Acht tot tien procent van de bevolking leeft volledig sociaal geïsoleerd. Dat was de uitkomst van een onderzoek naar welzijn waar filosoof en emeritus hoogleraar Anja Machielse in de jaren negentig aan werkte. Hoe is het mógelijk dacht Machielse. Waar zijn de vrienden, de familie?  Ze besloot een aantal van deze mensen op te zoeken. En dit was een startpunt van 25 jaar onderzoek naar eenzaamheid en sociaal isolement. De conclusie, zoals ze beschreef in haar afscheidsrede: in de kern wil niemand écht alleen zijn. En dus moeten we eenzaamheid ook niet als een individueel probleem zien. 

Roger Cox doet zijn werk als klimaatadvocaat niet uit idealisme, maar uit noodzaak. ‘Zoals je een drenkeling in het water achterna springt’, zegt hij. Hij kán niet anders. Nadat hij in 2006 de documentaire An Inconvenient Truth zag, was wegkijken niet langer mogelijk. Hij stopte al zijn vrije tijd in het bestuderen van het klimaatprobleem en de relevante rechtsgebieden. Zo vond hij een innovatieve manier om overheden en grote bedrijven te dwingen hun CO2-uitstoot te reduceren: via de Duty of Care. Het is niemand toegestaan gevaren voor anderen te creëren terwijl je die redelijkerwijs kunt voorkomen. Daarmee begon Cox een revolutie via de rechtbank: in 2015 won hij een zaak tegen de Nederlandse staat en in 2021 tegen Shell, wat wereldwijd mensen wist te inspireren tot eigen rechtszaken. Nu richt hij, samen met Milieudefensie, zijn pijlen op de ING. 

‘Ik ben het beu om te doen alsof het allemaal wel meevalt.’ Tien jaar geleden pende Dalilla Hermans die woorden op papier. Ze schreef over haar ervaringen als geadopteerde vrouw van kleur in Vlaanderen. Het is een verhaal over hondendrollen in de brievenbus, skinheads die over haar plassen bij het uitgaan, voortdurend aangehouden worden door de politie en een rij-instructeur die haar toeschreeuwde dat ‘haar volk toch echt niet kan rijden.’ Enzovoorts. Haar open brief ging viraal en ze ontwikkelde zich tot een stem in het racismedebat in Vlaanderen. Maar dat is niet het enige verhaal dat je over Dalilla’s leven van het afgelopen decennium kunt vertellen. Je kunt ook zeggen: tien jaar geleden trouwde ze met de liefde van haar leven. Ze groeide in haar rol als moeder van drie kinderen en naast activist ontwikkelde ze zich als schrijver, cultureel verbinder en theatermaker.

Chris Keulemans is heel veel: zoon van ontwikkelingswerkers, oud-punker, wereldburger, voormalig directeur van debatcentrum De Balie en een van de oprichters van cultureel centrum Tolhuistuin. Buurtactivist, journalist, reiziger, kijker.  En, daarbovenop, schrijver van boeken die lijnrecht tegen de tijdgeest in lijken te gaan, waarin hij rondreist en op vergeten plekken luistert naar iedereen die hij ontmoet. Hij schreef Gastvrijheid in een tijd waarin we mensen steeds angstiger buiten de deur proberen te houden. Hij schreef Verzet, nu in opstand komen zinloos en te laat lijkt, en terwijl zijn eigen verzetsgeneratie de handdoek in de ring lijkt te hebben gegooid. 

Een museum als instituut dat vertelt hoe het zit - dat moet volgens Imara Limon helemaal anders. Als hoofd curatoren van Het Amsterdam Museum, wil ze oude patronen doorbreken en zoveel mogelijk Amsterdammers betrekken bij de diverse verhalen uit de stad. In 2016 maakte ze de tentoonstelling Zwart Amsterdam, over zwarte rolmodellen en ze cureerde het onderzoeksprogramma New Narratives. In 2017 werd ze uitgeroepen tot Museumtalent van het jaar. Momenteel is het Amsterdam Museum de expositie Mana-hah-táa-nung of Nieuw Amsterdam? te zien, waarin het verhaal de stichting van New York wordt verteld vanuit het oogpunt van de mensen die er al woonden, de Lenape.

Van de hondenrennen in Engeland naar een Duitse vluchtelingenopvang. Van de rechtse intellectuele cafés in Boedapest naar de gele-hesjes-demonstraties in straten van Parijs. Voor zijn boek Opstand reisde correspondent en historicus Marijn Kruk heel Europa af om, zoals hij het zelf noemt, de populistische revolte en de strijd om de ziel van het Westen in kaart te brengen. Hij sprak met intellectuelen, politici, én de mensen die op hen stemmen. Het resultaat is een schets van het Europa anno nu, door de bril van een historicus die overal het liefst met zijn neus bovenop staat. Een reisverslag dat vragen beantwoordt als: wie maakt deze revolte eigenlijk mogelijk? Hoe? En heeft die kans van slagen?

‘Een betere wereld creëren waarin men oprecht luistert en niemand wordt gemarginaliseerd.’ Dat is het utopische ideaal dat regisseur en comedian Shariff Nasr nastreeft. In zijn werk, waarin hij ‘diverse’ perspectieven laat zien, lopen engagement en humor als vanzelfsprekend in elkaar over. Afgelopen jaar nam zijn carrière een vlucht: hij won een Gouden Kalf voor zijn scenario voor zijn regiedebuut El Houb, het Instagram-kanaal @eenstukje_, dat hij heeft met twee vrienden, werd een hit en als stand-up-comedian won hij talloze prijzen. Tegelijkertijd kwam zijn wereld na 7 oktober 2023, als half-Palestijn, op zijn kop te staan. Hoe gaat hij daarmee om?

Wat weet Big Tech van jou? Veel, heel veel, weet kunstenaar Julia Janssen. Ze verzamelde alle data die Facebook over haar had. Welke muziek ze luisterde, welke evenementen ze bezocht en welke berichtjes ze uitwisselde via datingsite Bumble.   Zijn we ons daar genoeg bewust van? Willen we dat wel? Aan welke algoritmes leveren wij ons leven en mensbeeld over? Dit zijn de vragen die haar kunstinstallaties oproepen. Voortdurend confronteert ze de kijker met diens eigen gelatenheid als het gaat om dit soort technologische vraagstukken. We zijn gewoon lab-ratten, concludeert ze. Maar misschien kunnen we samen een uitweg vinden uit de kooi.   Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Valt de overrompelende, lijfelijke ervaring van een bevalling eigenlijk wel te vangen in woorden op papier? Schrijver Bregje Hofstede beschrijft het in haar laatste roman Oersoep als een soort out-of-body-experience. De woorden spatten van de pagina’s af, letterlijk, alsof ze zich niet langer in het gareel lieten houden. Voor wie het oeuvre van Hofstede kent is dit een logische, voorlopige climax. Via haar boeken gaat de lezer mee op haar persoonlijke zoektocht van controle naar loslaten, van brein naar lijf.   Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Milio van de Kamp stond tijdens zijn jeugd in een ‘constante survival-modus’. Hij groeide op in Amsterdam-West, in een van de armste buurten van het land, met een gewelddadige vader en een moeder die ondanks een hartkwaal achter de bar moest werken. Water en elektriciteit waren bij hem thuis niet vanzelfsprekend. Hij bedacht een plan om uit de armoede te ontsnappen: een universitaire studie. Maar toen hij zijn docent op het vmbo-k daarover vertelde, zei ze: ‘Misschien moet je wat lager mikken.’ Dat deed hij niet. Via talloze omzwervingen studeerde sociale wetenschappen. Inmiddels socioloog en docent aan de UvA en begeleidt hij eerstegeneratiestudenten. Over zijn ervaring met armoede schreef hij een boek getiteld Misschien moet je wat lager mikken. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Wie al bijna een halve eeuw gezins- en relatietherapeut is, moet het geheim van de liefde wel doorgrond hebben. En voor Roefke Carmiggelt-Polak geldt dat zeker: de therapeut is óók al zestig jaar samen met haar jeugdliefde. De maakbaarheidsgekte van onze tijd baart haar zorgen: 'Tegenspoed vind je in elk leven en dus in iedere relatie.' Aan de hand van muziek spreekt zij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Tijdens een burn-out bracht het componeren van minimalistische pianomuziek reclameman Joep Beving tot rust. En dat effect bleek zijn muziek op meer mensen te hebben. Toen hij het op muziekstreamings-dienst spotify zette, werd hij prompt een van de meest gestreamde levende pianisten. Inmiddels is hij vier albums verder, heeft hij 1.8 miljoen luisteraars per maand, stond hij op Lowlands en Burning Man en trekt hij met zijn ‘toegankelijke muziek voor complexe emoties’ volle zalen, zoals vorige week nog, van het Concertgebouw in Amsterdam. 

Emine Uğur is sociaal dienstverlener en columnist bij Trouw. Ze is alleenstaande moeder, studeerde Nederlands Recht in Leiden en maakt zich hard voor kwetsbare groepen in de samenleving. Ze schrijft over armoede en discriminatie met voorbeelden uit haar eigen leven, zoals over de zeven jaar dat ze op de armoedegrens leefde, en over haar zus en haar gezin die slachtoffer werden van het Toeslagenschandaal. Aan de hand van muziek spreekt zij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

We krijgen allemaal te maken met klimaatverandering, alleen de een net iets meer dan de andere. Waar de een hooguit een zonvakantie in Rhodos in vlammen op ziet gaan, leeft de ander in een gebied waar het niet de vraag is of, maar wannéér het onbewoonbaar zal zijn, terwijl niemand zich met reddingswerk lijkt bezig te houden. Daphina Misiedjan is jurist en houdt zich bezig met mensenrechten in combinatie met milieurecht. Ze doet onderzoek naar klimaatongelijkheid, om te zien waar kwetsbare groepen tegenaan lopen. Dit jaar werd ze verkozen tot lid van De Jonge Akademie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Aan de hand van muziek spreekt zij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Toen de ouders van socioloog Ameline Ansu overleden terwijl ze nog maar in de twintig was, snakte ze naar informatie en verhalen over rouw. Maar van de boeken die ze las werd ze zo mogelijk nóg somberder. Dat moest anders, besloot ze. In haar eigen boek Van harte gecondoleerd; verder zonder ouder(s) schrijft ze daarom over rouw zonder zwart randje. En ook met haar podcast Rouwrituelen en theatervoorstelling Op rouwtour maakt zij rouw beter bespreekbaar. Het mag namelijk wel wat luchtiger, voor de nabestaanden maar óók voor iedereen om hen heen. Aan de hand van muziek spreekt zij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Het was altijd de bedoeling dat kunstmatige intelligentie ons leven alleen maar zou verbeteren. Maar hoe langer hoe meer komen we erachter dat dat helemaal niet vanzelfsprekend is. Fraude-detectie blijkt bij de belastingdienst en DUO vrijwel uitsluitend mensen met een migratieachtergrond aan te wijzen als fraudeur en we zijn bang dat Chat GPT onze banen zal inpikken. Ilyaz Nasrullah is informaticus, digitaal strateeg en columnist bij Trouw. Volgens hem verliest digitale technologie de mens te vaak uit het oog, terwijl die technologie wél een essentieel onderdeel van de samenleving is geworden. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Nadat #MeToo een begrip werd op sociale media, kwam de ene na de andere misbruikzaak aan het licht. Maar we hebben nog steeds geen idee hoe we om moeten gaan met de slachtoffers én de daders, aldus Iva Bicanic, die regelmatig als misbruik-deskundige te zien en te horen is. Ze is klinisch psycholoog en werkt al meer dan 25 jaar met getraumatiseerde mensen die seksueel misbruik hebben ervaren. Ze is hoofd van het Centrum Seksueel Geweld en van het landelijk psychotraumacentrum van het UMC Utrecht. Aan de hand van muziek spreekt zij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast. Dit is wat je belt bij seksueel geweld: 0800-0188  Centrum Seksueel Geweld is 24 uur per dag bereikbaar

In de korte film Art Basel omschrijft beeldend kunstenaar Erik van Lieshout zijn vaste routine. ‘Werk, werk, werk. Problemen creëren. Conflict. Nooit op vakantie gaan. Ik, ik, ik, ik, ik.’ Precies dat levert nu al zo’n dertig jaar confronterende, radicaal persoonlijke en vaak ook bijzonder amusante kunst op. Hij won al veel prijzen met zijn tekeningen, collages en schilderijen, maar brak internationaal definitief door dankzij zijn videowerk. Daarin zit hij eigenlijk voortdurend met zichzelf in de knoop, én met de wereld, al is daar misschien helemaal geen onderscheid tussen. Momenteel werkt hij aan een film met boeren in Deurne, Noord-Brabant, de streek waar hij vandaan komt. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Hij is een rasverteller die in zijn omvangrijke oeuvre graag personages opvoert die tussen twee werelden bewegen. Abdelkader Benali debuteerde in 1996 met Bruiloft aan Zee, en daarna volgden talloze andere titels, waaronder De Langverwachte, waarvoor hij de Libris Literatuur Prijs kreeg. Recent verscheen Paradijsvogel boven de Hoge Woerd (2022). Hij schrijft ook columns, en maakt theater. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Hulpverleners die schoolkinderen komen uitleggen dat ze ’s avonds broccoli moeten eten, terwijl driekwart van de klas überhaupt niet heeft ontbeten. Het is een van de dingen waar politicoloog Tim ’S Jongers zich over op kan winden. Hoezo verzinnen hoogopgeleide, goedverdienende ambtenaren wat goed is voor kwetsbare mensen in de samenleving, zonder zich te verdiepen in hun werkelijke behoeftes?   ’S Jongers weet wél hoe het is om op te groeien op een dieet van frikadellen en vissticks, hoe het is om niet naar school te kunnen omdat je geen schoenen hebt, en hoe je bekeken wordt als je in een piepklein huisje zonder douche woont. Als directeur van de Wiardi Beckman stichting, het wetenschappelijk bureau van de Partij van de Arbeid, is hij nu vooral bezig met het dichten van de kloof. De kloof tussen hoop-vollen en hoop-lozen. En die kloof is volgens hem vooral een begripskloof. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Omarm je imperfecties. Doe minder. Als je niet in het systeem past, ligt dat niet aan jou, maar aan het systeem. De boeken van schrijver Marian Donner zijn een verademing in een tijd waarin je jezelf alsmaar moet verbeteren met dingen als yoga en mindfulness, en waarin je als werknemer vooral zo efficiënt mogelijk moet zijn. Na twee romans werd haar non-fictie-anti-zelfhulpboek Het Zelfverwoestingboek een enorm succes. Nu is er De Grote Weigering – een essay waarin ze zoekt naar een weg uit de dwingende greep van het kapitalistisch systeem. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

"Wil je racisme en discriminatie oplossen, dan moet je weten hoe het zich manifesteert," zegt Mitchell Esajas in een interview met de Volkskrant. Volgens hem praten mensen vanuit de onderbuik alsof ze er verstand van hebben, maar het is een complex probleem. Esajas is antropoloog en bedrijfskundige, en mede-oprichter van The Black Archives in Amsterdam, een cultureel centrum dat de geschiedenis van Surinaamse en zwarte mensen in de Nederlandse context plaatst. Daarnaast zet hij zich in voor Kick Out Zwarte Piet en was bestuurder van het Amsterdamse discriminatiemeldpunt. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

"Mijn seksualiteit is van mij, en niet stof voor jouw grap," schrijft feminist en journalist Milou Deelen in maart 2017 op haar Facebookpagina bij een video over slutshaming: "Als jongens seks hebben en hier openlijk over spreken, is dit tof. Als meisjes zoals ik dit doen, daalt ons respect of onze waardigheid." De video gaat viraal, wordt honderdduizenden keren bekeken en besproken in bijna alle landelijke media. Het zorgt voor een ommekeer in haar leven. Ze stopt met haar studie om zich blijvend uit te spreken tegen seksisme en over feminisme. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

"De basis waarop een vrouw beoordeeld wordt, is nog altijd: is ze seksueel aantrekkelijk of niet? Niet neukbaar zijn: daar word je als vrouw voor afgestraft," zei fotograaf Lieve Blancquaert in een interview met DeMorgen. In haar nieuwste serie Let’s Talk About Sex onderzoekt ze wereldwijd de liefde, trouw en ontrouw, het uiterlijk, genderongelijkheid en seksueel geweld. Eerder reisde ze de hele wereld over voor Birth Day, Wedding Day en Last Days, waarbij ze mensen op de gevoelige plaat vastlegde op deze bijzondere momenten in het leven. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

"Baren is een heftige, pijnlijke en transgressieve ervaring waarbij lichamelijke, psychische en emotionele grenzen op de proef worden gesteld," zei filosoof en vroedvrouw Rodante van der Waal in haar voordracht op Brainwash Festival. Ze promoveert aan de Universiteit van Humanistiek op de problematiek van obstetrisch geweld in de geboortezorg en de filosofie van de zwangerschap. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

"De geur van de dood hangt aan het eind van de dag bij thuiskomst nog om je heen," schrijft schoonmaker Tuğrul Çirakoğlu in zijn boek Schoon Genoeg. Als crime scene schoonmaker maakt hij vaak schokkende ruimtes schoon vol urine, poep, bloed en de lichaamssappen van ontbindende lijken. Hij komt voortdurend in aanraking met dood, eenzaamheid en depressie, en dat terwijl hij in 2014 begon met schoonmaakbedrijf Frisse Kater, gericht op het schoonmaken van huisfeestjes. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

"Psychedelica hebben mijn ogen geopend," vertelt neurowetenschapper Michiel van Elk in zijn boek Een Nuchtere Kijk op Psychedelica. Het voelde alsof er een venster in zijn ziel openging, waardoor emoties rauwer binnenkwamen. Van Elk werkt als universitair hoofddocent aan de Universiteit van Leiden, waar hij onderzoek doet naar psychedelica. Eerder schreef hij Extase, over spirituele ervaringen en de zoektocht naar een hogere realiteit, en Het Babybrein, over de hersenontwikkeling van baby’s. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Verlangen en waanzin zijn terugkerende thema's in de boeken van schrijver en onderzoeksjournalist Emy Koopman. Ze schreef het autobiografische Tekenen van het Universum, over een obsessieve verliefdheid, Het boek van alle Angsten en debuutroman Orewoet. Koopman promoveerde op psychologisch onderzoek naar empathie en literatuur. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

De media krijgen de schuld. Of het ligt aan de etniciteit of de religie van de daders. Maar we benoemen nooit welke mensen écht de grootste veroorzakers zijn van sociale problemen: mannen. En dat is gek, zegt feminist en oprichter van stichting Emancipator Jens van Tricht. Want volgens hem is er een directe relatie tussen ons beeld van mannelijkheid en maatschappelijke ellende. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Hoe kun je het beste omgaan met iemand in je omgeving die dement wordt? Tuimelen, zegt theatermaker Adelheid Roosen. En niet focussen op wat iemand verliest, maar op wie iemand wordt. Ze is ervaringsdeskundige: haar moeder kreeg alzheimer. Samen met Hugo Borst maakte ze voor HUMAN drie series over mensen met dementie. Het past in de lijn van al haar werk, waarin ze altijd omkijkt naar mensen die over het hoofd worden gezien of onbegrepen zijn. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Live optreden: zangeres en actrice Wende Snijders noemt het 'het mooiste ritueel dat er is.' En dus is het ronduit pijnlijk dat de première van haar voorstelling De Wildernis voor de vierde keer is uitgesteld vanwege corona. Snijders is een van de meest veelzijdige artiesten van Nederland. Ze is thuis is klassiek, jazz, pop, elektronica, en combineert die stijlen in grensverleggende theatervoorstellingen. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

In haar recent verschenen boek De Huisvriend duikt schrijver en historica Heleen Debruyne nietsontziend en met lef in de verzwegen geschiedenis van haar familie in het burgerlijke Vlaanderen van de jaren 60. Ze ontdekt: haar grootmoeder maakte een deal met de huisvriend, en liet hem de slaapkamer delen met haar kind in ruil voor een luxeleven. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit.

In het snelle, moderne leven verlangt zangeres, spokenwordartiest en theatermaker Nynke Laverman soms naar het kalme bestaan van een plant, zo zingt ze op haar nieuwste plaat Plant. Het album is onderdeel van een voorstelling, en gaat over transformatie en verandering in jezelf. Durven we vaste patronen te doorbreken, en gebaande paden los te laten? Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit. 

Toen Zaïre Krieger met spoken word begon, was ze boos over alles. Tot ze ontdekte dat er pijn, frustratie en wanhoop onder die boosheid zit, én een sprankje hoop. Dat arsenaal van emoties zet ze in om de wereld een stukje beter te maken. Krieger was vorig jaar zomer een van de organisators van de Black Lives Matter-demonstraties en is naast spoken word-artiest ook journalist en student Publiek Recht. Onlangs vertaalde ze het veelbesproken en geprezen werk van de Amerikaanse dichter Amanda Gorman, die The Hill We Climb voordroeg bij de inauguratie van president Joe Biden. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

‘Onherroepelijke fouten’ laat regisseur Shariff Korver zijn personages maken. Fouten die zulke diepe wonden slaan, dat je ze tot in je botten voelt. Eerder regisseerde hij Geen Weg Terug (2011), Mi Kulpa (2013) en Infiltrant (2014), en hitseries als Zwarte Tulp en Penoza. Zijn nieuwste film Do Not Hesitate is de Nederlandse inzending voor de Oscars. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Johan Fretz.

Ze was beroemd columnist voor Playboy en zelfbenoemd mannenfluisteraar: schrijver en psycholoog Yvonne Kroonenberg. Haar bundel columns Alles went behalve een vent is recent opnieuw uitgegeven. Over hoeveel pijpen betekent in het leven van een man, dat van alle beproevingen in het huwelijk het delen van de badkamer het zwaarst is, én dat de liefde ons graag een beetje blind ziet. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit. 

Wat bezielt het moderne, autonome individu dat het zich zo blijmoedig en gedwee uitlevert aan de levensvoorwaarden die big tech stelt? Dat vraagt schrijver en filosoof Hans Schnitzler zich af in Wij Nihilisten. De schaduwkanten van dataroof, de surveillancesamenleving, en het verdwijnen van de mens als maat der dingen zijn inmiddels bekend. Maar waarom laten wij onszelf zo gewillig in een maatpak naaien dat knelt? Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit.

We moeten klimaatcriminelen vervolgen op basis van het geweld dat zij in het verleden en in het nu plegen, vindt propagandawetenschapper en beeldend kunstenaar Jonas Staal. Niet alleen voor slachtoffers vandaag, maar ook in de toekomst. In zijn nieuwste tentoonstelling The Court for Intergenerational Climate Crimes komen Unilever, ING, Airbus en de Nederlandse staat voor het tribunaal, om hen aan te klagen voor intergenerationele klimaatmisdaden. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit.

'Complotdenkers zijn niet dom of gek, maar kwaadaardig', zegt techniekfilosoof Cees Zweistra. In zijn boek Waarheidszoekers beschrijft hij hoe complotdenkers zich afkeren van de werkelijkheid en hun eigen parallelle wereld bouwen. Ze kiezen volgens hem welbewust voor de leugen, en daarmee voor het kwaad. En dat is niet zonder gevaar. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Johan Fretz.

Twee jaar geleden nam ze een opzienbarend besluit: Merel van Vroonhoven nam afscheid van haar baan als topvrouw, om leerkracht in het speciaal onderwijs te worden. In haar boek De Stap beschrijft ze hoe ze in haar twintig jaar in het bedrijfsleven de weg vindt naar de hoogste bestuurskamers van de ING, de NS en de Autoriteit Financiële Markten. Dan hakt ze de knoop door, om zich in te zetten voor kinderen die het niet vanzelfsprekend op eigen kracht redden. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit. 

'Vergeten, genegeerd en zes jaar eerder dood', schrijft vakbondsbestuurder en SP-politicus Ron Meyer in zijn boek De Onmisbaren. Hij heeft het over het lot van de klasse van zijn ouders: van mensen met een bescheiden inkomen en werk met weinig status. De schoonmaker, de koelmonteur en de zorgmedewerker. Hij wil dat deze klasse van onmisbaren, hun kennis en hun pijn, zichtbaar wordt. Pas als zij schouder aan schouder gaan staan, is verandering mogelijk. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit. 

‘Een literair en journalistiek meesterwerk’ en een ‘meeslepende journalistieke thriller’. Zo werd Laura H., over een meisje uit Zoetermeer dat naar het Islamitisch kalifaat uitreisde, ontvangen. Schrijver, onderzoeksjournalist en presentator Thomas Rueb won er de Brusseprijs en de Hebban Debuutprijs mee, nadat hij eerder al De Tegel, de belangrijkste journalistieke prijs, ontving voor een reportage in NRC over discriminatie binnen het politiekorps. Momenteel maakt hij de podcast NRC Vandaag en is hij een van de gezichten van televisieprogramma Propaganda, dat onderzoek doet naar fake news en complotten. Aan de hand van muziek spreekt hij met Johan Fretz.

Nog een laatste ronde, en dan klaar, dan is ‘ie weg. Momenteel werkt cabaretier Youp van ‘t Hek aan zijn allerlaatste voorstelling, waarmee hij in 2024, op zijn 70ste verjaardag de theaterwereld vaarwel zegt. Een terugblik op die carrière wordt het niet, hij zal niet voor de zoveelste keer Flappie zingen. Om met van ‘t Hek zelf te spreken: liefst moet het een beetje spraakmakend zijn, waarbij mensen het niet met mij eens hoeven te zijn. Aan de hand van muziek spreekt hij met Johan Fretz.

Wildvreemden indiscreties ontlokken: dat maakt interviewen zo mooi, volgens journalist en oud-presentator Hanneke Groenteman. Ze houdt ervan mensen in het licht te zetten, en te laten bloeien. Dat deed ze in cultuurprogramma’s als De Plantage en Sterren op het Doek. Ze presenteerde Zomergasten en B&W, en ze was jarenlang één van de presentatoren Met het Oog op Morgen. Ze werkte mee aan voorstellingen als De Vagina Monologen en WijkSafari. Haar succesboeken over leven, lijf en eten werden gebundeld tot Het Volle Leven. Recent bracht ze kinderboek De Battle uit. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Rauw, allesverterend isolement komt hij tegen, en mensen die letterlijk ziek worden van de eenzaamheid: schrijver Joris van Casteren. In zijn werk als coördinator voor De Eenzame Uitvaart brengt hij overledenen zonder familie een laatste groet met een verhaal of gedicht. Van Casteren schrijft voor de Volkskrant, en is auteur van onder andere Lelystad, Moeders Lichaam, Het Been in de IJssel en de dichtbundel De Grote Atomen. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Er heeft niemand potentieel meer macht dan de kunstenaar, volgens kunstenaar TINKEBELL. En dat komt goed uit, want zij wil niets minder dan de wereld redden. Ze werd bekend door van haar eigen kat een handtas te maken, waarna ze een storm van haatmail en doodsbedreigingen over zich heen kreeg. De bedreigers ontmaskerde ze in het boek Dearest TINKEBELL. In Fukushima deed ze onderzoek naar de gezondheidseffecten van straling door de kernramp en de sociologische impact. In haar expositie Flora Tata Metallica gebruikte ze de fijnstof van Tata Steel. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Armoede herhaalt zich van generatie op generatie, zegt onafhankelijk adviseur armoedebestrijding Jurenne Hooi. Als je de cirkel niet doorbreekt, lopen kinderen die opgroeien in armoede grote kans om zelf ook in de problemen te komen. Twaalf jaar lang werkte ze in schuldhulpverlening in Amsterdam. Met eigen ogen zag ze hoe de overheid mensen kan vermorzelen, dus stelde ze niet bestraffen, maar bemoedigen voorop. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Het aantal dakloze mensen is in het afgelopen decennium meer dan verdubbeld, en dat komt allerminst uit de lucht vallen, volgens stadsgeograaf Cody Hochstenbach. Hij noemt dit ‘het uiterste gevolg van decennialang doelbewust beleid’. Hochstenbach promoveerde op gentrificatie aan de Universiteit van Amsterdam, en doet onderzoek naar ruimtelijke ongelijkheid en de betaalbaarheid van wonen. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Conflict, verzoening, en hoe nieuwkomers integreren in een groep: gedragsbioloog Liesbeth Sterck doet er al jaren onderzoek naar bij de apen die zij bestudeert. Als hoogleraar Ecologische Determinanten van Gedrag aan de Universiteit van Utrecht onderzoekt ze sociaal gedrag van apen in relatie tot sociale intelligentie: hoe werken ze samen, met wie en wat levert dit op? Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Al sinds haar zevende droomt ze ervan om de situatie van vrouwen te verbeteren, en dat is waar dr. Kaouthar Darmoni zich voor inzet als directeur van Atria, het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. 'Dat is beter voor iedereen: mannen, vrouwen, de hele wereld.' Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Je losrukken, persoonlijke ruimte vinden en die anderen gunnen. Voor journalist en schrijver Kustaw Bessems is dat waar het om draait. 'Het leven is voor mij een permanent gevecht tegen alle vormen van groepsdwang en staatsdwang', zegt hij. Bessems is verslaggever en columnist bij de Volkskrant, en richt zijn scherpe blik tijdens de coronacrisis op de maatregelen. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Waar is de vangrail van onze maatschappij? Dat vraagt strafrechtadvocaat Natacha Harlequin zich af, nu ze steeds vaker cliënten met complexe gedragsproblemen ziet. Harlequin verdedigt verdachten van moord tot terrorisme en verkrachtings- tot drugszaken. In 2019 werd ze verkozen tot beste vrouwelijke advocaat van Nederland. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

'Een claim op absolute macht', noemde filosoof en schrijver Maxim Februari het dat minister-president Mark Rutte niet bespreekt onder welke condities de coronamaatregelen weer worden ingetrokken. Februari is alert op de inperking van grondrechten, en ziet in de corona-aanpak een algemener verlangen om onzekerheid in de greep te houden via controle en surveillance. Hij is columnist bij NRC, en schrijft zowel romans als non-fictie, waarvan Klont en De Onbetrouwbare Verteller het meest recent zijn. In 2020 ontving hij de P.C. Hooft-prijs voor zijn hele oeuvre. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van HUMAN, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Openhartige stemmen spreken dromerig maar onverschrokken in je oor, en vertrouwen je innige details toe over hun verlangens, sensualiteit en intimiteit. We luisteren naar mannen tussen de 18 en 96 jaar oud, waar theatermaker Marte Boneschansker intieme gesprekken mee voerde voor haar installatie BLOOS, de mannen. Over mannelijkheid, hun lichaam en wie zij zijn voorbij dat lichaam. Zo dicht op de huid, dat je voor even ín hun huid kruipt. Aan de hand van fragmenten uit de voorstelling spreekt ze erover met Floortje Smit.

Meestal moet een literaire debutant vechten om aandacht, maar Simone Atangana Bekono werd onmiddellijk in de schijnwerpers gekatapulteerd. Haar dichtbundel Hoe de vonken zichtbaar waren werd bekroond en ze werd door de Volkskrant uitgeroepen tot literair talent. Haar debuutroman Confrontaties stond op de shortlist voor de Libris Literatuur Prijs. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

Ze voelt zich schuldig. Heel vaak, en over van alles. Over haar moeder, haar geliefde, een onhandige opmerking, of de toestand van de wereld. In haar nieuwe boek Schuldig onderzoekt schrijver en filosoof Jannah Loontjens de schuldgevoelens die haar leven beheersen. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Johan Fretz. 

We hebben een rotsvast geloof dat alles in de wereld in data te vangen is, volgens filosoof en schrijver Miriam Rasch. Data waarmee mens en natuur gehackt en gecontroleerd zouden kunnen worden. In haar boek Frictie. Ethiek in tijden van dataïsme verzet zij zich hiertegen, omdat het verwoestende effecten kan hebben. Dit jaar won ze er de Socratesbeker mee, de prijs voor het beste filosofieboek. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Oorlog en vrede, democratie en vrijheid: kunstenaar Renee van Bavel schuwt de grote thema’s niet. Waar we het bedrukkende vaak liever op afstand houden, brengt zij het dichterbij. Zo ook de Dodenherdenking, waarbij ze zich afvraagt hoe we zo kunnen herdenken dat het verder reikt dan die twee minuten stilte. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Van het kleinste leed tot het grootste nieuws: columnist en cabaretier Pieter Derks keert de wereld graag binnenstebuiten. Vlijmscherp en met rake grappen fileert hij de macht in zijn columns voor De Nieuws BV. In zijn voorstelling Voor wat het waard is rekent hij af met de tijdgeest, zijn concurrentie, en zichzelf. Aan de hand van muziek spreekt hij met Johan Fretz.

'De man is uit de mode', stelt oud-journalist en schrijver Maarten Huygen in zijn onlangs verschenen boek Het nut van de man. Er is volgens hem veel oog voor de schadelijke kanten van mannelijkheid en voor hun oververtegenwoordiging in misdaad, seksueel misbruik en geweld. Maar staan daar ook voordelen tegenover, en wat zijn die dan? Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit.

'Ik wil dichter zijn, dichter bij mezelf, maar ook dichter bij jou', klinken de poëtische woorden van Gershwin Bonevacia, stadsdichter van Amsterdam. Zijn opkomst is stormachtig te noemen, maar ging door zijn dyslexie niet vanzelf. Toch heeft het worstelen met woorden hem tot vindingrijke woordkunstenaar gemaakt. Aan de hand van muziek spreekt hij met Johan Fretz.

Als zeventienjarige werd Mardjan Seighali vastgezet en gemarteld in een Iraanse gevangenis omdat ze tegen de onderdrukking door het gewelddadige regime streed. In 1990 vluchtte ze naar Nederlands waar ze onlangs voorzitter van het Humanistisch Verbond werd. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Een jaar lang werkte schrijver en journalist Fernande van Tets in een land waar het leven niet langer vanzelfsprekend is: het door oorlog geteisterde Syrië. Als VN-medewerker zag ze met eigen ogen de verschrikkingen van het voortslepend conflict. Ze schreef er het boek Vier Seizoenen in Damascus over. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

We zijn nog nooit met zovelen zo eenzaam geweest. Althans, dat wordt ons verteld. De samenleving zou gebukt zou gaan onder eenzaamheidsepidemie. Maar eenzaamheid neemt niet toe en het is niet besmettelijk, zegt journalist en schrijver Lynn Berger. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Wereldwijd staan vrouwenrechten onder druk, volgens sociaal activist Devika Partiman. En als ze onrecht ziet, ontvlamt Partiman niet in woede, maar in strijdlust. En die gebruikt ze om maatschappelijke veranderingen tot stand te brengen, zoals met Stem op een Vrouw, wat kiezers aanmoedigt om vrouwen de Tweede Kamer in te stemmen. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

Vrede brengen met muziek en met de kunstenaar in onszelf de wereld redden: de ambities van componist Merlijn Twaalfhoven zijn grenzeloos. Dat moet ook wel: wij zijn de laatste generatie zijn die klimaatverandering kan stoppen. De open, speelse houding van een kunstenaar is daarbij onmisbaar, schrijft hij in zijn boek Het is aan ons. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit.

Stel: er is een hiernamaals. Daar worden al je herinneringen uit dit leven gewist, op één na. Welke herinnering kies jij om mee te nemen in de eeuwigheid? Die vraag stelt schrijver en onderzoeker Jacky van de Goor in haar boek Je leven in één herinnering. Wat er echt te doet in het leven, aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit.

'De kloof tussen kansrijk en kansarm wordt steeds groter in Nederland', zegt geograaf en journalist Floor Milikowski. In krimpgebieden is het niet alleen economisch zwaarder, maar verdwijnen ook de supermarkten, scholen en ziekenhuizen. In zo’n klein land als Nederland zouden de verschillen in gezondheid en welvaart niet zo extreem hoeven zijn. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit.

Met tomeloze ambitie richtte hij zich op zijn academische en politieke carrière, en het verbeteren van de wereld. Nu denkt historicus en oud-politicus Zihni Özdil: heb ik het wel bij het rechte eind? Hij vraagt zich af of zijn werkethos een manier was om zijn demonen niet onder ogen te hoeven komen. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit.

Seks: we willen het, we doen het, we spreken erover en we dromen ervan. Volgens sociaalwetenschapper Linda Duits zou je zelfs kunnen zeggen dat het de reden is van ons bestaan. Seks is overal en overduidelijk, maar tegelijkertijd is het geheimzinnig en ingewikkeld. En dat fascineert haar mateloos. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit.

Voortdurend geplaagd worden door het gevoel dat je iets vreselijks te wachten staat. Angst is de default mode van schrijver Daan Heerma van Voss, en volgens hem is het één van de krachtigste emoties die we hebben. Hij werkte al een paar jaar aan een boek over het onderwerp toen plots de coronacrisis uitbrak. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit.

Schoonheid heeft niet zoveel met perfectie te maken, volgens emeritus hoogleraar Psychologie Liesbeth Woertman. Maar alles met levendigheid: juist als je niet met je uiterlijk bezig bent, ben je op je mooist. In een tijd waarin we gebombardeerd worden met ontelbare beelden van ideale schoonheid, vergeten we dat nog weleens. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Ze woonde een jaar in een van de armste sloppenwijken van Indonesië, leefde tussen de Inuït-jagers op Groenland, en leent seksrobots van robotfabrieken om veldwerk te doen: Roanne van Voorst. Als schrijver en antropoloog van de toekomst maakt ze toekomstscenario’s die ze baseert op dingen die nu al realiteit zijn. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Geboren uit een Pakistaanse vader en Nederlandse moeder weet journalist en schrijver Haroon Ali hoe het is om tussen twee werelden in te leven. Hij weet wat het is om half te zijn. En onder die titel verscheen vorige week zijn debuut. Een boek over zijn zoektocht naar zichzelf, in een mijnenveld van botsende identiteiten. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Johan Fretz.

Je kunt hem kennen van films als Bloedbroeders, Het Leven is Vurrukkulluk, of series als Mocro Maffia: acteur en schrijver Jim Deddes. Je zult hem in elk geval kennen als Harco, het typetje uit de absurdistische YouTube-serie Joardy Season. De sketch Huilon is inmiddels ruim een miljoen keer bekeken. Aan de hand van muziek spreekt hij met Johan Fretz.

Toeval bestaat niet, volgens schrijver Raoul de Jong. Voor hem staat alles in de sterren geschreven. En als je het aandurft om je aan het leven over te geven en vertrouwt op het goede in de mensen die je tegenkomt, dan gebeuren er mooie dingen. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit.

Toen ze bij het journaal kwam, was dat wel een bommetje dat insloeg, zegt oud-nieuwslezer en journalist Noraly Beyer. Ze was lange tijd het enige zwarte gezicht van de NOS, en kwam als nieuwslezer gedurende 23 jaar de huiskamers van mensen binnen. In gesprekken over racisme probeert ze een soort verstandhouding te zoeken. Als iedereen elkaar de rug toekeert, komen we niet verder, vindt ze. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Gevoelens van ongeluk krijgen steeds vaker het label 'depressie' opgeplakt, schrijft hoogleraar wetenschapsonderzoek Trudy Dehue in De Depressie-epidemie. Die term is geen neutrale beschrijving, omdat hij de oorzaak én oplossing van het leed automatisch bij het lijdende individu zelf legt. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Proza met ballen schrijft Stella Bergsma, al zou ze zelf waarschijnlijk zeggen 'met clit'. Haar roman Pussy album (2016) draait om het fictieve karakter Eva van Liere, die 'wanhopig van het leven houdt, maar dat is niet wederzijds'. Eerder schreef ze poëzie in Cupcakes, en dit jaar kwam haar manifest Nouveau Fuck uit, over schijt hebben met stijl en leren hoe je wijdbeens moet leven. Bergsma is zangeres van de band EinsteinBarbie, bedenker van het woord 'sletvrees', dat inmiddels te vinden is in de Dikke Van Dale. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

We denken misschien dat we onze identiteit zelf grotendeels in de hand hebben, maar dat klopt niet. Etiketten over wie je bent, worden opgeplakt door de buitenwereld en dat wordt soms pijnlijk duidelijk als het botst. 'We staan ergens halverwege keuze en dwang', schrijft cultureel antropoloog Sinan Çankaya daarover in zijn schitterende en genuanceerde boek Mijn Ontelbare identiteiten. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Ons idee van verslaving als iets dat een geheimzinnige macht over ons uitoefent, daar wil hij van af. Volgens socioloog en 'drugsprofessor' Peter Cohen is universeel menselijk om sterke bindingen te ontwikkelen, met wat dan ook. Het is onze cultuur die bepaalt wat 'verslaving' wordt genoemd en wat niet. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Het gaat bij haar niet over koffie of katten: cabaretier en programmamaker Carolien Borgers praat liever over zaken die er echt toe doen. Ze bevraagt schoonheidsidealen en het idee dat het leven maakbaar is. Want als je alles zelf in de hand hebt, hoe zit het dan als je vriend het uitmaakt, of als je vader ziek wordt? Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Als we toch dat enorme probleem van het woningtekort op gaan lossen, kunnen we dan niet ook meteen de eenzaamheid onder ouderen even meepakken, of ervoor zorgen dat het niet ten koste gaat van de biodiversiteit? Rijksbouwmeester Floris Alkemade adviseert het rijk, gevraagd en ongevraagd, over architectuur en ruimtelijke ordening. En hij betrekt daar altijd sociaal-maatschappelijke thema’s bij. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Huiselijk geweld, genitale verminking en eerwraak: talloze vrouwen in Nederland hebben ermee te maken. We sluiten er de ogen voor, zegt vrouwenrechtenverdediger Shirin Musa. Ze is oprichter van Femmes for Freedom en bestrijdt huwelijkse gevangenschap, een term die ze zelf bedacht voor gedwongen voortzetting van een religieus huwelijk. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Wie met gesomber over klimaatverandering aankomt, is bij Donald Pols aan het verkeerde adres. Een 'klimaatoptimist' noemt de directeur van Milieudefensie zichzelf. Hij groeide op in Zuid-Afrika, waar hij het einde van de Apartheid meemaakte. Momenteel spant hij met Milieudefensie een historische rechtszaak aan tegen oliegigant Shell. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

In welk hokje past Rob Wijnberg nou eigenlijk het beste? Hij vindt dat hij te weinig heeft bijgedragen aan de wereldfilosofie om filosoof te heten. Hij is een journalist die niet van nieuws houdt. En voor een ondernemer heeft hij wel heel veel idealen. Wijnberg is een van de oprichters van De Correspondent, een nieuwsplatform dat een dagelijks medicijn moet zijn tegen de waan van de dag. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Brainwash Zomerradio is een speciale zomerse serie van Human, te beluisteren op NPO Radio 1 en hier als podcast.

Van champagne ontbijten op landhuizen tot lingerie shoots in hotels: een jaar lang dook journalist en filosoof Doortje Smithuijsen in de wereld van influencers. Wat voor samenleving spoort mensen aan zich om te vormen tot online reclamezuilen? Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Johan Fretz.

Als hij naar de economie kijkt, en ziet hoe slecht het gaat, dan lopen de rillingen over zijn rug. Veel mensen hebben niet door wat de ernst is van de situatie, zegt econoom Bas Jacobs. Terwijl de economie met een donderend geraas instort. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit.

‘Life-changing’ was het voor theatermaker en actrice Naomi van der Linden om de rol van Celie in The Color Purple te spelen. Om avond na avond als zwarte vrouw tegenover een grotendeels wit publiek te zingen: ‘Ik ben mooi, en ik ben hier.’ Simpele woorden, maar met grote kracht. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Johan Fretz.

Klimaatverandering, blinde vlekken bij ontwikkelingshulp: voor theatermaker Anoek Nuyens is geen onderwerp te complex. Ze gaat op onderzoek uit en luistert naar alle kanten van het verhaal, om vervolgens geëngageerd theater te maken. Aan de hand van muziek spreekt ze erover met Floortje Smit.

Hij is gewapend met een potlood dat zo scherp is als zijn geest: beeldend kunstenaar Brian Elstak. Zijn rauwe, schetsmatige tekeningen laten je niet zomaar los. Racisme en ons koloniaal verleden kijken je recht in het gezicht aan en hiphop is zijn way of life. Aan de hand van muziek spreekt hij met Johan Fretz.

Thuis. Vóór corona en de lockdown klonk het altijd zo verlokkelijk: vertrouwd, warm, veilig. Maar na de zoveelste week gedwongen thuisblijven begint het begrip zijn glans te verliezen. De onttovering van thuis, noemt socioloog Jan Willem Duyvendak dat. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit.

Ras: het is een besmet begrip geworden. Maar juist omdat wetenschappers zich er niet aan willen branden, sijpelen raciale denkbeelden wetenschap en samenleving binnen. Om die reden houdt hoogleraar antropologie van de wetenschap Amade M'charek zich er wél mee bezig. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

Een jury in tranen en nummer 1-noteringen op de hitlijsten. Het nummer 'Dat ik je mis' is de doorbraak van singer-songwriter Maaike Ouboter. Over het gemis van haar ouders gaat het, die stierven toen ze op de middelbare school zat. Al vindt ze het jammer dat die context er telkens bij vermeld wordt. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

Nog vier jaar Trump? Dat is de vraag waar de Amerikaanse presidentsverkiezingen van doordrongen zijn. En van de eerste democratische voorverkiezingen tot en met het stemmen in november: Amerika-correspondent Casper Thomas volgt de ontwikkelingen op de voet. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit.

Met een verkrampte glimlach zette schrijver Carmen Felix haar ergernissen over de wereld op papier. Het resultaat: Je kunt het ook nooit goed doen, verscheen eind vorig jaar. Het is een aanklacht tegen de druk die op jongvolwassenen wordt gelegd. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

Heeft iedereen het in zich om te moorden? Zijn vrouwen écht andere criminelen dan mannen? En: hoe pak je na lang gevangenschap je leven weer op? Het zijn vragen die criminoloog Marieke Liem niet loslaten. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

De meest geliefde docent sociologie ooit werd hij genoemd, aan de Universiteit van Amsterdam: Bart van Heerikhuizen. Van zijn eerste hoorcollege in 1978 tot het laatste in 2013 hingen de studenten aan zijn lippen. Zijn enthousiasme blijft, ook nu hij dodelijk ziek is. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit.

Gentrificatie: we hoeven het niet te pikken, zegt schrijver en rapper Massih Hutak. Want het opwaarderen van sociaal-economisch zwakke buurten is vooral in het voordeel van het grootkapitaal, terwijl eerdere bewoners uit hun huizen gepest worden. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit.

Kiezen is moeilijk, de wereld niet zwart-wit en het leven oneindig veel complexer dan we kunnen doorgronden. Een aan waarschijnlijkheid grenzende onzekerheid is het hoogst haalbare. Dat stelt essayist Jan Postma. Aan de hand van muziek spreekt hij met Johan Fretz.

Als het voelt alsof er geen plek voor je is op deze wereld, moet je je niet afvragen wat er mis is met jou, maar wat er mis is met de wereld. Dat is de leidraad in het leven van schrijver Marian Donner. Ze schreef het Zelfverwoestingsboek: een pleidooi tegen maakbaarheid, tegen zelfhulpboeken en voor stinken, drinken, bloeden, branden en dansen. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Ze is geen prostituee en toch noemt ze zichzelf sekswerker: Yvette Luhrs. Want, zo zegt ze, ze verdient haar geld met seks. Ze werd bekend als woordvoerder van belangenorganisatie Proud, schrijft, en maakt feministische porno. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Hij werd zo'n beetje van elke school getrapt waar hij op zat en pas bij de derde poging toegelaten tot de filmacademie: regisseur Giancarlo Sánchez. Nu is hij 32 jaar oud, heeft hij een Gouden Kalf op zak, regisseerde hij hitserie Mocro Maffia en maakt hij het absurdistische Joardy Season. Aan de hand van muziek spreekt hij met Johan Fretz.

Ze gromt, stampt, ontreddert en ontroert en verbindt het persoonlijke moeiteloos aan het maatschappelijke: cabaretier Louise Korthals. En grommen en stampen doet ze, met name over onrecht in deze wereld. Als je voor god speelt, zo zingt ze, doe dan in godsnaam je best. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

Vijf jaar oud was ze, toen ze in 1993 vluchtte voor de oorlog in Joegoslavië: architect Arna Mackic. Toen ze jaren later terugkeerde naar haar geboortestreek, maakten de verwoeste, met kogels doorzeefde gebouwen diepe indruk. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Hij contrasteert duisternis met intens geluk, want, zo stelt schrijver Jamal Ouariachi: je weet pas wat het donker is, als je weet wat het licht is. Hij is bekend van boeken als De vernietiging van Prosper Morèl en Een honger. Aan de hand van muziek spreekt hij met Johan Fretz.

Waar kom je vandaan? Maar dan echt. Het is een vraag die documentairemaker Emma Lesuis maar al te vaak gesteld wordt. Nou gewoon, uit Leiden, dacht ze lang, tot ze besloot om haar Surinaamse roots uit te diepen. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Clarice Gargard is journalist, columnist voor NRC, programmamaker, presentator en correspondent Verzet voor de Correspondent. En verzet komt overal terug in haar werk, dat zich richt op sociale en maatschappelijke kwesties als mensenrechten en diversiteit. Aan de hand van muziek spreekt ze met Johan Fretz.

Opgegroeid in Zuid-Afrika ontwikkelde Gawie Keyser zich van misdaadverslaggever tot filmjournalist. En ja, inmiddels is hij een wandelende film-encyclopedie. Hoe kan film je helpen om de werkelijkheid te begrijpen? Over die vraag spreekt hij, aan de hand van muziek, met Floortje Smit.

'We hebben al een zwart meisje', kreeg ze als beginnend actrice bij audities te horen. Door dat ongenoegen en uit onvrede met de rollen die ze speelde, ontdekte ze dat ze ook zelf wat te vertellen heeft: actrice en theatermaker Bodil de la Parra. Aan de hand van muziek gaat ze in gesprek met Johan Fretz.

Durven twijfelen, toegeven dat je het nooit helemaal zeker weet. Het is dé kracht van schrijver Maartje Wortel. Ze is bekend van bekroonde romans en verhalenbundels als 'Half Mens', 'IJstijd', 'Dit is jouw huis' en 'Dennie is een Star'. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit.

Afvalstromen, diamantmijnen, migratie, klimaatverandering: met zijn urgente werk dwingt fotojournalist Kadir van Lohuizen mensen tot kijken en daarmee tot nadenken. Hij fotografeert voor The New York Times en Paris Match en werd onderscheiden met talloze internationale prijzen. Aan de hand van muziek praat hij erover met Floortje Smit. Verder in deze uitzending: een Brainwash Talk van cabaretier André Manuel en student Arabische taal en cultuur Soumaya Bazi over het werk dat diepe indruk op haar maakte.

Toen hij twaalf jaar oud was had hij het niet kunnen dromen: dat hij in de New York Times zou staan, in Forbes en dat de BBC hem zou omschrijven als 'een van de belangrijkste figuren binnen de Virtual Reality-sector.' Als kind van drugsverslaafde ouders was opgroeien nooit makkelijk, voor Avinash Changa. Nu probeert hij − met VR − de wereld een beetje beter te maken. Aan de hand van muziek praat hij erover met Floortje Smit. Verder in deze uitzending: een Brainwash Talk van cabaretier Carolien Borgers en theatermaker Rebekka de Wit over het werk dat diepe indruk op haar maakte.

Weggaan of blijven, vernieuwen of behouden, flexibiliteit of regelmaat. Het zijn de onderwerpen waar hoogleraar publieksfilosofie Marli Huijer zich mee bezighoudt. Ze is voormalig Denker des Vaderlands en verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Verder in deze uitzending: een Brainwash Talk van imam Khalid Benhaddou en acteur en schrijver Jim Deddes over het werk dat diepe indruk op hem maakte.

Het hele CV opnoemen van Hedy d'Ancona zou teveel tijd in beslag nemen. Ze is een van de boegbeelden van het feminisme, was een van de oprichters van de feministische actiegroep Man Vrouw Maatschappij en politicus voor de PvdA. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Verder in deze uitzending: een Brainwash Talk van historicus Anaïs van Ertvelde en journalist Jan Postma over zijn obsessie met het boek 'The little virtues'.

Of het het nu over #MeToo gaat, dickpics, feminisme, discriminatie of de hoofddoek: Nadia Ezzeroili, journalist en columnist voor de Volkskrant, mengt zich onbevreesd, scherp en uitgesproken in de meest complexe debatten. Daarbij is ze fel tegenstander van ruis in het publieke debat. Aan de hand van muziek spreekt ze met Floortje Smit. Verder in deze uitzending: een Brainwash Talk van presentatie Mirella van Markus en rechtsfilosoof Tamar de Waal over 'De wereld van Sofie'.

Stel: er staat een partij op die de democratie wil afschaffen. Mag je zo’n partij dan verbieden? Dat is het vraagstuk waar jurist en rechtsfilosoof Bastiaan Rijpkema zich mee bezig houdt. Hij promoveerde aan Universiteit Leiden en maakt onderdeel uit van wat Elsevier 'het klasje van Cliteur' noemde - een dwars, uitgesproken groepje wetenschappers waar ook Thierry Baudet toe behoort. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Verder in deze uitzending: een Brainwash Talk van schrijver Dalilla Hermans en journalist Salima Bouchtaoui over de voorstelling 'Melk en Dadels'.

Als je Kiza Magendane vraagt wanneer zijn leven is begonnen, zal hij zeggen: twaalf jaar geleden. Dat was het moment dat de schrijver en politicoloog, geboren in Congo, terecht kwam in Nederland. Hier wist hij zich snel tot een originele en intelligente stem te ontwikkelen in het debatten over burgerschap, identiteit, vluchtelingen, globalisering en Afrika. Hij spreekt erover aan de hand van muziek met Floortje Smit. Verder in deze uitzending een Brainwash Talk van theatermaker Rebekka de Wit over afhankelijkheid en filmmaker Giancarlo Sanchez over een obscure YouTube-serie.

Schizofrenie bestaat niet. Het belangrijkste handboek van de psychiatrie, de DSM-5, kan de prullenbak in. De geestelijke gezondheidszorg is aan een andere kijk en organisatie toe. Hoogleraar in de psychiatrie Jim van Os schudt de boel graag een beetje op en maakt daar - uiteraard - niet alleen maar vrienden mee. Hij spreekt met Floortje Smit aan de hand van muziek. Verder in deze uitzending een Brainwash Talk over inburgering van Renée Frissen en schrijver, dichter en vertaler Daan Doesborgh over de dichtbundel 'Crow' van Ted Hughes.

Elke samenleving creëert zijn eigen aandoeningen. Het zijn de woorden van klinisch psycholoog en psychoanalyticus Paul Verhaeghe. In bestsellers als 'Liefde in tijden van eenzaamheid' en het drieluik 'Autoriteit', 'Identiteit' en 'Intimiteit' legt hij mens én samenleving op de sofa. Aan de hand van muziek spreekt hij met Floortje Smit. Verder in deze uitzending: een Brainwash Talk van documentairemaker Emma Lesuis en jurist en schrijver Laura Burgers over 'Het geluk'.

Daan Roovers is filosoof en Denker des Vaderlands. Van haar hand verschenen de boeken 'Wij zijn de politiek' en 'Mensen maken'. Ze promoveert op de ontwikkeling van de publieke opinie en was eerder hoofdredacteur van Filosofie Magazine. Met Floortje Smit spreekt ze over haar denken aan de hand van muziek. Verder in deze uitzending: een Brainwash Talk van schrijver Griet Op de Beeck en journalist Maartje Laterveer over de roman 'De ondraaglijke lichtheid van het bestaan'.

Journalist en schrijver Jan Kuitenbrouwer houdt zich bezig met taal. Met het doorprikken van holle frases en management-lingo. Want hoe meer modetaal, hoe meer schijnheiligheid en hypocrisie. Aan de hand van muziek praat hij erover met Johan Fretz.

Disa Jironet is officier van justitie. Ze wordt geconfronteerd met mensen die ernstige misdrijven hebben gepleegd en toch blijft ze zoeken naar het mens achter de dader. Maar: hoeveel mededogen kun je hebben? Aan de hand van de muziek praat ze daarover met Floortje Smit.