Kunnen we de economische onwtikkelingen voorspellen als Trump de verkiezingen wint? Welke lessen kunnen we trekken uit de onderzoeken van de winnaar van de Nobelprijs voor Economie, Daron Acemoğlu? En hoe gaat het met onze eigen economie en het inkomen van de burger? Is Nederland de beste plek om te wonen? Te gast bij Jort Kelder is prof. dr. Coen Teulings, econoom en universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Onlangs verscheen van hem het boek 'The Microeconomics of Market Failures and Institutions' over het belang van gezonde instituties. 

Hedonisme betaalt zich uit, kijk maar naar evenementen zoals ADE. Naast verdoving en beneveling is een bruisend nachtleven een belangrijke magneet voor mensen om naar een stad te trekken. Maar hoe houd je een club hip en levendig in een stad met een groot aanbod? Te gast is dr. Timo Koren, die de clubcultuur onderzoekt in toonaangevende steden als Amsterdam en Berlijn.

Prof. dr. Coen Teulings legt uit waarom Daron Acemoğlu één van de terechte winnaars is van de Nobelprijs voor Economie, die vorige week bekend is gemaakt. Acemoğlu onderzoekt het verband tussen gezonde sociale instellingen en de economische groei. Hoe beter een staat met al zijn facetten zoals bijvoorbeeld onderwijs, hoe beter de economie functioneert. Teulings onderwijst dit ook aan zijn klas van studenten én ambtenaren. Het geheim van een goede economie voor iedereen is stabiele instellingen waar ook die ambtenaar weer werkzaam is.  Voor de shownotes:  Podcast van Teulings en Kelder: https://open.spotify.com/show/4vASbGJSPLHqSKWwfLnK1m Laatste boek van prof. dr. Coen Teulings: The Microeconomics of Market Failures and Institutions De trailer van The Apprentice: https://www.youtube.com/watch?v=0tXEN0WNJUg Podcast met Trump en Impaulsive: https://www.youtube.com/watch?v=xrFdHO7FH8w&t=110s Artikel The Economist: https://www.economist.com/finance-and-economics/2024/10/17/inside-the-secret-oil-trade-that-funds-irans-wars

Dit is de volledige uitzending van dr. Kelder en Co van zaterdag 19 oktober, waarin Jort Kelder belt met Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA) over TikTok-moderatoren. Met econoom prof. dr. Coen Teulings bespreken we het werk van Nobelprijswinnaar Daron Acemoğlu en de oorsprong van mondiale welvaartsverschillen. Ook te gast is dr. Timo Koren, die clubcultuur onderzoekt in toonaangevende steden zoals Amsterdam en Berlijn. Onze jonge dr. Annelotte Janse vertelt over samenwerkingen tussen Duitse neonazi’s en rechtsextremisten uit de VS.

Cirkelen de gieren al boven Schoof I? Komt een val van het kabinet sommige politici helemaal niet zo slecht uit? Te gast bij Jort Kelder zijn dr. Bart Jansen, universitair docent bedrijfsethiek en rechtsfilosofie (o.a. in New York en Nyenrode) en dr. Koen Damhuis, politicoloog en universitair docent aan de Universiteit Utrecht.

Afgelopen week werd het nieuws gedomineerd door het uitpluizen van ons demonstratierecht. Hebben we demonstraties nodig voor een gezonde en weerbare democratie? En hoe vitaal is onze rechtsstaat nu politici over elkaar heen buitelen over de vraag of beslissingen wel of niet rechtsstatelijk zijn? Te gast is rechtsfilosoof dr. Bart Jansen, die de zin en onzin van de weerbare democratie komt uitleggen.

Afgelopen week werd het nieuws gedomineerd door het uitpluizen van ons demonstratierecht. Hebben we demonstraties nodig voor een gezonde en weerbare democratie? En hoe vitaal is onze rechtsstaat nu politici over elkaar heen buitelen over de vraag of beslissingen wel of niet rechtsstatelijk zijn? Te gast is rechtsfilosoof dr. Bart Jansen, die de zin en onzin van de weerbare democratie komt uitleggen.

Elke week zijn er (kleinschalige) protesten van ambtenaren. Mag dat? En hoe kijken politici naar ambtenaren? Politicoloog dr. Koen Damhuis heeft samen met  zijn collega's een grootschalig onderzoek gedaan naar de kritiek van Kamerleden op de ambtenaar op X. Ook schreef Damhuis eerder een boek over de PVV en haar kiezers getiteld 'Wegen naar Wilders' en legt hij uit hoe we de X-strategie van de PVV-leider moeten interpreteren.  

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 12 oktober waar Jort Kelder belt met Laurens Dassen (VOLT) over een emigratie-tax. Politicioloog dr. Koen Damhuis heeft onderzoek gedaan naar de mening over ambtenaren. Onze jonge dr. Meike Reusken heeft onderzocht hoe je met wiskunde voedselversplilling tegen kunt gaan. En met dr. Bart Jansen hebben we het na een roerige week van protesten over het demonstratierecht. 

Nu het gros van de diersoorten wereldwijd het loodje leggen, stellen wij onszelf de vraag wie we eigenlijk liever willen redden: de ijsbeer of de ijskast? Want zijn we wel bereid in te leveren in ruil voor een wereld met biodiversiteit? Of ligt het antwoord voor die betere wereld juist in innovatie? In deze extra lange aflevering een debat, onder leiding van Jort Kelder, met emeritus prof. dr. Matthijs Schouten, bijzonder hoogleraar ecologie en filosofie van het natuurherstel aan de WUR. Naast hem journalist, documentairemaker en eco-modern dr. Hidde Boersma en auteur en filosoof drs. Lisa Doeland.  En natuurlijk poëzie (van Kees Torn), voorgedragen door niemand minder dan Milou Brand, doctorsassistent des huizes. Het Allard Pierson, de thuisbasis van de Jortcast, heeft een tentoonstelling gewijd aan de uitstervende dieren getiteld 'De roep van de o'o. Natuur onder druk'. Ga dat zien, tot 26 januari 2025.

We zitten in een fase waar we op zoek zijn naar autoritair leiderschap. Wat voor eigenschappen moet diegene hebben die de roedel aanvoert? Verwachten we vriendelijkheid en zorgzaamheid of juist rechtlijnigheid en autoriteit? Hoe ziet de leider van de toekomst eruit? Voldoen dan wel Trump of Harris hieraan? En hoe lastig is het voor onze onpartijdige Schoof? Te gast is evolutionair psycholoog prof. dr. Mark van Vugt.

Kan de oorlog in het Midden-Oosten alleen gestopt worden door de Amerikanen, zoals afgelopen week in het nieuws betoogd werd? Te gast is dr. Kenneth Manusama, jurist en Amerika-deskundige en tevens schrijver van het boek 'Democratie van het Wilde Westen’.  Waarom reageert Biden weinig op Netanyahu? En welke kant kiezen Kamala Harris en Donald Trump in de campagne? 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Joost Eerdmans (JA21) over zijn motie over lokhomo's. Hij praat met dr. Kenneth Manusama over de VS als vredesduif bij het conflict in het Midden-Oosten. Onze jonge dr. Bodyl Brand deed onderzoek naar de behandelmethode van, speciaal, vrouwen die een psychose hebben. En prof. dr. Mark van Vugt fileert het leiderschap van o.a. Dick Schoof.  

Bestaat er zoiets als politieke waarheid? Of kun je juist in de politiek makkelijk en zonder problemen cijfers anders interpreteren? Wat is de functie van waarheid in de politiek? Vooral nu we veel crises, zoals de asielcrisis en de klimaatcrisis, moeten bevechten? Of bestaan die crises alleen op papier? Waarom kun je als Kamerlid Agema zo’n draai maken in je overtuigingen nadat je minister Agema bent geworden? Hoe werkt dat? Te gast bij Jort Kelder zijn prof. dr. Marcel Canoy, bijzonder hoogleraar gezondheidseconomie aan de VU, dr. Wytske Versteeg, auteur en politicoloog en uiteraard schuift Milou Brand, doctorsassistent des huizes, aan. Zij draagt een vers voor van Kees Torn.

Zijn er in een debat altijd twee waarheden? Of heeft één van de twee het altijd fout? En hoe herken je dan de echte kennis? Politicoloog en schrijfster dr. Wytske Versteeg verkent deze vragen in haar boek Waar: over de kunst van het (niet) weten en neemt met dr Kelder door welke rol de waarheid nog speelt in de zogenaamde post truth-samenleving. Jortcast op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=0piDgoIrJ2c&t=1s (https://www.youtube.com/watch?v=0piDgoIrJ2c&t=1s)

Hoe organiseer je de zorg gezond? Prof. dr. Marcel Canoy, gezondheidseconoom en verbonden aan de VU heeft zorgen over de plannen van dit kabinet in het algemeen en zorgminister Fleur Agema in het bijzonder

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 28 september waar we bellen met Jan Paternotte (D66) over de Nederlandse levering van onderdelen aan de F-35. Prof. dr. Marcel Canoy over de kosten van de zorg en het kabinetsbeleid. Onze jonge dr. Pauline Dirven heeft onderzoek gedaan naar de historie van de Britse forensische expert. En we hebben het over de waarheid met dr. Wytske Versteeg.  

Hebben we nou een asielcrisis, krijgen we een spoedwet? Niets is duidelijk na talloze uren van debatteren afgelopen week. We adviseren minister Faber naar Denemarken te kijken, want dit land doet altijd alles net iets handiger . Zo ook de opvang van asielzoekers (en daar ging ze dan ook een paar dagen na deze opname heen). Te gast in deze aflevering van de Jortcast zijn macro-econoom dr. Jasper Lukkezen, hoogleraar politieke communicatie prof. dr. Claes de Vreese en natuurlijk ook aangeschoven is de doctorsassistente Milou Brand. Zij draagt tevens het gedicht voor getiteld Doors of Perception van Riekus Waskowsky. 

De nieuwe minister van Financiën, Eelco Heinen, verkondigde vanaf dag één van zijn ministerschap dat hij korte metten wil maken met de slappe begrotingsmoraal van voorgaande kabinetten. Zien we dit terug in zijn eerste Miljoenennota? Of rekent Kabinet-Schoof zich rijk? Te gast is macro-econoom dr. Jasper Lukkezen.

Iedereen, inclusief minister Faber, heeft het over Denemarken en het Deense Model. Want daar in Denemarken hebben ze ook veel partijen en polarisatie, maar wel een robuust politiek systeem én zijn ze tevreden met hun asielsysteem. Hoe doen wij het in vergelijking met de Denen? Zijn onze politici te bozig en twitteren ze te veel? Hoe stevig was dat debat van de Algemene Politieke Beschouwingen afgelopen week? Kunnen we een winnaar en een verliezer aanwijzen? Te gast is prof. dr. Claes de Vreese, hoogleraar Politieke Communicatie, zowel Deen als expert in de politieke taal. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Kamerlid Thom van Campen (VVD) over een boekje over hondentaal dat het Ministerie van LVVN dat ze gratis gaan uitdelen. Verder analyseert prof. dr. Claes de Vreese het jargon van het debat. Onze jonge dr. Olaf Simonse onderzocht waarom mensen geen bijstand of toeslag aanvragen. En dr. Jasper Lukkezen heeft de duizenden pagina's van de begroting doorgespit en velt zijn oordeel. Is er een duidelijke breuk te zien bij het financiële beleid met Rutte IV?  

Eindelijk weekend, na een zwaar politieke week. Terwijl vak K uitslaapt, tijd voor dr Kelder en Co om conclusies te trekken. Wees welkom in het Allard Pierson om de uitzending bij te wonen. Te gast zijn econoom dr. Jasper Lukkezen over de Miljoenennota en prof. Dr. Claes de Vreese over de Algemene Beschouwingen. Over Schoof, en natuurlijk over NSC en hoe Van Vroonhoven stand poogde te houden. Is NSC oprecht en politiek sterk? Of is NSC de zwakste schakel… 12.45 in het Allard Pierson in Amsterdam, loop gewoon binnen!

Op het Buitenhof, nast het Binnenhof, in Den Haag gaat Jort Kelder in gesprek met prof dr. Wim Voermans over, natuurlijk, ons staatsrecht. De coalitie twijfelt er bijna niet over, maar is het uitroepen van een asielcrisis zoals minister Faber van plan is, wel mogelijk (en verstandig) in onze rechtsstaat? Ook aangeschoven is Jasper van Dijk, die 17 jaar als SP-Kamerlid oppositie heeft gevoerd. Hoe voer je succesvol oppositie? En hoe kijkt hij nu van een afstand naar de huidige Haagse politiek? Kan NSC verder zonder Omtzigt? Zal er een mobieltjesverbod komen in de Kamer? 

Deze week vanuit een tent op het Buitenhof, tegenover het Binnenhof, waar Jort Kelder in gesprek gaat met prof. dr. Wim Voermans en voormalig SP-Kamerlid Jasper van Dijk over, hoe kan het ook anders, de politiek. Voordat ze de problemen bij NSC uiteenzetten en vooruitblikken op de debatten van deze week, eerst de focus op de Amerikaanse stijl van debateren. Voermans is net terug van een reis naar Austin, Texas, waar hij een prijs kreeg uitgereikt voor een van zijn boeken over de grondwet (getiteld The story of constitutions). Aldaar keek hij samen met veel politicolgen naar het debat tussen Trump en Harris. Hoe kijken Van Dijk en Voermans terug op dit Amerikaanse spektakel? Kunnen we al conclusies trekken welk vakje de Amerikaanse zwevende kiezer gaat aanvinken? 

Het regeerakkoord wordt op vrijdag gepresenteerd. Op zaterdag 14 september praat dr Kelder erover met prof. dr. Wim Voermans, hoogleraar Staatsrecht te Leiden en voormalig SP-Kamerlid Jasper van Dijk. Komt dat zien, live op het Buitenhof (naast het Binnenhof) in Den Haag. Aanmelden kan door te mailen naar [email protected].

Presentatie door Splinter Chabot, volgende week is Jort er weer.  Van de 45 Amerikaanse presidenten stierven er acht terwijl ze nog in functie waren, en van hen werd maar liefst 18% vermoord. Het is daarmee, na de paus en monarch, een van de meest dodelijke beroepen die er bestaan, aldus onze gast dr. Peter van der Heiden. Werd Trump echt beschoten of was het enkel een glassplinter? En waarom krijgt Trump zo’n grote steun van de Amerikaanse kiezer?

Het academische jaar gaat van start met een hete herfst, constateert historicus dr. Geerten Waling. Universiteiten moeten laveren tussen links-ideologisch activisme enerzijds en een strengrechts kabinet anderzijds. Waling bezocht recent een nieuwe universiteit in de Verenigde Staten, waar de oprichters streven naar een vrijhaven voor ware intellectuele diversiteit. Wat is er aan de hand op onze universiteiten? En is de situatie in Amerika een voorbode voor wat ons te wachten staat? Presentatie door Splinter Chabot, volgende week is Jort er weer. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 7 september met deze week Splinter Chabot. Jort Kelder is er volgende week weer. Splinter spreekt met historicus dr. Geerten Waling over de ‘hete herfst’ op universiteiten. De jonge dr. is Amber Zwanenburg, die onderzoek deed naar schijnconstructies. Aansluitend een gesprek met dr. Peter van der Heiden over de Amerikaanse verkiezingen en Donald Trump. Ook bellen we met CDA-Kamerlid Eline Vedder over fatbikes.

Aan de start van een nieuw academisch jaar peilt Jort de stand van de wetenschap in de Lage Landen. In hoeverre vindt ideologie zijn weg in het wetenschappelijk discours? Welke invloed heeft de media daarop? En moet de politiek niet veel vaker luisteren naar onze knappe koppen? Over deze heikele kwesties schijnt dr. Chris Aalberts zijn licht. Hij werkt onder meer als docent politieke communicatie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, is actief als politiek verslaggever en schreef meerdere boeken over Neerlands politiek. Aan zijn overzijde neemt plaats dr. Daphne Stam. Stam is als gastonderzoeker actief bij de Universiteit Leiden en werkt mee aan de Venus-missie van ESA.

Het wordt tijd dat we het eens gaan hebben over een van ‘s lands grootste wetenschappers ooit. Zijn naam: Huygens, en niet Constantijn, maar Christiaan. Niet enkel ontdekte Huygens de ringen van Saturnus en ontwierp hij het slingeruurwerk, hij hield zich eveneens bezig met buitenaards leven. Wat wist hij vierhonderd jaar geleden over ons heelal? Te gast is natuurkundige en planeetonderzoeker dr. Daphne Stam.

Er zou meer dualisme in de kamer, minder achterkamertjespolitiek én een nieuwe bestuurscultuur komen. Maar hoeveel gaat er dit jaar echt veranderen?  Het ‘breed extraparlementair programkabinet’ waar PVV, VVD, NSC en BBB op aanstuurden, heeft immers opvallend veel weg van een normaal kabinet. Dr. Chris Aalberts, politiekwatcher gespecialiseerd in rechts-populisme, ziet een coalitie van partijen zonder échte achterban en weinig voelsprieten: hij voorspelt een chaotisch politiek jaar. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 31 augustus met een politieke belletje met Arend Kisteman van de VVD over de lesmethodes die basisscholen krijgen aangeboden, de toekomst van Schoof I met dr. Chris Aalberts, de jonge dr. Emma van der Goot onderzocht het effect van politieke conflicten op de kiezer en dr. Daphne Stam vertaalde een boek van onze grootste wetenschapper Christiaan Huygens. 

De groentijd is in volle vaart en is dit jaar voorzien van een koninklijk randje. En wel in de gedaante van prinses Amalia, die toetreedt bij het hoofdstedelijke corps. Hoe is het gesteld met het imago van de thuishaven voor elite studenten? Welke invloed heeft de media daarop? En welke groepsdynamieken ontrollen zich achter gesloten deuren? In de zoektocht naar een antwoord op deze vragen schuift emeritus hoogleraar prof. dr. Leen Dorsman aan, specialist op het gebied van de geschiedenis van hoger onderwijs. Aan zijn overzijde zit psycholoog, gedragstherapeut en schrijver dr. Martin Appelo. Op zijn sofa namen meerdere studenten plaats die traumatische ervaringen overhielden aan de tijd bij hun studentenvereniging. Om toch met een opgeheven hoofd het academisch jaar in te luiden, sluit Doctorsassistent Milou Brand af met werk van M. Vasalis.

Amalia doorloopt op dit moment net als honderden andere feuten de groentijd van het corps. Het is elk jaar wachten op het volgende schandaal, maar toch is er onder studenten meer dan genoeg animo voor een lidmaatschap. Waar komt de aantrekkingskracht van het corps vandaan? Te gast is emeritus hoogleraar universiteitsgeschiedenis prof. dr. Leen Dorsman.

Het is voor een gnoe veiliger om met de kudde te lopen dan in zijn eentje over de prairie te huppelen. Maar wees niet de gnoe in het midden van de kudde. De menselijke samenleving bestaat immers bij de gratie van de avontuurlijke, creatieve of recalcitrante types aan de randen. Psycholoog dr. Martin Appelo, stelt de diagnose.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 24 augustus 2024 met een studentikoze corporale editie. U hoort Kamerlid Rosanne Hertzberger (NSC) over de internationale student, dr. Martin Appelo over de middelmaat, onze jonge dr. Nienke Boderie heeft het anti-rookbeleid onderzocht. En emeritus prof. dr. Leen Dorsman weet alles over de historie van Nederlandse corpora.

Terwijl de rijken der aarde exorbitante bedragen steken in filantropische projecten, vraagt Jort Kelder zich af hoe modern ons belastingsysteem nog is. Zijn we een belastingparadijs geworden of jagen we de gegoede bovenlaag het land uit? Is een tweede huis nog wel van deze tijd en welke maatschappelijke verantwoordelijkheden komen er kijken bij een goed gevulde portemonnee? In een zoektocht naar antwoorden op deze vragen schuift hoogleraar Belastingsrecht prof. dr. Stan Stevens aan. Stevens is eveneens voorzitter van Stichting Opleiding Belastingadviseurs en bestuurslid van de Nederlandse Orde van Belastingadviseur. Om een veelbesproken onderwerp vanuit een andere koker te bekijken wordt hij vergezeld door entomoloog prof. dr. Marcel Dicke, want wat kan onze maatschappij leren van die van de mier? Dicke is expert op het gebied van dit insect en tevens lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

Samen vormen alle mieren één organisme, met het ultieme doel: overleven. Dit maakt mierennesten een buitengewoon interessant studie-object. Wat kunnen mensen leren van de manier waarop mieren alles organiseren? Hoogleraar entomologie prof. dr. Marcel Dicke is te gast. Onderzoek mieren en robotnavigatie TU Delft: https://www.science.org/doi/10.1126/scirobotics.adk0310 Documentaire Attenborough's Ant Mountain: https://www.youtube.com/watch?v=gTP3586sqRM

Op de G20-top in Brazilië is een nieuwe superrijken-taks voorgesteld. Deze extra belasting voor de rijksten zou honderden miljarden moeten gaan opleveren. Maar is het echt nodig en ook niet onbelangrijk: hoe krijg je 'm efficiënt?  Met prof. dr. Stan Stevens, hoogleraar Belastingrecht te Tilburg.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 17 augustus. Te gast zijn prof. dr. Stan Stevens over het belasten van de superrijken, en prof. dr. Marcel Dicke over die andere samenleving, van de mieren. De jonge dr. is psychiater Ronald Rijders over empathie; hebben psychopaten dat ook? Ook belt Jort met prof. dr. Martijn Wieling, op Lowlands over het verschil van accenten. Hij doet daar live onderzoek.

In plaats van in te krimpen, is het ambtenarenapparaat in Nederland alleen maar gegroeid. De staat is verregaand bureaucratisch georganiseerd en dat is inherent aan de moderne bestuurscultuur, legt prof. dr. Paul Frissen in deze aflevering uit. Hij ziet dat we verslaafd zijn aan de staat, die elk probleem voor ons moet oplossen - en zo positioneert diezelfde staat zich ook. Frissen meent dat we nog wel wat kunnen leren van het wantrouwen dat Italianen jegens de staat voelen. Dat en meer in deze laatste aflevering van deze Jortcast XL zomerserie, met de emeritus hoogleraar Bestuurskunde van de Tilburg University Links: De integrale staat (https://www.boom.nl/filosofie/100-12806_De-integrale-staat) van prof. dr. Frissen.

Beschermd opgevoed in met vanaf moment één een online identiteit betreedt Gen Z nu langzaamaan de werkvloer. Wat kenmerkt de generatie van ruwweg 1995 tot 2015, en is een generatie überhaupt in een archetype te vangen? Dr. Jos Aalders schetst de grove lijnen: ze kunnen heel hard werken en zijn pragmatisch, maar hebben moeite met hiërarchie en voelen minder loyaliteit voor hun baas ten opzichte van millennials en andere generaties.

In de vierde aflevering van de Jortcast Zomerspelen duiken we in de sekshormonen te duiken. Oestrogeen, progesteron, testosteron, cortisol – ze zijn allemaal van cholesterol gemaakt en kunnen in elkaar worden omgezet. Dat gebeurt in de lever, maar ook in de hersenen en in vetweefsel. Volgens prof. Dr. Iris Sommer zijn sekshormonen een onontgonnen terrein zijn waar nog veel gezondheidswinst te behalen is, vooral voor de psychiatrie. En: pilgebruik gaat in NL achteruit. Door huisartsen wordt nog steeds de oude pil voorgeschreven, die meer bijwerkingen heeft en mogelijk risico op borstkanker. Maar inmiddels is de nieuwe generatie pillen toch echt beter. Bovendien: een mannenpil, wordt het daar niet eens tijd voor? Past wel bij de emancipatie van mannen, aldus prof. dr. Sommer.

De 19e eeuw staat alom bekend als een duffe, muffe periode. Maar het is voor prof. dr. Beatrice de Graaff een van de meest interessante periodes in de geschiedenis. In deze aflevering ruim baan voor een hoofdrolspeler uit die tijd: Otto von Bismarck, de IJzeren kanselier waarvoor in het recente politieke debat, met name in Duitsland, hernieuwde belangstelling is. Maar geen enkele partij lukt het om Bismarck geheel toe te eigenen. De ambities van Bismarck, de rol van Pruisen daar in, de oorlogen tegen Denemarken (1864), Oostenrijk(1866) en Frankrijk (1870-1871): prof. Dr. De Graaff opent de deuren naar dit grijze verleden en blaast het nieuw leven in. Aanbevolen lectuur: "Bismarck: A Life" door Jonathan Steinberg "Iron Kingdom: The Rise and Downfall of Prussia, 1600-1947" door Christopher Clark

De lezer kan geen onderscheid meer maken tussen de schrijver en diens ik-figuur – een typisch kwaaltje van deze tijd, meent prof. dr. Lotte Jensen. Wat is onze relatie tot literatuur en hoe is die in historisch opzicht aan verandering onderhevig? Welke rol speelt het geschreven woord in ons leven? Deze en meer kwesties bespreekt dr Kelder in het tweede deel van de Zomerspelen, een zeskamp hersenatletiek namens de Jortcast – omdat het hoofd in deze warme dagen wel wat koele feiten kan gebruiken. Wetenschappers beantwoorden onder andere de grote vraag: wat is een waarheid waar vrijwel niemand het over met je eens is? In deze aflevering: neerlandicus en historicus prof. dr. Lotte Jensen.

De Europese muntunie is niet stabiel en niet bestendig tegen negatieve schokken. Ondertussen wordt elke crisis gebruikt om verder te integreren. Is dat erg? Verdienen we nu per saldo aan de euro en betaalt het zich allemaal terug, of niet? Dat lijkt vrijwel geen wetenschapper of econoom te willen becijferen, maar dr. Christiaan van der Kwaak schuwt de kwestie niet. Dit is het eerste deel van de Zomerspelen, een zeskamp hersenatletiek namens de Jortcast – omdat het hoofd in deze warme dagen wel wat koele feiten kan gebruiken. Wetenschappers beantwoorden onder andere de grote vraag: wat is een waarheid waar vrijwel niemand het over met je eens is? In deze aflevering: dr. Christiaan van der Kwaak, macro-econoom verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. Onderzoek van dr. Van der Kwaak te vinden via: https://www.rug.nl/staff/c.g.f.van.der.kwaak/research?lang=nl (https://www.rug.nl/staff/c.g.f.van.der.kwaak/research?lang=nl)

De Amerikaanse verkiezingsstrijd is in alle heftigheid losgebarsten. Vorige zaterdag nog werd Trump getroffen door een kogel. Deze week scanderen zijn aanhangers de naam van vicepresidentskandidaat Vance. Is hij, de hillbilly uit Ohio, degene die Trump in het schild zal hijsen? Welke problematiek zal de aankomend president voor de kiezen krijgen? En welke houdbaarheidsdatum mag redelijkerwijs gehanteerd worden bij de selectie van de leider van een natie? Deze week schuift aan; empirisch filosoof dr. Jelle van Baardewijk die vanuit zijn professie een licht laat schijnen op de overzeese politiek. Doctorsassistent Milou Brand sluit toepasselijk af met een gedicht dat Trump vaker aanhaalde: ‘The Snake’ van Oscar Brown jr. 

Volgens de voorspellingen stijgt onze zeespiegel aan het einde van deze eeuw met één meter.  Dr. Allert Bijleveld is gedragsecoloog en onderzoekt hoe dieren zich aanpassen, met name op de Waddenzee. Wat maakt de kanoet flexibeler dan de scholekster? Dr. Bijleveld legt het uit.

ASML wordt een geopolitieke speelbal: de VS wil dat 'onze' chipmachinefabrikant niet meer levert aan of onderhoud doet voor China. Hét moment, vindt empirisch filosoof dr. Jelle van Baardewijk, om pal voor ASML te staan. Het is namelijk niet zomaar een bedrijf – het is politiek goud. Dat en meer bespreekt hij in deze aflevering.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 20 juli waar Jort Kelder belt met Europarlementariër Bart Groothuis (VVD) over de sancties tegen Rusland. Hij bespreekt de gevolgen van de globalisering voor het bedrijfsleven met dr. Jelle van Baardewijk. Onze jonge dr. Joeke Kuyvenhoven deed onderzoek bij kinderenen hoeveel last ze hebben van een verhuizing. En dr. Allert Bijleveld weet alles over de Waddenzee en de gevolgen van klimaatverandering op dit UNESCO-gebied. 

De seksuele driften van Neerlands knuffelmarokkaan resulteren in een strafeis van twee jaar, zo heeft u afgelopen vrijdag mogen vernemen. De schreeuw naar spelregels voor onder de lakens is oorverdovend. Hoe incorporeren we consent zonder afbreuk te doen aan de geiligheid in de slaapkamer? Welke vormen van flirten kunnen nog door de beugel? En welke extra verantwoordelijkheden draagt de BN’er? Seksuologe dr. Marieke Dewitte, verbonden aan Maastricht University, biedt soelaas en schijnt haar licht over wederzijds lichamelijk genot. Onmisbaar in dit gesprek is een analyse van het nieuws van de afgelopen week, geboden door hoogleraar Mediastudies prof. dr. Mark Deuze. Seks voor en seks na, zo dacht ook Doctorsassistent Milou Brand. Haar poëtische keus viel op een passage uit ‘Neem nooit een beste vriend’ van Erna Sassen.

Hoe houd je je liefdesleven spannend, zeker als je er dergelijke woorden aan verbindt? Seksuoloog dr. Marieke Dewitte weet raad, in een tijd waar monogamie uit is en open relaties in. Weinig lasten, veel lusten – een kwart van de jongeren spreekt het wel aan. Logisch, want seksueel verlangen in een relatie daalt vaak na verloop van tijd.

Ons beeld van oorlogen in Oekraïne en Gaza wordt behoorlijk bepaald door de lens die journalisten ons geven. Maar objectiviteit is onmogelijk, ook in tijden van oorlog. En terwijl bijna alle verslaggevers PTSS oplopen, ziet het thuisfront het toch ook als entertainment. Hoogleraar Mediastudies prof. dr. Mark Deuze is te gast en constateert: oorlogsverslaggeving is topsport - en je kunt het bijna niet goed doen.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 13 juli met een belletje over Biden met senator drs. Koen Petersen, tevens Amerikanist.  We hebben het over oorlogsjournalistiek met prof. dr. Mark Deuze. Onze jonge dr. Max Velthoven deed onderzoek naar de aanpak van belastingontduiking op Europees niveau. En dr. Marieke Dewitte legt uit dat de laatste trend van een open relatie een blijvende is. 

Zijn vuurdoop als minister-president zit erop, en was hier en daar wat stijfjes en gespannen. Wat kan Schoof opsteken van grote namen op het wereldtoneel? Hoe krijgt hij de status van een Obama of Churchill? Politicoloog en directeur van het Hot Politics Lab dr. Gijs Schumacher graaft in zijn archief in een poging om antwoord te geven op deze kwesties. Aan zijn overzijde zit dr. Sabine Mengelberg. Als onderzoeker bij de Nederlandse Defensie Academie, weet zij als geen ander hoe men met stevig leiderschap in roerige tijden de kiezers om de vingers kan winden.

Is politiek weer hot, na het levendige debat afgelopen week en consternatie rond hoofddoekjes en omvolking? Of wil de kiezer dit spektakel helemaal niet? Met politicoloog dr. Gijs Schumacher verbonden aan de UvA en tevens directeur van het Hot Politics Lab. 

Deze week vindt de NAVO-top in Washington D.C. plaats waar dit bondgenootschap de eenheid aan de buitenwereld moet tonen. Er zal ook gesproken worden over een mogelijke uitbreiding. Is dat goed nieuws? Dr. Sabine Mengelberg, verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie weet waar de (militaire) pijnpunten zitten tussen de 32 landen die aangesloten zitten bij de NAVO.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 6 juli waar we bellen met Kamerlid Ilana Rooderkerk (D66) over de BTW-verhoging op cultuur, dr Sabine Mengelberg over de NAVO-top. Onze jonge dr. Isabel Schuurmans heeft onderzoek gedaan naar stress en het effect op de hersenen en we reflecteren op het ietwat ordinaire debat van afgelopen week - welk effect heeft deze negativeit op de kiezer, met politicoloog dr. Gijs Schumacher. 

Soms schaterlachend bekleedde Mark Rutte vier kabinetstermijnen lang het ambt van landskapitein. Terwijl Schoof schoorvoetend zijn intrede maakt, neemt Jort Kelder de balans op. Welke vruchten hebben zijn leiderschap afgeworpen? Welk politiek klimaat laat hij achter? En welke ambtsbekleders kunnen wij herkennen in de Hagenaar? In de zoektocht naar antwoord op deze vragen, schiet parlementair journalist drs. Leonard Ornstein te hulp. Momenteel werkt Ornstein aan een documentaire over de aanstaand secretaris-generaal van de NAVO. Aan zijn overzijde zit dr. Alexander van Kessel, werkzaam als senior onderzoeker bij het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis. Al die jaren Rutte, wat hadden we er eigenlijk aan?

In deze aflevering bladeren we door de dagboeken van een jonkheer die nauwelijks zichtbaar alle touwtjes in handen had van de Haagse ambtenarij en het Koninklijk Huis, onder maar liefst 9 premiers. Het betreft de dagboeken van jonkheer Van Nispen tot Pannerden, die vijftig jaar gesloten bleven voor het ‘normale volk’. Parlementair historicus dr. Alexander van Kessel heeft hierover een (prachtig) boek samengesteld. 

Vandaag staat Schoof I op het bordes. In gesprek over de types die er tussen staan, populisme en aanverwante zaken met drs. Leonard Ornstein, parlementair journalist en biograaf van Pim Fortuyn.

Dit is de gehel uitzending van dr Kelder en Co van 29 juni met een gesprek met Ines Kostić van de PvdD over bitterballen, over populisme en omvolkings-uitspraken met parlementair journalist drs. Leonard Ornstein. Onze jonge dr. Maarten Koreman heeft dé oplossing om jongeren op het platteland te houden en we spitten het persoonlijk dagboek door van jonkheer Van Nispen tot Pannerden met parlementair historicus dr. Alexander van Kessel. 

“Hebben ze niet genoeg brood? Laat ze dan cake eten!” Van een revolutie mag dan misschien geen sprake zijn, de kloof in Nederland wordt met de dag groter, aldus prof. dr. Ewald Engelen. Om dat standpunt te verdedigen neemt de financieel geograaf, verbonden aan de UvA, plaats aan tafel bij Jort Kelder. Want wat zegt een welvaartsindex als je nog geld hebt voor een droge cracker? En wie gaat soelaas bieden? De linker- of de rechterflank? 

Wie weet had de Britse koningin Elizabeth II wel wat spionnen, maar Elizabeth I had ze zeker. Welk vergif gebruikten ze? Hoe maakten ze doorzichtige inkt in tijden waar de citroenen nog niet zo makkelik verkrijgbaar waren? Prof. dr. Nadine Akkerman schreef er een boek over, getiteld Spycraft, Tricks and Tools of the Dangerous Trade from Elizabeth I to the Restoration waarin ze methodes van de spionnen die bewaard zijn gebleven in de archieven van de Britse kastelen, onderzocht.  Shownote (over Luns) https://www.nrc.nl/nieuws/2022/12/26/het-bvd-dossier-over-joseph-luns-seks-corruptie-en-wapens-a4152475

Wat is er nodig voor de boze burger om berusting te vinden in deze bijna aangebroken nieuwe regeringsperiode?  Prof. dr. Ewald Engelen is financieel geograaf, verbonden aan de UvA, en schreef een persoonlijke reflectie op de boosheid onder Nederlandse burgers. Volgens Engelen is een belangrijke oorzaak te vinden bij de regelzucht van de linkse 'kletsende klasse'. Boek van Ewald Engelen ‘Boze Burgers en Boeren’: https://www.botuitgevers.nl/product/ewald-engelen-boze-burgers-en-boeren/  (https://www.botuitgevers.nl/product/ewald-engelen-boze-burgers-en-boeren/) Hét congres (Politieke Documentaire): https://npo.nl/start/serie/2doc/seizoen-1/het-congres-politieke-documentaire/afspelen  (https://npo.nl/start/serie/2doc/seizoen-1/het-congres-politieke-documentaire/afspelen)

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 22 juni waar we bellen met SGP-Kamerlid André Flach over de versobering van de giftenaftrek. Prof. dr. Ewald Engelen is te gast en wil meer begrip voor de boze burger. Onze jonge dr. Wessel Coppes heeft onderzoek gedaan naar de popopleiding en prof. dr. Nadine Akkerman vertlet over spionagetechnieken, afkomstig uit de 17e eeuw. 

Op de dag dat Nederland zijn eerste wedstrijd van het EK speelt, geheel tegen verwachting, een Jortcast over sport. Houden vrouwen zich een beetje staande op het voetbalveld? En welke uitlaatklep biedt voetbal voor de oorlogszuchtige mens? Dat en meer bespreekt Jort Kelder met prof. dr. Mark van Vugt, evolutionair psycholoog en schrijver van o.a. FC Sapiens. In dit boek beantwoordt Van Vugt vanuit zijn evolutionair psychologische expertise de vraag waarom de mens aan voetbal doet en van voetbal houdt. Met aan de overzijde doctorsassistent Milou Brand om Jort zo nu en dan van repliek te dienen en een broodnodige portie poëzie te serveren. Dit keer met jonge sla als hoofdbestanddeel, vers uit de keuken van Rutger Kopland. 

Microben. ‘Kleijne diertgens’, noemde Antoni van Leeuwenhoek ze in 1674. Klein zijn microben zeker, maar de invloed is groot: bacteriën en schimmels beïnvloeden onze hersenen, darmen, stemming en gedrag. Microbioloog prof. dr. ir. Remco Kort legt er in de uitzending zaterdag het vergrootglas op.

Nu de nieuwe ministers staan te trappen aan te treden op het bordes naast de koning en ze binnenkort hun staf van tienduizenden ambtenaren kunnen aansturen, rijst de vraag; wat is goed leiderschap? Wanneer straalt iemand gezag uit en waarom kiezen we voor de ene leider? Prof. dr. Mark van Vugt is evolutionair psycholoog en onderzoekt het al jaren en is te gast.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co, met aandacht voor leiderschap met prof. dr. Mark van Vugt. - bevat deze nieuwe ministerploeg goede leiders? We bellen Sandra Palmen (NSC) over de online stemhulp. Onze jonge dr. Sietske van der Veen onderzocht de vooroorlogse joodse elite en we hebben aandacht voor het allerkleinste levende, de microbe, met prof. dr. ir. Remco Kort. 

Jonge mensen hebben steeds minder vertrouwen in onze democratie. Een derde van hen staat zelfs open voor een dictatuur. Er is een grote behoefte aan zekerheden die links zou moeten bieden, maar men gaat rechts shoppen om ze daadwerkelijk te krijgen. Is onze democratie vitaal of zijn verwarring? Volgens prof. Dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse Waarden aan de Erasmus Universiteit is er te weinig onderhoud gepleegd en zitten we in een decadente fase. Hij diagnosticeert onze samenleving en deelt zijn visie op een gezonde democratie, en het belang van waarden als vrijheid en tolerantie. Ook aan tafel: arbeidssocioloog dr. Fabian Dekker. Doctorsassistent Milou Brand draagt ten slotte het gedicht Zo Gemaakt voor van Stefaan Pauwels.

Demonstraties en werkstakingen nemen de afgelopen tien jaar toe. Arbeidssocioloog dr. Fabian Dekker schreef het boek “Fabriekswerk, de vergeten arbeidersklasse” en ziet onder arbeiders een overheersend gevoel van onderwaardering. Ze voelen zich, vooral door theoretici, niet serieus genomen. 

Het Europese gevoel en de eenheid laten zich slechts definiëren door grote verscheidenheid. Dat is meteen de continentale uitdaging. In deze aflevering een aanzet tot een debat over de waarden van een gemeenschappelijke munt en parlement met prof. dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse Waarden te Rotterdam.

Een telefoontje over vliegtuigen en boeren met GroenLinks Kamerlid Laura Bromet. Een gesprek over wat wij, Europeanen, precies willen met Europa (en of er nog hoop is, met prof. dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse Waarden. Jonge doctor Evert-Jan Govaers over het opvallende fenomeen ‘Minister van Staat’. En een gesprek over de ‘vergeten’ arbeidersklasse, met arbeidssocioloog dr. Fabian Dekker. 

Het is geen ongebruikelijk beeld meer: mannen met bivakmutsen omhuld door een groene band, maar wat weten we nu eigenlijk van Hamas? Hoe steekt de organisatie in elkaar en wat zijn hun beginselen? Ook niet onbelangrijk: in hoeverre verschilt de organisatie van Hezbollah en IS? In een zoektocht naar een antwoord, schuift aan dr. Joas Wagemakers, universitair hoofddocent Islam & Arabisch aan de Universiteit Utrecht. Momenteel werkt hij aan een boek over Hamas, waar hij eerder al 'De moslimbroederschap' schreef. In tijden van oorlog, verschijnt Doctorsassistent Milou Brand ten tonele met een witte vlag en een gedicht om de gemoederen te sussen. Dit keer van de hand van Kees Torn.

'Het is onverstandig is, zelfs gevaarlijk, om de samenleving zo in te richten dat de mensen, die ongeschikt zijn om te besturen, regeren. Het zijn uitsluitend degenen die de juiste kwaliteiten bezitten, die moeten regeren.' Dat schrijft dr. Jordi Wiersma in zijn proefschrift. Wat die juiste kwaliteiten zijn, daarover gaat dr Kelder met hem in gesprek.

Streven ze nog naar de volledige vernietiging van Israël, zoals in hun oorspronkelijke handvest stond? Of zijn deze doelen met de jaren veranderd? Dr. Joas Wagemakers is universitair hoofddocent Islam & Arabisch aan de Universiteit Utrecht en komt in de herfst met een nieuw boek over Hamas. Volgens Wagemakers is Hamas een stuk pragmatischer dan vaak gedacht wordt. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder zich verdiept in de structuur van Hamas met dr. Joas Wagemakers: "Wie zijn toch die mensen?".  De jonge dr. Josette Daemen heeft net haar proefschrift bij de Universiteit Leiden verdedigd en haar onderzoek gaat over onze zoektocht naar zekerheid.  Ook te gast is dr. Jordi Wiersma, hij filosofeert over onze democratie en of die zou verbeteren als we meer aristocratie zouden toelaten. 

Het meest rechtse kabinet dat Nederland ooit heeft gekend, verdedigde vorige week zijn hoofdlijnenakkoord voor een afgeladen Tweede Kamer. Gaat Wilders de verandering brengen die hij beloofd heeft en hoe zit het nu eigenlijk met dat rechtse karakter? Dat en meer bespreekt Jort met prof. dr. Tom van der Meer, hoogleraar Politicologie aan de UvA en schrijver van het boek ‘Waardenloze politiek’ (2024). Dit alles gebeurt onder het toeziend oog van prof. dr. Anneke Smelik, emeritus hoogleraar Visuele Cultuur aan de Radboud Universiteit. In tijden waarin de gemoederen hoog op kunnen lopen, stilt doctorsassistent Milou Brand onze trek met een snelle hap, naar recept van Menno Wigman, genaamd ‘Burger King’. 

Laten we wel zijn, vroeger was álles beter en zeker als het op ons gevoel voor mode aan komt. Tegenwoordig flaneren meisjes door Amsterdam in boxershorts, jogging-en pyjamabroeken. Van strak in pak tot totale slonzigheid. Of snappen wíj het nou gewoon niet? Deze zeer belangrijke kwestie leggen we voor aan prof. dr. Anneke Smelik, emeritus hoogleraar visuele cultuur aan de Radboud Universiteit.

Nu sinds kort bekend is dat ook wij hier in Nederland zullen worden geleid door een niet gekozen minister-president met de naam Dick Schoof, kijken we met een schuin oog naar die andere verkiezingen die er aan zitten te komen, de Europese, waar we ook weer niet direct de leider kunnen kiezen.  Toch is er bij deze verkiezingen weinig twijfel wie die nieuwe voorzitter van de Europese Commissie zal worden - de Spitzenkandidaat Ursula von der Leyen.  In deze Jortcast XL verdiept Jort Kelder zich in deze Duitse afgestudeerde econome en gepromoveerde arts, voormalig wetenschapper, begnadigd ruiter en tevens moeder van zeven. Aangeschoven is dr. Chris Aalberts, die werkt als onderzoeker en docent bij de Erasmus Universiteit en al jaren als onafhankelijk journalist kritisch over de Europese Unie schrijft (en ook podcasts maakt).  Tevens te horen is dr. Hanco Jürgens, wetenschappelijk medewerker van het Duitsland Instituut Amsterdam en fellow van het Montesquieu Instituut in Den Haag. Jürgens houdt zich bezig met de moderne geschiedenis van Duitsland in Europees perspectief. 

Een stevig debat is het fundament van de democratie. Maar politicoloog dr. Tom van de rmeer stelt dat het politieke midden het belang van inhoudelijk politiek conflict verwaarloosd. Daardoor is de politiek richtingloos, waardenloos en alternatiefloos geworden. Hoe redt het politieke midden zich uit deze crisis? Boek 'Waardenloze politiek' van Tom van der Meer: https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/waardenloze-politiek/ (https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/waardenloze-politiek/) Fragment uit Pauw & Witteman met Thierry Baudet en Jesse Klaver: https://www.youtube.com/watch?v=1F_sHGCpfR0 (https://www.youtube.com/watch?v=1F_sHGCpfR0)

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co, gepresenteerd door Jort Kelder. We bellen met Europarlementariër Bart Groothuis (VVD) over de Russen die onze samenleving proberen verder te polariseren.  Prof. dr. Tom van der Meer (UvA) legt uit waarom een stevige oppositie nodig is voor meer democratie. De jonge dr. Leon Trapman onderzocht hoe democratisch onze verkiezingen en partijen zijn. En prof. dr. Anneke Smelik legt uit waarom we ondanks dat we helemaal vrij zijn aan te doen wat we willen, we er toch hetzelfde uitzien. 

Dr Kelder heeft een aantal slapeloze nachten gehad, op gehoorafstand werd er flink op los gedemonstreerd. Hij vraagt zich af: wat drijft deze studenten? En waarom zijn sommigen zo radicaal en willen ze de universiteit slopen? Hoe kan het dat zij in zo grote getalen zijn gemobiliseerd? In een zoektocht naar een antwoord, schuiven aan empirisch filosoof dr. Jelle van Baardewijk en onderzoeksjournalist dr. Dieuwertje Kuijpers. Doctorsassistent Milou Brand sluit af, even actueel als altijd, met het gedicht 'Mijn moeder is mijn naam vergeten' van Neeltje Maria Min in een poging een ode te brengen aan de placenta.

Benjamin Netanyahu, de langszittende premier van Israël is de motor achter het ogenschijnlijk onvermoeibare offensief op Gaza na de Hamas-aanval van 7 oktober. Zelfs een arrestiebevel van ICC lijkt hem niet tegen te houden.  Wie is (Bibi) Netanyahu, wat drijft hem en wie zijn zijn vrienden? En waarom blijven de Israeli's deze politicus al decennia massaal steunen, ondanks de corrutieschandalen? Te gast is prof. dr. Bart Wallet, hoogleraar Joodse Studies: Vroegmoderne en moderne joodse geschiedenis.  Hij legt Netanyahu's pad naar de macht uit en verklaart de Israëlische politiek. 

Met geleerde gasten bespreekt dr Kelder het 26,5 pagina tellende hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. Econoom prof. dr. Bas Jacobs verheugt zich niet op het aanstaand kabinet: hij maakt zich zorgen over de economische plannen en mist consistentie. Cultuurfilosoof dr. Jelle van Baardewijk ziet potentie en ontwaart meer ruimte voor het debat. En defensie-specialist dr. Dieuwertje Kuijpers, verantwoordelijk voor de titel van deze aflevering, denkt in mogelijkheden.

Onderdeel van de eisen van pro-Palestinademonstranten is het publiceren en opzeggen van samenwerkingsverbanden met Israël. Veel universiteiten veren teveel mee met die eisen, zegt filosoof dr. Jelle van Baardewijk. Ook te gast: defensie-expert dr. Dieuwertje Kuijpers en econoom prof. dr. Bas Jacobs.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co, waar te gast zijn de econoom prof. dr. Bas Jacobs (VU) over de plannen van het mogelijke nieuwe kabinet. Naast hem zit onderzoeksjournalist dr. Dieuwertje Kuijpers (o.a. Follow the Money en Vrij Nederland) die de Haagse wandelgangen, lobby en vooral defensie in de gaten houdt. En cultuurfilosoof dr. Jelle van Baardewijk (VU & Hogeschool Rotterdam) kijkt kritisch naar onze universiteiten in de tijden van onrust. 

Nu de eindexamenscholieren gebogen ploeteren achter hun eenzame tafeltjes, vragen wij ons af: heeft TikTok onze spanningsboog werkelijk teruggebracht naar acht seconden? Hoogleraar cognitieve psychologie prof. dr. Stefan van der Stigchel ontkracht concentratiemythes. We kunnen ons nog nét zo goed concentreren als 30 jaar geleden. Maar alle tips zijn natuurlijk welkom.

We krijgen nauwelijks informatie over de formatie, en dus fantaseren we er vrolijk op los. Marloes Lemsom gaat in gesprek met dr. Bert Bakker over hoe politici communiceren over de formatie, wat we daarvan zien op sociale media en welke (soms verkeerde) conclusies we daaruit trekken.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co met deze week Marloes Lemsom, politiek verslaggever van EenVandaag aan het roer. Jort Kelder is er volgende week weer.  In deze uitzending bellen we met Kamerlid Joost Sneller (D66) en besteden we nog meer aandacht aan Den Haag en wel de communicatie rondom de formatie met dr. Bert Bakker. Welk nut hebben al die tweets van Wilders en formatiecollega's? De jonge dr. Valérie van Hezik-Wester heeft de kosten/baten analyse onderzocht van de hulphond bij epilepsiepatiënten en tot slot legt prof. dr. Stefan van der Stigchel ons uit hoe we ons beter kunnen concentreren. 

Met Nationale Dodenherdenking in het kielzog stelt Jort Kelder zichzelf de vraag: ‘Wat doet de werking van de tijd met onze herinneringen aan de oorlog?’ In een zoektocht naar een antwoord, schuift prof. dr. Frank van Vree aan, Cleveringahoogleraar en voormalig directeur van het NIOD en emeritus hoogleraar Geschiedenis van ‘oorlog, conflict en herinnering’. Zijn recente boek ‘Nederland en de herinnering aan de Jodenvervolging’ is actueler dan ooit. Aan de overzijde dr. Marko Jelicic, hoogleraar Neuropsychologie en Recht en verbonden aan de Universiteit Maastricht. Terwijl Van Vree het pand verlaat neemt Jelicic uitgebreid de tijd om zich te buigen over kijkersvragen aangaande onze bovenkamer. Doctorsassistente Milou Brand roept de hulp in van Gerrit Komrij, in een poging om ‘s werelds brandhaarden te blussen. 

Het menselijk brein is feilbaar, en zo ook het geheugen. Sommige mensen hebben aan bepaalde momenten ‘geen actieve herinnering’. Waarom slaan je hersenen die ene gebeurtenis wel op en de andere komt pas weer bovendrijven als je naar een bepaalde foto kijkt. En waarom herinnert iedereen zich bij een klassenreünie de examenstunt weer totaal anders? Te gast is dr. Marko Jelicic die onderzoek doet naar herinneringen en pseudo-herinneringen en hoe je die kennis bijvoorbeeld kunt gebruiken in de politiek of in de rechtszaal. 

De eerste Nationale Dodenherdenking was op 31 augustus 1945, op de verjaardag van koningin Wilhelmina, in het Olympisch Stadion. Hoe is de herdenking sindsdien veranderd? Volgens prof. dr. Frank van Vree, emeritus hoogleraar Geschiedenis van Oorlog, Conflict en Herinnering en voormalig directeur van het NIOD, is de Dodenherdenking altijd een onderwerp van discussie geweest. Wat is de invloed van actuele conflicten op de Nederlandse herinneringscultuur? 

De eerste Nationale Dodenherdenking was op 31 augustus 1945, op de verjaardag van koningin Wilhelmina, in het Olympisch Stadion. Hoe is de herdenking sindsdien veranderd? Volgens prof. dr. Frank van Vree, emeritus hoogleraar Geschiedenis van Oorlog, Conflict en Herinnering en voormalig directeur van het NIOD, is de Dodenherdenking altijd een onderwerp van discussie geweest. Wat is de invloed van actuele conflicten op de Nederlandse herinneringscultuur? 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar we bellen met Reinier van Lanschot (VOLT). Te gast is prof. dr. Frank van Vree over hoe de Nationale Dodenherdenking is veranderd, terwijl de geschiedenis hetzelfde bleef. Onze jonge dr. Arjan Nuijten heeft onderzoek gedaan naar het Nederlandse drugsbeleid. En uit Maastricht is dr. Marko Jelicic over hoe een herinnering ontstaat en waarom die vervaagt.  

Mensen zijn vaak bang voor zwarte gaten. Maar dat is niet nodig, zegt sterrenkundige dr. Lieke van Son. We zijn er namelijk niet naar op weg, we zijn er gewoon langzaam omheen aan het draaien. Van Son deed aan tal van instellingen onderzoek naar ons universum, waaronder aan de Universiteit van Leiden en momenteel aan Harvard, bij het het Centre of Astrophysics. Ook aan tafel zit rechtsfilosoof Andreas Kinneging. Dit gesprek is opgenomen in februari 2024. Oh ja, en zware sterren zijn het coolst - aldus dr. Van Son.

Demonstreren op Dodenherdenking: een heel slecht idee, zegt prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, 'professor of International Business and Economics' in South Carolina. Op Koningsdag spreekt dr Kelder hem over (het belang van) tradities en polarisatie.

Ze heeft bijna een miljard op de bank staan dankzij de boeken en films over haar tovenaarsleerling Harry Potter. Zijn zielenroerselen hebben een gehele generatie beïnvloedt en nu wordt ze juist door deze jongeren uitgespuugd.  Waarom is Rowling zo volhardend in haar tweets over transgenders? Te gast is theatermaker, schrijver en podcastmaker Michiel Lieuwma (van de podcast Boze Geesten|Open Geesten) die uitlegt waarom juist dit online gevecht tekenend is voor onze huidige maatschappij.  Ook zijn er bijdragen te horen van Prof. dr. Vanessa Joosen, hoogleraar Engelse letterkunde en jeugdliteratuur aan de Universiteit Antwerpen De podcast van Michiel is hier (https://open.spotify.com/show/5FzTg2M60kScce5uHmaL3E) te luisteren:   

Iedereen is rationeel gesproken tegen het Koningshuis. Maar gevoelsmatig is er wat voor te zeggen. 'Stick to the lie', zegt historica en koningshuisdeskundige dr. Daniela Hooghiemstra. Ze geeft haar visie op het Koningshuis, republiekeinen en werpt een blik op de nieuwe generatie: de jonge, ambitieuze, Spaanse Leonor, en onze Amalia. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co met dr. Daniela Hooghiemstra over de populariteit van ons koningshuis. En we bellen met econoom prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk over hoe we polarisatie tegen kunnen gaan. 

Het vorige kabinet viel erover en het werpt eveneens een deken over de huidige formatiegesprekken: migratie. Hoeveel kost het? En hoe gelukkig worden we ervan? In de zoektocht naar een antwoord op deze vragen schuift aan dr. Jan van de Beek, wiskundige en migratie-econoom. Zijn onderzoek 'Grenzeloze verzorgingsstaat', werd hem door mede-wetenschappers niet erg in dank afgenomen. Aan weerszijde van de tafel: dr. Michael Vlerick, wetenschapsfilosoof verbonden aan de Universiteit van Tilburg en schrijver van het boek 'Waarom we niet gelukkiger zijn'. Doctorsassistente Milou Brand neemt poolshoogte van de migratieperikelen in het dierenrijk aan de hand van het gedicht 'Vondelpark 1987' van Judith Herzberg. Deze aflevering is ook te bekijken op YouTube, op het kanaal van NPO Radio 1: https://www.youtube.com/watch?v=t8wufIKS1FQ&t=4s (https://www.youtube.com/watch?v=t8wufIKS1FQ&t=4s)

Hoewel negatieve gedachten behoorlijk snel verdwenen kunnen zijn, blijven we er ondanks onszelf toch vaak in hangen. Het algehele welvaartsniveau is gestegen en toch voelt vrijwel geen Nederlander zich gelukkiger dan zijn voorouders. In zijn boek Waarom we niet gelukkiger zijn kraakt dr. Michael Vlerick de gelukscode, aan dr Kelder geeft hij de nodige tips.

Bij migratie lopen feiten en fictie door elkaar heen: zelfs wetenschappers hanteren verschillende cijfers en is er verschil van zienswijze. Maar het is wel een belangrijk onderwerp in de formatie. Het onderzoek van dr. Jan van de Beek naar de economische effecten van migratie is controversieel, maar toch schoof ook hij op uitnodiging van Wilders en Omtzigt in Den Haag aan. Kan je wel een prijskaartje hangen aan migratie? En als van de Beek het migratiebeleid zou mogen maken, hoe zou dat er dan uit komen te zien?

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waarin Jort belt met burgmeester Marvin Polak van Oostzaan over een mogelijke gezamenlijke actie tegen antisemtisme. Te gast is dr Jan van de Beek over de kosten van migratie, de jonge dr. Aranka Ballering heeft onderzoek gedaan naar pijn bij mannen en vrouwen. Tot slot probeert Jort zijn geluksgevoel op te krikken met dr. Michael Vlerick (schrijver van het boek 'Waarom we niet gelukkiger zijn')

Je kunt het rustig een trend noemen, de inzet van de rechter als instrument voor politiek activisme: kijk naar de rechtszaken tegen Shell en ING. Dat creëert echter wel een rechtstatelijk probleem, denkt prof. dr. Mr. Anniek de Ruijter, hoogleraar gezondheidsrecht aan de UvA. Prof. Dr. Jan Rotmans is het niet met haar eens. Hij werkt enerzijds samen met Shell en ING en is anderzijds oprichter van Urgenda, die rechtszaken aanspant tegen deze bedrijven. Hij kent zodoende beide kanten en slaat bruggen. De doctorsassistent Milou Brand snijdt de kwestie-Sywert aan, naar aanleiding van zijn interview in het FD. Ze verklaart niet te willen meedoen aan Het Grote Pootjes Uittrekken van dergelijke easy targets en pleit tenslotte voor verdraagzaamheid met een gedicht van Judith Hertzberg. Bekijk deze aflevering op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=RSu0Jy3EjHM&t=1159s (https://www.youtube.com/watch?v=RSu0Jy3EjHM&t=1159s)

Recht op slank zijn?  Hoe kan de wet ons beschermen tegen ongezond gedrag? Of hoe kunnen wij burgers het recht gebruiken om gezonder te leven? Er komen grote vragen op ons af, met de vergrijzing en de voorspelling dat meer dan de helft van onze bevolking te dik zal zijn. Deze factoren brengen allemaal extra kosten en zorguren met zich mee. Hebben we recht op een gezond leven of moeten we daar toch echt zelf zorg voor gaan dragen? We vragen het prof. dr. Anniek de Ruijter die hier onderzoek naar doet, ook op Europees niveau - in dat kader starten we dit gesprek met de Pandemiewet.

De milieubeweging is naiëf, wat grondstoffen betreft, en het te snel willen behalen van klimaatdoelen is niet slim en onnatuurlijk bovendien. Prof. dr. Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit kaart de problemen aan en weet wat Nederland en Europa te doen staat. Omarm de chaos: https://www.singeluitgeverijen.nl/de-geus/boek/omarm-de-chaos/

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co met een politiek belletje met Tweede Kamerlid Ruben Brekelmans (VVD) over raketten naar Oekraïne en prof. dr. Jan Rotmans is te gast over ons grondstoffentekort. Voorts heeft onze jonge dr. Willem Ouwehand onderzoek gedaan naar Joop den Uyl en tot slot is prof. dr. mr. Anniek de Ruijter over het recht op gezondheid. 

Kunnen we allemaal gezond 100 worden of is dat alleen voor de rijken weggelegd? Jort Kelder in gesprek met ouderdomsprofessor prof. dr. Jan Hoeijmakers en prof. dr. David Smeulders, gespecialiseerd in de energietransitie en verbonden aan de TU/e. Doctorsassistente Milou Brand schuift aan met zéér korte gedichten van Frederik van der Kamp, pseudoniem van Vic van Reijt, die reflecteren op de misère bij Ajax.

Vanaf volgend jaar is er een nieuwe Amerikaanse president en dat gaat ons ook aan. Wie het ook wordt: bejaard zal hij zijn. Beide heren Trump en Biden hebben de pensioengerechtigde leeftijd ruimschoots gepasserd en volgend jaar, als nog in leven, zit daar weer een jaar bij. Hoe scherp ben je nog als je grijze massa al zo lang meedraait? Relevante vraag voor iedereen, want we worden allemaal gemiddeld ouder. Beter zou zijn als we allemaal verjongen. Verschillende mensen wereldwijd wagen een poging en besteden er miljoenen aan. Is dat echt mogelijk? We vragen het ouderdomsprofessor Jan Hoeijmakers. 

De Groninger gasleidingen gaan voorgoed op slot, Shell wordt mogelijk door de rechter gekneveld - allemaal om onze Co2 uitstoot te verminderen, maar is dit wel het juiste plan? Prof. dr. David Smeulders van de TU/e (alwaar hij wetenschappelijk directeur van het  Eindhoven Energy Institute is) legt uit waarom de actieve stappen naar groene energie niet vanuit de emotie maar vanuit de ratio moeten worden genomen.   Shownotes:  Artikel dat David Smeulders noemde: https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2024/staat-hier-de-toekomst-van-groene-waterstof~v1051103/ Over de documentaire: https://oplossinggroningen.nl/

In deze aflevering van dr Kelder en Co rekent dr Kelder af met de aftakeling en ontrafelen we de uiteraard wetenschappelijke valide geheimen van de eeuwige jeugd. Prettig dat we ouder worden, kunnen we in 2050 meteen checken of al die vrome klimaatpraatjes reëel zijn. Bijvoorbeeld: kunnen we wel van het gas, is Shell-bashen wel zo slim en hoe zit het met de warmtenetten van Rob Jetten? O ja, we bellen nog even met een politicus die zich zorgen maakt dat u een Chinese auto koopt….  

Hoe houden we de wensen van het bedrijfsleven en de politiek in balans zodat we internationaal nog blijven meetellen? En welke rol spelen vriendschappen daarbij? Politici en zakenlui ontmoeten elkaar bij de schatkist. Jort Kelder gaat in gesprek met econome prof. dr. Barbara Baarsma en politiek historicus dr. Yuri van Hoef. De doctorsassistente Milou Brand sluit af met een gedicht van C. Buddingh, getiteld 'Kooitje' voor de veroordeelde crypto-handelaar Sam Bankman-Fried die de komende jaren zijn vrienden niet zal kunnen bezoeken. Deze aflevering is ook te bekijken op YouTube op het kanaal van NPO Radio 1: https://www.youtube.com/watch?v=o6Gjq2eYls0&t=17s (https://www.youtube.com/watch?v=o6Gjq2eYls0&t=17s)

Churchill en Roosevelt, Kohl en Mitterrand, Reagan en Thatcher: allen waren ze dikke vrienden. Politiek historicus dr. Yuri van Hoef doet onderzoek naar persoonlijke vriendschappen tussen staatshoofden van verschillende landen, en het belang daarvan. Zo is de Frans-Duitse vriendschap is van eminent belang voor het marcheren van de Europese Unie. Maar waar Kohl en Mitterand dikke matties waren, loopt het tussen Macron en Scholz wat stroever. 

Eerst werden ze getergd, onze grote bedrijven, nu worden ze weer gepaaid. Groeifonds of Doeifonds – hallo Den Haag, wat willen jullie nou? Econoom prof. dr. Barbara Baarsma pleit voor meer voorspelbaarheid en een betere onderlinge verhouding tussen bedrijfsleven en politiek. Want hoe je het ook went of keert: we hebben de belasting die grote bedrijven in Nederland betalen hard nodig.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co (met een gedeelte van de persconferentie van Ede...). Te gast is econome prof. dr. Barbara Baarsma over ons vestigingsklimaat. De jonge dr. is Ineke Smit die de gang van paarden heeft onderzocht. Aansluitend dr. Yuri van Hoef over iets heel anders, namelijk internationale vriendschappen tussen politici. En we bellen de VVD'er Peter de Groot over kraken. 

Met als voorbeeld de economische situatie in Argentinië en de ‘anarcho-kapitalistische’ president Javier Milei, bespreekt Jort Kelder met econoom prof. dr. Sweder van Wijnbergen wat het falen van naties veroorzaakt. Hoe komt een land in de moeilijkheden terecht? Democratieën doen het best goed en populisten doen het slecht. Doctorsassistent Milou Brand snijdt de kwestie puppy-yoga aan en sluit af met een rijmpje van Godfried Bomans.

Als de wittebroodsweken van de formatie voorbij zijn, wil dit nieuwe kabinet, naast alle andere grote problemen, het dossier over de pensioenwet toch ook weer openbreken. Volgens NSC en PVV moeten mensen zelf kunnen kiezen welke pensioenvorm ze krijgen en de PVV wil zelfs dat we ondanks de vergrijzing toch op ons 65ste met pensioen gaan. Econoom prof. dr. Sweder van Wijnbergen had al grijze haren en is al pensioengerechtigd, maar krijgt van deze voorstellen onstuimig jeugdige bravoure (zoals we die van hem kennen) en trekt ten strijde tegen deze 'populistische plannen’. Jongeren, spits de oren, want jullie zullen dit allemaal moeten betalen.

Het boek van Bregman was het gesprek van de week en daarom in deze aflevering aandacht voor morele ambitie en burgerschap. Volgens prof. dr. Menno Hurenkamp, hoogleraar Democratie als Mensenwerk aan de Universiteit voor Humanistiek, hebben we niet zozeer een gebrek aan morele ambitie. We blijven vooral te weinig buiten onze eigen, veilige bubbels. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar we bellen met Europarlementatiër Tom Berendsen van het CDA over de spionage van de Chinezen. Econoom prof. dr. Sweder van Wijnbergen is te gast is over de pensioenplannen van NSC en de PVV. Onze jonge dr. is David de Buisonjé die onderzoek heeft gedaan of je beter kunt belonen of straffen voor gezond gedrag. Tot slot schuift prof. dr. Menno Hurenkamp (politicoloog en werkzaam bij Humanistiek) over 'morele ambitie', een combinatie van woorden die we dankzij Rutger Bregman afgelopen week veel hebben gehoord.  

Vrouwen kunnen in Rusland ongestraft geslagen worden en Nederland is qua emancipatie ‘Pakistan in de Polder’. In het Allard Pierson zijn aan tafel bij Jort aangeschoven prof. dr. Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Geschiedenis en Politiek van Rusland en dr. Sanne Feenstra, organisatiepsycholoog gespecialiseerd in vrouwelijk leiderschap. Doctorsassistent Milou Brand sluit af met verzoenende poëzie, ditmaal een liefdesgedicht van Martin Bril.

In de week dat Geert Wilders toch niet de bureaulades in het Torentje mag inruimen, zou het zo maar kunnen dat er een vrouw (jawel, voor de eerste keer in Nederland) het land gaat besturen als premier. Zou Nederland dan veranderen? In gesprek over vrouwelijk leiderschap met organisatiepsycholoog dr. Sanne Feenstra.

Afgelopen weekend 'verkiezingen' in Rusland, hoe zit het ook alweer met de Russische democratie? We bespreken de machtsverhoudingen in het Kremlin, en daarnaast de huidige Russische oorlogseconomie.. Die zou lekker op stoom zijn, maar louter tanks en bommen bouwen is nou niet echt wat je kunt noemen een duurzame investering. Te gast is Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland en directeur van het Nederland-Rusland Centrum.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waarin we bellen met VVD'er Thom van Campen over de nieuwe Dierenwet, wat moet anders? Over politiek gesproken, prof. dr. Hans van Koningsbrugge legt uit hoe hoe gemanipuleert de verkiezingen in Rusland zijn.  Onze jonge dr. Lars Nickolson heeft onderzoek gedaan naar de discussie in de politiek romdom vrijheid en gelijkheid.  Met dr. Sanne Feenstra praten we over de toekomst van meer vrouwen aan de macht, wat zou dat betekenen? 

Kan een hit je politieke campagne een boost geven? Daarover praat Jort Kelder met prof. dr. Wim Voermans, hoogleraar Staats- en bestuursrecht (Leiden) en prof. dr. Tom ter Bogt, cultuurpsycholoog en hoogleraar Populaire muziek en jeugdcultuur (Utrecht). Tot slot nog wat commentaar op ons stoffige volkslied en schuift de doctorsassistente Milou Brand aan met poëzie. 

Hoe werd girl-nextdoor Taylor Swift een popmuzikant met de allergrootste groep bewonderaars aller tijden? Muziekprof Tom ter Bogt die het fenomeen Taylor Swift duidt, een powermevrouw op muzikaal, economisch en zelfs politiek gebied.

Na een week van opnieuw politieke scherven heeft Kim Putters het lijmpistool getrokken en het broze vertrouwen kunnen herstellen. Welke potentiële namen voor ministers zullen rondom de Zwaluwenberg worden gefluisterd, en wie wordt de premier? Een potje formeren in deze Jortcast met prof. dr. Wim Voermans, hoogleraar Staatsrecht te Leiden. Tevens aan tafel: prof. dr. Tom ter Bogt, cultuurpsycholoog en hoogleraar Populaire muziek en jeugdcultuur aan de Universiteit Utrecht

Misschien wordt hij wel onze nieuwe premier, Geert Wilders, het enige lid van de PVV. Maar wie is deze Einzelgänger (tsja, is hij dat wel?) die al jaren in een safe house woont en de enkel persoonlijke informatie deelt over zijn katten Noortje en Pluisje (Snoetje is inmiddels overleden).  Jort Kelder is naar de Tweede Kamer afgereisd en spreekt met parlementair journalist Joost Vullings en dr. Geerten Waling die een laatste hoofdstuk toevoegde aan de biografie, geschreven door wijlen prof. dr. Meindert Fennema, getiteld "Geert Wilders - De Wreker'. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co met een politiek belletje met de SGP'er André Flach over ons verstigingsklimaat. Verder prof. dr. Wim Voermans over de formatie, wordt Wilders onze premier? Onze jonge dr. Anna de Visser over kliekjes eten en nee, nee, niet weggooien. En tot slot de superkracht van Taylor Swift,  economisch en politiek kan deze 'girl next door' aardverschuivingen veroorzaken. Hoe, dat legt prof. dr. Tom ter Bogt uit. 

Jort Kelder in gesprek met techfilosoof en AI-expert dr. Bart van der Sloot (Tilburg University) en prof. dr. Guido van der Werf, van de leerstoelgroep Meteorologie en Luchtkwaliteit (WUR), over de toekomst van de klimaatpositief ingestelde mens op deze aarde. En welke invloed heeft AI op ons levensgeluk? Elke aflevering verzorgt Milou Brand de door feiten geteisterde oren met zachtheid, doorgaans in de vorm van poëzie. Ditmaal afkomstig uit een lied: Mooi, van Maarten van Roozendaal. Link naar het gratis boek 'Regulating the Synthetic Society' van dr. Van der Sloot: https://tinyurl.com/yhmjpuv8 (https://tinyurl.com/yhmjpuv8). 

Experts voorspellen dat over vijf jaar meer dan negentig procent van alle digitale content volledig of gedeeltelijk door ai wordt gegenereerd. In zo’n ‘synthetische samenleving’ is mogelijk niet langer vast te stellen wat echt is en wat niet. Om de samenleving te beschermen moéten we erover in debat, stelt techniekfilosoof en jurist dr. Bart van der Sloot. “Helaas zitten de ambtenaren van het ministerie van justitie de boel te traineren.”

Confetti en champagne, wat nu eens geen depressieve doomscenario’s dat we er aan gaan, maar een flintertje klimaatoptimisme. 'Not the end of the world' is de titel van het klimaatoptimistische boek dat Oxford-onderzoeker Hannah Ritchie schreef. Prof. dr. Guido van der Werf van de WUR voelt wel wat voor haar pleidooi en is te gast bij dr Kelder.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar we optimistisch edoch niet hedonistisch het glas heffen met prof. dr. Guido van der Werf van de WUR op ons klimaat, want dat is nog wel te redden. Onze jonge dr. Aukje Leemeijer heeft de functie van de ervaringsdeskundige in de GGZ onderzocht. We bellen de Europese politicus Paul Tang over de digitale euro. Tot slot hebben we het over het nut van de seksrobot met dr. Bart van der Sloot die alles weet over AI en de wetgeving daaromheen (lees zijn boek: Regulating the Synthetic Society (https://www.bloomsburycollections.com/app/downloadpdf?type=monograph&xmlPath=collections/12/content-types/xml//9781509974979_txt_xml.xml&xsltPath=/content-types/monograph/monograph-download.xsl&productLogo=bloomsbury_assets/collections/images/BDR_Blue_Logo_Transparent_Background.png&mlaCitation=&lang=en&documentId=b-9781509974979&currentTime=Wed%20Feb%2028%202024%2011:15:02%20Midden-Europese%20standaardtijd&tocId=b-9781509974979&productName=collections&citationExist=true&workloc=$workPath&territory=NL&cachepagetype=mono&tocPage=true&epdfIsbn=9781509974962&docIdS=b-9781509974979&openAccess=true))

Hoe houden we onze grenzen veilig nu Rusland moeilijk lijkt te worden gestopt in Oekraïne? Dr. Nikki Ikani onderzoekt onder andere deze dreiging als universitair docent inlichtingen en veiligheid aan de Universiteit Leiden.. En wat doen we met de man uit de onderklasse die er maar niet op vooruit gaat, al veertig jaar lang? Prof. dr. Egbert Jongen deed onderzoek naar de man (en vrouw) en Jort Kelder las zijn rapport getiteld “Stille wateren hebben diepe gronden”. Op het snijvlak van die twee onderwerpen: een carrière als kannonnenvoer, pardon, infanterist: wat schuift dat?

De laagopgeleide man heeft het moeilijk en blijft met een laag inkomen kinder- en liefdeloos achter. De steeds hoger opgeleide vrouw heeft geen interesse, aldus hoogleraar Economie en Sociaaleconomisch Beleid prof. dr. Egbert Jongen. Ondertussen vriezen diezelfde hoogopgeleide vrouwen eitjes in. Hoe kon deze maatschappelijke mismatch ontstaan en hoe trekken we de man er weer een beetje bij?

Een écht effectief, duidelijk antwoord op Poetin's agressie blijft twee jaar na de inval in Oekraïne nog altijd uit. Poetin is nauwelijks onder de indruk van sancties, zijn economie draait prima en het gonst van de geruchten dat zijn expansiehonger niet gauw is gestild. En nu Trump zich in de coulissen warmloopt om de NAVO de nek om te draaien, wordt een Europese pijler binnen de organisatie met de dag belangrijker. Dr. Nikki Ikani, universitair docent Inlichtingen en Veiligheid aan de Universiteit Leiden weet wat we nodig hebben.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co met een politiek belletje waar Sandra Palmen van NSC de telefoon opneemt en ons bijpraat over de motie over het archiveren van chatberichten van o.a. Rutte. We bespreken de Europese veiligheid onder de NAVO met dr. Nikki Ikani. Onze jonge dr. Nadia Leen hoopt PTSS bij soldaten te kunnen verminderen met wat werkzame stoffen uit de Neerlandse wiet. Tot slot bespreken we wat er mis is met de lage inkomens en waarom die niet groeien (vooral die van de mannen!) met prof. dr. Egbert Jongen. 

Heerst er een droombeeld van de jaren '50? Dat vragen dr Willeke Slingerland,lector Weerbare Democratie en dr. Jelle van Baardewijk, empirisch filosoof, zich af in gesprek met dr Kelder. Hoe beïnvloedt dat de formatie en hoe wordt de ontevreden kiezer nu echt gelukkig? Elke aflevering verzorgt Milou Brand de door feiten geteisterde oren met zachtheid, doorgaans in de vorm van poëzie. Ditmaal een gedicht van Toon Tellegen.

De lijm die Nederland in maatschappelijke en culturele zin bijeenhoudt lost langzaam op. Nu we ontzuild zijn rijst de vraag: raakt Nederland ook steeds verder ontzield, en wat is daartegen te beginnen? Of is alles wat riekt naar vaderlandslievendheid nog steeds taboe? Daarover discussieert dr Kelder met mr. dr. Willeke Slingerland, lector Weerbare Democratie en empirisch filosoof dr. Jelle van Baardewijk, in het licht van de formatie.

In tijden van oorlog is alles geoorloofd, luidt het gezegde, maar niet heus, want er is gewoon Het Oorlogsrecht. Maar wat heb je daar eigenlijk aan? In gesprek met prof. dr. Marten Zwanenburg, hoogleraar Militair Recht aan de UvA en aan de Defensieacademie over onder andere Gaza en Israël, Poetin,  schendingen van het oorlogsrecht en de consequenties. 

Dit is de gehele radio-uitzending van dr Kelder en Co van 17 feb met dr. Willeke Slingerland, dr. Jelle van Baardewijk en prof. dr. Marten Zwanenburg. Jort belt met politicus Tjeerd de Groot (D66) over het visje de spiering.  Met verder de onderwerpen; "In tijden van oorlog is alles geoorloofd?" "Het formatieproces: vast in de modder van onervarenheid" en "Patriotten versus de globalisten".    Veel luisterplezier

Nu sfeer en vertrouwen aan de formatietafel traditiegetrouw weer twijfelachtige niveaus bereiken vraagt De Jortcast zich af: hoe komt dat weer op peil? We kunnen daarvoor kijken naar het gedrag van apen, meent de Leidse hoogleraar Cognitieve Psychologie dr. Mariska Kret. Ook aan tafel politicoloog dr. Simon Otjes uit Leiden en dr. Mariken van der Velden, gespecialiseerd in politieke communicatie aan de VU. Elke aflevering verzorgt Milou Brand de door feiten geteisterde oren met zachtheid, doorgaans in de vorm van poëzie. Ditmaal: het slot van hekeldicht Geuzenvesper of Ziekentroost voor de vierentwintig, van Joost van den Vondel. Jort Kelder is er een week niet en wordt vervangen door Jeroen Pauw.

We lijken erg op mensapen en ook al denken we dat we rationeel gedreven zijn, acteren we heel vaak op basis van onze intuïtie en emoties. Dat constateert prof. dr. Mariska Kret, hoogleraar Cognitieve Psychologie te Leiden, met de kanttekening: dat is helemaal niet erg. Haar boek 'Tussen Glimlach en Grimas' plaatst de mens dichter bij het dierenrijk, in dr Kelder en Co legt ze uit hoe ze haar onderzoek met mensapen doet en wat we over onszelf te weten kunnen komen via de aap. Presentatie: Jeroen Pauw, teksten Jortcast: Milou Brand.

Nu sfeer en vertrouwen aan de formatietafel traditiegetrouw weer twijfelachtige niveaus bereiken vraagt De Jortcast zich af: kan dat niet anders? Of is het zo moeilijk, omdat het niet makkelijk kan? Invallend presentator Jeroen Pauw bespreekt de actuele gang van zaken met expert politieke communicatie dr. Mariken van der Velden van de VU en politicoloog dr. Simon Otjes. Omdat de u bekende presentator op een andere hemisfeer verkeert, is De Jortcast verder voltooid door Milou Brand.

Tijd voor Timmermans I? Het eerste hoogtepunt uit de formatiesoap 2024 diende zich afgelopen week aan, toen Pieter Omtzigt besloot niet terug te keren aan de onderhandelingstafel. Kritiek en speculatie alom, maar volgens dr. Simon Otjes, politicoloog te Leiden, is deze move niet meer dan logisch. Dat NSC uit is op iets anders dan een doorsnee meerderheidskabinet was namelijk al langer duidelijk, en met deze stap probeert Omtzigt het proces waarschijnlijk die kant uit te sturen. Dat het qua communicatie misschien wel wat soepeler had kunnen worden afgedaan, daarover schuift onze tweede politicoloog van dienst, dr. Mariken van der Velden van de VU, aan. Wat politici van apen kunnen leren Wij lijken enorm op apen, niet alleen in ons gedrag, maar zeker ook in onze emoties. Prof. dr. Mariska Kret (schrijver van het boek: Tussen glimlach en grimas), verbonden aan de Universiteit Leiden doet hier al jaren toonangevend onderzoek naar. Apen zijn net mensen, ze vinden het leuk om naar filmpjes te kijken en grappig lopende pinguïns. Wat kunnen we van elkaar leren? Moeten wij meer als apen zijn? Moeten die politici in Den Haag eens van die apenrots af? Of heeft dat gelach, gehuil en gestress ook een nuttige functie om te overleven? Via de aap komen we veel over onszelf te weten.    Kies een studie die werk oplevert, en niet eentje die bij je past Eerder deze week kwam het CPB met een rapport over de aansluiting van studierichtingen op de arbeidsmarkt. Wat blijkt: jongeren nemen baanperspectief maar mondjesmaat mee in hun afwegingen om te kiezen voor een bepaalde opleiding. Gezien de arbeidsmarktkrapte zou dat wel wat meer mogen, zo vindt VVD-Tweede Kamerlid Claire Martens. Ze manoeuvreert zich met deze mening in een lastige spagaat, zeker gezien haar roep om numeri fixi. Druist dergelijk beleid niet rechtstreeks in tegen het liberale idee van ultieme keuzevrijheid? Martens-America leg uit waarom niet tijdens het wekelijkse belletje met Den Haag.

Het formatieproces noopt tot cynisme bij dr Kelder. Waarom zo moeilijk doen? Omdat et niet makkelijk kan, denkt prof. Dr. Ronald van Raak. In gesprek met hem en dr Kelder over het sluiten van coalities en regeerakkoorden en het vinden van doorbraken in een schijnbare impasse.

Gen-Z’ers zijn conservatiever dan de generaties die hen voorgingen, en het zijn met name de mannen die richting conservatisme afbuigen. Historicus dr. Geerten Waling heeft immer de thermometer in de maatschappij en vermoedt: ze voelen zich bedreigd. Maar er is meer aan de hand, de schijnbaar donkere toekomst en dreigende onzekerheid wakkeren behoudzucht aan.

 De politiek kan veel leren van 'onze' grote filosofen Erasmus en Spinoza, zeker als het aankomt op debatteren. Voormalig SP-Kamerlid en hoogleraar Erasmiaanse Waarden prof. dr. Ronald van Raak bespeurt een gebrek aan humor en plezier in het publieke debat. We worden beheerst door angst voor de ander en de PVV'er praat niet met de D66'er - en dat brengt ons niet nader tot elkaar. Van Raak pleit voor meer open discussies en het vrije woord.

Een Europees migratiebeleid? Dealtje hier, dealtje daar, opvang in de regio: het wil maar niet lukken om de asielstroom naar Europa onder controle te krijgen. Jonge dr. Jolienke Koops-Roo deed onderzoek naar de  harmonisatie van het asielbeleid in de EU. Wat blijkt? Van harmonisatie is allerminst sprake. Echter is er wel goed nieuws voor de hoge heren en dames in Den Haag: Nederland was vaak leidend op het gebied van asiel. Andere landen namen ons beleid zelfs over. Kunnen we nu de grenzen wel dichtgooien?  Alles gewoon kunnen zeggen Oud SP’er en hoogleraar Erasmiaanse Waarden Prof. dr. Ronald van Raak schreef een essay over de twee filosofen die in de Canon van Nederland staan: Erasmus en Spinoza. Ooit gehaat en verbannen uit hun eigen gemeenschappen, nu zijn hun denkbeelden verweven in onze samenleving. Wat kan de politiek leren van het debatteren zoals deze filosofen deden in het verleden? Is dit het middel tegen polarisatie?  Volgens Van Raak wordt ons leven beheerst door angst en praat de PVV'er niet meer met de D66'er. Hij pleit voor meer open discussies en het vrije woord. Vrouw, begeeft u naar het aanrecht Geijken rechten, demonstreren voor klimaatbeleid en het omarmen van de queer community? Niets daarvan! Gen-Z’ers zijn conservatiever dan de generaties die hen voorgingen. Waarom verlangen voornamelijk jonge mannen naar een leven met een ‘tradwive’? Historicus dr. Geerten Waling heeft het antwoord: ze voelen zich bedreigd. Maar er is meer aan de hand. Want de toekomst lijkt donker en dat wakkert de behoudzucht in onze ziel aan.

Te gast in het academisch kwartiertje: Prof. dr. Hanco Jürgens, wetenschappelijk medewerker van het Duitsland Instituut Amsterdam en dr. Bram Bakker, ex-psychiater en microdoser. Zou de mensheid beter af zijn onder de psychedelica? Is de huidige generatie minder hard voor zichzelf en anderen dan voorgaande?Zijn de Duitsers depressief? En natuurlijk sluit Milou Brand af met poezie. Deze aflevering verscheen eerder en is te bekijken op Youtube (https://www.youtube.com/watch?v=WZoZd5lMrCY).

Een beetje Randstedelijk progressief doet tegenwoordig aan microdosing. Door op werkdagen kleine hoeveelheden hallucinogene drugs tot je te nemen, schijn je stukken creatiever te worden. Onder toeziend oog van Dr. Bram Bakker, volleerd microdoser, neemt Jort tijdens de uitzending de proef op de som. Een Jortcast aan de truffels dus, en niet van die culinaire die hij normaal gesproken zo graag nuttigt.

"Eenheid, optimisme en succes" Als er een verkiezingsstrijd is die er in de hele wereld toe doet, dan is het wel de Amerikaanse. Los van dat de campagne waar amusement oplevert, is het ook belangrijk deze verkiezingen te volgen om te weten wat de consequenties zijn van de uitslag op 5 november 2024 voor ons hier in Europa.   Moet je echt een test doen om te stemmen als Amerikaan? Wat doen de kiesmannen en hoe betrouwbaar zijn ze? Was Amerika altijd zo gepolariseerd? Hoe groot zijn de kansen voor Trump en Biden of is er nog een mogelijkheid dat er een outsider opstaat?  Jort Kelder heeft aan zijn keukentafel politicoloog en amerikanist drs. Koen Petersen uitgenodigd. Petersen is ook lid van VVD -fractie in de Eerste Kamer waar hij de voorzitter is van de Eerste Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO). Onlangs verscheen een nieuwe uitgave van zijn boek 'Einddoel Witte Huis, hoe de Amerikanen hun president kiezen’. 

Terwijl Nederland in spanning afwacht of de formerende partijen tot het meest rechtse kabinet aller tijden zullen komen, pakt ook bij onze Oosterburen zich een donker wolkendek boven de samenleving. Tenminste, voor degenen die het niet op rechtsconservatisme hebben. Het van origine op industrie gerichte Duitsland lijkt economisch opnieuw te vervallen tot de zieke man van Europa, en u weet: als Duitsland niest, wordt Nederland verkouden. De gevolgen voor het politieke sentiment zijn ook duidelijk: de radicaal rechtse AfD stond zelden zo hoog in de peilingen. We bespreken de laatste ontwikkelingen in het land van bier und bratwurst met prof. dr. Hanco Jürgens, verbonden aan het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA).

Donkere dagen voor Duitsland Terwijl Nederland in spanning afwacht of de formerende partijen tot het meest rechtse kabinet aller tijden zullen komen, pakt ook bij onze Oosterburen zich een donker wolkendek boven de samenleving. Tenminste, voor degenen die het niet op rechtsconservatisme hebben. Het van origine op industrie gerichte Duitsland lijkt economisch opnieuw te vervallen tot de zieke man van Europa, en u weet: als Duitsland niest, wordt Nederland verkouden. De gevolgen voor het politieke sentiment zijn ook duidelijk: de radicaal rechtse AfD stond zelden zo hoog in de peilingen. We bespreken de laatste ontwikkelingen in het land van bier und bratwurst met prof. dr. Hanco Jürgens, verbonden  aan de UvA en het Duitsland Instituut.   Hallucineren om helder te formuleren Van conservatisme naar de nieuwste trends in progressief Randstedelijk Nederland. Wie er nu namelijk echt wil kunnen meekletsen bij de koffieautomaat, doet aan microdosing. Dr. Bram Bakker weet er alles fan, en is groot fan. Door op werkdagen kleine hoeveelheden hallucinogene drugs tot je te nemen, schijn je stukken creatiever te worden en dagelijkse werkzaamheden zo uit je vingers te laten vloeien. De redactie neemt zelf tijdens de uitzending vandaag de proef op de soms, want zonder het zelf te ervaren, kun je er eigenlijk niet over meepraten. Een uitzending aan de truffels dus, en niet van die culinaire die dokter Kelder normaal gesproken zo graag nuttigt. De keerzijden van de slimme stad Leeft u in geürbaniseerd gebied, dan bent u zeer waarschijnlijk onderdeel van een hyperintelligente stad. Hierin worden allerlei technologische snufjes ingezet om het samenleven tot in de puntjes te optimaliseren. Natuurlijk ziet u wel eens een camera hangen, maar waar deze precies voor dient, blijft voor de meesten enigszins raadselachtig. Precies dit gegeven was reden voor onze jonge doctor Vivien Butot om aan een proefschrift te beginnen. Hij onderzocht wat mensen wel en niet weten over de technologie die wordt gebruikt in zogeheten slimme steden. Weinig zo blijkt, waardoor mensen hun kennishiaten erover zelf invullen. Dat leidt dan weer tot een gezonde dosis wantrouwen, en laat dit nu net zijn waar de overheid niet op uit is. Butot geeft antwoord op de vraag hoe dergelijke argwaan te voorkomen.

Te gast in de Jortcast is prof. dr. Andreas Kinneging, hoogleraar Rechtsfilosofie te Leiden. Zijn credo is ‘de weg voorwaarts, is de weg terug’. Sommigen omschrijven hem als conservatief, maar hij ziet zichzelf als een reactionair denker. Hij waarschuwt voor een samenleving die op de verkeerde manier het egalitaire nastreeft en dat zal volgens hem leiden tot een DDR 2.0. Tevens aan tafel Lieke van Son, sterrenkundige en blijven hangen na het gesprek in de live radio-uitzending. Milou Brand sluit af met een radicaal individualistisch gedicht. Deze aflevering is ook te bekijken (en eerder verschenen) op YouTube. (https://www.youtube.com/watch?v=qomcIoz6eBs&t=1564s)

Waar komen de zwarte gaten vandaan? Dat is de fundamentele vraag die sterrenkundige dr. Lieke van Son bezig houdt. Wat niet helpt, is dat de zorgvuldig geconstrueerde modellen niet blijken te kloppen, die kunnen het gedrag van zware sterren namelijk niet verklaren. Een oefening in deemoedigheid als wetenschapper, maar niettemin is er veel over te vertellen. Belangrijke les: je moet weten dat er nog zoveel is dat je niét weet.

De weg die we in de moderne tijd in het Westen zijn ingeslagen, is de verkeerde, meent hoogleraar Rechtsfilosofie prof. dr. Andreas Kinneging. Dat levert problemen op voor mens én maatschappij, Kinneging acht het goed mogelijk dat er een burgeroorlog uitbreekt in deze gepolariseerde tijden. Hij pleit voor herbezinning en staat een terugkeer naar de grote 'Europese Traditie' voor, zoals hij (onder andere) in zijn meest recente boek Hercules op de Tweesprong uitlegt.

De ideale staat volgens een reactionair rechtsfilosoof Hoe is de staat van onze politiek in deze tijd van de formatie? Moeten de partijen aan hun verplichtingen voldoen en zo snel mogelijk gaan regeren? Of is het moreel ook juist zonder een akkoord te bereiken, afscheid van elkaar te nemen? Te gast is prof. dr. Andreas Kinneging, hoogleraar rechtsfilosofie in Leiden die onlangs een nieuw boek heeft geschreven getiteld Hercules op de Tweesprong waarin de tendens is dat de weg voorwaarts de weg terug is. Maar hoe ver moeten we dan terug en van wie kunnen we wat leren? Van de Grieken of van de Romantiek? En wat betekent de weg terug gaan? Meer directe democratie? Genoeg vragen aan deze hoogleraar die bekend staat om zijn uitgesproken reactionaire standpunten.    Zware sterren, zwarte gaten en nog zo wat Dat Nederland nog altijd academische zwaargewichten produceert, bewijst dr. Lieke van Son. Ze promoveerde afgelopen najaar aan bij het prestigieuze Center for Astrophysics aan Harvard University op onderzoek naar zware sterren aan de hand zwaartekrachtsgolven. Na een succesvol optreden als jonge doctor, komt ze deze zaterdag verder praten over alles waar men zich op dit moment in de astronomie mee bezighoudt. Hoe bevredigend is onderzoek doen in een academisch veld dat zich letterlijk uitstrekt over het heelal en alles daarbuiten? Heeft de commercialisering van de ruimtevaart wetenschappelijk nut, of is deze enkel gestoeld op prestige? En wat kunnen we leren van zware sterren en zwarte gaten? Deze jonge wetenschapper, die we helaas verloren zijn aan de Amerikanen, schuift nog een keer bij ons aan voordat ze het vliegtuig naar onze trans-Atlantische grote broer instapt. Covid out, schimmels in Waren we net van dat enge virus verlost, kloppen onheilspellende schimmels alweer op de deuren van onze ziekenhuizen. Volgens jonge doctor Auke de Jong zijn schimmels te lang als relatief ongevaarlijk beschouwd, waardoor dokters ze nu slecht herkennen. Met een groeiend aantal fysiek kwetsbare mensen − de traditionele target groep van schimmels − zorgt dat wereldwijd voor de nodige problemen. Gelukkig is daar De Jong, die in zijn promotieonderzoek de gevaren van recent ontstane schimmels aantoont en daarnaast ook handvatten biedt ter verbetering van zowel diagnostiek als behandeling. Wees dus op uw hoede, lieve mensen, en niet alleen voor iets onschuldigs als schurft, want indien u tot de kwetsbaren der aarde behoort, bent u uw leven dadelijk niet meer zeker.

In de nazit van voorgaande zaterdag praat dr Kelder met zijn gasten over al het nepnieuws waar je dagelijks online mee geconfronteerd wordt, de taak van traditionele media daarin en de politieke kleur op redacties. Met prof. dr. Claes de Vreese en dr. Damian Trilling, beide experts op het gebied van politieke communicatie. Het gedicht aan het slot is van John O'Mill, voorgedragen door Milou Brand.

Als ware het lava, verlaten steeds meer mensen X. Het opiniërende platform dat onder de naam Twitter ooit toonaangevend was heeft haar glans voor velen verloren. Was het een bron van, circuleert er steeds meer troep. En met dit belangrijke jaar voor de democratie, het jaar waarin miljarden mensen ter stembus gaan, vraagt dr Kelder zich af: wat zal de rol van nepnieuws zijn bij hun keuze? Te gast is dr. Damian Trilling, hoogleraar aan de UvA gespecialiseerd in journalistiek en politieke communicatie. 

De één is de ander niet, maar de Deen is goed vergelijkbaar met de Nederlander. In veel ranglijstjes moeten we onze meerdere erkennen in de bovenburen. Wat kunnen wij van hen leren? dr Kelder vraagt het aan de geboren en getogen prof. dr. Claes de Vreese.

Wat we van onze Deense broeders kunnen leren Prof. dr. Claes de Vreese was al eens bij ons te gast als specialist politieke, zo communicatie. Deze zaterdag schuift hij aan in het kader van de kroning van de Deense prins Frederik − De Vreese is namelijk een geboren en getogen Deen. Wat kunnen we leren van dit Scandinavische volkje, dat het in alles net even iets beter voor elkaar lijkt te hebben dan wijzelf? Economisch gaat het de noorderlingen al tijden voor de wind. Zo kent Denemarken ruimhartige collectieve voorzieningen en een arbeidsmarkt die wél optimaal lijkt te functioneren. Dat, gecombineerd met strenge migratiepolitiek, maakt het land alleen al de moeite van het uitdiepen waard. De Denen als lichtend voorbeeld, of kunnen ze ook nog wat van ons opsteken? Hoe nepnieuws de wereld in zijn greep houdt Het ging afgelopen week veel over X, voorheen Twitter, en de vraag in hoeverre dit medium intussen is verworden tot een bron van dood en verderf. Musk had bij de aankoop van het platform een dorpsplein waarop alles geroepen kan worden voor ogen. Dit heeft er de afgelopen tijd in geresulteerd dat steeds meer mensen de online spreekbuis de rug toekeren. Relevant in dit kader is de hoeveelheid nepnieuws die erop rond circuleert, en daar weet prof. dr. Damian Trilling dan weer alles van af. Hebben politici en wetenschappers reeds een antwoord op deze hardnekkige kwaal? Gezien de recente verkiezingsuitslag in ons eigen land, lijkt dit zeer de vraag. De economische consequenties van belastingontwijking Bijna dr. Jesse van der Geest heeft onderzoek gedaan naar belastingontwijking van grote bedrijven aan de Tilburg University. En wat blijkt, het is eigenlijk heel gezond om te proberen zo min mogelijk belasting te betalen. Van der Geest heeft de grote bedrijven onder de loep genomen, zowel nationaal als internationaal en zijn conclusie is: minder belasting vloeit eigenlijk altijd weer terug in het bedrijf zelf. Hij heeft ook nog wat tips voor de nieuwe beleidsmakers om het allemaal ‘niet leuker, maar wel makkelijker’ te maken voor de BV van Nederland.   

In het Oude Egypte liet men zich onsterfelijk maken door middel van mummificatie, tegenwoordig doen we het met het weren van alcohol, sigaretten en het aanmeten van een pro-actieve levensstijl. In de nazit van de uitzending van 6 januari gaat dr Kelder in gesprek met neuropsycholoog prof. dr. Erik Scherder en egyptoloog prof. dr. Olaf Kaper over sterfelijkheid en onze omgang daarmee, na een korte inleiding door Milou Brand.

 Hoewel hij liever tempel dan tombe bezoekt, struint egyptoloog prof. dr. Olaf Kaper door Noord-Oost Afrika, op zoek naar schatten uit het Oude Egypte. Waartoe diende mummificatie, wat kunnen wij met de vondsten uit die tijd en hoe komen al die spullen eigenlijk in Nederlandse musea? De tentoonstelling 'Oog in Oog: de mensen achter de mummieportretten' in het Allard Pierson vormt aanleiding voor dr Kelder om een duik te nemen in de Egyptische Oudheid. 

Prof. dr. Erik Scherder kwam er door zijn jarenlange levenservaring, plus het feit dat hij in dat leven ook nog eens uitvoerig onderzoek naar geluk deed, achter dat mensen eigenlijk niet zo gek veel hoeven te doen om tevreden te zijn. En laat dat nu ook nog eens gezonder zijn.

Gelukkig het nieuwe jaar in Geluk zit in een klein hoekje, zo luidt het oud-Hollandse gezegde. Prof. dr. Erik Scherder kwam er door zijn jarenlange levenservaring, plus het feit dat hij in dat leven ook nog eens uitvoerig onderzoek naar geluk deed, achter dat mensen eigenlijk niet zo gek veel hoeven te doen om tevreden te zijn. Leeft een gemiddelde Nederlander zijn leven zonder er al te veel bij na te denken, zal deze aan het eind van de rit voldaan zijn over wat hij of zij ervan heeft gemaakt. Al helpt in beweging blijven, zowel fysiek als geestelijk, natuurlijk altijd bij gelukkig oud worden − een boodschap die we van professor Scherder maar al te goed kennen. Een uniek fenomeen uit Romeins Egypte Dr Kelder en Co zendt deze zaterdag voor het eerst uit vanaf een nieuwe locatie: het befaamde Allard Pierson Museum aan het Rokin te Amsterdam. Dit museum richt zich specifiek op de oudheid, zoals onder meer blijkt uit de huidige tentoonstelling Oog in oog. Hierin wordt een unieke verzameling mummieportretten getoond, een fenomeen afkomstig uit de Romeins-Egyptische tijd. Prof. dr. Olaf Kaper is als hoogleraar egyptologie gespecialiseerd in deze periode, en was zijdelings betrokken bij de tentoonstelling. Wat maakt deze portretten zo bijzonder? Wie zijn erop afgebeeld? En wat vertellen de relieken ons over het leven van de mensen achter de schilderijtjes? Kaper vertelt het u. Hoe onaantrekkelijker de verkoopomgeving, hoe minder sigarettenrook Nederland is op weg naar een rookvrije generatie, en ook het beleid afkomstig uit Den Haag zet daar steeds nadrukkelijker op in. Verkooppunten worden gefaseerd minder en prijzen opgedreven. Jonge doctor Tessa van Deelen bracht in haar proefschrift de tabaksverkoopomgevingen van vier grote steden en enkele rurale gebieden in kaart. Daarnaast onderzocht ze welke effecten zo’n omgeving heeft op rookgedrag en de perceptie van adolescenten op roken. Een relevant onderzoek zo aan het begin van het nieuwe jaar, met supermarkten die stoppen met de verkoop van tabak en vapes die geen smaakjes meer mogen hebben.

In debat over vrije wetenschap en haar toekomst met de drie gasten van de uitzending op 30 december 2023. Met dr. Steije Hofhuis, prof. dr. Hein de Haas en prof. dr. Roos Vonk.

In deel II van de uitzending over 2023 blikt Jort met gasten prof. dr. Roos Vonk, prof. dr. Hein de Haas en dr. Steije Hofhuis terug op de opkomst van het klimaatprotest en de stand van de academische vrijheid.

Na 13 jaar kwam er in 2023e en adieu voor de recordpremier die zijn mopperende volk eindelijk losliet, waarna het pardoes Geert de Milde omarmde. Is de verkiezingszege is te herleiden naar een overtuigende stem op onszelf, Nederlanders; en is het daarmee ook een stem tégen de ander, de vreemdeling? Hoe het ook zij: migratie was voor politici een belangrijk thema. Maar wat als beloften niet waar te maken zijn of erger: averechts werken?In deze aflevering neemt dr Kelder het politieke jaar door met zijn gasten prof. dr. Roos Vonk, prof. dr. Hein de Haas en dr. Steije Hofhuis.

Dr Kelder en Co blikt terug op 2023. Het jaar van het ik, kunnen we wel stellen: de verkiezingszege is deels te herleiden naar een overtuigende stem op onszelf, Nederlanders. Wat dat moge betekenen, weet psycholoog prof. dr. Roos Vonk, die een boek schreef over het ego en het eigen gelijk.  Een stem op onszelf is vaak ook een stem tégen de ander. Migratie was een belangrijk thema in 2023: een kabinet viel erover, een partijleider haalde er zijn verkiezingszege uit. Prof. Dr. Hein de Haas is migratie-onderzoeker en reflecteert op de voor hem meest veelzeggende gebeurtenissen.  Was het dan een goed jaar voor de vrije wetenschap? Docent cultuurgeschiedenis dr. Steije Hofhuis is niet onverdeeld enthousiast: hij constateert een ideologische eenzijdigheid op universiteiten, die échte diversiteit tegenwerkt. In gesprek over de opmerkelijke politieke ontwikkelingen, Extinction Rebellion, conflict en eigen volk eerst, maar uiteraard ook aandacht voor de mooie kanten van 2023.

We leven in een ver geïndividualiseerd land en dat heeft zijn weerslag op gevoelens van saamhorig- en eenzaamheid. Kan het goed gaan met een groep, als het niet goed gaat met elk onderdeel van die groep? In gesprek met psycholoog drs. Steven Pont en dr. Peter Hein van Mulligen in de nazit van zaterdag 23 december.

We horen het niet graag, want iedereen ziet en voelt hoe duur 't allemaal is geworden. Toch ziet de hoofdeconoom van het CBS geen bewijs voor het opdrijven van prijzen om meer winst te maken. Dat het mensen niet uitmaakt wat de feiten zijn, zijn we inmiddels helaas gewend. In gesprek over de belangrijkste CBS-cijfers van 2023, en de onmeetbaarheid van een containerbegrip als 'bestaanszekerheid'.

Het zal u niet verbazen: ook voor de Jortcast ging er een jaar voorbij. In deze aflevering bespreekt dr Kelder met één der toegewijde redacteuren, Milou Brand, de hoogtepunten. van 2023. Bijzondere gasten als Soumaya Sahla, typische dr Kelder-gasten als dr. Willem Melching, invallers als prof. dr. Maarten van Rossem all time favourites als Jelle van Baardewijk.

Het kerstdiner. Voor velen is het een beproeving van formaat, want het is de jaarlijkse confrontatie met onmogelijke ooms en boze broers. En dan is er vaak ook nog alcohol in het spel. Hoe houd je het gezellig aan de kerstdis? Ontwikkelingspsycholoog en systeemtherapeut Steven Pont doceert.

In deze uitzending het jaaroverzicht van een bijzondere en verwarrend 2023. Want jawel, er vielen meer bejaarden van hun fiets dan ooit, en hoewel bestaanszekerheid Den Haag domineerde bereikte de armoede een all time low en werd graaiflatie Woord van het Jaar - maar was die er wel, die graaiflatie? Daarover te gast is hoofdeconoom van het CBS dr. Peter Hein van Mulligen. Voorts wetenschappelijk advies hoe U het gezellig houdt rond het gourmetstel, met drs. Steven Pont. De jonge dr. Pieter van Rees onderzocht het nut van het hijsen van de vlag op de Amerikaanse scholen. Wat doen de patriottische Amerikanen anders of beter met hun burgerschapschapsonderwijs?

Wordt de maatschappij zachter, harmonieuzer en 'vrouwelijker', wat gebeurt er dan met de monomane, op grote doorbraken beluste uitvinders die ons leven verrijken met geniale vondsten? Dat is het vertekpunt voor deze nazit met politiek filosoof Govert Buijs en psycholoog dr. Peter Bos, in wie dr Kelder het nodige tegenwicht vindt voor zijn ongenuanceerde en nauwelijks onderbouwde stellingen.

Wie mannelijker wil worden, spuit of smeert testosteron. Tenminste, als diegene het advies van influencers volgt. Psycholoog en onderzoeker dr. Peter Bos raadt het af: “je lichaam gaat naar de klote.” In gesprek over de hormoonhype van de eeuw, en de misverstanden over en werking van testosteron. Link naar het FD-artikel met prof. dr. Iris Sommer: https://fd.nl/samenleving/1499532/mannen-en-vrouwen-zijn-niet-gelijk (https://fd.nl/samenleving/1499532/mannen-en-vrouwen-zijn-niet-gelijk)

Het uitspreken roept in onze maatschappij heden ten dage heftige gevoelens op, en daarom vermijden we 't even in de titel, maar in de shownotes durven we het hardop te zeggen: kapitalisme. In samenwerking met oudpremier prof. dr. Balkenende schreef prof. dr. Govert Buijs het boek Capitalism Reconnected. In dr Kelder en Co is Buijs te gast over de toekomst van de markteconomie in Nederland.

De zoveelste heruitvinding van het kapitalisme Samen met voormalig premier Jan Peter Balkenende deed prof. dr. Govert Buijs een poging de wetten van het kapitalisme te herschrijven. Ditmaal gestoeld op christendemocratische waarden, waarbij markt, staat en gemeenschap in goede harmonie samengaan. Heeft deze visie bestaansrecht in een samenleving die de christendemocratie steeds meer de rug lijkt toe te keren? Buijs denkt van wel en dicht de Europese Unie daarbij een grote rol toe. Echter, laten veel politieke dynamieken op ons continent nu net de kant van minder Europese samenwerking op bewegen. Hoe het tij te keren? Buijs geeft u het antwoord. Testosteron, wat heb je er aan? Vroeger had je Arnold Schwarzenegger en nu heb je de torso’s van BN’ers die de voorkant van tijdschriften als Men’s Health sieren. En (bijna) alle mannen willen dit. Makkelijk te bereiken met af en toe een spuitje in je bil zetten, blijkt uit de posts die je op social media kunt bekijken. Maar hebben al die hormonen wel dat juiste effect van grote spieren en meer zelfvertrouwen? Want doen die hormonen en stel dat je er te veel spuit of smeert? Psycholoog dr. Peter Bos kan uitleggen wat dat goedkope wondermiddel echt doet. En of vrouwen er ook misschien baat bij zouden kunnen hebben.  Crisis op het platteland We schrijven de roerige jaren 30. Een Amerikaanse beurskrach die zijn weerga niet kent en mondiaal gigantische gevolgen heeft. Armoede alom, zo ook in de kleine Nederlandse grensgemeente Bergh in de Achterhoek. Hoe de lagere sociaaleconomische klassen hier met de tegenslagen van die tijd omgingen, onderzocht onze jonge doctor Paul van Dun. Zoals blijkt, vallen ook uit de geschiedenis van deze ogenschijnlijk nietige gemeente belangrijke lessen voor de toekomst te trekken. Zo konden we op basis van wat zich hier voltrok de opkomst van de BBB én de toeslagenaffaire eigenlijk al van mijlenver zien aankomen. 

De één zijn vakgebied is de Frankfurter Schule, de ander bestudeert de ongenoegens van de onderklasse. Op het snijvlak daarvan liggen de grote uitdagingen voor de westerse beschaving heden ten dage. In de nazit van de uitzending van 9 december praat Jort door met dr. Thijs Lijster en drs. René Cupersus.

De Frankfurter Schule is hot. ‘De Eendimensionale Mens’ van Marcuse verscheen opeens weer op een bestsellerlijst en Habermas wordt her en der aan zijn haren erbij gesleept. En dat terwijl deze stroming twintig jaar geleden nog als achterhaald gold. Maar het antikapitalisme, het pro-communisme en de extreme gelijkheidsgedachte is bezig met een opmars. Wat is de oorsprong van deze filosofen uit de Frankfurter Schule en waarom verzetten zij zich tegen populaire cultuur als de film en de popmuziek? Hoe kan het dat ze als oude, witte mannen toch een grote aanhang onder jongeren hadden en hebben? Dr. Thijs Lijster bestudeert de Frankfurter Schule aan de Rijksuniversiteit Groningen, schreef er een boek over en legt uit. 

Een gesprek over vriendjespolitiek in de grote zin van het woord, met drs. René Cuperus, senior research fellow bij Instituut Clingendael, die politieke vriendschappen op topniveau bestudeert.

Liever bevriend of gevreesd? Doe je er als politiek leider beter aan je mondiale evenknieën te vriend te houden, of kunnen ze je beter vrezen? Dat laatste, aldus Machiavelli, al weet drs. René Cuperus van Instituut Clingendael dat ook vriendschappen doorslaggevend kunnen zijn in de internationale betrekkingen. Denk aan Reagan en Gorbatsjov – hun verstandhouding vormde de basis voor het einde van de Koude Oorlog. En dat is lang niet de enige intermenselijke relatie die zijn stempel op de naoorlogse geschiedenis heeft gedrukt. Ook onze eigen Mark Rutte moet het hebben van high fives en wangkussen. Wat verandert er in dit opzicht als Geert Wilders straks allicht met de scepter zwaait? De heropleving van Habermas’ gedachtegoed Hoe een filosofisch boek zoals ‘De Eendimensionale Mens’ van Marcuse opeens weer op een bestsellerlijst belandt en dat terwijl de stroming waartoe deze denker behoort twintig jaar geleden nog als achterhaald gold. Maar het antikapitalisme, het pro-communisme en de extreme gelijkheidsgedachte is niet alleen in onze samenleving, maar ook aan de politieke flanken weer bezig met een opmars. Wat is de oorsprong van deze filosofen uit de Frankfurter Schule en waarom verzetten zij zich tegen de populaire cultuur als de film en de popmuziek? Hoe kan het dat ze als oude, witte mannen toch een grote aanhang onder jongeren hadden en hebben? Dr. Thijs Lijster bestudeert de Frankfurter Schule aan de Rijksuniversiteit Groningen, schreef er een boek over en legt uit.  How hard can it be?  Prostaatkanker is in Nederland de meest voorkomende soort kanker bij mannen. De helft van de heren die ervoor worden bestraald krijgen erectieproblemen. Niet leuk in de slaapkamer – niet voor mannen zelf, noch voor vrouwen, zou je denken. Voor zijn promotie-onderzoek sprak jonge doctor Freek Teunissen patiënten over de impact van (het verlies van) de erectiele functie op hun kwaliteit van leven. Hoewel de erectie door deze en gene soms wat overgewaardeerd wordt, promoveerde dr. Teunissen tóch op een behandeling die uiteindelijk voor minder erectieproblemen moet zorgen. 

In de nazit van 2 december praat invallend presentator Jeroen Pauw met zijn gasten over bubbels en de kloof tussen wetenschap en burgers. Aan tafel: universitair docent in de geschiedenis van de internationale betrekkingen dr. Marloes Beers, computerwetenschapper dr. Judith van Stegeren en jonge doctor Lieke Vrouenraets.

ChatGPT bestaat nu één jaar. Is dat inderdaad gelegenheid voor taart, slingers en blokjes kaas? Dr. Judith van Stegeren is te gast over het geluk dat dit soort geavanceerde taalmodellen ons brengen, over de uitdagingen, en over de ontwikkelingen rond OpenAI-CEO Sam Altman.

Afgelopen weekend werden 70.000 leden van de klimaatelite naar Dubai gevlogen om tenminste op politiek gebied klimaatwinst te boeken. Jeroen Pauw valt in voor dr Kelder en gaat in gesprek met dr. Marloes Beers, docent en onderzoeker in de Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen aan de Universiteit Utrecht.

Wat schieten we op met opnieuw een klimaattop? Dit weekend wordt alweer de 28e klimaattop gehouden. Dubai vervult deze keer de rol van gastland − een gegeven dat op zichzelf al voor de nodige gefronste wenkbrauwen zorgt. Wat leveren dit soort bijeenkomsten effectief op? Tijdens de coronacrisis pleitten meerdere milieuwetenschappers er nog voor om klimaattoppen voortaan grotendeels online te organiseren. Iets met practice wat you preach. Toch vliegt de klimaatelite sinds alles weer kan en mag en masse de wereld over om opnieuw megalomane conferenties bij te wonen. Heeft dit zin? En zo niet, waar wordt op politiek gebied dan wel klimaatwinst geboekt? Dr. Marloes Beers van de Universiteit Utrecht vertelt het u. Driewerf hoera voor ChatGPT! Groot feest in de wereld van de computerwetenschap deze week. ChatGPT bestaat namelijk één jaar! Ook dr. Judith van Stegeren ziet de komst van de publiekelijk toegankelijke chatbot als een ware game changer. Los van enkele kanttekeningen − illegaal datagebruik, biases en nog zo wat − is ze vooral erg blij met de gigantische vooruitgang die haar vakgebied door de komst van ChatGPT heeft geboekt. Toch blijven er nog vele vragen onbeantwoord. Hebben dit soort modellen bijvoorbeeld invloed op het gemoed, de manier waarop mensen met elkaar interacteren of taalkundige en cognitieve ontwikkeling? En ben je gek als je er in je werkende bestaan geen gebruik van maakt, of is het misschien wel verstandig om niet gelijk toe te happen? Transgenderisme en de ethiek daaromtrent Jonge doctor Lieke Vrouenraets deed in haar proefschrift onderzoek naar ethische dilemma’s die bestaan bij de wens om van geslacht te veranderen. Zijn jongeren wel in staat om zo’n grote beslissing te nemen om hormonen te slikken om zo de eerste stappen te zetten hun geslacht te veranderen? Transgenders houden de maatschappij bovengemiddeld veel bezig en wat betekent al die aandacht voor het debat? Wat zijn de grootste dilemma’s? Kortom een onderwerp dat voor veel discussie zorgt, waarbij Vrouenraets bepleit dat niets doen ook een keuze is. Wat ze daar precies mee bedoelt, hoort u zaterdag.

De vakgebieden 'thermofysiologie' en 'cultuurfilosofie' worden in de nazit van 25 november samengesmolten tot een gesprek over lichaam en geest, en de vermeende scheiding daartussen, dat uiteindelijk ontaardt in anger management. Met dr. Jelle van Baardewijk en prof. dr. Hein Daanen.

Is het nou wel of niet verstandig om koud te douchen? En moet je altijd een dikke jas aan of juist je lichaam laten werken? En wat is de invloed op onze gesteldheid als we de verwarming een graadje lager zetten? Relevante vragen voor snotterige tijden, die dr Kelder stelt aan hoogleraar thermofysiologie prof. Dr. Hein Daanen. 

Waarom de PVV zo groot is geworden? Links progressief Nederland heeft jarenlang genegeerd dat er ook andere dingen zijn dan maatschappelijke solidariteit en duurzaamheid, meent cultuurfilosoof dr. Jelle van Baardewijk. "Er is ook nog zoiets als Nederlanderschap."

Nederland wordt met de verkiezing rechtser Nederland wordt weer voor de Nederlanders, blijkt uit de verkiezingsuitslag van afgelopen week. Maar wat is dat voor een land dat men met de PVV voor ogen heeft en wat wil die kiezer eigenlijk? Filosoof en ethicus dr. Jelle van Baardewijk kijkt naar de politieke cultuur van Nederland nu en hoe ons land mogelijk zal worden ingericht met deze verkiezingsuitslag. Meer Nederlands op de universiteiten en zwarte piet weer terug?  IJsbaden en winterzwemmen: feit of fabel? Is het nou wel of niet verstandig om koud te douchen? En moet je altijd een dikke jas aan of juist je lichaam laten werken? En wat is de invloed op onze gesteldheid als we de verwarming een graadje lager zetten? Is dat gezond of zijn we juist daarom allemaal de laatste tijd wat snotterig? En is de Wim Hof methode nou wel of niet oké? We bespreken de invloed van lichaamstemperatuur op onze gezondheid met prof. dr. Hein Daanen. Suriname en democratie: contradictio in terminis? Onze eigen verkiezingen zijn net achter de rug, dus laten we stoppen met navelstaren en ons afvragen; hoe gaat het met de andere democratieën? Bijvoorbeeld die in Suriname? Onze jonge dr. Bharti Girjasing heeft een groot onderzoek gedaan naar de ervaringen met democratie bij de Surinamers. Waarom stemde men wel massaal op Bouterse en hoe hou je de politiek scherp in een land met weinig inwoners? 

Een paar dagen voordat we wisten dat de PVV een grote verkiezingszege zou boeken, praatte dr Kelder met dr. Roderik Rekker en prof. dr. Wim Voermans over het toekomstige politieke landschap en de formatie.

Terwijl de eindsprintjes zijn ingezet schalt dr Kelder no één keer door je ether, voor je naar de stembus gaat. In gesprek met dr.  Roderik Rekker over radicale jonge kiezers en prof. dr. Wim Voermans over de plannetjes van Pieter.

Nog heel even om te zweven Een paar nachtjes slapen nog maar, en dan kunnen alle Nederlandse burgers eindelijk weer hun democratische plicht vervullen. Met Omtzigt aan kop dient zich de vraag aan wat NSC precies met onze samenleving van plan is. Prof. dr. Wim Voermans legt in dit kader uit wat een constitutioneel hof – een belangrijk speerpunt van de nieuwe partij – effectief zou betekenen. En wat te denken van de pensioenplannen van Pietertje? Daarover meer met prof. dr. Marike Knoef. Tot slot gaat dr Kelder met dr. Roderik Rekker het stemhokje in, hoe wordt je stem bepaald?  Het ondergesneeuwde Oekraïne In de verkiezingen hoort u er nauwelijks over, en ook in algemene zin blijft het de laatste tijd angstvallig stil rondom de oorlog in Oekraïne. Ten onrechte, zo vindt VVD-buitenlandwoordvoerder Ruben Brekelmans, die overigens op een niet onverdienstelijke zesde plaats op de kandidatenlijst van zijn partij staat. Misschien hangt dr Kelder dus wel met een aankomend bewindspersoon aan de lijn, mocht de VVD althans opnieuw gaan regeren. Brekelmans maakt zich met name kwaad op de halfslachtige manier waarop Europa met zijn beloftes aan Oekraïne omspringt. Het lijkt er namelijk op dat de EU niet aan het aantal van een miljoen geleverde artilleriepatronen binnen een jaar gaat komen. En dat is kwalijk, zo vindt Brekelmans, want zeker nu het conflict op de achtergrond dreigt te raken, is onvoorwaardelijke steun extra hard nodig.

De verkiezingscampagne kenmerkt zich helaas niet door haar diepgravende, inhoudelijke discussies. Dat merkt ook de kiezer. In de nazit van vorige week klampt het radelolze publiek zich vast aan de wetenschap, in deze aflevering vertegenwoordigd door prof. dr. Carolien van Ham, prof. dr. Sweder van Wijnbergen en prof. dr. Mark van Vugt. 

Niks deugt in dit land, als je het de kiezer vraagt. Dr Kelder vraagt zich af: is het hele electoraat losgeslagen? Hij bespreekt de stand van het land en de kiezers die het rijk is met prof. dr. Carolien van Ham, prof. dr. Mark van Vught en prof. dr. Sweder van Wijnbergen.

In deze aflevering drie proffen over leiderschap en vertrouwen in de politiek, de grafieken van het CPB, waardoor we onze stem laten bepalen en, wat ons na de 22ste wacht: hoop of chaos? Deze Jortcast is een samenvatting van het gesprek in de uitzending, aangevuld door dr Kelder.

Een niet doorgerekend partijprogramma ís geen partijprogramma (of toch wel?) - en wat is gratis bier? Afgelopen woensdag presenteerden het CPB en het PBL hun doorrekeningen. Lang niet alle partijen zagen er deze keer heil in hieraan mee te werken − slechts acht leverden materiaal in. Wat zeggen die keihard getallen precies? Daarover spreekt dr Kelder een oude rot uit het vak: prof. dr. Sweder van Wijnberg, econoom aan de UvA. Doet wel of niet doorrekenen daarnaast iets met het vertrouwen van kiezers? En hoe zit het daar in algemene zin eigenlijk mee? Prof. dr. Carolien van Ham van de Radboud vertelt u meer. Tot slot: staat of valt dat vertrouwen met een sterke leider? Dat weet prof. dr. Mark van Vugt, evolutionair psycholoog aan de VU, die bovendien met de eerste resultaten van een nieuwsoortig onderzoek naar archetype leiders in de Nederlandse politiek komt. Het twijfelachtige huwelijk tussen de TU Eindhoven en Brainport Bedrijven en universiteiten die innig samenwerken, is daar eigenlijk iets mis mee? GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld vindt dat er in elk geval kritisch gekeken moet worden naar de banden tussen de TU Eindhoven en het omringende bedrijfsleven. Zijn het namelijk niet de Chinezen die een bedreiging voor onze kennisinstituten vormen, dan misschien wel de intenties van bepaalde ondernemingen. Want hoe waarborg je volledige academische onafhankelijkheid wanneer een universiteit financieel wordt gespekt door private partijen? Of is het misschien allemaal zo erg niet, en hebben universiteiten de steun van bedrijven keihard nodig om op synergetische wijze tot grootse doorbraken te komen?

In de nazit met economen dr. Jasper Lukkezen en dr. Vinzenz Ziesemer en parlementair journalist drs. Leonard Ornstein een vooruitblik op wat er komen gaat met een nieuwe coalitie na de verkiezingen. Over deglobalisering, einde toeslagen en waar de klauwen van de fiscus de komende jaren naar zullen uitslaan.  

Hoe kan het dat we zo'n tekort aan woningen hebben (zo'n 400 duizend) en hoe redelijk is ons wensdenken dat dit ooit goed komt? Heeft iedereen recht op een huis en wat is dat eigenlijk, een eigen plek? En waar moeten we die huizen bouwen? Demissioniar minister Hugo de Jonge, spits uw oren, want dr. Matthijs Korevaar, universitair docent en verbonden aan de Erasmus School of Business weet wat fluctuerende huizenprijzen met de markt doen. Maar hij heeft ook de verkiezingsprogramma's doorgelezen en weet ook wat juist niet verstandig is. We verraden alvast, internationaal zijn de reacties dat de mond voor de hand wordt geslagen als men van onze huidige plannnen hoort. Matthijs legt uit het uit aan de keukentafel, in het eenkamerappartement, van Jort. 

Migratie en asiel. Het vorige kabinet viel erop, en ook deze verkiezingen is het een belangrijk thema. Prof. dr. Hein de Haas is internationaal toonaangevend migratie-onderzoeker en constateert dat politici links én rechts het thema inzetten voor electoraal gewin, zonder zich al te veel aan te trekken van de realiteit. In gesprek met dr Kelder geeft hij het emotionele debat een feitelijke lading en rekent af met hardnekkige migratie-mythes.  Het boek van Hein de Haas: https://www.spectrumboeken.nl/producten/hoe-migratie-echt-werkt-9789000386857 (https://www.spectrumboeken.nl/producten/hoe-migratie-echt-werkt-9789000386857)

In de aanloop naar de verkiezingen zoekt dr Kelder naar antwoorden op de grote politieke thema's van nu. In de eerste aflevering van dit drieluik poogt hij de zorg te genezen van kwalen als stijgende zorgkosten, vergrijzing en personeelstekorten. Te gast is prof. dr. Marcel Canoy, hoogleraar gezondheidseconomie en dementie aan de VU.

Plannen met economische implicaties in de partijprogramma’s: van Tata Steel sluiten tot fiscaal voordeel bij fietsen en gratis kinderopvang. De economie moet als het aan veel partijen ligt hier en daar flink verbouwd worden, maar wie het bonnetje pakt? Daarover gaapt tussen links en rechts een waanzinnig brede, diepe kloof. Met drie geleerden rekent dr Kelder de plannen nog eens door en vraagt hij zich af of de politiek niet veel te veel belooft.  

Politiek = economie & ook stemmen uit het buitenland?  It’s the economy, stupid In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen draait het eigenlijk maar om een ding: de economie. Want de allocatie van schaarse goederen is toch uiteindelijk wat politiek behelst. Met twee academici van de generatie die onze toekomst moet vormgeven en een oudgediende op het Binnenhof duikt dr Kelder in de economische vraagstukken die er deze verkiezingen toe doen. Want waarom rept elke partij ineens over bestaanszekerheid, is iedereen het erover eens dat vermogen zwaarder moet worden belast en moet het toeslagensysteem hoe dan ook op de schop? O, en dient er nu te worden bezuinigd of geïnvesteerd ten tijde van economische tegenspoed? Dr. Jasper Lukkezen, dr. Vinzenz Ziesemer en drs. Leonard Ornstein vertellen u niets dan de waarheid over de stand van ‘s lands economie. Maar let wel, staathuishoudkunde blijft een sociale wetenschap, waarin absolute waarheden niet bestaan. Een motie om wat stemmen te winnen Stemmen vanuit het buitenland kan niet meer, de deadline is inmiddels verlopen. Toch strijden D66 en de VVD voor een eenvoudigere manier om het Hollandse rode potlood ook buiten de landsgrenzen te gebruiken. Dat niet veel mensen dat doen, geschat wordt op zo'n 10 procent, steekt de democraat van D66 Sjoerd Sjoerdsma al jaren. Er was al eerder door zijn partij een motie ingediend en aangenomen om digitaal stemmen vanuit het buitenland mogelijk te maken, maar deze verkiezingen kwamen te vroeg. Nu moet je je op tijd aanmelden, verschillende enveloppen gebruiken en je paspoort kopiëren en natuurlijk op de hoogte zijn van de verkiezingen. Sjoerdsma wil dit anders, hoe legt hij uit. Al heeft het voor hem geen zin meer. Hij is niet meer verkiesbaar.  

In de nazit van de afgelopen uitzending een behaaglijke botsing tussen tussen gasten (prof. dr. Ewald Engelen, dr. Mariken van der Velden en dr. Geerten Waling) over het vraagstusk van armoede en al dan niet groeiende ongelijkheid in Nederland. Pak je demagogometer erbij en probeer te ontspannen, tegen een achtergrond van langzaam oplopende gemoederen. Worden we steeds armoediger in het algemeen, of vooral op het gebied van feiten en cijfers?

Het aftellen is begonnen. Wordt het Pieter, Dilan of Franske?Reden om bij dr Kelder & Co een stem-stamtafel in te richten die de campagne beoordeelt, los van de hypes en hysterie. Deze aflevering is de politieketafel bemand door dr. Mariken van der Velden, prof. dr. Ewald Engelen en dr. Geerten Waling.

Is het enkel nog conservatisme dat de klok slaat? In het kader van de verkiezingen zijn de komende vier uitzendingen niet opgebouwd zoals u van ons gewend bent. In plaats van twee losse interviews, bent u vier weken lang getuige van heuse rondetafelgesprekken met wetenschappers, over gewichtige verkiezingsthema’s welteverstaan. Vandaag de aftrap, met als hoofdonderwerp: conservatisme. Want hoe conservatief zijn de Lage Landen precies? En wordt de hang naar behoudendheid sterker nu er velerlei crises wereldwijd welig tieren? Dr Kelder gaat erover in gesprek met historicus dr. Geerten Waling, financieel geograaf prof. dr. Ewald Engelen en dr. Mariken van der Velden, van huis uit politicoloog. Waar de eerste twee zich los van hun niet te benijden expertise geregeld bedienen van conservatieve standpunten, is de derde er met name voor de politicologische duiding.

We moeten stoppen met alleen ons eigen stoepje schoon te vegen, en een borstel ontwikkelen die in een keer de hele straat doet stralen. Dat betoogt dr. Maarten Boudry in deel II van het gesprek dat werd opgenomen in de NPO Radio 1 Klimaatstudio, met bijbehorend tentflapgekletter. Want zelfs al zouden wij onze consumptie in het Westen aanzienlijk terugdringen met calvinistische zelfkastijding, dan nog bereiken we weinig op aarde als geheel.

Dat het klimaat opwarmt is geen kwestie van geloof. Toch vertoont onze omgang met het omvangrijke klimaatprobleem religieuze dimensies. De dag des oordeels komt dichterbij, de zondige mens is hebzuchtig en hoogmoedig en profeten als Gretha Thunberg en Al Gore wijzen ons de weg. Toch leidt die niet naar een gegarandeerde apocalyps, betoogt filosoof en scepticus dr. Maarten Boudry in het eerste deel van deze speciale Jortcast. 

We gaan vergroenen, maar is de enige weg de zogenaamde Groene Groei waarbij we onze economie stimuleren door zuinigere producten te ontwikkelen? Een auto bijvoorbeeld is immers door de jaren heen ook steeds spaarzamer geworden qua brandstof.  Of moeten we juist alles minder, want we hebben wel zuinigere auto's in de straat, maar ook steeds meer en dan schieten we er per saldo toch niets mee op. 'Groene Groei' of 'Degrowth'?  U hoort een speciale uitzending opgenomen tijdens de Klimaatstudio van de NPO op 21 oktober in samenwerking met de VPRO (met tevens de prettige stem van Eric Arends) en te gast zijn dr. Guus Dix (UTwente), prof. dr. Barbara Baarsma (UvA) en dr. Maarten Boudry uit Vlaanderen. Shownote: artikel van Maarten Boudry in NRC --> https://www.nrc.nl/nieuws/2023/09/22/dit-is-de-beste-tijd-om-geboren-te-worden-a4175208

Als we mannen bevrijden van hun superioriteitswaan komt er ruimte voor het individu. Dat heet beschaving. En dan is de wereld bevrijd van megalomanie. Iedereen moet zich kunnen ontwikkelen tot wie hij is en dat kan alleen in een dergelijke, vrije samenleving - daar zijn de twee gasten met zeer verschillende achtergronden het hartgrondig over eens. Met drs. Soumaya Sahla en prof. dr. Maaike Meijer. Meld je aan voor de NPO Radio 1 Klimaatstudio via: https://www.nporadio1.nl/nieuws/npo-radio-1-klimaatstudio/0c58a8d7-ae7c-470b-9bf2-5baa9176c1b2/npo-radio-1-klimaatstudio (https://www.nporadio1.nl/nieuws/npo-radio-1-klimaatstudio/0c58a8d7-ae7c-470b-9bf2-5baa9176c1b2/npo-radio-1-klimaatstudio)

...en wij verklappen u vast: het is niet de vrouw. De overgrote meerderheid van geweldplegers is man. Zullen we het daar eens over hebben? Em. prof. dr. Maaike Meijer neemt het voortouw en vertelt over haar onderzoek naar wat de man bezielt. Meijers boek Radeloze Helden: https://www.atlascontact.nl/boek/radeloze-helden/ (https://www.atlascontact.nl/boek/radeloze-helden/) Cijfers van het CBS over daders van geweld: https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/81947NED/table?dl=79A92 (https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/81947NED/table?dl=79A92)

Hamas zaait en oogst haat en verdeeldheid, in het Midden-Oosten, maar ook in Europa. Welke rol spelen de tentakels Iran en Qatar en wat betekent dat voor de internationale onderhandelingstafel? En wat als de sympathie voor Hamas groeit in Nederland? Kun je terrorisme bestrijden? Drs. Soumaya Sahla promoveert in Leiden op de invloed die Aristoteles had op het werk van de islamitische filosoof Al Ghazali (Rechtsfilosofie). Zij is deradicaliseringsexpert bij de denktank van de gemeente Amsterdam genaamd 'Contra Extremisme Radicalisering' en is lid van 'Thematisch Netwerk Migratie Integratie VVD'.

Hoe terroristisch zijn wij Nederlanders? Hamas, de democratisch gekozen partij van de bezette gebieden heeft de afgelopen 7 dagen dood en verderf gezaaid, maar blijft geliefd in het Midden-Oosten alsook in Europa. Hoe zit deze organisatie in elkaar en wie helpt die Palestijnen met de lege portemonnee aan wapens, graafmachines voor de tunnels en verdere uitrusting? Zijn het de tentakels van Iran en Qatar en wat betekent dat voor de internationale onderhandelingstafel? Drs. Soumaya Sahla promoveert in Leiden op de invloed die Aristoteles had op het werk van de islamitische filosoof Al Ghazali (Rechtsfilosofie). Zij is deradicaliseringsexpert bij de denktank van Femke Halsema genaamd 'Contra Extremisme Radicalisering' en is lid van 'Thematisch Netwerk Migratie Integratie VVD'. Wat bezielt de man? Moord, oorlog, vechtpartijen en voetbalhooliganisme. We hebben het bij geweldplegingen graag over de religieuze groep waartoe de dader behoort, over huidskleur, over afkomst. Maar de grootst gemene deler is toch echt de penis. Een gesprek over geweld is per definitie een gesprek over mannelijkheid. Als we de wereld een veiliger plek willen maken, is het hoog tijd dat we dat gesprek gaan voeren. Wat bezielt de man? Dr. Maaike Meijer beziet de man met mededogen en heeft zo haar ideeën. Winst in Nederlands-Indië De winst van tabak, olie en suiker uit voormalig Nederlands-Indie. Was dat nou wel zo slecht voor, zoals het zo fijntjes heette, ‘de inlanders’? Jonge doctor Mark van de Water promoveerde in Leiden op de bijdrage die het koloniale systeem bood aan de opbouw van Indonesië.  

In de nazit praat dr Kelder verder met zijn gasten, kippendoctor en dierenhistoricus Dirk-Jan Verdonk en hoogleraar vergelijkende bestuurskunde Frank Hendriks. Worden de dieren voldoende vertegenwoordigd? En over vertegenwoordiging gesproken: worden alle lagen van de bevolking eigenlijk wel voldoende vertegenwoordigd?

Hoera, de vleeskip bestaat 75 jaar - maar dat is voor het verenbeest zelf geen reden tot feest. Sinds zij in de Verenigde Staten werd ontwikkeld om zo snel mogelijk zo veel mogelijk vlees op te leveren, eten we wereldwijd jaarlijks 74 miljard kippen die slechts zes weken oud mochten worden. Een gesprek met vrije uitloop over het meest gegeten dier, dat mede door lobby en Europese subsidies zo groot werd.

Willen we meer, of minder democratie? Meer, is doorgaans de roep, en de invoering van een referendum is dan nog niet eens zo'n slecht idee. Maar dan geen dom referendum zoals de Britten hielden in 2016. In gesprek met hoogleraar vergelijkende bestuurskunde prof. dr. Frank Hendriks over burgerfora, correctieve referenda en het slimmer inrichten van onze democratie. Het wetsvoorstel van SP-Kamerlid Renske Leijten: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/kamer_in_het_kort/initiatiefwetsvoorstel-invoering-correctief (https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/kamer_in_het_kort/initiatiefwetsvoorstel-invoering-correctief)

Internationaal nieuws deze week dat prins Bernhards officiële lidmaatschapskaart van de NSDAP was gevonden, gewoon in het eigen Koninklijke Huisarchief. Biograaf en historicus dr. Gerard Aalders (https://www.gerardaalders.nl/) (voormalig medewerker van het NIOD) had al in 1995 bewezen dat onze wijlen prins lid was geweest van Hitlers partij, maar toen wilde niemand luisteren. Zelfs de prins belde Aalders vanaf zijn sterfbed nog op dat hij het totaal mis had.  Een lange aflevering van de Jortcast met Aalders die na jaren graven in de archieven exact weet hoe vaak Bernhard van Lippe-Biesterfeld zich heeft verrijkt en heeft gelogen. 

Meer of minder democratie Met de verkiezingen op komst is een nieuwe bestuurscultuur vooralsnog de grootste belofte. Maar hoe moet die eruit komen te zien? Willen we meer of minder democratie? En is zo’n referendum dat nu bijna door de Eerste Kamer heen is wel echt verstandig? Het kan vooral beter, denkt hoogleraar vergelijkende bestuurskunde prof. Dr. Frank Hendriks. Hij vergeleek democratieën op internationale schaal en kent de zin en onzin van een systeem waarin iedereen maar mag meebeslissen. De kip: lobby of lekker? Dr Kelder duikt in de jonge geschiedenis van het meest veelzijdige stukje vlees: de plofkip, de chloorkip, of simpelweg de vleeskip. Deze gemaltraiteerde versie van het scharrelende verenbeest wist het in tachtig jaar bestaanstijd te schoppen tot het meest gegeten dier ter wereld. Een twijfelachtige eer. Is dat lobby, of gewoon onweerstaanbaar lekker? Dat en meer bespreekt uw gastheer met Dirk-Jan Verdonk, die het boek ‘De Ontplofte Kip’ schreef.

Meeste stemmen gelden, ook dat is democratie. Maar in een vergrijzend Nederland kun je je afvragen of de belangen van de bloem der natie ook nog wel behartigd worden. Een nazit met prof. dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse Waarden te Rotterdam, en gezondheidseconoom prof. dr. Xander Koolman.

De grote Nederlandse filosoof van Spinoza is de grondlegger van ons denken over vrijheid, tolerantie, democratie en vrijheid van meningsuiting. Maar opvallend genoeg dacht hij er zelf in zijn tijd heel anders over dan wij nu doen, legt hoogleraar Erasmiaanse waarden prof. dr. Ronald Van Raak uit.

Vermarkting en vergrijzing, zomaar twee variabelen in een zorgsysteem waarbinnen de kosten blijven stijgen. Geen politieke partij die er met het vergrijzende electoraat haar vingers aan durft te branden. Iemand moet het doen, dus dr Kelder waagt zich er maar aan met zorgeconoom dr. Xander Koolman. Besproken CBS-cijfers zijn hier (https://www.poliswijzer.nl/blog/hoe-betalen-we-de-zorgkosten-in-nederland/#:~:text=Het%20gaat%20hierbij%20om%20verplichte,%2C%20namelijk%2012%2C1%25)terug te vinden.

Liever ziek dan duur? De zorgpremie gaat omhoog en onze zorguitgaven bedragen met 108 miljard, ruim een kwart van de overheidsuitgaven. Is de marktwerking in de zorg mislukt? Hoe stoppen we deze trend? Wie is bereid om de toegankelijkheid of betaalbaarheid van de zorg te verkleinen, om te voorkomen dat de kwaliteit van de zorg gelijk blijft? Gezondheidszorgeconoom Xander Koolman ontrafelt de zorguitgaven. De grootste kostenposten waar iets aan te doen is, zijn ouderenzorg, jeugdzorg en ggz. Niet bepaald populaire onderwerpen om in te snijden tijdens verkiezingstijd.  Spinoza, de eerste atheïst Oktober is Spinozamaand - Spinoza is de denker die in Amsterdam werd geboren en de standaardwerken als de Ethica schreef. De man van Portugees Joodse komaf legde de basis voor de Nederlandse gedachte over tolerantie en het ‘vrije denken’. Wie was deze filosoof en hoe zien we zijn denkrichting terug in ons dagelijks leven en in onze politiek? Prof. dr. Ronald van Raak, de Erasmiaanse wetenschapper verbonden aan de gelijknamige universiteit, heeft de net verschenen biografie (ruim 1100 pagina’s) van de Britse historicus Jonathan Israel gelezen en geeft uitleg.  Dik, dikker, dikst We maken dagelijks tweehonderd keuzes over wat we eten. Hoe kunnen we dat sturen richting gezondere alternatieven? Jonge dr. Sanne Djojosoeparto onderzocht welke beleidsmaatregelen overheden in Europa en Nederland aannemen om onze voedselomgeving zo aan te passen dat het gezond gedrag bevordert, en is kritisch: in Nederland hebben de maatregelen grotendeels een zwak tot zeer zwak effect. In dr Kelder en Co legt ze uit waarom maatregelen als een suikertaks wél doel treffen.

Alles is design: van de spullen om je heen tot de systemen waar we gebruik van maken en onderdeel van zijn. Zoals sociale regelingen die armoede moeten tegengaan. In de nazit praat dr Kelder over dit soort ontwerpvraagstukken met design-expert prof. dr. Paul Hekkert en prof. dr. Koen Caminada, hoogleraar Empirische analyse van sociale en fiscale regelgeving.

Waarom vindt de één iets mooi, en de ander niet? Bestaat er zoiets als een objectieve, esthetische waarde? Volgens prof. dr. Paul Hekkert van de TU Delft zijn er wel degelijk universele waarden voor schoonheid. In gesprek over het belang van goed design van spullen en systemen.

Prof. dr. Koen Caminada deed met de Commissie Sociaal Minimuum onderzoek naar hoeveel mensen in armoede leven en hoeveel zij écht nodig hebben om van rond te komen. Zie hier hun rapporten: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/een-zeker-bestaan-rapport-i-commissie-sociaal-minimum   Het tweede rapport verschijnt donderdag 28 september.

Wat weten ze zeker over bestaanszekerheid? Politieke partijen buitelen over elkaar heen om de ‘bestaanszekerheid’ van de Nederlanders te waarborgen waar deze week tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen, door de Kamer, weer een paar miljard extra naartoe werd geschoven. Politici baseren zich onder andere op de cijfers van de Commissie Sociaal Minimum, die vlak voor de miljoenennota het eerste deel van hun rapport publiceerde. Voor aanbevelingen hadden ze te weinig tijd - die verschijnen binnenkort. Hoogleraar empirische analyse van sociale en fiscale regelgeving prof. dr. Koen Caminada, verbonden aan de Universiteit Leiden, is lid van de Commissie Sociaal Minimum. Het aanvragen van toeslagen wordt volgens Caminada nu als een risico gezien: krijg ik het of niet, en als ik het krijg, moet ik het dan later weer terugbetalen? ‘Mensen moeten een risicovrijer-bestaan krijgen’, vindt Caminada. Maar hoe en wie gaat dat betalen?   Online hackers hoeven niet naar school Online doen jongeren alles wat we van hen op school verwachten: ze leren, oefenen en werken samen. Dr. Zowi Vermeire van de Universiteit Utrecht promoveerde op het onderwerp hoe jongeren zichzelf online vaardigheden aanleren. Ze keek naar leergemeenschappen op YouTube, Twitch en TikTok en heeft ontrafeld dat jongeren die niet graag naar school gaan, wel veel online kunnen leren. Hoe werkt zo’n TikTok-school, wat kan het reguliere onderwijs hiervan leren en wie houdt toezicht op het 'lesmateriaal' en de 'leraar' in die online communities?  Mooi Nederland Hoewel het niet opschiet met de bouw van nieuwe woningen is prof. dr. Paul Hekkert van de TU Delft vooral blij dat het doel is om een ‘Mooi Nederland’ neer te zetten. ‘We vinden dingen het mooist die met een minimaal ontwerp een maximale uitwerking hebben.’ Maar wat is schoonheid? Kunnen we esthetiek met een bepaalde theorie vaststellen? En waarom vinden we lelijke dingen zoals het frietkot, Hoog Catharijne en skipakken uit de jaren ‘80 opeens weer prachtig? Hoe werkt dat in ons brein?  

Het aanbod aan radicale politiek is groter dan de vraag van kiezer en de kiezer is consequent teleurgesteld. Econoom prof. dr. Bas Jacobs deelt zijn visie op de oorzaak. Psychiater prof. dr. Jim van Os analyseert de collectieve geestelijke gesteldheid, en legt de vinger op de zere plek: een gebrek aan verbondenheid.

Velen in de geschiedenis die tot grote dingen in staat bleken, waren ook een beetje gek. Of heel erg gek. Hoewel dat een term is die psychiater dr. Jim van Os liever niet bezig. In deze aflevering brengt hij een ode aan gekte en is hij kritisch op de GGZ, die zelf kenmerken van waanzin vertoont.

De afgelopen jaren is er door het kabinet met geld gesmeten, maar gratis geld behoort tot het verleden. Wat moeten we weten over hoe de overheid geld uitgeeft en welke plannen zij op de lange termijn heeft? Econoom prof. dr. Bas Jacobs schuift aan over geldsmijterij en zijn wensen voor Prinsjesdag.

Het mag wel een paar miljard minder De afgelopen jaren is er door het kabinet met geld gesmeten, een klimaatfonds hier, een stikstof fonds daar, nog wat hulp bij corona en natuurlijk moeten we het innovatiefonds niet vergeten. Maar het gratis geld schijnt nu toch echt op te zijn met de stijgende rente en de berekeningen van de deze week verschenen Studiegroep Begrotingsruimte zijn niet mals. Als we zo doorgaan bouwen we een enorme schuldenlast voor de volgende generatie op. Prima, dan zijn we er toch niet meer?! Of moeten we toch eens luisteren naar die economen die tegenwoordig vrij eensgezind zijn. Wonderbaarlijk, en dat in tijden dat het politieke speelveld dat juist niet is en bijna uit de voegen barst door de polarisatie. Help, prof. dr. Bas Jacobs, hoogleraar Overheidsfinanciën, hoe pakken we dit aan?  Geniaal of gek? De biografie van Elon Musk (geschreven door Walter Isaacson) laat een man zien die een uniek succes is, en tegelijkertijd kampt met trauma’s en asperger. Musk is niet het enige genie met een steekje los. Steve Jobs en Bill Gates hebben ook autisme. Winston Churchill en Abraham Lincoln kampten met depressies. En Bart Chabot en Pierre Wind zijn notoire ADHD’ers. Zijn zij ondanks of dankzij zijn psychische aandoening succesvol? Psychiater prof. dr. Jim van Os beschouwt geestesziekten liever als ‘mentale variatie’, die je heel goed in je voordeel kan gebruiken.  De schadelijke werking van licht Bepaalde moleculen vallen uit elkaar als ze botsen met licht. Dit kan gebruikt worden om water te zuiveren, maar het kan er ook voor zorgen dat voedingsstoffen afgebroken worden of dat kunstwerken vervagen. Jonge dokter dr. Iris Groeneveld onderzocht hoe deze fotodegradatie precies werkt. Want als we niet weten hoe het werkt, kunnen we kunst nooit beschermen tegen lichtschade.  Een oplossing tegen het woningtekort: Krotbelasting  De Belgen proberen leegstand tegen te gaan met zogenaamde ‘Krotbelasting’, een belasting op leegstaande panden. Nederland kent een vergelijkbare verordening in 16 gemeenten. Wat Sandra Beckerman (#2 op de SP-lijst) betreft zou dit landelijk ingevoerd moeten worden. Hoe flink hoog moet die belasting eigenlijk zijn voor de vaak flamboyante huisjesmelkers en wie gaat dat allemaal controleren of de gordijnen te lang dicht blijven? 

In de nazit met prof. dr. Ronald Kroeze en dr. Ini Vanwesenbeeck kon Jort het toch niet laten om die geschiedenis van de corruptie toch nog eens goed onder de lope te nemen. Waarom doen Singapore en Denemarken het zo goed? En wat hebben Trump en Omtzigt gemeen? 

Hoeveel geld verdient Jort met die TikTokfilmpjes? En waarom staan we opeens allemaal in dezelfde rij bij die koekjesbakker of parfumwinkel die je op social media ‘toevallig’ voorbij zag komen? Hoe werkt dat, die sluikreclame en dat ge-influence op social media? En hoe invloedrijk is dat Chinese social media bedrijf waar de Tweede Kamer zich afgelopen week over heeft laten bijpraten? Dr. Ini vanWesenbeeck is communicatiewetenschapper en praat je bij. 

We zitten midden in de parlementaire enquête over Fraude-aanpak en wat we nu opnieuw horen is dat onze fraude-aanpak verre van goed is. Maar toch staan we hoog op de lijst van de corruptie-index. Klopt dat dan wel? En waarom staat Denemarken elk jaar bovenaan in die lijstjes? Hoe gaat het met Oekraïne en hun strijd tegen omkoping nu de minister van Defensie is ontslagen? Prof. dr. Ronald Kroeze, verbonden aan de Radboud Universiteit doet hier al jaren historisch onderzoek naar en legt uit. 

Hoe corrupt is Nederland?  Hebben we net een week achter de rug van een parlementaire enquête over Fraude-aanpak en wat we nu opnieuw hebben gehoord is dat onze fraude-aanpak verre van goed is. Maar toch staan we hoog op de lijst van de corruptie-index. Klopt dat dan wel? En waarom staat Denemarken altijd bovenaan? Hoe gaat het met Oekraïne en hun strijd tegen omkoping nu de minister van Defensie is ontslagen? Prof. dr. Ronald Kroeze, verbonden aan de Radboud Universiteit doet hier al jaren historisch onderzoek naar en legt uit.  Zwarte gaten, je ziet ze nauwelijks, maar ze zijn er wel Je kunt je heel klein voelen als je leest over de laatste wetenschappelijke publicaties over ons universum en de mysterieuze zwarte gaten. Onze jonge dr. van dienst, Lieke van Son gaat ons uitleggen dat die zwarte gaten helemaal niet zo uitzonderlijk zijn, maar dat je ze als een soort chemisch fabriekje moet beschouwen. Zonder een zwart gat is er echt niets. En als ze op elkaar botsen, kun je dat zelfs horen op aarde.  Laat je niet influencen Ook in de rij gestaan tijdens de vakantie bij bijzonder bakkertje of parfumwinkel die je op social media ‘toevallig’ voorbij zag komen? Hoe werkt dat, die sluikreclame en dat ge-influence op social media? En hoe invloedrijk is TikTok eigenlijk, het Chinese bedrijf waar de Tweede Kamer zich deze week over heeft laten bijpraten? Dr. Ini Vanwesenbeeck is communicatiewetenschapper en  weet alles over de mom- en fitfluencer. 

Klimaatwetenschappers krijgen regelmatig te maken karaktermoord. Of roepen ze dit op zichzelf af, als ze mee gaan demonstreren met bijvoorbeeld Extinction Rebellion? Jort bespreekt het met prof. dr. Maarten van Aalst en dr. Edwina Hagen. 

Overstromingen, gigantische hagelstenen, langdurige droogte - is er ook nog gemiddeld weer? We vragen het prof. dr. Maarten van Aalst, hoofddirecteur en Chief Science Officer van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI). Is er nog iets aan te doen, aan die extremen? En zo ja, wat kost dat? 

Er mag ook niets meer.... Maak je een keer een grapje over iemands kledingsstijl omdat diegene weigert hakken aan te doen op het bordes of bij het schudden van de hand van een hoogwaardigeidsbekleder, ben je gelijk een karaktermoordenaar en eindig je in de HJ Schoo-lezing. Maar wanneer wordt die karaktermoord gepleegd? Wat is de grens tussen achterklap en een fluistercampagne die de politieke carrière zal beëndigen? Te gast is dr. Edwina Hagens, cultuurhistoricus en verbonden aan de VU te Amsterdam. 

Het politieke belletje Dat in de Europese Unie sprake is van een ondoorzichtige banencarrousel werd afgelopen week maar weer bewezen. Zonder enige vorm van transparantie bleek het ineens Wopke Hoekstra te zijn die door de regering naar voren werd geschoven als kandidaat om Timmermans’ plek in de Europese Commissie op te vullen. Volt Tweede Kamerlid Laurens Dassen vindt het een kwalijke zaak dat het parlement hier van tevoren niet beter over is geïnformeerd. Bovendien heeft hij zijn twijfels bij Hoekstra als persoon, die in Europa nu niet bepaald te boek staat als verbinder. We gaan er met zijn allen aan De berichtgeving omtrent het weer was deze zomer opnieuw om défaitistisch van te worden. Bosbranden en modderstromen wisselden elkaar af, en ondertussen staat het orkaanseizoen alweer voor de deur. Om nog maar te zwijgen van al dat natuurgeweld waar we uiteindelijk helemaal niet tegen op gewassen zijn (lees: vulkaanuitbarstingen, aardbevingen, tsunami’s en nog zo wat). Prof. dr. Maarten van Aalst bekleed als hoogleraar natuurrampen de perfecte leerstoel om ons een beetje licht in deze donkere tijden te verschaffen. O, en daarnaast schijnt hij ook nog iets bij ons landelijke weerinstituut in De Bilt te doen. Betaalbare zorg, het kan best wel Onze jonge dr. van dienst heeft de zorg zorgvuldig (...) bestudeerd en kwam tot de conclusie dat het wenselijke systeem van ‘waardegedreven zorg’ niet altijd goed functioneert. En dan is dat nog mild uitgedrukt. Want krijgt de patiënt wel de behandeling die zijn of haar leven verbetert? En wat gaat er schuil achter dat jargon van zorgmanagers, ziekenhuisbestuurders en verzekeraars? Gijs Steinmann van de Erasmus Universiteit zocht het uit.  Je karakter of je leven! Dr. Edwina Hagen is expert op gebied van karaktermoord. Als cultuurhistoricus ontdekte zij dat dit fenomeen reeds eeuwen voorkomt, al wordt het pas sinds de jaren ‘80 van de vorige eeuw als zodanig geoormerkt. Voorspellen is iets waar Hagen zich, zoals een waar historicus betaamt, niet graag aan waagt. Toch ziet ze in de aanloop naar de komende verkiezingen ontwikkelingen die op zijn minst de schijn van pogingen tot karaktermoord wekken. Zo wordt Frenske door rechts geframed als autoritair figuur die bovendien de campagne van het GroenLinks-PvdA-verbond met wachtgeld uit Brussel spekt, en is tegen Pieter Omtzigt al geruimere tijd een fluistercampagne gaande. Wanneer leiden dergelijke aantijgingen tot succes en wanneer niet? Hagen neemt ons mee op een reis door heden en verleden.

Een politicoloog + een professor op het gebied van dieren & duurzame voedselsystemen = een gesprek over de stem van de boer, die wel degelijk iets te kiezen heeft, straks. Maar weet 'ie wat goed voor hem is? Met dr. Roderick Rekker en prof. dr. Imke de Boer.

Hoe gaan we ervoor zorgen dat de boeren die het landschap beheren, dat zodanig doen dat het goed is voor bodem en natuur, voor dier en mens? Prof. dr. Imke de Boer van de Wageningen Universiteit presenteert haar visie op de toekomst van onze landbouw en pleit in plaats van een landbouwakkoord voor een voedselakkoord. Podcast Iris Sommer: In de diepte: Baan door het Brein (https://open.spotify.com/show/58fY8Bd2mzyjd8sJ6j1ty9?si=f17f2c72db864501)

De partij waar iedereen op zat te wachten, Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt is aangekondigd. Wat bedoelt hij precies met Goed Bestuur (let op de hoofdletters!) en is dat wel zo wenselijk? Van welke partijen pakt hij de kiezers af? En kan de man jonge kiezers aanspreken? Te gast is politicoloog dr. Roderik Rekker van de Radboud Universiteit die onderzoek doet naar kiesgedrag.

Het Politieke Belletje “Hoe zit het nou met die F-16’s voor Oekraïne” vragen Kamerleden zich af, zo ook Alexander Hammelburg van D66. Zijn eigen minister Ollongren werd deze week weinig concreet over wanneer de vliegtuigen worden verscheept en hoeveel er nou eigenlijk naar het front gaan. Meer duidelijkheid wil Hammelburg, maar waar ligt voor hem de grens van hulp aan Zelensky? Of sturen we onze nieuwe F-35 er gelijk achteraan?   Omtzigt, wie stemt daar eigenlijk op?  De partij waar iedereen op zat te wachten, Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt is nog geen week geleden aangekondigd. Als je naar de peilingen kijkt, lijkt dat wel zo met zo’n 46 virtuele  zetels. Wat bedoelt Omtzigt eigenlijk met zijn streven naar Goed Bestuur (let op de hoofdletters!) en is dat wel zo wenselijk? Van welke partijen pakt hij de kiezers af? En wat gaat de jongere kiezer doen die voor het eerst mag stemmen? Te gast is politicoloog dr. Roderik Rekker van de Radboud Universiteit die onderzoek doet naar kiesgedrag.  Innoveren kun je leren Wie bedenkt er nou zoiets als een vaatwassser of een ruitenwisser? Wanneer denk je, dit kan anders en vooral, makkelijker? Onze jonge dr. van dienst, dr. Max Mulhuijzen heeft zich verdiept in deze vraag en gekeken hoe dat creatieve proces verloopt. Heb je een kantoor nodig en een goed team? Of werkt de uitvinder beter thuis aan de keukentafel aan de innovatie?  Kringlooplandbouw - Toekomst - Kringlooplandbouw - Toekomst Het wordt al jaren gezegd en is ook in ons landbouwbeleid opgenomen, de kringlooplandbouw. Wat je oogst aan mineralen, stop je ook weer terug in de grond. Zo blijft alles in balans en gezond. Het klinkt alleen makkelijker dan je denkt, en het is ook niet de goedkoopste oplossing. Volgens prof. dr. Imke de Boer van de WUR  moeten we hard ons best doen om toch deze kringloop aan te zwengelen. Groen gras, tevreden dieren en dan ook een gelukkige boer? Alvast wat tips voor het nieuwe kabinet. 

Met een expert op het gebied van lobbyisme en eentje op het gebied van koeien in de uitzending, kom je bij het napraten aan de bar al gauw uit op de landbouwlobby. Te gast zijn prof. dr. Caelesta Braun en kunstenares dr. Marleen Felius.

Alles wat u altijd al over ons nationale symbool, het boegbeeld van de Hollandsche weilanden, De Koe, wilde weten maar niet durft te vragen nu die bonte strontmachines het gedaan hebben. De koe is weliswaar een bron van klimaatkwaad, maar dat heeft veel te maken heeft met het creëren van hyperproductieve, opgevoerde koeien.

Wie is er in Nederland eigenlijk de baas: bedrijven, burgers of buitenlui? Met nieuwe verkiezingen op komst breekt weer een interessante tijd aan voor lobbyisten. Het is het onderzoeksterrein van prof. dr. Caelesta Braun en in gesprek met dr Kelder pleit zij voor openbaarheid in belangenafwegingen bij de totstandkoming van wetgeving.

Jort buigt zich over lobbyisten, want wie is er eigenlijk de baas; bedrijven, burgers of buitenlui? Met prof. dr. Caelesta Braun. Voorts, alles wat u altijd al over ons nationale symbool, de koe, wilde weten maar niet durft te vragen nu die bonte strontmachines het gedaan hebben. Met kunstenares dr. Marleen Felius. Daarnaast jonge doctor Willemke Stilma over buikligging op de Intensive Care en een belletje met GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee  over de minderbedeelden.

Ervan uitgaande dat oorlogszucht nu eenmaal in de mens zit: moeten we pacifistisch pogen te zijn, of standvastig optreden? In dit enigszins uit de hand gelopen academisch kwartiertje proberen Jort en zijn gasten psycholoog dr. Martin Appelo en sanctie-expert mr. Heleen over de Linden eruit te komen.

In theorie sanctioneren we Rusland, in de praktijk doen we kleptocraten onze fabrieken cadeau. Raken de sancties tegen Rusland doel of schieten we vooral in eigen voet? In gesprek met mr. Heleen over de Linden over geplaagde en profiterende oligarchen.

Niet eerder verlieten er zoveel Kamerleden in zo weinig tijd het parlement. De redenen zijn ook anders dan gewoonlijk, constateert psycholoog dr. Martin Appelo. 

Hebzucht, hoogmoed, lust, afgunst… Aan de hand van de zeven zonden analyseert Appelo de hel die wij op aarde gecreëerd hebben, die de Tweede Kamer heet. Verder wenden we de steven richting Rusland: zijn de sancties aan het adres Russische oligarchen wel zo’n straf? Het verhaal doet de ronde dat de fabrieken die wij achterlaten  cadeau worden gedaan aan kleptocraten. Met mr. Heleen over de Linden, is gespecialiseerd in sancties en weet hoe dat zit. Jonge doctor Anne de Munter weet hoe moeilijk het is om gereformeerden zich te laten vaccineren, maar er is hoop. 

Er is op universiteiten en in de wetenschap tegenwoordig niet vanzelfsprekend nog ruimte voor tegendraadse onderzoekers. Wat is goede wetenschap precies en hoe kunnen we dat faciliteren op universiteiten? Daarover praat Jort na met zijn gasten prof. dr. ir. Nico van den Brink van de Wageningen Universiteit en prof. dr. Jan Bransen.

Bijen en vlinders, op wegen kon je ze al zelden bekennen, maar op de velden vliegen ze je  ook niet echt meer om de oren. We gebruiken tegenwoordig minder gif, maar wát we gebruiken, is toxischer. En dan zijn er nog stoffen als lood en kwik, en het groeiende probleem van medicijnresten. Met de Wageningse prof. dr. ir. Nico van den Brink van de Wageningen Univeresiteit duikt dr Kelder in de milieutoxicologie en stuit op allerlei effecten in zoogdieren en vogels waar we nog maar weinig van weten. Het artikel op Follow the Money: "Toxicoloog Tennekes had al die tijd gelijk over bijensterfte"

Het is een trend op Nederlandse geneeskundeopleidingen: het afschaffen van cum laude voor promovendi. VUmc deed het, nog drie (van de in totaal acht) overwegen het. Het doel? De burnout-epidemie beteugelen. Voor dr Kelder is dat geen argument, maar voor die van de tegendraadse professor Jan Bransen van de Radboud Universiteit is hij wél vatbaar.

Met de Wageningse prof. dr. ir. Nico van den Brink duikt dr Kelder in de milieutoxicologie en stuit op allerlei effecten in zoogdieren en vogels waar we nog maar weinig van weten. Als het aan prof. dr. Jan Bransen ligt, stoppen we overal per direct  met het toewijzen van het predicaat cum laude. Laat mensen zichzelf beoordelen!  En socioloog dr. Kjell Noordzij wisselde voor zijn promotieonderzoek van gedachten met tal van praktisch geschoolden. Veel van hen bljken een grote afstand tot de Haagse politiek ervaren.

In gesprek over alfa's en bètas, kunnen rekenen en niet kunnen rekenen, en onze omgang met urgente en complexe problemen. In de nazit zet dr Kelder de uitzending voort met zijn gasten prof. dr. ir. Herman Russchenberg en dr. Willem Melching.

 In een wereld waar we allemaal hetzelfde moeten vinden, heeft de autonome denker het moeilijk. Als hij daar überhaupt nog in voorkomt. Hoe zou een zelfdenker als Karel van het Reve zich staande hebben gehouden, in tijden van woke geweld en cancel culture? Waar vinden wij in het huidige medialandschap nog grote onafhankelijk denkers? Die vragen liggen voor aan Melching, de biograaf van Karel. Literatuur: De Zelfdenker (https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/zelfdenker-gebonden/) (Prometheus). Karel van het Reve: Voor beginners en gevorderden. (https://www.vanoorschot.nl/karel-van-het-reve-voor-beginners-en-gevorderden/) (Van Oorschot)

De wereld staat in de fik, vrij letterlijk helaas, maar in dr Kelder en Co even geen apocalyptisch gesomber over klimaatopwarming. Wat wel: constructieve inbreng! Prof. dr. ir. Herman Russchenberg komt met manieren om het klimaat te sturen zodat opwarming wordt tegengegaan. Van het nabootsen van vulkanen tot het opspuiten van de Noordpool en het witter maken van wolken.

Een wolkendoctor voor al uw klimaatkwaaltjes Terwijl Nederland gebukt gaat onder een sluier van miezer en grauwigheid, kan de hitte in Zuid-Europa voorlopig niet op. Stel je voor dat je in die temperaturen moest werken, je zou er warempel eerder van met pensioen gaan. Afijn, deze week geen Noord-Zuid tegenstellingen bij dr Kelder, maar oplossingen, voor het klimaatprobleem welteverstaan! Prof. dr. ir. Herman Russchenberg blijft in dat opzicht graag weg bij alle doemscenario’s. Dit is gezien zijn professie misschien ook niet zo gek, want hij houdt zich bezig met climate engineering: manieren waarop we het klimaat zo kunnen sturen dat opwarming wordt tegengegaan. Wat is de potentie van het nabootsen van vulkanen, het witter maken van wolken en het opspuiten van de Noordpool? Russchenberg weet er alles van. Met uitsterven bedreigd: de onafhankelijk denker In een wereld waar we allemaal hetzelfde moeten vinden, heeft de autonome denker het moeilijk. Als hij daar überhaupt nog in voorkomt. Hoe zou een zelfdenker als Karel van het Reve zich staande hebben gehouden, in tijden van woke geweld en cancel culture? Die vraag ligt voor aan zijn nieuwe biograaf, de historicus dr. Willem Melching. Het failliet van de faillissementsprocedure Een faillissement is op zichzelf al vervelend genoeg, maar spelen er maatschappelijke belangen mee, dan krijgt het een extra rauw randje. In dergelijke situaties vindt dr. Erik de Kloe dat zowel schuldeisers als andere betrokkenen hun zegje moeten kunnen doen. Vooralsnog ligt de verantwoordelijkheid tijdens dit proces in Nederland hoofdzakelijk bij de curator en de Kloe pleit ervoor dat meer stemmen gehoord worden. Nu is de hamvraag natuurlijk: in hoeverre dient VanMoof het maatschappelijke belang? Dr Kelder houdt daar zo zijn eigen visie op na, maar vraagt het vandaag liever aan iemand die ervoor heeft doorgestudeerd.

In de nazit van de uitzending vorige week praat dr Kelder met zijn twee afval-experts, econoom prof. dr. Raymond Gradus en gedragswetenschapper dr. Kees Keizer, door over alledaagse problemen met afval. Zoals: waar breng je een afgedragen kasjmieren trui heen, als je niet wil dat 'ie op een vuilnisbelt eindigt?

In de zomertijd eet de mens weer en masse op straat en dat leidt tot met rommel bezaaide straten in steden. Gedragswetenschapper dr. Kees Keizer legt uit hoe die bergen afval in de publieke ruimte ontstaan, welke rol 16-jarigen spelen, en wat dat te maken heeft met normoverschrijding en kuddegedrag. 

De planeet wordt geplaagd door plastic, omdat de mens er maar geen genoeg van kan krijgen. Ja, plastic is een wonder, maar wel eentje die de wereld uit mag. In dr Kelder en Co ruim baan voor het plasticprobleem, met econoom prof. dr. Raymond Gradus, die enkele 'oplossingen' fijntjes fileert.

Polymeren of polyminderen?  De plastic berg blijft groeien, ook al hebben we sinds 1 juli een plastic tax en zijn de wegwerprietjes al verbannen. Hoe gaan we om met dit product? Vervangen met papier of glas is niet altijd ideaal en zeker niet altijd zo milieuvriendelijk. Maar recyclen is met meer dan 20 verschillende soorten blijft lastig. Hoe hou je plastic gebruik en verbruik economisch rendabel en vooral, hoe maak je van recyclen een winstgevende handel? Wat kunnen we leren van landen als Japan? Econoom en afvaldeskundige prof. dr. Raymond Gradus licht toe.  Wat zegt u? Schizofrenie? Ruim 1% van de wereldbevolking lijdt aan schizofrenie. Deze psychische stoornis is niet altijd even makkelijk te herkennen, maar onze jonge dr. van dienst genaamd Janna de Boer (RuG) heeft een methode ontwikkeld waarmee ze via taalanalyses schizofrenie sneller herkent. Hierbij heeft ze gebruikgemaakt van de nieuwste technologie zoals Machine Learning (vergelijkbaar met ChatGPT). Via iemands spraakgebruik kun je dan ook sneller constateren of er een terugval naar een psychose plaatsvindt.   Vuilnis weggooien, ook dat kun je leren Ergert u zich ook zo aan alle rommel op straat? Waarom is het zo moeilijk voor al die mensen om naar de prullenbak te lopen? Of iets ín de bak te gooien, in plaats van ernaast? U gelooft het vast niet, maar dit gedrag is allemaal wetenschappelijk te verklaren. En nog beter, het is ook nog te sturen. Prima wetenschap waar we graag iets van opsteken. De geleerde dr. Kees Keizer praat ons bij. Nu maar hopen dat de vuilniswagen die elke week dwars door onze uitzending heen rijdt en bezemt, een ommetje maakt. 

In de nazit preluderen de heren op wie straks welke lijst trekt en hoe dat politieke landschap er dan komt uit te zien. Ze doen een Pooltje Politiek, waar jij ook aan kunt meedoen. Er is een prijs te winnen! Kijk op Pooltje Politiek (https://www.nporadio1.nl/nieuws/politiek/930b4834-290e-42e3-8c42-3b73a665e944/wie-trekt-straks-welke-lijst-doe-mee-met-de-politieke-pool-van-dr-kelder-en-co) voor het formulier.

Een nieuwe generatie politici is aan zet. Hoe gaat het nieuwe bestuur van Nederland eruit zien? In het tweede deel van dit tweeluik richten we de blik op oneindig en praat dr Kelder met hoogleraar Staats- en bestuursrecht prof. dr. Wim Voermans, oud SP-Kamerlid prof. dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse Waarden te Rotterdam en essayist en historicus dr. Geerten Waling uit Leiden. 

Rutte als premier en zijn vijfde kabinet zijn verleden tijd. Wie zag het aankomen, in hoeverre was het onvermijdelijk en in welke staat verkeert de Kamer nu? In het eerste deel van dit tweeluik praat dr Kelder met hoogleraar Staats- en bestuursrecht prof. dr. Wim Voermans, oud SP-Kamerlid prof. dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse Waarden te Rotterdam en essayist en historicus dr. Geerten Waling uit Leiden. 

GEHELE UITZENDING Hoe verder na 13 jaar Rutte? Wie volgt Hoekstra en Kaag op? Zal zich de komende maanden een tweestrijd ontwikkelen tussen Dilan en Lientje? Of zullen er nieuwe partijen herrijzen zoals die van de volksheld Pieter Omtzigt?  Te gast zijn drie Binnenhof-watchers (al zit het kabinet de komende vijf jaar een ruime kilometer verderop) die hun blik werpen op de afgelopen week. Wie zag het afscheid van dit kabinet en Rutte aankomen en is dit handig getimed of was het nu echt klaar met 'onze man met de appel op de fiets’?  Prof. dr. Wim Voermans zei het een paar maanden geleden al, toen Rutte te gast was bij de opname van de Jortcast, dat het voor elke langzittende Nederlandse premier erg lastig is om afscheid te nemen en dat dit altijd lelijk en abrupt gaat. Hoe lelijk was dit? Ligt het mes nog in de keukenla of is het in iemands rug geëindigd? Prof. dr. Ronald van Raak (oud Eerste en Tweede Kamerlid namens de SP) kijkt graag veel verder terug. Wat zijn onze Erasmiaanse waarden in Nederland? Heeft dit huidige kabinet eraan voldaan? En wie is het werkelijke politieke talent? Dr. Geerten Waling volgt het huidige Haagse kritisch vanuit zijn functie als columnist voor EW Magazine. Waarom nu zo lyrisch over alle vertrekkende kopstukken van de coalitiepartijen zoals Kaag? Want echt bewezen hebben ze zich ook niet, meent deze historicus. Laat je niet vangen in dat web van de gehaaide spindoctors, waarschuwt Waling. De campagne is in ieder geval van start gegaan en wij bij dr Kelder en Co blikken terug en vooruit over hoe het ons verging en vergaat met en zonder Rutte, met de nieuwe bestuurscultuur, nieuwe partijen en mogelijke nieuwe coalities. 

Half mei sprak dr Kelder op het live NPO Podcast Event met drie van zijn favoriete gasten de grote onderwerpen van deze tijd, in quiz-vorm. Weet jij het beter dan de doct- en professoren van dienst? Met prof. dr. Iris Sommer, dr. Peter-Hein van Mulligen en dr. Jelle van Baardewijk.

We denken dat we de wetenschappelijke wereld wel zo’n beetje hebben uitgespeeld. Maar er schuilt zoveel creativiteit en ontspanning in het uitgangspunt van niét-weten. Prof. dr. ir. Tjerk Oosterkamp is hoogleraar Experimentele Natuurkunde te Leiden en legt uit wat we kunnen leren van de allerkleinste deeltjes in het universum.

Een vroegtijdige val van een kabinet levert de partij die de premier levert gemiddeld vijf procent electorale winst op. Dat zegt politicoloog dr. Mariken van der Velden in dr Kelder en Co tegen invallend presentator Rosanne Hertzberger, op de dag nadat het kabinet viel. En zo'n val kan nadelige effecten op de democratie als geheel. In gesprek met de universitair hoofddocent Politieke Communicatie over partij- en landsbelangen.

Deze week presenteert Rosanne Hertzberger en te gast zijn dr. Mariken van der Velden, verbonden aan de VU en is gespecialiseerd in politieke communicatie. Wat hebben we de afgelopen 24 uur aan communicatie gezien?    De jonge dr. Marcello Aspria weet alles over medische patiendossiers en hoe die de afgelopen 15 jaar in de file stonden op de digitale snelweg.    En hoe zit ons leven in elkaar? Dat kan (niet) verklaart worden door de kwantum mechanica dat bewijst dat een deeltje op twee plekken tegelijk kan zijn. Wat zegt dat over ons wereldbeeld en over ons omniversum? Met natuurkundige prof. dr. ir. Tjerk Oosterkamp van de Universiteit Leiden. 

Volodymyr Zelensky, van clown naar president. Wie is deze man in dat olijfgroene shirt die ook ooit miljoenen Russen via romantische koemdies liet lachen? Hoe functioneert hij in deze oorlog en waarom lukt het hem zijn boodschap van verzet tegen Poetin wereldwijd te verspreiden en nieuwe wapens te krijgen? En lukt het hem de corruptie te bestrijden of is hij zelf onderdeel van belastingontduiking en omkoping? Wat is de kracht van Volodymyr Zelensky, juist nu ook de macht van Poetin verder lijkt te verzwakken?  Te gast zijn journalist, oud-Ruslandcorrespondent (NRC) en schrijver van het boek 'Zelensky - de Oorlogspresident' (aanrader!) Steven Derix en prof. dr. Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Russische Geschiedenis en Politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. 

Gemiddeld krijgen we steeds later en steeds minder kinderen. Evolutionair psycholoog Mark van Vugt legt uit hoe het komt. Dat is een complex probleem voor de maatschappij. Met Van Vugt en econoom prof. dr. Barbara Baarsma bespreekt dr Kelder hoe je mensen kan stimuleren elkaar eerder te bevruchten.

Een driftige baas met een kort lontje, dat is niet meer van deze tijd. Autoritair, ongepast of gewoon grensoverschrijdend in de ruime zin van het woord? De in allerijl gespecialiseerde onderzoeksbureautjesregistreren gretig al uw klachten over bazen die uit de band sprongen. Dennis Wiersma en een eerste Kamervoorzitter waren onlangs nog subject. Worden alle sociale verhoudingen daardoor nu veiliger, en wat is dat precies: veiligheid op de werkvloer? In gesprek met evolutionair psycholoog dr. Mark van Vugt.

Wil Nederland haar welvaart behouden, dan is migratie onmisbaar. Om de economie draaiende te houden in een vergrijzend arbeidslandschap kunnen we de extra handen goed gebruiken. Maar ongebreidelde instroom brengt de sociale cohesie in gevaar. De politiek handelt weinig voortvarend, maar gelukkig zijn daar denktanks als die van prof. dr. Barbara Baarsma die de feiten op een rij zetten en daar conclusies uit durven trekken.  Klik hier (https://denkwerk.online/rapporten/migratie-als-motor-juni-2023/) voor het rapport van prof. dr. Baarsma en haar collega's.

Wat Rutte mee moet nemen uit Afrika Afgelopen week was Mark Rutte op migratietournee door Afrika. Maar welke deal zou hij eruit moeten slepen? Prof dr. Barbara Baarsma, econome en verbonden aan de UvA heeft met haar denktank een rapport geschreven over migratie in Nederland. Zonder nieuwe Nederlanders zal ons land vergrijzen en vastlopen. Maar wie moet hier dan wonen en kun je selecteren? En moeten we die vurig gewenste ‘groene groei’ wel willen? Morgen staan de actievoerders klaar bij Tata Steel, zij willen zogenaamde degrowth, volgens Baarsma onmogelijk en onhoudbaar.  Morele vragen op de werkvloer Hoe bespreek je morele vraagstukken op de werkvloer? Denk dan bijvoorbeeld aan uiteenlopende onderwerpen zoals wat seksueel grensoverschrijdend gedrag is, maar ook of je wel of niet meewerkt aan dierproeven. Dit soort dilemma’s zijn niet altijd makkelijk bespreekbaar binnen een bedrijf waarin iedereen andere belangen heeft in een productieproces. Hoe pak je dat aan? Onze jonge dr. van dienst, Henriette Bout heeft daar jarenlang onderzoek naar gedaan bij Nyenrode en legt uit.  De boze, witte man Er ligt een week van boze, witte (oude) politici achter ons. De een gooit het bijltje erbij neer en de ander doet nog een verwoede poging bovenop de rots te blijven zitten. Waarom gedragen die mannetjes zich zo? Waarom al dat geschreeuw en al die intimidatie? Volgens prof. dr. Mark van Vugt is dit gedrag te verklaren vanuit de evolutie. Maar belangrijker, is het af te leren? Of gaan de vrouwen dit gedrag ook overnemen? En nu we het toch over vrouwen hebben, een ander ding dat Mark ook heeft onderzocht samen met een groep internationale onderzoekers, waarom vrouwen tegenwoordig geen kinderen meer willen en wat dat betekent voor de wereldbevolking. Ook dat pogen we te bespreken.

In de nazit praten we met filosoof dr. Ad Verbrugge en seksuologe dr. Marieke Dewitte over BDSM en andere seks-gerelateerde zaken. BDS-wat?! Geen zorgen. Voor de nette mensen komen ook onderwerpen als monogame relaties in de 'ik'-maatschappij, de oude Grieken en de maatschappelijke imact van seksuele frustratie aan bod.

Jongeren beginnen later aan seks, het is niet al te best gesteld met ons zelfbeeld en over een aantal jaar hebben we evenveel singles in Nederland als stelletjes. Dat kan natuurlijk allemaal, maar wat betekent dat voor onze seksualiteit? Doen we het nog wel met elkaar? En wie geniet er meer van? De single of het echtpaar dat al 25 jaar huis, haard en bed deelt? Seksuologe dr. Marieke Dewitte van Maastricht University doet onderzoek naar hechtenis en seksuele opwinding. Ze legt uit en geeft ook nog wat tips. Altijd handig. 

‘De geschiedenis is ten einde’ concludeerde de socioloog Fukuyama in de jaren ‘90 in zijn gelijknamige boek. Little did he know dat één generatie na de ineenstorting van de communistische wereld nu, een paar decennia later, ook de liberaalkapitalistische orde in haar voegen zou kragen. Althans, dat constateert filosoof dr. Ad Verbrugge in zijn nieuwe boek De Gezagscrisis. Het werd een extra lange Jortcast, waarin dr. Verbrugge uitlegt hoe bij de overheid deugdelijkheid en rechtvaardigheid door de jaren heen steeds meer plaats maakten voor marktachtige systemen, met een toeslagenaffaires en andere crises van dien. Luisteren: - Jortcast nummer 256 over de coronamaatregelen met filosoof dr. Ad Verbrugge - Jortcast nummer 539, 540 en 541 over het politieke jaar 2022 met wijlen emeritus hoogleraar politieke theorie prof. dr. Meindert Fennema, universitair hoofddocent politieke communicatie dr. Mariken van der Velden en hoogleraar staatsrecht prof. dr. Wim Voermans. Lezen: - Essay 'De gezagscrisis' van Ad Verbrugge - 'Staat van verwarring: Het offer van liefde' van Ad Verbrugge - Artikel van The Sunday Times : https://www.thetimes.co.uk/article/inside-wuhan-lab-covid-pandemic-china-america-qhjwwwvm0 Artikel van The Wall Street Journal: https://www.wsj.com/articles/u-s-funded-scientist-among-three-chinese-researchers-who-fell-ill-amid-early-covid-19-outbreak-3f919567

We hebben er weer een crisis bij! Hoe leuk is dat?! ‘De geschiedenis is ten einde’ concludeerde de socioloog Fukuyama in de jaren ‘90 in zijn gelijknamige boek. Little did he know dat één generatie na de ineenstorting van de communistische wereld nu, een paar decennia later, ook de liberaalkapitalistische orde in haar voegen zou kragen. Althans, dat constateert filosoof dr. Ad Verbrugge in zijn nieuwe boek De Gezagscrisis. In dr Kelder en Co legt hij uit hoe de overheid deugdelijkheid en rechtvaardigheid door de jaren heen steeds meer plaats maakten voor marktachtige systemen, met een toeslagenaffaires en andere crises van dien. Het geheim van de hamstrings De topsport wordt sinds jaar en dag geteisterd door sportblessures en dat moet afgelopen zijn. Niet zelden is overbelasting de oorzaak van een blessure. Waarom zijn onze meetmethoden van spierbelasting middeleeuws en weten we er nog altijd te weinig van? Jonge doctor Erik Wilmes brengt daar verandering. Voor zijn promotie-onderzoek verwerkte hij kleine beweegsensoren in de kleding van topsporters, om de bewegingen van lichaamsdelen nauwkeurig te kunnen meten. In dr Kelder en Co deelt hij zijn conclusies. Seks in tijden van toenemende singles, doen we het nog wel?! Over een aantal jaren hebben we evenveel singles in Nederland als stelletjes. Dat kan natuurlijk allemaal, maar wat betekent dat voor onze seksualiteit, doen we het nog wel met elkaar en genieten we er dan net zo veel van als het echtpaar dat al 25 jaar huis, haard en bed deelt? Seksuologe dr. Marieke Dewitte van Maastricht University doet onderzoek naar hechtenis en seksuele opwinding. Ze legt uit en geeft ook nog wat tips. Altijd handig. 

Wat weten we nu allemaal over de oorlog in Oekraïne? In de nazit bespreekt dr Kelder alles met brigadegeneraal Han Bouwmeester waar ze in de live uitzending niet aan toe kwamen. 

Haat op politici, mede mogelijke gemaakt door sociale media. Veel Tweede Kamerleden hebben er last van, zegt dr. Liza Mügge, met name vrouwen, en dat kan er in resulteren dat ze zich niet langer kandidaat stellen voor een carrière als politicus.

Er zijn internationaal weinig afspraken over gemaakt, maar feit is dat de markt van private legers groeit. Veel in het nieuws momenteel is de Wagner Group, het zogenaamde elite-leger van de Russen. Wie zijn die mensen, wat hebben we te vrezen van leider Prigozjin en wat is nu precies hun verhouding met het Kremlin? In gesprek met brigadegeneraal dr. Han Bouwmeester van de Nederlandse Defensie Academie.

Een gebedsgenezeres die claimt autisme, adhd en nog zo wat kwalen te kunnen uitdrijven. Gevolg: kotsende kindjes, dus kan dat zo maar? D66-Kamerlid Rens Raemakers vindt van niet. Verder hebben we het over de haat die vrouwen in de politiek treft met Liza Mügge, en schuift brigadegeneraal dr. Han Bouwmeester aan om ons bij te praten over de oorlog en die prive-legers die daar te keer gaan.

Als je klimaatzaken kan voeren op basis van mensenrechten, valt er dan niet nog veel meer (aan) te klagen? In de nazit bespreekt dr Kelder de mogelijkheden van het sewen van smartphone-dealers en meer.

Als het aan onderzoeker dr. Levi van Dam (UvA) ligt, gaan alle jongeren met PTSS aan de MDMA. Werd er vroeger in de jaren '60 en '70 nog wild geëxperimenteerd met partydrugs in de psychiatrie, tegenwoordig is dat uit den boze. Zonde, vindt deze orthopedagoog, want stimulerende middelen hebben zo veel meer te bieden dan die impuls om de hele nacht te hakken en housen.

Aan de vooravond van Shell’s hoger beroep in de ‘klimaatzaak van de eeuw’ vraagt dr Kelder zich af: kunnen wij in een wereld waar overheid en bedrijfsleven het af laten weten, dan op de rechter vertrouwen voor het tegengaan van klimaatverandering? Mr. dr. Tim Bleeker doceert milieuaansprakelijkheidsrecht aan de Vrije Universiteit en ziet zijn vakgebied groeien en groeien. 

Het klimaat redden is nu aan de rechters Aan de vooravond van Shell’s hoger beroep in de ‘klimaatzaak van de eeuw’ en in een tijd waar voor het eerst een bank voor het gerecht wordt gesleept (te weten: BNP Paribas) vraagt dr Kelder zich af: kunnen wij in een wereld waar overheid en bedrijfsleven het af laten weten, dan op de rechter vertrouwen voor het tegengaan van klimaatverandering? Mr. dr. Tim Bleeker doceert milieuaansprakelijkheidsrecht aan de Vrije Universiteit en ziet zijn vakgebied groeien en groeien. Straks is de klimaatjurist niet meer weg te denken uit de wereld - als die er nog is, tenminste. De belangen van de designerbaby’s Nu we toch echt zelf de wensbaby kunnen creëren die we willen, in een reageerbuis, rijst de vraag: hoe zit het met de belangen van dat kind, dat nog niet bestaat? Want wie bepaalt of je een leven mag opzadelen met slechts één genetische ouder? Of juist drie? En als het dan in het belang van het kind is om niet te bestaan, wordt dan niet het kind de noodzakelijke eigenschap (namelijk ‘bestaan’ in de toekomst) ontnomen om belangen te hebben? Dr. Lisette ten Haaf is jurist en expert in de biotechnologie en bedacht een nieuwe benadering van dit paradoxale probleem.  Drugs tegen depressie Als het aan de onderzoeker dr. Levi van Dam (UvA) ligt, gaan alle jongeren met PTSS aan de MDMA. Werd er vroeger in de jaren '60 en '70 nog wild geëxperimenteerd met partydrugs in de psychiatrie, tegenwoordig is dat uit den boze. Zonde, vindt deze orthopedagoog, want psychedelica hebben zo veel meer te bieden dan die impuls om de hele nacht te hakken en housen. Je kunt je er ook blijkbaar gelukkiger door voelen, blijkt uit onderzoek en dan op een ander niveau dan iedereen in de club maar willen knuffelen. Samen met voormalig dancefeest-ondernemers Duncan Stutterheim en Wouter Tavecchio (onder de naam Make MDMA Medicine (https://makemdmamedicine.nl/#research)) poogt hij Nederland de voortrekkersrol te geven waar onderzoek van psychische hulp met MDMA aan jongeren plaats zal vinden. Zeg maar, verruim je geest op een positieve manier. 

De Europese Unie is een zegen, voor ons en voor de wereld. Dat concludeert prof. dr. Maarten van Rossem na de live uitzending in een gesprek met politiek filosoof prof. dr. Govert Buijs en econoom prof. dr. Steven Brakman.

De onderklasse voelt zich achtergesteld.. Maar wat is er te doen om ze tevreden te stellen? Politiek filosoof prof. dr. Govert Buijs over het belang van Europese eenheid in een globaliserende wereld, en vervangend presentator prof. dr. Maarten van Rossem over populistische erupties, een gevolg van verstandig beleid dat leidt tot een soort kortsluiting met grote delen van het electoraat. Ook te horen in deze aflevering in prof. dr. Steven Brakman, hoogleraar Internationale economie. Verstandig beleid leidt tot een soort kortsluiting met grote delen van het electoraat. Zo groot, dat het beleid zelf bedreigd wordt door de gevolgen van het beleid.

Een primeur voor het programma: de presentatie is in handen van een echte professor, bij gebrek aan de u bekende verslaggever. Prof. dr. Maarten van Rossem gaat in deze aflevering in gesprek met prof. dr. Steven Brakman, hoogleraar Internationale Economie aan de RuG. Doen wij het echt zo goed?  Brakman vertelt hoe de Nederlandse economie zich na de oorlog ontwikkeld heeft en richt zijn oog op de toekomst. Wat blijkt: het Nederlands bedrijfsleven blinkt uit in bijzaken en ja, er zijn grote uitdagingen.

Omdat vaste presentator dr Kelder schoenen aan het passen is in Italië, neemt zaterdag een echte doctor de honneurs waar. Prof. dr. Maarten van Rossem geeft leiding aan de gesprekken.  Hollands welvaren aan het wegvaren?  Nederland was ooit het land van onder meer de grote gasbel, het gefortuneerde Unilever en het puissant rijke Shell. Nu hebben we bijvoorbeeld het florerende Veldhoven. Wordt ASML de levensader van Nederland, zorgen allerhande geopolitieke ontwikkelingen ervoor dat ons rijke landje alle zeilen economisch moet bijzetten en wat is de rol van Nederland op het internationale speelveld? Hoogleraar internationale economie, prof. dr. Steven Brakman (RUG) vertelt hoe de Nederlandse economie zich na de oorlog ontwikkeld heeft en richt zijn oog ook op de toekomst.  De gans is het nieuwe stikstof voor de boer Stikstof, D66, Frans Timmermans, Christianne van der Wal. De boeren zijn de laatste jaren geconfronteerd met ontwikkelingen die hen niet zinden. Tot overmaat van ramp brengt onze jonge doctor een ander probleem voor agrariërs aan het licht. De grazende gans. Jonge doctor (bijna dan) Nelleke Buitendijk hoopt aankomende week te promoveren aan de Universiteit van Amsterdam. Haar proefschrift gaat over ganzen die oogsten verpesten.  Ideale ideologie Politiek filosoof prof. dr. Govert Buijs, die verbonden is aan de Vrije Universiteit, vertelt welke ideologieën er na de Tweede Wereldoorlog rondwaarden in Nederland. Vervolgens probeert hij te schetsen wat die ideologieën betekenden voor het denken over bijvoorbeeld politiek en economie. Wat zorgde voor Europese eenheid en is die eenheid nu aan het afbrokkelen? Binnenkort verschijnt er ook een boek dat Buijs samen met oud-premier Jan Peter Balkenende heeft geschreven. Dit boek gaat over de toekomst van de Europese markteconomie. Dus ook met Buijs wordt er in de glazen bol gekeken. 

Een academisch kwartiertje met voedingsdeskundige prof. dr. Jaap Seidell en historicus prof. dr. Ulbe Bosma over hoe de voedingsindustrie bepaalt wat we kopen.

We gebruiken het elke dag en eten er 40 kg van per jaar: suiker. Maar waarom willen we alles tegenwoordig zo zoet? Hoe is dat gegroeid en hoe krachtig is die suikerlobby? Prof. dr. Ulbe Bosma van het IISG heeft er een boek over geschreven getiteld 'The World of Sugar: How the Sweet Stuff Transformed Our Politics, Health, and Environment over 2,000 Years'. 

We worden allemaal dikker, ondanks ons toegenomen bezoek aan de sportschool en onze gezond-eterij. Prof. dr. Jaap Seidell (VU Amsterdam) is dé voedingsdeskundige van Nederland en legt uit waarom de wereldbevolking in omvang toeneemt.  Aanleiding voor dit gesprek was de column van Jort in het FD en de reacties daarop, want hoe groot is de rol van genen en omgeving op ongezonde gewichtstoename? (hier gratis te lezen) https://fd.nl/opinie/1474673/de-spekpandemie-kost-vet-veel-geld

In deze uitzending voor een van de grootste problemen van deze tijd (een waar je niks over mag zeggen want kwetsend): vet. De wereld is te dik, we bewegen te weinig, we vreten te veel en vooral te ongezond. In een ijdele poging het tij te keren nodigt dr Kelder een hoogleraar Voeding en Gezondheid uit, geflankeerd door een suikerprofessor die weet hoe het zoete goedje politiek, omgeving en gezondheid drastisch veranderde over een tijdsspanne van tweeduizend jaar.

Een aanzienlijk deel van ons leven zijn we aan het werk, en dat maakt werkgeluk een niet te onderschatten factor voor onze totale geluksgevoel. Wat maakt ons gelukkig op werk, en hoe is dat aan het veranderen? Een academisch kwartiertje napraten met prof. dr. Meike Bartels en prof. dr. Mark Levels.

Het is niet eenieder gegeven gelukkig te worden: je moet je genen een beetje mee hebben. Maar ook omgevingsfactoren spelen een rol. En ja, een opgewekt en symmetrisch gezicht helpt ook. In gesprek met prof. dr. Meike Bartels over hoe je ondanks alles wat al voor je bepaald is, toch nog een beetje gelukkig kan wordt. Want wees eerlijk, dat is toch het hoogste doel in het menselijk leven?

Banenveranderend, -vernietigen én -creëren. De invloed van robotisering op onze banen is groot, en de overheid doet te weinig aan voorbereiding daarop. In gesprek met prof. dr. Mark Levels licht toe.

Nu echt het einde van het werkende leven dankzij nieuwe robots? Tips om gelukkig te worden en te blijven. En de een zijn dood is de historicus zijn brood.  Tot slot bellen we met een Tweede Kamerlid over Turkmenistan.  Stop met werken! Nu Chat GPT op bijna elke thuis pc is geïnstalleerd, gaan we dan nu echt stoppen met het zware denkwerk? En wanneer wordt de fysieke arbeid overbodig? Naast Elon Musk en Bill Gates waarschuwt ook onze prof. dr. Mark Levels van de Universiteit Maastricht voor de grote gevolgen van robotisering. Help, professor, nooit meer werken, is dat leuk? En hoe moeten we onze maatschappij inrichten?  Geluk zit in hele kleine dingen We leven in een maatschappij waar geluk voor iedereen bereikbaar lijkt te zijn. Doe de juiste mindfulness cursus of laat de juiste operatie uitvoeren en je kunt baden in endorfine. Maar werkt het wel zo? Is dat gelukzalige moment of liever nog, langere periode haalbaar voor iedereen? Heb je soms gewoon genetisch domme pech dat vrolijkheid en tevredenheid nauwelijks in je leven ontspruiten? Geluksprofessor Meike Bartels van de VU te Amsterdam kan je uitleggen hoe iedereen toch gratis geluk kan vinden.  Dood aan de Amsterdamse grachten Tegenwoordig denken we in kloven, van regio tot platteland en van hypergezond tot morbide obese. En die scheidslijnen kunnen dan ook nog in kaart worden gebracht. Maar hoe zat dat vroeger, in de 19e eeuw? Was die sociale kaart ook zo helder en duidelijk? Jonge dr. Owen Lammertink deed onderzoek naar de doodsoorzaken van de bewoners van Amsterdam in die periode. De conclusies die daaruit getrokken kunnen worden, zullen je verbazen….

Dr Kelder gaat verder waar hij gebleven was met de premier. Aan bod: de dwarsigheid van Bolkestein, het stoïcisme van Thatcher en president Lyndon B. Johnson, over wie de meningen verdeeld waren, en meer. Videomateriaal: Helmut Schmidt versus Helmut Kohl, 1980 (https://youtu.be/IXfdciNyLmE?t=1251) Angela Merkel over excuses voor omgang met Poetin, 2023 (https://www.ardmediathek.de/video/ttt-titel-thesen-temperamente/altkanzlerin-angela-merkel-zu-besuch-auf-der-leipziger-buchmesse/das-erste/Y3JpZDovL21kci5kZS9iZWl0cmFnL2Ntcy8xZWYzMGMxNS1iYzZjLTQ3ZWUtYTMxNy1hZGRiYjc3OWVkZWU) Margareth Thatcher over de Brighton Bombing, 1984 (https://www.youtube.com/watch?v=Pw1qKy97VT0&t=2s) Frits Bolkestein in gesprek met Paul Rosenmöller, 2004 (https://youtu.be/Frbk0fPPkSI?t=1290) Jessica Ardern kondigt haar vertrek aan, 2023 (https://www.youtube.com/watch?v=TBrmC7-tSVQ) LBJ, documentaire over Lyndon B. Johnson (https://www.youtube.com/watch?v=Cm2UW624YWY)

Alles is politiek, maar is politiek ook alles? Deze Jortcast gaat minder over alledaagse Haagse malheur, haperende coalitieakkoorden en ontevreden landgenoten, alswel over het ambacht van politicus. Word je daarvoor geboren, of valt 't te leren? Drs. M. Rutte, over het premier worden, zijn, en het vooralsnog dertien jaar lang blijven. Videomateriaal: Speech van Winston Churchill in Den Haag, 1948 (https://www.facebook.com/beeldengeluid/videos/toespraak-van-churchill-op-het-congres-van-den-haag-1948/10153502898386688/) Ruud Lubbers in debat met Wim Kok, 1989 (https://www.youtube.com/watch?v=12lYZ7DYSws&t=461s)  

Boven de partijen, vastberaden, onverstoorbaar, simpel ingetogen en principieel principeloos. Dat zijn de kenmerken van een polderpremier met zitvlees. Maar is er ook zoiets als een houdbaarheidsdatum? Met prof. dr. Wim Voermans, hoogleraar Staats- en bestuursrecht, preludeert dr Kelder op het gesprek dat hij zal hebben met drs. M. Rutte. Ze bespreken voorgangers als Balkenende en Colijn, de constitutie en dissen Kamer-anekdotes op. Het boek van prof. dr. Wim Voermans: 'Onze constitutie: de geschreven en ongeschreven regels van het Nederlandse staatsbestel' (https://www.universiteitleiden.nl/nieuws/2023/03/wim-voermans-brengt-nieuw-boek-uit-onze-constitutie-de-geschreven-en-ongeschreven-regels-van-het-nederlandse-staatsbestel)

Bier zuipen, zwaaien naar Zijne Majesteit en Zelensky weren van ónze Dodenherdenking, is dat het enige wat we nog samen kunnen in ons verdeelde land? Ofwel: wie zijn wij, wat bindt ons, en hebben wij in ons land nog een gemeenschappelijke toekomst? Een gesprek met prof. dr. Will Tiemeijer over zijn essay 'Project Nederland' en binding met de natie. Project Nederland: link (https://www.wrr.nl/publicaties/verkenningen/2021/02/04/project-nederland-van-feitelijke-naar-gewenste-nationale-identiteit)

In het begin werkte het goed, maar vele jaren, toeslagen, regels, fraudemaatregelen en aanpassingen later is de bedrading van onze welvaartsstaat zó complex geworden dat het voor veel kwetsbaren moeilijk is om hulp te krijgen. Een basisinkomen zorgt dat we bevrijd worden van het ingewikkelde toeslagensysteem, denkt prof. dr. Marcel Canoy.

Basisinkomen Toeslagen aanvragen, toeslagen terugbetalen, toeslagen toch rechtmatig verkregen blijven te hebben, toeslagen en compensatie aanvragen. Wie snapt het nog? Schaf alles af en voer een basisinkomen in. Het kan - zeggen ze. In gesprek met prof. dr. Marcel Canoy over een gulle overheid. Een duwtje in de goede richting De mens wordt een rationeel wezen geacht, maar in de praktijk blijken we niet altijd slimme keuzes te maken. In zijn proefschrift legt dr. Tom Bouwman uit hoe nudging kan bijdragen aan het beschermen van consumenten bijvoorbeeld bij het doen van aankopen, zonder afbreuk te doen aan hun autonomie. Je moet het allemaal immers helemaal zelf weten. Échte Nederlanders Koningsdag zit erop en mocht dat als jaarlijkse dosis Nederlandsheid niet afdoende zijn, kunt u zich vast verheugen op Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Broodnodig voor ons verdeelde land! Tenzij u juist walgt van alles wat nationale identiteit ademt, dat vulgaire construct dat slechts uitsluiting en discriminatie bewerkstelligt. Prof. dr. Will Tiemeijer uit waarom mensen behoefte hebben aan een gezamenlijk verhaal, en hoe we dat verhaal vorm zouden kunnen geven. 

Vrienden en vijandschappen voor het leven ontstaan vaak op de middelbare school, en dat is het snijvlak van vriendschapsexpert prof. Dr. Beate Völker en dr. Marieke Smulders, die promoveerde op elitevorming op de katholieke jongensinternaten in Nijmegen, waar een politiek kopstukken als Hans van Mierlo zijn jeugd doorbracht.

Liefde is uit, vriendschap is in. Althans, als we de culturele scene moeten geloven: er valt opvallend veel te lezen en zien over vrienden. Dr Kelder legt het voor aan Beate Völker en vraagt meteen op wat voor vrienden we vallen, en wat vriendschap in deze tijden betekent.

Het in november gelanceerde ChatGPT van het bedrijf OpenAI maakte de snelste gebruikersgroei ooit door. De AI-tool is ongekend populair, maar er is ook reden tot zorg. Zo deed een bot zich op social mediaplatform Snapchat zich voor als mens. Er is in algemene zin een gebrek aan transparantie, en dat is een probleem, legt prof. dr. José van Dijck uit.

Chatten met Chat GPT, slim of best dom?  Alle kinderen en pubers hebben de hele week gechat met de nieuwe bot van Snapchat, een app die door meer dan 4 miljoen Nederlanders wordt gebruikt. De bot deed geloven dat het een echt persoon was en gaf menselijke antwoorden, inclusief geflirt. Voor de iets oudere generatie, de studenten, is Chat GPT al helemaal ingeburgerd om de scripties en werkstukken te schrijven. Wat doet met ons brein en hoe betrouwbaar is al deze makkelijk leesbare informatie die we in een seconde krijgen voorgeschoteld? We vragen het prof. dr. José van Dijck, de deskundige in Nederland op het gebied van technologie, onderwijs en media, verbonden aan de UU. Echte vrienden.. Vriendschap wordt in een tijd met een groeiend aantal singles steeds belangrijker. Het is ook makkelijker om iemand te ontmoeten, we zijn én met meer mensen én je kunt makkelijk een online match vinden. Maar toch voelen we ons eenzamer dan een paar jaar geleden. Wat heb je aan vrienden en wanneer zijn ze echt? Is daar wetenschappelijke consensus over?  En heb je de meeste hechte vriendschap met de mensen die je het langst kent? Kunnen mannen en vrouwen onderling even goede vrienden zijn? Kunnen we nog wel vriendschappen sluiten nu we ons verstoppen achter de telefoon? We praten erover met sociologe prof. dr. Beate Völker, van de UU.  De elite, dat ben jij, katholiek jongetje van het internaat Een uitzending met alleen maar vrouwen en dan bespreken we een onderwerp dat alleen maar over mannen gaat, namelijk de elitevorming op de katholieke jongensinternaten in Nijmegen. Een politiek kopstuk als Hans van Mierlo heeft er ook zijn jeugd doorgebracht en zo nog meer mensen die later tot de bovenlaag van Nederland behoorden. Hoe wordt je gevormd als je tot je 18e nauwelijks contact hebt met je ouders, veel moet bidden en sporten (over de rest zwijgen we) en stevig aan het huiswerk moet? Onze jonge dr. Marieke Smulders heeft er maar liefst 17 jaar onderzoek naar gedaan aan de Radboud Universiteit te Nijmegen, 

Napraten met sociaalpsycholoog Aart Bontekoning en ecomodernist Hidde Boersma, over de nieuwe ruimdenkende, generatie die het op veel plekken steeds meer voor het zeggen krijgt. Zonder dat ze de baas spelen, uiteraard.

Na de komst van millennials betreedt nu Gen-Z de werkvloer. Sociaalpsycholoog Aart Bontekoning bestudeert leeftijdsgroepen en hun gedrag, en weet alels over de nieuwe generatie kantoorknuppels. Wat kenmerkt hen, wat zijn hun idealen en natuurlijk: waar krijgen ze nu écht energie van?

De wereldbevolking dijt uit, de vraag naar voedsel neemt toe maar de ruimte voor landbouw neemt af. Als we doorboeren op de huidige manier dan zijn we dom bezig. Hoog tijd voor een intelligent geluid, ditmaal afkomstig van ecomodernist dr. Hidde Boersma. Dr. Boersma's film 'Paved Paradise' draait op moment van schrijven in meerdere bioscopen. Zijn film 'Well Fed' is te bekijken via [link].

Generatie Z - lekker, leuk en easy? Millennials jong? Time to really move over, want de nieuwste generatie Z start nu ook op de werkvloer en brengt gelijk een andere atmosfeer - veel minder hiërarchie en veel meer vrolijkheid. En dat terwijl ze zo weinig hoop hebben op een eigen huis of zelfs pensioen. Hoe doen ze dat? We vragen het de generatie expert dr. Aart Bontekoning.   Vers eten uit een fabriek, dat is wat we willen Voor wie dacht dat er geen ruimte meer is voor de boeren, nou, die blijkt er in ons postzegel landje zeker wel te zijn. Als het aan ecomodernist dr. Hidde Boersma ligt, kunnen alle agrariërs de laarzen aanhouden en meteen beginnen in de nieuwe fabriek. Ja, u leest het goed: de toekomst van ons voedsel is niet biologisch, onder de zon en dicht bij wuivende bomen gegroeid, maar keihard geteeld in een raamloos laboratorium en in de fabriek. Dan houden we ruimte over voor bossen vol dassen, herten en wolven. Of wacht, nee, dat is weer een andere discussie… Even lekker sporten tijdens de chemo Je moet er maar puf voor hebben, maar het schijnt toch echt handig en verstandig te zijn om tijdens de behandeling tegen kanker al te sporten. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van onze jonge dr. van dienst, Gabriela van der Schoot. Steeds meer mensen ontdekken dat ze kanker hebben en krijgen chemotherapie. Is een extra rondje op de hometrainer dan wel zo verstandig? Moet je het bij een beetje extra houden, of je krachten sparen en na de behandeling volle kracht vooruit? En kun je ook te veel sporten? 

Dat machtsverhoudingen in de wereld verschuiven, betekent niet dat we acute dreiging uit China hoeven te voelen. In de nazit stelt dr Kelder aan dr. Friso Stevens de hamvraag: is er een nieuwe wereldoorlog aanstaande? De parallellen met 1913 vallen volgens Stevens wel degelijk te trekken. Een cursusje Chinees voor gevorderden. ----- Lijst met namen (toelichting van dr. Friso Stevens) Deng Xiaoping: de tweede 'paramount leader' (de de facto dominante leider nadat hij de interne partij struggle won van de door Mao's benoemde opvolger, Hua Guofeng -- eind jaren 70 tot midden jaren 90). Li Peng: conservatieve hardliner die premier was en de opdracht van Deng uitvoer om de protesten op het Plein van de Hemelse Vrede neer te slaan.  Jiang Zemin: sociaal-conservatief en partij loyalist. Werd na de Tiananmen Square Massacre haastig benoemd als opvolger van de sociaal-liberale algemeen secretaris Zao Ziyang (die samen met Wen Jiabao naar de studenten op het plein ging om ze tot een compromis te brengen). Het zijn Jiang and Li geweest die beslissend zijn geweest in het in het 17e Staand Committee van het Politburo (2007-2012) brengen van conservatieven, waaronder Xi Jinping and Zhou Yonkang. Assertief nationalisme in het buitenland beleid is de andere kant van diezelfde conservatieve munt.  Zeng Qinghong -- zat in het Politburo en lange tijd op het Organisatie Departement, dat verantwoordelijk is voor de benoemingen van het Centraal Commiteé (200+ leden, waar de 7 leden van het Staand Commiteé en de overige 18 leden van het Politburo ook deel van uitmaken). Hij was liberal-leaning maar ook de rechterhand van Jiang. Met andere woorden: het pad naar Chinese assertiviteit, dat startte in 2009-2010 toen Hu Jintao en zijn rechterhand Wen Jiabao samen met Xi Jinping en Zhou Yongkang in het hoogste beslisorgaan van het land zaten, de Staand Commiteé van het Politburo. 

Volgens dr. Friso Stevens zijn de zorgen over de vermeende wereldheerschappij van China lichtelijk overtrokken. Eind vorige maand promoveerde de jonge doctor op de opkomst van Xi Jinping en diens assertiviteit. Westerse media reduceren China's buitenlandstrategie vaak tot een prestigeproject van de leider - ten onrechte, meent Stevens. Link programma 'Langs de Nieuwe Zijderoute' : https://www.npostart.nl/langs-de-nieuwe-zijderoute/VPWON_1305647

Is de wooncrisis nog wel zo’n crisis, nu de vraag blijkt weg te vallen? En zo ja, is er dan echt niets aan te doen? Dr Kelder bespreekt de mogelijkheden met prof. Dr. Hans Koster.

De gehele uitzending - met het politieke belletje met Laurens Dassen over de lobbycultuur in de Tweede Kamer. Hoe regelen we dat boventafels? Prof. dr. Hans Koster van de VU over de woningmarkt - waar moeten die 900 duizend woningen van Hugo de Jonge komen, en vooral ook hoe? Prof. dr. Wim Voermans geeft commentaar op Jesse Klavers motie van wantrouwen van afgelopen week. En we blikken even over onze landsgrens, want moeten we nu echt zo bang zijn voor die Chinezen en hun glimlachende dictator Xi Jinping? Met jonge dr. Friso Stevens. 

Een nazit over liegen en consultancy, wat eigenlijk niet eens zulke verschillende onderwerpen zijn. Prof. Dr. Onno Bouwmeester is hoogleraar Consultancy, en dr. Sophie van der Zee is gespecialiseerd in leugens: samen gaan ze in gesprek over de steeds schaarsere waarheid in een post truth-tijdperk. En de vraag: is in het leven de waarheid wel altijd de meest wenselijke uitkomst?

Van een leugentje om bestwil is niemand vies, maar daar kom je bij dr. Sophie van der Zee niet mee weg. Waarom liegen we zoveel? Tegen wie doen we dit het meeste? Is het überhaupt een probleem? En hoe herken je een leugen van, ik zeg maar iemand, Donald Trump? 

Consultants: de overheid kan tegenwoordig vrijwel niet meer zonder. Prof. dr. Onno Bouwmeester doet onderzoek naar deze beroepsgroep, en stoomt tegelijkertijd een nieuwe generatie talent klaar voor een carrière bij een van de grote, roemruchte consultancy bureaus. 

Waar komen al die consultants vandaan en kan iemand ze even adviseren om een werk dat wél nuttig is te gaan doen? Niet nodig, vindt prof. dr. Onno Bouwmeester. Jonge doctor Laura Keesman promoveerde op onderzoek naar gewelddadige interacties van de politie. Wanneer en waarom grijpt oom agent gretig naar zijn knuppel? Dr. Sophie van der Zee weet alles over liegen en bedriegen, en waar je op moet letten als je een leugen wil detecteren.

Het is een rekensom die eurofielen liever niet gemaakt zien worden - laat staan verspreid. Dr. Christiaan van der Kwaak deed het lekker toch, ging rekenen en kwam uit op zo’n 675 tot 1000 miljard. Dat betekent niet dat we er per direct uit moeten: daarvoor moeten we ook collectief onze nieren verkopen. Het is een politieke keuze, maar wat dr Kelder betreft wel eentje die gemaakt moet worden met alle informatie. Dus óók met het sommetje van koele rekenaar Van der Kwaak.

Hoe moeten we het doen? En hoe moeten we vertellen over hoe we het moeten doen? Geheel volgens traditie ontstond er veel tumult over de seksuele voorlichting 'Lentekriebels' van de Rutgers Stichting. Wat vertel je wel, en wat niet? En wanneer wordt seksuele voorlichting ideologie? Dr. Jelle Wiering zegt: het gaat niet om wát je vertelt, maar hoe je dat doet.

Wie is Vadertje Xi, president, secretaris-generaal van de Chinese Communistische Partij en opperbevelhebber van het leger? De nieuwe keizer van China die de ‘Grote Wedergeboorte van de Chinese Natie’ aanjaagd, die binnen 25 jaar moet zijn voltooid. Waarom za hij Taiwan nooit opgeven en wat is het doel van zijn 'vriendschap' met Poetin die hij onlangs bezocht? En wat is de betekenis van zijn zogenaamde communistische adel? Te gast is sinoloog Henk Schulte Nordholt, een generatiegenoot van Xi, die de leider één keer in de ogen heeft gekeken. Schulte Nordholt was jarenlang in China werkzaam en is emeritus hoogleraar aan de Universiteit Leiden.  

Oproepen tot een bankrun, dat is sinds een aantal jaar verboden. Maar een op feiten gestoeld, goed geïnformeerd gesprek voeren met een verstandige, autonome doctor mag gelukkig wel. Staan we aan de vooravond van een vette bankencrisis? dr Kelder vraagt het aan dr. Christiaan van der Kwaak.

Waarom betaal je minder btw voor een buis paardenzaad dan voor menselijk sperma? Kamerlid Wieke Paulusma (D66) vraagt het zich af. Aan de vooravond van een mogelijk vette bankencrisis vragen we dr. Christiaan van de Kwaak naar zijn financiële kijk op de zaak. Dr. Jelle Wiering schuift aan voor duiding omtrent 'lentekriebels', de week van de seksuele voorlichting waar we ons maar iedereen zich maar al te graag tegenaan bemoeit.

Vuurtjes opstoken en brandjes blussen, de politiek lijkt er gericht op en de pers rolt gretig mee. Dat trekt nu eenmaal de aandacht. Terwijl er een bubbel-oorlog woedt, vragen wij ons af: piept en kraakt de democratie? Dr Kelder presenteert: de nazit van de uitzending van 18 maart, met politicoloog dr. Josje den Ridder en psycholoog prof. dr. Stefan van der Stigchel.

Kunt u zich nog concentreren voor langer dan anderhalve minuut? Dan graag héél even uw onverdeelde aandacht voor prof. dr. Stefan van der Stigchel. Het mocht dan Boekenweek zijn, het laatste bastion van het geschreven woord, velen zullen er geen letter méér op gelezen hebben. Het is veel gevraagd van een spanningsboog die met de komst van TikTok niets meer gewend is. Maar er is hoop: dr Kelder schrijft u het recept (en enkele boeken) graag voor.

Caroline van der Plas en haar boze burgers boekten bij de verkiezingen een imposante winst. De chronisch ontevreden kiezer stemde vooral tegen de coalitie, want wat gaat het toch slécht met ons land. Alleen... hoe rijmen we dat met onderzoeken waaruit stelselmatig blijkt dat het juist goéd gaat? Onderzoek CBS (https://www.parool.nl/nederland/wie-voor-een-dubbeltje-geboren-wordt-kan-toch-een-kwartje-worden-blijkt-uit-cbs-onderzoek~bf060356/)

Wat valt er te proteststemmen in een land waar kinderen armoede van hun ouders kunnen ontstijgen en dat het goed doet in de gelukslijstje? Dr. Josje den Ridder geeft antwoord. En eindelijk een goed verhaal over concentratie, van dr. Stefan van der Stigchel. Over dopamineklets en onze immer slinkende spanningsbogen. Dr. Suzanne van der Meulen onderzocht in haar proefschrift de publieke waterkwaliteit en weet of u een duik in de grachtengordel kunt nemen.

...en heers. Na de uitzending van 11 maart praat dr Kelder door met prof. dr. Claes de Vreese en dr. Ben de Jong over oorlog en communicatie: propaganda, twijfel zaaien, schijn ophouden en Europese bubbels.

Een Rus die uit het raam valt, een onderzeese pijplijn die opeens kapot is, een drone die spontaan op een straaljager knalt - het kan natuurlijk allemaal gewoon gebeuren. Met historicus dr. Ben de Jong duikt dr Kelder in de duistere wereld van spionnen, landverraad en geheime diensten. 

De debatten volgen is leuk, maar vooral om te zien wie er om z’n bek gaat: veel effect op onze stemkeuze heeft het niet. Toch zijn ze niet geheel nutteloos. Berichtgeving in de media óver debatten heeft namelijk wel invloed op de partijvoorkeur van burgers. In gesprek met prof. dr. Claes de Vreese over campagnevoeren en debatteren, aan de vooravond van verkiezingen die daadwerkelijk ergens over gaan.

 Vanwaar die onvrede in een land dat in alle internationale ranglijstjes meedoet om het eremetaal? Hoe zijn we verworden tot kiezers die bij het minste of geringste van partij hoppen? Prof. dr. Claes de Vreese kan het haarfijn uitleggen. Voor wie nog twijfelde aan het succes van de multiculturele samenleving komt dr. Barbara van der Ent met een geruststellende boodschap over Syrische kinderen. En Russische onderzeeërs die van de radar weten te blijven, KGB-agenten die wegkomen met weerzinwekkende vergiftigingspogingen: historicus dr. Ben de Jong kan er geen genoeg van krijgen. Geheel vanuit academisch oogpunt, uiteraard.

De nazit van de uitzending van 4 maart, met aan tafel een ex-baas van het Centraal Planbureau voor de Economie en een hoogleraar psychiatrie gespecialiseerd in de invloed van wat we eten op de gezondheid van ons brein. Vanuit hun beider opzichten hebben ze het onder de bezielende en vooral immer genuanceerde leiding van dr Kelder over de onderklasse, armoede en slechte gezondheid. Prof. dr. Coen Teulings pleit voor een zekere vorm van paternalisme, prof. dr. Iris Sommer voor het verspreiden van wetenschappelijke kennis over gezond (en betaalbaar) eten. Om eens te meer te eindigen bij de politiek. 

Voor deze éne keer, een aflevering met een Engelse titel. Omdat hij zo treffend is: wie wil blijven denken, moet goed eten. Een van onze favoriete profs, prof. dr. Iris Sommer, bestudeert de invloed van onze darmen op ons brein. Ze onderzoekt hoe je met voeding kan bijdragen aan de gezondheid van je hersenen. Ze is één van onze favoriete profs. Plus een ontboezeming van uw presentator over zijn exuberante eetgedrag.

Het valt nogal mee met de ongelijkheid in Nederland, aldus econoom prof. dr. Coen Teulings, maar niemand wil het horen en vooral links niet. Dat er grote vermogenverschillen zijn en dat het slecht gesteld is met ons land is niet alleen onwaar, maar op den duur ook gevaarlijk: in te hoge verwachtingen schuilt louter teleurstelling.

Na jaren van vrede is de stemming met de Russische inval helemaal omgeslagen. Een gure oorlogszucht giert door de Europese straten. Ten koste van alles wordt een wapenindustrie opgebouwd en worden tanks geleverd. Wat is er in ons gevaren? En waar zijn de pacifisten van weleer? In de nazit bespreekt dr Kelder het met bijna-dr. overste Pieter Soldaat en hoogleraar energietechnologie prof. dr. David Smeulders.

Hoe lang houdt de roestige Russische oorlogsmachinerie het nog vol, en kan het Westen de triggerhappy Oekraïners aan het munitie-infuus houden? Bijna-dr. Pieter Soldaat, onderzoeker bij de Nederlandse Defensie Academie en lid van de flitsmacht van de NAVO. 

Of je nu blijft pompen of niet, aan aardbevingen zit Groningen voorlopig nog even vast. Tenzij we een mogelijke oplossing eindelijk eens serieus gaan nemen, menen ingenieurs in de nieuwe documentaire "Groningen: de oplossing die nooit serieus onderzocht werd". Namelijk: drukhandhaving met injecties in de bodem. Wel zo prettig voor geteisterde Groningers. En bovendien heeft niet alleen Groningen een gasprobleem: Europa heeft dat ook. Prof. dr. David Smeulders van de TU Eindhoven legt haarfijn uit hoe het zit. Bekijk de documentaire hier: https://vimeo.com/799089366/89c4f26ec5 (https://vimeo.com/799089366/89c4f26ec5)

Wie is Recep Tayyip Erdoğan, de 12e president van Turkije? Het jochie die eigenlijk profvoetballer wilde worden, zit tegenwoordig aan tafel met Biden, Poetin en mogelijk binnenkort weer met Assad. Een conservatieve machtspoliticus in eigen land en daarnaast een van de belangrijkste spelers op het internationale wereldtoneel met een fingerspitzengefühl voor diplomatie. Te gast zijn prof. dr. Erik-Jan Zürcher, emeritus hoogleraar Turkse Talen en Culturen aan de Universiteit Leiden en publicist Kaan Özgök. 

Er is gul gegeven op Giro555 en dat is maar goed ook. Maar naarmate het bedrag oploopt neemt de effectiviteit van elke ingelegde euro af. Ruimte voor verbetering dus, weet prof. dr. Paul Smeets. En dat geldt zeker voor het goede doel in het algemeen: slechts 75 procent is effectief, en de menselijke intuïtie bij het uitzoeken van een doel is behoorlijk feilbaar. 

Een democratische rechtsstaat kan de voortschrijdende inzichten ten aanzien van dieren niet blijven negeren, althans niet zonder aan geloofwaardigheid in te leveren. Mr. dr. Janneke Vink bepleit een plek voor dieren in de Grondwet.

Psycholoog dr. Martin Appelo en politicoloog dr. Simon Otjes praten na en kunnen niet anders dan tot de conclusie komen dat er narcisten in de politiek zitten. Appelo voegt daaraan toe: het volk heeft ze ook nodig.

Stoptober, Dry January en Eet Geen Dierendag ten spijt: we roken, zuipen, vreten en leven er met zijn allen niet of nauwelijks minder om. Waarom is het zo moeilijk om goede voornemens waar te maken en van onze slechte gewoonten af te komen? Zes weken na aanvang van het nieuwe jaar waarin we toch echt alles beter zouden doen, gaat dr Kelder op de divan bij psycholoog dr. Martin Appelo. Die ziet het, mild uitgedrukt, niet al te rooskleurig in.

Het is campagnetijd want de Provinciale Statenverkiezingen en niet vergeten de verkiezingen voor de waterschappen zijn aanstaande. De miljoenen vliegen de partijkassen uit om de kiezer te helpen kiezen. De keuze is groter dan ooit, en de kleine partijtjes groeien en groeien. Maar zoveel valt er helemaal niet te kiezen. Volgens dr. Simon Otjes is het politieke landschap niet divers, maar homogener dan ooit, en we partij-hoppen erop los. Otjes verklaart.

In de live radio-uitzending kwam De Liefde in het gedrang en bleef de grote vraag onbeantwoord. Prof. Dr. Esther Kluwer en dr Kelder praten door, en onthullen dan éindelijk het geheim van een goede relatie.

Van stomende seks tot samen op de bank. Of stomende seks óp de bank? Zo vlak voor Valentijnsdag legt dr. Esther Kluwer even uit hoe je het een beetje gezellig houdt in de al dan niet echtelijke bedstede. En of het überhaupt gelukkig maakt, een relatie. Literatuurlijst: Voorspellers van relatie-kwaliteit (https://research.vu.nl/en/publications/machine-learning-uncovers-the-most-robust-self-report-predictors-) Esther Kluwer in Quest (https://www.quest.nl/mens/gezondheid/a40270940/quest-onderzoek-in-1-op-de-4-relaties-wordt-amper-nog-gesekst/) Het geheim van een duurzame relatie (https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/esther-kluwer-over-het-geheim-van-een-duurzame-relatie/)

Oorlog voeren we voortaan gewoon thuis, gezeten achter onze mobiele devices. Althans, dat was de belofte van cyberwarfare. Soldaten kunnen tegenwoordig vanachter een computer een land stilleggen en slachtoffers maken. Maar doen ze dat wel? En hoe? Dat legt generaal prof. dr. Paul Ducheine ons uit.  Het artikel van Pijper, Arnolds en Ducheine (https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4289723)

De nazit met wetenschapsfiloof dr Maarten Boudry en Prof. Antal van den Bosch, hoogleraar Taal, Communicatie en Computatie aan de Universiteit Utrecht, over de toekomst van de ontwikkeling van apps zoals Chat GPT.  Houden we nog wel genoeg beroepen over als AI en apps zoals Chat GPT steeds meer zelf kunnen, zoals vertalen en schrijven? Moeten we wetten maken om onszelf te beschermen tegen nieuwe technologie? Of zijn we te zorgelijk en zouden we die vooruitgang moeten omarmen? 

Kom je uit het zuiden of oosten van het land? Dikke kans dat de spraakherkenning van je navigatie of Google Assistant jou niet verstaat. De komst van AI als ChatGTP en spraakbesturing zullen kleine talen en dialecten wegvagen, vreest prof. dr. Antal van den Bosch, hoogleraar Taal, Communicatie en Computatie ie aan de Universiteit van Utrecht. Dat en meer over de robot die al je werkstukken en binnenkort misschien ook Jorts teksten schrijft, in deze aflevering van de Jortcast.

'Moreel irrelevant', dat is extreme rijkdom voor dr. Maarten Boudry. Extreme rijkdom is een neveneffect van hetzelfde heilzame proces dat extreme armoede uitroeit: economische groei. En dus moeten we volgens de Vlaamse filosoof niet zo moeilijk doen over mensen met een miljardje meer of minder. Daar houdt dr Kelder van. Bovendien blijken filantropen veel beter in staat om écht iets aan armoede te doen dan wie dan ook. Meer van dr. Maarten Boudry? Luister dan naar Jortcast #86: De (ir)rationaliteit van religie (https://open.spotify.com/episode/2X74xiTjIRm68FpXU80PWK?si=ywr_1NFCR3uV8o0j1G4Nrw) en Jortcast #385: Kunnen we ons uit de klimaatcrisis denken? (https://open.spotify.com/episode/1WcbYiEubocx5ZXq8659uM?si=ZqghTInTThONYuRfZ-ojew) Of lees zijn artikelen op zijn site (https://maartenboudry.be/2023/01/waarom-rijke-filantropie-wellicht-beter-is-dan-belastingen.html) 

Normering hier, modelletje daar. Prof. dr. Meester roept de Nederlandse overheid op minder technocratisch beleid te voeren. En hoe onafhankelijk is de wetenschap eigenlijk? Bestaat er zoiets als objectiviteit? Zijn universiteiten te woke? Een filosofische disuccise van hoog niveau met bovengenoemde en corporate antropoloog dr. Danielle Braun.

Is er wel plek in het Nederlandse bedrijfsleven voor paradijsvogels? Dr. Danielle Braun praat ons bij over de verschillende types vrouwelijke leidinggevenden. En zijn we in dit land wel klaar voor diversiteit aan de top? Spoiler: daar lijkt het niet op...  Lezen: - Matthijs Kaaks - Grensoverschrijdend gedrag mag geen one size fits all-verwijt worden, Follow the Money: https://www.ftm.nl/artikelen/grensoverschrijdend-gedrag (https://www.ftm.nl/artikelen/grensoverschrijdend-gedrag) - Danielle Braun - Een paradijsvogel minder, Joop.nl: https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/een-paradijsvogel-minder (https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/een-paradijsvogel-minder)

Cijfertjes, cijfertjes, cijfertjes. De hoge heren in Den Haag zijn er dol op. De stikstofcrisis, de klimaatdoeleinden en nog niet zo lang geleden ook de coronamaatregelen. Beleidsmakers baseren hun beslissingen massaal op cijfertjes die uit wiskundige modellen rollen. Maar ze hebben geen idee waar ze mee bezig zijn, zegt hoogleraar Waarschijnlijksheidrekening prof. dr. Ronald Meester. Filosofeer eens wat meer met elkaar, zegt hij. Hij schreef er samen met datawetenschapper dr. Marc Jacobs het boek over, getiteld "Van aardbeving tot zoönose".

Jort Kelder blikt terug op de meest geruchtmakende momenten van de Jortcast 2022. U hoort enkel hoogtepunten én natuurlijk commentaar van uw altijd consciëntieuze gastheer. 

Wat is de oorsprong van de tirannie en oorlogszucht van  Vladimir Poetin? Hoeveel echte vrienden heeft hij en waarom poept hij niet gewoon in een wc en trekt vervolgens door? Kan hij verslagen worden en hoe ziet de post-Poetin periode eruit?  Vragen die Jort Kelder stelt aan twee Poetin-kenners, drs. Isa Yoesibov, politiek analist en politiek filosoof Prof. dr. Evert van der Zweerde. 

Te gast zijn Mr Heleen over de Linden (advocaat en deskundige in Russiche sancties) en Dr. Menno Hurenkamp, politicoloog en co-auteur van het boek ' Populisme in de Polder'.  Het gesprek gaat over hoe populistische partijen gebruik maken van de woede van ' de gewone man', zowel Wilders, Klaver, Rutte én Poetin. Of is die woede er helemaal niet? 

Hij mag geen vuurwerk meer afsteken, geen boer meer zijn en niet meer flirten op werk. Wat heeft het leven nog voor zin voor de geteisterde, gewone man? Hoewel hij het zwaar heeft, is de gewone man meer levend dan ooit - als politiek gebruiksvoorwerp, ten minste. Politicoloog dr. Menno Hurenkamp schetst de opkomst van de gewone man in het taalgebruik voor maatschappelijke vraagstukken.

Hoe doeltreffend zijn de sancties tegen Rusland, als bedrijven ze stelselmatig weten te ontduiken? Dr Kelder vraagt het aan advocaat mr. Heleen over de Linden, die momenteel Amsterdamse krakers bijstaat in de strijd tegen de eigenaar van het pand van een Russische miljardair en bezig is met haar promotie over sancties tegen Rusland (vanaf de bezetting van de Krim). 

Blijven we in 2023 in debat met elkaar, of gaan we alleen maar slechter luisteren en harder schreeuwen? En in welke sectoren zal de beerput met grensoverschrijdend gedrag dit jaar opengaan? Dr Kelder blikt vooruit naar aankomend jaar met dr. Rosanne Hertzberger, dr. Jelle van Baardewijk en prof. dr. Christiaan Vinkers.

De crises stapelden zich op in 2022. Asiel, klimaat, oorlog, stikstof, energie. Vertrouwen in instituties is laag. Toch hebben we niet meer stress dan 100 jaar geleden, meent prof. dr. Christiaan Vinkers. En ook met die burn-outs valt het wel mee. Waarom denkt het collectief dan toch onder druk te zwichten?

Menig bekend figuur moest voor het publiekelijk gerecht verschijnen afgelopen jaar. Onverkwikkelijke zaken kwamen aan het licht, maar nemen de gevoeligheden ook toe? De eisen van goed gedrag zijn strenger en het aantal neemt snel toe, meent dr. Jelle van Baardewijk. Staat er in 2023 eenheidsworst op het menu of kunnen we een andere manier vinden om ons veilig te voelen? Dr Kelder zoekt antwoorden met psychiater prof. dr. Christiaan Vinkers, dr. Rosanne Hertzberger en bovengenoemd cultuurfilosoof.  - Het artikel waar Jelle van Baardewijk het over had (Finland en digitale leermiddelen) : https://hipatiapress.com/hpjournals/index.php/ijep/article/view/4667 (https://hipatiapress.com/hpjournals/index.php/ijep/article/view/4667) (ook terug te vinden op de site https://www.jellejolles.nl/ (https://www.jellejolles.nl/))  - Uit het kelderrestant: hier kun je doneren aan Stichting Kinder Oncologische Vakantiekampen: https://www.geef.nl/nl/actie/elfstedenzot/donateurs (https://www.geef.nl/nl/actie/elfstedenzot/donateurs)

Waarom we wel of juist niet in een god geloven. Hebben aardse gebeurtenissen invloed op ons beeld van het hemelse en wat zijn nieuwe vormen van zingeving in een tijdperk van de spirituele supermarkt?

Nederland ontkerkelijkt, we geloven niet meer in God. Zoeken we de zin van het leven nu in de verhalen van complotdenkers en influencers? Deel twee van een gesprek over religie en alternatieven voor geloof in ons land, met neerlandica en filosofe prof. dr. Lotte Jensen, voormalig denker des vaderlands Daan Roovers en socioloog gespecialiseerd in complottheorieën dr. Jaron Harambam. Luisteren: - Jortcast nummer 542 (https://open.spotify.com/episode/1PVw7Ii6hAZ7JvfD1MJJ4I), deel één over religie in ons land

Op de dag voor kerst vieren wij het feest van de secularisatie, want Nederland is een stap verder ontkerkelijkt. Er leven meer ongelovigen dan gelovigen in ons land. Wat betekent dat voor onze samenleving? Hoe geven we het leven zin in tijden van ontkerkelijking? Neerlandica en filosofe prof. dr. Lotte Jensen, voormalig denker des vaderlands en filosofe Daan Roovers en socioloog gespecialiseerd in complottheorieën dr. Jaron Harambam leggen uit. Lezen: - Uit de serie 'De goddeloze samenleving': Godsdienst is niet dom (https://www.groene.nl/artikel/godsdienst-is-niet-dom), Yvonne Zonderop, De Groen Amsterdammer

Onze hooggeleerde gasten en uw gastheer zijn het weer eens niet eens. Corruptie, de gaskraan, de kloof tussen arm en rijk.. eigenlijk nergens over. Kortom: het knettert in het laatste deel van een drieluik over het politieke jaar 2022. Luisteren dus! Met emeritus hoogleraar politieke theorie prof dr. Meindert Fennema, universitair hoofddocent politieke communicatie dr. Mariken van der Velden en hoogleraar staatsrecht prof dr. Wim Voermans. Luisteren: - De eerste twee delen van het drieluik over politiek 2022: Jortcast nummer 539 (https://open.spotify.com/episode/22E9scdwnCZ48KQ4mCkznc) en 540 (https://open.spotify.com/episode/1da2gw83JFEswlBOwHaPBV) - Jortcast nummer 520 (https://open.spotify.com/episode/1vvOScr3YBLbIIGUph5hRd) over de kloof tussen arm en rijk, met prof. dr. Koen Caminada Lezen: - Artikel over de aanklacht tegen Meindert Fennama naar aanleiding van zijn uitspraken in Jortcast nummer 12: Klik hier om het te lezen (https://www.nhnieuws.nl/nieuws/255746/ging-oud-politicus-bloemendaal-te-ver-met-uitspraken-op-radio-rechter-vindt-van-niet)

Minder corona-gedoe, minder stront, minder asiel; meer subsidies, meer VEILIGHEID en desondanks meer gemopper; dat was 2022 in kreten. Met een trio zeer en of hooggeleerden die het beter weten dan u en ik nemen wij bij de Jortcast het politieke jaar door, en vragen ons monter af hoe het verder moet met de Lage landen bij de zee.  

U krijgt vandaag het eerste deel van een tweeluik over het politieke jaar 2022 geserveerd, en naar blijkt gaat deze aflevering over de naweeën van de coronacrisis. U weet wel: pandemie, lockdown, Sywert en Hugo de Jonge. Met emeritus hoogleraar politieke theorie prof dr. Meindert Fennema, universitair hoofddocent politieke communicatie dr. Mariken van der Velden en hoogleraar staatsrecht prof dr. Wim Voermans . Lezen: - Onze constitutie, Wim Voermans Luisteren: -De aanstaande Jortcast nummer 540, het politieke jaar deel 2

De nazit met Geschiedkundige prof. dr. Remieg Aerts en prof. dr. Harald Benink.

En hoe stevig zit onze Willem-Alexander nog op zijn troon als de stamboom van Oranje wordt doorgelicht op slavenhandel en als er een rechtszaak tegen de macht van de koning loopt? Geschiedkundige prof. dr. Remieg Aerts vermoedt dat de magie van het koningshuis verder zal verdwijnen.

Biden voert de Inflation Reduction Act in. Een wet die neerkomt op een hoop overheidssubsidies voor de Amerikaanse industrie: paniek in Europa. Dat gaan we natuurlijk pan-Europees oplossen. Hup, snel die geldpersen aan! Met prof. dr. Harald Benink. - Lees en kijk hier de speech van Ursula von der Leyen (https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/speech_22_7487) over de Infaltion Reduction Act 

De korte versie van de podcast over Jordan Peterson, met een biografische schets van deze psycholoog. Hij verkoopt zalen uit, mensen bingen zijn video's en voelen zich gered door zijn boek 'Twelve rules to Life'. Anderen vinden hem te conservatief rechts. Is hij te omstreden of moeten we zijn theorie omarmen? Te gast zijn ex-psychiater Bram Bakker en prof. dr. Gabriël van den Brink, filosoof. 

Een extra lange podcast met een biografische schets van de psycholoog Jordan Peterson. Omstreden of te omarmen? Te gast zijn ex-psychiater Bram Bakker en prof. dr. Gabriël van den Brink, filosoof. 

Kees Zandvliet, emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, schreef een boek over de Amsterdamse cartografen-familie Blaeu. We nemen het risico op cancelling voor lief en praten met hem over hoe deze Nederlandse familie in de zeventiende eeuw de boventoon voerde op de wereldmarkt van drukkers en uitgeverijen.

Nee, het is niet de schuld van het neoliberalisme. Em. prof. dr. Paul Frissen legt uit hoe het kan dat onze staat een steeds grotere rol krijgt in ons regeldriftige landje. Leesvoer: - De integrale staat, Paul Frissen. Vanaf januari verkrijgbaar.

Ook in de tijd van Erasmus werd er al volop gecanceld. Wat Diogenes daarvan had gevonden? U hoort in het in de nieuwe Jortcast. Leestips van dr. Inger Kuin en prof. dr. Ronald van Raak: - Plato, de Apologie van Socrates - Erasmus, Lof der Zotheid - Sandra Langereis, Erasmus' Lof der Zotheid

Wist u dat cynisme van oorsprong een filosofische stroming is? De Griekse Diogenes, een man die op straat masturbeerde en zich niet waste, was de uitvinder. Het idee van deze stroming: een dikke middelvinger naar de macht. Dat heeft overigens niets meer te maken met de huidige betekenis van cynisme. Dr. Inger Kuin schreef er een boek over.

Mogen onderzoekers activistisch zijn? Mag een niet zo woke schilderij in een universiteit hangen? Volgens prof. dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse waarden, hebben academici het te weinig over normen en waarden. Een filosofische overdenking over de wetenschap. Luister ook: - Jortcast nummer 509 met Steije Hofhuis, die weerstand ervoer bij het publiceren van de contraire resultaten die vloeide uit zijn onderzoek naar heksenvervolging.  - Jortcast nummer 355 met Ronald van Raak over ons openbaar bestuur. - Jortcast nummer 409 met Ronald van Raak over Johan de Witt.

Stormachtige tijden in de wereld van de crypto. Halverwege november viel cryptobeurs FTX om. Was dit de eerste dominosteen in een rij van velen? Gaat wetgeving dit in de toekomst voorkomen? En de centrale banken willen ook meedoen met een eigen digitaal muntje. Met cryptokenner en schrijver van het boek 'Ons geld is stuk' Bert Slagter en prof. mr. Matthias Haentjens, hoogleraar Financieel recht aan de Universiteit Leiden. - Voor meer over crypto luister naar De Jortcast aflevering 410

Van een computer die over kankerbehandelingen adviseert tot zelfrijdende auto's: AI gaat onze wereld beter maken. Comfortabeler, vooral. Maar welke beloftes worden werkelijkheid en welke blijken loos?  Prof. dr. Mehdi Dastani vertelt.

Teveel CO2 uitstoot en lage lonen. Volgens econoom prof. dr. Dirk Schoenmaker doen bedrijven veel te weinig voor de maatschappij. Het is nog altijd winst, winst, winst. Dat alles om meneer de aandeelhouder tevree te houden. Dat moest maar eens afgelopen zijn.

De nazit: in gesprek met dr. Daniela Hooghiemstra en ir. Tim van Hattum over de koning en welke oplossingen er zijn om de naderende klimaatramp tegen te gaan.

‘Alle Nederlandse pers opgerot!’  Na het bingen van The Crown deze week, kunnen we ons ook verheugen op een nieuwe serie van Blauw Bloed. Er schijnt een hernieuwde interesse in het koningshuis te zijn, constateert zelfs de NPO. En dat terwijl Prins Pils toch niet aan populariteit heeft gewonnen. Hoe functioneert de verhouding tussen media en monarchie?  https://www.nrc.nl/nieuws/2021/04/23/hoe-lang-wil-de-koning-nog-koning-zijn-a4041091

‘Er is geen tijd om te wanhopen. Het is tijd voor actie’, aldus ingenieur van de Wageningen University & Research, klimaatoptimist én auteur van het boek ‘Only Planet’, Tim van Hattum. Overstromingen, extreme droogte en bosbranden zijn voor deze man geen doemscenario’s, maar uitdagingen die we met zijn allen, samen met de natuur, kunnen overwinnen. 

Een rode Ferrari en een dure Rolex. Rijkdom is tegenwoordig zichtbaar en dat vinden we natuurlijk harstikke lastig in ons calvinistische landje. Kunnen we rijke mensen onder beroemdheden scharen? En hoe groot is hun invloed op media en politiek? Jort praat erover met econoom prof. dr. Koen Caminada en mediapsycholoog dr. Monique Timmers.

Leef jij ook zo mee met Britney, Monica of Doutzen? We mensen blijken eenzijdige vriendschappen op te bouwen met beroemdheden. Helemaal niet vreemd. Dr. Monique Timmers is mediapsycholoog en legt ons het fenomeen uit.

De Quote 500 is uit. Een goede reden om het weer eens over rijke mensen te hebben. Want ja, er is een kloof tussen arm en rijk in Nederland. Maar nee, hij groeit niet - in tegenstelling tot wat we overal lezen. Dr. prof. Koen Caminada weet er alles van en verklaart. - Hier vind je het onderzoeksproject van Koen Caminada: https://www.universiteitleiden.nl/onderzoek/onderzoeksprojecten/rechtsgeleerdheid/inkomen-verdeeld-trends-1977-2019

Soms een wat ongemakkelijk gesprek, want Jort houdt niet zo van fysieke spelbezigheden zoals voetbal. We gaan terug naar de oertijd waar misschien wel Neanderthalers tegen schedels aantrapten en trekken een lijn naar het aankomende WK in Qatar met prof. dr. Mark van Vugt en zijn laatste boek, FC Sapiens.

Wie is Elon Musk en moeten we hem bewonderen of juist kritisch volgen? Te gast in deze extra lange podcast zijn zijn biograaf Hans van der Loo en techneut Auke Hoekstra van de TU Eindhoven. 

Het heerst hevig onder onze gevleugelde vrinden. Duizenden kippen per dag worden preventief geruimd. Maar ach, dat nemen we voor lief zolang er 's avonds maar een kipfiletje naast de sperziebonen op ons bord ligt. Maar moeten we dat wel willen? Niet alleen voor die arme beestjes, maar ook voor de mens schuilt er gevaar in de vogelgriep. Patholoog dr. Thijs Kuiken legt uit.

Econoom dr. Jasper Lukkezen is ook sterrenkundige en drs Philippe Schoonejans, kernfysicus, was bijna econoom. Dat belooft een uitzonderlijk interactieve nazit te worden!

Te gast is Drs. Philippe Schoonejans, kernfysicus en projectleider bij ESA. Hij werkt echt aan iets (robotarm) dat naar Mars gaat. Wie droomt daar niet van? Maar waarom hij zelf niet in de raket wil stappen...? 

Voor gas betaalt de Nederlander in vergelijking met heel Europa het meest. Is privatisering een oplossing? Of toch dat prijsplafond?  Econoom dr. Jasper Lukkezen legt uit..  Artikelen die worden genoemd en zeker het lezen waard zijn:  De column van Lukkezen in het FD: https://fd.nl/opinie/1454075/de-energiebedrijven-hebben-wat-uit-te-leggen-syj2caYAZiyF Het artikel uit het vakblad ESB (tegenwoordig ook zonder lidmaatschap te lezen!): https://esb.nu/esb/20072006/energie-plafondsysteem-heeft-prijsopdrijvend-effect

Rusland en Oekraïne, de oorlog gaat voorlopig nog wel even door. Prof. De Wijk, wat gaat Poetin nu doen? Artikelen waarnaar wordt verwezen in dit gesprek:  - Artikel van Jeffrey Sachs: https://johnmenadue.com/the-great-game-in-ukraine-is-spinning-out-of-control/ - Artikel van André Gerrits: https://spectator.clingendael.org/nl/publicatie/wat-het-realisme-ons-leert-over-de-oorlog-oekraine

Prof. mr. Marjan Olfers legt uit hoe kickboksers en schakers vals spelen en waarom we dat leuk vinden om naar te kijken

Prof. dr. Rob de Wijk is te gast over wie uiteindelijk de oorlog in Oekraïne gaat winnen en over de machtige Chinese leider Xi, de Mao van de 21ste eeuw. Artikelen waarnaar wordt verwezen in dit gesprek:  - Artikel van Jeffrey Sachs: https://johnmenadue.com/the-great-game-in-ukraine-is-spinning-out-of-control/ - Artikel van André Gerrits: https://spectator.clingendael.org/nl/publicatie/wat-het-realisme-ons-leert-over-de-oorlog-oekraine

De nazit van de Jortcast met dr. ir. Ernst van den Ende van de WUR en dr. Steije Hofhuis van de UU - welk verband is er te vinden tussen heksenvervolging en het veredelen van planten?

Dr. Steije Hofhuis vertelt over zijn onderzoek naar heksenvervolgingen en trekt een lijn via de darwinstische theorie naar het ontstaan van alternatieve waarheden.

Dr. ir. Ernst van den Ende, verbonden aan Wageningen University and Research heeft nog wat advies voor Remkes en ook voor u,  al(w)etende burger. 

Het economische beleid. Wat doet het Verenigd Koninkrijk slecht en Denemarken goed? We spreken hierover met econoom Prof. dr. Harry Garretsen.

Waarom zijn we onverzadigbaar als het gaat om de bloederige verhalen van sadistische moordenaars en kannibalen Bundy en Dahmer? Waarom kopen we de autobiografieën van boeven als Holleeder en Pistolen Paultje? Dr Rudolf Dekker, wat is er mis met ons dat we hier plezier aan beleven?

Belastingen verlagen zoals Liz Truss wilde, een slecht plan? Dr Kelder is juist groot voorstander en legt het voor aan een econoom met warme banden met het VK, Prof. dr. Harry Garretsen, verbonden aan de RUG. Waarom bungelt die pond aan de kliffen van Dover en wat voor effect heeft het op de euro? 

We spreken met dr. Han Bouwmeester, universitair hoofddocent militaire strategie en landoptreden bij de Faculteit Militaire Wetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie te Breda.

President Poetin heeft een gedeeltelijke mobilisatie afgekondigd. Paniekerige Russische reservisten ontvluchten massaal het land. Zoektermen als ‘Hoe verlaat ik Rusland?’ en ‘Hoe breek ik een arm?’ zijn trending op Google. Ook wordt er gesproken over het inzetten van kernwapens. Valse dreigementen van een misleidende Russische regering of moeten we dit keer echt oppassen voor een nucleaire oorlog? We spreken hierover met dr. Han Bouwmeester, universitair hoofddocent militaire strategie en landoptreden bij de Faculteit Militaire Wetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie te Breda.

De Troonrede & de Algemene Politieke Beschouwingen; Den Haag was weer druk met de belangrijkste parlementaire week van het jaar. Tot diep in de nacht werd er gepraat, weggelopen en op de tafel getrommeld. Maar wat is er nou precies gebeurd? De Tweede Kamer lijkt steeds meer op een arena van retoriek. En waarom zat Rutte opeens met Kockelmann aan tafel? In dr Kelder en Co een gesprek met prof. dr. Arco Timmermans, bijzonder hoogleraar verbonden aan de Universiteit Leiden.

Waarom jongeren meer inspraak moeten hebben, misschien zelfs stemmen vanaf 14 jaar. Een gesprek met dr. Daphne van de Bongardt, ook wel bekend als de lovedoctor, en politiek filosoof dr. Rutger Claassen. 

Tinder bestaat nu tien jaar en dat brengt een hoop mogelijkheden én obstakels met zich mee. We spraken hierover met Dr. Daphne van de Bongardt.

Het is hoog tijd dat we op de derde dinsdag van september wat verder kijken dan een paar jaar vooruit. Prof. dr. Rutger Claassen komt met een pleidooi voor het decenniadenken.

Kan de geldpers nu eindelijk uit, en hoe zit het met die geprofeteerde recessie?  Met dr. Jelle van Baardewijk en dr. Sandra Phlippen over de crises die de natie splijten. * Luister ook Jortcasts #497 (Sandra Phlippen) en #496 (Jelle van Baardewijk).

De herfst is nog niet begonnen, of iedereen sombert al over de gure, gasloze winter die ons wacht. Dr. Sandra Phlippen duidt de economie. Moeten we vrezen voor een recessie? 

Waarom staan onderdanen te grienen bij het hemelen van een afstandelijke vorst? We spreken met cultuurfilosoof dr. Jelle van Baardewijk. (https://www.jellevanbaardewijk.nl/) * Opinie: 'Sterven is niet te managen, aanvaard het'  (https://www.parool.nl/columns-opinie/opinie-sterven-is-niet-te-managen-aanvaard-het~b644064b/)(Parool) * Britain could plan for the Queen’s death – but not for the risky tides of public feeling (https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/sep/09/britain-queen-death-public-feeling-diana-brexit-emotion) (the Guardian) * The death of Elizabeth II marks the end of an era (https://www.economist.com/leaders/2022/09/08/the-death-of-elizabeth-ii-marks-the-end-of-an-era) (The Economist)

Landgenoten, we lijken weg te zakken in een peilloze put vol somberte. Uw verslaggever roept de hulp in van niet één, maar twee doctoren in de wetenschap. Is er hoop op genezing? De nazit met Esther van Fenema en Eefje Steenvoorden.

Droevig nieuws van het SCP deze week: we zien het allemaal maar somber in. Het vertrouwen in de politiek daalt nog altijd, en Nederlanders blijken buitengewoon negatief over de maatschappelijke ontwikkelingen in ons land. Is er een wondermiddel? Dr. Eefje Steenvoorden (https://www.uva.nl/profiel/s/t/e.h.steenvoorden/e.h.steenvoorden.html) weet raad. * Kelderrestant: Boris Johnson offers tea (https://www.youtube.com/watch?v=r799U_-jAnk)

Een relatiebreuk of overleden huisdier en de gemiddelde millennial is alweer gevloerd: kan deze generatie echt zo slecht tegen wat malheur? Dr. Esther van Fenema (https://esthervanfenema.nl/) aan het woord. * De mentale schijf van vijf van Esther (https://esthervanfenema.nl/mentale-schijf-van-vijf/) * Het boek "Het verlaten individu" van Esther verschijnt op 27 oktober  * Beluister ook Jortcast #18, #57 en #335 over stress * Kelderrestant: Jiskefet, lullo's (https://www.youtube.com/watch?v=o03xFZw8DoU) * Denk jij aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand anders? Bel 0800-0113 of chat via 113.nl.

Nederland "fietsland"? Zijn wij nog wel de pioniers of worden we internationaal ingehaald? Met zelfbenoemd fietsprofessor Marco te Brömmelstroet (https://www.uva.nl/profiel/b/r/m.c.g.tebrommelstroet/m.c.g.te-brommelstroet.html), planoloog, universitair hoofddocent en directeur van het Urban Cycling Institute verbonden aan de Universiteit te Amsterdam.   * Marco's boek: Het recht van de snelste (https://decorrespondent.nl/hetrechtvandesnelste) * De fietsdocumentaire over De Pijp (1972)  (https://www.youtube.com/watch?v=YY6PQAI4TZE) * Loopt het kind op de weg of loopt de weg door zijn speelruimte? (https://decorrespondent.nl/11507/loopt-het-kind-op-de-weg-of-loopt-de-weg-door-zijn-speelruimte/1209927392025-6fbf0a45) (de Correspondent) * Kelderrestant: Field of Dreams (https://www.youtube.com/watch?v=5Ay5GqJwHF8)

Er verrees een klein dorp van buitenslapers buiten de poorten van aanmeldcentrum Ter Apel. Zij verbleven in abominabele omstandigheden, concludeerden Rode Kruis, Inspectie en ja, zelfs Artsen zonder Grenzen.... Prof. dr. Thea Hilhorst (https://www.eur.nl/people/thea-hilhorst) schuift aan.

Sommige datingapps zijn enkel gericht op de daad. Hoe rijmt dat met de trend dat we steeds preutser worden? En: opwinding over de coronasteunpakketten. Brengen die ons in tijden van inflatie alleen maar verder in de problemen? Seks en geld dus - in deze nazit van de Jortcast. Met prof. dr. Inger Leemans (https://research.vu.nl/en/persons/inger-leemans) en prof. dr. Raymond Gradus. (https://research.vu.nl/en/persons/raymond-gradus) * Beluister ook Jortcast #369 met Arnout Boot * En Jortcast #487 met Beatrice de Graaf

Hoe temmen we het inflatiemonster, en hoe temperen we de recessie-angst? Of schieten we terecht in de stress? Uw verslaggever spreekt met prof. dr. Raymond Gradus (https://research.vu.nl/en/persons/raymond-gradus), Hoogleraar Bestuur en Economie Publieke Sector. * De tweet van Pieter Omtzigt (https://twitter.com/PieterOmtzigt/status/1559168636702564353) * Nederlandse energieleveranciers vragen hoogste prijzen van Europa (https://fd.nl/economie/1448184/nederlandse-energieleveranciers-vragen-hoogste-prijzen-van-europa-myh2caKU6VzM) (FD, €)

Help, een tiet op de cover van een damesblaadje! Worden we steeds preutser in het ooit zo vrijgevochten Nederland van Turks Fruit? We trekken een lijn van porno uit de 17e eeuw, tot nu, waar Instagram streng waakt over ontglippende tepels... Met prof. dr. Inger Leemans. (https://research.vu.nl/en/persons/inger-leemans) * Boek: Über den Prozeß der Zivilisation - Norbert Elias * Kelderrestant: fragment met Jan Wolkers  (https://www.youtube.com/watch?v=eyl0QnUPl1Q)

Statistisch bestaat er geen twijfel over: alles is veiliger geworden. Toch struikelen we van de ene in de andere crisis. Hoe kan dat?! We duiden het crisisbesef van 1800 tot nu, in een speciale JortcastXL met prof. dr. Beatrice de Graaf. * Het essay 'Crisis!' van Beatrice de Graaf verschijnt eind september in het kader van de Maand van de Geschiedenis * Luister ook Jortcasts #484 en #486 met Beatrice de Graaf

Een goed gesprek over de lobby achter de boerenoproer, met prof. dr. Beatrice de Graaf (https://www.uu.nl/medewerkers/badegraaf) en prof. dr. ir. C.M. Martijn van der Heide. (https://www.rug.nl/staff/c.m.van.der.heide/) * Luister ook Jortcast #484 (Beatrice de Graaf) en #485 (Martijn van der Heide). 

De stilte van een bos, de schoonheid van een edelhert: wat levert de natuur ons op in, jawel, keiharde pecunia? We berekenen de winst van natuurinclusieve landbouw. Met prof. dr. ir. Martijn van der Heide (https://www.rug.nl/staff/c.m.van.der.heide/). * CBS-rapport Natuurlijk Kapitaal (https://www.cbs.nl/nl-nl/maatschappij/natuur-en-milieu/natuurlijk-kapitaal) * We belden met dr. Hidde Boersma, ecomodernist, over zijn boekentip: Regenesis van George Monbiot. Het hele gesprek luister je hier terug (https://www.nporadio1.nl/fragmenten/dr-kelder-en-co/b6ab1cc1-3094-42f1-acda-d573078799fe/2022-08-12-doctor-welk-leesvoer-schrijft-u-voor) * Luister ook Jortcast #482 met stilteprof. Marcel Cobussen * Jortcasts XL met Herman Pleij: #479 en #480 * Jortcast XL met Marcel Levi: #483 * Luister Jortcast #484 met prof. dr. Beatrice de Graaf, en stay tuned voor Jortcasts #486 (vrijdag) en #487 (zaterdag) met de historicus

Hoe zijn we van een nachtwakersstaat in een 'pech-moet-weg'-samenleving beland? Prof. dr. Beatrice de Graaf duidt ons crisisbesef aan de hand van de historie.  * Boekentip uit de podcast: De Weimarrepubliek - Patrick Dassen * Het Kelderrestant uit 'Crisis' (https://www.youtube.com/watch?v=uu-4Hpv-U18) met Uri Rosenthal * Stay tuned voor Jortcasts #486 (vrijdag) en #487 (zaterdag) met Beatrice de Graaf

Hij verwierf nationale faam tijdens de coronacrisis en werd door menigeen geliefd - maar ook gehaat. Met internist en NWO-baas prof. Dr. Marcel Levi kijk ik terug op de coronacrisis, workaholicisme, het al dan niet zorgvuldig ontweken ministerschap en leiderschap in richtingloze tijden.

Geluid is van grote invloed op ons welbevinden en onze gezondheid. Hoe leren we leven met de aan lawaai verslaafde medemens? Geluidsprof. Marcel Cobussen (https://www.universiteitleiden.nl/en/staffmembers/marcel-cobussen#tab-1) heeft de remedie - en vertelt erover terwijl in de hoofdstad de volumes tot oorkneuzende hoogtes stijgen vanwege de Canal Pride. Leesvoer: * This is Your Brain on Silence (https://nautil.us/this-is-your-brain-on-silence-2251/) * Het lawaai in de stad aangenaam maken? Dat kan, met hulp van kunstenaars (Trouw) (https://www.trouw.nl/wetenschap/het-lawaai-in-de-stad-aangenaam-maken-dat-kan-met-hulp-van-kunstenaars~b2d9b6a9/) * De maatschappelijke betekenis van geluid (Rapport RIVM) (https://podcast.npo.nl/admin/feed/113/feeditem/rivm.nl/bibliotheek/rapporten/815120004.pdf) * Kelderrestant: het volledige gesprek met Caroline van der Plas in Op1 (https://www.npostart.nl/caroline-van-der-plas-over-steun-van-trump-voor-nederlandse-boeren/25-07-2022/POMS_WNL_16966275) (25-07-2022)

We spreken China-kenner Frans-Paul van der Putten (https://www.chinageopolitics.nl/kopie-van-diensten/) (Clingendael) over de aanstaande wereldoorlog met het rijk van Kameraad Xi. Of valt het allemaal wel mee? En wat rijdt, vliegt en vaart er allemaal aan de kant van Taiwan én China?  * Lees het rapport van het Pentagon (https://media.defense.gov/2021/Nov/03/2002885874/-1/-1/0/2021-CMPR-FINAL.PDF) over het Chinese en Taiwanese leger en dit artikel van Business Insider (https://www.businessinsider.com/pentagon-charts-show-chinas-military-advantage-over-taiwan-2022-1?international=true&r=US&IR=T) * Luister de podcastserie (https://open.spotify.com/show/7yfeU7OjMffXBSijX9KqoA?si=ZxAw8BebRJeHRs5cNVKQig) die Jort eerder maakte over China

Opstand en revolte, de stad Amsterdam is er door getekend. Prof. Dr. Pleij weidt uit, van de Middeleeuwen die al volgepakt zaten met boerenopstanden, tot de wederdopers, het palingoproer en ‘geen woning, geen kroning’. Al varende door de grachten zien Pleij & Kelder de betrekkelijkheid van de hedendaagse opstootjes in. De immer relativerende Pleij toont ons dat we ondanks alle opstand en revolte toch wel degelijk steeds meer blijk van beschaving geven. Een geruststellende conclusie.

Voortgestuwd door een elektromotortje tuffen dr Kelder en emeritus prof. dr. Herman Pleij over de grachten van Amsterdam. De Neerlandicus en cultuurhistoricus oreert over de roerige jaren '60 van Amsterdam, zijn studententijd daar, z'n eerste colleges als UvA-docent en zijn buitengewoon belangrijke verdienste tijdens de Maagdenhuisbezetting.

Van crimineel kwajongens-cultuurtje tot een Volwassen Genre. De heuse hiphop-doctor Steven Gilbers (https://www.rug.nl/staff/s.r.k.i.gilbers/research) promoveerde op Tupac en geeft college over de muziekstijl die inmiddels (bijna) 50 jaar bestaat. * Luister Stevens eigen muziek hier (https://open.spotify.com/artist/7hdyMtT7vd9YoYG7hZxRie) (Spotify)

Kunnen robots ons uit de ravage op de arbeidsmarkt redden? Uw verslaggever zoekt met arbeidssocioloog dr. Fabian Dekker (https://www.fabiandekker.nl/) naar uitwegen voor het aanstaande personeelsinfarct.

Waar môt je het over hebben wanneer je één doctor gespecialiseerd in slachtofferschap en de andere doctor met een Nederlandse oplossing voor het Europese gasprobleem aan je tafel hebt?

Je bent óf slachtoffer, óf dader, meer is er niet. De wereld is zwart-wit, we zijn blind geworden voor complexiteit en ambiguïteit. Volgens dr. Tine Molendijk (https://www.tinemolendijk.nl/) zijn er inmiddels meer daders dan slachtoffers en blijken we ondanks alle aandacht voor slachtoffers harder - en oppervlakkiger - dan ooit.

Europa zit met een groot gasprobleem, blijkt uit een recent IEA rapport. Dr. Roland Kupers (https://www.rolandkupers.com/) vindt dat we meer moeten doen dan alleen een beetje besparen en hij schuwt het impopulaire standpunt niet: in deze aflevering betoogt hij dat Nederland het Groningenveld moet heropenen. Wij kunnen het Europese probleem oplossen en zouden dat ook moéten doen, meent de onafhankelijk VN-adviseur.

Een econoom en een astroloog in gesprek met uw verslaggever van dienst. Belastingtarieven, box 2, is het allemaal klein bier als je het heelal bestudeert? Dr. Tim van Kempen (https://twitter.com/tim_v_k) en prof. dr. Bas Jacobs (https://www.eur.nl/people/bas-jacobs) bediscussiëren deze - en meer - kwesties in de nazit.

De nieuwskoppen ademden misbaar toen er vorige week weer eens een vuistdikke fiscale studie uitkwam, maar wordt de kloof tussen arm en rijk eigenlijk wel groter? En als je allerrijksten al wilt uitkloppen als Kaag of Rutte zijnde, hoe môt dat dan?  Een gesprek met prof. dr. Bas Jacobs.  (https://www.eur.nl/people/bas-jacobs) * Economen moeten zo transparant mogelijk zijn over hun aannames (https://fd.nl/opinie/1445207/economen-moeten-zo-transparant-mogelijk-zijn-over-hun-aannames-mug2caHakLxX) (FD) * Luister ook Jortcast #395, #141 en #7 met Bas Jacobs * Kelderrestant: Mevrouw Visser bij een congres van de vrouwenbond van de PvdA over de invoering van de achturendag (1957) * Stage lopen bij de Jortcast? Reageer snel! (https://werkenbij.avrotros.nl/vacature-stagiaire-avrotros/redactiestage-bij-dr-kelder-en-co-en-de-jortcast)(Mailen mag ook: [email protected])

We reizen 13 miljard jaar terug in de tijd met dr. Tim van Kempen (https://twitter.com/tim_v_k), en bespreken de foto's van de James Webb-telescoop. Tim werkt ondertussen zelf aan een ándere ruimtekijker. Eentje die, jawel, exoplaneten vastlegt. En psst, die zogenoemde ARIEL-telescoop kan ons misschien zelfs iets vertellen over het begin van ons bestaan...  * Luister ook Jortcast #444 over zwarte gaten met Huib Jan van Langevelde * Elon Musk over Martian Democracy (https://www.youtube.com/watch?v=lBfi2AcGrTY)

Grote kloven in ons kleine landje, maar wat doe je ertegen? De nazit van de Jortcast, met prof. dr. Bettina Bock, dr. Mariëlle Wijermars en dr. Roy Kemmers. We bespreken de kloof tussen stemmers en niet-stemmers, en hoe we met elkaar in gesprek blijven. En, hoe groot is de afstand tussen de boer op de trekker en de hipster op de spinfiets? 

Pssst, Oekraïne. Daar is een oorlog gaande, weet u nog? Maar we zijn klaar met klikken en gaan nu even met Vladimir-vakantie, hoewel de heer Poetin en trawanten toch heus de apocalyps profeteren. Hoe loopt deze oorlog af? Een gesprek met dr. Mariëlle Wijermars.  (https://www.maastrichtuniversity.nl/p70066306) * Taking on Putin through porn: how Russians are finding out the truth about Ukraine (https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/jul/02/putin-porn-russians-truth-ukraine-gambling-sites) (the Guardian) * Kremlin verspreidt desinformatie over oorlog vanuit Russische 'trollenfabriek' (https://www.nu.nl/tech/6198329/kremlin-verspreidt-desinformatie-over-oorlog-vanuit-russische-trollenfabriek.html) (NU.nl) * Luister ook Jortcast #424 met Mark Deuze * Kelderrestant: Waarom politiek onbehagen niet altijd apathie is (https://www.erasmusmagazine.nl/2022/06/27/waarom-politiek-onbehagen-niet-altijd-apathie-is/)

Hoe diep is de kloof tussen de boer op de trekker en de hipster op de spinfiets? Wat hebben we nodig voor de verzoening van Randstad en platteland in dit kleine landje? Prof. dr. ir. Bettina Bock (https://www.wur.nl/nl/personen/bettina-prof.dr.ir.-bb-bettina-bock.htm) weet raad. * Luister ook Jortcast #145 met Bettina Bock * Lees meer over de Regio Deals (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/regio-deals) * Het onderzoek 'Regionale wrok' (https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00343404.2022.2084527#.YsaiHfHScwE.twitter) van Sarah de Lange e.a. * Reportage van NOS (https://nos.nl/nieuwsuur/video/2431703-een-politieke-kloof-in-frankrijk-tussen-het-platteland-en-de-stad)over kloven in Duitsland en Frankrijk * Kelderrestant: Thatcher verlaat Downing Street 10 (https://www.youtube.com/watch?v=aaFc_he3POk)

Waarom we allemaal, jawel, de glastuinbouw in moeten, en waarom een spijker op het stuur de verkeersveiligheid verhoogt... Een nazit met prof. dr. Ira Helsloot (https://www.ru.nl/personen/helsloot-i) en dr. ir. Roel Jongeneel. (https://www.wur.nl/nl/Personen/Roel-dr.ir.-RA-Roel-Jongeneel.htm)

Heeft u de sinds vorige week verplichte brandmelder wel geinstalleerd, doet u die helm op de fiets wel op en die riem achterin wel om, en sta paraat voor alle codes geel of oranje die over ons worden uitgestort; alles draait tegenwoordig om veiligheid, maar houden we onszelf daarmee niet voor het lapje? Een goed gesprek met prof. dr. Ira Helsloot. (https://www.ru.nl/personen/helsloot-i) Lees ook: * Waarom hoef je geen gordels om in bus en trein? (https://www.nrc.nl/nieuws/2017/03/07/waarom-hoef-je-geen-gordels-om-in-bus-en-trein-7153759-a1549173) * Tweet Maarten Keulemans (https://twitter.com/mkeulemans/status/1543541864371994633) * Cijfers CBS (https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/22/in-mei-oversterfte-behalve-in-de-laatste-week) en van het coronadashboard (https://coronadashboard.rijksoverheid.nl/landelijk/sterfte) over sterfte door corona * Luister ook het gesprek met Paul van Lange #464 en Gerben Bakker #408 * Proefschrift Carlo de Wijs (http://carlodewijs.com/research)

Over die boeren zijn we zo langzamerhand wel uitgepraat. Toch  moeten we het nog éven hebben over de pecunia. Want wat verdienen we aan de varkens en mestkalveren als Nederlanders en wat leggen we er op toe? Kunnen we niet gewoon de hopjesvla en gevulde eiersalade uit het buitenland halen? Dr. ir. Roel Jongeneel (https://www.wur.nl/nl/Personen/Roel-dr.ir.-RA-Roel-Jongeneel.htm) schuift aan. * Felle acties boeren mede verklaarbaar uit absolutisme van besluit kabinet (EW Magazine) (https://www.ewmagazine.nl/opinie/opinie/2022/06/felle-acties-boeren-mede-verklaarbaar-uit-absolutisme-van-besluit-kabinet-890691/) * Europese subsidies maken rijke boeren in Nederland nog rijker (€) (FTM) (https://www.ftm.nl/artikelen/glb-miljarden-voor-de-boer-wie-krijgt-wat-van-brussel) * Meer verdienen met minder vee? Het kan, als de boer het wil (€) (FTM) (https://www.ftm.nl/artikelen/boerengeweld-op-vreemd-moment-melkveehouders-verdienen-meer-dan-ooit) * De Ø van økologisk (De Groene) (https://www.groene.nl/artikel/de-o-van-okologisk) * Koeien VS en Denen geven meer melk dan Hollandse (Nieuwe Oogst) (https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2019/12/17/koeien-vs-en-denen-geven-meer-melk-dan-hollandse) * Tweet van Jort  (https://twitter.com/jortkelder/status/1539655147881906176) Pssst, wil je stage lopen bij dr Kelder en Co en de Jortcast? Reageer snel! (https://werkenbij.avrotros.nl/vacature-stagiaire-avrotros/redactiestage-bij-dr-kelder-en-co-en-de-jortcast)

Ligt u ook wakker van de energiecrisis, de stikstofcrisis, een nieuwe coronagolf, het klimaat, de oorlog en het personeelstekort...? De wetenschap weet raad. Prof. dr. Paul van Lange (https://podcast.npo.nl/admin/feed/113/feeditem/paulvanlange.com) aan het woord.

We hebben het steeds over de opa’s en oma’s die we moeten beschermen tegen Het Virus, maar let op: ook de kwieke jongere heeft iets te vrezen van corona. Dr. Rob Wüst (https://research.vu.nl/en/persons/rob-wust) ontvangt voor zijn studie voormalig fitboys en -girls, die geveld door het mysterieuze long covid hun oude leven helemaal kwijt zijn. Wat weten we nu over deze geheimzinnige ziekte?   Het onderzoek steunen? Dat kan hier! (https://steun.vu.nl/long-covid)

Zelensky kan z’n lidmaatschapskaart van de EU al bijna in z’n legergroene borstzak steken en complimenti voor Mario Draghi, die bijna 500 miljard Italiaanse staatsschuld van Rome naar Frankfurt overhevelde… In de nazit spreekt uw verslaggever met prof. dr. Adriaan Schout (https://www.clingendael.org/person/adriaan-schout) over de waarde van Europa. En prof. dr. Will Tiemeijer (https://www.wrr.nl/over-de-wrr/bureau/will-tiemeijer) over de vraag: is er een groeiende kloof tussen de burgers en buitenlui? Psssst, stage lopen bij dr Kelder en Co en de Jortcast? Klik hier! (https://werkenbij.avrotros.nl/vacature-stagiaire-avrotros/redactiestage-bij-dr-kelder-en-co-en-de-jortcast)

Brussel is de baas, maar willen wij dat wel? Komen we ooit nog af van de zwellende schulden? Met prof. dr. Adriaan Schout (https://www.clingendael.org/person/adriaan-schout).  * Het volledige fragment met Hans Teeuwen (https://www.youtube.com/watch?v=3n0DlRdOP-Q).  * Stage lopen bij dr Kelder en Co en de Jortcast? Reageer! (https://werkenbij.avrotros.nl/vacature-stagiaire-avrotros/redactiestage-bij-dr-kelder-en-co-en-de-jortcast)

Politici en journalisten gaan goed op 'kloven' maar zijn de tegenstellingen in dit vlakke zompige land wel zo scherp als voorgesteld? Volgens prof dr. Will Tiemeijer (https://www.eur.nl/people/will-tiemeijer) kan een béétje polarisatie heus geen kwaad... * Vermogensongelijkheid opnieuw gedaald (https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/48/vermogensongelijkheid-opnieuw-gedaald) (CBS) * Mythe doorgeprikt: lonen bleven niet achter na de kredietcrisis (https://fd.nl/economie/1442830/mythe-doorgeprikt-lonen-bleven-niet-achter-na-de-kredietcrisis-svf2caBVDJJJ) (FD) * Het ís niet normaal als de baas je vernedert en zich onbeschoft gedraagt (de Volkskrant) (https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2022/het-is-niet-normaal-als-de-baas-je-vernedert-en-zich-onbeschoft-gedraagt~v536131/). Het essay van Ronite Palache over uitgeverij Prometheus van Mai Spijkers  * Apple - Think Different campagne (https://www.youtube.com/watch?v=BPX9v8F547k)(YouTube)

Waar komt de inzichten van econoom Barbara Baarsma samen met die van primatoloog Frans de Waal. Dr Kelder begint met deze vraag de nazit van dr Kelder & Co, de wekelijkse bonus Jortcast. 

Primatoloog Frans de Waal schopte het met zijn boeken en wetenschap over menselijk gedrag tot de Time top 100 van invloedrijkste mensen op gebied van kunst en wetenschap. Met zijn nieuwe boek 'Anders' heeft professor dr. De Waal het over Gender. 

We hebben economische groei nodig! Alleen al om de groeiende bevolking te voeden en verzorgen. Maar hoe wil je groeien. . Econoom prof. dr. Barbara Baarsma schreef een boek met ideeën en oplossingen voor goede groei. Ze is te gast in de Jortcast.

Mannen en vrouwen hebben recht op een ongelijke behandeling! Een debat met prof. dr. Iris Sommer, prof. dr. Janka Stoker en studenten van de Rijksuniversiteit Groningen. Het wordt tijd dat we het eens níét meer hebben over meer vrouwen aan de top, vindt Sommer. Nee, er moet juist een eind komen aan de middelmatige manager, bepleit Stoker... 

Een lab vol ratten die aan de Prozac zijn, en wat we zodoende te weten komen over zwangere moeders in een dippie... Een goed gesprek met prof. dr. Jocelien Olivier (https://www.rug.nl/staff/j.d.a.olivier/)vanuit de Rijksuniversiteit Groningen. * Kijk het polygoonjournaal (https://www.youtube.com/watch?v=S6UXwqCa53k) uit de podcast

Uw verslaggever vanuit de universiteit in het hoge Noorden, alwaar ze sinds 1614 pogen logisch na te denken. De stad met het oudste studentencorps (u weet wel, van de banga-lijstjes en ruige ontgroeningen) en ook de stad waar het leek of de voertaal even Chinees werd... Met Cisca Wijmenga (https://www.rug.nl/staff/c.wijmenga/), rector magnificus van de RUG.

Gaan we nu, naast korter douchen als protest tegen Poetin, ook stoppen met het graaien in de bakken met plastic rommel van Action, Hema en Zeeman, ofwel, gaan we China grijpen voor het onderdrukken van Oeigoeren, het bedreigen van Taiwan en het inrichten van een totalitaire staat?! Een gesprek met dr. Jelle van Baardewijk (https://www.jellevanbaardewijk.nl/) en dr. Rogier Creemers.  (https://www.universiteitleiden.nl/en/staffmembers/rogier-creemers#tab-1)

Een goed gesprek met cultuurfilosoof dr. Jelle van Baardewijk (https://www.jellevanbaardewijk.nl/), over ons voyeurisme en hun exhibitionisme in de zaak Heard/Depp... * Je kunt je niet meer aanmelden voor de Jortcast Grand Tour in Groningen, de zaal is vol!

Moeten we, na al het onheilspellende nieuws over onmenselijke lockdowns en gemaltraiteerde Oeigoeren, een toefje Poetin aan het China-beleid toevoegen? Ofwel: meer boycots, alerter op diefstal van kennis en praten over gezichtsherkenning als nieuw totalitair dwangmiddel? Een goed gesprek met dr. Rogier Creemers. Leesvoer: * Europese universiteiten helpen China om ’s werelds modernste leger op te bouwen  (https://www.ftm.nl/artikelen/china-science-investigation-overzicht?share=YM55a6LM3Zo2IGeQuU0V0WUiwGDJ6Kselooi5SzhGV%2Bxvu7c9s%2B%2Fd9CM2pfRyN8%3D)(Follow the Money, €) * Leven zonder 'Made in China': wenselijk, maar nog erg ingewikkeld (https://fd.nl/bedrijfsleven/1439349/leven-zonder-made-in-china-wenselijk-maar-nog-erg-ingewikkeld) (FD, €)  * Poetin-criticus Bill Browder: ‘Die sanctie-aanpak van Nederland is zo ontzettend oppervlakkig’ (https://www.ftm.nl/artikelen/bill-browder-magnitsky-act)(Follow the Money, €)

Per saldo zwelt ons bevolkingscijfer met 100.000 vreemdelingen per jaar. Kortom, politiek gedonder, maar prof. dr. Helga de Valk (https://www.rug.nl/staff/h.a.g.de.valk/), directeur van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) weet raad. En ook dr. Tim Reeskens (https://www.tilburguniversity.edu/nl/medewerkers/t-reeskens), socioloog en verbonden aan de Universiteit Tilburg, komt aan het woord, en vertelt over onze gemeenschappelijke Europese waarden.  * Je kunt je niet meer aanmelden voor de Jortcast Grand Tour in Groningen, de zaal is vol!

Dr. Tim Reeskens (https://www.tilburguniversity.edu/nl/medewerkers/t-reeskens) duidt voor ons de - toch wel aanzienlijke - verschillen tussen Europese landen. Wat maakt Nederlanders zo Nederlands (spoiler: we zijn niet bepaald solidair)? En je zou het met al die wokeness niet geloven, maar toch worden we met z'n allen steeds conservatiever. Hoe kan dat toch, doctor...? Boekentip van Tim: Cultural Backlash (Pippa Norris) (https://www.cambridge.org/core/books/cultural-backlash/3C7CB32722C7BB8B19A0FC005CAFD02B) Je kunt je niet meer aanmelden voor de Jortcast Grand Tour in Groningen, de zaal is vol!

Landgenoten, zullen we dat eeuwige gezeur over vreemdelingen en vluchtelingen gewoon eens even oplossen? Een goed gesprek met prof dr. Helga de Valk (https://www.rug.nl/staff/h.a.g.de.valk/), honorair hoogleraar Migratie en de levensloop.  Lees ook: * Migratie is (nu) geen oplossing  (FD, Hans Stegeman) (https://fd.nl/opinie/1438250/migratie-is-nu-geen-oplossing) * Immigratieland zonder immigratiebeleid (FD, Rob de Lange) (https://fd.nl/opinie/1439861/immigratieland-zonder-immigratiebeleid) * Grenzeloze Verzorgingsstaat (pdf) (http://www.demo-demo.nl/files/Grenzeloze_Verzorgingsstaat.pdf)

Vanuit de Universiteit Leiden een debat: de democratie is in gevaar. Niet een knieval naar het volk, maar meer aristocratie is de oplossing. Aan het woord zijn dr. Tom Louwerse (https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/tom-louwerse#tab-1), universitair hoofddocent Politicologie, prof. dr. Andreas Kinneging (https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/andreas-kinneging#tab-1), hoogleraar Rechtsfilosofie en een zaal van Jortcastluisteraars. * De bijdragen van Tom Louwerse op Stuk Rood Vlees  (https://stukroodvlees.nl/author/tom-louwerse/) * Luister ook Jortcasts #230 en #201 met Andreas Kinneging * Lees hier meer over de boeken (https://uitgeverijprometheus.nl/auteurs/andreas-kinneging.html) van Andreas Kinneging

Alle aandacht voor de universiteitsstad Leiden waar het motto is Praesidium Libertatis, ofwel het “bolwerk van vrijheid”. We vragen de baas van de uni, prof. dr. Annetje Ottow, (https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/annetje-ottow#tab-1) of dat allemaal nog wel kan in tijden van wokeness. * Een overzicht van beroemde Leidse wetenschappers (https://www.universiteitleiden.nl/dossiers/geschiedenis-van-de-universiteit-leiden/beroemde-leidenaren) * Het promotieonderzoek van Jonge dr. Alex Brandsen (https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/handle/1887/3274287)

We analyseren met prof. dr. Huib Jan van Langevelde zijn foto’s van het Zwarte Gat, dit doodenge, alles verslindende fenomeen dat zich voordoet in het universum, en jawel, zelfs in onze Melkweg... Dit doen we tijdens een speciale opname van de Jortcast Grand Tour, deze keer vanaf de Universiteit Leiden. * Bekende Leidse wetenschappers (https://www.universiteitleiden.nl/dossiers/geschiedenis-van-de-universiteit-leiden) * 7 dingen die je nog niet wist over zwarte gaten (https://www.quest.nl/natuur/sterrenkunde/a33059586/7-dingen-die-je-nog-niet-wist-over-zwarte-gaten/) (Quest) * Zonder Einstein zouden we verdwalen (https://www.nemokennislink.nl/publicaties/zonder-einstein-zouden-we-verdwalen/) (NEMO Kennislink) * Hoe veranderde Albert Einstein de wereld? (https://npokennis.nl/longread/7838/hoe-veranderde-albert-einstein-de-wereld) (NPO Kennis) * Het fragment van de bouw en ingebruikname (https://youtu.be/lMQ-8XmkFeI) van de Radiotelescoop in Dwingeloo

Een goed gesprek over de rol van de parlementariër, de plicht van de journalistiek, de weerbaarheid van ons land, ons volk en hoe een oorlogje te voeren... Anders nog iets? Een exclusief onderhoud, speciaal voor Jortcastluisteraars, met drs. Leonard Ornstein (https://twitter.com/leonardornstein), journalist en auteur van het boek De Jonge Fortuyn en dr. Tobias van Gent (https://twitter.com/tobiasvangent), schrijver van het boek De minister en de majesteit.

Ginds aan de grenzen van Europa woedt een oorlog, maar zullen we het even over die vorige hebben, die Tweede, weet u nog? Dr. Tobias van Gent over de vlucht van Wilhelmina naar Engeland en de onmin met haar minister van Defensie.  * Het boek van Tobias van Gent (https://twitter.com/tobiasvangent): De minister en de majesteit (verschijnt 13 mei)  * Jortcast Grand Tour bijwonen? Update: de zaal zit vol!

Pim Fortuyn lijkt 20 jaar na de moord heilig verklaard. Met zijn biograaf wegen we zijn politieke gewicht, kijken wat er blijvend is veranderd en analyseren zijn politieke nazaten en het populisme in Nederland. * Met drs. Leonard Ornstein (https://twitter.com/leonardornstein) * De boekenlijst van Fortuyn (https://www.pimfortuyn.com/pim-fortuyn/boeken-van-pim-fortuyn) * De Jortcast Grand Tour bijwonen? Lees meer en meld je aan! (https://www.nporadio1.nl/nieuws/podcast/326b8770-e282-4c2c-b620-1e09b81b0da6/hoe-ziet-een-zwart-gat-eruit-en-hoe-redden-we-de-politiek-meld-je-aan-voor-de-jortcast-grand-tour)

Willen we ons spiegelen aan de spierbundels van influencers - en zo ja, is dat eigenlijk erg? Een exclusief Jortcastgesprek met:  * dr. Irene van Driel (https://www.uva.nl/profiel/d/r/i.i.vandriel/i.i.van-driel.html) * prof. dr. Peter van Bergeijk (https://www.eur.nl/people/peter-van-bergeijk) * Jortcast Grand Tour bijwonen? Meld je aan! (https://www.avrotros.nl/over-avrotros/nieuws/item/jortcast-gaat-on-tour-en-jij-kunt-erbij-zijn/)

Besteden jonge mensen meer tijd aan het oppompen van hun spieren en bijspuiten van hun lippen, dan aan het bestuderen van studieboeken - en is dat erg? Nee, zegt dr. Irene van Driel (https://www.uva.nl/profiel/d/r/i.i.vandriel/i.i.van-driel.html). Een vrolijk gesprek over de goede kant van Instagramfilters en TikTokdansjes. * De Jortcastopname in Leiden bijwonen? Meld je aan! (https://www.avrotros.nl/over-avrotros/nieuws/item/jortcast-gaat-on-tour-en-jij-kunt-erbij-zijn/) * De Six Million Dollar Man (https://www.youtube.com/watch?v=0CPJ-AbCsT8)

De sancties tegen Rusland bestaan dik twee maanden, maar doen ze onszelf meer pijn dan Poetin? Wat zouden we wèl moeten doen om te zorgen dat Vlads roebels niet meer rollen? Een gesprek met prof. dr. Peter van Bergeijk (https://www.eur.nl/people/peter-van-bergeijk).  * De Jortcast Grand Tour in Leiden bijwonen? Meld je snel aan! (https://www.avrotros.nl/over-avrotros/nieuws/item/jortcast-gaat-on-tour-en-jij-kunt-erbij-zijn/) * Kijk de Jortcast Grand Tour in Eindhoven terug (https://youtu.be/PXsr0g-RMR4) * Katja Schuurmans in Op1 over Theo van Gogh (https://twitter.com/op1npo/status/1520143131169243136) * Het fragment van Theo van Gogh  (https://www.youtube.com/watch?v=36cTXZJ9M3U)

Hoe krijgen we het zonder Russisch en Gronings gas tóch warm? Is kernenergie de heilige graal, of kunnen we beter zo snel mogelijk waterstof door al onze leidingen laten stromen? Een debat op de Technische Universiteit Eindhoven. * Met studenten, én met prof. dr. Marco de Baar (https://www.tue.nl/en/research/researchers/marco-de-baar/) en prof. dr. Floor Alkemade (https://www.tue.nl/en/research/researchers/floor-alkemade/) * Volgens ons via TikTok (https://www.tiktok.com/@jortcast) en Instagram (https://www.instagram.com/dejortcast/)

Een goede raad voor eenieder die zijn huis wil verduurzamen: luister niet naar het gebrabbel van de overheid. Dr. ir. Lisanne Havinga over waarom we energielabels wel kunnen verscheuren en wat er moet gebeuren als we die 8.5 miljoen huizen écht klimaatneutraal willen maken. Spoiler: minder psychologiestudenten... * Meer over Lisanne Havinga (https://www.tue.nl/en/research/researchers/lisanne-havinga/) * Het polygoonjournaal uit de podcast (https://www.youtube.com/watch?v=RppQ9xDS3l8) * Volgens ons via TikTok (https://www.tiktok.com/@jortcast) en Instagram (https://www.instagram.com/dejortcast/)

Heeft de TU Eindhoven wel genoeg "diversiteitsdienders"? Oftewel: scoort de universiteit de 7 W'tjes op onze Woke Meter? Een gesprek met Robert-Jan Smits, voorzitter van het College van Bestuur van de universiteit. * Lees meer over onze Woke Meter (https://www.nporadio1.nl/nieuws/cultuur-media/a139b8de-64be-4acd-b4ce-17012ede8a8d/hoe-woke-is-de-technische-universiteit-eindhoven)

Een gesprek met een bijzonder duo: dr. en filosoof Eva Meijer en hoogleraar fiscale economie Stan Stevens. Over dieren en belastingrecht: moeten de rijken extra lappen voor klimaatverandering? En, wist je dat kippen elkaar - en ons - namen geven en dat vleermuizen geregeld mot maken en roddelen?  * Hier lees je meer over dr. Eva Meijer (https://www.evameijer.nl/) * Hier vind je meer over prof. dr. Stan Stevens (https://www.tilburguniversity.edu/nl/medewerkers/s-a-stevens)

Wij mensen zijn ook maar gewoon dieren, en zolang we onszelf boven andere dieren stellen blijft het makkelijk om de planeet "maar gewoon te gebruiken", zegt dr. Eva Meijer. Nu is de tijd aangebroken dat de natuur ‘terugpraat’: overstromingen, opwarming van de aarde, pandemieën. Meijer beschrijft in haar nieuwe roman Zee Nu zo’n rampscenario, waarin het water langzaam aan terrein wint in Nederland... 

Als het aan de linkse partijen ligt moet een groepje van maximaal een half miljoen rijkeren alle tegenvallers van de staat gaan betalen. Is dat eerlijk? Een gesprek met prof. dr. Stan Stevens.

De wachtrijen bij transgenderklinieken worden almaar langer, en binnenkort komt een debat over een wijziging in de transgenderwet. Hoe kan het dan dat het publieke debat over dit onderwerp nog altijd ontbreekt? Een gesprek met dr. Peter Vasterman over de vraag: regeert de angst in de transgenderdiscussie? * Spijt van je sex change (https://www.nemokennislink.nl/publicaties/spijt-van-je-sexchange/) (NEMO) * Johnson: Vrouwensport niet voor transgender personen (https://www.rd.nl/artikel/971085-johnson-vrouwensport-niet-voor-transgender-personen) (RD) * Klinische richtlijnen voor comorbide genderdysforie en autisme (https://www.vkjp.nl/tijdschrift-artikelen/klinische-richtlijnen-voor-comorbide-genderdysforie-en-autisme) De Jortcast komt naar je toe! Jort Kelder gaat langs verschillende universiteiten door het land. Hij spreekt met wetenschappers over actualiteiten en de laatste inzichten in wetenschappelijk onderzoek. De tournee begint op 23 april bij de Technische Universiteit in Eindhoven. En jij kunt daar bij zijn: meer info en je aanmelden. (https://www.nporadio1.nl/nieuws/binnenland/b9b1ca61-06a9-4fda-ba84-081e2b9a11cd/jortcast-grand-tour-praat-mee-en-meld-je-aan)  (https://www.vkjp.nl/tijdschrift-artikelen/klinische-richtlijnen-voor-comorbide-genderdysforie-en-autisme)

Heeft de moderne tsaar Poetin een nieuwe Raspoetin, de bedenker van de oorlog? We spreken over Alexandr Doegin: wie is deze bebaarde meneer en hoe gevaarlijk is hij? Te gast is prof. dr. Evert van der Zweerde, hoogleraar Wijsgerige ethiek en politieke filosofie. De Jortcast komt naar je toe! Presentator Jort Kelder gaat langs verschillende universiteiten door het land. Hij spreekt met wetenschappers over actualiteiten en de laatste inzichten in wetenschappelijk onderzoek. Wil jij daarbij zijn? Lees meer en meld je aan! (https://www.avrotros.nl/over-avrotros/nieuws/item/jortcast-gaat-on-tour-en-jij-kunt-erbij-zijn/) Tips uit de podcast: * Het artikel over draagvlak voor Poetin in Rusland (https://www.parool.nl/wereld/massaal-russisch-verzet-tegen-poetins-bloedige-oorlog-blijft-uit-gelederen-in-rusland-lijken-zich-juist-te-sluiten~ba1435c1/) (Parool) * Het boek 'Putin's People: How the KGB Took Back Russia and Then' van Catherine Belton * Het artikel over Doegin en Eurazië (https://www.trouw.nl/religie-filosofie/poetins-brein-denkt-in-botsende-beschavingen-de-grote-oorlog-der-continenten-gaat-beginnen~b8dd8eda/) (Trouw) * Het interview van Bas Heijne met Doegin (https://www.human.nl/onbehagen/kijk/interviews/aleksandrdoegin.html) (Human)

Is het gymnasium niet ook gewoon een elitair conservatief bolwerk dat ongelijkheid in stand houdt? Met dr. Diederik Burgersdijk, classicus en docent.  De Jortcast komt naar je toe! Presentator Jort Kelder gaat langs verschillende universiteiten door het land. Hij spreekt met wetenschappers over actualiteiten en de laatste inzichten in wetenschappelijk onderzoek. Wil jij daarbij zijn? Lees meer en meld je aan! (https://www.nporadio1.nl/nieuws/binnenland/b9b1ca61-06a9-4fda-ba84-081e2b9a11cd/jortcast-grand-tour-praat-mee-en-meld-je-aan)  

Tegenstanders van Poetin worden geregeld vergiftigd. Moeten wij ook vrezen voor biologische aanvallen? En: hoe veilig zijn onze labs met levensgevaarlijke virussen? Een goed gesprek met dr. Koos van der Bruggen.

In de nazit een gesprek tussen dr Kelder en prof. Sweder van Wijnbergen over een begroting die gemaakt is bij zonneschijn en nu met regen te maken krijgt.

Prof. dr. Ton Nijhuis van het Duitsland Instituut over moderne Ostpolitik. Econoom Sweder van Wijnbergen die ook te gast was in de radio uitzendig doet geregeld mee met het gesprek. 

Professor dr. Sweder van Wijnbergen was te gast in dr Kelder & Co. De hoogleraar economie vreest misschien een beetje voor kernwapens, maar absoluut niet voor de economische macht van de Russen. In de Jortcast hoor je het gesprek met enkele reflecties van de presentator.  Kijk vooral op Youtube als je meer van Reagans Sovjet grappen wilt zien.

Op het slagveld verliezen maar in de media winnen: we keken tegen de oorlog aan alsof je alleen met bombs en bullets kon beïnvloeden, maar dat kan nu ook met informatie. Een goed gesprek met prof. dr. Mark Deuze, dr. en kolonel Han Bouwmeester en drs. Dirk Staat.  * Luister ook Jortcasts #422 en #423 met deze gasten. * Het gedicht (https://www.youtube.com/watch?v=S93lvQ4Ukg8) waarnaar verwezen wordt in de podcast 

Prof. dr. Mark Deuze, een hooggeleerde in de mediastudies, over de oorlog die woedt op Telegram en Tiktok, en de vraag of die geel-blauwe bril waardoor het westen naar dit conflict kijkt, ons het zicht op de werkelijkheid ontneemt.  De Telegramkanalen uit de uitzending: * https://t.me/rf200_nooow * https://t.me/ovdinfo

Alleen al de Amerikanen hebben voor 1,8 miljard aan wapens naar Oekraïne versleept, maar om wat voor spul gaat het eigenlijk? We spreken erover met drs. Dirk Staat, conservator van het Nationaal Militair Museum in Soesterberg. Kolonel dr. Han Bouwmeester schuift ook aan over de prangende vraag: worden die Russen nou in de pan gehakt door de Oekraïense Babushka's, of vise versa? * Luister ook Jortcast #407 met Mark Voskuijl * En #298 met Han Bouwmeester als jonge doctor  

Het hooggeleerde trio - prof. dr. Govert Buijs, prof. dr. David Smeulders en drs. Petra Berkhout - over een Nederland dat niet bang is en buigt, maar sterk en onafhankelijk de boze buitenwereld in de bek uitlacht. Dat zal Poetin leren. Exclusief voor u, als  Jortcastluisteraar, opgenomen na de reguliere uitzending. Deel 3 van een drieluik over de vraag: kan Nederland zichzelf bedruipen? Beluister ook Jortcast #419 en #420.

De tank volgooien, warm douchen; het worden  hobby’s voor de happy few. En zelfs een krentenbol kan de kleine man zich straks niet meer permitteren door de exploderende graanprijzen. In deze Jortcast: hoe wij minder afhankelijk kunnen worden van dictators en proleten.  Deel 2 van een drieluik over de vraag: kan Nederland zichzelf bedruipen? Beluister ook Jortcast #419 en #421.

Prof. dr. David Smeulders is groot voorstander van het opendraaien van de gaskraan in Groningen. Dat zal Poetin leren! En professor, werkt het als we en masse de verwarming een graadje lager zetten? Deel 1 van een drieluik over de vraag: kan Nederland zichzelf bedruipen? Beluister ook Jortcast #420 en #421.

Bestaat er zoiets als een mannen- en een vrouwenbrein? Is mindfulness hét panacee voor al onze psychische kwaaltjes? Psychiater André Aleman komt misvattingen en mythes over onze bovenkamer corrigeren. Of juist niet. En, wat gaat er eigenlijk om in het hoofd van Poetin..?

Zal het door de Russen bezette deel van Oekraïne een nieuwe totalitaire staat worden? We spreken met prof. dr. Remco Breuker. We kunnen vast verklappen: Breuker ziet het somber in. Dr. Peter Pijpers vertelt over de online oorlog om de waarheid. Met trollenlegers en slinkse Facebookberichten wisten de Russen de Amerikaanse kiezer te beïnvloeden. Zitten ze nu weer aan de knoppen om de beeldvorming bij te stellen?  * Lees het artikel uit de New York Times  (https://www.nytimes.com/2022/02/27/world/asia/putin-xi-jinping-russia-china.html) * Luister de podcast van Peter Pijpers (https://faculteitmilitairewetenschappen.nl/news/view/6f870793-d6e6-412b-a013-33b99dcb7193/beinvloedingsoperaties-in-cyberspace-in-aflevering-2-van-pallas-athena) * Lees het proefschrift van Peter Pijpers (https://dare.uva.nl/search?sort=year;field1=keyword;value1=pijpers;docsPerPage=1;startDoc=1)

Uw verslaggever spreekt verder met de intellectuele gevechtseenheid van drie die de overval op Oekraïne analyseert. We loeren door het prisma van Poetin en de Russen. Mr. Heleen over de Linden onthult: de next Poetin staat al in de startblokken... * Vervolg op Jortcast #415.  * Deze podcast is op zaterdag 26 februari opgenomen, en nog steeds actueel. We spreken met:  * prof. dr. Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland  * dr. Dieuwertje Kuijpers, politicoloog, journalist en onderzoeker gespecialiseerd in Defensie * mr. Heleen over de Linden, advocaat en wetenschappelijk onderzoeker naar EU-sancties.

Ontketenen de Russen met hun offensief de wedergeboorte van de NAVO? En: Vladimir Vladimirovitsj Poetin, what makes him tick, behalve de tijdbom die hij net tot ontsteking heeft gebracht?  Luister ook Jortcast #416 voor het tweede deel. We spreken met: * prof. dr. Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland * dr. Dieuwertje Kuijpers, politicoloog, journalist en onderzoeker gespecialiseerd in Defensie * mr. Heleen over de Linden, advocaat en wetenschappelijk onderzoeker naar EU-sancties.

Toponderzoeker Hans Clevers vertrekt naar Zwitserland om een pil te maken. Waarom kan dat niet hier? Hij praat met uw presentator over de toekomst van de Nederlandse wetenschap: Is die er wel, of gaan we gaan terug naar de genivelleerde jaren zeventig, waar meedoen belangrijker is dan winnen? Een exclusief interview met Clevers, speciaal voor de Jortcastluisteraars, vanaf 23:27 minuut.

Wat we nodig hebben zijn bazen met gezag en niet met macht, betoogt prof. dr. Mark van Vugt in zijn vernieuwde boek Gezag. Een goed gesprek over leiderschap: van Biden tot Poetin en van Rutte tot Johnson.    

Britse wetenschappers wisten vorige week een ware 'mini-ster' te maken met een fonkelnieuwe kernfusietechniek. Tja, prof. dr. Jan-Leen Kloosterman: wordt die ouwerwetse, enge kernsplitsing dan niet overbodig? En heeft het eigenlijk wel zin om twee kerncentrales te bouwen, als onze buren in België en Duitsland ze net dichtgooien? * Beluister ook Jortcast #71 met Jan-Leen Kloosterman  * Beluister ook Jortcast #248 met Marco de Baar over kernfusie

Is de dickpic slechts porno-huisvlijt of kan een piemelfoto echt niet? Dr. Kaouthar Darmoni vindt dat vrouwen ook de hand in eigen boezem moeten steken...  * Beluister ook Jortcast #274 met Kaouthar Darmoni * Lees de column over Gijs van Dijk in VN (https://www.vn.nl/gijs-van-dijk-grensoverschrijdend-gedrag/) * En lees dit onderzoek over de seksuele opvoeding van m/v (https://www.sexeducationforum.org.uk/resources/evidence/sre-evidence) * Luister ook de Snobcast met Jort  (https://open.spotify.com/show/3nB8OwUf68xmXhSZSvpV7c?si=868c07e0a5d84be0) Let op: de podcast is op 16 februari aangepast met een update over Gijs van Dijk en een toevoeging van dr. Kaouthar Darmoni. 

Wat minder staat en wat meer anarchie dankzij bitcoin? In een speciale aflevering van de Jortcast gaat uw presentator in gesprek met: * Bert Slagter van LekkerCryptisch.nl (https://lekkercryptisch.nl/) * Onderzoeker Martijn Jeroen van der Linden (https://mjvdl.com/)

Je denkt dat een jaar corona erg is? Dan ken je het rampjaar 1672 nog niet. Johan de Witt was chef van de Republiek Nederland, en werd door een woedende menigte gevild en opgegeten... Vandaag, 8 februari, verschijnt een boek met brieven van en aan hem. Je luistert naar een speciale Jortcast XL. Te gast zijn: * Ineke Huysman, historicus, werkte mee aan het boek ‘Johan de Witt en het Rampjaar’. (https://catullus.nl/?p=314) * Ronald van Raak, voormalig politicus en historicus.

Iedere dag moet veiliger zijn dan de dag ervoor, merkt dr. Gerben Bakker. Maar een wereld is niet zonder gevaar, en we moeten eens kappen dat na te streven, vindt Bakker. En ja, dat betoogde hij al vóór corona...  * Bekijk ook de speech van senator Ted Cruz, die Cicero citeert (https://www.youtube.com/watch?v=GVYfPKzZY9Y) * Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/dejortcast/), LinkedIn (https://www.linkedin.com/company/dr-kelder-en-co-en-de-jortcast) en Twitter. (https://twitter.com/drKelderenCo)

Hoe goed zijn de vliegtuigen van Poetin, en wie wint de oorlog om Oekraïne - als die er komt? Een goed gesprek met prof. dr.  ir. Mark Voskuijl, hoogleraar Wapen- en Luchtvaartsystemen.

De deepfaketechniek wordt nu vooral gebruikt voor het fabriceren van vieze internetfilmpjes, maar gaan die gemanipuleerde videootjes het gehele internet overnemen? Dr. Bart van der Sloot denkt van wel: straks is negentig procent van wat u online vindt vervalst…  Lees, luister en kijk ook: * Jortcast #340 en #341 over kunstmatige intelligentie * Deze video's van 'Obama' (https://www.youtube.com/watch?v=cQ54GDm1eL0) en van 'Rutte' (https://www.youtube.com/watch?v=a95O4JsMBHQ) * De website 'DiepNep'  (http://www.diepnep.com/) * De website van Nina Sick (https://ninaschick.org/) * De zoekmachine DuckDuckGo (https://duckduckgo.com/) * Deze docu van de Andere Tijden over de Zaak-Menten (https://anderetijden.nl/aflevering/569/De-zaak-Menten)

Dat juist de opstandige pubers een revolte in gang zetten is volgens prof. dr. Eveline Crone niet zo verwonderlijk. Het jonge brein is juist geprogrammeerd om risico’s te nemen. Uw presentator moedigt rebellie van harte aan, en vraagt zich af: hebben tieners zich in lockdown wel genoeg (kunnen) misdragen? * Bekijk ook: Kijkinjebrein.nl  (https://kijkinjebrein.nl/) * En de docu van Sander Schimmelpennick voor VPRO: 'Sander en de Kloof' (https://www.npostart.nl/sander-en-de-kloof/VPWON_1317005)

Aan wie hebben al die verkwistende frivoliteiten (met als hoogtepunt een aapje als huisdier) aan het hof te danken? Inderdaad, aan de Winterkoningin Elizabeth Stuart. Die zus van de Engelse Karel I kwam in de 17e eeuw in ballingschap in Den Haag wonen en trakteerde ons op een nieuw concept; dat van de adellijke influencer. Of was ze eigenlijk veel meer dan een verwende koningin zonder koninkrijk? 

Al die miljarden van Rutte IV moeten ons landje uit de penarie helpen. Of is dat gewapper met biljetten bedoeld om boze boeren en klimaatdrammers het zwijgen op te leggen? Een gesprek met econoom prof. dr. Coen Teulings, die overigens ook een geheel eigen kijk heeft op de aanpak van de wooncrisis...  * Luister ook Jortcast #159 met Coen Teulings * Lees de brief van (onder meer) Coen Teulings over het coalitieakkoord in NRC (https://www.nrc.nl/nieuws/2022/01/09/rutte-iv-dreigt-miljarden-te-verspillen-a4076512) * En lees ook de brief over de corona-aanpak in NRC (https://www.nrc.nl/nieuws/2022/01/13/lockdowns-zijn-niet-meer-te-rechtvaardigen-a4078808)

Komt met de uitvinding van coronaprofessor dr. Bert Blocken een einde aan al dat geschrob en gepoets, en misschien zelfs aan de lockdowns? Uw presentator is hoopvol, en roept en passant ook op te stoppen met die maskerade in de Tweede Kamer, waar bodes in rokkostuum met slabbetje en spray voortdurend het spreekgestoelte komen boenen... * Wil jij een keer een opname van dr Kelder en Co en de Jortcast bijwonen? Mail dan naar [email protected], en we laten je weten wanneer je langs kunt komen!

Daags na de bordesscène een Jortcast met politicoloog en hooggeleerde Tom van der Meer. Maar liefst 29 bewindslieden staan te trappelen om aan de slag te gaan, maar gelooft het volk er nog in?! Luister ook Jortcast #368 met Tom van der Meer.

Dr Kelder blikt vooruit met econoom dr. Edin Mujagic: wordt 2022 het jaar van de inflatie? Uw presentator belt verder met sorry-professor Juliette Schaafsma: welke politieke excuses kunnen we verwachten dit jaar? En dr. Bibi van Ginkel aan het woord met haar voorspellingen over internationale betrekkingen en terreur. Dat alles onder toeziend oog van niemand minder dan dr. Ralf Bodelier. Let op: dit is deel 2, beluister ook deel 1: Jortcast #399. 

Uw verslaggever begint het jaar opgetogen. Samen met zijn gast, de eveneens blijmoedige doctor Ralf Bodelier, bespreekt hij 2022. Het tweetal belt in de uitzending diverse wetenschappers en neemt de komende hoogte- en dieptepunten met hen door. Komende donderdag deel 2. 

Dr Kelder werd uitgenodigd door Miss Podcast voor een gesprek over de belangrijke geluiden en stemmen uit zijn leven. Omdat Milou Brand alias Miss Podcast aan de wieg heeft gestaan van de Jortcast en geregeld te horen was in deze afleveringen wilde dr Kelder & Co je dit gesprek met deze stemmen niet onthouden. 

In deel 2 van de kerstspecial met allereerst Lotte Jensen die praat over 'dansen met het virus', dashboards, marathons en puzzeldozen. Ofwel: de metaforen van het kabinet waardoor de communicatie over corona op z'n zachts gezegd niet helemaal van een leie dakje liep.  En Fulco van Hulst, dokter dominee uit Deventer die uitlegt waar het misgaat in het kerstverhaal en wat we nodig hebben in deze crisistijden.  Een gelukkig nieuwjaar gewenst!

Deel 1 van de Jortcast Kerstspecial met denker René ten Bos, cultuurhistoricus Lotte Jensen en dominee Fulco van Hulst. Samen bespreken ze de kerstrede die Koning Willem-Alexander traditioneel op 25 december houdt. Lukt het de koning om de smetten die zijn blazoen kreeg, met een speech weg te krijgen?  Daarnaast het eerste gesprek met René ten Bos over de te grote macht van epidemiologen en de crisis in de gezondheidszorg. De kern: alle grote gebeurtenissen hebben niet maar één oorzaak. Een gesprek over de strijd tegen het monocausale denken.  

Dr Kelder & Co heeft een extra Jortcast voor je gemaakt. Een XL nog wel. Met professor dr. Bas Jacobs spreekt Jort Kelder over  de wat de economie leert van een kleine twee jaar corona en wat kunnen we verwachten van de nieuwe regering. 

Kerst is een feest van saamhorigheid maar volgens religie- en literatuurwetenschapper Ernst van den Hemel is er ook veel bedreiging rondom de feestdagen. In de Jortcast vertelt hij aan Rosanne Hertzberger waarom juist dit moment van het jaar spanning oplevert, wat die saamhorigheid nu eigenlijk inhoudt en hoe een welbekend filmscript leidt tot militante kerstfilms in de Verenigde Staten. 

'Een feministisch geschenk uit de hemel', zo noemt Dr. Rosanne Hertzberger dat kleine pilletje waardoor we een stuk minder kinderen krijgen. Toch kleven ook nadelen aan de anticonceptiepil. Hertzberger gaat in gesprek met Dr. Daniëlle Hamstra, die in haar onderzoek toont dat pilgebruik invloed heeft op de herkenning van gezichtsuitdrukkingen.

Shownotes: Octopus https://www.youtube.com/watch?v=mFP_AjJeP-M Jortcast 138 met Auke Hoekstra over Elektrisch rijden. https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-jortcast/17104/138-elektrisch-blik-op-de-weg Jortcast 371 over Kwantumtechniek met prof. dr. Floris Zwanenburg.  https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-jortcast/59898/371-dood-en-levend-tegelijk-volgens-kwantum-kan-het

Dr Kelder maakt zich zorgen over de kloven in de samenleving. Professor Dr. Carsten de Dreu, hoogleraar sociale - en organisatiepsychologie heeft tot in het lab onderzoek gedaan naar polarisatie en is te gast.

Mede door het werk van prof. Ton Derksen is Lucia de Berk vrijgesproken na een veroordeling voor meerdere moorden. De hoogleraar in ruste is niet gestopt bij De Berk. Hij blijft met boeken strijden tegen voor de onschuld van diverse van moord veroordeelden, die hij onschuldig acht. Derksen schetst een onthutsend beeld van politieonderzoek en de Hoge Raad die fouten weigert te herstellen. 

In deze Jortcast vertelt een dr. seksuologie over de impact van de intelligente, hele en halve locksowns op ons en seks- en liefdesleven. 

Coronasteunpakketten moesten voorkomen dat de economie zou instorten, maar dankzij al dat kunstmatig rondgepompte geld hebben we nu te maken met  torenhoge inflatie. Dr Kelder vreest Weimar-achtige taferelen, econoom dr. Heleen Mees is daar niet zo bang voor...

Sinds voorjaar 2020 leveren alle Nederlanders vrijheden in om corona te weerstaan. Maar wat als corona van een pandemie endemisch wordt? Moeten we dan doorgaan met extra miljarden in de zorg pompen en het sluiten van de samenleving? Dr. Jona Walk is arts en spreekt over de keuzes waar de samenleving voor staat.  Meer Jona Walk zie je in De Nieuwe Wereld. https://www.youtube.com/watch?v=B9PNiaHZ4RI

dr Kelder rijdt er het liefst met hoge snelheid langs, maar deze professor stedebouwkunde breekt een lans voor Vinex. Niet iedereen kan in Wassenaar wonen en gezinnen houden het niet uit in wolkenkrabbers. In deze Jortcast hoor je professor Riek Bakker. En een korte interruptie van prof. Henk Volberda.  Vind je dit thema boeiend luister dan ook:  Jortcast 379 met dr. Nadina Galle  https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-jortcast/61244/379-lijfstraffen-voor-architecten-zonder-groen en Jortcast 324 met prof. Adriaan Geuze  https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-jortcast/53219/324-oh-lelijkheid-die-wij-nederlands-landschap-noemen

De klimaatdrammers staan te juichen nu multinational Shell het land verlaat. Prof. dr. Henk Volberda maakt zich juist zorgen over de gevolgen voor de groene innovatie. De professor heeft het met Jort over nog een ander belangrijk klimaat: het vestigingsklimaat. Volgen Neerlands trots Philips en ASML Shells voorbeeld...? 

Dr. Maarten Boudry gelooft erg in de rationele oplossingen voor de problemen van deze tijd. Techniek en wetenschap zorgen ervoor dat we rampspoed voorkomen. Zo hebben we dat eerder gedaan en zullen we het nu weer doen. Want welvaart inleveren, consuminderen tot aan de afschaffing van het kapitalisme is een weinig lonkend perspectief.  https://nl.wikipedia.org/wiki/Maarten_Boudry

De zoveelste "intelligente" lockdown verder krabt uw presentator zich eens achter de oren: hoe slim zijn die coronaregeltjes? Wordt het niet eens tijd dat de volgevroten westerling verplicht op een streng dieet wordt gezet, en hop, omlaag gaan de ic-opnames…? Een gesprek over hoe leefstijl de oorzaak en oplossing is van al onze misère (of toch niet?) met prof. dr. Hanno Pijl.  * Luister ook Jortcast #345 over intermittent fasting; * Bekijk de speech van John F. Kennedy: https://youtu.be/mxa4HDgfWFs

Prof. dr. Sven Brinkhoff windt er geen doekjes om: Nederland is een narcostaat. Ben jij, als incidentele drugsgebruiker op een festival, daar ook debet aan? Een gesprek over hoe de onderwereld langzaam naar boven kruipt...

Lockdowns en digitale scholen maakten dat jongeren een zware periode achter de rug hebben. Depressie en eenzaamheid is enorm gestegen. Ondanks deze bevindingen is prof. dr. Tom ter Bogt een opgewekte gast in deze Jortcast waarin fragmentjes Billie Eilish en Goldband te horen zijn. 

Alle huidige wereldproblemen komen door de mens. CO2-uitstoot, overbevissing, ontbossing, afname biodiversiteit. Moeten we niet eens nadenken om niet de CO2 te laten reduceren maar de mensheid? 

We hebben afgelopen weekend de klok een uurtje teruggezet, maar als het aan dr. Marijke Gordijn ligt had er nog wel een uurtje vanaf gekund. Sterker nog: zolang we dat niet doen kost ons dat levensjaren. Pardon?! Een lesje chronobiologie van dr. Gordijn en wat simpel slaapadvies van dr Kelder. Aanmelden onderzoek Marijke Gordijn: [email protected] Ronflonflon terugluisteren: https://www.vpro.nl/programmas/ronflonflon.html 

The internet of nature is de uitvinding van dr Nadina Galle. Zij wil de natuur uitrusten met technische hoogstandjes om deze te laten floreren. Zeker in de steden is dit hard nodig.  Dr Kelder is het met haar eens.

De mensen die jeremiëren over ic-tekorten zijn dezelfde die het verschil hadden kunnen maken in het uitbreiden van de ziekenhuiscapaciteit, betoogt doctor en dokter Marcel Levi. Een verfrissende kijk van deze prof. op de corona-aanpak in Nederland.

Uw presentator over hoe hij bij tijd en wijle bezweet ontwaakt uit een nachtmerrie: hij is helemaal nooit afgestudeerd?! Tja, echt iedereen heeft weleens last van het imposter fenomeen, betoogt dr. Sanne Feenstra in de nieuwste Jortcast. Een gesprek over macho-mannetjes, status en wat Michelle Obama en Einstein delen.

De prijs van aandelen is torenhoog. Voor Jort hét moment om flink te cashen, maar is dat ook verstandig? Een goed gesprek over wat te doen op de beurs als je denkt: dit kan niet lang meer goed blijven gaan. En Jort belt nog even met een nobelprijswinnaar in California. 

Een gesprek met dr. Geerten Waling, over wat het jaar 1848 te maken heeft met de wokeness van nu. En oh ja, dr Kelder legt ook even de Ostrogorski-paradox uit. De Ostro...wattes?

Uw presentator pleit voor totale fiscale transparantie. En wel voor iedereen. Een gesprek met prof. dr. Jan Vleggeert, hoogleraar Belastingrecht, over dubbele petten op de universiteit, belastingparadijsjes en de Pandora Papers...

Geen koophuis, wel een flexcontract? Even uw aandacht graag. Uw verslaggever spreekt met prof. dr. Marike Knoef over de nieuwste modegrillen: FIRE en HOT, en of die u van de ondergang kunnen redden... 

Wat is te beschermen flora en fauna? Het gezelschapsdier wordt op een troon gezet, terwijl de kiloknallers niet aan te slepen zijn. De mens heeft een totaal verkeerd beeld van dier en natuur, want die aanhankelijke huiskat is 's nachts een killer. De misvattingen over het 'gezellige' dierenrijk moeten we al helemaal niet projecteren op de Nederlandse natuurgebieden.  Een gesprek met milieufilosoof Jozef Keulartz.   Het Kelderrestant 'goede peer' luister je hier helemaal: https://www.youtube.com/watch?v=jQgk1aUnd4w

Eigenlijk zijn wij, simpele stervelingen, te dom om kwantum wérkelijk te snappen, maar prof. dr. Floris Zwanenburg doet op de Universiteit Twente een dappere poging. En dan probeert deze zeergeleerde zijn vondsten ook nog eens uit te leggen aan uw gemankeerde juristje en presentator van dienst, dr Kelder...

De stand van Duitsland na 16 jaar Merkel waarin drie hysterische besluiten de koers en de erfenis van Mutti Merkel duidelijk kleur geven. Jort bespreekt dit met prof. Ton Nijhuis van het Duitsland Instituut. 

Professor Arnoud Boot windt zich op over de overheid die innovatie blokkeert door veel te veel geld in oude economie te pompen en Boot doet een shout out naar Tupac en de wetenschapper die op deze iconische rapper promoveerde...  Je hoort het allemaal in Jortcast #369.   

Terwijl de partijleiders en hun secondanten zich terugtrokken op een landgoed in Hilversum, praat uw verslaggever met hoogleraar Politicologie prof. dr. Tom van der Meer over de volledig vastgelopen formatie. Een minderheidskabinet of nieuwe verkiezingen bieden volgens hem geen soelaas... Tja, wat nu, doctor? 

Kruidendrankjes, dieetgoeroe's en bioresonantietherapeuten die met koperen staven beweren corona te kunnen genezen. Jort is skeptisch als altijd en praat met Catherine de Jong over de stand van de kwakzalverij. Geconfronteerd met een hardliner, toont Jort zich toch ook van zijn minder rationele kant. 

De aanslagen van 9/11 waren volgens George W. Bush een aanval op onze vrijheden: van religie, van meningsuiting, van democratie. Dat zal allemaal wel, maar de terroristen hadden ook vooral een ander doel. En dáár moeten we eens aandacht voor hebben, vindt terrorisme-expert dr. Teun van Dongen...

Het Engels rukt op aan de universiteit, goed voor de buitenlandse student en voor de kassa van de universiteit. Maar schieten we niet een beetje door? De toeslagenaffaire wordt al niet meer behandeld, want hoe vertaal je dat in het Engels. En al die internationale studenten integreren voor geen meter. Een goed gesprek met dr. Ad Verbruggen over de universiteit als globalistische bubbel.

Een gesprek met UvA-baas prof. dr. Geert ten Dam, over omvallende onderzoekers door hoge werkdruk. Natuurlijk wil dr Kelder ook weten of er op de uni nog wel ruimte is voor tegengeluid, of mogen wetenschappers alleen nog maar woke zijn? En uw verslaggever - géén spijtknor? - over ontgroeningen, toen er nog écht misstanden waren...

We kropen tijdens de pandemie van lockdown naar lockdown. En dat allemaal om te voorkomen dat de ic-afdelingen zouden overlopen. De oplossing lijkt eenvoudig: méér ic-bedden. Toch? Nee, vindt professor doctor Erik van Raaij (Erasmus Universiteit), want: aanbod creëert vraag. Een gesprek met dr. Rosanne Hertzberger, over marktwerking, zorg en ja, geld...

W.F Hermans is jarig. En dat wordt postuum gevierd. Reden voor dr Rosanne Hertzberger (Jort nipt aan de Italiaanse wijn) om een gesprek te voeren  met professor Yra van Dijk over hoe we deze stamvader van de Nederlandse literatuur moeten lezen. Is hij, in al zijn absurdisme en chaos, niet veel concreter dan altijd werd beweerd? 

De Taliban beloven vrijheid voor Afghanen en zeggen dat inwoners van het land niet voor hun leven hoeven vrezen. Er wordt zelfs diplomatiek geflirt met het Westen. Maar hoe zit het dan met de terroristische vrindjes van de woestijnkabouters? Leg uw valhelm en gasmasker maar vast klaar. Dr Kelder spreekt met terrorisme-doctor Bibi van Ginkel.

Over het klimaatrapport is al veel gezegd. Jort vindt het hoog tijd voor een gesprek over de praktische toepassingen van al onze duurzame plannen. Die zwarte en blauwe paneeltjes in weilanden en op huizen, doctor, kan dat niet wat mooier? Dr. Angèle Reinders laat haar licht erover schijnen. En psst, Jort doet een bekentenis...

Over waarom de ‘complotgekkies’ soms best een punt hebben, en wat politici kunnen leren van Wybren van Haga. Een goed gesprek met dr. Jaron Harambam. 

"Als je leeft, moet je er echt plezier aan beleven," zegt Geert Kazemier, chirurg en directeur van het Cancer Center Amsterdam (Amsterdam UMC), vandaag in de Jortcast Deluxe. Volgens hem is er ook hoop als er geen hoop meer is.

"De voorspellingen van de Club van Rome kloppen nog steeds," zegt Wouter van Dieren (80), die zelf lid is, vandaag in de Jortcast Deluxe. Zijn oplossing voor het smelten van de ijskappen? Luister snel... 

Een socialist in hart en nieren die promoveerde op conservatisme in Nederland en na decennium in de politiek de Kamer verruilt voor een leerstoel in Rotterdam: de ideale gast voor dr Kelder. Jort spreekt in de Jortcast Deluxe, de zomerserie van De Jortcast met Professor dr. Ronald van Raak. Een gesprek over conservatisme, politiek, filosofie en wetenschap. “Alle persvoorlichting in Den Haag moet worden afgeschaft”, zegt Van Raak. 

Nederland is een braaf en aangeharkt land. Hoewel opstand en rebellie een belangrijk deel van onze geschiedenis zijn, doen wij liever maar gewoon. Jort gaat in gesprek met dr. Eva Rovers die zich bezighoudt met rebellie en burgerberaad en een kloeke biografie schreef over Boudwijn Buch, een geboren rebel, televisieperssonlijkheid en literair figuur. 

Het jongste FvD-Kamerlid dr. Pepijn van Houwelingen wordt door dr Kelder direct voor de vraag gesteld: “Waarom begin je eraan?” Waarom kiest een gestudeerd en rationeel mens voor een partij die zich laat meeslepen in nostalgische emoties? Van Houwelingen stelt in zijn essay Microfobie, dat wij lijden aan angst voor het kleine. Of juist aan macrofilie; de voorliefde voor grote dingen, instituten, structuren, het vervagen van grenzen. In de ogen van Van Houwelingen een groot kwaad met rampzalige gevolgen. Scholen, ziekenhuizen, en uiteraard ook de EU worden almaar groter. Jort vraagt zich af of de partij geen last heeft van macrofobie: de angst voor het grote. 

"Ik rekruteer dagelijks voor jihad", zegt professor Maurits Berger (een beetje plagerig) vandaag in de Jortcast. De hoogleraar islam en het Westen aan de Universiteit Leiden stoort zich aan de babylonische spraakverwarringen rondom de Islam en pleit voor shariarechtbanken in Nederland. Ook vraagt hij zich af waarom een vrouw niet gewoon een hoofddoek kan dragen. ‘Wat is daar nou mee? Jij loopt toch ook met je bretellen.’   Vanwege de Olympische Spelen is er voor dr Kelder geen live radio. Om je toch van enige intellectuele scholing te voorzien, serveert Jort een zes lange gesprekken in De Jortcast Deluxe. Professor Maurits Berger, Islam en het westen Universiteit Leiden, trapt af. Vervolgens: Pepijn van Houwelingen, Eva Rovers, Ronald van Raak, Wouter van Dieren en Geert Kazimier.

Een goed gesprek met drs. Henk Schulte Nordholt over expansiedrift, werelddominantie en het negeren van soevereiniteit.

Excuses voor een falend coronabeleid, het slavernijverleden of voor de rol in de Tweede Wereldoorlog: is het hip om sorry te zeggen? Een goed gesprek met excuus-prof. dr. Juliette Schaafsma. En: Jort vertelt ook nog wat over een Twitter-rel van afgelopen week. 

We doen allemaal graag wat we leuk vinden en zo dus ook de wetenschapper. Onderzoek doen naar je eigen hobby, het gebeurt veelvuldig maar is het ook slim. ga je dan sneller positieve effecten aantonen? Echte doctor Rosanne Hertzberger voert een hoog intelligent gesprek over hobbywetenschap.

Desiderius Erasmus was priester, theoloog, schrijver, filosoof... Tja, wat eigenlijk niet? Dr. Sandra Langereis schreef een biografie over een van onze belangrijkste vrijdenkers. Een zoektocht naar parallellen tussen de opiniemaker van 500 jaar geleden en nu. Deze keer niet met Jort maar met dr. Rosanne Hertzberger. 

Big tech bedreigt onze democratische rechtsstaat. Een gesprek over invloedrijke lobbyisten, de alomvattende cloud en hoe volkskapitalisme ons misschien weer een beetje grip teruggeeft.

Excuses voor het slavernijverleden: pardon? Hoog tijd voor enige luchtigheid, meent dr Kelder. Hij stoort zich aan alle wokeness die dit debat omringt. Een niet-zo-beladen gesprek met dr. Niek Pas over historie en hypercorrectheid.

Wie er nog een beetje bij wil horen in Silicon Valley tegenwoordig hongert zichzelf een paar dagen uit en noemt dat dan intermittent fasting. Een wondermiddeltje waar we allemaal ouder, gezonder en gelukkiger van zouden worden. Althans, volgens de tech-CEO’s uit Amerika. De modegril heeft ook ons landje inmiddels bereikt en dus is het tijd dat dr Kelder op zoek gaat naar de nuchtere feiten. Hij spreekt met prof. dr. Sander Kersten van Wageningen University & Research en prof. dr. Iris Sommer van het Universitair Medisch Centrum Groningen. 

Net een beetje bijgekomen van Krona, gaat Jort het hebben over de volgende crisis. En die is natuurlijk in de financiële hoek, want zoveel gratis geld en opgeblazen staatsschuld, dat kan niet goed gaan. Hooggeleerde Harald Benink, professor Banking en Finance in Tilburg schuift aan. Tot slot heft Jort het glas met een (oudere) jonge doctor die gepromoveerd is in het hemelse vocht.

Bestuurscultuur, Jort draagt het aan voor saaiste woord van het jaar, maar we zitten er maar mooi wel mee. En ook nog met een verziekte variant. Filosoof dr. Jelle van Baardwijk schreef een hele verhandeling over hoe het zo ver heeft kunnen komen en laat zijn licht schijnen. 

Wordt het tijd dat de verzuilde partijen die het sinds de oorlog voor het zeggen hebben afscheid nemen van de macht? Historicus dr. Geerten Waling met Jort in gesprek over zetelroof, een minderheidskabinet en de teloorgang van het centrum.

De tweede sessie over Artificial Intelligence (AI) gaat Jort in gesprek met dr. Bart van der Sloot. Aan de keukentafel praten ze over hoe de overheid algoritmes inzet en of dat wel effectief is. De dr. van dienst heeft zelf in ieder geval geen smartphone dus waar hij staat in dit debat moge geen verrassing zijn.

Vanwege dat vermaledijde gesport werd Jort onverbiddelijk van de zender gekickt. Dan maar op de podcast. Geen doctoren deze keer, maar een goed gesprek tussen twee oude vrinden, louter voor u als Jortcastluisteraar. Over algoritmes, een drone-oorlog, alwetende gezondheidshorloges en hier en daar wat persoonlijke besognes. Veel luisterplezier (en vrijdag volgt deel 2).

Wees gewaarschuwd, erudiet heerschap. Juist u valt makkelijk ten prooi aan zwendelarij. Dr. Eva van den Broek, gedragseconoom, vertelt waarom. Jort geeft een subtiel versiertrucje prijs en speciaal voor de trouwe Jortcastliefhebbers wat exclusief luistergenot…

De vaccinatiecampagne loopt op rolletjes, we zijn er bijna. En nu komt vanuit de wetenschap het geluid dat die heilige graal van groepsimmuniteit niet bestaat. Vaccineren doe je voor jezelf en niet voor een ander. En doe het vooral want die mutaties blijven komen. En Jort neemt het op voor Big Farma. 

In het Gooi is sprake van een ware uitbraak. Niet van enigerlei virus, maar van een heuse woordblindheid. Jort spreekt met prof. dr. Anna Bosman: waarom is het kwalijk dat we zo gretig met dyslexieverklaringen strooien?

Shell verloor van Milieudefensie en wederom wordt een mensenrechtenverdrag betrokken in een klimaatzaak. Aan de rechter kant van t spectrum hoor je dan al snel: het is een politiek vonnis en geen juridisch oordeel. Jort praat erover met Professor Elbert de Jong, specialist in aansprakelijkheidsrecht. En wederom een emotionele bekentenis: Jort wordt verscheurd tussen zijn groenrechtse idealen en zijn aandeelhouderschap in de Koninklijke Olie.

Hij lijkt zo koelbloedig, maar toegegeven: zelfs Jort had tijdens corona weleens een dipje. Gelukkig hoeven we niet te vrezen voor een stroom aan psychiatrische klachten na de pandemie, denkt dr. Christiaan Vinkers. Maar voor één groep maakt hij wel een kanttekening.

Een goed gesprek met prof. dr. J.W. Duyvendak over het exibitionistisch etaleren van allerhande seksuele voorkeuren en genderdeviaties. En een ontboezeming, met vanzelfsprekend ironische ondertoon. Zelf is Jort ook maar 51 procent hetro (of iets meer?)

De Vlaamse filosoof dr. Maarten Boudry reist af naar Amsterdam om dr Kelder, onze nationale bejaardenhater, te overtuigen van de lessen van het virus. Hard ingerijpen is op alle vlakken beter dan dat halfzachte gedoe, betoogt de denker. Of toch liever helemaal off the grid in een bootje? 

Gert en Hermien bezongen ze al, maar hoeveel zijn het? Duiven op de Dam en in de rest van Nederland. Deze professor gaat op zoek naar het antwoord. 

Dr Kelder in gesprek met de unieke dr. Februari. De enige die onder een schrijverspseudoniem promoveerde. Een wanhopig generalist met een sherpe visie op de maatschappij. Een gesprek, natuurlijk over corona, maar ook over de repaillepremisse en gevaarlijke wegen die worden ingeslagen. 

Jan Tinbergen kreeg als eerste Nederlander de nobelprijs voor de economie. Zijn ideeën werden over de hele wereld overgenomen. Zelfs Sovjet-leider Gorbatsjov kwam naar de Haagse Vogelwijk voor een ontmoeting met de professor. dr Kelder duikt in de biografie en neemt en passent wat andere grote economen mee in zijn gedachten.

Banken hebben als 'poortwachter' belangrijke functie in de strijd tegen criminaliteit, maar werkt dit wel? 

Truffels tegen depressie. Het is geen culinaire beleving, mogelijk wel een reis door alle delen van je hoofd. Wetenschappelijk moet het nog bewezen worden, toch heeft het regenwoud er al last van... 

Wegens heftige aanvallen van procrastinatie is deze aflevering een paar dagen uitgesteld maar nu dan alsnog voorgeschoteld. Uitstelgedrag is niet alleen een epidemie in studentenhuizen tegen tentamentijd, maar een maatschappelijk fenomeen dat dus ook de basis is van wetenschappelijk onderzoek. Een goed gesprek met dr. Joel Anderson van de Universiteit Utrecht over maniana... maniana.

Met een mes kun je doden en koken, zo werkt het ook met statistieken. 

Wat zijn de alternatieven voor een lock down? Wordt daar uberhaupt we serieus naar gekeken? dr. Erik-Jan Vlieger en dr Kelder over een andere aanpak van de zorg.  Coen Teulings over de schoolsluiting vind je hier. https://www.coenteulings.com/school-closure-is-counterproductive-and-self-defeating/

Nederland kent een heel divers en prachtig landschap. Als je door de snelwegen, blokkendozen en zonneparken nog enig schoons kunt ontwaren. Jort Kelder gaat in gesprek met prof. ir. Adriaan Geuze over het moois en het lelijks dat Nederland te bieden heeft. Oh en hij sluit af met een oproep voor een avondklok voor katten, jawel binnenhouden die monsters.

Jort Kelder is een petrolhead. Iemand bij wie de benzine door de aderen stroomt. Een goed gesprek met professor dr. Maarten Steinbuch over het verdwijnen van deze mobiliteitsvorm en over hoe de toekomst van het autorijden er dan wel uitziet. 

De bestuurscultuur moet op de schop, daar zijn ze het in het Haagse inmiddels wel over eens. Jort Kelder praat met bestuurskundige dr. Eva Wolf die een dringend pleidooi houdt voor meer kwetsbaarheid. En dat betekent niet dat de waterlanders moeten vloeien maar wel dat er meer ruimte moet zijn voor twijfel. 

Het is niet de eerste formatie waarin er enige consternatie ontstaat. Jort Kelder belt met professor Wim Voermans en beschouwt vallende kabinetten en formatiehobbels uit het verleden. Van de nacht van Schmelzer tot de fittie tussen Bos en Balkenende. Waarna hij concluderend adviseert: formeer op MDMA.

Deze Paasspecial van de Jortcast gaat over de ooorsprong van The Passion en de Mattheus Passion. Mooie muziek die tot  ontroering leidt kan ook leiden tot de ergste vorm van uitsluiting. Het kelderrestant vind je hier:  https://www.youtube.com/watch?v=Ep9Vzb6R_58&t=82s

Is het einde van premier Rutte nabij of vindt Rutte een manier om in het torentje te blijven? Een gepland gesprek met Hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans werd uiterst actueel doordat de ochtend van het gesprek CU-leider Segers het vertrouwen in een nieuw kabinet olv Rutte opzegde. Daarom eerder dan je gewend bent de Jortcast. Ernst van den Hemel die je ook hoort is religiewetenschapper bij het Meertensinstituut.

Schurken hebben pech en helden geluk. In zijn boek schetst filosoof Jurriën Hamer een afscheid van de meritocratie en een een strafrecht dat niet laat lijden om het lijden maar op een zo veilig mogelijke samenleving.  Het Kelderrestant gaat over de Hugo de Groot podcast 'Grootspraak'. 

Het RIVM zei: met de Britse variant zitten we in maart op code zwart. Maurice de Hond zei: welnee. Om meer inzicht te krijgen in wie er hier gelijk heeft en hoe we nou met die grafieken en voorspellingen om moeten gaan, praat Jort met professor Rens van der Schoot, Hoogleraar Statistiek van kleine datasets aan de Universiteit Utrecht. Oh en een stout out naar Bilal.

Meer aandacht voor emoties zeker als het gaat om iets natuurkundigs als kernenergie. Geen gebruikelijk pleidooi voor de Jortcast, maar toch doen we het. Een rationeel gesprek over kernenergie barst namelijk doorgaans ook van de ideologie en de wetenschap is zeker niet altijd waardevrij. Oh...P.S. dr. Hertzberger presenteert

Een Jortcast met dr. Rosanne Hertzberger ipv Jort Kelder en wel over Afrika dat zich dapper door de pandemie knokt.

Welke muziek helpt je door de corona crisis en welk nummer brengt je de verkiezingsoverwinning.

Met dr. Bert Bakker spreekt dr Kelder over de verkiezingen. Nieuwsuur en of je nu moet of mag stemmen.

Zonder krakende knieën, klapperende kleppen en aangetaste aders oud worden. Professor Andrea Maier probeert dit voor jou en mij mogelijk te maken. De Joop die u hoort is professor politicologie Joop Holsteijn.

Prof Joop van Holsteijn over de ideologie arme stembusstrijd.

Veroorzaakt het einde van de lockdown een extreme bronsttijd? Dr Kelder bespreekt het met apenkenner en gedagsbioloog Patrick van Veen.

Macro-econoom Edin Mujagic voorspelt een crisis die zijn oorsprong vindt op 15 augustus 1971 toen de Amerikaanse president Nixon zijn volk liet wachten op Bonanza.

Dr Kelder praat met een heuse professor in de natuurkunde, over de ontdekking van een materiaal dat zelfstandig kan leren en de weg opent naar zelflerende chips. Een doorbraak in de ontwikkeling van machine learning en kunstmatige intelligentie.

Coronacrisis, stikstofcrisis, crisis op de huizenmarkt: het woord ‘crisis’ komt in toenemende mate voor in het vocabulaire van politici. Bestuurssocioloog dr. Mark van Ostaijen bestudeert de term en het gebruik ervan. Een rationeel gesprek over bestuurlijke hysterie.

Minister-president Mark Rutte geeft zijn studievriend Jort Kelder een cursus Politiek Bedrijven. Met zijn achttien jaar aan ervaring waarvan tien als premier, valt er een hoop te leren: debatteren, buitenland bezoeken, presenteren en meer.

De (bijna) integrale uitzending van dr Kelder en Co met minister-president Mark Rutte op 13 februari 2021, zonder extra commentaar van Jort. Een terugblik op een zonderling jaar, met fragmenten uit den ouden doosch.

Het proeven van vers brood, een frisse citroen-merengue of een witte Bourgogne, dat geeft het leven zin. Maar onze vrolijke vriend het Virus veranderde die zaak, voor menigeen, door verlies van reukzin. Hoe werkt smaak precies? Dr Kelder gaat in gesprek met dr. Peter Klosse, ‘smaakprofessor’ en oprichter van de Academie voor Gastronomie

Voor hogeropgeleiden is het een droom, voor lageropgeleiden meer een nachtmerrie. Prof. dr. Ewald Engelen doet in zijn nieuwe boek Ontwaak! een oproep aan allen om, nou ja, te ontwaken dus.

Rampen, crisis en pandemieën, ze zijn van alle tijden - en daar kunnen we van leren. Zo was er in de 19e eeuw een betere acceptatie van de dood. Literatuurhistoricus Lotte Jensen stelde een kloek boek samen over rampen en catastrofes uit vroeger tijden.

Iedereen een prik, het blijkt lastiger dan het klinkt. De vaccinatiestrategie verzandt in bureaucratie en centrale regie ontbreekt. Daarnaast zijn we overgeleverd aan de grillen van de farmaceutische industrie. Hoe kunnen we nou het snelst weer naar een festival?

Het gaat verschrikkelijk met de biodiversiteit, weet ecoloog Louise Vet. Maar er zijn zó veel mogelijkheden om verlies in herstel te veranderen. Vet pleit voor een systeemverandering waar niemand genoegen hoeft te nemen met minder.

Prof. dr. Menno de Jong, hoogleraar klinische virologie, praat dr Kelder bij over het virus en z'n vriendjes: de mutaties.

Een trio van jonge doctoren, op een krokantje van liefde voor wetenschap en op smaak gebracht met een vleugje bevlogenheid. Geserveerd door dr Kelder en doctorsassistent Milou Brand. In deze aflevering: dr. Lisanne Tollenaar, dr. Anna Beukenhorst en kolonel dr. Han Bouwmeester.