Aflevering 5 stond voor deze reeks niet op de planning, maar ontstond omdat uit de gesprekken voor aflevering 3 en 4 het onderwerp Tegenspraak steeds opnieuw voorkwam, en veel samenhang heeft met transparantie en hiërarchie. In deze aflevering hoor je ambtenaren spreken over hoe het is om ‘nee’ te zeggen wanneer je gevraagd wordt iets te doen in je werk dat voor jou een brug te ver is, of wanneer je voelt dat je je moet uitspreken over het handelen van de organisatie waar jij voor werkt. Mag of moet je als ambtenaar bijvoorbeeld liegen als de politiek dat van je vraagt? Of mag je dan werk weigeren? Moet je je blijven uitspreken wanneer er een misstand dreigt te ontstaan, ook wanneer mensen zeggen dat je het maar moet loslaten? Shownotes aflevering 5: Wil je met collega’s in gesprek gaan over deze podcast? Handvatten voor een gesprek vind je hier: Podcast Hallo Hannah | Dialoog en ethiek Deze podcast werd gemaakt in opdracht van het Hannah Arendt Podium van de rijksoverheid, een vrijplaats om het te hebben over de dingen die je in je werk niet altijd zomaar bespreekt. Meer informatie over het Hannah Arendt Podium vind je hier: Hannah Arendt Podium. Je kunt, als je rijksambtenaar bent, ook zelf onderwerpen agenderen, dus laat vooral van je horen! Zoek je een gespreksleider voor een ethisch gesprek? Of ben je rijksambtenaar en wil je ethische gesprekken (leren) begeleiden? Check de webpagina van Dialoog & Ethiek.Deze podcast wordt gemaakt door Firma MES, een theatercollectief gespecialiseerd in documentair en audiotheater.In het Praktijkboek Macht en Moed vind je een praktijkwijzer Tegenspraaktechnieken met oefeningen en gespreksvormen, vanaf pagina 199. Het boek is ook in fysieke versie te verkrijgen via de boekhandel.De ruimte die een ambtenaar heeft om zich publiekelijk uit te spreken staat beschreven in artikel 10 van de Ambtenarenwet. Een verdere toelichting op deze wet wordt gegeven in de Vaststellingsregeling Aanwijzingen externe contacten rijksambtenaren, specifiek in aanwijzing 12, 13 en 14.Het thema Loyale Tegenspraak is onderdeel van het programma Grenzeloos Samenwerken, en bestaat omdat het in de praktijk nog niet zo gemakkelijk is om tegen te spreken of om tegenspraak te ontvangen. Lees hier meer over het programma en de verschillende onderdelen daarvan.

In aflevering 4 spreken we met ambtenaren over hoe het is om te werken in een organisatie die zo sterk hiërarchisch is als de rijksoverheid, waar bovendien een groot verschil bestaat tussen politieke en ambtelijke macht. Hoe ga je daarmee om als ambtenaar? Wat betekent het als je heel hoog in de hiërarchie zit, of juist heel laag? Ziet je wereld er dan anders uit; moet je je werk dan bijvoorbeeld anders doen? Wat als je te maken krijgt met een leidinggevende die het niet zo met je op heeft? Of als je leiding geeft maar mensen namens jou gaan denken dat je ergens ‘wel geen tijd voor zal hebben’? De podcast wil uitnodigen tot het bespreekbaar maken van de verschillende kanten aan hiërarchie. Door in gesprek te blijven over wat we belangrijk vinden in het werk van de overheid en haar ambtenaren kunnen we steeds beter met elkaar bepalen wat het goede is om te doen.Shownotes aflevering 4: Wil je met collega’s in gesprek gaan over deze podcast? Handvatten voor een gesprek vind je hier: Podcast Hallo Hannah | Dialoog en ethiek Deze podcast werd gemaakt in opdracht van het Hannah Arendt Podium van de rijksoverheid, een vrijplaats om het te hebben over de dingen die je in je werk niet altijd zomaar bespreekt. Meer informatie over het Hannah Arendt Podium vind je hier: Hannah Arendt Podium. Je kunt, als je rijksambtenaar bent, ook zelf onderwerpen agenderen, dus laat vooral van je horen! Zoek je een gespreksleider voor een ethisch gesprek? Of ben je rijksambtenaar en wil je ethische gesprekken (leren begeleiden?) Check de webpagina van Dialoog & Ethiek. Deze podcast wordt gemaakt door Firma MES, een theatercollectief gespecialiseerd in documentair en audiotheater.In het Praktijkboek Macht en Moed vind je een werkpakket Ethiek en Integriteit, vanaf pagina 63, met context, werkvormen en oefeningen. Het boek is ook in fysieke versie te verkrijgen via de boekhandel.Een vertrouwenspersoon is een collega die is opgeleid om je te helpen als je ergens tegenaan loopt rond en met iemand wilt praten. Een vertrouwenspersoon doet dat naast het normale werk. Een vertrouwensper¬soon luistert naar je en helpt jou de kwestie te ontrafelen door het bijvoorbeeld van meerdere kanten te belichten. En als het nodig is stuurt een vertrouwenspersoon je door naar iemand die je verder helpt. Preventie ongewenst gedrag:De Arbeidsomstandinghedenwet verplicht de werkgever om een arbobeleid te voeren dat zo veel mogelijk gericht is op optimale arbeidsomstandigheden. Om een goed arbobeleid vorm te kunnen geven moet de werkgever een overzicht opstellen van alle risico’s die in het bedrijf kunnen voorkomen. Op basis van deze inventarisatie maakt de werkgever een plan van aanpak met maatregelen die hij neemt om de risico’s aan te pakken. Pesten en ongewenst gedrag moeten deel uit maken van deze inventarisatie en het plan van aanpak. Vraag als medewerker daarnaar om te weten welke maatregelen jouw organisatie heeft genomen en gaat nemen. Je kunt deze vraag ook altijd stellen aan de medezeggenschap aangezien zij dient in te stemmen met het plan van aanpak. Ook kun je de preventiemedewerker benaderen.

In aflevering 3 komen ambtenaren aan het woord over het onderwerp Transparantie. In de Wet Open Overheid (WOO) is geregeld dat iedereen recht heeft op informatie over wat de overheid doet. Daarbij staat in de WOO dat zoveel mogelijk informatie actief openbaar gemaakt moet worden. Dat zou een belangrijke stap zijn in het herstel van vertrouwen in de overheid. Echter, transparant zijn heeft soms ook een keerzijde; het kost bijvoorbeeld veel tijd, en levert zoveel informatie op dat de vrager er niet altijd mee uit de voeten kan. Is transparant zijn dan wel altijd de oplossing of het goede om te doen? En is het wel zo dat meer transparantie leidt tot meer vertrouwen? De podcast wil uitnodigen tot het bespreekbaar maken van de verschillende kanten aan transparantie en openheid. Door in gesprek te blijven over wat we belangrijk vinden in het werk van de overheid en haar ambtenaren kunnen we steeds beter met elkaar bepalen wat het goede is om te doen.Shownotes aflevering 3: Wil je met collega’s in gesprek gaan over deze podcast? Handvatten voor een gesprek vind je hier: Podcast Hallo Hannah | Dialoog en ethiekDeze podcast werd gemaakt in opdracht van het Hannah Arendt Podium van de rijksoverheid, een vrijplaats om het te hebben over de dingen die je in je werk niet altijd zomaar bespreekt. Meer informatie over het Hannah Arendt Podium vind je hier: Hannah Arendt Podium. Je kunt, als je rijksambtenaar bent, ook zelf onderwerpen agenderen, dus laat vooral van je horen!Zoek je een gespreksleider voor een ethisch gesprek? Of ben je rijksambtenaar en wil je ethische gesprekken (leren begeleiden?) Check de webpagina van Dialoog & Ethiek.Deze podcast wordt gemaakt door Firma MES, een theatercollectief gespecialiseerd in documentair en audiotheater. In het Praktijkboek Macht en Moed vind je een werkpakket Ethiek en Integriteit, vanaf pagina 63, met context, werkvormen en oefeningen. Het boek is ook in fysieke versie te verkrijgen via de boekhandel.

In de tweede aflevering van Hallo Hannah komen vijf ambtenaren aan het woord die vertellen over momenten waarop zij moed nodig hadden om hun eigen grenzen te bewaken. In alle grote organisaties waar mensen samenwerken ontstaan er wel eens spanningen. Er is sprake van pestgedrag, uitsluiting, discriminatie of racisme. Als rijksoverheid willen we een voorbeeldfunctie hebben. Bovendien willen we niet dat bepaald gedrag, zoals racisme, zou kunnen doorwerken in beleid of uitvoering. Daarom tillen we bij de overheid extra zwaar aan een open, veilige werkcultuur. Om die veiligheid te kunnen bereiken moeten we eerst iets doen wat heel onveilig kan voelen. Iets waar we moed voor nodig hebben: we moeten ons uitspreken. Daartoe wil de podcast uitnodigen.Shownotes aflevering 2: Wil je met collega’s in gesprek gaan over deze podcast? Handvatten voor een gesprek vind je hier: Podcast Hallo Hannah | Dialoog en ethiek | Grenzeloos Samenwerken. Zoek je een gespreksleider voor een ethisch gesprek? Of ben je rijksambtenaar en wil je ethische gesprekken (leren begeleiden?) Check de webpagina van Dialoog & Ethiek: Dialoog en ethiek | Grenzeloos Samenwerken Voor het onderzoek van I&O Research zie Rapport Morele vragen van rijksambtenaren | Nieuwsbericht | Grenzeloos Samenwerken. De directe link naar het rapport staat hier: Rapport Morele vragen van rijksambtenaren | Rapport | Grenzeloos Samenwerken Het programma Dialoog & Ethiek wil ethische reflectie en dialoog vaste praktijk maken in de hele rijksoverheid. Het programmaplan Maak_Ruimte vind je hier: Programmaplan Dialoog & Ethiek voor 2022 / 2023 | Brochure | Grenzeloos Samenwerken Voor ondersteuning bij gesprekken over racisme en discriminatie kunnen rijksambtenaren ook terecht bij "Rijk voor Iedereen". Rijk voor Iedereen staat voor een aanpak tegen discriminatie en racisme. Zij zetten zich in op het bestrijden van vooroordelen, discriminatie en racisme door inzet van trainingen, workshops, masterclasses en diverse activiteiten om bewustwording te creëren en weerbaarheid te vergroten.

In de eerste aflevering vertellen ambtenaren over de inhoud van hun werk. Wat maakt het boeiend, mooi en soms ook lastig? Ambtenaren vertellen over momenten waarop ze aarzelden over een opdracht, of een opdracht niet wilden uitvoeren. Omdat de opdracht niet strookte met de grondwet, of niet zinnig leek. Los van de vraag wie er gelijk had, roept dit vragen op over wat het werk van ambtenaren kenmerkt: de politiek formuleert de opdracht, en ambtenaren voeren die zo goed mogelijk uit, terwijl een ambtenaar ook de opdracht heeft zich in te zetten voor de samenleving waarbij ‘bewusteloze gehoorzaamheid’ volgens de eigen integriteitscode niet is toegestaan. De podcast laat deze spanning horen en wil aanzetten tot reflectie daarop.Shownotes aflevering 1: Wil je met collega’s in gesprek gaan over deze podcast? Handvatten voor een gesprek vind je hier: Podcast Hallo Hannah | Dialoog en ethiek | Grenzeloos Samenwerken. Zoek je een gespreksleider voor een ethisch gesprek? Of ben je rijksambtenaar en wil je ethische gesprekken (leren begeleiden?) Check de webpagina van Dialoog & Ethiek: Dialoog en ethiek | Grenzeloos Samenwerken Voor het onderzoek van I&O Research zie Rapport Morele vragen van rijksambtenaren | Nieuwsbericht | Grenzeloos Samenwerken. De directe link naar het rapport staat hier: Rapport Morele vragen van rijksambtenaren | Rapport | Grenzeloos Samenwerken Het programma Dialoog & Ethiek wil ethische reflectie en dialoog vaste praktijk maken in de hele rijksoverheid. Het programmaplan Maak_Ruimte vind je hier: Programmaplan Dialoog & Ethiek voor 2022 / 2023 | Brochure | Grenzeloos Samenwerken Het project Loyale Tegenspraak richt zich op het vergroten van de ruimte voor tegenspraak binnen de overheid via verhalen, interventies en kennisontwikkeling.