De escalatie in het Midden-Oosten heeft enorme gevolgen voor de hele wereld en daarom moet Nederland nu actie ondernemen, vindt Bert Koenders, voorzitter van de AIV en oud-minister van Buitenlandse Zaken. Nederland moet de Palestijnse staat zo snel mogelijk moet erkennen. Maar wel onder één voorwaarden: een nieuw breed gedragen Palestijns leiderschap. Nederland en Europa kunnen geen staat erkennen die vastgehouden worden door Hamas.  De eerste verantwoordelijkheid ligt volgens hem bij de Arabische wereld zelf, maar dit betekent niet dat wij kunnen afwachten. Volgens Bert Koenders, voorzitter van de AIV en oud-minister van Buitenlandse zaken, is het tijd om wakker te worden en te beseffen dat er een nieuwe machtsorde is in de wereld. Het conflict leidt te veel af van de andere problemen in Europa.  Luister ook: Kabinetsadvies erkenning Palestina valt slecht: ‘Beloning van wandaden terroristische organisaties’ Een echt gezamenlijk standpunt over Palestina lijkt er in zowel West- als Oost- Europa niet te zijn, merkt Europa verslaggever Michal van der Toorn, op. Toch zijn de belangen van het continent erg groot. Van der Toorn vraagt Bert Koenders wat Europa moet doen om minder passief te zijn.  Lees ook: BRICS wil onafhankelijk zijn van Westen, maar deelnemers moeten wél westerse cash meenemen De BRICS-top in Kazan In grote getalen zijn de wereldleiders bijeen op de BRICS-top in het Russische Kazan. President Poetin is de host van deze top en dit is een overwinning an sich, want vorig jaar kon hij er niet bij zijn. Maar ook de BRICS lijken steeds meer grond te winnen, want zelfs NAVO-lid Turkije wil toetreden.  Luister ook | Amerika Podcast Obama rapt Eminem | Postma in Amerika  De Democraten zetten alles op alles in de slotfase van de verkiezingen en zetten de grote sterren in. Obama liet zich zelfs in Detroit inspireren na de komst van Eminem en trok zijn eigen rap-kunsten uit de kast. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Binnenkort staan Jan en Bernard samen in het theater, met Laila Frank. Meer info en tickets vind je hier: https://www.haagschcollege.nl/usaverkiezingsshowSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Aziatische soldaten die meedoen aan een oorlog in Europa, dat is bepaald geen alledaagse ontwikkeling. De komst van minstens 10.000 Noord-Koreanen als versterking van de Russische krijgsmacht brengt de positie van Oekraïne nog meer in het nauw, en maakt EU- en NAVO-lidstaten behoorlijk nerveus. Zoiets is nooit eerder vertoond, zeggen ze. Ten onrechte. In de Eerste Wereldoorlog kwamen bijna twee miljoen Aziaten naar Europa en het Midden-Oosten, sommige als fabrieksarbeiders, maar de meeste als soldaten in de loopgraven. Ze vochten voor de ‘goede’ kant, de geallieerden van toen: Rusland, Japan, Italië, Engeland, Frankrijk en Amerika. Van de zomer voerde Belarus met een groot contingent Chinezen militaire oefeningen uit op nog geen drie kilometer van de Poolse, en minder dan dertig kilometer van de Oekraïense grens. Dat betekent niet dat China bereid zou zijn om te gaan meevechten, maar geruststellend was het bepaald niet. Of de komst van tienduizend Noord-Koreanen naar Rusland nu een primeur is of niet, het is zeer verontrustend. Vergeleken met de tienduizenden manschappen die Rusland in de oorlog tegen Oekraïne verliest is het bij lange na niet voldoende. Maar het precedent is er. En Noord-Korea heeft een krijgsmacht van ruim een miljoen soldaten, die veel trainen en prachtig in de paradepas kunnen marcheren, maar gevechtservaring ontbreekt. Als ze niet als kanonnenvlees sneuvelen op het Oekraïense slagveld, doen ze bij de Russen broodnodige gevechtservaring op, wat weer slecht nieuws is voor Zuid-Korea. Bovendien eist Kim Jong-un, behalve veel geld, ook compensatie in de vorm van geavanceerde wapens, zoals tanks en gevechtsvliegtuigen. Het is ongetwijfeld ook een Russische tegenzet. Oekraïne trekt zich niets meer aan van de Amerikaanse terughoudendheid en valt nu met drones doelen in Rusland aan, tot aan Moskou toe. Amerika kondigde deze week een nieuwe zending hoogwaardige wapens voor Oekraïne aan, en de verwachting is dat Biden zijn verzet tegen het beschieten van doelen in Rusland spoedig zal opgeven. Daarmee raakt de oorlog in Oekraïne in een nieuwe fase, die gaat duren tot 20 januari 2025 om 12.00 uur, als Donald Trump wordt ingezworen. Want daar ziet het naar uit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Duitse economie zit diep in de problemen. Volkswagen is daar het toonbeeld van. Volgens Carsten Brzeski, hoofdeconoom van ING Duitsland, heeft Duitsland de afgelopen tien jaar zitten slapen. Hij noemt Duitsland 'naïef' en verwijt Angela Merkel dat zij in haar 16-jarige regeerperiode niets heeft veranderd aan de economie. Olaf Scholz kwam volgens Brzeski met hele goede plannen om Duitsland verder te brengen. Maar in de praktijk is er van zijn plannen weinig terechtgekomen. Brzeski wijt dat aan het handhaven van de Duitse schuldenrem. Luister ook | 'De alarmbel klinkt in Centraal- en Oost-Europa' De situatie in het Midden-Oosten Tijdens de uitzending kwam het bericht naar buiten dat Israël Hamasleider Sinwar zou hebben omgebracht. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal reageert en hij beschouwt de huidige ontwikkelingen in de strijd van Israël met Hezbollah en Hamas. Lees ook | Terwijl asielaanvragen dalen, slaan EU-landen steeds hardere toon aan: 'Voor de bühne Migratieplannen op de EU-top Op de EU-top in Brussel ziet Europaverslaggever Michal van der Toorn dat het, naast Oekraïne en het Midden-Oosten, toch vooral over migratie gaat. Het Nederlandse voornemen om te kijken naar het onderbrengen van migranten in Oeganda leidt tot wisselende reacties in Brussel. Van der Toorn sprak erover met premier Dick Schoof. Luister ook | Amerika Podcast Jimmy Carter (100) heeft gestemd | Postma in Amerika Het was zijn laatste wens en het is hem gelukt. Oud-president Jimmy Carter heeft kunnen stemmen op Kamala Harris. Wellicht geeft zijn stem de doorslag in zijn thuisstaat Georgia waar Harris en Trump nek-aan-nek gaan. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In diplomatiek opzicht is de oorlog in het Midden-Oosten voor Amerika tot nu toe een opeenstapeling van missers. Israël en Hamas hebben alle pogingen om tot een bestand te komen gesaboteerd, Hezbollah en Israël negeerden Joe Bidens oproep om het streven naar elkaars vernietiging op te geven. Als Amerika de gemoederen niet weet te sussen, kan niemand het. Vandaar dat Washington de bakens verzet. In de slag met Hezbollah kiest Biden min of meer openlijk de kant van Israël, om drie redenen. In de eerste plaats vanwege het door de New York Times opgespoorde bewijs dat de aanvallen door Hamas, Hezbollah en Iran op Israël jarenlang minutieus waren voorbereid en gecoördineerd. In de tweede plaats om Hezbollah militair dusdanig te verzwakken dat Iran, de feitelijke bevelhebber, zoveel slagkracht verliest dat een aanval door Israël – met Amerikaanse hulp – het land vleugellam maakt. Vernietiging van Iraanse drone- en raketfabrieken zou leveranties aan Rusland verstoren, en daarmee ook de positie van Oekraïne verbeteren. In de derde plaats ziet Biden een goede kans om in te grijpen in Libanon, dat met een machteloos demissionair kabinet, enorme corruptie en een economisch infarct stuurloos is. De belangrijkste oorzaak, zei oud-premier Fouad Siniora onlangs tegen de BBC, is dat Libanon is gekaapt door Hezbollah, en daarmee door Iran. Biden deelt die mening, en hoewel hij aanvankelijk de Israëlische opmars tegen Hezbollah trachtte te voorkomen, doet hij bij nader inzien liever mee.  Vandaar het recente Amerikaanse besluit om Israël geavanceerde afweerraketten te leveren, naast het enorme pakket offensieve wapens dat het land al ontving. Sterker nog: sinds de aanval van Hamas op 7 oktober is Israël opgeklommen tot het land dat sinds de Tweede Wereldoorlog meer Amerikaanse militaire hulp heeft ontvangen dan welk ander land ook. Hoe het beleid van Biden de presidentsrace tussen Trump en Harris zal beïnvloeden valt nog te bezien. Een harde dreun tegen Iran spreekt in elk geval beiden aan. Wat helemaal onderaan de lijst met doelen is terechtgekomen is het lot van de gijzelaars. De hoop op hun vrijlating is gereduceerd tot gele speldjes op steeds minder revers. Wat een droevige symboliek.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense president Zelensky maakt een tour door West-Europa op zoek naar meer steun. Vooral de opstelling van Duitsland en Amerika baart hem en veel Europese landen zorgen, ziet ook VVD-Europarlementariër Bart Groothuis. 'Duitsland is een disfunctioneel land aan het worden.' Wat Groothuis betreft moeten de noordelijke lidstaten samen met Nederland en de Baltische staten meer het voortouw nemen in Europa en ligt die kans ook voor het grijpen. Europa-verslaggever Michal van der Toorn beschrijft hoe de kaarten in Europa nu geschud worden. Luister ook | Minister Brekelmans: 'Israël heeft F-35 nodig voor bredere veiligheid' In het Europees Parlement staat Groothuis bekend als één van de grootste hardliners ten opzichte van China. Wat Groothuis betreft moeten we ons nog harder opstellen tegen China en moeten we accepteren dat we niet meer zo makkelijk goedkope spullen uit China willen halen. 'Als we dat niet doen dan betekent dat de-industrialisatie voor Europa.' Dat wil ook zeggen dat Europa een grotere rol moet pakken. Groothuis heeft er vertrouwen in dat Nederland dit ook wil doen, omdat ook de PVV-stemmer inziet dat een Nexit geen optie is. Lees ook | Israël: Vergeldingsactie op Iran kwestie van tijd Wachten op wraak van Israël De militaire operaties van Israël focussen zich nog altijd vooral op Hezbollah en Hamas. De verwachtte wraakactie op Iran blijft tot nu toe uit, maar volgens minister van Defensie Gallant zal de wraak van Israël dodelijk zijn. Defensiespecialist Peter Wijninga, van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, denkt dat die vergeldingsactie er wel degelijk gaat komen. Ook wijst hij op de verschillen tussen het front met Hezbollah en de situatie in Gaza. Luister ook | Amerika Podcast Trump wil New York winnen | Postma in Amerika Donald Trump gaat iets heel opvallends doen: hij gaat een campagnerally houden in Madison Square Garden, middenin New York. In een Democratische staat die hij normaal gesproken nooit kan winnen. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit waarom Trump dit doet.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Totdat de Amerikaanse journalist James Foley, zichtbaar voor de hele wereld, in 2014 op YouTube met de sabel werd onthoofd door IS, had vrijwel niemand ooit van deze terreurgroep gehoord. Daarna werd de jacht op IS prioriteit. Hoe gruwelijk het leven voor het volk was in het ‘kalifaat’ in Syrië en Irak, was voor ons bijzaak, het ging om de bedreiging van het Westen. De trieste analyse van Faoud Siniora, premier van Libanon tijdens de vorige oorlog tussen Israël en Hezbollah, in 2006, doet aan de IS-tragedie denken. Heel simpel gezegd betoogt Siniora dat het Libanese volk het slachtoffer is van de dictatuur van Hezbollah. In 2006 wist zijn regering niets van de plannen van Hezbollah om de zogenoemde ‘blauwe lijn’ met Israël over te steken. Namens zijn regering distantieerde hij zich destijds van de oorlog. Op dit moment is er geen functionerende regering. ‘In feite’, zegt Siniora, is Libanon door Hezbollah gekidnapt, en achter Hezbollah zit Iran’. En het volk is de dupe.  Siniora was een van de architecten van resolutie 1701 van de Veiligheidsraad, die de oorlog in 2006 beëindigde. Volgens die resolutie zou Hezbollah zich terugtrekken tot de Litani rivier, 30 kilometer ten noorden van de grens met Israël. Dat zou een bufferzone worden, en Hezbollah zou een deel van haar wapens vernietigen. Die resolutie is nooit uitgevoerd.  De huidige oorlog tussen Israël en Hezbollah begon op 8 oktober, een dag na de bloedige inval van Hamas in Israël. Hezbollah begon raketbeschietingen op Israël ‘uit solidariteit met Hamas’. Solidariteit met Gaza is belangrijk, zegt Siniora, ‘maar niet door je in een conflict met Hamas te mengen’.  Het punt over de positie van Hezbollah is belangrijk. Zoals zovelen, ziet Siniora het als een allochtone groep, die zich meester heeft gemaakt van Libanon, met een politieke vleugel in parlement en regering, en een militaire vleugel in het veld. Libanon kent traditioneel een fragiel evenwicht tussen sjiieten, soennieten, druzen en christenen. Hezbollah is fanatiek Iraanse-stijl sjiitisch, waardoor het fragiele evenwicht totaal is verstoord. Hun oorlog, met al zijn slachtoffers in Libanon en Israël, rust op een verderfelijke jihadistische ideologie.  De westerse politieke machine denkt simplistischer. De Franse president Macron, bijvoorbeeld, wil een embargo op wapenleveranties aan Israël. Dat gaat dan eigenlijk over Gaza, maar ook over Libanon, want dat wordt een tweede Gaza. Een bewijs dat Macron er geen jota van snapt. Frankrijk levert niet eens wapens aan Israël. Hezbollah heeft niets te maken met Palestijnen, en al evenmin met het Israëlisch-Palestijnse conflict. Hezbollah is een Iraanse onderaannemer, die Israël van de kaart wil vegen, en als het kan ook Frankrijk en de rest van de beschaafde wereld. In feite een Iraanse ambitie. Iran als supermacht in de regio is wat ieder normaal denkende regering moet willen blokkeren. Dus wapenleverantie aan Israël? Uitstekend idee.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Gaza duurt nu 1 jaar. Op 7 oktober vorig jaar viel Hamas Israël binnen. Daarbij kwamen zeker 12 honderd mensen om het leven, onder meer op een groot festival. Meteen erna startte Israël een groot offensief. Het ministerie van Gezondheid, onder leiding van Hamas, spreekt over meer dan 40 duizend doden in Gaza. Mensen die het overleefd hebben zijn vaak alles kwijt en hebben te weinig eten. Sinds de Tweede Wereldoorlog vielen er niet meer zoveel Joodse slachtoffers op 1 dag. Ook werden er 250 mensen gegijzeld. Van die gijzelaars zitten er nog zo'n honderd vast in Gaza. Onbekend is hoeveel van hen nog in leven zijn. Israël startte daarna de oorlog in Gaza. Maar uiteindelijk bleef het daar niet bij. De Houthi-rebellen sloten zich aan bij Hamas, vanuit Jemen en blokkeren de internationale zeevaart voor het Westen in de Rode Zee. Ook voeren zij aanvallen uit. En recenter is er natuurlijk de oorlog met Hezbollah en de oorlog met Iran. Eén jaar na 7 oktober 2023 staat het Midden-Oosten in brand. Maar ook in ons eigen land maakt deze oorlog heel veel emoties los. In drie gesprekken blikken we terug en kijken we vooruit. Dat doen we met onder meer: - Martine van den Berg, schrijver, religiewetenschapper en Israël-kenner - Tara Kenkhuis, Midden-Oosten-correspondent - Leendert Beekman & Mats Akkerman, politiek verslaggevers - Bernard Hammelburg, BNR-buitenlandcommentator - Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-OostenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Israël in de strijd tegen Hezbollah F-35-gevechtsvliegtuigen inzet die mogelijk voorzien zijn van onderdelen afkomstig uit Nederland, vindt minister Ruben Brekelmans van Defensie niet bezwaarlijk, zegt hij in BNR De Wereld. 'Natuurlijk moeten we mensenrechten en eventuele schendingen daarvan serieus nemen, maar het gaat ook om de bredere veiligheid van Israël.' Luister ook | Minister Veldkamp: 'Risico van grootschalige aanval Iran is danig afgenomen' De rechtbank en het hof hebben de levering van Nederlandse onderdelen voor de F-35 verboden, daarom is het Rijk in cassatie gegaan bij de Hoge Raad. Volgens Brekelmans bewijst de aanval van Iran de noodzaak tot de F-35 voor Israël. Brekelmans wijst erop dat Nederland al decennia lang contacten onderhoudt met de Palestijnen en, anders dan de Verenigde Staten of Israël, ook diplomatieke relaties heeft met het regime in Teheran. 'Wij kunnen een rol spelen, Nederland heeft dat gezag.' Lees ook | 'Riskante' uitspraak Rutte: 'Oekraïne hoort thuis in de NAVO' Rutte begonnen bij de NAVO Europa-verslaggever Michal van der Toorn was aanwezig bij de overdrachtsceremonie voor Mark Rutte die secretaris-generaal van de NAVO is geworden. Van der Toorn ziet hoe Rutte eerst vooral de lijn van voorganger Jens Stoltenberg zal voortzetten. Minister Brekelmans legt uit dat de oorlog in het Midden-Oosten daar wel degelijk invloed op heeft. 'Rusland is militair een grotere dreiging voor ons, maar de polarisatie in de samenleving die dit conflict oplevert is ook een gevaar.' Luister ook | Amerika Podcast Team Trump maakt voorzichtige draai op abortus | Postma in Amerika Het lijkt erop dat het kamp van Donald Trump een voorzichtige draai maakt op het vlak van abortus. Melania Trump verdedigt in haar nieuwe boek namelijk het recht op abortus. Amerika-correspondent Jan Postma ziet hoe de Republikeinen het lastig hebben op dit onderwerp en denkt dat er daarom van strategie is gewisseld.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na mislukte onderhandelingen rond een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas lukt dat vooralsnog ook niet tussen Israël en Hezbollah. De vrees voor een totale aanval groeit, met een belangrijke rol voor Iran. Toch ziet minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp dat het risico van een directe Iraanse aanval op Israël 'danig is afgenomen, maar die is niet nul.' Dat zegt Veldkamp tegen Bernard Hammelburg in deze aflevering van BNR De Wereld. Dat het niet lukt om tot een staakt-het-vuren te komen heeft volgens Veldkamp ook te maken met het Amerikaanse gezag in de wereld. 'Ik denk dat in het algemeen het Amerikaanse gezag is afgenomen als je het vergelijkt met veertig, vijftig jaar geleden.' Luister ook | 'Kabinet investeert niet in vrede' Het voorstel voor het bestand waar de VN-Veiligheidsraad over sprak was een initiatief van Amerika en Frankrijk. Europa-verslaggever Michal van der Toorn ziet dat Europa met man en macht probeert om iets voor elkaar te krijgen, maar dat het uiteindelijk toch bij Amerika uitkomt. Lees ook | Japanse partijleider Kishida niet herkiesbaar als partijleider Krijgt Japan een vrouwelijke premier? Negen kandidaten van de Liberaal Democratische partij, strijden om de job om premier van Japan te worden. En voor het eerst zou dat een vrouw kunnen zijn. De Japanse politiek wordt geteisterd door schandalen. Daarnaast stagneert de economie en vergrijst het land in recordtempo. Japan-watcher Radboud Molijn, oprichter van Global Bridges, legt uit welke uitdagingen de nieuwe Japanse premier op zijn of haar bordje krijgt en wat we kunnen verwachten. Luister ook | Amerika Podcast Republikeinen furieus na bezoek Zelensky | Postma in Amerika Republikeinen willen dat er koppen gaan rollen naar aanleiding van het bezoek van de Oekraïense president Zelensky aan een munitiefabriek in de swing state Pennsylvania. Volgens hen was dit puur een campagnestunt van de Democraten. Trump heeft een ontmoeting met Zelensky boos afgezegd. Binnenkort staan Jan en Bernard samen in het theater, met Laila Frank. Meer info en tickets vind je hier: https://www.haagschcollege.nl/usaverkiezingsshowSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Een grote groep landen, verenigd in de VN-Veiligheidsraad, ondersteunt de Amerikaans-Franse oproep tot een tijdelijk staakt-het-vuren in Libanon. De landen willen een onmiddellijke gevechtspauze van 21 dagen om zo tot een diplomatieke oplossing te komen en een staakt-het-vuren in Gaza. Bas van Werven praat er in De Ochtendspits over met Bernard Hammelburg, die het een grote prestatie noemt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Over de algemene vergadering van de Verenigde Naties hangt vaak een grauwsluier, maar zelden waren de gemoederen zo somber als op de 79ste editie, hier in New York. En dat ligt zeker niet aan het handjevol landen, zoals Nederland, dat alles op alles zet om er iets van te maken.  Met bijeenkomsten in zaaltjes en in de wandelgangen over mensenrechten, vrouwenrechten, genderrechten, voedselveiligheid, klimaat, hervormingsplannen, toekomstplannen. Maar de drama’s in Oekraïne, het Midden-Oosten, Soedan denderen voort. Je hoort vaak zeggen: kan de VN niet ingrijpen? Nee, dat kan niet, de VN is niets meer of minder dan de optelsom van de 193 leden, dus zonder eigen wil of ziel. Dat zie je het best in de grote vergaderzaal, waar staatshoofden, regeringsleiders en ambassadeurs van keurige democratieën, dubieuze autocratieën en rabiate dictaturen toespraken houden waar nauwelijks naar wordt geluisterd. Paar uitzonderingen, zoals de toespraak van Joe Biden, gisteren, die tijdens de zonsondergang van zijn carrière zo hard en zo vergeefs heeft onderhandeld over Oekraïne, waar de oorlog voortwoedt, en over het Midden-Oosten, waar de oorlog zich uitbreidt tot het regionale conflict dat hij zag aankomen, maar niet kon tegenhouden. Biden heeft enorm zijn best gedaan om de relatie met Europa, na de periode-Trump, te herstellen, maar hij heeft de dreigende schaduw van Trump niet kunnen wegnemen. Historici zullen ooit ongetwijfeld gunstig over Biden oordelen, maar de barrage van Republikeinse aanvallen tekent het beeld van het heden: de overhaaste en chaotische terugtrekking uit Afghanistan, de onstuitbare opmars van China en de voortwoekerende oorlogen, waarin hij tot nu toe machteloos bleek. Wat zaten al die staatshoofden, regeringsleiders, ministers en ambassadeurs in die grote zaal te denken? Het zijn mooie woorden, Joe, dachten ze, maar als Trump beweert dat tijdens jouw wacht een catastrofale geopolitieke chaos is ontstaan, wat is dan je verweer?  Het motto van deze algemene vergadering is: ‘Eenheid in diversiteit om vrede, duurzame ontwikkeling en menselijke waardigheid voor iedereen en overal te bevorderen’. Wie dat heeft verzonnen, zit vermoedelijk op een andere planeet. En ziet dus ook de grauwsluier niet die over deze algemene vergadering hangt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kabinet Schoof gaat de NAVO-norm halen en de steun aan Oekraïne wordt voortgezet, maar dat is voor een deel van de oppositie niet genoeg. Volgens Kati Piri, buitenlandwoordvoerder van GroenLinks/PvdA investeert het kabinet niet in vrede. Ze hekelt de grote bezuinigingen op onder meer ontwikkelingshulp. Luister ook | 'Komende maanden kan het begin zijn van een staakt het vuren tussen Rusland en Oekraïne' Bernard Hammelburg bespreekt ook de verdere escalatie in het Midden-Oosten. Piri vreest dat er een totale oorlog uitbreekt en ziet dat Hezbollah een groter gevaar is voor Israël dan Hamas. Luister ook | Forse blikschade voor Von der Leyen, 'gaat nu al mis' Nieuwe Europese Commissie met hindernissen Ursula von der Leyen presenteerde deze week in Straatsburg haar nieuwe Europese Commissie, maar dat ging niet zonder slag of stoot. Zo stapte de Franse Eurocommissaris Thierry Breton aan het begin van de week boos op. Wopke Hoekstra blijft verantwoordelijk voor klimaat, maar krijgt er ook een economisch deel bij. Europa-correspondent Stefan de Vries neemt ons mee in deze nieuwe commissie. Luister ook | #254 Huisdierfabel heeft een staart Trump in de aanval na nieuwe aanslag | Postma in Amerika Na de eerste mislukte aanslag op zijn leven sprak Trump heel even verzoenende woorden. Na de tweede mislukte aanslag van afgelopen weekend zoekt hij vol de confrontatie op, ziet Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de inval van Hamas in Israël, op 7 oktober, vloog Joe Biden vrijwel onmiddellijk naar Tel Aviv, uit solidariteit, maar ook met een waarschuwing aan Bibi Netanyahu: maak niet dezelfde fout die wij hebben gemaakt. Hij doelde op de twee verloren oorlogen, tegen de Taliban in Afghanistan en tegen Irak. Nu speelt een vrijwel identieke discussie: wel of niet een totale oorlog tegen Hezbollah in Libanon. Sinds 8 oktober voert Hezbollah, naar eigen zeggen uit solidariteit met Hamas, voortdurend raketaanvallen uit op het noorden van Israël. Israël beantwoordt die aanvallen met bombardementen, maar gaat nog niet voluit. Een deel van noord-Israël is al tien maanden ontruimd, tienduizenden burgers zijn ondergebracht bij familie en vrienden, of in hotels. In feite is het noorden afgeknipt van de staat. Netanyahu heeft daar tot nu toe niet veel woorden aan vuilgemaakt, maar dat het hem menens is blijkt uit de cyberaanval waarmee de piepers van honderden Hezbollah-leden in hun zak of hand zijn ontploft. Mooie stunt, al is succes, volgens minister Gallant van defensie, alleen  verzekerd met een massale militaire actie in Libanon. Oorlog, dus. Dit tot grote verontrusting van de Amerikanen. Gallants Amerikaanse ambtgenoot Lloyd Austin waarschuwt voor de vernietigende gevolgen die zo’n oorlog zal hebben. Biden stuurde zijn Midden-Oostengezant Amos Hochstein naar Israël om Netanyahu en Gallant te waarschuwen. Deze oorlog valt evenmin te winnen als die tegen Hamas, zal opnieuw leiden tot een bloedbad, en ongetwijfeld tot represailles van Iran, waarvan Hezbollah een verlengstuk is. De Amerikanen blijven inzetten op een staakt-het-vuren in Gaza, niet alleen omdat die oorlog met de dag hopelozer wordt, en de kans om nog gijzelaars levend terug te krijgen nog verder afneemt, maar ook omdat Hezbollah zegt de aanvallen op Israël dan te staken. Natuurlijk is dit geen definitieve oplossing. Duizenden mensen zijn om het leven gekomen, en niemand heeft gewonnen. Bij het minste of geringste wordt de moordmachine herstart. Toch is meebuigen in de Gaza-onderhandelingen de enige en beste optie, zegt Gallant. Dat heeft geleid tot een harde confrontatie met Netanyahu, die al eerder pogingen deed om Gallant te ontslaan. ‘Dat zou krankzinnig zijn,’ zegt een Amerikaanse woordvoerder tegen Axios. Maar Netanyahu ziet winst door Gallant te vervangen door Gideon Saar, een notoire houdegen, die de strijd tegen Hamas volgens het scenario van Netanyahu wil voortzetten. Bovendien leidt hij een oppositiepartij met vier zetels, die Netanyahu’s meerderheid in de Knesset zou vergroten van vier naar acht zetels. Daarmee maakt Netanyahu opnieuw een speelbal van de gijzelaars, en van de ontheemden in het noorden, uitsluitend omwille van het behouden van de macht. Het lijkt wel alsof hij de waarschuwing van Biden – maak niet de fout die wij hebben gemaakt – als provocatie ziet, of als aanmoediging om te blijven inzetten op een totale, en onwinbare, oorlog.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne weet als geen ander hoe zij wapens moeten bouwen en boeken hiermee ook steeds meer succes. Toch slaat Rusland hard toe in Oekraïne, maar Oekraïense troepen blijven in Koersk ook erg actief. Volgens Hubert Smeets, van Raam op Rusland, kan 'de nieuwe wapenproductie van Oekraïne, de ontwikkelingen in Koersk, én de toestemming van de VS en het VK voor de inzet van wapens op Russisch grondgebied de komende maanden het begin zijn van een staakt-het-vuren'.  Luister ook | 'Het staat buiten kijf dat Oekraïne onze wapens mag inzetten in Rusland' Het Dra(ghi)ma rapport Door de één wordt het geprezen, door de ander wordt het met de grond gelijk gemaakt: het rapport van Draghi. Want als Europa wil blijven concurreren met Amerika en China moeten de EU-lidstaten met ‘echt buitenlands economisch beleid komen’ hierover hoor je Ron Keller, voormalig ambassadeur in Rusland, Oekraïne, China en Turkije. Europa-verslaggever, Michal van der Toorn, legt uit wat er nog meer in staat.  Luister ook | Brussel verdeeld over Draghi's rapport  Swift zit in haar Harris era | Postma in Amerika  Donald Trump was zelf heel tevreden over zijn optreden tijdens het debat dinsdag. Maar in zijn campagneteam deelt niet iedereen dat gevoel. Daarover Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen George Bush, als antwoord op 9/11, nu precies 23 jaar geleden, de ‘wereldwijde oorlog tegen het terrorisme’ afkondigde, en de jacht op Al-Qaeda in Afghanistan begon, was de steun in de wereld overweldigend. Maar het kan niet anders dan dat al die landen, ook Nederland, toen al beseften dat het een gevecht tegen windmolens zou worden. De ‘global war on terror’ is dan ook mislukt. Het sluiten van de Duitse grenzen onderstreept het collectieve falen. Al lang voor 9/11 waren er jihadistische aanvallen op Amerikaanse ambassades, een oorlogsschip, het World Trade Center (dat toen niet instortte), maar ook Rusland, het Midden-Oosten, India, Pakistan en Europa moesten het ontgelden. Er is bitter weinig veranderd. De strijd in Afghanistan ging tegen Al Qaeda en de Taliban. Al Qaeda heeft zich op een aantal andere plekken gevestigd, onder meer in Afrika, maar is zeker niet verslagen. De Taliban hebben gewonnen en veranderen Afghanistan in de hel op aarde. IS is evenmin verslagen, en is vooral actief – en levensgevaarlijk – in Zuid-Centraal Azië onder de naam IS Khorasan, of IS-K, die samen met het Haqqani netwerk, onderdeel van de Taliban, ook Pakistan wil onderwerpen. In Irak en Syrië zijn nog altijd Amerikaanse troepen, als tegenwicht tegen IS – opnieuw met weinig succes. In Afrika gaat Boko Haram door met het teisteren van de bevolking, met als specialiteit ontvoering en verkrachting. Engeland, België, Frankrijk en Duitsland zijn doelwit geweest van monsterlijke aanslagen. Aan de internationale stabilisatiemacht in Afghanistan namen meer dan veertig landen deel, waaronder Nederland. 25 Nederlanders sneuvelden er. Zoals de Sovjets in 1989, na negen jaar strijd in Afghanistan, de handdoek in de ring gooiden, deden de Amerikanen – en wij – dat in 2021 ook. Na twintig jaar. Wat Bush niet had begrepen, evenmin als Netanyahu nu tegen Hamas, of de Nigeriaanse president Bola Tinubi tegen Boko Haram, is dat er geen militaire macht is die op kan tegen de blinde haat van het jihadisme. Terwijl 9/11 vandaag in New York, Washington en Pennsylvania wordt herdacht met het oplezen van de namen van drieduizend burgers, brandweerlieden en politieagenten, en met plechtige toespraken, dit keer vooral door de kinderen van de slachtoffers, is het eigenlijk een mondiale treurdag. Al Qaeda, Taliban, Boko Haram, IS, IS-K, Hamas – ze zijn er allemaal en het zijn uitwisselbare schurken. Het dreigingsniveau in Nederland is substantieel, met als grootste gevaar het jihadisme. Het Duitsland van ‘wir schaffen das’ voert nu weer grenscontrole in, zoals Frankrijk enkel jaren gelden ook deed. Wat we op 9/11 herdenken is dat de wereld heeft verloren.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rusland lijkt een nieuwe fase in de oorlog in Oekraïne te zijn gestart met grootschalige luchtaanvallen door het hele land. Wat Eric van der Burg, voormalig staatssecretaris en huidig buitenlandwoordvoerder voor de VVD in de Tweede Kamer, betreft staat het buiten kijf dat Oekraïne onze wapens in Rusland mag inzetten. Maar hij plaatst wel een kanttekening. 'Oekraïne moet altijd strategisch blijven handelen'. Bernard Hammelburg spreekt hem. Luister ook | 'Rusland is in oorlog met ons, maar wij denken dat we een oorlog kunnen vermijden' In het Midden-Oosten blijven Israël en Hamas ruziën over de Philadelphi-corridor op de grens van Gaza met Egypte. Israël wil eraan vasthouden en Hamas wil dat Israël er vertrekt. Als het niet tot een deal komt over een staakt-het-vuren voorziet Van der Burg mogelijk een rol voor Blauwhelmen van de VN, maar plaatst ook daar een kanttekening bij. 'In Libanon gaf dat Israël uiteindelijk geen veilig gevoel. Misschien dat landen uit de Abraham-akkoorden erbij betrokken moeten worden.' Lees ook | Defensie koopt extra F-35's, onderzeebootjagers en helikopters, maar 2,4 miljard is niet genoeg De Defensienota in Europees perspectief Minister van Defensie Ruben Brekelmans heeft de Defensienota gepresenteerd. Daaruit blijkt dat Nederland fors meer gaat investeren in onder meer tanks, F-35's en onderzeebootjagers. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit wat er nog meer in staat en hoe zich dat verhoudt tot de andere landen in Europa en de NAVO. Lees ook | VS kondigt sancties aan tegen Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever Het vierde front op de Westoever Alle inspanningen ten spijt. De oorlog in het Midden-Oosten escaleert alleen maar verder. Na Gaza, Hezbollah en de Houthi-rebellen is er nu sprake van een vierde front op de Westoever. Arabist Jan Jaap de Ruiter van de Tilburg University legt uit hoe daar in de omringende landen naar wordt gekeken en wat die landen op de achtergrond doen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Natuurlijk hebben die honderdduizenden Israëliërs die demonstraties hielden en deelnamen aan een algehele staking het morele gelijk aan hun kant. De stugge wijze waarop Bibi Netanyahu de blijvende militaire controle over een strookje land in Gaza voor hun gevoel belangrijker vindt dan een bestand en terugkeer van de gijzelaars maakt een groot deel van het volk woedend. Door de standrechtelijke executie, met een kogel door het achterhoofd, van zes gijzelaars is opnieuw duidelijk geworden wie de echte schurken zijn. Hamas beging een barbaars misdrijf, met als argument dat Netanyahu 'de prijs moet betalen' voor het tegenwerken van een wapenstilstand. Sterker nog: Hamas-bevelhebbers hebben hun manschappen nieuwe orders gegeven om gijzelaars te vermoorden zodra Israël een locatie nadert waar zij gevangen zitten. Dat Netanyahu daarop met net zo veel afgrijzen reageert als de hele wereld toen IS op YouTube met de sabel westerlingen ging vermoorden, is begrijpelijk. Hamas bewijst dat het thuishoort in het rijtje Al Qaeda, IS, Taliban en Boko Haram. Die parallel is leerzaam, omdat ook die organisaties nooit zijn verslagen. Het is ook een waarschuwing voor de halvegaren die in het vrije Westen de straat op gaan met Hamas-vlaggen. Of pro-Palestijnen die de daden van Hamas weliswaar afkeuren, maar vinden dat het water de Palestijnen nu eenmaal aan de lippen staat. Dit alles is geen vergoelijking voor het geweld, of voor de Israëlische zeloten die op de West Bank op Palestijnenjacht gaan, of voor het onvoorstelbare bloedbad in Gaza. Het vergoelijkt niet de coalitiegenoten van Netanyahu, die uit zijn op volledige annexatie van de West Bank en Gaza. En het vergoelijkt al helemaal Netanyahu niet, die de waarschuwingen van bondgenoten en zijn eigen volk om een wapenstilstand te sluiten negeert en het lot van de gijzelaars niet op de eerste plaats zet. Op een stevige vermaning van Joe Biden over de vastgelopen bestandsonderhandelingen zei hij: ik zit niet te wachten op een preek. Zijn volk, en de hele wereld, zitten wél te wachten, op een doorbraak, en Netanyahu zit aan de knoppen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rusland heeft Oekraïne opgeschrikt met de grootste aanval sinds het begin van de oorlog. Volgens hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga moeten Westerse landen nu echt Oekraïne alle vrijheid geven om onze wapens in te zetten op doelen in Rusland. 'Rusland is in oorlog met ons, maar wij denken dat we een oorlog kunnen voorkomen.' Luister ook | 'Kans op regionale oorlog is groter dan ooit' President Zelensky en minister Koeleba benadrukten deze week nog maar eens het belang van goede luchtafweer en meer vrijheid om de wapens in te zetten. Om hier omheen te kunnen werken heeft Oekraïne nu zijn eigen ballistische raket ontworpen. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit hoe Oekraïne het Westen probeert over te halen. Lees ook | Poetin krijgt vaste voet aan de grond in Soedan: wapens in ruil voor een marinebasis Burgeroorlog in Soedan niet alleen een Afrikaans issue Terwijl wij in het Westen voornamelijk naar Oekraïne en Gaza kijken woedt er in Soedan een bloedige burgeroorlog. Legerleider Abdel Fattah Al-Boerhan van Soedan weigert om aan te schuiven bij vredesbesprekingen om een einde aan het bloedvergieten te maken. Maar dit is niet alleen een interne aangelegenheid. Ook in dit conflict spelen landen als Rusland en Iran een rol. Te gast is Afrika-corespondent Sophie van Leeuwen van RTL Nieuws. Luister ook | Amerika Podcast Trump wil Jezus als stemmenteler | Postma in Amerika Donald Trump zegt dat hij zelfs Californië kan winnen tijdens de presidentsverkiezingen. Maar dan moet er wel een eerlijke stemmenteller komen. Als voorbeeld noemt hij Jezus. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geen oorlog is te winnen zonder doeltreffende wapens, voldoende soldaten en zo min mogelijk scrupules. Welke wapens je gebruikt hangt niet alleen af van strategische kennis, maar ook van vindingrijkheid. Zo bombardeert Noord-Korea buurland en aardvijand Zuid-Korea niet met bommen of drones, maar met vuilniszakken. En ja, daar zit precies in wat je denkt, en nog veel meer. Noord en Zuid zijn verwikkeld in een heuse ballonnenoorlog.  Zuid-Korea is begonnen. Het gooit via ballonnen al jaren tienduizenden anti-Noord-Koreaanse strooibiljetten af, maar ook voedsel, medicijnen, geld en USB-sticks met K-pop video’s en dramaseries. Daarmee krijgt het Noord-Koreaanse volk, tot grote woede van Kim Jong-un, een kijkje in de vrije wereld van het schatrijke Zuid-Korea.  Het antwoord komt vanaf mei met duizenden ballonnen tegelijk vanuit Noord-Korea. Aan elk van die ballonnen hangt een vuilniszak, vaak voorzien van een elektrische ontsteking om de ballast naar beneden te laten storten, terwijl andere zakken spontaan openscheuren. Behalve menselijke uitwerpselen, zit er kunstmest in, batterijen, sigarettenpeuken, plastic flessen, WC-papier, aarde vol parasieten en vinyl. De luchthaven van Seoel is een aantal keren gesloten, omdat de vallende vuilniszakken, maar ook zeeën van ballonnen stijgen dalen onmogelijk maken. De zakken zijn ook terechtgekomen midden in woonwijken, op scholen, auto’s, het presidentiële paleis, boerderijen en restaurants. In een geval brak er brand uit, en de brandweer is met duizenden manschappen paraat.  Zuid-Korea heeft als represaille de oude gewoonte in ere hersteld om aan de grens kolossale versterkers en speakers te plaatsen die afwisselend propagandistische teksten brullen of K-pop laten horen, bedoeld om de Noord-Koreaanse grenswachters te demoraliseren.  Strooibiljetten zijn niet nieuws. In de Tweede Wereldoorlog gooiden de Geallieerden er miljoenen af boven bezet gebied om de burgers moed in te spreken, de Israëliërs doen het in Gaza om bewoners te waarschuwen voor een aankomend bombardement. Ballonnen zijn evenmin nieuw. Ze werden al gebruikt in de Amerikaanse Burgeroorlog. Japan wierp er in de Tweede Wereldoorlog bommen mee af op Amerikaanse doelen, nadat ze hadden ontdekt dat op grote hoogte een harde westenwind waait – tegenwoordig noemen we die de ‘jet stream’ – waarop de ballonnen vanuit Japan naar de VS dreven.  Hoewel ze voor het verbale gebruik van bagger niet terugschrikken, heeft geen enkele leider in oorlog er ooit aan gedacht als wapens vuilnis te gebruiken. Dat prerogatief berust vooralsnog bij Kim Jong-un. Misschien een idee voor Sinwar, Nasrallah of Netanyahu. Niet dat ze er de oorlog mee kunnen winnen, maar dat kunnen ze nu ook niet.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het uitblijven van een staakt-het-vuren tussen Israël en Gaza vergroot de kans op een regionale oorlog met Iran. Dat zegt Han ten Broeke, directeur politieke zaken van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. 'Die kan is groter dan ooit. Als Iran Israël nog wil vergelden voor de dood van Hamas-leider Haniyeh, dan kan het zich niet permitteren om nog zo'n zeperd te halen, zoals bij de drone-aanval op Israël.' Luister ook | 'Opvallend dat de Russen zo op het verkeerde been zijn gezet' Dat Iran in de afgelopen jaren eerder versterkt is dan verzwakt wijt Ten Broeke aan de beslissing van de Trump-regering om de nucleaire deal met Iran op te zeggen. De sancties die daarna zijn ingesteld hebben niet geholpen en volgens Ten Broeke is Iran nu dichterbij een atoombom dan het mét de nucleaire deal was. Oekraïne kijkt ondertussen tevreden naar het offensief in het Russische Koersk, maar Ten Broeke twijfelt of Oekraïne dit op deze manier vol kan houden. Wel is de motivatie van Zelensky nu duidelijk: het creëren van een bufferzone. Luister ook | 'Wie dader Nord Stream is, maakt niet veel uit voor relatie met Oekraïne' Duitsland wil Oekraïne steunen, maar het mag niks extra's kosten Als het aan de Duitse minister van Financiën Christian Lindner ligt gaat er geen extra geld meer naar Oekraïne. Dat staat in een brief van hem, die in handen is van de Frankfurter Allgemeine Zeitung. De liberale Lindner en zijn linkse coalitiegenoten maken al vanaf dag één ruzie. Volgens Hanco Jürgens, verbonden aan het Duitsland Instituut van de Universiteit van Amsterdam, spelen de aankomende deelstaatverkiezingen en de landelijke verkiezingen van 2025 hierin al een rol. Luister ook | Amerika Podcast Iedereen houdt van Oprah, Trump voorheen ook | Postma in Amerika Amerika-correspondent Jan Postma zag hoe Oprah Winfrey de Democraten verraste op hun conventie in Chicago. Dat deed hem denken aan een 25 jaar oud interview van Trump. Destijds was hij idolaat van de geprezen voormalige talkshowhost.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de moderne krijgsgeschiedenis is winnen van een verzetsbeweging, guerrillaorganisatie of terroristische groep nog zelden gelukt. De Sovjetunie verloor van de Afghaanse mujahideen, Amerika van de Viet-Cong in Vietnam en de taliban in Afghanistan, Israël kon in 2006 niet winnen van Hezbollah, evenmin als in de grote en kleine oorlogen tegen Hamas, in 2006, 2008, 2012, 2013, 2021 en in de huidige, meest bloedige oorlog, die nu al tien maanden duurt. Die is een cocktail geworden van koppigheid, wraaklust en zelfoverschatting, met als misselijkmakend wisselgeld ruim honderd onschuldige gijzelaars. Joe Biden besteedt een groot deel van zijn laatste periode als Amerikaans president om Hamas met broodheer Iran en Netanyahu met zijn extreemrechtse kompanen met de hoofden tegen elkaar te slaan. Hij besteedde er zelfs aandacht aan in zijn afscheidsspeech, maandagavond op de Democratische conventie. Zijn minister Blinken van buitenlandse zaken beëindigde zijn negende rondreis door de regio, met hulp van Qatar en Egypte, opnieuw zonder resultaat. De oplossing is en blijft simpel: uitwisseling van de gijzelaars tegen Palestijnse gevangenen en geleidelijke Israëlische terugtrekking uit Gaza. Het loopt steeds mis op de eis van Hamas dat Israël zich zo snel mogelijk volledig terugtrekt, en op de eis van Netanyahu dat het Israëlische leger de controle houdt over een strook langs de grens tussen Gaza en Egypte, en een corridor door centraal Gaza. Beide voor de controle op wapens. De weerstand tegen de opstelling van Netanyahu is in eigen land enorm. In demonstraties, talkshows op radio en TV, kranten en sociale media klinkt de stelling dat hij een paar strookjes land in Gaza belangrijker vindt dan het lot van de gijzelaars. Hamas is geen haar beter, door te blijven intimideren via het lot van de gijzelaars. Het gruwelijke van het verhaal is dat het voor de afloop niets uitmaakt. Als Hamas zijn zin krijgt, overleeft het, maar wint niet. Als Netanyahu zijn zin krijgt, behoudt hij militaire controle in Gaza. Dat gaat ten koste van de gijzelaars, maar van winnen is nog steeds geen sprake. Want Hamas volledig verslaan is een illusie. Deze oorlog kent alleen verliezers, en dus is de enige oplossing een wapenstilstand. Daarvoor moeten de koppigheid, wraaklust en zelfoverschatting wijken.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat het Oekraïne gelukt is om een deel van de Russische regio Koersk te bezetten is een grote verrassing volgens Mart de Kruif, voormalig commandant der landstrijdkrachten. Volgens hem is het vooral bijzonder dat de Russen zo op het verkeerde been zijn gezet. Ook het feit dat de operatie zolang geheim is gebleven is opvallend. Luister ook | 'We hebben zelf meer drones nodig' Dat er een nieuwe aanval van Oekraïne zou komen viel volgens De Kruif wél te verwachten, omdat een Russische aanval uitbleef. Ook gaat De Kruif in op het bericht uit de Wall Street Journal dat president Zelensky toestemming zou hebben gegeven voor het opblazen van Nord Stream, nadat enkele Oekraïners dit in een dronken bui bedacht hadden. Luister ook | #239: Reportage: In Soemy trotseert de elektricien drones en raketten Van hulp verlenen naar evacueren Ondernemer en hulpverlener Jeroen Ketting, oprichter van hulporganisatie Lifeline Ukraine, merkt dat het moeilijker wordt om hulp te verlenen in de Oekraïense grensregio's. Dit onder meer naar aanleiding van de Oekraïense aanval in Koersk. Als voorbeeld noemt hij de Volkswagenbusjes die hij geleverd heeft om thuiszorg te leveren. Nu worden die busjes enkel nog gebruikt om mensen mee te evacueren, terwijl de kogelgaten in de busjes zitten. Ook merkt Ketting dat dit gebied in Soemy steeds moeilijker begaanbaar is. Luister ook | Amerika Podcast Debat tussen running mates aanstaande | Postma in Amerika Na Tim Walz heeft ook JD Vance toegezegd dat hij op 1 oktober meedoet aan een verkiezingsdebat. Dit werd tijdens de uitzending van BNR De Wereld bekend. Ondertussen groeit de kritiek op Kamala Harris omdat ze maar geen groot interview geeft om haar plannen uit de doeken te doen. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Snoevers, praatjesmakers, opscheppers, fantasten, patsers, het zijn synoniemen die alle passen bij de tenenkrommende miljardairsshow van deze week: het als interview aangekondigde geneuzel tussen Elon Musk en Donald Trump op X. Het voormalige Twitter, eigendom van Musk, werkte eerst niet, en toen het wel werkte volgde twee uur van halve waarheden en hele leugens. Musk, na zijn naturalisatie tot Amerikaan jarenlang Democraat, heeft de Trump-campagne omhelsd en behoort tot de belangrijke sponsors. Trump feliciteerde Musk met het ontslag van stakende werknemers, verdedigde klimaatmaatregelen omdat hij daardoor meer vastgoed en strand aan de oceaan bezit. Musk, zelf een immigrant, prees Trump om zijn plannen om keihard tegen migranten op te treden en deelde de onbewezen verhalen over een oneindige stroom van terroristen, moordenaars en prostituees, die Amerika overspoelen. De fans van de oud-president lopen momenteel rond met bordjes met een van zijn slogans: ‘massadeportatie NU‘.  Trump heeft een broertje dood aan elektrische auto’s, maar prees Musk voor zijn succes met Tesla, en vermeed zijn standaard-belofte om de Amerikaanse olie- en gasindustrie tot recordproductie uit te breiden.  De gelegenheidsvrienden hebben verschillende agenda’s. Trump glundert bij het idee dat ’s werelds rijkste man hem financieel en inhoudelijk steunt. Musk wilde met een stunt aantonen dat X een platform is dat serieus kan concurreren met andere vormen van online luisteren. De technische moeilijkheden schreef hij – zonder enig bewijs – toe aan een cyberaanval, maar uiteindelijk lukte het. Al klonk Trump vreemd, een beetje aarzelend, met een lichte stem en lispelend. Het is niet duidelijk of dat aan de techniek lag of aan Trump. Maar reken er maar op dat veel kiezers twijfelen of The Donald niet ook een beetje lijdt aan wat Joe Biden de kop kostte. Luister naar de Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De verwachte aanval van Iran en Hezbollah op Israël blijft vooralsnog uit. In dit conflict, maar ook in Oekraïne, wordt veel gebruik gemaakt van drones. Het Westen levert nu vooral vliegtuigen en munitie, maar wat oud-MIVD-baas Pieter Cobelens moeten we zélf meer drones gaan produceren. Luister ook | Een klap van Iran komt, maar wanneer? 'Heel leuk al die F35's en tanks, maar als er vervolgens duizend drones over je heen vliegen heb je er nog niks aan', zegt Cobelens in BNR De Wereld. Cobelens verwacht hier in de defensienota later dit jaar meer over en ziet in Europa al een verschuiving naar drones plaatsvinden. Lees ook | Britten verzetten zich tegen extreemrechtse relschoppers Rellend tuig in het VK De rellen in het Verenigd Koninkrijk houden aan, maar woensdagavond waren het voornamelijk tegendemonstranten die van zich lieten horen op een positieve manier. Gevolg? De extreemrechtse relschoppers bleven grotendeels thuis. VK-correspondent Lia van Bekhoven legt uit wie de relschoppers zijn en waar de onvoorstelbare woede vandaan komt. Luister ook | Harris kiest voor Walz als running mate Walz stelt zich voor Toen Tim Walz werd gepresenteerd als nieuwe running mate voor Kamala Harris, was dat voor veel Amerikanen de eerste kennismaking. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe Walz zich voorstelt en hoe daar vanuit het Republikeinse kamp op wordt gereageerd.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika maakte tien jaar jacht op de man die werd gezien als de verpersoonlijking van het kwaad. Ze vonden Osama bin Laden in een onopvallende buurt in de Pakistaanse stad Abbottabad. Hij was 54, maar ook al een gammele, oude man. In de Situation Room zaten president Obama, vicepresident Clinton en de militaire staf te kijken hoe commando’s Bin Laden kogels door het hoofd schoten. De operatie duurde de volle tien jaar na 9/11, dus van 2001 tot 2011, en kostte naar schatting bijna 500 miljard dollar. Het is waarschijnlijk de kostbaarste wraakactie op één persoon uit de geschiedenis. Het Amerikaanse volk reageerde verdeeld. Er gingen mensen dansend de straat op, maar de overgrote meerderheid trok er de schouders over op. En geef ze eens ongelijk: de oorlog in Afghanistan zou nog tien jaar duren en uiteindelijk verloren de Amerikanen. De peperdure liquidatie van de grootste roverhoofdman leverde niets op.  Het roept de vraag op wat je met liquidaties bereikt. De moord op een leider van Hamas in Teheran, en van een Hezbollah-kopstuk in Beiroet door Israël, heeft geleid tot misschien wel de meest bedreigende situatie in het Midden-Oosten-conflict sinds de inval van Hamas in Israël op 7 oktober. Het waren wraakacties, beargumenteerd als succesvol, op basis van de veronderstelling dat het uitschakelen van kopstukken tot de overwinning leidt. Iran denkt er net zo over: Israël moet worden gestraft, Netanyahu moet dood. Iran heeft er een oorlog voor over,  als revanche voor de moord op een bezoeker in Teheran en een in Beiroet.  Uit de voeten maken Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft burgers die in Libanon verblijven dringend geadviseerd zo snel mogelijk een vlucht te boeken — maakt niet uit op welke maatschappij en met welke bestemming, als ze zich maar uit de voeten maken. Voor Israël is door Nederland en andere landen code rood ingesteld, wat neerkomt op een reisverbod. Dit alles met als aanleiding het revanchisme dat de strategie in het Midden-Oosten aanjaagt. En natuurlijk, dit zijn aanleidingen, het is niet de oorzaak. En dat een nieuwe crisis al jaren viel te verwachten is waar, maar dit alles zou niet zijn gebeurd zonder de inval van 7 oktober.  Het is al vele malen gememoreerd, maar wat had Joe Biden gelijk toen hij, op 7 oktober, Bibi Netanyahu waarschuwde niet dezelfde fout te maken als Amerika met de invallen in Afghanistan en Irak. Emotie en wraak zijn strategische ondingen, en de jacht op roverhoofdmannen is zinloos en krankzinnig kostbaar. En al helemaal als je je bekommert om gijzelaars die nu al tien maanden vastzitten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hamas-leider Ismail Haniyeh is gedood in de Iraanse hoofdstad Teheran, en in Beiroet werd Hezbollah-commandant Fuad Shukr geliquideerd. En halverwege juli al, werd de militaire bevelhebber van Hamas – Mohammed Deif gedood in Gaza. Het zijn alle drie represailles door Israël. Wat betekent dit voor het conflict tussen Israël en Hamas? En tussen Israël en Hezbollah? Daarover Robert Serry, voormalig VN-gezant voor vrede in het Midden-Oosten. Serry verwacht dat Iran deze situatie niet zomaar op zijn beloop zal laten gaan. Luister ook | 'Rivaliteit tussen China en de VS is het grootste probleem in de wereld'GevangenenruilRusland gaat de Amerikaanse journalist Evan Gershkovich van de Wall Street Journal en de Amerikaanse oud-marinier Paul Whelan vrijlaten als onderdeel van een grote gevangenenruil met de Verenigde Staten. Wat betekent deze historische ruil? En waarom staan de F16's in Oekraïne nog aan de grond? Tijd om de stand van de oorlog door te nemen, met Patrick Bolder, luitenant-Kolonel buiten dienst, en defensiespecialist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Lees ook | ‘Rusland en VS gaan grootste gevangenenruil sinds Koude Oorlog uitvoeren’Dwarsligger HongarijeBrusselse diplomaten waren er niet blij mee: Hongarije drong er bij de Europese Commmissie op aan Oekraïne een tik op de vingers te geven. De reden was de stop van de olietoevoer van het Russische Lukoil door een pijplijn die naar Hongarije en Slowakije loopt. Europaverslaggever Michal van der Toorn bespreekt de dwarsligger, die ook tegenstribbelt bij een gezamenlijke Europese verklaring over de verkiezingsuitslag in Venezuela. Luister ook | Amerika PodcastCampagne begonnen | Postma in AmerikaMet de eerste campagnespotjes van Kamala Harris duiken ook de eerste spotjes over haar op. De Trump-campagne probeert haar te definiëren als 'dangerously liberal', met bijbehorend spotje met heftige muziek en politiesirenes. Correspondent Jan Postma zoekt de meest opvallende spotjes. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika en een aantal Latijns-Amerikaanse en Europese landen delen de klacht van de oppositie in Venezuela. Nicolás Maduro heeft de presidentsverkiezingen gestolen. En dus erkennen zij hem niet. Rinkelt er een belletje? Precies, dit speelde in 2018. Maduro had de verkiezingen gemanipuleerd door de meeste andere kandidaten in de Poetin-stijl van de kieslijst te schrappen. De oppositie kwam uit protest niet stemmen. Een aantal westerse, Latijns-Amerikaanse en andere landen – in totaal zo’n 60 – eiste nieuwe verkiezingen en erkende, in afwachting daarvan, Juan Guaidó, voorzitter van het parlement en oppositieleider als interim-president. See omnystudio.com/listener for privacy information.

China roert zich op het wereldtoneel door de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Koeleba uit te nodigen en een deal tussen Palestijnse organisaties te sluiten. Volgens oud-diplomaat en voormalig ambassadeur Ron Keller doet China dit vanwege de eigen stagnerende economie. Maar voor echt succes moeten Amerika en China op dezelfde lijn zitten. 'De rivaliteit tussen China en de VS is het grootste probleem in de wereld.' Luister ook | Minister Brekelmans: 'Oekraïense F-16-piloten kunnen grondtroepen nu niet ondersteunen Europa-verslaggever Geert Jan Hahn duidt het bezoek van Koeleba en ziet dat Oekraïne China vooral wil overtuigen om op te passen met de steun aan Rusland die Oekraïne weer kan treffen. Luister ook | De campagne van Kamala Harris Harris versus Trump Kamala Harris is als vicepresident niet zo zichtbaar geweest. Trump is ervan overtuigd dat hij haar op zijn sloffen aankan. Toch ziet Paul Verhagen, zelf Democraat, dat Harris wel degelijk een goede kans maakt tegen Trump. Hij legt uit hoe. Amerika-correspondent Jan Postma beschrijft de feeststemming bij de Democratische partij nu Harris het stokje van Biden heeft overgenomen en wijst op de manier waarop de Republikeinen Harris nu aanvallen, zonder daarbij haar afkomst te vermelden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

President Biden vindt het redden van de democratie belangrijker dan het najagen van zijn ambitie. Dat zei hij in zijn eerste speech sinds hij gestopt is als presidentskandidaat. Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg vond zijn speech tegenvallen. Verder is minister van Buitenlandse Zaken Koeleba nog in China en heeft Biden gesproken in het Congres. Je hoort ook Europa-verslaggever Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bibi Netanyahu mag dan nog zo omstreden zijn, hij blijft een meester in het bespelen van zijn publiek. Vandaag houdt hij een toespraak voor de verzamelde kamers van het Amerikaanse Congres. Geen Amerikaan die het echt interesseert, want die zijn volledig de ban van Kamala en de versleten Joe, die vandaag een TV-toespraak houdt. Dat geeft ook niet, want Bibi gebruikt het machtscentrum van de wereld en de onvermijdelijke staande ovaties in DC als decor voor een show met als publiek het Israëlische volk.  Het dreigt uit te lopen op een communicatieve blunder. De Israëliërs zijn woedend  dat hij, midden in hun ernstigste crisis ooit, en met een steeds dreigender tweede front in het noorden, mooi weer gaat spelen in Washington. Terwijl hij maar blijft roepen dat het met die gijzelaars echt goed komt en dat hij de oorlog gaat winnen. Na negen maanden. Voor de Israëlische kijker en luisteraar roept de toespraak geen bewondering op, maar verbijstering.  In het politieke theater dat hij als decor kiest, het Capitool en omstreken, loopt het totaal anders dan waarop hij had gerekend. Kamala Harris, als vicepresident de voorzitter van de Senaat, slaat de toespraak demonstratief over met als excuus een agendaprobleem. Zij ontvangt hem wel, maar met als boodschap dat de oorlog onmiddellijk moet stoppen, en zelfbeschikking voor de Palestijnen haar evenveel waard is als het lot van de Israëliërs.  Hij krijgt Biden ook te spreken, maar die steekt niet onder stoelen of banken dat hij woedend is op Netanyahu. Het plan voor een bestand, waarover nu al maanden wordt onderhandeld, kwam goeddeels uit de koker van Israël, maar nu houdt Bibi de boot af. Hoewel terugkeer van de gijzelaars, een wapenstilstand in fases en de terugtrekking door Israël uit Gaza de kernpunten van dat plan zijn, hervat Bibi de aanvallen en maakt duidelijk zijn leger niet uit Gaza te willen terughalen. Biden, die zichzelf graag een zionist noemt – ‘dat kan als niet-Jood prima’, stelt hij – is het eens met de Democratische fractievoorzitter in de Senaat, Chuck Schumer, die Netanyahu al maanden geleden opriep om af te treden  en verkiezingen uit te schrijven. Geen omhelzing meer voor Bibi van Biden, dus.  Misschien ontmoet hij zijn soul-mate Trump nog, maar diens bromance met Bibi is bekoeld sinds die als een van de eerste buitenlandse leiders Biden feliciteerde met zijn overwinning in 2020. U weet wel – van die gestolen verkiezingen. Bibi zal het ongetwijfeld allemaal spinnen als een groot succes, maar ooit moet hem toch duidelijk worden dat hij simpelweg niet langer gewenst is. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kabinet wil Wopke Hoekstra voordragen voor nog eens vijf jaar als Eurocommissaris. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe Hoekstra zich heeft gepositioneerd in deze rol en welke portefeuille hij zou kunnen krijgen. Samen met Bernard Hammelburg gaat hij ook in op het bezoek van minister Koeleba (Buitenlandse Zaken) aan China.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het bericht waar veel mensen vanuit gingen is er dan toch. Joe Biden trekt zich terug uit de verkiezingsrace. In deze extra nieuwsuitzending praat Liesbeth Staats je bij met Amerika-correspondent Jan Postma, buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Amerikanist Koen Petersen. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Als de F-16-gevechtsvliegtuigen eenmaal boven Oekraïne vliegen, zullen ze niet meteen verschil brengen op het slagveld. De F-16’s kunnen namelijk nog niet in combinatie met grondtroepen worden ingezet, zegt minister van Defensie Ruben Brekelmans in BNR De Wereld. ‘Dat vraagt meerdere jaren training van al die krijgsmachtonderdelen samen. We weten allemaal dat het nu met Oekraïne niet mogelijk is om te doen.’ Luister ook | Jaap de Hoop Scheffer: 'Mijn zorg is dat we weer niet kunnen leveren aan Oekraïne' Brekelmans zegt dat het een 'uitzonderlijke prestatie' is dat de gevechtsvliegtuigen al zo snel voor Oekraïne de lucht in gaan. 'Het voelt heel lang, omdat we er een jaar mee bezig zijn. Maar normaal duurt het opleiden van onze vliegers voor F-16's vele jaren. Dat hebben we nu voor Oekraïense vliegers in iets meer dan een jaar gedaan.' Bernard Hammelburg praat samen met Europa-verslaggever Geert Jan Hahn een halfuur met minister Brekelmans. Luister ook | Extra: De Trump-ublikeinse conventie Messiaanse factor op Republikeinse conventie Na de schok rond de mislukte moordaanslag op Donald Trump vieren de Republikeinen deze week feest op de Republikeinse conventie in Milwaukee, Wisconsin. Amerikanist Koen Petersen denkt dat dit het moment kan zijn voor verzoening in de Amerikaanse politiek. Wel is hij verrast door de keuze voor Trump om JD Vance te kiezen als running mate. Amerika-correspondent Jan Postma vertelt over de speech die Vance op de conventie gaf.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bernard Hammelburg en Europaverslaggever Geert Jan Hahn bespreken in De Ochtendspits met Bas van Werven de herverkiezing van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Ook hebben ze het over het plan van de Duitse regering om de steun voor Oekraïne te halveren, en de tanende positie van Joe Biden. Minister van Defensie Ruben Brekelmans is vanmiddag voor het eerst te gast in BNR De Wereld. Dat hoor je vanmiddag om 15:00 op BNR en daarna in de BNR-app of je favoriete podcastapp.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Iedereen mag van mening zijn dat in het brein van Viktor Orbán een chipje los zit. Hoe bedenk je anders om, zonder overleg met je EU-partners, op een zogenoemde ‘vredesmissie’ naar Zelensky, Poetin, Xi Jinping en Donald Trump te gaan? Terwijl je net voor een half jaar EU-voorzitter bent geworden. Allemaal waar, maar de reactie van de Europese Commissie en een aantal lidstaten is van het niveau kleuterschool. Wij gaan lekker niet naar Boedapest voor het gebruikelijke informele bezoek aan een nieuwe voorzitter, zegt de Europese Commissie. En ook niet naar andere bijeenkomsten in Hongarije. We sturen wel een paar ambtenaren. Lekker puh. Nederland toont gepaste terughoudendheid, maar veel EU-staten gaan er met gestrekt been in . Toegegeven: Orbán maakt het ons niet makkelijk. Volgens het Duitse Bild heeft hij nu voorgesteld dat de lidstaten de banden met Rusland herstellen. Dat is een slag in de lucht. Formeel zijn die banden er nog, want we hebben gewoon diplomatieke betrekkingen en ambassades. Maar zakelijke, culturele en wetenschappelijke relaties zijn er niet meer. Alleen maakt Orbán een denkfout, want als er één land is dat die betrekkingen niet meer wil is het Rusland. De spanningen tussen Hongarije en Brussel duren al meer dan tien jaar. Als puntje bij paaltje komt, bijvoorbeeld bij het vaststellen van steun aan Oekraïne, of de lobby voor een nieuwe Secretaris-Generaal van de NAVO, lukt het doorgaans wel om Orbán te vermurwen. Meestal met geld, zoals het ontdooien van bevroren tegoeden of andere trucs van de kassier van de EU. Wij gewone stervelingen noemen dat chantage en corruptie. Maar de kern van de zaak is simpel. Hongarije is een van de 27 EU-lidstaten, en heeft dus recht op zijn plaats in de voorzitterscarrousel. Omdat er een in hun ogen foute meester voor de klas staat, besluiten de kleuters om thuis te blijven. De vorige voorzitter was België. Premier De Croo spoedde zich, met Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in zijn kielzog, meteen naar Kyiv om een toespraak voor het parlement te houden. De vraag is of hij dat heeft gecoördineerd met alle lidstaten, maar dat deed er toen niets toe. Bedevaart-reisjes van premiers, presidenten en ministers naar Oekraïne, bij voorkeur spontaan en onaangekondigd, zijn routine geworden. Om dat te combineren met een bezoek aan Poetin, Xi en Trump is kennelijk verachtelijk. De Unie moet daar nog eens goed over nadenken. Ooit moeten we met Poetin aan de onderhandelingstafel, Xi heeft met het verhaal niet erg veel te maken, en Donald Trump wordt waarschijnlijk de volgende Amerikaanse president. Nogmaals: Orbán is niet helemaal goed bij het hoofd. Maar tenzij de andere EU-landen een middel vinden om Hongarije uit de EU te zetten, doen ze er goed aan een beetje te dimmen. Stelletje kleuters.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bernard Hammelburg is samen met Europaverslaggever Geert Jan Hahn te gast bij Bas van Werven in De Ochtendspits. Ze bespreken Senator JD Vance, de running mate van Donald Trump, die bekendstaat als zeer conservatief. Ook gaan ze in op de nieuwe vredestop die Zelensky in november wil organiseren.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jaap de Hoop Scheffer mocht zich van 2004 tot en met 2009 secretaris-generaal van de NAVO noemen. In die periode werd er al van alles aan Oekraïne beloofd. Dat dat niet gelukt is frustreert De Hoop Scheffer nog steeds. 'We wisten 15 jaar geleden dat we niet konden leveren. En mijn zorg is dat we nu in Washington weer niet kunnen leveren.' Luister ook | 'Het is de vraag of Hezbollah solidair wil zijn met Hamas' Dat zegt De Hoop Scheffer in gesprek met Bernard Hammelburg in een volle zaal in Nieuwspoort in Den Haag. De Hoop Scheffer geeft ons een kijkje achter de schermen van de NAVO en legt uit wat Mark Rutte op zijn bordje krijgt en hoe je als secretaris-generaal van de NAVO te werk gaat. Lees ook | President Biden wil Oekraïne op de valreep zoveel mogelijk steun geven 'Oekraïne heeft meer vrijheid nodig bij inzet Westerse wapens' Na de raketaanval op het kinderziekenhuis in Kiev gaan er meer stemmen op om Oekraïne meer te laten doen tegen de Russische aanvallen. Wat Dick Berlijn, voormalig commandant der strijdkrachten, betreft moet Oekraïne toestemming krijgen om meer doelen op Russisch grondgebied aan te vallen, vanwaar vliegtuigen of raketten gelanceerd worden die richting Oekraïne gaan. Bij dat kinderziekenhuis in Oekraïne staat Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Hij beschrijft hoe is begonnen met het puinruimen en hoe Oekraïne reageert op deze aanval. Over de situatie in Oekraïne na twee jaar oorlog ziet Hahn ook verdeeldheid ontstaan onder de Oekraïense bevolking.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bernard spreekt met Iwan Verrips in De Ochtendspits over het laatste geopolitieke nieuws. Tijdens de NAVO-top in Washington wordt gesproken over de rol van China in de oorlog en over de lange-termijn steun aan Oekraïne. Een andere zorg tijdens de top is de wankele positie van Biden. Daarnaast gaat het in Washington over de mogelijkheid om doelen in Rusland te raken, en gaan de Verenigde Staten vanaf 2026 langeafstandswapens stationeren in Duitsland.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Over de topconferentie van de 75-jarige NAVO, in Washington, hangt misschien wel een klein beetje feestvreugde, maar vooral de schaduw van het drama rondom de gastheer, Joe Biden. Als die zich niet terugtrekt uit de presidentsrace, is de kans dat Donald Trump de verkiezingen wint aanzienlijk, en staat de toekomst van de NAVO op losse schroeven,See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bernard spreekt met Bas van Werven in de Ochtendspits over de VN-Veiligheidsraad, die komt vandaag bij elkaar na de Russische aanvallen op Oekraïne gisteren. Ook op de NAVO-top, die vandaag begint, is Oekraïne een belangrijk onderwerp. Daarnaast wordt de toenemende Noord-Koreaanse dreiging besproken, nadat het land de banden met Rusland heeft aangehaald.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het tweede front in de oorlog in het Midden-Oosten lijkt er nu echt te zijn nu de schermutselingen tussen Israël en Hezbollah verder uitbreiden. Volgens brigadegeneraal Han Bouwmeester dreigt een grondoffensief van Israël in het zuiden van Libanon, ook als er een deal met Hamas in Gaza komt. Bouwmeester betwijfelt namelijk of Hezbollah en Hamas echt solidair aan elkaar zijn. 'De Houthi's hebben gezegd te stoppen met hun actie in de Rode Zee als er een staakt-het-vuren komt, maar van Hezbollah hebben we dat nog niet gehoord', aldus Bouwmeester. Luister ook | 'Bliksem kan Ursula von der Leyen in haar gezicht treffen' Shakespeareaans toneelstuk in Iran De Iraanse presidentsverkiezingen gaan vrijdag de tweede ronde in. Het gaat tussen de hardliner Saeed Jalili en de gematigde Masoud Pezeshkian. Al denkt hoogleraar rechtswetenschappen, en zelf ooit vluchteling uit Iran, Afshin Ellian dat het allemaal schijn is en dat we naar een toneelstukje zitten te kijken. Lees ook | Iran kiest nieuwe president, de vraag is of daarmee veel gaat veranderen Bijna helft Nederlanders vreest oorlog met Rusland De steun voor Oekraïne blijft in Europa onverminderd hoog. En dat is belangrijk met de NAVO-top in Washington die in aantocht is komende week. Opvallend is dat bijna de helft van de Nederlanders denkt dat de NAVO en Rusland met elkaar in oorlog komen, beschrijft Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Luister ook | Amerika Podcast Trekt Biden zich terug of niet? | Postma in Amerika We weten dat er veel druk is op Biden om zich terug te trekken. En ook in het Congres zie je zo'n 25 Democraten zich uitspreken voor een andere kandidaat dan Biden. Maar gaat het ook echt zover komen? Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De druk op president Biden neemt alleen maar verder toe.Twee Democraten in het Amerikaanse Congres hebben inmiddels Biden opgeroepen om de handdoek in de ring te gooien. En ook Reed Hastings, mede-oprichter van Netflix, én de afgelopen jaren een van de grootste donoren van de Democratische Partij, ziet het niet meer zitten. Toch is er ook een groep Democratische gouverneurs die zeggen dat ze ondanks hun zorgen nog wél achter Biden staan. Je hoort buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In alle opwinding over Joe Bidens dramatische afgang in het debat met Donald Trump zouden we bijna vergeten dat een van de populairste presidenten ooit, Ronald Reagan, op vergelijkbare manier blunderde toen hij in de strijd voor herverkiezing, in 1984, debatteerde met oud-vicepresident Walter Mondale. Vol versprekingen, onbegrijpelijke zinnen en een campagneteam dat in paniek raakte. Biden avant la lettre. Zou hij dementeren?, vroegen de kijkers zich af. Volgens zijn zoon Ron was de Alzheimer waaraan hij later bleek te lijden, toen al begonnen. Reagan was, als oud-radio- en tv-presentator, acteur en gouverneur, misschien wel de beste communicator die het land ooit had gezien. Hij kon goed teksten leren, had een geweldig gevoel voor humor en een feilloze presentatiestijl. Het zinnetje dat hem, in dat desastreuze debat, redde was naar aanleiding van zijn leeftijd – hij was toen 73. ‘Ik maak leeftijd geen onderdeel van deze campagne. Ik ga, voor politieke doeleinden, ook de jeugd en onervarenheid van mijn tegenstander niet misbruiken’. Zelfs Mondale, toen 56, barstte in lachen uit. Reagan deed middagdutjes, zijn vrouw Nancy waakte over elk moment van zijn leven: niet te vroeg op, bijtijds naar bed, memo’s van zijn staf die niet langer mochten zijn dan twee A4-tjes met dubbele regelafstand. En in zijn agenda zaten gekleurde papiertjes, in overleg met een waarzegger, die aangaven op welke dagen hij goed zou scoren, maar ook wanneer hij ontmoetingen en beslissingen moest vermijden. En naar verluidt begroette hij de Princess of Wales in 1985 aldus: ‘Princes David, welkom in Camp Diana’. De herinneringen komen terug, nu ook over Biden zulke verhalen verschijnen. Axios schreef dat hij zoveel mogelijk alleen tussen 10 en 16 uur werkt, dat hij geen grotere groepen medewerkers aankan dan twaalf en dat Jill Biden over Joe waakt zoals Nancy dat deed over Reagan. Omdat hij zo stram loopt, heeft hij speciale schoenen. De beroemde 100 meter van de deur naar Marine One, de helikopter in de tuin doet hij niet meer alleen, maar omringd door medewerkers, zodat de camera’s de schuifelende president niet goed kunnen zien. Terug naar dat debat tussen Reagan en Mondale. De commentaren waren vernietigend, de Wall Street Journal noemde Reagan te oud en fragiel voor het presidentschap, voor de Washington Post was Mondale de duidelijke winnaar. In november van dat jaar verpletterde Reagan zijn uitdager door in 49 van de 50 staten te winnen. Alleen in zijn thuisstaat Minnesota won Mondale. Dus wie weet, Joe. Luister goed naar Jill en zet ‘m op.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De exportvergunning voor onze F16's naar Oekraïne is rond, machtswisselingen in Europa - en mogelijk ook in de VS - zorgen voor zenuwen bij Zelensky en de zijnen, en er is ook deze week weer van alles aan de hand in Israël. Je hoort het van buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Europese top in Brussel vormt het laatste internationale kunststukje van Mark Rutte als premier van Nederland. Op die top lijkt het erop dat de poppetjes verdeeld zijn in de nieuwe Europese Commissie. Toch ziet VVD-Europarlementariër Bart Groothuis nog veel weerstand tegen Ursula von der Leyen. 'Ik durf er nog geen fles wijn op te zetten.' Geert Jan Hahn is in Brussel en gaat met Groothuis in gesprek. Luister ook | Minister Ollongren: ‘NAVO-norm van twee procent is niet genoeg’ Op de top gaat het ook over de stand van de economie van de EU, naar aanleiding van het Draghi-rapport. Die waarschuwt voor een passieve houding tegenover China. Wat Groothuis betreft worden er meteen handelstarieven ingesteld tegen een hele Chinese sector als een bedrijf daar Europees intellectueel eigendom steelt. Ook roept hij de Commissie op om de Iraanse Revolutionaire Garde op de Europese terreurlijst te plaatsen. Luister ook | Tactisch stemmen brengt zetels ministers in gevaar Bloedbad dreigt voor premier Sunak De Britten mogen op 4 juli een nieuw Lagerhuis kiezen. Naar alle waarschijnlijkheid lopen die voor premier Sunak van de Conservatieven uit op een nederlaag die zijn weerga niet kent. De campagne van Sunak wordt gekenmerkt door blunder na blunder, met het gokschandaal vanuit zijn eigen campagneteam als grootste blunder. Daarover is te gast Groot-Brittannië-correspondent Lia van Bekhoven. Luister ook | Amerika Podcast Trump dreigt nu zelf met rechtszaak | Postma in Amerika Donald Trump heeft al genoeg rechtszaken tegen hemzelf lopen, maar dat weerhoudt hem er niet van om er zelf ook één te willen starten in Pennsylvania. De reden: een campagnespotje. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat miljoenen Palestijnen, driekwart eeuw na de vlucht of verdrijving van hun voorouders uit de nieuwe staat Israël, in de omringende landen nog steeds in vluchtelingenkampen zitten, is een aberratie. In Jordanië, Syrië, Libanon, de Westbank en Gaza leven ze met nauwelijks burgerrechten, en als enige houvast de illusie dat ze ooit zullen terugkeren. Ze worden in leven gehouden door een in 1949 opgerichte VN-organisatie, UNRWA, de United Nations Relief and Works Agency, gevestigd in Amman en Gaza. Ook dat is een aberratie. UNRWA is een politieke splijtzwam, en dat is best begrijpelijk. De critici zeggen: het kan toch niet waar wezen dat Palestijnen, waaronder Hamas, op de zak leven van de internationale belastingbetaler? De verdedigers zeggen: de Palestijnen kunnen het ook niet helpen, en zonder UNRWA zouden ze geen inkomsten, medische verzorging en onderwijs hebben. Dat UNRWA controversieel is zal niemand ontkennen. En van tijd tot tijd slaat er een politieke stop door.  In het voorjaar was dat een Israëlische onthulling dat een groep van naar schatting twaalf UNRWA-personeelsleden actief hadden meegedaan aan de bloedige inval door Hamas in Israël op 7 oktober. Een aantal landen, waaronder Nederland, schortte de contributie aan UNRWA op. Toen een onderzoek door de VN tot de conclusie kwam dat Israël onvoldoende bewijsmateriaal had overlegd – zonder de beschuldiging te weerspreken – hervatten de meeste landen hun betalingen. Nederland bleef twijfelen, ondanks een geheim ambtelijk advies aan demissionair minister Bruins Slot van Buitenlandse Zaken over de gevolgen van een betalingsboycot. Rode kaart Nu zijn honderd Israëliërs bij de rechtbank in New York een procedure tegen UNRWA begonnen met als beschuldiging dat Hamas een miljard dollar van de hulp achterover heeft gedrukt voor de financiering van tunnels en wapens voor aanvallen op Israël, waaronder die van 7 oktober. De onderbouwing is, als het allemaal klopt, een vette rode kaart voor de VN. UNRWA doet betalingen aan de Palestijnse Autoriteit in Ramallah. Die vervoert tonnen in cash dollars per vrachtauto, via Israël, naar de 13.000 UNRWA-werknemers in Gaza.  Die kunnen niets met dollars, en dus wisselen ze die via een geldhandelaar in Gaza om in Israëlische sjekels, het officiële betaalmiddel. Daarbij neemt de geldhandelaar een hoge commissie, die terugstroomt naar Hamas. Waarom in cash dollars per vrachtauto? Niemand weet het. Waarom geen rechtstreekse overmaking vanuit Ramallah in sjekels? Niemand weet het. Waarom Hamas, behalve tunnels, niet ook schuilkelders maakt? Ook dat weet niemand. Eerste reactie De eerste reactie van UNRWA was dom. ‘Wij kunnen niet worden aangeklaagd, want als VN-ambtenaren zijn we onschendbaar’, zei een woordvoerder. Dat valt nog te bezien, want het UNRWA-kantoor in New York ligt buiten het VN-domein. Maar daar gaat het natuurlijk niet om. Waar het wel om gaat, is of de klacht klopt. Die eerste, schichtige reactie van UNRWA, lijkt een bevestiging. Tijd voor een écht onderzoek. En niet door de VN, want dat is de slager die zijn eigen vlees keurt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nieuw op BNR: Café de Paris Waar gaat het heen met la douce France? Wat betekenen de parlementsverkiezingen daar voor ons in Nederland, en voor de rest van Europa? In Café de Paris hoor je het laatste Franse verkiezingsnieuws. Vanaf 23 juni krijg je 2 weken lang, iedere ochtend bij je croissant en je café au lait een update over de stand van zaken. Met correspondent Eva Rammeloo en presentator Stefan de Vries. Abonneer je nu en mis geen enkele aflevering. A bientôt!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Afzwaaiend demissionair minister van Defensie Kajsa Ollongren is blij dat Nederland voldoet aan de NAVO-norm in 2024, maar ze vindt het eigenlijk niet genoeg. Dat zegt ze in gesprek met Bernard Hammelburg in BNR De Wereld. Ook reageert Ollongren blij op de benoeming van Mark Rutte als nieuwe secretaris-generaal van de NAVO. Luister ook | 'Gaza-oorlog alleen opgelost bij tweestatenoplossing mét Palestijnse betrokkenheid' Rutte nieuwe secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte wordt definitief de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO. De Roemeense president Klaus Iohannis heeft zich teruggetrokken, en daarmee zijn er geen tegenkandidaten meer over en steunen alle NAVO-lidstaten Rutte. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe de benoeming van Rutte nu in zijn werk gaat en wat hem zo populair maakt binnen de NAVO. Lees ook | Mark Rutte wordt secretaris-generaal van de NAVO, krijgt steun van alle landen Rusland in oorlog met zichzelf President Poetin heeft Rusland steeds meer in zichzelf laten keren. In de afgelopen twee jaar is dat in een stroomversnelling gekomen. Toch is er wel degelijk verzet tegen de oorlog in Oekraïne in het land. Daarover schreef Eva Cukier het boek Ruzland: land in oorlog met zichzelf en de wereld. Cukier was correspondent in Rusland voor NRC, maar werd vorig jaar uit veiligheidsoverwegingen teruggehaald. Luister ook | Russisch-Noord-Koreaanse bromance; ‘geen verschil op Oekraïens slagveld’ Trump hekelt/houdt van Milwaukee | Postma in Amerika De Republikeinen houden hun conventie in Milwaukee. Maar vrijdag werd bekend dat Trump dat eigenlijk maar een rotstad vindt. Trump zelf spreekt dat tegen en zegt dat hij heel veel houdt van de stad! Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | #237 Bidens balanceeract en cheap fakes Kom naar BNR De Wereld LIVE! Op maandag 8 juli komt BNR De Wereld LIVE vanuit het Haagse perscentrum Nieuwspoort, met als speciale gast Jaap de Hoop Scheffer. Hij gaat ons een kijkje achter de schermen van de NAVO geven. Kaartjes zijn verkrijgbaar via Nieuwspoort.nl.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geert Jan en Bernard bespreken met Bas van Werven de situatie in het Midden-Oosten. Daar escaleert de strijd nu de spanningen tussen Israël en Hezbollah alleen maar verder oplopen. Ondertussen is Vladimir Poetin op bezoek bij zijn Noord-Koreaanse collega Kim Jong-un. En tot slot wordt de positie van Mark Rutte als nieuwe NAVO-topman natuurlijk ook besproken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vladimir Poetins reis naar Noord-Korea, deze week, roept in de westerse wereld grote ongerustheid en verontwaardiging op. Hoe durft Poetin van Kim Jong-un munitie te kopen voor de oorlog in Oekraïne? En hoe haalt Poetin het in zijn hoofd Kim te belonen met technologie voor ballistische raketten, hulp bij het lanceren van satellieten en kennis voor de verdere ontwikkeling van kernwapens? Dat is immers allemaal verboden in een hele stapel resoluties van de VN-Veiligheidsraad? Antwoord: omdat Poetin dat allemaal aan zijn zolen lapt. Sinds de handelsrelatie met het Westen zowat is stilgevallen – in elk geval officieel – haalt hij de betrekkingen met andere landen aan. Iran en Noord-Korea zijn gepromoveerd tot Russische bondgenoten, om nog maar niet te spreken van China, want dat is voor de Russen nu een dierbare vriend. NAVO-chef Jens Stoltenberg dreigde China, tijdens een bezoek aan Washington, met harde maatregelen. Wat dan wel? Nou, als China mooi weer speelt met Rusland, zal dat ten koste gaan van de Chinese relatie met het Westen. De zoveelste slag in de lucht over China, want de handelsrelaties tussen de VS, Europa en China zijn vooralsnog ijzersterk. Dus China zal – terecht – denken: wie is die meneer Stoltenberg dan wel? Er zit in al deze ontwikkelingen een enorme dosis woede en frustratie, en Stoltenberg heeft net zoveel recht op zijn slag in de lucht als allerhande gefrustreerde westerse landen die China bij voortduring met hel en verdoemenis dreigen omdat het Rusland moreel en militair helpt bij de oorlog in Oekraïne. Rusland heeft bondgenoten die helpen met de oorlog tegen Oekraïne. Schande, vinden wij dat. Daar zit een behoorlijke dosis hypocrisie in. Iran helpt Rusland met drones, Noord-Korea met munitie en China met onderdelen voor de wapenproductie. Het Westen helpt Oekraïne met munitie, drones, geavanceerde wapens, afweergeschut, raketten die Russische grondgebied bereiken, F-16 gevechtsvliegtuigen, inlichtingen, logistiek, begrotingssteun, de toezegging om lid te worden van de EU en de NAVO, en hoogmogenden uit alle windstreken die voortdurend in Kiev neerstrijken om Zelensky een politieke knuffel te geven. Dat vindt Rusland allemaal een schande. Het roept de vraag op waar het principiële verschil zit tussen Rusland dat door zijn bondgenoten wordt geholpen bij de oorlog tegen Oekraïne, en Oekraïne dat door zijn bondgenoten wordt geholpen bij de oorlog tegen Rusland. Ja, Rusland is begonnen, maar Poetin vindt dat Oekraïne hem heeft uitgedaagd. En ja, er bestaat in morele zin zoiets als gelijk en ongelijk. Het morele gelijk ligt bij Oekraïne en het Westen. Maar dat vindt alleen het Westen – niet Azië, niet Afrika. Als we een supermacht als China bedreigen met strafmaatregelen, zoals Stoltenberg doet, dan moeten we de daad bij het woord voegen. Geen idee of Stoltenberg een iPhone gebruikt, maar als hij dat doet, moet hij die even openmaken om te kijken waar zijn toestel is geassembleerd. Juist – in China.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nadat de Amerikaanse resolutie in de Veiligheidsraad over een voorstel voor een staakt-het-vuren is aangenomen, traineert Israël de boel en stelt Hamas extra voorwaarden. Die voorwaarden zijn volgens de Amerikaanse minister Blinken van Buitenlandse Zaken deels onwerkbaar. Buitenlandcommentator Jan van Benthem van het Nederlands dagblad wijst op het belang van de tweestatenoplossing, waar alle bondgenoten van Israël de nadruk op leggen. Daarbij hoort ook Palestijns bestuur. Luister ook | 'Oekraïne vreest ruk naar rechts in Europa' Macron maakt de vlucht naar voren De Europese verkiezingen zijn een fiasco geworden voor de Franse president Macron. En dus neemt hij de vlucht naar voren en komen er nieuwe parlementsverkiezingen. Een slimme zet of juist heel erg roekeloos? Daarover Niek Pas, historicus en Frankrijkspecialist aan de Universiteit van Amsterdam. Luister ook | BNR De Wereld meets Café Europa: De Europese verkiezingen G7-leiders hebben zo hun eigen sores De G7-leiders komen vandaag bijeen in Puglia, Italië. Op de agenda: steun aan Oekraïne, de Chinese relaties met Rusland en onrust in het Midden-Oosten. Overvol programma dus al, en dan hebben de leiders OOK nog allerlei binnenlandse problemen aan hun hoofd. We werpen een blik op Europa met buitenlandredacteur Michal van der Toorn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de spectaculaire bevrijding van vier gijzelaars door Israëlische special forces is het beeld over de oorlog in Gaza en de kans op een bestand weer een beentje gekanteld. Voor de Israëliërs, van links tot rechts, was het een moment van euforie, voor Netanyahu een kortstondige politieke reddingsboei, voor Gaza een trieste dag met alweer honderden doden, en voor de bemiddelaars een extra complicatie. Misschien wel de wonderlijkste positie is die van de Amerikanen. Geruchten dat die, met speciale adviseurs die al een tijdje in Israël zijn, hebben geholpen met de planning van wat een enorme stunt was, zijn inmiddels van weerskanten bevestigd. Bij die planning behoorde bijvoorbeeld het bouwen van levensgrote maquettes om mee te oefenen. Tegelijkertijd zet de regering-Biden Israël, en vooral Hamas, onder druk om de wapens neer te leggen. ‘Wie gelooft dat de reddingsactie de regering ontslaat van de plicht om een deal te sluiten, leeft in een fantasiewereld’, schreef de invloedrijke columnist Nahum Barnea in Yediot Aharonot’, de grootste Israëlische krant. De urgentie werd onderstreept door drie gebeurtenissen. De eerste was de haast waarmee Netanyahu zich naar de bevrijde gijzelaars spoedde om de eer van zijn succes op te eisen, tot woede van familieleden van de 120 overige gijzelaars, dood of levend, die zelden iets van de premier horen. De tweede was het aftreden van oud-legerleider Benny Gantz uit het oorlogskabinet, omdat Netanyahu weigert met een exitstrategie te komen.  Daarmee verdwijnt het enige gematigde lid en radicaliseert het team van Netanyahu nog meer — waarmee Gantz het tegenovergestelde bereikt van wat hij wil. En de derde was de door de VN-Veiligheidsraad aangenomen Amerikaanse resolutie voor het afdwingen van een wapenstilstand. Opmerkelijk omdat Amerika resoluties van andere Raadsleden die een wapenstilstand eisten met veto’s heeft tegengehouden. En nog opmerkelijker omdat Hamas ‘bereid is over de details te onderhandelen’, wat niet hetzelfde is als onvoorwaardelijke aanvaarding.  De hoop is — opnieuw — gevestigd op de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Anthony Blinken. Die maakt zijn achtste rondreis door het Midden-Oosten. De nadruk zal liggen op het warm houden van de relatie met Qatar en Egypte. Volgens Ha’aretz zet Qatar Hamas onder druk door de leiders die daar wonen te dreigen met verbanning als ze de wapenstilstand niet uitvoeren.  Egypte zet vooral in op het overtuigen van Israël dat een wapenstilstand de enige optie is om de overgebleven gijzelaars vrij te krijgen. Maar de belangrijkste rol speelt Amerika. Bidens boodschap aan Netanyahu is: wij hebben bewezen Israël openlijk en in het geheim te steunen, het is tijd om te laten zien dat je die steun waardeert en naar ons luistert. Amerika is het laatste bastion van steun. Israël kan zich niet veroorloven die te verliezen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Welkom bij deze speciale podcast over de uitslagen van de Europese Verkiezingen. Deze verkiezingen zijn een transnationaal event, niet alleen in Europa overstijgt het grenzen, maar ook in podcastland, want vanuit Perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. Met: Annette van Soest, presentator van de podcast Cafe Europa, Stefan de Vries, BNR Europaverslaggever en goede bekende van Cafe Europa, Bernard Hammelburg, BNR buitenlandcommentator en presentator van De Wereld en via de radiostudio in Amsterdam - BNR Europaverslaggever en host van de podcast Hahn in Europa, Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op basis van de exitpoll van Ipsos wordt GroenLinks-PvdA met 8 zetels de grootste Nederlandse partij in het Europees parlement. De PVV groeide het hardst, van 1 naar 7 zetels, maar lijkt de linkse combinatie voor zich te moeten dulden.  Europarlementariër Mohammed Chahim: ‘Ik hoop nog op een extra zetel, maar acht is fantastisch’. De nummer 2 op de lijst van GroenLinks-PvdA roemt de eigen campagne, en is blij met de Europese koers die de uitslag laat zien. ‘Moge het duidelijk zijn: Europa mag niet van binnen worden afgebroken. We moeten sámen zorgen dat één en één meer dan twee is.’ Politiek verslaggever Leendert Beekman beaamt dat deze uitslag voor GroenLinks-PvdA een 'grote opsteker’ is.  PVV-leider Geert Wilders noemt zijn partij ‘de grootste winnaar’, hij wil nog niet ingaan op de eventuele winst van GroenLinks-PvdA tot de uitslag definitief is. Volgens Wilders zou zijn partij alsnog als winnaar uit de bus kunnen komen. Leendert Beekman denkt er toch teleurstelling bij de PVV zal zijn.  'De ruk naar rechts is er naar mijn mening niet echt gekomen. De partijen die in november bij de nationale verkiezingen hoog scoorden, hebben het nu minder goed gedaan.' Een andere partij die tevreden is met deze uitslag is het CDA. Ondanks dat de geplaagde christendemocraten een zetel lijken te verliezen, is de Europese lijsttrekker Tom Berendsen content. ‘Als ik zie waar we vandaan komen na de Tweede Kamerverkiezingen, zien we dit als vertrouwen dat we van de kiezer hebben gekregen.’ Partijen die zich recent afsplitsten van het CDA doen het daarentegen minder goed dan verwacht, BBB en NSC koersen beide op 1 zetel. De vraag is of het CDA ermee akkoord gaat dat deze partijen zich aansluiten bij de Europese fractie van christendemocraten de EVP. ‘Daar gaan we het nog over hebben, bijvoorbeeld ook met BBB, maar als zij dezelfde lijn vasthouden als tijdens de campagne, kunnen we niet samen in één fractie.’  Malik Azmani lijsttrekker van de VVD is tevreden 'maar je hoopt natuurlijk altijd op meer'. Ook bij de BBB reageert lijsttrekker Sander Smit verheugd over de zetel van zijn partij, 'De BBB is absoluut geen eurosceptische partij’. Tot slot is ook D66-leider Gerben-Jan Gerbrandy noemt de uitslag ‘een super resultaat’ en spreekt van een ‘duidelijk signaal van de kiezer naar de coalitie’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel Oekraïne geen EU-lid is en dus ook niet mag stemmen leven de Europese verkiezingen meer dan anders. Oekraïners kijken toch bezorgd naar een eventuele ruk naar rechts. 'Oekraïners vragen zich af of wij wel begrijpen hoe groot de dreiging van Rusland is', zegt Oekraïne-correspondent Chris Colijn. Hij is te gast samen met Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Luister ook | Het BNR EU-debat Modi blijft aan de macht in India, maar vraag niet hoe De Indiase premier Modi heeft de verkiezingen in India voor de derde keer gewonnen, maar deze keer is hij zijn absolute meerderheid kwijt. Tot verbazing van velen, onder wie India-kenner en bijzonder hoogleraar politieke antropologie Ward Berenschot. Hij was tijdens de verkiezingen in India en vertelt waar deze tegenslag voor Modi vandaan komt. Lees ook | 'Verlies Modi is welkome verandering, einde aan persoonlijkheidscultus' MAGA-Republikeinen door het lint na veroordeling Trump | Postma in Amerika Een week na de veroordeling van Trump door de jury in de zwijggeldaffaire met pornoster Stormy Daniels is de 'storm' nog altijd niet gaan liggen. Republikeinen, onder wie Marjorie Taylor Greene, pleiten voor harde maatregelen tegen de overheid. Biden 'grijnst' ondertussen. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je dreigt, moet je bereid zijn je dreigement uit te voeren. Anders sta je voor gek. Een rode lijn trekken en dan niets doen, over Syrische chemische wapens, of over Rafah, of over de verpulvering van Oekraïne – het maakt politici tot praatjesmakers. De uitdrukking ‘rode lijn’ moet weg uit het politieke vocabulaire. Bush. Obama, Biden, maar ook de Britten en wij zelf zijn besmet met het rode-lijn-virus. Waar we ook gek op zijn is deadlines. Er moet en zal op 26 juni een nieuw kabinet zijn. Want anders kunnen die arme politici niet op reces, ach gossie, en dan moet het demissionaire kabinet misschien nog één keer een begroting maken. Wij Burgers van Buiten het Binnenhof – zeg maar BBB – worden echt niet boos als het een dagje of weekje langer duurt, hoor. Of als er weer eentje woedend wegloopt van de formatietafel, want die schuift later gewoon weer aan.  Van die rode lijnen moeten we af. George W. Bush noemde in 2003 de ontwikkeling van kernwapens door Noord-Korea of Iran een rode lijn. Beide landen gingen ongehinderd door met het ontwikkelen van hun nucleaire programma’s, en Noord-Korea testte zelfs een atoombom. Na het vertrek van Bush volgden nog vijf tests. Obama dreigde in 2012 Syrië binnen te vallen als Assad in de burgeroorlog chemische wapens zou gebruiken, want dat was een rode lijn. Maar hij deed niets toen dat toch gebeurde. En nu noemt Joe Biden een inval in de Gazaanse stad Rafah een rode lijn. Die inval is aan de gang, maar het afdwingen van een wapenstilstand, waarnaar de Gazanen en de Israëlische bevolking snakken, blijft uit.  Intussen zijn de schermutselingen tussen Israël en Hezbollah uitgegroeid tot een echte oorlog, en beschieten de Houthi’s vanuit Jemen het zuiden van Israël. Het is te hopen dat Biden ophoudt met geneuzel over een kennelijk ongedefinieerde rode lijn en vol inzet op zijn bestandsvoorstel. Want dat lijkt echt indruk te maken op de moegestreden vijanden. Hier zou een deadline weldegelijk welkom zijn. Het is de hoogste tijd voor twee volkeren voor rust, verwerking van rouw en wederopbouw – from the river tot he sea.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Italië levert een luchtafweersysteem voor Oekraïne. Zelensky is in de Filipijnen om steun te zoeken in Azië voor de vredesconferentie die in juni georganiseerd wordt in Zwitserland. Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg bespreken deze ontwikkelingen met Bas van Werven en nemen daarna de onderhandelingen in Gaza door, want komt er nu eindelijk een staakt-het-vuren?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe kunnen we Oekraïne en onszelf zo goed mogelijk beschermen tegen Rusland? Wat moeten we met migratie? En hoe moet onze relatie met China eruitzien? Thema's die we met verschillende politieke partijen bespreken in het BNR EU-debat onder leiding van Bernard Hammelburg, als opmaat naar de Europese Verkiezingen. Aan het debat doen mee: Thijs Reuten (GL/PvdA) Gerben-Jan Gerbrandy (D66) Dirk Gotink (NSC) Lennart Salemink (VVD) Onze expert dit debat is BNR-Europaverslaggever Geert Jan Hahn. De BNR Verkiezingsdebatten In aanloop naar de Europese verkiezingen op 6 juni organiseert BNR vier verkiezingsdebatten over specifieke thema's. De debatten worden uitgezonden op BNR en zijn daarna te beluisteren op www.bnr.nl en je favoriete podcastapp.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rutte laat nog weinig kwijt over zijn gooi naar de positie van secretaris-generaal van de NAVO. Slowakije, Hongarije en Roemenië liggen nog dwars en willen graag toezeggingen voordat het zover is. De huidige secretaris-generaal, Stoltenberg, liet zich positief uit over de mogelijkheid voor Oekraïne, om ook Russische doelen te raken. Er lijkt een draai te komen over de opvattingen omtrent het leveren van lange afstandswapens. Tot slot nog Gaza, Israël claimt de grens met Egypte bij Rafah volledig onder controle te hebben. Wanneer is Israël tevreden met de bereikte resultaten? Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg bespreken het met Bas van Werven.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen Donald Trump in 2018 uit – wat hij noemde – ‘de slechtste deal uit de geschiedenis’ stapte, de nucleaire overeenkomst met Iran, was de reflex uit Teheran: dan gaan we versneld door met het verrijken van uranium. Naar nu blijkt hebben ze inmiddels een enorme voorraad, en zijn ze nog maar een stap verwijderd van de atoombom. Het Atoomagentschap van de VN, het IAEA, slaat alarm. Iran heeft volgens het Atoomagentschap 142 kilo uranium verrijkt tot 60 procent, ruim 45 kilo meer dan drie maanden geleden. Verrijking van 60 procent naar 90 procent, wat technisch niet erg ingewikkeld is, is nodig voor de productie van een atoombom. In totaal heeft Iran 6.200 kilo uranium in voorraad, 656 kilo meer dan drie maanden geleden. Het is niet denkbeeldig dat er in het geheim meer is en meer wordt verrijkt. Iran blijft volhouden dat het allemaal gaat om vreedzame doeleinden: het opwekken van energie. En omdat het land ondertekenaar is van het non-proliferatieverdrag, is dat op zichzelf toegestaan. Voorwaarde is dat het Atoomagentschap onaangekondigd of met voorkennis inspecties mag doen en camera’s mag ophangen. Dat wordt door Iran systematisch gesaboteerd.  Het is zonneklaar dat Iran liegt. Voor een kerncentrale die het elektriciteitsnet voedt is verrijkt uranium van drie tot vijf procent meer dan voldoende. Voor de fabricage van medische isotopen is eveneens laag verrijkt uranium genoeg. Een plausibele verklaring waarom zoveel uranium zozeer verrijkt moet worden heeft Iran nog nooit gegeven – alleen een voorstel om erover te praten als Amerika en andere westerse landen de sancties tegen het land beëindigen. Amerika, Israël en Saoedi-Arabië zijn de landen die zich het meest zorgen maken, en met recht.  De Saoedi’s willen graag Amerikaanse hulp bij het opzetten van een eigen nucleair programma, Israël heeft al kernwapens, en dus dreigt in de regio een nieuwe en gevaarlijke wapenrace. Frankrijk en het VK willen Iran aanpakken op de volgende IAEA-vergadering, Biden probeert te sussen, in elk geval tot na de presidentsverkiezingen. Nu even niet nóg een oorlog.  Dat de moellahs nu extra vaart zetten achter het nucleaire programma heeft wellicht te maken met de zeperd van vorige maand, toen een massale drone- en raketaanval op Israël totaal mislukte. Dan is dreigen met een atoomwapen – en dat is dit – een geconditioneerde reflex, zoals we gewend zijn van Poetin bij tegenslag. Reken maar dat in Israël en op de Amerikaanse bases in Qatar en Bahrein de aanvalsplannen klaarliggen. Dat weten de moellahs ook, dus nu maar hopen dat hun verstand het wint van hun verbeten woede.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Biden heeft gereageerd op de dood van tientallen Palestijnen in een vluchtelingenkamp bij Rafah. Netanyahu bestempelde de gebeurtenis als een 'tragische fout'. Europese landen proberen te reageren maar worden geremd door haar logheid, er moet volgens hun gepraat worden over het het associatieverdrag dat de EU met Israël heeft. Daarnaast bezoekt Rutte Tsjechië en Kazachstan om te pleiten voor de zaak Oekraïne. Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg bespreken het met Bas van Werven.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne komt week na week verder in het nauw in de oorlog tegen Rusland. Minister Bruins Slot van Buitenlandse Zaken wil nu dat Oekraïne Westerse wapens ook in mag zetten om doelen in Rusland onder vuur te nemen. Een goede stap volgens Pieter Cobelens, voormalig baas van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Wat hem betreft moet er ook een no fly-zone bijkomen. Luister ook | Kati Piri (GL/PvdA) over opt-out op migratie: 'Kans daarop is 0,0' Over de situatie in Gaza denkt Cobelens dat het eindspel is begonnen. "Als Israël nog verder gaat dan worden ze een bezettingsmacht. Terwijl ze juist aangeven dat ze dat niet willen in Gaza." Toch is een totale aanval op de stad Rafah nog niet van de baan. Gemarteld door president Raisi De dood van de Iraanse president Ebrahim Raisi gaat niets veranderen in Iran, dat vreest schrijver en cultureel psycholoog Keyvan Shahbazi. Op 17-jarige leeftijd ondervond hij de gruwelen van Raisi aan den lijve. Hij werd door de voormalig president gemarteld. Zijn ervaringen beschrijft hij in het autobiografische boek 'De Amerikaan van Karadj'. Lees ook | Dood Iraanse president Raisi zal weinig veranderen: ‘Opvolger zal naar de pijpen van de ayatollah dansen’ Ook Turks-Cyprus mag stemmen voor het Europees Parlement Cyprus behoort niet tot de NAVO maar wel tot de Europese Unie. Dat geldt ook voor het Turkse noorden van de gespleten eilandstaat. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn is op Cyprus en beschrijft hoe de verkiezingen leven en wat losstaande incidenten op het eiland. Luister ook | Amerika Podcast 'Denktank-Haley' gaat voor Trump | Postma in Amerika Nikki Haley legde het in de voorverkiezingen af tegen Donald Trump, maar nu gaat ze toch op hem stemmen. Dat zei ze op een evenement van een denktank waar ze zich bij heeft aangesloten. Ze is ineens een stuk minder fel dan ze in haar verkiezingscampagne was, beschrijft Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rutte heeft nog geen goedkeuring van Slowakije voor zijn beoogde positie als secretaris-generaal van de NAVO. De bal ligt bij Rutte zelf, dat zegt het Slowaakse ministerie van Buitenlandse Zaken tegen BNR. Geert Jan besprak het nieuws vanochtend met Bas van Werven in de ochtenduitzending. Lees het nieuws over de positie van Slowakije tegenover de kandidatuur van Rutte op BNR.nlSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Brussel begint volgende maand met de gesprekken voor de toetreding van de EU, dat niet-nieuws kopt Politico. Hongarije wordt bijna voorzitter van de Raad van de EU, moeten we ons daar zorgen over maken? Tot slot bespreekt Bernard de ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne waar nog steeds niet genoeg wapens en munitie voor Oekraïne aanwezig zijn. Dat en meer in gesprek met Thomas van Zijl.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Internationale Strafhof heeft gisteren om arrestatiebevelen gevraagd tegen drie Hamas-kopstukken en de Israëlische premier, Benjamin Netanyahu. De bevelen zijn nog niet officieel, maar ze hangen wel boven het hoofd van de kopstukken. Internationaal maakt het arrestatiebevel veel los, er is kritiek op de presentatie en de gelijkstelling van de daden van Hamas en Israël. Iwan Verrips en Michiel Jurrjens praten erover met Bernard Hammelburg in De Ochtendspits.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu tegen Bibi Netanyahu een internationaal opsporingsbevel van het Internationale Strafhof in de maak is, en zo ongeveer elke Israëlische bondgenoot en een aantal prominente politici en groepen in eigen land niet kunnen wachten totdat hij het veld ruimt, is de vraag hoe lang hij nog als premier overeind blijft. En waarop is zijn onwrikbare koppigheid gebaseerd? Duidelijk is dat hij niet wil onderhandelen maar winnen, terwijl – behalve hij zelf en twee extreemrechtse coalitiegenoten – niemand in een zege gelooft. En dat voor hem een eindoplossing met een onafhankelijk Palestina onbespreekbaar blijft. Hij vecht tegen windmolens. Heeft hij in alles ongelijk? Nee, want dat er in Rafah nog een hoop Hamasstrijders zitten is ongetwijfeld waar, evenals het bestaan van een nog altijd enorm tunnelcomplex onder de stad, dat voor een deel onder de zuidgrens doorloopt naar Egypte. Langs die route komt aanvoer voor Hamas binnen en vluchten ook een hoop mensen naar Egypte. Waarbij de meest navrante vraag is waarom toegang tot de tunnels voor gewone burgers verboden is. De meeste Gazanen die momenteel de stad ontvluchten, zouden gemakkelijk in die tunnels kunnen schuilen. Dat is bijna net zo bizar als het feit dat Hamas wel tunnels heeft gebouwd, maar geen schuilkelders. Het is niet voor niets dat er ook tegen de leiders van Hamas een internationaal arrestatiebevel komt, dat over meer gaat dan de pogrom van 7 oktober. Los van de vragen over schendingen van het oorlogsrecht, is er de enorme druk op Netanyahu in eigen land. Er zijn voortdurend grote demonstraties van Israëliërs die terecht eisen dat alle aandacht uitgaat naar de gijzelaars. Hij heeft zijn eigen onderhandelaarsteam, Mossad-chef David Barnea, Shin-Bet-directeur Ronen Bar en IDF-generaal Nizan Alon, na maanden van overleg met Amerika, Qatar, Jordanië en Egypte, een trap na gegeven met de opmerking ‘jullie snappen niets van onderhandelen’. Benny Gantz, oud-bevelhebber van de krijgsmacht en lid van het oorlogskabinet, heeft een ultimatum aan Netanyahu gesteld: kom voor 8 juni met een plan voor na de oorlog, anders ben ik weg. Hij wil een belofte dat Israël voor Gaza een internationale vredesmacht aanvaardt, en de nog steeds uitgestoken hand van Saoedi-Arabië schudden, als onderdeel van een toekomstig streven naar een tweestaten-oplossing en stabiliteit in de regio. Voor Netanyahu totaal onbespreekbaar.  Het is dezer dagen hip om de Gaza-oorlog aan 76 jaar Israëlische geschiedenis toe te schrijven. Dat is de wereld op z’n kop. Deze oorlog is het gevolg van een barbaarse misdaad op 7 oktober. Netanyahu heeft geblunderd en is in de val gelokt, maar hoe meedogenloos hij ook terugslaat en hoe dringend hij ook weg moet – deze oorlog is niet zijn schuld.    See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Iran is er een periode van vijf dagen nationale rouw afgekondigd vanwege het overlijden van president Raisi. Zijn dood heeft niet alleen gevolgen voor de Iraanse binnenlandpolitiek maar zal ook voor de internationale relaties van Iran gevolgen hebben. Bernard Hammelburg bespreekt het met Thomas van ZijlSee omnystudio.com/listener for privacy information.

PVV, VVD, NSC en BBB zijn er nu dan echt uit over het vormen van een coalitie. Kati Piri, buitenlandwoordvoerder in de Tweede Kamer voor GroenLinks/PvdA is geschrokken van het regeerakkoord. 'We zijn op het dieptepunt beland.' Over de opt-out die de nieuwe coalitie in Europa op migratie wil is ze stellig. 'Ik durf een weddenschap aan dat ze dit niet voor elkaar gaan krijgen.' Luister ook | Koerswijziging aanstaande in Brussel: 'Zwaartepunt naar verdeeld rechts' Een opt-out op migratie kan volgens Piri alleen als er een verdragswijziging wordt doorgevoerd. 'Daar moeten alle andere EU-landen dan mee akkoord gaan. Met mijn 14-jaar ervaring in Brussel weet ik dat de kans daarop 0,0 is.' Piri wijst er ook op dat dit soort Europese afspraken gemaakt zijn in het kader van solidariteit. Die staat volgens haar nu onder druk. Wel is Piri blij dat de steun voor Oekraïne blijft en 'het is echt goed' dat de 2 procent-NAVO-norm wordt vastgelegd. Lees ook | Poetin bezoekt ‘oude vriend’ Xi, Rusland en China kruipen verder naar elkaar toe Stoelendans in het Kremlin Oekraïne lijkt de wind in de zeilen te hebben aan het front in Oekraïne. Zo wordt de verovering van de Oekraïense stad Robotyne geclaimd door de Russen. Desondanks heeft Poetin zijn minister van Defensie Sjoigoe vervangen voor meneer Belousov, een econoom. 'Sjoigoe was een goede minister, maar niet de juiste man in tijden van oorlog', legt Oost-Europaonderzoeker Bob Deen van Instituut Clingendael uit. Luister ook | #232 Idols bij de rechtbank Jij een debat en jij een debat! | Postma in Amerika Het duurde even, maar ineens zijn ze eruit. Er komen twee debatten aan tussen president Biden en zijn uitdager Donald Trump. En laatstgenoemde wil eigenlijk al een derde en een vierde debat. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe dit opeens geregeld is.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geert Jan Hahn neemt het hoofdlijnenakkoord van de formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB onder de loep. Wat betekenen de nieuwe plannen voor de positie van Nederland in Europa en op het wereldtoneel? Geert Jan Hahn bespreekt het met Iwan Verrips en Michiel Jurrjens.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In 2021 concludeerden de EU, de VS, Canada en het VK dat de Oeigoeren het slachtoffer waren van genocide. Er was overtuigend bewijs van marteling, opsluiting in concentratiekampen, gedwongen sterilisaties en willekeur tegen deze moslimminderheid in de Chinese provincie Xinjiang. In feite is het deel van de provincie waarheen zij gedeporteerd werden bezet gebied. Ook Tibet, midden vorige eeuw toegevoegd aan de Volksrepubliek China, is bezet gebied. Er zijn een hoop Han-Chinezen, de etnische groep waartoe veruit de meeste Chinezen behoren, heengetrokken, als door de regering aangewezen bezetters, waardoor van het oorspronkelijke Tibet steeds minder over is. Hoewel de westerse wereld tegen het enorme onrecht, de moord en onderdrukking veelvuldig heeft geappelleerd, is de academische samenwerking tussen Amerika en de EU met China daar nooit echt door geblokkeerd. Het VK heeft een rijke academische band met China, net als universiteiten in de EU en de VS. Dat daar nu een beetje de klad in komt is vooral het gevolg van veranderde politieke inzichten over China als nieuwe vijand. Het gaat, zogezegd, niet over Oeigoeren en Tibetanen, of over illegale bezetting, maar over Huawei en ASML Er zijn geen studentenprotesten waarin stopzetting van alle academische banden wordt geëist. Sterker nog, er ligt nauwelijks een student van wakker. Hetzelfde geldt voor de Westelijke Sahara, betwist gebied, dat door Marokko is bezet. Voor de bevrijdingsbeweging Polisario, die jarenlang vocht voor onafhankelijkheid, kwam ook geen student uit zijn collegebank. Inmiddels hebben Frankrijk en Amerika – onder Trump – gevolgd door Israël, de feitelijke annexatie erkend. Hoe zit het met Nederland? Uitstekend, want bij academische samenwerking en wetenschappelijke publicaties wordt zo min mogelijk op de politieke situatie gelet.  Wel steeds meer op de profielen van buitenlandse studenten, die minder toegang krijgen tot zogenoemde ‘risicovakgroepen’. Op het gebied van landbouw en techniek zijn er samenwerkingsverbanden met Iran en Saoedi-Arabië. Dat Iran een schrikregime is, en dat Mohamed bin Salman de journalist Kashoggi aan mootjes liet snijden, is geen beletsel, het criterium is spionage en diefstal van intellectueel eigendom.  In omvang is wat zich in Xinjiang afspeelt dramatischer dan wat er in Gaza gebeurt. Wat maakt verontwaardiging selectief? Hoe zou het komen dat daarvoor hordes woedende studenten in actie komen, gebouwen kort en klein slaan, de straat openbreken en met stenen gooien?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het staat al een lange tijd politiek op de agenda maar binnen een maand gaat het ook echt gebeuren: F-16's in het Oekraïense luchtruim. De Deense premier, Mette Frederiksen, deed gisteren een toezegging en hoopt in de zomer de eerste toestellen in de lucht te hebben. Om hoeveel toestellen het gaat en wat het effect ervan zou zijn bespreken Iwan Verrips en Nina den Dungen met Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nog een maand en dan gaat Nederland en 26 andere EU-lidstaten naar de stembus voor een nieuw Europees Parlement. Rechts staat op winst en het ziet er dan ook naar uit dat we een koerswijziging in Brussel gaan zien. Maar hoe groot die zal zijn is nog maar de vraag. Volgens politicoloog en hoogleraar Europese Politiek aan de KU Leuven Steven van Hecke zijn de rechtse partijen te verdeeld om tot één gezamenlijk standpunt te kunnen komen. Bernard Hammelburg praat deze hele uitzending met hem. Luister ook | 'Een wig drijven tussen Rusland en China is wishful thinking' Wat wel opvalt is dat de meeste rechtse partijen niet meer voor een uittreding uit de EU zijn. Het draait veel meer om de koers van de EU en hoe die van binnenuit moet veranderen. Toch denkt Van Hecke dat de grootste groepen - de christendemocraten en sociaaldemocraten - de sleutel voor de meerderheid in handen zullen houden. Al zal Ursula von der Leyen bij een nieuwe benoeming tot voorzitter van de Europese Commissie wel meer naar rechts over de brug moeten komen. Dat kan onder meer gaan over de steun aan Oekraïne en het Europese klimaatbeleid. Lees ook | Kieskompas live: 'Je zult het nooit 100 procent eens zijn met een partij' Vooroordelen Over de Europese Unie en de manier van werken daarvan bestaan veel vooroordelen. Bernard Hammelburg legt die voor aan Europa-correspondent Stefan de Vries, die ook een spoorboekje heeft met waar je op moet letten tussen 6 en 9 juni.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Terecht eist een overgroot deel van de Israëlische bevolking uitleg van Bibi Netanyahu over zijn kennelijke geloof dat het lot van de gijzelaars minder belangrijk is dan een offensief in Rafah. Het kan niet anders dan dat Netanyahu weet dat ook met een bombardement en een klopjacht op Rafah Hamas niet is verslagen. Volgens een analyse van Chanan Steinhart in de conservatieve Jerusalem Post  is het antwoord simpel en pijnlijk: Netanyahu streeft ernaar Hamas niet totaal te verslaan, maar ernstig te verzwakken, zodat het aan de macht blijft, maar onder militair toezicht van Israël. Hij geeft daar de voorkeur aan boven het onvermijdelijke alternatief: een door de VN-Veiligheidsraad benoemde stabilisatiemacht, voornamelijk bestaande uit NAVO-eenheden.  Behalve rust, tijd voor de wederopbouw van Gaza en terugkeer van de Israëlische soldaten naar hun families, zou het ook de opmaat worden naar een onafhankelijk Palestina. En dat zou het einde betekenen van het regime van Netanyahu en zijn twee extreemrechtse kompanen, Ben-Gvir en Smotrich. Als Netanyahu Hamas echt had willen uitschakelen omdat daar zo’n enorm contingent Hamasstrijders zit, redeneert de Jerusalem Post-auteur, zou hij de strijd in Rafah zijn begonnen, niet in Noord-Gaza.  Schaakpartij Deze schaakpartij op het bord van de binnenlandse politiek voert de spanning onder de bevolking, maar ook in het oorlogskabinet, op. Het volk wil maar één ding: terugkeer van de gijzelaars. Vandaar dat de fractie van de Nationale eenheidspartij, die sinds de inval van Hamas in Israël op 7 oktober deel uitmaakt van het oorlogskabinet, uit de regering wil. Via een motie van wantrouwen wil de partij verkiezingen in september. De twee partijkopstukken, Benny Gantz en Gadi Eisenkot, hebben nog niet officieel gereageerd, maar Eisenkot  noemde de oorlog al in januari niet te winnen en beschuldigde Netanyahu van het verspreiden van fabels.  In de heen en weer millimeterende onderhandelingen over een bestand zijn de partijen het eigenlijk wel eens over de uitwisseling van gijzelaars tegen Palestijnse gevangenen, in opeenvolgende fases. Het breekpunt blijft de eis van Hamas dat Israël zich uit Gaza terugtrekt, wat naadloos zou passen in het plan van de bemiddelaars om te gaan denken over een internationale vredesmacht. Aanvaarding is het begin van het einde van Netanyahu – alsof die politiek niet sowieso al aan zijn nagelriemen hangt. Het is tragisch dat zijn bondgenoten en zijn eigen volk hem eraan moeten herinneren dat het niet om het overleven van zijn kabinet gaat, maar over het overleven van de gijzelaars.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hamas is akkoord, Israël wil nog verder praten. Dat lijkt de samenvatting van de onderhandelingen rondom een mogelijke wapenstilstand in Gaza te zijn. Een mogelijk deal zou volgens een topfunctionaris van Hamas bestaan uit drie fases van elk 42 dagen. In de tweede fase zouden de Israëlische strijdkrachten zich volledig moeten terugtrekken. Ondertussen begon Israël gisteravond met het bombarderen van oostelijke delen van Rafah. Iwan Verrips en Nina van den Dungen praten erover met Bernard Hammelburg in De Ochtendspits.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is voor Chinese bedrijven steeds moeilijker om zaken te doen met Rusland. Dat komt door de dreiging van sancties door Amerika. Sinoloog Ardi Bouwers, oprichter van China Circle en docent aan de Universiteit van Amsterdam, legt uit dat het drijven van een wig in de relatie van China met Rusland wensdenken is. 'De relatie tussen Rusland en China is hechter dan wij zouden willen.' Luister ook | 'Situatie aan het front is nog steeds heel precair voor Oekraïne' President Xi Jinping staat op het punt om naar Frankrijk, Hongarije en Servië af te reizen. Zijn eerste Europese bezoek in vijf jaar tijd. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit welke onderwerpen op tafel zullen liggen, onder meer in het Élysée van Macron. Lees ook | 'Kans lijkt klein dat Rutte deze baan niet krijgt' Pragmaticus Orbán Hoeveel druk Europese leiders ook op hem uitoefenen, de Hongaarse premier Viktor Orbán weet zich al 14 jaar staande te houden als buitenbeentje binnen de Europese Unie. Europa-correspondent Tijn Sadée van de NOS legt uit dat Orbán dat doet door zich op te stellen als de ultieme pragmaticus en een clan om zich heen heeft verzameld. Lees ook | Nieuwe sancties Rusland: ‘Conflict van de toekomst tussen VS en China krijgt contouren’ Hond doodschieten gaat Amerikanen te ver | Postma in Amerika Kristie Noem was een van de favorieten om Trumps running mate te worden, maar ze schoot zichzelf in de voet, of eigenlijk, ze schoot op haar hond. Noem is nu politiek gezien doodverklaard door Republikeinen en Amerikaanse media. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Hamas hint op het afwijzen van een staakt-het-vuren en Von der Leyen is op weg naar Libanon voor een migratiedeal. We bespreken het met Bernard Hammelburg en Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op 30 april 1975, 49 jaar geleden, dropen de laatste Amerikanen af uit Vietnam, en eindigde een oorlog die twaalf jaar had geduurd en waarin 58.000 Amerikaanse soldaten waren gesneuveld. ’s Werelds machtigste en krachtigste leger verloor van de Viet Cong, een guerrillaorganisatie die drie presidenten, Kennedy, Johnson en Nixon, er niet onder konden krijgen. Alle drie bedachten ze het ene na het andere offensief, steeds met de illusie dat ‘deze laatste klap’ de vijand zou vernietigen. In termen van nu: het ene na het andere Rafah. In de politieke wurggreep van zijn twee extreemrechtse coalitiegenoten, zegt Bibi Netanyahu vast te houden aan zijn voornemen een slag om Rafah in te gaan, als apotheose van zijn campagne om Hamas te wurgen. En dat terwijl een schare bemiddelaars uit Egypte, Qatar, Jordanië, de VS en Israël zélf zo dicht bij een gevechtspauze zijn dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Blinken, zei dat Israël met zo’n genereus voorstel was gekomen dat Hamas het simpelweg niet kon afwijzen. Daarin paste geen slag om Rafah, waar de Israëlische bondgenoten, maar ook een groot deel van het Israëlische volk, fel tegen is. Netanyahu deed zijn belofte aan een groep familieleden van gijzelaars die vernietiging van Hamas belangrijker vinden dan het lot van hun kennelijk niet zo dierbaren.  Voorspellingen doen is gevaarlijk, maar hier komt er toch een: als Hamas overstag gaat voor al die internationale druk, dan komt er een gevechtspauze. En dan zullen al die bemiddelaars alles op alles zetten om gehoor te geven aan de terechte eis van een groot deel van het Israëlische volk: maak van het terughalen van de gijzelaars de allerhoogste prioriteit. Niet verslagen, ook niet gewonnen Vernietiging van Hamas is net zo waarschijnlijk als vernietiging van de Viet Cong, bijna een halve eeuw geleden. Of vernietiging van de mujahedin in Afghanistan door de Sovjets, tussen 1979 en 1989. Of vernietiging van de taliban door Amerika en bondgenoten, van 2001 tot 2021. Waarin Israël zich onderscheidt, is dat het niet is verslagen, en dat gaat ook niet gebeuren. Maar winnen kan het ook niet. Het hoogst bereikbare is een bestand en terugkeer van de gijzelaars. De deur staat op een kiertje.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een akkoord over een staakt-het-vuren in Gaza komt steeds dichterbij. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken en zijn Britse collega Cameron dringen er bij Hamas op aan om akkoord te gaan met een zoals zij dat zelf noemen 'een zeer gul voorstel'. Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg vertelt wat hij weet over het voorstel zoals dat nu op tafel ligt. Oekraïne geeft een miljard euro uit aan verdedigingslinies. Europaverslaggever Geert Jan Hahn bespreekt of dat ze gaat helpen en of de lidstaten wel zullen leveren nu Rusland terrein wint.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne heeft de Amerikaanse steun van 61 miljard dollar eindelijk binnen. Volgens hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga kan een deel van die steun al heel snel in Oekraïne aankomen. Toch blijft de situatie aan het front 'precair' voor Oekraïne denkt Osinga. Hij is te gast samen met Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Luister ook | 'Geen reden om aan te nemen dat Rusland dit volhoudt' Om die reden moeten we eigenlijk nu al nadenken over de steun voor Oekraïne in 2025. De huidige steun kan Oekraïne alleen maar helpen om vast te houden wat het nu heeft, niet om een nieuw offensief te beginnen. Lees ook | AIVD: dreigingsbeeld voor Nederland in 2023 in veel opzichten slechter (On)zichtbare dreigingen De AIVD waarschuwt voor terreur- en cyberdreigingen uit onder meer Rusland en China. VVD-buitenlandwoordvoerder Ruben Brekelmans noemt de elektrische auto's van Chinese merken als BYD, MG en Lynk&Co een potentiële dreiging. 'Dat zijn rijdende computers, wat als er geen software updates meer komen en die auto's stil komen te staan?' Wat Brekelmans betreft moeten we hogere drempels opwerpen voor dit soort producten uit China. 'Maar dan moeten we eerst wel zeker weten dat we te maken hebben met oneerlijke concurrentie.' Luister ook | Amerika Podcast Zou Trump aangenomen worden in een winkel? | Postma in Amerika De inhoudelijke zittingen in het proces tegen Donald Trump zijn begonnen in New York. Omdat Trump populair blijft gooien zijn tegenstanders het nu over een andere boeg. Zou je iemand met zoveel aanklachten nog aannemen om in een winkel te werken? Het antwoord laat zich raden. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne heeft afgelopen weken in het geheim lange afstandsraketten van de Verenigde Staten gekregen. Waarom deze levering in het geheim heeft afgespeeld, of er al mee gebombardeerd is en een mogelijke tactiek waarmee de raketten zullen worden ingezet hoor je van Europaverslaggever Geert Jan Hahn en buitenlandcommentator Bernard Hammelburg. VS-president Joe Biden heeft de wet voor het hulppakket voor 61 miljard euro ondertekend en linea recta naar Oekraïne gestuurd. Bernard Hammelburg beschrijft het verloop van dit snelle handelen en Geert Jan Hahn geeft een indicatie hoeveel tijd het kost voordat het pakket in Oekraïne arriveert. Israël heeft alle voorbereidingen getroffen voor een inval in Rafa en wacht op toestemming van de regering. Bernard Hammelburg schijnt licht op het starre doorzetten van Israël. Geert Jan Hahn zet de risico's voor Israëls relatie met Europa uiteen. Hamas heeft een video vrijgegeven van één van de gijzelaars, die nog altijd vast worden gehouden in de Gazastrook. Bernard Hammelburg beschrijft wat dit mogelijk voor effect heeft op de druk op Netanyahu.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het VN-aanbevelingsrapport voor UNRWA is gepresenteerd. Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg bespreken de reacties en zetten uiteen wat in dat rapport van de voormalig Franse buitenlandminister Colonna staat, en wat niet. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op Amerika’s Ivy League elite-universiteiten zijn pro-Palestijnse demonstraties zo uit de hand gelopen, dat de politie ingrijpt. De situatie wordt grimmiger, en de razernij richt zich steeds meer op de Joodse studenten. Met zwaar antisemitische kreten als ‘genocide voor de Joden’ en ‘Joden, ga terug naar Polen.’ En een bizar gevolg: stevige averij voor Biden, en daarmee automatisch een stijgende koers voor Trump. Bizar, omdat de demonstranten allesbehalve Republikeinen zijn. Op Harvard ging het er hard aan toe, op Yale en New York University werden grote groepen gearresteerd, Columbia en NYU sloten de deuren voor studenten en zetten de colleges voor de rest van het schooljaar online voort. Het merendeel van de actievoerders ziet zichzelf als linkse Democraten, en verwijt Biden dat hij de banden met Israël niet verbreekt, of op z’n minst alle militaire hulp stopzet. De kennis over het Israëlisch-Palestijnse conflict is onder de demonstranten gering, de machtsverhoudingen in Israël, op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza snappen ze niet helemaal, maar de emotie is er niet minder om. Dat heeft veel te maken met het begrip ‘kolonist,’ wat ze associëren met dezelfde vorm van onderdrukking als zwarte Amerikanen hebben meegemaakt, en nog steeds meemaken. De Palestijn, met zijn donkere huid, is het slachtoffer van de kolonist. Die is Joods, en daarmee zijn alle Joden, wereldwijd, medeplichtig aan onderdrukking, massamoord en genocide. Voor feiten is geen ruimte, voor kennis is geen belangstelling. De razernij vliegt rond als een centrifuge. Trump profiteert Trump noemt het, met een van zijn stopwoordjes, een ‘disgrace,’ een schande. En voegt daaraan toe: ‘allemaal de schuld van Biden.’ Geen idee wat hij bedoelt. Is Bidens steun voor Israël fout? Nee, want daar is Trump juist vóór. Voor de activisten doet het er niet toe, de woorden ‘de schuld van Biden’ klinken goed. Dat wil niet zeggen dat de brigades van pro-Palestijnen en antisemieten op Trump gaan stemmen. Maar wel dat ze níet voor Biden gaan. Trump, een Netanyahu-man, verliest er geen stem door. Er is bijna geen grotere ironie denkbaar.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Veel analisten en experts worden steeds somberder over de vooruitzichten voor Oekraïne in de oorlog tegen Rusland. Militair historicus Christ Klep denkt daar echter anders over. Volgens hem overschatten we Rusland. 'Er is geen aanleiding om aan te nemen dat Rusland dit vol kan houden'. Hij is te gast bij Bernard Hammelburg. Luister ook | ‘Internationaal Gerechtshof heeft de standaard voor genocide heel hoog gelegd’ Klep denkt ook dat we de successen van Oekraïne niet genoeg op waarde schatten. 'Het lukt Rusland niet om Oekraïne te bezetten, en kijk naar wat er op de Zwarte Zee is gebeurd. Oekraïne houdt met relatief eenvoudige middelen stand.' De Westerse vrees voor een groter conflict met Rusland vindt Klep ook overdreven. Hij refereert aan admiraal Rob Bauer van de NAVO die de situatie van nu vergelijkt met de meidagen van 1940. 'Die parallel gaat niet op.' Europa-verslaggever Geert Jan Hahn kijkt naar de Europese top waar wordt gesproken over nieuwe wapenleveranties voor Oekraïne. Lees ook | EU staat volledig buitenspel in conflict Iran-Israël, 'strategie ontbreekt volkomen' Russisch koorddansen tussen Israël en Iran Rusland en Iran zijn de afgelopen jaren steeds hechter met elkaar geworden, maar de Russen hebben erg terughoudend gereageerd op de Iraanse aanval op Israël, want dat land is voor Rusland ook belangrijk. Die vriendschapsband met Iran gaat al ver terug maar is met de burgeroorlog in Syrië nieuw leven ingeblazen. In Israël spreekt één op de vijf mensen nog altijd Rusland, vanwege de roots die in dat land liggen. Te gast is oud-diplomaat en voormalig ambassadeur in o.a. Rusland en China Ron Keller. Luister ook | Amerika Podcast Van 'Sleepy Joe' naar 'Sleepy Don' | Postma in Amerika Voormalig president Trump moest zich deze week verantwoorden in de New Yorkse rechtbank. Hoewel hij altijd wijst naar het slechte voorkomen van president Biden lukte het hem deze week zelf niet om de ogen open te houden. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bernard Hammelburg bespreekt dat NAVO-chef Jens Stoltenberg wapensteun vindt aan Oekraïne belangrijker vindt dan de NAVO-norm. Hij geeft antwoord op de vragen: Waarom doet hij deze uitspraak? Wat betekent dit uiteindelijk voor Oekraïne? Ten slotte bespreekt Bernard Hammelburg de steunplannen van House Speaker Mike Johnson.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

‘Take the win,’ was het advies van Joe Biden aan Bibi Netanyahu, na de met succes afgeslagen massale Iraanse drone- en raketaanval op Israël. Het was een goed advies, overgenomen door de G-7 en talrijke andere wereldleiders. Iran kan wel net doen alsof het opzettelijk niet al te hard wilde toeslaan, maar de moellahs weten dondersgoed dat ze spijkerhard zijn vernederd. De ayatollah had geen kleren aan. De Gazaoorlog heeft geleid tot verdeeldheid. Ondanks de aanleiding, de grootste moordactie tegen Joden sinds de Holocaust, op 7 oktober, richt de woede van de wereld zich vooral op het Israëlische antwoord en het Palestijnse leed in Gaza. Dat heeft een golf van antisemitisme losgemaakt die griezelige vormen aanneemt, zoals de krankzinnige actie tegen zangeres Lenny Kuhr en de weigering van een Leids theater om Joodse artiesten toe te laten. Maar de confrontatie tussen Israël en Iran heeft niets met Palestijnen te maken. Iran ziet Israël vooral als een vijandelijk doel, dat deel uitmaakt van een grotere alliantie: de Golfstaten, Saoedi-Arabië en Jordanië, plus Israël en de VS. Allemaal aartsvijanden van Iran, net als de EU. De moord op een Iraanse dissident , in 2017 in Den Haag, was een van vele terroristische aanslagen waarbij Iran een visitekaartje achterliet. Volgens de Amerikaanse TV-zender NBC overweegt Israël komend weekend represailles uit te voeren op Iraanse doelen en stellingen van Hezbollah in Libanon en Syrië. Geen slim plan, op een moment waarop een groot deel van de wereld Iran veroordeelt. Dat is politieke thermiek waarop de Israëliërs prima kunnen drijven, en effectiever dan toe te geven aan de impuls om Iran een lesje te leren.  Netanyahu wrijft gemakkelijker zout in de Iraanse wonden door van de daken te schreeuwen dat Israël het land een ongelofelijke genadeklap heeft toegebracht, geholpen door Amerika, het VK, Frankrijk, Jordanië en Saoedi-Arabië, dan door zijn land in een nieuwe oorlog te storten. Wraak leidt tot een vendetta met Iran, en het is kortzichtig om aan te nemen dat Iran bij een volgende aanval op Israël opnieuw wordt verpletterd. Iran heeft nog een hoop in huis, zoals hypersonische kruisvluchtwapens en geavanceerde ballistische raketten. Laat het verder lopen - het was een goed advies van Joe Biden. ´Take the win.´See omnystudio.com/listener for privacy information.

De wereld kijkt met ingehouden adem naar Israël: hoe gaat de tegenreactie op de aanval van Iran eruit zien? Het Israëlische oorlogskabinet komt vandaag opnieuw bij elkaar. Dat en meer bespreken buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn met Bas van Werven in De Ochtendspits.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit is een extra uitzending van De Alliantie, de verzamelde buitenlandprogramma’s van BNR, in verband met de directe aanval van Iran op Israël in de nacht van zaterdag op zondag. Iran vuurde meer dan 300 drones en raketten af op Israël. Dat land heeft de aanval met behulp van zijn bondgenoten af kunnen slaan, maar dit is wel een nieuwe escalatie in het conflict in het Midden-Oosten. Hugo Reitsma praat je in deze podcast bij met experts van BNR en daarbuiten. Onder meer over de nacht die Israël heef beleefd. De wapens die Iran heeft ingezet en wat dit betekent voor de spanningen in de regio. Luister ook | 'Zorgen over Israëlische vergelding groter dan over luchtaanval Iran zelf' - Bernard Hammelburg, BNR's buitenlandcommentator. - Ralph Dekkers, BNR's Israël-correspondent. - Arend Jan Boekestijn, van Boekestijn & De Wijk. - Rob de Wijk, van Boekestijn & De Wijk. - Jan Postma, BNR's Amerika-correspondent. - Pieter Cobelens, oud-directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). - Tara Kenkhuis, BNR's Midden-Oosten-correspondent. Houd voor het laatste nieuws ook de BNR-site en de app in de gaten. Maandagochtend brengen Bas van Werven en Iwan Verrips je het laatste nieuws in Ochtendnieuws en De Ochtendspits. Luister ook | BNR De Wereld Luister ook | Boekestijn & De Wijk Luister ook | Amerika Podcast Luister ook | De Alliantie Luister ook | De StrateegSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De kritiek op het handelen van Israël en Gaza neemt steeds verder toe. Daardoor valt het begrip genocide steeds vaker. Geert-Jan Knoops, advocaat bij het Internationaal Strafhof in Den Haag en hoogleraar politiek van het internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam, legt uit dat genocide lastig aan te tonen is en dat je dat etiket nu niet op Gaza kan plakken. Daarnaast legt Knoops uit waarom genocide in andere voorbeelden wel of niet aangetoond kon worden en waarin andere begrippen uit het (oorlogs)recht, zoals oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, van elkaar verschillen. Luister ook | 'Europa is een keizer met bijzonder weinig kleren aan binnen de NAVO' Oekraïne onder vuur Oekraïne wordt de laatste dagen opnieuw zwaar bestookt door Rusland. Daarbij valt op dat de energievoorzieningen steeds vaker een doelwit zijn. Europa-verslaggever en maker van de Perstrojkast Geert Jan Hahn legt uit wat er op dit moment gebeurt en welke gevolgen die aanvallen voor ons kunnen hebben. Lees ook | Bezoek Cameron aan VS draait uit op deceptie Speaker Johnson moet iets met Oekraïne, maar wat? Het lot van Mike Johnson, de speaker van het Huis van Afgevaardigden, hangt aan een zijden draadje. Hij moet iets met de hulp aan Oekraïne, maar de hardliners binnen zijn eigen partij dreigen hem te laten vallen. Te gast is Amerikanist Koen Petersen. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit wat de argumenten van deze MAGA-Republicans zijn en dat pogingen uit Europa om Amerika over de brug te laten komen tot nu toe niet helpen. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Als Israël wordt aangevallen door Iran, dan zal de Amerikaanse toewijding aan Israël 'ijzersterk' zijn. De Amerikaanse president Joe Biden zei dat als volgt tijdens een persconferentie. Biden en verschillende Amerikaanse functionarissen zijn bang dat er binnen enkele dagen een 'aanzienlijke' aanval wordt uitgevoerd door Iran als wraak voor het Israëlische bombardement op het consulaire gebouw in Damascus. Dat meldt Bloomberg. Je hoort Europa-verslaggever Geert Jan Hahn en buitenlandcommentator Bernard Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de terugtrekking door Israël uit Khan Junis is de oorlog in Gaza, op enkele incidenten na, gestopt. Of in elk geval even stilgevallen – voor het eerst sinds die ene week in november, waarin een groep gijzelaars werd uitgewisseld tegen Palestijnse gevangenen. Iedereen houdt de adem in. Begint Israël alsnog een offensief in Rafah, of bezwijkt Netanyahu onder de enorme westerse druk om dat vooral niet te doen? En slagen de onderhandelaars erin de gevechtspauze op te rekken tot een bestand?   Minder internationale aandacht is er voor de schermutselingen langs de Israëlisch-Libanese grens. Sinds de inval door Hamas in Israël op 7 oktober, heeft Hezbollah aanvallen met raketten gestaag opgevoerd, wat leidt tot meer Israëlische represailles en bombardementen van lanceerinrichtingen. Het arsenaal van Hezbollah bedraagt naar schatting 150.000 raketten, van een veel geavanceerder type dan die van Hamas in Gaza en met een actieradius tot in het zuiden van Israël. Zo’n 80.000 Israëliërs uit de grensstreek zijn geëvacueerd, militaire verloven zijn ingetrokken.   De oorlog tussen Israël en Gaza gaat wereldwijd gepaard met grote emoties, die inmiddels hebben geleid tot een explosie van Jodenhaat. De Israëlisch-Palestijnse kwestie houdt geen direct geopolitiek gevaar in, hoewel de Houthi’s in Jemen vinden van wél. Het conflict met Hezbollah heeft daarentegen niets met Palestijnen te maken, maar is voor de westerse wereld veel gevaarlijker. Hezbollah, een marionet van Iran, maakt een confrontatie met Iran waarschijnlijker. De Amerikanen oefenen achter de schermen enorme druk uit op Iran om het niet zover te laten komen. Tot nu toe denken de inlichtingendiensten dat Iran niet uit is op een oorlog met Israël, en al zeker niet met Amerika. Het Israëlische bombardement van het Iraanse consulaire terrein in Damascus, waarbij onder meer een generaal van de Revolutionaire Gardes om het leven kwam, moest dienen als een waarschuwing, maar Iran zint op wraak. Die kan komen door een aanval op een Israëlische of Amerikaanse ambassade ergens in de wereld. Maar ook door het geheime transport van massa’s Iraanse wapens naar de Westelijke Jordaanoever, van waaruit een aanval op Israël zou kunnen worden ingezet. Westerse inlichtingendiensten weten dat de dreiging uit Iran groot en acuut is, vooral ook door de kongsi met Rusland en Syrië. Het is de hoogste tijd dat regeringen en parlementen met plannen komen om die die dreiging het hoofd te bieden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De NAVO viert haar 75-jarig bestaan. 75 jaar waarin binnen het bondgenootschap sprake is geweest van vrede en vrijheid. Toch zijn we ons nu voor het eerst sinds de Koude Oorlog weer bewust van het gevaar van oorlog. En hoewel Europa zijn defensie weer aan het optuigen is zal het nog lang duren voor we op het juiste niveau zitten. 'Europa is een keizer met bijzonder weinig kleren aan', zegt voormalig NAVO-secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer. De Hoop Scheffer is positief over het plan van de huidige secretaris-generaal Jens Stoltenberg om een fonds van 100 miljard op te tuigen voor Oekraïnesteun. Vanuit zijn eigen rol legt hij uit wat de secretaris-generaal wel of niet kan doen. Verder denkt De Hoop Scheffer dat Mark Rutte binnenkort wel degelijk gekozen zal worden als opvolger van Stoltenberg. Luister ook | 'De mediaoorlog is ruim en breed gewonnen door Hamas' Oplossing oorlog in Gaza verder weg Met de aanval op hulpverleners in Gaza die daarbij om het leven zijn gekomen is een oplossing voor het conflict weer een stukje verder weggedreven. Daar komt de Israëlische aanval op de Iraanse ambassade in Syrië nog eens bovenop. Caspar Veldkamp, buitenlandwoordvoerder in de Tweede Kamer voor Nieuw Sociaal Contract, maakt zich hier ernstige zorgen om. Luister ook | Amerika Podcast Abortus vs migratie | Postma in Amerika De campagne in de Verenigde Staten staat deze week vooral in het teken van abortus versus migratie. Biden valt Trump aan op zijn abortusplannen. Trump reageert daarop door de situatie met immigranten aan te kaarten. Amerika-correspondent Jan Postma laat de spotjes horen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense stad Charkiv is vannacht opgeschrikt door een 'double tap-aanval'. Verder is Geert Jan Hahn net teruggekeerd van de NAVO-top in Brussel waar het plan van Jens Stoltenberg voor een fonds van 100 miljard werd gepresenteerd. En het lot van House speaker Mike Johnson hangt vanwege Oekraïne aan een zijden draadje. Dat en meer bespreken buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn in Hahn & Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Terwijl het Amerikaanse Congres kibbelt over de budgettaire financiering van militaire steun aan Israël, blijkt de regering-Biden de leverantie van bommen, munitie, kleine wapens en gevechtsvliegtuigen gewoon door te zetten. Je kunt het trucs noemen, maar het is ook een kwestie van Amerikaans eigenbelang. Enkele van de trucs. De regering levert momenteel 2.300 zware bommen en 25 nieuwe F-35 gevechtsvliegtuigen. Alleen die jachttoestellen zijn al 2,5 miljard dollar waard. Hoe dat kan? De levering van de F-35’s was al in 2008 goedgekeurd, dus staat het Congres er nu buiten. De leverantie van bommen en andere munitie valt volgens Biden onder de verdragsvoorwaarden met Israël waaraan de VS moeten voldoen. Dat verdrag overtroeft volgens de regering-Biden de vraag of bij het gebruik van de wapens door Israël het oorlogsrecht wordt geschonden. De levering van 14.000 tankgranaten ter waarde van 100 miljoen, en 320 miljoen aan precisiebommen viel onder ‘emergency autoriteit’ en bleven daarmee eveneens buiten parlementaire controle. Wat zich volledig aan parlementaire controle onttrekt zijn leveringen met een waarde van minder dan 25 miljoen dollar, en soms tot 100 miljoen. Op deze wijze heeft Amerika sinds het uitbreken van de oorlog al meer dan 100 leveranties gedaan, waaronder de bommen. Bijdehand trucje van Biden? Nee, ook zijn voorganger Trump maakte gebruik van deze ruimte in de wet door 4.221 keer ‘onder de radar’ voor in totaal 11 miljard dollar wapens te leveren aan Saoedi-Arabië en de Emiraten. De verdragsrelatie tussen de VS en Israël is inderdaad heel hecht. In het vredesverdrag tussen Israël en Egypte, uit 1978, is voor beide landen een garantie opgenomen van zo’n 3 miljard per jaar voor de aanschaf van wapens. Onder Ronald Reagan, begin jaren ’80, werd de relatie gepromoveerd tot een omvangrijk defensieverdrag, door achtereenvolgende presidenten voortdurend uitgebreid, bijvoorbeeld met het geavanceerde ‘iron dome’ systeem, waarvoor Amerika de raketten levert. Onder de Amerikaanse wet is Israël een ‘primaire niet-NAVO bondgenoot.’ Sinds 1992 heeft Amerika Israël onder het ‘Extra Defensie Goederen’ programma voor 6,6 miljard dollar aanvullend materiaal geleverd, deels via opslag bij Europese bondgenoten. Dat alles werpt een bijzonder licht op het vonnis van een Nederlands gerechtshof om de levering van reserveonderdelen voor de F-35 vanuit Nederland aan Israël te verbieden. Op het totaal maakt het niets uit, want er zijn voldoende onderdelen in andere landen en in de VS zelf. Maar het roept de vraag op wat Nederland er eigenlijk mee te maken heeft. Amerikaanse onderdelen in een Amerikaanse opslagplaats, die toevallig in Nederland ligt. De zaak ligt nu bij de Hoge Raad. Wat weegt zwaarder, de vooralsnog onbewezen stelling dat Israël het oorlogsrecht schendt, of de overeenkomst met de VS? Gokje wagen? De leveranties uit Nederland worden hervat.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke dinsdag- en donderdagochtend werpen Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg een blik op de wereld. Het gaat niet alleen over de laatste ontwikkelingen op militair en diplomatiek gebied in Oekraïne, Rusland en Europa maar ook over de volatiele situatie in het Midden-Oosten. Ook het conflict tussen Israël en Hamas heeft een grote impact op ons continent én mogelijk op de Russische oorlog in Oekraïne. Hahn en Hammelburg bespreken de geopolitieke agenda van deze week. De agenda van deze week staat in het teken van het 75 jarige jubileum van de NAVO, de nijpende situatie waar Oekraïne in zit en een bijeenkomst van ministers van buitenlandse zaken. Geert Jan Hahn speculeert over de mogelijk nieuwe positie van Mark Rutte als secretaris-generaal van de NAVO. Verder bespreekt Geert Jan de stand van zaken aangaande artilleriegranaten die Oekraïne van Tsjechië zou ontvangen deze maand. Bernard Hammelburg vertelt waarom hij niet positief gestemd is over hoe de situatie in het Midden-Oosten zich ontwikkeld. Ook bespreekt Hammelburg de kans dat deze maand Amerikaanse steun geregeld wordt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel de VN-Veiligheidsraad zich heeft uitgesproken voor een onmiddellijk staakt-het-vuren in Gaza gaat de oorlog gewoon door. Vanuit Israël, maar ook door Hamas. De aandacht is eigenlijk volledig gericht op Israël. Volgens Arabist Jan Jaap de Ruiter heeft Hamas de mediaoorlog al lang gewonnen. Luister ook | 'Verband tussen oorlogen in Oekraïne en Gaza wordt niet begrepen' Volgens De Ruiter komt dit voornamelijk door het slecht doordachte optreden van Israël in Gaza. 'De honger en de verwoestingen in Gaza zijn vreselijk. Dat kan Hamas gebruiken om te laten zien: zie je wat ze doen?' Tegelijkertijd benadrukt De Ruiter dat we ons niet blind moeten staren en ook naar Hamas moeten kijken. Luister ook | Europese Commissie wil gesprekken Bosnië beginnen Bosnië-Herzegovina bij de EU: willen we dat wel? De EU gaat toetredingsgespreken voeren met Bosnië-Herzegovina over het lidmaatschap van de Europese Unie. Volgens Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft Bosnië grote stappen gezet in het afgelopen jaar. Toch blijft het land intens verdeeld in verschillende deelrepublieken en etniciteiten. Waarom willen we Bosnië er zo graag bij? Te gast is PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten uit de S&D-fractie. Luister ook | Amerika Podcast Bijbelverkoper Trump | Postma in Amerika Donald Trump heeft iets nieuws bedacht voor zijn campagne. Hij verkoopt bijbels. Maar of Trump ook echt een bijbelkenner is valt te betwijfelen. Dat en meer over de campagnes voor de presidentsverkiezingen hoor je van Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de resolutie in de VN-Veiligheidsraad reageerde premier Netanyahu woedend, maar nu wil hij toch weer praten met de Amerikanen. Eerder deze week trok Netanyahu de delegatie nog terug die over Rafah zou praten. Volgens buitenlandcommentator Bernard Hammelburg heeft Netanyahu ontzettend 'op zijn falie' gekregen van de Amerikanen. Tegelijkertijd blijft het onrustig rond Rafah en kentert het sentiment in de VS. Ook heeft Bernard Hammelburg aandacht voor de situatie in het noorden, want ook daar is het onrustig met Hezbollah.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Alle sussende diplomatieke prietpraat ten spijt, heeft Joe Biden Bibi Netanyahu een stevige oorvijg gegeven. Door geen veto uit te spreken tegen een resolutie van de Veiligheidsraad die een wapenstilstand in de Gaza-oorlog decreteert, heeft Amerika afscheid genomen van de geconditioneerde reflex om Israël als vanzelfsprekend te beschermen. Netanyahu’s woede-uitbarsting die daarop volgde, maakt zijn positie alleen maar kwetsbaarder. Het was vooral een kortzichtige reactie. Hij verbood een delegatie die in Washington een voorgenomen offensief tegen Rafah zou bespreken, Israël te verlaten. Amerikaanse militaire deskundigen zouden een plan voorleggen dat het voor Israël mogelijk maakt specifieke doelen in Rafah te treffen, maar de burgerbevolking zoveel mogelijk te sparen. Of dat plan een illusie was of echt uitvoerbaar deed er niet toe – het was een Amerikaans signaal dat het een Rafah-offensief niet compleet wilde afwijzen, als laatste in de hele wereld. Door dat signaal in een aanval van woede te negeren, brengt Netanyahu zijn land volledig in isolement. Het belangrijkste onderwerp voor de Israëlische bevolking, het lot van de gijzelaars, is ondergeschikt gemaakt. De consequenties zijn nog niet te overzien. Dat Amerika zou stoppen met wapenleveranties is wensdenken van de vijanden van Israël. De VS bewapenen Israël niet uit liefdadigheid, maar uit eigenbelang. De twee landen hebben als sinds de jaren ’80 een veiligheidsverdrag, dat niet allen voorziet in bewapening, maar ook in de samenwerking tussen de geheime diensten. Voor de Amerikanen is dat onontbeerlijk, want de Israëliërs weten tot in de details wat zich in de hele regio afspeelt, vooral in Iran. Maar politiek en diplomatiek isolement zou rampzalig voor Israël zijn. De draai van Biden heeft veel te maken met de Amerikaanse verkiezingen, en de druk binnen zijn eigen partij om Israël uit te sluiten ten gunste van de Palestijnen. De pro-Israëlische kiezer die overweegt om dan maar over te stappen op de Republikeinse partij, kwam voor een totaal onverwachte verrassing. Ook Donald Trump  vindt dat Israël zich isoleert en zo snel mogelijk ‘met de oorlog moet stoppen.’ Hij zei dat, opmerkelijk genoeg, in een interview met een Israëlische pro-Netanyahu krant. Daarmee is de Amerikaanse kentering duidelijk en compleet. Het is niet de eerste keer dat de relatie tussen de VS en Israël slecht was. Tussen 1948 en 1968 gold er een volledig Amerikaans wapenembargo tegen Israël. In 1956, tijdens de Suez-oorlog met Egypte, wilde president Eisenhower de betrekkingen verbreken, in 1991 blokkeerde George Bush Sr. een kredietgarantie van 10 miljard dollar aan Israël vanwege – jawel – het nederzettingenbeleid. Voor Netanyahu moet het duidelijk zijn: het wordt buigen of barsten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bernard Hammelburg bespreekt het conflict tussen Israël en de Verenigde Staten, waarbij de Amerikaanse veiligheidsadviseur John Kirby ontkent dat het Amerikaanse standpunt is veranderd. Israël reageerde verontwaardigd nadat de VS zich onthield van stemming in de VN Veiligheidsraad, wat leidde tot een aangenomen resolutie voor een onmiddellijk staakt-het-vuren. Hammelburg benadrukt dat de resolutie bindend is en dat de reacties van Israël en de VS spanningen kunnen veroorzaken tussen Biden en Netanyahu. Hij bespreekt ook interne Amerikaanse politieke druk en de mogelijke gevolgen van het al dan niet uitvoeren van de resolutie door Israël. Daarnaast benadrukt hij het belang van diplomatieke verschuivingen en onderhandelingen voor een langdurige oplossing.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit is een extra Alliantie, n.a.v. de aanslag op de Crocus City Hall in Moskou.  20 uur na de aanslag, buigen onze buitenlandcommentatoren zich over de belangrijkste vraag op dit moment, wat ontketent deze aanslag?  Gaat Oekraïne de wraak van Poetin voelen? IS eiste de aanslag vrijwel direct op, en de 4 schutters zijn volgens de Russische autoriteiten opgepakt. Evenals een aantal handlangers. Vanmiddag sprak de Russische president Poetin de Russen toe via een opgenomen tvspeech. Maar geen woord over IS. Hij hint enkel op betrokkenheid van Oekraïne. Correspondent Joost Bosman praat ons vanuit Moskou bij over de laatste stand van zaken, hij heeft de hele nacht bij de Crocus City Hall gestaan. Het dodental staat inmiddels op 133, en er liggen nog ruim honderd gewonden in het ziekenhuis. Inmiddels is het dak ingestort van de concertzaal. Reddingswerkers zijn nog steeds bezig lichamen te bergen. Grote vraag voor onze buitenlandexperts, 20 uur na de aanslag, wat heeft dit voor gevolgen? De geopolitieke kopstukken van BNR, onder leiding van Hugo Reitsma. Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Floris Akkerman, Oost-Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Joost Bosman, Correspondent BNR vanuit Moskou Luister ook | De Oostflank - Europa's grens onder hoogspanningSee omnystudio.com/listener for privacy information.

'We vechten tegen een as van het kwaad', zegt voormalig VN-vredesgezant voor het Midden-Oosten en oud-ambassadeur in Oekraïne Robert Serry, over zowel de oorlog in Gaza als in Oekraïne. 'Het is heel duidelijk dat Rusland, Iran en de proxy's van Iran samenwerken. Daarom is het zo belangrijk dat deze oorlogen niet worden beëindigd op een manier waarop wij de verliezende partij worden.' Luister ook | 'Rafah is de rode lijn' De houding van het Amerikaanse Congres baart Serry zorgen. 'Ik begin te vrezen dat de Amerikaanse hulp voor Oekraïne er niet meer komt. Dan sluit ik niet meer uit dat het Oekraïense front deze zomer instort.' Lees ook | Miljarden voor wederopbouw Oekraïne, bijna niks voor Nederlands bedrijfsleven Europese top over onder meer defensiesamenwerking De agenda van de Europese top puilt uit. Defensiesamenwerking in Europa is één van de belangrijkste punten met het oog op de afschrikking van Rusland en de hulp aan Oekraïne. Bernard Hammelburg praat met de Belgische luitenant-generaal Marc Thys, verbonden aan het Egmond Instituut over de verschillen binnen Europa en hoe die overbrugt kunnen worden. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn is live vanaf de top. Luister ook | #224 Blijf met je poten van Trump Tower af! Postma in Amerika | Echt een bloedbad Trump? In Amerika was deze week veel te doen over het 'bloedbad' waar Donald Trump het over had. Maar dreigt dat letterlijk bij een eventuele uitverkiezing van Donald Trump als president van de Verenigde Staten? Amerika-correspondent Jan Postma dook erin en ontdekte dat de vork net iets anders in de steel zit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke dinsdag- en donderdagochtend werpen Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg een blik op de wereld. Het gaat niet alleen over de laatste ontwikkelingen op militair en diplomatiek gebied in Oekraïne, Rusland en Europa maar ook over de volatiele situatie in het Midden-Oosten. Ook het conflict tussen Israël en Hamas heeft een grote impact op ons continent én mogelijk op de Russische oorlog in Oekraïne. Hahn en Hammelburg bespreken recente events in Oekraïne en Israël. In Oekraïne zijn er raketaanvallen door de Russen op Kiev geweest, met materiële schade en gewonden als gevolg. Nederland heeft toezeggingen gedaan voor militaire steun aan Oekraïne, waaronder de aankoop van munitie en drones. In Israël is er spanning vanwege aanvallen in Gaza, waarbij de EU een oproep tot een staakt-het-vuren overweegt. Netanyahu lijkt echter vastbesloten om actie te ondernemen. Westerse partners overwegen druk uit te oefenen op Israël door wapenleveringen te bevriezen. De discussie in Europa over deze kwestie wordt verwacht. De situatie in beide regio's blijft complex en vol spanning.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Poetin de Russische verkiezingen zou winnen stond al vast toen hij de vorige verkiezingen won. Maar de Noord-Koreaanse uitslag verbaasde vriend en vijand: 87,5 procent van de stemmen neemt het laatste sprankje hoop op iets van democratie weg. Wellicht was dat de inspiratie voor Donald Trump, die met hel en verdoemenis dreigt als hij niet wordt gekozen. Om precies te zijn: Trump voorspelde een ‘bloedbad’ in zijn land als hij niet wordt gekozen. De Amerikaanse verkiezingsrace was bepaald al niet subtiel, maar het richten van een verbaal machinegeweer op je eigen volk neemt alweer een stukje hoop weg dat de democratie in Amerika ongeschonden langs 5 november komt. ‘Bloedbad’ Donald zuiverde de afgelopen weken ook het bestuur van de Republikeinse partij. Zijn schoondochter is nu medevoorzitter van het dagelijks bestuur, en alle bestuurders die niet hardop zeggen dat de verkiezingen in 2020 waren vervalst zijn vervangen door gelovigen. Dat ze er een sektarische vereniging van maken, geleid door hun profeet, is hun eigen keus. Maar het bestuur van deze politieke sekte neemt in principe Trumps advocatenkosten, boetes en smartengeldbetalingen voor zijn rekening. Daar is stilletjes best wat gemopper over, want voor steun aan kandidaten voor het Huis van Afgevaardigden en de Senaat is de kas leeg. Nu kun je zeggen: Trump heeft nog niet gewonnen, en de democratische spelregels worden nog redelijk toegepast. Maar zijn kans is vooralsnog groter dan die van Biden, en er is alle reden tot bezorgdheid. In Poetins geval ligt dat anders, want dat hij nog zes jaar aanblijft was een gegeven. Serieuze oppositiekandidaten zijn systematisch afgebrand, opgesloten of vermoord. Hij had van tevoren gedecreteerd dat de opkomst en zijn overwinning beide tachtig procent moesten zijn.  Op de staatstelevisie zagen we een toneelstukje: vlijtige medewerkers op stembureaus die biljetten telden, met indrukwekkende monitors en commentaren. Net echt. De sfeer zat er kennelijk goed in, wat leidde tot de Noord-Koreaanse uitslag van 87,5 procent. Dat zou Trump ook wel willen. Steve Rosenberg, de eminente Ruslandcorrespondent van de BBC, schrijft dat die idioot, opgepoetst-hoge uitslag vooral is bedoeld voor binnenlands gebruik. Poetin kan zich beroepen op steun van zijn volk bij de verdere opmars naar autocratie of dictatuur, het militariseren van de samenleving en voortzetting van de oorlog met Oekraïne. Als Trump in de VS wint, is de kans op hulp aan Oekraïne verkeken. Dan gaat die bij elkaar gelogen uitslag van 87,5 procent voor ‘Kim Jong’ Poetin ook over ons.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke dinsdag- en donderdagochtend werpen Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg een blik op de wereld. Het gaat niet alleen over de laatste ontwikkelingen op militair en diplomatiek gebied in Oekraïne, Rusland en Europa maar ook over de volatiele situatie in het Midden-Oosten. Ook het conflict tussen Israël en Hamas heeft een grote impact op ons continent én mogelijk op de Russische oorlog in Oekraïne. Hahn en Hammelburg bespreken de recente diplomatieke ontwikkelingen in het Midden-Oosten, met specifieke aandacht voor gesprekken tussen Amerikaanse en Israëlische functionarissen over de Gazastrook. Ze praten over de communicatie tussen Biden en Netanyahu, waarbij Netanyahu voor het eerst sinds februari met Biden heeft gesproken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De ramadan begon deze week, maar de gehoopte wapenstilstand tussen Israël en Hamas is nog niet bereikt. Er zijn ook nog steeds grote zorgen over een mogelijk Israëlisch grondoffensief in Rafah. Premier Rutte was deze week in Israël om Nethanyahu onder druk te zetten dat vooral niet te doen. Te gast is Han ten Broeke, directeur politieke zaken bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.  Luister ook | Super Tuesday was wél spannend Geert Wilders wordt geen premier terwijl zijn partij wel de grootste is. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn keek hoe dat in andere Europese landen gaat. Zo is de Belgische premier Alexander de Croo afkomstig van de achtste partij van het land. Kan in Nederland een CDA'er dan in het torentje kan komen? Luister ook | Dossier Europa Russische verkiezingen  Het resultaat staat al vast, maar toch kunnen de Russen dit weekend naar de stembus. Van een oppositie is niets meer over, en het moet wel héél raar lopen, wil Poetin niet nog zes jaar aan de macht blijven. Waar we dan wel op moeten letten deze verkiezingen vraagt Bernard Hammelburg aan Joost Bosman, correspondent in Moskou. Luister ook | Amerika Podcast  De campagne is nu echt losgebarsten | Postma in Amerika  Sinds dinsdag zijn er officieel twee presidentskandidaten in Amerika. En dus kan het moddergooien naar elkaar beginnen. De leeftijd van Trump en Biden staan centraal en ook de versprekingen van beiden komen uitgebreid aan bod. Biden verspreekt zich vaak, maar de vier jaar jongere Trump toch ook. Waarom komt hij daar makkelijker mee weg? See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft in gesprek met de Franse tv-zender BFMTV gezegd dat Franse jongemannen niet zullen overlijden in zijn land, een reactie op de eventuele 'boots on the ground'. Daarnaast bespreken buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europaverslaggever Geert Jan Hahn de situatie in Gaza nu de Ramadan van start is gegaan.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In het Kremlin moet zo langzamerhand een uitbundige feestvreugde heersen. Mocht Vladimir Poetin zich zorgen maken over de westerse hulp aan Oekraïne, dan moet het hem duidelijk zijn dat daarvoor steeds minder reden is. Hij heeft daar geen spionnen voor nodig, want het staat gewoon met vette koppen in de media, keurig met de bronnen erbij. In een interview met de Zwitserse televisie riep de paus Oekraïne op de witte vlag te hijsen. Westerse politici en commentatoren vielen over elkaar heen met verwijten, want hij zei geen woord over Russische agressie en legt de verantwoordelijkheid voor vrede bij Oekraïne. Goed gedaan, uwe heiligheid, denkt Poetin. In Mar a Lago ontving Donald Trump de enige Europese politicus die hij serieus neemt, Viktor Orbán. Prachtige mis en scene, dictators onder elkaar, een soort Napoleon in gesprek met de tsaar. Orbán sprak er zijn vreugde over uit dat Trump hem ervan had verzekerd dat onder zijn regime Oekraïne op geen cent steun hoefde te rekenen. Wat trouwens onder de zittende president, Biden, ook steeds dubieuzer begint te worden. Opnieuw kwam het Congres, na een loopgravenoorlog van weken, met een tijdelijke begroting waarin geen hulp aan Oekraïne staat. De New York Times dook in de voortgang van de levering van F-16's aan Oekraïne. Die voortgang is er dus niet. Op de trainingsbasis in Roemenië staan een paar toestellen klaar, maar er zijn nauwelijks Oekraïense piloten en mecaniciens. In Denemarken wordt een groepje Oekraïners getraind, maar de barrière is de taal. Alle besturings- en onderhoudshandleidingen zijn in het Engels, en dat zijn de Oekraïense aspiranten en kandidaten niet machtig. Die ploegen zijn Russische MIG's gewend, en Russische instructies kunnen ze wél lezen. Klinkt allemaal heel kinderachtig, maar het is een keihard feit, en van de 45 F-16's die aan Oekraïne zijn toegezegd, zouden er op dit moment hooguit vier tot zes kunnen vliegen. Nederland houdt zijn toegezegde 24 toestellen vast totdat goed opgeleide Oekraïners ermee kunnen werken. Allemaal complicaties en hindernissen die de westerse steun voor Oekraïne, financieel, politiek en materieel, in een ander daglicht zetten. Voor Poetin is het allemaal uitstekend nieuws. En het staat gewoon in de westerse media die hij simpelweg kan meekijken. Het Kremlin heeft vast een schotelantennetje en internet.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Amerika was het afgelopen dinsdag Super Tuesday – de belangrijkste dag in de Amerikaanse voorverkiezingen. Donald Trump en Joe Biden kwamen als grote winnaars uit de bus. De enige die nog een rolletje speelde, Nikki Haley, is uit de race gestapt.  Niet spannend? Wel hoor! Zegt Amerika-kenner Koen Petersen, schrijver van een nieuwe uitgave van zijn boek Einddoel Witte Huis. Luister ook | Boots on the ground? 'Eenheid is onze grootste kracht' Europa-verslaggever Geert Jan Hahn volgt in Den Haag rondetafelsessies over Europa. Tweede Kamerleden krijgen er inzichten van binnenlandse en buitenlandse experts op het gebied van militaire dreiging. De Kamerleden werken aan scenario's; wat moet er gebeuren als Rusland Nederland binnenvalt?  Luister ook | De Oostflank Verdediging Nederland  Nederland is onvoldoende voorbereid op een oorlogssituatie – en dat moet snel anders, vind voormalig MIVD-baas Pieter Cobelens. Hij schreef er een stuk over, samen met commodore buiten dienst Tom de Bok. Moeten we ons nou écht voorbereiden op oorlog en schuilkelders bouwen? Ook het Europese plan voor de defensie-industrie komt ter sprake.  Luister ook | Amerika Podcast AI in de Campage | Postma in Amerika Nikki Haley stapte uit de race. Daarmee is de campagne voor de 'general election' in november ook begonnen. De campagnes van Trump en Biden reageerden heel verschillend op het opgeven van Haley, ziet correspondent Jan Postma. En wat doet de al dertig jaar overleden Trump senior in die campagne? See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de Gazaoorlog blijft het onvermijdelijke en noodzakelijke staak-het-vuren uit door koppigheid van weerskanten. Hamas wil eerst een toezegging voor een gevechtspauze, Israël eist eerst een namenlijst van de 40 oude, zieke en vrouwelijke gijzelaars die als eersten zouden worden uitgeleverd. De hoop van de bemiddelaars, voornamelijk Egypte, Qatar en de VS, is dat ze er vóór de Ramadan uitkomen, die dit weekend begint. Te midden van de voortrazende strijd en de diplomatieke uitputtingsslag, is er in elk geval meer klaarheid gekomen over het seksuele geweld dat zich op 7 oktober heeft afgespeeld, en voor gegijzelde vrouwen nog steeds voortduurt. Belangrijk, want de onthullingen daarover waren zo gruwelijk dat velen de verhalen simpelweg niet geloofden, of afdeden als Israëlische propaganda. Een onthullend onderzoek door de New York Times van enige weken geleden beschreef de meest barbaarse vormen van verkrachting van levende en dode vrouwen, marteling en moord, maar ook dat werd door critici afgedaan als politiek gemotiveerde fake, vooral op de sociale media. Een onderzoeksteam van de VN, onder leiding van speciaal gezant voor seksmisdrijven, Pramila Patten, bekeek meer dan vijf duizend foto’s en vijftig uur aan video-opnames en kwam tot drie conclusies: de beschuldigingen waren goeddeels terecht, de massaverkrachtingen en verminking gaan onder gijzelaars in Gaza nog steeds door, maar ook dat Palestijnen in Israëlische gevangenschap doelwit zijn van ernstige vormen van aanranding en vernedering. Er zijn in Israël vrouwen die hun mishandelingen op 7 oktober hebben overleefd, maar die zijn er emotioneel zo ernstig aan toe dat de commissie afzag van pogingen om met ze te spreken. Het is trouwens een voorlopig onderzoek, gebaseerd op informatie, maar forensisch onderzoek moet nog volgen. Er komt ongetwijfeld ook een VN-onderzoek naar de Israëlische wraak, de ongekende ravage in Gaza en het aantal Palestijnse slachtoffers. De conclusies zullen niet mals zijn. Maar in elk geval krijgen de ontkenners van het drama van 7 oktober een verdiende tik op de vingers. Verzonnen door de Israëlische propagandamachine? Je zou bijna zeggen: was het maar waar.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tsjechië wil 800.000 artilleriegranaten op korte termijn aan Oekraïne  leveren, maar heeft het geld hiervoor nog niet bij elkaar. Naar verwachting zal de Franse president Emmanuel Macron vandaag in Tsjechië aankondigen ook mee te betalen. Als dat gebeurt, zal er inmiddels in totaal een kleine 2 miljard euro beschikbaar gesteld zijn om voor de artilleriegranaten te betalen, zegt Europaverslaggever Geert Jan Hahn. Oekraïne zou daar naar eigen zeggen vier maanden mee vooruit kunnen.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Franse president Macron baarde opzien door Westerse troepen - 'boots on the ground' - niet langer uit te sluiten als blijkt dat dat in de toekomst noodzakelijk is. Bondskanselier Scholz reageerde hier fel op en wil de Taurusraketten niet leveren. Europarlementariër Bart Groothuis (VVD) maakt zich boos over deze verdeeldheid in Europa. En vindt de opmerkingen niet slim. 'Wat ons bindt is die eenheid, dat is onze grootste kracht.' Luister ook | Bert Koenders (AIV): 'Europa, let op uw zaak!' Europa-verslaggever Geert Jan Hahn peilde de stemming in Brussel en zag ook veel bijval voor Macron en dat het mogelijk ruimte over kan laten in de toekomst voor als er een eventueel staakt-het-vuren wordt afgekondigd. Groothuis zelf houdt zich op dit moment ook bezig met de bescherming van Europa tegen dreigingen van buiten, met name gericht vanuit China, Iran en Rusland. Hij ziet dat Amerika binnenkort ook met exportcontroles in de quantum- en biotechnologie gaat komen. Sectoren waar in Europa juist Nederland in uitblinkt. Twee jaar noodhulp aan Oekraïne In de twee jaar die de oorlog in Oekraïne duurt heeft ondernemer Jeroen Ketting het land zien veranderen. Het optimisme is langzaamaan verdwenen en de verschillen tussen oost en west worden weer zichtbaarder. Ketting lanceerde twee jaar geleden de hulpactie Lifeline Ukraine die inmiddels meer dan 9 miljoen euro aan hulp heeft kunnen bieden en nog steeds volop doorgaat. Luister ook | Amerika Podcast Biden hoeft geen cognitieve test | Postma in Amerika President Biden heeft zijn jaarlijkse check up weer gehad, maar opvallend: hij hoefde geen cognitieve test te doen. Het Witte Huis reageerde dat het presidentschap iedere dag al een cognitieve test is voor Biden, legt Amerika-correspondent Jan Postma uit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense krijgsmacht claimt tien Russische vliegtuigen in tien dagen te hebben neergehaald; hoe hebben ze dit bereikt? Zelensky is weer op pad om te spreken met de internationale gemeenschap en sprak Erdoğan, morgen komt Lavrov daar aan. Hoe is het met de Arabische verhoudingen ten opzichte van het conflict? En zijn de berichten uit Transnistrië reden tot zorgen over de situatie in Moldavië? Vandaag spreekt Putin het Russische volk toe, Bernard blikt vooruit.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als Joe Biden gelijk krijgt, begint volgende week een gevechtspauze van zes weken tussen Israël en Hamas. Veertig gijzelaars, vrouwen, jongeren, bejaarden en zieken, worden uitgeleverd, in ruil voor 300 Palestijnse gevangenen. Ruim vóór de ramadan, door beide kanten gezien als een logische periode om de wapens neer te leggen. Het is goed nieuws, maar vooralsnog verre van een oplossing. Beide partijen verpersoonlijken de oorlog enorm. Israël maakt jacht op Hamasleider  en het brein achter 7 oktober, Yehija Sinwar, die waarschijnlijk ergens in het honderden kilometers lange tunnelcomplex in zuid-Gaza zit, afgeschermd door een schild van gijzelaars. De kans om hem, dood of levend, op te pikken is gering, en de vraag is wat het zou uitmaken. Niet veel, denken westerse strategische experts. Heel veel, denken de Israëliërs, het zou een doodklap voor Hamas zijn. Het is een belangrijke reden waarom Israël vasthoudt aan een offensief in Rafah, tot ergernis van Amerika en andere bondgenoten. Voor Hamas is het een argument om gijzelaars vast te houden. Hamas eist dat de vrijgelaten Palestijnse gevangenen niet alleen vrouwen en teenagers zijn, maar ook prominente persoonlijkheden die veroordeeld zijn wegens zware misdaden en dus in Israëlische ogen terroristen zijn. Om die vrij te laten is voor de Israëliërs een gruwelijk offer, terwijl ze tegelijkertijd vinden dat geen moeite te groot is om de gijzelaars vrij te krijgen. Het is een duivels dilemma. Metafoor is Marwan Barghouti, bijgenaamd de Palestijnse Mandela. Hij zit al ruim twintig jaar in de gevangenis wegens massamoord, als oprichter van de al-Aqsa brigades, die reeksen aanslagen op bussen, hotels en restaurants hebben uitgevoerd. Maar hij erkent Israël, spreekt vloeiend Hebreeuws en Engels, heeft inmiddels gestudeerd, is voor de tweestaten-oplossing en wordt zowel op de Westelijke Jordaanoever als in Gaza de hemel in geprezen. Ook het corrupte, disfunctionele Fatach en het moorddadige, dictatoriale Hamas dragen hem op handen. Hij zou onmiddellijk als leider van de beide delen van Palestina worden erkend. Kreten als ‘from the river to the sea’ zul je van hem niet horen – integendeel.  Koele, westerse realpolitik zou zeggen: laat Barghouti de macht overnemen op de Westbank en in Gaza, zodat er een raamwerk ontstaat voor serieuze onderhandelingen met Israël. Dat marginaliseert Hamas en roverhoofdman Sinwar. Maar de Levant is niet zo van de realpolitik. Die is meer van temperament, monsters en wraak. Extra reden om te hopen dat de gevechtspauze doorgaat en stand houdt. Wil je meer van Bernard Hammelburg? Hier vind je al zijn bijdragenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens de Franse president Macron moet Rusland worden verslagen in Oekraïne. Dat zei hij vannacht na afloop van een informeel werkdiner met regeringsleiders... En daar werd nogal veel besproken, zoals het eventuele sturen van Europese grondtroepen richting Oekraïne.Ook in Gaza zijn ontwikkelingen. Want de Amerikaanse president Joe Biden is hoopvol gestemd over een staakt-het-vuren. Hij verwacht dat die maandag komt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne duurt nu 2 jaar. Voor BNR is het dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie onder leiding van Liesbeth Staats. In 4 afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in deze vierde en voorlopig laatste aflevering een vooruitblik op het komende oorlogsjaar. Luister ook | De Alliantie De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en maker van Boekestijn & De Wijk Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Floris Akkerman, Oost-Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Luister ook | De Oostflank - Europa's grens onder hoogspanning Jaar van overbrugging De heren zijn het erover eens dat 2024 een overbruggingsjaar wordt. Mogelijk dat Oekraïne in 2025 met nieuwe Westerse wapens weer terug kan slaan. In de tussentijd zal Poetin nog pogingen ondernemen om verder op te rukken in Oekraïne. Bernard Hammelburg wijst ook op alle verkiezingen die er in onder meer Amerika zijn. Rob de Wijk sluit niet uit dat Rusland op een gegeven moment wél wil praten. Luister ook | Dossier EuropaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland moet zich actief voorbereiden op verschillende scenario's rond de oorlog in Oekraïne en de verdediging tegen Rusland. Dat concludeert de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV). Die pleit onder meer voor een Europese Veiligheidsraad en een Europese pijler binnen de NAVO. Bernard Hammelburg constateert dat dit advies een reactie is op twee mannen: Vladimir Poetin en Donald Trump. Koenders beaamt dat. 'Europa let op uw zaak!' Luister ook | Hoekstra: 'Wat er in Oekraïne op het spel staat valt niet te onderschatten' Europa-verslaggever Geert Jan Hahn schuift ook aan in de studio en vraagt Koenders naar de verschillende scenario's en hij heeft het over Moldavië. Want iet alleen in Oekraïne is de Russische dreiging op dit moment voelbaar, ook in Moldavië groeit de onrust rond de regio Transnistrië. Luister ook | De Alliantie: Twee jaar oorlog in Oekraïne Hennis na vijf jaar weg uit Irak Jeanine Hennis, gezant voor de Verenigde Naties in Irak, zal haar functie dit voorjaar na ruim vijf jaar neerleggen. In de afgelopen maanden heeft ze gezien hoe de onrust als gevolg van de oorlog in Israël en Gaza doorwerkt in het hele Midden-Oosten en dus ook in Irak. Ook gaat ze in op wat ze in de afgelopen jaren heeft weten te bereiken in haar functie als gezant. Luister ook | Amerika Podcast Biden krijgt compliment van Fox News | Postma in Amerika Fox News valt op deze dagen. Naast een interview met president Zelensky heeft dit toch rechtse medium een compliment gemaakt aan president Joe Biden. Wat hier gaande is hoor je van Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu de Amerikaanse president Biden heeft uitgesproken dat hij Mark Rutte wel ziet zitten als nieuwe NAVO-baas, is de verwachting dat de resterende 'mopperende' landen uiteindelijk overstag gaan, zegt buitenlandcommentator Bernard Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne duurt nu 2 jaar. Voor BNR is het dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie onder leiding van Liesbeth Staats. In 4 afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de derde aflevering aandacht voor het Oekraïense moreel. Luister ook | De Alliantie De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en maker van Boekestijn & De Wijk Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Floris Akkerman, Oost-Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Luister ook | De Oostflank - Europa's grens onder hoogspanning 'Ik heb geen lift nodig, maar wapens' President Zelensky werd aan het begin van de oorlog geroemd om de manier waarop hij een ballingschap van de hand wees. 'Ik heb geen lift nodig, maar wapens.' Het moreel en de Oekraïense strijdlust zijn er voor verantwoordelijk geweest dat Oekraïne de Russische aanval voor een groot deel heeft afgeslagen en veel terrein heeft teruggewonnen. Toch is vijftien procent van Oekraïne nog altijd bezet door Rusland. Nu de oorlog twee jaar duurt ziet Floris Akkerman het moreel afnemen bij de Oekraïners. Luister ook | Dossier EuropaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Om twee redenen kijken we knarsetandend naar de liquidaties van tegenstanders van Poetin: hij laat die openlijk uitvoeren, en wij zijn machteloos. Hij heeft ook wel eens gezegd dat hij met de vijanden van het moederland afrekent, waar die zich ook bevinden. Aleksei Navalny is de zoveelste in een lange rij. Misschien was de arrestatie van vier Russische spionnen in Den Haag, in 2018, het meest illustratief. Het ging om een sullige poging om het gebouw van de OPCW te hacken. Dat mislukte. Ze reisden onder hun eigen namen, hadden paspoorten met opeenvolgende nummers, hadden een taxibonnetje op zak met het adres van de Russische geheime dienst, maakten in Den Haag foto’s van elkaar. Het Kremlin leek te schreeuwen: ja, ja, wij zitten hier achter. De moord op de journalist Anna Politkovskaja in 2006 leidde tot een onderzoek door de overgelopen oud-KGB-spion Aleksander Litvinenko, die vervolgens in Londen werd vermoord met een kopje thee waarin radioactief polonium zat. Hetzelfde overkwam Pussy Riot oprichter Pjotr Verzoliv, die op het nippertje overleefde. Net als oud-spion Skripal en zijn dochter. Idem Vladimir Kara-Muzra, een invloedrijke oppositiefiguur, die zelfs twee vergiftigingen overleefde. En natuurlijk Boris Nemtsov, oud-vicepremier en later keiharde Poetin-criticaster, die op een brug, vlak bij het Kremlin, in een zee van kogels om het leven kwam toen hij met zijn vriendin een wandeling maakte. Of Prigozjin, de baas van huurlingenleger Wagner, die voortdurend openlijk tekeerging tegen Poetin, een staatsgreep probeerde, en vervolgens in zijn eigen vliegtuig werd opgeblazen. Het is een incompleet overzicht, maar iedereen kent de voorbeelden en de waarschuwingen. Drink in Rusland geen thee, kom niet in de buurt van een open raam, denk niet dat je in het buitenland veilig bent. En denk vooral aan het woord van Poetin: we vinden je overal.  Wat ons terugbrengt op onze frustratie: Poetin doet dit allemaal openlijk, arrogant, zelfovertuigd, provocerend. De EU komt niet verder dan het Mensenrechtensanctieregime – een soort sanctiereglement – naar Navalny te noemen. Daar slaapt Poetin geen minuut korter door. ‘Wie doet me wat?’ straalt hij uit. Het antwoord is: niemand – helemaal niemand.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne duurt nu 2 jaar. Voor BNR is het dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie onder leiding van Liesbeth Staats. In 4 afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de tweede aflevering aandacht voor het afgelopen oorlogsjaar met het mislukte Oekraïense tegenoffensief. Luister ook | De Alliantie De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en maker van Boekestijn & De Wijk Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Floris Akkerman, Oost-Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Luister ook | De Oostflank - Europa's grens onder hoogspanning Tegenoffensief Oekraïne probeerde kostte wat het kost een doorbraak te forceren in 2023. Maar in tegenstelling tot een jaar eerder lukte dat deze keer niet. Het grootste succes van Oekraïne was het toebrengen van zware verliezen aan de Russische vloot op de Zwarte Zee. Op het land was het juist Rusland wat toesloeg na zware gevechten in Bachmoet en Avdiivka. Bij het opnemen van deze podcast was Avdiivka nog niet gevallen, maar dat is inmiddels wel gebeurd. Toch kunnen we onszelf ook de vraag stellen of de doelen wel realistisch waren. Hebben we de Russen niet stelselmatig onderschat en Oekraïne toch ook overschat? Feit is wel dat de Westerse steun vaak te laat kwam en te weinig was. Luister ook | Dossier EuropaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne duurt nu 2 jaar. Voor BNR is het dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie onder leiding van Liesbeth Staats. In 4 afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de eerste aflevering aandacht voor de Westerse steun voor Oekraïne. Luister ook | De Alliantie De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en maker van Boekestijn & De Wijk Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Floris Akkerman, Oost-Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast Luister ook | De Oostflank - Europa's grens onder hoogspanning Brozere steun vanuit het Westen Het afgelopen jaar bewees dat de Westerse steun brozer is geworden. Europese landen doen er langer over om tot akkoorden te komen en we lopen tegen de grenzen op van wat we kunnen doen. In de Verenigde Staten is ondertussen te zien dat president Biden steeds moeilijker geld vrij weet te krijgen in het Huis van Afgevaardigden, waar de Republikeinen het voor het zeggen hebben. Als je alle steun bij elkaar optelt zie je dat Europa meer doet dan de Amerikanen, maar die doen dan weer meer op militair vlak. In Europa is Nederland het vijfde land qua steun voor Oekraïne, voor een groot land als Frankrijk. Luister ook | Dossier EuropaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Zesentwintig van de 27 Europese lidstaten roepen gezamenlijk op tot een 'onmiddellijke humanitaire gevechtspauze' in Gaza. Dat zegt EU-buitenlandchef Joseph Borell. Daarmee schaart Europa zich achter de Verenigde Staten, die van plan zijn een resolutie voor te leggen aan de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Daarin staat de oproep tot een tijdelijke gevechtspauze. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De vooraanstaande Russische oppositievoerder Aleksej Navalny is op 47-jarige leeftijd overleden. De strafkolonie waar Navalny gevangen zat meldt dat hij onwel werd tijdens een wandeling. De precieze doodsoorzaak is niet bekend. Vanuit de hele wereld stromen de reacties binnen. In deze extra uitzending praat Liesbeth Staats met buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en makers van de BNR Perestrojkast Geert Jan Hahn en Floris Akkerman.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De jaarlijkse veiligheidsconferentie in München is begonnen! Veel grote landen en organisaties zijn weer aanwezig in de Beierse stad om gedachten uit te wisselen over alles wat met veiligheid te maken heeft. Op de agenda staan onder andere de conflicten in Oekraïne en Gaza. In alle waarschijnlijkheid zal het ook veel gaan over de discussie rond de 2% norm van de NAVO, die heeft Trump na een bijzondere uitspraak namelijk weer aangezwengeld.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wopke Hoekstra mag zich nu vier maanden Eurocommissaris voor klimaatactie noemen. Maar net als in zijn vorige functie als minister van Buitenlandse Zaken, blijft de oorlog in Oekraïne hem ook in zijn nieuwe rol bezighouden. Wat Hoekstra betreft moet heel Europa werken aan een langjarige visie op de Oekraïnesteun. 'Je moet je over dictators geen enkele illusies maken.' Luister ook | Boerenprotesten in Europa: 'Met de kalkoen over het Kerstdiner praten is lastig' Het grote thema voor Hoekstra in zijn functie als klimaatcommissaris was de klimaattop in Dubai. Daar werd in december voor het eerst een deal bereikt over het 'weg bewegen' van fossiele brandstoffen. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn peilde de stemming in Brussel onder Europarlementariërs en zij zijn vrijwel unaniem lovend over Hoekstra in zijn huidige rol. Zeker in deze periode in Europa, waarin de Green Deal en de natuurherstelwet weer onder vuur liggen door de Europese boerenprotesten. Lees ook | Poetin heeft liever Biden dan Trump als president Poetin is in zijn nopjes Waar Oekraïne het moeilijk heeft in de oorlog zit president Poetin er rustig bij. Hij maakt zich vooral druk over het interview wat hij vorige week gaf aan Tucker Carlson. Hij vindt het teleurstellend dat Carlson niet met scherpere vragen kwam, dan had hij daar ook scherper op kunnen antwoorden. Ruslandkenner van Raam op Rusland Hubert Smeets vindt het interview ook een gemiste kans voor Poetin. Volgens Smeets is er in Rusland wel degelijk onvrede over de oorlog, maar niet in Moskou. Luister ook | 3. Moldavië wil uit de Russische wurggreep Valentijnsdag met Trump | Postma in Amerika President Trump spendeerde ook aandacht aan Valentijnsdag, in de hoop dat zijn kiezers dat dan weer aan hem terugbetalen. Hij kwam met een opvallende oproep richting zijn vrouw Melania, maar of je daarna toch even wat over wil maken. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma over dit en meer.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer Westerse landen roeren zich, omdat ze klaar zijn met de manier waarop Israël oorlog voert in Gaza. Enkelen dreigen zelfs met sancties. En Vladimir Poetin heeft liever Joe Biden als Amerikaans president dan Donald Trump. Dat zegt Vladimir Poetin zelf.  Het laatste nieuws krijg je van buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europaverslaggever Geert-Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen het plan werd ontwikkeld voor de bouw van de F35, als opvolger van de F15 en F16, konden geïnteresseerde landen inschrijven als productiepartner. Voordelen: meewerken aan het ontwerp, en korting in de vorm van orders voor de eigen industrie. Vandaar de bijnaam Joint Strike Fighter, of JSF. Nederland koos voor de optie van het partnerschap. Wij zijn dus een soort juniorpartner van het Amerikaanse Lockheed-Martin. Het is volkomen logisch dat Nederland prototypes testte, en dat Amerikaanse onderdelen van de F35 op een door de VS gebruikte Nederlandse basis liggen. Daar gaan regering en parlement over. Het Gerechtshof vonniste dat Nederland geen onderdelen mag doorsturen naar Israël, omdat de Israëliërs de F35 in Gaza mogelijkerwijs gebruiken bij schending van het oorlogsrecht. Wat voor rol de F35 in de oorlog met Gaza speelt wist het hof niet precies. Die rol is vermoedelijk gering, want het is een peperduur en voor deze missie erg overgekwalificeerd wapen. De belangrijkste strategische reden om het toestel in te zetten is dat het verborgen kan blijven voor vijandelijke radar, wat bij de bombardementen in Gaza totaal niet relevant is. De bulk van de Israëlische luchtmacht is de F15 en F16. Na 9/11 riep de NAVO voor de eerste, en tot dusver enige keer Artikel 5 in: een aanval op een is een aanval op allen. Amerika had er niet om gevraagd, het was een spontane reactie van de bondgenoten. De inval in Afghanistan draaide uit op een twintig jaar durende catastrofe, waaraan Nederland deelnam en waarbij tienduizenden onschuldige burgerslachtoffers vielen. Geen actiegroep die de krijgsmacht voor de rechter sleepte wegens schending van het oorlogsrecht. Na de pogrom van 7 oktober, kwam Joe Biden met een verstandige maar genegeerde waarschuwing aan Bibi Netanyahu: maak niet de fout die wij hebben gemaakt. Met andere woorden: stuur je leger niet als wraak een oorlog in waarvan je het eind niet kunt voorspellen en die je niet kunt winnen. Veel slachtoffers is gruwelijk, maar geen bewijs van schending van het oorlogsrecht. Daarvoor is een gedegen, zorgvuldig onderzoek nodig. Je zou je kunnen voorstellen dat rechters daarop aandringen. Maar bemoeienis met een beleid dat door de regering is vastgesteld en door het parlement goedgekeurd, over materiaal dat bovendien geen eigendom is van Nederland, is politiek, bedreven door wat de onafhankelijke rechtbank zou moeten zijn. Gelukkig heeft de regering onmiddellijk cassatie aangevraagd  bij de Hoge Raad, en die zal het vonnis wel vernietigen. Het kost wel eens wat moeite, maar gelukkig is Nederland nog altijd een democratie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Demissionair premier Mark Rutte was op bezoek bij zijn Israëlische collega Benjamin Netanyahu. Hij riep hem op om Rafa niet binnen te vallen. Rutte zei dat het kan leiden tot een grootschalige humanitaire situatie.President Biden en koning Abdoellah II van Jordanië zijn in de VS °in gesprek over de vrijlating van gijzelaars én een staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Heel Europa is in de ban van de boerenprotesten. De boeren zijn boos over de regeldruk vanuit Brussel. Oud-landbouwminister Cees Veerman, zelf ook boer, snapt de boosheid van de boeren. Volgens hem ontbreekt het aan een duidelijke visie vanuit de politiek en dat maakt boeren radeloos. 'Boeren zijn net slagroom, hoe meer je er in roert hoe stijver ze worden.' Luister ook | 'De bel voor Europa heeft nog nooit zo luid geklonken als nu' Vanuit Brussel is het idee gekomen dat onder meer dertig procent van de landbouw ecologisch moet zijn, maar daar heb je mankracht voor nodig in plaats van chemische producten. Veerman wijst erop dat die mensen er nu vaak niet zijn. Ook moet er meer in regio's gedacht worden in Brussel. Een akkoord zoals in Nederland de bedoeling was met de sector ziet Veerman echter niet zitten. 'Met de kalkoen over het Kerstdiner praten is een lastige dialoog.' Lees ook | Trump niet immuun, 'kon in een moderne democratie moeilijk anders' Hooggerechtshof buigt zich over Trump Mag oud-president Trump meedoen aan de presidentsverkiezingen? Over die vraag buigt het Amerikaanse Hooggerechtshof zich. De staten Colorado en Maine besloten eerder om Trump van het stembiljet te schrappen. Amerikanist Kenneth Manusama legt uit welke overwegingen het Hooggerechtshof kan maken en waar ze met name op zullen leggen. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe de zaak leeft en hoe die de campagne beïnvloedt. Luister ook | De Oostflank Rutte positiever tegenover Bulgarije Demissionair premier Rutte is positiever gestemd over Bulgarije. Hij ontving premier Denkov en daarin ging het vooral over de positie van Bulgarije ten opzichte van Rusland en de economische belangen van Bulgarije in de EU. Zo komt het land vanaf maart deels in de Schengenzone te liggen, mede door een draai van Rutte. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn was bij de persconferentie van de beide premiers.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke dinsdag- en donderdagochtend werpen Geert Jan Hahn en Bernard Hammelburg een blik op de wereld. Het gaat niet alleen over de laatste ontwikkelingen op militair en diplomatiek gebied in Oekraïne, Rusland en Europa maar ook over de volatiele situatie in het Midden-Oosten. Ook het conflict tussen Israël en Hamas heeft een grote impact op ons continent én mogelijk op de Russische oorlog in Oekraïne. Bernard bespreekt de ontwikkelingen omtrent de besprekingen tussen Israël en Hamas. Netanyahu wend zich daar namelijk af van zijn enige bondgenoot; Amerika. Daar werd gisteren weer een steunpakket voor Oekraïne afgekeurd, Republikeinen laten zich beïnvloeden door niemand minder dan Donald Trump. Steun voor Oekraïne van de Amerikanen laat dus op zich wachten stelt Geert Jan, een gordiaanse knoop. Het nu al beruchte Putin-interview van Tucker Carlson wordt ook besproken; is het serieuze journalistiek of propaganda materiaal? En moeten we Carlson de EU uit houden? Tot slot nog aandacht voor aanstaande maandag; dan vieren we het vijfjarig bestaan van de Perestrojkast in Nieuwspoort en jij kan erbij zijn! Hosts Floris Akkerman en Geert Jan Hahn, bespreken met gasten Kysia Hekster en Bob Deen tien jaar oorlog in Oekraïne, reizen naar het front en bieden een kijkje achter de schermen van de podcast. Er zijn nog tickets verkrijgbaar op de website van Nieuwspoort! https://www.nieuwspoort.nl/programma/bnr-perestrojkast-live/date/414/2024-02-12/2024-02-12 See omnystudio.com/listener for privacy information.

Antony Blinken, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, is op zijn vijfde vredesmissie door het Midden-Oosten sinds de pogrom van Hamas in Israël op 7 oktober. Hij zou graag de duif met het olijftakje zijn, maar komt niet verder dan postduif, met als vaste route Riyad, Amman, Cairo, Doha, Tel Aviv en Ramallah. En met vaste dwarsliggers die zijn vredesmissie blokkeren: Ismail Haniyeh en Yahya Sinwar, de roverhoofdmannen van Hamas, en Bibi Netanyahu, de zelfbenoemde verlosser van Israël. Haniyeh, die veilig in Qatar woont, en Sinwar, die ergens in Gaza zit, eisen beëindiging van de oorlog voordat ze gijzelaars uitwisselen. Netanyahu wil totale vernietiging van Hamas. Het zijn beide waanideeën, waarmee ze hun eigen volkeren ophitsen en misleiden. Over wat de gewone Gazaan over Haniyeh en Sinwar denkt weten we weinig. Oppositie tegen Hamas leidt tot harde represailles, arrestaties, marteling en executie, maar de pogrom van 7 oktober had weldegelijk de sympathie van een ruime meerderheid. Hoe de Israëliërs over Netanyahu denken, weten we daarentegen precies. Voor de oorlog waren er negen maanden lang wekelijks demonstratie tegen Netanyahu´s Orbaniaanse en Trumpistische pogingen om de democratie de nek om te draaien. Zijn ultraconservatieve coalitiegenoten hielden hem overeind. Hij verkondigde trots dat hij al 16 jaar de stichting van een onafhankelijk Palestina had geblokkeerd. Nu heeft een overgrote meerderheid maar één klacht en één eis: jij bent verantwoordelijk voor 7 oktober – zorg dat de gijzelaars terugkomen. En of dat lukt of niet, verdwijn. Er doen allerlei verhalen de ronde over zijn zoon, die in Miami een woning aan het inrichten is voor Bibi in ballingschap. En voor de alcoholistische first lady Sara, die tekeer kan gaan alsof ze bij de NPO werkt. Maar Israël is nog altijd een coalitie-democratie, en hoe kom je van de premier of het kabinet af? Net als in het VK, kan de premier worden vervangen door een partijgenoot. Zie die binnen Likud maar te vinden. Motie van wantrouwen? Kan ook, maar dan zijn er verkiezingen nodig, en dan ben je zo drie maanden verder – niet handig voor een land in oorlog, en Bibi blijft dan demissionair gewoon premier. Het zou ook kunnen dat zijn collega’s in het oorlogskabinet, Gantz, Eisenkot en Gallant, zich openlijk van hem distantiëren en hem aan de kant zetten. Maar de meest kansrijke optie is de aanzwellende stem van het volk, dat massaal roept ‘tot hier en niet verder.’ Blinken kan het nooit hardop zeggen, maar dat is waarop hij hoopt. Uiteindelijk is een bestand alleen mogelijk als de Hamas-roverhoofdmannen en Bibi van het toneel verdwijnen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland en Jordanië hebben opnieuw hulpgoederen gedropt boven de Gazastrook. De operatie was gecoördineerd met Israël en kostte ongeveer 1 miljoen euro. EU-buitenlandchef Joseph Borrell heeft lidstaten opgeroepen om de export van wapens en munitie naar andere landen dan Oekraïne tijdelijk stop te zetten. De Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken is alweer in het Midden-Oosten, voor een ´crisisreis´. Hij bezoekt Israël, de Westelijke Jordaanoever, Saoedi-Arabië, Egypte en Qatar. En Zweden moet opnieuw langer wachten op NAVO-lidmaatschap, want het Hongaarse parlement zit nog dwars.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sinds de Russische inval in Oekraïne is Europa veranderd. Meer eenheid, grotere defensiebudgetten en een gezamenlijke strategie tegen Rusland. Maar vooral Oost-Europa ervaart de praktische kant van de oorlog. Want wie weet wat Poetins einddoel is? Onze verslaggevers nemen je in De Oostflank mee naar de oostgrens van Europa. Luister ook | 1. Finland is altijd klaar voor oorlog Luister ook | 2. Griekenland: 'the pin of the map' De oorlog heeft ertoe geleid dat Finland lid is geworden van de NAVO. Het land deelt een grens van drieduizend kilometer met Rusland. Moldavië ziet al sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie een Russisch leger binnen zijn landsgrenzen in de afvallige regio Transnistrië. En Polen wil maar liefst vier procent van het bbp in defensie investeren. Door de oorlog in Oekraïne hebben de omringende landen veel mensen op moeten vangen die gevlucht zijn voor de oorlog. In Polen alleen al zijn dat er een miljoen. En via Griekenland komen er ook vluchtelingen uit andere delen van de wereld Europa binnen, denk aan het onrustige Midden-Oosten en Afrika. Hoe beïnvloedt dit een land als Griekenland? En wat betekent dit voor het Europese vluchtelingenbeleid? In de podcast De Oostflank neemt BNR je mee naar deze regio. BNR-verslaggevers Martijn de Rijk, Geert Jan Hahn en Stefan de Vries reizen af naar Finland, Polen, Moldavië en Griekenland om te zien wat de impact van deze crises zijn op deze landen. Ze doen verslag en vertellen aan Nina van den Dungen wat ze hebben gezien en welke rol Europa hierin speelt. Over de makers: Nina van den Dungen is presentator van BNR. Ze maakt onder meer de programma’s Beter en Doorgelicht. Martijn de Rijk is algemeen verslaggever van BNR. Eerder maakte hij onder meer de podcast Hoge Bomen over de NS. Voor De Oostflank heeft hij Griekenland bezocht. Geert Jan Hahn is Europa-verslaggever voor BNR en maker van de BNR Perestrojkast. Voor De Oostflank heeft hij Moldavië bezocht. Stefan de Vries is Europa-correspondent voor BNR. Voor De Oostflank heeft hij Polen en Finland bezocht.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De crisis in het Midden-Oosten maakt weer duidelijk dat Europa op geopolitiek gebied nog altijd een relatief kleine speler is. Dat de EU een deal heeft gesloten over de steun voor Oekraïne wordt dan ook toegejuicht door voormalig NAVO-secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer en buitenlandwoordvoerder Kati Piri van GroenLinks-PvdA. Luister ook | Ollongren bezorgd over Oekraïne-steun in kabinet met PVV Geen voet aan de grond in het Midden-Oosten De Hoop Scheffer, tevens oud-minister van buitenlandse zaken, wijst op de positie die de EU in het Midden-Oosten heeft. Sven Koopmans is er speciaal gezant namens de EU, maar ook buitenlandchef Borrell heeft weinig in de melk te brokkelen in de regio. Een oplossing in het Midden-Oosten is volgens De Hoop Scheffer kansrijker wanneer Netanyahu van het podium verdwijnt. Een andere interessante optie om mee te beginnen is Palestina te erkennen. Daar werken de Amerikanen nu volgens Axios aan, al wordt dat wel ontkent door het Witte Huis. De Hoop Scheffer schetst in BNR De Wereld ook de dilemma's waar president Biden voor staat na de aanval op een Amerikaanse basis in Jordanië. Hij kan Iran aanvallen, de Iraanse proxy's in onder meer Irak en Jemen aanpakken of niks doen. De Hoop Scheffer denkt dat die tweede optie de beste is. 'Ik zou hem adviseren wat hij op dit moment al in de praktijk brengt.' Lees ook | EU-leiders bereiken in Brussel akkoord over hulp aan Oekraïne Europa steeds meer alleen GroenLinks-PvdA-buitenlandwoordvoerder Kati Piri maakt zich zorgen over de positie van Europa. Ze is blij dat Hongarije akkoord is met de 50 miljard steun voor Oekraïne, maar wijst erop dat Europa steeds meer alleen komt te staan. Denk daarbij aan de Amerikanen die nog altijd geen nieuwe financiële hulp hebben toegezegd. Ook binnen Europa zelf is er nog verdeeldheid. 'Duitsland doet veel en is na Amerika de grootste leverancier, maar bij Frankrijk blijft het toch meer bij woorden. Luister ook | Nieuw: De Oostflank - Europa's grens onder hoogspanning Democratische tegenstanders van Biden | Postma in Amerika Je zou het niet zeggen, maar ook president Biden moet nog voorverkiezingen ingaan. Die zijn weliswaar een formaliteit, maar Amerika-correspondent Jan Postma zocht tegenkandidaat Dean Phillips op in South Caroline, waar de Democratische primaries plaatsvonden. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Als in een land in één jaar tijd 28.000 burgers worden vermoord, het wereldkampioen is in verkrachten, en op de wereldranglijst van 193 landen op de zevende plaats staat als gevaarlijkste land ter wereld, allemaal voornamelijk door etnische tegenstellingen, mag je dan spreken van genocide? Zo’n land is er, en het is niet zo’n simpele vraag.  De neiging bestaat om bij zulke statistieken te denken: dit zijn zo ongelofelijk veel slachtoffers, en de haat tussen de etnische groepen is zo groot – dit moet wel genocide zijn. Best te begrijpen. In ons hoofd is heel veel onschuldige slachtoffers synoniem aan het idee van genocide. Alleen klopt het niet. De Conventie voor het Voorkomen en het Bestraffen van het Misdrijf van Genocide, in 1948 door de VN opgesteld als basis voor het Tribunaal van Neurenberg, is behoorlijk specifiek. Het moet gaan ‘om het voornemen om een nationale, etnische, raciale of religieuze groep gedeeltelijk of geheel uit te roeien’. Het is dus logisch dat het Internationale Hof van Justitie jaren nodig heeft om te bekijken of Israël in Gaza genocide pleegt. Simpel gezegd: is Israël uit op het vermoorden van zoveel mogelijk Palestijnen? Of voert het land een oorlog waarin heel veel burgers omkomen, maar niet omdat Israël daarop uit is? Daarvoor moeten zoveel mogelijk voorbereidingen van gevechtshandelingen worden gereconstrueerd. Commandanten houden doorgaans logboekjes bij, waarin staat wat het doel is van de missie, hoeveel vijandelijke en eigen soldaten daarbij kunnen omkomen, en wat de geschatte ‘nevenschade’ is, een vreselijk woord dat de dood van onschuldige mannen, vrouwen en kinderen betekent. Het gaat om de reconstructie van vele honderden missies.  Eisen hof Het hof zei wel drie belangrijke dingen: Israël moet binnen een maand zoveel mogelijk plannings-documentatie overhandigen, zodat een gedegen onderzoek kan beginnen, Israël kreeg een waarschuwing de weg van genocide te vermijden – een soort gele kaart – maar er kwam geen eis om de oorlog te beëindigen. Typisch een vonnis dat in dit gepolariseerde conflict tot wijd uiteenlopende reacties leidde: ‘het ICJ ziet genocide,’ ‘Israël krijgt een stevige tik op de vingers,’ maar ook ‘Israël is de duidelijke winnaar, geen genocide’. Je kan ook zeggen: het is maar wat je erin wilt lezen.  Oh ja, dat land met die tienduizenden moorden en verkrachtingen? Dat bestaat inderdaad echt. Het heet Zuid-Afrika.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donderdag wordt er besloten of er een nieuw steunpakket voor Oekraïne komt.  De Financial Times schrijft dat de EU in het geheim een plan aan het smeden is om de Hongaarse munt te saboteren als ze niet instemmen. Verder stelde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, dat de situatie in het Midden-Oosten lange tijd niet zo gevaarlijk geweest als nu. Dat zei Blinken op een persconferentie met Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO. Daarnaast zit Biden een spagaat: hoe zal hij reageren op de drone-aanval in Jordanië?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Demissionair minister van Defensie Kajsa Ollongren maakt zich zorgen over de gevolgen voor de steun voor Oekraïne in een toekomstig kabinet met de PVV. Dat zegt ze in BNR De Wereld. De partij van Wilders is tegen, terwijl VVD, NSC en BBB voor zijn. 'Ik ben er wel bezorgd over. Ik heb wel vertrouwen in de andere drie partijen die daar heel duidelijk over zijn geweest, maar coalitieonderhandelingen zijn onderhandelingen.' Ollongren roept het toekomstige kabinet dan ook op om door te gaan met deze steun. Luister ook | 'Optimisme in Oekraïne heeft een flinke deuk gekregen' Niet alleen in Nederland is er een andere politieke wind gaan waaien. Ook in andere landen groeien populistische partijen. Ollongren zei in september al dat ze zich bezighield met een eventuele terugkeer van Donald Trump als president van de Verenigde Staten. Met zijn prestaties in de voorverkiezingen is dat alleen nog maar groter geworden. Juridische onderbouwing bij acties tegen Houthi's Nederland is vanaf het eerste uur betrokken bij de acties tegen de Houthi-rebellen in Jemen met twee stafofficieren. Na de defensieve missie 'Prosperity Guardian' is nu de aanvallende missie 'Poseidon Archer' opgetuigd. In die laatste missie worden ook doelen in Jemen zelf aangevallen, wat als een oorlogshandeling gezien kan worden. Voor president Biden was dat lang een rode lijn die hij niet wilde overgaan. Ollongren zegt dat Nederland hier ook mee heeft geworsteld, maar dat uiteindelijk is besloten dat het juridisch voldoende te rechtvaardigen viel. Lees ook | Egyptische economie gebukt onder Houthi-aanvallen: ‘Tientallen miljoenen misgelopen’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke dinsdag- en donderdagochtend werpt Geert Jan samen met collega Bernard Hammelburg een blik op de wereld. Dat gaat niet alleen over de laatste ontwikkelingen op militair en diplomatiek gebied in Oekraïne, Rusland en Europa, maar ook over de volatiele situatie in het Midden-Oosten. Want het conflict tussen Israël en Hamas heeft ook grote impact op ons continent én mogelijk op de Russische oorlog in Oekraïne. Rond het neergeschoten Russische vliegtuig bij Belgorod spelen veel vragen volgens Europaverslaggever Geert Jan Hahn. Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg bespreekt de rol van Qatar in de onderhandelingen tussen Israël en Hamas. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op Bibi Netanyahu en een snel slinkend aantal geestverwanten na, gaat de hele wereld ervan uit dat het Israëlisch-Palestijnse conflict alleen kan worden opgelost met een tweestaten-oplossing. De Westoever van de Jordaan en Gaza vormen dan samen het onafhankelijke Palestina. Iedereen vindt er wat van, maar wat je nauwelijks hoort is hoe de Palestijnen er zélf tegenover staan. En geef ze eens ongelijk, want het hebben van een mening is in Palestina levensgevaarlijk.  Beide delen van Palestina zijn rabiate dictaturen. Buitenlandse bewindslieden brengen plichtmatige bezoekjes af aan de 87-jarige Machmoed Abbas in Ramallah, doen dan net alsof hij de leider is van de Westoever, en blijven hem braaf ‘mr president’ noemen, hoewel verkiezingen al 15 jaar zijn uitgesteld. Zijn regime is tot in de haarvaten corrupt en behoorlijk wreed. Openbare oppositie wordt niet getolereerd, vrije media zijn er niet, gevangen worden gemarteld, executies zijn niet ongewoon, om nog maar niet te spreken over de LHBT-gemeenschap, die opgejaagd wild is.  Veel ernstiger is de situatie in Gaza, waar Hamas een schrikregime in de stijl van IS uitoefent. Voor de huidige oorlog waren er wel protesten, maar die werden met harde hand neergeslagen. De repressie is aanmerkelijk harder dan op de Westoever. Dat in zoveel huizen, scholen en ziekenhuizen wapens en munitie ligt opgeslagen is niet uit liefde voor Hamas, maar uit angst. Wie zich probeert te onttrekken, heet meteen collaborateur en kan standrechtelijk worden geëxecuteerd. Gaza is ‘Little Iran.’  Joe Biden en andere wereldleiders vinden dat de twee delen van Palestina onder leiding moeten komen van de Palestijnse Autoriteit, dus van Abbas, zoals vóór de Gazaanse staatsgreep door Hamas in 2007. Netanyahu noemt dat onaanvaardbaar, de Arabische wereld ziet het als onuitvoerbaar.  Toch zit daar de oplossing. Westerse diplomaten en invloedrijke Palestijnen, vooral in de diaspora, praten over degradatie van Abbas tot een ceremoniële opa, en de benoeming van een partijloze premier, zoals de alom gerespecteerde econoom Salam Fayyad. Van 2007 tot 2013 was hij premier van de PA, had uitstekende contacten in de hele wereld, inclusief Israël, maar werd weggepest door het Palestijnse parlement, hoewel dat alleen in naam bestaat.  Klinkt allemaal ingewikkeld, en dat is het ook. Maar voor een tweestaten-oplossing is een levensvatbaar Palestina nodig, en dat kan alleen als de huidige Palestijnse roverhoofdmannen het veld ruimen en een geloofwaardig interim-bestuur wordt geïnstalleerd, zodat niet over de toekomst ván de Palestijnen wordt gepraat, maar ook dóór de Palestijnen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een Wapenstilstand, een Tweestatenoplossing en een vrije uittocht voor Hamas-leiders. Het gonst van de geruchten over het verloop van de oorlog tussen Israël en Hamas. Israël stelt volgens de Amerikaanse nieuwssite Axios een staakt-het-vuren van twee maanden voor - áls Hamas alle gijzelaars vrijlaat. En CNN meldt dat Israël ook voorstelt om Hamas-leiders een vrije uittocht te bieden uit de Gaza-strook.Intussen wordt de druk op Netanyahu opgevoerd. Door het buitenland maar zeker ook in het binnenland. Er werd ook gestemd over een motie van wantrouwen,See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne heeft het moeilijk in de oorlog tegen Rusland en dat heeft ervoor gezorgd dat het optimisme in Oekraïne een flinke deuk heeft gekregen. Dat stelt voormalig ambassadeur Robert Serry. Hij bezocht zijn familie en vrienden die hij nog altijd in het land heeft. Serry pleit in BNR De Wereld voor een veiligheidsovereenkomst zoals de Britten die al met Zelensky hebben gesloten. ‘Dan kan Oekraïne steeds meer voor zijn eigen veiligheid en vrijheid zorg dragen.’ Luister ook | 'Blijf zo veel mogelijk weg bij de inzet van Westerse wapens in Rusland' Op het World Economic Forum in het Zwitserse Davos spraken wereldleiders met Zelensky over eventuele vrede, maar bovenal over de economische wederopbouw van Oekraïne. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn schetst de gevoerde gesprekken. Voormalig ambassadeur Serry legt uit waarom die wederopbouw nu al zo belangrijk is. Serry is in het verleden ook vredesgezant voor de VN geweest in het Midden-Oosten. Volgens hem komt de Israëlische premier Netanyahu steeds verder onder druk te staan nu de oorlog in Gaza voortduurt en de onrust in het Midden-Oosten verder toeneemt. Lees ook | Iraanse-Pakistaanse vijandelijkheid staan op zichzelf Oplaaiende brandhaarden in de regio Na Gaza en de Rode Zee, zijn er nu ook brandhaarden ontstaan in Irak, Syrië en Pakistan. Iran heeft aanvallen op die gebieden uitgevoerd. Brigadegeneraal Han Bouwmeester, hoogleraar militaire operationele wetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie denkt dat die aanvallen losstaan van de situatie in Gaza, maar dat Iran wel profiteert van de chaos in dat gebied. Luister ook | #215 'Live free or die' Trump-vleugel roept Haley en DeSantis op te stoppen | Postma in Amerika Na de ruime overwinning van Donald Trump bij de caucus in Iowa roept de Trump-vleugel de andere kandidaten op om het bijltje er maar bij neer te komen. Maar Nikki Haley zet alles op alles om in New Hampshire dichterbij Trump te komen, of misschien zelfs te winnen. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Duitse Bondsdag wil voorlopig nog geen Taurusraketten leveren aan Oekraïne. En in het Midden-Oosten zegt Iran te stoppen met aanvallen als Israël ook stopt in Gaza, maar de Houthi's willen van geen wijken weten. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn en buitenlandcommentator Bernard Hammelburg geven duiding. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Standaardlidmaatschap 53.000 euro, toegangskaartje 19.000 euro, plus BTW, totaal 76.000 euro. Exclusief reis- en verblijfkosten. Afgerond, zeg maar: een tonnetje. En elk jaar stromen ze weer naar hun bedevaartsoord Davos, de deelnemers aan de eredienst van geld en macht, het World Economic Forum. Wat ze met al die pegulanten bereiken is nooit duidelijk, maar ze kijken er heel ernstig bij en noemen het steevast de belangrijkste gebeurtenis van het jaar.  Elk van de nu al meer dan 50 edities heeft een eigen motto. Dit jaar is dat ‘herstel van vertrouwen.’ Geen idee wat ze er precies mee bedoelen, maar als het over regeringen gaat, moeten ze nog een pittige Zwitserse gletsjer beklimmen. Talrijke democratieën, niet alleen Nederland en de Verenigde Staten, geven hun ziel en zaligheid aan het populisme, dat nu juist rust op een diepe dosis wantrouwen.  We mogen gevoeglijk aannemen dat bij de bezoekers de allerrijkste miljardairs zijn waarover Oxfam een onderzoek presenteerde, met als conclusie dat de 148 belangrijkste bedrijven 1.800 miljard dollar winst maakten, 52 procent meer dan het driejarige gemiddelde. Heerlijk nieuws voor de aandeelhouders, maar miljoenen werknemers zitten in een crisis door de gevolgen van de inflatie en een feitelijke daling van het loon.  Ander interessant onderzoekje, van Politico, onder de kop de ‘dirty dozen van Davos .’ Zomaar een greep. De Argentijnse president Milei, die menselijke organen wil verkopen op de open markt. Jared Kushner, schoonzoon van de apostel van het grootkapitaal, Donald J. Trump. Jared ontfutselde de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman twee miljard dollar voor zijn consulting bedrijf, tegen de raad van de adviseurs van MBS. Dictator Alijev van Azerbeidzjan, dictator Paul Kagame van Rwanda, president Kovák van Hongarije, held van de anti-abortus en anti-LHBT-beweging. Herstel van vertrouwen? Ammehoela.   Wel mooi dat de Oekraïense president Zelensky in de marge van de eredienst in Davos zijn vredesplan nog eens mocht presenteren, met name aan internationale veiligheidsadviseurs, maar ook aan Aziatische en Afrikaanse landen. Maar Rusland ontbreekt volledig. Geen zin in de confrontatie met het Westen, maar misschien vragen de Russen zich ook bij het motto ‘herstel van vertrouwen’ af aan welke kat ze dat kunnen wijsmaken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Naast de oorlogen in Oekraïne en de Gaza-strook, ontpopt zich nu ook een niet te onderschatten conflict in Yemen. Rishi Sunak laat weten dat het alle Houthi-doelen heeft geraakt, met het doel om de situatie in de Rode Zee te 'de-escaleren'. Intussen zegt de Israëlische minister Yves Gallant dat de Israëlische militaire operatie in het zuiden van Gaza zijn einde nadert.See omnystudio.com/listener for privacy information.

President Zelensky van Oekraïne blijft aandringen op meer luchtverdedigings- en langeafstandswapens voor zijn land. De discussie of die wapens ingezet mogen worden in Rusland laait steeds verder op. Wat VVD-buitenlandwoordvoerder Ruben Brekelmans betreft moeten we daar als Westen zoveel mogelijk van wegblijven. Wel ondersteunt hij de inzet ervan op De Krim. Ook zou het gebruiken van een deel van de bevroren Russische tegoeden mogelijk moeten worden. Daarnaast praat Brekelmans over de verkiezingen in Taiwan. Het land moet kiezen voor een hardere lijn tegenover China of juist een dialoog. Luister ook | 'Harder optreden tegen Iran noodzakelijk' De Amerikaanse verkiezingen barsten nu echt los Maandag staat de eerste voorverkiezing in Iowa op het programma bij de Republikeinen. Nikki Haley komt steeds dichterbij Donald Trump. Kan ze de nominatie voor zijn neus wegkapen? Daarover Amerikanist Koen Petersen en het laatste nieuws hoor je van Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Geert Jan praat je met Thomas van Zijl bij over de allerlaatste ontwikkelingen in de wereld. Chris Christie heeft zich teruggetrokken uit de Republikeinse voorverkiezingen, maar of de gematigde Nikki Haley hier van gaat profiteren?  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Anthony Blinken, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, heeft de afgelopen dagen een uitstekend staaltje diplomatieke vaardigheid laten zien. In Turkije en de Arabische wereld kreeg hij steun voor een plan voor de wederopbouw van Gaza. Daarmee gaf hij Bibi Netanyahu aan dat de oorlog moet eindigen, zonder Israël af te vallen. Maar ook dat het streven naar een tweestaten-oplossing uitgangspunt blijft.  Naarmate de oorlog voortduurt, de wildwest-toestanden op de Westelijke Jordaanoever toenemen en de spanningen met Hezbollah in het noorden in een echte oorlog dreigen te veranderen, groeit het realiteitsbesef onder de Israëliërs. Hun hoogste prioriteit blijft de terugkeer van de gijzelaars, maar ze zien ook in dat verdere verwoesting van Gaza niet zal leiden tot volledige uitschakeling van Hamas. Een staakt-het-vuren in ruil voor de gijzelaars is wat ze het liefste zien. Maar niet Netanyahu. Die is er trots op dat hij in zestien jaar leiderschap het ontstaan van een onafhankelijk Palestina heeft weten tegen te houden. Bij de laatste kabinetsformatie heeft hij daarom een coalitie gesloten met de partijen van de extreemrechtse Bezalel Smotrich en Itamar Ben-Gvir, die voor volledige inlijving van de bezette gebieden zijn en de Palestijnen het liefst verdrijven. Ze maken geen deel uit van het oorlogskabinet, maar wel van het civiele kabinet, dat nog gewoon bestaat. Zij waren Bibi’s steunpilaren bij zijn poging om de onafhankelijke rechtbank de nek om te draaien, niet in de laatste plaats om hem uit het gevang te houden wegens corruptie. De integriteit van de rechtsstaat is gelukkig op het laatste moment door het hooggerechtshof gered. Na de pogrom van Hamas op 7 oktober leefden de meeste Israëliërs met de illusie dat de binnenlandse politieke spanningen er even niet meer toe deden. Zo’n catastrofe eist eenheid, en onder de bevolking was die er ook. Maar niet onder politici. Voortzetting van de oorlog houdt Bibi uit de gevangenis, maar houdt ook de politieke en maatschappelijke veroordeling op afstand die hem te wachten staat omdat hij signalen van de dreigende inval van Hamas heeft genegeerd. Hij is, kort gezegd, een blunderende, megalomane autocraat, die aan zijn nagelriemen hangt en door de Amerikanen nog even overeind wordt gehouden. Dat doen ze voor hun oude bondgenoot Israël – niet voor Bibi. Waar de Amerikanen mee bezig zijn, schrijft Politico, is met ‘Bibi-zitten.’ Wees niet verbaasd, zegt een Israëlische bron, als hij binnenkort de benen neemt, naar Miami, waar een van zijn zonen al bezig is een nieuw huis in te richten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Israëlische leger claimt de grootste wapenfabriek van Hamas te hebben ontdekt. Dat deden ze in Bureij, een plaats in het midden van de Gazastrook. Volgens de IDF distribueerde Hamas via deze fabriek via een tunnelnetwerk de wapen naar plekken in Gaza. Ook beginnen vandaag weer gesprekken in Caïro over de vrijlating van Israëlische gegijzelden. Deze lagen stil sinds de dood van een hooggeplaatste Hamasleider in Beiroet. Israël heeft daarnaast een pijnlijke klap uitgedeeld door een belangrijke commandant van Hezbollah te doden. Door middel van een drone is hij omgebracht in Zuid Libanon, en dat is dus ten noorden van Israël. De verwachting is dat Hezbollah hier weer op zal reageren.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Of we het nu hebben over de oorlog in Oekraïne, de Houthi-aanvallen op de Rode Zee, de oorlog in Gaza en schermutselingen met Hezbollah. Bij al die conflicten speelt één land een belangrijke rol op de achtergrond: Iran. Rusland leeft van Iraanse drones. En Hamas, Hezbollah en de Houthi's worden gesteund door Iran. Om die reden moet het Westen veel harder optreden tegen Iran, want de huidige sancties lijken Iran niet te raken. Dat vinden voormalig hoofd van de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst (MIVD) Pieter Cobelens en Uri Rosenthal, voormalig minister van Buitenlandse Zaken en voorzitter van het comité Iran Vrij. Luister ook | Militaire NAVO-baas: 'Oekraïne heeft absoluut niet gefaald'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Israël verlegt zijn oorlogsinspanningen gedeeltelijk naar het noorden van het land, waar aanvankelijk bescheiden schermutselingen met Hezbollah beginnen uit te groeien tot een nieuw front. Er zijn meerdere redenen voor, maar de belangrijkste vraag is hoe de wereld zal reageren. Met Palestijnen heeft dit niets te maken, wel met de voorgenomen vernietiging van Israël. Komt de wereldwijde menigte pro-Palestijnse demonstranten nu ook in het geweer voor Israël?  Zoals gezegd, er zijn meer redenen voor de veranderende strategie. Onder druk van vooral Amerika wordt de volumeknop van de strijd tegen Hamas in Gaza een stukje teruggedraaid, dus minder heftig en met meer precisie. Het gaat ook om het naar huis sturen van vele duizenden reservisten, zodat die hun gewone banen weer kunnen oppakken en de economie iets kan herstellen.  Na een paar dagen van compassie voor Israël, na de pogrom van 7 oktober, toen staatshoofden en regeringsleiders, zoals Biden en Rutte, halsoverkop naar Tel Aviv vlogen om hun politieke liefde en trouw te herbevestigen, sloegen die gevoelens al snel om, werd Israël het doelwit van toorn en verstopten Joden wereldwijd hun Davidssterretjes en keppeltjes om vooral niet op te vallen, en niet bespuugd of letterlijk, dan wel via de asociale media, stijf gescholden te worden. Sympathie voor de Palestijnse zaak stond gelijk aan een afkeer van Joden.  De New York Times is de afgelopen weken bezig geweest met een eigen reconstructie van 7 oktober. De feiten zijn huiveringwekkend. Ik ben de afgelopen maanden terughoudend geweest met de details, maar als de New York Times er in de weekendkrant op de voorpagina mee komt, stap ook ik over die scrupules heen. Vrouwen die naakt, met gespreide benen, bebloede geslachtsdelen, verbrande hoofden werden gevonden, vrouwen die door een reeks mannen werden verkracht, terwijl ze met messen aan stukken werden gesneden, afgesneden borsten die als volleybal werden gebruikt, vrouwen die werden verkracht en dan geliquideerd met een pistoolschot door de vagina – dat alles met honderden.  Hier is wat ik dan denk. De roemruchte reactie van een Nederlandse tv-presentator – ‘de Joden hebben er zelf ook wel een beetje om gevraagd’ – stond niet op zichzelf. De mening van velen was: het water stond de Palestijnen aan de lippen. Dat ligt niet aan de Israëliërs, maar de Joden, zeggen domme tv-presentatoren dan. Dat het conflict heel veel Israëliërs en Palestijnen de mond, oren en ogen uitkomt, is een feit. Maar de onvoorstelbare barbaren die deze slachting hebben aangericht, zijn geen zielige Palestijnen die het water aan de lippen staat, maar sadistische lustmoordenaars van de engste soort. Dat mag niemand die Israëliërs en Palestijnen eindelijk vrede gunt ooit vergeten. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne gaat de eigen wapenproductie flink opschroeven. Dat heeft de Oekraïense president Zelensky gezegd in zijn nieuwjaarstoespraak. Dat kan wel eens een noodgreep zijn, omdat de geldstroom vanuit Amerika begint op te drogen. Ook in Europese landen, waaronder in Nederland, gaan geluiden op om de militaire steun aan Oekraïne stop te zetten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er worden meer wapens geproduceerd in Oekraïne zelf, zo heeft de Oekraïense president Zelensky gezegd in zijn nieuwjaarstoespraak. De eigen wapenproductie is nodig omdat steun uit het buitenland niet meer vanzelfsprekend is.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor Oekraïne is 2023 niet het jaar geworden waar het op had gehoopt. De dorpjes die zijn bevrijd zijn op twee handen te tellen. Maar dat wil niet zeggen dat Oekraïne gefaald heeft. Integendeel zelfs, stelt Rob Bauer, voorzitter van het Militair Comité van de NAVO. In deze speciale uitzending van BNR De Wereld praat hij met Bernard Hammelburg over de relevantie van de NAVO, de situatie op het slagveld in Oekraïne, de Westerse steun en blikken we vooruit op 2024. Luister ook | 'Poetin zal nooit opgeven in Oekraïne'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Israël wil zich er niet bij neerleggen, maar de VS wil deze oorlog zo snel mogelijk beëindigen. En dus bezoekt Antony Blinken het Midden-Oosten voor de vierde keer. Een update met buitenlandcommentator Bernard Hammelburg. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Willen we uit de Gordiaanse knoop van het Israëlisch-Palestijnse conflict komen, dan moet iedereen die er ook maar iets mee te maken heeft onder de koude douche van de politieke realiteit. Alle huidige leiders, Israëls Netanyahu, Abbas op de Westoever, Gaza’s Haniyeh, moeten met pek en veren de regio uit of de gevangenis in, maar ook de internationale donorlanden- en organisaties moeten ophoepelen. De miljardenhulp aan de Westoever verdween in de zakken van Abbas & Co. In Gaza kwamen de hulpgelden onder de grond terecht, in de vorm van ontelbare, peperdure tunnels.  Samer Sinijlawi, een prominente Palestijn uit Fatach, houdt ons in de New York Times de spiegel voor. De eerste die weg moet, schrijft hij, is Abbas, de 87-jarige schijnpresident die door het Westen en de VN overeind wordt gehouden. Onder Abbas is een dictatuur ontstaan vol afpersing, nepotisme, arrestaties, afranseling en marteling van opponenten. 80 procent van de bevolking op de Westoever, wil per gisteren van Abbas af, desnoods zonder gevangenisstraf, hoewel hij die wel verdient.  Hamas, dat in Gaza oppositie voerde tegen Fatach en de kiezers een corruptievrij bestuur beloofde, heeft zich ontpopt als de oorzaak van de totale vernietiging van het gebied. Het voert een waar schrikregime, waartegen de Gazanen zich niet durven verzetten. Hamas moet worden vervangen door een niet-militaristische partij, die met het vernieuwde Fatach in de Westbank een gezamenlijk, internationaal aanvaardbaar bestuur vormt, en daarmee de grondslag legt voor een geloofwaardig Palestina. Het vrije Palestina waarvoor op vele plaatsen in de wereld wordt gedemonstreerd, is in zijn huidige vorm een dictatuur, geregeerd door een door het Westen in het zadel gehouden boevenbende.  Ook in Israël is een drastische ingreep nodig. Netanyahu  is, ondanks zijn jarenlange gesnoef over het veilige Israël dat hij zou garanderen, verantwoordelijk voor de totale militaire afweigheid bij de meest afgrijselijke aanval op Israël ooit. Hij is ook een corrupte en megalomane narcist, die zo snel mogelijk van het toneel moet verdwijnen.  Het wil allemaal niet zegen dat de Gordiaanse Knoop dan wordt ontrafeld, maar nieuw leiderschap in Israël, en gezamenlijk bestuur voor Gaza en de Westbank, is de enige kans om de grondslag te leggen voor nieuwe onderhandelingen over een tweestaten-oplossing. Het is onbegrijpelijk dat de woede van de wereld zich vooral richt tegen Israël, en pleit voor een vrij Palestina, zonder het daarbij behorende fatsoenlijke bestuur en burgerrechten te eisen. Palestina is spijkerharde dictatuur. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De negatieve gevolgen van de oorlog in Oekraïne beginnen ook in Russische steden als Omsk en Irkoetsk zichtbaar te worden. Zo is de prijs van eieren met veertig procent gestegen. Volgens journalist Derk Sauer gaan alle inkomsten uit de economie nu naar de oorlog in plaats van de Russische burger. En ondanks dat denkt Sauer dat Poetin gewoon doorgaat met de oorlog. 'Ik ben ervan overtuigd dat Poetin helemaal nooit zal opgeven.' Luister ook | 'Oekraïne heeft nog niet verloren ondanks teleurstellend jaar' Zorgen over Westerse steun aan Oekraïne Caspar Veldkamp zit nu net twee weken in de Tweede Kamer als buitenlandwoordvoerder voor Nieuw Sociaal Contract. Hij zegt zich zorgen te maken over de afbrokkelende steun van het Westen aan Oekraïne. Wat hem betreft staat Nederland daar pal voor, ondanks de informerende gesprekken die gaande zijn met de PVV en informateur Ronald Plasterk. Ook vindt Veldkamp dat we meer moeten doen om gevechtspauzes in Israël mogelijk te maken. Lees ook | Jemenitische Houthi’s zijn status 'rebellen' allang voorbij Postma in Amerika | Wat vinden George en Kellyanne Conway van Colorado? De Amerikaanse politiek is in rep en roer door het besluit van de hoogste rechters in Colorado om Donald Trump te weren van het stembiljet. Amerika-correspondent Jan Postma vroeg zich daarop af hoe het voormalige koppel George en Kellyanne Conway hierover denken. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke dinsdag- en donderdagochtend werpt Geert Jan samen met collega Bernard Hammelburg een blik op de wereld. Dat gaat niet alleen over de laatste ontwikkelingen op militair en diplomatiek gebied in Oekraïne, Rusland en Europa, maar ook over de volatiele situatie in het Midden-Oosten. Want het conflict tussen Israël en Hamas heeft ook grote impact op ons continent én mogelijk op de Russische oorlog in Oekraïne. Geert Jan is op vakantie maar Bernard blijft aan het werk. De Amerikanen blokkeren een stemming in de VN-Veiligheidsraad. Bernard legt uit hoe het zit.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Melania Trump komt uit Slovenië. Trumps grootouders van vaders kant waren Duitse immigranten, Trumps moeder was Schots. Naar Nederlandse maatstaven zijn Melania en Donald westerse allochtonen. Des te schokkender is zijn waarschuwing dat immigranten ‘het bloed van ons land vergiftigen.’ Een stelling die letterlijk lijkt overgenomen uit Adolf Hitlers ‘Mein Kampf.’  Trumps verkiezingstoespraak in New Hampshire was niet zijn eerste uitbarsting tegen vreemdelingen, maar de nazi-variant was een nieuwe, en veroorzaakte een hoop reuring, ook binnen de Republikeinse partij. Hoewel een hoop partijgenoten hem verdedigden: ‘ach ja, beetje ongelukkige woordkeus. Al eerder onthulde hij zijn plannen om migranten aan te pakken. Door langs de zuidgrens kampen te bouwen, ze daarin samen te brengen en ze dan en-masse de grens over te zetten, wat in het Amerikaans ‘deporteren’ heet. Vreemdelingen die het bloed vergiftigen, kampen, deportaties – klinkt huiveringwekkend. Zijn medestanders draaien het om: Joe Biden heeft zo’n migratieramp gecreëerd dat harde maatregelen nodig zijn.  Correctie, mijn fout: die bloedvergiftiging, de klopjacht en de deportaties gaan alleen over niet-Europese migranten. Moeten we nu opgelucht adem halen, of wordt het er erger van?  Trump heeft meer ingrijpende plannen. Hij wil het ambtelijke apparaat in Washington zoveel mogelijk vervangen door Trumpisten, hij wil het ministerie van justitie en de FBI onder zijn directe controle brengen, er komt een enorme strafvervolging tegen Biden, zijn familie en zijn staf. Vorige maand noemde hij hen ‘ongedierte,’ ook al zo’n uitdrukking uit het nationaalsocialistische repertoire. In Amerika geboren kinderen van buitenlandse ouders hebben geen recht meer op de Amerikaanse nationaliteit. Hulp aan Oekraïne eindigt.  Een keuze voor Trump, zeggen zijn critici, is een keuze voor een autocratie, of zelfs een dictatuur. Is dat wat hij wil, dictator worden?, vroeg Fox News presentator Sean Hannity hem. ‘Nee, nee,’ zei Trump, ‘maar wel voor één dag.’ Genoeg om de zuidgrens hermetisch te sluiten en de Amerikaanse fossiele brandstofproductie omhoog te jagen. Klonk als een grap, maar er waren weinig lachers.  Wat doet dit nu allemaal met de peilingen? Kortgezegd: niets. Hij blijft torenhoog uitsteken boven zijn rivalen, en ligt in vijf van de swing states vóór op Biden. Vooralsnog verkiezen heel veel Amerikanen Trumpistan boven de Verenigde Staten. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland doet mee aan een "multinationale operatie" om vrachtschepen te beschermen tegen beschietingen van Houthi-rebellen. Sinds de oorlog in Gaza zijn meerdere schepen aangevallen en is er zelfs één schip gekaapt. Het samenwerkingsverband wordt onderdeel van een bestaande Amerikaanse maritieme coalitie die piraterij, terrorisme en smokkel bestrijdt. De actie is gericht op het versterken van de nationale veiligheid en welvaart.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne heeft een teleurstellend oorlogsjaar beleefd, zegt Peter Wijninga, defensiespecialist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Een gebrek aan een goede luchtmacht en trage wapenleveranties van het Westen liggen daaraan ten grondslag. Toch denkt Wijninga dat er nog niets verloren is, maar daarvoor is het Westen wel aan zet. Luister ook | Het Oekraïense moreel heeft een knauw gekregen Dwarsligger Orbán in Brussel Of Oekraïne meer steun krijgt is afhankelijk van Hongarije binnen de EU. Op dit moment ligt Orbán nog dwars. VVD-Europarlementariër Bart Groothuis maakt zich zorgen over de Europese steun voor Oekraïne en vindt dat de EU meer buiten Hongarije om zou moeten doen. Tegelijkertijd waarschuwt hij voor het gevaar van hacks uit Rusland, maar ook China. Lees ook | 'Orbán zal tijdens EU-top geen veto inzetten' Postma in Amerika | Tucker Carlson als 'running mate' van Trump? Voormalig Fox News-ster Tucker Carlson begint zijn eigen mediabedrijf, maar wordt ondertussen ook genoemd als potentiele running mate? Zelf ontkent hij dat, want Carlson heeft weinig op met politici. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit waar dit verhaal vandaan komt. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïners en president Zelensky voorop zullen vandaag met spanning naar de EU-top kijken. Gaat Orbán overstag voor meer steun én onderhandelingen over het EU-lidmaatschap?See omnystudio.com/listener for privacy information.

In het als een bosbrand om zich heen slaande antisemitisme heb je soorten en maten. Je hebt de primitieve soort, waarin de Joden, bijvoorbeeld in Rotterdam of Brussel, de schuld krijgen van het drama van de oorlog tussen Israël en Hamas. Je hebt de politieke soort, waarin Joden medeplichtig worden gehouden voor de strapatsen van Bibi Netanyahu. Je hebt de traditionele soort, waarin Joden worden afgeschilderd als de moordenaars van Jezus, de verspreiders van de pest, of de louche eigenaren van de media en de banken.  En dan heb je de intellectuele antisemieten, zoals de rectrices magnificae van de beroemde Amerikaanse universiteiten Harvard, Penn en MIT, die waren opgeroepen voor een hoorzitting in het Congres over antisemitisme op hun beroemde instituten. Net als op veel andere Amerikaanse universiteiten zijn daar voortdurend felle, pro-Palestijnse demonstraties. Dat mag, zeker in het land met waarschijnlijkst de ruimste opvatting van het begrip ‘vrijheid van meningsuiting’ ter wereld. De vraag was of de demonstranten ook als intimidatie mogen scanderen ‘intifada tegen de Joden’ of ‘genocide op de Joden.’  Claudine Gay van Harvard, Liz Magill van Penn en Sally Kornbluth van MIT kregen die vraag voorgelegd door Elise Stefanik, Republikeins lid van het Huis van Afgevaardigden, die zich als een roofdier op haar slachtoffers stortte. Haar vraag was simpel: verbiedt het regelement van uw universiteit de roep om genocide van Joden. Ze eiste een simpel ja of nee. In plaats daarvan luidde het antwoord dat het van de context afhing. Wat de context kan zijn voor het gedogen van een oproep tot massamoord maakten ze niet duidelijk. Liz Magill werd door haar bestuur gedwongen omslag te nemen. Sally Kornbluth bleef aan, Claudine Gay bood omstandig excuses aan.  Behalve academische ambities en het ontwikkelen van eigen inzichten, heeft een universiteit de plicht erop toe te zien dat de studenten zich veilig voelen. Dat is sinds 7 oktober voorbij. Het pleit niet voor de kennis en nieuwsgierigheid van de demonstrerende studenten, maar hun frame is dat de Israëliërs die barbaarse massaslachting en ontvoering aan zichzelf te wijten hebben. En dan komt-ie weer: Israëliërs zijn ‘de Joden.’ Mag je die intimideren met het dreigement van uitmoording? Dat, zeggen de genieën van Harvard, de Universiteit van Pennsylvania en het Massachusetts Institute of Technology, hangt af van de context.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense president Zelensky noemt het uitstel van Amerikaanse militaire hulp 'een droom die uitkomt voor de Russische leider Vladimir Poetin'. "Poetin moet verliezen", zei Zelensky in een toespraak op de National Defense University in Washington. Vandaag gaat hij in gesprek met Biden om aan te dringen op nieuwe steun.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De steun voor Oekraïne kon lange tijd niet op in het Westen. Maar met de voorlopige 'nee' uit Washington en een dreigende 'nee' uit Europa komt Oekraïne steeds meer alleen te staan. En dat in het jaar waarin het Oekraïense tegenoffensief nauwelijks successen heeft beleefd. Volgens Helga Salemon, onderzoeker gespecialiseerd in Rusland en de voormalige Sovjet-Unie, heeft het Oekraïense moreel een enorme knauw gekregen. En Europa-verslaggever Geert Jan Hahn schetst de moeizame Oekraïense mobilisatie. Luister ook | Ook Rusland heeft haast in de oorlog Hoe kijkt de Arabische wereld nu naar Gaza? Nu Israël zijn militaire operatie heeft uitgebreid naar het zuiden van Gaza neemt de kritiek op het land verder toe. De Arabische wereld doet daaraan mee, maar niet echt voluit. Arabist Jan Jaap de Ruiter van de Tilburg University legt uit met welke afwegingen landen als Saoedi-Arabië en Jordanië worstelen. Luister ook | VN-baas mobiliseert Veiligheidsraad om Gaza, Israël reageert woest Postma in Amerika | Biden laat eigen campagneteam schrikken President Biden maakte deze week een opmerking die zijn campagneteam liet schrikken. Het gaat hem vooral om Trump te verslaan, maar wil hij zelf eigenlijk nog wel? Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe Washington hierop reageerde. Luister ook | #209: Dictator voor een dagSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke dinsdag- en donderdagochtend werpt Geert Jan samen met collega Bernard Hammelburg een blik op de wereld. Dat gaat niet alleen over de laatste ontwikkelingen op militair en diplomatiek gebied in Oekraïne, Rusland en Europa, maar ook over de volatiele situatie in het Midden-Oosten. Want het conflict tussen Israël en Hamas heeft ook grote impact op ons continent én mogelijk op de Russische oorlog in Oekraïne.  Geen miljardensteun voor Israël en Oekraïne. De Amerikaanse senaat heeft een wetsvoorstel geblokkeerd tot woede van president Joe Biden. Volgens hem houden de republikeinse senatoren het geld voor Oekraïne gegijzeld, Bernard legt uit hoe het zit.  In Oekraïne lopen de zorgen op en groeit het lijstje met problemen. Zo blijft Hongarije dwarsliggen, spelen er binnenlandse politieke problemen, zit het front vast en eisen de grensblokkades door vrachtwagenchauffeurs hun tol.  Secretaris-generaal van de VN Antonio Guterres de veiligheidsraad bij elkaar geroepen met een beroep op artikel 99. Dit artikel is nog maar drie keer eerder gebruikt.     Tot slot heeft Geert Jan nog een klein lichtpuntje in de donkere tijd.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van mij geen kwaad woord over de pogingen om de planeet te redden. En ook geen gezever over wetenschappers die niet zouden deugen als ze activisten tegenspreken, of andersom. De aarde warmt op en dat is, in elk geval voor een groot deel, het gevolg van menselijk gedrag. Maar met de opzet en aanpak in Dubai is het COP28 zelf, die niet alleen de wetenschap maar ook de goedwillende burger voor aap zet.  400.000 mensen bezoeken de klimaatconferentie. 400.000, waarvan bijna iedereen per vliegtuig reist, in luxe hotels met airconditioning overnacht, en in gekoelde zalen vergadert. In de loop van de vergadering vliegen bezoekers af en aan, dikwijls met zakenjets, waarvan er honderden op het vliegveld geparkeerd staan. Van die 400.000 bezoekers hebben 98.000 toegang tot de officiële ‘blauwe zone,’ gereserveerd voor gedelegeerden. Bloomberg houdt het op 70.000 gedelegeerden, dat zijn vertegenwoordigers van regeringen en bedrijven. De CO2 voetafdruk van dit circus is magistraal, want naar Dubai kom je niet gemakkelijk op de fiets of met het spoor. De conferentie, die goeddeels gaat over de reductie van fossiele brandstof, slurpt onmetelijke hoeveelheden benzine op.  De vraag is waarom. Er zijn 192 landen. Als die allemaal met een delegatie van tien mensen komen, is het aantal deelnemers tweeduizend. Tel daar net zoveel belangrijke ondernemers bij op, en je zit op hooguit vierduizend. Wij van de media doen trouwens dapper mee om de voetafdruk van COP28 te vergroten, want er zijn honderden journalisten. Daarmee begint COP steeds meer te lijken op het jaarlijkse feest voor de politieke, zakelijke en journalistieke elite in Davos.  Voor wie een beetje gevoel voor relativeren heeft, zijn er ook verhalen die ironischer zijn dan de conferentie zelf. Bijvoorbeeld de discussie over de voetafdruk van oorlogen. Jawel, ik verzin het niet. Oorlog is namelijk erg slecht voor het milieu. Zo is de milieuschade van de oorlog tussen Israël en Gaza enorm. In Afghanistan lijden de mensen nog steeds onder de gevolgen van de Amerikaanse invasie, die de lucht vergiftigde, land vervuilde, water verontreinigde en ziektes bracht. Dat de milieu-zeloten die dit soort onderzoek doen met geen woord reppen over de soldaten en burgers die omkomen tekent de radicalisering van het klimaatdebat. De CO2 voetafdruk weegt kennelijk zwaarder dan een vermoord kind.  De NAVO, zeggen de onderzoekers, denkt wel na over klimaat-neutrale middelen, maar de 2-procent die lidstaten in hun defensie investeren is een klimaatvijand. Hoe je vliegtuigen, tanks, pantservoertuigen, artillerie en luchtverdediging klimaatneutraal krijgt? Geen idee.  COP is gereduceerd tot een hype, waar serieuze onderhandelaars zich door een onafzienbare menigte moeten wringen van wat zich het best laat omschrijven als gelovigen. 400.000 deelnemers – ga nou toch weg, zet een ander voor aap.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Israël heeft sinds half november een systeem van waterpompen klaarstaan waarmee de tunnels van Hamas in Gaza onder water gezet kunnen worden. Dat meldt de Wall Street Journal op gezag van bronnen in de Amerikaanse overheid. De Verenigde Staten zeggen dat Israël enige verbetering heeft gezien bij het beperken van de doelwitten in het Gaza-offensief.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In het Westen leeft de gedachte dat Poetin de tijd kan nemen voor de oorlog in Oekraïne, omdat het Westen vroeg of laat toch wel oorlogsmoe wordt. Maar de Britse Poetinkenner Mark Galeotti ziet dat ook Rusland tegen zijn economische grenzen aanloopt. Dat onderschrijft Clingendael-onderzoeker en Rusland-expert Niels Drost. Hij is te gast samen met Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Luister ook | 'De internationale druk op Israël om wapenstilstand te verlengen is enorm' Van gevechtspauze naar wapenstilstand in Gaza? De gevechtspauze in Gaza tussen Israël en Hamas is opnieuw verlengd. Hoe langer die pauze duurt hoe moeilijker het wordt om weer oorlog te gaan voeren. Misschien leidt deze pauze, waarin gijzelaars en gevangenen worden uitgeruild, wel tot een wapenstilstand. De laatste stand van zaken nemen we door met voormalig commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif. Lees ook | 'Hamas is nog springlevend' Postma in Amerika | Henry Kissinger (100) overleden Amerika wordt wakker met het nieuws dat voormalig diplomaat en minister Henry Kissinger op 100-jarige leeftijd is overleden. De man wordt de architect van de Koude Oorlog genoemd met zijn ontspanningspolitiek richting China en de Sovjet-Unie, maar Kissinger wordt ook gezien als een man die heel veel doden op zijn geweten heeft en staatsgrepen in Zuid-Amerika steunde. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe Amerika hem ziet. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Israël heeft een indrukwekkende krijgsmacht, maar op het gebied van strategische PR kan het niet aan Hamas tippen. Bij de uitwisseling van gijzelaars tegen gevangenen is Hamas een gewiekste poppenspeler gebleken, die van de Israëliërs marionetten maakt. Dat komt mede door de onmogelijke positie van de regering-Netanyahu in eigen land.  Vanaf 7 oktober had Israël twee doelstellingen: totale vernietiging van Hamas en de bevrijding van alle gijzelaars. Maar de panelen van de Israëlische politiek verschoven. ‘Totale vernietiging’ werd ‘militair uitschakelen.’ Het enorme offensief ging ten koste van heel veel mensenlevens, maar in militair opzicht verliep de inname van Gaza Stad en het tunnelcomplex langzaam maar effectief. De strijd is niet gewonnen, maar door de gevechtspauze stilgelegd, waardoor Hamas kon hergroeperen.    Terwijl de roep om wraak onder de Israëliërs wat afnam, mede door de zware kritiek uit vrijwel de hele wereld, verdraaide de aandacht naar de gijzelaars. Hun lot vormt nu de kern van de Israëlische emoties en demonstraties. ‘Eerst alle gijzelaars,’ is nu de nationale strijdkreet. Die emoties werden overweldigend toen de eerste groepjes gijzelaars terugkeerden, en de beelden en verhalen de Israëliërs tot in hun diepste ziel raakten. Allicht.    De regie was in handen van Hamas, dat de spanning opvoerde. Zouden die twee roodharige kinderen er vandaag bij zijn? Of dat kleine meisje? Of die moeder of oma? Het hele land, de families van de gijzelaars voorop, zat met geknepen billen te wachten. Wie stonden er nu op het lijstje van de tien gijzelaars van de dag? Hamas liet de Israëliërs met blote voeten dansen op een bakplaat.    Onder deze omstandigheden, en onder overweldigende druk van het volk, kan de Israëlische regering niet anders doen dan toegeven: ‘breng alle gijzelaars thuis’ heeft de absolute prioriteit. Als Israël de oorlog hervat, lopen de bijna 200 nog niet bevrijde gijzelaars enorm gevaar. Durft Netanyahu dat aan? Of moeten de kanonnen zwijgen en ligt de afloop in handen van de diplomatie? In beide gevallen blijft de regie bij Hamas. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De wapenstilstand tussen Israël en Hamas is met twee dagen verlengd. Dat meldt bemiddelaar Qatar. In ruil voor de verlenging worden twintig Israëlische gijzelaarsvrijgelaten door Hamas. En Israel heeft ruim dertig Palestijnse gevangenen laten terugkeren.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ook buiten de landsgrenzen is de winst van de PVV niet onopgemerkt gebleven. In Oekraïne maakt men zich zorgen of Nederland het land wel zo ruimhartig blijft steunen in de oorlog tegen Rusland. Een terechte zorg, stelt hoofd Europa Louise van Schaik van Insituut Clingendael. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn deelt de Europese blik op dit nieuws. Wat wil Israël na de oorlog? Vrijdag om 7:00 uur plaatselijke tijd gaat de gevechtspauze tussen Israël en Hamas in en worden er gijzelaars en gevangenen uitgeruild. Maar wat Israël nou na de oorlog wil is nog steeds niet duidelijk, want ga je Hamas wel uitroeien? Te gast is Han ten Broeke, directeur politieke zaken bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en voormalig VVD-Tweede Kamerlid. Luister ook | 'Israëlische militaire operatie verloopt voorspoedig' Postma in Amerika | Bidens hoeveelste verjaardag? De verjaardag van president Biden maakte de tongen los. Grapjes over zijn leeftijd waren er in overvloed en ook Trump speelde daar handig op in, vertelt Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Op dit feest van de democratie is Nederland natuurlijk het centrum van de wereld. Alleen – de wereld eindigt niet bij Vaals of Nieuwesluis. Het is opmerkelijk hoe weinig aandacht er in de campagnes is besteed aan het buitenland, vooral ook omdat kwesties als de oorlogen tussen Israël en Gaza en tussen Rusland en Oekraïne, het conflict van ASML met China en de gang van zaken in de EU, in de emoties van de kiezer en onder politici juist een grote rol spelen. Buitenland is een electoraal stiefkind.  Afhankelijk van welk lijstje je hanteert, komt het erop neer dat de kiezer zich vooral zorgen maakt over de woningmarkt, zorg, armoede, migratie en koopkracht. Dat schijnt logisch, want de kiezer heeft daar direct invloed op, en op oorlogen en internationale conflicten niet. Maar de oorlogen in Gaza en Oekraïne hebben enorme emotie en commotie tot gevolg. De politieke partijen hebben er weldegelijk opvattingen over, en veel burgers zijn terecht bezorgd, en vaak zelfs bang. Het beperkt zich niet tot de schrikbarende golf van antisemitisme en islamofobie, er heerst ook angst voor een Russische inval en een derde wereldoorlog.  Waar iedere Nederlander weldegelijk mee te maken heeft is de Europese Unie, en ook die is in de campagnes nauwelijks aan de orde gekomen. Terwijl vragen over een gezamenlijke defensiemacht, uitbreiding van de Unie tot 34 lidstaten, waaronder Oekraïne, de productie van wapens en munitie en de rol van de Europese Commissie dringend en belangrijk zijn.  Terwijl al deze kwesties in de politieke en maatschappelijke discussie een grote rol spelen, zijn ze in de campagnes goeddeels genegeerd. De meeste politieke orakels voorspellen een lange en moeizame formatie, wat een beetje een Nederlandse traditie is. Met het oog op de urgentie, ook van de problemen in de grote buitenwereld, moeten we hopen dat ze dit keer in Den Haag een beetje tempo maken. We zijn niet het grootste en machtigste land ter wereld, maar Nederland heeft een uitstekende naam. De stem van de Nederlandse kiezer wordt in Jeruzalem, Gaza, Brussel, Washington en Peking weldegelijk gehoord.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Moet Nederland Israël steunen op de huidige manier zodat Hamas verslagen kan worden? Hoe zorgen we ervoor dat Poetin niet wint in Oekraïne? En welke hervormingen zijn er nodig binnen de Europese Unie? Allemaal vragen die aan bod komen in het BNR Buitenlanddebat 2023 vanaf de Campus Den Haag van de Universiteit Leiden. Het debat staat onder leiding van Bernard Hammelburg met Geert Jan Hahn als gangmaker. Aan het debat doen mee: Ruben Brekelmans (VVD) Kati Piri (GL-PvdA) Caspar Veldkamp (NSC) Gijs Tuinman (BBB) Jan Paternotte (D66) De BNR Verkiezingsdebatten In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november organiseert BNR acht verkiezingsdebatten, over specifieke thema's. De debatten worden uitgezonden op BNR en zijn daarna te beluisteren op www.bnr.nl en je eigen podcastapp. Overzicht debatten en uitzenddatums: Het Nationale Arbeidsmarktdebat, 31-10-2023 om 19.00 Het BNR Woondebat, 02-11-2023 om 19.00 Het BNR Financedebat, 09-11-2023 om 19.00 Het BNR Energiedebat, 14-11-2023 om 19.00 Het BNR Bedrijvendebat, 15-11-2023 om 19.00 Het BNR Buitenlanddebat, 16-11-2023 om 15.00 Het Nationale Autodebat, 17-11-2023 om 15.00 Het BNR Ondernemersdebat, 21-11-2023 om 09.00 See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat de Israëlische minister Eli Cohen van buitenlandse zaken nu zegt dat zijn land nog een week of twee à drie heeft totdat de diplomatieke druk te groot wordt om een wapenstilstand nog langer tegen te houden, is een teken dat het einde van de oorlog in zicht komt. Klopt het bericht? Weten we niet, maar dat deze lijdensweg een einde heeft wordt steeds duidelijker.  Alle reden om nog eens stil te staan bij de aanval op 7 oktober. Vorige week deed de New York Times dat met een onthullende analyse, mede aan de hand van interviews met Hamas-leiders. Daaruit bleek hoe minutieus Hamas de aanval had voorbereid en uitgevoerd, in de hoop dat Israël precies zou doen wat het nu doet: oorlog voeren. Dit om de Palestijnse zaak weer prominent op de kaart te krijgen, en Israël duidelijk te maken dat het hooguit kan blijven bestaan met permanente oorlog aan zijn grenzen. De wereldwijde golf van sympathie voor de Palestijnen was doel van de strategie.  Deze week kwam de Washington Post met een nog veel uitgebreidere analyse, ook aan de hand van interviews met Hamas, maar ook met geheime diensten en experts. Zo zag de krant schokkend bewijsmateriaal, onder andere uit de zakken en tassen van mannen die bij de inval om het leven waren gekomen. Vacuümbommen die 1500 graden heet worden en in huizen waren gegooid, gaspatronen, handboeien, vuurwapens, messen, proviand voor een aantal dagen, exacte instructies en perfecte kaarten. Details van wat ze aanrichtten tarten elk voorstellingsvermogen. Sommige staan gedetailleerd in het artikel. Uit afschuw laat ik die hier weg. Hun doden noemen ze martelaars, en dat geldt ook voor de vele slachtoffers in de oorlog in Gaza. De Israëlische militaire reactie was immers precies wat zij hoopten.  Minstens zo onthullend is de strategie, die na vijf weken en een enorm forensisch onderzoek, een veel breder beeld verschaft. Ze trainden een jaar, braken in op Israëlische websites, en hielden de details van hun plan geheim, ook voor Iran, de Revolutionaire Gardes en Hezbollah. Tegenover Israël gaven ze de indruk aan een langdurig bestand te willen werken, hielden zich afzijdig tijdens aanvallen van Islamitische Jihad op Israël en lokten Israël in de val toen het, als gebaar van goede wil, 20.000 Gazanen Israëlische werkvergunningen gaf. Het was hun paard van Troje. De bedoeling was ook om partijgenoten op de Westelijke Jordaanoever te bewapenen en in de strijd te betrekken. Jordaanse agenten namen grote hoeveelheden gesmokkelde wapens in beslag, bestemd voor de Westbank, maar niemand weet hoeveel er tussendoor geglipt is.  Het einde van de oorlog is in zicht. Reden temeer om het barbaarse begin en de doortrapte strategie niet te vergeten. Het gewetenloze monster schept er een satanisch genoegen in Israëliërs en Palestijnen op te offeren, en het monster heeft een naam: Hamas.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is flink wat chaos in het Amerikaanse congres rond de militaire steun aan Oekraïne. President Biden zit in een parket. Hij denkt na over een mogelijk veto om Oekraïens steungeld erdoor te drukken. Ook komen vandaag alle Europese ministers van defensie bijeen. En die zullen constateren dat het niet goed gaat met de levering van munitie aan Oekraïne. Volgens de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Koeleba gaan momenteel 'alle alarmbellen' af. Dan de situatie in Israël en Gaza. Buitenlandchef van de Europese Unie Josep Borrel gaat die kant op. Borrell zal "met regionale leiders" de toegang voor hulpverleners tot de door Israël belegerde Palestijnse Gazastrook bespreken. Hij doet niet alleen Israël en de Palestijnse Westelijke Jordaanoever aan, maar ook Bahrein, Saudi-Arabië, Qatar en Jordanië. Die landen kunnen mogelijk bijspringen, bemiddelen of hun invloed aanwenden bij de Palestijnen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Alliantie is terug. De geopolitieke specialisten van BNR gaan opnieuw om tafel onder leiding van Liesbeth Staats. Twee uur lang de diepte in over de oorlog in het Midden-Oosten. Met speciale gasten: Mart de Kruif, Martine van den Berg en Robert Serry. Dit is aflevering 1. Alle vier de afleveringen van De Alliantie: Oorlog in het Midden-Oosten zijn nu te luisteren in je podcastapp of via bnr.nl/podcast/de-alliantie Komt er ooit een oplossing voor het conflict in Israël en de Palestijnse gebieden? Op 7 oktober viel Hamas Israël aan met terreuraanslagen en sinds die dag woedt er een nieuwe oorlog. Die oorlog is er een met een lange en complexe voorgeschiedenis.  Voor BNR Nieuwsradio reden om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in de Alliantie. In vier afleveringen nemen we de geschiedenis, het huidige conflict en de mogelijke uitkomsten door. In aflevering 1 kijkt De Alliantie naar de oorsprong van het conflict. En daar wordt het meteen ingewikkeld, want waar begin je? Welk punt in de geschiedenis is het startpunt?  Moeten we duizenden jaren terug, waar de Bijbel of de Tenach spreekt over Mozes die de joden uit Egypte naar het Beloofde Land leidt, of waar Islamitische Arabieren de regio veroverden? (640 v Chr) Of is 1948 een beter startpunt, met de oorlog die de Palestijnen de Nakba noemen, de ramp, maar in Israël bekendstaat als de onafhankelijkheidsoorlog? Aan tafel in aflevering 1:  - Bernard Hammelburg (Buitenlandcommentator)  - Martine van den Berg (Religiewetenschapper en auteur van het boek Ontrafeld, Hoe rampen de wereld veranderen.) - Arend Jan Boekestijn (Historicus en Boekestijn van de Wijk) - Mart de Kruif (oud-commandant der landstrijdkrachten)  Presentatie: Liesbeth Staats See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Israëlische militaire operatie in Gaza voorloopt voorspoedig. Dat is dan ook de reden dat Israël eigenlijk geen gevechtspauzes wil. Dat zegt Martijn Kitzen, hoogleraar irreguliere oorlogsstudies en speciale operaties van de Nederlandse Defensie Academie. Luister ook | EU geeft vredesproces in het Midden-Oosten niet op Ollongren pleit voor Europese Commissaris voor defensie-industrie Er moet een aparte Eurocommissaris voor de defensie-industrie komen. Dat zegt demissionair minister van Defensie Kajsa Ollongren tegen BNR. Ollongren hoopt dat de Europese productie van wapens en munitie sneller en in beter overleg kan worden opgevoerd. Lees ook | Roep om tijdelijk staakt-het-vuren in Gaza wordt groter De Eerste TikTok-oorlog? De oorlog in Oekraïne en ook die tussen Israël en Hamas zijn minutieus te volgen via sociale media, satellieten en andere open online bronnen. De vraag is echter wat we met die informatie kunnen. Militair historicus Christ Klep schreef er een boek over: De Eerste TikTok-oorlog.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Precies een jaar voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen is het politieke landschap zo aan het veranderen, dat de twee oorlogvoerende bondgenoten, Israël en Oekraïne, reden hebben om zich extra zorgen te maken. De populariteit van Joe Biden is zo gekelderd dat hij in vijf ‘swing states’ lager scoort dan Donald Trump. Als er nu verkiezingen zouden zijn, was Biden kansloos.  De peiling gaat over veel onderwerpen, maar twee kwesties nemen een prominente plaats in: de persoonlijke financiële situatie voor de burger, die volgens de meeste ondervraagden onder Trump verbetert, en de betrokkenheid bij oorlogen, die onder Trump juist gering zou zijn. Het belangrijkste gevolg is dat Biden, met de hete adem van de kiezer in de nek, meer haast krijgt om beide oorlogen af te wikkelen..  Wat Oekraïne betreft, citeert het Witte Huis generaal Valery Zaloesjni, die zelf een woord gebruikt dat Biden tot nu toe niet in de mond heeft durven nemen: patstelling. Aan een front dat nu 19 maanden hooguit een paar kilometer opschuift, en weer terugschuift, valt ondanks geavanceerde wapensystemen als de Abram tank weinig hoopvols te bespeuren – trouwens evenmin aan Russische kant. Ook de grotere en zwaardere artillerie biedt weinig soelaas, al is de luchtverdediging redelijk op orde. Maar de druk van conservatief Amerika om te stoppen met de steun neemt toe, met Trump als gangmaker. Die vindt dat Amerika zich niet moet bemoeien met een Europese oorlog.  De oorlog tussen Israël en Gaza ligt veel gevoeliger. De steun voor Israël is in het Congres overweldigend, maar Biden stuit op twee hindernissen. Een is de overweldigende opkomst bij pro-Palestijnse demonstraties, vooral in steden en op universiteiten. Die zijn bikkelhard, en veelal ronduit antisemitisch. Joodse studenten worden zoveel uitgescholden voor ‘fucking Jews’ en met verwensingen en dreigementen geconfronteerd, dat het onvermijdelijk leidt tot een maatschappelijke, en dus politieke  splijtzwam. Dat doorbreekt Bidens toezegging dat Israël de strijd tegen Hamas mag voortzetten. Hij heeft drie urgente wensen: meer nadruk op het lot van de gijzelaars, dat Israël overstapt van 1.000- en 2.000-ponds bommen naar 250-ponds bommen – wat Israël negeert – en gevechtspauzes om hulpgoederen Gaza binnen te brengen, en buitenlanders te kunnen oppikken. Na een maand oorlog, lukt dat maar mondjesmaat.  Zelensky en Netanyahu hebben één ding gemeen: hun overtuiging dat ze, koste wat kost, gaan winnen en dat ze, als puntje bij paaltje komt, op Amerika kunnen blijven rekenen. De kometensnelheid waarmee Trump opkomt is in dat opzicht slecht nieuws. Hij is een isolationist. Oorlogen in verre oorden zitten niet in zijn jargon. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In tijden waar verdeeldheid en onvrede over Europa toeneemt, en het belang van een verenigd Europa steeds groter wordt... zoeken we bij BNR naar een oplossing. In de podcast ‘Dossier Europa’ nemen jonge Nederlandse correspondenten je mee naar alle uithoeken van Europa. Van de spanningen aan de Ierse grens, naar de levensgevaarlijke Reichsbürger in Duitsland of de leegloop in Kroatië.  Mogen we van Europa een antwoord op deze problemen verwachten? Is er wel een antwoord? Of is dit het probleem van landen zelf? Dit is Dossier Europa. Nederlandse journalisten, wonend in verschillende landen binnen de EU, maken een serie van drie afleveringen over onderwerpen die voor hen én de EU belangrijk zijn. Denk aan klimaatverandering, de vluchtelingencrisis, de gevolgen van diverse oorlogen of kansenongelijkheid. Vervolgens praten we met een deskundige na over een mogelijke oplossing. Kan die oplossing vanuit Brussel komen? En is dit een thema in aanloop naar de aankomende Europese verkiezingen?Luister naar het eerste Dossier. Daarvoor reizen we af naar Duitsland, waar 23.000 staatsgevaarlijke Reichsburgers de gemoederen bezig houden. Hoe? Dat hoor je in je favoriete podcastapp. Dossier Europa.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ondanks de oorlog tussen Israël en Hamas geeft de EU de weg naar vrede in het Midden-Oosten nog niet op. Dat zegt Sven Koopmans, speciaal vertegenwoordiger voor het vredesproces in het Midden-Oosten namens de EU, in BNR De Wereld. Vlak voor het uitbreken van de nieuwe oorlog op 7 oktober had de EU een deal met onder andere Saoedi-Arabië gesloten om het proces nieuw leven in te blazen. Luister ook | 'Palestijnse zaak is altijd een hoofdzaak gebleven onder bevolking Midden-Oosten' Esther de Lange wilde best Eurocommissaris worden CDA-Europarlementariër Esther de Lange heeft premier Rutte gemeld dat ze beschikbaar was om Frans Timmermans op te volgen als Eurocommissaris, maar in Den Haag besloot men anders. Ook weigerde De Lange de functie van minister van Buitenlandse Zaken toen Hoekstra Timmermans opvolgde. De Lange, al 17 jaar Europarlementariër, vertrekt volgend jaar uit het parlement. Ze is te gast.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je kunt kritiek hebben op Israël, maar dat maakt je nog geen antisemiet. Zegt een zichzelf weldenkend noemende wereldwijde groep politici, journalisten, activisten, academici en mensenrechtenorganisaties. Ze vallen nu collectief door de mand. ‘Israëliër’ en ‘Jood’ zijn uitwisselbare begrippen geworden. Sinds de pogrom van Hamas in Israël en de militaire reactie daarop, tiert het antisemitisme weliger dan de grootste pessimist voor mogelijk had gehouden. De Joden hebben dit over zichzelf afgeroepen, luidt het. Want de Joden zijn kolonisten. De Joden bezetten Palestijns gebied. Niet Israëliërs – Joden.  De slachtpartij op 1.400 Israëliërs was de meest massale moord op één dag op Joden sinds de Holocaust. De antisemitisme tsunami die erop volgde houdt gelijke tred en doet veel Joden terecht aan de zwartste periode uit hun geschiedenis denken. De Israëlische VN-ambassadeur droeg in de Veiligheidsraad een gele Jodenster. Joden in de hele wereld worden verantwoordelijk gehouden. Ze worden bespuugd, uitgejouwd en bedreigd. Hun scholen bleven dicht, sociale, culturele en religieuze bijeenkomsten worden geannuleerd. Keppeltjes gaan af, tekstkokertjes aan de deurpost zijn verwijderd. Er gaat een angstgolf door de joodse gemeenschap.  De Britse krant The Guardian heeft een treurige primeur: het is de eerste krant ooit die een blog bijhield over het antisemitisme-nieuws, zoveel misselijkmakende incidenten zijn er. Michael O’Flaherty, directeur van het EU agentschap voor fundamentele rechten, legt de vinger op de zere plek: ‘Antisemitisme is een vorm van racisme die diep in de Europese samenleving zit.’ Maar het beperkt zich niet tot Europa.  Op toonaangevende, peperdure Amerikaanse universiteiten, zoals het New Yorkse Columbia, worden joodse studenten zo bedreigd tijdens pro-Palestijnse demonstraties op de campus dat ze de school verlaten. ‘Onze ouders betalen geen 80.000 dollar per jaar om ons hier in elkaar te laten slaan,’ zeggen ze. Op online landkaarten van de Chinese techreuzen Baidu en Alibaba is de naam Israël gecanceld. In Londen, Berlijn, Parijs worden Joden geslagen, in een Joods centrum, annex synagoge en school in Berlijn werden molotovcocktails naar binnen gegooid. In de Russische republiek Dagestan werd een vliegtuig door een woedende, antisemitische teksten scanderende menigte bestormd omdat het uit Tel Aviv kwam. Er zijn beelden van, maar Poetin noemt het een onzinverhaal. Oekraïne en het Westen zaten erachter – logisch, toch?  Na de massamoord op 7 oktober waren de Israëliërs heel even zielig. Logisch dat ze Hamas wilden verslaan. Binnen een paar dagen was het allemaal de schuld van Israël zelf, en al meteen van de Joden. Het meest bedreigend zijn de asociale media. Ik prijs mezelf opnieuw gelukkig dat ik daar niet op zit. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een staakt-het-vuren in de oorlog tussen Israël en Hamas is 'op dit moment niet het juiste antwoord’. Zo laat een woordvoerder van het Witte Huis weten. Net als Israël zeggen de Verenigde Staten dat vooral Hamas van zo’n bestand zou profiteren. Vorige week drong de Amerikaanse buitenlandminister Blinken aan op een ´humanitaire pause.´ Ondertussen probeert de Israëlische premier Netanyahu Europese leiders te overtuigen om Egypte onder druk te zetten om vluchtelingen uit Gaza op te nemen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit is een extra aflevering over de oorlog in Israël en Gaza. Presentator Mark Beekhuis bespreekt met Ralph Dekkers, correspondent in Tel Aviv, hoogleraar Oorlogsstudies Frans Osinga, auteur Martine van den Berg en buitenlandcommentator Bernard Hammelburg de laatste ontwikkelingen in de oorlog in Israël en Gaza. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Veel Arabische landen hebben de banden met Israël in de loop der jaren genormaliseerd. De Palestijnse zaak is voor veel regeringen in de regio een bijzaak geworden, maar de bevolking is het altijd als een hoofdzaak blijven zien. Dat zegt Arabist Hans Wurzer, verbonden aan Instituut Clingendael. Hij is te gast. Luister ook | 'Invasie Gaza wordt een onmogelijke strijd' Europa Update: Rutte zet meer in op 'ja maar' bij Israël De Europese regeringsleiders komen donderdag en vrijdag bijeen in Brussel. Uiteraard slaat ook hier Israël de klok. Meer en meer is er aandacht voor het 'ja maar-standpunt' over de acties van Israël in Gaza, zo ook van onze eigen premier Rutte. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn duidt de standpunten. Lees ook | Israël, Gaza en de angst voor overslaand geweld centraal op EU-top Die andere oorlog woedt ook nog Sinds de oorlog tussen Israël en Hamas op 7 oktober uitbrak gaat het weinig meer over Oekraïne. Maar ook daar is het dagelijks nog een enorm bloedbad. Hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga neemt ons mee naar de belangrijkste gebeurtenissen van de afgelopen weken en legt uit hoe hij kijkt naar de Westerse steun. Luister ook | Is vrede tussen Israël en de Palestijnen ooit mogelijk? En zo ja, hoe? Postma in Amerika: Democraten ook blij met nieuwe Speaker Mike Johnson Het Huis van Afgevaardigden heeft eindelijk een nieuwe speaker: Mike Johnson. De Trumpisten zijn blij met zijn benoeming, maar ze zijn niet de enigen. Ook de Democraten wrijven in hun handen met deze Republikein uit Louisiana. Waarom, dat legt Amerika-correspondent Jan Postma uit. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In Oekraïne zou Rusland een kerncentrale aanvallen, zegt de Oekraïense president Zelensky. In Gaza zouden Israëlische soldaten vannacht een grote operatie met tanks hebben uitgevoerd, volgens Reuters de grootste sinds het begin van de oorlog. We bespreken de twee oorlogen met buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europaverslaggever Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Franse president Macron is geland in Israël om daar met premier Netanyahu, president Herzog, maar ook oppositieleiders Gantz en Lapid te praten. Premier Rutte was ook bij Netanyahu en bij de Palestijnse leider Abbas.Rutte heeft bij Netanyahu steun aan Israel uitgesproken en tegelijkertijd Netanyahu op het hart gedrukt om het humanitaire oorlogsrecht te respecteren. Volgens Rutte moet Hamas worden uitgeschakeld.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Over drie dingen was de estafette van buitenlandse leiders die Israël tot nu toe bezochten het eens: Israël heeft het recht zich te verdedigen, maar dan wel proportioneel, en er moet wel een tweestaten-oplossing komen. Het zijn de containerbegrippen van de Gaza-oorlog, waarvan niemand weet wat ze precies betekenen.  Zelfverdediging snappen we het gemakkelijkst: Israël maakt jacht op Hamas-strijders en raketlanceerinrichtingen. Dat kost levens van onschuldige mensen, maar dat valt niet te vermijden, ook al doet het leger nog zo zijn best. Het doel is niet burgers te vermoorden, maar het gebeurt wel, wat in het Engels eufemistisch ‘collatoral damage’ heet. Maar dan komt de geconditioneerde reflex: het moet proportioneel zijn, dus als het even kan, spaar je het leven van burgers. Deze oorlog startte dus disproportioneel, want Hamas begon met het op barbaarse wijze vermoorden van 1500 mensen, waaronder heel veel vrouwen en kinderen. Dat was geen ‘collatoral damage,’ dat was de opzet. Als Israël het bij de zelfverdediging op 1500 burgerslachtoffers in Gaza had gehouden, was het dan proportioneel? Nog los van wat er precies van waar is, want de doden- en gewondencijfers komen van het door Hamas geleide ministerie van gezondheid. Niet dat het, moreel gesproken, veel uitmaakt, maar hoeveel zouden het er echt zijn?  En dan dat andere containerbegrip, de tweestaten-oplossing. Israël en Palestina, dus. Na de Zesdaagse Oorlog in 1967 werd Palestina gedefinieerd als de Westelijke Jordaanoever plus Gaza. Gesteld dat ze over een onafhankelijk Palestina gaan onderhandelen, met wie gaat Israël dan in gesprek? Fatach, op de Westoever, en Hamas in Gaza zijn aardsvijanden, die na een staatsgreep door Hamas in 2007 op voet van oorlog leven. Met Fatach heeft Israël officiële betrekkingen, dus theoretisch zouden die tot een compromis kunnen leiden. Hamas, door de westerse wereld beschouwd als terroristische organisatie, wil Israël van de kaart vegen – ‘van de rivier tot de zee,’ dus van de Jordaan tot de Middellandse Zee – en bij voorkeur een wereldwijde jihad beginnen, vooral tegen Joden. Alle vrienden die Israël bezoeken – Biden, Von der Leyen, Scholz, Sunak, Rutte, Macron – verklaren Israël stuk voor stuk eeuwige liefde en trouw, maar met als huwelijkse voorwaarde de tweestaten-oplossing. Niemand vertelt erbij hóe. Omdat niemand weet hoe je de Westoever en Gaza, de twee delen van Palestina, kunt verenigen. Als al die goede vrienden zo graag twee staten willen, waarom beginnen ze dan niet in Gaza? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ondanks de oproep van president Biden om niet uit wraak te handelen door Israël zou dat land een invasie van Gaza nog altijd overwegen, meldt Reuters. Volgens Han Bouwmeester, brigadegeneraal en hoogleraar Militair-Operationele Wetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie, wordt dat een onmogelijke strijd. Gaza is erg smal en Hamas kent de gangenstelsels door en door. Luister ook | De Hoop Scheffer: 'Ik denk dat Iran achter aanval Hamas zit' Israël-Gaza: een nieuw front voor Amerika Het bezoek van Biden en Europese leiders aan Israël is bedoelt om een nieuwe langdurige oorlog te voorkomen. Na de burgers van Israël en Gaza, heeft Amerika daar het meeste belang bij. Dat land ziet ondertussen hoe Rusland en China garen spinnen bij deze nieuwe oorlog, ziet oud-minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit waarom er in Europa op diplomatiek niveau toch nog veel misgaat als het gaat om Israël. Lees ook | Dossier oorlog Hamas en Israël Postma in Amerika | Jordan en de race om de Speakerstoel Jim Jordan is, op het moment van deze uitzending, nog altijd geen Speaker of the House. Tegelijkertijd keren steeds meer Republikeinen zich juist tégen hem, ondanks een felle campagne van Fox-anchor Sean Hannity. Amerika-correspondent Jan Postma duidt de strijd van Jordan. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Egypte gaat humanitaire hulp doorlaten aan de grens bij Gaza, zegt de Amerikaanse president Joe Biden. Hij heeft Netanyahu gisteren openlijk gesteund in Israël, en ook de Europese leiders staan in de rij om Israël te bezoeken. Maar Macron belt ook nog met Zelensky. Duiding van buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Aan Joe Bidens bezoek aan het Midden-Oosten ligt een weldoordacht plan ten grondslag. Het tonen van solidariteit met Israël valt goed bij beide partijen in het Congres, maar het is niet de enige reden van zijn bezoek. Dat zijn: herstel van de bevoorrading van Gaza door Israël en Egypte, het voorkomen van een massale Israëlische inval in Gaza, terughoudendheid met represailles, garanties dat de oorlog niet overslaat naar de Westelijke Jordaanoever, het weerhouden van Iran en Hezbollah om een tweede front te openen en het optuigen van bemiddeling door Egypte.  Het bezoek aan Israël is vooral symbolisch, terwijl de gesprekken met de Jordaanse koning Abdullah, de Egyptische president al-Sisi en de Palestijnse leider Abbas van groter belang zijn. Die zijn gericht op de-escalatie. In Israël gaat het Biden om het sussen van wraakgevoelens en de illusie van Israël dat het Hamas volledig kan uitschakelen. Zoals New York Times buitenlandcommentator Thomas Friedman schrijft: ‘de vier gevaarlijkste woorden in het Midden-Oosten zijn “voor eens en altijd”.’  De Amerikaanse aanpak is moedig en doortastend. Biden, zijn ministers van buitenlandse zaken en defensie en zijn topgeneraals zetten alles op alles om de crisis te beteugelen, politiek door hun shuttle-diplomatie, strategisch door de stationering van twee vliegdekschepen met bijbehorende battle groups nabij de Israëlische kust, als waarschuwing tegen Iran en geruststelling van Israël.  Hoewel ook in Amerika de discussie woedt over de diepere oorzaak van de crisis – het uitblijven van de tweestaten-oplossing en de vaak wrede Israëlische bezettingspolitiek – blijft de verontwaardiging over de pogrom van Hamas enorm. De schokkende beelden van het neermaaien van hele dorpen, de verbranding en onthoofding van kinderen, het door de straat rijden van een naakte vrouw – het voelt allemaal als Al Qaeda en IS. Wat de Amerikaanse politiek minder doet dan Europa is het omkeren van de schuldvraag. Een motie zoals van DENK om de regering op te roepen Israël een apartheidsstaat te noemen en de staat Palestina te erkennen, zonder één verwijzing naar de massamoord, zul je op het Capitool niet tegenkomen.  Dat de zorgen over het uitblijven van een oplossing van het Israëlisch-Palestijnse vraagstuk groot zijn, geldt door de hele westerse wereld. Maar om binnen hooguit twee dagen om te slaan van verbijstering over de grootste massamoord op Joden sinds de Holocaust tot het leggen van de schuld bij het slachtoffer is pijnlijk en hier en daar ronduit antisemitisch. Dat doet Joe Biden effe chiquerSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Niemand zag de aanval van Hamas op Israël aankomen, zelfs de alom gerespecteerde Israëlische veiligheidsdiensten niet. Waar deze aanval vandaan komt denkt Jaap de Hoop Scheffer, voormalig secretaris-generaal van de NAVO en oud-minister van Buitenlandse Zaken wel te weten: Iran. Dat land heeft volgens hem veel belang bij het voorkomen van een deal tussen Israël en Saoedi-Arabië. Hij is te gast. Luister ook | Een mogelijk grondoffensief in Gaza betekent 'straatgevechten met geweren' Israëlische inlichtingendiensten Dat de Israëlische inlichtingendiensten totaal werden verrast door de aanval van Hamas verbijsterd de wereld. Volgens oud-MIVD-baas Pieter Cobelens heeft Israël zich in slaap laten sussen door zijn rivalen. Hij is te gast en legt uit hoe de Israëlische veiligheidsdiensten te werk gaan. Luister ook | 'EU nog lang niet klaar voor lidmaatschap Oekraïne' Israël overschaduwt Poolse verkiezingen Polen wacht zondag hele belangrijke parlementsverkiezingen. Ook hier is Israël het gesprek van de dag. President Duda waarschuwde al dat de aandacht voor Oekraïne door de nieuwe oorlog in Israël niet mag verslappen. Geert Jan Hahn, Europa-verslaggever en maker van de BNR Perestrojkast is in Polen en volgt de verkiezingen op de voet. Luister ook | #200: Is Polen een oud land?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Israël bereidt zich voor op een grootschalige militaire actie richting Gaza en verschillende leiders steken in de regio de koppen bij elkaar. Tegelijkertijd probeert de Oekraïense president Zelensky de aandacht voor Oekraïne op peil te houden. We bespreken het met buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn die nu in Polen is.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat in elke oorlog de waarheid het eerste slachtoffer is, is genoegzaam bekend. Maar hoe snel de leugenfabriek aan de slag gaat, blijft elke keer een verrassing. De nieuwe Gaza-oorlog biedt een aardig inzicht, want de leugens vliegen ons al om de oren. Hoofdschuldige: het open riool, dat door enkele goedgelovige zielen Facebook en X wordt genoemd.  Leugen 1. Op 7 oktober verscheen onder kop BREAKING NEWS een bericht over een bedrag van 8 miljard dollar aan militaire noodhulp die Amerika aan Israël schonk. Er zat een screenshot van een document bij waarmee president Biden minister Blinken van buitenlandse zaken toestemming geeft het geld over te maken. Volgens het bericht steunt Biden ook Hamas. Allemaal nep. Het document dateert uit juli, betrof een donatie aan Oekraïne van 400 miljoen dollar en was duidelijk vervalst.  Leugen 2: Israëlische generaals die door Hamas worden opgepakt. Maandag was de video al 1,7 miljoen keer bekeken. In werkelijkheid was het de arrestatie van separatisten in Azerbeidzjan.  Leugen 3: Een vliegtuig dat wordt neergeschoten, met als hashtag #PalestineUnderAttack. Werd 500.000 keer bekeken. Bleek gekopieerd te zijn van een video game dat Arma 3 heet.  Leugen 4: Twee Arabisch sprekende mannen ontvoeren een klein Israëlisch meisje. Onder de kop ‘Hamas terroristen met een ontvoerde Israëlische baby’ komt het online. Het bleek een oude opname op TikTok te zijn, waarvan de oorsprong trouwens niet duidelijk was, en door TikTok is verwijderd.  Leugen 5: Een link die suggereerde dat je de Jerusalem Post opende kwam met een verslag van de opname van premier Netanyahu in een ziekenhuis. Dat is in het recente verleden wel eens gebeurd, maar daarmee had dit verzonnen verhaal niets te maken.  Leugen 6: Een filmpje van een Israëlische luchtaanval op Gaza, gebracht als BREAKING. Blijkt een opname te zijn van 13 mei, waarbij doelbewust één huis werd getroffen.  Leugen 7: Alweer BREAKING: Een video van een X-gebruiker met 116.000 volgers van twee militaire transportvliegtuigen die tijdens de massale inval van Hamas in allerijl op vrachtauto’s worden gezet om in veiligheid te worden gebracht. In werkelijkheid was het een standaard-transport, dat op 19 september op YouTube stond.  Mensen die er verstand van hebben zeggen dat het op X erger is geworden sinds Elon Musk aan het roer zit. Zou dat nou echt? En maakt het wat uit?  Simpelweg de waarheid maakt deze oorlog al barbaars genoeg. Het blijft een raadsel waarom een stelletje halvegaren iets dat zo ernstig is wil overgieten met een saus van sensatie. En dat je daar in het open riool altijd welkom mee bent.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is de vierde dag sinds de aanval van Hamas op Israël. De Israëlische strijdkrachten zeggen dat er zo'n 1500 lichamen van Hamasstrijders zijn gevonden in Israel. Afgelopen zaterdag begon de Palestijnse organisatie een groot offensief. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Israël is opgeschrikt door een verrassingsaanval van Hamas. Naar eigen zeggen vuurden Hamas 5000 raketten af dorpen rond de Gazastrook, maar ook tot aan Tel Aviv. Ook zijn Palestijnse militanten Israël binnengedrongen. Die zouden burgers en Israëlische militairen als gijzelaars mee terug hebben genomen. Lokale gezondheidsfunctionarissen claimen meer dan 200 doden in de Gazastrook door Israëlische tegenaanvallen. In deze extra nieuwsuitzending praat Mark Beekhuis erover met buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en historicus Arend Jan Boekestijn. Ook zijn Israël-correspondenten David de Jong, Ralph Dekkers erbij met het laatste nieuws en voormalig commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif legt uit wat voor aanvallen er hebben plaatsgevonden. Europa-correspondent Stefan de Vries duidt de reactie vanuit Europa. Zo veroordeelde Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen de aanval van Hamas.See omnystudio.com/listener for privacy information.

EU-leiders gaan praten over de manier waarop Oekraïne lid kan worden van de Unie. Dat Oekraïne lid moet worden is noodzakelijk maar het gaat nog jaren duren voordat de EU ook klaar is voor Oekraïne, zegt Luuk van Middelaar, oprichter van het Brussels Instituut voor Geopolitiek. Luister ook | Waarom is de oorlog in Oekraïne nog niet voorbij? Wopke Hoekstra goedgekeurd als Eurocommissaris Wopke Hoekstra is geslaagd voor zijn examen voor de milieucommissie van het Europees Parlement. Toch veroorzaakte zijn benoeming nog frictie op links. Europa-correspondent Mathijs Schiffers van het FD heeft het laatste nieuws vanuit Straatsburg. Lees ook | Kosovo eist terugtrekking Servische groepen uit grensgebied Spanningen tussen Servië en Kosovo naderen kookpunt De spanningen tussen Servië en Kosovo laaien verder op, nadat een Kosovaarse politieagent is doodgeschoten door Servische paramilitairen. Volgens politiek analist en Balkan-expert Rainier Jaarsma is de situatie zeer zorgwekkend en een oplossing nog lang niet nabij. De Europese Politieke Gemeenschap In Granada komen meer dan 40 EU-leiders bijeen voor de Europese Politieke Gemeenschap. Die draait vooral om veiligheid, want naast Oekraïne wordt er ook gekeken naar de spanningen tussen Armenië en Azerbeidzjan en tussen Servië en Kosovo. Stefan de Vries is ter plaatse. Lees ook | Rutte wil geen datum plakken op EU-uitbreiding met tien nieuwe lidstatenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In het Spaanse Granada komen vandaag meer dan 40 Europese regeringsleiders bijeen voor de Europese Politieke Gemeenschap. Oekraïne en veiligheid is een heet hangijzer, maar kunnen we nog wel meer doen? Verder maakt Biden zich zorgen over hulp aan Oekraïne. We bespreken het met Europaverslaggever Geert Jan Hahn en buitenlandcommentator Bernard Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volodimir Zelenski lijkt op een tovenaar die zijn staf heeft verloren. Alsof zijn magie verschrompelt. Wat moest dienen als een solidariteitsstunt – een bijeenkomst van de EU-ministers van buitenlandse zaken in Kiev – werd een verpakking zonder cadeau. De ministershorde kwam een schouderklopje geven. Volodimir zat er zichtbaar droevig bij.  De EU die zegt pal achter hem te blijven staan, telt inmiddels drie openlijke dwarsliggers: Hongarije, Polen en Slowakije. EU-Buitenlandcommissaris Josep Borrell, grootmeester in het debiteren van verkeerde teksten op het verkeerde moment, zei dat ‘geen enkele lidstaat niet gecommitteerd blijft aan de steun voor Oekraïne,’ waarmee hij liet zien ook niet te kunnen tellen. Drie staten trekken een lange neus, andere landen, zoals Duitsland, hebben veel bruikbare wapens, maar nog meer scrupules.  Een andere grootmeester in de categorie foute teksten is Elon Musk, die op X een gemanipuleerde beeltenis van een sneu kijkende Zelenski zette, met als tekst ‘als er vijf minuten zijn verstreken en je hebt nog niet gevraagd om een miljard dollar aan hulp.’ Of de president van Mexico, Andres Manuel Lopez Obrador, die de Amerikaanse militaire steun aan Oekraïne kwalificeerde als ‘irrationeel.’ Geld dat de regering-Biden veel beter kan steken in hulp aan Centraal-Amerika en het Caraïbische gebied.  En dan de grootste deconfiture: Amerika. In de politieke loopgravenoorlog ter vermijding van een shutdown, ging Joe Biden akkoord met het schrappen van een nieuw hulppakket voor Oekraïne, een van de eisen van de radicaalrechter vleugel van de Republikeinse fractie. Komt wel goed, zei Biden nadat de eerste verbijstering door de Democraten en de bondgenoten was weggeslikt. En ja, de president heeft een soort eigen spaarpot, en hij kan besluiten nemen per decreet, maar hulp aan Oekraïne als vanzelfsprekendheid behoort tot het verleden.  Het is een moment waarop politiek en strategie elkaar kruisen. Het Pentagon zegt: we hebben ongelofelijk veel materieel aan Oekraïne geschonken, maar er is nog maar 1,6 miljard dollar over van de 25,9 miljard die was gereserveerd om de eigen wapenvoorraad aan te vullen, en geen budget om de tekorten aan te vullen. Simpel gezegd: voor onze eigen bewapening zitten we op zwart zaad.  Zelenski, de tovenaar die zijn staf krijt is, kijkt droevig toe. Houdt zijn wilskracht stand tegen die andere Vladimir, aan wie het aan heel veel ontbreekt, behalve aan kanonnenvlees, geduld en tijd?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Terwijl het front in Oekraïne nauwelijks beweegt, wordt steeds meer gediscussieerd over militaire steun aan Oekraïne. Want hoewel de Europese ministers van Buitenlandse Zaken gisteren nog maar een keer zeiden dat de steun oneindig is, ontbraken de ministers van Polen en Hongarije. Ook het Pentagon laat weten dat er geen geld meer is om de eigen wapenvoorraad aan te vullen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Militair historicus Christ Klep wist het zeker: aan het eind van de zomer is de oorlog in Oekraïne voorbij. Nu is het herfst, dus Klep verklaart waarom hij het mis had. Toch boeken de Oekraïners langzaam maar gestaag terreinwinst. Waarom blijven de Russen achter, en hoe past dat bij de manier waarop Rusland eerder oorlog heeft gevoerd? Luister ook | Hanke Bruins Slot: 'De Verenigde Naties zijn géén circus' 'Stalin maakte overal een potje van' Duizenden etnische Armeniërs zijn de regio Nagorno-Karabach in Azerbeidzjan intussen ontvlucht. Maar een schuldige in het conflict aanwijzen, is veel moeilijker dan op op het eerste gezicht lijkt. Dat heeft onder andere te maken met de verschillende belangen van Turkije, Iran en Rusland. Te gast is Bob Deen, Oost-Europa deskundige en afdelingshoofd veiligheid bij instituut Clingendael.   Lees ook | 'Nagorno Karabach wordt etnisch gezuiverd'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het zuiden van Oekraïne heeft vannacht te maken gehad met een regen aan drones vanuit Rusland. We bespreken deze aanval en de actuele situatie aan het front met Europaverslaggever Geert Jan Hahn. See omnystudio.com/listener for privacy information.

En wij maar denken dat we met het migratieprobleem, en de val van het kabinet, een probleem hebben. Nee, dan de Amerikanen, die kunnen er ook wat van. Daar is migratie tot een nationale ramp uitgegroeid. De totale chaos kan de doodklap betekenen voor het presidentschap van Joe Biden.  Sinds Reagan poogt elke president de immigratie aan de grens met Mexico onder controle te krijgen. Het is onbegonnen werk. Ze springen met gevaar voor eigen leven de Rio Grande rivier in, ze kruipen door prikkeldraad, ze proberen het in een andere grensstaat als het niet lukt. En als ze worden gepakt, gebruiken ze de toverwoorden ‘politiek asiel.’ 9000 mensen per dag, en ze komen uit alle windstreken, van Brazilië tot Burkina Faso, tot Oezbekistan, tot India.  De grensstaten hebben de meeste problemen: Texas, Arizona, New Mexico en Californië. De Republikeinse gouverneur Abbott van Texas heeft daar iets op gevonden. Hij zet asielzoekers in bussen en stuurt ze naar steden met een Democratisch bestuur, vooral New York. Onder het motto: jullie linkse wereldverbeteraars weten zo goed hoe het moet, dus leef je eens lekker uit.  In New York heeft dat catastrofale gevolgen. De stad heeft sinds 1981 een wet die bedoeld was voor daklozen: de ‘recht op onderdak wet.’ Burgemeester Adams heeft de rechter nu gevraagd om die wet buiten werking te stellen, want opvangcentra kunnen de aanloop niet aan. Wat de Republikeinen die een immigratiestop bepleiten uiteraard aangrijpen om in hoongelach uit te barsten over de New Yorkse hypocrisie.   Sinds het voorjaar arriveren in New York dagelijks bussen met vluchtelingen. Het zijn er inmiddels 116.000. Een deel zit in een kamp op Rikers Island, waar misschien wel het beruchtste huis van bewaring in het land staat. De rest is verdeeld over 200 plekken, waaronder 140 hotels. De kosten bedragen 383 dollar per persoon per dag, dus dat loopt tot in de miljarden.  Een van de problemen is dat asielzoekers wel een tijdelijke verblijfsvergunning krijgen, maar geen werkvergunning, dat duurt vaak meer dan een jaar. Een deel van de oplossing zou het versnellen van die procedure kunnen zijn, dan kunnen ze in elk geval aan het werk en in hun eigen levenskosten voorzien. President Biden heeft nu besloten 472.000 Venezolaanse migranten een werkvergunning te geven.  New York is er blij mee, evenals andere grote, Democratische steden waar bussen met immigranten zijn gedumpt, zoals Chicago en Washington. Maar het lost het probleem niet op, en het drama aan de grens gaat onverminderd door. Het is niet de schuld van Biden. Maar de critici die zeggen dat het probleem nog nooit zo ernstig is geweest, hebben gelijk. Koren op de molen van Trump, hoewel diens Mexicaanse muur ook een fiasco was. Dus de pot verwijt de ketel. Het is Ter Apel in het kwadraat, en net als wij, hebben de Amerikanen geen oplossing.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In New York spreekt Bernard Hammelburg met demissionair minister van Defensie Kajsa Ollongren over de steun van de Verenigde Staten aan de Europese bondgenoten. Voor Amerika spelen andere prioriteiten een belangrijke rol.  Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg brengt je scherpe analyses over de internationale politiek.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maar nu eerst: ook over de 78ste Algemene Vergadering van de Verenigde Naties hangt de grauwsluier van Oekraïne. Althans, dat vinden vooral de westerse landen. Het zogenaamde Globale Zuiden – Afrika, Latijns-Amerika en een groot deel van Azië – ziet vooral dalende aandacht voor hún problemen. Hebben de Global South landen een punt? En welke waarde hebben de Verenigde Naties überhaupt nog? Te gast is, vanaf de Algemene Vergadering, demissionair minister van Buitenlandse Zaken, Hanke Bruins Slot. Luister ook | De balanceeract van Von der Leyen Rusland en Noord-Korea  Kim Jong-un was een week lang aan Poetins zijde. Samen bekeken ze een kosmodroom, raketten, bommenwerpers en een walrus die sit-ups deed. Maar wat betekent deze vriendschap voor de positie van Poetin? Dat bespreek ik met historicus en Ruslandkenner Hubert Smeets.  Lees ook | China en Rusland bespreken relatie met Noord KoreaGraanbonje in Polen | Europa Update Een ruzie over graan in Polen heeft ervoor gezorgd dat premier Morawiecki  geen wapens meer aan Oekraïne levert, omdat het zichzelf wil bewapenen. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn praat ons bij. Luister ook | #194: Is Polen het Sterkste Land van Europa?Korte broeken in de Senaat | Postma in Amerika  Trump wil de shutdown gebruiken om zijn strafzaken te stoppen, maar in Washington maakten opiniemakers en politici zich deze week vooral druk om de kledingvoorschriften van de Senaat?   Luister ook | #197 Impeachment-carrouselSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Zelenski zoekt meer militaire steun in Amerika, maar ondertussen moet hij eigenlijk bij zijn buurland zijn. Polen stopt namelijk met het leveren van militaire steun aan Oekraïne.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat moet Joe Biden voor een duivels dilemma hebben gestaan. Hij slaagde erin vijf Amerikaanse gevangenen in Iran uit te wisselen tegen vijf Iraniërs in Amerikaanse gevangenschap. Maar via een tussenrekening in Dubai werd wel zes miljard dollar vanuit de VS naar Iran overgemaakt. Biden wist dat hij, naast respect, vooral een emmer bagger over zich heen zou krijgen.  Donald Trump noemde het meteen ‘zes miljard dollar gijzelaars-losgeld.’ Oud-vicepresident Mike Pence, ook verkiezingskandidaat, voorspelde dat het ‘terrorisme in het Midden-Oosten zal opbloeien.’ Natuurlijk is het verhaal genuanceerder, maar dat er zes miljard is overgemaakt staat vast.  Het was geen Amerikaans geld, maar een deel van de Iraanse tegoeden die in het kader van de sancties tegen Iran waren bevroren. Hoe dat juridisch precies zit is nog een behoorlijke puzzel. Zo zijn er vele voorstanders van het gebruiken van bevroren Russische tegoeden of de opbrengst van in beslag genomen jachten en vliegtuigen voor de wederopbouw van Oekraïne. Anderen zeggen: vasthouden en aan de ketting leggen mag, maar inpikken en aan iets anders uitgeven is diefstal. Weer anderen bepleiten een soort internationale verbeurdverklaring, maar niemand weet precies hoe dat moet.  Regeringsleiders zeggen altijd heel stoer dat ze niet onderhandelen met terroristen en geen losgeld betalen. Dat is onzin. De Taliban hebben er, net als verschillende maffiaorganisaties, een verdienmodel van gemaakt. Zomaar een wat ouder voorbeeld: in 1974 werd de Franse ambassade in Den Haag bestormd en bezet door Japanse terroristen. Ze werden, met een dikke zak geld, uiteindelijk met een Nederlands vliegtuig naar Damascus gevlogen en vrijgelaten. De moderne geschiedenis krioelt van de voorbeelden. Maar elk geval is ook weer uniek.  Amerikanen gaan, net als bijvoorbeeld Israëliërs, tot het uiterste om burgers in benarde omstandigheden in het buitenland te redden, en de consulaire regels kennen ook de zogenoemde zorgplicht. Wij hebben alleen consulaire bijstand, wat wezenlijk anders is. Dus dat Joe Biden tot het uiterste gaat om landgenoten te bevrijden vindt iedereen vanzelfsprekend. Maar losgeld betalen, en dan zo openlijk? Dat is een gele kaart. De Republikeinen proberen gehakt van hem te maken, en in de verbeten verkiezingsstrijd neemt hij een enorm risico. Dat wist hij van tevoren, en hij koos voor de gijzelaars. Losgeld heeft een hoge prijs.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vandaag trapt de 78e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties af in New York, waar de Oekraïense president Volodymyr Zelensky de leden toe zal spreken. Ook is er een bijeenkomst op de Amerikaanse basis in het Duitse Ramstein.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ursula von der Leyen sprak in haar State of the European Union vol trots over haar Europese Commissie. Is dat terecht? Te gast is Mendeltje van Keulen, Europa-expert verbonden aan de Haagse Hogeschool.  Waar bleef het onderwerp defensie? | Europa Update Ook Europa-verslaggever Geert Jan Hahn heeft aandachtig naar de speech van Ursula von der Leyen geluisterd. Vanuit Straatsburg praat hij ons bij. Waarom ging het bijvoorbeeld zo weinig over defensie? Daarover sprak hij Poolse Europarlementariër Radek Sikorski. Luister ook | Kijkje in de keuken van de G20-top Kim Jong-un in Rusland  De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un was deze week voor het eerst in 4 jaar weer in het buitenland. In het Rusland sprak hij met Vladimir Poetin. Kim Jong-un kan Poetin enorm uit de brand helpen met munitie, maar daar wil Kim wel iets voor terug. Wat precies bespreek ik met hoogleraar Koreastudies Remco Breuker.  Lees ook | 'Poetin heeft niet zoveel andere keuzes meer' Weg met de boomers | Postma in Amerika  De aankondiging van het onderzoek naar impeachment van Biden zorgt voor spanningen in Washington. En Senator Mitt Romney gaat niet op voor herverkiezing. Daarmee verliest de senaat een anti-Trump stem. Romney had bij vertrek nog een boodschap voor Trump en Biden, die volgens hem wel héél oud zijn. Correspondent Jan Postma vertelt wat hij precies zei.  Luister ook | Amerika Podcast #196: De campagne als groot rechtbankdramaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

9/11 herinneren we ons als het moment waarop het kwaad zich in alle hevigheid stortte op de liberale, westerse wereld. Het moment waarop vanzelfsprekend vertrouwen veranderde in automatisch wantrouwen. Het moment waarop de vijand onze vrijheid als verachtelijke decadentie zag. Het moment waarop een miljardenindustrie ontstond: de beveiliging, die kantoren in bunkers veranderde en vliegvelden in vestingen. ‘Het einde van de onschuld,’ zeiden we tegen elkaar. Er is veel veranderd in die 23 jaar.  Er is ook een hoop veranderd door die andere 9/11 – 11 september 1973, nu vijftig jaar geleden. Toen de democratisch gekozen socialistische president van Chili, Salvador Allende, door de krijgsmacht werd afgezet, zelfmoord pleegde en werd opgevolgd door generaal Augusto Pinochet, die al spoedig het parlement en bijna alle instituties buiten werking stelde en 17 jaar een schrikregime voerde. 3.200 mensen verdwenen of werden vermoord – net zoveel als op die andere 9/11. 40.000 burgers werden politieke gevangenen, die meedogenloos werden gemarteld. In tegenstelling tot die andere 9/11 was Amerika geen slachtoffer, maar medeplichtig.  In 1961 had president Kennedy de Alliantie voor Vooruitgang opgezet, een organisatie die de verspreiding van het socialisme door Latijns-Amerika bestreed. Chili kreeg, onder Allende’s voorganger Frei, enorm veel steun. Anti-Allende media kregen subsidie van de CIA. Met de keuze van Allende, zagen Richard Nixon, inmiddels president, en zijn rechterhand, Henry Kissinger, twee gevaren: een marxistische dreiging voor het hele continent, en de onteigening van lucratieve kopermijnen en een telecombedrijf, alle Amerikaans bezit. De staatsgreep leidde tot grote onrust in de VS, wat Nixon, die toen tot over zijn oren in de Vietnamoorlog en Watergate zat, slecht uitkwam en dus ontkende hij rechtstreekse betrokkenheid. Maar, zoals de officiële historicus van het State Department keurig meldt, een onderzoek door de Senaat toonde aan dat Amerika weldegelijk de handen in de staatsgreep had gehad.  Dezer dagen maken wij ons erg druk over Russische en Chinese bemoeienis met onze verkiezingen, overheden en bedrijven. De Amerikanen deden het in de jaren ’60 en ’70 nog niet via cyber, dus het middel verschilde, maar verder leek het erg op elkaar. Het is ook maar hoe je ernaar kijkt. De huidige rechtse oppositie in Chili verzet zich tegen officiële herdenkingen. ‘Vooringenomen en links’ noemen ze het. Pinochet overleed in 2006 op 91-jarige leeftijd. Hij heeft nooit voor de rechter gestaan.See omnystudio.com/listener for privacy information.

India vormt deze dagen het centrum van de diplomatieke wereld voor de G20-top. Nog voordat de top begonnen is gaat het al over de afwezigen, en op het mogelijk ontbreken van een slotdocument. Poetin komt niet, en Xi Jinping evenmin. Te gast is Ron Keller, voormalig ambassadeur in Rusland, Oekraïne, China en Turkije en als diplomaat betrokken geweest bij de G20.  Luister ook | Schaamte voor trage Europese Oekraïne-hulpEinde aan corruptie? Oekraïne heeft een nieuwe minister van Defensie: Roestem Oemerov. Hij moet ervoor zorgen dat er wat gedaan wordt aan de corruptie binnen het Oekraïense defensieapparaat. Over in hoeverre dit de oorlog beïnvloedt voormalig commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif.  Lees ook | 'Verarmd uranium leveren aan Oekraïne is criminele daad'De lastige positie van Moldavië | Europa Update De presidente van Moldavië bracht deze week een bezoek aan Nederland. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn sprak haar in Den Haag. Moldavië kent meerdere afvallige regio's die aansluiting bij Rusland zoeken, waarvan één al ruim 30 jaar door Rusland wordt bezet; Transnistrië. Hoe probeert president Maia Sandu haar land tóch dichter bij Europa te brengen? Luister ook | #192: Maia Sandu: 'Ik blijf in Moldavië als Poetin mijn land aanvalt'Een bebloede beer in de sneeuw | Postma in Amerika  De speciaal aanklager wil Hunter Biden aanklagen, en dat is koren op de molen voor de Republikeinen. Ze vergelijken het onderzoek naar de Democraat met een bebloede beer in de sneeuw; het bewijs ligt voor het oprapen. En ook de rol van de Obama's in de campagne van Biden is voer voor complottheorieën. Correspondent Jan Postma vat het vanuit Washington allemaal samen. Luister ook | #195 Trumps bomvolle agendaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika komt met een nieuw steunpakket voor Oekraïne. Het gaat onder meer om munitie met verarmd uranium, antitankwapens en luchtafweer. "We blijven aan de kant van Oekraïne  staan", zei minister Blinken van Buitenlandse Zaken op een persconferentie in Kiev. Ook zijn vannacht weer de Donau-havens van Oekraïne aangevallen. Dit is de vierde keer in vijf dagen tijd. Dat is niet zonder risico, want na één van die nachtelijke bombardementen zijn er ook brokstukken in Roemenië gevonden. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sinds 2006 heeft de VN-Veiligheidsraad meer dan tien resoluties aangenomen die Noord-Korea verbieden kernwapens te produceren en wapens en ander militair materieel te exporteren. Die resoluties hadden de steun van Rusland en China. Resoluties zijn bindend voor alle 193 VN-lidstaten. Dat Kim Jong-un nu naar Rusland gaat om met Poetin een wapendeal te sluiten laat opnieuw zien dat de Veiligheidsraad een achterhaald instituut is. Want Poetin lapt die door zijn eigen land gesteunde resoluties aan zijn laars.  Inmiddels weten we dat Kim Jong-un de Noord-Koreaanse militaire ambities heel serieus neemt. Het arsenaal aan raketten is sterk verbeterd en gegroeid. Er zijn minstens vier ondergrondse proeven genomen met atoomwapens. Maar de technologie om kernwapens klein genoeg te maken om in de neus van een raket te monteren ontbreekt. De bouw van een eigen nucleaire onderzeeër wil ook niet goed lukken. Rusland kan dat allemaal wél, en dus komt Kim in de eerste plaats naar Rusland om zijn goede vriend Vladimir om hulp te vragen. Dus: geavanceerde nucleaire technologie. En behalve dat ook voedselhulp. In ruil daarvoor krijgt Poetin vrijwel ongelimiteerde hoeveelheden munitie, vooral voor artillerie. Noord-Korea produceert die niet alleen, maar de technologie dateert nog uit de Sovjettijd, dus de munitie past in het Russische arsenaal. Die enorme voorraad is het ironische gevolg van de Koreaanse wapenstilstand. Noord-Korea is sinds 1953 nooit betrokken geweest bij een oorlog.  Poetin slaat een goede slag. Een wapendeal met Kim geeft hem beschikking over onuitputtelijke hoeveelheden munitie, terwijl de levering van nucleaire kennis en onderzeeërs projecten zijn van zeer lange adem. Kim slaat een goede slag omdat hij uit zijn isolement treedt en, zichtbaar voor de hele wereld, als staatshoofd zal worden ontvangen en erkend – een rol waarnaar hij hunkert.  De Amerikanen, die het nieuws over het op handen zijnde bezoek het eerst oppikten, lieten opnieuw zien dat hun inlichtingendiensten bepaald niet van de straat zijn, maar ook dat ze zich zorgen maken. En terecht, want munitie is aan weerskanten van het Oekraïense front het meest gewilde artikel, en de Russen slaan een grote slag. Nu zou je kunnen zeggen dat Oekraïne het eveneens moet hebben van buitenlandse wapens en munitie. Op zichzelf is een verwijt aan Poetin dus een beetje hypocriet – behalve dan dat Poetin met zijn oorlog tegen Oekraïne niet alleen een lange neus trekt tegen het internationale recht, maar ook VN-resoluties negeert, waarvoor zijn land zelf heeft getekend.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een nieuwe graandeal zit er voorlopig niet in. Rusland doet pas weer mee, als de exportbeperkingen op Russische landbouwproducten worden opgeheven. Dat heeft Poetin gezegd na een ontmoeting met de Turkse president Erdogan. De Eurocommissaris van Landbouw is met compromisvoorstel gekomen om het Oekraïense graan te verdelen onder lidstaten. De EU wil het Oekraïense graan gaan afkopen met 'transportsubsidies' naar Rotterdam of Litouwen. Landbouwministers zullen deze week in Spanje dit voorstel beoordelen, waaronder Piet Adema. Ook gaat de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-Un binnenkort naar Vladivostok om Poetin te ontmoeten. Het Witte Huis bevestigt dit na berichtgeving van The New York Times. Poetin in heeft antitankwapens en artilleriegranaten nodig van de Noord-Koreanen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ruim een jaar was de levering van F-16’s onbespreekbaar voor Joe Biden, nu zijn Oekraïense piloten aan het trainen. Hoe is het gesteld met het tempo van de steun voor Oekraïne? Te gast is Bart Groothuis, Europarlementariër namens de VVD in de Renew Europe fractie. Verder komt de kandidatuur van Wopke Hoekstra als Eurocommissaris aan bod, en schuift Europa-verslaggever Geert Jan Hahn aan bij het gesprek.  Luister ook | Wagner is zo goed als uitgespeeld  Vrede in Oekraïne is een illusie   Ooit zal de oorlog in Oekraïne eindigen, maar het is een illusie om te denken dat dat door vrede zal gebeuren. Dat denkt Robert Serry, voormalig ambassadeur in Oekraïne. Serry is net terug van een reis van twee maanden in Oekraïne, en nu te gast.   Luister ook | Minister van Defensie Kajsa Ollongren: 'De oorlog kan nog heel lang duren' Glazige blik in de Senaat | Postma in Amerika   De gezondheid van de Republikeinse senaatsleider Mitch McConnell staat ter discussie, want hij viel weer stil tijdens een persmoment. En waarom heeft een Republikeinse presidentskandidaat ruzie met een rapper? Correspondent Jan Postma vanuit Washington. Luister ook | #194 En ondertussen op het andere scherm...  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov praat vandaag en morgen in Moskou met zijn Turkse ambtgenoot om te kijken of er nog een graandeal kan komen. De geklapte graandeal met Oekraine ligt op tafel. En wat we nu horen is dat de deal er anders uit komt te zien: namelijk tussen Rusland en Turkije. Oekraine doet dus niet meer mee.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maandag gaan in Frankrijk de openbare scholen open, maar meisjes met een abaya, zo´n losjes zittende lange jurk waaronder islamitische vrouwen hun kleding verbergen, zijn niet meer welkom. Want, zegt minister van onderwijs Gabriel Attal, het dragen van religieuze attributen is in strijd met wat de Fransen ´laïcité´ noemen, hun strenge vorm van secularisme.  ´Laïcité´ is geen nieuw rechtsbeginsel, het dateert uit de tijd van de Verlichting, die zich vooral verzette tegen de dominantie van de Rooms-katholieke kerk. Maar wij associëren het begrip vooral met het verbod uit 2004, dat onder andere op openbare scholen, onder ambtenaren en ziekenhuispersoneel het dragen van religieuze kenmerken verbiedt. Geen keppeltje voor joodse mannen, geen hoofddoekje voor islamitische vrouwen, geen kruisje voor katholieken. Er was – en is nog steeds – veel over te doen, maar een grote meerderheid van de Fransen heeft een diepe afkeer van religieuze parafernalia.  Hoe zit het dan met de kerstboom? Dat kun je moeilijk een joods of islamitisch symbool noemen. Het woord zegt het al, in het Frans heet een kerstboom een ‘sapin de Noël.’ Maar dat mag dan weer wél op openbare scholen. In 2004, toen een schoolhoofd een boom had laten verwijderen, werd hij teruggefloten door de onderwijsraad, die stelde dat ‘het gebruik van een naaldboom als symbool van leven of wedergeboorte na de winterse zonnewende’ veel ouder is dan het christendom, en dus mag. Geen hoofddoek, wel een kerstboom.  In Amerika is de kerstboom ook onderwerp van discussie. In New York zie je op openbare scholen zelden een kerstboom, en als die er wel is, staat er altijd een achtarmige kandelaar naast, die onderdeel is van het joodse chanoekafeest. De moslims vallen buiten de boot, hoewel ook zij midwinterfeesten kennen. De kerstboom mág trouwens wel. In 1989 vonniste het Amerikaanse Hooggerechtshof, net als de Franse overheid, dat de kerstboom een heidens symbool is, hoewel ook daar een boom een ‘Christmas tree’ heet. Er klopt dus geen kerstbal van.  De Sovjetunie, die het ‘staatsatheïsme’ had ingevoerd, ontmoedigde elke vorm van godsdienst, hoewel er geen formeel verbod bestond. De burgers vonden er iets op. Onder de tsaren hadden ze een kerstboom, maar in de Sovjettijd verdween kerst vrijwel geheel uit het openbare leven, en noemden ze de kerstboom een ‘Nieuwjaarsboom.’ En zo heet hij voor velen nog steeds.  Over de abaya van de Franse meisjes is het laatste woord nog niet gezegd. De imams zeggen dat de kuisheidsregels zich er helemaal niet over uitspreken. Het is een vrijwillig attribuut. Maar reken maar dat de protesten maandag losbarsten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Poetin krijgt in het Russische Sochi bezoek van Erdogan. De vraag is of de onderhandelingen over de graandeal daarmee definitief heropend zijn. Onze Europaverslaggever Geert Jan Hahn is vandaag in Polen. Daar is de impact van de oorlog dagelijks voelbaar. Er wordt er druk onderhandelt in Polen door de Oekraïense buitenlandminister Koeleba over de doorvoer van graan. Dat wil Polen mogelijk blokkeren. Ook dreigen Polen ende Baltische Staten de grenzen met Belarus te sluiten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat betekent de dood van Wagner-chef Jevgeni Prigozjin, die omkwam tijdens de crash van een privéjet? En: Oekraïne krijgt pas eind volgend jaar Nederlandse F-16’s. Is dat niet veel te laat? Daarover Han ten Broeke van het Den Haag Centrum voor strategische studies, en Europaverslaggever Geert Jan Hahn.    Lees ook | Dood Prigozjin waarschijnlijk wraakactie Poetin  Gevecht om de tweede plek   De Republikeinse presidentskandidaten vochten in hun eerste debat om de tweede plaats, die na Trump. Hebben ze zichzelf een beetje kunnen profileren? Of ging het alleen maar over The Donald? Te gast zijn Koen Petersen, VVD-senator, Amerika-deskundige en schrijver van onder andere het boek Einddoel Witte Huis.  En: Jan Postma, onze eigen correspondent in Washington  Luister ook | #193 The Trumpfather   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jevgeni Prigozjin, de leider van het Wagnergroep, is naar alle waarschijnlijkheid omgekomen. Zijn naam stond op de passagierslijst van een zakenvliegtuig dat gisteravond is neergestort. Dat bevestigd de Russische luchtvaartautoriteit. Het wordt ook bevestigd door een aan Wagner gelinkte Telegram-groep. Naast Prigozjin zou ook medeoprichter van de groep, Dmitri Oetkin zijn omgekomen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Is de NAVO zonder Amerika sterk genoeg om een Russische aanval te weerstaan? Na de inval in Oekraïne verdween die vraag naar de achtergrond, omdat Amerika zijn rol als leider van het vrije westen zonder aarzeling opnam. Of beter gezegd: terugnam. Want tijdens Trump was de eenheid onder de bondgenoten stevig afgebrokkeld. Nu wordt de vraag opnieuw actueel: wat doen we als de Russische dreiging aanhoudt en het Amerika van Trump-II zich van ons distantieert?  Westerse regeringen proberen bij die vraag zoveel mogelijk weg te duiken. Formeel hebben wij ons niet te bemoeien met de interne aangelegenheden van een soeverein land, dus ook niet met de Amerikaanse verkiezingen. Maar informeel houdt iedereen zijn hart vast, vooral in West-Europa. Trumps populariteit groeit recht evenredig met het aantal tegen hem aangespannen rechtszaken. De voorsprong op zijn rivalen ligt rond de veertig procent. Zijn volgelingen zijn ervan overtuigd dat hij het slachtoffer is van een heksenjacht onder supervisie van Joe Biden, die bij gebrek aan politiek gewicht zijn tegenstander probeert via een corrupt rechtssysteem het zwijgen op te leggen.  Op het totale electoraat is de aanhang van Trump een minderheid, en de Democraten gokken erop dat Joe Biden hem opnieuw kan verslaan. Maar de positie van Biden is, onder zijn eigen achterban, verontrustend zwak, en dus is de kans op een overwinning van Trump aanzienlijk. En Trump ziet niets in de tientallen miljarden kostende hulp aan Oekraïne, net als zijn belangrijkste rivaal, Ron DeSantis. Sterker nog: ze hebben geen belangstelling voor Europa.  In Europese hoofdsteden worden sommetjes gemaakt over de NAVO zonder de VS. In totale hoeveelheden wapens valt dat best mee, en Europa is zeker geen tandeloze tijger. Bovendien is er de steun van Canada, en van niet-NAVO-leden zoals Australië en Nieuw-Zeeland. Maar dan moeten de neuzen wel allemaal dezelfde kant op staan, en dat is niet het geval. Het is niet voor niets dat de NAVO Oekraïne niet als blok steunt, maar levering van geld en wapens overlaat aan de individuele lidstaten. De Centraal-Europese landen hebben veel minder moeite met Trump dan het Westen.  En daar zit het grootste probleem. Europa is simpelweg geen blok. Zoals Andreas Kluth van Bloomberg het formuleert: de EU blijft een confederatie die de schijn ophoudt een federatie te zijn. Dat geldt voor de NAVO evenzeer. Dat is een oppermachtig blok zolang de Amerikaanse president aan de knoppen zit. Als die niet aan de knoppen wenst te zitten, zijn we griezelig kwetsbaar. Dat gevaar wijkt niet door erover te zwijgen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland heeft de Oekraïners dan wel F16's toegezegd, ze zullen er misschien nog een hele tijd op moeten wachten voor ze er ook echt zijn. Mogelijk eind volgend jaar pas, schrijft NRC. Verder is Zelensky in Griekenland, komen de BRICS-landen zonder Poetin bijeen in Zuid-Afrika en aast Kyiv op nog meer wapens. Afgelopen gebeurde er ook veel in Oekraïne en Rusland. Er kwamen drones neer in de Russische hoofdstad Moskou en Zelensky's geboortestad Kryvyi Rih. Oekraïne zegt dat er 20 huizen zijn beschadigd en infrastructuur is geraakt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Polen is nu al in de ban van de parlementsverkiezingen van 15 oktober. De campagne tussen de regerende PiS-partij en de oppositie gaat er hard aan toe. Sinds PiS in 2015 aan de macht kwam zijn er veel botsingen geweest tussen Polen en de EU, onder meer over de democratie en rechtsstaat. Maar de oorlog in Oekraïne heeft dat doen veranderen. Te gast is Thijs Reuten, Europarlementariër in de S&D-fractie namens de PvdA. Ook Europa-verslaggever Geert Jan Hahn Schuift aan.   Luister ook | Wagner in Polen zou groot gevaar zijn  Duikvlucht van de roebel  De Russische centrale bank verhoogt de rente naar 12 procent om de duikvlucht van de roebel te remmen. De Russen merken de gevolgen van de oorlog in hun portemonnee. Maar doet dat iets met de steun voor Poetin? En ook in Oekraïne is er natuurlijk werk aan de winkel; aan de economie, wederopbouw en bovenal aan hervormingen van bijvoorbeeld de rechtstaat. Te gast is ondernemer Jeroen Ketting.   Lees ook | Daling roebel is 'teken dat sancties werken' Wie het laatst lacht ... De timing was opvallend: Hilary Clinton werd live op televisie geïnterviewd toen het nieuws van Trump's vierde aanklacht binnenkwam. Daar moest ze toch een beetje om lachen. Vanuit Washington onze correspondent Jan Postma.    Luister ook | #192 Trumps triomfSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne speelt zich af op het Oekraïense vasteland, de Zwarte Zee en uiteraard ook in de geopolitieke achterkamertjes. Een update met buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Precies twee jaar na het overhaaste en omstreden vertrek van de westerse strijdkrachten uit Afghanistan, zijn we terug tot voor de Amerikaanse inval in 2001. Terug bij de Taliban, het schrikregime met zijn terreur tegen vrouwen en meisjes, met zijn sadistische interpretatie van de sharia, terug in het stenen tijdperk, met als enig eigentijds anachronisme de pick-up trucks waarop de mannen met de wapperende baarden en tulbanden staan, Kalasjnikov in de aanslag. Een regime dat door geen enkel land wordt erkend.  Amerika begon aan het hopeloze avontuur op grond van eenzelfde fout als die in Vietnam was gemaakt. Daar moest ‘het communisme’ worden verslagen, in Afghanistan ‘het terrorisme.’ En al zaten Osama bin Laden en Al Qaida, verantwoordelijk voor 9/11, in Afghanistan, ‘het terrorisme’ viel evenmin te verslaan als ‘het communisme.’ Solidaire bondgenoten deden mee, vol goede voornemens, zoals Nederland met z’n 3D-strategie – defensie, diplomatie en ontwikkeling. Er zou een gekozen parlement en president komen, een onafhankelijke rechtbank, professionele politie, een goed getraind leger. Vrouwen mochten aan het werk, meisjes gingen naar school en universiteit, boeren gingen andere gewassen kweken dan papaver. Een vuistvol illusies, en een slagveld met bijna 200.000 doden. De Amerikanen staken 2300 miljard dollar in de oorlog. Dat is 220.000 dollar per minuut – twintig jaar lang.  Het plotselinge vertrek van de Amerikanen, in die laatste dagen van augustus 2021, was niet plotseling. Obama had de aanzet gegeven, Trump zette het versneld voort en Biden deed wat hij in zijn campagne had beloofd. Wat ze vergaten was de Afghanen mee te nemen die voor hen hadden gewerkt. Er wachten nog steeds duizenden op hun Amerikaanse visa. Nederland vond dat het overrompeld was door het Amerikaanse vertrek, alsof we dat niet al maanden, zo niet jaren, hadden zien aankomen. Het Nederlandse vertrek werd een tenenkrommende chaos. Er was te weinig transport, en ook wij hadden vergeten te denken aan de Afghanen die hadden geholpen bij de uitvoering van die in de fantasie van politici levende 3D-strategie. Sigrid Kaag, demissionair minister van Buitenlandse Zaken, werd met een motie van afkeuring de Barbertje die moest hangen. En daarmee, totaal onverdiend, het symbool van twintig jaar politieke verantwoordelijkheid voor de polonaise waarin al die bondgenoten, net als wij, twintig jaar achter de waandenkbeelden van de grote leiders uit Washington hadden aangehuppeld. Tegen het terrorisme. Vóór democratie. Vóór meisjes naar school. Ik hoor het ze nog zo zeggen. Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburgSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens Turkse media bezoekt de Russische president Poetin binnenkort zijn Turkse ambtgenoot Erdogan. Op de agenda staat natuurlijk: de graandeal. Is Erdogan weer de leider die afspraken met Poetin kan maken hierover?En de roebel is gigantisch in waarde gezakt. De Russische Centrale Bank komt vandaag samen om een oplossing te bedenken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Wagnergroep mag even niet meedoen in Oekraïne. Het huurlingenleger verkaste naar Belarus. En daar maakt Polen zich steeds meer zorgen over. Ondertussen blijft  Rusland Oekraïne bestoken. Wat kan het Westen nog meer doen? Te gast is Pieter Cobelens, voormalig hoofd van de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst, de MIVD. Luister ook | Is het tijd voor een no-flyzone? Iran grootste dreiging De Revolutionaire Garde in Iran is volgens de Britten de grootste dreiging voor het land. Volgens oud-minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal geldt dat voor het hele Westen. Wat hem betreft staat het elitekorps liever vandaag dan morgen op de terrorismelijst. En dat vinden de Amerikanen ook. Verkiezingen in Europa | Europa Update Europaverslaggever Geert Jan Hahn blijft even in Polen. Want hoewel het land zich misschien terecht zorgen maakt en de grenzen versterkt - zijn er daar ook bijna verkiezingen. Wat speelt er daar? En hoe zit het met de Russische inmenging?  Trump op je verjaardag | Postma in Amerika Het regent aanklachten tegen Trump. En dat zorgt niet niet alleen voor extra werk voor advocaten, maar ook voor look-a-likes. Volgens correspondent Jan Postma worden ze niet alleen geboekt als persiflage, maar ook door fans.  Luister ook | #191 En dat is drieSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Russische aanvallen op Pokrovsk en Zaporizja, en drone-aanvallen op Moskou die waarschijnlijk van Oekraïne afkomstig zijn. Het geweld in de oorlog in Oekraïne lijkt verder op te laaien. Tijd om de balans op te maken met onze buitenlandcommentator Bernard Hammelburg in Amsterdam en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Evenals de misleidende term ‘zinloos geweld’ suggereert dat er ook zoiets bestaat als zinvol geweld, doet de term ‘schone oorlog’ vermoeden dat die zich zou onderscheiden van een vuile oorlog. In een ‘schone oorlog’ wordt uitsluitend geschoten op militaire doelen. Dat kan een kazerne vol soldaten zijn. Maar op flatgebouwen of ziekenhuizen schieten is een terroristische daad, en dus een vuile oorlog. Als vlakbij die kazerne een school staat, of naast het ziekenhuis een artilleriebatterij, wat dan? Oorlogen zijn altijd vuil.  In november 1940 bombardeerden de Duitsers de Britse stad Coventry. Naar verluidt wist Churchill dat al uren van tevoren, maar gelastte geen evacuatie omdat de Duitsers dan zouden begrijpen dat de Britten hun communicatie hadden onderschept. Als dat waar is, beging Churchill dan een oorlogsmisdrijf? In februari 1945, toen Nazi-Duitsland feitelijk al had verloren, gooiden de Britten en Amerikanen Dresden plat. Misschien was het Churchills wraak, misschien woede, zo vlak na de bevrijding van Auschwitz. Maar strategisch had het bombardement geen nut, en tussen de 150.000 en 200.000 burgers kwamen om. Oorlogsmisdrijf?  Een vuile of schone oorlog hangt niet alleen af van de geraakte doelen, maar ook van de gebruikte methodes. Na hun geklungel in de eerste fase van de oorlog, hebben de Russen een lesje geleerd. Defensie-expert Michael Peck dook ik de opbouw van het front, waar de Russen gigantische versterkingen hebben aangelegd en duizenden mijnen hebben geplaatst. De troepenmacht bestaat, vanaf het front naar achteren, uit veroordeelde gevangenen, dienstplichtigen, beroepsmilitairen en Spetsnaz commando’s. Aan het front staat dus ‘opofferbare infanterie,’ kanonnenvlees dat voor de glorie van de rodina, het moederland, de dood in wordt gejaagd. Oorlogsmisdrijf?  Eric Miller, van de Amerikaanse denktank RAND, onthult in de Moscow Times de schaduwzijde van de Oekraïense inzet. Sinds 2014 vechten milities uit Tsjetsjenië, Rusland en Belarus mee, niet omdat ze warme gevoelens koesteren voor team-Zelensky, maar om hun eigen ambities te verwezenlijken. De Tsjetsjenen willen onafhankelijkheid, de Wit-Russen willen Loekasjenko omleggen. Net als aan het begin van de oorlog de extreemrechtse Azov-brigade meevocht, vechten er nu eenheden mee van het neonazistische Russische en etnisch-Russische Vrijwilligers Corps, dat een staatsgreep in het Kremlin wil. Allemaal mannen die, zogezegd, staan te popelen om oorlogsmisdrijven te plegen.  De dood van onschuldige burgers is het gruwelijke refrein van elk oorlogsrelaas. Om te winnen vraagt Zelenski niet om artsen, verpleegkundigen en pleisters, maar om wapens. Om door de Russische linies te breken. Wat daar klaar staat is het Russische kanonnenvlees. Maar ja, dat is een militair doel, dus het mag.   Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburgSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens de Oekraïense president Zelensky heeft Oekraïne een 'significant deel' van de Russische aanvallen afgeslagen door Westerse afweersystemen. Er zouden zeker 65 raket- en 178 drone-aanvallen zijn afgeslagen, alleen al in de afgelopen week. Toch werd er vanmorgen weer een raketaanval gemeld. Daarbij vielen acht doden in de Oekraïense stad Pokrovks. Heeft Oekraïne wel genoeg middelen om Ruslands luchtaanvallen af te weren?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne verovert stukje bij beetje land terug op de Russen. Maar Rusland blijft ook hard toeslaan, met aanvallen op Oekraïense steden. En hoewel we voorlopig niet overgaan tot onze troepen naar Oekraïne sturen, zegt hoogleraar oorlogstudies Frans Osinga, mag een no-flyzone best wel weer op de agenda. Tot nu toe is dat vanwege het escalatie-risico namelijk helemaal niet bespreekbaar geweest.  Lees ook | 'No fly-zone agenderen zou signaal naar Poetin zijn' 'Vredestop' in Jeddah In Saudi-Arabië komt dit weekend een groep landen bijeen om te praten over Oekraïne, onder andere over het vredesplan van Zelensky. Schitterend in afwezigheid: Rusland. Hoe praat je zonder dat land over vrede? En waarom is de top juist in Saudi-Arabië? Te gast is oud-diplomaat Pieter Feith.Lees ook | Tienpuntenplan Zelenski centraal op conferentie Jeddah Wéér een aanklacht | Postma in Amerika  In de Verenigde Staten is het Trump voor en Trump na. Correspondent Jan Postma houdt het in de gaten, en let daarbij ook op voormalig vice-president Mike Pence. Is hij de 'star witness' die men zoekt in de aanklachten tegen Trump? Luister ook | #190 Daar komt-ie weer: impeachmentSee omnystudio.com/listener for privacy information.

President Zelenski is opvallend positief over de top in Jeddah van aankomend weekend. Zo'n veertig landen komen daar bijeen, maar Rusland en China zijn niet uitgenodigd. Een update met Buitenland commentator Bernard Hammelburg en Europa verslaggever Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In analyses over Oekraïne, de toekomst van de NAVO, de verhouding met Xi Jinping en Vladimir Poetin komt onherroepelijk de toevoeging: ja, maar wat als Trump terugkomt? Wees maar eerlijk, we kunnen ons nauwelijks voorstellen dat de breekbaar en kwetsbaar ogende Joe Biden zonder averij zijn termijn uitdient, laat staan dat hij op zijn 82ste nog aan een tweede termijn begint.  De strategie van de Democraten is dat Biden de enige is die Trump opnieuw kan verslaan, en dus is hij de enige serieuze kandidaat voor de verkiezingen van november volgende jaar. Het is een enorme gok, en die gaat ook over ons. Onze NAVO, onze vuist tegen Xi Jinping en Vladimir Poetin, ons Europees buurland Oekraïne. Het kan op drie manieren misgaan.  In de eerste plaats is het de vraag of Biden het lichamelijk en geestelijk redt. Je voelt hoe iedereen met geknepen billen zit te kijken als hij met half dichtgeknepen ogen en een dun stemmetje achter een microfoon staat. In de tweede plaats kan Trump door de rechtszaken die tegen hem lopen voor de Republikeinse partij een te groot risico worden, waardoor ze een van zijn rivalen naar voren schuiven. Er wordt ook hevig gespeculeerd over campagne voeren vanuit de gevangenis, wat wettelijk overigens mag. Maar de kans dat de rechtszaken vóór november volgend jaar zijn afgehandeld is gering.  In de derde plaats kan Trump inderdaad de nominatie winnen, en het vervolgens in de campagne zo goed doen dat hij van Biden wint, in plaats van verliest, waar de Democraten vanuit gaan.  Trump staat er ijzersterk voor. Politico schrijft: hij staat niet aan het hoofd van een partij, maar van een beweging. In een peiling van de New York Times en Siena College werd aan Republikeinse kiezers de vraag gesteld op welke kandidaat ze zouden stemmen als er nu voorverkiezingen waren. De uitslag: 54 procent gaat voor Trump, 17 procent voor Ron DeSantis, en de rest komt niet boven de 2 of 3 procent. Dat is een magistrale voorsprong, mede het gevolg van de rechtszaken, die de Republikeinen zien als een complot tegen Trump van de corrupte FBI, het ministerie van justitie, de linkse media en de communist Joe Biden.  Natuurlijk, dit zijn peilingen onder Republikeinen, en niet het hele electoraat, maar de kans dat Trump terugkomt is aanzienlijk. Het lijkt wel of de NAVO-leden dat beseffen, maar niet aan de slag gaan om de maatregelen te nemen die nodig zijn als Trump de alliantie de rug toekeert. Het zou immers niet de eerste keer zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Opnieuw was het een nacht met drone-aanvallen, vooral op Russische grondgebied en voor de tweede dag op rij in Moskou. Tegelijkertijd is er druk diplomatiek verkeer. Want heel veel landen lopen zich warm voor een vredesconferentie in Jeddah, Saudi-Arabië.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met een meerderheid van vier stemmen heeft het Israëlische parlement het eerste van een reeks wetten aangenomen die het hooggerechtshof moeten hervormen. Dat gebeurde ondanks massale protestacties en demonstraties. Tegenstanders van de wet zien het Hof als een toonbeeld van een onafhankelijke rechterlijke macht, dat niet onder de supervisie van kabinet en parlement mag komen. Te gast is Jan van Benthem, buitenlandcommentator van het Nederlands Dagblad. Europa's blik op China, en andersom Na bijna een decennium sinds de start is de vaart een beetje uit China's Belt and Road Initiative, een moderne versie van de oude zijderoute. Italië is het enige G7-land dat er onderdeel van is, maar wil er nu vanaf. Aanvankelijk vond het Westen het allemaal prachtig maar nu vindt ook de rest van Europa dat er niets aan deugt. Wat is hier aan de hand? Te gast is China-expert Fred Sengers. Bijltjesdag in het Oekraïense parlement | Europa Update Terwijl onze blik vooral is gericht op het Oekraïense tegenoffensief, is het in het parlement van het land bijltjesdag. Het stuurde een kamerlid van de partij van president Zelensky, Dienaar van het Volk, de laan uit. Ook de minister van cultuur werd door het parlement uitgezwaaid. Beide mannen zijn oude vrienden van de Oekraïense president. Maar moesten toch van de president wegwezen. Europaverslaggever Geert-Jan Hahn over wat de mannen op hun kerfstok hebben en waarom Zelensky zo genadeloos met zijn vrienden omgaat.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Russische strijdkrachten melden grootschalige gevechten in de Oekraïense regio Zaporizja. Dat bevestigen Amerikaanse legerbronnen aan The New York Times. Verder melden Amerikaanse media dat de VS het Strafhof in Den Haag gaat helpen bij het berechten van mogelijke oorlogsmisdaden door Rusland. Een nieuwe update met Buitenland commentator Bernard Hammelburg en Europa verslaggever Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met het indammen van de onafhankelijkheid van het Israëlische Hooggerechtshof negeert Bibi Netanyahu niet alleen massale protesten in eigen land, maar ook de verontwaardiging – ‘diplomatiek keurig ‘bezorgdheid’ genoemd – van zijn belangrijkste bondgenoot, de Verenigde Staten. Onder normale omstandigheden zou Joe Biden zich houden aan de traditie door zich niet te bemoeien met de interne politiek van een bevriend land, maar dit zijn geen normale omstandigheden.  Voorafgaande aan de NAVO-top in Vilnius, toen al duidelijk werd dat Biden het lidmaatschap van Oekraïne zou tegenhouden, noemde hij in een CNN-interview een andere optie: ‘een relatie zoals we met Israël hebben.’ Dat zei hij niet voor niets. Israël heeft een langjarige overeenkomst met de VS, bestaande uit 3 miljard dollar militaire steun, gegarandeerde levering van wapens, gezamenlijke ontwikkeling van wapensystemen, zoals de bekende ‘iron dome,’ samenwerking tussen de inlichtingendiensten en politieke steun, zoals in de VN-Veiligheidsraad, waar Amerika steevast zijn vetorecht gebruikt bij anti-Israëlische resoluties. Als Bibi’s regering het Hooggerechtshof monddood maakt door het parlement het recht te verlenen vonnissen ongedaan te maken, houdt onafhankelijke rechtspraak, en daarmee de democratie, op te bestaan en komt de vanzelfsprekende Amerikaanse steun in gevaar.  Optimisten zeggen dat de soep niet zo heet wordt gegeten. Het amendement dat de Knesset met 64 van de 120 stemmen aannam, is pas deel één van een reeks maatregelen. Het ontneemt het Hooggerechtshof de zogenoemde ‘redelijkheidsclausule.’ Die geeft de rechters de mogelijkheid een kabinetsbesluit of -voorstel als ‘onredelijk’ te verwerpen. Het is een bescheiden stap, en het Hof kan wetten nog steeds buiten werking stellen op grond van inhoudelijke, juridische argumenten. Het is trouwens niet uitgesloten dat het Hof dit nieuwe amendement zelf ongeldig verklaart.  De massale protesten, met honderdduizenden burgers, gesteund door gevechtspiloten, reservisten, oud-ministers, oud-chefs van de inlichtingendiensten, de grootste vakbond, artsen en verpleegkundigen, stuitten op griezelig commentaar. Iedere demonstrant werd weggezet als idioot, en militairen zelfs als anarchisten. De actievoerders zijn slachtoffer van wat de Franse democratie-expert Alexis de Tocqueville al in de 19de eeuw ‘de tirannie van de meerderheid’ noemde. In een democratie wint de meerderheid, maar die behoedt ook de belangen van de minderheid. Israël dreigt de democratie vaarwel te zeggen, verliest internationale steun en wordt een gemakkelijkere prooi voor de vijanden, die in Gaza en Libanon klaarstaan met hun raketten. Bibi speelt met vuur.    See omnystudio.com/listener for privacy information.

Terwijl de Oekraïense hoofdstad Kiev afgelopen nacht fors is gebombardeerd, maakt president Zelenski zich op voor een bijeenkomst van de NAVO-Oekraïne Raad. Daar zal de geklapte graandeal met Rusland een van de belangrijkste gespreksonderwerpen zijn. We bespreken het nieuws met onze buitenlandcommentator Bernard Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Spanje gaat zondag naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. De partij van premier Sanchez verloor tijdens de lokale verkiezingen dit jaar. In een alles of niks poging schreef de premier verkiezingen uit. Is het einde voor Sanchez nabij of weet hij het tij nog te keren. Te gast is BNR correspondent in Spanje, Jorn Lucas. Lees ook | 'Het is niet zo dat de Spaanse plannen meteen de koelkast in hoeven' Wat spookt Prigozjin uit?  We vroegen ons lang af waar Wagner-baas Prigozjin was. Hij lijkt nu in Belarus te zijn maar hij was ook nog even op de thee bij Poetin. Is de man nou toch echt in Belarus en wat is er eigenlijk verder aan de hand? Europaverslaggever Geert Jan Hahn vertelt wat er tot nu toe duidelijk is.  Lees ook | Wagner ondermijnt Poetin als alwetende    See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tunesië-deal? Zoiets als de Turkije-deal, dus als een soort vooruitgeschoven grenspost van de EU? Dat moeten Von der Leyen, Meloni en Rutte dan nog eens goed uitleggen, want het zijn niet de berichten die uit Tunis komen. De boodschap is duidelijk: Tunesië wordt geen Europese grensbewaker. Het Europese verhaal gaat ongeveer zo: Tunesië krijgt ruim een miljard euro aan steun, voor stimulering van handel, investeringen en energiesamenwerking. Honderd miljoen euro is bestemd voor grenscontrole, het opsporen van mensensmokkelaars en ‘andere migratie-initiatieven,’ wat dat ook moge betekenen. Het frame dat de EU gebruikt is dat Tunesië zijn grenzen beter bewaakt.  Nu de Tunesische versie: wij worden geen opvangcentrum voor terugkerende vluchtelingen uit sub-Sahara. De enige mensen die worden toegelaten zijn Tunesiërs, want die hebben het recht terug te keren naar hun geboorteland. Anderen zijn niet welkom, en worden de grens overgezet naar Algerije of Libië. Dat is een heel ander verhaal dan dat van de Italiaanse premier Meloni, die zich heeft ingezet voor een Europese wet die lidstaten het recht geeft migranten terug te sturen naar landen waar ze via mensensmokkelaars doorheen zijn gekomen, zelfs al ze maar een paar dagen of weken in dat land zijn geweest. Daar gaat Tunesië niet aan meewerken.  Het geeft te denken dat president Saied, vaak eufemistisch een ‘autocraat’ genoemd, maar in feite de dictator van Tunesië, erin slaagt ruim een miljard euro los te peuteren bij de EU, met een sprookje over het afremmen van de migrantenstroom naar Europa. Het is navrant dat Von der Leyen, Meloni en Rutte vreugdevol een Tunesië-deal afkondigen, uitsluitend om in hun eigen landen te kunnen beweren dat ze een grote stap hebben gezet in het oplossen van het migratieprobleem. Wie het gelooft mag zijn vinger opsteken.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Russische president Poetin eist maatregelen na de aanval op de Russische Krimbrug van gisteren. Daarnaast hebben de Russen de graandeal tot nader orde opgeschort. We bespreken deze kwesties en de actuele situatie met buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Alle NAVO-landen kwamen deze week samen in Vilnius. Op de agenda stond onder andere de versterking van de Oostflank. Waarom is dat eigenlijk nodig als Rusland nog niet eens van Oekraïne kan winnen? Te gast is defensiespecialist bij Instituut Clingendael, Dick Zandee. Lees ook | NAVO gaat oostflank grondgebied verder versterken Turks Jawoord De Turkse president Erdogan stribbelde lang tegen, maar trekt nu toch zijn veto tegen de toetreding van Zweden in. Desondanks moet het nog wel goed gekeurd worden door het Turkse parlement. Maken de Zweden zich daar nog zorgen over? De in Zweden wonende oud-diplomaat Pieter Feith praat ons bij. Luister ook |  'NAVO-lidmaatschap van Zweden niet uitgesloten' Rondje langs de NAVO-leiders | Europa Update Europaverslaggever Geert Jan Hahn was bij de NAVO-top in Vilnius. Het was een top waar veel besproken werd. Van een mogelijk lidmaatschap voor Oekraïne tot aan de eigen verdediging. Maar waarom bleef de levering van clustermunitie onbesproken?  'What the hell is a blizzard?'| Postma in Amerika Terwijl de hele wereld bezig was met de NAVO-top hadden ze in Amerika een discussie over ijs. Hoe speelt dit een rol in de campagne voor de verkiezingen van volgend jaar? Correspondent Jan Postma legt het ons uit.  Luister ook | #187 Bidens worstelingSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De NAVO-top is weer voorbij en er waren veel blije gezichten. Tijd om de balans op te maken met onze buitenlandcommentator Bernard Hammelburg in Amsterdam en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn vanuit Vilnius.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Zweden uiteindelijk het NAVO-lidmaatschap zou binnenhalen was geen verrassing, maar dat de Turkse president Erdogan op deze top al door de knieën zou gaan was dat beslist wél. In de categorie politiek manipuleren is en blijft hij een grootmeester. Hij is nu even de held, de vriend en de bondgenoot die voor rede vatbaar is. En even niet de megalomane autocraat die een klopjacht uitvoert op tegenstanders, de oppositie en de vrije pers.  Zijn verzet tegen Zweedse toetreding heeft hem geen windeieren gelegd. Biden paaide hem met de levering van F16’s. Dat verzoek liep al lang, en had hier volgens Erdogan niets mee te maken. Ammehoela. Toen eiste Erdogan hervatting van de procedure voor Turks EU-lidmaatschap. Dat heeft niets met de NAVO te maken, maar Zweden pakte het heel handig op door te beloven zich daarvoor in te gaan zetten. Niemand had het over waarom de aanvraag ook al weer was opgeschort: als reactie op Erdogans meedogenloze optreden na de mislukte staatsgreep van 2016 en de onttakeling van de democratie en de rechtsstaat. Daar is helemaal niets aan veranderd. Dat Erdogan in Vilnius zo’n beetje als held op het schild werd gehesen is op z’n zachtst gezegd navrant.  Tenzij Turkije terugkeert naar een democratie met een duidelijke scheiding der machten, volledige vrijheid  van meningsuiting, en de vrijlating van politieke gevangenen is toetreding tot de EU uitgesloten, dus de Zweedse poging om de onderhandelingen hervat te krijgen is een slag in de lucht. Hoewel de NAVO en EU niet hetzelfde zijn, is ook de NAVO een alliantie van democratieën. Turkije is het op een na grootste NAVO-lid, maar als het geen lid was en het zou willen worden, zou het kansloos zijn. Het is het enige NAVO-lid dat modern afweergeschut heeft gekocht van Rusland. Daar hoor je niemand meer over.  Je kunt dus niet anders dan bewondering hebben voor het politieke talent van Erdogan. Hij heeft de regie, hij krijgt wat hij wil, de NAVO eet uit zijn hand, hij verkoopt drones aan Oekraïne en speelt zonder scrupules mooi weer met Rusland. De Houdini van Constantinopel heeft een mooie week.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Secretaris-Generaal Jens Stoltenberg kondigde het vrij plotseling aan: Turkije is akkoord met een toetreding van Zweden tot de NAVO. Dit kwam naar buiten voor de start van de grote NAVO-top in Vilnius. Op de top wordt niet alleen het mogelijke NAVO-lidmaatschap van Oekraïne besproken, ook gaat er gepraat worden over de levering van clusterbommen aan Oekraïne, de uitbreiding van de flitsmacht en de versterking van de Oostflank. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Turkije blijft dwarsliggen bij de toetreding van Zweden tot de NAVO. Zweden, Turkije én Finland zitten er nog over om tafel. Mag Zweden op de top, volgende week in Vilnius, als lid aanschuiven? Als het aan president Biden ligt wel, hij geeft zelfs toe het met veel spanning in de gaten te houden. Te gast is Marjanne de Kwaasteniet, oud-ambassadeur in Turkije.  Luister ook | Wagner ondermijnt Poetin als alwetende 'Good cop' Yellen  Met de nieuwe exportbeperkingen van China woedt er een heus sanctiegevecht tussen China en het Westen. De Amerikaanse minister van financiën, Janet Yellen, is vier dagen in Peking. Kan zij de gemoederen een beetje sussen? Te gast is sinoloog Boudewijn Poldermans. Luister ook | Realist Yellen naar Peking Waar is Prigozjin? | Europa UpdateEuropa-verslaggever Geert Jan Hahn is in Den Haag, op de REKA-conferentie. Daar hebben ze het over ontwikkelingen in Oost-Europa. Over de oorlog in Oekraïne, maar ook over de NAVO-top van volgende week. En waar is Prigozjin nou?  Luister ook | #186 Wat ritselt daar? Narcos Witte Huis | Postma in Amerika  Het Witte Huis is in rep en roer, want er is namelijk cocaïne gevonden. Niet de eerste keer, maar wie heeft het daar gebracht? Fox News heeft wel een vermoeden. En, is Barbie een communist? Correspondent Jan Postma legt het ons uit. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tussen de openlijke spanningen met China – zeg maar rustig slaande ruzie – over chips, Taiwan, de Zuid-Chinese Zee en de diefstal van intellectueel eigendom, en de economische werkelijkheid ligt een wereld van verschil. President Biden en EU-leiders vallen over elkaar heen met aansporingen tot ontkoppeling van de economieën. Dat is een illusie. Dat vindt ook Janet Yellen, de Amerikaanse minister van financiën en een realist. Deze week gaat ze op bezoek in Peking, en dat is goed nieuws.  Niet dat zij aan die slaande ruzie een eind kan maken, maar ze is een van de weinige westerse politici die het streven naar economische ontkoppeling ‘desastreus’ noemt en vindt dat de twee grootmachten ‘de weg kunnen en moeten vinden om met elkaar te leven.’ Yellen kijkt in de eerste plaats naar de cijfers. Amerika exporteerde vorig jaar voor 154 miljard dollar aan producten naar China. En het importeerde voor 536 miljard dollar uit China. Daarmee is Amerika de grootste Chinese afzetmarkt. Ontkoppelen? Dat is simpelweg onmogelijk. Maar wel eens kijken of er iets is te doen aan de lage koers van de yuan, die de Chinese export omhoog duwt. En aan de schuld van Afrikaanse landen aan China, die omlaag moet.  Ze zal weinig tijd besteden aan het praten over een spionageballon of het uitmaken van Xi Jinping voor dictator, maar wel aan het vertrouwen dat nodig is om de chipoorlog te beteugelen. Al is het alleen al omdat Amerika de belangrijkste chipleverancier van China is. De Chinese woede over het blokkeren van de eigen fabricage van hoogwaardige chips, door beperkingen op te leggen aan het type chipmachines dat ASML mag leveren, is enorm. De wraak, een rem op de levering van Chinese geheugenkaarten aan de VS, en het beperken van de verkoop van de mineralen gallium en germanium, bedreigt de westerse hightech- en batterij-industrie. In dat alles zit een denkfout. Het kan even duren, maar ook zonder westerse steun zal China er uiteindelijk in slagen zelf hoogwaardige chips te produceren. En gallium en germanium zijn ook te koop in andere landen, al is het tegen gigantisch hoge prijzen. Sancties zijn een soort chantage, waaronder de gedupeerde partij zich altijd uit weet te wurmen.  In conflictsituaties is het vaak verstandiger om ministers van financiën te laten onderhandelen dan ministers van buitenlandse zaken. De economieën van de supermachten zijn totaal verstrengeld. Dat is de échte wereld, waarin Janet Yellen als geen ander de weg weet – de wereld van het geld.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Oekraïense leger heeft gisteren zijn tegenoffensief uitgevoerd op tenminste vier plekken aan het front. Dat meldt Denktank Institute for the Study of War in een dagelijkse update over de oorlog. In het oosten van het land, ten zuidwesten van Bachmoet, zou Oekraïne 9 vierkante kilometer aan terreinwinst hebben geboekt.Volgens de Oekraïense viceminister van Defensie, Hanna Maljar, heeft het Oekraïense leger ook in de grensregio tussen Donetsk en Zaporizja tegenaanvallen uitgevoerd en in het westen van de regio Zaporizja. Daar heeft Kiev volgens Russische militaire bloggers kleine successen geboekt.De Oekraïne buitenlandminister Koeleba heeft gewaarschuwd voor een nieuwe aanval bij de kerncentrale van Zaporizja. Boedanov en Zelensky waarschuwden hier eerder ook al voor.Op de komende NAVO-top in Vilnius zullen gedetailleerde regionale plannen over de verdediging van het grondgebied van de NAVO worden besproken en goedgekeurd. Dat heeft Rob Bauer, de voorzitter van het NAVO Militair Comité, gezegd. Hierbij zou de NAVO een verhoogde staat van paraatheid aannemen. Bauer waarschuwde tegen het onderschatten van Rusland en hij stelde dat Rusland een serieuze militaire dreiging voor de NAVO blijft.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De muiterij van de Wagnergroep heeft Poetin overleefd. Toch lijkt de rust in het Kremlin nog niet te zijn teruggekeerd. Hoe sterk staat Poetin nog in zijn schoenen? Historicus en Ruslandkenner Hubert Smeets laat zijn licht schijnen op de stand van zaken in Rusland.  Europese koppen bij elkaar In Brussel bespreken de leiders van de EU de situatie in Oekraïne. Een van de vragen die op tafel ligt is hoe Europa nog meer kan samenwerken op het gebied van defensie. En ook China komt weer om de hoek kijken want hoe moet de EU daar nou mee om gaan. Dat bespreekt Bernard Hammelburg met oud-ambassadeur in onder meer China en Rusland, Ron Keller.  Luister ook | Rusland en Amerika praten over Oekraïne, Europa betaalt De Trump Tapes  | Postma in Amerika Deze week kwamen er vertrouwelijke opnames naar buiten waarin oud-president Trump spreekt over geheime documenten die hij na zijn presidentschap heeft meegenomen. Hoe reageerde Trump op de publicatie van deze opnames?  Luister ook | Hunter de stunterSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Wees maar eerlijk, we zaten ons allemaal een beetje te verkneukelen toen Jevgeni Prigozjin met zijn Wagner-knokploeg tot 200 kilometer van Moskou stond. Natuurlijk moest deze bloeddorstige roverhoofdman geen opvolger worden van Poetin, maar we speculeerden dat het een lieve lust was over een dreigende burgeroorlog, de totale afgang van Poetin en het zoveelste bewijs dat Rusland een chaotische puinhoop is.  Zoals gebruikelijk bij tegenslagen voor Rusland gaat ons westerse wensdenken in overdrive. We sommen de blunders van Poetin weer allemaal op, en hebben, met deze mislukte coup, weer een mooi voorbeeld om aan ons lijstje toe te voegen. Dat is allemaal voorbarig, al is het alleen al omdat hij in Azië en Afrika nog steeds alle steun heeft. Toch is dit een goed moment voor de NAVO en de EU om zich voor te bereiden op de mogelijkheid van het ineenstorten van het Russische politieke bouwwerk. Zoals de Britse oud-premier en nu kamerlid Liz Truss terecht zei: ‘Wij, en onze bondgenoten, moeten een plan gereed hebben voor het geval Rusland implodeert.’ Natuurlijk is de vraag wie president van Rusland is een interne Russische aangelegenheid. Maar de Russische Federatie telt meer dan honderd nationaliteiten en etnische groepen, verdeeld over 85 gebiedsdelen, waarvan 22 republieken. De republieken in de Kaukasus, zoals Dagestan en Tsjetsjenië, vormen, met hun andere cultuur, andere godsdienst en nationalisme een voortdurende bedreiging voor het Kremlin. De mislukte couppoging van Prigozjin, is een herinnering aan de krachten in de Russische Federatie die een implosie kunnen veroorzaken. En daarmee is wat er in Rusland gebeurt weldegelijk een kwestie van zorg voor zowel NAVO als EU. Die zorg gaat in de eerste plaats over kernwapens. Poetin komt af en toe met dreigementen, en het plaatsen van atoomwapens in Belarus is geen goed nieuws, maar niemand neem dat echt serieus. Omdat Poetin weet dat zo’n aanval suïcidaal zou zijn. Maar als er wél een staatsgreep komt? Of als hij de verkiezingen van komend voorjaar verliest? Het is de vraag of we daarop moeten hopen, ook al verkneukelen we ons nog zo om zijn afgang. Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburgSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De Russische president Poetin heeft, na lang wachten, gereageerd op de muiterij van de Wagner-groep dit weekend. In een korte tv-toespraak noemde hij de Wagner-top 'verraders, vijanden en neonazi's' en zei dat alle pogingen tot onrust of chantage in Rusland "gedoemd zijn te mislukken". De toekomst van de Wagner troepen en hun leider-Prigosjin, is nog daarom nog erg onzeker. Gister liet gisteren Prigozjin van zich horen via Telegram. Daarin gaf hij aan dat zijn actie niet tégen Poetin gericht was, maar om te protesteren tegen het voornemen om per 1 juli zijn strijdgroep te laten opgaan in het Russische leger. De Engelse oud-premier Liz Truss vindt dat er een plan moet komen in het geval dat Rusland implodeert en er een machtsvacuüm ontstaat.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een extra uitzending over de opstand van de Wagnergroep tegen Rusland.  De vijandschap tussen het Russische ministerie van Defensie en Wagner Group is geëscaleerd en lijkt Rusland in een burgeroorlog te storten. Wagner-baas Prigozjin en zijn troepen staan lijnrecht tegenover het Kremlin en de veiligheidsdienst FSB. Russische troepen, tanks en pantserwagens zijn Moskou binnengetrokken en beveiligen overheidsgebouwen en strategische posities. Wagnerieten hebben het militair hoofdkwartier van de stad Rostov aan de Don ingenomen. Opperbevelhebber generaal Gerasimov zou het hoofdkwartier ontvlucht zijn. Natuurlijk Bernard Hammelburg, maar ook met  Arend Jan Boekestijn, Rob de Wijk, Hugo Reitsma en Hugo, Rusland correspondent Joost Bosman, oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif en hoogleraar Oorlogstudies Frans Osinga. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Amerikaanse president Biden noemt zijn Chinese ambstgenoot Xi Jinping een dictator. Weliswaar off the record, maar China is niet minder boos. En dat terwijl de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken met een bezoek aan Peking de relaties probeerde te verbeteren. Is dat bezoek dan voor niets geweest? Te gast is Oscar Garschagen, oud-correspondent in zowel China als Washington.  Luister ook | 'Berlusconi heeft populisme uitgevonden' Hoe ontwijkt Rusland de sancties?  In het bloedhete Dubai maken ze auto's met stoelverwaming, en bij allerhande producten zit er opeens een Russische handleiding. Rusland weet op allerlei manieren sancties te ontwijken. In het elfde sanctiepakket probeert de Europese Unie daar iets aan te doen. Sanctierechtadvocaat Heleen over de Linden over de effectiviteit van die sancties.  Lees ook |  EU-landen akkoord over elfde sanctiepakket Rusland  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een brug bij de Krim is beschadigd en dat is volgens de Russen werk van Oekraïne. En de Europese Commissie eist uitleg van Hongarije, nadat het land 11 Oekraïense krijgsgevangenen kreeg uitgeleverd van Rusland. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Joe Biden haalt deze week alles uit de kast om de Indiase premier Narendra Modi een maharadja-ontvangst te bieden. Uitvoerige besprekingen op het Witte Huis, een staatsbanket dat de media ‘weelderig’ noemen, een toespraak tot het Congres, aantrekkelijke offertes voor Amerikaanse wapens en een charmeoffensief met als belangrijkste doel: een nauwere band met de VS en een kritischer houding tegenover Rusland. Dat gaat niet lukken.  De relatie is altijd troebel geweest. In 1964, midden in de Koude Oorlog, was India in de Verenigde Naties een van de initiatiefnemers van de Groep van Ongebonden Landen, de G-77, die nog steeds bestaat en nu 134 leden telt. In de ogen van Washington was de G-77 niet ongebonden, maar uitgesproken pro-Sovjet, en later pro-Russisch. India bewijst dat. Het land is ’s werelds grootste koper van wapens, en die komen voornamelijk uit Rusland: hoogwaardige gevechtsvliegtuigen, nucleaire onderzeeërs, hypersonische kruisraketten, tanks, artillerie en de onvermijdelijke Kalasjnikovs. De straaljagers gaan nog tot minstens 2065 mee.  Rusland is nu ook een van de belangrijkste olieleveranciers van India, en India laat zich echt niet verleiden tot het innemen van een anti-Russische standpunt, bijvoorbeeld in de kwestie-Oekraïne. Wat India en de VS wel delen is wantrouwen tegen China. Daar staat weer tegenover dat Amerika tijdens de Indiaas-Pakistaanse oorlog de kant van Pakistan koos, en met regelmaat militair materieel heeft geleverd aan Pakistan.  Dan is er de kwestie van de mensenrechten. Modi doet zich voor als vriendelijke liberaal, maar steekt zijn afkeer van moslims niet onder stoelen of banden. Na Indonesië is India het land met de meeste moslims, en ze worden ernstig gediscrimineerd. Als gouverneur van de deelstaat Gujarat hield Amerika hem in 2002 verantwoordelijk voor de moord op duizend moslims, en in 2005 werd hem zelfs een Amerikaans visum geweigerd.  Natuurlijk kan Amerika India niet negeren. Met 1,4 miljard inwoners is het een onmisbaar onderdeel van de wereldeconomie. De handel tussen de beide landen beloopt bijna 200 miljard dollar. Dat Modi wordt uitgenodigd voor een officieel bezoek is begrijpelijk. Maar een staatsbezoek met al die toeters en bellen organiseer je voor een vriend, niet voor een kennis. Zoals de Indiase minister van buitenlandse zaken het noemde: vrienden en bondgenoten bestaan niet meer, hooguit ‘frenemies.’ Zoiets als ‘vrijanden,’ dus. Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburgSee omny.fm/listener for privacy information.

Oekraïne voldoet aan twee van de zeven gestelde eisen voor het EU-lidmaatschap, stelt de EU. Maar een lidmaatschap lijkt nog ver weg. Oekraïne wil ook concrete vooruitzichten als het gaat over het lidmaatschap van de NAVO. Dat zei president Zelensky gisteren, nadat secretaris-generaal Jens Stoltenberg aangaf dat Oekraïne deze zomer nog geen uitnodiging voor dit lidmaatschap hoeft te verwachten. Dit alles gebeurt in aanloop naar de komende NAVO-top in juli, die in Vilnius zal plaatsvinden.  See omny.fm/listener for privacy information.

Voormalig premier, zakenman en mediamagnaat Silvio Berlusconi is niet meer. Afgelopen maandag overleed hij, woensdag werd hij begraven op een dag van nationale rauw in Italië. Wat laat hij na, zowel zakelijk als in de Italiaanse en wereldwijde politiek? Volgens historicus en Italiëkenner Arthur Weststeijn was Berlusconi de uitvinder van het wereldwijde populisme. Een reeks aan schandalen vormde de rode draad van het politieke en zakelijke leven van Berlusconi. Toch heeft hij de Italiaanse politiek en cultuur voor goed veranderd, zegt Weststeijn. 'Italianen gaan Berlusconi herinneren als de belangrijkste politicus sinds de Tweede Wereldoorlog, maar wel met het oordeel dat hij niks heeft gedaan ten gunste van Italië, alleen maar ten gunste van hemzelf.' Luister ook | Een nieuwe fase in het Oekraïense offensief Wat moet je aan met Iran?  Iran is de hofleverancier van Rusland als het gaat om drones, die Rusland weer inzet voor de oorlog in Oekraïne. Het land helpt zelfs mee aan een dronefabriek in Rusland, zodat het land zélf drones kan gaan produceren. Iran gaat bovendien door met het verrijken van uranium, ondanks sancties. Wat moet het westen aan met Iran? Uri Rosenthal is oud-minister van Buitenlandse Zaken en tegenwoordig voorzitter van het Comité Iran Vrij. Rosenthal kan meepraten over de ingewikkelde relatie van het westen met Iran: hij staat inmiddels zelf op de Iraanse sanctielijst.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tunesië heeft het, politiek maar vooral economisch, niet makkelijk. Omdat alleen in dat land de Arabische Lente, die overal elders een drama werd, een beetje slaagde, heeft de EU er een zwak plekje voor. Je zou dus denken: dan geven we Tunesië een financieel zetje. Maar dat hebben we tot nog toe nauwelijks gedaan. Tot nu. Plotseling gaat de hand van de Brusselse knip.  De sectoren landbouw, energie en toerisme krijgen een Europese financiële injectie van een miljard euro. Uit de goedheid onzer harten? Nee, dat niet. In ruil voor de Europese pegulanten gaat Tunesië migranten filteren. Hoe dat precies gaat werken is nog onduidelijk, maar de hoop en verwachting is dat ze migranten gaan tegenhouden en jacht maken op de mensenhandelaren, die de oversteek in gammele bootjes naar bijvoorbeeld Italië regelen. Een soort Turkijedeal dus, hoewel we die vergelijking van de politiek niet mogen maken. Misschien omdat Tunesië maar één miljard krijgt, en Turkije de EU in 2016 liet tekenen voor zes miljard. Dat was andere koek.  Het is allemaal onderdeel van de Europese migratieovereenkomst. Maar de Tunesiëcomponent is een vreemde deal. Een soort gelegenheidsliefdadigheid. Wat zou er nu gebeurd zijn als Tunesië had gezegd simpelweg niet in staat te zijn om de Europese immigratiewensen te verwezenlijken. Omdat ze geen politie wilden spelen voor Brussel, bijvoorbeeld, of omdat ze te veel regionale spanningen vreesden, of als ze hadden gezegd dat het niet hún probleem was. Had de EU dan gezegd: dan kunnen jullie die miljard aan steun wel vergeten? Reken maar, dit was een quid pro quo. Voor wat hoort wat.  De conclusie is dat de politieke en economische problemen in Tunesië ons niet echt interesseren. Wat ons interesseert is minder Ter Apel-taferelen. We zijn wel goed, maar niet gek. De grote vraag is of het gaat werken. Kan Tunesië de deal waarmaken? En wat doen we als het niet lukt? Of, wat Turkije destijds ook heeft geprobeerd, al doende voor te rekenen dat er écht geld bij moet? Het wordt weer een spannend hoofdstuk in het migratiedrama.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Oekraïense leger heeft de afgelopen dagen meerdere dorpen bevrijdt. En dat niet alleen; Oekraïne meldt dat ze in een week tijd 90 vierkante kilometer grondgebied hebben heroverd op Russische invasietroepen. Ondertussen vielen er drie doden bij raketaanvallen op Kryvy Rih.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is een nieuwe fase aangebroken in het Oekraïense offensief, zegt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif. Overal langs de gevechtslinie wordt flink gevochten, maar de grote vraag is wáár het zwaartepunt van de aanval komt te liggen. Luister ook | 'Macron provoceert binnen eigen samenwerking Een badkuip vol Republikeinen Het wordt dringen op het podium, met alwéér twee nieuwe Republikeinse presidentskandidaten. Mike Pence en Chris Christie kondigden deze week nog hun kandidatuur aan. Blijft Donald Trump heer en meester in zijn partij? Correspondent Jan Postma laat vanuit Washington zijn licht schijnen over hoe al die kandidaten campagne voeren. En te gast is Kenneth Manusama, jurist en Amerika-deskundige.  Luister ook | Redding van zelfgemaakte rampSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Columnist Bernard Hammelburg sprak deze week zijn duizendste column uit. Om die reden duiken we in zijn rijke archief en hoor je van 5 tot en met 9 juni zijn mooiste columns. Live op BNR en uiteraard hier als podcast. We gaan terug naar 31 juli 2013 Cloud Vrienden en collega’s kijken mij doorgaans meewarig aan als ik zeg dat ik weiger gebruik te maken van de cloud en sociale netwerken als Facebook. Die vrienden en collega’s dachten, heel naïef, dat hun bestanden daar veilig zijn, maar sinds de onthullingen van Edward Snowden moeten ze toch echt beter weten. Je kunt alle bestanden op je computer net zo goed meteen naar de Amerikaanse geheime diensten mailen, en ook meteen naar de Chinese, Duitse, Franse en Britse spionagediensten. In een prachtige analyse in de Guardian schrijft John Naughton dat dit geen paranoïde veronderstelling is van een cynische waarnemer, maar een aanval op de cloud providers van onze eigen Eurocommissaris Neelie Kroes. 'Waarom zou je iemand betalen om je zakelijke of andere geheimen te bewaren, als je weet dat ze met anderen worden gedeeld?,' zegt ze. Veel van wat Snowden heeft onthuld was allang bekend, in elk geval bij de regeringen van de landen die nu het hardst brullen dat de Amerikanen hun spionageboekje ver te buiten zijn gegaan. In elk land wordt digitaal gegluurd, geluisterd, getapt en gegapt. Het gesol met Snowden is bij het beschamende af. Hij is een klokkenluider, en een luis in de pels aan de donkere kant van de Maan die de spionagewereld nu eenmaal is. Maar geen verkrachter, moordenaar of pedofiel. Vladimir Poetin dacht dat hij de zaak onder controle had door Snowden een tijdelijkeRussische verblijfsvergunning te geven in ruil voor de belofte dat die zou stoppen met het luiden van klokken. Maar bij de Amerikanen staat het schuim van de verontwaardiging op de bek. Ze stuurden een FBI-delegatie naar Moskou om over Snowdens uitlevering te onderhandelen, waarbij ze de belofte deden dat hij niet de doodstraf zou krijgen. Niet de doodstraf! Wie bij een klokkenluider in dergelijke termen denkt is echt niet goed snik. Hoe dan ook: als uw gegevens nog in de cloud staan, wat ik me nauwelijks kan indenken, dan loopt u echt met uw hoofd in de wolken. Ik zou zeggen: digitaal inpakken en wegwezen! Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburgSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Columnist Bernard Hammelburg sprak deze week zijn duizendste column uit. Om die reden duiken we in zijn rijke archief en hoor je van 5 tot en met 9 juni zijn mooiste columns. Live op BNR en uiteraard hier als podcast. We gaan terug naar 30 januari 2008 Davos  George Soros, de multi-miljardair en progressieve provocateur, waarschuwt dat de kans op een recessie nu echt reëel is. Bill Gates, ’s werelds rijkste nerd, heeft een remedie: meer creatief kapitalisme – wat dat ook moge wezen.  Deze parels van de westerse beschaving lanceerden hun theorieën de afgelopen week tijdens het World Economic Forum in Davos. En daar wil ik het even met u over hebben. Al 34 jaar komt elke winter een bonte verzameling machthebbers, politieke mastodonten, financiële oligarchen en zweverige orakels bijeen in Davos om ….ja, waarom eigenlijk? Dat is een volstrekt raadsel. Het is een soort Bilderberg-conferentie, maar dan veel groter, oneindig veel poeneriger, en toegankelijk voor de media. Nou, die komen dan ook in drommen toegestroomd en kiezen domicilie in spectaculair dure hotels, om kond te doen van allerhande politieke losse flodders, onuitvoerbare dromen, achterhaalde analyses en halve beloftes. Dit keer beloofden de ministers van handel bijvoorbeeld dat ze vóór Pasen gaan praten over een nieuwe Doha-ronde, dus over een nieuw verdrag binnen de Wereld Handels Organisatie. Dat beloven die ministers elk jaar en er komt nooit iets van, maar geen hond die daar op let. Als je het handelsforum in Davos Googlet, zie je door de jaren heen een schier oneindige reeks gedachten, analyses en overpeinzingen, die als Bijbelse openbaringen werden verkocht en steevast onmiddellijk in de vergetelheid raakten.  Het zou aardig zijn eens uit te rekenen wat ondernemingen, media en regeringen er financieel voor over hebben om dit wereldkampioenschap PC Hoofdstraatje spelen bij te wonen. Aardiger nog zou het zijn om na te gaan waar het allemaal voor dient. Een bijzonder aardige illustratie was de aankondiging van de Amerikaanse centrale bank dat de rente met driekwart procent omlaag ging in een poging de kredietcrisis te bezweren. Want wat bleek: van al die goeroes, per privé-jet ingevlogen miljardairs, overbetaalde gelegenheidssprekers en ministers was er niet één die van de ingreep van de Fed wist of haar had zien aankomen. Nee, dan meneer Gates, met zijn “meer creatief kapitalisme”, wat dat ook moge betekenen.  Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburgSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe kom je nou tot een column? Het is een wonderlijke cocktail van feiten en meningen. De meeste energie zit in het checken van feiten. Maar ik erken het gelijk van Mark Twain: 'als je de feiten hebt, kun je die naar hartenlust verdraaien.' In een column word je immers verwacht iets van die feiten te vinden. Je zou kunnen zeggen: objectiviteit is de vijand van de column. Of – ook Mark Twain – 'de enige waarheid waarop je kunt vertrouwen zijn de advertenties.' De BNR-luisteraar is niet van de straat, en wil feiten en meningen horen over tastbare, relevante gebeurtenissen. Onderwerpen als het buitenlandbeleid van Belize of de CO2-neutrale werkwijze van de Guatemalaanse koffieboer heb ik in de afgelopen 999 columns nadrukkelijk vermeden, en dat houden we zo.  Wat een column ook moet doen is demystificeren, en af en toe ontmaskeren. Als we door de politiek worden meegesleurd in een zinloze en krankzinnige oorlog in Afghanistan, of een dubieus avontuur in Libië, of een tot mislukken gedoemde missie in Mali, of de aankoop van peperdure F-35 gevechtsvliegtuigen waarvan sommige partijen willen dat er géén haakje aan mag om atoomwapens te bevestigen, of als we net doen of we onze economie kunnen ontkoppelen van China. Of als we onzin moeten aanhoren als 'een intelligente lockdown,' of 'de noodzaak van groepsimmuniteit' of – het meest ridicule – de illusie van 'het nieuwe normaal.' Of als we niet inzien dat Oekraïne uiteindelijk kwetsbaarder is dan Rusland.  In zulke gevallen vervangt de columnist de fabels door feiten. En daar vindt hij dan wat van.  Nog een keer Mark Twain. Die noemde journalisten 'een horde onwetende, zelfvoldane sukkels die zijn mislukt als kuilengravers of schoenmakers en in de journalistiek terecht kwamen op weg naar het armenhuis'. Daar kon hij best eens gelijk in hebben. Maar ik ga toch nog even lekker door. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Kachovka-stuwdam in de Zuid-Oekraïense regio Cherson is vannacht verwoest door een explosie. De gevolgen lijken zo groot dat president Zelensky al een spoedvergadering heeft belegd over gevolgen van de overstroming. Ook is de evacuatie van het gebied al begonnen. De kans is ook groot dat het langverwachte Oekraïnse tegenoffensief wordt bemoeilijkt door de watersnood.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Columnist Bernard Hammelburg spreekt deze week zijn duizendste column uit op BNR. Om die reden duiken we in zijn rijke archief en hoor je van 5 tot en met 9 juni zijn mooiste columns. Live op BNR en uiteraard hier als podcast.  We gaan terug naar 19 augustus 2015 Trump Toen Donald Trump zich in de Amerikaanse verkiezingsstrijd stortte, rekenden zijn rivalen - en de media - erop dat die patserige parvenu met zijn geföhnde, geblondeerde haar, binnen de kortste keren zou vastlopen in het moeras van de echte, grote politiek. Want, ja, hij mag dan miljardair zijn, maar in hun ogen was hij niet meer dan een soort geblondeerdevolkszanger in een duur pak. Zo’n man verdwaalt in kwesties als IS, handelspolitiek engezondheidszorg. Dat dachten ze. En ze hadden wel een punt, want hij slaat voornamelijk wartaal uit. Vrouwen zijn 'hondjes, vette varkentjes, slonzen en walgelijke beesten' IS wordt 'gefinancierd door Iran.' Dus alle concurrenten en commentatoren zeggen: die man snapt er niets van en gedraagt zich niet presidentieel – wat dat ook moge betekenen. Nu de werkelijkheid. Volgens de CNN-peiling van gisteren staat The Donald met kop enschouders bovenaan de lijst Republikeinse kandidaten, met twee keer zoveel aanhang als de gedoodverfde favoriet, Jeb Bush. Ook onder vrouwelijke kiezers scoort hij uitstekend. Wat is hier aan de hand? In de eerste plaats vindt de Amerikaanse kiezer Trump amusant. Hij komt overal aanvliegen met zijn eigen vliegtuig of helikopter, roept van de daken dat hij geen belastinggeld of sponsors nodig heeft en een miljard dollar uit zijn eigen knip in de campagne steekt en bevestigt alle kritiek over ijdelheid en arrogantie. De kiezer denkt: wat heerlijk als je iedereen en alles aan je laars kunt lappen, zo wil ik eigenlijk ook zijn. Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburg De financiële en politieke elite veracht hem, maar gewone kiezers steunen hem in zijncampagne tegen illegale Mexicaanse immigranten. Die noemt hij niet alleen openlijk‘verkrachters’ en ‘vette varkens’, hij wil ze ook uitwijzen. Sterker nog: hij wil hun in deVerenigde Staten geboren kinderen – Amerikanen, dus – hun nationaliteit afnemen en het land uitzetten. Dat soort taal heeft zelfs de meest rabiate xenofoob in Amerika nog niet over de lippen gekregen. Het opmerkelijke is dat hij daarmee geweldig scoort, juist onder minderheden. Zwarte Amerikanen en ingeburgerde Latino’s hebben een enorme hekel aan illegale immigranten, uit pure broodnijd. Nog steeds denkt de Republikeinse partijleiding dat Trump het tegen de gevestigde orde gaat afleggen. Dat zou kunnen, maar als ik Jeb Bush was zou ik het mantra van Trump toch eens serieus nemen: 'Ik win altijd. Dat is wat ik doe: mensen verslaan. Ik win.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Columnist Bernard Hammelburg spreekt deze week zijn duizendste column uit op BNR. Om die reden duiken we in zijn rijke archief en hoor je van 5 tot en met 9 juni zijn mooiste columns. Live op BNR en uiteraard hier als podcast.  We gaan terug naar 17 juni 2015 Blufpoker Als het aan Amerika ligt, staan de Baltische staten en Polen binnen een jaar vol met zware wapens, met de lopen gericht op Rusland. En als dat gebeurt, zet Rusland zijn hele westelijke grens vol met misschien nog wel zwaardere wapens.  Die westelijke grens is onze oostelijke grens – van de EuropeseUnie zowel als van de NAVO. Het klinkt allemaal heel stoer, maar wat lost het op? Ik vermoed dat het niets oplost. In de eerste plaats geloof ik niet dat Poetin, na de feitelijkeinlijving van Oost-Oekraïne, ook de Baltische staten gaat pakken. Dat zou hij misschien best willen, maar hij is echt niet zo gek om een aanval te doen of een opstand te regisseren op NAVO-gebied.  Maar nog belangrijker: ik moet nog zien dat de NAVO het lef heeft om bij een serieuze provocatie echt oorlog te gaan voeren met Rusland. Het NAVO-handvest zégt wel dat een aanval op één een aanval op allen is, maar zijn de regeringen en generaals in bijvoorbeeld Hongarije, Bulgarije en Griekenland, die veel minder kritisch staan tegenover Rusland, bereid om zich in zo’n kolossaal militair avontuur te storten? Ik geloof er niets van – om nog maar niet te spreken van Duitsland, of ons eigen Nederland. Oefenen met een flitsmacht in Oost-Europa is een ding, maar het neerzetten van zware wapens, bemand door honderden NAVO-soldaten, is een enorme stap verder. Het is bovendien in strijd met de afspraken die in 1997 zijn gemaakt tussen Amerika en Rusland: geen stationering van een NAVO-troepenmacht en geen zware wapens langs de Russische grens. Nu Rusland niet een nieuwe vriend, maar misschien welgewoon een oude vijand blijkt te zijn, en na het Russische landjepik in Oekraïne, kan zo’n verdrag niet zomaar eenzijdig worden opgezegd of geschonden. Je kunt zeggen: niets doen na Poetins schurkenstreken in Oekraïne is een beloning voor zijnwandaden. Je kunt ook zeggen: als onze Oost-Europese bondgenoten zich bedreigd voelen, dan zijn wij er voor ze. Wij zijn geen pacifisten met gebroken geweertjes. Maar het idee van afschrikking, dat tijdens de Koude Oorlog werd gehanteerd, werkte omdat Oost en West bereid waren de uiterste consequentie te aanvaarden en op de knop te drukken. Daar is nu geen sprake van. Niemand zit met zijn vinger aan de knop. Tijd om te stoppen met dat blufpoker en te grijpen naar een ouderwets, maar soms heel probaat middel: een goed gesprek. Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburgSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Columnist Bernard Hammelburg spreekt deze week zijn duizendste column uit op BNR. Om die reden duiken we in zijn rijke archief en hoor je van 5 tot en met 9 juni zijn mooiste columns. Live op BNR en uiteraard hier als podcast.  Vandaag gaan we terug naar 15 april 2020.  Oude normaal Dat de wereld nog een tijdje vastzit aan coronabeperkingen is ongetwijfeld waar. Maar om het ‘nieuwe normaal’ en de ‘anderhalve-meter-samenleving’ tot norm voor de toekomst te verheffen lijkt me een illusie en ongewenst. Het heeft ook iets stichtelijks, alsof we worden afgerekend op ons wangedrag, zoals vliegen, of het bezoeken van een bioscoop, museum, festival of restaurant. Of oma. Terwijl het niet de schuld is van oma, maar van een virus. Neem de ondergrondse in Tokio, met stations waar in het spitsuur per half uur een miljoen reizigers in- en uitstappen. Beroemd zijn de perronwachters, die met witte handschoenen aan, de passagiers in de wagons proppen. En dat terwijl Japanners elkaar in de openbare ruimte zo min mogelijk aanraken en geen handen schudden. Die propvolle metro is echt binnen de kortste keren terug. De luchtvaart is een extreem marginale bedrijfstak. In een groot vliegtuig gaan 250 tot 450passagiers. Als je daar de anderhalve-meter-norm toepast, overleeft geen enkele luchtvaartmaatschappij. En nee, dat gaat niet over goedkope vakantiereisjes, en het huidige gelegenheids-vreugdedansje van sommige milieuactivisten is - op zijn zachtst gezegd - ongepast. Misschien kunnen sommige rijke, westerse landen best de stoelen in de bioscoop iets verder uit elkaar zetten, maar wat doe je in miljoenensteden als Mexico, Dhaka, Mumbai, Cairo, Londen, Parijs, New York? Woningen, straten, winkels, markten, kantoren, fabrieken, trappenhuizen, liften, fietsenstallingen – ze zijn stuk voor stuk ontworpen op enorme massa’s. Op Times Square in New York komen op een gemiddelde dag 70.000 toeristen, voor het Anne Frank Huis staan elke dag 3.400 mensen in de rij. Wat Covid-19 ons leert is twee dingen: dat het waarschuwingssysteem voor een pandemie veel sneller en efficiënter moet, en vooral dat we er medisch op moeten zijn voorbereid. De grootste zorg is niet het aantal slachtoffers, maar de IC-capaciteit, de beschikbaarheid van mondkapjes, beschermende jassen en beademingsapparatuur. Dat is om je rot te schamen, en daar is iets aan te doen. Het kost een vermogen, maar altijd minder dan wat we nu aan steunmaatregelen in de economie moeten pompen. Het streven moet dus niet het ‘nieuwe normaal’ zijn, maar de terugkeer van het oude normaal. En dat gaat ook gebeuren. En ja, er komt een vaccin. Al is het alleen al omdat je gewoon je oma of tante moet kunnen knuffelen, en omdat al dat schichtige op afstand om elkaar heen springen de voorplanting erg lastig maakt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Columnist Bernard Hammelburg spreekt deze week zijn duizendste column uit op BNR. Om die reden duiken we in zijn rijke archief en hoor je van 5 tot en met 9 juni zijn mooiste columns. Live op BNR en uiteraard hier als podcast.  Vandaag gaan we terug naar 6 april 2016.  Nee Ik kan niet anders stemmen dan ‘nee’, en daar heb ik zwaar de pest over in. Want ik word gedwongen mij uit te spreken in een referendum dat door een groepje opportunistische kwajongens onder valse voorwendsels is afgedwongen. Een groepje provocateurs met de schijn van beschaving en een gelegenheids-‘nee.’ Waarom dan mijn ‘nee’? Omdat ik me vanaf het uitbreken van de Oranje Revolutie inOekraïne voortdurend heb verzet tegen geflirt door de Europese Unie en de NAVO. Je kunt best sympathiseren met een volk dat naar democratie hunkert, en je kunt helpen met geld en advies. Maar de voortdurende suggestie van associatie mét, of misschien wel lidmaatschap van de EU, en zelfs de NAVO – dat moet je met een bufferstaat, die zo verstrengeld is met Rusland, niet willen. Zo’n paragraafje over militaire samenwerking met Oekraïne – dat is dom, dom, dom. We hebben na afloop van de Koude Oorlog afspraken met Rusland gemaakt over terughoudendheid van EU en NAVO in Oost-Europa. Daaraan hebben we ons niet gehouden. De oorlog van Rusland tegen Georgië, in 2008, ging officieel over de status van Abchazië en Zuid-Ossetië, landjes die samen minder inwoners hebben dan Arnhem. Maar in feite was het een waarschuwing van Rusland aan ons: houd op met dat geflirt met Georgië en Oekraïne, want dat accepteren wij niet. De onrust in Oekraïne is op zijn minst mede het gevolg van het dansen op Maidan door onze politici. Maar ik ben vóór de Europese Unie. Sterker nog: ik ben een federalist. De kwajongens van het Burgercomité zijn tegen de EU, en willen het liefst dat Nederland eruit stapt. Krankzinnig vind ik dat. Ik wil dat wij lid blijven. Ik heb niets tegen Brussel. Ik vind de EU prachtig, ondanks problemen als de euro en vluchtelingen. Ja, ik kan natuurlijk niet gaan stemmen. Maar dat vind ik ook gek: stemmen hóórt, en als je niet stemt, verlies je – vind ik – ook je recht op kritiek. Ik ben het oneens met het Burgercomité en GeenPeil. Ik ben het oneens met de SP. Ik ben vóór de EU. Maar ik stem nee – knarsetandend. Kijk voor alle columns van Bernard Hammelburg op www.bnr.nl/bernardhammelburgSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe ziet de toekomst van Europa er uit? Meerdere politieke bijeenkomsten deze week geven ons een beeld van de ontwikkelingen die op dit vlak gemaakt worden. Bernard Hammelburg bespreekt dat, en een opmerkelijke uitspraak van Macron met hoogleraar Hedendaagse Europese Geschiedenis Mathieu Segers en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn.  Luister ook | 'Ontkoppelen, vergeet het maar' Een nieuwe vorm van uitgebreid Europees overleg In Moldavië komt de Europese Politieke Gemeenschap bijeen. Deze informele top beslaat onderwerpen zoals de ontwikkelingen in Oost-Europa en de Balkan. Niet EU-landen kunnen nu ook meepraten over belangrijke zaken die heel dicht bij hen komen. Onze Europa-verslaggever Geert Jan Hahn was erbij en vertelt wat hij gezien heeft. Lees ook | 'Rutte is een Oost-Europeaan geworden'  Trans-Atlantische en Europese versterkingen Er was deze week nog een top in Lulea, Zweden. Daar praten Europa en de Verenigde Staten over hoe ze het best om kunnen gaan met China. Ook komt Zweden steeds dichterbij het NAVO-lidmaatschap en de alliantie lijkt zichzelf nu serieus te nemen na een lange periode van nalatenschap. De VS beginnen volgens Mathieu Segers aan een nieuwe China-strategie en willen zich echt 'ontkoppelen'. Bij ons in Europa omarmen we een minder extreme strategie, namelijk die van 'de-risking'. De EU wil zich minder afscheiden van de risicovolle afhankelijkheid van China.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

Weer waren er vannacht stevige aanvallen op Kiev. Volgens Oekraïense autoriteiten zouden daar onder andere een aantal kinderen bij zijn omgekomen. Ondertussen wordt er internationaal veel gesproken over de situatie in Oekraïne. Zo heeft de Franse president Emmanuel Macron zich uitgesproken over mogelijke onderhandelingen met Poetin en staat er een ontmoeting tussen Zweden en Turkije op de agenda over het Zweedse NAVO-lidmaatschap.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Laten we er maar eerlijk over zijn: we hadden het gewoon mis in de aanloop naar de Turkse verkiezingen. Erdogan zou het niet redden. De aardbeving, de gecrashte economie, de gemuilkorfde media, de neostalinistische klopjacht op elke veronderstelde tegenstander – dat alles zou hem de politieke kop kosten. Ankara en Istanbul, met samen 20 miljoen inwoners, waren de herauten van de ommekeer, want die steden hadden zich tegen hem gekeerd.  Verkiezingen voorspellen en opiniepeilingen duiden is goeddeels wensdenken. Fatsoenlijke democratieën behoren, naar ons model, liberale democratieën te kiezen. Wij in het Westen wilden van Erdogan af, de grote Turkse steden ook. Ergo: exit Erdogan. Alleen, er zijn naast die grote steden nog 65 miljoen Turken in kleine steden en op het platteland, waarvan een aanzienlijke meerderheid dweept met zijn nationalisme. Die meerderheid bracht de oppositie, een onwennige lijstverbinding van zes partijen, een doodklap toe. Ergo: exit oppositie. De Turken kozen niet voor ons model van democratie, maar voor Turkije.  Nu gebeurt er iets interessants. Wij in het Westen zijn zeer bedreven in het herschrijven van ons wensenlijstje aan de hand van een nieuwe werkelijkheid. Dat gaat bijvoorbeeld zo: nu Erdogan zijn buit binnen heeft, onder meer door zijn hetze tegen de Koerden, hoeft hij zich niet meer te verzetten tegen het Zweedse lidmaatschap van de NAVO. Daar was hij tegen omdat er in Zweden veel Koerden wonen die volgens Erdogan op de terroristenlijst horen. Als verkiezingsretoriek ging dat erin als koek, maar de meeste Turken weten nauwelijks waar Zweden ligt, dus de hetze heeft haar werk gedaan. Ergo: Erdogan geeft zijn verzet tegen het Zweedse lidmaatschap op. De Amerikaanse minister Blinken van buitenlandse zaken vloog maandag meteen naar Zweden om het scenario nog eens door te nemen. Komt het allemaal goed? Dat is wat wij elkaar vertellen.  Joe Biden was een de eerste buitenlandse staatshoofden die Erdogan feliciteerden. Hij stelde een ruil voor: toelating van Zweden, in ruil voor F-16’s, waarom Erdogan al jaren vraagt. Gouden kans voor Erdogan om voor het bondgenootschap te kiezen. Ergo: Turkije en de VS vallen elkaar op de komende NAVO-top in juli vreugdevol in de armen. Is het waar? Nee, want Erdogan geeft voor geen prijs zijn goede relatie met Poetin op. CNN had het bij het juiste eind: het buitenlandbeleid van Erdogan gaat helemaal niet veranderen. En wij? Wij gaan gewoon door met wensenken.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Kiev ligt al heel het weekend onder vuur. Zowel 's nachts als overdag wordt de Oekraïense stad bestookt met Russische raketten. Het leger heeft inmiddels twintig drones weten te onderscheppen. Daarnaast is de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Anthony Blinken, momenteel in Zweden. Daar ontmoet hij onder andere de Zweedse premier en de minister van Buitenlandse Zaken. En president Zelensky spreekt vandaag het Zwitserse parlement toe via een videoverbinding.See omnystudio.com/listener for privacy information.

We zijn te afhankelijk van China, klinkt ook weer op de G7-top. Maar kan Europa de afhankelijkheid van China wel verminderen? En hoe verweven zijn onze economieën nou écht? Mijn gast is Annette Nijs, Chinakenner en president van de Business School Netherlands en voormalig Staatssecretaris van Onderwijs Cultuur & Wetenschap. Griekse bonusstemmen De nét herkozen Griekse Premier Kyriakos Mitsotakis heeft wel gewonnen, maar géén meerderheid. En dus heeft hij twee opties: coalitie vormen, of aansturen op een tweede ronde. Hij kiest voor dat laatste, wat dat betekent vraag ik aan correspondent Nikos Lanser.  Europese top in ... Moldavië In Moldavië komen volgende week 47 Europese leiders bijeen. Het gaat om de Europese Politieke Gemeenschap, een club die Macron heeft bedacht. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn is daarbij en blikt vast vooruit. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op de G-7 in Japan klonk stoere taal tegen China. Diplomatiek vuurwerk was het. Het was hoog tijd om de Chinezen eens stevig de oren te wassen over hun dwingelandij, ondermijning van de westerse belangen, diefstal van westerse kennis, schending van de mensenrechten, bedreiging van Taiwan en de regio en wurgcontracten met ontwikkelingslanden. Dat moet afgelopen zijn.  Klaarblijkelijk geloven de G-7 in sprookjes. Want in werkelijkheid zijn de economieën van China, Europa en de Verenigde Staten zo verstrengeld dat plannen om de afhankelijkheid van China te verminderen niet meer zijn dan een slag in de lucht. Of er komt een economische kaakslag terug. China heeft het gebruik van geheugenchips van het Amerikaanse merk Micron verboden omdat ze niet voldoen aan de Chinese eisen voor cyberveiligheid. Wraak voor de  ASML-kwestie? Of voor wat de Chinezen de hetze tegen Huawei noemen? Reken maar.  De werkelijkheid is simpel. Chinese luchtvaartmaatschappijen hebben duizenden Boeings en Airbussen, met eigen assemblagefabrieken. De Duitse en Amerikaanse auto-industrie vindt voor een onmisbaar groot deel plaats in China, 90 procent van de Amerikaanse antibiotica komt uit China. Amerika is de grootste Chinese handelspartner, Nederland trouwens de zevende. Tijdens de Chinese lockdown lagen zo ongeveer het hele mondiale containerverkeer en de wereldwijde aanvoerketens plat. We kunnen niet zonder China. Ontkoppeling is niet alleen onmogelijk, het zou suïcidaal zijn.   De regering-Biden legt veel nadruk op de noodzaak van ontkoppeling. Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft een politiek eufemisme bedacht: we moeten niet ontkoppelen, maar de risico’s verminderen – ‘de-risking’ is het nieuwste politieke modewoord. Wat het precies betekent weet niemand.  In de wirwar van anti-Chinees sentiment kwam Joe Biden aan het eind van de G-7 met verstandige taal. Pogingen om de afhankelijkheid van China te beperken zijn altijd de moeite waard, maar we kunnen beter proberen de ijskoude relatie wat te ontdooien, betoogde hij. Dat had hij op de G-20 top ook met Xi Jinping afgesproken, maar toen kwam, zoals Biden het nu noemt, ‘die idiote ballon die was gevuld met het equivalent van twee wagons aan spionageapparatuur.’ Minister Blinken zegde na dat incident een reis naar Peking af, die was opgezet ter voorbereiding van een telefoongesprek of topontmoeting tussen Biden en Xi. Kennelijk wordt dat initiatief hervat. Dat zou uitstekend nieuws zijn, beter dan het diplomatieke vuurwerk tijdens de G-7. Trouwens, wat staat er ook weer op alle vuurwerk? Juist – made in China.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is nog steeds onrustig in de Russische Belgorod, een stad vlak over de grens met Oekraïne. Volgens correspondent Joost Bosman is dit mogelijk een verzet tegen Poetin en de oorlog. Ook hebben zes Afrikaanse landen zich gemeld met het oog op vredesbesprekingen met Rusland en Oekraïne. Zij willen dat Oekraïne aan de vredestafel komt, ondanks de aanwezigheid van Russische troepen op het Oekraïense grondgebied.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dag 450 van de oorlog in Oekraïne. Aan het front in Bachmoet wordt nog steeds hard gevochten om iedere meter. Ondertussen voeren wereldleiders op de G7-bijeenkomst discussie over het conflict, waaronder Oekraïne steunen met F16 gevechtsvliegtuigen. Premier Zelenski reist dit weekend naar Japan om aan te schuiven bij de G7-bijeenkomst. Hij wil graag gevechtsvliegtuigen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense president Zelensky is op een heuse Europese tournee. En die is lucratief, want hij weet heel wat wapens los te peuteren, maar is dat voldoende? Te gast is Bart Groothuis, Europarlementariër voor Renew Europe namens de VVD.  Sunak ontving Zelensky op Chequers, het buitenhuis van de Britse premier, waar Churchill veel tijd doorbracht. En dat is geen toeval volgens Groothuis, want die tournee van Zelensky is Churchilliaans .. Luister ook | 'De spannendste verkiezingen ooit'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Of, en hoezeer, er is gesjoemeld met de telling van de Turkse stemmen zal ongetwijfeld nog blijken, maar zelfs met een marge voor trucs, list en bedrog is duidelijk dat een zeer groot deel van het volk Recep Tayyip Erdogan bewondert. Misschien zijn argumenten als de belabberde economie, de verantwoordelijkheid voor de gevolgen van de aardbeving, de klopjacht op tegenstanders en het monddood maken van de pers geen Turkse bezwaren, maar onze westerse projectie.  Bij belangrijke verkiezingen in het buitenland is projectie van onze eigen overtuiging een koppig mechanisme. Het kan toch niet waar zijn dat de Hongaren de foute Viktor Orban omarmen, of de Italianen Georgia Meloni, of de Amerikanen Donald Trump, of de Israëliërs Bibi Netanyahu, of de Turken Recep Tayyip Erdogan? Democratie is mooi, maar kunnen ze zich in het buitenland alsjeblieft electoraal een beetje fatsoenlijk gedragen?  De les van de Turkse verkiezingen is dat de burger op andere dingen let. Erdogans wilskracht, zijn nationalisme, zijn conservatisme, zijn ongevoeligheid voor buitenlandse druk – dat zijn de eigenschappen die de kiezer bewondert. In zijn laatste campagnetoespraak voor de verkiezingen, zei hij iets opmerkelijks: ‘Dit gaat ook over Joe Biden.’ Hij had groot gelijk, de verhouding tussen de VS en Turkije is uitgesproken slecht. Amerika en de rest van de NAVO zijn nog altijd woest over de aankoop door Erdogan van Russische S-400 afweerraketten, waarop de levering van F-35 gevechtsvliegtuigen door Amerika werd geschrapt. De Turkse versie: Obama hield de Turken eindeloos aan het lijntje over de levering van Patriots, totdat Erdogan er genoeg van had, zijn middelvinger opstak naar de Amerikanen en Russische S-400’s kocht. De Amerikanen vinden ook dat Turkije zich, als op een na grootste NAVO-lid, niet solidair opstelt in de kwestie-Oekraïne door niet mee te doen aan de sancties. De rol van neutrale bemiddelaar vindt de regering-Biden opportunistisch, en kwalijk omdat de Russische internationale handel via Turkije gewoon doorloopt.    Er is geen moraal. En als die er wél is, dan is het de oude wijsheid dat de grootste tegenslag onze eigen verwachtingen zijn die niet uitkomen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Turkije moet president Erdogan misschien de macht inleveren. Zondag gaan de Turken naar de stembus. De grote vraag is of oppositieleider Kemal Kilicdarogl de zittend president met succes uitdaagt, en Erdogan van de troon stoot. Te gast is Kati Piri, buitenlandwoordvoerder van de PvdA en voormalig Turkije-rapporteur voor het Europese Parlement.   Luister ook | Verschijnt Poetin ooit voor Zelensky's tribunaal?  Meer tijd nodig Oekraïne heeft meer tijd nodig om het langverwachte tegenoffensief voor te bereiden, zegt president Zelenksy tegen de BBC. Dat ondanks alle westerse wapens die inmiddels in Oekraïne aangekomen zijn. Peter Wijninga, defensiespecialist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies speculeert over hoe dat offensief, als het er komt, uit zou kunnen zien. Lees ook | Oekraïne heeft maar één kans met offensiefEen liegende politicus? Een opgeleukt CV, een Joodse moeder die 9/11 zou hebben overleefd ... Congreslid George Santos liegt alles bij elkaar, en is daarvoor gearresteerd. Onze correspondent in Washington, Jan Postma houdt het in de gaten. Luister ook | #178 Iedereen zijn tekst kwijtSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Een Russische raket op Pools grondgebied, daarvan gaan normaal gesproken de NAVO alarmbellen rinkelen. Persbureau Reuters heeft uitgezocht dat het om een raket uit de Sovjet tijd gaat. Poolse media melden dat de raket eind april in een Pools bos is gevonden. De raket werd al in december afgevuurd vanuit Wit-Rusland, maar wel met een Russische bommenwerper en gelukkig is de bom niet ontploft, want dat had verregaande gevolgen gekregen. Waarom dit nu pas naar buiten komt is opmerkelijk.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Precies op het moment waarop Amerika en China op hoog niveau pogen hun haperende relatie te herstellen, dreigt EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen met een zwarte lijst van Chinese bedrijven die de sancties stegen Rusland helpen omzeilen. Waar zou dat feilloze vermogen om geopolitieke hoofdrolspelers voor de voeten te lopen toch vandaan komen? Door het tijdsverschil, misschien? In elk geval zou het een hoop schelen als Ursula even iets doet wat ze slecht kan: haar mond houden.  Amerika doet te veel aan China-bashing, vindt China. Omgekeerd vindt Amerika dat China Amerika provoceert. De relatie is ingewikkeld genoeg, dus is het tijd voor een goed gesprek, ook tussen China en andere westerse landen. Twee diplomatieke zwaargewichten zijn daar nu mee begonnen, minister Qin Gang van buitenlandse zaken, en de Amerikaanse ambassadeur in Peking, Nicholas Burns. Het ging, zei Qin, sinds de ontmoeting tussen de presidenten Xi en Biden op Bali, in november, aanvankelijk redelijk. Daarna kwam er een neerwaartse spiraal, door ‘verkeerd gekozen woorden en foute daden van de Amerikanen,’ zoals het Chinese staatspersbureau Xinhua de minister citeert.  Door Chinese bril bekeken, valt er best wat aan te merken. De enorme ophef over een ballon boven Alaska is een voorbeeld van een kleine kwestie die geheel uit de hand liep. Weerballon, zei China. Spionageballon, zei Amerika, en dat zal best hebben geklopt, maar de hysterie in het Congres, het voor TV gefilmde neerschieten van die ballon met een gevechtsvliegtuig, en het annuleren van een reis naar China die minister Blinken van buitenlandse zaken op het punt stond te maken – dat alles was het doodslaan van een mug met een voorhamer. Blinkens waarschuwing dat China Rusland bewapende was volgens China een ophitsende leugen.  Ingewikkelder is de kwestie-Taiwan. China was woedend over het bezoek van Nancy Pelosi aan het eiland, en van de Taiwanese president Tsai Ing-wen aan Congresvoorzitter Kevin McCarthy. Dat suggereert erkenning van Taiwan als onafhankelijk land, wat het volgens de zogenoemde ‘één-China-politiek’ niet is. Die suggestie is voor China vloeken in de tempel. Een compromis is best denkbaar. China kan gemakkelijk verklaren dat inlijving geen concreet plan is. Al is het alleen al omdat China en Taiwan zeer sterke handelsbetrekkingen hebben, dus het gaat best goed tussen de twee China’s. Amerika kan dan stoppen met net te doen alsof Taiwan onafhankelijk is. Als dat zo was, hadden landen als Amerika en Nederland Taiwan allang erkend.  Betere betrekkingen tussen Amerika en China zijn in ieders belang, ook van de EU. Sterker nog: minister Qin is deze week in Duitsland, Frankrijk en Noorwegen. Dus Ursula moet echt even ophouden in de weg te lopen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voorzitter van de Europese commissie, Ursula von der Leyen, is vandaag aangekomen in Oekraïne. Ze spreekt onder andere met president Zelensky over het toetreden van Oekraïne in de Europese Unie. Dat ze precies vandaag in het land is, is geen toeval. Rusland viert namelijk de dag van de overwinning op Nazi Duitsland.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense president Zelensky verrast Nederland met een bezoek. Waarom hij juist nu naar Nederland komt, bespreek ik met brigadegeneraal Han Bouwmeester, hoogleraar militair operationele wetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie. Ook te gast is Europaverslaggever Geert Jan Hahn, die bij het bezoek van Zelensky was in Den Haag. Daar dringt Zelensky aan op het belang van het internationaal recht. En opnieuw vraagt hij impliciet om F16's, zouden die er echt komen? Luister ook | 'De missie van Rusland ligt in Europa'Poetin voor het tribunaal?  Ook bij het Internationaal Strafhof in Den Haag werd vandaag de Oekraïense vlag gehesen. Zelensky bezocht 's ochtends het hof, dat onderzoek doet naar misdaden in de oorlog in Oekraïne. Hij vroeg om een speciaal tribunaal, waar Poetin wat hem betreft voor moet verschijnen. Maar gaat dat ooit gebeuren? Te gast is Geert-Jan Knoops, advocaat werkzaam bij het Internationaal Strafhof, en ook hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam.  Lees ook |  'Oekraïne heeft een nieuwe PR-stunt nodig'Trump bij de vijand Presidentskandidaten Trump en Biden voelen er allebei weinig voor: debatteren in de voorverkiezingen. 'Trump wint die debatten toch wel', aldus zijn woordvoerder. En wat doet Trump op CNN? We vragen het aan Jan Postma, onze correspondent in Washington. Luister ook |  #176 Dure leugensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense president Zelenski brengt vandaag een bezoek aan Den Haag. Er is geen officiële reden voor het bezoek maar het lijkt aannemelijk dat dit een poging is om de aandacht op de oorlog gevestigd te houden. Sommige Kamerleden zijn niet te spreken over het feit dat Zelenski uitgerekend op de dag van de Nationale Dodenherdenking op bezoek komt. De Oekraïense president zal het vast niet laten om de symboliek te benoemen, maar het is nog maar de vraag of het bewust zo gepland is. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op een paar landen na, kun je zeggen dat vrede, veiligheid en welvaart Afrika nooit hebben bereikt. Een groot deel van het continent heeft de boot gemist, wat in het Westen leidt tot een gevoel van machteloosheid, en daarmee onverschilligheid. Aan het drama in Soedan kunnen we simpelweg niets doen. Maar het gevolg, een enorme vluchtelingenstroom, is weldegelijk ons probleem.  Zuid-Soedan heeft bemiddeling aangeboden, en hoopt op verlenging van de huidige wapenstilstand, die nog geen moment is nageleefd. De VN houdt rekening met 800.000 vluchtelingen, waarvan een groot deel zal proberen naar Europa en Amerika te komen. Ze vluchten niet voor een burgeroorlog, maar omdat twee rivaliserende krijgsheren met hun legers elkaar bestrijden. Daarbij zijn vele honderden krijgers en burgers omgekomen, en vele duizenden gewond. Maar op de achtergrond speelt de haat mee tussen etnische groepen, met de Arabieren als meerderheid, en volkeren als de Fur, Beja, Nubiërs en Fallata als minderheid. Er zijn meer dan 500 stammen, die ruim 400 talen spreken.  De genocide op minstens 300.000 burgers in de opstandige westelijke provincie Darfoer, twintig jaar geleden, werd uitgevoerd door een huurlingenleger van Arabieren, de Janjaweed – je zou kunnen zeggen: een soort Wagnergroep – ingezet door de toenmalige president Al-Bashir. Inmiddels noemen zij zich de Rapid Support Force en vormen het leger dat vecht tegen het regeringsleger.  De meeste buitenlanders zijn inmiddels geëvacueerd, maar Rusland heeft nog vier militaire transportvliegtuigen gestuurd om 200 burgers op te pikken. Omdat het vliegveld van Khartoem voortdurend onder vuur ligt, zijn de reddingsoperaties levensgevaarlijk. Ook de haven, Port Soedan, is onveilig.  Maar het meest tragische is en blijft dat de burgers er niets aan kunnen doen. Het overkomt ze, en ze zijn machteloos. Jan Pronk, oud-VN-gezant in Soedan, sprak bij BNR de hoop uit dat China zich als serieuze bemiddelaar opwerpt. Prima idee, want dat land heeft goede betrekkingen met een aantal Afrikaanse landen. Maar ook Xi Jinping kan de krijgsheren niet dwingen. Meest urgente vraag voor ons: wat doen we met die nieuwe stroom vluchtelingen? Want die komt eraan.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Pentagon maakte gisteravond bekend dat er sinds december 20.000 Russische soldaten zijn gestorven en nog eens 80.000 gewond geraakt. Dat brengt het totaal nu op 200.000 Russische soldaten die niet inzetbaar zouden zijn voor het nieuwe offensief. Het Pentagon repte echter met geen woord over het aantal Oekraïense slachtoffers. De Russische cijfers in perspectief plaatsen is dus lastig.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tijd om met een Russische bril naar de oorlog in Oekraïne te kijken. Hoe leeft de oorlog daar op dit moment? En dat Oekraïense offensief, komt dat er nou wel of niet?  Verder plaatst Ruslands oorlog tegen Oekraïne de 'realistische school' in de internationale betrekkingen voor raadsels. Steeds gebeurt er wat anders dan vooraf voorspeld, betoogt  Ruslandkenner Hubert Smeets. Wat is er mis met realisme? Het hele uur te gast is Hubert Smeets, columnist bij NRC en medeoprichter van Raam op Rusland.  Luister ook | Europa, volg je eigen lijnSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Tucker Carlson, de meest rabiate Trumpistische gifkikker van de best bekeken Amerikaanse nieuwszender, Fox News, is ontslagen werd wereldnieuws. Je kreeg de indruk dat Fox, de leugenfabriek die net voor bijna 800 miljoen dollar een schikking had getroffen met stemmachinefabrikant Dominion, alsnog aan de schandpaal ging. Niets is minder waar.  Eerst een beetje perspectief. Tucker Carlson werd een kijkcijferkanon genoemd, want met gemiddeld ruim 3 miljoen kijkers troefde hij de concurrerende nieuwszenders, CNN en MSNMC, stelselmatig af. Maar wat stelt dat, op een bevolking van 340 miljoen mensen, eigenlijk voor? Een procentje? De best bekeken zender is NBC, met gemiddeld bijna twee keer zoveel kijkers. Ook dat is bepaald niet indrukwekkend. De Superbowl trok dit jaar 200 miljoen kijkers. Ik bedoel maar….  Voor de volledigheid ook even wat salarissen. De best betaalde presentator is Sean Hannity van Fox News: 45 miljoen dollar per jaar. Met 6 miljoen was Carlson dus nog een kleuter, maar zijn netto vermogen wordt inmiddels geschat op 30 miljoen. Wolf Blitzer van CNN zit trouwens op 5 miljoen. Kolossale salarissen, dus, voor kijkdichtheden waarvoor presentatoren in Nederland onmiddellijk zouden worden ontslagen. Sterker nog: naar verhouding doen Wilfred, Eva en Beau het stukken beter dan Sean, Tucker en Wolf.  Het ging bij Tucker Carson dus niet over salaris, of inhoud, of de opoffering van de grootste vitrioolspuiter als gebaar bij de schikking met Dominion. Waar het wél om ging was de aangifte die zijn medewerker Abby Grossberg tegen Carlson heeft gedaan wegens discriminatie. Hij zou haar systematisch hebben afgeblaft met denigrerende en antisemitische teksten. Volgens de Los Angeles Times was dat de belangrijkste reden voor Rupert Murdoch, de eigenaar van Fox News, om Carlson te ontslaan.  Eén ding gaat niet gebeuren: Fox News kiest niet voor een koerswijziging. Sterker nog: de hoofdlijn van de berichtgeving draait, ook na die monsterschikking en het ontslag van Tucker Carlson, voornamelijk om één onderwerp: de dreigende ondergang van de VS als gevolg van het desastreuze wanbeleid van Joe Biden. Daar heeft ook Rupert Murdoch niet de minste moeite mee.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het langverwachte tegenoffensief van Oekraïne dreigt te mislukken. Daar houdt de regering van Amerikaanse president Biden rekening mee, meldt nieuwsite Politico. Daarnaast blijven de gelekte CIA-documenten het nieuws domineren. Zo bericht de Washington Post dat Kiev plannen had voor een ’massale aanval op Moskou’.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europa moet toch echt zijn eigen lijn volgen, zegt Han ten Broeke, directeur politieke zaken bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. We zijn géén vazal van Amerika, zei de Franse president Emmanuel Macron. Daar is Han ten Broeke het niet helemaal mee eens, maar 'onderschat niet dat de Amerikanen uiteindelijk voor hun eigen belang kiezen'.  En dus is een eigen Europese China-strategie niet onverstandig. Luister ook | Is Macron in China's val getrapt? Eén land, twee legers  In Soedan vechten twee generaals elkaar de tent uit, ten koste van de bevolking. Ieder met zijn eigen leger. We leggen de oorlog in het land voor aan Jan Pronk, voormalig speciaal gezant van de Verenigde Naties voor Soedan. Lees ook | Vliegtuigen Defensie naar Jordanië om Nederlanders Soedan te evacueren De China-strategie is aan vervanging toe | Europa Update Duidelijkheid en eenheid, dat waren de meest gebruikte woorden toen het Europees Parlement sprak over de China-strategie. Die strategie is toe aan vernieuwing, zien ook Commissievoorzitter Von der Leyen en buitenlandvertegenwoordiger Borell in. Maar er zijn vier rode lijn, waar China niet aan mag tornen, ziet Europa-verslaggever Geert Jan Hahn.  Luister ook | Is Macron in China's val getrapt?  De negatieve campagne is begonnen | Postma in Amerika  Jan Postma heeft in Washington goed naar Fox News gekregen. Want daar krijg je  campagnespotjes van Donald Trump en Ron DeSantis te zien. En de twee vliegen elkaar nu al in de haren, terwijl de presidentsverkieizingen nog ver weg zijn. En wie wil het sociale verzekeringsprogramma Medicare nou precies afschaffen?  Luister ook | #175 Pentagon PapersSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is een nieuw steunpakket van de VS voor Oekraïne ter waarde van 325 miljoen dollar. Dit pakket zal vooral de munitietekorten van Oekraïne op moeten lossen. Naast dat er een tekort is aan munitie, lijken zowel de Russen als de Oekraïners problemen te hebben met het bemannen van hun posities. Het lenteoffensief waar al maanden over gesproken wordt laat dus voorlopig nog op zich wachten. Het is sowieso de vraag hoe dat offensief er precies uit gaat zien. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Parlementslid is zo ongeveer het enige vak waarvoor geen opleidingseisen bestaan. Middelbare school, hoger onderwijs, een beroep – er staat nergens dat zoiets wordt geëist. Evenmin als in een democratie eisen worden gesteld aan het opleidingsniveau van de kiezer. Wat niet wegneemt dat het stemgedrag samenhangt met opleiding. In Amerika noemen ze het de ‘diplomakloof.’ Hoogopgeleide kiezers zijn vaak Democraten, laagopgeleiden merendeels Republikeinen – hoe vooringenomen dat ook klinkt.  De puissant rijke krantenmagnaat William Randolph Hearst had zijn vermogen geërfd van zijn vader, George, een straatarme boer die midden 19de eeuw rijk werd tijdens de goud- en zilverkoorts. Zijn laatste levensjaren bracht George door als succesvol senator. Hij kon nauwelijks lezen en schrijven. Of je nog nooit een boek hebt gelezen, of wartaal uitslaat over de uil van Minerva – in een democratie mag het allemaal en maakt het dus niet uit.  Het kiesgedrag maakt des te meer uit. BBB scoorde, volgens Ipsos, bij de Provinciale Statenverkiezingen vooral goed onder ouderen en lager opgeleiden. Dat is een solide groep, die de vervreemding voelt van de gevestigde politieke orde. Niets nieuws, de met onbegrijpelijk jargon koketterende politici hebben, zoals de politicologen Ganzeboom en Arib elf jaar geleden al vaststelden, een ‘diplomademocratie’ gecreëerd. De kiezer snapt er geen bal van.  Voor Nederland, met zijn evenredige vertegenwoordiging, is dat een fascinerend fenomeen, dat zal leiden tot een populistischere coalitie. Maar in een districtenstelsel met twee partijen, zoals de VS, heeft het dramatische gevolgen. Kostwinners met een academische opleiding zagen hun vermogen sinds 1989 met 83 procent stijgen, niet-academici gingen er geen cent op vooruit. Vertaald naar de vijftig Amerikaanse staten en het gemiddelde opleidingsniveau, weten we nu al dat de uitslag van de presidentsverkiezingen van 2024 in 42 staten vaststaat. Het gaat alleen maar om de staten Arizona, Georgia, Michigan, New Hampshire, North Carolina, Nevada, Pennsylvania en Wisconsin. In elk van die staten zijn er net wat meer ongeschoolden dan diplomahouders. Wie van een gokje houdt: zet die fles maar in op de Republikeinen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Russische President Poetin heeft het front bezocht. Het is alleen niet bekend waar en wanneer. De grootste sceptici zullen zich bovendien afvragen of het wel de echte Poetin was. Verder kwam de Washington Post vannacht met een verhaal dat Egypte bijna rakketten had geleverd aan Rusland. Amerika stak hier echter een stokje voor en sindsdien maakt Egypte munitie voor Oekraïne. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Taiwan is cruciaal voor de wereldhandel en in de chipsindustrie. Zeggen dat het land niet een Europees probleem is, is volgens VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans een strategische fout. De Franse president Emmanuel Macron zei dat wel deze week. Europa mag niet betrokken raken bij een conflict tussen China en de Verenigde Staten, en dus heeft Europa geen belang vaart te zetten achter de kwestie Taiwan, zei hij. Met die uitspraak oogstte Macron nogal wat kritiek. Te gast is Ruben Brekelmans, buitenlandwoordvoerder van de VVD in de Tweede Kamer. Luister ook | Rusland en Amerika praten over Oekraïne, Europa betaaltEen nieuw Frans-Nederlands hoofdstuk  Emmanuel Macron werd in Nederland warm onthaald bij het eerste staatsbezoek in 23 jaar. Het volkslied op de Dam, en een Frans-Nederlands diner in het Rijksmuseum. Staat die pracht en praal symbool voor een uitstekende Frans-Nederlandse relatie? Volgens BNR's Europa-correspondent Stefan de Vries wel. Lees ook | Nederland en Frankrijk hebben elkaar gevonden De anti-Macron | Europa Update  Terwijl de échte Macron op bezoek is in China en Nederland, presenteert de Poolse premier Morawiecki zich als de anti-Macron. De Franse President, maar ook commissievoorzitter Von der Leyen en de Duitse minister van Buitenlandse Zaken. reizen af naar China, maar Morawiecki is drie dagen in Washington. De relaties tussen Polen en Amerika zijn zo slecht nog niet. Maar de betrekkingen tussen Polen en Brussel laten nog altijd te wensen over. Luister ook | #174 Donald T.Say it ain't so, Joe | Postma in Amerika  Atlanta is boos op president Joe Biden. Want Chicago mag de volgende Democratische Conventie organiseren. Biden lijkt zich te richten op het Midden-Westen, want die staten worden volgende verkiezingen weer heel belangrijk. En het onderzoek naar de rol van Trump op zes januari 2021 is breder dan gedacht.         See omnystudio.com/listener for privacy information.

De strijd rond Bachmoet is nog steeds bikkelhard. De Russen zeggen dat ze aan de winnende hand zijn. Maar Oekraïense troepen zijn nog steeds niet omsingeld en kunnen daarom standhouden. Door die slepende strijd is van de stad zelf niks meer over. Desondanks blijft Bachmoet van behoorlijk grote betekenis voor zowel Oekraïne als Rusland.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Ierland wonen vijf miljoen Ieren. Bijna 34 miljoen Amerikanen noemen zichzelf trots ‘Iers.’ Inclusief Joe Biden. Deze week komt hij een verkiezingsbelofte na: tijdens een bezoek aan Ierland gaat hij op bedevaart naar Ballina  Ballina is het plaatsje waar zijn betovergrootvader vandaan kwam. Eén betovergrootvader, dus – voldoende om te zeggen ‘I’m Irish.’ De meeste Ierse Amerikanen hebben niet meer dan dat – een druppeltje Iers bloed. Of helemaal niets. Er zijn zwarte Amerikanen die zich Iers noemen omdat ze Murphy, O’Sullivan of O’Connor heten. Dat zijn dan nazaten van slaven, die vaak de naam van hun eigenaar kregen.  Het Ierse gevoel leeft enorm onder Amerikanen. Een kroeg is alleen een echte kroeg als er ‘Irish pub’ op de gevel staat. Tijdens de Noord-Ierse ‘Troubles’ zamelden politieagenten in Boston, veelal van Ierse afkomst, illegaal geld in voor de IRA. Op St. Patrick’s Day, een nationale feestdag, kleurt in Chicago de rivier groen en komt er in de Irish pubs groen bier uit de tap.  Er zit in de Ierlandmythe wat vreemds. Al bijna een eeuw is het land strikt neutraal, bleef buiten de Tweede Wereldoorlog en de NAVO. Die neutraliteit gaf nog heel wat hoofdpijn toen het land lid wilde worden van de Europese Unie. Kortom: Joe Biden kan nog zo lyrisch doen over dat druppeltje Iers bloed, je kunt het land van zijn betovergrootvader moeilijk een vastberaden westerse bondgenoot noemen. Biden is niet de eerste president die zich voorstaat op zijn Ierse wortels. Richard Nixon, Bill Clinton en Bush Sr en Jr wisten zeker dat ze Iers bloed hadden, Ronald Reagans overgrootvader kwam er vandaan. En natuurlijk John Kennedy. Die noemde het ‘niet zijn geboorteland, maar wel het land waarvoor hij de grootste vriendschap voelde.’  Je voelt hem aankomen, en jawel, hoor, ook Barak Obama is Iers. Je zou het op het eerste gezicht niet zeggen, maar hij had, via zijn moeders kant, een neef in de achtste graad in Moneygall, een Iers dorpje van honderd inwoners. Hij ging er, met Michaelle, kijken, en natuurlijk stond op de souvenirs O’Bama, met een apostrof.  Je zou bijna denken dat die 34 miljoen zichzelf Iers noemende Amerikanen de grootste etnische groep zijn in Amerika. Maar dat zijn de 50 miljoen Duitse Amerikanen. Voor de duidelijkheid: die kwamen met de immigratiegolven in de 17de, 18de en 19de eeuw, dus ver voor de twee wereldoorlogen. Met namen zoals Trump.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Afgelopen week lekte een tal van geheime documenten van het Pentagon. De papieren bevatten onder andere gevoelige informatie over de oorlog in Oekraïne. Volgens het onderzoekscollectief Bellingcat is dit nog maar het topje van de ijsberg en kunnen we nog veel meer documenten verwachten. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na meer dan 400 dagen oorlog in Oekraïne blijft de situatie aan het front zoals hij is. Is de quo een voordeel voor Rusland of juist voor Oekraïne? Bernard Hammelburg neemt de stand van zaken door met Uri Rosenthal, oud-minister van Buitenlandse Zaken, vanaf het evenement Trends in Export in Rotterdam.  Luister ook | De balanceeract van Victor Orban We kunnen niet met en niet zonder China  Europa wil minder afhankelijk worden van China, mede onder druk van Amerika. Maar ontkoppeling kan óók weer niet, zegt ook commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Economisch zijn we namelijk veel te afhankelijk van elkaar. Te gast is Valérie Hoeks, sinoloog en ondernemer bij China Inroads. Trump de verlosser? | Postma in Amerika  De rook is weer een beetje neergedaald na de voorgeleiding van Trump. Er is steeds meer kritiek op de zaak tegen de oud-president. En ondertussen wordt Trump door Marjorie Taylor Green omschreven als een heuse martelaar.  Luister ook |  #173 Amerika's troetelwapenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne wil mogelijk met Rusland onderhandelen over de status van de Krim. Dat zegt een adviseur van de Oekraïense president Zelenski tegen de New York Times. Tot nu toe zei Zelenski altijd dat hij niet wil onderhandelen totdat al het bezette gebied weer in Oekraïense handen is. Wordt hier nu toch de deur op een kier gezet voor vredesonderhandelingen? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump maakt er weer een mooie show van, en zijn fans smullen van het spektakel. Vreemdgaan, zwijggeld, de vanzelfsprekende veronderstelling van een sinister, links complot, zijn fiere intocht, als de Joker in Batmans Gotham. En de onterechte veronderstelling dat dit hem electorale schade kan opleveren.  Trumps tegenstanders hameren op het feit dat geen enkele oud-president ooit formeel in staat van beschuldiging is gesteld wegens een misdrijf. Dat is waar, maar bij een zittende president is het wel gebeurd. Ulysses Grant werd in 1872 gearresteerd wegens te hard rijden. Met zijn paard en wagen, om precies te zijn, in het centrum van Washington. Hij moest als arrestant mee naar het bureau en werd daarna veroordeeld tot boete van 20 dollar, het equivalent van 700 dollar nu. En een strafblad.  Nu is er tegen Trump alleen nog maar een aanklacht, en dus is hij onschuldig totdat zijn schuld is bewezen, maar zijn tegenstanders verkneukelen zich al bij de gedachte dat een veroordeelde misdadiger geen kandidaat voor het presidentschap of president kan zijn. Dat is een misvatting. In de grondwet is er geen woord over te vinden. Sterker nog: Trump zou van achter de tralies campagne mogen voeren. En als hij wint mag hij ook vanuit de gevangenis regeren. Lastig, maar niet verboden.  De meeste landen gaan soepel om met misdrijven door politieke leiders. De Franse grondwet verbiedt het lidmaatschap van het parlement als er een strafblad is, maar voor de president geldt dat niet – die staat feitelijk boven de wet. In het nieuwe Israëlische kabinet namen twee bewindslieden plaats die in de gevangenis hebben gezeten. De Britten. hebben geen grondwet, maar wel regels en gewoontes. Een strafblad is geen beletsel, zolang de gevangenisstraf niet langer dan een jaar is geweest. De Nederlandse grondwet spreekt zich niet uit over gepleegde misdrijven, maar de rechter kan het passief kiesrecht ontnemen, hoewel die optie nooit wordt toegepast, en de Kieswet lijkt op de Britse: als de gevangenisstraf maar niet langer is geweest dan een jaar.  Democratieën maken zich over van alles druk: stikstof, immigratie, inflatie, werktijden, parkeerbeheer, corruptie, racisme, veiligheid, drugs, door rood rijden – maar niet over crimineel gedrag van hun leiders, en al zeker niet in Amerika. Als je naar Trumps plotseling omhoogvliegende populariteit kijkt, dan mag het geen verrassing zijn als later blijkt dat hij de aanklager persoonlijk heeft ingehuurd.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er wordt al tijden gesproken over een nieuw offensief van zowel Rusland als Oekraïne. Het is de vraag wie er als eerste klaar is om een offensief te lanceren. Maar wanneer is iets eigenlijk een offensief? Vandaag is ook de dag dat Finland officieel lid wordt van de NAVO. Daarmee verdubbelt in een klap de grens tussen de NAVO en Rusland. Hoe gaan de Russen daarop reageren?  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hongarije wil graag nauw optrekken met Poetin, maar vindt de paraplu van de EU en de NAVO ook wel erg comfortabel. Ook kent Hongarije een sterk anti-Russisch sentiment door de opstand van 1956. Wat beweegt Orbán om te doen wat hij doet? Bernard Hammelburg praat erover met Ivo van de Wijdeven, historicus en schrijver van de boeken ‘De macht van het verleden’ en ‘de spoken van Visegrad’. Luister ook | 'Europese Commissie wil Chinees techbedrijf Nuctech uit aanbestedingen drukken' Schotse onafhankelijkheid verder weg dan ooit Schotland maakt sinds het jaar 1707 onderdeel uit van het Koninkrijk Groot-Brittannië, later – met Noord-Ierland – het Verenigd Koninkrijk. De kans dat de Schotten weer voor zichzelf gaan beginnen is in korte tijd drastisch afgenomen ondanks het aantreden van een nieuwe premier. Te gast is Groot-Brittannië-correspondent Lia van Bekhoven. Lees ook | Humza Yousaf wacht 'zware dobber' als nieuwe premier van Schotland Wat is winnen voor Oekraïne? | Europa Update Al weken hebben we het over een Russisch offensief. En een Oekraïens tegenoffensief. De vraag die daarbij opborrelt is wat 'winnen' eigenlijk betekent? De belangrijkste veiligheidsadviseur van de Oekraïense president Zelensky, Oleksii Danilov, heeft daar een duidelijke mening over. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn sprak met hem. Luister ook | BNR Perestrojkast Is Trump de nieuwe Elvis? | Postma in Amerika Donald Trump is nog altijd niet gearresteerd in New York. Tegelijkertijd blijft hij een nummer 1-hit scoren door het '6 januari gevangenenkoor'. Stijgt het Trump een beetje naar de bol? In een interview noemt hij zichzelf misschien wel de nieuwe Elvis. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Er zijn nog altijd grote zorgen over de kerncentrale in Zaporizja. De topman van het internationaal atoomenergieagentschap nam er gisteren een kijkje. En: Oekraïne werkt aan een nieuw drone programma. Door middel van crowdfunding probeert Oekraïne een heus droneleger op te zetten. De eerste eenheden zijn inmiddels gereed, maar de vraag is hoe die drones nou precies ingezet gaan worden?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Niet alleen de massale demonstraties tegen het muilkorven van de onafhankelijke rechtspraak hebben Bibi Netanyahu voorlopig op de knieën gekregen, het was ook – misschien wel vooral – de enorme druk van Joe Biden. De Amerikanen hebben hem achter de schermen stevig gestalkt. Nu die campagne, in elk geval voorlopig, is geslaagd, wordt Bibi wellicht beloond met een uitnodiging van Biden.  Netanyahu zit al sinds zijn nieuwe termijn als premier op Bidens uitnodiging te wachten. Maar het wordt geen gemoedelijke babbel over samenwerking en vriendschap. Biden gaat, als het bezoek doorgaat, Bibi stevig te oren wassen. Biden en zijn adviseurs hebben hem onder extreme druk gezet, en – zoals de New York Times het noemt – de diplomatieke beleefdheid laten varen. Israël stond op het punt zijn status als enige democratie in het Midden-Oosten te verkwanselen, wat ernstige consequenties zou hebben voor de relatie met de belangrijkste bondgenoot: de VS. Een land dat vonnissen van zijn hooggerechtshof ter goedkeuring voorlegt aan het parlement, neemt afscheid van de scheiding der machten, en daarmee van de democratie. In Amerikaanse ogen dreigde een autocratische staatsgreep. Washington wil samenwerken met Israël, niet met Bibistan.  Washington keek met onrust naar wat Bibi ‘anarchisten’ noemt: een groep reservisten met de naam ‘Wapenbroeders’, die weigert op herhalingsoefening te gaan, en naar de piloten van een elite-squadron van de luchtmacht, die niet wilden opstijgen. Begrijpelijke onrust, want de militaire banden en samenwerking tussen de inlichtingendiensten zijn een gezamenlijk belang. Amerika stopt jaarlijks 3,3 miljard dollar in de Israëlische veiligheid en nog eens 500 miljoen in raketten voor het ‘iron dome’ luchtafweersysteem. Israël is de grootste ontvanger van Amerikaanse buitenlandse hulp sinds de Tweede Wereldoorlog. Zolang het om een bondgenootschap van democratieën gaat, zal in het Congres altijd een meerderheid voorstander zijn van die speciale relatie. Maar de Amerikaanse steun is niet vanzelfsprekend. Netanyahu heeft een hoop goodwill verspeeld, in het Congres, onder diplomaten, in de evangelische beweging, maar ook onder Joodse Amerikanen.  Bibi heeft de stemming over de omstreden wet voor een maand uitgesteld. Biden hoopt duidelijk op hetzelfde als de demonstranten: dat van uitstel afstel komt. De coalitiepartners willen daar niet van horen, maar ook die kijken naar de peilingen en tellen hun knopen. Bij nieuwe verkiezingen is de coalitie kansloos. Misschien wordt de democratie op het nippertje gered.See omnystudio.com/listener for privacy information.

President Zelenski bezocht gisteren de frontlinie in het Zuidoosten van het land. Waarom is het zo belangrijk dat Zelenski daar zijn gezicht laat zien? Ondertussen zijn na veel gesteggel de Leopard 2 tanks uit Duitsland en de Britse Challenger tanks in Oekraïne aangekomen. Gaan deze tanks nu een direct effect hebben op de slagkracht van het Oekraïense leger?  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als het aan Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen ligt wordt het Chinese technologiebedrijf Nuctech uitgesloten van aanbestedingsprocedures in Europa. Dat zegt VVD-Europarlementariër Bart Groothuis in BNR De Wereld. Groothuis stuurde Von der Leyen een brief waarin hij haar waarschuwde voor het bedrijf dat scanners levert voor onder meer luchthavens. Luister ook | 'Discussie over NAVO-lidmaatschap Oekraïne en Georgië komt terug' 'Hongaarse Eurocommissaris Várhelyi onderzocht' | Europa Update De IT-sector in Oekraïne is booming ondanks de oorlog. Het gaat zelfs zo ver dat het een meerwaarde kan zijn voor de Europese Unie, legt Europa-verslaggever Geert Jan Hahn uit. Alleen ligt Hongarije dwars om Oekraïne op dit vlak verder te helpen. Volgens VVD-Europarlementariër Bart Groothuis is er nog iets anders aan de hand. De Hongaarse Eurocommissaris Olivér Várhelyi wordt onderzocht. Lees ook | 'Xi en Poetin vinden elkaar in hun afkeer van de Westerse wereldorde' De grenzeloze vriendschap tussen Poetin en Xi Xi Jinping wil het liefst dat de oorlog in Oekraïne vandaag nog stopt, maar zijn bondgenoot Vladimir Poetin laat hij toch niet vallen. Sinoloog Henk Schulte Nordholt ziet hoe Xi wel degelijk gesteld is op de Russische president. Al is Rusland eigenlijk slechts een juniorpartner van China. Luister ook | Donald Trump gearresteerd? Fotorealistische AI-beelden suggereren van wel Kuifje en de man die niet gearresteerd werd | Postma in Amerika Kent u dat verhaal van die man die niet gearresteerd werd? Amerika-correspondent Jan Postma verbleef de hele week in New York na de geruchten van Trump zelf dat hij gearresteerd zou worden. Maar de grand jury is nog altijd niet bij elkaar gekomen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nadat de Chinese president Xi Jinping gisteren vertrok uit Moskou kwam er een barrage aan drones en rakketten over Kiev heen. President Zelensky kwam op zijn beurt direct met een videoboodschap waarin hij op wraak zint. Volgens de Oekraïners zijn de Russen met deze aanvallen er op uit om hun logistiek te saboteren. De vraag is of dat enige problemen gaat opleveren voor de Westerse wapenleveranties aan Oekraïne. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week twintig jaar gelden nam het toenmalige, demissionaire kabinet-Balkenende een bizar besluit. Nederland zou een Amerikaans-Britse inval in Irak politiek steunen, maar niet militair. Dus een beetje solidair met de Grote Leiders in Washington en Londen, en een beetje solidair met de PvdA, die tegen de oorlog was, maar ook potentieel coalitiepartner. Beetje zwanger, zogezegd.  Het bleek een zinloze exercitie, want de onderhandelingen met de PvdA liepen vast, en er kwam een kabinet van CDA, VVD en D66. Zeven jaar later zou de commissie-Davids, die de episode tot in de details onderzocht, het politiek-wel-militair-niet besluit postuum in spaanders hakken.  Het maakte allemaal deel uit van een van de donkerste momenten uit de recente geschiedenis. Het duo Bush en Blair wist zeker dat Irak over massavernietigingswapens beschikte, hoewel een onderzoeksteam van de VN die niet kon vinden. Formeel beriepen de voorstanders van de oorlog zich op resolutie 1441 van de Veiligheidsraad, die Irak veroordeelde omdat het stelselmatig eerdere resoluties over ontwapening van het land had genegeerd. Op 20 maart 2003 vielen de Amerikaanse en Britse krijgsmacht Irak binnen, met een beetje Nederlandse politieke steun, dus. Wat volgens Bush en Blair een bevrijding moest worden, leidde tot een bezetting, waarin in de eerste acht jaar, de zogenoemde ‘gevechtsperiode,’ 4.600 Amerikanen en 270.000 Irakezen omkwamen. De operatie kostte tot op dat moment 2.000 miljard dollar.  Saddam Hoessein had, met zijn soennitische minderheid, een apartheidsregime geleid, waarin de Koerden in het noorden, en de overgrote meerderheid van sjiieten in het zuiden werden onderdrukt. Het onderwijs, de krijgsmacht, de ambtenarij, de ministeries – vrijwel alles was in soennitische handen. Bush benoemde de diplomaat Paul Bremmer tot zetbaas in Irak. Die beging een catastrofale fout door de totale soennitische machtsstructuur te ontslaan. Waaronder 400.000 soldaten en officieren, die van de ene op de andere dag hun status en hun inkomen kwijt waren. Die hielpen met het opzetten van een guerrillabeweging, en uiteindelijk de terreurorganisatie IS.  Wat vrijwel iedereen zag aankomen, gebeurde: Iran trok de banden met Bagdad en de sjiitische meerderheid aan, en ging er met de buit vandoor. Daarmee werd Iran uiteindelijk ook winnaar van de Iraans-Iraakse oorlog uit de jaren ’80. Een mega-verlies waarmee de VS en het VK de geschiedenis ingaan – met een beetje Nederlandse steun.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Twaalf Europese landen hebben toegezegd 1 miljoen artillerie patronen te leveren. Oekraïne schiet die munitie er zo snel doorheen dat de productie in Europa en de VS het niet bij kan benen. Daarom komen deze leveringen uit de eigen voorraden. Ondertussen was er gisteren een bezoek van de Chinese President Xi aan President Poetin. Wat betekent dit bezoek voor de relatie tussen China en Rusland?See omnystudio.com/listener for privacy information.

De discussie over het NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne en Georgië zal terugkeren, zegt David van Weel, assistent-secretaris-generaal van de NAVO. 'Dat traject is ingezet.' Rob Bauer, voorzitter van het militair comité van de NAVO, zegt op zijn beurt dat de NAVO niet naar het oosten is opgeschoven, maar de Oost-Europese landen juist naar het Westen. Bernard Hammelburg praat met beide NAVO-topmannen. Luister ook | 'Venijnige demonstraties in Israël houden maar niet op' Bauer en Van Weel hebben in hun dagelijkse bezigheden veel met elkaar te maken. Bauer legt uit dat het militaire comité verantwoordelijk is voor militaire strategie en planning. Van Weel is verantwoordelijk voor onder meer innovatie binnen de NAVO. In het gesprek komt ook de rol van Nederland, de EU en de uitbreiding van de NAVO met Zweden en Finland ter sprake. Lees ook | 'Grote kans dat Erdogan instemt met NAVO-toetreding Finland'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Door het verkiezingsgeweld van gisteren zou je bijna vergeten dat er ook nog een oorlog gaande is in Europa. Deze week stortte een Amerikaanse drone neer in internationale wateren na een aanraking met een Russisch vliegtuig boven de Zwarte Zee. Wat voor gevolgen heeft deze confrontatie voor de spanningen tussen de VS en Rusland?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika besluit, China besluit en Europa vergadert. Dat eindeloos palaveren, van top naar top, kan tot stevige complicaties leiden. Zoals nu. Moet de EU de harde lijn van het Amerikaanse Chinabeleid volgen of het zakelijke belang laten prevaleren?  Over de vraag hoe Europa moet omgaan met China staan de Europese Commissie en de Europese Raad behoorlijk scherp tegenover elkaar. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, pas op bezoek bij Joe Biden, steunt diens harde lijn. Snij invloedrijke tech-bedrijven de pas af als ze samenwerken met China, saboteer de Chinese industriële en commerciële ambities. De Europese Raad, het hoogste EU-gremium en het enige met echte macht, trapt op de rem. Voorzitter Charles Michel wil, zoals Politico het formuleert, een minder confronterend Chinabeleid. Hongarije en Griekenland willen de deuren openhouden, en vooral Duitsland zoekt compromissen. Want de Duitse auto-industrie investeert enorm in China, en Olaf Scholz was ook blij met de verkoop van ruim een kwart van de haven van Hamburg aan China.  De hardliners – zoals Biden en Von der Leyen – maken zich zorgen over de wijze waarop China uit de coulissen van de geopolitiek stapt. Zoals het verdrag met de Salomon Eilanden, dat China het recht geeft daar troepen en marineschepen te stationeren. En zoals de onverwachte stappen die China zet in de geopolitiek. Xi Jinping bemiddelde met succes tussen de aartsvijanden Iran en Saoedi-Arabië. Nu gaat hij een poging doen om een wapenstilstand in Oekraïne aanvaard te krijgen, met als eerste stap een bezoek aan Poetin en een videogesprek met Zelensky. China eist zijn plaats tussen de profs. Alsof de Volewijckers plotseling in de eredivisie tegenover Ajax of Feyenoord staan en gelijkspelen.  De politiek van terughoudendheid gaat ervan uit dat al die stoere taal mooi klinkt, maar dat Amerika noch Europa zich kan loskoppelen van China. De hardliners beseffen dat, maar wijzen er terecht op dat we ook dachten afhankelijk te zijn van Rusland, totdat we niet meer afhankelijk waren van Rusland. Klinkt plausibel, alleen zitten China en het Westen tot in de haarvaten van elkaars economieën. In 1993, niet lang na de meedogenloos neergeslagen Tienmannen-opstand in Peking, verlengde de toenmalige president Bill Clinton een overeenkomst met China voor gunstige handelstarieven, niet, zoals hij het formuleerde, omdat hij het wilde, maar omdat Amerika eenvoudig niet buiten China kon. Dat geldt 30 jaar later meer dan ooit. In die realiteit kan het niet anders dan dat de Europese Raad, met zijn voorzichtige aanpak, gelijk krijgt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rusland wil de graandeal met Oekraïne met maximaal 60 dagen verlengen. De deadline daarvoor is op 18 maart. In eerste instantie zou de deal met 120 dagen verlengt worden, maar Rusland stelt nu extra voorwaarden. Zijn dit fundamentele eisen, of probeert Rusland gewoon het onderste uit de kan te halen? See omnystudio.com/listener for privacy information.

De demonstraties tegen de regering van Benjamin Netanyahu nemen in Israël steeds fellere vormen aan. De Israëlische president Herzog waarschuwt zelfs dat het land uiteen dreigt te scheuren. Bernard Hammelburg praat erover met Jan van Benthem, buitenlandcommentator van het Nederlands Dagblad. Lees ook | Israël stopt met bouwen nieuwe nederzettingen Westelijke Jordaanoever, maar tijdelijk 'Leven in de kieren van de Chinese dictatuur' In de 10 jaar dat Xi Jinping aan de macht is in China heeft hij de duimschroeven in het land flink aangedraaid. Individuele vrijheden worden steeds verder ingeperkt. Eva Rammeloo was tot voor kort correspondent in China en schreef er een boek over: Alles onder controle, leven in de kieren van de Chinese dictatuur. Luister ook | Het keerpunt van 'treuzelkanselier' Scholz Slowaakse gevechtsvliegtuigen blijven aan de grond | Europa Update Zo nu en dan duikt de volgende discussie weer op: wel of geen gevechtsvliegtuigen naar Oekraïne. Polen wil graag oude Sovjet-MIGS sturen. Slowakije was dit ook van plan, maar de leverantie hapert door intern politiek gekonkel. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn dook daarin. Luister ook | BNR EuropaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor het eerst in weken werd Oekraïne vandaag weer getroffen door raketaanvallen op verschillende plekken in het land. In meerdere steden zijn doden gevallen en was er tijdelijk geen stroom meer. Volgens de Verenigde Staten komen er dit jaar geen grote overwinningen meer voor de Russen. Zou deze raketaanval daar een antwoord op zijn?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bijna tachtig jaar is Korea in een juridisch gevecht verwikkeld met Japan over compensatie voor slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Het is een gevecht dat Nederlanders uit voormalig Nederlands Indië onmiddellijk zullen herkennen. Japan weigert al die tijd excuses aan te bieden voor de verschrikkingen die het in bezet gebied heeft aangericht, en een schadevergoeding toe te kennen aan de slachtoffers. Zuid-Korea heeft nu de knoop doorgehakt, en gaat de slachtoffers zelf compenseren.  Nederlanders ondergingen gruwelijke verschrikkingen in de Jappenkampen en bij slavenarbeid bij de aanleg van de Birma Spoorlijn. Omdat Japan consequent excuses en smartengeld weigerde, klaagde in Nederland De Stichting Japanse Ereschulden onze regering aan, die slachtoffers en nabestaanden een excuus en compensatie verschuldigd was. Dat kwam er niet, al geeft de Stichting niet op.  Koreanen hebben, zo mogelijk, nog meer geleden, omdat het schiereiland sinds 1910 door Japan was gekoloniseerd. Na de Japanse inval in Mantsjoerije, in 1931, het Japanse begin van de Tweede Wereldoorlog, werden honderdduizenden Koreanen ingezet als slaven voor Japanse bedrijven, zoals Nippon Steel en Mitsubishi, en als seksslavinnen in door het leger gerunde bordelen.  Het Zuid-Koreaanse hooggerechtshof veroordeelde Nippon en Mitsubishi in 2018 tot betaling van 77.000 dollar aan ieder van de toen nog 15 levende slachtoffers. Nu leven er nog drie, en die hebben moeite met het aanvaarden van geld zonder excuus. Japan zegt dat het bij herhaling zijn spijt heeft betuigd, en houdt het daarbij, en verwijst naar de zogenoemde Japans-Zuid-Koreaanse Verklaring uit 1998. Zoals het tegenover Nederlandse slachtoffers altijd verwijst naar het officiële vredesverdrag uit 1958.  Nu hebben de Koreanen dus besloten de overlevenden of hun nabestaanden te compenseren. Een krankzinnige regeling, want Korea had dat al meteen na de oorlog kunnen doen. Maar nog krankzinniger van Japan. Duitsland, dat na de Tweede Wereldoorlog enorme herstelbetalingen heeft gedaan en geen gelegenheid voorbij laat gaan om excuses aan te bieden, steekt schril af bij zijn toenmalige bondgenoot Japan. Duitsland, wordt vaak gezegd, is een excuussamenleving, Japan heeft een schaamtecultuur.  In elk geval is Amerika dik tevreden met de Koreaanse regeling. Joe Biden noemde het ‘een baanbrekend nieuw hoofdstuk in de betrekkingen.’ Want die denkt aan de bondgenoten in de dreigende conflicten in de Zuid- en Oost-Chinese Zee en over Taiwan. De laatste sporen van de Japanse oorlogsmisdaden van destijds worden, vanwege de groeiende vijandschap met China, weggepoetst.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geert Jan was op bezoek bij de burgermeester van Kiev, Vitaly klitsjko. Hij waarschuwt voor een nieuwe Russische aanval op Kiev. Klitsjko denkt namelijk dat Poetin uit is op een Oekraïne zonder Oekraïners en in die strijd is Kiev een belangrijke prijs. Het hele gesprek van Geert Jan met klitsjko is te beluisteren in de BNR Perestrojkast of te bekijken op YouTube.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Russische inval in Oekraïne betekende volgens bondskanselier Scholz een 'Zeitenwende' (keerpunt) voor Duitsland. Maar zelf twijfelde Scholz lang bij de levering van de Leopard 2-tanks. Nu een jaar later benadrukt Scholz dat Oekraïne alle steun zal blijven krijgen. Bernard Hammelburg praat erover met René Cuperus, Duitsland-expert bij Instituut Clingendael. Luister ook | Minister Hoekstra: 'Sancties zijn op zichzelf nooit genoeg tegen Rusland' De onstuitbare opmars van Zuid-Korea Na de Koreaanse oorlog 70 jaar geleden was Zuid-Korea een getraumatiseerd land zonder toekomst. Nu is Zuid-Korea de 10e economie van de wereld en heeft het een enorme culturele impact in de wereld. Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden, schreef er het boek De Koreaanse Golf – de onstuitbare opmars van de NV Zuid-Korea over. Luister ook | Oekraïne ochtend update 02/03/2023 'Iedereen staat op scherp in Oekraïne' | Europa Update Op weg buiten Kiev werd Europa-verslaggever Geert Jan Hahn even aangezien voor een spion, door zijn radioapparatuur. Het tekent volgens Hahn de alertheid van de Oekraïners. 'Iedereen staat hier op scherp.' Luister ook | Amerika Podcast Uitgedund conservatief feestje in Washington | Postma in Amerika CPAC is begonnen, dat is de conferentie voor conservatief Amerika. En Trump is daar weer de belangrijkste attractie. Maar er missen nogal wat belangrijke namen dit jaar. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit waar dat door komt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De strijd in Bachmoet gaat onverminderd door. Wagner-chef Jevgeni Prigozjin meldt dat hij heel veel tegenstand krijgt van de Oekraïners. Er zouden tienduizenden extra troepen ingezet zijn door Oekraïne om Bachmoet toch te behouden. Prigozjin klaagt ook wederom over het feit dat hij te weinig munitie krijgt van Moskou. Geert Jan Hahn sprak met de belangrijkste Oekraïense veiligheidsadviseur over de strijd rond Bachmoet. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Precies drie jaar na de eerste coronamaatregelen hebben de meeste landen, ook Nederland, de laatste beperkingen laten varen. Geen mondkapjes meer, geen zelftestjes, geen advies voor afstand houden, geen nerveus overleg met de baas. Kantoren zijn weer bomvol, net als vliegtuigen. Minder reizen, veel meer thuiswerken, die veranderingen bleven voorgoed, riepen de leiders overal. Wie zei dat we mettertijd precies zouden doorgaan als waar we waren gebleven, moest met pek en veren de stad uit. Ik zou zeggen: kijk maar eens op JFK, Heathrow of Schiphol. Hoezo minder reizen?  Elk land ging na die eerste maart 2020 door een periode van paniek. Er was nog geen test, laat staan een vaccin, er was te weinig zorgpersoneel, de IC-capaciteit was onvoldoende. En dus deed iedereen maar wat. Donald Trump voedde de complotdenkers door te suggereren dat mondkapjes voor watjes waren. En wat hielp was ultraviolet licht en een injectie in de arm of in de bil met chlorax. In New York meerde een militair ziekenhuisschip af, waar uiteindelijk geen patiënt terecht kwam. Gouverneur Cuomo van New York liet in het geheim oude, zieke patiënten naar verzorgingshuizen overbrengen, waar ze in stilte overleden, buiten de statistieken om. In Spanje kreeg je een bekeuring als je alléén in je eigen auto zat zonder mondkapje. In Israël gingen ze vaccineren met de snelheid van het geluid, en kwamen uiteindelijk van de regen in de drup.  En wij? Wij hadden een ‘intelligente lockdown.’ Geen idee wat dat precies betekende. Wij zagen aanvankelijk niets in mondkapjes, en een paar maanden later was je strafbaar zonder masker. Premier Rutte zaaide totale verwarring door in zijn toespraak vanuit het Torentje, op 14 maart, te praten over ‘groepsimmuniteit.’ Als je met je partner op anderhalve meter afstand op een bankje in het park ging zitten, was dat oké. Als je zus met haar partner op meegebrachte stoeltjes op minstens anderhalve meter van elkaar en van jou gingen zitten, kreeg je alle vier een bekeuring van 360 euro, plus een strafblad. Dat werd afgeschaft toen minister van Justitie Grapperhaus op zijn huwelijksfeest zelf uit de bocht vloog. Hij veranderde ‘boete’ in ‘strafbeschikking,’ zodat de kwestie van het strafblad verdween. Voor het verslag van de parlementaire enquêtecommissie gaan we lekker zitten, met een drankje en popcorn.  In veel landen is uiteindelijk bijna niets veranderd. Zoals bij ons: geen extra IC-capaciteit, nog altijd onderbetaald zorgpersoneel. Massaal thuiswerken? Kijk eens naar de files. Beetje afstand houden? Kijk eens naar restaurants en clubs. Dat ‘nieuwe normaal’ – dat is er nooit gekomen. En gelukkig maar. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zelensky kwam vannacht met een videoboodschap waarin hij zegt dat de strijd in Bachmoet moeizaam gaat. Het begint er steeds meer op te lijken dat Oekraïne de stad op moet geven. Zelensky wil graag zoveel mogelijk schade aan de Russen toebrengen als maar kan. Maar is dat het nog waard als de situatie in Bachmoet uitzichtloos lijkt voor Oekraïne?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rusland en Oekraïne staan ieder op hun eigen manier stil bij 1 jaar oorlog in Oekraïne. Volgens president Poetin heeft Rusland geen last van de sancties. Maar Wopke Hoekstra, minister van Buitenlandse Zaken, denkt daar anders over. Wel zegt Hoekstra dat sancties op zichzelf nooit genoeg zijn om een land als Rusland tot een andere koers te dwingen. Bernard Hammelburg gaat met Hoekstra in gesprek. Luister ook | 'Europa is op militair gebied nog een absolute dwerg' Geert Jan Hahn in Kiev De Oekraïners kijken verschillend naar 1 jaar oorlog. De één heeft zijn of haar koffer klaar staan om weg te gaan. De ander ziet wel hoe 24 februari loopt. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn beschrijft vanuit Kiev de sfeer die in de stad hangt. Luister ook | De Alliantie: 1 jaar oorlog in Oekraïne Het verhaal van Poetin In zijn speeches verwijst Poetin constant naar het Westen dat de oorlog in Oekraïne zou zijn begonnen. Het afgelopen jaar is het narratief van Poetin verschoven van Oekraïne naar het hele Westen. Voormalig Rusland-correspondent Hella Rottenberg schreef het boek Z: hoe Poetin Rusland weer groot wilde maken. Luister ook | Amerika Podcast Postma in Amerika | Steun voor Oekraïense hulp neemt af De aanvoerder van het Westen is en blijft nog altijd de Verenigde Staten. Verreweg de meeste steun komt uit dat land, maar Amerika-correspondent Jan Postma ziet de steun voor die hulp afbrokkelen. Al zijn de Republikeinen er nog wel behoorlijk verdeeld over.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Morgen is het precies een jaar geleden sinds Rusland Oekraïne binnenviel. Onze Europa verslagever Geert Jan Hahn is vanochtend in Kiev aangekomen. Ondanks de extra maatregelen voor een gevreesde Russische aanval morgen, zag hij vanochtend een ochtendspits als iedere andere dag in de metro van Kiev. Maar gaat er wel een Russische aanval op Kiev komen morgen? Ondertussen nemen namelijk ook de spanningen rondom Moldavië toe.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

Morgen, een jaar geleden, was Oekraïne een dubieus land, corrupt, in de greep van oligarchen, geleid door een al evenzeer gewantrouwde oud-komiek die Oekraïens sprak met een zwaar Russisch accent. Nederland had een associatieverdrag met het land bij referendum afgewezen, en draaide pas bij toen een inlegvel werd toegevoegd waarin de weg naar EU-lidmaatschap nadrukkelijk werd geblokkeerd.  Morgen, een jaar geleden, was Oekraïne al acht jaar in oorlog met Rusland, dat een deel van het land had bezet dat het nu heeft geannexeerd – toen met groene mannetjes, nu met rekruten en huurlingen. Europa riep dat het een schande was. Er was deernis over 14.000 doden. Er waren onderhandelingen in Minsk. Er was vooral veel Russisch gas.  Morgen, een jaar geleden, dachten we allemaal – de gewantrouwde oud-komiek voorop – dat de Russen niet zouden binnenvallen. Met uitzondering van Joe Biden, die het allemaal zag aankomen. Niemand luisterde, misschien omdat hij zo mompelt. Of omdat het, met de geringe Russische legermacht langs de grens, onwaarschijnlijk leek.  Vandaag, een jaar geleden, stapte Duitsland uit Nord Stream 2. Nadat het de hele aanlegperiode had beweerd dat het geen politiek, maar een economisch project was, daarin gesteund door onder meer Nederland.  Vrijdag, een jaar geleden, toen de inval was begonnen, dachten we dat het na een paar dagen wel weer over zou zijn. Rusland droomde misschien even over het veroveren van Kiev en het afzetten van de oud-komiek, maar we namen aan dat het ging om het gebied in het oosten dat ze al voor een deel in handen hadden.  Vrijdag, een jaar geleden, ontdekten we dat de Russische leider een megalomane, door eeuwig argwaan verblinde maniak was, die voor het verwezenlijken van zijn Groot-Rusland gedachte met evenveel onverschilligheid rekruten de dood in joeg als Napoleon, op wie hij wel wat leek.   Vrijdag, een jaar geleden, ontdekten we dat het dubieuze, corrupte land, met oligarchen en al, zich niet zomaar gewonnen gaf. De gewantrouwde oud-komiek bleek een begaafde, inspirerende leider te zijn – een soort Churchill van de 21ste Eeuw.  Vrijdag, een jaar geleden, bleek dat ook wij onverschillig waren geweest. En naïef. En bevooroordeeld. Het is de vraag of we, met ons gewijzigde oordeel, op tijd zijn, nu het tweede jaar van deze vreselijke oorlog begint. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Duitse minister van buitenlandse zaken Anna Baerbock heeft China laten weten dat het verantwoordelijk is voor de wereldvrede en dus geen wapens aan Rusland moet leveren. Ook de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Blinken en EU-buitenlandchef Borell maken zich zorgen over mogelijke Chinese wapenleveranties aan Rusland. China ontkent tot nu toe dat het van plan is wapens te leveren. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne nadert het, tragische, éénjarig jubileum. Voor BNR Nieuwsradio dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in: De Alliantie. Aan tafel bij Liesbeth Staats: Bernard Hammelburg, Rob de Wijk, Geert Jan Hahn en Floris Akkerman. Samen nemen zij de belangrijkste gebeurtenissen van het afgelopen jaar door. Hoe groot is het militair falen van de Russen geweest? Wat was het kantelpunt voor Oekraïne? En wat betekent dit voor de geopolitieke verhoudingen? De Alliantie met Bernard Hammelburg, Rob de Wijk, Geert Jan Hahn en Floris Akkerman is een samenwerking van alle geopolitieke podcasts van BNR. Amerika Podcast Boekestijn & De Wijk De Strateeg De Wereld BNR Europa PerestrojkastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Westen blijft met elkaar in gesprek over wapens voor Oekraïne. Volgens CDA-Europarlementariër Esther de Lange laat dat zien dat Europa een economische reus is, maar op militair gebied nog steeds een absolute dwerg. Wat haar betreft moet er een Europese veiligheidsraad komen waar ook de Britten aan tafel zitten. Dat zegt De Lange in BNR De Wereld tegen Bernard Hammelburg. Luister ook | 'Proces voor EU-lidmaatschap Oekraïne kan niet worden versneld' De situatie in Iran De demonstraties in Iran zijn niet meer zo massaal als een paar maanden geleden. Maar dat wil niet zeggen dat de onrust daarmee verdwenen is. Iraans mensenrechtenverdediger en jurist Sander Terphuis ziet nog altijd een grote verzetsbeweging in het land, die zich opmaakt voor meer demonstraties van het voorjaar. De concessies die zijn toegezegd door de Iraanse overheid doet hij af als een wassen neus. Lees ook | China en Iran halen banden aan Europa Update | Een blik op de oorlog vanuit Oost-Europees perspectief Het één-jarig jubileum van de oorlog in Oekraïne nadert. Onze Europaverslaggever Geert Jan Hahn sprak in dat kader met luitenant-kolonel Elisabeth van der Steenhoven. Zij werkt voor de Nederlandse landmacht, maar haar familie komt oorspronkelijk uit Oekraïne. Hoe kijkt zij naar de oorlog door haar Nederlandse én Oost-Europese bril? En hoe vergaat het haar familie, die nu in Polen zit? Luister ook | BNR Perestrojkast Postma in Amerika | Kandidatuur Nikki Haley klap voor Trumps campagne De kandidatuur van Nikki Haley is voor Donald Trump een fikse tegenvaller. Hij raakt namelijk het bureau kwijt waar zijn campagnespotjes tot nu toe vandaan kwamen. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe belangrijk die spotjes zijn voor Trump. Luister ook | Amerika Podcast  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is verwarring ontstaan over de levering van Nederlandse tanks aan Oekraïne. Het hele plan om Oekraïne snel van moderne tanks te voorzien lijkt in het water te vallen. Ondertussen vrezen experts dat de noodzaak van die tanks ook afneemt naarmate het verwachte Russische luchtoffensief dichterbij komt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat de militaire steun aan Oekraïne zou leiden tot het kannibaliseren van de westerse defensie was voorspeld. Het leveren van geavanceerde wapens kan niet anders gaan dan ten koste van de eigen slagkracht. Amerika zit wat ruimer in zijn militaire jasje, dus wordt niet kwetsbaarder door de levering van HIMAR-artillerie. Nederland wordt dat wél door het uitlenen van, bijvoorbeeld, Patriot-afweergeschut. Wat doen we als er een tweede oorlog uitbreekt?  Dat klinkt misschien vergezocht, maar op die eerste oorlog, vlak om de hoek, hadden we ook niet gerekend. De Amerikanen hebben de zogenoemde ‘twee theater’-doctrine, dus de krijgsmacht moet paraat en geoutilleerd zijn voor het voeren van twee oorlogen tegelijk. Toch zitten ook daarin scheurtjes, want daarvoor is eigenlijk ‘volledige paraatheid’ van de luchtmacht nodig. Die was in 1961 door John Kennedy ingesteld. Het betekende dat de vloot van met kermwapens uitgeruste B-52 bommenwerpers op elk moment kon uitrukken, compleet met begeleidende straaljagers en tankvliegtuigen. Het was een magistrale operatie, die in 1991 door George Bush Sr. werd beëindigd. Je zou kunnen zeggen: de Amerikaanse variant van ons vredesdividend: wie had, na de Koude Oorlog, nog zo’n groot militair apparaat nodig? De klok terugdraaien is zelfs voor de Amerikanen een brug te ver. Het is geen schakelaar die je weer aan kunt zetten.  Het afschaffen van de ‘volledige paraatheid’ was, achteraf gezien, een precedent. Het gaat op dit moment niet zozeer over de inzet van bommenwerpers, maar over de beschikbaarheid van wapens. En al zeker munitie, want daaraan is nu in de westerse wereld zo’n groot gebrek dat we, zoals Navo-chef Jens Stoltenberg terecht opmerkte, sneller door de voorraden heengaan dan de wapenindustrie kan leveren. De oplossing is een enorme inspanning van het – tot voorkort door velen gewantrouwde – militair-industriële complex. Maar is het voldoende voor de defensie in een tweede oorlog, bijvoorbeeld met China? Of met Iran? Of met Libië? Of met Rusland, dat Europa rechtstreeks onder vuur kan nemen? Dan heeft Europa voldoende munitie voor één dag. Klinkt misschien vergezocht, maar dat was de oorlog in Oekraïne ook, totdat het niet meer vergezocht was.  Artikel 97 van de Grondwet definieert de functie van de Nederlandse krijgsmacht. Die hebben we om het koninkrijk te verdedigen, en voor handhaving van de internationale rechtsorde. Als je Patriots uitleent aan Oekraïne, voldoe je aan die tweede doelstelling, maar die gaat ten koste van de eerste. Er dreigt weer een pief-paf-poef rel, maar nu voor het echieSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens NAVO baas Stoltenberg is het gevreesde Russisch voorjaarsoffensief al begonnen. Oekraïne heeft dus dringend meer materieel nodig, maar de voorraadkasten in het Westen raken ondertussen leeg. De productie van nieuwe wapens en munitie is echter geen kwestie van een druk op de knop. En moeten we ons zorgen maken over de Russische vliegtuigen boven Polen die de Nederlandse luchtmacht gisteravond onderschepte?  See omnystudio.com/listener for privacy information.

President Zelensky benadrukte in zijn speech in het Europees Parlement dat Oekraïne bij de Europese familie hoort. Daar hoort voor hem dan ook het EU-lidmaatschap bij. Europa moet Oekraïne helpen om de criteria voor het lidmaatschap te halen, maar de procedure zelf kan niet worden versneld zegt PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten in BNR De Wereld. Luister ook | 'Steun Oekraïne tot aan de onderhandelingstafel' Europa Update | de speech van Zelensky De speech van Zelensky in het Europees Parlement maakte indruk op de Europarlementariërs. Europaverslaggever Geert Jan Hahn belicht de belangrijkste punten en Europarlementariër Thijs Reuten beschrijft de sfeer in Brussel. Lees ook | Dit zei Zelenski vandaag in Brussel Tweede Kamerleden op bezoek in Oekraïne De commissie Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer heeft aan het begin van de week in het geheim een bezoek gebracht aan Oekraïne. De Kamerleden bezochten parlementariërs in Kiev en keken wat de gevolgen zijn van de oorlog in plaatsen als Boetsja en Irpin. Te gast is VVD-Tweede Kamerlid Ruben Brekelmans. Luister ook | Amerika Podcast Postma in Amerika | Democraten opgelucht na State of the Union De Democraten zijn opgelucht na het optreden van president Biden in zijn State of the Union. Biden wist de Republikeinen uit de tent te lokken waardoor hij er zelf beter uitkwam. Al was dat niet op alle networks te melden. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel voormalig acteur en komiek Volodymyr Zelensky in eerste instantie niet serieus werd genomen als nieuwe president van Oekraïne, begrijpt hij bijzonder goed hoe hij het diplomatieke spel moet spelen. Gisteren was hij in Londen om met premier Rishi Sunek te praten, waarna Europa natuurlijk niet kon achterblijven. Na een onderhoud met Emmanuel Macron en Olaf Scholz spreekt hij vandaag het Europese parlement toe in Brussel.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Russische mannen hebben één ding voor op Oekraïners: ze kunnen er tussenuit piepen. Deze week kwam dat weer in het nieuws toen bleek dat inmiddels 200.000 Russen zijn neergestreken in Servië, waar ze zich, door de etnische en historische banden, thuis voelen. Lastig voor Servië, want het land moet schipperen tussen loyaliteit aan Rusland en het kandidaat-lidmaatschap van de EU.  Vooral Russen met een goede opleiding, geld en contacten nemen met honderdduizenden tegelijk de wijk. Het gemakkelijkst is dat naar landen waarvoor ze geen visum nodig hebben, zoals Kazachstan, Armenië en Georgië, hoewel het niet zonder spanningen verloopt. De gastlanden bieden immers onderdak aan deserteurs.  Vanaf de eerste dag van de oorlog, op 24 februari, kregen Oekraïense mannen een verbod om hun land te verlaten. Wat niet betekent dat al die mannen hun land van ganser harte verdedigen. Achter het verhaal van onmiskenbare moed schuilt het drama van de mannen die orders negeren, dronken worden, of simpelweg ervan door gaan  –deserteurs, dus.  Als ze worden opgepakt, worden ze hard gestraft. Maar rechters luisteren naar argumenten, en dus valt voor de ene deserteur de straf harder uit dan voor de ander. Dat is niet onlogisch, want de krijgsmacht moest in razend tempo van een kwart miljoen worden uitgebreid tot ruim een miljoen soldaten. Die nieuwe rekruten moesten allemaal worden getraind en van uitrusting worden voorzien. Maar lang niet iedereen is geschikt, waardoor een hoop ongeschikte soldaten naar het front gingen.  Een nieuwe wet moest een eind maken aan de coulance door rechters, en verhoogt de straffen. Het niet opvolgen van een bevel gaat omhoog van vijf naar acht jaar gevangenisstraf, niet verschijnen na een oproep en zonder geldig excuus leidt tot een straf van tien jaar. 25.000 Oekraïners hebben een petitie getekend waarin president Zelensky wordt gevraagd de wet met een veto tegen te houden. Dat heeft hij geweigerd.  Discipline is de basis van elke krijgsmacht, en al helemaal tijdens een oorlog. Een krijgsraad is geen civiele rechtbank, maar ook soldaten vallen onder de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Over de kadaverdiscipline waaraan soldaten zijn onderworpen, is het laatste woord niet gezegd. Het doet erg denken aan de wijze waarop Russische soldaten worden behandeld. Waardoor het verschil extra pijnlijk wordt, want Russen kunnen er tussenuit piepen. Bijvoorbeeld naar Servië. Air Serbia vliegt nog gewoon van Moskou naar Belgrado.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is waarschijnlijk dat de Oekraïense president Zelensky komende donderdag naar Brussel afreist. Hij zal daar zijn op uitnodiging van de voorzitter van de Europese Raad om het Europese Parlement toe te spreken. Naast ontmoetingen met staatshoofden en regeringsleiders die op dat moment in Brussel zijn zal hij ongetwijfeld weer zijn verlanglijstje benoemen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de toezegging van de tanks heeft Oekraïne een nieuw wensenlijstje op tafel gelegd, maar het Westen weigert vooralsnog om F16's te leveren. Ron Keller, voormalig ambassadeur in Rusland, Oekraïne, Turkije en China, vindt dat het Westen elke dag de vraag moet stellen wat nodig is voor Oekraïne, totdat de partijen aan de onderhandelingstafel zitten. Bernard Hammelburg spreekt met hem. Luister ook | 'Russisch offensief lijkt zich te richten op Loehansk' EU-top in Kiev Een batterij aan Eurocommissarissen is aangekomen in Kiev voor de EU-top. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe Oekraïne naar die top kijkt. Stiekem hoopt het land binnen afzienbare termijn al lid te kunnen worden van de EU. Oud-ambassadeur Ron Keller acht dat onwaarschijnlijk, maar vindt wel dat de EU Oekraïne een vooruitzicht moet geven. Lees ook | Finland en Zweden blijven samen gaan voor NAVO-lidmaatschap Herschrijving van de geschiedenis in Rusland Stalin was een held en de Rusland telde echt mee onder zijn leiding en in de Tsarentijd. Dat vindt Vladimir Poetin en dus laat hij de geschiedenis in Rusland herschrijven. De cultuursector speelt hier een grote rol in. Te gast is Michel Krielaars, voormalig Rusland-correspondent voor NRC. Luister ook | Amerika Podcast Postma in Amerika | Nikki Haley doet mee en breekt belofte Nikki Haley gaat het opnemen tegen Trump voor de Republikeinse kandidatuur voor het presidentschap. Eerder gaf ze nog aan niet mee te doen als Trump weer mee zou doen. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe Trump op haar kandidatuur heeft gereageerd.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Eurocommissarissen zijn onderweg naar de Oekraïense hoofdstad Kiev voor een top. De jaarlijkse top staat deze keer volledig in het teken van de situatie in Oekraïne. Vrijdag wordt waarschijnlijk meer verteld over een speciaal Oekraïne tribunaal in Den Haag en welke rol de EU daarin wil spelen. Ook op de agenda staat dat buitenland chef van de EU Josep Borrell zal aankondigen dat 30.000 Oekraïners militair getraind zullen gaan worden door EU landen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na weken onenigheid en twijfel binnen de NAVO is weliswaar het besluit genomen om tanks aan Oekraïne te leveren, maar die komen op z’n vroegst pas in het begin van de zomer. Dat is te laat voor het verwachte Russische voorjaarsoffensief. De kans op levering van gevechtsvliegtuigen, Zelensky’s volgende wens, is gering. Waterdichte sancties bestaan niet. Dat laatste komt omdat landen binnen en buiten het bondgenootschap niets met sancties te maken willen hebben. Hongarije ligt voortdurend dwars, maar Orban staat daar niet alleen in. De Kroatische president Milanovic, die deze week de woede van Zelensky over zich heen kreeg vanwege de stelling dat ‘de Krim nooit meer deel van Oekraïne wordt,’ is ook tegen sancties. Tekenend is verder de weigering van Brazilië om Oekraïne te helpen, want president Lula vindt dat hij niets met dit conflict te maken heeft. En dan de lange neus die de Saoedi-Arabische kroonprins Mohammed bin Salman trekt tegen het Westen. Hij kwam met Poetin overeen dat het oliekartel Opec+ het huidige leveringsbeleid zou handhaven, en sloot een aantal principeakkoorden met Rusland voor samenwerking op politiek en handelsgebied. De New York Times kwam deze week met een onthullende analyse over de werking van sancties. Om te beginnen hebben EU- en G7-lidstaten maar 9 procent van hun activiteiten in Rusland afgestoten. Wat Rusland tekort komt, wordt goeddeels aangevuld door parallelle of illegale import via Turkije, China, Belarus, Kazakstan en Kirgizië. Er is een enorme toename in de scheepvaart van en naar Rusland. De import is terug op minstens het niveau van vóór de invasie, de roebel is krachtig, het IMF heeft de groeiverwachting bijgesteld van -2,3 naar +0,3 procent. Apple en Samsung legden de export van smartphones naar Rusland stil. De Russische consument stapte over op Chinese telefoons, maar inmiddels zijn ook iPhones en Galaxy’s weer ruim voorradig door import via bevriende buurlanden. China levert semiconductors – niet zo goed als wat de Russen gewend waren, maar goed genoeg. Met behulp van de Emiraten, India, China, Pakistan, Indonesië en Maleisië is een enorme vloot gevormd die transporten midden op zee overlaadt in andere schepen. Landen die Rusland echt willen treffen zullen een betere list moeten verzinnen. Het succes dat wij menen te zien in onze acties tegen Rusland berust goeddeels op onze eigen fantasie en wensdenken.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In november 1956 viel de Sovjetunie Hongarije binnen, dat een poging had gedaan zich te ontworstelen uit de greep van het Kremlin. Russische soldaten drukten met geweld de geest van de vrijheid terug in de fles. In 1968 gebeurde hetzelfde in Tsjecho-Slowakije, dat een voor Moskou onaanvaardbare, liberalere koers wilde inzetten. De Praagse Lente werd met geweld beëindigd door binnenrollende Russische T-72 tanks.  We denken er niet meer aan, maar ook toen waren we verbijsterd over oorlog in Europa. Ook toen waarschuwden politici, academici en journalisten voor het gevaar van een derde wereldoorlog. Wie een Russische invasie vreesde, kon terecht bij de Nederlandse Emigratie Dienst, die voor landverlaters de overtocht betaalde naar Australië, Nieuw Zeeland, Canada of Amerika, plus 60 dollar in contanten per persoon voor de eerste kosten. De politieke overweging had overigens niets met geopolitiek te maken. De toenmalige regeringen vonden Nederland, met 11 miljoen inwoners, te vol.  De emoties over de oorlog in Oekraïne zijn vergelijkbaar. 'De grootste oorlog sinds 1945,'een dreigende kernoorlog, 'een potentiële opmaat naar de derde wereldoorlog,' het zijn teruggekeerde, gerecyclede thema´s. Net als onze perceptie dat het in Oekraïne gaat om de verdediging door het Westen van een land dat zich verzet tegen de greep van het Kremlin.  De reis van de Russische minister van buitenlandse zaken, Sergei Lavrov, door Afrika, drukt ons met de neus op de feiten. In Zuid-Afrika, op doorreis naar Swaziland, Botswana en Angola, werd hij met alle égards ontvangen. De overgrote meerderheid van de 55 leden tellende Afrikaanse Unie is niet geïnteresseerd in de kwestie-Oekraïne, of is pro-Russisch. In het dekolonisatietijdperk werden de bevrijdingsbewegingen door het Westen genegeerd of bestreden, maar door de Sovjets aangemoedigd en gefinancierd. Dat zijn ze in Afrika niet vergeten. Lavrov wordt binnengehaald als een vriend. Het spreekt vanzelf dat Zuid-Afrika meedoet aan de vlootoefeningen met Rusland en – jawel – China, van 17 tot 27 januari, voor de kust van Durban.  De zuidflank van Azië is evenmin geïnteresseerd in een conflict met Rusland. Landen als India, Pakistan en Bangladesh laten zich niet verleiden tot omarming van de Verenigde Staten en Europa. Waarom zouden ze? Oekraïne? Dat is voor hen een simpele burenruzie, in een buurt ver van hun eigen wereld. Het idee dat de oorlog in Oekraïne een conflict is tussen een hongerige dictatuur en een groep landen – wij, dus – die zichzelf zien als tempeliers met als heilige graal een stad die ze hartstochtelijk omarmen: Washington. Voor Amerikanen en Europeanen betekent het dat we behoorlijk alleen op de wereld zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Soms kunnen mediamomenten de geschiedenis in ons collectieve geheugen beitelen. Het  ‘ijzeren gordijn,’ voor het eerst gebruikt door Churchill in een toespraak, het naakte meisje in Vietnam, op de vlucht voor een napalmbombardement, het dode Syrische jongetje op een Turks strand. Een foto, een citaat, een fragment – het zijn de illustraties van de geschiedenis.  In de jaren ’60 was Walter Cronkite, de presentator van het TV-journaal van het Amerikaanse CBS, de meest vertrouwde nieuwsbron. Na het voor de Amerikanen dramatisch verlopen Tet offensief, in 1968 in Vietnam, maakte hij een documentaire van een uur, waarin hij concludeerde dat Amerika met een verkeerde oorlog bezig was, die gedoemd  was een patstelling te worden. President Johnsons commentaar: ‘Als ik Cronkite heb verloren, heb ik het Amerikaanse hartland verloren.’ Het zou nog tot 1975 duren voordat de Amerikanen Vietnam verlieten, minus de 58.000 soldaten die er waren gesneuveld.  De New York Post, een tabloid, populair en pro-Republikeins, maakte deze week naar analogie van Johnson een grap: ‘Als Biden Scarborough heeft verloren….’ Joe Scarborough, voormalig Republikeins Congreslid, en de lieveling van miljoenen Democraten, presenteert op het pro-Democratische, pro-Biden kabelnieuwsstation MSNBC het ochtendnieuws. Hij kwam met een snoeiharde aanval op Biden, ‘die zich mompelend en stuntelend probeert te redden’ uit wat door een TV-verslaggever ‘garage-gate’ wordt genoemd: de vondst van vertrouwelijke documenten, eerst op zijn oude kantoor, en vervolgens thuis, in zijn garage, uit de tijd van zijn vicepresidentschap. Dat is verboden, die documenten moeten volgens de wet naar het Nationaal Archief. Het Witte Huis staat, begrijpelijk, in de alarmstand.  Bij Donald Trump thuis zijn zo’n 300 documenten gevonden. Er zijn grote verschillen. Trump bestrijdt de wetmatigheid van de inbeslagname, en zegt dat hij het volste recht had om documenten te declassificeren en mee te nemen. Biden werkt volledig mee. Minister van justitie Garland benoemde, net als in de zaak-Trump, een speciale, onafhankelijke aanklager, en in het kader van de politieke rampenbestrijding, opnieuw een door Trump benoemde Republikein. Het zal niet helpen. Zoals de Guardian schreef: ‘Er is één winnaar bij de ontdekking van de Biden documenten: Donald Trump.’  In de vele commentaren is het thema: dit wordt een megakwestie in de race om het presidentschap in 2024. Maar dat duurt nog even, en het is heel goed mogelijk dat de Trump-papers en ‘garage-gate’ tegen die tijd vergeten zijn. Maar wellicht heeft de New York Post een punt. Trump was al een beetje uit de gratie, en misschien is Biden het Amerikaanse hartland aan het verliezen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat misschien het meest verontrustende is aan de mislukte staatsgreep in Brazilië, is dat Jair Bolsonaro bijna letterlijk het draaiboek van Donald Trump heeft gebruikt. Zijn weigering om zijn nederlaag te erkennen, zijn demonstratieve boycot van de inhuldiging van opvolger Lula da Silva, en de goed georganiseerde bestorming en vernieling van het parlementsgebouw, het presidentiële paleis en het hooggerechtshof door een menigte aanhangers – het was vrijwel een kopie van de bestorming van het Capitool in Washington, twee jaar geleden.  Steve Bannon, het strategische brein achter de bestorming van het Capitool, voorspelde op 5 januari 2021, één dag voor de bestorming, in zijn podcast, War Rooms, een ‘revolutie’ in Washington. ‘Morgen breekt de hel los,’ zei hij. De gewelddadige actie in Brasilia noemde hij in zijn podcast ‘#Braziliaanse lente,’ en de deelnemers aan het geweld ‘vrijheidsstrijders.’ Tegen de Washington Post zei hij: ‘de beweging is als het ware de Bolsonaros gepasseerd, zoals Amerika inmiddels al verder is dan Trump.’  Bolsonaro week na de verkiezingen uit naar Orlando, in Florida, wellicht om fijn in de buurt van zijn sole mate in Mar-a-Lago te zitten. Over dat verblijf is trouwens nogal wat te doen, want vanuit het Congres wordt er bij president Biden op aangedrongen de Braziliaan uit te wijzen. Veiligheidsadviseur Jake Sullivan zegt daarvoor geen verzoek van de Braziliaanse regering te hebben ontvangen, maar daarover is het laatste woord zeker niet gezegd. Een woordvoerder van buitenlandse zaken zei dat een verzoek om inlichtingen over Bolsonaro’s visum serieus zouden worden behandeld.  Voor het kopiëren van Trumps draaiboek zijn nog andere aanwijzingen. Bolsonaro’s zoon Eduardo, lid van het parlement, had een aantal strategische besprekingen met Trump, Steve Bannon en Trumps campagneadviseur Jason Miller.  De Braziliaanse politie zoekt uit wie de bussen heeft verhuurd waarin de activisten naar Brasilia zijn vervoerd, in de hoop te ontdekken wie de bussen heeft gehuurd. Niet zo makkelijk, want de politie was slecht voorbereid en greep nauwelijks in. Ook daar is een parallel met het Capitool, zij het dat de Braziliaanse politie van medeplichtigheid wordt verdacht, terwijl daar in Washington geen aanwijzingen voor waren.  Het zal voor Lula da Silva een enorme klus worden de orde in zijn land te herstellen. Hij won de verkiezingen op het nippertje, en de Bolsonaros zijn nog luidruchtiger dan de Trumpisten. Maar dat het draaiboek van Trump politieke handelswaar is, is overduidelijk gebleken. Om Bob Menendez, voorzitter van de Senaatscommissie voor buitenlandse zaken te citeren: ‘Twee jaar na 6 januari blijft Trumps erfgoed ons halfrond vergiftigen.’ See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rusland is een supermacht, dachten we. Na bijna elf maanden oorlog is van dat fabeltje weinig over, of althans: een veel kleiner land kan, met veel wilskracht en westerse hulp, die supermacht tegenhouden. Hoe lang weet niemand, maar als het Afghanistan na negen jaar is gelukt van de supermacht te winnen, maakt Oekraïne op zijn minst ook een kans. Tot nog toe zijn de Russen, in elk geval militair, een stelletje oenen, die hun falen vergelden met verbijsterende wreedheden.  Nu is het oppassen geblazen, want, zoals Vladimir Poetin zegt, Rusland is een groot land en we hebben geduld. Wie weet wat hij nog in petto heeft, en waar staat dat de westerse financiële en materiële steun overeind blijft? De vraag is niettemin waarom de Russen blunderen.  Een deel van het antwoord hebben we: de krijgsmacht is een zootje, met officieren die niets van strategie begrijpen en soldaten die ongemotiveerd en ongetraind naar het front worden gestuurd. De generaals hebben geen flauwe notie van wat aanvoerroutes betekenen, dus hoe je voedsel, wapens, munitie, brandstof en kleding op tijd en zonder onderbrekingen naar het gevechtsterrein krijgt. Maar het zit dieper. De Russen zijn, behalve oenen, ook praatjesmakers.  Ze zijn al jaren bezig met de productie van het Su-57 jachtvliegtuig, het antwoord op de Amerikaanse F-35 en F-22 en de Chinese J-20. De Amerikaanse en Chinese productieketens hebben inmiddels honderden toestellen afgeleverd. Van de Su-57 zijn dat er welgeteld 14, waarvan twee uit de productielijn, en 12 met de hand gemaakte prototypes. Het enige Russische vliegdekschip ligt aan de ketting. Het Russische defensiebudget is 60 miljard dollar, net even minder dan de 1.600 miljard dollar die de Amerikanen in defensie steken. Een andere zeperd: de Uran-9 gevechtsrobot, die eruitziet als een tank zonder bemanning. Maar voorlopig is het andersom: het is een bemanning zonder tank. Het enig prototype werd in Syrië in gebruik genomen en onmiddellijk uitgeschakeld. Het Kremlin pocht voortdurend over alwéér een nieuw wonderwapen, zoals een hypersonische kruisraket, maar het is goeddeels nep.  Nep is een sleutelwoord dat door de moderne militaire Russische geschiedenis steeds terugkeert. Tijdens een militaire parade in 1965 toonde de toenmalige Sovjetunie een antiraketraket, de GR-1. De Amerikanen schrokken zich een hoedje, want het westen had geen enkel wapen dat daarop leek. En dus stak Amerika miljarden dollars in het ontwikkelen van een gelijkwaardig systeem. Achteraf bleek dat de raket die was getoond een lege huls was. Sterker nog: van de raketten die doorgaans op parades werden getoond, was een groot deel nep. Partijleider Chroesjtsjov was de opperstalmeester van zijn eigen circus.  Donald Trump wilde in 2019 ook zo’n parade-Russische stijl. Het Pentagon heeft hem daar toen van weten te weerhouden, omdat die vorm van machtsvertoon smakeloos en peperduur zou zijn. Of het Pentagon de kennis over de Russische nepwapens met hem heeft gedeeld, is helaas niet bekend.See omnystudio.com/listener for privacy information.

‘Dramatisch.’ Zo omschrijven ziekenhuizen in Duitsland, en in iets mindere mate in België en Nederland, de situatie op hun intensive care. Bomvol, en het aantal patiënten blijft zich opstapelen. Klinkt als Ground Hog Day? Daar gaan we weer…  Alleen: dit gaat niet over corona, en ook niet over alle IC-bedden, maar over het RS-virus. Dat bestaat al sinds mensenheugenis, en leidt meestal tot een stevige verkoudheid. Maar voor senioren kan het fataal zijn, en ook voor kleine kinderen. En daar wringt de schoen, want we zitten in een heuse RSV-epidemie, en er is niet voldoende IC-capaciteit voor baby’s, peuters en kleuters. Voor bejaarde, ernstig zieke coronapatiënten werd op het hoogst van de pandemie triage gepleegd, wat zoveel betekent dat een medische poortwachter uitmaakte wie de IC in mocht en wie niet. Bejaarde, ernstige zieke coronapatiënten werden, zogezegd, weggegooid. Geen systeem is wreed genoeg om datzelfde te doen met kleine kinderen.  Het RS-virus is geen kleine jongen. Alleen al in Amerika sterven er jaarlijks tussen de 6.000 en 10.000 patiënten aan, en ook in Europa slaat het virus hard toe, harder dan normaal. Dat komt door het afstand houden en het dragen van mondkapjes tijdens corona, waardoor ook RSV zich minder kon verspreiden. Pfizer en Astra Zeneca zijn bezig met vaccins, maar die zijn er nog niet. Nee, het is niet zo erg als corona, maar er is zeker reden tot zorg, en je kunt er net zo dood aan gaan.  Je kunt bij deze berichten niet anders dan terugdenken aan de krankzinnigheden die we allemaal bedachten bij het uitbreken van corona. Een intelligente lockdown. Een wat? Ja, een intelligente lockdown. Bekeuringen van honderden euro’s per persoon plus een strafblad voor mensen die met z’n vieren in het park, keurig op afstand van elkaar, een praatje maakten. Een sociaalgeograaf die al heel vroeg begreep dat het virus zich als aerosol verspreidde en dat dus ventilatie het belangrijkste wapen was, maar door de deskundigen voor dorpsgek werd versleten. Arrestaties van Spanjaarden die een ijsje kochten en om eraan te likken hun mondkapje even verwijderden. Ook in Spanje: bekeuringen voor mensen die alleen in de auto zaten zonder mondkapje. Een Amerikaanse president die suggereerde dat zijn volk zich moest inspuiten met een ontsmettingsmiddel. Israëliërs die wel het huis uit mochten, maar tot hooguit een paar kilometer van de voordeur.  Zelfs de Chinezen beginnen in te zien dat het afgelopen moet zijn met de massahysterie. Met virussen moeten we leven. Het RS-virus, stokoud maar springlevend, is daar een bewijs van. De troost komt uit de kolossale stappen die de wetenschap steeds weer zet.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat zich precies afspeelt tijdens een oorlog is de belangrijkste vraag en het lastigst te beantwoorden. Wat de strijdende partijen zelf melden is vrijwel altijd onjuist, onvolledig en onbetrouwbaar. Communicatie is immers een onderdeel van strategie, en dus een wapen. Bruikbare informatie krijg je alleen van primaire bronnen, dus van mensen die de oorlog meemaken, zoals verslaggevers, en van beelden, bijvoorbeeld van satellieten of sociale media. Maar ook die moet je zien te checken.  Je kunt ook varen op het kompas van media die hebben bewezen betrouwbare eigen bronnen te hebben. Alle serieuze media houden Oekraïneblogs bij, die doorgaans zijn gebaseerd op wat persbureaus en andere bronnen melden. De New York Times kwam deze week met waarschijnlijk het grondigste onderzoek sinds het uitbreken van de oorlog, met als thema het functioneren van de Russische krijgsmacht. Van onze militaire deskundigen wisten we al dat de Russen er een potje van hebben genaakt, maar hoe kolossaal de miskleun is was niet bekend. De krant legde de hand op het invasieplan, waarin officieren instructie kregen hun galauniform en medailles in te pakken, voor de militaire parade door Kiev, die binnen enkele dagen na de invasie zou plaatsvinden.  De krant sprak met gewonde soldaten in ziekenhuizen, die de strijd in waren gestuurd met een kaart uit 1960, een Wikipedia gebruiksaanwijzing voor scherpschuttersgeweren, met nauwelijks proviand, kogels en uitrusting, en die twee derde van hun peloton zagen sneuvelen. Soms schoten de soldaten op elkaar. Pelotons werden in kleine groepen verdeeld, aangevoerd door allerhande vreemde snoeshanen, zoals Poetins voormalige lijfwacht en een huurlingenbaas die catering had verzorgd op het Kremlin. Een Russische krijgsgevangene was uit een gevangenis gehaald, waar hij wegens moord zat, om te vechten. Bij een krijgsgevangenenruil en terugkeer in Rusland werd hij met een moker geëxecuteerd.  Poetins vertrouwelingen gaven alleen adviezen die hij wilde horen. Van het invasieplan wisten zijn woordvoerder, Peskov, stafchef Vaino en media-adviseur Gromov niets. Ze hoorden er pas van na de inval in Oekraïne. CIA-directeur Burns waarschuwde een Russische collega van tevoren voor de risico’s van een invasie, maar kreeg te horen dat de Russen zo sterk waren dat ze zelfs de Amerikanen aankonden. Het menselijke offer was geen beletsel. Tegen de toenmalige Israëlische premier Bennett zei Poetin: ‘We zijn een groot land en we hebben geduld.’  Het is een ontluisterend verhaal. Ons beeld van een falend Russisch leger was minder negatief dan de werkelijkheid. Het is ook een griezelige onthulling, want Poetin geeft onder geen beding op. Heeft de NAVO een plan B?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Long story short, zei de man naast me in de trein, het Nederlands sterft bij ons op de zaak uit. As we speak, en trouwens overall in de corporate world. De directeur is chief executive officer. Daaronder zit het management team, en nog een trapje lager zit de B to B manager, dat is nu even niemand, maar we hebben wel een prospect. Die stond bovenaan op de longlist, en bleef als enige over op de shortlist. Dat is volgens human resources in de huidige arbeidsmarkt nog een hele challenge. To put it mildly. Hoewel ze altijd de chef retail kunnen inschakelen, want die is echt allround.  Die prospect was uitgenodigd voor een gesprek, maar HR zat nog in een meeting, en de controller, die meepraat over het salaris, zat in een call. Dat had te maken met een tender waaraan de company meedeed, als in een beauty contest. Dat gaf de prospect wel een opportunity om zijn key message nog even goed in te studeren. En mocht hij worden afgewezen – tja, you win some, you lose some. That’s life.  Hij heeft wel een mooi resume, met dikke scores voor zijn kennis over scrum en agile. Hij heeft een paar cases meegenomen, keurig uitgewerkt in een spread sheet. Afijn, als die prospect de job krijgt, kijk ik al uit naar de socials, want die maken gehakt van hem.  Als ik het goed begrijp, wil jij die baan, zei ik. Bottom line?, antwoordde hij, right on target.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de Eerste Wereldoorlog bloeide het pacifisme op. Geen oorlog meer, en vooral ook geen wapens, was het devies. In Nederland en België speldden pacifisten het internationale symbool voor dienstweigeraars en gewetensbezwaarden op hun revers: een gebroken geweertje. Niet erg snugger, want het was in de opmaat naar de Tweede Wereldoorlog, waarop Nederland nauwelijks was voorbereid.  In de euforie over het einde van de Koude Oorlog, na 1989, gebeurde er iets vergelijkbaars: het vredesdividend. Aangezien we geen vijand meer hadden, en ons hooguit moesten kunnen verweren bij een inval door België, werd drastisch bezuinigd op de krijgsmacht, en dus op wapens. In het spoor daarvan rukte maatschappelijke druk op de financiële wereld op om het beleggingsbeleid te toetsen aan duurzaamheidsregels. Pensioenfondsen deden hun beleggingen in wapens van de hand, zij het met een wonderlijke voetnoot: het ging vooral om ‘controversiële’ wapens. Dus geen aandelen in fabrieken die atoomwapens, landmijnen of clusterbommen maken. Maar omdat ook beleggers weten dat er in principe geen verschil is tussen een helm, scherfvest, pantserwagen, gevechtsvliegtuig of kruisraket, werden alle ‘wapens’ zoveel mogelijk uit de portefeuilles verwijderd. Want er bestaat niet zoiets als een niet-controversieel wapen. Sinds 24 februari zijn wapens knuffels geworden. Oekraïne wordt volgestouwd met vaak zeer geavanceerde westerse wapens. Omdat we onze eigen voorraden kannibaliseren, draait de wapenindustrie als nooit tevoren, niet alleen om Oekraïne overeind te houden, maar ook omdat we ons plotseling kwetsbaar voelen en onze tekorten moeten aanvullen. Als we al scrupules hadden, hebben ze plaatsgemaakt voor openlijke omarming. Voor de wapenindustrie zijn het gouden tijden, wat niets nieuws is, want hun verkoop  gaat al zeven jaar onverminderd omhoog. Voor beleggers liggen er kansen, en die zullen ze ongetwijfeld pakken. De vraag is wat institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, doen. Die hebben een langetermijnstrategie, en zien ongetwijfeld in dat we ons  gemakkelijker van CO2 ontdoen dan van oorlog. De les van deze tijd is dat duurzaamheid niet alleen gaat over opwarming van de planeet, maar vooral over overleven zonder onze nazaten te kort te doen. Vechten doe je niet alleen mét wapens, maar ook óm wapens.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In een land dat in zijn 3500-jarige geschiedenis nog nooit één dag vrijheid heeft gekend, is het extra dapper om te doen wat in een democratie een grondrecht is: demonstreren. Petje af, dus, voor de Chinezen die de moed hebben om versoepeling van de absurde coronaregels te eisen. In zo’n 15 steden zijn inmiddels enkele tienduizenden mensen de straat op gegaan, met een onvermijdelijk gevolg: hard politieoptreden en het blokkeren van verzamelpunten.  Om de demonstraties voor te stellen als bedreigend voor de regering, of zelfs een mogelijke opstap naar de val van Xi Jinping, is wensdenken. Van een opstand, zoals in het verleden, is geen sprake. Er zijn wel wat demonstranten die anti-Xi teksten scanderen, maar de meeste mensen zijn vooral woedend omdat ze nu al drie jaar van de ene totale lockdown in de andere gaan. Aanleiding was de brand in een flatgebouw, waarbij tien mensen omkwamen omdat ze als ratten in een coronaval zaten.  Anders was het in 2019 en 2020 in Hong Kong, en in 1989 in Peking, toen demonstraties uitmondden in opstanden. Hong Kong, met zijn status aparte, had de ijdele hoop in vrijheid te kunnen doorleven, totdat China een zogenoemde ‘nationale veiligheidswet’ en een ‘uitwijzingswet’ oplegde, waarmee de schijndemocratie in de stadstaat door de mand viel. Ruim een miljoen mensen namen deel aan de opstand, 10.000 werden gearresteerd.  Het is niets vergeleken met de Tiananmen-opstand van 1989, vereeuwigd in het iconische beeld van een man in een wit overhemd, in elke hand een boodschappentas, die voor de colonne tanks stond die het Plein van de Hemelse Vrede oprolden. Dat was op 5 juni, de derde dag van een ware slachtpartij door het leger onder de opstandelingen. Hier ging het om veel meer. Partijleider Deng Xiaoping had de economie geliberaliseerd, maar niet de persoonlijke vrijheden. Binnen de partij woedde daarover een fel debat, met Hu Yaobang als voorman van de liberale vleugel. Toen die in het voorjaar van 1989 overleed, demonstreerden op de dag van zijn begrafenis tienduizenden jonge Chinezen voor vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. In de dagen en weken erna, trokken ze met bijna een miljoen deelnemers naar Tiananmen. Het zou waarschijnlijk aan de aandacht van de wereld zijn ontsnapt, als midden mei niet toevallig Sovjetleider Gorbatsjov op staatsbezoek was gekomen, met in zijn kielzog journalisten uit de hele wereld, met camera’s en straalverbindingen. Er waren nog geen sociale media, maar wel CNN en de BBC met live beelden. Zo werd de ‘Tank Man’ wereldnieuws. Hoeveel mensen er bij de opstand zijn omgekomen weet niemand. De Britse ambassadeur, Alan Donald, hield het op 10.000.  ‘Tank Man’ verdween, niemand weet wat er van hem is geworden. Van de huidige demonstranten zullen we evenmin nog wat horen. Zo gaat dat, in een land dat in zijn 3500-jarige bestaan nog nooit één dag vrijheid heeft gekend.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je moet behoorlijk zoeken om iemand te vinden die niet een beetje in zijn maag zit met het WK in Qatar. Fout land, fout seizoen, eigenlijk ben je als kijker een beetje medeplichtig aan massamoord, homofobie en racisme. Maar ja, wat maakt het uit, met een druk op dat knopje op je afstandsbediener krijg je die 6500 omgekomen gastarbeiders niet terug. Noch red je een paar transgenders die hand in hand liepen.  Dat schuldgevoel is natuurlijk onzin. Voetballiefhebbers, voetbal-meelopers en gelegenheidskijkers, zoals uw dienstwillige dienaar, hebben recht op hun WK. Wij hebben niets misdreven. En we kijken met bewondering naar de helden op en rondom het veld, die de stelling dat sport en politiek niet samengaan onderuit halen. Een verslaggever van de Deense TV, die werd aangehouden omdat hij een regenboog-armband droeg, het Iraanse team dat openlijk solidair was met de groeiende oppositie tegen de vrouwen hatende dictatuur in hun eigen land door te zwijgen tijdens het volkslied, de Europese teams die probeerden de regenboog-armband te dragen, maar werden bedreigd met een gele kaart. Zoals Virgil van Dijk, die de wereldpers haalde. Ook de poging was al heldhaftig, dus chapeau.  Wat ons natuurlijk brengt op de grootste schurken, zo ongeveer de uitvinders van de dictatuur. Inderdaad, de FIFA. Dat je, meer dan tien jaar nadat je je hebt laten verleiden en omkopen om aan deze krankzinnige vertoning te beginnen, het lef hebt om de landenteams om de oren te slaan met even krankzinnige regels, en te dreigen met gele kaarten voor zogenaamde overtreders, is de wereld op zijn kop. Gianni Infantino, die politieke ambities heeft, die met zijn speech van een uur het midden hield tussen Benito Mussolini en Donald Trump, en die het lef had om de dictatuur van Qatar uit te breiden met zijn eigen dictatuur. Het dreigement met gele kaarten kwam uit de koker van de  FIFA, niet uit de koker van de emir van Qatar. Overtreders van diens regels zouden een gat in de lucht springen als ze een geplastificeerd stukje karton voor hun neus zouden krijgen in plaats van marteling in een cel.  De grauwsluier die over dit WK hangt, blijft er hangen. De rol die de FIFA vrijwillig heeft gekozen is verderfelijk. Scheidsrechters mogen rode kaarten geven aan trainers die zich langs de lijn misdragen. Zou er nou niet een scheidsrechter te vinden zijn die het lef om zo´n kaart voor de tronie van Infantino te houden?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Marcheren Nederlandse soldaten, met hun NAVO-kompanen, binnen enkele dagen naar Rusland? Is dit een ‘artikel 5’-kwestie – een aanval op één NAVO-land is een aanval op allen? Wees maar eerlijk: iedereen die gisteravond hoorde dat er wellicht Russische raketten terecht waren gekomen op een Poolse graandrogerij had diezelfde geconditioneerde reflex. De oorlog komt plotseling griezelig dichtbij.  Zover gaat het hopelijk niet komen. De kans dat Poetin een moedwillige aanval doet op een NAVO-lidstaat is gering. Maar verontrustend blijft het. Poetin heeft inmiddels het grootste deel van zijn arsenaal aan precisieraketten weggeschoten, en de oudere generatie, die nu is ingezet, kan gemakkelijk een aantal kilometers zijn doel voorbijschieten. De geëxplodeerde graandrogerij ligt zes kilometer over de Oekraïens-Poolse grens.  Die al dan niet verdwaalde Russische raketten waren onderdeel van een treurig record: met bijna honderd raketten was dit het grootste bombardement sinds het begin van de oorlog. Dat de Oekraïners zich niet gemakkelijk laten intimideren is ruimschoots bewezen, maar de schade en het leed door de Russische mega-operatie zijn enorm.  Was het wraak op Zelensky, die per videoverbinding de G20 in Bali toesprak, en het gezelschap snerend ‘G19’ noemde? Of zijn het opnieuw represailles voor de herovering van Cherson? Gelet op de omvang van de operatie is dat laatste waarschijnlijker. In elk geval legde het de illusie bloot die op de G20 werd gekoesterd. Dagenlang was er gesleuteld aan een verklaring over Oekraïne, wat leidde tot ‘een veroordeling door de meeste G20-leden.’ Zonder unanimiteit, en dus een papieren tijger. De inkt op de veroordeling was nog niet droog, toen het nieuws kwam over het Russische bombardement. Minister Lavrov van buitenlandse zaken stapte inmiddels op een vliegtuig en kneep er tussenuit. Dat kan niet anders zijn geweest dan opzet. Terwijl de wereldleiders zaten te puzzelen of, en hoe, ze een diplomatiek geitenpaadje konden vinden om de diplomatie te laten werken, gebruikte Poetin zijn beproefde wapen: zijn middelvinger.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waarom Amerika pogingen blijft doen om de nucleaire overeenkomst met Iran te herstellen, wordt steeds raadselachtiger. Het keiharde optreden door de moellahs tegen de nu al weken durende opstand maakt het voeren van onderhandelingen vrijwel ondenkbaar. Welk fatsoenlijk land wil nog een woord met de Iraanse regering wisselen? Sterker nog: wie kan nog praten met het land dat niet alleen zelfmoorddrones aan Rusland levert, maar ze ook zelf vanaf de Krim afvuurt?  Desondanks probeert de speciale Amerikaanse Iran-gezant, Robert Malley, nog steeds een diplomatiek geitenpaadje te vinden dat de nucleaire deal uit 2015, in 2018 door Donald Trump geschrapt, kan doen herleven. Want we moeten alles op alles blijven zetten om Iran te verhinderen een atoombom te maken, zegt hij. Achterhaald, want Iran heeft inmiddels tot 60 procent verrijkt uranium, waarmee zo’n bom binnen handbereik is. En dat terwijl het land blijft beweren alleen kerncentrales te willen voor elektriciteit en isotopen, waarvoor tussen de 3,5 en 20 procent verrijking meer dan genoeg is.    De huidige opstand, met als aanleiding de dood van een door de kuisheidspolitie gearresteerde en vermoorde 22-jarige vrouw die haar hoofddoek niet volgens de regels droeg, maakt opnieuw duidelijk dat het Iraanse volk hunkert naar vrijheid. In 2009, in de zogenoemde Groene Revolutie, trokken miljoenen burgers de straat op, met dezelfde strijdkreet als nu, ‘dood aan de dictator.’ Duizenden werden gearresteerd en gemarteld, meer dan 300 mensen werden vermoord. Dat deze nieuwe opstand succes zal hebben hopen velen, maar gelooft bijna niemand, daarvoor zit de schatrijke geriatrische inrichting, die zichzelf de geestelijke leiding noemt, te stevig in het zadel, gesteund door de gevreesde Republikeinse Garde.  Wie desondanks nog hoopte op herleving van de nucleaire deal, kan het signaal niet negeren dat uit Joe Bidens eigen Witte Huis komt: Iraanse militairen verlenen op de Krim technische bijstand bij het afvuren van de honderden door Iran geleverde drones die systematisch de Oekraïense water- en elektriciteitsvoorziening in puin leggen.  De oorlog in Oekraïne is een kantelpunt, dat een eind maakt aan veel, meestal goedbedoelde, westerse illusies. Een redelijke relatie met Iran is daar een van.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor de Duitse Bondskanselier Olaf Schulz, gastheer van de Berlijnse conferentie voor de wederopbouw van Oekraïne, was het de opmaat naar een ‘nieuw Marshall Plan.’ Dat klonk goedbedoeld. Maar behalve de vaststelling dat Oekraïne miljarden nodig heeft voor de wederopbouw, slaat de vergelijking met de Marshall hulp nergens op.  Het Marshall Plan, dat liep van 1948 tot eind 1952, was een gift van één land, de Verenigde Staten aan 16 Europese landen die onder de Tweede Wereldoorlog hadden geleden, waaronder Nederland. Het herstelplan voor Oekraïne is een collecte onder zo’n dertig landen om één land hulp te bieden. Het Marshall Plan was geen lening, geen achtergestelde lening, geen voorschot – het was een geschenk. Maar het was ook strategisch heel goed doordacht, en in sommige opzichten behoorlijk doortrapt. Het politieke doel was het creëren van een groep welvarende westerse landen die als buffer konden dienen tegen de Sovjetunie. De Koude Oorlog woedde al, en dit was de economische invulling van alles dat ten westen lag van het IJzeren Gordijn.  Zo zat, verborgen in de cijfer-brei, een post van vijf procent van het totaal voor de CIA, om spionageposten in Europa op te bouwen. De CIA financierde er ook het anticommunistische verzetsleger in de Sovjetstaat Oekraïne mee, dat tot 1953 heeft bestaan, en dat eerst tegen Hitler vocht en daarna tegen Stalin.   Duitsland was weliswaar de aanstichter geweest van het kwaad, maar na de oorlog was het voor de Amerikanen in industrieel opzicht en als buffer in de Koude Oorlog het belangrijkste Europese land, en kreeg een groot deel van de hulp. Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Italië waren de andere koplopers. Pikant was trouwens dat Nederland Marshall hulp ontving voor het eigen land, maar ook voor Nederlands Indië, hoewel dat in die tijd al Indonesië was.  De Marshall Hulp was geen altruïsme. De economische redenering was dat het snelle herstel van Europa zou leiden tot gezonde economieën, en daarmee tot goede handelsbetrekkingen met Amerika. De afhankelijkheid van de VS die hierdoor ontstond, werd ook verankerd in de gelijktijdig opgerichte NAVO.  Kortom: je moet wel heel veel fantasie hebben om de opbouw van Oekraïne te vergelijken met het Marshall Plan. Misschien op één punt na: een volledig door westerse inspanning op de been geholpen Oekraïne vormt een goede buffer tegen Rusland, dat zijn ware aard heeft laten zien.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van het westerse enthousiasme over de succesvolle Oekraïense opmars in het door Rusland geannexeerde deel van het land is niet veel over. Poetins ‘Blitzkrieg’ tegen Kiev en andere Oekraïense steden – onverwacht en effectief – zet het leger van Zelensky niet alleen op achterstand, maar plaatst ook de enorme westerse militaire en financiële steun in een ander daglicht. Over de barrage van drones en raketten was in westerse kring weliswaar gespeculeerd, maar de omvang en het effect zijn zwaar onderschat.  De discussies gaan plotseling  niet meer over de gebrekkige Russische invasie en het beschamende gestuntel bij de mobilisatie, en al evenmin over het snel uitdunnende arsenaal aan Russische precisiewapens, maar over de rol van Iran. Dat land levert een, naar het zich laat aanzien, onuitputtelijke hoeveelheid drones en precisieraketten. Iran produceert die wapens snel en goedkoop. De kamikazedrones, die met tientallen tegelijk worden afgevuurd, kosten 20.000 dollar per stuk. Ter vergelijking: een kruisraket kost een paar miljoen. Oekraïne schiet een hoop kamikazedrones uit de lucht, maar de afweerraketten die daarvoor nodig zijn, kosten ook enkele miljoenen per stuk en hebben een lange productietijd.  Rusland en Iran verstevigden hun band in 2015, toen Poetin besloot zijn luchtmacht ter beschikking te stellen van de Syrische leider Assad. De Iraanse Republikeinse Gardes vulden de Syrische grondtroepen aan. Aan die situatie is nauwelijks is gewijzigd. Van warme vriendschap tussen de twee landen is niet echt sprake. Het is meer een verstandshuwelijk, en Iran ziet een gouden kans om zijn positie als hoofdrolspeler in de regio te versterken.  Door de moord door de Iraanse kuisheidspolitie op de 22-jarige Masha Amini, die had geweigerd een hoofddoekje te dragen, en de daarop volgende protesten in Iran en in andere landen, zoals Nederland, legde de Europese Unie nieuwe sancties op aan Iran. De Iraanse rol als wapenleverancier in de oorlog in Oekraïne leidt tot nog meer sancties, al is de vraag wat de EU nog kan doen tegen een land dat op Noord-Korea begint te lijken.  Praktisch gezien betekent het twee dingen: dat Rusland voldoende wapens heeft om zijn ‘Blitzkrieg’ tot heel Oekraïne uit te breiden. En de Russische economie gaat best redelijk, terwijl de onze door de combinatie van steun aan Oekraïne, inflatie en een energiecrisis de grootste klappen krijgt sinds misschien wel een halve eeuw. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de Eerste Golfoorlog hadden we de illusie dat we die nauwgezet konden volgen. Vanaf het dak van een hotel hield oorlogsverslaggever Peter Arnett van het toen nog nauwelijks bekende  CNN, aan de hand van legerwoordvoerders, bij hoe de Amerikaanse opmars tegen Irak en de bevrijding van Koeweit verliepen. Achter Arnett zag je het door nachtkijkers groen gekleurde beeld van afgevuurde raketten. Maarten van Rossem noemde het staren in een kom erwtensoep.  Wat er werkelijk gebeurde, wisten we niet. Amerikaanse woordvoerders hadden het over ‘sorties,’ een eufemisme voor luchtbombardementen. En we leerden het woord ‘bomtapijt,’ een eufemisme voor wat massamoord moet zijn geweest. Inmiddels weten we dat er in zes weken meer dan 100.000 ‘sorties’. waren, waarmee de Iraakse krijgsmacht werd verbrijzeld, maar waarbij ook minstens 6.000 burgers omkwamen. Na hun debacle in Vietnam, hadden de Amerikanen hun les geleerd: geen journalisten als pottenkijkers op het slagveld.  De episode legt de dilemma’s bloot waarmee de journalistiek worstelt. Een verslaggever op het dak van een hotel en Amerikaanse woordvoerders in Washington – dat was natuurlijk onvoldoende. Op één journalist van CBS na, die op eigen houtje naar het front reed en prompt maanden werd gegijzeld door de Irakezen, was niemand van ons echt snugger genoeg om zich aan het Amerikaanse frame te ontworstelen. De waarheid was de Amerikaanse waarheid. Na de val van Saddam Hoessein, in de Tweede Golfoorlog, en de chaos die tot de huidige dag voortduurt, hebben we de nuances ingevuld die toen ontbraken.  Met de Russische inval in Oekraïne worstelen wij bij BNR dagelijks, en bij collega’s van gewetensvolle media al het niet anders zijn. Kies je voor Joe Bidens waarschuwing voor een naderend Armageddon? Vraagt de raketaanval op meer dan tien Oekraïense steden om een veroordeling of een analyse? Beoordeel je de feiten aan de hand van je gevoel voor beschaving en rechtvaardigheid? Noem je Poetins daden oorlogsmisdrijven, zoals de Europese Commissie? Of vaar je op het kompas van de Realpolitik, zoals Henry Kissinger, die Oekraïne adviseert afstand te doen van het geannexeerde deel? Of kies je ervoor zoveel mogelijk facetten te duiden? Maar bovenal: hoe ontworstel je je aan het framen door de strijdende partijen?  Tijdens de Golfoorlog voerde de Iraakse onderminister Tariq Aziz dagelijks in een talkshow van CNN het woord namens Saddam Hoessein. Waarvan ik toen al dacht: zou CNN, als het tijdens de Tweede Wereldoorlog had bestaan, Joseph Göbbels aan het woord hebben gelaten om de inzichten van Adolf Hitler toe te lichten? Het was surrealistisch.  Onze beste wapens: het vermijden van napraten, en het onderzoeken en dubbelchecken van feiten. Daar is ons team echt heel goed in. Maar het blijven vaak duivelse dilemma’s.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tussenstand: Rusland heeft een hap uit Oekraïne genomen, maar weet zelf niet precies waar de nieuwe grens loopt. Oekraïne hapt stukken terug, maar of dat nu geannexeerd gebied is, of bezet Oekraïens gebied, is daarom evenmin duidelijk. De dictator van Tsjetsjenië, Kadirov, die het bed waarschijnlijk deelt met een vurig atoombommetje, vindt het de hoogste tijd om dat af te vuren. Wat het Kremlin dan weer sust als uit de hand gelopen emoties. Kortom: chaos.  Het goede nieuws is  dat dat de kans op wat velen vrezen, een nucleaire oorlog, minimaal is, al heeft Poetin het woord ‘kernwapens’ vaak in de mond. Maar wat zijn woordvoerder, Dmitry Peskov, zei, snijdt hout. ‘Wij verkiezen evenwichtige, objectieve analyses boven emoties,’ zei hij, verwijzend naar de barse dreigementen van Kadirov. De Russische doctrine luidt dat het land alleen kernwapens gebruikt als het ermee wordt aangevallen, of als in een oorlog alle conventionele wapens zijn uitgeschakeld.  Bovendien neemt Poetin ongetwijfeld het Amerikaanse dreigement serieus, dat oud-CIA-directeur David Petraeus uitsprak. ‘In dat geval zouden we, met de NAVO, de totale Russische conventionele krijgsmacht uitschakelen, inclusief de bezettingstroepen in Oekraïne en elk schip in de Zwarte Zee.’ Met andere woorden: dan zou de beperking om niet rechtstreeks bij de oorlog in Oekraïne betrokken te raken, wegvallen. Kun je een Russische aanval dan zien als een aanval op de NAVO? ‘Zo zou je het kunnen beschouwen,’ aldus Petraeus.  Al met al is de kans op het gebruik van kernwapens minimaal, ondanks het voor de Russen chaotische verloop van de oorlog. Maar op ander vlak wint Poetin weldegelijk. De acute energiecrisis, waarvan we nu moeten toegeven dat die er is, kan Poetin zien als oorlogswinst. 17,1 procent inflatie, zoals nu in Nederland, valt rechtstreeks te herleiden tot het conflict. Natuurlijk, Rusland heeft, met 14,3 procent, ook een hoge inflatie, maar die daalt een beetje. En de Russen hoeven zich geen zorgen te maken over de energievoorziening van hun industrie en de kachels van de burgers. Wie zit er straks klappertandend, met het licht uit,  naast een koude radiator? Anders gezegd: wie is de winnaar en wie verliest?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Russische mannen massaal op de vlucht zouden slaan na de afkondiging van de mobilisatie van 300.000 reservisten, had Vladimir Poetin vast niet verwacht. Het aantal vluchtelingen is ook al bijna 300.000 man, en dat plaatst de omringende landen, maar vooral de Europese Unie, voor alweer een probleem: zijn die Russische mannen welkom of niet?  De Baltische staten en Finland zijn er heel duidelijk over: njet, die komen er bij hun niet in. De Litouwse minister Landbergis van buitenlandse zaken, zegt: ‘Russen moeten in hun eigen land blijven en vechten. Tegen Poetin.’ Franse senatoren willen de Russen juist verwelkomen, omdat tegenhouden Poetins beeld van het vijandige Westen bevestigt. De Duitse regeringscoalitie wil een Europees besluit om Russische deserteurs en dienstplichtontduikers politiek asiel te verlenen.  Daar staat in Duitsland het geluid tegenover van de CDU, tot voorkort aan het bewind en nu in de oppositie. Friedrich Merz, de leider van de CDU, keert zich zelfs tegen Oekraïense vluchtelingen. Hij beschuldigt die van welvaartstourisme. Ze komen naar Duitsland, krijgen een uitkering, en gaan dan weer terug naar Oekraïne – vaak pendelen ze heen en weer. En dat, terwijl het Duitse volk de prijs betaalt met de energierekening. Met statistisch bewijs komt hij niet, en of het waar is doet er eigenlijk niet toe. Het schetst de grimmige anti-immigrantensfeer, die in veel conservatieve Europese partijen klinkt.  Alom klinken klassiekers. Zoals vluchtelingen uit Nazi-Duitsland er vaak van werden verdacht agenten van het Derde Rijk te zijn, en zoals Amerikaanse staatsburgers van Japanse afkomst in de Tweede Wereldoorlog om vergelijkbare verdenking werden geïnterneerd in kampen, hoor je ook nu dat je met die Russen nooit weet wat je in huis haalt. Of dat ze niet piepten toen Poetin zijn illegale oorlog begon, maar nu wel omdat ze er zelf de dupe van dreigen te worden.   Oekraïense en Russische vluchtelingen hebben één ding gemeen: zij zijn niet schuldig of fout. Fout is Vladimir Poetin. Wie wil of moet vluchten is slachtoffer. We moeten niet naïef zijn, dus je moet zoveel mogelijk antecedentenonderzoek doen. Maar slachtoffers van zoveel wreedheid, bij ons pal om de hoek, moet je verwelkomen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu doet Joe Biden het alweer: zeggen dat Amerikaanse troepen Taiwan zullen verdedigen als China het eiland aanvalt. Dat zou oorlog met China betekenen, met een twijfelachtige internationaal-juridische onderbouwing. Sterker nog: als senator heeft Biden zich tegen Amerikaans militair ingrijpen verzet.  Dit keer kwam de opwinding door uitspraken die hij deed in een TV-interview met Sixty Minutes. Amerika houdt zich aan de overeenkomst over Taiwan, maar als China aanvalt, stuurt hij het leger. China reageerde woest – opnieuw, al raken we eraan gewend.  Hoe zit het nou precies met die Taiwan Relations Act? Daarin staat dat de VS Taiwan van wapens voorzien om zich teweer te kunnen stellen tegen dreiging vanuit China. Terwijl in de wet is opgenomen dat er geen formele diplomatieke betrekkingen zijn, luidt de tekst dat ‘in overleg met het Congres, gepaste actie’ kan worden overwogen. Militair ingrijpen wordt niet genoemd.  George Bush jr. zei in 2001, ook in een TV-interview, dat hij welk middel dan ook zou inzetten om Taiwan te verdedigen dus ook de krijgsmacht. Senator Joe Biden reageerde met een opinieartikel in de Washington Post, waarin hij haarfijn uiteenzette dat de Taiwan Wet niet kan worden gezien als een vrijbrief voor het sturen van troepen.  De kronkel in het verhaal is de erkenning van het ‘één-land’-beginsel', dat stelt dat China en Taiwan bij elkaar horen. Het is en blijft moeilijk te begrijpen dat de westerse landen, die allemaal zeggen zich druk te maken over Taiwan, China niet de diplomatieke middelvinger geven door het eiland als onafhankelijke staat te erkennen. Nu spreekt Biden met dubbele tong. Tegen China: Taiwan en China zijn één. Tegen Taiwan: als dat andere deel van het land jullie aanvalt, sturen wij de cavalerie.  Het doel is om China te weerhouden van het inlijven van Taiwan. Zinloos, want dat China de dolende provincie, zoals ze Taiwan noemen, met rust zal laten is uitgesloten. Voortdurend wordt de vraag gesteld wanneer de inlijving komt. Een betere vraag is hoe de inlijving wordt uitgevoerd. Niet door een invasie, al is het alleen al omdat ook China aan Oekraïne ziet hoe lastig dat is. Maar wel met een blokkade van het luchtverkeer en de wateren rondom het eiland. Amerika stuurt dan ongetwijfeld vliegdekschepen. Maar komen die echt in actie? Het is ijdele hoop om daarop te rekenen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zelfs de meest overtuigde republikein zal moeten toegeven dat het overlijden van koningin Elizabeth en de opvolging door koning Charles een indrukwekkende gebeurtenis was. En is, want geef een Brit één ceremoniële vinger en hij grijpt beide handen, dus het gaat nog even duren. Mooi, toch, al die symboliek? Behalve dan dat Charles best eens de restanten van het Britse rijk kan verliezen, die Elizabeth krampachtig bij elkaar wist te houden.   In de gebiedsdelen en het Gemenebest was het afscheid al begonnen. Elizabeth verloor 17 Gemenebestlanden, die de monarchie verlieten, waarvan als laatste Barbados. Er zijn er nog 14 over, waarvan drie, Jamaica, Belize en Antigua, concrete plannen hebben om het koningshuis vaarwel te zeggen. Maar ook grote landen, zoals Canada, Australië en Nieuw-Zeeland hebben genoeg van een Londens staatshoofd, vertegenwoordigd door een gouverneur-generaal. Wat al die landen decennialang in de koninklijke plooi hield was de populariteit van Elizabeth. Dat betekent geenszins dat ze iets tegen Charles hebben, maar het is niet de bijzondere sympathie die zijn moeder genoot. En dus komt het moment nabij om de banden met Londen te verbreken. Doet het er iets toe? Niet echt, en al zeker niet voor bijvoorbeeld ons.  In Schotland gebeurt een beetje het omgekeerde, en dat kan weldegelijk over ons gaan. Engeland en Schotland waren aparte landen, die in 1707 samengingen in wat sindsdien het Verenigd Konikrijk heet. Van meet af aan was er verzet, dat uitmondde in protesten en opstanden, onder meer omdat Schotland geen eigen parlement had. In de moderne tijd kwam het tot referenda, in 1979 en in 1997, wat niet tot onafhankelijkheid leidde, maar in 1999 wel tot oprichting van het Schotse parlement. In 2014 werd nog eens een onafhankelijkheids-referendum gehouden, alweer zonder succes, en volgend jaar oktober komt er opnieuw een volksstemming.  Wat al duidelijk was, en nu al helemaal, is de hechte band van de Schotten met het koningshuis. Het geeft, zoals de Washington Post schrijft, een tegenstrijdig beeld. Er is beslist een kans dat de Schotten echt op onafhankelijkheid uit zijn, maar de monarchie willen behouden. Het koninklijke kasteel Balmoral, waarop Elizabeth gek was, en Charles, met zijn kilt – het valt allemaal heel goed bij de Schotten. Ze willen dus een soort Gemenebest-constructie. Maar van het politieke Engeland zijn ze, zeker sinds Brexit, steeds meer vervreemd, en de wil om terug te keren naar de EU is aanzienlijk. Daarvoor zal Schotland vermoedelijk de aanvraagprocedure moeten doorlopen, met enorme gevolgen. Het Verenigd Koninkrijk houdt dan op te bestaan, maar dat is het probleem van de Britten. Uitbreiding van de EU, daarentegen, is een Brusselse kwestie, en daarmee ook een Nederlandse. Whisky zonder invoerrechten – lekker vooruitzicht. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen Liz Truss begin dit jaar Moskou bezocht, in een poging de dreigende oorlog met Oekraïne af te wenden, zei ze tegen haar toenmalige collega Sergei Lavrov van buitenlandse zaken dat het Verenigd Koninkrijk ‘nooit de Russische soevereiniteit over de steden Rostov en Voronezh zou erkennen.’ De Britse ambassadeur sprong tussenbeide, maar het kwaad was geschied. Rostov en Voronezh zijn gewoon Russische steden. Lavrov greep de gelegenheid meteen aan als bewijs hoe slecht westerse leiders zijn geïnformeerd. Het was niet haar eerste blunder: al eerder had Truss de Zwarte Zee en de Baltische Zee door elkaar gehaald. De woordvoerder van Lavrov zag het als ‘teken van de domheid en onwetendheid van Angelsaksische politici.’ Mooie gelegenheid om ook de Amerikanen een veeg uit de pan te geven. De nieuwe premier is, zoals sommige media het noemen, ‘een kameleon,’ een eufemisme voor draaikont. Tot 1996 was ze lid van de Liberaal-Democratische Partij. Ze was voorstander van het legaliseren van cannabis, en afschaffing van de monarchie. Nadat ze naar de Tory’s was overgestapt, was ze tegen Brexit, want ‘het EU-lidmaatschap was gezond voor de Britse economie.’ Ze veranderde radicaal van standpunt, en zei zelfs dat ‘de jury nog beraadslaagt over de vraag of Emmanuel Macron een vriend of een vijand is.’ Nu het land in zeer zwaar economisch weer is beland, heeft ze waarschijnlijk het werk van Keynes nog eens doorgebladerd, en beloofde vanaf het moment van haar benoeming de belastingen te verlagen, en de energie-industrie niet extra te belasten voor de superwinsten die door de hoge prijzen worden gemaakt. Het is een strategie waartegen haar rivaal voor de post van premier, minister van financiën Rishi Sunak, zich krachtig heeft verzet. Wat het Brexit-beleid betreft zal ze niet afwijken van haar voorganger, Boris Johnson. De kwestie van de douaneregels met Noord-Ierland blijft een Gordiaanse knoop die de EU weigert te ontrafelen. Het is nu het probleem van Liz, en met de uiterst sombere economische voorspellingen voor de komende winter, wordt het een enorme klus om politiek overeind te blijven. Ook Cameron, May en Johnson waren draaikonten, en het heeft ze uiteindelijk niets opgeleverd. Liz Truss start met slechte kaarten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika is de bakermat van reclame, marketing, mediatrainingen, framing – kortom, alles wat te maken heeft met moderne communicatie. Dat draait er altijd om jezelf, of je eigen product, aan te prijzen. Wij kijken en luisteren vaak met afgunst en bewondering naar het gemak waarmee Amerikanen zich, van jongs af aan, uitdrukken. Hoe is het dan mogelijk dat Joe Biden een poging tot politieke zelfmoord doet door Donald Trump en diens aanhang, ‘semi-fascistisch’ te noemen?  Eerst dat woord, semi-fascistisch. Niemand weet wat het betekent, en toen de media hem ernaar vroegen, zei hij: ‘Dat snappen jullie best.’ Je zag de verwarring bij de journalisten. Wat fascisme is, weten we: een ideologie die ongelijkheid, macht, nationalisme, censuur en dictatoriaal leiderschap aanhangt. Maar semi-fascisme? Geen idee. Voor de Trumpisten is het voornamelijk diep beledigend. Zoals een Republikeins Congreslid het uitdrukte: ‘Ruwweg de helft van de Amerikanen is Democraat, de andere helft is Republikein. Die roepen vaak domme dingen over elkaar, maar dit gaat een streepje verder.’  Nu kun je zeggen: wat stoer dat Biden, in strijd met de Amerikaanse traditie om zo min mogelijk over voorgangers te spreken, die malloot van een Trump eens goed van onderuit de zak geeft. Alleen weet iedereen die ook maar iets begrijpt van reclame, marketing en framing, dat je de vijand met zo’n opmerking versterkt. Al wat team-Biden had moeten doen was even terugbladeren in de geschiedenis, naar september 2016, toen Hillary Clinton de volgelingen van haar tegenstander, Donald Trump, ‘racistisch, seksistisch, homofoob en Islamofoob, kortom ‘a basket of deplorables’ noemde, een mand vol stakkers. Er speelde veel meer, natuurlijk, maar die verkettering van Trump & Co heeft haar naar haar eigen afgrond gesleurd.  De les van die verloren verkiezingen in 2016 was: etaleer je eigen kracht, geef niet af op je tegenstander. Biden heeft politiek misschien wel de meest succesvolle maand achter de rug sinds hij aantrad, met een mooi economisch herstelplan en opvallend veel kiezers die naar de Democraten willen overstappen uit woede over het afschaffen van het landelijke recht op abortus. Wat Biden zou moeten doen, is zichzelf op de borst kloppen over zijn recente wapenfeiten. Ordinair schelden op Trump, en hem en de 74 miljoen Amerikanen die op hem hebben gestemd ‘semi-fascisten’ noemen, zou bij een voetbalwedstrijd aanleiding zijn om de wedstrijd stil te leggen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoeveel Nederlanders zouden op dit moment naar Rusland willen? Vermoedelijk hooguit een handjevol, en in elk geval staan ze niet in drommen te dringen. En hoe zit het andersom? Welke Rus wil er naar Nederland – of een ander Europees land? Dat is een lastige. Het antwoord is: veel meer, maar dat zijn voornamelijk mensen die politieke motieven hebben. Moeten we iedere Rus die naar Europa wil een visum weigeren? EU-landen langs de Russische grens zijn hard en duidelijk, en steunen de wens van de Oekraïense president Zelensky: Europa moet alle Russen de toegang verbieden. Tot genoegen van de website Visit Ukraine, die trouwens alle landen met hoofdletters spelt,  behalve de ‘russische federatie’- met kleine letters. In Nederland vinden die landen steun bij D66. Buitenlandwoordvoerder Sjoerd Sjoerdsma bepleit een visastop voor, zoals hij het noemt, ‘Russische burgers die naar de EU willen komen voor vakantie of om te shoppen.’ De Duitse Bondskanselier Scholz is tegen, omdat niet alleen politiek geëngageerde tegenstanders van de Russische oorlog hun land uit willen, maar ook gewone reizigers die een tijdje aan de vrijheid willen ruiken. Scholz krijgt steun van Josep Borrell, de Buitenlandchef van de Europese Commissie. Oligarchen en hele tritsen mensen staan al op de sanctielijst, terwijl er al 300.000 Russen zijn die hun land zijn ontvlucht uit onmin met de oorlog en het leven onder Poetin. De kwestie wordt een belangrijk agendapunt op een EU-top van ministers van Buitenlandse Zaken in Praag. Het is best ingewikkeld, want een visum dat door één van de Schengenleden wordt afgegeven, geldt voor heel Schengen. Het wordt een totale chaos als het ene Schengenland wél visa afgeeft en het andere niet. Overigens zijn alle EU-landen het erover eens dat politieke vluchtelingen altijd welkom zijn, maar hoe selecteert je die? En dat brengt deze behoorlijk ingewikkelde, politieke zowel als morele kwestie, terug naar af. Op de Engelstalige website van de Nederlandse overheid staat onder het kopje Aanvraag voor een kort-verblijf-visum voor Schengen in de Russische Federatie: ‘Als gevolg van het tot persona non grata verklaren van al het consulaire personeel op de Nederlandse ambassade in Moskou, heeft het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken de afgifte van gewone Schengenvisa moeten opschorten.’ Het is aannemelijk dat de situatie op de consulaten van de meeste andere EU-landen identiek is. Discussiëren over iets dat al niet kan – het klinkt stoer, maar het is niet meer dan een kosteloze, politieke schijnbeweging.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Marketing in zijn moderne vorm is komen overwaaien uit Amerika, en levert een enorme bijdrage aan onze welvaart. Hetzelfde geldt voor het Internet. Maar de halve zool die de huidige plaag van elektronische enquêtes – een combinatie van marketing en Internet – heeft uitgevonden, doet er verstandig aan mij niet tegen te komen in een donker straatje. Het is om gestoord van te worden.  Vliegticket gekocht, en nog geen tien minuten later komt de mail: hoe gemakkelijk verliep de boeking? Zou u, op basis van deze boeking, onze luchtvaartmaatschappij aanbevelen bij vrienden of relaties? Vijf minuten na de landing: hoe is uw vlucht verlopen? Telefoontje met mijn creditcardbedrijf. Twee minuten later: Zou u, op grond van uw recente contact, onze kaart aan anderen aanbevelen? Hotels, restaurants, kledingwinkels, apotheken, medisch specialisten, supermarkten, garages, banken, telecommers, theaters – je wordt ermee overspoeld. Ik gooi ze allemaal linearecta in mijn spamfilter, maar kan er, naast het Bel-me-niet register alsjeblieft ook een Mail-me-niet register komen?  Marketing dateert al van meer dan drieduizend jaar geleden, toen massaproducten in Mesopotamië – het huidige Irak – van een logo werden voorzien. In 1867 verscheen in Amerika het eerste billboard, zo’n eeuw geleden kwam op de Amerikaanse radio de eerste commercial, en de kranten begonnen met de eerste advertenties. Maar dat kon je allemaal negeren. In 1991 bedachten de Brit Timothy Berners-Lee en de Belg Robert Caillieu het world wide web, en het Internet was geboren  De combinatie van marketing en Internet is een spannende, en wie er ongelukkig mee is, mag zijn vinger opsteken. Maar die vreselijke enquêtes zijn een directe inbreuk op de Universele Rechten van de Mens. Het is de stikstof van het Internet. Weg ermee. Een goed bedrijf weet echt wel wat service is en heeft mijn aanbeveling niet nodig. Boverndien een luchtvaartmaatschappij die vanuit en naar Schiphol vliegt? Ja, hoor, die vlucht was prima, maar over de puinhoop op Schiphol wordt geen vraag gesteld. En Schiphol zelf kijkt wel uit voordat het zo’n enquête houdt. Zou u, op basis van uw recente ervaring, deze luchthaven aan vrienden of familie aanbevelen? Hoor ik hoongelach?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump maakte van de week zélf bekend dat de FBI een inval had gedaan in Mar-a-Lago, zijn huis in Florida, en daar zijn kluis had opgebroken en zijn inboedel had uitgekamd. Publicitair een gok, maar daar houdt hij wel van. Zijn verdedigingslijn: dit beleg, deze bezetting door de FBI, was totaal onnodig, want ik werk gewoon mee.  Het ging om documenten die hij aan het einde van zijn termijn mee naar huis had genomen. Dat is onrechtmatig, want elk document uit het Witte Huis behoort volgens de wet aan het volk, en wordt – meestal onder embargo – opgeslagen in het Nationaal Archief. Zonder enige twijfel zoekt de FBI onder meer naar bewijs dat Trump de wet heeft overtreden met zijn campagne om de verkiezingen van 2020 ongeldig te verklaren, en mogelijk ook naar zijn rol bij de bestorming van het Capitool. Dat onderzoekt de 6 januari commissie van het Huis van Afgevaardigden ook, maar die heeft geen opsporingsbevoegdheid – de FBI wél.  Een onderzoek door justitie wil niet zeggen dat Trump een misdrijf heeft gepleegd, of zelfs dat hij verdacht wordt. Twee roemruchte FBI-onderzoeken uit het recente verleden illustreren dat: Hillary Clintons illegale gebruik van haar privé-email toen zij minister van buitenlandse zaken was, en de veronderstelde Russische steun aan Trumps verkiezingscampagne. Beide onderzoeken leverden geen aanklacht op, hoewel Hillary ervan overtuigd is dat de FBI haar kans bij de presidentsverkiezingen van 2016 de nek omdraaide.  Trumps tegenstanders denken dat hij zich, met zoveel averij, onmogelijk kandidaat kan stellen voor de verkiezingen van 2024. Dat is ijdele hoop. De kans dat hij die stap juist wél zal zetten groeit. Hij rekent erop dat zijn nog altijd indrukwekkend grote aanhang in de inval in Florida het zoveelste bewijs ziet van een Democratisch complot tegen hun idool. En het geeft hem een extra zetje om te doen wat hij voortdurend laat doorschemeren: dat hij zich al binnen weken of maanden kandidaat zal stellen, dus vóór de tussentijdse verkiezingen van november. Daarmee schakelt hij concurrentie binnen zijn partij uit. Bovendien meent hij dat hij als kandidaat juridisch onschendbaar is. Dat gaat er bij zijn aanhang in als koek, al is het feitelijk lariekoek.  Wat niet wil zeggen dat er onder Republikeinen geen oppositie is. In een vernietigend commentaar schrijft het conservatief-Republikeinse tabloid New York Post dat Trump zijn partij naar een verlies leidt, in een tijd waarin het land nota bene tegen de Democraten is. Alleen omdat hij zichzelf belangrijker vindt dan wie of wat dan ook. Nog nooit is bij een oud-president een inval gedaan. En nog nooit is een oud-president zo nadrukkelijk níet weggeweest.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Door een voor normale mensen nauwelijks te volgen ruzie tussen Kosovo en Servië over nummerborden ligt onze aandacht wat minder in Oekraïne en wat meer in de Balkan. En dat is de hoogste tijd, want de kans dat daar opnieuw oorlog uitbreekt is aanzienlijk. De haat tussen echte en etnische Serviërs, Kroaten, Bosnische moslims, Albaniërs en Slovenen is sinds de oorlog tussen Kroatië, Servië en Slovenië, daarna in Bosnië-Herzegovina en in Kosovo, schijnbaar iets gesmoord, maar allerminst verdwenen.  Onder druk van Amerika en de EU is de dreigende nummerbordenoorlog met een maand uitgesteld. Servische auto’s zouden alleen nog Kosovo binnen mogen met een Kosovaars nummer. Op zo’n kenteken staan de letters RKS, voor Republiek Kosovo. Dat is voor Serviërs onaanvaardbaar. Er zijn ook kentekens met de letters KS, voor Kosovo, en dat mag wel. Achtergrond: Servië beschouwt Kosovo nog altijd als provincie, en niet als onafhankelijk land, en beschermt daarom de Servische minderheid in Kosovo.  Zo dreigt in Bosnië-Herzegovina ook een nieuwe oorlog uit te breken, tussen de moslims en Kroaten in de ene helft van het land en de Serviërs in de afgescheiden Republika Srpska. Daar ligt het beruchte Srebrenica, dat iedere Nederlander kent. De slachtpartij onder duizenden moslim mannen wissen we niet meer uit ons geheugen.  Dankzij de Amerikanen en hun door de NAVO gesteunde bombardementen, kwamen er uiteindelijk twee bestanden, het akkoord van Dayton en het akkoord van Rambouillet. Zonder de duizenden NAVO-soldaten die er nog steeds zijn, zou de Balkanoorlog allang weer zijn ontbrand. Want de haat wint het nog steeds met straatlengtes van de veiligheid en het geluk van vrouwen en kinderen.  De geschiedenis van die haat gaat eeuwen terug, en de Balkan was altijd een politieke vulkaan. Maar de westerse wereld had moeten ingrijpen toen de Duitse Bondskanselier Helmut Kohl op 24 december 1991 plotseling, en tegen de nadrukkelijke wil van de VN, de EU en de Amerikaanse president Bush Sr., de onafhankelijkheid van Kroatië en Slovenië erkende – een beetje zoals Vladimir Poetin nu met Loehansk en Donetsk heeft gedaan. Het gevolg van die erkenning was oorlog met het door Rusland gesteunde Servië, waarna alle etnische groepen in het volledig uit elkaar vallende Joegoslavië elkaar naar de strot vlogen.  Juist vanwege de prominente rol die Rusland in de coulissen speelt is het van het grootste belang dat de VN, EU en de westerse wereld een absolute prioriteit maken van deze tikkende tijdbom. Tussen de kogels van een verwarde student in 1914, in Sarajevo, en een nummerbord in Kosovo in 2022 is maar weinig verschil.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dus die sancties zijn bedoeld om Vladimir Poetin op de knieën te krijgen? Papegaaiende Europese politici praten elkaar na, en beweren dat het nu menens is, en dat het Kremlin onder het nieuwe, zevende sanctiepakket gaat piepen en kraken. Daar zijn nauwelijks tekenen van. Integendeel: als er iets piept en kraakt is het Europa. Wie treft nou precies wie met sancties? Beter gezegd: met draaideursancties?   Persbureau AP geeft een aardig overzicht van de paniekerige situatie in Europa. Voedselbanken in Italië kunnen de drukte niet aan, de Duitse overheid zet airconditioners lager en herstart kolenmijnen, melkfabrieken vrezen dat ze niet meer kunnen pasteuriseren, de euro is gekelderd, de inflatie is moordend. En natuurlijk het hoepeltje waardoor Poetin de Duitsers laat springen. Houdt hij de pijpleiding Nord Stream 1 dicht? Of gaat die na een extra vertraging toch weer open? Of een beetje open?  De Europese Unie probeert aan te pappen met Azerbeidzjan, Kazakhstan en Turkmenistan – voormalige Sovjetstaten die weliswaar dictaturen zijn, maar niet veel van Poetin moeten hebben. En ze hebben wel gas, al is het lang niet genoeg om het verlies van de Russische aanvoer te compenseren.   Intussen stromen de gas- en olie-inkomsten in Rusland nog steeds binnen, is de inflatie hoog maar wel dalende en is de roebel opmerkelijk sterk. De oorlog woedt in Oekraïne, niet in Rusland, en daar gaat het leven gewoon door. In Moskou was vorige maand een wedstrijd ijsjes eten, en het jaarlijkse boekenfestival op het Rode Plein. De meeste winkels zijn open, terrassen goed gevuld. De burger kan kennelijk goed zonder McDonald’s, Heineken, Netflix en Nintendo.  Wat komt er in dat zevende Europese sanctiepakket? Goud, wat Rusland, met 10 procent van de wereldproductie, al nauwelijks meer aan het Westen verkoopt, maar wel aan Turkije, India en andere Aziatische landen. Dus die boycot is een slag in de lucht. Diamant, waarvan 30 procent van de wereldproductie uit Rusland komt, staat niet op de sanctielijst, hoewel ook dat niet echt veel zou uitmaken, want het overgrote deel daarvan gaat voor bewerking en doorverkoop naar India. Daar staat tegenover dat wij dicht tegen de paniek aanzitten. ‘Code rood voor Europa https://nos.nl/artikel/2437315-internationaal-energieagentschap-het-is-code-rood-voor-europa ,’ waarschuwt het International Energie Agentschap. Het wordt een barre winter. Of misschien wel Siberisch. Wie treft nou precies wie met die draaideursancties?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat de verontwaardiging over Rusland de gekste vormen aanneemt, is geen nieuws. In concertzalen zijn Rachmaninov, Stravinsky en Tsjaikovski in de ban gedaan, Russen die in het buitenland wonen worden met de nek aangekeken, en nu ligt ook Kate Middleton, de toekomstige Britse koningin, in de Britse pers onder vuur.  Wat heeft Kate dan misdreven? Nou, ze heeft als lid van de Firma – zoals de Britten het koninklijk huis noemen – de euvele moed gehad de winnares van Wimbledon de Venus Rosewater Bokaal uit te reiken, de beroemde kampioenstrofee. Aan Elena Rybakina, een Russin – foei. Oliver Brown, chef-sport bij de Telegraph, pakte eens stevig uit. ‘Hoongelach was hoorbaar in de gangen op Wimbledon. De foto van Kate en Elena deed iedereen op de Russische ambassade glunderen boven zijn glas wodka.’  Alleen: Rybakina is al sinds 2018 staatsburger van Kazakhstan, het land waarvoor ze uitkomt, al heeft ze nog wel een flat in Moskou. En laat Kazakhstan nou toevallig een van de voormalige Sovjetstaten zijn die zich krachtig verzet tegen Poetin en de Oekraïense oorlog. De regering werkt aan een maatregel om het vervoer per spoor van goederen die onder sancties van de EU vallen te verbieden. President Takajef heeft een defensieovereenkomst met Belarus opgezegd, uit verontwaardiging over de achter Poetin aanhuppelende Belarussische president Loekasjenka. De politieke en militaire steun die Belarus aan Rusland geeft is volgens een regeringswoordvoerder in Kazachstan ‘in strijd met de fundamentele principes en normen van het internationale recht.’ Voor Poetin is kritiek uit de voormalige Sovjetstaten een bittere pil. En zeker uit Kazakhstan, waarmee hechte banden bestaan. Zo staat de beroemde Russische Soyuz-lanceerbasis al sinds de jaren vijftig in Kazakhstan. Het personen- en goederenvervoer van en naar het Internationale Ruimte Station verloopt vrijwel helemaal van daaruit.  Terug naar Wimbledon, dat voor het toernooi van dit jaar alle Russische spelers had uitgesloten. Voor Rybakina gold dat, als staatsburger van Kazakhstan, gelukkig niet. Je zou kunnen zeggen: het is een beetje een truc. Maar om Kate Middleton meteen weg te zetten als een soort landverrader – dat is natuurlijk krankzinnig. Maar voor kranten als de Telegraph en Express valt deze koninklijke lariekoek allemaal in de categorie Rachmaninov, Stravinsky en Tsjaikovski.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Reizen met het vliegtuig is binnen enkele maanden veranderd in één kolossale belediging van de passagier. En nee, dit gaat niet alleen over Schiphol, de chaos heeft zich over de westerse wereld verspreid als een pandemie. En dat terwijl de reis- en verblijfkosten tot zeker half augustus buiten alle proporties zijn. In deze context krijgt de uitdrukking ‘the sky is the limit’ een heel bijzondere betekenis.  Dat is niet uit de lucht gegrepen: ondanks de spectaculaire prijzen barsten populaire toeristenbestemmingen zowat uit hun voegen. Amerika, Thailand, Italië, Frankrijk, Mexico en Israël worden overstroomd. Voor het Pantheon in Rome staan rijen die doen denken aan de incheckbalies op vliegvelden. Maar de luchtvaart slaat alles.  Sprekend voorbeeld waarmee Bloomberg kwam. Een Duitse passagier was voor een zakenreis op 29 juni geboekt op een vlucht van Montreal, via Frankfurt naar München. Dat laatste stukje werd geannuleerd. United Airlines boekte hem om via Washington en Brussel. Vervolgens werd de vlucht van Brussel naar München geannuleerd, en werd hij omgeboekt via Zürich. Na een reis van 26 uur, moest hij nog een uur in het toestel blijven omdat er geen bagagepersoneel voorhanden was. Europa, schrijft Bloomberg, is het epicentrum van de reischaos. Nergens worden zoveel vluchten gecanceld of zijn vertraagd.  Maar Amerika kan er ook wat van. In het afgelopen Fourth of July weekend waren er 12.000 vluchten vertraagd en werden er 1.100 geannuleerd. JetBlue bood cabinepersoneel een bonus als ze alsjeblieft kwamen opdagen, American Airlines betaalde piloten drie keer hun normale salaris.  Het gekst maakt Delta het. Deze op een na grootste luchtvaartmaatschappij heeft voor de rest van de zomer dagelijks 100 vluchten geschrapt. En doet, zoals elke maatschappij, aan overboeken, omdat onder normale omstandigheden tussen 5 en 15 procent van de passagiers niet komt opdagen. Tenzij ze zich wél allemaal melden, zoals op een korte vlucht van Michigan naar Minnesota. Daar bood Delta acht passagiers een vergoeding aan 10.000 dollar als ze hun plaats wilden afstaan. Uiteindelijk meldden zich er maar vijf. Zien we de KLM zoiets doen? Vergeet het maar.  De moraal? Het kan echt veel gekker, en in het Schiphol-infarct word je wel meer dan twee tot drie uur vernederd met wachten, maar doorgaans kom je gewoon weg.  Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe moeten we omgaan met Rusland als de oorlog eenmaal voorbij is? Het is een puzzel waarover de G7 zich afgelopen dagen boog, en nu de NAVO op haar topconferentie in Madrid. Want Rusland wordt niet opgeheven, en de kans dat Poetin het veld ruimt is gering. NAVO-baas Jens Stoltenberg zegt: de relatie is voorgoed verpest, wat stoer klinkt, maar niet erg realistisch is.  Niet realistisch, alleen al als we even buiten onze cocon kijken, dus buiten Amerika, Canada en de EU. Om te beginnen Poetin zelf. President Joko Widodo van Indonesië heeft hem uitgenodigd voor de G20-bijeenkomst in november, op Bali, en volgens een woordvoerder heeft Poetin de uitnodiging aanvaard. Widodo heeft trouwens ook de Oekraïense president Zelensky uitgenodigd, hoewel dat land geen lid is van de G20. In dit alles zit belangrijke symboliek. Net als veel andere Aziatische landen, kiest Indonesië geen partij. Wat voor de westerse leiders misschien een probleem wordt. De Duitse bondskanselier Scholtz twijfelt of hij onder deze omstandigheden de G20 misschien moet overslaan.  Japan, Zuid-Korea en Taiwan doen mee aan de westerse sancties tegen Rusland, maar India, Pakistan, Bangladesh, Laos en Mongolië, die uitstekende handelsrelaties met Rusland hebben, blijven nadrukkelijk neutraal, China zou je pro-Russisch kunnen noemen. Dus, op een enkel land na, kun je stellen dat Azië de oorlog negeert.  Nog duidelijker geldt dat voor Afrika. Zelensky hielt eerder deze maand een toespraak voor de Afrikaanse Unie. Van de 55 lidstaten schakelden er welgeteld vier in. Zeven lidstaten hielden tegelijkertijd in Nairobi een conferentie over de Grote Meren en zagen geen reden om die tien minuten te onderbreken – langer duurde Zelensky’s toespraak niet. Als je al over de stemming in Afrika kunt spreken, is die eerder pro-Russische dan pro-Oekraïens of prowesters. Wat wellicht te maken heeft met de steun die de Sovjetunie destijds gaf aan veel vrijheidsbewegingen.  Commentaren in de Afrikaanse politiek en journalistiek gaan voornamelijk over één onderwerp: graan, want veertig procent daarvan wordt geïmporteerd uit Oekraïne en Rusland. Een acuut probleem, dus, maar verwijten aan Poetin hoor je nauwelijks.  Is het belangrijk dat Afrika en Azië het Westen niet steunen? Ja, want die doen gewoon zaken met Rusland en halen dus een streep door onze redenering dat Rusland zowat bezwijkt onder al die sancties. Hoewel we dat, in onze cocon, blijven denken.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met democratieën kan het wel eens vreemd lopen. Frankrijk staat op zijn achterste benen omdat de partij van president Macron bij de parlementsverkiezingen geen absolute meerderheid heeft behaald. ‘Frankrijk is onbestuurbaar,’ luidden vele koppen. ‘Macron wordt vijf jaar een lame duck,’ schreven anderen. Gevolgd door speculatie over nieuwe verkiezingen.  Op een korte periode onder Mitterand na, heeft de partij van de Franse president de afgelopen 65 jaar een meerderheid in de assemblee gehad. En dus vinden de Fransen dat normaal, en met hen de democratische wereld. Het lijkt wel alsof de Franse kiezer van zelfverklaarde democraten een standje krijgt omdat die nu afwijkt en het heeft gewaagd ook voor de linkse en rechtse oppositie te stemmen. Hoe durven ze.  Het is een mechanisme dat de democratische wereld in de greep heeft gekregen: prachtig dat er verkiezingen worden gehouden, maar dan verwachten we wel dat de uitslag binnen de liberaal-democratische kaders vallen. Amerikanen die op Trump hebben gestemd, en dat wellicht weer gaan doen: foei! Hongaren die op Orban stemmen: schande. Boris Johnson, die liegt en bedriegt en gewoon blijft zitten: nou já.  Vooral binnen de Europese Unie is het tegenwoordig modieus om volkeren bestraffend toe te spreken als ze het liberale centrum verlaten en voor de linker- of rechterflank gaan. De Europese Commissie is een soort keuringsdienst van democratische waarden geworden, waar vaak maanden, en soms jaren wordt onderhandeld om de geest van een eigenwijs-dissidente lidstaat weer in de Brusselse fles de krijgen. Nu dus zelfs in Frankrijk, met een discussie of Macron volgens de grondwet nieuwe verkiezingen kan uitschrijven, of dat hij een jaar moet wachten.  De grondgedachte is merkwaardig. Los van de aanzienlijke kans dat Macrons partij ook bij nieuwe verkiezingen geen meerderheid haalt, is het de vraag of het allemaal zo erg is. Eén telefoontje naar Mark Rutte en hij krijgt zo een lijstje tips om tijdens een kabinetsperiode incidentele coalities te vormen.  De EU is een verbond van soevereine democratieën. Het zijn dus, in laatste instantie, niet hun leiders die de dienst uitmaken, maar hun kiezers. Het is het volste recht van de kiezer om te stemmen op wat in de ogen van menig toeschouwer een foute kandidaat is. Ook als de gevestigde orde dan vreselijk moet spartelen. Zoals Macron nu.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dmitri Peskov, woordvoerder van Vladimir Poetin, is een echte Slavische brombeer, die de ene cynische opmerking op het andere sarcastische commentaar stapelt, maar hij is wel een oude rot in het vak. ‘In de moderne wereld is het onmogelijk om een land te isoleren, vooral als het zo groot is als Rusland,’ zei hij, als commentaar op de totaal mislukte ‘Top van de Amerika’s,’ in Los Angeles.  Die topconferentie, die af en toe wordt gehouden, brengt de Noord- en Zuid-Amerikaanse landen bijeen, en dit keer was Joe Biden de gastheer. Hij begon met een diplomatieke faux-pas door de presidenten van Venezuela, Nicaragua en Cuba niet uit te nodigen. Met als gevolg dat de leiders van Mexico, El Salvador, Guatemala en Honduras uit protest wegbleven. Zo werd, schreef Politico, de ‘Top van de Amerika’s’ een ‘Top van sommige Amerika’s'. Het had allemaal te maken met Rusland. De landen die Biden niet uitnodigde  hebben uitstekende banden met Rusland. Maar dat geldt voor veel andere Latijns-Amerikaanse landen ook. Met de Braziliaanse president Bolsonaro – bijgenaamd ‘de Trump van de Tropen’ – had hij wél een ontmoeting, hoewel die daags voor de inval in Oekraïne nog bij Poetin was langs geweest, en de handelsrelatie met Rusland gewoon voortzet. Wat Biden probeerde was de Latijns-Amerikaanse handen op elkaar te krijgen voor een gezamenlijk anti-Ruslandbeleid. Daar hadden de bezoekende regeringsleiders geen oren naar. Sterker nog, net als veel Aziatische landen, zien die niets in het isoleren van Poetin als middel om de oorlog in Oekraïne te beëindigen.  Op de agenda stond ook een debat over migratie, maar dat vinden de Latijns-Amerikaanse leiders een Amerikaans probleem – en terecht, want het gaat alleen over de bestorming van de Mexicaans-Amerikaanse grens door vluchtelingen. En dan de keuze van Los Angeles als plaats van samenkomst. ‘Een van de meest diverse steden,’ noemde de Californische gouverneur Newsom het in een welkomstwoord. Premier Briceño van Belize zag het net even anders: ‘Het beste en het slechtste van de Amerika’s,’ noemde hij het. De stad is vergeven van zwervers en daklozen, maar in het restaurant, op de 71ste verdieping van het hotel waar alle gasten zaten, koste een torentje zeevruchten 175 dollar. De top eindigde zonder dat iemand begreep waar die eigenlijk over was gegaan. Joe Biden, kon het niet uitleggen. Kennelijk had hij zelf ook geen idee. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Natuurlijk heeft Boris Johnson de vertrouwensstem in het Lagerhuis overleefd. Niet dat de meerderheid van de Britten niet denkt dat hij de hele wereld bij elkaar liegt, het ging erom wat zijn eigen Conservatieve partij uiteindelijk slimmer vond: Boris dumpen en een vervanger aanwijzen, of erop gokken dat hij als onkwetsbare teflon-clown de naar macht snakkende Labour oppositie uit de regeringsbankjes kan houden. Ze kozen voor het laatste. Partygate? Ach, ’t is alweer zo lang geleden. Deukje opgelopen? Nou, wel een flinke.  Teflon-eigenschappen hebben meer politici. Bill Clinton was er zo een, Angela Merkel ook, en je hoort vaak zeggen dat het ook voor Mark Rutte geldt. Er is een groot verschil: Nederlandse moties van wantrouwen komen steevast van de oppositie, en zijn daarmee al op de voorhand kansloos. Sterker nog: in Nederland valt nooit een kabinet als een motie van wantrouwen niet van een regeringspartij komt. Dat is het spannende van het Lagerhuis: daar kwam de aanvraag voor een motie van goedkeuring, wat eigenlijk een motie van afkeuring is, van een opmerkelijk groot aantal van Johnsons eigen Tories. Om dat te overleven is veel moeilijker, vooral omdat hij niet allen met ‘partygate’ worstelt, maar ook tritsen beledigingen op zijn naam heeft staan. Voorbeeld: ‘Je kunt me een Armeense kippenboer noemen, of een Arisch mannetjeszwijn, maar noem me niet incompetent.’ Nog een voorbeeld: ‘vrouwen in boerka zijn net wandelende brievenbussen.’ Hij komt er tot nu toe mee weg.  De Tory-regels verbieden herhaling van zo’n motie van goedkeuring – lees dus: afkeuring – binnen een jaar, dus voorlopig zit Boris op rozen. Hoewel het geen garantie is. Twee beroemde Tory-premiers, Margaret Thatcher in 1990 en Theresa May in 2018, overleefden ook een motie van afkeuring van hun eigen partij, maar gingen daarna toch roemloos ten onder. En een hoop Tories denken dat Boris wel degelijk op de weg naar de uitgang is, al is dat voorlopig wensdenken.  Moeten wij blij zijn met Boris? Nou, met Brexit maakt hij er een behoorlijke puinhoop van. Maar, eerlijk is eerlijk, zijn corona-aanpak was best inspirerend, en in de Oekraïense oorlog is zijn land weer helemaal de bondgenoot waar we altijd op hebben vertrouwd. Voor de internationale verhoudingen is de pias van Whitehall zo slecht nog niet. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wij zijn erg van de Barbertjes die moeten hangen, en dus is het heel makkelijk om Schipholdirecteur Dick Benschop de schuld te geven van de onmetelijke chaos op de nationale luchthaven. Laten we hem dan meteen aan de paal nagelen voor de vrijwel identieke chaos die je momenteel op zo ongeveer elk vliegveld in de wereld ziet. Want waar je ook komt is er te weinig personeel voor het inchecken, de handbagagecheck, de paspoortcontrole en de bagageafhandeling. Of er is geen cabinepersoneel.  Het was natuurlijk oliedom van Benschop  om op het hoogst van de crisis naar Washington en Genève te gaan, toen met vakantie naar Portugal en daarna te gaan schuitjevaren met een kleinkind. Hij had met een megafoon in de vertrekhal moeten staan en de rijen reizigers, vaak totaal overstuur, persoonlijk moeten toespreken. Had dat geholpen? Nee, dat niet, maar empathie doet soms wonderen.  Nu de mondiale werkelijkheid, aan de hand van een paar willekeurige voorbeelden. Op de Amerikaanse luchthavens, waar de wachtrijen onmetelijk schenen, werden afgelopen weekend 6.000 vluchten geannuleerd, alleen al 500 door de grootste maatschappij, Delta. In Dublin stonden duizenden reizigers op straat, voor het stationsgebouw. Door personeelsgebrek misten duizend passagier hun vlucht. Zelf stond ik op het Londense vliegveld Heathrow in een rij voor de handbagagecontrole waarvan je het einde waarschijnlijk alleen met een verrekijker kon zien.  Ha, zeggen mijn milieubewuste vrienden, had dan de Eurostar genomen. O ja? Nou, voor station St. Pancras stond een rij van een halve kilometer – want ook het spoor kampt met problemen. Nu weten we dat Britten dol zijn op rijen, als een soort nationale passie, en er altijd heel beschaafd en zonder voordringen in gaan staan, maar dit leidde toch tot een heuse lawine van klachten. Want natuurlijk waren er vertragingen, waardoor reizigers naar bijvoorbeeld Amsterdam bij het overstappen uren extra kwijt waren. Ook het spoor spoorde niet.  Op de Amerikaanse vliegvelden, en Dublin, en Londen en bij de Eurostar zijn ze, net als op Schiphol, vast blij dat we de schuldige hebben gevonden: Dick Benschop. Als we die met pek en veren de Polderbaan afjagen, zijn overal in de wereld de rijen verdwenen en gaan de vliegtuigen en treinen weer gewoon op tijd. En we reisden nog lang en gelukkig.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In sommige westerse bolletjes zit het idee dat China inspiratie put uit de Russische inval in Oekraïne om dan maar snel Taiwan in te nemen. Joe Biden heeft zo’n westers bolletje. Tijdens een bezoek aan Japan zei hij dat Amerika Taiwan bij een Chinese invasie militair zou steunen. Die koppeling – Oekraïne en Taiwan – slaat nergens op, evenmin als die militaire toezegging.  Al eerder zegde Biden Taiwan militaire steun toe bij een inval, en nu, net als toen, schoten zijn adviseurs als door adders gebeten overeind om uit te leggen dat in het Amerikaanse beleid niets is veranderd. Dat Biden de neiging heeft om uit de heup te schieten is bekend, maar zou hij bij vergissing over Taiwan twee keer dezelfde fout maken?  Eerst even die vergelijking met Oekraïne. Dat is een door de hele wereld erkend soeverein land, waarvan Poetin bij nader inzien vindt dat het nooit onafhankelijk had mogen worden, en het dus alsnog, gedeeltelijk of geheel, met meedogenloos geweld tracht in te lijven. Taiwan, daarentegen, is geen onafhankelijk land. We doen wel net alsof, maar sinds de wereld in de jaren zeventig Taiwan uit de VN zette en China binnenhaalde, heeft vrijwel geen enkel land officiële betrekkingen met Taiwan. Wij – de Amerikanen voorop – erkennen het ons door China opgedrongen ‘één land beginsel.’ Taiwan is voor China dus niet meer dan een afvallige provincie. Als we echt vonden dat Taiwan een oorlog met China waard was, hadden we het lef moeten hebben het land officieel te erkennen, en tegen de Chinezen moeten zeggen dat ze dat ‘één land beginsel’ in derlui neus konden steken. Maar dat durven we niet. En als we dat al niet durven, komen we Taiwan dan, als land dat we niet erkennen, militair te hulp bij een Chinese invasie? Natuurlijk niet. Dat is een Taiwanees sprookje.  Maar gesteld eens dat die Chinese invasie wél komt, en Biden houdt zich aan zijn woord, dan is het strategisch suïcidaal. Amerika heeft nu al bijna 50 miljard dollar in de Oekraïense oorlog gestoken, en begint door zijn wapenvoorraad heen te raken. Voor een oorlog met China ontbreken simpelweg de financiële en materiële middelen. Laten die westerse bolletjes nu even hun neus op de bal houden. Op Oekraïne, dus.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat Vladimir Poetin óók gestolen heeft, is onze nostalgie en onze hoop. Vanaf het hoogst van de Koude Oorlog tot 24 februari 2022 waren er in een zee van spanning altijd dukdalven waaraan je je kon vastklampen. Guus Hiddink en Dick Advocaat als Russisch bondscoach, de viering van twee eeuwen goede betrekkingen, McDonalds dat zijn eerste filiaal opende in Moskou.  Vlak na de opening van McDonalds op het Poesjkinplein, eind 1990, zag ik hoop in de metersdikke, ellenlange rijen dolgelukkige Russen, die in de ijskou op een Amerikaanse hamburger wachtten. Het Bolsjoj Ballet danste het Zwanenmeer in Carré. De betoverend mooie Hermitage in St. Petersburg, met onder andere zijn 1500 Oude Meesters, waaronder 63 Rembrandts, kreeg een dependance in Amsterdam, met elk halfjaar een ander deel van de collectie. Van Bolsjoj hebben we nu één overgelopen prima ballerina, de Hermitage Amsterdam heeft de navelstreng met St. Petersburg doorgesneden. De trots over twee eeuwen goede betrekkingen, in 2013, met de hinderlijk homofobe Poetin als gast, is weg. Allemaal op 24 februari verdampt. Al die indrukken waren illusies.  In 1964 was de toenmalige generatie in de ban van de Franse chansonnier Gilbert Bécaud, die Nathalie toezong, de gids op wie hij op het Rode Plein verliefd was geworden. In 2003 stond het Rode Plein mudjevol uitzinnige fans om Paul McCartney te zien.  Wantrouwden de Russen ons toen al, en wij hen? Nou en of. We hadden dr. Zjivago gezien en Solsjenitsins Goelag Archipel gelezen. Maar dat ging over het kwaad in eigen land. Wij konden niet vermoeden dat het kwaad zich ooit tegen Europa zou richten.  Natuurlijk waren er politici en Rusland-experts die waarschuwden, en die de Georgische oorlog in 2008 en de annexatie van de Krim, in 2014, zagen aankomen. Maar dat was dáár, en Georgië en Oekraïne waren nou niet bepaald toonbeelden van democratie. Onze illusies waren wel wat gehavend, maar ze bleven intact. Tot 24 februari 2022. Toen werden ze door Poetin gejat.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat het meeste opviel in de bevrijdingsdag-toespraak van Vladimir Poetin was dat er niets in opviel. Geen aankondiging van een mobilisatie, of van een overwinning in de Donbas, of Marioepol. Eigenlijk alleen maar het verhaal dat de Sovjets de nazi’s hebben verslagen, en dat de NAVO-landen de nazi’s van nu zijn. Wat vooral ontbrak was perspectief: geen woord over het einde van wat hij de ‘speciale militaire operatie’ noemt.  Dat moet het Russische volk aan het denken hebben gezet. Want de conclusie kan alleen maar zijn dat deze oorlog nog heel lang gaat duren. Wat naar alle waarschijnlijkheid ook zo is. Wij in het Westen vertellen elkaar, bijna glunderend, dat Poetin de ene blunder op de andere stapelt, dat zijn soldaten niet kunnen schieten, dat de Oekraïners met Amerikaanse inlichtingen Russische generaals opsporen en liquideren. Poetins narratief is dat de westerse nazi’s met hun sabotage uiteindelijk aan het kortste eind trekken.  Voor westerse analisten wordt het beeld duidelijker, letterlijk en figuurlijk. De authenticiteit van beelden wordt steeds beter geverifieerd, we weten welke bronnen betrouwbaar zijn en welke niet. In die zin bevestigt de terughoudendheid in Poetins speech onze vermoedens. Het einde van de oorlog is bij lange na niet in zicht. Van zijn oorspronkelijke ambities blijft alleen de verovering van de Donbas over, maar ook dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Uit de moeite die de Russen hebben om de in de Dombas gelegen steden Kramatorsk en Slovyansk te bereiken, blijkt dat de weerstand ook in dit gebied, waarvan de Russen veronderstelden dat ze die gemakkelijk konden innemen, overweldigend is.  Er zijn twee mogelijkheden, zegt defensiespecialist prof. Michael Clarke  tegen de BBC. Als de strijd tot het najaar voortduurt, komt Poetin binnenslands echt in de problemen, vooral als de Oekraïense krijgsmacht de Russen ook nog een stuk terugdringt. Maar ook als het de Russen lukt de hele Donbas onder controle te krijgen, wordt het nog een hele klus. Ze moeten er dan voor onbepaalde tijd blijven, en omdat er ook in die regio miljoenen Oekraïners zijn die de Russen daar niet willen, is aanhoudend verzet onvermijdelijk. Elk Russisch succes in elk district zal leiden tot een guerrillabeweging. Uiteindelijk blijven de Russen vechten tegen het Oekraïense leger, het volk, of allebei, zegt Clarke.  Dat de oorlog lang gaat duren is tragisch, maar heeft ook één voordeel: sancties, zoals een olieboycot, worden pas tegen het eind van het jaar geïmplementeerd. Rusland is dan veel kwetsbaarder dan nu. Bij nader inzien is het dus begrijpelijk dat Poetin in die toespraak op 9 mei niets concreets zei. Als hij concreet zou worden, had hij moeten toegeven dat de man van het nieuwe, grote Russische rijk, deze oorlog best eens kan verliezen. Nietszeggend is in dit geval veelzeggend.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als Rusland geen permanent lid was van de VN-Veiligheidsraad, en dus geen vetorecht had, zou de invasie van Oekraïne luidkeels zijn veroordeeld, misschien gevolgd door optreden onder VN-vlag, en een VN-boycot, wat veel verder gaat dan Amerikaanse en Europese sancties. Waarom ontneemt de ruime meerderheid van de 193 VN-leden die het Russische optreden afkeuren Rusland dan dat vetorecht niet?  Het antwoord is heel simpel. Daar gaat de Veiligheidsraad zelf over, dus Rusland zal elke verandering blokkeren. De Algemene Vergadering, die geen bindende besluiten kan nemen, aanvaardde een Liechtensteinse resolutie om veto’s te voorzien van een toelichting. Gaat ook niets veranderen. Toch is er een kans geweest. Toen de Sovjetunie in 1991 ophield te bestaan, meldde president Jeltsin dat Rusland de plaats van de Sovjetunie en de zetel in de Veiligheidsraad overnam. Geen enkele lidstaat maakte bezwaar. Sterker nog: in het handvest van de Veiligheidsraad staat nog steeds USSR – niet Russische Federatie. Er bestaat dus geen Veiligheidsraad-lid dat Russische Federatie heet. Verblind door de euforie over het ter aarde bestellen van het Sovjet-communisme, voorzag niemand dat Jeltsins kabinetslid en latere vicepresident Poetin het voormalige Russische rijk wilde laten herrijzen, van de Veiligheidsraad een farce zou maken en een onafhankelijke VN-lidstaat zou binnenvallen.  Soms pesten de Amerikanen wel eens een beetje. Het gebouw van de VN, hier in New York, en de ambassades van de lidstaten, zijn geen Amerikaans grondgebied. Maar om daar als buitenlandse regeringsleider, minister of diplomaat te komen, moet je wel via een van de vliegvelden en van daaruit met de auto naar Manhattan. Daarvoor heb je een visum nodig. Volgens een overeenkomst uit 1947 wordt het gastland – Amerika, dus – geacht vrije doorgang te verlenen. Maar Iraniërs, Libiërs, Cubanen, Venezolanen en Noord-Koreanen grijpen wel eens mis, of krijgen hun visum pas als de vergaderingen voorbij zijn. Ze hebben vaak geen bewegingsvrijheid, dus mogen alleen naar een ambtswoning, ambassade of het VN-gebouw. Restaurants of hotels die zulke gasten binnenlaten, krijgen enorme boetes.  Het roept vragen op. Als de Veiligheidsraad bijeenkomt op ministersniveau, krijgt de Rus Lavrov dan een visum? En wat gaat er gebeuren op de Algemene Vergadering van de VN in september? Houdt Biden zich dan aan het Gastlandverdrag, of gaat hij diplomatiek stunten? Als hij het staatshoofd een oorlogsmisdadiger en slager noemt, laat hij diens lakeien dan toch toe? Kan nog heel spannend worden.  Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In al haar wijsheid heeft de Europese Unie al vroeg in de Oekraïense oorlog besloten de toegang tot Russische nieuwssites te blokkeren. RT, de Engelstalige schijn-kloon van CNN, en de persbureaus Sputnik en Tass zijn, in samenwerking met tech-reus Google en YouTube, niet meer bereikbaar, want onze burgers mogen niet worden blootgesteld aan rabiate Russische propaganda. Nederlandse complotkranten wordt geen strobreed in de weg gelegd. Huis aan huisblad De Andere Krant verspreidt volgens NRC Russische propaganda. Tijdschrift Gezond Verstand beweert dat 9/11 door Amerikanen is veroorzaakt en dat de opwarming van de aarde een mythe is. Apekool, maar in een democratie mag het gelukkig. Nederlandse leugens mogen, Russische mogen niet. Sana, het Syrische agentschap, is gewoon toegankelijk, evenals het Chinese staatspersbureau Xinhua. Beide zijn leugenfabrieken van dubieuze regimes, maar we mogen ze gewoon lezen.  Het afsluiten van Russische staats-nieuwssites had als argument dat Poetin dan door de beschaafde wereld zou worden belemmerd in het verspreiden van zijn leugens. Onzin. Hier in Amerika zijn de Russische nieuwssites gewoon toegankelijk, terwijl je toch moeilijk kunt ontkennen dat Joe Biden de Russen met sancties van onderuit de zak geeft. Maar het censureren van media, al zijn ze nog zo fout, dat is ondenkbaar. Donald Trump fulmineerde tegen wat hij de fake media noemde, maar het zou niet in hem zijn opgekomen ze te verbieden.  Inhoudelijk is het jammer voor iedereen die wil begrijpen hoe de Russische staatspropaganda werkt. Zomaar wat voorbeelden. Op Sputnik lees ik in een dagelijks feuilleton hoe Oekraïne al sinds 2014 bezig is met genocide, en dat vluchtelingen niet welkom zijn in de EU zonder internationaal paspoort – wat voor geheimzinnig document dat ook moge zijn. RT heeft een reportage van een eigen verslaggever over Oekraïense antipersoonsmijnen, Tass komt met een artikel over de bevrijding door Russische soldaten van gijzelaars in een moskee in Marioepol, en de stelling van de Franse presidentskandidaat Marine le Pen dat toenadering tot Poetin in het belang van Europa is.  Dan nog iets. Hoe gruwelijk de oorlog ook is, hij gaat tussen Rusland en Oekraïne, niet tegen Rusland en ons. Wanneer je, als EU of als Nederland, werkelijk solidair wilt zijn, knijp dan de olie- en gasimport af, want dat is een echte vuist, en vergeet de censuur van een paar media, want dat is niet meer dan een schaamlap. See omnystudio.com/listener for privacy information.

We blijven het proberen: kijken in het hoofd van Poetin. Maar na ruim anderhalve maand oorlog is het misschien beter die pogingen te staken, simpelweg omdat alles waarmee de westerse wereld om zijn aandacht schreeuwt, geen enkele indruk op hem maakt. Sancties niet, politieke en financiële isolatie niet, diplomatieke initiatieven niet. Hoe groter zijn isolement, hoe verbetener hij wordt in zijn streven Oekraïne te vermorzelen.  Wij hebben allerhande theorieën. Bijvoorbeeld dat de sancties tot een revolte zullen leiden, terwijl ruim tachtig procent van de Russische bevolking hem steunt. Of dat de tegenslag tot nu toe aantoont dat de Russische krijgsmacht uit paniekerige prutsers bestaat, terwijl de soldaten zonder scrupules massamoord plegen en steden en dorpen in een maanlandschap veranderen. Of dat tritsen politici die Kiev bezoeken Poetin intimideren. Of dat hij echt luistert naar de Oostenrijkse kanselier Nehammer, die hem opzocht.  Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov gaf een aardig inkijkje in de denkwijze van het Kremlin. Over een gevechtspauze als opmaat naar onderhandelingen valt niet te praten, en wat er aan diplomatiek overleg plaatsvindt is maar een zootje. Is Rusland dan tegen onderhandelingen? Nee, maar van hem hoeft het niet. Het dedain druipt ervan af.  Maar dan moeten al die bevroren tegoeden en in beslag genomen bezittingen toch resultaat hebben? En had de Russische staat niet gefaald aflossing en rente te betalen? Jawel, maar het blijft bij schouderophalen zo lang de export van olie en gas gewoon doorgaat. Door de gestegen prijzen heeft Rusland superwinsten gemaakt, waaruit de oorlog gemakkelijk kan worden gefinancierd. Wat ongetwijfeld zou helpen is een echte olie- en gasboycot, maar we weten inmiddels dat die er niet komt. Zoals de Israëlische historicus Yuval Noah Harari het zegt: Rusland is een tankstation met kernwapens.  Westerse politici verdringen zich om hun solidariteit met president Zelensky te etaleren. Zelensky gaat onvermoeibaar door met het toespreken van parlementen. Poetin zwijgt, ongeïnteresseerd in welke onderhandeling dan ook. Het enige moment waarop hij woedend werd was toen Joe Biden hem een oorlogsmisdadiger noemde. Toen dachten we even dat we hem bij de staart hadden en zijn zwakke plek hadden ontdekt. Inmiddels noemt de halve wereld hem een massamoordenaar, maar met een populariteit van Noord-Koreaanse proporties, ziet hij het kennelijk als geuzennaam.  Bill Clinton zei ooit over bemiddeling: vrede is alleen mogelijk als de partijen dat zelf willen, je kunt het niet afdwingen. Een elegante manier om te zeggen dat diplomatie soms kansloos is. Zoals nu. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hier zijn een paar beelden: een dood jongetje op het strand, een bloot, vluchtend meisje, vernederde en gemartelde naakte soldaten, een man in een wit overhemd vóór oprukkende tanks, bergen opgestapelde schedels, een onthoofde journalist. Iedereen kent ze, als symbool van gruwelijke conflicten. Ook de nieuwste: een straat, bezaaid met lijken.  Een foto zegt meer dan duizend woorden, zeggen ze. Maar hebben foto’s, ook al zijn ze nog zo iconisch, invloed op een conflict? Dat dode jongetje werd het symbool voor de Syrische vluchtelingencrisis, en die is er nog steeds – kijk maar op de Griekse eilanden. Dat blote meisje was in Vietnam, in 1972, in een oorlog die nog drie jaar zou duren. De vernedering van die blote mannen was in de Abu Ghraib gevangenis in Irak, en had geen enkele invloed op de oorlog, die daarna nog 14 jaar zou duren. Tank man, met zijn witte overhemd, op Tienmannen, kon de meedogenloze jacht op de Chinese democratiseringsbeweging niet voorkomen, die stapels schedels in Cambodjahadden geen invloed op de burgeroorlog, totdat buurland Vietnam ingreep. De onthoofding van journalist James Foley opende de jacht op IS, maar dat terreurnetwerk bestaat nog steeds.  Het beeld van de lijken in de straten van Boetsja is zo overweldigend dat er, in elk geval in de westerse wereld, over weinig anders wordt gesproken. Staatshoofden en regeringsleiders noemen Poetin, die zij verantwoordelijk houden, een oorlogsmisdadiger. Sancties worden verscherpt, dreigementen nemen toe. Maar ook hier geldt dat noch het verloop van de oorlog, noch de zoektocht naar een diplomatieke oplossing erdoor wordt beïnvloed. Het Russische offensief, dat zich vooral op het oosten en zuiden van Oekraïne richt, houdt aan. Dat geldt ook voor vredesbesprekingen, momenteel via beeldverbindingen, die gewoon doorgaan. Dat is, hoe hard het ook klinkt, logisch, want de delegaties onderhandelen over neutraliteit, een nieuwe bestandslijn, uitwisselen van krijgsgevangenen en de toekomstige relatie.  Terwijl het drama van Boetsja zich letterlijk voor onze ogen afspeelt, en president Zelensky het terecht aangrijpt om aan te dringen op meer steun en meer sancties, geven de reacties een goed inzicht in de politieke realiteit. De Europese Commissie kwam niet verder dan een voorstel aan de lidstaten om te stoppen met de invoer van Russisch steenkool. Misschien ook olie, maar gas mag nog gewoon, want daar kunnen we niet buiten. Een foto vertelt meer dan duizend woorden, zeggen ze. Dat is waar: we zijn er behoorlijk overstuur van, die lijken op straat. Maar tussen overstuur en overstag zit een wereld van verschil.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Westerlingen hebben astronauten, Rusland heeft kosmonauten. Betekent precies hetzelfde. Het Westen heeft miljardairs, Rusland heeft oligarchen. Betekent iets totaal anders. Oligarchen zijn verstrengeld met de macht, dus met Poetins Kremlin. Wat de vraag oproept of sancties tegen oligarchen doeltreffend zijn. Ik betwijfel het.  Oligarchieën, wat in het Grieks zoiets betekent als een kleine groep heersers, zijn van alle tijden. Nederlandse steden waren in de 17de Eeuw oligarchieën, dus bestuurd door kleine groepen rijke mensen. In Rusland is het een gilde van puissant rijke mannen, die volgens de Atlantische Raad gezamenlijk zo’n duizend miljard dollar hebben verborgen in het buitenland. Een kwart daarvan valt onder de controle van Poetin. De Pandora Papers lieten zien hoe magistraal het vermogen van Poetin zelf is, en hoe de oligarchen zijn geld rond de wereld pompen.  Met sancties proberen Amerika en Europa de oligarchen te isoleren en de hand te leggen op hun vermogens. Dat klinkt stoer, maar deze mensen zitten in een buitencategorie: ze zijn zo rijk dat geld geen economische waarde meer heeft. In New York krioelt het van de flats in de prijsklasse 200 miljoen die in Russische handen zijn, maar via zoveel lege vennootschappen en tussenpersonen – allemaal in landen die niet aan sancties doen – dat onteigening of beslaglegging vrijwel onmogelijk is.  Maar zelfs als dat allemaal lukt, en ook in Groot-Brittannië, Frankrijk, Spanje, Nederland en Italië, dan nog blijft het een druppel op een gloeiende plaat. De echte vermogens staan onder niet traceerbare entiteiten op de Britse Maagdeneilanden, de Kaaimaneilanden, Londen en New York. Of in Turkije, dat niet van sancties wil weten.  Tot voorkort stond het meeste geld geparkeerd op Cyprus, dat de bijnaam Moskou aan de Middellandse Zee heeft. Dat heeft ook te maken met de ‘gouden paspoorten’ die je daar kon kopen, net als in Groot-Brittannië, Malta en Bulgarije. Dat is nu afgeschaft. Klinkt heel louche, maar Amerika heeft die optie ook. Als je een Amerikaanse BV opricht en je creëert tien banen, krijg je een groene kaart. Sterker nog: president Biden heeft deze maand zijn handtekening gezet onder verlenging van deze regeling tot 2027.  Pogingen om de macht van de superrijken te breken zijn maatregelen in de morele sfeer. Als Poetin inbindt, dan is het niet omdat er beslag is gelegd op wat jachten, huizen en bankrekeningen. En al helemaal niet omdat de oligarchen zich tegen Poetin zullen keren. Geld zat, en aanschurken tegen het Kremlin bevalt ze nog altijd uitstekend. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij alle voorspellingen over de Oekraïense oorlog ontbrak er één: niemand, inclusief Poetin, had kunnen vermoeden dat er na een maand nog geen winnaar was. Hoe hard Poetin ook probeert de tegenstander te verpulveren, het Oekraïense verzet is niet gebroken. Zo langzamerhand wordt een oude wijsheid bewaarheid: als de sterkste niet wint, heeft hij verloren. En als de underdog niet verliest, heeft hij gewonnen. Hoe lang deze oorlog gaat duren valt niet te voorspellen. Maar dat Poetin er niet in slaagt Zelenski te verslaan, wordt waarschijnlijker. Volgens de Israëlische premier Bennett, die probeert te bemiddelen, heeft Poetin de eis dat Zelenski het veld ruimt, inmiddels laten varen. Daarmee fladdert het frame over de neonazistische kliek die Oekraïne regeert, als een lekke ballon het raam uit. Het zou naïef zijn te veronderstellen dat Poetin zich bij zijn verlies neerlegt. New York Times commentator Thomas Friedman veronderstelt dat de vlucht van miljoenen burgers naar Europa – het grootste aantal sinds de Tweede Wereldoorlog – een door Poetin bedacht wapen is, want miljoenen Oekraïners zullen de EU-landen ontwrichten. Denkt Poetin. Of hoopt hij. Daarmee is zijn arsenaal niet uitgeput. Hij overweegt ook de diplomatieke betrekkingen met Amerika te verbreken, als wraak op Joe Biden, die hem een oorlogsmisdadiger heeft genoemd. Dat was misschien niet zo tactisch van Biden, maar het is niet ondenkbaar dat Poetin het aangrijpt als opmaat om ook de betrekkingen met andere landen te verbreken, bijvoorbeeld in Europa. Op het slagveld blijft Oekraïne nog steeds overeind. Maar buiten het slagveld staat de westerse wereld voor keuzes die tot nu toe zijn vermeden. Wordt het tijd om de rollen om te draaien? Moet de EU, ondanks tegenwerpingen van bijvoorbeeld Mark Rutte, het aandurven om de olie- en gastoevoer te stoppen? Of, à la Poetin, dreigen de betrekkingen met Rusland te verbreken? Isolement, in plaats van overleg? Gaat allemaal niet gebeuren, omdat we hebben uitgerekend dat we ons dat niet kunnen veroorloven. Of omdat we – eigenwijs, of goedgelovig – op diplomatie blijven vertrouwen. Hoe het ook zij, Oekraïne zal de conclusie trekken dat het er met alleen westerse schouderkloppen en schouderraketten niet komt. Dat het er dus alleen voorstaat, en zich opmerkelijk goed redt. Als het niet verliest, heeft het gewonnen – op eigen kracht. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat hartverwarmend om te zien hoezeer de EU haar best doet om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Gemeentes, particulieren, regeringen – iedereen heeft de deuren wagenwijd opengezet. Het is één groot Europees ‘Wir schaffen Dass,’ de Oekraïners zijn knuffelvluchtelingen. Ook in Polen. Ook in Hongarije. En vanzelfsprekend in Duitsland en Nederland.  De New York Times beschrijft het lot van twee vluchtelingen, ongeveer even oud, die op dezelfde dag aan de Poolse grens aankwamen. De 21-jarige Katja, uit de buurt van Odessa, kreeg onderdak van een man die ze een heilige noemt, met elke dag vers brood en een goed gevulde koelkast. De andere vluchteling is Abagir, student geneeskunde. Bij de grens werd hij in elkaar geslagen, zowel lichaam als gezicht, en uitgescholden door politie en grenswachters die dat met overgave en genoegen deden. Want Abagir, 22 jaar, komt uit Darfoer, de hel van Soedan. Bijna drie jaar is hij onderweg geweest, en uiteindelijk in het Wit-Russische fuik gelopen. Belarus probeert vluchtelingen immers te dumpen in Polen. Nu zal bijna iedereen zeggen: dit zijn appels en peren. Een Afrikaanse asielzoeker, gevlucht voor de barbaren in Soedan, en die Europa binnen wil – dat is echt iets anders dan een Oekraïense vrouw, op de vlucht voor de Russen. Voor Abagir is dat verschil niet duidelijk. Waarom wordt hij mishandeld en vernederd, terwijl Katja een gratis vliegticket kan krijgen om waar dan ook in Europa heen te reizen, met open armen ontvangen waar ze maar wil. Waarom buigt de EU de regels om en geeft verblijfsvergunningen voor drie jaar? Waarom wordt er voor de Abagirs van deze wereld geen 106 miljoen euro bijeen-gecollecteerd? Ja, het zijn appels en peren. Maar waarom zijn voor Katja woonruime en banen beschikbaar, en wordt Abagir gezien als iemand die, als het hem al lukt Europa binnen te komen, de woning van een rechthebbende inpikt? Hoe zou het zijn als Abagir Albert heette, wit was en christen? En omgekeerd: als Katja Fatima heette en moslim was? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Denazificering, een van de doelstellingen die Vladimir Poetin zich heeft gesteld voor Oekraïne, is een behoorlijk potsierlijk streven voor een man die voor zijn eigen land steeds meer het klassiek-fascistische model kiest. Wie lijkt meer op Mussolini, Zelensky of Poetin? Ik zou zeggen: gemakkelijke keus.  Poetins nazi-referentie gaat over de omarming van het Duitse nationaalsocialisme door een deel van West-Oekraïne, nadat Stalin in 1932 en 1933 miljoenen Oekraïners de hongerdood had ingejaagd, een episode die de geschiedenis inging als de Holodomor – de hongernoodterreur. Iets waaraan Zelensky en de naoorlogse generaties Oekraïners part noch deel hebben.  Over de precieze definitie van fascisme verschillen historici en politicologen van mening. Maar over de belangrijkste kenmerken zijn ze het eens: het mythologiseren van het grote rijk dat het land ooit was (in elk geval in de fantasie van de grote leider), de verering van machtsvertoon en geweld, het systematisch buiten werking stellen van de vrije meningsuiting, een klopjacht op de media, strenge censuur en slimme propaganda. En de gelovigen dwepen graag met een oorlogssymbool – in dit geval de mysterieuze letter Z, die op tanks, t-shirts auto’s en etalages verschijnt. Niemand weet waar die Z – een letterteken dat het Cyrillisch niet eens kent – vandaan komt, trouwens. Het kan een runenteken zijn.  En misschien wel de meest verderfelijke eigenschap: klikken. Dus het gevaar dat je door je eigen buren of collega’s wordt verraden. Je bent in het Rusland van nu snel verdacht, vooral als verdediger van het vrije woord. Als een van de laatste kampioenen daarvan gooide Derk Sauer, uitgever van de Moscow Times, de handdoek in de ring.  Twee derde van de Russen steunt de oorlog in Oekraïne, de populariteit van Poetin ligt ruim boven de 60 procent, iets dat weinig staatshoofden en regeringsleiders hem nadoen. Dat was bij Mussolini ook zo – totdat het niet meer zo was. Dus wie weet. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Vladimir Poetin de oorlog tegen Oekraïne gaat winnen is waarschijnlijk, maar niet zeker. Wat wel zeker lijkt is dat hij zich heeft misrekend op de geopolitieke schok die hij teweeg heeft gebracht. Hij dreef de doorgaans kibbelende westerse mogendheden in elkaars armen, isoleerde zijn land financieel, cultureel en sportief en haalde zich zelfs de toorn op de hals van China, de reus die hem doorgaans gedwee volgt.  In de Europese Unie voltrekt zich een ware revolutie. De Brusselse moloch, die jarenlang overhoop kan liggen over landbouwsubsidies of visserijprijzen, sloot binnen enkele dagen de rijen en transformeerde zich tot een militaire unie, die indrukwekkende hoeveelheden zware wapens aan Oekraïne levert. Dissidente geluiden, bijvoorbeeld uit Hongarije, zijn verstomd.   Duitsland, sinds de Tweede Wereldoorlog met een uitsluitend defensieve krijgsmacht, besloot tot wapenleveranties aan Oekraïne, en gaat 100 miljard euro steken in zijn landsverdediging, waarmee ruim de NAVO-norm van twee procent van het BNP wordt gehaald waarop elke Amerikaanse president, van Reagan tot Biden, heeft aangedrongen. In het oog van een mogelijke derde wereldoorlog, vergeet Duitsland de tweede, onder daverend applaus van de Bondsdag en met instemming van de bondgenoten. De Ostpolitik van Willy Brandt, met als kern liever handel dan ruzie met de Russen, gaat het raam uit.  Ook die andere supermacht, China, distantieert zich van Poetin – niet met zoveel woorden, maar in de VN-Veiligheidsraad onthield China zich van stemming over een resolutie die de Russische invasie afkeurde. En president Xi gaf aan dat hij niet gediend is van agressie tegen een onafhankelijk land – des te opmerkelijker, omdat hij zelf het voornemen heeft Taiwan binnen te vallen.  De Amerikaanse rol als leider van de NAVO is in allerijl hersteld, maar ook bondgenoten als Japan, Taiwan, Zuid-Korea en Australië steunen de koers van sancties en scherpe afkeuring van Poetins oorlog. Zweden en Finland, bang geworden en diep gegriefd door Poetins dreigementen, omarmen de NAVO nu ook. Solidariteit onder de westerse bondgenoten is de afgelopen decennia vaak ver te zoeken geweest, maar nu is die er. Als het niet zo’n tragedie was voor de Oekraïners, zou je er Poetin bijna voor bedanken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dreigementen uit Amerika, ronkende teksten van de NAVO, waarschuwende vingers van de EU – als puntje bij paaltje komt, legt niemand Vladimir Poetin een strobreed in de weg. De onvermijdelijke sancties zijn onaangenaam, maar spijkerhard worden die niet, en Rusland kan, met zijn honderden miljarden aan cash reserve, best tegen een stootje. Vladimir Poetin maakt op behendige wijze gebruik van de zwakheden van het Westen.  Het eerste waaraan je denkt is het Russische gas, want Europa is daar voor 40 procent afhankelijk van. Durft de EU het aan om de import te stoppen? Of, in samenwerking met Amerika, de export te blokkeren, zoals met Iran is gebeurd? Wie dat gelooft, mag zijn vinger opsteken. Ander voorbeeld naar analogie van Iran: Aeroflot vliegt vrijwel uitsluitend met Airbus en Boeing toestellen. Een échte sanctie zou het stopzetten van de leverantie van onderdelen zijn, of onderhoudscontracten, en dat gaat allemaal niet gebeuren.  Dan het militaire aspect. De invasie van Dombas is acht jaar geleden begonnen. Extra Russische troepen, zoals Poetin aankondigde, zijn een provocatie, maart strikt genomen verandert er niets. Tenzij die troepen de demarcatielijn overtrekken en de rest van Oekraïne trachten te veroveren. Maar waarom zouden ze?    Poetin wilde uitvoering van het Minsk 2 akkoord, dat Oekraïne zou veranderen in een federatie, met autonomie voor Dombas. Daar verzette de Oekraïense president Zelensky https://www.washingtonpost.com/national-security/2022/02/11/russia-ukraine-minsk-agreements/ zich tegen, want dat kwam neer op annexatie van het oosten. Dat is, door Poetins optreden, nu ook gebeurd, en er is geen enkel middel – politieke druk of sancties – dat hem van gedachten zal doen veranderen.    Belangijker voor Poetin: omdat Oekraïne nu feitelijk in tweeën is gehakt, is toetreding tot de NAVO onmogelijk geworden. Het blijft jammer dat de NAVO het signaal van de Franse president Macron niet heeft opgepakt, die Poetin vorige week voorhield om Oekraïne te ‘finlandiseren https://www.trouw.nl/buitenland/biedt-neutraliteit-a-la-finland-voor-oekraine-een-uitweg-uit-de-crisis~bf49ed1b/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F ,’ want dat was het ei van Columbus. Maar dat is praten achteraf.    Het onder de voet lopen van het westerse deel van Oekraïne heeft hij niet nodig en gaat hij niet doen. West-Oekraïne is anti-Russisch, en bezetting van een vijandelijk gebied is kostbaar en gevaarlijk. En het zou leiden tot een absolute en volledige boycot door het Westen, dus inclusief gas, Boeings en Airbussen. Strategisch heeft hij de buit al binnen, See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de Oekraïense kwestie heeft Joe Biden makkelijk praten. De lopen van de Russische tanks staan niet op de Verenigde Staten gericht, en handelsbetrekkingen hebben Amerika en Rusland nauwelijks. Tussen Europa en Rusland zit dat totaal anders – die hebben enorme handelsbelangen. Oorlog en sancties zouden voor de Russen en voor ons desastreus zijn.  Poetin en de Europese leiders, Macron en Scholz,, maar ook Rutte, hebben ongetwijfeld een calculator, een stukje papier, een potlood en een vlakgommetje op hun bureau liggen om de consequenties van hun militaire tromgeroffel uit te rekenen. Poetin, schrijft diplomatiek correspondent Steve Erlanger van de New York Times, heeft twee opties: ofwel hij verovert Oekraïne, of hij behoudt de handelsrelatie met Europa. Allebei is onmogelijk,  Die handelsrelatie is enorm. De belangrijkste Russische exportartikelen zijn natuurlijk olie en gas, en Europa neemt, als grootste handelspartner van Rusland, daar zoveel van af dat de economie zonder die export in elkaar zou storten. De verkoop van Russische fossiele brandstof aan China, die de laatste jaren enorm is opgevoerd, kan het verlies aan Europese klandizie bij lange na niet compenseren.  Het zou ook voor Europa rampzalig zijn. Nederland, bijvoorbeeld, heeft een robuust handelsoverschot met Rusland. Door het wegvallen van Rusland als markt gaan we niet failliet, maar het is wel een gevoelige dreun. Toch is het voor Rusland ernstiger, want behalve China heeft het geen snel te ontwikkelen, potentiële nieuwe markten.  Alleen de dreigende economische ravage is al een goede reden om van oorlog af te zien. Maar het geeft ook een inkijkje in de rol van Amerika. Poetin beschouwt alleen Biden als echt serieuze gesprekspartner, omdat alleen die, als leider van de grootste militaire mogendheid en de NAVO, de voor Rusland verlossende woorden kan spreken dat Oekraïne geen NAVO-lid wordt. Voor Biden gaat het in de eerste plaats om de suprematie van Amerika in het geopolitieke spel. Daarbij heeft het Europese economische belang niet de hoogste prioriteit, wat bijvoorbeeld blijkt uit zijn dreigement om Nord Stream 2 niet in gebruik te nemen. Terwijl hij er niet over gaat – het is een Russisch-Duits project.  Beteugeling van de Oekraïense crisis is primair een zaak tussen Rusland en Europa. Het is goed dat Macron en Scholz zich zo uitsloven. Een beleefd telefoontje met Biden om zich een beetje gedeisd te houden zou geen kwaad kunnen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steun onder de bevolking is de basis van het coronabeleid. Een snel groeiende meerderheid is van mening dat de pandemie is veranderd in een endemie, al is de wetenschap nog niet zo ver. Maar de protesten nemen toe, en de marge waarbinnen regeringen, wetenschappers en de gezondheidszorg manoeuvreren wordt met de snelheid van het geluid kleiner. De ontwikkelingen in Canada zijn evenzeer een teken aan de wand als de razend populaire actie van Mona Keijzer.  In Canada, waar de vaccinatiecampagne, met ruim 84 procent, goed is geslaagd, barstte totaal onverwacht de protestbom in Ottawa. Vrachtautochauffeurs, woedend over de vaccinatieplicht bij transporten naar de Verenigde Staten, trokken massaal naar de hoofdstad, blokkeerden overal het verkeer en begonnen een toeterconcert dat nooit meer leek te stoppen. Er waren meer truckers dan politieagenten, en dus kondigde de burgemeester de noodtoestand af. Het was inmiddels niet meer een demonstratie, maar een bezetting. Dit ‘Vrijheidskonvooi,’ uitstekend georganiseerd en gefinancierd, trok allerhande andere groepen aan, van de inmiddels bekende holocaust-vergelijkers tot neonazi’s met hakenkruisvlaggen, ultrarechtse activisten – kortom, het beeld van het keurige Canada liep behoorlijke averij op.  Van de zuiderburen kwam onmiddellijk steun. Donald Trump noemde premier Trudeau ‘een extreemlinkse gek,’ die Canada ‘heeft vernietigd met zijn krankzinnige vaccinatieplicht.’ De Texaanse minister van justitie prees de ‘patriottische’ Amerikanen die geld hadden overgemaakt aan de Canadese truckers. En het protest breidde zich uit naar Toronto, Edmonton, Halifax en Vancouver.    Die woede en agressie hebben natuurlijk verschillende bronnen. Het is een ideale actie voor anti-vaxxers, maar er zijn ook heel veel doodgewone burgers die vinden dat het afgelopen moet zijn met de coronamaatregelen. Die beweging begint een universeel karakter te krijgen. En dat zie je ook in de actie van Mona Keijzer. Haar inzet is wat minder radicaal, want de afschaffing van de coronapas is een eis die op niet al te lange termijn ongetwijfeld toch wel in vervulling gaat. De formulering lijkt wél op het Canadese protest: ‘Overal gaat de maatschappij weer open, behalve in betwetersland Nederland.’   Tekenend is, behalve de honderdduizenden Nederlanders die haar petitie tekenen, een peiling die het Dagblad van het Noorden hield over de vraag of zij gelijk heeft. 79 procent van de deelnemers vond van wél. Dat is echt veel. Nederland gaat de komende week verder open. Net op tijd, want voordat je het weet, heb je Canadese toestanden. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met zijn 58 jaar is Viktor Orbán oud genoeg om de Hongaarse toetreding tot de NAVO, in 1999, en tot de EU, in 2004, te hebben meegemaakt, maar tijdens de Hongaarse Opstand van 1956 was hij nog niet geboren. Zijn illustere voorganger Imre Nagy, door de Russen geëxecuteerd, en verzets-kardinaal Mindszenty, die de Amerikaanse ambassade in Boedapest binnenvluchtte en daar vijftien jaar zou blijven, kent hij alleen uit de verhalen.  De Russische bezetting, het neerslaan van de opstand op 4 november 1956 door het Sovjetleger, de minstens 6.000 doden en 13.000 arrestaties – het zijn de macabere herinneringen van een Oostblokland dat zich vergeefs uit de Russische wurggreep trachtte te ontworstelen. Orbán noemt het de strijd tegen het communisme, en voor hem zijn de Sovjets van toen niet de Russen van nu. Voor veel Hongaren is dat lariekoek en moet het een gruwel zijn dat Orbán de schoothond is van Vladimir Poetin.  Feit is dat Orbán meer is dan de luis in de pels van NAVO en EU. Hij noemt de kwestie-Oekraïne een Amerikaans-Russisch conflict. Hij steunt, tot ontsteltenis van de westerse wereld, maar tot grote tevredenheid van Poetin, de Servische enclave Republika Srpska in Bosnië. Hij koopt een Russische kernreactor en méér aardgas, en bestelt massaal het Russische Sputnik-vaccin. Hij houdt immigratie tegen, discrimineert homo’s en transgenders, kijkt neer op de liberale democratie, zoals wij die kennen, en noemt zijn land trots een onliberale democratie. Een autocratie, dus, naar voorbeeld van zijn inspirator en vriend Donald Trump. Trump steunt hem  en zijn Fidesz-partij voor de verkiezingen van begin april, en overweegt campagne voor hem te komen voeren. Voor wat hoort wat, want Orbán steunde Trump in 2020.  De oppositie, een combinatie van zes partijen, staat in de peilingen ongeveer gelijk met Orbáns populistische coalitie. Maar er is gegronde vrees voor fraude, zoals dat sinds de laatste echt democratische verkiezingen in 2010 steeds gebeurt. Orbán voegt elke keer trucs toe aan zijn arsenaal. Zo legaliseerde hij ‘verkiezingstourisme’: Hongaren en etnisch-Hongaren die in grensstaten wonen, kunnen zich inschrijven en meestemmen in ‘swing states’ in het thuisland. In de Hongaarse verkiezingen wordt het erop of eronder. De EU en Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa moeten alles op alles zetten om een leger waarnemers te sturen. Dat zijn we verplicht aan de oppositie, en al die Hongaren die zich 1956 wél herinneren. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nou, nou, zeg, wat een kinderachtige klaagzang uit de Kamer. Over lekken. Alsof daar iets mis mee is. Alsof die 150 Tweede Kamerleden niet over minstens zulke goede bronnen beschikken als de journalisten. Hoort de Kamer als eerste te worden geïnformeerd? Natuurlijk, maar als dat zo is, waarom verwijzen zoveel Kamerleden in hun vragen dan zo vaak naar politieke primeurs van diezelfde media?  Lekken zijn zo oud als de politiek, en ze horen er gewoon bij. Soms zit er een boze bron  achter. De Pentagon Papers, bijvoorbeeld, die ambtenaar Daniel Ellsberg in 1971 lekte, en waaruit bleek dat de Amerikaanse regering al lang wist dat de oorlog in Vietnam niet winbaar was. Of Deep Throat, de bron van het Watergate-schandaal. Of een MI6-spion, die in 2005 lekte dat premier Tony Blair al negen maanden voor de inval in Irak wist dat daar geen massavernietigingswapens waren. Of de formatie voor Balkenende II, in 2003, toen het CDA zoveel informatie lekte dat de PvdA buiten spel kwam te staan en de VVD binnen glipte.  In de Amerikaanse media wordt vaak als bron ‘een hoge regeringsfunctionaris’ genoemd. Met regelmaat is dat een minister, die zelf een belangrijke onthulling lekt om te kijken hoe een voornemen van de regering bij politiek en publiek valt. Als de reacties negatief zijn, gaat het voornemen van tafel, en wordt de zaak afgedaan als fake nieuws. Amerikanen doen ook nauwelijks aan embargo’s. Als de president zijn state-of-the-union toespraak houdt, worden de belangrijkste stukken tekst al van tevoren naar de media gestuurd.  Nederland worstelt met zijn eigen embargo-cultuur. Jarenlang probeerde het kabinet wanhopig de Troonrede geheim te houden, tot het besef doordrong dat het er niet zoveel toe doet als de politieke voornemens al voor Prinsjesdag bekend zijn. In de kwestie van de corona-persconferenties, waarover een anti-lek motie werd aangenomen, spelen waarschijnlijk meerdere factoren een rol. In de eerste plaats, op z’n Amerikaans, het meten van de temperatuur onder het volk. Als blijkt dat de quarantaineregeling in het onderwijs zowat tot een opstand leidt, kan de regeling nog even worden bijgeschaafd. Als 20 uur voor de naar vertier smachtende burger te vroeg is, kan dat nog snel naar 22 uur.  En misschien wel het belangrijkste: als je informatie onder voorbehoud lekt, genereer je extra aandacht. Er zijn meer mensen die nieuwsgierig zijn of de geruchten kloppen, en dus trekt de persconferentie meer kijkers. Wat héét – miljoenen meer. Waaronder 150 Kamerleden die de beledigde onschuld spelen.   Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nee, er komt geen oorlog met Rusland, en het wordt tijd dat al die opgewonden standjes die over elkaar heen tuimelen met sombere voorspellingen en dreigende taal een beetje dimmen. Wat dan wel? Russische cyber-pesterijen, disinformatie-campagnes, intimidatie, misschien wat meer groene mannetjes in Oost-Oekraïne, maar meer wordt het niet. De hoofdrolspelers in deze wedstrijd armpje drukken zijn Amerika, Duitsland en Rusland. Niet Europa, hoewel het vooral om onze veiligheid gaat. Binnen de NAVO, waarvan de meeste Europese landen lid zijn, wordt met één tong gesproken, maar diezelfde Europese landen zijn het, als leden van hun andere club, de EU, niet eens. Bijvoorbeeld over mogelijke sancties. De regering-Biden heeft daar behoorlijk de smoor over in, want die verwacht dat Brussel en Washington eventueel een gezamenlijke, totale handelsboycot tegen Rusland instellen. Dat is voor hem het belangrijkste wapen uit het westerse arsenaal. Maar de EU reageert met de bekende geconditioneerde reflex: eerst maar weer een top, en dan waarschijnlijk nog een aantal. Europese leiders prefereren tobben op toppen boven boude besluiten. EU-buitenlandcommissaris Borrell gaf zijn zoveelste bewijs van onvermogen door Rusland te dreigen met het blokkeren van de Nord Stream 2 gaspijpleiding. Maar dat is een zaak van Rusland en Duitsland, dus daar gaat hij helemaal niet over. Hoewel de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Annalena Baerbock, moeite heeft met Nord Stream 2, wijst alles erop dat Bondskanselier Olaf Scholz vasthoudt aan het krankjorume standpunt van voorganger Angela Merkel: Nord Stream 2 is geen politieke, maar een commerciële zaak. Dat EU-commissaris Borrell dreigt met het blokkeren van Nord Stream 2, terwijl Scholz daar niet van wil horen, is een zoveelste illustratie van het amateurisme binnen de EU. Voor Poetin is dit allemaal uitstekend nieuws. De gasleveranties aan Europa gaan in elk geval door, hij speelt de westerse bondgenoten uit elkaar, hij weet dat hij met kleine pesterijen, zoals cyberaanvallen, best weg komt, en inmiddels is het echt wel duidelijk dat Oekraïne voorlopig niet lid wordt van de NAVO. Hij zegt met die 100.000 soldaten aan de grens geen plan te hebben om Oekraïne binnen te vallen, en de NAVO gelooft hem ook wel. Niet omdat Poetins woord een woord is, maar omdat hij zich simpelweg geen groot militair conflict en een bezetting kan veroorloven. Hoeft ook niet, want op de keeper beschouwd, heeft Poetin bereikt wat hij wil. De dreigementen over en weer gaan vast nog lang door. En hoewel dit advies wellicht tot hoongelach leidt, zou ik zeggen: gaat u rustig slapen.  Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met het intrekken van het visum van tennis-superster Novak Djokovic heeft de Australische regering een putdeksel opengetrokken waaruit allerhande vuiligheid naar buiten komt. Het gaat een beetje over Djokovic, maar vooral over Australië zelf. Want tegen wie geen ‘mate’ is, is het land heel wreed. Over Djokovic, die tegen vaccinatie is, mag iedereen denken wat hij wil. Hij heeft bijval, maar ook felle kritiek. Washington Post columnist Max Boot noemt hem ‘de zoveelste zanikende sport-superstar die het te hoog in zijn bol heeft.’ Dat een hoop Australiërs woedend waren dat een anti-vaxxer zomaar naar binnen mocht, terwijl zij zelf hun dierbaren uit het buitenland al twee jaar missen, is begrijpelijk. Minstens zo spannend is het onverwachte inkijkje in de binnenlandse politiek. De staat Virginia had weldegelijk ingestemd met het verlenen van een visum voor de Serviër, die weliswaar niet is gevaccineerd, maar die corona heeft gehad. Maar de immigratiedienst valt onder de federale regering van premier Morrison, en die zit in een verkiezingsjaar. Dus in al die protesten tegen de toelating van Djokovic zag hij een gouden kans. De immigratiedienst sloot hem vervolgens op in een hotel, dat onderdeel uitmaakt van het beruchte Australische stelsel van detentiecentra voor immigranten. Op dat punt is Australië met stip het wreedste land in de democratische wereld. Die detentiecentra doen denken aan Guantanamo. Het zijn gevangenissen, waar de gedetineerden soms jaren wachten op een visum. De kamers zijn cellen, van verzorging is nauwelijks sprake, het eten is barbaars. Bootvluchtelingen komen sinds 2013 terecht op het eiland Nauru, en tot voorkort in Papua Nieuw-Guinea. Een kamp op het eiland Manus is inmiddels gesloten nadat het Hooggerechtshof van Nieuw-Guinea de detentie illegaal noemde. Het is dus begrijpelijk dat de gedetineerden Djokovic via de media hebben opgeroepen om voor hen in actie te komen. Hij heeft het even zelf meegemaakt en met zijn eigen ogen gezien. Voor de vluchtelingen in detentie is de tennisster geen eigenwijze wappie, maar een metafoor voor hun eigen onrecht. Premier Morrison mag met zijn actie misschien wat stemmen winnen, hij had vast niet gerekend op dat putdeksel, dat voor de ogen van de hele wereld openging. Hij kan vast precies uitleggen wat een ‘mate’ is, maar mensenrechten vallen daar niet onder. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor Europa blijkt de politieke boycot, die Joe Biden een maand geleden instelde tegen de Olympische Winterspelen in China, een bijzonder hete aardappel te zijn. Dat Amerika geen officiële delegatie stuurt kreeg bijval van Australië, Nieuw-Zeeland, het Verenigd Koninkrijk en Japan, maar in de EU-lidstaten zitten de regeringen naar elkaar kijken en zie je ze hopen dat deze kwestie vanzelf overwaait.  Koning Willem-Alexander speelt, heel slim, de coronakaart. Hij gaat niet omdat hij het raar vindt om erbij te zijn terwijl de fans vanwege de pandemie niet welkom zijn. De Duitse minister van buitenlandse zaken, Annalena Baerbock, sluit zich aan bij de manoeuvre van Biden – geen delegatie naar China vanwege de mensenrechten – en gaat dus niet, maar dat is een politieke schwalbe, want ministers van buitenlandse zaken gaan zelden naar Olympische Spelen. Bovendien houdt haar eigen Bondskanselier, Olaf Scholz, een slag om de arm.  Demissionair minister van Buitenlandse Zaken, Ben Knapen, stak niet onder stoelen of banken dat hij het lastig vond dat Biden de EU met zijn besluit had overvallen. Wel of niet meedoen aan zo’n politieke boycot kan alleen, zei hij, binnen EU-verband. Onder geen beding gaat Nederland een eigen standpunt innemen. China is misschien een Goliath, maar het kleine Nederland is geen David – daar kwam het op neer. Tijdens een EU-top, een paar weken geleden, werd de kwestie wel geagendeerd, maar er kwam geen conclusie. Litouwen was wél duidelijk: geen delegatie. Maar dat was omdat het land toch al knallende ruzie met China heeft vanwege het aanhalen van de banden met Taiwan. Hongarije vond de hele discussie zinloos, en Oostenrijk meent dat je van de Spelen geen politieke pion moet maken.  Dat Europese standpunt komt er dus simpelweg niet. Voor China is daarmee al meer bereikt dan het hoopte, want Biden heeft in Chinese ogen de Europese landen in deze kwestie uit elkaar gespeeld. En IOC-voorzitter Thomas Bach verwacht dat een meerderheid van minstens 80 deelnemende landen sowieso een regeringsdelegatie stuurt.  Bidens Olympische manoeuvre heeft zeker irritatie gewekt. Maar de Spelen beginnen al op 4 februari – te snel om het nog eens met de Amerikanen of onder EU-lidstaten uit te praten. En, zoals een goed ingevoerde diplomaat het zegt: dan is de discussie over het WK voetbal in Qatar nog niet eens begonnen. Welke regering durft daar een delegatie heen te sturen? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu Omikron het beeld van corona verandert – veel meer besmettingen, maar milder – is het extra interessant om te zien wat het draconische beleid oplevert dat de stad New York deze week invoerde. Simpel gezegd: als je ouder bent dan 5 mag je nergens meer in, tenzij je bent gevaccineerd. Dus geen toegang tot restaurants, kantines, theaters, zwembaden, sportscholen, maar ook niet tot je werk. Werkgevers zijn verplicht van al hun werknemers bij te houden of en wanneer ze zijn gevaccineerd, van kleine winkeltjes tot het grootste bedrijf. En de sancties zijn pittig: duizend dollar boete per niet gecontroleerde werknemer. Oostenrijkse toestanden, dus. Maar vaccinatieplicht is onder Amerikaans recht niet mogelijk, dus wie niet wil, hoeft nog steeds niet. Alleen komt hij simpelweg nergens meer binnen. Dat burgemeester De Blasio met zijn decreet waarschijnlijk hele series wetten, en ongetwijfeld ook grondrechten, schendt, lijdt geen twijfel. De Texaanse gouverneur Abbott draait het om door zich te verzetten tegen vaccinatiedwang, of de plicht om mondkapjes te dragen. Enkele maanden geleden ging hij nog verder: werkgevers die werknemers zouden controleren op vaccinatie, konden daarvoor duizend dollar boete krijgen. Tot nu toe waren het juridische schermutselingen, hoewel – voornamelijk onder Republikeinen – het schuim van woede al op de lippen komt als het woord vaccin zelfs valt. Nu is het plotseling vooral een statistische kwestie geworden: gaat die superstrenge New Yorkse vaccinatieplicht leiden tot een daling van het aantal besmettingen, in een metropool waar 9 miljoen mensen op een kluitje wonen? Dat is waarschijnlijk, maar als het zo is, wat gaat de samenleving met die kennis doen? Er zijn beroemde, absurdistische statistiekjes uit het wegverkeer: hoe lager de toegestane snelheid, hoe geringer het aantal ernstige ongelukken. Als je al het verkeer volledig verbiedt, weet je zeker dat het aantal ongelukken naar nul zal dalen. Veel Amerikanen hebben het gevoel dat New York nu zo’n surrealistische situatie aan het bereiken is. Natuurlijk, voor veel New Yorkers is thuiswerken of -studeren een optie, maar voor miljoenen gaat dat simpelweg niet. Daarmee wordt de New Yorkse regel een model voor een steeds duidelijker wordend dilemma: wat doe je met de weigeraars – ongetwijfeld onevenredig vaak besmet – in een land waar een sociaal vangnet ontbreekt? Daar hebben ze niet over nagedacht. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hopelijk komt er zo snel mogelijk een parlementaire enquête over de coronacrisis, en hopelijk blijkt dan waarom Nederland op minstens twee essentiële momenten heeft geblunderd. Eerst met het stilleggen van het net gestarte vaccinatieprogramma, vanwege bijeffecten bij één derde persoon, dat honderden extra besmettingen, 60 IC-opnamen en 20 doden tot gevolg had. En nu de booster-blunder van de afgelopen maanden, die een hele samenleving straft die zich best goed aan de regels houdt. Inmiddels geeft Hugo de Jonge toe dat Nederland zowat hekkensluiter is in het booster-tempo. Maar, zo klinkt het verontschuldigend, onze buren hebben vergelijkbare omikron-problemen. Oh ja? Denemarken, door De Jonge als voorbeeld genoemd, sluit de kunstsector, maar verder gaat het leven min of meer gewoon door. Een verdere blik op Europa: Frankrijk boostert zich helemaal suf, en zonder vaccinaties plus booster ben je persona non grata, net als Italië en Duitsland, die vastberaden tot een 2G-beleid zijn overgegaan. In Oostenrijk ben je welkom, maar ook alleen gevaccineerd. In België zijn er beperkingen, maar de kunstwereld is open en tot 23.00 uur kun je gewoon dineren. Zelfs in Groot-Brittannië, waar omikron keihard toeslaat, blijven voorlopig de pubs open. Hier, in het linkse New York, is alles open. In een stad waar pressie en dwang ondenkbaar waren, geldt nu vaccinatieplicht voor iedere werknemer, van een winkeltje tot een beursgenoteerde onderneming, en een strikte toegangscontrole in elk theater, museum en restaurant. Prikken en boosteren kan zo’n beetje op elke hoek, bij elke drogist, en vaak 24 uur per dag. Overwerkte artsen en verpleegkundigen? Ja, maar het is hun vak, en nood breekt wet. In Nederland worden we geframed om twee redenen: wij blijven de beschaamde eigenaar van het geringste aantal IC-units in de westerse wereld. En om de booster-blunders te verhullen. In augustus en september waren er internationaal al overtuigende resultaten met boosters, maar de Gezondheidsraad vond het, in al zijn wijsheid, op 14 september alleen nodig om voorbereidingen aan te bevelen, want er was nog geen bewijs. Op 3 november nam de Tweede Kamer een motie aan om er met volle boosterkracht tegenaan te gaan. In plaats daarvan stortte een batterij aan ambtenaren, GGD-bobo’s en elkaar tegensprekende pennenlikkers bij OMT en RIVM zich in tenenkrommend beleidsberaad over de opzet en de uitvoering. En dit terwijl de kans op een omikron-infectie aantoonbaar drastisch afneemt na een derde prik. Dat zegt Hugo de Jonge zelf ook, maar als poortwachter van de volksgezondheid is hij kennelijk de sleutels kwijt. Op naar die parlementaire enquête.  Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vitriool is niet alleen buiten, maar ook in de politiek in korte tijd gemeengoed geworden. In 1996 oordeelde de Nederlandse rechter nog dat een oproep van de politicus Janmaat om ‘de multiculturele samenleving af te schaffen,’ strafbaar was. Nu scheldt het nieuwe rechtse Franse politieke wonderkind Eric Zemmour jonge migranten uit voor ‘dieven,  moordenaars en verkrachters.’ In het Amerikaanse Congres noemt een Republikeinse vrouw een collega ‘terrorist.’  Ook in 1996 vonden heel wat Nederlanders het Janmaat-vonnis bekrompen, en ook toen klonk alom de mening dat in een democratie de vrijheid van meningsuiting vrijwel onbeperkt is. Janmaat werd gazien als gezien, maar verlaagde zich niet tot ordinaire scheldkanonnades. De rel tussen een aantal Republikeinse vrouwen is andere koek. De Republikeinse Lauren Boebert noemde haar Democratische collega Ilhan Omar, links en moslim, een ‘terrorist.’ Dat vond de Republikeinse Nancy Mace te ver gaan, en dat leidde weer tot een uitval van Marjorie Taylor Greene, die Mace verweet aan te schurken tegen een ‘Jihad Squad.’  Zemmour, zoon van Algerijnse immigranten, die in Frankrijk in de politieke arena treedt tegen Emmanuel Macron en Marine LePen, trekt alle registers open tegen immigratie en de islam. Daarvoor wordt hij regelmatig aangeklaagd, maar het lijkt hem alleen maar te sterken.  Net als in veel landen, heeft corona, naast haat tegen migranten, een pole position veroverd in de strijd om de populistische gunst. Viroloog Marion Koopmans liet deze week wat zien van de dreigmail op Twitter waarmee ze wordt ondergesneeuwd, met termen als ‘jouw grote corona rotkop’ en ‘jij vuil goor monster van Dachau.’  Maar ook in de Tweede Kamer kunnen ze er wat van. In een debat over noodopvang voor asielzoekers deden PVV en Forum een wedstrijd ver-plassen. Markuszower van de PVV: “De continue en ongecontroleerde instroom van veelal kansarme, gevechtsklare, mannelijke, westerse cultuur hatende, want uit islamitische landen afkomstige immigranten walst Nederland plat.” Jansen van Forum: “Zonder immigranten hadden we al die criminaliteit en straatoverlast niet. Dan hoefden we onze natuur- en landbouwgronden niet op te offeren voor overtollige woningen. Dan was er gezelligheid en vertrouwen. Dan hoefden de deuren en de fietsen niet op slot. Dan hoefde je niet over je schouder te kijken bij een pinautomaat. Dan konden meisjes onbezorgd alleen over straat.”  Het goede nieuws is dat de meerderheid van de kiezers, of het nu Frankrijk is of Nederland, dit soort vitriool langs zich af laat glijden. Maar het slechte nieuws is dit: een liberale democratie verzet zich tegen extremisme. Als het extremistische geluid niettemin prominent klinkt, verschuift er iets. Dan zegt de samenleving: we weten best hoe het hoort, maar er zijn mensen die er anders over denken. Dat extremisme promoveert tot ‘een van de meningen,’ is precies waarnaar zij streven. Dan is vitriool gewoon onderdeel geworden van de mainstream.  Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

China is nijdig op Joe Biden vanwege zijn ‘politieke boycot’ tegen de Olympische Winterspelen. Dus geen officiële Amerikaanse delegatie, waarover de Chinese ambassade in Washington trouwens ook iets grappigs zegt: En is ‘nog helemaal niemand uitgenodigd,’ en ‘het interesseert trouwens niemand of die mensen komen of niet.’ Los van het feit dat ‘politieke boycot’ een taalkundige primeur is (ga maar een Googelen), is het een raar besluit van Biden. In de eerste plaats is het een verkeerd signaal aan de sporters en TV-kijkende fans, die in een officiële delegatie hun nationale trots vertegenwoordigd zien. Een koning, prinses, presidentsvrouw of minister op de tribune – het zijn symbolen die bij Olympiades horen. In de tweede plaats omdat bondgenoten in verlegenheid raken. Japan en Zuid-Korea, bijvoorbeeld, kronkelen zich in diplomatieke bochten, want die willen gewoon een delegatie sturen. En wat moet Nederland nou? Ook geen delegatie sturen is niet wat Den Haag wil, al is het alleen al om de onvermijdelijke Chinese wraak. Wel een delegatie sturen is meteen een wig tussen bondgenoten en een dikke anti-Amerikaanse opsteker voor de Chinezen. De vraag is ook wat de Amerikaanse boodschap is. Boos over mensenrechten? Dat is een beetje de pot verwijt de ketel, want in Amerika tiert het racisme welig, is de kloof tussen arm en rijk kolossaal en blijft de doodstraf populair. Nee, geen dictator, maar tot voor kort eentje die er dicht tegenaan zat. Nee, geen concentratiekampen, maar wel troosteloze getto’s en tentenkampen met daklozen. Waar het verhaal echt lastig wordt is als je kijkt naar de handel. Na Canada en Mexico is China de grootste Amerikaanse handelspartner. Als je kijkt naar de goederenstroom, dan komt zo’n beetje elk essentieel product uit China, van simpele en geavanceerde elektronica tot stoelen en autopetten. Meer dan 90 procent van de Amerikaanse antibiotica komt uit China. 1.100 biljoen dollar van de Amerikaanse staatsschuld is in Chinese handen. Dus als China kwaad wil, dan heeft het nogal wat middelen, bijvoorbeeld door de export van medicijnen stil te leggen, of van geassembleerde iPhone’s, of van autopetten, of door die staatsschuld te dumpen. Wil Amerika zich daar tegen wapenen, dan is een handelstransitie nodig van enorme omvang. En wat dat betreft zitten de bondgenoten in hetzelfde schuitje. Overleg tussen China’s handelspartners, zoals wij, over een werkelijk effectief Chinabeleid is heel wat zinvoller dan een diplomatieke slag in de lucht.  Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

In 2010 legden Israël en Amerika het Iraanse nucleaire programma stil met het Stuxnet-virus, dat het besturingssysteem liet smelten. Dat was een militaire operatie. Inmiddels hebben beide zijden begrepen dat cyberaanvallen op burgerdoelen simpeler en doeltreffender zijn: ze zijn veel makkelijker uitvoerbaar, ze zijn goedkoop, en ze brengen veel meer schade toe, zonder dat er ook maar één dode valt. Waterzuiveringsbedrijven In april 2020 viel een deel van de Israëlische waterzuiveringsbedrijven stil, naar al spoedig werd erkend als gevolg van een Iraanse cyberaanval. In mei volgde een Israëlische aanval op de belangrijkste Iraanse haven. De Israëliërs lieten de beveiligingsinstallaties ongemoeid, maar richtten zich op de laad- en losapparatuur, met enorme chaos tot gevolg. Iraanse hackers met de toepasselijke naam Black Shadow legden de hand op alle informatie van een Israëlische ziekteverzekeraar, en verkochten duizenden persoonlijke gegevens op het dark web. Het opmerkelijke is niet alleen de verplaatsing van militaire naar civiele doelen, maar ook het gemak waarmee beide kanten erkennen dat ze doelwit zijn. Toen alle Iraanse benzinepompen bijna twee weken niet werkten, gaf Iran toe het slachtoffer te zijn van een Israëlische aanval. En omgekeerd: toen een Israëlische LGBT-dating site werd gehackt, en duizenden naaktfotos, videos en persoonsgegevens werden gepubliceerd, inclusief informatie over HIV-besmetting, ontkenden de Israëliërs niet dat ook hier het Iraanse Black Shadow achter zat. Nerds Je kunt zeggen: griezelig allemaal, net als ransomware aanvallen. De Amerikanen waarschuwen dat hier weldegelijk sprake is van een zeer ernstige dreiging. Een oude vrees, die nooit helemaal serieus werd genomen, is terug: met dit soort acties kunnen vijanden het elektriciteitsnet uitschakelen, of de verkeersleiding op het spoor en op luchthavens, of de systemen van hulpdiensten. Je ziet de generaals, paraat als altijd, met hun sterren, strepen en medailles, plaatsmaken voor nerds in shorts en T-shirts, die weinig anders nodig hebben dan het Internet. Wat ons terugbrengt op die Stuxnet-aanval in 2010. Iran deed daarna iets slims door het nucleaire programma los te koppelen van het Internet. Het zou best kunnen dat de meest essentiële onderdelen van onze samenleving in die richting moeten denken. Leven zonder Internet zou het kunnen? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Biden, die zaterdag 79 wordt, had een darmonderzoek ondergaan, wat een uur en 25 minuten duurde, en had de macht overgedragen aan Harris. Routine op die leeftijd, maar ja. Biden heeft volgens zijn arts een paar kwaaltjes: een middenrifbreuk waardoor zijn maag een beetje wordt afgekneld, met maagzuur en dat bekende hoestje tot gevolg. En slijtage van rug en voeten, waardoor hij wat moeilijk beweegt. Over het neurologische deel van het onderzoek ontbreken details, maar, zegt de dokter, Biden is kerngezond. Fox News had al meteen een professor aan tafel die twijfel zaaide, want de scans zijn niet gepubliceerd. Volgens een peiling van Politico denkt maar 40 procent dat Bidens gezondheid in orde is, en maar 46 procent acht hem geestelijk in staat het land te leiden. Kortom: het verhaal wordt meteen de opening van het nieuws, terwijl niemand het kan controleren. De gezondheid van het staatshoofd of regeringsleider is vrijwel nergens in de wereld publiek domein. Ja, je leest wel eens dat Kim Jong-un van Noord-Korea is afgevallen, of ontkenningen dat Poetin Parkinsons heeft. Maar in gewone democratieën is de gezondheid van de leiders privé, evenals trouwens hun belastingaangifte, die in Amerika ook openbaar wordt gemaakt. Er is geen wettelijke plicht om dat te doen, en iedereen herinnert zich Donald Trump, die simpelweg weigerde. Wat we alweer vergeten zijn is dat Bill Clinton de diagnoses van zijn artsen ook geheim wilde houden, en dat Barack Obama sputterend één A4-tje vrijgaf met een nietszeggende samenvatting. Het hangt ook af van het karakter. Eisenhower hield de ernst van zijn hartkwaal verborgen, de artsen van John Kennedy ontkenden glashard dat hij de Ziekte van Addison had, maar Lyndon Johnson trok zonder schaamte zijn overhemd omhoog om de journalisten het litteken van een galblaasoperatie te laten zien. We zouden raar opkijken als de samenleving zou gaan roepen om de gezondheidsgegevens en belastingaangiften van Rutte, Merkel of Macron. Die informatie houden ze lekker voor zich, en gelijk hebben ze. Oh ja, wat deed Kamala Harris in die één uur en 25 minuten dat de president van de Verenigde Staten was? Woedend bellen met Poetin, of Xi, of zo? Nee, hoor, ze keek op kantoor naar het begrotingsdebat in het Capitool.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Santorum, die fel campagne voerde tegen euthanasie, gebruikte voor zijn krankzinnige redenering, rapporten en dubieuze bronnen. Maar als je kijkt naar recente analyses van wat zich momenteel in Nederland afspeelt, had hij niet in alles ongelijk. In de eerste plaats houdt corona ons de spiegel voor over het destijds zo trots gepresenteerde middel van de marktwerking in de zorg. Dat leidde tot wangedrochten, zoals het kapitaliseren van een mensenleven. Dat mocht 80.000 euro per jaar kosten. Je krijgt dus berekeningen over de kosten van behandelingen van bejaarden, en voor tachtigers met een stevig kwaaltje krijgt die rare Santorum wel een beetje gelijk. Pilletje wordt erg duur, IC is zinloos dus op naar de hospice. Budgetteren leidt tot bezuinigen, en in de zorg is dat grootschalig gebeurd. De Volkskrant fileerde het probleem van het tekort op de arbeidsmarkt. Zolang er geen bijzondere omstandigheden zijn, is er qua materieel en personeel eigenlijk niet zoveel aan de hand. Maar het systeem is duidelijk niet bestand tegen een ernstige crisis. Het voornemen om de capaciteit te vergroten, zoals vorig jaar toegezegd, was onhaalbare symboolpolitiek. Doekle Terpstra, de aftredende voorzitter van de Commissie Welzijn en Zorg, verwijt instellingen dat ze personeel bij elkaar wegkapen door twee salarisstapjes méér te bieden. 'Instellingen,' zegt Terpstra, 'kijken alleen naar hun eigen capaciteit, niemand denkt aan elkaars problemen. Ziekenhuizen moeten hun productie halen. Dat is inherent aan ons stelsel van marktwerking.' Gelukkig komt er voor de bejaarden een boosterprik, nog deze maand, zei Hugo de Jonge. Ook dat blijkt een illusie. Want nu maken De Jonge & Co plotseling een keuze tussen ongevaccineerden en bejaarden. Die ongevaccineerden willen doorgaans niet, en die bejaarden staan te springen. Maar ja, het systeem, weet je wel. Rick Santorum lacht in zijn vuistje. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nog even de feiten. Terwijl in een aantal landen al volop werd ingezet op een derde prik, kwam de Gezondheidsraad, op 14 september, in al zijn wijsheid, met het advies zon derde prik alleen te geven aan mensen met een afweerstoornis. Anderen? Niet zinvol. Nog geen twee maanden later herziet de Gezondheidsraad, in al zijn wijsheid, zijn advies: zwakkeren en iedereen boven de 60 krijgt een booster, beginnend in december vanaf de oudste groepen . Voor jongeren: niet zinvol. Zorgbestuurders trekken in Nieuwsuur aan de bel: die derde prik moet er komen, en wel onmiddellijk. Het hoofd van de IC-afdeling van het Amsterdam-AMC noemt het wachten op de boosterprik tegenover AT5 onbegrijpelijk. Wij zijn geen virologen of epidemiologen, maar die jongens, meisjes en transgenders van de Gezondheidsraad hebben die vast in huis, of kunnen zo snugger zijn om even buiten de grenzen te kijken. In Amerika, Italië, Denemarken, Duitsland en Israël zijn ze al een eind op weg. Israël is het interessantste voorbeeld. Dat land begon als eerste met vaccineren, stuitte, net als wij, desondanks op een nieuwe golf, en ging meteen, in augustus al, over tot het zetten van een derde prik. Overal zijn mensen die geen vaccin willen, dus ook daar. Maar de rest heeft die derde prik allang gehad, en je ziet de besmettingen en ziekenhuisopnamen kelderen. Sterker nog: kersvers Israëlisch onderzoek wijst uit dat die derde prik een maand of tien helpt, met geluk iets langer. Hier ligt een uitdaging voor de stroperige combo Gezondheidsraad-RIVM-OMT-minister: wees iedereens nou eens voor, en begin nu alvast na te denken over de vierde prik. Misschien worden we ooit nog eens kampioen met een corona-formule. Formule-C, of zo. Dat we het met de Formule-1 konden, had ook niemand ooit gedacht. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De boodschap moest het streven onderstrepen om de trein te verkiezen boven een vliegreis. Als je daarin duikt, loopt het faliekant mis. Zelfs de redenering dat het met nabije bestemmingen de moeite waard is, wordt door de werkelijkheid gelogenstraft, vooral als je qua data niet flexibel bent. Dat geldt voor zo ongeveer alle ouders met schoolgaande kinderen en voor alle zakelijke reizigers. Die vallen zelden in de speciale aanbiedingen of stunttarieven. Een paar vergelijkingen. Half november naar Parijs: met de trein 240 euro, reistijd 3 of 4 uur, met het vliegtuig 170 euro, reistijd een uur. Retourtje Berlijn: 106 euro, reistijd 6 uur, vliegtuig 92 euro, reistijd 1 uur en 20 minuten. En ja, je moet heen en weer naar vliegvelden, maar dat moet je met treinstations ook. En inchecken is tegenwoordig online in een minuutje gebeurd. Is dit een pleidooi voor het nemen van korte vluchten? Absoluut niet. Maar om de reiziger voortdurend schuldgevoel op te dringen omdat hij kiest voor een snel en betaalbaar transportmiddel, is de wereld op zijn kop. In de eerste plaats met het oog op corona. In beide transportmiddelen zit je als haringen in een ton, maar treinen zijn groter en doen er langer over. Ik zit liever één dan zes uur te dicht tegen mijn buurman aan. En dan de prijs. Een treinreis naar Parijs kost een derde meer dan een vliegreis, En wie Glasgow nog eens moet bezoeken: per trein kost dat minimaal 209 euro, ook een derde meer dan de 144 euro voor een vliegretour. Als reiziger zou ik zeggen: wordt het daar in Glasgow eerst eens een beetje met elkaar eens, doorbreek dat bekrompen kernenergie-taboe en praat eens wat meer over de scheepvaart, een megavervuiler. Wat er in het reizigersverhaal vooral niet klopt is de prijs van een treinkaartje. Zolang, in elk geval financieel, het spoor voor de gebruiker niet spoort, blijft het aanpraten van schuldgevoel aan de reiziger activistisch gedram. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waarom Nederland het record minste-ICs houdt is vanwege iets dat we zinloos medisch handelen noemen. Te oud, ziek en krakkemikkig betekent verboden toegang tot de IC en verbanning naar een sterfhuis. Daar ontstond vorig jaar enorm gekrakeel over, en terecht. In Italië noemen ze het verwerpelijke leeftijdsdiscriminatie, want daar vechten ze net zo hard voor een honderdjarige als voor een dertiger. Net als in Duitsland, dat 28.000 ICs heeft, waarvan 25.000 met beademing. Nederland heeft er 1.350. En de Nederlandse Zorgautoriteit blokkeert de toegezegde uitbreiding tot 1.700. Nederland heeft trouwens ook het minste aantal ziekenhuizen. In vijftig jaar klom de bevolking van 11 naar 17 miljoen, en werd het aantal ziekenhuisbedden gehalveerd. Allemaal oud nieuws, van maart vorig jaar en eerder. En nu klinkt die andere gruwelijke uitdrukking waarop Nederland het Europese monopolie heeft, opnieuw: code zwart. Dat betekent niet dat de dood als een uitslaande brand om zich heen slaat, maar dat de IC-capaciteit vol raakt. Er zijn niet alleen te weinig bedden, er is vooral te weinig personeel. Nu kampt zowat iedere branche met personeelstekort, maar waarom de overheid op een moment zoals nu zonder veel morren en terecht miljarden aan bedrijfssteun weggeeft, maar blijft pruttelen over een mega-investering in medisch personeel is een raadsel. In het begin klapten we nog voor die helden in hun witte jassen, maar zelfs dat doet niemand meer. Nee, zo erg als in Rusland en omstreken is het niet, maar opnieuw bungelt Nederland in de EU onderaan. Ja, de ongevaccineerden zijn vast de oorzaak, maar zij zijn niet de zwakste schakel, dat is de zorg. En op de een of andere manier lijkt dat de Haagse penningmeesters een zorg te zijn. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het verhaal is iets groter. De episode was de eerste ernstige breuk binnen het NAVO-bondgenootschap. Op de knipscherende Britten na, raakte vrijwel elke lidstaat in grote verwarring. Frankrijk kreeg knallende ruzie met Amerika. In Nederland moest de regering-Balkenende kiezen tussen weerzin tegen een nieuwe oorlog en Atlantische solidariteit, en kwam met de krankzinnige formule wél politieke, geen militaire steun. Irak is als een schaduw over het bondgenootschap blijven hangen. Er was meer. Bij de Eerste Golfoorlog, toen Powell stafchef van de krijgsmacht was, lanceerde hij Powell Doctrine: oorlog kon Amerika alleen voeren met overweldigende militaire overmacht, en met een duidelijke exit-strategie. Je moest de vijand kunnen verpletteren, en bij wijze van spreken de datum en het uur van terugtrekking vastleggen. Daar had hij gelijk in, maar zowel in de Afghaanse oorlog, die hij heeft helpen starten, als in de Iraakse oorlog heeft hij zijn eigen doctrine genegeerd. Daarmee werd hij van een visionair een brokkenmaker. Zijn grootste ongelijk kreeg hij in de Balkanoorlog, toen Clinton hem had overgenomen als stafchef van Bush sr. Clinton en VN-ambassadeur Madeleine Albright besloten te gaan bombarderen, tot afgrijzen van de Veiligheidsraad, trouwens. Powell was mordicus tegen. In zijn memoires beschrijft hij een moment waarop Albright zei: We hebben we aan een krijgsmacht als we die nooit gebruiken? Powell schrijft: Ik dacht dat ik een hartstilstand kreeg. Klinkt spannend, en je kunt over die bombardementen tijdens de Balkanoorlog van alles vinden, maar ze leidden uiteindelijk tot de door Amerika uit onderhandelde Dayton Akkoorden, en dus tot vrede, iets dat Europa in al die jaren niet was gelukt. Toch gaat Colin Powell de geschiedenis in als een bijzondere man. Dat was hij ongetwijfeld, want ondanks zijn ruiterlijk erkende blunders, was hij een toonbeeld van integriteit. En die met zijn doctrine liet blijken te begrijpen hoe onmetelijk de verschrikkingen van oorlog zijn. Al was hij zelf niet bij machte die verschrikkingen tegen te houden. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er zijn meer overeenkomsten: noch het Duitse hof, noch het Poolse Tribunaal wordt door de EU erkend. En beide jagen de Brusselse gevestigde orde in de gordijnen, terwijl Ursula & Co die dwarsliggers-in-toga strikt genomen zouden kunnen negeren. Neem nog een andere uitspraak van rechter Peter Huber, van dat Duitse hof: Als Von der Leyen zegt dat Europees recht altijd en zonder enige beperking geldig is, dan is dat niet correct. Nu kun je zeggen: dat Duitse Bundesverfassungsgericht probeert het Europese Hof te corrigeren, terwijl het Poolse Tribunaal simpelweg de autoriteit van het Hof ontkent. Maar het verschil is een dun lijntje, als je kijkt naar een uitspraak van oud-president Andreas Vokuhle van het Duitse hof in Die Zeit: De liberale elite heeft het contact met de gewone burger, het grote midden, verloren. Daar kunnen ze in Warschau nog een puntje aan zuigen. De ganse Europese politiek en journalistiek zijn driftig bezig elkaars vocabulaire te kopiëren: isoleer Polen via Artikel 7; ze kunnen wel fluiten naar hun corona-centjes; dat kost ze als grootste netto-ontvangers een klauw EU-geld. Alsof de Poolse regering dat allemaal niet heeft bedacht. Maar die vindt het sentiment veel belangrijker: Polen voelt zich super-Europees en pro-EU, maar kijkt van de andere kant. Naar West-Europeanen die Polen na de Tweede Wereldoorlog aan de Sovjet-Unie hebben uitgeleverd. Die geen notie hebben hoe ze onder het Russische juk hebben geleden. Die de EU-bijdrage als onze ereschuld beschouwen. En die zelf wel uitmaken welke politieke vriendjes ze als rechter benoemen, en hoe ze homos en transgenders, migranten, etnische minderheden en niet-katholieken afserveren. De EU rust op een verdrag tussen democratieën. De oprichters hebben er geen rekening mee gehouden dat verkiezingen kunnen leiden tot het verlaten van het liberaal-democratische pad dat zij voor ogen hadden. En ze hebben verzuimd de enige echte sanctie op te nemen: het ontnemen van het lidmaatschap. Met als gevolg botte autocraten tegenover machteloze bureaucraten. Zoals Ursula & Co. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bijvoorbeeld The Rolling Stones en U2, die bij het verschijnen van de Panama Papers ten stelligste ontkenden dat hun rechtenmaatschappijen om fiscale redenen in Nederland waren gevestigd. En zelfs als dat wél zo was, wat was daar dan mis mee? Het mócht toch gewoon? In de nieuwe Pandora Papers zit weer een soort tegenstelling. Of het nou Wopke Hoekstra is, met 26.000 euro, of de Keniaanse presidentsfamilie Kenyatta met 25 miljoen, of de Jordaanse koning Abdullah met 80 miljoen het is allemaal fiscaal weggesluisd, en vermoedelijk legaal. Als de G7, en het IMF, en de EU en niet te vergeten Nederlandse politieke partijen het immoreel vinden, dan moeten ze er iets aan doen. Verder dan een nog niet geïmplementeerd plan om een internationaal minimum-belastingtarief van 15 procent in te voeren is de wereld tot nu toe niet gekomen. Iets anders, ook meer in de morele dan juridische sfeer is de vraag wie de dupe zijn van het trucen-arsenaal van behendige accountants en bankiers. Wopke Hoekstra heeft, met die 26.000 euro, echt geen Nederlander tekort gedaan, en de opbrengt bovendien weggegeven. De Tweede Kamer gaat er natuurlijk een rondje over debatteren, maar dat is een beetje voor de bühne. Snufje zout-in-de-wond van het al op apegapen liggende CDA. Anders ligt het bij puissant rijke, autocratische heersers als Abdullah en Kenyatta. Jordanië en Kenia zijn landen met ernstige financiële problemen en grote armoe. Die autocraten zouden hun eigen volkeren kunnen en moeten helpen, bij voorkeur door belasting te betalen in hun eigen landen. Maar het is echt onzin te denken dat zij hun kolossale vermogens te danken hebben aan louche fiscale sluiproutes of dubieuze belastingparadijzen. Zij maken deel uit van een financiële buitenklasse, die een lange neus trekt bij elke fiscale barricade die de wereld optrekt. En tegen het collectief dat de Pandora Papers publiceert, waarvoor we trouwens alleen maar bewondering kunnen hebben. De publicatie laat weer eens zien hoe dicht macht, invloed en zakkenvullerij tegen elkaar aan kunnen liggen. Een wereldwijde geldzuivering zit er helaas niet in. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Was Mutti het toonbeeld van Realpolitik? Wat zoiets betekent als het vermijden van politieke luchtkastelen en vergezichten, en handelen aan de hand van harde feiten. Of was zij kampioen kat-uit-de-boom kijken, en tot het allerlaatst wachten met het nemen van beslissingen? Ik denk het laatste. Of het nu de financiële crisis was, of de Eurocrisis, of het Griekse drama, of de aanpak van corona ze liep nooit voorop. Ze wachtte tot het laatste moment, en sloeg dan toe. Het beste voorbeeld was haar opmaat naar de macht. Ze was een protégée van Helmut Kohl, die haar zijn Mädchen noemde. Toen Kohl, aan het einde van zijn lange carrière, bleek financiële giften aan de partij te hebben doorgesluisd naar politieke vrienden, was dat Mädchen ook degene die een mes in zijn rug stak. Met een vilein opiniestuk in de krant stootte ze hem van de troon. Duitsland mag dan de grootste economie in Europa zijn, het is in sociaal en industrieel opzicht zeker geen paradijs. Het beeld van een bejaarde die als pompbediende zijn schamele pensioentje aanvult is harde werkelijkheid. Nauwelijks AOW, laag minimumloon kortom: veel armoe. De industrie is kwalitatief degelijk, maar verouderd, het internet is waardeloos, de infrastructuur matig. Op het gebied van innovatie en productiviteitsgroei bungelt Duitsland onderaan. Het Duitsland dat Mutti Merkel achterlaat doet denken aan de Verengde Staten: een gigantische economie met een gigantische kloof tussen arm en rijk. Merkel heeft de Duitse politiek, en de Duitse positie in de wereld, zestien jaar bijna solistisch bepaald. Dat kwam ook doordat de hele wereld en zeker Europa op die manier naar háár keek. Met zon verkokerde blik moet je oppassen, dat zien we aan de slachtpartij in de CDU, nu Mutti Merkel wegvalt. Misschien is het een goed idee tegenover haar opvolger iets minder nederig te doen. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Macron heeft zich, na Brexit, opgeworpen als voortrekker binnen de Europese Unie, met ideeën zoals een Europese krijgsmacht, en een tweesporenbeleid tegenover China: een betere defensie, maar vooral ook ontspanning via diplomatie. Dat standpunt heeft binnen de EU steun, maar ook, bijvoorbeeld, bij VN-Secretaris-Generaal Guterres. En wat blijkt? Joe Biden vindt dat slappe-hap-politiek, en wil dat er een keiharde vuist wordt gemaakt tegen China. Australië, aanvankelijk meer op de Macron-lijn, is het met Biden eens, annuleert dus de Franse deal voor 12 dieselonderzeeërs, en kiest voor veel geavanceerdere Amerikaanse nucleaire duikboten. Het meest kwetsende vindt Macron de keuze voor Boris Johnson. Die speelde een hoofdrol in de nieuwe Amerikaans-Australisch-Britse veiligheidsdeal. Als puntje bij paaltje komt, kiest Biden dus voor de Britten, en niet voor Europa. Anders gezegd: Macron kan zichzelf, na Brexit, wel als de grootmeester van de Europese politiek zien, maar Biden ziet het precies andersom: de enige echt relevante macht in Europa is het eiland dat zich van de EU heeft afgescheiden. Het is niet de eerste keer dat Frankrijk woest is. In 1966 trok president Charles de Gaulle zich terug uit de militaire afdeling van de NAVO, eigenlijk om dezelfde reden: Amerika en de rest van Europa namen Frankrijk militair niet serieus. Het zou tot 2009 duren voordat president Sarkozy het lidmaatschap herstelde. In 2003 leidde de Amerikaanse inval in Irak tot zon harde confrontatie met de luid protesterende Fransen, dat de diplomatieke betrekkingen het vriespunt bereikten, en een spontane handelsoorlog ontstond. Amerikanen aten geen French fries meer, maar freedom fries. We kunnen de Franse woede dus afdoen als een oprisping van een driftkikkerige president. Maar er is ook een breder perspectief, want de Amerikaanse keuze voor de Britten, in plaats van de Europeanen, is tevens een waarschuwing. Amerika is terug, zei Biden. Maar dan wel op zijn voorwaarden. Zoals een veel hardere, confronterende aanpak van China. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De ambassadeur van Myanmar is benoemd door Suu Kyi en zit er nog steeds, hoewel de junta die haar regering verdreef een opvolger heeft benoemd. Maar bijna de hele wereld, inclusief de VN zélf, erkent de junta niet. Hoe ga je daar nou mee om? Mag de nog zittende ambassadeur meestemmen? Geef je hem als bezoekende minister een hand? Hoe functioneert hij zonder instructies? Wie betaalt hem? Wie betaalt de huur voor zijn ambassade? Afghanistan Nog ingewikkelder is het met Afghanistan. Ook namens dat land zit er bij de VN een ambassadeur. De Taliban staan te popelen om die te vervangen, maar hoe zit dat nou internationaal juridisch en politiek in elkaar? De Afghaanse regering nam de benen toen de Taliban won. Het was dus niet, zoals in Myanmar, een staatsgreep. Wat we ook van de Taliban mogen vinden, zij zijn nu de nieuwe machthebbers. De meeste westerse landen ook Nederland zijn het daar wel over eens, en hebben al diplomatieke contacten met de Taliban, al weifelen ze over formele erkenning. De Afghaanse ambassadeur zit daarmee in een diplomatiek vacuüm. Luister ook | 9/11 - De schuldvraag Accreditatie van landen bij de VN loopt via een uit negen lidstaten bestaand comité, dat door de Algemene Vergadering wordt geïnstalleerd, en dan pas in oktober aan de slag gaat. Dat is dus te laat voor de openingsweek van de jaarvergadering, komend weekend. De ambassadeurs van Myanmar en Afghanistan zitten dus nog een tijd in niemandsland. Hoe zou het gaan met hun diplomatieke onschendbaarheid? Schuiven ze aan in de grote vergaderzaal, hier in New York? Niemand weet het. Het zijn spookambassadeurs. Is het belangrijk? In elk geval voor de gewone mensen in die landen. De EU steunt met 20 miljoen euro nog steeds het volk van Myanmar. Amerika voerde deze week zijn hulpprogramma voor Afghanistan op met 64 miljoen dollar. Dat loopt via de VN, maar hoe? Vast niet via ambassadeurs, die ieders sympathie hebben, maar voor regeringen werken die inmiddels zijn verdampt. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is veel dat we al weten. Bijvoorbeeld dat twintig jaar oorlog in Afghanistan, de wraakactie voor 9/11, zou leiden tot een droevig verlies en de chaos van een overhaaste en beschamende aftocht. Dat inlichtingendiensten, inclusief de Nederlandse MIVD, de overwinning van de Taliban al bijna tien jaar geleden voorspelden. Dat het sprookje van regime change een nachtmerrie werd. Wat we nog niet precies weten is hoe de aanval op 11 september is voorbereid en gefinancierd. En vooral welke rol Saoedi-Arabië heeft gespeeld. Daarover ligt in Washington in een kluis een dossier dat de presidenten Bush, Obama en Trump niet wilden vrijgeven, vanwege de nationale veiligheid. Een groep van 1.800 nabestaanden vecht er al jaren om, en nu heeft president Biden beloofd het publicatieverbod op te heffen. Osama bin Laden Osama bin Laden was een Saoediër, net als 15 van de 19 uitvoerders van de aanslagen. En het is niets nieuws dat onder de Saoedische bevolking veel haat bestaat tegen de Amerikanen. Na de Eerste Golfoorlog, bijvoorbeeld, vroeg de Saoedische koning aan Bush sr. of hij alsjeblieft zijn troepen uit het land wilde terugtrekken, omdat de aanwezigheid van tienduizenden decadente ongelovigen enorme agressie teweegbracht. Luister ook | Lessen van Afghanistan De vraag is natuurlijk wat er nou zo staatsgevaarlijk is als blijkt dat Saoedi-Arabië inderdaad bij 9/11 betrokken was. Dat zit volgens mij zo. Amerika moet er niet aan denken dat het Saoedische koningshuis ten val zou komen. De oppositie onder de bevolking is vaak fanatieker wahabistisch dan het koningshuis. Dus liever een aartsconservatieve koning dan een kloon van de Taliban. Het koningshuis telt minstens tweeduizend prinsen, die vaak enorme conflicten hebben met elkaar, en met de koning. De kans dat onder die prinsen strategische, principiële en vooral financiële bondgenoten van Al Qaeda zaten is aanzienlijk. Als dat in dat geheime Amerikaanse rapport staat, komen er niet alleen rechtszaken van nabestaanden, maar wellicht ook strafzaken tegen het koninklijk huis. Erger nog: misschien opereerde Al Qaeda ook vanuit de Verenigde Staten zelf. Dat soort onthullingen is in het voordeel van één gevreesde tegenstander en aartsvijand: Iran. Als Biden woord houdt, is om in Midden-Oosten-termen te blijven de geest uit de fles. Dan komt de waarheid aan het licht, en waarheid en geopolitiek belang zijn vaak als de polen van en magneet. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het antwoord op die laatste vraag is: ja. Want in Qatar zit het hoofdkantoor van de Taliban, en de westerse landen hebben die Taliban hard nodig om landgenoten en Afghaanse vrienden te kunnen blijven evacueren. Demissionair minister Kaag van Buitenlandse Zaken gaat naar Qatar, maar maakt een diplomatieke u-bocht om met de Taliban te overleggen. Rechtstreeks is lastig, want dan valt de Tweede Kamer over haar heen, en dus lopen de gesprekken via Duitse diplomaten, die van hun Bundestag wel gewoon met de Taliban thee mogen drinken. De rechtstreekse onderhandelingen tussen de Amerikanen en de Taliban spelen zich ook al meer dan een jaar af in Qatar. De Afghaanse chaos heeft voor Qatar zelfs een regiefunctie gecreëerd. De luchtbrug vanuit Kabul is van kolossale omvang, voor de Amerikanen de grootste ooit. Bijna 115.000 mensen krijg je niet in één keer overgevlogen, zeker niet als je van al die mensen de papieren moet checken. In Doha, waar was gerekend op enkele duizenden vluchtelingen, zijn er inmiddels ruim 43.000 opgevangen. Bijna 40 procent van alle geëvacueerden is via Qatar gereisd, inclusief een groot aantal journalisten en diplomaten. Grootste Amerikaanse luchtmachtbasis in het Midden-Oosten Dat kun je sympathiek vinden, maar hier speelt ook weer een eigenbelang voor zowel Qatar als Amerika en andere westerse landen. Want in Qatar ligt de grootste Amerikaanse luchtmachtbasis in het Midden-Oosten, en daar is Central Command gestationeerd, dat het commando voert over alle operaties in de regio. Dus niet alleen Afghanistan en Irak, maar bijvoorbeeld ook de luchtacties tegen IS, waaraan Nederland heeft deelgenomen. De basis is, samen met bases in Bahrein en Djibouti, het kloppend hart van de Amerikaanse militaire machinerie. De grootste klappen uit de langst durende oorlog uit de moderne geschiedenis worden, nu het Westen heeft verloren en halsoverkop op de vlucht slaat, opgevangen door Qatar. Vandaar dat de hartverscheurende verhalen en vernietigende rapporten over slavenarbeid en het WK Voetbal weg glibberen in het moeras van de selectieve verontwaardiging. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De inspirator van Operatie Cycloon was een flamboyant Democratisch Congreslid uit Texas, Charlie Wilson, die de CIA en zijn collegas in het parlement ervan overtuigde dat de moedjahedien natuurlijke bondgenoten van Amerika waren, die een gerechtvaardigde strijd voerden tegen de Sovjets. Het leidde tot logistieke steun, en uiteindelijk tot de levering van zware wapens, zoals schouderraketten, waarmee Russische gevechtshelikopters en jachtvliegtuigen werden neergehaald. De bezetting kostte de Sovjets 15.000 man, en een politieke afgang die mede bijdroeg tot de ondergang van de Sovjet-Unie. In 2007 werd er een uitstekende speelfilm over gemaakt, Charlie Wilsons War. Het is een beetje kort door de bocht, maar je kunt zeggen dat de moedjahedien, die bejubelde westerse bondgenoten, aan de wieg stonden van de beweging die hun plaats innam, de Taliban. En, nog steeds een beetje kort door de bocht, kun je de Taliban zien als creatie van het Westen, die pas na 9/11 een aartsvijand werd. De situatie is 180 graden gedraaid. Het Kremlin noemt de Taliban gewone lui, waarmee je veel beter zaken kunt doen dan het door het Westen in stand gehouden, corrupte marionettenregime dat nu is uitgeschakeld. Poetin kijkt met een mengeling van verbazing en onverschilligheid naar de chaos in Kabul. Het Westen heeft zich behoorlijk in de nesten gewerkt. Dat de Russische afgang in 1989 niet onderdeed voor het dramatische einde van de westerse inmenging in 2021 is van de politieke harde schijf gewist. Maar het omgekeerde geldt ook: in het Amerikaanse geheugen zit een blinde vlek over de miljardensteun en Operatie Cycloon, en de verheerlijking van de moedjahedien. Charlie Wilsons War is vergeten. Het is niet zo dat Poetin de Taliban nu omarmt. Formeel staan ze ook in Rusland op de terroristenlijst. Maar hij wil de relatie normaliseren, omdat hij denkt dat dit de nieuwe werkelijkheid is, omdat hij niet wil dat de moslims in de Kaukasus, bijvoorbeeld in Tsjetsjenië, worden geïnspireerd door de Taliban als vijandbeeld, en omdat hij er niets voor voelt dat de buurlanden veelal voormalige Sovjetstaten vollopen met Afghaanse vluchtelingen. Het Westen heeft deze chaos gecreëerd, het Westen moet die zelf opruimen, inclusief de vluchtelingen. Kortom: Poetins flirt met de Taliban maakt Rusland tot een belangrijke en invloedrijke bondgenoot van het nieuwe Afghanistan. Het is de ironie van de geschiedenis. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De meeste vingers wijzen naar de Verenigde Staten. Het was George Bush die ons, als antwoord op 9/11, in dit avontuur sleurde. Het was Joe Biden die veel te snel de stop uit het bad trok. Maar zo zat het niet, en we kunnen met dat soort simplificaties niet ons eigen straatje schoonvegen. Op 12 september 2001 definieerde George Bush de aanval van de dag daarvoor als een oorlogsdaad. De NAVO boog zich vervolgens over de vraag of artikel 5 van het NAVO-handvest moest worden ingeroepen: een aanval op één is een aanval op allen. Dat Bush artikel 5 inriep is simpelweg een fabel, het waren de andere lidstaten die dat deden. Dus ook Nederland. In 2002 sprong Nederland op de bagagedrager, van 2006 tot 2010 volgde de missie naar Uruzgan, daarna de politietrainingsmissie in Kunduz, en tenslotte de nu abrupt afgebroken operatie Enduring Freedom. Rond 2010 zaten er soldaten, trainers en ontwikkelingswerkers uit 43 landen in Afghanistan. Dat was echt niet onder Amerikaanse druk. Al die landen hadden zich laten opjutten door verkeerde politieke en morele argumenten. Nederland kwam met de misschien op de aloude missie- en zendingsgedachte gebaseerde 3D-aanpak: defensie, ontwikkeling en diplomatie. Winning the hearts and minds, en zo, zonder de meest basale vraag te stellen: liggen die hearts and minds misschien bij de Taliban? Dat zou verklaren waarom het Afghaanse leger zich massaal en zonder weerstand heeft overgegeven en is overgelopen. Het verwijt aan Joe Biden dat Amerika zich te snel terugtrekt zoals Angela Merkel zegt: om binnenlandse politieke redenen is ook een simplificatie. Obama en Trump wilden beiden al weg uit Afghanistan, Biden heeft van meet af aan gezegd dat hij het echt zou doen. Na een investering van 1000 miljard dollar in het niet-bestaande Afghaanse leger, doet hij inderdaad wat het Amerikaanse volk wil: inpakken en wegwezen. Het is geen verrassing, maar een beslissing waarnaar tien jaar is toegewerkt. We hebben inderdaad verloren. Collectief. En dit is hoe het voelt. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de snelheid van het geluid valt Afghanistan weer in handen van de Taliban, en dus slaan burgers massaal op de vlucht. En hoe reageren Nederland en andere EU-landen? Met een waarschuwing dat Afghaanse asielzoekers nog steeds kunnen worden uitgewezen. Dat zal best, maar hoe spijkerhard kan je zijn tegen bondgenoten? Want dat zijn de Afghanen. Aanleiding was een Afghaanse waarschuwing dat vluchtelingen drie maanden lang niet kunnen terugkeren. En dus wilden Nederland, Duitsland, België, Oostenrijk, Denemarken en Griekenland Afghaanse vluchtelingen ontmoedigen. Haal het niet in je hoofd om hier te komen dat is de boodschap. Als er zoiets zou zijn als een functionerende Afghaanse regering, dan zou deze onsmakelijke kwestie nog iets van legitimiteit hebben. Maar er is helemaal geen regering, wat zonneklaar blijkt uit het feit dat Amerika wél met de Taliban onderhandelt zoals momenteel in Doha maar niet met de Afghaanse regering, officieel de bondgenoot. Iets soortgelijks geldt voor de Afghaanse krijgsmacht, waarvan we steeds trots zeggen dat die door ons westerlingen overeind is getrokken en van materieel is voorzien. Officieel 180.000 man sterk, in werkelijkheid een fantoom. Zodra de Taliban, hooguit 75.000 man sterk, een stad bestormen, zoals nu dagelijks gebeurt, piept het Afghaanse leger er tussenuit. Marcheren en paraderen in strakke uniforms gaat prima, maar bij een aanval zijn ze weg. Wij blijven doen alsof er weldegelijk zoiets is als Afghaans gezag. In onze redenering doen we net alsof vluchtelingen uit Afghanistan net zoiets zijn als vluchtelingen uit Syrië. Dat is hoogst onrechtvaardig. Syrische vluchtelingen nemen de benen vanwege een burgeroorlog waaraan wij geen schuld dragen. Afghanistan trokken we binnen als vrienden en bevrijders vrienden van het Afghaanse volk, dus. En nu wij, met onze superieure technologie en slagkracht, hebben verloren van een mini-legertje van 75.000 man, zijn de vrienden die wij te hulp snelden plotseling potentiële parias, die vooral niet moeten denken dat ze bij hun goede vrienden welkom zijn. Ja, een handjevol tolken, maar alleen als die erin slagen de Nederlandse consulaire dienst te bereiken, met de correcte documenten. Dat de politiek zich laat leiden door populistische islamofobie is één ding. Maar dat begrippen als bondgenoot en vriend in de politieke versnipperaar gaan, is diep treurig.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tsimanoskaya vluchtte naar de Poolse ambassade in Tokio, nadat de Wit-Russische regering haar onder dwang wilde terughalen, omdat ze het lef had kritiek te hebben op de coach. Hoe doodeng dit kan worden blijkt uit het lynchen van Vitaly Shishov, twee dagen later, in Oekraïne, waar hij hulp bood aan Wit-Russische vluchtelingen. Het was niet alleen een barbaarse moord, het gebeurde in een buurland. Polen is ook een buurland dat veel vluchtelingen opneemt. De boodschap van Wit-Rusland is: maak je geen illusies, wij komen afrekenen. Ontsnappen tijdens een Olympiade is sinds de Tweede Wereldoorlog populair. In 1948, tijdens de Spelen in Londen, nam de Tsjechische leidster van de turnploeg de benen en vroeg asiel in Amerika, omdat haar land net een satelliet van de Sovjet-Unie was geworden. In 1956, in Melbourne, liepen 45 Hongaarse atleten over naar Amerika, terwijl de Hongaarse opstand tegen de Russen met tanks werd onderdrukt. Nederland boycotte de spelen van 1956 om die reden trouwens totaal. Sport en politiek, weet u wel. In 1964 ontsnapten, tijdens de winterspelen in Innsbruck, een Oost-Duitse sportster en dertien anderen uit Oost-Europese landen. In 1964, in Tokio, keek Nederland naar het judo-fenomeen Anton Geesink, terwijl een Hongaarse roeier en een scherpschutter intussen de benen namen. In 1968 liep de Cubaanse tennisser Juan Campos over naar Mexico. In 1972, in München, toen die gruwelijke moord op het Israëlische team plaatsvond, ontsnapten 117 atleten. Op de spelen in Montreal, in 1976, piepten vier Roemen en een Rus er tussenuit en meldden zich bij de Canadezen. In 1980, toen de Sovjet-Unie net Afghanistan had bezet, namen 19 Afghanen de benen. Amerika boycotte die spelen trouwens, zoals de Russen vier jaar later de Spelen in Los Angeles zouden boycotten. Op de Spelen in 1996 in Atlanta, knepen een Irakees en een Afghaan er tussen uit. En op de Spelen in Rio ontsnapten veertien atleten uit Cameroon en Soedan. Dat het lot van Tsimanoskaya alles met politiek, en niets met sport te maken heeft, blijkt uit de keiharde reacties, onder andere van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Blinken. Vrijheid van meningsuiting staat centraal in de Olympische gedachte, zegt hij. Zouden er uit bijvoorbeeld China of Iran ook eerst atleten moeten overlopen voordat we dit mantra toepassen op alle landen? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als het KNMI code oranje of rood afgeeft, moet ik dan met een zwemvest op zolder gaan zitten? En wat doe je, als je wel eens hooikoorts hebt, zoals ik, met de huidige code oranje? Tijdje naar de ijsvlakte van Groenland? Even kijken ja, Groenland is geel op de coronakaart. Maar wacht even, de coronamannetjes Rutte en De Jonge hebben nu toch besloten dat heel Europa geel wordt? Of groen? Geen idee wat het nou precies betekende dat Nederland, zoals het zo dramatisch werd gezegd, helemaal rood, en zelf hier en daar dieprood kleurde. Deden alle Groningers voor de zekerheid een gasmasker op? Of hingen ze knoflook op in de deurpost? Ik ken trouwens mensen die, toen code rood werd aangekondigd, gezwind in hun auto sprongen, tent en koelbox in de achterbak, en achter aansloten in de file naar de grens. Allemaal mensen die dachten: snel wegwezen voordat ik nergens meer in mag, en we zien wel waar we uitkomen. Voor de luchtkwaliteit bestaat ook een kleurcode, dan kan je zien hoe het staat met stikstof en fijnstof. Gaat niet best, trouwens, maar wat kan ik als burger daar nou weer aan doen? Ook als we met zn zeventienmiljoenen per onmiddellijk stoppen met eten, drinken, rijden en bouwen, duurt het jaren voordat het effect heeft. En dan die verschrikkelijke dreigementen met code zwart, die het medische gilde met streng opgeheven vinger gebruikt als waarschuwing voor een situatie waarin de ICs uitpuilen. Daar is gelukkig geen sprake van, maar wat willen ze nou met zon waarschuwing? Wat moeten we ermee? De anti-vax wappies willen niks, en wij brave, gewetensvolle burgers kunnen er niks mee. Kortom: zet al die knipper- en stoplichten uit. De websites waarop je de reisvoorwaarden kunt lezen zijn prima. Dus breng die kleurenstiften terug waar ze horen: in de kleuterklas. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Mooi voorbeeld is Frankrijk. De regering-Macron heeft besloten dat mensen in de gezondheidszorg verplicht moeten worden gevaccineerd, en dat toegang tot openbare gelegenheden, zoals winkels, bioscopen, restaurants en langeafstandstreinen zonder bewijs van vaccinatie of een negatieve test wordt ontzegd. Dat leidde tot kolossale demonstraties de vernieling van enkele vaccinatiecentra. In Frankrijk is ongeveer de helft van de bevolking tegen vaccinatie. Ik ben het hartgrondig eens met Macron, want de anti-vaccin asos zijn de grootste hindernis naar de terugkeer van het normale leven. Nu is dit een geval van de staat tegen dwarsliggende burgers. Maar hoe zit het met het bedrijfsleven? Mag de baas eisen dat het personeel is gevaccineerd? Die kwestie speelt zeer in Israël en Amerika. De redenering gaat aldus: niemand kan jou als werknemer dwingen om je te laten vaccineren, maar je kunt mij als directeur niet dwingen jou dan toe te laten. De Amerikaanse vermogensbeheerders Morgan Stanley, Goldman Sacks en Blackstone eisen dat al hun personeel, gevaccineerd en al, naar kantoor terugkeert. Wie weigert, moet thuis werken. Ongevaccineerde klanten zijn evenmin welkom. Er zijn ook al Amerikaanse bedrijven die vaccinweigeraars ontslaan, of hun bonus intrekken, met als argument: je wordt betaald om elke dag naar kantoor te komen, niet om thuis te zitten. Het wachten is op een werknemer die ermee naar de rechter stapt, hoewel juristen de kans om te winnen gering achten. De achterliggende gedachte is dat het overal weer oplopende aantal besmettingen steeds duidelijk valt toe te schrijven aan ongevaccineerden, en omgekeerd: dat volledig gevaccineerden veilig genoeg zijn om geen levensgevaar meer te lopen. Maar wat ook speelt is de groeiende zekerheid dat een extra prik in de winter eraan komt, en wellicht ook een jaarlijkse vaccinatie. Alleen al om niet nog jarenlang aan het coronaspook te hoeven denken, moeten de asos door de knieën. Pro-vaxxers uit alle landen, verenigt u u hebt niets te verliezen dan een virus, en een wereld te winnen. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Door corona ligt het toerisme stil, maar al jaren trekken de buitenlanders in drommen naar het eiland, om vooral niet te laat te zijn voordat het oude Cuba is verdwenen. Apies kijken in het Cuba van zestig jaar oude Amerikaanse autos, vergane gebouwen, verveloze villas, gatenkaas-wegen, Monopoly-geld voor buitenlanders en rumba-dansende inboorlingen. Waar constant geschaduwde toeristen worden weggestopt in de schijnwereld van door de junta goedgekeurde pensions en aparte elitehotels. Waar de junta op maar een paar schaarse pleintjes wifi toelaat. Waar, in het wereldwijd geroemde gezondheidssysteem, patiënten voor de dokters voedsel, geld en andere cadeaus meebrengen om vooraan in de lange rij te komen voor een operatie, bloedonderzoek of Röntgenfoto. Voor het eerst sinds de revolutie van 1959, demonstreert het Cubaanse volk massaal. Tegen de dictatuur. Tegen het communisme. Tegen Miguel Diaz-Canel, die de macht overnam van de broers Castro, en met even harde vuist regeert. Er is geen voedsel, geen medicatie, geen greintje vrijheid, de suikeroogst is voor de tigstigste keer mislukt, wie zijn mond durft open te doen, verdwijnt subiet in het cachot. Dat verhongeren en verkommeren is natuurlijk ook het gevolg van de Amerikaanse blokkade van Cuba. De Mexicaanse president Lopez Obrador pleit voor opheffing van die Amerikaanse houdgreep. Dat durft president Biden nooit aan, want die gaat onmiddellijk op het politieke slachtblok van de invloedrijke, pro-Republikeinse Cubaanse diaspora in Florida en elders in Amerika. De bal ligt bij Diaz-Canel. Als die de handdoek in de ring gooit, hebben niet alleen de demonstranten gewonnen, maar de hele vrije wereld. Dan kan ook de toerist er met goed fatsoen heen, al is dat apies kijken vast snel voorbij. Het is de hoogste tijd voor de Cubaanse contrarevolutie. Tijd voor Cuba Libre.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Net als in Saigon, in 1975, bewaakt een handjevol Amerikaanse soldaten het laatste bastion: de ambassade. Daar, in Saigon, probeerden duizenden Zuid-Vietnamezen in de laatste dagen over het hek van de ambassade te klimmen. De Amerikanen zetten een luchtbrug op met helikopters de grootste ooit. Ruim vijfduizend Vietnamezen werden meegenomen, naar schepen voor de kust, nog veel meer vielen letterlijk en figuurlijk buiten de boot. De beelden van mensen die onderaan opstijgende helikopers hingen, krijg ik nooit meer van mijn netvlies. Of de beroemde foto van een groep mensen die via een geïmproviseerd houten trappetje een op een dak staande helikopter inklimmen. Meesterfotograaf Hubert van Es, geboren in Hilversum, met wie ik in Vietnam nog samen optrok, kreeg voor die iconische foto van zijn opdrachtgever, UPI, overigens 150 dollar. Het was het eindpunt van een zinloze en verloren oorlog de oorlog tegen het communisme, met als waanidee dat je dat in dat ene land, Vietnam, wereldwijd kon verslaan. Net als de oorlog tegen het terrorisme, met als waanidee dat je dat in dat ene land, Afghanistan, wereldwijd kon verslaan. In beide landen en in beide oorlogen werd de bondgenoot, de beschermer, de redder, in werkelijkheid gezien als de bezetter. Afghanistan ligt niet aan zee, de Amerikanen en hun bondgenoten organiseren geen luchtbrug. De vluchtelingen moeten zich maar zien te redden, in Pakistan, Tadzjikistan, Iran en Oezbekistan. En dat brengt me op nóg een parallel: vluchtelingen. Na de val van Saigon, ontstond het verschijnsel bootvluchteling. Honderdduizenden Vietnamezen, Laotianen en Cambodjanen probeerden weg te komen, naar Thailand, Maleisië, Taiwan en Hong Kong. Het waren er uiteindelijk zo veel dat een VN-conferentie besloot de vluchtelingen te verdelen. Nederland kreeg er 16.000. In Nederland wonen nu naar schatting 50.000 mensen van Afghaanse afkomst. Ik zou zeggen: zet je schrap, daar komen er duizenden bij. En kom in dit geval niet aan met een opvang in de regio-verhaal, want na de oorlog die wij daar zelf voerden, en verloren, verdienen deze strijdmakkers en geestverwanten op zijn minst een fatsoenlijke behandeling. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat had Banat misdreven? Dat hij betoogde dat de Palestijnse verkiezingen, die op 22 mei gehouden zouden worden, niet zijn uitgesteld omdat Israël Palestijnen uit Jeruzalem verbood mee te doen, wat Abbas beweert, maar omdat de partij van Abbas, Fatach, afstevende op een groot verlies. Dat zou betekenen dat de concurrent, Hamas, de Palestijnse verkiezingen zou kunnen winnen. 'President' Abbas Sinds 2006 zijn er in de Palestijnse gebieden geen verkiezingen gehouden, er is geen functionerend parlement, en Abbas is al twaalf jaar net zozeer president als u en ik. Maar de EU, Amerika, Israël en de VN doen al die jaren net alsof. Zij houden het door en door corrupte Fatach de hand boven het hoofd, blijven miljoenen overmaken die in de zakken van de Fatach-elite verdwijnen en spreken de man die al die jaren feitelijk geen functie heeft aan als mister president. Met twee argumenten: Abbas is de enige met wie normaal diplomatiek contact mogelijk, en als we hem laten vallen, hijsen we Hamas in het zadel. Wat de Palestijnen vinden Wie in dit verhaal nauwelijks voorkomen, zijn de Palestijnen zelf. Wat vinden die van dit alles? Naar aanleiding van de moord op journalist Nizar Banat is dat een stuk duidelijker. In Ramallah stichtten demonstrerende sympathisanten brand, blokkeerden straten en raakten slaags met de Palestijnse politie. Er waren ook tegendemonstraties. Al Jazeera meldde dat journalisten door ordetroepen werden geïsoleerd en apparatuur werd vernield. Als zon woedende menigte de straat op trekt om tegen Israël te demonstreren, is Abbas dik tevreden. Maar als het protest zich tegen hem richt, dan geldt het credo doodt de boodschapper. Intussen blijft het in de westerse hoofdsteden oorverdovend stil. Moord op een Palestijnse journalist? Palestijns protest tegen Palestijnen? Een nep-president in Ramallah? Sorry, dat verhaal komt even niet uit, evenmin als de moord op Nizar Banat. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Onder het mom van corona, stelde hij de noodtoestand in en zette het parlement buiten werking. Dat was in maart vorig jaar en tijdelijk, maar wordt voortdurend verlengd. De kritiek op de feitelijke sluiting van zijn eigen parlement, beantwoordt hij nu met de eis om het Europese Parlement te ontmantelen. Brusselse kopstukken als Commissievoorzitter Ursula von der Leyen roepen ach en wee. Orban trekt een lange neus. Orban voerde een nieuwe wet in die homo-promotie verbiedt. Dat betekent dat boeken, films en reclames waarin homos of transgenders voorkomen, zijn verboden. Verschrikkelijk en onacceptabel, noemt demissionair premier Rutte het. Ook daarover trekt Orban een lange neus. Lange neus De Europese Unie is een vereniging van democratieën. Alle leden moeten zich houden aan de zogenaamde Kopenhagencriteria, die gaan over het functioneren van de staat en de burgerlijke vrijheden, zoals de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. Media die niet Orban-gezind zijn worden getreiterd, weggepest of krijgen een verschijningsverbod. Orban trekt een lange neus, en de EU staat erbij en kijkt ernaar. Kan de EU er iets aan doen? Nee, het verdrag voorziet niet in het royeren van een lidstaat. Wel in het ontnemen van subsidie en stemrecht in de Europese Raad artikel 7. Dat is al tegen Hongarije ingeroepen, maar ook daarover trekt Orban een lange neus. Kan er nou echt niets méér? Natuurlijk wel. We kunnen weggepeste Hongaarse media adopteren en subsidiëren, hun zenders, servers en uitgeverijen verplaatsen naar Wenen, of München, of Bratislava, of voor mijn part Amsterdam. We kunnen een podium bieden aan ontslagen rechters, monddood gemaakte politici, dissidente journalisten. En het is een sigaar uit eigen doos. Hongarije is de grootste netto-ontvanger in de Europese Unie. Met de volgens artikel 7 ingehouden subsidie, is er zat geld om het verzet te steunen. Want dat is het: verzet tegen de dictatuur in ons midden. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De NAVO-bijeenkomst in Brussel, die aan Bidens ontmoeting met Poetin van vandaag voorafging, produceerde een slotcommuniqué van maar liefst 79 paragrafen, dus daaraan hebben een hoop sherpas, zoals de diplomatieke werkpaarden-achter-de-schermen worden genoemd, wekenlang zitten pennen. Kortste samenvatting: wij zijn voor een gezond klimaat, voor vrouwenrechten, tegen oorlog en vóór vrede. Het was allemaal in ambtelijke en redactionele laden verdwenen, of in archiefbestanden opgeslagen, ware het niet dat president Zelenski twitterde dat Oekraïne lid wordt van de NAVO. Toen werd het diplomatieke wereldje even wakker, vooral toen een Oekraïense propagandawebsite UNIAN het bericht verder verspreidde. En ja, hoor, in paragraaf 69 van het slotcommuniqué wordt de deur inderdaad opengezet. Weliswaar wordt gewezen op de te volgen formele procedure, maar de toon is omarmend. De suggestie, op dit moment, is misleidend en in gewone taal krankzinnig. Stel dat Oekraïne lid wordt, maar Rusland houdt de Krim, zou Zelenski dan een beroep op Artikel 5 van het NAVO-handvest doen een aanval op één is een aanval op allen om de 30 huidige leden in een oorlog te storten? En wat te denken van de Russische reactie? Poetin zou het een provocatie van de ernstigste soort noemen, en dan heeft hij nog een punt ook. We zijn kennelijk de Russische inval in Georgië in 2008 vergeten, toen Georgië de twee pro-Russische mini-enclaves Abchazië en Zuid-Ossetië wilde innemen. Die oorlog was niet alleen een waarschuwing aan Georgië, maar ook aan de NAVO: dat de oude Sovjetstaten Georgië en Oekraïne onafhankelijk zijn is voor Poetin al erg genoeg, maar ga niet provoceren, ga niet flirten. En overigens: het slotcommuniqué houdt ook de deur voor een Georgisch lidmaatschap open. Artikel 68 geeft Georgië een ferme schouderklop voor de uitstekende samenwerking Nu kun je zeggen dat Oekraïne zich van zijn beste kant heeft laten zien door bij de onafhankelijkheid het enorme arsenaal aan Russische wapens en kernwapens dat daar decennialang lag, op te geven, en Georgië doet braaf mee met NAVO-oefeningen. Maar om, na de Georgisch-Russische oorlog en het inpikken van de Krim en Oost-Oekraïne door Rusland, de suggestie te wekken dat deze twee landen welkom zijn, is een blunder. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Viktor Orban, de voortdurend en terecht verguisde Hongaarse premier, veroorzaakte de zoveelste bonje binnen de EU met deze opmerking: 'Brussel moet stoppen met de obsessie om verzonnen en schreeuwerige verklaringen af te leggen. De afgelopen jaren heeft deze gezamenlijke buitenlandse politiek, ingegeven door binnenlandse politieke overwegingen, het buitenlandbeleid van de Europese Unie tot een lachertje gemaakt.' Dat ging natuurlijk over de Europese kritiek op Hongarije, maar ook om Orbans overtuiging dat Rusland en China echt niet met de pootjes omhoog gaan liggen door veroordelingen en vermaningen van de EU, of de G7, of Amerika. Heiko Maas, de Duitse minister van buitenlandse zaken, was woest, omdat Hongarije gezamenlijke Europese verklaringen steeds door vetos tegenhoudt. Schreeuwerige verklaringen Die vetos zijn hinderlijk, en als iemand een obsessie heeft voor verzonnen en schreeuwerige verklaringen, is het Orban zelf. Maar toch heeft hij een punt. Het westerse buitenlandbeleid bestaat nog maar uit twee elementen: boze statements en sancties. We waarschuwen, veroordelen, en boycotten een paar bedrijven of personen. Westerse leiders houden elkaar voor dat het allemaal echt effect heeft, maar Poetin krijgt gewoon zijn Nord Stream 2 en Xi Jinping gaat de economische en technologische race winnen. De doorbraak zou moeten komen van Joe Biden, de machtigste man ter wereld. Briljant als hij de coronacrisis mag hebben aangepakt, van een duidelijk buitenlandbeleid is, ondanks zijn ervaring en kennis, nauwelijks sprake. Politico noemt het de eeuwige, eindeloos frustrerende speurtocht naar de Biden Doctrine. Hij kan zijn gezag niet uitsluitend blijven ontlenen aan het feit dat hij niet Trump is. Dat vinden de bondgenoten overigens prettig. Maar om Poetin te laten breken met de Wit-Russische leider Loekasjenko of de Oekraïense separatisten, of Xi te laten stoppen met de onderdrukking van de Oeigoeren, moet je kunnen intimideren. Zoals John Kennedy dat deed met Chroesjtsjov, Nixon met Mao, en Reagan met Gorbatsjov. Op de zoveelste groepsfoto en een pittig slotcommuniqué zit de wereld niet te wachten. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Amerika lopen ze, zogezegd, te leuren met het vaccin. In Ohio geven ze biertjes, donuts en cadeaubonnen weg als je een prik komt halen. Er was ook een loterij aan verbonden, die de winnares een miljoen dollar opleverde. In New York variëren de cadeaus van een gratis metro-abonnement tot kaartjes voor de dierentuin of zelfs studiebeurzen van 7.000 dollar. Vorige week werden er mooie plaatsen weggegeven voor een wedstrijd van basketbalteam The Knicks, waarvoor je normaal een paar honderd dollar neertelt. Toeristen in New York krijgen gratis het Jansen-vaccin, want dat is maar één prik. Het bedrijfsleven begint het om te draaien. Een van de grote vermogensbeheerders wil dat het personeel weer op kantoor komt, maar eist dat het is gevaccineerd. Omdat je dat, net als bij ons, niet mág eisen, draait de bank het om: het is je recht om thuis te werken, maar helaas - dan krijg je geen bonus. Er zijn ook veel werkgevers die op hun bedrijven zelf prikcentra openen, en werknemers juist belonen als ze zich laten vaccineren. Armetierige organisatie Zijn werkgevers die vaccinatie eisen eikels? Misschien, maar dat kun je ook zeggen van de zeloten, witte Republikeinse mannen, anti-vaxxers, complotdenkers en querulanten die het democratische recht wat ze hébben misbruiken om de ontsluiting van de maatschappij, waarom ze zelf brullen, te saboteren. Maar wat er niet is, is gebrek aan vaccins. Wat er ook niet is, is zon armetierige organisatie, waarbij iedere tiener, twintiger, dertiger en zelfs een deel van de veertigers nog steeds moet zitten wachten totdat het zijne excellentie behaagt het volgende geboortejaar toe te laten. Zelfs in september zijn de tieners nog niet aan de beurt. Wie een beetje de hand licht met het systeem, krijgt van zijne excellentie het predicaat eikel. Het is de wereld op zn kop: degene die er, na al die tijd, nog steeds niet voor kan zorgen dat iedereen boven de twaalf gewoon een prik kan halen, moet misschien voor de spiegel gaan staat en zich afvragen wie hier nou precies de eikel is.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op 21 augustus kwam BNR met een uitvoerige analyse over het drama in achterstandswijken, waar mensen om allerlei redenen taal, wantrouwen, cultuur, kennisachterstand, werkomstandigheden de coronaregels negeerden, waardoor het besmettingspercentage daar veel hoger lag. Gevaarlijk voor henzelf, en voor de rest van de samenleving. Het had veel te maken met de regel dat wij in Nederland mensen niet registreren op migratieachtergrond of etniciteit. Dus je mag wel vragen waar iemand woont, maar niet naar zijn afkomst, want dan zouden de populisten gaan roepen dat het allemaal de schuld is van de moslims. Zo loopt de samenleving op eieren. Schokkend en leerzaam De Britten registreren precies wat iemands achtergrond is. De Amerikanen gaan nog een stapje verder. Die publiceren dagelijks in de media overzichten geen namen, uiteraard, maar wel groepen, per wijk en postcode, inclusief ras en achtergrond. Dat levert schokkend en leerzaam materiaal op. De wijk Corona in het New Yorkse Queens - hoe zoek je het zo uit - is een van de zwaarst getroffen gebieden in heel Amerika. Dat komt doordat er heel veel illegale Latinos wonen, die de taal niet spreken, of als de dood zijn dat ze bij een test of prik worden opgepakt en uitgewezen. Gelukkig rijden er New Yorkse vaccinatiebussen door die wijk, met geweldige medewerkers die hen gerust stellen en overhalen tot een prik. De kennis over wijken en de etnische achtergrond van de inwoners, zoals ras, is zeer belangrijke informatie. Maar die mag je niet registreren, zeiden de top-artsen Marcel Levi en Evert de Jonge in oktober. Onzin, schreven gezondheidsrechtdeskundigen Corette Ploem en Jeanine Suurmond in de Volkskrant, als het nodig is voor onderzoek of behandeling mag dat wel degelijk. Niet lullen maar poetsen In de BNR-analyse van 21 augustus gaf de Amsterdamse wethouder Simone Kukenheim van Zorg toe dat de communicatie in achterstandswijken lastig is. Als binnen een jaar een analyse van BNR en een uitgebreid onderzoek van het CBS en Amsterdam UMC aantonen dat - net als in landen waar ze daar niet zo spastisch over doen - zwarte burgers zwaarder worden getroffen dan witte burgers, dan moeten we niet lullen maar poetsen. Wij zijn in Nederland erg van het 'algemeen belang'. En een groter algemeen belang dan gezonde burgers van alle achtergronden kun je je nauwelijks voorstellen. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

En zo geschiedde. Van ontraden naar verplichten op straffe van een geldboete, al op de volgende persconferentie zo heten de dienstmededelingen tegenwoordig gepresenteerd als gebod aan den volke. En het volk gehoorzaamde, getroost door de verzekering dat wij dit alles met zn allen doen, een toverspreuk die de grote leider gretig hanteert. En toen kwam het vaccin. Dat wil zeggen: in sommige landen met karrevrachten, en bij ons mondjesmaat, met een fietskoerier, of zo. Maar het kwam, en daarmee kwam de vraag: ben ik, na de vaccinatie, wél of níet nog besmettelijk voor anderen? De spreekstalmeester der coronawijzen zweeg. Deelnemen aan activiteiten En toen zei de Amerikaanse spreekstalmeester der coronawijzen: 'Iedereen die volledig is gevaccineerd kan deelnemen aan alle activiteiten, groot en klein, binnen en buiten, zonder mondmasker, en zonder afstand te houden.' De Amerikaanse grote leider, beroemd geworden door zijn demonstratief gedragen zwarte masker, kraaide victorie. Het volk had zijn plicht gedaan, nu mag iedereen elkaars glimlach weer zien. Zoals ook in Israël de spreekstalmeester der coronawijzen toestemming gaf het knuffelen te hervatten. En op de website van onze spreekstalmeester staat deze vraag: 'Moet ik na vaccinatie nog de coronamaatregelen volgen?' Met dit antwoord: 'Jazeker. Iedereen die is gevaccineerd moet zich nog steeds houden aan de algemene coronaregels. Vaccinatie beschermt jou tegen de ziekte door corona, maar we weten nog niet of iemand die gevaccineerd is toch het virus kan verspreiden.' Dat is dezelfde spreekstalmeester die mondkapjes flauwekul vond. Vijftig jaar later En zo kon het geschieden dat het land waarvan de Duitse dichter Heine had geschreven dat alles er vijftig jaar later gebeurt, zijn uiterste best deed die observatie te bevestigen. Onze hoop zit hierin: dat Heine dat van die vijftig jaar later heeft gezegd is een verzinsel. Dus misschien trekken de spreekstalmeester der coronawijsheden en de grote leider even een sprintje, en mogen we dezer dagen met zn allen weer gewoon doen. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Net als bij de vele recente conflicten tussen Israël en Hamas, doen achter de schermen diplomaten uit Egypte en Qatar hun best om deze zoveelste uitslaande brand te blussen, en dat gaat ongetwijfeld lukken. De aanleiding is dit keer de omstreden uitzetting van Palestijnse bewoners uit een aantal huizen in Oost-Jeruzalem, waarvan Israëliërs aan de hand van oeroude notariële aktes menen dat ze aan hun toebehoren. Belangrijk, omdat het raakt de vraag van wie Oost-Jeruzalem uiteindelijk is. Kans op revanche Op de achtergrond speelt aan weerskanten iets anders. Premier Benjamin Netanyahu, die net is afgeserveerd als formateur, grijpt de gelegenheid aan om zich opnieuw te profileren als kampioen van de kolonistenbeweging, en de enige die in staat is om de Joodse staat te redden. Hij ziet deze zoveelste Israëlisch-Palestijnse confrontatie als een kans om revanche te nemen op de liberaal Jair Lapid, die als nieuwe formateur is aangewezen. Ook bij Hamas spelen electorale motieven. Fatach-leider Abbas heeft de verkiezingen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza weliswaar uitgesteld, maar ze komen, en Hamas staat er niet goed voor. Dat heeft te maken met het dictatoriale en vaak wrede regime dat de partij in Gaza voert, en met wat steeds meer wordt gezien als een gebroken belofte. Hamas zou Israël effectief van zich afslaan, en Gaza ontwikkelen tot een welvarend staatje. Dat is niet gebeurd. Nu grijpt Hamas de kans aan om een uit de hand gelopen rel in Jeruzalem te gebruiken om, met een barrage van raketten op Israëlische doelen, aan de Palestijnse kiezer te laten zien wie de échte macht vertegenwoordigt en dat is niet de slappe, corrupte kliek van Machmoed Abbas. Dictatoriale vechtjassen Het is de vraag of deze strategie werkt. Als de Palestijnen moeten kiezen tussen de dictatoriale vechtjassen van Hamas, door de westerse wereld beschouwd als terroristen, en het slappe Fatach, dan gaan ze waarschijnlijk toch voor Fatach. Want de hele wereld niet alleen het Westen, maar ook Rusland, China en de Arabische landen zien dat nog steeds als de beste gesprekspartner. Dat snappen de bemiddelaars, Egypte en Qatar ook, en dus zullen ze Hamas wel weer kunnen beteugelen. Maar dat iemand de geest weer in de fles krijgt, is een illusie. Het blijft de Groundhog Day van het Midden-Oosten. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op de Nationale Feestdag hebben gewone stervelingen maar één keer in de vijf jaar vrij, maar ambtenaren mogen de vreugde van de vrijheid elk jaar vieren, 'met behoud van salaris', zoals het in hun cao en op hun website staat. Vrijwel elk fatsoenlijk land heeft een nationale feestdag, meestal ter gelegenheid van het einde van de bezetting, zoals Frankrijk, België, Italië, Letland, Polen en andere Oost-Europese landen. Of ze vieren de overwinning op de vijand, zoals de Britten. Of het welslagen van een revolutie tegen een koloniale onderdrukker, zoals de Amerikanen met hun Vierde Juli. Een toefje overdreven Wij hebben elk jaar Bevrijdingsdag, ter viering van de Geallieerde overwinning op de meest brute bezetting en enige geïndustrialiseerde massamoord in de geschiedenis, maar vier van de vijf jaar werken we gewoon door. Want het moet niet te gek worden, vinden de werkgevers. Zon vrije dag kost, hebben organisaties als VNO-NCW uitgerekend, één tot anderhalf miljard euro. Geen idee hoe ze aan dat bedrag komen. Het lijkt me, met een bruto nationaal product van ruim 800 miljard, een toefje overdreven, maar niemand spreekt het tegen. Ja, zeggen de werkgevers, voor ons mág het, maar dan moeten de werknemers de vrije Tweede Pinksterdag inleveren. Er is geen groter goed dan vrijheid, en de enige wijze om vrijheid te vieren is door feestelijk vrij te zijn. De regering maakt zich ervan af met de stelling dat het een kwestie is tussen werkgevers en werknemers. Behalve dan voor ambtenaren. Voor hen is het een vrije dag - een verplichte vrije dag. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De grote partijen in de ministerraad hadden zwaar de pest in op Kamerleden uit hun eigen fracties die tekeer gingen tegen het kabinet. Om de ambtenaren te beschermen, probeerde het Kabinet de Kamer niet alles te vertellen. Die opzet mislukte, want door het onderzoek naar de toeslagenaffaire en de blamage met de informateurs, wisten we dat al. Om het met naam en toenaam te lezen is spannend, maar is het nou echt zo brisant? Luister terug | Bernard Hammelburg | Poetin tegen de mat Democratieën hebben staatsgeheimen. Dat kan niet anders, maar je moet je wel kunnen verantwoorden als ze uitlekken. De recente wereldgeschiedenis krioelt ervan. Top-voorbeeld: de Pentagon Papers. Uit een geheim rapport van het Pentagon bleek dat Amerika van 1945 tot 1967 in Vietnam alleen maar slagen had verloren, dat alle achtereenvolgende presidenten dat wisten en erover hadden gelogen, en dat Amerika de oorlog zeker ging verliezen. Vrijheid van meningsuiting Analist Daniel Ellsberg, medeauteur van het rapport, lekte het naar de New York Times. Dat was hoogverraad, maar het Hooggerechtshof vonniste dat de vrijheid van meningsuiting prevaleerde. Misschien een aardige hint voor de Nederlandse rechter, die de aanklacht van het kabinet wegens het lekken naar RTL gaat beoordelen. Luister terug | Bernard Hammelburg | Prikfabels In 2005 publiceerde de Britse Sunday Times notulen uit 2002 van het nationale veiligheidsteam van premier Tony Blair, waaruit bleek dat de Britten en Amerikanen toen al wisten dat er geen massavernietigingswapens in Irak waren. Dat was negen maanden voor de inval in Irak. Bush 2 en Blair hadden die informatie voor hun parlementen verzwegen. Wikileaks & Watergate Dan zijn er de Panama Papers, de onuitputtelijke stroom staatsgeheimen die Julian Assange lekte via Wikileaks, Edward Snowden, die lekte dat de Amerikaanse veiligheidsdiensten duizenden e-mails, fotos en persoonlijke gegevens onderschepten van internetgebruikers in binnen- en buitenland. En natuurlijk Watergate, waarin een klokkenluider met de onvergetelijke bijnaam Deep Throat, tegen de Washington Post onthulde hoe president Nixon in het diepste geheim de FBI en CIA inzette om een mislukte inbraak in het kantoor van de Democratische Partij aan te pakken. In de grote politiek is vertrouwen veel meer een gelegenheidsafspraak dan een principe. Een coalitiekabinet is zon gelegenheidsafspraak. Niet gebaseerd op vriendschap, en al helemaal niet op dat andere modebegrip: transparantie. Notu-gate is een doorkijkje in een werkelijkheid die we allang kenden. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het bericht van zijn opname in een gevangenisziekenhuis verscheen eerst in de staatsmedia, zoals persbureau Sputnik, dat zijn toestand als stabiel en bevredigend beschrijft. Vrij vertaald: westerse politici, die dreigen met hel en verdoemenis, moeten zich niet zo aanstellen. Het komt wel goed met deze hooligan. Pikant detail is een bericht van de Engelstalige staatszender Russia Today over een gigantische hack van de website waarop een half miljoen Russen hun steun aan Navalny hebben betuigd. Van al die inzenders zijn de namen, adressen en emailadressen bekend. Dan maakt het bericht een idiote draai. Want, zo staat er, de hackers dreigen die persoonsgegevens door te verkopen aan advertentiebureaus. Wat zouden die bureaus met een dergelijk bestand kunnen? Niets, natuurlijk, en dus is het duidelijk een dreigement aan Navalnys volgelingen in eigen land: die hacker is het Kremlin, en we weten precies wie jullie zijn en waar jullie wonen. Luister terug | Bernard Hammelburg | Prikfabels Misrekening Mijn indruk is dat Poetin van plan was Navalny daar, in die gevangenis, gewoon te laten overlijden. Dat had dan nog een tijdje reuring gegeven, maar dan zou het wel weer stiller worden. Zijn misrekening zat in de reactie in eigen land. Poentins mantra is dat verraders en staatsvijanden simpelweg moeten worden omgelegd, en veel Russen zijn het daar wel mee eens. De affaire-Skripal, bijvoorbeeld, speelde in Rusland niet prominent. Met Navalny loopt het onverwacht anders die heeft veel meer bijval in eigen land dan Poetin had verwacht. En dus is het politiek handiger om hem niet te laten doodhongeren, want dan zou hij, behalve een staatsvijand, ook een martelaar worden. In september zijn er parlementsverkiezingen, en Poetin loopt een beetje op eieren. Luister terug | Bernard Hammelburg | Groundhog Day De boze woorden en dreigementen van de Europese Unie en Amerika hebben ongetwijfeld een beetje effect. Maar als Navalny letterlijk en figuurlijk overeind blijft, heeft hij het niet te danken aan de verontwaardigde Europese Buitenlandcommissaris Borrell, of aan Joe Biden, maar aan solidariteit in Rusland zelf. Een uitgemergelde man in de bajes knalt de zwarte-bander Poetin even keihard tegen de mat. Zoals judokas zeggen: mooie ippon. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De mentaliteit van Nederland, en de rest van de kwakkelende en sukkelende Europese Unie, kon niet beter worden verwoord dan door de invloedrijke Duitse Europarlementariër Manfred Weber, in Buitenhof. Het Verenigd Koninkrijk en Amerika zijn egoïstisch en nationalistisch, zei hij. Ze weigeren te exporteren, wat wij wel hebben gedaan. Hoe krijgt hij de onzin over zijn lippen. In een democratie is de belangrijkste taak van de regering het garanderen van de veiligheid van de burgers. Dat het Verenigd Koninkrijk, Amerika, de Emiraten, Israël, Bahrein en de Seychellen fors hebben mee-geïnvesteerd en de hoofdprijs hebben betaald voor vaccins, is geen egoïsme of nationalisme, maar goed bestuur. Dat hadden Nederland en de andere EU-landen net zo goed kunnen doen, maar als ze in Riga vinden dat het allemaal niet te duur mag worden, staan in Rotterdam de koelers leeg. Die hersenkronkel heet Europees beleid, of nog erger Europese solidariteit. Luister terug | Bernard Hammelburg | Groundhog Day Dat is één kant van deze mega-schande. De andere kant is de ambtelijke en bestuurlijke hersenkronkel die heeft geleid tot chaos. Ik heb zelf mijn eerste prik gekregen in een vaccinatiecentrum met 30 GGD'ers en één klant: ik. In het bakje van de prikker lagen een hoop gevulde spuitjes, maar achter mij stonden geen klanten. Ik hoor dat van alle kanten. Kostbare, overgebleven vaccins, waar een 20-, of 30-, of 40-, of 50-jarige om zit te springen. En ik hoor van telefonisten van het door de GGD ingehuurde call center die wachten op de telefoon die niet gaat. Krankjorum Of krankjorume incidenten om zijn jargon te lenen zoals met Maarten van Rossem, die van Hugo de Jonge op zijn falie kreeg (ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken), omdat hij zelf een afspraak had gemaakt voor een prik waar hij het volste recht toe had. En ja, wie drie keer met het GGD-nummer 0800-7070 belt, heeft een vette kans op drie verschillenden antwoorden. Om nog maar niet te spreken van het veel te ambtelijke epistel dat uitnodigingsbrief heet. Luister terug | Bernard Hammelburg | Flexibele feiten Als de GGD nou bij die vaccinatiecentra onder de voet werd gelopen, zouden we het begrijpen. Maar het is dikwijls vrijwel uitgestorven. Het RIVM heeft over de statistiek van de kwetsbare groepen de handdoek zelfs in de ring gegooid. Geen idee, dus. Hier is de oplossing: hou op met dat krankzinnige afsprakensysteem, stel per leeftijdsgroep de vaccinatiecentra open voor iedereen. Wie de prik wil, gaat gewoon in de rij, ID-kaart in de zak, boterhammetje en een kruiswoordpuzzel in de tas. Tegen De Jonge zou ik zeggen: prikken, prikken, prikken, je hebt het maar te pikken. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van wie is dit citaat: Ik ben wel een fan van de Europese Unie. Als we die niet hadden, zouden we zoets moeten uitvinden'? Juist, Boris Johnson, in debat in het Lagerhuis, een jaar of twintig geleden. En wat voegde hij eraan toe? 'Ik denk niet dat er één parlementslid gek genoeg is om zich tegen het Turkse lidmaatschap te verzetten.' Flexibele feiten. Lees ook | Bernard Hammelburg | Straatvechters Zomaar een paar andere flexibele feiten, van Amerikaanse bodem: 'Read my lips no new taxes', George Bush sr. in 1988, die onmiddellijk daarna fiscaal toesloeg. En zijn zoon, in 2003, die wegens niet bestaande massavernietigingswapens Irak binnenviel. Franse presidenten Of de flexibele feiten van Franse presidenten. Mitterrand die niet verzweeg dat hij er twee gezinnen op nahield, maar wel dat hij kanker had. Jacques Chirac, die twee jaar voorwaardelijk kreeg wegens het regelen van niet-bestaande, maar dik betalende banen voor vriendjes. Luister terug | Oud-president Sarkozy mag vervolgd worden Geen ministerspost voor een lastpak, maar het leek er een beetje op. François Hollande, die bij zijn aantreden een voorbeeldig privéleven in het vooruitzicht stelde, die zijn vrouw, minister Ségolène Royal verliet voor politiek journalist Valérie Trierweiler, die hij weer bedroog met de piepjonge actrice Julie Gayet. Of Nicholas Sarkozy, die net drie jaar heeft gekregen wegens corruptie. Zijn 'functie elders' wordt misschien wasknijpers maken, of nummerborden. Sluw spel Politiek is een sluw spel van flexibele feiten, zeker coalitiepolitiek. Denk aan Joop den Uyl, die in 1977 met zijn PvdA de verkiezingen won, maar buitenspel werd gezet door Dries van Agt van het fonkelnieuwe CDA en Hans Wiegel van de VVD, die in een Franse bistro in Den Haag met een goed glas wijn en een bolknak in het geheim een kongsi smeedden en Den Uyl afserveerden. Functie elders werd voor Den Uyl een bankje in de Tweede Kamer. Zou de behendige Sigrid Kaag haar flexibele feiten inzetten voor zon Van Agt-manoeuvre? Read my lips: gaat niet lukken. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In maart vorig jaar wist zo ongeveer elke viroloog, van Den Haag tot Vladivostok, al vrij precies hoe het met het coronavirus zat, hoewel de Chinezen ontkenden en buitenlandse onderzoekers de toegang een jaar lang ontzegden. Het virus kwam uit Wuhan, van vleermuizen via een ander zoogdier en dan naar de mens, met als ground zero de beruchte wilde dierenmarkt. Virologen verdachten de civetkat. Luister terug | Bernard Hammelburg | Vaccinnationalisme En wat staat er in het rapport dat de WHO, na een lang bezoek aan China, nu eindelijk uitbrengt? Dat het virus in Wuhan is ontstaan, en van de vleermuis, via een ander zoogdier, de mens besprong. Misschien was de civetkat niet de boosdoener, maar de geschubde miereneter. Of wie weet de groundhog. Na ruim een jaar. Staatswege verwijderd Het eindrapport van de WHO is geen verslag van een inspectie stel je voor maar een studie. Zegt Marion Koopmans, en die was zelf mee. Klaarblijkelijk betekent een studie iets anders dan uitzoeken hoe het precies zat. Andere deelnemers aan de WHO-inspectie pardon, de studie geven gewoon toe waar het op staat: ze kregen van de Chinezen simpelweg niet de vrijheid om echt onderzoek te doen, en Chinese klokkenluiders werden van staatswege verwijderd. Om duistere redenen is het politiek correct om de WHO een onontbeerlijk instituut te noemen. Dat wordt gelogenstraft door de werkelijkheid: als we echt iets willen weten of begrijpen, hebben we een enorme trits aan voortreffelijke experts, in binnen- en buitenland. Overigens ook vaak met het Groundhog Day effect. Maar de WHO? Daar lopen we met een boogje omheen. Die komt ruim een jaar na dato met groot nieuws: het virus kwam van de vleermuis. Ach, echt? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De New York Times kwam deze week met een snoeiharde analyse over de missers van de Europese Commissie, met als belangrijkste element: zuinigheid. Amerikanen, schrijft de krant, vinden dat Europeanen doorgaans met belastinggeld smijten, maar zijn nu verbijsterd over de gierigheid. Terwijl Amerika mega-partner-deals sloot met fabrikanten, inclusief het meefinancieren van onderzoek, gedroeg Europa zich als een winkelende klant. EU-vaccinonderhandelaar Sandra Gallina erkent dat ruiterlijk tegenover de New York Times: Het gaat hier om geld van de belastingbetaler. Als productiepartner, zoals de Amerikanen, kun je een vuist maken tegen de producenten, wat president Biden dan ook doet. Als klant, zoals de EU, ben je machteloos als een fabrikant niet op tijd of te weinig levert, in dit geval AstraZeneca. Exportverbod Intussen hebben de Britten 40 procent van hun bevolking ingeënt, de Amerikanen 23 procent en de Europeanen 12 procent, Nederland nog een stuk lager. En dus is de Europese boodschap dat de Nederlandse vestiging van AstraZeneca haar contractuele verplichting aan het Verenigd Koninkrijk niet mag nakomen, en eerst uitsluitend aan de EU moet leveren. Ursula verwijst naar artikel 122 van het EU-verdrag, dat gaat over acute tekorten. Nee, ik had er ook nog nooit van gehoord, maar dat Boris woest is, ligt voor de hand. Alleen vergeet Boris dat hij in januari, toen deze kwestie al speelde, zelf een exportverbod oplegde voor ruim honderd geneesmiddelen die essentieel kunnen zijn bij de behandeling van coronapatiënten. De pot verwijt de ketel. Vrijhandel En, oh ja, een jaar geleden riep president Trump de Defence Protection Act in, waardoor Philips in grote moeilijkheden kwam, omdat het vanuit zijn fabriek in de VS alleen nog beademingsapparatuur binnen Amerika mocht leveren. En opvolger Biden gebruikt die wet om de productie van het Jansen vaccin te versnellen gedeeltelijk in Nederland gemaakt, maar misschien voorlopig alleen beschikbaar voor Amerikanen. Over ontwapening praat je alleen in vredestijd. Over vrijhandel praat je kennelijk alleen in het pandemie-loze tijdperk. Als het echt op aankomt, is het ieder voor zich. En dus vaccinnationalisme. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat wij uitzondering zijn, klopt. Om in de Tweede Kamer te komen, moet je de kiesdeler halen, dus het aantal uitgebrachte stemmen gedeeld door 150, wat neerkomt op ongeveer twee derde van een procent. België en Duitsland hebben een kiesdrempel. Beetje kort door de bocht, maar je moet daar minstens 5 procent van de stemmen halen om een zetel te bemachtigen. Er is geen enkel Europees land dat geen kiesdrempel hanteert de meeste 5 procent. Wis en waarachtig Vandaag doen 37 partijen mee aan de Kamerverkiezingen, waarvan de meeste de kiesdeler niet gaan halen, dus die vallen vanzelf af. Er blijven er waarschijnlijk twaalf of dertien over. Zou het verhogen van de kiesdrempel daar iets aan veranderen? Wis en waarachtig. Uitgaande van de huidige samenstelling van de Tweede Kamer, zouden de ChristenUnie, Partij voor de Dieren, 50PLUS, Denk, SGP, en FvD afvallen. JA21, Volt en Henk Krol zouden kansloos zijn. Wat dan overblijft, zijn de grootsten: VVD, PVV, CDA, D66, GroenLinks, en misschien SP of PvdA. Dat maakt het speelveld voor een formatie overzichtelijker. Maar wat gebeurt er met de stemmen die zijn uitgebracht op partijen die het niet halen? Of misschien nog een meer principiële vraag wie vertolkt nog het geluid van kiezers van partijen zoals SGP en ChristenUnie? Die gaan echt niet stemmen op het CDA. Hetzelfde geldt voor meer rechtse partijen als FvD en JA21, die niets willen weten van de PVV. Kortom: alle kleine, activistische partijen zouden uit de Haagse stolp verdwijnen. En daarmee de nuance van de Nederlandse politieke ratjetoe. Ingewikkeld De Tweede Kamer heeft wel eens een initiatiefwetsvoorstel gedaan voor het invoeren van een kiesdrempel. Dat is toen gesneuveld, en dat is maar goed ook. Met zoveel partijen in een parlement is misschien ingewikkeld, maar het siert de democratie. En, laten we eerlijk wezen, doen de Belgen het, met die kiesdrempel van 5 procent, zoveel beter? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de kwestie-Navalny probeerde het Westen zijn tanden te laten zien, met sancties tegen Rusland en een boos telefoontje van Joe Biden met Vladimir Poetin. Maar met het immense leed dat China de Oeigoerse minderheid aandoet, doen we niets. De Tweede Kamer nam een motie aan waarmee de Chinese actie genocide wordt genoemd, in navolging van Amerika en Canada, maar tot verandering van beleid heeft het bij ons niet geleid, laat staan tot sancties. Oeigoeren noemen Xinjang, de provincie in noordwest China waar zij wonen, Oost-Turkestan, en begrijpelijk, want hun taal en cultuur zijn verwant aan de Turkse. Er wonen 50 duizend Oeigoeren in Turkije, en die zijn als de dood dat de regering-Erdogan een uitleveringsverdrag met China ratificeert, want dan vrezen ze massale deportatie. Volgens China is het verhaal aldus: aangezien de Oeigoeren in het verleden in de aanval zijn gegaan in een poging om onafhankelijk te worden, zijn ze allemaal potentiële terroristen en jihadisten, en moeten ze dus worden heropgevoed, in speciale kampen. China is woedend dat wij dat niet inzien. Westers onderzoek en getuigenissen van de Oeigoeren zelf vertellen een ander verhaal: er zijn 380 concentratiekampen, waar de gevangenen voornamelijk als slaven werken in de katoenverbouw. Ze worden voortdurend vernederd, gemarteld en verkracht. Vrouwen worden massaal gesteriliseerd, om de Oeigoerse voortplanting te verhinderen. Wat China met Tibet heeft gedaan, doet het ook met Xinjang: het wordt volgestopt met Han-Chinezen, zodat de provincie versneld Chinees wordt. Massale marteling en sterilisatie, met het doel om een volk te laten verdwijnen, voldoet aan de VN-definitie van genocide. Het probleem is dat er nu enorme discussies ontstaan over het begrip genocide, in plaats van over het drama dat zich in Xinjiang afspeelt. Waar het om gaat is om de solidariteit die de wereld het Oeigoerse volk verschuldigd is. Maar ja, China is momenteel de grootste handelspartner van de EU, met een prominente plaats voor Nederland. Een genocide-verklaring van de Tweede Kamer geeft misschien een goed gevoel, maar het blijft een slag in de lucht. We laten ruim een miljoen Navalnys verkommeren. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is wel wennen, hoor, zon hutje op de hei. Koud, en het volgende hutje staat een eind weg, dus al die stokoude lotgenoten zie ik alleen op afstand. Maar een mens moet ook eten, dus ga ik naar het geriatrische halfuurtje in de supermarkt, van zeven tot half acht, manoeuvrerend tussen de andere rollators en elektrische karretjes. Wij geuzen van de pandemiestrijd laten daar wolken aerosol achter, die de jonkies die na ons komen opsnuiven, maar een kniesoor die daarop let. Hebben ze in het buitenland ook zulke briljante adviesgroepen als Herstel NL? Dus van die geleerden die er eindelijk uit zijn hoe je een pandemie kunt oplossen, namelijk door de meest kwetsbaren te isoleren, of te adviseren op de Drentse hei te gaan bivakkeren? Dat valt lelijk tegen. Sterker nog: ik heb in geen enkel ander land zon actiegroep kunnen vinden. Misschien komt dat doordat ze daar niet zulke geleerde economen, sociologen en artsen hebben als wij. Ik heb het ook niet kunnen nagaan in álle 193 landen. Maar in wat ik maar gemakshalve de beschaafde wereld noem, zie je nergens een pleidooi om bejaarden te scheiden van de rest van de samenleving. Behalve in Rusland, waar het, zo schreef Derk Sauer, precies andersom gaat: de jongeren worden als eersten gevaccineerd, want ouderen gaan immers toch dood. Wat je wel overal hoort is de roep om de economie gewoon weer open te gooien. En steeds meer tekenen van burgerlijke ongehoorzaamheid over de coronaregels een beetje zoals bij ons de fietsers die door rood rijden. Mág niet, maar jekammewat. In die andere landen gaat de discussie niet over het isoleren van groepen, maar over de oplossing van het probleem: vaccineren, vaccineren en vaccineren. Dat de afdeling inkoop van de Europese Unie en het Koninkrijk der Nederlanden daarmee op onvergefelijke wijze hebben geblunderd, is een schandvlek zo groot als de kaart van Europa. Bij de term Herstel NL denk je: onder professoren zullen ze wel iets slims hebben bedacht om aan meer vaccins te komen. In plaats daarvan bedachten ze afzondering van bejaarden. Dus: hartelijke groeten van de Drentse hei. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zijn tegenstanders kraaien victorie: de afrekening komt eraan, via de rechtbank. Vooralsnog is dat valse hoop. Want waar gaat het om? De New Yorkse aanklager Cyrus Vance ontdekte de herkomst van zwijggeld dat Trump aan twee vrouwen betaalde met wie hij vreemdging: de bedrijfskas, zijn eigen knip, of zijn campagnefonds. Het onderzoek breidde zich uit naar de belastingen van Trumps bedrijf en Trump privé. Daarvoor klopte Vance onder andere aan bij Trumps huisbankier, Deutsche Bank, en accountant Mazars. Daar probeerde Trump een stokje voor te steken, en dat is nu mislukt. Dus de boeken gaan open. Ruim op de balans Wat valt, als de we The New York Times en andere media mogen geloven, nou zo op? Vooral de jarenlange taxaties van zijn vastgoed. Als hij krediet bij Deutsche Bank vroeg, stond de waarde van dat vastgoed zeer ruim op de balans. Als hij belastingaangifte deed, was het vastgoed plotseling in waarde gekelderd. En zijn kinderen factureerden miljoenen voor consulting aan het bedrijf, wat dan uiteraard van de belasting werd afgetrokken. Klinkt allemaal spannend, maar is het dat ook echt? Aanklager Vance is nog niet verder dan het voorleggen van zijn zaak aan een grand jury, die alleen uitmaakt of hier sprake kan zijn van misdrijven. Pas dan kan Vance met een formele aanklacht komen en een rechtszaak beginnen. Daar is nu dus nog geen sprake van, en om te winnen moet hij met meer komen dan creatief boekhouden, schommelende taxaties en zwijggeld voor twee vrouwen. Terabytes aan data Dat hij nu in de boeken mag kijken is natuurlijk een overwinning. Maar het gaat, zoals The New York Times schrijft, om terabytes aan data en miljoenen paginas aan financiële documenten. Vance heeft er een leger aan forensische accountants en gespecialiseerde aanklagers voor gerekruteerd. Maar als het allemaal zo doortrapt was, waarom bleef de bank dan al die jaren krediet verlenen en keurde de accountant gewoon de jaarrekeningen goed? Een heksenjacht is het natuurlijk niet, maar een gewonnen zaak al evenmin. Als de afrekening komt, duurt het in elk geval nog jaren. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dictaturen hebben het wat dat betreft makkelijker. Als China ergens een lockdown instelt, of een avondklok, moet zon beetje iedereen letterlijk thuisblijven, gaat de deur van buiten op slot en wordt de sleutel weggegooid. Ik heb zo het vermoeden dat er weinig Chinese virus-wappies zijn. Verantwoordelijk Wat het lastig maakt is de voor de burger vaak ongeloofwaardige mix van kennis en macht. Wie heeft het in Amerika voor het zeggen, president Biden of wonderdokter Tony Fauci? Biden zegt: Fauci. Maar die kun je onmogelijk verantwoordelijk stellen voor de aankoop en distributie van vaccins. Wie heeft het bij ons voor het zeggen, team-Rutte of team-Van Dissel? Geen idee. Nog los van de Tweede Kamer, die van elk coronavoorstel zo ongeveer een hamerstuk maakt, en dezer dagen doet denken aan de Russische Doema, die niets meer is dan een afstempelmachine voor de wensen van het Kremlin. Als die routine wordt doorbroken door een, wat regering en Kamer betreft, uit de pas lopende rechter, valt de schijncoalitie die het Binnenhof zelf in stand houdt, door de mand. Op rolletjes Kan het anders? Ik kijk even naar Israël, nog steeds wereldkampioen vaccineren, en dus een interessant voorbeeld. Daar hebben ze een corona-tsaar aangesteld, medisch hoogleraar, maar ook brigadegeneraal en oud-chef van het medische corps van de krijgsmacht. Dan moet het op rolletjes lopen, denk je. Maar ook dat is een illusie. Hij stippelt heel verstandige routekaarten uit, maar valt dan onmiddellijk ten prooi aan ruziënde ministers die er hun eigen draai aan geven. Wij hebben geen dictatuur, maar een keurige democratie, en dus leven we momenteel in een chaos. Die houdt pas op als we eindelijk vaart gaan maken met vaccineren. En dat is waar de democratie blundert. Waar is de actiegroep Vaccinwaarheid? En wanneer klopt die aan bij de voorzieningenrechter om per onmiddellijk onze injecties te eisen? Wedden dat ze die rechtszaak winnen? Want een noodzakelijker voorziening dan het vaccin kan ik niet bedenken. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trump verloor er de verkiezingen door, bij Netanyahu kan dat over een paar weken ook gebeuren, en Hugo de Jonge staat zich zo hartstochtelijk te verontschuldigen en demissionair te wezen, dat we die waarschijnlijk niet meer terug zien. De ernstigste blunderaar is voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. Zodra die het woord neemt, moet je eigenlijk een steen door je radio of TV gooien. Ze werpt zich op als de spil van het Europese coronabeleid alleen, er is helemaal geen beleid. Het Europa van Ursula liet zich, met nauwelijks weerstand, de pas afsnijden door het Verenigde Koninkrijk, dat slimmer, beter en tegen een hogere prijs inkocht. De EU betaalde de prijs van de voorzichtighei, kopte persbureau Associated Press. Stoppen doorslaan Een in de haast bedachte exportstop naar Noord-Ierland, en dus naar Ierland, deed bij Boris Johnson de stoppen doorslaan. En terecht. Waarop Ursula terugkrabbelde met het briljante commentaar dat iedereen wel eens fouten maakt, behalve de paus, want die is onfeilbaar . Vervolgens deed ze iets waarvoor elke manager een gele kaart zou krijgen: ze legde de verantwoordelijkheid bij de Commissaris voor Handel, Valdis Dombrovskis, uit Letland. Want die had immers de leiding. Schneiderei heet dat in het Duits. In de Lage Landen noemen we het matennaaien. Dat ze Duits is, door Angela Merkel op haar stoel is geparachuteerd, neemt niet weg dat ook de Duitsers woedend op haar zijn. De wacht aanzeggen Een andere blunderaar uit haar team, Buitenlandcommissaris Joseph Borell, ging plat op het gelaat door naar Moskou te reizen om zijn Russische collega Sergey Lavrov de oren te wassen over de affaire-Navalny. Lavrov noemde de EU in Borells gezicht een onbetrouwbare partner, wat Borell met een glimlach liet lopen. Intussen liet Lavrov drie Europese diplomaten uitwijzen, wat Borell tijdens datzelfde gesprek op Twitter las. Die vernedering leidde tot een eis van 73 Europarlementariërs aan Von der Leyen om Borell aan de kant te zetten. In plaats daarvan gaf ze hem haar volle steun. Weer een gele kaart. Tweemaal geel is rood. Waar zijn de Europese regeringsleiders die Ursula de wacht aanzeggen? Het is de hoogste tijd. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify See omnystudio.com/listener for privacy information.

Alle aandacht gaat nu uit naar het falende inkoopbeleid. Toen Nederland en de rest van de EU uit hun coma ontwaakten, hadden de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Israël, de Emiraten en Bahrein allang toegeslagen. Ze betaalden de fabrikanten een stevige bonus, en gelijk hadden ze, want die paar miljard extra leveren een veelvoud op door sneller economisch herstel. Goedkoop en mondjesmaat inkopen is money wise, pound foolish. De ambtenaar en minister die denken een schouderklop te krijgen voor hun wijsheid en zuinigheid, moeten eigenlijk met pek en veren hun politieke stolp uit. Zieken en doden Maar daar zit niet het grootste probleem. Het is en blijft een schande dat de ernst van de pandemie niet in de eerste plaats wordt afgemeten aan het aantal zieken of doden, maar aan de capaciteit van ziekenhuizen. Duitsland heeft per 100.000 inwoners 34 IC-eenheden, Nederland tien. Je zou bijna denken dat de zorg de Nederlandse overheid een zorg zal zijn. Het is allemaal het gevolg van axiomas die als een modegril zijn bedacht, en die, als ware het een vaccin, in de cellen van de Nederlander zijn gezet. De zorgkosten rijzen de pan uit. Je moet de zorg overlaten aan de markt. Bejaarden in de IC is zinloos medisch handelen. Er loopt een rechte lijn van de belangrijkste architecten van de gedachte dat zorg in de eerste plaats een kwestie is van geld, Hans Hoogervorst, en Ab Klink, naar de constante paniek voor filevorming in de ziekenhuizen en de zuinigheid bij het inkoopbeleid. Zorgkosten per Nederlander We zijn gek op sommetjes, zoals wat de gemiddelde Nederlander per jaar aan zorg kost een mille of zes, overigens. Om de een of andere reden doen we net alsof we dat eigenlijk niet kunnen betalen. Dus stuur de bejaarde maar naar een professioneel sterfhuis, en trek lootjes voor de ic. VWS en de GGD nemen de regie. Waarom? Daarom. En wat doen de Bulgaren eigenlijk anders dan wij? Heel simpel: daar bel je gewoon de huisarts of loopt binnen op de praktijk. Lastig? Ingewikkeld? Zal best, maar ze stonden van de week toch een plekje hoger op de lijst. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify See omnystudio.com/listener for privacy information.

Net als in Amerika was een deel van het tuig bewapend, met vuurwerk, stenen, messen en, afgelopen weekend, molotovcocktails. Ons tuig had geen president nodig die een boze menigte aanmoedigde. Ons tuig had genoeg aan een premier die schoorvoetend, want hij rilde zelf bij de gedachte een avondklok instelde. 'Burgeroorlog' Afijn: voor Amerikaanse toestanden hoef je niet naar Washington. Een beveiligingsbarricade voor de ambtswoning van Femke Halsema is net zo droevig als de hekken rondom het Capitool. We zijn in één keer wereldberoemd. Het Duitse Bild nam de terminologie van de Eindhovense burgemeester Jorritsma burgeroorlog gretig over, precies zoals wij dat ook almaar over Amerika zeggen. Het is sneu voor mensen die, te goeder trouw, wilden demonstreren. In Washington omdat de Trumpisten zich tekort gedaan voelden. In Nederland omdat ze tegen de coronamaatregelen zijn. Wat mij betreft zit in de hersentjes van zowel de Trumpist als de anti-coronist een printje los, maar in een vrij land heeft iedereen het recht om ongelijk te hebben. Anti-corona-gekkies en anti-corona-hooligans De collectieve woede-uitbarstingen zijn ook leerzaam. Het overgrote deel van de gewone mensen dus bij wie geen printje loszit doet zijn best om zich, zo goed en zo kwaad als het gaat, aan de coronamaatregelen te houden. Maar die gewone mensen vragen zich ook af waarom de besmettingscijfers maar niet omlaag willen. Dat is, in Amerika, en nu ook in Nederland, een stuk duidelijker geworden. De anti-corona-gekkies gaan nu arm in arm met de anti-corona-hooligans. En die trekken zich, ook zonder te demonstreren, thuis, in hun eigen omgeving, nergens iets van aan. Ik durf te wedden dat het die groepen zijn die het hoge besmettingsaantal goeddeels op hun geweten hebben. En dus ook de avondklok, waartegen ze nu zo tekeer gaan. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of SpotifySee omnystudio.com/listener for privacy information.

Zon presidentieel systeem heeft voor- en nadelen. Het voordeel is dat het eigen volk en het buitenland weten waar ze aan toe zijn. Donald Trump heeft een eigen doctrine ontwikkeld: Amerika eerst, isolationisme, geen klimaatregels, geen oorlogen, minimale immigratie, en sancties tegen onwelgevallige landen. Ondanks het luidruchtige gekrakeel, heeft niemand hem daar echt van weerhouden. En ondanks het gekrakeel dat nu al luid klinkt, komt Joe Biden ook met zijn eigen doctrine, Amerika verenigd', met grote nadruk op armoebestrijding, volksgezondheid en geopolitieke stabiliteit. En ook hij gaat dat goeddeels voor elkaar krijgen. Het laatste woord Amerika is geen parlementaire democratie, waarin een gekozen volksvertegenwoordiging een regering samenstelt. Zoals bij ons. In het Amerikaanse presidentiële systeem heeft het parlement wel het laatste woord, maar kan de president niet wegsturen. De motie van wantrouwen bestaat niet. Wel de impeachment, maar er is nog nooit een president afgezet, en als het zou gebeuren, neemt de vicepresident zijn plaats in, maar blijft de termijn gewoon lopen. Op het kabinet Biden-Harris zit dus vier jaar garantie, tot 2024, ook al komt er het equivalent van een toeslagenaffaire. De Amerikaanse verkiezingsuitslag is een garantiebewijs. Dat wil niet zeggen dat de Republikeinen niet meteen vanaf vandaag een loopgravenoorlog tegen Biden beginnen. Maar uiteindelijk kunnen ze niet tegen hem op, want hij heeft een flinterdunne meerderheid in het Congres, maar ook het middel dat elke president bij tegenwerking in de strijd gooit: het decreet. Omgekeerd is de nieuwste hobby van de Democraten, de impeachment van een oud-president, niet meer dan een politieke rookbom. Veel gedoe, geen schade. Gevaar voor rellen Ondanks het onmiskenbare gevaar van rellen, is dit een dag om een beetje gas terug te nemen. Of Trump nu een narcistische psychopaat was of een profeet met schier goddelijke eigenschappen hij is weg. En of Joe Biden nou een halfzacht eitje is of de redder van de mensheid hij is vanaf vandaag de man. Good bye, Donald. Lets go, Joe. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nadat de WHO aanvankelijk zelf de andere kant uitkeek, is zij onder internationale druk gaan aandringen op inspectie ter plaatste. Wat is er, daar in Wuhan, precies gebeurd? Hoe werd de zogenoemde Patiënt Nul besmet? We weten dat natuurlijk allang, want voor de besmetting via vleermuizen is overweldigend bewijs. En die vleermuizen kopen ze daar op de wilde dierenmarkt. Ze worden levend in mootjes gehakt, met een snufje zout en peper gefrituurd en opgesmikkeld. Dat weten die buitenlandse virologen precies. Luister ook | Opinie | Helderziende Fabels van Xi Het eindeloze traineren door China, tot deze week, is voor elke wetenschapper al genoeg om te begrijpen dat er niets meer te halen valt, behalve propaganda en veel kopjes thee. Wie er echt in duikt, komt al snel terecht bij het verbijsterende onderzoek dat persbureau Associated Press eind vorige maand publiceerde. Vleermuizen van de verdachte soort, die onderzoekers in een oude mijnschacht vonden, werden geconflicteerd. Die onderzoekers zijn Chinezen, die geassocieerd zijn met het leger. Publicatie van hun research valt onder directe verantwoordelijkheid van president Xi. De strekking van hun verhaal doet denken aan Trump, die de Amerikaanse verkiezingsuitslag ontkent. Nee, dit virus is niet Chinees, de mannen en vrouwen in de witte jassen hebben overtuigend bewijs dat corona uit het buitenland kwam. Of ze zeggen niets te hebben gevonden. De vleermuisfabels van Xi, zogezegd. Geen wetenschap maar politiek Persbureau Reuters noteerde uit de mond van een WHO-expert dat het bezoekende team best weet geen meter verder te komen met dit bezoek. Er komen gesprekken, er worden rapporten besproken, en het WHO-team moet bij het voordragen van de vleermuisfabels het gezicht in de plooi zien te houden. En intussen denken ze: we hebben inmiddels zoveel antistoffen in ons eigen onderzoek gevonden dat we heus wel weten hoe de vork in de steel zit. Luister ook | Opinie | Vaarwel Trumpistan? De conclusie is dus dat het hier niet om wetenschap gaat, maar om politiek. De WHO is een typisch VN-instituut, dat door de lidstaten voortdurend het onterechte label van onmisbaar wordt opgespeld. De WHO is een papieren tijger en die moet nog oppassen ook, want in China zijn ze gek op wilde dieren. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Die campagne, gesteund door een leger van boze, blanke populisten, leidde tot de spectaculaire overwinning in 2016 op Hillary Clinton en de metamorfose van het schijnliberalisme van de Democraten naar de schijnvrijheid van het Republikeinse Trumpistan. Voornamelijk regerend per decreet, werd de op een elektrocardiogram gelijkende viltstift-handtekening van de leider de metafoor van diens leiderschap. Vier jaar zuchtten de verdrukten onder het juk van wat de politieke F-side in het Witte Huis verordonneerde. Vandaag dwingt het Congres hem het veld te ruimen. Aldus het narratief van de Democraten. Republikeins narratief Nu de werkelijkheid door de ogen van de Trumpisten. Al vanaf Donald Trumps eerste stap in de voorverkiezingen in 2015, koos de Democratische elite ervoor zijn legitimiteit te ontkennen, en toen hij in 2016 op het schild werd gehesen, te doen alsof dat simpelweg niet waar was. Vier jaar lang regeerde een president, van wie de oppositie beweerde dat hij een aberratie was, een opportunistische oplichter en leugenaar, die bij vergissing in het Witte Huis terecht was gekomen. Onthullingen over zijn financiën en vreemdgaan werden glunderend door zijn tegenstanders gespeld, altijd steevast gevolgd door dit zinnetje: Dat gaat hem de kop kosten. Op ieders tong lag het woord impeachment. Toen die impeachment echt kwam, hadden de Trump-ontkenners geluks-visioenen en duimden eelt aan hun vingers. Vergeefs. Vier jaar lang hebben de Democraten Trumps overwinning niet of nauwelijks erkend. Gestolen verkiezingen Joe Biden heeft overtuigend gewonnen, maar in kiesmannen gerekend was zijn overwinning precies zo groot als die van Trump, vier jaar geleden. We zien nu het spiegelbeeld: de Trumpisten zullen die overwinning de komende vier jaar niet of nauwelijks erkennen. Zij noemen het gestolen verkiezingen, maar dat vonden de Democraten vier jaar geleden eigenlijk ook van Trump. Het Trumpisme leeft voort, zoals het Obamisme ook niet is verdwenen. Of we vaarwel kunnen zeggen tegen Trumpistan, zal afhangen van de man wiens overwinning vandaag in het Congres wordt bevestigd. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een bliksemsnelle, hoogst onwetenschappelijke, en dus onverantwoorde, eigen rondgang geeft een grappig inkijkje. Hoogontwikkelde ondervraagden moesten, toen Brexit begon, Googelen wanneer het Verenigd Koninkrijk ook al weer lid werd. Dus de toetreding in 1973 overigens, na jaren soebatten was kennelijk helemaal niet zo historisch. En wat is aan die uittreding nou zo bijzonder? Het laatste loopgravengevecht ging om visserij. Zoals de Daily Mail schreef: 'De visserij-overeenkomst is minder waard dan de transfer van voetballer Paul Pogba.' Wat ik zelf even moest Googelen, maar het klopt: Pogba ging voor 98 miljoen naar Manchester United, en die visserij-deal gaat over 88 miljoen euro. Historisch? Mwah. Spaanse griep De Spaanse Griep ook zon verhaal. Toen de medische wereld corona daarmee begon te vergelijken, moesten geleerde jonge mensen het googelen. Dat die pandemie een eeuw geleden 0,6 procent van de Nederlanders opslokte, wist bijna niemand. Bij corona ligt het percentage trouwens op 0,06, dus gelukkig is het geen goede vergelijking. Qua ramp was de Spaanse Griep veel omvangrijker. Wat is nou historischer? De grote Trump-show En dan de exit van Trump. Historisch? Nee, hoor. Maar af en toe wel grappig. Tot de huidige dag blijft woordvoerder Kayleigh McEnany beweren dat de strijd tegen Joe Biden nog niet voorbij is. Als een soort Bagdad Bob, de woordvoerder van Saddam Hoessein, die bleef beweren dat Irak aan het winnen was, terwijl de Amerikaanse tanks achter hem door beeld rolden. President Bush sr. holde destijds af en toe uit vergaderingen omdat hij die dagelijkse comedy show niet wilde missen. Of het hilarische verhaal dat de Financial Times schreef over de parafernalia van de Trump-campagne, die goeddeels in China werden gemaakt. Veel van de rode petjes, maar ook posters en vlaggen met de tekst God, Guns & Trump. Made in China door mensen die geen woord Engels kenden. Dát zijn nou verhalen waarvan ík hoop dat ze in de geschiedenisboeken komen. En Nederland als hekkensluiter in de vaccinatierace? Dat onderwerp valt af, want dat speelt pas in het historische jaar 2021. Ik zou zeggen: een historisch uiteinde en een historisch nieuwjaar. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

BNR zocht uit wat het, vergeleken met landen die al met vaccineren zijn begonnen, uitmaakt. Het antwoord is: vrijwel niets. Want alle landen botsen aan tegen vergelijkbare problemen: beschikbaarheid van vaccins, koeling, logistiek, mankracht. Vrijwel geen enkel land had al die puzzelstukjes op tijd klaar. De Britse aanpak zo snel mogelijk de naald erin stoot op enorme problemen. Personeel in het Royal London Ziekenhuis, met het grootste aantal coronapatiënten in deze wereldstad, krijgt voorlopig geen vaccin . Hoe bedenk je het, in een land met staatsgezondheidszorg? Italië start wat later, heeft ook staatsgezondheidszorg en begint, op zn Italiaans, met de alleroudste burgers, en dan pas het zorgpersoneel. Voordat het programma goed loopt, is het voorjaar of zomer. Israël heeft het meest geoliede systeem opgetuigd. Zorgpersoneel eerst, en dan iedereen boven de zestig. Dat gaat vanuit lokale ziekenfonds-gezondheidscentra, met wie je telefonisch kunt afspreken of die, in veel regios, de bij hun ingeschreven patiënten per SMS oproepen. Dat gaat bliksemsnel, de eerste groepen zijn al volgende week aan de beurt. De verwachting is dat alle vaccins binnen drie tot vier maanden zijn ingespoten. Waarom is dat zo interessant? Omdat Israël, net als Nederland, een zeer gefragmenteerd coalitiesysteem kent, waar politici elkaar om het minste of geringste voor rotte vis uitmaken, met een soort Trumpistische premier, die het land tot op het bot verdeelt. Desondanks halen de Israëliërs de rest van de wereld links en rechts in. Waar zit m dat nou in? Door de regie over te laten aan artsenpraktijken in dorpen en steden die hun eigen patiënten oproepen, en niet te piekeren of dat wel allemaal wel correct in een nationaal register terecht komt. Dat zien ze later nog wel. Daar zit wel een leerpuntje in voor ons. Teveel polderen over elk detail leidt tot nodeloze vertraging. Maar ook op zn Hollands zijn we uiteindelijk in de zomer redelijk uit-geprikt. Echt niet veel later dan de andere landen, hooguit een kwestie van een paar weken. Wat maakt het in vredesnaam uit? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel Rutte de schijn wekte dat corona een probleem is van jong en oud, is de werkelijkheid natuurlijk dat de slachtoffers in overgrote meerderheid bejaard zijn. De meeste landen zetten dus onevenredig veel energie en middelen in om bejaarden voor de poorten van de coronahel weg te slepen. In Rusland draaien ze het om. Ze zijn daar inmiddels begonnen met vaccineren. Om Derk Sauer in Moskou te citeren: Leraren, dokters, militairen en hulpverleners zijn hier als eersten aan de beurt. Daarna komen de jongeren en werkende bevolking. Mensen van boven de zestig komen überhaupt niet in aanmerking voor een vaccinatie. De zwaksten eerst staat niet in het draaiboek van het Kremlin. Luister terug | Te veel aandacht naar gezondheid, meer oog nodig voor welzijn mensen Bij ons wel, maar toch ook weer niet. Want dat Nederland zo ongeveer de kleinste IC-capaciteit in de beschaafde wereld heeft komt omdat bejaarden volgens de witte jassen doorgaans niet, of in deplorabele conditie, uit de IC komen. Zinloos medisch handelen, noemen ze het. En dus bieden ze bejaarden liever palliatieve zorg. Daaraan ligt natuurlijk ook een budgettaire overweging ten grondslag: proberen bejaarden in leven te houden met een geringe succeskans, is peperduur. Daarin zijn we een uitzondering, want in veel landen, zoals Italië, Spanje, Frankrijk en Duitsland, vechten ze even hard voor een tachtigjarige als een veertigjarige. Maar dan moet je wel de IC-capaciteit hebben. Luister ook | Vraag het Gommers: Kan je nog iemand besmetten na een vaccin? De discussie over de te kleine ic-capaciteit barstte al eerder los: tijdens de griepepidemie van 2017-'18 en in het voorjaar van 2020, toen corona toesloeg. Vóór corona hadden we 1150 ic-bedden. Bij de eerste golf was dat tijdelijk uitgebreid naar 1700 bedden, maar tot een permanente, structurele uitbreiding is het niet gekomen. Is te duur. Geen personeel. Staat na de epidemie allemaal leeg. O ja? En wat doen we dan bij de volgende golf? Of beter gezegd: wat doen we bij een volgende pandemie? Want dat er weer eens zoiets zal gebeuren, is het enige waarover alle geleerden het eens zijn. Dossier | Coronavirus Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ouderling Kier Bouwman legde in die film uit dat de ziekte de wil van God was, en dat hij zijn kleindochter, die je op de achtergrond zag spelen, nooit zou laten inenten. Het maakte, in elk geval op mij, een verpletterende indruk. Zodra het coronavaccin er is, staat deze jongen voor in de rij te dringen en ziet de naald verlekkerd in de arm glijden. Vijand verslaan Tegenwoordig komen de bezwaren tegen vaccineren niet alleen uit religieuze hoek. Je hebt de anti-vaxxers, die geloven dat je geen vreemde stoffen in het lichaam moet spuiten, ook niet bij kinderen, want dan ondermijn je het immuunsysteem. Je hebt de mensen die menen dat het lichaam de vijand zelf best kan verslaan. En je hebt grote groepen die ervan overtuigd zijn dat je van vaccins allerhande enge ziektes kunt krijgen: meningitis, diabetes, astma en auto-immuunziektes, zoals kanker. Of je kunt er autistisch van worden. Luister terug | Gommers over maand veel meer duidelijkheid over vaccinaties Deze beweging heeft de steun van hele tritsen beroemdheden, zoals Jim Carrey, Lisa Bonet, Charlie Sheen, Robert de Niro, Kevin Gates en Donald Trump. En Novan Djokovic. Ten slotte heb je een grote groep mensen die zegt: ik heb maar één keer een griepprik genomen, en toen kreeg ik prompt griep. Dus geen corona-vaccin. Verplicht stellen Naar mijn stellige overtuiging is het allemaal lariekoek. Als je longontsteking hebt, neem je braaf antibiotica. Als je mazelen, difterie, polio, pokken en baarmoederhalskanker kunt voorkomen met een prik, dan ben je volgens mij niet goed snik als je dat niet doet. Maar in democratieën kun je het heel moeilijk verplicht stellen. Het gevolg daarvan is dat in Frankrijk maar de helft van de bevolking een coronaprik wil. In Amerika zeggen ze: antivax is ons burgerrecht. In Nederland stijgt de bereidheid volgens de laatste peiling van Maurice de Hond, maar een derde van de Nederlanders doet vooralsnog niet mee. Lees ook | Bernard Hammelburg | Liquidatie Ik vind dat reuze onaardig van die medeburgers. Want als zij het risico willen lopen, dan zijn ze voor mij, mijn familie, mijn vrienden, mijn collegas een gevaar. Je mag geloven wat je wilt, maar nooit ten koste van anderen. Zoals die ouderling, in die onvergetelijke film over polio in Staphorst. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens Iraanse en Amerikaanse media werd de moord op Mohsen Fakfrisadeh uitgevoerd door 62 commandos, waarvan twaalf als aanvalsteam, en de andere vijftig voor de organisatie en logistiek. Zo schakelden ze in de totale wijk waar de aanslag zich afspeelde de elektriciteit uit. Volgens Iraanse media werden de fatale schoten gelost uit een machinegeweer met afstandsbediening . Of het Israëlische commandos waren, is niet zeker, maar dat ze onder Israëlisch bevel stonden, betwijfelt niemand. Lees ook | Bernard Hammelburg | China's wraak Israël is ervan overtuigd dat Fakhrisadeh, de vader van het Iraanse nucleaire programma, bezig was met de ontwikkeling van zes atoombommen. Wie ben ik om de Mossad tegen te spreken? Maar New York Times-columnist Thomas Friedman schrijft dat het allang niet meer over atoomwapens gaat. Wat de Israëliërs de stuipen op het lijf jaagt was een gigantische aanval op 14 september 2019 op een olie-installatie in Saoedi-Arabië. Drones en kruisraketten De aanval kwam niet alleen als een totale verrassing, maar werd uitgevoerd met zeer geavanceerde Iraanse drones en kruisraketten. Die waren zo onzichtbaar en precies dat de Israëliërs de aanval het Pearl Harbor van het Midden-Oosten noemen. Als dit soort wapens de inaccurate raketten vervangen waarmee Hezbollah in Libanon is uitgerust, is dat een veel groter gevaar dan de atoombom, die misschien wordt ontwikkeld, maar nog niet bestaat. Luister terug | Bernard Hammelburg | Tijd Wat voor gevolgen de liquidatie heeft, weet niemand. Wat wel vast staat is dat Joe Biden zijn Amerikaanse presidentschap begint met een extra kopzorg. Hij is namelijk van plan terug te keren naar de nucleaire overeenkomst met Iran, waaruit Donald Trump zich terugtrok. Maar ook Biden zal tijdens de veiligheidsbriefings die hij inmiddels krijgt begrijpen dat de Irandeal waaraan hij als vicepresident werkte is achterhaald. Irandeal De Israëliërs hebben een punt: het gaat niet meer over atoombommen, maar over geavanceerde precisiewapens, die niet alleen Israël, maar het hele Golfgebied bedreigen. Dus misschien was de moord een waarschuwing aan Biden: het Iraanse nucleaire programma van Iran is uitgeschakeld, en koester geen illusies over het nieuwe, misschien nog grotere gevaar. Kortom: een plot dat Netflix niet beter had kunnen verzinnen. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na Pfizer en Moderna, zegt ook AstraZeneca succes te hebben. Dat is het vaccin waarvan Hugo de Jonge in juni, met collegas uit een paar andere EU-landen, een kleine 400 miljoen doses inkocht. Goede gok, dus. Dit zogenoemde Oxford-vaccin is in de testfase iets minder succesvol dan dat van Pfizer en Moderna, maar het werkt aanmerkelijk beter dan het gemiddelde griepvaccin, het kost maar 3,40 euro, en kan in een gewone koelkast. De andere kosten 22 en 28 euro, en moeten in de ultradiepvries. Overigens hebben we in Nederland, naar verluidt, ook pakhuizen vol met de andere vaccins. Lockdown Het grote wachten is op de veelbesproken goedkeuring van de Amerikaanse en Europese medische toezichthouders, en grondig en onafhankelijk onderzoek van de vakpers, maar dit is een moment om nog eens te benadrukken dat er alle reden is voor optimisme. En dat is maar goed ook, want de rest van het cononanieuws is droevig. Het wordt steeds duidelijker dat er geen beleid valt te bedenken dat het aantal besmettingen naar beneden brengt zonder een min of meer volledige lockdown en dat een volledige lockdown in democratische landen onuitvoerbaar is. Zoiets kan alleen in een dictatuur of politiestaat, door alle woningen aan de buitenkant af te sluiten. Groepsimmuniteit Hier in Amerika wordt de crisis met de dag gruwelijker. Nergens ter wereld zijn de aantallen besmettingen, opnames en doden zo hoog. Maar ook in Nederland spartelen we maar wat, met verschuivende theorieën, van groepsimmuniteit, tot intelligente lockdown, tot tijdelijke sluitingen, openingen en dan weer sluitingen. Van we doen dit met zn allen, tot zonder hard ingrijpen gaat het mis. Van geen mondkapjes naar wel mondkapjes, We hebben wel een Management Team, maar hoe een Outbreak werkt, weten ze daar kennelijk ook niet. Tijd om het toe te geven: niemand heeft de oplossing, behalve de wetenschap en de farmaceutische industrie. En die zijn er hopelijk uit. Nog ruim een half jaar doormodderen, en dan zijn we er. Zullen we dat afspreken? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het 'Regional Comprehensive Economic Partnership', waaraan acht jaar is gesleuteld, creëert een handelsblok met 2,2 miljard mensen, een gigant, vergeleken waarmee de Europese Unie en Amerika plotseling relatief kleine spelers zijn. Alleen al China en Japan. Het gaat niet om alle handel. De paragraaf over intellectueel eigendom is opmerkelijk vaag. Er zitten voor alle landen comfortabele uitzonderingen in. Het gaat bijvoorbeeld niet over onderwerpen als mensenrechten, arbitrage, elkaars loonpolitiek en al die kwesties die speelden bij het mislukte Amerikaans-Europese handelsverdrag, en bij het eveneens mislukte Amerikaans-Aziatische verdrag. Heel Azië Donald Trump trok de stekker uit beide: TTIP, het verdrag met Europa omdat hij het gedram en verkapte subsidie vond, vooral voor Europa. En uit TTP, het verdrag met Azië, omdat hij alle kaarten zette op een handelsoorlog met China. Maar met dat mislukte verdrag met Azië zat het eigenlijk anders. TTP was een initiatief van Trumps voorganger Obama, die een verdrag wilde met zo ongeveer heel Azië, maar zonder China. En in zijn voorstel zaten wél kwesties als mensenrechten, arbitrage, wensen van vakbonden, hoge en lage lonen. Dat China de rollen nu omdraait, en een verdrag sluit met zo ongeveer heel Azië, inclusief Japan, plus Australië en Nieuw-Zeeland, en Amerika buiten spel zet, komt net zozeer op het conto van Obama als Trump. China ziet nu zijn kans: midden in de eindeloze afwikkeling van de Amerikaanse verkiezingen, midden in de coronacrisis, midden in het gestuntel van de Europese Unie om met een echt Chinabeleid te komen. En vooral: wraak op Trump. Op de vlakte Gaat de EU in zee met dit nieuwe financieel-economische mega-blok? Zou kunnen, maar daar gaan weer jarenlang tig Brusselse topjes overheen. En wat doet Joe Biden? Hij heeft zich tot nu toe op de vlakte gehouden over het onderwerp handelsakkoorden. Eerst de pandemie, de infrastructuur en het herstel van de economie, en dan zien we wel zo ongeveer denkt hij. Dat roer moet om, want als hij niet uitkijkt, walst China dwars over hem heen. En over ons, trouwens. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Iedereen heeft het dan over twee recente voorbeelden: Al Gore, die in 2000 verloor van George W. Bush, hoewel hij meer stemmen had. En Hillary Clinton, die in 2016 bijna drie miljoen stemmen meer haalde dan Donald Trump, en toch afging. Er zijn meer voorbeelden: John Quincy Adams in 1824, Rutherford Hayes in 1876 en Benjamin Harrison in 1888. En ook toen, in de 19de Eeuw, was er al debat over. Democratie Er zijn meer landen veel waar ze het kennelijk niet helemaal snappen. Landen die in twee ronden stemmen, bijvoorbeeld. Neem Polen, of Frankrijk. Winnen is winnen, maar in de eerste ronde is winnen niet winnen als je niet 50 procent van de stemmen haalt. Wat is dat voor onzin? Oh, pardon, dat is democratie, maar zoals zij het zien. Voor het meest opmerkelijke systeem hoef je Nederland niet uit. Kijk eens hoe wij onze Eerste Kamer kiezen. Dat doen we namelijk niet dat doen de Provinciale Staten. Het zijn zogenaamde getrapte verkiezingen. Maar hoe werkt het eigenlijk? Dat weten wij gewone stervelingen nauwelijks. Ja, alle 564 leden van de Provinciale Staten brengen op de verkiezingsdag hun stem uit op één van de kandidaten voor de Eerste Kamer. Deze kandidaten staan per partij op één of meer lijsten. Hoe die kandidaten op de lijst zijn gekomen? Geen idee. Inwonertal Dan de stemming zelf. Ik citeer uit de website van de Eerste Kamer: Niet elk Statenlid heeft een even zware stem. Door 'weging' wordt een relatie gelegd met het inwonertal van de provincie. Het inwonertal wordt daarbij gedeeld door het honderdvoud van het aantal Statenleden van de provincie. De uitkomst heet de stemwaarde. Wabblief? Kunt u het nog volgen? Daarbij is een systeem met kiesmannen, en winner takes all, echt de eenvoud zelve. Gaat het bij ons veranderen? Bij elke verkiezing hoor je zeggen van wel. Of dat de Eerste Kamer eigenlijk gewoon weg kan. Maar het gebeurt nooit. Want tja, wij hebben zo ons systeem, onze democratie. Net als de Amerikanen, met de hunne. Inclusief die kiesmannen. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Is Amerika een land geworden waarin het hoogste recht wordt gedefinieerd als het recht om terug te keren naar het breinaaldentijdperk? Een land waarvan het motto uit velen één op zn Orwelliaans verandert in sommige varkens zijn gelijker dan andere? Een land waar de beurskoers regeert? Of keert uit dit moment van electoraal vacuüm, van wachten op de uitslag, het oude Amerika terug? Het land met het hoogste aantal Nobelprijswinnaars ter wereld. De bakermat van de jazz, van de iPhone, de sneaker, cola, de hamburger, de Broadway-musical. Lees ook | BNR Election Night | Volg live de Amerikaanse verkiezingen Voor ons is de verkiezing niet zozeer een referendum over Trump als wel over Amerika. Zijn we, als de laatste stemmen zijn geteld, de advocaten zijn uitgevochten, de verliezer de overwinning van zijn tegenstander moet erkennen, bondgenoten of vroegere bondgenoten? Zijn we kennissen of vrienden? Naïeve gedachte Zo denken wij, en dat is naïef. Over de kwesties die óns aangaan liggen Biden en Trump niet zo ver uit elkaar. Ze vinden beiden dat wij veel te lang hebben meegereden op de Amerikaanse NAVO-bagagedrager. Ze koesteren beiden geen warme gevoelens voor Europa. Ze vinden beiden dat wij ons in de luren laten leggen door China. Ze vinden beiden dat wij ons veel te kwetsbaar opstellen door onze afhankelijkheid van Russisch gas. Ze vinden beiden dat Amerika noch de politieagent, noch de beschermer van de wereld moet zijn. Het idee dat voor ons, met een regering Biden, het licht weer zou aangaan, alsof er een schakelaar om gaat, is simpelweg onjuist. Blijft over: onze compassie met de helft van de 330 miljoen Amerikanen die wél als de dood zijn voor een verbod op abortus, die wél geloven in sociale cohesie, die ook weten dat sommige varkens gelijker zijn dan andere, maar hun best doen om die anderen hun plaatsje onder de zon te gunnen. Luister terug | Recordaantal Amerikanen heeft al gestemd Maar hoe nauw wij ons ook betrokken voelen, uiteindelijk gaat het niet over ons. De Amerikanen gaan zelf over hun leven, en hebben het recht te kiezen wie zij willen wat wij er ook van vinden. Of zijn we consequent en maken we de keuze voor een nieuwe iPhone, afhankelijk van de winnaar van de verkiezingen? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het verhaal uit de Britse Observer komt erop neer dat Johnson voortgang in de Brexit-onderhandelingen probeert te traineren omdat hij de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen afwacht. Als vriend en Brexit-supporter Trump wint, zet hij volledig in op een handelsovereenkomst met de Verenigde Staten, en laat hij Europa verder schieten. Dat zou een bewuste keuze voor een no-deal Brexit betekenen, en dus een kolossale schadepost voor de EU-landen, waaronder Nederland. Kost ons dus volgens de Algemene Rekenkamer op zn minst anderhalf miljard. Handelsverdrag Volgens het artikel in de Britse zondagkrant maakt een overwinning van Joe Biden de omgekeerde optie mogelijk, namelijk een handelsverdrag tussen Europa en Amerika. Trump haalde een streep door de eerste pogingen van dat zogenoemde TTIP-verdrag, maar Biden zou de draad weer kunnen oppakken. Dan hebben de Britten het nakijken. Dat zou trouwens heel verstandig zijn van Biden, want vergeleken bij de mega-handelspartner Europa is het Verenigd Koninkrijk een mug. Volg ook | VK en EU blijven onderhandelen Johnson neemt wel enorme risicos. De uitslag van de Amerikaanse verkiezingen kan vele weken op zich laten wachten, volgens het zwartste scenario tot 14 december. Als hij zo lang traineert, wordt het zeker een no-deal Brexit, want zelfs als de onderhandelaars eruit zouden zijn, krijg je een verdrag nooit meer vóór 1 januari door alle Europese landen goedgekeurd. Als Biden dan wint, zit hij én zonder maatje in het Witte Huis, dus zonder uitzicht op een verdrag met Amerika, én zonder akkoord met Europa. Witte rook De onderhandelaars geven nu juist tekenen dat er weer een beetje schot in komt. De Ierse premier Varadkar ziet iets wat op witte rook lijkt. En deze hele week gaan de gesprekken verder. Wat niet wegneemt dat Johnson het liefst helemaal van Europa loskoppelt. En dat de kans dat Donald Trump gaat winnen aanzienlijk is. Dus zon Boris & Donald Show zit er misschien best in. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij Charlie Hebdo was het precies omgekeerd. Een sullig satirisch Frans weekblad dat ranzige cartoons van de profeet publiceerde. Net zo smakeloos als de antisemitische spotprenten uit de nazitijd, waarvan moderne varianten nog altijd de ronde doen. Luister terug | Frankrijk onderzoekt moslimorganisaties na onthoofding leraar Maar daar houden alle vergelijkingen op. Joden hebben alle reden om woedend te zijn over die cartoons, maar ze schieten geen kalasjnikovs leeg op redacties. Net zo min als christenen. Het Vaticaan deed destijds grote moeite om de publicatie van de Da Vinci Code en de gelijknamige speelfilm tegen te houden, over de door auteur Dan Brown verzonnen nazaten van Jezus en Maria Magdalena. Voor gelovigen pure blasfemie, maar het Vaticaan stelde geen nieuwe Inquisitie in om Brown, zijn uitgever of de filmploeg op te blazen - of te onthoofden. Jihadistische methode Het verachtelijke is de jihadistische methode. Achter de aanslag op Charlie Hebdo zaten mannetjes met baarden in Jemen - heel ver weg. Achter de onthoofding van Samuel Paty zat een lugubere Franse organisatie, het Collectief tegen Islamofobie, die een fatwa tegen de geschiedenisleraar uitsprak omdat hij in zijn lessen spotprenten had laten zien. Dat collectief heeft gewoon een website, in het Frans en Engels. Luister terug | Marianne Zwagerman | Vrijheid & Haat Daarop beklaagt het zich over een hetze, maar de Franse politie is behoorlijk zeker van haar zaak en onderzoekt nog vijftig andere islamitische organisaties. En ook hier weer het schrijnende gegeven dat de bedenkers van achter hun bureau een gestoorde volgeling rekruteren of nog erger inspireren, in dit geval een 18-jarige Tsjetsjeen. Sabbat op vrijdag Toen het New Yorkse gerechtshof in 1955 stilletjes dat beeld van Mohammed van het dak liet halen, had nog nooit iemand van jihadisme gehoord. Moslims waren mensen die de sabbat op vrijdag hielden en geen varkensvlees aten. En die in hun godsdienst geen beelden tolereerden. Nu kun je zeggen: dat geldt net zo goed voor protestanten, en wij hebben ook een beeldenstorm gehad. Maar dat was in 1566. Lees ook | Proces tegen handlangers Charlie Hebdo van start President Macron wil verfransing van de Franse islam. Dat is precies het probleem: het overgrote deel van de bijna zes miljoen Franse moslims is verfranst. Het gaat om een handjevol halve zolen die zich geestelijken noemen, en de 20.000 fanatici die hun wil klakkeloos uitvoeren. Je krijgt de geest hoe heette die ook alweer? niet meer in de fles. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

BNR haalde al in augustus de feiten boven water: in wijken met grote armoe en veel migranten is het coronaprobleem onevenredig groot. VPROs Argos bevestigde dat beeld met onderzoek over IC-patiënten in grote ziekenhuizen. Daarop volgde een standaardsneer van Geert Wilders over migranten die de IC-bedden van besmette brave, blanken blokkeren, en natuurlijk vloog iedereen iedereen toen in de haren. Kern van de discussie is de privacy. In veel landen, zoals het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, heerst daarover een andere opvatting. Verdachten en veroordeelden in rechtszaken, bijvoorbeeld, komen met naam en toenaam in de media, inclusief interviews met familieleden, vrienden, klasgenoten en collegas. Wij vinden dat ongepast, en houden het op initialen. Zij vinden dit soort privacy censuur. Dat anonimiseren is in Nederland ook leidend in de medische wereld. En ook daar zie je bij de Britten en Amerikanen het diametraal tegenovergestelde. Het medische tijdschrift The Lancet publiceert heel precies de etnische details van Britse coronapatiënten. De New Yorkse gezondheidsdienst verstrekt aan de media exacte gegevens over de achtergrond van alle patiënten, compleet met aantallen per postcode. Pandemie en privacy zijn als de polen van een magneet. Dat moet je nu niet hebben. Er zijn twee overtuigende argumenten: communicatie en eigenbelang. Als grote groepen mensen de boodschap van de overheid niet snappen, moet je in al die wijken letterlijk alle deuren langs om het uit te leggen. Dat ze geen Nederlands spreken mag Geert Wilders een schande vinden, maar uitleggen wat de coronamaatregelen zijn werkt echt beter dan een cursus Nederlands. Ik wil dolgraag dat een migrant in Amsterdam-West wordt behoed voor het virus. En daar zit het eigenbelang, want als het coronavuur in zon besmettelijke wijk wordt gedoofd, gaat het met ons allemaal een stuk beter. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Net als met zijn belastingen, vindt Don Coronaleone dat zijn gezondheid privédomein is. Dus hoewel hij maandenlang beweerde dat hij elke dag op Covid-19 wordt getest, mogen zijn artsen niet vertellen wanneer zijn laatste negatieve test was. Of op welk moment zij vaststelden dat hij besmet was. Of waarom ze hem ziek naar huis lieten gaan. Het past in Trumps strategie. Hij brieste voortdurend tegen zijn staf dat hij het ziekenhuis uit wilde. En weg was hij, gevolgd door een theatrale balkonscène op het Witte Huis, zonder mondkapje. Hij twitterde: Ik voel me prima. Wees niet bang voor corona. Laat het je leven niet domineren. We hebben, onder de regering-Trump, geweldige medicijnen en kennis ontwikkeld. Ik voel me beter dan twintig jaar geleden. En daarna deze boodschap: We nemen de leiding in deze strijd. Als jullie leider, moest ik dat doen. Ik weet dat er gevaar is, maar ik moest het doen. Ik stond vooraan en nam de leiding.' Geen woord over de 210.000 Amerikanen die inmiddels aan corona zijn bezweken. Cocktail van medicijnen We zullen zien of Don Coronaleone ermee wegkomt. Of hij op 15 oktober op het tweede debat met Joe Biden verschijnt. Of hij de komende dagen met zijn cocktail van experimentele medicijnen en steroïden opkrabbelt. Hoe dan ook, de kritiek op zijn capo-di-tutti-capi-aanpak is niet van de lucht. Luister terug | De Strateeg | De catastrofe die 'op eigen houtje' heet Op de argumentatie van de critici valt best iets af te dingen. Donald Trump is niet de eerste president die zijn artsen laat liegen over zijn gezondheid. Woodrow Wilson kreeg in 1919 een beroerte en raakte verlamd, wat verborgen bleef voor de buitenwereld. Franklin Roosevelt zat in een rolstoel als gevolg van polio, wat op zijn verzoek werd verzwegen door de media. Dwight Eisenhower had de ziekte van Crohn, een hartaanval en een beroerte, maar ook dat bleef goeddeels geheim. Dementeren John Kennedy had de ziekte van Addison en een ernstige rugkwaal ook goed geheim gehouden. Ronald Reagan was in zijn tweede termijn aan het dementeren. Kortom: waarom zou Don Coronaleone niet zelf de regie mogen houden? En trouwens: krijgt het Nederlandse volk inzage in de belastingaangifte of de medische onderzoeken van Mark Rutte? Of van de koning? Of de troonopvolgster? Of hoeft dat ook eigenlijk niet? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ik kom het cijfer tegen op zoek naar antwoord op de vraag waarom het in New York, waar nog maar enkele maanden geleden de koelwagens voor de ziekenhuizen stonden om de lichamen af te voeren, nu juist zo goed gaat. Corona in Queens is een metafoor: in de arme, voornamelijk zwarte en bruine wijken zijn zoveel slachtoffers gevallen dat het virus daar goeddeels is uitgeraasd. In de meeste witte wijken was en is de schade al die maanden gering. Darwin krijgt weer gelijk: de sterksten overleven. Er zit een universele les in het verhaal van de wijk Corona. Covid-19 slaat onevenredig hard toe in migrantenwijken, in Amsterdam bijvoorbeeld in Nieuw-West en Zuidoost. Omdat ze daar de taal niet verstaan, Omdat een huwelijksfeest in streng religieuze kring een zeldzaam moment van seksuele bevrijding is, dat geen minister, BOA of agent begrijpt laat staan kan tegenhouden. Rutte en De Jonge houden hun verhaal wel met een doventolk, maar een Nederlandstalige geen Turkse, Ghanese of Marokkaanse. Hun verhaal bereikt kijkers en luisteraars die het allemaal al weten, of een groepje studenten dat de middelvinger opsteekt, maar niet de groep waarom het echt gaat. Die groep heeft vermoedelijk nooit van De Jonge gehoord, en al helemaal niet van Jaap van Dissel. Elite die taal niet spreekt Je ziet het in Spanje, waar de ernstigst getroffen plek een migrantenwijk in Madrid is, en in België, en in Frankrijk en in het Verenigd Koninkrijk, en in Israël. Bij bevolkingsgroepen waar de boodschap van ministers, virologen, ziekenhuisdirecteuren en parlementariërs simpelweg niet aankomt. Uitgesproken door een elite die hun taal niet spreekt, of die ze niets zegt. Donald Trump en de New Yorkse gouverneur Andrew Cuomo werden, ieder op hun eigen manier, sterren met hun dagelijkse corona-persconferenties. Voor de mensen in de wijk Corona in Queens waren het Marsmannetjes. Rutte en De Jonge bereiken met hun persconferenties 6,5 miljoen kijkers. Nederland telt 14 miljoen volwassenen, waarvan dus 7,5 miljoen niet kijken. Voor beleidsmakers is dit de keuze: of ze vinden aansluiting bij die 7,5 miljoen, zoals in Amsterdam Nieuws-West en Zuidoost, of we volgen het voorbeeld van de New Yorkse wijk Corona. Voor de sterksten loopt het dan goed af net als in New York. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat Amerika wilde was dat de VN-sancties tegen Iran weer worden ingesteld, nu Trump zich uit de Irandeal heeft teruggetrokken. Maar de andere deelnemers in die deal - Rusland, China, Frankrijk, het VK en Duitsland - vinden dat juridische lariekoek, en de Veiligheidsraad vindt dat ook. Natuurlijk wist minister Pompeo van buitenlandse zaken van tevoren hoe het bij de VN zou aflopen, en dus was het alleen maar een opmaat. Want wat voegde hij eraan toe: Amerika beschouwt de sancties per onmiddellijk als opnieuw ingevoerd, en bedrijven, personen of landen die zaken doen met Iran, kunnen eveneens worden getroffen door Amerikaanse sancties. Alles wijst erop dat de Amerikanen hóópten op de reacties bij de VN. Opvoeren van de druk Het gaat dus om het opvoeren van de druk op Iran, en daarop is het Amerikaanse beleid steeds meer gericht. Het bij elkaar brengen van Israël, de Emiraten en Bahrein past daarin. Momenteel wordt onderhandeld met Oman, Soedan, Mauritanië, Marokko en Saoedi-Arabië om vergelijkbare verdragen uit te werken. Dat kan best nog even duren, maar er is in feite al een grote coalitie van Golfstaten en Afrikaans-Arabische landen, Israël en de Verenigde Staten, die zich zien als de geallieerden in de strijd tegen de as Iran-Libanon-Syrië. Luister terug | Amerika Podcast | Trumps Iran-clash met Biden Sinds Donald Trump uit de Irandeal stapte, heeft hij onder vuur gelegen van Europa, Rusland en China, die van mening blijven dat je de moellahs uiteindelijk aan je kunt binden door in dialoog te blijven. Door Israël en een deel van de Arabische wereld naar zich toe te trekken, verbreekt Trump zijn eigen isolement. En hij onderstreept zijn voornemen om de export van Iraanse olie en Iraans gas zoveel mogelijk te saboteren. Hoongelach Door die strategie voor te leggen aan de Veiligheidsraad, en dus aan de Verenigde Naties, in de wetenschap dat er alleen hoongelach zou klinken, maakt Trump zijn tweede punt. Hij draait het hoongelach om. Hij vindt dat de Iran-appeasers, door het nieuwe Amerikaanse sanctieregime en de nieuwe regionale coalitie, volledig in zijn val zijn getrapt. En zoals een oud, Perzisch spreekwoord luidt: als je zelf in een put springt, is de Voorzienigheid niet verplicht je eruit te halen. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat laatste is belangrijk, want wat we niet moeten doen is denken dat zich in de nesten werken hetzelfde is als verliezen. Zoals het een goede acteur betaamt, heeft Boris namelijk precies door wat de meerderheid van zijn publiek wil, en dat is een Brexit zonder enige concessie. Geen speciale regeling voor Noord-Ierland, geen zeurende Europese douane, geen afhankelijkheid van de EU, op welke manier dan ook. Vermakelijk Door de al gemaakte scheidingsovereenkomst met de EU op hoofdpunten op te zeggen, handelt hij in strijd met het internationale recht, zoals onder meer vijf oud-premiers hem voorhouden. En de manier waarop oud-Labourleider Ed Miliband Boris onderuit haalde met de stelling dat de premier zelf geen notie heeft van wat er in de wet staat, was bijzonder vermakelijk. Maar het doet er niet toe. Luister terug | Londen kan ook handelsdeal met VS wel vergeten Op een paar dissidenten na, kreeg Boris bij de eerste stemming in het Lagerhuis bijna alle partijgenoten mee. Formeel betekende dit alleen dat de wetswijziging nu is geagendeerd, dus er volgen nog meer stemmingen. Maar wie denkt dat hij die gaat verliezen, vergist zich. En ook de hoop dat het Hogerhuis gaat ingrijpen, lijkt me meer wensdenken dan werkelijkheid. Spijkerhard Het is duidelijk dat Boris, niet in een opwelling, maar heel doordacht, nu spijkerhard inzet op alles of niets: een Brexit zoals hij die wil, of een harde Brexit. To Brexit or not to Brexit is geen vraag: het Verenigd Koninkrijk stapt eruit, ondanks spookbeelden over duizenden vrachtautos aan de grens, chaos in Schotland, het omvallen van het Goede Vrijdagakkoord met Ierland, een visserijoorlog op de Noordzee. Lees ook | Boris Johnson zwaar onder vuur om nieuwe Brexitwet Als hij al Shakespeareaans denkt, dan is zijn variant op Hamlet: er is iets aan het rotten in de staat Europa. Of misschien mompelt hij de laatste zin uit dat drama: en de rest is stilte. Daar moeten Von der Leyen, Barnier, Michel en de rest van de EU zich op instellen. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Over de pijpleiding woedt al jaren een fel politiek conflict . Polen de Baltische staten zijn er fel op tegen. Amerika dreigt met sancties als het project echt van start gaat. Nederland neemt een opmerkelijk standpunt in: de pijpleiding is een commercieel project, en daar gaat de regering niet over. Shell maakt trouwens deel uit van het uit 120 partners bestaande Nord Stream-consortium, dat onder leiding staat van de Russische energiereus Gazprom en is gevestigd in Zwitserland. Lees ook | Nord Stream 2 door zaak Navalny nu politieke kwestie Kritiek en dreigementen Angela Merkel heeft zich jarenlang, eigenlijk tot nu toe, tegen alle kritiek en de dreigementen verzet. Over Nord Stream 2 was ze niet aanspreekbaar. Eerdere Russische aanslagen, zoals de vergiftiging van Sergei Skripal en zijn dochter, in Engeland, veroordeelde ze wel, maar ze verbond er geen consequenties aan. Wat is het verschil tussen Skripal en Navalny? Ja, Navalny werd door een Duitse organisatie uit een ziekenhuis in Omsk gehaald en overgevlogen naar Berlijn, waar hij nu vecht voor zijn leven. Zijn Duitse artsen stelden vast dat hij in Rusland is vergiftigd. Maar wat heeft de Duitse regering formeel te maken met een Russische poging tot moord op een Russische staatsburger? Behalve dat Duitsland het een verachtelijke daad vind, maar ja, wie niet? Luister terug | De Wereld | De dreigende double dip Financiële depressie Maar het stopzetten van de pijpleiding? Een project van 9,5 miljard euro dat bijna klaar is? Dat gaan de Duitsers echt niet doen. Het afkopen van de verplichtingen, het juridische gevecht met het consortium, is een nachtmerrie van kolossale omvang. Vanwaar dan het dreigement? Zou het te maken hebben met de volledig ingestorte vraag naar aardgas, als gevolg van corona en de financiële depressie? Zoekt Angela Merkel een smoes om van Nord Stream 2 af te komen? En heet die smoes Navalny? Daar zou Vladimir Poetin best eens nerveus van kunnen worden. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De vlucht, dwars over Saoedi-Arabië ook een historisch moment bracht het Amerikaanse en Israëlische onderhandelingsteam naar de Verenigde Arabische Emiraten voor het uitwerken van hun vredesplan, wat ook historisch is. Ik vond het mooi, die Boeing met het woord vrede erop in het Arabisch, Engels en Hebreeuws. Dat de hoofdrolspelers, Donald Trump, Bibi Netanyahu en Mohammed bin Zayet, hun eigen politieke motieven hebben een corruptieschandaal, verkiezingen, een front vormen tegen Iran, wapendeals het doet er even niets toe. Een topprestatie is een topprestatie. Luister terug | De Wereld | Joe Biden's moment Een paar details vertellen het verhaal nog beter. Nieuwsstation Al Arabiya bracht het nieuws heel prominent. Is dat bijzonder? Ja, want het station is eigendom van de Saoedische regering, en dus is de boodschap dat het huis-Saoed zijn zegen geeft los van het toelaten van die Boeing in zijn luchtruim. Al Jazeera was veel kritischer, en schreef een boos stuk over de knieval voor Amerika, lafheid van de Emiraten en over de Palestijnen, die zich verraden voelen. Al Jazeera is eigendom van de emir van Qatar, dus nu zien we opnieuw dat hij ruzie heeft met de andere Golfstaten. Wapenstilstand Tegelijkertijd, maar door vrijwel alle media genegeerd, kwam het bericht dat Hamas in Gaza, de luis in de pels van Israël, een wapenstilstand sluit met Israël, en dat de bemiddelaar de gezant van Qatar in Gaza is. De grensovergang tussen Israël en Gaza gaat weer een stukje open, wat een zegen is voor de Gazanen, dus Qatar kan zeggen: wij laten onze Palestijnse broeders niet in de steek. Maar hun boodschap is tegelijkertijd: ook wij praten met de Israëliërs. Ook dat is historisch. Luister terug | Space Cowboys | Nieuwe missies naar Mars Nu zal iedereen die het Midden-Oosten volgt zeggen: al die contacten waren er al lang, de vijandelijkheden tussen Israël en de Arabische wereld behoorden al tot het verleden, dus zo bijzonder is het niet. Allermaal waar, maar het uitbreken van vrede, zeker in die heetgebakerde regio, is hoe zal ik het zeggen historisch. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel de schijn bestaat van enorme tegenstellingen in de aanpak tussen verschillende landen, is de problematiek opvallend identiek, en lopen de spanningen om dezelfde redenen op. Gebrek aan leiderschap, gebrek aan duidelijkheid, inconsequente regels, willekeur bij de toepassing. De waarheid is dat de deskundigen er nog steeds bitter weinig van snappen, en dat overheden al helemaal geen idee hebben. Grote drukte buiten, bijvoorbeeld. Bij de massademonstraties in Amerika na de moord op George Floyd, zijn nauwelijks mensen besmet , al beweert Donald Trump van wel. Hetzelfde geldt voor de omstreden demonstratie op de Dam, waar volgens de berichten welgeteld één deelnemer corona kreeg. In België en Spanje dreigt zo ongeveer het schavot op het niet dragen van een mondkapje, in Nederland hoeft het, op het openbaar vervoer, een paar drukke buurten en markten na, nergens. In Amerika schreeuwen de virologen van de daken dat het bewijs overtuigend is dat die mondkapjes het verschil betekenen tussen leven en dood, in Nederland hoor je het RIVM nog steeds denken dat het een schijnvertoning is die nauwelijks uitmaakt ook met bewijs. Bij ons is de situatie zonder mondkapjes redelijk, in België, Spanje en Amerika is het, met mondkapjes, een stuk erger, maar ook bijvoorbeeld in Israël, dat er als de kippen bij was en de teller nu toch omhoog ziet schieten. Oh ja, dan was er ook het verhaal van de zomerhitte, want dan zou het virus in het stof bijten. Hoe heet zou het eigenlijk moeten worden? Omdat de wetenschap nauwelijks weet, kan de regering nauwelijks regeren. Die twijfelt over wat wél of niet helpt, en sukkelt met het handhaven, want ze heeft eigenlijk geen idee wat je ermee bereikt. Kijk naar Spanje en België, waar keihard wordt opgetreden en de curve sneller stijgt dan bij ons. En zo worstelt elk land in de wereld. Op 10 landen na nou ja, landen...Palau, Micronesië, de Marshall Eilanden, Nauru, Kiribati, de Solomon Eilanden, Tuvalu, Samoa, Vanuatu en Tonga. Nul besmettingen. Zouden de echte wetenschappers zich daar hebben verschanst? Zullen we daar dan maar heen? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel de schijn bestaat van enorme tegenstellingen in de aanpak tussen verschillende landen, is de problematiek opvallend identiek, en lopen de spanningen om dezelfde redenen op. Gebrek aan leiderschap, gebrek aan duidelijkheid, inconsequente regels, willekeur bij de toepassing. De waarheid is dat de deskundigen er nog steeds bitter weinig van snappen, en dat overheden al helemaal geen idee hebben. Grote drukte buiten, bijvoorbeeld. Bij de massademonstraties in Amerika na de moord op George Floyd, zijn nauwelijks mensen besmet , al beweert Donald Trump van wel. Hetzelfde geldt voor de omstreden demonstratie op de Dam, waar volgens de berichten welgeteld één deelnemer corona kreeg. In België en Spanje dreigt zo ongeveer het schavot op het niet dragen van een mondkapje, in Nederland hoeft het, op het openbaar vervoer, een paar drukke buurten en markten na, nergens. In Amerika schreeuwen de virologen van de daken dat het bewijs overtuigend is dat die mondkapjes het verschil betekenen tussen leven en dood, in Nederland hoor je het RIVM nog steeds denken dat het een schijnvertoning is die nauwelijks uitmaakt ook met bewijs. Bij ons is de situatie zonder mondkapjes redelijk, in België, Spanje en Amerika is het, met mondkapjes, een stuk erger, maar ook bijvoorbeeld in Israël, dat er als de kippen bij was en de teller nu toch omhoog ziet schieten. Oh ja, dan was er ook het verhaal van de zomerhitte, want dan zou het virus in het stof bijten. Hoe heet zou het eigenlijk moeten worden? Omdat de wetenschap nauwelijks weet, kan de regering nauwelijks regeren. Die twijfelt over wat wél of niet helpt, en sukkelt met het handhaven, want ze heeft eigenlijk geen idee wat je ermee bereikt. Kijk naar Spanje en België, waar keihard wordt opgetreden en de curve sneller stijgt dan bij ons. En zo worstelt elk land in de wereld. Op 10 landen na nou ja, landen...Palau, Micronesië, de Marshall Eilanden, Nauru, Kiribati, de Solomon Eilanden, Tuvalu, Samoa, Vanuatu en Tonga. Nul besmettingen. Zouden de echte wetenschappers zich daar hebben verschanst? Zullen we daar dan maar heen? Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Onafhankelijk Palestina Een aantal Arabische landen staat op het punt de Emiraten te volgen: Bahrein waarschijnlijk als eerste, dan Oman. Marokko, en zelfs Saoedi-Arabië en Qatar spelen ook met de gedachte. De Soennitische wereld verenigt zich met Israël tegen de Sjiitische as: Iran, Syrië, Libanon en Irak. Daarmee gaat het Saoedische vredesplan van 2002, aangenomen door de Arabische Liga, overboord. Dat plan luidde simpelweg: Israël trekt zich terug tot de grenzen van 1967, er komt een onafhankelijk Palestina, in ruil waarvoor alle Arabische landen vrede sluiten met Israël. Nu sluiten ze vrede zonder een onafhankelijk Palestina, wat een ommezwaai is van enorme omvang. Luister terug | Bernard Hammelburg | Schurkenstaat De waarheid is dat de Palestijnen in de Arabische wereld nooit populair zijn geweest. In de meeste landen waar Palestijnen wonen, worden ze met de nek aangekeken. Maar op papier en officieel, steunde de Arabische Liga hen wel. En 5 miljoen mensen in Gaza en op de Westoever van de Jordaan kun je niet zomaar negeren. Het is dus begrijpelijk dat de Palestijnen woest zijn en zich verraden voelen. Verrast door de vrede Maar het woedendst is Iran, dat even verrast was door de vrede tussen de Emiraten en Israël als de rest van de wereld, en nu terecht een kolossaal politiek en militair machtsblok ziet ontstaan, bestaande uit de Golfstaten, de belangrijkste Noord-Afrikaanse landen, het militair superieure Israël en Amerika. Wat dat laatste betreft: als Donald Trump en Joe Biden het over één ding wél eens zijn, dan is het over deze ontwikkeling. Lees ook | Israël schort annexatie Westbank op Iran is de verliezer, Israël is de winnaar. Bibi Netanyahu speelde een slim spel: dreigen met annexatie van een deel van de Westoever, wat hij nooit serieus van plan was, en dat dreigement weer intrekken in ruil voor een waarlijk historisch vredesverdrag. Hij haalde dus een enorme prijs binnen zonder zelf ook maar één offer te brengen. En of hij dat nou heeft gedaan om zijn eigen hachje te redden in zijn corruptieproces, of omdat Trump en hij elkaar electoraal omhoog houden het is en blijft een geopolitieke aardverschuiving. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Woedende demonstranten komen met terechte eisen. Tegen de schurkenstaat. Over de onvoorstelbare corruptie. Over de politieke vriendjespolitiek. Over een economische en financiële crisis die al lang voor corona begon. Over de onverschilligheid van de politieke elite. En vooral over de feitelijke coup die Hezbollah heeft uitgevoerd. Hezbollah, naar de opvatting van de EU en VS een terroristische organisatie, met een leger dat groter is dan de officiële Libanese krijgsmacht. Maar dat, met haar politieke vleugel, deel uitmaakt van de coalitie. De regering is afgetreden, maar de Libanezen noemen dat, terecht, een schijnvertoning. Net als het vliegveld, heeft Hezbollah de haven al jaren volledig in handen. Die gebruikt zij voor het smokkelen van gebruikte autos, telecom- en internetservers, drugs en wapens naar een netwerk dat reikt tot Afrika en Latijns-Amerika. Die wapens, meestal afkomstig uit Iran, of uit Noord-Korea en dan vía Iran, gaan door naar de Hezbollah-troepen die in Syrië vechten voor Assad, of worden gericht op Israël. Vandaar dat Israël voortdurend wapenopslagplaatsen en -transporten bombardeert, maar het is dweilen met de kraan open. De Franse president Macron zei terecht: wij zorgen dat onze hulp niet in verkeerde handen valt. Dat was ook het thema van de internationale donorconferentie van afgelopen weekend. Die vermanende taal mag best een tandje scherper. Europese politici blijven nostalgisch mijmeren over Beiroet als het Parijs van het Midden-Oosten, maar dat is inmiddels mythologie. Of ze zwijgen over de feitelijke kolonisering van Libanon door Iran en Syrië. Want anders brengen we de Turkije-achtige deal in gevaar die we met Libanon hebben: er zitten zon twee miljoen vluchtelingen, die eigenlijk allemaal naar Duitsland, Nederland en Scandinavië willen. De woedende demonstranten hebben gelijk: de ramp in Libanon heeft alles te maken met chaos, wanbeheer en het nepotisme van zakkenvullers en terroristen. Hoogste tijd voor minister Kaag en haar ambtgenoten om even over hun nostalgie heen te stappen en een internationaal onderzoek te eisen naar wat er in Beiroet is gebeurd. President Aoun heeft zon onderzoek al op de voorhand afgewezen. Op bevel van Hezbollah. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Minister van Buitenlandse Zaken Pompeo was er heel stellig over: data over Amerikanen die Chinese software zoals Tiktok gebruiken gaan linearecta naar dat onverzadigbare monster, de Chinese Communistische Partij. Wie ben ik om het tegen te spreken, al vraag ik me af wat dat onverzadigbare monster moet met de gegevens van tachtig miljoen Amerikaanse jongelui, die zich voornamelijk vergapen aan piepjonge en vaak al schatrijke sterren, die dansend en grappen makend door beeld huppelen. Luister terug | Bernard Hammelburg | Slavernij-excuus Hoewel: die jonge sterren zijn goud voor de reclame-industrie, dus misschien denkt het Chinese monster: meer dan de helft van de kijkers is stemgerechtigd, dus kunnen we China-hater Trump een noedeltje van eigen deeg laten proeven. Dat andere hippe fenomeen, K-Pop, en Tiktok slaagden er immers in Trumps belangrijkste verkiezingsstunt van het seizoen, een als kolossaal aangekondigde campagnebijeenkomst in Tulsa , te laten mislukken. Door massaal kaartjes te bestellen en vervolgens weg te blijven, kwamen daar geen 19.000 joelende Trump-fans opdagen, maar 6.200. Een megastunt tegen de Maga-beweging dat alles door een groepje tieners. Dat is nog niets vergeleken met wat de lip synchende Sarah Cooper op haar conto kan schrijven: tientallen miljoenen kijkers in en buiten de Verenigde Staten die in een deuk liggen om haar onnavolgbare persiflages van Trump. Weg met Sarah, weg met Tiktok, denkt Trump volgens het tijdschrift Vogue. Hacker van 17 En toch. Daar is ook het verhaal van de bitcoin-oplichter die duizenden Twitter accounts hackte, waaronder die van Barack Obama, Bill Gates, Elon Musk en Geert Wilders. De hacker was geen Chinese spion met een smeulende sigaret, regenjas, deukhoed en versleutelde smartphone, maar de 17-jarige Graham Clark uit Florida, die al zeker vier jaar aan online-diefstal en -oplichting deed. Als Trump of Pompeo hadden gezegd: daar zit de Chinese Communistische Partij achter, dan hadden we dat misschien nog geloofd ook. Zou Tiktok misschien toch echt Amerikaanse persoonsgegevens hamsteren? Is Sarah Cooper geen New Yorkse actrice, maar via de Chinese geheime dienst geïnfiltreerd? Alle reden voor zorg, want het lot van de vrije wereld en de westerse beschaving staat op het spel. Eén tik, en tok het is met ons gedaan. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er staat wel wat tegenover. Emancipatie is een leerproces, en iemand moet mij bijpraten over iets waarvan ik niets wist: zwarte milities in Amerika. Wacht even: milities zijn toch enge witte mannen uit staten als Michigan, in battledress en tot de tanden bewapend met messen, granaten en machinegeweren? Van die Rambos, die zichzelf en hun witte broeders en zusters beschermen tegen de gewapende, linkse tirannie die hen bedreigt? En die zich beroepen op het Tweede Amendement van de Grondwet, dat dit alles sanctioneert? In Lansing, de hoofdstad van Michigan, trok een tijdje geleden een bende bewapende neonazis het staats-Capitool binnen, als protest tegen de in hun ogen extreemlinkse gouverneur Gretchen Whitmer. En om te laten zien dat het mág, volgens de wetten van Michigan bewapend het Capitool binnengaan. En wat gebeurde vlak daarop? Het zwarte parlementslid Sarah Anthony kwam het Capitool binnen, begeleid door drie tot de tanden bewapende mannen, een zwarte militie, dus. Sinds de moord op George Floyd, groeien zwarte milities als kool. Volgens de Vereniging van Afrikaans-Amerikaanse Wapeneigenaren schrijven zich elke dag tweeduizend nieuwe leden in. Hun argumentatie klinkt bekend in de oren: het is ons recht onder het Tweede Amendement, we moeten ons teweerstellen tegen tirannie, en ter bescherming van onze broeders en zusters, tegen politiegeweld, om ons bezit, onze gezinnen en onze winkels te beschermen. In Louisville, in Kentucky, werd het afgelopen weekend even heel griezelig. Honderden leden van een zwarte militie eisten gerechtigheid voor de moord op een zwarte vrouw door politieagenten, in maart. Een witte militie organiseerde een tegendemonstratie. Zwaarbewapende ME kwam eraan te pas om die twee milities uit elkaar te houden. Een bizarre situatie, want daar stonden in feite drie zwaarbewapende legers, nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Allemaal het gevolg van het slavernijverleden? Daar had ik toch excuses voor aangeboden.... Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de eerste plaats om de hysterie en de onverdraagzaamheid over de media. Het gemak waarmee, bijvoorbeeld, verondersteld rechtse columnisten in de Telegraaf of als links ervaren opiniemakers in NRC of Volkskrant worden verketterd, vooral op de asociale media, is tenenkrommend. Maar het is nog niets vergeleken bij wat er in Amerika, the Land of the Free, gebeurt. Weggepest Bari Weiss, conservatief columniste bij de New York Times, nam ontslag omdat ze zei te zijn weggepest, door collegas die haar via interne berichten voor verrader uitmaakten, maar vooral door Twitter, waar ze voor nazi, racist en moslimhater werd uitgemaakt. Twitter is kennelijk de chef van het journalistieke beleid van de New York Times geworden, schrijft ze. Je kunt het spel alleen meespelen door het 4000ste stuk te schrijven waarin je betoogt dat Donald Trump een extreem gevaar voor de wereld is. Nog opmerkelijker is het ontslag van Andrew Sullivan, een Britse aartsconservatieve journalist die voor het progressieve New York Magazine scheef. Conservatief, maar anti-Trump dat komt ook voor maar vooral kritisch over wat hij gedram noemt over kwesties als ras en seksuele geaardheid. Beetje Johan Derksen, eigenlijk. Opmerkelijk, omdat het begrip vrijheid van meningsuiting en persvrijheid in Amerika veel liberaler is dan in Nederland. Je mag eigenlijk alles zeggen, behalve als je baas boos wordt, of op Twitter en andere asociale media een kakkerlakkenplaag losbarst. Excessen Racisme en intolerantie zijn van alle tijden. Maar hier in Amerika zijn alle remmen los, en dat leidt tot excessen waarvan bij iedereen met ook maar iets van historisch besef het glazuur van de tanden springt. Op bevel van Donald Trump zijn federale troepen naar Portland, in Oregon, gestuurd om rassendemonstraties de kop in te drukken. Het lokale bestuur had er niet om gevraagd, en is mordicus tegen, want het heeft de situatie in de hand, en zo erg is het allemaal niet. Maar Trump noemt de demonstranten anarchisten en agitators, het jargon dat hij voortdurend gebruikt. Die federale soldaten sleuren demonstraten zonder aanklacht of uitleg weg in overvalwagens zonder nummerbord, en dumpen ze in huizen van bewaring. Nazi stormtroepers, noemt oppositieleider Nancy Pelosi hen. Haar ontbreekt het niet aan historisch besef. In zon sfeer is het des te ernstiger dat media, onder de illusie van politieke correctheid, bezwijken onder de druk van laffe hoofdredacteuren, maar nog veel erger: onder de druk van de kakkerlakken op de asociale media. Zo sterft de democratie inderdaad in duisternis. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zweden, Frankrijk, Duitsland, Denemarken en Nederland willen een robuust Europees antwoord op de invoering van de nieuwe veiligheidswet , die de schijn van vrijheid in Hong Kong wegneemt. Maar wat dat robuuste antwoord dan precies moet zijn, zeggen ze er niet bij simpelweg omdat ze het niet weten. Sancties tegen China? Vergeet het maar. Amerika zegt ook het er niet bij te laten zitten, maar in de schaakpartij tussen Donald Trump en Xi Jinping, verliest Trump de ene na de andere zet. Beluister ook | China Podcast | Is er nog een toekomst voor democratisch Hong Kong De westerse wereld lijdt wel erg aan selectieve verontwaardiging. In de aanloop naar de overdracht, in 1997, wilden Hong Kongers met honderdduizenden tegelijk weg, maar hun Britse staatsburgerschap werd niet erkend. Zij hadden een British National Overseas paspoort, wat gewoon een nepdocument. was. In het Verenigd Koninkrijk waren ze dus niet welkom. Uiteindelijk waren het Canada, Australië en Taiwan die hun grenzen openden. Dat Boris Johnson nu, 23 jaar later, alsnog een miljoen verblijfsvergunningen aanbiedt, is een wel heel navrant voorbeeld van krokodillentranen. Waar waren Johnsons Tory-voorgangers, Maggie Thatcher en John Major, in 1997? Beluister ook | De Wereld | Verslikt China zich in Hong Kong? En waar waren Zweden, Frankrijk, Duitsland, Denemarken en Nederland, die nu een robuust Europees antwoord eisen? Waar was de Europese Unie? Wie maakte destijds een echte vuist tegen China? Wie bood de vluchtelingen onderdak? Juist: helemaal niemand. Verwerpelijk en onmenselijk Dat China die veiligheidswet voor Hong Kong invoert is verwerpelijk en onmenselijk. Maar laten we ophouden net te doen alsof het een totale verrassing is. De duimschroef wordt verder aangedraaid, totdat Hong Kong in 2047 alle eigen rechten verliest. Dat lijkt nog ver weg, maar voor een millennial in Hong Kong is het al heel dichtbij. We staan erbij en kijken ernaar. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trump waarschuwde in een toespraak ter gelegenheid van de Amerikaanse nationale feestdag voor een belegering door ultralinks fascisme'. Zijn land is in de greep van agitatie, sabotage en radicalisme, betoogde hij. Een linkse samenzwering heeft de Amerikaanse samenleving klaarblijkelijk jarenlang van binnenuit uitgehold. En hij is de krachtige leider is die het land van het complot van linkse terreur bevrijdt. Daders van het kwaad Of het nou Duda is, of Erdogan, of Xi, of Orban, of Trump, hun methode voldoet aan de belangrijkste criteria van fascisme. Je wijst een bevolkingsgroep aan een oppositiepartij, Oeigoeren, Gülenisten, Democraten, het maakt niet echt uit als daders van al het kwaad, en je isoleert ze systematisch door ze te intimideren, te bedreigen en te bedelven onder scheldkanonnades. Het zijn communisten, of terroristen, of mediamagnaten, of louche speculanten, of separatisten, of agitators, of saboteurs, of fiscale dieven, of doodgewone zakkenvullers ze zijn altijd staatsvijanden, en er is een Sterke Leider nodig om de onschuldige burger uit hun klauwen te bevrijden. Beluister ook | De week van de middelvinger Verdeeldheid Tweede kenmerk: het splijten van het volk in goed en kwaad. In elke toespraak of tweet wrijf je dat begrip kwaad als zout in en wond. De eenheid in je eigen organisatie leunt op de door je communicatiemachine gekweekte verdeeldheid onder het volk, want tegenanders zijn duivels, en tweederangsburgers. Derde kenmerk: je creëert een sfeer waarin de ene buur de andere niet meer kan vertrouwen, of het niet meer waagt hem aan te spreken. Zal hij me verketteren omdat ik de Sterke Leider niet openlijk steun? Zal hij mijn winkel boycotten omdat ik geen poster, adelaar of nationalistisch petje in mijn etalage heb? Zal hij me aangeven als agitator? Als verrader? Het vierde kenmerk: het uitschakelen van de parlementaire controle en fulmineren tegen de onafhankelijke rechtspraak. De Sterke Leider kan het alleen, per decreet. Want zijn gelijk is absoluut. En of je nou Duda heet, of Erdogan, of Xi, of Orban, of Trump je hebt allerlei eigenschappen, maar twijfel? Nee, dat woord ken je niet. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er was, voor het gelukkig snel groeiende leger gewetensvolle ondernemers, een perfecte storm nodig om Twitter, Facebook en Instagram de kaakslag te geven die de asociale media al zo lang te goed hadden. Een pandemie, een in het ravijn stortende economie en felle confrontaties over racisme perfecter kun je die storm niet krijgen. Fatsoenlijk bedrijf Het eerste bedrijf dat wakker schoot was Unilever , dat voorlopig een eind maakte aan adverteren op Twitter, Facebook en Instagram. Het gaf gehoor aan een oproep van de Amerikaanse Anti-Defamation League, een Joodse organisatie die zich inzet tegen antisemitisme, homofobie en racisme. Een trits grote bedrijven volgde: telecomgigant Verizon, kledingmerk North Face, Coca-Cola, Honda, Levis en Starbucks. Inmiddels kan je als fatsoenlijk bedrijf eigenlijk niet achterblijven, en dus niet stopt met adverteren op de asociale media. Beluister ook | Amerika Podcast | Land op slot, campagne van start Ik eindig deze dag vermoedelijk in eenzaamheid. Collegas, vrienden, familieleden, relaties iedereen kan mij haarfijn uitleggen waarom zij wél van de asociale media gebruikmaken, en hoe verstandig zij ermee omgaan. Handig als je informatie of contactgegevens zoekt, ik kijk alleen, maar zet er zelf nooit iets op, je gebruikt het zelf ook in je programmas. Allemaal waar, maar die eilandjes van wijsheid laat ik ze zo gemakshalve even noemen liggen in het tot de virtuele horizon reikende drijfzand van de meest krankzinnige, racistische, intimiderende en beledigende bagger. Malloten Elke malloot meent zijn geloofwaardigheid of bestaansrecht te ontlenen aan het aantal volgers of likes, wat niets anders betekent dan dat drommen andere malloten achter hem aankopen, mobieltje tegen de neus gedrukt, alsof hun leven ervan af hangt. Met voorop de president van de Verenigde Staten van Amerika, die leugens verspreidt en taal gebruikt waarvoor een kind van tafel of van school zou worden gestuurd, en een volwassene in het cachot zou geraken. Beluister ook | Bernard Hammelburg | Overweldigend Dus: mooie eerste stap van die bedrijven. Volgende stap: redactioneel toezicht op de inhoud. En nee, het gaat niet om links, rechts, anarchistisch, populistisch, rebels of religieus, maar om iets veel simpelers. Vroeger hadden we er een woord voor: waarheid. Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Thessa zette in 2011 een uitnodiging op Facebook voor haar sweet sixteen party, waarvoor 16.000 mensen zich opgaven en 1.600 kwamen opdraven, met als gevolg fikse rellen. Merthe uit het Groningse Haren maakte in 2012 dezelfde fout: 30.000 mensen gaven zich op voor wat Project X zou gaat heten, compleet met brandstichting, vernielde autos en verwoeste tuinen. Bij Trump gebeurde het omgekeerde. Die miljoen aanvragen was natuurlijk verkiezingspropaganda zelfs de beroemdste popster haalt dat niet maar volgens de Washington Post hadden tienduizenden mensen wel degelijk op een oproep voor steun aan Trump geklikt alleen de software interpreteerde dat allemaal als bestelde kaartjes. Dus rekende de campagne niet alleen op 19.000 bezoekers, maar op nog een enorme menigte die buiten zou meeluisteren. Uiteindelijk verscheen een onderweldigende opkomst van 6.200 Trumpisten. Volgens CNN en de New York Times zat het anders in elkaar. K-Pop, het platform voor fans van Koreaanse popmuziek, en het Chinese Tik-Tok, een onder jongeren razend populair platform voor korte videos, overstroomde de Trump-campagne met 700.000 aanvragen voor kaartjes, met de nadrukkelijke bedoeling om niet te komen opdagen. Een actie van goeddeels nog niet stemgerechtigde jongelui, die Trump een poepie wilden laten ruiken: wat hij met Twitter kan, kunnen zij met Tik-Tok en K-Pop. Het kan zijn dat TV-presentator en Trump-criticaster Joe Scarborough gelijk had: de mensen tobben over de pandemie, en de campagne had veel te optimistische verwachtingen. Of het was, zoals de pro-Trumpistische nieuwssite Breitbart schreef, allemaal de schuld van de media, die potentiële bezoekers de stuipen op het lijf hadden gejaagd. Hoe het ook zij: ik voel mij gesterkt in mijn wantrouwen tegen het leger van manipulators, complotdenkers, fantasten, leugenaars, dromers, drammers en naïevelingen, jong en oud, die dagelijks de beerput open zetten die zij sociale media noemen. Doe mij maar gewoon BNR. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen Iraakse burgers in 2003 een beeld van Saddam Hoessein omvertrokken, vonden we dat best stoer. De Belgische koning Leopold II liet in zijn privé-kolonie Congo naar schatting tien miljoen burgers onthoofden. Met hun schedels omzoomden de rubberplanters en ivoor-jagers uit die tijd de gazons rondom hun villas. Dus het omhalen van een beeld van Leopold dat snappen we wel. Het kan ook op gewelddadige wijze, en daarvoor hoeven niet verder dan Amsterdam. Daar werden in 1967 en 1984 bomaanslagen gepleegd op het Van Heutsz-monument op het Olympiaplein. Die aanslagen mislukten, maar het was toch andere koek dan een petitie, of het bekladden of omver trekken. Het monument, in 1935 onthuld door koningin Wilhelmina, was een eerbetoon aan Johannes van Heutsz, die van 1904 tot 1909 gouverneur was in Nederlands-Indië, en als held werd gezien vanwege de verovering van Atjeh, maar bij nader inzien werd ontmaskerd als ordinaire massamoordenaar. Twintig jaar geleden werd het monument omgedoopt in Monument Indië Nederland. En in november 1956 werd de Amsterdamse Stalinlaan omgedoopt in Vrijheidslaan, toen bleek dat de Sovjetheld miljoenen van zijn eigen burgers had uitgemoord. Kortom: het thema is niet nieuw, en de vraag is waar je de grens legt. De wereld was in rep en roer toen de Rode Khmer in 1981 het tempelcomplex Ankor Wat in elkaar sloegen, omdat het werd gezien als symbool van Boeddhistische onderdrukking. Die Rode Khmer waren zelf massamoordenaars, maar ook die kunnen wraak zoeken wegens misstanden in het verleden. Hetzelfde geldt voor de vernieling van het Syrische Palmyra door IS, dat door fanatiek-orthodoxe moslims niet werd gezien als cultureel erfgoed maar als herinnering aan de heidense Romeinen. Ja, barbaars, maar ook barbaren hebben ideeën over historisch onrecht. Historische bezinning kan belachelijke vormen aannemen, zoals op Google, dat bij de zoekopdracht leiders uit de Tweede Wereldoorlog de foto van Churchill zwart had gemaakt, maar die van Stalin en Hitler niet. Of het verwijderen van de filmklassieker Gone with the Wind uit het bestand van HBO. Als je op die manier je geweten zuivert, eindig je in een Orwelliaanse dictatuur. En met het verwijderen van een beeld van Jan Pieterszoon Coen, verdwijnt hij niet uit onze koloniale geschiedenis. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dan is het meer dan twee weken geleden dat de Dam vol liep met vijf duizend demonstranten. En dat in Amerika in elke grote stad demonstraties plaatsvonden en rellen uitbraken. Komt er dan een coronapiek of zijn er niet of nauwelijks meer besmettingen? Het is misschien wel het spannendste moment van de hele coronacrisis. Als er een coronapiek komt, dan gaat de anti-maatregelenbrigade onmiddellijk in quarantaine, in elk geval symbolisch. Femke Halsema heeft de door de Telegraaf geregisseerde politieke storm tot dusver aardig doorstaan, maar een coronapiek als gevolg van de demonstratie op de Dam kost haar vermoedelijk alsnog haar baan. De door Jaap van Dissel en Marion Koopmans aangeleverde kennis aan Mark Rutte en Hugo de Jonge gaat van 50 naar minstens 75 procent. Gastronomische pioniers, die net weer begonnen te wennen aan een hapje eten buiten de deur, annuleren schielijk hun reserveringen. Maar het omgekeerde is ook waar. Als er géén piek komt, gaat de vlag uit. Femke Halsema verandert nee, muteert, om in stijl te blijven van virus van het kwaad tot de bevrijder van het coronajuk. Sociale afstand? Een noodwet van Grapperhaus? Ga toch weg: de anti-maatregelenbrigade gaat dansend door de straten, de vlag gaat uit, oma knuffelt haar kleinkinderen. In New York, Minneapolis, Boston, Washington, Miami, Atlanta en Dallas vallen zwarte demonstranten witte politieagenten huilend van vreugde in de armen. En die tweede golf dan? Ach, dat zien we dan wel. De gevreesde piek na Hemelvaart bleef in Nederland immers ook uit. Het is dus de volgende week erop of eronder. De demonstranten en relschoppers verschaffen het antwoord waarnaar we zo reikhalzend uitzien. Hier past dus dankbaarheid, aan die vijf duizend mensen op de Dam en die honderdduizenden in Amerika. Medische experimenten met mensen zijn verboden behalve als ze het zelf doen. Zie hen niet als boosdoeners, maar als proefkonijnen, als pioniers, als vorsers naar de waarheid. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trump trok alle registers open. Hij mobiliseerde via een oude wet de krijgsmacht, die normaal niet op Amerikaans grondgebied mag opereren. Hij liet demonstranten voor het Witte Huis met rubber kogels en traangas verjagen, alleen om de straat over te kunnen steken om demonstratief met een Bijbel in de hand voor een kerk te gaan staan. De Bijbel als rekwisiet in een reality show. Hij profileerde zich als de sterke leider die, met Gods woord in de hand, het volk net op tijd wegsleept voor de poorten van de linkse hel. Beluister ook | Aanhoudende onrust in Amerikaanse steden Er zal best wat van de beschuldigingen kloppen, maar er zijn evenveel aanwijzingen dat een stevige brigade white supremacisists gretig meedoet aan het vechten, brandstichten en plunderen. Het vernielen van het hoofdkwartier van de vakbeweging, bijvoorbeeld, een klassiek bolwerk van links, op steenworp afstand van het Blanke Huis, was vast niet het werk van linkse radicalen. Team-Trump doet dus aan selectieve verontwaardiging. Beluister ook | Trump maakt van moord op George Floyd een verkiezingsshow Buiten de staat De waarheid doet er niet toe. De gouverneur van Minnesota en de burgemeester van Minneapolis roepen zonder goede onderbouwing dat 80 procent van de arrestanten van buiten de staat komt. Verslaggevers van twee regionale zenders vroegen de politierapporten op en vonden bij meer dan 80 procent van de arrestanten gewoon lokale adressen. Maar wie is nog geïnteresseerd in de feiten? Beluister ook | Demonstratie in Amsterdam buiten de perken Team-Trump verlegt de aandacht heel behendig van de vraag waaróver de demonstraties gaan, naar hóe ze gaan. En zo gaat het verhaal steeds minder over de vermoorde George Floyd en het onuitroeibare blanke politiegeweld, en steeds meer over linkse agitatie, en uiteraard impliciet over de kampioen van die linkse beweging, Joe Biden. Het is een macaber spel, maar gelukkig vond Joe Biden, na maanden van stilte, eindelijk zijn stem, met een oproep tot matiging en een vileine aanval op Trump. Het hangt van hem af of het Blanke Huis weer het Witte Huis wordt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De feiten spreken natuurlijk voor zichzelf. Als je NASA-fotos van Wuhan van voor de lockdown vergelijkt met die van daarna, is China duidelijk door de wasstraat gegaan. En met al die stilstaande motoren, vliegt de CO-uitstoot omlaag, met maar liefst 17 procent. En ja, het is heerlijk rustig op de wegen en de lucht is opmerkelijk blauw. Beluister ook | Wie verliest: razende Trump of sluwe Xi? Voor de duidelijkheid: ik ben helemaal voor duurzaamheid. De hele wereld rommelt maar wat aan met het realiseren van de milieudoelstellingen, die nota bene door diezelfde wereld zijn bedacht. Al heb ik een beetje moeite met het evangelie van Gretta met haar beschuldigende vinger. Maar om corona te verstrengelen met de klimaatdoelstellingen is echt onzin. Het is alsof je als middel tegen obesitas je volledige consumptie staakt. Van helemaal niets eten val je geweldig af, dat zal best. Maar je gaat er ook een beetje dood van, en dat kan nooit de bedoeling zijn. Grappig tijdverdrijf De gelegenheidsdiscussie over files en vliegreizen is een grappig tijdverdrijf, nu we even niet vliegen en thuis werken. We hebben het er al jaren over, en misschien dat er een tijdje wat minder verkeersdrukte is. Maar de luchtvaart jaagt nu al weer op snakkende vakantiegangers en ongeduldige ondernemers, en zodra het sein op groen gaat, als het virus verdwijnt of er komt een vaccin en dat kómt er staat de bolide weer te lonken en de kerosinepomp overuren te draaien. Vooral in Shanghai, Los Angeles, Cairo, Tokyo, Parijs, Londen, New York. Beluister ook | Amerika Podcast | Obamagate Als we lessen leren uit de lockdown, wat ik betwijfel, is het over efficiëntie en misschien hygiëne. Maar de strijd om een beter milieu gaat gewoon weer verder waar hij was gebleven: niet ver genoeg, en misschien zelfs nog minder ver, omdat de herstart energie vreet. Maar laten we alsjeblieft stoppen met onzin, zoals de aan academisch onderzoek toegeschreven bewering dat je bij hogere luchtvervuiling sneller aan corona sterft. Stichtelijk leedvermaak dat is het. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika telt 90.000 coronadoden, een derde van het totale aantal slachtoffers wereldwijd. Donald Trump is maar met één ding bezig: bewijzen dat het de schuld is van anderen. Hij breidt zijn repertoire elke week uit. Het coronadrama in Amerika lag achtereenvolgens, maar ook nog steeds, aan China, de Democraten, Italië, de Democraten, de gehele Europese Unie, de Democraten, de Wereld Gezondheidsorganisatie, de Democraten, Barack Obama, de Democraten, en nu de nieuwste schuldige: het CDC, het Amerikaanse RIVM. En, oh ja, de Democraten. Terwijl hij tienduizenden levens had kunnen redden door de heel vroege waarschuwingen van deskundigen niet onder hoongelach weg te wuiven. Beluister ook | Amerika Podcast | Obamagate De cijfers zijn om meer dan één reden griezelig. 62 procent van de Amerikanen en 49 procent van de doden is blank. 13 procent van de bevolking en 27 procent van de overledenen is zwart. In Californië is 39 procent van de bevolking Latino, maar het percentage coronadoden is 52. Onder de minderheden groeit de woede. En die woede richt zich tegen Trump. Net als onder de andere, zwaar getroffen groep: de ouderen. Van die toenemende woede profiteert Trumps tegenstander, Joe Biden, Obamas vicepresident, die tot nu toe in zijn kelder thuis vrijwel onzichtbaar was. En die de helpende hand krijgt van zijn voormalige baas. Beluister ook | Opinie | Veerkracht In zijn blinde woede tegen Obama, creëerde Trump het, naar zijn zeggen, grootste schandaal uit de Amerikaanse geschiedenis: Obamagate. Wat dat precies is, blijft vooralsnog een raadsel. Het komt kennelijk neer op bewijs dat Obama en Biden de architecten waren van wat het Ruslandschandaal is gaan heten. Was Obama beledigd? Welnee. Hij noemde de corona-aanpak een absoluut chaotische ramp'. En tot afstuderende studenten: Je zou denken dat de mensen die het voor het zeggen hebben, weten wat ze doen. Een hoop doen niet eens alsóf ze het voor het zeggen hebben. Team Trump, dus. Over één ding zijn Trump en Obama het eens: dit gaat allemaal over Biden. Sleepy Joe, noemt Trump hem, of Beijing Biden. Biden is te netjes of te sloom om zijn tegenstander Dumbo Donald of Tweety Trump te noemen, of zo. De Democraten gokken erop dat Trump met corona zijn eigen graf graaft. Maar, met of zonder kleren, onderschat de keizer niet. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waar we veel te weinig over spreken is de collectieve veerkracht. Kom op, zeg, we zijn niet van bordkarton. Regeringen strooien met miljarden, wat ze momenteel gemakkelijk kunnen met obligaties met heel lange looptijden en geen rente, want er is geen rente. En die miljarden stoppen ze in bedrijven en mensen. Ja, er vallen er een hoop tussen de wal en het schip, maar er zijn er ook een hoop die worden gered. Zachte landing Associated Press maakte een fascinerende vergelijking tussen de aanpak van Europa en de Verenigde Staten. De meeste Europese landen maken, ondanks de enorme klappen, toch een soort zachte landing, want de overheidssteun wordt verdeeld via al bestaande sociale voorzieningen. Daardoor valt de werkeloosheid bij ons nog wel mee. Beluister ook | The Donald Show | Mourning in America Amerika heeft veel gebrekkigere sociale voorzieningen, krankzinnig veel onverzekerden, en kent nauwelijks vaste dienst. Met als gevolg massaontslag, wat je kunt zien aan de exploderende werkeloosheid: bijna 35 miljoen nieuwe werkzoekenden in twee maanden. De Amerikaanse overheidssteun is geringer dan de onze, maar gaat wel grotendeels rechtstreeks naar de burger. Met ruim 18 procent van de bevolking heeft Amerika ook het grootste aantal armen in de westerse wereld. Maar je zou kunnen zeggen: wat maakt het uit? Wij krijgen de staatssteun via de bestaande voorzieningen, en de Amerikanen via een noodwet. Lees ook | Liveblog Coronacrisis Onverwoestbaar optimisme Het maakt wel degelijk uit. In negatieve zin, omdat de westerse economie nog altijd drijft op de Amerikaanse. Als het in Amerika stormt, regent het bij ons. Daar staat iets inspirerends tegenover: het onverwoestbare optimisme. De Amerikaanse economie is van elastiek. Bijna een kwart van de beroepsbevolking is werkeloos, maar het overgrote deel verwacht binnen een paar maanden weer een baan te hebben, hopelijk gewoon bij hun oude baas. Europeanen hebben de neiging dat af te doen als wereldvreemd of naïef. Ik noem het veerkracht. En of dat nou het gevolg is van slechte sociale voorzingen of hoop, het blijkt altijd weer te werken. Valse profetie? Altijd beter dan die doemdenkers.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat moet de verklaring zijn van het doolhof in de wetenschap. Elke president, premier, gouverneur, burgemeester of schooldirecteur heeft een ander standpunt over het heropenen van de samenleving allemaal gebaseerd op adviezen van eigen teams van deskundigen. Nederland discussieert vermoedelijk nog steeds over de werkelijke noodzaak van mondkapjes als de coronacrisis al voorbij is. Beluister ook | Column Bernard Hammelburg | Complot Gouverneur Cuomo van New York stelde het dragen van mondkapjes meteen per decreet verplicht, met als argument: Jij hebt niet het recht mij te besmetten. Want dat zeggen zíjn deskundigen. De deskundigen van Republikeinse Amerikaanse gouverneurs vinden dat hun staten weer aan de slag mogen, gesteund door president Trump, wiens eigen deskundigen er juist op tegen zijn. Scholen open? In Duitsland wel, in Californië absoluut niet. De deskundigen in Italië schrijven één meter afstand voor, die in Nederland 1,50 meter, die in Amerika 1,80 meter, en die in Israël en Duitsland twee meter. Wil de echte deskundige opstaan? Even opmerkelijk is het verschil in stijl en toon. De Franse president Macron en de Spaanse premier Sanchez presenteren zich als dictatoriale driftkikkers, geflankeerd door spijkerharde dienders, die duizenden arrestaties verrichten en draconische boetes uitdelen. Pure repressie, dus. Daartegenover staat Mark Rutte, die de typisch Nederlandse benadering kiest: wij hebben met elkaar afgesproken..., waarbij ik dan denk: met mij is helemaal niets afgesproken. Natuurlijk is ook zijn wij doen dit met zn allen-presentatie' gewoon een dictaat. En tegen zondaars is de gesublimeerde boodschap: vader is niet boos, vader is verdrietig en teleurgesteld. Beluister ook | Trumps corona-draai Het aardige is dat, in het doolhof van schijnbaar haaks op elkaar staande deskundige adviezen, alle routes naar dezelfde uitgang leiden. Als je het, vanaf je geïsoleerde corona-werkplek, wat breder bekijkt, is elke schooldirecteur, burgemeester, gouverneur, premier of president met hetzelfde bezig: zigzaggend de weg zoeken naar start. Of ze die 200 euro mogen pakken, hangt ervan af of ze een beetje voort maken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dan snap ik er kennelijk niets van. Een derde van de Amerikanen en bijna de helft van de Britten is ervan overtuigd dat het virus door mensen is gemaakt. Zeer populair is de theorie dat 5G de boosdoener is. Er is helemaal geen ziekte, het is gewoon de straling van de 5G-zendmasten, en de regeringen hebben een lockdown nodig om die zendmasten te plaatsen. De Amerikaanse acteur Woody Harrelson steunt die theorie en speelt een belangrijke rol in de verspreiding via de asociale media. Sinister complot Of het is een sinister complot om ons, onschuldige schepselen, een nieuw vaccin op te dringen. De anti-vaccin-beweging staat al op haar achterste benen. In Nederland bestaat het legertje van anti-vaxxers uit een procent of tien van de bevolking. In Amerika is dat 29 procent, wat nog een groot probleem gaat worden. Een van voortrekkers van de anti-vaccin-beweging is trouwens tennis-superstar Novak Djokovic ook razend populair op de asociale media. Beluister ook | Paniekporno Nee, nee, zeggen de Amerikaanse Law and Liberty Baptist Church en de pro-Trump-activisten Diamond & Silk via de asociale media: Bill Gates zit erachter, want die vindt dat de wereld overbevolkt is, en hij wil de mensheid via een zogenaamd vaccin een microchip inspuiten om aldus almachtig te worden. De moslims en de Joden Dan is er het standaardrepertoire. Moslims, natuurlijk. Zoals in extremistische Britse kringen wordt gezegd: dat zijn ziekelijke parasieten die het virus via moskeediensten verspreiden. Op de Britse asociale media worden de moslims verantwoordelijk gehouden voor een kwart van alle Covid-19-doden. Ook standaardrepertoire: de Joden, of de zionisten, want dat is voor antisemieten één pot nat. Die hebben het virus in omloop gebracht omdat een Israëlisch laboratorium op het punt staat met een vaccin te komen, dus daar lopen ze helemaal binnen. En die Chinees dan, met zijn gebraden vleermuis en gegrilde civetkat? Ik blijf geloven dat het zo zat. Mijn complottheorie, zogezegd. Want wat ben ik minder dan Woody Harrilson of Novak Djokovic?See omnystudio.com/listener for privacy information.

De wijze waarop de media met de coronacrisis om gaan vergelijkt hij met sambal smeren op een Chilipeper'. Uiteraard richt hij zijn pijlen vooral op de Amerikaanse pers, ook kwaliteitskranten als de New York Times en de Washington Post, met vette koppen vol drama. 'Het dagelijkse tromgeroffel van depressie en rampspoed verwordt tot paniekporno', zegt hij. 'Vertel me hoeveel mensen hun baan verkiezen, en ik maak zelf wel uit hoe erg ik dat vind. En deze oproep: 'Behandel mij als volwassene.' Beluister ook | Column Bernard Hammelburg | Hoe diep kan onze economie zinken? Dus werp ik een blik in een paar kwaliteitsmedia. Kop in de New York Times: de lijkenzakken stapelen zich op. De Franse minister Bruno Le Maire in de Volkskrant over Italiës diepe depressie. De NOS over wat we kunnen leren van eerdere economische rampen. Gelukkig zie ik op de BNR-site geen paniekporno, maar ik sluit niet uit dat ik mezelf er ook wel eens aan te buiten ga. Dossier | Coronavirus Gelukkig beginnen we de wind weer een beetje mee te krijgen. Onbewezen ontijvoorspellingen nemen af, zoals vorige week van de Universiteit van Harvard, over de kans dat we bij het uitblijven van een vaccin tot 2022 lockdowns nodig hebben, zoals het AD kopte. Bij het uitblijven van een vaccin ja, zo lust ik er nog wel een paar. Dat soort paniekporno begint plaats te maken voor broodnodige informatie over de wijze waarop het ene na het andere land de maatschappij, en dus de economie, heropent. Kan nog even duren, maar het wordt tijd. En daarmee verdwijnen die ophitsende koppen, waarover Bill Maher zich zo nijdig maakt, vanzelf. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Neem de ondergrondse in Tokio, met stations waar in het spitsuur per half uur een miljoen reizigers in- en uitstappen. Beroemd zijn de perronwachters, die met witte handschoenen aan, de passagiers in de wagons proppen . En dat terwijl Japanners elkaar in de openbare ruimte zo min mogelijk aanraken en geen handen schudden. Die propvolle metro is echt binnen de kortste keren terug. De luchtvaart is een extreem marginale bedrijfstak. In een groot vliegtuig gaan 250 tot 450 passagiers. Als je daar de anderhalve-meter-norm toepast, overleeft geen enkele luchtvaartmaatschappij. En nee, dat gaat niet over goedkope vakantiereisjes, en het huidige gelegenheids-vreugdedansje van sommige milieuactivisten is op zijn zachtst gezegd ongepast. Lees ook | Liveblog Coronacrisis Misschien kunnen sommige rijke, westerse landen best de stoelen in de bioscoop iets verder uit elkaar zetten, maar wat doe je in miljoenensteden als Mexico, Dhaka, Mumbai, Cairo, Londen, Parijs, New York? Woningen, straten, winkels, markten, kantoren, fabrieken, trappenhuizen, liften, fietsenstallingen ze zijn stuk voor stuk ontworpen op enorme massas. Op Times Square in New York komen op een gemiddelde dag 70.000 toeristen, voor het Anne Frank Huis staan elke dag 3.400 mensen in de rij. Beluister ook | Corona uit eigen doos Wat Covid-19 ons leert is twee dingen: dat het waarschuwingssysteem voor een pandemie veel sneller en efficiënter moet, en vooral dat we er medisch op moeten zijn voorbereid. De grootste zorg is niet het aantal slachtoffers, maar de IC-capaciteit, de beschikbaarheid van mondkapjes, beschermende jassen en beademingsapparatuur. Dat is om je rot te schamen, en daar is iets aan te doen. Het kost een vermogen, maar altijd minder dan wat we nu aan steunmaatregelen in de economie moeten pompen. Dossier | Coronavirus Het streven moet dus niet het nieuwe normaal zijn, maar de terugkeer van het oude normaal. En dat gaat ook gebeuren. En ja, er komt een vaccin. Al is het alleen al omdat je gewoon je oma of tante moet kunnen knuffelen, en omdat al dat schichtige op afstand om elkaar heen springen de voorplanting erg lastig maakt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Luister ook | Nethelands first Whatever it takes, het door Nederland geleende motto uit de Eurocrisis, of vergelijkbare strijdkreten in Frankrijk, Duitsland, Italië , Spanje, of waar dan ook, zijn corona-sigaren uit eigen doos. Regeringen lenen miljarden, meestal in de vorm van obligaties. Rente is er nauwelijks, maar die leningen moeten wel worden afgelost, en dat gaat met ons eigen belastinggeld. Die wijd openstaande schatkist is niet van hun in Den Haag, of Madrid, of Rome maar van ons, de burgers, die alle tekorten gewoon zelf weer moeten aanzuiveren. Maatregelen zoals de Noodregeling Overbrugging Wekgelegenheid hebben 17 miljoen schuldenaars. Dossier | Coronavirus Uitzonderlijk Amerika is in een uitzonderlijke positie. De dollar is de wereldmunt. De exorbitante staatsschuld is in handen van landen als China, Japan en Saoedi-Arabië, die zichzelf in de tang houden. Als ze die Amerikaanse staatschuld te koop zetten, stort het monetaire systeem in de hele wereld in elkaar, en gaan ze dus zelf failliet. De Amerikanen zien daarom geen kwaad in het opjagen van de staatsschuld, die zij vergelijken met een hypotheek: zolang je de rente kunt betalen, is er niets aan de hand, en er is momenteel geen rente. In feite drukken ze ongelimiteerd geld bij en verdelen dat onder burgers en ondernemers. Konden wij dat maar. Lees ook | Liveblog Coronacrisis Volksgezondheid Nooit in de geschiedenis is de economie bewust uitgeschakeld ten behoeve van de volksgezondheid. Uitgangspunt van al die hulppakketten is dat regeringen de economie binnen afzienbare tijd weer aanzetten. Als dat niet gebeurt, zijn teveel bedrijven al omgevallen, en blijven miljoenen mensen werkeloos. Die vallen dan in bijstandsuitkeringen, en ook die komen uit onze eigen belastingen. De doos met eigen corona-sigaren raakt leeg. De gunstige tekenen , hoe pril nog, kunnen dus niet op een beter moment komen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke dag rond vijf uur betreedt Trump het spreekgestoelte voor een uurtje illusies. Hij zorgt er persoonlijk voor dat het bedrijfsleven de ziekenhuizen van medische hulpmiddelen voorziet. En dat hij spectaculair goede gesprekken met de gouverneurs en burgemeesters heeft. Dossier | Coronavirus Vervolgens komen die gouverneurs en burgemeesters met verklaringen dat het klinkklare onzin is, dat het water ze aan de lippen staat en dat de lichamen zich dreigen op te stapelen. Trump verzekert zijn toehoorders ook van een op handen zijnde medicijn, waarvan zijn eigen medische experts dan zeggen dat het zover absoluut niet is. Wat is de tactiek? Denk even mee, want het is een prachtig lesje communicatieleer. Eerst zegt Trump: ach, het valt wel mee, en we gooien Amerika met Pasen weer open. Hij weet dat het onzin is, maar de evangelische flank van zijn achterban, die ook best weet dat het onzin is, wil dat graag horen. Vervolgens verlengt hij de noodmaatregelen tot 1 mei. Luister ook | Aso-brigade Tegelijkertijd waarschuwt zijn belangrijkste medische adviseur, Anthony Fauci, dat zelfs met vóórtdurende restricties, het aantal doden kan oplopen tot 200.000. maar zonder restricties worden het meer dan twee miljoen doden. Dan pakt Trump de microfoon en zegt: ik ben geniaal en ben de redder van twee miljoen levens. De grote leider redt zijn volk van de ondergang. Enthousiast Hoe kijken de Amerikanen naar hun illusionist-in-chief? In één woord: enthousiast, in elk geval de Trumpisten. De kijkdichtheid van die dagelijkse voorstellingen vervult de droom van elke zenderbaas. Voor het eerst sinds hij president werd, is zijn populariteit gestegen, met 5 procentpunten, tot 49 procent. Lees ook | Liveblog Coronacrisis Trump zwemt in zijn glorie als Dagobert Duck in zijn gouden munten, hij foetert journalisten uit die hem wijzen op zijn belofte, enkele weken geleden, dat het virus binnen de kortste keren zou verdwijnen. En zijn volgelingen vinden het allemaal prachtig. Daar staat een leider, daar staat Robin Hood Trump die twee biljoen dollar uit de schatkist vist of beter gezegd: laat bijdrukken om uit te delen aan werknemers en bedrijven. De Waarheid Hij noemt zichzelf een oorlogspresident. In elke oorlog is het eerste slachtoffer de waarheid. Maakt het veel uit? Nee, om twee redenen: de beleidsbeslissingen komen in Amerika van de gouverneurs, niet van de president. En niemand met gezag die hem tegenspreekt. Joe Biden? Wie was dat ook al weer... See omnystudio.com/listener for privacy information.

Want ze zijn er overal. In Florida zag het zwart van de mensen in badplaatsen, in Australië moest een populair strand worden gesloten, in Parijs, waar de gele hesjes hun middelvinger opsteken en de politie in een banlieue werd belaagd door woedende burgers. In Duitsland liep het ook uit de hand. En je kunt er zeker van zijn dat het grote aantal corona-slachtoffers in Iran te maken heeft met veel te drukke menigten op markten en in moskeeën waar orthodoxe gelovigen geestelijk leider Khamenei geloven dat Amerika het virus verspreidt. Lees ook | Liveblog Coronavirus Een deel van de aso-brigade denkt ongetwijfeld: dit gaat niet over ons. Het antwoord van Rutte en andere regeringsleiders is: ja, maar je brengt het virus wel over op kwetsbare ouderen, en dáár gaat het om. En daar komt de verwarring. Want overal in de wereld ligt de nadruk in de eerste plaats op de IC-capaciteit van ziekenhuizen. Dus de aso-brigade denkt: gaat het nou echt om het redden van levens, of hebben jullie de regering is altijd jullie- een administratief en organisatorisch probleem. Luister en lees ook | Coronabeleid in de EU: ieder gaat zijn eigen gang IC-capaciteit Als dat zo is, los het dan op, en val ons er niet mee lastig. En dan kom je onvermijdelijk op de vraag waarom wij in Nederland, bijvoorbeeld, het zogenaamde abstineer-systeem hebben, waarin ouderen die ongeneselijk zijn sowieso door IC-units worden geweerd, waardoor onze IC-capaciteit aan de krappe kant is. Als de gezondheidszorg ernstig zieke ouderen normaal gesproken geen prioriteit geeft, ben je dan nu als millenial plotseling verantwoordelijk? Dossier | Coronavirus En dan heb je twee categorieën asos waartegen we machteloos zijn. De ene bij ons valt dat wel mee, maar in veel andere landen is het zeker zo is de groep die simpelweg het nieuws niet zo nauwgezet volgt. De ik-heb-geen-krant-en-tv-meer-want-het-is-alleen-maar-sensatie-en-slecht-nieuws-brigade. En de, zoals Rutte het noemde, ik-heb-er-schijt-aan-flank. Bij ons is die tamelijk bescheiden. Maar in bijvoorbeeld Amerika gaat het om miljoenen mensen die dit een economische en geen gezondheidscrisis noemen. Gesterkt door Donald Trump, die maandag op zijn persconferentie zei dat hij de economie echt niet op slot gaat houden . Want dat kost meer doden dan wat hij noemt het Chinese virus, en dan is het medicijn erger dan de kwaal. Met zon leider voelt de aso-brigade zich gesterkt, en echt niet alleen in Amerika.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Die gemiddelde, fatsoenlijke burger heeft dit niet alleen nooit meegemaakt, hij is ook nog nooit in zo korte tijd zo vaak op het verkeerde been gezet. Een premier die het geven van een hand ontraadt, en enkele dagen later besluit het land op slot te doen snapt die het wel helemaal? En een president die achtereenvolgens over nepnieuws, een Europees complot en een smerige streek van de oppositie spreekt, en vervolgens ook zijn land op slot doet die heeft ze niet allemaal op een rijtje. Dossier | Coronavirus Dan denkt die gemiddelde, fatsoenlijke burger: straks gaan ook alle supermarkten dicht, dus ik sla even voor een paar maanden in. Ja, heel primitief. En ja, heel asociaal. Maar we zitten met onze gezinnen wel weken, of misschien maanden, thuis. En politici die ons geruststellen mogen we daar eens onsje scepsis bij? Polio En laten we eerlijk wezen: op de oorlogsjaren na hebben we dit nooit eerder meegemaakt, of we nu in Amerika, Zuid-Afrika, Georgië of Nederland wonen. Wat best opmerkelijk is, want het is niet de eerste zo omvangrijke pandemie. In 1956 werd de wereld getroffen door een vernietigende polio-epidemie. Luister ook | Wurggreep Allen al in Nederland werden 2.200 mensen besmet, raakten bijna 1.800 verlamd, eindigden 200 patiënten in een ijzeren long en overleden er 70. Dat was, op nog geen 11 miljoen inwoners, heel veel. Maar de cafés, restaurants en scholen gingen niet dicht. Dat vond het kabinet-Drees niet nodig, of wat ik denk, want zo zat de politiek toen in elkaar te duur. Er gebeurt meer dat de gemiddelde, fatsoenlijke burger in verwarring brengt. Binnen de Schengenzone sluiten plotseling allerhande grenzen. Jarenlang krijgen we colleges over het onaantastbare vrije verkeer van mensen, en nu gooit zelfs Duitsland de grenzen dicht. Althans, met vijf buurlanden, maar niet met Nederland. Zijn wij superieur? Nee, maar de belangrijkste Duitse haven is Rotterdam, daar is zelfs die krankzinnige Betuwelijn voor aangelegd. Dus Nederland afsluiten is economisch suïcidaal. Markten Centrale banken gebruiken hun monetaire trukendoos, maar de markten storten desondanks in. Alweer een zekerheid die de gemiddelde, fatsoenlijke burger moet ontberen. Naarmate de zekerheden wegvallen, begrijp je dat asociale, primitieve monster met die 40 WC-rollen toch wat beter.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De wereld van de olieprijzen zit krankzinnig in elkaar. Veertien landen, onder leiding van Saoedi-Arabië, zitten in de OPEC, waar ze samen afspraken maken over productie, uitvoer en prijzen. Een kartel, dus, dat in situaties zoals deze de wereld ongegeneerd in een wurggreep houdt. Luister ook | Corona toont z'n ware gezicht, Genève blijft hartstikke dicht Dat moeten simpele fabrikanten van blikgroentes eens proberen. In elk beschaafd land en volgens de regels van Wereld Handels Organisatie zijn kartels verboden, maar niemand stapt ooit naar het Internationale Gerechtshof of de WHO om OPEC de nek om te draaien. Misschien is de huidige beurscrisis een goede aanleiding. Rusland en Amerika, na Saoedi-Arabië de op één en twee na grootste producenten, zijn geen lid van OPEC, maar de afgelopen drie jaar hadden de Saoedis en Russen een prijsafspraak gewoon open en bloot. Met als aanleiding de coronacrisis en de dalende vraag vooral in China wil Saoedi-Arabië de productie verhogen en de prijs verlagen. Njet, zei Poetin, een slecht plan, en met die corona gaat het best meevallen. Beleid volhouden De vraag is of de Saoedische machthebber, Mohammed bin Salman, zijn beleid kan volhouden. Aramco, dat pas onlangs naar de beurs ging en meteen s werelds grootste beursfonds werd, zakte afgelopen week tot onder de emissiewaarde. Het zal geen toeval zijn dat op hetzelfde moment Bin Salmans grootste rivalen, twee prominente prinsen en criticasters, werden gearresteerd. Nu kun je zeggen: op de 2.500 prinsen die het huis Fahd telt, maken die twee niet veel uit, maar toch. Luister ook | Vrije val De olieprijs zit nu in een soort vrije val, wat niet alleen een kaakslag is voor Shell en de andere oliemaatschappijen, en voor de internationale markten, maar ook voor de toch al zeer slechte economieën van twee grote OPEC-leden, Iran en Venezuela. Voor de automobilist is het allemaal uitstekend nieuws, maar voor Amerika, Rusland, China en de EU zou dit het moment zijn om OPEC bij het oud vuil te zetten. Het is de hoogste tijd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Over de hond, de kat en het varken maken veel landgenoten zich heel druk, net als over de kip, de koe en het paard. Wij hebben in Nijverdal een heuse veterinaire bloedbank. Gelijke rechten voor de hond en kat maar vanzelfsprekend. Ontroerend En dan de knaagdieren. In het Knaagdierencentrum in IJmuiden vind je ontroerende cavias, hamsters en konijnen. Maar geen ratten, terwijl in een grote stad vaak meer ratten wonen dan mensen. . Aan de andere kant: als de wetenschap proeven doet op ratten en muizen, is de wereld van dierenbeschermers weer te klein. Luister ook | Coronavirus: terechte paniek of overdreven hysterie? Maar als de hele wereld de vinger wijst naar de vleermuis als oorzaak van corona, dan steekt niemand een vinger uit voor dat edele schepseltje. Ja, een Labrador kan je knuffelen en een vleermuis niet, maar dat geldt ook voor het nijlpaard , dat trouwens het gevaarlijkste landzoogdier is. Dierenpartij In China eten ze vleermuizen, net als civetkatten, die het coronavirus in Wuhan waarschijnlijk overbrachten op de mens. Nu hebben de Chinezen de consumptie van vleermuizen en civetkatten trouwens even verboden. Wij hebben in Nederland s werelds enige dierenpartij, en natuurlijk Dion Grauss. Zouden die dat tijdelijke consumptieverbod toejuichen? Of doen ze aan selectieve verontwaardiging: een varken en een kip zijn lief, maar vleermuizen en civetkatten zijn net zoiets als malariamuggen of zwarte spinnen? Dat zou ernstige discriminatie zijn iets in de geest van minder-minder-minder-vleermuizen. Luister ook | Straatvechters Dierenliefhebbers aller landen, verenigt u. Maak een einde aan de discriminatie tegen de vleermuis. Vind een coronavaccin uit, of zo, maar stop de hetze tegen dat edele diertje dat een hoofdrol speelt in de operette Die Fledermaus van Johann Strauss. Of denkt iedereen nu meer aan die bloedzuiger uit Transsylvanië? Aan Dracula? Maar dat was fake nieuws. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Aanleiding voor de rellen was een omstreden nieuwe immigratiewet, die burgers uit Indiase buurlanden verwelkomt, zolang het maar geen moslims zijn. Dat is onderdeel van het beleid van Modi, die de islamitische minderheid in India wil marginaliseren. Hij doet dat als een politieke straatvechter, en hij en zijn aanhangers zien in Trump een soortgenoot: ook een politieke straatvechter, met dezelfde opvattingen. Met trainingen pakken we het bloeddorstige islamitische terrorisme keihard aan, verzekerde Trump de juichende massa. Formeel is Amerika het oneens met de Indiase immigratiewet, maar Trump liet de kwestie lopen. Pakistan Wat Trump ook niet deed, was een bezoek brengen aan Indias aartsvijand en buurland Pakistan. Daar was best iets voor te zeggen geweest, want Pakistan speelt achter de schermen een sleutelrol in de vredesbesprekingen tussen Amerika en de Taliban in Afghanistan. Trump zet de lijn voort van zijn voorgangers Bush en Obama, die diplomatiek wel met Pakistan samenwerkten, maar voor de bühne openlijk kozen voor India. Luister ook | Pootjes omhoog Bush was, hoewel India geen ondertekenaar is van het Non-Proliferatie Verdrag, begonnen met de levering van materiaal voor het Indiase nucleaire programma, Obama zette dat voort en Trump bracht nu het contract mee voor de verkoop van zes Amerikaanse kerncentrales. Amerika levert trouwens ook dertig gevechtshelikopters. Modi en Trump Het gaat Amerika in de eerste plaats om het opwerpen van een wal tegen China, vooral op militair gebied. De zo openlijk beleden liefde van Modi en Trump heeft vooral een opportunistische achtergrond. Dit zijn geen bondgenoten met ideële of principiële bakens. Maar ja, voor welke internationale relatie geldt dat nog wél?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Simpel gezegd: je hebt mobiele telefonie, en je hebt professionele netwerken die chirurgen bijvoorbeeld gebruiken voor het op het uitvoeren van operaties op afstand. Om mobiele telefonie van 4G naar 5G om te zetten, is niet zo heel moeilijk. T-Mobile en andere providers zijn er een eind mee, maar zeggen deskundigen dat is eigenlijk een beetje nep. Het is een soort 5G light. De professionele netwerken dat is andere koek. En daar ligt Huawei inderdaad voor op concurrenten zoals Ericsson en Nokia. Dreigementen Dat de Britten toch met Huawei in zee willen, heeft geleid tot dreigementen met hel en verdoemenis. Zijn ministers Pompeo van buitenlandse zaken en Esper van defensie herhaalden hun waarschuwingen deze week nog eens. Is dat nou een typisch Trump-ding? Nee, want hij kreeg bijval uit héél onverwachte hoek, en wel van zijn grootste binnenlandse vijand, Nancy Pelosi. De boodschap van de Democratische leider was duidelijk: als wij de verkiezingen mochten winnen, denk dan niet dat wij op dit punt een ander beleid gaan voeren. Luister ook | Afghanistan-leugens De overtuiging dat de Chinezen maar één ding willen, doordringen tot de meest vertrouwelijke en geheime informatie van de westerse wereld en die systematisch jatten of misbruiken, is onder Amerikanen algemeen. Als we niet uitkijken, worden Amerika en Europa volgens hen een soort Chinese satellieten, bestuurd door Xi Jinping persoonlijk. De Chinezen zeggen dat wij spoken zien. En er zijn anderen problemen, zoals het Amerikaanse bedrijfsleven. Amerika heeft een gigantische chipindustrie , en een derde van de productie gaat naar China. Voorsprong Het grootste raadsel is en blijft die voorsprong van Huawei. Is de rest van de wereld, met zijn tech-genieën in bijvoorbeeld Californië, Rusland, Scandinavië, India en Israël nou echt niet in staat even een paar nachtjes door te halen en bij al die providers een USB-stickie langs te brengen met mooie, veilige 5G-technologie? Of blijven we op onze rug liggen, met de pootjes omhoog, en alleen maar mopperen hoe briljant en gemeen de Chinezen zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Misleid? Niet op de hoogte gebracht? Om de tuin geleid? Waar komt die onzin toch vandaan? Het heeft jarenlang gekrioeld van de waarschuwingen, dodelijke analyses, opbiechtende generaals en draaiende politici. Een willekeurige greep: In maart 2009 schreef de Independent uitgebreid over de verloren oorlog. President Obama werd geciteerd: Nee, Amerika is de oorlog niet aan het winnen, en hij erkende dat zijn land aan een exit-strategie dacht. Een maand later appelleerden de Democraten in het Congres. We worden erin gezogen, en komen er nooit meer uit. Vlak daarna, ook in 2009, tekende ik zelf in Afghanistan, uit de mond van Stanley McChrystal, de Amerikaanse bevelhebber van de internationale vredesmacht, dit citaat op: Als je me vraagt hoe het met de oorlog in Afghanistan gaat, is mijn eerlijke antwoord: geen flauw idee. Uruzgan Na de Nederlandse missie in Uruzgan, ging Nederland, op initiatief van GroenLinks en D66, politieagenten trainen in Kunduz. Daar kwam nauwelijks iets van terecht. Er waren te weinig rekruten, ze kregen hooguit een stoomcursusje, en het opleiden kostte per agent een half miljoen euro . De Volkskrant ploos het in 2012 allemaal precies uit. Gepikeerde politici bleven volhouden dat we daar echt goed werk deden. Luister ook | Zwijgende moslimwereld Ook in 2012, wilde GroenLinks, zelf een van de initiatiefnemers, de handdoek in de Afghaanse ring gooien. In 2013 fileerde de Washington Post de mislukte westerse poging om Afghanistan van de opiumteelt af te krijgen. Het was, en is nog steeds, verreweg s werelds grootste opiumproducent. Nederland had in Uruzgan zelfs het kolderieke idee dat je boeren in plaats van papaver aan het verbouwen van saffraan kon krijgen, een project waar we nooit meer iets van hebben gehoord. Om de tuin geleid Ja, we zijn door ministers en generaals stevig om de tuin geleid. Maar van de plotselinge klaagzang van Kamerleden snap ik niets. Alsof ze van al die overtuigende publicaties nooit een letter hebben gelezen. Alsof de eindeloze werkbezoeken die ze zelf brachten, nooit hebben plaatsgevonden. Tijd dus om de vraag om te draaien: waar was de Tweede Kamer eigenlijk zèlf? De klaagzang over achtergehouden of misleidende informatie door de regering is wel érg obligaat.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Wuhan, het epicentrum van het coronavirus, lijken ze er hun hand niet voor om te draaien. Epidemie? Dan trekt de Chinese regering een blik architecten en ingenieurs open, roept 150 artsen uit de krijgsmacht op en haalt vierduizend bouwvakkers uit het hele land. En, ja hoor, bij de Sars-epidemie in 2003 duurde het nog zeven dagen om een draaiend ziekenhuis op te zetten, maar nu kan het nog een dag sneller. 10.000 bedden, intensive care, laboratorium, radiologie het is er allemaal. Luister ook | Brexitmoeras Gesteggel Het is een beetje appels en peren, maar de bouw van het Slingerland Ziekenhuis in Doetinchem, bijvoorbeeld, duurt nog een jaar of drie. Veel gesteggel over de samenwerking in het projectteam, inspraak van magazijnbediende tot chirurg, goedkeuring van gemeente en provincie, onderhandelingen met verzekeraars en banken. Als ik denk dat het best sneller kan, krijg ik vast van alle kanten van onderuit de zak. Woningbouw dan, dat is toch een stuk simpeler. Nou, vergeet het maar, de gemiddelde doorlooptijd van een woningbouwproject is tien jaar. Onteigening van grond en bestemmingsplannen zijn de grootste belemmeringen. Wat zou Xi Jinping zeggen als hij dat hoorde? Alle grond is al van mij, en een bestemmingsplan, wat is dat eigenlijk? Miljoenensteden Je ziet in China in recordtempo nieuwe miljoenensteden verrijzen. Een stad als Beijing wordt zo ongeveer elke vijf jaar uitgebreid met een nieuw Manhattan, en almaar nieuwe ringwegen, inmiddels al zeven. Zoiets als de Amsterdamse Zuidas en de bijbehorende wegen en viaducten bouwen ze, bij wijze van spreken, op een achternamiddag. Dossier | Coronavirus Kunnen we van de dictatuur iets leren? Moeten we af van de openbare aanbestedingen, de vergunningen, de inspraak, de democratische besluitvorming, de juridische beroepsmogelijkheden, de Raad van State of de Brusselse oppermacht? Vast niet. Maar als je kijkt naar de blamage van het almaar niet halen van de doelstellingen in de woningbouw, dan kun je niet anders concluderen dan dat al die procedures krankzinnig lang duren. Wat maanden of jaren duurt, kan ook best in dagen of weken. Laten we ons eens laten inspireren door de Chinezen dat doen we niet alle dagen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De stemming, vandaag, is een formaliteit, zeggen de Britse en Europese onderhandelingsteams. En dan kunnen Boris en Donald aan de slag om de wereld te veroveren met een klinkende deal. Immers: Europese lidstaten kunnen niet onafhankelijk handelsovereenkomsten met andere landen sluiten, maar niet-leden kunnen doen wat ze willen. De Elyseese Velden van de handelseuforie stralen de twee leiders tegemoet. Het laatste waarop ze hadden gerekend was het moeras waarin ze dreigen terecht te komen. Zaakjes voor elkaar Steve Mnuchin, de minister van financiën in team-Trump, haalt Boris onverwacht onderuit. Voordat we met een handelsovereenkomst beginnen, moet je eerst zorgen dat je de zaakjes met Europa voor elkaar hebt, waarschuwde Mnuchin. Als, aan het einde van de nu beginnende Brits-Europese onderhandelingsperiode van elf maanden, alsnog een harde Brexit dreigt, geeft Amerika even niet thuis. Fikse conflicten Er zijn ook fikse conflicten tussen de Britten en Amerikanen. Amerika eist dat het VK vlees met groeihormonen en met chloor behandelde kip koopt, en dat het Britse ziekenfonds de ban tegen de Amerikaanse mega-farma-industrie opheft. Dan is er slaande ruzie over de digitax, die de Britten gaan heffen op diensten van Amerikaanse techreuzen, zoals Google en Facebook. En ook over 5G en de rol van Huawei zijn ze nog niet uitgeruzied. Luister ook | Johnson wil wel 5G van Huawei Dat laatste zit ingewikkelder in elkaar dan bijvoorbeeld voor Nederland. Amerika en het VK maken deel uit van s werelds oudste defensie-alliantie, de Five Eyes Allies', een verdrag tussen inlichtingendiensten om spionagerapporten te delen met Amerika, het VK, Australië, Nieuw-Zeeland en Canada. De Amerikanen dreigen daaruit te stappen als gevolg van een Britse deal met Huawei. Dan gaat het plotseling niet meer over douane of tarieven, maar over de westerse veiligheid. En dus ook over ons. Die goedkeuring van het Europese Parlement van vandaag opent de poort naar het Brexitmoeras. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de kwestie-Libië blijkt dat zonneklaar. De Europese Unie is formeel op de hand van de officiële regering van Fayez al-Sarraj, maar Frankrijk speelt een dubbelrol en steunt intussen diens vijand Khalifa Haftar, die vooral overeind wordt gehouden door een huurlingenleger van het Russische bedrijf Wagner. De Fransen denken dat Haftar, die zowat het hele land in handen heeft, een betere garantie biedt tegen het oprukkende jihadisme in Libië, maar omdat Haftar nu ook heer en meester is over de oliebronnen, en dus het Franse Total, gaat het ook doodgewoon om de pegulanten. Luister ook | Oplossing Libië niet dichterbij met top in Berlijn De Fransen erkennen hun steun, vooral in de vorm van wapens, niet openlijk, en babbelen gewoon mee met de EU, zoals op de Libië-top van afgelopen weekend in Berlijn. Maar in feite staan ze lijnrecht tegenover de rest van de Unie, en vooral Italië, dat in zijn voormalige kolonie Libië grote belangen en invloed heeft. Terrorisme en vluchtelingen De EU maakt zich, behalve over olie, druk over twee zaken: terrorisme en vluchtelingen. Om het dreigende terrorisme in Libië te lijf te gaan, heb je maar één optie: een gigantische legermacht, met cyber, drones, commandos, luchtmacht en grondtroepen, die zich voor vele jaren ingraaft. Daar wil geen enkel EU-land aan. Vluchtelingen houd je misschien tegen door een nieuwe zeeblokkade, die buitenlandchef Borell wel wil, maar dan moet je niet tegelijkertijd met vrome praatjes komen over het lijden van het Libische volk. Je houdt dan immers ook Libiërs tegen die de barbarij in hun land willen ontvluchten. Alleen maar aandringen op een wapenembargo en onderhandelingen, terwijl je weet dat het allemaal dooddoeners zijn, is volksverlakkerij. Luister ook | Column Bernard Hammelburg | Zwijgende moslimwereld Primair belang EU-politici blijven zeggen dat de situatie in Libië een primair belang is voor Europa. Maar als het topjesfabriekje niet verder komt dat die dooddoeners, kunnen we beter eerlijk zijn en ons helemaal van Libië distantiëren. Als de ware passie van de Libiërs niet vrede is, maar elkaar overhoop scheten, laten ze dan vooral hun gang gaan. Dan kan het topjesfabriekje weer fris aan de slag met het volgende probleem waarbij de gezamenlijke vuist ontbreekt Iran, of zo, of Oost-Oekraïne. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is een tenenkrommend verhaal. Die commandant meende dat het Oekraïense verkeersvliegtuig een Amerikaanse kruisraket was. Elke amateur kan het verschil zien tussen het radarprofiel van een kruisraket en een verkeersvliegtuig. Maar die commandant dus niet, en zijn baas was onbereikbaar. Luister ook | Iran-winst voor Trump Na de liquidatie van Soleimani trok een menigte de straat op om te protesteren tegen de duivelse moordenaar Trump. Dat was goeddeels geënsceneerd. Na het neerschieten van PS752 trok een menigte de straat op om te protesteren tegen dictator Khamenei. Daar was niets geënsceneerds aan. Dood aan de dictator klonk weer eens anders dan het gebruikelijke dood aan Amerika. En geestelijken, rot op hoor je ook niet alle dagen in Iran scanderen. Honkbalpet Een aantal dingen gebeurde niet. Tot verbijstering van Trump nam het Amerikaanse volk niet vol ontzag de honkbalpet af voor zijn heldendaad, vooral toen zijn eigen minister van defensie, Esper, hem tegensprak over op handen zijnde aanvallen op Amerikaanse ambassades. Tot verbijstering van team-Trump knielde ook het Iraanse volk niet nederig voor het uitschakelen van roverhoofdman Soleimani. Tot verbijstering van team-Trump waren de bondgenoten niet euforisch, maar sceptisch. Luister ook | Column Bernard Hammelburg | Fabels Averechts Er gebeurde nog iets niet. De spontane woede-uitval in Iran over het neerhalen van PS752 bracht team-Khamenei niet aan het wankelen. Aanmoedigingen van Trump goed zo, jongens, grijp de macht, zet die bejaarde moellahs af werken averechts. Het antwoord op de protesten was de gebruikelijke jacht op demonstranten. Maar feit is dat áls er ooit een Iraanse contrarevolutie komt, die mafkees met die ene raket daaraan meer heeft bijgedragen dan de Irandeal, het annuleren daarvan, het eindeloze gekronkel van Europese diplomaten en sancties bij elkaar. De moellahs gaan waarschijnlijk toch iets nerveuzer de verkiezingen van volgende maand in dan ze hadden gedacht. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Fabel 1: De Iraanse roverhoofdman Soleimani was een volksheld. De rouwende miljoenenmenigte bij zijn begrafenis, met de wenende opperayatollah Khamenei in de hoofdrol, was knap geregisseerd, maar de Iraniërs zijn niet gek. Er zijn ook miljoenen die denken: van die met geld smijtende megalomaan zijn we af. Fabel 2: Amerika en de anti-IS-coalitie blijven in Irak. Echt niet. Westerse politici blijven elkaar wijsmaken dat Irak ons nog nodig heeft, maar Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zijn realistisch. Zij zijn begonnen met het onvermijdelijke: terugtrekking van hun troepen. De rest gaat volgen. Fabel 3: Wij zijn bondgenoten van Irak. Dat denkt een enkele naïeve westerse politicus misschien nog, maar de sjiitische Iraakse meerderheid ziet ons als bezetters. Dat komt door het misverstand dat Irak één land is. Fabel 4: Irak is één land. Nee, er is een autonoom Koerdisch deel in het noorden, een restantje van Saddam Hoesseins soennitische minderheid rondom Bagdad, en dan het overgrote sjiitische deel dat meer opheeft met het sjiitische Iran dan met het duivelse Amerika. Het parlement weerspiegelt dat. Fabel 5: Het sjiitische Iran en het sjiitische deel van Irak zijn twee handen op één buik. Nee, hoor, de Iraakse sjiieten zijn Arabieren, en Perzen kijken neer op Arabieren. Zij zijn bovendien de Iraakse invasie van hun land in 1980 en de daarop volgende achtjarige oorlog nog niet vergeten. Het gaat Iran om macht, niet om vriendschap. Fabel 6: Door het omleggen van een massamoordenaar krijgt Trump Iran op de knieën. Iran wás al op de knieën door de Amerikaanse sancties. Maar de filialen van de Republikeinse Gardes in Syrië, Irak, Libanon en Gaza voelen zich juist gesterkt. Fabel 7: Bondgenoten Saoedi-Arabië en Israël zijn Trump dankbaar. Vergeet het maar. Heel stoer, die moord op de roverhoofdman, maar de tienduizenden raketten van Hezbollah en de Jemenitische Hoethies, gericht op Israël en Saoedi-Arabië, staan nu op scherp. Dus tel uit, je winst. Een moordenaar vermoorden, daar heeft Trump geen moeite mee. Maar, om terug te komen op die 1001 nachtmerries, hij krijgt Aladin niet meer in de fles. Luister ook | De wraak van Soleimani Luister ook | Rohani en Trump lachen de EU recht in het gezicht uit See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor de Chinezen is het concentratiekamp niets bijzonders. Tijdens en na de communistische revolutie, in de jaren 50, verdwenen er miljoenen zogenoemde contrarevolutionairen in. Wij zouden het oppositie noemen. In de jaren 60 en 70 gingen miljoenen slachtoffers van de Culturele Revolutie naar concentratiekampen, en rond de Tiananmen-opstand van 1989 opnieuw. De omstandigheden waren en zijn er barbaars. Luister ook | Hoe ziet de toekomst van de Oeigoeren eruit? Pisnijdig Er zijn talrijke oorgetuigenverhalen, zoals onlangs nog, door onthullingen in de New York Times en de Volkskrant. Tot grote woede van China, dat pisnijdig wordt als iemand de provincie Xinjang Oost-Turkestan durft te noemen. Dat deed de Duitse voetballer Mesut Özil, die voor Arsenal speelt, in een serie tweets waarin hij het opnam voor zijn moslimbroeders en -zusters, met als gevolg dat de Chinese staatstelevisie CCTV de wedstrijd Arsenal-Manchester City uit de programmering schrapte. Chinese fans waren boos en teleurgesteld xdoor Mesut Özil, schreef Beijings Engelstalige propagandablad Global Times in een verontwaardigd artikel. Misschien nog wel interessanter was de kernboodschap van Özils tweets. Daarin stelt hij dat er in de Westerse wereld uitvoerig aandacht wordt besteed aan het lot van de Oeigoeren, maar in de islamitische wereld vrijwel niet. Korans worden verbrand, moskeeën gesloten, religieus onderwijs verboden, religieuze leiders een voor een vermoord. De mannen gaan de kampen in, Chinese mannen nemen hun plaats en onze zusters worden gedwongen Chinese mannen te trouwen. Maar de moslimwereld zwijgt. Luister ook | Column Bernard Hammelburg: Golf van aanslagen Steunbetuiging Özil is een optimist, want het is nog veel erger. Van de zomer tekende een groep Arabische landen een steunbetuiging aan China, vanwege de goede stappen ter verbetering van de mensenrechten. Onder de ondertekenaar waren Algerije, Bahrein, Egypte, Koeweit, Oman, Saoedi-Arabië, Soedan, Syrië en de Verenigde Arabische Emiraten. Wat moet je daar nou op zeggen? Ja, misschien dat het met de mensenrechten altijd erger kan dan in China zoals in deze landen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Lees ook | Partijloyaliteit ondergeschikt bij Britse verkiezingen De Irish Times schreef zaterdag: Het is een teken van de waanzin van de huidige Britse politiek dat verkiezingen die een nieuw tijdperk inluiden worden geleid door twee onvermijdelijke verliezers. Als je de peilingen mag geloven, gaat Johnson wel winnen, maar haalt hij geen meerderheid in het Lagerhuis. Schandalen Johnson is een grootmeester in het creëren van schandalen. Hij weigert te vertellen hoeveel kinderen hij heeft. Hij pikte de telefoon van een verslaggever af, waarop een foto stond van een jongetje met longontsteking dat in een ziekenhuis aan een infuus op een betonnen vloer ligt omdat er geen bed beschikbaar is. Luister ook | Koperen ploert Antisemitisme Corbyn kan er ook wat van. Zijn antisemitisme en dat van zijn Labourpartij dreigt het verkiezingsresultaat zo te torpederen dat partijprominent John McDonnel er openlijk zijn zorgen over uit. Corbyns recente onthulling over geheime plannen van Johnson om het Britse ziekenfonds, de National Health Service, te verpatsen aan Amerikaanse farmaceuten en verzekeraars blijkt de zoveelste Russische cyber-stunt te zijn. Luister | Boris Het is, kortom, electoraal geen frisse boel aan gene zijde van het Kanaal. En wij maar denken dat met de uitslag van morgen ook het lot van Brexit is bezegeld. In dat geval zouden de eigenlijke, inhoudelijke en jarenlange onderhandelingen over de toekomstige relatie met de Europese Unie pas beginnen. Maar zelfs daar is niet veel uitzicht op. Morgen is dus geen finale, maar de opmaat naar een nieuwe ronde van waanzin, naar alle waarschijnlijkheid met dezelfde fantast en radicaal in de hoofdrollen. Waar zou dat keurige Britse volk van weleer zich hebben verstopt? Lees en beluister hier alles over de BrexitSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland tobt over meer elektrische autos, 6 uur treinen in plaats van een uurtje vliegen, een fatwa tegen aardgas en een koeienquotum, VN-chef Antonio Guterres waarschuwt voor het point of no return' - toe maar, de onafwendbare ondergang loert, de koperen ploert verschroeit onze bloedjes van kinderen. Of misschien juist niet. Ik zit met een hoop vragen niet over hoe erg het allemaal is, het is vast héél erg. Maar simpele dingetjes: - over de fonkelnieuwe gaspijplijn van Rusland naar China, - over de fonkelnieuwe oliepijplijn van Rusland naar China, - over de 100 miljoen ton kolen die Rusland naar China exporteert de helft van de totale Russische kolenexport. - over China, dat nu toch weer meer steenkool gaat verbranden dan ooit tevoren de helft van alle steenkool in de wereld, - over China, dat nu twee keer zoveel vervuilt als Amerika, - over maar 15 landen die samen 72 procent van al het broeikasgas produceren, met China, Amerika, India, Rusland, Japan en Duitsland als top 6. Als ik het goed begrijp, gaat dat allemaal gewoon door. Aan wat sommige vervuilers doen valt geen touw vast te knopen. Ze verhandelen emissierechten, wat volgens simpele zielen zoals ik aan de emissie zelf nauwelijks iets doet. Ze breken records in het plaatsen van zonnepanelen, zoals in China, waardoor dat, als je het mij vraagt, tegelijkertijd het schoonste en smerigste land is. Of ze sjoemelen met Natura-2000-gebieden omwille van een schijnberekening. Gelukkig komt Madrid net op tijd met alle antwoorden en oplossingen. En we leefden nog koel en gelukkig.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Alle schijnwerpers waren gericht op lokale verkiezingen die inhoudelijk nergens over gingen. De wijkraden gaan over straatverlichting, vuilnisbakken en parkeerbeheer niet over echte politiek, laat staan over de relatie met China. De pro-democratiepartijen wonnen bijna alle zetels, maar in de wijkraden kunnen ze die winst niet verzilveren in de vorm van die ene wens die ze koesteren: niet compleet te worden ingekapseld door China. En dat is precies wat er gaat gebeuren: in 2049 valt het doek en verliest de stadstaat zijn aparte status. Je kunt zeggen: dat is pas over 30 jaar, maar de millennials zijn dan op middelbare leeftijd, en gaan die open inrichting waarin Hong Kong verandert dus allemaal meemaken. De wereld zwijgt, omdat we in 1997 allemaal hebben ingestemd met de beëindiging van de Britse heerschappij. Die was neokoloniaal, en juridisch had China gelijk, vertelden we elkaar toen. Dat kunnen we ruim 20 jaar later niet meer terugdraaien. Alleen Donald Trump bemoeit zich ermee. Zonder mij was Hong Kong in 14 minuten weggevaagd', beweert hij. De Chinezen houden zich in omdat ze, als ze ingrijpen, een handelsdeal met Amerika kunnen vergeten. Hij heeft nog een punt ook. China moet ontzettend uitkijken dat het, net als 30 jaar geleden bij de Tienmannen-opstand, niet de hele wereld tegen zich krijgt door met het leger in te grijpen. Maar China is ook een geduldcultuur. Door het bij bittere commentaren over westerse manipulatie en af en toen een dreigement tegen de demonstranten te laten, raakt de kwestie-Hong Kong vanzelf geïsoleerd. De financiële wereld heeft de illusie dat China voor zijn internationale handel en het bankwezen niet buiten Hong Kong kan, maar dat is steeds meer westers wensdenken. Hong Kong wordt elke dag een klein beetje minder relevant, en aldus geredeneerd, is 2049 om de hoek. We zijn dus toeschouwers, die miljoenen naar vrijheid snakkende burgers voor onze ogen in het fuik zien lopen dat de meesters in Beijing hebben gespannen. En we zijn machteloos. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Aanleiding: de verhoging van de benzineprijs. Maar dat kan niet de echte reden zijn. Benzine kostte in Iran tot voor kort 9 cent per liter. Dat is verhoogd tot 12 cent per liter, en wat de regering nu wil is een verdubbeling van die prijs als je meer gebruikt dan 60 liter per maand. Naar 24 cent dus. Eerst werd benzine nagenoeg weggegeven, nu betaal je een prikkie, dus zelfs in het verpauperde Iran is dat niet het einde van de wereld. Het gaat dus niet om benzine, dat is hooguit de aanleiding. Net als bij de demonstraties tijdens wat we toen nog hoopvol de Arabische Lente noemden, zijn de Iraniërs, en vooral jongeren, de economische malaise en de uitzichtloosheid op de banenmarkt beu. Hetzelfde gebeurde twee jaar geleden, toen woedende Iraniërs ook de straat op gingen. De argumentatie is: het land wordt plat-geboycot door Amerika, en in wat mindere mate door Europa, maar de regering geeft miljarden uit aan de oorlog in Syrië, de financiering van Hezbollah en Islamitische Jihad en dat vermaledijde, geldverslindende nucleaire programma. Die geldsmijterij gaat ten koste van de burgers. Precies dus wat Donald Trump, minister Pompeo van Buitenlandse Zaken en de onlangs ontslagen nationaal veiligheidsadviseur John Bolton voor ogen hadden: voer de sancties zo hoog op, dat het bewind van de moellahs van binnenuit wordt uitgerookt. Was het maar zo simpel. In de eerste plaats is de meerderheid van wat wij oppositie noemen wel tegen de moellahs, maar helemaal niet pro-Amerika. In de tweede plaats kunnen de demonstranten niet op tegen de ijzeren vuist van de regerende elite. Iran is een bikkelharde dictatuur, die tegenstanders zonder enige scrupules executeert, die geen kritiek veelt en journalisten knevelt of in het cachot gooit, en de schijn ophoudt door de illusie te wekken dat er ook zogenaamde gematigde krachten zijn. Alle reden dus tot zorg. We weten dat elke vorm van protest wordt neergemaaid, en gaan dan over tot de orde van de dag, met discussies over de zin van het redden van de nucleaire deal met Iran. Met of zonder hun breed geëtaleerde, versnelde nucleaire programma, weten we zeker dat die atoombom er niet is, en ook voorlopig niet komt. Maar de moord op wat Khamenei met dat vreselijke woord contrarevolutionairen en tuig noemt, is in het hier en nu. Lees ook | Bernard Hammelburg, al vijftig jaar het buitenland binnen handbereik See omnystudio.com/listener for privacy information.

Even over die Trump-bashers. Dat zijn volgens de Trumpisten acteurs, politici en journalisten die beweren dat het een president niet past om te liegen, te dreigen, te schelden, te snoeven en te beledigen. Dat zijn laat ik het woord maar eens gebruiken objectief aantoonbare eigenschappen van Trump. Als je over bashing praat, is hij zelf de onbetwiste kampioen. Dat is iets anders dan oordelen over verdiensten en missers. Zijn presentatie is zullen we maar zeggen opmerkelijk, maar zijn kritiek op China, Iran, het slappe Europa, de partijdige VN, het zijn vaak terechte punten. Belastingverlaging voor de rijken, het vergoelijken van witte suprematie en het laten vallen van bondgenoten dat zijn aantoonbare missers. Maar als je dat zegt, trekt alras een zwerm razende Twitteraars en e-mailers over je heen, als sprinkhanen over een akker, en ze sissen allemaal smerige Trump-basher!. Het meest verwonderlijke is het korte geheugen. Hoe zat het ook al weer met de massavernietigingswapens van Bush? En Obamas rode lijn in Syrië. Wie toen te kritisch zijn vinger opstak, werd ook voor basher uitgemaakt. Vooral kritiek op Obama, dat was een soort heiligschennis. Of wat langer geleden, toen Richard Nixons PR-machine de term zwijgende meerderheid bedacht, de stille kracht die de Nixon-bashers op hun nummer zette. De felheid, de harde confrontatie tussen Republikeinen en Democraten, de scheldpartijen, de verdachtmakingen het leek toen opmerkelijk veel op nu. Luister ook | Ask me Anything over Donald Trump en de media Hoe dan ook, de Trump-bashers gaan het bij de impeachment afleggen. Afpersing van de Oekraïense president? Zwartmaken van tegenstander Joe Biden? Misdaden, roepen de bashers. Niks aan de hand, zo werkt het in de politiek, zeggen de Trumpisten. En zij zijn in de meerderheid. Voor wie gaat kijken: veel plezier, het wordt een prachtig circus. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Natuurlijk is de werkelijkheid weerbarstiger. Het Nederlandse OM kruist zijn degens met zijn eigen minister Grapperhaus van Justitie, die de jihadisten hun staatsburgerschap wil afnemen. Daarbij beroept hij zich op de nieuwe Rijkswet op het Nederlanderschap, die daarin voorziet. Wat niemand erbij zegt, is dat die wet alleen toepasbaar is op Nederlanders die ook een andere nationaliteit hebben. Maar de staat kan een geboren en getogen Nederlander zonder andere nationaliteit niet stateloos maken, want dat is in strijd met het internationale recht. Volgens het HCSS is 45 procent van de ongeveer 280 Nederjihadisten van Marokkaanse afkomst, en tien procent van Turkse komaf. Bijna de helft is dus iets anders, en in elk geval zijn 17 procent Nederlandse bekeerlingen. Daar kan geen OM en geen Grapperhaus iets aan veranderen. Nederlanders hun nationaliteit afnemen is dus een misleidende formulering, die zo uit de koker van PVV en Forum lijkt te zijn gekomen. En misschien wordt het bewust zo gezegd om de zogenoemde boze Nederlander tegemoet te komen. De meeste landen hebben internationale conventies ondertekend die stateloosheid verbieden. Het kan soms knap ingewikkeld zijn, zoals in Groot-Brittannië, met een genaturaliseerde Vietnamese immigrant, wiens Britse nationaliteit werd afgenomen op verdenking van terroristische banden. Vietnam ontkende dat hij Vietnamees was, en dus was hij plotseling niks ofwel stateloos. En dat mag niet. Donald Trump staat niet bekend om zijn zorgvuldige, genuanceerde uitspraken. Maar over die westerse jihadisten heeft hij een punt. Irak wíl ze niet, en net doen alsof je je eigen burgers dan gewoon kunt dumpen, is volksverlakkerij. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De actie door Amerikaanse Delta-commandos werd voor een belangrijk deel mogelijk gemaakt door de inlichtingendiensten van Irak, Turkije en de Syrische Koerden. Essentieel daarbij was de aanwezigheid van de Amerikaanse troepenmacht. Het navrante is dat die, op bevel van Trump, op het punt staat het gebied te verlaten. Als die order al was uitgevoerd, was de actie onmogelijk geweest. Dat deel van het verhaal liet Trump weg. Wat hij wel deed was een sneer uitdelen aan de EU, want wij Europeanen zijn maar een stelletje slampampers omdat we weigeren IS-strijders terug te nemen. Trump dankte de Russen voor toestemming om over hun grondgebied te vliegen, wat Moskou tegensprak. De Amerikanen hadden alleen aangekondigd dat ze zouden overvliegen, wat volgens internationale verdragen een standaardprocedure is. Trumps beschrijving dat al-Bagdadi jammerend en huilend de dood inging, wordt betwist door zijn eigen minister van defensie, die bij de live-video zat en daar niets van hoorde, want er was geen audio. En dan misschien het aller raarste: de president die zich op de borst sloeg omdat hij in een boek al vóór 9/11 met naam en toenaam had gewaarschuwd voor een aanslag door Osama bin-Laden , van wie volgens hem niemand ooit had gehoord. Dat zoog hij uit zijn duim, nog afgezien van de jacht die al sinds president Clinton in de jaren 90 op bin-Laden werd gemaakt. De vraag is waarom Trump ook bij deze gelegenheid in borstklopperij en leugens verviel. Met alleen een simpele verklaring over de feiten hadden vriend en vijand hem op het schild gehesen, ook al weet iedereen dat het liquideren van een roverhoofdman de rovers nauwelijks ontmoedigt. Hij kon zijn haantjesgedrag niet onderdrukken. Toen hij op de avond van de aankondiging op de tribune van een honkbalstadion zat dus niet een situatie waarin hij het publiek zelf kon selecteren gebeurde wat er al tijden zit aan te komen: lock him up , scandeerde het publiek. Het zal vaker gebeuren, zeker als hij op momenten van potentiële glorie in zijn eigen zwaard valt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trudeau won, al is hij zijn parlementaire meerderheid kwijt. Vier jaar geleden werd de jonge outsider Trudeau binnengehaald als een soort verlosser, als het Canadese equivalent van Obama en Macron. En net als Obama en Macron, viel hij plat op het gelaat, want charisma is leuk, maar het op één na grootste land ter wereld regeren red je niet met een paar beloftes, een aantrekkelijk koppie en een hip gezin. Er kwamen schandalen: de aankoop van een omstreden oliepijpleiding, het uit de wind houden van een corrupt bouwbedrijf, en een tenenkrommende vertoning in India, waar Trudeau en zijn gezin zich in peperdure Indiase kleding hesen en vroom de handen vouwden. Dat soort blunders en hypocrisie daar lustten de oppositie en media wel soep van. Het meest recente schandaal: oude fotos van een jonge Trudeau met zwart geschminkt gezicht. Hij ging meteen diep door het stof. Had nooit mogen gebeuren, was verachtelijk, en ga zo maar door. Tja. De gevierde Britse prins Harry verkleedde zich ooit als nazi. In mijn jeugd hadden wij het versje tien kleine nikkertjes, en voor de wat jongere luisteraars: jullie weten het misschien niet meer, maar vroeger hadden wij in Nederland Zwarte Piet, dat was ook een geschminkte man. Dus, kom op zeg, Trudeau weet echt wel dat de tijden zijn veranderd. Trudeau heeft sommige beloften wél gehouden: een CO2-belasting, een uitstekend hulpprogramma voor misdeelde kinderen, zeer lage werkeloosheid, een robuuste economie, gezonde inflatie volgens sommige economen een land dat de komende recessie kan ontlopen. Zijn mopperende tegenstander Scheer wilde die CO2-belasting meteen de nek omdraaien, is tegen abortus en tegen het homohuwelijk. Dat wilden de Canadezen niet. En zo won de liberaal Trudeau. Lekker ding? Mwah, zag je de Canadezen denken, maar beter dan die brombeer uit de Middeleeuwen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het bondgenoodschap hangt met pleisters en paperclips aan elkaar, en het Brusselse hoofdkwartier rukt aan een dood paard. Dat was eigenlijk al zo sinds de blunder van Bush jr in 2003 over niet aangetroffen massavernietigingswapens in Irak. Een aantal NAVO-leden, zoals Frankrijk, Duitsland, Turkije, Begie, Noorwegen, Griekenland en Oostenrijk, en het Europese Parlement waren tegen de Amerikaas-Britse inval in Irak, en de politieke wonden van toen zijn nooit geheeld. Donald Trump heeft zijn minachting en twijfel over de NAVO nooit onder stoelen of banken gestoken. Over landen die niet voldoende bijdragen, maar ook over het belangrijkte element in de bongenootschappelijke solidariteit: Artikel 5 van het Handvest, een aanval op één is een aanval op allen. Eerst betwijfelde hij of dat gold voor de Baltische staten, en onlangs nog, over Montenegro. Agressief volkje, zei hij, en voordat je het weet, zitten we in de Derde Wereldoorlog. Met andere woorden: bij een aanval op Montenegro rukken we echt niet uit. Die stoute Trump toch. Nu komt president Erdogan, in de ogen van veel NAVO-landen evenzeer een stoute jongen, ook met Artikel 5 op de proppen. De kersverse militaire alliantie tussen de Syrische Koerden en het het Syrische leger dus met Assad is in Erdogans ogen een aanval op NAVO-lid Turkije. Een aanval op één is een aanval op allen, toch? En schieten de andere NAVO-landen hem te hulp? Nee, die komen, in plaats daarvan, met een wapenembargo tegen Turkije, en met sancties. Nu kun je zeggen: dat is appels en peren. Turkije zelf wordt niet aangevallen, alleen die nieuwe Turkse enclave in Noord-Syrië. Maar dat was allemaal omdat Turkije zelf gevaar liep, vindt Erdogan. Hoe zit het dan met de eerste en enige keer dat Artikel 5 werd ingreroepen, na 9/11? Dat was een aanval op Amerikaans grondgebied, maar moest de hele NAVO daarvoor uitrukken naar Afghanistan, voor een oorlog die, 18 jaar later, is verloren? En als Erdogan nu een paria is binnen de NAVO-familie, waarom was Bush jr dat niet? De NAVO heeft zichzelf gedegradeerd tot een mopperende debatvereniging, met een mooi, nieuw gebouw in Brussel, een eigen vlag, en Jens Stoltenberg, de stuntelde Noorse secretaris-generaal, die Turkije nog één keer waarschuwt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trump had duidelijk gerekend op applaus van zijn achterban. Hij lost immers een belofte in om Amerika uit een eindeloze oorlog in Verweggistan terug te trekken. Maar dat kopstukken uit zijn eigen partij hem zouden beschuldigen van matennaaien daar had hij even niet op gerekend. En matennaaien is het: hij gaf Turkije carte blanche voor een invasie en een onvermijdelijke bloedbad onder de Koerden, en liet de bondgenoten zakken, aan wie hij juist had beloofd om die duizend man voorlopig in Syrië te laten zitten. De Koerden worden geslachtofferd, Assad en Iran winnen, Rusland is de lachende derde. Senator Lindsey Graham, Trumps belangrijkste politieke maatje, reageerde woedend. Dit impulsieve besluit maakt alle doelen die we hebben bereikt, ongedaan, en stort de regio in chaos. Klopjacht Trump zoekt steun bij zijn achterban vanwege het impeachment-onderzoek dat zich snel uitbreidt, met een fonkelnieuwe, tweede klokkenluider, een parlementaire klopjacht op ministers en medewerkers en een toenemende loopgravenoorlogssfeer in Washington. En dus kwam hij met een briljante oplossing: even een oorlogje beëindigen en ik ben spekkoper. Had Erdogan hem bij de kleine haartjes? Nee, hoor, Trump voorspelde de Turkse economie totaal te vernietigen en weg te vagen, als de Turken die invasie uitvoeren. In mijn grote en ongeëvenaarde wijsheid, twitterde hij nog voor de zekerheid. Maar nu het hoopvolle nieuws: woordvoerders van defensie en buitenlandse zaken zeggen dat de terugtrekking hooguit enkele tientallen soldaten in het grensgebied omvat, en dat de onderhandelingen met Turkije om die invasie te voorkomen, doorgaan. Vandaar mijn voorspelling: er gebeurt gewoon niks. Trump komt met veel weg, maar matennaaien is een slechte strategie als je op herverkiezing gokt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Al maanden geleden monteerde de Trump-campagne een filmpje waarin de impeachmentbeweging wordt neergesabeld. Vorige week werd het online gelanceerd, onmiddellijk 50.000 keer bekeken, met 8,5 miljoen dollar aan nieuwe donoren in twee dagen de grootste financiële slag in de campagne tot dusverre. Binnen 72 uur werd voor een miljoen aan commercials op Facebook gezet, verstuurde de campagne 65 miljoen tweets en 12 miljoen SMS-jes, allemaal met hetzelfde thema: dit is pure haat en een hetze tegen Trump. Trump deinst in het gebruik van grote woorden nergens voor terug. Hij noemt de klokkenluider, diens bronnen en een Congreslid dat de impeachment voorbereidt, landverraders. Toe maar volgens de Amerikaanse wet is een verrader iemand die tijdens een gewapend conflict de vijand helpt. En het kan niet op: hij citeert de evangelische dominee Robert Jeffres, die dreigt dat impeachment zal leiden tot een burgeroorlog. Dezelfde Jeffres die Mormonen heidenen uit de krochten van de hel en Joden minderwaardig aan Christenen noemde, op weg naar de hel als ze op de Democraten stemmen. Inmiddels blijkt dat Trump niet alleen de Oekraïense president voor zijn electorale kar wilde spannen, maar ook de Australische premier, en dat de ministers van justitie en buitenlandse zaken de Britse en Italiaanse regeringen hebben bewerkt. Hoogverraad? Nee, maar wel een samenzwering, al is dat een politiek oordeel, niet juridisch. De razernij van de Democraten is fascinerend, de efficiëntie waarmee team-Trump deze crisis naar zich toe haalt is adembenemend. De waarheid is een arbitrair begrip geworden. Het is wat de marketeers er met hun tweets, Facebook en commercials van maken. Burgeroorlog, hoogverraad, hetze, haat. Het motto van de Verenigde Staten luidt uit velen één. Klopt, zeggen de marketeers, en die éne heet Donald Trump.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Democraten schreeuwen met de regelmaat van de klok dat Trump echt moet worden afgezet, maar nu zegt partijleider Nancy Pelosi, die altijd tegen een impechmentprocedure was: het moet er dan maar van komen. Dit allemaal omdat Trump, volgens een klokkenluider die met de New York Times, Washington Post en Wall Street Journal sprak, met Zelenski heeft gebeld om hem aan te zetten tot een onderzoek naar de zoon van Joe Biden, die in Oekraïne dubieuze zaken zou hebben gedaan. De bedoeling zou zijn om een doodklap te geven aan de verkiezingscampagne van Biden, Trumps belangrijkste rivaal. Trump geeft toe dat hij met Zelenseki over Biden heeft gesproken, maar hij ziet niet in wat daarop tegen is. Daar wringt de schoen, in elk geval in de ogen van de Democraten. Het rekruteren van een buitenlandse leider in een verkiezingsstrijd is dubieus, maar Trump heeft Zelenski bovendien onder druk gezet door dat onderzoek naar Biden Jr. te koppelen aan het bevriezen van een kwart miljard Amerikaanse militaire steun aan Oekraïne. Chantage, en dus een misdrijf, zeggen de Democraten. Fikse rel, dus, maar de vraag is wie de winnaar wordt. Schande, hoor, die chantage, maar wat heeft die zoon van Biden, Hunter, dan wel op zijn kerfstok? Breitbart, de pro-Trump website, dook daar natuurlijk in. Hunter werkte voor het gasbedrijf Burisma, dat in Oekraïne zelf, maar ook in bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, werd verdacht van witwassen, corruptie en het kopen van invloed in de westerse wereld. Hunters vader, Joe Biden, toen vicepresident, was Obamas speciale gezant voor Oekraïne. De vraag is dus wie hier nu ernstiger wordt beschadigd, Trump of Biden. Wetende hoe Trump bij schandalen altijd wegglipt als een stuk natte zeep, zou het slachtoffer uiteindelijk best eens Biden kunnen zijn. En dan kun je je niet aan de indruk onttrekken dat de hele rel door Trump is geregisseerd. Het wordt een spannend gesprek, vandaag, tussen Trump en Zelenski.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de actieve bronnen van dit moment kunnen we nog 53 jaar vooruit, maar er zitten nog kolossale hoeveelheden onder de grond, in rotsen en onder de zeebodem. Toen Amerika in 1991 Irak binnenviel om het bezette Koeweit te bevrijden, was olie de belangrijkste drijfveer. Het ging, zei president Bush Sr., om onze banen, om onze manier van leven. Inmiddels is Amerika vrijwel energie-onafhankelijk en importeert nog nauwelijks olie uit het Midden-Oosten. Vandaar dat Donald Trump de aanslag een Saoedisch probleem noemt en zijn adviseurs erop wijzen dat er geen defensieverdrag is, en dus geen plicht om de Saoedis te hulp te komen. Een beetje schelden op Iran, als brein, uitvoerder, ophitser, aanstichter of wapenleverancier die kans laat Trump niet lopen. Maar hij begint er echt geen oorlog om. Omdat de wereld omkomt in het zwarte goud, is de schaarste, en dus de prijs, niet het verschil tussen vraag en aanbod, maar een truc. De OPEC-landen, Rusland en Amerika draaien voortdurend aan de kraan: als de prijs te laag is, draaien ze die een beetje dicht, en als hij stijgt, draaien ze die verder open. Met echte beschikbaarheid heeft de kunstmatige schaarste dus niets te maken. De Fabeltjeskrant stort zich niettemin op sensatieverhalen over snel nog even tanken voordat de benzineprijs omhoog schiet wat trouwens tot nu toe nauwelijks is gebeurd. Het zwarte goud is gedegradeerd tot zwart koper. Nu is zon aanval natuurlijk best griezelig, en het plotselinge uitvallen van 5 procent van de wereldproductie echt veel. Voor Iran betekent een stijging van de olieprijs, al is het maar een paar dagen, wel degelijk goud, voor het naar olie snakkende China is het een stevige economische dreun. Maar iedereen weet dat die Aramco-installatie binnen een paar weken of maanden weer volop draait, dus we kunnen gewoon doorgaan met ademen. Of anders gezegd: met het inademen van benzinedampen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maleisië haalde al eerder de illusie van gezamenlijkheid onderuit door openlijk afstand te nemen van de conclusie over de Russische rol in de MH17 ramp, tot woede van Nederland. Nu is Nederland verontwaardigd over de uitwisseling van gevangenen tussen Rusland en Oekraïne, waaronder de verdachte Vladimir Tsemach. Weliswaar heeft het JIT nog met hem kunnen praten, maar hij is nu in Rusland, dus zal nooit voor de rechtbank verschijnen niet als getuige en niet als verdachte. Wat het extra zuur maakt is dat Nederland niet alleen door Oekraïne in de kou is gezet, maar dat de reacties op de gevangenenruil in de hele wereld positief tot zelfs enthousiast zijn. Het is immers een stap naar ontspanning tussen de buurlanden. Angela Merkel sprak van een hoopvol signaal. Emmanuel Macron noemt het een beslissende stap in de hervatting van een constructieve dialoog die de komende weken moet worden voortgezet. Donald Trump kwalificeert de gevangenenruil als een eerste gigantische stap naar vrede. Donald Tusk zegt dat de uitwisseling hem vervult met een gevoel van opluchting. Het legt op pijnlijke wijze bloot wat iedereen al wist: feitelijk is MH17 een Nederlandse zaak, en steeds minder een internationale. Voor de Nederlandse nabestaanden en de Nederlandse regering is het, terecht, een misdaad van onvoorstelbare omvang, die schreeuwt om rechtvaardigheid. De rest van de wereld wil een oplossing voor de Oekraïense kwestie, herstel van de betrekkingen met Rusland en afbouw van de sancties. Oekraïne denkt vooruit en wil het verleden vergeten. Toen het een associatieverdrag met de Europese Unie wilde, spande de Nederlandse regering zich daar enorm voor in. Dat zijn ze in Kiev allang weer vergeten. Joint Investigation Team? Hou toch op. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Obama gebruikte destijds een parlementair reces om Obamacare erdoor te drukken, Trumps allereerste decreet, op de dag van zijn inauguratie ook een reces was een procedure om Obamacare af te schaffen. Wie kent inmiddels niet die op een elektrocardiogram gelijkende handtekening van The Donald, onder decreet na decreet? Voor de duidelijkheid: er is allemaal niets illegaals aan, het mag, want ook het net van democratische wetten kent mazen. Brexit-Boris heeft een democratisch vacuüm nodig om zijn belofte uiterlijk op 31 oktober uit de Europese Unie waar te maken. Dus vroeg hij de koningin om in oktober een troonrede te houden, en kondigde een daaraan voorafgaande verdaging van het parlement aan. Lagerhuis een maand uitgeschakeld beetje lang, maar het mag. Dat was truc 1. Truc 2: hij dreigde alle Torys die met de oppositie tegen zijn radicale Bexit-voorstel wilden stemmen inpakken en wegwezen uit de EU, met of zonder deal uit de partij te zetten. Zijn eigen, conservatieve partij, dus. Een kolossaal maar berekend risico, want hij wist dat hij daarmee een stemming in het Lagerhuis zou verliezen. En hij weigert op de voorhand gehoor te geven aan een eis van het Lagerhuis om Brussel opnieuw om uitstel te vragen. De consequentie van dit alles: algemene verkiezingen, waarop hij natuurlijk bewust aanstuurt. En misschien pas na 31 oktober. Dat is truc 3. In BNR Beurswatch sprak analist Marc Langeveld over brexit-moeheid en de markten die er duidelijk wel klaar mee zijn. De markt heeft altijd gelijk, en wacht terecht hoe het brexit-feuilleton afloopt. Maar het gemarchandeer met de democratie om het Britse volk een gedrocht door de strot te drukken dat blijft een adembenemend schouwspel. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat komt in de eerste plaats door de achterhaalde opzet. De G7 Amerika, Canada, Japan, Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië noemen zich de grootste economieën ter wereld. Dat is flauwekul. Italië staat op 8, Canada op 10. China staat op 2 en India op 6, maar die mogen niet meedoen. Als het belangrijkste thema, de Amerikaans-Chinese handelsoorlog, terecht wél op de agenda staat, maar Amerika wil er niet over praten en China zit niet eens aan tafel, dan weet je als deelnemer dat je hooguit hete lucht verplaatst. De G7 ontstond na 1973, toen de wereld in een recessie was geraakt door de oliecrisis. De praatclub bestond bij de gratie van Amerika, dat de rol vervulde van belangrijkste en grootste land, en daarmee de leider. Donald Trump heeft, om Bloomberg te citeren, een chaos gemaakt van zijn wijze van regeren en de internationale Amerikaanse leiderschapsrol afgezworen. Uit elk woord en elk gebaar blijkt zijn cynisme over de wereld, en zijn minachting voor Europa. Daarmee valt in feite ook de nummer 1 bij de G7 af. Het waren vooral Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland die de toon zetten, en dat zijn, in het grote geheel, feitelijk dwergen. Resultaat? Niets. Noodhulp voor Brazilië voor de bestrijding van de bosbranden in de Amazone, waartegen Bolsanaro zijn middelvinger opstak. Een stuntbezoek van de Iraanse minister van buitenlandse zaken Zariv in een poging de relatie met Amerika de verbeteren, wat hooguit een ontmoeting oplevert, bijvoorbeeld volgende maand, tijdens de Algemene Vergadering van de VN, maar niet meer dan dat. Jemen? Syrië? Myanmar? Dreigende recessie? Noord-Korea? Geen woord. Het was opnieuw Trump die in de schijnwerpers stond, door er in feite niet echt te zijn. En natuurlijk nog een relletje aan het slot. Hij nodigde de leiders uit om volgend jaar naar resorthotel Doral in Miami te komen. Toplocatie, zei hij. Klein detail: het hotel is van Trump en staat er financieel beroerd voor. Daar een G7 houden is waarschijnlijk ongrondwettelijk en in elk geval immoreel. Maar een kniesoor die daarop let. Helemaal geen G7 meer dat is de oplossing.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trump bezocht een petrochemische fabriek van Shell in Pennsylvania. De 5.000 aanwezige personeelsleden waren er vrijwillig, maar op een Orwelliaanse manier. Ze waren voor de keuze gesteld: scan om 07.00 uur je personeelskaart bij de poort, of blijf weg, maar dan krijg je over die dag geen loon, of neem een van je tien betaalde vakantiedagen op. No scan, no pay, schreef een chef. De instructies luidden verder: Roepen, schreeuwen, protesteren of welke vorm van verzet dan ook zal niet worden getolereerd. Want, sodeju, het klapvee moest klappen. Dit alles feilloos gesynchroniseerd met de bonden. Ik wil dat jullie vakbondsleiders zeggen dat ze Trump steunen, zei Trump. Als ze dat verdomme niet doen, stem ze dan weg omdat ze hun werk niet doen. Het Shell-klapvee klapte. De Washington Post kwam met een aardig perspectief. Na zijn verkiezingsoverwinning noemde Trump boze demonstranten door de media opgehitste protestprofessionals. Demonstranten tegen de benoeming van Brett Kavanaugh in het Hooggerechtshof waren betaalde professionals. Protest op een aantal vliegvelden na het afkondigen van een immigratieban, voornamelijk tegen moslims, zette hij weg als professionele anarchisten, tuig en betaalde demonstranten. Hij heeft er kennelijk verstand van het ronselen van klapvee Natuurlijk vindt Shell dat het niets heeft misdreven. De fabriek in Pennsylvania nodigt regelmatig bekende mensen uit en dan wordt het personeel ook opgetrommeld. Maar de belangrijkste en hoogst controversiële politicus ter wereld? Ik zou wel eens willen weten hoe het voor deze beursgenoteerde onderneming zit met de fiduciaire verantwoordelijkheid als ze zo duidelijk aan politiek doen. Waarschijnlijk gokt Shell dat Trump volgend jaar wint, en dan levert zon bijeenkomst om in beurstermen te blijven een hoop politiek dividend op. En dividend daar heeft Shell verstand van. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rupert Hogg, de baas van Cathay Pacific, zette een piloot en een aantal vliegveldwerknemers op non-actief omdat ze aan de demonstraties hadden deelgenomen. Donatella Versace maakte haar kowtow omdat op Versace T-shirts Hong Kong en Macao landen werden genoemd, in plaats van delen van China. Een door Beijing geregisseerde campagne op sociale media, met woedende modellen en popsterren in de hoofdrollen, kreeg ook modemerken Givenchy, Gap en Coach door de knieën. Het regende excuses. Bij de demonstranten gaat het vooral om wanhoop. Ze eisen handhaving van Hong Kongs vrijheid, maar weten dat het schijn is, en dat 2049, het jaar waarin de stad helemaal door China wordt ingelijfd, voor de gemiddelde millennial verontrustend dichtbij is. Voor China gaat het erom dat Hong Kong, Macao en Taiwan juist geen enkele illusie mogen koesteren over hun uiteindelijke lot. De dreigementen nemen toe: als Hong Kong niet inbindt, grijpt misschien het leger in, met als excuus terrorisme, of ophitsing door Amerika en andere westerse landen. Taiwan wordt bedreigd met een heuse inval door het Chinese leger. En laat het Westen het vooral uit het hoofd laten om Taiwan iets anders te noemen dan onderdeel van China. De KLM is op dat punt al ruim twintig jaar heel creatief. Niks kowtow. Het richtte in 1995 een Taiwanese dochtermaatschappij op, KLM Asia gewone blauwe KLM-toestellen, met gewone Nederlandse registratienummers, maar met een logo zonder kroontje, speciaal voor vluchten naar Taiwan. Grappig is de lijst van bestemmingen op de KLM-website. Daar staan talrijke Chinese bestemmingen op, maar bij Taipei staat: Taiwan, China. Ook geen echte kowtow meer een voorbeeld hoe de koopman en de dominee prima samen zaken kunnen doen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In een telefoongesprek met president Nixon, in 1971, noemde Reagan Afrikaanse regeringsleiders apen, laat ze naar de verdoemenis gaan, ze hebben zelfs moeite om schoenen te dragen. Staat op een bandje dat Nixon-historicus Tim Naftali boven water haalde. Dat Nixon racist, homofoob en antisemiet was, was gevoeglijk bekend, dus Reagan vond een willig oor. De Amerikaanse presidentiële geschiedenis zit vol voorbeelden van vaak vilein racisme. Thomas Jefferson, bijvoorbeeld, de derde president, was de auteur van de Onafhankelijkheidsverklaring, waarin hij schreef dat alle mensen gelijk geschapen zijn. Maar in een boek beschreef hij zwarte landgenoten als mensen met een sterke, onaangename geur, die niet in staat zijn kunst of poëzie te creëren. Net als zijn voorgangers en een zwik opvolgers, had hij slaven. Als die vrij zouden komen, schreef Jefferson, moesten ze het land uit, want zwarten en witten konden niet vreedzaam naast elkaar leven. Toen dus al dat argument ga terug naar je eigen land. Het opmerkelijke is dat de zwarte wortels in Amerika teruggaan naar de 17de Eeuw, en dat de meeste blanken later kwamen. De grootste etnische groep, de Duitsers, kwam in de 19de Eeuw, net als de Ieren, de Italianen, Schotten. Chinezen en Oost-Europeanen. Ga terug naar je eigen land? Duitsland, dus. Andrew Jackson was een notoire racist, net als Andrew Johnson, James Monroe, Woodrow Wilson, Ike Eisenhower. En zelfs Harry Truman, die na de Tweede Wereldoorlog een heldhaftige kampioen werd van de strijd voor gelijke burgerrechten, schreef in 1911 in een brief aan zijn verloofde dat hij vooroordelen had, dat negers in Afrika hoorden, gele mensen in Azië en witten in Europa en Amerika. Of Trump zijn 44 voorgangers precies heef bestudeerd, valt te betwijfelen. Maar dat je electoraal op rozen zit als je, openlijk of verborgen, inzet op wit racisme, voelt hij feilloos aan.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerikanen zijn vindingrijk in het verbaal projecteren van nationalistische haat op voedingswaren. In de Eerste Wereldoorlog werd zuurkool vrijheidskool en veranderde het beroemde worstje, de Frankfurter, in hot dog. Hoe gaat het dit keer aflopen, nu tarief-dude Donald Trump extra invoerrechten heeft aangekondigd op Franse wijn? Hij doet dat uit woede over de digitale servicebelasting die Frankrijk wil invoeren. President Macron wil dat multinationale techreuzen belasting gaan betalen over hun digitale diensten aan Franse klanten. Dat treft Chinese, Spaanse, Britse en Franse bedrijven, maar vooral het Amerikaanse Apple, Facebook, Amazon, Google en Microsoft. Wraak dus, op Franse wijn. Amerikaanse wijn is trouwens beter, zegt Trump. Weliswaar is hij geheelonthouder, maar in zijn genialiteit kan hij het zíen, zegt hij. Dat is apart, want als je bijvoorbeeld in Nederland bij grote winkelketens kijkt, of bij de goede speciaalzaak, moet je Amerikaanse wijn met een vergrootglas zoeken. Franse wijn blijft onbetwist nummer één, met prima concurrentie uit Argentinië, Chili, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland, Australië, Italië, Spanje en Oostenrijk. De Amerikaans-Europese cijfers spreken boekdelen: de Amerikanen importeren voor 4 miljard euro aan Franse wijn, en Europa maar voor 500 miljoen aan Amerikaanse wijn. In vino veritas. Daar zit wel een gevoelig punt, dat in het voordeel van Trump pleit. De Europese invoerrechten op Amerikaanse wijn zijn twee keer zo hoog als andersom. Daar heeft Trump vorig jaar al terecht over gepiept. Maar wijnconnaisseur Trump meet wel met twee maten. De helft van zijn 500 Bvs is geregistreerd in Delaware, waar geen vennootschapsbelasting bestaat. En maar dreigen met extra invoerrechten, als een baby die een boertje moet laten. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zijn problemen zijn ontegenzeggelijk enorm. Hij moet een soort politieke Mount Everest beklimmen. Premier worden met de steun van 90.000 partijleden is echt wat anders dan, in een land met 66 miljoen inwoners, verkiezingen winnen. In het Lagerhuis heeft zijn coalitie precies dezelfde flinterdunne meerderheid van drie zetels die Theresa May had, en misschien nog wel minder, als je afgaat op de ministers die zijn afgehaakt. Hij kan dan wel de kampioen van de Brexiteers zijn, maar er zijn maar hooguit 40 of 50 partijleden die bereid zijn met hem af te denderen op een harde Brexit. Feit is dat hij, vergeleken met de kille, afstandelijke May, overloopt van charisma, humor en overtuigingskracht, maar de kans dat hij Brexit door het parlement krijgt blijft miniem. Veel urgenter is de Iraanse crisis. De Britse krijgsmacht kan zijn slagkracht in de Golf van Hormuz niet vergroten zonder hulp van andere landen. Dat zet hem voor een duivels dilemma: kiezen voor meer samenwerking met de Europese Unie, die probeert de nucleaire deal te redden? De Brexit-kampioen die aanklopt bij Europa? Of letterlijk en figuurlijk in zee gaan met zijn gelegenheidsvriendje Donald Trump? Die heeft een hele andere agenda. Amerika voert nog maar nauwelijks olie in uit het Midden-Oosten, en wat Trump wil is de Iraanse machthebbers uitroken met sancties. Dan is er de toenemende crisis in de voormalige Engelse kolonie Hong Kong. De demonstranten doen een beroep op de Britten, wat tot escalatie kan leiden van de toch al niet zo goede relatie met China. Komt Labour met een motie van wantrouwen? Zou kunnen, en de Schotten en Noord-Ieren kunnen die steunen. Neemt Boris een gok door vervroegde verkiezingen uit te schrijven in de hoop zetels te winnen? Of loopt hij zich vast op de no-deal Brexit, die echt bijna niemand wil? Voor de politieke junk wordt het allemaal een spannende tijd, maar wat de afloop betreft geloof ik de bookies: Boris is geen blijvertje. Alternatief voor als het misgaat: hij is geboren in New York en kan dus Donald Trump opvolgen. Leuk, toch? See omnystudio.com/listener for privacy information.

De kleinzoon van die illegale Duitse immigrant en zoon van die straatarme Schotse vrouw heet Donald Trump. Geen van zijn vier grootouders waren Amerikanen en maar één van zijn ouders is in de Verenigde Staten geboren. In Nederland heet iemand als Trump een westerse allochtoon. Van Trumps vijf kinderen heeft trouwens alleen Tiffany twee Amerikaanse ouders. Ivanka is ook een westerse allochtoon. Ga terug naar je eigen land is onder allochtonenvreters een populaire kreet, maar om die uit de mond van de allochtoon Donald Trump te horen is heel apart. Hij zei het tegen vier Democratische zwarte en Latino vrouwen uit het Huis van Afgevaardigden, van wie er drie geboren en getogen zijn in de Verenigde Staten. Ze worden de bende van vier, genoemd, onder leiding van Alexandria Ortasio-Cortez, en gaan enorm tekeer tegen de erbarmelijke behandeling van migranten in detentiecentra, en tegen de razzias in de grote steden om uitgeprocedeerde asielzoekers het land uit te zetten. Met die razzias valt het nogal mee, en het beeld dat Trump er harder tegenaan gaat dan zijn voorgangers klopt niet. Zijn voorgangers, Clinton, Bush en Obama, gooiden meer illegalen het land uit dan Trump. Obama verwierf zelfs de bijnaam deporter-in-chief, maar dat zijn we alweer vergeten, vooral omdat Trump alles ook het opsporen en uitzetten van illegalen met zo veel bombarie doet. Uit de actie van de bende van vier zou je veronderstellen dat de verontwaardiging over het uitroken van illegalen het grootst is onder immigranten. Maar dat is een misverstand. Legale immigranten, ook in Nederland, hebben keurig de visumprocedures gevolg en betalen belasting en premies. Illegalen geven hen een slechte naam en stelen hun banen, vinden ze. Dat de Democraten door de jacht op illegalen stemmen winnen is niet waarschijnlijk. Dat heeft die allochtoon in het Witte Huis prima door. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het roddelblad Mail on Sunday gooide hoge ogen met de gelekte, geheime analyse die ambassadeur Sir Kim Darroch maakte van Trump en diens chaotische Witte Huis. Natuurlijk kwam er een geconditioneerde reflex van Liam Fox, minister van buitenlandse handel: excuus aan de Amerikanen, we gaan het lek onderzoeken. Maar interessanter is zijn inhoudelijke reactie: een ambassadeur behoort naar eer en geweten te rapporteren wat hij waarneemt, hij heeft niets verkeerd gedaan. En de veelzeggende reactie van minister Jeremy Hunt van buitenlandse zaken: ik ben het niet eens met sommige van de waarnemingen. In gewone taal: die ambassadeur slaat de spijker op zn kop. Waarom werd het gelekt? Ik denk om een aantal redenen. In de eerste plaats als waarschuwing aan Trump dat hij niet moet denken dat de Britten zich, na de Brexit, in een financieel onaantrekkelijk handelsverdrag laten manipuleren. Groot-Brittannië wordt niet de 51ste staat van Amerika, en Trump krijgt niet de regie. In de tweede plaats als protest tegen de Amerikaanse Iran-politiek, waardoor Londen zich in hevige mate voelt gemanipuleerd, net als Duitsland en Frankrijk trouwens. Opmerkelijk in de rapportage van ambassadeur Darrock is dat hij Trumps verhaal over de op het laatste nippertje afgeblazen luchtaanval op Iran in twijfel trekt. Trump weet dat zijn volk gewoon geen nieuwe oorlog wil, schrijft hij. En ten slotte is het een waarschuwing aan Boris Johnson om, als die de nieuwe Britse premier mocht worden, niet Nigel Farage of een andere beroepsquerulant als ambassadeur naar Washington te sturen. Trump twitterde dat Amerika het contact met Sir Kim verbreekt. We zijn geen fan van deze ambassadeur, zei hij. Haalt je de koekoek. Groot-Brittannië is veruit de belangrijkste bondgenoot die Amerika heeft, dus de kaakslag van Darrock moest hij incasseren. Aan de andere kant: wat het gilde van Londense stif-upperlippers van hem denkt, zal geen verrassing zijn. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In het jargon van de New Yorkse vastgoedjongen uit het Witte Huis heet het hes a great friend of mine, of I love that guy. Voor Donald Trump kwalificeren mannen als Xi, Poetin, Kim Jong-un, Erdogan en Mohammed bin Salman zich als sterke mannen, die een sleutelrol spelen op het wereldtoneel en met wie je dus deals moet maken. In traditionele kringen is het optreden van Donald Trump op en nade G20 met een mengeling van verbazing en afgrijzen bekeken. Nu kun je zeggen: vergeleken bij Trump is zo ongeveer iedereen traditioneel, en alles wat naar klassieke diplomatie riekt, lapt hij aan zijn zolen. Liever een date via een tweet aan Kim Jong-un, dan saaie ambtenaren in grijze pakken en mantelpakken die op hun ministeries en ambassades eindeloos zeulen aan een topontmoeting. De beschuldiging van de gevestigde orde is: Trump is alleen uit op fotomomenten, maar inhoud heeft het niet. Met Poetin een vage afspraak voor een mogelijk bezoek aan Moskou, met Xi een wapenstilstand in de handelsoorlog zonder verdere inhoud, tegen Erdogan zeggen dat de aankoop van Russische raketten eigenlijk Obamas schuld was, met Kim hand in hand staan op een streepje Noord-Korea - dat is allemaal voor de Bühne. Die great friends zijn dictators die tegenstanders in het cachot gooien of vermoorden, en er concentratiekampen op na houden. Trump denkt in grote lijnen: Poetin moet weg uit Oekraïne, Xi moet stoppen met valse concurrentie, Erdogan moet niet boos weglopen uit de NAVO, MBS moet blijven helpen in de worsteling met Iran, en Kim moet van zijn atoombommen af. Hij eist niet dat ze van hun landen democratieën naar westers model maken. Ze moeten alleen maar ophouden Amerika te dwarsbomen. Dan is zon boef niet alleen goede, maar zijn allerbeste vriend. Great friend, love that guy. Vast staat dat Poetin, Xi, Erdogan, Kim en MBS zich van ons, in Europa, absoluut niets aantrekken. Wie weet lukt het die vastgoedjongen uit New York, met zijn diplomatieke mannenliefde, wel. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Generaals sturen soldaten naar het andere eind van de wereld om een raketsysteem te bombarderen, hackers leggen met één muisklik aan de andere eind van de wereld een raketsysteem plat, zonder een druppel bloed te vergieten. De New York Times en Associated Press onthulden dat Amerikaanse hackers het Iraanse raketsysteem hebben uitgeschakeld. Volgens IT-beveiligers CrowdStrike en FireEye stelen Iraanse hackers op hun beurt de computersystemen van de Amerikaanse energievoorziening en defensie leeg. De Iraanse operatie draagt de schitterende naam elegant katje. Opmerkelijk is de factor verontwaardiging. Toen Israëlische en Amerikaanse hackers de computers van het Iraanse nucleaire programma letterlijk lieten smelten met het Stuxnet-virus, vonden we dat best stoer. Toen Russische trollen Hillary Clinton uitschakelden en Donald Trump lieten winnen, spraken we daar schande van. Als de goeien hun nerds aan het werk zetten, is het een briljante heldendaad, als de kwaden het doen, zijn ze meteen de lugubere reïncarnatie van de Koude Oorlog. Of, zoals in het geval van Huawei, een gevaarlijke dievenbende. Donald Trump verspreidt het verhaal dat hij van een bombardement op Iran afzag omdat iemand hem erop wees dat daar wel 150 doden bij konden vallen. Even later werd bekend dat hij een cyberaanval op Iran had laten uitvoeren. Dat van die 150 doden geloof ik eerlijk gezegd niet, want hij had het aanvalsplan uitvoerig met de generaals besproken, dus dat wist hij allang. Mooie propagandababbel, dus, maar ik noteer het toch in mijn kolommetje echt gebeurd, simpelweg omdat ik het een sympathiek verhaal vind. 150 doden? Echt waar, heb ik dat dan op mijn geweten? Weet je wat, jongens, doe maar dat trucje met die nerds. De zachte kant van Donald Trump wie had dat ooit durven dromen. Generaals of hackers? Geef mij die hackers maar. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Baudet, die aan de macht kwam nadat het kabinet-Rutte was gevallen op een wetsontwerp om de vennootschapsbelasting voor multinationals fictief te maken, wil Nederland ontdoen van iedereen die niet tot het boreale, zuiver-blanke ras behoort. Tom van Gieken wil het eigen volk eerst, Trump wil America first, Le Pen, Poetin en Johnson voelen zich ook superieur. Maar er kan er maar één eerst. Daar gaat het conflict over. Als je het eerste volk bent, en zo raszuiver mogelijk, dan kan er niet nog een ander meestervolk zijn. De rel begon met een schijnbaar minuscuul incident. In een kelderbar in Kentucky bestelde een dikke Amerikaan met tatoeages, baard en paardenstaart, die net was komen aanrijden op zijn Harley-Davidson, een Budweiser biertje. Naast hem stond Brit met een Boris Johnson-speldje, die tegen de Amerikaan schamperde: dat zou ik nooit aanraken een Belgisch biertje. Dat werd het begin van wat de fake media de bierkelderopstand zouden noemen. Donald Trump zei dat beide partijen hun goede kanten hadden, en probeerde de explosie van wereldwijd uitbrekende rellen te sussen. Als dealmaker met excellente buitenlandse contanten tot aan de Prins der Walvissen toe moest hem dat toch lukken. Niet, dus. Op verzoek van Saoedi-Arabië werd de zaak voorgelegd aan de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, met als argument flagrante schendingen van de mensenrechten. Bovendien, zei de nieuwe koning, Mohammed bin Salman, zijn wíj het enige meestervolk. De permanente leden van de Raad gingen, voor het eerst ooit, op de vuist. De Amerikaanse ambassadeur kreeg eerste hulp in een New Yorks ziekenhuis, de Franse en Britse ambassadeurs werden daar geweigerd, de Rus vroeg politiek asiel op de Chinese ambassade. De Chinese ambassadeur liep geen schram op, omdat hij volhield zich niet met de interne aangelegenheden van andere landen te bemoeien. Op initiatief van Forum-senator Toine Beukering is op de Gronings-Duitse grens begonnen met de bouw van een muur, die uiteindelijk om heel Nederland komt te liggen. Het zal een tijdje gaan duren, want alleen boreale bouwvakkers hebben een werkvergunning. Maar ook het Nederlandse volk komt eerst eindelijk. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trumps versie gaat ongeveer zo: Turkije, na Amerika het grootste NAVO-lid, kan het niet maken om Russische S-400-raketten te kopen. Erdogan is niet alleen niet solidair tegenover de NAVO, het is ook gevaarlijk. Als je de S-400-raketten integreert in de NAVO-defensie, kunnen hun met geavanceerde radar uitgevoerde besturingssystemen gluren in NAVO-geheimen, zoals de JSF, die juist is gebouwd om onzichtbaar te zijn voor vijandelijke radar. Dus, Erdogan, koop nou geen S-400s, maar Amerikaanse Patriots. Zo niet, dan kun je fluiten naar je 100 JSFs. De Sanctie-Dude laat de training van Turkse F-35-piloten in de VS al vaststilleggen. Rocket Man zegt: dat roepen jullie nú, maar jullie wilden ons destijds helemaal geen Patriots verkopen. Bovendien zijn die duurder en minder goed dan de S-400. Trouwens, die raketten worden helemaal niet in de NAVO-defensie geïntegreerd. En ik heb de deal met de Russen nu gesloten, en ik houd mij altijd aan mijn afspraken. De groeten met je sancties. Sanctie-Dude en Rocket Man spelen met vuur. Het gaat natuurlijk om een principe: je koopt als NAVO-lid geen cruciaal wapensysteem van Rusland. Maar het gaat ook om praktische problemen. Turkije is, net als Nederland, een van de landen die mee bouwt aan de F-35. Dus was doet fabrikant Lockheed-Martin als de leverantie van de Turkse onderdelen stopt? Dan is er de Turkse basis Incirlik, die voor de Amerikaanse luchtmacht onmisbaar is. En tenslotte: wij de NAVO en de Europese Unie hebben Turkije een sleutelrol gegeven in de afwikkeling van de Syrische oorlog en het vluchtelingenprobleem. Het is dus in ons belang dat Sanctie-Dude en Rocket Man hun testosteronwedstrijdje beëindigen. Ze zien elkaar op de komende G-20. Alcohol drinken ze geen van beiden, maar een kopje thee is dringend gewenst. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij prees Nigel Farage, gaf openlijk aan te hopen dat Boris Johnson - een soort kloon van Trump maar met een deftiger accent en minstens zo vilein in de kunst van het beledigen - de nieuwe Britse premier wordt en het land voortvarend in een harde Brexit stort. Wat krankzinnig is, want sinds wanneer stookt een staatshoofd in de interne aangelegenheden van een soeverein land? Sadiq Khan, de Londense burgemeester die zich tegen het staatsbezoek had verzet, kwalificeerde Trump als een ijspegel en loser die zijn werk waardeloos doet. Meghan Markle, de Amerikaanse actrice die met prins Harry is getrouwd, noemde hij gemeen, hoewel hij dat daarna op zn Trumps keihard ontkende. De verslaggever van de Sun, die Trump interviewde, zette vervolgens het audiofragment online. Britten houden van Amerika en Amerikanen, maar van Donald Trump krijgen ze de kriebels. Dat de belangrijkste bondgenoot Groot-Brittannië bezoekt, zeker in de week waarin D-Day wordt herdacht, is begrijpelijk. Maar een officieel staatsbezoek? Van de 12 presidenten die het Verenigd Koninkrijk bezochten, kwamen maar drie op zon deftig staatsbezoek: Bush 2, Obama en Trump. Niet Eisenhower, nota bene de opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten in de Tweede Wereldoorlog. Niet John Kennedy. Niet Ronald Reagan, knuffelbeer van Margaret Thatcher. Niet Bill Clinton. En alleen al aan beveiliging kost Trumps staatsbezoek de Britten 45 miljoen euro. Natuurlijk denken de Britten: zodra wij uit de Europese Unie zijn, sluiten wij een handelsverdrag met Amerika. Dus, hup, gooit dr maar een staatsbezoek tegenaan. Maar zolang het VK nog lid is van de Europese Unie, zijn zulke onderhandelingen verboden. En dan heb je ook Iran, de handelsoorlog met China, de boycot van Huawei allemaal kwesties waarin Amerika en het VK lijnrecht tegenover elkaar staat. Een kostbare zeperd voor de Britten dus. Maar een dikke opsteker voor Trump. Die wil maar één ding: een mooie staatsiefoto met Elizabeth voor zijn herverkiezingscampagne. De rest zal hem een zorg zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De partijen van politici met de grote monden Le Pen, Farage, Baudet, Salvini, Kaczynski hebben bij de Europese verkiezingen wel een hoop herrie gemaakt en de anti-Europese overwinning voorspeld, maar ze haalden geen podiumplaats. Marginale roeptoeters waren het, en in de Formule 1 van de Europese politiek vlogen ze al kakelend uit de bocht. Ik ben tegen Europa bleek bij de kiezers ongeveer net zo populair te zijn als ik ben voor uitlaatgas en kolencentrales'. Ook de groten scoorden matig. De Groenen waren terecht heel blij met hun klim van 52 naar 70 zetels, maar in een parlement met 751 zetels is ook dat geen podiumplaats. Een politiek Verstappentje, eigenlijk. De christendemocraten pakten 25 procent van de stemmen, en de socialisten 20 procent hun slechtste prestatie sinds de Europese verkiezingen in 1979 begonnen. Driekwart van zijn eigen Duitse volk heeft nooit van Manfred Weber gehoord. Voor Frans Timmermans lag dat anders: iedere Nederlander weet wie hij is, maar bezuiden en ten oosten van Heerlen greep hij mis. Het liberale Alde het onderkomen van onder meer de VVD en D66 meent aanspraak te maken op een podiumplaats, maar dat heeft zijn winst voornamelijk te danken aan de aansluiting van En Marche van de blunderende Franse president Macron, die een heleboel dingen niet blijkt te zijn, waaronder liberaal. Het goede nieuws is dat Europa de kenmerken begint te vertonen van een echte, eigentijdse democratie. Vanzelfsprekende winnaars, die de macht zien als het dividend van hun vanzelfsprekende winst, hebben hun podiumplaats verloren. De grote coalitie, die decennialang als vanzelfsprekend de baantjes heeft verdeeld en als vanzelfsprekend regeerde, moet de macht nu delen. Met liberalen, oeioeioei, of met groenen, ajakkiebah. Maar in elk geval niet met de marginale roeptoeters die de Europese Apocalyps voorspelden. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sinds Juan Gaido zichzelf in januari uitriep tot waarnemend president, hebben de 54 landen die hem erkennen de hoop dat president Nicolas Maduro de steun van de krijgsmacht verliest en dan aftreedt of wordt afgezet. Vooralsnog is dat een illusie gebleken. De realiteit is knokken om een liter benzine. Wat mankeert de generaals? Waarom blijven ze de moorddadige, corrupte fantast Maduro trouw? Om een aantal redenen. Ze zijn in belangrijke mate zelf de aanstichters van het kwaad niet sinds Maduro in 2013 aantrad, maar al vanaf diens voorganger, Hugo Chavez, in 2003 aan de macht kwam. Ze zijn politiek en financieel verstrengeld met de regerende kliek, de olie-industrie, het bedrijfsleven, en de door Iran gefinancierde deal om Hezbollah binnen te halen om de oppositie te onderdrukken en een dugskartel in stand te houden, waarvan zij die generaals dus meeprofiteren. Van Guaido hebben ze weinig te verwachten. Hij zal ze zonder scrupules in het diepe ravijn laten storten waarin ze nu staren. De generaals geloven ook dat Venezuela zo ver heen is dat reddende engelen niet bestaan, laat staan Juan Guaido, die ze een zweverige drammer vinden. De New York Times noemt Venezuela het grootste, niet door oorlog veroorzaakte economische rampenland sinds 45 jaar. Maduros voorganger, Chavez, beloofde een heilstaat, zou het bezit van de rijke elite onteigenen en de olie-inkomsten verdelen onder het volk. Het gebeurde nooit, maar het maakte hem uitzinnig populair onder de armen. Toen die na een paar jaar in de rij moesten voor een pak suiker, of meel, of boter, wat voordien zelden voorkwam, hadden ze nog steeds niet door dat ze waren geflest door een zich als socialist voordoende praatjesmaker, die zijn eigen zakken en die van zijn kompanen vulde en een schrikregime had gevestigd. Maduro is niet meer dan een kloon van Chavez, maar zonder diens charisma. Amerika gaat niet ingrijpen, want wie stapt vrijwillig in zon emmer drek? Met de morele steun van 54 landen alleen gaat Guaido het niet redden. Voor de buurlanden, zoals Aruba, Bonaire en Curaçao, betekent dat aanhoudende politieke en militaire spanning en ongetwijfeld meer vluchtelingen. En neem het die vluchteling eens kwalijk, als je uit een land komt met tien miljoen procent inflatie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De vele kennissen en het handjevol vrienden wijzen op de stabiliteit die de euro, zelfs tijdens de Maltese, Cypriotische en Griekse crises, bleef verstrekken, met een redelijke koers, weinig inflatie, en grote praktische voordelen. De vijanden willen terug naar eigen valuta. Het belangrijkste argument is dat er dan weer wisselkoersen ontstaan om economische ongelijkheden op te vangen. Een ander argument is dat we niet op aarde zijn om landen die er een puinhoop van maken, zoals Griekenland, te redden. Dat is maar een beetje waar, want van de 290 miljard euro die nodig was om Griekenland te redden, ging maar 14 miljard echt naar de Griekse schatkist. De rest stond veilig op banken in Frankrijk, Duitsland en Nederland, of bij het IMF. Bovendien is de crisis opgelost, en heeft het bijvoorbeeld de Nederlandse schatkist uiteindelijk niets gekost. Ik houd geen pleidooi voor de euro. De Poolse regeringspartij PiS heeft als verkiezing-motto nee tegen de euro, wat misschien best verstandig is als je, zoals Polen, nog geen euro hebt. Maar ik doe ook geen aanval op de euro. Dat alles sinds de invoering veel duurder is geworden klopt, maar dat lag aan inhalige kledingzaken, grutters en kroegbazen, niet aan de regering. Maar denk eens door de euro wordt afgeschaft, de gulden komt terug, laten we zeggen tegen de koers van destijds. Dan krijg je voor je gulden in België 18 frank, in Frankrijk 3 frank, in Duitsland 50 pfennig, in Italië 880 lire. Als je tenminste de middenkoers krijgt. Als je contant wilt wisselen, krijg je de veel hogere aankoopprijs en pakt de bank driekwart procent commissie. Als je in het buitenland pint, gaat minimaal 1,2 procent naar de bank. Zouden de vijanden van de euro dat nou echt willen? Word je soevereiner als je weer met zon portemonnee met zeven vakken en schandalige wissel- en bankkosten door het leven moet? Het is een verkiezingsstrijd vol euro-geleuter. De Europese Unie schreeuwt om wijsheid, en die zit niet altijd bij partijen of spitzenkandidaten of in dubieuze propagandafilmpjes, maar bij de kiezer. Gelukkig is die volgende week aan zet. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Schermutselingen tussen Israël en Gaza zijn routine geworden. Er is een vast patroon, dit keer de beschieting van twee Israëlische grenswachters, gevolgd door een Israëlische luchtaanval, gevolgd door een barrage aan raketten uit Gaza, gevolg door Israëlische bombardementen, gevolgd door discussies over proportioneel geweld, gevolgd door een staakt-het-vuren. Toch was het dit keer net een beetje anders. De raketaanvallen uit Gaza kwamen niet alleen van Hamas, maar van het concurrerende Islamitische Jihad. Via Egyptische bemiddeling onderhandelen Israël en Hamas al lang over een duurzaam bestand. Islamitische Jihad sloot zich wel aan bij dit staakt-het-vuren, maar heeft lak aan de onderhandelingen achter de schermen, wat de puzzel enorm compliceert. Islamitische Jihad is gelieerd aan Hezbollah en wordt gefinancierd door Iran. Gaza ziet er dus steeds meer uit als een Iraans-Israëlisch conflictgebied, net als Syrië, waar Israël stellingen van Hezbollah en de Iraanse Republikeinse Gardes bombardeert. Regelmatige gevechten tussen Israël en Hamas zou je kunnen afdoen als een lokaal conflict, maar de toenemende rol van de trojka Iran-Hezbollah-Islamitische Jihad in Gaza laat een groter, geopolitiek probleem zien. Bijvoorbeeld in Venezuela. Ook daar speelt Hezbollah, met Iran op de achtergrond, een hoofdrol. President Maduros rechterhand, Tarek Al-Aissami, heeft met behulp van een groep rijke kompanen, Hezbollah-eenheden het land in gesmokkeld, die twee taken hebben: het op gang houden van de gigantische drugshandel, en het assisteren bij het onderdrukken van de oppositie. Volgens de New York Times, gaat het om een zeer omvangrijk bolwerk dat een net van corruptie en invloed om Maduro en de legertop in stand houdt. Het is een van de afwegingen van de regering-Trump om een vliegdekschip en bommenwerpers naar de wateren bij Iran te sturen. Wat voor Iran weer aanleiding is om gedeeltelijk uit de nucleaire deal te stappen en wellicht de productie van plutonium te hervatten. We kunnen het nieuwste conflict in Gaza dit keer dus niet afdoen als de zoveelste burenruzie met Israël, of met de zoveelste discussie over proportioneel geweld. Syrië, Venezuela en Gaza hebben een grootste gemene deler, en die heet Iran. De messen worden geslepen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De meest bizarre leugen declameerde hij in een verkiezingstoespraak. Vrouwen die net zijn bevallen, zei hij, krijgen de keus: de baby houden of laten doden. Ik citeer: De baby is geboren, de moeder ontmoet de dokter, ze zorgen voor de baby, wikkelen de baby prachtig in, en dan bepalen de dokter en de moeder of ze de baby executeren of niet. Einde citaat. Hoe komt hij ermee weg? Hetzelfde geldt voor de eindeloos herhaalde leugen dat hij voor het grootste economische herstel in de Amerikaanse geschiedenis heeft gezorgd. Onzin, zegt Bloomberg, dat was Bill Clinton, gevolgd door Barack Obama. Op nummer 3, 4 en 5 staan Ronald Reagan, George Bush sr en Jimmy Carter. Hoe komt hij ermee weg? Hij komt ermee weg om twee redenen: zon 40 procent van de Amerikaanse kiezers steunt hem door dik en dun. Voor hen liegen de media, Trump spreekt de waarheid. De tweede reden is het gebrek aan alternatief. De Democraten hebben zon 20 presidentskandidaten zonder verhaal, met als nieuwe koploper Joe Biden, die doet wat al zijn collegas ook doen: zich opwerpen als redder van de natie uit de klauwen van Donald Trump. Dat gaat niet werken. In het geval van Biden zijn de geraamtes al uit de kast. Als senator was hij, met zijn vernietigende uitval tegen een vrouw die tijdens de benoemingsprocedure van een opperrechter haar verhaal over seksuele intimidatie vertelde, een aanstichter van #MeToo avant la lettre. Voor een aan de buis gekluisterd volk boorde hij deze Anita Hill de grond in. Dertig jaar geleden moest hij zijn eerste presidentscampagne stoppen door het uitspreken van een zinnetje: Waarom is Joe Biden de eerste in duizend generaties die naar de universiteit ging? Het was een gestolen tekst van de Britse Labourleider Neil Kinnock. Bye bye, Biden. Nu kun je zeggen: nou en? Donald Trump is een opgeklommen vastgoedjongen uit Queens die de hele wereld bij elkaar liegt. Dus, kom op zeg, mag Joe Biden ook een beetje uit de bocht zijn gevlogen? Nee, want Joe Biden speelt het traditionele spel van al zijn rivalen: roem vergaren met een tirade tegen Trump en filosofische vergezichten over het paradijselijke Amerika uit de fantasie van zweverige dromers. Daar koop je, als blanke arbeider met dikke buik en American First-petje op, geen hamburger voor laat staan een biertje. En die aperte leugens dan? Ach, een kniesoor die daarop let.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij rellen in Londonderry, die waren aangezet door een groep die zich de New IRA noemt, kwam een journalist om het leven, terwijl zij naast een politieauto stond om verslag te doen. De New IRA is een militante organisatie die het Goedevrijdagakkoord van 1998, dat een einde maakte aan 30 jaar burgeroorlog, weigert te respecteren. Het akkoord, uitonderhandeld door een bemiddelaar van Bill Clinton, rust op het beginsel dat de protestante Unionisten, die Noord-Ierland Brits willen houden, en de katholieke Republikeinen, die bij Ierland willen horen, samen regeren op basis van de status-quo. Daarvoor is tussen Noord-Ierland en de Republiek Ierland de grens buiten werking. Iedereen mag ongehinderd van noord naar zuid. 110 miljoen mensen doen dat elk jaar, 30.000 gaan dagelijks via de overgang naar hun werk, Noord-Ierland exporteert voor 4 miljard euro naar Ierland, scholen en gezondheidsvoorzieningen zijn over en weer toegankelijk. Door de Brexit dreigt het hele stelsel in gevaar te komen en daarmee valt de bodem weg onder het Goedevrijdagakkoord. De backstop, waarop een Brexitdeal tot nu toe is vastgelopen, moet dat drama voorkomen, als de loskoppeling van de Europese Unie niet leidt tot ordentelijk grensverkeer. Mislukking is een gouden kans voor de New IRA, en andere militante groepen die al 21 jaar dwarsliggen. Het spookbeeld van dertig jaar burgeroorlog The Troubles', zoals die periode wordt genoemd doemt weer op. Het is een doodenge situatie veel ernstiger, misschien, dan dreigende wanorde bij de douane en ongemak op de financiële markten. Brexiteers hebben een hekel aan Europeanen. Dat is wat anders dan de haat, zoals onder Unionisten en Republikeinen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je kunt van de Brexiteers zeggen wat je wilt, maar nazis zijn het niet. Jawel, zegt het Labour Lagerhuislid David Lammy, dat zijn ze wel. Winston Churchill weigerde mee te buigen met Adolf Hitler. Brexiteer Jacob Rees-Mogg verbindt zich met de racistische Duitse AfP en buigt dus wél mee. Dus: nazi. Dat is geen debat meer, dat is hysterie. Whitehall, de bakermat van de westerse democratie, is uitgegroeid tot een hetzefabriek. Het is even opmerkelijk hoe luid de rest van de Europese Unie klaagt. Nederland, bijvoorbeeld. Een harde Brexit kost ons 2,3 miljard euro, zegt de Algemene Rekenkamer. Maar dat is over een periode van vier jaar, en van 575 miljoen euro per jaar valt het Koninkrijk der Nederlanden echt niet om. Bovendien: ook bij een zachte Brexit kost het ons geld, want de afdracht per EU-lidstaat gaat omhoog. Is dat nou zo erg? En dan de berichten over al die bedrijven in de Londense City die niet weten hoe snel ze de uitgang kunnen bereiken, en vluchten naar Frankfurt, Dublin en Parijs helaas maar een enkeling naar Amsterdam. Maar al die financiële vluchtelingen brengen miljarden mee naar hun nieuwe vestigingsplaats. Sneu voor de Britten, maar uitstekend nieuws voor Europa. En ook dat verhaal is uit zijn verband gerukt. Ernst & Young heeft berekend dat voor buitenlandse investeerders het Verenigd Koninkrijk de meest favoriete plek is geworden. Voor het eerst sinds de meting wordt uitgevoerd, in tien jaar, staat het VK op de eerste plaats, nog hoger dan de Verenigde Staten. Naarmate de Brexit dichterbij komt, steken de mannen en vrouwen met de dikke zakken geld miljarden in Britse bedrijven. Dat doe je alleen als je verwacht er meer dan een paar centen aan te verdienen. De mensen die echt snappen hoe de wereld werkt in elk geval de financiële wereld liggen van al dat Brextremisme dus geen nacht wakker. Gelukkig maar. Dat de Britten een beetje zijn doorgedraaid, is jammer voor de Britten. Maar het is niet het einde van hun eiland, en zeker niet het einde van onze wereld. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De essentie in het Verenigd Koninkrijk is de onmacht om coalities te sluiten. Het Engelse parlement bestaat sinds 1215 en het Britse sinds 1707, en al die eeuwen is het gedomineerd door twee partijen, met nog wat klein grut in de marge. En die twee partijen zien elkaar als bittere vijanden. Wat Theresa May, de Tory-premier, nu probeert om de Brexit-deal te redden is onderhandelen met Labourleider Jeremy Corbyn. Je zou zeggen: als ze dat twee jaar geleden hadden gedaan, waren ze er allang uit. Maar voor een Tory-leider is praten met Corbyn zoiets als het omarmen van Kim Jong-un, en andersom. Tenminste, als je de reacties hoort. Een potentiële ramp', noemen de Brexiteers in Mays partij het. En Labour-partijbonzen over Jeremy Corbyn: De man die de geschiedenis in gaat als de leider die de partij in stukken brak. In de stokoude Britse traditie is de tegenpartij niets meer of minder dan de aartsvijand. Als je daarmee zaken doet, ben je een verrader. Het meest opmerkelijke land met een tweepartijenstelsel is natuurlijk Amerika, waar Democraten en Republikeinen in een soort permanente staat van oorlog verkeren. In de periode-Obama had de Republikeinse meerderheid maar één doel: het saboteren van de Democratische agenda, en in de periode-Trump is het precies andersom. Voor elk onderwerp immigratie, medische zorg, defensie, inkomensverschillen, belasting duiken politici in een soort permanente razernij in hun loopgraven. Het is oorlog zonder krijgsgevangenen. In Amerika vinden Democraten en Republikeinen dat de migratiecrisis aan de Mexicaanse grens acuut is. Dus je zou zeggen: Trump en Pelosi, ga om tafel zitten en los het op. Maar dat is vloeken in de kerk. Net zoals Theresa Mays terechte poging om een Brexitramp te voorkomen door met Corbyn te praten. Het stuit op een muur van haat. Wat hebben wij het, met al die kleine partijtjes Partij voor de Dieren, 50Plus, SGP, ChristenUnie, PVV, DENK, en die iets minder kleine, VVD, CDA, D66, PvdA, SP, GroenLinks en Forum toch mooi voor elkaar. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De redenering is ongeveer zo: de gevestigde orde houdt krampachtig vast aan zijn eigen macht, en verwaarloost het belang van de burger. Drain the swamp, bagger het moeras leeg, was de strijdkreet van outsider Donald Trump. En zo koos Frankrijk Emmanuel Macron, Canada Justin Trudeau, Slowakije Zuzana Caputova en Oekraïne in elk geval in de eerste ronde de komiek Volodymyr Zelensky. Maar klopt die redenering ook? Ik geloof er niets van. Trump ruimt geen moeras op, maar creëert er een, Trudeau is verwikkeld in een corruptieschandaal, Macron is erin geslaagd ruzie te krijgen met links, rechts en het midden. En bovendien: niemand wordt als politicus geboren, en als hij het eenmaal is, wordt hij per definitie onderdeel van de gevestigde orde. Je bent eigenlijk alleen outsider tijdens je campagne, daarna wordt je net zon insider als alle anderen. Wat is er eigenlijk mis met die gevestigde orde? Waarom heet een politicus die zijn werk goed en graag doet een plucheklever? Ik draai het liever om: niks mis met een ervaren politicus die wordt herkozen. Het is ook hip om te fantaseren over een zakenkabinet. Die gedachte is gebaseerd op de onbewezen veronderstelling dat het land langs de afgrond marcheert en beter af is met een generaal als minister van Defensie, een arts op Volksgezondheid, een rechter op Justitie, en een boer op Landbouw. Nederland heeft het in de 19de en 20ste Eeuw enkele keren geprobeerd, en dat werden catastrofes in onze parlementaire geschiedenis. Het vijfdekabinet-Colijn viel in1939 al na drie dagen, tijdens het eerste Kamerdebat. Dat is ook logisch, want moderne democratieën kiezen volksvertegenwoordigers en daarmee ministers uit hun midden, gewone burgers dus die, net als de kiezers, leken zijn. Een échte outsider zou zeggen: ik doe het voor één termijn, schud de politiek eens lekker op, en ben dan weg. Maar zulke outsiders die bestaan niet. Het zijn gewoon aspirant-plucheklevers. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op FoxNews, de roeptoeter van de president, na, hing over bijna alle media een grauwsluier. Urenlang mopperden deskundigen en commentatoren dat Mueller niet duidelijk was over de verdenking van machtsmisbruik, en dat minister Barr van justitie, die geen aanwijzingen ziet voor machtsmisbruik, simpelweg niet deugt omdat hij door Trump is benoemd. Democraten kraaiden al vóór de publicatie dat zij het volledige rapport eisen waar de meeste Republikeinen het trouwens roerend mee eens zijn zonder dat er aanwijzingen zijn dat de minister dat wil tegenhouden. De boodschap is: we laten Trump niet met deze schijnoverwinning wegkomen. Nu is dat de manier waarop het spel in de VS wordt gespeeld. Tijdens de regering-Obama hebben de Republikeinen de president acht jaar lang systematisch getreiterd, geblokkeerd en verdacht gemaakt. Nu komt de wraak. De vraag is wat het de kiezer kan schelen? Bijna niets, zeggen de peilingen. De gemiddelde Amerikaan vindt al dat onderzoek oninteressant. Daar is niets nieuws aan. Richard Nixon werd in 1972, op het hoogst van het Watergate-schandaal, met overweldigende meerderheid herkozen. Bill Clinton zat middenin de Whitewater-vastgoedaffaire, toen hij in 1996 werd herkozen. Voor de rechtbank in New York loopt een ander onderzoek, wegens fraude, belastingontduiking en misschien corruptie. Dat is veel gevaarlijker voor Trump dan dat hele Mueller-onderzoek. Maar zal het de verkiezingen van volgend jaar beïnvloeden? Ik geloof er niks van. Is er dan geen serieuze kritiek op Trump? Wis en waarachtig. Met zijn onophoudelijke stroom van verdachtmakingen, ordinaire scheldpartijen en klinkklare leugens stoot hij heel veel kiezers af. Zijn aanzienlijke achterban blijft hem trouw, maar om verkiezingen te winnen, heb je het politieke midden nodig, en dat jaagt hij de gordijnen in. Dus spannend genoeg allemaal. De anti-Trumpisten doen er beter aan hem aan te pakken op zijn politieke fouten dan collectief in de rouw te gaan over een rapport dat anders uitvalt dan ze hoopten. Want ze hoopten dat de man die Amerika zelf heeft gekozen, zou worden ontmaskerd als misdadiger.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kabinet steunt Ardern, maar het is nog maar helemaal de vraag of ze ook haar parlement meekrijgt,want Nieuw-Zeelanders doen aan ongeveer dezelfde, bijna religieuze wapenverheerlijking als Amerikanen en Canadezen. In onze ogen is dat verwerpelijk, en bestaat er geen twijfel dat het aantal moorden en zelfmoordenrecht evenredig is aan het aantal wapens. In Amerika zijn mass shootings, zoals maandag in Utrecht, aan de orde van de dag. Sterker nog: er zijn er bijna net zo veel als het jaar dagen heeft. De Amerikaanse definitie van zon mass shooting is vier of meer slachtoffers. Wat de strijd tegen terroristen en andere massamoordenaars in de Angelsaksische wereld extra moeilijk maakt, is dat ze geen bevolkingsregisters hebben, wat bij ons Basisregistratie heet. Wie woont waar, wie verhuist vanwaar naar waar dat soort informatie. Het Engelse recht gruwelt van het idee van persoonsregistratie, waardoor niet alleen in het Verenigd Koninkrijk, maar ook in de Angelsaksische landen Amerika, Australië, Canada en Nieuw-Zeeland, geen registers bestaan. Die landen weten dus niet waar hun inwoners verblijven, en ook niet precies hoeveel het er zijn. Helpt een strenge wapenwet en persoonsregistratie? Als je wereldwijd de statistiek bekijkt, bungelt Nederland, met zijn strenge wapenwet en zijn BSN-nummers, in aantallen slachtoffers bijna onderaan. En toch: de Utrechtse moordenaar had gewoon een wapen. En Tristan van der Vlis, een geesteszieke man die in 2011 in Alphen aan den Rijn vijf mensen doodschoot en zeventien verwondde, had zelfs een wapenvergunning. Noorwegen heeft ook een strenge wapenwet en een bevolkingsregister, en toch blies Anders Bleivik in 2011 in Oslo acht mensen op, en maaide er vervolgens 69 neer met een arsenaal aan automatische wapens. Premier Ardern heeft natuurlijk gelijk: het wapenbezit moet aan banden. Maar een gek weet altijd wel een pistool of machinegeweer te bemachtigen, en of het nou in Christchurch gebeurt of in Utrecht, en of het een totaal onbekende is, of iemand met een strafblad, of iemand op wie de diensten al een oog hadden maar geen bewijs tegen één zon gek kunnen we niet op. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Eurotrash dat zijn Europese snobs merkkleding, pretenties, eigenwijs, betweterig, die veel reizen of erger nog in Amerika wonen. Zeg maar: zoiets als Democraten. De Europese Unie is misschien wel het allerergste, vinden Trump en de Trumpisten, want die blasé-hooghartige ijdeltuiten in Brussel vertellen Amerika met de neus omhoog hoe het moet en hoort. Of, in de woorden van minister Mike Pompeo van Buitenlandse Zaken, bureaucraten die hun eigenbelang stellen boven dat van hun landen en burgers. Dat moet de achtergrond zijn geweest van de plotselinge demotie van de Europese vertegenwoordiger in Washington, die in december, tijdens de uitvaart van George Bush Sr., achter in de rij hoogwaardigheidsbekleders moest en aldus ontdekte dat hij zijn status als ambassadeur kwijt was. Oh ja, verhip, was de reactie van het State Department, dat hadden we hem helemaal vergeten te vertellen. Niemand in het deftige wereldje van de diplomatie durfde het woord te gebruiken, maar het was bewuste vernedering. We zetten dat Eurotrash eens even op hun nummer. Deze week is de demotie teruggedraaid en is een nieuwe vertegenwoordiger, de Griekse diplomaat, Stavros Lambrinidis, weer in genade aanvaard, of zo, want hij heeft de positie van ambassadeur terug. Het State Department bevestigde dat de EU als organisatie inderdaad terug is van de eerste naar de eredivisie van de diplomatie. Incident gesloten, kun je zeggen. Flauw plaagstootje, maar we gaan dapper verder. Dat lijkt me verstandig, maar we mogen ons geen illusies maken over hoe de Trumpisten naar ons kijken: Eurotrash. En laten we eerlijk wezen: hoe kijken wij naar de Trumpisten? Ugly Americans? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor de generatie Amerikanen die de Vietnamese oorlog heeft meegemaakt, is Hanoi de stad van Ho Chi Minh, de duivelse vijand uit de vorige eeuw. De oorlog waarin 58.000 Amerikanen en meer dan een miljoen Vietnamezen sneuvelden. En juist daar ontmoet Donald Trump Kim Jong-un. Die oorlog was fout, maar toch voelen sommige veteranen de keuze van Hanoi als een vernedering. Alsof Kim de Amerikaanse president als een dompteur aan een touwtje heeft en rondjes laat hollen. Het is een metafoor voor de topontmoeting zelf. Wonderen zijn de wereld niet uit, maar er moet er echt een gebeuren om de top te laten slagen. Klaarblijkelijk brengt Trump een voorstel mee om de Koreaanse Oorlog, die in 1953 eindigde met een wapenstilstand, formeel te beëindigen. Dat is altijd mooi leve de vrede maar wat betekent het precies? Amerika, China en Zuid-Korea hebben allang normale betrekkingen, Noord- en Zuid-Korea hebben een soort niet-aanvalsverdrag. Juist daarom vermoed ik dat Trump, met een formele vrede tussen de VS en Noord-Korea, iets anders voor ogen heeft: het uitdunnen van de Amerikaanse troepenmacht van 28.000 soldaten aan de Noord-Zuid-Koreaanse grens. Officieel ontkent Washington, maar, net als in Syrië, Afghanistan en Irak, wil Trump af van het oorlogsspel in verre landen. Zuid-Korea heeft dat voornemen voorlopig kunnen tegenhouden door een deel van de kosten over te nemen, maar Trump wil er weg. Hij heeft feitelijk maar één eis aan Kim: stop met je kernwapens en raketten. Omdat politici van verhullend taalgebruik houden, spreken ze over denuclearisering. Maar in de ogen van Kim is dat net even wat anders, namelijk: alle kernwapens en raketten weg uit de hele regio, dus ook de Amerikaanse uit Zuid-Korea. Dat gaat niet gebeuren. Wat wel kan is dat Kim belooft zijn wapenprogramma niet uit te breiden en te stoppen met testvluchten, maar dan moet Amerika twee dingen doen: stoppen met militaire oefeningen met Zuid-Korea en aanmerkelijke verlichting van de sancties. Gaat allemaal niet gebeuren. Wat dan wel? Het stoppen met de kernproeven dat kan Kim gemakkelijk beloven, want zijn wapenprogramma is zo goed als af. En misschien ietsje minder Amerikaanse sancties. En dan dat symbolische vredesverdrag. Trump gaat het gradioze en historische resultaten noemen let maar op. Maar hij loopt rondjes aan het touwtje van de échte winnaar: Kim Jong-un. Nota bene in Hanoi. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij een natuurramp of terroristische aanval of oorlog snap je met je boerenverstand het verband met het woord noodtoestand. Politie en leger mogen zonder uitleg mensen arresteren, media kunnen niet meer alles publiceren, groepsbijeenkomsten worden verboden. Bij ons staat het in artikel 103 van de Grondwet. De regering kan, buiten de Tweede Kamer om, via een Koninklijk Besluit, de noodtoestand afkondigen. Maar als je gaat zoeken naar wat nu precies de grondslagen zijn, is het allemaal wat vager. Wie maakt uit dat er acuut gevaar is? Strikt genomen Mark Rutte. Toch zit er in artikel 103 een mooie garantie tegen willekeur, want na het uitroepen van de noodtoestand, beslist de Tweede Kamer hoe lang die duurt. Dus als het kabinet bijvoorbeeld zou zeggen: we roepen de noodtoestand uit vanwege het migrantenprobleem, of omdat de Noordzee te veel opwarmt, of om het aantal ongevallen op de A12, en de Kamer vindt dat onzin, kan die het Koninklijk Besluit binnen een dag de nek omdraaien. En zo is het in de meeste westerse landen geregeld. In Amerika werkt het in principe niet anders. De president kan de noodtoestand uitroepen, en het Congres kan een motie aannemen die de president opdraagt daar een eind aan te maken. Alleen kan de president dan zijn veto uitspreken, en om dat ongedaan te maken, moeten beide huizen daar met twee derde toe beslissen. En die twee derde is er niet. Dus Trump wint. Tenzij, zoals nu, een aantal staten naar de rechter stapt om de grondwettelijkheid te toetsen. Allerhande deskundigen noemen Trumps argument dat de immigratie vanuit Mexico een kwestie is van nationale veiligheid constitutionele apekool. Maar je kunt je voorstellen dat het Hooggerechtshof, dat er uiteindelijk over zou vonnissen, zegt: sorry, dat kunnen we niet beoordelen. Dan hadden de criteria voor gevaar beter in de wet moeten staan. Trump wint opnieuw. Nu gaat het Trump alleen om geld voor zijn muur. Dat in Baltimore, Boston of Buffalo plotseling burgers uit hun huis worden gesleurd en in het cachot gedumpt, of dat de New York Times een verschijningsverbod krijgt het is allemaal niet waarschijnlijk. Maar het is een zorgelijke stap naar onttakeling van de democratie. Make America great again? Het blijft een lefgozer, die Trump. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De ecologische voetafdruk van de iPhone X is 79 kilo CO2. Apple zelf is daar best trots op, maar je moet dat als we de verkoopcijfers in China van 2017 als maatstaf nemen vermenigvuldigen met 228 miljoen. Dat is dus 18 miljard kilo CO2. In totaal verkocht Apple in 2017 728 miljoen iPhones dus een voetafdruk van 57,5 miljard kilo CO2. Dat is andere koek, meneer Cook. Nu kun je zeggen: flauw om Apple eruit te lichten, maar als je naar de totale technologiesector kijkt, is de mobiele telefoon de grootste vervuiler. En Apple wil graag de grootste zijn. De totale voetafdruk van alle pcs, laptops, monitors, tablets en mobieltjes is nu 3,5 procent van de totale CO2-uitstoot, maar ligt over twintig jaar op 14 procent dat is ruim de helft van s werelds totale transportsector - autos, vliegtuigen, schepen, treinen en scooters. Want achter al die appjes, YouTubes, zoekmachines en e-mails zitten gigantische datacentra van Google, Facebook, Amazon, Microsoft, IOS en Android en die datacentra zijn ecologische vulkanen. In Nova Zembla wonen drieduizend mensen, die doodsangsten uitstaan door een invasie van uitgehongerde ijsberen, die op dat verre Siberische eiland op voedsel jagen, ook op mensenvlees. De oplossing van de opwarming vereist meer fantasie dan een gammel Haags klimaatakkoord. Maar let eens op hoe ook de meest uitgesproken Kamerleden en activisten aan hun smartphone gekleefd zitten. Wat doen we eraan? Misschien beginnen met ons niet gek te laten maken door de hedendaagse variant van de stofzuigerverkoper, de marketeers van de telefoonindustrie, die ons wijs maken dat je met een toestel dat meer dan twee jaar oud is in de Middeleeuwen leeft. Nu is het bepaald niet zo dat de Chinezen zich op grond van deze overwegingen van de iPhone afwenden. Die kopen massaal Huwaei-toestellen. Goedkoper en minstens net zo goed. En natuurlijk met minstens dezelfde voetafdruk als de iPhone.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tienduizenden Afghanen kwamen om, en bijna 15.000 Amerikanen. De oorlog heeft de Amerikaanse belastingbetaler ruim een biljoen dollar gekost momenteel 45 miljard per jaar. Winnen is simpelweg onmogelijk, en niet winnen betekent dat je hebt verloren. En dus kiezen de Amerikanen nu openlijk voor de enige oplossing: rechtstreekse onderhandelingen met de Taliban, en een plan om binnen anderhalf jaar te vertrekken. Precies zoals ze, na 12 jaar, in Vietnam een deal sloten met de vijand en de aftocht bliezen. Dat de Taliban minstens de helft van het land in handen hebben, is een feit. Dat de Afghaanse krijgsmacht - met hulp, training en geld van de VS en andere landen - daar niets aan kan veranderen, is ook een feit. Het argument van westerse regeringen om in Afghanistan te blijven was steeds: nog een beetje hulp, nog een beetje training, en de Afghaanse krijgsmacht kan het land onder controle krijgen. Dat is een illusie gebleken, evenals hardnekkige fabels over democratisering van het land. Of dat andere sprookje, over meisjes die nu naar school kunnen. Ja, een handjevol, in een paar steden, misschien, maar meisjes en vrouwen zijn en blijven gebruiksartikelen en handelswaar. En het onderwerp waarover iedereen zwijgt: Afghanistan is nog steeds én straatarm én s wereld grootste opiumproducent. Een ander argument was het gevaar van terrorisme, dat ons vanuit of via Afghanistan bedreigde. Of dat gevaar er nog steeds is, valt moeilijk te bewijzen, en voor de Amerikanen is het in elk geval kennelijk vervallen. En wij? Jawel, tot 2021 levert Nederland 160 soldaten. Kosten: 21 miljoen euro per jaar ruim 57.000 euro per dag, ofwel 2.400 euro per uur. Dat doen we, onder meer, uit solidariteit met de bondgenoten. Ik zou zeggen: als de grootste bondgenoot en gangmaker Amerika pontificaal vertrekt, kan het kleine Nederland dat ook. Dat mag best stilletjes, want het verschil zal nauwelijks opvallen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is een raadsel waarom mensen van wie we mogen aannemen dat het geen halve zolen zijn, zich elk jaar weer in de fuik laten lokken dat World Economic Forum heet. Zonder lid te zijn, kom je er niet in, en alleen het lidmaatschap kost al een halve ton. Klaus Schwab, de magiër van het Forum, verkoopt ook het zogenoemde strategische lidmaatschap, Dat kost een half miljoen. Behalve het lidmaatschap, moet je bovendien een toegangskaartje kopen Kosten: 25.000 euro per persoon. Hoe verantwoorden al die kwispelende, champagne nippende CEOs en CFOs die kosten aan hun aandeelhouders? Als er ooit eens iets zinvols of bruikbaars uit die jaarlijkse elite-bijeenkomst in Davos zou komen, dan kon je je er nog iets bij voorstellen. Maar jaar in, jaar uit verschijnt er een of andere politieke ster, die enorme koppen scoort en dan weer dooft. De Chinese president Xi, in 2017, met een uit zijn mond verrassend pleidooi over vrijhandel, terwijl Amerika, Europa en Afrika zich inmiddels grote zorgen maken over de voet-tussen-de-deur tactiek waarmee de Chinezen de markten kapen. Donald Trump, vorig jaar, met de kreet America is open for business. O ja? Er volgde een handelsoorlog en de sluiting van zijn eigen regering. Amerika zit op slot en de sleutel is zoek. Of het wonderkind Macron, die daar voor de crème-de-la-crème van Davos hoge ogen scoorde met een nieuw soort liberalisme, dat inmiddels door de gele hesjes zowel als het bedrijfsleven is ontmaskerd. Terwijl de grote maatschappelijke problemen om een oplossing schreeuwen globalisering, populisme, het milieu, de afkeer van de burger tegen snobisme zoals in Davos gaat het Forum dit jaar over technologische verandering. Niet over het dichten van de kloof tussen arm of rijk, niet over migratie, niet over het groeiende wantrouwen, niet over de dreiging van rechts en religieus extremisme, niet over de handelsoorlog, een nieuwe koude oorlog of een nieuwe hete oorlog. Hoe krijgt Klaus Schwab die tweeduizend betalende hotemetoten elk jaar weer bij elkaar? En welke regeringsleider, CEO of gesponsorde professor-meester-doctor durft het aan om op te staan en te roepen: nu is het genoeg, we stoppen met deze flauwekul! See omnystudio.com/listener for privacy information.

Israël houdt zijn militaire strategie altijd zorgvuldig geheim, maar stafchef Gadi Eisenkot maakte in een afscheidsinterview met de New York Times een uitzondering. Sinds januari 2017 hebben de Israëlische luchtmacht en commandos duizenden aanvallen uitgevoerd op Iraanse doelen in Syrië. Dus niet in Iran zelf, maar het resultaat is er niet minder om. Irak had, volgens Eisenkot, in Syrië een legermacht van minstens tienduizend man, ook uit Iran, Pakistan en Afghanistan, op de been gebracht, met bases langs de grens met Libanon en Israël, plus het zwaar bewapende Hezbollah. Dat alles is goeddeels uitgeschakeld, ook het aanzienlijke raketarsenaal van Hezbollah. Tegelijkertijd onthulde de Wall Street Journal dat Donald Trumps nationale veiligheidsraad afgelopen najaar met het Pentagon heeft overlegd over de mogelijkheid van een rechtstreekse Amerikaanse aanval op Iran. Aanleiding was een Iraans bombardement op Bagdad, waarbij op een haartje na de Amerikaanse ambassade werd geraakt. De inmiddels kwaad weggelopen minister van Defensie James Mattis vond het een rampzalig plan. De vraag is waarom al die informatie nu plotseling naar buiten komt. Misschien is het een verkiezingsstunt van premier Netanyahu, die zich graag profileert als de redder van de wereld. Maar Eisenkort licht een ander belangrijk deel van de sluier op. Volgens hem is de Syrische president Assad blij met de politieke en militaire druk op Iran. Ja, Iran heeft hem aan een overwinning geholpen, maar nu die is bereikt, moeten de Iraniërs wegwezen en stoppen met het indoctrineren en intimideren van het Syrische volk. De Israëlische boodschap is dus: Assad heeft gewonnen, en dat is geen slecht nieuws voor Israël, en de rest van de wereld. Niet bepaald het geluid dat wij uit Den Haag of Brussel gewend zijn te horen. Het Amerikaanse signaal is: wij laten het hier even bij. Wij hebben niets meer in Syrië te zoeken, gaan geen oorlog voeren met Iran en vertrouwen de poortwachtersfunctie toe aan de Israëliërs. Opmerkelijk is het stilzwijgen van Rusland, dat Assad mede aan zijn overwinning hielp. Ongetwijfeld zijn de Russen tot in detail op de hoogte, en vinden het best zo. De conclusie is dat de belangrijkste partijen niet in Assad, maar in Iran de grootste bedreiging zien. Dat je onder die omstandigheden nog zou kunnen praten over het redden van de nucleaire deal is een pure illusie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nieuwe telefoontjes pushen, die nauwelijks beter zijn dan de vorige, en dat tegen krankzinnige prijzen daar trappen ze niet meer in. Gezichtsherkenning? Houd toch op. Evenmin als neuspuntherkenning, of oorlelherkenning, of grote-teenherkenning. Als je oude mobieltje nog prima werkt, ga je echt niet meer om drie uur s nachts voor de poort van de kathedraal staan posten in het onderhavige geval Apple Store genoemd om als eerste de hand te leggen op wat theologen een idool noemen. Met de Chinezen voorop denken ze: neem je moeder in de maling. Wat grappig is, is het perspectief. Apple verloor op één beursdag tientallen miljarden in waarde, en sleurde in de hele wereld de beurzen mee omlaag. Analisten wezen er terecht op dat om in de sfeer te blijven niet de Apocalyps was gearriveerd. Het gaat nog steeds best goed met de economie, ook met Apple, dat best tegen een tikje kan. Tegelijkertijd staan Amerika en de rest van de wereld op hun kop over de 5,6 miljard die Trump wil voor zijn muur of zijn hek, of hoe het ding ook moge gaan heten. Dat is, vergeleken met die éne moeilijke dag voor Apple, een schijntje. Maar ook als je die 5,6 miljard afzet tegen de totale Amerikaanse begroting van meer dan vier biljoen, dan is het al helemáál te verwaarlozen. Ook dit is een schijnvertoning. De Democraten gunnen het Trump niet dat hij kan zeggen die muur die heb ik beloofd en die komt er. Trump gunt de Democraten niet dat ze zeggen: die muur die hebben we toch maar mooi tegengehouden. Inhoudelijk is er niet zo veel aan de hand. Beide partijen hebben schoon genoeg van de illegale immigratie. Het opblazen van zon doodsimpele en oplosbare kwestie door er van beide zijden een messiaanse dimensie aan te geven is pure volksverlakkerij. Valse religie, net als Apple. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Daar gaat-ie: -Donald Trump gaat minstens twee tweets versturen die kloppen, misschien zelfs drie. In elke tweet noemt hij zichzelf de winnaar. -Het monster Assad wint en wordt de heer Assad. Ambassades in Damascus worden heropend. -Donald Trump krijgt niet zijn muur, maar wel zijn hek. Hij noemt zichzelf de winnaar. -Eén mega-zeecontainerschip vervuilt net zo veel als 50 miljoen autos, maar de scheepvaart wordt opnieuw nauwelijks aangepakt. -Donald Trump legt de handelsoorlog met China bij en noemt zichzelf de winnaar. -De EU en het Verenigd Koninkrijk gaan akkoord met een geleidelijke Brexit. Donald Trump noemt de Britten losers. -Donald Trump wordt niet afgezet, en noemt zichzelf de winnaar. -De discussie over vliegen of reizen met de trein blijft de wereld op zn kop. De vliegtarieven moeten niet omhoog, de treinkaartjes moeten omlaag. Gaat niet gebeuren. -Donald Trump stelt zich herkiesbaar en noemt zichzelf de winnaar. -Air France gaat staken. Dat staat al vast een aanleiding wordt nog gezocht. -Donald Trump ontmoet Vladimir Poetin en noemt zichzelf de winnaar. -Nederland gaat niet van het gas af. -Donald Trump ontmoet Kim Jong-un en noemt zichzelf de winnaar. -Uitademen is een van de grootste bronnen van CO2-uitstoot. Ik ga proberen ermee te stoppen, en alleen nog in te ademen. Donald Trump noemt het trouwens fake nieuws. Kortom: 2019 wordt een spannend jaar. Geniet ervan!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat is zon beetje het gevoel van de klimaatbeweging, die terecht woedend is over de uitkomst van CAP24, de VN-klimaatconferentie in Katowice, die na weken neuzelen 133 paginas vrijblijvende wartaal produceerde over het nagenoeg net zo vrijblijvende akkoord van Parijs uit 2015. Ruzie over de vraag of het belangrijkste wetenschappelijke onderzoek in de verklaring zou worden opgenomen met het woord verwelkomen of nota nemen werd opgelost door het document gewoon weg te laten. De verklaring van Katowice doet denken aan het beeld van Zadkine in Rotterdam het hart ontbreekt. Dat de klimaatbeweging zelf soms meer op een religieuze sekte lijkt dan op de hoeder van de waarheid en de ijsbeer, moge zo zijn, maar twee dingen staan vast: het menselijke gedrag draagt bij aan de opwarming van de aarde, en een VN-conferentie is het slechtste gremium om daar iets aan te doen. Het goede nieuws is dat de ecologische revolutie wel degelijk plaatsvindt, maar eigenlijk uitsluitend lokaal. President Trump is een klimaatontkenner, maar Californië was al eind jaren 60 de eerste staat ter wereld die met loodvrije benzine en de katalysator kwam. De rest van Amerika keek meewarig naar die zweverige hippies, maar 15 jaar later volgde de hele westerse wereld. En zo wemelt het in Europa, China, India, Amerika, Afrika en al die landen die het milieu het zwaarst bevuilen van de uitstekende initiatieven en projecten van plaatselijke overheden en bedrijven. Je kunt je twijfels hebben bij de onhaalbare doelstelling Nederland moet van het gas af, en bedenkingen hebben bij de klimaattafels of de cockpit van Wiebes. Maar het levert meer op dan de beschamende, vrijblijvende slag in de Poolse kolendamp en die 133 paginas holle frasen, die erop de een of andere manier in slaagden het predicaat akkoord te verwerven.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Mevrouw Meng is opgepakt op verdenking van het illegaal verkopen van hard- of software aan Iran. Amerika vraagt om uitlevering. China eist onmiddellijke vrijlating, premier Trudeau zegt: wij zijn een rechtsstaat, daar ga ik niet over, maar de rechter. Ook de Amerikanen gebruiken dat argument: dit gaat allemaal buiten Trump om. Wat ook maar een beetje is hoe het uitkomt: onlangs eiste Trump van Turkije de vrijlating van een Amerikaanse dominee. Erdogan zei: daar ga ik niet over, maar de rechtbank, maar die dominee was niettemin binnen de kortste keren terug in Amerika. Het kan dus verkeren. Dat het in een rechtsstaat zo hóórt staat buiten kijf, maar dat de strategie van de arrestatie van mevrouw Meng niet uitvoerig in Ottawa en Washington is besproken, waag ik te betwijfelen. Het is wel degelijk een politiek signaal. De regering-Obama en de regering-Trump voerden al lang internationaal campagne tegen samenwerking met Chinese techreuzen. Australië en Nieuw-Zeeland hebben het inmiddels verboden, Groot-Brittannië gedeeltelijk, evenals Japan. Het argument: China zuigt onze kennis en communicatie op, spioneert zich suf en beïnvloedt onze handel, wandel en wie weet onze politiek. Ik heb geen idee of het waar is, maar ik denk eigenlijk van wel. We doen het allemaal. De Amerikaanse NSA heeft de telefoon van Angela Merkel gehackt. Dat weten we onder meer omdat het Russische antivirusbedrijf Kasperski de hacksoftware van de NSA had gehackt. En dát weten we weer via de Israëlische geheime dienst, die het hackende Kasperski hackte. Ik denk ook dat het allemaal waar is omdat politie en justitie, in ons eigen land, hebben bewezen versleutelde telefoons te kunnen kraken om binnen te dringen in de mocro-maffia. Die telefoons waren beveiligd met zogenoemde PGP-software, wat pretty good privacy betekent. Niet, dus. Ja, ik weet het: dit zijn allemaal andere onderdelen van een heel gecompliceerd verhaal. Maar ik houd het even simpel: Canada en de VS hebben vast een punt, en als het aan mij lag, ging Huawei subiet op de zwarte lijst. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Al heel lang heb je de G-7, die bestaat uit s werelds grootste economieën. Maar daar mag China niet bij, want toen de G-7 werd bedacht, was China nog een Derde Wereldland. Rusland zit er ook niet bij. Dat wil zeggen: een tijdje wél, en toen werd het de G-8, maar na de Oekraïne- en Krim-affaire werd Rusland eruit gekieperd. Dus weer G-7. Om de economische supermacht China erbij te halen, wordt klaarblijkelijk beschouwd als G-zever. De G-20 was bedoeld om aan het elitaire G-7-groepje een aantal ontwikkelingslanden en opkomende markten toe te voegen. China en Rusland stonden wel op dát lijstje. Maar eigenlijk is de G-20 de G-19, want namens de Europese Unie schuift er ook een vertegenwoordiger aan. Nederland mag er af en toe bij zijn, zoals nu, en is dan apetrots. Dat is merkwaardig, want als 18de economie in de wereld hoort ons land er gewoon permanent bij. Maar dat willen andere leden dan weer niet, want dan zouden er te veel Europese landen aan tafel zitten. Premier Rutte vond het allemaal prachtig, vooral omdat hij in de wandelgangen zijn collegas college kon geven over de Brexit. Daarover kunnen ze hem trouwens gewoon bellen, dus waarom zou je er helemaal voor naar Buenos Aires moeten? Maar over de bekende, vage G-vergezichten hoor je Rutte gelukkig niet. Al proberen ze ons van alles en nog wat wijs te maken over wat er zoal is afgesproken, deze G-20 ging maar om één kwestie: de Amerikaans-Chinese handelsoorlog, en dus om het gesprek tussen Trump en Xi. Het was dus niets meer of minder dan een G-2. En ook dat gesprek had net zo goed plaats kunnen vinden in Beijing, Washington of voor mijn part New Delhi, waar de G-dinges trouwens in 2022 heeft afgesproken. Trump wilde, na dat ene belangrijke gesprek, eigenlijk meteen weg. Beleefd was het niet beleefdheid is niet zo zijn ding maar begrijpelijk was het wel. Houd toch op met dat G-dinges. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Aanleiding voor de huidige rellen, met demonstranten in gele motorfietshesjes, is de benzineprijs. Die is opgelopen tot 1,47 euro per liter. In Nederland is die met 1,66 euro overigens een stuk hoger. De Fransen hebben wel dure tolwegen, maar ze betalen geen BPM en wegenbelasting. Dus als Nederlander denk je: waar mag ik tekenen? Maar voor de vaak in armoe levende Franse plattelander is het niet meer op te brengen. Die ziet de hoge benzineprijs als symbool van de mislukking van de door president Macron beloofde hervormingen. De president van de rijken', is zijn bijnaam op het platteland. Het griezelige van het verhaal is de kaping van de protesten door eveneens in gele hesjes gehesen dubieuze gelegenheidsrelschoppers van allerhande pluimage. Bijvoorbeeld anti-immigratie-hooligans jawel, hooligans die een groep donkergekleurde asielzoekers vanuit hun schuilplaats naar de politie sleurde onder het motto gooi ze op een giga-barbecue. De rechtse en linkse oppositie van Marine Le Pen en Jean-Luc Mélenchon grijpen de gelegenheid gretig aan. Hun aanhang, ook in gele hesjes, is uit op een Frexit. Alle rellen en opstandjes houden vroeg of laat wel weer op. Maar de onderliggende problematiek verdwijnt niet. De Franse economie rammelt, de werkloosheid is enorm, de staatsschuld hoog. Macron slaagt er maar niet in orde op zaken te stellen. Veel Europese leiders hadden, met de Brexit en de tanende macht van Angela Merkel, hun hoop gezet op deze nieuwe inspirator in een verdeeld Europa. IJdele hoop, en hoe meer die gele hesjes zich roeren, hoe harder de alarmbel rinkelt in Brussel, en zeker ook in Den Haag. Deze Franse slag is een rechtse en linkse directe op het gelaat van de EU.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De 'aso's' zoals premier Rutte ze noemt, roeren zich, maar waar is de milieulobby? Kortom: het jaarlijkse ritueel van de Zwarte Piet-rellen is de waanzin ten top, met uit de voetballerij afkomstige, bijklussende pro-Piet-hooligans als gangmakers. We horen wel in één keer bij het grote nieuws, tussen de grote landen, met hun grote hetzes. Amerika heeft de migrantenkaravaan, Turkije heeft Gülen, Frankrijk heeft de vakbonden. Rusland heeft Brussel. En Nederland heeft Zwarte Piet. De hoeveelheid aandacht die Zwarte Piet in binnen- en buitenland trekt is, in elk geval naar journalistieke maatstaven, enorm. Persbureau Sputnik, spreekbuis van de Russische regering, haakte kwijlend in op de suggestie dat de anti-Piet-beweging financiële steun ontvangt van miljardair George Soros, de absolute favoriet van alle complotdenkers. De Britse Independent noemt het rellen rondom de omstreden kerstmis-figuur, bekend als Zwarte Piet, een formulering die ook The Sun gebruikt. De New York Times wijst op provocaties, maar geen geweld van de kant van de anti-Piet-demonstranten. Het Vlaamse Laatste Nieuws veegt de pro-Zwarte Piet-supporters op één hoop met Pegida en Geert Wilders. Rellen om een kinderfeestje. Rutte heeft gelijk: hoe slagen ze er in een gezond maatschappelijk debat over discriminatie bewust te laten ontsporen over de hoofden van onze kleine medeburgers heen, die niet alleen geloven in Sinterklaas, een over zonnepanelen lopende schimmel, en die allang verdwenen, zwart-walmende schoorsteen?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Veel mensen vrezen een herleving van de Koude Oorlog. Als je de definitie hanteert van de Spanjaard Don Juan Manuel uit de 14de Eeuw, de eerste die de term gebruikte, zit er misschien iets in. Hij bedoelde het toenmalige conflict tussen christendom en islam, en dat die spanning er opnieuw is, kun je moeilijk ontkennen. George Orwell gebruikte de term Koude Oorlog in 1945 als eerste in de moderne tijd, als omschrijving van de toenemende dreiging van een atoomoorlog. Met de huidige bouw van nieuwe Russische kernraketten, en het Amerikaanse voornemen om het verdrag over korte afstandswapens te verscheuren, zou je kunnen zeggen dat die Orwelliaanse dreiging inderdaad toeneemt. Toch doet de huidige situatie meer denken aan de Eerste Wereldoorlog, die niemand tot op de huidige dag kan uitleggen, en met 20 miljoen slachtoffers een van de grootste slachtpartijen uit de geschiedenis was. Diezelfde perverse factoren speelden een rol; nationalisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme, isolationisme. Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland waren gelegenheidsbondgenoten. Hetzelfde gold voor Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië en het Ottomaanse Turkije. Bittere, bijna sektarische haat lag eraan ten grondslag, en ordinair landjepik. Zoals het Midden-Oosten, dat door het Britse-Franse duo Sykes en Picot met rechte liniaallijnen op een landkaart, in het geheim en met instemming van Rusland, tussen Britten en Fransen werd verdeeld. Daar ligt nog steeds de kern van veel conflicten in het Midden-Oosten. De huidige verharding in Europa, en de teloorgang van de liberaaldemocratie, vertonen overeenkomsten met de opmaat naar de Eerste Wereldoorlog. Het toenemende racisme en antisemitisme roepen herinneringen op aan de opmaat naar de Kristallnacht het ligt allemaal in elkaars verlengde. Macron wees in zijn herdenkingstoespraak terecht op het gevaar van nationalisme. Oude duivels komen terug aan de oppervlakte, zei hij. Ze staan klaar om chaos en dood te zaaien. Hij heeft gelijk, de stem van de redelijkheid dreigt te worden overschreeuwd.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Trump noemt het een enorme overwinning voor de Republikeinen. Heeft hij gelijk? Hij heeft een punt. De Republikeinse meerderheid in de Senaat groeide. Vooral overwinningen in de swing states Florida en Ohio waren heel belangrijk. De Democraten namen het Huis van Afgevaardigden over, maar het is een flinterdunne meerderheid. Wetten die het Huis aanneemt en in Republikeinse ogen ongunstig zijn, worden in de Senaat getorpedeerd. 2. Je hoort steeds dat het Huis het Trump lastig kan maken, bijvoorbeeld door onderzoeken naar hem in te stellen of zijn belastingaangifte op te eisen. Is dat waar? Jazeker, de meerderheidspartij in het Huis heeft veel macht en kan inderdaad de jacht op Trump openen. De vraag is of de Democraten dat echt gaan doen. De midterms zijn altijd de start van de nieuwe presidentsrace. De Democraten hebben geen sterk verhaal, geen strakke boodschap, dus die moeten uitkijken dat ze strategisch niet de fout ingaan door in te blijven zetten op kritiek op Trump. Bij deze verkiezingen heeft dat duidelijk onvoldoende gewerkt. 3. Hoe is precies de taakverdeling tussen Huis en Senaat? Het lijkt een heel klein beetje op onze Eerste en Tweede Kamer. Het belangrijkste verschil is dat beide huizen wetten kunnen aannemen en amenderen, en de volgorde doet er niet toe. Als de teksten niet overeenkomen, moet het allemaal opnieuw. Globaal kun je zeggen dat het Huis over geld gaat, en de Senaat over benoemingen. 4. In 2020 zijn er weer verkiezingen. Hoe zit dat precies? In het Huis zitten 435 leden. Zij worden voor twee jaar gekozen. De Senaat telt 100 leden, die een termijn van zes jaar hebben. Elke twee jaar wordt een derde van de Senaat gekozen. Elke vier jaar kiest Amerika een president. In 2020 vallen de presidents- en Congresverkiezingen dus samen. En voor alle races beginnen de campagnes nu al vrijwel meteen. 5. Doet Trump in 2020 weer mee? In zijn persconferentie, afgelopen woensdag, bevestigde hij dat nog eens. Dat betekent dat de kans dat en Republikeinse tegenkandidaten komen, minimaal is. Daar ligt de kans van de Democraten. Door de meerderheid in het Huis kunnen ze zich beter profileren. Je zou zeggen: op een bevolking van 320 miljoen mensen moet er toch een goede kandidaat te vinden zijn. Dank, Peter Vriens. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag 5 vragen over een internationaal thema. Heeft u een onderwerp, stuur dan een tweet naar @BNR of een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

En hij heeft nog gelijk ook. Het Obamisme is zowat vergeten, de liberale democratie begint te vervagen als een oude sepiafoto. Trump en het Trumpisme blijven nog zeker twee, en waarschijnlijk nog zes jaar. Is het Trumpisme een beweging of een bevlieging? Dezelfde vraag kun je stellen over het Hongaarse Orban-isme, het Poolse Kaczinski-isme, het Oostenrijkse Kurtz-isme of het Braziliaanse Bolsanaro-isme. Het antwoord ligt niet in het succes van deze neo-nationalisten, maar in het ontbreken van een liberaal-democratisch antwoord. De liberaal-democratie heeft simpelweg geen aansprekend verhaal. De oppositie van de Amerikaanse Democraten, geconcentreerd in en om de grote steden, bestaat voornamelijk uit het tekeergaan tegen het Trumpisme. Des te belangrijker is het om nog eens naar de geografische verhoudingen te kijken. De tien grootste Amerikaanse steden omvatten tien duizend vierkante kilometer nauwelijks zoveel als de twee kleinste staatjes, Rhode Island en Delaware bij elkaar. In die tien steden wonen maar 27 miljoen mensen. Silicon Valley, die paradijselijke motor van vernieuwing en vernuft, is even groot als Texel. Op een Amerikaanse bevolking van 320 miljoen en een oppervlakte van 10 miljoen vierkante kilometer stellen die grote steden en het technologische hart van het land nauwelijks iets voor. Zet dat af tegen het Midden-Westen en het Zuiden, het Republikeinse hartgebied. Net zo groot als Europa, met 190 miljoen inwoners en heel veel Trumpisten. Is dat Trumpisme voor hen een beweging of een bevlieging? Ik denk het laatste, want de beweging is eigenlijk alleen die ene man, Donald Trump. Maar als die inderdaad nog zes jaar blijft zitten, is de bevlieging wel degelijk een beweging geworden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Wat kiezen de Amerikanen zoal? Van alles: gouverneurs, bijvoorbeeld, maar ook schoolraden, sheriffs, plaatselijke rechters, alle staatsparlementen. Maar het spannendst zijn natuurlijk de parlementsverkiezingen: alle 435 leden van het Huis van Afgevaardigden, en een derde van de 100 senatoren. Beide huizen hebben nu een Republikeinse meerderheid. 2. Je hoort van alles over de kansen. Hoe zit het nu precies? Amerika heeft een districtenstelsel, dus in de strijd om zetels spelen meestal lokale kwesties een rol. Van de 435 zetels in het Huis van Afgevaardigden zijn veruit de meeste niet interessant, omdat het om uitgesproken Republikeinse of Democratische districten gaat, dus daar verandert niets. In ongeveer 50 districten is het spannend. Nu hebben de Republikeinen met 235 zetels de meerderheid, maar volgens de meeste peilingen kunnen de Democraten de meerderheidspartij worden. De Senaat telt 2 leden per staat, dus 100 in totaal. De Republikeinse meerderheid is daar 51 tegen 49. Omdat van de 34 beschikbare zetels ook daar de uitkomst al vaak vaststaat, gaat het maar om een stuk op 10 twijfelgevallen en de kans is groot dat de Republikeinen weer winnen. 3. Als Trump beide huizen zou verliezen, wat betekent dat? Dat maakt het lastig, maar het is niet ongebruikelijk. Clinton verloor na twee jaar de meerderheid in beide huizen, Bush junior verloor het Huis van Afgevaardigden, Obama verloor beide huizen. Ze bleven desondanks alle drie acht jaar president. Bovendien is Trump als dealmaker misschien best in staat met de Democraten te werken. 4. En het omgekeerde: als de Republikeinen beide huizen winnen? Dan verandert er niets, want nu heeft Trump ook beide huizen. Voor de Democraten zou het een ramp zijn en volgens veel Amerikanen eigenlijk ook voor de democratie. Trump heeft dictatoriale trekjes en daar maken veel mensen zich zorgen over. Aan de andere kant: als die zorgen zo groot zijn, waarom is de opkomst altijd zo laag, en waarom stemmen die verontruste burgers dan niet op de Democraten? 5. Zijn de Republikeinen eigenlijk blij met Trump? De meeste Republikeinse kiezers wel, maar onder Republikeinse politici lang niet iedereen. Liberale Republikeinen zitten in een spagaat, maar ze danken hun macht wel aan Trump. Dank, Cor Franssen. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een tweet naar @BNR of mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Je kunt zeggen: niemand wordt racist of antisemiet, dat ben je of ben je niet. Je kunt ook zeggen: iedere democratie heeft niet voor niets wetten tegen haatzaaien, maar wat is haatzaaien precies? Voor zalen met boze, vaak racistische witte mannen hameren op nationalisme zit er dicht tegenaan. Charles de Gaulle zei ooit: Vaderlandsliefde betekent dat je in de eerste plaats van je eigen volk houdt; nationalisme betekent dat je haat voor andere dan je eigen mensen voorop staat. Op de fout van het verwarren van vaderlandsliefde en nationalisme heeft Trump niet het monopolie. Maar het voeden van haatgevoelens door de moslimban, door het fulmineren tegen de zogenaamde karavaan van Latijns-Amerikaanse burgers naar de Amerikaanse grens, door het verspreiden van de klassiek-antisemitische roddel dat rijke Joden als Bloomberg en Soros momenteel bezig zijn de verkiezingen te kopen die haatgevoelens maken het misschien voor een gek gemakkelijker om over zijn laatste remmingen heen te stappen. CNN-baas Jeff Zucker beschuldigt Trump er dan ook van dat hij de gekken van deze wereld als het ware een vrijbrief geeft. Maar ook dat is een gevaarlijk standpunt. Je kunt Trump moeilijk verwijten dat hij de bommengek en de antisemitische moordenaar tot hun misdrijven heeft aangezet. Een gek met een machinegeweer heeft geen briesende president nodig om de trekker over te halen. Dan nog iets. Je kunt de stelling dat Trump gekken een vrijbrief geeft ook omdraaien, al is het een bitter oordeel over zijn kiezers. Het geldt voor al die opmerkelijke politieke leiders die boven komen drijven, van Polen, tot Oostenrijk, tot Hongarije, tot Italië, tot Brazilië, tot Amerika. Allemaal democratische landen, waar kiezers hun leiders een mandaat geven op basis van nep-nationalisme, dat het is wat het is wel degelijk stoelt op vreemdelingenhaat, racisme, antisemitisme, en een hetze dat de echte gek de politicus of burger is die het lef heeft de medemens als gelijkwaardig te beschouwen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Wie zijn de belangrijkste leveranciers? Met stip is Amerika nummer één. In 2017 kocht Saoedi-Arabië voor bijna 18 miljard aan Amerikaanse wapens, dat is een derde van de totale Amerikaanse wapenexport. Het Verenigd Koninkrijk verkocht in 2017 1,5 miljard, Frankrijk ruim 600 miljoen, Duitsland zon 250 miljoen. Duitsland heeft de export trouwens door de affaire-Khashoggi stopgezet. 2. Wat moeten de Saoedis met zoveel wapens? Ze beschouwen zichzelf in toenemende mate als regionale supermacht. De belangrijkste vijand is in soennitische Saoedische ogen het sjiitische Iran. Irak, met zijn sjiietische meerderheid, wordt ook als vijand gezien, evenals de alawitische Syriër Assad. Hetzelfde geldt voor de Huthis in Jemen, tegen wie zij een meedogenloze oorlog voeren. Maar ook in het soennitische buurstaatje Bahrein, waar de Saoedische krijgsmacht in 2011 een sjiitische opstand neersloeg. 3. De westerse regeringen wisten toch al lang voor de moord op Khashoggi dat Saoedi-Arabië een brute dictatuur is? Zeker, maar het gaat om veel geld, en veel werkgelegenheid. Trump overdreef met een half miljoen banen, maar alleen in Amerika gaat het wel over vele duizenden. Er is ook een strategische overweging: ook het westen ziet Saoedi-Arabië als belangrijke regionale macht en bondgenoot. En, oh ja, Saoedi-Arabië heeft ook nog een hoop olie. 4. Merkel stopt de leveranties, Rutte heeft de EU opgeroepen daar ook over na te denken. Gaat de EU om? Nee, ik zie Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk echt niet stoppen met deze lucratieve en volgens hen strategisch belangrijke export. Het gaat bovendien vooral om Amerika. 5. Is een wapenboycot realistisch en zou die werken? Realistisch niet, effectief wel. Kroonprins Mohammed bin Salman zegt wel dat hij, als het westen met een boycot komt, zaken gaat doen met China en Rusland. Maar een omschakeling naar Chinese of Russische systemen is technisch vrijwel onmogelijk. Maar nogmaals: er komt geen boycot. Dank, Niels Klarenbeek. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een tweet naar @BNR of mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Een stuk of zes, zeven, Europese regeringen, waaronder Nederland, eisen nadere opheldering van Riyad, of het afzetten van kroonprins Mohammed bin Salman, of overwegen beperking van de wapenexport naar Saoedi-Arabië. Trump draait om de hete brei heen, omdat verstoring van de Amerikaans-Saoedische relatie een overwinning zou betekenen van die lachende, zwijgende derde, Iran. Maar goed, het Westen roert zich in elk geval. Maar de rest van de wereld? Het grote, machtige China, wereldkampioen doodstraf, zwijgt, Rusland zwijgt heel Azie zwijgt. Egypte, de Emiraten, Bahrein en Jemen staan pal achter Saoedi-Arabië, met gezwollen teksten over het onkreukbare Saoedische leiderschap. De leiders van die landen, met wie het Westen goede relaties heeft, hebben allemaal boter op hun keffiyeh. Wat misschien wel begrijpelijk is, want dat zijn allemaal landen die lak hebben aan mensenrechten, en zich wat wreedheden tegen dissidenten en oppositie betreft nauwelijks van Saoedi-Arabie onderscheiden. Om nog maar niet te spreken van die lachende, zwijgende derde, Iran. De muhlas weten ook wel raad met tegenstanders. Het barbaarse feuilleton van de moord op Khashoggi zal nog wel een tijdje doorgaan. Met een leugenachtige bekentenis van de Saoedis dat ze Khashoggi inderdaad hebben vermoord. Met een Saoedisch excuus aan Khasoggis familie. Met een krankzinnig verhaal over een klunzige dubbelganger die in Khashoggis kleren na de moord het Saoedische consulaat in Istanbul verliet. Met meer feitenmateriaal van de Turken. Het maakt allemaal niets uit nog even, een paar weken, denk ik en ook de westerse wereld doet er verder het zwijgen toe. De nasleep volgt het slachtoffer door te sterven. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Waarop waren de vier tegen de lamp gelopen agenten uit? Ongetwijfeld naar het onderzoek naar de aanslag op oud-spion Skripal en aanvallen met chemische wapens in Syrië. Op hun laptop stond ook informatie over MH17 en het gebruik van doping door Russische atleten. 2. Waarom vragen ze de informatie niet simpelweg via officiële kanalen? Als lid van de OCPW kunnen ze inderdaad gewoon door de voordeur naar binnen. Maar de groep deskundigen die het onderzoek uitvoert is klein en deelt zijn bevindingen pas helemaal aan het eind. Gedurende het onderzoek is de informatie niet voor de leden beschikbaar. Bovendien weten de Russen dat het onderzoek voor hen slecht nieuws oplevert. 3. Waarom ontkennen de Russen altijd alles en weigeren ze iedere vorm van samenwerking? Poetin geeft voortdurend de indruk dat het allemaal één groot complot is tegen Rusland. Dat voedt het traditionele gevoel van wantrouwen dat de Russen tegen het Westen koesteren. In de tweede plaats zeggen ze voortdurend dat ze willen meewerken, maar dat het vooringenomen Westen dat blokkeert. Tenslotte is het vasthouden aan een leugen geen slechte tactiek, want het Westen komt feitelijk geen stap verder. 4. Hoe kan het dat een van de best getrainde inlichtingenorganisaties zo amateuristisch te werk is gegaan? Mijn indruk is dat de GRU het omdraait en heel bewust bezig is visitekaartjes achter te laten. De boodschap is: ja, het Westen heeft meer geld, een betere krijgsmacht, betere wapens, maar wij hebben iets veel slimmers en beters. Het is goedkoop en kost zelden mensenlevens. Dus komt maar op, Amerika en Europa. 5. Als spionage strafbaar is, waarom zijn de spionnen dan het land uitgezet in plaats van vastgezet? Verschillende redenen. De MIVD zegt: dit gebeurt wel vaker, alleen geven we er nooit ruchtbaarheid aan. Misschien belangrijker was MH17. Als we ooit nog iets van samenwerking met de Russen willen, is het onhandig om te beginnen aan wat de Russen een showproces zouden noemen. Dus zei de MIVD: we doen verder niks, maar we hebben jullie wel door. Dank, Roger van der Spek. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een tweet naar @BNR, of mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Voorop gaat Mohammed bin Salman, bijgenaamd MBS, de machthebber in Saoedi-Arabië. Of het nu voortdurende executies zijn in Riyad, of de massale opsluiting en marteling van critici en dwarsliggers, of de ontvoering van de Libanese premier, hij slaat bij kritiek keihard terug. Canadas commentaar op schendingen van mensenrechten leidde tot het terughalen van alle Saoedische burgers en studenten uit Canada. Dreigende Amerikaanse politici krijgen lik op stuk: nog één woord, of de Saoedis dumpen hun miljarden aan Amerikaanse staatsobligaties. Wil Amerika af van zijn wapendeal met Saoedi-Arabië? Geen punt, Rusland en China staan te popelen. MBS trekt een lange neus. De tweede winnaar is Donald Trump. Hij dreigt met sancties, maar niet met het annuleren van de wapendeals. Van de 55 miljard dollar die Amerika in 2017 aan wapens exporteerde, ging een derde, 18 miljard, naar Saoedie-Arabië. Daarmee is zo veel Amerikaanse werkgelegenheid gemoeid, dat Trump die niet op het spel zet. Dat hoort zijn achterban graag, want die vindt banen belangrijker dan een aan mootjes gehakte journalist. Maar belangrijker: Trump slaagde erin de Amerikaanse dominee Andrew Brunson vrij te krijgen uit Turkse gevangenschap. Natuurlijk ontkent iedereen het verband, maar de deal was duidelijk: Trump steunt Erdogan in zijn woede op de Saoedis, maar daar moest wat tegen overstaan. En hup, daar lag in de Ovale Kamer Brunson op zijn knieën te bidden voor Trump. De derde winnaar is Erdogan. Zijn verontwaardiging over de moord op een journalist op het Saoedische consulaat, midden in Istanbul, krijgt bijval uit de hele westerse wereld. Die keert zich dus in felle bewoordingen tegen Saoedi-Arabië, en Erdogan krijgt een aai over zijn bol. Maar let op: op het symbolisch boycotten van een conferentie, of annulering van een incidentele deal, na, gaat geen enkel land de betrekkingen verbreken of de handel stilzetten. Ook Turkije niet. En die mootjes mensenvlees? Acht, er is nu eenmaal veel mis in de wereld.... See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Waarom is die grens zon breekpunt, en wat willen de Britten en de EU? Persbureau Reuters noemde de grenskwestie de allermoeilijkste in de hele Brexit-puzzel. Noord-Ierland is Brits en daardoor lid van de EU. En dus heeft het een open grens met de Republiek Ierland. Door Brexit zou Noord-Ierland geen deel meer uitmaken van de EU, maar Ierland wel. Dat betekent een ouderwetse, gesloten grens, zonder vrij verkeer van mensen en goederen en met douane. Als het vrije verkeer érgens belangrijk is, is het juist daar, omdat het onderdeel uitmaakt van het Goede Vrijdagakkoord, dat in 1998 een einde maakte aan de 'troubles', de burgeroorlog tussen de pro-Britse protestanten en de pro-Ierse katholieken. 2. Komt het Goede Vrijdagakkoord werkelijk in gevaar als er een harde grens komt? Iedereen houdt zijn hart vast. Formeel regeren de oude vijanden nu samen, maar de vrede is flinterdun, en er zijn nog steeds verontrustende ongeregeldheden. Een harde grens zou rampzalig zijn. 3. May wil geen harde grens. Maar als ze controle over de instroom van personen uit de EU wil, is een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland toch sowieso noodzakelijk? Helemaal mee eens, het is een gruwelijke spagaat. Ze praten nu over een grens die formeel hard is, maar van zo geavanceerde immigratie- en douane-apparatuur is voorzien dat je er heel snel door bent. Maar inderdaad: na Brexit zijn Ieren volledig vreemdelingen, die niet meer voor onbepaalde tijd naar Brits gebied kunnen. En andersom. 4. Wat is de invloed van de Noord-Ierse Unionisten in Mays regering op de onderhandelingen? May kon, na de blamage van het verlies tijdens de afgelopen verkiezingen, alleen een meerderheid vormen door een coalitie met de Unionisten. Die hebben haar gered, maar legden ook een tijdbom onder het Brexit-verhaal. Partijleider Arlene Foster zei vorige week nog eens dat het voorkomen van een echte grens, dus met ouderwetse immigratie en douane, voor haar een bloedlijn is. Kortom: handhaving van de open grens, of er komt oorlog in elk geval politiek. 5. Wat gebeurt er met deze grens als er geen Brexit-akkoord komt? Dat zou rampzalig zijn en we moeten hopen dat niet alleen de Britten, maar ook de EU als geheel, inzien dat hier een uitzondering moet komen. Net als trouwens voor Gibraltar, waarover je zelden iets hoort, maar dat in hetzelfde schuitje zit met Spanje. Dank, Camiel Camps. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een tweet naar @BNR, of mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Iedereen weet dat de afgeblazen verhuizing van Unilever naar Rotterdam niets te maken heeft met de Nederlandse dividendbelasting. Het interesseert de Britse aandeelhouders niet. Wat ze vrezen is een te grote bescherming in Nederland tegen een vijandelijk bod, want ze willen graag vet kunnen cashen als ze de kans krijgen. Ik denk dat ze meer zijn afgeschrikt door het gevecht van PPG om Akzo, toen de Nederlandse politiek nog meer barrières tegen overnames wilde opwerpen en grote Nederlandse bedrijven in het publieke debat plotseling de status kregen van een soort nationaal erfgoed. Ja, zeg, een Nederlandse multinational kon toch niet zomaar worden verpatst? Akzo, Shell, Unilever het voelde als Rembrandts Nachtwacht. Dat vinden de Britse aandeelhouders pure apenkool. Enige hypocrisie valt niet te ontkennen: Nederland glimt van trots dat het de derde investeerder in de Verenigde Staten is, maar als een Nederlands bedrijf in buitenlandse handen valt, is de wereld te klein. Ongetwijfeld speelde in het besluit van de Unilever-aandeelhouders ook Brexit een rol. Houdt juist nu zon gigabedrijf in Londen, als een soort tegenwicht voor de paniekerige stemming in het Britse bedrijfsleven over de exodus vanuit Londen naar Europa. Die gedachte zal zeker door de hoofden van de aandeelhouders zijn gegaan. Het is ook een teken van vertrouwen dat het met die Brexit wel zal meevallen. De roep om een redelijke Brexit-overeenkomst, of om de hele Brexit terug te draaien via een nieuw referendum houdt niet op. Britten blijven Britten, met hun aparte humor. Zondag demonstreerden duizend hondeneigenaren met hun dieren voor een woeferendum'. Brexit kan bijvoorbeeld leiden tot een ernstig tekort aan dierenartsen. Een grijze Schnauzer droeg de tekst Brexit is compleet gestoord, wat in het Engels grappiger klinkt: Brexits barking mad'. Op de route waren verschillen plasplekken ingericht, waar de honden konden urineren op fotos van bekende Brexiteers zoals Boris Johnson en Nigel Farage. De aandeelhouders van Unilever hadden de demonstratie met de hondjes niet meer nodig. Die kozen gewoon voor Londen, want voor de optimist gaat het Britse Rijk nimmer ten onder.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Gaat Boris Johnson Theresa May van de troon stoten? Als je afgaat op de enorme herrie die hij maakt, zou je het bijna denken. Die herrie ontstond toen hij aftrad als minister van buitenlandse zaken uit onvrede met het zogenoemde Checkers Akkoord. Dat was een overeenkomst van het kabinet met de top van de Conservatieve partij over een Brexit-voorstel aan de EU om het vrije verkeer van goederen te behouden. Het opmerkelijke was dat Johnson dat akkoord eerst had goedgekeurd, en er meteen daarna met theatraal gespeelde walging afstand van nam. Toen dachten veel mensen: dit kost Theresa de kop en stuwt Boris naar de top. Maar de partij steunt toch in meerderheid May. 2. Wat voor premier zou Johnson zijn? In elk geval en geestige, want hij beschikt over een enorme dosis van die opmerkelijke Britse humor. Maar inhoudelijk is hij een blaaskaak en die humor deugt vaak niet. Bijvoorbeeld zijn kwalificatie van vrouwen met boerka, die hij wandelende brievenbussen noemde. Zijn Brexit-beleid is: niets doen en de zaak laten vastlopen, in de verwachting dat er dan mooie handelsakkoorden komen met bijvoorbeeld de VS en China. Europa kan, zogezegd, doodvallen. 3. Als het Johnson niet lukt om May af te serveren, wat gebeurt er dan met de Conservatieven? Dan blijft May gewoon partijleider, en ik vermoed dat ze na verkiezingen ook premier zou blijven. Ja, de Torys zijn hopeloos verdeeld, maar ze moeten om puur politiek-strategische redenen de eenheid toch herstellen. 4. Hoe staat de Labour-oppositie van Jeremy Corbyn ervoor? Niet goed, en dat heeft vooral te maken met Corbyns leiderschap. Hij zwalkt bij ongeveer elk onderwerp, vooral over de Brexit. Het is mij een raadsel wat hij gaat doen als het op een definitieve stemming over een Brexit-akkoord komt. Bovendien is hij verwikkeld in een onsmakelijke discussie over zijn onmiskenbaar antisemitische uitspraken in het verleden, waarvan hij niet echt afstand neemt. 5. Een nieuwe regering-May, dus? Ik vermoed het. Al zijn de verhoudingen fragiel. In het Lagerhuis steunt de Conservatieve partij op de steun van de Noord-Ierse conservatieven. Bepaald stabiel is dat niet. Een comfortabele meerderheid zit er ook in de toekomst niet in. Dank, Marius Smit. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een tweet naar @BNR, of mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Die signalen zijn er weer, en de kans op een nieuwe recessie neemt toe. Dus belde ik met het gerenommeerde beleggingsadviesbureau Dinglish. Verkeerd moment. Ze lagen daar stevig in de clinch. CEO, CFO en COO hadden de dudes van het MT gechallenged over de vraag of zij wel agile genoeg waren. De general manager van de afdeling B to B lag onder vuur, to put it mildly. Want wat was de case? De B to B manager had ook wel oog voor retail, en voor social media als extra asset, want via de likes die hij verwachtte, kon hij de mindset van de klant beïnvloeden. Ja, dan haalde je ook een hoop fake news naar binnen, maar who cares? En het kon zomaar 100K méér opleveren. Of minder, maar ja, you win some, you loose some. De B to B manager wilde graag een extra lump sum op zijn budget voor R and D. Afijn, meeting na meeting vond er plaats. Bottom line: ze konden het niet eens worden over een key message met appeal. De CFO kwam bovendien met een wake-up call, toen hij zei dat de markten zo onzeker zijn dat je niet weet of het bears of bulls worden. Uiteindelijk werd besloten een whitepaper te maken, onder leiding van sales. De boodschap was crystal clear: wie het niet bevalt, stapt maar naar HR. Intussen ben ik er via andere bronnen achter: de Amerikaanse vastgoedmarkt staat inderdaad onder druk. Het is dus oppassen geblazen. Maar het eerste slachtoffer in de huidige Orwelliaanse Newspeak is de Nederlandse taal. Of whatever. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Elk jaar zien we eindeloze, van papier voorgelezen toespraken. Levert dat nou ooit iets op? Nee, dat levert eigenlijk nooit iets op. Het is een soort rituele dans. De Algemene Vergadering is een tandeloze tijger. Resoluties zijn niet bindend, en van een echt debat is nooit sprake. Toch is het circus best interessant, elk jaar is er wel iemand die alle media haalt. Dit jaar was dat Donald Trump, die lidstaten opriep om net als hij met zijn America First meer voor zichzelf te kiezen. Het was een sneer tegen de EU-landen, die wat hem betreft allemaal het Brexit-voorbeeld moeten volgen. 2. Waarom gaan al die staatshoofden, regeringsleiders en ministers erheen? Om wat er buiten de Algemene Vergadering gebeurt. Omdat iedereen er is, kunnen ze elkaar gemakkelijk spreken. Frans Timmermans noemt het politiek speed daten. Zo kon minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken met zijn Russische collega Sergei Lavrov over MH17 praten, wat voor het onderzoek en de nabestaanden echt heel belangrijk is. Het politieke zakendoen gebeurt vaak letterlijk in de wandelgangen. 3. We zagen en hoorden ook bijeenkomsten van de Veiligheidsraad. Is dat ook een rituele dans? Nee, de Veiligheidsraad is wel degelijk belangrijk, omdat resoluties die daar worden aangenomen bindend zijn voor alle lidstaten. Vaak gaat het mis, omdat een van de permanente leden een veto uitspreekt. Rusland is daarin kampioen, maar Amerika kan er ook wat van. Maar vaak lukt het wel, bijvoorbeeld over Noord-Korea. Nederland, dat dit jaar lid is, verricht als toezichthouder op de naleving van de sancties tegen Noord-Korea uitstekend werk. 4. Trump was voortdurend aan het woord. Waarom domineert Amerika de vergaderingen zo? Dat was min of meer toeval. Deze maand is Amerika voorzitter van de Veiligheidsraad, en dus werd een zitting over ontwapening voorgezeten door Trump, overigens met premier Rutte op de Nederlandse zetel. Een vergadering over Noord-Korea stond onder leiding van Mike Pompeo, met Stef Blok namens Nederland. En Amerika houdt, als gastland, altijd op de openingsdag de tweede toespraak, dus ook dat was Trump. 5. Brazilië houdt elk jaar de eerste toespraak. Waarom? Niet vanwege het voetbal. Het komt omdat in de begindagen van de VN niemand die eerste toespraak wilde houden. In 1955 meldde Brazilië zich als vrijwilliger, zogezegd. En dat hebben ze zo gehouden. Dus: Brazilië één, Amerika twee. Dank, Mieke Starreveld. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een tweet naar @BNR, of mail naar [email protected] See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ford was 15, Kavanaugh 17. Ford raakte hevig getraumatiseerd en onderging therapie. Kanavaugh weet van niks. Teenagers die op hetzelfde feest waren, kunnen zich het voorval niet herinneren Wat begrijpelijk is, want de meeste tieners waren dronken. Deze week getuigt ze waarschijnlijk voor de Senaatscommissie van justitie die over de nominatie van Kavanaugh moet stemmen. Ze weigerde dat te doen zonder advocaten, want de commissie bestaat uitsluitend uit oudere, in meerderheid Republikeinse, mannen. Ze wil niet belachelijk of verdacht worden gemaakt. Maar bewijzen kan ze niets, evenmin als die andere klaagster, Deborah Ramirez. Bewijzen kunnen ze niets, evenmin als Kavanaugh. Het is het allergrootste probleem in dit soort zaken, of je ze nu #MeToo noemt of niet. Het is een universeel probleem. In de jaren negentig kwamen, eerst in Amerika, later in Europa, veel vrouwen naar voren die in hun jeugd waren verkracht door hun vader. De verdrongen herinneringen kwamen tijdens psychotherapie naar boven. De gevolgen waren enorm. Na enige tijd verklaarde een aantal van de vrouwen zich bij nader inzien te hebben vergist, en te zijn beïnvloed door verkeerde en leidende vragen van de therapeuten. De kwestie van het false memory syndrome werd een tijdje lang wereldnieuws. De tragedie was dat de beschuldigingen weliswaar voor een aantal vaders niet klopte, maar voor anderen natuurlijk wél, want incest is een nog steeds onderschat probleem. Hoe kom je achter de waarheid? Wat doe je met het ene woord tegen het andere? In de kwestie-Kavanaugh gaat het vooral om de politiek. Trump wil niet afgaan, zo vlak voor de parlementsverkiezingen. Wat dat betreft slaan Trumps tegenstanders trouwens de plank mis: als Kavanaugh wordt afgewezen, komt er gewoon een andere conservatieve kandidaat. Maar dat in zon ernstige kwestie en dat is het de waarheid naar boven komt is van universeel belang. De klagers liegen, of Kavanaugh liegt, zoals bij vrijwel alle seksuele misdrijven. En echt niet alleen in Amerika. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. China stopt nog eens 50 miljard euro extra in Afrika. Gaat dat ten koste van de westerse invloed? Wis en waarachtig. Onze ontwikkelingssamenwerking bestaat vooral uit projecten om de levensomstandigheden in Afrika te verbeteren. De Chinezen doen het anders. Zij willen de Afrikaanse grondstoffen, in ruil waarvoor zij met goedkope leningen wegen, scholen, ziekenhuizen en woningen leveren. Er is enorme kritiek op. Maar in Afrika zeggen de mensen: we hebben het nog nooit zo goed gehad, en die Europese hulp geeft alleen maar narigheid, met controle en toezicht. Chinezen doen niet aan controle en toezicht. 2. Meer welvaart in Afrika betekent minder migranten. Haalt China niet voor Europa de kooltjes uit het vuur? Daar zit wat in. Maar er is ook een probleem. De Chinezen verstrekken goedkope leningen of bieden tegen lage prijzen bouwprogrammas aan. Maar als de ontvanger niet aan zijn verplichtingen voldoet, wordt het bezit automatisch Chinees. Dat doen ze nu ook in Europa. De Griekse haven Piraeus is op die manier in Chinese handen gevallen, en in Azië en Oost-Europa spelen ook dit soort kwesties. Het wordt land grabbing genoemd, dus landjepik. Willen we dat, alleen maar om van het migratieprobleem af te komen? Lastig. 3. Stroomt de hulp niet vooral naar de zakken van de Afrikaanse elite, en uiteindelijk terug in de Chinese staatskas? Dat laatste is zeker waar, Chinezen zijn steengoed in het denken op de lange termijn, en dan zijn ze met die Afrikaanse investeringen en het binnen harken van grondstoffen spekkoper. Dat van de Afrikaanse elite klopt ook wel een beetje, maar de gemiddelde Afrikaanse burger gaat er echt ook op vooruit dat valt niet te ontkennen. 4. Laat Europa kansen liggen? Op het gebied van ontwikkelingssamenwerking blijft het allemaal marginaal. Maar je hebt ook gewone investeringen, zoals die van Shell en Heineken. Die zitten er vooral om geld te verdienen, niet om hulp te verlenen, al vinden ze zelf dat ze dat wel doen, vooral omdat ze arbeidsplaatsen creëren. 5. Heeft China een voordeel boven Europa vanwege het koloniale verleden? Dat is absoluut een feit. Afrikanen wijten hun achterstand nog vaak aan dat koloniale verleden. Maar ook het beeld van simpel gezegd goede daden verrichten in arme landen irriteert de Afrikanen mateloos. Veel landen zijn hulpverslaafd geraakt, en hebben nooit een belastingstelsel ingevoerd. Dus, ja, wat dat betreft staat China er beter op. Dank, Mark van Harreveld. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een tweet naar @BNR, of mail naar [email protected] See omnystudio.com/listener for privacy information.

Uit onderzoek door een gerenommeerd wetenschappelijk instituut, in opdracht van de Puerto Ricaanse overheid, blijkt dat de wervelstormen vorig jaar bijna 3.000 levens eisten, dus aanmerkelijk meer dan de 64 die officieel werden geteld. Nep-informatie, komt allemaal van de Democraten, zei Trump. Autocraten zijn meesters in het intimideren van de vijand en de oppositie. Ze dopen hun pen in vitriool of openen Twitter en gaan los. Erdogan liet na de Turkse staatsgreep van drie jaar geleden ruim 300.000 volgelingen van aartsvijand Gülen arresteren of ontslaan, en draaide de onafhankelijke rechtbank en de pers de nek om. Die Gülen moet buitenaards-geniaal zijn om zoveel volgelingen te hebben. Erdogans aanhang juicht. Poetin laat de twee mannen die oud-spion Skripal probeerden te vermoorden, opdraven met het verhaal dat zij als toeristen de kerk van het Engelse stadje Salesbury wilden bezoeken. Duda van Polen ontmantelt de onafhankelijke rechtbank, maar krijgt een juichende menigte op de been door de schuld te leggen bij de Brusselse EU-kliek. Zijn vriendje Orban van Hongarije oogst nog harder applaus met zijn pleidooi voor de illiberale staat, wat zoiets betekent als de vrijwillig gekozen dictatuur. Autocraten pakken het hard en schaamteloos aan, en zien het beeld van genialiteit, dat hen in de spiegel aankijkt, gereflecteerd in het enthousiasme van hossende massas. Democraten zijn, daarbij vergeleken, maar sukkelaars. Macron krijgt in Frankrijk de langere werkweek er maar niet door, Theresa May loopt zich vast in de Brexit omdat zij de vijand er juist bij wil houden, Rutte schippert tussen oppositie en coalitie over de dividendbelasting, beetje gedoe over de pensioenen en de gedaalde, dan wel plotseling weer gestegen koopkracht. Autocraten liegen of het gedrukt staat, aangemoedigd door juichende menigtes. Democraten jokken wel eens een beetje en zijn gedoemd te zoeken naar altijd weer nieuwe coalities. Zoals vandaag, bij de Algemene Beschouwingen. Sukkelaars? Jawel, maar wat een zegen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Waarom is het Europese parlement zo boos? Omdat Hongarije, net als Polen, in de ogen van Brussel de principes van de democratische rechtsstaat ondermijnt. De oppositie wordt geïntimideerd, onafhankelijke media en de rechtbank worden de mond gesnoerd, Orban in Hongarije en Kazcinski in Polen gedragen zich steeds meer als autocraten. Dat is in strijd met het Europese Verdrag, dat door alle EU-landen is ondertekend en voorwaarde was voor hun lidmaatschap. 2. Er wordt gedreigd met het instellen van artikel 7. Wat is dat precies? In dat artikel staat dat landen die zich niet aan de afgesproken regels houden, het stemrecht in de Europese Commissie zeg maar: de ministerraad van de Unie kan worden ontzegd. Er wordt ook gedreigd met het inhouden van de bijdragen die landen uit de Brusselse pot ontvangen. Hongarije en Polen zijn zogenoemde netto ontvangers, dus ze krijgen meer uit de pot dan ze aan Brussel afdragen. VVD-Kamerlid Azmani zegt dat de EU nog verder kan gaan door Hongarije bijvoorbeeld uit het Schengenverdrag te zetten. 3. Kan de EU lidstaten uit de Unie zetten? Nee, daarin voorziet het verdrag niet. Andersom kan wel, kijk maar naar het Verenigd Koninkrijk. Om zelf het lidmaatschap op te zeggen kan een land artikel 50 inroepen. 4. De landen die onder vuur liggen hebben toch zelf en democratisch voor hun eigen beleid gekozen? Ja, dat is een lastige. De EU is een unie van democratische landen, en je kunt dus eigenlijk niet piepen als die in vrije verkiezingen voor anti-Europese regeringen hebben gekozen. Alle landen zijn immers soeverein. Het Brusselse antwoord is: dat kan wezen, maar afspraak is afspraak en alle lidstaten hebben het verdrag, inclusief de democratische criteria, ondertekend. 5. Hoe loopt het af? Ik weet het echt niet. Ook Italië en Oostenrijk hebben anti-Europese regeringen gekozen. Daar staat tegenover dat Syriza in Griekenland ook aan de macht kwam met een behoorlijk anti-Europees programma, maar premier Tsipras is uiteindelijk bijgedraaid. Je moet hopen dat de dwarsliggende landen inzien dat de EU over meer gaat dan migratie en Brusselse regels, en dat het in hun belang is om de onafhankelijkheid van de media en de rechtbank te herstellen. Premier Rutte is er somber over. Stuur je vragen door In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over internationale kwesties. Heb je een onderwerp, stuur ze dan via twitter @BNR, of een mail naar [email protected] en wie weet komt het binnenkort aan de orde. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Neem Boris Brexit Johnson, de gesjeesde Britse minister van Buitenlandse Zaken. Hij is klaarblijkelijk niet alleen politiek, maar ook privé een notoire vreemdganger. En dus heeft zijn vrouw, succesvol advocaat, hem eruit gebonjourd. Bonking Boris Booted Out, kopte The Sun. Op zn netst vertaald: Beukende Boris. Maar nu komt het: door deze kwestie is zijn kans op het leiderschap van de Conservatieve Partij ernstig gedaald. Hoezo? Wat heeft de kiezer met zijn privéleven te maken? Je zou hetzelfde kunnen zeggen van Donald Trump en de twee vrouwen die hij zwijggeld betaalde. Als hij dat uit de campagnekas heeft gedaan, is het een misdrijf dat is waar maar strikt gesproken is het een kwestie tussen Donald en Melania. Stom dat hij erover liegt, maar in het huidige Witte Huis regeert nu eenmaal de leugen. Han ten Broeke, die een affaire had met een vrouw die daarna zelf als journalist een relatie onthulde tussen GroenLinks-voorzitter Marjolein Meijer en Kamerlid Rik Grashof, die erover hadden gelogen en moesten aftreden. Wat gaat het ons allemaal aan? Het gaat steeds over machtsverhouding en sorry over verstrengelde belangen. Maar is dat nou echt zo? Moet Alexander Pechtold weg om een kennelijk heel verdrietige privé-affaire? Of moet elke politicus en elke politieke medewerker voor de zekerheid maar kiezen voor het celibaat? Of voor de keuze van de Amerikaanse vicepresident Mike Pence? Die eet uit principe nooit met een vrouw zonder dat zijn eigen vrouw erbij is. Lastig, want vrijwel zijn hele staf werkt tot 's avonds laat, en op een lege maag gaat dat niet. In feite discrimineert hij vrouwen die zaken te bespreken hebben. Als hij zonder zijn vrouw naar een receptie gaat, drinkt hij geen alcohol. Je hoeft geen psycholoog te zijn om te begrijpen wat er in zijn bolletje omgaat. De verleiding loert als een roofdier, en zonder het echtelijke toezicht gaat hij kennelijk uit zijn dak. Zwak vlees, en zo. Burgers aller landen, verenigt u. U hebt niets te verliezen dan het moralisme, en een wereld te winnen waarin iedereen weer een beetje normaal doet. #MeToo is goed, maar soms is #Me Toedeloe beter. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1.Waarom annuleert Amerika het militaire hulpprogramma? Minister Pompeo van Buitenlandse Zaken had daar al eerder mee gedreigd. De regering-Trump vindt dat Pakistan de strijd tegen de Taliban in Afghanistan niet steunt. Sterker nog: Pakistan is de stille kracht achter de Afghaanse Taliban. Die 300 miljoen is niet het eerste hulpbedrag dat wordt bevroren, eerder kondigde de regering de annulering aan van 800 miljoendollar. 2. De regering-Trump heeft ernstige kritiek op Pakistan, maar het is ook een bondgenoot. Hoe zit dat? Sinds 2001, toen de oorlog in Afghanistan begon, hebben de Amerikanen enorm ingezet op een betere relatie met Pakistan, in de hoop dat het een bondgenoot zou worden. Dat is begrijpelijk, want de Taliban is verspreid over Afghanistan en Pakistan, en de hoop was dat de Pakistani een alliantie zouden vormen met de internationale coalitie die in Afghanistan vocht. Dat was een enorme misrekening, want Pakistan saboteert de pogingen van de VS en coalitie, waarvan ook Nederland deel uitmaakt. 3. Hoelang duurt het hulpprogramma al, en om hoeveel gaat het? Je zou kunnen zeggen: het loopt al sinds de jaren 70, toen Jimmy Carter besloot gevechtsvliegtuigen te leveren aan de Pakistaanse dictator Zia Ul Haq. Af en aan is de hulp opgevoerd. Bush jr liet 10 miljard dollar overmaken aan de door en door corrupte president Musharraf, bedoeld voor de strijd tegen de Taliban. Een groot deel verdween in de zakken van Musharraf en zijn kornuiten, de rest gebruikte hij om de grens met India militair te verstevigen. Bush draaide uiteindelijk de kraan dicht. Obama zette die af en toe open en dan weer dicht. Trump zegt nu, terecht: het is mooi geweest. 4. Pakt Pakistan de Taliban nou aan of niet? Allebei. Tegen de Pakistaanse Taliban wordt hard opgetreden. Maar de Afghaanse Taliban krijgt al die jaren al steun van Pakistan. Pakistan vindt namelijk dat die Afghaanse Taliban heult met India,dat als de échte vijand wordt gezien. Het is dus een pervers dubbelspel. 5. Osama bin Laden werd uiteindelijk in Pakistan gevonden en geliquideerd. Heeft dat met deze ontwikkelingen te maken? Indirect absoluut. Obama was ervan overtuigd dat Pakistan al die tijd wist waar Bin Laden zat en hem heeft beschermd. Dat is niet de aanleiding voor het intrekken van de hulp, maar het kan niet anders dan dat het in het hoofd van Trump een rol speelt. Dank, Cora Boomsma. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Die bedenker, die er nu spijt van heeft, heet Fred Reichheld. Iedereen heeft met zijn geesteskind te maken. Je kunt niet bellen of online gaan, of je wordt onmiddellijk geteisterd met een verzoek om nog even een paar vragen te beantwoorden, of een mail met een opiniepeiling. Luchtvaartmaatschappij, garage, elektronicazaak, hotel, restaurant, kledingzaak ze bombarderen je met altijd weer diezelfde vragen: op een schaal van 1 tot 10, op basis van je recente contact, kom je bij ons terug? En zou je ons bij iemand anders aanbevelen? Met het onvermijdelijke gevolg dat een verkoper je smeekt of je online alsjeblieft een 10 wilt geven. Want het klanttevredenheidsonderzoek gaat niet over klanttevredenheid, maar over de omzet. Hoe bizar kan het worden? Op de wcs op Schiphol hangen knopjes met smileys waarmee de gebruiker kan aangeven of het toilet fris en schoon is. Stel nou dat iedereen op de somberste smiley drukt, komt er dan meteen een peloton schoonmakers aanrukken die aan het schrobben en zwabberen gaan? Of beveel je familie en relaties aan Schiphol te vermijden omdat de toiletten smerig zijn? Of omgekeerd: ga je rondbellen om Schiphol aan te bevelen vanwege de welriekende wcs? Of begin je een campagne om je vrienden naar deze of gene schoenenzaak te praten? Ik zou zeggen: floep al die klanttevredenheidsonderzoeken onmiddellijk in je spamfilter. Of gooi ze ongelezen weg. We zijn de Amerikanen dankbaar voor de sneaker, Coca-Cola, Google, de iPhone en voor mijn part McDonalds. Maar het klanttevredenheidsonderzoek? Met pek en veren ons continent uit. Nog even onder ons: op een schaal van 1 tot 10, zou je deze column aan een andere potentiële luisteraar aanbevelen? En op een schaal van 1 tot 10, hoe waarschijnlijk is het dat je meer naar BNR gaat luisteren? See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Zuid-Afrika stond bekend als een van de Brics-landen? Hoe gaat het met de economie? Zuid-Afrika is en blijft, na Nigeria, de grootste economie in Afrika, maar de schommelingen zijn groot en dus verontrustend. De recessie uit 2016 en 2017 is beëindigd, en in het laatste kwartaal van 2017 groeide het BNP met ruim drie procent. Maar in het eerste kwartaal van 2018 zakte het BNP met ruim twee procent, door problemen in alle sectoren: mijnbouw, industrie en landbouw. 2. President Zuma verloor internationaal al zijn geloofwaardigheid. Hoe doet zijn opvolger en ANC-partijgenoot, Ramaphosa, het? Erger dan Zuma kan het nauwelijks. Die was door en door corrupt, hield er een soort harem op na en liet de economie ontsporen. Ramaphosa had nauwe banden met Mandela, klom op van straatarm tot puissant rijk en wordt gezien als een slimme bestuurder met financieel-economische kennis. Een zwarte vlek is de moord op 34 stakende mijnwerkers, in 2012. Als aandeelhouder van de mijn had hij de politie opgeroepen hard in te grijpen, en werd na de massamoord verdacht van medeplichtigheid. Hij werd vrijgesproken, maar veel Zuid-Afrikanen denken nog steeds waar rook is, is vuur. 3. Ramaphosa kwam meteen met een wetsvoorstel om het land van blanke boeren te onteigenen. Gaat hij Zimbawbe achterna? Dat is een broodje-aapverhaal, aangezet door de regering-Trump. Er wordt wel degelijk gewerkt aan de herverdeling van land, maar geen boer wordt van zijn land gegooid zonder compensatie. Feit is dat relatief veel land in handen is van de blanke minderheid, en er is in de loop van de jaren behoorlijk wat land onteigend. Maar altijd keurig met vergoeding.Het is beslist geen tweede Zimbabwe. 4. Trump gaat tekeer over het hoge aantal witte boeren dat wordt vermoord. Hoe is het met de economische en veiligheidssituatie van de blanke Zuid-Afrikaan? Wat je in Zuid-Afrika het meest opvalt, is dat de rijken - inderdaad vaak blanken in prachtige villas wonen, met gigantische muren met prikkeldraad. Daar wordt heel veel geroofd, verkracht en gemoord. Sterker nog: met 32 slachtoffers per 100.000 inwoners is Zuid-Afrika wereldrecordhouder criminaliteit. Blanke boeren lopen zeker gevaar. Desondanks staat het aantal moorden op boeren en hun personeel op het laagste niveau in twintig jaar. 5. Is de misdaad vooral gericht op blanken? Nee, het is iedereen tegen iedereen. Racisme speelt zeker een rol, ook zwart tegen zwart. Maar het is vooral een economisch probleem. De kloof tussen arm en rijk is kolossaal. Dank, Jos Hummelen. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected]. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Twee keer had hij uitstekende papieren. De laatste keer eindigde vandaag op de kop af tien jaar geleden, toen hij als kansrijke Republikeinse kandidaat tegen de Democraat Obama de catastrofale fout maakte Sarah Palin als running mate te kiezen. Zij was een ongeleid projectiel, een politieke analfabeet die haar gebrek aan kennis overschreeuwde met populistische prietpraat en klinkklare leugens. Ze torpedeerde niet alleen McCains kansen, ze opende ook de deur naar het Trumpisme, waarbij de waarheid als maatschappelijk en moreel criterium verdween. McCain gaf later toe een fout te hebben gemaakt door zich, tegen zijn eigen gevoel in, te hebben laten leiden door zijn adviseurs. De eerste misser is interessanter. In 2000 was hij bij de Republikeinse voorverkiezingen tegenkandidaat tegen George Bush. McCain deed het onverwacht goed, en daarop greep Karl Rove, de strateeg achter de Bush-campagne, in. Rove verspreidde het gerucht dat McCain een onecht, zwart kind had. En dat McCain onder psychiatrische behandeling was, en dus instabiel. Het werd een dag of wat groot nieuws, totdat de media de waarheid publiceerden. McCain en zijn vrouw hadden, uit idealistische overwegingen, een meisje geadopteerd uit Bangladesh. En inderdaad was McCain, na bijna zes jaar als gemartelde krijgsgevangene in Vietnam, in therapie geweest. De episode ging de geschiedenis in als Karl Roves fluistercampagne, en betekende het einde van McCains kandidatuur. Het is een schoolvoorbeeld van fake nieuws, pure karaktermoord. Zonder Russische inmenging, en van Twitter had nog nooit iemand gehoord. Zou McCain zonder die fluistercampagne de Republikeinse kandidatuur in de wacht hebben gesleept? En zou hij de toenmalige Democratische kandidaat, Al Gore, hebben verslagen? Geen idee, natuurlijk. Maar de kans is groot dat de traditionele, liberale vleugel van de Republikeinse partij niet was platgewalst onder het geweld van het religieus-populistische fanatisme en de xenofobie van nu, inclusief het fake-motto America First. Het getuigt van bewonderenswaardige mildheid dat John McCain, behalve Barack Obama, George Bush heeft gevraagd een grafrede houden. Die fluistercampagne van 2000 ten spijt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Dat Trump twee vrouwen heeft betaald om te zwijgen over relaties is oud nieuws. Wat is daar strafbaar aan? Niets. Er is geen wet tegen vreemdgaan. Zwijggeld betalen is evenmin verboden. Strikt genomen waren Trumps veronderstelde affaires met Stormy Daniels en Karen McDougal financiële transacties. Als Trump het allemaal meteen had toegegeven, had hij een probleem met zijn vrouw, en misschien met een groepje kiezers. Meer niet. 2. Iedereen spreekt nu over een strafbaar feit een misdrijf, dus. Waarom? Omdat Trumps advocaat, Michael Cohen, die verdacht werd van financiële malversaties, een bekentenis heeft afgelegd, en daarbij verklaarde dat het zwijggeld dat hij aan de vrouwen betaalde, uit de verkiezingscampagnekas kwam, in overleg met Trump. Dat is oneigenlijk gebruik van de verkiezingskas, en dat is strafbaar. Wat heet: daar staan hele strenge straffen op. Cohen zegt dus, onder ede: ik heb een misdrijf begaan, en Trump was medeplichtig. 3. Is de president strafbaar? Ja, maar zolang hij president is, kan hij niet worden vervolgd. Dus pas van 20 januari 2021 om 12 uur s middags, of als hij wordt herkozen, op 20 januari 2025, vanaf 12 uur s middags. Let wel: dan is hij alleen maar een verdachte, want je bent pas schuldig na een veroordeling door de rechtbank. 4. Kan deze zaak leiden tot een impeachment', dus het afzetten van de president? Dat kan wel, maar de kans is klein. Dan moeten eerst minstens 21 van de 40 leden van de justitiecommissie in het Huis van Afgevaardigden vóór zon afzettingsprocedure stemmen. Als dat lukt, stemt het volledige Huis van 435 leden, ook weer met een absolute meerderheid. Als die meerderheid er is, gaat de zaak naar de Senaat, die dan rechtbank en jury tegelijk wordt. Die moet dan met een tweederde meerderheid vóór afzetting stemmen. Dat zie ik niet gebeuren. 5. Maakt het veel uit hoe de parlementsverkiezingen van 6 november aflopen? Een beetje. Als de Republikeinen hun meerderheid in het Huis verliezen, is er zeker een kans dat een impeachment in werking wordt gezet. In de Senaat is de kans groot dat de Republikeinen de meerderheid behouden. Maar zelfs als de Democraten ook daar winnen, halen ze nooit een meerderheid van twee derde. Dus: einde verhaal. Dank, Karel de Vries. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ik had nog nooit van hem gehoord, en ben zo eigenwijs te denken dat voor kort hetzelfde gold voor Trump. Toen Brunson in juli 2016 werd opgepakt was Obama president, maar die maakte er geen halszaak van. Trump aanvankelijk ook niet. Nu wel, onder druk van de evangelische beweging. Brunson moet vrij of er volgen zware sancties. Erdogan hoopte op een ruil: Brunson tegen Gülen, de Turkse geestelijke die Erdogan ziet als leider van de mislukte staatsgreep in juli 2016 en die in ballingschap in Pennsylvania woont. Trump gaat niet over een uitleveringsverzoek, dat doet de rechtbank, en die ziet geen aanleiding. Turkije gebruikt hetzelfde argument: de rechtbank gaat over uitlevering van Brunson, niet Erdogan. En de zaak loopt nog. Wat is de kern van de Turkse rechtszaak? Dat Brunson naar het zuidoosten van het land reisde, waar vooral Koerden wonen en waar de PKK actief is. De aanklager weet via Brunsons mobieltje precies met wie hij daar contact had, en natuurlijk noemt de aanklager dat meteen terroristen. Brunson zegt dat hij zich van geen kwaad bewust is, maar bevestigt dat hij daar is geweest. Zijn doel was om Syrische vluchtelingen die de grens over kwamen tot het christendom te bekeren. De aanklager zegt niet geïnteresseerd te zijn in het zendingswerk alleen in die verdachte contacten, en in een SMS die de dominee na de couppoging stuurde. Hij had de onrust voorzien, als voorbereiding op de wederkomst van Jezus, en geloofde dat we uiteindelijk zullen zegevieren, stond in die boodschap. De kans dat Brunson een gevaarlijke terrorist of revolutionair is, lijkt me zeer gering. Maar de eis van Trump om de rechtbank te negeren is net zo onredelijk als andersom, in de kwestie-Gülen. We kunnen wel van de daken tetteren dat Turkije helemaal geen rechtsstaat meer is, maar Brunson heeft prima advocaten, dus wacht nou even het vonnis af, zou je zeggen. Bij één verdachte gaat in dit verhaal de vlag uit: de Turkse Ebru Ozkan, die in Israël was opgepakt wegens smokkel voor Hamas. Erdogan had Trump gevraagd Israël onder druk te zetten om haar vrij te laten. Israël werkte mee, en het lukte. Trump rekende erop dat Erdogan in ruil daarvoor Brunson zou laten gaan. Niet, dus. Misschien is Trump zo woest omdat s werelds zelfverklaarde beste dealmaker mis greep. Al met al een kwestie van niets, maar de financiële markten en de NAVO rammelen erdoor op hun grondvesten. Dus onthoud die naam: Andrew Brunson. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Werken sancties? Dat hangt ervan af hoe je ernaar kijkt. De Amerikaanse sancties tegen Iran, bijvoorbeeld, verlammen de Iraanse economie. De westerse sancties tegen Rusland hebben Poetin wel degelijk in de problemen gebracht. Dus in die zin werken ze. Maar gaan Rouhani of Poetin ervoor door de knieën? Nee, dus het politieke doel en dat is de tegenstander tot andere gedachten brengen bereik je er zelden mee. 2. Hebben sancties wel eens succes? Dat is wel eens onderzocht, en het antwoord is: in een derde van de gevallen wel. Bijvoorbeeld: Nederland ging in 1949 door de knieën voor Amerikaanse druk om de onafhankelijkheid van Indonesië te erkennen. Ander voorbeeld: de afschaffing van de apartheid in Zuid-Afrika, waaraan sancties zeker hebben bijgedragen. En misschien de ontmoeting tussen Trump en Kim Jong-un, hoewel we nog moeten zien of de Amerikaans-Noord-Koreaanse relatie echt ontdooit. 3. Als je tarieven meerekent, bestaat de handelsoorlog tussen Europa, China en Amerika eigenlijk helemaal uit sancties. Waar leidt dat toe? Iedereen zegt steeds: een handelsoorlog heeft geen winnaars. Ik denk van wel. Trump speelt het keihard, maar zowel Europa als China kruipt in de richting van concessies. De vraag is wat hij er feitelijk mee wint, maar meer verkoop van Amerikaans gas aan Europa, of duurdere Duitse autos, of verhoging van de Chinese staalprijs dat zijn allemaal dingen waarmee de Trump-kiezers dolblij zijn. 4. Erdogan wil de verkoop van iPhones in Turkije verbieden. Wat betekent die sanctie? Helemaal niks, maar Erdogan is de man van complotten en symbolen. Hij verwijt Trump de Turkse malaise, terwijl die toch echt het gevolg is van financieel, economisch en monetair wanbeleid. De iPhone is nu een symbool van het kwaad, maar daar liggen ze bij Apple of op het Witte Huis echt niet wakker van. 5. Waar komt het idee van sancties of een boycot eigenlijk vandaan? Uit Ierland. In 1880 heerste daar weer eens hongersnood, en boeren vroegen om uitstel van de betaling van hun pacht. Een opzichter, Charles Boycott, weigerde dat, wat leidde tot rellen. Het aardige was dat winkeliers en bedrijven de kant kozen van de boeren en niemand wilde meer zaken doen met die meneer Boycott. De rest is, zoals dat heet, geschiedenis. Dank, Roos ter Voort. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Zijn geschatte vermogen is 50 miljoen euro. Hoe krijg je het, met een salaris van 50 duizend euro, voor elkaar? Nog los van zijn paleis, dat een half miljard heeft gekost, en 1.100 kamers telt, waarvan 250 voor het persoonlijk gebruik van de Erdogannetjes? Gewoon, omdat het kan. Als dictator, subsidiair autocraat, tel je klaarblijkelijk niet mee zonder een zorgvuldig weggesluisd miljoenen- of miljardenvermogen. Ayatollah Khamenei, dictator, maar ook weer vergoelijkend de geestelijk leider van Iran genoemd, leeft schijnheilig-Spartaans in een simpel huis, maar zit op een vermogen van 80 miljard euro. Vladimir Poetin verdient een ton per jaar en heeft officieel twee ton aan spaargeld. Maar volgens een getuigenis voor de Amerikaanse Senaat van zijn aartsvijand en voormalig mega-investeerder in Rusland, Bill Browder, heeft Vladimir daarnaast een appeltje-voor-de-dorst van 170 miljard euro weggesluisd. Over Kim Jong-un lopen de schattingen uiteen van twee tot negen miljard. Allemaal patsers aan de top, zogezegd. Hoor ik daar Washington? Hoort die opgeklommen vastgoedjongen uit New York niet in het rijtje? Nee, want Donald Trump heeft zijn vermogen al dan niet eerlijk zelf verdiend. Hoeveel hij waard is, weet niemand. Zelf zegt hij 10 miljard, Bloomberg houdt het op 2,8 miljard. In elk geval genoeg om de eindjes aan elkaar te knopen. Sterker nog: hij geeft zijn salaris van 400 duizend dollar aan het goede doel, op één dollar na, want de president mag formeel niet voor niets werken. Hij is niet de eerste die dat doet. John Kennedy had ook een salaris van één dollar, net als Michael Bloomberg in zijn tijd als burgemeester van New York. Kortom: je hebt in democratieën wel eens patsers aan de top, maar het is geen voorwaarde. Andersom wel: een dictator, subsidiair autocraat, is kansloos als hij geen patser is.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. De rel begon met een Canadese eis dat een groep vrouwen, die zijn opgepikt wegens een actie voor gelijke rechten, wordt vrijgelaten. Waarom zijn de Saoedis daar zo woest over? Ze noemen het inmenging in hun interne aangelegenheden. Daarmee is Canada zijn boekje te buiten gegaan, is de klacht. Eerlijk gezegd zit er wel iets in. Een regering of ambassadeur kan best op diplomatieke wijze een kwestie aanhangig maken in het gastland, maar via een tweet in het openbaar tekeer gaan was niet handig. Dat kwam omdat één van de vrouwen, Samar Badawi, Canadees en Saoedisch staatsburger is. Canada ging er met gestrekt been in. 2. Is zon felle reactie normaal? Nee, dit gaat wel heel ver. Het uitzetten van een ambassadeur en een fel protest dat gebeurt in zulke gevallen. Maar het stilleggen van het luchtverkeer, het onmiddellijk verkopen van investeringen, het weghalen van Saoedische patiënten uit Canadese ziekenhuizen dat is een soort diplomatieke hysterie. 3. De Saoedis eisen excuus en vragen andere landen om bemiddeling. Dat zijn toch goede tekenen? Misschien, maar niemand hapt. Canada weigert pertinent excuses aan te bieden, en geen enkel land wil bemiddelen. Dat maakt de Saoedis extra kwaad, dus het werkt averechts. 4. Is het nog steeds slecht gesteld met de mensenrechten? Ik vind het een barbaars land. Deze week werd in Mecca een man die werd verdacht van moord, verkrachting en diefstal, gekruisigd. In Riyad worden mensen regelmatig in het openbaar met de sabel onthoofd. Vrouwen mogen nu autorijden, maar de vrouwen die daarvoor actie voerden, zitten in de gevangenis. Dus, ja, Canada heeft gelijk. 5. Amerika zegt: wij bemoeien ons er niet mee. Is dat niet raar? Ja, dat is raar, maar het is ook de ironie van de politiek. Saoedi-Arabië is veruit de grootste wapenklant van de Verenigde Staten. Het land steunt Trump volledig in zijn strijd tegen Iran. En met Canada is hij verwikkeld in een handelsoorlog. Dus Washington zwijgt. Ik weet niet of Trudeau zit te wachten op de steun van Trump, maar het is onder zulke oude bondgenoten wel navrant. Dank, Sam Verbakel. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens het Internationale Vredesinstituut in Stockholm zijn er momenteel 15.000 atoombommen, die alle vele malen krachtiger zijn dan Little Boy en Fat Man. Amerika en Rusland hebben er elk 7.000, Frankrijk 300, het Verenigd Koninkrijk ruim 200, China bijna 300, Pakistan 140, India 130, Israël 80 en Noord-Korea 20. Van die Amerikaanse bommen liggen er 150 in Turkije, België, Duitsland, Italië en Nederland. Volgens een anachronistische censuurafspraak mogen we er niet over praten, maar iedereen weet dat in het Nederlandse Volkel 20 atoombommen. Die waren zo oud dat ze ófwel moesten worden weggegooid, wat Nederland best wilde, ófwel worden gereviseerd of vervangen, en daartoe besloten de Amerikanen. Het gaat om vliegtuigbommen, en ze passen dus onder de Nederlandse F-16s. In 2014 nam de Tweede Kamer een motie aan van SP'er Jasper van Dijk , die erop neerkwam dat ze niet onder de nieuwe F-35 JSF mochten worden gehangen. Het kabinet legde de motie naast zich neer, met als argument dat Nederland niet in zn uppie kan afwijken van het NAVO-beleid. Het zou trouwens tamelijk bizar zijn om tientallen atoombommen te hebben liggen, en een fonkelnieuw gevechtsvliegtuig dat ze niet kan vervoeren. De zaak speelt opnieuw, omdat de Amerikanen nu vaart wil maken met het moderniseren van de Volkelse bommen. De drie linkse partijen hebben er weer Kamervragen over gesteld, vooral, zegt SP'er Sadet Karabulut, omdat het plan kennelijk is om méér en kleinere bommen te plaatsen. Het kabinet lijkt een motie van ons aan de laars te lappen, herhaalt ze per SMS. Het kabinet zit er duidelijk mee in zijn maag, en heeft zich heel verstandig gewend tot de Adviesraad Internationale Vraagstukken, onder leiding van de oud-ministers De Hoop Scheffer en Voorhoeve. Ik wens ze veel wijsheid 73 jaar na die twee eerste, en gelukkig tot nu toe enige atoombommen, op 6 en 9 augustus 1945 met die surrealistische namen, Fat Man en Little Boy. En dat in een wereld met surrealistische leiders als Trump en Kim Jong-un. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trump en zijn Iraanse collega Rouhani spelen een raar kat- en muisspel. Dat vindt Suzanne Veldhuis, en zij stelde de volgende vragen: 1. Eerst scholden Trump en Rouhani elkaar uit voor rotte vis, en nu wil Trump wel een ontmoeting. Waarom is hij van gedachte veranderd? Je kunt zeggen: het is dezelfde tactiek die hij op Noord-Korea heeft toegepast. Eerst tekeer gaan tegen Kim Jong-un, en toen een ontmoeting. Trump zegt zelf: ik wil best praten, zonder voorwaarden vooraf. Het kan ook zijn dat hij Iran in een hoek wil manoeuvreren. Als Rouhani zon ontmoeting blijft weigeren, bewijst hij in Trumps ogen Trumps gelijk: Iran deugt niet. Als Rouhani wel hapt, komt hij in conflict met de echte baas van Iran, ayatollah Khamenei. 2. Rouhani heeft meteen nee gezegd. Waarom? Hij heeft een goed argument: eerst moet Amerika het besluit om uit de Iran-deal te stappen terugdraaien. Want waarom zou ik met een land praten dat zo onbetrouwbaar is dat het uit een internationale overeenkomst stapt? Maar als Trump opnieuw zon signaal afgeeft, is het de vraag of Rouhani nee kan blijven zeggen. 3. Is er iets om over te praten? Nauwelijks. Amerika zegt: er moet een nieuwe deal komen, waaronder ook raketten vallen, en die voor veel langere tijd geldt. Amerika wil ook dat Iran zich terugtrekt uit Syrië en de financiering en bevoorrading van Hezbollah stopzet. Dat lijkt allemaal onbespreekbaar voor Iran, maar als Trump bijvoorbeeld volledig herstel van de betrekkingen en opheffing van de sancties in het vooruitzicht stelt, weet je het maar nooit. 4. Hoe denkt het Iraanse volk erover? Iraniërs hebben, afgezien van de politiek, bewondering voor Amerika en willen best betere betrekkingen. Onder sommige jongeren leeft de gedachte dat de driftkikker Trump de juiste man is om de bejaardenclub die het land regeert op de knieën te krijgen. Maar het is een misverstand om te denken dat de Iraanse oppositie de Islamitische Revolutie wil afzweren. 5. Wat betekent het allemaal voor Europa? Europa deelt de Iraanse verontwaardiging over het afbreken van de nucleaire overeenkomst. Maar wat de Iraanse invloed in Syrië en de steun aan Hezbollah betreft, zijn de meeste EU-landen het met Trump eens. Wat dat betreft was die opening van Trump al dan niet gemeend best een handige zet. Europa draait nu toch een beetje in zijn richting. Dank, Suzanne Veldhuis. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected]. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voorafgaand aan het WK in Rusland trok de bond zich niets aan van het Russische wangedrag, bijvoorbeeld in Oekraïne, of van de bewijzen dat het stadion in St. Petersburg gedeeltelijk was gebouwd door Noord-Koreaanse slaven. Sommige regeringsleiders zagen af van een bezoek aan het WK, maar bij de finale zat de Franse president Macron braaf naast Vladimir Poetin op de tribune. Slaven? De Krim? Trollen? Kom op, zeg, nu even niet, het ging om het voetbal, en die Poetin had het allemaal toch maar mooi geregeld. Feilloze organisatie, schitterende beelden, spannende wedstrijden toch? Qatar is pas in 2022, en al jaren weet de hele wereld hoe krankzinnig die keuze is. Hartverscheurende verhalen over gastarbeiders, vooral uit India, Bangladesh en Nepal, die bij bosjes sterven bij de aanleg van de stadions omdat ze zich in de hitte letterlijk doodwerken, leidden tot onderzoeken en publicaties, maar zonder consequenties. Ingenomen paspoorten, hongerloontjes, gebrek aan water, doorwerken in temperaturen rond de 50 graden, ook dit alles is slavenarbeid. Klaarblijkelijk kan een WK-stadion alleen met slaven worden gebouwd. Sony haakte om die reden af als hoofdsponsor. Nu zijn er serieuze aanwijzingen dat Qatar het WK binnen heeft gehaald door voormalige CIA-agenten en een PR-bureau in te huren, met als opdracht het verspreiden van negatieve fake-verhalen over Australië en de Verenigde Staten, de belangrijkste concurrenten. Als de verhalen uit de Britse Sunday Times kloppen, was het een campagne waaraan Rusland, met zijn beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen, nog een puntje kan zuigen. Maakt het allemaal iets uit? Ontwaakt het collectieve geweten van de wereld uit zijn lethargie? Natuurlijk niet. Het bolwerk van dubieuze, ranzige, megalomane Fifa-mannen heeft het repertoire aan antwoorden al klaar. Corruptie? Fake-propaganda? Mensenrechten? Slavernij? Allemaal niets van waar, en als het wel waar is, grijpen we in. Want we zijn keurige bobos, en het gaat om maar één ding: voetballuh! In De Wereld volgens Hammelburg beantwoordt Bernard Hammelburg elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Heb je een onderwerp voor hem? Mail BNR.See omnystudio.com/listener for privacy information.

We horen de laatste tijd weinig over Jared Kushner, de schoonzoon van Donald Trump. Dat viel Xander van Rinkhuyzen open hij stelde de volgende vragen: 1. Is Kushner in de schaduw terechtgekomen? In Amerika blijft hij stevig in het nieuws. De Democratische Partij wil hem voor de rechter dagen wegens zijn rol in het Ruslandschandaal. Maar de Geheime Dienst, die zijn appartement in New York bewaakt, belet alle deurwaarders toegang, zodat zij geen dagvaarding kunnen bezorgen. Aangetekende post wordt ongeopend teruggestuurd. Een ander relletje: bewoners van een sociaal woningcomplex klagen dat het familiebedrijf Kushner Vastgoed ze uit hun huizen treitert door een voortdurende, oorverdovend lawaaiige verbouwing. Hun goedkope huurflats worden dan voor miljoenen verkocht. 2. Waarom leunt Trump zo op hem? Kushner is niet alleen getrouwd met zijn favoriete dochter Ivanka, maar komt ook uit de vastgoedwereld. Trump vertrouwt Kushner, die niet voor niets zijn kantoor vlak naast de Ovale Kamer heeft. Hij is het brein achter de online en sociale media-activiteiten. Dus al dat getwitter, dat was een idee van Kushner. In feite was hij de manager van de campagne, bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de keuze van Mike Pence als vicepresident. 3. Heeft hij specifieke taken? Hij een manusje-van-alles, maar heeft inderdaad specifieke taken. Hij staat aan het hoofd van het innovatieteam, dat de Amerikaanse ICT-sector ondersteunt, maar ook helpt zoeken naar een oplossing voor de massale opiumverslaving. Hij onderhandelde met Saoedi-Arabië over een wapendeal van meer dan honderd miljard dollar. En hij is de officiële Midden-Oosten-onderhandelaar. 4. Over zijn rol als Midden-Oosten onderhandelaar horen we wel eens iets, maar wat stelt het voor? Volgens mij niets. Hij zegt dat hij op het punt staat een plan te presenteren, maar wat dat inhoudt weet niemand. Volgens Israëlische en Palestijnse bronnen wil hij dat Israël een paar nederzettingen ontruimt, dat een toekomstig Palestina volledig wordt gedemilitariseerd en dat Hamas meepraat op basis van erkenning van Israël. Niets nieuws, en niet haalbaar. 5. Hoe zit het met Kushner en het Ruslandonderzoek? Hij maakt er geen geheim van dat hij invloedrijke Russen heeft ontmoet die hem hadden beloofd met belastende informatie over Hillary Clinton te komen. Dat was volgens hem een smoes en er kwam niets uit, en dus heeft hij het laten lopen. Het Ruslandonderzoek kijkt naar de vraag of het illegaal was, en of Trump ervan wist. Mijn indruk is dat het antwoord nee is. Dank, Xander van Rinkhuyzen. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump en zijn Iraanse collega Hassan Rouhani proberen met opgewonden oorlogsdreigementen de wereld de stuipen op het lijft te jagen, maar het wil niet erg lukken. De financiële markten en de oliehandel uitstekende indicatoren trekken een lange neus. En gelijk hebben ze, want er komt geen oorlog. Hier komen de redenen. 1. in 1980 begon Iraks Saddam Hoessein een oorlog tegen Iran, die acht jaar zou duren, miljarden kostte, een half miljoen slachtoffers maakte en eindigde in remise. Iran weet dat het, als het tegen Irak al niet kon winnen, nooit het militair kolossale Amerika kan verslaan. 2. Dat militair kolossale Amerika begon in 2001 en 2003 oorlogen tegen Afghanistan en Irak, die nog steeds woeden. Er sneuvelden 7.000 Amerikanen en minstens een half miljoen Afghanen en Irakezen, en de oorlogen hebben zeker zes biljoen dollar gekost. Amerika heeft, na die twee verloren oorlogen, noch de militaire slagkracht, noch het geld, noch het politieke draagvlak om een robbetje te gaan vechten met Iran. 3. Trump wil Iran economisch isoleren, vooral door Europa te verhinderen handel te drijven en olie te kopen. Maar de grootste olieklanten van Iran zijn China, India, Zuid-Korea en Turkije, en die vinden gegarandeerd middelen om te blijven importeren. 4. Iran wil Europa onder druk zetten om, tegen de wil van Trump in, de nucleaire deal in stand te houden. Dat gaat niet lukken, want Europa heeft geen mogelijkheden om substantieel zaken met Iran te doen buiten de Amerikaanse sanctietentakels om. 5. Iran zint, als er oorlog komt, op wraak door, samen met Hezbollah, Israël aan te vallen. Dat is een scenario waarvan Rusland huivert, want dat leidt tot een conflict met Iran over de zeggenschap in Syrië. Iran kan niet én een oorlog met Amerika, én met Israël, én een conflict met Rusland aan. Kortom: er gebeurt niets. Ja, in Iran blijft het vrijdaggebed eindigen met de kreet dood aan Amerika, dood aan de zionisten. En vanuit het Witte Huis blijven Trump & Co Iran misdadigers en maffiosi noemen. Maar de moeder van alle oorlogen? Daar zijn Iran en Amerika simpelweg niet toe in staat. Stelletje rellerige sociopaten zijn het, die Trump en Rouhani. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Wat beweegt de leiders? Sergei Lavrov, de Russische minister van buitenlandse zaken, noemt het de multipolaire wereld. Amerika is niet meer de enige grootmacht, Rusland en China zijn dat nu ook. Daar kan hij best gelijk in hebben. Trump heeft geen zin meer om Europa militair en politiek overeind te houden. Poetin ziet een verenigd, sterk Europa als een bedreiging en zaait graag tweespalt. China ziet grote investeringen in Europa als een kans om beide rivalen de loef af te steken. Economisch ziet iedereen momenteel iedereen als concurrent, niet als partner. 2. In hoeverre worden zij gedreven door hun achterban? Dat speelt zeker een rol. De aanhang van Trump vindt dat Amerika door Rusland, China en Europa op achterstand is gesteld. Vandaar de tarieven tegen Europa en China, en vandaar de minachtig voor de NAVO-partners die weinig in defensie steken. De Russen voelen zich traditioneel bedreigd door Europa, en met de EU en de NAVO aan de grens, speelt Poetin op die gevoelens in. Xi Jinping, de Chinese leider, wil simpelweg macht, vooral economisch. Dat spreekt de Chinese burger aan, en daarmee verstomt een beetje de interne oppositie. 3. Versterken deze acties elkaar? Ik denk van wel. Het innemen van eilandjes door China in de Zuid-Chinese Zee, de annexatie van de Krim door Rusland, de Amerikaanse tarieven dat alles zet de relatie enorm op scherp, vooral omdat we te maken hebben met drie behoorlijk megalomane leiders. 4. Wat zijn de gevolgen, vooral voor Europa? Defensie-expert Frank van Kappen heeft het over een nieuw Jalta. Hij refereert aan de conferentie aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, toen de Sovjet-Unie, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië, de wereld verdeelden vooral Europa. Europa dreigt nu haar invloed in Oekraïne, Georgië, en de kleine staatjes in die regio kwijt te raken aan Rusland. China blijft azen op hegemonie in de Zuid-Chinese Zee. 5. Gaan ze, geheel of gedeeltelijk, slagen? Dat hangt af van die andere grootmacht, die het allemaal laat gebeuren door gebrek aan eenheid: Europa. Een vuist maken tegen de Chinese zijderoutes is best mogelijk. Rusland blokkeren in Oost-Europa kan ook beter. Amerika afremmen in een handelsoorlog ook dat kan best. Maar de Europese landen denken niet aan Europe First, maar aan hun Germany First, France First en The Netherlands First. Daardoor zijn wij de verliezers. Dank, Edwin Valstar. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Aanleiding voor de verontwaardiging was dat Trump de FBI voor aap heeft gezet door Poetin te geloven over diens bewering dat de Russische staat niets weet van inmenging in de Amerikaanse verkiezingen. Achteraf zegt Trump: ik heb me versproken. Ik zou zeggen: goedemorgen, Pinoccio. Poetins woordkeus is overigens fascinerend: de Russische staat weet van niets. Dat zou strikt genomen best eens kunnen, want er zijn goede aanwijzingen dat de ondermijning van de Amerikaanse verkiezingen, maar ook de gifgasaanval op een oud-spion in Engeland, het werk is van oud-KGB- en GRU-agenten, die formeel niet voor het Kremlin werken. Maar daar gaat de verontwaardiging niet over. Voor het oog en oor van de wereld, sprak Trump zijn eigen inlichtingendiensten tegen. Knuffeltje voor Vladimir, trap in het scrotum van de FBI-baas. Kaakslag voor de bondgenoten. Verontwaardiging, dus. Ja, NAVO-bondgenoten zijn wanhopig. Ja, de Democratische oppositie is in rep en roer. Ja, een aantal prominente Republikeinse partijgenoten van Trump is verbijsterd. Maar iedereen die Trump volgt, weet dat hij altijd in de eerste plaats praat tegen zijn eigen achterban. Die heeft lak aan Washington, de NAVO en de EU, en buitenlandse politiek interesseert ze geen zier. Die Poetin zal wel niet deugen, maar kom op, zeg, zand erover. Rusland is toch een vijand? Rusland heeft toch de Krim ingepikt? Ja, dat zal best, maar zoals Poetin zegt: dat verandert niet meer. En wat kan het de Trump-kiezer schelen? Rusland heeft toch de verkiezingscampagne gehackt? Nou en? Poetin zei op de persconferentie zelf dat hij hoopte dat Trump zou winnen, en als de Russen Hillary een hak hebben gezet des te beter. Poetin drinkt geen alcohol - Trump trouwens ook niet - maar reken maar dat in het Poetin-kamp de kurken van de champagneflessen knalden. Hoewel Poetin als geen ander begrijpt hoe krachtig de steun onder de Trump-aanhang is. Hij moet het in zijn eigen land immers van hetzelfde soort kiezers hebben, die het stelselmatige afbreken van de liberale samenleving, de teloorgang van de internationale rechtsorde en de minachting voor doodgewoon burgermansfatsoen een zorg zal zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Het inreisverbod wordt moslimban genoemd. Is dat terecht? Strikt genomen niet. Het gaat om Iran, Libië, Syrië, Jemen, Somalië, Venezuela en Noord-Korea. In die laatste twee landen moet je moslims met een loep zoeken. Toch hebben de critici een punt, want Trump zelf heeft het begrip moslimban geïntroduceerd, al tijdens zijn verkiezingscampagne. En zijn achterban ziet het wel degelijk als een middel om moslims te weren. 2. Waarom steunt het Hooggerechtshof Trump? Heel simpel: volgens de immigratiewet van 1952 mag de president burgers uit bepaalde landen de toegang ontzeggen, als hij gevaren ziet voor de nationale veiligheid. Trump heeft een fout gemaakt met de term moslimban, en in het vonnis van het Hooggerechtshof krijgt hij daarover dan ook een standje. Maar, zegt het hof, dat doet niets af aan het presidentiële recht om vreemdelingen te weigeren. 3. Trump heeft het over veiligheid en terrorisme. Heeft hij een punt? Wat het terrorisme betreft betwijfel ik dat, want Amerika is extreem streng met de inreisregels. Veiligheid is wat anders. Het idee van landen op een zwarte lijst is niet van Trump, maar van Obama. De redenering was: met een aantal van die landen hebben we geen betrekkingen, en met de regeringen en luchthavens in die landen kun je geen afspraken maken om paspoorten, visa en bagage te controleren. Obama heeft het plan nooit uitgevoerd, misschien omdat hij bang was voor antimoslim te worden gezien. Trump vindt het prima als hij voor islamofoob wordt versleten. 4. Alexander Pechtold zegt: de moslimban is in strijd met de Nederlandse grondwet, en dus moeten we de Amerikaanse immigratiedienst verhinderen om op Schiphol te gaan controleren. Heeft hij gelijk? Dat betwijfel ik. Officieel is het geen moslimban, maar een inreisverbod dat volgens de hoogste rechtsinstantie voldoet aan de Amerikaanse wet. Pechtold zegt: in elk geval moeten wij er op Nederlands grondgebied niet aan meewerken. Maar Amerika heeft paspoortcontrole en douane in zes landen, waaronder Canada, Ierland en jawel Aruba. Dat maakt echt deel uit van het Koninkrijk der Nederlanden. Als oud-minister voor Koninkrijkszaken moet Pechtold dat toch weten, zou ik zeggen. 5. Wat kan ons die Amerikaanse paspoortcontrole eigenlijk schelen? Heel veel. Voor wie wel eens naar Amerika reist betekent het niet meer in die gruwelijke rijen staan bij aankomst. Voor KLM is het goud waard, want heel veel buitenlandse passagiers reizen via Schiphol naar de VS. Amsterdam wordt dan veel aantrekkelijker als overstapplaats. Dank, Joan Somes. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat wil May? Een overeenkomst met Brussel om de douane-unie en het verkeer van goederen in gewone taal: vrijhandel voort te zetten. De feitelijk allang vleugellamme Brexit-onderhandelaar David Davis en de bombastische blaaskaak Boris Johnson konden daar niet mee leven. Dan wordt Groot-Brittannië een soort kolonie van Europa, vinden zij, en dat blokkeert Britse handelsverdragen met bijvoorbeeld de VS en China. Ook twee vicevoorzitters van Mays Conservatieve Partij traden gisteren af. De Brusselse gevestigde orde morde al meteen, want Mays plan zou betekenen dat de Britten de krenten uit de pap halen, de lusten van het EU-lidmaatschap behouden en de lasten ontlopen. Het zou een zachte Brexit worden, en niet een harde Brexit, dus de opgestoken middelvinger naar Brussel van Boris Johnson en consorten. De EU zou kolossale concessies moeten doen, want als de Britten mee blijven doen zonder mee te doen, is dat voor Brussel heel moeilijk verteerbaar. Maar nu even praktisch. Voor de Europese landen, en in elk geval voor het bedrijfsleven, is een voortgezette douane-unie zeer wenselijk. Voor een land als Nederland, dat zich enorme zorgen maakt over de dreiging van verstoorde handel met het Verenigde Koninkrijk, is het even slikken, maar uiteindelijk gunstig. Eurosceptici, die de EU hooguit willen zien als een groep landen met goede economische banden, krijgen in feite hun zin, en kunnen zon Brexit-model kopiëren voor hun populistische campagnes in eigen land. Al spreekt Thierry Baudet, die ik erover belde, mij tegen. Hij blijft een Johnson-fan en ziet Theresa May in het ravijn tuimelen. Een harde Brexit dus. Hoe dan ook: alles staat of valt met de reactie van de 27 EU-landen op het voorstel van May. Zegt Brussel keihard nee, of bijt het door de zure appel heen en zegt iets waarop we al bijna twee jaar wachten: laten we praten?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika is met veel ophef uit de VN-Mensenrechten Raad gestapt. Herman Sanders stelde de volgende vragen: 1. Waar maakt Amerika zich zo druk om? Er is een aanleiding en een oorzaak. Aanleiding is dat Israël en de Palestijnse gebieden als enige kwestie vast op de agenda staat. Er zijn meer anti-Israëlische resoluties aangenomen dan over de rest van de wereld bij elkaar, dus meer dan Noord-Korea met zijn slaven, Syrië met zijn chemische wapens, Saoedi-Arabië met zijn openbare onthoofdingen. Oorzaak is ergernis over de samenstelling van de Raad. 2. Wat doet de Mensenrechten Raad? De 47 wisselende leden spannen zich in om specifieke problemen onder de aandacht te brengen, bijvoorbeeld de oorlog in Syrië. Veel invloed heeft de Raad niet, want aanbevelingen, veroordelingen en resoluties zijn niet bindend, zoals bij de Veiligheidsraad. Toch doet de raad best goed werk, bijvoorbeeld in de strijd voor homos, lesbiennes en transgenders. De fans van de Raad zeggen altijd: hier heb je tenminste een wereldplatform waar lastige themas besproken kunnen worden. De tegenstanders zeggen: het is alleen maar hete lucht met een politiek geurtje. 3. Wat is de Mensenrechten Commissie van de VN? Die is sinds 2006 ter ziele. Interessant verhaal: in die tijd zaten zoveel keiharde dictaturen in die Commissie, dat een aantal voornamelijk westerse landen besloot met een schone lei te beginnen en de Commissie te vervangen door de Raad. Inmiddels herhaalt de geschiedenis zich. Er zitten landen in als Saoedi-Arabië, Qatar, de Golfstaten, Rwanda, de Filippijnen, Afghanistan, China, en nog zon rijtje landen waar mensenrechten met voeten worden getreden. Dus ja, het is een dubieuze club. 4. Wat kost de Mensenrechten Raad? Ongeveer 20 miljoen euro per jaar. De raad heeft een kantoor in Genève, met een vaste ambtenarenstaf. In die kosten is niet meegerekend wat de 47 lidstaten uitgeven aan hun eigen permanente vertegenwoordigers in Genève. Het totaal zal niet veel lager zijn dan de kosten van de Raad zelf, dus in totaal praat je al gauw over 40 miljoen euro. 5. Heeft Trump dus gelijk dat hij eruit is gestapt? Wat de hetze tegen Israël betreft, heeft hij absoluut gelijk, daarin spreekt eigenlijk niemand hem tegen. Maar andere landen vinden dat je beter lid kunt blijven van een omstreden organisatie om van binnenuit je punt te maken, dan eruit te stappen en aan de zijlijn te staan. Dank, Herman Sanders. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] See omnystudio.com/listener for privacy information.

Schotland zou kunnen kiezen voor onafhankelijkheid, al is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Noord-Ierland probeert op de grens met Ierland een gezamenlijk douanegebied op te zetten, of desnoods te kiezen voor hereniging met Ierland. Dat is voor de Protestantse Unionisten vloeken in de kerk, maar het kan. Gibraltar, nog geen zeven vierkante kilometer, aan de zuidpunt van Spanje, zit met de handen in het haar. Sinds de 18e Eeuw, toen de rots, mede met Nederlandse militaire steun, een Brits gebiedsdeel werd, heeft Spanje van alles geprobeerd om de Britten weg te pesten. In 1969 probeerde Franco het met een heuse blokkade, die heeft geduurd totdat Spanje in 1986 lid werd van de EU. Vanaf die tijd proberen de Spanjaarden het met het eindeloos ophouden van het grensverkeer, soms wel acht uur, en met politieke druk. Of door toeristen te straffen, die ten onrechte denken EU is EU, dus geen douane, in het vrijhandelsstaatje sigaretten, kleding, cosmetica of juwelen kopen, en dan bij de grens worden gepakt voor BTW en invoerrechten. Gibraltar zit niet in de douane-unie. Van de ruim 30.000 inwoners stemde 98 procent in een referendum om Brits staatsburger te blijven, en wat later 96 procent tegen de Brexit. Dagelijks komen 13.000 vreemdelingen, waarvan 8.000 Spanjaarden, de grens over om te werken in de lucratieve verzekerings- en bankensector, of voor s wereld grootste online casinos. Het ministaatje is de op een na grootste werkgever in het eraan grenzende Andalusië. Vrijwel alle goederen en diensten komen uit Spanje. Als de Britten en Spanjaarden, die elkaar in de kwestie-Gibraltar rauw lusten, geen oplossing vinden, dreigt de rots te worden afgesloten. Aanvoer moet dan via de lange zeeroute vanuit Groot-Brittannië komen, of uit Noord-Afrika. Of via het mini-vliegveldje, waarvan de startbaan dwars over de autoweg loopt. Nauwelijks een piep uit Londen. Klaarblijkelijk zal het Boris Johnson en de Brexit-kliek allemaal een zorg zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Is de somberheid over de overwinning van de Turkse president Erdogan terecht? Karel van Dam stelde de volgende vragen: 1. Wat is nou de kern van de onrust over Erdogans overwinning? Dat de grondwetswijziging, waarover al eerder was gestemd, nu ingaat. De parlementaire democratie verdwijnt en wordt een presidentieel systeem. De president wordt de uitvoerende macht en benoemt het kabinet, de functie van premier wordt opgeheven. Het parlement wordt uitgebreid, de Senaat wordt afgeschaft. De rechtelijke macht wordt benoemd door de president en verliest volgens de critici zijn onafhankelijkheid. 2. Zo werkt het toch ook in Amerika? Dat is waar, maar het verschil is dat de presidenten het parlement in Turkije tegelijkertijd voor vijf jaar worden gekozen. Amerika kiest de president voor vier jaar, maar elke twee jaar zijn er parlementsverkiezingen, waardoor het volk de gelegenheid heeft de macht van de president te beperken door de oppositie aan een meerderheid te helpen. Dat corrigerende systeem is democratischer. In Amerika nomineert de president rechters, maar de Senaat beslist. Als zijn partij de meerderheid heeft, zoals nu, is het verschil met het Turkse systeem inderdaad gering. 3. Precies. De Republikeinen hebben in Amerika de meerderheid, net als Erdogan met zijn AKP-coalitie. Dus in de praktijk is het toch hetzelfde? Het grote verschil zijn die tussentijdse verkiezingen. In Amerika zijn die op 6 november. Trump zou dan zijn meerderheid kunnen verliezen. Dat is bij Clinton en Obama ook na twee jaar gebeurd. Voor Erdogan geldt dat niet. Die zit de komende vijf jaar op rozen, en is daarmee onaantastbaar. Meer een autocratie dan een democratie, dus. 4. Erdogan heeft met 52 procent gewonnen. Dat betekent toch dat 48 procent tegen hem is? Zeker, maar uit alles blijkt dat hij zich daar niet veel van aantrekt. Voor hem betekent winnen: de helft plus één van alle stemmen. De mening van de oppositie zal hem een zorg zijn. Zelfs als er tijdens de verkiezingen is gesjoemeld, is het duidelijk dat Erdogan veel steun heeft en het goed heeft gedaan. Maar dat geldt ook voor Trump. 5. Wat maakt het voor ons uit? Ik zou zeggen: niets. Het onzinverhaal over Turkse toetreding tot de EU is feitelijk allang van de baan. Maar Turkije blijft een belangrijk land, als handelspartner, als filter voor de vluchtelingenstroom en ook niet onbelangrijk het één na grootste NAVO-lid. We zullen met Erdogan moeten leven. Hij trouwens ook met ons. Dank, Karel van Dam. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Natuurlijk, ik ken de bezwaren: geen gezamenlijke cultuur, ethiek, geschiedenis en taal. En ik doe niet aan de dweperigheid van mensen als Guy Verhofstadt. Maar toch: die Verenigde Staten van Europa dat vind ik een prachtig model. Maar feiten zijn feiten. Het is duidelijk dat er eigenlijk op geen enkel belangrijk punt ook maar sprake is van eensgezindheid. Dat maar 16 van de 28 landen de moeite namen naar de informele top over migratie te komen, liet zien wat we allang wisten: er is geen gezamenlijk beleid, en het komt er ook niet. Zoals Politico kopte: EU-eenheid rondom een plan om eenheid te vermijden'. Opvang in de regio mislukt, geen enkel Afrikaans land is bereid voor die opvang te zorgen. En terecht: als heel Oost-Europa en Italië de middelvinger opsteken tegen West-Europa, dan moet je niet verbaasd zijn als de Afrikanen dat ook doen. Of het nu om begrotingsdiscipline gaat, of om het maken van een échte vuist in de handelsoorlog met Amerika, of het één lijn trekken bij het verwezenlijken van milieudoelstellingen er is geen eenheid, geen solidariteit, geen visie. Het is een ratjetoe van landen die soevereiniteit zo uitleggen dat ze hun eigen nationalisme willen opdringen aan de anderen. Wij willen dat Polen vluchtelingen opneemt. Polen wil dat wij steenkool blijven omarmen. Wij zijn woest op de Russen vanwege MH17, Griekenland en Hongarije vinden die Poetin best een geschikte peer. Wij zeggen: stop eens met die landbouwsubsidies, Frankrijk is eraan verslaafd. De tegenstellingen zijn geen pijnpuntjes of wrijvingen, maar open wonden, verhuld in lange communiqués en dikke rapporten die de illusie van gezamenlijkheid intact moeten houden. Na het Brexit-referendum en de overwinning van Trump bruiste het in de hoofdsteden van de overblijvende 27 lidstaten van optimisme. Dít was onze kans. Zonder de Britten en de ruggensteun van de grote broer Amerika moesten we het samen klaren. We waren het grootste handelsblok. We konden de wereld onze wil opleggen. We zouden ze eens een poepie laten ruiken. En inderdaad, die muffe geur hangt er. Zouden er nog andere federalisten zijn? Of ben ik echt de laatste? Zal ik dan maar het licht uitdraaien? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Airbus dreigt uit het Verenigd Koninkrijk te vertrekken vanwege de Brexit? Kumgra Nosalis stelde de volgende vragen: 1. Is het dreigende vertrek van Airbus een teken aan de wand? Zeker. Airbus zegt, terecht: over negen maanden is Brexit een feit, en er is nog helemaal niets geregeld, dus houden wij rekening met een harde Brexit, zonder douaneverdrag of wat voor afspraken dan ook. Airbus heeft in het Verenigd Koninkrijk 14.000 werknemers, en nog eens 110.000 banen bij toeleveranciers staan op het spel. 2. Wat is toch het probleem met de Brexit? In de eerste plaats dat er geen precedent is. Niemand weet hoe het moet. De Britten willen van alles behouden: vrijhandel, natuurlijk, minimale douane, maar ook het recht van burgers om in de EU te wonen. Europa zegt: eerst jullie schuld van 60 miljard euro afrekenen, en het gezag van het Europese Hof van Justitie blijven erkennen. Anders zoeken jullie het maar uit. 3. Is er een oplossing? Waar ze nu over praten is het Oekraïense model. Oekraïne heeft een associatieverdrag met de Unie, dat voorziet in vrijhandel, en samenwerking of het gebied van defensie en buitenlands beleid. Het is geen douane-unie, maar alle arbitrage ligt wél bij het Europese Hof van Justitie. Het idee komt uit het Europese Parlement, en lijkt mij, na al die maanden gesteggel, de eerste serieuze poging. 4. Je ziet de grote financiële instellingen nu al wegtrekken uit de Londense City. Is dat tij nog te keren? Ik denk van niet, want financiële instellingen hebben een zogenaamd paspoort nodig: dat is een bankvergunning die in alle EU-landen geldt. Of de Brexit nu hard of zacht ingaat, zon paspoort hebben ze na de Brexit niet meer. Dat is vooral een probleem voor de Britten. Grote banken en instellingen verhuizen hun hoofdkantoor naar het vasteland, dus daar worden wij alleen maar beter van. 5. Kan de Brexit nog worden teruggedraaid? Je hoort vaak praten over grote spijt en een nieuw referendum. Ik denk dat het wensdenken is. Uit peilingen blijkt dat de uitslag weer gewoon pro-Brexit kan zijn. En die spijt is er vooral onder de zakelijke en politieke elite, niet echt onder de kiezers. Theresa May zegt steeds: Brexit is Brexit, en ik vrees dat ze gelijk heeft. Dank, Kumgra Nosalis. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Containerbegrippen en verhullend taalgebruik zijn van alle tijden. Nog zo een die dezer dagen helemaal hip is: duurzaamheid. Volgens de doelstellingen van de Verenigde Naties bestaat dat begrip uit 17 onderwerpen, maar de meeste nadruk ligt op het milieu. De EU heeft zich vastgelegd op het bestrijden van de opwarming van de aarde door het beperken van de uitsloot van CO2, maar hoe precies dat bepalen de lidstaten zelf. Daarbij bekijkt elk lidstaten de ander alsof die niet goed snik is. Zo kijken onze buurlanden met verbijstering naar Nederland dat van het gas af moet'. Van het Groningse aardgas dat snappen ze wel. Maar huizen zonder gas dat begrijpen ze nauwelijks. Krachtcentrales, de zware industrie, de landbouw die kunnen helemaal niet van het gas af, dus waarom de gewone burger wel? De Duitsers zijn juist gek op gas, vinden het best schoon, gebruiken er kolossaal veel van en gaan nog veel meer importeren als de nieuwe pijpleiding vanuit Rusland, Nord Stream 2, klaar is. België gaat ook gewoon door met gas. Polen draait op kolen, wat logisch is, want ze komen erin om. Sterker nog: Poolse institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, zijn verplicht in kolen te beleggen. En de CO2-uitstoot trekt zich echt niets aan van de grens bij Hazeldonk, Vaals of Oberhausen. De moleculen blijven Nederland binnenkomen, zoals de Batavieren enkele millennia geleden. Dus hoe duurzaam is de EU? Eigenlijk nauwelijks. Het is een ratjetoe van wild uiteenlopend beleid, beleid dat in het ene land haaks staat op dat van het andere. De werkelijkheid is dat we vooralsnog helemaal niet van het gas af kúnnen, dat de verslaving aan import, vooral uit Rusland, alleen maar groeit, en dat je de vraag moet stellen of die tienduizenden Nederlanders die van het gas af moeten, niet meer het slachtoffer zijn van de emoties van het Groningse drama dan van wijs beleid. Duurzaamheid is een gascontainerbegrip geworden. Waar het aan ontbreekt, is daar komt-ie weer transparantie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Iedereen heeft het over de mislukking van de G7. Wat maakt het eigenlijk uit? Robert Bührman stelde de volgende vragen: 1. Wat is die G7 precies? De G7 noemt zichzelf de groep van rijkste industrielanden: Amerika, Canada, Frankrijk, Duitsland, Japan en het Verenigd Koninkrijk. Daar begint de verwarring al, want het is geen officiële organisatie, en bovendien klopt de definitie niet. De rijkste landen zijn Amerika, China, Japan, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, India en Frankrijk. China en India maken geen deel uit van de G7, Italië en Canada wel, maar Brazilië, dat nummer 8 is op de wereldranglijst, weer niet. 2. Hoe is de G7 ontstaan? Dat was in 1975, toen de Franse president Giscard dEstaing Duitsland, Amerika, Italië, Groot-Brittannië, Japan en Amerika uitnodigde om de economische gevolgen te bespreken van de oliecrisis van 1973. In 1977 nam de Amerikaanse president Ford het initiatief over en nodigde ook Canada uit. De agenda bleef, ook in de jaren daarna, voornamelijk economisch, met onderwerpen als werkgelegenheid, monetaire kwesties, energievoorziening en bevolkingsgroei. In 1998 ging ook Rusland meedoen, en toen heette de groep G8. Tot de crisis rond de Krim en Oekraïne in 2014 toen mocht Rusland niet meer meedoen. 3. Een economische praatgroep, dus? Ja, maar door de jaren heen werd het steeds meer politiek, al zit er nog altijd een stevige dosis economie in. Grote crises, zoals de oorlogen in Afghanistan en Irak, en de politieke problemen in Afrika, werden geagendeerd, maar ook valutaschommelingen tussen de dollar en de EMU, de voorganger van de euro. En natuurlijk handelsconflicten. Dat was deze keer ook zo, maar het liep totaal uit de hand. Donald Trump lag dwars, kwam te laat en vertrok voortijdig, maar de overige zes deelnemers konden elkaar niet echt vinden. 4. Was dat wel zo erg als politici en media beweerden? Volgens mij niet. Na de mislukte G7-top gingen de belangrijkste beurzen omhoog, en als de markt zijn schouders ophaalt, moeten wij dat ook maar doen. Als Trump en de zes anderen elkaar in de armen waren gevallen, was dat natuurlijk mooi geweest, maar de wereld draait gelukkig gewoon door. 5. Heeft de G7 dus zijn houdbaarheidsdatum bereikt? Dat denk ik wel, in elk geval als vast ritueel. Grote geopolitieke en economische kwestie kun je net zo goed ad hoc bespreken, en dan tussen Amerika, China en de EU. We kunnen er prima buiten. Dank, Robert Bührman. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Heeft u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je praat over winnen of verliezen, dan heeft in elk geval schijnbaar Kim goud. Hij werd volledig als gelijke behandeld, haalde van Trump de belofte binnen dat de Amerikaans-Zuid-Koreaanse militaire oefeningen zijn opgeschort en gaf niets concreets weg over zijn nucleaire en raketprogramma. Maar die redenering is erg kort door de bocht. Trumps persconferentie (één uur en vijf minuten) mag dan rammelend, onduidelijk en in hoge mate zelfpromotie zijn geweest, één ding was duidelijk: hij hoopt op meer topconferenties, en op succesvolle onderhandelingen door diplomaten, maar als het over een half jaar allemaal blijkt vast te lopen, stapt Amerika er weer uit. Bovendien blijven de sancties gewoon in stand. Dat de Amerikanen de schijn wekten Kim als volledige gelijke te behandelen, was heel slim. Ze weten dat erkenning als om het even simpel te houden echt land voor Kim misschien wel het allerbelangrijkste is. Ze weten ook dat Kim aan zijn eigen volk een lastige boodschap moet gaan verkopen: ontmanteling of buiten werking stelling van zijn kroonjuweel het nucleaire programma. Door het allemaal zo te spelen, geven ze Kim een steuntje in de rug. Tenslotte: op korte termijn gaat het Trump om één ding, het buiten werking stellen van Kims langeafstandsraketten. Als dat lukt, is voor Amerika zélf het acute gevaar geweken, en met die boodschap kan Trump het lastige gevecht aangaan met zijn eigen Republikeinse partij, die hem in deze kwestie een beetje een slapjanus vindt. Critici beschuldigden Trump ook van het negeren van het mensenrechtendrama in Noord-Korea. Het gaat daar inderdaad barbaars aan toe, met concentratiekampen, massamoord en slavernij. Maar toen Richard Nixon in 1972 de relatie met China herstelde een van de belangrijkste momenten uit de moderne geschiedenis hoorde je niemand over de Culturele Revolutie die toen woedde. Nixon keuvelde in Beijing ontspannen met Mao Zedong, moordenaar van miljoenen Chinezen. Dus, ja, je kunt zeggen het was een flut-top, en Trump schiet nu eenmaal graag uit de heup. Maar het kan ook een schot in de roos worden, en dan noemen we die merkwaardige vertoning in Singapore misschien alsnog een toppie-top. En tenslotte: als het niet Trump maar Obama was geweest, zouden de reacties dan ook zo zuur zijn geweest?See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Bestaat er een internationale Sociaal Economische Raad? Nee. Er zijn wel veel landen die een SER hebben, maar de Nederlandse is toch wel een beetje een uitzondering. Daar is het overleg tussen bonden, werkgevers, kroonleden en regeringsvertegenwoordigers zo hecht dat grote arbeidsconflicten en stakingen uitzonderlijk zijn. De SER is misschien wel het meest ultieme voorbeeld van polderen. 2. Hoe zijn werkgevers en werknemers internationaal georganiseerd? VNO-NCW is als Nederlandse werkgeversorganisatie lid van de Europese Federatie van Ondernemingen, die uit 34 lidstaten bestaat, dus ook niet-EU-landen. Dan bestaat er ook een wereldwijde organisatie, Uniapac, maar dat is een katholieke club. De vakbeweging maakt deel uit van de International Labour Organization. Prachtige instituten, maar het is voor de bühne, want individuele landen hebben er niets aan. 3. Het internationale bedrijfsleven denkt over mogelijkheden om de bevolkingsgroei in de wereld te beperken. Is dat niet een beetje griezelig? Ja, dat vind ik ook, want het klinkt alsof je wordt ontslagen of de gevangenis ingaat als je teveel kinderen hebt. De discussie over bevolkingsgroei en geboortebeperking is noodzakelijk, maar daarin hoort de burger zelf centraal te staan. Vakbonden, werkgevers, de politiek, de kerk, de medische wereld ze mogen allemaal iets vinden, maar hier wint het respect voor het individu. 4. Ligt er een taak voor de Verenigde Naties om bonden en werkgevers bij elkaar te brengen om een gezamenlijke agenda te ontwikkelen? Sterker nog, zon club bestaat: het VN Departement van Economische en Sociale Zaken. En dat heeft weer een onderafdeling die Bevolkingsdivisie heet. Daar maken kwesties als bevolkingsomvang deel uit van een bredere agenda, zoals de groei van de steden, migratie, duurzaamheid, voedselschaarste en dus ook geboortebeperking. Bij de vaststelling van de millenniumdoelstellingen en klimaatakkoorden spelen zij echt een belangrijke rol. 5. Komt het er dus op neer dat werkgevers en vakbonden alleen maar in hun eigen landen kunnen opereren? Ja, daar komt het op neer. En zelfs dan niet altijd met succes. Kijk maar naar Frankrijk. Dat heeft ook een SER, maar je krijgt de indruk dat er meer wordt gestaakt dan gewerkt. Evenwichtig leven heeft vooral met het volkskarakter te maken, denk ik. Over dat polderen en de vergadercultuur bij ons wordt vaak gegniffeld en gemopperd, maar het werkt wél. Dank, Rob van Haarlem. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

n een interview met BNR verwijt hij de regering-Rutte veel te voorzichtig te zijn. Kom met sancties tegen Rusland, is zijn advies. Tegen Nord Stream 2, de Russische pijpleiding die door de Oostzee naar Duitsland gaat lopen, een deal waarin ook de GasUnie participeert. Alsof Duitsland en andere EU-landen zomaar aan die sancties zouden meedoen. Sancties voor de regering-Trump een geconditioneerde reflex, en meestal een foute. Het is een gotspe van het land dat nota bene juist sancties heeft ingesteld tegen Nederland en de andere EU-landen. Ze noemen het tarieven op staal en aluminium, maar het zijn doodgewoon sancties tegen bondgenoten. Amerika zou Nederland steunen met nieuwe sancties, zegt Hoekstra. Das makkelijk, vanuit zijn leunstoel. Amerika doet nauwelijks zaken met Rusland, Nederland juist wel. Hij probeert Nederland in het Amerikaanse frame te wurmen. Dat wil niet zeggen dat Nederland het allemaal even handig speelt. Het Joint Investigation Team dat de ramp onderzoekt, bestaat uit Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne. Alleen Nederland en Australië hebben Rusland nu formeel verantwoordelijk gesteld. Maleisië zegt: we zien niet voldoende bewijs, maar het vreemdste is België. Geen woord. Twijfelen de Belgische onderzoekers ook? De stilte uit de Brusselse Wetstraat is oorverdovend. Dat die Buk-raket uit Rusland kwam is logisch, want het wapen wordt alleen in Rusland geproduceerd. Dat het projectiel afkomstig was van de 53-ste Russische Brigade zal best kloppen. Maar hoe en door wie? De illegale wapenhandel in het grensgebied tiert welig, en trouwens: geen enkele krijgsmacht waarvan zoveel materieel uit wandelen gaat of van een vrachtwagen valt als de Russische. Dat weet Poetin natuurlijk, maar hij zal het nooit toegeven. Het betreft de grootste massamoord op Nederlanders sinds de TweedeWereldoorlog. Om de waarheid te achterhalen, en uit respect voor de nabestaanden, zou ik zeggen: speur nog goed verder, probeer uit te vissen of die Buk-raket is geleverd of gesmokkeld, blijf bij de Russen aandringen op medewerking en ga niet dreigen met sancties. Dat is ook ongeveer wat minister Blok van Buitenlandse Zaken in een reactie op het BNR-interview zegt. Liever slabberdewatskies dan Trumpianen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

China verovert de wereld met de nieuwe Zijderoute. Goed of slecht nieuws? Lodewijk Hof mailde de volgende vragen: 1. Wat is die Chinese zijderoute precies? De Chinese Han-dynastie bouwde ruim 2250 jaar geleden een handelsroute vanuit de toenmalige hoofdstad Xian naar Antiochië in Zuid-Turkije, voor de export van zijde en de invoer van vee, graan en heel belangrijk kennis. Het moderne China laat die gedachte herleven met een landroute via Rusland, Oost-Europa naar Rotterdam, en een zeeroute, via Singapore, Pakistan, India, de Hoorn van Afrika, via de Rode Zee naar Athene en Rotterdam. Ze noemen het Eén Gordel, één Weg. 2. Klinkt spannend. Wat wil China? Hangt ervan af wie je het vraagt. Ze stoppen er een biljoen dollar in, met projecten in meer dan zestig landen. In Oost-Europa bouwen de Chinezen spoorlijnen, ze hebben de Griekse haven Piraeus in handen, en ook grote belangen in de haven van Rotterdam. Dat biedt enorm perspectief voor groeiende handel. Critici zeggen: het zijn allemaal Chinese investeringen, waarin partnerbedrijven hooguit een minderheidsbelang hebben. Dus China koopt langzaam de wereld op. 3. Wat is daarop tegen? Die Chinese investeringen zijn aantrekkelijk, maar andersom, dus investeren in Zijderoute-projecten is vrijwel onmogelijk. Bovendien zien tegenstanders het als een van de Chinese trucs om westerse kennis te bemachtigen. Net als de oorspronkelijke Zijderoute, die ook diende om westerse uitvindingen naar China te halen. Het gaat dus om intellectueel eigendom. En om macht. Om hegemonie in de wereld. 4. In de Belgische luchtvaartmaatschappijen VLM en Air Belgium zit Chinees geld. Is dat onderdeel van de Zijderoute? Je kunt zeggen: het gaat om land- en een zeeroutes, geen luchtroutes. Aan de andere kant, volgens de Belgische media is het doel in dit geval: veel nieuwe vluchten naar China. 5. Wat hebben we er in Nederland aan? Hangt er ook weer vanaf aan wie je het vraagt. Logistieke bedrijven vinden het grandioos. Nederland participeert in de Asian Infrastructure Investment Bank, die de projecten financiert. Maar in regeringskringen en in Brussel heerst er veel wantrouwen. Chinees imperialisme, zoals het wel wordt genoemd daar willen we niet graag aan. Dank, Lodewijk Hof. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat terecht was, en nu nog steeds klopt. Maar daarover hoorde je niets van de Nederlandse handelsmissie, die met niet minder dan vijf ministers uitrukte om orders binnen te slepen. Het liep op rolletjes. In Mumbai, New Delhi en Bangalore waar het krioelt van de miljonairs en miljardairs haalde de handelsmissie 170 miljoen aan orders binnen. Eén procent van de Indiase bevolking van 1,3 miljard is schatrijk, maar 30 procent leeft op minder dan 2 dollar per dag. Eenderde van de bevolking is analfabeet, een vijfde heeft geen WC, 6 procent heeft stromend water. Gemiddeld groeit de economie als kool, maar alleen omdat de rijken heel snel rijker worden. In tegenstelling tot bijvoorbeeld China, dat actief aan armoedebestrijding doet, steekt de regering-Modi, ondanks allerhande beloftes, nauwelijks een hand uit voor jawel de zielige kindertjes in India. Daar zijn redenen voor, maar daar praat bijna niemand over, want het is politiek erg incorrect. In de eerste plaats de godsdienst. India is met 180 miljoen moslims, na Indonesië, het grootste moslimland ter wereld. Zij worden systematisch gediscrimineerd door de hindoe-meerderheid op een bijna apartheidachtige manier. In de tweede plaats óók de godsdienst, want in de hindoe-traditie bepaalt karma je lot. Dus als je straatarm bent, dan is dat dikke pech, en dan moet je maar hopen dat je in een volgend leven als rijke maharadja terugkeert. Die overtuiging leidt tot onverschilligheid bij de overheid want ja, karma is karma. En in de derde plaats het kastensysteem, dat officieel allang is afgeschaft, maar de laagste kaste de onaanraakbaren, of parias zijn nog altijd kansloos. We hebben er die vijf ministers niet over gehoord. Op die handelsmissie draaide de koopman overuren. De dominee mocht duidelijk niet mee.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Het gasveld heet South Pars/North Dome Gas-Condensate. Wat is het precies? Inderdaad het grootste aardgasveld ter wereld, drie kilometer onder de Perzische Golf en net zo omvangrijk als de volgende top-20 bronnen in de wereld samen. De ingewikkelde naam komt omdat ruim een derde Iraans is (South Pars betekent Zuid-Iran) en de rest tot het territorium van Qatar behoort, dat de naam North Dome gebruikt. 2. Wat is de invloed van dit gasveld op de oorlog in Syrië? Iran heeft zijn invloed in Syrië enorm uitgebreid, ten koste van de positie van aartsvijand Saoedi-Arabië. Qatar, ex-bondgenoot van Saoedi-Arabië, richt zich veel meer op Iran, en dat heeft ongetwijfeld met dat gedeelde gasveld te maken. De Golfstaten zijn daarom een boycot tegen Qatar begonnen. Maar Qatar huisvest ook de grootste Amerikaanse militaire basis in het Midden-Oosten. Dus ja, het vergoot de spanningen 3. Iran en Qatar hebben elk een pijpleiding vanuit het gasveld. Zijn die concurrerende pijpleidingen een reden voor de Russische interventie in Syrië? Dat betwijfel ik. Het gaat de Russen vooral om het behoud van hun marinebasis Tartus in Syrië. En daarmee samenhangend om het behoud van de strategische positie die ze al decennia in Syrië hebben, dus al lang voor deze oorlog en lang voordat de exploitatie van het gasveld begon. 4. Met welke middelen probeert Rusland druk op Iran en Qatar uit te oefenen vanwege de leidende positie die Rusland zelf heeft in de leverantie van gas aan Europa? Russen zijn pragmatisch, dus de boycot van Qatar en de ruzie met het Westen over de Irandeal komt ze wat dat betreft prima uit. Tegelijkertijd zetten ze enorm in op Nord Stream 2, de pijpleiding vanuit Rusland via de Oostzee naar Duitsland. Daar is veel gedoe over. Polen en Oekraïne zijn fel tegen het project, Denemarken wil liever niet dat de pijpleiding door zijn territoriale wateren loopt. Maar als het project er is, trekt Rusland een lange neus naar alle concurrenten, ook Iran en Qatar. 5. In hoeverre zet Rusland Assad onder druk om de pijpleiding vanuit Iran naar Europa te laten lopen? Dat is volgens mij een broodje-aapverhaal, Assad zou door Rusland onder druk zijn gezet om de pijplijn uit Qatar te blokkeren, om zo de eigen leveranties aan Europa veilig te stellen. Daarom zouden Amerika, de EU en Qatar de opstand tegen Assad hebben georkestreerd. Spannende complottheorie, maar er zijn bergen onderzoek die bewijzen dat het onzin is. Dank, Laura Berends. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Net als in het buitenland, zijn we steeds op zoek naar de boosdoener. Eerst was dat de rolkoffer. Venetië verbood die, de gebruiker kon wel 500 euro boete krijgen. Klein detail: het was een fake verhaal, het ging om lawaaiige steekwagens die van rubber banden moesten worden voorzien. Kennelijk is nu de grootste boosdoener Airbnb. Een reeks steden in de wereld heeft de verhuurdienst verboden of beperkt. New York, bijvoorbeeld, waar adverteren strafbaar is en alleen een lange huurtermijn is toegestaan. En Amsterdam, dat eigenaren verbiedt hun eigendom meer dan 30 dagen te verhuren. Helpt het? Nee, want je ontmoedigt hooguit tien procent van de toeristen, maar er is geen enkel bewijs dat die dan ook niet komen. Toeristenbelasting verhogen, dan? Komen er dan minder toeristen? New York trekt jaarlijks ruim zestig miljoen toeristen, en de verhoging van de room tax daar heeft geen enkel gevolg gehad. Behalve voor de schatkist van de stad, uiteraard. Kijk trouwens eens naar de juichende website van I-Amsterdam, die de buitenlander gewoon blijft lokken met de rondvaart, de gehuurde fiets, de cafés, musea, het nachtleven en het winkelen in de binnenstad. Wat dat betreft is het Nederlandse Bureau voor Toerisme iets eerlijker, of sterker nog: hier komt de aap uit de mouw. Dat spreekt op de website over het aantrekken van bezoekers die bovengemiddeld besteden. Aha, dáár gaat het dus om. Het nieuwe, linkse Amsterdamse college wil alleen nog rijke toeristen, en niet meer van die stomdronken Britse jongeren, of schreeuwende backpackers die geen cent op zak hebben en met zn zessen in een Airbnb-kamertje kruipen. Geen bus-toerist, maar een vliegtoerist. De welgestelde Rus, Amerikaan, Chinees of Japanner blijft van harte welkom. Hoe zegt je dat zonder het met zoveel woorden te zeggen? Heel simpel, je verbant de bus en Airbnb. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Wat houdt die verklaring in? Sinds vijf jaar bestaat het zogenoemde Rabat Proces. 58 landen en ngos, waaronder alle EU-lidstaten, komen in Marokko bijeen om de problemen van migratie uit Afrika te bespreken. Spannend is het niet. De uitgangspunten zijn: migratie beperken, het bevorderen van terugkeer, maar ook het mogelijk maken voor migranten om wel degelijk naar Europa te komen. Op 2 mei kwam deze club bijeen, en stelde een slotverklaring op waarin al deze zaken opnieuw werden bevestigd. 2. Geert Wilders en Thierry Baudet hebben er stampij over gemaakt, maar verder was er geen aandacht voor. Hoe komt dat? Omdat het nauwelijks interessant is. Het is een soort rituele dans, waarvan het nut vooral is dat de EU en de Afrikaanse landen met elkaar in gesprek blijven. Wilders en Baudet trokken van leer omdat zij er een truc in zien om de achterdeur van de EU open te zetten voor wat in hun ogen ongewenste vreemdelingen zijn. 3. Zet de Nederlandse regering inderdaad de poort open voor meer migranten uit Afrika? Strikt genomen is het antwoord ja. In de verklaring staat bijvoorbeeld dat migratie gunstig is en bijdraagt aan de mondiale ontwikkeling. In gewone taal: immigranten zijn goed voor onze samenleving Dat zijn teksten waarvan bij Wilders en Baudet het glazuur van de tanden springt. Maar de verklaring van Marrakesh gaat uit van migranten die aan de eisen van immigratiediensten voldoen, dus met controleerbare documenten en bij voorkeur diplomas. 4. Staan Wilders en Baudet alleen in hun protest? Nee, er ontstond nog een behoorlijk relletje, want Hongarije weigerde mee te tekenen. Volgens de regering-Orban geeft de verklaring een verkeerd signaal af. De nadruk moet volgens Orban niet liggen op het aanmoedigen van migratie, maar op middelen om illegale migratie te voorkomen. 5. Heeft de verklaring consequenties voor Nederland? Nee, er verandert echt niets. Het Nederlandse beleid ernstige gevallen zijn welkom, migratie houdt je tegen door Afrikaanse landen te helpen en opvang in de regio past precies in wat er in Marokko is vastgelegd. Zoals gezegd: het is een rituele dans, met als doel in gesprek te blijven. Dank, Remco van Schagen. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump verhuisde de Amerikaanse ambassade in Israël van Tel Aviv naar Jeruzalem. Frame: de tijdelijke behuizing in het Amerikaanse consulaat biedt ruimte aan de ambassadeur en drie medewerkers. De echte ambassade, inclusief CIA, militaire attaché, militaire inlichtingendienst en ga zo maar door, blijft nog jaren in Tel Aviv. Frame: op de gevelsteen van de nieuwe ambassade, onthuld door Ivanka Trump, prijkt met chocoladeletters de naam Donald Trump, alsof hij een pand aan zijn hotelketen heeft toegevoegd. De vastgoedman uit New York blijft verrukt van zijn eigen naam, ook wat kan het bommen op een symbolische ambassade. Frame: Donald Trump voert de symboolhandeling van de verhuizing weliswaar uit dat is absoluut een feit maar al zijn voorgangers deelden zijn mening. Voorganger Obama, bijvoorbeeld, sprak van Jeruzalem als de ondeelbare hoofdstad van Israël. Frame: Donald Trump zegt vrede tussen Israël en de Palestijnen dichterbij te brengen. Maar ook hij erkent dat vrede een definitieve oplossing voor Jeruzalem vereist, terwijl hij de illusie wekt dat van afsplitsing van een deel van Oost-Jeruzalem geen sprake meer van kan zijn. Frame: de Amerikaanse dominee die voor de opening was uitgenodigd, Robert Jeffress, om zijn boezemvriend Trump zogezegd de hemel in de prijzen, is Trumps halleluja-garantie voor de evangelische stem. Dezelfde man die heeft gezegd zeker te weten dat de rooms-katholieke kerk een instrument is van de Duivel, en dat God mensen met een hele trits godsdiensten naar de hel stuurt: hindoes, moslims, mormonen, en jawel natuurlijk ook Joden. Oké, dan nu mijn frame: binnen de kortste keren is deze theatervoorstelling vergeten. Het conflict blijft het conflict zolang de Israëliërs en Palestijnen het zelf niet oplossen met of zonder een hemi-semi-demi-ambassade in Jeruzalem met de naam Trump, als een messiaanse openbaring, in graniet gebeiteld.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Wat heb je aan een Vluchtelingenverdrag als de VN-Veiligheidsraad feitelijk vleugellam is? Niet altijd zoveel als je zou willen, dat is waar. Het Vluchtelingenverdrag, dat uit 1951 dateert, valt onder verantwoordelijkheid van VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR, dat enorm haar best doet. Maar aan een drama als Syrië kun je inderdaad zien dat de Veiligheidsraad eerder obstructie pleegtd an behulpzaam is, waardoor UNHCR vaak geen toegang krijgt tot vluchtelingen. 2. Is een vleugellamme Veiligheidsraad niet juist een bedreiging voor de uitvoerbaarheid van het Vluchtelingenverdrag? Soms wel, zoals in Syrië. Maar het is niet zo dat UNHCR alleen aan het werk kan als de Veiligheidsraad het goedkeurt. Net buiten Syrië, in Jordanië en Libanon, waar de meeste Syrische vluchtelingen terechtkomen, loopt het eigenlijk bewonderenswaardig goed. 3. Is er met de aanhoudende migratiedruk nog een regulerende rol voor het Vluchtelingenverdrag? Nee, maar daar gaat het verdrag niet over. De 150 deelnemende landen hebben zich vastgelegd op het beginsel ze dat vluchtelingen en asielzoekers zo staat het echt in de verdragstekst niet mogen terugsturen naar het land waar ze gevaar lopen. Maar over de vraag waar die vluchtelingen en asielzoekers dan heen moeten, staat in het verdrag geen woord. 4. Vluchtelingenstromen ontstaan door conflicten. Die kunnen toch alleen worden opgelost door VN-interventies? Als conflicten worden opgelost, is dat vrijwel altijd via bemiddeling of door rechtstreeks contact. Denk aan de vrede tussen Israël, Egypte en Jordanië. Of aan het Goede Vrijdagakkoord dat het conflict in Noord-Ierland beëindigde. Of aan de pogingen van Donald Trump en Kim Jong-un om nader tot elkaar te komen. De Veiligheidsraad kan wel besluiten blauw helmen testuren, maar alleen als de strijdende partijen daarmee instemmen. 5. Of zijn het eigenlijk twee op zichzelf staande zaken? Daar komt het op neer. De falende Veiligheidsraad is een drama, of het nu MH17 betreft of het gebruik van gifgas. UNHCR biedt jaarlijks hulp aan vijftig miljoen mensen. Het loopt niet allemaal op rolletjes, maar de Veiligheidsraad kan aan UNHCR een voorbeeld nemen. Dank, Remco Hermens. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Iran, zegt Trump, beschikt niet alleen over ballistische raketten, maar gaat ook stiekem door met de ontwikkeling van kernwapens. De vraag is of hij de consequentie trekt uit zijn eigen dreigement. De Israëliërs, blij als premier Netanyahu ook was met Trumps Iran-besluit, maken zich het meest zorgen. De krijgsmacht in het noorden van het land is in staat van paraatheid en heeft schuilkelders ingericht, uit vrees voor een aanval door Iran, of door Hezbollah vanuit Syrië. Als dat gebeurt, voert Trump dan de daad bij het woord en begint Amerika een nieuwe oorlog tegen Iran? Ik waag het op een voorspelling: vergeet het maar. Dat is niet alleen omdat zon oorlog niet te winnen is denk aan de militaire zeperds in Afghanistan en Irak maar ook door de wijze waarop Trump Europa schoffeert. Als bondgenoten wij dus besluiten de relatie met Iran voort te zetten, dan volgen er ook sancties tegen Europa. Los van de vraag of Trump gelijk heeft met zijn Iran-besluit en niemand beweert dat hij geen punt heeft is hij door zijn radicale presentatie en dreigementen vooral bezig zichzelf te isoleren. Hij heeft nu niet alleen ruzie met Iran, maar met de Europese Unie, Rusland en China. Nu moeten we niet net doen alsof alle gevaren acuut zijn. Het Iran-akkoord is nog geen patiënt die met loeiende sirene naar de eerste hulp moet. De hervatting van de sancties gaat via een afkoelingsperiode van 90 tot 180 dagen Lang genoeg voor het Congres, of voor de bondgenoten, om een konijn uit de hoed te toveren, bijvoorbeeld door Iran in nieuwe onderhandelingen te manoeuvreren. Dat wil Europa het liefst. Iran roept dat er niet over valt te praten, maar het land kan zich een nieuw, en nog heviger sanctieregime niet veroorloven. Laat staan diezelfde onwinbare oorlog. Als ze in Teheran en Brussel het hoofd koel houden, mogen we vast weer even doorademen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Hoe ziet Bernard Hammelburg de toekomst van Israël? Hoewel Israël in oppervlakte maar half zo groot is als Nederland, is het economisch, politiek en militair een behoorlijke reus. Op de lijst van rijkste landen staat Nederland op 16, en Israël op 32, nog voor Ierland en Denemarken. En het is de enige democratie in het Midden-Oosten. Ondanks de vele oorlogen en spanningen, leeft het land in vrede met de buurlanden Jordanië en Egypte. Maar niet met Libanon, Syrië en met de westelijke Jordaanoever en Gaza. De tragedie zit vooral in dat laatste. Ondanks vele bemiddelingspogingen, vooral door Amerika, lukt het maar niet om vrede te sluiten met de Palestijnen. In het jaar 2000 zei Bill Clinton, na een zeer intensieve bemiddelingspoging: vrede kun je niet opleggen, het lukt alleen als de partijen zelf willen. Ik vrees dat hij gelijk had. 2. Is twee staten de enige oplossing, of zijn er alternatieven? Formeel is een onafhankelijk Palestina en een onafhankelijk Israël de enige oplossing. Ik zeg formeel, omdat de Verenigde Naties, de Europese Unie, de grote mogendheden, maar ook de Israëliërs en Palestijnen zelf dat principe onderschrijven. Praktisch gezien is het een gordiaanse knoop. De Palestijnen verwijten Israël dat het met de bouw van nederzettingen op de westelijke Jordaanoever elke oplossing torpedeert. Israël verwijt de Palestijnen dat ze zo verdeeld zijn denk aan Hamas en Fatach dat een serieus gesprek niet mogelijk is. Ik denk dat het vooral gaat om wederzijds wantrouwen. Israëliërs zijn ervan overtuigd dat de Palestijnen hen in zee willen drijven. De Palestijnen denken dat de Israëliërs het bezette gebied het liefst helemaal willen volbouwen met nederzettingen en hen naar Jordanië wil verdrijven. Beide kanten spreken nu openlijk over een éénstatenoplossing, misschien als een soort federatie. Maar ik zie het niet snel gebeuren. 3. Komt er vrede als de internationale politiek en de media het vredesproces met rust laten? Dat zou best eens kunnen. Er heerst een mythe dat dit conflict de moeder van alle conflicten is. In het Nederlandse regeerakkoord is alleen over deze kwestie een aparte paragraaf opgenomen. Er is geen enkel conflict waarover de emoties zo hoog oplopen. Politici en journalisten die analyses maken, meningen hebben of suggesties doen, worden meteen pro-Israëlisch of pro-Palestijns genoemd. Wie kritiek heeft op Abbas is een Palestijnenhater, wie kritiek heeft op Netanyahu wordt al gauw weggezet als vijand van Israël. Dat is raar, want wie bijvoorbeeld kritiek heeft op Trump is daarmee niet anti-Amerikaans. Dus, ja, ik vind het best een goed idee: misschien moeten we af van die eindeloze Midden-Oosten paragrafen, bezoekende ministers en Kamerleden, en van de cameras van CNN. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij presenteerde veertien seizoenen de populaire tv-serie The Apprentice' en past zijn ervaring grandioos toe. Zijn vaste zinnetjes zijn we zullen zien', of ik weet het al, maar jullie horen nog van me, of misschien snappen jullie het al, maar wacht toch even af'. En we gaan er met boter en suiker in. Neem de deadline over de Iran-deal. Trump heeft allang besloten dat hij een deel van de sancties opnieuw invoert. Waarom zegt hij dat niet gewoon nu al? Vanwege de cliffhanger. En het werkt. Europa bedelt: doe dat alsjeblieft niet. Israël bedelt: die dat alsjeblieft wél, premier Netanyahu kwam zelfs met een tv-show. Zouden Europa en Israël denken dat ze Trump kunnen beïnvloeden? Houd toch op, dat is een illusie. Of neem die deadline over de handelsoorlog, op 1 mei. Waarom juist op 1 mei? Nergens om omdat Trump Europa tot die dag uitstel had gegeven. Dus bleven bloednerveuze Europese ministers en diplomaten de regering-Trump tot de laatste seconde bombarderen met argumenten die ze in Washington allang kennen: een handelsoorlog kent alleen maar verliezers, ze kunnen in Amerika helemaal niet buiten ons fantastische staal en aluminium. Afijn, oude koek. Vervolgens stelt Trump de deadline met een maand uit. Waarom? Nergens om nieuwe cliffhanger. Blije Europeanen hèhè, nieuwe kans. Bange Europeanen uitstel is geen afstel. Niemand in Europa die zegt: weet je wat, Trump, ga lekker je gang. Wat kan ons gebeuren? Wat meer invoerrechten nou èn? Het omgekeerde hoor je nooit. Zeg, Trump, nog één woord over dat staal, en KLM, TUI en Transavia stappen op 1 juni helemaal over van Boeing op Airbus. Scheelt ons trouwens een hoop invoerrechten. Staat het al voor honderd procent vast? We zullen zien, Trump, we zullen zien. See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Kan hij de deal in zijn eentje onderuit halen? Strikt genomen niet. Formeel heeft het Congres de sancties tegen Iran opgeschort en elke vier maanden moet de president een advies geven om die opschorting voort te zetten. Vermoedelijk weigert hij dat op 12 mei. Dan is het aan het Congres om de sancties al dan niet te hervatten. In theorie kan het Congres niets doen, en dan blijft de overeenkomst overeind. 2. Is die kans groot? Nee, want het Congres was al onder Obama, die de deal sloot, tegen. Obama gaf zijn goedkeuring daarom per presidentieel decreet. Uit wraak werd toen de wet aangenomen die elke vier maanden dat presidentiële advies eist. Een meerderheid is nog steeds tegen de deal, dus als er een stemming komt, is het exit Amerika. Maar nogmaals: het Congres kan de zaak ook laten lopen. 3. Het was een overeenkomst tussen Iran en zes landen, goedgekeurd door de VN-Veiligheidsraad. Daar kan Amerika toch niet zomaar van af? Volgens de kleine lettertjes kan dat wél, maar de vraag is wat de andere ondertekenaars doen: Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Rusland en China. Rusland en China hebben al gezegd: wij gaan gewoon door. De drie Europese ondertekenaars doen dat waarschijnlijk ook, maar omdat de deal via de VN voor de hele wereld geldt, komt elk land voor die vraag te staan: wel of niet doorgaan. 4. Staat Amerika dus alleen? Ook weer strikt genomen: ja. Maar het Amerikaanse rechtssysteem kent extraterritoriale wetten. Voorbeeld: in Airbus-vliegtuigen zitten heel veel Amerikaanse onderdelen en dus komen er dan sancties tegen Frankrijk, Duitsland en Spanje, als ze toestellen aan Iran verkopen. Amerika beheerst ook het internationale bankverkeer, dus zakendoen met Iran wordt dan vrijwel onmogelijk. Vandaar dat Iran zegt: als Amerika eruit stapt, doen wij dat ook, en dan hervatten wij het nucleaire programma. 5. Trump noemt de overeenkomst de slechtste deal ooit'. Heeft hij een punt? In elk geval staat hij daar niet alleen in; veel landen delen de kritiek. Iran bouwt ballistische raketten, waarvan de critici zeggen: dat is niet in strijd met de letter van de overeenkomst, maar wel met de strekking. Bovendien overtreedt Iran daarmee een VN-resolutie die het raketprogramma verbiedt. Tweede bezwaar: de Iraanse rol in Syrië en als feitelijke leider van Hezbollah. En Trump is fel tegen de looptijd van de deal, want die gaat maar tot 2025. Sommige Europese landen willen, net als Trump, de deal verbreden, maar daarmee gaat Iran nooit akkoord. Achter de schermen wordt daar nog over onderhandeld. Dus: wie weet. Het motto van de voorstanders is: beter een slechte deal dan geen deal. Voor dealmaker Trump is dat vloeken in de kerk. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoordt Bernard Hammelburg elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Heb je een onderwerp voor hem? Mail BNR, [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid hoort, zijn we maar een stel sukkelaars, in voortdurende verbijstering en doodsangst over wat die vileine Russen ons nu weer flikken. Onze instellingen en bedrijven zijn structureel doelwit, aldus de grimmige boodschap. We hebben dringend digitale dijkbewaking nodig. Het klinkt of wij westerlingen slachtoffers en onschuldig zijn. Dat is allebei onzin. Al vanaf de jaren 80 zit de digitale geschiedenis vol cyberaanvallen, mega-hacks, super-virussen en Trojaanse indringers van mythische proporties. In 1982 nog in de Koude Oorlog blies de CIA in Siberië een Sovjet-gaspijpleiding op door het besturingssysteem van de computer te ontregelen. En dan het roemruchte Stuxnet, een Amerikaans-Israëlische co-productie, die het Iraanse atoomprogramma volledig vernielde. Het zat zo vernuftig in elkaar dat de computers in het besturingssysteem meldden dat alles normaal verliep, terwijl in de kelder de uraniumcentrifuges stonden te smelten. Even terug naar de analoge tijd. In 1949 financierde Amerika in Italië de verkiezingscampagne van de christendemocraten om de razend populaire communisten te blokkeren. In 1953 organiseerde de CIA een staatsgreep tegen de Iraanse premier Mossadeq en hees het Mohammed Reza Pahlavi, alias de sjah, in het zadel. In 1961 werd met Amerikaanse steun de Congolese leider Lumumba vermoord, in 1973 de Chileense president Allende. Decennia lang spekte Amerika de kas van de Japanse Liberaal Democratische Partij, die tot vandaag de dag vrijwel ononderbroken aan de macht is. Zomaar voorbeelden, want tussen 1946 en 2000 intervenieerden Amerika en Rusland samen 117 keer in verkiezingen in andere landen. Het Westen is allang aan het terug-hacken, alleen schrijft de WashingtonPost in een gedetailleerde analyse doe je dat in stilte. We liggen, ook nu, niet met de pootjes omhoog, en we zijn geen onschuldige slachtoffers van die gemene Russen. We zijn, zogezegd, niet van de digitale straat.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Gaat het echt gebeuren? Ze zeggen allebei van wel. CIA-chef Mike Pompeo, binnenkort minister van Buitenlandse Zaken, is bij Kim op bezoek geweest om het gesprek voor te bereiden en volgens Trump is dat prima verlopen. De voorbereidingen gaan natuurlijk over de eisen van beide kanten, maar ook over de plek waar ze elkaar ontmoeten, wat behoorlijk ingewikkeld is. 2. Wat is daar nou ingewikkeld aan? Het neutrale Zwitserland is toch ideaal, of Zweden, dat bij de voorbereidingen helpt? Zeker. En beide landen hebben diplomatieke betrekkingen met Noord-Korea. Het probleem zit vooral bij Kim, die op een recente reis per trein naar Beijing na sinds zijn aantreden in 2011 nog nooit naar het buitenland is geweest. Hij heeft een presidentieel vliegtuig, een hoogbejaarde Russische Ilyushin, maar de vraag is of dat ding nog luchtwaardig is, en een lange vlucht is zelfmoord. Een vliegtuig lenen is onbespreekbaar, en met een gewoon lijntoestel wil hij ook niet. Mongolië heeft zich aangeboden als gastland, maar dat wil Trumps beveiliging niet. De gedemilitariseerde zone in Korea zou ook kunnen, maar dat willen ze eigenlijk geen van beiden. Dus echt wel een dingetje. 3. Wat weten we van de inhoud? Dat is het hoopvolle van het verhaal. Kim is kennelijk bereid af te zien van zijn nucleaire programma, als hij zich niet meer bedreigd voelt. In het verleden eiste hij het vertrek van de bijna dertigduizend Amerikaanse soldaten uit de gedemilitariseerde zone. Nu zegt hij in te zien dat Japan en Zuid-Korea dat nooit zullen aanvaarden en gaat misschien aandringen op een kleinere troepenmacht. Wat hij zeker wil is dat Amerika de gevechtsvliegtuigen uit Zuid-Korea weghaalt waarmee atoomwapens kunnen worden afgevuurd. Dat neemt voor hem de bedreiging weg. Trump wil er best over praten. 4. Appeltje-eitje, dus? Nou, nee. Want Trump zal garanties en toezicht willen op het stopzetten of ontmantelen van het nucleaire programma. Dat kan alleen met inspecteurs en met het plaatsen van cameras op alle locaties waar bommen en raketten worden gemaakt en zijn opgeslagen. Ik zie Kim daar niet zomaar mee instemmen. Tenzij Amerika zijn land volledig erkent en formeel vrede wil bewerkstelligen met Zuid-Korea, Japan en de VS. 5. Is daar kans op? 65 jaar na de Koreaanse Oorlog? Je weet maar nooit. Trump houdt Kim duidelijk die worst voor. Als hij Kim zover krijgt dat hij zijn bewapening echt en controleerbaar stopt, zou Trump de mogelijkheid van erkenning en vrede kunnen opwerpen. Maar zeker niet in één keer, dat wordt een heel lang onderhandelingstraject. En als het bij deze eerste ronde niet meteen redelijk loopt, dreigt Trump af te haken. Dat zegt hij niet voor niets, en hij legt de verantwoordelijkheid bij Kim. Nu maar hopen dat die trek heeft in een worst. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoordt Bernard Hammelburg elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Heb je een onderwerp voor hem? Mail BNR: [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

Zoals Reuters terecht schrijft, staat Assad er beter voor dan vóór de represaille, al is het alleen door de twijfel in de westerse wereld over het Amerikaans-Frans-Britse bombardement. Want er zijn alleen maar een paar gebouwen geraakt, en wat kan dat Assad schelen, in een land waar de meeste gebouwen in puin liggen, en waar hij al zowat heeft gewonnen? Van de westerse reactie druipt de twijfel over het bombardement af. De Grieken waren mordicus tegen, bijvoorbeeld. Maar ook Nederland worstelde ermee. De boodschap van het kabinet, verwoord door minister van Defensie Ank Bijleveld, was dat ons land begrip had voor de represaille. In gewone taal: we zijn eigenlijk tegen, maar als de Amerikanen, Fransen en Britten zo drammen, dan gooien wij de kont niet tegen de krib. En het moest proportioneel moest zijn. Wat is proportioneel in een land waar de massamoordteller op een half miljoen staat? Intussen doet Nederland nog steeds met vier F16s mee aan de door Amerika geleide missie in Syrië. Op vrijdagmiddag om vier uur, vlak voor het bombardement, kwam Defensie nog met een door niemand opgemerkt persbericht waarin het succes van de Nederlandse deelname werd onderstreept, maar heel nadrukkelijk in de strijd tegen IS. Boodschap: ja, we vechten in Syrië, maar met dat gedoe met die kruisraketten hebben we helemaal niets te maken. Nederland loopt spitsroeden, door in de Veiligheidsraad mee te buigen met Amerika, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, maar verder in woord en gedrag zijn snor te drukken. Dat is heel verstandig, want de drie landen die de aanval uitvoerden hadden andere motieven. Theresa May moest wel, na de aanslag op de Russische spion Skripal. Trump moest wel, want anders werd hem Obama-slapte verweten, en hij wist dat het dodelijke boek van oud-FBI-directeur Comey een dag later zou verschijnen. En Macron moest wel, want die ziet zichzelf, bij ontstentenis van traditionele Amerikaanse regie, als de nieuwe wereldleider. Dan denk je als Nederland: je bent wel bondgenoot, maar je bent niet gek. Of anders gezegd: we zijn bondgenoot, maar proportioneel. Deeltijdbondgenoot, dus. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoordt Bernard Hammelburg elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Heb je een onderwerp voor hem? Mail BNR: [email protected] omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Weten we zeker dat het een gifgasaanval was? De Franse president Macron en de Wereld Gezondheidsorganisatie zeggen het zeker te weten, Rusland noemt het onzin. Veel westerse regeringen vermoeden het, maar zijn niet helemaal zeker, zoals Trumps minister van defensie. De enige echte experts dat zijn de mensen van de Organisatie voor de Preventie van Chemische Wapens beginnen pas dit weekend aan hun onderzoek. Het enige beeld dat we hebben is één video, waarschijnlijk van een mobiele telefoon. 2. Staat de schuld van Assad vast? Nee, maar de indirecte bewijslast is wel groot. De slachtoffers zijn allemaal in het anti-Assad kamp. Als Macron en de WHO gelijk hebben, en de beelden zijn echt wat we aannemen, maar ook niet helemaal zeker weten kan het alleen een aanval van Assad zijn, al dan niet met medeweten of hulp van Rusland en Iran. 3. Is er wel eens een vergeldingsaanval, bijvoorbeeld met kruisraketten, uitgevoerd zonder volledig en overtuigend bewijs? Meestal is dat bewijs er wel, maar niet altijd. In 1986 liet Ronald Reagan het paleis van de Libische leider Kadaffi bombarderen, als vergelding voor een aanslag op een disco in Berlijn, waarbij Amerikaanse soldaten omkwamen. De aanslag was waarschijnlijk door Libiërs gepleegd, maar helemaal zeker was dat niet. De Veiligheidsraad veroordeelde die aanval. Bij andere vergeldingsacties was het bewijs redelijk overtuigend. Bill Clinton gooide in 1993 kruisraketten op het hoofdkwartier van de Iraakse inlichtingendienst in Bagdad als vergelding voor een verijdelde aanslag op zijn voorganger, Bush Sr. In 1998 liet hij Al Qaeda-kampen in Soedan en Afghanistan met kruisraketten bestoken als wraak voor aanslagen op de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania. Barack Obama zette in 2011 kruisraketten in tegen Libië, Donald Trump deed dat vorig jaar tegen Syrië als vergelding voor het gebruik van chemische wapens. 4. Hebben vergeldingsacties zin? Militair gezien eigenlijk nooit. Een raketaanval of kort bombardement heeft geen invloed op het verloop van een conflict, je verslaat er de tegenstander niet mee, en het is zelfs de vraag of het moreel van de vijand eronder lijdt. Het is dus vooral een politieke daad, bedoeld om je eigen volk een signaal te geven dat je een oorlogsmisdrijf of aanslag niet ongestraft laat. Je zou ook kunnen zeggen: het is wraak. In de kwestie van de veronderstelde gifgasaanval zal een represaille de oorlog in Syrië met geen dag verkorten. 5. Wat levert vergelding dan op? Een gevoel van rechtvaardigheid. Je laat zien dat je een geweten hebt, en dat je een grote misdaad niet ongestraft laat. En als je de fabrikant bent van Tomahawk kruisraketten dat is Raytheon rinkelt de kassa, want elke raket kost een miljoen. Aan Trumps aanval van vorig jaar verdiende de fabrikant in een paar minuten, zogezegd 60 miljoen.See omnystudio.com/listener for privacy information.