð. Þetta verður fyrsta áhugamannauppfærsla í heiminum sem fær sýningarleyfi og líklega verður þetta með síðustu sýningum í Gaflaraleikhúsinu áður en það verður rifið. Þór Breiðfjörð kom ásamt Bergþóru Sól Elliðadóttur, nemanda sem tekur þátt í sýningunni, í þáttinn í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í sitt vikulega veðurspjall. Undanfarið hefur veðrið verið milt og úrkoma, því fræddi Elín okkur meðal annars um úrkomutegundir, til dæmis skúri, rigningu og súld. Tónlist í þættinum í dag: Lóan er komin / Póló og Erla (James Bland og Páll Ólafsson Little one / Red Barnett (Haraldur V. Sveinbjörnsson) Don?t Get Around Much Anymore / Þór Breiðfjörð (Duke Ellington og Bob Russel) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Steinunn J. Kristjánsdóttir fornleifafræðingur og prófessor við fornleifafræðideild HÍ talaði í síðustu viku á ráðstefnu um nýjar nálganir í Klausturrannsóknir í Norgður-Evrópu. Þar fjallaði hún um íslensku abbadísirnar í klaustrum landsins sem hún segir að megi vel setja í hóp merkustu Íslendinga á miðöldum. Þær eru sjaldan eða aldrei nefndar í innlendum sögulegum yfirlitum. Steinunn kom í þáttinn í dag og sagði okkur meira frá þessum merkilegu konum og starfsemi klaustranna í þættinum í dag. 10 ára afmælissýning söngleikjadeildar Söngskóla Sigurðar Demetz er söngleikurinn Eitthvað rotið! (Something Rotten!) sem fékk 7 Tony-tilnefningar á sínum tíma. Verkið er sett upp í fyrsta sinn á Íslandi í glænýrri þýðingu Orra Hugins og Þórs Breiðfjörð. Þetta verður fyrsta áhugamannauppfærsla í heiminum sem fær sýningarleyfi og líklega verður þetta með síðustu sýningum í Gaflaraleikhúsinu áður en það verður rifið. Þór Breiðfjörð kom ásamt Bergþóru Sól Elliðadóttur, nemanda sem tekur þátt í sýningunni, í þáttinn í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í sitt vikulega veðurspjall. Undanfarið hefur veðrið verið milt og úrkoma, því fræddi Elín okkur meðal annars um úrkomutegundir, til dæmis skúri, rigningu og súld. Tónlist í þættinum í dag: Lóan er komin / Póló og Erla (James Bland og Páll Ólafsson Little one / Red Barnett (Haraldur V. Sveinbjörnsson) Don?t Get Around Much Anymore / Þór Breiðfjörð (Duke Ellington og Bob Russel) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fyrr á öldum þótti enginn maður með mönnum nema hann væri hlutgengur í glímu. Smalar tóku eina bröndótta sér til hita, glímt var eftir kirkjuferðir og í landlegum vermanna. Glíman telst til þjóðlegra fangbragða en af þeim eru þekktar um 150 tegundir um víða veröld. Glíman sker sig úr öllum öðrum fangbrögðum á þrennan hátt: Upprétt staða, stígandinn og svo níð. Um helgina fór fram 112. Íslandsglíman og keppt var um Grettisbeltið í karlaflokki og Freyjumenið í kvennaflokki en sigurvegararnir hlutu sæmdarheitin Glímukóngur og Glímudrottning Íslands. Margrét Rún Rúnarsdóttir formaður Glímusambands Íslands kom í viðtal í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í dag lagði Guðjón vinkilinn að skýrslum. Að lokum var það lesandi vikunnar, í þetta sinn er það Margrét Bjarnadóttir. Hún er danshöfundur og listakona. Hún vinnur jöfnum höndum með dans- og performanslist, ljósmyndir, myndbandsverk, glerverk, teikningar og skrif. Hún, til dæmis, vann nýlega með Ragnari Kjartanssyni og tónlistarmanninum Bryce Dessner sýninguna No Tomorrow, sem hlaut Grímuverðlaun og ferðaðist víða um heim. Margrét samdi sviðshreyfingar fyrir nýjustu tónleikaferð Bjarkar Guðmundsdóttur, Cornucopia. En við fengum auðvitað að heyra hvaða bækur Margrét hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Bækurnar sem Margrét talaðu um voru: Getting Lost, Staðurinn og fleiri bækur eftir Annie Ernaux Líkaminn geymir allt e. Bessel Van Der Kolk My Phantoms e. Gwendoline Riley Tónlist í þættinum í dag: Gamla Kvíabryggja / Sigurður Ólafsson (Svavar Benediktsson og Guðmundur Guðmundarson) Sigtryggur vann / Hinn íslenski þursaflokkur (Egill Ólafsson) Autum leaves / Hljómsveit Björns R. Einarssonar (Joseph Kosma) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fyrr á öldum þótti enginn maður með mönnum nema hann væri hlutgengur í glímu. Smalar tóku eina bröndótta sér til hita, glímt var eftir kirkjuferðir og í landlegum vermanna. Glíman telst til þjóðlegra fangbragða en af þeim eru þekktar um 150 tegundir um víða veröld. Glíman sker sig úr öllum öðrum fangbrögðum á þrennan hátt: Upprétt staða, stígandinn og svo níð. Um helgina fór fram 112. Íslandsglíman og keppt var um Grettisbeltið í karlaflokki og Freyjumenið í kvennaflokki en sigurvegararnir hlutu sæmdarheitin Glímukóngur og Glímudrottning Íslands. Margrét Rún Rúnarsdóttir formaður Glímusambands Íslands kom í viðtal í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í dag lagði Guðjón vinkilinn að skýrslum. Að lokum var það lesandi vikunnar, í þetta sinn er það Margrét Bjarnadóttir. Hún er danshöfundur og listakona. Hún vinnur jöfnum höndum með dans- og performanslist, ljósmyndir, myndbandsverk, glerverk, teikningar og skrif. Hún, til dæmis, vann nýlega með Ragnari Kjartanssyni og tónlistarmanninum Bryce Dessner sýninguna No Tomorrow, sem hlaut Grímuverðlaun og ferðaðist víða um heim. Margrét samdi sviðshreyfingar fyrir nýjustu tónleikaferð Bjarkar Guðmundsdóttur, Cornucopia. En við fengum auðvitað að heyra hvaða bækur Margrét hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Bækurnar sem Margrét talaðu um voru: Getting Lost, Staðurinn og fleiri bækur eftir Annie Ernaux Líkaminn geymir allt e. Bessel Van Der Kolk My Phantoms e. Gwendoline Riley Tónlist í þættinum í dag: Gamla Kvíabryggja / Sigurður Ólafsson (Svavar Benediktsson og Guðmundur Guðmundarson) Sigtryggur vann / Hinn íslenski þursaflokkur (Egill Ólafsson) Autum leaves / Hljómsveit Björns R. Einarssonar (Joseph Kosma) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var tónlistarmaðurinn Jón Ólafsson. Hann hefur spilað sig inn í hjörtu þjóðarinnar í fjóra áratugi með hljómsveitunum Possibillies, Bítlavinafélaginu, Sálinni hans Jóns míns, Nýdönsk og svo auðvitað í undir eigin nafni á sólóferli. Hann hefur stjórnað útvarps- og sjónvarpsþáttum sem til dæmis urðu að tónleikaröðinni Af fingrum fram. Framundan eru tónleikar í Eldborgarsal Hörpu þar sem hann mun, ásamt úrvali tónlistarfólks, fagna sextugsafmæli sínu. Það var um nóg að ræða við Jón í þættinum í dag. Í matarspjalli dagsins sat afmælisbarnið og föstudagsgesturinn Jón Ólafsson áfram og að ræddi við okkur um mat. Mexíkóskur matur, indverskt matargerðarnámskeið í Hússtjórnarskólanum, uppáhalds 1944 rétturinn og hvað honum þykir skemmtilegast að elda var meðal þess sem var rætt um. Tónlist í þættinum í dag: Flugvélar / Nýdönsk (Jón Ólafsson og Björn Jörundur Friðbjörnsson) Þrisvar í viku / Bítlavinafélagið (Jón Ólafsson og Stefán Hjörleifsson) Líf / Hildur Vala Einarsdóttir (Jón Ólafsson og Stefán Hilmarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var tónlistarmaðurinn Jón Ólafsson. Hann hefur spilað sig inn í hjörtu þjóðarinnar í fjóra áratugi með hljómsveitunum Possibillies, Bítlavinafélaginu, Sálinni hans Jóns míns, Nýdönsk og svo auðvitað í undir eigin nafni á sólóferli. Hann hefur stjórnað útvarps- og sjónvarpsþáttum sem til dæmis urðu að tónleikaröðinni Af fingrum fram. Framundan eru tónleikar í Eldborgarsal Hörpu þar sem hann mun, ásamt úrvali tónlistarfólks, fagna sextugsafmæli sínu. Það var um nóg að ræða við Jón í þættinum í dag. Í matarspjalli dagsins sat afmælisbarnið og föstudagsgesturinn Jón Ólafsson áfram og að ræddi við okkur um mat. Mexíkóskur matur, indverskt matargerðarnámskeið í Hússtjórnarskólanum, uppáhalds 1944 rétturinn og hvað honum þykir skemmtilegast að elda var meðal þess sem var rætt um. Tónlist í þættinum í dag: Flugvélar / Nýdönsk (Jón Ólafsson og Björn Jörundur Friðbjörnsson) Þrisvar í viku / Bítlavinafélagið (Jón Ólafsson og Stefán Hjörleifsson) Líf / Hildur Vala Einarsdóttir (Jón Ólafsson og Stefán Hilmarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var tónlistarmaðurinn Jón Ólafsson. Hann hefur spilað sig inn í hjörtu þjóðarinnar í fjóra áratugi með hljómsveitunum Possibillies, Bítlavinafélaginu, Sálinni hans Jóns míns, Nýdönsk og svo auðvitað í undir eigin nafni á sólóferli. Hann hefur stjórnað útvarps- og sjónvarpsþáttum sem til dæmis urðu að tónleikaröðinni Af fingrum fram. Framundan eru tónleikar í Eldborgarsal Hörpu þar sem hann mun, ásamt úrvali tónlistarfólks, fagna sextugsafmæli sínu. Það var um nóg að ræða við Jón í þættinum í dag. Í matarspjalli dagsins sat afmælisbarnið og föstudagsgesturinn Jón Ólafsson áfram og að ræddi við okkur um mat. Mexíkóskur matur, indverskt matargerðarnámskeið í Hússtjórnarskólanum, uppáhalds 1944 rétturinn og hvað honum þykir skemmtilegast að elda var meðal þess sem var rætt um. Tónlist í þættinum í dag: Flugvélar / Nýdönsk (Jón Ólafsson og Björn Jörundur Friðbjörnsson) Þrisvar í viku / Bítlavinafélagið (Jón Ólafsson og Stefán Hjörleifsson) Líf / Hildur Vala Einarsdóttir (Jón Ólafsson og Stefán Hilmarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Þriðja vaktin hefur verið mikið til umfjöllunar og í fersku minni er auglýsingaherferð sem VR stóð fyrir um þá ólaunuðu ábyrgð og verkstýringu á heimilis- og fjölskylduhaldi sem kölluð er þriðja vaktin. Tveir ungir frumkvöðlar, þær Alma Dóra Ríkarðsdóttir og Sigurlaug Guðrún Jóhannsdóttir, unnu Gulleggið árið 2020 með smáforritinu HEIMA sem ætlað er að sjá um skipulag og hugræna byrði heimilisverka fyrir fjölskyldur og freista þess þannig að draga úr álagi á fjölskyldur auk þess sem allir fjölskyldumeðlimir fá betri yfirsýn yfir öll heimilisverkin. Við töluðum við þær Ölmu og Sigurlaugu í dag. Landstúlkun er túlkunarfyrirtæki stofnað af Martynu Ylfu Suszko og Aleksöndru Karwowska. Þær túlka og þýða í og úr pólsku, íslensku og ensku og hafa báðar unnið í sínu fagi í mörg ár. Landstúlkun er með rammasamning við Ríkiskaup fyrir túlka- og þýðingaþjónustu og sinnir þjónustu hins opinbera, til dæmis í skólum, í heilbrigðismálum, dóms- og lögreglumálu og fleira. Þær Martyna og Aleksandra komu og sögðu okkur frá sínum störfum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Allur lurkum laminn / Bjarni Arason (Hilmar Oddsson) Þórir Úlfarsson útsetti Someday soon / Crosby, Stills, Nash and Young (Graham Nash) Ship-o-hoj / Ragnar Bjarnason (Oddgeir Kristjánsson og Loftur Guðmundsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Þriðja vaktin hefur verið mikið til umfjöllunar og í fersku minni er auglýsingaherferð sem VR stóð fyrir um þá ólaunuðu ábyrgð og verkstýringu á heimilis- og fjölskylduhaldi sem kölluð er þriðja vaktin. Tveir ungir frumkvöðlar, þær Alma Dóra Ríkarðsdóttir og Sigurlaug Guðrún Jóhannsdóttir, unnu Gulleggið árið 2020 með smáforritinu HEIMA sem ætlað er að sjá um skipulag og hugræna byrði heimilisverka fyrir fjölskyldur og freista þess þannig að draga úr álagi á fjölskyldur auk þess sem allir fjölskyldumeðlimir fá betri yfirsýn yfir öll heimilisverkin. Við töluðum við þær Ölmu og Sigurlaugu í dag. Landstúlkun er túlkunarfyrirtæki stofnað af Martynu Ylfu Suszko og Aleksöndru Karwowska. Þær túlka og þýða í og úr pólsku, íslensku og ensku og hafa báðar unnið í sínu fagi í mörg ár. Landstúlkun er með rammasamning við Ríkiskaup fyrir túlka- og þýðingaþjónustu og sinnir þjónustu hins opinbera, til dæmis í skólum, í heilbrigðismálum, dóms- og lögreglumálu og fleira. Þær Martyna og Aleksandra komu og sögðu okkur frá sínum störfum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Allur lurkum laminn / Bjarni Arason (Hilmar Oddsson) Þórir Úlfarsson útsetti Someday soon / Crosby, Stills, Nash and Young (Graham Nash) Ship-o-hoj / Ragnar Bjarnason (Oddgeir Kristjánsson og Loftur Guðmundsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Sigríður Víðis Jónsdóttir hefur starfað meðal annars sem blaðamaður, aðstoðarmaður ráðherra og hjá UNICEF, en hún kom í viðtal í dag og við ræddum við hana um mögnuð ferðalög sem hún lagðist í til landa sem við fæst förum til en sjáum helst fréttir um vegna stríðsátaka og gríðarlega erfiðra tíma. Hún var yfirleitt ein á þessum ferðalögunum og skrifaði meðal annars blaðagreinar þar sem hún miðlaði til Íslands ástandinu á staðnum, sögur af heimafólkinu og fjölskyldunum sem hún kynntist oftar en ekki náið. Afghanistan, Mjanmar, Katar, Bosnía og Hersegóvína, Eþíópía, Rúanda, Suður Súdan, Sýrland, Írak, Palestína, Ísrael og Búrkína Fasó. Við fengum Sigríði til að segja okkur sögur af sínum ferðalögum, en hún skrifaði bókina Vegabréf: íslenskt um reynslu sína. Árið 2016, eftir röð áfalla, byrjaði Gunnella að finna fyrir allskonar einkennum sem hún hafði ekki áður upplifað. Hjartslátta- og meltingatruflanir, síþreyta, verkir í augum, sveppasýking í hálsi og margt fleira. Taugaáfall, sagði læknirinn. Svona hljómar hluti af kynningu á leikverkinu Hvað ef sósan klikkar? eftir Gunnellu Hólmarsdóttur leikkonu og handritshöfund. Leikritið er sett upp sem matreiðsluþáttur í sjónvarpi í beinni útsendingu. Gunella kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá leikverkinu þar sem hún notar persónulega áfallasögu sína og fjölskyldu sinnar. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Í korti dagsins sagði Magnús frá bók sem hann hefur verið að lesa undanfarið og er eftir Martin Rees, sem er hinn konunglegi stjörnufræðingur Breta. Í bókinni spáir höfundur því að helmings líkur séu á að mannkynið muni tortíma sér á þessari öld og færir fyrir því ýmis rök. Í framhaldinu velti Magnús fyrir sér af hverju hin ákafa leit að vitsmunalífi utan jarðar hafi engu skilað og af hverju enginn hafi haft samband við okkur sem sveimum um á lítilli plánetu og teljum okkur viti bornar verur. Tónlist í þættinum í dag: Hótel Jörð / Heimir, Jónas og Vilborg Árnadóttir (Heimir Sindrason ogTómas Guðmundsson) Hálft í hvoru / Hálft í hvoru (Aðalsteinn Ásberg, Ingi Gunnar Jóhannsson, Guðmundur Árnason og Aðalsteinn Ásberg) Love me do/Beatles (Lennon & McCartney) When will I be loved / Everly Brothers (Marc Bolan og Phil Everly) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Sigríður Víðis Jónsdóttir hefur starfað meðal annars sem blaðamaður, aðstoðarmaður ráðherra og hjá UNICEF, en hún kom í viðtal í dag og við ræddum við hana um mögnuð ferðalög sem hún lagðist í til landa sem við fæst förum til en sjáum helst fréttir um vegna stríðsátaka og gríðarlega erfiðra tíma. Hún var yfirleitt ein á þessum ferðalögunum og skrifaði meðal annars blaðagreinar þar sem hún miðlaði til Íslands ástandinu á staðnum, sögur af heimafólkinu og fjölskyldunum sem hún kynntist oftar en ekki náið. Afghanistan, Mjanmar, Katar, Bosnía og Hersegóvína, Eþíópía, Rúanda, Suður Súdan, Sýrland, Írak, Palestína, Ísrael og Búrkína Fasó. Við fengum Sigríði til að segja okkur sögur af sínum ferðalögum, en hún skrifaði bókina Vegabréf: íslenskt um reynslu sína. Árið 2016, eftir röð áfalla, byrjaði Gunnella að finna fyrir allskonar einkennum sem hún hafði ekki áður upplifað. Hjartslátta- og meltingatruflanir, síþreyta, verkir í augum, sveppasýking í hálsi og margt fleira. Taugaáfall, sagði læknirinn. Svona hljómar hluti af kynningu á leikverkinu Hvað ef sósan klikkar? eftir Gunnellu Hólmarsdóttur leikkonu og handritshöfund. Leikritið er sett upp sem matreiðsluþáttur í sjónvarpi í beinni útsendingu. Gunella kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá leikverkinu þar sem hún notar persónulega áfallasögu sína og fjölskyldu sinnar. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Í korti dagsins sagði Magnús frá bók sem hann hefur verið að lesa undanfarið og er eftir Martin Rees, sem er hinn konunglegi stjörnufræðingur Breta. Í bókinni spáir höfundur því að helmings líkur séu á að mannkynið muni tortíma sér á þessari öld og færir fyrir því ýmis rök. Í framhaldinu velti Magnús fyrir sér af hverju hin ákafa leit að vitsmunalífi utan jarðar hafi engu skilað og af hverju enginn hafi haft samband við okkur sem sveimum um á lítilli plánetu og teljum okkur viti bornar verur. Tónlist í þættinum í dag: Hótel Jörð / Heimir, Jónas og Vilborg Árnadóttir (Heimir Sindrason ogTómas Guðmundsson) Hálft í hvoru / Hálft í hvoru (Aðalsteinn Ásberg, Ingi Gunnar Jóhannsson, Guðmundur Árnason og Aðalsteinn Ásberg) Love me do/Beatles (Lennon & McCartney) When will I be loved / Everly Brothers (Marc Bolan og Phil Everly) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Geðfræðslufélagið Hugrún er rekið í sjálfboðaliðastarfi af háskólanemum og snýr öll starfsemi félagsins að því að bæta geðheilsu ungmenna á Íslandi og auka aðgengi að geðfræðslu. Nú yfir páskana gaf félagið út myndbönd með yfirskriftinni ?Tölum meira um geðheilsu!?. Um er að ræða þrjú stutt myndbönd sem eru ætluð til þess að vekja fólk til umhugsunar um geðheilsu og markmiðið er að vekja athygli á mikilvægi þess að tala opinskátt um geðheilsu. Vonin er sú að með tímanum verði eins eðlilegt að ræða um geðheilsu sína og það er að ræða líkamlega heilsu. Ragna Kristín Guðbrandsdóttir, varaformaður og fulltrúi læknanema í stjórn Hugrúnar og Inga Birna Sigursteinsdóttir fræðslustýra félagsins komu í þáttinn í dag og fræddu okkur meira um félagið og þetta átak. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði hann vinkilinn að menningarmun þeirra sem búa í skógi vöxnu landi og þeirra sem gera það ekki. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir til okkar í sitt vikulega veðurspjall. Við fórum með henni yfir vorveðrið framundan og að þó mars hafi verið kaldur hér á landi þá var hann einn hlýjasti marsmánuður frá upphafi mælinga á heimsvísu. Tónlist í þættinum í dag: Árið 2012 / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Buck Owens, Magnús Ingimarsson og Ómar Ragnarsson) Það er svo skrýtið / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Eiríksson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Dans gleðinnar / Vilhjálmur Vilhjálmssson (Pálmi Gunnarsson og Kristján frá Djúpalæk) Ég fer í nótt / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Joe Allison, Audrey Allison og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Geðfræðslufélagið Hugrún er rekið í sjálfboðaliðastarfi af háskólanemum og snýr öll starfsemi félagsins að því að bæta geðheilsu ungmenna á Íslandi og auka aðgengi að geðfræðslu. Nú yfir páskana gaf félagið út myndbönd með yfirskriftinni ?Tölum meira um geðheilsu!?. Um er að ræða þrjú stutt myndbönd sem eru ætluð til þess að vekja fólk til umhugsunar um geðheilsu og markmiðið er að vekja athygli á mikilvægi þess að tala opinskátt um geðheilsu. Vonin er sú að með tímanum verði eins eðlilegt að ræða um geðheilsu sína og það er að ræða líkamlega heilsu. Ragna Kristín Guðbrandsdóttir, varaformaður og fulltrúi læknanema í stjórn Hugrúnar og Inga Birna Sigursteinsdóttir fræðslustýra félagsins komu í þáttinn í dag og fræddu okkur meira um félagið og þetta átak. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði hann vinkilinn að menningarmun þeirra sem búa í skógi vöxnu landi og þeirra sem gera það ekki. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir til okkar í sitt vikulega veðurspjall. Við fórum með henni yfir vorveðrið framundan og að þó mars hafi verið kaldur hér á landi þá var hann einn hlýjasti marsmánuður frá upphafi mælinga á heimsvísu. Tónlist í þættinum í dag: Árið 2012 / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Buck Owens, Magnús Ingimarsson og Ómar Ragnarsson) Það er svo skrýtið / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Eiríksson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Dans gleðinnar / Vilhjálmur Vilhjálmssson (Pálmi Gunnarsson og Kristján frá Djúpalæk) Ég fer í nótt / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Joe Allison, Audrey Allison og Ómar Ragnarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hjónin Sigurður Rúnar Jónsson tónlistarmaður, eða Diddi fiðla, og eiginkona hans Ásgerður Ólafsdóttir sérkennari ákváðu fyrir 10 árum að flytjast búferlum til Þýskaland og fylgja syni sínum og fjölskyldu en sonurinn, Ólafur Kjartan Sigurðarson óperusöngvari, hafði fengið vinnu við óperuhúsið í Saarbrucken. Þau fluttu svo til Berlínar fyrir tveimur árum. Diddi og Ásgerður hafa verið gift í rúm 50 ár, sögðu okkur frá því hvernig þau kynntust á Akranesi, þau sögðu okkur frá því þegar þau fluttu til Eyja og lentu í gosinu. Diddi sagði frá Stúdíó Stemmu, Ásgerður sagði frá sínu starfi í sérkennslu fyrir einhverfa. 15. apríl verður sérstök síðdegisstund með þeim hjónum í Hannesarholti, þar sem þau munu fara vítt og breitt yfir það sem á daga þeirra hefur drifið og eftir að hafa búið í Þýskalandi í tíu ár hafa þau frá ýmsu að segja varðandi samanburðinn á lífinu hér á Íslandi og í Þýskalandi. Við töluðum svo við Róbert Ómarsson, 18 ára kokkanema á veitingastað í Osló sem er með Michelin stjörnu en hann gerði sér lítið fyrir og vann Masterchef Unge Talenter sjónvarpskokkakeppni í Noregi. Hann hefur búið í Noregi frá því hann var fjögurra ára og er nú á þriðja ári í kokkanáminu og þessi sigur í sjónvarpskeppninni sýnir að hann á framtíðina fyrir sér sem kokkur. Við hringdum til Osló í dag o fengum Róbert til að segja okkur frá þessari reynslu og lífinu í Noregi. Já, þetta er síðasti vinnudagur flestra fyrir páskahátíðina og framundan eru fjölmargar fermingarveislur og allskonar veislur og við fengum fyrirspurnir frá nokkrum hlustendum um að endurtaka viðtal sem við áttum við veislusérfræðinginn og veitingahúsaeigandann Marenzu Poulsen sem hefur áratuga reynslu af því að halda veislur af öllu tagi af öllum stærðum og gerðum. Hún sagði frá því hvernig hægt er að reikna út rétta magnið af veigunum, hvenær er nóg af þeim í veislum og hvernig er best að bera fram það sem er í boð. Þetta er afskaplega fróðlegt spjall fyrir þá sem eru að fara að halda fermingarveislu eða útskriftarveislu eða bara veislu af hvaða tegund sem er. Tónlist: Segulstöðvarblús / Jóhanna Linnet (Sigurður Rúnar Jónsson og Þórarinn Eldjárn) Gamla gatan / Jóhann Sigurðarson (Oddgeir Kristjánsson og Ási í Bæ) Vor við sæinn / Sigrún Hjálmtýsdóttir (Oddgeir Kristjánsson og Árni úr Eyjum) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hjónin Sigurður Rúnar Jónsson tónlistarmaður, eða Diddi fiðla, og eiginkona hans Ásgerður Ólafsdóttir sérkennari ákváðu fyrir 10 árum að flytjast búferlum til Þýskaland og fylgja syni sínum og fjölskyldu en sonurinn, Ólafur Kjartan Sigurðarson óperusöngvari, hafði fengið vinnu við óperuhúsið í Saarbrucken. Þau fluttu svo til Berlínar fyrir tveimur árum. Diddi og Ásgerður hafa verið gift í rúm 50 ár, sögðu okkur frá því hvernig þau kynntust á Akranesi, þau sögðu okkur frá því þegar þau fluttu til Eyja og lentu í gosinu. Diddi sagði frá Stúdíó Stemmu, Ásgerður sagði frá sínu starfi í sérkennslu fyrir einhverfa. 15. apríl verður sérstök síðdegisstund með þeim hjónum í Hannesarholti, þar sem þau munu fara vítt og breitt yfir það sem á daga þeirra hefur drifið og eftir að hafa búið í Þýskalandi í tíu ár hafa þau frá ýmsu að segja varðandi samanburðinn á lífinu hér á Íslandi og í Þýskalandi. Við töluðum svo við Róbert Ómarsson, 18 ára kokkanema á veitingastað í Osló sem er með Michelin stjörnu en hann gerði sér lítið fyrir og vann Masterchef Unge Talenter sjónvarpskokkakeppni í Noregi. Hann hefur búið í Noregi frá því hann var fjögurra ára og er nú á þriðja ári í kokkanáminu og þessi sigur í sjónvarpskeppninni sýnir að hann á framtíðina fyrir sér sem kokkur. Við hringdum til Osló í dag o fengum Róbert til að segja okkur frá þessari reynslu og lífinu í Noregi. Já, þetta er síðasti vinnudagur flestra fyrir páskahátíðina og framundan eru fjölmargar fermingarveislur og allskonar veislur og við fengum fyrirspurnir frá nokkrum hlustendum um að endurtaka viðtal sem við áttum við veislusérfræðinginn og veitingahúsaeigandann Marenzu Poulsen sem hefur áratuga reynslu af því að halda veislur af öllu tagi af öllum stærðum og gerðum. Hún sagði frá því hvernig hægt er að reikna út rétta magnið af veigunum, hvenær er nóg af þeim í veislum og hvernig er best að bera fram það sem er í boð. Þetta er afskaplega fróðlegt spjall fyrir þá sem eru að fara að halda fermingarveislu eða útskriftarveislu eða bara veislu af hvaða tegund sem er. Tónlist: Segulstöðvarblús / Jóhanna Linnet (Sigurður Rúnar Jónsson og Þórarinn Eldjárn) Gamla gatan / Jóhann Sigurðarson (Oddgeir Kristjánsson og Ási í Bæ) Vor við sæinn / Sigrún Hjálmtýsdóttir (Oddgeir Kristjánsson og Árni úr Eyjum) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Gervigreind er ekki ný af nálinni, við höfum séð í kvikmyndum og vísindaskáldskap þar sem gervigreindin snýst gegn mannkyninu, tölvur og vélmenni verða miklu greindari en mannfólkið og taka völdin í heiminum. En nú, í raunveruleikanum, hafa fjölmargir lýst áhyggjum sínum af gríðarlega hraðri þróun gervigreindar. Allt í einu er hægt að nýta hana í nánast hvað sem er, hún getur skrifað bækur, ljóð, ritgerðir, blaðagreinar og miklu fleira, um hvað sem er í nánast hvaða stíl sem er. Hún getur búið til raunverulegar myndir og myndbönd af hverjum sem er að gera hvað sem er. Er gervigreindin eitthvað sem við eigum að hræðast, eða er hún tól sem mun nýtast mannkyninu á jákvæðan hátt? Bergur Ebbi Benediktsson, grínari og samfélagsrýnir, hefur velt þessu mikið fyrir sér, hann kom í þáttinn í dag og spjallaði við okkur um gervigreind. Sumarið 2019 fjölluðum við hér í þættinum um konu sem var úti að hlaupa, eins og hún gerði nánast á hverjum degi, nema í þetta sinn fór henni allt í einu að líða einkennilega og ástandið varð það alvarlegt að hún hringdi á sjúkrabíl. Hún fékk kláða í iljarnar sem ágerðist um líkamann, svo fóru andlitið, hendur og fætur að bólgna og loks tungan líka. Það leið næstum yfir hana og hún kastaði upp. Þetta var það alvarlegt að hún hringdi á sjúkrabíl. Eftir rannsóknir kom í ljós nokkru síðar að hún var með bráðaofnæmi fyrir áreynslu. Hún hafði aldrei áður fundið fyrir þessum einkennum, en nú þurfti hún, í samráði við lækna að hugsa alla hreyfingu og áreynslu uppá nýtt. Þessi kona, Sigríður Dögg Auðunsdóttir, starfsfélagi okkar hér á RÚV, kom til okkar í dag og rifjaði þetta upp með okkur og sagði okkur frá því hver staðan er í dag og hverju þetta hefur breytt í hennar lífi. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur til okkar í sitt vikuleg veðurspjall. Við töluðum við hana um gervigreind tengda veðurfræði, páskaveðrið og sitthvað fleira. Tónlist í þættinum í dag: Ferðabar / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Brestir og brak / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) Ljúfa vina / Ragnar Bjarnason og Sigrún Jónsdóttir (Jón Sigurðsson, Ólafur Gaukur Þórhallsson og Indriði G. Þorsteinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Gervigreind er ekki ný af nálinni, við höfum séð í kvikmyndum og vísindaskáldskap þar sem gervigreindin snýst gegn mannkyninu, tölvur og vélmenni verða miklu greindari en mannfólkið og taka völdin í heiminum. En nú, í raunveruleikanum, hafa fjölmargir lýst áhyggjum sínum af gríðarlega hraðri þróun gervigreindar. Allt í einu er hægt að nýta hana í nánast hvað sem er, hún getur skrifað bækur, ljóð, ritgerðir, blaðagreinar og miklu fleira, um hvað sem er í nánast hvaða stíl sem er. Hún getur búið til raunverulegar myndir og myndbönd af hverjum sem er að gera hvað sem er. Er gervigreindin eitthvað sem við eigum að hræðast, eða er hún tól sem mun nýtast mannkyninu á jákvæðan hátt? Bergur Ebbi Benediktsson, grínari og samfélagsrýnir, hefur velt þessu mikið fyrir sér, hann kom í þáttinn í dag og spjallaði við okkur um gervigreind. Sumarið 2019 fjölluðum við hér í þættinum um konu sem var úti að hlaupa, eins og hún gerði nánast á hverjum degi, nema í þetta sinn fór henni allt í einu að líða einkennilega og ástandið varð það alvarlegt að hún hringdi á sjúkrabíl. Hún fékk kláða í iljarnar sem ágerðist um líkamann, svo fóru andlitið, hendur og fætur að bólgna og loks tungan líka. Það leið næstum yfir hana og hún kastaði upp. Þetta var það alvarlegt að hún hringdi á sjúkrabíl. Eftir rannsóknir kom í ljós nokkru síðar að hún var með bráðaofnæmi fyrir áreynslu. Hún hafði aldrei áður fundið fyrir þessum einkennum, en nú þurfti hún, í samráði við lækna að hugsa alla hreyfingu og áreynslu uppá nýtt. Þessi kona, Sigríður Dögg Auðunsdóttir, starfsfélagi okkar hér á RÚV, kom til okkar í dag og rifjaði þetta upp með okkur og sagði okkur frá því hver staðan er í dag og hverju þetta hefur breytt í hennar lífi. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur til okkar í sitt vikuleg veðurspjall. Við töluðum við hana um gervigreind tengda veðurfræði, páskaveðrið og sitthvað fleira. Tónlist í þættinum í dag: Ferðabar / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Brestir og brak / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) Ljúfa vina / Ragnar Bjarnason og Sigrún Jónsdóttir (Jón Sigurðsson, Ólafur Gaukur Þórhallsson og Indriði G. Þorsteinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Omar Salama hefur verið búsettur hér í 18 ár en kom fyrst til landsins til að keppa í skák og heillaðist svo af landinu að hann settist hér að. Fyrir nokkrum árum stofnaði hann Kleopatra tours, ferðaskrifstofu sem sérhæfir sig í ferðum til miðausturlanda. Omar kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og þetta sinn lagði hann vinkilinn við nýafstaðna fjallaferð með góðum vinum. Og svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Tobba Marínós. Hún hefur unnið sem blaðakona og ritstjóri, hefur stjórnað sjónvarpsþáttum, skrifað bækur, sem til dæmis urðu að sjónvarpsþáttum, og nú síðast opnaði hún og rak Granólabarinn ásamt móður sinni. En í dag talaði hún auðvitað við okkur um hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Tobba talaði um eftirfarandi bækur: Hvunndagshetjur e. Auði Haralds Inngangur að efnafræði e. Bonnie Garmus Girl on The Train e. Paula Hawkins Leiðbeiningar um aftengingar blöndunartækja svo nefndi hún höfundana Astrid Lindgren og Halldór Laxness. Tónlist í þættinum í dag: Hvað get ég gert / Sigríður Eyrún Friðriksdóttir (Karl Olgeirsson) Tunglið tunglið taktu mig / Sigrún Hjálmtýsdóttur (Stefán S. Stefánsson og Theódóra Thoroddsen) Í tímans sandi / Halli Reynis og Vigdís Jónsdóttir (Halli Reynis) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Omar Salama hefur verið búsettur hér í 18 ár en kom fyrst til landsins til að keppa í skák og heillaðist svo af landinu að hann settist hér að. Fyrir nokkrum árum stofnaði hann Kleopatra tours, ferðaskrifstofu sem sérhæfir sig í ferðum til miðausturlanda. Omar kom í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og þetta sinn lagði hann vinkilinn við nýafstaðna fjallaferð með góðum vinum. Og svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Tobba Marínós. Hún hefur unnið sem blaðakona og ritstjóri, hefur stjórnað sjónvarpsþáttum, skrifað bækur, sem til dæmis urðu að sjónvarpsþáttum, og nú síðast opnaði hún og rak Granólabarinn ásamt móður sinni. En í dag talaði hún auðvitað við okkur um hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Tobba talaði um eftirfarandi bækur: Hvunndagshetjur e. Auði Haralds Inngangur að efnafræði e. Bonnie Garmus Girl on The Train e. Paula Hawkins Leiðbeiningar um aftengingar blöndunartækja svo nefndi hún höfundana Astrid Lindgren og Halldór Laxness. Tónlist í þættinum í dag: Hvað get ég gert / Sigríður Eyrún Friðriksdóttir (Karl Olgeirsson) Tunglið tunglið taktu mig / Sigrún Hjálmtýsdóttur (Stefán S. Stefánsson og Theódóra Thoroddsen) Í tímans sandi / Halli Reynis og Vigdís Jónsdóttir (Halli Reynis) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn Hjörtur Jóhann Jónsson. Hann hefur á þeim rúma áratug síðan hann útskrifaðist sem leikari leikið fjölmörg hlutverk á leiksviði, í sjónvarpi og kvikmyndum. Hann lék til dæmis Ríkharð III. og MacBeth eftir Shakespeare, Skarphéðinn Njálsson í Njálu og miklu fleiri hlutverk. Hann leikur aðalhlutverkið í nýrri íslenskri kvikmynd, Óráð, sem fer í almenna sýningu í kvöld. Óráð er hrollvekja sem tekin var upp í heimsfaraldrinum og samkvæmt eiginkonu Hjartar er hann mjög hryllingsmyndahræddur. Við töluðum við Hjört um það að leika þessi stóru Shakespeare hlutverk, hjátrú í leikhúsi, að rýna í handritið og svo auðvitað sagði hann okkur frá nýju kvikmyndinni, Óráð, og hvernig það var fyrir hann að leika í sálfræðihrollvekju þrátt fyrir að vera svona hræddur við þess háttar kvikmyndir. Í matarspjalli dagsins, sem var það síðasta fyrir páska, þá notuðum við tækifærið og spjölluðum um lambakjöt, páskalambið. Lambið hefur sterka tengingu við páskahátíðina og við fórum yfir hvernig okkur þykir það best framreitt. Tónlist í þættinum í dag: Landsímalína / Spilverk þjóðanna (Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) Fade Into You / Mazzy Star (Sandoval & Roback) Brotlentur / Valdimar (Valdimar Guðmundsson og Ásgeir Aðalsteinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn Hjörtur Jóhann Jónsson. Hann hefur á þeim rúma áratug síðan hann útskrifaðist sem leikari leikið fjölmörg hlutverk á leiksviði, í sjónvarpi og kvikmyndum. Hann lék til dæmis Ríkharð III. og MacBeth eftir Shakespeare, Skarphéðinn Njálsson í Njálu og miklu fleiri hlutverk. Hann leikur aðalhlutverkið í nýrri íslenskri kvikmynd, Óráð, sem fer í almenna sýningu í kvöld. Óráð er hrollvekja sem tekin var upp í heimsfaraldrinum og samkvæmt eiginkonu Hjartar er hann mjög hryllingsmyndahræddur. Við töluðum við Hjört um það að leika þessi stóru Shakespeare hlutverk, hjátrú í leikhúsi, að rýna í handritið og svo auðvitað sagði hann okkur frá nýju kvikmyndinni, Óráð, og hvernig það var fyrir hann að leika í sálfræðihrollvekju þrátt fyrir að vera svona hræddur við þess háttar kvikmyndir. Í matarspjalli dagsins, sem var það síðasta fyrir páska, þá notuðum við tækifærið og spjölluðum um lambakjöt, páskalambið. Lambið hefur sterka tengingu við páskahátíðina og við fórum yfir hvernig okkur þykir það best framreitt. Tónlist í þættinum í dag: Landsímalína / Spilverk þjóðanna (Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) Fade Into You / Mazzy Star (Sandoval & Roback) Brotlentur / Valdimar (Valdimar Guðmundsson og Ásgeir Aðalsteinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Guði sé lof að ég er ekki unglingur í dag. Þetta er fyrirsögn á grein sem tveir sálfræðingar hjá Geðheilsumiðstöð barna og verkefnastjóri miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd skrifuðu saman. Þar eru þau til dæmis að bera saman breytingar í heimi unglinga í dag og þegar þau voru ung. Þá voru engir samfélagsmiðlar, snjalltæki og allt það sem því fylgir. Við fengum tvö þeirra, Daðey Albertsdóttur og Skúla Braga Geirdal, til að koma í þáttinn og segja okkur frá því sem þau eru að fjalla um í þessari grein, þessa breyttu tíma, að alast upp í svona miklu upplýsingaflæði, í öllum þessum samfélagsmiðlum og mögulegar afleiðingar þess. Þrjár konur, Achola Otieno, Shruthi Basappa og Elizabeth Lay, skrifuðu saman grein á visir.is með fyrirsögninni: Hvernig höldum við samtalinu lifandi? Þar eru þær að bregðast við umræðunni sem kom upp í framhaldi af því að fólk af asískum uppruna benti á að birtingamynd asísks fólks og asískrar menningar í sýningu Íslensku Óperunnar væri særandi, úreld og niðrandi. Þær eru allar íslenskir ríkisborgarar, tala íslensku, ala upp fjölskyldur sínar hér, sinna sinni vinnu og verkefnum og leggja sitt af mörkum til samfélagsins. En þær segjast þurfa reglulega og síendurtekið að takast á við fordóma í sínu lífi. Achola, Shruthi og Elizabeth komu í þáttinn í dag og sögðu okkur frá sinni reynslu og frá hlaðvarpsþætti sem þær eru að vinna að saman, þar sem þær munu tala um sína reynslu. Þær segja að nú verði þær að nota raddir sínar til að láta í sér heyra, barnanna sinna vegna. Anna Marsibil Clausen las íslenska þýðingu í viðtalinu. Tónlist í þættinum í dag Flækt og týnd og einmana / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) Something better / Kári (Kári Egilsson) One of These Things First / Nick Drake (Nick Drake) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Guði sé lof að ég er ekki unglingur í dag. Þetta er fyrirsögn á grein sem tveir sálfræðingar hjá Geðheilsumiðstöð barna og verkefnastjóri miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd skrifuðu saman. Þar eru þau til dæmis að bera saman breytingar í heimi unglinga í dag og þegar þau voru ung. Þá voru engir samfélagsmiðlar, snjalltæki og allt það sem því fylgir. Við fengum tvö þeirra, Daðey Albertsdóttur og Skúla Braga Geirdal, til að koma í þáttinn og segja okkur frá því sem þau eru að fjalla um í þessari grein, þessa breyttu tíma, að alast upp í svona miklu upplýsingaflæði, í öllum þessum samfélagsmiðlum og mögulegar afleiðingar þess. Þrjár konur, Achola Otieno, Shruthi Basappa og Elizabeth Lay, skrifuðu saman grein á visir.is með fyrirsögninni: Hvernig höldum við samtalinu lifandi? Þar eru þær að bregðast við umræðunni sem kom upp í framhaldi af því að fólk af asískum uppruna benti á að birtingamynd asísks fólks og asískrar menningar í sýningu Íslensku Óperunnar væri særandi, úreld og niðrandi. Þær eru allar íslenskir ríkisborgarar, tala íslensku, ala upp fjölskyldur sínar hér, sinna sinni vinnu og verkefnum og leggja sitt af mörkum til samfélagsins. En þær segjast þurfa reglulega og síendurtekið að takast á við fordóma í sínu lífi. Achola, Shruthi og Elizabeth komu í þáttinn í dag og sögðu okkur frá sinni reynslu og frá hlaðvarpsþætti sem þær eru að vinna að saman, þar sem þær munu tala um sína reynslu. Þær segja að nú verði þær að nota raddir sínar til að láta í sér heyra, barnanna sinna vegna. Anna Marsibil Clausen las íslenska þýðingu í viðtalinu. Tónlist í þættinum í dag Flækt og týnd og einmana / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) Something better / Kári (Kári Egilsson) One of These Things First / Nick Drake (Nick Drake) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Tatjana Latinovic var endurkjörin formaður Kvenréttindafélags Íslands á aðalfundi félagsins í síðustu viku. Fundurinn sendi einnig frá sér tvær ályktanir með hvatningu til stjórnvalda. Annars vegar um að kynjafræði skuli vera skyldufag í kennaramenntun á Íslandi og hins vegar áskorun til íslenskra stjórnvalda að sýna femíníska og pólitíska forystu og ábyrgð gagnvart mannréttindabrotum á konum. Tatjana kom i þáttinn og fræddi okkur meira um þessar tvær ályktanir. Á föstudaginn, 31.mars, stendur Krabbameinsfélagið fyrir málþingi sem ber yfirskriftina Ekki humma fram af þér heilsuna. Meðal þeirra sem taka til máls eru Sigríður Gunnarsdóttir forstöðumaður rannsókna- og skráningaseturs Krabbameinsfélagsins sem mun segja frá niðurstöðu könnunar á reynslu þeirra sem greindust með krabbamein á árunum 2015-1019 af greiningar- og meðferðarferlinu. Þorri Snæbjörnsson, sálfræðingur og teymisstjóri hjá ráðgjafarþjónustu Krabbameinsfélagsins talar einnig á málþinginu, erindi hans ber titilinn: Ástæður þess að karlmenn humma fram af sér heilsuna. Sigríður og Þorri komu í þáttinn í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í korti dagsins sagði hann spítalasögu, sögu Charité spítalans í Berlín sem er sagður einn sá besti í Evrópu. Magnús kynnti sér spítalann af eigin raun á dögunum og meðan hann dvaldi á Charité þá hugsaði hann meðal annars um dans, en almenn dansiðkun hefur snarminnkað í hinum vestræna heimi. Dansstaðir eru varla til lengur, diskótekin horfin úr flestum borgum og dansiðkun, ein af frumþörfum mannsins, fer hverfandi. Hvers vegna og hvað kom í staðinn? Tónlist í þættinum í dag Sjaddi Mollo / South River Band (Ólafur Þórðarson og Magnús R. Einarsson) Ástarorð / Ragga Gröndal (Ragga Gröndal) Mississippi / The Cactus Blossoms (Torrey) Quinteto Fuga / El Cambá UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Tatjana Latinovic var endurkjörin formaður Kvenréttindafélags Íslands á aðalfundi félagsins í síðustu viku. Fundurinn sendi einnig frá sér tvær ályktanir með hvatningu til stjórnvalda. Annars vegar um að kynjafræði skuli vera skyldufag í kennaramenntun á Íslandi og hins vegar áskorun til íslenskra stjórnvalda að sýna femíníska og pólitíska forystu og ábyrgð gagnvart mannréttindabrotum á konum. Tatjana kom i þáttinn og fræddi okkur meira um þessar tvær ályktanir. Á föstudaginn, 31.mars, stendur Krabbameinsfélagið fyrir málþingi sem ber yfirskriftina Ekki humma fram af þér heilsuna. Meðal þeirra sem taka til máls eru Sigríður Gunnarsdóttir forstöðumaður rannsókna- og skráningaseturs Krabbameinsfélagsins sem mun segja frá niðurstöðu könnunar á reynslu þeirra sem greindust með krabbamein á árunum 2015-1019 af greiningar- og meðferðarferlinu. Þorri Snæbjörnsson, sálfræðingur og teymisstjóri hjá ráðgjafarþjónustu Krabbameinsfélagsins talar einnig á málþinginu, erindi hans ber titilinn: Ástæður þess að karlmenn humma fram af sér heilsuna. Sigríður og Þorri komu í þáttinn í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í korti dagsins sagði hann spítalasögu, sögu Charité spítalans í Berlín sem er sagður einn sá besti í Evrópu. Magnús kynnti sér spítalann af eigin raun á dögunum og meðan hann dvaldi á Charité þá hugsaði hann meðal annars um dans, en almenn dansiðkun hefur snarminnkað í hinum vestræna heimi. Dansstaðir eru varla til lengur, diskótekin horfin úr flestum borgum og dansiðkun, ein af frumþörfum mannsins, fer hverfandi. Hvers vegna og hvað kom í staðinn? Tónlist í þættinum í dag Sjaddi Mollo / South River Band (Ólafur Þórðarson og Magnús R. Einarsson) Ástarorð / Ragga Gröndal (Ragga Gröndal) Mississippi / The Cactus Blossoms (Torrey) Quinteto Fuga / El Cambá UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í þættinum um móttökuáætlun fyrir íbúa af erlendum uppruna, en Nichole Leigh Mosty forstöðumaður Fjölmenningarseturs kom til okkar í dag. Meginmarkmið móttökuáætlunarinnar er að stuðla að jöfnum tækifærum til menntunar auk félagslegrar, efnahagslegrar og menningarlegrar velferðar nýbúa, óháð bakgrunni þeirra. Nichole fræddi okkur betur um þessa áætlun og þörfina fyrir hana í dag. Hjólasöfnun Barnaheilla var formlega hleypt af stokkunum í síðustu viku. Barnaheill hvetja alla til þess að koma hjólum sem ekki eru í notkun á endurvinnslustöðvar Sorpu á höfuðborgarsvæðinu. Í maí mun svo Barnaheill úthluta hjólunum til barna og ungmenna sem ekki eiga hjól og gætu annars ekki tekið þátt í samfélagi hjólamenningarinnar til jafns við önnur börn. Sjálfboðaliðar munu gera við og gera upp hjólin eftir þörfum áður en þeim er úthlutað. Linda Hrönn Þórisdóttir, leiðtogi innlendra verkefna hjá Barnaheillum, kom í þáttinn í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo í sitt vikulega veðurspjall með okkur í dag þar sem hún hefur frætt okkur og hlustendur um allt milli himins og jarðar sem viðkemur veðri. Að gefnu tilefni fræddi hún okkur í dag um þau veðurskilyrði geta framkallað snjóflóðahættu. Tónlist í þættinum í dag Furðuverur / Systur (Elín Eyþórsdóttir Söbech) Hey Love / Marína Ósk (Marína Ósk Þórólfsdóttir) Glötuð ást / Móa (Móeiður Júníusdóttir og Guðrún Guðlaugsdóttir) Heiðlóan / Gísli Magna og Co. (Steingrímur M. Sigfússon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fræddumst í þættinum um móttökuáætlun fyrir íbúa af erlendum uppruna, en Nichole Leigh Mosty forstöðumaður Fjölmenningarseturs kom til okkar í dag. Meginmarkmið móttökuáætlunarinnar er að stuðla að jöfnum tækifærum til menntunar auk félagslegrar, efnahagslegrar og menningarlegrar velferðar nýbúa, óháð bakgrunni þeirra. Nichole fræddi okkur betur um þessa áætlun og þörfina fyrir hana í dag. Hjólasöfnun Barnaheilla var formlega hleypt af stokkunum í síðustu viku. Barnaheill hvetja alla til þess að koma hjólum sem ekki eru í notkun á endurvinnslustöðvar Sorpu á höfuðborgarsvæðinu. Í maí mun svo Barnaheill úthluta hjólunum til barna og ungmenna sem ekki eiga hjól og gætu annars ekki tekið þátt í samfélagi hjólamenningarinnar til jafns við önnur börn. Sjálfboðaliðar munu gera við og gera upp hjólin eftir þörfum áður en þeim er úthlutað. Linda Hrönn Þórisdóttir, leiðtogi innlendra verkefna hjá Barnaheillum, kom í þáttinn í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo í sitt vikulega veðurspjall með okkur í dag þar sem hún hefur frætt okkur og hlustendur um allt milli himins og jarðar sem viðkemur veðri. Að gefnu tilefni fræddi hún okkur í dag um þau veðurskilyrði geta framkallað snjóflóðahættu. Tónlist í þættinum í dag Furðuverur / Systur (Elín Eyþórsdóttir Söbech) Hey Love / Marína Ósk (Marína Ósk Þórólfsdóttir) Glötuð ást / Móa (Móeiður Júníusdóttir og Guðrún Guðlaugsdóttir) Heiðlóan / Gísli Magna og Co. (Steingrímur M. Sigfússon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hið íslenska töframannagildi var stofnað árið 2007 og er markmið þess m.a. að vera vettvangur áhugafólks um töfra og töfrabrögð. Haldnir eru mánaðarlegir fundir, erlendir gestir eru fengnir til þess að halda fyrirlestra og námskeið og svo er það heimasíðan www.toframenn.is þar sem hægt er að fá frekari upplýsingar. Gunnar Kr. Sigurjónsson forseti félagsins kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um gildið og sýndi okkur meira að segja tvö töfrabrögð í beinni útsendingu. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði hann vinkilinn að afgöngum, sem sagt afgangsmat og ýmsum birtingarmyndum hans. Og svo var það lesandi vikunnar, sem í þetta sinn var Úlfur Eldjárn tónlistarmaður. Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Úlfur talaði um eftirfarandi bækur: Tættir þættir e. Þórarinn Eldjárn Brotin e. Jón Atla Jónasson Kjörbúðarkonan e. Sayaka Murata Svefngríman e. Örvar Smárason og svo nefndi Úlfur japanska rithöfundinn Haruki Murakami sem hefur haft sérstök áhrif á hann í gegnum tíðina. Tónlist í þættinum í dag Dagný / Ellý Vilhjálms og Vilhjálmur Vilhjálmsson (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson) Moondance / Van Morrison (Van Morrison) Aguas de Marco / Antonio Carlos Jobim og Regina Elis (Antonio Carlos Jobim) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hið íslenska töframannagildi var stofnað árið 2007 og er markmið þess m.a. að vera vettvangur áhugafólks um töfra og töfrabrögð. Haldnir eru mánaðarlegir fundir, erlendir gestir eru fengnir til þess að halda fyrirlestra og námskeið og svo er það heimasíðan www.toframenn.is þar sem hægt er að fá frekari upplýsingar. Gunnar Kr. Sigurjónsson forseti félagsins kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um gildið og sýndi okkur meira að segja tvö töfrabrögð í beinni útsendingu. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn lagði hann vinkilinn að afgöngum, sem sagt afgangsmat og ýmsum birtingarmyndum hans. Og svo var það lesandi vikunnar, sem í þetta sinn var Úlfur Eldjárn tónlistarmaður. Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Úlfur talaði um eftirfarandi bækur: Tættir þættir e. Þórarinn Eldjárn Brotin e. Jón Atla Jónasson Kjörbúðarkonan e. Sayaka Murata Svefngríman e. Örvar Smárason og svo nefndi Úlfur japanska rithöfundinn Haruki Murakami sem hefur haft sérstök áhrif á hann í gegnum tíðina. Tónlist í þættinum í dag Dagný / Ellý Vilhjálms og Vilhjálmur Vilhjálmsson (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson) Moondance / Van Morrison (Van Morrison) Aguas de Marco / Antonio Carlos Jobim og Regina Elis (Antonio Carlos Jobim) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgesturinn okkar var Ævar Þór Benediktsson leikari og rithöfundur en hann hefur náð að afreka heilmikið á báðum sviðum þótt aðeins séu liðin 12 ár frá því hann útskrifaðist frá Listaháskólanum. Hann leikur í þáttaröðinni Arfurinn minn sem verður sýnd í Sjónvarpi Símans yfir páskana en þar leikur hann son aðalsöguhetjunnar sem Laddi leikur. Í matarspjalli dagsins fór Sigurlaug Margrét yfir hvers konar veisluborð sómir sér vel í hvaða veislu sem er og hvaða veitingar eru hagkvæmar. Tónlist í þættinum í dag: Hossa Hossa / Amabadama (Salka Sól, Steinunn Jónsdóttir og Magnús Jónsson) Ég lifi í draumi / Hildur Vala (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgesturinn okkar var Ævar Þór Benediktsson leikari og rithöfundur en hann hefur náð að afreka heilmikið á báðum sviðum þótt aðeins séu liðin 12 ár frá því hann útskrifaðist frá Listaháskólanum. Hann leikur í þáttaröðinni Arfurinn minn sem verður sýnd í Sjónvarpi Símans yfir páskana en þar leikur hann son aðalsöguhetjunnar sem Laddi leikur. Í matarspjalli dagsins fór Sigurlaug Margrét yfir hvers konar veisluborð sómir sér vel í hvaða veislu sem er og hvaða veitingar eru hagkvæmar. Tónlist í þættinum í dag: Hossa Hossa / Amabadama (Salka Sól, Steinunn Jónsdóttir og Magnús Jónsson) Ég lifi í draumi / Hildur Vala (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Tanya Aleksandersdóttir er frá Úkraínu en hefur búið á Íslandi um árabil. Hún er kennari og túlkur og þekkir vel til og hefur aðstoðað þau sem hafa komið hingað til lands frá Úkraínu frá því að stríðið hófst. Tanya kom í þáttinn og sagði okkur frá sinni reynslu af því að koma sér fyrir í íslensku samfélagi. Með henni kom Sigurvin Lárus Jónsson, prestur í Fríkirkjunni í Reykjavík, hann sagði okkur frá sjónvarpsþætti sem verið er að vinna á vegum Fríkirkjunnar undir yfirskriftinni friður og fjölmenning. Í þættinum koma saman einstaklingar af fjölbreyttum uppruna sem iðka mismunandi trúarbrögð og til dæmis sameinast í bæn fyrir friði auk þess sem flutt verður lifandi tónlist og hugvekjur. Þau Tanya og Sigurvin sögðu okkur meira frá þessu í þættinum. Vegna afbókunar með stuttum fyrirvara endurfluttum við viðtal frá því á þriðjudaginn við Dr. Gyðu Eyjólfsdóttur, sálfræðing og sérfræðing í klínískri sálfræði. Við höfum fjallað talsvert undanfarið í þættinum um áföll og afleiðingar áfalla og áfallastreitu og meðferðarúrræði. Í þeim umræðum, við sálfræðinga og sérfræðinga hefur EMDR meðferð oft verið nefnd. En hvað er EMDR meðferð? Dr. Gyða kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um EMDR meðferðir. Í dag, 23. mars, eru 70 ár frá stofnun Neytendasamtakanna hér á landi, en þau eru með elstu neytendasamtökum í heimi. Samtökin, eins og nafnið bendir til, vinna að hag hins almenna neytanda á Íslandi og Breki Karlsson, formaður Neytendasamtakanna, kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um sögu og þróun samtakanna og svo skoðuðum við stöðuna í dag, hvað ber hæst í starfseminni í dag og Breki rýndi með okkur í framtíð neytendamála. Tónlist í þættinum í dag Lítið ljóð / Rebekka Blöndal (Ásgeir Ásgeirsson, Rebekka Blöndal og Stefán Örn Gunnlaugs) Ást og friður / Halli Reynis og Vigdís Jónsdóttir (Halli Reynis) Lady Winter / Svavar Knútur (Svavar Knútur Kristinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Tanya Aleksandersdóttir er frá Úkraínu en hefur búið á Íslandi um árabil. Hún er kennari og túlkur og þekkir vel til og hefur aðstoðað þau sem hafa komið hingað til lands frá Úkraínu frá því að stríðið hófst. Tanya kom í þáttinn og sagði okkur frá sinni reynslu af því að koma sér fyrir í íslensku samfélagi. Með henni kom Sigurvin Lárus Jónsson, prestur í Fríkirkjunni í Reykjavík, hann sagði okkur frá sjónvarpsþætti sem verið er að vinna á vegum Fríkirkjunnar undir yfirskriftinni friður og fjölmenning. Í þættinum koma saman einstaklingar af fjölbreyttum uppruna sem iðka mismunandi trúarbrögð og til dæmis sameinast í bæn fyrir friði auk þess sem flutt verður lifandi tónlist og hugvekjur. Þau Tanya og Sigurvin sögðu okkur meira frá þessu í þættinum. Vegna afbókunar með stuttum fyrirvara endurfluttum við viðtal frá því á þriðjudaginn við Dr. Gyðu Eyjólfsdóttur, sálfræðing og sérfræðing í klínískri sálfræði. Við höfum fjallað talsvert undanfarið í þættinum um áföll og afleiðingar áfalla og áfallastreitu og meðferðarúrræði. Í þeim umræðum, við sálfræðinga og sérfræðinga hefur EMDR meðferð oft verið nefnd. En hvað er EMDR meðferð? Dr. Gyða kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um EMDR meðferðir. Í dag, 23. mars, eru 70 ár frá stofnun Neytendasamtakanna hér á landi, en þau eru með elstu neytendasamtökum í heimi. Samtökin, eins og nafnið bendir til, vinna að hag hins almenna neytanda á Íslandi og Breki Karlsson, formaður Neytendasamtakanna, kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um sögu og þróun samtakanna og svo skoðuðum við stöðuna í dag, hvað ber hæst í starfseminni í dag og Breki rýndi með okkur í framtíð neytendamála. Tónlist í þættinum í dag Lítið ljóð / Rebekka Blöndal (Ásgeir Ásgeirsson, Rebekka Blöndal og Stefán Örn Gunnlaugs) Ást og friður / Halli Reynis og Vigdís Jónsdóttir (Halli Reynis) Lady Winter / Svavar Knútur (Svavar Knútur Kristinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Eymundur Lúter Eymundsson var hjá okkur í þættinum í dag. Hann glímdi við mikinn kvíða og félagsfælni frá því í barnaskóla. Kvíðinn hafði áhrif á allt í hans lífi, honum gekk illa í náminu, hann einangraði sig, reiddist sjálfum sér fyrir að líða illa og þorði ekki að segja neinum frá því hvernig honum leið. Hann hætti í framhaldsskóla eftir tvo mánuði, notaði áfengi til að slá á líðanina og þegar hann lagðist til svefns á kvöldin kveið hann fyrir að vakna daginn eftir, kveið fyrir öllum deginum. Kveið fyrir því að þurfa hitta annað fólk. Eymundi líður betur í dag, líf hans tók loksins aðra stefnu þegar hann var að nálgast fertugt og hann sagði okkur sína sögu í þættinum. Geirmundur Valtýsson hljómlistarmaður heldur tónleika á laugardaginn og þeir eru óvenjulegir á þann hátt að hljómsveitin spilar einungis lögin og það fellur í hlut áhorfenda að syngja lögin. Geirmundur sagði okkur frá þessu í dag. Hver var Jón Ólafsson úr Grunnavík og hvað var hann að gera í Kaupmannahöfn á átjándu öld? Félag um átjándu aldar fræði heldur málþing á laugardaginn og meðal annars mun Guðrún Ása Grímsdóttir flytja erindi um fræðastörf Jóns Ólafssonar frá Grunnavík. Þar segir hún frá uppruna hans, erindi hans til Kaupmannahafnar haustið 1726 og stöðu hans og kjörum þar i borg nær ævilangt. Guðrún sagði okkur frá Jóni í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag Átján rauðar rósir / Lúdó og Stefán (Bobby Darin, Iðunn Steinsdóttir) Lover / Peggy Lee (Richard Rodgers og Lorenz Hart) Nú er ég léttur / Geirmundur Valtýsson (Geirmundur Valtýsson) Rósin/Sigfús Pétursson og Álftagerðisbræður (Friðrik Jónsson og Guðmundur Halldórsson) Sigurður Rúnar Jónsson útsetti og Stefán R Gíslason raddsetti UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Eymundur Lúter Eymundsson var hjá okkur í þættinum í dag. Hann glímdi við mikinn kvíða og félagsfælni frá því í barnaskóla. Kvíðinn hafði áhrif á allt í hans lífi, honum gekk illa í náminu, hann einangraði sig, reiddist sjálfum sér fyrir að líða illa og þorði ekki að segja neinum frá því hvernig honum leið. Hann hætti í framhaldsskóla eftir tvo mánuði, notaði áfengi til að slá á líðanina og þegar hann lagðist til svefns á kvöldin kveið hann fyrir að vakna daginn eftir, kveið fyrir öllum deginum. Kveið fyrir því að þurfa hitta annað fólk. Eymundi líður betur í dag, líf hans tók loksins aðra stefnu þegar hann var að nálgast fertugt og hann sagði okkur sína sögu í þættinum. Geirmundur Valtýsson hljómlistarmaður heldur tónleika á laugardaginn og þeir eru óvenjulegir á þann hátt að hljómsveitin spilar einungis lögin og það fellur í hlut áhorfenda að syngja lögin. Geirmundur sagði okkur frá þessu í dag. Hver var Jón Ólafsson úr Grunnavík og hvað var hann að gera í Kaupmannahöfn á átjándu öld? Félag um átjándu aldar fræði heldur málþing á laugardaginn og meðal annars mun Guðrún Ása Grímsdóttir flytja erindi um fræðastörf Jóns Ólafssonar frá Grunnavík. Þar segir hún frá uppruna hans, erindi hans til Kaupmannahafnar haustið 1726 og stöðu hans og kjörum þar i borg nær ævilangt. Guðrún sagði okkur frá Jóni í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag Átján rauðar rósir / Lúdó og Stefán (Bobby Darin, Iðunn Steinsdóttir) Lover / Peggy Lee (Richard Rodgers og Lorenz Hart) Nú er ég léttur / Geirmundur Valtýsson (Geirmundur Valtýsson) Rósin/Sigfús Pétursson og Álftagerðisbræður (Friðrik Jónsson og Guðmundur Halldórsson) Sigurður Rúnar Jónsson útsetti og Stefán R Gíslason raddsetti UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við höfum fjallað talsvert undanfarið í þættinum um áföll og afleiðingar áfalla og áfallastreitu og meðferðarúrræði. Í þeim umræðum, við sálfræðinga og sérfræðinga í úrvinnslu og greiningu áfalla hefur EMDR meðferð oft verið nefnd. En hvað er EMDR meðferð? Dr. Gyða Eyjólfsdóttir, sálfræðingur og sérfræðingur í klínískri sálfræði kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um EMDR meðferðir. Helena Jónsdóttir leikstjóri, dansari og listakona kom svo í þáttinn, en hún hefur sett saman dagskrá alþjóðlegra stuttmynda fyrir Stockfish kvikmyndahátíðina sem verða sýndar 23. mars til 2. apríl víðs vegar um borgina. Helena hefur nýverið gengið í gegnum missi á eiginmanni, móður, systur og bestu vinkonu á tiltölulega stuttum tíma, en listin hefur sannarlega verið henni stuðningur í þessu ferli. Stuttmyndirnar sem hún valdi á hátíðina hafa til dæmis haft sömu áhrif á hana eins og hughreystandi ljóð eða bók. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í sitt vikulega veðurspjall. Hún sagði okkur frá alþjóðlega veðurfræðideginum sem er á fimmtudaginn og svo sagði hún einnig frá nýrri skýrslu í loftslagsmálum frá Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar. Tónlist í þættinum í dag Hvítu mávar / Helena Eyjólfsdóttir (Walter Lange, texti Björn Bragi Magnússon) Ástarsæla / Júníus Meyvant (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Jón á Gili / J.M. kvartettinn og Steinunn Bjarnadóttir (Reg Connelly, Frederick Hollander, Böðvar Guðmundsson) Söngur fjallkonunnar / Stuðmenn (Egill Ólafsson og Jakob Frímann Magnússon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við höfum fjallað talsvert undanfarið í þættinum um áföll og afleiðingar áfalla og áfallastreitu og meðferðarúrræði. Í þeim umræðum, við sálfræðinga og sérfræðinga í úrvinnslu og greiningu áfalla hefur EMDR meðferð oft verið nefnd. En hvað er EMDR meðferð? Dr. Gyða Eyjólfsdóttir, sálfræðingur og sérfræðingur í klínískri sálfræði kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um EMDR meðferðir. Helena Jónsdóttir leikstjóri, dansari og listakona kom svo í þáttinn, en hún hefur sett saman dagskrá alþjóðlegra stuttmynda fyrir Stockfish kvikmyndahátíðina sem verða sýndar 23. mars til 2. apríl víðs vegar um borgina. Helena hefur nýverið gengið í gegnum missi á eiginmanni, móður, systur og bestu vinkonu á tiltölulega stuttum tíma, en listin hefur sannarlega verið henni stuðningur í þessu ferli. Stuttmyndirnar sem hún valdi á hátíðina hafa til dæmis haft sömu áhrif á hana eins og hughreystandi ljóð eða bók. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í sitt vikulega veðurspjall. Hún sagði okkur frá alþjóðlega veðurfræðideginum sem er á fimmtudaginn og svo sagði hún einnig frá nýrri skýrslu í loftslagsmálum frá Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar. Tónlist í þættinum í dag Hvítu mávar / Helena Eyjólfsdóttir (Walter Lange, texti Björn Bragi Magnússon) Ástarsæla / Júníus Meyvant (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Jón á Gili / J.M. kvartettinn og Steinunn Bjarnadóttir (Reg Connelly, Frederick Hollander, Böðvar Guðmundsson) Söngur fjallkonunnar / Stuðmenn (Egill Ólafsson og Jakob Frímann Magnússon) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag er alþjóðlegur dagur hamingjunnar og við forvitnuðumst af því tilefni um Qigong lífsorkuæfingar sem hafa verið stundaðar í Kína í 5000 ár. Æfingarnar byggja á djúpri öndun, mjúkum og styrkjandi hreyfingum, með heilandi hugleiðslu. Þorvaldur Ingi Jónsson kom í þáttinn í dag, en hann lærði Qigong hjá Gunnari Eyjólfssyni leikara. Það er mánudagur í dag og því fengum við vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Í þetta sinn bar hann vinkilinn upp við bæði magurt og feitt, eins og hann orðar það, og eins kom Vilhjálmur Stefánsson heimskautafari við sögu. Svo var það lesandi vikunnar sem í þetta sinn var Þóra Kolbrá Sigurðardóttir, ritstjóri matarvefs mbl.is. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Þóra sagði frá forritinu Blinkist og talaði um eftirfarandi bækur og höfund: Á vit hins ókunna e. Erlend Haraldsson The 5 A.M. Club e. Robin Sharma Astrid Lindgren, Enyd Blydon og J.K. Rowling Tónlist í þættinum í dag Er hann birtist / Hljómar (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Sjómannavalsinn / Hjaltalín (Svavar Benediktsson og Kristján frá Djúpalæk) Hvert örstutt spor / Svavar Knútur Kristinsson (Jón Nordal og Halldór Laxness) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag er alþjóðlegur dagur hamingjunnar og við forvitnuðumst af því tilefni um Qigong lífsorkuæfingar sem hafa verið stundaðar í Kína í 5000 ár. Æfingarnar byggja á djúpri öndun, mjúkum og styrkjandi hreyfingum, með heilandi hugleiðslu. Þorvaldur Ingi Jónsson kom í þáttinn í dag, en hann lærði Qigong hjá Gunnari Eyjólfssyni leikara. Það er mánudagur í dag og því fengum við vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Í þetta sinn bar hann vinkilinn upp við bæði magurt og feitt, eins og hann orðar það, og eins kom Vilhjálmur Stefánsson heimskautafari við sögu. Svo var það lesandi vikunnar sem í þetta sinn var Þóra Kolbrá Sigurðardóttir, ritstjóri matarvefs mbl.is. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Þóra sagði frá forritinu Blinkist og talaði um eftirfarandi bækur og höfund: Á vit hins ókunna e. Erlend Haraldsson The 5 A.M. Club e. Robin Sharma Astrid Lindgren, Enyd Blydon og J.K. Rowling Tónlist í þættinum í dag Er hann birtist / Hljómar (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Sjómannavalsinn / Hjaltalín (Svavar Benediktsson og Kristján frá Djúpalæk) Hvert örstutt spor / Svavar Knútur Kristinsson (Jón Nordal og Halldór Laxness) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgesturinn okkar að þessu sinni var Matthías Matthíasson söngvari eða Matti Matt eins og hann er oftast kallaður. Matti hefur komið víða við í tónlistarbransanum og var ungur þegar hann steig fyrst fram á svið. Hann var til dæmis meðlimur í eftirfarandi hljómsveitum: Reggea on Ice, Dúndurfréttum, Pöpum o.fl. Hann söng líka öll lögin fyrir íþróttaálfinn í Latabæ, bæði á íslensku og ensku og svo er það hæfileikinn sem hann uppgötvaði ekki fyrr en á fullorðins aldri, að geta farið með heilu setningarnar afturábak nánast án þess að þurfa að hugsa um það. Síðustu misserin hefur hann klárað húsasmíðanám og nú síðast opnað nýstárlega búð sem selur náttúrulegar svefnvörur. Sigurlaug Margrét var stödd í Vestmannaeyjum hvar hún kannaði matarmenninguna sem hún sagði okkur frá í matarspjalli dagsins. Þar er auðvitað að finna dásamlegt ferskt sjávarfang og miklu fleira sem Sigurlaug tæpti á í þættinum. Tónlist í þættinum í dag Út í eyjum / Stuðmenn (Egill Ólafsson og Jakob Frímann Magnússon) A Better day / Matti Matt (Matthías Matthías og Helgi Reynir Jónsson) Í berjamó / Reggea on Ice (Matthías Matthíasson, Stefán Örn Gunnlaugsson og Hrólfur Sæmundsson) It must have been love / Roxette (Per Gessle) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgesturinn okkar að þessu sinni var Matthías Matthíasson söngvari eða Matti Matt eins og hann er oftast kallaður. Matti hefur komið víða við í tónlistarbransanum og var ungur þegar hann steig fyrst fram á svið. Hann var til dæmis meðlimur í eftirfarandi hljómsveitum: Reggea on Ice, Dúndurfréttum, Pöpum o.fl. Hann söng líka öll lögin fyrir íþróttaálfinn í Latabæ, bæði á íslensku og ensku og svo er það hæfileikinn sem hann uppgötvaði ekki fyrr en á fullorðins aldri, að geta farið með heilu setningarnar afturábak nánast án þess að þurfa að hugsa um það. Síðustu misserin hefur hann klárað húsasmíðanám og nú síðast opnað nýstárlega búð sem selur náttúrulegar svefnvörur. Sigurlaug Margrét var stödd í Vestmannaeyjum hvar hún kannaði matarmenninguna sem hún sagði okkur frá í matarspjalli dagsins. Þar er auðvitað að finna dásamlegt ferskt sjávarfang og miklu fleira sem Sigurlaug tæpti á í þættinum. Tónlist í þættinum í dag Út í eyjum / Stuðmenn (Egill Ólafsson og Jakob Frímann Magnússon) A Better day / Matti Matt (Matthías Matthías og Helgi Reynir Jónsson) Í berjamó / Reggea on Ice (Matthías Matthíasson, Stefán Örn Gunnlaugsson og Hrólfur Sæmundsson) It must have been love / Roxette (Per Gessle) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við kynntum okkur í dag starfsemi Sigurhæða, sem er þjónusta við þolendur kynbundins ofbeldis á Suðurlandi, en starfsemin er tveggja ára um þessar mundir. Sigurhæðir bjóða konum samhæfða ráðgjöf, stuðning og meðferð á þeirra forsendum og við fengum Hildi Jónsdóttur, verkefnisstjóra Sigurhæða til að koma í þáttinn í dag og segja okkur frekar frá starfseminni. Það líður senn að fermingum og víða eru fjölskyldur að undirbúa fermingarveislur og það er jú alltaf gott að hafa góðan fyrirvara og vera búin að búa í haginn. Það getur verið stressandi ferli fyrir marga að undirbúa svona veislu og alltaf þessi klassíska spurning: Eru nægar veitingar? Marenza Poulsen er sérfræðingur í veislum og útreikningi á veisluföngum, hvenær er nóg og hvað er nóg? Hún kom í þáttinn í dag. Við heyrðum svo í lok þáttar í Felix Bergssyni, en hann er í stýrihópi fyrir Eurovisionkeppnina sem fer fram í maí í Liverpool. Undirbúningur fyrir keppnina er í fullum gangi og við heyrðum í honum þar sem hann var nýkominn af fundum í Liverpool. Felix sagði okkur hvað er að frétta úr Eurovisionlandi, til dæmis að í síðustu viku seldist upp á alla keppnisdagana og æfingarnar á örskotsstundu. Tónlist í þættinum í dag Flottur jakki / Borgardætur og Ragnar Bjarnason (Thomas og Kristján Hreinsson) Wishin and hopin / Dusty Springfield (Burt Bacharach og David Hal) I'll come running back to you / Sam Cooke (Sam Cooke og William Cook) Lifandi inní mér / Diljá (Pálmi Ragnar Ásgeirsson og Diljá Pétursdóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við kynntum okkur í dag starfsemi Sigurhæða, sem er þjónusta við þolendur kynbundins ofbeldis á Suðurlandi, en starfsemin er tveggja ára um þessar mundir. Sigurhæðir bjóða konum samhæfða ráðgjöf, stuðning og meðferð á þeirra forsendum og við fengum Hildi Jónsdóttur, verkefnisstjóra Sigurhæða til að koma í þáttinn í dag og segja okkur frekar frá starfseminni. Það líður senn að fermingum og víða eru fjölskyldur að undirbúa fermingarveislur og það er jú alltaf gott að hafa góðan fyrirvara og vera búin að búa í haginn. Það getur verið stressandi ferli fyrir marga að undirbúa svona veislu og alltaf þessi klassíska spurning: Eru nægar veitingar? Marenza Poulsen er sérfræðingur í veislum og útreikningi á veisluföngum, hvenær er nóg og hvað er nóg? Hún kom í þáttinn í dag. Við heyrðum svo í lok þáttar í Felix Bergssyni, en hann er í stýrihópi fyrir Eurovisionkeppnina sem fer fram í maí í Liverpool. Undirbúningur fyrir keppnina er í fullum gangi og við heyrðum í honum þar sem hann var nýkominn af fundum í Liverpool. Felix sagði okkur hvað er að frétta úr Eurovisionlandi, til dæmis að í síðustu viku seldist upp á alla keppnisdagana og æfingarnar á örskotsstundu. Tónlist í þættinum í dag Flottur jakki / Borgardætur og Ragnar Bjarnason (Thomas og Kristján Hreinsson) Wishin and hopin / Dusty Springfield (Burt Bacharach og David Hal) I'll come running back to you / Sam Cooke (Sam Cooke og William Cook) Lifandi inní mér / Diljá (Pálmi Ragnar Ásgeirsson og Diljá Pétursdóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Mikið hefur verið fjallað um húsnæðiskostnað undanfarið, sem er kannski ekki skrýtið nú á tímum verðbólgu, hárra vaxta og hækkandi leigu. Við fræddumst um samtökin Búsetufrelsi, sem eru sem sagt hagsmunasamtök fólks með búsetu í heilsárshúsi í frístundabyggðum Grímsnes- og Grafningshrepps. Sem sagt fólk sem býr í heilsárshúsi eða frístundahúsi og hefur þar sitt aðal heimili. Stofnfélagar samtakanna voru 10 þegar félagið stofnuð fyrir tæpu ári, en í dag eru félagar orðnir 70. Heiða Björk Sturludóttir, formaður Búsetufrelsis, kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um félagið. Nú er í garð genginn tíma aðalfunda í húsfélögum í fjölbýlishúsum. Þá ber að halda einu sinni á ári, fyrir lok apríl. Þar eru teknar ákvarðanir um hagsmuni og mál sem geta haft í för með sér mikla skuldbindingar og fjárútlát. Því er eins gott að vanda til verka og Tinna Andrésdóttir, lögfræðingur hjá Húseigendafélaginu, kom í þáttinn og fór með okkur yfir það helsta sem hafa ber í huga og hvað er gott að varast í aðdraganda og framkvæmd á slíkum húsfundum. Næst síðustu tónleikar í verkefninu Ár íslenska einsöngslagsins, þeir sjöundu í röðinni í vetur fara fram að sunnudeginum 19. Mars. Á tónleikunum er bæði þekktum og minna þekktum íslenskum einsöngslögum gert hátt undir höfði. Ein forsenda þessarar tónleikaraðar er hátíðarútgáfa á Íslenskum einsöngslögum, alls 289 lög eftir 66 tónskáld, samin á árunum 1918?2018, sem kom út í tilefni fullveldisafmælis þjóðarinnar 1. desember 2018. Það var forlagið Ísalög og eigandi þess, Jón Kristinn Cortez, sem annaðist útgáfuna og hlaut hann íslensku fálkaorðuna fyrir verkið. Jón Kristinn kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag Perlur og svín / Emilíana Torrini (Ólafur Gaukur Þórhallsson og Hallgrímur Helgason) Litlir kassar / Þokkabót (Pete Seeger og Þórarinn Guðnason) Augun þín blá / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) Íslenskt vögguljóð á Hörpu / Garðar Cortez (Jón Þórarinsson og Halldór Laxness) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Mikið hefur verið fjallað um húsnæðiskostnað undanfarið, sem er kannski ekki skrýtið nú á tímum verðbólgu, hárra vaxta og hækkandi leigu. Við fræddumst um samtökin Búsetufrelsi, sem eru sem sagt hagsmunasamtök fólks með búsetu í heilsárshúsi í frístundabyggðum Grímsnes- og Grafningshrepps. Sem sagt fólk sem býr í heilsárshúsi eða frístundahúsi og hefur þar sitt aðal heimili. Stofnfélagar samtakanna voru 10 þegar félagið stofnuð fyrir tæpu ári, en í dag eru félagar orðnir 70. Heiða Björk Sturludóttir, formaður Búsetufrelsis, kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um félagið. Nú er í garð genginn tíma aðalfunda í húsfélögum í fjölbýlishúsum. Þá ber að halda einu sinni á ári, fyrir lok apríl. Þar eru teknar ákvarðanir um hagsmuni og mál sem geta haft í för með sér mikla skuldbindingar og fjárútlát. Því er eins gott að vanda til verka og Tinna Andrésdóttir, lögfræðingur hjá Húseigendafélaginu, kom í þáttinn og fór með okkur yfir það helsta sem hafa ber í huga og hvað er gott að varast í aðdraganda og framkvæmd á slíkum húsfundum. Næst síðustu tónleikar í verkefninu Ár íslenska einsöngslagsins, þeir sjöundu í röðinni í vetur fara fram að sunnudeginum 19. Mars. Á tónleikunum er bæði þekktum og minna þekktum íslenskum einsöngslögum gert hátt undir höfði. Ein forsenda þessarar tónleikaraðar er hátíðarútgáfa á Íslenskum einsöngslögum, alls 289 lög eftir 66 tónskáld, samin á árunum 1918?2018, sem kom út í tilefni fullveldisafmælis þjóðarinnar 1. desember 2018. Það var forlagið Ísalög og eigandi þess, Jón Kristinn Cortez, sem annaðist útgáfuna og hlaut hann íslensku fálkaorðuna fyrir verkið. Jón Kristinn kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag Perlur og svín / Emilíana Torrini (Ólafur Gaukur Þórhallsson og Hallgrímur Helgason) Litlir kassar / Þokkabót (Pete Seeger og Þórarinn Guðnason) Augun þín blá / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) Íslenskt vögguljóð á Hörpu / Garðar Cortez (Jón Þórarinsson og Halldór Laxness) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Ny?tt leikverk eftir leikhópinn Elefant byggt á einni ástsælustu skáldsögu þjóðarinnar, Íslandsklukku Halldórs Laxness. Leikhópurinn Elefant samanstendur af ungum íslenskum leikurum sem í samvinnu við Þorleif Örn Arnarsson leikstjóra frumsýna á fimmtudaginn í Kassanum í Þjóðleikhúsinu.María Thelma Smáradóttir, sem leikur Snæfríði Íslandssól í sýningunni kom í viðtal í dag og sagði okkur meðal annars frá því að þetta hefði verið draumahlutverkið hennar frá því hún var unglingur og las söguna fyrst. Við forvitnuðumst svo um sérstakar kvikmyndasýningar í Bíó Paradís, en þar er hefur verið unnið undanfarið að því að bæta aðgengi fyrir hreyfihamlaða að allri aðstöðu og bíósýningarnar hafa verið aðlagaðar til dæmis fyrir blinda, heyrnaskerta og einhverfa og boðið hefur verið upp á bíósýningar á óhefðbundnum tímum fyrir þau sem það vilja. Hrönn Sveinsdóttir framkvæmdastjóri Bíó Paradís kom í þáttinn í dag. Svo komu þær saman til okkar í veðurspjall, Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur og Anna Sigríður Þráinsdóttir málfarsráðunautur Ríkisútvarpisins. Við ræddum við þær saman um íslensk veðurhugtök. Þau geta verið mjög lýsandi, falleg, fyndin, skrýtin og mjög oft mjög áhugaverð. Það var skemmtilegt spjall um íslensku veðurhugtökin með Önnu Sigríði og Elínu Björk í dag. Tónlist í þættinum í dag Kúst og fæjó / Heimilistónar (Heimilistónar) Almost Over You / Önnu Jónu Son (Haraldur Ingi Þorleifsson) Allt að gerast / Ásgeir Ásgeirsson Trio (Ásgeir Ásgeirsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Ny?tt leikverk eftir leikhópinn Elefant byggt á einni ástsælustu skáldsögu þjóðarinnar, Íslandsklukku Halldórs Laxness. Leikhópurinn Elefant samanstendur af ungum íslenskum leikurum sem í samvinnu við Þorleif Örn Arnarsson leikstjóra frumsýna á fimmtudaginn í Kassanum í Þjóðleikhúsinu.María Thelma Smáradóttir, sem leikur Snæfríði Íslandssól í sýningunni kom í viðtal í dag og sagði okkur meðal annars frá því að þetta hefði verið draumahlutverkið hennar frá því hún var unglingur og las söguna fyrst. Við forvitnuðumst svo um sérstakar kvikmyndasýningar í Bíó Paradís, en þar er hefur verið unnið undanfarið að því að bæta aðgengi fyrir hreyfihamlaða að allri aðstöðu og bíósýningarnar hafa verið aðlagaðar til dæmis fyrir blinda, heyrnaskerta og einhverfa og boðið hefur verið upp á bíósýningar á óhefðbundnum tímum fyrir þau sem það vilja. Hrönn Sveinsdóttir framkvæmdastjóri Bíó Paradís kom í þáttinn í dag. Svo komu þær saman til okkar í veðurspjall, Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur og Anna Sigríður Þráinsdóttir málfarsráðunautur Ríkisútvarpisins. Við ræddum við þær saman um íslensk veðurhugtök. Þau geta verið mjög lýsandi, falleg, fyndin, skrýtin og mjög oft mjög áhugaverð. Það var skemmtilegt spjall um íslensku veðurhugtökin með Önnu Sigríði og Elínu Björk í dag. Tónlist í þættinum í dag Kúst og fæjó / Heimilistónar (Heimilistónar) Almost Over You / Önnu Jónu Son (Haraldur Ingi Þorleifsson) Allt að gerast / Ásgeir Ásgeirsson Trio (Ásgeir Ásgeirsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Valur Freyr Halldórsson var nú nýlega ráðinn fag- og verkefnisstjóri hjá Sjúkraflutningaskólanum en hann er menntaður hjúkrunarfræðingur og bráðatæknir og hefur starfað hjá Slökkviliði Akureyrar síðastliðin 21 ár. Valur var í þættinum í dag og sagði okkur frá Sjúkraflutningaskólanum. Það er mánudagur og þá fengum við vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni úr Flóanum. Í dag bar Guðjón vinkilinn að hádegismat fyrr og nú. Og svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Ágústa Eir Gunnarsdóttir ráðgjafi á Sjónstöð Íslands og kattafræðingur. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ágústa Eir talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Plómur e. Sunnu Dís Másdóttir Skólaljóðin og Í gegnum ljóðmúrinn (safn ljóða frá 20.öld) Dropi úr síðustu skúr e. Anton Helgi Jónsson Guli kafbáturinn e. Jón Kalmann Var, er og verður Birna e. Ingibjörg Hjartardóttir Systraklukkurnar e. Lars Mytting Markús Árelíus e. Helga Guðmundsson Beðið eftir barbörunum e. J.M. Coetzee) Tónlist í þættinum í dag: Ferðalag / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon, Gunnar B. Jónsson og Tómas M. Tómasson) Enginn veit / Sigrún Harðardóttir (McCartney & Lennon, Eysteinn Jónasson) Smile / Susanne Kessel (Charles Chaplin) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Valur Freyr Halldórsson var nú nýlega ráðinn fag- og verkefnisstjóri hjá Sjúkraflutningaskólanum en hann er menntaður hjúkrunarfræðingur og bráðatæknir og hefur starfað hjá Slökkviliði Akureyrar síðastliðin 21 ár. Valur var í þættinum í dag og sagði okkur frá Sjúkraflutningaskólanum. Það er mánudagur og þá fengum við vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni úr Flóanum. Í dag bar Guðjón vinkilinn að hádegismat fyrr og nú. Og svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Ágústa Eir Gunnarsdóttir ráðgjafi á Sjónstöð Íslands og kattafræðingur. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ágústa Eir talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Plómur e. Sunnu Dís Másdóttir Skólaljóðin og Í gegnum ljóðmúrinn (safn ljóða frá 20.öld) Dropi úr síðustu skúr e. Anton Helgi Jónsson Guli kafbáturinn e. Jón Kalmann Var, er og verður Birna e. Ingibjörg Hjartardóttir Systraklukkurnar e. Lars Mytting Markús Árelíus e. Helga Guðmundsson Beðið eftir barbörunum e. J.M. Coetzee) Tónlist í þættinum í dag: Ferðalag / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon, Gunnar B. Jónsson og Tómas M. Tómasson) Enginn veit / Sigrún Harðardóttir (McCartney & Lennon, Eysteinn Jónasson) Smile / Susanne Kessel (Charles Chaplin) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Sólveig Arnarsdóttir leikkona. Hún er nýstigin úr hlutverki Lafði Macbeth á sviði Borgarleikhússins og leikur nú Jackie Kennedy í leikritinu Prinsessuleikarnir eftir Nóbelsskáldið Elfriede Jelinek í þýðingu Bjarna Jónssonar og leikstjórn Unu Þorleifsdóttur. Sólveig er nátengd leikhúsinu frá því hún man eftir sér, enda eru foreldrar hennar Þórhildur Þorleifsdóttir leikstjóri og Arnar Jónsson leikari. Sólveig hóf að leika sjálf ung og við fengum hana í dag til að segja okkur frá æskunni og uppvextinum, fyrstu skrefunum í leiklistinni, námsárunum og ferlinum í Þýskalandi þar sem hún hefur leikið á sviði, í sjónvarpi og kvikmyndum. Og svo sagði Sólveig okkur auðvitað frá þessu nýjasta verkefni sem hún frumsýnir eftir viku. Í matarspjalli dagsins var rasp til umræðu. Það er hægt að elda ýmislegt með brauðraspi, það eru til ýmsar útfærslur á raspinu sjálfu og meira að segja hvort á að segja rasp eða raspur og við einmitt ræddum það með Sigurlaugu Margréti í dag. Tónlist í þættinum í dag: Heroes / David Bowie (David Bowie & Brian Eno) Endurfundir / Upplyfting (Sigfús E. Arnþórsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Sólveig Arnarsdóttir leikkona. Hún er nýstigin úr hlutverki Lafði Macbeth á sviði Borgarleikhússins og leikur nú Jackie Kennedy í leikritinu Prinsessuleikarnir eftir Nóbelsskáldið Elfriede Jelinek í þýðingu Bjarna Jónssonar og leikstjórn Unu Þorleifsdóttur. Sólveig er nátengd leikhúsinu frá því hún man eftir sér, enda eru foreldrar hennar Þórhildur Þorleifsdóttir leikstjóri og Arnar Jónsson leikari. Sólveig hóf að leika sjálf ung og við fengum hana í dag til að segja okkur frá æskunni og uppvextinum, fyrstu skrefunum í leiklistinni, námsárunum og ferlinum í Þýskalandi þar sem hún hefur leikið á sviði, í sjónvarpi og kvikmyndum. Og svo sagði Sólveig okkur auðvitað frá þessu nýjasta verkefni sem hún frumsýnir eftir viku. Í matarspjalli dagsins var rasp til umræðu. Það er hægt að elda ýmislegt með brauðraspi, það eru til ýmsar útfærslur á raspinu sjálfu og meira að segja hvort á að segja rasp eða raspur og við einmitt ræddum það með Sigurlaugu Margréti í dag. Tónlist í þættinum í dag: Heroes / David Bowie (David Bowie & Brian Eno) Endurfundir / Upplyfting (Sigfús E. Arnþórsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Jóhanna Birna Bjartmarsdóttir vakti mikla athygli á dögunum þegar hún hélt erindi á ráðstefnu BUGL um skólaforðun, áskoranir og úrræði. Hennar skólaganga gekk aldeilis ekki þrautalaust, hún átti mjög erfitt með lestur því hún er lesblind, auk þess að vera með ADHD, á einhverfurófi, auk þess að glíma við mikil heilsufarslegar áskoranir, en á tímabili var hún bundin við hjólastól og rúmliggjandi vegna veikinda. Á magnaðan hátt fann hún sína leið og í dag stundar hún nám í menntavísindum og heilsueflingu í virtum háskóla í Bandaríkjunum og ætlar sé að nýta sér sína reynslu og menntun til að aðstoða börn í svipaðri stöðu og hún var í. Jóhanna Birna deildi sögu sinni í þættinum í dag. Vefsíðan Lifðu núna var stofnuð árið 2014 og markmiðið var að gera líf og störf þeirra sem eru komnir um og yfir miðjan aldur sýnilegri og auka umræðu um þau málefni sem tengjast þessu æviskeiði. Fjölmennustu árgangar Íslandssögunnar eru að eldast og á næstu áratugum mun fjölga verulega í þeim hópi sem verður 55 ára og eldri og það er reiknað með að árið 2050 verði um fjórðungur þjóðarinnar kominn á eftirlaun. Á þessum aldri hefst nýtt æviskeið, sem stundum er kallað þriðja æviskeiðið, með nýjum viðfangsefnum og áskorunum. Erna Indriðadóttir, stofnandi síðunnar, kom í þáttinn í dag. Barnaheill hefur ýtt úr vör undirskriftarsöfnun til að þrýsta á stjórnvöld til að grípa til aðgerða og marka sér stefnu til að uppræta fátækt á Íslandi. Samkvæmt nýrri skýrslu Evrópuhóps Barnaheilla búa um 10.000 börn við fátækt á Íslandi og hefur sú tala hækkað á milli ára. Linda Hrönn Þórisdóttir, leiðtogi innlendra verkefna hjá Barnaheill, kom í þáttinn og sagði betur frá þessu. Tónlist í þættinum í dag: Sól mín sól / Anna Pálína Árnadóttir (Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Piensa en mí / Linda Ronstadt (Augustin Lara) Time and Tears / Dolly Parton (Dolly Parton) Illi milli / Ragnhildur Gísladóttir (Ragnhildur Gísladóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Jóhanna Birna Bjartmarsdóttir vakti mikla athygli á dögunum þegar hún hélt erindi á ráðstefnu BUGL um skólaforðun, áskoranir og úrræði. Hennar skólaganga gekk aldeilis ekki þrautalaust, hún átti mjög erfitt með lestur því hún er lesblind, auk þess að vera með ADHD, á einhverfurófi, auk þess að glíma við mikil heilsufarslegar áskoranir, en á tímabili var hún bundin við hjólastól og rúmliggjandi vegna veikinda. Á magnaðan hátt fann hún sína leið og í dag stundar hún nám í menntavísindum og heilsueflingu í virtum háskóla í Bandaríkjunum og ætlar sé að nýta sér sína reynslu og menntun til að aðstoða börn í svipaðri stöðu og hún var í. Jóhanna Birna deildi sögu sinni í þættinum í dag. Vefsíðan Lifðu núna var stofnuð árið 2014 og markmiðið var að gera líf og störf þeirra sem eru komnir um og yfir miðjan aldur sýnilegri og auka umræðu um þau málefni sem tengjast þessu æviskeiði. Fjölmennustu árgangar Íslandssögunnar eru að eldast og á næstu áratugum mun fjölga verulega í þeim hópi sem verður 55 ára og eldri og það er reiknað með að árið 2050 verði um fjórðungur þjóðarinnar kominn á eftirlaun. Á þessum aldri hefst nýtt æviskeið, sem stundum er kallað þriðja æviskeiðið, með nýjum viðfangsefnum og áskorunum. Erna Indriðadóttir, stofnandi síðunnar, kom í þáttinn í dag. Barnaheill hefur ýtt úr vör undirskriftarsöfnun til að þrýsta á stjórnvöld til að grípa til aðgerða og marka sér stefnu til að uppræta fátækt á Íslandi. Samkvæmt nýrri skýrslu Evrópuhóps Barnaheilla búa um 10.000 börn við fátækt á Íslandi og hefur sú tala hækkað á milli ára. Linda Hrönn Þórisdóttir, leiðtogi innlendra verkefna hjá Barnaheill, kom í þáttinn og sagði betur frá þessu. Tónlist í þættinum í dag: Sól mín sól / Anna Pálína Árnadóttir (Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Piensa en mí / Linda Ronstadt (Augustin Lara) Time and Tears / Dolly Parton (Dolly Parton) Illi milli / Ragnhildur Gísladóttir (Ragnhildur Gísladóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Samtökin SPES barnahjálp í Tógó hélt upp á 20 ára afmæli síðastliðinn sunnudag. Njörður P. Njarðvík, prófessor emiritus, stofnaði samtökin ásamt Claude Voilleau frá Frakklandi og heimafólki í Tógó. Spes International rekur 2 þorp í Tógó fyrir vegalaus börn, þar sem þau ganga í leikskóla og almenna skóla og lagt er fyrir í menntunarsjóð til framtíðar fyrir börnin. Anna Svava Knútsdóttir leikkona þekkir vel til samtakanna og kom meðal annars fram á sunnudaginn og hún kom í þáttinn í dag og sagði okkur betur frá starfsemi samtakanna og frá dvöl sinni í Tógó í þorpi sem SPES rekur. Í dag er 8. mars, sem er alþjóðlegur baráttudagur kvenna. Við rifjuðum upp sögu þessa dags í þættinum og tókum stöðuna á réttindabaráttu kvenna eins og hún birtist okkur í dag. Og til þess að spjalla um þetta víðfema og mikilvæga málefni fengum við til okkar Ragnheiði Kristjánsdóttur, prófessor í sagnfræði, en hún hefur rannsakað kvenna- og kynjasöguna og var til dæmis ein þeirra sem skrifuðu bókina Konur kjósa sem kom út árið 2020. Við fengum svo Örnu Pálsdóttur í viðtal, en hún birti á mánudaginn pistil á vísi.is sem heitir: Leyfið mér að kynna ykkur fyrir óvini mínum þar sem hún rekur reynslusögu fjölskyldunnar eftir að dóttir hennar greindist með átröskun. Pistillinn er ákall um hugarfarsbreytingu til geðraskana og ákall um heilbrigðiskerfi sem veiti barninu hennar nauðsynlega þjónustu, en í pistlinum segir hún að þeim hafi mætt úrræðaleysi í heilbrigðiskerfinu. Tónlist í þættinum í dag: Ég er kona / Hljómsveitin Eva (Jóhanna Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir) Chok Chok / PPCX (Peter Pan Complex) Í löngu máli / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Samtökin SPES barnahjálp í Tógó hélt upp á 20 ára afmæli síðastliðinn sunnudag. Njörður P. Njarðvík, prófessor emiritus, stofnaði samtökin ásamt Claude Voilleau frá Frakklandi og heimafólki í Tógó. Spes International rekur 2 þorp í Tógó fyrir vegalaus börn, þar sem þau ganga í leikskóla og almenna skóla og lagt er fyrir í menntunarsjóð til framtíðar fyrir börnin. Anna Svava Knútsdóttir leikkona þekkir vel til samtakanna og kom meðal annars fram á sunnudaginn og hún kom í þáttinn í dag og sagði okkur betur frá starfsemi samtakanna og frá dvöl sinni í Tógó í þorpi sem SPES rekur. Í dag er 8. mars, sem er alþjóðlegur baráttudagur kvenna. Við rifjuðum upp sögu þessa dags í þættinum og tókum stöðuna á réttindabaráttu kvenna eins og hún birtist okkur í dag. Og til þess að spjalla um þetta víðfema og mikilvæga málefni fengum við til okkar Ragnheiði Kristjánsdóttur, prófessor í sagnfræði, en hún hefur rannsakað kvenna- og kynjasöguna og var til dæmis ein þeirra sem skrifuðu bókina Konur kjósa sem kom út árið 2020. Við fengum svo Örnu Pálsdóttur í viðtal, en hún birti á mánudaginn pistil á vísi.is sem heitir: Leyfið mér að kynna ykkur fyrir óvini mínum þar sem hún rekur reynslusögu fjölskyldunnar eftir að dóttir hennar greindist með átröskun. Pistillinn er ákall um hugarfarsbreytingu til geðraskana og ákall um heilbrigðiskerfi sem veiti barninu hennar nauðsynlega þjónustu, en í pistlinum segir hún að þeim hafi mætt úrræðaleysi í heilbrigðiskerfinu. Tónlist í þættinum í dag: Ég er kona / Hljómsveitin Eva (Jóhanna Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir) Chok Chok / PPCX (Peter Pan Complex) Í löngu máli / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við fræddumst um hvernig hinir ýmsu hópar, allt frá leikskólabörnum uppí háskólanema, eru fræddir um sögu og starfsemi Alþingis. Við fengum til okkar Helgu Einarsdóttur, fræðslustjóra á skrifstofu Alþingis, sem sagði okkur margt fróðlegt um fræðslustarf Alþingis. UNICEF á Íslandi og Moomin Character Ltd. í Finnlandi eru komin í samstarf, ævintýralegt samstarf er óhætt að segja því UNICEF fékk hönnunarteymi ÞYKJÓ og Ævar Þór Benediktsson, sendiherra UNICEF á Íslandi, með í lið að skapa upplifun fyrir börn og fjölskyldur þeirra. Ævintýraferðalag byggt á Múmínsögu Tove Jansson, sem byggir á grunngildum um kærleika, umburðarlyndi, samkennd og ævintýri. Við fengum þau Sigríði Sunnu Reynisdóttir frá ÞYKJÓ og Friðrik Agna Árnason frá UNICEF til að segja okkur meira frá þessu verkefni í þættinum í dag. Elin Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í sitt vikulega veðurspjall í dag. Veðrið hefur alltaf spilað stórt hlutverk í lífi okkar Íslendinga, enda geta veður verið válynd hér á landi, sérstaklega á þessum árstíma og skjótt skipast veður í lofti og allt það. Eftir veðurblíðu undanfarið er að snöggkólna. Hún sagði okkur frá yfirstandandi kuldakasti í veðurspalli dagsins, því nú bregður svo við að það er kaldara sums staðar í Evrópu en á Íslandi. Tónlist í þættinum í dag: Það er svo skrýtið / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Eiríksson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Áh kundu á tíðarhavi / Mikael Blak & Eivör Pálsdóttir (Hanus G. Johansen og Poul F. Joensen) Hope You?re Crying / Heiðrik á Heygum (Heiðrikur á Heygum og Sebastian Lundberg) Leyndarmál / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti Einarsson, Einar Georg Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við fræddumst um hvernig hinir ýmsu hópar, allt frá leikskólabörnum uppí háskólanema, eru fræddir um sögu og starfsemi Alþingis. Við fengum til okkar Helgu Einarsdóttur, fræðslustjóra á skrifstofu Alþingis, sem sagði okkur margt fróðlegt um fræðslustarf Alþingis. UNICEF á Íslandi og Moomin Character Ltd. í Finnlandi eru komin í samstarf, ævintýralegt samstarf er óhætt að segja því UNICEF fékk hönnunarteymi ÞYKJÓ og Ævar Þór Benediktsson, sendiherra UNICEF á Íslandi, með í lið að skapa upplifun fyrir börn og fjölskyldur þeirra. Ævintýraferðalag byggt á Múmínsögu Tove Jansson, sem byggir á grunngildum um kærleika, umburðarlyndi, samkennd og ævintýri. Við fengum þau Sigríði Sunnu Reynisdóttir frá ÞYKJÓ og Friðrik Agna Árnason frá UNICEF til að segja okkur meira frá þessu verkefni í þættinum í dag. Elin Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í sitt vikulega veðurspjall í dag. Veðrið hefur alltaf spilað stórt hlutverk í lífi okkar Íslendinga, enda geta veður verið válynd hér á landi, sérstaklega á þessum árstíma og skjótt skipast veður í lofti og allt það. Eftir veðurblíðu undanfarið er að snöggkólna. Hún sagði okkur frá yfirstandandi kuldakasti í veðurspalli dagsins, því nú bregður svo við að það er kaldara sums staðar í Evrópu en á Íslandi. Tónlist í þættinum í dag: Það er svo skrýtið / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Eiríksson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Áh kundu á tíðarhavi / Mikael Blak & Eivör Pálsdóttir (Hanus G. Johansen og Poul F. Joensen) Hope You?re Crying / Heiðrik á Heygum (Heiðrikur á Heygum og Sebastian Lundberg) Leyndarmál / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti Einarsson, Einar Georg Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við forvitnuðumst um fyrirtæki sem var stofnað árið 2018 á Djúpavogi. Þar eru framleiddar heitar sósur, eða svokallaðar hot sauce, uppá enskuna. Það eru þau William Óðinn Lefever og Gréta Mjöll Samúelsdóttir sem standa að fyrirtækinu og sósa úr þeirra framleiðslu var fyrsta íslenska heita sósan til að koma á markað. Síðan þá hefur vörunum þeirra fjölgað og starsemi þeirra vaxið. Við skruppum í heimsókn til þeirra Óðins og Grétu í þættinum í dag. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni eins og aðra mánudaga. Í dag lagði Guðjón Helgi vinkilinn að klukkum og bjöllum og skoða þær frá margvíslegum vinklum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Þorbjörg Þorvaldsdóttir, málfræðingur, kennari og bæjarfulltrúi í Garðabæ. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Hún sagði frá eftirtöldum bókum og höfundum: Veisla í greninu e. Juan Pablo Villalobos, María Rán Guðjónsdóttir þýddi á íslensku, Rythm of War e. Brandon Sanderson (hluti af Storm light archive bókunum), Sjö systur e. Lucinda Riley, Sossubækurnar eftir Magneu frá Kleifum, Þagnarbindindi e. Höllu Þórlaugu Óskarsdóttur og Við Urðarbrunn og Nornadómur e. Vilborgu Davíðsdóttur. Tónlist í þættinum í dag: Franskar (sósa og salat) / Stuðmenn (Egill Ólafsson, Valgeir Guðjónsson og Gunnar B. Jónsson) Kærleikur og tími / KK (Kristján Kristjánsson) Sólin er komin / Mugison (Örn Elías Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Við forvitnuðumst um fyrirtæki sem var stofnað árið 2018 á Djúpavogi. Þar eru framleiddar heitar sósur, eða svokallaðar hot sauce, uppá enskuna. Það eru þau William Óðinn Lefever og Gréta Mjöll Samúelsdóttir sem standa að fyrirtækinu og sósa úr þeirra framleiðslu var fyrsta íslenska heita sósan til að koma á markað. Síðan þá hefur vörunum þeirra fjölgað og starsemi þeirra vaxið. Við skruppum í heimsókn til þeirra Óðins og Grétu í þættinum í dag. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni eins og aðra mánudaga. Í dag lagði Guðjón Helgi vinkilinn að klukkum og bjöllum og skoða þær frá margvíslegum vinklum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Þorbjörg Þorvaldsdóttir, málfræðingur, kennari og bæjarfulltrúi í Garðabæ. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Hún sagði frá eftirtöldum bókum og höfundum: Veisla í greninu e. Juan Pablo Villalobos, María Rán Guðjónsdóttir þýddi á íslensku, Rythm of War e. Brandon Sanderson (hluti af Storm light archive bókunum), Sjö systur e. Lucinda Riley, Sossubækurnar eftir Magneu frá Kleifum, Þagnarbindindi e. Höllu Þórlaugu Óskarsdóttur og Við Urðarbrunn og Nornadómur e. Vilborgu Davíðsdóttur. Tónlist í þættinum í dag: Franskar (sósa og salat) / Stuðmenn (Egill Ólafsson, Valgeir Guðjónsson og Gunnar B. Jónsson) Kærleikur og tími / KK (Kristján Kristjánsson) Sólin er komin / Mugison (Örn Elías Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Erna Hrönn Ólafsdóttir söngkona. Hún er nýkomin aftur til landsins eftir að hafa tekið þátt í undankeppni Eurovision í San Marino. Yfir þúsund sendu inn lög í keppnina og hún komst í gegnum fyrstu síu og í undanúrslit. Þetta er svo sannarlega ekki í fyrsta sinn sem hún tekur þátt í undankeppni fyrir Eurovision því það hefur hún gert margoft hér á landi. Við fórum með henni aftur í tímann og hún sagði okkur frá uppvaxtarárunum fyrir norðan, söngnum og söngnáminu, flutningnum suður, söngferlinum og auðvitað þessu ævintýri í San Marino. Sigurlaug Margrét kom svo til okkar í matarspjall og þar var rætt um kaffi. Franskt kaffi, ítalskt kaffi, kaffi á Íslandi í gegnum tíðina, kaffisull, biscotti, matarkex og margt fleira. Tónlist í þættinum í dag: Á Akureyri / Svanfríður (Óðinn Valdimarsson) Your Voice / Erna Hrönn Ólafsdóttir (Arnar Ástráðsson og Erna Hrönn Ólafsdóttir) Húmar að kveldi / Erna Hrönn Ólafsdóttir og Pálmi J. Sigurhjartarson (Stephen C. Foster og Jón frá Ljárskógum) Kaffi til Brasilíu / Stefán Hilmarsson og Milljónamæringarnir (Hillard, Miles og Stefán Hilmarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Erna Hrönn Ólafsdóttir söngkona. Hún er nýkomin aftur til landsins eftir að hafa tekið þátt í undankeppni Eurovision í San Marino. Yfir þúsund sendu inn lög í keppnina og hún komst í gegnum fyrstu síu og í undanúrslit. Þetta er svo sannarlega ekki í fyrsta sinn sem hún tekur þátt í undankeppni fyrir Eurovision því það hefur hún gert margoft hér á landi. Við fórum með henni aftur í tímann og hún sagði okkur frá uppvaxtarárunum fyrir norðan, söngnum og söngnáminu, flutningnum suður, söngferlinum og auðvitað þessu ævintýri í San Marino. Sigurlaug Margrét kom svo til okkar í matarspjall og þar var rætt um kaffi. Franskt kaffi, ítalskt kaffi, kaffi á Íslandi í gegnum tíðina, kaffisull, biscotti, matarkex og margt fleira. Tónlist í þættinum í dag: Á Akureyri / Svanfríður (Óðinn Valdimarsson) Your Voice / Erna Hrönn Ólafsdóttir (Arnar Ástráðsson og Erna Hrönn Ólafsdóttir) Húmar að kveldi / Erna Hrönn Ólafsdóttir og Pálmi J. Sigurhjartarson (Stephen C. Foster og Jón frá Ljárskógum) Kaffi til Brasilíu / Stefán Hilmarsson og Milljónamæringarnir (Hillard, Miles og Stefán Hilmarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Edda Björk Þórðardóttir lektor við Miðstöð í lýðheilsuvísindum við Háskóla Íslands og sálfræðingur á geðsviði Landspítala kom í þáttinn í framhaldi af umfjöllun okkar undanfarið um áföll, afleiðingar áfalla og meðferðarúrræði. Edda Björk fræddi okkur í þættinum um áfallatengd svefnvandamál sem sum upplifa í kjölfar áfalla, en þau geta orðið þrálát. Margir upplifa nýtt líf eftir starfslok og hjá Vinnuvernd eru haldin námskeið þar sem farið er yfir atriði sem gott er að vita til að njóta lífsins eftir starfslok. Meðal annars er fjallað um lífeyrismál, réttindi, húsnæðismál, fjármál, eignir, áhugamál ofl. Sigþrúður Guðmundsdóttir, mannauðsstjóri á eftirlaunum, eins og hún kallar sig, kom í þáttinn og fræddi okkur frekar um þetta. Kolbrún Kolbeinsdóttir kom svo til okkar, en hún var að útskrifast úr meistaranámi í kynjafræði og lokarannsókn hennar í náminu fjallar um konur í Konukoti, konur sem glíma við heimilisleysi. Hún talaði við konur sem hafa notað eða nota Konukot, hún talaði við forstöðufólk og rekstraraðila í málaflokki heimilislausra og fór í þau skýli sem eru í boði fyrir heimilislausa karla í Reykjavík og bar samana aðstöðuna við Konukot. Kolbrún sagði okkur frá því hverju hún komst að í þessu verkefni. Tónlist í þættinum í dag: Ferrari / Ragnheiður Gröndal (Páll Torfi Önundarson) Í kjallaranum / KK Sextett (Jón Sigurðsson) Come Fly With Me / Frank Sinatra (Sammy Cahn & Jimmy Van Heusen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Edda Björk Þórðardóttir lektor við Miðstöð í lýðheilsuvísindum við Háskóla Íslands og sálfræðingur á geðsviði Landspítala kom í þáttinn í framhaldi af umfjöllun okkar undanfarið um áföll, afleiðingar áfalla og meðferðarúrræði. Edda Björk fræddi okkur í þættinum um áfallatengd svefnvandamál sem sum upplifa í kjölfar áfalla, en þau geta orðið þrálát. Margir upplifa nýtt líf eftir starfslok og hjá Vinnuvernd eru haldin námskeið þar sem farið er yfir atriði sem gott er að vita til að njóta lífsins eftir starfslok. Meðal annars er fjallað um lífeyrismál, réttindi, húsnæðismál, fjármál, eignir, áhugamál ofl. Sigþrúður Guðmundsdóttir, mannauðsstjóri á eftirlaunum, eins og hún kallar sig, kom í þáttinn og fræddi okkur frekar um þetta. Kolbrún Kolbeinsdóttir kom svo til okkar, en hún var að útskrifast úr meistaranámi í kynjafræði og lokarannsókn hennar í náminu fjallar um konur í Konukoti, konur sem glíma við heimilisleysi. Hún talaði við konur sem hafa notað eða nota Konukot, hún talaði við forstöðufólk og rekstraraðila í málaflokki heimilislausra og fór í þau skýli sem eru í boði fyrir heimilislausa karla í Reykjavík og bar samana aðstöðuna við Konukot. Kolbrún sagði okkur frá því hverju hún komst að í þessu verkefni. Tónlist í þættinum í dag: Ferrari / Ragnheiður Gröndal (Páll Torfi Önundarson) Í kjallaranum / KK Sextett (Jón Sigurðsson) Come Fly With Me / Frank Sinatra (Sammy Cahn & Jimmy Van Heusen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst í dag um Kambey hlýjuhof í Ölfusi. Parið Andrea Eyland og Þorleifur Kamban standa á bak við Kambey, sem þau kalla andrými fyrir foreldra. Þau eiga hrúgu af börnum, eins og þau orða það sjálf, og hafa gert bók, sjónvarpsþætti og hlaðvarp um barneignir frá flestum hliðum, en eins og þau segja þá er það markmið þeirra að gera heiminn örlítið betri fyrir foreldra og börn. Ólöf Þóra Sverrisdóttir kom í þáttinn ásamt Andreu Eyland og þær sögðu okkur betur frá Kambey. Hvað er Svæðisgarður? Hvaða tilgangi þjónar hann og hvert er markmiðið? Svæðisgarðurinn Snæfellsnes var stofnaður 2014 að evrópskri fyrirmynd og er sá eini sinnar tegundar á Íslandi. Framkvæmdastjóri Svæðisgarðsins er Ragnhildur Sigurðardóttir og hún sagði okkur í dag frá leyndardómum garðsins og Snæfellsness og fræðslukvöldi Vitafélagsins í kvöld í Sjóminjasafninu Grandagarði, þar sem Ragnhildur mun segja frá Svæðisgarðinum. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í korti dagsins sagði hann frá Alicante og nokkrum dögum þar og svo heimferðinni til Vestmannaeyja. Magnús er einn af sófaspesíalistum sem pæla í samgöngum milli Eyja og lands og setur fram hugleiðingar sínar í þeim efnum. Þar á eftir segir hann frá minnkandi fiskneyslu landsmanna sömuleiðis tilraunum til að draga úr kjötneyslu í Evrópusambandinu, en hún er þar tvöföld á við heimsmeðaltal. Tónlist í þættinum í dag: Verðbólgan / Brimkló (Björgvin Halldórsson og Kjartan Heiðberg) Bewitched, bothered and bewildered / Cher og Rod Stewart (Hart & Rodgers) New Blue Moon / Traveling Wilburys Paris In the Spring / Jo Basile og félagar (Revel & Kern) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst í dag um Kambey hlýjuhof í Ölfusi. Parið Andrea Eyland og Þorleifur Kamban standa á bak við Kambey, sem þau kalla andrými fyrir foreldra. Þau eiga hrúgu af börnum, eins og þau orða það sjálf, og hafa gert bók, sjónvarpsþætti og hlaðvarp um barneignir frá flestum hliðum, en eins og þau segja þá er það markmið þeirra að gera heiminn örlítið betri fyrir foreldra og börn. Ólöf Þóra Sverrisdóttir kom í þáttinn ásamt Andreu Eyland og þær sögðu okkur betur frá Kambey. Hvað er Svæðisgarður? Hvaða tilgangi þjónar hann og hvert er markmiðið? Svæðisgarðurinn Snæfellsnes var stofnaður 2014 að evrópskri fyrirmynd og er sá eini sinnar tegundar á Íslandi. Framkvæmdastjóri Svæðisgarðsins er Ragnhildur Sigurðardóttir og hún sagði okkur í dag frá leyndardómum garðsins og Snæfellsness og fræðslukvöldi Vitafélagsins í kvöld í Sjóminjasafninu Grandagarði, þar sem Ragnhildur mun segja frá Svæðisgarðinum. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í korti dagsins sagði hann frá Alicante og nokkrum dögum þar og svo heimferðinni til Vestmannaeyja. Magnús er einn af sófaspesíalistum sem pæla í samgöngum milli Eyja og lands og setur fram hugleiðingar sínar í þeim efnum. Þar á eftir segir hann frá minnkandi fiskneyslu landsmanna sömuleiðis tilraunum til að draga úr kjötneyslu í Evrópusambandinu, en hún er þar tvöföld á við heimsmeðaltal. Tónlist í þættinum í dag: Verðbólgan / Brimkló (Björgvin Halldórsson og Kjartan Heiðberg) Bewitched, bothered and bewildered / Cher og Rod Stewart (Hart & Rodgers) New Blue Moon / Traveling Wilburys Paris In the Spring / Jo Basile og félagar (Revel & Kern) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við héldum áfram á vegferð okkar að skoða og fræðast um áföll og afleiðingar áfalla. Gríðarlega stór hluti samfélagsins glímir við afleiðingar áfalla, auðvitað geta áföllin verið misstór og staðið yfir í mislangan tíma, en ef fólk kemst ekki yfir þau og fær ekki hjálp að vinna úr þeim þá geta afleiðingarnar fylgt þeim ævilangt. Berglind Guðmundsdóttir, yfirsálfræðingur á geðsviði Landspítala og prófessor við Háskóla Íslands, er einn helsti sérfræðingur á Íslandi um áföll og áfallastreituröskun og hún hjálpaði okkur að skilja betur áföll, afleiðingar þeirra og hver meðferðarúrræðin eru. 28. febrúar er alþjóðlegur dagur sjaldgæfra sjúkdóma. Í tilefni dagsins verða kennileiti um allan heim lýst upp og hér á landi verða Perlan, Harpa og Hallgrímskirkja formlega með. Í dag verður sérstakt málþing á vegum Einstakra barna um stöðu foreldra barna með sjaldgæfa sjúkdóma. Ingibjörg Björnsdóttir kom í þáttinn og sagði okkur frá niðurstöðum úr meistararitgerð sinni um kulnun hjá foreldrum barna með sjaldgæfa sjúkdóma. Með henni kom Guðrún Helga Harðardóttir fjölskyldufræðingur og framkvæmdastjóri hjá Einstökum börnum. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í dag í sitt vikulega veðurspjall. Við komumst auðvitað ekki hjá því að ræða við hana veðrið sem hefur verið undanfarið og hvað er framundan, en hún fræddi líka okkur um sviptivinda. Tónlist í þættinum í dag: Vindur / Magnús Eiríksson og KK (Kristján Kristjánsson og Magnús Eiríksson) A Change is Gonna Come / Sam Cooke (Sam Cooke) Mississippi / The Cactus Blossoms (Torrey) Ég man þá tíð / Uppáhellingarnir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við héldum áfram á vegferð okkar að skoða og fræðast um áföll og afleiðingar áfalla. Gríðarlega stór hluti samfélagsins glímir við afleiðingar áfalla, auðvitað geta áföllin verið misstór og staðið yfir í mislangan tíma, en ef fólk kemst ekki yfir þau og fær ekki hjálp að vinna úr þeim þá geta afleiðingarnar fylgt þeim ævilangt. Berglind Guðmundsdóttir, yfirsálfræðingur á geðsviði Landspítala og prófessor við Háskóla Íslands, er einn helsti sérfræðingur á Íslandi um áföll og áfallastreituröskun og hún hjálpaði okkur að skilja betur áföll, afleiðingar þeirra og hver meðferðarúrræðin eru. 28. febrúar er alþjóðlegur dagur sjaldgæfra sjúkdóma. Í tilefni dagsins verða kennileiti um allan heim lýst upp og hér á landi verða Perlan, Harpa og Hallgrímskirkja formlega með. Í dag verður sérstakt málþing á vegum Einstakra barna um stöðu foreldra barna með sjaldgæfa sjúkdóma. Ingibjörg Björnsdóttir kom í þáttinn og sagði okkur frá niðurstöðum úr meistararitgerð sinni um kulnun hjá foreldrum barna með sjaldgæfa sjúkdóma. Með henni kom Guðrún Helga Harðardóttir fjölskyldufræðingur og framkvæmdastjóri hjá Einstökum börnum. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í dag í sitt vikulega veðurspjall. Við komumst auðvitað ekki hjá því að ræða við hana veðrið sem hefur verið undanfarið og hvað er framundan, en hún fræddi líka okkur um sviptivinda. Tónlist í þættinum í dag: Vindur / Magnús Eiríksson og KK (Kristján Kristjánsson og Magnús Eiríksson) A Change is Gonna Come / Sam Cooke (Sam Cooke) Mississippi / The Cactus Blossoms (Torrey) Ég man þá tíð / Uppáhellingarnir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Eftir rúm tvö ár af faraldrinum og öllu sem honum fylgdi þá er ekki víst að margir hafi, við fyrstu tilhugsun, verið tilbúin að horfa á heila þáttaröð um faraldurinn. En engu að síður hefur nýja heimildarþáttaröðin Stormur náð að fjalla um þetta tímabil og baráttuna við COVID-19 þannig að fólk límist við skjáinn og getur ekki hætt að horfa. Í þáttunum er fylgst með störfum þeirra sem stjórnuðu aðgerðum í faraldrinum og einblínt er á mannlega hlið faraldursins og sagt frá sorgum og sigrum í baráttu þjóðarinnar við að hemja útbreiðslu veiru sem setti heimsbyggðina á hliðina. Við fengum tvo af þeim sem stóðu að þessum þáttum, þá Jóhannes Kr. Kristjánsson og Sævar Guðmundsson, til þess að segja okkur frá vinnslu þáttanna í þættinum. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að bók úr einkasafni og fróðleiksþorsta almennt eins og hann orðar það sjálfur. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Starri Reynisson bóksali og háskólanemi. Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Starri talaði um eftirfarandi bækur: The Left Hand of Darkness e. Ursula Leguin Ljósagangur e. Dag Hjartarson Gestakomur í Sauðlauksdal e. Sölva Björn Sigurðsson Ljóðabækur Þórarins Eldjárns og þýðingu hans á Inferno e. August Strindberg Skugga-Baldur og Argóarflísina e. Sjón Tónlist í þættinum í dag: Ég er ekki að skilja ((Ást i framvinduhorfi) / Jón Ólafsson (Jón Ólafsson og Bjarki Karlsson) Það bera sig allir vel / Helgi Björnsson (Helgi Björnsson og Bragi Valdimar Skúlason) Lífið er undur / Egill Ólafsson og Ellen Kristjánsdóttir (Egill Ólafsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Eftir rúm tvö ár af faraldrinum og öllu sem honum fylgdi þá er ekki víst að margir hafi, við fyrstu tilhugsun, verið tilbúin að horfa á heila þáttaröð um faraldurinn. En engu að síður hefur nýja heimildarþáttaröðin Stormur náð að fjalla um þetta tímabil og baráttuna við COVID-19 þannig að fólk límist við skjáinn og getur ekki hætt að horfa. Í þáttunum er fylgst með störfum þeirra sem stjórnuðu aðgerðum í faraldrinum og einblínt er á mannlega hlið faraldursins og sagt frá sorgum og sigrum í baráttu þjóðarinnar við að hemja útbreiðslu veiru sem setti heimsbyggðina á hliðina. Við fengum tvo af þeim sem stóðu að þessum þáttum, þá Jóhannes Kr. Kristjánsson og Sævar Guðmundsson, til þess að segja okkur frá vinnslu þáttanna í þættinum. Við fengum vinkil í dag frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að bók úr einkasafni og fróðleiksþorsta almennt eins og hann orðar það sjálfur. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Starri Reynisson bóksali og háskólanemi. Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Starri talaði um eftirfarandi bækur: The Left Hand of Darkness e. Ursula Leguin Ljósagangur e. Dag Hjartarson Gestakomur í Sauðlauksdal e. Sölva Björn Sigurðsson Ljóðabækur Þórarins Eldjárns og þýðingu hans á Inferno e. August Strindberg Skugga-Baldur og Argóarflísina e. Sjón Tónlist í þættinum í dag: Ég er ekki að skilja ((Ást i framvinduhorfi) / Jón Ólafsson (Jón Ólafsson og Bjarki Karlsson) Það bera sig allir vel / Helgi Björnsson (Helgi Björnsson og Bragi Valdimar Skúlason) Lífið er undur / Egill Ólafsson og Ellen Kristjánsdóttir (Egill Ólafsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag var Þorvaldur Davíð Kristjánsson leikari. Hann hóf að leika ungur að aldri og var orðinn talsvert þekktur áður en hann hélt til New York í leiklistarnám í Juiliard háskólanum. Hann hefur leikið í fjölda kvikmynda og sjónvarpsþátta, til dæmis Vonarstræti, Svartur á leik, Ráðherranum og svo nú síðast í Svar við bréfi Helgu. Hann er nýkominn frá Berlín þar sem hann var valinn í Shooting Stars hópinn og býr nú í Svíþjóð. Við rifjuðum upp með Þorvaldi æskuna og uppvöxtinn, námsárin í New York, ferilinn og hvernig hann glímdi á stundum við leiklistargyðjuna og tók sér langt hlé frá henni og svo hvað er framundan hjá honum. Matgæðingur Mannlega þáttarins Sigurlaug Margrét var á vettvangi í París. Hún talaði um frönsk bakarí og bakkelsi og að þau geti mögulega verið hættuleg, a.m.k. ef maður hefur ekki mikinn viljastyrk. Baguette, croissant, éclair, Louvre o.fl. Tónlist í þættinum í dag: Manstu ekki eftir mér / Stuðmenn (Ragnhildur Gísladóttir og Þórður Árnason) Gravity / John Mayer (John Mayer) I?m Still Standing / Elton John (Elton John & Bernie Taupin) Mamma / Luciano Pavarotti og Ricky Martin (Bixio & Cherubini) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag var Þorvaldur Davíð Kristjánsson leikari. Hann hóf að leika ungur að aldri og var orðinn talsvert þekktur áður en hann hélt til New York í leiklistarnám í Juiliard háskólanum. Hann hefur leikið í fjölda kvikmynda og sjónvarpsþátta, til dæmis Vonarstræti, Svartur á leik, Ráðherranum og svo nú síðast í Svar við bréfi Helgu. Hann er nýkominn frá Berlín þar sem hann var valinn í Shooting Stars hópinn og býr nú í Svíþjóð. Við rifjuðum upp með Þorvaldi æskuna og uppvöxtinn, námsárin í New York, ferilinn og hvernig hann glímdi á stundum við leiklistargyðjuna og tók sér langt hlé frá henni og svo hvað er framundan hjá honum. Matgæðingur Mannlega þáttarins Sigurlaug Margrét var á vettvangi í París. Hún talaði um frönsk bakarí og bakkelsi og að þau geti mögulega verið hættuleg, a.m.k. ef maður hefur ekki mikinn viljastyrk. Baguette, croissant, éclair, Louvre o.fl. Tónlist í þættinum í dag: Manstu ekki eftir mér / Stuðmenn (Ragnhildur Gísladóttir og Þórður Árnason) Gravity / John Mayer (John Mayer) I?m Still Standing / Elton John (Elton John & Bernie Taupin) Mamma / Luciano Pavarotti og Ricky Martin (Bixio & Cherubini) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Sara Pálsdóttir og Ásdís Olsen komu í þáttinn í dag og sögðu okkur frá því hvernig dáleiðsla getur umbreytt og heilað og hvernig hægt sé að nýta hana til að uppræta margvísleg vandamál. Við höfum fjallað talsvert um áföll og afleiðingar þeirra undanfarið í þættinum. Í dag kom Þorsteinn Guðmundsson, góðkunningi þáttarins, til okkar. Hann er sálfræðingur hjá Áfalla- og sálfræðimiðstöðinni og sinnir þar greiningu og sálfræðilegri meðferð fullorðinna. Meistararitgerð Þorsteins fjallaði um alþjóðlega rannsókn á inngripi við áleitnum endurminningum í áfallastreituröskun og í starfi sínu veitir hann fólki með áfallastreituröskun meðferð. Við fengum hann til að fræða okkur um samtalsmeðferðir við áföllum í dag. Svo í lok þáttar heyrðum við í Sæunni Þorsteinsdóttur sellóleikara. Hún býr og starfar í Bandaríkjunum og hefur verið að spila með stærstu hljómsveitum heims í þekktustu tónlistarhúsum heims. Hún er svokallaður staðarlistamaður Sinfóníuhljómsveitar Íslands og mun spila á tvennum tónleikum með hljómsveitinni, þeim fyrri næsta sunnudag 26.feb og svo þá síðari 30.mars. Sæunn sagði okkur frá tónleikunum og því að koma heim að spila með Sinfó. Hún átti sem sagt að vera komin til landsins en það getur verið flókið að ferðast með dýrmætt hljóðfæri og við fengum að heyra af hverju hún missti af fluginu heim. Tónlist í þættinum í dag: Borð fyrir tvo / Hjálmar (Sigurður Halldór Guðmundsson og Bragi Valdimar Skúlason) Sunny Road / Valdimar Guðmundsson (Emilíana Torrini og Dan Carey) Svona eru menn / KK (Kristján Kristjánsson) Litla lagið / Sigrún Harðardóttir (Ómar Ragnarsson, Bennet, Welch, Marvin & Rostill) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Sara Pálsdóttir og Ásdís Olsen komu í þáttinn í dag og sögðu okkur frá því hvernig dáleiðsla getur umbreytt og heilað og hvernig hægt sé að nýta hana til að uppræta margvísleg vandamál. Við höfum fjallað talsvert um áföll og afleiðingar þeirra undanfarið í þættinum. Í dag kom Þorsteinn Guðmundsson, góðkunningi þáttarins, til okkar. Hann er sálfræðingur hjá Áfalla- og sálfræðimiðstöðinni og sinnir þar greiningu og sálfræðilegri meðferð fullorðinna. Meistararitgerð Þorsteins fjallaði um alþjóðlega rannsókn á inngripi við áleitnum endurminningum í áfallastreituröskun og í starfi sínu veitir hann fólki með áfallastreituröskun meðferð. Við fengum hann til að fræða okkur um samtalsmeðferðir við áföllum í dag. Svo í lok þáttar heyrðum við í Sæunni Þorsteinsdóttur sellóleikara. Hún býr og starfar í Bandaríkjunum og hefur verið að spila með stærstu hljómsveitum heims í þekktustu tónlistarhúsum heims. Hún er svokallaður staðarlistamaður Sinfóníuhljómsveitar Íslands og mun spila á tvennum tónleikum með hljómsveitinni, þeim fyrri næsta sunnudag 26.feb og svo þá síðari 30.mars. Sæunn sagði okkur frá tónleikunum og því að koma heim að spila með Sinfó. Hún átti sem sagt að vera komin til landsins en það getur verið flókið að ferðast með dýrmætt hljóðfæri og við fengum að heyra af hverju hún missti af fluginu heim. Tónlist í þættinum í dag: Borð fyrir tvo / Hjálmar (Sigurður Halldór Guðmundsson og Bragi Valdimar Skúlason) Sunny Road / Valdimar Guðmundsson (Emilíana Torrini og Dan Carey) Svona eru menn / KK (Kristján Kristjánsson) Litla lagið / Sigrún Harðardóttir (Ómar Ragnarsson, Bennet, Welch, Marvin & Rostill) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Elín Björk Jónasdóttir kom til okkar í dag í veðurspjall. Hún gat ekki verið með okkur í síðustu viku þannig að það er komin uppsöfnuð þörf á veðurspjalli. Okkur tókst að þreyja þorrann, en hvað er framundan og er farið að sjá eitthvað til vors? Við komum ekki að tómum kofanum hjá Elínu frekar en fyrri daginn og hún sagði okkur líka frá veðurráðstefnum sem hún var á undanfarna viku þar sem rætt var meðal annars um norrænt samstarf og ofurtölvu sem staðsett er á Veðurstofu Íslands. Bakaður saltfiskur, djúpsteiktur þorskur, ferskar gellur, grillaður steinbítur, kútmagi, hrogn og lifur eru meðal þess sem boðið verður upp á á Kútmagakvöldi hjá Lionsklúbbunum Fjölni og Ægi á föstudagskvöld. Þar verða líka til dæmis boðin upp málverk til styrktar starfseminni á Sólheimum, en þeir hafa styrkt þá starfsemi frá sjötta áratug síðustu aldar. En hvað er kútmagi? Þeir Eyþór Ólafsson og Andrés B. Sigurðsson frá Lionsklúbbnum Ægi fræddu okkur um kútmaga, starfsemi klúbbsins og þetta kvöld í þættinum. Svo heyrðum við í gamalli vinkonu í lok þáttarins, Kristínu Einarsdóttur þjóðfræðingi. En hún skrifaði, að eigin sögn, þriggja og hálfs kílóa ritgerð, í Þjóðfræði við Háskóla Íslands, um öskudaginn og sögu hans. Við fengum nokkuð hundruð grömm af fróðleik hjá Kristínu um öskudaginn í dag. Hún sagði okkur frá öskupokum og steinum sem ekki voru alltaf gleðiefni, kettinum sem var sleginn úr tunnunni og syngjandi börnum. Tónlist í þættinum í dag: Töfrar / Silfurtónar (Júlíus Heimir Ólafsson) Win Your Love / Sam Cooke (Sam Cooke) How High the Moon / Ella Fitzgerald (Morgan Lewis og Nancy Hamilton) Take it Easy / Eagles (Glenn Frey & Jackson Browne) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Elín Björk Jónasdóttir kom til okkar í dag í veðurspjall. Hún gat ekki verið með okkur í síðustu viku þannig að það er komin uppsöfnuð þörf á veðurspjalli. Okkur tókst að þreyja þorrann, en hvað er framundan og er farið að sjá eitthvað til vors? Við komum ekki að tómum kofanum hjá Elínu frekar en fyrri daginn og hún sagði okkur líka frá veðurráðstefnum sem hún var á undanfarna viku þar sem rætt var meðal annars um norrænt samstarf og ofurtölvu sem staðsett er á Veðurstofu Íslands. Bakaður saltfiskur, djúpsteiktur þorskur, ferskar gellur, grillaður steinbítur, kútmagi, hrogn og lifur eru meðal þess sem boðið verður upp á á Kútmagakvöldi hjá Lionsklúbbunum Fjölni og Ægi á föstudagskvöld. Þar verða líka til dæmis boðin upp málverk til styrktar starfseminni á Sólheimum, en þeir hafa styrkt þá starfsemi frá sjötta áratug síðustu aldar. En hvað er kútmagi? Þeir Eyþór Ólafsson og Andrés B. Sigurðsson frá Lionsklúbbnum Ægi fræddu okkur um kútmaga, starfsemi klúbbsins og þetta kvöld í þættinum. Svo heyrðum við í gamalli vinkonu í lok þáttarins, Kristínu Einarsdóttur þjóðfræðingi. En hún skrifaði, að eigin sögn, þriggja og hálfs kílóa ritgerð, í Þjóðfræði við Háskóla Íslands, um öskudaginn og sögu hans. Við fengum nokkuð hundruð grömm af fróðleik hjá Kristínu um öskudaginn í dag. Hún sagði okkur frá öskupokum og steinum sem ekki voru alltaf gleðiefni, kettinum sem var sleginn úr tunnunni og syngjandi börnum. Tónlist í þættinum í dag: Töfrar / Silfurtónar (Júlíus Heimir Ólafsson) Win Your Love / Sam Cooke (Sam Cooke) How High the Moon / Ella Fitzgerald (Morgan Lewis og Nancy Hamilton) Take it Easy / Eagles (Glenn Frey & Jackson Browne) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Dagbjört Andrésdóttir kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um heilatengda sjónskerðingu, eða CVI. Það er sem sagt sjónskerðing sem orsakast af skemmdum á sjónbraut og/eða sjónúrvinnslustöðvum í heilanum. Birtingarmyndir CVI eru margvíslegar, til dæmis að missa sjónina undir streitu, talnablinda, andlitsblinda eða að heilinn túlkar ekki rétt það sem augun sjá. Dagbjört sagði okkur sína sögu, en hún greindist ekki fyrr en hún var orðin 26 ára gömul. Meira um þetta hér eftir nokkrar mínútur. Samtök menntatæknifyrirtækja voru stofnuð í nóvember 2022. Í Samtökum menntatæknifyrirtækja eru fyrirtæki sem öll starfa í menntatækniiðnaði sem er á alþjóðavísu metinn á 24.000 milljarða króna með ríflega 16% stöðugan vöxt milli ára. Menntatækni er rótgróin iðngrein sem á sér áratuga sögu en á Íslandi er greinin tiltölulega ung. Þessi nýju samtök hafa það að markmiði að vinna að hagsmunum og stefnumálum menntatæknifyrirtækja, ásamt því að stuðla að vexti og viðgangi greinarinnar í íslensku menntakerfi. Þær Nanna Elísa Jakobsdóttir, viðskiptastjóri á iðnaðar- og hugverkasviði SI og Írís E. Gísladóttir formaður Samtaka menntatæknifyrirtækja komu í þáttinn. Tónlist í þættinum í dag: Ég er á leiðinni / Brunaliðið (Magnús Eiríksson) Horfðu til himins / Nýdönsk (Jón Ólafsson og Daníel Ágúst Haraldsson) Dýrð í dauðaþögn / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Dagbjört Andrésdóttir kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um heilatengda sjónskerðingu, eða CVI. Það er sem sagt sjónskerðing sem orsakast af skemmdum á sjónbraut og/eða sjónúrvinnslustöðvum í heilanum. Birtingarmyndir CVI eru margvíslegar, til dæmis að missa sjónina undir streitu, talnablinda, andlitsblinda eða að heilinn túlkar ekki rétt það sem augun sjá. Dagbjört sagði okkur sína sögu, en hún greindist ekki fyrr en hún var orðin 26 ára gömul. Meira um þetta hér eftir nokkrar mínútur. Samtök menntatæknifyrirtækja voru stofnuð í nóvember 2022. Í Samtökum menntatæknifyrirtækja eru fyrirtæki sem öll starfa í menntatækniiðnaði sem er á alþjóðavísu metinn á 24.000 milljarða króna með ríflega 16% stöðugan vöxt milli ára. Menntatækni er rótgróin iðngrein sem á sér áratuga sögu en á Íslandi er greinin tiltölulega ung. Þessi nýju samtök hafa það að markmiði að vinna að hagsmunum og stefnumálum menntatæknifyrirtækja, ásamt því að stuðla að vexti og viðgangi greinarinnar í íslensku menntakerfi. Þær Nanna Elísa Jakobsdóttir, viðskiptastjóri á iðnaðar- og hugverkasviði SI og Írís E. Gísladóttir formaður Samtaka menntatæknifyrirtækja komu í þáttinn. Tónlist í þættinum í dag: Ég er á leiðinni / Brunaliðið (Magnús Eiríksson) Horfðu til himins / Nýdönsk (Jón Ólafsson og Daníel Ágúst Haraldsson) Dýrð í dauðaþögn / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Listalífið í Reykjavík á árum síðari heimsstyrjaldar og þau pólitísku og fagurfræðilegu átök sem mótuðu það, er umfjöllunarefni á sérstöku námskeiði sem Jón Karl Helgason bókmenntafræðingur og prófessor við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands ætlar að standa fyrir. Einnig verður farið yfir sögu Unuhúss og hugmyndaheim lista- og menntafólksins sem hittist þar. Við heyrðum meira um þetta hjá Jóni Karli í þættinum í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn bar hann vinkilinn að Kantaraborg, tímanum og Borgarfirði-Eystra. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ingibjörg Iða Auðunardóttir meistaranemi í bókmenntafræði, bókagagnrýnandi og bóksali. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ingibjörg talaði um eftirfarandi bækur: Hættuleg sambönd e. Pierre Choderlos de Laclos Þögnin e. Vigdísi Grímsdóttir Skugga-Baldur e. Sjón Svo talaði hún um James Joyce og Ulysses (Ódysseif) Tónlist í þættinum í dag: Uppboð / Valgeir Guðjónsson (Valgeir Guðjónsson-Jóhannes úr Kötlum) Afmælisdiktur / Egill Ólafsson (Atli Heimir-Þórbergur Þórðarsson) Hægt en bítandi / Tómas R Einarsson (Tómas R Einarsson) Sigling (Blítt og létt) / Sextett (Oddgeir Kristjánsson og Árni Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Listalífið í Reykjavík á árum síðari heimsstyrjaldar og þau pólitísku og fagurfræðilegu átök sem mótuðu það, er umfjöllunarefni á sérstöku námskeiði sem Jón Karl Helgason bókmenntafræðingur og prófessor við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands ætlar að standa fyrir. Einnig verður farið yfir sögu Unuhúss og hugmyndaheim lista- og menntafólksins sem hittist þar. Við heyrðum meira um þetta hjá Jóni Karli í þættinum í dag. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn bar hann vinkilinn að Kantaraborg, tímanum og Borgarfirði-Eystra. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Ingibjörg Iða Auðunardóttir meistaranemi í bókmenntafræði, bókagagnrýnandi og bóksali. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Ingibjörg talaði um eftirfarandi bækur: Hættuleg sambönd e. Pierre Choderlos de Laclos Þögnin e. Vigdísi Grímsdóttir Skugga-Baldur e. Sjón Svo talaði hún um James Joyce og Ulysses (Ódysseif) Tónlist í þættinum í dag: Uppboð / Valgeir Guðjónsson (Valgeir Guðjónsson-Jóhannes úr Kötlum) Afmælisdiktur / Egill Ólafsson (Atli Heimir-Þórbergur Þórðarsson) Hægt en bítandi / Tómas R Einarsson (Tómas R Einarsson) Sigling (Blítt og létt) / Sextett (Oddgeir Kristjánsson og Árni Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestir Mannlega þáttarins í þetta sinn feðginin Hilmar Oddsson kvikmyndaleikstjóri og Hera Hilmarsdóttir leikkona. Í næstu viku fer kvikmyndin Á ferð með mömmu í almenna sýningu. Hún er eftir Hilmar og Hera leikur í myndinni. Við ræddum við þau feðgin um samvinnuna, kvikmyndir, tónlistina og auðvitað um nýju kvikmyndina Á ferð með mömmu. Í matarspjalli dagsins var ekki komist hjá því að ræða dagana sem koma beint eftir helgi, bolludaginn og sprengidaginn. Hvernig bollur eru bestar, hvað með saltkjötið? Tónlist í þættinum í dag Viltu, viltu / Hilmar Oddsson (Hilmar Oddsson) Heppinn / Birgir Ísleifur og Lay Low (Hilmar Oddsson) Uglan / Melchior (Hilmar Oddsson)

Föstudagsgestir Mannlega þáttarins í þetta sinn feðginin Hilmar Oddsson kvikmyndaleikstjóri og Hera Hilmarsdóttir leikkona. Í næstu viku fer kvikmyndin Á ferð með mömmu í almenna sýningu. Hún er eftir Hilmar og Hera leikur í myndinni. Við ræddum við þau feðgin um samvinnuna, kvikmyndir, tónlistina og auðvitað um nýju kvikmyndina Á ferð með mömmu. Í matarspjalli dagsins var ekki komist hjá því að ræða dagana sem koma beint eftir helgi, bolludaginn og sprengidaginn. Hvernig bollur eru bestar, hvað með saltkjötið? Tónlist í þættinum í dag Viltu, viltu / Hilmar Oddsson (Hilmar Oddsson) Heppinn / Birgir Ísleifur og Lay Low (Hilmar Oddsson) Uglan / Melchior (Hilmar Oddsson)

Við byrjuðum á því að forvitnast um fjölskyldusameiningar Rauða krossins í dag. Fjölskyldusameiningar eru eitt elsta og mikilvægasta verefni Rauða krossins, en félagið hefur sinnt þeim í 150 ár. Þetta verkefni aðstoðar einstaklinga sem hafa orðið viðskila við fjölskyldu sína eða fjölskyldumeðlimi við að finnast og sameinast á ný. Net alþjóðasambands Rauða krossins getur hjálpað til við leitina í öllum löndum heims. Atli Viðar Thorstensen, sviðsstjóri alþjóðasviðs Rauða krossins kom í þáttinn og fræddi okkur um þetta mikilvæga verkefni. Söngvakeppnin 2023 hefst á laugardagskvöldið þar sem fyrstu fimm lögin verða flutt í beinni útsendingu. Tvö lög komast áfram og svo önnur tvö laugardaginn 25.febrúar í útslitin sem haldin verða 4.mars. Rúnar Freyr Gíslason framkvæmdastjóri keppninnar kom til okkar og sagði okkur frá keppninni í ár. Við hringdum í Ívar Örn Sverrisson, leikara, dansara og leikstjóra í þættinum. Hann fluttist ásamt fjölskyldu sinni til Noregs fyrir tæpum 13 árum án þess að vita hvað hann ætlaði að taka sér fyrir hendur þar. Hann ákvað þó strax, þrátt fyrir að kunna ekki að tala norsku, að reyna fyrir sér í heimi leiklistar og sýninga. Til að gera langa sögu stutta, eftir fullt af verkefnum í Noregi, með viðkomu í Grænlandi, þá er hans nýjasta verkefni að leikstýra óperu í Portúgal. Við fengum Ívar til að segja okkur þessa sögu í dag. Tónlist í þættinum í dag Sólarsamban / Rebekka Blöndal(Ásgeir Ásgeirsson, Stefán Örn Gunnlaugsson og Rebekka Blöndal) Batnandi / Egill Ólafsson (Egill Ólafsson) Með hækkandi sól / Systur (Lay Low) Sommerkjoledyr / Kari Bremnes (Kari Bremnes) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við byrjuðum á því að forvitnast um fjölskyldusameiningar Rauða krossins í dag. Fjölskyldusameiningar eru eitt elsta og mikilvægasta verefni Rauða krossins, en félagið hefur sinnt þeim í 150 ár. Þetta verkefni aðstoðar einstaklinga sem hafa orðið viðskila við fjölskyldu sína eða fjölskyldumeðlimi við að finnast og sameinast á ný. Net alþjóðasambands Rauða krossins getur hjálpað til við leitina í öllum löndum heims. Atli Viðar Thorstensen, sviðsstjóri alþjóðasviðs Rauða krossins kom í þáttinn og fræddi okkur um þetta mikilvæga verkefni. Söngvakeppnin 2023 hefst á laugardagskvöldið þar sem fyrstu fimm lögin verða flutt í beinni útsendingu. Tvö lög komast áfram og svo önnur tvö laugardaginn 25.febrúar í útslitin sem haldin verða 4.mars. Rúnar Freyr Gíslason framkvæmdastjóri keppninnar kom til okkar og sagði okkur frá keppninni í ár. Við hringdum í Ívar Örn Sverrisson, leikara, dansara og leikstjóra í þættinum. Hann fluttist ásamt fjölskyldu sinni til Noregs fyrir tæpum 13 árum án þess að vita hvað hann ætlaði að taka sér fyrir hendur þar. Hann ákvað þó strax, þrátt fyrir að kunna ekki að tala norsku, að reyna fyrir sér í heimi leiklistar og sýninga. Til að gera langa sögu stutta, eftir fullt af verkefnum í Noregi, með viðkomu í Grænlandi, þá er hans nýjasta verkefni að leikstýra óperu í Portúgal. Við fengum Ívar til að segja okkur þessa sögu í dag. Tónlist í þættinum í dag Sólarsamban / Rebekka Blöndal(Ásgeir Ásgeirsson, Stefán Örn Gunnlaugsson og Rebekka Blöndal) Batnandi / Egill Ólafsson (Egill Ólafsson) Með hækkandi sól / Systur (Lay Low) Sommerkjoledyr / Kari Bremnes (Kari Bremnes) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Á föstudaginn næstkomandi heldur Félagsráðgjafafélag Íslands félagsráðgjafaþing í samstarfi við Félagsráðgjafadeild Háskóla Íslands og ÍS-FORSA og yfirskrift þingsins er: Vinnuumhverfi, valdefling og tækni. Gyða Hjartardóttir félagsráðgjafi kom til okkar og sagði okkur frá rannsókn um hvernig til hefur tekist með innleiðingu stafræna vettvangsins SES (Samvinna eftir skilnað) og hvert mat foreldra og þeirra reynsla af því. Þessi rannsókn er sú fyrsta sinnar tegundar hér á landi og við heyrðum frá Gyðu helstu niðurstöðurnar í þættinum. Við fengum Andra Steinþór Björnsson prófessor við Sálfræðideild Háskóla Íslands í þáttinn í dag. Hann sagði okkur frá nýjum rannsóknum sem snúa að áföllum sem bendir til þess að félagsleg áföll geti valdið áfallastreitueinkennum og jafnvel áfallastreituröskun. Hingað til hefur skilgreining orsaka áfallastreitu verið talsvert þrengri, því geti þessar nýju niðurstöður aukið skilning á áföllum og hjálpað til við meðferð þeirra. Andri fír betur yfir þetta með okkur í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í lok þáttar. Magnús hefur verið á ferðalagi um Spán undanfarinn hálfan mánuð og hann segir meðal annars frá heimsóknum sínum til ýmissa borga, þar á meðal Madrid, Granada, Ronda og Málaga. Hann segir frá því þegar hann heimsótti Granada fyrir fjörutíu og fjórum árum og hvernig brogarbragurinn hefur breyst frá þeim tíma. Kjötkveðjuhátíðin er byrjuð á Spáni og stendur í allt að hálfan mánuð í sumum borgum. Hann segir líka frá upphafi karnivalsins í Málaga. Tónlist í þættinum í dag Sýnir/Bergþóra Árnadóttir (Bergþóra Árnadóttir og Steinn Steinarr) Kókos og engifer / Helgi Björnsson (Helgi Björnsson, Guðmundur Óskar Guðmundsson og Atli Bollason) Valentine / Laufey (Laufey Lín Bing Jónsdóttir og Spencer Stewart) Come And Get Your Love / Redbone (Lolly Vegas) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Á föstudaginn næstkomandi heldur Félagsráðgjafafélag Íslands félagsráðgjafaþing í samstarfi við Félagsráðgjafadeild Háskóla Íslands og ÍS-FORSA og yfirskrift þingsins er: Vinnuumhverfi, valdefling og tækni. Gyða Hjartardóttir félagsráðgjafi kom til okkar og sagði okkur frá rannsókn um hvernig til hefur tekist með innleiðingu stafræna vettvangsins SES (Samvinna eftir skilnað) og hvert mat foreldra og þeirra reynsla af því. Þessi rannsókn er sú fyrsta sinnar tegundar hér á landi og við heyrðum frá Gyðu helstu niðurstöðurnar í þættinum. Við fengum Andra Steinþór Björnsson prófessor við Sálfræðideild Háskóla Íslands í þáttinn í dag. Hann sagði okkur frá nýjum rannsóknum sem snúa að áföllum sem bendir til þess að félagsleg áföll geti valdið áfallastreitueinkennum og jafnvel áfallastreituröskun. Hingað til hefur skilgreining orsaka áfallastreitu verið talsvert þrengri, því geti þessar nýju niðurstöður aukið skilning á áföllum og hjálpað til við meðferð þeirra. Andri fír betur yfir þetta með okkur í dag. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í lok þáttar. Magnús hefur verið á ferðalagi um Spán undanfarinn hálfan mánuð og hann segir meðal annars frá heimsóknum sínum til ýmissa borga, þar á meðal Madrid, Granada, Ronda og Málaga. Hann segir frá því þegar hann heimsótti Granada fyrir fjörutíu og fjórum árum og hvernig brogarbragurinn hefur breyst frá þeim tíma. Kjötkveðjuhátíðin er byrjuð á Spáni og stendur í allt að hálfan mánuð í sumum borgum. Hann segir líka frá upphafi karnivalsins í Málaga. Tónlist í þættinum í dag Sýnir/Bergþóra Árnadóttir (Bergþóra Árnadóttir og Steinn Steinarr) Kókos og engifer / Helgi Björnsson (Helgi Björnsson, Guðmundur Óskar Guðmundsson og Atli Bollason) Valentine / Laufey (Laufey Lín Bing Jónsdóttir og Spencer Stewart) Come And Get Your Love / Redbone (Lolly Vegas) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Öldrunarráð Íslands verður með málþing um millistigið á fimmtudaginn í Laugarásbíói. Millistigið er tímabilið sem fólk vill öryggi, félagsskap og aðgengilegt húsnæði. Þegar það hefur jafnvel ekki þörf fyrir þjónustu en hefur þörfina fyrir öryggi og samveru. Þegar það vill geta fengið þjónustu heim ef eða þegar það þarf á því að halda, áður en þau hafa þörf fyrir mikla þjónustu og ferð á hjúkrunarheimili. Jórunn Ósk Frímannsdóttir Jensen, formaður Öldrunarráðs Íslands kom i þáttinn og sagði okkur frá. Páll Imsland jarðfræðingur kom til okkar í dag. Hann segist hafa haft liti og ljósmyndun á heilanum alla tíð. Hann hefur verið sérstakur áhugamaður um íslensk húsdýr og liti þeirra og hefur ljósmyndað þau í áratugi og safnað upplýsingum um liti þeirra, litaafbrigði og litmynstur. Hann hefur haldið fyrirlestra og sýningar og í dag ætlar kom hann í Mannlega þáttinn og fræddi okkur um mismunandi liti mismunandi húsdýra á Íslandi. Guðrún Ólafsdóttir kom svo til okkar og sagði okkur frá reynslu sinni af því að ferðast ein um heiminn. Hún kennir einmitt það á námskeiði hjá Endurmenntun Háskóla Íslands, en hún segir að það sé stórkostlegur ferðamáti sem feli í sér mikið frelsi en á sama tíma nokkrar áskoranir. Guðrún hefur búið víða erlendis og ferðast heimshornanna á milli og hún sagði okkur frá kosti og göllum þess að ferðast ein í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag Í blíðu og stríðu / Heiða Ólafs (Jóhann Helgason) Piensa En Mi / Linda Ronstadt (Augustin Lara) Vegbúi / KK (Kristján Kristjánsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Öldrunarráð Íslands verður með málþing um millistigið á fimmtudaginn í Laugarásbíói. Millistigið er tímabilið sem fólk vill öryggi, félagsskap og aðgengilegt húsnæði. Þegar það hefur jafnvel ekki þörf fyrir þjónustu en hefur þörfina fyrir öryggi og samveru. Þegar það vill geta fengið þjónustu heim ef eða þegar það þarf á því að halda, áður en þau hafa þörf fyrir mikla þjónustu og ferð á hjúkrunarheimili. Jórunn Ósk Frímannsdóttir Jensen, formaður Öldrunarráðs Íslands kom i þáttinn og sagði okkur frá. Páll Imsland jarðfræðingur kom til okkar í dag. Hann segist hafa haft liti og ljósmyndun á heilanum alla tíð. Hann hefur verið sérstakur áhugamaður um íslensk húsdýr og liti þeirra og hefur ljósmyndað þau í áratugi og safnað upplýsingum um liti þeirra, litaafbrigði og litmynstur. Hann hefur haldið fyrirlestra og sýningar og í dag ætlar kom hann í Mannlega þáttinn og fræddi okkur um mismunandi liti mismunandi húsdýra á Íslandi. Guðrún Ólafsdóttir kom svo til okkar og sagði okkur frá reynslu sinni af því að ferðast ein um heiminn. Hún kennir einmitt það á námskeiði hjá Endurmenntun Háskóla Íslands, en hún segir að það sé stórkostlegur ferðamáti sem feli í sér mikið frelsi en á sama tíma nokkrar áskoranir. Guðrún hefur búið víða erlendis og ferðast heimshornanna á milli og hún sagði okkur frá kosti og göllum þess að ferðast ein í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag Í blíðu og stríðu / Heiða Ólafs (Jóhann Helgason) Piensa En Mi / Linda Ronstadt (Augustin Lara) Vegbúi / KK (Kristján Kristjánsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Færsla á Facebook síðasta föstudag vakti athygli okkar, en þar rekur Helga Maren Pálsdóttir atburðarás frá því 4ra gömul dóttir hennar vaknar með hálsbólgu laugardaginn 14.janúar. Það sem gerðist í kjölfarið er martöð allra foreldra; sjúkrahúsvist, gjörgæsla, öndunarvél, bakslag, aftur gjörgæsla og sem betur fer bati eftir þrjár langar vikur. Helga Maren rakti söguna og þessa erfiðu reynslu fyrir okkur í þættinum í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í dag bar hann vinkilinn að Skotlandi, Orkneyjum, Hjaltlandseyjum og Íslandi. Lesandi vikunnar í þetta sinn er Fríða Kolbrún Þorkelsdóttir bóksali og nemi í almennri bókmenntafræði. Hún ætlar að segja okkur frá því hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Hún talaði um eftirfarandi bækur: Lungu e. Pedro Gunnlaugur Garcia, American Psycho e. Brett Easton Ellis, Dracula e. Bram Stoker, svo nefndi hún höfundana Milan Kundera og Andri Snær Magnason og Kristínu Eiriksdóttir. Tónlist í þættinum í dag Við saman / Hljómar (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Desafinado / Stan Getz (Antonio Carlos Jobim, Newton Ferreira de Menonca) Smooth Operator / Sade (Sade Adu & R. St. John) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Færsla á Facebook síðasta föstudag vakti athygli okkar, en þar rekur Helga Maren Pálsdóttir atburðarás frá því 4ra gömul dóttir hennar vaknar með hálsbólgu laugardaginn 14.janúar. Það sem gerðist í kjölfarið er martöð allra foreldra; sjúkrahúsvist, gjörgæsla, öndunarvél, bakslag, aftur gjörgæsla og sem betur fer bati eftir þrjár langar vikur. Helga Maren rakti söguna og þessa erfiðu reynslu fyrir okkur í þættinum í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í dag bar hann vinkilinn að Skotlandi, Orkneyjum, Hjaltlandseyjum og Íslandi. Lesandi vikunnar í þetta sinn er Fríða Kolbrún Þorkelsdóttir bóksali og nemi í almennri bókmenntafræði. Hún ætlar að segja okkur frá því hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Hún talaði um eftirfarandi bækur: Lungu e. Pedro Gunnlaugur Garcia, American Psycho e. Brett Easton Ellis, Dracula e. Bram Stoker, svo nefndi hún höfundana Milan Kundera og Andri Snær Magnason og Kristínu Eiriksdóttir. Tónlist í þættinum í dag Við saman / Hljómar (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Desafinado / Stan Getz (Antonio Carlos Jobim, Newton Ferreira de Menonca) Smooth Operator / Sade (Sade Adu & R. St. John) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Björn Thoroddsen gítarleikari. Hans ferill er langur og glæstur, hann byrjaði í rokkinu en færði sig fljótlega líka yfir í djassinn og í dag ferðast hann, bæði sem sóló gítarleikari og með hljómsveitum, um heiminn og spilar popp, djass, rock, blús, kántrý og í rauninni bara það sem hann langar í það og það skiptið. Björn verður 65 ára í næstu viku, hann var valinn bæjarlistamaður Hafnarfjarðar í fyrra og við fórum með honum aftur í tímann og fengum hann til að segja okkur frá æskunni og uppvextinum og ferðalaginu í gegnum lífið til dagsins í dag. Auðvitað var gítarinn fyrirferðamikill á þeirri leið, hann sagði frá fyrsta gítarnum sem hann smíðaði sjálfur, náminu í rafeindavirkjun, menningarsjokkinu þegar hann flutti til L.A. og svo í lokin frá 25 ára afmælistónleikum Guitar Islancio sem verða haldnir næsta fimmtudag, 16.feb., í Hörpu. Í matarspjallinu í dag töluðum við um kartöflur. En kartöflur eru ekki bara kartöflur, það er hægt að matreiða þær á fjölbreyttan hátt og við fórum yfir eftirlætis aðferðir okkar þegar kemur að því að elda kartöflur. Tónlist í þættinum í dag Lady Madonna / Björn Thoroddsen (Lennon & McCartney) Þorraþræll / Björn Thoroddsen (Þjóðlag) Braggablús / Guitar Islancio (Magnús Eiríksson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Björn Thoroddsen gítarleikari. Hans ferill er langur og glæstur, hann byrjaði í rokkinu en færði sig fljótlega líka yfir í djassinn og í dag ferðast hann, bæði sem sóló gítarleikari og með hljómsveitum, um heiminn og spilar popp, djass, rock, blús, kántrý og í rauninni bara það sem hann langar í það og það skiptið. Björn verður 65 ára í næstu viku, hann var valinn bæjarlistamaður Hafnarfjarðar í fyrra og við fórum með honum aftur í tímann og fengum hann til að segja okkur frá æskunni og uppvextinum og ferðalaginu í gegnum lífið til dagsins í dag. Auðvitað var gítarinn fyrirferðamikill á þeirri leið, hann sagði frá fyrsta gítarnum sem hann smíðaði sjálfur, náminu í rafeindavirkjun, menningarsjokkinu þegar hann flutti til L.A. og svo í lokin frá 25 ára afmælistónleikum Guitar Islancio sem verða haldnir næsta fimmtudag, 16.feb., í Hörpu. Í matarspjallinu í dag töluðum við um kartöflur. En kartöflur eru ekki bara kartöflur, það er hægt að matreiða þær á fjölbreyttan hátt og við fórum yfir eftirlætis aðferðir okkar þegar kemur að því að elda kartöflur. Tónlist í þættinum í dag Lady Madonna / Björn Thoroddsen (Lennon & McCartney) Þorraþræll / Björn Thoroddsen (Þjóðlag) Braggablús / Guitar Islancio (Magnús Eiríksson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Það ætti ekki að hafa farið framhjá mörgum að 50 ár voru liðin frá upphafi eldgossins í Heimaey þann 23.janúar. Gosið setti líf Vestmannaeyinga í uppnám, heilu fjölskyldurnar þurftu að yfirgefa heimili sín með hraði og skilja megnið af aleigunni eftir. Um tveimur vikum eftir að gosið hófst hóf göngu sína útvarpsþáttur í Ríkisútvarpinu sem kallaðist Eyjapistill. Þátturinn var í loftinu í rúmt ár og urðu þættirnir alls tvöhundruð sextíu og einn. Í þeim voru til dæmis tekin fjölbreytt viðtöl tengd gosinu og Vestmannaeyjum, það voru birtar tilkynningar um týnda muni, sagðar fréttir af fólki og þróun mála í gosinu og spiluð tónlist. Við fengum þá bræður, Arnþór og Gísla Helgasyni, sem voru umsjónarmenn Eyjapistilsins, í þáttinn til að rifja upp þennan merkilega tíma og þættina, auk þess sem við fengum að heyra brot úr Eyjapistlinum í þættinum í dag. Rannsóknir sýna að sú andlega og tilfinningalega vinna sem fylgir því að skipuleggja heimilislíf, sem sagt önnur og þriðja vaktin, veldur ofálagi. Bent hefur verið á í því sambandi að þessi vinna sé ósýnileg, óþekkt og vanmetin, sem rekja megi til þess að úrelt kynjaviðmið séu enn við líði í nútíma samfélagi. Haukur Þór Stephensen og Helgi Már Friðgeirsson, nemendur í viðskiptafræði með áherslu á verkefnastjórnun við Háskólann á Bifröst, skrifuðu ritgerð um hversdagslega verkefnastjórnun og notkun hennar til að jafna verkaskiptingu hvað varðar aðra og þriðju vaktina. Markmið ritgerðarinnar var að skyggnast inn í og einangra þá þætti í lífi íslenskra fjölskyldna sem verkfæri verkefnastjórnunar geta auðveldað og aukið á jafnari dreifingu verkefna milli fjölskyldumeðlima. Þeir Haukur og Helgi sögðu okkur frá þessari rannsókn og fræddu okkur líka í byrjun hreinlega um hvað önnur og þriðja vaktin eru, því það vita það ekki allir. Tónlist í þættinum í dag Vestmannaeyjar / Gísli Helgason (Arnþór Helgason) Heimaslóð / Ási í Bæ (Alfreð Washington Þórðarson og Ástgeir Kristinn Ólafsson) El duende / Egill Ólafsson og Ellen Kristjánsdóttir (Egill Ólafsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Það ætti ekki að hafa farið framhjá mörgum að 50 ár voru liðin frá upphafi eldgossins í Heimaey þann 23.janúar. Gosið setti líf Vestmannaeyinga í uppnám, heilu fjölskyldurnar þurftu að yfirgefa heimili sín með hraði og skilja megnið af aleigunni eftir. Um tveimur vikum eftir að gosið hófst hóf göngu sína útvarpsþáttur í Ríkisútvarpinu sem kallaðist Eyjapistill. Þátturinn var í loftinu í rúmt ár og urðu þættirnir alls tvöhundruð sextíu og einn. Í þeim voru til dæmis tekin fjölbreytt viðtöl tengd gosinu og Vestmannaeyjum, það voru birtar tilkynningar um týnda muni, sagðar fréttir af fólki og þróun mála í gosinu og spiluð tónlist. Við fengum þá bræður, Arnþór og Gísla Helgasyni, sem voru umsjónarmenn Eyjapistilsins, í þáttinn til að rifja upp þennan merkilega tíma og þættina, auk þess sem við fengum að heyra brot úr Eyjapistlinum í þættinum í dag. Rannsóknir sýna að sú andlega og tilfinningalega vinna sem fylgir því að skipuleggja heimilislíf, sem sagt önnur og þriðja vaktin, veldur ofálagi. Bent hefur verið á í því sambandi að þessi vinna sé ósýnileg, óþekkt og vanmetin, sem rekja megi til þess að úrelt kynjaviðmið séu enn við líði í nútíma samfélagi. Haukur Þór Stephensen og Helgi Már Friðgeirsson, nemendur í viðskiptafræði með áherslu á verkefnastjórnun við Háskólann á Bifröst, skrifuðu ritgerð um hversdagslega verkefnastjórnun og notkun hennar til að jafna verkaskiptingu hvað varðar aðra og þriðju vaktina. Markmið ritgerðarinnar var að skyggnast inn í og einangra þá þætti í lífi íslenskra fjölskyldna sem verkfæri verkefnastjórnunar geta auðveldað og aukið á jafnari dreifingu verkefna milli fjölskyldumeðlima. Þeir Haukur og Helgi sögðu okkur frá þessari rannsókn og fræddu okkur líka í byrjun hreinlega um hvað önnur og þriðja vaktin eru, því það vita það ekki allir. Tónlist í þættinum í dag Vestmannaeyjar / Gísli Helgason (Arnþór Helgason) Heimaslóð / Ási í Bæ (Alfreð Washington Þórðarson og Ástgeir Kristinn Ólafsson) El duende / Egill Ólafsson og Ellen Kristjánsdóttir (Egill Ólafsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Samsæriskenningar eru ekki nýjar af nálinni, þær hafa líklegast fylgt mannkyninu megnið af okkar vegferð. En í heimi veraldarvefsins og samfélagsmiðla þá hefur líklega aldrei verið auðveldara að miðla upplýsingum og slíkum kenningum. En hvað er eiginlega samsæriskenning og hafa þær aukist á undanförnum árum, til dæmis á tímum Covid, Brexit og Donalds Trump? Og skera samsæriskenningar á Íslandi sig úr, eða eru þær á svipuðum slóðum og í öðrum löndum? Hulda Þórisdóttir stjórnmálasálfræðingur og dósent við stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands er ein þeirra sem unnu fjölþóðlega rannsókn um samsæriskenningar og hverjir aðhyllast þeim og hún kom til okkar í dag og fræddi okkur um samsæriskenningar. Á laugardaginn er óperan Don Pasquale eftir Gaetano Donizetti frumsýnd í Þjóðleikhúskjallaranum. Sviðslistaho?purinn O?ður neitar að geyma o?perur i? glerko?ssum, þau vilja miklu frekar taka þær fram, hrista af rykið og leika se?r að þeim. Pota i? o?skrifaðar reglur og skemmta se?r og o?ðrum. Þetta er hópur ungs fólks sem vill endurlífga óperuformið gagnvart almennum áhorfendum. Sólveig Siguðardóttir söngkona og þýðandi óperunnar og Ragnar Pétur Jóhannsson söngvari komu í þáttinn. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur til okkar í dag í veðurspjall. Það er engin lognmolla í veðrinu hér á fróni frekar en yfirleitt á þessum árstíma. Við ræddum þessa snörpu lægð sem gekk hratt yfir landið síðastliðinn sólarhring, sprengilægðir og þrjár lægðir sem eru fyrirsjáanlegar á næstu dögum. Tónlist í þættinum í dag: Barn / Ragnar Bjarnason (Ragnar Bjarnason og Steinn Steinarr) New York / Frank Sinatra (John Kander, Fred Ebb) My Island / Red Barnett (Haraldur V. Sveinbjörnsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Samsæriskenningar eru ekki nýjar af nálinni, þær hafa líklegast fylgt mannkyninu megnið af okkar vegferð. En í heimi veraldarvefsins og samfélagsmiðla þá hefur líklega aldrei verið auðveldara að miðla upplýsingum og slíkum kenningum. En hvað er eiginlega samsæriskenning og hafa þær aukist á undanförnum árum, til dæmis á tímum Covid, Brexit og Donalds Trump? Og skera samsæriskenningar á Íslandi sig úr, eða eru þær á svipuðum slóðum og í öðrum löndum? Hulda Þórisdóttir stjórnmálasálfræðingur og dósent við stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands er ein þeirra sem unnu fjölþóðlega rannsókn um samsæriskenningar og hverjir aðhyllast þeim og hún kom til okkar í dag og fræddi okkur um samsæriskenningar. Á laugardaginn er óperan Don Pasquale eftir Gaetano Donizetti frumsýnd í Þjóðleikhúskjallaranum. Sviðslistahópurinn Óður neitar að geyma óperur í glerkössum, þau vilja miklu frekar taka þær fram, hrista af rykið og leika sér að þeim. Pota í óskrifaðar reglur og skemmta sér og öðrum. Þetta er hópur ungs fólks sem vill endurlífga óperuformið gagnvart almennum áhorfendum. Sólveig Siguðardóttir söngkona og þýðandi óperunnar og Ragnar Pétur Jóhannsson söngvari komu í þáttinn. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur til okkar í dag í veðurspjall. Það er engin lognmolla í veðrinu hér á fróni frekar en yfirleitt á þessum árstíma. Við ræddum þessa snörpu lægð sem gekk hratt yfir landið síðastliðinn sólarhring, sprengilægðir og þrjár lægðir sem eru fyrirsjáanlegar á næstu dögum. Tónlist í þættinum í dag: Barn / Ragnar Bjarnason (Ragnar Bjarnason og Steinn Steinarr) New York / Frank Sinatra (John Kander, Fred Ebb) My Island / Red Barnett (Haraldur V. Sveinbjörnsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kynntumst verkefninu hundavinir í þættinum, það er hluti af vinaverkefnum Rauða krossins. Markmið þeirra er að sporna gegn félagslegri einangrun. Hundavinir er verkefni þar sem sjálfboðaliðar kíkja í heimsóknir á stofnanir eða til einstaklinga með hund, sé þess óskað. Þórdís Björg Björgvinsdóttir sjálfboðaliði kom í þáttinn í dag og sagði okkur frekar frá þessu verkefni. Því miður er fjöldi tilkynntra vinnuslysa til Vinnueftirlitsins rúmlega tvö þúsund á hverju ári, sem þýðir að meðaltali slasast sex einstaklingar í vinnuslysi á hverjum einasta degi. Í næstu viku verður forvarnaráðstefna VÍS haldin í þrettánda skiptið, hún er stærsta ráðstefna sinnar tegundar hér á landi og við fengum Helgu Rún Jónsdóttur, fulltrúa í gæða- og öryggisdeild Festis í viðtal, en hún ætlar á ráðstefnunni að fjalla um nýjar leiðir í forvarnar- og öryggismálum hjá Festi. Flestir verja stórum hluta tíma síns innandyra. Umhverfi okkar er samspil ólíkra þátta og hefur mismunandi áhrif á fólk. Þannig hefur umhverfið heima önnur áhrif en vinnuumhverfið og það er ólík upplifun að vera í skóla eða á sjúkrahúsi, í verslun eða leikhúsi. Páll Jakob Líndal er með doktorspróf í umhverfissálfræði frá Háskólanum í Sydney og hann er sérfræðingur í mati á sálfræðilegum áhrifum umhverfis á heilsu og vellíðan, hvort sem um er að ræða náttúru eða byggt umhverfi. Hann sagði okkur frá umhverfissálfræði í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Ástarævintýri / Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson, Ingi Gunnar Jóhannsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Napur vindur / Úlfarnir (Ólafía Hrönn Jónsdóttir og Halldóra Geirharðsdóttir) Vonarströnd / Íkorni (Stefán Örn Gunnlaugsson) Three little birds / Bob Marley & The Wailers (Bob Marley) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kynntumst verkefninu hundavinir í þættinum, það er hluti af vinaverkefnum Rauða krossins. Markmið þeirra er að sporna gegn félagslegri einangrun. Hundavinir er verkefni þar sem sjálfboðaliðar kíkja í heimsóknir á stofnanir eða til einstaklinga með hund, sé þess óskað. Þórdís Björg Björgvinsdóttir sjálfboðaliði kom í þáttinn í dag og sagði okkur frekar frá þessu verkefni. Því miður er fjöldi tilkynntra vinnuslysa til Vinnueftirlitsins rúmlega tvö þúsund á hverju ári, sem þýðir að meðaltali slasast sex einstaklingar í vinnuslysi á hverjum einasta degi. Í næstu viku verður forvarnaráðstefna VÍS haldin í þrettánda skiptið, hún er stærsta ráðstefna sinnar tegundar hér á landi og við fengum Helgu Rún Jónsdóttur, fulltrúa í gæða- og öryggisdeild Festis í viðtal, en hún ætlar á ráðstefnunni að fjalla um nýjar leiðir í forvarnar- og öryggismálum hjá Festi. Flestir verja stórum hluta tíma síns innandyra. Umhverfi okkar er samspil ólíkra þátta og hefur mismunandi áhrif á fólk. Þannig hefur umhverfið heima önnur áhrif en vinnuumhverfið og það er ólík upplifun að vera í skóla eða á sjúkrahúsi, í verslun eða leikhúsi. Páll Jakob Líndal er með doktorspróf í umhverfissálfræði frá Háskólanum í Sydney og hann er sérfræðingur í mati á sálfræðilegum áhrifum umhverfis á heilsu og vellíðan, hvort sem um er að ræða náttúru eða byggt umhverfi. Hann sagði okkur frá umhverfissálfræði í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Ástarævintýri / Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson, Ingi Gunnar Jóhannsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Napur vindur / Úlfarnir (Ólafía Hrönn Jónsdóttir og Halldóra Geirharðsdóttir) Vonarströnd / Íkorni (Stefán Örn Gunnlaugsson) Three little birds / Bob Marley & The Wailers (Bob Marley) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Kvenheilsa er nýtt teymi innan Heilsugæslu Höfuðborgarsvæðisins og var opnað í haust. Hlutverk teymisins er að sinna sjúkdómum og heilsufarsvanda sem eingöngu eru til staðar hjá konum. Steinunn Zophoníasdóttir ljósmóðir er ein af þeim sem stendur að stofnun þessarar þjónustu og hún kom í þáttinn í dag og við ræddum við hana m.a. um breytingaskeið kvenna en það var eitt af upphafsverkefnum teymisins. Við fengum glænýjan vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að bíldruslum og brostnum draumum í þjóðfræðilegu samhengi. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Edda Björg Eyjólfsdóttir, leikkona og leikstjóri. Hún leikstýrir sýningunni Venus í feldi sem frumsýnd var nýlega í Tjarnarbíói og hefur fengið virkilega góða gagnrýni. En við fengum að vita hvaða bækur Edda hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Edda talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Útlendingurinn e. Albert Camus Eden e. Auði Övu Ólafsdóttur Loving kindness e. William R. Miller Svo nefndi hún Þórberg Þórðarson, Halldór Laxness, Búlgakoff, Isabel Allende, Gabriel Garxia Marques, Dostojevsky og Suskind. Tónlist í þættinum í dag: Okkar menn í Havana / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason og Tómas R. Einarsson) Söknuður / Roof Tops (Ómar Ragnarsson, S. Oldman & D. Penn) Augun þín blá / Sigríður Thorlacius og Uppáhellingarnir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Kvenheilsa er nýtt teymi innan Heilsugæslu Höfuðborgarsvæðisins og var opnað í haust. Hlutverk teymisins er að sinna sjúkdómum og heilsufarsvanda sem eingöngu eru til staðar hjá konum. Steinunn Zophoníasdóttir ljósmóðir er ein af þeim sem stendur að stofnun þessarar þjónustu og hún kom í þáttinn í dag og við ræddum við hana m.a. um breytingaskeið kvenna en það var eitt af upphafsverkefnum teymisins. Við fengum glænýjan vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn bar hann vinkilinn að bíldruslum og brostnum draumum í þjóðfræðilegu samhengi. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Edda Björg Eyjólfsdóttir, leikkona og leikstjóri. Hún leikstýrir sýningunni Venus í feldi sem frumsýnd var nýlega í Tjarnarbíói og hefur fengið virkilega góða gagnrýni. En við fengum að vita hvaða bækur Edda hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Edda talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Útlendingurinn e. Albert Camus Eden e. Auði Övu Ólafsdóttur Loving kindness e. William R. Miller Svo nefndi hún Þórberg Þórðarson, Halldór Laxness, Búlgakoff, Isabel Allende, Gabriel Garxia Marques, Dostojevsky og Suskind. Tónlist í þættinum í dag: Okkar menn í Havana / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason og Tómas R. Einarsson) Söknuður / Roof Tops (Ómar Ragnarsson, S. Oldman & D. Penn) Augun þín blá / Sigríður Thorlacius og Uppáhellingarnir (Jón Múli og Jónas Árnasynir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Broddi Broddason fréttamaður. Hann var fréttamaður í útvarpi hér á RÚV í um fjóra áratugi, en hann las sinn síðasta fréttatíma síðasta vor. Rödd hans hefur fylgt þjóðinni í öll þessi ár og eflaust mörg sem fögnuðu því að heyra hana aftur í dag. Við auðvitað fórum aðeins með honum aftur í tímann, hvar hann er fæddur og uppalinn en mestur tími fór í að rifja upp áhugaverð augnablik í ferli hans sem fréttamanns. Í matarspjallinu síðasta föstudag töluðum við um ristað brauð og fengum mikil viðbrögð við því. Við héldum okkur við brauðmetið og ræddum samlokur í dag. Þær eru auðvitað margvíslegar það voru heitar lokur, grillaðar og steiktar sem voru fyrirferðamestar í þetta sinn. Tónlist í þættinum í dag: Ást er æði / Björgvin Halldórsson og Ragnheiður Gröndal (Sam Brooker, Ruby Amanfu og Kristinn G. Bjarnason) Chantilly Lace / Big Bopper (J.P. Richardson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Broddi Broddason fréttamaður. Hann var fréttamaður í útvarpi hér á RÚV í um fjóra áratugi, en hann las sinn síðasta fréttatíma síðasta vor. Rödd hans hefur fylgt þjóðinni í öll þessi ár og eflaust mörg sem fögnuðu því að heyra hana aftur í dag. Við auðvitað fórum aðeins með honum aftur í tímann, hvar hann er fæddur og uppalinn en mestur tími fór í að rifja upp áhugaverð augnablik í ferli hans sem fréttamanns. Í matarspjallinu síðasta föstudag töluðum við um ristað brauð og fengum mikil viðbrögð við því. Við héldum okkur við brauðmetið og ræddum samlokur í dag. Þær eru auðvitað margvíslegar það voru heitar lokur, grillaðar og steiktar sem voru fyrirferðamestar í þetta sinn. Tónlist í þættinum í dag: Ást er æði / Björgvin Halldórsson og Ragnheiður Gröndal (Sam Brooker, Ruby Amanfu og Kristinn G. Bjarnason) Chantilly Lace / Big Bopper (J.P. Richardson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Ágúst Einþórsson ólst upp á Austurlandi og lærði bakaraiðn í Reykjavík. Síðar fluttist hann til Danmerkur þar sem hann lauk námi í bakstri og sætabrauðsgerð. Hann sneri aftur til Íslands árið 2016 og opnaði ásamt öðrum bakaríið Brauð & Co. í Reykjavík, sem varð fljótt landsþekkt fyrir súrdeigsbrauð og kanilsnúða. Núna kennir Ágúst öðrum að baka á sérstökum námskeiðum hjá frami.is þar sem hann kennir fólki að skilja allt um það hvernig á að baka brauð, kökur og jafnvel tiramisu. Kraftur stendur fyrir árvekni- og fjáröflunarátak um þessar mundir þar sem verið er að vekja athygli á málefnum ungs fólks sem greinst hefur með krabbamein og aðstandenda. Arna Ösp Herdísardóttir kom í þáttinn í dag, en hún var 12 ára þegar móðir hennar greindist með krabbamein og síðar greindist hún sjálf með krabbamein. Með Örnu kom Inga Bryndís Árnadóttir, fræðslu- og hagsmunafulltrúi hjá Krafti. Halldóra Arnardóttir listfræðingur kom til okkar í dag og sagði okkur frá námskeiðinu Listir og menning, hugarefling við alzheimerssjúkdómnum sem hún stýrir hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Á námskeiðinu skoðar hún aðferðir og dæmi þar sem listir og menning hafa eflt hugann og aukið lífsgæði fólks með alzheimers, auk þess að stuðla að auknum skilningi í samfélaginu. Halldóra sagði okkur betur frá þessu í þættinum. Tónlist í þættinum í dag: Staldraðu við / Stuðmenn (Egill Ólafsson og Valgeir Guðjónsson) Somethin? stupid / Frank og Nancy Sinatra (Carson C. Parks) Time After Time / Eva Cassidy (Cindy Lauper) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Ágúst Einþórsson ólst upp á Austurlandi og lærði bakaraiðn í Reykjavík. Síðar fluttist hann til Danmerkur þar sem hann lauk námi í bakstri og sætabrauðsgerð. Hann sneri aftur til Íslands árið 2016 og opnaði ásamt öðrum bakaríið Brauð & Co. í Reykjavík, sem varð fljótt landsþekkt fyrir súrdeigsbrauð og kanilsnúða. Núna kennir Ágúst öðrum að baka á sérstökum námskeiðum hjá frami.is þar sem hann kennir fólki að skilja allt um það hvernig á að baka brauð, kökur og jafnvel tiramisu. Kraftur stendur fyrir árvekni- og fjáröflunarátak um þessar mundir þar sem verið er að vekja athygli á málefnum ungs fólks sem greinst hefur með krabbamein og aðstandenda. Arna Ösp Herdísardóttir kom í þáttinn í dag, en hún var 12 ára þegar móðir hennar greindist með krabbamein og síðar greindist hún sjálf með krabbamein. Með Örnu kom Inga Bryndís Árnadóttir, fræðslu- og hagsmunafulltrúi hjá Krafti. Halldóra Arnardóttir listfræðingur kom til okkar í dag og sagði okkur frá námskeiðinu Listir og menning, hugarefling við alzheimerssjúkdómnum sem hún stýrir hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Á námskeiðinu skoðar hún aðferðir og dæmi þar sem listir og menning hafa eflt hugann og aukið lífsgæði fólks með alzheimers, auk þess að stuðla að auknum skilningi í samfélaginu. Halldóra sagði okkur betur frá þessu í þættinum. Tónlist í þættinum í dag: Staldraðu við / Stuðmenn (Egill Ólafsson og Valgeir Guðjónsson) Somethin? stupid / Frank og Nancy Sinatra (Carson C. Parks) Time After Time / Eva Cassidy (Cindy Lauper) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Tryggvi Helgason barnalæknir og sérfræðingur í offitu barna kom í þáttinn í dag. Hann sagði okkur frá stefnubreytingu, sem eru að verða í Evrópu og Ameríku í meðferðarúrræðum gegn offitu bæði hjá börnum og fullorðnum. Tryggvi fræddi okkur um stöðuna í dag og þróun í þessum málum í nánustu framtíð, hvað varðar meðferðarúrræði, þróun og notkun lyfja og aðgerðir og hvort og hverjar mögulegar hættur væru við þessum úrræðum. Það hefur komið fram í fréttum að Fellabakarí á Héraði hefur hætt starfssemi og það var eina bakaríið sem var starfandi þar. Hver á að baka 20 þúsund bollur fyrir austfirðinga er spurning sem við höfum líka séð í fjölmiðlum. Sesam brauðhús er lítið handverksbakarí á Reyðarfirði og við hringdum þangað og athuguðum hvort þau geti annað eftirspurninni. Valur Þórsson er yfirbakari þar og var á línunni í þættinum. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Það eru liðin 50 ár frá því að gos hófst í Eyjum og þess var minnst með ýmsum hætti þann 23. janúar síðastliðinn. Magnús var í Eyjum kvöldið fyrir gos en var farinn út á sjó áður en það byrjaði og hann segir frá þeirri skelfilegu upplifun að fá fréttirnar beint í æð í gegnum radíóið þessa örlagaríku nótt. Hann segir líka frá komandi goslokahátíð en þá verður afhjúpaður minnisvarði Ólafs Elíassonar um gosið. Hann spurði einnig í ljósi þess að enginn minnisvarði er um Tyrkjaránið í Eyjum, hvað eigi að gera þegar 400 ár verða liðin frá ráninu árið 2027. Tónlist í þættinum í dag: Kling klang / Dátar (Þórir Baldursson og Ólafur Gaukur Þórhallsson) Going up the Country / Canned Heat (Alan Wilson) Girl from Before / Blood Harmony (Örn Eldjárn) Háa C / Moses Hightower (Andri Ólafsson og Steingrímur Karl Teague) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Tryggvi Helgason barnalæknir og sérfræðingur í offitu barna kom í þáttinn í dag. Hann sagði okkur frá stefnubreytingu, sem eru að verða í Evrópu og Ameríku í meðferðarúrræðum gegn offitu bæði hjá börnum og fullorðnum. Tryggvi fræddi okkur um stöðuna í dag og þróun í þessum málum í nánustu framtíð, hvað varðar meðferðarúrræði, þróun og notkun lyfja og aðgerðir og hvort og hverjar mögulegar hættur væru við þessum úrræðum. Það hefur komið fram í fréttum að Fellabakarí á Héraði hefur hætt starfssemi og það var eina bakaríið sem var starfandi þar. Hver á að baka 20 þúsund bollur fyrir austfirðinga er spurning sem við höfum líka séð í fjölmiðlum. Sesam brauðhús er lítið handverksbakarí á Reyðarfirði og við hringdum þangað og athuguðum hvort þau geti annað eftirspurninni. Valur Þórsson er yfirbakari þar og var á línunni í þættinum. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Það eru liðin 50 ár frá því að gos hófst í Eyjum og þess var minnst með ýmsum hætti þann 23. janúar síðastliðinn. Magnús var í Eyjum kvöldið fyrir gos en var farinn út á sjó áður en það byrjaði og hann segir frá þeirri skelfilegu upplifun að fá fréttirnar beint í æð í gegnum radíóið þessa örlagaríku nótt. Hann segir líka frá komandi goslokahátíð en þá verður afhjúpaður minnisvarði Ólafs Elíassonar um gosið. Hann spurði einnig í ljósi þess að enginn minnisvarði er um Tyrkjaránið í Eyjum, hvað eigi að gera þegar 400 ár verða liðin frá ráninu árið 2027. Tónlist í þættinum í dag: Kling klang / Dátar (Þórir Baldursson og Ólafur Gaukur Þórhallsson) Going up the Country / Canned Heat (Alan Wilson) Girl from Before / Blood Harmony (Örn Eldjárn) Háa C / Moses Hightower (Andri Ólafsson og Steingrímur Karl Teague) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom í veðurspjallið í dag. Það hefur auðvitað talsvert veður gengið yfir landið undanfarinn sólarhring því var ekki úr vegi að ræða það og Elín fræddi okkur líka almennt um lægðamyndun í dag. Spegill fortíðar og silfur framtíðar nefnist fyrirlestraröð á vegum Vitafélagsins, en það félag stendur vörð um strandmenningu á Íslandi. Annað kvöld mun Kristinn R. Ólafsson, útvarpsmaður, rithöfundur og þýðandi, koma fram, en hann ætlar að segja sögur af formæðrum sínum og forfeðum sem voru bátasmiðir, önglasmiðir og galdramenn. Viðburðurinn fer fram í Sjóminjasafninu í Grandagarði annað kvöld kl.20 Hvað veldur minnkandi fæðingartíðni á Íslandi? Sunna Kristín Símonardóttir nýdoktor í félagsfræði kom til okkar í dag, en hún er meðal stjórnenda verkefnis þar sem hópur fræðafólks við Háskóla Íslands, þvert á fræðigreinar, leitast við að svara þessari spurningu og rannsaka lækkun fæðinartíðni hér á landi. Sunna Kristín sagði okkur meira frá þessari áhugaverðu þróun í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: María Ísabel / Helena Eyjólfsdóttir (J. Moreno, L. Moreno og Ásta Sigurðardóttir) The Windmills of Your Mind / Dusty Springfield (Alan Bergman, Marilyn Bergman og Michael Legrand) I?m Not Ready / Rachael og Vilray (Vilray) Blackbird / Beatles (Lennon & McCartney) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom í veðurspjallið í dag. Það hefur auðvitað talsvert veður gengið yfir landið undanfarinn sólarhring því var ekki úr vegi að ræða það og Elín fræddi okkur líka almennt um lægðamyndun í dag. Spegill fortíðar og silfur framtíðar nefnist fyrirlestraröð á vegum Vitafélagsins, en það félag stendur vörð um strandmenningu á Íslandi. Annað kvöld mun Kristinn R. Ólafsson, útvarpsmaður, rithöfundur og þýðandi, koma fram, en hann ætlar að segja sögur af formæðrum sínum og forfeðum sem voru bátasmiðir, önglasmiðir og galdramenn. Viðburðurinn fer fram í Sjóminjasafninu í Grandagarði annað kvöld kl.20 Hvað veldur minnkandi fæðingartíðni á Íslandi? Sunna Kristín Símonardóttir nýdoktor í félagsfræði kom til okkar í dag, en hún er meðal stjórnenda verkefnis þar sem hópur fræðafólks við Háskóla Íslands, þvert á fræðigreinar, leitast við að svara þessari spurningu og rannsaka lækkun fæðinartíðni hér á landi. Sunna Kristín sagði okkur meira frá þessari áhugaverðu þróun í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: María Ísabel / Helena Eyjólfsdóttir (J. Moreno, L. Moreno og Ásta Sigurðardóttir) The Windmills of Your Mind / Dusty Springfield (Alan Bergman, Marilyn Bergman og Michael Legrand) I?m Not Ready / Rachael og Vilray (Vilray) Blackbird / Beatles (Lennon & McCartney) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í Garðabænum er verið að opna nýja margmiðlunarsýningu um sögu Garðabæjar allt frá landnámi til dagsins í dag. Sýningin þykir glæsileg þó hún sé staðsett í fyrrum ruslageymslu á Garðatorgi. Hringur Hafsteinsson hjá Gagarín er einn höfunda sýningarinnar og hann hefur haft mikla ánægju af þessu verkefni enda alinn upp í Garðabænum og hann sagði okkur í dag frá endurbættri sýningu í rústum næststærsta landnámsskála á Íslandi sem er í Garðabæ en þar munum verður hægt að horfa í í gegnum sýndarveruleikakíkja aftur landnámstímans. Við töluðum við Hring í þættinum í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn bar hann vinkilinn að veðurspám, eða hvernig veðurspár koma fram í þjóðsögum og ævintýrum Jóns Árnasonar. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Karl Ólafur Hallbjörnsson heimspekingur. Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Hann talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Book of the New Sun e. Gene Wolfe Cloud Cuckoo Land e. Anthony Doerr Being and Time e. Martin Heidegger Verufræði e. Björn Þorsteinsson Wheel of Time e. Robert Jordan Greifinn af Monte Cristo e. Alexander Dumas Percy Jackson bækurnar e. Rick Riordan Gyllti áttavitinn, Lúmski hnífurinn og Skuggasjónaukinn e. Philip Pullman Tónlist í þættinum í dag: Ó borg mín borg / Haukur Morthens (Haukur Morthens og Vilhjálmur frá Skáholti) Það er svo skrýtið / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Eiríksson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Hálftómt glas / Brek (Jóhann Ingi Benediktsson, Sigmar Þór Mattíasson, Guðmundur Atli Pétursson og Harpa Þorvaldsdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í Garðabænum er verið að opna nýja margmiðlunarsýningu um sögu Garðabæjar allt frá landnámi til dagsins í dag. Sýningin þykir glæsileg þó hún sé staðsett í fyrrum ruslageymslu á Garðatorgi. Hringur Hafsteinsson hjá Gagarín er einn höfunda sýningarinnar og hann hefur haft mikla ánægju af þessu verkefni enda alinn upp í Garðabænum og hann sagði okkur í dag frá endurbættri sýningu í rústum næststærsta landnámsskála á Íslandi sem er í Garðabæ en þar munum verður hægt að horfa í í gegnum sýndarveruleikakíkja aftur landnámstímans. Við töluðum við Hring í þættinum í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn bar hann vinkilinn að veðurspám, eða hvernig veðurspár koma fram í þjóðsögum og ævintýrum Jóns Árnasonar. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Karl Ólafur Hallbjörnsson heimspekingur. Við fengum að vita hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Hann talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Book of the New Sun e. Gene Wolfe Cloud Cuckoo Land e. Anthony Doerr Being and Time e. Martin Heidegger Verufræði e. Björn Þorsteinsson Wheel of Time e. Robert Jordan Greifinn af Monte Cristo e. Alexander Dumas Percy Jackson bækurnar e. Rick Riordan Gyllti áttavitinn, Lúmski hnífurinn og Skuggasjónaukinn e. Philip Pullman Tónlist í þættinum í dag: Ó borg mín borg / Haukur Morthens (Haukur Morthens og Vilhjálmur frá Skáholti) Það er svo skrýtið / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Eiríksson og Vilhjálmur Vilhjálmsson) Hálftómt glas / Brek (Jóhann Ingi Benediktsson, Sigmar Þór Mattíasson, Guðmundur Atli Pétursson og Harpa Þorvaldsdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Eyþór Ingi Gunnlaugsson, söngvari, tónlistarmaður og skemmtikraftur. Hann er á 34 aldursári en hefur gert ótrúlega margt á sínum ferli. Hann var 15 ára gamall þegar hann fékk hlutverk í söngleiknum Oliver sem settur var upp hjá Leikfélagi Akureyrar og árið 2007 sigraði hann söngkeppni framhaldsskólanna. Árið 2008 vann hann í keppninni Bandið hans Bubba, sem var á Stöð 2 og eftir það var ekki aftur snúið, Eyþór Ingi var mættur í bransann. Hann söng fyrir Íslands hönd í Eurovision lagið Ég á líf árið 2013, hann lék eitt aðalhlutverkið í Rocky Horror og nú síðustu ár hefur hann einn og sér farið um landið fyrir jólin og fyllt félagsheimili og kirkjur með fallegum söng og eftirhermum í bland. Eyþór hefur frá barnæsku haldið mikið upp á Ladda og í rauninni hefur hann leikið og hermt á eftir grínkarakterum Ladda síðan í æsku. Laddi og Eyþór eru góðir vinir í dag og hafa komið talsvert fram saman og enn er tækifæri til að sjá þá í Bæjarbíói í Hafnarfirði. Í matarspjallinu í dag töluðum við um ristað brauð. Og ristað brauð er ekki bara ristað brauð. Það voru ræddar ýmsar útfærslur og minningar tengdu því í matarspjallinu í dag. Tónlist í þættinum í dag: Aftur heim til þín / Eyþór Ingi og Lay Low (Baldur Hjörleifsson og Jónína Guðrún Eysteinsdóttir) Amorsvísa (Til Soffíu) / Eyþór Ingi og Atómskáldin (Eyþór Ingi Gunnlaugsson) Ég á líf / Eyþór Ingi Gunnlaugsson (Örlygur Smári og Pétur Örn Guðmundsson) Ristað brauð með smjöri / Hemmi Gunn og Rúnar Júlíusson (texti Rúnar Júlíusson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Eyþór Ingi Gunnlaugsson, söngvari, tónlistarmaður og skemmtikraftur. Hann er á 34 aldursári en hefur gert ótrúlega margt á sínum ferli. Hann var 15 ára gamall þegar hann fékk hlutverk í söngleiknum Oliver sem settur var upp hjá Leikfélagi Akureyrar og árið 2007 sigraði hann söngkeppni framhaldsskólanna. Árið 2008 vann hann í keppninni Bandið hans Bubba, sem var á Stöð 2 og eftir það var ekki aftur snúið, Eyþór Ingi var mættur í bransann. Hann söng fyrir Íslands hönd í Eurovision lagið Ég á líf árið 2013, hann lék eitt aðalhlutverkið í Rocky Horror og nú síðustu ár hefur hann einn og sér farið um landið fyrir jólin og fyllt félagsheimili og kirkjur með fallegum söng og eftirhermum í bland. Eyþór hefur frá barnæsku haldið mikið upp á Ladda og í rauninni hefur hann leikið og hermt á eftir grínkarakterum Ladda síðan í æsku. Laddi og Eyþór eru góðir vinir í dag og hafa komið talsvert fram saman og enn er tækifæri til að sjá þá í Bæjarbíói í Hafnarfirði. Í matarspjallinu í dag töluðum við um ristað brauð. Og ristað brauð er ekki bara ristað brauð. Það voru ræddar ýmsar útfærslur og minningar tengdu því í matarspjallinu í dag. Tónlist í þættinum í dag: Aftur heim til þín / Eyþór Ingi og Lay Low (Baldur Hjörleifsson og Jónína Guðrún Eysteinsdóttir) Amorsvísa (Til Soffíu) / Eyþór Ingi og Atómskáldin (Eyþór Ingi Gunnlaugsson) Ég á líf / Eyþór Ingi Gunnlaugsson (Örlygur Smári og Pétur Örn Guðmundsson) Ristað brauð með smjöri / Hemmi Gunn og Rúnar Júlíusson (texti Rúnar Júlíusson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kynntum okkur hugmyndafræði jákvæðrar heilsu í dag. Þær Rannveig Eir Helgadóttir geðhjúkrunarfræðingur og Rannveig Björk Gylfadóttir, sérfræðingur í krabbameinshjúkrun, standa að námskeiðinu Heilsuhjólið mitt hjá Endurmenntun Háskóla Íslands þar sem kynnt verður ný skilgreining á hugmyndafræði á heilsu, sem sagt jákvæð heilsa. En hvað er átt við með því og hvað er heilsuhjólið? Þær nöfnur Rannveig Eir og Rannveig Björk svörðuðu því í þættinum. Í kvöld verða fluttar helstu dægurlagaperlur Steingríms M. Sigfússonar í Salnum í Kópavogi en það er barnabarn hans, Gísli Magna Sigríðarson, sem heldur síðbúna útgáfutónleika en hann gaf út plötu með lögum afa síns en vegna heimsfaraldursins náðist ekki að halda tónleika fyrr. Gísli kom í þáttinn og sagði okkur frá afa sínum, Steingrími, í dag og við heyrðum lag af plötunni. Einn þeirra sem fékk heiðursmerki hinnar íslensku fálkaorðu frá forseta Íslands í upphafi árs var Hafberg Þórisson, garðyrkjumaður og forstjóri, en hann fékk orðuna fyrir frumkvöðlastarf í ræktun og vistvænni grænmetisframleiðslu. Hafberg rekur Lambhaga garðyrkjustöð sem er svo að segja í miðri borginni. Hann er þessa dagana staddur í Þýskalandi á Landbúnaðarráðstefnu og við slógum á þráðinn til hans í þættinum. Tónlist í þættinum í dag: Í löngu máli / Una Torfa (Una Torfa) Aguas de Marco / Antonio Carlos Jobim & Elis Regina (Antonio Carlos Jobim) Mikið var gaman að því / Gísli Magnason (Steingrímur M Sigfússon) Græna byltingin / Spilverk Þjóðanna (Spilverk þjóðanna) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kynntum okkur hugmyndafræði jákvæðrar heilsu í dag. Þær Rannveig Eir Helgadóttir geðhjúkrunarfræðingur og Rannveig Björk Gylfadóttir, sérfræðingur í krabbameinshjúkrun, standa að námskeiðinu Heilsuhjólið mitt hjá Endurmenntun Háskóla Íslands þar sem kynnt verður ný skilgreining á hugmyndafræði á heilsu, sem sagt jákvæð heilsa. En hvað er átt við með því og hvað er heilsuhjólið? Þær nöfnur Rannveig Eir og Rannveig Björk svörðuðu því í þættinum. Í kvöld verða fluttar helstu dægurlagaperlur Steingríms M. Sigfússonar í Salnum í Kópavogi en það er barnabarn hans, Gísli Magna Sigríðarson, sem heldur síðbúna útgáfutónleika en hann gaf út plötu með lögum afa síns en vegna heimsfaraldursins náðist ekki að halda tónleika fyrr. Gísli kom í þáttinn og sagði okkur frá afa sínum, Steingrími, í dag og við heyrðum lag af plötunni. Einn þeirra sem fékk heiðursmerki hinnar íslensku fálkaorðu frá forseta Íslands í upphafi árs var Hafberg Þórisson, garðyrkjumaður og forstjóri, en hann fékk orðuna fyrir frumkvöðlastarf í ræktun og vistvænni grænmetisframleiðslu. Hafberg rekur Lambhaga garðyrkjustöð sem er svo að segja í miðri borginni. Hann er þessa dagana staddur í Þýskalandi á Landbúnaðarráðstefnu og við slógum á þráðinn til hans í þættinum. Tónlist í þættinum í dag: Í löngu máli / Una Torfa (Una Torfa) Aguas de Marco / Antonio Carlos Jobim & Elis Regina (Antonio Carlos Jobim) Mikið var gaman að því / Gísli Magnason (Steingrímur M Sigfússon) Græna byltingin / Spilverk Þjóðanna (Spilverk þjóðanna) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst í dag um námskeið um það sem hafa ber í huga við atvinnuleit. Hvernig á að gera áhugavekjandi ferilskrá og kynningarbréf. Hvernig er best að undibúa sig fyrir atvinnuviðtal og svo líka hvar er best að leita að starfi við hæfi? Einar Sigvaldason, stjórnendaþjálfi og ráðgjafi stýrir námskeiðinu Að skara fram úr í atvinnuleit á vegum Endurmenntunar Háskóla Íslands. Við fengum hann til að segja okkur betur frá því hvernig er best að bera sig að í atvinnuleitinni. Jón Magnús Kristjánsson læknir og fyrrverandi yfirlæknir bráðamóttökum Landsspítalans hætti í vinnunni og fylgdi hjarta sínu yfir í annað eftir að hafa leitað til og unnið með markþjálfa. Jón kom í þáttinn og sagði okkur frá þessu ferðalagi sínu og hans leit að starfsánægju með hjálp markþjálfa. Jón er meðal fyrirlesara á Markþjálfunardögunum sem verða í næstu viku, 1. og 2. febrúar. Við hringdum svo til Danmerkur og heyrðum í systrunum Brynju Mary og Söru Victoriu Sverrisdætrum, en þær munu taka þátt í dönsku undankeppninni fyrir Eurovision þann 11.febrúar næstkomandi. Þær eru 19 og 17 ára en eru samt komnar með talsverða reynslu, Brynja tók þátt í Söngvakeppni Sjónvarpsins með frumsamið lag og þær eru á samningi hjá Universal útgáfunni þar sem þær hafa gefið út nokkur lög og þær hafa verið með annan fótinn í Los Angeles undanfarið. Við kynntumst Brynju og Söru betur í þættinum og heyrðum lagið sem þær keppa með í dönsku undankeppninni, I Was Gonna Marry Him. Tónlist í þættinum í dag: Egils Appelsín / Spilverk Þjóðanna (Spilverk Þjóðanna) Sinking stone / Alison Krauss og Union Station (Lister) Our house / Crosby, Stills & Nash (Graham Nash) I was gonna marry him / Eyjaa (Rasmus Olsen, Maria Broberg og Thomas Buttenschön) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fræddumst í dag um námskeið um það sem hafa ber í huga við atvinnuleit. Hvernig á að gera áhugavekjandi ferilskrá og kynningarbréf. Hvernig er best að undibúa sig fyrir atvinnuviðtal og svo líka hvar er best að leita að starfi við hæfi? Einar Sigvaldason, stjórnendaþjálfi og ráðgjafi stýrir námskeiðinu Að skara fram úr í atvinnuleit á vegum Endurmenntunar Háskóla Íslands. Við fengum hann til að segja okkur betur frá því hvernig er best að bera sig að í atvinnuleitinni. Jón Magnús Kristjánsson læknir og fyrrverandi yfirlæknir bráðamóttökum Landsspítalans hætti í vinnunni og fylgdi hjarta sínu yfir í annað eftir að hafa leitað til og unnið með markþjálfa. Jón kom í þáttinn og sagði okkur frá þessu ferðalagi sínu og hans leit að starfsánægju með hjálp markþjálfa. Jón er meðal fyrirlesara á Markþjálfunardögunum sem verða í næstu viku, 1. og 2. febrúar. Við hringdum svo til Danmerkur og heyrðum í systrunum Brynju Mary og Söru Victoriu Sverrisdætrum, en þær munu taka þátt í dönsku undankeppninni fyrir Eurovision þann 11.febrúar næstkomandi. Þær eru 19 og 17 ára en eru samt komnar með talsverða reynslu, Brynja tók þátt í Söngvakeppni Sjónvarpsins með frumsamið lag og þær eru á samningi hjá Universal útgáfunni þar sem þær hafa gefið út nokkur lög og þær hafa verið með annan fótinn í Los Angeles undanfarið. Við kynntumst Brynju og Söru betur í þættinum og heyrðum lagið sem þær keppa með í dönsku undankeppninni, I Was Gonna Marry Him. Tónlist í þættinum í dag: Egils Appelsín / Spilverk Þjóðanna (Spilverk Þjóðanna) Sinking stone / Alison Krauss og Union Station (Lister) Our house / Crosby, Stills & Nash (Graham Nash) I was gonna marry him / Eyjaa (Rasmus Olsen, Maria Broberg og Thomas Buttenschön) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Dagbjört Jónsdóttir lögfræðingur hefur síðastliðin ár verið að þróa og hanna bók fyrir fólk sem vill halda utan um fjármálin sín með skipulögðum hætti. Í hverjum mánuði eru áskoranir til að takast á við, sem hún segir að geri verkefnið enn skemmtilegra. Bókin heitir Fundið fé - njóttu ferðalagsins og hugsun Dagbjartar með bókinni er að fá lesendur með sér í fjárhagslegt ferðalag þar sem það fær yfirsýn yfir fjármál sín á einungis fimm mínútum á dag. Dagbjört sagði okkur betur frá í þættinum í dag. Sunnudaginn 27. janúar 1907 komu saman nokkrar konur að Þingholtsstræti 18 í Reykjavík, heimili Bríetar Bjarnhéðinsdóttur. Tilgangurinn var að ræða stofnun félags sem gengist fyrir ýmsum breytingum á löggjöf landsins sem snerti konur og börn og framkvæmd laganna, eða eins og segir í 2. gr. fyrstu laga félagsins: Að starfa að því að íslenskar konur fái fullt stjórnmálajafnrétti á við karlmenn, kosningarétt, kjörgengi svo og rétt til embætta og atvinnu með sömu skilyrðum og þeir. Kvenréttindafélag Íslands fagnar 116 ára afmæli sínu með formlegum hætti á föstudaginn og við ræddum við framkvæmdastýru félagsins Rut Einarsdóttur af því tilefni í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í okkar vikulega veðurspjall. Í dag ræddi hún meðal annars við okkur um gömlu vindorðin; golu, kalda, stinningskalda, rok, storm, og fleiri. Tónlist í þættinum í dag: Litla músin / Jóhann Helgason (Jóhann Helgason) Ride up / Kristin Asbjörnssen (höf. ókunnur) When I stop dreaming / Don Henley og Dolly Parton (Charles Louvin og Ira Louvin) Dægurfluga / Brimkló (Björgvin Halldórsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Dagbjört Jónsdóttir lögfræðingur hefur síðastliðin ár verið að þróa og hanna bók fyrir fólk sem vill halda utan um fjármálin sín með skipulögðum hætti. Í hverjum mánuði eru áskoranir til að takast á við, sem hún segir að geri verkefnið enn skemmtilegra. Bókin heitir Fundið fé - njóttu ferðalagsins og hugsun Dagbjartar með bókinni er að fá lesendur með sér í fjárhagslegt ferðalag þar sem það fær yfirsýn yfir fjármál sín á einungis fimm mínútum á dag. Dagbjört sagði okkur betur frá í þættinum í dag. Sunnudaginn 27. janúar 1907 komu saman nokkrar konur að Þingholtsstræti 18 í Reykjavík, heimili Bríetar Bjarnhéðinsdóttur. Tilgangurinn var að ræða stofnun félags sem gengist fyrir ýmsum breytingum á löggjöf landsins sem snerti konur og börn og framkvæmd laganna, eða eins og segir í 2. gr. fyrstu laga félagsins: Að starfa að því að íslenskar konur fái fullt stjórnmálajafnrétti á við karlmenn, kosningarétt, kjörgengi svo og rétt til embætta og atvinnu með sömu skilyrðum og þeir. Kvenréttindafélag Íslands fagnar 116 ára afmæli sínu með formlegum hætti á föstudaginn og við ræddum við framkvæmdastýru félagsins Rut Einarsdóttur af því tilefni í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í okkar vikulega veðurspjall. Í dag ræddi hún meðal annars við okkur um gömlu vindorðin; golu, kalda, stinningskalda, rok, storm, og fleiri. Tónlist í þættinum í dag: Litla músin / Jóhann Helgason (Jóhann Helgason) Ride up / Kristin Asbjörnssen (höf. ókunnur) When I stop dreaming / Don Henley og Dolly Parton (Charles Louvin og Ira Louvin) Dægurfluga / Brimkló (Björgvin Halldórsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Þó margir Íslendingar fari til Tenerife á hverju ári og sumir láti sig jafnvel dreyma um að búa þar allan ársins hring þá eru nú fæstir sem láta verða af því en hjónin Anna Birna Sæmundsdóttir og Brynjólfur Gunnarsson létu slag standa og fluttu út árið 2019. Hún starfar sem nuddari, leiðsögumaður og fararstjóri og hann er sjómaður. Við hittum Önnu Birnu í íbúðinni þeirra á Adeje og spjölluðum við hana um lífið og tilveruna á Tenerife. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og aðra mánudaga í vetur. Í dag bar Guðjón vinkilinn að snjómokstri, kurteisi og hláku. Svo var það lesandi vikunnar, sem í þetta var Björg Árnadóttir, rithöfundur, ritlistarkennari og framkvæmdastjóri Stílvopnsins. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Hún talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Dádýrið eftir Magda Szabó Dyngjan eftir Sigrúnu Pálsdóttur Merking eftir Fríðu Ísberg Þetta rauða eftir Rögnu Sigurðardóttur og Pál Ólafsson ljóðskáld. Tónlist í þættinum í dag: Blítt og létt / KK og Magnús Eiríksson (Oddgeir Kristjánsson og Árni úr Eyjum) Sólbrúnir vangar / Sextett Ólafs Gauks (Oddgeir Kristjánsson og Ási í bæ) Ship og hoj / Kvartett Reynis Sigurðssonar (Oddgeir Kristjánsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Þó margir Íslendingar fari til Tenerife á hverju ári og sumir láti sig jafnvel dreyma um að búa þar allan ársins hring þá eru nú fæstir sem láta verða af því en hjónin Anna Birna Sæmundsdóttir og Brynjólfur Gunnarsson létu slag standa og fluttu út árið 2019. Hún starfar sem nuddari, leiðsögumaður og fararstjóri og hann er sjómaður. Við hittum Önnu Birnu í íbúðinni þeirra á Adeje og spjölluðum við hana um lífið og tilveruna á Tenerife. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og aðra mánudaga í vetur. Í dag bar Guðjón vinkilinn að snjómokstri, kurteisi og hláku. Svo var það lesandi vikunnar, sem í þetta var Björg Árnadóttir, rithöfundur, ritlistarkennari og framkvæmdastjóri Stílvopnsins. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Hún talaði um eftirtaldar bækur og höfunda: Dádýrið eftir Magda Szabó Dyngjan eftir Sigrúnu Pálsdóttur Merking eftir Fríðu Ísberg Þetta rauða eftir Rögnu Sigurðardóttur og Pál Ólafsson ljóðskáld. Tónlist í þættinum í dag: Blítt og létt / KK og Magnús Eiríksson (Oddgeir Kristjánsson og Árni úr Eyjum) Sólbrúnir vangar / Sextett Ólafs Gauks (Oddgeir Kristjánsson og Ási í bæ) Ship og hoj / Kvartett Reynis Sigurðssonar (Oddgeir Kristjánsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var einn af stórleikurum þjóðarinnar, Arnar Jónsson, en hann á einmitt áttræðisafmæli á morgun, laugardaginn 21.janúar. Hann hefur leikið vel á annað hundrað hlutverk í leikhúsum landsins, mörg af þekktustu burðarhlutverkum leikbókmenntanna. Arnar hefur auðvitað líka leikið í fjölda kvikmynda og í miklu magni sjónvarpsefnis og hefur tekið þátt í miklu grasrótarstarfi í leikhúsinu, með leikhópnum Grímu, Alþýðuleikhúsinu o.fl. meðfram því að leika í stofnanaleikhúsunum. Arnar leikur De Sade markgreifa í leikritinu Marat/Sade sem verður frumsýnt í kvöld í Borgarleikhúsinu. Það var því um nóg að ræða við Arnar í þættinum í dag, en við forvitnuðumst um hans æsku og uppvöxt og svo ferðalagið í gegnum lífið og leikhúsið til dagsins í dag. Í dag er bóndadagur, fyrsti dagur í þorra. Nú fyllast trog og bakkar um allt land af þorramat, súrum og ósúrum. Við fengum af því tilefni Jóhannes Stefánsson, eða Jóa í Múlakaffi, til að koma í þorramatarspjall í dag. Þar á bæ er allt á fullu á þessum tíma enda sækir gríðarlegur fjöldi sinn þorramat þangað og þau laga allan þorramat sem þar er í boði frá grunni. Jói kom með fullt fangið af þorramat og við smökkuðum hjá honum kræsingarnar og forvitnuðumst um þær í leiðinni. Tónlist í þættinum í dag: Niðrí bæ með bónda mínum / Borgardætur (Irving Berlin og Friðriks Erlingssonar) Skáldið og bóndinn / Bogomil Font og hljómsveitin Flís (Rafael De Leon og Sigtryggur Baldursson) Non, je ne regrette rien = Nei, ég iðrast ekki neins / Brynhildur Guðjónsdóttir (Charles Dumont, Michel Vaucar og Þórarinn Eldjárn) Þorrablót / Pétur Pétursson og Sigfús Pétursson (Ögmundur Eyþór Svavarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var einn af stórleikurum þjóðarinnar, Arnar Jónsson, en hann á einmitt áttræðisafmæli á morgun, laugardaginn 21.janúar. Hann hefur leikið vel á annað hundrað hlutverk í leikhúsum landsins, mörg af þekktustu burðarhlutverkum leikbókmenntanna. Arnar hefur auðvitað líka leikið í fjölda kvikmynda og í miklu magni sjónvarpsefnis og hefur tekið þátt í miklu grasrótarstarfi í leikhúsinu, með leikhópnum Grímu, Alþýðuleikhúsinu o.fl. meðfram því að leika í stofnanaleikhúsunum. Arnar leikur De Sade markgreifa í leikritinu Marat/Sade sem verður frumsýnt í kvöld í Borgarleikhúsinu. Það var því um nóg að ræða við Arnar í þættinum í dag, en við forvitnuðumst um hans æsku og uppvöxt og svo ferðalagið í gegnum lífið og leikhúsið til dagsins í dag. Í dag er bóndadagur, fyrsti dagur í þorra. Nú fyllast trog og bakkar um allt land af þorramat, súrum og ósúrum. Við fengum af því tilefni Jóhannes Stefánsson, eða Jóa í Múlakaffi, til að koma í þorramatarspjall í dag. Þar á bæ er allt á fullu á þessum tíma enda sækir gríðarlegur fjöldi sinn þorramat þangað og þau laga allan þorramat sem þar er í boði frá grunni. Jói kom með fullt fangið af þorramat og við smökkuðum hjá honum kræsingarnar og forvitnuðumst um þær í leiðinni. Tónlist í þættinum í dag: Niðrí bæ með bónda mínum / Borgardætur (Irving Berlin og Friðriks Erlingssonar) Skáldið og bóndinn / Bogomil Font og hljómsveitin Flís (Rafael De Leon og Sigtryggur Baldursson) Non, je ne regrette rien = Nei, ég iðrast ekki neins / Brynhildur Guðjónsdóttir (Charles Dumont, Michel Vaucar og Þórarinn Eldjárn) Þorrablót / Pétur Pétursson og Sigfús Pétursson (Ögmundur Eyþór Svavarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Dóra Svavarsdóttir er matreiðslumeistari og eigandi Culina, sem stendur fyrir ýmis konar námskeiðum og fræðslu sem tengist matreiðslu. Dóra hefur meðal annars staðið fyrir matargöngutúrum með túrista, útbúið jóladagatal með vörum frá smáframleiðendum og haldið utan um námskeið í samstarfi við Vakanda, Landvernd og Kvenfélagasamband Íslands sem hún kallar Eldað úr öllu. Í þessum mánuði heldur hún utan um svipað námskeið í Hússtjórnarskólanum, sem hún kallar Matur og loftlagsbreytingar. Markmið námskeiðanna er að kenna fólki leiðir til þess minnka matarsóun og velja hráefni sem bera ekki með sér þung kolefnisspor. Við ræddum við Dóru í þættinum og fengum hana til þess að gefa okkur einhver ráð í þessum málum. Á mánudaginn næsta, 23. janúar, eru fimmtíu ár liðin frá gosinu í Heimaey þegar íbúar Vestmannaeyja voru vaktir um miðja nótt og þurftu að yfirgefa heimili sín í snarhasti. Gosið hófst um klukkan 2 um nótt en útsending Ríkisútvarpsins hófst tveimur tímum síðar þegar starfsmenn voru ræstir til vinnu í útvarpshúsinu við Skúlagötu. Í þættinum Það gýs í Eyjum eru fyrstu klukkustundirnar í útsendingu Ríkisútvarpsins teknar saman og þannig dregin upp sú brotakennda mynd sem hlustendum útvarpsins var miðlað á fyrstu klukkustundum atburðanna. Við fengum Guðna Tómasson, sem hefur umsjón með þættinum, til að segja okkur betur frá honum. Og síðasta mánudag, 16.jan. sögðum við frá því í upphafi þáttarins þegar við vorum að rifja upp sögu dagsins að þann dag, 16 janúar árið 1947 hafi verið opnað talsímasamband milli Íslands og Bandaríkjanna í fyrsta sinn. Sigurður Harðarson rafeindavirki heyrði þetta og sendi okkur hljóðupptöku af þessu fyrsta talsímtali vestur um haf auk kafla úr bókinni Rafeindatækni í 150 ár, þar sem þessum viðburði er lýst. Við höfðum samband við Sigurð og fengum hann til að koma í þáttinn til að segja okkur betur frá þessu og við heyrðum brot af þessari merku upptöku frá árinu 1947. Tónlist í þættinum í dag: Drullukalt / Langi Seli og skuggarnir (Axel Hallkell Jóhannesson, Jón Þorleifur Steindórsson (Jón Skuggi)) Heimaey / Brynjólfsbúð (Árni Sigfússon) Grænmetisvísur / Úr sýningu Þjóðleikhússins (Thorbjörn Egner og Kristján frá Djúpalæk) Í síma / KK (Ólafur Haukur Símonarson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Dóra Svavarsdóttir er matreiðslumeistari og eigandi Culina, sem stendur fyrir ýmis konar námskeiðum og fræðslu sem tengist matreiðslu. Dóra hefur meðal annars staðið fyrir matargöngutúrum með túrista, útbúið jóladagatal með vörum frá smáframleiðendum og haldið utan um námskeið í samstarfi við Vakanda, Landvernd og Kvenfélagasamband Íslands sem hún kallar Eldað úr öllu. Í þessum mánuði heldur hún utan um svipað námskeið í Hússtjórnarskólanum, sem hún kallar Matur og loftlagsbreytingar. Markmið námskeiðanna er að kenna fólki leiðir til þess minnka matarsóun og velja hráefni sem bera ekki með sér þung kolefnisspor. Við ræddum við Dóru í þættinum og fengum hana til þess að gefa okkur einhver ráð í þessum málum. Á mánudaginn næsta, 23. janúar, eru fimmtíu ár liðin frá gosinu í Heimaey þegar íbúar Vestmannaeyja voru vaktir um miðja nótt og þurftu að yfirgefa heimili sín í snarhasti. Gosið hófst um klukkan 2 um nótt en útsending Ríkisútvarpsins hófst tveimur tímum síðar þegar starfsmenn voru ræstir til vinnu í útvarpshúsinu við Skúlagötu. Í þættinum Það gýs í Eyjum eru fyrstu klukkustundirnar í útsendingu Ríkisútvarpsins teknar saman og þannig dregin upp sú brotakennda mynd sem hlustendum útvarpsins var miðlað á fyrstu klukkustundum atburðanna. Við fengum Guðna Tómasson, sem hefur umsjón með þættinum, til að segja okkur betur frá honum. Og síðasta mánudag, 16.jan. sögðum við frá því í upphafi þáttarins þegar við vorum að rifja upp sögu dagsins að þann dag, 16 janúar árið 1947 hafi verið opnað talsímasamband milli Íslands og Bandaríkjanna í fyrsta sinn. Sigurður Harðarson rafeindavirki heyrði þetta og sendi okkur hljóðupptöku af þessu fyrsta talsímtali vestur um haf auk kafla úr bókinni Rafeindatækni í 150 ár, þar sem þessum viðburði er lýst. Við höfðum samband við Sigurð og fengum hann til að koma í þáttinn til að segja okkur betur frá þessu og við heyrðum brot af þessari merku upptöku frá árinu 1947. Tónlist í þættinum í dag: Drullukalt / Langi Seli og skuggarnir (Axel Hallkell Jóhannesson, Jón Þorleifur Steindórsson (Jón Skuggi)) Heimaey / Brynjólfsbúð (Árni Sigfússon) Grænmetisvísur / Úr sýningu Þjóðleikhússins (Thorbjörn Egner og Kristján frá Djúpalæk) Í síma / KK (Ólafur Haukur Símonarson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Við forvitnuðumst um ráðstefnu sem haldin verður í febrúar í Hörpu um öndun, kulda, streitu og seiglu. Vilhjálmur Andri Einarsson er heilsuþjálfi og meðstofnandi Andri Iceland, sem stendur að þessari ráðstefnu og hann kom til okkar í dag og við fengum hann til að segja okkur frá þessari ráðstefnu og sína reynslusögu, en hann átti í langvarandi glímu við líkamlega verki og andlega vanlíðan. Í dag fer fram málþing á vegum menntavísindasviðs Háskóla Íslands þar sem fjallað verður um mikilvægi félags- og tilfinninghæfni í skóla- og frístundastarfi. Þar verða líka kynntar mögulegar innleiðingar á geðrækt í skólastarf, ásamt kynningum á verðlaunaverkefnum sem byggja á nálgun jákvæðrar sálfræði. Fræðafólk sem er leiðandi á þessu sviði hérlendis og erlendis kemur fram á málþinginu og til þess að segja okkur nánar af því sem þar fer fram komu þær Bryndís Jóna Jónsdóttir, aðjúnkt á menntavísindasviði og einn skipuleggjanda málþingsins og Dóra Guðrún Guðmundsdóttir, sviðstjóri lýðheilsusviðs hjá Embætti landlæknis og kennslustjóri í diplómanámi í jákvæðri sálfræði við Endurmenntun H.Í. í þáttinn í dag. Við fengum svo að lokum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Póstkort dagsins inniheldur hugleiðingar Magnúsar um framtíðarspár, sem eru mikið stundaðar um áramót. Hann segir frá stjörnuspekinni sem er ennþá furðulega mikið notuð af fjölda fólks til að sjá fyrir hvernig hlutir munu þróast í nánustu framtíð. Hann segir líka frá uppgjöri tónlistarársins 2022 sem honum finnst að flestu leyti sýna einsleitni og takmarkaða yfirsýn. Tónlist í þættinum í dag: Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Take My Breath Away / Berlin (Giorgio Moroder) Að vera í sambandi / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Við forvitnuðumst um ráðstefnu sem haldin verður í febrúar í Hörpu um öndun, kulda, streitu og seiglu. Vilhjálmur Andri Einarsson er heilsuþjálfi og meðstofnandi Andri Iceland, sem stendur að þessari ráðstefnu og hann kom til okkar í dag og við fengum hann til að segja okkur frá þessari ráðstefnu og sína reynslusögu, en hann átti í langvarandi glímu við líkamlega verki og andlega vanlíðan. Í dag fer fram málþing á vegum menntavísindasviðs Háskóla Íslands þar sem fjallað verður um mikilvægi félags- og tilfinninghæfni í skóla- og frístundastarfi. Þar verða líka kynntar mögulegar innleiðingar á geðrækt í skólastarf, ásamt kynningum á verðlaunaverkefnum sem byggja á nálgun jákvæðrar sálfræði. Fræðafólk sem er leiðandi á þessu sviði hérlendis og erlendis kemur fram á málþinginu og til þess að segja okkur nánar af því sem þar fer fram komu þær Bryndís Jóna Jónsdóttir, aðjúnkt á menntavísindasviði og einn skipuleggjanda málþingsins og Dóra Guðrún Guðmundsdóttir, sviðstjóri lýðheilsusviðs hjá Embætti landlæknis og kennslustjóri í diplómanámi í jákvæðri sálfræði við Endurmenntun H.Í. í þáttinn í dag. Við fengum svo að lokum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Póstkort dagsins inniheldur hugleiðingar Magnúsar um framtíðarspár, sem eru mikið stundaðar um áramót. Hann segir frá stjörnuspekinni sem er ennþá furðulega mikið notuð af fjölda fólks til að sjá fyrir hvernig hlutir munu þróast í nánustu framtíð. Hann segir líka frá uppgjöri tónlistarársins 2022 sem honum finnst að flestu leyti sýna einsleitni og takmarkaða yfirsýn. Tónlist í þættinum í dag: Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Take My Breath Away / Berlin (Giorgio Moroder) Að vera í sambandi / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Ástvaldur Zenki Traustason, tónlistarmaður og Zen kennari, kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um zen iðkun og hvernig hún getur gert lífið betra. Ástvaldur sagði okkur sína sögu tengda Zen en hann dvaldi í Japan í sex mánuði þar sem hann lærði og nam Zen fræði. Parkinsonsamtökin stóð fyrir ráðstefnunni Höldum takti ? Parkinson og endurhæfing í Hörpu um helgina. Þar var lögð áhersla á mikilvægi endurhæfingar í meðferðinni við Parkinson. Þar var kynnt starfsemi Takts og þá endurhæfingu sem er í boði fyrir fólk með Parkinson og fleira. Við fengum Ágústu Kristínu Andersen forstöðumann Takts, miðstöðvar Parkinsonsamtakanna og Ernu Guðmundsdóttur framkvæmdastjóra Parkinsonsamtakanna til að segja okkur meira af því sem þarna fór fram. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur var svo hjá okkur með sitt vikulega veðurspjall. Í dag fræddi hún okkur til dæmis um perlumóðuský, sem sást víst lítið af yfir hátíðirnar hér á landi. Tónlist í þættinum í dag: Sveinbjörn Egilsson / Þokkabót (Gylfi Gunnarsson og Þórarinn Eldjárn) Pabbi vill mambó / Páll Óskar og Milljónamæringarnir (Fisher og textahöfundur ókunnur) Traustur vinur / Upplyfting (Jóhann G. Jóhannsson) Út í veður og vind / Stuðmenn (Egill Ólafsson og Valgeir Guðjónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Ástvaldur Zenki Traustason, tónlistarmaður og Zen kennari, kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um zen iðkun og hvernig hún getur gert lífið betra. Ástvaldur sagði okkur sína sögu tengda Zen en hann dvaldi í Japan í sex mánuði þar sem hann lærði og nam Zen fræði. Parkinsonsamtökin stóð fyrir ráðstefnunni Höldum takti ? Parkinson og endurhæfing í Hörpu um helgina. Þar var lögð áhersla á mikilvægi endurhæfingar í meðferðinni við Parkinson. Þar var kynnt starfsemi Takts og þá endurhæfingu sem er í boði fyrir fólk með Parkinson og fleira. Við fengum Ágústu Kristínu Andersen forstöðumann Takts, miðstöðvar Parkinsonsamtakanna og Ernu Guðmundsdóttur framkvæmdastjóra Parkinsonsamtakanna til að segja okkur meira af því sem þarna fór fram. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur var svo hjá okkur með sitt vikulega veðurspjall. Í dag fræddi hún okkur til dæmis um perlumóðuský, sem sást víst lítið af yfir hátíðirnar hér á landi. Tónlist í þættinum í dag: Sveinbjörn Egilsson / Þokkabót (Gylfi Gunnarsson og Þórarinn Eldjárn) Pabbi vill mambó / Páll Óskar og Milljónamæringarnir (Fisher og textahöfundur ókunnur) Traustur vinur / Upplyfting (Jóhann G. Jóhannsson) Út í veður og vind / Stuðmenn (Egill Ólafsson og Valgeir Guðjónsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Mörg okkar strengja heit um áramót um að nú þurfi að taka til í mataræðinu og helst að einhver kíló þurfi að víkja. En er þyngdarstjórnun málið eða er best að setja heilsuna í fyrsta sætið og henda vigtinni út með jólatrénu? Við ræddum í dag við Berglindi Blöndal klínískan næringarfræðing sem sérhæfir sig í næringu, vellíðan og streitulosun í tengslum við mat án þess að einblína um of á kíló og hitaeiningar. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Vinkill dagsins fjallar um að stundum er ekki nóg að hafa einn vinkil, heldur getur þurft að hafa tvo; eða jafnvel þrjá. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Rebekka Sif Stefánsdóttir, söngkona, söngkennari og rithöfundur. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Rebekka talaði um eftirtaldar bækur: Tól eftir Kristínu Eiríksdóttir Lungu eftir Pedro Gunnlaug Garcia Snuð eftir Brynjólf Þorsteinsson Svefngríma eftir Örvar Smárason Úr bálki hrakfalla eftir Lemony Snicket Tónlist í þættinum í dag: Haglél / Mugison (Örn Elías Guðmundsson) Just The Way You Are / Billy Joel (Billy Joel) Lag ljóð / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Mörg okkar strengja heit um áramót um að nú þurfi að taka til í mataræðinu og helst að einhver kíló þurfi að víkja. En er þyngdarstjórnun málið eða er best að setja heilsuna í fyrsta sætið og henda vigtinni út með jólatrénu? Við ræddum í dag við Berglindi Blöndal klínískan næringarfræðing sem sérhæfir sig í næringu, vellíðan og streitulosun í tengslum við mat án þess að einblína um of á kíló og hitaeiningar. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Vinkill dagsins fjallar um að stundum er ekki nóg að hafa einn vinkil, heldur getur þurft að hafa tvo; eða jafnvel þrjá. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Rebekka Sif Stefánsdóttir, söngkona, söngkennari og rithöfundur. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Rebekka talaði um eftirtaldar bækur: Tól eftir Kristínu Eiríksdóttir Lungu eftir Pedro Gunnlaug Garcia Snuð eftir Brynjólf Þorsteinsson Svefngríma eftir Örvar Smárason Úr bálki hrakfalla eftir Lemony Snicket Tónlist í þættinum í dag: Haglél / Mugison (Örn Elías Guðmundsson) Just The Way You Are / Billy Joel (Billy Joel) Lag ljóð / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag var Margrét Erla Maack. Hún hefur unnið í fjölmiðlum, sjónvarpi og útvarpi, hér á RÚV og nú á Hringbraut. Hún er skemmtikraftur, burleskdís, plötusnúður, karaókískrímsli og spurningaljón og athafnastjóri hjá Siðmennt, móðir og kærasta. Við fengum að vita í þættinum hvar hún er fædd og uppalin og ræddum ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag. Og í matarspjalli dagsins sat Margrét Erla Maack föstudagsgestur áfram með okkur og við fengum að vita hvað henni þykir skemmtilegast að elda og hver hennar uppáhaldsmatur er. Og Margrét sagði okkur líka frá skemmtilegri jólamatarhefð í hennar fjölskyldu. Tónlist í þættinum í dag: Græna byltingin / Spilverk þjóðanna (Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) Gloria / Laura Branigan (Giancarlo Bigazzi, Trevor Veitch, Umberto Tozzi) Try Me / Esther Philips (Scott & Radcliff) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag var Margrét Erla Maack. Hún hefur unnið í fjölmiðlum, sjónvarpi og útvarpi, hér á RÚV og nú á Hringbraut. Hún er skemmtikraftur, burleskdís, plötusnúður, karaókískrímsli og spurningaljón og athafnastjóri hjá Siðmennt, móðir og kærasta. Við fengum að vita í þættinum hvar hún er fædd og uppalin og ræddum ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag. Og í matarspjalli dagsins sat Margrét Erla Maack föstudagsgestur áfram með okkur og við fengum að vita hvað henni þykir skemmtilegast að elda og hver hennar uppáhaldsmatur er. Og Margrét sagði okkur líka frá skemmtilegri jólamatarhefð í hennar fjölskyldu. Tónlist í þættinum í dag: Græna byltingin / Spilverk þjóðanna (Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) Gloria / Laura Branigan (Giancarlo Bigazzi, Trevor Veitch, Umberto Tozzi) Try Me / Esther Philips (Scott & Radcliff) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Síðustu vikur hefur talsvert borið á umræðu um svokölluð hugvíkkandi efni og mögulega notkun þeirra til lækninga, sérstaklega til þess að aðstoða fólk sem glímir við geðræna kvilla. Efnin eru ólögleg og rannsóknir á virkni þeirra í þessu samhengi eru skammt á veg komnar, en þær staðreyndir hafa orðið til þess að ýmsir hafa varað við því að fólk fari fram úr sér í ályktunum um möguleikana sem falist gætu í notkun efnanna í lækningaskyni. Aðrir telja nægilega margt benda til þess að notkun hugvíkkandi efna undir eftirliti meðferðaraðila geti falið í sér tímamót í meðferðum við kvíða, þunglyndi og fíknisjúkdómum. Í dag hefst umfangsmikil ráðstefna um þessi mál í Hörpu, og meðal þeirra sem þar koma fram er Haraldur Erlendsson, geðlæknir. Haraldur sagði okkur nánar af sinni sýn á þessi mál í þættinum. Múlabær er fyrsta dagþjálfunin fyrir aldraðra og öryrkja og er stofnuð 1983 af Rauða krossinum, SÍBS og Samtökum aldraðra. Starfsemin verður því 40 ára 27. janúar nk. Markmið starfseminnar er að auka lífsgæði fólks sem býr í sjálfstæðri búsetu með heilbrigðisþjónustu, líkamlegri og félagslegri virkni. Það er töluvert langur biðlisti af fólki sem sækist eftir þjónustu í Múlabæ. Við kíktum í Síðumúlann og hittum Rósbjörgu S. Þórðardóttur, hópstjóra félagsstarfs, vinnustofu og listasmiðju í Múlabæ og við töluðum einnig við Ottó Malmberg, 91 árs, sem sótt hefur þjónustu í Múlabæ frá 2017. Á morgun, föstudag, eru tvöhundruð og fimmtíu ár frá því að Gunnlaugur Guðbrandsson Briem fæddist. Hann var fyrstur til að taka upp ættarnafnið Briem en í dag skipta þau hundruðum sem bera sama ættarnafn. Á laugardaginn verður haldið málþing í Þjóðarbókhlöðunni þar sem fræðifólk mun fjalla um ævi þessa merka sýslumanns og fjölskyldu hans. Við fengum þau Erlu Dóris Halldórsdóttur, sjálfstætt starfandi sagnfræðing og formann Félags um átjándu aldar fræði og Inga Þorleif Bjarnason, jarðeðlisfræðing, fundarstjóra málþingsins og stjórnarmann í Félagi um átjándu aldar fræði til þess að koma í þáttinn og segja okkur aðeins frá Gunnlaugi og því sem fer fram á málþinginu á laugardag. Tónlist í þættinum í dag: Bingó / Geirfuglarnir (Freyr Eyjólfsson) Lucy in the sky with diamonds / Bítlarnir (Lennon & McCartney) Það rökkvar í Róm / Erla Þorsteinsdóttir (Pietro Garineri og Loftur Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Síðustu vikur hefur talsvert borið á umræðu um svokölluð hugvíkkandi efni og mögulega notkun þeirra til lækninga, sérstaklega til þess að aðstoða fólk sem glímir við geðræna kvilla. Efnin eru ólögleg og rannsóknir á virkni þeirra í þessu samhengi eru skammt á veg komnar, en þær staðreyndir hafa orðið til þess að ýmsir hafa varað við því að fólk fari fram úr sér í ályktunum um möguleikana sem falist gætu í notkun efnanna í lækningaskyni. Aðrir telja nægilega margt benda til þess að notkun hugvíkkandi efna undir eftirliti meðferðaraðila geti falið í sér tímamót í meðferðum við kvíða, þunglyndi og fíknisjúkdómum. Í dag hefst umfangsmikil ráðstefna um þessi mál í Hörpu, og meðal þeirra sem þar koma fram er Haraldur Erlendsson, geðlæknir. Haraldur sagði okkur nánar af sinni sýn á þessi mál í þættinum. Múlabær er fyrsta dagþjálfunin fyrir aldraðra og öryrkja og er stofnuð 1983 af Rauða krossinum, SÍBS og Samtökum aldraðra. Starfsemin verður því 40 ára 27. janúar nk. Markmið starfseminnar er að auka lífsgæði fólks sem býr í sjálfstæðri búsetu með heilbrigðisþjónustu, líkamlegri og félagslegri virkni. Það er töluvert langur biðlisti af fólki sem sækist eftir þjónustu í Múlabæ. Við kíktum í Síðumúlann og hittum Rósbjörgu S. Þórðardóttur, hópstjóra félagsstarfs, vinnustofu og listasmiðju í Múlabæ og við töluðum einnig við Ottó Malmberg, 91 árs, sem sótt hefur þjónustu í Múlabæ frá 2017. Á morgun, föstudag, eru tvöhundruð og fimmtíu ár frá því að Gunnlaugur Guðbrandsson Briem fæddist. Hann var fyrstur til að taka upp ættarnafnið Briem en í dag skipta þau hundruðum sem bera sama ættarnafn. Á laugardaginn verður haldið málþing í Þjóðarbókhlöðunni þar sem fræðifólk mun fjalla um ævi þessa merka sýslumanns og fjölskyldu hans. Við fengum þau Erlu Dóris Halldórsdóttur, sjálfstætt starfandi sagnfræðing og formann Félags um átjándu aldar fræði og Inga Þorleif Bjarnason, jarðeðlisfræðing, fundarstjóra málþingsins og stjórnarmann í Félagi um átjándu aldar fræði til þess að koma í þáttinn og segja okkur aðeins frá Gunnlaugi og því sem fer fram á málþinginu á laugardag. Tónlist í þættinum í dag: Bingó / Geirfuglarnir (Freyr Eyjólfsson) Lucy in the sky with diamonds / Bítlarnir (Lennon & McCartney) Það rökkvar í Róm / Erla Þorsteinsdóttir (Pietro Garineri og Loftur Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Sjónlýsingar eru þjónusta við blinda og sjónskerta sem gefur ítarlegri mynd af því sem er að gerast í umhverfinu. Sjónlýsingar má nota við næstum allar tegundir viðburða; íþróttaleiki, sjónvarpsefni, bíómyndir, leikrit, listasýningar eða hvaðeina. Góð sjónlýsing gefur áhorfendanum betri heildarmynd af því sem er að gerast og einnig upplýsingar um hvað hugsanlega er að gerast í bakgrunni, ef það er mikilvægt fyrir söguþráðinn. Sjónlýsing getur því opnað nýjan heim fyrir áhorfendum sem eru t.d. hætt að geta fylgst með sjónvarpi, eða í leikhúsi, þegar þau sjá ekki lengur hvað er að gerast. Baldur Snær Sigurðsson, tækniráðgjafi Blindrafélagsins, kom í þáttinn og sagði okkur nánar frá sjónlýsingum. Héðinn Sveinbjörnsson ber hinn óviðjafnanlega titil aðalhamingjustjóri og er meðlimur í samtökum sem kalla sig Chief Happiness Officers. Héðinn kom í viðtal í Mannlega þáttinn í ágúst síðastliðnum og sagði okkur frá þessum samtökum, sem stuðla að því að starfsfólk upplifi hamingju á vinnustaðnum, finni tilgang og að það sé metið að verðleikum. Hann sagði okkur þá frá því að verið væri að safna gögnum um hamingju vinnandi fólks á alþjóðavísu og í dag kom hann aftur í þáttinn og kynnti einmitt niðurstöður þessarar könnunar. Við forvitnuðumst að lokum um málörvunarforritið Orðalykill. Það er gagnvirkt forrit sem kennir undirstöðuþætti lesturs og læsis og er afsprengi nýsköpunarfyrirtækisins Mussila. Við höfum fjallað talsvert í þættinum um hættuna sem steðjar að íslenskunni og íslenskukunnáttu yngri kynslóðanna nú á tímum snjalltækja, youtube og tik tok þar sem nánast öll afþreying er á ensku og þær áskoranir sem fylgja svo íslenskukunnáttu hraki ekki enn meira í kjölfarið. Orðalykill er einmitt lestrar- og málörvunarforrit og Jón Gunnar Þórðarson frá Musilla kom í þáttinn og sagði okkur betur frá. Tónlist í þættinum í dag: Afróbít / Samúel Jón Samúelsson Big Band (Samúel Jón Samúelsson) Bíólagið / Stuðmenn (Texti Egill Ólafsson, lag Valgeir Guðjónsson ) Hamingjan er hér / Jónas Sigurðsson (Jónas Sigurðsson) Orðin mín / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Sjónlýsingar eru þjónusta við blinda og sjónskerta sem gefur ítarlegri mynd af því sem er að gerast í umhverfinu. Sjónlýsingar má nota við næstum allar tegundir viðburða; íþróttaleiki, sjónvarpsefni, bíómyndir, leikrit, listasýningar eða hvaðeina. Góð sjónlýsing gefur áhorfendanum betri heildarmynd af því sem er að gerast og einnig upplýsingar um hvað hugsanlega er að gerast í bakgrunni, ef það er mikilvægt fyrir söguþráðinn. Sjónlýsing getur því opnað nýjan heim fyrir áhorfendum sem eru t.d. hætt að geta fylgst með sjónvarpi, eða í leikhúsi, þegar þau sjá ekki lengur hvað er að gerast. Baldur Snær Sigurðsson, tækniráðgjafi Blindrafélagsins, kom í þáttinn og sagði okkur nánar frá sjónlýsingum. Héðinn Sveinbjörnsson ber hinn óviðjafnanlega titil aðalhamingjustjóri og er meðlimur í samtökum sem kalla sig Chief Happiness Officers. Héðinn kom í viðtal í Mannlega þáttinn í ágúst síðastliðnum og sagði okkur frá þessum samtökum, sem stuðla að því að starfsfólk upplifi hamingju á vinnustaðnum, finni tilgang og að það sé metið að verðleikum. Hann sagði okkur þá frá því að verið væri að safna gögnum um hamingju vinnandi fólks á alþjóðavísu og í dag kom hann aftur í þáttinn og kynnti einmitt niðurstöður þessarar könnunar. Við forvitnuðumst að lokum um málörvunarforritið Orðalykill. Það er gagnvirkt forrit sem kennir undirstöðuþætti lesturs og læsis og er afsprengi nýsköpunarfyrirtækisins Mussila. Við höfum fjallað talsvert í þættinum um hættuna sem steðjar að íslenskunni og íslenskukunnáttu yngri kynslóðanna nú á tímum snjalltækja, youtube og tik tok þar sem nánast öll afþreying er á ensku og þær áskoranir sem fylgja svo íslenskukunnáttu hraki ekki enn meira í kjölfarið. Orðalykill er einmitt lestrar- og málörvunarforrit og Jón Gunnar Þórðarson frá Musilla kom í þáttinn og sagði okkur betur frá. Tónlist í þættinum í dag: Afróbít / Samúel Jón Samúelsson Big Band (Samúel Jón Samúelsson) Bíólagið / Stuðmenn (Texti Egill Ólafsson, lag Valgeir Guðjónsson ) Hamingjan er hér / Jónas Sigurðsson (Jónas Sigurðsson) Orðin mín / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Leifur Reynisson sagnfræðingur kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá verkefni sem hann hefur unnið með eldri borgurum síðastliðin tvö ár til að rjúfa félagslega einangrun þeirra eftir Covid. Hann hefur farið á milli félagsmiðstöðva eldri borgara í Reykjavík og sýnt ljósmyndir á breiðtjaldi. Myndirnar eru frá tímabilinu 1940-1960 og voru fengnar hjá Ljósmyndasafni Reykjavíkur. Leifur efnir svo til umræðna um myndirnar, því þær til dæmis varpa ljósi á æsku og æskuumhverfi eldri borgaranna og rifja upp persónulegar minningar. Leifur sagði okkur betur frá þessu áhugaverða verkefni í þættinum. Gæludýr verða oft dýrmætir fjölskyldumeðlimir en þau lifa yfirleitt skemur en eigendurnir. Því getur fylgt mikil sorg að missa gæludýrin sín og Sólrún Barbara Friðriksdóttir dýralæknir sem starfar hjá Dýraspítalanum Garðabæ kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um praktíska hliðarnar sem þarf að huga þegar gæludýr fellur frá. Svo ræddum við líka aðeins hvernig áramótin og flugeldarnir geta farið í gæludýrin. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur til okkar í veðurspjall. Nú var hún komin með formlegar tölur um veðrið í fyrra og samanburð við fyrri ár. Sem sagt hvernig veðurárið 2022 var bæði hér á landi og um allan heim og hvað er hægt að lesa úr því öllu saman. Tónlist í þættinum í dag: Það er svo ótalmargt / Ellý Vilhjálms (Jackie Smith, Derry Lindsay og Jóhanna Erlings Gissurardóttir) Ennþá man ég hvar / Hallbjörg Bjarnadóttir (Mogens Dam, Kaj Andersen og Bjarni Guðmundsson) Tipp topp / Prins Póló (Svavar Pétur Eysteinsson) Sönn ást / Björgvin Halldórsson (Magnús Eiríksson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Leifur Reynisson sagnfræðingur kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá verkefni sem hann hefur unnið með eldri borgurum síðastliðin tvö ár til að rjúfa félagslega einangrun þeirra eftir Covid. Hann hefur farið á milli félagsmiðstöðva eldri borgara í Reykjavík og sýnt ljósmyndir á breiðtjaldi. Myndirnar eru frá tímabilinu 1940-1960 og voru fengnar hjá Ljósmyndasafni Reykjavíkur. Leifur efnir svo til umræðna um myndirnar, því þær til dæmis varpa ljósi á æsku og æskuumhverfi eldri borgaranna og rifja upp persónulegar minningar. Leifur sagði okkur betur frá þessu áhugaverða verkefni í þættinum. Gæludýr verða oft dýrmætir fjölskyldumeðlimir en þau lifa yfirleitt skemur en eigendurnir. Því getur fylgt mikil sorg að missa gæludýrin sín og Sólrún Barbara Friðriksdóttir dýralæknir sem starfar hjá Dýraspítalanum Garðabæ kom í þáttinn í dag og fræddi okkur um praktíska hliðarnar sem þarf að huga þegar gæludýr fellur frá. Svo ræddum við líka aðeins hvernig áramótin og flugeldarnir geta farið í gæludýrin. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur til okkar í veðurspjall. Nú var hún komin með formlegar tölur um veðrið í fyrra og samanburð við fyrri ár. Sem sagt hvernig veðurárið 2022 var bæði hér á landi og um allan heim og hvað er hægt að lesa úr því öllu saman. Tónlist í þættinum í dag: Það er svo ótalmargt / Ellý Vilhjálms (Jackie Smith, Derry Lindsay og Jóhanna Erlings Gissurardóttir) Ennþá man ég hvar / Hallbjörg Bjarnadóttir (Mogens Dam, Kaj Andersen og Bjarni Guðmundsson) Tipp topp / Prins Póló (Svavar Pétur Eysteinsson) Sönn ást / Björgvin Halldórsson (Magnús Eiríksson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Ólöf Ingólfsdóttir er afar fjölhæf listakona en hún er menntuð í myndlist, dansi og söng auk þess að vera með meistaragráðu í menningarmiðlun. Hún hefur nú bætt markþjálfun við menntun sína og sagði okkur í þættinum í dag frá því hvernig listræn nálgun getur hjálpað fólki að ná markmiðum sínum. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Í dag bar hann vinkilinn við matarsóun, þorrann, skoska skáldið Robert Burns og þjóðargersemina Þórarin Eldjárn. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Sólveig Jónsdóttir rithöfundur og textasmiður. Hún gaf út núna fyrir jólin bókina Móðurlíf, sem er örsagnasafn um allar mögulega og ómögulegar tilfinningar tengdar móðurhlutverkinu. En við fengum að vita hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Sólveig sagði frá eftirfarandi bókum: Bréfið eftir Katheryn Hughes Nú brosir nóttin eftir Theódór Gunnlaugsson Greppikló eftir Júlía Donaldson Býr Íslendingur hér eftir Leif Muller Tónlist í þættinum í dag: Fyrrverandi / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) Söngur fjallkonunnar / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon og Egill Ólafsson Auld Lang Syne / The Dan Air Scottish Pipe Band og Peter Weekers (Skoskt þjóðlag - Robert Burns) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Ólöf Ingólfsdóttir er afar fjölhæf listakona en hún er menntuð í myndlist, dansi og söng auk þess að vera með meistaragráðu í menningarmiðlun. Hún hefur nú bætt markþjálfun við menntun sína og sagði okkur í þættinum í dag frá því hvernig listræn nálgun getur hjálpað fólki að ná markmiðum sínum. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni. Í dag bar hann vinkilinn við matarsóun, þorrann, skoska skáldið Robert Burns og þjóðargersemina Þórarin Eldjárn. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Sólveig Jónsdóttir rithöfundur og textasmiður. Hún gaf út núna fyrir jólin bókina Móðurlíf, sem er örsagnasafn um allar mögulega og ómögulegar tilfinningar tengdar móðurhlutverkinu. En við fengum að vita hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Sólveig sagði frá eftirfarandi bókum: Bréfið eftir Katheryn Hughes Nú brosir nóttin eftir Theódór Gunnlaugsson Greppikló eftir Júlía Donaldson Býr Íslendingur hér eftir Leif Muller Tónlist í þættinum í dag: Fyrrverandi / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) Söngur fjallkonunnar / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon og Egill Ólafsson Auld Lang Syne / The Dan Air Scottish Pipe Band og Peter Weekers (Skoskt þjóðlag - Robert Burns) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Ólafur Þ. Harðarson var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Á sunnudaginn tók hann við riddrararkrossi á Bessastöðum fyrir rannsóknir og þekkingarmiðlun á sviði stjórnmálafræði. Við þekkjum hann auðvitað úr ótal útsendingum í kosningasjónvarpinu, þar sem hann og Bogi Ágústsson ræða og rýna í allar tölur sem koma upp úr kjörkössunum, uppbótaþingmennina, flakkarana og allt það. Auk þess sem hann er reglulegur gestur í fréttatímum til að lesa inn í landslag stjórnmálanna. En það er ekki eins víst að landsmenn þekki mikið meira til hans og því notuðum við tækifærið til að kynnast honum betur í dag. Æskunni og uppvextinum í Hafnarfirði, Hjalteyri, Ólafsfirði og í sveit hjá ömmu sinni og afa á Vestfjörðum. Við stikluðum svo á stóru í ferðalaginu í gegnum lífið, námið í Kennaraháskólanum og LSE í London, doktorsritgerðina og starfsferilinn í útvarpi og sjónvarpi til dagsins í dag. Svo í matarspjalli dagsins fengum við Ólaf föstudagsgest til að vera með okkur áfram en hann er mikill áhugamaður um mat frá öllum heimshornum auk þess að skrifa talsvert um mat á facebooksíðu sinni, sérstaklega þegar hann er á ferðalögum erlendis. Ólafur sagði okkur til dæmis frá því þegar hann smakkaði köngulær, maurastöppu og krókódílakjöt í Kambódíu. Tónlist í þættinum í dag: Tunglið, tunglið taktu mig / Sigrún Hjálmtýsdóttir (lag Stefán S. Stefánsson og texti Theodóra Thoroddsen) Werner von Braun / Tom Lehrer (Tom Lehrer) Gin og tónik - Spaðar (Þjóðlag frá Makedóníu - Aðalgeir Arason og Guðmundur Arason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Ólafur Þ. Harðarson var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Á sunnudaginn tók hann við riddrararkrossi á Bessastöðum fyrir rannsóknir og þekkingarmiðlun á sviði stjórnmálafræði. Við þekkjum hann auðvitað úr ótal útsendingum í kosningasjónvarpinu, þar sem hann og Bogi Ágústsson ræða og rýna í allar tölur sem koma upp úr kjörkössunum, uppbótaþingmennina, flakkarana og allt það. Auk þess sem hann er reglulegur gestur í fréttatímum til að lesa inn í landslag stjórnmálanna. En það er ekki eins víst að landsmenn þekki mikið meira til hans og því notuðum við tækifærið til að kynnast honum betur í dag. Æskunni og uppvextinum í Hafnarfirði, Hjalteyri, Ólafsfirði og í sveit hjá ömmu sinni og afa á Vestfjörðum. Við stikluðum svo á stóru í ferðalaginu í gegnum lífið, námið í Kennaraháskólanum og LSE í London, doktorsritgerðina og starfsferilinn í útvarpi og sjónvarpi til dagsins í dag. Svo í matarspjalli dagsins fengum við Ólaf föstudagsgest til að vera með okkur áfram en hann er mikill áhugamaður um mat frá öllum heimshornum auk þess að skrifa talsvert um mat á facebooksíðu sinni, sérstaklega þegar hann er á ferðalögum erlendis. Ólafur sagði okkur til dæmis frá því þegar hann smakkaði köngulær, maurastöppu og krókódílakjöt í Kambódíu. Tónlist í þættinum í dag: Tunglið, tunglið taktu mig / Sigrún Hjálmtýsdóttir (lag Stefán S. Stefánsson og texti Theodóra Thoroddsen) Werner von Braun / Tom Lehrer (Tom Lehrer) Gin og tónik - Spaðar (Þjóðlag frá Makedóníu - Aðalgeir Arason og Guðmundur Arason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

13 dögum eftir að hinn vestræni heimur heldur jól halda Rússar, og flestir Úkraínubúar jól, eða 7. janúar. Ljóðskáldið, blaðakonan og þýðandinn Natasha S fæddist í Rússlandi en hefur verið búsett á Íslandi í 10 ár. Hún hefur vakið athygli fyrir skrif sín, en hún hlaut nýverið bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar fyrir sína fyrstu ljóðabók, Máltöku á stríðstímum. Natasha kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá ljóðabókinni og hvernig það hefur verið að koma frá Rússlandi eftir að stríðið hófst í febrúar. Auk þess sagði hún okkur frá jólahaldi í Rússlandi og af áramótunum, sem hún segir raunar að séu mikilvægari en jólin. Við fengum líka til okkar fulltrúa Hringsjár, sem sérhæfir sig í náms- og starfsendurhæfingu fyrir einstaklinga sem vegna sjúkdóma, slysa, fötlunar eða annarra áfalla þurfa á endurhæfingu að halda til að takast á við nám eða til að stunda atvinnu á almennum vinnumarkaði. Starfsemi Hringsjár snýst um hjálp til sjálfshjálpar og byggir fyrst og fremst á ráðgjöf, námi stoðþjónustu, þverfaglegri starfsendurhæfingu og samvinnu. Helga Eysteinsdóttir, forstöðukona Hringsjár og Jónas Hannes Eyberg nemandi í Hringsjá komu í þáttinn og sögðu okkur nánar frá starfseminni. Sóli Hólm, grínari, eftirherma, útvarpsmaður og fleira, kom svo að lokum til okkar til að segja okkur frá sýningunni Loksins eftirhermur sem hann sýndi margoft og víða, en sýningin var svo tekin upp í haust og verður í sjónvarpinu kl. 20 annað kvöld. Hann er glettilega góð eftirherma og leikur í sýningunni ýmsar þjóðþekktar persónur. Við forvitnuðumst í þættinum við Sóla um það hver galdurinn er á bak við góða eftirhermu. Tónlist í þættinum í dag: Myrkur og mandarínur / Hljómsveitin Eva (Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir) Það rignir úti / FolkBeat Snefill / Moses Hightower (Steingrímur Karl Teague, Andri Ólafsson, Magnús Tryggvason Elíassen og Daníel Friðrik Böðvarsson) Þú komst við hjartað í mér / Hjaltalín (Þorgrímur Haraldsson (Toggi), Bjarki Jónsson og Páll Óskar Hjálmtýsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

13 dögum eftir að hinn vestræni heimur heldur jól halda Rússar, og flestir Úkraínubúar jól, eða 7. janúar. Ljóðskáldið, blaðakonan og þýðandinn Natasha S fæddist í Rússlandi en hefur verið búsett á Íslandi í 10 ár. Hún hefur vakið athygli fyrir skrif sín, en hún hlaut nýverið bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar fyrir sína fyrstu ljóðabók, Máltöku á stríðstímum. Natasha kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá ljóðabókinni og hvernig það hefur verið að koma frá Rússlandi eftir að stríðið hófst í febrúar. Auk þess sagði hún okkur frá jólahaldi í Rússlandi og af áramótunum, sem hún segir raunar að séu mikilvægari en jólin. Við fengum líka til okkar fulltrúa Hringsjár, sem sérhæfir sig í náms- og starfsendurhæfingu fyrir einstaklinga sem vegna sjúkdóma, slysa, fötlunar eða annarra áfalla þurfa á endurhæfingu að halda til að takast á við nám eða til að stunda atvinnu á almennum vinnumarkaði. Starfsemi Hringsjár snýst um hjálp til sjálfshjálpar og byggir fyrst og fremst á ráðgjöf, námi stoðþjónustu, þverfaglegri starfsendurhæfingu og samvinnu. Helga Eysteinsdóttir, forstöðukona Hringsjár og Jónas Hannes Eyberg nemandi í Hringsjá komu í þáttinn og sögðu okkur nánar frá starfseminni. Sóli Hólm, grínari, eftirherma, útvarpsmaður og fleira, kom svo að lokum til okkar til að segja okkur frá sýningunni Loksins eftirhermur sem hann sýndi margoft og víða, en sýningin var svo tekin upp í haust og verður í sjónvarpinu kl. 20 annað kvöld. Hann er glettilega góð eftirherma og leikur í sýningunni ýmsar þjóðþekktar persónur. Við forvitnuðumst í þættinum við Sóla um það hver galdurinn er á bak við góða eftirhermu. Tónlist í þættinum í dag: Myrkur og mandarínur / Hljómsveitin Eva (Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir) Það rignir úti / FolkBeat Snefill / Moses Hightower (Steingrímur Karl Teague, Andri Ólafsson, Magnús Tryggvason Elíassen og Daníel Friðrik Böðvarsson) Þú komst við hjartað í mér / Hjaltalín (Þorgrímur Haraldsson (Toggi), Bjarki Jónsson og Páll Óskar Hjálmtýsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

SÍBS hefur framleitt 18 örmyndbönd sem ganga undir heitinu Heilsumolar. Myndböndin svara áleitnum spurningum um málefni helstu áhrifaþátta heilsu og gefa góð, einföld og hagnýt ráð. Hvert myndband svarar mikilvægri spurningu varðandi svefn, streitu, mataræði eða hreyfingu sem eru veigamiklir áhrifaþættir heilsu. Guðmundur Löve framkvæmdastjóri SÍBS og Gunnhildur Sveinsdóttir verkefnastjóri komu í þáttinn í dag og sögðu frá þessum heilsumolum og starfseminni. Breytingarritningin, eða Yijing, sem á ensku er kölluð Book of changes, er að öllum líkindum þekktasta rit Kínaveldis. Ritið byggir á ævafornum texta og er grunnur að kínverskri heimspeki. Breytingarritningin hefur verið leiðbeinandi rit fyrir bæði valdamenn og venjulegt fólk í Kína í árþúsundir, og fræðimenn um allan heim hafa sömuleiðis velt fyrir sér eðli og inntaki ritsins, frá því löngu fyrir ártalið núll og til dagsins í dag. Á morgun fer fram málþing um Breytingarritninguna á vegum Konfúsíusarstofnunarinnar Norðurljósa í Háskóla Íslands. Geir Sigurðsson, prófessor í kínverskum fræðum kom í þáttnn og fræddi okkur nánar um ritið og vangavelturnar því tengdu. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í póstkorti dagsins segir hann okkur frá áramótunum í Berlín sem urðu ansi róstursöm, en líka frá þýska þjóðarréttinum Kurrywurst, en hann er að tapa vinsældum hjá ungu fólki sem kýs frekar pasta, pizzu eða kebab. Undir lokin segir frá þeirri nýju tilhneigingu ungra manna að brynna músum eftir tapleiki í fótbolta. Tónlist í þættinum í dag: Það þarf fólk eins og þig / Rúnar Júlíusson (Buck Owens og Rúnar Júlíusson) Changes / David Bowie (David Bowie) While My Guitar Gently Weeps / The Beatles (George Harrison) Draumur fangans / Erla Þorsteinsdóttir (Freymóður Jóhannsson (12. september) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

SÍBS hefur framleitt 18 örmyndbönd sem ganga undir heitinu Heilsumolar. Myndböndin svara áleitnum spurningum um málefni helstu áhrifaþátta heilsu og gefa góð, einföld og hagnýt ráð. Hvert myndband svarar mikilvægri spurningu varðandi svefn, streitu, mataræði eða hreyfingu sem eru veigamiklir áhrifaþættir heilsu. Guðmundur Löve framkvæmdastjóri SÍBS og Gunnhildur Sveinsdóttir verkefnastjóri komu í þáttinn í dag og sögðu frá þessum heilsumolum og starfseminni. Breytingarritningin, eða Yijing, sem á ensku er kölluð Book of changes, er að öllum líkindum þekktasta rit Kínaveldis. Ritið byggir á ævafornum texta og er grunnur að kínverskri heimspeki. Breytingarritningin hefur verið leiðbeinandi rit fyrir bæði valdamenn og venjulegt fólk í Kína í árþúsundir, og fræðimenn um allan heim hafa sömuleiðis velt fyrir sér eðli og inntaki ritsins, frá því löngu fyrir ártalið núll og til dagsins í dag. Á morgun fer fram málþing um Breytingarritninguna á vegum Konfúsíusarstofnunarinnar Norðurljósa í Háskóla Íslands. Geir Sigurðsson, prófessor í kínverskum fræðum kom í þáttnn og fræddi okkur nánar um ritið og vangavelturnar því tengdu. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í póstkorti dagsins segir hann okkur frá áramótunum í Berlín sem urðu ansi róstursöm, en líka frá þýska þjóðarréttinum Kurrywurst, en hann er að tapa vinsældum hjá ungu fólki sem kýs frekar pasta, pizzu eða kebab. Undir lokin segir frá þeirri nýju tilhneigingu ungra manna að brynna músum eftir tapleiki í fótbolta. Tónlist í þættinum í dag: Það þarf fólk eins og þig / Rúnar Júlíusson (Buck Owens og Rúnar Júlíusson) Changes / David Bowie (David Bowie) While My Guitar Gently Weeps / The Beatles (George Harrison) Draumur fangans / Erla Þorsteinsdóttir (Freymóður Jóhannsson (12. september) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Ester Auður Elíasdóttir kom í þáttinn og sagði frá því hvernig hún tók ábyrgð á lífi sínu og líðan eftir fimmtugt, meðal annars með því að fara í burleskdans en hún hefur sýnt bæði í Noregi og New York. Við fengum fyrsta vinkil ársins frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn var vinkillinn snjóugur með partíhatt, eins og Guðjón orðar það sjálfur. Svo fengum við Elínu Björk Jónasdóttur veðurfræðingi í veðurspjall í upphafi nýs árs. Um áramót eru gjarnan gerð uppgjör þar sem litið er yfir árið sem var að líða og það var einmitt það sem Elín gerði með okkur í dag, sem sagt ræddi hún um veðrið 2022 í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Skýin / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Gotta Get Up / Harry Nilson (Harry Nilson) Vindar að hausti / Sigurður Guðmundsson og Sigríður Thorlacius (Antonio Carlos Jobim og Birgir Blær Ingólfsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Ester Auður Elíasdóttir kom í þáttinn og sagði frá því hvernig hún tók ábyrgð á lífi sínu og líðan eftir fimmtugt, meðal annars með því að fara í burleskdans en hún hefur sýnt bæði í Noregi og New York. Við fengum fyrsta vinkil ársins frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn var vinkillinn snjóugur með partíhatt, eins og Guðjón orðar það sjálfur. Svo fengum við Elínu Björk Jónasdóttur veðurfræðingi í veðurspjall í upphafi nýs árs. Um áramót eru gjarnan gerð uppgjör þar sem litið er yfir árið sem var að líða og það var einmitt það sem Elín gerði með okkur í dag, sem sagt ræddi hún um veðrið 2022 í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Skýin / Spilverk þjóðanna (Spilverk þjóðanna) Gotta Get Up / Harry Nilson (Harry Nilson) Vindar að hausti / Sigurður Guðmundsson og Sigríður Thorlacius (Antonio Carlos Jobim og Birgir Blær Ingólfsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG BRYNHILDUR BJÖRNSDÓTTIR

Í dag rifjuðum við upp þátt sem var fyrst á dagskrá föstudaginn 4. desember 2020. Föstudagsgestur Mannlega þáttarins þann dag var tónlistarmaðurinn Máni Svavarsson. Hann hefur verið í mörgum hljómsveitum og hefur samið gríðarlegt magn af tónlist, fyrir sjónvarp og auglýsingar. Hann samdi til dæmis tónlistina í Latabæjarþáttunum sem sýndir hafa verið í yfir 100 löndum og hlaut meðal annars tilnefningu til Emmy verðlauna. Hann er sonur Ellýjar Vilhjálms og Svavars Gests og við forvitnuðumst um æsku hans og uppvöxt, tónlistina, ferilinn og ferðalagið í gegnum lífið. Svo rifjuðum við upp matarspjall úr sama þætti, sem sagt frá 4. desember 2020, þar sem við fengum Guðrúnu Sóley Gestsdóttur til að fræða okkur um bakstur, og þá aðallega smákökubakstur og auðvitað veganbakstur, því Guðrún Sóley er auðvitað þekkt meðal annars fyrir vegan matreiðslubækur sínar. Við komum ekki að tómum kofanum hjá Guðrúnu þegar kemur að því að baka sætabrauð, smákökur og konfekt sem er vegan. Það skal svo tekið fram að á þessum tíma, 4.desember 2020, geysaði auðvitað Covid og samkomutakmarkanir voru í fullu gildi, því voru bæði þessi viðtöl tekin í anddyri útvarpshússins í sérútbúnu hljóðveri sem við kölluðum Studio Anddyri. Tónlist í þættinum: Um þig / Ellý Vilhjálms (Luiz Florentino Bonfa og Ólafur Gaukur Þórhallsson) Aleinn um jólin / KK og Stefán Karl Stefánsson (Máni Svavarsson og Halldór Gunnarsson) A Whiter Shade of Pale / Procol Harum (Brooker & Reid) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í dag rifjuðum við upp þátt sem var fyrst á dagskrá föstudaginn 4. desember 2020. Föstudagsgestur Mannlega þáttarins þann dag var tónlistarmaðurinn Máni Svavarsson. Hann hefur verið í mörgum hljómsveitum og hefur samið gríðarlegt magn af tónlist, fyrir sjónvarp og auglýsingar. Hann samdi til dæmis tónlistina í Latabæjarþáttunum sem sýndir hafa verið í yfir 100 löndum og hlaut meðal annars tilnefningu til Emmy verðlauna. Hann er sonur Ellýjar Vilhjálms og Svavars Gests og við forvitnuðumst um æsku hans og uppvöxt, tónlistina, ferilinn og ferðalagið í gegnum lífið. Svo rifjuðum við upp matarspjall úr sama þætti, sem sagt frá 4. desember 2020, þar sem við fengum Guðrúnu Sóley Gestsdóttur til að fræða okkur um bakstur, og þá aðallega smákökubakstur og auðvitað veganbakstur, því Guðrún Sóley er auðvitað þekkt meðal annars fyrir vegan matreiðslubækur sínar. Við komum ekki að tómum kofanum hjá Guðrúnu þegar kemur að því að baka sætabrauð, smákökur og konfekt sem er vegan. Það skal svo tekið fram að á þessum tíma, 4.desember 2020, geysaði auðvitað Covid og samkomutakmarkanir voru í fullu gildi, því voru bæði þessi viðtöl tekin í anddyri útvarpshússins í sérútbúnu hljóðveri sem við kölluðum Studio Anddyri. Tónlist í þættinum: Um þig / Ellý Vilhjálms (Luiz Florentino Bonfa og Ólafur Gaukur Þórhallsson) Aleinn um jólin / KK og Stefán Karl Stefánsson (Máni Svavarsson og Halldór Gunnarsson) A Whiter Shade of Pale / Procol Harum (Brooker & Reid) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í dag rifjuðum við upp þátt sem var fyrst á dagskrá rétt eftir áramótin 2022, en Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir stjórnaði þættinum ásamt Gunnari og þann dag var Yrsa Sigurðardóttir rithöfundur og verkfræðingur föstudagsgestur Mannlega þáttarins. Hana þarf nú vart að kynna, enda hefur hún verið einn allra vinsælasti rithöfundur þjóðarinnar í um tvo áratugi. Bækur eftir hana hafa verið þýddar á yfir 30 tungumál og hafa komið út í yfir 100 löndum. Yrsa hefur þrisvar sinnum hreppt Blóðdropann, verðlaun Hins íslenska glæpafélags, nú síðast fyrir bókina Bráðin sem kom út 2020. Nýjasta bók hennar, er Gættu þinna handa, en þegar viðtalið fór fram þá var hún nýbúin að gefa út bókina Lok, lok og læs. Bækur eftir Yrsu hafa gjarnan verið í mörgum jólapökkum þessi jólin. Við fengum Yrsu til að segja okkur frá því hvar hún er fædd og uppalin, frá ferðalaginu í gegnum lífið til dagsins í dag og því hvenær hún byrjaði að skrifa. Í matarspjalli dagsins fengum við svo föstudagsgestinn, Yrsu Sigurðardóttur, til að sitja áfram með okkur og Sigurlaugu Margréti. Þá fengum við að vita hvað er hennar uppáhaldsmatur, hvort hún sé mikill kokkur og þá hvaða rétti henni þykir skemmtilegast að elda. Auk þess forvitnuðumst við um mat í skáldsögunum hennar og meira að segja um notkun á gulls í mat. Þátturinn byrjar lagi sem Yrsa valdi, þetta er hljómsveitin Unun með lagið Lög unga fólksins. Tónlist í þætti dagsins: Lög unga fólksins / Unun (Þór Eldon og Gunnar Lárus Hjálmarsson) The Only Living Boy in New York / Simon & Garfunkel (Paul Simon) Flottur jakki / Ragnar Bjarnason (Thomas og Kristján Hreinsson) UMSJÓN ÞORGERÐUR ÁSA AÐALSTEINSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag rifjuðum við upp þátt sem var fyrst á dagskrá rétt eftir áramótin 2022, en Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir stjórnaði þættinum ásamt Gunnari og þann dag var Yrsa Sigurðardóttir rithöfundur og verkfræðingur föstudagsgestur Mannlega þáttarins. Hana þarf nú vart að kynna, enda hefur hún verið einn allra vinsælasti rithöfundur þjóðarinnar í um tvo áratugi. Bækur eftir hana hafa verið þýddar á yfir 30 tungumál og hafa komið út í yfir 100 löndum. Yrsa hefur þrisvar sinnum hreppt Blóðdropann, verðlaun Hins íslenska glæpafélags, nú síðast fyrir bókina Bráðin sem kom út 2020. Nýjasta bók hennar, er Gættu þinna handa, en þegar viðtalið fór fram þá var hún nýbúin að gefa út bókina Lok, lok og læs. Bækur eftir Yrsu hafa gjarnan verið í mörgum jólapökkum þessi jólin. Við fengum Yrsu til að segja okkur frá því hvar hún er fædd og uppalin, frá ferðalaginu í gegnum lífið til dagsins í dag og því hvenær hún byrjaði að skrifa. Í matarspjalli dagsins fengum við svo föstudagsgestinn, Yrsu Sigurðardóttur, til að sitja áfram með okkur og Sigurlaugu Margréti. Þá fengum við að vita hvað er hennar uppáhaldsmatur, hvort hún sé mikill kokkur og þá hvaða rétti henni þykir skemmtilegast að elda. Auk þess forvitnuðumst við um mat í skáldsögunum hennar og meira að segja um notkun á gulls í mat. Þátturinn byrjar lagi sem Yrsa valdi, þetta er hljómsveitin Unun með lagið Lög unga fólksins. Tónlist í þætti dagsins: Lög unga fólksins / Unun (Þór Eldon og Gunnar Lárus Hjálmarsson) The Only Living Boy in New York / Simon & Garfunkel (Paul Simon) Flottur jakki / Ragnar Bjarnason (Thomas og Kristján Hreinsson) UMSJÓN ÞORGERÐUR ÁSA AÐALSTEINSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við töluðum um daginn við Þorkel Steindal ráðgjafa hjá Þjónustu- og þekkingarmiðstöð fyrir blinda, sjónskerta og einstaklinga með samþætta sjón- og heyrnarskerðingu og í spjallinu kom upp að smáforrit sem nýtast blindum og sjónskertum styðja ekki íslensku. Því ákváðum við að kanna hver staðan er í þeim málum og fengum Vilhjálm Þorsteinsson framkvæmdastjóra máltæknifyrirtækisins Miðeind ehf. til að koma í þáttinn í dag. Miðeind hefur verið að þróa og hanna Emblu, sem er raddstýrt snjallforrit sem skilur mæltar íslenskar fyrirspurnir og svarar á íslensku, sem sagt talar með íslenskri röddu. Og það sem meira er er að Miðeind kynnti í nóvember tvær nýjar raddir Emblu sem kallast Guðrún og Gunnar. Vilhjálmur sagði okkur frá því hver staðan er í íslenskukunnáttu tölva og snjalltækja og hvað stendur í vegi þess að til dæmis svona hjálparforrit fyrir blinda og sjónskerta skilji og tali íslensku. Svo fengum við vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, síðasta vinkilinn úr Gaulverjabæjarhreppnum í ár. Hann vildi skýra þennan vinkil Hrakfarir og heimskupör, til heiðurs Viggó Viðutan. Að lokum fengum við póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni. Í póstkorti dagsins segir Magnús frá jólahátíðinni í Berlín þar sem hann er staddur um þessar mundir. Hann segir þar fátt sem minni á jólin og þau eru ekki eins stór hátíð og heima á Íslandi. Hann segir líka frá grein sem hann las um reykingar en þær hafa aukist að undanförnu í Þýskalandi sem og fleiri löndum, en menn séu ekki fyllilega búnir að gera sér grein fyrir hinum alvarlegu afleiðingum og mengun sem tóbaksiðnaðurinn hefur á umhverfið og andrúmsloftið. Í lokin segir frá áramótahefðum í Þýskalandi en þar er flugeldasala lögleg ólíkt því sem gerist í flestum Evrópulöndum og þess vegna er mikið fjör í Berlín um áramótin. Tónlist í þættinum í dag: Hvað ert?að gera á gamlaárskvöld? / Álfgrímur og Þorgerður Ása (Aðalsteinn Ásberg og Fransk Loesser) Ég færi þér heiminn / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Sigurður Halldór Guðmundsson og Bragi Valdimar Skúlason) The Christmas Song / Nat King Cole (Mel Tormé & Robert Wells) Mele Kalikimaka / Bing Crosby & The Andrews Sisters (Cole Porter & R. Alex Anderson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Við töluðum um daginn við Þorkel Steindal ráðgjafa hjá Þjónustu- og þekkingarmiðstöð fyrir blinda, sjónskerta og einstaklinga með samþætta sjón- og heyrnarskerðingu og í spjallinu kom upp að smáforrit sem nýtast blindum og sjónskertum styðja ekki íslensku. Því ákváðum við að kanna hver staðan er í þeim málum og fengum Vilhjálm Þorsteinsson framkvæmdastjóra máltæknifyrirtækisins Miðeind ehf. til að koma í þáttinn í dag. Miðeind hefur verið að þróa og hanna Emblu, sem er raddstýrt snjallforrit sem skilur mæltar íslenskar fyrirspurnir og svarar á íslensku, sem sagt talar með íslenskri röddu. Og það sem meira er er að Miðeind kynnti í nóvember tvær nýjar raddir Emblu sem kallast Guðrún og Gunnar. Vilhjálmur sagði okkur frá því hver staðan er í íslenskukunnáttu tölva og snjalltækja og hvað stendur í vegi þess að til dæmis svona hjálparforrit fyrir blinda og sjónskerta skilji og tali íslensku. Svo fengum við vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, síðasta vinkilinn úr Gaulverjabæjarhreppnum í ár. Hann vildi skýra þennan vinkil Hrakfarir og heimskupör, til heiðurs Viggó Viðutan. Að lokum fengum við póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni. Í póstkorti dagsins segir Magnús frá jólahátíðinni í Berlín þar sem hann er staddur um þessar mundir. Hann segir þar fátt sem minni á jólin og þau eru ekki eins stór hátíð og heima á Íslandi. Hann segir líka frá grein sem hann las um reykingar en þær hafa aukist að undanförnu í Þýskalandi sem og fleiri löndum, en menn séu ekki fyllilega búnir að gera sér grein fyrir hinum alvarlegu afleiðingum og mengun sem tóbaksiðnaðurinn hefur á umhverfið og andrúmsloftið. Í lokin segir frá áramótahefðum í Þýskalandi en þar er flugeldasala lögleg ólíkt því sem gerist í flestum Evrópulöndum og þess vegna er mikið fjör í Berlín um áramótin. Tónlist í þættinum í dag: Hvað ert?að gera á gamlaárskvöld? / Álfgrímur og Þorgerður Ása (Aðalsteinn Ásberg og Fransk Loesser) Ég færi þér heiminn / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Sigurður Halldór Guðmundsson og Bragi Valdimar Skúlason) The Christmas Song / Nat King Cole (Mel Tormé & Robert Wells) Mele Kalikimaka / Bing Crosby & The Andrews Sisters (Cole Porter & R. Alex Anderson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Við fengum Júlíus Birgir Jóhannsson í viðtal í dag, en hann missti alla heyrn fyrir 5 árum og sjónin minnkaði mjög mikið, í dag hefur hann einungis 10-15 gráðu sjón á hvoru auga. Ekki er vitað hvað olli þessu heyrna- og sjóntapi hjá Júlíusi, en hann ákvað strax og heyrnin byrjaði að versna að læra táknmál hjá Samskiptamiðstöð heyrnalausra og heyrnaskertra, en tók eftir því þar að mörg áttu erfitt með að skilja táknin á plakatinu sem sýndi öll táknin og hreyfingu þeirra. Hann lagði höfuðið í bleyti og til að gera langa sögu stutta þá bjó hann til afsteypur af höndum að gera öll táknin í íslenska stafrófi táknmálsins, með punktaletri ásamt skrifmáli á fallegri og sterkri undirstöðu og eru allar 36 hendurnar í mismunandi lit, allt til að auðvelda nemendum við að læra táknmálið. Júlíus Birgir sagði okkur sína sögu og sögu táknmálshandanna í þættinum í dag. Lilja Þórhallsdóttir, ráðgjafi hjá Sjónstöðinni kom með Júlíusi sem táknmálstúlkur. Hrefna Björk Sverrisdóttir skrifaði bókina Viltu finna milljón ásamt Grétari Halldórssyni. Í bókinni fara þau yfir mörg ráð til að halda utan um heimilisbókhaldið, grynnka á skuldum, minnka neyslu og í leiðinni spara fé. Í bókinni eru ráð sem tengjast daglegu lífi, hvernig hægt er að gera litlar breytingar sem geta sparað talsverðan pening. Hrefna Björk kom í þáttinn í dag og fór með okkur yfir nokkur góð ráð og hvernig bókin getur nýst lesendum. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur í sitt vikulega veðurspjall. Snjónum kyngdi niður og víðast hvar á landinu voru hvít jól. Einhverjum fannst jafnvel miklu meira en nóg af snjó þessi jólin, enda hefur færð á vegum víða verið. Elín Björk fór í dag með okkur yfir kuldakastið undanfarið og hvernig spáin er fyrir áramótin. Tónlist í þættinum í dag: Það fæddist barn í Betlehem / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason) Gull í mund / Bogomil Font (Blane, Martin og Sigtryggur Baldursson) White Christmas / Dean Martin (Irving Bell) Have Yourself a Merry Little Christmas / Ella Fitzgerald (Hugh Martin og Ralph Blane) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Við fengum Júlíus Birgir Jóhannsson í viðtal í dag, en hann missti alla heyrn fyrir 5 árum og sjónin minnkaði mjög mikið, í dag hefur hann einungis 10-15 gráðu sjón á hvoru auga. Ekki er vitað hvað olli þessu heyrna- og sjóntapi hjá Júlíusi, en hann ákvað strax og heyrnin byrjaði að versna að læra táknmál hjá Samskiptamiðstöð heyrnalausra og heyrnaskertra, en tók eftir því þar að mörg áttu erfitt með að skilja táknin á plakatinu sem sýndi öll táknin og hreyfingu þeirra. Hann lagði höfuðið í bleyti og til að gera langa sögu stutta þá bjó hann til afsteypur af höndum að gera öll táknin í íslenska stafrófi táknmálsins, með punktaletri ásamt skrifmáli á fallegri og sterkri undirstöðu og eru allar 36 hendurnar í mismunandi lit, allt til að auðvelda nemendum við að læra táknmálið. Júlíus Birgir sagði okkur sína sögu og sögu táknmálshandanna í þættinum í dag. Lilja Þórhallsdóttir, ráðgjafi hjá Sjónstöðinni kom með Júlíusi sem táknmálstúlkur. Hrefna Björk Sverrisdóttir skrifaði bókina Viltu finna milljón ásamt Grétari Halldórssyni. Í bókinni fara þau yfir mörg ráð til að halda utan um heimilisbókhaldið, grynnka á skuldum, minnka neyslu og í leiðinni spara fé. Í bókinni eru ráð sem tengjast daglegu lífi, hvernig hægt er að gera litlar breytingar sem geta sparað talsverðan pening. Hrefna Björk kom í þáttinn í dag og fór með okkur yfir nokkur góð ráð og hvernig bókin getur nýst lesendum. Svo kom Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur í sitt vikulega veðurspjall. Snjónum kyngdi niður og víðast hvar á landinu voru hvít jól. Einhverjum fannst jafnvel miklu meira en nóg af snjó þessi jólin, enda hefur færð á vegum víða verið. Elín Björk fór í dag með okkur yfir kuldakastið undanfarið og hvernig spáin er fyrir áramótin. Tónlist í þættinum í dag: Það fæddist barn í Betlehem / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason) Gull í mund / Bogomil Font (Blane, Martin og Sigtryggur Baldursson) White Christmas / Dean Martin (Irving Bell) Have Yourself a Merry Little Christmas / Ella Fitzgerald (Hugh Martin og Ralph Blane) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Í þessum þætti rifjum við upp skemmtilegt viðtal sem við tókum við Jóhann Sigurðarsson fyrir réttu ári síðan. Hann var föstudagsgestur hjá okkur og við fórum vítt og breitt um sviðið, æskuárin,lífið og leiklistin og eins og alþjóð veit er Jóhann er alveg einstakur sögumaður. Við rifjum líka upp skemmtilegt jólaspjall við Marenzu Paulsen sem auðvitað er alltaf með hugann við matargerð og sérstaklega í kringum jólin. Jólamaturinn, færeyskur matur, jólahlaðborð og miklu fleira með Marenzu. Tónlist í þættinum: Ef ég væri ríkur / Jóhann Sigurðarson (Jerry Bock, Sheldon Harnick og Þórarinn Hjartarson) Söngur samviskunnar / Jóhann Sigurðarson (Guðmundur Jónsson og Kristján Hreinsson) What are You Doing for New Years Eve / Ella Fitzgerald (Frank Henry Loesser) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í þessum þætti rifjum við upp skemmtilegt viðtal sem við tókum við Jóhann Sigurðarsson fyrir réttu ári síðan. Hann var föstudagsgestur hjá okkur og við fórum vítt og breitt um sviðið, æskuárin,lífið og leiklistin og eins og alþjóð veit er Jóhann er alveg einstakur sögumaður. Við rifjum líka upp skemmtilegt jólaspjall við Marenzu Paulsen sem auðvitað er alltaf með hugann við matargerð og sérstaklega í kringum jólin. Jólamaturinn, færeyskur matur, jólahlaðborð og miklu fleira með Marenzu. Tónlist í þættinum: Ef ég væri ríkur / Jóhann Sigurðarson (Jerry Bock, Sheldon Harnick og Þórarinn Hjartarson) Söngur samviskunnar / Jóhann Sigurðarson (Guðmundur Jónsson og Kristján Hreinsson) What are You Doing for New Years Eve / Ella Fitzgerald (Frank Henry Loesser) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur, eða í rauninni fimmtudagsgestur, Mannlega þáttarins í þetta sinn var söngkonan og Grammy verðlaunahafinn Dísella Lárusdóttir. Við fengum hana til að segja okkur frá uppvaxtarárunum í Mosfellssveitinni, trompetferlinum, tónlistarfjölskyldunni, söngnáminu og svo söngferlinum. Dísella hefur sungið mikið í Bandaríkjunum, til dæmis við Metropolitan óperuna í New York og svo hlaut hún Grammy verðlaun nú fyrir skemmstu fyrir hlutverk sitt í óperu eftir Philip Glass. Og auðvitað komumst við ekki hjá því að ræða líka aðeins við hana um jólin og jólamat. Matarspjallið í þetta sinn snerist að mestu um hefðir og venjur í jólamat. Mörg vilja halda fast í jólahefðir og vilja helst engu breyta í jólamatnum, á meðan öðrum finnst gaman að gera tilraunir og prófa nýjungar. Allt frá apsassúpu til forréttar sem skýrður er í höfuðið á Shrek. Tónlist í þættinum í dag: Litli tónlistarmaðurinn / Dísella Lárusdóttir (Freymóður Jóhannsson) What Are You Doing the Rest of Your Life? / Dísella Lárusdóttir (Alan Bergman, Marylin Bergman og Michel Legrand) You Make My Dreams (Come True) / Hall & Oates (Daryl Hall, John Oates og Sara Allen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur, eða í rauninni fimmtudagsgestur, Mannlega þáttarins í þetta sinn var söngkonan og Grammy verðlaunahafinn Dísella Lárusdóttir. Við fengum hana til að segja okkur frá uppvaxtarárunum í Mosfellssveitinni, trompetferlinum, tónlistarfjölskyldunni, söngnáminu og svo söngferlinum. Dísella hefur sungið mikið í Bandaríkjunum, til dæmis við Metropolitan óperuna í New York og svo hlaut hún Grammy verðlaun nú fyrir skemmstu fyrir hlutverk sitt í óperu eftir Philip Glass. Og auðvitað komumst við ekki hjá því að ræða líka aðeins við hana um jólin og jólamat. Matarspjallið í þetta sinn snerist að mestu um hefðir og venjur í jólamat. Mörg vilja halda fast í jólahefðir og vilja helst engu breyta í jólamatnum, á meðan öðrum finnst gaman að gera tilraunir og prófa nýjungar. Allt frá apsassúpu til forréttar sem skýrður er í höfuðið á Shrek. Tónlist í þættinum í dag: Litli tónlistarmaðurinn / Dísella Lárusdóttir (Freymóður Jóhannsson) What Are You Doing the Rest of Your Life? / Dísella Lárusdóttir (Alan Bergman, Marylin Bergman og Michel Legrand) You Make My Dreams (Come True) / Hall & Oates (Daryl Hall, John Oates og Sara Allen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Það ætti nú ekki að hafa farið framhjá mörgum að argentínska karlalandsliðið varð heimsmeistari í knattspyrnu á sunnudaginn eftir að hafa sigrað Frakka í úrslitaleik HM. Þar var auðvitað fremstur í flokki Lionel Messi og má segja að með heimsmeistaratitlinum sé hann búinn að vinna nánast öll stærstu verðlaun sem í boði eru í knattspyrnuheiminum og sum þeirra hefur hann meira að segja unnið oftar en nokkur annar. Þetta vita flestir, en það eru samt kannski ekki margir sem vita mikið meira um þennan frábæra 35 ára knattspyrnumann, því hann gefur nánast aldrei færi á sér í viðtöl og fyrir utan knattspyrnuvöllinn vill hann helst ekki láta mikið á sér bera. Illugi Jökulsson hefur skrifað tvær bækur um Messi og hefur kynnt sér sögu hans betur en flestir. Því fengum við Illuga til að koma í þáttinn í dag til þess að segja okkur aðeins frá manninum á bak við alla þessa titla og met. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í dag með sitt vikulega veðurspjall og það er ekki hægt að segja annað en að veðrið hafi mætt og minnt á sig undanfarna daga. Jólaveðrið, færðin og ferðaveðrið voru til umræðu með Elínu í veðurspjallinu. Svo fengum við póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni. Í síðasta póstkorti sínu fyrir jól segir Magnús frá sumarjólum sem hann átti á Nýja Sjálandi fyrir áratugum en þar eru sumarsólstöður og alls ekki jólalegt um að litast eins og við eigum að venjast. Hann segir líka frá hve miklar tilfinningar voru tengdar leik Marokkóa og Frakka á heimsmeistaramótinu fyrir viku. Frakkar voru nýlenduherrar í Marokkó og beittu ótrúlegri harðneskju sem ekki er gleymd. Tónlist í þættinum í dag: Yfir fannhvíta jörð / KK og Ellen Kristjánsdóttir (R. Miller og Ólafur Gaukur Þórhallsson) I ll be Home For Christmas / Dean Martin & Scarlett Johansson (Kim Gannon, Buck Ram og Ken Walter) Myrra / Baggalútur og GDRN (Bragi Valdimar Skúlason) Someday at Christmas / Stevie Wonder (Ron Miller & Bryan Wells) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Það ætti nú ekki að hafa farið framhjá mörgum að argentínska karlalandsliðið varð heimsmeistari í knattspyrnu á sunnudaginn eftir að hafa sigrað Frakka í úrslitaleik HM. Þar var auðvitað fremstur í flokki Lionel Messi og má segja að með heimsmeistaratitlinum sé hann búinn að vinna nánast öll stærstu verðlaun sem í boði eru í knattspyrnuheiminum og sum þeirra hefur hann meira að segja unnið oftar en nokkur annar. Þetta vita flestir, en það eru samt kannski ekki margir sem vita mikið meira um þennan frábæra 35 ára knattspyrnumann, því hann gefur nánast aldrei færi á sér í viðtöl og fyrir utan knattspyrnuvöllinn vill hann helst ekki láta mikið á sér bera. Illugi Jökulsson hefur skrifað tvær bækur um Messi og hefur kynnt sér sögu hans betur en flestir. Því fengum við Illuga til að koma í þáttinn í dag til þess að segja okkur aðeins frá manninum á bak við alla þessa titla og met. Elín Björk Jónasdóttir kom svo til okkar í dag með sitt vikulega veðurspjall og það er ekki hægt að segja annað en að veðrið hafi mætt og minnt á sig undanfarna daga. Jólaveðrið, færðin og ferðaveðrið voru til umræðu með Elínu í veðurspjallinu. Svo fengum við póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni. Í síðasta póstkorti sínu fyrir jól segir Magnús frá sumarjólum sem hann átti á Nýja Sjálandi fyrir áratugum en þar eru sumarsólstöður og alls ekki jólalegt um að litast eins og við eigum að venjast. Hann segir líka frá hve miklar tilfinningar voru tengdar leik Marokkóa og Frakka á heimsmeistaramótinu fyrir viku. Frakkar voru nýlenduherrar í Marokkó og beittu ótrúlegri harðneskju sem ekki er gleymd. Tónlist í þættinum í dag: Yfir fannhvíta jörð / KK og Ellen Kristjánsdóttir (R. Miller og Ólafur Gaukur Þórhallsson) I ll be Home For Christmas / Dean Martin & Scarlett Johansson (Kim Gannon, Buck Ram og Ken Walter) Myrra / Baggalútur og GDRN (Bragi Valdimar Skúlason) Someday at Christmas / Stevie Wonder (Ron Miller & Bryan Wells) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Vin er dagsetur fyrir fólk með geðraskanir. Vin sækja notendur sem margir hverjir glíma við langvinna geðrofssjúkdóma (t.d. geðklofa), og þeir hafa gegnum tíðina mótað úrræðið að sínum þörfum. Rauði Krossinn sá um rekstur Vinjar í nærri þrjá áratugi en í fyrra tók Reykjavíkurborg við rekstrinum og fyrir skemmstu samþykkti borgarráð niðurskurðartillögur sem hafa sett starfsemi úrræðisins í uppnám. Gestir Vinjar eru viðkvæmur hópur og þessar fréttir hefur komið þeim í óþægilegt óvissuástand. Halldóra Pálsdóttir, mannfræðingur og forstöðukona á Vin og Bjarni Kristinn Gunnarsson sálfræðingur hjá Reykjavíkurborg komu í þáttinn í dag og fóru með okkur yfir stöðuna og sögðu frá samstöðufundi og afhendingu undirskriftarlista sem fram fer í dag kl.17 við Ráðhúsið. Kaffistofa Samhjálpar var opnuð árið 1981 en hafði þá bækistöðvar við Hverfisgötu í Reykjavík. Seinna fluttist kaffistofan í Borgartúnið þar sem hún hefur verið um árabil. Kaffistofan er ætluð þeim sem eru í neyð og hafa ekki tök á að sjá sér fyrir mat sjálf. Þangað sækir meðal annars fólk sem neytir áfengis- og fíkniefna auk fólks sem glímir við andleg og líkamleg veikindi af ýmsum toga. Aðsóknin hefur aukist og þörfin sjaldan verið meiri. Rósý Sigþórsdóttir verkefnisstjóri og forstöðumaður kaffistofunnar kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Það snjóar / Sigurður Guðmundsson (Norman Newell, Iller Pattacini og Bragi Valdimar) Undrastjarna / Hljómar (höf.óþekktur, texti Rúnar Júlíusson) Jólasnjór /Ellý og Vilhjálmur Vilhjálms (Jón Sigurðsson og Jóhanna G. Erlingsson) Allt er gott um jólin / Bjarni Ara (Bjarni Ara og Kristinn G. Bjarnason) Anda inn / Heimilistónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir) Ef ég nenni / Helgi Björnsson(Adelmo Zucchero Fornaciari og Jónas Friðrik Guðnason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Vin er dagsetur fyrir fólk með geðraskanir. Vin sækja notendur sem margir hverjir glíma við langvinna geðrofssjúkdóma (t.d. geðklofa), og þeir hafa gegnum tíðina mótað úrræðið að sínum þörfum. Rauði Krossinn sá um rekstur Vinjar í nærri þrjá áratugi en í fyrra tók Reykjavíkurborg við rekstrinum og fyrir skemmstu samþykkti borgarráð niðurskurðartillögur sem hafa sett starfsemi úrræðisins í uppnám. Gestir Vinjar eru viðkvæmur hópur og þessar fréttir hefur komið þeim í óþægilegt óvissuástand. Halldóra Pálsdóttir, mannfræðingur og forstöðukona á Vin og Bjarni Kristinn Gunnarsson sálfræðingur hjá Reykjavíkurborg komu í þáttinn í dag og fóru með okkur yfir stöðuna og sögðu frá samstöðufundi og afhendingu undirskriftarlista sem fram fer í dag kl.17 við Ráðhúsið. Kaffistofa Samhjálpar var opnuð árið 1981 en hafði þá bækistöðvar við Hverfisgötu í Reykjavík. Seinna fluttist kaffistofan í Borgartúnið þar sem hún hefur verið um árabil. Kaffistofan er ætluð þeim sem eru í neyð og hafa ekki tök á að sjá sér fyrir mat sjálf. Þangað sækir meðal annars fólk sem neytir áfengis- og fíkniefna auk fólks sem glímir við andleg og líkamleg veikindi af ýmsum toga. Aðsóknin hefur aukist og þörfin sjaldan verið meiri. Rósý Sigþórsdóttir verkefnisstjóri og forstöðumaður kaffistofunnar kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Það snjóar / Sigurður Guðmundsson (Norman Newell, Iller Pattacini og Bragi Valdimar) Undrastjarna / Hljómar (höf.óþekktur, texti Rúnar Júlíusson) Jólasnjór /Ellý og Vilhjálmur Vilhjálms (Jón Sigurðsson og Jóhanna G. Erlingsson) Allt er gott um jólin / Bjarni Ara (Bjarni Ara og Kristinn G. Bjarnason) Anda inn / Heimilistónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir) Ef ég nenni / Helgi Björnsson(Adelmo Zucchero Fornaciari og Jónas Friðrik Guðnason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Nýjustu rannsóknir á erfðaefni Íslendinga veita merkilegar upplýsingar um uppruna landnámskmanna. Um 63% landnámskvenna voru ættuð frá Bretlandseyjum en einungis 37% frá Noregi og annarsstaðar af Norðurlöndum. 80% af íslenskum landnámskörlum virðast hins vegar ættaðir frá Norðurlöndum en 20% frá Bretlandi. Fjöll, firðir og dalir skarta keltneskum nöfnum og svo er framburður íslenskrar tungu að mörgu leiti ekki norrænn heldur keltneskur. Þetta kemur meðal annars fram í bókinni Keltar eftir Þorvald Friðriksson. Bókin fékk nýlega bókmenntaverðlaun bóksala í flokki fræðibóka. Þorvaldur kom í þáttinn í dag. Við fengum nýjan vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í dag bar hann vinkilinn að draumum, sem hann segir viðfangsefni sem hann hefur lengi haft svolítinn áhuga á, þrátt fyrir að hann muni eiginlega aldrei hvað hann dreymir sjálfur. Og lesandi vikunnar í þetta sinn var Kristján Sigurjónsson fréttamaður. Hann ætti að vera hlustendum góðu kunnur úr einmitt fréttunum og Speglinum. En við fengum að vita hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Kristján talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Tættir þættir eftir Þórarinn Eldjárn Óvinafagnaður, Ofsi, Skálmöld, Skáld, Opið haf og Þung ský eftir Einar Kárason Hungur eftir Stefán Mána Selurinn Snorri eftir Frithjof Sælen Undir fönn eftir Jónas Árnason Tónlist í þættinum í dag: Þriggja fasa jól / Ukulellur (Helga Margrét Marzellíusardóttir og Elísabet Thoroddsen) Mistletoe and Holly / Frank Sinatra (Frank Sinatra, Hank Sanicola og Doc Stanford) Ding dong / Kór Langholtskirkju (Enskt/franskt jólalag, texti Gunnlaugur V. Snævarr) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Nýjustu rannsóknir á erfðaefni Íslendinga veita merkilegar upplýsingar um uppruna landnámskmanna. Um 63% landnámskvenna voru ættuð frá Bretlandseyjum en einungis 37% frá Noregi og annarsstaðar af Norðurlöndum. 80% af íslenskum landnámskörlum virðast hins vegar ættaðir frá Norðurlöndum en 20% frá Bretlandi. Fjöll, firðir og dalir skarta keltneskum nöfnum og svo er framburður íslenskrar tungu að mörgu leiti ekki norrænn heldur keltneskur. Þetta kemur meðal annars fram í bókinni Keltar eftir Þorvald Friðriksson. Bókin fékk nýlega bókmenntaverðlaun bóksala í flokki fræðibóka. Þorvaldur kom í þáttinn í dag. Við fengum nýjan vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í dag bar hann vinkilinn að draumum, sem hann segir viðfangsefni sem hann hefur lengi haft svolítinn áhuga á, þrátt fyrir að hann muni eiginlega aldrei hvað hann dreymir sjálfur. Og lesandi vikunnar í þetta sinn var Kristján Sigurjónsson fréttamaður. Hann ætti að vera hlustendum góðu kunnur úr einmitt fréttunum og Speglinum. En við fengum að vita hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Kristján talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Tættir þættir eftir Þórarinn Eldjárn Óvinafagnaður, Ofsi, Skálmöld, Skáld, Opið haf og Þung ský eftir Einar Kárason Hungur eftir Stefán Mána Selurinn Snorri eftir Frithjof Sælen Undir fönn eftir Jónas Árnason Tónlist í þættinum í dag: Þriggja fasa jól / Ukulellur (Helga Margrét Marzellíusardóttir og Elísabet Thoroddsen) Mistletoe and Holly / Frank Sinatra (Frank Sinatra, Hank Sanicola og Doc Stanford) Ding dong / Kór Langholtskirkju (Enskt/franskt jólalag, texti Gunnlaugur V. Snævarr) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgesturinn í þetta sinn var kona sem landsmenn þekkja af sjónvarpsskjánum, Brynja Þorgeirsdóttir. Við þekkjum hana auðvitað úr þáttum eins og Kastljósinu, Kveiki og Orðbragði. En hún á sér aðra hlið sem fræðimanneskja, hún er með meistaragráðu í bókmenntum frá Háskóla Íslands og doktorsgráðu frá Cambridge háskólanum í Englandi og nú hefur hún söðlað um í starfi, hún er sem sagt hætt hér á RÚV og tekin við stöðu lektors í íslenskum bókmenntum við Háskóla Íslands. Við spjölluðum við Brynju um lífið og tilveruna, æskuna og uppvöxtin og ferðalagið í gegnum lífið, starfsferilinn og hvernig henni líkar í nýja starfinu. Sigurlaug Margrét kom auðvitað í matarspjallið í dag og ræddi við okkur um skötu, hnoðmör og hákarl og það er óhætt að segja að við vorum ekki sammála í því spjalli. Tónlist í þættinum í dag: Aðfangadagskvöld / Haukur Morthens (Stephen C. Foster og Ragnar Jóhannesson) Close to me / The Cure (Robert Smith) Röddin í klettunum / Gugusar (Guðlaug Sóley Höskuldsdóttir)

Föstudagsgesturinn í þetta sinn var kona sem landsmenn þekkja af sjónvarpsskjánum, Brynja Þorgeirsdóttir. Við þekkjum hana auðvitað úr þáttum eins og Kastljósinu, Kveiki og Orðbragði. En hún á sér aðra hlið sem fræðimanneskja, hún er með meistaragráðu í bókmenntum frá Háskóla Íslands og doktorsgráðu frá Cambridge háskólanum í Englandi og nú hefur hún söðlað um í starfi, hún er sem sagt hætt hér á RÚV og tekin við stöðu lektors í íslenskum bókmenntum við Háskóla Íslands. Við spjölluðum við Brynju um lífið og tilveruna, æskuna og uppvöxtin og ferðalagið í gegnum lífið, starfsferilinn og hvernig henni líkar í nýja starfinu. Sigurlaug Margrét kom auðvitað í matarspjallið í dag og ræddi við okkur um skötu, hnoðmör og hákarl og það er óhætt að segja að við vorum ekki sammála í því spjalli. Tónlist í þættinum í dag: Aðfangadagskvöld / Haukur Morthens (Stephen C. Foster og Ragnar Jóhannesson) Close to me / The Cure (Robert Smith) Röddin í klettunum / Gugusar (Guðlaug Sóley Höskuldsdóttir)

Á landinu er starfandi rakarakvartett, kvartettinn Barbari. Sá var stofnaður af ungum menntskælingum árið 2013 og þeir segja sjálfir að þeir séu fremsti rakarakvartett landsins. Nú er Barbari komin í jólaskap og þeir komu í þáttinn og sungu þrjú lög í beinni útsendingu. Við töluðum svo við tvo þeirra, Gunnar Thor Örnólfsson og Pál Sólmund Eydal og forvitnuðumst um sögu kvartettsins, söngkeppni í Las Vegas og hvort einhver þeirra væri raunverulega rakari. Gestir í útvarpshúsinu fengu að njóta söngsins á kaffitorginu í Efstaleitinu, en hinir tveir meðlimir kvartettsins eru Karl Friðrik Hjaltason og Ragnar Pétur Jóhannsson. Hvenær leiddist þér síðast? Þessi spurning er fyrirsögn á grein sem Daðey Albertsdóttir og Silja Björk Egilsdóttir, sálfræðingar hjá Geðheilsumiðstöð barna, skrifuðu ásamt Skúla Braga Geirdal verkefnastjóra miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd. Greinin birtist til dæmis á visir.is og á akureyri.net og þar eru þau að kasta fram nokkrum tölulegum staðreyndum og spurningum til umhugsunar sem snúa að skjátíma og samfélagsmiðlaneyslu. Þessari grein, og spurningunum í henni, er beint til foreldra. Daðey og Skúli komu í þáttinn í dag og við töluðum við þau um þetta mikilvæga mál í viðtalinu. Tónlist í þættinum í dag: Leppur, Skreppur og Leiðindaskjóða / Halli og Laddi (Gunnar Þórðarson, Gísli Rúnar Jónsson, Halli og Laddi) It?s Beginning to Look a Lot Like Christmas / Kvartetinn Barbari (Meredith Wilson) Jólalalag / Kvartetinn Barbari (Vince Clarke og Bragi Valdimar Skúlason) The Christmas Song / Kvartetinn Barbari (Mel Tormé og Robert Wells) White Chirstmas / Bing Crosby (Irving Berlin) Jólin alls staðar / KK og Ellen ( Jón Sigurðsson og Jóhanna G. Erlingsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Á landinu er starfandi rakarakvartett, kvartettinn Barbari. Sá var stofnaður af ungum menntskælingum árið 2013 og þeir segja sjálfir að þeir séu fremsti rakarakvartett landsins. Nú er Barbari komin í jólaskap og þeir komu í þáttinn og sungu þrjú lög í beinni útsendingu. Við töluðum svo við tvo þeirra, Gunnar Thor Örnólfsson og Pál Sólmund Eydal og forvitnuðumst um sögu kvartettsins, söngkeppni í Las Vegas og hvort einhver þeirra væri raunverulega rakari. Gestir í útvarpshúsinu fengu að njóta söngsins á kaffitorginu í Efstaleitinu, en hinir tveir meðlimir kvartettsins eru Karl Friðrik Hjaltason og Ragnar Pétur Jóhannsson. Hvenær leiddist þér síðast? Þessi spurning er fyrirsögn á grein sem Daðey Albertsdóttir og Silja Björk Egilsdóttir, sálfræðingar hjá Geðheilsumiðstöð barna, skrifuðu ásamt Skúla Braga Geirdal verkefnastjóra miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd. Greinin birtist til dæmis á visir.is og á akureyri.net og þar eru þau að kasta fram nokkrum tölulegum staðreyndum og spurningum til umhugsunar sem snúa að skjátíma og samfélagsmiðlaneyslu. Þessari grein, og spurningunum í henni, er beint til foreldra. Daðey og Skúli komu í þáttinn í dag og við töluðum við þau um þetta mikilvæga mál í viðtalinu. Tónlist í þættinum í dag: Leppur, Skreppur og Leiðindaskjóða / Halli og Laddi (Gunnar Þórðarson, Gísli Rúnar Jónsson, Halli og Laddi) It?s Beginning to Look a Lot Like Christmas / Kvartetinn Barbari (Meredith Wilson) Jólalalag / Kvartetinn Barbari (Vince Clarke og Bragi Valdimar Skúlason) The Christmas Song / Kvartetinn Barbari (Mel Tormé og Robert Wells) White Chirstmas / Bing Crosby (Irving Berlin) Jólin alls staðar / KK og Ellen ( Jón Sigurðsson og Jóhanna G. Erlingsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Þorkell Steindal ráðgjafi hjá Þjónustu- og þekkingarmiðstöð fyrir blinda, sjónskerta og einstaklinga með samþætta sjón- og heyrnarskerðingu kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá áhugaverðum snjallforritum, eða öppum, sem nýtast fólki með sjónskerðingu. Þetta eru sem sagt nokkur forrit sem koma að gagni fyrir þau sem nýta sér snjalltæki til að komast leiðar sinnar, bæði innanhúss, utanhúss og til að lesa í aðstæður, umferðina og götuljós. Þorkell fræddi okkur um þessi forrit í þættinum og við fengum líka að heyra hljóðdæmi úr forritunum. Ég lifi enn - sönn saga er nýtt íslenskt leikverk, innblásið af persónulegri reynslu af því að fylgja nánum aðstandendum inn í síðasta æviskeiðið eða að vera staddur í því sjálfur. Einnig byggir sýningin á vinnusmiðjum og rannsóknarvinnu með eldri borgurum, unnum með stuðningi Reykjavíkurborgar. Sýningin vekur hugleiðingar um aðstæður í samfélagi okkar. Við viljum eldast af virðingu og reisn en er forgangsröðunin skýr? Þegar við eldumst er hver sjálfum sér næstur. Er þetta það samfélag sem við viljum? Við fengum sviðslistakonurnar, Halldóru Rósu Björnsdóttur, Ingibjörgu Grétu Gísladóttur og Þórey Sigþórsdóttur, sem allar taka þátt í sýningunni, ásamt öflugum leikhópi af eldri kynslóðinni og Breiðfirðingakórnum, sem verður frumsýnt í Tjarnarbíói 6. janúar. Tónlist í þættinum í dag: Jólakötturinn / Björk Guðmundsdóttir (Ingibjörg Þorbergs og Jóhannes úr Kötlum) Eitt lítið jólalag / Ragnhildur Gísladóttir og Brunaliðið (Magnús Kjartansson) Fairytale of New York / The Pogues og Kirsty MacColl (Finer & McGowan) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Þorkell Steindal ráðgjafi hjá Þjónustu- og þekkingarmiðstöð fyrir blinda, sjónskerta og einstaklinga með samþætta sjón- og heyrnarskerðingu kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá áhugaverðum snjallforritum, eða öppum, sem nýtast fólki með sjónskerðingu. Þetta eru sem sagt nokkur forrit sem koma að gagni fyrir þau sem nýta sér snjalltæki til að komast leiðar sinnar, bæði innanhúss, utanhúss og til að lesa í aðstæður, umferðina og götuljós. Þorkell fræddi okkur um þessi forrit í þættinum og við fengum líka að heyra hljóðdæmi úr forritunum. Ég lifi enn - sönn saga er nýtt íslenskt leikverk, innblásið af persónulegri reynslu af því að fylgja nánum aðstandendum inn í síðasta æviskeiðið eða að vera staddur í því sjálfur. Einnig byggir sýningin á vinnusmiðjum og rannsóknarvinnu með eldri borgurum, unnum með stuðningi Reykjavíkurborgar. Sýningin vekur hugleiðingar um aðstæður í samfélagi okkar. Við viljum eldast af virðingu og reisn en er forgangsröðunin skýr? Þegar við eldumst er hver sjálfum sér næstur. Er þetta það samfélag sem við viljum? Við fengum sviðslistakonurnar, Halldóru Rósu Björnsdóttur, Ingibjörgu Grétu Gísladóttur og Þórey Sigþórsdóttur, sem allar taka þátt í sýningunni, ásamt öflugum leikhópi af eldri kynslóðinni og Breiðfirðingakórnum, sem verður frumsýnt í Tjarnarbíói 6. janúar. Tónlist í þættinum í dag: Jólakötturinn / Björk Guðmundsdóttir (Ingibjörg Þorbergs og Jóhannes úr Kötlum) Eitt lítið jólalag / Ragnhildur Gísladóttir og Brunaliðið (Magnús Kjartansson) Fairytale of New York / The Pogues og Kirsty MacColl (Finer & McGowan) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Sprotafyrirtækið Treble Technologies hefur safnað 8 milljónum evra, eða jafnvirði 1,2 milljarða króna, frá fjárfestum til að koma á markað nýrri tækni í hljóðhönnun. Tæknin sem Treble Technologies þróar þykir bylting í því hvernig hægt er að hanna hljóð og skapa hljóðupplifanir og nýtist í mörgum greinum. Finnur Pind, doktor í hljóðverkfræði, er stofnandi og framkvæmdastjóri Treble, kom í þáttinn í dag og útskýrði fyrir okkur hvað þetta er sem þau eru að hanna og söguna á bak við hugmyndina. Bræðurnir Eyjólfsson er einstök verslun á Flateyri sem hefur verið í rekstri frá árinu 1914 og er elsta upprunalega verslun Íslands. Allar innréttingar eru upprunalegar, sem og mörg verslunartæki sem eru enn í notkun. Verslunin er rekin af Eyþór Jóvinssyni, hann er langafasonur stofnanda verslunarinnar og er því fjórði ættliður fjölskyldunnar sem tekur við rekstrinum. Auk þess að selja notaðar bækur eftir vigt er verslunin með gott úrval nýrra bóka ásamt vestfirskum gæðavörum. Þá flytur verslunin inn mörg erlend vörumerki sem eiga það öll sameiginlegt að hafa starfað í meira en 100 ár. Í Gömlu bókabúðinni er einnig hægt að ferðast 70 ár aftur í tímann með því að heimsækja kaupmannsíbúðina sem er í sama húsnæði, en hún hefur haldið sér nánast óbreytt frá því að verslunarstjórinn Jón Eyjólfsson lést árið 1950. Við hringdum í Eyþór Jóvinsson í þættinum í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo í sitt vikulega veðurspjall í dag. Í dag talaði hún við okkur um kuldakastið þessa dagana og svo litum við aðeins til jólaveðursins. Tónlist í þættinum í dag: Allt er gott um jólin / Bjarni Arason (Bjarni Arason og Kristinn G. Bjarnason) Tendrun / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Hjörtur Ingvi Jóhannsson og Katrín Halldóra Sigurðardóttir) Christmas time is coming / Dolly Parton (Benjamin Franklin Logan) And so it goes / Tommy Emmanuel (Billy Joel) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Sprotafyrirtækið Treble Technologies hefur safnað 8 milljónum evra, eða jafnvirði 1,2 milljarða króna, frá fjárfestum til að koma á markað nýrri tækni í hljóðhönnun. Tæknin sem Treble Technologies þróar þykir bylting í því hvernig hægt er að hanna hljóð og skapa hljóðupplifanir og nýtist í mörgum greinum. Finnur Pind, doktor í hljóðverkfræði, er stofnandi og framkvæmdastjóri Treble, kom í þáttinn í dag og útskýrði fyrir okkur hvað þetta er sem þau eru að hanna og söguna á bak við hugmyndina. Bræðurnir Eyjólfsson er einstök verslun á Flateyri sem hefur verið í rekstri frá árinu 1914 og er elsta upprunalega verslun Íslands. Allar innréttingar eru upprunalegar, sem og mörg verslunartæki sem eru enn í notkun. Verslunin er rekin af Eyþór Jóvinssyni, hann er langafasonur stofnanda verslunarinnar og er því fjórði ættliður fjölskyldunnar sem tekur við rekstrinum. Auk þess að selja notaðar bækur eftir vigt er verslunin með gott úrval nýrra bóka ásamt vestfirskum gæðavörum. Þá flytur verslunin inn mörg erlend vörumerki sem eiga það öll sameiginlegt að hafa starfað í meira en 100 ár. Í Gömlu bókabúðinni er einnig hægt að ferðast 70 ár aftur í tímann með því að heimsækja kaupmannsíbúðina sem er í sama húsnæði, en hún hefur haldið sér nánast óbreytt frá því að verslunarstjórinn Jón Eyjólfsson lést árið 1950. Við hringdum í Eyþór Jóvinsson í þættinum í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo í sitt vikulega veðurspjall í dag. Í dag talaði hún við okkur um kuldakastið þessa dagana og svo litum við aðeins til jólaveðursins. Tónlist í þættinum í dag: Allt er gott um jólin / Bjarni Arason (Bjarni Arason og Kristinn G. Bjarnason) Tendrun / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Hjörtur Ingvi Jóhannsson og Katrín Halldóra Sigurðardóttir) Christmas time is coming / Dolly Parton (Benjamin Franklin Logan) And so it goes / Tommy Emmanuel (Billy Joel) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kíktum í heimsókn í Friðrikskapellu í Hlíðarenda en þar fara fram tónleikar í kvöld hjá Valskórnum. Næsta miðvikudag sameinast kórarnir Valskórinn, Fóstbræður og Karlakór KFUM á árlegum aðventutónleikum en allir eru þeir hluti af arfleið séra Friðriks Friðrikssonar. Það er óvenjulegt að íþróttafélag sé einnig með kór á sínum snærum og lengi vel var ekki vitað um aðra slíka kóra en nýlega hefur komið í ljós að í Portúgal er einn. Við hittum í Friðrikskapellu á Hlíðarenda Stefán Halldórsson, fyrrverandi formann og einn af stofnfélögum Valskórsins og Báru Grímsdóttur tónskáld. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og aðra mánudaga í haust. Hann hefur kallað sig skúffuskáld og þjóðfræðiáhugamann úr Flóanum og í dag lagði Guðjón vinkilinn upp að tunglferðum og kalda stríðinu. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra og glæpasagnahöfundur. Hún reynir að nýta þau tækifæri sem gefast til að lesa bækur og við forvitnuðumst í dag um hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Tónlist í þættinum í dag: Nú minnir svo ótal margt á jólin / Diddú, Björgvin Halldórsson og Hljómkórinn (Meredith Wilson og Jónas Friðrik Guðnason) En röd for alt det söte / Kari Bremnes (Kari Bremnes) Snæfinnur snjókarl / Björgvin Halldórsson (Steve Nelson, Jack Rollins og Hinrik Bjarnason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kíktum í heimsókn í Friðrikskapellu í Hlíðarenda en þar fara fram tónleikar í kvöld hjá Valskórnum. Næsta miðvikudag sameinast kórarnir Valskórinn, Fóstbræður og Karlakór KFUM á árlegum aðventutónleikum en allir eru þeir hluti af arfleið séra Friðriks Friðrikssonar. Það er óvenjulegt að íþróttafélag sé einnig með kór á sínum snærum og lengi vel var ekki vitað um aðra slíka kóra en nýlega hefur komið í ljós að í Portúgal er einn. Við hittum í Friðrikskapellu á Hlíðarenda Stefán Halldórsson, fyrrverandi formann og einn af stofnfélögum Valskórsins og Báru Grímsdóttur tónskáld. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og aðra mánudaga í haust. Hann hefur kallað sig skúffuskáld og þjóðfræðiáhugamann úr Flóanum og í dag lagði Guðjón vinkilinn upp að tunglferðum og kalda stríðinu. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra og glæpasagnahöfundur. Hún reynir að nýta þau tækifæri sem gefast til að lesa bækur og við forvitnuðumst í dag um hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Tónlist í þættinum í dag: Nú minnir svo ótal margt á jólin / Diddú, Björgvin Halldórsson og Hljómkórinn (Meredith Wilson og Jónas Friðrik Guðnason) En röd for alt det söte / Kari Bremnes (Kari Bremnes) Snæfinnur snjókarl / Björgvin Halldórsson (Steve Nelson, Jack Rollins og Hinrik Bjarnason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Guðfinnur Sigurvinsson. Hann er fyrrverandi starfsmaður fréttastofu RÚV og var dagskrárgerðamaður á Rás 2 og í sjónvarpinu. Hann var aðstoðarmaður þingflokks á alþingi, fór svo í bæjarpólítíkina í Garðabæ og skellti sér svo í Hárakademíuna og klippir nú hár á fólki af miklum móði hjá Rakarastofunni Herramönnum. Við fengum hann til að segja okkur frá æskunni og uppvextinum í Keflavík, menntaskólaárunum á Akureyri, starfi sínu í fjölmiðlum og í Fríhafnarversluninni í Leifsstöð. Í matarspjallinu í dag setti Sigurlaug Margrét á dagskrá jólakæfuna eða juleleverpostej, ekki seinna vænna. Tónlist í þættinum í dag: Majonesjól / Bogomil Font og Stórsveit Reykjavíkur (Carl Sigman og Sigrtryggur Baldursson) Það snjóar / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Newell, Pattacini og Bragi Valdimar Skúlason) Jólasveinninn kemur í kvöld / Gunnar Gunnarsson (Fred J. Coots) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Guðfinnur Sigurvinsson. Hann er fyrrverandi starfsmaður fréttastofu RÚV og var dagskrárgerðamaður á Rás 2 og í sjónvarpinu. Hann var aðstoðarmaður þingflokks á alþingi, fór svo í bæjarpólítíkina í Garðabæ og skellti sér svo í Hárakademíuna og klippir nú hár á fólki af miklum móði hjá Rakarastofunni Herramönnum. Við fengum hann til að segja okkur frá æskunni og uppvextinum í Keflavík, menntaskólaárunum á Akureyri, starfi sínu í fjölmiðlum og í Fríhafnarversluninni í Leifsstöð. Í matarspjallinu í dag setti Sigurlaug Margrét á dagskrá jólakæfuna eða juleleverpostej, ekki seinna vænna. Tónlist í þættinum í dag: Majonesjól / Bogomil Font og Stórsveit Reykjavíkur (Carl Sigman og Sigrtryggur Baldursson) Það snjóar / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Newell, Pattacini og Bragi Valdimar Skúlason) Jólasveinninn kemur í kvöld / Gunnar Gunnarsson (Fred J. Coots) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fengum Sóley Tómasdóttur til að koma í þáttinn í dag og ræða við okkur um umræðuna og stöðuna í samfélaginu þegar sífellt fleiri stíga fram og segja reynslusögur sínar af ofbeldi og áreitni. Á undanförnum árum, eftir að þögnin var rofin með kynferðislega áreitni og ofbeldi, þegar þolendur fóru að opna sig um reynslu sína af ofbeldi og áreitni í kjölfar #metoo þá hefur auðvitað heilmikið breyst. En svo kann samfélagið kannski ekki nógu vel að taka næstu skref. Hvað svo? Hver eru næstu skref ef einhver verður uppvís að hegðun sem er ekki í lagi? Það eru óteljandi hlutir sem flækja þessa umræðu og næstu skref. Sóley fer í fyrirtæki og talar um einmitt þetta, hvert við erum komin og af hverju þessi skref geta verið svona erfið og við ræddum það við hana í þættinum. Guðrún Hálfdánardóttir, dagskrárgerðarkona á Rás 1 og Margrét Manda Jónsdóttir, hjúkrunardeildarstjóri á meðferðargeðdeild geðrofssjúkdóma, komu í þáttinn, en þær, ásamt Tómasi Hrafni Ágústssyni sérnámslækni í geðlækningum, standa að baki Geðbrigði, nýjum útvarpsþáttum sem hefja göngu sína á morgun á Rás 1 og fjalla um geðheilbrigðismál. Í fyrsta þætti verður fjallað um þunglyndi. Hvaða meðferðir og úrræði eru í boði og hvaða árangri þau skila. Þær Guðrún og Margrét sögðu okkur frá þessari nýju þáttaröð í dag. Erla Súsanna Þórisdóttir byrjaði að skrifa í þakklætisdagbók fyrir mörgum árum en fann að það þurfti mikinn sjálfsaga til að skrifa í auða stílabók. Hún fór síðan í nám í jákvæðri sálfræði og þar var mikið fjallað um þakklæti út frá þeim fræðum og þá kviknaði aftur áhugi hennar á að iðka þakklæti. Nú hefur Erla gefið út þakklætisdagbók sem hjálpar fólki að stunda þakklætisskrif og að viðhalda þeim og áhrif þakklætisiðkunar. Erla býr í Danmörku og við slógum á þráðinn til hennar í þættinum. Tónlist í þættinum í dag: Aldrei verða án hans haldin jól / Stebbi og Eyfi (Eyjólfur Kristjánsson) Out in the Cold Again / Dean Martin (Ted Koehler og Rube Bloom) Jólin með þér / Ragnheiður Gröndal (Ragnheiður Gröndal) Klukknahreim / Manuela Wiesler (James Pierpoint) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fengum Sóley Tómasdóttur til að koma í þáttinn í dag og ræða við okkur um umræðuna og stöðuna í samfélaginu þegar sífellt fleiri stíga fram og segja reynslusögur sínar af ofbeldi og áreitni. Á undanförnum árum, eftir að þögnin var rofin með kynferðislega áreitni og ofbeldi, þegar þolendur fóru að opna sig um reynslu sína af ofbeldi og áreitni í kjölfar #metoo þá hefur auðvitað heilmikið breyst. En svo kann samfélagið kannski ekki nógu vel að taka næstu skref. Hvað svo? Hver eru næstu skref ef einhver verður uppvís að hegðun sem er ekki í lagi? Það eru óteljandi hlutir sem flækja þessa umræðu og næstu skref. Sóley fer í fyrirtæki og talar um einmitt þetta, hvert við erum komin og af hverju þessi skref geta verið svona erfið og við ræddum það við hana í þættinum. Guðrún Hálfdánardóttir, dagskrárgerðarkona á Rás 1 og Margrét Manda Jónsdóttir, hjúkrunardeildarstjóri á meðferðargeðdeild geðrofssjúkdóma, komu í þáttinn, en þær, ásamt Tómasi Hrafni Ágústssyni sérnámslækni í geðlækningum, standa að baki Geðbrigði, nýjum útvarpsþáttum sem hefja göngu sína á morgun á Rás 1 og fjalla um geðheilbrigðismál. Í fyrsta þætti verður fjallað um þunglyndi. Hvaða meðferðir og úrræði eru í boði og hvaða árangri þau skila. Þær Guðrún og Margrét sögðu okkur frá þessari nýju þáttaröð í dag. Erla Súsanna Þórisdóttir byrjaði að skrifa í þakklætisdagbók fyrir mörgum árum en fann að það þurfti mikinn sjálfsaga til að skrifa í auða stílabók. Hún fór síðan í nám í jákvæðri sálfræði og þar var mikið fjallað um þakklæti út frá þeim fræðum og þá kviknaði aftur áhugi hennar á að iðka þakklæti. Nú hefur Erla gefið út þakklætisdagbók sem hjálpar fólki að stunda þakklætisskrif og að viðhalda þeim og áhrif þakklætisiðkunar. Erla býr í Danmörku og við slógum á þráðinn til hennar í þættinum. Tónlist í þættinum í dag: Aldrei verða án hans haldin jól / Stebbi og Eyfi (Eyjólfur Kristjánsson) Out in the Cold Again / Dean Martin (Ted Koehler og Rube Bloom) Jólin með þér / Ragnheiður Gröndal (Ragnheiður Gröndal) Klukknahreim / Manuela Wiesler (James Pierpoint) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í gær voru rétt 40 ár frá því Kvennaathvarfið í Reykjavík var opnað af Samtökum um kvennaathvarf. Linda Dröfn Gunnarsdóttir, framkvæmdastýra Kvennaathvarfsins, kom í þáttinn í dag og við fengum hana til að fræða okkur um sögu athvarfsins, hvernig þróunin hefur verið á þessum 40 árum og hver staðan er í dag. Það stendur meðal annars yfir söfnun fyrir nýju athvarfi sem á að byggja og þjónustan er sífellt að aukast. Lionsklúbburinn Ægir fór fyrst að Sólheimum árið 1957 með jólagjafir fyrir þau börn sem þar bjuggu. Allar götur síðan, eða í 65 ár, hefur klúbburinn farið á aðventunni og staðið fyrir aðventuskemmtun. Það var ákveðið fyrir tveimur árum að fanga stemninguna og gefa út geisladisk og með sölu hans er verið að safna fyrir Hljóðfærasjóði Sólheima. Næstu helgi er Sólheimamarkaður í Kringlunni þar sem fólkið á Sólheimum kemur í bæinn og selur vörur sem unnar eru á vinnustofum Sólheima. Við töluðum við Magneu Tómasdóttur tónlistar- og söngkonu, sem hefur haldið utan um verkefnið. Við fengum svo að lokum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni og í korti dagsins hélt Magnús áfram að fjalla um fólkið og ástandið á Kúbu, en ferðin hefur greinilega haft mikil og djúp áhrif á hann. Hann hefur ekki trú á að stjórnarfarið geti enst mikið lengur áfram, byltingin er að éta börnin sín og unga fólkið, nýju kynslóðirnar vilja breytingar, enda geta stjórnvöld ekki lengur einokað upplýsingaflæðið nú þegar internetið hefur opnað sýn í aðra og betri veröld en þá sem fólk býr við á Kúbu, en þar ríkir vaxandi fátækt, skortur og kúgun. Tónlist í þættinum í dag: Jólaljósin / Borgardætur (Leveen, Breen, Sampson og Andrea Gylfadóttir) Er líða fer að jólum / Sigurður Guðmundsson og Sigríður Thorlacius (Gunnar Þórðarson og Ómar Ragnarsson) Ó grýla / Björgvin Franz og Sólheimakórinn (D. Barbour og Ómar Ragnarsson) Gleði og friðarjól / Pálmi Gunnarsson (Magnús Eiríksson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í gær voru rétt 40 ár frá því Kvennaathvarfið í Reykjavík var opnað af Samtökum um kvennaathvarf. Linda Dröfn Gunnarsdóttir, framkvæmdastýra Kvennaathvarfsins, kom í þáttinn í dag og við fengum hana til að fræða okkur um sögu athvarfsins, hvernig þróunin hefur verið á þessum 40 árum og hver staðan er í dag. Það stendur meðal annars yfir söfnun fyrir nýju athvarfi sem á að byggja og þjónustan er sífellt að aukast. Lionsklúbburinn Ægir fór fyrst að Sólheimum árið 1957 með jólagjafir fyrir þau börn sem þar bjuggu. Allar götur síðan, eða í 65 ár, hefur klúbburinn farið á aðventunni og staðið fyrir aðventuskemmtun. Það var ákveðið fyrir tveimur árum að fanga stemninguna og gefa út geisladisk og með sölu hans er verið að safna fyrir Hljóðfærasjóði Sólheima. Næstu helgi er Sólheimamarkaður í Kringlunni þar sem fólkið á Sólheimum kemur í bæinn og selur vörur sem unnar eru á vinnustofum Sólheima. Við töluðum við Magneu Tómasdóttur tónlistar- og söngkonu, sem hefur haldið utan um verkefnið. Við fengum svo að lokum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni og í korti dagsins hélt Magnús áfram að fjalla um fólkið og ástandið á Kúbu, en ferðin hefur greinilega haft mikil og djúp áhrif á hann. Hann hefur ekki trú á að stjórnarfarið geti enst mikið lengur áfram, byltingin er að éta börnin sín og unga fólkið, nýju kynslóðirnar vilja breytingar, enda geta stjórnvöld ekki lengur einokað upplýsingaflæðið nú þegar internetið hefur opnað sýn í aðra og betri veröld en þá sem fólk býr við á Kúbu, en þar ríkir vaxandi fátækt, skortur og kúgun. Tónlist í þættinum í dag: Jólaljósin / Borgardætur (Leveen, Breen, Sampson og Andrea Gylfadóttir) Er líða fer að jólum / Sigurður Guðmundsson og Sigríður Thorlacius (Gunnar Þórðarson og Ómar Ragnarsson) Ó grýla / Björgvin Franz og Sólheimakórinn (D. Barbour og Ómar Ragnarsson) Gleði og friðarjól / Pálmi Gunnarsson (Magnús Eiríksson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kynntum okkur starfsemi Parkinsonsamtakanna í þættinum í dag. Hvað er parkinson, hver eru einkennin og hvað er hægt að gera til að halda einkennum sjúkdómsins í skefjum? Parkinsonsamtökin á Íslandi verða fjörutíu ára á næsta ári og við fengum Ágústu Kristínu Andersen, forstöðumann Takts miðstöðvar Parkinsonsamtakanna og Ernu Guðmundsdóttur, framkvæmdastjóra samtakanna til okkar í dag til að segja okkur betur frá þeirra starfsemi og sjúkdóminum. Hulda Birna Baldursdóttir er viðskiptafræðingur með meistarapróf í stjórnun og hún er sérfræðingur í markaðssetningu á samfélagsmiðlunum. Hún hefur stýrt markaðsherferðum og sá t.d. um verkefnið Stafrænt skjáskot fyrir Nýsköpunarmiðstöð Íslands og hefur unnið með yfir 250 fyrirtækjum til að efla þau í stafrænni þróun. Við töluðum við Huldu um markaðssetningu á samfélagsmiðlum í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo í sitt vikulega veðurspjall í dag og þrátt fyrir að nú sé farið að kólna þá talaði hún um methlýindi í nýliðnum nóvembermánuði. Tónlist í þættinum í dag: Anda inn / Heimilistónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir) Inní nóttina / Sigga Eyrún (Karl Olgeirsson) Jólin eru tíminn / Álfgrímur og Þorgerður Ása Aðalsteinsbörn (Álgrímur Aðalsteinsson og Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir) Ilmur af jólum / Hera (Tore As og Sigurður Rúnar Þórsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kynntum okkur starfsemi Parkinsonsamtakanna í þættinum í dag. Hvað er parkinson, hver eru einkennin og hvað er hægt að gera til að halda einkennum sjúkdómsins í skefjum? Parkinsonsamtökin á Íslandi verða fjörutíu ára á næsta ári og við fengum Ágústu Kristínu Andersen, forstöðumann Takts miðstöðvar Parkinsonsamtakanna og Ernu Guðmundsdóttur, framkvæmdastjóra samtakanna til okkar í dag til að segja okkur betur frá þeirra starfsemi og sjúkdóminum. Hulda Birna Baldursdóttir er viðskiptafræðingur með meistarapróf í stjórnun og hún er sérfræðingur í markaðssetningu á samfélagsmiðlunum. Hún hefur stýrt markaðsherferðum og sá t.d. um verkefnið Stafrænt skjáskot fyrir Nýsköpunarmiðstöð Íslands og hefur unnið með yfir 250 fyrirtækjum til að efla þau í stafrænni þróun. Við töluðum við Huldu um markaðssetningu á samfélagsmiðlum í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo í sitt vikulega veðurspjall í dag og þrátt fyrir að nú sé farið að kólna þá talaði hún um methlýindi í nýliðnum nóvembermánuði. Tónlist í þættinum í dag: Anda inn / Heimilistónar (Katla Margrét Þorgeirsdóttir) Inní nóttina / Sigga Eyrún (Karl Olgeirsson) Jólin eru tíminn / Álfgrímur og Þorgerður Ása Aðalsteinsbörn (Álgrímur Aðalsteinsson og Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir) Ilmur af jólum / Hera (Tore As og Sigurður Rúnar Þórsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Ef þið hafið velt fyrir ykkur spurningum eins og: Hvernig get ég aukið tekjurnar mínar og borgað niður skuldir? Og get ég það yfir höfuð? Hafa peningar áhrif á sambönd, uppeldi og hegðun? Georg Lúðvíksson, sérfræðingur í heimilisfjármálum, persónulegum fjármálum og stofnandi Meniga kom í þáttinn í dag og ræddi við okkur um fjármál. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag en hann hefur sent okkur pistla á mánudögum í vetur sem hann kallar vinkla. Í dag bar hann vinkilinn að geit nokkurri í Garðabænum og jólaljósum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Vala Jónsdóttir, sérfræðingur hjá mannréttinda- og lýðræðisskrifstofu Reykjavíkurborgar í jafnréttismálum. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Vala talaði um eftirtaldar bækur: Kona í hvarfpunkti e. Nawal El Saadawi Don't call me inspirational e. Harilyn Rousso Flækingurinn e. Kristínu Ómarsdóttir Grettir sterki e. Þorsteinn Stefánsson Bárður Snæfellsás Tónlist í þættinum í dag: Er líða fer að jólum / Ragnar Bjarnason (Gunnar Þórðarson og Ómar Ragnarsson) Vertu ekki að kvarta / South River band (Ólafur Þórðarson og Kormákur Bragason) Merry christmas darling / Carpenters (Carpenters og Frank Pooler) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Ef þið hafið velt fyrir ykkur spurningum eins og: Hvernig get ég aukið tekjurnar mínar og borgað niður skuldir? Og get ég það yfir höfuð? Hafa peningar áhrif á sambönd, uppeldi og hegðun? Georg Lúðvíksson, sérfræðingur í heimilisfjármálum, persónulegum fjármálum og stofnandi Meniga kom í þáttinn í dag og ræddi við okkur um fjármál. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag en hann hefur sent okkur pistla á mánudögum í vetur sem hann kallar vinkla. Í dag bar hann vinkilinn að geit nokkurri í Garðabænum og jólaljósum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Vala Jónsdóttir, sérfræðingur hjá mannréttinda- og lýðræðisskrifstofu Reykjavíkurborgar í jafnréttismálum. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Vala talaði um eftirtaldar bækur: Kona í hvarfpunkti e. Nawal El Saadawi Don't call me inspirational e. Harilyn Rousso Flækingurinn e. Kristínu Ómarsdóttir Grettir sterki e. Þorsteinn Stefánsson Bárður Snæfellsás Tónlist í þættinum í dag: Er líða fer að jólum / Ragnar Bjarnason (Gunnar Þórðarson og Ómar Ragnarsson) Vertu ekki að kvarta / South River band (Ólafur Þórðarson og Kormákur Bragason) Merry christmas darling / Carpenters (Carpenters og Frank Pooler) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var engin önnur en Ragnhildur Gísladóttir tónlistarkona. Hún hefur auðvitað átt langan og glæsilegan feril, hún hefur sungið í mörgum af þekktustu hljómsveitum landsins, Lummunum, Brunaliðinu, Grýlunum og Stuðmönnum auk sólóferils. Hún hefur einnig leikið í kvikmyndum, t.d. í Með allt á hreinu, Hvítum mávum, Í takt við tímann, Ungfrúnni góðu og húsið og Karlakórnum Heklu. Við fórum aftur í tímann með Ragnhildi og hún sagði okkur frá æskunni á Kjalarnesi, jólamatnum og matseld og tónlistinni og tónlistarsköpuninni í þættinum í dag. Sigurlaug Margrét, besti vinur bragðlaukanna, valdi að tala um dásamlega jóladrykkinn malt og appelsín í matarspjalli dagsins, þar sem við meðal annars ræddum mismunandi útgáfur og bárum saman sykurskerta blöndu við hina hefðbundnu. Tónlist í þættinum í dag: Allt er gott um jólin / Bjarni Arason (Bjarni Arason og Kristinn G. Bjarnason) Mathildur / Ragnhildur Gísladóttir (Ragnhildur Gísladóttir ) Deep Down / Ragga and the Jack Magic Orchestra (Ragnhildur Gísladóttir og Mark Stephen Davies) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var engin önnur en Ragnhildur Gísladóttir tónlistarkona. Hún hefur auðvitað átt langan og glæsilegan feril, hún hefur sungið í mörgum af þekktustu hljómsveitum landsins, Lummunum, Brunaliðinu, Grýlunum og Stuðmönnum auk sólóferils. Hún hefur einnig leikið í kvikmyndum, t.d. í Með allt á hreinu, Hvítum mávum, Í takt við tímann, Ungfrúnni góðu og húsið og Karlakórnum Heklu. Við fórum aftur í tímann með Ragnhildi og hún sagði okkur frá æskunni á Kjalarnesi, jólamatnum og matseld og tónlistinni og tónlistarsköpuninni í þættinum í dag. Sigurlaug Margrét, besti vinur bragðlaukanna, valdi að tala um dásamlega jóladrykkinn malt og appelsín í matarspjalli dagsins, þar sem við meðal annars ræddum mismunandi útgáfur og bárum saman sykurskerta blöndu við hina hefðbundnu. Tónlist í þættinum í dag: Allt er gott um jólin / Bjarni Arason (Bjarni Arason og Kristinn G. Bjarnason) Mathildur / Ragnhildur Gísladóttir (Ragnhildur Gísladóttir ) Deep Down / Ragga and the Jack Magic Orchestra (Ragnhildur Gísladóttir og Mark Stephen Davies) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fengum Daníel Gunnarsson til að segja okkur sína sögu, en hann hefur frá unga aldri barist við ofþyngd. Eftir að hafa kynnt sér vel efnaskiptaaðgerðir fór hann í magaermisaðgerð fyrir um það bil einu og hálfu ári. Síðan þá hefur hann unnið markvisst með andlegu og líkamlegu heilsuna í kjölfar slíkrar aðgerðar og það er óhætt að segja að líf hans hafi tekið miklum breytingum á þessum 18 mánuðum því fyrir 10 dögum stóð hann uppi á sviði í sundskýlu og tók á móti silfurverðlaunum á bikarmóti í fitness karla. Daníel sagði okkur betur frá þessu ferðalagi í þættinum í dag. Safa Jemai kom til Íslands frá Túnis fyrir fjórum árum og hefur nýtt tímann vel því hún fór strax að læra íslensku og vinna sem forritari en hefur í dag helgað sig innflutningi á kryddi. Það eru krydd sem móðir hennar þurrkar heima hjá sér í sólinni í Túnis og það hefur ekki verið einfalt að standa í þeirri skriffinsku sem þessu fylgir bæði hér og í Túnis. En nú horfir til betri tíma og í Grósku hefur Safa komið sér fyrir ásamt fleiri litlum sprotafyrirtækjum og Íslendingar hafa tekið vel í að prófa eitthvað nýtt í sinni matargerð. Við skruppum í Grósku og ræddum við Safa Jemai í dag. Tónlist í þættinum í dag: Það snjóar / Sigurður Guðmundsson (Norman Newell, Iller Pattacini og Bragi Valdimar Skúlason) Everywhere / Fleetwood Mac (Christine McVie og Lindsay Buckingham) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fengum Daníel Gunnarsson til að segja okkur sína sögu, en hann hefur frá unga aldri barist við ofþyngd. Eftir að hafa kynnt sér vel efnaskiptaaðgerðir fór hann í magaermisaðgerð fyrir um það bil einu og hálfu ári. Síðan þá hefur hann unnið markvisst með andlegu og líkamlegu heilsuna í kjölfar slíkrar aðgerðar og það er óhætt að segja að líf hans hafi tekið miklum breytingum á þessum 18 mánuðum því fyrir 10 dögum stóð hann uppi á sviði í sundskýlu og tók á móti silfurverðlaunum á bikarmóti í fitness karla. Daníel sagði okkur betur frá þessu ferðalagi í þættinum í dag. Safa Jemai kom til Íslands frá Túnis fyrir fjórum árum og hefur nýtt tímann vel því hún fór strax að læra íslensku og vinna sem forritari en hefur í dag helgað sig innflutningi á kryddi. Það eru krydd sem móðir hennar þurrkar heima hjá sér í sólinni í Túnis og það hefur ekki verið einfalt að standa í þeirri skriffinsku sem þessu fylgir bæði hér og í Túnis. En nú horfir til betri tíma og í Grósku hefur Safa komið sér fyrir ásamt fleiri litlum sprotafyrirtækjum og Íslendingar hafa tekið vel í að prófa eitthvað nýtt í sinni matargerð. Við skruppum í Grósku og ræddum við Safa Jemai í dag. Tónlist í þættinum í dag: Það snjóar / Sigurður Guðmundsson (Norman Newell, Iller Pattacini og Bragi Valdimar Skúlason) Everywhere / Fleetwood Mac (Christine McVie og Lindsay Buckingham) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Það vakti athygli þegar leikkonan Edda Björg Eyjólfsdóttir saumaði sér 19.aldar upphlut og leyfði fólki að fylgjast með á samfélagsmiðlunum. Heimilisiðnaðarfélagið stendur fyrir ýmsum námskeiðum og kennslu í þeirri viðleitni að passa upp þennan mikilvæga menningararf okkar. Svo eru eflaust einhverjir sem eiga sér þann leynda draum að kunna að dansa íslensku þjóðdansana, þeir sjást sjaldan nú til dags. Þeir virðast einfaldir, en eru þeir það? Á morgun er 1.desember, fullveldisdagurinn, þá verður Heimilisiðnaðarfélagið einmitt með kynningu á íslensku þjóðbúningunum og handverki þeim tengdum og einnig verður gestum boðið uppí dans af félögum úr Þjóðdansafélagi Reykjavíkur. Kristín Vala Breiðfjörð, formaður og framkvæmdastjóri Heimilisiðnaðarfélagsins kom í viðtal í dag uppábúin í 20.aldar upphlut. Við heyrðum af fjölskyldu frá Vopnafirði sem hefur í nóvembermánuði farið samanlagt 500 kílómetra í minningargöngu til að safna áheitum til styrktar heilsugæslunni á Vopnafirði. Við hringdum í Bjart Aðalbjörnsson á Vopnafirði, en þetta söfnunarátak hefur fjölskylda hans ráðist í til minningar um móður hans, Öddu Tryggvadóttur. Bjartur sagði okkur betur frá þessari fjölskyldusöfnun í dag en áheitunum og frjálsum framlögum er safnað á reikning 0178-15-380138 og kennitölu 1300355-4989. Svo að lokum fengum við heimsókn frá Soffíu Elínu Sigurðardóttur og Paolu Cardenas, en þær eru klínískir barnasálfræðingar. Þær hafa skrifað saman bækur fyrir börn sem eru hugsaðar sem snemmtækt inngrip í líf barna með því að kena þeim sálfræðilegar aðferðir til þess að efla sjálfsþekkingu, bjargráð og seiglu svo þau þrói ekki með sér alvarlegri vandkvæði seinna meir. Þær sögðu okkur frá bókunum og því sem þær kenna börnum í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Allir eru að gera það / Ríó tríó (Silverstein og Jónas Friðrik Guðnason) Gott er að gefa / Rúnar Júlíusson (Rúnar Júlíusson) Sunnyroad / Emiliana Torrini (Emilíana Torrini og Dan Carey) Barn / Ragnar Bjarnason (Ragnar Bjarnason og Steinn Steinarr) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Það vakti athygli þegar leikkonan Edda Björg Eyjólfsdóttir saumaði sér 19.aldar upphlut og leyfði fólki að fylgjast með á samfélagsmiðlunum. Heimilisiðnaðarfélagið stendur fyrir ýmsum námskeiðum og kennslu í þeirri viðleitni að passa upp þennan mikilvæga menningararf okkar. Svo eru eflaust einhverjir sem eiga sér þann leynda draum að kunna að dansa íslensku þjóðdansana, þeir sjást sjaldan nú til dags. Þeir virðast einfaldir, en eru þeir það? Á morgun er 1.desember, fullveldisdagurinn, þá verður Heimilisiðnaðarfélagið einmitt með kynningu á íslensku þjóðbúningunum og handverki þeim tengdum og einnig verður gestum boðið uppí dans af félögum úr Þjóðdansafélagi Reykjavíkur. Kristín Vala Breiðfjörð, formaður og framkvæmdastjóri Heimilisiðnaðarfélagsins kom í viðtal í dag uppábúin í 20.aldar upphlut. Við heyrðum af fjölskyldu frá Vopnafirði sem hefur í nóvembermánuði farið samanlagt 500 kílómetra í minningargöngu til að safna áheitum til styrktar heilsugæslunni á Vopnafirði. Við hringdum í Bjart Aðalbjörnsson á Vopnafirði, en þetta söfnunarátak hefur fjölskylda hans ráðist í til minningar um móður hans, Öddu Tryggvadóttur. Bjartur sagði okkur betur frá þessari fjölskyldusöfnun í dag en áheitunum og frjálsum framlögum er safnað á reikning 0178-15-380138 og kennitölu 1300355-4989. Svo að lokum fengum við heimsókn frá Soffíu Elínu Sigurðardóttur og Paolu Cardenas, en þær eru klínískir barnasálfræðingar. Þær hafa skrifað saman bækur fyrir börn sem eru hugsaðar sem snemmtækt inngrip í líf barna með því að kena þeim sálfræðilegar aðferðir til þess að efla sjálfsþekkingu, bjargráð og seiglu svo þau þrói ekki með sér alvarlegri vandkvæði seinna meir. Þær sögðu okkur frá bókunum og því sem þær kenna börnum í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: Allir eru að gera það / Ríó tríó (Silverstein og Jónas Friðrik Guðnason) Gott er að gefa / Rúnar Júlíusson (Rúnar Júlíusson) Sunnyroad / Emiliana Torrini (Emilíana Torrini og Dan Carey) Barn / Ragnar Bjarnason (Ragnar Bjarnason og Steinn Steinarr) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Svartur föstudagur, stafrænn mánudagur, eða Cyber Monday, og fleiri slíkir verslunardagar hafa dunið á okkur í aðdraganda jólanna í ár eins og undanfarin ár. Þetta eru verslunardagar sem eiga uppruna sinn í Bandaríkjunum og fleiri löndum og markmið þeirra er að auka verslun í búðum og á netinu. En það sem færri vita er að á eftir Cyber Monday kemur Giving Tuesday, eða gefandi þriðjudagur. En hvað er það? Andri Árnason, framkvæmdastjóri Takk kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá þessum degi sem er einmitt í dag. Jólaljós hafa verið sett upp um allan Fjölskyldu- og húsdýragarðinn og aðkomuna að honum. Fjölskyldur geta rölt um garðinn og skoðað ljósadýrðina, útigrillin verða opin og settir verða upp matarvagnar. Ljósadalurinn opnar á fimmtudaginn. Við heyrðum í Inga Þór Jónssyni, verkefnastjóra viðburða í garðinum í þættinum. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom í sitt vikulega veðurspjall í dag. Hún kann einstaklega vel að fræða okkur um hin ýmsu veðurfyrirbrigði og hugtök og í dag ætlar hún að fræða okkur um sögu veðurspáa í heiminum, sem er ekki svo löng. Það er ekki svo langt síðan að farið var að spá fyrir um veðrið framundan. Tónlist í þættinum í dag: Ennþá man ég hvar / Hallbjörg Bjarnadóttir (Kai Normann Andersen, Dam Mogens og Bjarni Guðmundsson) Sólarsamban / Rebekka Blöndal (Ásgeir Jón Ásgeirsson, Stefán Örn Gunnlaugsson og Rebekka Blöndal) My Sweet Lord / George Harrison (George Harrison) Dagar / Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Svartur föstudagur, stafrænn mánudagur, eða Cyber Monday, og fleiri slíkir verslunardagar hafa dunið á okkur í aðdraganda jólanna í ár eins og undanfarin ár. Þetta eru verslunardagar sem eiga uppruna sinn í Bandaríkjunum og fleiri löndum og markmið þeirra er að auka verslun í búðum og á netinu. En það sem færri vita er að á eftir Cyber Monday kemur Giving Tuesday, eða gefandi þriðjudagur. En hvað er það? Andri Árnason, framkvæmdastjóri Takk kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá þessum degi sem er einmitt í dag. Jólaljós hafa verið sett upp um allan Fjölskyldu- og húsdýragarðinn og aðkomuna að honum. Fjölskyldur geta rölt um garðinn og skoðað ljósadýrðina, útigrillin verða opin og settir verða upp matarvagnar. Ljósadalurinn opnar á fimmtudaginn. Við heyrðum í Inga Þór Jónssyni, verkefnastjóra viðburða í garðinum í þættinum. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom í sitt vikulega veðurspjall í dag. Hún kann einstaklega vel að fræða okkur um hin ýmsu veðurfyrirbrigði og hugtök og í dag ætlar hún að fræða okkur um sögu veðurspáa í heiminum, sem er ekki svo löng. Það er ekki svo langt síðan að farið var að spá fyrir um veðrið framundan. Tónlist í þættinum í dag: Ennþá man ég hvar / Hallbjörg Bjarnadóttir (Kai Normann Andersen, Dam Mogens og Bjarni Guðmundsson) Sólarsamban / Rebekka Blöndal (Ásgeir Jón Ásgeirsson, Stefán Örn Gunnlaugsson og Rebekka Blöndal) My Sweet Lord / George Harrison (George Harrison) Dagar / Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Er hugsanlegt að inntaka á sýklalyfjum snemma í barnæsku geti haft áhrif á heilsu barna síðar meir, eins og til dæmis svörun við bólusetningum? Birta Bæringsdóttir starfar sem sérnámslæknir á Barnaspítalanum og er að gera rannsókn sem snýst um þetta. Sýklalyf geta haft áhrif á þarmaflóruna í meltingarveginum sem er mikilvæg fyrir þroska ónæmiskerfisins og hugsanlegt er að sýklalyfjanotkun geti valdið því að einstaklingar séu útsettari fyrir sýkingum. Við tölum við Birtu hér á eftir. Við fáum nýjan vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og undanfarna mánudaga. Í þetta sinn ber hann vinkilinn að lestarteinum. Meira um það hér á eftir. Og lesandi vikunnar í dag er Árni Árnason, rithöfundur. Hann var að senda frá sér bókina Vængjalaus. En í dag ætlar hann að segja okkur frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Árni talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Mars eftir Sunnevu Kristínu Sigurðardóttur Ólöf eskimói efir Inga Dóra Björnsdóttir Þar sem vegurinn endar eftir Hrafn Jökulsson Eyjan hans Múmínpabba eftir Tove Janson Takk fyrir komuna eftir nemendur í ritlist Mánasteinn eftir Sjón Aðventa eftir Gunnar Gunnarsson Vigdís Grímsdóttir, Frederik Backman, Jonas Jonasson og Paul Auster. Tónlist í þættinum í dag: Hámenningin / Halli Reynis (Halli Reynis) Ást er æði / Björgvin Halldórsson og Ragnheiður Gröndal (Sam & Ruby og Kristinn G. Bjarnason) Bruce Springsteen / Used cars (Bruce Springsteen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Er hugsanlegt að inntaka á sýklalyfjum snemma í barnæsku geti haft áhrif á heilsu barna síðar meir, eins og til dæmis svörun við bólusetningum? Birta Bæringsdóttir starfar sem sérnámslæknir á Barnaspítalanum og er að gera rannsókn sem snýst um þetta. Sýklalyf geta haft áhrif á þarmaflóruna í meltingarveginum sem er mikilvæg fyrir þroska ónæmiskerfisins og hugsanlegt er að sýklalyfjanotkun geti valdið því að einstaklingar séu útsettari fyrir sýkingum. Við tölum við Birtu hér á eftir. Við fáum nýjan vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag eins og undanfarna mánudaga. Í þetta sinn ber hann vinkilinn að lestarteinum. Meira um það hér á eftir. Og lesandi vikunnar í dag er Árni Árnason, rithöfundur. Hann var að senda frá sér bókina Vængjalaus. En í dag ætlar hann að segja okkur frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Árni talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Mars eftir Sunnevu Kristínu Sigurðardóttur Ólöf eskimói efir Inga Dóra Björnsdóttir Þar sem vegurinn endar eftir Hrafn Jökulsson Eyjan hans Múmínpabba eftir Tove Janson Takk fyrir komuna eftir nemendur í ritlist Mánasteinn eftir Sjón Aðventa eftir Gunnar Gunnarsson Vigdís Grímsdóttir, Frederik Backman, Jonas Jonasson og Paul Auster. Tónlist í þættinum í dag: Hámenningin / Halli Reynis (Halli Reynis) Ást er æði / Björgvin Halldórsson og Ragnheiður Gröndal (Sam & Ruby og Kristinn G. Bjarnason) Bruce Springsteen / Used cars (Bruce Springsteen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Einar Bárðarson, formaður Votlendissjóðs. Einar hefur komið víða við og hefur vakið athygli alls staðar þar sem hann hefur komið við. Hann hefur verið kallaður umboðsmaður Íslands, hann hefur samið fullt af popplögum sem hafa náð vinsældum. Hann hefur unnið talsvert í sjónvarpi, hann hefur skrifað bók og fleira og fleira. Nú síðast hleypti hann af stokkunum hlaðvarpsþættinum Einmitt þar sem hann meðal annars ræðir umhverfis- og samfélagsmál. Það var um nóg að tala við Einar í dag þegar við rifjuðum með honum upp æskuna og uppvöxtinn og ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag. Sigurlaug Margrét, besti vinur bragðlaukanna, kom svo til okkar í matarspjall og í dag ætlum við að tala um jólin, það er fyrsti í aðventu næsta sunnudag og við töluðum um smákökubakstur, rúsínukökur,hálfmána,sveskjutertu og hvernig maður sýður niður rauðkál. Tónlist í þættinum í dag: Ég sé þig / Jóhanna Guðrún (Einar Bárðarson) Síðasta sumar / Klara Einarsdóttir (Einar Bárðarson og Friðrik Karlsson) Fyrrverandi / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Einar Bárðarson, formaður Votlendissjóðs. Einar hefur komið víða við og hefur vakið athygli alls staðar þar sem hann hefur komið við. Hann hefur verið kallaður umboðsmaður Íslands, hann hefur samið fullt af popplögum sem hafa náð vinsældum. Hann hefur unnið talsvert í sjónvarpi, hann hefur skrifað bók og fleira og fleira. Nú síðast hleypti hann af stokkunum hlaðvarpsþættinum Einmitt þar sem hann meðal annars ræðir umhverfis- og samfélagsmál. Það var um nóg að tala við Einar í dag þegar við rifjuðum með honum upp æskuna og uppvöxtinn og ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag. Sigurlaug Margrét, besti vinur bragðlaukanna, kom svo til okkar í matarspjall og í dag ætlum við að tala um jólin, það er fyrsti í aðventu næsta sunnudag og við töluðum um smákökubakstur, rúsínukökur,hálfmána,sveskjutertu og hvernig maður sýður niður rauðkál. Tónlist í þættinum í dag: Ég sé þig / Jóhanna Guðrún (Einar Bárðarson) Síðasta sumar / Klara Einarsdóttir (Einar Bárðarson og Friðrik Karlsson) Fyrrverandi / Una Torfadóttir (Una Torfadóttir) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Helena Jónsdóttir sálfræðingur og fyrrverandi skólastjóri Lýðskólans á Flateyri kom í þáttinn í dag, en hún rekur ráðgjafafyrirtækið Mental ráðgjöf þar sem hún hjálpar vinnustöðum og stjórnendum að styðja við geðheilbrigði starfsfólks. Ómeðhöndlaður geðvandi getur haft miklar afleiðingar með tilheyrandi kostnaði, veikindafjarvistum, minnkandi framleiðni, aukinni veltu á starfsfólki svo ekki sé talað um skerðingu á lífsgæðum. Helena sagði okkur betur frá þessu í þættinum. Við sendum beint út frá starfsemi Hugarafls í Síðumúla í gær og kynntumst því starfi sem þar fer fram og er öllum að kostnaðarlausu. Við heyrðum hversu margir koma þangað í mikilli vanlíðan og hvernig sameiginleg reynsla og samtal getur hjálpað fólki að ná bata. Við náðum ekki að segja frá karlahópi sem hittist reglulega til að ræða um sína andlegu líðan því fengum við Grétar Björnsson, sem sagði sögu sína í gær, til að koma til okkar í dag og segja okkur frá. Edda S. Jónasdóttir hefur komið víða við í matargerð, hún fékk fyrst áhuga á matreiðslu þegar hún fór sem skiptinemi til Bandaríkjanna og kynntist þá framandi hráefnum eins og ferskum ananas og hnetusmjöri. Hún eldaði ofan í laxveiðimenn, bjó í Skotlandi og hefur safnað uppskriftum héðan og þaðan um ævina í bókina, Eftirlætis réttir Eddu, sem hún gefur sjálf út fyrir jólin. Tónlist í þættinum í dag: Vetur rís / Brek (Jóhann Ingi Benediktsson, Harpa Þorvaldsdóttir, Guðmundur Atli Pétursson og Sigmar Þór Matthíasson) Vetur / Egill Ólafsson (Egill Ólafsson) Næsta vetur / South River Band (Kormákur Þráinn Bragason) Vetur / Rósa Guðrún Sveinsdóttir (Rósa Guðrún Sveinsdóttir og Sveinn Kristinsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Helena Jónsdóttir sálfræðingur og fyrrverandi skólastjóri Lýðskólans á Flateyri kom í þáttinn í dag, en hún rekur ráðgjafafyrirtækið Mental ráðgjöf þar sem hún hjálpar vinnustöðum og stjórnendum að styðja við geðheilbrigði starfsfólks. Ómeðhöndlaður geðvandi getur haft miklar afleiðingar með tilheyrandi kostnaði, veikindafjarvistum, minnkandi framleiðni, aukinni veltu á starfsfólki svo ekki sé talað um skerðingu á lífsgæðum. Helena sagði okkur betur frá þessu í þættinum. Við sendum beint út frá starfsemi Hugarafls í Síðumúla í gær og kynntumst því starfi sem þar fer fram og er öllum að kostnaðarlausu. Við heyrðum hversu margir koma þangað í mikilli vanlíðan og hvernig sameiginleg reynsla og samtal getur hjálpað fólki að ná bata. Við náðum ekki að segja frá karlahópi sem hittist reglulega til að ræða um sína andlegu líðan því fengum við Grétar Björnsson, sem sagði sögu sína í gær, til að koma til okkar í dag og segja okkur frá. Edda S. Jónasdóttir hefur komið víða við í matargerð, hún fékk fyrst áhuga á matreiðslu þegar hún fór sem skiptinemi til Bandaríkjanna og kynntist þá framandi hráefnum eins og ferskum ananas og hnetusmjöri. Hún eldaði ofan í laxveiðimenn, bjó í Skotlandi og hefur safnað uppskriftum héðan og þaðan um ævina í bókina, Eftirlætis réttir Eddu, sem hún gefur sjálf út fyrir jólin. Tónlist í þættinum í dag: Vetur rís / Brek (Jóhann Ingi Benediktsson, Harpa Þorvaldsdóttir, Guðmundur Atli Pétursson og Sigmar Þór Matthíasson) Vetur / Egill Ólafsson (Egill Ólafsson) Næsta vetur / South River Band (Kormákur Þráinn Bragason) Vetur / Rósa Guðrún Sveinsdóttir (Rósa Guðrún Sveinsdóttir og Sveinn Kristinsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við sendum í dag út beint frá húsnæði Hugarafls í Síðumúla. Hugarafl eru félagasamtök fólks sem hefur upplifað persónulega krísu og vinnur að persónulegum bata sínum. Þetta eru grasrótarsamtök fólks með andlegar áskoranir á Íslandi og var stofnað árið 2003. Starfsemi Hugarafls er mótuð bæði af einstaklingum með persónulega reynslu af andlegum áskorunum og einstaklingum með fagmenntun. Þátttaka í starfsemi Hugarafls er fyrir öll, 18 ára og eldri, sem hafa áhuga á að vinna í geðheilsu sinni á eigin forsendum. Starfsemin er gjaldfrjáls, óháð búsetu og engin krafa er gerð um tilvísanir né geðsjúkdómagreiningar. Við ræddum við Auði Axelsdóttur framkvæmdastjóra Hugarafls, Grétar Björnsson kennara og félagsfræðing, sem tók fyrst þátt í starfinu árið 2006 og svo heyrðum við í Bjarna Karlssyni presti sem er með kyrrðarstund hjá Hugarafli á miðvikudögum í hádeginu. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og póstkortið barst að þessu sinni frá Kúbu, en Magnús hefur verið þar í heimsókn undanfarinn hálfan mánuð. Hann segir í kortinu af upplifun sinni af Havana, fólkinu, músíkinni og kúltúrnum en líka frá einræðinu og kúguninni sem ríkir í skjóli kommúnismans. Fátæktinni, matar- og lyfjaskorti sem veldur uppþotum og óeirðum af og til. En veðurfarið er dásamlegt segir Magnús og strendurnar fagrar. Tónlist í þættinum í dag: Einu sinni enn / Bergur Ebbi og Dói (Sveinn Þórir Geirsson og Bergur Ebbi Benediktsson) Our House / Crosby, Stills, Nash & Young (Graham Nash) Tiene sabor / Buena Vista Social Club (Ignacio Piniero og Rolando Valdes) Hægt en bítandi / Tómas R. Einarsson (Tómas R. Einarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við sendum í dag út beint frá húsnæði Hugarafls í Síðumúla. Hugarafl eru félagasamtök fólks sem hefur upplifað persónulega krísu og vinnur að persónulegum bata sínum. Þetta eru grasrótarsamtök fólks með andlegar áskoranir á Íslandi og var stofnað árið 2003. Starfsemi Hugarafls er mótuð bæði af einstaklingum með persónulega reynslu af andlegum áskorunum og einstaklingum með fagmenntun. Þátttaka í starfsemi Hugarafls er fyrir öll, 18 ára og eldri, sem hafa áhuga á að vinna í geðheilsu sinni á eigin forsendum. Starfsemin er gjaldfrjáls, óháð búsetu og engin krafa er gerð um tilvísanir né geðsjúkdómagreiningar. Við ræddum við Auði Axelsdóttur framkvæmdastjóra Hugarafls, Grétar Björnsson kennara og félagsfræðing, sem tók fyrst þátt í starfinu árið 2006 og svo heyrðum við í Bjarna Karlssyni presti sem er með kyrrðarstund hjá Hugarafli á miðvikudögum í hádeginu. Við fengum svo póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og póstkortið barst að þessu sinni frá Kúbu, en Magnús hefur verið þar í heimsókn undanfarinn hálfan mánuð. Hann segir í kortinu af upplifun sinni af Havana, fólkinu, músíkinni og kúltúrnum en líka frá einræðinu og kúguninni sem ríkir í skjóli kommúnismans. Fátæktinni, matar- og lyfjaskorti sem veldur uppþotum og óeirðum af og til. En veðurfarið er dásamlegt segir Magnús og strendurnar fagrar. Tónlist í þættinum í dag: Einu sinni enn / Bergur Ebbi og Dói (Sveinn Þórir Geirsson og Bergur Ebbi Benediktsson) Our House / Crosby, Stills, Nash & Young (Graham Nash) Tiene sabor / Buena Vista Social Club (Ignacio Piniero og Rolando Valdes) Hægt en bítandi / Tómas R. Einarsson (Tómas R. Einarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fjölluðum um aðgengismál og algilda hönnun í dag og við fræddumst um samstarfsyfirlýsingu um algilda hönnun sem var undirrituð af forsvarsmönnum 6 félaga og samtaka í vor. Við fengum til okkar Hörpu Ciliu Ingólfsdóttur, byggingarverkfræðing og ráðgjafa, Hebu Hertervig, arkitekt og Stefán Vilbergsson, verkefnastjóra í aðgengishópi ÖBÍ, til að segja okkur frá málstofunum Góð hönnun fyrir alla, þar sem fjallað er um hönnun og byggingu húsnæðis og mannvirkja með tilliti til aðgengis fyrir alla. Jólin og sorgin í erfiðum aðstæðum er heiti á fyrirlestri sem fram fer á morgun og er hluti af mánaðarlegri fyrirlestrarröð Krafts, Ungt fólk og krabbamein. Þau sem hafa upplifað sorg og missi kannast eflaust við að fara kvíða fyrir þegar líða fer að jólum, afmæli eða öðrum tímamótum. Ína Ólöf Sigurðardóttir framkvæmdastjóri Sorgarmiðstöðvarinnar verður með fræðslu ásamt því að miðla af eigin reynslu sem og uppbyggilegum ráðum um hvað getur hjálpað þegar erfiðar aðstæður sem þessar eru til staðar. Inga Bryndís Árnadóttir fræðslu- og hagsmunafulltrúi Krafts kom ásamt Ínu í þáttinn í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í sitt vikulega veðurspjall. Í dag fræddi hún okkur um veðurathuganir í sögulegu ljósi, þ.e. upphaf veðurathugana á Íslandi og þær stöðvar sem hafa lengstu samfelldu athugunarsöguna. Tónlist í þættinum í dag: Yfir borgina / Valdimar (Ásgeir Aðalsteinsson og Valdimar Guðmundsson) Fyrsta ástin / Björgvin Halldórsson og Ragnhildur Gísladóttir (Jóhann Helgason og Jón Sigurðsson) Gamla húsið / Ellen Kristjánsdóttir (Þorgeir Ástvaldsson og Bjartmar Guðlaugsson ) I Would Run Away with You / Bambaló (Kristjana Stefánsdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fjölluðum um aðgengismál og algilda hönnun í dag og við fræddumst um samstarfsyfirlýsingu um algilda hönnun sem var undirrituð af forsvarsmönnum 6 félaga og samtaka í vor. Við fengum til okkar Hörpu Ciliu Ingólfsdóttur, byggingarverkfræðing og ráðgjafa, Hebu Hertervig, arkitekt og Stefán Vilbergsson, verkefnastjóra í aðgengishópi ÖBÍ, til að segja okkur frá málstofunum Góð hönnun fyrir alla, þar sem fjallað er um hönnun og byggingu húsnæðis og mannvirkja með tilliti til aðgengis fyrir alla. Jólin og sorgin í erfiðum aðstæðum er heiti á fyrirlestri sem fram fer á morgun og er hluti af mánaðarlegri fyrirlestrarröð Krafts, Ungt fólk og krabbamein. Þau sem hafa upplifað sorg og missi kannast eflaust við að fara kvíða fyrir þegar líða fer að jólum, afmæli eða öðrum tímamótum. Ína Ólöf Sigurðardóttir framkvæmdastjóri Sorgarmiðstöðvarinnar verður með fræðslu ásamt því að miðla af eigin reynslu sem og uppbyggilegum ráðum um hvað getur hjálpað þegar erfiðar aðstæður sem þessar eru til staðar. Inga Bryndís Árnadóttir fræðslu- og hagsmunafulltrúi Krafts kom ásamt Ínu í þáttinn í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í dag í sitt vikulega veðurspjall. Í dag fræddi hún okkur um veðurathuganir í sögulegu ljósi, þ.e. upphaf veðurathugana á Íslandi og þær stöðvar sem hafa lengstu samfelldu athugunarsöguna. Tónlist í þættinum í dag: Yfir borgina / Valdimar (Ásgeir Aðalsteinsson og Valdimar Guðmundsson) Fyrsta ástin / Björgvin Halldórsson og Ragnhildur Gísladóttir (Jóhann Helgason og Jón Sigurðsson) Gamla húsið / Ellen Kristjánsdóttir (Þorgeir Ástvaldsson og Bjartmar Guðlaugsson ) I Would Run Away with You / Bambaló (Kristjana Stefánsdóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í síðustu viku náði kylfingurinn Guðmundur Ágúst Kristjánsson þeim frábæra árangri að tryggja sér fullan keppnisrétt á Evrópumótaröðinni í golfi, en þúsundir kylfinga um heim allan dreymir um að geta keppt meðal þeirra bestu, annað hvort á Evrópumótaröðinni eða þeirri bandarísku. Guðmundur Ágúst er aðeins annar íslenski karlkylfingurinn sem hefur náð þessum áfanga og einungis fjórar íslenskar konur hafa spilað á Evrópumótaröðinni. Samkeppnin er gríðarleg og árangurinn því glæsilegur hjá Guðmundi Ágústi, en við ætlum að fá hann til að segja okkur aðeins frá því hvernig þetta gekk fyrir sig, hvernig líf atvinnukylfingsins er og hvað er framundan? En keppnistímabilið hefst strax í þessari viku í Suður-Afríku. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í dag bar hann vinkil sinn að hitaveiturörum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Snæbjörn Arngrímsson, bókaútgefandi og rithöfundur. Hann hefur átt ótrúlegan feril í bókaútgáfu, bæði hér á landi og í Danmörku og nú er hann búinn að skrifa og gefa út spennusöguna Eitt satt orð. En hann sagði okkur frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Snæbjörn talaði um eftirtaldar bækur: Om udregning af omfang e. Solvej Balle Gegn gangi leiksins e. Braga Ólafsson Útsýni e. Guðrúnu Evu Mínervudóttir The Lincoln Highway e.Amor Towles Splunkunýr dagur e. Pétur Gunnarsson og japanska höfundinn Kazuo Ishiguro Tónlist í þættinum í dag: Við arineld / Valgerður Guðrún Guðnadóttir (Magnús Eiríksson og Kristján frá Djúpalæk) Afmælisdiktur / Egill Ólafsson og Arnmundur Ernst B. Björnsson (Atli Heimir Sveinsson og Þórbergur Þórðarson) Enginn veit / Sigrún Harðardóttir og Orion (Paul McCartney, John Lennon og Eysteinn Jónasson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í síðustu viku náði kylfingurinn Guðmundur Ágúst Kristjánsson þeim frábæra árangri að tryggja sér fullan keppnisrétt á Evrópumótaröðinni í golfi, en þúsundir kylfinga um heim allan dreymir um að geta keppt meðal þeirra bestu, annað hvort á Evrópumótaröðinni eða þeirri bandarísku. Guðmundur Ágúst er aðeins annar íslenski karlkylfingurinn sem hefur náð þessum áfanga og einungis fjórar íslenskar konur hafa spilað á Evrópumótaröðinni. Samkeppnin er gríðarleg og árangurinn því glæsilegur hjá Guðmundi Ágústi, en við ætlum að fá hann til að segja okkur aðeins frá því hvernig þetta gekk fyrir sig, hvernig líf atvinnukylfingsins er og hvað er framundan? En keppnistímabilið hefst strax í þessari viku í Suður-Afríku. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í dag bar hann vinkil sinn að hitaveiturörum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Snæbjörn Arngrímsson, bókaútgefandi og rithöfundur. Hann hefur átt ótrúlegan feril í bókaútgáfu, bæði hér á landi og í Danmörku og nú er hann búinn að skrifa og gefa út spennusöguna Eitt satt orð. En hann sagði okkur frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Snæbjörn talaði um eftirtaldar bækur: Om udregning af omfang e. Solvej Balle Gegn gangi leiksins e. Braga Ólafsson Útsýni e. Guðrúnu Evu Mínervudóttir The Lincoln Highway e.Amor Towles Splunkunýr dagur e. Pétur Gunnarsson og japanska höfundinn Kazuo Ishiguro Tónlist í þættinum í dag: Við arineld / Valgerður Guðrún Guðnadóttir (Magnús Eiríksson og Kristján frá Djúpalæk) Afmælisdiktur / Egill Ólafsson og Arnmundur Ernst B. Björnsson (Atli Heimir Sveinsson og Þórbergur Þórðarson) Enginn veit / Sigrún Harðardóttir og Orion (Paul McCartney, John Lennon og Eysteinn Jónasson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannleg þáttarins í þetta sinn var rithöfundurinn Þórarinn Eldjárn. Þórarinn hefur auðvitað skrifað ljóðabækur, smásögur og skáldsögur sem flestir landsmenn þekkja. Auk þess hefur hann þýtt mikið úr Norðurlandamálum og ensku, meðal annars nokkur leikrit eftir Shakespeare. Nú er nýkomin út bókin Tættir þættir þar sem Þórarinn tekur saman þrjátíu og sjö áður óbirta þætti sem fara úr einu í annað um hitt og þetta. Við fengum Þórarinn til að segja okkur frá æskuheimilinu sínu, en hann ólst upp bókstaflega í Þjóðminjasafninu. Svo fórum við á handahlaupum með Þórarni í gegnum lífið til dagsins í dag. Í matarspjalli dagsins voru setti svo Sigurlaug Margrét mandarínur á dagskrána. Á þessum árstíma koma heilu kassarnir af mandarínum í búðirnar og við ræddum um hversu margar væri ráðlagt að borða í einu og svo ræddum við aðeins aðra sítrusávexti. Tónlist í þættinum í dag: Gegnum holt og hæðir / Þursaflokkurinn ( Egill Ólafsson og Þórarinn Eldjárn) Naflaskoðun / Ragnheiður Gröndal (Jóhann Helgason og Þórarinn Eldjárn) Já, svo sannarlega / Borgardætur (Lawrence, Sirnay og Þórarinn Eldjárn) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannleg þáttarins í þetta sinn var rithöfundurinn Þórarinn Eldjárn. Þórarinn hefur auðvitað skrifað ljóðabækur, smásögur og skáldsögur sem flestir landsmenn þekkja. Auk þess hefur hann þýtt mikið úr Norðurlandamálum og ensku, meðal annars nokkur leikrit eftir Shakespeare. Nú er nýkomin út bókin Tættir þættir þar sem Þórarinn tekur saman þrjátíu og sjö áður óbirta þætti sem fara úr einu í annað um hitt og þetta. Við fengum Þórarinn til að segja okkur frá æskuheimilinu sínu, en hann ólst upp bókstaflega í Þjóðminjasafninu. Svo fórum við á handahlaupum með Þórarni í gegnum lífið til dagsins í dag. Í matarspjalli dagsins voru setti svo Sigurlaug Margrét mandarínur á dagskrána. Á þessum árstíma koma heilu kassarnir af mandarínum í búðirnar og við ræddum um hversu margar væri ráðlagt að borða í einu og svo ræddum við aðeins aðra sítrusávexti. Tónlist í þættinum í dag: Gegnum holt og hæðir / Þursaflokkurinn ( Egill Ólafsson og Þórarinn Eldjárn) Naflaskoðun / Ragnheiður Gröndal (Jóhann Helgason og Þórarinn Eldjárn) Já, svo sannarlega / Borgardætur (Lawrence, Sirnay og Þórarinn Eldjárn) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Háskólakennarar á eftirlaunum með langa reynslu af starfi með alkóhólistum og rannsóknum, skrifuðu saman bók sem byggir á 50 viðtölum við alkóhólista sem höfðu verið án vímu í 5 ár eða lengur. Viðmælendur bókarinnar voru spurðir hvað þeir hefðu gert til að takast að vera vímulausir svo lengi. Svörin voru tekin í þemu og niðurstöðurnar, sem voru mjög afgerandi, eru birtar í bókinni Sigurinn liggur í uppgjöfinni. Sigurlína Davíðsdóttir, doktor í félagssálfræði er annar höfunda bókarinnar og hún kom í þáttinn í dag. Sagnfræðingafélag Íslands stendur fyrir málþingi í næstu viku undir yfirskriftinni Er sagnfræði siðleg? Kristín Svava Tómasdóttir sagnfræðingur heldur þar erindi sem nefnist Að segja sögur og nefna nöfn. Í erindinu veltir hún fyrir sér hvernig nálgast á viðkvæm viðfangsefni og hvaða stíl á að tileinka sér þegar fjallað er um fólk og persónuleg málefni þeirra. Hvenær á að nafngreina fólk í söguskoðun, því sagnfræðingar sem vinna með viðkvæm málefni, t.d. á sviði heilbrigðissögu, eru alls ekki sammala um það. Kristín Svava sagði okkur betur frá þessu í þættinum. Herdís Helga Arnalds, hagfræðingur og tölvunarfræðingur, hefur haft óbilandi áhuga á trjárækt og plöntulífríkinu frá barnæsku. Hún stofnaði fyrirtækið Blómstru fyrir stuttu og hjálpar hún þúsundum viðskiptavina við að halda lífi í plöntunum sínum í gegnum plöntuáskriftarþjónustu og sendir fólki meðal annars leiðbeiningar og fróðleik. Herdís Helga kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Ferrari / Ragnheiður Gröndal (Páll Torfi Önundarson) Dag eftir dag / Múgsefjun (Eva Hafsteinsdóttir og Hjalti Þorkelsson) Gamli góði vinur / Mannakorn (Magnús Eiríksson) Lifðu hægt / Hildur Vala Einarsdóttir (Svavar Knútur og Karl Ágúst Úlfsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Háskólakennarar á eftirlaunum með langa reynslu af starfi með alkóhólistum og rannsóknum, skrifuðu saman bók sem byggir á 50 viðtölum við alkóhólista sem höfðu verið án vímu í 5 ár eða lengur. Viðmælendur bókarinnar voru spurðir hvað þeir hefðu gert til að takast að vera vímulausir svo lengi. Svörin voru tekin í þemu og niðurstöðurnar, sem voru mjög afgerandi, eru birtar í bókinni Sigurinn liggur í uppgjöfinni. Sigurlína Davíðsdóttir, doktor í félagssálfræði er annar höfunda bókarinnar og hún kom í þáttinn í dag. Sagnfræðingafélag Íslands stendur fyrir málþingi í næstu viku undir yfirskriftinni Er sagnfræði siðleg? Kristín Svava Tómasdóttir sagnfræðingur heldur þar erindi sem nefnist Að segja sögur og nefna nöfn. Í erindinu veltir hún fyrir sér hvernig nálgast á viðkvæm viðfangsefni og hvaða stíl á að tileinka sér þegar fjallað er um fólk og persónuleg málefni þeirra. Hvenær á að nafngreina fólk í söguskoðun, því sagnfræðingar sem vinna með viðkvæm málefni, t.d. á sviði heilbrigðissögu, eru alls ekki sammala um það. Kristín Svava sagði okkur betur frá þessu í þættinum. Herdís Helga Arnalds, hagfræðingur og tölvunarfræðingur, hefur haft óbilandi áhuga á trjárækt og plöntulífríkinu frá barnæsku. Hún stofnaði fyrirtækið Blómstru fyrir stuttu og hjálpar hún þúsundum viðskiptavina við að halda lífi í plöntunum sínum í gegnum plöntuáskriftarþjónustu og sendir fólki meðal annars leiðbeiningar og fróðleik. Herdís Helga kom í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Ferrari / Ragnheiður Gröndal (Páll Torfi Önundarson) Dag eftir dag / Múgsefjun (Eva Hafsteinsdóttir og Hjalti Þorkelsson) Gamli góði vinur / Mannakorn (Magnús Eiríksson) Lifðu hægt / Hildur Vala Einarsdóttir (Svavar Knútur og Karl Ágúst Úlfsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í dag er dagur íslenskrar tungu og afmælisdagur Jónasar Hallgrímssonar. Það eru 215 ár í dag frá því að Jónas fæddist og hann lést langt fyrir aldur fram, ekki nema 37 ára. En á sinni stuttu ævi þá hafði hann þó mikil áhrif og ekki síst eftir sinn dag. Það er auðvitað engin tilviljun að dagur íslenskrar tungu hafi verið settur á afmælisdag Jónasar, orðasmíði hans, ljóðin og hans skrif og þau áhrif sem hann hefur haft réttlæta það og miklu meira. Við fengum Önnu Sigríði Þráinsdóttur, málfarsráðunaut RÚV, til þess að koma í þáttinn til að tala við okkur um Jónas og hans órjúfanlegu tengingu við íslenska tungu. En hún, ásamt Elínu Elísabetu Einarsdóttur, gaf nýlega út bókina Á sporbaug - nýyrði Jónasar Hallgrímssonar. Hörður Svavarsson leikskólastjóri á leikskólanum Aðalþingi segir að álagið vegna þrengsla í leikskólum sé orðið svo mikið að fullorðna fólkið forði sér, þess vegna sé erfitt að ráða fólk til starfa í leikskólunum. En eftir sitja börnin, þau geta ekki forða sér. Hörður hefur rannsakað hvaða rými börn hafa í leikskólum og hann bendir á að leikskólar séu meira mannaðir á Íslandi en í öðrum löndum. Hann segir það vera vegna þess að viðbrögð vegna aukins álags sem þrengslin valda hafa verið ákall um aukna mönnun. Hann telur að ef börnin hefðu meira rými, á borð við það sem gerist í öðrum löndum, þyrfti ekki eins mikla mönnun. Hörður útskýrði þetta í þættinum í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom til okkar í veðurspjall í dag. Hún kann ákaflega vel að segja á áhugaverðan hátt frá hinum ýmsu fyrirbrigðum í veðrinu og í dag talaði hún um methlýindi undanfarið. Tónlist í þættinum í dag: Reiknaðu með mér / Björn Jörundur og Ragga Gröndal (Björn Jörundur Friðbjörnsson) Hættu að gráta hringaná / Ylja (Þjóðlag og Jónas Hallgrímsson) Skýjaglópur / Júníus Meyvant og KK (Júníus Meyvant) Veðurglöggur / Spilverk þjóðanna (Egill Ólafsson, Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í dag er dagur íslenskrar tungu og afmælisdagur Jónasar Hallgrímssonar. Það eru 215 ár í dag frá því að Jónas fæddist og hann lést langt fyrir aldur fram, ekki nema 37 ára. En á sinni stuttu ævi þá hafði hann þó mikil áhrif og ekki síst eftir sinn dag. Það er auðvitað engin tilviljun að dagur íslenskrar tungu hafi verið settur á afmælisdag Jónasar, orðasmíði hans, ljóðin og hans skrif og þau áhrif sem hann hefur haft réttlæta það og miklu meira. Við fengum Önnu Sigríði Þráinsdóttur, málfarsráðunaut RÚV, til þess að koma í þáttinn til að tala við okkur um Jónas og hans órjúfanlegu tengingu við íslenska tungu. En hún, ásamt Elínu Elísabetu Einarsdóttur, gaf nýlega út bókina Á sporbaug - nýyrði Jónasar Hallgrímssonar. Hörður Svavarsson leikskólastjóri á leikskólanum Aðalþingi segir að álagið vegna þrengsla í leikskólum sé orðið svo mikið að fullorðna fólkið forði sér, þess vegna sé erfitt að ráða fólk til starfa í leikskólunum. En eftir sitja börnin, þau geta ekki forða sér. Hörður hefur rannsakað hvaða rými börn hafa í leikskólum og hann bendir á að leikskólar séu meira mannaðir á Íslandi en í öðrum löndum. Hann segir það vera vegna þess að viðbrögð vegna aukins álags sem þrengslin valda hafa verið ákall um aukna mönnun. Hann telur að ef börnin hefðu meira rými, á borð við það sem gerist í öðrum löndum, þyrfti ekki eins mikla mönnun. Hörður útskýrði þetta í þættinum í dag. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom til okkar í veðurspjall í dag. Hún kann ákaflega vel að segja á áhugaverðan hátt frá hinum ýmsu fyrirbrigðum í veðrinu og í dag talaði hún um methlýindi undanfarið. Tónlist í þættinum í dag: Reiknaðu með mér / Björn Jörundur og Ragga Gröndal (Björn Jörundur Friðbjörnsson) Hættu að gráta hringaná / Ylja (Þjóðlag og Jónas Hallgrímsson) Skýjaglópur / Júníus Meyvant og KK (Júníus Meyvant) Veðurglöggur / Spilverk þjóðanna (Egill Ólafsson, Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Rósa María Hjörvar, doktorsnemi í bókmenntafræði, flytur á fimmtudaginn fyrirlesturinn Eitruð karlmennska og perlufestar í óbyggðum norðursins, en hann er hluti af hádegisfyrirlestraröð RIKK, Rannsóknastofnunar í jafnréttisfræðum við HÍ. Þar skoðar hún hinsegin persónur í þremur frægum bókum sem skrifaðar eru á mismunandi tímum, Gróður jarðar eftir Knut Hamsun, Sjálfstætt fólk eftir Halldór Laxnes og Höfundur Íslands eftir Hallgrím Helgason. Hún segir að saga þessara persóna spegli breytileg viðhorf til hinseginleika og karlmennsku. Rósa útskýrði þetta betur í þættinum. Svo forvitnuðumst við um nýja útgáfu af gestabókinni sem var til á öllum heimilum, en sést varla í dag nema í brúðkaupum og fermingaveislum. Kristborg Bóel Steindórsdóttir vill einmitt endurvekja gestabókamenninguna hér á landi og blása lífi í þessa arfleifð og hún lét ekki þar staðar numið því hún ákvað líka að gefa út bók þar sem fólk getur haldið utan um drauma sína, þ.e. ekki drauma næturinnar, heldur sem þá drauma sem við vonum að rætist. Kristborg sagði okkur meira frá þessu í dag. Við sögðum svo frá spili sem sker sig dálítið frá öðrum skemmtispilum sem eru í boði. Það kallast Húsið og varð til sem lokaverkefni Helgu Berglindar Sigurþórsdóttur og Gunnu Stellu Pálmarsdóttur í Fjölskyldumeðferð hjá Endurmenntun H.Í. Þær eiga samtals margra ára reynslu af vinnu með börnum, unglingum og fullorðnum. Húsið er spurningaspil sem opnar á allskyns samræður og er hugsað sem tengslaeflandi verkfæri sem fær börn til að kynnast foreldrum sínum betur, ömmur og afa til að kynnast barnabörnunum, systkini til að tala saman á dýpri hátt og vináttu til að eflast. Helga og Gunna komu í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Að vera í sambandi / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon) Take me dancing / Hafdís Huld (Hafdís Huld Þrastardóttir og Tim Gordine) Girl from Before / Blood Harmony (Örn Eldjárn Kristjánsson) Ready Teddy / Buddy Holly (John Marascalco og Robert Blackwell) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Rósa María Hjörvar, doktorsnemi í bókmenntafræði, flytur á fimmtudaginn fyrirlesturinn Eitruð karlmennska og perlufestar í óbyggðum norðursins, en hann er hluti af hádegisfyrirlestraröð RIKK, Rannsóknastofnunar í jafnréttisfræðum við HÍ. Þar skoðar hún hinsegin persónur í þremur frægum bókum sem skrifaðar eru á mismunandi tímum, Gróður jarðar eftir Knut Hamsun, Sjálfstætt fólk eftir Halldór Laxnes og Höfundur Íslands eftir Hallgrím Helgason. Hún segir að saga þessara persóna spegli breytileg viðhorf til hinseginleika og karlmennsku. Rósa útskýrði þetta betur í þættinum. Svo forvitnuðumst við um nýja útgáfu af gestabókinni sem var til á öllum heimilum, en sést varla í dag nema í brúðkaupum og fermingaveislum. Kristborg Bóel Steindórsdóttir vill einmitt endurvekja gestabókamenninguna hér á landi og blása lífi í þessa arfleifð og hún lét ekki þar staðar numið því hún ákvað líka að gefa út bók þar sem fólk getur haldið utan um drauma sína, þ.e. ekki drauma næturinnar, heldur sem þá drauma sem við vonum að rætist. Kristborg sagði okkur meira frá þessu í dag. Við sögðum svo frá spili sem sker sig dálítið frá öðrum skemmtispilum sem eru í boði. Það kallast Húsið og varð til sem lokaverkefni Helgu Berglindar Sigurþórsdóttur og Gunnu Stellu Pálmarsdóttur í Fjölskyldumeðferð hjá Endurmenntun H.Í. Þær eiga samtals margra ára reynslu af vinnu með börnum, unglingum og fullorðnum. Húsið er spurningaspil sem opnar á allskyns samræður og er hugsað sem tengslaeflandi verkfæri sem fær börn til að kynnast foreldrum sínum betur, ömmur og afa til að kynnast barnabörnunum, systkini til að tala saman á dýpri hátt og vináttu til að eflast. Helga og Gunna komu í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Að vera í sambandi / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon) Take me dancing / Hafdís Huld (Hafdís Huld Þrastardóttir og Tim Gordine) Girl from Before / Blood Harmony (Örn Eldjárn Kristjánsson) Ready Teddy / Buddy Holly (John Marascalco og Robert Blackwell) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við sáum á samfélagsmiðlum í gær að feðradagurinn var mörgum ofarlega í huga og í gær var einmitt málstofa í Norræna húsinu um föðurhlutverkið í barnabókmenntum. Umræðan snerist meðal annars um skopmyndir, fjölbreyttar, kómískar og fjarverandi portrettmyndir af feðrum í barnabókmenntum og þáttakendur viðruðu viðhorf sín til föðurhlutverksins, þar á meðal breytingar, vankanta og staðalmyndir bæði frá faglegu og persónulegu sjónarhorni sem feður. Meðal þeirra sem tóku til máls í gær voru þeir Björn Grétar Baldursson flugumferðarstjóri og Sverrir Norland rithöfundur og þeir komu í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Guðjón er skúffuskáld og þjóðfræðiáhugamaður úr Flóanum og í dag bar hann vinkilinn að drykkjum fortíðar og nesti. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Eva Rún Þorgeirsdóttir rithöfundur með meiru. Hún hefur skrifað barnabækur og nú eru tvær bækur að koma út eftir hana. En við fengum að vita hvað hún hefur sjálf verið að lesa og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Rún talaði um eftirfarandi bækur: Andardráttur eftir James Nestor Dauðinn og mörgæsin eftir Andrej Kúrkov, Sonur minn eftir Alejandro Palomas Bekkurinn minn eftir Yrsu Þöll Gylfadóttur, Allt í plati eftir Sigrúnu Eldjárn Um tímann og vatnið eftir Andra Snæ Magnason Tónlist í þættinum í dag: Ó pabbi minn / Ingibjörg Þorbergs (Burkhard og Þorsteinn Sveinsson) In my fathers eyes / Eric Clapton (Eric Clapton) Chi baba chi baba / Lesstofan, Fríða Dís Guðmundsdóttir (David Mack og Jóhann Axel Andersen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við sáum á samfélagsmiðlum í gær að feðradagurinn var mörgum ofarlega í huga og í gær var einmitt málstofa í Norræna húsinu um föðurhlutverkið í barnabókmenntum. Umræðan snerist meðal annars um skopmyndir, fjölbreyttar, kómískar og fjarverandi portrettmyndir af feðrum í barnabókmenntum og þáttakendur viðruðu viðhorf sín til föðurhlutverksins, þar á meðal breytingar, vankanta og staðalmyndir bæði frá faglegu og persónulegu sjónarhorni sem feður. Meðal þeirra sem tóku til máls í gær voru þeir Björn Grétar Baldursson flugumferðarstjóri og Sverrir Norland rithöfundur og þeir komu í þáttinn í dag. Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Guðjón er skúffuskáld og þjóðfræðiáhugamaður úr Flóanum og í dag bar hann vinkilinn að drykkjum fortíðar og nesti. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Eva Rún Þorgeirsdóttir rithöfundur með meiru. Hún hefur skrifað barnabækur og nú eru tvær bækur að koma út eftir hana. En við fengum að vita hvað hún hefur sjálf verið að lesa og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Rún talaði um eftirfarandi bækur: Andardráttur eftir James Nestor Dauðinn og mörgæsin eftir Andrej Kúrkov, Sonur minn eftir Alejandro Palomas Bekkurinn minn eftir Yrsu Þöll Gylfadóttur, Allt í plati eftir Sigrúnu Eldjárn Um tímann og vatnið eftir Andra Snæ Magnason Tónlist í þættinum í dag: Ó pabbi minn / Ingibjörg Þorbergs (Burkhard og Þorsteinn Sveinsson) In my fathers eyes / Eric Clapton (Eric Clapton) Chi baba chi baba / Lesstofan, Fríða Dís Guðmundsdóttir (David Mack og Jóhann Axel Andersen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Þórólfur Guðnason. Hann hefur nú látið af störfum sem sóttvarnarlæknir Íslands eftir langan feril og án þess að gera lítið úr ferlinum í heild þá er ekki hægt að segja annað en að síðustu tvö árin hafi verið sérstaklega viðburðarrík þar sem Þórólfur var allt í einu í sjónvarpinu inni á heimilum allra landsmanna á hverjum einasta degi að leggja línurnar í gegnum faraldurinn. En við fórum aftur í tímann með Þórólfi og forvitnuðumst um æskuna og uppeldið á Eskifirði og í Vestmannaeyjum, tónlistina og bassaleikinn, starfsferilinn, faraldurinn og svo auðvitað hvernig honum gengur að vera sestur í helgan stein. Svo kom Sigurlaug Margrét, besti vinur bragðlaukanna, til okkar í matarspjallið og þar var finnskur matur á dagskránni eftir Helsinkiferð Sigurlaugar. Hvað er best að borða í Finnlandi? Það er samt ekki endilega víst að það hafi komið fram í matarpsjalli dagsins. Tónlist í þættinum í dag: Ég veit þú kemur / Ellý Vilhjálms (Ási í Bæ og Oddgeir Kristjánsson) Heima / Haukur Morthens (Ási í Bæ og Oddgeir Kristjánsson) Dísir vorsins / Karlakórinn Heimir (Bjarki Árnason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Þórólfur Guðnason. Hann hefur nú látið af störfum sem sóttvarnarlæknir Íslands eftir langan feril og án þess að gera lítið úr ferlinum í heild þá er ekki hægt að segja annað en að síðustu tvö árin hafi verið sérstaklega viðburðarrík þar sem Þórólfur var allt í einu í sjónvarpinu inni á heimilum allra landsmanna á hverjum einasta degi að leggja línurnar í gegnum faraldurinn. En við fórum aftur í tímann með Þórólfi og forvitnuðumst um æskuna og uppeldið á Eskifirði og í Vestmannaeyjum, tónlistina og bassaleikinn, starfsferilinn, faraldurinn og svo auðvitað hvernig honum gengur að vera sestur í helgan stein. Svo kom Sigurlaug Margrét, besti vinur bragðlaukanna, til okkar í matarspjallið og þar var finnskur matur á dagskránni eftir Helsinkiferð Sigurlaugar. Hvað er best að borða í Finnlandi? Það er samt ekki endilega víst að það hafi komið fram í matarpsjalli dagsins. Tónlist í þættinum í dag: Ég veit þú kemur / Ellý Vilhjálms (Ási í Bæ og Oddgeir Kristjánsson) Heima / Haukur Morthens (Ási í Bæ og Oddgeir Kristjánsson) Dísir vorsins / Karlakórinn Heimir (Bjarki Árnason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fengum sérfræðing í þáttinn í dag. Í þetta sinn var það Tómas Guðbjartsson hjartaskurðlæknir og prófessor í skurðlækningum við Háskóla Íslands. Við ræddum við hann um hjartaheilsuna og svo svaraði Tómas spurningum sem hlustendur hafa sent inn í pósthólf þáttarins, [email protected]. Rekja má um þriðjung allra dauðsfalla á Íslandi til hjarta- og æðasjúkdóma því er þetta mjög mikilvægt umræðuefni sem gott er að velta fyrir sér. Spurningarnar sem hlustendur sendu inn snérust meðal annars um blóðþrýsting, ættgengi, gáttatif, snjallúr, rauðvín og mataræði og Tómas gerði sitt besta að svara þeim. Tónlist í þættinum í dag: Lukta-Gvendur / Björk Guðmundsdóttir og Tríó Guðmundar Ingólfssonar (Nat Simon og Eiríkur Karl Eiríksson) Dansað á dekki / Fjörefni (Nicholas P. og Ellert Borgar Þorvaldsson)

Við fengum sérfræðing í þáttinn í dag. Í þetta sinn var það Tómas Guðbjartsson hjartaskurðlæknir og prófessor í skurðlækningum við Háskóla Íslands. Við ræddum við hann um hjartaheilsuna og svo svaraði Tómas spurningum sem hlustendur hafa sent inn í pósthólf þáttarins, [email protected]. Rekja má um þriðjung allra dauðsfalla á Íslandi til hjarta- og æðasjúkdóma því er þetta mjög mikilvægt umræðuefni sem gott er að velta fyrir sér. Spurningarnar sem hlustendur sendu inn snérust meðal annars um blóðþrýsting, ættgengi, gáttatif, snjallúr, rauðvín og mataræði og Tómas gerði sitt besta að svara þeim. Tónlist í þættinum í dag: Lukta-Gvendur / Björk Guðmundsdóttir og Tríó Guðmundar Ingólfssonar (Nat Simon og Eiríkur Karl Eiríksson) Dansað á dekki / Fjörefni (Nicholas P. og Ellert Borgar Þorvaldsson)

Árni Þór Sigurðsson er sendiherra Íslands í Moskvu. Hann er á landinu þessa dagana og kom í þáttinn í spjall. Við forvitnuðumst um það hvernig er að búa í Moskvu núna í skugga stríðsins. Hvernig hann upplifir daglegt líf í Rússlandi og stemmninguna hjá almenningi og þá sérstaklega núna þegar stríðið hefur dregist á langinn. Áður en Árni varð sendiherra í Moskvu hafði hann lært rússnesku og unnið sem leiðsögumaður í Rússlandi og var fréttaritari fyrir RÚV þar í landi. Þetta eru óneitanlega sérstakir tímar til að vera í Rússlandi og við fengum Árna til að segja okkur frá sinni reynslu í þættinum. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Í póstkorti dagsins sagði Magnús frá samgöngum, sem eru mál málanna í Vestmanneyjum, þar talar fólk ekki lengur um lunda og aflabrögð, aðeins ferjur, göng og hafnir. Magnús sagði frá samgönguáhuga Eyjaskeggja í póstkortinu en líka frá núvitundinni sem er mikið í tísku um þessar mundir, iðnaðurinn í kringum hana veltir milljörðum í hvaða mynt sem talið er. Í lokin minntist Magnús á þær reglur sem giltu hjá Ríkistútvarpinu um flutning á jólatónlist áður en útvarpsleyfi voru gefin frjáls. Tónlist í þættinum í dag: Dýrð í dauðaþögn / Ásgeir Trausti Einarsson (Ásgeir Trausti Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) Kalinka / Soviet Army Chorus and Band (Ivan Larionov) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Árni Þór Sigurðsson er sendiherra Íslands í Moskvu. Hann er á landinu þessa dagana og kom í þáttinn í spjall. Við forvitnuðumst um það hvernig er að búa í Moskvu núna í skugga stríðsins. Hvernig hann upplifir daglegt líf í Rússlandi og stemmninguna hjá almenningi og þá sérstaklega núna þegar stríðið hefur dregist á langinn. Áður en Árni varð sendiherra í Moskvu hafði hann lært rússnesku og unnið sem leiðsögumaður í Rússlandi og var fréttaritari fyrir RÚV þar í landi. Þetta eru óneitanlega sérstakir tímar til að vera í Rússlandi og við fengum Árna til að segja okkur frá sinni reynslu í þættinum. Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag. Í póstkorti dagsins sagði Magnús frá samgöngum, sem eru mál málanna í Vestmanneyjum, þar talar fólk ekki lengur um lunda og aflabrögð, aðeins ferjur, göng og hafnir. Magnús sagði frá samgönguáhuga Eyjaskeggja í póstkortinu en líka frá núvitundinni sem er mikið í tísku um þessar mundir, iðnaðurinn í kringum hana veltir milljörðum í hvaða mynt sem talið er. Í lokin minntist Magnús á þær reglur sem giltu hjá Ríkistútvarpinu um flutning á jólatónlist áður en útvarpsleyfi voru gefin frjáls. Tónlist í þættinum í dag: Dýrð í dauðaþögn / Ásgeir Trausti Einarsson (Ásgeir Trausti Einarsson og Júlíus Aðalsteinn Róbertsson) Kalinka / Soviet Army Chorus and Band (Ivan Larionov) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Skátahreyfingin á Íslandi fagnaði um helgina 110 árum frá upphafi starfs á Íslandi og 100 ára afmæli kvenskátastarfssins og auðvitað var það gert með afmæliskvöldvöku. Upphafið var 2. nóvember árið 1907, en þá komu saman nokkrir skátafélagar í Fjósinu, að baki Menntaskólans við Reykjavík. Harpa Ósk Valgeirsdóttir er skátahöfðingi Íslands og hún kom í þáttinn og fór aðeins með okkur yfir sögu skátahreyfingarinnar á Íslandi. Á laugardaginn heldur Félag um átjándu aldar fræði málþing undir yfirskriftinni - Af sjálfsævisögum frá átjándu og nítjándu öld í Þjóðarbókhlöðunni. Teknar verða fyrir fjórar íslenskar sjálfsævisögur frá átjándu og nítjándu öld og þær greindar með augum ævisöguritaranna. Skoðuð verða samskipti söguritaranna við annað fólk, hugmyndafræði sem birtist í sögum þeirra, sjálfsmynd svo og dómar þeirra um annað fólk. Mjög áhugaverð innsýn í lífið á 18. og 19. öld. Margrét Gunnarsdóttir, sagnfræðingur og skjalavörður á Þjóðskjalasafni Íslands og Svavar Sigmundsson, rannsóknarprófessor emeritus við Stofnun Árna Magnússonar, komu í þáttinn og sögðu frá. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo í sitt vikulega veðurspjall og í dag fjallaði hún um loftslagsmálin og COP27 loftslagsráðstefnuna sem stendur nú yfir í Egyptalandi. Tónlist í þættinum í dag: Ameríka / Valdimar Guðmundsson og Þorsteinn Einarsson, úr Hljómskálanum (Bragi Valdimar Skúlason og Magnús Eiríksson) Eitt lag enn / GÓSS (Hörður Gunnar Ólafsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Just the way you are / Billy Joel (Billy Joel) Aftur heim til þín / Eyþór Ingi og Lay Low (Jónína Guðrún Eysteinsdóttir og Baldur Hjörleifsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Skátahreyfingin á Íslandi fagnaði um helgina 110 árum frá upphafi starfs á Íslandi og 100 ára afmæli kvenskátastarfssins og auðvitað var það gert með afmæliskvöldvöku. Upphafið var 2. nóvember árið 1907, en þá komu saman nokkrir skátafélagar í Fjósinu, að baki Menntaskólans við Reykjavík. Harpa Ósk Valgeirsdóttir er skátahöfðingi Íslands og hún kom í þáttinn og fór aðeins með okkur yfir sögu skátahreyfingarinnar á Íslandi. Á laugardaginn heldur Félag um átjándu aldar fræði málþing undir yfirskriftinni - Af sjálfsævisögum frá átjándu og nítjándu öld í Þjóðarbókhlöðunni. Teknar verða fyrir fjórar íslenskar sjálfsævisögur frá átjándu og nítjándu öld og þær greindar með augum ævisöguritaranna. Skoðuð verða samskipti söguritaranna við annað fólk, hugmyndafræði sem birtist í sögum þeirra, sjálfsmynd svo og dómar þeirra um annað fólk. Mjög áhugaverð innsýn í lífið á 18. og 19. öld. Margrét Gunnarsdóttir, sagnfræðingur og skjalavörður á Þjóðskjalasafni Íslands og Svavar Sigmundsson, rannsóknarprófessor emeritus við Stofnun Árna Magnússonar, komu í þáttinn og sögðu frá. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo í sitt vikulega veðurspjall og í dag fjallaði hún um loftslagsmálin og COP27 loftslagsráðstefnuna sem stendur nú yfir í Egyptalandi. Tónlist í þættinum í dag: Ameríka / Valdimar Guðmundsson og Þorsteinn Einarsson, úr Hljómskálanum (Bragi Valdimar Skúlason og Magnús Eiríksson) Eitt lag enn / GÓSS (Hörður Gunnar Ólafsson og Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Just the way you are / Billy Joel (Billy Joel) Aftur heim til þín / Eyþór Ingi og Lay Low (Jónína Guðrún Eysteinsdóttir og Baldur Hjörleifsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fjölluðum um köld böð og sjósund í þættinum í dag, en Náttúrlækningafélag Íslands heldur málþing um efnið á morgun og yfirskriftin er Köld böð og sjósund - Heilsuefling eða öfgar? Þar koma fram ýmsir fyrirlesarar og meðal þeirra er Björn Rúnar Lúðvíksson prófessor og yfirlæknir ónæmisfræðideildar Landspítalans, hans erindi nefnist Sjórinn er skelfilega góður. Björn Rúnar spjallaði við okkur í dag. Við fengum svo nýjan pistil, eða vinkil eins og Guðjón Helgi Ólafsson kýs að kalla pistla sína. Í þetta sinn bar Guðjón vinkil sinn upp að sveitaböllum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Einar Kári Jóhannsson bókaútgefandi. Við fengum hann til að segja okkur frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Bækur sem Einar talaði um í dag voru: Allt sem rennur e. Bergþóra Snæbjörnsdóttir Staðurinn / Getting Lost e. Annie Ernaux The Dry Heart e. Natalia Ginzburg Elskhuginn e. Marguerite Duras What We Owe the Future e. William MacAskill Tónlist í þættinum í dag: Vegbúinn / Hera Hjartardóttir og KK (KK) Kveðju sendir blærinn / Elly Vilhjálms (Pugliese Vian og Pálmi Ólafsson) Tasko tostada / Hljómar (Rúnar Júlíusson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við fjölluðum um köld böð og sjósund í þættinum í dag, en Náttúrlækningafélag Íslands heldur málþing um efnið á morgun og yfirskriftin er Köld böð og sjósund - Heilsuefling eða öfgar? Þar koma fram ýmsir fyrirlesarar og meðal þeirra er Björn Rúnar Lúðvíksson prófessor og yfirlæknir ónæmisfræðideildar Landspítalans, hans erindi nefnist Sjórinn er skelfilega góður. Björn Rúnar spjallaði við okkur í dag. Við fengum svo nýjan pistil, eða vinkil eins og Guðjón Helgi Ólafsson kýs að kalla pistla sína. Í þetta sinn bar Guðjón vinkil sinn upp að sveitaböllum. Lesandi vikunnar í þetta sinn var Einar Kári Jóhannsson bókaútgefandi. Við fengum hann til að segja okkur frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Bækur sem Einar talaði um í dag voru: Allt sem rennur e. Bergþóra Snæbjörnsdóttir Staðurinn / Getting Lost e. Annie Ernaux The Dry Heart e. Natalia Ginzburg Elskhuginn e. Marguerite Duras What We Owe the Future e. William MacAskill Tónlist í þættinum í dag: Vegbúinn / Hera Hjartardóttir og KK (KK) Kveðju sendir blærinn / Elly Vilhjálms (Pugliese Vian og Pálmi Ólafsson) Tasko tostada / Hljómar (Rúnar Júlíusson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Sigurjón Kjartansson. Hann er auðvitað annar helmingurinn af Tvíhöfða, útvarpstvíeykinu. Hann var í grínþáttunum Fóstbræðrum frá upphafi, en þeir þættir eiga aldafjórðungsafmæli um þessar mundir. Hann er tónlistarmaður, var t.d. í hljómsveitinni goðsagnakenndu HAM. Hann hefur leikið í kvikmyndum og sjónvarpsefni og svo hefur hann skrifað og framleitt sjónvarpsefni, eins og til dæmis Ófærðarseríurnar og miklu fleira og er einn höfunda Skaupsins í ár. Við fórum með honum aftur í tímann, hann rifjaði upp æskuna og uppeldisárin, bæði í Reykholti og á Ísafirði og svo röktum við okkur í gegnum lífið til dagsins í dag, tónlistina, grínið, útvarpsþættina og svo handritsskrifin og verkefnin framundan. Í matarspjallinu í dag var svo víða komið við í fjarveru Sigurlaugar Margrétar. Frönsk súkkulaðikaka, panna cotta, chili con carne og matarlím svo dæmi séu tekin. Tónlist í þættinum í dag: Glugginn / Flowers (Rúnar Gunnarsson og Þorsteinn Eggertsson) Stuðlagið um Sigurrós / Tvíhöfði (Sigurjón Kjartansson og Jón Gnarr) Voulez-vous / Abba (Benny Andersson og Björn Ulvaeus) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Sigurjón Kjartansson. Hann er auðvitað annar helmingurinn af Tvíhöfða, útvarpstvíeykinu. Hann var í grínþáttunum Fóstbræðrum frá upphafi, en þeir þættir eiga aldafjórðungsafmæli um þessar mundir. Hann er tónlistarmaður, var t.d. í hljómsveitinni goðsagnakenndu HAM. Hann hefur leikið í kvikmyndum og sjónvarpsefni og svo hefur hann skrifað og framleitt sjónvarpsefni, eins og til dæmis Ófærðarseríurnar og miklu fleira og er einn höfunda Skaupsins í ár. Við fórum með honum aftur í tímann, hann rifjaði upp æskuna og uppeldisárin, bæði í Reykholti og á Ísafirði og svo röktum við okkur í gegnum lífið til dagsins í dag, tónlistina, grínið, útvarpsþættina og svo handritsskrifin og verkefnin framundan. Í matarspjallinu í dag var svo víða komið við í fjarveru Sigurlaugar Margrétar. Frönsk súkkulaðikaka, panna cotta, chili con carne og matarlím svo dæmi séu tekin. Tónlist í þættinum í dag: Glugginn / Flowers (Rúnar Gunnarsson og Þorsteinn Eggertsson) Stuðlagið um Sigurrós / Tvíhöfði (Sigurjón Kjartansson og Jón Gnarr) Voulez-vous / Abba (Benny Andersson og Björn Ulvaeus) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Ragna Sólveig Þórðardóttir kom í þáttinn til okkar í dag og sagði sína reynslusögu af því að fá sjálfsofnæmissjúkdóminn Alopecia. Fyrir rúmum þremur árum fór Ragna að taka eftir skallablettum á höfði sínu, en hún hafði alla tíð verið með þykkt og mikið rautt hár. Fljótlega var hún greind með Alopecia. Ragna segir sjálf að hún sé ekki veik þótt hún sé vissulega með sjúkdóm en hún vill ekki að sjúkdómurinn skilgreini sig. Ragna sagði sína sögu og fræddi okkur um Alopecia í dag. Krabbameinsfélagið Framför, sem var stofnað árið 2007, er félag karla með krabbamein í blöðruhálsi og aðstandenda. Félagið stendur fyrir árverkni- og fjáröflunarátakinu Blái trefillinn í nóvember, en félagið leggur til að hér eftir verði nóvember mánuður krabbameins í blöðruhálsi á Íslandi. Markmiðið með þessu átaki er í fyrsta lagi vitundarvakning um krabbamein í blöðruhálsi og í öðru lagi styrktarverkefni til að afla fjár við stuðnings- og þjónustuumhverfið hjá Framför. Yfirskrift átaksins í ár er Þú gengur aldrei einn. Guðmundur G. Hauksson, framkvæmdastjóri Framfarar og Stefán Stefánsson, sem er nýkominn til starfa hjá félaginu, komu í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Glaumbær / Dúmbó og Steini (Jóhann G. Jóhannsson) Aint no Cure for Love / Leonard Cohen (Leonard Cohen) Lítil Börn / B.G. og Ingibjörg (Booker T Jones, textahöfundur ókunnur) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Ragna Sólveig Þórðardóttir kom í þáttinn til okkar í dag og sagði sína reynslusögu af því að fá sjálfsofnæmissjúkdóminn Alopecia. Fyrir rúmum þremur árum fór Ragna að taka eftir skallablettum á höfði sínu, en hún hafði alla tíð verið með þykkt og mikið rautt hár. Fljótlega var hún greind með Alopecia. Ragna segir sjálf að hún sé ekki veik þótt hún sé vissulega með sjúkdóm en hún vill ekki að sjúkdómurinn skilgreini sig. Ragna sagði sína sögu og fræddi okkur um Alopecia í dag. Krabbameinsfélagið Framför, sem var stofnað árið 2007, er félag karla með krabbamein í blöðruhálsi og aðstandenda. Félagið stendur fyrir árverkni- og fjáröflunarátakinu Blái trefillinn í nóvember, en félagið leggur til að hér eftir verði nóvember mánuður krabbameins í blöðruhálsi á Íslandi. Markmiðið með þessu átaki er í fyrsta lagi vitundarvakning um krabbamein í blöðruhálsi og í öðru lagi styrktarverkefni til að afla fjár við stuðnings- og þjónustuumhverfið hjá Framför. Yfirskrift átaksins í ár er Þú gengur aldrei einn. Guðmundur G. Hauksson, framkvæmdastjóri Framfarar og Stefán Stefánsson, sem er nýkominn til starfa hjá félaginu, komu í þáttinn í dag. Tónlist í þættinum í dag: Glaumbær / Dúmbó og Steini (Jóhann G. Jóhannsson) Aint no Cure for Love / Leonard Cohen (Leonard Cohen) Lítil Börn / B.G. og Ingibjörg (Booker T Jones, textahöfundur ókunnur) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kynntumst Lindu Ársælsdóttur í þættinum í dag. Linda hefur eytt stórum hluta síðustu 10 ára annars vegar á Svalbarða og hins vegar á suðurskautslandinu og þess á milli hefur hún verið landvörður í Vatnajökulsþjóðgarði. Sem sagt eyðir hún vetrunum annars vegar á norðurhjara og hins vega á suðurhjara jarðarinnar. Svo vill svo skemmtilega til að Linda er frá Svalbarðseyri á Svalbarðsströnd í Eyjafirði, sem að minnsta kosti hingað til við höfum ekki haldið að væri með neina sérstaka tengingu við Svalbarða, eyjaklasan í Norður-Íshafi, aðra en nafnið, þangað til nú. Linda sagði okkur frá því hvað hún er að bralla á þessum ystu hjörum jarðar í þættinum í dag. Á morgun fer fram fyrirlestur í hádegisfyrirlestraröð RIKK ? Rannsóknastofnunar í jafnréttisfræðum við Háskóla Íslands. Fyrirlesturinn nefnist Breytt afstaða til samkynhneigðar - Viðhorf Íslendinga yfir tíma. Sigrún Ólafsdóttir prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands, kom til okkar í dag og sagði okkur frá niðurstöðum rannsóknar, sem hún hefur verið að vinna ásamt Silju Bára R. Ómarsdóttur og Sunnu Símonardóttur, sem byggir á könnun sem hefur verið gerð reglulega frá árinu 1984. Það er óhætt að segja að afstaða Íslendinga til samkynhneigðar hefur breyst mikið á ekki lengri tíma. Flestir vita hver Benny Andersson er, einn fjórði af ABBA og einn þekktasti lagahöfundur í heimi. Benny hefur í seinni tíð samið mikið af þjóðlagatónlist sem og kórtónlist og þetta er einkar áhugavert efni og sýnir nýja hlið á þessum merka lagahöfundi. Á morgun verða sérstakir tónleikar í Víðistaðakirkju tileinkaðir Benny Andersson og þar koma fram kórar, hljóðfæraleikarar og einsöngvarar. Við ræddum við Svein Arnar Sæmundsson stjórnanda í þættinum. Tónlist í þættinum í dag: Háa c / Moses Hightower (Steingrímur Karl Teague, Andri Ólafsson og Moses Hightower) Ekkert mál / Elín Ey (Ragnhildur Gísladóttir) Ástarsæla / Júníus Meyvant (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Du ar min man / Benny Anderson Orkester og Helen Sjöholm (Benny Andersson og Björn Ulvaeus) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við kynntumst Lindu Ársælsdóttur í þættinum í dag. Linda hefur eytt stórum hluta síðustu 10 ára annars vegar á Svalbarða og hins vegar á suðurskautslandinu og þess á milli hefur hún verið landvörður í Vatnajökulsþjóðgarði. Sem sagt eyðir hún vetrunum annars vegar á norðurhjara og hins vega á suðurhjara jarðarinnar. Svo vill svo skemmtilega til að Linda er frá Svalbarðseyri á Svalbarðsströnd í Eyjafirði, sem að minnsta kosti hingað til við höfum ekki haldið að væri með neina sérstaka tengingu við Svalbarða, eyjaklasan í Norður-Íshafi, aðra en nafnið, þangað til nú. Linda sagði okkur frá því hvað hún er að bralla á þessum ystu hjörum jarðar í þættinum í dag. Á morgun fer fram fyrirlestur í hádegisfyrirlestraröð RIKK ? Rannsóknastofnunar í jafnréttisfræðum við Háskóla Íslands. Fyrirlesturinn nefnist Breytt afstaða til samkynhneigðar - Viðhorf Íslendinga yfir tíma. Sigrún Ólafsdóttir prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands, kom til okkar í dag og sagði okkur frá niðurstöðum rannsóknar, sem hún hefur verið að vinna ásamt Silju Bára R. Ómarsdóttur og Sunnu Símonardóttur, sem byggir á könnun sem hefur verið gerð reglulega frá árinu 1984. Það er óhætt að segja að afstaða Íslendinga til samkynhneigðar hefur breyst mikið á ekki lengri tíma. Flestir vita hver Benny Andersson er, einn fjórði af ABBA og einn þekktasti lagahöfundur í heimi. Benny hefur í seinni tíð samið mikið af þjóðlagatónlist sem og kórtónlist og þetta er einkar áhugavert efni og sýnir nýja hlið á þessum merka lagahöfundi. Á morgun verða sérstakir tónleikar í Víðistaðakirkju tileinkaðir Benny Andersson og þar koma fram kórar, hljóðfæraleikarar og einsöngvarar. Við ræddum við Svein Arnar Sæmundsson stjórnanda í þættinum. Tónlist í þættinum í dag: Háa c / Moses Hightower (Steingrímur Karl Teague, Andri Ólafsson og Moses Hightower) Ekkert mál / Elín Ey (Ragnhildur Gísladóttir) Ástarsæla / Júníus Meyvant (Gunnar Þórðarson og Þorsteinn Eggertsson) Du ar min man / Benny Anderson Orkester og Helen Sjöholm (Benny Andersson og Björn Ulvaeus) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Erna Blöndal tónlistarkona vinnur við meistaraverkefni í Sköpun, miðlun og frumkvöðlastarfi við Listaháskólann og hennar rannsóknarverkefni snýr að tónlist og sálgæslu. Skiptir tónlist máli við útfarir og getur tónlist verið heilandi og hjálpað okkur í sorginni? Erna kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá. Hanna Þráinsdóttir körfuknattleiks- og frjálsíþróttakona er meðal 30 kvenna sem tilnefndar hafa verið til kjörs á konu ársins 2022 í háskólaíþróttunum í Bandaríkjunum. Hanna er fyrsta íslenska konan sem hlotið hefur slíka tilnefningu. 223.000 konur stunduðu íþróttir í tæpum ellefu hundruð háskólum sem eru aðilar að sambandinu. Úr þessum fjölmenna hópi tilnefndu háskólarnir upphaflega 577 kvenna hóp sem var svo niður skorinn niður í 156 og að lokum, eins og áður sagði, niður í 30 konur sem koma til greina að hljóta titilinn og Hanna er ein af þeim. Við slógum á þráðinn vestur um haf og heyrðum í Hönnu í þættinum. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í veðurspjall í dag. Í dag fræddi hún okkur um fjallaveðurfar. Tónlist í þættinum í dag: Það rökkvar í Róm / Erla Þorsteinsdóttir (Rascel Renato og Loftur Guðmundsson) Hnefafylli af ró / Erna Blöndal (Vigdís Jónsdóttir og Þórdís Gísladóttir) Bowling Green / Everly Brother (Terry Slater-Jacqualene Ertler) Ég er maðurinn hennar Jónínu hans Jóns / Egill Ólafsson (George Forby og Emil Thoroddsen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Erna Blöndal tónlistarkona vinnur við meistaraverkefni í Sköpun, miðlun og frumkvöðlastarfi við Listaháskólann og hennar rannsóknarverkefni snýr að tónlist og sálgæslu. Skiptir tónlist máli við útfarir og getur tónlist verið heilandi og hjálpað okkur í sorginni? Erna kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá. Hanna Þráinsdóttir körfuknattleiks- og frjálsíþróttakona er meðal 30 kvenna sem tilnefndar hafa verið til kjörs á konu ársins 2022 í háskólaíþróttunum í Bandaríkjunum. Hanna er fyrsta íslenska konan sem hlotið hefur slíka tilnefningu. 223.000 konur stunduðu íþróttir í tæpum ellefu hundruð háskólum sem eru aðilar að sambandinu. Úr þessum fjölmenna hópi tilnefndu háskólarnir upphaflega 577 kvenna hóp sem var svo niður skorinn niður í 156 og að lokum, eins og áður sagði, niður í 30 konur sem koma til greina að hljóta titilinn og Hanna er ein af þeim. Við slógum á þráðinn vestur um haf og heyrðum í Hönnu í þættinum. Elín Björk Jónasdóttir veðurfræðingur kom svo til okkar í veðurspjall í dag. Í dag fræddi hún okkur um fjallaveðurfar. Tónlist í þættinum í dag: Það rökkvar í Róm / Erla Þorsteinsdóttir (Rascel Renato og Loftur Guðmundsson) Hnefafylli af ró / Erna Blöndal (Vigdís Jónsdóttir og Þórdís Gísladóttir) Bowling Green / Everly Brother (Terry Slater-Jacqualene Ertler) Ég er maðurinn hennar Jónínu hans Jóns / Egill Ólafsson (George Forby og Emil Thoroddsen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Sjálfsbjörg, landssamband hreyfihamlaðra, fór af stað í síðustu viku með herferð og vitundarvakningu um aðgengismál sem þau kalla - Öllum er boðið, nema fötluðum. Herferðin, sem er ansi beitt, varpar ljósi á að ef aðgengismál eru ekki í lagi þá er í raun verið að útiloka fatlað fólk. Þær Margrét Lilja Aðalsteinsdóttir, formaður Sjálfsbjargar og Ósk Sigurðardóttir, framkvæmdastjóri Sjálfsbjargar komu í þáttinn og sögðu okkur frekar frá aðgengismálum og þessari herferð. Við fengum í dag nýjan pistil eða öllu heldur vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í dag bar hann vinkilinn að sviðum, nánar tiltekið sviðahausum. Og lesandi vikunnar í þetta sinn var rithöfundurinn Guðrún Eva Mínervudóttir. Hún er að gefa út nýja bók þessa dagana, Útsýni, sem við forvitnuðumst aðeins um. En svo sagði hún okkur auðvitað frá því hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Bækurnar sem Guðrún Eva talaði um: Women Who Run With The Wolves eftir Clarissa Pinkola Estés Lífið að leysa eftir Alice Munro Tól eftir Kristínu Eiríksdóttur Jón Oddur og Jón Bjarni eftir Guðrúnu Helgadóttur Undrun og skjálfti eftir Amélie Nothomb The Corrections eftir Jonathan Franzen Tónlist í þættinum í dag: Viðbein / Hljómsveitin Eva (Jóhanna Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir) Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Á rauðum sandi / Ylja (Bjartey Sveinsdóttir og Guðný Gígja Skjaldardóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Sjálfsbjörg, landssamband hreyfihamlaðra, fór af stað í síðustu viku með herferð og vitundarvakningu um aðgengismál sem þau kalla - Öllum er boðið, nema fötluðum. Herferðin, sem er ansi beitt, varpar ljósi á að ef aðgengismál eru ekki í lagi þá er í raun verið að útiloka fatlað fólk. Þær Margrét Lilja Aðalsteinsdóttir, formaður Sjálfsbjargar og Ósk Sigurðardóttir, framkvæmdastjóri Sjálfsbjargar komu í þáttinn og sögðu okkur frekar frá aðgengismálum og þessari herferð. Við fengum í dag nýjan pistil eða öllu heldur vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni, skúffuskáldi og þjóðfræðiáhugamanni úr Flóanum. Í dag bar hann vinkilinn að sviðum, nánar tiltekið sviðahausum. Og lesandi vikunnar í þetta sinn var rithöfundurinn Guðrún Eva Mínervudóttir. Hún er að gefa út nýja bók þessa dagana, Útsýni, sem við forvitnuðumst aðeins um. En svo sagði hún okkur auðvitað frá því hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Bækurnar sem Guðrún Eva talaði um: Women Who Run With The Wolves eftir Clarissa Pinkola Estés Lífið að leysa eftir Alice Munro Tól eftir Kristínu Eiríksdóttur Jón Oddur og Jón Bjarni eftir Guðrúnu Helgadóttur Undrun og skjálfti eftir Amélie Nothomb The Corrections eftir Jonathan Franzen Tónlist í þættinum í dag: Viðbein / Hljómsveitin Eva (Jóhanna Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir) Einsemd / Snorri Helgason (Snorri Helgason og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Á rauðum sandi / Ylja (Bjartey Sveinsdóttir og Guðný Gígja Skjaldardóttir) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Helga Möller söngkona. Helga er fædd í maí, í Eurovision mánuðinum, og hún byrjaði snemma að koma fram. Við áttum skemmtilegt spjall um lífið og tilveruna við Helgu í dag og við sögu koma til dæmis, blóðskipti, Laugarnesskóli, Róbert bangsi, flugfreyjustarfið, Eurovision, dúettinn Þú og ég dúettinn, golf og nýjar mjaðmir. Í matarspjallinu í dag fékk Sigurlaug Margrét Albert Eiríksson til að tala um sykraðar kartöflur og hvernig á að elda þær. Það styttist í jólin og fólk notar ýmsar aðferðir til að matreiða þetta hnossgæti og ekki gengur öllum jafn vel við það. Auk þess eru ekki allir sammála um að sykraðar kartöflur séu hnossgæti yfir höfuð. Tónlist í þætti dagsins: Reykjavíkurborg / Þú og ég (Jóhann Helgason) Ort í sandinn / Helga Möller (Geirmundur Valtýsson og Hilmir Jóhannesson) Tunglið tunglið taktu mig / Helga Möller (Stefán S. Stefánsson og Theodóra Thoroddsen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Helga Möller söngkona. Helga er fædd í maí, í Eurovision mánuðinum, og hún byrjaði snemma að koma fram. Við áttum skemmtilegt spjall um lífið og tilveruna við Helgu í dag og við sögu koma til dæmis, blóðskipti, Laugarnesskóli, Róbert bangsi, flugfreyjustarfið, Eurovision, dúettinn Þú og ég dúettinn, golf og nýjar mjaðmir. Í matarspjallinu í dag fékk Sigurlaug Margrét Albert Eiríksson til að tala um sykraðar kartöflur og hvernig á að elda þær. Það styttist í jólin og fólk notar ýmsar aðferðir til að matreiða þetta hnossgæti og ekki gengur öllum jafn vel við það. Auk þess eru ekki allir sammála um að sykraðar kartöflur séu hnossgæti yfir höfuð. Tónlist í þætti dagsins: Reykjavíkurborg / Þú og ég (Jóhann Helgason) Ort í sandinn / Helga Möller (Geirmundur Valtýsson og Hilmir Jóhannesson) Tunglið tunglið taktu mig / Helga Möller (Stefán S. Stefánsson og Theodóra Thoroddsen) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Á laugardaginn er alþjóðadagur heilablóðfalls, en heilablóðfall er þriðja algengasta dánarorsökin í heiminum og tvær manneskjur fá slag á dag hér á landi. Heilaheill vinnur að velferðar- og hagsmunamálum þeirra er fengið hafa slag eða heilablóðfall og aðstandendum þeirra. Þeir Þórir Steingrímsson, formaður Heilaheilla og Björn Logi Þórarinsson, lyf- og taugasérfræðingur á Landspítalanum, komu í þáttinn og fræddu okkur um heilablóðfall, algengi, að þekkja helstu einkenni og viðbrögð og svo frá dagskránni á laugardaginn þar sem Heilaheill verður með fræðslu og ráðgjöf í Kringlunni, Smáralindinni og á Glerártorgi milli kl.13-15. Við vorum svo í sambandi við Spán, nánar tiltekið Tenerife, sem er orðin ein af uppáhalds eyjum Íslendinga. Við ræddum við Sigvalda Kaldalóns, öðru nafni Svala, en hann hefur búið með fjölskyldunni á eyjunni frá árinu 2017, með smá hléi í heimsfaraldrinum. Þau hjónin, ásamt öðrum eru að byggja upp fyrirtæki í ferðaþjónustu, en um 30 þúsund Íslendingar fara til Tenerife á ári. Svali segir að það sé heilmargt að skoða og upplifa á eyjunni sem ekki margir hafa hugmynd um. Það eru til dæmis 5 gróðurbelti á þessari litlu eyju. Svali fræddi okkur um Tenerife í dag. Tónlist í þættinum í dag: Það styttir alltaf upp / Ragnar Bjarnason (Jón Jónsson) One of These Things First / Nick Drake (Nick Drake) Elmar Hrafn / Geirfuglarnir (Halldór Gylfason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Á laugardaginn er alþjóðadagur heilablóðfalls, en heilablóðfall er þriðja algengasta dánarorsökin í heiminum og tvær manneskjur fá slag á dag hér á landi. Heilaheill vinnur að velferðar- og hagsmunamálum þeirra er fengið hafa slag eða heilablóðfall og aðstandendum þeirra. Þeir Þórir Steingrímsson, formaður Heilaheilla og Björn Logi Þórarinsson, lyf- og taugasérfræðingur á Landspítalanum, komu í þáttinn og fræddu okkur um heilablóðfall, algengi, að þekkja helstu einkenni og viðbrögð og svo frá dagskránni á laugardaginn þar sem Heilaheill verður með fræðslu og ráðgjöf í Kringlunni, Smáralindinni og á Glerártorgi milli kl.13-15. Við vorum svo í sambandi við Spán, nánar tiltekið Tenerife, sem er orðin ein af uppáhalds eyjum Íslendinga. Við ræddum við Sigvalda Kaldalóns, öðru nafni Svala, en hann hefur búið með fjölskyldunni á eyjunni frá árinu 2017, með smá hléi í heimsfaraldrinum. Þau hjónin, ásamt öðrum eru að byggja upp fyrirtæki í ferðaþjónustu, en um 30 þúsund Íslendingar fara til Tenerife á ári. Svali segir að það sé heilmargt að skoða og upplifa á eyjunni sem ekki margir hafa hugmynd um. Það eru til dæmis 5 gróðurbelti á þessari litlu eyju. Svali fræddi okkur um Tenerife í dag. Tónlist í þættinum í dag: Það styttir alltaf upp / Ragnar Bjarnason (Jón Jónsson) One of These Things First / Nick Drake (Nick Drake) Elmar Hrafn / Geirfuglarnir (Halldór Gylfason) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR