Naar aanleiding van de tentoonstelling 'Tonia. Model en activiste' in Singer Laren duiken we in het leven van kunstenaarsmodel en belangrijke activiste Tonia Stieltjes. Zo poseerde ze voor minstens twaalf kunstwerken van Jan Sluijters en was ze de hartsvriendin van Piet Mondriaan. Wie was deze veelzijdige vrouw?

Schilder Carel Willink omschrijft zijn muze Mathilde Willink als een stoeipoes en een mooi ding om in huis te hebben. Maar Mathilde is zoveel meer dan dat. Als echtgenoot van de bekende schilder ontpopt ze zich als een echte socialite en groeit ze uit tot misschien wel de bekendste muze van Nederland. Ze is een levend kunstwerk, maar waar stopt Mathilde de muze en begint Mathilde de mens? Creaties van Fong Leng in Museum MORE: https://www.museummore.nl/collectie?page=1&q= Portret van Mathilde door Carel Willink in Museum MORE: https://www.museummore.nl/collectie/carel-willink/portret-van-mathilde/1975 Kralenmeisje (met Mies van der Meulen) door Carel Willink in Museum MORE: https://www.museummore.nl/collectie/carel-willink/kralenmeisje/1925 Portret van Wilma Jeuken door Carel Willink in Museum MORE: https://www.museummore.nl/collectie/carel-willink/portret-van-wilma-jeuken/1930 Portretbuste Carel Willink door Sylvia Willink in Museum MORE: https://www.museummore.nl/collectie/sylvia-willink/portretbuste-carel-willink/1975

Met haar magere gestalte, bleke huid, lange rode haren en gelaten gezichtsuitdrukking is Elizabeth Siddal de muze en hét vrouwelijk ideaalbeeld van haar man Dante Gabriel Rossetti en de andere kunstenaars uit zijn kunstenaarskring. Ze wordt in allerlei gedaantes vastgelegd en inspireert ze gedurende haar korte leven en zelfs daarna. Ook na haar dood blijft haar echtgenoot haar schilderen en gaat hij over tot een macabere beslissing: het opgraven van Elizabeths lichaam. Ophelia van Sir John Everett Millais in Tate Britain: https://www.tate.org.uk/art/artworks/millais-ophelia-n01506 De bruid door Matthijs Maris in de Mesdag Collectie: https://www.demesdagcollectie.nl/nl/collectie/hwm0197 De keukenprinses door Matthijs Maris in de Mesdag Collectie: https://www.demesdagcollectie.nl/nl/collectie/hwm0198 De spiegel door Laura Theresa Alma Tadema-Epps: https://www.demesdagcollectie.nl/nl/collectie/hwm0006 Spelevaren door Lourens Alma Tadema: https://www.demesdagcollectie.nl/nl/collectie/hwm0003 Beate Beatrix van Dante Gabriel Rossetti in Tate Britain: https://www.tate.org.uk/art/artworks/rossetti-beata-beatrix-n01279 Pentekening Pippa Passes van Elizabeth Siddal in Ashmoleon Museum Oxford: https://collections.ashmolean.org/collection/browse-9148/object/51531 Pentekening Lover listening to music van Elizabeth Siddal in Ashmoleon Museum Oxford: https://collections.ashmolean.org/collection/browse-9148/object/51530

Camille Claudel wordt in haar eigen tijd omschreven als een regelrecht natuurwonder, ze is namelijk een vrouwelijk genie. Als leerling, muze en minnares van de grote Auguste Rodin ontwikkelt ze zich tot een befaamd beeldhouwer. Wanneer ze als vrouw voor zichzelf gaat werken, gaat dat niet altijd van een leien dakje en dat heeft zijn weerslag op haar mentale gezondheid. Haar familie laat haar opsluiten in een psychiatrisch ziekenhuis en Camille raakt in de vergetelheid, maar daar komt de laatste jaren verandering in. Foto Auguste Rodin met een vrouw bij een vijver met zwanen in het Rijksmuseum: https://www.rijksmuseum.nl/nl/zoeken/objecten?q=rodin&p=2&ps=12&st=Objects&ii=10#/ RP-F-F22892-10-2,22 La Valse van Camille Claudel in Musée Rodin (en Singershop): https://collections.musee- rodin.fr/en/museum/rodin/la-valse-ou-les-valseurs/S.01013?auteur%5B0%5D=Camille+CLAUDEL&position=17 Le Penseur (De Denker) van Auguste Rodin in Musée Rodin (en Museum Singer Laren): https://collections.musee-rodin.fr/en/museum/rodin/le-penseur-moyen-modele/S.02520?q=penseur&position=1&pageDocId=cb484241-182b-4a34-8833-0a70cbab6e12

Victorine Meurent gaat ten onrechte de geschiedenisboeken in als prostituee die jong sterft. En dat komt allemaal omdat ze naakt poseert voor een aantal bekende kunstwerken van Edouard Manet. In werkelijkheid wordt Victorine 83 jaar oud en is ze geen prostituee, maar professioneel schildersmodel en kunstenaar. Toch blijft die schandaalreputatie haar achtervolgen, tijdens haar leven en zelfs na haar dood. Waarom? Ets van Olympia van Edouard Manet in het Rijksmuseum: https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-1947-4 Le déjeuner sur l’herbe van Peter van Straaten in het Rijksmuseum: https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-T-2011-64 Olympia van Edouard Manet in Musée d’Orsay: https://www.musee- orsay.fr/en/artworks/olympia-712 Le déjeuner sur l’herbe van Edouard Manet in Musée d’Orsay: https://www.musee- orsay.fr/fr/oeuvres/le-dejeuner-sur-lherbe-904 Le jour des Rameux (Palmzondag) door Victorine Meurent in Musée Municipal d'Art et d'Histoire: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Bestand:Le_jour_des_rameaux.jpg

‘Het was een ding om verliefd te zijn op Misia’, aldus de biografen van Misia Sert. Zij is dé muze van het Parijse fin de siècle en is een grote inspiratiebron voor theatermakers, dichters, schrijvers en beeldende kunstenaars. De grote namen komen bij haar over de vloer en zo ontstaan er interessante samenwerkingen. Ze drukt een duidelijke stempel op de kunstgeschiedenis, terwijl ze een onstuimig leven leidt, vol drama en intriges. Pianospelende dame/La Symphonie van Félix Edouard Vallotton in het Rijksmuseum: https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-1952-509 Advertentie voor La Revue Blanche naar Pierre Bonnard in het Rijksmuseum: https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-2015-26-1575 Affiche voor de Salon des Cents door Pierre Bonnard in het Rijksmuseum: https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-1953-378

De muze fascineert, ook vandaag de dag nog. Toch is er lange tijd weinig aandacht voor het gezicht achter de vrouwen die kunstenaars inspireren, maar dat is aan het veranderen. Wat komen we te weten als we met andere ogen naar de muze kijken? De Muze is Moe van Marlene Dumas in Museum de Lakenhal: https://www.lakenhal.nl/nl/collectie/s-5479 De Leidse stedenmaagd ontvang de neringhe van Abraham Lambertsz. Van den Tempel in Museum de Lakenhal: https://www.lakenhal.nl/nl/collectie/s-427 Meisje in Witte Kimono van George Hendrik Breitner in het Rijksmuseum: https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/SK-A-3584 Het volledige gedicht The Muse is Exhausted van Marlene Dumas: https://www.marlenedumas.nl/the-muse-is-exhausted/

De kunstgeschiedenis kan niet zonder haar: de muze. Maar wie zijn toch die vrouwen die schuilgaan achter de inspiratiebronnen van kunstenaars? Het is tijd om met andere ogen naar de muze te kijken en op zoek te gaan naar de vrouw achter de persoon op het kunstwerk.